Swêd

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="ku">
  <siteinfo>
    <sitename>Wîkîpediya</sitename>
    <dbname>kuwiki</dbname>
    <base>https://ku.wikipedia.org/wiki/Destp%C3%AAk</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.19</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Medya</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Taybet</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Gotûbêj</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Bikarhêner</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Gotûbêja bikarhêner</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wîkîpediya</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Gotûbêja Wîkîpediyayê</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Wêne</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Gotûbêja wêneyî</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Gotûbêja MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Şablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Gotûbêja şablonê</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Alîkarî</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Gotûbêja alîkariyê</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategorî</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Gotûbêja kategoriyê</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Portal</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Gotûbêja portalê</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modul</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Gotûbêja modulê</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Swêd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47</id>
    <revision>
      <id>1092476</id>
      <parentid>1092320</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:08:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Avestaboy</username>
        <id>34898</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18991" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Infobox welat
| nav                = ''Konungariket Sverige''
| navê_fermî         = 
| navê_kurdî         = Keyaniya Swêdê
| al                 = Flag of Sweden.svg
| girêdana_alê       = Alayê Swêdê
| nîşan              = Great coat of arms of Sweden.svg
| girêdana_nîşanê    = Nîşanê Swêdê
| dirûşm             = Tune
| sirûda_netewî      = Du gamla, du fria
| cîh                = EU-Sweden.svg
| cîh_sernav         = 
| zimanên_fermî      = [[Swêdî]]
| zimanên_tev        = 
| paytext            = [[Stokholm]]
| bajarê_mezin       = [[Stokholm]]
| koordînat_paytext  = {{Koord|59|20|N|18|3|E|type:country}}
| sîstema_siyasî     = [[Keyîtî]]
| serok_cure         = Key
| serok_nav          = [[Carl XVI Gustaf]]
| serok_cure1        = Serekwezîr
| serok_nav1         = [[Magdalena Andersson]]
| serok_cure2        = 
| serok_nav2         = 
| rûerd              = 449,964
| av                 = 8,67
| gelhe              = 10,402,070
| gelhe_sal          = [[2021]]
| berbelavî          = 25
| serxwebûn          = 6'ê pûşperê 1523
| TBH_giştî          = $331.504 billion
| TBH/kes            = $50,339
| TBH_sal            = [[2020]]
| dirav              = Krona swêdî ([[SEK]])
| dem                = [[UTC+1]]
| nîşana_înternetê   = .se
| koda_telefonê      = +46
| nexşe              = 
| nexşe_sernav       = 
}}
'''Swêd''' ({{bi-sv|Sverige}}) an jî Keyaniya Swêdê ({{bi-sv|Konungariket Sverige}})  welatek li bakûrê [[Ewropa|Ewropayê]] ye. Tixûbên wî digihên [[Norwêc]], [[Fînlenda]] û [[Danîmarka]]. Li Swêdê gelek [[kurd]] dijîn. Serbajarê Swêdê [[Stokholm]] e.
== Etîmolojî ==
Navê ''Sverige'' (&quot;Swêd&quot;) cara yekem di helbesta epîk a anglo-saksonî [[Beowulf]] de, di destnivîsek ji salên 1000an de, bi forma navê ''Swēorice'', hatiye belgekirin. Ji dawiya sedsala 13an de, ew bi awayê ''Swerike'' li ser Kendava Bothnyayê hatiye tomarkirin. Li herêma [[Svealand]] &quot;Padîşahiya Swêdiyan&quot; tê gotin. Di dawiya sedsala 15an de nav guherî bû ''Swerighe'', di sedsala 17an de bû ''Swerghe'' û ''Swirghe'', [[Gustav II Adolfê Swêdê |Gustav II Adolf]] forma ''Swirge'', îro forma derengiya serdema navîn ''Sverige''  tê bikaranîn.

==Erdingarî==
Swêd li bakurê [[Ewropa]], li beşa rojhilatê [[Nivgirava Skandînavyayê]] ye û di warê rûberê de, welat pêncemîn welatê herî mezin e li Ewropayê. Welat li rojava bi [[Norwêc]] re (piraniya sînor bi [[Çiyayên Skandînavyayê]] re derbas dibe), [[Fînlenda]] li bakur-rojhilat çemên [[Muonioälven]] û [[Torneälven]], û [[Danîmarka]] li başûrê rojava bi rêya [[girêdana Øresund]]. Ji bilî parzemînê, giravên wê yên mezin [[Gotland]] û [[Öland]] hene. Li beşê welêt li bakurê [[Çerxa Arktîkê]], di havînê de tav naçe ava û di zivistanê de şev tevahiya rojê didomîne.

Welat bi [[Estonya]], [[Letonya]], [[Litvanya]], [[Polonya]], [[Almanya]] û [[Rûsya]] ([[Kaliningrad]]) re jî sînorên deryayî hene. Deverên deryayê yên derdor li rojhilat û başûr [[Bottenviken]], [[Bottenhavet]] û [[Deryaya Baltîk]] ne, herwiha [[Skagerrak]], [[Kattegat]] û [[Øresund]]-[[Öresund]] ] li başûrê rojavayê. Swêd beşek ji herêma erdnîgarî [[Norden]] (&quot;welatên Bakur&quot;) e. 

=== Avhewa ===
Tevî cîhê wê yê bakur, Swêd xwediyê [[avhewaya nerm]] seretayî ye. Ev bi giranî ji ber [[Birha Gulf]] e. Li bakurê Swêdê, ku bi çiyayan ve girêdayî ye, li welêt [[avhewaya subarktîk]] heye, bi zivistanên dirêjtir, sar û bi berf.

[[Baran|Barîna salane]] bi gelemperî li dora 1000 mm e, bi rêjeyên nisbeten mezintir li ser beşên rojavayî yên Highlands û li ber perava rojava. &lt;ref&gt; [http://www. -markinfo.slu.se /sve/klimat/ned.html Nexşeya barîna salane ya li Swêdê] {{Wayback | url = http: //www-markinfo.slu.se/sve/klimat/ned.html | dîrok = 20100708003657}}, ji malpera MarkInfo] &lt;/ref&gt; Germahiya navînî ya rojane di meha kanûna paşîn de ji derdora 0℃ li başûr, çend derece di binê sifirê de li beşa navendî ya welêt heya &amp; kêm; 16 &amp; nbsp diguhere. ; ℃ li bakurê Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve /klimat/jantemp.html Nexşeya germahiya navînî Çile] {{Wayback | url = http: //www-markinfo. slu.se/sve/klimat/jantemp.html | date = 20100623011019}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Di tîrmehê de, li Götaland û Svealandê derdora 16–17℃ hene û yekser ji 10℃ li beşa herî bakur a Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve/klimat/jultemp.html Nexşeya germahiya navînî ya tîrmehê] {{Wayback | url = http: //www- markinfo.slu.se/sve/klimat/ jultemp.html | date = 20100624092358}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Germahiya herî nizm li Swêdê bi -52,6℃, li Vuoggatjålme, Lappland, di 2ê sibata 1963an de hat pîvandin, lê ya herî bilind bû.

==Gelê Swêdê==
=== Komên etnîkî ===
Ji bilî swêdiyan (nêzîkî 75%), fînlendî (2%) û samî li bakurê welêt dijîn. Di van dehsalên dawî de, gelek ji Îtalya, Danîmarka, Norwêc, Almanya, Yûgoslavyaya berê, Îran, Libnan, Sûriye, Şîle, Iraq û gelên din ên ji Rojhilata Navîn û Afrîkayê koçî Swêdê kirine.

Li bakurê Swêdê hejmareke hindik [[samî]] dijîn. Samî li ser çiyayên sînorê rojava [[Çiyayên Skandînavya]] ji çemê Könkämaälven heta [[Idre]] li serê [[Dalarna]] di civakên piçûk de dijîn. Samî li bakurê dûr, li wargehên wekî Karesuando û Jukkasjärvi, [[samiya bakur]] diaxivin. Samî li herêma [[Jokkmokk]]ê samiya Luleyî xeber didin. Li başûr jî, [[samiya Piteyî]] û [[samiya Umeyî]] ji hêla komên pir piçûk ve têne axaftin. Koma herî başûr [[samiya başûr]] diaxive.

Li Tornedalen, ku li ser sînorê bi Fînlendayê re li bakur-rojhilat û li bakur-rojavayê wêdetir ber bi [[Gällivare]] ve, herêma zimanê fînî ye û xwedî dîrokek e ku ji swêdî wêdetir diçe. Fîniya Tornedalî jê re [[meänkieli]] dibêjin. Piraniya axaftvanên fînlendî koçber an neviyên koçberên ku di salên piştî [[Şerê Cîhanî yê Duyem]] de ji Fînlendayê hatine û piraniya wan li bajarên pîşesazî yên li başûr û navenda Swêdê dijîn.

Berê, komeke din a fînîaxêv jî hebû, ya bi navê fîniyên Finnskogen, devera sînorî di navbera Värmland û Hedmarkê de li aliyê Norwêcê. Ev kom ji sala 1620an ji Savolax (bi fînî: ''Savo'') li Fînlendayê koç kirine û heta piştî sala 1900î bi zimanê fînî mane.

Nêzîkî 2.2 mîlyon şênî li [[Stockholma Mezin]], li dora milyonek li [[Göteborga Mezin]] û 700 000 li [[Malmöya Mezin]] hene.

Navenda demografîk a Swêdê wekî cihekî bi navê [[Hjortkvarn]] tê pênasekirin.

=== Dîn ===
Swêd di nav welatên Ewropaya Bakur de bû ku yekem car [[Reformasyon]] pêk anî û bi sedsalan dînê luterî yê evangelîst, an jî [[Dêra Swêdê]] tenê dînê destûr bû. Sedsala 19an Kêmarên dînî mezin bûn, berî her tiştî ji aliyê kesekî ku Dêra Swêdê terikand û dêrên cuda yên azad ava kirin. Bi ser de jî, Swêd koçberiyeke cihûyan wergirt.

Di salên piştî Şerê Cîhanê yê Duyem de, Swêd koçberiyek mezin û cihêreng wergirt, ku di heman demê de dîmena dînî jî guherand. Dînên wekî yê [[katolîk]], yê ortodoks, [[îslam]], [[bûdîzm]] û [[hindûîzm]] bûne hindikahiyên girîng, lê ya herî mezin hîn jî dêra luterî ya evangelîst e.

Kêmneteweya samî bi tevgera [[vejîna Laestadî]] ya ku di sala 1840an de li [[Karesuando]] derket holê tê diyarkirin.

==Dîrok==
[[Wêne: Gustav Vasa.jpg|thumb| [[Gustav Vasa]] di 6ê hizêrana 1523an de wek şahê swêdî hat hilbijartin, rojek ku niha roja neteweyî ya Swêdê ye, wêneyê Jakob Binck ji sala 1542-an de]]
=== Dîroka destpêkê ===
Yekem şopên mirovên li herêmê ku niha wekî Swêd tê zanîn ji [[Allerødtiden]], li ser {{formatnum: 12000}} [[fvt.]] Bi [[Paleolithic | Paleolithic]] nêçîrvanên [[ Brommekulturen]] yên ku nêçîra [[keran]] li sînorê qeşayê ya îroyîn [[Skåne]]. Ev serdem ji hêla komên piçûk ên [[nêçîrvan û komker]] ve hat nîşankirin ku [[çirîn]] ji bo çek û amûran bikar anîn. Çandinî û xwedîkirina sewalan ligel cihên goristana bîrdarî, axînên firtonê yên berferehî û potên axê yên xemilandî ji Ewropaya Navîn bi [[çanda kasa funnel]] li dora sala 4000 BZ hatine. Sêyemîn başûrê Swêdiya îroyîn beşek ji qada çandî ya [[Serdema Bronz a Bakur]] bû, lê ji navenda çandê ya Danîmarkî re derdor bû. Dem li dora 1700 BZ dest pê kir. bi îtxalata destpêkê ya [[bronz]] ji Ewropaya Navîn. Di vê serdemê de, li welatên bakur dernexistina [[sifir]] tunebû û [[Tin]] li herêmê nayê dîtin, ji ber vê yekê diviyabû hemû metal bihatana îthalkirin.

Serdema Bronz a Bakur bêyî pêkhateyên bajarî bû, gel li zeviyên bi yek qatî [[Langhus (avahî) | langhus]] ji dar dijiyan.

Ji ber nebûna [[Împeratoriya Romayî | Dagirkirina Romayê]], [[Serdema Hesinî]] li Swêdê li dijî mîmariya kevir û keşîşxaneyan di sedsala 12an de tê hesibandin. Piraniya serdemê protohistorîk e, ango çavkaniyên nivîskî hene, lê piraniya wan bi baweriyeke kêm. Materyalên nivîskî yan ji serdemê pir dereng tê nivîsandin, li herêmên dûr tên nivîsandin, yan jî eger bi awayekî herêmî hatibin nivîsandin, pir bi kurtî.
Di vê heyamê de avhewa sartir bû û vê yekê cotkar neçar kir ku di zivistanê de heywanan di hundurê xwe de bihêlin, ku ev bû sedema peydabûna stokên zibilê ku piştre ji bo başkirina axê bi rêkûpêk were bikar anîn.

Hewldaneke Romayê ku sînorê Împaratoriya Romayê ji [[Rhine]] ber bi [[Elbe]] veguhezîne di sedsala 9an de ji hêla eşîrên Alman ve di bin serokatiya Roma-perwerdekirî de hate rawestandin, Romayiyan [[Şerê Daristana Teutoburgê têk bir. ]]. Di vê demê de, di çanda maddî ya Skandînavyayê de, ji ber zêdebûna têkiliya bi Romayiyan re, guhertinek berbiçav hebû.

Delîlên arkeolojîk hene ku herêma ku Swêdiya îroyîn pêk tîne, niştecihên xwe yên pêşîn di [[Serdema Kevir]] de hebûn, ji ber ku qeşaya ji [[serdema qeşayê]] ya dawî vekişiya. Niştecîhên pêşîn [[nêçîr û berhevkar]] bûn, yên ku bi taybetî ji dewlemendiyên Deryaya Baltîkê dijiyan.

Gelek vedîtinên arkeolojîk ên ji civakên mezin ên bazirganiyê piştgirî didin teoriya ku başûrê Swêdê di [[Serdema Bronz]] de pir niştecîh bû.

Bi rêya wê [[9. sedsala | nehan]] û [[10. sedsal | sedsala dehan]] li Swêdê bi bazirganî, talankirin û kolonîzasyonên li rojhilat, bi taybetî li [[Baltîk | welatên Baltîk]], [[Rûsya]] û [[Behra Reş]] li Swêdê serdest bû. Di sedsala 13-an de, qanûnên perestgehê û qanûnên neteweyî, di nav yên din de, ji hêla [[Magnus Eriksson]] ve hatin danîn. Di sedsala 14-an de, hêza padîşah hate bihêz kirin û deverên peravê yên Norrland hatin kolonîzekirin û swêdî kirin.

Di [[1397]] de, sê welat [[Norwêc]], [[Denmark]] û Swêd di bin yek padîşah de bûn yek. [[Yekîtiya Kalmar]] ne sendîkaya siyasî, lê sendîka karmendan bû û bi rêya wê [[15. sedsal]] t Swêd hewl da ku li dijî hukûmetek navendî ya Danîmarkî ya di bin padîşahê Danîmarkî de li ber xwe bide. Swêd di 1523 de ji Yekîtiya Kalmar veqetiya, dema ku [[Gustav Vasa | Gustav Eriksson Vasa]], ku paşê wekî Gustav I yê Swêdê tê zanîn, taca Swêdî ji nû ve ava kir. Li vir beşeke li ser dawiya Serdema Navîn winda ye

Di [[17. sedsal]] Swêd bû yek ji hêzên mezin li [[Ewropa]], piştî ku welat bi serkeftî beşdarî [[Şerê 'Şerê Sih Salî | Şerê 30 Salî']] bû. Ev helwest di [[18. sedsal]] t dema ku [[Rûsya]] di [[şerê mezin ê Bakur]] de desthilatdarî girt.
Dîroka dawî ya Swêdê aştiyane bû. Şerê herî dawî yê mezin li dijî Rûsyayê di 1809 de bû, bi navê [[Şerê Fînlandiya]] dema ku Swêd [[Fînlanda]] winda kir. Şerê dawîn li dijî [[Şerê bi Swêdê re 1814 | Norwêc]] di havîna 1814 de, li Swêdê bi navê &quot;kampanyaya li dijî Norwêcê&quot; bû. Şer bi [[Peymana Moss | Peymana li Moss]] qediya, li wir Mîrê Swêdê destûra nû ya Norwêcê qebûl kir [[17. Gulan]] û Padîşahê Norwêcê razî bûn ku dev ji kar berde da ku yekîtiya karmendan bi Swêdê re mumkun be. Di sala 1905an de dema ku Norwêcî [[Storting]] yekîtîya bi Swêdê re betalbûyî îlan kir, şer tehdîd kir ku dê derkeve. Di sala 1905-an de bi rûniştina Karlstad ji şer dûr ket. Swêd di dema [[Şerê Cîhanê yê Yekem | Yekem]] û [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] û di dema [[Şerê Sar]] de bêalî ma.

Yekem [[Xelata Nobelê | Merasîma Xelata Nobelê]] di sala 1901 de li [[Stockholm]] hat lidarxistin. Ji sala 1902 de, xelatên zanistî bi fermî ji hêla padîşahê Swêdê ve têne dayîn, lê [[Xelata Nobelê ya Aştiyê | xelata aştiyê]] ji aliyê Parlamentoya Norwêcê ve tê dayîn.
==Çand==
Çanda swêdî parçeyek ji [[Nordî | Nordîk]], [[Zimanên Almanî | Almanî]] ye û qada çandî ya cîhana rojavayî ye û vegotinên çanda swêdî di huner, muzîk û wêjeyê de di serî de bi van.

[[August Strindberg]] di [[wêjeya swêdî]] de wekî nivîskarê herî pêşîn tê hesibandin, dema ku [[Astrid Lindgren]] bi pirtûkên xwe yên zarokan li cîhanê navdar e. Nivîskarên swêdî gelek xelatên Nobelê yên wêjeyê bi dest xistine, di nav wan de [[Selma Lagerlöf]] û [[Harry Martinson]]. Ji [[hunera swêdî | hunermendên dîtbar ên swêdî]], [[Alexander Roslin]], [[Anders Zorn]] û [[Carl Larsson]] bi taybetî di nav peykersaz [[Carl Milles]] û [[Johan Tobias de têne zanîn. Sergel]] .

Swêdî [[çand]] di [[20. sedsala]] t bi xebata pêşeng a di rojên destpêkê yên fîlmê de ji hêla [[Mauritz Stiller]] û [[Victor Sjöström]] ve tê destnîşan kirin. Dûv re, [[Ingmar Bergman]] û lîstikvanên wekî [[Greta Garbo]], [[Ingrid Bergman]] û [[Anita Ekberg]] jî li derveyî sînorên welêt karîyera çêkirin.

Stranên [[Carl Michael Bellman | Bellman]], [[Evert Taube]] û [[Birger Sjöberg]] li qada navneteweyî têne naskirin. [[ABBA]] bi gelemperî bi [[muzîka]] ya nû ya populer a swêdî re tê hevber kirin, lê komên nû yên wekî [[The Cardigans]], [[Roxette]] û [[The Hives]] di van demên dawî de jî nasnameyek navneteweyî bi dest xistin.

==Polîtîka==
Swêd hema hema hezar sal e [[padîşah]] ye û kontrola [[Rîksdag | Riksdag]] diguhere. Desthilata qanûnî di navbera Padîşah û Riksdagê de hatiye parve kirin. Hêza rêveberiyê di navbera padîşah û meclîsek esilzade heta sala 1680-an hate dabeş kirin, li dûv padîşahiyek otokratîk.

Wekî bertekek ji têkçûna di Şerê Mezin ê Nordîk de, &quot;serdema azadiyê&quot; di 1719 de dest pê kir, li dû wê sê monarşiyên destûrî yên rêxistinî yên cihêreng di 1772, 1789 û 1809 de, ya paşîn a ku çend mafên medenî dihewand. Parlamenterîzm di sala 1917an de ji nû ve hat desteserkirin dema ku Qralê [[Gustav V yê Swêdê]], piştî têkoşînek dirêj, razî bû ku hikûmetê bi biryarên piraniyê li Riksdagê tayîn bike. Piştre, di 1918-1921 de, dengdana gerdûnî hate destpêkirin. Parlamenterîzm ji hêla cîgirê padîşah [[Gustav VI Adolf ê Swêdê]] hate parastin heya ku di sala 1975-an de destûrek bi bandor hêza siyasî ya padîşah rakirin. Padîşah wekî saziyek fermî, lê bi tevahî sembolîk, bi taybetî bi erkên merasîmê ve hate parastin.

Li gorî makezagonê, li Swêdê desthilatdariya herî bilind Riksdag e ku 349 endamên wê hene. Riksdag dikare destûrê biguherîne. Ji bo ku Riksdag Destûra Bingehîn biguherîne divê biryareke ducarî hebe û di navbera van her du biryaran de hilbijartina parlementoyê bê kirin. Qanûn dikare ji hêla hukûmetê an ji hêla komek an nûnerên kesane yên Riksdag ve were pêşkêş kirin. Endamên Riksdagê li gorî pergala hilbijartinê ya rêjeyî ji bo heyama çar salan têne hilbijartin.
Sîstema dadrêsî li dadgehên ku dozên medenî û tawanan cîbicî dikin, û her weha dadgehên taybetî yên ku ji têkiliya qanûnî ya di navbera gel û hukûmetê an rayedarên din ên giştî de berpirsiyar in, dabeş dibe. Sîstema dadwerî ya Swêdê dabeşî dozên ku ji dadgehên herêmî (dadgehên herêmî), dadgehên temyîzê yên herêmî (dadgehên herêmî) û dadgeha bilind (swêdî [[Högsta domstolen (Swêd) | Högsta domstolen]] pêk tê.

Di piraniya sedsala 20-an de, Swêd bi giranî pênc partiyên cuda di parlementoyê de hebûn, Riksdag, ku bi gelemperî [[Partiya Çep | sosyalîzm]], [[Partiya Karkerên Sosyal Demokrat ên Swêdê | Demokrasiya Civakî]], [[Partiya Gel | lîberalîzm]] , [[Moderat | muhafezekarî]] û [[Partiya Navend | Berjewendiyên gundan]]. Di dawiya sedsala 20an de, du partiyên parlemanî hatin zêdekirin, [[Miljöpartiet de gröna]] (1988) û Kristdemokraterna (1991). [[neteweperwerî | neteweperwer]]  [[Sverigedemokratene]] hatiye Riksdag ji sala 2010-an ve. Di sala 1991-an de - hilbijartin [[Demokrasiya Nû]] ket parlementoyê, lê piştî hilbijartinên 1994an ji siyaseta Swêdê wenda bû. Lê belê demokrasiya nû hema bi qasî ku derketibû holê winda bû. Dema ku Ian Wachtmeister wek serokê partiyê îstifa kir - ji ber nakokiyên navxweyî - paşketina partiyê di anketan de girantir bû. Lêbelê, ev kêmbûn di sala 1992-an de dest pê kiribû. Di hilbijartinên parlemanî yên 1994-an de, demokrasiya nû tenê ji sedî 1,2 ê dengan stend, û ji hingê ve di pratîkê de ji holê rabû. [[Însiyatîfa femînîst]], [[Alternativ ji bo Sverige]] û [[Samling Medborgerlig]].

Di Parlamentoya Ewropayê de, Swêd ji aliyê partiyên parlementoyê ve tê temsîlkirin, û ji hilbijartinên Ewropayê di Hezîrana 2014an de [[Însiyatîfa Femînîst]]. Di salên 2004–2009 de, [[Lîsteya Hezîranê]] bû sê serdemên pêşîn û dûv re jî du dewreyên, û di salên 2009–2014 de, [[Partîya Korsan (Swêd) | Partîya Korsan]] bû xwedî du kursî li Ewropa. Parlîman.

== Galerî ==
&lt;center&gt;
&lt;gallery caption=&quot;Kesên navdar ên swêdî&quot;&gt;
Wêne:AlfredNobel cropped.jpg|[[Alfred Nobel]]
Wêne:Greta Garbo Grand Hotel.jpg|[[Greta Garbo]]
Wêne:Olof Palme statsminister, tidigt 70-tal.jpg|[[Olof Palme]]
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Bajarên Swêdê&quot;&gt;
Wêne:GamlaStan from Katarinahissen Stockholm Swe.jpg|Bajarê kevin ê paytextê [[Stokholm]]ê 
Wêne:Götaplatsen 01.JPG|Meydana Göta li [[Göteborg|Goteborg]]ê
Wêne:Jorchr-Malmö rådhus.jpg|Bajarvaniya [[Malmö|Malmoy]]ê
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Hin dîmenên welatê Swêdê&quot;&gt;
Wêne:Duolbagorni.jpg|Çiyayê Duolbagorni di newala [[Kebnekaise]]yê de, li [[Samîlenda]]yê
Wêne:Gotland-Fårö Raukar-Gamlehamn.jpg|Nêzîkî [[Fårö]] li girava [[Gotland]]ê 
Wêne:Bohuslän-Marstrand.jpg|Marstrand, li başûrê Swêdê
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

== Girêdanê derve ==
{{Commonscat|Sweden|Sweden}}

== Çavkanî ==
{{YE}}
{{Dewletên Ewropayê}}

[[Kategorî:Swêd| ]]</text>
      <sha1>ny91j5locaw0k8099cbnr186d595zxa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092477</id>
      <parentid>1092476</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:09:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Avestaboy</username>
        <id>34898</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19006" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Infobox welat
| nav                = ''Konungariket Sverige''
| navê_fermî         = 
| navê_kurdî         = Keyaniya Swêdê
| al                 = Flag of Sweden.svg
| girêdana_alê       = Alayê Swêdê
| nîşan              = Great coat of arms of Sweden.svg
| girêdana_nîşanê    = Nîşanê Swêdê
| dirûşm             = Tune
| sirûda_netewî      = Du gamla, du fria
| cîh                = EU-Sweden.svg
| cîh_sernav         = 
| zimanên_fermî      = [[Swêdî]]
| zimanên_tev        = 
| paytext            = [[Stokholm]]
| bajarê_mezin       = [[Stokholm]]
| koordînat_paytext  = {{Koord|59|20|N|18|3|E|type:country}}
| sîstema_siyasî     = [[Keyîtî]]
| serok_cure         = Key
| serok_nav          = [[Carl XVI Gustaf]]
| serok_cure1        = Serekwezîr
| serok_nav1         = [[Magdalena Andersson]]
| serok_cure2        = 
| serok_nav2         = 
| rûerd              = 449,964
| av                 = 8,67
| gelhe              = 10,402,070
| gelhe_sal          = [[2021]]
| berbelavî          = 25
| serxwebûn          = 6'ê pûşperê 1523
| TBH_giştî          = $331.504 billion
| TBH/kes            = $50,339
| TBH_sal            = [[2020]]
| dirav              = Krona swêdî ([[SEK]])
| dem                = [[UTC+1]]
| nîşana_înternetê   = .se
| koda_telefonê      = +46
| nexşe              = 
| nexşe_sernav       = 
}}
'''Swêd''' ({{bi-sv|Sverige}}) an jî Keyaniya Swêdê ({{bi-sv|Konungariket Sverige}})  welatek li bakûrê [[Ewropa|Ewropayê]] ye. Tixûbên wî digihên [[Norwêc]], [[Fînlenda]] û [[Danîmarka]]. Li Swêdê gelek [[kurd]] dijîn. Serbajarê Swêdê [[Stokholm]] e.
== Etîmolojî ==
Navê ''Sverige'' (&quot;Swêd&quot;) cara yekem di helbesta epîk a anglo-saksonî [[Beowulf]] de, di destnivîsek ji salên 1000an de, bi forma navê ''Swēorice'', hatiye belgekirin. Ji dawiya sedsala 13an de, ew bi awayê ''Swerike'' li ser Kendava Bothnyayê hatiye tomarkirin. Li herêma [[Svealand]] &quot;Padîşahiya Swêdiyan&quot; tê gotin. Di dawiya sedsala 15an de nav guherî bû ''Swerighe'', di sedsala 17an de bû ''Swerghe'' û ''Swirghe'', [[Gustav II Adolfê Swêdê |Gustav II Adolf]] forma ''Swirge'', îro forma derengiya serdema navîn ''Sverige''  tê bikaranîn.

==Erdingarî==
Swêd li bakurê [[Ewropa]], li beşa rojhilatê [[Nivgirava Skandînavyayê]] ye û di warê rûberê de, welat pêncemîn welatê herî mezin e li Ewropayê. Welat li rojava bi [[Norwêc]] re (piraniya sînor bi [[Çiyayên Skandînavyayê]] re derbas dibe), [[Fînlenda]] li bakur-rojhilat çemên [[Muonioälven]] û [[Torneälven]], û [[Danîmarka]] li başûrê rojava bi rêya [[girêdana Øresund]]. Ji bilî parzemînê, giravên wê yên mezin [[Gotland]] û [[Öland]] hene. Li beşê welêt li bakurê [[Çerxa Arktîkê]], di havînê de tav naçe ava û di zivistanê de şev tevahiya rojê didomîne.

Welat bi [[Estonya]], [[Letonya]], [[Litvanya]], [[Polonya]], [[Almanya]] û [[Rûsya]] ([[Kaliningrad]]) re jî sînorên deryayî hene. Deverên deryayê yên derdor li rojhilat û başûr [[Bottenviken]], [[Bottenhavet]] û [[Deryaya Baltîk]] ne, herwiha [[Skagerrak]], [[Kattegat]] û [[Øresund]]-[[Öresund]] ] li başûrê rojavayê. Swêd beşek ji herêma erdnîgarî [[Norden]] (&quot;welatên Bakur&quot;) e. 

=== Avhewa ===
Tevî cîhê wê yê bakur, Swêd xwediyê [[avhewaya nerm]] seretayî ye. Ev bi giranî ji ber [[Birha Gulf]] e. Li bakurê Swêdê, ku bi çiyayan ve girêdayî ye, li welêt [[avhewaya subarktîk]] heye, bi zivistanên dirêjtir, sar û bi berf.

[[Baran|Barîna salane]] bi gelemperî li dora 1000 mm e, bi rêjeyên nisbeten mezintir li ser beşên rojavayî yên Highlands û li ber perava rojava. &lt;ref&gt; [http://www. -markinfo.slu.se /sve/klimat/ned.html Nexşeya barîna salane ya li Swêdê] {{Wayback | url = http: //www-markinfo.slu.se/sve/klimat/ned.html | dîrok = 20100708003657}}, ji malpera MarkInfo] &lt;/ref&gt; Germahiya navînî ya rojane di meha kanûna paşîn de ji derdora 0℃ li başûr, çend derece di binê sifirê de li beşa navendî ya welêt heya &amp; kêm; 16 &amp; nbsp diguhere. ; ℃ li bakurê Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve /klimat/jantemp.html Nexşeya germahiya navînî Çile] {{Wayback | url = http: //www-markinfo. slu.se/sve/klimat/jantemp.html | date = 20100623011019}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Di tîrmehê de, li Götaland û Svealandê derdora 16–17℃ hene û yekser ji 10℃ li beşa herî bakur a Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve/klimat/jultemp.html Nexşeya germahiya navînî ya tîrmehê] {{Wayback | url = http: //www- markinfo.slu.se/sve/klimat/ jultemp.html | date = 20100624092358}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Germahiya herî nizm li Swêdê bi -52,6℃, li Vuoggatjålme, Lappland, di 2ê sibata 1963an de hat pîvandin, lê ya herî bilind bû.

==Gelê Swêdê==
=== Komên etnîkî ===
Ji bilî swêdiyan (nêzîkî 75%), fînlendî (2%) û samî li bakurê welêt dijîn. Di van dehsalên dawî de, gelek ji Îtalya, Danîmarka, Norwêc, Almanya, Yûgoslavyaya berê, Îran, Libnan, Sûriye, Şîle, Iraq û gelên din ên ji Rojhilata Navîn û Afrîkayê koçî Swêdê kirine.

Li bakurê Swêdê hejmareke hindik [[samî]] dijîn. Samî li ser çiyayên sînorê rojava [[Çiyayên Skandînavya]] ji çemê Könkämaälven heta [[Idre]] li serê [[Dalarna]] di civakên piçûk de dijîn. Samî li bakurê dûr, li wargehên wekî Karesuando û Jukkasjärvi, [[samiya bakur]] diaxivin. Samî li herêma [[Jokkmokk]]ê samiya Luleyî xeber didin. Li başûr jî, [[samiya Piteyî]] û [[samiya Umeyî]] ji hêla komên pir piçûk ve têne axaftin. Koma herî başûr [[samiya başûr]] diaxive.

Li Tornedalen, ku li ser sînorê bi Fînlendayê re li bakur-rojhilat û li bakur-rojavayê wêdetir ber bi [[Gällivare]] ve, herêma zimanê fînî ye û xwedî dîrokek e ku ji swêdî wêdetir diçe. Fîniya Tornedalî jê re [[meänkieli]] dibêjin. Piraniya axaftvanên fînlendî koçber an neviyên koçberên ku di salên piştî [[Şerê Cîhanî yê Duyem]] de ji Fînlendayê hatine û piraniya wan li bajarên pîşesazî yên li başûr û navenda Swêdê dijîn.

Berê, komeke din a fînîaxêv jî hebû, ya bi navê fîniyên Finnskogen, devera sînorî di navbera Värmland û Hedmarkê de li aliyê Norwêcê. Ev kom ji sala 1620an ji Savolax (bi fînî: ''Savo'') li Fînlendayê koç kirine û heta piştî sala 1900î bi zimanê fînî mane.

Nêzîkî 2.2 mîlyon şênî li [[Stockholma Mezin]], li dora milyonek li [[Göteborga Mezin]] û 700 000 li [[Malmöya Mezin]] hene.

Navenda demografîk a Swêdê wekî cihekî bi navê [[Hjortkvarn]] tê pênasekirin.

=== Dîn ===
Swêd di nav welatên Ewropaya Bakur de bû ku yekem car [[Reformasyon]] pêk anî û bi sedsalan dînê [[Luterîtî|luterî]] yê evangelîst, an jî [[Dêra Swêdê]] tenê dînê destûr bû. Sedsala 19an Kêmarên dînî mezin bûn, berî her tiştî ji aliyê kesekî ku Dêra Swêdê terikand û dêrên cuda yên azad ava kirin. Bi ser de jî, Swêd koçberiyeke cihûyan wergirt.

Di salên piştî Şerê Cîhanê yê Duyem de, Swêd koçberiyek mezin û cihêreng wergirt, ku di heman demê de dîmena dînî jî guherand. Dînên wekî yê [[katolîk]], yê ortodoks, [[îslam]], [[bûdîzm]] û [[hindûîzm]] bûne hindikahiyên girîng, lê ya herî mezin hîn jî dêra luterî ya evangelîst e.

Kêmneteweya samî bi tevgera [[vejîna Laestadî]] ya ku di sala 1840an de li [[Karesuando]] derket holê tê diyarkirin.

==Dîrok==
[[Wêne: Gustav Vasa.jpg|thumb| [[Gustav Vasa]] di 6ê hizêrana 1523an de wek şahê swêdî hat hilbijartin, rojek ku niha roja neteweyî ya Swêdê ye, wêneyê Jakob Binck ji sala 1542-an de]]
=== Dîroka destpêkê ===
Yekem şopên mirovên li herêmê ku niha wekî Swêd tê zanîn ji [[Allerødtiden]], li ser {{formatnum: 12000}} [[fvt.]] Bi [[Paleolithic | Paleolithic]] nêçîrvanên [[ Brommekulturen]] yên ku nêçîra [[keran]] li sînorê qeşayê ya îroyîn [[Skåne]]. Ev serdem ji hêla komên piçûk ên [[nêçîrvan û komker]] ve hat nîşankirin ku [[çirîn]] ji bo çek û amûran bikar anîn. Çandinî û xwedîkirina sewalan ligel cihên goristana bîrdarî, axînên firtonê yên berferehî û potên axê yên xemilandî ji Ewropaya Navîn bi [[çanda kasa funnel]] li dora sala 4000 BZ hatine. Sêyemîn başûrê Swêdiya îroyîn beşek ji qada çandî ya [[Serdema Bronz a Bakur]] bû, lê ji navenda çandê ya Danîmarkî re derdor bû. Dem li dora 1700 BZ dest pê kir. bi îtxalata destpêkê ya [[bronz]] ji Ewropaya Navîn. Di vê serdemê de, li welatên bakur dernexistina [[sifir]] tunebû û [[Tin]] li herêmê nayê dîtin, ji ber vê yekê diviyabû hemû metal bihatana îthalkirin.

Serdema Bronz a Bakur bêyî pêkhateyên bajarî bû, gel li zeviyên bi yek qatî [[Langhus (avahî) | langhus]] ji dar dijiyan.

Ji ber nebûna [[Împeratoriya Romayî | Dagirkirina Romayê]], [[Serdema Hesinî]] li Swêdê li dijî mîmariya kevir û keşîşxaneyan di sedsala 12an de tê hesibandin. Piraniya serdemê protohistorîk e, ango çavkaniyên nivîskî hene, lê piraniya wan bi baweriyeke kêm. Materyalên nivîskî yan ji serdemê pir dereng tê nivîsandin, li herêmên dûr tên nivîsandin, yan jî eger bi awayekî herêmî hatibin nivîsandin, pir bi kurtî.
Di vê heyamê de avhewa sartir bû û vê yekê cotkar neçar kir ku di zivistanê de heywanan di hundurê xwe de bihêlin, ku ev bû sedema peydabûna stokên zibilê ku piştre ji bo başkirina axê bi rêkûpêk were bikar anîn.

Hewldaneke Romayê ku sînorê Împaratoriya Romayê ji [[Rhine]] ber bi [[Elbe]] veguhezîne di sedsala 9an de ji hêla eşîrên Alman ve di bin serokatiya Roma-perwerdekirî de hate rawestandin, Romayiyan [[Şerê Daristana Teutoburgê têk bir. ]]. Di vê demê de, di çanda maddî ya Skandînavyayê de, ji ber zêdebûna têkiliya bi Romayiyan re, guhertinek berbiçav hebû.

Delîlên arkeolojîk hene ku herêma ku Swêdiya îroyîn pêk tîne, niştecihên xwe yên pêşîn di [[Serdema Kevir]] de hebûn, ji ber ku qeşaya ji [[serdema qeşayê]] ya dawî vekişiya. Niştecîhên pêşîn [[nêçîr û berhevkar]] bûn, yên ku bi taybetî ji dewlemendiyên Deryaya Baltîkê dijiyan.

Gelek vedîtinên arkeolojîk ên ji civakên mezin ên bazirganiyê piştgirî didin teoriya ku başûrê Swêdê di [[Serdema Bronz]] de pir niştecîh bû.

Bi rêya wê [[9. sedsala | nehan]] û [[10. sedsal | sedsala dehan]] li Swêdê bi bazirganî, talankirin û kolonîzasyonên li rojhilat, bi taybetî li [[Baltîk | welatên Baltîk]], [[Rûsya]] û [[Behra Reş]] li Swêdê serdest bû. Di sedsala 13-an de, qanûnên perestgehê û qanûnên neteweyî, di nav yên din de, ji hêla [[Magnus Eriksson]] ve hatin danîn. Di sedsala 14-an de, hêza padîşah hate bihêz kirin û deverên peravê yên Norrland hatin kolonîzekirin û swêdî kirin.

Di [[1397]] de, sê welat [[Norwêc]], [[Denmark]] û Swêd di bin yek padîşah de bûn yek. [[Yekîtiya Kalmar]] ne sendîkaya siyasî, lê sendîka karmendan bû û bi rêya wê [[15. sedsal]] t Swêd hewl da ku li dijî hukûmetek navendî ya Danîmarkî ya di bin padîşahê Danîmarkî de li ber xwe bide. Swêd di 1523 de ji Yekîtiya Kalmar veqetiya, dema ku [[Gustav Vasa | Gustav Eriksson Vasa]], ku paşê wekî Gustav I yê Swêdê tê zanîn, taca Swêdî ji nû ve ava kir. Li vir beşeke li ser dawiya Serdema Navîn winda ye

Di [[17. sedsal]] Swêd bû yek ji hêzên mezin li [[Ewropa]], piştî ku welat bi serkeftî beşdarî [[Şerê 'Şerê Sih Salî | Şerê 30 Salî']] bû. Ev helwest di [[18. sedsal]] t dema ku [[Rûsya]] di [[şerê mezin ê Bakur]] de desthilatdarî girt.
Dîroka dawî ya Swêdê aştiyane bû. Şerê herî dawî yê mezin li dijî Rûsyayê di 1809 de bû, bi navê [[Şerê Fînlandiya]] dema ku Swêd [[Fînlanda]] winda kir. Şerê dawîn li dijî [[Şerê bi Swêdê re 1814 | Norwêc]] di havîna 1814 de, li Swêdê bi navê &quot;kampanyaya li dijî Norwêcê&quot; bû. Şer bi [[Peymana Moss | Peymana li Moss]] qediya, li wir Mîrê Swêdê destûra nû ya Norwêcê qebûl kir [[17. Gulan]] û Padîşahê Norwêcê razî bûn ku dev ji kar berde da ku yekîtiya karmendan bi Swêdê re mumkun be. Di sala 1905an de dema ku Norwêcî [[Storting]] yekîtîya bi Swêdê re betalbûyî îlan kir, şer tehdîd kir ku dê derkeve. Di sala 1905-an de bi rûniştina Karlstad ji şer dûr ket. Swêd di dema [[Şerê Cîhanê yê Yekem | Yekem]] û [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] û di dema [[Şerê Sar]] de bêalî ma.

Yekem [[Xelata Nobelê | Merasîma Xelata Nobelê]] di sala 1901 de li [[Stockholm]] hat lidarxistin. Ji sala 1902 de, xelatên zanistî bi fermî ji hêla padîşahê Swêdê ve têne dayîn, lê [[Xelata Nobelê ya Aştiyê | xelata aştiyê]] ji aliyê Parlamentoya Norwêcê ve tê dayîn.
==Çand==
Çanda swêdî parçeyek ji [[Nordî | Nordîk]], [[Zimanên Almanî | Almanî]] ye û qada çandî ya cîhana rojavayî ye û vegotinên çanda swêdî di huner, muzîk û wêjeyê de di serî de bi van.

[[August Strindberg]] di [[wêjeya swêdî]] de wekî nivîskarê herî pêşîn tê hesibandin, dema ku [[Astrid Lindgren]] bi pirtûkên xwe yên zarokan li cîhanê navdar e. Nivîskarên swêdî gelek xelatên Nobelê yên wêjeyê bi dest xistine, di nav wan de [[Selma Lagerlöf]] û [[Harry Martinson]]. Ji [[hunera swêdî | hunermendên dîtbar ên swêdî]], [[Alexander Roslin]], [[Anders Zorn]] û [[Carl Larsson]] bi taybetî di nav peykersaz [[Carl Milles]] û [[Johan Tobias de têne zanîn. Sergel]] .

Swêdî [[çand]] di [[20. sedsala]] t bi xebata pêşeng a di rojên destpêkê yên fîlmê de ji hêla [[Mauritz Stiller]] û [[Victor Sjöström]] ve tê destnîşan kirin. Dûv re, [[Ingmar Bergman]] û lîstikvanên wekî [[Greta Garbo]], [[Ingrid Bergman]] û [[Anita Ekberg]] jî li derveyî sînorên welêt karîyera çêkirin.

Stranên [[Carl Michael Bellman | Bellman]], [[Evert Taube]] û [[Birger Sjöberg]] li qada navneteweyî têne naskirin. [[ABBA]] bi gelemperî bi [[muzîka]] ya nû ya populer a swêdî re tê hevber kirin, lê komên nû yên wekî [[The Cardigans]], [[Roxette]] û [[The Hives]] di van demên dawî de jî nasnameyek navneteweyî bi dest xistin.

==Polîtîka==
Swêd hema hema hezar sal e [[padîşah]] ye û kontrola [[Rîksdag | Riksdag]] diguhere. Desthilata qanûnî di navbera Padîşah û Riksdagê de hatiye parve kirin. Hêza rêveberiyê di navbera padîşah û meclîsek esilzade heta sala 1680-an hate dabeş kirin, li dûv padîşahiyek otokratîk.

Wekî bertekek ji têkçûna di Şerê Mezin ê Nordîk de, &quot;serdema azadiyê&quot; di 1719 de dest pê kir, li dû wê sê monarşiyên destûrî yên rêxistinî yên cihêreng di 1772, 1789 û 1809 de, ya paşîn a ku çend mafên medenî dihewand. Parlamenterîzm di sala 1917an de ji nû ve hat desteserkirin dema ku Qralê [[Gustav V yê Swêdê]], piştî têkoşînek dirêj, razî bû ku hikûmetê bi biryarên piraniyê li Riksdagê tayîn bike. Piştre, di 1918-1921 de, dengdana gerdûnî hate destpêkirin. Parlamenterîzm ji hêla cîgirê padîşah [[Gustav VI Adolf ê Swêdê]] hate parastin heya ku di sala 1975-an de destûrek bi bandor hêza siyasî ya padîşah rakirin. Padîşah wekî saziyek fermî, lê bi tevahî sembolîk, bi taybetî bi erkên merasîmê ve hate parastin.

Li gorî makezagonê, li Swêdê desthilatdariya herî bilind Riksdag e ku 349 endamên wê hene. Riksdag dikare destûrê biguherîne. Ji bo ku Riksdag Destûra Bingehîn biguherîne divê biryareke ducarî hebe û di navbera van her du biryaran de hilbijartina parlementoyê bê kirin. Qanûn dikare ji hêla hukûmetê an ji hêla komek an nûnerên kesane yên Riksdag ve were pêşkêş kirin. Endamên Riksdagê li gorî pergala hilbijartinê ya rêjeyî ji bo heyama çar salan têne hilbijartin.
Sîstema dadrêsî li dadgehên ku dozên medenî û tawanan cîbicî dikin, û her weha dadgehên taybetî yên ku ji têkiliya qanûnî ya di navbera gel û hukûmetê an rayedarên din ên giştî de berpirsiyar in, dabeş dibe. Sîstema dadwerî ya Swêdê dabeşî dozên ku ji dadgehên herêmî (dadgehên herêmî), dadgehên temyîzê yên herêmî (dadgehên herêmî) û dadgeha bilind (swêdî [[Högsta domstolen (Swêd) | Högsta domstolen]] pêk tê.

Di piraniya sedsala 20-an de, Swêd bi giranî pênc partiyên cuda di parlementoyê de hebûn, Riksdag, ku bi gelemperî [[Partiya Çep | sosyalîzm]], [[Partiya Karkerên Sosyal Demokrat ên Swêdê | Demokrasiya Civakî]], [[Partiya Gel | lîberalîzm]] , [[Moderat | muhafezekarî]] û [[Partiya Navend | Berjewendiyên gundan]]. Di dawiya sedsala 20an de, du partiyên parlemanî hatin zêdekirin, [[Miljöpartiet de gröna]] (1988) û Kristdemokraterna (1991). [[neteweperwerî | neteweperwer]]  [[Sverigedemokratene]] hatiye Riksdag ji sala 2010-an ve. Di sala 1991-an de - hilbijartin [[Demokrasiya Nû]] ket parlementoyê, lê piştî hilbijartinên 1994an ji siyaseta Swêdê wenda bû. Lê belê demokrasiya nû hema bi qasî ku derketibû holê winda bû. Dema ku Ian Wachtmeister wek serokê partiyê îstifa kir - ji ber nakokiyên navxweyî - paşketina partiyê di anketan de girantir bû. Lêbelê, ev kêmbûn di sala 1992-an de dest pê kiribû. Di hilbijartinên parlemanî yên 1994-an de, demokrasiya nû tenê ji sedî 1,2 ê dengan stend, û ji hingê ve di pratîkê de ji holê rabû. [[Însiyatîfa femînîst]], [[Alternativ ji bo Sverige]] û [[Samling Medborgerlig]].

Di Parlamentoya Ewropayê de, Swêd ji aliyê partiyên parlementoyê ve tê temsîlkirin, û ji hilbijartinên Ewropayê di Hezîrana 2014an de [[Însiyatîfa Femînîst]]. Di salên 2004–2009 de, [[Lîsteya Hezîranê]] bû sê serdemên pêşîn û dûv re jî du dewreyên, û di salên 2009–2014 de, [[Partîya Korsan (Swêd) | Partîya Korsan]] bû xwedî du kursî li Ewropa. Parlîman.

== Galerî ==
&lt;center&gt;
&lt;gallery caption=&quot;Kesên navdar ên swêdî&quot;&gt;
Wêne:AlfredNobel cropped.jpg|[[Alfred Nobel]]
Wêne:Greta Garbo Grand Hotel.jpg|[[Greta Garbo]]
Wêne:Olof Palme statsminister, tidigt 70-tal.jpg|[[Olof Palme]]
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Bajarên Swêdê&quot;&gt;
Wêne:GamlaStan from Katarinahissen Stockholm Swe.jpg|Bajarê kevin ê paytextê [[Stokholm]]ê 
Wêne:Götaplatsen 01.JPG|Meydana Göta li [[Göteborg|Goteborg]]ê
Wêne:Jorchr-Malmö rådhus.jpg|Bajarvaniya [[Malmö|Malmoy]]ê
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Hin dîmenên welatê Swêdê&quot;&gt;
Wêne:Duolbagorni.jpg|Çiyayê Duolbagorni di newala [[Kebnekaise]]yê de, li [[Samîlenda]]yê
Wêne:Gotland-Fårö Raukar-Gamlehamn.jpg|Nêzîkî [[Fårö]] li girava [[Gotland]]ê 
Wêne:Bohuslän-Marstrand.jpg|Marstrand, li başûrê Swêdê
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

== Girêdanê derve ==
{{Commonscat|Sweden|Sweden}}

== Çavkanî ==
{{YE}}
{{Dewletên Ewropayê}}

[[Kategorî:Swêd| ]]</text>
      <sha1>qagcv7p7082npu1de9rpbmo9wxc2zq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092479</id>
      <parentid>1092477</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:12:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Avestaboy</username>
        <id>34898</id>
      </contributor>
      <comment>Rastnivîsandin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18999" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Infobox welat
| nav                = ''Konungariket Sverige''
| navê_fermî         = 
| navê_kurdî         = Keyaniya Swêdê
| al                 = Flag of Sweden.svg
| girêdana_alê       = Alayê Swêdê
| nîşan              = Great coat of arms of Sweden.svg
| girêdana_nîşanê    = Nîşanê Swêdê
| dirûşm             = Tune
| sirûda_netewî      = Du gamla, du fria
| cîh                = EU-Sweden.svg
| cîh_sernav         = 
| zimanên_fermî      = [[Swêdî]]
| zimanên_tev        = 
| paytext            = [[Stokholm]]
| bajarê_mezin       = [[Stokholm]]
| koordînat_paytext  = {{Koord|59|20|N|18|3|E|type:country}}
| sîstema_siyasî     = [[Keyîtî]]
| serok_cure         = Key
| serok_nav          = [[Carl XVI Gustaf]]
| serok_cure1        = Serekwezîr
| serok_nav1         = [[Magdalena Andersson]]
| serok_cure2        = 
| serok_nav2         = 
| rûerd              = 449,964
| av                 = 8,67
| gelhe              = 10,402,070
| gelhe_sal          = [[2021]]
| berbelavî          = 25
| serxwebûn          = 6'ê pûşperê 1523
| TBH_giştî          = $331.504 billion
| TBH/kes            = $50,339
| TBH_sal            = [[2020]]
| dirav              = Krona swêdî ([[SEK]])
| dem                = [[UTC+1]]
| nîşana_înternetê   = .se
| koda_telefonê      = +46
| nexşe              = 
| nexşe_sernav       = 
}}
'''Swêd''' ({{bi-sv|Sverige}}) an jî Keyaniya Swêdê ({{bi-sv|Konungariket Sverige}})  welatek li bakûrê [[Ewropa|Ewropayê]] ye. Tixûbên wî digihên [[Norwêc]], [[Fînlenda]] û [[Danîmarka]]. Li Swêdê gelek [[kurd]] dijîn. Serbajarê Swêdê [[Stokholm]] e.
== Etîmolojî ==
Navê ''Sverige'' (&quot;Swêd&quot;) cara yekem di helbesta epîk a anglo-saksonî [[Beowulf]] de, di destnivîsek ji salên 1000an de, bi forma navê ''Swēorice'', hatiye belgekirin. Ji dawiya sedsala 13an de, ew bi awayê ''Swerike'' li ser Kendava Bothnyayê hatiye tomarkirin. Li herêma [[Svealand]] &quot;Padîşahiya Swêdiyan&quot; tê gotin. Di dawiya sedsala 15an de nav guherî bû ''Swerighe'', di sedsala 17an de bû ''Swerghe'' û ''Swirghe'', [[Gustav II Adolfê Swêdê |Gustav II Adolf]] forma ''Swirge'', îro forma derengiya serdema navîn ''Sverige''  tê bikaranîn.

==Erdingarî==
Swêd li bakurê [[Ewropa]], li beşa rojhilatê [[Nivgirava Skandînavyayê]] ye û di warê rûberê de, welat pêncemîn welatê herî mezin e li Ewropayê. Welat li rojava bi [[Norwêc]] re (piraniya sînor bi [[Çiyayên Skandînavyayê]] re derbas dibe), [[Fînlenda]] li bakur-rojhilat çemên [[Muonioälven]] û [[Torneälven]], û [[Danîmarka]] li başûrê rojava bi rêya [[girêdana Øresund]]. Ji bilî parzemînê, giravên wê yên mezin [[Gotland]] û [[Öland]] hene. Li beşê welêt li bakurê [[Çerxa Arktîkê]], di havînê de tav naçe ava û di zivistanê de şev tevahiya rojê didomîne.

Welat bi [[Estonya]], [[Letonya]], [[Litvanya]], [[Polonya]], [[Almanya]] û [[Rûsya]] ([[Kaliningrad]]) re jî sînorên deryayî hene. Deverên deryayê yên derdor li rojhilat û başûr [[Bottenviken]], [[Bottenhavet]] û [[Deryaya Baltîk]] ne, herwiha [[Skagerrak]], [[Kattegat]] û [[Øresund]]-[[Öresund]] ] li başûrê rojavayê. Swêd beşek ji herêma erdnîgarî [[Norden]] (&quot;welatên Bakur&quot;) e. 

=== Avhewa ===
Tevî cîhê wê yê bakur, Swêd xwediyê [[avhewaya nerm]] seretayî ye. Ev bi giranî ji ber [[Birha Gulf]] e. Li bakurê Swêdê, ku bi çiyayan ve girêdayî ye, li welêt [[avhewaya subarktîk]] heye, bi zivistanên dirêjtir, sar û bi berf.

[[Baran|Barîna salane]] bi gelemperî li dora 1000 mm e, bi rêjeyên nisbeten mezintir li ser beşên rojavayî yên Highlands û li ber perava rojava. &lt;ref&gt; [http://www. -markinfo.slu.se /sve/klimat/ned.html Nexşeya barîna salane ya li Swêdê] {{Wayback | url = http: //www-markinfo.slu.se/sve/klimat/ned.html | dîrok = 20100708003657}}, ji malpera MarkInfo] &lt;/ref&gt; Germahiya navînî ya rojane di meha kanûna paşîn de ji derdora 0℃ li başûr, çend derece di binê sifirê de li beşa navendî ya welêt heya &amp; kêm; 16 &amp; nbsp diguhere. ; ℃ li bakurê Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve /klimat/jantemp.html Nexşeya germahiya navînî Çile] {{Wayback | url = http: //www-markinfo. slu.se/sve/klimat/jantemp.html | date = 20100623011019}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Di tîrmehê de, li Götaland û Svealandê derdora 16–17℃ hene û yekser ji 10℃ li beşa herî bakur a Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve/klimat/jultemp.html Nexşeya germahiya navînî ya tîrmehê] {{Wayback | url = http: //www- markinfo.slu.se/sve/klimat/ jultemp.html | date = 20100624092358}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Germahiya herî nizm li Swêdê bi -52,6℃, li Vuoggatjålme, Lappland, di 2ê sibata 1963an de hat pîvandin, lê ya herî bilind bû.

==Gelê Swêdê==
=== Komên etnîkî ===
Ji bilî swêdiyan (nêzîkî 75%), fînlendî (2%) û samî li bakurê welêt dijîn. Di van dehsalên dawî de, gelek ji Îtalya, Danîmarka, Norwêc, Almanya, Yûgoslavyaya berê, Îran, Libnan, Sûriye, Şîle, Iraq û gelên din ên ji Rojhilata Navîn û Afrîkayê koçî Swêdê kirine.

Li bakurê Swêdê hejmareke hindik [[samî]] dijîn. Samî li ser çiyayên sînorê rojava [[Çiyayên Skandînavya]] ji çemê Könkämaälven heta [[Idre]] li serê [[Dalarna]] di civakên piçûk de dijîn. Samî li bakurê dûr, li wargehên wekî Karesuando û Jukkasjärvi, [[samiya bakur]] diaxivin. Samî li herêma [[Jokkmokk]]ê samiya Luleyî xeber didin. Li başûr jî, [[samiya Piteyî]] û [[samiya Umeyî]] ji hêla komên pir piçûk ve têne axaftin. Koma herî başûr [[samiya başûr]] diaxive.

Li Tornedalen, ku li ser sînorê bi Fînlendayê re li bakur-rojhilat û li bakur-rojavayê wêdetir ber bi [[Gällivare]] ve, herêma zimanê fînî ye û xwedî dîrokek e ku ji swêdî wêdetir diçe. Fîniya Tornedalî jê re [[meänkieli]] dibêjin. Piraniya axaftvanên fînlendî koçber an neviyên koçberên ku di salên piştî [[Şerê Cîhanî yê Duyem]] de ji Fînlendayê hatine û piraniya wan li bajarên pîşesazî yên li başûr û navenda Swêdê dijîn.

Berê, komeke din a fînîaxêv jî hebû, ya bi navê fîniyên Finnskogen, devera sînorî di navbera Värmland û Hedmarkê de li aliyê Norwêcê. Ev kom ji sala 1620an ji Savolax (bi fînî: ''Savo'') li Fînlendayê koç kirine û heta piştî sala 1900î bi zimanê fînî mane.

Nêzîkî 2.2 mîlyon şênî li [[Stockholma Mezin]], li dora milyonek li [[Göteborga Mezin]] û 700 000 li [[Malmöya Mezin]] hene.

Navenda demografîk a Swêdê wekî cihekî bi navê [[Hjortkvarn]] tê pênasekirin.

=== Dîn ===
Swêd di nav welatên Ewropaya Bakur de bû ku yekem car [[Reformasyon]] pêk anî û bi sedsalan dînê [[Luterîtî|luterî]] yê evangelîst, an jî [[Dêra Swêdê]] tenê dînê destûr bû. Sedsala 19an Kêmarên dînî mezin bûn, berî her tiştî ji aliyê kesekî ku Dêra Swêdê terikand û dêrên cuda yên azad ava kirin. Bi ser de jî, Swêd koçberiyeke cihûyan wergirt.

Di salên piştî Şerê Cîhanê yê Duyem de, Swêd koçberiyek mezin û cihêreng wergirt, ku di heman demê de dîmena dînî jî guherand. Dînên wekî yê [[katolîk]], yê ortodoks, [[îslam]], [[bûdîzm]] û [[hindûîzm]] bûne hindikahiyên girîng, lê ya herî mezin hîn jî dêra luterî ya evangelîst e.

Kêmneteweya samî bi tevgera [[vejîna Laestadî]] ya ku di sala 1840an de li [[Karesuando]] derket holê tê diyarkirin.

==Dîrok==
[[Wêne: Gustav Vasa.jpg|thumb| [[Gustav Vasa]] di 6ê hizêrana 1523an de wek şahê swêdî hat hilbijartin, rojek ku niha roja neteweyî ya Swêdê ye, wêneyê Jakob Binck ji sala 1542-an de]]
=== Dîroka destpêkê ===
Yekem şopên mirovên li herêmê ku niha wekî Swêd tê zanîn ji [[Allerødtiden]], li ser {{formatnum: 12000}} [[fvt.]] Bi [[Paleolithic | Paleolithic]] nêçîrvanên [[ Brommekulturen]] yên ku nêçîra [[keran]] li sînorê qeşayê ya îroyîn [[Skåne]]. Ev serdem ji hêla komên piçûk ên [[nêçîrvan û komker]] ve hat nîşankirin ku [[çirîn]] ji bo çek û amûran bikar anîn. Çandinî û xwedîkirina sewalan ligel cihên goristana bîrdarî, axînên firtonê yên berferehî û potên axê yên xemilandî ji Ewropaya Navîn bi [[çanda kasa funnel]] li dora sala 4000 BZ hatine. Sêyemîn başûrê Swêdiya îroyîn beşek ji qada çandî ya [[Serdema Bronz a Bakur]] bû, lê ji navenda çandê ya Danîmarkî re derdor bû. Dem li dora 1700 BZ dest pê kir. bi îtxalata destpêkê ya [[bronz]] ji Ewropaya Navîn. Di vê serdemê de, li welatên bakur dernexistina [[sifir]] tunebû û [[Tin]] li herêmê nayê dîtin, ji ber vê yekê diviyabû hemû metal bihatana îthalkirin.

Serdema Bronz a Bakur bêyî pêkhateyên bajarî bû, gel li zeviyên bi yek qatî [[Langhus (avahî) | langhus]] ji dar dijiyan.

Ji ber nebûna [[Împeratoriya Romayî | Dagirkirina Romayê]], [[Serdema Hesinî]] li Swêdê li dijî mîmariya kevir û keşîşxaneyan di sedsala 12an de tê hesibandin. Piraniya serdemê protohistorîk e, ango çavkaniyên nivîskî hene, lê piraniya wan bi baweriyeke kêm. Materyalên nivîskî yan ji serdemê pir dereng tê nivîsandin, li herêmên dûr tên nivîsandin, yan jî eger bi awayekî herêmî hatibin nivîsandin, pir bi kurtî.
Di vê heyamê de avhewa sartir bû û vê yekê cotkar neçar kir ku di zivistanê de heywanan di hundurê xwe de bihêlin, ku ev bû sedema peydabûna stokên zibilê ku piştre ji bo başkirina axê bi rêkûpêk were bikar anîn.

Hewldaneke Romayê ku sînorê Împaratoriya Romayê ji [[Rhine]] ber bi [[Elbe]] veguhezîne di sedsala 9an de ji hêla eşîrên Alman ve di bin serokatiya Roma-perwerdekirî de hate rawestandin, Romayiyan [[Şerê Daristana Teutoburgê têk bir. ]]. Di vê demê de, di çanda maddî ya Skandînavyayê de, ji ber zêdebûna têkiliya bi Romayiyan re, guhertinek berbiçav hebû.

Delîlên arkeolojîk hene ku herêma ku Swêdiya îroyîn pêk tîne, niştecihên xwe yên pêşîn di [[Serdema Kevir]] de hebûn, ji ber ku qeşaya ji [[serdema qeşayê]] ya dawî vekişiya. Niştecîhên pêşîn [[nêçîr û berhevkar]] bûn, yên ku bi taybetî ji dewlemendiyên Deryaya Baltîkê dijiyan.

Gelek vedîtinên arkeolojîk ên ji civakên mezin ên bazirganiyê piştgirî didin teoriya ku başûrê Swêdê di [[Serdema Bronz]] de pir niştecîh bû.

Bi rêya wê [[9. sedsala | nehan]] û [[10. sedsal | sedsala dehan]] li Swêdê bi bazirganî, talankirin û kolonîzasyonên li rojhilat, bi taybetî li [[Baltîk | welatên Baltîk]], [[Rûsya]] û [[Behra Reş]] li Swêdê serdest bû. Di sedsala 13-an de, qanûnên perestgehê û qanûnên neteweyî, di nav yên din de, ji hêla [[Magnus Eriksson]] ve hatin danîn. Di sedsala 14-an de, hêza padîşah hate bihêz kirin û deverên peravê yên Norrland hatin kolonîzekirin û swêdî kirin.

Di [[1397]] de, sê welat [[Norwêc]], [[Denmark]] û Swêd di bin yek padîşah de bûn yek. [[Yekîtiya Kalmar]] ne sendîkaya siyasî, lê sendîka karmendan bû û bi rêya wê [[15. sedsal]] t Swêd hewl da ku li dijî hukûmetek navendî ya Danîmarkî ya di bin padîşahê Danîmarkî de li ber xwe bide. Swêd di 1523 de ji Yekîtiya Kalmar veqetiya, dema ku [[Gustav Vasa | Gustav Eriksson Vasa]], ku paşê wekî Gustav I yê Swêdê tê zanîn, taca Swêdî ji nû ve ava kir. Li vir beşeke li ser dawiya Serdema Navîn winda ye

Di [[17. sedsal]] Swêd bû yek ji hêzên mezin li [[Ewropa]], piştî ku welat bi serkeftî beşdarî [[Şerê 'Şerê Sih Salî | Şerê 30 Salî']] bû. Ev helwest di [[18. sedsal]] t dema ku [[Rûsya]] di [[şerê mezin ê Bakur]] de desthilatdarî girt.
Dîroka dawî ya Swêdê aştiyane bû. Şerê herî dawî yê mezin li dijî Rûsyayê di 1809 de bû, bi navê [[Şerê Fînlandiya]] dema ku Swêd [[Fînlanda]] winda kir. Şerê dawîn li dijî [[Şerê bi Swêdê re 1814 | Norwêc]] di havîna 1814 de, li Swêdê bi navê &quot;kampanyaya li dijî Norwêcê&quot; bû. Şer bi [[Peymana Moss | Peymana li Moss]] qediya, li wir Mîrê Swêdê destûra nû ya Norwêcê qebûl kir [[17. Gulan]] û Padîşahê Norwêcê razî bûn ku dev ji kar berde da ku yekîtiya karmendan bi Swêdê re mumkun be. Di sala 1905an de dema ku Norwêcî [[Storting]] yekîtîya bi Swêdê re betalbûyî îlan kir, şer tehdîd kir ku dê derkeve. Di sala 1905-an de bi rûniştina Karlstad ji şer dûr ket. Swêd di dema [[Şerê Cîhanê yê Yekem | Yekem]] û [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] û di dema [[Şerê Sar]] de bêalî ma.

Yekem [[Xelata Nobelê | Merasîma Xelata Nobelê]] di sala 1901 de li [[Stockholm]] hat lidarxistin. Ji sala 1902 de, xelatên zanistî bi fermî ji hêla padîşahê Swêdê ve têne dayîn, lê [[Xelata Nobelê ya Aştiyê | xelata aştiyê]] ji aliyê Parlamentoya Norwêcê ve tê dayîn.
==Çand==
Çanda swêdî parçeyek ji [[Nordî | Nordîk]], [[Zimanên Almanî | Almanî]] ye û qada çandî ya cîhana rojavayî ye û vegotinên çanda swêdî di huner, muzîk û wêjeyê de di serî de bi van.

[[August Strindberg]] di [[wêjeya swêdî]] de wekî nivîskarê herî pêşîn tê hesibandin, dema ku [[Astrid Lindgren]] bi pirtûkên xwe yên zarokan li cîhanê navdar e. Nivîskarên swêdî gelek xelatên Nobelê yên wêjeyê bi dest xistine, di nav wan de [[Selma Lagerlöf]] û [[Harry Martinson]]. Ji [[hunera swêdî | hunermendên dîtbar ên swêdî]], [[Alexander Roslin]], [[Anders Zorn]] û [[Carl Larsson]] bi taybetî di nav peykersaz [[Carl Milles]] û [[Johan Tobias de têne zanîn. Sergel]] .

Swêdî [[çand]] di [[20. sedsala]] t bi xebata pêşeng a di rojên destpêkê yên fîlmê de ji hêla [[Mauritz Stiller]] û [[Victor Sjöström]] ve tê destnîşan kirin. Dûv re, [[Ingmar Bergman]] û lîstikvanên wekî [[Greta Garbo]], [[Ingrid Bergman]] û [[Anita Ekberg]] jî li derveyî sînorên welêt karîyera çêkirin.

Stranên [[Carl Michael Bellman | Bellman]], [[Evert Taube]] û [[Birger Sjöberg]] li qada navneteweyî têne naskirin. [[ABBA]] bi gelemperî bi [[muzîka]] ya nû ya populer a swêdî re tê hevber kirin, lê komên nû yên wekî [[The Cardigans]], [[Roxette]] û [[The Hives]] di van demên dawî de jî nasnameyek navneteweyî bi dest xistin.

==Polîtîka==
Swêd hema hema hezar sal e [[padîşah]] ye û kontrola [[Rîksdag | Riksdag]] diguhere. Desthilata qanûnî di navbera Padîşah û Riksdagê de hatiye parve kirin. Hêza rêveberiyê di navbera padîşah û meclîsek esilzade heta sala 1680-an hate dabeş kirin, li dûv padîşahiyek otokratîk.

Wekî bertekek ji têkçûna di Şerê Mezin ê Nordîk de, &quot;serdema azadiyê&quot; di 1719 de dest pê kir, li dû wê sê monarşiyên destûrî yên rêxistinî yên cihêreng di 1772, 1789 û 1809 de, ya paşîn a ku çend mafên medenî dihewand. Parlamenterîzm di sala 1917an de ji nû ve hat desteserkirin dema ku keyê [[Gustav V yê Swêdê]], piştî têkoşînek dirêj, razî bû ku hikûmetê bi biryarên piraniyê li Riksdagê tayîn bike. Piştre, di 1918-1921 de, dengdana gerdûnî hate destpêkirin. Parlamenterîzm ji hêla cîgirê padîşah [[Gustav VI Adolf ê Swêdê]] hate parastin heya ku di sala 1975-an de destûrek bi bandor hêza siyasî ya padîşah rakirin. Padîşah wekî saziyek fermî, lê bi tevahî sembolîk, bi taybetî bi erkên merasîmê ve hate parastin.

Li gorî makezagonê, li Swêdê desthilatdariya herî bilind Riksdag e ku 349 endamên wê hene. Riksdag dikare destûrê biguherîne. Ji bo ku Riksdag Destûra Bingehîn biguherîne divê biryareke ducarî hebe û di navbera van her du biryaran de hilbijartina parlementoyê bê kirin. Qanûn dikare ji hêla hukûmetê an ji hêla komek an nûnerên kesane yên Riksdag ve were pêşkêş kirin. Endamên Riksdagê li gorî pergala hilbijartinê ya rêjeyî ji bo heyama çar salan têne hilbijartin.
Sîstema dadrêsî li dadgehên ku dozên medenî û tawanan cîbicî dikin, û her weha dadgehên taybetî yên ku ji têkiliya qanûnî ya di navbera gel û hukûmetê an rayedarên din ên giştî de berpirsiyar in, dabeş dibe. Sîstema dadwerî ya Swêdê dabeşî dozên ku ji dadgehên herêmî (dadgehên herêmî), dadgehên temyîzê yên herêmî (dadgehên herêmî) û dadgeha bilind (swêdî [[Högsta domstolen (Swêd) | Högsta domstolen]] pêk tê.

Di piraniya sedsala 20-an de, Swêd bi giranî pênc partiyên cuda di parlementoyê de hebûn, Riksdag, ku bi gelemperî [[Partiya Çep | sosyalîzm]], [[Partiya Karkerên Sosyal Demokrat ên Swêdê | Demokrasiya Civakî]], [[Partiya Gel | lîberalîzm]] , [[Moderat | muhafezekarî]] û [[Partiya Navend | Berjewendiyên gundan]]. Di dawiya sedsala 20an de, du partiyên parlemanî hatin zêdekirin, [[Miljöpartiet de gröna]] (1988) û Kristdemokraterna (1991). [[neteweperwerî | neteweperwer]]  [[Sverigedemokratene]] hatiye Riksdag ji sala 2010-an ve. Di sala 1991an de - hilbijartin [[Demokrasiya Nû]] ket parlamenê, lê piştî hilbijartinên 1994an ji siyaseta Swêdê wenda bû. Lê belê demokrasiya nû hema bi qasî ku derketibû holê winda bû. Dema ku Ian Wachtmeister wek serokê partiyê îstifa kir - ji ber nakokiyên navxweyî - paşketina partiyê di anketan de girantir bû. Lêbelê, ev kêmbûn di sala 1992-an de dest pê kiribû. Di hilbijartinên parlemanî yên 1994-an de, demokrasiya nû tenê ji sedî 1,2 ê dengan stend, û ji hingê ve di pratîkê de ji holê rabû. [[Însiyatîfa femînîst]], [[Alternativ ji bo Sverige]] û [[Samling Medborgerlig]].

Di [[Parlamena Ewropayê]] de, Swêd ji aliyê partiyên parlemenê ve tê temsîlkirin, û ji hilbijartinên Ewropayê di Hezîrana 2014an de [[Însiyatîfa Femînîst]]. Di salên 2004–2009 de, [[Lîsteya Hezîranê]] bû sê serdemên pêşîn û dûv re jî du dewreyên, û di salên 2009–2014 de, [[Partîya Korsan (Swêd) | Partîya Korsan]] bû xwedî du kursî li Ewropa. Parlîman.

== Galerî ==
&lt;center&gt;
&lt;gallery caption=&quot;Kesên navdar ên swêdî&quot;&gt;
Wêne:AlfredNobel cropped.jpg|[[Alfred Nobel]]
Wêne:Greta Garbo Grand Hotel.jpg|[[Greta Garbo]]
Wêne:Olof Palme statsminister, tidigt 70-tal.jpg|[[Olof Palme]]
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Bajarên Swêdê&quot;&gt;
Wêne:GamlaStan from Katarinahissen Stockholm Swe.jpg|Bajarê kevin ê paytextê [[Stokholm]]ê 
Wêne:Götaplatsen 01.JPG|Meydana Göta li [[Göteborg|Goteborg]]ê
Wêne:Jorchr-Malmö rådhus.jpg|Bajarvaniya [[Malmö|Malmoy]]ê
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Hin dîmenên welatê Swêdê&quot;&gt;
Wêne:Duolbagorni.jpg|Çiyayê Duolbagorni di newala [[Kebnekaise]]yê de, li [[Samîlenda]]yê
Wêne:Gotland-Fårö Raukar-Gamlehamn.jpg|Nêzîkî [[Fårö]] li girava [[Gotland]]ê 
Wêne:Bohuslän-Marstrand.jpg|Marstrand, li başûrê Swêdê
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

== Girêdanê derve ==
{{Commonscat|Sweden|Sweden}}

== Çavkanî ==
{{YE}}
{{Dewletên Ewropayê}}

[[Kategorî:Swêd| ]]</text>
      <sha1>rhpgm6w5wuzfx4dgowh2jv72t5lxfr3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Omer Dilsoz</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1869</id>
    <revision>
      <id>1092453</id>
      <parentid>1092397</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:10:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bikarhêner</username>
        <id>22655</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3154" xml:space="preserve">
{{Agahîdank mirov
| nav                = Omer Dilsoz
| wêne               = 
| sernavê_wêne       = 
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê|1978}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Colemêrg]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| hevwelatî          = {{al2|Kurdistan}}
| perwerde           = 
| dîn                = [[Îslam]]
| dê                 = 
| bav                = 
| malper             = 
| netewe             = [[Kurd]]
| pîşe               = [[nivîskar]]
| salên_çalak        = 
| xebatên_navdar     = 
}}

{{External media|align=right|image1=[http://www.facebook.com/media/set/?set=o.63818407200&amp;ref=mf Wêneyên Omer Dilsoz]}}

'''Omer Dilsoz''' [[lîsteya nivîskarên kurd|nivîskarê kurd]] e.

Di havîna 1978ê de li zozanên Gûzereşê çavên xwe li vê dinyayê vekirin. Dilsoz, destek roman nivîsîn, komek werger kirin û celebên cihê cihê yên nivîsê ceribandin. Dilsoz, bi şêwaza xwe ya taybet tê nasîn. Di berhemên wî de war û welat, dîmenên reşkurmancîya nayab pir aşkere tên kifşê û giyanê zevîya nekêlayî ya kurmancîyê bi gîsnê xwe yê şareza gav bi gav dikêle. Zimanekî lîrîk, vehênaneke şidyayî û tekûz, xeyaleke bêsînor û coş û evîneke mîna robarên geliyan hêc û sermest. 

Omer Dilsoz, li ber sîbera warekî ji warên me, bi dû pêjna çîrokên nayab digere. 

=== Berhem ===

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneyên cur bi cur: ==== 
* Hêviyên Birîndar Çapa 1. 2003. Aram. Stenbol. Roman  
* Bêhna Axê Çapa 1. 2005 Berçem. Stenbol. Roman 
* Bila Gotineke Min û Te Hebe Çapa 1. 2007 Berçem. Stenbol. Helbest  
* Neynika Dilî Çapa 1. Aram. 2009. Stenbol. Roman   
* Berbiska Zer Çapa 1. Avesta. 2011.Stenbol. Roman 
* Hevrazên Çiyan Çapa 1. J&amp;J 2013 Amed. Roman   
* Ez û Min Çapa 1. J&amp;J 2015 Amed. Roman  
* Kundê Dadger Çapa 1. Hîva 20016 Amed. Fabl 
* Gêjevang Çapa 1. Lîs 2018. Amed. Roman  
* 4kotra 4çela Çapa 1. Lîs 2020. Amed. Roman 

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneya Peywend: ==== 
* '''Çapa Nû:'''  Gûzereş/Derza l’Parsûyê 
* '''Çapa Nû''' 2022. Peywend. Wan. Roman   
* Bêhna Axê '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Neynika Dilî '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Berbiska Zer '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Hevrazên Çiyan '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Ez û Min '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  

==== Yên Nû ====
*  Kanûnkuj Çapa 1. Peywend. Wan. Bîranîn  
* Işık Çapa 1. Peywend. Wan. Novel  
* Morîbeşkê Êntel Çapa 1. Peywend. Wan. Şano  
* Şair Dibê Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. 
* Helbest  Siwar û Peyar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman  
* Li Dû Bihûşta Berze Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Serpêhatiyên Mîro û Simore Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman
* Dinyaya Me ya Germ/Dinyaya Wan ya Sar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman

==== Wergerên Wî ====
*Dîyariya Sersalê 
*Etlesa Erdên Mijdar
*Fira Şeva
*Pîlotê Şer
*Keybanûya Firinde
*Sihêrbendê Ozz
*Pîrê û Tûtî
*Qaştanka/Soro
*Masîreşa Biçûk
*Mîrzayê Biçûk

===Çavkanî===

[[Kategorî:Nivîskarên kurd]]</text>
      <sha1>3mrvu3v7g2jmg97j48zmbxn6w4n6chn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092502</id>
      <parentid>1092453</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T07:30:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>176.235.151.170</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3406" xml:space="preserve">
{{Agahîdank mirov
| nav                = Omer Dilsoz
| wêne               = 
[[Wêne:///C:/Users/LENOVO/Desktop/fotoomer/IMG 20210926 180249 425.webp|thumb|çep|alt=file:///C:/Users/LENOVO/Desktop/fotoomer/IMG_20210926_180249_425.webp|file:///C:/Users/LENOVO/Desktop/fotoomer/IMG_20210926_180249_425.webp]]
| sernavê_wêne       = 
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê|1978}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Colemêrg]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| hevwelatî          = {{al2|Kurdistan}}
| perwerde           = 
| dîn                = [[Îslam]]
| dê                 = 
| bav                = 
| malper             = omeredilsoz@twitter.com
| netewe             = [[Kurd]]
| pîşe               = [[nivîskar]]
| salên_çalak        = 
| xebatên_navdar     = 
}}

{{External media|align=right|image1=[http://www.facebook.com/media/set/?set=o.63818407200&amp;ref=mf Wêneyên Omer Dilsoz]}}

'''Omer Dilsoz''' [[lîsteya nivîskarên kurd|nivîskarê kurd]] e.

Di havîna 1978ê de li zozanên Gûzereşê çavên xwe li vê dinyayê vekirin. Dilsoz, destek roman nivîsîn, komek werger kirin û celebên cihê cihê yên nivîsê ceribandin. Dilsoz, bi şêwaza xwe ya taybet tê nasîn. Di berhemên wî de war û welat, dîmenên reşkurmancîya nayab pir aşkere tên kifşê û giyanê zevîya nekêlayî ya kurmancîyê bi gîsnê xwe yê şareza gav bi gav dikêle. Zimanekî lîrîk, vehênaneke şidyayî û tekûz, xeyaleke bêsînor û coş û evîneke mîna robarên geliyan hêc û sermest. 

Omer Dilsoz, li ber sîbera warekî ji warên me, bi dû pêjna çîrokên nayab digere.

=== Berhem ===

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneyên cur bi cur: ==== 
* Hêviyên Birîndar Çapa 1. 2003. Aram. Stenbol. Roman  
* Bêhna Axê Çapa 1. 2005 Berçem. Stenbol. Roman 
* Bila Gotineke Min û Te Hebe Çapa 1. 2007 Berçem. Stenbol. Helbest  
* Neynika Dilî Çapa 1. Aram. 2009. Stenbol. Roman   
* Berbiska Zer Çapa 1. Avesta. 2011.Stenbol. Roman 
* Hevrazên Çiyan Çapa 1. J&amp;J 2013 Amed. Roman   
* Ez û Min Çapa 1. J&amp;J 2015 Amed. Roman  
* Kundê Dadger Çapa 1. Hîva 20016 Amed. Fabl 
* Gêjevang Çapa 1. Lîs 2018. Amed. Roman  
* 4kotra 4çela Çapa 1. Lîs 2020. Amed. Roman 

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneya Peywend: ==== 
* '''Çapa Nû:'''  Gûzereş/Derza l’Parsûyê 
* '''Çapa Nû''' 2022. Peywend. Wan. Roman   
* Bêhna Axê '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Neynika Dilî '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Berbiska Zer '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Hevrazên Çiyan '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Ez û Min '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  

==== Yên Nû ====
*  Kanûnkuj Çapa 1. Peywend. Wan. Bîranîn  
* Işık Çapa 1. Peywend. Wan. Novel  
* Morîbeşkê Êntel Çapa 1. Peywend. Wan. Şano  
* Şair Dibê Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. 
* Helbest  Siwar û Peyar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman  
* Li Dû Bihûşta Berze Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Serpêhatiyên Mîro û Simore Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman
* Dinyaya Me ya Germ/Dinyaya Wan ya Sar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman

==== Wergerên Wî ====
*Dîyariya Sersalê 
*Etlesa Erdên Mijdar
*Fira Şeva
*Pîlotê Şer
*Keybanûya Firinde
*Sihêrbendê Ozz
*Pîrê û Tûtî
*Qaştanka/Soro
*Masîreşa Biçûk
*Mîrzayê Biçûk

===Çavkanî===

[[Kategorî:Nivîskarên kurd]]</text>
      <sha1>k01e6llfhcakhs50y6xu3iozv4u6nj5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092504</id>
      <parentid>1092502</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T09:29:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bikarhêner</username>
        <id>22655</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3176" xml:space="preserve">
{{Agahîdank mirov
| nav                = Omer Dilsoz
| wêne               = 
| sernavê_wêne       = 
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê|1978}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Colemêrg]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| hevwelatî          = {{al2|Kurdistan}}
| perwerde           = 
| dîn                = [[Îslam]]
| dê                 = 
| bav                = 
| malper             = omeredilsoz@twitter.com
| netewe             = [[Kurd]]
| pîşe               = [[nivîskar]]
| salên_çalak        = 
| xebatên_navdar     = 
}}

{{External media|align=right|image1=[http://www.facebook.com/media/set/?set=o.63818407200&amp;ref=mf Wêneyên Omer Dilsoz]}}

'''Omer Dilsoz''' [[lîsteya nivîskarên kurd|nivîskarê kurd]] e.

Di havîna 1978ê de li zozanên Gûzereşê çavên xwe li vê dinyayê vekirin. Dilsoz, destek roman nivîsîn, komek werger kirin û celebên cihê cihê yên nivîsê ceribandin. Dilsoz, bi şêwaza xwe ya taybet tê nasîn. Di berhemên wî de war û welat, dîmenên reşkurmancîya nayab pir aşkere tên kifşê û giyanê zevîya nekêlayî ya kurmancîyê bi gîsnê xwe yê şareza gav bi gav dikêle. Zimanekî lîrîk, vehênaneke şidyayî û tekûz, xeyaleke bêsînor û coş û evîneke mîna robarên geliyan hêc û sermest. 

Omer Dilsoz, li ber sîbera warekî ji warên me, bi dû pêjna çîrokên nayab digere.

=== Berhem ===

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneyên cur bi cur: ==== 
* Hêviyên Birîndar Çapa 1. 2003. Aram. Stenbol. Roman  
* Bêhna Axê Çapa 1. 2005 Berçem. Stenbol. Roman 
* Bila Gotineke Min û Te Hebe Çapa 1. 2007 Berçem. Stenbol. Helbest  
* Neynika Dilî Çapa 1. Aram. 2009. Stenbol. Roman   
* Berbiska Zer Çapa 1. Avesta. 2011.Stenbol. Roman 
* Hevrazên Çiyan Çapa 1. J&amp;J 2013 Amed. Roman   
* Ez û Min Çapa 1. J&amp;J 2015 Amed. Roman  
* Kundê Dadger Çapa 1. Hîva 20016 Amed. Fabl 
* Gêjevang Çapa 1. Lîs 2018. Amed. Roman  
* 4kotra 4çela Çapa 1. Lîs 2020. Amed. Roman 

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneya Peywend: ==== 
* '''Çapa Nû:'''  Gûzereş/Derza l’Parsûyê 
* '''Çapa Nû''' 2022. Peywend. Wan. Roman   
* Bêhna Axê '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Neynika Dilî '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Berbiska Zer '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Hevrazên Çiyan '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Ez û Min '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  

==== Yên Nû ====
*  Kanûnkuj Çapa 1. Peywend. Wan. Bîranîn  
* Işık Çapa 1. Peywend. Wan. Novel  
* Morîbeşkê Êntel Çapa 1. Peywend. Wan. Şano  
* Şair Dibê Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. 
* Helbest  Siwar û Peyar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman  
* Li Dû Bihûşta Berze Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Serpêhatiyên Mîro û Simore Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman
* Dinyaya Me ya Germ/Dinyaya Wan ya Sar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman

==== Wergerên Wî ====
*Dîyariya Sersalê 
*Etlesa Erdên Mijdar
*Fira Şeva
*Pîlotê Şer
*Keybanûya Firinde
*Sihêrbendê Ozz
*Pîrê û Tûtî
*Qaştanka/Soro
*Masîreşa Biçûk
*Mîrzayê Biçûk

===Çavkanî===

[[Kategorî:Nivîskarên kurd]]</text>
      <sha1>mzdmkl0cq4a7lhkev4vd8chgbdgx3af</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092505</id>
      <parentid>1092504</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T09:29:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bikarhêner</username>
        <id>22655</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3153" xml:space="preserve">
{{Agahîdank mirov
| nav                = Omer Dilsoz
| wêne               = 
| sernavê_wêne       = 
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê|1978}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Colemêrg]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| hevwelatî          = {{al2|Kurdistan}}
| perwerde           = 
| dîn                = [[Îslam]]
| dê                 = 
| bav                = 
| malper             = 
| netewe             = [[Kurd]]
| pîşe               = [[nivîskar]]
| salên_çalak        = 
| xebatên_navdar     = 
}}

{{External media|align=right|image1=[http://www.facebook.com/media/set/?set=o.63818407200&amp;ref=mf Wêneyên Omer Dilsoz]}}

'''Omer Dilsoz''' [[lîsteya nivîskarên kurd|nivîskarê kurd]] e.

Di havîna 1978ê de li zozanên Gûzereşê çavên xwe li vê dinyayê vekirin. Dilsoz, destek roman nivîsîn, komek werger kirin û celebên cihê cihê yên nivîsê ceribandin. Dilsoz, bi şêwaza xwe ya taybet tê nasîn. Di berhemên wî de war û welat, dîmenên reşkurmancîya nayab pir aşkere tên kifşê û giyanê zevîya nekêlayî ya kurmancîyê bi gîsnê xwe yê şareza gav bi gav dikêle. Zimanekî lîrîk, vehênaneke şidyayî û tekûz, xeyaleke bêsînor û coş û evîneke mîna robarên geliyan hêc û sermest. 

Omer Dilsoz, li ber sîbera warekî ji warên me, bi dû pêjna çîrokên nayab digere.

=== Berhem ===

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneyên cur bi cur: ==== 
* Hêviyên Birîndar Çapa 1. 2003. Aram. Stenbol. Roman  
* Bêhna Axê Çapa 1. 2005 Berçem. Stenbol. Roman 
* Bila Gotineke Min û Te Hebe Çapa 1. 2007 Berçem. Stenbol. Helbest  
* Neynika Dilî Çapa 1. Aram. 2009. Stenbol. Roman   
* Berbiska Zer Çapa 1. Avesta. 2011.Stenbol. Roman 
* Hevrazên Çiyan Çapa 1. J&amp;J 2013 Amed. Roman   
* Ez û Min Çapa 1. J&amp;J 2015 Amed. Roman  
* Kundê Dadger Çapa 1. Hîva 20016 Amed. Fabl 
* Gêjevang Çapa 1. Lîs 2018. Amed. Roman  
* 4kotra 4çela Çapa 1. Lîs 2020. Amed. Roman 

==== '''Berhemên wî ji weşanxaneya Peywend: ==== 
* '''Çapa Nû:'''  Gûzereş/Derza l’Parsûyê 
* '''Çapa Nû''' 2022. Peywend. Wan. Roman   
* Bêhna Axê '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Neynika Dilî '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Berbiska Zer '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Hevrazên Çiyan '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman   
* Ez û Min '''Çapa Nû''' 2022 Peywend. Wan. Roman  

==== Yên Nû ====
*  Kanûnkuj Çapa 1. Peywend. Wan. Bîranîn  
* Işık Çapa 1. Peywend. Wan. Novel  
* Morîbeşkê Êntel Çapa 1. Peywend. Wan. Şano  
* Şair Dibê Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. 
* Helbest  Siwar û Peyar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman  
* Li Dû Bihûşta Berze Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman  
* Serpêhatiyên Mîro û Simore Çapa 1. 2022 Peywend. Wan. Roman
* Dinyaya Me ya Germ/Dinyaya Wan ya Sar Çapa 1. 2022. Peywend. Wan. Roman

==== Wergerên Wî ====
*Dîyariya Sersalê 
*Etlesa Erdên Mijdar
*Fira Şeva
*Pîlotê Şer
*Keybanûya Firinde
*Sihêrbendê Ozz
*Pîrê û Tûtî
*Qaştanka/Soro
*Masîreşa Biçûk
*Mîrzayê Biçûk

===Çavkanî===

[[Kategorî:Nivîskarên kurd]]</text>
      <sha1>aj4i4nwr0vhc2le3cgwvx47u4a2yth4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şêx Mehmûdê Berzencî</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5465</id>
    <revision>
      <id>1092445</id>
      <parentid>991355</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T17:54:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bikarhêner</username>
        <id>22655</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1988" xml:space="preserve">{{Agahîdank jînenîgarî (Wîkîdane)
}}

'''Şêx Mehmûd Berzincî''' ({{arF|شێخ مه‌حمودی حه‌فید}}) [[şoreşger]] û [[Siyasetmedar|siyasetmedarekî]] kurd ê [[Başûrê Kurdistanê]] bû.&lt;ref&gt;http://www.kurdmania.org/Content-Scheich-Mahmud-Barzinji-item-60.html?name=kurdische_aufstand_scheich_mahmud_barzinji{{Mirin girêdan|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; Bavê Şêx Mehmûd Berzencî, [[Şêx Seîdê Berzencî]] li [[Mûsil]]ê bi tehrîka [[Îtihad û Teraqî]] ji aliyê gel ve hatiye qetilkirin.&lt;ref&gt;Tarih Boyunca Kürtlerde Dîplomasî, Faik Bulut, Evrensel Basım Yayın, 2015,r:158&lt;/ref&gt;

Şêx Mehmûdê Berzencî kurê şêxê [[Qadirî]] Şêx Seîdê Berzencî ye. Piştî ku bavê wî di sala [[1908]]ê de, ji alî [[osmaniyan]] ve hate kuştin, Şêx Mehmûd dewsa wî girt. Di salên [[Şerê cîhanî yê yekê]] de, ji bo avakirina dewleteke serbixwe xebitî. Bi vê armancê, bi kurdên [[Îran]]ê re tifaq danî û li hember [[brîtanî]] û [[ereb]]an şer kir. Sê caran dewleta serbixwe &quot;[[Keyaniya Kurdistanê]]&quot; îlan kir, xwe jî şahê dewletê nîşan da. Li hember êrîşên [[ereb]] û brîtanî heta sala [[1932]]ê li ber xwe da.

Hêjayî gotinê ye ku [[Şêx Ehmedê Barzanî]] jî alîkarî dida Şêx Mehmûd.&lt;ref&gt;Tarih Boyunca Kürtlerde Dîplomasî, Faik Bulut, Evrensel Basım Yayın, 2015,r:179&lt;/ref&gt;

Şêx Mehmûd di [[9ê çiriya pêşîn]] a [[1956]]ê de li nexweşxaneya Heyderiye ya Bexdayê çû ber dilovaniya Xwedê.&lt;ref&gt;[[Mesedeq Tovî]]. Navdarên kurd: Şêx Mehmûd. Kovara [[Nûbûn]], 76:2006.&lt;/ref&gt;

== Wênedank ==
&lt;gallery&gt;
Wêne:Mahmud Barzanji Kurdish leader.JPG|Şêx Mehmûdê Berzencî
Wêne:Shex mehmud statue.JPG|Peykerê Şêx Mehmûd li Hewlêrê
&lt;/gallery&gt;

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}


[[Kategorî:Jidayikbûn 1878]]
[[Kategorî:Şêx]]
[[Kategorî:Şoreşger]]
[[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]]
[[Kategorî:Mirin 1956]]


{{Siyasetmedar-şitil}}</text>
      <sha1>nbnf2izoy0cebe09651rcibbf0ol3vz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>UNESCO</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6330</id>
    <revision>
      <id>1092496</id>
      <parentid>1092354</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:29:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>/* Çavkanî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17610" xml:space="preserve">[[Wêne:UNESCO flag.png|thumb|Alaya rêxistina UNESCOyê]]
[[Wêne:April 2010, UNESCO Headquarters in Paris - The Garden of Peace (or Japanese Garden) in Spring.jpg|thumb|Navenda giştî ya UNESCOyê [[Parîs]], [[Fransa]].]]
'''UNESCO''' yan jî '''Rêxistina Perwerde, Zanist û Çandê ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]''': U'''nited '''N'''ations '''E'''ducational, '''S'''cientific and '''C'''ultural '''O'''rganization) saziyeke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di warê [[perwerde]], [[huner]], [[zanist]] û [[Çand|çandê]] de bi rêya hevkariya navneteweyî aştî û ewlekariya [[Cîhan|cîhanê]] pêşdixe.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unesco.org/en/brief|title=UNESCO in brief {{!}} UNESCO|website=www.unesco.org|language=en|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt; 193 dewletên endam û 11 endamên hevparên UNESCOyê hene. Navenda saziya UNESCOyê li [[Navenda Mîrata Cîhanî ya li Parîs a Fransayê]] ye. 53 ofîsên qadên herêmî û 199 komîsyonên neteweyî hene ku li çar aliyê [[Cîhan|cîhanê]] alîkariya saziyê dikin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.unesco.org/fieldoffice|title=Field offices|last=https://plus.google.com/+UNESCO|website=UNESCO|language=en|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.unesco.org/countries/national-commissions|title=National Commissions|last=https://plus.google.com/+UNESCO|date=2012-09-28|website=UNESCO|language=en|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;''

Destûrê bingehîn a UNESCOyê armanc dike ku &quot;bihêztir kirina perwerde, zanist çand û bihêzkirin a hevkariya di navbera neteweyan, ji bo dadmendiya gerdûnî, qanûn, mafên mirovan û azadiyên bingehîn ji bo her kesî û ji bo parastin aştî û ewlehiya mirovan ku [[Peymana Neteweyên Yekbûyî]] ji bo hemû gelan nas dike, bêyî cudahiya nijad, zayend, ziman û dîn, bibe alîkar&quot;.

Sê organê rêveberiya UNESCOyê hene: [[Konferansa Tevayî]], [[Konseya birêvebir]] û [[Sekreterî]]. UNESCO bi hevkariya welatê endam, li gelek welatan xebatên ji bo perwerde û zaniyariyê pêk tîne. Armanca sereke ya saziyê di warê [[perwerde]], [[huner]], [[zanist]] û [[Çand|çandê]] de berfirehkirina aştî û dadperweriya cihanê pêş bixe. 

UNESCO di sala 1945an de wekî cîgirê [[Komîteya Navneteweyî ya Hevkariya Rewşenbîrî ya Cemiyeta Miletan]] hatiye damezrandin. Destûra saziyê armanc, awayî ya rêvebirinê û çarçoweya xebatê ya UNESCOyê diyar dike. Mîsyona damezrîner a UNESCOyê di dema [[Şerê Cîhanî yê Duyem|Şerê Cîhanê yê Duyem]] de jibo armanca hêsankirina hevkarî û diyalogê di navbera neteweyan de aştî, pêşkeftina domdar û mafên mirovan pêş bixe, derketiye holê.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000261751.page=6|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt; Armancên yekemê saziyê pêşxistina aştî, pêşveçûna domdar û mafên mirovan bi hêsankirina hevkarî û diyalogê di navbera neteweyan de bû. Sazî van armancan bi pênc bernameyê yên sereke dişopîne: [[perwerde]], zanistên xwezayî, zanistên civakî/mirovî, çand û ragihandin/agahdarî. UNESCO piştgirî dide projeyên ku xwendin û nivîsandinê baştir dikin, perwerdehiya teknîkî û perwerdehiyê didin, zanistê pêş dixin, azadiya medya û çapemenî ya serbixwe diparêzin, dîroka herêmî û çandî diparêzin û cihêrengiya çandî diparêzin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mofa.go.jp/policy/culture/coop/unesco/program/list.html|title=MOFA: Project list of The UNESCO Japanese Funds-in-Trust for the Capacity-building of Human Resources|website=www.mofa.go.jp|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;

Ji bo çand û zanista cîhanê xaleke bingehîn e ku çalakiyên UNESCOyê bi salan berfireh bûne; sazî di werger û belavkirina wêjeya cîhanî de alîkar e, alîkariya damezrandin û ewlekariya [[Cihên Mîrateyên Cîhanî]] yên girîng ên çandî û xwezayî dike, dixebite ku dubendiya dîjîtal li seranserê cîhanê pir bike, bi agahdarî û ragihandinê civakên zanînê yên berfireh diafirîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000149999_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt; UNESCO'yê gelek înîsiyatîf û tevgerên cîhanî yên wekî &quot;Perwerdehî Ji bo hemî kes&quot;, ji bo pêşdebirina armancên xwe yên bingehîn, daye destpêkirin.

UNESCO ji aliyê Konferansa Giştî ve ku ji welatên endam û endamên hevkar pêk tên, tê birêvebirin ku her sal du sal dicive jibo ku bername û lêçuna saziyê kivşe bike. Endamên Desteya Rêvebir ku karên UNESCOyê birêve dibe, hildibijêre û her çar salan carekê Dîrektorek Giştî, ku wekî rêvebirê sereke yê UNESCOyê kar dike, hildibijêre. UNESCO endamê [[Koma Pêşketina Berdewam a Neteweyên Yekbûyî]] ye ku koalîsyonek ji sazî û rêxistinên [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku armanca wan pêkanîna Armancên Pêşkevtina Berdewam e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20110511144047/http://www.undg.org/index.cfm?P=13|title=UNDG Members|date=2011-05-11|website=web.archive.org|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;

==Dîrok==
===Destpêk===
UNESCO û erka wê ya ji bo hevkariya navneteweyî dikare bi biryarnameya Komela Gelan a di 21 îlona sala 1921ê de were şopandin, ji bo hilbijartina Komîsyonek ji bo lêkolîna pêkaniya parvekirina neteweyan bi serbestî destkevtiyên çandî, perwerdeyî û zanistî.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000079049_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Ev saziya nû, [[Komîteya Navneteweyî ya Hevkariya Rewşenbîrî]] (ICIC) di sala 1922an de hate damezrandin û kesayetên wekî [[Henri Bergson]], [[Albert Einstein]], [[Marie Curie]], [[Robert A. Millikan]] û [[Gonzague de Reynold]] wekî endamên wî hatine jimartin (komîsyona piçûk a Cemiyeta Miletan bi giranî navenda wê li Ewropaya Rojava ye). Piştre Enstîtuya [[Navneteweyî ya Hevkariya Rewşenbîrî]] (IIIC) di îlona sala 1924an de li Parîsê hate damezrandin ku wekî desteya rêveberiya saziya ICICê tevbigere. Lêbelê, bi destpêka [[Şerê Cîhanî yê Duyem|Şerê Cîhanê yê Duyem]] re bi giranî xebata van rêxistinên pêşîn hatin qut kirin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20210312003248/https://www.worldcat.org/title/great-depression-and-world-war-ii-1929-1945/oclc/870724668|title=The Great Depression and World War II : 1929-1945 (Book, 2014) [WorldCat.org]|date=2021-03-12|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;
===Avakirin===
Piştî îmzekirina [[Peymana Atlantîkê û Daxuyaniya Neteweyên Yekbûyî]], [[Konferansa Wezîrên Perwerdeyê yên Hevbend]] (CAME) dest bi civînên xweyê li [[London|Londonê]] kir û civîn ji 16yê mijdar 1942an heta 5ê kanûna sala 1945an berdewam kir. Di 30ê cotmeha sala 1943an de, di [[Danezana Moskowê]] de ku ji aliyê [[Çîn]], [[Înglistan|Îngilîstan]], [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê|DYA]] û [[Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst|Yekîtiya Sovyetê]] ve hatibû qebûlkirin, pêwîstiya rêxistineke navneteweyî hate diyarkirin. Piştî vê yekê pêşniyarên Konferansa Dumbarton Oaks ya 9ê cotmeha sala 1944an hate diyarkirin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://hansard.millbanksystems.com/lords/1949/jan/26/the-work-of-unesco|title=THE WORK OF U.N.E.S.C.O. (Hansard, 26 January 1949)|website=hansard.millbanksystems.com|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Li ser pêşniyara CAME û li gorî pêşniyarên Konferansa Neteweyên Yekbûyî ya li ser Rêxistina Navneteweyî (UNCIO) ku li [[San Francisco|San Franciscoyê]] di nîsan û hezîrana sala 1945an de pêk hat, Konferansek Neteweyên Yekbûyî ji bo damezrandina rêxistinek perwerdehî û çandî (ECO/CONF) di 1 û 16 mijdar 1945an de li [[London|Londonê]] bi 44 nûneran hate civandin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000117626_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Komîsyona Amadekar di navbera 16ê mijdara sala 1945an û 4ê mijdara sala 1946an de heta roja ku Destûra Bingehîn a UNESCO bi razandina erêkirina bîstemîn ji hêla dewletên endam ve ket meriyetê, xebitî.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/1131559693|title=A chronology of UNESCO 1945-1985 : facts and events in Unesco's history arranged by dates with references to documentary sources in the Unesco Archives and supplementary information in the annexes 1-15.|last=Unesco.|date=1985|publisher=United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization|oclc=1131559693}}&lt;/ref&gt;

Di yekemîn konferansa giştî ya ku ji 19ê mijdarê heta 10 kanûna sala 1946an dewam dike, Dr. Julian Huxley ji bo Rêveberê Giştî û  Blake R. Van Leer jî wek endam tevlî rêxistinê bûn.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=3N_KlLQISQMC&amp;newbks=0&amp;printsec=frontcover&amp;pg=PA35&amp;dq=blake+%22van+leer%22&amp;hl=en|title=Summary Minutes of Meeting|last=UNESCO|first=U. S. National Commission for|date=1956|publisher=United States National Commission for the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.|language=en}}&lt;/ref&gt; Destûr di mijdara sal 1954an de hate guheztin dema ku Konferansa Giştî biryar da ku endamên parlamentoyê Lijneya Birêvebir dê endamên dewletên dewletên ku ew hemwelatiyên wan in bin û wek berê di kapasîteya xwe ya kesane de tevnegerin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000114586_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Ev guherîna rêvebirinê ya UNESCOyê ji ya berê, dewletên endam çawa bi hev re di warên rayeyên di rêxistinê de bixebitin, cuda kir. Gava ku dewletên endam bi demê re bi hev re xebitîn ku fermanên UNESCOyê bi cih bînin, faktorên siyasî û dîrokî bi taybetî di dema [[Şerê Sar]], pêvajoya dekolonîzasyonê û hilweşandina [[Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst|Yekîtiya Sovyetê]] de awa dane operasyonên rêxistinê.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/title/into-the-heart-of-darkness-cosmopolitanism-vs-realism-and-the-democratic-republic-of-congo/oclc/650842164|title=Into the heart of darkness: cosmopolitanism vs. realism and the Democratic Republic of Congo|last=Schmidt|first=Christopher|date=2010|language=English|oclc=650842164}}&lt;/ref&gt;

==Çalakiyên UNESCOyê==
[[Wêne:UNESCO Brasília Office.jpg|thumb|Ofîsên UNESCOyê li Brezîlya yê]]
UNESCO çalakiyên xwe bi pênc warên bernameyê pêk tîne: perwerde, zanistên xwezayî, zanistên civakî û mirovî, çand û ragihandin û agahdarî.

* UNESCO piştgirî dide lêkolîna di perwerdehiya berawirdî de, pisporiyê peyda dike û hevkariyê dike ku serokatiya perwerdehiya neteweyî û kapasîteya welatan ji bo pêşkêşkirina perwerdehiya bi kalîte ji bo her kesî xurt bike. Di van de ev hene:
** Kursiyên UNESCO, tora navneteweyî ya ji 644 kursiyên UNESCO, ku zêdetirî 770 sazî li 126 welatan tê de hene, beşdar dibin.
** Rêxistina Parastina Jîngehê
** Peymana li dijî Cudakariyê di Perwerdehiyê de di sala 1960an de hate pejirandin
** Rêxistina Konferansa Navneteweyî ya li ser Perwerdehiya Mezinan (CONFINTEA) di navberek 12 salan de
** Weşana Rapora Şopandina Perwerdê ji bo Hemî Cihanê
** Weşana Çar Stûnên Fêrbûnê ya Dokumentê
** UNESCO ASPNet, tora navneteweyî ya 8.000 dibistanan li 170 welatan

UNESCO saziyên xwendina bilind qebûl nake.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20150513185433/http://www.cimea.it/files/fileusers/Diploma_mills_Luca_Lantero_EN.pdf|title=Wayback|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;

* UNESCO jî ji bo perwerdekirina gel daxuyaniyên giştî dide:

** Daxuyaniya Seville ya li ser tundûtûjiyê: Daxuyaniyek ku di sala 1989an de ji aliyê UNESCOyê ve hatiye pejirandin ku têgîna ku mirov ji hêla biyolojîkî ve ji şîdeta organîzekirî re têkildar in red dike.

* Proje û cihên girîngiya çandî û zanistî ku li jêr e diyar dike:

** Tora Jeoparkên Gerdûnî

** Ji sala 1971an vir ve rezervên Biosferê, bi Bernameya Mirov û Biosferê (MAB)

**Bajarê Wêjeyê; di sala 2007an de, bajarê yekem ku ev sernav jê re hat dayîn bajarê Edinburgh e ku cihê yekem pirtûkxaneya belavkirî ya Skotlandê ye. Di sala 2008ab de, Iowa City bû Bajarê Wêjeyê.

** Projeyên zimanên di xetereyê de û cihêrengiya zimanî (Atlasa Zimanên Cîhanê yên Di Xetereyê de ya UNESCO)

** Şarezayên Mîrateya Devkî û Nemase ya Mirovahiyê

** Bîra Qeyda Navnetewî ya Cîhanê, ji sala 1997an vir de.

** Birêvebirina çavkaniyên avê, bi rêya Bernameya Hîdrolojîk a Navneteweyî (IHP), ji sala 1965an vir ve.

** Cihwarê arkeolojîkê cîhanê

** Pirtûkxaneya dîjîtal a cîhanê

* Teşwîqkirina &quot;herikîna azad a ramanan bi wêne û peyvan&quot;:

** Pêşxistina azadiya derbirînê, di nav de azadiya çapemenî û qanûnên azadiya agahdarkirinê, bi rêya Dabeşa Azadiya Ragihandinê û Pêşxistina Medyayê, tevî Bernameya Navneteweyî ya Pêşxistina Ragihandinê.

** Pêşxistina ewlekariya rojnamegeran û têkoşîna li dijî bêcezakirina kesên ku êrîşî wan dikin, bi hevrêziya Plana Çalakiyê ya Neteweyên Yekbûyî ya li ser Ewlehiya Rojnamegeran û Pirsgirêka Bêcezakirinê.

** Pêşvebirina gihîştina gerdûnî û parastina agahdarî û çareseriyên vekirî ji bo pêşkevtina domdar bi navgîniya Dabeşa Civakên Zanistî, tevî Bernameya Bîra Cîhanê û Bernameya Agahî ji bo Hemûyan.

** Pêşxistina pirdengî, wekheviya zayendî û cihêrengiya çandî ya di medyayê de.

** Teşwîqkirina Gerdûnîbûna Înternetê û prensîbên wê ku Înternet divê (I) li ser bingeha Mafên Mirovan be, (ii) Vekirî, (iii) Ji herkesî re bigihîje û (iv) bi beşdariya Pir-Eleqedar ve were mezin kirin (bi kurteya R.O.A.M.)

** Çêkirina zanînê bi weşanên wekî Trendên Cîhanê yên Azadiya Derbirînê û Pêşveçûna Medyayê Rêzeya UNESCO ya li ser Azadiya Înternetê û Nîşaneyên Pêşveçûna Medyayê û her weha lêkolînên din ên li ser bingeha nîşangiran.

* Danasîna çalakiyan:

** Dehsaliya Navnetewî ji bo Pêşxistina Çanda Aşitiyê û Ne-Tundî ji bo Zarokên Cîhanê di sal 2001–2010an de ji aliyê Neteweyên Yekbûyî ve di sala 1998an de hate ragihandin.

** Her sal di 3ê Gulanê Roja Azadiya Çapemeniyê ya Cîhanê ye, ji bo pêşxistina azadiya derbirînê û azadiya çapemeniyê weke mafê bingehîn ê mirovî û weke pêkhateyên girîng ên her civakeke pak, demokratîk û azad.

** ''Criança Esperança'' li Brezîlyayê, bi hevkariya Rede Globo, ji bo berhevkirina drav ji bo projeyên-bingeha civakê yên ku entegrasyona civakî û pêşîlêgirtina tundûtûjiyê xurt dike.

** Roja Xwende-Nivîsendetiyê ya Navneteweyî, her sal 8ê îlonê de.

** Sala Navneteweyî ya Çanda Aştiyê, sala 2000an.

** Bernameya Perwerdehiya Tenduristî ji bo Guhertina Behavior bi hevkariya Wezareta Perwerdehiyê ya Kenya ku ji hêla Hikûmeta Azerbeycanê ve ji hêla darayî ve hate piştgirî kirin da ku perwerdehiya tenduristiyê di nav ciwanên 10 û 19-salî de ku li kampa nefermî li Kibera, Nairobi dijîn, pêşve bibe. Proje di navbera îlona sala 2014an û Kanûn 2016 de hate kirin.

** Roja Cîhanî ya Pirrengiya Çandî ji bo Diyalog û Pêşketinê her sal 21ê gulanê de.
==Enstîtu û navendên UNESCOyê==
Enstîtu beşên pispor ên rêxistinê ne ku piştgirîya bernameya UNESCOyê dikin û piştgirîya pisporî ji bo ofîsên kom û neteweyî pêşkêş dikin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ibe.unesco.org/en|title=International Bureau of Education|website=International Bureau of Education|language=en|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://uil.unesco.org/unesco-institute|title=About the Institute {{!}} UIL|date=2015-10-29|website=uil.unesco.org|language=en|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20141119121935/http://www.iiep.unesco.org/|title=IIEP : Home|date=2014-11-19|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20181114224424/https://iite.unesco.org/contact-us/|title=Contact us – UNESCO IITE|date=2018-11-14|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Kurtenav (bi îngilîzî)
!Nav
!Cîh
|-
|IBE
|Buroya Navneteweyî ya Perwerdehiyê
|[[Cenevre]]
|-
|UIL
|Enstîtuya UNESCO ji bo Hînbûna Jiyanê
|[[Hamburg]]
|-
|IIEP
|Enstîtuya Navneteweyî ya UNESCO ji bo Plansaziya Perwerdehiyê
|[[Parîs]] (navend) û Buenos Aires û Dakar (ofîsên herêmî) 
|-
|IITE
|Enstîtuya UNESCO ji bo Teknolojiyên Agahdariyê di Perwerdehiyê de
|[[Mosko|Moskow]]
|-
|IICBA
|Enstîtuya Navneteweyî ya UNESCO ji bo Avakirina Kapasîteyê li Afrîkayê
|[[Addis Ababa]]
|-
|IESALC
|Enstîtuya Navneteweyî ya UNESCO ji bo Perwerdehiya Bilind li Amerîkaya Latîn û Karibik
|[[Karakas]]
|-
|MGIEP
|Enstîtuya Perwerdehiya Mahatma Gandî ji bo Aşitî û Pêşkeftina Domdar
|[[Nû Delhî]]
|-
|UNESCO-UNEVOC
|UNESCO-UNEVOC Navenda Navneteweyî ya Perwerde û Perwerdehiya Teknîkî û Pîşeyî
|[[Bonn]]
|-
|ICWRGC
|Navenda Navneteweyî ya Çavkaniyên Avê û Guhertina Gerdûnî
|[[Koblenz]]
|-
|IHE
|Enstîtuya IHE-Delft ji bo Perwerdehiya Avê
|[[Delft]]
|-
|ICTP
|Navenda Navneteweyî ya Fîzîkê ya Teorîk
|[[Trieste]]
|-
|UIS
|Enstîtuya Îstatîstîkê ya UNESCO
|[[Montreal]]
|}

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Saziya navneteweyî]]</text>
      <sha1>qbmacxcnw6tvyofy01pfj462az9yj4k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092497</id>
      <parentid>1092496</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:30:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17609" xml:space="preserve">[[Wêne:UNESCO flag.png|thumb|Alaya rêxistina UNESCOyê]]
[[Wêne:April 2010, UNESCO Headquarters in Paris - The Garden of Peace (or Japanese Garden) in Spring.jpg|thumb|Navenda giştî ya UNESCOyê [[Parîs]], [[Fransa]].]]
'''UNESCO''' yan jî '''Rêxistina Perwerde, Zanist û Çandê ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]''': U'''nited '''N'''ations '''E'''ducational, '''S'''cientific and '''C'''ultural '''O'''rganization) saziyeke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di warê [[perwerde]], [[huner]], [[zanist]] û [[Çand|çandê]] de bi rêya hevkariya navneteweyî aştî û ewlekariya [[Cîhan|cîhanê]] pêşdixe.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unesco.org/en/brief|title=UNESCO in brief {{!}} UNESCO|website=www.unesco.org|language=en|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt; 193 dewletên endam û 11 endamên hevparên UNESCOyê hene. Navenda saziya UNESCOyê li [[Navenda Mîrata Cîhanî ya li Parîs a Fransayê]] ye. 53 ofîsên qadên herêmî û 199 komîsyonên neteweyî hene ku li çar aliyê [[Cîhan|cîhanê]] alîkariya saziyê dikin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.unesco.org/fieldoffice|title=Field offices|last=https://plus.google.com/+UNESCO|website=UNESCO|language=en|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://en.unesco.org/countries/national-commissions|title=National Commissions|last=https://plus.google.com/+UNESCO|date=2012-09-28|website=UNESCO|language=en|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;''

Destûrê bingehîn a UNESCOyê armanc dike ku &quot;bihêztir kirina perwerde, zanist çand û bihêzkirin a hevkariya di navbera neteweyan, ji bo dadmendiya gerdûnî, qanûn, mafên mirovan û azadiyên bingehîn ji bo her kesî û ji bo parastin aştî û ewlehiya mirovan ku [[Peymana Neteweyên Yekbûyî]] ji bo hemû gelan nas dike, bêyî cudahiya nijad, zayend, ziman û dîn, bibe alîkar&quot;.

Sê organê rêveberiya UNESCOyê hene: [[Konferansa Tevayî]], [[Konseya birêvebir]] û [[Sekreterî]]. UNESCO bi hevkariya welatê endam, li gelek welatan xebatên ji bo perwerde û zaniyariyê pêk tîne. Armanca sereke ya saziyê di warê [[perwerde]], [[huner]], [[zanist]] û [[Çand|çandê]] de berfirehkirina aştî û dadperweriya cihanê pêş bixe. 

UNESCO di sala 1945an de wekî cîgirê [[Komîteya Navneteweyî ya Hevkariya Rewşenbîrî ya Cemiyeta Miletan]] hatiye damezrandin. Destûra saziyê armanc, awayî ya rêvebirinê û çarçoweya xebatê ya UNESCOyê diyar dike. Mîsyona damezrîner a UNESCOyê di dema [[Şerê Cîhanî yê Duyem|Şerê Cîhanê yê Duyem]] de jibo armanca hêsankirina hevkarî û diyalogê di navbera neteweyan de aştî, pêşkeftina domdar û mafên mirovan pêş bixe, derketiye holê.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000261751.page=6|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt; Armancên yekemê saziyê pêşxistina aştî, pêşveçûna domdar û mafên mirovan bi hêsankirina hevkarî û diyalogê di navbera neteweyan de bû. Sazî van armancan bi pênc bernameyê yên sereke dişopîne: [[perwerde]], zanistên xwezayî, zanistên civakî/mirovî, çand û ragihandin/agahdarî. UNESCO piştgirî dide projeyên ku xwendin û nivîsandinê baştir dikin, perwerdehiya teknîkî û perwerdehiyê didin, zanistê pêş dixin, azadiya medya û çapemenî ya serbixwe diparêzin, dîroka herêmî û çandî diparêzin û cihêrengiya çandî diparêzin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mofa.go.jp/policy/culture/coop/unesco/program/list.html|title=MOFA: Project list of The UNESCO Japanese Funds-in-Trust for the Capacity-building of Human Resources|website=www.mofa.go.jp|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;

Ji bo çand û zanista cîhanê xaleke bingehîn e ku çalakiyên UNESCOyê bi salan berfireh bûne; sazî di werger û belavkirina wêjeya cîhanî de alîkar e, alîkariya damezrandin û ewlekariya [[Cihên Mîrateyên Cîhanî]] yên girîng ên çandî û xwezayî dike, dixebite ku dubendiya dîjîtal li seranserê cîhanê pir bike, bi agahdarî û ragihandinê civakên zanînê yên berfireh diafirîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000149999_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt; UNESCOyê gelek înîsiyatîf û tevgerên cîhanî yên wekî &quot;Perwerdehî Ji bo hemî kes&quot;, ji bo pêşdebirina armancên xwe yên bingehîn, daye destpêkirin.

UNESCO ji aliyê Konferansa Giştî ve ku ji welatên endam û endamên hevkar pêk tên, tê birêvebirin ku her sal du sal dicive jibo ku bername û lêçuna saziyê kivşe bike. Endamên Desteya Rêvebir ku karên UNESCOyê birêve dibe, hildibijêre û her çar salan carekê Dîrektorek Giştî, ku wekî rêvebirê sereke yê UNESCOyê kar dike, hildibijêre. UNESCO endamê [[Koma Pêşketina Berdewam a Neteweyên Yekbûyî]] ye ku koalîsyonek ji sazî û rêxistinên [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku armanca wan pêkanîna Armancên Pêşkevtina Berdewam e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20110511144047/http://www.undg.org/index.cfm?P=13|title=UNDG Members|date=2011-05-11|website=web.archive.org|access-date=2022-07-16}}&lt;/ref&gt;

==Dîrok==
===Destpêk===
UNESCO û erka wê ya ji bo hevkariya navneteweyî dikare bi biryarnameya Komela Gelan a di 21 îlona sala 1921ê de were şopandin, ji bo hilbijartina Komîsyonek ji bo lêkolîna pêkaniya parvekirina neteweyan bi serbestî destkevtiyên çandî, perwerdeyî û zanistî.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000079049_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Ev saziya nû, [[Komîteya Navneteweyî ya Hevkariya Rewşenbîrî]] (ICIC) di sala 1922an de hate damezrandin û kesayetên wekî [[Henri Bergson]], [[Albert Einstein]], [[Marie Curie]], [[Robert A. Millikan]] û [[Gonzague de Reynold]] wekî endamên wî hatine jimartin (komîsyona piçûk a Cemiyeta Miletan bi giranî navenda wê li Ewropaya Rojava ye). Piştre Enstîtuya [[Navneteweyî ya Hevkariya Rewşenbîrî]] (IIIC) di îlona sala 1924an de li Parîsê hate damezrandin ku wekî desteya rêveberiya saziya ICICê tevbigere. Lêbelê, bi destpêka [[Şerê Cîhanî yê Duyem|Şerê Cîhanê yê Duyem]] re bi giranî xebata van rêxistinên pêşîn hatin qut kirin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20210312003248/https://www.worldcat.org/title/great-depression-and-world-war-ii-1929-1945/oclc/870724668|title=The Great Depression and World War II : 1929-1945 (Book, 2014) [WorldCat.org]|date=2021-03-12|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;
===Avakirin===
Piştî îmzekirina [[Peymana Atlantîkê û Daxuyaniya Neteweyên Yekbûyî]], [[Konferansa Wezîrên Perwerdeyê yên Hevbend]] (CAME) dest bi civînên xweyê li [[London|Londonê]] kir û civîn ji 16yê mijdar 1942an heta 5ê kanûna sala 1945an berdewam kir. Di 30ê cotmeha sala 1943an de, di [[Danezana Moskowê]] de ku ji aliyê [[Çîn]], [[Înglistan|Îngilîstan]], [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê|DYA]] û [[Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst|Yekîtiya Sovyetê]] ve hatibû qebûlkirin, pêwîstiya rêxistineke navneteweyî hate diyarkirin. Piştî vê yekê pêşniyarên Konferansa Dumbarton Oaks ya 9ê cotmeha sala 1944an hate diyarkirin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://hansard.millbanksystems.com/lords/1949/jan/26/the-work-of-unesco|title=THE WORK OF U.N.E.S.C.O. (Hansard, 26 January 1949)|website=hansard.millbanksystems.com|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Li ser pêşniyara CAME û li gorî pêşniyarên Konferansa Neteweyên Yekbûyî ya li ser Rêxistina Navneteweyî (UNCIO) ku li [[San Francisco|San Franciscoyê]] di nîsan û hezîrana sala 1945an de pêk hat, Konferansek Neteweyên Yekbûyî ji bo damezrandina rêxistinek perwerdehî û çandî (ECO/CONF) di 1 û 16 mijdar 1945an de li [[London|Londonê]] bi 44 nûneran hate civandin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000117626_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Komîsyona Amadekar di navbera 16ê mijdara sala 1945an û 4ê mijdara sala 1946an de heta roja ku Destûra Bingehîn a UNESCO bi razandina erêkirina bîstemîn ji hêla dewletên endam ve ket meriyetê, xebitî.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/1131559693|title=A chronology of UNESCO 1945-1985 : facts and events in Unesco's history arranged by dates with references to documentary sources in the Unesco Archives and supplementary information in the annexes 1-15.|last=Unesco.|date=1985|publisher=United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization|oclc=1131559693}}&lt;/ref&gt;

Di yekemîn konferansa giştî ya ku ji 19ê mijdarê heta 10 kanûna sala 1946an dewam dike, Dr. Julian Huxley ji bo Rêveberê Giştî û  Blake R. Van Leer jî wek endam tevlî rêxistinê bûn.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=3N_KlLQISQMC&amp;newbks=0&amp;printsec=frontcover&amp;pg=PA35&amp;dq=blake+%22van+leer%22&amp;hl=en|title=Summary Minutes of Meeting|last=UNESCO|first=U. S. National Commission for|date=1956|publisher=United States National Commission for the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.|language=en}}&lt;/ref&gt; Destûr di mijdara sal 1954an de hate guheztin dema ku Konferansa Giştî biryar da ku endamên parlamentoyê Lijneya Birêvebir dê endamên dewletên dewletên ku ew hemwelatiyên wan in bin û wek berê di kapasîteya xwe ya kesane de tevnegerin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000114586_eng|title=UNESCO|website=unesdoc.unesco.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt; Ev guherîna rêvebirinê ya UNESCOyê ji ya berê, dewletên endam çawa bi hev re di warên rayeyên di rêxistinê de bixebitin, cuda kir. Gava ku dewletên endam bi demê re bi hev re xebitîn ku fermanên UNESCOyê bi cih bînin, faktorên siyasî û dîrokî bi taybetî di dema [[Şerê Sar]], pêvajoya dekolonîzasyonê û hilweşandina [[Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst|Yekîtiya Sovyetê]] de awa dane operasyonên rêxistinê.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/title/into-the-heart-of-darkness-cosmopolitanism-vs-realism-and-the-democratic-republic-of-congo/oclc/650842164|title=Into the heart of darkness: cosmopolitanism vs. realism and the Democratic Republic of Congo|last=Schmidt|first=Christopher|date=2010|language=English|oclc=650842164}}&lt;/ref&gt;

==Çalakiyên UNESCOyê==
[[Wêne:UNESCO Brasília Office.jpg|thumb|Ofîsên UNESCOyê li Brezîlya yê]]
UNESCO çalakiyên xwe bi pênc warên bernameyê pêk tîne: perwerde, zanistên xwezayî, zanistên civakî û mirovî, çand û ragihandin û agahdarî.

* UNESCO piştgirî dide lêkolîna di perwerdehiya berawirdî de, pisporiyê peyda dike û hevkariyê dike ku serokatiya perwerdehiya neteweyî û kapasîteya welatan ji bo pêşkêşkirina perwerdehiya bi kalîte ji bo her kesî xurt bike. Di van de ev hene:
** Kursiyên UNESCO, tora navneteweyî ya ji 644 kursiyên UNESCO, ku zêdetirî 770 sazî li 126 welatan tê de hene, beşdar dibin.
** Rêxistina Parastina Jîngehê
** Peymana li dijî Cudakariyê di Perwerdehiyê de di sala 1960an de hate pejirandin
** Rêxistina Konferansa Navneteweyî ya li ser Perwerdehiya Mezinan (CONFINTEA) di navberek 12 salan de
** Weşana Rapora Şopandina Perwerdê ji bo Hemî Cihanê
** Weşana Çar Stûnên Fêrbûnê ya Dokumentê
** UNESCO ASPNet, tora navneteweyî ya 8.000 dibistanan li 170 welatan

UNESCO saziyên xwendina bilind qebûl nake.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20150513185433/http://www.cimea.it/files/fileusers/Diploma_mills_Luca_Lantero_EN.pdf|title=Wayback|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;

* UNESCO jî ji bo perwerdekirina gel daxuyaniyên giştî dide:

** Daxuyaniya Seville ya li ser tundûtûjiyê: Daxuyaniyek ku di sala 1989an de ji aliyê UNESCOyê ve hatiye pejirandin ku têgîna ku mirov ji hêla biyolojîkî ve ji şîdeta organîzekirî re têkildar in red dike.

* Proje û cihên girîngiya çandî û zanistî ku li jêr e diyar dike:

** Tora Jeoparkên Gerdûnî

** Ji sala 1971an vir ve rezervên Biosferê, bi Bernameya Mirov û Biosferê (MAB)

**Bajarê Wêjeyê; di sala 2007an de, bajarê yekem ku ev sernav jê re hat dayîn bajarê Edinburgh e ku cihê yekem pirtûkxaneya belavkirî ya Skotlandê ye. Di sala 2008ab de, Iowa City bû Bajarê Wêjeyê.

** Projeyên zimanên di xetereyê de û cihêrengiya zimanî (Atlasa Zimanên Cîhanê yên Di Xetereyê de ya UNESCO)

** Şarezayên Mîrateya Devkî û Nemase ya Mirovahiyê

** Bîra Qeyda Navnetewî ya Cîhanê, ji sala 1997an vir de.

** Birêvebirina çavkaniyên avê, bi rêya Bernameya Hîdrolojîk a Navneteweyî (IHP), ji sala 1965an vir ve.

** Cihwarê arkeolojîkê cîhanê

** Pirtûkxaneya dîjîtal a cîhanê

* Teşwîqkirina &quot;herikîna azad a ramanan bi wêne û peyvan&quot;:

** Pêşxistina azadiya derbirînê, di nav de azadiya çapemenî û qanûnên azadiya agahdarkirinê, bi rêya Dabeşa Azadiya Ragihandinê û Pêşxistina Medyayê, tevî Bernameya Navneteweyî ya Pêşxistina Ragihandinê.

** Pêşxistina ewlekariya rojnamegeran û têkoşîna li dijî bêcezakirina kesên ku êrîşî wan dikin, bi hevrêziya Plana Çalakiyê ya Neteweyên Yekbûyî ya li ser Ewlehiya Rojnamegeran û Pirsgirêka Bêcezakirinê.

** Pêşvebirina gihîştina gerdûnî û parastina agahdarî û çareseriyên vekirî ji bo pêşkevtina domdar bi navgîniya Dabeşa Civakên Zanistî, tevî Bernameya Bîra Cîhanê û Bernameya Agahî ji bo Hemûyan.

** Pêşxistina pirdengî, wekheviya zayendî û cihêrengiya çandî ya di medyayê de.

** Teşwîqkirina Gerdûnîbûna Înternetê û prensîbên wê ku Înternet divê (I) li ser bingeha Mafên Mirovan be, (ii) Vekirî, (iii) Ji herkesî re bigihîje û (iv) bi beşdariya Pir-Eleqedar ve were mezin kirin (bi kurteya R.O.A.M.)

** Çêkirina zanînê bi weşanên wekî Trendên Cîhanê yên Azadiya Derbirînê û Pêşveçûna Medyayê Rêzeya UNESCO ya li ser Azadiya Înternetê û Nîşaneyên Pêşveçûna Medyayê û her weha lêkolînên din ên li ser bingeha nîşangiran.

* Danasîna çalakiyan:

** Dehsaliya Navnetewî ji bo Pêşxistina Çanda Aşitiyê û Ne-Tundî ji bo Zarokên Cîhanê di sal 2001–2010an de ji aliyê Neteweyên Yekbûyî ve di sala 1998an de hate ragihandin.

** Her sal di 3ê Gulanê Roja Azadiya Çapemeniyê ya Cîhanê ye, ji bo pêşxistina azadiya derbirînê û azadiya çapemeniyê weke mafê bingehîn ê mirovî û weke pêkhateyên girîng ên her civakeke pak, demokratîk û azad.

** ''Criança Esperança'' li Brezîlyayê, bi hevkariya Rede Globo, ji bo berhevkirina drav ji bo projeyên-bingeha civakê yên ku entegrasyona civakî û pêşîlêgirtina tundûtûjiyê xurt dike.

** Roja Xwende-Nivîsendetiyê ya Navneteweyî, her sal 8ê îlonê de.

** Sala Navneteweyî ya Çanda Aştiyê, sala 2000an.

** Bernameya Perwerdehiya Tenduristî ji bo Guhertina Behavior bi hevkariya Wezareta Perwerdehiyê ya Kenya ku ji hêla Hikûmeta Azerbeycanê ve ji hêla darayî ve hate piştgirî kirin da ku perwerdehiya tenduristiyê di nav ciwanên 10 û 19-salî de ku li kampa nefermî li Kibera, Nairobi dijîn, pêşve bibe. Proje di navbera îlona sala 2014an û Kanûn 2016 de hate kirin.

** Roja Cîhanî ya Pirrengiya Çandî ji bo Diyalog û Pêşketinê her sal 21ê gulanê de.
==Enstîtu û navendên UNESCOyê==
Enstîtu beşên pispor ên rêxistinê ne ku piştgirîya bernameya UNESCOyê dikin û piştgirîya pisporî ji bo ofîsên kom û neteweyî pêşkêş dikin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ibe.unesco.org/en|title=International Bureau of Education|website=International Bureau of Education|language=en|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://uil.unesco.org/unesco-institute|title=About the Institute {{!}} UIL|date=2015-10-29|website=uil.unesco.org|language=en|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20141119121935/http://www.iiep.unesco.org/|title=IIEP : Home|date=2014-11-19|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20181114224424/https://iite.unesco.org/contact-us/|title=Contact us – UNESCO IITE|date=2018-11-14|website=web.archive.org|access-date=2022-07-17}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Kurtenav (bi îngilîzî)
!Nav
!Cîh
|-
|IBE
|Buroya Navneteweyî ya Perwerdehiyê
|[[Cenevre]]
|-
|UIL
|Enstîtuya UNESCO ji bo Hînbûna Jiyanê
|[[Hamburg]]
|-
|IIEP
|Enstîtuya Navneteweyî ya UNESCO ji bo Plansaziya Perwerdehiyê
|[[Parîs]] (navend) û Buenos Aires û Dakar (ofîsên herêmî) 
|-
|IITE
|Enstîtuya UNESCO ji bo Teknolojiyên Agahdariyê di Perwerdehiyê de
|[[Mosko|Moskow]]
|-
|IICBA
|Enstîtuya Navneteweyî ya UNESCO ji bo Avakirina Kapasîteyê li Afrîkayê
|[[Addis Ababa]]
|-
|IESALC
|Enstîtuya Navneteweyî ya UNESCO ji bo Perwerdehiya Bilind li Amerîkaya Latîn û Karibik
|[[Karakas]]
|-
|MGIEP
|Enstîtuya Perwerdehiya Mahatma Gandî ji bo Aşitî û Pêşkeftina Domdar
|[[Nû Delhî]]
|-
|UNESCO-UNEVOC
|UNESCO-UNEVOC Navenda Navneteweyî ya Perwerde û Perwerdehiya Teknîkî û Pîşeyî
|[[Bonn]]
|-
|ICWRGC
|Navenda Navneteweyî ya Çavkaniyên Avê û Guhertina Gerdûnî
|[[Koblenz]]
|-
|IHE
|Enstîtuya IHE-Delft ji bo Perwerdehiya Avê
|[[Delft]]
|-
|ICTP
|Navenda Navneteweyî ya Fîzîkê ya Teorîk
|[[Trieste]]
|-
|UIS
|Enstîtuya Îstatîstîkê ya UNESCO
|[[Montreal]]
|}

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Saziya navneteweyî]]</text>
      <sha1>dphrturwtglagqz2xv3x3pwst3cxx1j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Belûç</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7272</id>
    <revision>
      <id>1092488</id>
      <parentid>1087124</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T20:24:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>178.255.168.101</ip>
      </contributor>
      <comment>.su =&gt; .hks.re</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4842" xml:space="preserve">{{Gotara bê çavkanî}}
{{Infobox gel
 | nav         = Belûç
 | wêne        = Baloch Khans.png
 | wêne firehî =
 | ravek       = Xanên Belûçî (1884)
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 11،890،000
 | salKom      = 
 | çavkKom     = &lt;ref&gt;[http:https://web.archive.org/web/20180125013428/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html/fields/en/baloch/ EP: baloch]&lt;/ref&gt;
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = {{al2|Pakistan}}
 | gelhe1      = 6.900.000
 | sal1        = 2013
 | çavk1       = &lt;ref name=EthnicGroups&gt;{{cite web|last=Central Intelligence Agency|title=The World Factbook: Ethnic Groups|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html|accessdate=3 November 2014|date=2013|archive-date=6 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190106010801/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

 | herêm2      = {{al2|Îran}}
 | gelhe2      = 1.557.000
 | sal2        = 
 | çavk2       = &lt;ref name=&quot;Iran Profile, Library of Congress&quot;&gt;[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf Iran], ''Library of Congress, Country Profile'' . Retrieved December 5, 2009.&lt;/ref&gt;

 | herêm3      = {{al2|Oman}}
 | gelhe3      = 434.000
 | sal3        = 2009
 | çavk3       = &lt;ref&gt;{{cite web|author=Joshua Project |url=http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=15034&amp;rog3=MU |title=Baloch, Southern of Oman Ethnic People Profile |publisher=Joshuaproject.net |date=2006-10-28 |accessdate=2012-08-01}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OM&quot;&gt;[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=OM Languages of Oman], ''Ethnologue.com'' . Retrieved December 5, 2009.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CIA Factbook, Oman&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mu.html Oman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181224211136/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mu.html |date=2018-12-24 }}, ''CIA World Factbook'' . Retrieved December 5, 2009.&lt;/ref&gt;

 | herêm4     = {{al2|Efxanistan}}
 | gelhe4     = 300.000
 | sal4       = 
 | çavk4      = &lt;ref name=&quot;CIA Afghanistan&quot;&gt;[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html Afghanistan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170920072213/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html |date=2017-09-20 }}, ''CIA World Factbook''  . Retrieved December 5, 2009.&lt;/ref&gt;

| herêm5     = {{al2|Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî}}
 | gelhe5     = 100.000
 | sal5       = 
 | çavk5      = &lt;ref name=&quot;Languages of United Arab Emirates&quot;&gt;[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=AE Languages of United Arab Emirates], ''Ethnologue.com'' (retrieved 5 December 2009)&lt;/ref&gt;

| herêm6     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe6     = 60.000
 | sal6       = 
 | çavk6      = &lt;ref name=&quot;Balochi in IND&quot;&gt;[http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=11684&amp;rog3=IN Baloch, Eastern of India Ethnic People Profile]. Joshuaproject.net (2008-08-01). Retrieved on 2013-07-12.&lt;/ref&gt;

| herêm7     = {{al2|Tirkmenistan}}
 | gelhe7     = 30.000
 | sal7       = 
 | çavk7      = &lt;ref name=&quot;Balochi in TM&quot;&gt;[http://www.central-asia.hks.re/beludz.php KOKAISLOVÁ, Pavla, KOKAISL Petr. Ethnic Identity of The Baloch People. ''Central Asia and The Caucasus. Journal of Social and Political Studies.'' Volume 13, Issue 3, 2012, p. 45-55.], ISSN 1404-6091&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Balochi in TM-USSR&quot;&gt;[http://beludzove.hks.re/doku.php?id=baloch_people_in_turkmenistan_1926_1989 Baloch people in Turkmenistan (1926–1989)], http://beludzove.hks.re&lt;/ref&gt;

 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Belûçî]], [[Birahoyî]]
 | ol          = '''[[Îslam]]''' ([[sunîtî]])
 | nîşan       = 
 | nîşanSernav = 
&lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 | têkildar = '''[[Îranî|Ariyan]]''' &lt;br&gt; [[Kurd]], [[Peştûn]], [[Taliş]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Ethnien in Pakistan 1980.svg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Belûç''' (bi bêlûçî: بلوچ) [[gel]]ekî başûrê rojhilata [[Îran]]ê, li başûrê [[Efxanistan]]ê û başûrê rojava [[Pakistan]]ê ye.[[Wêne:Major ethnic groups of Pakistan in 1980.jpg|thumb|300|belavbûna gelê belûç sala 1980]] Bi [[ziman]]ê xwe, [[dîrok]]a xwe û eslê xwe gelekî nêzî [[kurd]]a ne, hinek zanistvan hene dibêjin ku ew jî kurd in{{Çavk}}. Zimanê belûçan [[belûçî]] ye.


[[Wêne:Men in Zaranj-cropped.jpg|thumb|200px|Bêlûçike li Parazgeha nîmruzê, Efxenistan]]

== Bide ber ==
* [[Belûçistan]]
* [[Dîroka Belûçî]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}

{{kurt}}

[[Kategorî:Netewe]]</text>
      <sha1>4cr813zjtnltsmlw8jx8quqoonez860</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tor</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8874</id>
    <revision>
      <id>1092467</id>
      <parentid>1092346</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:38:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1091" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}
[[Wêne:Tur Abdin Carte.jpg|thumb|Nexşeya herêma Torê]]
{{Mapframe||height=300|width=450|zoom=9|geotype1=geomask|ids1=Q506470|fill1=#208020|fill-opacity1=0.2|title1=Tor|text=Tor}}
'''Tor''' herêmeke Kurdistanê ye. Li Torê kurmanc, [[Mehelmî|erebên mehelmî]], siryanî û ermenî hene. 

Di nav kurmancan de weke [[Tora Hevêrka]] jî tê binavkirin. Tor herêmeke ji çiya pêkhatî ye. Ev herêm dikeve navbera [[Mêrdîn]], [[Botan]] û [[Êlih]]ê ([[Batmanê]]) û [[Midyad]] jî wekê navenda vê herêmê tê binavkirin. Li gor hin kesan niştecihên vê derê bi pirranî [[suryanî]] ([[aramî]]) bûn, lê em ji nivîsarên [[Eugen Prym]] û [[Albert Socin]] jî fêr dibin ku li vê herêmê di sedsala 19'an de jî bi pirranî kurd dijiyan (binêre li [[Lawija Mesîh]]). Heta salên 80î û 90î yên sedsala 20a jî li vê herêmê gundên mesîhiyan hebûn, lê niha piraniya wan mecburê derketina derveyî welat bûn.


{{Koord|37|24|18|N|41|29|43|E|dim:50km_region:TR_type:mountain_source:dewiki|display=title}}
{{kurt}}

[[Kategorî:Tûrabdîn| ]]</text>
      <sha1>na940kib3oquc711xbkaaz1u762u2g9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tirkiye</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8995</id>
    <revision>
      <id>1092442</id>
      <parentid>1088035</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T17:29:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Brûkî27</username>
        <id>51752</id>
      </contributor>
      <comment>/* Erdnigari */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30507" xml:space="preserve">{{Infobox welat
| nav = Türkiye
| navê_fermî = ''Türkiye Cumhuriyeti''
| navê_kurdî = ''Komara Tirkiyeyê''
| al = Flag of Turkey.svg
| girêdana_alê = Alaya Tirkan
| nîşan = 
| girêdana_nîşanê = 
| dirûşm = &lt;br /&gt;''[[Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir]]''&lt;ref&gt;[http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|başlık=Milli Egemenlik]{{Mirin girêdan|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;(Serdestî bêqeyd û bêşert a gel e)
| sirûda_netewî = &lt;span style=&quot;line-height:1.25em;&quot;&gt;''[[İstiklal Marşı]]''&lt;small&gt;&lt;br /&gt;''Sirûda Îstiqlalê''&lt;/small&gt;&lt;/span&gt;&lt;br /&gt;
| cîh = Turkey_(orthographic_projection).svg
| cîh_sernav = 
| zimanên_fermî = [[Tirkî]]
| zimanên_tev = [[Zimanê abazayî|Abazayî]], [[Zimanê abxazî|abxazî]], [[Zimanê adigeyî|adigeyî]], [[Zimanê erebî|erebî]], [[Zimanê albanî|albanî]], [[Zimanê avarî|avarî]], [[Zimanê azerbaycanî|azerbaycanî]], [[Zimanê bosnî|bosnî]], [[Zimanê pomakî|pomakî]], [[Zimanê romanî|romanî]], [[Zimanê ermenî|ermanî]], [[Zimanê gurcî|gurcî]], [[hamşenî]], [[hertevînî]], [[Zimanên kabardinî|kabardinî]], [[Zimanê qazaxî|qazaxî]], [[Zimanê qirgizî|qirgizî]], [[tatariya Qirimê]], [[zimanê kurdî]], [[spaniya cihûyan]] (ladîno), [[Zimanê lazî|lazî]], [[Zimanê osetî|osetî]], [[Zimanê ûzbêkî|ûzbêkî]], [[Yewnaniya Pontosê|pontî - yewnaniya Trabzonê]], [[Zimanê yewnanî|yewnanî]], [[suryanî]], [[Zimanê tirkmanî|tirkmanî]], [[Zimanê uygurî|uygurî]] {{Çavk}}
| paytext = [[Enqere]]
| koordînat_paytext = {{Koord|39|55|N|32|50|E|type:country}}
| bajarê_mezin = [[Stembol]]
| sîstema_siyasî = [[Komar]]
| serok_cure = [[Serokomar Tirkiyeyê|Serokkomar]]
| serok_nav = [[Recep Tayyip Erdoğan]]
| serok_cure2 = [[Cîgirê Serokê Tirkiyeyê|Cîgirê Serokê]]
| serok_nav2 = [[Fuat Oktay]]
| serok_cure3 = [[Serokê Dadgeha Makezagonê ya Tirkiyeyê|Serokê Dadgeha Makezagonê]]
| serok_nav3 = [[Zühtü Arslan]]
| rûerd = 783.562
| av = 1.3
| gelhe = 83.614.362&lt;ref&gt;{{Citation |title=Kopîkirina arşîvê |url=http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24638 |accessdate=2017-03-01 |archive-date=2019-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190129175349/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24638 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| gelhe_sal = &lt;nowiki&gt;[[2020]&lt;/nowiki&gt;
| berbelavî = 102
| serxwebûn = [[29ê çiriya pêşîn]] a [[1923]]
| TBH_giştî = 
| TBH/mirov = 
| TBH_sal = 
| dirav = Türk Lirası (Lîraya Tirkî)
| dem = [[UTC+3]]
| nîşana_înternetê = .tr
| koda_telefonê = +90
| nexşe = Turkey map ku.svg
| nexşe_sernav = 
}}
{{Wergerîne|ckb|ziman2=ar|bijartî=1|ziman3=pt}}
'''Tirkiye''', '''Turkiya''' an jî '''Komara Tirkiyeyê''' (navê fermî {{Bi-tr|Türkiye Cumhuriyeti}}) [[welat]]ekî [[Ewropa]]yî-[[Asya]]yî ye ku li [[nîvgirav|nîvgizirta]] [[Anatoliya]]yê li başûrê rohavaya Asyayê heta nîvgizirta [[Balkan]]ê li başûrê rojhilata Ewropayê dikeve ye.

Tixûbên Tirkiyeyê bi heşt welatan re hene: [[Bulgaristan]] li bakurê rojavayê, [[Yewnanistan]] li rojavayê, [[Gurcistan]] li bakurê rojhilatê, [[Ermenistan]], [[Komara Îslamî ya Îranê|Îran]] û [[Komara Azerbaycanê]] li rojhilatê, [[Iraq]] û [[Sûriye]] li başûrê rojhilat û başûrê wê dikevin. Ew bi [[Deryaya Navîn]] li başûrê, [[Deryaya Egeyî]] li rojavayê û [[Deryaya Reş]] li bakurê tê dorpêç kirin. [[Deryaya Marmara]] jî li navbera xakên Tirkiyeyê dikeve. Ev [[derya]] wekî sînorê [[parzemîn]]a Ewropayê û Asyayê tê hesibandin û bi vî awayî Tirkiyê welatekê du-parzemînî ye. [[Buse Meral]]

== Etîmolojî ==
Xanedaniya tirkan a ewil mavîna salên 552-744 li herêma Asyaya Navendî û Çînê bi navê [[xanedaniya Goktirkan]] ({{bi-tr|Göktürk Kağanlığı}}) hatiye damezirandin. Navê &quot;Türk&quot; bi şeklê ku hiro tê bakaranîn cara yekem li ser nivîskek a di heyna Göktürkan de derbas dibe. Çîniyan di wê serdemê de navê tirkan wek ''Tūjué'' bikartînin. Dîroknas [[İlber Ortaylı]]  li nivêsarekî xwe de diyar dike ku bazirgan û dîplomatên Cenevîzî û Venedîkî di sedsala 12em de Tirkiye wek ''Turchia'' û ''Turkmenia'' şayesandine. Ji bilî vê navê Tirkiye cara pêşîn di sala 1190î de di çavkaniyek nivêskî de, di weqayînameya [[Seferên Xaçperestan]] derbas dibe.{{Çavk}} [[Abdulhaluk Çay]] diyar dike ku şayesandinê ''Turchia'' kevntir e û tebîrê ''Turchia'' cara pêşîn di sedsala 6em de di çavkaniyên Bîzansê de tê rast lê hatin û dibêje &quot;Va tebîra di sedsalên 9em û 10em de seî qada ku di mavîna çemê [[Volga]]yê heta [[Ewropaya Navendî|Ewrûpaya Navendî]] de dimîne hatiye bikaranîn.&quot;{{Çavk}} Hew diyar dike ku va bikaranîna di herêma Qefqazyayê seî Kaẍantiya Hazar wek Tirkiyeya Rojhilat, seî dûgela macar bi aliyê [[Xanedaniya Arpad]]ê hatiye damezirandin jî bi şeklê Tirkiyeya Rohava bûye û heman tebîr ji sedsala 12em pê ve seî Anadolyayê hatiye bikaranîn. Di dîrokê de di sedsalên 13em û 14em de Memlûkên Misrê jî navê Tirkiye bikaranîne: ''&quot;ed-devlet üt Türkiya&quot;'' (1250-1387){{Çavk}} Di Dewleta Osmanî de heta sedsala 19'emîn de navê Tirkiye nedihat bikaranîn; Navên ''Devlet-i Âliyye'' (bixwîne: Dewlet-î Alîyye), ''Devlet-i Osmaniye'' (bixwîne: Dewlet-î Osmanîye), ''Memalik-i Şahane'' (bixwîne: Memalîk-î Şahane), ''Diyar-ı Rum'' (bixwîne: Dîyar-i Rum) hatin bikaranîn. Lê tê zanîn ku li derveyî welêt car caran li şûna Împeratoriya Osmanî navê Tirkiye hatiye bakaranîn. Xerîteyên ku di wê heynê de bi zimanên biyanî hatine çêkirin vî rewşê diyar dikin. Paşînga nav Jön Türkan şûna Osmaniye (bixwîne: Osmanîye) navên mîna Türkistan (bixwîne: Tûrkîstan), Türkeli (bixwîne: Tûrkelî), Türkili (bixwîne: Tûrkîlî) hatine pêşniyaz kirin lê ji ber ku di Asyaya Navendî de herêmekê bi navê Türkistan heye ew yek nehatiye pejirandin. Di makezagonê de (1921) navê &quot;Türkiye&quot; hatiye nivêsandin û bi îlankirina komarê di sala 1923î de navê dewletê wek Türkiye Cumhuriyeti (bi kurdî: Komara Tirkiyeyê) misoger bû.

== Dîrok ==

===Wextê tirkên Anatoliyayê ===
Li Xorasanê dema [[siltan]] Sancar (1118–1157) de, lawê Melik Şah bû, selcûqiyan demeke xwe ya dina baş dît. Lê ji pê  di [[1141]]an de li [[Semerqand]] hembera [[Kara Kitai]]yan de bin ket re çend salan şunda keyîtî hilwaşî ye. Selcûqiyên li Anatoliyayê ji pê binketîniyê di [[1243]]an hembera [[Îlhan]]an re lawaz bûn û di [[1307]]an de hilwaşî. Paşê bi awayê began dabeş bû û li ser bermayiyên vê dewletê [[Împeratoriya Osmaniyan]] ava bû.

===Berî avabûnê===
Komara Tirkiyeyê li ser axa bermayiyên Osmaniyan û li ser axa Kurdistanê hate damezrandin. Mîraseke mezin ya dîrokî, leşkerî, bûrokratî ji Împeratoriya Osmaniyan wergirt. Dewleta Osmaniyan piştî [[şerê cîhanî yê yekem]] ji aliyê gelek dewletên ewropayî ve hat dagirkirin. Gelek herêmên tirknişîn ketin bindestê wan dewletan.

Komara Tirkiyeyê dı 29 çiriya pêşîn 1923an de hatiye îlankirin.

===Serdema yek partî (1923-1945)===
Di vê serdemê de tenê bi navên xwe yên guhertî [[Partiya Komara Gel]] hebû, partî û rêxistinên din hatibûn qedexekirin. Her çend li sala 1930ê Firkaya Serbest hatibe ava kirin jî, di heman salê de ji aliyê partiya desthilat hate girtin. Di vê serdemê de esasen Mustafa Kemal Atatürk û hevrêyên wî li ser avakirin û modernîzekirina dewletê ve mijûl bûn.

==== Serokkomar Mistefa Kemal Atatürk (29 çiriya pêşîn 1923-10 çiriya paşîn 1938) ====

;:Hikûmeta yekem (30 çiriya pêşîn 1923-6 çiriya paşîn 1924)
Piştî hilbijartina [[Mustafa Kemal Atatürk]] bo postê serokkomariyê, hikûmeta yekem ya Tirkiyeyê jî hatiye avakirin. Ev erk ji [[İsmet İnönü]] re hate dayîn û bi partiya xwe [[Fırkaya Gel]] hikûmeta xwe ava kir.

;:Hikûmeta duyem (6 adar 1924-22 çiriya paşîn 1924)
Ji ber hindek sedeman hikûmeta yekem hate betalkirin û wekî hikûmeta yekem ji aliyê İsmet İnönü ve hikûmeta duyem bi rêya Firkaya Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta sêyem (22 çiriya paşîn 1924-3 adar 1925)
Ev hikûmet ji aliyê Ali Fethi Okyar ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta çarem (3 adar 1925-1 çiriya paşîn 1927)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta pêncem (1 çiriya paşîn 1927-27 îlon 1930)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta şeşem (27 îlon 1930-4 gulan 1931)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta heftem (4 gulan 1931-1 adar 1935)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta heştem (1 adar 1935-25 çiriya pêşîn 1937)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Komara Gel]] hatiye avakirin.

;:Hikûmeta nehem (25 çiriya pêşîn 1937-11 çiriya paşîn 1938)
Ev hikûmet ji aliyê Mahmut Celal Bayar û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel ve hatiye avakirin.

;Serokkomar İsmet İnönü (11 çiriya paşîn 1938-22 gulan 1950)
Piştî mirina Mustafa Kemal Atatürk, hevrêyê wî İsmet İnönü bû serokkomarê nû yê Tirkiyeyê. Heta piştî şerê cîhanî yê yekem jî ma li ser postê xwe.

;:Hikûmeta dehem (11 çiriya paşîn 1938-25 kanûna paşîn 1939)
Ev hikûmet ji aliyê Mahmut Celal Bayar ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta yanzdem (25 kanûna paşîn 1939-3 nîsan 1939)
Ev hikûmet ji aliyê Refik Saydam ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta danzdem (3 nîsan 1939-8 tîrmeh 1942)
Ev hikûmet ji aliyê Refik Saydam ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta sêzdehem (8 tîrmeh 1942-9 adar 1943)
Ev hikûmet ji aliyê Şükrü Saraçoğlu ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta çardehem (9 adar 1943-7 tebaxa 1946)
Ev hikûmet ji aliyê Şükrü Saraçoğlu ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. Hikûmeta duyemîn ya Şükrü Sraçoğlu ye.

==== Serokkomar İsmet İnönü (11 çiriya paşîn 1938-22 gulan 1950)====
;:Hikûmeta çardehem (9 adar 1943-7 tebaxa 1946)
Ev hikûmet ji aliyê Şükrü Saraçoğlu ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. Hikûmeta duyemîn ya Şükrü Saraçoğlu ye.
;:Hikûmeta panzdehem (7 tebaxa 1946-10 îlon 1947)
Ev hikûmet ji aliyê Mehmet Recep Peker ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta şanzdehem(10 îlon 1947-10 xizîran 1948)
Ev hikûmet ji aliyê Hasan Saka ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta hevdehem (10 xizîran 1948-16 kanûna paşîn 1949)
Ev hikûmet ji aliyê Hasan Saka ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta hejdehem (16 kanûna paşîn 1949-22 gulan 1950)
Ev hikûmet ji aliyê Şemsettin Günaltay ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin.
===Serdema pir partiyan (1945-...)===

====Serokkomar Celal Bayar (22 gulan 1950-27 gulan 1960)====
;:Hikûmeta nozdehem (22 gulan 1950-9 adar 1951)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 20em (9 adar 1951-17 gulan 1954)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 21em (17 gulan 1954-9 kanûna pêşîn 1955)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 22yem (9 kanûna pêşîn 1955-25 çiriya paşîn 1957)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 23yem (25 çiriya paşîn 1957-27 gulan 1960)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. Bi derbeyeke leşkerî dawî li hikûmetên Adnan Menderes hat. Jixwe piştî vê rûdanê êdî di nav artêşa Tirkiyeyê de, parêzvaniyê komarê destpê dike û ev jî çend salan carekê dibe sedema derbeyên leşkerî.

====Serokkomar Cemal Gürsel (27 gulan 1960-28 adar 1966)====
;:Hikûmeta 24em (30 gulan 1960-5 kanûna paşîn 1961)
Ev hikûmet ji aliyê Cemal Gürsel ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 25em (5 kanûna paşîn 1961-27 çiriya pêşîn 1961)
Ev hikûmet ji aliyê Cemal Gürsel vê hatiye avakirin

;:Hikûmeta 26em (20 çiriya paşîn 1961-25 xizîran 1962)
Ev hikûmet ji koalîsyona CHP û [[Partiya Edaletê]] bi serokatiya Ismet Inonu hatiye avakirin

;:Hikûmeta 27em (25 xizîran 1962-25 kanûna pêşîn 1963)
Ev hikûmet ji aliyê koalîsyona CHP û YTP bi serokatiya Ismet Inonu hatiye avakirin

;:Hikûmeta 28em (25 kanûna pêşîn 1963-20 reşemeh 1965)
Ev hikûmet ji aliyê partiya CHP û bi serokatiya Ismet Inonu vê hatiye avakirin

;:Hikûmeta 29em (20 reşemeh 1965-27 çiriya pêşîn 1965)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CKMP û YTP bi serokatiya Suat Hayri Urguplu hatiye avakirin

;:Hikûmeta 30em (27 çiriya pêşîn 1965-3 çiriya paşîn 1969)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

====Serokkomar Cevdet Sunay (28 adar 1966-28 adar 1973)====

;:Hikûmeta 30em (27 çiriya pêşîn 1965-3 çiriya paşîn 1969)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

;:Hikûmeta 31em (3 çiriya paşîn 1969-6 adar 1970)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

;:Hikûmeta 32yem (6 adar 1970-26 adar 1971)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

;:Hikûmeta 33yem (26 adar 1971-11 kanûna pêşîn 1971)
Ev hikûmet  bi serokatiya Nihat Erim ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 34em (11 kanûna pêşîn 1971-22 gulan 1972)
Ev hikûmet  bi serokatiya Nihat Erim ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 35em (22 gulan 1972-15 nîsan 1973)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CHP û MGP pêk tê û bi serokatiya [[Ferit Melen]] ve hatiye avakirin

====Serokkomar Fahri Koruturk (6 nîsan 1973-6 nîsan 1980)====

;:Hikûmeta 35em (22 gulan 1972-15 nîsan 1973)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CHP û MGP pêk tê û bi serokatiya [[Ferit Melen]] ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 36em (15 nîsan 1973-26 kanûna paşîn 1974)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CGP û MGP pêk tê û bi serokatiya Naim Talu ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 37em (26 kanûna paşîn 1974-17 çiriya paşîn 1974)
Ev hikûmet ji koalîsyona CHP û MSP pêk tê û bi serokatiya Bulent Ecevit ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 38em (17 çiriya paşîn 1974-31 adar 1975)
Ev hikûmet bi serokatiya Sadi Irmak ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 39em (31 adar 1975-21 xizîran 1977)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CGP, MSP û MHP pêk tê û bi serokatiya Suleyman Demirel  ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 40em (21 xizîran 1977-21 tîrmeh 1977)
Ev hikûmet ji partiya CHP pêk tê û bi serokatiya Bulent Ecevit ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 41em (21 tîrmeh 1977-5 kanûna paşîn 1978)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, MSP û MHP pêk tê û bi serokatiya Suleyman Demirel ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 42yem (5 kanûna paşîn 1978-12 çiriya paşîn 1979)
Ev hikûmet ji koalîsyona CHP, CGP û DemP pêk tê û bi serokatiya Bulent Ecevit ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 43yem (12 çiriya paşîn 1979-12 îlon 1980)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya [[Süleyman Demirel]] ve hatiye avakirin

==Têkiliyên derve yên Komara Tirkiyeyê==
{{GotarêBingeh|Têkiliyên derve yên Tirkiyeyê}}

Têkilîyên derve yên komara Tirkîyeyê bi rêya Wezareta Derve ya Tirkîyeyê tên meşandin. Têkiliyên Tirkiyeya modern bi taybetî piştî avakirina komarê li sala 1923yê hatin destpê kirin. Lê di bingehê de berdewamiya Împeratoriya Osmanî ya perçebûyî bû. Piştî Şerê cîhanî yê yekem, têkiliyên împeretoriya Osmaniyan hêdî hêdî ket bin destê avakerên Tirkiyeya modern. Ji ber ku dewletên Ewropayî împeretoriya Osmanî dagir kir, di serî de têkiliyên dewleta Tirkiyeyê û yên Ewropayî li ser bingeheke hejîyayî ye. Bi taybetî jî rola Brîtanya li ser perçebûna Osmaniyan gelek mezin e, ji ber vê têkilîyen van dewletan bi awayekî baş destpê nekir.

=== Têkiliyên Başûrê Kurdistanê û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Başûrê Kurdistanê û Tirkiyeyê}}
Têkiliyên Başûrê Kurdistanê û Tirkiyeyê li salên 1960an bi rêya partiyên kurd û rêxistinên dewleta tirk dest pê dike. Lê berî statûbûna Başûrê Kurdistanê, têkiliyên Tirkiyeyê bi taybetî li gel dewleta Iraqê hebûn. Berî avabûna Iraqê jî li Başûrê Kurdistanê car car serhildanên kurdan çêdibûn. Tirkiyeyê ji ber hebûna pirsgirêka kurd di nav axa xwe de nedikarî di pirsgirêka kurd de alîkariya kurdan bike. Li hemî Rojhilata Navîn dijayetiya kurdan dikir. Nedixwast kurd bibin xwedî [[statû]]. Jixwe piştî [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranî]] li Tirkiyeyê li dijî kurdan înkara kurdbûnê destpê kir.

Li sala 1963yê dewleta Iraqê û yên kurdnişîn li dijî [[Şoreşa Îlonê]] givaş li ser kurdan da destpê kirin. Di encamê de zilmeke mezin li ser kurdan peyda bû. 9ê tîrmeha 1963yê Sovyetan li dijî van dewletên Tirkiye, Îran û Iraqê daxuyandinek da ku dixwest ev dewlet dest ji karûbarên Iraqê vekêşin. Rasterast nekarî lê bi rêya dewleta [[Mongolya]] mijara kurdan bir [[Neteweyên Yekgirtî]]. Ev piştî [[Peymana Sevrê]] duyem care ku mijara kurdan dibe mijareke enternasyonel &lt;ref&gt;Türki Korkunun Antomisi, Irak Kürdistanı ve Etkileri, Zeyne Abidin Yaprak, Weşanên Doz 2005, r:112&lt;/ref&gt;. Her wiha Tirkiyeyê û Îranê bihevra dixwast operesyoneke bi navê ''Hereketa Piling'' li Başûrê Kurdistanê lidar bixin. Armancê vê hereketê ew bû ku Îranê dixwast Silêmaniyê, Tirkiyeyê jî dixwast Mûsilê dagir bike &lt;ref&gt;Barzan'dan Bağdat'a Kürtler, Ekrem Sunar, Weşanên Dozê, r: 5&lt;/ref&gt; Lê ji ber givaşa navneteweyî bi taybetî ji ber bertekê Sovyetan ev plan nehate bicîh anîn.

=== Têkiliyên Îran û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Îran û Tirkiyeyê}}

[[Wêne:رضاشاه و مصطفی کمال آتاترک Reza Shah and Mustafa Kemal Atatürk.jpg|thumb|Reza Şah Pehlewî û Mistefa Kemal Ataturk]]
[[Wêne:President Hassan Rouhani welcomes Turkish President Recep Tayyip Erdoğan in Saadabad Palace 02.jpg|thumb|Serokkomarê Komara Tirkiyeyê Receb Teyîb Erdogan û serokkomarê Komara Îslamî ya Îranê Hesen Ruhanî]]
Di wextê Osmaniyan û Sefewiyan ta niha gelek têkiliyên van herdu welatan çêbûyê. Piştî [[Peymana Qesra Şîrîn]] ku di sala 1639ê ji aliyê Sefewî û Osmaniyan hatiye destnîşan kirin heta niha hidûd bi hindek guherînan wek hev ma ye. Lê têkiliyên van herdu welatan çi caran jî li dijî dewleteke biyanî wek hev nebûye. Piştî peymana Qesra Şîrîn welatê kurdan an ku [[Kurdistan]] ji aliyê van her du dewletan ve hatiye parçe kirin û ji hîngê heta niha di hidûdên van her du dewletan de pirsgirêkên mezin yên girêdayî kurdan qewimî ne.

Her çend malbatên Osmaniyan û Sefewiyan tirk bûne jî têkiliyên wan ji ber cudabûna mezheban çi caran di asteke de baş de nebû. Gelek caran li herêmê di navbera van herdu dewletan de şer û pevçûn çêdibûn. Hemû şer jî li Kurdistanê dihatin kirin. Ji ber van şeran li herdu rexan jî dûrxistin û bicîhkirina eşîrên kurd di polîtîkaya van herde dewletan de hebûye. Ev têkiliya van herdu welatan heta salên 1900an jî bi vî awayî berdewam kir. Piştî van salan ev herdu dewlet her çend sîstemên guherandibin netewe-dewlet jî hêj jî giraniya mezheban di navbera wan de heye.

Bi dûçûna dîroknas û sîyasetnasê tirk Atay Akdevelioğlu 4 sedemên girîng di navbera têkiliyên Tirkîyeyê û Îranê de dilîze;
{{Jêgirtin|
#Hevrikîya van herdu şaristanan yên sedsalane ku ji wextê têkiliyên Sefewiyan û Osmaniyan destpê dike û heta niha. Ev hevrikiya van herdu dewletan bêbaweriyeke mezin xistiye navbera van herdu civakan. Çûnkî civaka Osmanî bi giştî sunîmezheb, Sefewî jî bi giştî şîîmezheb bûn.

#Polîtîkayên pan-tûranî jî di navbera têkiliyan de xwedî roleke mezin e. Piştî hijyana dewleta Osmaniyan, bi rêya partîya Îtîhad û Terakî polîtîkayên pantûranî li Rojhilata navîn heta Asyaya Navîn hatin meşandin ku ît3ihad û terakiyê dixwast hemû tirkên dinyayê bike yek dewlet. Li Îranê hejmareke zêde tirk/azerî hebûn ku potensîyela tesîra pantûraniyan li vir hebû. Ev polîtîka dibû sedema bêbaweriyê dijî dewleta tirkan.

#Tesîra Brîtanyayê vî wextî li Îranê pir zêde bû ku pişttî [[şerê cîhanî yê yekem]] gelek zêdetir lêhat. Brîtanya li gel tirkan jî di nav şer û pevçûnan de bû. Ji ber vê sedemê Îranê nedikarî bêyî Brîtanyayê têkiliyên baş li gel Tirkiyeya nû biafirîne. Lê tesîra vê sedemê niha nemaye.

#Pirsgirêka eşîrên kurd jî vî wextî di navbera van herdu dewletan de ji pirsgirêkên herî mezin bû. Dema eşîreke kurd li tirkîyeyê an jî li îranê serhildanek kiriba, ji bo revînê dikarî biçin dewleta din. Ev jî dibû pirsgirêkek mezin.|çavkanî=Türk Dış Politikası,Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar- Baskın Oran, r:205}}

'''Faktorên tesîrê li têkiliyên Komara Tirkiyeyê û Komara Îslamî ya Îranê dike:'''
# Têkiliyên Tirkiyeyê li gel [[DYA]] û [[Îsraîl]]ê gelek tesîran li têkiliyên Îran û Tirkiyeyê dike. Wek tê zanîn têkiliyên Komara Îslamî piştî şoreşa îslamî ber bi xerabbûnê ve diçin. Ji ber vê jî ev diyarde yek ji girîngtirîn diyardeye di têkiliyên Îran û Tirkiyeyê de. Nêzîkbûna Tirkiyeyê bo Îsraîlê jî nerazîbûneke mezin li Îranê peyda dike. Jixwe Komara Îslamî ya Îranê dewleta Îsraîlê nasnake
# Polîtîkayên Îranê yên li Rojhilata Navîn jî tesîrê li têkiliyan dike. Alîkariya Îranê bo komên tundrew yên îslamî ku giştî Şîî ne, nerazîbûnê li Tirkiyeyê peyda dike. 
# Pêşvebirina çekên komelkuj yên Îranê wekî her dewleteke dinyayê li Tirkiyeyê jî nerazîbûnê nîşan dide.
# Polîtîkayên Tirkiyeyê li [[Asyaya Navendî]] û [[Kafkasya]]yê tesîrê li têkiliyên herdu dewletan dike. Jixwe li van herêman û di Îranê de gelheyeke zêde tirk(azerî,tirkmen, kirxiz hwd..) hene. Îran ditirse ku Tirkiye bi rêya neteweyetî tesîrê di nav van gelên nijadtirk de bike. Jixwe li Kafkasyayê Îran ji Azerbaycanê bêhtir têkiliyên xwe li gel Ermenistanê xurt dike.

Piştî xerabûna têkiliyên Îran û DYAyê piştî şoreşa Îslamî, dagirkirina DYAyê li Iraqê jî tesîrên gelek mezin têkiliyên navneteweyî yên dewletên Rojhilata Navîn kirin. Piştî vê dagirkirinê Iraq ber bi parçebûnê ve diçe. Di Iraqa nû de Tirkiye dixwaze Iraq perçenebe û kurdên li vir nebin xwedî statû lê her çend armanca Îranê jî neperçebûna Iraqê be jî her wisa dixwaze ku Şîiyên Iraqê bixe nav tesîra xwe de û destê xwe li Iraqê bihêz bike û îdeolojiya xwe belavî Iraqê bike. Jixwe gelheya Iraqê bêhtir Şîî ne. Her wisa tirsa Îranê jî ew e ku Tirkiye li Iraqê dixwaze Mûsil û Kerkûkê dagir bike. Li Iraqê pozîsyona Tirkiyeyê û Îranê her çend wek hev be jî li dijî vê rewşa ku statû standina kurdan, pozîsyon û siyasetên xwe yên girêdayî ewlehiyê guhertin. Niha di navbera Tirkiyeyê û Îranê de li nav [[Başûrê Kurdistanê]] û [[Iraq]]ê de pêşbazî heye. Lê ev rewş hêj jî ji bo kurdan rewşeke ewle nîne, çûnkî ev herdu hêz jî ji hebûna DYAyê ditirsin.

Hebûna PKKê jî di navbera herdu dewletan de dibe pirsgirêkeke mezin. Tirkiye îdîa dike ku Îran alikariya PKKê dike û ji wî aliyê hidûd êrîşî Tirkiyeyê dike. Lê piştî dagirkirina DYAyê li Iraqê rewşa herêmê hat guhertin û statûya kurdan ji bo Îranê jî ji bo Tirkiyeyê jî bû pirsgirêkek mezin. Jixwe paşî ji aliyê PKKê ve rêxistina [[PJAK]]ê hate ava kirin û gelek pêvçûn û şer di navbera PJAK û Îranê de qewimîn lê di sala 2011ê de ev şer û pevçûn sekinîn. 27 Temmuz 2004ê serokwezîrê Tirkiyeyê çû Îranê û li wir hevpeymanek hate destnîşan kirin. Bi dûçûna wê hevpeymanê Îranê PKK/Kongra Gel, Tirkiyeyê jî Micahîdên Gel wek rêxistinên terorîst binavkirin û nasandin&lt;ref&gt;Bütün Boyutları ile İran ve Türkiye İlişkileri-Arif Keskin, r:13&lt;/ref&gt;.

=== Têkiliyên Iraq û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Iraq û Tirkiyeyê}}
Piştî çareserkirina hidûdên Îran û Tirkîyeyê, pirsgirêkên hidûdî yên Îran û Iraqê jî li 4ê tîrmeha 1937ê bi taybetî pirsgirêka [[Şetelereb]] hate çareser kirin. Her wiha hindek pirsgirêkên hidûdî di navbera Îran û Efxanistanê jî de hebûn. Ev xebatên han, rê da van welatan ku piştî pirsgirêkên hidûdî, di pirsgirêkên din de jî çareser bikin. Bi taybetî Kurdistan di navbera Îran, Tirkîye û Iraqê de hatibû parçe kirin û xetera avabûna Kurdistanê di nav dilê van her sê dewletan de hebû. Ji ber vê sebebê, van hersê dewletan û efxanistanê xwestin bi hevra hevpeymaneke din destnîşan bikin. Li 8ê tîrmeha 1937ê de di navbera van hersê dewletan de Hevpeymana Neêrişkirina Hev hate destnîşan kirin. Ji ber ku ev hevpeyman li qesra Sadabadê hatîye destnîşan kirin, jê re dibêjin [[Peymana Seedabadê]] an jî Pakta Sadabadê. Ji bilî Efxanistanê, endîşeyên dewletên din ya esas pirsgirêka kurdan bû. 10 madeyên hevpeymanê hebûn û çar ji wan rasterast behsê kontrolkirina kurdan dike &lt;ref&gt;Kürt Meselesi ve Türkiye-İran İlişkileri, Robert Olson, r:48&lt;/ref&gt;

Li sala 1946ê van herdu dewletan [[Peymana Hevkariyê ya Tirkiyeyê û Iraqê 1946]] destnîşan kir.

=== Têkiliyên Sûrî û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Sûrî û Tirkiyeyê}}
Piştî [[şerê cîhanî yê yekem]] dewleta Osmanî belav bû û gelek herêmên erebziman ji aliyê dewletên rojavayî ve hatin dagir kirin. Bi dûçûna peymana [[Sykes Pycot]] û [[Peymana Sevrê]] axa welatê Osmanîyan ji alîyê dewlet û rêxistinên din ve hate parve kirin. Axa dewleta Sûrî jî di bin mandaterîya [[Fransa]]yê de bû. Bi dûçûna wan peymanan jî herêma Îskenderûn an jî [[Xetay (parêzgeh)]] ketibû bin destê Fransayê û di paşeroja têkiliyên Sûrî û Tirkiyeyê jî ev bû pirsgirêka sereke. 20ê cotmeha 1921ê de di navbera Fransayê û hikûmeta Enqereyê de hevpeymanek hate destnîşan kirin. Bi dûçûna wê hevpeymanê parêzgeha Xetayê wek xweser ma, heta ku giştpirsîyekê dikin ku tevlî kîjan dewletê bibe.

== Dînên Tirkiyeyê ==

Derbarê ayîna gelê Tirkiyeyê de 96,1% [[misilman]]ên (80% [[suni]] û 16,1% [[elewî]]) ne; 0,6% jî [[xiristiyan]] û 3,2% [[ateîst]] û [[agnostîk]] in.&lt;ref&gt;{{Citation |title=Kopîkirina arşîvê |url=http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ghdl%26t_en.pdf |accessdate=2009-03-25 |archive-date=2009-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090325005232/http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ghdl%26t_en.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Gelên Tirkiyeyê ==
Li Tirkiyeyê [[tirk]], [[kurd]], [[çerkez]], [[Gurcî]], [[bosnî]], [[ereb]], [[alban]], [[laz]], û gelek gelên din wek [[ermenî]] ([[Hamşen]]), bulgar ([[pomak]]), [[suryanî]], [[çaçan]], [[yewnan]] ([[pontî]]), [[tirkên cihû]] û [[Roman (wêje)|roman]]{{Çavk}}.
[[Wêne:Ethnic Structure of Turkish Repuclic.png|thumb|Nexşeya gelên Tirkiye.]]

== Erdnigari ==
Li herêmên curbecur ên Tirkiyeyê avhewayên cuda hene, li peravan pergala hewayê bi ya ku li hundir serdest e berovajî dike. Li peravên Ege û Deryaya Navîn zivistanên hênik, baranbar û havînên germ û bi nermî hişk in. Barîna salane li wan deveran ji 580 heta 1,300 mîlîmetre (22,8 heta 51,2 in) diguhere, li gorî cîhê. Bi gelemperî, barîna baranê li rojhilat kêm e. Beravên Deryaya Reş herî zêde baran dibare û yekane herêma Tirkiyeyê ye ku di tevahiya salê de barîna zêde lê dibare. Beşa rojhilatê wê peravê salane 2,500 mîlîmetre (98,4 in) digihîje ku herî zêde barîna welat e.
[[Wêne: Turkey topo.jpg|thumb| Nexşeya cihêrengên Anatolyayê]]
Dîmenên cihêreng ên Tirkiyeyê berhema gelek pêvajoyên tektonîkî ne ku bi mîlyonan salan Anatolyayê şekil dane û îro jî berdewam dikin ku bi erdhejên pir caran û car caran teqînên volkanîk diyar dibe. Ji xeynî beşeke kêm ji axa xwe ya li ser sînorê Sûriyê ku berdewamiya Platforma Erebî ye, Tirkiye ji hêla jeolojîk ve beşek ji kembera Alpide ya mezin e ku ji Okyanûsa Atlantîk heya Çiyayên Hîmalaya dirêj dibe. Ev kember di Serdema Paleogene de pêk hat, ji ber ku lewheyên parzemînê yên Erebî, Afrîka û Hindistanê dest pê kir ku bi plakaya Avrasyayê re li hev ketin. Ev pêvajo îro jî li ser kar e ji ber ku Deşta Afrîkayê bi Deşta Avrasyayê re digihêje hev û Deşta Anadoluyê jî ber bi rojava û başûrrojavayê ve bi qisûrên lêdanê direve. Ev herema Xelqê ya Bakurê Anatoliya ku sînorên pîta yên îroyîn ên Avrasyayê li nêzî peravên Deryaya Reş pêk tîne û Herêma Xalê ya Rojhilatê Anadoluyê ku li başûrrojhilat beşek ji sînorê Plaka Erebistana Bakur pêk tîne. Di encamê de Tirkiye dikeve yek ji herêmên herî aktîf ên erdhejê.

== Galerî ==
&lt;gallery class=&quot;center&quot;&gt;
Wêne:Ankara Kizilay square.JPG|Meydana Kizilayê, li Enqerê
Wêne:TaksimSquareIstanbul.jpg|Meydana Taksîmê, li Stembolê
Wêne:Izmir coast.jpg|Perava [[Îzmîr]]ê
Wêne:Alanya Turkey.JPG|Alanya
Wêne:Pamukkale00.JPG|Pamukkale

Wêne:Manavgat waterfall by tomgensler.JPG|Sûlava Manavgatê
|Folklora tirkî
Wêne:Selimiye Camii.jpg|Mizgefta Selimiye, li Edîrnê 
Wêne:Whirling Dervishes, Konya, Turkey, RMO.jpg|Derwêşên zivîrok, li Qonyayê
Wêne:Boulevard Bodrum.jpg|Bodrum
Wêne:Turkey-3019 - Hagia Sophia (2216460729).jpg|Muzeya [[Ayasofya]]yê
&lt;/gallery&gt;

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}

{{Commons|Türkiye}}
{{YE}}
{{Dewletên Ewropa}}
{{Dewletên Asya}}

[[Kategorî:Tirkiye| ]]</text>
      <sha1>s8b0ksqd5bjtt17zt9qp74kn5xqlu2c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gotlands län</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18826</id>
    <revision>
      <id>1092480</id>
      <parentid>997614</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:17:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Avestaboy</username>
        <id>34898</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1568" xml:space="preserve">{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style=&quot;margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;&quot;
|+&lt;big&gt;'''Gotlands län'''&lt;/big&gt;  &lt;br /&gt;
|-
| style=&quot;background:#efefef;&quot; align=&quot;center&quot; colspan=2 |
{| border=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;background:#efefef;&quot;
|-
| align=&quot;center&quot; width=&quot;140px&quot; | [[Wêne:Gotland vapen.svg|125px]] || align=&quot;center&quot; width=&quot;140px&quot; | [[Wêne:SverigesLän2007Gotland.svg|140px]]
|-
| align=&quot;center&quot; width=&quot;140px&quot; | (Arma Gotlands länê) || align=&quot;center&quot; width=&quot;100px&quot; | (Nexşeya Gotlands länê)
|}
|-
| '''Parêzgeha Dîrokî&lt;br /&gt;([[landskap]]) ''' || Gotland
|-
| ''' Harfê''' || I
|-
| ''' Peytext ''' || [[Visby]]
|-
| ''' serok''' || Marianne Samuelsson
|- 
| ''' Rûerd ''' || 3.184 [[km²]]
|-
| ''' Malper'''|| www.i.lst.se
|}

'''Gotlands län''' parêzgeheke li Rojhalatê [[swêd]]ê ye. Ew ji parêzgehek dîrokî ye. Peytexta wê [[Visby]] ye.

''' Erdnîgarî'''

Gotlands län 0,7 % ye swêdê.

''' Nifûs'''

Nifûsê Gotlands län nêzikê 0,6 % % ye swêdê û biçîktirîn ekê ji Swêdê.


''' Herêmên wê '''

* [[Burgsvik]] (335) 
* [[Fårösund]] (816) 
* [[Havdhem]] (343) 
* [[Hemse]] (1.766) 
* [[Klintehamn]] (1.431)
* [[Lärbro]] (512) 
* [[Ljugarn]] (295) 
* [[När]] (202) 
* [[Romakloster]] (877) 
* [[Roma kyrkby]] (282) 
* [[Slite]] (1.617) 
* [[Stånga]] (334) 
* [[Tingstäde]] (277)
* [[Väskinde]] (280) 
* [[Västerhejde]] (296) 
* [[Vibble]] (1.057) 
* [[Visby]] (22.017)

[[Kategorî:Swêd]]</text>
      <sha1>mzrqa8zn5ggftazrepavjvvilxfcr4j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Awistirya</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23005</id>
    <revision>
      <id>1092434</id>
      <parentid>1092392</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T13:14:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Brûkî27</username>
        <id>51752</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25571" xml:space="preserve">{{Infobox welat
| nav                = Österreich
| navê_fermî         = ''Republik Österreich''
| navê_kurdî         = Komara Awistiryayê
| al                 = Flag of Austria.svg
| girêdana_alê       = Alaya Awistiryayê
| nîşan              = Austria Bundesadler.svg
| girêdana_nîşanê    = Nîşana Otrîşê
| sirûda_netewî      = &lt;br&gt;Land der Berge, Land am Strome &lt;br/&gt; (Welatê Çiyan, Welatê ber Çemê)
| cîh                = EU-Austria.svg
| zimanên_fermî      = [[Almanî]]
| zimanên_tev        = [[Zimanê slovenî|Slovenî]], [[Macarî]], [[Kroatî]]
| sîstema_siyasî     = [[Komarî]]
| serxwebûn          = [[31'ê kewçêrê]] [[1918]]
| paytext            = [[Viyana]]
| koordînat_paytext  = {{Koord|48|12|N|16|21|E|type:country}}
| bajarê_mezin       = [[Viyana]]
| serok_komar        = [[Alexander Van der Bellen]]
| serok_wezîr        = [[Karl Nehammer]]
| rûerd              = 83.882
| av                 = 0,84
| gelhe              = 8.932.664
| gelhe_sal          = [[2021]]
| berbelavî          = 106
| dirav              = ewro [[EUR]]
| dem                = [[UTC+1]]
| nîşana_înternetê   = .at
| koda_telefonê      = +43
| nexşe              = Austria-map-cia-wfb.png
| nexşe_sernav       = 
}}
'''Awistirya''' (wek ''Austriya'', ''Awistriya'', ''Awistiriya'', ''Ewistirya'' û ''Ostriya'' jî tê nivîsandin) yan '''Otrîş''' yan jî '''Nemsa''' û bi fermî '''Komara Awistiryayê''' (bi [[almanî]]: ''Republik Österreich'') dewleteke federal, di [[Ewropa]]ya navîn de ye. 

Bi sîstema demokrasiya parlemanî tê îdarekirin. Sînorên Awistiryayê ji bakur ve bi [[Almanya]] û Komara [[Çek]], ji aliyê rojhilat ve [[Slovakya]] û [[Macaristan]], ji başûr ve [[Slovenya]] û [[Îtalya]] û ji aliyê rojava ve [[Swîsre]] û [[Liechtenstein]] e. Dewleta federal ji sala [[1955]]'î pê ve endamê [[NY]] û ji sala [[1995]]´î pê ve jî endamê [[Yekitiya Ewropa|Yekitiya Ewropayê]] ye. 

Bi texmîn li Awistiryayê derdora 55.000 - 80.000 [[kurd]], piranî li bajarên [[Viyana]] û [[Graz]]ê, dijîn.

== Dîrok ==
Nêzîkî di navbera 700 B.Z. - 450 BZ li ser axa Avusturya îro bû [[Çanda Halstatt]]. Di salên 450 berî Kr. [[Kelt]] ([[Latin|Çanda Latînî]]) li vir heya dora hezarsaliya xwe jiyan kiriye. Di sedsalên 1 - 5. [[Împeratoriya Romê]] parêzgehên ''Norikum'', ''Rhetia'' û ''Pannonia'' hebûn.
[[Wêne: 2011-07-09 gasometer 28.JPG|thumb| Venus of Willendorf, 28,000 heta 25,000 BZ, li [[Muzexaneya Dîroka Xwezayî Viyana]]]]
Di sedsala 5an de, di çarçoveya koçkirina gelan de, ji aliyê [[Alman|Alman]] û [[Hûn|Hûn]] ve hatin girtin. Di sedsala 6an de [[Slav]]î, paşê (bi taybetî di sedsala 8an de) [[Bavyerayî]] hatin. Slavên li Avusturya îro, di nav tiştên din de, Slavî [[Mîrektiya Karîntî]] (Karanthania) afirandin.

Di sala 788an de, wê demê [[Mîrektiya Carinthia]] û wîlayeta [[Traungau]] di nav [[Nîşana Karîntî|Nîşeya Karintî]] û Nîşeya Avar de di nav [[Bavaryan de] hatin guhertin. Duchy|Bavyerya ]] (ku di encamê de girêdayî [[Împaratoriya Fransî]] bû)&lt;ref&gt;{{Navenda pirtûkê|paşnav=Veber|nav=Václav|girêdana nivîskar=|hev-nivîskar=et al. |title=Dějiny Austraska|çap =|cih=Prag|weşanger=Nakladatelství Lidové noviny|sal=2002|isbn=80-7106-491-2|note=li vir wekî ''Dîroka Avusturyayê''|rûpel=48 –61|ziman=}}&lt;/ref &gt;. Di sala 799an de, rêveberiya Bavaria (rojavayê Avusturya ya îro jî tê de) ji rêveberiya hevbeş a Avar Marka (ji dawiya sedsala 9an de ku jê re Marka Rojhilatî tê gotin) û Marka Karîntî (Awusturyaya Rojhilatî ya îro jî tê de) hate veqetandin ku di sedsala 9an de jê re &quot;Herêmên Rojhilat&quot; dihate gotin. Di sedsala 9an de, bakurê rojhilatê Avusturya girêdayî Moravya Mezin bû. Di sala 863an de Împaratoriya Frankish rêveberiya Marka Rojhilat ji Marka Karîntî veqetand:

Nîşana rojhilat bingeha Avusturya xwerû ya pêşerojê (û ya îro) ava kir. Di nîvê pêşîn ê sedsala 10an de ew bi demkî (beşên herî rojhilat heta sedsala 11an) ji hêla Macarên kevn ve hat dagirkirin. Dûv re (piştî 955) ew dîsa bû nîşana [[Împeratoriya Frankoniya Rojhilat]]. Ji 976, [[Babenbergs]] li vir hikum kir.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 61–73.&lt;/ref&gt; Ji dawiya sedsala 10. de, binavkirina vê xaka wan wek &quot;Awisturya&quot; tê belgekirin. Ji 1156 ve ew di nav [[Împeratoriya Romê ya Pîroz]] de veguheriye dukayiyeke serbixwe. Piştî ku malbata Babenberg di sala 1251ê de mir, di navbera [[Çekî]] [[Přemyslovci]] û [[Macarîstan]] de, di sala 1278an de wî [[Rudolf I. Habsburg]] [[Přemysl Otakar II.]] têk bir û bingeha sîteya [[Habsburg]] afirand.&lt;ref&gt;''Dîrok Avusturya''. S. 114–120.&lt;/ref&gt;

Carinthia zû bi Bavyera bi xwe ve hat girêdan, di [[976]] de dîsa ji wê hat veqetandin (Xanedanâ [[Duchy of Carinthia|Carinthia]]) û hêdî hêdî çend xwediyên xwe guherandin, ta ku di sala 1335 de ew ket destê Avusturya [[Habsburg]] (ango Avusturya).

[[Wêne:Anonym Entsatz Wien 1683.jpg|thumb|[[Şerê Viyanayê]] di sala 1683 de pêşveçûna [[Împeratoriya Osmanî]] ber bi Ewropayê ve şikand.]]

Di 1526 de Habsbûrgên Avusturyayê jî [[Bohemya]] û [[Macarîstan]] wergirtin û bi vî awayî bi navê Padîşahiya Habsburgê. Di 1556 de, [[Ferdinand I. (Împaratoriya Romaya Pîroz)|Ferdinand I.]] ji malbata Habsburgan jî bû împaratorê Împeratoriya Romê ya Pîroz. Di salên 1593 - 1609, [[Şerê Panzdeh Salî]] bi [[Împeratoriya Osmanî]], 1618 - [[1648]] pêk hat. Di 1683 de Tirk li nêzîkî Viyanayê şikestin.

Di salên [[1701]] - 1714 de, [[Şerê Şûna Îspanya]] pêk hat ku Padîşahiya Habsburgê herêmên din bi dest xist&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 120–331.&lt;/ref&gt;. Di 1713 de qezaya pragmatîk derket. [[Maria Theresia]] û kurê wê [[Jozef II. (Împaratoriya Romaya Pîroz)|Ûsiv II.]] desthilatdariya navendî ya dewletê, di heman demê de reformên ku piştgiriya pêşveçûna aborî dike.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 332–368.&lt;/ref&gt;

Di [[1804]] de, Monarşiya Habsburgê veguherî [[Împaratoriya Avustiriya]], û di sala 1806 de, ji aliyê din ve, Împeratoriya Roma ya pirouettier winda bû. Li 1815 Avusturya bi [[Prûsya]] û [[Rûsya]]m re Hevbendiya Pîroz ava kirin. Piştî şoreşa [[1848]]-1849, rejîmeke tund a polîsan, bi navê [[Bach absolutism]], di monarşiyê de dest pê kir. Di sala 1867an de Împaratoriya Avusturya veguherî.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 369–471.&lt;/ref&gt;

[[Wêne:Austria Hungary ethnic.svg|thumb|Nexşeya etno-zimanî ya Avusturya-Macaristan, 1910]]

Di [[1879]] de, Trojspolok hat damezrandin. Piştî Kuştina Sarajevoyê warisê text [[Francis Ferdinand d'Este]] di [[1914]] de, li dijî [[Serbistan]] û [[ Şerê Cîhanê yê Yekem]]. Di wê de, [[Awisturya-Macaristan]] bi [[Almanya]] re têk çû, ku di encamê de împaratorî di nav dewletên paşgir de belav bû.

Di [[1918]] de, bi navê Avistiriya, ku bi pirsgirêkên aborî yên mezin ên ku hukûmetên bêîstiqrar nikarîbûn çareser bikin, têdikoşiya. Tenê di [[1933]] [[Engelbert Dollfuss]] rejîmek otorîter damezrand, lê ew jî neçar ma ku bi pirsgirêkên cidî re rû bi rû bimîne, nemaze mezinbûna Nazîzma Avusturyayê. Her çend Naziyên Avusturyayê di [[1934]] de hewla derbeyekê bi ser neket jî, Avusturya neçar ma ku bi zexta zêde ya ji almanya [[Adolf Hitler|Hitler]] re rû bi rû bimîne, ku di dawiyê de di meha Adarê de &quot;Anschluss&quot; ji 1938 ferz kir.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 472–543.&lt;/ref&gt; Anschluss ji aliyê piraniya Avusturyayan ve di referandûmê de hat piştgirî kirin.

[[Wêne:OstmarkMap.png|thumb|Awisturya di 1941 de dema ku ew bi &quot;Ostmark&quot; dihat naskirin]]

Wekî beşek ji [[Almanyaya Nazî]], Avusturya beşdarî [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] bû, ku tê de nêzîkî 300,000 zilamên Awûstûryayî hatin kuştin.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.tyden.cz / rubriky/zahranici/evropa/hitlera-vitali-jasotem-za-nacismu-bylo-i-dobre_263702.html Qurbaniyên Awûstûryayî: Hîtler bi şahî hat pêşwazîkirin. Di bin Nazîzmê de jî baş bû]&quot;. Hefteya 12 Adar 2013.&lt;/ref&gt;

Di [[1945]] de ji aliyê [[Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst|Artêşa Sovyetê]] û Hevalbendan ve hat rizgarkirin û li herêmên dagirkirinê yên [[Amerîka|DYA]], [[Keyaniya Yekbûyî]], [[Fransa]] û YSSR. Komara Awûstûrya ya 2. hate damezrandin. Di [[1955]] de, bi navê &quot;peymana dewletê&quot; li ser serxwebûna Avusturya û qanûna bêalîbûnê,&lt;ref name=&quot;ref1&quot;&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 544–596.&lt;/ref&gt;ku ji bo derxistina artêşa Sovyetê ya dagîrker şert bû. Avusturya tevlî Bloka Rojhilatî nebû, ku ev yek bû sedema bilindbûna wê ya aborî ya berbiçav û bextewarî. Ji [[1995]] ve endamê [[Yekîtiya Ewropayê]] ye.&lt;ref name=&quot;ref1&quot; /&gt;

Di [[1986]] de, Avusturya xwe di nav îzolasyona navneteweyî de dît piştî ku Sekreterê Giştî yê berê [[UN]] [[Kurt Waldheim]], ku hat eşkere kirin ku paşeroja wî ya Naziyan heye, wek serok hat hilbijartin.&lt;ref&gt;&quot;[ http:/ /www.ceskatelevize.cz/ct24/archiv/1464055-kurt-wadlheim-generalni-tajemnik-osn-a-prezident-auruska-s-nazisticków-minulosti Kurt Wadlheim - Sekreterê Giştî yê Neteweyên Yekbûyî û Serokê Avusturya bi Naziyan re berê]&quot;. televîzyona Çekî. 19 Çile 2008.&lt;/ref&gt;

== Erdnîgarî ==

[[Image:AU-map-en.jpg|thumb|250px|Nexse Awistirya]]

Awistirya ji [[Gola Konstanz]] li rojava heya [[Gola Neusiedlersee]] li rojhilat dirêj dibe. Dûrahiya ji xala herî rojhilat heya xala herî rojava 570 kîlometre ye û ji xala herî bakûr heya nuqteya herî başûr nêzîkê 300 kîlometre ye.

Nêzîkî sê-çarêkên welêt çiyayî ye, ji ber ku li Alpên Rojhilat e. Dirêjahiya [[Çemê Dunayê]], ku welêt ji rojava ber bi rojhilat ve li bakûr derbas dike, 350 kîlometre ye. Ev beş cihên herî nizm in. [[Alp|Çiyayên Alp]] Li Awistirya, wan ji rojava ber bi rojhilat ve welatê xwe di sê rêzan de girt. Çiyayê herî bilind ê welatî &quot;[[Grossglockner]]&quot; e ku bilindahiya wî 3798 mêtre ye.

Her çend bi golên pir dewlemend be jî, ev gol pir piçûk in. Gola wêya herî mezin Gola Neusiedl e, ku rûbera wê 320 &amp; nbsp; km² ye. Beşek jê jî [[Macarîstan]] ye.

=== Lîsteya welatên federal (''Bundesländer'') ên Awistriyayê  ===
[[Wêne:Austria, administrative divisions - de-.svg|thumb|Neh welatên federal ên Awistriyayê]]
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|- style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;
!style=&quot;width:60px;&quot;| Nîşan
!style=&quot;width:100px;&quot;| Welatê federal (''Bundesland'')
!style=&quot;width:100px;&quot;| Paytexta welatê federal
!style=&quot;width:180px;&quot;| Serokê/a welatê federal (''[[Landeshauptmann]]'')
!style=&quot;width:150px;&quot;| Berpirs
!style=&quot;width:100px;&quot;| Partî
!style=&quot;width:150px;&quot;| Hevgirî
|-
| [[File:Burgenland Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Burgenland]]
| [[Eisenstadt]] || Parêzgara/ê Burgenlandê || [[Hans Niessl]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]] || [[Partiya Sosyalista Dêmoqrasiya Otrîşê|SPÖ]], [[Partiya Azadiya Otrîşê|FPÖ]]
|-
| [[File:Kaernten CoA.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Kärnten]] 
| [[Klagenfurt]] || Parêzgara/ê Kärnten || [[Peter Kaiser]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]] || [[Partiya Sosyalista Dêmoqrasiya Otrîşê|SPÖ]], [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|-
| [[File:Niederösterreich CoA.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Awistriya Jêrîn]]
| [[Sankt Pölten]] || Parêzgara/ê Awistriya Jêrîn || [[Johanna Mikl-Leitner]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]]
|-
| [[File:Salzburg Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Salzburg]]
| [[Salzburg]] || Parêzgara/ê Salzburgê|| [[Wilfried Haslauer]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]], [[Team Stronach|TS]]
|-
| [[File:Steiermark Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Steiermark]]
| [[Graz]] || Parêzgara/ê Steiermarkê || [[Hermann Schützenhöfer]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]]
|-
| [[File:Oberösterreich Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Awistriya Jorîn]]
| [[Linz]] || Parêzgara/ê Awistriya Jorîn || [[Josef Pühringer]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|-
| [[File:AUT Tirol COA.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Tîrol]]
| [[Innsbruck]] || Parêzgara/ê Tîrolê || [[Günther Platter]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|-
| [[File:Wien 3 Wappen.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Viyana]]
| – ||Şaredara/ê Viyanayê || [[Michael Häupl]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]], [[Grüne]]
|-
| [[File:Vorarlberg CoA.svg|30px]]  || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Vorarlberg]]
| [[Bregenz]] || Parêzgara/ê Vorarlbergê || [[Markus Wallner]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|}Source: [http://www.parties-and-elections.eu/austria3.html Parties and Elections in Europe – Austria (States)]

==Aborî==
{{Sereke|Aboriya Avusturya}}
[[Wêne:Austria Product Exports (2019).svg|thumb|rast|Nûnerek rêjeyî ya hinardekirina Avusturya, 2019]]

Avusturya bi domdarî di warê [[Lîsteya welatan li gorî GDP (navdêr) ser serê mirovî|GDP ser kesekî]],&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.imf.org/external /pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2012&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=welat&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=122&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGpp%2CPPPPGDP%2 x=37&amp;pr.y=14|sernav=Awisturya|weşanger=Fona Pere ya Navneteweyî|access-date=17 Avrêl 2012|arşîv-url=https://web.archive.org/web/20121125152140/http://www. imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2012&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=welat&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=122&amp;s=NGDPD%2CNGDPPPDPPC%2CNGDPPPDPPC%2 =0&amp;a=&amp;pr.x=37&amp;pr.y=14|archive-date=25 Mijdar 2012|url-status=live|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; ji ber aboriya wê ya pir pîşesazî, û baş-pêşkeftî aboriya bazara civakî. Heya salên 1980an, gelek fîrmayên pîşesazî yên herî mezin ên Avusturyayê hatin neteweyî kirin; Lêbelê di van salên dawî de, [[taybetkirin]] xwedîkirina dewletê daxist asteke ku bi aboriyên ewropî yên din re tê berhevkirin. [[Tevgera Kedê]] bi taybetî bi bandor in, bandorek mezin li ser siyaseta kedê û biryarên ku bi berfirehkirina aboriyê ve girêdayî ne. Li kêleka pîşesaziyek pir pêşkeftî, tûrîzma navneteweyî beşa herî girîng a aboriya Avusturya ye.

Almanya di dîrokê de şirîkê bazirganiya sereke ya Avusturya ye, ku ew ji guhertinên bilez ên di [[aboriya Alman]] de mexdûr dike. Ji dema ku Avusturya bû endamek Yekîtiya Ewropî, wê têkiliyên nêzîktir bi aboriyên din ên Yekîtiya Ewropî re peyda kir, û pêwendiya xwe ya aborî bi Almanya re kêm kir. Wekî din, endametiya Yekîtiya Ewropî bertekek veberhênerên biyanî kişandiye ku ji ber gihîştina Avusturya ji bazara yekbûyî ya Ewropî û nêzîkbûna aboriyên dilxwaz ên Yekîtiya Ewropî re balkêş bûne. Di sala 2006'an de mezinbûna GDP gihîşt %3,3.&lt;ref&gt;[http://www.oenb.at/isaweb/report.do?&amp;lang=EN&amp;report=7.7 Mezinbûna GDP ya Rastî - Aliyê Xerckirinê] {{Webarchive|url=https:/ /web.archive.org/web/20181106193328/https://www.oenb.at/isaweb/report.do?lang=EN&amp;report=7.7 |date=6 Mijdar 2018 }}, ku ji hêla [[Oesterreichische Nationalbank|Austria Banka Neteweyî]] {{bi zimanê|de}}&lt;/ref&gt; Bi kêmanî %67ê îthalata Avusturyayê ji welatên din ên endamên Yekîtiya Ewropî tê.&lt;ref&gt;{{cite web|title=OEC – Avusturya (AUT) Hinardekirin, Import , û Hevkarên Bazirganî|url=http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/aut/|website=atlas.media.mit.edu|access-date=12 Adar 2016|archive-url= https://web.archive.org/web/20160313121243/http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/aut/|archive-date=13 Adar 2016|url-status=live|df =dmy-hemû}}&lt;/ref&gt;

[[Wêne:BlueEurozone.svg|thumb| beşek ji yekîtiya diravî ye, [[ewrozone]] (şîna tarî), û ji [[Bazara Navxweyî (Yekîtiya Ewropî)|Bazara Yekgirtî ya YE]]]]

Avusturya di 16 Mijdar 2010 de destnîşan kir ku ew ê beşa Kanûnê ya beşdariya xwe ya ji bo alîkariya Yekîtiya Ewropî ya Yewnanîstanê paşde bihêle, bi sedema xirabbûna maddî ya rewşa deynê Yewnanîstanê û nekaribûna eşkere ya Yewnanîstanê ji berhevkirina asta bacê ya ku berê soz dabû. &lt;ref&gt;{{cite web |author=Mark |url=http://www.marksmarketanalysis.com/2010/11/austria-withholds-greek-bailout-funds.html |title=Analîzkirina Bazara Mark |weşanger=Marksmarketanalysis. com |date=16 Mijdar 2010 |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://archive.today/20110714035955/http://www.marksmarketanalysis.com/2010/11/austria-withholds-greek- bailout-funds.html |arşîv-date=14 Tîrmeh 2011 |url-status=mirin |df=dmy-hemû }}&lt;/ref&gt;

[[Krîza darayî ya 2007–2008]] aboriya Avusturya bi awayên din jî xera kir. Ew bû sedem ku, wek nimûne, [[Hypo Alpe-Adria-Bank International]] di Kanûna 2009-an de ji hêla hukûmetê ve bi 1 euro ji ber dijwariyên krediyê were kirîn, bi vî rengî 1,63 mîlyar € ya [[BayernLB]] ji holê rakir. {{ji|2014|Sibat}}, rewşa HGAA nehat çareserkirin,&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/2014-02-15/hypo-alpe-s -state-backed-bonds-cut-4-levels-on-insolvency-debate.html|title=Deynê Hypo Alpe Çar gavan bibire wekî ku bêçaretî neqewime|first=Boris|dawîn=Groendahl|kar=Bloomberg.com|drok =15 Sibat 2014|Date-access=5 Adar 2017|arşîv-url=https://web.archive.org/web/20141024143911/http://www.bloomberg.com/news/2014-02-15/hypo -alpe-s-state-backed-bonds-cut-4-levels-on-insolvency-debate.html|archive-date=24 Cotmeh 2014|url-status=live|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; dibe sedem ku serokwezîr [[Werner Faymann]] hişyar bike ku têkçûna wê dê bi bûyera 1931 [[Creditanstalt]] re were berhev kirin.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/2014- 02-17/austria-s-faymann-channels-1931-creditanstalt-crash-on-hypo-alpe.html|title=Faymann Evokes 1931 Avusturya Creditanstalt Crash on Hypo Alpe|first=Boris|dawîn=Groendahl|kar=Bloomberg. com|date=17 Sibat 2014|access-date=5 Adar 2017|arşîv-u rl=https://web.archive.org/web/20141024143418/http://www.bloomberg.com/news/2014-02-17/austria-s-faymann-channels-1931-creditanstalt-crash-on- hypo-alpe.html|archive-date=24 Cotmeh 2014|url-status=live|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;

Ji hilweşîna komunîzmê û vir ve, Şîrketên Awûstûryayî li Ewropaya Rojhilat aktîf û çalakvan in. Di navbera 1995 û 2010 de, 4,868 hevkirin û bidestxistin bi tevahî nirxa naskirî ya 163 mîlyar. EUR bi tevlêbûna fîrmayên Awûstûryayê hat ragihandin.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.imaa-institute.org/statistics-mergers-acquisitions.html#MergersAcquisitions_Austria |title=Statîstîkên li ser Yekgirtin û Bidestxistina (M &amp; A) - M &amp; A Kurs &amp; # 124; Kursên nirxê Company &amp; # 124; Kursên Hevgirtin &amp; Bidestxistin |publisher=Imaa-institute.org |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726173440/http://www.imaa-institute.org /statistics-mergers-acquisitions.html |archive-date=26 Tîrmeh 2011 |url-status=dead |df=dmy }}&lt;/ref&gt; Danûstendinên herî mezin bi tevlêbûna pargîdaniyên Avusturyayî&lt;ref&gt;{{cite web|url= http://www.imaa-institute.org/statistics-mergers-acquisitions.html#TopMergersAcquisitions_Austria |title=Amarên li ser Hevgirtin û Bidestxistina (M&amp;A) – Kursên M&amp;A &amp;#124; Kursên nirxê Company &amp; # 124; Kursên Hevgirtin &amp; Bidestxistin |publisher=Imaa-institute.org |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726173440/http://www.imaa-institute.org /statistics-mergers-acquisitions.html |archive-date=26 Tîrmeh 2011 |url-status=dead |df=dmy }}&lt;/ref&gt; bûne: bidestxistina [[Bank Austria]] ji hêla [[HypoVereinsbank|Bayerische Hypo- und Vereinsbank]] ji bo 7,8 milyar EUR di 2000 de, kirîna [[Porsche|Porsche Holding Salzburg]] ji hêla [[Volkswagen AG]] bi 3,6 milyar EUR di 2009 de,&lt;ref&gt;{{cite web |last=Ramsey |first=Jonathon |url=http://www.autoblog.com/2009/12/08/volkswagen-takes-49-9-percent-stake-in-porsche-ag/ |title=Volkswagen ji sedî 49,9 pişkan digire Porsche AG |publisher=Autoblog.com |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110810091134/http://www.autoblog.com/2009/12/08 /volkswagen-takes-49-9-percent-stake-in-porsche-ag/ |archive-date=10 Tebax 2011 |url-status=live |df=dmy-hemû }}&lt;/ref&gt; û bidestxistina hêla [[Erste Group]] ji bo 3,7 bil. EUR di 2005 de.&lt;ref&gt;[http://www.erstegroup.com/de/Download?chronicleId=0901481b80005991.pdf] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110809152940/http: //www.erstegroup.com/de/Download?chronicleId=0901481b80005991.pdf|date=9 Tebax 2011}}&lt;/ref&gt;

Tûrîzm li Avusturya]] hema hema %9 ji hilberîna wê ya nevûştî ya navxweyî pêk tîne.&lt;ref name=&quot;STAT&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.statistik.at/web_de/static/tourismus_in_oesterreich_2007_bmwa_wko_stat_031155.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081218105425/http://www.statistik.at/web_de/static/tourismus_in_oesterreich_2007_bmwa_wko_stat_031155.pdf |url-archivedus=de Kanûn 2008 |sernav=TURÎZMÛS LI ÖSTERREICH 2007 |access-date=18 Mijdar 2008 |language=de |date=Gulan 2008 |weşanger=BMWA, WKO, Statistik Austria }}&lt;/ref&gt;
Di sala 2007an de, Avusturya bi 18,9 milyar dolarên Amerîkî, bi 18,9 milyar dolarên Amerîkî, di rêza 9emîn de li seranserê cîhanê di rêza 9emîn de bû.{{ Sereke|Li Avusturya veguheztin|Li Avusturya hêza ba|Li Yekîtiya Ewropî enerjiya ku tê nûkirin}}

[[Wêne:Verbund malta.jpg|thumb|[[Bendava Kölnbrein]] li [[Carinthia (dewlet)|Karintia]]]]
Di sala 1972 de, welat dest bi avakirina [[Enerjiya atomî]] santrala hilberîna elektrîkê li [[Zwentendorf]] li ser Çemê [[Danub]], piştî dengdana yekdengî di parlamentoyê de dest pê kir. Lêbelê, di sala 1978-an de, referandum bi qasî 50,5% li dijî hêza nukleerî, 49,5% ji bo,&lt;ref&gt;Lonnie Johnson 168-9&lt;/ref&gt; û parlemento paşê bi yekdengî qanûnek ku bikaranîna hêza nukleerî ji bo hilberînê qedexe dike qebûl kir. elektrîkê tevî ku santrala nukleerî jixwe qediya bû.

Avusturya niha zêdetirî nîvê elektrîka xwe bi [[Av|Hydropower]] hildiberîne.&lt;ref name=&quot;RES&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.energy.eu/renewables/factsheets/2008_res_sheet_austria_en.pdf|sernav =Rûpela Rastiya Enerjiya Vejenkirî ya Avusturya|drok=23 Çile 2008|malper=Portala Enerjiyê ya Ewropayê|access-date=20 Gulan 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090620081934/http://www. .energy.eu/renewables/factsheets/2008_res_sheet_austria_en.pdf|archive-date=20 Hezîran 2009|url-status=live|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; Bi hev re digel [[Enerjiya jeotermal|enerjiya dikare nûjen]] çavkaniyên din ên wek bayê, [[hêza tavê|rojê]] û [[Bio|Biomass]] santralên elektrîkê, dabînkirina elektrîkê ji enerjiya nûjenkirî digihîje %62,89&lt;ref name=&quot;newables&quot;&gt;{{cite web|url= http://www.energy.eu/renewables/eu-charts/chart4.html|title=Li Ewropayê enerjiya tê nûkirin|sal=2006|malper=Eurobserv'er|publisher=Portala Enerjiyê ya Ewropayê|access-date=20 Gulan 2009 | archive-url= https://web.archive.org/web/20090520023020/http://www.energy.eu/renewables/eu-charts/chart4.html| arşîv-date= 20 Gulan 2009 | url-status=live}}&lt;/ref&gt; bi tevahî li Avusturyayê tê bikar anîn, yên mayî ji hêla santralên elektrîkê yên [[Gaza siruştî|gaz]] û [[Petrol|petrol]] ve têne hilberandin.

Li gorî piraniya welatên Ewropî, Avusturya ji hêla ekolojîk ve baş e. [[Biyokîmya|biyokapasîteya]] wê (an jî [[sermayeya xwezayî]] biyolojîkî) du qat ji navîniya cîhanê ye: Di 2016 de, Avusturya xwediyê 3,8 hektarên gerdûnî bû&lt;ref name=GFN&gt;{{cite web|url=http:// data.footprintnetwork.org/#/countryTrends?cn=11&amp;type=BCpc,EFCpc|title= Trendên Welat|publisher=Tora şopa gerdûnî|access-date= 16 Cotmeh 2019}}&lt;/ref&gt; kapasîteya biyolojîkî ya her kesê di nav axa wê de, danberhev bi navgîniya cîhanî ya 1,6 hektarên cîhanî ji her kesî re. Berevajî vê, di sala 2016-an de, wan 6.0 hektarên gerdûnî yên biyokapasîteya - [[Ekolojî|şopa ekolojîk]] vexwarina wan bikar anîn. Ev tê vê wateyê ku Awûstûrya ji sedî 60 zêdetir biyokapasîteya ku Avusturya dihewîne bikar tînin. Di encamê de, Avusturya kêmasiyek biyokapasîteyê dimeşîne.&lt;ref name=GFN/&gt;

== Navê Awistiryayê ==
[[Wêne:Ostarrichi.jpg|thumb|Nave Awistiryayê wek &quot;Ostarrichi&quot; (Ostarrîxî) di sala 996an de.]]

Navê Awistiryayê bi almanî ji &quot;'''Österreich'''&quot; e û maneya xwe bi [[almaniya bala]] jî &quot;Emparatoriya Rojhilatê&quot; an &quot;Merzê Rojhilatê&quot; ye.&lt;ref name=&quot;University of Klagenfurt&quot;&gt;{{cite web|url=http://wwwg.uni-klu.ac.at/spw/oenf/name2.htm|title=University of Klagenfurt}}&lt;/ref&gt;
==Tûrîzm==

Çiya, daristan û geliyên Awistirya di havîn û zivistanê de cihên betlaneya îdeal in. [[Gol]], [[Çiya]] û gelî bi werzîşên xweyên cihêreng navdar in. [[Viyana]] navenda muzîk, hunerên bedew û bîrdariyên dîrokî ye. [[Opera (avahî)|Opera]], galeriyên hunerî û pêşandanên baleyê li [[Paytext|Paytextê]] têne berhev kirin. Bi hezaran ziyaretvan di mehên zivistanê de ji bo ski bikin tên Awistiryayê.

== Bide ber ==
*[[Welatên Otrîşê|Welatên Awistiryayê]]

== Girêdanên derve ==
{{Commonscat-b| Awistirya}}

{{YE}}
{{Dewletên Ewropayê}}

[[Kategorî:Awistriya| ]]</text>
      <sha1>d2h30tv698jr6pyy6lkq269ahp1vvp1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092507</id>
      <parentid>1092434</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T10:30:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>45060</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 6 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25477" xml:space="preserve">{{Infobox welat
| nav                = Österreich
| navê_fermî         = ''Republik Österreich''
| navê_kurdî         = Komara Awistiryayê
| al                 = Flag of Austria.svg
| girêdana_alê       = Alaya Awistiryayê
| nîşan              = Austria Bundesadler.svg
| girêdana_nîşanê    = Nîşana Otrîşê
| sirûda_netewî      = &lt;br&gt;Land der Berge, Land am Strome &lt;br/&gt; (Welatê Çiyan, Welatê ber Çemê)
| cîh                = EU-Austria.svg
| zimanên_fermî      = [[Almanî]]
| zimanên_tev        = [[Zimanê slovenî|Slovenî]], [[Macarî]], [[Kroatî]]
| sîstema_siyasî     = [[Komarî]]
| serxwebûn          = [[31'ê kewçêrê]] [[1918]]
| paytext            = [[Viyana]]
| koordînat_paytext  = {{Koord|48|12|N|16|21|E|type:country}}
| bajarê_mezin       = [[Viyana]]
| serok_komar        = [[Alexander Van der Bellen]]
| serok_wezîr        = [[Karl Nehammer]]
| rûerd              = 83.882
| av                 = 0,84
| gelhe              = 8.932.664
| gelhe_sal          = [[2021]]
| berbelavî          = 106
| dirav              = ewro [[EUR]]
| dem                = [[UTC+1]]
| nîşana_înternetê   = .at
| koda_telefonê      = +43
| nexşe              = Austria-map-cia-wfb.png
| nexşe_sernav       = 
}}
'''Awistirya''' (wek ''Austriya'', ''Awistriya'', ''Awistiriya'', ''Ewistirya'' û ''Ostriya'' jî tê nivîsandin) yan '''Otrîş''' yan jî '''Nemsa''' û bi fermî '''Komara Awistiryayê''' (bi [[almanî]]: ''Republik Österreich'') dewleteke federal, di [[Ewropa]]ya navîn de ye. 

Bi sîstema demokrasiya parlemanî tê îdarekirin. Sînorên Awistiryayê ji bakur ve bi [[Almanya]] û Komara [[Çek]], ji aliyê rojhilat ve [[Slovakya]] û [[Macaristan]], ji başûr ve [[Slovenya]] û [[Îtalya]] û ji aliyê rojava ve [[Swîsre]] û [[Liechtenstein]] e. Dewleta federal ji sala [[1955]]'î pê ve endamê [[NY]] û ji sala [[1995]]´î pê ve jî endamê [[Yekitiya Ewropa|Yekitiya Ewropayê]] ye. 

Bi texmîn li Awistiryayê derdora 55.000 - 80.000 [[kurd]], piranî li bajarên [[Viyana]] û [[Graz]]ê, dijîn.

== Dîrok ==
Nêzîkî di navbera 700 B.Z. - 450 BZ li ser axa Avusturya îro bû [[Çanda Halstatt]]. Di salên 450 berî Kr. [[Kelt]] ([[Latin|Çanda Latînî]]) li vir heya dora hezarsaliya xwe jiyan kiriye. Di sedsalên 1 - 5. [[Împeratoriya Romê]] parêzgehên ''Norikum'', ''Rhetia'' û ''Pannonia'' hebûn.
[[Wêne: 2011-07-09 gasometer 28.JPG|thumb| Venus of Willendorf, 28,000 heta 25,000 BZ, li [[Muzexaneya Dîroka Xwezayî Viyana]]]]
Di sedsala 5an de, di çarçoveya koçkirina gelan de, ji aliyê [[Alman|Alman]] û [[Hûn|Hûn]] ve hatin girtin. Di sedsala 6an de [[Slav]]î, paşê (bi taybetî di sedsala 8an de) [[Bavyerayî]] hatin. Slavên li Avusturya îro, di nav tiştên din de, Slavî [[Mîrektiya Karîntî]] (Karanthania) afirandin.

Di sala 788an de, wê demê [[Mîrektiya Carinthia]] û wîlayeta [[Traungau]] di nav [[Nîşana Karîntî|Nîşeya Karintî]] û Nîşeya Avar de di nav [[Bavaryan de] hatin guhertin. Duchy|Bavyerya ]] (ku di encamê de girêdayî [[Împaratoriya Fransî]] bû)&lt;ref&gt;{{Navenda pirtûkê|paşnav=Veber|nav=Václav|girêdana nivîskar=|hev-nivîskar=et al. |title=Dějiny Austraska|çap =|cih=Prag|weşanger=Nakladatelství Lidové noviny|sal=2002|isbn=80-7106-491-2|note=li vir wekî ''Dîroka Avusturyayê''|rûpel=48 –61|ziman=}}&lt;/ref &gt;. Di sala 799an de, rêveberiya Bavaria (rojavayê Avusturya ya îro jî tê de) ji rêveberiya hevbeş a Avar Marka (ji dawiya sedsala 9an de ku jê re Marka Rojhilatî tê gotin) û Marka Karîntî (Awusturyaya Rojhilatî ya îro jî tê de) hate veqetandin ku di sedsala 9an de jê re &quot;Herêmên Rojhilat&quot; dihate gotin. Di sedsala 9an de, bakurê rojhilatê Avusturya girêdayî Moravya Mezin bû. Di sala 863an de Împaratoriya Frankish rêveberiya Marka Rojhilat ji Marka Karîntî veqetand:

Nîşana rojhilat bingeha Avusturya xwerû ya pêşerojê (û ya îro) ava kir. Di nîvê pêşîn ê sedsala 10an de ew bi demkî (beşên herî rojhilat heta sedsala 11an) ji hêla Macarên kevn ve hat dagirkirin. Dûv re (piştî 955) ew dîsa bû nîşana [[Împeratoriya Frankoniya Rojhilat]]. Ji 976, [[Babenbergs]] li vir hikum kir.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 61–73.&lt;/ref&gt; Ji dawiya sedsala 10. de, binavkirina vê xaka wan wek &quot;Awisturya&quot; tê belgekirin. Ji 1156 ve ew di nav [[Împeratoriya Romê ya Pîroz]] de veguheriye dukayiyeke serbixwe. Piştî ku malbata Babenberg di sala 1251ê de mir, di navbera [[Çekî]] [[Přemyslovci]] û [[Macarîstan]] de, di sala 1278an de wî [[Rudolf I. Habsburg]] [[Přemysl Otakar II.]] têk bir û bingeha sîteya [[Habsburg]] afirand.&lt;ref&gt;''Dîrok Avusturya''. S. 114–120.&lt;/ref&gt;

Carinthia zû bi Bavyera bi xwe ve hat girêdan, di [[976]] de dîsa ji wê hat veqetandin (Xanedanâ [[Duchy of Carinthia|Carinthia]]) û hêdî hêdî çend xwediyên xwe guherandin, ta ku di sala 1335 de ew ket destê Avusturya [[Habsburg]] (ango Avusturya).

[[Wêne:Anonym Entsatz Wien 1683.jpg|thumb|[[Şerê Viyanayê]] di sala 1683 de pêşveçûna [[Împeratoriya Osmanî]] ber bi Ewropayê ve şikand.]]

Di 1526 de Habsbûrgên Avusturyayê jî [[Bohemya]] û [[Macarîstan]] wergirtin û bi vî awayî bi navê Padîşahiya Habsburgê. Di 1556 de, [[Ferdinand I. (Împaratoriya Romaya Pîroz)|Ferdinand I.]] ji malbata Habsburgan jî bû împaratorê Împeratoriya Romê ya Pîroz. Di salên 1593 - 1609, [[Şerê Panzdeh Salî]] bi [[Împeratoriya Osmanî]], 1618 - [[1648]] pêk hat. Di 1683 de Tirk li nêzîkî Viyanayê şikestin.

Di salên [[1701]] - 1714 de, [[Şerê Şûna Îspanya]] pêk hat ku Padîşahiya Habsburgê herêmên din bi dest xist&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 120–331.&lt;/ref&gt;. Di 1713 de qezaya pragmatîk derket. [[Maria Theresia]] û kurê wê [[Jozef II. (Împaratoriya Romaya Pîroz)|Ûsiv II.]] desthilatdariya navendî ya dewletê, di heman demê de reformên ku piştgiriya pêşveçûna aborî dike.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 332–368.&lt;/ref&gt;

Di [[1804]] de, Monarşiya Habsburgê veguherî [[Împaratoriya Avustiriya]], û di sala 1806 de, ji aliyê din ve, Împeratoriya Roma ya pirouettier winda bû. Li 1815 Avusturya bi [[Prûsya]] û [[Rûsya]]m re Hevbendiya Pîroz ava kirin. Piştî şoreşa [[1848]]-1849, rejîmeke tund a polîsan, bi navê [[Bach absolutism]], di monarşiyê de dest pê kir. Di sala 1867an de Împaratoriya Avusturya veguherî.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 369–471.&lt;/ref&gt;

[[Wêne:Austria Hungary ethnic.svg|thumb|Nexşeya etno-zimanî ya Avusturya-Macaristan, 1910]]

Di [[1879]] de, Trojspolok hat damezrandin. Piştî Kuştina Sarajevoyê warisê text [[Francis Ferdinand d'Este]] di [[1914]] de, li dijî [[Serbistan]] û [[ Şerê Cîhanê yê Yekem]]. Di wê de, [[Awisturya-Macaristan]] bi [[Almanya]] re têk çû, ku di encamê de împaratorî di nav dewletên paşgir de belav bû.

Di [[1918]] de, bi navê Avistiriya, ku bi pirsgirêkên aborî yên mezin ên ku hukûmetên bêîstiqrar nikarîbûn çareser bikin, têdikoşiya. Tenê di [[1933]] [[Engelbert Dollfuss]] rejîmek otorîter damezrand, lê ew jî neçar ma ku bi pirsgirêkên cidî re rû bi rû bimîne, nemaze mezinbûna Nazîzma Avusturyayê. Her çend Naziyên Avusturyayê di [[1934]] de hewla derbeyekê bi ser neket jî, Avusturya neçar ma ku bi zexta zêde ya ji almanya [[Adolf Hitler|Hitler]] re rû bi rû bimîne, ku di dawiyê de di meha Adarê de &quot;Anschluss&quot; ji 1938 ferz kir.&lt;ref&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 472–543.&lt;/ref&gt; Anschluss ji aliyê piraniya Avusturyayan ve di referandûmê de hat piştgirî kirin.

[[Wêne:OstmarkMap.png|thumb|Awisturya di 1941 de dema ku ew bi &quot;Ostmark&quot; dihat naskirin]]

Wekî beşek ji [[Almanyaya Nazî]], Avusturya beşdarî [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] bû, ku tê de nêzîkî 300,000 zilamên Awûstûryayî hatin kuştin.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.tyden.cz / rubriky/zahranici/evropa/hitlera-vitali-jasotem-za-nacismu-bylo-i-dobre_263702.html Qurbaniyên Awûstûryayî: Hîtler bi şahî hat pêşwazîkirin. Di bin Nazîzmê de jî baş bû]&quot;. Hefteya 12 Adar 2013.&lt;/ref&gt;

Di [[1945]] de ji aliyê [[Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst|Artêşa Sovyetê]] û Hevalbendan ve hat rizgarkirin û li herêmên dagirkirinê yên [[Amerîka|DYA]], [[Keyaniya Yekbûyî]], [[Fransa]] û YSSR. Komara Awûstûrya ya 2. hate damezrandin. Di [[1955]] de, bi navê &quot;peymana dewletê&quot; li ser serxwebûna Avusturya û qanûna bêalîbûnê,&lt;ref name=&quot;ref1&quot;&gt;''Dîroka Avusturyayê''. S. 544–596.&lt;/ref&gt;ku ji bo derxistina artêşa Sovyetê ya dagîrker şert bû. Avusturya tevlî Bloka Rojhilatî nebû, ku ev yek bû sedema bilindbûna wê ya aborî ya berbiçav û bextewarî. Ji [[1995]] ve endamê [[Yekîtiya Ewropayê]] ye.&lt;ref name=&quot;ref1&quot; /&gt;

Di [[1986]] de, Avusturya xwe di nav îzolasyona navneteweyî de dît piştî ku Sekreterê Giştî yê berê [[UN]] [[Kurt Waldheim]], ku hat eşkere kirin ku paşeroja wî ya Naziyan heye, wek serok hat hilbijartin.&lt;ref&gt;&quot;[ http:/ /www.ceskatelevize.cz/ct24/archiv/1464055-kurt-wadlheim-generalni-tajemnik-osn-a-prezident-auruska-s-nazisticków-minulosti Kurt Wadlheim - Sekreterê Giştî yê Neteweyên Yekbûyî û Serokê Avusturya bi Naziyan re berê]&quot;. televîzyona Çekî. 19 Çile 2008.&lt;/ref&gt;

== Erdnîgarî ==

[[Image:AU-map-en.jpg|thumb|250px|Nexse Awistirya]]

Awistirya ji [[Gola Konstanz]] li rojava heya [[Gola Neusiedlersee]] li rojhilat dirêj dibe. Dûrahiya ji xala herî rojhilat heya xala herî rojava 570 kîlometre ye û ji xala herî bakûr heya nuqteya herî başûr nêzîkê 300 kîlometre ye.

Nêzîkî sê-çarêkên welêt çiyayî ye, ji ber ku li Alpên Rojhilat e. Dirêjahiya [[Çemê Dunayê]], ku welêt ji rojava ber bi rojhilat ve li bakûr derbas dike, 350 kîlometre ye. Ev beş cihên herî nizm in. [[Alp|Çiyayên Alp]] Li Awistirya, wan ji rojava ber bi rojhilat ve welatê xwe di sê rêzan de girt. Çiyayê herî bilind ê welatî &quot;[[Grossglockner]]&quot; e ku bilindahiya wî 3798 mêtre ye.

Her çend bi golên pir dewlemend be jî, ev gol pir piçûk in. Gola wêya herî mezin Gola Neusiedl e, ku rûbera wê 320 &amp; nbsp; km² ye. Beşek jê jî [[Macarîstan]] ye.

=== Lîsteya welatên federal (''Bundesländer'') ên Awistriyayê  ===
[[Wêne:Austria, administrative divisions - de-.svg|thumb|Neh welatên federal ên Awistriyayê]]
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|- style=&quot;background:#f0f0f0;&quot;
!style=&quot;width:60px;&quot;| Nîşan
!style=&quot;width:100px;&quot;| Welatê federal (''Bundesland'')
!style=&quot;width:100px;&quot;| Paytexta welatê federal
!style=&quot;width:180px;&quot;| Serokê/a welatê federal (''[[Landeshauptmann]]'')
!style=&quot;width:150px;&quot;| Berpirs
!style=&quot;width:100px;&quot;| Partî
!style=&quot;width:150px;&quot;| Hevgirî
|-
| [[File:Burgenland Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Burgenland]]
| [[Eisenstadt]] || Parêzgara/ê Burgenlandê || [[Hans Niessl]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]] || [[Partiya Sosyalista Dêmoqrasiya Otrîşê|SPÖ]], [[Partiya Azadiya Otrîşê|FPÖ]]
|-
| [[File:Kaernten CoA.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Kärnten]] 
| [[Klagenfurt]] || Parêzgara/ê Kärnten || [[Peter Kaiser]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]] || [[Partiya Sosyalista Dêmoqrasiya Otrîşê|SPÖ]], [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|-
| [[File:Niederösterreich CoA.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Awistriya Jêrîn]]
| [[Sankt Pölten]] || Parêzgara/ê Awistriya Jêrîn || [[Johanna Mikl-Leitner]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]]
|-
| [[File:Salzburg Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Salzburg]]
| [[Salzburg]] || Parêzgara/ê Salzburgê|| [[Wilfried Haslauer]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]], [[Team Stronach|TS]]
|-
| [[File:Steiermark Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Steiermark]]
| [[Graz]] || Parêzgara/ê Steiermarkê || [[Hermann Schützenhöfer]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]]
|-
| [[File:Oberösterreich Wappen.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Awistriya Jorîn]]
| [[Linz]] || Parêzgara/ê Awistriya Jorîn || [[Josef Pühringer]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|-
| [[File:AUT Tirol COA.svg|30px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Tîrol]]
| [[Innsbruck]] || Parêzgara/ê Tîrolê || [[Günther Platter]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|-
| [[File:Wien 3 Wappen.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Viyana]]
| – ||Şaredara/ê Viyanayê || [[Michael Häupl]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]] || [[Partiya Sosyaldemokrat a Awistriyayê|SPÖ]], [[Grüne]]
|-
| [[File:Vorarlberg CoA.svg|30px]]  || style=&quot;text-align:center;&quot;| [[Vorarlberg]]
| [[Bregenz]] || Parêzgara/ê Vorarlbergê || [[Markus Wallner]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]] || [[Partiya Gelê Otrîşê|ÖVP]], [[Grüne]]
|}Source: [http://www.parties-and-elections.eu/austria3.html Parties and Elections in Europe – Austria (States)]

==Aborî==
{{Sereke|Aboriya Avusturya}}
[[Wêne:Austria Product Exports (2019).svg|thumb|rast|Nûnerek rêjeyî ya hinardekirina Avusturya, 2019]]

Avusturya bi domdarî di warê [[Lîsteya welatan li gorî GDP (navdêr) ser serê mirovî|GDP ser kesekî]],&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.imf.org/external /pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2012&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=welat&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=122&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGpp%2CPPPPGDP%2 x=37&amp;pr.y=14|sernav=Awisturya|weşanger=Fona Pere ya Navneteweyî|access-date=17 Avrêl 2012|arşîv-url=https://web.archive.org/web/20121125152140/http://www. imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2012&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=welat&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=122&amp;s=NGDPD%2CNGDPPPDPPC%2CNGDPPPDPPC%2 =0&amp;a=&amp;pr.x=37&amp;pr.y=14|archive-date=25 Mijdar 2012|url-status=live|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; ji ber aboriya wê ya pir pîşesazî, û baş-pêşkeftî aboriya bazara civakî. Heya salên 1980an, gelek fîrmayên pîşesazî yên herî mezin ên Avusturyayê hatin neteweyî kirin; Lêbelê di van salên dawî de, [[taybetkirin]] xwedîkirina dewletê daxist asteke ku bi aboriyên ewropî yên din re tê berhevkirin. [[Tevgera Kedê]] bi taybetî bi bandor in, bandorek mezin li ser siyaseta kedê û biryarên ku bi berfirehkirina aboriyê ve girêdayî ne. Li kêleka pîşesaziyek pir pêşkeftî, tûrîzma navneteweyî beşa herî girîng a aboriya Avusturya ye.

Almanya di dîrokê de şirîkê bazirganiya sereke ya Avusturya ye, ku ew ji guhertinên bilez ên di [[aboriya Alman]] de mexdûr dike. Ji dema ku Avusturya bû endamek Yekîtiya Ewropî, wê têkiliyên nêzîktir bi aboriyên din ên Yekîtiya Ewropî re peyda kir, û pêwendiya xwe ya aborî bi Almanya re kêm kir. Wekî din, endametiya Yekîtiya Ewropî bertekek veberhênerên biyanî kişandiye ku ji ber gihîştina Avusturya ji bazara yekbûyî ya Ewropî û nêzîkbûna aboriyên dilxwaz ên Yekîtiya Ewropî re balkêş bûne. Di sala 2006'an de mezinbûna GDP gihîşt %3,3.&lt;ref&gt;[http://www.oenb.at/isaweb/report.do?&amp;lang=EN&amp;report=7.7 Mezinbûna GDP ya Rastî - Aliyê Xerckirinê] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181106193328/https://www.oenb.at/isaweb/report.do?&amp;lang=EN&amp;report=7.7 |date=2018-11-06 }}, ku ji hêla [[Oesterreichische Nationalbank|Austria Banka Neteweyî]] {{bi zimanê|de}}&lt;/ref&gt; Bi kêmanî %67ê îthalata Avusturyayê ji welatên din ên endamên Yekîtiya Ewropî tê.&lt;ref&gt;{{cite web|title=OEC – Avusturya (AUT) Hinardekirin, Import , û Hevkarên Bazirganî|url=http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/aut/|website=atlas.media.mit.edu|access-date=12 Adar 2016|archive-url= https://web.archive.org/web/20160313121243/http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/aut/|archive-date=13 Adar 2016|url-status=live|df =dmy-hemû}}&lt;/ref&gt;

[[Wêne:BlueEurozone.svg|thumb| beşek ji yekîtiya diravî ye, [[ewrozone]] (şîna tarî), û ji [[Bazara Navxweyî (Yekîtiya Ewropî)|Bazara Yekgirtî ya YE]]]]

Avusturya di 16 Mijdar 2010 de destnîşan kir ku ew ê beşa Kanûnê ya beşdariya xwe ya ji bo alîkariya Yekîtiya Ewropî ya Yewnanîstanê paşde bihêle, bi sedema xirabbûna maddî ya rewşa deynê Yewnanîstanê û nekaribûna eşkere ya Yewnanîstanê ji berhevkirina asta bacê ya ku berê soz dabû. &lt;ref&gt;{{cite web |author=Mark |url=http://www.marksmarketanalysis.com/2010/11/austria-withholds-greek-bailout-funds.html |title=Analîzkirina Bazara Mark |weşanger=Marksmarketanalysis. com |date=16 Mijdar 2010 |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://archive.today/20110714035955/http://www.marksmarketanalysis.com/2010/11/austria-withholds-greek- bailout-funds.html |arşîv-date=14 Tîrmeh 2011 |url-status=mirin |df=dmy-hemû }}&lt;/ref&gt;

[[Krîza darayî ya 2007–2008]] aboriya Avusturya bi awayên din jî xera kir. Ew bû sedem ku, wek nimûne, [[Hypo Alpe-Adria-Bank International]] di Kanûna 2009-an de ji hêla hukûmetê ve bi 1 euro ji ber dijwariyên krediyê were kirîn, bi vî rengî 1,63 mîlyar € ya [[BayernLB]] ji holê rakir. {{ji|2014|Sibat}}, rewşa HGAA nehat çareserkirin,&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/2014-02-15/hypo-alpe-s -state-backed-bonds-cut-4-levels-on-insolvency-debate.html|title=Deynê Hypo Alpe Çar gavan bibire wekî ku bêçaretî neqewime|first=Boris|dawîn=Groendahl|kar=Bloomberg.com|drok =15 Sibat 2014|Date-access=5 Adar 2017|arşîv-url=https://web.archive.org/web/20141024143911/http://www.bloomberg.com/news/2014-02-15/hypo -alpe-s-state-backed-bonds-cut-4-levels-on-insolvency-debate.html|archive-date=24 Cotmeh 2014|url-status=live|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; dibe sedem ku serokwezîr [[Werner Faymann]] hişyar bike ku têkçûna wê dê bi bûyera 1931 [[Creditanstalt]] re were berhev kirin.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/2014- 02-17/austria-s-faymann-channels-1931-creditanstalt-crash-on-hypo-alpe.html|title=Faymann Evokes 1931 Avusturya Creditanstalt Crash on Hypo Alpe|first=Boris|dawîn=Groendahl|kar=Bloomberg. com|date=17 Sibat 2014|access-date=5 Adar 2017|arşîv-u rl=https://web.archive.org/web/20141024143418/http://www.bloomberg.com/news/2014-02-17/austria-s-faymann-channels-1931-creditanstalt-crash-on- hypo-alpe.html|archive-date=24 Cotmeh 2014|url-status=live|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;

Ji hilweşîna komunîzmê û vir ve, Şîrketên Awûstûryayî li Ewropaya Rojhilat aktîf û çalakvan in. Di navbera 1995 û 2010 de, 4,868 hevkirin û bidestxistin bi tevahî nirxa naskirî ya 163 mîlyar. EUR bi tevlêbûna fîrmayên Awûstûryayê hat ragihandin.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.imaa-institute.org/statistics-mergers-acquisitions.html#MergersAcquisitions_Austria |title=Statîstîkên li ser Yekgirtin û Bidestxistina (M &amp; A) - M &amp; A Kurs &amp; # 124; Kursên nirxê Company &amp; # 124; Kursên Hevgirtin &amp; Bidestxistin |publisher=Imaa-institute.org |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726173440/http://www.imaa-institute.org/#MergersAcquisitions_Austria |archive-date=2011-07-26 |url-status=dead |df=dmy }}&lt;/ref&gt; Danûstendinên herî mezin bi tevlêbûna pargîdaniyên Avusturyayî&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.imaa-institute.org/statistics-mergers-acquisitions.html#TopMergersAcquisitions_Austria |title=Amarên li ser Hevgirtin û Bidestxistina (M&amp;A) – Kursên M&amp;A &amp;#124; Kursên nirxê Company &amp; # 124; Kursên Hevgirtin &amp; Bidestxistin |publisher=Imaa-institute.org |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726173440/http://www.imaa-institute.org/#TopMergersAcquisitions_Austria |archive-date=2011-07-26 |url-status=dead |df=dmy }}&lt;/ref&gt; bûne: bidestxistina [[Bank Austria]] ji hêla [[HypoVereinsbank|Bayerische Hypo- und Vereinsbank]] ji bo 7,8 milyar EUR di 2000 de, kirîna [[Porsche|Porsche Holding Salzburg]] ji hêla [[Volkswagen AG]] bi 3,6 milyar EUR di 2009 de,&lt;ref&gt;{{cite web |last=Ramsey |first=Jonathon |url=http://www.autoblog.com/2009/12/08/volkswagen-takes-49-9-percent-stake-in-porsche-ag/ |title=Volkswagen ji sedî 49,9 pişkan digire Porsche AG |publisher=Autoblog.com |access-date=24 Tîrmeh 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110810091134/http://www.autoblog.com/2009/12/08 |archive-date=2011-08-10 |url-status=live |df=dmy-hemû }}&lt;/ref&gt; û bidestxistina hêla [[Erste Group]] ji bo 3,7 bil. EUR di 2005 de.&lt;ref&gt;{{Citation |title=Kopîkirina arşîvê |url=http://www.erstegroup.com/de/Download?chronicleId=0901481b80005991.pdf |access-date=2022-07-18 |archive-date=2011-08-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110809152940/http://http/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

Tûrîzm li Avusturya]] hema hema %9 ji hilberîna wê ya nevûştî ya navxweyî pêk tîne.&lt;ref name=&quot;STAT&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.statistik.at/web_de/static/tourismus_in_oesterreich_2007_bmwa_wko_stat_031155.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081218105425/http://www.statistik.at/web_de/static/tourismus_in_oesterreich_2007_bmwa_wko_stat_031155.pdf |url-archivedus=de Kanûn 2008 |sernav=TURÎZMÛS LI ÖSTERREICH 2007 |access-date=18 Mijdar 2008 |language=de |date=Gulan 2008 |weşanger=BMWA, WKO, Statistik Austria }}&lt;/ref&gt;
Di sala 2007an de, Avusturya bi 18,9 milyar dolarên Amerîkî, bi 18,9 milyar dolarên Amerîkî, di rêza 9emîn de li seranserê cîhanê di rêza 9emîn de bû.{{ Sereke|Li Avusturya veguheztin|Li Avusturya hêza ba|Li Yekîtiya Ewropî enerjiya ku tê nûkirin}}

[[Wêne:Verbund malta.jpg|thumb|[[Bendava Kölnbrein]] li [[Carinthia (dewlet)|Karintia]]]]
Di sala 1972 de, welat dest bi avakirina [[Enerjiya atomî]] santrala hilberîna elektrîkê li [[Zwentendorf]] li ser Çemê [[Danub]], piştî dengdana yekdengî di parlamentoyê de dest pê kir. Lêbelê, di sala 1978-an de, referandum bi qasî 50,5% li dijî hêza nukleerî, 49,5% ji bo,&lt;ref&gt;Lonnie Johnson 168-9&lt;/ref&gt; û parlemento paşê bi yekdengî qanûnek ku bikaranîna hêza nukleerî ji bo hilberînê qedexe dike qebûl kir. elektrîkê tevî ku santrala nukleerî jixwe qediya bû.

Avusturya niha zêdetirî nîvê elektrîka xwe bi [[Av|Hydropower]] hildiberîne.&lt;ref name=&quot;RES&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.energy.eu/renewables/factsheets/2008_res_sheet_austria_en.pdf|sernav=Rûpela Rastiya Enerjiya Vejenkirî ya Avusturya|drok=23 Çile 2008|malper=Portala Enerjiyê ya Ewropayê|access-date=20 Gulan 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090620081934/http://www./|archive-date=2009-06-20|url-status=live|df=dmy-all|title=Kopîkirina arşîvê}}&lt;/ref&gt; Bi hev re digel [[Enerjiya jeotermal|enerjiya dikare nûjen]] çavkaniyên din ên wek bayê, [[hêza tavê|rojê]] û [[Bio|Biomass]] santralên elektrîkê, dabînkirina elektrîkê ji enerjiya nûjenkirî digihîje %62,89&lt;ref name=&quot;newables&quot;&gt;{{cite web|url= http://www.energy.eu/renewables/eu-charts/chart4.html|title=Li Ewropayê enerjiya tê nûkirin|sal=2006|malper=Eurobserv'er|publisher=Portala Enerjiyê ya Ewropayê|access-date=20 Gulan 2009 | archive-url= https://web.archive.org/web/20090520023020/http://www.energy.eu/renewables/eu-charts/chart4.html| arşîv-date= 20 Gulan 2009 | url-status=live}}&lt;/ref&gt; bi tevahî li Avusturyayê tê bikar anîn, yên mayî ji hêla santralên elektrîkê yên [[Gaza siruştî|gaz]] û [[Petrol|petrol]] ve têne hilberandin.

Li gorî piraniya welatên Ewropî, Avusturya ji hêla ekolojîk ve baş e. [[Biyokîmya|biyokapasîteya]] wê (an jî [[sermayeya xwezayî]] biyolojîkî) du qat ji navîniya cîhanê ye: Di 2016 de, Avusturya xwediyê 3,8 hektarên gerdûnî bû&lt;ref name=GFN&gt;{{cite web|url=http:// data.footprintnetwork.org/#/countryTrends?cn=11&amp;type=BCpc,EFCpc|title= Trendên Welat|publisher=Tora şopa gerdûnî|access-date= 16 Cotmeh 2019}}&lt;/ref&gt; kapasîteya biyolojîkî ya her kesê di nav axa wê de, danberhev bi navgîniya cîhanî ya 1,6 hektarên cîhanî ji her kesî re. Berevajî vê, di sala 2016-an de, wan 6.0 hektarên gerdûnî yên biyokapasîteya - [[Ekolojî|şopa ekolojîk]] vexwarina wan bikar anîn. Ev tê vê wateyê ku Awûstûrya ji sedî 60 zêdetir biyokapasîteya ku Avusturya dihewîne bikar tînin. Di encamê de, Avusturya kêmasiyek biyokapasîteyê dimeşîne.&lt;ref name=GFN/&gt;

== Navê Awistiryayê ==
[[Wêne:Ostarrichi.jpg|thumb|Nave Awistiryayê wek &quot;Ostarrichi&quot; (Ostarrîxî) di sala 996an de.]]

Navê Awistiryayê bi almanî ji &quot;'''Österreich'''&quot; e û maneya xwe bi [[almaniya bala]] jî &quot;Emparatoriya Rojhilatê&quot; an &quot;Merzê Rojhilatê&quot; ye.&lt;ref name=&quot;University of Klagenfurt&quot;&gt;{{cite web|url=http://wwwg.uni-klu.ac.at/spw/oenf/name2.htm|title=University of Klagenfurt}}&lt;/ref&gt;
==Tûrîzm==

Çiya, daristan û geliyên Awistirya di havîn û zivistanê de cihên betlaneya îdeal in. [[Gol]], [[Çiya]] û gelî bi werzîşên xweyên cihêreng navdar in. [[Viyana]] navenda muzîk, hunerên bedew û bîrdariyên dîrokî ye. [[Opera (avahî)|Opera]], galeriyên hunerî û pêşandanên baleyê li [[Paytext|Paytextê]] têne berhev kirin. Bi hezaran ziyaretvan di mehên zivistanê de ji bo ski bikin tên Awistiryayê.

== Bide ber ==
*[[Welatên Otrîşê|Welatên Awistiryayê]]

== Girêdanên derve ==
{{Commonscat-b| Awistirya}}

{{YE}}
{{Dewletên Ewropayê}}

[[Kategorî:Awistriya| ]]</text>
      <sha1>313jjwxxl510u30hi8oc8eph4kavwd1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>UNICEF</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24835</id>
    <revision>
      <id>1092446</id>
      <parentid>999722</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T17:55:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2573" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', (bi îngilîzî: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a Neteweyên Yekbûyî û ajanseke Neteweyên Yekbûyî ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê cîhanê dişopîne. Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 welat û deveran çalak e. Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi HIV-ê, zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê, û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.

Sala [[1954]]'î ji aliyê NYê ve bo bipêşxistina mafên zarokan bi armancên mezin hatiye peywirdarkirin. Sazî gorî [[hevpeymana mafên zarokan]] a gerdûnî serî de li herêmên awarte, dixebite. Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>q69xefgc7ncf8agf4pn40fxhfbho22r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092449</id>
      <parentid>1092446</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T17:59:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2582" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', (bi îngilîzî: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a Neteweyên Yekbûyî û ajanseke Neteweyên Yekbûyî ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê cîhanê dişopîne. Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 welat û deveran çalak e. Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye HIVê, zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.

Sala [[1954]]'î ji aliyê NYê ve bo bipêşxistina mafên zarokan bi armancên mezin hatiye peywirdarkirin. Sazî gorî [[hevpeymana mafên zarokan]] a gerdûnî serî de li herêmên awarte, dixebite. Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>ip5u90cav28c0135mbbfp2bn0nbzmyv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092450</id>
      <parentid>1092449</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:00:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2590" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', (bi îngilîzî: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê cîhanê dişopîne. Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 welat û deveran çalak e. Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye HIVê, zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.

Sala [[1954]]'î ji aliyê NYê ve bo bipêşxistina mafên zarokan bi armancên mezin hatiye peywirdarkirin. Sazî gorî [[hevpeymana mafên zarokan]] a gerdûnî serî de li herêmên awarte, dixebite. Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>c57w5xrntgozwamk4r2eg3i0vulihha</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092451</id>
      <parentid>1092450</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:07:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3126" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', (bi îngilîzî: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê cîhanê dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 welat û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye HIVê, zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

Sala [[1954]]'î ji aliyê NYê ve bo bipêşxistina mafên zarokan bi armancên mezin hatiye peywirdarkirin. Sazî gorî [[hevpeymana mafên zarokan]] a gerdûnî serî de li herêmên awarte, dixebite. Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>qjw3xrcgkjy3q5qq15cqgf0lii1p3bc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092452</id>
      <parentid>1092451</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:08:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3148" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê cîhanê dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 welat û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye HIVê, zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

Sala [[1954]]'î ji aliyê NYê ve bo bipêşxistina mafên zarokan bi armancên mezin hatiye peywirdarkirin. Sazî gorî [[hevpeymana mafên zarokan]] a gerdûnî serî de li herêmên awarte, dixebite. Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>3nh7mjwuibkzihcn7t5vpn4575wqh6l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092458</id>
      <parentid>1092452</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:16:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3176" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê cîhanê dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 welat û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye HIVê, zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

Sala [[1954]]'î ji aliyê NYê ve bo bipêşxistina mafên zarokan bi armancên mezin hatiye peywirdarkirin. Sazî gorî [[hevpeymana mafên zarokan]] a gerdûnî serî de li herêmên awarte, dixebite. Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.
==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>m1an31ookmgmhyi2552wld01tawg7l3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092462</id>
      <parentid>1092458</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:28:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3792" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê cîhanê dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 welat û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye HIVê, zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li New Yorkê, ji aliyê Neteweyên Yekbûyî ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erc wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên zarok û jinan, nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>sf2utxv310zifavafjltcyrrbmiruup</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092463</id>
      <parentid>1092462</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:35:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3841" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê cîhanê li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li New Yorkê, ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>pt3f2hxmk8v83oeyit1qfgfy9o77qih</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092465</id>
      <parentid>1092463</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:36:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3852" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li New Yorkê, ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>m9cs82ryh5vwdunbqbnwt0zyx94x7dw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092466</id>
      <parentid>1092465</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:37:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3856" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana bobelatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li New Yorkê, ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>26og2t1xvt2dfcdsmadkqewm0pbyfcm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092468</id>
      <parentid>1092466</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:40:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3856" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li New Yorkê, ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>h9xp64n41bqug9tglf1mtzz1xowxeh7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092469</id>
      <parentid>1092468</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:42:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3874" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke yê de peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>awmvx3dxi62mng1dnegjbfzfer0082o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092470</id>
      <parentid>1092469</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:45:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3868" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = 
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke, peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>sjpx95vimgzhdlroem6n6cpcjklre1r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092471</id>
      <parentid>1092470</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:49:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3916" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11, çile, 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke, peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>jumqvvfs40l0xw9d7q0y4bvngbb8hnq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092472</id>
      <parentid>1092471</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:49:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3928" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke, peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>kg5luuzgkcibfwn1lvgmlsw9kx5su8p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092473</id>
      <parentid>1092472</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:01:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4119" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê sereke, peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>q60kpi28xqxuyfjg0ktjymxrf8tj7x5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092474</id>
      <parentid>1092473</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:06:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4124" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên UNICEFê yên sereke, peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>5p6mww2ks4ssu25mbvsjr3p8hj6y6wb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092475</id>
      <parentid>1092474</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:06:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4124" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>cpc85ll6wgl7hvs68wtxo3osyrs6upa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092478</id>
      <parentid>1092475</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:10:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4135" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

UNICEF cîgirê Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî ye ku di 11ê Kanûna Pêşîn, 1946 de, li New Yorkê, ji hêla Neteweyên Yekbûyî ve hatî damezrandin. Di heman salê de, Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî UNICEF damezrand da ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike.
==Dîrok==

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>kshifbtgmj2tn4l3m0lcdlr3qebm0ap</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092481</id>
      <parentid>1092478</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:21:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3811" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>mtzia7cb5b5qa94pjioduq3em0qfh0t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092482</id>
      <parentid>1092481</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:23:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dîrok */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3826" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>9r139zjfoeutffs0mv9lly11jc3r74s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092483</id>
      <parentid>1092482</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:29:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>/* Dîrok */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4229" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê Polonî Ludwik Rajchman, jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. Ludwik Rajchman her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>pt982139fk0wgecx7vmb7m1x2s0v27f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092484</id>
      <parentid>1092483</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:35:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>/* Destpêk */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4682" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê Polonî Ludwik Rajchman, jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. Ludwik Rajchman her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya UNRRAyê de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>6z3apahfgjgt5d0w8hkqu85qclhyoe5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092485</id>
      <parentid>1092484</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:37:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4716" xml:space="preserve">{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>jzj5hqrxr3tawrcj3bwsmm8vkcgzj5c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092486</id>
      <parentid>1092485</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T19:42:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4726" xml:space="preserve">{{Xebat}}
{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') Fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>lobyjg4727o6qk0h9u2k1p6eyk8f3gh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092487</id>
      <parentid>1092486</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T20:16:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4726" xml:space="preserve">{{Xebat}}
{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>lpfoi9uz0h7i0lhi9597s9enazr3u5q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092493</id>
      <parentid>1092487</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:17:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>/* Destpêk */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5487" xml:space="preserve">{{Xebat}}
{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin. Wekî serokê rêxistinê ya yekem, [[Rajchman Maurice Pate]] ji Komîsyona Alîkariyê li Belçîkayê hate hilbijartin ku ajansê bi rê ve bibe û &quot;li ser organîzekirina çalakiyekê, fonek ji bo berjewendiya zarokan, bi taybetî jibo zarokên mexdûrên şer bifikire.&quot; Rajchman, wek serokê komîteyeke taybet a Neteweyên Yekbûyî û bi piştgiriya La Guardia, Herbert Hoover û Maurice Pate, biryar pêşkêşî Lijneya Giştî kir. Ji ajanseke demkî ya alîkariyê di sala 1946an de ku xwarin û cilûberg ji zarok û dayikên ku ji ber Şerê Cîhanê yê Duyem ku ji cihwarê xwe bûne peyda dike, ajans di sala 1953an de bû Rêxistina Neteweyên Yekbûyî ya daîmî û hewildanên xwe bi bernameyên giştî yên bextewariya zarokan dirêj kir.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>ehtp135bbldyjy5hswlscexqcgf4kiu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092494</id>
      <parentid>1092493</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:23:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5502" xml:space="preserve">{{Xebat}}
{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin. Wekî serokê rêxistinê ya yekem, [[Rajchman Maurice Pate]] ji Komîsyona Alîkariyê li Belçîkayê hate hilbijartin ku ajansê bi rê ve bibe û &quot;li ser organîzekirina çalakiyekê, fonek ji bo berjewendiya zarokan, bi taybetî jibo zarokên mexdûrên şer bifikire.&quot; Rajchman, wek serokê komîteyeke taybet a Neteweyên Yekbûyî û bi piştgiriya La Guardia, Herbert Hoover û Maurice Pate, biryar pêşkêşî Lijneya Giştî kir. Ji ajanseke demkî ya alîkariyê di sala 1946an de ku xwarin û cilûberg ji zarok û dayikên ku ji ber Şerê Cîhanê yê Duyem ku ji cihwarê xwe bûne peyda dike, ajans di sala 1953an de bû Rêxistina Neteweyên Yekbûyî ya daîmî û hewildanên xwe bi bernameyên giştî yên bextewariya zarokan dirêj kir.
==Rêveberî==

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>ccnwhi5n03gl4vhr2w3xjj4cumw1q24</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092495</id>
      <parentid>1092494</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:26:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5549" xml:space="preserve">{{Xebat}}
{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin. Wekî serokê rêxistinê ya yekem, [[Rajchman Maurice Pate]] ji Komîsyona Alîkariyê li Belçîkayê hate hilbijartin ku ajansê bi rê ve bibe û &quot;li ser organîzekirina çalakiyekê, fonek ji bo berjewendiya zarokan, bi taybetî jibo zarokên mexdûrên şer bifikire.&quot; Rajchman, wek serokê komîteyeke taybet a [[Neteweyên Yekbûyî]] û bi piştgiriya [[La Guardia]], [[Herbert Hoover]] û [[Maurice Pate]], biryar pêşkêşî Lijneya Giştî kir. Ji ajanseke demkî ya alîkariyê di sala 1946an de ku xwarin û cilûberg ji zarok û dayikên ku ji ber [[Şerê Cîhanî yê Duyem|Şerê Cîhanê yê Duyem]] ji cihwarê xwe bûne peyda dike, ajans di sala 1953an de bû rêxistina [[Neteweyên Yekbûyî]] ya daîmî û hewildanên xwe bi bernameyên giştî yên bextewariya zarokan dirêj kir.
==Rêveberî==

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>qntkzv67ye5r1ohmo8xbaa0rtmv9ejm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092499</id>
      <parentid>1092495</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:45:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>/* Rêveberî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6047" xml:space="preserve">{{Xebat}}
{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin. Wekî serokê rêxistinê ya yekem, [[Rajchman Maurice Pate]] ji Komîsyona Alîkariyê li Belçîkayê hate hilbijartin ku ajansê bi rê ve bibe û &quot;li ser organîzekirina çalakiyekê, fonek ji bo berjewendiya zarokan, bi taybetî jibo zarokên mexdûrên şer bifikire.&quot; Rajchman, wek serokê komîteyeke taybet a [[Neteweyên Yekbûyî]] û bi piştgiriya [[La Guardia]], [[Herbert Hoover]] û [[Maurice Pate]], biryar pêşkêşî Lijneya Giştî kir. Ji ajanseke demkî ya alîkariyê di sala 1946an de ku xwarin û cilûberg ji zarok û dayikên ku ji ber [[Şerê Cîhanî yê Duyem|Şerê Cîhanê yê Duyem]] ji cihwarê xwe bûne peyda dike, ajans di sala 1953an de bû rêxistina [[Neteweyên Yekbûyî]] ya daîmî û hewildanên xwe bi bernameyên giştî yên bextewariya zarokan dirêj kir.
==Rêveberî==
UNICEF xwe dispêre ofîsên xweyê li welatan dike ku karê xwe bi riya bernameyek hevkariyê ya yekta ku bi hikûmetên mêvandar re hatiye pêşandan dike. Di bernameyê de ji bo bicihanîn û parastina mafên zarok û jinan stratejiyên pratîkî tên pêşxistin. Ofîsên herêmî rêberiya vê xebatê dikin û li gorî hewcedariyê alîkariya teknîkî pêşkêşî ofîsên welat dikin. Rêvebir û rêveberiya giştî ya rêxistinê li navenda wê ya li New York Cityê tê birêvebirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>l6nfzi30giuad761f0efr09i5zf8k7i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092500</id>
      <parentid>1092499</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:46:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6068" xml:space="preserve">{{Xebat}}
{{Infobox malper
 | nav              = UNICEF
 | logo             = [[Wêne:UNICEF Logo.svg|250px]]
 | screenshot       = [[Wêne:Emblem of the United Nations.svg|250px]]
 | binnivîs         = 
 | ziman            = [[Îngilîzî]]
 | avabûn           = [[New York]], [[DYA]]
 | avaker           = 
 | gerû             = 
 | xwedî            = Encumena Aborî û Civakî ya Yekbûyî ya Neteweyan
 | destpêkirin      = 11ê çileya pêşîna 1946
 | hejmara_karkeran = 
 | dirûşm           = 
 | malper           = [https://unicef.org/ UNICEF.org]
 | endam            =
 | statû            =
 | pêşxistin        = 
}}
'''UNICEF''' yan jî '''Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî''', ([[Zimanê inglîzî|bi îngilîzî]]: ''United Nations International Children's Emergency Fund'') fona zarokan a [[Neteweyên Yekbûyî]] û ajanseke [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku berpirsiyar e jibo peydakirina alîkariyên mirovahî û geşepêdan û rewşa zarokan li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] dişopîne.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/UNICEF|title=UNICEF {{!}} Definition, History, &amp; Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Ajans di nav rêxistinên civakî yên herî berbelav û naskirî de ye ku li seranserê [[Cîhan|cîhanê]] li 192 [[welat]] û deveran çalak e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unicef.org/where-we-work|title=Where we work|website=www.unicef.org|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt; Xebatên sereke yên UNICEFê; peydakirina vakslêdan û pêşîlêgirtina nexweşiyan, birêvebirina dermankirina zarok û dayikên bi nexweşiye [[AIDS|HIVê]], zêdekirina xwarina zaroktiyê û dayikan, başkirina paqijiyê, pêşvebirina perwerdehiyê û peydakirina alîkariyên awarte ji bo bersivdana karesatan e.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://knowledge.insead.edu/operations/agility-under-pressure-5966|title=Agility Under Pressure|date=2017-04-27|website=INSEAD Knowledge|language=en|access-date=2022-07-19}}&lt;/ref&gt;

UNICEF cîgirê [[Fona Awarte ya Zarokan a Navneteweyî]] ya [[Neteweyên Yekbûyî]] ye ku di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de, li [[New York City|New Yorkê]], ji aliyê [[Neteweyên Yekbûyî]] ve hatiye damezrandin. Di heman salê de, [[Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] UNICEF damezrand ku xebata alîkariyê ya piştî şer bêtir sazûman bike. Di sala 1950yan de qada erca wî hate berfirehkirin ku hewcedariyên demdirêj ên [[zarok]] û [[Jin|jinan]], nemaze li welatên ku di asta pêşketine de ne, çareser bike. Di sala 1953an de, rêxistin bû beşek daîmî ya Sîstema Neteweyên Yekbûyî û her çend kurteya navê xweyê orîjînal biparêze jî navê saziyê bi forma xwe ya heyî hate guhertin.

Xebatên UNICEFê kêm be jî li [[Başûrê Kurdistanê]] heye. Mixabin ev sazî li dijî parçeyên din ên [[Kurdistan]]ê bêdengiyê de ye. Bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] heya niha bi sedan zarok ji aliyê hêzên dûgelê ve hatine [[êşkence]]kirin, kuştin û birîndarkirin. Herwiha xebata zarokan jî ne qedexe ye û pirraniya zarokên [[Kurd]] rûyê dibistanê nabînin.

Yekkirina statûya keç û lawan, pêşîlêgirtina xebata zarokan, bidawîkirina pêkutiyên seksûel ên li dijî zarokan, bidawîkirina lêdana dê (mader) û zarokan, bidestxistin û nomîzekirina mafê perwerdeyê, qedexekirina çekgirtina zarokan hwd gelek peywidariyên FAZNYê hene. Sala [[1965]]'î [[Xelata Nobel a aşitiyê]] werdigire.

==Dîrok==
===Destpêk===
Di destpêka îlona sala 1943an de pisporê tenduristiyê yê [[Polonya|Polonî]] [[Ludwik Rajchman]], jibo ku xizmetek tenduristiyê di nav rêxistina navneteweyî ya pêşerojê de bê kirin, di gotareke xwe de ku di Cîhana Azad de bi sernavê &quot;Xizmetek Tenduristî ya Neteweyên Yekbûyî - Çima na?&quot; nivî. [[Ludwik Rajchman]] her weha &quot;baca tenduristiyê&quot; ku ji aliyê dewletên endam ve tê dayîn, pêşniyar kir.

Di dawiya [[UNRRA|UNRRAyê]] de, Rajchman pêşniyar kir ku fonên xwe yên mayî ji bo bernameyek xwarina zarokan a sûdmendê fonên Dewletên Yekbûyî bikar bîne. Rêxistin bi biryara 57(I) ya [[Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] di 11ê kanûna pêşîn a sala 1946an de hat avakirin û navê ''United Nations International Children's Emergency Fund'' (UNICEF) (Fona Alîkariya Zarokan a Navneteweyî ya Neteweyên Yekbûyî) li rêxistinê hate kirin. Wekî serokê rêxistinê ya yekem, [[Rajchman Maurice Pate]] ji Komîsyona Alîkariyê li Belçîkayê hate hilbijartin ku ajansê bi rê ve bibe û &quot;li ser organîzekirina çalakiyekê, fonek ji bo berjewendiya zarokan, bi taybetî jibo zarokên mexdûrên şer bifikire.&quot; Rajchman, wek serokê komîteyeke taybet a [[Neteweyên Yekbûyî]] û bi piştgiriya [[La Guardia]], [[Herbert Hoover]] û [[Maurice Pate]], biryar pêşkêşî Lijneya Giştî kir. Ji ajanseke demkî ya alîkariyê di sala 1946an de ku xwarin û cilûberg ji zarok û dayikên ku ji ber [[Şerê Cîhanî yê Duyem|Şerê Cîhanê yê Duyem]] ji cihwarê xwe bûne peyda dike, ajans di sala 1953an de bû rêxistina [[Neteweyên Yekbûyî]] ya daîmî û hewildanên xwe bi bernameyên giştî yên bextewariya zarokan dirêj kir.
==Rêveberî==
UNICEF xwe dispêre ofîsên xweyê li welatan dike ku karê xwe bi riya bernameyek hevkariyê ya yekta ku bi hikûmetên mêvandar re hatiye pêşandan dike. Di bernameyê de ji bo bicihanîn û parastina mafên zarok û jinan stratejiyên pratîkî tên pêşxistin. Ofîsên herêmî rêberiya vê xebatê dikin û li gorî hewcedariyê alîkariya teknîkî pêşkêşî ofîsên welat dikin. Rêvebir û rêveberiya giştî ya rêxistinê li navenda wê ya li bajarê [[New York City|New Yorkê]] tê birêvebirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{commonscat|UNICEF}}
* [http://www.unicef.org Malpera navneteweyî ya FAZNYê (UNICEF)] (ne bi kurdî ye)

[[Kategorî:Sazî]]
[[Kategorî:NY]]
[[Kategorî:Mafê mirovan]]
[[Kategorî:Zaro]]
[[Kategorî:Xelatgirên Nobela Aştiyê]]</text>
      <sha1>pwv83ngkf3as6ftc4fetbf4lgd8k8qv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategorî:Tor</title>
    <ns>14</ns>
    <id>36977</id>
    <revision>
      <id>1092511</id>
      <parentid>593674</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T11:54:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94" xml:space="preserve">{{Commonscat|Tur Abdin}}
{{Gotara bingehîn|Tor}}

[[Kategorî:Herêm]]
[[Kategorî:Suryanî]]</text>
      <sha1>8pmmbvhn0yncnspucd7qmtwe7gro5yv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092512</id>
      <parentid>1092511</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T11:54:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Guherto navê [[Kategorî:Tûrabdîn]] weke [[Kategorî:Tor]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94" xml:space="preserve">{{Commonscat|Tur Abdin}}
{{Gotara bingehîn|Tor}}

[[Kategorî:Herêm]]
[[Kategorî:Suryanî]]</text>
      <sha1>8pmmbvhn0yncnspucd7qmtwe7gro5yv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092514</id>
      <parentid>1092512</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T11:54:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90" xml:space="preserve">{{Commonscat|Tur Abdin}}
{{Gotara bingehîn}}

[[Kategorî:Herêm]]
[[Kategorî:Suryanî]]</text>
      <sha1>fbv5yiujjdsvvfkibbuube89hxvent1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şablon:Îslam</title>
    <ns>10</ns>
    <id>51334</id>
    <revision>
      <id>1092457</id>
      <parentid>769906</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:14:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2459" xml:space="preserve">{{Sidebar with collapsible lists
| name           = Îslam
| pretitle       = 
| title          = [[Îslam]]
| image          = [[Wêne:Kaaba Mirror like.jpg|170px|&quot;Allah&quot; in Arabic calligraphy]]
| bodystyle = border-collapse:collapse;
| basestyle = background-color:#dcf5dc;
| listtitlestyle = background:#dcf5dc;padding:0.2em;
| liststyle = padding-left:0.2em; padding-right:0.2em;
| navbarstyle = padding-right:0.2em;
| listclass = hlist
| contentstyle = padding-top:0;
| expanded = {{{expanded|{{{selected|{{{1|}}}}}}}}}

| below          = [[Wêne:Allah-green.svg|20px]] [[Portal:Îslam]]
| belowstyle     = border:none; background:white

| list1name  = beliefs
| list1title = [[Baweriya îslamê|Baweriyên îslamê]]
| list1      = 
* [[Xwedê|Baweriya Xwedê]]&lt;br&gt;
* [[Pêxemberên ku navên wan di Quranê de derbas dibin|Baweriya pêxemberan]]&lt;br&gt;
* [[Çar kitêb di îslamê de|Baweriya kitêban]]&lt;br&gt;
* [[Milyaket|Baweriya milyaketan]]&lt;br&gt;
* [[Qeder|Baweriya qederê]]&lt;br&gt;
* [[Axret|Baweriya axretê]]

| list2name  = practices
| list2title = Şertên îslamê
| list2      = 
* [[Şehadet]]
* [[Nimêj]]
* [[Rojî]]
* [[Zekat]]
* [[Hec]]

| list3name  = texts
| list3title = Dada îslamê
| list3      = 
* [[Quran]]
* [[Sunet]]
* [[Hedîs]]
* [[Fiqih]]
* [[Şerîet]]
* [[Kelam]]

| list4name  = history
| list4title = Dîrok
| list4      = 
* [[Nezantî|Serdema cehaletê]]&lt;br&gt;
* [[Belavbûna îslamê]]&lt;br&gt;
* [[Sehabe]]&lt;br&gt;
* [[Dewleta îslam]]&lt;br&gt;
* [[Xelîfe]]&lt;br&gt;
* [[Dîroka îslamê]]&lt;br&gt;
* [[Ehlê Beyt]]&lt;br&gt;
* [[Serdema Zêrîn a Îslamê]]

| list5name  = Denominations
| list5title = [[Mezhebên îslamê|Mezheb]]
| list5      = 
* [[Sunîtî]]
([[Hembelî]], [[Henêfî]], [[Malikî ]], [[Şafiî]])
* [[Şiîtî]]
* [[Elewîtî]]

| list6name  = culture
| list6title = Çand û dewlet
| list6      = 
* [[Medrese]]
* [[Îslam û maf]]
* [[Îslam û jin]]
* [[Sanata îslamê]]
* [[Salnameya koçî]]
* [[Mizgeft]]
* [[Îslam û Teknîk|Îslam û zanist]]
* [[Cejna Remezanê]]
* [[Cejna Qurbanê]]
* [[Felsefeya îslamê]]
* [[Îsra û Mîrac]]

| list7name  = see
| list7title = Cîhên pîroz
| list7      = 
* [[Kabe]]
* [[Mescîda Eqsa]]
* [[Şikefta Hirayê]]
* [[Meke]]
* [[Medîne]]
* [[Sefa û Merwe]]
* [[Şikefta Sewrê]]

| list8name  = see
| list8title = Wekî din
| list8      = 
* [[Îslamofobî]]
* [[Dewletên misilman]]
* [[Dînên Îbrahîmî]]

{{clear}}
}}&lt;noinclude&gt;

[[Kategorî:Şablon (Îslam)]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>25a8k385at1t8ugpe3buuuud1kooyn3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Würzburg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53558</id>
    <revision>
      <id>1092491</id>
      <parentid>1058057</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T23:50:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>599</id>
      </contributor>
      <comment>[[commons:User:Orgullobot/commands|Bot]]: DEU_Würzburg_COA.svg şonê Wappen_von_Wuerzburg.svg</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1813" xml:space="preserve">{{Agahîdank bajar
 | nav             = Wûrzburg
 | navê_fermî      = Würzburg
 | wêne            = Marienberg wuerzburg.jpg
 | wêne_sernav     = 
 | wêne_ferehî     = 240px
 | al              = 
 | mertal          = DEU Würzburg COA.svg
 | damezrandin     = 
 | welat           = {{al2|Almanya}}
 | dûgel           = 
 | şaredar         = Christian Schuchardt ([[CDU]])&lt;ref&gt;[https://www.statistik.bayern.de/wahlen/kommunalwahlen/bgm/ Liste der Oberbürgermeister in den kreisfreien Städten], [[Bayerisches Landesamt für Statistik]], accessed 19 July 2021.&lt;/ref&gt;
 | rûerd           = 87.63
 | gelhe           = 133.808
 | berbelavî       = 1527
 | bilindayî       = 177 
 | dem             = 
 | koda_postayê    = 97070–97084
 | nexşe           = 
 | nexşe_sernav    = 
 | nexşe_firehî    = 
 | nexşeya_cihan   = Almanya
 | koordînat       = {{Koord|49|48|0|N|9|56|0|E|display=inline, title}}
 | malper          = http://www.wuerzburg.de 
}}

'''Würzburg''' bajarek di herêma [[Bayern]] li [[Almanya]]yê ye.

== Galeriya Wêne ==
&lt;br&gt;&lt;gallery class=center caption=&quot;Würzburg&quot;&gt;
Wuerzburg-Main-12-Stadtpanorama-vom Kaeppele-2007-gje.jpg
Wuerzburg-Alte Bruecke-28-Statue Pipin-2014-gje.jpg
Wuerzburg-Residenzplatz-16-Blick zur Altstadt-2007-gje.jpg
Wuerzburg-Residenz-Parkfassade-42-2014-gje.jpg
Wuerzburg-Residenz-Park-22-2014-gje.jpg
Wuerzburg-Kaeppele-12-von Festung Marienberg-2007-gje.jpg
Wuerzburg-Kaeppele-30-zum Altar-2007-gje.jpg
Wuerzburg-Main-04-Festung Marienberg-2007-gje.jpg
Wuerzburg-Festung Marienberg-Aufstieg-04-2007-gje.jpg
Wuerzburg-Festung Marienberg-Scherenbergtor-04-2007-gje.jpg
&lt;/gallery&gt;

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{Commonscat-b}}

{{Navçeyên Almanyayê Bavyera}}

[[Kategorî:Bajarên Almanyayê]]

{{Bavyera-erdnîgarî-şitil}}</text>
      <sha1>964get6pm59o83y4q6i5jjmyu79hh3d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Girê Spî</title>
    <ns>0</ns>
    <id>60439</id>
    <revision>
      <id>1092437</id>
      <parentid>1010003</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T14:06:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>185.255.46.118</ip>
      </contributor>
      <comment>Girê Spî</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1670" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}
{{Binêre jî|[[Kaniya Xezalan]]}}
{{Agahîdank bajar
 | nav             = Girê Spî
 | navê_fermî      = {{ziman|ar|تل أبيض}} ''Tall Abyaḍ''
 | nexşeya_cihan   = Sûrî
 | koordînat       = {{Koord|36|41|51|N|38|57|24|E|display=inline, title}}
 | welat           = [[Rojavayê Kurdistanê]]
 | dûgel           = [[Sûrî]]
 | parêzgeh        = [[Reqa (parêzgeh)|Reqa]]
 | navçe           = [[Girê Spî (navçe)|Girê Spî]]
 | nahiye          = 
 | gelhe           = 14.825
 | gelhe_sal       = [[2004]]
 | rûerd           = 
 | bilindayî       = 355
 | nexşeSer        = Tal Abyad District.svg
 | nexşeSer_firehî = 180px
 | nexşeSer_sernav = Nexşeya parêzgeha Reqê:&lt;br/&gt;{{legend2|#ece83a|border=1px solid #aaa|Navçeya Girê Sipî}}{{pad}}{{legend2|#79c144|border=1px solid #aaa|Navçeyên din}}
 | wêneSer         = 
 | wêneSer_sernav  = 
 | malper          = 
}}
'''Girê Sipî''' an jî '''Til Ebyed''' ({{bi-ar|تل أبيض}}), bajarekî kurdan e{{Çavk}}, ya li [[Rojavayê Kurdistanê]]. Ew li ser sînorê di navbera [[Sûrî]] û [[Tirkiye]]yê de ye, li hemberî bajarê [[Kaniya Xezalan]] yê li aliyê Tirkiyê. Li Girê Sipî bi piranî [[kurd]], hinekî jî [[ereb]] û [[file|ermenî]] dijîn.

== Mijarên têkildar ==
* [[Kaniya Xezalan]] (''Akçakale'')

== Girêdanên derve ==
* [http://www.zazaki.net/haber/ronkirin-li-ser-bajar-til-ebyed-1932.htm ''Zazaki.net'': ''Ronîkirin li Ser Bajarê Til-Ebyedê''] (Bedirxan Elî)

{{Koord|36|41|51|N|38|57|24|E|type:city(14825)|display=title}}
{{Bajar û gundên Girê Sipî}}


[[Kategorî:Bajarên Sûriyê]]
[[Kategorî:Erdnîgariya Rojavaya Kurdistanê]]</text>
      <sha1>exezhyo3gnjer2nce4m81097imglo5v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Benedicta Boccoli</title>
    <ns>0</ns>
    <id>61369</id>
    <revision>
      <id>1092508</id>
      <parentid>1010190</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T11:15:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>45060</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2504" xml:space="preserve">{{Agahîdank mirov/wîkîdane
| roja_jidayikbûnê   = {{Jidayikbûn|11|11|1966|temen=erê}}
| hevwelatî          = {{al2|Îtalî}}
| çînaser            = sînema
}}

'''Benedicta Boccoli''' (z. {{Jidayikbûn|11|11|1966|j=1}}  li [[Mîlano]], [[Îtalya]]) [[Lîstikvan|aktrîseke]] îtalî ya şano û sînemayê ye.&lt;ref&gt;[http://gratis.bloo.it/spettacolo/benedicta_boccoli.html ''Benedicta Boccoli'']&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.liquida.it/benedicta-boccoli/ ''Il meglio di Benedicta Boccoli'']&lt;/ref&gt;.

== Fîlmografî ==

=== Fîlm ===
*''Gli angeli di Borsellino'', derhêner Rocco Cesareo - 2003
*''Valzer'', derhêner Salvatore Maira - 2007
*''Pietralata'', derhêner Gianni Leacche - 2008

=== Şano ===

* ''[[Blithe Spirit (şano)|Blithe Spirit]]'' a [[Noël Coward]], bi [[Ugo Pagliai]] û [[Paola Gassman]] re - 1992/1993 -
* ''Cantando Cantando'' di Maurizio Micheli, bi Maurizio Micheli, [[Aldo Ralli]] û [[Gianluca Guidi]] re - 1994/1995 -
* ''Buonanotte Bettina'', ya Pietro Garinei e Sandro Giovannini  1995/1996/1997 -
* ''[[Can Can]]'' - Muzîkala [[Abe Burrows]], 1998/1999 -
* ''[[Orfeo all'inferno]]'' - Opera di [[Jacques Offenbach]] - 1999 - nel ruolo di [[Tersicore]]
* ''[[Polvere di stelle]]'', 2000/2001/2002
* ''[[Le Pillole d'Ercole]]'' 2002/2003/2004
* ''[[Anfitrione]]'', ya [[Plautus]], 2004
* ''[[Stalker]]'' a [[Rebecca Gillmann]], 2004
* ''[[Plutus]]'' a [[Aristofanes]], 2004
* ''Fiore di cactus'' 2004/2005/2006
* ''[[Prova a farmi ridere]]'' ya [[Alan Aykbourn]], 2006
* ''[[The Tempest]]'' a [[William Shakespeare]], - 2006 - [[Ariel (The Tempest)|Ariel]]
* ''[[Sunshine]]'' a [[William Mastrosimone]], bi derhêneriya [[Giorgio Albertazzi]], 2007/2008 -
* ''[[L'Appartamento]]'', ya [[Billy Wilder]], 2009–2010

=== Televîzyon ===

* ''Pronto, chi gioca?'', bi derhêneriya [[Gianni Boncompagni]]
* ''Domenica In'' – bi xwişka xwe Brigitta Boccoli re ji 1987'an heta 1990'î
* ''Gelato al limone'' - bi [[Massimiliano Pani]] re
* ''Unomattina'' - 1994
* ''Due come noi'' – bi Wilma De Angelis re - 1997
* ''Incantesimo''
* ''Reality Circus'' - [[Reality show]] 2006/2007

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==

* [http://www.benedictaboccoli.it/ Benedicta Boccoli Web page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111229234126/http://www.benedictaboccoli.it/ |date=2011-12-29 }}

{{Commonscat-b|Benedicta Boccoli}}

[[Kategorî:Jidayikbûn 1966]]
[[Kategorî:Aktrîsên îtalî]]
[[Kategorî:Kesên ji Mîlanoyê]]
[[Kategorî:Îtalî]]</text>
      <sha1>9g43f8j9j6gyl1oc5wzkkmlfjoh09bx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner</title>
    <ns>3</ns>
    <id>64931</id>
    <revision>
      <id>1092461</id>
      <parentid>1091098</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:23:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <comment>/* Êvarbaş */ beşeke nû</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43786" xml:space="preserve">{{Xêrhatin|--[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 16:45, 14 reşemî 2015 (UTC)}}

==Wêneyên koreyî==
Silav, tu çawan î? Mixabin [[mafê daneriyê]] wan wêneyan diparêze û bê destûr nikarin bên bikaranîn. Bi tenê li Wîkîpediya îngilîzî bi destûr derdikevin. Êvara te bimîne xweş. --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 18:41, 19 rezber 2015 (UTC)

== Di dîrokê de îro ==

Merheba çawa yî? Dikarî ji kerema xwe rûpelên [[Wîkîpediya:Di dîrokê de îro]] çêbikî? Min heta meha 19'ê nîsanê çêkiribû (''[[Wîkîpediya:Di dîrokê de îro/Avrêl]]'') ku 5 mehên din jî vala ne. Mixabin wextê min zehf nîne ku ez wan çêkim. Ji bo aktîfbûna wîkiya me girîng e. Heke tu karibî çêbikî ez ê car caran alîkariya te bikim. Agahiyên [[20'ê avrêlê|li vir]] alîkariya mirov dikin.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 15:41, 3 adar 2016 (UTC)
:Erê tu dikarî ji kerema xwe nivîsan jî hinekî kontrol bikî? ji ber ku dibe ku kurdiya wan ne baş be. Herwiha, ji bo alîkariya te, tu dikarî li ser wikîya inglîzî meyzênî û kesên din ên ku gotarên wan li ser wîkiya me hene lê zêde bikî. Ji xwe re wek ya min [[Bikarhêner:Gomada/test 3]],  [[Bikarhêner:Bikarhêner/test]] ava bike û lîsteya jidayikbûn û ya mirinê ([https://en.wikipedia.org/wiki/April_21#Births mînak ji vir kopî bike]) li ser vê kopî bike û ''pêşdîtinê nîşan bide'' bitikîne. Bi wî awayî tu dikarî bibînî ku yên bi nivîsa şîn li ser wîkiya me hene, û ger li ser rûpela te avakirî nînbe, tu dikarî wan jî lê zêde bikî. Herwiha ji 10 bûyeran, 5 jidayîkbûnan û 5 mirinan zêdetir li rûpelekê zêde neke. Qewet be.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 16:43, 4 adar 2016 (UTC)
::Min rûpelên te avakirin, hinekî guhertin û ji bo te agahî (kurte) nivîsî. Ji bo alîkariyê tu dikarî li wan meyzênî.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 17:13, 4 adar 2016 (UTC)
Ji kerema xwe li [https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=W%C3%AEk%C3%AEpediya%3ADi_d%C3%AErok%C3%AA_de_%C3%AEro%2F27%27%C3%AA_avr%C3%AAl%C3%AA&amp;type=revision&amp;diff=658005&amp;oldid=657998 vê guhertina min] meyzêne. Qewet be! :)—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 16:49, 5 adar 2016 (UTC)

{{spas|}} Te û {{b|Gomada}} gotarên ser &quot;Di dîrokê de îro&quot; baş kir: '''gelek spas'''--[[Bikarhêner:Ghybu|Ghybu]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Ghybu|gotûbêj]]) 19:47, 23 rezber 2016 (UTC)

== 18ê tîrmehê :) ==

Silav Biharhêner,
min [https://ku.wikipedia.org/wiki/Bikarh%C3%AAner:George_Animal/test li vir] dest pê kir, tu dikarî bidomînî [[Wêne:SMirC-greedy.svg|20px|$Þ]] ? Spas [[Wêne:SMirC-mmm.svg|20px|mm]] --&lt;font face=&quot;Impact&quot;&gt;--[[Bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color:#0FAC4B&quot;&gt;αζαΔι&lt;/span&gt;]]&lt;big&gt;&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color::#0000FF&quot;&gt;ωερε&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;/big&gt;&lt;/font&gt; 10:59, 17 tîrmeh 2016 (UTC)

:Silav hêja,
:[https://ku.wikipedia.org/wiki/Bikarh%C3%AAner:George_Animal/test evqas] ji min hat. :) :P Spas ji niha ve. Silav û rêz --&lt;font face=&quot;Impact&quot;&gt;--[[Bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color:#0FAC4B&quot;&gt;αζαΔι&lt;/span&gt;]]&lt;big&gt;&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color::#0000FF&quot;&gt;ωερε&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;/big&gt;&lt;/font&gt; 19:53, 20 tîrmeh 2016 (UTC)

Ez jî spas dikim ji bo alîkariya te. Lê min xilas kir jî :) --[[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:10, 20 tîrmeh 2016 (UTC)

== [[m:Wikipedia Library User Group|Sign up for the new Wikipedia Library User Group!]] ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

Hello TWL coordinators! After much contemplation and planning, [[m:TWL|The Wikipedia Library]] has decided to move forward its longtime desire of bringing together Wikipedians and librarians by creating an '''[[m:Wikipedia Library User Group|user group]]'''. The user group is yet to be recognized by the [[m:AffCom|Affiliations Committee]], but you are welcome to sign up as a member by adding your name in the user group [[m:Wikipedia Library User Group#Members|meta page]]. Once you do that, please [[m:Talk:Wikipedia Library User Group|join the discussion]] in deciding the user group name, logo, and organizers. You can even volunteer to lead the group! And of course please don't forget to invite your community and friends! The user group intends to, 
[[File:Wikimedia and Libraries User Group logo.svg|90px|left|link=WP:The Wikipedia Library]]
* provide guidance for Wikimedians engaging with libraries, and libraries engaging with Wikimedia,
* provide a venue for the exchange of ideas around collaborations and opportunities for Wikimedia and libraries,
* work with libraries and library information schools promoting the use of Wikipedia in their curriculum, and
* reach out to libraries that could potentially engage with Wikimedia.

'''''[[m:Wikipedia Library User Group#Members|Join us]]''' and help spread the news!'' Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]] via, [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 20:03, 17 adar 2017 (UTC)

:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16449907 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''May 31st at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library coordinators meeting is an opportunity for TWL branch coordinators to talk about various ideas, programs, problems, and events about TWL. We will have an agenda to cover at first, followed by an unconference-style discussion.
*This meeting is a chance for all global coordinators to have an open discussion, provide updates, share information and learnings from their branches, work on issues, and discuss successes, progress, goals, do’s and don'ts, and anything else!
*Members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 21:16, 17 gulan 2017 (UTC)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16777474 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''July 31st at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 02:47, 21 tîrmeh 2017 (UTC)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16810411 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''March 7th at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;&lt;/span&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two to four months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:04, 28 reşemî 2018 (UTC)
&lt;/font&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17781381 --&gt;

== #1Lib1Ref from The Wikipedia Library ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:1biblio1ref 1ori.svg|90px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;#1Lib1Ref is happening again in May!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;nowiki&gt;#&lt;/nowiki&gt;1Lib1Ref, the annual campaign where librarians add references to improve Wikipedia, is coming back again this year, running from '''May 15th to June 5th, 2018'''.
*''Why twice?'' We heard from you a desire to run it again out of excitement, because May is not summer vacation for the southern hemisphere, and because Spanish Wikipedia's birthday also falls in May.  This is a great expansion of the event and it means that there is another opportunity to make Wikipedia more factual and verifiable by leveraging the expertise of librarians around the world.
*''How does this relate to the main campaign in January?''  We encourage librarians, community members, and affiliates to make 1Lib1Ref their own.  So whether we call this 1Lib1Ref May, 1Lib1Ref for the Southern Hemisphere, or 1Lib1Ref Strikes Back, the point is the excitement is building again, and we'd like you to be a part of it.
*''If I participated in January, do I have to do it again in May?''  It's entirely up to you, this is just another chance if you want to do more, or if you couldn't get around to January activities.  This is a pilot for us, too, so we'll see how it goes and discuss what we learned after the May campaign.
*''How can you get involved?''
**See updated dates and details at the [[m:1Lib1Ref|meta 1Lib1Ref page]]
**See the Spanish Wikipedia [[es:Wikipedia:1bib1ref_2018|campaign page]] for 1bib1ref
**Helpful multimedia (logos, videos, flyers, stickers) at [[commons:Category:1lib1ref|Category:1lib1ref (commons)]]

Sincerely,

On behalf of The Wikipedia Library Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 08:40, 16 avrêl 2018 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact wikipedialibrary [at] wikimedia [dot] org. &lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17944821 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''May 2nd at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two to four months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!&lt;/span&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:27, 27 avrêl 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17950260 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''June 28th at 2:00 PM (UTC) (10:00 PM Beijing (CT), 7:30 PM (IST), 7:00 AM (PDT), [http://www.thetimezoneconverter.com/?t=7:00%20am&amp;tz=San%20Francisco&amp; more time zones])''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!&lt;/span&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|Aaron]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:53, 22 pûşper 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18149534 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''November 14th at 2:00 PM (UTC) (10:00 PM Beijing (CT), 7:30 PM (IST), 6:00 AM (PST), [http://www.thetimezoneconverter.com/?t=6:00%20am&amp;tz=San%20Francisco&amp; more time zones])''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;/div&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|Aaron]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 12:02, 8 sermawez 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18322789 --&gt;

== Cejna te ya Newrozê pîroz be! ==

{{ragihandin|Bikarhêner}} Birêz Bikarhêner, cejna te ya Newrozê pîroz be! --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 08:58, 20 adar 2019 (UTC)

:: {{ragihandin|MikaelF}} Spas dikim kekê min ê hêja. Newroza te jî pîroz û bimbarek be. Mala te ava. 🙏 🙏 🙏 --[[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 21:36, 20 adar 2019 (UTC)

== #1Lib1Ref May 2019 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:1biblio1ref 1ori.svg|90px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;As you might've already known, '''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' is happening again in May!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em&quot;&gt;
'''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''', the annual campaign where librarians add references to improve Wikipedia, is back for another round, running from '''May 15th to June 5th, 2019'''.
* Not every part of the world is in sync, more particularly the southern and northern hemispheres.  While the January version of the #1lib1ref campaign works well mostly for the northern hemisphere, it doesn't for the countries below the equator. Hence #1lib1ref May! This is a great expansion of the event and it means that there is another opportunity to make Wikipedia more factual and verifiable by leveraging the expertise of librarians around the world.
* While this campaign encourages participation from the southern hemisphere, we would love for you to join us even if you participated in the January campaign – after all, Wikipedia is only as strong as its references!  So whether we call this 1Lib1Ref May, 1Lib1Ref for the Southern Hemisphere, or 1Lib1Ref Strikes Back, the point is the excitement is building again, and we'd like you to be a part of it.

On behalf of The Wikipedia Library Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 18:53, 14 avrêl 2019 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any queries/clarifications and help with organising, contact fnartey{{@}}wikimedia[dot]org ([[m:User talk:FNartey (WMF)|Felix Nartey]]). &lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18579339 --&gt;

== #1Lib1Ref January 2020 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
'''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' is happening again from '''January 15th''' through '''February 5th'''!
&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em&quot;&gt;
From '''''January 15th to February 5th''''' we will be joining together around the world to make Wikipedia more reliable. You can participate in '''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' by simply adding a citation to Wikipedia's content!

That's all we ask and imagine: a world in which every librarian (or archivist, reference professional, and scholar) adds 1 more reference to Wikipedia. This is the fifth year of the #1Lib1Ref campaign and we couldn’t be more excited to support another year of activities.
[[File:1lib1ref.svg|360px|link=m:1lib1ref|right]]
* If you are planning to host a coffee hour or a edit-a-thon focused on #1Lib1Ref, and you need funding for the event, you will be able to apply for a [[m:Grants:Project/Rapid|Rapid Grant]]. For the best chance of approval, requests should be made in the month of November, since requests related to #1Lib1Ref will be given priority by the Grants team during November.
* You can make sure your contribution is counted by using the Program and Events Dashboard for your event, institution, or region, and using the #1Lib1Ref hashtag in your edit summary. Login to start a new event or join an existing one for the [https://outreachdashboard.wmflabs.org/campaigns/1lib1ref_january_2020/overview January campaign].
* You can join the 1Lib1Ref community via the [[mail:Libraries|Wikimedia &amp; Libraries]], and [[mail:1Lib1Ref|1Lib1Ref]] mailing lists, or by joining the [[m:WLUG|Wikimedia and Libraries User Group]].

Full resources and guides for participating are available on the [[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|campaign page]].

On behalf of [[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 14:43, 14 çiriya paşîn 2019 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any queries/clarifications and help with organising, contact fnartey{{@}}wikimedia[dot]org ([[m:User talk:FNartey (WMF)|Felix Nartey]]). &lt;/font&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=19557453 --&gt;

== Standartkirina peyva Hecî ==

Silav Hevalê Bikarhêner ! Ma tu dikarî gotarên ku bi peyva hacî destpê dibin wek hecî biguherînî ? ( Wek mînak Hacî Nemet wek Hecî Nemet an jî Hacî Baba Şêx wek Hecî Baba Şêx ) . Mesela gotar bi sernavê Hecî Qadirê Koyî jî he ye. [[Bikarhêner:Avestaboy|Avestaboy]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Avestaboy|gotûbêj]]) 11:42, 26 kanûna paşîn 2020 (UTC)

== Gotara li ser Hogir Silêvanî ==

Silav û rêz hevalê Bikarhêner!

Dixwazim bizanibim çima hun ev rupela ez bi navê hevalê rojnamevan û medyakar Hogir Silêvaney an Hogir Alsilevanai betaldiken.

Hogir ciwanek jêhatî û delale pire ji xizmet û têkoşanê û pir eger hene ko ew kesek Ensîklopedîk be di heman dem da Hogir pir xizmet ji dozeya pirsgirêk û piroblemên civaka kurdî taybet li başor û ewropa jî kirîne, bi rastî jî ez şaş mame çima te ev rupel betalkir û dibêjî çi pêwistî ya Hogir bi tiştek wiha heye. Hogir kesek Ensîklopedîk taybet jî li başorê Kurdistanê bi sedeha vîdyo û erşîfa wî ya ber fireh heye û em bixwazîn yan jî ne ew êdî bi navûdenge. Te jî anîye xeber ko birêz Hogir karekî xweş dike û egoya wî mezine, ûJ ji xeynî rûpelên xwe yên Facebook, Twitter û Instagramê, bi dehan çavkanîi hene mîna dîdar û hevpeyvîn û pirogramên TV-yê, dîsa ew hunermend û wênesazê şêwekare û karîkatorvane xwedîyê dehan pêşangehên hunerê karîkatorî û şêwekarîye. Derbarey wêneyên berêz Hogir pêwîstya wî bi bi reklam krnê nîne. Ez li wê bawerê me ko berêz Hogir ne kesek egoîstbûne. Berêz Hogir di beşê hûnerêî şêwekarî û karîkatoran û rojnamevanîde sekevtî û hêja ye û erşîfa wî pir li berdeste.

Berêz Hogir ne tenê du bernameyan çêkirine belko bi dehan bernameyên wî hene û erşîfa wî li berdeste û ev çende di selmîne ko berêz Hogir kesek ensîklopedîke. Xebata wî di warên cuda cuda de ye nek bi tenê rojnamevane weke min li serî xeberday ew Rojnamevane, Hunermendê Şêwekare, Hunermendê Karîkatorvane, Mamostayê hunere. Endamê Sendîkaya Rojnamevanane, Endamê Sendîkaya Hunermendane, Endamê Sendîkaya Karîkatorvana ye, Sernvîskare kovareka kurdî boye, xiwedî îmtiyaze, Endamê Sendîkay mamostayane li başorê Kurdistanê, Endamê Sendîkay mamostayane li welatê Swêdê. Pirsa min ewe gelek kes hene di Wîkî ya kurdî de ko Bi qasî çi ew weke Ensîklopedîk hatne naskirn û çavkanîyên tune.

hêvî xazim em Kurd Wîkî ya Kurdî baş bêxîne holê nek bi mîzac biryaran bi deyn ka erê kî li gor mêşkê me di gonce bi keyn Ensîklopedîk kî jî ne ji bêjîn biborîne.


Rêz û hurmet Îhsan Ehmet

:: Merheba hêja {{ragihandin|احسان أحمد}}. Meseleya me ya li vir ne &quot;egoîstbûn&quot; an &quot;başbûn&quot;a Hogir Silêvanî ye. Min Hogir Silêvanî berî ku vê gotarê bibînim, nas nedikir. Tenê piştî ku we ev gotar tevlî Wîkîpediyayê kir, ez lê kolîm ka ew kî ye. Dû re min dît ku &quot;Youtuber&quot;ek e û çend bernameyên magazînî çêkiriye. Yanî dixwazim ku bibêjim ku problemekê min li gel Hogir Silêvanî nîn e. Ez tenê ji bo baştirkirina Wîkîpediyaya kurdî dixebitim. 

:: Ji hêla din ve, belê &quot;ensîklopedîkbûn&quot;a însanan bi nîqaş e. Lê belê ji bo nirxandina ensîklopedîkbûna însanan li ser wîkiyên din jî (nimûneten Wîkîpediya îngilîzî) çendîn krîter hatine diyarkirin ku rê nîşanî mirov bidin. Hlebet ev krîter ne qetî ne, guhêrbar in. Lê belê mirov dikare van krîteran li ber çav bigire.

:: Divê vê yekê jî diyar bikim ku endambûna komeleyan hwd ne girîng in. Bi sedan komele û gelek endamên wan hene, lê me wan wek gotarekê tevlî Wîkîpediyayê nekiriye. Te gotiye ku gelek kes hene li vir ku gotarên wan bêçavkanî ne. Bêçavkanîbûn nayê maneya neensîklopedîkbûnê. Lê ger te li vir kesên neensîklopedîk yên xwedî-gotarên-Wîkîpediyayê dîtibe ji kerema xwe me jî ji wan haydar bike da ku em wan jî binirxînin û ger pêwîst be em gotarên wan jê bibin. Em ê kêfxweş bibin ji bo vê hişyarkirina te. 

:: Tiştekî din jî rûpelên medyaya civakî neçavkaniyên pêbawer in. Em wan wek çavkanî nahesibînin. 

:: Ji xeynî wan te gotiye ku Hogir Silêvanî hem karîkatorvan hem wênesaz hem mamosteya hunerê hem şêwekar e, lê van sifetan ku nehatine rastandin wek krîterekê qebûl nakim (Qene be ez nakim).

:: Ji xeynî van hemûyan bi dîtina min wisa karên pir pir PERFECT nekiriye, tenê çend barnameyên wî dixuyin. Bi çend bernameyan jî nabe ensîklopedîk bi dîtina min.

:: {{ping|Avestaboy|Mohajeer|Xwedêda|Gomada}} {{ping|MikaelF|Rasti|Ghybu}} -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:47, 15 hezîran 2020 (UTC)

== Rastkirin ==

Silav û rêz hevalê Bikarhêner!

Nizanim ka erê çima to li hember min rawestiyaye û qebul nakî ko rupelek bi navê berêz Hogir Silêvaney di Wîkîya Kurdî da hebe. Di xazim te rast vekem berêz Hogir ne Youtubere an bi tenê çend bernameyên magazînî çêkiriye. Eger te wesa famkirbe weha bi min diradibe ko to ne şehrezay zimanê Kurdî an jî famkirina te bi zimanê Kurdîde kêmasîyên famkirinê hene. di xazim carek din rupela berêz Hogir Silêvaney têxime Wîkîya Kurdî û baştir li ser bireweste û bizanibe ko berêz Hogir kî ye û çikiriye dura qerarek adilane li ser bide.

derbarey wan kesên ko ne Ensîklopedîkn û rupelên wan di Wîkîya Kurdî da hene pirin û ew karê kesên weke teyê berêzin ne jî min hevlê hêja lê dîs ji ezê hinek navê wan bi te bidim dako bizanibî ko ez ne şaşim, mîna:

1/ https://ku.wikipedia.org/wiki/Sardar_Kestay
têbînî/ Eger berêz Sardar Kestey kesek Ensîklopedîk be yanî berêz Hogir jî Ensîklopedîke ji berko Hogir deh qatî berê Sardar kar û xebat hene.

2/ https://ku.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eer%C3%AEf_Omer%C3%AE
Ev berêze kîye û çi kirîye bo Kurd û Kurdistanê heta bi be kesek Ensîklopedîk ka ew xalên Wîkîya Kurdî, kê ev berêze kirye kesek Ensîklopedîk rastî jî şerme.

3/ https://ku.wikipedia.org/wiki/R%C3%AAnas_M%C3%AEran
Çima ev berêze bibe Ensîklopedîk û berê Hogir xiwedyê xizmetek berçav nebe kesek Ensîklopedîk, rastî jî ez şaş mayme.

Pir nav hene di Wîkîya kurdî da ne kesên Ensîklopedîkin lê mixabin.
Hîvî xazm ku hun baştir hizir bikin û bizanibin kî kesên Ensîklopedîkin kî jî na.

Rêz û hurmet Îhsan Ehmet

: Merheba hêja {{ragihandin|احسان أحمد}}. Kurdên me gava &quot;sifet&quot;ên xwe dijimêrin pir fişal dikin. Mirov dibêje qey ev çi însaneke mezin in. Saniyen, li ser Hogir tenê çavkaniyên wî hene, çavkaniyeke din nîn e. Lewra hê jî di wê qenaetê de me ku neensîklopedîk e. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 08:18, 20 hezîran 2020 (UTC)

== Please stop ==

Please stop pinging me, I don't edit the Kurdish wiki and I don't speak Kurdish. [[Bikarhêner:Cabayi|Cabayi]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Cabayi|gotûbêj]]) 18:23, 1 kanûna pêşîn 2020 (UTC)

== A request for translation ==

[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|75px]]
{{int:Hello}} 

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
I'm reaching out to you because you have translated a part of the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] documentation. The Survey needs you again. I'd be grateful if you helped with the following:
# '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Invitation 2|Invitation for voting]] - this is essential and should be translated as soon as possible'''
# [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=Centralnotice-tgroup-CommunityWishlistVote&amp;action=page&amp;filter= CentralNotice banner] - this has been translated to many languages and just a review may be enough
# [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=agg-Community_Wishlist_Survey&amp;action=page&amp;filter= All the rest of the related documentation] - might be good to get this translated, but is of the lowest priority.

I've also prepared '''[[m:Community Wishlist Survey 2021/Translation hub|a Translation hub]]''' with colourful tables to coordinate the translations. You might find that useful.

That's it! If you have any questions, please ask!

I believe your contributions will make it possible for more people to vote and get their wishes granted. Thank you in advance!

[[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]
&lt;/div&gt;
06:11, 3 kanûna pêşîn 2020 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/7&amp;oldid=20738710 --&gt;

== Wikipedia Asian Month 2020 Postcard ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=m:Wikipedia_Asian_Month_2020|right|120px|Wikipedia Asian Month 2020]]
Dear Participants, Jury members and Organizers,

Congratulations!

It's Wikipedia Asian Month's honor to have you all participated in Wikipedia Asian Month 2020, the sixth Wikipedia Asian Month. Your achievements were fabulous, and all the articles you created make the world can know more about Asia in different languages! Here we, the Wikipedia Asian Month International team, would like to say thank you for your contribution also cheer for you that you are eligible for the postcard of Wikipedia Asian Month 2020. Please kindly fill '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSftK0OwA_f1ZVtCULlyi4bKU9w2Z7QfW4Y_1v9ltdTIFKFcXQ/viewform the form]''', let the postcard can send to you asap! 

* This form will be closed at February 15.
* For tracking the progress of postcard delivery, please check '''[[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Organizers and jury members|this page]]'''.

Cheers!

Thank you and best regards,

[[:m:Wikipedia_Asian_Month_2020/Team#International_Team|Wikipedia Asian Month International Team]], 2021.01&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:KOKUYO@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2020_Postcards&amp;oldid=20923776 --&gt;

== Wikipedia Asian Month 2020 Postcard ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=m:Wikipedia_Asian_Month_2020|right|120px|Wikipedia Asian Month 2020]]
Dear Participants and Organizers,

Kindly remind you that we only collect the information for Wikipedia Asian Month postcard 15/02/2021 UTC 23:59. If you haven't filled the [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSftK0OwA_f1ZVtCULlyi4bKU9w2Z7QfW4Y_1v9ltdTIFKFcXQ/viewform Google form], please fill it asap. If you already completed the form, please stay tun, [[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Postcards and Certification|wait for the postcard and tracking emails]].

Cheers!

Thank you and best regards,

[[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Team#International Team|Wikipedia Asian Month International Team]], 2021.01
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:KOKUYO@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2020_Postcards&amp;oldid=20923776 --&gt;

== Merheba ==

Ti karê cewabê bidê? :) Ez dibînim ti li wîkîferhengê dişuxilê lê min çend cara li vir bakire te û ti nehatî. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 16:02, 12 nîsan 2022 (UTC)

: Merheba. {{r|Guherto}} Bibore, min hinekî bi karûbarên xwe ve mijûl bû. Lewma min li menşinan nedinêrt. Vêga ez ê binêrim. Spas. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 22:25, 13 nîsan 2022 (UTC)
::{{r|Bikarhêner}} Xatira xwe ji Wîkîpediya bixwaze, vêce ew dixwazê bibê rêveber. Rehma Xwedê li Wîkîpediyayê bê. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 11:08, 16 nîsan 2022 (UTC)
::{{r|Bikarhêner}} Çi heye ku em karin bikin? [https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Orîgamî&amp;type=revision&amp;diff=1075490&amp;oldid=1071739 Bixwe nasekinê], divê tiştek werê kirin. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 11:19, 17 nîsan 2022 (UTC)

== Guhertinên peyvan û sernavan ==

Silav! {{Ragihandin|MikaelF}} , {{Ragihandin|Ghybu}}, {{Ragihandin|Xwedêda}}, {{Ragihandin|Mehk63}}
{{Ragihandin|Gomada}} {{Ragihandin|Penaber49}}
{{Ragihandin|Bablekan}}  Belkî hûn dizanin ku hevalê {{Ragihandin|Bikarhêner}} roj bi roj min rexne kir ji ber ku min çend peyv û sernav  guherand. Carînan min xwe sûcdar kir . Lê ez niha dibînim ku ew hevalê Bikarhêner him derewkar e him jî bi du rû ye . Yaw tu ji me re henek dikî ? Te min zor rexne kir ku min peyvan guherand.  Aniha tu  eynî kar xwe dikî ?  De do serî de  sernavê gotara pirtûk  wek kitêb guherand. Paşê te bi wê berdewam kir û sernavên hevalê {{Ragihandin|MikaelF}} guherand. Yaw tu xwe çi dihesibînî ? Peyva pirtûk ji aliyê [[Celadet Alî Bedirxan]]  hatibû bikaranîn .Nûsazî û reformên wî ji aliyê gelek rewşenbîran hate berdewam kirin . Ma tu niha karê wan mezinan  paşguh dikî? [[Bikarhêner:Avestaboy|Avestaboy]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Avestaboy|gotûbêj]]) 20:20, 4 tîrmeh 2022 (UTC)

:: {{Ragihandin|Avestaboy}} Islûba te ya xeberdanê nexweş e. Ez jî dikarim sifatên nexweş li te bikim, min heya vêga ji te re wekî sifat tenê &quot;cahil&quot; û &quot;nezan&quot; bi kar anî. Lewma biedeb xeber bide. Tu ne mixatabê min î. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:39, 4 tîrmeh 2022 (UTC)

::: {{r|Bikarhêner}} tu çawan î? Li vir hindek li ser rêz û rêzikên edebê li Wîkîpediyê bisekine: [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Assume_good_faith] / [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Etiquette]. Xwezîka ev rûpêl bi kurdî (latînî) jî hebûna. Silav û rêz. --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 12:49, 5 tîrmeh 2022 (UTC)

== Êvarbaş ==

Merheba, ti çawa yî? Haha, me di eynî wextî de nivîsara &quot;Çar kitêb di îslamê de&quot; guhert, ji mi re tekçûna guhertina derket :) [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 18:23, 19 tîrmeh 2022 (UTC)</text>
      <sha1>6no65j7bvb3yypar955i6qmwz634e48</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092489</id>
      <parentid>1092461</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T22:30:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bikarhêner</username>
        <id>22655</id>
      </contributor>
      <comment>/* Êvarbaş */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44220" xml:space="preserve">{{Xêrhatin|--[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 16:45, 14 reşemî 2015 (UTC)}}

==Wêneyên koreyî==
Silav, tu çawan î? Mixabin [[mafê daneriyê]] wan wêneyan diparêze û bê destûr nikarin bên bikaranîn. Bi tenê li Wîkîpediya îngilîzî bi destûr derdikevin. Êvara te bimîne xweş. --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 18:41, 19 rezber 2015 (UTC)

== Di dîrokê de îro ==

Merheba çawa yî? Dikarî ji kerema xwe rûpelên [[Wîkîpediya:Di dîrokê de îro]] çêbikî? Min heta meha 19'ê nîsanê çêkiribû (''[[Wîkîpediya:Di dîrokê de îro/Avrêl]]'') ku 5 mehên din jî vala ne. Mixabin wextê min zehf nîne ku ez wan çêkim. Ji bo aktîfbûna wîkiya me girîng e. Heke tu karibî çêbikî ez ê car caran alîkariya te bikim. Agahiyên [[20'ê avrêlê|li vir]] alîkariya mirov dikin.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 15:41, 3 adar 2016 (UTC)
:Erê tu dikarî ji kerema xwe nivîsan jî hinekî kontrol bikî? ji ber ku dibe ku kurdiya wan ne baş be. Herwiha, ji bo alîkariya te, tu dikarî li ser wikîya inglîzî meyzênî û kesên din ên ku gotarên wan li ser wîkiya me hene lê zêde bikî. Ji xwe re wek ya min [[Bikarhêner:Gomada/test 3]],  [[Bikarhêner:Bikarhêner/test]] ava bike û lîsteya jidayikbûn û ya mirinê ([https://en.wikipedia.org/wiki/April_21#Births mînak ji vir kopî bike]) li ser vê kopî bike û ''pêşdîtinê nîşan bide'' bitikîne. Bi wî awayî tu dikarî bibînî ku yên bi nivîsa şîn li ser wîkiya me hene, û ger li ser rûpela te avakirî nînbe, tu dikarî wan jî lê zêde bikî. Herwiha ji 10 bûyeran, 5 jidayîkbûnan û 5 mirinan zêdetir li rûpelekê zêde neke. Qewet be.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 16:43, 4 adar 2016 (UTC)
::Min rûpelên te avakirin, hinekî guhertin û ji bo te agahî (kurte) nivîsî. Ji bo alîkariyê tu dikarî li wan meyzênî.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 17:13, 4 adar 2016 (UTC)
Ji kerema xwe li [https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=W%C3%AEk%C3%AEpediya%3ADi_d%C3%AErok%C3%AA_de_%C3%AEro%2F27%27%C3%AA_avr%C3%AAl%C3%AA&amp;type=revision&amp;diff=658005&amp;oldid=657998 vê guhertina min] meyzêne. Qewet be! :)—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 16:49, 5 adar 2016 (UTC)

{{spas|}} Te û {{b|Gomada}} gotarên ser &quot;Di dîrokê de îro&quot; baş kir: '''gelek spas'''--[[Bikarhêner:Ghybu|Ghybu]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Ghybu|gotûbêj]]) 19:47, 23 rezber 2016 (UTC)

== 18ê tîrmehê :) ==

Silav Biharhêner,
min [https://ku.wikipedia.org/wiki/Bikarh%C3%AAner:George_Animal/test li vir] dest pê kir, tu dikarî bidomînî [[Wêne:SMirC-greedy.svg|20px|$Þ]] ? Spas [[Wêne:SMirC-mmm.svg|20px|mm]] --&lt;font face=&quot;Impact&quot;&gt;--[[Bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color:#0FAC4B&quot;&gt;αζαΔι&lt;/span&gt;]]&lt;big&gt;&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color::#0000FF&quot;&gt;ωερε&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;/big&gt;&lt;/font&gt; 10:59, 17 tîrmeh 2016 (UTC)

:Silav hêja,
:[https://ku.wikipedia.org/wiki/Bikarh%C3%AAner:George_Animal/test evqas] ji min hat. :) :P Spas ji niha ve. Silav û rêz --&lt;font face=&quot;Impact&quot;&gt;--[[Bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color:#0FAC4B&quot;&gt;αζαΔι&lt;/span&gt;]]&lt;big&gt;&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color::#0000FF&quot;&gt;ωερε&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;/big&gt;&lt;/font&gt; 19:53, 20 tîrmeh 2016 (UTC)

Ez jî spas dikim ji bo alîkariya te. Lê min xilas kir jî :) --[[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:10, 20 tîrmeh 2016 (UTC)

== [[m:Wikipedia Library User Group|Sign up for the new Wikipedia Library User Group!]] ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

Hello TWL coordinators! After much contemplation and planning, [[m:TWL|The Wikipedia Library]] has decided to move forward its longtime desire of bringing together Wikipedians and librarians by creating an '''[[m:Wikipedia Library User Group|user group]]'''. The user group is yet to be recognized by the [[m:AffCom|Affiliations Committee]], but you are welcome to sign up as a member by adding your name in the user group [[m:Wikipedia Library User Group#Members|meta page]]. Once you do that, please [[m:Talk:Wikipedia Library User Group|join the discussion]] in deciding the user group name, logo, and organizers. You can even volunteer to lead the group! And of course please don't forget to invite your community and friends! The user group intends to, 
[[File:Wikimedia and Libraries User Group logo.svg|90px|left|link=WP:The Wikipedia Library]]
* provide guidance for Wikimedians engaging with libraries, and libraries engaging with Wikimedia,
* provide a venue for the exchange of ideas around collaborations and opportunities for Wikimedia and libraries,
* work with libraries and library information schools promoting the use of Wikipedia in their curriculum, and
* reach out to libraries that could potentially engage with Wikimedia.

'''''[[m:Wikipedia Library User Group#Members|Join us]]''' and help spread the news!'' Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]] via, [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 20:03, 17 adar 2017 (UTC)

:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16449907 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''May 31st at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library coordinators meeting is an opportunity for TWL branch coordinators to talk about various ideas, programs, problems, and events about TWL. We will have an agenda to cover at first, followed by an unconference-style discussion.
*This meeting is a chance for all global coordinators to have an open discussion, provide updates, share information and learnings from their branches, work on issues, and discuss successes, progress, goals, do’s and don'ts, and anything else!
*Members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 21:16, 17 gulan 2017 (UTC)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16777474 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''July 31st at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 02:47, 21 tîrmeh 2017 (UTC)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16810411 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''March 7th at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;&lt;/span&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two to four months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:04, 28 reşemî 2018 (UTC)
&lt;/font&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17781381 --&gt;

== #1Lib1Ref from The Wikipedia Library ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:1biblio1ref 1ori.svg|90px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;#1Lib1Ref is happening again in May!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;nowiki&gt;#&lt;/nowiki&gt;1Lib1Ref, the annual campaign where librarians add references to improve Wikipedia, is coming back again this year, running from '''May 15th to June 5th, 2018'''.
*''Why twice?'' We heard from you a desire to run it again out of excitement, because May is not summer vacation for the southern hemisphere, and because Spanish Wikipedia's birthday also falls in May.  This is a great expansion of the event and it means that there is another opportunity to make Wikipedia more factual and verifiable by leveraging the expertise of librarians around the world.
*''How does this relate to the main campaign in January?''  We encourage librarians, community members, and affiliates to make 1Lib1Ref their own.  So whether we call this 1Lib1Ref May, 1Lib1Ref for the Southern Hemisphere, or 1Lib1Ref Strikes Back, the point is the excitement is building again, and we'd like you to be a part of it.
*''If I participated in January, do I have to do it again in May?''  It's entirely up to you, this is just another chance if you want to do more, or if you couldn't get around to January activities.  This is a pilot for us, too, so we'll see how it goes and discuss what we learned after the May campaign.
*''How can you get involved?''
**See updated dates and details at the [[m:1Lib1Ref|meta 1Lib1Ref page]]
**See the Spanish Wikipedia [[es:Wikipedia:1bib1ref_2018|campaign page]] for 1bib1ref
**Helpful multimedia (logos, videos, flyers, stickers) at [[commons:Category:1lib1ref|Category:1lib1ref (commons)]]

Sincerely,

On behalf of The Wikipedia Library Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 08:40, 16 avrêl 2018 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact wikipedialibrary [at] wikimedia [dot] org. &lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17944821 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''May 2nd at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two to four months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!&lt;/span&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:27, 27 avrêl 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17950260 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''June 28th at 2:00 PM (UTC) (10:00 PM Beijing (CT), 7:30 PM (IST), 7:00 AM (PDT), [http://www.thetimezoneconverter.com/?t=7:00%20am&amp;tz=San%20Francisco&amp; more time zones])''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!&lt;/span&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|Aaron]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:53, 22 pûşper 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18149534 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''November 14th at 2:00 PM (UTC) (10:00 PM Beijing (CT), 7:30 PM (IST), 6:00 AM (PST), [http://www.thetimezoneconverter.com/?t=6:00%20am&amp;tz=San%20Francisco&amp; more time zones])''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;/div&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|Aaron]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 12:02, 8 sermawez 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18322789 --&gt;

== Cejna te ya Newrozê pîroz be! ==

{{ragihandin|Bikarhêner}} Birêz Bikarhêner, cejna te ya Newrozê pîroz be! --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 08:58, 20 adar 2019 (UTC)

:: {{ragihandin|MikaelF}} Spas dikim kekê min ê hêja. Newroza te jî pîroz û bimbarek be. Mala te ava. 🙏 🙏 🙏 --[[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 21:36, 20 adar 2019 (UTC)

== #1Lib1Ref May 2019 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:1biblio1ref 1ori.svg|90px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;As you might've already known, '''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' is happening again in May!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em&quot;&gt;
'''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''', the annual campaign where librarians add references to improve Wikipedia, is back for another round, running from '''May 15th to June 5th, 2019'''.
* Not every part of the world is in sync, more particularly the southern and northern hemispheres.  While the January version of the #1lib1ref campaign works well mostly for the northern hemisphere, it doesn't for the countries below the equator. Hence #1lib1ref May! This is a great expansion of the event and it means that there is another opportunity to make Wikipedia more factual and verifiable by leveraging the expertise of librarians around the world.
* While this campaign encourages participation from the southern hemisphere, we would love for you to join us even if you participated in the January campaign – after all, Wikipedia is only as strong as its references!  So whether we call this 1Lib1Ref May, 1Lib1Ref for the Southern Hemisphere, or 1Lib1Ref Strikes Back, the point is the excitement is building again, and we'd like you to be a part of it.

On behalf of The Wikipedia Library Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 18:53, 14 avrêl 2019 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any queries/clarifications and help with organising, contact fnartey{{@}}wikimedia[dot]org ([[m:User talk:FNartey (WMF)|Felix Nartey]]). &lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18579339 --&gt;

== #1Lib1Ref January 2020 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
'''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' is happening again from '''January 15th''' through '''February 5th'''!
&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em&quot;&gt;
From '''''January 15th to February 5th''''' we will be joining together around the world to make Wikipedia more reliable. You can participate in '''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' by simply adding a citation to Wikipedia's content!

That's all we ask and imagine: a world in which every librarian (or archivist, reference professional, and scholar) adds 1 more reference to Wikipedia. This is the fifth year of the #1Lib1Ref campaign and we couldn’t be more excited to support another year of activities.
[[File:1lib1ref.svg|360px|link=m:1lib1ref|right]]
* If you are planning to host a coffee hour or a edit-a-thon focused on #1Lib1Ref, and you need funding for the event, you will be able to apply for a [[m:Grants:Project/Rapid|Rapid Grant]]. For the best chance of approval, requests should be made in the month of November, since requests related to #1Lib1Ref will be given priority by the Grants team during November.
* You can make sure your contribution is counted by using the Program and Events Dashboard for your event, institution, or region, and using the #1Lib1Ref hashtag in your edit summary. Login to start a new event or join an existing one for the [https://outreachdashboard.wmflabs.org/campaigns/1lib1ref_january_2020/overview January campaign].
* You can join the 1Lib1Ref community via the [[mail:Libraries|Wikimedia &amp; Libraries]], and [[mail:1Lib1Ref|1Lib1Ref]] mailing lists, or by joining the [[m:WLUG|Wikimedia and Libraries User Group]].

Full resources and guides for participating are available on the [[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|campaign page]].

On behalf of [[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 14:43, 14 çiriya paşîn 2019 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any queries/clarifications and help with organising, contact fnartey{{@}}wikimedia[dot]org ([[m:User talk:FNartey (WMF)|Felix Nartey]]). &lt;/font&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=19557453 --&gt;

== Standartkirina peyva Hecî ==

Silav Hevalê Bikarhêner ! Ma tu dikarî gotarên ku bi peyva hacî destpê dibin wek hecî biguherînî ? ( Wek mînak Hacî Nemet wek Hecî Nemet an jî Hacî Baba Şêx wek Hecî Baba Şêx ) . Mesela gotar bi sernavê Hecî Qadirê Koyî jî he ye. [[Bikarhêner:Avestaboy|Avestaboy]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Avestaboy|gotûbêj]]) 11:42, 26 kanûna paşîn 2020 (UTC)

== Gotara li ser Hogir Silêvanî ==

Silav û rêz hevalê Bikarhêner!

Dixwazim bizanibim çima hun ev rupela ez bi navê hevalê rojnamevan û medyakar Hogir Silêvaney an Hogir Alsilevanai betaldiken.

Hogir ciwanek jêhatî û delale pire ji xizmet û têkoşanê û pir eger hene ko ew kesek Ensîklopedîk be di heman dem da Hogir pir xizmet ji dozeya pirsgirêk û piroblemên civaka kurdî taybet li başor û ewropa jî kirîne, bi rastî jî ez şaş mame çima te ev rupel betalkir û dibêjî çi pêwistî ya Hogir bi tiştek wiha heye. Hogir kesek Ensîklopedîk taybet jî li başorê Kurdistanê bi sedeha vîdyo û erşîfa wî ya ber fireh heye û em bixwazîn yan jî ne ew êdî bi navûdenge. Te jî anîye xeber ko birêz Hogir karekî xweş dike û egoya wî mezine, ûJ ji xeynî rûpelên xwe yên Facebook, Twitter û Instagramê, bi dehan çavkanîi hene mîna dîdar û hevpeyvîn û pirogramên TV-yê, dîsa ew hunermend û wênesazê şêwekare û karîkatorvane xwedîyê dehan pêşangehên hunerê karîkatorî û şêwekarîye. Derbarey wêneyên berêz Hogir pêwîstya wî bi bi reklam krnê nîne. Ez li wê bawerê me ko berêz Hogir ne kesek egoîstbûne. Berêz Hogir di beşê hûnerêî şêwekarî û karîkatoran û rojnamevanîde sekevtî û hêja ye û erşîfa wî pir li berdeste.

Berêz Hogir ne tenê du bernameyan çêkirine belko bi dehan bernameyên wî hene û erşîfa wî li berdeste û ev çende di selmîne ko berêz Hogir kesek ensîklopedîke. Xebata wî di warên cuda cuda de ye nek bi tenê rojnamevane weke min li serî xeberday ew Rojnamevane, Hunermendê Şêwekare, Hunermendê Karîkatorvane, Mamostayê hunere. Endamê Sendîkaya Rojnamevanane, Endamê Sendîkaya Hunermendane, Endamê Sendîkaya Karîkatorvana ye, Sernvîskare kovareka kurdî boye, xiwedî îmtiyaze, Endamê Sendîkay mamostayane li başorê Kurdistanê, Endamê Sendîkay mamostayane li welatê Swêdê. Pirsa min ewe gelek kes hene di Wîkî ya kurdî de ko Bi qasî çi ew weke Ensîklopedîk hatne naskirn û çavkanîyên tune.

hêvî xazim em Kurd Wîkî ya Kurdî baş bêxîne holê nek bi mîzac biryaran bi deyn ka erê kî li gor mêşkê me di gonce bi keyn Ensîklopedîk kî jî ne ji bêjîn biborîne.


Rêz û hurmet Îhsan Ehmet

:: Merheba hêja {{ragihandin|احسان أحمد}}. Meseleya me ya li vir ne &quot;egoîstbûn&quot; an &quot;başbûn&quot;a Hogir Silêvanî ye. Min Hogir Silêvanî berî ku vê gotarê bibînim, nas nedikir. Tenê piştî ku we ev gotar tevlî Wîkîpediyayê kir, ez lê kolîm ka ew kî ye. Dû re min dît ku &quot;Youtuber&quot;ek e û çend bernameyên magazînî çêkiriye. Yanî dixwazim ku bibêjim ku problemekê min li gel Hogir Silêvanî nîn e. Ez tenê ji bo baştirkirina Wîkîpediyaya kurdî dixebitim. 

:: Ji hêla din ve, belê &quot;ensîklopedîkbûn&quot;a însanan bi nîqaş e. Lê belê ji bo nirxandina ensîklopedîkbûna însanan li ser wîkiyên din jî (nimûneten Wîkîpediya îngilîzî) çendîn krîter hatine diyarkirin ku rê nîşanî mirov bidin. Hlebet ev krîter ne qetî ne, guhêrbar in. Lê belê mirov dikare van krîteran li ber çav bigire.

:: Divê vê yekê jî diyar bikim ku endambûna komeleyan hwd ne girîng in. Bi sedan komele û gelek endamên wan hene, lê me wan wek gotarekê tevlî Wîkîpediyayê nekiriye. Te gotiye ku gelek kes hene li vir ku gotarên wan bêçavkanî ne. Bêçavkanîbûn nayê maneya neensîklopedîkbûnê. Lê ger te li vir kesên neensîklopedîk yên xwedî-gotarên-Wîkîpediyayê dîtibe ji kerema xwe me jî ji wan haydar bike da ku em wan jî binirxînin û ger pêwîst be em gotarên wan jê bibin. Em ê kêfxweş bibin ji bo vê hişyarkirina te. 

:: Tiştekî din jî rûpelên medyaya civakî neçavkaniyên pêbawer in. Em wan wek çavkanî nahesibînin. 

:: Ji xeynî wan te gotiye ku Hogir Silêvanî hem karîkatorvan hem wênesaz hem mamosteya hunerê hem şêwekar e, lê van sifetan ku nehatine rastandin wek krîterekê qebûl nakim (Qene be ez nakim).

:: Ji xeynî van hemûyan bi dîtina min wisa karên pir pir PERFECT nekiriye, tenê çend barnameyên wî dixuyin. Bi çend bernameyan jî nabe ensîklopedîk bi dîtina min.

:: {{ping|Avestaboy|Mohajeer|Xwedêda|Gomada}} {{ping|MikaelF|Rasti|Ghybu}} -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:47, 15 hezîran 2020 (UTC)

== Rastkirin ==

Silav û rêz hevalê Bikarhêner!

Nizanim ka erê çima to li hember min rawestiyaye û qebul nakî ko rupelek bi navê berêz Hogir Silêvaney di Wîkîya Kurdî da hebe. Di xazim te rast vekem berêz Hogir ne Youtubere an bi tenê çend bernameyên magazînî çêkiriye. Eger te wesa famkirbe weha bi min diradibe ko to ne şehrezay zimanê Kurdî an jî famkirina te bi zimanê Kurdîde kêmasîyên famkirinê hene. di xazim carek din rupela berêz Hogir Silêvaney têxime Wîkîya Kurdî û baştir li ser bireweste û bizanibe ko berêz Hogir kî ye û çikiriye dura qerarek adilane li ser bide.

derbarey wan kesên ko ne Ensîklopedîkn û rupelên wan di Wîkîya Kurdî da hene pirin û ew karê kesên weke teyê berêzin ne jî min hevlê hêja lê dîs ji ezê hinek navê wan bi te bidim dako bizanibî ko ez ne şaşim, mîna:

1/ https://ku.wikipedia.org/wiki/Sardar_Kestay
têbînî/ Eger berêz Sardar Kestey kesek Ensîklopedîk be yanî berêz Hogir jî Ensîklopedîke ji berko Hogir deh qatî berê Sardar kar û xebat hene.

2/ https://ku.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eer%C3%AEf_Omer%C3%AE
Ev berêze kîye û çi kirîye bo Kurd û Kurdistanê heta bi be kesek Ensîklopedîk ka ew xalên Wîkîya Kurdî, kê ev berêze kirye kesek Ensîklopedîk rastî jî şerme.

3/ https://ku.wikipedia.org/wiki/R%C3%AAnas_M%C3%AEran
Çima ev berêze bibe Ensîklopedîk û berê Hogir xiwedyê xizmetek berçav nebe kesek Ensîklopedîk, rastî jî ez şaş mayme.

Pir nav hene di Wîkîya kurdî da ne kesên Ensîklopedîkin lê mixabin.
Hîvî xazm ku hun baştir hizir bikin û bizanibin kî kesên Ensîklopedîkin kî jî na.

Rêz û hurmet Îhsan Ehmet

: Merheba hêja {{ragihandin|احسان أحمد}}. Kurdên me gava &quot;sifet&quot;ên xwe dijimêrin pir fişal dikin. Mirov dibêje qey ev çi însaneke mezin in. Saniyen, li ser Hogir tenê çavkaniyên wî hene, çavkaniyeke din nîn e. Lewra hê jî di wê qenaetê de me ku neensîklopedîk e. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 08:18, 20 hezîran 2020 (UTC)

== Please stop ==

Please stop pinging me, I don't edit the Kurdish wiki and I don't speak Kurdish. [[Bikarhêner:Cabayi|Cabayi]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Cabayi|gotûbêj]]) 18:23, 1 kanûna pêşîn 2020 (UTC)

== A request for translation ==

[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|75px]]
{{int:Hello}} 

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
I'm reaching out to you because you have translated a part of the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] documentation. The Survey needs you again. I'd be grateful if you helped with the following:
# '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Invitation 2|Invitation for voting]] - this is essential and should be translated as soon as possible'''
# [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=Centralnotice-tgroup-CommunityWishlistVote&amp;action=page&amp;filter= CentralNotice banner] - this has been translated to many languages and just a review may be enough
# [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=agg-Community_Wishlist_Survey&amp;action=page&amp;filter= All the rest of the related documentation] - might be good to get this translated, but is of the lowest priority.

I've also prepared '''[[m:Community Wishlist Survey 2021/Translation hub|a Translation hub]]''' with colourful tables to coordinate the translations. You might find that useful.

That's it! If you have any questions, please ask!

I believe your contributions will make it possible for more people to vote and get their wishes granted. Thank you in advance!

[[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]
&lt;/div&gt;
06:11, 3 kanûna pêşîn 2020 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/7&amp;oldid=20738710 --&gt;

== Wikipedia Asian Month 2020 Postcard ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=m:Wikipedia_Asian_Month_2020|right|120px|Wikipedia Asian Month 2020]]
Dear Participants, Jury members and Organizers,

Congratulations!

It's Wikipedia Asian Month's honor to have you all participated in Wikipedia Asian Month 2020, the sixth Wikipedia Asian Month. Your achievements were fabulous, and all the articles you created make the world can know more about Asia in different languages! Here we, the Wikipedia Asian Month International team, would like to say thank you for your contribution also cheer for you that you are eligible for the postcard of Wikipedia Asian Month 2020. Please kindly fill '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSftK0OwA_f1ZVtCULlyi4bKU9w2Z7QfW4Y_1v9ltdTIFKFcXQ/viewform the form]''', let the postcard can send to you asap! 

* This form will be closed at February 15.
* For tracking the progress of postcard delivery, please check '''[[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Organizers and jury members|this page]]'''.

Cheers!

Thank you and best regards,

[[:m:Wikipedia_Asian_Month_2020/Team#International_Team|Wikipedia Asian Month International Team]], 2021.01&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:KOKUYO@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2020_Postcards&amp;oldid=20923776 --&gt;

== Wikipedia Asian Month 2020 Postcard ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=m:Wikipedia_Asian_Month_2020|right|120px|Wikipedia Asian Month 2020]]
Dear Participants and Organizers,

Kindly remind you that we only collect the information for Wikipedia Asian Month postcard 15/02/2021 UTC 23:59. If you haven't filled the [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSftK0OwA_f1ZVtCULlyi4bKU9w2Z7QfW4Y_1v9ltdTIFKFcXQ/viewform Google form], please fill it asap. If you already completed the form, please stay tun, [[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Postcards and Certification|wait for the postcard and tracking emails]].

Cheers!

Thank you and best regards,

[[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Team#International Team|Wikipedia Asian Month International Team]], 2021.01
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:KOKUYO@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2020_Postcards&amp;oldid=20923776 --&gt;

== Merheba ==

Ti karê cewabê bidê? :) Ez dibînim ti li wîkîferhengê dişuxilê lê min çend cara li vir bakire te û ti nehatî. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 16:02, 12 nîsan 2022 (UTC)

: Merheba. {{r|Guherto}} Bibore, min hinekî bi karûbarên xwe ve mijûl bû. Lewma min li menşinan nedinêrt. Vêga ez ê binêrim. Spas. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 22:25, 13 nîsan 2022 (UTC)
::{{r|Bikarhêner}} Xatira xwe ji Wîkîpediya bixwaze, vêce ew dixwazê bibê rêveber. Rehma Xwedê li Wîkîpediyayê bê. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 11:08, 16 nîsan 2022 (UTC)
::{{r|Bikarhêner}} Çi heye ku em karin bikin? [https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Orîgamî&amp;type=revision&amp;diff=1075490&amp;oldid=1071739 Bixwe nasekinê], divê tiştek werê kirin. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 11:19, 17 nîsan 2022 (UTC)

== Guhertinên peyvan û sernavan ==

Silav! {{Ragihandin|MikaelF}} , {{Ragihandin|Ghybu}}, {{Ragihandin|Xwedêda}}, {{Ragihandin|Mehk63}}
{{Ragihandin|Gomada}} {{Ragihandin|Penaber49}}
{{Ragihandin|Bablekan}}  Belkî hûn dizanin ku hevalê {{Ragihandin|Bikarhêner}} roj bi roj min rexne kir ji ber ku min çend peyv û sernav  guherand. Carînan min xwe sûcdar kir . Lê ez niha dibînim ku ew hevalê Bikarhêner him derewkar e him jî bi du rû ye . Yaw tu ji me re henek dikî ? Te min zor rexne kir ku min peyvan guherand.  Aniha tu  eynî kar xwe dikî ?  De do serî de  sernavê gotara pirtûk  wek kitêb guherand. Paşê te bi wê berdewam kir û sernavên hevalê {{Ragihandin|MikaelF}} guherand. Yaw tu xwe çi dihesibînî ? Peyva pirtûk ji aliyê [[Celadet Alî Bedirxan]]  hatibû bikaranîn .Nûsazî û reformên wî ji aliyê gelek rewşenbîran hate berdewam kirin . Ma tu niha karê wan mezinan  paşguh dikî? [[Bikarhêner:Avestaboy|Avestaboy]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Avestaboy|gotûbêj]]) 20:20, 4 tîrmeh 2022 (UTC)

:: {{Ragihandin|Avestaboy}} Islûba te ya xeberdanê nexweş e. Ez jî dikarim sifatên nexweş li te bikim, min heya vêga ji te re wekî sifat tenê &quot;cahil&quot; û &quot;nezan&quot; bi kar anî. Lewma biedeb xeber bide. Tu ne mixatabê min î. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:39, 4 tîrmeh 2022 (UTC)

::: {{r|Bikarhêner}} tu çawan î? Li vir hindek li ser rêz û rêzikên edebê li Wîkîpediyê bisekine: [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Assume_good_faith] / [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Etiquette]. Xwezîka ev rûpêl bi kurdî (latînî) jî hebûna. Silav û rêz. --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 12:49, 5 tîrmeh 2022 (UTC)

== Êvarbaş ==

Merheba, ti çawa yî? Haha, me di eynî wextî de nivîsara &quot;Çar kitêb di îslamê de&quot; guhert, ji mi re tekçûna guhertina derket :) [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 18:23, 19 tîrmeh 2022 (UTC)

: {{Ragihandin|Guherto}} Merheba bira. Baş im, sax bî. Tu çawan î, baş î înşallah? Carina nayî xuyan. Hêvî dikim ku em te li van deran zêdetir bimînin. Hin bikarhêner (ên navnelazim) hene ku van deran xira dikin. Ji bo rastkirina Wîkîpediyayê îhtiyaciya me bi însanên zana hene. Spas. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 22:30, 19 tîrmeh 2022 (UTC)</text>
      <sha1>sldvpqg9gs0skpggk1x5vsbfk7tztij</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092509</id>
      <parentid>1092489</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T11:52:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <comment>/* Êvarbaş */ Bersiv</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44550" xml:space="preserve">{{Xêrhatin|--[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 16:45, 14 reşemî 2015 (UTC)}}

==Wêneyên koreyî==
Silav, tu çawan î? Mixabin [[mafê daneriyê]] wan wêneyan diparêze û bê destûr nikarin bên bikaranîn. Bi tenê li Wîkîpediya îngilîzî bi destûr derdikevin. Êvara te bimîne xweş. --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 18:41, 19 rezber 2015 (UTC)

== Di dîrokê de îro ==

Merheba çawa yî? Dikarî ji kerema xwe rûpelên [[Wîkîpediya:Di dîrokê de îro]] çêbikî? Min heta meha 19'ê nîsanê çêkiribû (''[[Wîkîpediya:Di dîrokê de îro/Avrêl]]'') ku 5 mehên din jî vala ne. Mixabin wextê min zehf nîne ku ez wan çêkim. Ji bo aktîfbûna wîkiya me girîng e. Heke tu karibî çêbikî ez ê car caran alîkariya te bikim. Agahiyên [[20'ê avrêlê|li vir]] alîkariya mirov dikin.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 15:41, 3 adar 2016 (UTC)
:Erê tu dikarî ji kerema xwe nivîsan jî hinekî kontrol bikî? ji ber ku dibe ku kurdiya wan ne baş be. Herwiha, ji bo alîkariya te, tu dikarî li ser wikîya inglîzî meyzênî û kesên din ên ku gotarên wan li ser wîkiya me hene lê zêde bikî. Ji xwe re wek ya min [[Bikarhêner:Gomada/test 3]],  [[Bikarhêner:Bikarhêner/test]] ava bike û lîsteya jidayikbûn û ya mirinê ([https://en.wikipedia.org/wiki/April_21#Births mînak ji vir kopî bike]) li ser vê kopî bike û ''pêşdîtinê nîşan bide'' bitikîne. Bi wî awayî tu dikarî bibînî ku yên bi nivîsa şîn li ser wîkiya me hene, û ger li ser rûpela te avakirî nînbe, tu dikarî wan jî lê zêde bikî. Herwiha ji 10 bûyeran, 5 jidayîkbûnan û 5 mirinan zêdetir li rûpelekê zêde neke. Qewet be.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 16:43, 4 adar 2016 (UTC)
::Min rûpelên te avakirin, hinekî guhertin û ji bo te agahî (kurte) nivîsî. Ji bo alîkariyê tu dikarî li wan meyzênî.—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 17:13, 4 adar 2016 (UTC)
Ji kerema xwe li [https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=W%C3%AEk%C3%AEpediya%3ADi_d%C3%AErok%C3%AA_de_%C3%AEro%2F27%27%C3%AA_avr%C3%AAl%C3%AA&amp;type=revision&amp;diff=658005&amp;oldid=657998 vê guhertina min] meyzêne. Qewet be! :)—&lt;small&gt;[[Bikarhêner:Gomada|&lt;span style=&quot;background:Yellow&quot;&gt;'''''&lt;span style=&quot;font-family:Verdana;color:red&quot;&gt;Gom&lt;span style=&quot;color:#006400&quot;&gt;ada&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;&lt;/span&gt;''''']]&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:Gomada|peyam]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt; 16:49, 5 adar 2016 (UTC)

{{spas|}} Te û {{b|Gomada}} gotarên ser &quot;Di dîrokê de îro&quot; baş kir: '''gelek spas'''--[[Bikarhêner:Ghybu|Ghybu]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Ghybu|gotûbêj]]) 19:47, 23 rezber 2016 (UTC)

== 18ê tîrmehê :) ==

Silav Biharhêner,
min [https://ku.wikipedia.org/wiki/Bikarh%C3%AAner:George_Animal/test li vir] dest pê kir, tu dikarî bidomînî [[Wêne:SMirC-greedy.svg|20px|$Þ]] ? Spas [[Wêne:SMirC-mmm.svg|20px|mm]] --&lt;font face=&quot;Impact&quot;&gt;--[[Bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color:#0FAC4B&quot;&gt;αζαΔι&lt;/span&gt;]]&lt;big&gt;&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color::#0000FF&quot;&gt;ωερε&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;/big&gt;&lt;/font&gt; 10:59, 17 tîrmeh 2016 (UTC)

:Silav hêja,
:[https://ku.wikipedia.org/wiki/Bikarh%C3%AAner:George_Animal/test evqas] ji min hat. :) :P Spas ji niha ve. Silav û rêz --&lt;font face=&quot;Impact&quot;&gt;--[[Bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color:#0FAC4B&quot;&gt;αζαΔι&lt;/span&gt;]]&lt;big&gt;&lt;sup&gt;[[Gotûbêja bikarhêner:George Animal|&lt;span style=&quot;color::#0000FF&quot;&gt;ωερε&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt;&lt;/big&gt;&lt;/font&gt; 19:53, 20 tîrmeh 2016 (UTC)

Ez jî spas dikim ji bo alîkariya te. Lê min xilas kir jî :) --[[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:10, 20 tîrmeh 2016 (UTC)

== [[m:Wikipedia Library User Group|Sign up for the new Wikipedia Library User Group!]] ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

Hello TWL coordinators! After much contemplation and planning, [[m:TWL|The Wikipedia Library]] has decided to move forward its longtime desire of bringing together Wikipedians and librarians by creating an '''[[m:Wikipedia Library User Group|user group]]'''. The user group is yet to be recognized by the [[m:AffCom|Affiliations Committee]], but you are welcome to sign up as a member by adding your name in the user group [[m:Wikipedia Library User Group#Members|meta page]]. Once you do that, please [[m:Talk:Wikipedia Library User Group|join the discussion]] in deciding the user group name, logo, and organizers. You can even volunteer to lead the group! And of course please don't forget to invite your community and friends! The user group intends to, 
[[File:Wikimedia and Libraries User Group logo.svg|90px|left|link=WP:The Wikipedia Library]]
* provide guidance for Wikimedians engaging with libraries, and libraries engaging with Wikimedia,
* provide a venue for the exchange of ideas around collaborations and opportunities for Wikimedia and libraries,
* work with libraries and library information schools promoting the use of Wikipedia in their curriculum, and
* reach out to libraries that could potentially engage with Wikimedia.

'''''[[m:Wikipedia Library User Group#Members|Join us]]''' and help spread the news!'' Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]] via, [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 20:03, 17 adar 2017 (UTC)

:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16449907 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''May 31st at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library coordinators meeting is an opportunity for TWL branch coordinators to talk about various ideas, programs, problems, and events about TWL. We will have an agenda to cover at first, followed by an unconference-style discussion.
*This meeting is a chance for all global coordinators to have an open discussion, provide updates, share information and learnings from their branches, work on issues, and discuss successes, progress, goals, do’s and don'ts, and anything else!
*Members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 21:16, 17 gulan 2017 (UTC)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16777474 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''July 31st at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 02:47, 21 tîrmeh 2017 (UTC)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=16810411 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''March 7th at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/div&gt;&lt;/span&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 2em;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two to four months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;font size = &quot;3&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/font&gt;

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:04, 28 reşemî 2018 (UTC)
&lt;/font&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17781381 --&gt;

== #1Lib1Ref from The Wikipedia Library ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:1biblio1ref 1ori.svg|90px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;#1Lib1Ref is happening again in May!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;nowiki&gt;#&lt;/nowiki&gt;1Lib1Ref, the annual campaign where librarians add references to improve Wikipedia, is coming back again this year, running from '''May 15th to June 5th, 2018'''.
*''Why twice?'' We heard from you a desire to run it again out of excitement, because May is not summer vacation for the southern hemisphere, and because Spanish Wikipedia's birthday also falls in May.  This is a great expansion of the event and it means that there is another opportunity to make Wikipedia more factual and verifiable by leveraging the expertise of librarians around the world.
*''How does this relate to the main campaign in January?''  We encourage librarians, community members, and affiliates to make 1Lib1Ref their own.  So whether we call this 1Lib1Ref May, 1Lib1Ref for the Southern Hemisphere, or 1Lib1Ref Strikes Back, the point is the excitement is building again, and we'd like you to be a part of it.
*''If I participated in January, do I have to do it again in May?''  It's entirely up to you, this is just another chance if you want to do more, or if you couldn't get around to January activities.  This is a pilot for us, too, so we'll see how it goes and discuss what we learned after the May campaign.
*''How can you get involved?''
**See updated dates and details at the [[m:1Lib1Ref|meta 1Lib1Ref page]]
**See the Spanish Wikipedia [[es:Wikipedia:1bib1ref_2018|campaign page]] for 1bib1ref
**Helpful multimedia (logos, videos, flyers, stickers) at [[commons:Category:1lib1ref|Category:1lib1ref (commons)]]

Sincerely,

On behalf of The Wikipedia Library Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 08:40, 16 avrêl 2018 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact wikipedialibrary [at] wikimedia [dot] org. &lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17944821 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''May 2nd at 4:00 PM (UTC) (9:00 AM (PST))''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two to four months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!&lt;/span&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|AVasanth (WMF)]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:27, 27 avrêl 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=17950260 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''June 28th at 2:00 PM (UTC) (10:00 PM Beijing (CT), 7:30 PM (IST), 7:00 AM (PDT), [http://www.thetimezoneconverter.com/?t=7:00%20am&amp;tz=San%20Francisco&amp; more time zones])''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;br /&gt;&lt;/div&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!&lt;/span&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|Aaron]], via --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 15:53, 22 pûşper 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18149534 --&gt;

== The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:Wikipedia Library owl.svg|30px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – Global Coordinators Meeting'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;'''November 14th at 2:00 PM (UTC) (10:00 PM Beijing (CT), 7:30 PM (IST), 6:00 AM (PST), [http://www.thetimezoneconverter.com/?t=6:00%20am&amp;tz=San%20Francisco&amp; more time zones])''' – You’re invited!&lt;/span&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: .9em&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #2979c3; font-size: 1.5em;&quot;&gt;'''To easily join, go to: https://kiwiirc.com/client/irc.freenode.net/wikipedia-library '''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
*The Wikipedia Library Global Coordinators Meeting is a bi-monthly meeting held to improve communication and collaboration amongst all global coordinators and the TWL team.
*In this meeting it'd be great if you can present us with '''what happened in your branches in the past two months'''. That'll be our first agenda. And then we'll follow the set agenda like the previous meeting which will be shared with you during the session. 
*As always members from the TWL team at WMF will be there to help facilitate and answer questions. We are interested in hearing from you about what you’re working on and what’s working!
&lt;/div&gt;
&lt;span style = &quot;font-size:3;&quot;&gt;'''''PS''': The '''publicly-logged''' meeting happens on IRC, in the channel #wikipedia-library on Freenode. KiwiIRC reveals your IP address. Please read this [[m:IRC/Cloaks|meta page]] and apply for a cloak in advance (preferably at least a week before) if this is an issue.''&lt;/span&gt;

&lt;span style = &quot;font-size:2;&quot;&gt;For any questions or suggestions, please contact avasanth [at] wikimedia [dot] org. Thank you, [[m:User:AVasanth (WMF)|Aaron]], via [[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 12:02, 8 sermawez 2018 (UTC)&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;
:&lt;small&gt;This message was delivered via the [[m:MassMessage#Global_message_delivery|Global Mass Message]] tool to [[m:The Wikipedia Library/Coordinators/List global|The Wikipedia Library global coordinators list]].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18322789 --&gt;

== Cejna te ya Newrozê pîroz be! ==

{{ragihandin|Bikarhêner}} Birêz Bikarhêner, cejna te ya Newrozê pîroz be! --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 08:58, 20 adar 2019 (UTC)

:: {{ragihandin|MikaelF}} Spas dikim kekê min ê hêja. Newroza te jî pîroz û bimbarek be. Mala te ava. 🙏 🙏 🙏 --[[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 21:36, 20 adar 2019 (UTC)

== #1Lib1Ref May 2019 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
[[File:1biblio1ref 1ori.svg|90px|link=The Wikipedia Library]] ''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;As you might've already known, '''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' is happening again in May!&lt;/div&gt;
&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em&quot;&gt;
'''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''', the annual campaign where librarians add references to improve Wikipedia, is back for another round, running from '''May 15th to June 5th, 2019'''.
* Not every part of the world is in sync, more particularly the southern and northern hemispheres.  While the January version of the #1lib1ref campaign works well mostly for the northern hemisphere, it doesn't for the countries below the equator. Hence #1lib1ref May! This is a great expansion of the event and it means that there is another opportunity to make Wikipedia more factual and verifiable by leveraging the expertise of librarians around the world.
* While this campaign encourages participation from the southern hemisphere, we would love for you to join us even if you participated in the January campaign – after all, Wikipedia is only as strong as its references!  So whether we call this 1Lib1Ref May, 1Lib1Ref for the Southern Hemisphere, or 1Lib1Ref Strikes Back, the point is the excitement is building again, and we'd like you to be a part of it.

On behalf of The Wikipedia Library Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 18:53, 14 avrêl 2019 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any queries/clarifications and help with organising, contact fnartey{{@}}wikimedia[dot]org ([[m:User talk:FNartey (WMF)|Felix Nartey]]). &lt;/font&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=18579339 --&gt;

== #1Lib1Ref January 2020 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;div style = &quot;color: #936c29; font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif&quot;&gt;
''' The Wikipedia Library – #1Lib1Ref'''&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:18px;&quot;&gt;
'''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' is happening again from '''January 15th''' through '''February 5th'''!
&lt;/span&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div style = &quot;margin-top: 1em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em&quot;&gt;
From '''''January 15th to February 5th''''' we will be joining together around the world to make Wikipedia more reliable. You can participate in '''[[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|#1Lib1Ref]]''' by simply adding a citation to Wikipedia's content!

That's all we ask and imagine: a world in which every librarian (or archivist, reference professional, and scholar) adds 1 more reference to Wikipedia. This is the fifth year of the #1Lib1Ref campaign and we couldn’t be more excited to support another year of activities.
[[File:1lib1ref.svg|360px|link=m:1lib1ref|right]]
* If you are planning to host a coffee hour or a edit-a-thon focused on #1Lib1Ref, and you need funding for the event, you will be able to apply for a [[m:Grants:Project/Rapid|Rapid Grant]]. For the best chance of approval, requests should be made in the month of November, since requests related to #1Lib1Ref will be given priority by the Grants team during November.
* You can make sure your contribution is counted by using the Program and Events Dashboard for your event, institution, or region, and using the #1Lib1Ref hashtag in your edit summary. Login to start a new event or join an existing one for the [https://outreachdashboard.wmflabs.org/campaigns/1lib1ref_january_2020/overview January campaign].
* You can join the 1Lib1Ref community via the [[mail:Libraries|Wikimedia &amp; Libraries]], and [[mail:1Lib1Ref|1Lib1Ref]] mailing lists, or by joining the [[m:WLUG|Wikimedia and Libraries User Group]].

Full resources and guides for participating are available on the [[m:The Wikipedia Library/1Lib1Ref|campaign page]].

On behalf of [[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] Team --[[Bikarhêner:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MediaWiki message delivery|gotûbêj]]) 14:43, 14 çiriya paşîn 2019 (UTC)

&lt;font size = &quot;2&quot;&gt;For any queries/clarifications and help with organising, contact fnartey{{@}}wikimedia[dot]org ([[m:User talk:FNartey (WMF)|Felix Nartey]]). &lt;/font&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:UY Scuti@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Coordinators/List_global&amp;oldid=19557453 --&gt;

== Standartkirina peyva Hecî ==

Silav Hevalê Bikarhêner ! Ma tu dikarî gotarên ku bi peyva hacî destpê dibin wek hecî biguherînî ? ( Wek mînak Hacî Nemet wek Hecî Nemet an jî Hacî Baba Şêx wek Hecî Baba Şêx ) . Mesela gotar bi sernavê Hecî Qadirê Koyî jî he ye. [[Bikarhêner:Avestaboy|Avestaboy]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Avestaboy|gotûbêj]]) 11:42, 26 kanûna paşîn 2020 (UTC)

== Gotara li ser Hogir Silêvanî ==

Silav û rêz hevalê Bikarhêner!

Dixwazim bizanibim çima hun ev rupela ez bi navê hevalê rojnamevan û medyakar Hogir Silêvaney an Hogir Alsilevanai betaldiken.

Hogir ciwanek jêhatî û delale pire ji xizmet û têkoşanê û pir eger hene ko ew kesek Ensîklopedîk be di heman dem da Hogir pir xizmet ji dozeya pirsgirêk û piroblemên civaka kurdî taybet li başor û ewropa jî kirîne, bi rastî jî ez şaş mame çima te ev rupel betalkir û dibêjî çi pêwistî ya Hogir bi tiştek wiha heye. Hogir kesek Ensîklopedîk taybet jî li başorê Kurdistanê bi sedeha vîdyo û erşîfa wî ya ber fireh heye û em bixwazîn yan jî ne ew êdî bi navûdenge. Te jî anîye xeber ko birêz Hogir karekî xweş dike û egoya wî mezine, ûJ ji xeynî rûpelên xwe yên Facebook, Twitter û Instagramê, bi dehan çavkanîi hene mîna dîdar û hevpeyvîn û pirogramên TV-yê, dîsa ew hunermend û wênesazê şêwekare û karîkatorvane xwedîyê dehan pêşangehên hunerê karîkatorî û şêwekarîye. Derbarey wêneyên berêz Hogir pêwîstya wî bi bi reklam krnê nîne. Ez li wê bawerê me ko berêz Hogir ne kesek egoîstbûne. Berêz Hogir di beşê hûnerêî şêwekarî û karîkatoran û rojnamevanîde sekevtî û hêja ye û erşîfa wî pir li berdeste.

Berêz Hogir ne tenê du bernameyan çêkirine belko bi dehan bernameyên wî hene û erşîfa wî li berdeste û ev çende di selmîne ko berêz Hogir kesek ensîklopedîke. Xebata wî di warên cuda cuda de ye nek bi tenê rojnamevane weke min li serî xeberday ew Rojnamevane, Hunermendê Şêwekare, Hunermendê Karîkatorvane, Mamostayê hunere. Endamê Sendîkaya Rojnamevanane, Endamê Sendîkaya Hunermendane, Endamê Sendîkaya Karîkatorvana ye, Sernvîskare kovareka kurdî boye, xiwedî îmtiyaze, Endamê Sendîkay mamostayane li başorê Kurdistanê, Endamê Sendîkay mamostayane li welatê Swêdê. Pirsa min ewe gelek kes hene di Wîkî ya kurdî de ko Bi qasî çi ew weke Ensîklopedîk hatne naskirn û çavkanîyên tune.

hêvî xazim em Kurd Wîkî ya Kurdî baş bêxîne holê nek bi mîzac biryaran bi deyn ka erê kî li gor mêşkê me di gonce bi keyn Ensîklopedîk kî jî ne ji bêjîn biborîne.


Rêz û hurmet Îhsan Ehmet

:: Merheba hêja {{ragihandin|احسان أحمد}}. Meseleya me ya li vir ne &quot;egoîstbûn&quot; an &quot;başbûn&quot;a Hogir Silêvanî ye. Min Hogir Silêvanî berî ku vê gotarê bibînim, nas nedikir. Tenê piştî ku we ev gotar tevlî Wîkîpediyayê kir, ez lê kolîm ka ew kî ye. Dû re min dît ku &quot;Youtuber&quot;ek e û çend bernameyên magazînî çêkiriye. Yanî dixwazim ku bibêjim ku problemekê min li gel Hogir Silêvanî nîn e. Ez tenê ji bo baştirkirina Wîkîpediyaya kurdî dixebitim. 

:: Ji hêla din ve, belê &quot;ensîklopedîkbûn&quot;a însanan bi nîqaş e. Lê belê ji bo nirxandina ensîklopedîkbûna însanan li ser wîkiyên din jî (nimûneten Wîkîpediya îngilîzî) çendîn krîter hatine diyarkirin ku rê nîşanî mirov bidin. Hlebet ev krîter ne qetî ne, guhêrbar in. Lê belê mirov dikare van krîteran li ber çav bigire.

:: Divê vê yekê jî diyar bikim ku endambûna komeleyan hwd ne girîng in. Bi sedan komele û gelek endamên wan hene, lê me wan wek gotarekê tevlî Wîkîpediyayê nekiriye. Te gotiye ku gelek kes hene li vir ku gotarên wan bêçavkanî ne. Bêçavkanîbûn nayê maneya neensîklopedîkbûnê. Lê ger te li vir kesên neensîklopedîk yên xwedî-gotarên-Wîkîpediyayê dîtibe ji kerema xwe me jî ji wan haydar bike da ku em wan jî binirxînin û ger pêwîst be em gotarên wan jê bibin. Em ê kêfxweş bibin ji bo vê hişyarkirina te. 

:: Tiştekî din jî rûpelên medyaya civakî neçavkaniyên pêbawer in. Em wan wek çavkanî nahesibînin. 

:: Ji xeynî wan te gotiye ku Hogir Silêvanî hem karîkatorvan hem wênesaz hem mamosteya hunerê hem şêwekar e, lê van sifetan ku nehatine rastandin wek krîterekê qebûl nakim (Qene be ez nakim).

:: Ji xeynî van hemûyan bi dîtina min wisa karên pir pir PERFECT nekiriye, tenê çend barnameyên wî dixuyin. Bi çend bernameyan jî nabe ensîklopedîk bi dîtina min.

:: {{ping|Avestaboy|Mohajeer|Xwedêda|Gomada}} {{ping|MikaelF|Rasti|Ghybu}} -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:47, 15 hezîran 2020 (UTC)

== Rastkirin ==

Silav û rêz hevalê Bikarhêner!

Nizanim ka erê çima to li hember min rawestiyaye û qebul nakî ko rupelek bi navê berêz Hogir Silêvaney di Wîkîya Kurdî da hebe. Di xazim te rast vekem berêz Hogir ne Youtubere an bi tenê çend bernameyên magazînî çêkiriye. Eger te wesa famkirbe weha bi min diradibe ko to ne şehrezay zimanê Kurdî an jî famkirina te bi zimanê Kurdîde kêmasîyên famkirinê hene. di xazim carek din rupela berêz Hogir Silêvaney têxime Wîkîya Kurdî û baştir li ser bireweste û bizanibe ko berêz Hogir kî ye û çikiriye dura qerarek adilane li ser bide.

derbarey wan kesên ko ne Ensîklopedîkn û rupelên wan di Wîkîya Kurdî da hene pirin û ew karê kesên weke teyê berêzin ne jî min hevlê hêja lê dîs ji ezê hinek navê wan bi te bidim dako bizanibî ko ez ne şaşim, mîna:

1/ https://ku.wikipedia.org/wiki/Sardar_Kestay
têbînî/ Eger berêz Sardar Kestey kesek Ensîklopedîk be yanî berêz Hogir jî Ensîklopedîke ji berko Hogir deh qatî berê Sardar kar û xebat hene.

2/ https://ku.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eer%C3%AEf_Omer%C3%AE
Ev berêze kîye û çi kirîye bo Kurd û Kurdistanê heta bi be kesek Ensîklopedîk ka ew xalên Wîkîya Kurdî, kê ev berêze kirye kesek Ensîklopedîk rastî jî şerme.

3/ https://ku.wikipedia.org/wiki/R%C3%AAnas_M%C3%AEran
Çima ev berêze bibe Ensîklopedîk û berê Hogir xiwedyê xizmetek berçav nebe kesek Ensîklopedîk, rastî jî ez şaş mayme.

Pir nav hene di Wîkîya kurdî da ne kesên Ensîklopedîkin lê mixabin.
Hîvî xazm ku hun baştir hizir bikin û bizanibin kî kesên Ensîklopedîkin kî jî na.

Rêz û hurmet Îhsan Ehmet

: Merheba hêja {{ragihandin|احسان أحمد}}. Kurdên me gava &quot;sifet&quot;ên xwe dijimêrin pir fişal dikin. Mirov dibêje qey ev çi însaneke mezin in. Saniyen, li ser Hogir tenê çavkaniyên wî hene, çavkaniyeke din nîn e. Lewra hê jî di wê qenaetê de me ku neensîklopedîk e. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 08:18, 20 hezîran 2020 (UTC)

== Please stop ==

Please stop pinging me, I don't edit the Kurdish wiki and I don't speak Kurdish. [[Bikarhêner:Cabayi|Cabayi]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Cabayi|gotûbêj]]) 18:23, 1 kanûna pêşîn 2020 (UTC)

== A request for translation ==

[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|75px]]
{{int:Hello}} 

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
I'm reaching out to you because you have translated a part of the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] documentation. The Survey needs you again. I'd be grateful if you helped with the following:
# '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Invitation 2|Invitation for voting]] - this is essential and should be translated as soon as possible'''
# [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=Centralnotice-tgroup-CommunityWishlistVote&amp;action=page&amp;filter= CentralNotice banner] - this has been translated to many languages and just a review may be enough
# [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=agg-Community_Wishlist_Survey&amp;action=page&amp;filter= All the rest of the related documentation] - might be good to get this translated, but is of the lowest priority.

I've also prepared '''[[m:Community Wishlist Survey 2021/Translation hub|a Translation hub]]''' with colourful tables to coordinate the translations. You might find that useful.

That's it! If you have any questions, please ask!

I believe your contributions will make it possible for more people to vote and get their wishes granted. Thank you in advance!

[[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]
&lt;/div&gt;
06:11, 3 kanûna pêşîn 2020 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/7&amp;oldid=20738710 --&gt;

== Wikipedia Asian Month 2020 Postcard ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=m:Wikipedia_Asian_Month_2020|right|120px|Wikipedia Asian Month 2020]]
Dear Participants, Jury members and Organizers,

Congratulations!

It's Wikipedia Asian Month's honor to have you all participated in Wikipedia Asian Month 2020, the sixth Wikipedia Asian Month. Your achievements were fabulous, and all the articles you created make the world can know more about Asia in different languages! Here we, the Wikipedia Asian Month International team, would like to say thank you for your contribution also cheer for you that you are eligible for the postcard of Wikipedia Asian Month 2020. Please kindly fill '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSftK0OwA_f1ZVtCULlyi4bKU9w2Z7QfW4Y_1v9ltdTIFKFcXQ/viewform the form]''', let the postcard can send to you asap! 

* This form will be closed at February 15.
* For tracking the progress of postcard delivery, please check '''[[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Organizers and jury members|this page]]'''.

Cheers!

Thank you and best regards,

[[:m:Wikipedia_Asian_Month_2020/Team#International_Team|Wikipedia Asian Month International Team]], 2021.01&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:KOKUYO@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2020_Postcards&amp;oldid=20923776 --&gt;

== Wikipedia Asian Month 2020 Postcard ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=m:Wikipedia_Asian_Month_2020|right|120px|Wikipedia Asian Month 2020]]
Dear Participants and Organizers,

Kindly remind you that we only collect the information for Wikipedia Asian Month postcard 15/02/2021 UTC 23:59. If you haven't filled the [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSftK0OwA_f1ZVtCULlyi4bKU9w2Z7QfW4Y_1v9ltdTIFKFcXQ/viewform Google form], please fill it asap. If you already completed the form, please stay tun, [[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Postcards and Certification|wait for the postcard and tracking emails]].

Cheers!

Thank you and best regards,

[[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Team#International Team|Wikipedia Asian Month International Team]], 2021.01
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:KOKUYO@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2020_Postcards&amp;oldid=20923776 --&gt;

== Merheba ==

Ti karê cewabê bidê? :) Ez dibînim ti li wîkîferhengê dişuxilê lê min çend cara li vir bakire te û ti nehatî. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 16:02, 12 nîsan 2022 (UTC)

: Merheba. {{r|Guherto}} Bibore, min hinekî bi karûbarên xwe ve mijûl bû. Lewma min li menşinan nedinêrt. Vêga ez ê binêrim. Spas. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 22:25, 13 nîsan 2022 (UTC)
::{{r|Bikarhêner}} Xatira xwe ji Wîkîpediya bixwaze, vêce ew dixwazê bibê rêveber. Rehma Xwedê li Wîkîpediyayê bê. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 11:08, 16 nîsan 2022 (UTC)
::{{r|Bikarhêner}} Çi heye ku em karin bikin? [https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Orîgamî&amp;type=revision&amp;diff=1075490&amp;oldid=1071739 Bixwe nasekinê], divê tiştek werê kirin. -- [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 11:19, 17 nîsan 2022 (UTC)

== Guhertinên peyvan û sernavan ==

Silav! {{Ragihandin|MikaelF}} , {{Ragihandin|Ghybu}}, {{Ragihandin|Xwedêda}}, {{Ragihandin|Mehk63}}
{{Ragihandin|Gomada}} {{Ragihandin|Penaber49}}
{{Ragihandin|Bablekan}}  Belkî hûn dizanin ku hevalê {{Ragihandin|Bikarhêner}} roj bi roj min rexne kir ji ber ku min çend peyv û sernav  guherand. Carînan min xwe sûcdar kir . Lê ez niha dibînim ku ew hevalê Bikarhêner him derewkar e him jî bi du rû ye . Yaw tu ji me re henek dikî ? Te min zor rexne kir ku min peyvan guherand.  Aniha tu  eynî kar xwe dikî ?  De do serî de  sernavê gotara pirtûk  wek kitêb guherand. Paşê te bi wê berdewam kir û sernavên hevalê {{Ragihandin|MikaelF}} guherand. Yaw tu xwe çi dihesibînî ? Peyva pirtûk ji aliyê [[Celadet Alî Bedirxan]]  hatibû bikaranîn .Nûsazî û reformên wî ji aliyê gelek rewşenbîran hate berdewam kirin . Ma tu niha karê wan mezinan  paşguh dikî? [[Bikarhêner:Avestaboy|Avestaboy]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Avestaboy|gotûbêj]]) 20:20, 4 tîrmeh 2022 (UTC)

:: {{Ragihandin|Avestaboy}} Islûba te ya xeberdanê nexweş e. Ez jî dikarim sifatên nexweş li te bikim, min heya vêga ji te re wekî sifat tenê &quot;cahil&quot; û &quot;nezan&quot; bi kar anî. Lewma biedeb xeber bide. Tu ne mixatabê min î. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 20:39, 4 tîrmeh 2022 (UTC)

::: {{r|Bikarhêner}} tu çawan î? Li vir hindek li ser rêz û rêzikên edebê li Wîkîpediyê bisekine: [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Assume_good_faith] / [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Etiquette]. Xwezîka ev rûpêl bi kurdî (latînî) jî hebûna. Silav û rêz. --[[Bikarhêner:MikaelF|MikaelF]] ([[Gotûbêja bikarhêner:MikaelF|gotûbêj]]) 12:49, 5 tîrmeh 2022 (UTC)

== Êvarbaş ==

Merheba, ti çawa yî? Haha, me di eynî wextî de nivîsara &quot;Çar kitêb di îslamê de&quot; guhert, ji mi re tekçûna guhertina derket :) [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 18:23, 19 tîrmeh 2022 (UTC)

: {{Ragihandin|Guherto}} Merheba bira. Baş im, sax bî. Tu çawan î, baş î înşallah? Carina nayî xuyan. Hêvî dikim ku em te li van deran zêdetir bimînin. Hin bikarhêner (ên navnelazim) hene ku van deran xira dikin. Ji bo rastkirina Wîkîpediyayê îhtiyaciya me bi însanên zana hene. Spas. -- [[Bikarhêner:Bikarhêner|Bikarhêner]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Bikarhêner#top|gotûbêj]]) 22:30, 19 tîrmeh 2022 (UTC)
::Ez jî baş im mala te ava. Ev heyvek wilo bû ez ne li malê bûm ji ber wê hîç neketime wîkiyê. Lê vêce ez vegeram û ez hêvî dikim go ez jî dîse dewam bikim wîkiya me baştir, paqijtir û rasttir bikim :) [[Bikarhêner:Guherto|Guherto]] ([[Gotûbêja bikarhêner:Guherto|gotûbêj]]) 11:52, 20 tîrmeh 2022 (UTC)</text>
      <sha1>7r8r235qova8hm96a6g297vzyk5hul8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Teqîna Mezin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>68170</id>
    <revision>
      <id>1092501</id>
      <parentid>1070947</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T06:36:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Avestaboy</username>
        <id>34898</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21238" xml:space="preserve">{{Çavlêgerandin}}
{{Bêçavkanî}}
[[Wêne:CMB Timeline300 no WMAP.jpg|thumb|alt=Demjimêra firehbûna metrîkî ya fezayê , ku feza, di nav wan de beşên gerdûnî yên hîpotetîk ên neçavdêrî, her carê bi beşên dorveger tê temsîl kirin. Li aliyê çepê, berfirehbûna dramatîk di serdema enflasyonê de pêk tê ; û li navendê, berfirehbûn bileztir dibe (konsepta hunermend; ne bi pîvan).]]
'''Teqîna Gewre/Teqîna Mezin''' (bi îngilîzî: ''Big Bang''), xwexwe avabûna [[gerdûn]] û teoriyên [[Stephen Hawking]] e. Ew [[modela kozmolojîk]] a serdest e ku bûneweriya [[gerdûna çavdêrîkirî]] ji [[serdemên naskirî yên pêşîn]] bi rêya pêşkeftina wê ya çapfireh a paşîn ve rave dike.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/818734366|title=Horizons of cosmology : exploring worlds seen and unseen|last=Silk|first=Joseph|date=2009|publisher=Templeton Press|isbn=1-59947-364-X|location=West Conshohocken, PA|oclc=818734366}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Singh, Simon (2004). Big Bang: The Origin of the Universe (1st U.S. ed.). New York: Fourth Estate. Bibcode:2004biba.book.....S. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-00-716220-8&lt;/nowiki&gt;. LCCN 2004056306.OCLC 475508230.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;NASA/WMAP Science Team (6 June 2011). &quot;Cosmology: The Study of the Universe&quot;. ''Universe 101: Big Bang Theory''. Washington, D.C.: NASA. Archived from the original on 29 June 2011. Retrieved 18 December 2019. &lt;q&gt;The second section discusses the classic tests of the Big Bang theory that make it so compelling as the most likely valid and accurate description of our universe.&lt;/q&gt;&lt;/ref&gt; Model diyar dike ka gerdûn çawa ji rewşek destpêkê ya [[tîrêj]] û [[Germahî (fizîk)|germahî]]&lt;nowiki/&gt;ya bilind berfireh bûye&lt;ref&gt;Bridge, Mark (Director) (30 July 2014). ''First Second of the Big Bang''. ''How The Universe Works''. Silver Spring, MD. Science Channel.&lt;/ref&gt; ,  û raveyek hemûgir û gelemperî ya diyardeyên çavdêrîkirî ya cûrbecûr pêşkêş dike, di nav de jî pirbûna [[hêmanên sivik]] , tîrêjandina [[paşxaneya mîkropêla kozmîk]] (CMB) , û [[pêkhateya çapfireh]].

Ya girîng, ev [[dîtane]]&lt;nowiki/&gt;ya bi zagona [[Hubble Lemaître]] re hemahenge, ku tê de dibêje ku çiqas [[Komstêrk|komstêr]] dûrtir be, ewqas jî leza dûrbûna wê ya ji [[zemîn]]&lt;nowiki/&gt;ê zêdetir dibe.

Bi ev xwendina me yê [[Berfirehbûna|berfirehbûna gerdûnî]] ya berê bi rêya karanîna [[Zagonên fizîkî|zagonên fizîk]] ên naskirî re , ew dîtaneya gerdûnek ku bi awayek zêde navendîbûyî vedibêje, ku yekjimarîbûnek beriya wê tê ku tê de cih û dem wateyên xwe winda dibin (bi giştî bi navê &quot;[[yekjimarîbûna teqîna gewre]]&quot; tê nasîn).&lt;ref&gt;Chow, Tai L. (2008). Gravity, Black Holes, and the Very Early Universe: An Introduction to General Relativity and Cosmology. New York: Springer.&lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-387-73629-7&lt;/nowiki&gt;. LCCN 2007936678.OCLC 798281050.&lt;/ref&gt; Pîvandinên hûrgilî yên rêjeya firehbûna gerdûnê yekjimarîbûna teqîna gewre derdora berî nuha bi 13.8 [[milyar]] sal cih digire, ev jî weke ku tê zanîn [[temena gerdûnê]] ye.&lt;ref&gt;&quot;Planck reveals an almost perfect universe&quot;. Max-Planck-Gesellschaft. 21 March 2013. Retrieved 17 November 2020.&lt;/ref&gt;

Zanista mirovan, gihîştiye asteke wisa ku bikare şiroveyên grîng liser gerdûnê bike. Gerdûna derveyî xeyalan, terikî û bêsînor. Stêrkên bêhejmar yên ku hûn li esmanê dibînin, tenê 3 hezar ji 300 milyar stêrkên kehkeşana Kadizê ne. Di gerdûnê da derdora 100 milyar kehkeşan hene. Mirovahî timotim jixwe pirs kiriye ku: Gelo ev gerdûn ji berê va jî wiha buye, yan jî her tişt ji cihekê û ji nişkava çêbuye. Têderxistin û keşfa vê yekê ku gerdûn bi derbasbûna demê ra berfireh dibe, di destpêka sedsala derbasbuyî da, bû sedema mitalan. Ligor keşfa fîzîkzanan, diviya ku gerdûn di dema berê da û ji mezinahiyeke pir biçûk va, jidayik bûba. Mijara ku behsa destpêka gerdûn û sosretbûna mezinahî û çawaniya avabûna wê dikir, mirovan xiste fikarên hûr û kûr, ku gelo destpêka gerdûnê çawa buye. Aniha piştî gelek lêkolîn û fikarên kûr, em gihîştine bersivek ku Teqîna Mezin jê ra tê gotin.

==Teqîna Mezin, çî ye?==

Ligor teoriya Teqîna Mezinê, gerdûn ji teqîna rûxar yan hecmeke pir biçûk ku mezinahiya wê ji kunên ser postên mirov jî biçûktire, bi germahî û baristeyeke pir pir mezin, destpê buye. Ligor vê teoriyê, pêkhatin û çêbûna fezayê, dişibe pifkirin û mezinkirina rûbara pifildankekê û madde jî di nav û rûbara derveyî fezaya ku berebere vedibe û berfirehtir dibe ne, wek [https://ku.wikipedia.org/wiki/Made_%28k%C3%AEmya%29 zerre]yên tozê ku li ser rûbara pifildankê ne, ev teqîn ne wek teqîna fezayeke vala ye belke feza jî tevî vê teqînê jidayik buye û di dema berfirebûn û vebûnê da jî, maddeya han bi xwe ra vediguhezîne. Li gor baweriya fîzîkzanan, dem jî bi Teqîna Mezin’ê ra, destpê buye. Piraniya zaniyaran, teoriya Teqîna Mezin’ê, pejirîne. Şirove û mînakên zanistî, pir pir zelal û eşkere bûn, loma jî di sala 1951’an, ofîsa dêra Katolîkan jî ragihand ku teoriya Teqîna Mezin’ê, li dijî pirtûka miqedes nîne. Heta despêka sedsala 19’an, xelk wisa dizanîn ku gerdûn, neguherbar û sabit e. Di sala 1915’an da dema ku Teoriya Nisbiya Einstein, behsa pêkhate û çawbûna [https://ku.wikipedia.org/wiki/Valageh feza], dem û cazibeyê kir, hingî dibêtiya haletên din jî, derket holê. Bi pêşkêşbûna teoriya nisbiyetê, îdî feza dikarî berfireh bibe yan jî were ser hev. Di sala 1917’an da, stêrnasek bi navê Willem de Sitter, teoriya nisbiyetê, esas girt û nîşan da ku gerdûn dikare berfireh bibe. Di sala 1922’an da jî matematîkzanek bi navê Aleksander Friedmann, ji riyên pir hêsantir, karî bigihîje heman encamê. Encama ku Georges Lemaitre’ê feleknas, di sala 1927’an gihîşte wê jî, wek ya berê bû. Ev pêngav, derbarê pejirandina dîtina gerdûna neguherbar da, wek guhertineke mezin dihate dîtin. Bi baweriya Georges Lemaitre, eger em vegerine dema rabirduya gerdûnê, divê maddeya gerdûnê di mezinahiyeke pir biçûk da, berhevî ser hev bûbe û tê da teqînek qewimîbe. Herçend ev dibêtî û îhtîmal, haleteke sosret ji gerdûnê radixiste ber çavan, lê ligor venêrîn û lêkolînên dema ku em têda ne, nibû.

==Sedemên ku em dibêjin, [https://ku.wikipedia.org/wiki/Got%C3%BBb%C3%AAja_bikarh%C3%AAner:Edo_Makuy%C3%AE Teqîna Mezin], qewimiye, çi ne?==

Encamên 3 lêkolînên ku di sedsala derbasbuyî ji aliyê stêrnasan va hatine gotin, bû sedema vê yekê ku em misoger bibin ku gerdûn bi Teqîna Mezinê despêbuye. Ya yekem ev e ku gerdûn, bi derbasbûna demê ra, berfireh dibe, ev jî tê vê wateyê ku fezaya navbera kehkeşanan, timotim mezin û mezintir dibe (ji despêkê heya niha û virha jî). Berfirehbûna gerdûnê jî bû sedem ku em qebûl bikin ku beriya berfirehbûnê, her tişt di derekê da li cem hev bûye. Ya duda jî ev e ku, teoriya Teqîna Mezinê, dikare zêdebûn û belavbûna Helyûm û Dotrium (îzotopa Hîdrojenê) di gerdûnê da, pir baş şirove bike. Germahî, çigalî (bariste) û diyaspora berfirehbar ya gerdûna despêkê, jibo berhemhatina pir zêde ya dendikên ku aniha em dibînin, rewş û haleteke zef baş buye. Sedema sisyan jî ew e ku estêrnasan, karîne Tîrêjên (şewqvedan yan tabişên) background’a gerdûnê û tîrêjên piştî teqîna despêkê yên her aliyên gerdûnê, bibînin û resed bikin. Tîrêjên (tabişên) background’a gerdûnê yan jî şewqvedana (tabişên) background’a gerdûnê, sedema misoger ya pejirandina despêka gerdûnê bi qewimîna teqînekê va ye. Stephen Hawking, derbarê vê yekê da dibêje: Ev keşfa nuwaze, keşfa sedsalê ye.

==Berfirehbûna Gerdûnê==

Di heman dema ku teoriya berfirehbûna gerdûnê, hate ragihandin. Estêrnasek bi navê Vesto Slipher, da zanîn ku hejmara kehkeşanên ku ji me dûr dibin, pir zêdetir e ji yên ku nêzîkê me dibin. Feleknasan, dikarin ji wergirtina ronahiya ku ji kehkeşanekê difûre, têderxin ka ew ji me dûr dibe yan nêzîk. Eger têyfa(Spectrum) ronahiya kehkeşanek ber bi aliyê dirêjahiya pêlên kurtir, veguheze, veguhestina ber bi şîn, hingî kehkeşan nêzîkî me dibe, mînaka pir binavodeng jibo vê mijarê jî guhertina dirêjahiya pêla dengê Ambûlanseke ku nêzîkî me dibe. Eger spectrum ronahiya kehkeşanek ber bi dirêjahiya pêlên bilindtir, veguheze, veguhestina ber bi sor, hingî xuya ye ku kehkeşan vaye ji me dûr dibe, her wekî zêdebûna dirêjahiya pêla dengê Ambûlansek ku vaye ji me dûr dibe. Mezinahiya veguhestina ber bi sor yan şîn, girêdayî leza dûrbûn yan nêzîkbûna kehkeşanê ye. Loma jî Vesto Slipher, dît ku piraniya kehkeşanan xwedî veguhestina ber bi sor in, nek ber bi şîn. Di sala 1929’an da Edwin Hubble, keşf kir ku kehkeşanên ku pir ji me dûrtir in, leza dûrbûna wan ji me jî, zêdetire û leza han jî girêdayî mesafeya wan ji me ye. Bi gotineke din, kehkeşanên ku fasileya wan ji me dûrtir in, xwedî veguhestina ber bi sora mezintir in jî. Mesafeya Kehkeşanên pir ji me dûr, di mezinahiya milyon û milyar sala ronahiyê ye û ev jî tê vê wateyê ku em vaye li rabirduyeke bi mezinahiya milyon û milyar salan ronahiyê, mêze dikin. Di dema rêwîtiya ronahiya kehkeşanan ber bi me, spectruma ronahiya wan ji dirêjahiya pêlên kurtir, ber bi yên bilindtir, veguhestina ber bi sor, vediguheze. Ev veguhestina ber bi sor, jiber firehbûn yan vebûna pêkhateya fezayê ye. Eger dirêjahiya pêlê, 2 caran mezintir bibe, hingî divê gerdûn bi zerîbeya dudan, berfireh bibe. Keşfa Habel’ê ev bû ku digot: sebeba berfirehbûnê, girêdayî mesafeya ku ronahî pîvyaye ye û vedigere ser wê yekê, ka em çiqasî li dema derbasbuyî nihêrîne. Ev jî tê vê wateyê ku em her çiqasî di demê da, vedigerine paş û paşdatir, hingî gerdûn, biçûk û biçûktir e. Eger em rabirduya gerdûna berfirehbar, vekolin û lê hûr bibin, emê bibînin ku mesafeya navbera kehkeşanan, berebere kêmtir û baristeya gerdûnê, berebere zêdetir dibe. Ev proses heta derekê didome ku giş maddeya gerdûnê di rûxar yan hecmeke pir pir biçûk da, tê ser hev û berhevî ser hev dibe ku encama wê prosesê baristeyeke zev zef mezin jibo gerdûna despêkê di dema qewimîna Teqîna Mezinê ye ku mezinahiya wê naye fehmkirinê. Bi parvekirina mesafeya kehkeşanê li ser leza wê ya xwerû, emê karibin dirêjahiya temena gerdûnê, texmîn bikin. Bi vê yekê emê karibin texmîn bikin, ka di çi demekê da, mesafeya me ji kehkeşanên din, sifir buye. Muhasebeyên zaniyar û feleknasan nîşan dide ku Teqîna Mezin, derdora 10 heta 15 milyar salan beriya niha yanê 3 caran zêdetir ji temena Erdê, qewimiye. Jibo îsbatkirina texmîna han, divê em li pey kevintirîn cisma gerdûnê bibin çimku divê temena wê derdora 10 heta 15 milyar salan be, nek zêdetir. Metoda din jî lêkolîna kiryarên radioactive ya îzotopên Uraniumê ye. Em zanin ku temena kevintirîn îzotopên pêkhatî ji kiryarên dendikî ya stêrkên nû û terikî, 10 milyar salan in. Temenên ku hesav kirine, tam ligor texmînên me ne.

==Hebûna zêde ji Helium û Dotrium, li Gerdûnê==

Jiber ku di despêka gerdûnê da dereceya germahiyê pir zêde buye, ev yek dikare sedemek baş be jibo ku Helium û Dotrium beriya pêkhatina her stêrkek, pêkhatine. Ev element di bihevzeliqîna dendikî (Nuclear Fusion) da, berhem tên. Bi bihevzeliqîna Protonek û Notronek, elementa Dotrium yan heman Hydrogena Giran, berhem tê. Ev proses, tenê di dereceyên germahiyên pir zêde wek ya germahiya dendikên stêrkan da dikare pêkwere. Di sala 1946’an da George Gamow, şagirta Friedman, pêşniyar kir ku fusion’a dendikî, dive di gerdûna despêkê da dema ku germahî pir pir zêde bûbe, qewimî be. Navê vê prosesê jî senteza dendikî ye ku dibe sedema berhemhatina Helium û Dotrium( her wisa hinek Lithium û Beryllium) ji behra dagirtî ji gelek Proton û Notronên bi-enerjî gerdûna despêkê. Di despêka 1960’an da, spectruma stêrkên xwecih, nîşan da ku Helium, ji sedî 20 heta 30’ê baristeya stêrkan, pêktîne. Baristeya mayî jî, piranî ji Hydrogenê pêktê. Tenê 2 jêder di gerdûnê da dikarin Heliumê berhem bînin ku yek jê stêrkên li esmanê û ya din jî bombeyên etomî ne. Di her 2 jêderan jî bi riya fusiona dendikî û bihevzeliqîna dendikên (kakilên) Hydrogenan, elementa heliumê berhem tînin ku germahiyeke zef zêde jê berhem tê. Baweriya stêrknasan ew e ku eger giş Heliuma heyî li gerdûnê, bi destê stêrkan berhem hatibe, hingî divê ronahiya esmanê ji ya aniha zêdetir be. Loma jî divê Heliuma heyî, beriya stêrkan berhem hatibe. Çiqasbûna Oxygena heyî di stêrkan, mezinahiya senteza dendikiya stêrkê nîşan dide, çimku stêrkan bi riya fusion dendikî ya Hydrogenê, elementên girantir wek Oxygen, Nitrogen, Carbon û Heliumê berhem tînin. Eger herwek Oxygenê, giş Heliuma heyî li gerdûnê, bi destê stêrkan berhem hatibe, hingî nabe ku em di kehkeşanên ku Oxygen tê da tine ne da, pey hebûna Heliumê bigerin, çimku kehkeşanan beriya berhemhatina elementên giran yên nava stêrkan, pêkhatine. Jibo pêkhatina kehkeşanek, pêwîstî bi jisedî 24 Heliumê heye ku ev yek jî rastbûn yan hebûna teoriya senteza dendikiya BTeqîna Mezinê, erê dike. Ev jî tê wateya ku divê di gerdûna despêkê da, Helium berhem hatibe. Encamên ku heta niha hatine dîtin, nîşan didin ku di gerdûna despêkê da beşek ji çar beşa baristeya gerdûnê bi riya senteza dendikî va veguherîne Heliumê. Şahida din jibo erêkirina senteza dendikî di gerdûna despêkê, Dotrium e. Berevajî Helium, elementa Dotrium tu carî di navenda stêrkan da, berhem nehatiye. Dotriuma berhemhatî di stêrkan di germahiya pir zêde û pestoya zef zêde, di cîda yan jihev bela dibe – di germahiya zêdetir ji milyonek dereceya Kelvinê, Dotriumek û Notronek, tecziye dibin – yan jî vediguhere Heliumê. Stêrknasan di despêka 1970’an da, têderxistin ku sedemeke nexuya di gerdûna aniha, buye sebeba berhemhatina Dotriumê. Lêkolînên ku di sala 1973’an, li ser teyfa cezbî (Absorbtion Spectrum) ya stêrkên nêzîk da hatiye kirin, nîşan dan ku di maddeya ku di mesafeya navbera stêrkan da heye, têda pir kêm Dotrium heye. Jiber ku stêrkan, nikarin Dotriumê berhem bînin, loma jî Dotriuma heyî divê di despêka pêkhatin û çêbûna kehkeşanan yan beriya wê jî, berhem hatibin. Herçend di gerdûna despêkê da, germahî zef zef zêde buye, lê jiber berfirehbûn yan vebûna (expansion) gerdûnê, çigalî û pesto, pir bi lez daketiye û di dema han da jî Dotrium, firsetek jibo tecziyeyê peyda nekiriye. Mezinahiya hebûna Helium û Dotriuma heyî di gerdûnê da, nîşaneke din ji despêkek bi germahiya zêde, jibo gerdûnê ye û ev teqîna mezin jî tam ligor modela Teqîna Mezinê ye.

==Ronahî yan şewqvedana ku ji Bekgranda gerdûnê ber bi me tê==

Sedema sisyan û ya dawî jibo modela Teqîna Mezinê, Ronahiya ku ji Bekgranda gerdûnê ber bi me tê ye. Di sala 1948’an da Gamow, pêşbînî kir, ronahiya ku ji senteza dendikên gerdûna despêkê berhemhatine, hê jî dikare were dîtin û eşkerekirinê. Ew, germahiya pêwîst jibo pêkhatina Helium di gerdûna despêkê da, hesab kir û ligor wê, germahiyê ronahiyên bermayî ji wê prosesê ya di gerdûna îro da, 5 dereceya Kelvinê texmîn kir. Piraniya fîzîkzanan û Gamow bixwe jî, dizanin ku ev germahî jibo şopandinê pir pir kêm û lawaz e. Di sala 1964’an da 2 estêrnasên radiyoyî bi navên Arno Penzias û Rabert Wilson, hewl didan sîgnalên nebaş û mizahim yên bekgrandê ji sîgnalên wergirtî yên antena radiyoyiya xwe, jêbibin. Ew wisa dizanîn ku sedema wan noyzên bekgrandê, zîrça kevokan e ku di antena radiyoya wan da hêlûn çêkirine û ewê bi paqijkirina wan karibin wan noyzana jêbibin lê salek şûnda jî, ew noyz dihatin wergirtin û ew nedikarîn wan jêbibin. Ew têderxistin ku wan noyzana di hemû aliyan da bi şêweyeke wekhev tên wergirtin – çi antena radiyoyiya wan ber bi Rojê bûbe, çi ber bi aliyê navenda kehkeşanê yan ber bi aliyê cihên vala yên esmanê, tenzîm bûbin – ev yek jî nîşan dida ku jêdera sîgnalên han, ji pişt kehkeşanê ye, çimku eger wisa nebiya, wergirtina wekhev di hemû aliyên esmanê, ne mumkin bû. Hevgirtin û yekbûna pir bihêz ya van sîgnalan, nîşan dida ku jêdera wan sîgnalan, pir pir ji me dûr e yan bi gotineke din, di despêka temena gerdûnê, qewimiye. Jêdera van sîgnalan, divê pir bihêz bin ku em aniha jî dikarin wan eşkere bikin. Di dawiyê da, fîzîkzanan têderxistin ku jêdera ronahiyê, ji teqîna despêkê ya gerdûnê ye – tam wek pêşbîniya Gamow – Lê ewê çawa karibin dilniya bibin ku keşfa Penzias û Wilson, heman ronahiya bekgranda gerdûnê ye? Eger jêdera ronahiya han ji Teqîna Mezinê bûbe, hingî divê tam ligor teyfa(spectrum) cismek binavkirî ku cisma reş jê ra tê gotin, tevbigere. Cisma reş, cismek wisa ye ku giş ronahiya ku werdigire, di nav xwe da xweyî dike(cezb dike). Ligor modela Teqîna Mezin, gerdûna despêkê gulokek givaştî ji zerre û ronahiyê buye û germahiya wê pir zêde buye. Di rewş û muhîteke wisa da, zerre timotim li ronahiyê, ketiye, wê cezb kiriye û cardin wê zivirandiye(radiation). Ronahî di rewşeke wiha da, xwediyê teyfa cisma reş e û ev taybetmendiya ronahî di mesafeya rêwîtiya xwe di fezaya berfirehbar(expansion) da, neguher maye. Di teyfa cisma reş da her dirêjahiya pêl, xwediyê şiddeteke taybet e. Ev şiddet di dirêjahiyên ciyawaz da tenê girêdayî germahiya cismê ye û hew. Loma jî stêrknasan bi pîvandina şîddeta ronahî di dirêjahiya pêlên ciyawaz da dikarin bigihîjin encama ku têda behsa wekheviya vê ronahiyê û ronahiya cisma reş dibe. Di 1970’an grûpên cihê, şiddeta ronahiyê di pêlên Macrowave û İnfrared, pîvandin. Giş encaman, wekheviya ronahiya bekgranda gerdûn û cisma reş, erê kirin û ragihandin ku germahiya wê, 3 dereceya Kelvînê ye. Di 1991’an da resedxaneya COBE, pîvandineke misoger ji ronahiya bekgranda gerdûnê encamda û encameke pir ecêb derkete holê. Encama 43 resedan, tam ligor teyfa cisma reş bû. Ev zanyarî hiqqas dişibya teyfa cisma reş ku Table’a teyfa cisma reş, di pişt wan da veşartî dima. Ev yek jî mînaka dawî ji wekhevbûna fîzîka teorîk û encama testên piratîk ya feleknasan bû. Ligor pîvandina setelayta COBE’ê, germahiya ronahiya bekgranda gerdûnê divê 2,726+-0,010 be. Ev jimare jî, ji jimareya esliya ronahiyê, zev kêmtire û sedema vê yekê jî berfirehbûn yan vebûna gerdûnê ye – Gerdûna ku timotim berfirehtir dibe, dirêjahiya pêla ronahiyê bilindtir dike û enerjiya pêlê, dadixîne – ev pêl bi qasî temena gerdûnê di rê da buye heta bigihîje me. Niha îdî stêrknasan dizanin ku gerdûna berfirehbar, dirêjahiya pêla ronahiya bekgranda gerdûnê bi zerîbeya 1000, radike. Şewqvedana piştî Teqîna Mezinê, di demek da qewimiye ku temena gerdûnê, tenê 500,000 sal buye loma jî şewqvedana bekgranda gerdûnê, kevintirîn resede ku heta niha hatiye kirin. Rastî jî ew e ku em qewimînên Teqîna Mezinê, dibînin.

==Encam==

Di sedsala bîstan da, em şahidê pêşketineke mezin di warê nasîna gerdûnê bûn. Me di demên pir nêz da wisa dizanî ku gerdûn neguher e. Kehkeşanên pir ji me dûr ku rojbiroj jî, ji me dûrtir dibin jî, bi me dan zanîn ku gerdûn vaye berfirehtir dibe. Bi rêvîtiya ber bi rabirduya vê gerdûna berfirehbar, emê bigihîjine gerdûna despêkê ku zev zef givişî û germ e. Me di nîveka sedsala bîstan da têderxist ku reaction’ên dendikî ku di gerdûna despêkê qewimîne, nîşaneya zêdebûna Helium û Dotrium, nîsbet bi elementên din e. Bi pêşdetirçunê, em karîn, şewqvedana piştî Teqîna Mezinê ku milyar salan beriya niha qewimîne, eşkere bikin. Di dawiyê da jî, ev gerdûna ku bi Teqîna Mezinê despê buye, mumkine ku wek keşfên din, neguher bimîne. Herçend ku Teqîna Mezin, xeyala mirovan ji gerdûnê ye. Lê niha fîzîkzanên zerreyan di hewla pêşniyarkirina teoriyeke din liser dîrok û tarîxa gerdûnê di çend tirilyoniyoma saniyeyê, piştî Teqîna Mezinê ne. Ew dikarin teoriyên xwe bi riya Lezderên(accelerator) zerreyan, test bikin û qewimînan(yên bi enerjiyên mezin jî) wek ya gerdûna despêkê jî, sîmûlêyt bikin. Jibo fehmkirina vê yekê ku gerdûn çawa despê buye, divê ligor teoriya nisbiyeta gîştî( jiber cazibeya pir pir mezin ya gerdûna despêkê) û mekanîka kuwantomê( jiber çigalî û givişîna gerdûna despêkê) be. Hedefa fîzîka niha, pêşvebirina teoriya kuwantoma cazibeyê ye û divê me bigihîne derek wisa ku em qewimînên dema peydabûn, avabûn û çêbûna gerdûnê, fehm bikin&lt;ref&gt;Meqaleya Yuki D. Takahashi. Wergêr: Edo Makuyî&lt;/ref&gt;.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Zanist]]</text>
      <sha1>afiuehtj8tcgfn1xj20qc85g54zpa0z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çar kitêb di îslamê de</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71809</id>
    <revision>
      <id>1092455</id>
      <parentid>1012762</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:14:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Guherto navê [[Çar pirtûk di îslamê de]] weke [[Çar kitêb di îslamê de]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1057" xml:space="preserve">{{Îslam}}
'''Di îslamê de çar pirtuk''' an '''Çar pirtukên pîroz''' ya pêşîn [[Tewrat]] e ku ji [[Mûsa]] pêxember re hatiye, ya dûyemîn  [[Zebûr]] e ji [[Dawid]] pêxember re hatiye, ya sêyem  [[Încîl]] e ku [[Îsa]] pêxember re hatiye, ya çarem  [[Quran]] e ji [[Muhemmed]] pêxember re ji aliyê [[Xwedê]] ve hatine.

Li gorî îslamê orjînala Tewrat û Zebûr ji aliyê  [[Cihû]]yan ve,&lt;ref&gt;http://www.sorularlarisale.com/makale/15256/kuran-i_kerimde_tevrat_zebur_ve_incilin_tahrif_edildigine_dair_ayetler_var_midir_kutsal_kitaplar_tahrif_edildi_ise_bunu_kitap_ehline_nasil_hangi_deliller_ile_ispatlayabiliriz.html&lt;/ref&gt; orjînala Încîl jî ji aliyê [[Xiristiyan]]an ve hatiye guhertin&lt;ref&gt;http://www.hakikat.com/dergi/88/bsyz8822.html&lt;/ref&gt;lê Quran heta [[Qiyamet]]ê Xwedê diparêze.&lt;ref&gt;Quran, Sûreya [[Hecr]] 9 &lt;/ref&gt;

Ji bo [[misilman]]an pêvûste ku bawerî bi van her sê  pirtûkan ên neguhertî jî bawerî bîne.

== Çavkanî ==
{{Mijarên îslamê}}

[[Kategorî:Dîn]]
[[Kategorî:Cihû]]
[[Kategorî:Îslam]]</text>
      <sha1>l2oe2sohfrd6td4s4bjj5610qie3fpw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092459</id>
      <parentid>1092455</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:17:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bikarhêner</username>
        <id>22655</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1059" xml:space="preserve">{{Îslam}}

'''Di Îslamê de çar kitêb''' an '''Çar kitêbên pîroz''' ya pêşîn [[Tewrat]] e ku ji [[Mûsa]] pêxember re hatiye, ya duyemîn  [[Zebûr]] e ji [[Dawid]] pêxember re hatiye, ya sêyem  [[Încîl]] e ku [[Îsa]] pêxember re hatiye, ya çarem  [[Quran]] e ji [[Muhemmed]] pêxember re ji aliyê [[Xwedê]] ve hatine.

Li gorî Îslamê orjînala Tewrat û Zebûrê ji aliyê [[Cihû]]yan ve,&lt;ref&gt;http://www.sorularlarisale.com/makale/15256/kuran-i_kerimde_tevrat_zebur_ve_incilin_tahrif_edildigine_dair_ayetler_var_midir_kutsal_kitaplar_tahrif_edildi_ise_bunu_kitap_ehline_nasil_hangi_deliller_ile_ispatlayabiliriz.html&lt;/ref&gt; orjînala Încîlê jî ji aliyê [[Xiristiyan]]an ve hatiye guhertin&lt;ref&gt;http://www.hakikat.com/dergi/88/bsyz8822.html&lt;/ref&gt;lê Quran heta [[Qiyamet]]ê Xwedê diparêze.&lt;ref&gt;Quran, Sûreya [[Hecr]] 9 &lt;/ref&gt;

Ji bo [[misilman]]an pêwîst e ku bawerî bi van her sê kitêbên neguhertî jî bawerî bînin.

== Çavkanî ==


{{Mijarên îslamê}}

[[Kategorî:Dîn]]
[[Kategorî:Cihû]]
[[Kategorî:Îslam]]</text>
      <sha1>lxokxv2wfc10raruaq52x55nqfrnq59</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092460</id>
      <parentid>1092459</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:17:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bikarhêner</username>
        <id>22655</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1073" xml:space="preserve">{{Îslam}}

'''Di Îslamê de çar kitêb''' an '''Çar kitêbên pîroz''' ya pêşîn [[Tewrat]] e ku ji [[Mûsa]] pêxember re hatiye, ya duyemîn  [[Zebûr]] e ji [[Dawid]] pêxember re hatiye, ya sêyem  [[Încîl]] e ku [[Îsa]] pêxember re hatiye, ya çarem  [[Quran]] e ji [[Muhemmed]] pêxember re ji aliyê [[Xwedê]] ve hatine.

Li gorî Îslamê orjînala Tewrat û Zebûrê ji aliyê [[Cihû]]yan ve,&lt;ref&gt;http://www.sorularlarisale.com/makale/15256/kuran-i_kerimde_tevrat_zebur_ve_incilin_tahrif_edildigine_dair_ayetler_var_midir_kutsal_kitaplar_tahrif_edildi_ise_bunu_kitap_ehline_nasil_hangi_deliller_ile_ispatlayabiliriz.html&lt;/ref&gt; orjînala Încîlê jî ji aliyê [[Xiristiyan]]an ve hatiye guhertin&lt;ref&gt;http://www.hakikat.com/dergi/88/bsyz8822.html&lt;/ref&gt;lê Quran heta [[Qiyamet]]ê Xwedê diparêze.&lt;ref&gt;Quran, Sûreya [[Hecr]] 9 &lt;/ref&gt;

Ji bo [[misilman]]an pêwîst e ku bawerî bi van her sê kitêbên neguhertî jî bawerî bînin.

== Çavkanî ==
{{çavkanî}} 

{{Mijarên îslamê}}

[[Kategorî:Dîn]]
[[Kategorî:Cihû]]
[[Kategorî:Îslam]]</text>
      <sha1>08aerko7bnuotubg7i96y5j7sltkpug</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092464</id>
      <parentid>1092460</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:35:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1061" xml:space="preserve">{{Îslam}}

'''Di Îslamê de çar kitêb''' an '''Çar kitêbên pîroz''' ya pêşîn [[Tewrat]] e ku ji nebî [[Mûsa]] re hatiye, ya duyemîn [[Zebûr]] e ji nebî [[Dawid]] re hatiye, ya sêyem [[Încîl]] e ku [[Îsa]] pêxember re hatiye, ya çarem [[Quran]] e ji nebî [[Muhemmed]] (s.'e.w) re ji aliyê [[Xwedê]] ve hatine.

Li gorî Îslamê orjînala Tewrat û Zebûrê ji aliyê [[cihû]]yan ve,&lt;ref&gt;http://www.sorularlarisale.com/makale/15256/kuran-i_kerimde_tevrat_zebur_ve_incilin_tahrif_edildigine_dair_ayetler_var_midir_kutsal_kitaplar_tahrif_edildi_ise_bunu_kitap_ehline_nasil_hangi_deliller_ile_ispatlayabiliriz.html&lt;/ref&gt; orjînala Încîlê jî ji aliyê [[xiristiyan]]an ve hatiye guhertin&lt;ref&gt;http://www.hakikat.com/dergi/88/bsyz8822.html&lt;/ref&gt; lê Xwedê Quranê heta [[qiyamet]]ê diparêze.&lt;ref&gt;Quran, Sûreya [[Hecr]] 9 &lt;/ref&gt;

Ji [[misilman]]an re hewce ye ku bi van her çar kitêbên neguhertî jî bawerî bînin.

== Çavkanî ==
{{çavkanî}} 

{{Mijarên îslamê}}

[[Kategorî:Dîn]]
[[Kategorî:Cihû]]
[[Kategorî:Îslam]]</text>
      <sha1>ev02m2lhk7abu4te0q78oflpu0dkmwz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092510</id>
      <parentid>1092464</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T11:53:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[w:WP:HotCat|HC]]: Jêbirina [[Kategorî:Cihû]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1041" xml:space="preserve">{{Îslam}}

'''Di Îslamê de çar kitêb''' an '''Çar kitêbên pîroz''' ya pêşîn [[Tewrat]] e ku ji nebî [[Mûsa]] re hatiye, ya duyemîn [[Zebûr]] e ji nebî [[Dawid]] re hatiye, ya sêyem [[Încîl]] e ku [[Îsa]] pêxember re hatiye, ya çarem [[Quran]] e ji nebî [[Muhemmed]] (s.'e.w) re ji aliyê [[Xwedê]] ve hatine.

Li gorî Îslamê orjînala Tewrat û Zebûrê ji aliyê [[cihû]]yan ve,&lt;ref&gt;http://www.sorularlarisale.com/makale/15256/kuran-i_kerimde_tevrat_zebur_ve_incilin_tahrif_edildigine_dair_ayetler_var_midir_kutsal_kitaplar_tahrif_edildi_ise_bunu_kitap_ehline_nasil_hangi_deliller_ile_ispatlayabiliriz.html&lt;/ref&gt; orjînala Încîlê jî ji aliyê [[xiristiyan]]an ve hatiye guhertin&lt;ref&gt;http://www.hakikat.com/dergi/88/bsyz8822.html&lt;/ref&gt; lê Xwedê Quranê heta [[qiyamet]]ê diparêze.&lt;ref&gt;Quran, Sûreya [[Hecr]] 9 &lt;/ref&gt;

Ji [[misilman]]an re hewce ye ku bi van her çar kitêbên neguhertî jî bawerî bînin.

== Çavkanî ==
{{çavkanî}} 

{{Mijarên îslamê}}

[[Kategorî:Dîn]]
[[Kategorî:Îslam]]</text>
      <sha1>qzedkjba3xkv97t45zu8wtim7341yek</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Angela Melillo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>77560</id>
    <revision>
      <id>1092506</id>
      <parentid>1014618</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T10:08:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>45060</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3512" xml:space="preserve">{{Orphan|date=kanûna pêşîn 2020}}{{Agahîdank mirov/wîkîdane
| roja_jidayikbûnê   = {{Jidayikbûn|20|06|1967|temen=erê}}
| hevwelatî          = {{al2|Îtalî}}
| çînaser            = sînema
}}
'''Angela Melillo''' (jdb. [[20ê hezîranê|20ê hezîrana]] [[1967]] li [[Roma]], [[Îtalya]]) [[Lîstikvan|aktrîseke]] îtalî ya şano û sînemayê ye.

== Televîzyon ==

=== Dans ===
* ''[[Cocco (tv program)|Cocco]]'' (Rai 2, 1989)
* ''[[Stasera mi butto (tv program)|Stasera mi butto]]'' (Rai 2, 1990)
* ''[[Crème Caramel (tv program)|Crème Caramel]]'' (Rai 1, 1991-1992)
* ''[[Il TG delle vacanze]]'' (Canale 5, 1991-1992)
* ''[[Scherzi a parte]]'' (Italia 1, 1992)
* ''[[Il grande gioco dell'oca]]'' (Rai 2, 1993)
* ''[[Una voce per Sanremo]]'' (Tmc, 1993)
* ''[[Il Bagaglino|Saluti e baci]]'' (Rai 1, 1993)
* ''[[Il Bagaglino|Bucce di banana]]'' (Rai 1, 1994)
* ''[[Beato tra le donne]]'' (Rai 1, 1994)
* ''[[Il Bagaglino|Rose Rosse]]'' (Canale 5, 1996)
* ''[[Il Bagaglino|Gran Caffè]]'' (Canale 5, 1998)
* ''La zingara'' (Rai 1, 1999)
===  Karên din ===
* ''[[Il grande gioco del Mercante in fiera]]'' (Tmc, 1996)
* ''[[Alle due su Rai Uno]]'' (Rai 1, 1999-2000) – Co-presenter
* ''[[Sereno variabile]]'' (Rai 2, 2001) – Co-presenter&lt;ref&gt;Realizza i documentari di viaggio: ''Argentiera'', ''Venezia in gondola'', ''Valpusteria: sinfonia pe una valle'', ''La leggenda del Larice'', ''L'intervista impossibile a G. Casanova''&lt;/ref&gt;
* ''[[Il Bagaglino|Marameo]]'' (Canale 5, 2002)
* ''[[Il Bagaglino|Mi consenta]]'' (Canale 5, 2003)
* ''[[The Mole (TV series)|La Talpa]]'' (Rai 2, 2004) – Competitor, '''won'''
* ''[[Domenica in]]'' (Rai 1, 2004-2005) – Co-presenter
* ''[[Il Bagaglino|Facce ride Show]]'' (Rete 4, 2006)
* ''[[Il Bagaglino|Bellissima - Cabaret anti crisi]]'' (Canale 5, 2009)
* ''[[TV Mania]]'' (Rai 2, 2010) –  mevaniya mayîn

== Fîlmnîgarî ==
=== Televîzyon ===
* ''[[La casa delle beffe]]'' 2000 – TV miniseries – Canale 5
* ''[[La palestra]]'' 2003 – TV film– Canale 5 – as Valentina
* ''[[Il maresciallo Rocca|Il maresciallo Rocca 5]]'' 2005 – TV, 2 episodes – Rai 1 – as Elena Neccini
* ''[[Sottocasa]]'' 2006 – TV – Rai 1 – as Tiziana Palme
* ''[[Don Matteo]]'' 2006 – TV, 1 episode – Rai 1 – as Marina
* ''[[La figlia di Elisa – Ritorno a Rivombrosa]]'' 2007 – Miniserie TV, 8 episodes – Canale 5 – as Princess Luisa di Carignano

=== Sînema ===
* ''[[Impotenti esistenziali]]'', directed by [[Giuseppe Cirillo]] (2009)
* ''[[Al posto tuo]]'', directed by [[Max Croci]] (2016)

== Şano ==
* Tre Tre Giù Giulio directed by [[Pier Francesco Pingitore]]
* La Vedova Allegra directed by [[Gino Landi]]
* Troppa Trippa directed by P. Pingitore
* Crem Caramel directed by P. Pingitore
* Mavaffallopoli directed by P. Pingitore
* Tutte pazze per Silvio directed by P. Pingitore
* Romolo e Remolo directed by P. Pingitore
* Facce ride show directed by P. Pingitore
* Miracolo a teatro directed by G. Liguori
* Fashion e confucion directed by P. Mellucci
* Una fidanzata per papà directed by P. Moriconi

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==

* [http://www.benedictaboccoli.it/ Benedicta Boccoli Web page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111229234126/http://www.benedictaboccoli.it/ |date=2011-12-29 }}

{{Commonscat-b|Angela Melillo}}

[[Kategorî:Jidayikbûn 1967]]
[[Kategorî:Aktrîsên îtalî]]
[[Kategorî:Kesên ji Romayê]]
[[Kategorî:Îtalî]]
[[Kategorî:Şanogerên îtalî]]</text>
      <sha1>kmnxd5mcfuh74jgagfr399fyvpv7ihz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tebqa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83274</id>
    <revision>
      <id>1092438</id>
      <parentid>1017419</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T14:14:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>185.255.46.118</ip>
      </contributor>
      <comment>Bajarê Tebqa</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="260" xml:space="preserve">Bajarek li [[Rojavaya Kurdistanê|Rojavayê Kurdistanê]] ye. Girêday bajarê [[Reqa]] ye. Li bajarê Tebqa Kelheya [[قلعة جعبر|Caber]] ya li ser ava [[Firat|Firatê]] tê dîtin. Li bajar [[Kurd]] [[Ereb]] û [[Suryanî|Suryan]] tên dîtin.
{{Kêm}}</text>
      <sha1>mnl4dkmwvzusc53egt76xzapryj2r87</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Şablon:Bajarên Böblingen (navçe)</title>
    <ns>10</ns>
    <id>105498</id>
    <revision>
      <id>1092492</id>
      <parentid>897097</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T00:49:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>599</id>
      </contributor>
      <comment>[[commons:User:Orgullobot/commands|Bot]]: DEU_Landkreis_Böblingen_COA.svg şonê Landkreis_Böblingen_Wappen.svg</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="841" xml:space="preserve">{{Navbox
|name= Bajarên Böblingen (navçe)
|image=[[Image:DEU Landkreis Böblingen COA.svg|30px|Mertal]]
|title=Bajar û şaredariyên [[Böblingen (navçe)]]
|state   = {{{state|autocollapse}}}
|listclass = hlist

|list1=
* [[Aidlingen]]
* [[Altdorf, Böblingen|Altdorf bei Böblingen]]
* [[Böblingen]]
* [[Bondorf]]
* [[Deckenpfronn]]
* [[Ehningen]]
* [[Gärtringen]]
* [[Gäufelden]]
* [[Grafenau, Württemberg|Grafenau]]
* [[Herrenberg]]
* [[Hildrizhausen]]
* [[Holzgerlingen]]
* [[Jettingen (Baden-Württemberg)|Jettingen]]
* [[Leonberg]]
* [[Magstadt]]
* [[Mötzingen]]
* [[Nufringen]]
* [[Renningen]]
* [[Rutesheim]]
* [[Schönaich]]
* [[Sindelfingen]]
* [[Steinenbronn]]
* [[Waldenbuch]]
* [[Weil im Schönbuch]]
* [[Weil der Stadt]]
* [[Weissach]]
}}&lt;noinclude&gt;

[[Kategorî:Şablonên Baden-Württemberg|Boblingen]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>24q89zd9h60539d3izmhxa0auxo5dkt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lauffen am Neckar</title>
    <ns>0</ns>
    <id>105999</id>
    <revision>
      <id>1092490</id>
      <parentid>1048030</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T23:05:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>599</id>
      </contributor>
      <comment>[[commons:User:Orgullobot/commands|Bot]]: Lauffen_am_Neckar_-_Regiswindiskirche_-_Ansicht_von_SO_über_den_Neckar_(2).jpg şonê Lauffen_a.N._-_die_Regiswindiskirche_auf_ihrem_Felsen_über_dem_Neckar_2.jpg</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="684" xml:space="preserve">{{Agahîdank wargeh/wîkîdane
|nav=Lauffen
|wêne sernûçe=Dîmenek ji bajêr
}}
'''Lauffen''' bajarokekî [[navçeyên Almanyayê|navçeya ''(Landkreis)'']] [[Heilbronn (navçe)|Heilbronn]]ê ya herêma [[Baden-Württemberg]] a [[Almanya]]yê ye.&lt;ref&gt;{{Deutsche-staedte.de}}&lt;/ref&gt;

== Erdnîgarî ==
[[Wêne:Lauffen am Neckar - Regiswindiskirche - Ansicht von SO über den Neckar (2).jpg|thumb|{{Girêdan|Regiswindiskirche (Lauffen am Neckar)|de}}]]
{{...}}

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

== Girêdanên derve ==
{{Commonscat-b}}

{{Bajarên Heilbronn (navçe)}}

[[Kategorî:Bajarokên Baden-Württemberg]]
[[Kategorî:Heilbronn (navçe)]]

{{BadenWürttemberg-erdnîgarî-şitil}}</text>
      <sha1>91zalzm4ia9djiktq108nvuogtir0mh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gustavo Petro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128715</id>
    <revision>
      <id>1092498</id>
      <parentid>1089733</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T03:40:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Chien</username>
        <id>51859</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10442" xml:space="preserve">{{Agahîdank xwedî meqam
| nav                 = Gustavo Petro
| bernav              = 
| navê_rastî          = 
| zimanê_navê_rastî   = 
| wêne                = 03GustavoPetro.jpg
| sernavê_wêne        = 
| mezinahiya_wêne     = 
| meqam               = 
| tevî                = 
| hevserok            = 
| dawiya_dewrê        = 
| destpêka_dewrê      = 
| berê                = 
| paşê                = 
| serokkomar          = 
| cîgirserok          = 
| serokwezîr          = 
| cîgirên_serokwezîrê = 
| koma_meclîsê        = 
| herêma_hilbijartinê = 
| 1navê_vala          = 
| 1navê_daneyê        = 
| 2navê_vala          = 
| 3navê_vala          = &lt;!--                             meqam1   heta meqam16ê diçe            --&gt;
| meqam1              = 
| tevî1               = 
| hevserok1           = 
| destpêka_dewrê1     = 
| dawiya_dewrê1       = 
| dewr1               = 
| berê1               = 
| paşê1               = 
| herêma_hilbijartinê1 = 
| 1navê_vala1         = 
| 1navê_daneyê1       = 
| 2navê_vala1         = 
| 2navê_daneyê1       = &lt;!--                                     meqam2            --&gt;
| meqam2              = 
| tevî2               = 
| hevserok2           = 
| destpêka_dewrê2     = 
| dawiya_dewrê2       = 
| dewr2               = 
| berê2               = 
| paşê2               = &lt;!--                                     Agahiyên kesane            --&gt;
| navê_jidayikbûnê    = Gustavo Francisco Petro Urrego
| roja_jidayikbûnê    = {{Jidayikbûn|19|4|1960|temen=erê}}
| cihê_jidayikbûnê    = [[Ciénaga de Oro]], [[Córdoba]], [[Kolombiya]]
| roja_mirinê         = 
| cihê_mirinê         = 
| cihê_goristanê      = 
| partî               = 
| partiyên_din        = 
| hevwelatî           = [[Kolombiya]]
| netewe              = Kolombî
| hevjîn              = 
| partner             = 
| zarok               = 5
| dê                  = 
| bav                 = 
| cîwar               = 
| perwerde            = 
| pîşe                = Siyasetmedar, aborîzan
| xelat               = 
| vala1               = 
| dane1               = 
| malper              = 
| şanenav             = 
| jêrenot             = 
}}
'''Gustavo Francisco Petro Urrego''' yan jî '''Gustavo Petro''', ({{Jidayikbûn|19|4|1960|j=1}} li
[[Ciénaga de Oro]], [[Córdoba]], [[Kolombiya]]) aborînas, siyasetmedar, gerîlayekî berê, senator û serokê hilbijartî yê [[Kolombiya|Kolombiyayê]] ye.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://especiales.semana.com/elecciones-presidenciales-2018/candidatos-hoja-de-vida/gustavo-petro.html|title=Gustavo Petro Urrego: hoja de vida del candidato de 'Colombia Humana'|last=Semana.com|website=Gustavo Petro Urrego: hoja de vida del candidato de 'Colombia Humana'|language=es-CO|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/06/19/gustavo-petro-perfil-ganador-izquierda-presidencia-colombia-orix/|title=Quién es Gustavo Petro, el ganador de las elecciones en Colombia que alcanzó más de 11 millones de votos|date=2022-06-19|website=CNN|language=es|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt; Gustavo Petro, [[Rodolfo Hernández Suarez]] di gera dengdayîna duyemîn a hilbijartinên serokatiya [[Kolombiya|Kolombiyayê]] ya sala 2022an de di 19ê hezîranê de têk bir û bû serokê [[Kolombiya|Kolombiyayê]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/live/2022/06/19/world/colombia-election-results|title=Colombia Election: Gustavo Petro Makes History in Presidential Victory|last=Turkewitz|first=Julie|date=2022-06-19|website=The New York Times|language=en-US|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.ft.com/content/33d30a93-0f48-41ee-9847-4503c79ca7d9|title=Leftist Gustavo Petro wins Colombian presidency|date=2022-06-20|website=Financial Times|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/americas/colombians-head-polls-tightest-election-recent-memory-2022-06-19/|title=Colombia elects former guerrilla Petro as first leftist president|last=Bocanegra|first=Nelson|last2=Griffin|first2=Oliver|date=2022-06-20|website=Reuters|language=en|access-date=2022-06-20|last3=Vargas|first3=Carlos}}&lt;/ref&gt; Wî di hilbijartinên serokatiyê yên [[Kolombiya|Kolombiyayê]] de herî zêde dengên ku her berbijarek ku heta niha wergirtiye, bidest xistiye.

Petro, di 17e saliya xwe de bûye endamê Tevgera 19ê Nîsanê ya Gerîllayê ku piştre derbasî Partiya Yekîtiya Demokratîk M-19 bû ku partiyeke siyasî ya ku di sala 1991an de jibo endamê Meclîsa Nûneran hatiye hilbijartin. Piştê hilbijartina parlementoya Kolombiyayê ya sala 2006an de bi dengê herî zêdeyê duyemîn wekî endamê [[Partiya Demokratîk a Alternatîf]] (PDA) dibe senator. Di sala 2009an de, wî ji erka xwe îstifa kir ku di hilbijartinên serokatiya [[Kolombiya|Kolombiyayê]] ya 2010an de bibe namzed û di vî hilbijartinê de bû çaremîn.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.efe.com/efe/english/world/gustavo-petro-colombia-s-unorthodox-left-wing-presidential-candidate/50000262-3651818|title=Gustavo Petro, Colombia's unorthodox left-wing presidential candidate|website=www.efe.com|language=en|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt;

Piştî nakokiyên îdeolojîk bi serokên PDA re, wî tevgera Humane Colombia damezrand ku ji bo şaredariya Bogotá bibe namzed. Di 30yê cotmeh 2011an de di hilbijartinên herêmî de weku şaredarê [[Bogotá|Bogota]] hate hilbijartin û di 1ê çileya 2012an de dest bi karê xwe kir. Di sala 2013an de bi jibo xebatên wî yên di derbarê avhewayê yên di dema wezîfeya wî de &quot;Rêberiya Avhewa û Bajêr&quot; li seranserê cîhanê wergirtiye.

==Jînenîgarî==
Petro li Ciénaga de Oro, li beşa Kordoba, di sala 1960an de ji dayik bûye.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.lafm.com.co/politica/gustavo-petro-dice-que-es-italiano-y-no-necesita-visa-estados-unidos|title=Gustavo Petro dice que es italiano y no necesita visa a Estados Unidos|last=FM|first=La|date=2018-12-05|website=www.lafm.com.co|language=spanish|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt; Dê û bavê wî cotkar in û bi eslê xwe îtalî ye.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.jstor.org/stable/j.ctvb938xz|title=Filosofía y prensa en Colombia: El caso del magazín dominical de El Espectador (1980 - 1990)|last=Soto|first=Damián Pachón|date=2016|publisher=Ediciones USTA|isbn=978-958-631-939-3|edition=1|doi=10.2307/j.ctvb938xz.18}}&lt;/ref&gt; Petro bi baweriya xiristiyaniya katolîk mezin bûye û her çend wî hebûna Xwedê jî bipirse jî diyar kiriye ku dîtina wî ya Xwedê ji ber teolojiya rizgariyê heye.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.lalenguacaribe.co/2018/nacional/el-candidato-presidencial-gustavo-petro-ante-mas-de-30-mil-personas-dice-que-no-cree-en-dios/|title=El candidato presidencial Gustavo Petro ante más de 30 mil personas dice que no cree en Dios|last=Caribe|first=Redacción|date=2018-04-15|website=LA LENGUA CARIBE|language=es|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt; 

Jibo pêşerojek baştir, malbata Petro biryar da û di salên 1970an de koçî bajarokê [[Zipaquirá|Zipaquiráyê]] ku li herêma navend a [[Kolombiya|Kolombiyayê]] li bakurê [[Bogotá|Bogotáyê]] ye.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20210524052721/http://www.colombia-politics.com/gustavo-petro-political-biography/|title=Gustavo Petro, a political biography - Colombia PoliticsColombia Politics|date=2021-05-24|website=web.archive.org|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt; 

Petro di 17e saliya xwe de bû endamê Tevgera 19ê Nîsanê û tevlî çalakiyan bû. Di 19ê avrêlê de Petro bû rêberê tevgerê û di sala 1981an de wekî ombudsmanê [[Zipaquirá]] û ji sala 1984an heta sala 1986an wekî endamê meclîsê hate hilbijartin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20210514043827/https://www.semana.com/pais/articulo/destituido-alcalde-gustavo-petro/189317/|title=¿Quién es Gustavo Petro?|date=2021-05-14|website=web.archive.org|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt;
===Gerîllatiya M-19yê===
Di temenek ciwan de (dora 17e saliya xwe de) Petro bû endamê [[Tevgera 19ê Avrêlê]] (M-19) ku tevgerek rêxistina şoreşger a [[Kolombiya|Kolombiyayê]] ye, di sala 1974an de li dijî Koalîsyona Eniyê piştî çalakiya sextekariyê di hilbijartinên 1970an de derketiye holê.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://worldcat.org/oclc/947612698|title=Aquel 19 será|last=1953-|first=Villamizar Herrera, Darío,|date=1995|publisher=Planeta|oclc=947612698}}&lt;/ref&gt;

Di sala 1985an de Petro ji aliyê artêşê ve ji ber tawanbarkirina wergirtina neqanûnî ya çekan hate girtin.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.lasillavacia.com/historias/silla-nacional/volvera-a-jugar-el-pasado-de-petro-en-esta-campana-/|title=¿Volverá a jugar el pasado de Petro en esta campaña?|last=Vacía|first=La Silla|website=La Silla Vacía - Últimas noticias locales y nacionales|language=es|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt;
===Perwerdehiya wî===
Petro ji [[Zenîngeha Universidad Externado de Colombia]] dîplomeya xwe yê aboriyê stand û li [[Escuela Superior de Administración Pública]] (ESAP) dest bi xwendina lîsansa bilind kir. Paşê, wî bawernameya masterê di warê aborî de li [[Universidad Javeriana]] yê wergirt.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.citymayors.com/mayors/bogota-mayor-petro.html|title=City Mayors: Gustavo Petro - Mayor of Bogota|website=www.citymayors.com|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bloomberg.com/markets/stocks|title=Stocks|website=Bloomberg.com|language=en|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt; Piştê demekê kurt Petro çû [[Belçîka|Belçîkayê]] û li [[Université catholique de Louvain]] di beşa Aborî û Mafên Mirovan de dest bi xwendina bilind kir û bi xwendina xwe ya doktorayê di rêveberiya giştî de li [[Zanîngeha Salamanca]] ya [[Spanya|Spanyayê]] perwerdeya xwe berdewam kir.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.semana.com/nacion/articulo/gustavo-petro-progresista/247166-3/|title=Gustavo Petro, el 'progresista'|last=Semana|date=2011-09-29|website=Semana.com   Últimas Noticias de Colombia y el Mundo|language=spanish|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20151211053515/http://www.urosario.edu.co/Plaza-Capital/POLITICA/Perfil-del-nuevo-alcalde-de-Bogota/|title=Perfil de Gustavo Petro - Universidad del Rosario|date=2015-12-11|website=web.archive.org|access-date=2022-06-21}}&lt;/ref&gt;

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Siyasetmedarên kolombî]]</text>
      <sha1>awasare176bo6ry7m09afb9ghk9bcgm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind li Swêdê</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128963</id>
    <revision>
      <id>1092431</id>
      <parentid>1092429</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T12:51:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Zanîngehên högskola yên dewletî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7259" xml:space="preserve">[[Wêne:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|thumb|Zanîngeha Uppsalayê]]
[[Wêne:Universitetsbyggnaden i Lund, september 2014.jpg|thumb|Zanîngeha Lundê (2014)]]
[[Wêne:Stockholms universitet, flygfoto 2014-09-20.jpg|thumb|Zanîngeha Stockholmê (2014)]]

Eve '''lîsteya [[Zanîngeh|zanîngehên]] [[Swêd|Swêdê]]''' li gorî [[Qanûna Xwendina Bilind a Swêdê]] ya sala 1993an. Ev qanûn cara dawî di meha kanûna paşîn a 2006an de hate guherandin. Piraniya xwendegehên bilind li Swêdê dewletî ne.

Sîstema xwendina bilind a Swêdê, ji ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û ''[[högskola]]'' (&quot;xwendegehên bilind&quot;) pêk tê. ''Högskola'' du astên zanîngehê pêşkêş dikin: asta bingehîn (''grundnivå'') ji bo mezûnbûnê û dîplomeya akademîk a bingehîn û asta pêşketî (''avancerad nivå'') ji bo dîploma [[master]] ([[MA]]); zanîngeh jî ji bilî van du astan, asta lêkolînê (''forskarnivå'') ji bo [[doktora]]yê ([[PhD]]) pêşkêş dike. 

Hin zanîngeh hîn jî bi swêdî ji xwe re dibêjin ''högskola'', nemaze saziyên pispor ên kevnar ên di endezyariyê û nojdariyê de (mîna Enstîtuya Teknolojiyê ya Şahane KTH jê re dibêjin &quot;Kungliga Tekniska Högskolan&quot; û Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers jî jê re dibêjin &quot;Chalmers Tekniska Högskola&quot;). Lê bi kurdî, hem ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û hem jî ''högskola'' &quot;zanîngeh&quot; in.

== Zanîngehên dewletî ==
Rêza pêşîn li gorî sala pêkanîna wan wekî zanîngehê ye. Bi tenê [[Zanîngeha Uppsalayê]] (di 1477an de hate pêkanîn &lt;ref&gt;[http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/ Uppsala University History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111114073016/http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/|date=14 November 2011}}&lt;/ref&gt; ) û [[Zanîngeha Lundê]] (di 1666an de hate sazkirin &lt;ref&gt;[http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history A BRIEF HISTORY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120303062328/http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history|date=3 March 2012}}&lt;/ref&gt; ) bi rastî wekî ''zanîngeh'' hatine damezrandin, lê hemî zanîngehên din, ji ''högskola'' (kolêja zanîngehê) bûne bi statûya zanîngehê bilind kirin.

Du zanîngeh hene ku di bin desthilatdariya dîrokî ya Swêdê de hatine danîn; [[Zanîngeha Tartuyê]] di sala 1632an de (niha li [[Estonya]]yê ye) û [[Akademiya Şahane ya Turkuyê]] (dû re navê wê wekî Zanîngeha Helsinkiyê hat guherandin) di sala 1640î de hate pêkanîn, nuha li [[Fînlenda|Fînlendayê]] ye.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Navê zanîngehê&lt;br&gt;(bi kurdî)
!Navê zanîngehê (bi swêdî)
!Sala pêkanîna&lt;br&gt;zanîngehê
!Sala bingehanîna&lt;br&gt;xwendegehê
! Hejmara xwendekaran&lt;br&gt;(FTE, 2013) &lt;ref&gt;[http://www.uk-ambetet.se/download/18.32335cb414589905b28acd/1403531087408/arsrapport-2014.pdf Swedish Higher Education Authority (''UK Ämbetet'') - Annual report 2014 (bi swêdî), page 121ff]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Zanîngeha Uppsalayê]] (Û)
| [[Uppsala universitet]] (UU)
| 1477
| 1477
| 18 347
|-
| [[Zanîngeha Lundê]] (LU)
| [[Lunds universitet]] (LU)
| 1666
| 1425
| 23 539
|-
| [[Zanîngeha Göteborgê]] (GU)
| [[Göteborgs universitet]] (GU)
| 1954
| 1891
| 21 121
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê]] (SU)
| [[Stockholms universitet]] (SU)
| 1960
| 1878
| 22 434
|-
| [[Enstîtuya Karolinska]] (KI)
| [[Karolinska institutet]] (KI)
| 1965
| 1810
| 5 641
|-
| [[Zanîngeha Umeå]] (UmU)
| [[Umeå universitet]] (UmU)
| 1965
| 1965
| 13 389
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Şahane]] (KTH)
| [[Kungliga tekniska högskolan]] (KTH)
| 1970
| 1827
| 10 544
|-
| [[Zanîngeha Linköpingê]] (LiU)
| [[Linköpings universitet]] (LiU)
| 1975
| 1969
| 15 252
|-
| [[Zanîngeha Swêdî ya Zanistên Çandiniyê]] (SLU)
| [[Sveriges lantbruksuniversitet]] (SLU)
| 1977
| 1775
| 3 515
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Luleå]] (LTU)
| [[Luleå tekniska universitet]] (LTU)
| 1997
| 1971
| 6 509
|-
| [[Zanîngeha Karlstadê]] (KAU)
| [[Karlstads universitet]] (KAU)
| 1999
| 1977
| 6 717
|-
| [[Zanîngeha Örebroyê]] (ORU)
| [[Örebro universitet]] (ORU)
| 1999
| 1977
| 7 581
|-
| [[Zanîngeha Swêda Navîn]] (MIUN)
| [[Mittuniversitetet]] (MIUN)
| 2005
| 1993
| 5 946
|-
| [[Zanîngeha Linnaeus]] (LNU)
| [[Linnéuniversitetet]] (LNU)
| 2010
| 1967 ([[Zanîngeha Växjöyê]]) &lt;br&gt; 1977 ([[Zanîngeha Kalmarê]])
| 11 663
|-
| [[Zanîngeha Malmöyê]] (Mau)
| [[Malmö universitet]] (Mau)
| 2018
| 1998
| 12 566
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]] (MDU)
| [[Mälardalens universitet]] (MDU)
| 2022
| 1977
| 16 000
|}
[[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) zanîngehek bû ku niha bi [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) re bûye yek, di sala 2010an de dibe [[Zanîngeha Linnaeus]].

== Zanîngehên ''högskola'' yên dewletî ==
''Högskola'', saziyeke xwendina bilind e, mîna zanîngehê lê bi gelemperî piçûktir e. Berevajî zanîngehan högskola di dayîna bawernameyên doktorayê (PhD) de tixûbdar e. Hikûmeta Swêdê maf daye hin ''högskola'' ku di hin warên taybet de doktora bidin. Wekî din, piraniya ''högskola'' bi zanîngehên mezintir re peymanan çêdikin ji bo pêkanîna bernameyên doktorayê.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Zanîngeh-''Högskola''
!Navê bi swêdî
!Sala pêkanîna wek zanîngeh-''högskola''
|-
| [[Enstîtuya Şahane ya Hunerê]]
|
| 1735
|-
| [[Kolêja Şahane ya Muzîkê li Stockholmê]]
|
| 1771
|-
| Zanîngeha Konstfack&lt;br&gt;''Konstfack''&lt;/br&gt;
|
| 1844
|-
| [[Zanîngeha Boråsê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Dalarna]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]]
|
| 1977 (di 2022an de bû zaningeh)
|-
| [[Zanîngeha Kristianstadê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Skövdeyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Gävleyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Halmstadê]]
|
| 1983
|-
| [[Enstîtuya Teknolojiyê ya Blekingeyê]]
|
| 1989
|-
| [[Zanîngeha Rojava, Swêd]]&lt;br&gt;''Högskolan Väst''
|
| 1990
|-
| [[Zanîngeha Södertörnê]]
|
| 1996
|-
| [[Zanîngeha Parastina Swêdê]]&lt;br&gt;''Försvarshögskolan''
|
| 2008
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê ya Hunerê]]
|
| 2014
|}

* [[Zanîngeha Gotlandê]] (1998 - 2013) ''högskola'' dibû ku naha bi [[zanîngeha Uppsalayê]] re bûye yek û bûye [[kampus]]a Gotland a zanîngeha Uppsalayê.
* [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) ''högskola'' dibû ku niha bi [[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) re bûye yek, di sala 2010an de bû [[Zanîngeha Linnaeus]].

== ''Högskola'' û zanîngehên taybet ==
Heft saziyên perwerdehiya bilind ên taybet hene ku mafê dayîna mezûnên post-lîsansê hene.
*[[Dibistana Teolojiyê ya Johannelundê]] li Uppsalayê
*[[Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers]] li Göteborg
*[[Dibistana Aboriyê ya Stockholmê]]
*[[Weqfa Zanîngeha Jönköpingê]]
*[[Zanîngeha Ersta Sköndal Bräcke]]
*[[Zanîngeha Sophiahemmet]]
*[[:sv:Enskilda högskolan Stockholm|Zanîngeha Stockholmê (Enskilda Högskolan Stockholm)]] . &lt;ref&gt;Swedish Council for Higher Education.[https://www.uhr.se/en/start/recognition-of-foreign-qualifications/enic-naric-sweden/List-of-HEIs-in-Sweden/ &quot;List of recognised higher education institutions in Sweden&quot;], 2019-12-04. Retrieved on 2020-08-04.&lt;/ref&gt;

== Têbînî û çavkanî ==
{{Çavkanî|2}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Zanîngehên Swêdê]]
[[Kategorî:Zanîngeh]]</text>
      <sha1>0cb815mf9mkkkf7ik37a0mx8htclpnz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092432</id>
      <parentid>1092431</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T12:53:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Zanîngehên dewletî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7265" xml:space="preserve">[[Wêne:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|thumb|Zanîngeha Uppsalayê]]
[[Wêne:Universitetsbyggnaden i Lund, september 2014.jpg|thumb|Zanîngeha Lundê (2014)]]
[[Wêne:Stockholms universitet, flygfoto 2014-09-20.jpg|thumb|Zanîngeha Stockholmê (2014)]]

Eve '''lîsteya [[Zanîngeh|zanîngehên]] [[Swêd|Swêdê]]''' li gorî [[Qanûna Xwendina Bilind a Swêdê]] ya sala 1993an. Ev qanûn cara dawî di meha kanûna paşîn a 2006an de hate guherandin. Piraniya xwendegehên bilind li Swêdê dewletî ne.

Sîstema xwendina bilind a Swêdê, ji ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û ''[[högskola]]'' (&quot;xwendegehên bilind&quot;) pêk tê. ''Högskola'' du astên zanîngehê pêşkêş dikin: asta bingehîn (''grundnivå'') ji bo mezûnbûnê û dîplomeya akademîk a bingehîn û asta pêşketî (''avancerad nivå'') ji bo dîploma [[master]] ([[MA]]); zanîngeh jî ji bilî van du astan, asta lêkolînê (''forskarnivå'') ji bo [[doktora]]yê ([[PhD]]) pêşkêş dike. 

Hin zanîngeh hîn jî bi swêdî ji xwe re dibêjin ''högskola'', nemaze saziyên pispor ên kevnar ên di endezyariyê û nojdariyê de (mîna Enstîtuya Teknolojiyê ya Şahane KTH jê re dibêjin &quot;Kungliga Tekniska Högskolan&quot; û Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers jî jê re dibêjin &quot;Chalmers Tekniska Högskola&quot;). Lê bi kurdî, hem ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û hem jî ''högskola'' &quot;zanîngeh&quot; in.

== Zanîngehên dewletî ==
Rêza pêşîn li gorî sala pêkanîna wan wekî zanîngehê ye. Bi tenê [[Zanîngeha Uppsalayê]] (di 1477an de hate pêkanîn &lt;ref&gt;[http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/ Uppsala University History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111114073016/http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/|date=14 November 2011}}&lt;/ref&gt; ) û [[Zanîngeha Lundê]] (di 1666an de hate sazkirin &lt;ref&gt;[http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history A BRIEF HISTORY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120303062328/http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history|date=3 March 2012}}&lt;/ref&gt; ) bi rastî wekî ''zanîngeh'' hatine damezrandin, lê hemî zanîngehên din, ji ''högskola'' (kolêja zanîngehê) bûne bi statûya zanîngehê bilind kirin.

Du zanîngeh hene ku di bin desthilatdariya dîrokî ya Swêdê de hatine danîn; [[Zanîngeha Tartuyê]] di sala 1632an de (niha li [[Estonya]]yê ye) û [[Akademiya Şahane ya Turkuyê]] (dû re navê wê wekî Zanîngeha Helsinkiyê hat guherandin) di sala 1640î de hate pêkanîn, nuha li [[Fînlenda|Fînlendayê]] ye.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Navê zanîngehê&lt;br&gt;(bi kurdî)
!Navê zanîngehê (bi swêdî)
!Sala pêkanîna&lt;br&gt;wekî zanîngehê
!Sala bingehanîna&lt;br&gt;xwendegehê
! Hejmara xwendekaran&lt;br&gt;(FTE, 2013) &lt;ref&gt;[http://www.uk-ambetet.se/download/18.32335cb414589905b28acd/1403531087408/arsrapport-2014.pdf Swedish Higher Education Authority (''UK Ämbetet'') - Annual report 2014 (bi swêdî), page 121ff]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Zanîngeha Uppsalayê]] (Û)
| [[Uppsala universitet]] (UU)
| 1477
| 1477
| 18 347
|-
| [[Zanîngeha Lundê]] (LU)
| [[Lunds universitet]] (LU)
| 1666
| 1425
| 23 539
|-
| [[Zanîngeha Göteborgê]] (GU)
| [[Göteborgs universitet]] (GU)
| 1954
| 1891
| 21 121
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê]] (SU)
| [[Stockholms universitet]] (SU)
| 1960
| 1878
| 22 434
|-
| [[Enstîtuya Karolinska]] (KI)
| [[Karolinska institutet]] (KI)
| 1965
| 1810
| 5 641
|-
| [[Zanîngeha Umeå]] (UmU)
| [[Umeå universitet]] (UmU)
| 1965
| 1965
| 13 389
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Şahane]] (KTH)
| [[Kungliga tekniska högskolan]] (KTH)
| 1970
| 1827
| 10 544
|-
| [[Zanîngeha Linköpingê]] (LiU)
| [[Linköpings universitet]] (LiU)
| 1975
| 1969
| 15 252
|-
| [[Zanîngeha Swêdî ya Zanistên Çandiniyê]] (SLU)
| [[Sveriges lantbruksuniversitet]] (SLU)
| 1977
| 1775
| 3 515
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Luleå]] (LTU)
| [[Luleå tekniska universitet]] (LTU)
| 1997
| 1971
| 6 509
|-
| [[Zanîngeha Karlstadê]] (KAU)
| [[Karlstads universitet]] (KAU)
| 1999
| 1977
| 6 717
|-
| [[Zanîngeha Örebroyê]] (ORU)
| [[Örebro universitet]] (ORU)
| 1999
| 1977
| 7 581
|-
| [[Zanîngeha Swêda Navîn]] (MIUN)
| [[Mittuniversitetet]] (MIUN)
| 2005
| 1993
| 5 946
|-
| [[Zanîngeha Linnaeus]] (LNU)
| [[Linnéuniversitetet]] (LNU)
| 2010
| 1967 ([[Zanîngeha Växjöyê]]) &lt;br&gt; 1977 ([[Zanîngeha Kalmarê]])
| 11 663
|-
| [[Zanîngeha Malmöyê]] (Mau)
| [[Malmö universitet]] (Mau)
| 2018
| 1998
| 12 566
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]] (MDU)
| [[Mälardalens universitet]] (MDU)
| 2022
| 1977
| 16 000
|}
[[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) zanîngehek bû ku niha bi [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) re bûye yek, di sala 2010an de dibe [[Zanîngeha Linnaeus]].

== Zanîngehên ''högskola'' yên dewletî ==
''Högskola'', saziyeke xwendina bilind e, mîna zanîngehê lê bi gelemperî piçûktir e. Berevajî zanîngehan högskola di dayîna bawernameyên doktorayê (PhD) de tixûbdar e. Hikûmeta Swêdê maf daye hin ''högskola'' ku di hin warên taybet de doktora bidin. Wekî din, piraniya ''högskola'' bi zanîngehên mezintir re peymanan çêdikin ji bo pêkanîna bernameyên doktorayê.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Zanîngeh-''Högskola''
!Navê bi swêdî
!Sala pêkanîna wek zanîngeh-''högskola''
|-
| [[Enstîtuya Şahane ya Hunerê]]
|
| 1735
|-
| [[Kolêja Şahane ya Muzîkê li Stockholmê]]
|
| 1771
|-
| Zanîngeha Konstfack&lt;br&gt;''Konstfack''&lt;/br&gt;
|
| 1844
|-
| [[Zanîngeha Boråsê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Dalarna]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]]
|
| 1977 (di 2022an de bû zaningeh)
|-
| [[Zanîngeha Kristianstadê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Skövdeyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Gävleyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Halmstadê]]
|
| 1983
|-
| [[Enstîtuya Teknolojiyê ya Blekingeyê]]
|
| 1989
|-
| [[Zanîngeha Rojava, Swêd]]&lt;br&gt;''Högskolan Väst''
|
| 1990
|-
| [[Zanîngeha Södertörnê]]
|
| 1996
|-
| [[Zanîngeha Parastina Swêdê]]&lt;br&gt;''Försvarshögskolan''
|
| 2008
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê ya Hunerê]]
|
| 2014
|}

* [[Zanîngeha Gotlandê]] (1998 - 2013) ''högskola'' dibû ku naha bi [[zanîngeha Uppsalayê]] re bûye yek û bûye [[kampus]]a Gotland a zanîngeha Uppsalayê.
* [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) ''högskola'' dibû ku niha bi [[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) re bûye yek, di sala 2010an de bû [[Zanîngeha Linnaeus]].

== ''Högskola'' û zanîngehên taybet ==
Heft saziyên perwerdehiya bilind ên taybet hene ku mafê dayîna mezûnên post-lîsansê hene.
*[[Dibistana Teolojiyê ya Johannelundê]] li Uppsalayê
*[[Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers]] li Göteborg
*[[Dibistana Aboriyê ya Stockholmê]]
*[[Weqfa Zanîngeha Jönköpingê]]
*[[Zanîngeha Ersta Sköndal Bräcke]]
*[[Zanîngeha Sophiahemmet]]
*[[:sv:Enskilda högskolan Stockholm|Zanîngeha Stockholmê (Enskilda Högskolan Stockholm)]] . &lt;ref&gt;Swedish Council for Higher Education.[https://www.uhr.se/en/start/recognition-of-foreign-qualifications/enic-naric-sweden/List-of-HEIs-in-Sweden/ &quot;List of recognised higher education institutions in Sweden&quot;], 2019-12-04. Retrieved on 2020-08-04.&lt;/ref&gt;

== Têbînî û çavkanî ==
{{Çavkanî|2}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Zanîngehên Swêdê]]
[[Kategorî:Zanîngeh]]</text>
      <sha1>7cin5jo8bkmwyg25zfebwd23w1owqxw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092433</id>
      <parentid>1092432</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T12:54:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Zanîngehên dewletî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7263" xml:space="preserve">[[Wêne:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|thumb|Zanîngeha Uppsalayê]]
[[Wêne:Universitetsbyggnaden i Lund, september 2014.jpg|thumb|Zanîngeha Lundê (2014)]]
[[Wêne:Stockholms universitet, flygfoto 2014-09-20.jpg|thumb|Zanîngeha Stockholmê (2014)]]

Eve '''lîsteya [[Zanîngeh|zanîngehên]] [[Swêd|Swêdê]]''' li gorî [[Qanûna Xwendina Bilind a Swêdê]] ya sala 1993an. Ev qanûn cara dawî di meha kanûna paşîn a 2006an de hate guherandin. Piraniya xwendegehên bilind li Swêdê dewletî ne.

Sîstema xwendina bilind a Swêdê, ji ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û ''[[högskola]]'' (&quot;xwendegehên bilind&quot;) pêk tê. ''Högskola'' du astên zanîngehê pêşkêş dikin: asta bingehîn (''grundnivå'') ji bo mezûnbûnê û dîplomeya akademîk a bingehîn û asta pêşketî (''avancerad nivå'') ji bo dîploma [[master]] ([[MA]]); zanîngeh jî ji bilî van du astan, asta lêkolînê (''forskarnivå'') ji bo [[doktora]]yê ([[PhD]]) pêşkêş dike. 

Hin zanîngeh hîn jî bi swêdî ji xwe re dibêjin ''högskola'', nemaze saziyên pispor ên kevnar ên di endezyariyê û nojdariyê de (mîna Enstîtuya Teknolojiyê ya Şahane KTH jê re dibêjin &quot;Kungliga Tekniska Högskolan&quot; û Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers jî jê re dibêjin &quot;Chalmers Tekniska Högskola&quot;). Lê bi kurdî, hem ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û hem jî ''högskola'' &quot;zanîngeh&quot; in.

== Zanîngehên dewletî ==
Rêza pêşîn li gorî sala pêkanîna wan wekî zanîngehê ye. Bi tenê [[Zanîngeha Uppsalayê]] (di 1477an de hate pêkanîn &lt;ref&gt;[http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/ Uppsala University History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111114073016/http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/|date=14 November 2011}}&lt;/ref&gt; ) û [[Zanîngeha Lundê]] (di 1666an de hate sazkirin &lt;ref&gt;[http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history A BRIEF HISTORY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120303062328/http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history|date=3 March 2012}}&lt;/ref&gt; ) bi rastî wekî ''zanîngeh'' hatine damezrandin, lê hemî zanîngehên din, ji ''högskola'' (kolêja zanîngehê) bûne bi statûya zanîngehê bilind kirin.

Du zanîngeh hene ku di bin desthilatdariya dîrokî ya Swêdê de hatine danîn; [[Zanîngeha Tartuyê]] di sala 1632an de (niha li [[Estonya]]yê ye) û [[Akademiya Şahane ya Turkuyê]] (dû re navê wê wekî Zanîngeha Helsinkiyê hat guherandin) di sala 1640î de hate pêkanîn, nuha li [[Fînlenda|Fînlendayê]] ye.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Navê zanîngehê&lt;br&gt;(bi kurdî)
!Navê zanîngehê (bi swêdî)
!Sala pêkanîna&lt;br&gt;wek zanîngehê
!Sala bingehanîna&lt;br&gt;xwendegehê
! Hejmara xwendekaran&lt;br&gt;(FTE, 2013) &lt;ref&gt;[http://www.uk-ambetet.se/download/18.32335cb414589905b28acd/1403531087408/arsrapport-2014.pdf Swedish Higher Education Authority (''UK Ämbetet'') - Annual report 2014 (bi swêdî), page 121ff]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Zanîngeha Uppsalayê]] (Û)
| [[Uppsala universitet]] (UU)
| 1477
| 1477
| 18 347
|-
| [[Zanîngeha Lundê]] (LU)
| [[Lunds universitet]] (LU)
| 1666
| 1425
| 23 539
|-
| [[Zanîngeha Göteborgê]] (GU)
| [[Göteborgs universitet]] (GU)
| 1954
| 1891
| 21 121
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê]] (SU)
| [[Stockholms universitet]] (SU)
| 1960
| 1878
| 22 434
|-
| [[Enstîtuya Karolinska]] (KI)
| [[Karolinska institutet]] (KI)
| 1965
| 1810
| 5 641
|-
| [[Zanîngeha Umeå]] (UmU)
| [[Umeå universitet]] (UmU)
| 1965
| 1965
| 13 389
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Şahane]] (KTH)
| [[Kungliga tekniska högskolan]] (KTH)
| 1970
| 1827
| 10 544
|-
| [[Zanîngeha Linköpingê]] (LiU)
| [[Linköpings universitet]] (LiU)
| 1975
| 1969
| 15 252
|-
| [[Zanîngeha Swêdî ya Zanistên Çandiniyê]] (SLU)
| [[Sveriges lantbruksuniversitet]] (SLU)
| 1977
| 1775
| 3 515
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Luleå]] (LTU)
| [[Luleå tekniska universitet]] (LTU)
| 1997
| 1971
| 6 509
|-
| [[Zanîngeha Karlstadê]] (KAU)
| [[Karlstads universitet]] (KAU)
| 1999
| 1977
| 6 717
|-
| [[Zanîngeha Örebroyê]] (ORU)
| [[Örebro universitet]] (ORU)
| 1999
| 1977
| 7 581
|-
| [[Zanîngeha Swêda Navîn]] (MIUN)
| [[Mittuniversitetet]] (MIUN)
| 2005
| 1993
| 5 946
|-
| [[Zanîngeha Linnaeus]] (LNU)
| [[Linnéuniversitetet]] (LNU)
| 2010
| 1967 ([[Zanîngeha Växjöyê]]) &lt;br&gt; 1977 ([[Zanîngeha Kalmarê]])
| 11 663
|-
| [[Zanîngeha Malmöyê]] (Mau)
| [[Malmö universitet]] (Mau)
| 2018
| 1998
| 12 566
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]] (MDU)
| [[Mälardalens universitet]] (MDU)
| 2022
| 1977
| 16 000
|}
[[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) zanîngehek bû ku niha bi [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) re bûye yek, di sala 2010an de dibe [[Zanîngeha Linnaeus]].

== Zanîngehên ''högskola'' yên dewletî ==
''Högskola'', saziyeke xwendina bilind e, mîna zanîngehê lê bi gelemperî piçûktir e. Berevajî zanîngehan högskola di dayîna bawernameyên doktorayê (PhD) de tixûbdar e. Hikûmeta Swêdê maf daye hin ''högskola'' ku di hin warên taybet de doktora bidin. Wekî din, piraniya ''högskola'' bi zanîngehên mezintir re peymanan çêdikin ji bo pêkanîna bernameyên doktorayê.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Zanîngeh-''Högskola''
!Navê bi swêdî
!Sala pêkanîna wek zanîngeh-''högskola''
|-
| [[Enstîtuya Şahane ya Hunerê]]
|
| 1735
|-
| [[Kolêja Şahane ya Muzîkê li Stockholmê]]
|
| 1771
|-
| Zanîngeha Konstfack&lt;br&gt;''Konstfack''&lt;/br&gt;
|
| 1844
|-
| [[Zanîngeha Boråsê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Dalarna]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]]
|
| 1977 (di 2022an de bû zaningeh)
|-
| [[Zanîngeha Kristianstadê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Skövdeyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Gävleyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Halmstadê]]
|
| 1983
|-
| [[Enstîtuya Teknolojiyê ya Blekingeyê]]
|
| 1989
|-
| [[Zanîngeha Rojava, Swêd]]&lt;br&gt;''Högskolan Väst''
|
| 1990
|-
| [[Zanîngeha Södertörnê]]
|
| 1996
|-
| [[Zanîngeha Parastina Swêdê]]&lt;br&gt;''Försvarshögskolan''
|
| 2008
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê ya Hunerê]]
|
| 2014
|}

* [[Zanîngeha Gotlandê]] (1998 - 2013) ''högskola'' dibû ku naha bi [[zanîngeha Uppsalayê]] re bûye yek û bûye [[kampus]]a Gotland a zanîngeha Uppsalayê.
* [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) ''högskola'' dibû ku niha bi [[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) re bûye yek, di sala 2010an de bû [[Zanîngeha Linnaeus]].

== ''Högskola'' û zanîngehên taybet ==
Heft saziyên perwerdehiya bilind ên taybet hene ku mafê dayîna mezûnên post-lîsansê hene.
*[[Dibistana Teolojiyê ya Johannelundê]] li Uppsalayê
*[[Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers]] li Göteborg
*[[Dibistana Aboriyê ya Stockholmê]]
*[[Weqfa Zanîngeha Jönköpingê]]
*[[Zanîngeha Ersta Sköndal Bräcke]]
*[[Zanîngeha Sophiahemmet]]
*[[:sv:Enskilda högskolan Stockholm|Zanîngeha Stockholmê (Enskilda Högskolan Stockholm)]] . &lt;ref&gt;Swedish Council for Higher Education.[https://www.uhr.se/en/start/recognition-of-foreign-qualifications/enic-naric-sweden/List-of-HEIs-in-Sweden/ &quot;List of recognised higher education institutions in Sweden&quot;], 2019-12-04. Retrieved on 2020-08-04.&lt;/ref&gt;

== Têbînî û çavkanî ==
{{Çavkanî|2}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Zanîngehên Swêdê]]
[[Kategorî:Zanîngeh]]</text>
      <sha1>nf15o20fe1h997mi2459cjqlq0i3ecd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092443</id>
      <parentid>1092433</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T17:53:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Zanîngehên dewletî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7260" xml:space="preserve">[[Wêne:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|thumb|Zanîngeha Uppsalayê]]
[[Wêne:Universitetsbyggnaden i Lund, september 2014.jpg|thumb|Zanîngeha Lundê (2014)]]
[[Wêne:Stockholms universitet, flygfoto 2014-09-20.jpg|thumb|Zanîngeha Stockholmê (2014)]]

Eve '''lîsteya [[Zanîngeh|zanîngehên]] [[Swêd|Swêdê]]''' li gorî [[Qanûna Xwendina Bilind a Swêdê]] ya sala 1993an. Ev qanûn cara dawî di meha kanûna paşîn a 2006an de hate guherandin. Piraniya xwendegehên bilind li Swêdê dewletî ne.

Sîstema xwendina bilind a Swêdê, ji ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û ''[[högskola]]'' (&quot;xwendegehên bilind&quot;) pêk tê. ''Högskola'' du astên zanîngehê pêşkêş dikin: asta bingehîn (''grundnivå'') ji bo mezûnbûnê û dîplomeya akademîk a bingehîn û asta pêşketî (''avancerad nivå'') ji bo dîploma [[master]] ([[MA]]); zanîngeh jî ji bilî van du astan, asta lêkolînê (''forskarnivå'') ji bo [[doktora]]yê ([[PhD]]) pêşkêş dike. 

Hin zanîngeh hîn jî bi swêdî ji xwe re dibêjin ''högskola'', nemaze saziyên pispor ên kevnar ên di endezyariyê û nojdariyê de (mîna Enstîtuya Teknolojiyê ya Şahane KTH jê re dibêjin &quot;Kungliga Tekniska Högskolan&quot; û Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers jî jê re dibêjin &quot;Chalmers Tekniska Högskola&quot;). Lê bi kurdî, hem ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û hem jî ''högskola'' &quot;zanîngeh&quot; in.

== Zanîngehên dewletî ==
Rêza pêşîn li gorî sala pêkanîna wan wekî zanîngehê ye. Bi tenê [[Zanîngeha Uppsalayê]] (di 1477an de hate pêkanîn &lt;ref&gt;[http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/ Uppsala University History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111114073016/http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/|date=14 November 2011}}&lt;/ref&gt; ) û [[Zanîngeha Lundê]] (di 1666an de hate sazkirin &lt;ref&gt;[http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history A BRIEF HISTORY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120303062328/http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history|date=3 March 2012}}&lt;/ref&gt; ) bi rastî wekî ''zanîngeh'' hatine damezrandin, lê hemî zanîngehên din, ji ''högskola'' (kolêja zanîngehê) bûne bi statûya zanîngehê bilind kirin.

Du zanîngeh hene ku di bin desthilatdariya dîrokî ya Swêdê de hatine danîn; [[Zanîngeha Tartuyê]] di sala 1632an de (niha li [[Estonya]]yê ye) û [[Akademiya Şahane ya Turkuyê]] (dû re navê wê wekî Zanîngeha Helsinkiyê hat guherandin) di sala 1640î de hate pêkanîn, nuha li [[Fînlenda|Fînlendayê]] ye.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Navê zanîngehê&lt;br&gt;(bi kurdî)
!Navê zanîngehê (bi swêdî)
!Sala danîna&lt;br&gt;wek zanîngehê
!Sala bingehanîna&lt;br&gt;xwendegehê
! Hejmara xwendekaran&lt;br&gt;(FTE, 2013) &lt;ref&gt;[http://www.uk-ambetet.se/download/18.32335cb414589905b28acd/1403531087408/arsrapport-2014.pdf Swedish Higher Education Authority (''UK Ämbetet'') - Annual report 2014 (bi swêdî), page 121ff]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Zanîngeha Uppsalayê]] (Û)
| [[Uppsala universitet]] (UU)
| 1477
| 1477
| 18 347
|-
| [[Zanîngeha Lundê]] (LU)
| [[Lunds universitet]] (LU)
| 1666
| 1425
| 23 539
|-
| [[Zanîngeha Göteborgê]] (GU)
| [[Göteborgs universitet]] (GU)
| 1954
| 1891
| 21 121
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê]] (SU)
| [[Stockholms universitet]] (SU)
| 1960
| 1878
| 22 434
|-
| [[Enstîtuya Karolinska]] (KI)
| [[Karolinska institutet]] (KI)
| 1965
| 1810
| 5 641
|-
| [[Zanîngeha Umeå]] (UmU)
| [[Umeå universitet]] (UmU)
| 1965
| 1965
| 13 389
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Şahane]] (KTH)
| [[Kungliga tekniska högskolan]] (KTH)
| 1970
| 1827
| 10 544
|-
| [[Zanîngeha Linköpingê]] (LiU)
| [[Linköpings universitet]] (LiU)
| 1975
| 1969
| 15 252
|-
| [[Zanîngeha Swêdî ya Zanistên Çandiniyê]] (SLU)
| [[Sveriges lantbruksuniversitet]] (SLU)
| 1977
| 1775
| 3 515
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Luleå]] (LTU)
| [[Luleå tekniska universitet]] (LTU)
| 1997
| 1971
| 6 509
|-
| [[Zanîngeha Karlstadê]] (KAU)
| [[Karlstads universitet]] (KAU)
| 1999
| 1977
| 6 717
|-
| [[Zanîngeha Örebroyê]] (ORU)
| [[Örebro universitet]] (ORU)
| 1999
| 1977
| 7 581
|-
| [[Zanîngeha Swêda Navîn]] (MIUN)
| [[Mittuniversitetet]] (MIUN)
| 2005
| 1993
| 5 946
|-
| [[Zanîngeha Linnaeus]] (LNU)
| [[Linnéuniversitetet]] (LNU)
| 2010
| 1967 ([[Zanîngeha Växjöyê]]) &lt;br&gt; 1977 ([[Zanîngeha Kalmarê]])
| 11 663
|-
| [[Zanîngeha Malmöyê]] (Mau)
| [[Malmö universitet]] (Mau)
| 2018
| 1998
| 12 566
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]] (MDU)
| [[Mälardalens universitet]] (MDU)
| 2022
| 1977
| 16 000
|}
[[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) zanîngehek bû ku niha bi [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) re bûye yek, di sala 2010an de dibe [[Zanîngeha Linnaeus]].

== Zanîngehên ''högskola'' yên dewletî ==
''Högskola'', saziyeke xwendina bilind e, mîna zanîngehê lê bi gelemperî piçûktir e. Berevajî zanîngehan högskola di dayîna bawernameyên doktorayê (PhD) de tixûbdar e. Hikûmeta Swêdê maf daye hin ''högskola'' ku di hin warên taybet de doktora bidin. Wekî din, piraniya ''högskola'' bi zanîngehên mezintir re peymanan çêdikin ji bo pêkanîna bernameyên doktorayê.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Zanîngeh-''Högskola''
!Navê bi swêdî
!Sala pêkanîna wek zanîngeh-''högskola''
|-
| [[Enstîtuya Şahane ya Hunerê]]
|
| 1735
|-
| [[Kolêja Şahane ya Muzîkê li Stockholmê]]
|
| 1771
|-
| Zanîngeha Konstfack&lt;br&gt;''Konstfack''&lt;/br&gt;
|
| 1844
|-
| [[Zanîngeha Boråsê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Dalarna]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]]
|
| 1977 (di 2022an de bû zaningeh)
|-
| [[Zanîngeha Kristianstadê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Skövdeyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Gävleyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Halmstadê]]
|
| 1983
|-
| [[Enstîtuya Teknolojiyê ya Blekingeyê]]
|
| 1989
|-
| [[Zanîngeha Rojava, Swêd]]&lt;br&gt;''Högskolan Väst''
|
| 1990
|-
| [[Zanîngeha Södertörnê]]
|
| 1996
|-
| [[Zanîngeha Parastina Swêdê]]&lt;br&gt;''Försvarshögskolan''
|
| 2008
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê ya Hunerê]]
|
| 2014
|}

* [[Zanîngeha Gotlandê]] (1998 - 2013) ''högskola'' dibû ku naha bi [[zanîngeha Uppsalayê]] re bûye yek û bûye [[kampus]]a Gotland a zanîngeha Uppsalayê.
* [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) ''högskola'' dibû ku niha bi [[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) re bûye yek, di sala 2010an de bû [[Zanîngeha Linnaeus]].

== ''Högskola'' û zanîngehên taybet ==
Heft saziyên perwerdehiya bilind ên taybet hene ku mafê dayîna mezûnên post-lîsansê hene.
*[[Dibistana Teolojiyê ya Johannelundê]] li Uppsalayê
*[[Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers]] li Göteborg
*[[Dibistana Aboriyê ya Stockholmê]]
*[[Weqfa Zanîngeha Jönköpingê]]
*[[Zanîngeha Ersta Sköndal Bräcke]]
*[[Zanîngeha Sophiahemmet]]
*[[:sv:Enskilda högskolan Stockholm|Zanîngeha Stockholmê (Enskilda Högskolan Stockholm)]] . &lt;ref&gt;Swedish Council for Higher Education.[https://www.uhr.se/en/start/recognition-of-foreign-qualifications/enic-naric-sweden/List-of-HEIs-in-Sweden/ &quot;List of recognised higher education institutions in Sweden&quot;], 2019-12-04. Retrieved on 2020-08-04.&lt;/ref&gt;

== Têbînî û çavkanî ==
{{Çavkanî|2}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Zanîngehên Swêdê]]
[[Kategorî:Zanîngeh]]</text>
      <sha1>n1v7ojy7c6mcqxjsgcns0wyphsz8qu2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092444</id>
      <parentid>1092443</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T17:53:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Zanîngehên dewletî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7260" xml:space="preserve">[[Wêne:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|thumb|Zanîngeha Uppsalayê]]
[[Wêne:Universitetsbyggnaden i Lund, september 2014.jpg|thumb|Zanîngeha Lundê (2014)]]
[[Wêne:Stockholms universitet, flygfoto 2014-09-20.jpg|thumb|Zanîngeha Stockholmê (2014)]]

Eve '''lîsteya [[Zanîngeh|zanîngehên]] [[Swêd|Swêdê]]''' li gorî [[Qanûna Xwendina Bilind a Swêdê]] ya sala 1993an. Ev qanûn cara dawî di meha kanûna paşîn a 2006an de hate guherandin. Piraniya xwendegehên bilind li Swêdê dewletî ne.

Sîstema xwendina bilind a Swêdê, ji ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û ''[[högskola]]'' (&quot;xwendegehên bilind&quot;) pêk tê. ''Högskola'' du astên zanîngehê pêşkêş dikin: asta bingehîn (''grundnivå'') ji bo mezûnbûnê û dîplomeya akademîk a bingehîn û asta pêşketî (''avancerad nivå'') ji bo dîploma [[master]] ([[MA]]); zanîngeh jî ji bilî van du astan, asta lêkolînê (''forskarnivå'') ji bo [[doktora]]yê ([[PhD]]) pêşkêş dike. 

Hin zanîngeh hîn jî bi swêdî ji xwe re dibêjin ''högskola'', nemaze saziyên pispor ên kevnar ên di endezyariyê û nojdariyê de (mîna Enstîtuya Teknolojiyê ya Şahane KTH jê re dibêjin &quot;Kungliga Tekniska Högskolan&quot; û Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers jî jê re dibêjin &quot;Chalmers Tekniska Högskola&quot;). Lê bi kurdî, hem ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û hem jî ''högskola'' &quot;zanîngeh&quot; in.

== Zanîngehên dewletî ==
Rêza pêşîn li gorî sala pêkanîna wan wekî zanîngehê ye. Bi tenê [[Zanîngeha Uppsalayê]] (di 1477an de hate pêkanîn &lt;ref&gt;[http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/ Uppsala University History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111114073016/http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/|date=14 November 2011}}&lt;/ref&gt; ) û [[Zanîngeha Lundê]] (di 1666an de hate sazkirin &lt;ref&gt;[http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history A BRIEF HISTORY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120303062328/http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history|date=3 March 2012}}&lt;/ref&gt; ) bi rastî wekî ''zanîngeh'' hatine damezrandin, lê hemî zanîngehên din, ji ''högskola'' (kolêja zanîngehê) bûne bi statûya zanîngehê bilind kirin.

Du zanîngeh hene ku di bin desthilatdariya dîrokî ya Swêdê de hatine danîn; [[Zanîngeha Tartuyê]] di sala 1632an de (niha li [[Estonya]]yê ye) û [[Akademiya Şahane ya Turkuyê]] (dû re navê wê wekî Zanîngeha Helsinkiyê hat guherandin) di sala 1640î de hate pêkanîn, nuha li [[Fînlenda|Fînlendayê]] ye.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Navê zanîngehê&lt;br&gt;(bi kurdî)
!Navê zanîngehê (bi swêdî)
!Sala danîna&lt;br&gt;wek zanîngehê
!Sala bingehanîna&lt;br&gt;xwendegehê
! Hejmara xwendekaran&lt;br&gt;(FTE, 2013) &lt;ref&gt;[http://www.uk-ambetet.se/download/18.32335cb414589905b28acd/1403531087408/arsrapport-2014.pdf Swedish Higher Education Authority (''UK Ämbetet'') - Annual report 2014 (bi swêdî), page 121ff]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Zanîngeha Uppsalayê]] (UU)
| [[Uppsala universitet]] (UU)
| 1477
| 1477
| 18 347
|-
| [[Zanîngeha Lundê]] (LU)
| [[Lunds universitet]] (LU)
| 1666
| 1425
| 23 539
|-
| [[Zanîngeha Göteborgê]] (GU)
| [[Göteborgs universitet]] (GU)
| 1954
| 1891
| 21 121
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê]] (SU)
| [[Stockholms universitet]] (SU)
| 1960
| 1878
| 22 434
|-
| [[Enstîtuya Karolinska]] (KI)
| [[Karolinska institutet]] (KI)
| 1965
| 1810
| 5 641
|-
| [[Zanîngeha Umeå]] (UmU)
| [[Umeå universitet]] (UmU)
| 1965
| 1965
| 13 389
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Şahane]] (KTH)
| [[Kungliga tekniska högskolan]] (KTH)
| 1970
| 1827
| 10 544
|-
| [[Zanîngeha Linköpingê]] (LiU)
| [[Linköpings universitet]] (LiU)
| 1975
| 1969
| 15 252
|-
| [[Zanîngeha Swêdî ya Zanistên Çandiniyê]] (SLU)
| [[Sveriges lantbruksuniversitet]] (SLU)
| 1977
| 1775
| 3 515
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Luleå]] (LTU)
| [[Luleå tekniska universitet]] (LTU)
| 1997
| 1971
| 6 509
|-
| [[Zanîngeha Karlstadê]] (KAU)
| [[Karlstads universitet]] (KAU)
| 1999
| 1977
| 6 717
|-
| [[Zanîngeha Örebroyê]] (ORU)
| [[Örebro universitet]] (ORU)
| 1999
| 1977
| 7 581
|-
| [[Zanîngeha Swêda Navîn]] (MIUN)
| [[Mittuniversitetet]] (MIUN)
| 2005
| 1993
| 5 946
|-
| [[Zanîngeha Linnaeus]] (LNU)
| [[Linnéuniversitetet]] (LNU)
| 2010
| 1967 ([[Zanîngeha Växjöyê]]) &lt;br&gt; 1977 ([[Zanîngeha Kalmarê]])
| 11 663
|-
| [[Zanîngeha Malmöyê]] (Mau)
| [[Malmö universitet]] (Mau)
| 2018
| 1998
| 12 566
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]] (MDU)
| [[Mälardalens universitet]] (MDU)
| 2022
| 1977
| 16 000
|}
[[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) zanîngehek bû ku niha bi [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) re bûye yek, di sala 2010an de dibe [[Zanîngeha Linnaeus]].

== Zanîngehên ''högskola'' yên dewletî ==
''Högskola'', saziyeke xwendina bilind e, mîna zanîngehê lê bi gelemperî piçûktir e. Berevajî zanîngehan högskola di dayîna bawernameyên doktorayê (PhD) de tixûbdar e. Hikûmeta Swêdê maf daye hin ''högskola'' ku di hin warên taybet de doktora bidin. Wekî din, piraniya ''högskola'' bi zanîngehên mezintir re peymanan çêdikin ji bo pêkanîna bernameyên doktorayê.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Zanîngeh-''Högskola''
!Navê bi swêdî
!Sala pêkanîna wek zanîngeh-''högskola''
|-
| [[Enstîtuya Şahane ya Hunerê]]
|
| 1735
|-
| [[Kolêja Şahane ya Muzîkê li Stockholmê]]
|
| 1771
|-
| Zanîngeha Konstfack&lt;br&gt;''Konstfack''&lt;/br&gt;
|
| 1844
|-
| [[Zanîngeha Boråsê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Dalarna]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]]
|
| 1977 (di 2022an de bû zaningeh)
|-
| [[Zanîngeha Kristianstadê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Skövdeyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Gävleyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Halmstadê]]
|
| 1983
|-
| [[Enstîtuya Teknolojiyê ya Blekingeyê]]
|
| 1989
|-
| [[Zanîngeha Rojava, Swêd]]&lt;br&gt;''Högskolan Väst''
|
| 1990
|-
| [[Zanîngeha Södertörnê]]
|
| 1996
|-
| [[Zanîngeha Parastina Swêdê]]&lt;br&gt;''Försvarshögskolan''
|
| 2008
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê ya Hunerê]]
|
| 2014
|}

* [[Zanîngeha Gotlandê]] (1998 - 2013) ''högskola'' dibû ku naha bi [[zanîngeha Uppsalayê]] re bûye yek û bûye [[kampus]]a Gotland a zanîngeha Uppsalayê.
* [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) ''högskola'' dibû ku niha bi [[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) re bûye yek, di sala 2010an de bû [[Zanîngeha Linnaeus]].

== ''Högskola'' û zanîngehên taybet ==
Heft saziyên perwerdehiya bilind ên taybet hene ku mafê dayîna mezûnên post-lîsansê hene.
*[[Dibistana Teolojiyê ya Johannelundê]] li Uppsalayê
*[[Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers]] li Göteborg
*[[Dibistana Aboriyê ya Stockholmê]]
*[[Weqfa Zanîngeha Jönköpingê]]
*[[Zanîngeha Ersta Sköndal Bräcke]]
*[[Zanîngeha Sophiahemmet]]
*[[:sv:Enskilda högskolan Stockholm|Zanîngeha Stockholmê (Enskilda Högskolan Stockholm)]] . &lt;ref&gt;Swedish Council for Higher Education.[https://www.uhr.se/en/start/recognition-of-foreign-qualifications/enic-naric-sweden/List-of-HEIs-in-Sweden/ &quot;List of recognised higher education institutions in Sweden&quot;], 2019-12-04. Retrieved on 2020-08-04.&lt;/ref&gt;

== Têbînî û çavkanî ==
{{Çavkanî|2}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Zanîngehên Swêdê]]
[[Kategorî:Zanîngeh]]</text>
      <sha1>08yzx8b82lvlagjjcc8tx5x27ykmy5x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092447</id>
      <parentid>1092444</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T17:58:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>MikaelF navê [[Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind ên din li Swêdê]] weke [[Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind li Swêdê]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7260" xml:space="preserve">[[Wêne:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|thumb|Zanîngeha Uppsalayê]]
[[Wêne:Universitetsbyggnaden i Lund, september 2014.jpg|thumb|Zanîngeha Lundê (2014)]]
[[Wêne:Stockholms universitet, flygfoto 2014-09-20.jpg|thumb|Zanîngeha Stockholmê (2014)]]

Eve '''lîsteya [[Zanîngeh|zanîngehên]] [[Swêd|Swêdê]]''' li gorî [[Qanûna Xwendina Bilind a Swêdê]] ya sala 1993an. Ev qanûn cara dawî di meha kanûna paşîn a 2006an de hate guherandin. Piraniya xwendegehên bilind li Swêdê dewletî ne.

Sîstema xwendina bilind a Swêdê, ji ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û ''[[högskola]]'' (&quot;xwendegehên bilind&quot;) pêk tê. ''Högskola'' du astên zanîngehê pêşkêş dikin: asta bingehîn (''grundnivå'') ji bo mezûnbûnê û dîplomeya akademîk a bingehîn û asta pêşketî (''avancerad nivå'') ji bo dîploma [[master]] ([[MA]]); zanîngeh jî ji bilî van du astan, asta lêkolînê (''forskarnivå'') ji bo [[doktora]]yê ([[PhD]]) pêşkêş dike. 

Hin zanîngeh hîn jî bi swêdî ji xwe re dibêjin ''högskola'', nemaze saziyên pispor ên kevnar ên di endezyariyê û nojdariyê de (mîna Enstîtuya Teknolojiyê ya Şahane KTH jê re dibêjin &quot;Kungliga Tekniska Högskolan&quot; û Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers jî jê re dibêjin &quot;Chalmers Tekniska Högskola&quot;). Lê bi kurdî, hem ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û hem jî ''högskola'' &quot;zanîngeh&quot; in.

== Zanîngehên dewletî ==
Rêza pêşîn li gorî sala pêkanîna wan wekî zanîngehê ye. Bi tenê [[Zanîngeha Uppsalayê]] (di 1477an de hate pêkanîn &lt;ref&gt;[http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/ Uppsala University History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111114073016/http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/|date=14 November 2011}}&lt;/ref&gt; ) û [[Zanîngeha Lundê]] (di 1666an de hate sazkirin &lt;ref&gt;[http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history A BRIEF HISTORY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120303062328/http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history|date=3 March 2012}}&lt;/ref&gt; ) bi rastî wekî ''zanîngeh'' hatine damezrandin, lê hemî zanîngehên din, ji ''högskola'' (kolêja zanîngehê) bûne bi statûya zanîngehê bilind kirin.

Du zanîngeh hene ku di bin desthilatdariya dîrokî ya Swêdê de hatine danîn; [[Zanîngeha Tartuyê]] di sala 1632an de (niha li [[Estonya]]yê ye) û [[Akademiya Şahane ya Turkuyê]] (dû re navê wê wekî Zanîngeha Helsinkiyê hat guherandin) di sala 1640î de hate pêkanîn, nuha li [[Fînlenda|Fînlendayê]] ye.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Navê zanîngehê&lt;br&gt;(bi kurdî)
!Navê zanîngehê (bi swêdî)
!Sala danîna&lt;br&gt;wek zanîngehê
!Sala bingehanîna&lt;br&gt;xwendegehê
! Hejmara xwendekaran&lt;br&gt;(FTE, 2013) &lt;ref&gt;[http://www.uk-ambetet.se/download/18.32335cb414589905b28acd/1403531087408/arsrapport-2014.pdf Swedish Higher Education Authority (''UK Ämbetet'') - Annual report 2014 (bi swêdî), page 121ff]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Zanîngeha Uppsalayê]] (UU)
| [[Uppsala universitet]] (UU)
| 1477
| 1477
| 18 347
|-
| [[Zanîngeha Lundê]] (LU)
| [[Lunds universitet]] (LU)
| 1666
| 1425
| 23 539
|-
| [[Zanîngeha Göteborgê]] (GU)
| [[Göteborgs universitet]] (GU)
| 1954
| 1891
| 21 121
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê]] (SU)
| [[Stockholms universitet]] (SU)
| 1960
| 1878
| 22 434
|-
| [[Enstîtuya Karolinska]] (KI)
| [[Karolinska institutet]] (KI)
| 1965
| 1810
| 5 641
|-
| [[Zanîngeha Umeå]] (UmU)
| [[Umeå universitet]] (UmU)
| 1965
| 1965
| 13 389
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Şahane]] (KTH)
| [[Kungliga tekniska högskolan]] (KTH)
| 1970
| 1827
| 10 544
|-
| [[Zanîngeha Linköpingê]] (LiU)
| [[Linköpings universitet]] (LiU)
| 1975
| 1969
| 15 252
|-
| [[Zanîngeha Swêdî ya Zanistên Çandiniyê]] (SLU)
| [[Sveriges lantbruksuniversitet]] (SLU)
| 1977
| 1775
| 3 515
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Luleå]] (LTU)
| [[Luleå tekniska universitet]] (LTU)
| 1997
| 1971
| 6 509
|-
| [[Zanîngeha Karlstadê]] (KAU)
| [[Karlstads universitet]] (KAU)
| 1999
| 1977
| 6 717
|-
| [[Zanîngeha Örebroyê]] (ORU)
| [[Örebro universitet]] (ORU)
| 1999
| 1977
| 7 581
|-
| [[Zanîngeha Swêda Navîn]] (MIUN)
| [[Mittuniversitetet]] (MIUN)
| 2005
| 1993
| 5 946
|-
| [[Zanîngeha Linnaeus]] (LNU)
| [[Linnéuniversitetet]] (LNU)
| 2010
| 1967 ([[Zanîngeha Växjöyê]]) &lt;br&gt; 1977 ([[Zanîngeha Kalmarê]])
| 11 663
|-
| [[Zanîngeha Malmöyê]] (Mau)
| [[Malmö universitet]] (Mau)
| 2018
| 1998
| 12 566
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]] (MDU)
| [[Mälardalens universitet]] (MDU)
| 2022
| 1977
| 16 000
|}
[[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) zanîngehek bû ku niha bi [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) re bûye yek, di sala 2010an de dibe [[Zanîngeha Linnaeus]].

== Zanîngehên ''högskola'' yên dewletî ==
''Högskola'', saziyeke xwendina bilind e, mîna zanîngehê lê bi gelemperî piçûktir e. Berevajî zanîngehan högskola di dayîna bawernameyên doktorayê (PhD) de tixûbdar e. Hikûmeta Swêdê maf daye hin ''högskola'' ku di hin warên taybet de doktora bidin. Wekî din, piraniya ''högskola'' bi zanîngehên mezintir re peymanan çêdikin ji bo pêkanîna bernameyên doktorayê.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Zanîngeh-''Högskola''
!Navê bi swêdî
!Sala pêkanîna wek zanîngeh-''högskola''
|-
| [[Enstîtuya Şahane ya Hunerê]]
|
| 1735
|-
| [[Kolêja Şahane ya Muzîkê li Stockholmê]]
|
| 1771
|-
| Zanîngeha Konstfack&lt;br&gt;''Konstfack''&lt;/br&gt;
|
| 1844
|-
| [[Zanîngeha Boråsê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Dalarna]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]]
|
| 1977 (di 2022an de bû zaningeh)
|-
| [[Zanîngeha Kristianstadê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Skövdeyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Gävleyê]]
|
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Halmstadê]]
|
| 1983
|-
| [[Enstîtuya Teknolojiyê ya Blekingeyê]]
|
| 1989
|-
| [[Zanîngeha Rojava, Swêd]]&lt;br&gt;''Högskolan Väst''
|
| 1990
|-
| [[Zanîngeha Södertörnê]]
|
| 1996
|-
| [[Zanîngeha Parastina Swêdê]]&lt;br&gt;''Försvarshögskolan''
|
| 2008
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê ya Hunerê]]
|
| 2014
|}

* [[Zanîngeha Gotlandê]] (1998 - 2013) ''högskola'' dibû ku naha bi [[zanîngeha Uppsalayê]] re bûye yek û bûye [[kampus]]a Gotland a zanîngeha Uppsalayê.
* [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) ''högskola'' dibû ku niha bi [[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) re bûye yek, di sala 2010an de bû [[Zanîngeha Linnaeus]].

== ''Högskola'' û zanîngehên taybet ==
Heft saziyên perwerdehiya bilind ên taybet hene ku mafê dayîna mezûnên post-lîsansê hene.
*[[Dibistana Teolojiyê ya Johannelundê]] li Uppsalayê
*[[Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers]] li Göteborg
*[[Dibistana Aboriyê ya Stockholmê]]
*[[Weqfa Zanîngeha Jönköpingê]]
*[[Zanîngeha Ersta Sköndal Bräcke]]
*[[Zanîngeha Sophiahemmet]]
*[[:sv:Enskilda högskolan Stockholm|Zanîngeha Stockholmê (Enskilda Högskolan Stockholm)]] . &lt;ref&gt;Swedish Council for Higher Education.[https://www.uhr.se/en/start/recognition-of-foreign-qualifications/enic-naric-sweden/List-of-HEIs-in-Sweden/ &quot;List of recognised higher education institutions in Sweden&quot;], 2019-12-04. Retrieved on 2020-08-04.&lt;/ref&gt;

== Têbînî û çavkanî ==
{{Çavkanî|2}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Zanîngehên Swêdê]]
[[Kategorî:Zanîngeh]]</text>
      <sha1>08yzx8b82lvlagjjcc8tx5x27ykmy5x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092454</id>
      <parentid>1092447</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T18:10:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Zanîngehên högskola yên dewletî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7714" xml:space="preserve">[[Wêne:Universitas Regia Upsaliensis.jpg|thumb|Zanîngeha Uppsalayê]]
[[Wêne:Universitetsbyggnaden i Lund, september 2014.jpg|thumb|Zanîngeha Lundê (2014)]]
[[Wêne:Stockholms universitet, flygfoto 2014-09-20.jpg|thumb|Zanîngeha Stockholmê (2014)]]

Eve '''lîsteya [[Zanîngeh|zanîngehên]] [[Swêd|Swêdê]]''' li gorî [[Qanûna Xwendina Bilind a Swêdê]] ya sala 1993an. Ev qanûn cara dawî di meha kanûna paşîn a 2006an de hate guherandin. Piraniya xwendegehên bilind li Swêdê dewletî ne.

Sîstema xwendina bilind a Swêdê, ji ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û ''[[högskola]]'' (&quot;xwendegehên bilind&quot;) pêk tê. ''Högskola'' du astên zanîngehê pêşkêş dikin: asta bingehîn (''grundnivå'') ji bo mezûnbûnê û dîplomeya akademîk a bingehîn û asta pêşketî (''avancerad nivå'') ji bo dîploma [[master]] ([[MA]]); zanîngeh jî ji bilî van du astan, asta lêkolînê (''forskarnivå'') ji bo [[doktora]]yê ([[PhD]]) pêşkêş dike. 

Hin zanîngeh hîn jî bi swêdî ji xwe re dibêjin ''högskola'', nemaze saziyên pispor ên kevnar ên di endezyariyê û nojdariyê de (mîna Enstîtuya Teknolojiyê ya Şahane KTH jê re dibêjin &quot;Kungliga Tekniska Högskolan&quot; û Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers jî jê re dibêjin &quot;Chalmers Tekniska Högskola&quot;). Lê bi kurdî, hem ''universitet'' (&quot;zanîngeh&quot;) û hem jî ''högskola'' &quot;zanîngeh&quot; in.

== Zanîngehên dewletî ==
Rêza pêşîn li gorî sala pêkanîna wan wekî zanîngehê ye. Bi tenê [[Zanîngeha Uppsalayê]] (di 1477an de hate pêkanîn &lt;ref&gt;[http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/ Uppsala University History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111114073016/http://www.uu.se/om-uu/i-korthet/historia/|date=14 November 2011}}&lt;/ref&gt; ) û [[Zanîngeha Lundê]] (di 1666an de hate sazkirin &lt;ref&gt;[http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history A BRIEF HISTORY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120303062328/http://www.lunduniversity.lu.se/about-lund-university/a-brief-history|date=3 March 2012}}&lt;/ref&gt; ) bi rastî wekî ''zanîngeh'' hatine damezrandin, lê hemî zanîngehên din, ji ''högskola'' (kolêja zanîngehê) bûne bi statûya zanîngehê bilind kirin.

Du zanîngeh hene ku di bin desthilatdariya dîrokî ya Swêdê de hatine danîn; [[Zanîngeha Tartuyê]] di sala 1632an de (niha li [[Estonya]]yê ye) û [[Akademiya Şahane ya Turkuyê]] (dû re navê wê wekî Zanîngeha Helsinkiyê hat guherandin) di sala 1640î de hate pêkanîn, nuha li [[Fînlenda|Fînlendayê]] ye.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Navê zanîngehê&lt;br&gt;(bi kurdî)
!Navê zanîngehê (bi swêdî)
!Sala danîna&lt;br&gt;wek zanîngehê
!Sala bingehanîna&lt;br&gt;xwendegehê
! Hejmara xwendekaran&lt;br&gt;(FTE, 2013) &lt;ref&gt;[http://www.uk-ambetet.se/download/18.32335cb414589905b28acd/1403531087408/arsrapport-2014.pdf Swedish Higher Education Authority (''UK Ämbetet'') - Annual report 2014 (bi swêdî), page 121ff]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Zanîngeha Uppsalayê]] (UU)
| [[Uppsala universitet]] (UU)
| 1477
| 1477
| 18 347
|-
| [[Zanîngeha Lundê]] (LU)
| [[Lunds universitet]] (LU)
| 1666
| 1425
| 23 539
|-
| [[Zanîngeha Göteborgê]] (GU)
| [[Göteborgs universitet]] (GU)
| 1954
| 1891
| 21 121
|-
| [[Zanîngeha Stockholmê]] (SU)
| [[Stockholms universitet]] (SU)
| 1960
| 1878
| 22 434
|-
| [[Enstîtuya Karolinska]] (KI)
| [[Karolinska institutet]] (KI)
| 1965
| 1810
| 5 641
|-
| [[Zanîngeha Umeå]] (UmU)
| [[Umeå universitet]] (UmU)
| 1965
| 1965
| 13 389
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Şahane]] (KTH)
| [[Kungliga tekniska högskolan]] (KTH)
| 1970
| 1827
| 10 544
|-
| [[Zanîngeha Linköpingê]] (LiU)
| [[Linköpings universitet]] (LiU)
| 1975
| 1969
| 15 252
|-
| [[Zanîngeha Swêdî ya Zanistên Çandiniyê]] (SLU)
| [[Sveriges lantbruksuniversitet]] (SLU)
| 1977
| 1775
| 3 515
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Luleå]] (LTU)
| [[Luleå tekniska universitet]] (LTU)
| 1997
| 1971
| 6 509
|-
| [[Zanîngeha Karlstadê]] (KAU)
| [[Karlstads universitet]] (KAU)
| 1999
| 1977
| 6 717
|-
| [[Zanîngeha Örebroyê]] (ORU)
| [[Örebro universitet]] (ORU)
| 1999
| 1977
| 7 581
|-
| [[Zanîngeha Swêda Navîn]] (MIUN)
| [[Mittuniversitetet]] (MIUN)
| 2005
| 1993
| 5 946
|-
| [[Zanîngeha Linnaeus]] (LNU)
| [[Linnéuniversitetet]] (LNU)
| 2010
| 1967 ([[Zanîngeha Växjöyê]]) &lt;br&gt; 1977 ([[Zanîngeha Kalmarê]])
| 11 663
|-
| [[Zanîngeha Malmöyê]] (Mau)
| [[Malmö universitet]] (Mau)
| 2018
| 1998
| 12 566
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]] (MDU)
| [[Mälardalens universitet]] (MDU)
| 2022
| 1977
| 16 000
|}
[[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) zanîngehek bû ku niha bi [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) re bûye yek, di sala 2010an de dibe [[Zanîngeha Linnaeus]].

== Zanîngehên ''högskola'' yên dewletî ==
''Högskola'', saziyeke xwendina bilind e, mîna zanîngehê lê bi gelemperî piçûktir e. Berevajî zanîngehan högskola di dayîna bawernameyên doktorayê (PhD) de tixûbdar e. Hikûmeta Swêdê maf daye hin ''högskola'' ku di hin warên taybet de doktora bidin. Wekî din, piraniya ''högskola'' bi zanîngehên mezintir re peymanan çêdikin ji bo pêkanîna bernameyên doktorayê.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!Zanîngeh-''Högskola''
!Navê bi swêdî
!Sala pêkanîna wek zanîngeh-''högskola''
|-
| [[Enstîtuya Şahane ya Hunerê]]
|
| 1735
|-
| [[Kolêja Şahane ya Muzîkê li Stockholmê]]
|
| 1771
|-
| Zanîngeha Konstfack&lt;br&gt;''Konstfack''&lt;/br&gt;
|
| 1844
|-
| [[Zanîngeha Boråsê]] (HB)
| [[Högskolan i Borås]] (HB)
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Dalarna]] (HD)
| [[Högskolan Dalarna]] (HD)
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Mälardalen]]
|
| 1977 (di 2022an de bû zaningeh)
|-
| [[Zanîngeha Kristianstadê]] (HKR)
| [[Högskolan Kristianstad]] (HKR)
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Skövdeyê]] (HS)
| [[Högskolan i Skövde]] (HS)
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Gävleyê]] (HIG)
| [[Högskolan i Gävle]] (HIG)
| 1977
|-
| [[Zanîngeha Halmstadê]] (HH)
| [[Högskolan i Halmstad]] (HH)
| 1983
|-
| [[Zanîngeha Teknîkî ya Blekingeyê]] (BTH)
| [[Blekinge tekniska högskola]] (BTH)
| 1989
|-
| [[Zanîngeha Rojava, Swêd]] (HV)
| [[Högskolan Väst]] (HV)
| 1990
|-
| [[Zanîngeha Södertörnê]] (SH)
| [[Södertörns högskola]] (SH)
| 1996
|-
| [[Zanîngeha Parastina Swêdê]]&lt;br&gt;''Försvarshögskolan'' (FHS)
| [[Försvarshögskolan, Sverige|Försvarshögskolan]] (FHS)
| 2008
|-
| [[Zanîngeha Hunerî ya Stockholmê]]
| [[Stockholms konstnärliga högskola]] (SKH)
| 2014
|}

* [[Gymnastik- och idrottshögskolan]] (GIH)
* [[Zanîngeha Gotlandê]] (1998 - 2013) ''högskola'' dibû ku naha bi [[zanîngeha Uppsalayê]] re bûye yek û bûye [[kampus]]a Gotland a zanîngeha Uppsalayê.
* [[Zanîngeha Kalmarê]] (1977-2009) ''högskola'' dibû ku niha bi [[Zanîngeha Växjöyê]] (1967-2009) re bûye yek, di sala 2010an de bû [[Zanîngeha Linnaeus]].

== ''Högskola'' û zanîngehên taybet ==
Heft saziyên perwerdehiya bilind ên taybet hene ku mafê dayîna mezûnên post-lîsansê hene.
*[[Dibistana Teolojiyê ya Johannelundê]] li Uppsalayê
*[[Zanîngeha Teknolojiyê ya Chalmers]] li Göteborg
*[[Dibistana Aboriyê ya Stockholmê]]
*[[Weqfa Zanîngeha Jönköpingê]]
*[[Zanîngeha Ersta Sköndal Bräcke]]
*[[Zanîngeha Sophiahemmet]]
*[[:sv:Enskilda högskolan Stockholm|Zanîngeha Stockholmê (Enskilda Högskolan Stockholm)]] . &lt;ref&gt;Swedish Council for Higher Education.[https://www.uhr.se/en/start/recognition-of-foreign-qualifications/enic-naric-sweden/List-of-HEIs-in-Sweden/ &quot;List of recognised higher education institutions in Sweden&quot;], 2019-12-04. Retrieved on 2020-08-04.&lt;/ref&gt;

== Têbînî û çavkanî ==
{{Çavkanî|2}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Zanîngehên Swêdê]]
[[Kategorî:Zanîngeh]]</text>
      <sha1>bkvkm9x29byjgwbpksqc79qrs2ryjcv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tefsîra Quranê</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128981</id>
    <revision>
      <id>1092430</id>
      <parentid>1092393</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T12:08:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1270" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}{{Agahîdank pirtûk
| sernav             = Tefsîra Quranê
| nivîskar           = [[Kamiran Alî Bedirxan]]
| dîrok              = 2020 û 2021
| weşanxane          = [[Weşanên Avesta]]
}}

Tefsîra Quranê kitêbeke ji [[Kamiran Alî Bedirxan]] e. Despêka kitêbê di hejmarên kovara [[Hawar]] û ên [[Roja Nû (rojname)|Roja Nû]] dihate weşandin. Piştî ko ev herdû kovar xilas bûn weşandina kitêbê jî qediya. Di sala 1971ê de bi navê &quot;Ji Tefsîra Quranê&quot;&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Ji Tefsîra Quranê|last=Alî Bedirxan|first=Kamiran|year=1971|page=0}}&lt;/ref&gt; qetên ko heta hingî di wan kovaran de hatibûn weşandin hatine komkirin û weşandin.

Di sala 2015a de şuxilê komkirina desnivîsên Kamiran dest pê kir û heta sala 2020a dewam kir. Netîca vî şuxilî jî weke kitêbekê ji [[Weşanên Avesta]] hate weşandin.

Di kitêbê de hemû sûre nînin û di hineka de jî hemû ayet nînin. Tê dîtin ko ev kar xilas nebûbû wextê ko Kamiran çû rehma Xwedê. Di weşana nû ya Weşanên Avesta de jî rêziman û şiklê nivîsê nehatiye guhertin. Ji ber wê divê yek dêhnê xwe bidiyê wextê ko yek bixwîne ji ber ko hinek tişt tevlîhev karin werin fêmkirin.
==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Dîn]]</text>
      <sha1>cu2gmwnxduqw8tlicxh0tttyj0hh7vi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092435</id>
      <parentid>1092430</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T13:40:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <comment>Çavkanî</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1489" xml:space="preserve">{{Agahîdank pirtûk
| sernav             = Tefsîra Quranê
| nivîskar           = [[Kamiran Alî Bedirxan]]
| dîrok              = 2020 û 2021
| weşanxane          = [[Weşanên Avesta]]
}}

Tefsîra Quranê kitêbeke ji [[Kamiran Alî Bedirxan]] e. Despêka kitêbê di hejmarên kovara [[Hawar]] û ên [[Roja Nû (rojname)|Roja Nû]] dihate weşandin. Piştî ko ev herdû kovar xilas bûn weşandina kitêbê jî qediya. Di sala 1971ê de bi navê &quot;Ji Tefsîra Quranê&quot;&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Ji Tefsîra Quranê|last=Alî Bedirxan|first=Kamiran|year=1971|page=0}}&lt;/ref&gt; qetên ko heta hingî di wan kovaran de hatibûn weşandin hatine komkirin û weşandin.

Di sala 2015a de şuxilê komkirina desnivîsên Kamiran dest pê kir û heta sala 2020a dewam kir.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|title=Tefsîra Quranê|last=Alî Bedirxan|first=Kamiran|publisher=Weşanên Avesta|year=2021|isbn=978-625-7253-09-3|page=27}}&lt;/ref&gt; Netîca vî şuxilî jî weke kitêbekê ji [[Weşanên Avesta]] hate weşandin.

Di kitêbê de hemû sûre nînin û di hineka de jî hemû ayet nînin. Ji ber ko qetek ji nivîsê ji metnê destnivîs hatiye, hinek gotinên ku nedihatin xwendin bi (...) hatine guhertin.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Di weşana nû de xeletiyên wergerê hatine edilandin lê rêziman û şiklê nivîsê nehatiye guhertin. Ji ber wê divê yek dêhnê xwe bidiyê wextê ko yek bixwîne ji ber ko hinek tişt xelet karin werin fêmkirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Dîn]]</text>
      <sha1>mos1vh2r2uaqodglqiz7tpru2yjibeb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092436</id>
      <parentid>1092435</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T13:41:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1495" xml:space="preserve">{{Agahîdank pirtûk
| sernav             = Tefsîra Quranê
| nivîskar           = [[Kamiran Alî Bedirxan]]
| dîrok              = 2020 û 2021
| weşanxane          = [[Weşanên Avesta]]
}}

'''Tefsîra Quranê''' kitêbeke ji [[Kamiran Alî Bedirxan]] e. Despêka kitêbê di hejmarên kovara [[Hawar]] û ên [[Roja Nû (rojname)|Roja Nû]] dihate weşandin. Piştî ko ev herdû kovar xilas bûn weşandina kitêbê jî qediya. Di sala 1971ê de bi navê &quot;Ji Tefsîra Quranê&quot;&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Ji Tefsîra Quranê|last=Alî Bedirxan|first=Kamiran|year=1971|page=0}}&lt;/ref&gt; qetên ko heta hingî di wan kovaran de hatibûn weşandin hatine komkirin û weşandin.

Di sala 2015a de şuxilê komkirina desnivîsên Kamiran dest pê kir û heta sala 2020a dewam kir.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|title=Tefsîra Quranê|last=Alî Bedirxan|first=Kamiran|publisher=Weşanên Avesta|year=2021|isbn=978-625-7253-09-3|page=27}}&lt;/ref&gt; Netîca vî şuxilî jî weke kitêbekê ji [[Weşanên Avesta]] hate weşandin.

Di kitêbê de hemû sûre nînin û di hineka de jî hemû ayet nînin. Ji ber ko qetek ji nivîsê ji metnê destnivîs hatiye, hinek gotinên ku nedihatin xwendin bi (...) hatine guhertin.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Di weşana nû de xeletiyên wergerê hatine edilandin lê rêziman û şiklê nivîsê nehatiye guhertin. Ji ber wê divê yek dêhnê xwe bidiyê wextê ko yek bixwîne ji ber ko hinek tişt xelet karin werin fêmkirin.

==Çavkanî==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Dîn]]</text>
      <sha1>48atmw2owtzsmax6opwz2uhc0l4uk0g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kelheya Caber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128983</id>
    <revision>
      <id>1092439</id>
      <timestamp>2022-07-19T14:19:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>185.255.46.118</ip>
      </contributor>
      <comment>Kelhe ya Caber</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="131" xml:space="preserve">Kelheya Caber li bajarê [[Tebqa]] yê [[Rojavaya Kurdistanê|Rojavayê Kurdistanê]] tê dîtin. Kelheyek ji kelheyên kevnare ye.</text>
      <sha1>cco42xyjn86pthnswsd7mzrast23zdt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092440</id>
      <parentid>1092439</parentid>
      <timestamp>2022-07-19T14:22:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Penaber49 navê [[قلعة جعبر]] weke [[Kelheya Caber]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="131" xml:space="preserve">Kelheya Caber li bajarê [[Tebqa]] yê [[Rojavaya Kurdistanê|Rojavayê Kurdistanê]] tê dîtin. Kelheyek ji kelheyên kevnare ye.</text>
      <sha1>cco42xyjn86pthnswsd7mzrast23zdt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>قلعة جعبر</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128984</id>
    <redirect title="Kelheya Caber" />
    <revision>
      <id>1092441</id>
      <timestamp>2022-07-19T14:22:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>Penaber49 navê [[قلعة جعبر]] weke [[Kelheya Caber]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">#BERALÎKIRIN [[Kelheya Caber]]</text>
      <sha1>dp7dahcd4w5f5iplr931vx8rh4yq89w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind ên din li Swêdê</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128985</id>
    <redirect title="Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind li Swêdê" />
    <revision>
      <id>1092448</id>
      <timestamp>2022-07-19T17:58:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <comment>MikaelF navê [[Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind ên din li Swêdê]] weke [[Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind li Swêdê]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">#BERALÎKIRIN [[Lîsteya zanîngeh û xwendegehên bilind li Swêdê]]</text>
      <sha1>7lyuhx182jrhd4o6x7d86oonsy3uh0i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çar pirtûk di îslamê de</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128986</id>
    <redirect title="Çar kitêb di îslamê de" />
    <revision>
      <id>1092456</id>
      <timestamp>2022-07-19T18:14:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <comment>Guherto navê [[Çar pirtûk di îslamê de]] weke [[Çar kitêb di îslamê de]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" xml:space="preserve">#BERALÎKIRIN [[Çar kitêb di îslamê de]]</text>
      <sha1>p6anguyln3yhbitr8o4g2xd7nqe8zum</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Xala kontrolê ya çerxa xaneyê</title>
    <ns>0</ns>
    <id>128987</id>
    <revision>
      <id>1092503</id>
      <timestamp>2022-07-20T07:45:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Biyolojiyabikurdi</username>
        <id>31567</id>
      </contributor>
      <comment>Min rûpelek nû çê kir.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5675" xml:space="preserve">[[Wêne:Xala kontrolê ku.png|thumb|451x451px|Xalên kontrolê, bi sinyalên “raweste” û “bidomîne” çerxa xaneyê rêk dixin.]]
Ji bo geşebûn, peresîn û berdevamiya jiyanê divê dema dabeşbûna xaneyan û maweya dubarebûna [[Dabeşbûna xaneyê|dabeşbûna xaneyan]] were rêkxistin. Dabeşbûna xaneyê divê ji serî heta dawî gav bi gav di dema rast û bi dora rast de bi pêş ve biçe. Çalakiyên [[çerxa xaneyê]] di hin pêvajoyan de tên kontrolkirin. 

Gavên ji bo çavderîkirina geşebûn û perisîna xaneyê wekî '''xalên kontrolê''' (bi înglîzî: ''checkpoints'') tê navkirin.&lt;ref name=&quot;McGraw-Hill&quot;&gt; Losos, J., Mason, K., Johnson,G., Raven, P., &amp; Singer, S. (2016). Biology (11th ed.). New York, NY: McGraw-Hill Education.&lt;/ref&gt;Her wekî ji navê wê jî diyar e, xalên kontrolê bi sinyalên “raweste” û “bidomîne” çerxa xaneyê rêk dixin.&lt;ref name=&quot;Campbell&quot;&gt;Campbell, N. A., &amp; Reece, J. B. (2008). Biology (8th ed.). San Francisco, CA: Benjamin-Cummings Publishing Company.&lt;/ref&gt; Di xalên kontrolê de proteînên bi navê “proteînên kontrole” wekî mîna wergiran kar dikin, ji hawirdor agahî digirin û biryar didin ka gelo şert û merc ji bo dabeşbûna xaneyê guncav e an na. Mînak, heke di duhendebûna [[Asîda deoksîrîbonukleyî|ADN-]]&lt;nowiki/&gt;yê de çewtî çê bibe, di xala konrolê ya G2 de, proteînên kontrolê ji guherînên  ADN-yê agahdar dibin û rê li ber girêdana sayklîn û kînaza pêgira sayklînê digirin. Bi vî awayî çerxa xaneyê radiweste&lt;ref name=&quot;Biology&quot;&gt;Brooker, R., Widmaier, E., Graham, L., &amp; Stiling, P. (2017). Biology (4th ed.).&lt;/ref&gt;.

Bi xalên kontolê, [[xane]] ji bo her çerxek, tenê carek ADN-ya xwe duhende dike. Xalên kontrolê pişrast dikin ko hemû şert û mercên wê qonaxê pêk hatiyê, loma xane dikare derbasî qonaxek nû bibe.&lt;ref name=&quot;VILLEE&quot;&gt; Solomon, E., Martin, C., Martin, D., &amp; Berg, L. (2015).Biology. Stamford: Cengage Learning.&lt;/ref&gt; 

Dema bi xanêyê hin ziyan an jî çewtî çê be, xala kontrolê heta çewtî sererast nebe, rê nade xaneyê ko dabeş bibe. Bi vî awayî her tim xaneyên nû yên bêxesar çê dibe. Bi kurtasî, xalên kontrolê pişrast dikin ka xane bi têra xwe geşe bûye an na, duhendebûna ADN-yê bê kêmasî rû dayê an na û parvekirina kromozoman wê bi awayekî rast çê bibe an na.&lt;ref&gt;Barnum KJ, O'Connell MJ. Cell cycle regulation by checkpoints. Methods Mol Biol. 2014;1170:29-40. doi: 10.1007/978-1-4939-0888-2_2. PMID: 24906307; PMCID: PMC4990352.&lt;/ref&gt;

Sê xalên kontrolê, çavderiya çalakiyên çerxa xaneyê dikin.

Xala kontrolê ya G&lt;sub&gt;1&lt;/sub&gt;, gava xane ji qonaxa G&lt;sub&gt;1&lt;/sub&gt;ê derbasî qonaxa S-yê dibe (G&lt;sub&gt;1&lt;/sub&gt;/S).

Xala kontrolê ya G&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;, gava xane ji xonaxa G&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;yê derbasî qonaxa M-yê dibe  (G&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;/M).

Xala kontrolê ya M , gava xane ji qonaxa metafazê derbasî qonaxa anafazê dibe.

== Xala kontrolê ya G&lt;sub&gt;1&lt;/sub&gt; (G&lt;sub&gt;1&lt;/sub&gt;/ S) ==
Geşebûna xaneyê, mêjera xurekê xaneyê, mêjera hokara geşebûnê û saxtiya ADNyê tê kontrol kirin.&lt;ref name=&quot;McGraw-Hill&quot; /&gt; Li dawiya xala kontrolê ya G1ê, heke ji bo dabeşbûnê hemû şert li cih bin du rê li ber xaneyê vedibe.&lt;ref name=&quot;OpenStax, Biology&quot;&gt; Rye, C., Wise, R., Jurukovski, V., Desaix, J., Choi, J., &amp; Avissar, Y. (2017).Biology. Houston, Texas : OpenStax College, Rice University,&lt;/ref&gt;  Heke xane yek ji xaneya wekî xaneya [[Kezeb|kezebê]], an jî ya [[Masûlkeşane|masulkeyan]] be, xane derbasî qonaxa G&lt;sub&gt;0&lt;/sub&gt; ê dibe. Bi gelemperî ji bo xaneyê rêya duyem derbasbûna  qonaxa S-yê ye. Na, heke ADN ji bo duhendîbûnê ne amade be, an jî di pêkhateya ADN-yê de hin ziyan an jî kêmasî hebe, xane hewl dide ko ADN-yê sererast bike. Xaneyên ko di rastkirina ADN-yê de ser nakevin, tên kuştin (''apoptosis''). Heke xane ji xala kontrolê ya G&lt;sub&gt;1&lt;/sub&gt;ê derbas bibe, çerxa xaneyê didome û xane dikare dabeş dibe. Heke xala kontolê sînyalên rawestinê bide xaneyê, xane derbasê qonaxa G&lt;sub&gt;0&lt;/sub&gt; dibe, di qonaxa G&lt;sub&gt;0&lt;/sub&gt; de, xane karê xwe yê asayî dike, lê çerxa xaneyê radiweste, xane dabeş nabe.&lt;ref name=&quot;Human biology15ed&quot;&gt;Mader, S., &amp; Windelspecht, M. (2017). Human Biology (15th ed.). New York, NY: McGraw-Hill Education.&lt;/ref&gt;

== Xala kontrolê ya G&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt; (G&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;/M) ==

Ev xala kontrolê di dawiya qonaxa G&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;yê dest bi kar dike. Di vê xalê de kontrola duhendebûna ADN-yê tê kirin.&lt;ref name=&quot;McGraw-Hill&quot; /&gt; Heke hemû ADN-yên xaneyê bi awayekî rast duhende bibin, û ji bo dabeşbûnê di xaneyê de bi têra xwe proteîn çê bibê, xane derbasî qonaxa M-yê dibe.&lt;ref name=&quot;Human biology15ed&quot; /&gt; Lê heke dema duhendebûne,  ziyan (xeser) li ADN-yê were û xeser neyê rastkirin xane tê kuştin.

== Xala kontrolê ya M ==

Ev xala kontrolê wekî '''xala kontrolê ya metafazê tê navkirin'''. Kontrola kromozoman tên kirin ko gelo [[kromozom]] li ser xêza ekvatorî rêz bûne an na. Kontrola rîsên teşiyê tên kirin ko hemû kromozom di kînetokorên xwe de bi rîsên teşiyê ve girê bûne an na.&lt;ref name=&quot;ENCYCLOPEDIA OF Life Science&quot;&gt;Cullen, K. E. (2009).Encyclopedia of Life Science. Newyork: Facts On File, Inc&lt;/ref&gt; Bi vî awayî rê li ber parvebûna kromozoman tê vekirin. Heke hemû şert li cih bin, xane derbasê qonaxa sîtokînezê dibe.

Têkçûna xalên kontrolê rê li ber nexweşiya [[şêrpence]] ve dike. Xaneyên bi şêrpenceyî li gor xaneyên asayî hê leztir dabeş dibin.&lt;ref name=&quot;human physiology&quot;&gt;Roberts S. Human Physiology. Global Media, 2007.&lt;/ref&gt;

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}
[[Kategorî:Biyolojî]]</text>
      <sha1>8bb2xqgp4co52oj39kg9r4ozyg0d7v9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategorî:Tûrabdîn</title>
    <ns>14</ns>
    <id>128988</id>
    <redirect title="Kategorî:Tor" />
    <revision>
      <id>1092513</id>
      <timestamp>2022-07-20T11:54:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Guherto</username>
        <id>41494</id>
      </contributor>
      <comment>Guherto navê [[Kategorî:Tûrabdîn]] weke [[Kategorî:Tor]] guhert</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">#BERALÎKIRIN [[:Kategorî:Tor]]</text>
      <sha1>3iyxh9zy81l4f3uh0bs7wzwbsgbpqz4</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>