Википедия krcwiki https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B5%D1%82 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Медиа Къуллукъ Сюзюу Къошулуучу Къошулуучуну сюзюу Википедия Википедия сюзюу Файл Файлны сюзюу MediaWiki MediaWiki-ни сюзюу Шаблон Шаблонну сюзюу Болушлукъ Болушлукъну сюзюу Категория Категорияны сюзюу TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета 0 1529 106605 91759 2022-08-17T17:11:00Z Ilnur efende 2487 wikitext text/x-wiki '''Татарлыла''' ({{lang-tt|татарлар, tatarlar}}, {{lang-ru|татары}}) — тюрк миллетледен бириди. [[Россия Федерация|Россияны]] [[Европа|Европада]] кесегини ара бёлюмлеринде, [[Поволжье|Поволжьеде]], [[Урал|Уралда]], [[Сибирь|Сибирде]], [[Къазакъстан|Къазакъстанда]], [[Орта Азия|Орта Азияда]], [[Узакъ Кюнчыгъыш|Узакъ Кюнчыгъышда]] джашайдыла. [[Россия Федерация|Россияда]] 5,6 млн<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_02.php Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России]</ref> чакълы бир татарлы джашайды ([[2002]] джыл тергеуге кёре). Ол, [[Россия Федерация|Россияны]] бютеу халкъындан 3,83 % болады<ref name="sost">{{cite web | last = | first = | authorlink = | coauthors = | datepublished = 2003 | url = http://www.citforum.ru/programming/digest/wirth/ | title = Результаты всероссийской переписи населения 2002 года. Национальный состав. | work = | publisher = | accessdate = 5 июня | accessyear = 2008 }}</ref>. [[Оруслула|Оруслуладан]] сора татарлыла эм уллу миллетдиле [[Россия Федерация|Россияда]]. Татарлыла, [[Татарстан|Татарстан Республиканы]] халкъыны джарымы чакълы бир боладыла (2002 джыл тергеуге кёре — 52,9 %<ref name="tat">[http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17 Всероссийская перепись населения, том 4]; Национальный состав населения Республики Татарстан: Статистический сборник по итогам Всероссийской переписи населения 2002 г, том 4/Комгосстат РТ — Казань: Издательский центр Комгостстата РТ, 2004, С.13.</ref>). [[Татарстан Республика|Татарстан Республикада]] [[Россия|Россияда]] джашагъан татарлыладан къуру 37 % чакълы бири джашайды. == Литература == * [http://kitap.net.ru/hairullin0.php Хайруллин Г. История татар] {{ref-ru}} * [http://kitap.net.ru/bayar.php Баяр А. Тайная история татар] {{ref-ru}} * [http://kitap.net.ru/imamov.php Имамов В. Запрятанная история татар] {{ref-ru}} * [http://kitap.net.ru/ishboldin.php Ишболдин Б. Очерки из истории татар] {{ref-ru}} * [http://kitap.net.ru/isxakov1.php Исхаков Д. Татарская нация: история и современное развитие] {{ref-ru}} * [http://kitap.net.ru/valeev/tatary.php Римзиль Валеев. Татары у себя дома] {{ref-ru}} * [http://kitap.net.ru/fahretdinov/ Фәхретдинов Р. Татар халкы һәм Татарстан тарихы] {{ref-tt}} * [http://www.archive.gov.tatarstan.ru/magazine/go/anonymous/main/?path=mg:/numbers/2005_2/05/05_2/ Проблемы консолидации татарской нации] {{ref-ru}} {{reflist}} {{Тамамланмагъан статья}} [[Категория:Миллетле]] qisb03jkmwxjvgskkc2llq7x2cacpr7 0 4051 106607 105837 2022-08-17T20:53:42Z 89.33.195.95 wikitext text/x-wiki [[Файл:Notenschluessel.png|thumb|upright|Скрипка ачхыч]] '''Музыка''' ({{lang-el|Μουσική}}, чыкъгъаны: {{lang-el|μούσα}} — ''[[муза]]'') — суратлау материалны энчи шекилде заман ичинде къуралгъан [[таууш]] болгъан [[санат]]ны бир тюрлюсюдю. Муро, муро але, — эн тыглай, но формо шарлен вокал музыкын, поэзий текст сем дене уша. Южгунам оркестика сӱрем (тыгак мимике). Шке значенийжым кумдан чӱкташ мурым чыланат муралтышт, да мут семын кучылталтме годым икганаште; аҥысыр значенийже дене — изи жанр лирический почеламутым, тыматле да калыкыште улшо чыла музыкально пагыт-мутат чоҥалтмаш. Муро жанр дене ойыртемалтеш, склад, формо палык да молат шуктеныт. Кузе ик мурызо муро пурталт кертеш, да тыге хорым. Почеш инструментальный сем дене мурым йоҥгалтарыше, тыгак тудын деч поснаат (a cappella).<ref>[https://mp3zen.net/novaja-muzyka-2021/ Оҥай новинки музыки]</ref> == Музыканы санат кибик къуралыуу == Тарихни контекстинде къаралса, музыканы айныуу, адамны сезимлерини айныуу бла байламлыды — адамны, тюрленнген культура шартлада къулагъы бла музыкалыкъ материалны алыр мадары, музыканы тарихини тамал дараджасыды. Тарих аллы заманны [[Синкретизм (санат)|синкретика]] санатында тепсеулени эмда поэзияны тамаллары болгъанды, музыканы уа артдан ал орун алгъан кёб шарты ол заманлада болмагъанды. Ал тамалы болгъан фольклорда музыкалы таууш мийиклиги бла деменгили тюлдю, аууз артикуляция бла джалгъаныбды. Макъам асламысы бла контрастлы мийик зоналаны ритм джоркукъда, сёз текстге эмда [[тепсеу]]ге кёре бирлешгнен, глиссандрланнган миниуле бла тюшюуледен ([[экмелика]]) къуралгъанды. Алай а, бу ал таууш-мийиклик контраст, адамланы психофизиология болумлары бла байламлы болгъаны себебли (сёз бла, пластика къымылдау бла), музыканы ойнау турмушда, урунууда, дин адетледе орун алгъаны себебли эмоция магъаналы болгъанды. Бу байламланы дайымлыгъы, ал [[музыкалы жанрла]]ны къурайды, мийикликлени джорукъгъа келтиреди. Аны бла джамагъат музыкалыкъ ангыда [[тауушну мийиклиги]] [[ауаз]]ны [[тембр]]инден эмда аууз [[артикуляция]]дан айрылады; музыка [[хал]] категория къуралады. [[Таууш тизиу]] къуралады, эмда аны тамалында макъамла чыгъадыла. Музыка джорукъда бегитилген таууш мийиклик, къулакъ фахмулулукъланы- башха тауушлагъа кёре тауушну мийиклик диапазонда тутдургъан энчи музыкалыкъ эсни айныууна себеб болады. Белгиленнген мийикликге ие болуб, интонация ичине кенгирек эмда айырылгъан сыфатлы магъананы алыр мадар табады. Бир джаны бла ол интонациялыкъ формулалада сакъланнган озгъан магъанасы болады, башха джанындан — интонациягъа «тышындан», сёз бла музыканы джангы байламларындан къуралгъан магъаналаны джыйылыуну процесси барады. Бишген музыкалыкъ культураланы профессионал чыгъармачылыгъында интонация бла тепсеу къымылдауну, адетлени бардырыуун эмда башха санат тюрлюлени байламлары барды. Бир къауум жанрлада уа музыка сёзден, турмуш неда адет контекстден чыгъа башлайды. Интонациялыкъ элементле эмда аланы къуралыуларыны джорукълары ([[гармония]], [[музыкалыкъ форма]]) логикалыкъ эркинликге эмда энчи тарих джашаугъа ие боладылао, алай а символлукъ-ассоцияциялыкъ шекилде сёз бла эмда социал контекст бла байламын ахыры бла юзмейди. Адамланы сезимлерин белгилер къарыуу болгъан автоном музыкалыкъ тил къуралады. == Музыканы спецификасы == Музыканы айры эстетика багъалыкъча спецификасы чыгъармачылыкъны суратлау бла хайырланыуну арасындагъы илишкилери бла ачылады. Ал жанрланы къуралыуу, музыканы хайырланыу нюзюрлерине джетиую бла байламлыды. Бу шартлада музыканы багъалыгъы аны типлигине, берилген юлгюлеге сыйыннганлыгъы бла байламлы болгъанды. Автоном музыкалыкъ тилни эмда музыкны джайылыууну энчи сферасыны къуралыуу джангы нюзюрню къуралыууна себеб болгъанды: энчи автор фикирни къуралыуу ([[композиция]]). Быллай шартлада музыканы багъалыгъы аны музыкалыкъ чыгъарыууну кайтарылмазлыкъ структурасындады, аны бла бирге композитор сайлагъан амалланы ич магъана тюзлюгюндеди. == Музыка жанрла == {{col-begin}} {{col-2}} * [[Аутентк музыка]] * [[Блюз]] * [[Вокал музыка]] * [[Джаз]] * [[Джангл]] * [[Инструментал музыка]] * [[Кантри]] * [[Классика музыка]] * [[Халкъ музыка]] * [[Поп-музыка|Поп]] ** [[Европоп]] ** [[Диско]] ** [[Электро-поп]] ** [[Синтипоп]] * [[Хайырланыу музыка]] * [[Регги]] {{col-2}} * [[Рок-музыка|Рок]] ** [[Альтернатива рок]] ** [[Глэм-рок]] ** [[Гранж]] ** [[Метал]] ** [[Блюз-рок]] ** [[Панк-рок]] ** [[Прогрессив-рок]] ** [[Рок-н-ролл]] ** [[Хардкор (рок-музыка)|Хардкор]] ** [[Хард-рок]] ** [[Инди-рок]] * [[Ска]] * [[Ритм-н-Блюз]] * [[Хип-хоп]] ** [[Рэп]] ** [[R`n`B]] ** [[Soul]] * [[Электрон музыка]] ** [[Индастриал]] ** [[Драм-н-Бэйс]] ** [[Нью-эйдж (музыка)|Нью-эйдж]] ** [[Trance|Транс]] ** [[Техно]] ** [[Хаус]] ** [[Хардкор-техно]] ** [[Электро]] ** [[Эмбиент]] {{col-end}} == Музыканы теориясы == {{col-begin}} {{col-3}} * [[Тауушну мийиклиги]] * [[Тауушну узунлугъу]] * [[Джарым тон]] * [[Таууш тизгин]] {{col-3}} * [[Темпер этилген тизиу]] * [[Музыка хал]] * [[Мажор]] {{col-3}} * [[Минор]] * [[Тонлукъ]] * [[Музыка ёлчем]] {{col-end}} == Музыка терминле == [[Музыкаллыкъ нотация]] | [[музыкалыкъ ачхыч]] | [[алтерацияны белгилери]] | [[Лига (муз.)|лига]] | [[фермата]] | [[хроматизм]] | [[аккорд]] | [[арпеджио]] | [[сольфеджио]] | [[Интервал (музыка)|Интервал]] | [[музыкалыкъ чыгъарма]] | [[Зона (музыка)|зона]] | [[тембр]] | [[экмелика]] | [[такт]] | [[функционал музыка]] == Музыка инструментле == Тауушну чыгъарыу мадарына кёре инструментлени къыллылагъа, солуулулагъа, тиеклилеге, урулгъанлылагъа, электронлагъа эмда башхалагъа юлешинедиле. ХХ ёмюрню аллында къуралгъан[[Хорнбостелни — Закссны системсыны]] классификациясына кёре, инструментлени эки баш ышан бла юлешедиле: тауушну къайнагъындан (мембрана, къыл, хауа э. б.) эмда тауушну чыгъарыу мадарындан (тилли, чимдеулю э. б.). * [[Къыллыла]] ** [[Гитара]] ** [[Къыл къобуз]] * [[Къылы ышыугъанлыла]] * [[Солуулула]] ** [[Агъач солуулула]] *** [[Диджериду]] *** [[Сыбызгъы]] *** [[Гобой]] *** [[Кларнет]] *** [[Фагот]] *** [[Саксофон]] ** [[Джез солуулула]] *** [[Труба]] *** [[Валторна]] *** [[Тромбон]] *** [[Туба]] ** [[Тиллиле]] *** [[Къобуз]] *** [[Баян (музыка инструмент)|Баян]] *** [[Аккордеон]] * [[Урулгъанла]] ** [[Дауурбаз]] ** [[Вибрафон]] ** [[Гонг]] ** [[Вуд-блок]] ** [[Кастаньетле]] ** [[Ковбелл]] ** [[Конгураула]] ** [[Лабала]] ** [[Ксилофон]] ** [[Литаврла]] ** [[Маракасла]] ** [[Маримбала]] ** [[Табакъ (музыка инструмент)|Табакъ]] ** [[Темплеблокла]] ** [[Ючкюл (музыка инструмент)|Ючкюл]] ** [[Шейкер]] * [[Тиеклиле]] ** [[Клавесин]] ** [[Фортепиано]] ** [[Орган]] == Дагъыда къарагъыз == * [[Джыр]] * [[Музыкантла]] * [[Мелофобия]] * [[Композиторла]] == Белгиле == {{белгиле}} == Джибериуле == * [http://www.eventua.com.ua/slovar/muzikaliniy_slovari.html Музыка сёзлюк] * [http://www.7not.ru/theory/ Музыканы теориясындан лекцияла (орусча)] {{викигёзен|Music}} [[Категория:Музыка]] fnxeddf7eu28dtij18bpthyxxv2vsau 0 11725 106606 106557 2022-08-17T18:51:58Z 93.170.189.132 wikitext text/x-wiki {{Инсан |Аты = Владимир Путин |фото = Владимир Путин (18-06-2022).jpg |баш иши = Россия Федерацияны башчысы |туугъан датасы = [[1952 джыл]] [[8-чи октябрь]] |туугъан джери = [[Ленинград]] шахар, [[РСФСР]], [[СССР]] |миллети = оруслу |дипломлары = юрист |сабийлери = Катерина, Мария }} '''Владимир Путин''' ({{lang-ru|Владимир Владимирович Путин}}) — [[Россия Федерация]]ны башчысыды. [[Категория:Россия]] [[Категория:1952 джылда туугъанла]] kkal2b44gn4zauk9kfzytt64ysvvjxq 0 15378 106604 105557 2022-08-17T17:09:22Z Ilnur efende 2487 wikitext text/x-wiki {{Джерлешим |аты =Эски Чачкъаб |ориг. аты = Иске Чәчкаб |фото = |фотону ачыкълау = |байракъ = |герб = |гербини юсюнден статья = |байрагъыны юсюнден статья = |координатла = |тенгизден мийиклик = |кърал =Россия |регион =Татарстан |район = |сагъат бёлге = |баш.къошакъ.параметр =Федерацияны субъекти |баш.параметрни.ачыкълау ={{Байракъландырыу|Татарстан}} |тюб.къошакъ.параметр =Муниципал району |тюб.параметрни.ачыкълау =[[Къайбыч район]]у |къошакъ.параметр#3 = |параметрни.ачыкълау#3 =[[1565 джыл]] |къошакъ.параметр#4 = |параметрни.ачыкълау#4 = |админ.бёлюннгени = |карта = |картаны ёлчеми = |loc-map = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = type:city(4552)_region:RU |CoordScale = |майдан = |халкъ =~ 459 |агломерация = |саналгъан джыл = 2011 |басыннганы = |миллет къурам =[[татарлыла]] |дин къурам =муслиманла |статус =эл |башчы = |web = |телефон = |почта = 422330 |автомобиль код = |статистика.къошакъ.параметр = |статистика.параметр.ачыкълау = }} '''Эски Чачкъаб''' (''тат. Иске Чәчкаб,'' {{lang-ru|Старые Чечкабы}}) — [[Татарстан|Татарстанны]] [[Къайбыч району|Къайбыч районунда]] элди. == Джибериуле == * Кадыйр Галимов "Эзле Чәчкаб" китабы, Казан, 2002. [[Категория:Татарстанны джерлешимлери]] 1imawe7eosejaoseshvln26tyoxyqug