Swêd

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="ku">
  <siteinfo>
    <sitename>Wîkîpediya</sitename>
    <dbname>kuwiki</dbname>
    <base>https://ku.wikipedia.org/wiki/Destp%C3%AAk</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Medya</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Taybet</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Gotûbêj</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Bikarhêner</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Gotûbêja bikarhêner</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wîkîpediya</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Gotûbêja Wîkîpediyayê</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Wêne</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Gotûbêja wêneyî</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Gotûbêja MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Şablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Gotûbêja şablonê</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Alîkarî</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Gotûbêja alîkariyê</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategorî</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Gotûbêja kategoriyê</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Portal</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Gotûbêja portalê</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modul</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Gotûbêja modulê</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Swêd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47</id>
    <revision>
      <id>1094407</id>
      <parentid>1094312</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T10:20:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Polîtîka */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19147" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Infobox welat
| nav                = ''Konungariket Sverige''
| navê_fermî         = 
| navê_kurdî         = Keyaniya Swêdê
| al                 = Flag of Sweden.svg
| girêdana_alê       = Alaya Swêdê
| nîşan              = Great coat of arms of Sweden.svg
| girêdana_nîşanê    = Nîşana Swêdê
| dirûşm             = Tune
| sirûda_netewî      = Du gamla, du fria
| cîh                = EU-Sweden.svg
| cîh_sernav         = 
| zimanên_fermî      = [[Swêdî]]
| zimanên_tev        = 
| paytext            = [[Stokholm]]
| bajarê_mezin       = [[Stokholm]]
| koordînat_paytext  = {{Koord|59|20|N|18|3|E|type:country}}
| sîstema_siyasî     = [[Keyîtî]]
| serok_cure         = Key
| serok_nav          = [[Carl XVI Gustaf]]
| serok_cure1        = Serekwezîr
| serok_nav1         = [[Magdalena Andersson]]
| serok_cure2        = 
| serok_nav2         = 
| rûerd              = 449 964
| av                 = 8,67
| gelhe              = 10 402 070
| gelhe_sal          = [[2021]]
| berbelavî          = 25
| serxwebûn          = 6 hezîran 1523
| TBH_giştî          = $331 504 billion
| TBH/kes            = $50 339
| TBH_sal            = [[2020]]
| dirav              = Krona swêdî ([[SEK]])
| dem                = [[UTC+1]]
| nîşana_înternetê   = .se
| koda_telefonê      = +46
| nexşe              = 
| nexşe_sernav       = 
}}
'''Swêd''' (bi swêdî: ''Sverige'') an jî Keyaniya Swêdê (bi swêdî: ''Konungariket Sverige'')  welatek li bakûrê [[Ewropa|Ewropayê]] ye. Tixûbên wî digihên [[Norwêc]], [[Fînlenda]] û [[Danîmarka]]. Li Swêdê gelek [[kurd]] dijîn&lt;sup&gt;[Çend?]&lt;/sup&gt;. Serbajarê Swêdê [[Stokholm]] e.

== Etîmolojî ==
Navê ''Sverige'' (&quot;Swêd&quot;) cara yekem di helbesta epîk a anglo-saksonî [[Beowulf]] de, di destnivîsek ji salên 1000an de, bi forma navê ''Swēorice'', hatiye belgekirin. Ji dawiya sedsala 13an de, ew bi awayê ''Swerike'' li ser Kendava Bothnyayê hatiye tomarkirin. Li herêma [[Svealand]] &quot;Padîşahiya Swêdiyan&quot; tê gotin. Di dawiya sedsala 15an de nav guherî bû ''Swerighe'', di sedsala 17an de bû ''Swerghe'' û ''Swirghe'', [[Gustav II Adolfê Swêdê |Gustav II Adolf]] forma ''Swirge'', îro forma derengiya serdema navîn ''Sverige''  tê bikaranîn.

==Erdingarî==
Swêd li bakurê [[Ewropa]], li beşa rojhilatê [[Nivgirava Skandînavyayê]] ye û di warê rûberê de, welat pêncemîn welatê herî mezin e li Ewropayê. Welat li rojava bi [[Norwêc]] re (piraniya sînor bi [[Çiyayên Skandînavyayê]] re derbas dibe), [[Fînlenda]] li bakur-rojhilat çemên [[Muonioälven]] û [[Torneälven]], û [[Danîmarka]] li başûrê rojava bi rêya [[girêdana Øresund]]. Ji bilî parzemînê, giravên wê yên mezin [[Gotland]] û [[Öland]] hene. Li beşê welêt li bakurê [[Çerxa Arktîkê]], di havînê de tav naçe ava û di zivistanê de şev tevahiya rojê didomîne.

Welat bi [[Estonya]], [[Letonya]], [[Litvanya]], [[Polonya]], [[Almanya]] û [[Rûsya]] ([[Kaliningrad]]) re jî sînorên deryayî hene. Deverên deryayê yên derdor li rojhilat û başûr [[Bottenviken]], [[Bottenhavet]] û [[Deryaya Baltîk]] ne, herwiha [[Skagerrak]], [[Kattegat]] û [[Øresund]]-[[Öresund]] ] li başûrê rojavayê. Swêd beşek ji herêma erdnîgarî [[Norden]] (&quot;welatên Bakur&quot;) e. 

=== Avhewa ===
Tevî cîhê wê yê bakur, Swêd xwediyê [[avhewaya nerm]] seretayî ye. Ev bi giranî ji ber [[Birha Gulf]] e. Li bakurê Swêdê, ku bi çiyayan ve girêdayî ye, li welêt [[avhewaya subarktîk]] heye, bi zivistanên dirêjtir, sar û bi berf.

[[Baran|Barîna salane]] bi gelemperî li dora 1000 mm e, bi rêjeyên nisbeten mezintir li ser beşên rojavayî yên Highlands û li ber perava rojava. &lt;ref&gt; [http://www. -markinfo.slu.se /sve/klimat/ned.html Nexşeya barîna salane ya li Swêdê] {{Wayback | url = http: //www-markinfo.slu.se/sve/klimat/ned.html | dîrok = 20100708003657}}, ji malpera MarkInfo] &lt;/ref&gt; Germahiya navînî ya rojane di meha kanûna paşîn de ji derdora 0℃ li başûr, çend derece di binê sifirê de li beşa navendî ya welêt heya &amp; kêm; 16 &amp; nbsp diguhere. ; ℃ li bakurê Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve /klimat/jantemp.html Nexşeya germahiya navînî Çile] {{Wayback | url = http: //www-markinfo. slu.se/sve/klimat/jantemp.html | date = 20100623011019}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Di tîrmehê de, li Götaland û Svealandê derdora 16–17℃ hene û yekser ji 10℃ li beşa herî bakur a Swêdê. &lt;ref&gt; [http://www-markinfo.slu.se/sve/klimat/jultemp.html Nexşeya germahiya navînî ya tîrmehê] {{Wayback | url = http: //www- markinfo.slu.se/sve/klimat/ jultemp.html | date = 20100624092358}}, ji malpera MarkInfo &lt;/ref&gt; Germahiya herî nizm li Swêdê bi -52,6℃, li Vuoggatjålme, Lappland, di 2ê sibata 1963an de hat pîvandin, lê ya herî bilind bû.

==Gelê Swêdê==
=== Komên etnîkî ===
Ji bilî swêdiyan (nêzîkî 75%), fînlendî (2%) û samî li bakurê welêt dijîn. Di van dehsalên dawî de, gelek ji Îtalya, Danîmarka, Norwêc, Almanya, Yûgoslavyaya berê, Îran, Libnan, Sûriye, Şîle, Iraq û gelên din ên ji Rojhilata Navîn û Afrîkayê koçî Swêdê kirine.

Li bakurê Swêdê hejmareke hindik [[samî]] dijîn. Samî li ser çiyayên sînorê rojava [[Çiyayên Skandînavya]] ji çemê Könkämaälven heta [[Idre]] li serê [[Dalarna]] di civakên piçûk de dijîn. Samî li bakurê dûr, li wargehên wekî Karesuando û Jukkasjärvi, [[samiya bakur]] diaxivin. Samî li herêma [[Jokkmokk]]ê samiya Luleyî xeber didin. Li başûr jî, [[samiya Piteyî]] û [[samiya Umeyî]] ji hêla komên pir piçûk ve têne axaftin. Koma herî başûr [[samiya başûr]] diaxive.

Li Tornedalen, ku li ser sînorê bi Fînlendayê re li bakur-rojhilat û li bakur-rojavayê wêdetir ber bi [[Gällivare]] ve, herêma zimanê fînî ye û xwedî dîrokek e ku ji swêdî wêdetir diçe. Fîniya Tornedalî jê re [[meänkieli]] dibêjin. Piraniya axaftvanên fînlendî koçber an neviyên koçberên ku di salên piştî [[Şerê Cîhanî yê Duyem]] de ji Fînlendayê hatine û piraniya wan li bajarên pîşesazî yên li başûr û navenda Swêdê dijîn.

Berê, komeke din a fînîaxêv jî hebû, ya bi navê fîniyên Finnskogen, devera sînorî di navbera Värmland û Hedmarkê de li aliyê Norwêcê. Ev kom ji sala 1620an ji Savolax (bi fînî: ''Savo'') li Fînlendayê koç kirine û heta piştî sala 1900î bi zimanê fînî mane.

Nêzîkî 2,2 mîlyon şênî li [[Stockholma Mezin]], li dora milyonek li [[Göteborga Mezin]] û 700 000 li [[Malmöya Mezin]] hene.

Navenda demografîk a Swêdê wekî cihekî bi navê [[Hjortkvarn]] tê pênasekirin.

=== Dîn ===
Swêd di nav welatên Ewropaya Bakur de bû ku yekem car [[Reformasyon]] pêk anî û bi sedsalan dînê [[Luterîtî|luterî]] yê evangelîst, an jî [[Dêra Swêdê]] tenê dînê destûr bû. Sedsala 19an Kêmarên dînî mezin bûn, berî her tiştî ji aliyê kesekî ku Dêra Swêdê terikand û dêrên cuda yên azad ava kirin. Bi ser de jî, Swêd koçberiyeke cihûyan wergirt.

Di salên piştî Şerê Cîhanî yê Duyem de, Swêd koçberiyek mezin û cihêreng wergirt, ku di heman demê de dîmena dînî jî guherand. Dînên wekî yê [[katolîk]], yê ortodoks, [[îslam]], [[bûdîzm]] û [[hindûîzm]] bûne hindikahiyên girîng, lê ya herî mezin hîn jî dêra luterî ya evangelîst e.

Kêmneteweya samî bi tevgera [[vejîna Laestadî]] ya ku di sala 1840an de li [[Karesuando]] derket holê tê diyarkirin.

==Dîrok==
[[Wêne: Gustav Vasa.jpg|thumb| [[Gustav Vasa]] di 6ê hezîrana 1523an de wek şahê swêdî hat hilbijartin, rojek ku niha roja neteweyî ya Swêdê ye, wêneyê Jakob Binck ji sala 1542-an de]]

=== Dîroka destpêkê ===
Yekem şopên mirovên li herêmê ku niha wekî Swêd tê zanîn ji [[Allerødtiden]], li ser {{formatnum: 12000}} [[fvt.]] Bi [[Paleolithic | Paleolithic]] nêçîrvanên [[Brommekulturen]] yên ku nêçîra [[keran]] li sînorê qeşayê ya îroyîn [[Skåne]]. Ev serdem ji hêla komên piçûk ên [[nêçîrvan û komker]] ve hat nîşankirin ku [[çirîn]] ji bo çek û amûran bikar anîn. Çandinî û xwedîkirina sewalan ligel cihên goristana bîrdarî, axînên firtonê yên berferehî û potên axê yên xemilandî ji Ewropaya Navîn bi [[çanda kasa funnel]] li dora sala 4000 BZ hatine. Sêyemîn başûrê Swêdiya îroyîn beşek ji qada çandî ya [[Serdema Bronz a Bakur]] bû, lê ji navenda çandê ya Danîmarkî re derdor bû. Dem li dora 1700 b.z. dest pê kir. Bi îtxalata destpêkê ya [[bronz]] ji Ewropaya Navîn. Di vê serdemê de, li welatên bakur dernexistina [[sifir]] tunebû û [[Tin]] li herêmê nayê dîtin, ji ber vê yekê diviyabû hemû metal bihatana îthalkirin.

Serdema Bronz a Bakur bêyî pêkhateyên bajarî bû, gel li zeviyên bi yek qatî [[Langhus (avahî) | langhus]] ji dar dijiyan.

Ji ber nebûna [[Împeratoriya Romayî | Dagirkirina Romayê]], [[Serdema Hesinî]] li Swêdê li dijî mîmariya kevir û keşîşxaneyan di sedsala 12an de tê hesibandin. Piraniya serdemê protohistorîk e, ango çavkaniyên nivîskî hene, lê piraniya wan bi baweriyeke kêm. Materyalên nivîskî yan ji serdemê pir dereng tê nivîsandin, li herêmên dûr tên nivîsandin, yan jî eger bi awayekî herêmî hatibin nivîsandin, pir bi kurtî.

Di vê heyamê de avhewa sartir bû û vê yekê cotkar neçar kir ku di zivistanê de heywanan di hundurê xwe de bihêlin, ku ev bû sedema peydabûna stokên zibilê ku piştre ji bo başkirina axê bi rêkûpêk were bikar anîn.

Hewldaneke Romayê ku sînorê Împeratoriya Romayê ji [[Rhine]] ber bi [[Elbe]] veguhezîne di sedsala 9an de ji hêla eşîrên Alman ve di bin serokatiya Roma-perwerdekirî de hate rawestandin, Romayiyan [[Şerê Daristana Teutoburgê têk bir. ]]. Di vê demê de, di çanda maddî ya Skandînavyayê de, ji ber zêdebûna têkiliya bi Romayiyan re, guhertinek berbiçav hebû.

Delîlên arkeolojîk hene ku herêma ku Swêdiya îroyîn pêk tîne, niştecihên xwe yên pêşîn di [[Serdema Kevir]] de hebûn, ji ber ku qeşaya ji [[serdema qeşayê]] ya dawî vekişiya. Niştecîhên pêşîn [[nêçîr û berhevkar]] bûn, yên ku bi taybetî ji dewlemendiyên Deryaya Baltîkê dijiyan.

Gelek vedîtinên arkeolojîk ên ji civakên mezin ên bazirganiyê piştgirî didin teoriya ku başûrê Swêdê di [[Serdema Bronz]] de pir niştecîh bû.

Bi rêya wê [[sedsala 9an]] û [[sedsala 10an]] li Swêdê bi bazirganî, talankirin û kolonîzasyonên li rojhilat, bi taybetî li [[Baltîk | welatên Baltîk]], [[Rûsya]] û [[Behra Reş]] li Swêdê serdest bû. Di sedsala 13an de, qanûnên perestgehê û qanûnên neteweyî, di nav yên din de, ji hêla [[Magnus Eriksson]] ve hatin danîn. Di sedsala 14an de, hêza padîşah hate bihêz kirin û deverên peravê yên Norrland hatin kolonîzekirin û swêdî kirin.

Di [[1397]] de, sê welat [[Norwêc]], [[Denmark]] û Swêd di bin yek padîşah de bûn yek. [[Yekîtiya Kalmar]] ne sendîkaya siyasî, lê sendîka karmendan bû û bi rêya wê [[15. sedsal]] t Swêd hewl da ku li dijî hukûmetek navendî ya Danîmarkî ya di bin padîşahê Danîmarkî de li ber xwe bide. Swêd di 1523 de ji Yekîtiya Kalmar veqetiya, dema ku [[Gustav Vasa | Gustav Eriksson Vasa]], ku paşê wekî Gustav I yê Swêdê tê zanîn, taca Swêdî ji nû ve ava kir. Li vir beşeke li ser dawiya Serdema Navîn winda ye

Di [[17. sedsal]] Swêd bû yek ji hêzên mezin li [[Ewropa]], piştî ku welat bi serkeftî beşdarî [[Şerê 'Şerê Sih Salî | Şerê 30 Salî']] bû. Ev helwest di [[18. sedsal]] t dema ku [[Rûsya]] di [[şerê mezin ê Bakur]] de desthilatdarî girt.
Dîroka dawî ya Swêdê aştiyane bû. Şerê herî dawî yê mezin li dijî Rûsyayê di 1809 de bû, bi navê [[Şerê Fînlandiya]] dema ku Swêd [[Fînlanda]] winda kir. Şerê dawîn li dijî [[Şerê bi Swêdê re 1814 | Norwêc]] di havîna 1814 de, li Swêdê bi navê &quot;kampanyaya li dijî Norwêcê&quot; bû. Şer bi [[Peymana Moss | Peymana li Moss]] qediya, li wir Mîrê Swêdê destûra nû ya Norwêcê qebûl kir [[17. Gulan]] û Padîşahê Norwêcê razî bûn ku dev ji kar berde da ku yekîtiya karmendan bi Swêdê re mumkun be. Di sala 1905an de dema ku Norwêcî [[Storting]] yekîtîya bi Swêdê re betalbûyî îlan kir, şer tehdîd kir ku dê derkeve. Di sala 1905-an de bi rûniştina Karlstad ji şer dûr ket. Swêd di dema [[Şerê Cîhanê yê Yekem | Yekem]] û [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] û di dema [[Şerê Sar]] de bêalî ma.

Yekem [[Xelata Nobelê | Merasîma Xelata Nobelê]] di sala 1901 de li [[Stockholm]] hat lidarxistin. Ji sala 1902 de, xelatên zanistî bi fermî ji hêla padîşahê Swêdê ve têne dayîn, lê [[Xelata Nobelê ya Aştiyê | xelata aştiyê]] ji aliyê Parlamentoya Norwêcê ve tê dayîn.

==Çand==
Çanda swêdî parçeyek ji [[Nordî | Nordîk]], [[Zimanên Almanî | Almanî]] ye û qada çandî ya cîhana rojavayî ye û vegotinên çanda swêdî di huner, muzîk û wêjeyê de di serî de bi van.

[[August Strindberg]] di [[wêjeya swêdî]] de wekî nivîskarê herî pêşîn tê hesibandin, dema ku [[Astrid Lindgren]] bi pirtûkên xwe yên zarokan li cîhanê navdar e. Nivîskarên swêdî gelek xelatên Nobelê yên wêjeyê bi dest xistine, di nav wan de [[Selma Lagerlöf]] û [[Harry Martinson]]. Ji [[hunera swêdî | hunermendên dîtbar ên swêdî]], [[Alexander Roslin]], [[Anders Zorn]] û [[Carl Larsson]] bi taybetî di nav peykersaz [[Carl Milles]] û [[Johan Tobias de têne zanîn. Sergel]] .

Swêdî [[çand]] di [[20. sedsala]] t bi xebata pêşeng a di rojên destpêkê yên fîlmê de ji hêla [[Mauritz Stiller]] û [[Victor Sjöström]] ve tê destnîşan kirin. Dûv re, [[Ingmar Bergman]] û lîstikvanên wekî [[Greta Garbo]], [[Ingrid Bergman]] û [[Anita Ekberg]] jî li derveyî sînorên welêt karîyera çêkirin.

Stranên [[Carl Michael Bellman | Bellman]], [[Evert Taube]] û [[Birger Sjöberg]] li qada navneteweyî têne naskirin. [[ABBA]] bi gelemperî bi [[muzîka]] ya nû ya populer a swêdî re tê hevber kirin, lê komên nû yên wekî [[The Cardigans]], [[Roxette]] û [[The Hives]] di van demên dawî de jî nasnameyek navneteweyî bi dest xistin.

==Polîtîka==
Swêd hema hema hezar sal e [[padîşah]] ye û kontrola [[Riksdag]] diguhere. Desthilata qanûnî di navbera padîşah û Riksdagê de hatiye parvekirin. Hêza rêveberiyê di navbera padîşah û meclîsek esilzade heta sala 1680an hate dabeşkirin, li dûv padîşahiyek otokratîk.

Wekî bertekek ji têkçûna di Şerê Mezin ê Nordîk de, &quot;serdema azadiyê&quot; di 1719an de dest pê kir, li dû wê sê monarşiyên destûrî yên rêxistinî yên cihêreng di 1772, 1789 û 1809 de, ya paşîn a ku çend mafên medenî dihewand. Parlamenterîzm di sala 1917an de ji nû ve hat desteserkirin dema ku keyê [[Gustav V yê Swêdê]], piştî têkoşînek dirêj, razî bû ku hikûmetê bi biryarên piraniyê li Riksdagê tayîn bike. Piştre, di 1918-1921ê de, dengdana gerdûnî hate destpêkirin. Parlamenterîzm ji hêla cîgirê padîşah [[Gustav VI Adolf]] ê Swêdê hate parastin heya ku di sala 1975an de destûrek bi bandor hêza siyasî ya padîşah rakirin. Padîşah wekî saziyek fermî, lê bi tevahî sembolîk, bi taybetî bi erkên merasîmê ve hate parastin.

Li gorî makezagonê, li Swêdê desthilatdariya herî bilind Riksdag e ku 349 endamên wê hene. Riksdag dikare destûrê biguherîne. Ji bo ku Riksdag Destûra Bingehîn biguherîne divê biryareke ducarî hebe û di navbera van her du biryaran de hilbijartina parlementoyê bê kirin. Qanûn dikare ji hêla hukûmetê an ji hêla komek an nûnerên kesane yên Riksdag ve were pêşkêş kirin. Endamên Riksdagê li gorî pergala hilbijartinê ya rêjeyî ji bo heyama çar salan têne hilbijartin.

Sîstema dadrêsî li dadgehên ku dozên medenî û tawanan cîbicî dikin, û her weha dadgehên taybetî yên ku ji têkiliya qanûnî ya di navbera gel û hukûmetê an rayedarên din ên giştî de berpirsiyar in, dabeş dibe. Sîstema dadwerî ya Swêdê dabeşî dozên ku ji dadgehên herêmî (dadgehên herêmî), dadgehên temyîzê yên herêmî (dadgehên herêmî) û dadgeha bilind (swêdî [[Högsta domstolen (Swêd) | Högsta domstolen]] pêk tê.

Di piraniya sedsala 20an de, Swêd bi giranî pênc partiyên cuda di parlementoyê de hebûn, Riksdag, ku bi gelemperî [[Partiya Çep| sosyalîzm]] (''Vänsterpartiet''), [[Partiya Karkerên Sosyaldemokrat ên Swêdê|Demokrasiya Civakî]] (''Socialdemokraterna''), [[Partiya Gel|lîberalîzm]] (''Folkpartiet'') , [[Moderat|muhafezekarî]] (''Moderaterna'') û [[Partiya Navend|Berjewendiyên gundan]] (''Centerpartiet''). Di dawiya sedsala 20an de, du partiyên parlemanî hatin zêdekirin, [[Miljöpartiet de gröna]] (1988) û [[Demokratên Xiristiyan]] (''Kristdemokraterna'') (1991). [[Demokratên Swêdê|neteweperwer]] (''Sverigedemokraterna'') hatiye Riksdag ji sala 2010an ve. Di sala 1991an de - hilbijartin [[Demokrasiya Nû]] ket parlamenê, lê piştî hilbijartinên 1994an ji siyaseta Swêdê wenda bû. Lê belê demokrasiya nû hema bi qasî ku derketibû holê winda bû. Dema ku Ian Wachtmeister wek serokê partiyê îstifa kir - ji ber nakokiyên navxweyî - paşketina partiyê di anketan de girantir bû. Lêbelê, ev kêmbûn di sala 1992-an de dest pê kiribû. Di hilbijartinên parlemanî yên 1994-an de, demokrasiya nû tenê ji sedî 1,2 ê dengan stend û ji hingê ve di pratîkê de ji holê rabû. [[Însiyatîva femînîst]], [[Alternativ ji bo Sverige]] û [[Samling Medborgerlig]]{{Çavk}}.

Di [[Parlamena Ewropayê]] de, Swêd ji aliyê partiyên parlemenê ve tê temsîlkirin û ji hilbijartinên Ewropayê di hezîrana 2014an de [[Însiyatîva Femînîst]]. Di salên 2004–2009 de, [[Lîsteya Hezîranê]] bû sê serdemên pêşîn û dûv re jî du dewreyên, û di salên 2009–2014an de, [[Partiya Korsan (Swêd)|partiya Korsan]] bû xwedî du kursî li Perlamena Ewropayê.

== Galerî ==
&lt;center&gt;
&lt;gallery caption=&quot;Kesên navdar ên swêdî&quot;&gt;
Wêne:AlfredNobel cropped.jpg|[[Alfred Nobel]]
Wêne:Greta Garbo Grand Hotel.jpg|[[Greta Garbo]]
Wêne:Olof Palme statsminister, tidigt 70-tal.jpg|[[Olof Palme]]
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Bajarên Swêdê&quot;&gt;
Wêne:GamlaStan from Katarinahissen Stockholm Swe.jpg|Bajarê kevin ê paytextê [[Stokholm]]ê 
Wêne:Götaplatsen 01.JPG|Meydana Göta li [[Göteborg|Goteborg]]ê
Wêne:Jorchr-Malmö rådhus.jpg|Bajarvaniya [[Malmö|Malmoy]]ê
&lt;/gallery&gt;

&lt;gallery caption=&quot;Hin dîmenên welatê Swêdê&quot;&gt;
Wêne:Duolbagorni.jpg|Çiyayê Duolbagorni di newala [[Kebnekaise]]yê de, li [[Samîlenda]]yê
Wêne:Gotland-Fårö Raukar-Gamlehamn.jpg|Nêzîkî [[Fårö]] li girava [[Gotland]]ê 
Wêne:Bohuslän-Marstrand.jpg|Marstrand, li başûrê Swêdê
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

== Girêdanê derve ==
{{Commonscat|Sweden|Sweden}}

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}


{{YE}}
{{Dewletên Ewropayê}}

[[Kategorî:Swêd| ]]</text>
      <sha1>hmqj4hvnqeo6mli9zbg3256qnc9a9a0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sûra Amedê</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4100</id>
    <revision>
      <id>1094362</id>
      <parentid>1076999</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T16:13:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7495" xml:space="preserve">{{Mapframe|zoom=14|latitude=37.911|longitude=40.236|text=Sûra Amedê
|geotype1=geoshape|ids1=Q20474885
}}
[[Wêne:Sûra Amedê ji Birca Bizinê.jpg|thumb|300px|Sûra Amedê (ji birca Bizinê de).]]
[[Wêne:Birca Evlî Beden 2009.jpg|thumb|300px|Birca Evlî Beden.]]
'''Sûra Amedê''' yan jî '''Kelheya Diyarbekrê''' qelheyek dîrokî ye li navçeya [[Sûr, Amed|Sûr]] a [[Amed|Amedê]] ye ku li cîhanê piştî [[Dîwarê Çînê]] [[beden]]&lt;nowiki/&gt;a herî dirêjtirîn e. Sûra Amedê di roja îro de  ji bo dîtinê li [[Amed|Amedê]] yek ji cihên herî sereke ye. Bi awayê avakirin û zexmiya xwe, bi nivîsên xwe, bi motîv û awayên ku lu rûyê keviran hatin e niqartin re niha kîtbeyên 12e şaristaniyan têne xwendin.

Dîroka avakirin sereta ya kelheyê nayê zanîn. Tê pêşbînîkirin ku di sala 349ê P.Z. de ji aliyê împeratorê Romayî [[Konstantînê I]] ve yekemîn car hatiyê firehkirin û hinek deverên wî hatine nukirin. Çar deriyên sereke yên kelehê hene û her deriyek bi hêleke bingehîn ve vedibe. Paşê, bi mezinbûna bajêr re di bedenê de hin deriyên din jî hatine vekirin. Beden, ji 5 km yan dirêjtir e û bi awayê masîmertalek de dor li bajarê kevin dipêçe. Bilindiya dîwarên kelehê 12e mêtre ye. Dîwarên Sûra Amedê ji 3 mêtreya heta 5 mêtre yê fireh dibe û 82 birc li Sûrê hatine avakirin.
==Dîrok==
Sûr yan jî Kelhe ya Amedê di serdema Romayiyan de hatiye avakirin. Bikaranîn û ji nû ve avakirin, di nav wan de sûrên bajarê Amedê hene ku dirêjiya wan digihêje 53 mêtreyan.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ebruliturizm.com/4140/diyarbakir-fortress-and-hevsel-gardens-cultural-landscape/|title=Diyarbakır Fortress and Hevsel Gardens Cultural Landscape (2015) {{!}} EBRULI TOURISM- IZMIR-TURKEY|last=ebrulitur|first=About The Author|language=en-US|access-date=2022-04-06}}&lt;/ref&gt; Di dîwaran de bi qasî 63 nivîsên ji serdemên dîrokî yên cuda hene ku bermahiyên [[Hurî|Hûrî]], [[Med]], [[Rûm (kes)|Rûm]], [[Împeratoriya Sasanî|Sasanî]], [[Împeratoriya Bîzansê|Bîzans]], [[Xanedana Merwaniyan|Merwanî]] û [[Xanedana Eyûbiyan|Eyûbî]] hene. Di 4ê tîrmeha sala 2015an de [[UNESCO]]'yê keleh û [[Baxçeyê Çandî ya Hevselê]] beşdarî [[Lîsteya Mîrateyên Cîhanê|Lîsteya Kelepora Cîhanê]] kir.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://whc.unesco.org/en/news/1315/|title=Sites in Denmark, France and Turkey inscribed on UNESCO’s World Heritage List|last=Centre|first=UNESCO World Heritage|website=UNESCO World Heritage Centre|language=en|access-date=2022-04-06}}&lt;/ref&gt;

== Kela hundirîn ==

Dîroka Kela Hundirîn a ku li aliyê bakurê rojhilan ê sûrên Amedê hatiye bicihkirin bi îhtimaleke mezin digihêje dema gelê Hûrî-Mîtanî (B.Z. 4-3 hezar) ku gelê pêşîn e ku li vê herêmê bi cih û war bûye. Kela Hundirîn piştî ku sûrên bajêr ji hêla Romayiyan ve hatin çêkirin, bû xwediyê cihekî taybet û her tim wekî navenda rêveberiyê hate bikaranîn. Sûrên pêşîn ên ku Kela Hundirîn dorpêç dikirin û di Kembera Artûqiyan a niha re derbas dibûn, paşê xera bûne. 

[[Siltan Silêmanê Qanûnî]] 16 birc û du avahî lê zêde kirine û [[Ava Hamravat]] jî aniyê wir. Çar deriyên Kela Hundirîn ên bi navê Deriyê Serayê, Deriyê Kupelî, Deriyê Fetîh û Deriyê Orgûn hene. Di nav Kela Hundirîn de avahiyên giranbuha hene. [[Mizgefta Kelayê]] (Mizgefta Hz. Suleyman, Mizgefta Nasiriye), [[Kaniya Bişêr]], [[Kembera Artûqiyan]], [[Girê Wêran]], [[Seraya Artûqiyan]] û [[Dêra Saint George]] çend heb van cihan in.

== Bircên Kelayê ==
[[Wêne:Diyarbakir city walls DSCF9381.jpg|thumb|300px|Fîgura li Birca Zewicî ku li başûrê rojavayê bajarê [[Amed]]ê ye.]]
Li ser sûran çargoşeyî, pirgoşeyî û bi şeklê gilover bi giştî 82 birc hene. Li aliyê ku li Geliyê Dîcleyê û Ben û Senê dinêre, ji ber ku parastina wê hêsantir e, birc kêm in û çargoşeyî ne. Li eniya Deriyê Çiyê û Deriyê Rihayê, ji ber ku ji êrîşên neyaran re vekirî ye, hejmara bircan zêdetir e û şeklê bircên li vê derê jî gilover e. 

Bircên ku di dema Artûqiyan de hatine çêkirin bi mezinahî û nexşên li serê ji bircên din cudatir in. Birc bi giranî du tebeqeyî, hinek jî sê-çar tebeqeyî ne. Qatên jêrîn wekî depo û embar, tebeqeyên jorîn jî bi armancên leşkerî hatine bikaranîn. 

Di nav van 82 bircan de ji ber mezinahî û nexşên xwe, bircên wekî Bedena Mezin (Ben û Sen), Birca Heft Birayan, Birca Bizinan, Nûr, Birca Findiqan, Merwanî, Qîza Qirêl û Dûpişk zêdetir tenê nasîn.

=== Birca Bedena Mezin ===
[[Wêne:Diyarbakır old walls Yedi Kardeş Burçu 2598.jpg|thumb|300px|Figûrên li ser Birca Heft Birayan li Sûra [[Amed]]ê.]]
Birca Bedena Mezin an jî Birca Ben û Sen (tr.:''Ulu Beden'' an ''Evli Beden Burcu'') li aliyê başûr ên sûran e. Birc di sala 1208'an de li ser navê hikûmdarê Artûqiyan Melîk Salih ji hêla Îbrahimê Kurê Mîmar Cafer hatiye çêkirin. Bircên Bedena Mezin û Heft Birayan (ku wekî bircekê têne hesibandin) bi avahîsaziya xwe ya sîlindiriîk, bi kitabeya ku wan dorpêç dike, bi nîgarên eyloyê duserî, şêrê bibask gelekî bi heybet, bi plansazî û xemlên xwe gelekî dişibin hev.

Li gorî efsaneyê: Hikûmdarê wê demê pêşbaziyekê li dar dixe. Fermanê dide ku li şûna van her du bircan, du bircên pir bilind û qewîn ên ku plana wan bi destên wî hatiye xêzkirin, bên avakirin. Li bajêr bi tenê du kes dikarin vî karî bikin. Yek ji wan hosta ye, yek jî qelfeyê wî ye. Xewn û daxwaza hosta ev e ku hostatiya xwe careke din nîşan bide, xewn û daxwaza qelfe jî ew e ku di hostatiyê ji hostayê xwe bibore. Hosta Birca Heft Birayan, qelfe jî Birca Bilind lêdike. Di encama kar de hikûmdar birca qelfe hîn zêde diecibîne. Hosta bi vê yekê gelekî bi ber xwe dikeve û ji ser bircê xwe davêje xwarê.

=== Birca Heft Birayan ===

[[Wêne:Birca Heft Birayan 2009.jpg|thumb|300px|Birca Heft Birayan.]]
Li gorî efsaneyekî din: Dijminan bajar dorpêç kiriye, piştî şerê ku bi rojan dewam kiriye, ji bilî birca ku heft birayan parastina wê dikir, bajar ketiye destê neyaran. Keyê neyaran ji bo lihevkirinê, qasidekî dişînin cem heft birayan. Heft bira ji qasid re mercên teslîmbûna xwe dibêjin. Li gorî van mercan di dema teslîmbûnê de dê key û fermandar werin, dema ku ew teslîm bûn dê wan efû bike. Qiran wan mercan dipejirîne û tevî fermandarên xwe diçe nav bircê. Çawa ku key û fermandar dikevin nav bircê, teqînek pêk tê. Ji ber ku heft birayan agir bi depoya barûdê daye, ew teqandiye. Bi teqînê re key, fermandarên wî û heft bira dimirin. Bajar rizgar dibe.

=== Birca Bizinan ===

Birca Bizinan li rojhilatê [[Deriyê Mêrdînê]], li ser zinarekî tiraştî ye mezin hatiye bicihkirin. Birca herî kevn û herî mezin a li ser sûran e. Dîroka çêkirina wê bi awayekî teqeez nayê zanîn, lê belê li ser wê nivîseke ku dibêje, di sala 1223'yan ji hêla [[Merwanî|Merwaniyan]] ve hatiye tamîrkirin heye. Wisa tê bawerkirin ku ev birca 11 kemberî demekê wekî perestgeh jî hatiye bikaranîn.

== Mijarên têkildar ==
* [[Xançepek]]
* [[Sûr, Amed]]

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

==Girêdanên derve==
{{Commonscat-b}}
{{Koord|37|54|51|N|40|13|47|E|type:landmark|display=title}}
{{Bajarê Amedê}}

[[Kategorî:Amed]]
[[Kategorî:Cihên dîrokî]]
[[Kategorî:Kelepora Cîhanê li Kurdistanê]]</text>
      <sha1>33gxle2m3bnh3l5n6tb3up9ncevsxcv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tirkiye</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8995</id>
    <revision>
      <id>1094363</id>
      <parentid>1092442</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T16:48:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Zmangeldi</username>
        <id>50737</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nivîsek bêeleqe hat ra kirin.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30492" xml:space="preserve">{{Infobox welat
| nav = Türkiye
| navê_fermî = ''Türkiye Cumhuriyeti''
| navê_kurdî = ''Komara Tirkiyeyê''
| al = Flag of Turkey.svg
| girêdana_alê = Alaya Tirkan
| nîşan = 
| girêdana_nîşanê = 
| dirûşm = &lt;br /&gt;''[[Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir]]''&lt;ref&gt;[http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|başlık=Milli Egemenlik]{{Mirin girêdan|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;(Serdestî bêqeyd û bêşert a gel e)
| sirûda_netewî = &lt;span style=&quot;line-height:1.25em;&quot;&gt;''[[İstiklal Marşı]]''&lt;small&gt;&lt;br /&gt;''Sirûda Îstiqlalê''&lt;/small&gt;&lt;/span&gt;&lt;br /&gt;
| cîh = Turkey_(orthographic_projection).svg
| cîh_sernav = 
| zimanên_fermî = [[Tirkî]]
| zimanên_tev = [[Zimanê abazayî|Abazayî]], [[Zimanê abxazî|abxazî]], [[Zimanê adigeyî|adigeyî]], [[Zimanê erebî|erebî]], [[Zimanê albanî|albanî]], [[Zimanê avarî|avarî]], [[Zimanê azerbaycanî|azerbaycanî]], [[Zimanê bosnî|bosnî]], [[Zimanê pomakî|pomakî]], [[Zimanê romanî|romanî]], [[Zimanê ermenî|ermanî]], [[Zimanê gurcî|gurcî]], [[hamşenî]], [[hertevînî]], [[Zimanên kabardinî|kabardinî]], [[Zimanê qazaxî|qazaxî]], [[Zimanê qirgizî|qirgizî]], [[tatariya Qirimê]], [[zimanê kurdî]], [[spaniya cihûyan]] (ladîno), [[Zimanê lazî|lazî]], [[Zimanê osetî|osetî]], [[Zimanê ûzbêkî|ûzbêkî]], [[Yewnaniya Pontosê|pontî - yewnaniya Trabzonê]], [[Zimanê yewnanî|yewnanî]], [[suryanî]], [[Zimanê tirkmanî|tirkmanî]], [[Zimanê uygurî|uygurî]] {{Çavk}}
| paytext = [[Enqere]]
| koordînat_paytext = {{Koord|39|55|N|32|50|E|type:country}}
| bajarê_mezin = [[Stembol]]
| sîstema_siyasî = [[Komar]]
| serok_cure = [[Serokomar Tirkiyeyê|Serokkomar]]
| serok_nav = [[Recep Tayyip Erdoğan]]
| serok_cure2 = [[Cîgirê Serokê Tirkiyeyê|Cîgirê Serokê]]
| serok_nav2 = [[Fuat Oktay]]
| serok_cure3 = [[Serokê Dadgeha Makezagonê ya Tirkiyeyê|Serokê Dadgeha Makezagonê]]
| serok_nav3 = [[Zühtü Arslan]]
| rûerd = 783.562
| av = 1.3
| gelhe = 83.614.362&lt;ref&gt;{{Citation |title=Kopîkirina arşîvê |url=http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24638 |accessdate=2017-03-01 |archive-date=2019-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190129175349/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24638 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| gelhe_sal = &lt;nowiki&gt;[[2020]&lt;/nowiki&gt;
| berbelavî = 102
| serxwebûn = [[29ê çiriya pêşîn]] a [[1923]]
| TBH_giştî = 
| TBH/mirov = 
| TBH_sal = 
| dirav = Türk Lirası (Lîraya Tirkî)
| dem = [[UTC+3]]
| nîşana_înternetê = .tr
| koda_telefonê = +90
| nexşe = Turkey map ku.svg
| nexşe_sernav = 
}}
{{Wergerîne|ckb|ziman2=ar|bijartî=1|ziman3=pt}}
'''Tirkiye''', '''Turkiya''' an jî '''Komara Tirkiyeyê''' (navê fermî {{Bi-tr|Türkiye Cumhuriyeti}}) [[welat]]ekî [[Ewropa]]yî-[[Asya]]yî ye ku li [[nîvgirav|nîvgizirta]] [[Anatoliya]]yê li başûrê rohavaya Asyayê heta nîvgizirta [[Balkan]]ê li başûrê rojhilata Ewropayê dikeve ye.

Tixûbên Tirkiyeyê bi heşt welatan re hene: [[Bulgaristan]] li bakurê rojavayê, [[Yewnanistan]] li rojavayê, [[Gurcistan]] li bakurê rojhilatê, [[Ermenistan]], [[Komara Îslamî ya Îranê|Îran]] û [[Komara Azerbaycanê]] li rojhilatê, [[Iraq]] û [[Sûriye]] li başûrê rojhilat û başûrê wê dikevin. Ew bi [[Deryaya Navîn]] li başûrê, [[Deryaya Egeyî]] li rojavayê û [[Deryaya Reş]] li bakurê tê dorpêç kirin. [[Deryaya Marmara]] jî li navbera xakên Tirkiyeyê dikeve. Ev [[derya]] wekî sînorê [[parzemîn]]a Ewropayê û Asyayê tê hesibandin û bi vî awayî Tirkiyê welatekê du-parzemînî ye.

== Etîmolojî ==
Xanedaniya tirkan a ewil mavîna salên 552-744 li herêma Asyaya Navendî û Çînê bi navê [[xanedaniya Goktirkan]] ({{bi-tr|Göktürk Kağanlığı}}) hatiye damezirandin. Navê &quot;Türk&quot; bi şeklê ku hiro tê bakaranîn cara yekem li ser nivîskek a di heyna Göktürkan de derbas dibe. Çîniyan di wê serdemê de navê tirkan wek ''Tūjué'' bikartînin. Dîroknas [[İlber Ortaylı]]  li nivêsarekî xwe de diyar dike ku bazirgan û dîplomatên Cenevîzî û Venedîkî di sedsala 12em de Tirkiye wek ''Turchia'' û ''Turkmenia'' şayesandine. Ji bilî vê navê Tirkiye cara pêşîn di sala 1190î de di çavkaniyek nivêskî de, di weqayînameya [[Seferên Xaçperestan]] derbas dibe.{{Çavk}} [[Abdulhaluk Çay]] diyar dike ku şayesandinê ''Turchia'' kevntir e û tebîrê ''Turchia'' cara pêşîn di sedsala 6em de di çavkaniyên Bîzansê de tê rast lê hatin û dibêje &quot;Va tebîra di sedsalên 9em û 10em de seî qada ku di mavîna çemê [[Volga]]yê heta [[Ewropaya Navendî|Ewrûpaya Navendî]] de dimîne hatiye bikaranîn.&quot;{{Çavk}} Hew diyar dike ku va bikaranîna di herêma Qefqazyayê seî Kaẍantiya Hazar wek Tirkiyeya Rojhilat, seî dûgela macar bi aliyê [[Xanedaniya Arpad]]ê hatiye damezirandin jî bi şeklê Tirkiyeya Rohava bûye û heman tebîr ji sedsala 12em pê ve seî Anadolyayê hatiye bikaranîn. Di dîrokê de di sedsalên 13em û 14em de Memlûkên Misrê jî navê Tirkiye bikaranîne: ''&quot;ed-devlet üt Türkiya&quot;'' (1250-1387){{Çavk}} Di Dewleta Osmanî de heta sedsala 19'emîn de navê Tirkiye nedihat bikaranîn; Navên ''Devlet-i Âliyye'' (bixwîne: Dewlet-î Alîyye), ''Devlet-i Osmaniye'' (bixwîne: Dewlet-î Osmanîye), ''Memalik-i Şahane'' (bixwîne: Memalîk-î Şahane), ''Diyar-ı Rum'' (bixwîne: Dîyar-i Rum) hatin bikaranîn. Lê tê zanîn ku li derveyî welêt car caran li şûna Împeratoriya Osmanî navê Tirkiye hatiye bakaranîn. Xerîteyên ku di wê heynê de bi zimanên biyanî hatine çêkirin vî rewşê diyar dikin. Paşînga nav Jön Türkan şûna Osmaniye (bixwîne: Osmanîye) navên mîna Türkistan (bixwîne: Tûrkîstan), Türkeli (bixwîne: Tûrkelî), Türkili (bixwîne: Tûrkîlî) hatine pêşniyaz kirin lê ji ber ku di Asyaya Navendî de herêmekê bi navê Türkistan heye ew yek nehatiye pejirandin. Di makezagonê de (1921) navê &quot;Türkiye&quot; hatiye nivêsandin û bi îlankirina komarê di sala 1923î de navê dewletê wek Türkiye Cumhuriyeti (bi kurdî: Komara Tirkiyeyê) misoger bû.

== Dîrok ==

===Wextê tirkên Anatoliyayê ===
Li Xorasanê dema [[siltan]] Sancar (1118–1157) de, lawê Melik Şah bû, selcûqiyan demeke xwe ya dina baş dît. Lê ji pê  di [[1141]]an de li [[Semerqand]] hembera [[Kara Kitai]]yan de bin ket re çend salan şunda keyîtî hilwaşî ye. Selcûqiyên li Anatoliyayê ji pê binketîniyê di [[1243]]an hembera [[Îlhan]]an re lawaz bûn û di [[1307]]an de hilwaşî. Paşê bi awayê began dabeş bû û li ser bermayiyên vê dewletê [[Împeratoriya Osmaniyan]] ava bû.

===Berî avabûnê===
Komara Tirkiyeyê li ser axa bermayiyên Osmaniyan û li ser axa Kurdistanê hate damezrandin. Mîraseke mezin ya dîrokî, leşkerî, bûrokratî ji Împeratoriya Osmaniyan wergirt. Dewleta Osmaniyan piştî [[şerê cîhanî yê yekem]] ji aliyê gelek dewletên ewropayî ve hat dagirkirin. Gelek herêmên tirknişîn ketin bindestê wan dewletan.

Komara Tirkiyeyê dı 29 çiriya pêşîn 1923an de hatiye îlankirin.

===Serdema yek partî (1923-1945)===
Di vê serdemê de tenê bi navên xwe yên guhertî [[Partiya Komara Gel]] hebû, partî û rêxistinên din hatibûn qedexekirin. Her çend li sala 1930ê Firkaya Serbest hatibe ava kirin jî, di heman salê de ji aliyê partiya desthilat hate girtin. Di vê serdemê de esasen Mustafa Kemal Atatürk û hevrêyên wî li ser avakirin û modernîzekirina dewletê ve mijûl bûn.

==== Serokkomar Mistefa Kemal Atatürk (29 çiriya pêşîn 1923-10 çiriya paşîn 1938) ====

;:Hikûmeta yekem (30 çiriya pêşîn 1923-6 çiriya paşîn 1924)
Piştî hilbijartina [[Mustafa Kemal Atatürk]] bo postê serokkomariyê, hikûmeta yekem ya Tirkiyeyê jî hatiye avakirin. Ev erk ji [[İsmet İnönü]] re hate dayîn û bi partiya xwe [[Fırkaya Gel]] hikûmeta xwe ava kir.

;:Hikûmeta duyem (6 adar 1924-22 çiriya paşîn 1924)
Ji ber hindek sedeman hikûmeta yekem hate betalkirin û wekî hikûmeta yekem ji aliyê İsmet İnönü ve hikûmeta duyem bi rêya Firkaya Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta sêyem (22 çiriya paşîn 1924-3 adar 1925)
Ev hikûmet ji aliyê Ali Fethi Okyar ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta çarem (3 adar 1925-1 çiriya paşîn 1927)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta pêncem (1 çiriya paşîn 1927-27 îlon 1930)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta şeşem (27 îlon 1930-4 gulan 1931)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta heftem (4 gulan 1931-1 adar 1935)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên Firkaya Komara Gel hatiye avakirin.

;:Hikûmeta heştem (1 adar 1935-25 çiriya pêşîn 1937)
Ev hikûmet ji aliyê İsmet İnönü ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Komara Gel]] hatiye avakirin.

;:Hikûmeta nehem (25 çiriya pêşîn 1937-11 çiriya paşîn 1938)
Ev hikûmet ji aliyê Mahmut Celal Bayar û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel ve hatiye avakirin.

;Serokkomar İsmet İnönü (11 çiriya paşîn 1938-22 gulan 1950)
Piştî mirina Mustafa Kemal Atatürk, hevrêyê wî İsmet İnönü bû serokkomarê nû yê Tirkiyeyê. Heta piştî şerê cîhanî yê yekem jî ma li ser postê xwe.

;:Hikûmeta dehem (11 çiriya paşîn 1938-25 kanûna paşîn 1939)
Ev hikûmet ji aliyê Mahmut Celal Bayar ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta yanzdem (25 kanûna paşîn 1939-3 nîsan 1939)
Ev hikûmet ji aliyê Refik Saydam ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta danzdem (3 nîsan 1939-8 tîrmeh 1942)
Ev hikûmet ji aliyê Refik Saydam ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta sêzdehem (8 tîrmeh 1942-9 adar 1943)
Ev hikûmet ji aliyê Şükrü Saraçoğlu ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin

;:Hikûmeta çardehem (9 adar 1943-7 tebaxa 1946)
Ev hikûmet ji aliyê Şükrü Saraçoğlu ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. Hikûmeta duyemîn ya Şükrü Sraçoğlu ye.

==== Serokkomar İsmet İnönü (11 çiriya paşîn 1938-22 gulan 1950)====
;:Hikûmeta çardehem (9 adar 1943-7 tebaxa 1946)
Ev hikûmet ji aliyê Şükrü Saraçoğlu ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. Hikûmeta duyemîn ya Şükrü Saraçoğlu ye.
;:Hikûmeta panzdehem (7 tebaxa 1946-10 îlon 1947)
Ev hikûmet ji aliyê Mehmet Recep Peker ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta şanzdehem(10 îlon 1947-10 xizîran 1948)
Ev hikûmet ji aliyê Hasan Saka ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta hevdehem (10 xizîran 1948-16 kanûna paşîn 1949)
Ev hikûmet ji aliyê Hasan Saka ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta hejdehem (16 kanûna paşîn 1949-22 gulan 1950)
Ev hikûmet ji aliyê Şemsettin Günaltay ve û bi rêya kadroyên Partiya Komara Gel hatiye avakirin.
===Serdema pir partiyan (1945-...)===

====Serokkomar Celal Bayar (22 gulan 1950-27 gulan 1960)====
;:Hikûmeta nozdehem (22 gulan 1950-9 adar 1951)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 20em (9 adar 1951-17 gulan 1954)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 21em (17 gulan 1954-9 kanûna pêşîn 1955)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 22yem (9 kanûna pêşîn 1955-25 çiriya paşîn 1957)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. 
;:Hikûmeta 23yem (25 çiriya paşîn 1957-27 gulan 1960)
Ev hikûmet ji aliyê Adnan Menderes ve û bi rêya kadroyên [[Partiya Demokrat-Tirkiye]] hatiye avakirin. Bi derbeyeke leşkerî dawî li hikûmetên Adnan Menderes hat. Jixwe piştî vê rûdanê êdî di nav artêşa Tirkiyeyê de, parêzvaniyê komarê destpê dike û ev jî çend salan carekê dibe sedema derbeyên leşkerî.

====Serokkomar Cemal Gürsel (27 gulan 1960-28 adar 1966)====
;:Hikûmeta 24em (30 gulan 1960-5 kanûna paşîn 1961)
Ev hikûmet ji aliyê Cemal Gürsel ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 25em (5 kanûna paşîn 1961-27 çiriya pêşîn 1961)
Ev hikûmet ji aliyê Cemal Gürsel vê hatiye avakirin

;:Hikûmeta 26em (20 çiriya paşîn 1961-25 xizîran 1962)
Ev hikûmet ji koalîsyona CHP û [[Partiya Edaletê]] bi serokatiya Ismet Inonu hatiye avakirin

;:Hikûmeta 27em (25 xizîran 1962-25 kanûna pêşîn 1963)
Ev hikûmet ji aliyê koalîsyona CHP û YTP bi serokatiya Ismet Inonu hatiye avakirin

;:Hikûmeta 28em (25 kanûna pêşîn 1963-20 reşemeh 1965)
Ev hikûmet ji aliyê partiya CHP û bi serokatiya Ismet Inonu vê hatiye avakirin

;:Hikûmeta 29em (20 reşemeh 1965-27 çiriya pêşîn 1965)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CKMP û YTP bi serokatiya Suat Hayri Urguplu hatiye avakirin

;:Hikûmeta 30em (27 çiriya pêşîn 1965-3 çiriya paşîn 1969)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

====Serokkomar Cevdet Sunay (28 adar 1966-28 adar 1973)====

;:Hikûmeta 30em (27 çiriya pêşîn 1965-3 çiriya paşîn 1969)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

;:Hikûmeta 31em (3 çiriya paşîn 1969-6 adar 1970)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

;:Hikûmeta 32yem (6 adar 1970-26 adar 1971)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya Suleyman Demirel hatiye avakirin

;:Hikûmeta 33yem (26 adar 1971-11 kanûna pêşîn 1971)
Ev hikûmet  bi serokatiya Nihat Erim ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 34em (11 kanûna pêşîn 1971-22 gulan 1972)
Ev hikûmet  bi serokatiya Nihat Erim ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 35em (22 gulan 1972-15 nîsan 1973)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CHP û MGP pêk tê û bi serokatiya [[Ferit Melen]] ve hatiye avakirin

====Serokkomar Fahri Koruturk (6 nîsan 1973-6 nîsan 1980)====

;:Hikûmeta 35em (22 gulan 1972-15 nîsan 1973)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CHP û MGP pêk tê û bi serokatiya [[Ferit Melen]] ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 36em (15 nîsan 1973-26 kanûna paşîn 1974)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CGP û MGP pêk tê û bi serokatiya Naim Talu ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 37em (26 kanûna paşîn 1974-17 çiriya paşîn 1974)
Ev hikûmet ji koalîsyona CHP û MSP pêk tê û bi serokatiya Bulent Ecevit ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 38em (17 çiriya paşîn 1974-31 adar 1975)
Ev hikûmet bi serokatiya Sadi Irmak ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 39em (31 adar 1975-21 xizîran 1977)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, CGP, MSP û MHP pêk tê û bi serokatiya Suleyman Demirel  ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 40em (21 xizîran 1977-21 tîrmeh 1977)
Ev hikûmet ji partiya CHP pêk tê û bi serokatiya Bulent Ecevit ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 41em (21 tîrmeh 1977-5 kanûna paşîn 1978)
Ev hikûmet ji koalîsyona AP, MSP û MHP pêk tê û bi serokatiya Suleyman Demirel ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 42yem (5 kanûna paşîn 1978-12 çiriya paşîn 1979)
Ev hikûmet ji koalîsyona CHP, CGP û DemP pêk tê û bi serokatiya Bulent Ecevit ve hatiye avakirin

;:Hikûmeta 43yem (12 çiriya paşîn 1979-12 îlon 1980)
Ev hikûmet ji aliyê partiya AP û bi serokatiya [[Süleyman Demirel]] ve hatiye avakirin

==Têkiliyên derve yên Komara Tirkiyeyê==
{{GotarêBingeh|Têkiliyên derve yên Tirkiyeyê}}

Têkilîyên derve yên komara Tirkîyeyê bi rêya Wezareta Derve ya Tirkîyeyê tên meşandin. Têkiliyên Tirkiyeya modern bi taybetî piştî avakirina komarê li sala 1923yê hatin destpê kirin. Lê di bingehê de berdewamiya Împeratoriya Osmanî ya perçebûyî bû. Piştî Şerê cîhanî yê yekem, têkiliyên împeretoriya Osmaniyan hêdî hêdî ket bin destê avakerên Tirkiyeya modern. Ji ber ku dewletên Ewropayî împeretoriya Osmanî dagir kir, di serî de têkiliyên dewleta Tirkiyeyê û yên Ewropayî li ser bingeheke hejîyayî ye. Bi taybetî jî rola Brîtanya li ser perçebûna Osmaniyan gelek mezin e, ji ber vê têkilîyen van dewletan bi awayekî baş destpê nekir.

=== Têkiliyên Başûrê Kurdistanê û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Başûrê Kurdistanê û Tirkiyeyê}}
Têkiliyên Başûrê Kurdistanê û Tirkiyeyê li salên 1960an bi rêya partiyên kurd û rêxistinên dewleta tirk dest pê dike. Lê berî statûbûna Başûrê Kurdistanê, têkiliyên Tirkiyeyê bi taybetî li gel dewleta Iraqê hebûn. Berî avabûna Iraqê jî li Başûrê Kurdistanê car car serhildanên kurdan çêdibûn. Tirkiyeyê ji ber hebûna pirsgirêka kurd di nav axa xwe de nedikarî di pirsgirêka kurd de alîkariya kurdan bike. Li hemî Rojhilata Navîn dijayetiya kurdan dikir. Nedixwast kurd bibin xwedî [[statû]]. Jixwe piştî [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranî]] li Tirkiyeyê li dijî kurdan înkara kurdbûnê destpê kir.

Li sala 1963yê dewleta Iraqê û yên kurdnişîn li dijî [[Şoreşa Îlonê]] givaş li ser kurdan da destpê kirin. Di encamê de zilmeke mezin li ser kurdan peyda bû. 9ê tîrmeha 1963yê Sovyetan li dijî van dewletên Tirkiye, Îran û Iraqê daxuyandinek da ku dixwest ev dewlet dest ji karûbarên Iraqê vekêşin. Rasterast nekarî lê bi rêya dewleta [[Mongolya]] mijara kurdan bir [[Neteweyên Yekgirtî]]. Ev piştî [[Peymana Sevrê]] duyem care ku mijara kurdan dibe mijareke enternasyonel &lt;ref&gt;Türki Korkunun Antomisi, Irak Kürdistanı ve Etkileri, Zeyne Abidin Yaprak, Weşanên Doz 2005, r:112&lt;/ref&gt;. Her wiha Tirkiyeyê û Îranê bihevra dixwast operesyoneke bi navê ''Hereketa Piling'' li Başûrê Kurdistanê lidar bixin. Armancê vê hereketê ew bû ku Îranê dixwast Silêmaniyê, Tirkiyeyê jî dixwast Mûsilê dagir bike &lt;ref&gt;Barzan'dan Bağdat'a Kürtler, Ekrem Sunar, Weşanên Dozê, r: 5&lt;/ref&gt; Lê ji ber givaşa navneteweyî bi taybetî ji ber bertekê Sovyetan ev plan nehate bicîh anîn.

=== Têkiliyên Îran û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Îran û Tirkiyeyê}}

[[Wêne:رضاشاه و مصطفی کمال آتاترک Reza Shah and Mustafa Kemal Atatürk.jpg|thumb|Reza Şah Pehlewî û Mistefa Kemal Ataturk]]
[[Wêne:President Hassan Rouhani welcomes Turkish President Recep Tayyip Erdoğan in Saadabad Palace 02.jpg|thumb|Serokkomarê Komara Tirkiyeyê Receb Teyîb Erdogan û serokkomarê Komara Îslamî ya Îranê Hesen Ruhanî]]
Di wextê Osmaniyan û Sefewiyan ta niha gelek têkiliyên van herdu welatan çêbûyê. Piştî [[Peymana Qesra Şîrîn]] ku di sala 1639ê ji aliyê Sefewî û Osmaniyan hatiye destnîşan kirin heta niha hidûd bi hindek guherînan wek hev ma ye. Lê têkiliyên van herdu welatan çi caran jî li dijî dewleteke biyanî wek hev nebûye. Piştî peymana Qesra Şîrîn welatê kurdan an ku [[Kurdistan]] ji aliyê van her du dewletan ve hatiye parçe kirin û ji hîngê heta niha di hidûdên van her du dewletan de pirsgirêkên mezin yên girêdayî kurdan qewimî ne.

Her çend malbatên Osmaniyan û Sefewiyan tirk bûne jî têkiliyên wan ji ber cudabûna mezheban çi caran di asteke de baş de nebû. Gelek caran li herêmê di navbera van herdu dewletan de şer û pevçûn çêdibûn. Hemû şer jî li Kurdistanê dihatin kirin. Ji ber van şeran li herdu rexan jî dûrxistin û bicîhkirina eşîrên kurd di polîtîkaya van herde dewletan de hebûye. Ev têkiliya van herdu welatan heta salên 1900an jî bi vî awayî berdewam kir. Piştî van salan ev herdu dewlet her çend sîstemên guherandibin netewe-dewlet jî hêj jî giraniya mezheban di navbera wan de heye.

Bi dûçûna dîroknas û sîyasetnasê tirk Atay Akdevelioğlu 4 sedemên girîng di navbera têkiliyên Tirkîyeyê û Îranê de dilîze;
{{Jêgirtin|
#Hevrikîya van herdu şaristanan yên sedsalane ku ji wextê têkiliyên Sefewiyan û Osmaniyan destpê dike û heta niha. Ev hevrikiya van herdu dewletan bêbaweriyeke mezin xistiye navbera van herdu civakan. Çûnkî civaka Osmanî bi giştî sunîmezheb, Sefewî jî bi giştî şîîmezheb bûn.

#Polîtîkayên pan-tûranî jî di navbera têkiliyan de xwedî roleke mezin e. Piştî hijyana dewleta Osmaniyan, bi rêya partîya Îtîhad û Terakî polîtîkayên pantûranî li Rojhilata navîn heta Asyaya Navîn hatin meşandin ku ît3ihad û terakiyê dixwast hemû tirkên dinyayê bike yek dewlet. Li Îranê hejmareke zêde tirk/azerî hebûn ku potensîyela tesîra pantûraniyan li vir hebû. Ev polîtîka dibû sedema bêbaweriyê dijî dewleta tirkan.

#Tesîra Brîtanyayê vî wextî li Îranê pir zêde bû ku pişttî [[şerê cîhanî yê yekem]] gelek zêdetir lêhat. Brîtanya li gel tirkan jî di nav şer û pevçûnan de bû. Ji ber vê sedemê Îranê nedikarî bêyî Brîtanyayê têkiliyên baş li gel Tirkiyeya nû biafirîne. Lê tesîra vê sedemê niha nemaye.

#Pirsgirêka eşîrên kurd jî vî wextî di navbera van herdu dewletan de ji pirsgirêkên herî mezin bû. Dema eşîreke kurd li tirkîyeyê an jî li îranê serhildanek kiriba, ji bo revînê dikarî biçin dewleta din. Ev jî dibû pirsgirêkek mezin.|çavkanî=Türk Dış Politikası,Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar- Baskın Oran, r:205}}

'''Faktorên tesîrê li têkiliyên Komara Tirkiyeyê û Komara Îslamî ya Îranê dike:'''
# Têkiliyên Tirkiyeyê li gel [[DYA]] û [[Îsraîl]]ê gelek tesîran li têkiliyên Îran û Tirkiyeyê dike. Wek tê zanîn têkiliyên Komara Îslamî piştî şoreşa îslamî ber bi xerabbûnê ve diçin. Ji ber vê jî ev diyarde yek ji girîngtirîn diyardeye di têkiliyên Îran û Tirkiyeyê de. Nêzîkbûna Tirkiyeyê bo Îsraîlê jî nerazîbûneke mezin li Îranê peyda dike. Jixwe Komara Îslamî ya Îranê dewleta Îsraîlê nasnake
# Polîtîkayên Îranê yên li Rojhilata Navîn jî tesîrê li têkiliyan dike. Alîkariya Îranê bo komên tundrew yên îslamî ku giştî Şîî ne, nerazîbûnê li Tirkiyeyê peyda dike. 
# Pêşvebirina çekên komelkuj yên Îranê wekî her dewleteke dinyayê li Tirkiyeyê jî nerazîbûnê nîşan dide.
# Polîtîkayên Tirkiyeyê li [[Asyaya Navendî]] û [[Kafkasya]]yê tesîrê li têkiliyên herdu dewletan dike. Jixwe li van herêman û di Îranê de gelheyeke zêde tirk(azerî,tirkmen, kirxiz hwd..) hene. Îran ditirse ku Tirkiye bi rêya neteweyetî tesîrê di nav van gelên nijadtirk de bike. Jixwe li Kafkasyayê Îran ji Azerbaycanê bêhtir têkiliyên xwe li gel Ermenistanê xurt dike.

Piştî xerabûna têkiliyên Îran û DYAyê piştî şoreşa Îslamî, dagirkirina DYAyê li Iraqê jî tesîrên gelek mezin têkiliyên navneteweyî yên dewletên Rojhilata Navîn kirin. Piştî vê dagirkirinê Iraq ber bi parçebûnê ve diçe. Di Iraqa nû de Tirkiye dixwaze Iraq perçenebe û kurdên li vir nebin xwedî statû lê her çend armanca Îranê jî neperçebûna Iraqê be jî her wisa dixwaze ku Şîiyên Iraqê bixe nav tesîra xwe de û destê xwe li Iraqê bihêz bike û îdeolojiya xwe belavî Iraqê bike. Jixwe gelheya Iraqê bêhtir Şîî ne. Her wisa tirsa Îranê jî ew e ku Tirkiye li Iraqê dixwaze Mûsil û Kerkûkê dagir bike. Li Iraqê pozîsyona Tirkiyeyê û Îranê her çend wek hev be jî li dijî vê rewşa ku statû standina kurdan, pozîsyon û siyasetên xwe yên girêdayî ewlehiyê guhertin. Niha di navbera Tirkiyeyê û Îranê de li nav [[Başûrê Kurdistanê]] û [[Iraq]]ê de pêşbazî heye. Lê ev rewş hêj jî ji bo kurdan rewşeke ewle nîne, çûnkî ev herdu hêz jî ji hebûna DYAyê ditirsin.

Hebûna PKKê jî di navbera herdu dewletan de dibe pirsgirêkeke mezin. Tirkiye îdîa dike ku Îran alikariya PKKê dike û ji wî aliyê hidûd êrîşî Tirkiyeyê dike. Lê piştî dagirkirina DYAyê li Iraqê rewşa herêmê hat guhertin û statûya kurdan ji bo Îranê jî ji bo Tirkiyeyê jî bû pirsgirêkek mezin. Jixwe paşî ji aliyê PKKê ve rêxistina [[PJAK]]ê hate ava kirin û gelek pêvçûn û şer di navbera PJAK û Îranê de qewimîn lê di sala 2011ê de ev şer û pevçûn sekinîn. 27 Temmuz 2004ê serokwezîrê Tirkiyeyê çû Îranê û li wir hevpeymanek hate destnîşan kirin. Bi dûçûna wê hevpeymanê Îranê PKK/Kongra Gel, Tirkiyeyê jî Micahîdên Gel wek rêxistinên terorîst binavkirin û nasandin&lt;ref&gt;Bütün Boyutları ile İran ve Türkiye İlişkileri-Arif Keskin, r:13&lt;/ref&gt;.

=== Têkiliyên Iraq û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Iraq û Tirkiyeyê}}
Piştî çareserkirina hidûdên Îran û Tirkîyeyê, pirsgirêkên hidûdî yên Îran û Iraqê jî li 4ê tîrmeha 1937ê bi taybetî pirsgirêka [[Şetelereb]] hate çareser kirin. Her wiha hindek pirsgirêkên hidûdî di navbera Îran û Efxanistanê jî de hebûn. Ev xebatên han, rê da van welatan ku piştî pirsgirêkên hidûdî, di pirsgirêkên din de jî çareser bikin. Bi taybetî Kurdistan di navbera Îran, Tirkîye û Iraqê de hatibû parçe kirin û xetera avabûna Kurdistanê di nav dilê van her sê dewletan de hebû. Ji ber vê sebebê, van hersê dewletan û efxanistanê xwestin bi hevra hevpeymaneke din destnîşan bikin. Li 8ê tîrmeha 1937ê de di navbera van hersê dewletan de Hevpeymana Neêrişkirina Hev hate destnîşan kirin. Ji ber ku ev hevpeyman li qesra Sadabadê hatîye destnîşan kirin, jê re dibêjin [[Peymana Seedabadê]] an jî Pakta Sadabadê. Ji bilî Efxanistanê, endîşeyên dewletên din ya esas pirsgirêka kurdan bû. 10 madeyên hevpeymanê hebûn û çar ji wan rasterast behsê kontrolkirina kurdan dike &lt;ref&gt;Kürt Meselesi ve Türkiye-İran İlişkileri, Robert Olson, r:48&lt;/ref&gt;

Li sala 1946ê van herdu dewletan [[Peymana Hevkariyê ya Tirkiyeyê û Iraqê 1946]] destnîşan kir.

=== Têkiliyên Sûrî û Tirkiyeyê ===
{{gotara bingehîn|Têkiliyên Sûrî û Tirkiyeyê}}
Piştî [[şerê cîhanî yê yekem]] dewleta Osmanî belav bû û gelek herêmên erebziman ji aliyê dewletên rojavayî ve hatin dagir kirin. Bi dûçûna peymana [[Sykes Pycot]] û [[Peymana Sevrê]] axa welatê Osmanîyan ji alîyê dewlet û rêxistinên din ve hate parve kirin. Axa dewleta Sûrî jî di bin mandaterîya [[Fransa]]yê de bû. Bi dûçûna wan peymanan jî herêma Îskenderûn an jî [[Xetay (parêzgeh)]] ketibû bin destê Fransayê û di paşeroja têkiliyên Sûrî û Tirkiyeyê jî ev bû pirsgirêka sereke. 20ê cotmeha 1921ê de di navbera Fransayê û hikûmeta Enqereyê de hevpeymanek hate destnîşan kirin. Bi dûçûna wê hevpeymanê parêzgeha Xetayê wek xweser ma, heta ku giştpirsîyekê dikin ku tevlî kîjan dewletê bibe.

== Dînên Tirkiyeyê ==

Derbarê ayîna gelê Tirkiyeyê de 96,1% [[misilman]]ên (80% [[suni]] û 16,1% [[elewî]]) ne; 0,6% jî [[xiristiyan]] û 3,2% [[ateîst]] û [[agnostîk]] in.&lt;ref&gt;{{Citation |title=Kopîkirina arşîvê |url=http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ghdl%26t_en.pdf |accessdate=2009-03-25 |archive-date=2009-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090325005232/http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ghdl%26t_en.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Gelên Tirkiyeyê ==
Li Tirkiyeyê [[tirk]], [[kurd]], [[çerkez]], [[Gurcî]], [[bosnî]], [[ereb]], [[alban]], [[laz]], û gelek gelên din wek [[ermenî]] ([[Hamşen]]), bulgar ([[pomak]]), [[suryanî]], [[çaçan]], [[yewnan]] ([[pontî]]), [[tirkên cihû]] û [[Roman (wêje)|roman]]{{Çavk}}.
[[Wêne:Ethnic Structure of Turkish Repuclic.png|thumb|Nexşeya gelên Tirkiye.]]

== Erdnigari ==
Li herêmên curbecur ên Tirkiyeyê avhewayên cuda hene, li peravan pergala hewayê bi ya ku li hundir serdest e berovajî dike. Li peravên Ege û Deryaya Navîn zivistanên hênik, baranbar û havînên germ û bi nermî hişk in. Barîna salane li wan deveran ji 580 heta 1,300 mîlîmetre (22,8 heta 51,2 in) diguhere, li gorî cîhê. Bi gelemperî, barîna baranê li rojhilat kêm e. Beravên Deryaya Reş herî zêde baran dibare û yekane herêma Tirkiyeyê ye ku di tevahiya salê de barîna zêde lê dibare. Beşa rojhilatê wê peravê salane 2,500 mîlîmetre (98,4 in) digihîje ku herî zêde barîna welat e.
[[Wêne: Turkey topo.jpg|thumb| Nexşeya cihêrengên Anatolyayê]]
Dîmenên cihêreng ên Tirkiyeyê berhema gelek pêvajoyên tektonîkî ne ku bi mîlyonan salan Anatolyayê şekil dane û îro jî berdewam dikin ku bi erdhejên pir caran û car caran teqînên volkanîk diyar dibe. Ji xeynî beşeke kêm ji axa xwe ya li ser sînorê Sûriyê ku berdewamiya Platforma Erebî ye, Tirkiye ji hêla jeolojîk ve beşek ji kembera Alpide ya mezin e ku ji Okyanûsa Atlantîk heya Çiyayên Hîmalaya dirêj dibe. Ev kember di Serdema Paleogene de pêk hat, ji ber ku lewheyên parzemînê yên Erebî, Afrîka û Hindistanê dest pê kir ku bi plakaya Avrasyayê re li hev ketin. Ev pêvajo îro jî li ser kar e ji ber ku Deşta Afrîkayê bi Deşta Avrasyayê re digihêje hev û Deşta Anadoluyê jî ber bi rojava û başûrrojavayê ve bi qisûrên lêdanê direve. Ev herema Xelqê ya Bakurê Anatoliya ku sînorên pîta yên îroyîn ên Avrasyayê li nêzî peravên Deryaya Reş pêk tîne û Herêma Xalê ya Rojhilatê Anadoluyê ku li başûrrojhilat beşek ji sînorê Plaka Erebistana Bakur pêk tîne. Di encamê de Tirkiye dikeve yek ji herêmên herî aktîf ên erdhejê.

== Galerî ==
&lt;gallery class=&quot;center&quot;&gt;
Wêne:Ankara Kizilay square.JPG|Meydana Kizilayê, li Enqerê
Wêne:TaksimSquareIstanbul.jpg|Meydana Taksîmê, li Stembolê
Wêne:Izmir coast.jpg|Perava [[Îzmîr]]ê
Wêne:Alanya Turkey.JPG|Alanya
Wêne:Pamukkale00.JPG|Pamukkale

Wêne:Manavgat waterfall by tomgensler.JPG|Sûlava Manavgatê
|Folklora tirkî
Wêne:Selimiye Camii.jpg|Mizgefta Selimiye, li Edîrnê 
Wêne:Whirling Dervishes, Konya, Turkey, RMO.jpg|Derwêşên zivîrok, li Qonyayê
Wêne:Boulevard Bodrum.jpg|Bodrum
Wêne:Turkey-3019 - Hagia Sophia (2216460729).jpg|Muzeya [[Ayasofya]]yê
&lt;/gallery&gt;

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}

{{Commons|Türkiye}}
{{YE}}
{{Dewletên Ewropa}}
{{Dewletên Asya}}

[[Kategorî:Tirkiye| ]]</text>
      <sha1>3yp5jub406pk8v2asx3uuuq39rlj480</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Gay 100 (pirtûk)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33002</id>
    <revision>
      <id>1094383</id>
      <parentid>1001792</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T20:04:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Avestaboy</username>
        <id>34898</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1261" xml:space="preserve">'''The Gay 100''' tê wateya bi kurdî &quot;Li dîroka gerdunê 100 hevzayendên çalak&quot;.
Nivîskara vê pirtukê [[Paul Russel]] e.

Nivîskar, mebesta xwe ya nivîsandina vê pirtukê wanî diyar dike: &quot;Armanca min a yekem ne [[hevzayend]]ên dirokê derxe holê. Ez li pirtûka xwe de hevzayendên çalakî yê Wî hîn îroj jî berdewam dike bi kolandim û serdam ber çavê xwendekaran. Ez pirtûkê xwe de jînenîgariya hevzayendan yên ku min têxist pirtûkê, hêla jiyana wî ya hevzayendî([[homoseksûelî]]) û îroj vê çalakî ya wî çawa berdewam dike derxistim holê.&quot;

Li gorî lîsteye ya pirtûkê herî pêşî 10 kes wanî hatiye rêz xistin:

# [[Sokratês]]
# [[Sappho]]
# [[Oscar Wilde]]
# [[Magnus Hirschfeld]]
# [[Jimalê Stonewall Inn]]
# [[Walt Whitman]]
# [[Gertrude Stein]]
# [[Kari Heinrich Ulrichs]]
# [[Edward Carpenter]] 
# [[John Addington Symonds]]

Li rêzê jî wanî ne:
14. [[Îskenderê Mezin]]
17. [[Michelangelo Buonarroti]]
20. [[William Shakespeare]]
30. [[Andre Gide]]
37. [[Hafız]]
42. [[Amazonan]]
51. [[Paul Verlaine]]/[[Arthur Rimbaud]]
60. [[Christopher Isherwood]]
75. [[Kate Millett]] 
76. [[Martina Navratilova]]
77. [[Barbara Gittings]]
99. [[Madonna]]

[[Kategorî:Pirtûk]]
[[Kategorî:Hevzayendîtî]]</text>
      <sha1>320rmwx67emol23lglfn5vghq7oxwuq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bask (gel)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57549</id>
    <revision>
      <id>1094364</id>
      <parentid>1093500</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:41:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.99.30.141</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5287" xml:space="preserve">{{Ev gotar| derbarê Gelê baskê ye. Ji bo wateyên din ên '''Bask''' bibîne: [[Bask (cudakirin)]]}}
{{Infobox gel
 | nav         = Toliş , Taliş
 | wêne        = Basque people.png
 | wêne firehî = 
 | ravek       = ala talişistanê 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 2.800.000
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = {{al2|Spanya}}
 | gelhe1      = 2.410.000
 | sal1        = 2009
 | çavk1       =&lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm2      = {{al2|Fransa}}
 | gelhe2      = 239.000
 | sal2        = 
 | çavk2       = &lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm3      = {{al2|DYA}}
 | gelhe3      = 57.759
 | sal3        = 
 | çavk3       = &lt;ref&gt; &quot;Census 2000: Table 1. First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000&quot; (XLS). U.S. Census Bureau. 22 January 2007. Archived from the original on 23 July 2017. Retrieved 2 November 2016. &lt;/ref&gt;

 | herêm4      = {{al2|Kanada}}
 | gelhe4      = 6.995
 | sal4        = 
 | çavk4       = &lt;ref&gt; &quot;Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]&quot;. 2.statcan.gc.ca. 2018-03-20. Archived from the original on 2018-04-22. Retrieved 2018-04-16. &lt;/ref&gt;
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = Zimanê dayîkê: [[zimanê baskî|baskî]], zimanên din: &lt;br&gt;[[Zimanê spanî|spanî]] û [[Zimanê fransî|fransî]].
 | nîşan       = 
 | nîşanSernav = 
&lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     =
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = 
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Bask''' (bi baskî: ''euskaldun'') kesekî baskîaxiv û neteweyek e ku li [[Welatê Baskî]] dijî. Welatê euskaldunan dikevite bakurê [[Spanya]]yê û başûrê [[Fransa]]yê.
==Dîrok==
Bask belkî piştî [[Nîvgirava Îberî|Îberî]] koma etnîkî ya yekem bûn, ku êrîşî [[Nîvgirava Îberî|Nivgirava Îberî]] kirin. Baskên Îspanya û Fransayê jî wek Ewropiyên din ji cotkarên Rojhilata Navîn ên ku di Serdema Kevir de koçî Ewropayê kirine, ne. Ev yek ji hêla lêkolînek nû ve tê xuyang kirin, ku bi vî rengî dijberî teoriyên berê yên li ser koka Baskê ye. Ew bi zimanekî diaxivin ku ne ji koma zimanê [[Zimanên hind û ewropî|Hind-Ewropî]] ye.&lt;ref&gt;[http://natgeo.se/folk-och-kultur/basker-ar-unika/ &quot;Basker yekta ne&quot;] . 15 Avrêl 2017 bixwînin.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=406&amp;artikel=6487767 Wan çandinî bir Ewropa”] Radyoya Sveriges. 16 Avrêl 2017 bixwîne.&lt;/ref&gt;Dibe ku zimanê Baskî ne wekî bermahiyek Serdema Qeşayê were dîtin, belkî guhertoyek nûjen a zimanê ku ji hêla cotkarên pêşîn ve tê axaftin were dîtin. Li gorî Michael Dunn, profesorê zimannasiya evolusyona li Zanîngeha Uppsala ye.

Gava ku Bask li ser axa di navbera Pyrenees û Kendava Biscay de rûdiniştin, ew bê guman bi gelên ku şopa wan şopandin re ketin têkiliyê, wek [[Lîgurî]], [[Kelt]], [[Lûsîtaniyan]] û [[ Svebiyan]]. Lê wan kariye çand û zimanê xwe yê taybet biparêzin.&lt;ref name=&quot;Oxford&quot;/&gt;

===Gernika Oak===
[[Wêne:Guernica, Gernikako arbola 1891.jpg|thumb|standing=0.8|Guernica, Gernikako arbola 1891]]
[[Mafê Foral]] ji hêla Bask û gelên din ên başûrê rojavayê Ewrûpayê ve, hevtayê Nordîk [[Allting]] dihate kirin. Rêvebirên herêmekê li bin dareke mezin kom bûn û li ser [[qanûn]], [[dadgeh]] û [[îdare]] herêmê biryar dan. Bajarê Guernica di sala 1366`an de li hevbendiya du rêyên sereke li parêzgeha Biscay hate damezrandin. Di sedsala 14. de darek hat çandin û bû sembola xwerêveberiya Baskê.

===Dîroka Hemdem===
[[Şerê Navxweyî yê Îspanyayê]] ji 1936 heta 1939 dom kir. Wîlayetên peravê Biscay û Gipuzkoa alîgirê [[Komara]] bûn, di heman demê de Álava û Navarre piştgirî dan [[Falangists]] bi rêberiya General [[Francisco Franco]] . Franco ji alman [[Luftwaffe]] alîkarî xwest û di 26ê Avrêl, 1937 de, [[bombekirina terorî]] ji hêla Guernica ve, 25 kîlometre li rojhilatê bajarê pîşesazî Bilbao, hat kirin. Nêzîkî 1600 kes mirin.

Serafina Ugarmendia, 87 salî, di bin darekê de xwe veşart. Xwendin 28 Nîsana 2017.&lt;/ref&gt; [[Pablo Picasso]] ev kiryara hovane ya terorê di tabloyê de nemir kir [[Guernica (resim)|Guernica]]

== Ziman ==
[[Wêne: Basque as first language(corrected).JPG|thumb|Belavbûna zimanê baskî]]
Bask bi [[zimanê baskî]] (euskara) diaxvin ku zimannasan dibêjin zimanekî yekta û îzolebûyî ye û yek ji quristirîn zimanên cîhanê ye{{Çavk}}.

== Giredanê derve ==
{{kurt}}
[[Kategorî:Gel]]
[[Kategorî:Welatê Baskî]]
==Çavkanî==</text>
      <sha1>jplxn5vn7407r890spodmm6dnif0sff</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094365</id>
      <parentid>1094364</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:44:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.99.30.141</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Dîrok */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6557" xml:space="preserve">{{Ev gotar| derbarê Gelê baskê ye. Ji bo wateyên din ên '''Bask''' bibîne: [[Bask (cudakirin)]]}}
{{Infobox gel
 | nav         = Toliş , Taliş
 | wêne        = Basque people.png
 | wêne firehî = 
 | ravek       = ala talişistanê 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 2.800.000
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = {{al2|Spanya}}
 | gelhe1      = 2.410.000
 | sal1        = 2009
 | çavk1       =&lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm2      = {{al2|Fransa}}
 | gelhe2      = 239.000
 | sal2        = 
 | çavk2       = &lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm3      = {{al2|DYA}}
 | gelhe3      = 57.759
 | sal3        = 
 | çavk3       = &lt;ref&gt; &quot;Census 2000: Table 1. First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000&quot; (XLS). U.S. Census Bureau. 22 January 2007. Archived from the original on 23 July 2017. Retrieved 2 November 2016. &lt;/ref&gt;

 | herêm4      = {{al2|Kanada}}
 | gelhe4      = 6.995
 | sal4        = 
 | çavk4       = &lt;ref&gt; &quot;Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]&quot;. 2.statcan.gc.ca. 2018-03-20. Archived from the original on 2018-04-22. Retrieved 2018-04-16. &lt;/ref&gt;
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = Zimanê dayîkê: [[zimanê baskî|baskî]], zimanên din: &lt;br&gt;[[Zimanê spanî|spanî]] û [[Zimanê fransî|fransî]].
 | nîşan       = 
 | nîşanSernav = 
&lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     =
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = 
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Bask''' (bi baskî: ''euskaldun'') kesekî baskîaxiv û neteweyek e ku li [[Welatê Baskî]] dijî. Welatê euskaldunan dikevite bakurê [[Spanya]]yê û başûrê [[Fransa]]yê.
==Dîrok==
Bask belkî piştî [[Nîvgirava Îberî|Îberî]] koma etnîkî ya yekem bûn, ku êrîşî [[Nîvgirava Îberî|Nivgirava Îberî]] kirin. Baskên Îspanya û Fransayê jî wek Ewropiyên din ji cotkarên Rojhilata Navîn ên ku di Serdema Kevir de koçî Ewropayê kirine, ne. Ev yek ji hêla lêkolînek nû ve tê xuyang kirin, ku bi vî rengî dijberî teoriyên berê yên li ser koka Baskê ye. Ew bi zimanekî diaxivin ku ne ji koma zimanê [[Zimanên hind û ewropî|Hind-Ewropî]] ye.&lt;ref&gt;[http://natgeo.se/folk-och-kultur/basker-ar-unika/ &quot;Basker yekta ne&quot;] . 15 Avrêl 2017 bixwînin.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=406&amp;artikel=6487767 Wan çandinî bir Ewropa”] Radyoya Sveriges. 16 Avrêl 2017 bixwîne.&lt;/ref&gt;Dibe ku zimanê Baskî ne wekî bermahiyek Serdema Qeşayê were dîtin, belkî guhertoyek nûjen a zimanê ku ji hêla cotkarên pêşîn ve tê axaftin were dîtin. Li gorî Michael Dunn, profesorê zimannasiya evolusyona li Zanîngeha Uppsala ye.

Gava ku Bask li ser axa di navbera Pyrenees û Kendava Biscay de rûdiniştin, ew bê guman bi gelên ku şopa wan şopandin re ketin têkiliyê, wek [[Lîgurî]], [[Kelt]], [[Lûsîtaniyan]] û [[ Svebiyan]]. Lê wan kariye çand û zimanê xwe yê taybet biparêzin.&lt;ref name=&quot;Oxford&quot;/&gt;

===Gernika Oak===
[[Wêne:Guernica, Gernikako arbola 1891.jpg|thumb|standing=0.8|Guernica, Gernikako arbola 1891]]
[[Mafê Foral]] ji hêla Bask û gelên din ên başûrê rojavayê Ewrûpayê ve, hevtayê Nordîk [[Allting]] dihate kirin. Rêvebirên herêmekê li bin dareke mezin kom bûn û li ser [[qanûn]], [[dadgeh]] û [[îdare]] herêmê biryar dan. Bajarê Guernica di sala 1366`an de li hevbendiya du rêyên sereke li parêzgeha Biscay hate damezrandin. Di sedsala 14. de darek hat çandin û bû sembola xwerêveberiya Baskê.

===Dîroka Hemdem===
[[Şerê Navxweyî yê Îspanyayê]] ji 1936 heta 1939 dom kir. Wîlayetên peravê Biscay û Gipuzkoa alîgirê [[Komara]] bûn, di heman demê de Álava û Navarre piştgirî dan [[Falangists]] bi rêberiya General [[Francisco Franco]] . Franco ji alman [[Luftwaffe]] alîkarî xwest û di 26ê Avrêl, 1937 de, [[bombekirina terorî]] ji hêla Guernica ve, 25 kîlometre li rojhilatê bajarê pîşesazî Bilbao, hat kirin. Nêzîkî 1600 kes mirin.

Serafina Ugarmendia, 87 salî, di bin darekê de xwe veşart. Xwendin 28 Nîsana 2017.&lt;/ref&gt; [[Pablo Picasso]] ev kiryara hovane ya terorê di tabloyê de nemir kir [[Guernica (resim)|Guernica]].
== Erdnîgarî ==
Li Welatê Bask sê celebên cihêreng ên peyzajê hene, çiyayên asê yên li rojavayê Pyrenees, qada peravê li Kendava Biscay li başûr, deşta lehiyê ber bi [[Ebro]] ve.
Li aliyê bakurê Pyrenees parêzgehên Frensî [[Navara Jêrîn]] û [[Zuberoa]] hene. Li herêma peravê parêzgehên [[Lapurdi]] li Fransa, [[Biscaya (parêzgeh)|Biscaya]] û [[Gipuzkoa]] li Spanyayê hene. Li başûr parêzgehên [[Araba]] û [[Navarra]] bi beşek ji navçeya [[Rioja]] Alavesa hene. Di çiyayan de daristan û mêrgên pexşan hene.&lt;ref&gt;[http://www.ingeba.org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ ”Pêşgotin”] {{Wayback|url=http:// www.ingeba .org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ |date=20160303225815 }}. Xwendin 19 Avrêl 2017.&lt;/ref&gt;

===Parêzgeh û Herêm===
[[Wêne:Euskal Herriko kolore mapa.png|thumb|standing=0.8|Heft parêzgehên Welatê Bask]]
Sê parêzgehên li bakur-rojhilat li Fransayê ne û bi gelemperî jê re [[Iparralde]] ('parçeya bakur') bi baskî tê gotin û girêdayî beşê [[Pyrénées-Atlantiques]] ne. Çar parêzgehên din ([[Hegoalde]], 'beşê başûr') li Spanyayê ne û di navbera herêmên xweser ên [[Navarra]] û [[Baskî (herêma xweser)|Welatê Bask]] de hatine dabeşkirin.

== Ziman ==
[[Wêne: Basque as first language(corrected).JPG|thumb|Belavbûna zimanê baskî]]
Bask bi [[zimanê baskî]] (euskara) diaxvin ku zimannasan dibêjin zimanekî yekta û îzolebûyî ye û yek ji quristirîn zimanên cîhanê ye{{Çavk}}.

== Giredanê derve ==
{{kurt}}
[[Kategorî:Gel]]
[[Kategorî:Welatê Baskî]]
==Çavkanî==</text>
      <sha1>f8wgg4g99gw3hpm190tw4pa37rvr6cy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094366</id>
      <parentid>1094365</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:44:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.99.30.141</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Erdnîgarîya Welatê Baskîyan */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6577" xml:space="preserve">{{Ev gotar| derbarê Gelê baskê ye. Ji bo wateyên din ên '''Bask''' bibîne: [[Bask (cudakirin)]]}}
{{Infobox gel
 | nav         = Toliş , Taliş
 | wêne        = Basque people.png
 | wêne firehî = 
 | ravek       = ala talişistanê 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 2.800.000
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = {{al2|Spanya}}
 | gelhe1      = 2.410.000
 | sal1        = 2009
 | çavk1       =&lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm2      = {{al2|Fransa}}
 | gelhe2      = 239.000
 | sal2        = 
 | çavk2       = &lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm3      = {{al2|DYA}}
 | gelhe3      = 57.759
 | sal3        = 
 | çavk3       = &lt;ref&gt; &quot;Census 2000: Table 1. First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000&quot; (XLS). U.S. Census Bureau. 22 January 2007. Archived from the original on 23 July 2017. Retrieved 2 November 2016. &lt;/ref&gt;

 | herêm4      = {{al2|Kanada}}
 | gelhe4      = 6.995
 | sal4        = 
 | çavk4       = &lt;ref&gt; &quot;Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]&quot;. 2.statcan.gc.ca. 2018-03-20. Archived from the original on 2018-04-22. Retrieved 2018-04-16. &lt;/ref&gt;
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = Zimanê dayîkê: [[zimanê baskî|baskî]], zimanên din: &lt;br&gt;[[Zimanê spanî|spanî]] û [[Zimanê fransî|fransî]].
 | nîşan       = 
 | nîşanSernav = 
&lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     =
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = 
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Bask''' (bi baskî: ''euskaldun'') kesekî baskîaxiv û neteweyek e ku li [[Welatê Baskî]] dijî. Welatê euskaldunan dikevite bakurê [[Spanya]]yê û başûrê [[Fransa]]yê.
==Dîrok==
Bask belkî piştî [[Nîvgirava Îberî|Îberî]] koma etnîkî ya yekem bûn, ku êrîşî [[Nîvgirava Îberî|Nivgirava Îberî]] kirin. Baskên Îspanya û Fransayê jî wek Ewropiyên din ji cotkarên Rojhilata Navîn ên ku di Serdema Kevir de koçî Ewropayê kirine, ne. Ev yek ji hêla lêkolînek nû ve tê xuyang kirin, ku bi vî rengî dijberî teoriyên berê yên li ser koka Baskê ye. Ew bi zimanekî diaxivin ku ne ji koma zimanê [[Zimanên hind û ewropî|Hind-Ewropî]] ye.&lt;ref&gt;[http://natgeo.se/folk-och-kultur/basker-ar-unika/ &quot;Basker yekta ne&quot;] . 15 Avrêl 2017 bixwînin.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=406&amp;artikel=6487767 Wan çandinî bir Ewropa”] Radyoya Sveriges. 16 Avrêl 2017 bixwîne.&lt;/ref&gt;Dibe ku zimanê Baskî ne wekî bermahiyek Serdema Qeşayê were dîtin, belkî guhertoyek nûjen a zimanê ku ji hêla cotkarên pêşîn ve tê axaftin were dîtin. Li gorî Michael Dunn, profesorê zimannasiya evolusyona li Zanîngeha Uppsala ye.

Gava ku Bask li ser axa di navbera Pyrenees û Kendava Biscay de rûdiniştin, ew bê guman bi gelên ku şopa wan şopandin re ketin têkiliyê, wek [[Lîgurî]], [[Kelt]], [[Lûsîtaniyan]] û [[ Svebiyan]]. Lê wan kariye çand û zimanê xwe yê taybet biparêzin.&lt;ref name=&quot;Oxford&quot;/&gt;

===Gernika Oak===
[[Wêne:Guernica, Gernikako arbola 1891.jpg|thumb|standing=0.8|Guernica, Gernikako arbola 1891]]
[[Mafê Foral]] ji hêla Bask û gelên din ên başûrê rojavayê Ewrûpayê ve, hevtayê Nordîk [[Allting]] dihate kirin. Rêvebirên herêmekê li bin dareke mezin kom bûn û li ser [[qanûn]], [[dadgeh]] û [[îdare]] herêmê biryar dan. Bajarê Guernica di sala 1366`an de li hevbendiya du rêyên sereke li parêzgeha Biscay hate damezrandin. Di sedsala 14. de darek hat çandin û bû sembola xwerêveberiya Baskê.

===Dîroka Hemdem===
[[Şerê Navxweyî yê Îspanyayê]] ji 1936 heta 1939 dom kir. Wîlayetên peravê Biscay û Gipuzkoa alîgirê [[Komara]] bûn, di heman demê de Álava û Navarre piştgirî dan [[Falangists]] bi rêberiya General [[Francisco Franco]] . Franco ji alman [[Luftwaffe]] alîkarî xwest û di 26ê Avrêl, 1937 de, [[bombekirina terorî]] ji hêla Guernica ve, 25 kîlometre li rojhilatê bajarê pîşesazî Bilbao, hat kirin. Nêzîkî 1600 kes mirin.

Serafina Ugarmendia, 87 salî, di bin darekê de xwe veşart. Xwendin 28 Nîsana 2017.&lt;/ref&gt; [[Pablo Picasso]] ev kiryara hovane ya terorê di tabloyê de nemir kir [[Guernica (resim)|Guernica]].
== Erdnîgarîya Welatê Baskîyan ==
Li Welatê Bask sê celebên cihêreng ên peyzajê hene, çiyayên asê yên li rojavayê Pyrenees, qada peravê li Kendava Biscay li başûr, deşta lehiyê ber bi [[Ebro]] ve.
Li aliyê bakurê Pyrenees parêzgehên Frensî [[Navara Jêrîn]] û [[Zuberoa]] hene. Li herêma peravê parêzgehên [[Lapurdi]] li Fransa, [[Biscaya (parêzgeh)|Biscaya]] û [[Gipuzkoa]] li Spanyayê hene. Li başûr parêzgehên [[Araba]] û [[Navarra]] bi beşek ji navçeya [[Rioja]] Alavesa hene. Di çiyayan de daristan û mêrgên pexşan hene.&lt;ref&gt;[http://www.ingeba.org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ ”Pêşgotin”] {{Wayback|url=http:// www.ingeba .org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ |date=20160303225815 }}. Xwendin 19 Avrêl 2017.&lt;/ref&gt;

===Parêzgeh û Herêm===
[[Wêne:Euskal Herriko kolore mapa.png|thumb|standing=0.8|Heft parêzgehên Welatê Bask]]
Sê parêzgehên li bakur-rojhilat li Fransayê ne û bi gelemperî jê re [[Iparralde]] ('parçeya bakur') bi baskî tê gotin û girêdayî beşê [[Pyrénées-Atlantiques]] ne. Çar parêzgehên din ([[Hegoalde]], 'beşê başûr') li Spanyayê ne û di navbera herêmên xweser ên [[Navarra]] û [[Baskî (herêma xweser)|Welatê Bask]] de hatine dabeşkirin.

== Ziman ==
[[Wêne: Basque as first language(corrected).JPG|thumb|Belavbûna zimanê baskî]]
Bask bi [[zimanê baskî]] (euskara) diaxvin ku zimannasan dibêjin zimanekî yekta û îzolebûyî ye û yek ji quristirîn zimanên cîhanê ye{{Çavk}}.

== Giredanê derve ==
{{kurt}}
[[Kategorî:Gel]]
[[Kategorî:Welatê Baskî]]
==Çavkanî==</text>
      <sha1>mypqubfpghk2e3sacrkedsrr3tthop6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094367</id>
      <parentid>1094366</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:45:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.99.30.141</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Ziman */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7410" xml:space="preserve">{{Ev gotar| derbarê Gelê baskê ye. Ji bo wateyên din ên '''Bask''' bibîne: [[Bask (cudakirin)]]}}
{{Infobox gel
 | nav         = Toliş , Taliş
 | wêne        = Basque people.png
 | wêne firehî = 
 | ravek       = ala talişistanê 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 2.800.000
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = {{al2|Spanya}}
 | gelhe1      = 2.410.000
 | sal1        = 2009
 | çavk1       =&lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm2      = {{al2|Fransa}}
 | gelhe2      = 239.000
 | sal2        = 
 | çavk2       = &lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm3      = {{al2|DYA}}
 | gelhe3      = 57.759
 | sal3        = 
 | çavk3       = &lt;ref&gt; &quot;Census 2000: Table 1. First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000&quot; (XLS). U.S. Census Bureau. 22 January 2007. Archived from the original on 23 July 2017. Retrieved 2 November 2016. &lt;/ref&gt;

 | herêm4      = {{al2|Kanada}}
 | gelhe4      = 6.995
 | sal4        = 
 | çavk4       = &lt;ref&gt; &quot;Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]&quot;. 2.statcan.gc.ca. 2018-03-20. Archived from the original on 2018-04-22. Retrieved 2018-04-16. &lt;/ref&gt;
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = Zimanê dayîkê: [[zimanê baskî|baskî]], zimanên din: &lt;br&gt;[[Zimanê spanî|spanî]] û [[Zimanê fransî|fransî]].
 | nîşan       = 
 | nîşanSernav = 
&lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     =
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = 
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Bask''' (bi baskî: ''euskaldun'') kesekî baskîaxiv û neteweyek e ku li [[Welatê Baskî]] dijî. Welatê euskaldunan dikevite bakurê [[Spanya]]yê û başûrê [[Fransa]]yê.
==Dîrok==
Bask belkî piştî [[Nîvgirava Îberî|Îberî]] koma etnîkî ya yekem bûn, ku êrîşî [[Nîvgirava Îberî|Nivgirava Îberî]] kirin. Baskên Îspanya û Fransayê jî wek Ewropiyên din ji cotkarên Rojhilata Navîn ên ku di Serdema Kevir de koçî Ewropayê kirine, ne. Ev yek ji hêla lêkolînek nû ve tê xuyang kirin, ku bi vî rengî dijberî teoriyên berê yên li ser koka Baskê ye. Ew bi zimanekî diaxivin ku ne ji koma zimanê [[Zimanên hind û ewropî|Hind-Ewropî]] ye.&lt;ref&gt;[http://natgeo.se/folk-och-kultur/basker-ar-unika/ &quot;Basker yekta ne&quot;] . 15 Avrêl 2017 bixwînin.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=406&amp;artikel=6487767 Wan çandinî bir Ewropa”] Radyoya Sveriges. 16 Avrêl 2017 bixwîne.&lt;/ref&gt;Dibe ku zimanê Baskî ne wekî bermahiyek Serdema Qeşayê were dîtin, belkî guhertoyek nûjen a zimanê ku ji hêla cotkarên pêşîn ve tê axaftin were dîtin. Li gorî Michael Dunn, profesorê zimannasiya evolusyona li Zanîngeha Uppsala ye.

Gava ku Bask li ser axa di navbera Pyrenees û Kendava Biscay de rûdiniştin, ew bê guman bi gelên ku şopa wan şopandin re ketin têkiliyê, wek [[Lîgurî]], [[Kelt]], [[Lûsîtaniyan]] û [[ Svebiyan]]. Lê wan kariye çand û zimanê xwe yê taybet biparêzin.&lt;ref name=&quot;Oxford&quot;/&gt;

===Gernika Oak===
[[Wêne:Guernica, Gernikako arbola 1891.jpg|thumb|standing=0.8|Guernica, Gernikako arbola 1891]]
[[Mafê Foral]] ji hêla Bask û gelên din ên başûrê rojavayê Ewrûpayê ve, hevtayê Nordîk [[Allting]] dihate kirin. Rêvebirên herêmekê li bin dareke mezin kom bûn û li ser [[qanûn]], [[dadgeh]] û [[îdare]] herêmê biryar dan. Bajarê Guernica di sala 1366`an de li hevbendiya du rêyên sereke li parêzgeha Biscay hate damezrandin. Di sedsala 14. de darek hat çandin û bû sembola xwerêveberiya Baskê.

===Dîroka Hemdem===
[[Şerê Navxweyî yê Îspanyayê]] ji 1936 heta 1939 dom kir. Wîlayetên peravê Biscay û Gipuzkoa alîgirê [[Komara]] bûn, di heman demê de Álava û Navarre piştgirî dan [[Falangists]] bi rêberiya General [[Francisco Franco]] . Franco ji alman [[Luftwaffe]] alîkarî xwest û di 26ê Avrêl, 1937 de, [[bombekirina terorî]] ji hêla Guernica ve, 25 kîlometre li rojhilatê bajarê pîşesazî Bilbao, hat kirin. Nêzîkî 1600 kes mirin.

Serafina Ugarmendia, 87 salî, di bin darekê de xwe veşart. Xwendin 28 Nîsana 2017.&lt;/ref&gt; [[Pablo Picasso]] ev kiryara hovane ya terorê di tabloyê de nemir kir [[Guernica (resim)|Guernica]].
== Erdnîgarîya Welatê Baskîyan ==
Li Welatê Bask sê celebên cihêreng ên peyzajê hene, çiyayên asê yên li rojavayê Pyrenees, qada peravê li Kendava Biscay li başûr, deşta lehiyê ber bi [[Ebro]] ve.
Li aliyê bakurê Pyrenees parêzgehên Frensî [[Navara Jêrîn]] û [[Zuberoa]] hene. Li herêma peravê parêzgehên [[Lapurdi]] li Fransa, [[Biscaya (parêzgeh)|Biscaya]] û [[Gipuzkoa]] li Spanyayê hene. Li başûr parêzgehên [[Araba]] û [[Navarra]] bi beşek ji navçeya [[Rioja]] Alavesa hene. Di çiyayan de daristan û mêrgên pexşan hene.&lt;ref&gt;[http://www.ingeba.org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ ”Pêşgotin”] {{Wayback|url=http:// www.ingeba .org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ |date=20160303225815 }}. Xwendin 19 Avrêl 2017.&lt;/ref&gt;

===Parêzgeh û Herêm===
[[Wêne:Euskal Herriko kolore mapa.png|thumb|standing=0.8|Heft parêzgehên Welatê Bask]]
Sê parêzgehên li bakur-rojhilat li Fransayê ne û bi gelemperî jê re [[Iparralde]] ('parçeya bakur') bi baskî tê gotin û girêdayî beşê [[Pyrénées-Atlantiques]] ne. Çar parêzgehên din ([[Hegoalde]], 'beşê başûr') li Spanyayê ne û di navbera herêmên xweser ên [[Navarra]] û [[Baskî (herêma xweser)|Welatê Bask]] de hatine dabeşkirin.

== Ziman ==
[[Wêne: Basque as first language(corrected).JPG|thumb|Belavbûna zimanê baskî]]
Bask bi [[zimanê baskî]] (euskara) diaxvin ku zimannasan dibêjin zimanekî yekta û îzolebûyî ye û yek ji quristirîn zimanên cîhanê ye{{Çavk}}.
==Diyaspora Bask==
{{Gotara sereke|Diyaspora baskî}}

Di sedsala 16-an de, gelek Bask hebûn ku li [[Newfoundland]] û [[Kendava Saint Lawrence]] nêçîra balînan dikirin an jî masî digirtin. Civatên baskî li çend ciyên li dora kendavê mezin bûn.&lt;ref&gt;[https://www.bibliotecapleyades.net/ciencia/ciencia_basques04.htm/ ”keyagerên baskî”] {{Wayback|url=https://www.bibliotecapleyades. net /ciencia/ciencia_basques04.htm/ |date=20170113000827 }}. Xwendin 22 Gulan 2017.&lt;/ref&gt;

Ji sedsala 17-an ve, Baskî dest bi koçberiya Bakurê Amerîka kirin. Gelekan li Meksîka û Kalîforniyayê di ajeldariyê û pîşesaziya tekstîlê de kar dîtin.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20140522160137/http://wwwstatic.kern.org/gems/historicalSociety/Vol582SummerWeb.pdf / ”Lêkolerên baskî”]. Xwendin 22 Gulan 2017.&lt;/ref&gt;

== Giredanê derve ==
{{kurt}}
[[Kategorî:Gel]]
[[Kategorî:Welatê Baskî]]
==Çavkanî==</text>
      <sha1>bs5e81mnvj5p0sh79mfkofmzprtwqtd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094369</id>
      <parentid>1094367</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:51:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.99.30.141</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Erdnîgarîya Welatê Baskîyan */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9801" xml:space="preserve">{{Ev gotar| derbarê Gelê baskê ye. Ji bo wateyên din ên '''Bask''' bibîne: [[Bask (cudakirin)]]}}
{{Infobox gel
 | nav         = Toliş , Taliş
 | wêne        = Basque people.png
 | wêne firehî = 
 | ravek       = ala talişistanê 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 2.800.000
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = {{al2|Spanya}}
 | gelhe1      = 2.410.000
 | sal1        = 2009
 | çavk1       =&lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm2      = {{al2|Fransa}}
 | gelhe2      = 239.000
 | sal2        = 
 | çavk2       = &lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm3      = {{al2|DYA}}
 | gelhe3      = 57.759
 | sal3        = 
 | çavk3       = &lt;ref&gt; &quot;Census 2000: Table 1. First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000&quot; (XLS). U.S. Census Bureau. 22 January 2007. Archived from the original on 23 July 2017. Retrieved 2 November 2016. &lt;/ref&gt;

 | herêm4      = {{al2|Kanada}}
 | gelhe4      = 6.995
 | sal4        = 
 | çavk4       = &lt;ref&gt; &quot;Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]&quot;. 2.statcan.gc.ca. 2018-03-20. Archived from the original on 2018-04-22. Retrieved 2018-04-16. &lt;/ref&gt;
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = Zimanê dayîkê: [[zimanê baskî|baskî]], zimanên din: &lt;br&gt;[[Zimanê spanî|spanî]] û [[Zimanê fransî|fransî]].
 | nîşan       = 
 | nîşanSernav = 
&lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     =
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = 
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Bask''' (bi baskî: ''euskaldun'') kesekî baskîaxiv û neteweyek e ku li [[Welatê Baskî]] dijî. Welatê euskaldunan dikevite bakurê [[Spanya]]yê û başûrê [[Fransa]]yê.
==Dîrok==
Bask belkî piştî [[Nîvgirava Îberî|Îberî]] koma etnîkî ya yekem bûn, ku êrîşî [[Nîvgirava Îberî|Nivgirava Îberî]] kirin. Baskên Îspanya û Fransayê jî wek Ewropiyên din ji cotkarên Rojhilata Navîn ên ku di Serdema Kevir de koçî Ewropayê kirine, ne. Ev yek ji hêla lêkolînek nû ve tê xuyang kirin, ku bi vî rengî dijberî teoriyên berê yên li ser koka Baskê ye. Ew bi zimanekî diaxivin ku ne ji koma zimanê [[Zimanên hind û ewropî|Hind-Ewropî]] ye.&lt;ref&gt;[http://natgeo.se/folk-och-kultur/basker-ar-unika/ &quot;Basker yekta ne&quot;] . 15 Avrêl 2017 bixwînin.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=406&amp;artikel=6487767 Wan çandinî bir Ewropa”] Radyoya Sveriges. 16 Avrêl 2017 bixwîne.&lt;/ref&gt;Dibe ku zimanê Baskî ne wekî bermahiyek Serdema Qeşayê were dîtin, belkî guhertoyek nûjen a zimanê ku ji hêla cotkarên pêşîn ve tê axaftin were dîtin. Li gorî Michael Dunn, profesorê zimannasiya evolusyona li Zanîngeha Uppsala ye.

Gava ku Bask li ser axa di navbera Pyrenees û Kendava Biscay de rûdiniştin, ew bê guman bi gelên ku şopa wan şopandin re ketin têkiliyê, wek [[Lîgurî]], [[Kelt]], [[Lûsîtaniyan]] û [[ Svebiyan]]. Lê wan kariye çand û zimanê xwe yê taybet biparêzin.&lt;ref name=&quot;Oxford&quot;/&gt;

===Gernika Oak===
[[Wêne:Guernica, Gernikako arbola 1891.jpg|thumb|standing=0.8|Guernica, Gernikako arbola 1891]]
[[Mafê Foral]] ji hêla Bask û gelên din ên başûrê rojavayê Ewrûpayê ve, hevtayê Nordîk [[Allting]] dihate kirin. Rêvebirên herêmekê li bin dareke mezin kom bûn û li ser [[qanûn]], [[dadgeh]] û [[îdare]] herêmê biryar dan. Bajarê Guernica di sala 1366`an de li hevbendiya du rêyên sereke li parêzgeha Biscay hate damezrandin. Di sedsala 14. de darek hat çandin û bû sembola xwerêveberiya Baskê.

===Dîroka Hemdem===
[[Şerê Navxweyî yê Îspanyayê]] ji 1936 heta 1939 dom kir. Wîlayetên peravê Biscay û Gipuzkoa alîgirê [[Komara]] bûn, di heman demê de Álava û Navarre piştgirî dan [[Falangists]] bi rêberiya General [[Francisco Franco]] . Franco ji alman [[Luftwaffe]] alîkarî xwest û di 26ê Avrêl, 1937 de, [[bombekirina terorî]] ji hêla Guernica ve, 25 kîlometre li rojhilatê bajarê pîşesazî Bilbao, hat kirin. Nêzîkî 1600 kes mirin.

Serafina Ugarmendia, 87 salî, di bin darekê de xwe veşart. Xwendin 28 Nîsana 2017.&lt;/ref&gt; [[Pablo Picasso]] ev kiryara hovane ya terorê di tabloyê de nemir kir [[Guernica (resim)|Guernica]].
== Erdnîgarîya Welatê Baskîyan ==
Li Welatê Bask sê celebên cihêreng ên peyzajê hene, çiyayên asê yên li rojavayê Pyrenees, qada peravê li Kendava Biscay li başûr, deşta lehiyê ber bi [[Ebro]] ve.
Li aliyê bakurê Pyrenees parêzgehên Frensî [[Navara Jêrîn]] û [[Zuberoa]] hene. Li herêma peravê parêzgehên [[Lapurdi]] li Fransa, [[Biscaya (parêzgeh)|Biscaya]] û [[Gipuzkoa]] li Spanyayê hene. Li başûr parêzgehên [[Araba]] û [[Navarra]] bi beşek ji navçeya [[Rioja]] Alavesa hene. Di çiyayan de daristan û mêrgên pexşan hene.&lt;ref&gt;[http://www.ingeba.org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ ”Pêşgotin”] {{Wayback|url=http:// www.ingeba .org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ |date=20160303225815 }}. Xwendin 19 Avrêl 2017.&lt;/ref&gt;

===Parêzgeh û Herêm===
[[Wêne:Euskal Herriko kolore mapa.png|thumb|standing=0.8|Heft parêzgehên Welatê Bask]]
Sê parêzgehên li bakur-rojhilat li Fransayê ne û bi gelemperî jê re [[Iparralde]] ('parçeya bakur') bi baskî tê gotin û girêdayî beşê [[Pyrénées-Atlantiques]] ne. Çar parêzgehên din ([[Hegoalde]], 'beşê başûr') li Spanyayê ne û di navbera herêmên xweser ên [[Navarra]] û [[Baskî (herêma xweser)|Welatê Bask]] de hatine dabeşkirin.
== Xwarin ==
[[Wêne:Çiyayê Txindoki ji Lazkaomendi.jpg|thumb|220px|Çiyayê Txindoki ji Lazkaomendi]]

=== Xwarinên areal===
Bask her dem li ser [[pîşesaziya herêmê]] dijîn, her çend îro li ser karsaziyê serdest nebin jî. Şivanên pez ên li çiyayan ji mêj ve hene. Di nîvê sedsala 19. de, gelek Bask koçberî Dewletên Yekbûyî bûn û çanda şivantiyê bi xwe re anîn California.

[[Wêne:06_laiatzen.jpg|thumb|rawestan=0.6|Cotkarên baskî diçêrînin]]
Baskiyan çandinî danî ser nîvgirava Îberî. Li çiyayan, bi awayekî xwezayî pariyên biçûk ên erdê hene. Ber bi deşta berdar a ji aliyê Ebro ve, çandinî mezin bûn. Jixwe di dema Mooran de li deşta Ebroyê şerab dihat çandin.

Nêçîr û nêçîrvanî ji bo Baskiyan pir girîng bûye. Di nav çiyayan de [[Ker|ker]], [[kevir]] û [[berazê kovî]] hene. Masîgiriya li peravê û rêyên avê jî bûye sedema debara jiyanê.

Di salên 1950î de, kooperatîfa çandiniyê [[Corporación Mondragon|Mondragon]] dest pê kir û bû modelek ji bo tevgera kooperatîfê li Swêdê.

===Pîşesaziyên deryayî===
Karakterê welatê Baskê bi deryayeke bi bahoz û çiyayên bilind hatiye teşekirin. Dema ku [[Hannibal]] berî zayînê di sala 216'an de ji Alpê ber bi Romayê ve meşiyan, ew bi Kartaginiyan re kirêt bûn.{{sfn|Kurlansky|1999|p=28}} Ew wek masîgir, nêçîrvan û deryavan bûne pêşeng.

Li [[Bayonne]] li eyaleta Lapurdiyê, belgeyên radestkirina 40 bermîlên nefta waliyan hatine dîtin. Belge ji [[Fermana Benedictine| Keşîşxaneya Benedictine]] li nêzîkî [[Le Havre]] û diyar kir ku meriv çawa rûnê balanan dikare ji bo ronîkirinê were bikar anîn. Di 875 de keştî berê [[Îrlanda]] diçûn û li [[Giravên Faroe]] masî digirtin.

Baskî nêçîra waliyên [[Kapêya Bakur]]n kirin, yên ku payîzê ji [[Behra Norwêcê]] koçî başûr kirin û ketin [[Benda Biscay]]. Di sedsala 11-an de wan teknolojiyek pêş xist û bûn pîşesaziyek ku hema hema ev whale ji holê rakir.

Di sedsala 15-an de, Bask ji bo masîgiran û nêçîra balikan li Atlantîkê derketin. Keştiya ''San Juan'' yekem nêçîra balinan bû ku ji Atlantîkê derbas bû ji bo nêçîra balînan ji [[Newfoundland]] bike. Keştî di sala 1565-an de li Red Bay li [[Kanada]] binav bû û di sala 1978-an de ji hêla arkeologên deryayî yên Kanadayî ve hate keşif kirin.

== Ziman ==
[[Wêne: Basque as first language(corrected).JPG|thumb|Belavbûna zimanê baskî]]
Bask bi [[zimanê baskî]] (euskara) diaxvin ku zimannasan dibêjin zimanekî yekta û îzolebûyî ye û yek ji quristirîn zimanên cîhanê ye{{Çavk}}.
==Diyaspora Bask==
{{Gotara sereke|Diyaspora baskî}}

Di sedsala 16-an de, gelek Bask hebûn ku li [[Newfoundland]] û [[Kendava Saint Lawrence]] nêçîra balînan dikirin an jî masî digirtin. Civatên baskî li çend ciyên li dora kendavê mezin bûn.&lt;ref&gt;[https://www.bibliotecapleyades.net/ciencia/ciencia_basques04.htm/ ”keyagerên baskî”] {{Wayback|url=https://www.bibliotecapleyades. net /ciencia/ciencia_basques04.htm/ |date=20170113000827 }}. Xwendin 22 Gulan 2017.&lt;/ref&gt;

Ji sedsala 17-an ve, Baskî dest bi koçberiya Bakurê Amerîka kirin. Gelekan li Meksîka û Kalîforniyayê di ajeldariyê û pîşesaziya tekstîlê de kar dîtin.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20140522160137/http://wwwstatic.kern.org/gems/historicalSociety/Vol582SummerWeb.pdf / ”Lêkolerên baskî”]. Xwendin 22 Gulan 2017.&lt;/ref&gt;

== Giredanê derve ==
{{kurt}}
[[Kategorî:Gel]]
[[Kategorî:Welatê Baskî]]
==Çavkanî==</text>
      <sha1>oqdug9drkff8jguitmgdhf38nf5q4jn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094370</id>
      <parentid>1094369</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:51:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.99.30.141</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Xwarin */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9805" xml:space="preserve">{{Ev gotar| derbarê Gelê baskê ye. Ji bo wateyên din ên '''Bask''' bibîne: [[Bask (cudakirin)]]}}
{{Infobox gel
 | nav         = Toliş , Taliş
 | wêne        = Basque people.png
 | wêne firehî = 
 | ravek       = ala talişistanê 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 2.800.000
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = {{al2|Spanya}}
 | gelhe1      = 2.410.000
 | sal1        = 2009
 | çavk1       =&lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm2      = {{al2|Fransa}}
 | gelhe2      = 239.000
 | sal2        = 
 | çavk2       = &lt;ref&gt; V. inkesta soziolinguistikoa 2011 [V. Sociolinguistic Survey] (PDF) (in Basque). Vitoria-Gasteiz: Central Publications Service of the Basque Government. 2013. ISBN 978-84-457-3303-5. Archived (PDF) from the original on 1 June 2014. Retrieved 2 November 2016.&lt;/ref&gt;

 | herêm3      = {{al2|DYA}}
 | gelhe3      = 57.759
 | sal3        = 
 | çavk3       = &lt;ref&gt; &quot;Census 2000: Table 1. First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000&quot; (XLS). U.S. Census Bureau. 22 January 2007. Archived from the original on 23 July 2017. Retrieved 2 November 2016. &lt;/ref&gt;

 | herêm4      = {{al2|Kanada}}
 | gelhe4      = 6.995
 | sal4        = 
 | çavk4       = &lt;ref&gt; &quot;Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]&quot;. 2.statcan.gc.ca. 2018-03-20. Archived from the original on 2018-04-22. Retrieved 2018-04-16. &lt;/ref&gt;
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = Zimanê dayîkê: [[zimanê baskî|baskî]], zimanên din: &lt;br&gt;[[Zimanê spanî|spanî]] û [[Zimanê fransî|fransî]].
 | nîşan       = 
 | nîşanSernav = 
&lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     =
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = 
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Bask''' (bi baskî: ''euskaldun'') kesekî baskîaxiv û neteweyek e ku li [[Welatê Baskî]] dijî. Welatê euskaldunan dikevite bakurê [[Spanya]]yê û başûrê [[Fransa]]yê.
==Dîrok==
Bask belkî piştî [[Nîvgirava Îberî|Îberî]] koma etnîkî ya yekem bûn, ku êrîşî [[Nîvgirava Îberî|Nivgirava Îberî]] kirin. Baskên Îspanya û Fransayê jî wek Ewropiyên din ji cotkarên Rojhilata Navîn ên ku di Serdema Kevir de koçî Ewropayê kirine, ne. Ev yek ji hêla lêkolînek nû ve tê xuyang kirin, ku bi vî rengî dijberî teoriyên berê yên li ser koka Baskê ye. Ew bi zimanekî diaxivin ku ne ji koma zimanê [[Zimanên hind û ewropî|Hind-Ewropî]] ye.&lt;ref&gt;[http://natgeo.se/folk-och-kultur/basker-ar-unika/ &quot;Basker yekta ne&quot;] . 15 Avrêl 2017 bixwînin.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=406&amp;artikel=6487767 Wan çandinî bir Ewropa”] Radyoya Sveriges. 16 Avrêl 2017 bixwîne.&lt;/ref&gt;Dibe ku zimanê Baskî ne wekî bermahiyek Serdema Qeşayê were dîtin, belkî guhertoyek nûjen a zimanê ku ji hêla cotkarên pêşîn ve tê axaftin were dîtin. Li gorî Michael Dunn, profesorê zimannasiya evolusyona li Zanîngeha Uppsala ye.

Gava ku Bask li ser axa di navbera Pyrenees û Kendava Biscay de rûdiniştin, ew bê guman bi gelên ku şopa wan şopandin re ketin têkiliyê, wek [[Lîgurî]], [[Kelt]], [[Lûsîtaniyan]] û [[ Svebiyan]]. Lê wan kariye çand û zimanê xwe yê taybet biparêzin.&lt;ref name=&quot;Oxford&quot;/&gt;

===Gernika Oak===
[[Wêne:Guernica, Gernikako arbola 1891.jpg|thumb|standing=0.8|Guernica, Gernikako arbola 1891]]
[[Mafê Foral]] ji hêla Bask û gelên din ên başûrê rojavayê Ewrûpayê ve, hevtayê Nordîk [[Allting]] dihate kirin. Rêvebirên herêmekê li bin dareke mezin kom bûn û li ser [[qanûn]], [[dadgeh]] û [[îdare]] herêmê biryar dan. Bajarê Guernica di sala 1366`an de li hevbendiya du rêyên sereke li parêzgeha Biscay hate damezrandin. Di sedsala 14. de darek hat çandin û bû sembola xwerêveberiya Baskê.

===Dîroka Hemdem===
[[Şerê Navxweyî yê Îspanyayê]] ji 1936 heta 1939 dom kir. Wîlayetên peravê Biscay û Gipuzkoa alîgirê [[Komara]] bûn, di heman demê de Álava û Navarre piştgirî dan [[Falangists]] bi rêberiya General [[Francisco Franco]] . Franco ji alman [[Luftwaffe]] alîkarî xwest û di 26ê Avrêl, 1937 de, [[bombekirina terorî]] ji hêla Guernica ve, 25 kîlometre li rojhilatê bajarê pîşesazî Bilbao, hat kirin. Nêzîkî 1600 kes mirin.

Serafina Ugarmendia, 87 salî, di bin darekê de xwe veşart. Xwendin 28 Nîsana 2017.&lt;/ref&gt; [[Pablo Picasso]] ev kiryara hovane ya terorê di tabloyê de nemir kir [[Guernica (resim)|Guernica]].
== Erdnîgarîya Welatê Baskîyan ==
Li Welatê Bask sê celebên cihêreng ên peyzajê hene, çiyayên asê yên li rojavayê Pyrenees, qada peravê li Kendava Biscay li başûr, deşta lehiyê ber bi [[Ebro]] ve.
Li aliyê bakurê Pyrenees parêzgehên Frensî [[Navara Jêrîn]] û [[Zuberoa]] hene. Li herêma peravê parêzgehên [[Lapurdi]] li Fransa, [[Biscaya (parêzgeh)|Biscaya]] û [[Gipuzkoa]] li Spanyayê hene. Li başûr parêzgehên [[Araba]] û [[Navarra]] bi beşek ji navçeya [[Rioja]] Alavesa hene. Di çiyayan de daristan û mêrgên pexşan hene.&lt;ref&gt;[http://www.ingeba.org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ ”Pêşgotin”] {{Wayback|url=http:// www.ingeba .org/lurralde/lurranet/lur10/10campbel/10cambel.htm/ |date=20160303225815 }}. Xwendin 19 Avrêl 2017.&lt;/ref&gt;

===Parêzgeh û Herêm===
[[Wêne:Euskal Herriko kolore mapa.png|thumb|standing=0.8|Heft parêzgehên Welatê Bask]]
Sê parêzgehên li bakur-rojhilat li Fransayê ne û bi gelemperî jê re [[Iparralde]] ('parçeya bakur') bi baskî tê gotin û girêdayî beşê [[Pyrénées-Atlantiques]] ne. Çar parêzgehên din ([[Hegoalde]], 'beşê başûr') li Spanyayê ne û di navbera herêmên xweser ên [[Navarra]] û [[Baskî (herêma xweser)|Welatê Bask]] de hatine dabeşkirin.
== Xwarin ==
[[Wêne: Txindoki mountain from Lazkaomendi.jpg |thumb|220px|Çiyayê Txindoki ji Lazkaomendi]]

=== Xwarinên areal===
Bask her dem li ser [[pîşesaziya herêmê]] dijîn, her çend îro li ser karsaziyê serdest nebin jî. Şivanên pez ên li çiyayan ji mêj ve hene. Di nîvê sedsala 19. de, gelek Bask koçberî Dewletên Yekbûyî bûn û çanda şivantiyê bi xwe re anîn California.

[[Wêne:06_laiatzen.jpg|thumb|rawestan=0.6|Cotkarên baskî diçêrînin]]
Baskiyan çandinî danî ser nîvgirava Îberî. Li çiyayan, bi awayekî xwezayî pariyên biçûk ên erdê hene. Ber bi deşta berdar a ji aliyê Ebro ve, çandinî mezin bûn. Jixwe di dema Mooran de li deşta Ebroyê şerab dihat çandin.

Nêçîr û nêçîrvanî ji bo Baskiyan pir girîng bûye. Di nav çiyayan de [[Ker|ker]], [[kevir]] û [[berazê kovî]] hene. Masîgiriya li peravê û rêyên avê jî bûye sedema debara jiyanê.

Di salên 1950î de, kooperatîfa çandiniyê [[Corporación Mondragon|Mondragon]] dest pê kir û bû modelek ji bo tevgera kooperatîfê li Swêdê.

===Pîşesaziyên deryayî===
Karakterê welatê Baskê bi deryayeke bi bahoz û çiyayên bilind hatiye teşekirin. Dema ku [[Hannibal]] berî zayînê di sala 216'an de ji Alpê ber bi Romayê ve meşiyan, ew bi Kartaginiyan re kirêt bûn.{{sfn|Kurlansky|1999|p=28}} Ew wek masîgir, nêçîrvan û deryavan bûne pêşeng.

Li [[Bayonne]] li eyaleta Lapurdiyê, belgeyên radestkirina 40 bermîlên nefta waliyan hatine dîtin. Belge ji [[Fermana Benedictine| Keşîşxaneya Benedictine]] li nêzîkî [[Le Havre]] û diyar kir ku meriv çawa rûnê balanan dikare ji bo ronîkirinê were bikar anîn. Di 875 de keştî berê [[Îrlanda]] diçûn û li [[Giravên Faroe]] masî digirtin.

Baskî nêçîra waliyên [[Kapêya Bakur]]n kirin, yên ku payîzê ji [[Behra Norwêcê]] koçî başûr kirin û ketin [[Benda Biscay]]. Di sedsala 11-an de wan teknolojiyek pêş xist û bûn pîşesaziyek ku hema hema ev whale ji holê rakir.

Di sedsala 15-an de, Bask ji bo masîgiran û nêçîra balikan li Atlantîkê derketin. Keştiya ''San Juan'' yekem nêçîra balinan bû ku ji Atlantîkê derbas bû ji bo nêçîra balînan ji [[Newfoundland]] bike. Keştî di sala 1565-an de li Red Bay li [[Kanada]] binav bû û di sala 1978-an de ji hêla arkeologên deryayî yên Kanadayî ve hate keşif kirin.

== Ziman ==
[[Wêne: Basque as first language(corrected).JPG|thumb|Belavbûna zimanê baskî]]
Bask bi [[zimanê baskî]] (euskara) diaxvin ku zimannasan dibêjin zimanekî yekta û îzolebûyî ye û yek ji quristirîn zimanên cîhanê ye{{Çavk}}.
==Diyaspora Bask==
{{Gotara sereke|Diyaspora baskî}}

Di sedsala 16-an de, gelek Bask hebûn ku li [[Newfoundland]] û [[Kendava Saint Lawrence]] nêçîra balînan dikirin an jî masî digirtin. Civatên baskî li çend ciyên li dora kendavê mezin bûn.&lt;ref&gt;[https://www.bibliotecapleyades.net/ciencia/ciencia_basques04.htm/ ”keyagerên baskî”] {{Wayback|url=https://www.bibliotecapleyades. net /ciencia/ciencia_basques04.htm/ |date=20170113000827 }}. Xwendin 22 Gulan 2017.&lt;/ref&gt;

Ji sedsala 17-an ve, Baskî dest bi koçberiya Bakurê Amerîka kirin. Gelekan li Meksîka û Kalîforniyayê di ajeldariyê û pîşesaziya tekstîlê de kar dîtin.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20140522160137/http://wwwstatic.kern.org/gems/historicalSociety/Vol582SummerWeb.pdf / ”Lêkolerên baskî”]. Xwendin 22 Gulan 2017.&lt;/ref&gt;

== Giredanê derve ==
{{kurt}}
[[Kategorî:Gel]]
[[Kategorî:Welatê Baskî]]
==Çavkanî==</text>
      <sha1>l8qgvbxpsbretr8y52msv3ehujea9qg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dîwalan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>64018</id>
    <revision>
      <id>1094388</id>
      <parentid>1010972</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T07:03:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kavianap</username>
        <id>45178</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1403" xml:space="preserve">{{Agahîdank gund
 | Nav             = Dîwalan
 | Navê fermî      = دیوالان
 | Wêne            = 
 | Wêne sernav     = 
 | Welat           = [[Rojhilatê Kurdistanê]]
 | Dûgel           = {{al2|Îran}}
 | Parêzgeh        = [[Azerbaycana Rojava (parêzgeh)|Azerbaycana Rojava]]
 | Şaristan        = [[Serdeşt (şaristan)|Serdeşt]]
 | Bexş            = [[Weznê (bexş)|Weznê]]
 | Gundistan       = [[Millkarî (gundistan)|Millkarî]]
 | Navê nîştecihan = 
 | Gelhe           = 460
 | Gelhe sal       = [[2021]]
 | Eşîr            = 
 | Bilindayî       = 
 | Koda postayê    = 
 | Koda telefonê   = 
 | nexşeya_cihan   = Îran
 | koordînat       = 
}}
'''Dîwalan''' ({{bi-fa|دیوالان}}), [[gund]]ekî gundistana [[Millkarî (gundistan)|Millkarîa]] [[Weznê (bexş)|bexşa Weznê]]ê ye. Weznê ser [[Serdeşt (şaristan)|şaristana Serdeştê]] ye.

== Gelhenasî ==
Li gor [[Serjimariya Giştî ya Mirovan û Malan a Îranê|serjimariya giştî ya mirov û malan a Îranê]] ku di sala [[2006]]'an de hat encamdan, hejmara rûniştvanên gundê Dîwalan 72 kes e. Herwisa hejmara malbatên vî gundî 426 e.

== Mijarên têkildar ==
* [[Millkarî (gundistan)|Gundistana Millkarî]]
* [[Weznê (bexş)|Bexşa Weznê]]
* [[Serdeşt (şaristan)|Şaristana Serdeştê]]

{{Bajar û gundên Serdeştê}}


[[Kategorî:Gundên Serdeştê]]


{{erdnîgarî-Îran-şitil}}</text>
      <sha1>052hlaax6119aira1awd7igdk2a6924</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gelên arî</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65064</id>
    <revision>
      <id>1094368</id>
      <parentid>1087089</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:49:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9730" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî|Filetî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}

'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''' (bi [[nivîsa farsiya mixî|nivîsa mixî]]: {{Nivîsa mixiya Arî|A|12}}{{Nivîsa mixiya Arî|RA|12}}{{Nivîsa mixiya Arî|YA|12}}{{Çavk}}) komek etno-lîngoîstîkî yê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku zimanên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Gelê Farsê|Fars]], [[Peştûn]] û [[Tacîkistan|Tacîk]] cih digirin. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heya [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Koknasî ==
{{GotarêBingeh|Navê Êranê}}

Peyva &quot;Îranî&quot; ji &quot;Îran&quot; ([[Farsî|Farsi]]: ايران/''Îran'') e te. Ew  nava jî Parsîya Navendî da li '''Ērān''' e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li ''Aryanam'' (Welatê Ariyan) da te. &lt;ref&gt;Harold W. Bailey: ''[http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet Arya].'' In: ''[[Encyclopædia Iranica]].'' online edition, 2009.&lt;/ref&gt; Di cihê '''Îran''' e ra '''Aryanem''' heye an jî '''Aryana''' jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek ''āˊrya-'' re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.&lt;ref name=&quot;Aryans&quot; /&gt;

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>8v88onufqmqfhetqk8ce63ek9thq615</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094371</id>
      <parentid>1094368</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:52:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9726" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî|Filetî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}

'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''' (bi [[nivîsa farsiya mixî|nivîsa mixî]]: {{Nivîsa mixiya Arî|A|12}}{{Nivîsa mixiya Arî|RA|12}}{{Nivîsa mixiya Arî|YA|12}}{{Çavk}}) komek etno-lîngoîstîkê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku zimanên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Gelê Farsê|Fars]], [[Peştûn]] û [[Tacîkistan|Tacîk]] cih digirin. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heya [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Koknasî ==
{{GotarêBingeh|Navê Êranê}}

Peyva &quot;Îranî&quot; ji &quot;Îran&quot; ([[Farsî|Farsi]]: ايران/''Îran'') e te. Ew  nava jî Parsîya Navendî da li '''Ērān''' e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li ''Aryanam'' (Welatê Ariyan) da te. &lt;ref&gt;Harold W. Bailey: ''[http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet Arya].'' In: ''[[Encyclopædia Iranica]].'' online edition, 2009.&lt;/ref&gt; Di cihê '''Îran''' e ra '''Aryanem''' heye an jî '''Aryana''' jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek ''āˊrya-'' re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.&lt;ref name=&quot;Aryans&quot; /&gt;

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>4s9zfj82kmtbece8rouwnwl0b9mq85o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094372</id>
      <parentid>1094371</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T17:56:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>Ti çavkaniya vî yekê tineye</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9585" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî|Filetî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}

'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''', komek etno-lîngoîstîkê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku zimanên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Gelê Farsê|Fars]], [[Peştûn]] û [[Tacîkistan|Tacîk]] cih digirin. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heya [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

== Koknasî ==
{{GotarêBingeh|Navê Êranê}}

Peyva &quot;Îranî&quot; ji &quot;Îran&quot; ([[Farsî|Farsi]]: ايران/''Îran'') e te. Ew  nava jî Parsîya Navendî da li '''Ērān''' e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li ''Aryanam'' (Welatê Ariyan) da te. &lt;ref&gt;Harold W. Bailey: ''[http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet Arya].'' In: ''[[Encyclopædia Iranica]].'' online edition, 2009.&lt;/ref&gt; Di cihê '''Îran''' e ra '''Aryanem''' heye an jî '''Aryana''' jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek ''āˊrya-'' re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.&lt;ref name=&quot;Aryans&quot; /&gt;

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>3qs9ufvyo2hl87plt4zs6w5uhj8ome4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094373</id>
      <parentid>1094372</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:02:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9739" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî|Filetî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}

'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''', komek etno-lîngoîstîkê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku zimanên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Gelê Farsê|Fars]], [[Peştûn]] û [[Tacîkistan|Tacîk]] cih digirin. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heya [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

Di nav gelên Îranî yên îro de Belûç, Gilak, Kurd, Lûr, Mazenderanî, Oset, Pamirî, Peştûn, Fars, Tat, Tacîk, Taliş, Waxî û Yagnobî hene.

== Koknasî ==
{{GotarêBingeh|Navê Êranê}}

Peyva &quot;Îranî&quot; ji &quot;Îran&quot; ([[Farsî|Farsi]]: ايران/''Îran'') e te. Ew  nava jî Parsîya Navendî da li '''Ērān''' e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li ''Aryanam'' (Welatê Ariyan) da te. &lt;ref&gt;Harold W. Bailey: ''[http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet Arya].'' In: ''[[Encyclopædia Iranica]].'' online edition, 2009.&lt;/ref&gt; Di cihê '''Îran''' e ra '''Aryanem''' heye an jî '''Aryana''' jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek ''āˊrya-'' re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.&lt;ref name=&quot;Aryans&quot; /&gt;

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>skiasd08jq8zosk621eusxud4gej8m0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094374</id>
      <parentid>1094373</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:05:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9823" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî|Filetî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}

'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''', komek etno-lîngoîstîkê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku zimanên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Gelê Farsê|Fars]], [[Peştûn]] û [[Tacîkistan|Tacîk]] cih digirin. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heya [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

Di nav gelên Îranî yên îro de gelên wekî [[Belûç]], [[Gilak]], [[Kurd]], [[Mazenderanî (gel)|Mazenderanî]], [[Osêt|Oset]], [[Pamirî]], [[Peştûn]], [[Fars]], [[Tat]], [[Tacîk]], [[Taliş]], [[Waxî]] û [[Yagnobî]] hene.

== Koknasî ==
{{GotarêBingeh|Navê Êranê}}

Peyva &quot;Îranî&quot; ji &quot;Îran&quot; ([[Farsî|Farsi]]: ايران/''Îran'') e te. Ew  nava jî Parsîya Navendî da li '''Ērān''' e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li ''Aryanam'' (Welatê Ariyan) da te. &lt;ref&gt;Harold W. Bailey: ''[http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet Arya].'' In: ''[[Encyclopædia Iranica]].'' online edition, 2009.&lt;/ref&gt; Di cihê '''Îran''' e ra '''Aryanem''' heye an jî '''Aryana''' jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek ''āˊrya-'' re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.&lt;ref name=&quot;Aryans&quot; /&gt;

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>k6ct5uf13c809gcdzxan4ldexe339nx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094376</id>
      <parentid>1094374</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:08:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9814" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''', komek etno-lîngoîstîkê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku zimanên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Gelê Farsê|Fars]], [[Peştûn]] û [[Tacîkistan|Tacîk]] cih digirin. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heya [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

Di nav gelên Îranî yên îro de gelên wekî [[Belûç]], [[Gilak]], [[Kurd]], [[Mazenderanî (gel)|Mazenderanî]], [[Osêt|Oset]], [[Pamirî]], [[Peştûn]], [[Fars]], [[Tat]], [[Tacîk]], [[Taliş]], [[Waxî]] û [[Yagnobî]] hene.

== Koknasî ==
{{GotarêBingeh|Navê Êranê}}

Peyva &quot;Îranî&quot; ji &quot;Îran&quot; ([[Farsî|Farsi]]: ايران/''Îran'') e te. Ew  nava jî Parsîya Navendî da li '''Ērān''' e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li ''Aryanam'' (Welatê Ariyan) da te. &lt;ref&gt;Harold W. Bailey: ''[http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet Arya].'' In: ''[[Encyclopædia Iranica]].'' online edition, 2009.&lt;/ref&gt; Di cihê '''Îran''' e ra '''Aryanem''' heye an jî '''Aryana''' jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek ''āˊrya-'' re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.&lt;ref name=&quot;Aryans&quot; /&gt;

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>p118qzkq0xu4xcam7xcsd797xbuqzx0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094386</id>
      <parentid>1094376</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T03:36:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9935" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''', komek etno-lîngoîstîkê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku bi zimanên cûrbecûrên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Belûç]], [[Gilak]], [[Mazenderanî (gel)|Mazenderanî]], [[Osêt|Oset]], [[Pamirî]], [[Peştûn]], [[Fars]], [[Tat]], [[Tacîk]], [[Taliş]], [[Waxî]] û [[Yagnobî]] hene. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heta [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

Di nav gelên Îranî yên îro de gelên wekî [[Belûç]], [[Gilak]], [[Kurd]], [[Mazenderanî (gel)|Mazenderanî]], [[Osêt|Oset]], [[Pamirî]], [[Peştûn]], [[Fars]], [[Tat]], [[Tacîk]], [[Taliş]], [[Waxî]] û [[Yagnobî]] hene.

== Koknasî ==
{{GotarêBingeh|Navê Êranê}}

Peyva &quot;Îranî&quot; ji &quot;Îran&quot; ([[Farsî|Farsi]]: ايران/''Îran'') e te. Ew  nava jî Parsîya Navendî da li '''Ērān''' e te ew jî li zimanê Îranîya kevn da li ''Aryanam'' (Welatê Ariyan) da te. &lt;ref&gt;Harold W. Bailey: ''[http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet Arya].'' In: ''[[Encyclopædia Iranica]].'' online edition, 2009.&lt;/ref&gt; Di cihê '''Îran''' e ra '''Aryanem''' heye an jî '''Aryana''' jî dikarin bikarandin.


Emma ew nava jî wek ''āˊrya-'' re zimanên Hînd-aryayî te jî hebû.&lt;ref name=&quot;Aryans&quot; /&gt;

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>mzz9srwekur4m9m88vvmdi7rihfgglu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094387</id>
      <parentid>1094386</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T03:51:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <comment>/* Etîmolojî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9716" xml:space="preserve">{{Kêm}}
{{Infobox gel
 | nav         = '''Gelên îranî'''
 | montaj      = {{Infobox Gel/Arî}}
 | wêne = Iranian Languages.PNG
 | wêne firehî =
 | ravek       = 
 &lt;!----------------Gelhe (kom)------------&gt;
 | gelheKom    = 185–235 mio.&lt;ref&gt;
* Iran: {{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf |title=Ethnic Groups and Languages of Iran |first=Library of Congress – Federal Research Division |last=Library of Congress|accessdate=2009-12-02}} (Persian and Caspian dialects-65% Kurdish 8%-Luri/Bakhtiari 5%- Baluchi 4%):80% of the population or approximately 63 million people.
* Afghanistan: CIA Factbook Afghanistan: unting Pashtuns, Tajiks, Baluchs, 21 million
* Tajiks of Central Asia counting Tajikistan and Uzbekistan 10–15 million
* Kurds Syria, Lebanon and Iraq based on CIA factbook estimate 18 million
* Zazas of Turkey, based on CIA factbook estimate 4 million
* Ossetians, Talysh, Tats, Kurds of the Caucasus and Central Asia: 1–2 million based on CIA factbook/ethnologue.
* Tajiks of China: 50,000 to 100,000
* Iranian speakers in Bahrain, the [[Persian Gulf]] , Western Europe and USA, 3 million.
* Pakistan counting Baluchis+Pashtus+Afghan refugees based on CIA factbook  and other sources: 71 million.&lt;/ref&gt;
 | salKom      = 
 | çavkKom     = 
 &lt;!----------------Gelhe li gor herêman---&gt;
 | herêm1      = [[Wêne:Flag of Persia (1910-1925).svg|60px]]&lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Aîryanem Vaeceh|Airyanem vaejah]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe1      = 
 | sal1        = 
 | çavk1       = 

 | herêm2      = &amp;nbsp;'''{{al2|Kurdistan}}'''
 | gelhe2      = 
 | sal2        = 
 | çavk2       = 

 | herêm3      = &amp;nbsp;{{al2|Îran}}
 | gelhe3      = 
 | sal3        = 
 | çavk3       = 
 
 |herêm4       = &amp;nbsp;{{al2|Tacîkistan}}
 | gelhe4      = 
 | sal4        = 
 | çavk4       = 

|herêm5        = &amp;nbsp;{{al2|Afxanistan}}
 | gelhe5      = 
 | sal5        = 
 | çavk5       = 

 |herêm6       = [[Wêne:Flag of South Ossetia.svg|25px]] [[Alanistan]]
 | gelhe6      = 
 | sal6        = 
 | çavk6       = 

 |herêm7       = [[Wêne:Bandera balutxistan Iranià.svg|20px]] [[Belûçistan]]
 | gelhe7      = 
 | sal7        = 
 | çavk7       =

| herêm8     = &lt;br /&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Ewropa]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe8     = 
 | sal8       = 
 | çavk8      = 

 | herêm9     = {{al2|Rûsya}}
 | gelhe9     = 
 | sal9       = 
 | çavk9      = 

 | herêm10     = 
 | gelhe10     = 
 | sal10       = 
 | çavk10      = 

 | herêm11     =&lt;br/&gt; &lt;div style=&quot;font-size:115%;&quot;&gt;'''[[Asya]]'''&lt;/div&gt;
 | gelhe11     = 
 | sal11       = 
 | çavk11      = 

 | herêm12     = {{al2|Çîn}}
 | gelhe12     = 
 | sal12       = 
 | çavk12      = 

 | herêm13     = {{al2|Ermenistan}}
 | gelhe13     = 
 | sal13       = 
 | çavk13      = 

 | herêm14     = {{al2|Gurcistan}}
 | gelhe14     = 
 | sal14       = 
 | çavk14      = 

 | herêm15     = {{al2|Hindistan}}
 | gelhe15     = 
 | sal15       = 
 | çavk15      = 

 | herêm16     = [[Wêne:Bandera del Turquestan.svg|25px]] [[Tirkistan]] ([[Turan]])
 | gelhe16     = 
 | sal16       = 
 | çavk16      = 

 | herêm17     = {{al2|Tirkiye}}
 | gelhe17     = 
 | sal17       = 
 | çavk17      = 

 | herêm19     = 
 | gelhe19     = 
 | sal19       = 
 | çavk19      = 

 | herêm20     = 
 | gelhe20     = 
 | sal20       = 
 | çavk20      = 

 | herêm21     = 
 | gelhe21     = 
 | sal21       = 
 | çavk21      = 
 &lt;!---------------- Ziman û ol------------&gt;
 | ziman       = [[Zimanên Îranî]] &lt;br/&gt; (Rojavayî û Rojhilatî)
 | ol          = [[Îslam]], [[Xiristiyanî]], [[Cihûtî]], [[Zerdeştî]], [[Êzîdîtî]]
 | nîşan       =Lion and Sun (Pahlavi Dynasty).svg|right|thumb|50px
 | nîşanSernav = [[Şêrê Îranî|Şêr]] jî sembola gele Ariyane.
 &lt;!---------------- Gelên têkildar ------------------&gt;
 |têkildar     = [[Hind]]
 &lt;!---------------- Cih ------------------&gt;
 | nexşe       = Iranian-languages-map.jpg
 | nîşe        = 
 | nexşeyaCihan    = 
 | nexşeSernav     = 
 | nexşeyaCihanNav = 
 | hêlîpan         = 
 | hêlîlar         = 
}}
'''Gelên arî''', '''Arî''' yan jî '''Gelên îranî''', komek etno-lîngoîstîkê [[Zimanên hind û ewropî|Hind û Ewropî]] ye ku bi zimanên cûrbecûrên [[Hind û Îranî]] diaxivin. Di vê komê de gelên wek [[Kurd]], [[Belûç]], [[Gilak]], [[Mazenderanî (gel)|Mazenderanî]], [[Osêt|Oset]], [[Pamirî]], [[Peştûn]], [[Fars]], [[Tat]], [[Tacîk]], [[Taliş]], [[Waxî]] û [[Yagnobî]] hene. Belavbûna vê komê li ser deşta Îranê ji [[Çiyayên Hindokujê|Çiyayên Hindukujê]] heta [[Anatolya Navîn|Anatolyaya Navîn]] û ji [[Asyaya Navendî|Asya Navendî]] heta [[Kendava Besreyê]] belav bûne. 

Tê pêşbînîkirin kirin ku [[Proto-Îranî]] di nîveka hezarsala duyemînê {{bz}} de wek şaxeke cuda yên hind-îranî ji [[Asyaya Navendî]] derketine holê.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt; Di serdemên xwe yê pêşketine de di hezarsala yekemîn {{bz}} de, axa Gelên îranî li seranserê [[Deşta Avrasyayê]], ji [[Deşta Mecaristana Mezin]] li aliyê rojava heta [[Deşta Ordosê]] li aliyê rojhilat ve jî heta [[Deşta Îranê]] berfireh bûye.&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2022-05-29|title=Iranian peoples|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iranian_peoples&amp;oldid=1090472957|journal=Wikipedia|language=en}}&lt;/ref&gt;

Di nav gelên Îranî yên îro de gelên wekî [[Belûç]], [[Gilak]], [[Kurd]], [[Mazenderanî (gel)|Mazenderanî]], [[Osêt|Oset]], [[Pamirî]], [[Peştûn]], [[Fars]], [[Tat]], [[Tacîk]], [[Taliş]], [[Waxî]] û [[Yagnobî]] hene.

== Etîmolojî ==
Peyva Îranî rasterast ji farisiya navîn ''Ērān'' / ''AEran'' (𐭠𐭩𐭥𐭠𐭭) û Aryaniya Partî tê. Peyvên îraniya navîn ērān û aryān formên pirhejmarî yên jentîlîkî ēr-(di farisiya navîn) û ary-(di partî de) ne, her du jî ji Îraniya kevn, ariya-(𐎠𐎼𐎡𐎹) û avestayî ya airiia- (𐬀𐬌𐬭𐬌𐬌𐬀)-arya, tên.

== Welatê Berz ==
{{GotarêBingeh|Îran}}
{{GotarêBingeh|Ariyanem}}
{{GotarêBingeh|Aîryanem Vaeceh}}
{{GotarêBingeh|Êranax}}
Navê welata Ariyan jî '''Airyanem vaejah''' e an jî '''Îranax''' an jî '''Ariyana''' ye. Wateya van peyvên jî gişk welatê ariyan e.

== Gel, Ziman û Welat ==
{{GotarêBingeh|Zimanên Îranî}}
Dwudwu parçe Ariyan heyê parçeya yek '''[[Ariyanê Rojhilatê]]''' û parçeya din jî '''[[Ariyanê Rojavayê]]'''

=== Rojavayî ===
==== Başûrî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-


|
[[Gelê Farsê]]

|
[[Îran|Farisistan]] &lt;br/&gt;
[[Tacîkistan]] &lt;br/&gt;
[[Hazarastan]]

| 
[[Farisî]]
|70 milyon
|}

==== Bakurî ====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-
|[[Kurd]]
|[[Kurdistan]] &lt;br/&gt; [[Anatolya]] &lt;br/&gt; [[Xorasan]]
| [[Kurdî]]
|30-35 milyon &lt;ref&gt;A rough estimate by the CIA Factbook has populations of 14.5 million in Turkey, 6 million in Iran, about 5 to 6 million in Iraq, and less than 2 million in Syria, which adds up to close to 28 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. (Estimates as of 2014; Turkey: &quot;Kurdish 18% [of 81.6 million&quot;, Iran: &quot;Kurd 10% [of 80.8 million]&quot;, Iraq: &quot;Kurdish 15%-20% [of 32.6 million]&quot;, Syria: &quot;Kurds, Armenians, and other 9.7% [of 17.9 million]&quot;. About two million are documented as living in diaspora; divergent high estimates on the number of Kurds in Turkey in particular account for higher estimates on total population, e.g. Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002, p. 350: &quot;As much as 25% of Turkey is Kurdish,&quot; which would raise the population figure by about 5 million.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Belûç]]
|[[Belûçistan]]
|[[Belûçî]]
|8.8 milyon &lt;ref&gt;Tyagi, Vidya Prakash (2009). Martial Races of Undivided India. Gyan Publishing House. pp. 7–9. ISBN 8178357755. Retrieved 3 November 2014.&lt;/ref&gt;
|-
|[[Taliş]]
|[[Talişistan]]
|[[Talişî]]
|-
|[[Zimanê tatî|Tat]]
|[[Zimanê tatî|Tatistan]]
|[[Zimanê tatî|Tatî]]
|}

=== Rojhilatî ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Gel
! Welat
! Ziman
! Gelhe
|-

|[[Peştûn]]
|[[Peştûnistan]]
|[[Peşto]]
|50 million &lt;ref&gt;Lewis, Paul M. (2009). &quot;Pashto, Northern&quot;. SIL International. Dallas, Texas: Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Retrieved 18 September 2010. Ethnic population: 49,529,000 possibly total Pashto in all countries.&quot;&lt;/ref&gt;
|-
| [[Alan (gel)|Alan]]
|[[Alanistan]] &lt;br/&gt;
|[[Zimanê Alanî|Alanî]]
|720.000
|}

== Dîrok ==
{{GotarêBingeh|Dîroka Arî}}

== Sembol ==
{{GotarêBingeh|Kesk û Spî û Sor| Rengên Pan-Êranî}}
[[Wêne:State flag of Iran 1964-1980.svg|thumb|Alaya Keyaksariya Îrana Dawîn]]{{GotarêBingeh|Lîsteya Alayên Arî}}
{{GotarêBingeh|Şêr û Roj}}

Rengên gelê Arî jî [[Sor]], [[Spî]] û [[Kesk]] e.
[[Şêrê Îranî]] jî çevenga ariyan wek candare ''(dijî gelên tirkan ya/ê wan jî [[Gur]]e)'' û [[Roj]] jî heye.
Em karin Rojê alayên Belûçan de Kurdan de û Talişan de bibînin.

== Binêre ==
* [[Ariyavarta]] navê Hindûstana qedîm
* [[Dîroka Îranî]]
** [[Dîroka Kurdî]]
** [[Dîroka Farsî]]
* [[Lîsteya sernav û astên îranî]]
* [[Lîsteya xanedan û dûgelên ariyan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên kurdan]]
** [[Lîsteya xanedan û dûgelên farsan]]
*[[Lîsteya qewmên kurdî yên dîrokî]]

== Têkildar ==
* [[Îrannasî]]
* [[Pan-Îranîzm]]

== Çavkanî ==
{{çavkanî}}</text>
      <sha1>oanry96139kwqkuqhieyh3tqg9hcqrq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Reqa (parêzgeh)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>67697</id>
    <revision>
      <id>1094360</id>
      <parentid>1094359</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T14:48:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1645" xml:space="preserve">{{Infobox parêzgeh
| Nav = Parêzgeha Reqayê
| Navê_din = 
| Navê_fermî = ar-Raqqah
| Koda parêzgehê = 34
| Nexşe = Ar-Raqqah in Syria (+Golan hatched).svg
| Nexşe_sernav = 
| Nexşe1 = 
| Nexşe1_sernav = 
| Welat = [[Rojava]]
| Dûgel = [[Sûrî]]
| Serbajar = [[Reqa]]
| Walî = 
| Navê_nîştecihan = 
| Gelhe = &lt;!--- GELHE û ERDNÎGAR -------&gt;
| Gelhe_sal = [[2014]]
| Gelhê_bajaran = 
| Gelhê_gundan = 
| Rûerd = 
| Berbelavî = 
| Hejmara_navçeyan = 3&lt;!---BINEBEŞ -----------------&gt;
| Hejmara_bajarokan = 7
| Hejmara_gundan = 
| Dem = [[UTC+2]]  &lt;!---AGAHIYA DIN -----------------&gt;
| Koda_telefonê = 
| Malper = 
}}
'''Parêzgeha Reqayê''' ({{bi-ar|muhafaza ar-Raqqah}}) parêzgeheke [[Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê]] ye ku beşek ji herêma parêzgehê dikeve nav sinorê Rojavayê Kurdistanê . Li vê parêzgehê gelek [[kurd]] dijîn{{Çavk}}. Ema hinik [[ereb]] jî vê parêzgehê jîn didin.

== Navçeyên Parêzgehê ==
* [[Reqa]] ({{bi-ar|ar-Raqqah}})
* [[Girê Spî]] ({{bi-ar|Tel Abyad}})
* [[Tebqa]] ({{bi-ar|al-Tawrab}})

== Dîrok ==
=== Şerê Sivîl a Sûrî ===
Îro teve [[Girê Spî]] bakurê parêzgehê bidest [[YPG]]'ê de ye, derê din jî bin dagiriya [[Daiş]]ê de ye.

== Demografiya ==
=== Niştecihên parêzgehê ===
Li vê parêzgehê [[kurd]] û [[ereb]] hene. Kurd li bakur û navendê parêzgehê dijîn, [[ereb]] jî piranî başûrî parêzgehê dijîn. Hema hinik gundên [[tirkmen]]an jî hene{{Çavk}}.

=== Gelhe ===
{{Commonscat|Ar-Raqqah Governorate}}

{{Navçeyên Reqayê}}

[[Kategorî:Parêzgeh]]
[[Kategorî:Parêzgehên Sûriyê]]
[[Kategorî:Reqa]]</text>
      <sha1>ldws3gws086aupme3wbka3kcjrxp7qv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094361</id>
      <parentid>1094360</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T14:49:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Penaber49</username>
        <id>39672</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1670" xml:space="preserve">{{Infobox parêzgeh
| Nav = Parêzgeha Reqayê
| Navê_din = 
| Navê_fermî = ar-Raqqah
| Koda parêzgehê = 34
| Nexşe = Ar-Raqqah in Syria (+Golan hatched).svg
| Nexşe_sernav = 
| Nexşe1 = 
| Nexşe1_sernav = 
| Welat = [[Rojava]]
| Dûgel = [[Sûrî]]
| Serbajar = [[Reqa]]
| Walî = 
| Navê_nîştecihan = 
| Gelhe = &lt;!--- GELHE û ERDNÎGAR -------&gt;
| Gelhe_sal = [[2014]]
| Gelhê_bajaran = 
| Gelhê_gundan = 
| Rûerd = 
| Berbelavî = 
| Hejmara_navçeyan = 3&lt;!---BINEBEŞ -----------------&gt;
| Hejmara_bajarokan = 7
| Hejmara_gundan = 
| Dem = [[UTC+2]]  &lt;!---AGAHIYA DIN -----------------&gt;
| Koda_telefonê = 
| Malper = 
}}
'''Parêzgeha Reqayê''' ({{bi-ar|muhafaza ar-Raqqah}}) parêzgeheke [[Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê]] ye ku beşek ji herêma parêzgehê dikeve nav sinorê [[Rojavaya Kurdistanê|Rojavayê Kurdistanê]] . Li vê parêzgehê gelek [[kurd]] dijîn{{Çavk}}. Ema hinik [[ereb]] jî vê parêzgehê jîn didin.

== Navçeyên Parêzgehê ==
* [[Reqa]] ({{bi-ar|ar-Raqqah}})
* [[Girê Spî]] ({{bi-ar|Tel Abyad}})
* [[Tebqa]] ({{bi-ar|al-Tawrab}})

== Dîrok ==
=== Şerê Sivîl a Sûrî ===
Îro teve [[Girê Spî]] bakurê parêzgehê bidest [[YPG]]'ê de ye, derê din jî bin dagiriya [[Daiş]]ê de ye.

== Demografiya ==
=== Niştecihên parêzgehê ===
Li vê parêzgehê [[kurd]] û [[ereb]] hene. Kurd li bakur û navendê parêzgehê dijîn, [[ereb]] jî piranî başûrî parêzgehê dijîn. Hema hinik gundên [[tirkmen]]an jî hene{{Çavk}}.

=== Gelhe ===
{{Commonscat|Ar-Raqqah Governorate}}

{{Navçeyên Reqayê}}

[[Kategorî:Parêzgeh]]
[[Kategorî:Parêzgehên Sûriyê]]
[[Kategorî:Reqa]]</text>
      <sha1>h3ho4ix9qtvslzq99c62sbaul0holfi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bozanê</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72423</id>
    <revision>
      <id>1094375</id>
      <parentid>1087233</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:07:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>185.255.46.118</ip>
      </contributor>
      <comment>Bozanê</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4277" xml:space="preserve">{{Orphan|date=tebax 2021}}

{{Infobox Cih
| nav                = Bozanê
| cîwarbûn           = Bajar
| navê fermî         = عين عيسى
| wêneyê aso         = 
| mezinayîya wêne    = 
| binnivîsa wêne     = 
| wêneyê ala         = 
| wêneyê nîşan       = 
| etîmolojî          = 
| bernavk            = 
| dirûşm             = 
| wêneyê nexşe       = Ayn Isa nahiyah.svg
| mezinayîya nexşe   = 250x200px
| binnivîsa nexşe    = 
| çespik nexşe       = Sûrî
| binnivîsa çespik nexşe = 
| koordînata herêmê  = 
| dîmena koordînatê  = &lt;!-- inline,title (any value to also display in title area) --&gt;
| jêrenotên koordînatê = 
| teşeyê binebeş     = Welat
| navê binebeş       = {{flagu|Rojava}}
| teşeyê binebeş1    = Kanton
| navê binebeş1      = 
| teşeyê binebeş2    = 
| navê binebeş2      = 
| sernavê damezrandinê = 
| dema damezrandinê  = 
| sernavê damezrandinê2 = 
| dema damezrandinê2 = 
| jêrenotên hikumetê = &lt;!-- for references: use&lt;ref&gt; tags --&gt;
| teşeyê hikumetê    = 
| sernavê rêber      = 
| navê rêber         = 
| partiya rêber      = 
| sernavê rêber1     = 
| navê rêber1        = 
| unit_pref          = 
| jêrenotên herêmê   = 
| area_magnitude     = 
| herêma giştî sq/mi = 
| herêma giştî km2   = 
| herêma welat sq/mi = 
| herêma welat km2   = 
| herêma avê sq/mi   = 
| herêma avê km2     = 
| herêma bajarî sq/mi = 
| herêma metro sq/mi = 
| jêrenotên bilindayî = 
| bilindayî ft       = 
| gelhe ji           = 2004 texmînkirin
| jêrenotên gelhe    = &lt;ref name=census2004&gt;{{cite web |title=2004 Census Data for ''Ayn ssa nahiyah'' |url=http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-7-2004.htm |publisher=Syrian [[Central Bureau of Statistics (Syria)|Central Bureau of Statistics]] |language=ar |accessdate=15 October 2015 |df= |archive-date=8 December 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151208124101/http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-7-2004.htm |dead-url=yes }} Also available in English:
{{cite web |title=2004 Census Data |url=https://www.humanitarianresponse.info/en/operations/syria/dataset/syrian-arab-republic-other |publisher=[[United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs|UN OCHA]] |accessdate=15 October 2015 }}&lt;/ref&gt;.

https://images.app.goo.gl/jrmXQeXAAJruLE2D9
| gelhe giştî        = 6730
| gelhe rêzdarî      = 
| gelhe bajarî       = 
| gelhe metro        = 
| sernavê gelhe vala1 = 
| gelhe vala1        = 
| gelhe tîrbûn sq/mi = 
| gelhe denonîm      = 
| gelhe not          = 
| navçeya demjimêrî  = [[Demjimêra Rojhilatê Ewropayê|DRE]]
| utc offset         = +2
| navçeya demjimêrî DH = [[Demjimêra Rojhilatê Ewropayê ya Havîn|DREH]]
| utc offset DH      = +3
| teşeyê koda postayê = P-Kod
| koda postayê       = C5905
| koda telefonê      = 
| navê vala          = 
| agahiyên vala      = 
| navê vala1         = 
| agahiyên vala1     = 
| malper             = 
| jêrenot            = 
}}

'''Bozanê''' ({{bi-ar|ناحية عين عيسى}}) bajarek û paîtexta [[Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê|Rêveberiya Xweser]] li  [[Rojavayê Kurdistanê]] ye. Ku di navbera bajarê sînorê derecebilind a li çeperên [[Girê Spî]] û herêma [[Reqa]] ye.

{{anchor|şerê navxweyî}}Di Tîrmeha 2015an de, Bozanê ji aliyê Hêzên Rojavayê Kurdistanê [[Yekîneyên Parastina Gel]] (YPG) ku di dema xwe de [[Operasyona Girê Spî (Gulan–Tîrmeh 2015)|Operasyona Girê Spî]] ve hate rizgarkirin. Çaxê ku ew di demeke destê mîlîtanên [[Dewleta Îslamî ya Iraq û Şamê|Dewleta Îslamî]] de bû,&lt;ref&gt;{{cite news |title=Islamic State 'recaptures north Syria town from Kurds' |url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-33413049 |work=[[BBC News]] |date=6 tîrmeh 2015 |accessdate=21 çiriya pêşîn 2015}}&lt;/ref&gt; it was reclaimed by the YPG in early July.&lt;ref&gt;{{cite news |title=Islamic State conflict: Kurds reclaim Ain Issa in Syria |url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-33450511 |work=[[BBC News]] |date=8 tîrmeh 2015 |accessdate=21 çiriya pêşîn 2015}}&lt;/ref&gt;

==Çavkanî==

[[Kategorî:Bajarên Sûriyê]]
[[Kategorî:Rojavaya Kurdistanê]]</text>
      <sha1>iw4iejhf1lzkb3bkoikq20p72qn2z5y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094377</id>
      <parentid>1094375</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:08:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>185.255.46.118</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4276" xml:space="preserve">{{Orphan|date=tebax 2021}}

{{Infobox Cih
| nav                = Bozanê
| cîwarbûn           = Bajar
| navê fermî         = عين عيسى
| wêneyê aso         = 
| mezinayîya wêne    = 
| binnivîsa wêne     = 
| wêneyê ala         = 
| wêneyê nîşan       = 
| etîmolojî          = 
| bernavk            = 
| dirûşm             = 
| wêneyê nexşe       = Ayn Isa nahiyah.svg
| mezinayîya nexşe   = 250x200px
| binnivîsa nexşe    = 
| çespik nexşe       = Sûrî
| binnivîsa çespik nexşe = 
| koordînata herêmê  = 
| dîmena koordînatê  = &lt;!-- inline,title (any value to also display in title area) --&gt;
| jêrenotên koordînatê = 
| teşeyê binebeş     = Welat
| navê binebeş       = {{flagu|Rojava}}
| teşeyê binebeş1    = Kanton
| navê binebeş1      = 
| teşeyê binebeş2    = 
| navê binebeş2      = 
| sernavê damezrandinê = 
| dema damezrandinê  = 
| sernavê damezrandinê2 = 
| dema damezrandinê2 = 
| jêrenotên hikumetê = &lt;!-- for references: use&lt;ref&gt; tags --&gt;
| teşeyê hikumetê    = 
| sernavê rêber      = 
| navê rêber         = 
| partiya rêber      = 
| sernavê rêber1     = 
| navê rêber1        = 
| unit_pref          = 
| jêrenotên herêmê   = 
| area_magnitude     = 
| herêma giştî sq/mi = 
| herêma giştî km2   = 
| herêma welat sq/mi = 
| herêma welat km2   = 
| herêma avê sq/mi   = 
| herêma avê km2     = 
| herêma bajarî sq/mi = 
| herêma metro sq/mi = 
| jêrenotên bilindayî = 
| bilindayî ft       = 
| gelhe ji           = 2004 texmînkirin
| jêrenotên gelhe    = &lt;ref name=census2004&gt;{{cite web |title=2004 Census Data for ''Ayn ssa nahiyah'' |url=http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-7-2004.htm |publisher=Syrian [[Central Bureau of Statistics (Syria)|Central Bureau of Statistics]] |language=ar |accessdate=15 October 2015 |df= |archive-date=8 December 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151208124101/http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-7-2004.htm |dead-url=yes }} Also available in English:
{{cite web |title=2004 Census Data |url=https://www.humanitarianresponse.info/en/operations/syria/dataset/syrian-arab-republic-other |publisher=[[United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs|UN OCHA]] |accessdate=15 October 2015 }}&lt;/ref&gt;.

https://images.app.goo.gl/jrmXQeXAAJruLE2D9
| gelhe giştî        = 6730
| gelhe rêzdarî      = 
| gelhe bajarî       = 
| gelhe metro        = 
| sernavê gelhe vala1 = 
| gelhe vala1        = 
| gelhe tîrbûn sq/mi = 
| gelhe denonîm      = 
| gelhe not          = 
| navçeya demjimêrî  = [[Demjimêra Rojhilatê Ewropayê|DRE]]
| utc offset         = +2
| navçeya demjimêrî DH = [[Demjimêra Rojhilatê Ewropayê ya Havîn|DREH]]
| utc offset DH      = +3
| teşeyê koda postayê = P-Kod
| koda postayê       = C5905
| koda telefonê      = 
| navê vala          = 
| agahiyên vala      = 
| navê vala1         = 
| agahiyên vala1     = 
| malper             = 
| jêrenot            = 
}}

'''Bozanê''' ({{bi-ar|ناحية عين عيسى}}) bajarek û paytexta [[Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê|Rêveberiya Xweser]] li  [[Rojavayê Kurdistanê]] ye. Ku di navbera bajarê sînorê derecebilind a li çeperên [[Girê Spî]] û herêma [[Reqa]] ye.

{{anchor|şerê navxweyî}}Di Tîrmeha 2015an de, Bozanê ji aliyê Hêzên Rojavayê Kurdistanê [[Yekîneyên Parastina Gel]] (YPG) ku di dema xwe de [[Operasyona Girê Spî (Gulan–Tîrmeh 2015)|Operasyona Girê Spî]] ve hate rizgarkirin. Çaxê ku ew di demeke destê mîlîtanên [[Dewleta Îslamî ya Iraq û Şamê|Dewleta Îslamî]] de bû,&lt;ref&gt;{{cite news |title=Islamic State 'recaptures north Syria town from Kurds' |url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-33413049 |work=[[BBC News]] |date=6 tîrmeh 2015 |accessdate=21 çiriya pêşîn 2015}}&lt;/ref&gt; it was reclaimed by the YPG in early July.&lt;ref&gt;{{cite news |title=Islamic State conflict: Kurds reclaim Ain Issa in Syria |url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-33450511 |work=[[BBC News]] |date=8 tîrmeh 2015 |accessdate=21 çiriya pêşîn 2015}}&lt;/ref&gt;

==Çavkanî==

[[Kategorî:Bajarên Sûriyê]]
[[Kategorî:Rojavaya Kurdistanê]]</text>
      <sha1>ku75i40mu4dbpof5cyf64kttub09nd5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094380</id>
      <parentid>1094377</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:18:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>185.255.46.118</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4342" xml:space="preserve">{{Orphan|date=tebax 2021}}

{{Infobox Cih
| nav                = Bozanê
| cîwarbûn           = Bajar
| navê fermî         = عين عيسى
| wêneyê aso         = 
| mezinayîya wêne    = 
| binnivîsa wêne     = 
| wêneyê ala         = 
| wêneyê nîşan       = 
| etîmolojî          = 
| bernavk            = 
| dirûşm             = 
| wêneyê nexşe       = Ayn Isa nahiyah.svg
| mezinayîya nexşe   = 250x200px
| binnivîsa nexşe    = 
| çespik nexşe       = Sûrî
| binnivîsa çespik nexşe = 
| koordînata herêmê  = 
| dîmena koordînatê  = &lt;!-- inline,title (any value to also display in title area) --&gt;
| jêrenotên koordînatê = 
| teşeyê binebeş     = Welat
| navê binebeş       = {{flagu|Rojava}}
| teşeyê binebeş1    = Kanton
| navê binebeş1      = 
| teşeyê binebeş2    = 
| navê binebeş2      = 
| sernavê damezrandinê = 
| dema damezrandinê  = 
| sernavê damezrandinê2 = 
| dema damezrandinê2 = 
| jêrenotên hikumetê = &lt;!-- for references: use&lt;ref&gt; tags --&gt;
| teşeyê hikumetê    = 
| sernavê rêber      = 
| navê rêber         = 
| partiya rêber      = 
| sernavê rêber1     = 
| navê rêber1        = 
| unit_pref          = 
| jêrenotên herêmê   = 
| area_magnitude     = 
| herêma giştî sq/mi = 
| herêma giştî km2   = 
| herêma welat sq/mi = 
| herêma welat km2   = 
| herêma avê sq/mi   = 
| herêma avê km2     = 
| herêma bajarî sq/mi = 
| herêma metro sq/mi = 
| jêrenotên bilindayî = 
| bilindayî ft       = 
| gelhe ji           = 2004 texmînkirin
| jêrenotên gelhe    = &lt;ref name=census2004&gt;{{cite web |title=2004 Census Data for ''Ayn ssa nahiyah'' |url=http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-7-2004.htm |publisher=Syrian [[Central Bureau of Statistics (Syria)|Central Bureau of Statistics]] |language=ar |accessdate=15 October 2015 |df= |archive-date=8 December 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151208124101/http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-7-2004.htm |dead-url=yes }} Also available in English:
{{cite web |title=2004 Census Data |url=https://www.humanitarianresponse.info/en/operations/syria/dataset/syrian-arab-republic-other |publisher=[[United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs|UN OCHA]] |accessdate=15 October 2015 }}&lt;/ref&gt;.

https://images.app.goo.gl/jrmXQeXAAJruLE2D9
| gelhe giştî        = 6730
| gelhe rêzdarî      = 
| gelhe bajarî       = 
| gelhe metro        = 
| sernavê gelhe vala1 = 
| gelhe vala1        = 
| gelhe tîrbûn sq/mi = 
| gelhe denonîm      = 
| gelhe not          = 
| navçeya demjimêrî  = [[Demjimêra Rojhilatê Ewropayê|DRE]]
| utc offset         = +2
| navçeya demjimêrî DH = [[Demjimêra Rojhilatê Ewropayê ya Havîn|DREH]]
| utc offset DH      = +3
| teşeyê koda postayê = P-Kod
| koda postayê       = C5905
| koda telefonê      = 
| navê vala          = 
| agahiyên vala      = 
| navê vala1         = 
| agahiyên vala1     = 
| malper             = 
| jêrenot            = 
| Dûgel              = [[Rojava]]
| Welat              = Sûriya
}}

'''Bozanê''' ({{bi-ar|ناحية عين عيسى}}) bajarek û paytexta [[Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê|Rêveberiya Xweser]] li  [[Rojavayê Kurdistanê]] ye. Ku di navbera bajarê sînorê derecebilind a li çeperên [[Girê Spî]] û herêma [[Reqa]] ye.

{{anchor|şerê navxweyî}}Di Tîrmeha 2015an de, Bozanê ji aliyê Hêzên Rojavayê Kurdistanê [[Yekîneyên Parastina Gel]] (YPG) ku di dema xwe de [[Operasyona Girê Spî (Gulan–Tîrmeh 2015)|Operasyona Girê Spî]] ve hate rizgarkirin. Çaxê ku ew di demeke destê mîlîtanên [[Dewleta Îslamî ya Iraq û Şamê|Dewleta Îslamî]] de bû,&lt;ref&gt;{{cite news |title=Islamic State 'recaptures north Syria town from Kurds' |url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-33413049 |work=[[BBC News]] |date=6 tîrmeh 2015 |accessdate=21 çiriya pêşîn 2015}}&lt;/ref&gt; it was reclaimed by the YPG in early July.&lt;ref&gt;{{cite news |title=Islamic State conflict: Kurds reclaim Ain Issa in Syria |url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-33450511 |work=[[BBC News]] |date=8 tîrmeh 2015 |accessdate=21 çiriya pêşîn 2015}}&lt;/ref&gt;

==Çavkanî==

[[Kategorî:Bajarên Sûriyê]]
[[Kategorî:Rojavaya Kurdistanê]]</text>
      <sha1>ddql8mxzoh49y95255eqmw73ihgdiw8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vakfe (şirket)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>125924</id>
    <revision>
      <id>1094382</id>
      <parentid>1094351</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:38:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>189.157.132.229</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="961" xml:space="preserve">
{{Jêbirin|1=non-notable promo spam}}

{{Agahîdank şîrket|navê şîrketê=Vakfe|cihê welat=[[Türkiye]]|malper=https://www.vakfe.com|xwedî=[[Daniel Lau-Lopez]]|berhem=Lebas|marka=Vakfe|xizmet=Cilan|logo=Vakfe moda guncel logo2022.png}}
'''Vakfe''' yan jî '''Vakfe Moda''', zincîreyeke modayê ya li [[Tirkiye|Tirkiyê]] ye ku bi qasî 200 karmend û zêdetirî 50 firoşgehan pêk tê.

Welatên ku herî zêde dikan hene [[Îtalya]], [[Norwêc]], [[Fînlenda]], [[Polonya]] û Rojhilata Navîn in. Ofîsa sereke û navenda belavkirinê ya pargîdaniya ku di sektora kincên hazir de xizmetê dide, li [[Stembol]]ê ye. Li [[Bengladeş]], [[Hindistan]], [[Çîn]] û [[Lîtvanya]]yê nivîsgehên hilberînê hene.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.cnnturk.com/yasam/vakfe-moda-kadin-istihdamina-destek-verecegini-acikladii|title=Vakfe Moda Kadın İstihdamına Destek Vereceğini Açıkladı}}&lt;/ref&gt;

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Şirket]]</text>
      <sha1>91bnn4el314n8o9xca50ndu9d6ex7qy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129057</id>
    <revision>
      <id>1094378</id>
      <parentid>1094355</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:09:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <comment>Guhertoya 1094354 ya [[Special:Contributions/MikaelF|MikaelF]] ([[User talk:MikaelF|gotûbêj]]) şûnde kir</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15143" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==
Tîpên piştî navên her partiya swêdî kurteya ku di medyayên swêdî de ji bo wan partiyan tên bikaranîn.

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
Partiyên ku di Riksdag û/an Parlamena Ewropayê de temsîl dikin:
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! colspan=&quot;4&quot; |Partî
! class=&quot;unsortable&quot; | Îdeolojî
! class=&quot;unsortable&quot; | Cihê îdeolojîk
! Parlamenter
! Parlamenterên Parlamena Ewropayê 
! Hejmara endaman 
|-
! style=&quot;background-color: {{party color|Swedish Social Democratic Party}}&quot; width=&quot;5px&quot; |
|
|Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê&lt;br&gt;(''Sveriges Socialdemokratiska arbetarparti'')
|S/SAP
|Demokrasiya civakî, sosyalîzma demokratîk &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Social Democracy in Power: The Capacity to Reform|last=Merkel|first=Wolfgang|last2=Alexander Petring|last3=Christian Henkes|last4=Christoph Egle|publisher=Taylor &amp; Francis|year=2008|isbn=978-0-415-43820-9|location=London|pages=8, 9}}&lt;/ref&gt;
|Navend-çep
|100
|5
|{{Nts|75000}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot;&gt;{{Cite news|url=https://nyheteridag.se/tusentals-medlemmar-lamnade-s-i-fjol-bara-sd-okade/|title=Tusentals medlemmar lämnade S i fjol – bara SD ökade|date=30 April 2021|website=[[Nyheter Idag]]|language=sv|trans-title=Thousands of members leave S last year – only SD increases|access-date=24 May 2021}}&lt;/ref&gt;
|-
|[[Wêne:M_v1.svg|50x50px]]
|Partiya Moderat&lt;br&gt;''Moderata samlingspartiet''
|M
|Konservatîv-lîberal &lt;ref name=&quot;Wittrock2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Nordic Paths to Modernity|last=Björn Wittrock|publisher=Berghahn Books|year=2012|isbn=978-0-85745-270-2|editor-last=Johann Pall Arnason|page=104|chapter=The Making of Sweden|editor-last2=Bjorn Wittrock|chapter-url=https://books.google.com/books?id=y9GgSuCDCeUC&amp;pg=PA104}}&lt;/ref&gt;
|Navend-rast
|70
|4
| {{Nts|40602}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
|Demokratên Swêdê&lt;br&gt;''Sverigedemokraterna''
|SD
|Populîzma rastgir, dijkoçberî
|Rasta ekstrem
|62
|3
|{{Nts|33207}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:C_v1.svg|50x50px]]
| Partiya Navendî ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Centerpartiet''&lt;/small&gt;
| C
| Sosyal lîberalîzm, &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qw62oX96310C&amp;pg=PA108|title=Politics and Society in Western Europe|last=Svante Ersson|last2=Jan-Erik Lane|publisher=SAGE|year=1998|isbn=978-0-7619-5862-8|page=108|access-date=17 August 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GgvLEFPY8l4C&amp;pg=PA123|title=Legitimacy and the European Union|last=T. Banchoff|publisher=Taylor &amp; Francis|year=1999|isbn=978-0-415-18188-4|page=123|access-date=26 August 2012}}&lt;/ref&gt; Agrarîzm &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot; /&gt;
| Navend ber bi navend-rast
| 31
| 2
| {{Nts|24445}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
! style=&quot;background-color: {{party color|Left Party (Sweden)}}&quot; |
|[[Wêne:Vänsterpartiet_Teillogo.svg|50x50px]]&lt;/img&gt;
| Partiya Çep ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Vänsterpartiet''&lt;/small&gt;
| V
| [[Sosyalîzm]], &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RefH7Ya5kU4C&amp;pg=PT225|title=Political and Economic Dictionary of Western Europe|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-1-135-35547-0|editor-last=Claire Annesley|page=225}}&lt;/ref&gt; Siyaseta femînîst &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot; /&gt;
| Baskê çep
| 27
| 1
| {{Nts|23872}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
! style=&quot;background-color: {{party color|Christian Democrats (Sweden)}}&quot; |
|[[Wêne:Kd_v1.svg|50x50px]]
| Demokratên Xiristiyan ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Kristdemokraterna''&lt;/small&gt;
| KD
| Demokrasiya Xiristiyan, &lt;ref name=&quot;Slomp2011&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LmfAPmwE6YYC&amp;pg=PA433|title=Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics &amp;#91;2 volumes&amp;#93;: An American Companion to European Politics|last=Hans Slomp|publisher=ABC-CLIO|year=2011|isbn=978-0-313-39182-8|page=433}}&lt;/ref&gt; [[Muhafizekarî|Muhafezekar]], &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|title=Kristdemokrater är både konservativa och radikala|website=VLT|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20211126122753/https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|archive-date=2021-11-26|url-status=live|access-date=2021-11-26}}&lt;/ref&gt; ] Muhafezekariya Civakî 
| Navend-rast berbi [[Milê rastê|rastgir]]
| 22
| 2
| {{Nts|24894}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
! style=&quot;background-color: {{party color|Liberals (Sweden)}}&quot; |
|[[Wêne:L_v1.svg|61x61px]]
| Lîberal ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Liberalerna''&lt;/small&gt;
| L
| Lîberalîzma kevneperest, lîberalîzma klasîk &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/liberalerna|title=Liberalerna|date=|website=[[Nationalencyklopedin]]|language=Swedish|trans-title=Liberals}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Federalîzma Ewropayê &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.europaportalen.se/content/liberalernas-nya-politik-kampa-eu-federation|title=Liberalernas nya politik: Kämpa för EU-federation|date=21 November 2017}}&lt;/ref&gt;
| Navend-rast
| 20
| 1
| {{Nts|12179}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
! style=&quot;background-color: {{party color|Green Party (Sweden)}}&quot; |
|
| Partiya Keskan ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Miljöpartiet de Gröna''&lt;/small&gt;
| MP
| Siyaseta kesk &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.parties-and-elections.eu/sweden.html|title=Parties and Elections in Europe|last=Wolfram Nordsieck|access-date=26 October 2015}}&lt;/ref&gt;
| Navend-çep
| 16
| 3
| {{Nts|9530}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|}
Nîşe: Her partiyek ku di her du hilbijartinên dawî yên parlemana YE an Riksdagê de benda 1% şikandibe, dê dengên wan ji hêla rayedaran ve werin çap kirin û belavkirin. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.val.se/servicelankar/other-languages/english-engelska/putting-out-ballot-papers.html|title=Putting out ballot papers|date=20 April 2018|publisher=[[Election Authority (Sweden)|Valmyndigheten]]}}&lt;/ref&gt;

Parlamenterek ji partiya xwe derket û serbixwe dibe. Parlamentera berê ya Partiya Çep [[Amîne Kakebawe|Amineh Kakabaveh]] di 28ê Tebaxa 2019an de derket.

=== Partiyên biçûk ===

* Alternatîf ji bo Swêdê ( ''Alternativ för Sverige'' ; 2017–niha)
* Demokratên Rasterê ( ''Direktdemokaterna'' ; 2014–aniha)
* {{Girêdan|Djurens parti|sv||lt=|WD=}} ( ''Partiya Heywanan'' ; 2014–aniha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan ( ''Kristna Värdepartiet'' ; 2014–aniha)
* Hevbendiya Welatiyan ( ''Medborgerlig Samling,'' 2014–aniha)
* Partiya Lîberal a Klasîk ( ''Klassiskt Liberala Partiet'', 2004–aniha)
* Partiya Komunîst ( ''Kommunistiska Partiet'' ; 1970–aniha)
* Partiya Komunîst a Swêdê ( ''Sveriges Kommunistiska Parti'' ; 1995–aniha)
* Partiya Karkerên Ewropî ( ''Europeiska Arbetarpartiet'' ; 1974–aniha)
* Înîsiyatîfa Femînîst ( ''Feministiskt Initiativ'' ; 2005–aniha) - Li Parlamentoya Ewropî 2014–2019 hate temsîl kirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê ( ''Sjukvårdspartiet'' ; 2005–aniha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe ''(Landsbygdspartiet oberoende'', 2010–aniha)
* Tevgera Berxwedana Bakur ( ''Nordiska Motståndsrörelsen'' ; 1997–aniha)
* Partiya Pirate ( ''Piratpartiet'' ; 2006–aniha) - 2009–2014 di Parlamentoya Ewropî de tê temsîl kirin.
* Partiya Xala Zivirandinê ( ''Partiya vändpunkt'' ; 2019–aniha)
* Yekîtî ( ''Enhet'' ; 1990–aniha)
* Volt Swêd ( ''Volt Sverige'' ; 2018–aniha)

=== Partiyên herêmî ===

* Alternatîf ( ''Alternatîf'' )
* Alvesta Alternativet ( ''Alvesta Alternativet'' )
* Berg Party ( ''Bergspartiet'' )
* ''Bergas Bästa - partipolitiskt obunden list''
* ''Bopartiet''
* Botkyrkapartiet
* Citizens Party: Dibistan - Lênêrîna Tenduristî - Lênêrîn ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* {{Girêdan|Crossroads (political party)|sv|Vägvalet (Göteborg)|lt=Crossroads}} ( ''Vägvalet'' )
* Hevkarî li Mullsjö ( ''Samverkan i Mullsjö'' )
* Demokrat ( ''Demokrasî'' )
* Partiya Drevviken ( ''Drevvikenpartiet'' )
* Demokrasiya Dadperwer ( ''Rättvis Demokrati'' )
* Partiya Falu ( ''Falupartiet'' )
* ''Folkhemmet i Hofors-Torsåker'' &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (November 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Demokratên Azad ên Arjeplog ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Free Norrland ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Gelên Şaredarî yên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Ljusdalsbygden'' )
* Partiya Pêşerojê ( ''Framtidspartiet'' )
* Pêşeroja Mullsjö ( ''Mullsjös Framtid'' ) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (July 2021)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Lênêrîna Tenduristî ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemora ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kiruna (Kirunapartiet)
* Partiya Laholm ( ''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksand ( ''Leksandspartiet'' )
* Mirovên Şaredariyên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Kommunalfolket'' )
* Lidingöpartiet
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby ( ''Livskvalité i Högsby Kommun'' )
* Partiya Mora ( ''Morapartiet'' )
* Lîsteya Şaredariyê ( ''Kommunlistan'' )
* Partiya Şaredariyê VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (Rättvisepartiet Socialisterna, 1973–aniha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Hevgirtin - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Culture Party ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, 1987–aniha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborg ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Girava ( ''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevalla ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åsele ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Öpartiet ( ''Partiya Giravê'' )
* Partiya Örebro ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>1yxxxrc1yyhjieg30ll5p9bbe7vt4mt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094379</id>
      <parentid>1094378</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:14:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên bi nûnertiya fermî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14781" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==
Tîpên piştî navên her partiya swêdî kurteya ku di medyayên swêdî de ji bo wan partiyan tên bikaranîn.

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
Partiyên ku di Riksdag û/an Parlamena Ewropayê de temsîl dikin:
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! colspan=&quot;3&quot; |Partî
! class=&quot;unsortable&quot; | Îdeolojî
! class=&quot;unsortable&quot; | Cihê îdeolojîk
! Parlamenter
! Parlamenterên Parlamena Ewropayê 
! Hejmara endaman 
|-
|
|Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê&lt;br&gt;(''Sveriges Socialdemokratiska arbetarparti'')
|S/SAP
|Demokrasiya civakî, sosyalîzma demokratîk &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Social Democracy in Power: The Capacity to Reform|last=Merkel|first=Wolfgang|last2=Alexander Petring|last3=Christian Henkes|last4=Christoph Egle|publisher=Taylor &amp; Francis|year=2008|isbn=978-0-415-43820-9|location=London|pages=8, 9}}&lt;/ref&gt;
|Navend-çep
|100
|5
|{{Nts|75000}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot;&gt;{{Cite news|url=https://nyheteridag.se/tusentals-medlemmar-lamnade-s-i-fjol-bara-sd-okade/|title=Tusentals medlemmar lämnade S i fjol – bara SD ökade|date=30 April 2021|website=[[Nyheter Idag]]|language=sv|trans-title=Thousands of members leave S last year – only SD increases|access-date=24 May 2021}}&lt;/ref&gt;
|-
|[[Wêne:M_v1.svg|50x50px]]
|Partiya Moderat&lt;br&gt;''Moderata samlingspartiet''
|M
|Konservatîv-lîberal &lt;ref name=&quot;Wittrock2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Nordic Paths to Modernity|last=Björn Wittrock|publisher=Berghahn Books|year=2012|isbn=978-0-85745-270-2|editor-last=Johann Pall Arnason|page=104|chapter=The Making of Sweden|editor-last2=Bjorn Wittrock|chapter-url=https://books.google.com/books?id=y9GgSuCDCeUC&amp;pg=PA104}}&lt;/ref&gt;
|Navend-rast
|70
|4
| {{Nts|40602}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
|Demokratên Swêdê&lt;br&gt;''Sverigedemokraterna''
|SD
|Populîzma rastgir, dijkoçberî
|Rasta ekstrem
|62
|3
|{{Nts|33207}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:C_v1.svg|50x50px]]
| Partiya Navendî ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Centerpartiet''&lt;/small&gt;
| C
| Sosyal lîberalîzm, &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qw62oX96310C&amp;pg=PA108|title=Politics and Society in Western Europe|last=Svante Ersson|last2=Jan-Erik Lane|publisher=SAGE|year=1998|isbn=978-0-7619-5862-8|page=108|access-date=17 August 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GgvLEFPY8l4C&amp;pg=PA123|title=Legitimacy and the European Union|last=T. Banchoff|publisher=Taylor &amp; Francis|year=1999|isbn=978-0-415-18188-4|page=123|access-date=26 August 2012}}&lt;/ref&gt; Agrarîzm &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot; /&gt;
| Navend ber bi navend-rast
| 31
| 2
| {{Nts|24445}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Vänsterpartiet_Teillogo.svg|50x50px]]&lt;/img&gt;
| Partiya Çep ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Vänsterpartiet''&lt;/small&gt;
| V
| [[Sosyalîzm]], &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RefH7Ya5kU4C&amp;pg=PT225|title=Political and Economic Dictionary of Western Europe|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-1-135-35547-0|editor-last=Claire Annesley|page=225}}&lt;/ref&gt; Siyaseta femînîst &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot; /&gt;
| Baskê çep
| 27
| 1
| {{Nts|23872}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Kd_v1.svg|50x50px]]
| Demokratên Xiristiyan ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Kristdemokraterna''&lt;/small&gt;
| KD
| Demokrasiya Xiristiyan, &lt;ref name=&quot;Slomp2011&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LmfAPmwE6YYC&amp;pg=PA433|title=Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics &amp;#91;2 volumes&amp;#93;: An American Companion to European Politics|last=Hans Slomp|publisher=ABC-CLIO|year=2011|isbn=978-0-313-39182-8|page=433}}&lt;/ref&gt; [[Muhafizekarî|Muhafezekar]], &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|title=Kristdemokrater är både konservativa och radikala|website=VLT|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20211126122753/https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|archive-date=2021-11-26|url-status=live|access-date=2021-11-26}}&lt;/ref&gt; ] Muhafezekariya Civakî 
| Navend-rast berbi [[Milê rastê|rastgir]]
| 22
| 2
| {{Nts|24894}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:L_v1.svg|61x61px]]
| Lîberal ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Liberalerna''&lt;/small&gt;
| L
| Lîberalîzma kevneperest, lîberalîzma klasîk &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/liberalerna|title=Liberalerna|date=|website=[[Nationalencyklopedin]]|language=Swedish|trans-title=Liberals}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Federalîzma Ewropayê &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.europaportalen.se/content/liberalernas-nya-politik-kampa-eu-federation|title=Liberalernas nya politik: Kämpa för EU-federation|date=21 November 2017}}&lt;/ref&gt;
| Navend-rast
| 20
| 1
| {{Nts|12179}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
| Partiya Keskan ,&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; &lt;small&gt;''Miljöpartiet de Gröna''&lt;/small&gt;
| MP
| Siyaseta kesk &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.parties-and-elections.eu/sweden.html|title=Parties and Elections in Europe|last=Wolfram Nordsieck|access-date=26 October 2015}}&lt;/ref&gt;
| Navend-çep
| 16
| 3
| {{Nts|9530}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|}
Nîşe: Her partiyek ku di her du hilbijartinên dawî yên parlemana YE an Riksdagê de benda 1% şikandibe, dê dengên wan ji hêla rayedaran ve werin çap kirin û belavkirin. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.val.se/servicelankar/other-languages/english-engelska/putting-out-ballot-papers.html|title=Putting out ballot papers|date=20 April 2018|publisher=[[Election Authority (Sweden)|Valmyndigheten]]}}&lt;/ref&gt;

Parlamenterek ji partiya xwe derket û serbixwe dibe. Parlamentera berê ya Partiya Çep [[Amîne Kakebawe|Amineh Kakabaveh]] di 28ê Tebaxa 2019an de derket.

=== Partiyên biçûk ===

* Alternatîf ji bo Swêdê ( ''Alternativ för Sverige'' ; 2017–niha)
* Demokratên Rasterê ( ''Direktdemokaterna'' ; 2014–aniha)
* {{Girêdan|Djurens parti|sv||lt=|WD=}} ( ''Partiya Heywanan'' ; 2014–aniha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan ( ''Kristna Värdepartiet'' ; 2014–aniha)
* Hevbendiya Welatiyan ( ''Medborgerlig Samling,'' 2014–aniha)
* Partiya Lîberal a Klasîk ( ''Klassiskt Liberala Partiet'', 2004–aniha)
* Partiya Komunîst ( ''Kommunistiska Partiet'' ; 1970–aniha)
* Partiya Komunîst a Swêdê ( ''Sveriges Kommunistiska Parti'' ; 1995–aniha)
* Partiya Karkerên Ewropî ( ''Europeiska Arbetarpartiet'' ; 1974–aniha)
* Înîsiyatîfa Femînîst ( ''Feministiskt Initiativ'' ; 2005–aniha) - Li Parlamentoya Ewropî 2014–2019 hate temsîl kirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê ( ''Sjukvårdspartiet'' ; 2005–aniha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe ''(Landsbygdspartiet oberoende'', 2010–aniha)
* Tevgera Berxwedana Bakur ( ''Nordiska Motståndsrörelsen'' ; 1997–aniha)
* Partiya Pirate ( ''Piratpartiet'' ; 2006–aniha) - 2009–2014 di Parlamentoya Ewropî de tê temsîl kirin.
* Partiya Xala Zivirandinê ( ''Partiya vändpunkt'' ; 2019–aniha)
* Yekîtî ( ''Enhet'' ; 1990–aniha)
* Volt Swêd ( ''Volt Sverige'' ; 2018–aniha)

=== Partiyên herêmî ===

* Alternatîf ( ''Alternatîf'' )
* Alvesta Alternativet ( ''Alvesta Alternativet'' )
* Berg Party ( ''Bergspartiet'' )
* ''Bergas Bästa - partipolitiskt obunden list''
* ''Bopartiet''
* Botkyrkapartiet
* Citizens Party: Dibistan - Lênêrîna Tenduristî - Lênêrîn ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* {{Girêdan|Crossroads (political party)|sv|Vägvalet (Göteborg)|lt=Crossroads}} ( ''Vägvalet'' )
* Hevkarî li Mullsjö ( ''Samverkan i Mullsjö'' )
* Demokrat ( ''Demokrasî'' )
* Partiya Drevviken ( ''Drevvikenpartiet'' )
* Demokrasiya Dadperwer ( ''Rättvis Demokrati'' )
* Partiya Falu ( ''Falupartiet'' )
* ''Folkhemmet i Hofors-Torsåker'' &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (November 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Demokratên Azad ên Arjeplog ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Free Norrland ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Gelên Şaredarî yên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Ljusdalsbygden'' )
* Partiya Pêşerojê ( ''Framtidspartiet'' )
* Pêşeroja Mullsjö ( ''Mullsjös Framtid'' ) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (July 2021)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Lênêrîna Tenduristî ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemora ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kiruna (Kirunapartiet)
* Partiya Laholm ( ''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksand ( ''Leksandspartiet'' )
* Mirovên Şaredariyên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Kommunalfolket'' )
* Lidingöpartiet
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby ( ''Livskvalité i Högsby Kommun'' )
* Partiya Mora ( ''Morapartiet'' )
* Lîsteya Şaredariyê ( ''Kommunlistan'' )
* Partiya Şaredariyê VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (Rättvisepartiet Socialisterna, 1973–aniha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Hevgirtin - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Culture Party ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, 1987–aniha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborg ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Girava ( ''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevalla ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åsele ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Öpartiet ( ''Partiya Giravê'' )
* Partiya Örebro ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>4hlpeahsk8i0kmk4c9zhr5zoppxpdv1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094381</id>
      <parentid>1094379</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T18:21:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên parlamenê */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14505" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==
Tîpên piştî navên her partiya swêdî kurteya ku di medyayên swêdî de ji bo wan partiyan tên bikaranîn.

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
Partiyên ku di Riksdag û/an Parlamena Ewropayê de temsîl dikin:
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! colspan=&quot;3&quot; |Partî
! class=&quot;unsortable&quot; | Îdeolojî
! class=&quot;unsortable&quot; | Cihê îdeolojîk
! Parlamenter
! Parlamenterên Parlamena Ewropayê 
! Hejmara endaman 
|-
|
|Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê&lt;br&gt;(''Sveriges Socialdemokratiska arbetarparti'')
|S/SAP
|Demokrasiya civakî, sosyalîzma demokratîk &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Social Democracy in Power: The Capacity to Reform|last=Merkel|first=Wolfgang|last2=Alexander Petring|last3=Christian Henkes|last4=Christoph Egle|publisher=Taylor &amp; Francis|year=2008|isbn=978-0-415-43820-9|location=London|pages=8, 9}}&lt;/ref&gt;
|Navend-çep
|100
|5
|{{Nts|75000}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot;&gt;{{Cite news|url=https://nyheteridag.se/tusentals-medlemmar-lamnade-s-i-fjol-bara-sd-okade/|title=Tusentals medlemmar lämnade S i fjol – bara SD ökade|date=30 April 2021|website=[[Nyheter Idag]]|language=sv|trans-title=Thousands of members leave S last year – only SD increases|access-date=24 May 2021}}&lt;/ref&gt;
|-
|[[Wêne:M_v1.svg|50x50px]]
|Partiya Moderat&lt;br&gt;(''Moderata samlingspartiet'')
|M
|Konservatîv-lîberal &lt;ref name=&quot;Wittrock2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Nordic Paths to Modernity|last=Björn Wittrock|publisher=Berghahn Books|year=2012|isbn=978-0-85745-270-2|editor-last=Johann Pall Arnason|page=104|chapter=The Making of Sweden|editor-last2=Bjorn Wittrock|chapter-url=https://books.google.com/books?id=y9GgSuCDCeUC&amp;pg=PA104}}&lt;/ref&gt;
|Navend-rast
|70
|4
| {{Nts|40602}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
|Demokratên Swêdê&lt;br&gt;(''Sverigedemokraterna'')
|SD
|Populîzma rastgir, dijkoçberî
|Rasta ekstrem
|62
|3
|{{Nts|33207}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:C_v1.svg|50x50px]]
| Partiya Navendî&lt;br&gt;(''Centerpartiet'')
| C
| Sosyal lîberalîzm, &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qw62oX96310C&amp;pg=PA108|title=Politics and Society in Western Europe|last=Svante Ersson|last2=Jan-Erik Lane|publisher=SAGE|year=1998|isbn=978-0-7619-5862-8|page=108|access-date=17 August 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GgvLEFPY8l4C&amp;pg=PA123|title=Legitimacy and the European Union|last=T. Banchoff|publisher=Taylor &amp; Francis|year=1999|isbn=978-0-415-18188-4|page=123|access-date=26 August 2012}}&lt;/ref&gt; Agrarîzm &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot; /&gt;
| Navend ber bi navend-rast
| 31
| 2
| {{Nts|24445}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Vänsterpartiet_Teillogo.svg|50x50px]]
| Partiya Çep&lt;br&gt;(''Vänsterpartiet'')
| V
| [[Sosyalîzm]], &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RefH7Ya5kU4C&amp;pg=PT225|title=Political and Economic Dictionary of Western Europe|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-1-135-35547-0|editor-last=Claire Annesley|page=225}}&lt;/ref&gt; Siyaseta femînîst &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot; /&gt;
| Baskê çep
| 27
| 1
| {{Nts|23872}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Kd_v1.svg|50x50px]]
| Demokratên Xiristiyan&lt;br&gt;(''Kristdemokraterna'')
| KD
| Demokrasiya Xiristiyan, &lt;ref name=&quot;Slomp2011&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LmfAPmwE6YYC&amp;pg=PA433|title=Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics &amp;#91;2 volumes&amp;#93;: An American Companion to European Politics|last=Hans Slomp|publisher=ABC-CLIO|year=2011|isbn=978-0-313-39182-8|page=433}}&lt;/ref&gt; [[Muhafizekarî|Muhafezekar]], &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|title=Kristdemokrater är både konservativa och radikala|website=VLT|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20211126122753/https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|archive-date=2021-11-26|url-status=live|access-date=2021-11-26}}&lt;/ref&gt; ] Muhafezekariya Civakî 
| Navend-rast berbi [[Milê rastê|rastgir]]
| 22
| 2
| {{Nts|24894}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:L_v1.svg|61x61px]]
| Lîberal&lt;br&gt;(''Liberalerna'')
| L
| Lîberalîzma kevneperest, lîberalîzma klasîk &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/liberalerna|title=Liberalerna|date=|website=[[Nationalencyklopedin]]|language=Swedish|trans-title=Liberals}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Federalîzma Ewropayê &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.europaportalen.se/content/liberalernas-nya-politik-kampa-eu-federation|title=Liberalernas nya politik: Kämpa för EU-federation|date=21 November 2017}}&lt;/ref&gt;
| Navend-rast
| 20
| 1
| {{Nts|12179}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
| Partiya Jîngehparêz a Keskan&lt;br&gt;(''Miljöpartiet de Gröna'')
| MP
| Siyaseta kesk &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.parties-and-elections.eu/sweden.html|title=Parties and Elections in Europe|last=Wolfram Nordsieck|access-date=26 October 2015}}&lt;/ref&gt;
| Navend-çep
| 16
| 3
| {{Nts|9530}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|}
Nîşe: Her partiyek ku di her du hilbijartinên dawî yên parlemana YE an Riksdagê de benda 1% şikandibe, dê dengên wan ji hêla rayedaran ve werin çap kirin û belavkirin. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.val.se/servicelankar/other-languages/english-engelska/putting-out-ballot-papers.html|title=Putting out ballot papers|date=20 April 2018|publisher=[[Election Authority (Sweden)|Valmyndigheten]]}}&lt;/ref&gt;

Parlamenterek ji partiya xwe derket û serbixwe dibe. Parlamentera berê ya Partiya Çep [[Amîne Kakebawe|Amineh Kakabaveh]] di 28ê Tebaxa 2019an de derket.

=== Partiyên biçûk ===

* Alternatîf ji bo Swêdê ( ''Alternativ för Sverige'' ; 2017–niha)
* Demokratên Rasterê ( ''Direktdemokaterna'' ; 2014–aniha)
* {{Girêdan|Djurens parti|sv||lt=|WD=}} ( ''Partiya Heywanan'' ; 2014–aniha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan ( ''Kristna Värdepartiet'' ; 2014–aniha)
* Hevbendiya Welatiyan ( ''Medborgerlig Samling,'' 2014–aniha)
* Partiya Lîberal a Klasîk ( ''Klassiskt Liberala Partiet'', 2004–aniha)
* Partiya Komunîst ( ''Kommunistiska Partiet'' ; 1970–aniha)
* Partiya Komunîst a Swêdê ( ''Sveriges Kommunistiska Parti'' ; 1995–aniha)
* Partiya Karkerên Ewropî ( ''Europeiska Arbetarpartiet'' ; 1974–aniha)
* Înîsiyatîfa Femînîst ( ''Feministiskt Initiativ'' ; 2005–aniha) - Li Parlamentoya Ewropî 2014–2019 hate temsîl kirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê ( ''Sjukvårdspartiet'' ; 2005–aniha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe ''(Landsbygdspartiet oberoende'', 2010–aniha)
* Tevgera Berxwedana Bakur ( ''Nordiska Motståndsrörelsen'' ; 1997–aniha)
* Partiya Pirate ( ''Piratpartiet'' ; 2006–aniha) - 2009–2014 di Parlamentoya Ewropî de tê temsîl kirin.
* Partiya Xala Zivirandinê ( ''Partiya vändpunkt'' ; 2019–aniha)
* Yekîtî ( ''Enhet'' ; 1990–aniha)
* Volt Swêd ( ''Volt Sverige'' ; 2018–aniha)

=== Partiyên herêmî ===

* Alternatîf ( ''Alternatîf'' )
* Alvesta Alternativet ( ''Alvesta Alternativet'' )
* Berg Party ( ''Bergspartiet'' )
* ''Bergas Bästa - partipolitiskt obunden list''
* ''Bopartiet''
* Botkyrkapartiet
* Citizens Party: Dibistan - Lênêrîna Tenduristî - Lênêrîn ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* {{Girêdan|Crossroads (political party)|sv|Vägvalet (Göteborg)|lt=Crossroads}} ( ''Vägvalet'' )
* Hevkarî li Mullsjö ( ''Samverkan i Mullsjö'' )
* Demokrat ( ''Demokrasî'' )
* Partiya Drevviken ( ''Drevvikenpartiet'' )
* Demokrasiya Dadperwer ( ''Rättvis Demokrati'' )
* Partiya Falu ( ''Falupartiet'' )
* ''Folkhemmet i Hofors-Torsåker'' &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (November 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Demokratên Azad ên Arjeplog ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Free Norrland ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Gelên Şaredarî yên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Ljusdalsbygden'' )
* Partiya Pêşerojê ( ''Framtidspartiet'' )
* Pêşeroja Mullsjö ( ''Mullsjös Framtid'' ) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (July 2021)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Lênêrîna Tenduristî ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemora ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kiruna (Kirunapartiet)
* Partiya Laholm ( ''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksand ( ''Leksandspartiet'' )
* Mirovên Şaredariyên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Kommunalfolket'' )
* Lidingöpartiet
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby ( ''Livskvalité i Högsby Kommun'' )
* Partiya Mora ( ''Morapartiet'' )
* Lîsteya Şaredariyê ( ''Kommunlistan'' )
* Partiya Şaredariyê VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (Rättvisepartiet Socialisterna, 1973–aniha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Hevgirtin - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Culture Party ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, 1987–aniha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborg ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Girava ( ''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevalla ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åsele ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Öpartiet ( ''Partiya Giravê'' )
* Partiya Örebro ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>8splw6w1qdgnt4do934drtxpdft8jpw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094389</id>
      <parentid>1094381</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T07:03:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên biçûk */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14526" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==
Tîpên piştî navên her partiya swêdî kurteya ku di medyayên swêdî de ji bo wan partiyan tên bikaranîn.

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
Partiyên ku di Riksdag û/an Parlamena Ewropayê de temsîl dikin:
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! colspan=&quot;3&quot; |Partî
! class=&quot;unsortable&quot; | Îdeolojî
! class=&quot;unsortable&quot; | Cihê îdeolojîk
! Parlamenter
! Parlamenterên Parlamena Ewropayê 
! Hejmara endaman 
|-
|
|Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê&lt;br&gt;(''Sveriges Socialdemokratiska arbetarparti'')
|S/SAP
|Demokrasiya civakî, sosyalîzma demokratîk &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Social Democracy in Power: The Capacity to Reform|last=Merkel|first=Wolfgang|last2=Alexander Petring|last3=Christian Henkes|last4=Christoph Egle|publisher=Taylor &amp; Francis|year=2008|isbn=978-0-415-43820-9|location=London|pages=8, 9}}&lt;/ref&gt;
|Navend-çep
|100
|5
|{{Nts|75000}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot;&gt;{{Cite news|url=https://nyheteridag.se/tusentals-medlemmar-lamnade-s-i-fjol-bara-sd-okade/|title=Tusentals medlemmar lämnade S i fjol – bara SD ökade|date=30 April 2021|website=[[Nyheter Idag]]|language=sv|trans-title=Thousands of members leave S last year – only SD increases|access-date=24 May 2021}}&lt;/ref&gt;
|-
|[[Wêne:M_v1.svg|50x50px]]
|Partiya Moderat&lt;br&gt;(''Moderata samlingspartiet'')
|M
|Konservatîv-lîberal &lt;ref name=&quot;Wittrock2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Nordic Paths to Modernity|last=Björn Wittrock|publisher=Berghahn Books|year=2012|isbn=978-0-85745-270-2|editor-last=Johann Pall Arnason|page=104|chapter=The Making of Sweden|editor-last2=Bjorn Wittrock|chapter-url=https://books.google.com/books?id=y9GgSuCDCeUC&amp;pg=PA104}}&lt;/ref&gt;
|Navend-rast
|70
|4
| {{Nts|40602}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
|Demokratên Swêdê&lt;br&gt;(''Sverigedemokraterna'')
|SD
|Populîzma rastgir, dijkoçberî
|Rasta ekstrem
|62
|3
|{{Nts|33207}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:C_v1.svg|50x50px]]
| Partiya Navendî&lt;br&gt;(''Centerpartiet'')
| C
| Sosyal lîberalîzm, &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qw62oX96310C&amp;pg=PA108|title=Politics and Society in Western Europe|last=Svante Ersson|last2=Jan-Erik Lane|publisher=SAGE|year=1998|isbn=978-0-7619-5862-8|page=108|access-date=17 August 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GgvLEFPY8l4C&amp;pg=PA123|title=Legitimacy and the European Union|last=T. Banchoff|publisher=Taylor &amp; Francis|year=1999|isbn=978-0-415-18188-4|page=123|access-date=26 August 2012}}&lt;/ref&gt; Agrarîzm &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot; /&gt;
| Navend ber bi navend-rast
| 31
| 2
| {{Nts|24445}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Vänsterpartiet_Teillogo.svg|50x50px]]
| Partiya Çep&lt;br&gt;(''Vänsterpartiet'')
| V
| [[Sosyalîzm]], &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RefH7Ya5kU4C&amp;pg=PT225|title=Political and Economic Dictionary of Western Europe|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-1-135-35547-0|editor-last=Claire Annesley|page=225}}&lt;/ref&gt; Siyaseta femînîst &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot; /&gt;
| Baskê çep
| 27
| 1
| {{Nts|23872}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Kd_v1.svg|50x50px]]
| Demokratên Xiristiyan&lt;br&gt;(''Kristdemokraterna'')
| KD
| Demokrasiya Xiristiyan, &lt;ref name=&quot;Slomp2011&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LmfAPmwE6YYC&amp;pg=PA433|title=Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics &amp;#91;2 volumes&amp;#93;: An American Companion to European Politics|last=Hans Slomp|publisher=ABC-CLIO|year=2011|isbn=978-0-313-39182-8|page=433}}&lt;/ref&gt; [[Muhafizekarî|Muhafezekar]], &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|title=Kristdemokrater är både konservativa och radikala|website=VLT|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20211126122753/https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|archive-date=2021-11-26|url-status=live|access-date=2021-11-26}}&lt;/ref&gt; ] Muhafezekariya Civakî 
| Navend-rast berbi [[Milê rastê|rastgir]]
| 22
| 2
| {{Nts|24894}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:L_v1.svg|61x61px]]
| Lîberal&lt;br&gt;(''Liberalerna'')
| L
| Lîberalîzma kevneperest, lîberalîzma klasîk &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/liberalerna|title=Liberalerna|date=|website=[[Nationalencyklopedin]]|language=Swedish|trans-title=Liberals}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Federalîzma Ewropayê &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.europaportalen.se/content/liberalernas-nya-politik-kampa-eu-federation|title=Liberalernas nya politik: Kämpa för EU-federation|date=21 November 2017}}&lt;/ref&gt;
| Navend-rast
| 20
| 1
| {{Nts|12179}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
| Partiya Jîngehparêz a Keskan&lt;br&gt;(''Miljöpartiet de Gröna'')
| MP
| Siyaseta kesk &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.parties-and-elections.eu/sweden.html|title=Parties and Elections in Europe|last=Wolfram Nordsieck|access-date=26 October 2015}}&lt;/ref&gt;
| Navend-çep
| 16
| 3
| {{Nts|9530}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|}
Nîşe: Her partiyek ku di her du hilbijartinên dawî yên parlemana YE an Riksdagê de benda 1% şikandibe, dê dengên wan ji hêla rayedaran ve werin çap kirin û belavkirin. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.val.se/servicelankar/other-languages/english-engelska/putting-out-ballot-papers.html|title=Putting out ballot papers|date=20 April 2018|publisher=[[Election Authority (Sweden)|Valmyndigheten]]}}&lt;/ref&gt;

Parlamenterek ji partiya xwe derket û serbixwe dibe. Parlamentera berê ya Partiya Çep [[Amîne Kakebawe|Amineh Kakabaveh]] di 28ê Tebaxa 2019an de derket.

=== Partiyên biçûk ===

* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===

* Alternatîf ( ''Alternatîf'' )
* Alvesta Alternativet ( ''Alvesta Alternativet'' )
* Berg Party ( ''Bergspartiet'' )
* ''Bergas Bästa - partipolitiskt obunden list''
* ''Bopartiet''
* Botkyrkapartiet
* Citizens Party: Dibistan - Lênêrîna Tenduristî - Lênêrîn ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* {{Girêdan|Crossroads (political party)|sv|Vägvalet (Göteborg)|lt=Crossroads}} ( ''Vägvalet'' )
* Hevkarî li Mullsjö ( ''Samverkan i Mullsjö'' )
* Demokrat ( ''Demokrasî'' )
* Partiya Drevviken ( ''Drevvikenpartiet'' )
* Demokrasiya Dadperwer ( ''Rättvis Demokrati'' )
* Partiya Falu ( ''Falupartiet'' )
* ''Folkhemmet i Hofors-Torsåker'' &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (November 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Demokratên Azad ên Arjeplog ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Free Norrland ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Gelên Şaredarî yên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Ljusdalsbygden'' )
* Partiya Pêşerojê ( ''Framtidspartiet'' )
* Pêşeroja Mullsjö ( ''Mullsjös Framtid'' ) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (July 2021)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Lênêrîna Tenduristî ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemora ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kiruna (Kirunapartiet)
* Partiya Laholm ( ''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksand ( ''Leksandspartiet'' )
* Mirovên Şaredariyên Azadîxwaz ( ''Frihetliga Kommunalfolket'' )
* Lidingöpartiet
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby ( ''Livskvalité i Högsby Kommun'' )
* Partiya Mora ( ''Morapartiet'' )
* Lîsteya Şaredariyê ( ''Kommunlistan'' )
* Partiya Şaredariyê VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (Rättvisepartiet Socialisterna, 1973–aniha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Hevgirtin - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Culture Party ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, 1987–aniha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborg ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Girava ( ''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevalla ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åsele ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Öpartiet ( ''Partiya Giravê'' )
* Partiya Örebro ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>omh2me9eq7u5murutovxj3wc24zm875</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094390</id>
      <parentid>1094389</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T07:38:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên herêmî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13972" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==
Tîpên piştî navên her partiya swêdî kurteya ku di medyayên swêdî de ji bo wan partiyan tên bikaranîn.

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
Partiyên ku di Riksdag û/an Parlamena Ewropayê de temsîl dikin:
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! colspan=&quot;3&quot; |Partî
! class=&quot;unsortable&quot; | Îdeolojî
! class=&quot;unsortable&quot; | Cihê îdeolojîk
! Parlamenter
! Parlamenterên Parlamena Ewropayê 
! Hejmara endaman 
|-
|
|Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê&lt;br&gt;(''Sveriges Socialdemokratiska arbetarparti'')
|S/SAP
|Demokrasiya civakî, sosyalîzma demokratîk &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Social Democracy in Power: The Capacity to Reform|last=Merkel|first=Wolfgang|last2=Alexander Petring|last3=Christian Henkes|last4=Christoph Egle|publisher=Taylor &amp; Francis|year=2008|isbn=978-0-415-43820-9|location=London|pages=8, 9}}&lt;/ref&gt;
|Navend-çep
|100
|5
|{{Nts|75000}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot;&gt;{{Cite news|url=https://nyheteridag.se/tusentals-medlemmar-lamnade-s-i-fjol-bara-sd-okade/|title=Tusentals medlemmar lämnade S i fjol – bara SD ökade|date=30 April 2021|website=[[Nyheter Idag]]|language=sv|trans-title=Thousands of members leave S last year – only SD increases|access-date=24 May 2021}}&lt;/ref&gt;
|-
|[[Wêne:M_v1.svg|50x50px]]
|Partiya Moderat&lt;br&gt;(''Moderata samlingspartiet'')
|M
|Konservatîv-lîberal &lt;ref name=&quot;Wittrock2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Nordic Paths to Modernity|last=Björn Wittrock|publisher=Berghahn Books|year=2012|isbn=978-0-85745-270-2|editor-last=Johann Pall Arnason|page=104|chapter=The Making of Sweden|editor-last2=Bjorn Wittrock|chapter-url=https://books.google.com/books?id=y9GgSuCDCeUC&amp;pg=PA104}}&lt;/ref&gt;
|Navend-rast
|70
|4
| {{Nts|40602}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
|Demokratên Swêdê&lt;br&gt;(''Sverigedemokraterna'')
|SD
|Populîzma rastgir, dijkoçberî
|Rasta ekstrem
|62
|3
|{{Nts|33207}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:C_v1.svg|50x50px]]
| Partiya Navendî&lt;br&gt;(''Centerpartiet'')
| C
| Sosyal lîberalîzm, &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Qw62oX96310C&amp;pg=PA108|title=Politics and Society in Western Europe|last=Svante Ersson|last2=Jan-Erik Lane|publisher=SAGE|year=1998|isbn=978-0-7619-5862-8|page=108|access-date=17 August 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GgvLEFPY8l4C&amp;pg=PA123|title=Legitimacy and the European Union|last=T. Banchoff|publisher=Taylor &amp; Francis|year=1999|isbn=978-0-415-18188-4|page=123|access-date=26 August 2012}}&lt;/ref&gt; Agrarîzm &lt;ref name=&quot;ErssonLane&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Banchoff&quot; /&gt;
| Navend ber bi navend-rast
| 31
| 2
| {{Nts|24445}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Vänsterpartiet_Teillogo.svg|50x50px]]
| Partiya Çep&lt;br&gt;(''Vänsterpartiet'')
| V
| [[Sosyalîzm]], &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=RefH7Ya5kU4C&amp;pg=PT225|title=Political and Economic Dictionary of Western Europe|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-1-135-35547-0|editor-last=Claire Annesley|page=225}}&lt;/ref&gt; Siyaseta femînîst &lt;ref name=&quot;Annesley2013A&quot; /&gt;
| Baskê çep
| 27
| 1
| {{Nts|23872}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:Kd_v1.svg|50x50px]]
| Demokratên Xiristiyan&lt;br&gt;(''Kristdemokraterna'')
| KD
| Demokrasiya Xiristiyan, &lt;ref name=&quot;Slomp2011&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LmfAPmwE6YYC&amp;pg=PA433|title=Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics &amp;#91;2 volumes&amp;#93;: An American Companion to European Politics|last=Hans Slomp|publisher=ABC-CLIO|year=2011|isbn=978-0-313-39182-8|page=433}}&lt;/ref&gt; [[Muhafizekarî|Muhafezekar]], &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|title=Kristdemokrater är både konservativa och radikala|website=VLT|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20211126122753/https://www.vlt.se/2018-08-30/kristdemokrater-ar-bade-konservativa-och-radikala|archive-date=2021-11-26|url-status=live|access-date=2021-11-26}}&lt;/ref&gt; ] Muhafezekariya Civakî 
| Navend-rast berbi [[Milê rastê|rastgir]]
| 22
| 2
| {{Nts|24894}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|-
|[[Wêne:L_v1.svg|61x61px]]
| Lîberal&lt;br&gt;(''Liberalerna'')
| L
| Lîberalîzma kevneperest, lîberalîzma klasîk &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/liberalerna|title=Liberalerna|date=|website=[[Nationalencyklopedin]]|language=Swedish|trans-title=Liberals}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Federalîzma Ewropayê &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.europaportalen.se/content/liberalernas-nya-politik-kampa-eu-federation|title=Liberalernas nya politik: Kämpa för EU-federation|date=21 November 2017}}&lt;/ref&gt;
| Navend-rast
| 20
| 1
| {{Nts|12179}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt; 
|-
|
| Partiya Jîngehparêz a Keskan&lt;br&gt;(''Miljöpartiet de Gröna'')
| MP
| Siyaseta kesk &lt;ref name=&quot;Nordsieck&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.parties-and-elections.eu/sweden.html|title=Parties and Elections in Europe|last=Wolfram Nordsieck|access-date=26 October 2015}}&lt;/ref&gt;
| Navend-çep
| 16
| 3
| {{Nts|9530}} (2020) &lt;ref name=&quot;Nyheteridag&quot; /&gt;
|}
Nîşe: Her partiyek ku di her du hilbijartinên dawî yên parlemana YE an Riksdagê de benda 1% şikandibe, dê dengên wan ji hêla rayedaran ve werin çap kirin û belavkirin. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.val.se/servicelankar/other-languages/english-engelska/putting-out-ballot-papers.html|title=Putting out ballot papers|date=20 April 2018|publisher=[[Election Authority (Sweden)|Valmyndigheten]]}}&lt;/ref&gt;

Parlamenterek ji partiya xwe derket û serbixwe dibe. Parlamentera berê ya Partiya Çep [[Amîne Kakebawe|Amineh Kakabaveh]] di 28ê Tebaxa 2019an de derket.

=== Partiyên biçûk ===

* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===

* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* ''Bergas Bästa - partipolitiskt obunden list''
* ''Bopartiet''
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>06saf18c2uomzaq2angtte93eydbw8l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094391</id>
      <parentid>1094390</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:26:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên bi nûnertiya fermî */  - google translator</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12142" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==
Tîpên piştî navên her partiya swêdî kurteya ku di medyayên swêdî de ji bo wan partiyan tên bikaranîn.

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===

{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]
! [[Şaredariyên Swêdê]]
! [[Parlamena Ewropayê]]
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| {{Partifakta/platser|100|349|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3752|12700|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|5|21|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| {{Partifakta/platser|70|349|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2396|12700|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|4|21|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| {{Partifakta/platser|62|349|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1806|12700|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| {{Partifakta/platser|31|349|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1603|12700|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| {{Partifakta/platser|28|349|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|808|12700|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| {{Partifakta/platser|22|349|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|676|12700|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| {{Partifakta/platser|20|349|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|689|12700|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| {{Partifakta/platser|16|349|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|316|12700|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
|-
|}

Nîşe: Her partiyek ku di her du hilbijartinên dawî yên parlemana YE an Riksdagê de benda 1% şikandibe, dê dengên wan ji hêla rayedaran ve werin çap kirin û belavkirin. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.val.se/servicelankar/other-languages/english-engelska/putting-out-ballot-papers.html|title=Putting out ballot papers|date=20 April 2018|publisher=[[Election Authority (Sweden)|Valmyndigheten]]}}&lt;/ref&gt;

Parlamenterek ji partiya xwe derket û serbixwe dibe. Parlamentera berê ya Partiya Çep [[Amîne Kakebawe|Amineh Kakabaveh]] di 28ê Tebaxa 2019an de derket.

=== Partiyên biçûk ===

* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===

* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* ''Bergas Bästa - partipolitiskt obunden list''
* ''Bopartiet''
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>ptwrmgtuc3lcoio5psmomwqnyusf322</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094392</id>
      <parentid>1094391</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:32:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên parlamenê */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11385" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]
! [[Şaredariyên Swêdê]]
! [[Parlamena Ewropayê]]
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| {{Partifakta/platser|100|349|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3752|12700|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|5|21|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| {{Partifakta/platser|70|349|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2396|12700|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|4|21|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| {{Partifakta/platser|62|349|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1806|12700|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| {{Partifakta/platser|31|349|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1603|12700|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| {{Partifakta/platser|28|349|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|808|12700|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| {{Partifakta/platser|22|349|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|676|12700|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| {{Partifakta/platser|20|349|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|689|12700|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| {{Partifakta/platser|16|349|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|316|12700|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
|-
|}

=== Partiyên biçûk ===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>032vmxzp48v4x9j3zwn5048d9or6b59</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094393</id>
      <parentid>1094392</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:33:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên biçûk */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11407" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]
! [[Şaredariyên Swêdê]]
! [[Parlamena Ewropayê]]
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| {{Partifakta/platser|100|349|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3752|12700|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|5|21|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| {{Partifakta/platser|70|349|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2396|12700|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|4|21|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| {{Partifakta/platser|62|349|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1806|12700|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| {{Partifakta/platser|31|349|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1603|12700|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| {{Partifakta/platser|28|349|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|808|12700|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| {{Partifakta/platser|22|349|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|676|12700|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| {{Partifakta/platser|20|349|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|689|12700|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| {{Partifakta/platser|16|349|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|316|12700|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî ===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>cdn1wwyxelyu097we48foblvid31kip</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094394</id>
      <parentid>1094393</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:33:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11419" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]
! [[Şaredariyên Swêdê]]
! [[Parlamena Ewropayê]]
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| {{Partifakta/platser|100|349|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3752|12700|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|5|21|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| {{Partifakta/platser|70|349|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2396|12700|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|4|21|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| {{Partifakta/platser|62|349|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1806|12700|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| {{Partifakta/platser|31|349|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1603|12700|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| {{Partifakta/platser|28|349|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|808|12700|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| {{Partifakta/platser|22|349|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|676|12700|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| {{Partifakta/platser|20|349|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|689|12700|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| {{Partifakta/platser|16|349|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|316|12700|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Partiyên tinebûyî û dîrokî ==

* Caps (Mössorna, sedsala 18-an)
* Hat ( Hattarna, sedsala 18-an)
* Partiya Çep a Sosyal Demokrat a Swêdê (Sveriges Socialdemokratiska Vänsterparti, 1921–1923)
* Partiya Komunîst a Swêdê – Fraksiyona Höglund (Sveriges Kommunistiska Parti, 1924–1926)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1929–1945)
* Partiya Gel a Clerical (Kyrkliga Folkpartiet, 1930)
* Partiya Karkerên Neteweyî ya Sosyalîst (Nationalsocialistiska Arbetarpartiet, 1933–1945)
* Partiya Sosyalîst a Çep (Vänstersocialistiska Partiet, 1940–1963)
* Partiya Sosyalîst a Şoreşger (Revolutionära Socialistiska Partiet, 1950–1951)
* Yekîtiya Karker a Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetareförbund, 1956–1967)
* Yekîtiya Komûnîst Marksîst-Lenînîst/Partiya Komunîst a Swêdê/Partiya Hevgirtinê (Kommunistiska Förbundet Marksîst-Leninisterna/Sveriges Kommunistiska Parti/Solidaritetspartiet, 1967-199? )
* Partiya Pêşverû (Framstegspartiet, di navbera 1968 û 2000 de bi awayên cihêreng hebû)
* Lîga Têkoşîna Marksîst-Lenînîst ji bo Partiya Komunîst a Swêdê (ml) (Marxist-Leninistiska Kampförbundet, 1970–1981)
* Navendên Demokrat ( ''Centrumdemokraterna,'' 1974–2006)
* Komên Yekîtiya Komunîst (Kommunistiska Enhetsgrupperna, 1975–1977)
* Yekîtiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Arbetarförbund, 1977–?) &lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''&lt;nowiki&gt;&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (October 2020)&quot;&gt;çavkanî pêwîst e&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt;
* Partiya Komunîst a Swêdê (marksîst-lenînîst)/Partiya Karkerên Komunîst a Swêdê (Sveriges Kommunistiska Parti (marksis-leninisterna)/Sveriges Kommunistiska Arbetarparti, 1980–1993)
* Partiya Komunîst li Swêdê (Kommunistiska Partiet i Sverige, 1982–1993)
* Marksîst (Marxisterna, 1990)
* Lîsteya Karkeran/Demokratên Gel &lt;small&gt;( [[:sv:Arbetarlistan|sv]] )&lt;/small&gt; ( ''Arbetarlistan/Folkdemokraterna,'' 1990–2002)
* Demokrasiya Nû (Ny Demokrati, 1991–2000)
** Partiya Hevbendiyê (Allianspartiet, 199X–2006)
* Partiya Qanûna Xwezayî (Partiet for naturens lag, 1992–2004)
* {{Girêdan|Gottland Party Gotland's Future|sv|Gottlandspartiet Gotlands framtid}} ( ''Gottlandspartiet Gotlands framtid &lt;sub&gt;,&lt;/sub&gt;'' 1993–2006)
* Pêşeroja Nû ( ''Ny Framtid'', 1993–2006)
* {{Girêdan|The New Party (Sweden)|sv|Det nya partiet}} (Det nya partiet, 1998)
* Demokratên Netewî (Nationaldemokraterna, 2001–2014)
* Partiya Swêdiyan (Svenskarnas Parti, 2008–2015)
* Yekîtiya Karkerên Şoreşger a Swêdê (Sveriges Revolutionära Arbetarförbund, 1975–1983)
* Partiya Yekane (Unika partiet, 2006)
* Komkara Komunîst (Kommunistiska Förbundet, 1980–2010)
* Partiya Liquor (Spritpartiet, 2009–2010)
* Partiya Sosyalîst (Partiya Sosyalîst, 1971–aniha) - Ji sala 2019-an ve, Partiya Sosyalîst bi çalak endamên xwe teşwîq dike ku dengê xwe bidin Partiya Çep.
* Lîsteya Hezîranê ( ''Junilistan'', 2004–2014) - Li Parlamentoya Ewropî 2004–2009 hate temsîl kirin. Di hilbijartina 2019’an de beşdar nebû.

=== Partiyên bi henek ===

* Partiya Donald Duck
* Mjölbypartiet &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.expressen.se/nyheter/internetfenomenet-som-fick-hanif-bali-i-blasvader/|title=Internetfenomenet som fick Hanif Bali i blåsväder|website=www.expressen.se|language=sv|access-date=2019-11-18}}&lt;/ref&gt;


* Hevbendî (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên lîberal-muhafezekar-navend-rast
* Meclîsên wîlayetên Swêdê
* Parlamentoya Ewropayê
* [[Yekîtiya Ewropayê]]
* Sor-Kesk (Swêd) - Hevbendiyên partiyên siyasî yên çep-navend-çepê
* Lîberalîzm û navendîparêzî li Swêdê
* Lîsteya partiyên siyasî yên desthilatdar li gorî welatan
* Lîsteya siyasetmedarên swêdî
* Şaredariyên Swêdê
* Siyaseta Swêdê

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>pq5f0mmad6ly33js1gywrydtfedzwdv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094395</id>
      <parentid>1094394</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:37:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên tinebûyî û dîrokî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7452" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]
! [[Şaredariyên Swêdê]]
! [[Parlamena Ewropayê]]
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| {{Partifakta/platser|100|349|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3752|12700|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|5|21|hex={{Socialdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| {{Partifakta/platser|70|349|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2396|12700|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|4|21|hex={{Moderaterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| {{Partifakta/platser|62|349|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1806|12700|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Sverigedemokraterna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| {{Partifakta/platser|31|349|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1603|12700|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Centerpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| {{Partifakta/platser|28|349|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|808|12700|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Vänsterpartiet/meta/färg}}}}
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| {{Partifakta/platser|22|349|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|676|12700|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|2|21|hex={{Kristdemokraterna (Sverige)/meta/färg}}}}
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| {{Partifakta/platser|20|349|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|689|12700|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|1|21|hex={{Liberalerna/meta/färg}}}}
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| {{Partifakta/platser|16|349|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|316|12700|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
| {{Partifakta/platser|3|21|hex={{Miljöpartiet/meta/färg}}}}
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>3edzmxgq3ihu4udhwxii22o3oz7rxuu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094399</id>
      <parentid>1094395</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:53:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <comment>/* Partiyên bi nûnertiya fermî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6054" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 349 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Şaredariyên Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 12 700 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Parlamena Ewropayê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 21 kursî hene)&lt;/small&gt;
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| 100 
| 3 752
| 5 
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| 70
| 2 396
| 4
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| 62
| 1 806
| 3
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| 31
| 1 603
| 2
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| 28
| 808
| 1
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| 22
| 676
| 2
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| 20
| 689
| 1
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| 16
| 316
| 3
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}</text>
      <sha1>85b2z7g8cn132aisszd0e2r6racm59d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094400</id>
      <parentid>1094399</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:55:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Çavkanî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6141" xml:space="preserve">{{Kêm}}

{{Xebat}}


Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 349 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Şaredariyên Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 12 700 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Parlamena Ewropayê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 21 kursî hene)&lt;/small&gt;
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| 100 
| 3 752
| 5 
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| 70
| 2 396
| 4
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| 62
| 1 806
| 3
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| 31
| 1 603
| 2
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| 28
| 808
| 1
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| 22
| 676
| 2
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| 20
| 689
| 1
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| 16
| 316
| 3
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Swêd]]
[[Kategorî:Partiyên siyasî yên Swêdê]]</text>
      <sha1>pgpcgfez8j1p2cmah1fab1asxze3b0b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094401</id>
      <parentid>1094400</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:56:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6137" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}

Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 349 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Şaredariyên Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 12 700 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Parlamena Ewropayê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 21 kursî hene)&lt;/small&gt;
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokratî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| 100 
| 3 752
| 5 
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| 70
| 2 396
| 4
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| 62
| 1 806
| 3
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| 31
| 1 603
| 2
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| 28
| 808
| 1
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| 22
| 676
| 2
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| 20
| 689
| 1
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| 16
| 316
| 3
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Swêd]]
[[Kategorî:Partiyên siyasî yên Swêdê]]</text>
      <sha1>r795x6q89jcd50kf3d59vu3kumsk5wm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094404</id>
      <parentid>1094401</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:59:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Partiyên bi nûnertiya fermî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6137" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}

Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 349 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Şaredariyên Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 12 700 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Parlamena Ewropayê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 21 kursî hene)&lt;/small&gt;
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokrasî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| 100 
| 3 752
| 5 
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| 70
| 2 396
| 4
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| 62
| 1 806
| 3
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| 31
| 1 603
| 2
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| 28
| 808
| 1
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| 22
| 676
| 2
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| 20
| 689
| 1
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| 16
| 316
| 3
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

=== Partiyên herêmî ===
* Alternatîv (''Alternatîf'')
* Alternatîva li Alvestayê (''Alvesta Alternativet'')
* Partiya Berg (''Bergspartiet'')
* Botkyrkapartiet (''Partiya Botkyrkayê'')
* Partya Hevwelatiyan: Dibistan - Lênêrîna tenduristiyê - Sexbêrî ( ''Medborgarpartiet: skola – vård – omsorg'' )
* Partiya Vägvalet (&quot;helbijartina rê&quot;) a Göteborgê (''Vägvalet'')
* Hevkarî li Mullsjö (''Samverkan i Mullsjö'')
* Demokrat (''Demokrasî'')
* Partiya Drevvikenê (''Drevvikenpartiet'')
* Demokrasiya Dadperwer (''Rättvis Demokrati'')
* Partiya Faluyê ( ''Falupartiet'' )
* Demokratên Azad ên Arjeplogê ( ''Arjeplogs Fria Demokrater'' )
* Norrlanda Azad ( ''Fria Norrland'' )
* Partiya Bazirganiya Azad a Norrbotten ( ''Norrbottens Frihandelsparti'' )
* Herêma Ljusdalê ya Azadîxwaz (''Frihetliga Ljusdalsbygden'')
* Partiya Pêşerojê (''Framtidspartiet'')
* Lênêrîna Tenduristiyê ji bo Herkesî ( ''Omsorg for Alla'' )
* Partiya Hedemorayê ( ''Hedemorapartiet'' )
* Partiya Kirunayê (''Kirunapartiet'')
* Partiya Laholmê (''Laholmspartiet'' )
* Partiya Dema vala ( ''Fritidspartiet'' )
* Partiya Leksandê ( ''Leksandspartiet'' )
* Xelkê Şaredariyê yê Azadîxwaz (''Frihetliga Kommunalfolket'')
* Partiya Lidingöyê (''Lidingöpartiet'')
* Kalîteya Jiyanê li Şaredariya Högsby (''Livskvalité i Högsby Kommun'')
* Partiya Morayê (''Morapartiet'')
* Lîsteya Şaredariyê (''Kommunlistan'')
* Partiya Şaredariyê ya VDM ( ''Kommunpartiet VDM'' )
* Tevgera Gelêrî ya ji bo Başiya Borlänge ( ''Folkrörelsen för Borlänges Bästa'' )
* Partiya Ronneby ( ''Ronnebypartiet'' )
* Lîsteya Civakî Siyaseta Çalak ( ''Sociala Listan Aktiv Politik'' )
* Partiya Dadwerî ya Sosyalîst (''Rättvisepartiet Socialisterna'', ji 1973 ta niha)- Di meclîsa şaredariya Luleå de xwediyê du kursiyan e.
* Piştgirî - Xebat - Aştî - Ekolojî ( ''Solidaritet – Arbete – Fred – Ekologi'' )
* Partiya Stockholmê ( ''Stokholmspartiet'' )
* Stop E4 West - Partiya çandî ( ''Stoppa E4 Väst – Kulturpartiet'' )
* Partiya Berjewendiyên Hemwelatiyên Mezin ên Swêdê (SPI - Välfärden, ji 1987 ta niha) - Di meclîsa şaredariya Hörby de sê kursiyan digire.
* Partiya Sölvesborgê ( ''Sölvesborgspartiet'' )
* Partiya Giravayê (''Öpartiet'' )
* Partiya Uddevallayê ( ''Uddevallapartiet'' )
* Partiya Vimmerby ( ''Vimmerbypartiet'' )
* Dengê Gel - VOX humana ( ''Folkets röst – VOX humana'' )
* Vård för pengarna - Li Södermanlandê di nav koalîsyoneke hikûmeta herêmê ya niha de ye û di meclîsa herêmê de xwediyê 15 kursiyan e.
* Lîsteya Ciwanan ( ''Ungdomslistan'' )
* Partiya Åselê ( ''Åselepartiet'' )
* Partiya Älvdalen ( ''Älvdalspartiet'' )
* Partiya Örebroyê ( ''Örebropartiet'' )

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Swêd]]
[[Kategorî:Partiyên siyasî yên Swêdê]]</text>
      <sha1>hpaa88p464jn6q0xh7azkh1gjivyk44</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094405</id>
      <parentid>1094404</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T09:01:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>- /* Partiyên herêmî */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3360" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}

Vaye lîsteya partiyên siyasî yên Swêdê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 349 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Şaredariyên Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 12 700 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Parlamena Ewropayê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 21 kursî hene)&lt;/small&gt;
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokrasî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| 100 
| 3 752
| 5 
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| 70
| 2 396
| 4
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| 62
| 1 806
| 3
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| 31
| 1 603
| 2
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| 28
| 808
| 1
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| 22
| 676
| 2
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| 20
| 689
| 1
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| 16
| 316
| 3
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Swêd]]
[[Kategorî:Partiyên siyasî yên Swêdê]]</text>
      <sha1>073c202dolze0szf96jch9flxxc6t1k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094406</id>
      <parentid>1094405</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T10:18:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3364" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}

Vaye lîsteya partiyên siyasî yên [[Swêd]]ê ye.

== Partiyên parlamenê ==

=== Partiyên bi nûnertiya fermî ===
{| class=&quot;wikitable centre&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; |Partiya siyasî
! colspan=&quot;3&quot; |Siyaset
! colspan=&quot;5&quot; |Endam
|-
! colspan=&quot;2&quot; |Nav
! Kurteya nav
! Seroka/ê partiyê
! Cih
! Îdeolojî
! [[Riksdaga Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 349 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Şaredariyên Swêdê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 12 700 kursî hene)&lt;/small&gt;
! [[Parlamena Ewropayê]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(li ser hev 21 kursî hene)&lt;/small&gt;
|-
| [[Partiya Sosyaldemokrat a Swêdê]]
| [[Socialdemokraterna]]
| S
| [[Magdalena Andersson]]
| [[navend-çepgir]]
| [[sosyaldemokrasî]], [[sosyalîzma demokratîk]]
| 100 
| 3 752
| 5 
|-
| [[Moderat]]
| [[Moderaterna]]
| M
| [[Ulf Kristersson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalkonservatîzm]], [[lîberalîzma bazarê]]
| 70
| 2 396
| 4
|-
| [[Demokratên Swêdê]] 
| [[Sverigedemokraterna]]
| SD
| [[Jimmie Åkesson]] 
| [[rastgir]]
| [[nasyonalkonservatîzm]], [[popûlîzma rastgir]]
| 62
| 1 806
| 3
|-
| [[Partiya Navendê]] 
| [[Centerpartiet]]
| C
| [[Annie Lööf]] 
| [[navend]]
| [[partiyên cotkaran ên welatên bakurê]], [[sosyallîberalîzm]]
| 31
| 1 603
| 2
|-
| [[Partiya Çepê]] 
| [[Vänsterpartiet]]
| V
| [[Nooshi Dadgostar]] 
| [[çepgir]]
| [[sosyalîzm]], [[ewroskeptîsîzm]]
| 28
| 808
| 1
|-
| [[Demokratên Xiristiyan]] 
| [[Kristdemokraterna]]
| KD
| [[Ebba Busch]] 
| [[navend-rastgir]]
| [[xiristiyandemokrasî]], [[sosyoalkonservatîzm]]
| 22
| 676
| 2
|-
| [[Lîberal]]
| [[Liberalerna]]
| L
| [[Johan Pehrson]]
| [[navend-rastgir]]
| [[lîberalizm]], [[lîberalîzma klasîk]]
| 20
| 689
| 1
|-
| [[Partiya Jîngehparêz]] 
| [[Miljöpartiet]]
| MP
| [[Per Bolund]]&lt;br /&gt; [[Märta Stenevi]]
| [[Center-vänster politik|navend-çepgir]]
| [[îdeolojiya &quot;kesk&quot;]], [[femînîzm]]
| 16
| 316
| 3
|-
|}

=== Partiyên biçûk bê nûnertiya fermî li Riksdagê===
* Alternatîv ji bo Swêdê (''Alternativ för Sverige'', ji 2017 ta niha)
* Demokratên Rasterê (''Direktdemokaterna'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Heywanan (''Djurens parti'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Nirxên Xiristiyan (''Kristna Värdepartiet'', ji 2014 ta niha)
* Hevbendiya Welatiyan (''Medborgerlig Samling'', ji 2014 ta niha)
* Partiya Lîberal a Klasîk (''Klassiskt Liberala Partiet'', ji 2004 ta niha)
* Partiya Komunîst (''Kommunistiska Partiet'', ji 1970 ta niha)
* Partiya Komunîst a Swêdê (''Sveriges Kommunistiska Parti'', ji 1995 ta niha)
* Partiya Karkerên Ewropayê (''Europeiska Arbetarpartiet'', ji 1974 ta niha)
* Înîsiyatîva Femînîst (''Feministiskt Initiativ'', ji 2005 ta niha) - navbera 2014–2019an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Lênêrîna Tenduristiyê (''Sjukvårdspartiet'', ji 2005 ta niha)
* Partiya Gundî ya Serbixwe (''Landsbygdspartiet oberoende'', ji 2010 ta niha)
* Tevgera Berxwedana Bakur (''Nordiska Motståndsrörelsen'', ji 1997 ta niha)
* Partiya Korsanî (''Piratpartiet'', ji 2006 ta niha) - navbera 2009–2014an de li Parlamena Ewropayê hate temsîlkirin.
* Partiya Xala Zivirandinê (''Partiya vändpunkt'', ji 2019 ta niha)
* Yekîtî (''Enhet'', ji 1990 ta niha)
* Volt Swêd (''Volt Sverige'', ji 2018 ta niha)

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

[[Kategorî:Lîste]]
[[Kategorî:Swêd]]
[[Kategorî:Partiyên siyasî yên Swêdê]]</text>
      <sha1>3jxdii0lc2ykg84qqxn4uifvz4dq79m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sera Kutlubey</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129058</id>
    <revision>
      <id>1094384</id>
      <timestamp>2022-08-03T22:57:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Catlover156</username>
        <id>52014</id>
      </contributor>
      <comment>Rûpel bi &quot;{{Agahîdank mirov | çînaser            = sînema | nav                = Sera Kutlubey | navê_rastî         =     &lt;!-- navê bi zimanê zikmakî --&gt; | zimanê_navê_rastî  =  | wêne               = Sera Kutlubey.webp | sernavê_wêne       =  | mezinahiya_wêne    =  | navê_din           =  | navê_jidayikbûnê   = 	 | roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê û temen|1997|10|24}} | cihê_jidayikbûnê   = [[Stembol]], [[Tirkiye]] | roja_mirinê        =  |...&quot; hat çêkirin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2597" xml:space="preserve">{{Agahîdank mirov
| çînaser            = sînema
| nav                = Sera Kutlubey
| navê_rastî         =     &lt;!-- navê bi zimanê zikmakî --&gt;
| zimanê_navê_rastî  = 
| wêne               = Sera Kutlubey.webp
| sernavê_wêne       = 
| mezinahiya_wêne    = 
| navê_din           = 
| navê_jidayikbûnê   = 	
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê û temen|1997|10|24}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Stembol]], [[Tirkiye]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| sedema_mirinê      = 
| cihê_goristanê     = 
| koordînatên_cihê_goristanê = 
| perwerde           = 
| esil               = 
| hevwelatî          = 
| pîşe               = [[lîstikvan]]
| sedema_navdarbûnê  = 
| televîzyon         =     &lt;!-- bernameyên navdêr yên pêşkêş kiriye --&gt;
| salên_çalak        = 2016–heta niha
| xebatên_navdar     =     &lt;!-- Dewsa |xebat= tê bikaranîn, ji bo fîlm/rêzefîlm hwd  --&gt;
| sermiyana_net      = 
| hevjîn             = 
| partner            = 
| zarok              = 
| dê                 = 
| bav                = 
| xelat              = 
| malper             = 
| şanenav            = 
| mezinahiya_şanenavê = 
| modul              = 
| modul2             = 
}}

'''Sera Kutlubey''', [[lîstikvan]]eke ciwan a tirk.

==Biography==
Sera Kutlubey di 24ê Cotmeha 1997an de li Stenbolê hatiye dinyayê. Xwendina xwe li beşa Şanoyê ya Zanîngeha Haliç qedand. Wî di sala 2016-an de yekem ezmûna xweya lîstikvaniyê di rêzefîlma ''Kehribar'' de hebû, û dûv re di rêzefîlma TV ya ''Babam ve Ailesi'' wî de rolek girt. Wê di rêzefîlma ''İsimsizler''  de karaktera Seherê lîst. Di rêzefîlma ''Zalim Istanbulê'' de bi karakterê Cemre re gelek deng veda. Niha ew karaktera Damla di rêzefîlma ''Iyilik'' de dilîze.

== Fîlmnîgarî ==

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:LightSteelBlue&quot;| Sînema
|-
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Sal
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Navê fîlm û rêzefîlm
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Rola wê
|-
|2016 
|''Kehribar '' 
| Leyla 
|- 
|2016 
|''Babam ve Ailesi'' 
|Hasret 
|- 
|2017
|''İsimsizler'' 
|Seher
|- 
|2019-2020 
|''Zalim İstanbul'' 
|Cemre Yilmaz / Karaçay 
|- 
|2021 
|''Hercai'' 
|Azra 
|- 
|2022-
|''İyilik ''
|Damla Dinçer 
|-
|}

== Girêdanên derve ==
* [https://www.twitter.com/serakutlubey/ Sera Kutlubey Official Twitter Profile]
* [https://www.instagram.com/skutlubey/ Sera Kutlubey Official Instagram Profile]
* {{IMDb name|9619191}}

[[Kategorî:Aktrîsên tirk]]</text>
      <sha1>n33fryif7xvhosavom1xli9dfnt9yx4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094385</id>
      <parentid>1094384</parentid>
      <timestamp>2022-08-03T23:17:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Catlover156</username>
        <id>52014</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2579" xml:space="preserve">{{Agahîdank mirov
| çînaser            = sînema
| nav                = Sera Kutlubey
| navê_rastî         =     &lt;!-- navê bi zimanê zikmakî --&gt;
| zimanê_navê_rastî  = 
| wêne               = 
| sernavê_wêne       = 
| mezinahiya_wêne    = 
| navê_din           = 
| navê_jidayikbûnê   = 	
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê û temen|1997|10|24}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Stembol]], [[Tirkiye]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| sedema_mirinê      = 
| cihê_goristanê     = 
| koordînatên_cihê_goristanê = 
| perwerde           = 
| esil               = 
| hevwelatî          = 
| pîşe               = [[lîstikvan]]
| sedema_navdarbûnê  = 
| televîzyon         =     &lt;!-- bernameyên navdêr yên pêşkêş kiriye --&gt;
| salên_çalak        = 2016–heta niha
| xebatên_navdar     =     &lt;!-- Dewsa |xebat= tê bikaranîn, ji bo fîlm/rêzefîlm hwd  --&gt;
| sermiyana_net      = 
| hevjîn             = 
| partner            = 
| zarok              = 
| dê                 = 
| bav                = 
| xelat              = 
| malper             = 
| şanenav            = 
| mezinahiya_şanenavê = 
| modul              = 
| modul2             = 
}}

'''Sera Kutlubey''', [[lîstikvan]]eke ciwan a tirk.

==Biography==
Sera Kutlubey di 24ê Cotmeha 1997an de li Stenbolê hatiye dinyayê. Xwendina xwe li beşa Şanoyê ya Zanîngeha Haliç qedand. Wî di sala 2016-an de yekem ezmûna xweya lîstikvaniyê di rêzefîlma ''Kehribar'' de hebû, û dûv re di rêzefîlma TV ya ''Babam ve Ailesi'' wî de rolek girt. Wê di rêzefîlma ''İsimsizler''  de karaktera Seherê lîst. Di rêzefîlma ''Zalim Istanbulê'' de bi karakterê Cemre re gelek deng veda. Niha ew karaktera Damla di rêzefîlma ''Iyilik'' de dilîze.

== Fîlmnîgarî ==

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:LightSteelBlue&quot;| Sînema
|-
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Sal
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Navê fîlm û rêzefîlm
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Rola wê
|-
|2016 
|''Kehribar '' 
| Leyla 
|- 
|2016 
|''Babam ve Ailesi'' 
|Hasret 
|- 
|2017
|''İsimsizler'' 
|Seher
|- 
|2019-2020 
|''Zalim İstanbul'' 
|Cemre Yilmaz / Karaçay 
|- 
|2021 
|''Hercai'' 
|Azra 
|- 
|2022-
|''İyilik ''
|Damla Dinçer 
|-
|}

== Girêdanên derve ==
* [https://www.twitter.com/serakutlubey/ Sera Kutlubey Official Twitter Profile]
* [https://www.instagram.com/skutlubey/ Sera Kutlubey Official Instagram Profile]
* {{IMDb name|9619191}}

[[Kategorî:Aktrîsên tirk]]</text>
      <sha1>4wmty4lwz028ut7p78uem63xlsof895</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094408</id>
      <parentid>1094385</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T10:39:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2596" xml:space="preserve">{{Agahîdank mirov/wîkîdane
| çînaser            = sînema
| nav                = Sera Kutlubey
| navê_rastî         =     &lt;!-- navê bi zimanê zikmakî --&gt;
| zimanê_navê_rastî  = 
| wêne               = 
| sernavê_wêne       = 
| mezinahiya_wêne    = 
| navê_din           = 
| navê_jidayikbûnê   = 	
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê û temen|1997|10|24}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Stembol]], [[Tirkiye]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| sedema_mirinê      = 
| cihê_goristanê     = 
| koordînatên_cihê_goristanê = 
| perwerde           = 
| hevwelatî          = 
| pîşe               = [[lîstikvan]]
| sedema_navdarbûnê  = 
| televîzyon         =     &lt;!-- bernameyên navdêr yên pêşkêş kiriye --&gt;
| salên_çalak        = 2016–heta niha
| xebatên_navdar     =     &lt;!-- Dewsa |xebat= tê bikaranîn, ji bo fîlm/rêzefîlm hwd  --&gt;
| sermiyana_net      = 
| hevjîn             = 
| partner            = 
| zarok              = 
| dê                 = 
| bav                = 
| xelat              = 
| malper             = 
| şanenav            = 
| mezinahiya_şanenavê = 
| modul              = 
| modul2             = 
}}

'''Sera Kutlubey''', [[lîstikvan]]eke ciwan a tirk e.

==Biyografî==
Sera Kutlubey di 24ê Cotmeha 1997an de li Stembolê hatiye dinyayê. Xwendina xwe li beşa Şanoyê ya Zanîngeha Haliç qedand. Wî di sala 2016an de yekem ezmûna xwe ya lîstikvaniyê di rêzefîlma ''Kehribar'' de hebû û dûv re di rêzefîlma TV ya ''Babam ve Ailesi'' de rolek girt. Wê di rêzefîlma ''İsimsizler'' de karaktera Seherê lîst. Di rêzefîlma ''Zalim Istanbulê'' de bi karakterê Cemre re gelek deng veda. Niha ew karaktera Damla di rêzefîlma ''Iyilik'' de dilîze.

== Fîlmnîgarî ==

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:LightSteelBlue&quot;| Sînema
|-
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Sal
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Navê fîlm û rêzefîlm
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Rola wê
|-
|2016 
|''Kehribar '' 
| Leyla 
|- 
|2016 
|''Babam ve Ailesi'' 
|Hasret 
|- 
|2017
|''İsimsizler'' 
|Seher
|- 
|2019-2020 
|''Zalim İstanbul'' 
|Cemre Yilmaz / Karaçay 
|- 
|2021 
|''Hercai'' 
|Azra 
|- 
|2022-
|''İyilik ''
|Damla Dinçer 
|-
|}

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}


== Girêdanên derve ==
* [https://www.twitter.com/serakutlubey/ Sera Kutlubey Official Twitter Profile]
* [https://www.instagram.com/skutlubey/ Sera Kutlubey Official Instagram Profile]
* {{IMDb name|9619191}}

[[Kategorî:Aktrîsên tirk]]</text>
      <sha1>pnzncr4jfe3oc2ja5cliv54l2yt20ir</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094409</id>
      <parentid>1094408</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T10:40:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MikaelF</username>
        <id>935</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2614" xml:space="preserve">{{Bêçavkanî}}

{{Agahîdank mirov/wîkîdane
| çînaser            = sînema
| nav                = Sera Kutlubey
| navê_rastî         =     &lt;!-- navê bi zimanê zikmakî --&gt;
| zimanê_navê_rastî  = 
| wêne               = 
| sernavê_wêne       = 
| mezinahiya_wêne    = 
| navê_din           = 
| navê_jidayikbûnê   = 	
| roja_jidayikbûnê   = {{Roja bûyînê û temen|1997|10|24}}
| cihê_jidayikbûnê   = [[Stembol]], [[Tirkiye]]
| roja_mirinê        = 
| cihê_mirinê        = 
| sedema_mirinê      = 
| cihê_goristanê     = 
| koordînatên_cihê_goristanê = 
| perwerde           = 
| hevwelatî          = 
| pîşe               = [[lîstikvan]]
| sedema_navdarbûnê  = 
| televîzyon         =     &lt;!-- bernameyên navdêr yên pêşkêş kiriye --&gt;
| salên_çalak        = 2016–heta niha
| xebatên_navdar     =     &lt;!-- Dewsa |xebat= tê bikaranîn, ji bo fîlm/rêzefîlm hwd  --&gt;
| sermiyana_net      = 
| hevjîn             = 
| partner            = 
| zarok              = 
| dê                 = 
| bav                = 
| xelat              = 
| malper             = 
| şanenav            = 
| mezinahiya_şanenavê = 
| modul              = 
| modul2             = 
}}

'''Sera Kutlubey''', [[lîstikvan]]eke ciwan a tirk e.

==Biyografî==
Sera Kutlubey di 24ê Cotmeha 1997an de li Stembolê hatiye dinyayê. Xwendina xwe li beşa Şanoyê ya Zanîngeha Haliç qedand. Wî di sala 2016an de yekem ezmûna xwe ya lîstikvaniyê di rêzefîlma ''Kehribar'' de hebû û dûv re di rêzefîlma TV ya ''Babam ve Ailesi'' de rolek girt. Wê di rêzefîlma ''İsimsizler'' de karaktera Seherê lîst. Di rêzefîlma ''Zalim Istanbulê'' de bi karakterê Cemre re gelek deng veda. Niha ew karaktera Damla di rêzefîlma ''Iyilik'' de dilîze.

== Fîlmnîgarî ==

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:LightSteelBlue&quot;| Sînema
|-
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Sal
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Navê fîlm û rêzefîlm
!style=&quot;background:#CCCCCC&quot;| Rola wê
|-
|2016 
|''Kehribar '' 
| Leyla 
|- 
|2016 
|''Babam ve Ailesi'' 
|Hasret 
|- 
|2017
|''İsimsizler'' 
|Seher
|- 
|2019-2020 
|''Zalim İstanbul'' 
|Cemre Yilmaz / Karaçay 
|- 
|2021 
|''Hercai'' 
|Azra 
|- 
|2022-
|''İyilik ''
|Damla Dinçer 
|-
|}

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}


== Girêdanên derve ==
* [https://www.twitter.com/serakutlubey/ Sera Kutlubey Official Twitter Profile]
* [https://www.instagram.com/skutlubey/ Sera Kutlubey Official Instagram Profile]
* {{IMDb name|9619191}}

[[Kategorî:Aktrîsên tirk]]</text>
      <sha1>0irn5w9g6hh041gwktkjtacrlksfi00</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pehlan Mûsa Xemîs</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129059</id>
    <revision>
      <id>1094396</id>
      <timestamp>2022-08-04T08:38:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Zakiho</username>
        <id>44573</id>
      </contributor>
      <comment>Bi rêya wergerandina rûpela &quot;[[:fa:Special:Redirect/revision/35127355|پهلوان موسی خمیس]]&quot; hat çêkirin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14480" xml:space="preserve"> 
[[رده:جعبه زندگینامه که از پارامتر دین استفاده می‌کند]]
[[رده:جعبه زندگینامه که از پارامتر مذهب استفاده می‌کند]]
[[رده:مقاله‌ها با اچ‌کاردها]]
'''Pehlewanê Mûsa Xemîs Garzdînwend ku bi Pehlewanê Garzdînwend''' '''tê''' naskirin, yekem şervanê [[Îran|Îranê]] û yek ji şervanên bi zendê Îranê di serdema Feth Elî Şahê Qacar de, yekem şervanê naskirî di serdema [[Xanedana Qacaran|Qacaran de,]]   serî. ji eşîra Malikşahî û fermandarê artêşa Îranê di şerê bi [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî re]] bû. &lt;ref name=&quot;ion.ir&quot; /&gt;  &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;علیرضا اسدی. فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ. دوره چهاردهم، 1393.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceB&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره ۵۰۲، یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340.&lt;/ref&gt;             ] ]   

== malbat ==
pehlevan  Mûsa Xemîs Garzdînwendî kurê Emîr Xemîs kurê Şeh Mîr e. Ev malbat bi eslê xwe ji neviyên emîrê kurd Melikşah Çemşgezk e.    Li gor nivîsarên [[ewliya Çelebî]] di [[Seyahatname|seyahatname a ewliya Çelebî]] de, ew bi [[Cemşîd]], şahê efsanewî yê Îranê ve girêdayî ne di vegotinekê de jî neviyên Sultan Melik Şah têne hesibandin. &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص163&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;اولیاء چلبی. سیاحتنامه. ترجمه فاروق کیخسروی. جلد۲، ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴، ص222&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشاری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340-341.&lt;/ref&gt; [[Şerefxanê Bidlîsî]], nivîskarê [[Şerefname|Şerefnameyê]] û Îslam Xerabî El-Ebasî, jînenasê Misrî, vê malbatê ji neviyên [[Ebas bin Ebdulmutelib|Ebbas bin Ebdulmuttelib]] apê [[Muhemmed|Muhemmedê]] [[Pêxember|Pêxemberê]] [[Îslam|Îslamê]] ku ji [[Haşimî|Benî haşim]] bû, dihesibînin. .  &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص162.&lt;/ref&gt; Cefer Xital û Haşim Tebatebaî nîjada wê ji  [[Elam|Elama kevnar]] dihesibînin.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt;

Ew beşeke girîng ji malbata Melikşahî ne û bapîrê wan “Şah Mîr” e, piştî wî şazdeh nifş hene, yê dawî jî Şîh Mîr (Şah Mîr) yek ji mîrên serdema Sefevîyan e. Zarokên wan bi navên: Xemîs, Kazim Beg, Husên Beg, Neqî, Nezar Beg, Şeker Beg, Xwedadad, Rusgeh (Rustem Beg) û Melgeh bûn ku bi heman navan êl ava kirine û Xemîs bavê Pehlevan Mûsa bû mezinê birayan.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; 

=== zarokên xemîs ===
Pehlevan '''Mûsa Xemîs Gorzdînwend''' : Ji malbatên Asadî, Daraxanî, Reşîdpûr, Kemrî, Rehgûnî, Pervas pêk tên. Feramerz Esedî serokê eşîra Melekşahîyan e û mîrê Piştkuhê jî ji vê malbatê ye. Ew li [[Melekşahî (navçe)|bajarê]] Melekşahî, bajarên Arkvaz, [[Îlam]], [[Sine]], [[Tehran]] û hejmareke zêde ji wan li [[Iraq]], û Nîvgirava [[Skandînavya]] û [[Almanya]] dijîn. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

'''Pehlevan Melêgeh Xemîs''' : Ji malbatên BaqirXan, Mihemed Elî Xan û Elî Mihemed Xan pêk hatîye û li bajarên Erkûvaz, [[Îlam (parêzgeh)|Îlam]], [[Tehran]] û gelek bajarên din ên welatê [[Iraq|Iraqê]] dijîn. Namdar, Şehbaz, Şîrxan, Sahab û Abbas Azîzîyan ji vê eşîrê ne. Malbatên Rehîmî, Ezîziyan, Mîrzayî û Tab ji vê malbatê ne. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

== Xemîs Şah Mîr, serokê serhildana eşîrên fîlî ên Pûştkuhê ==
Di dawiya dewra Efşarîyeyê û [[Xanedana Zendan|Zendîyeyê]] de, &quot;Xemîs&quot; serokê eşîra Melekşahiyan û kurê mezin ê Şah Mîr, ji ber hêza xwe ya bedenî (mucîzevî) a awarte di nav birayan de navdar bû . walî ÎsmaîlXan mîrê roristan u îlama niha ew wek fermandarekî leşkerî tayîn kir û Hesen Xan mîr neviyê xwe şand cem wî ku serhildana eşîra Maliman (Mal Hûman) bitepisîne. Herwiha Xemîs mirovekî dilrehm û xêrxwaz bû û piştî tepeserkirina serhildana eşîra Malîman (Mal Hûman) nehişt ku “Xorge” kurê serokê eşîra Malîman (Mal Hûman) bê kuştin. û ew ji mirinê xilas kir. Di vê heyamê de Xemîs serokê eşîra Malekşahî ya Çemzî bû.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;دست نوشته‌های عشیره مالیمان، نسخه خطی: صص8-10.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶: صص 335-343.&lt;/ref&gt;

Di dawiya serdema [[Nadir Şah|Nadir Şahê Efşar de]], Xemîs – serokê êla Melekşahiyan – ji ber barê giran ê bacê yê [[Nadir Şah|Nadir Şah Efşar]] serîhilda û pêşengiya serhildana [[Feylî|eşîrên fîlan]] kir.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; Di pirtûka dîroka Naderî ya bi navê cehangoşa de wiha tê gotin; Komek ji serokên eşîra Fîlî [bi serokatiya eşîra Malkşahî , Xemîs Şah Mîr], nêzîkî bîst bacgirên Nadir Şah kuştin, û dema ku eşîrên din ji vê kiryara Malişahîyan agahdar bûn, ewan jî bacgirên xwe kuştin. &lt;ref&gt;میرزا محمد مهدی استرآبادی، تاریخ جهانگشای نادری، نسخه خطی مصور متعلق به 1171 ه‍.ق با مقدمهٔ عبدالعلی ادیب پورمند. تهران: انتشارات سروش و نگار، 1370. ص402.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رضا شعبانی. تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹. ص109.&lt;/ref&gt; Mervî di Araî Naderî de li ser vê mijarê wiha dibêje: ji ber ku destpêkirina tundiyê û siyasetê gihîştiye sînorê tundiyê, komek ji serokên eşîra Filî [Il Malekşahi û di serî de Xemîs Şah Mîr] li hev kirin, bi qasî 20 bacgirên devleta [[Nadir Şah|Naderşah]] kuştin Gava eşîrên din ew tevger dîtin, hma her kesî jî bacgirên xwe kuştin, ew jî tevlî civata navborî bûn.  &lt;ref&gt;محمد کاظم مروی، عالم آرای نادری، جلد3، تهران: نشر علم، 1369. ص937.&lt;/ref&gt;
[[Wêne:Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|girêdan=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg/220px-Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|rast|thumb| Fermana padîşahiyê ya herî bilind a mîr Mihemed Elî Mîrza Devletşah û Feth Alî şah Qacar di derbara serokatîya Melekşahî ya Pehlevan Mûsa Xemîs &lt;ref group=&quot;یادداشت&quot;&gt;'''[[عالیجاه]]''' بالاترین مقام رسمی کشوری از دوره [[صفویه]] به بعد بوده‌است.&lt;/ref&gt;   di Nivîstok belgeyê de hatiye gotin. eşîra Malkşahî û eşîrên din ên xûrdê Kobê (Hordeh Ko an jî eşîrên bi nifûsa kêmtir) ji niha û pê ve biryar hatîyê danîn ku hemî Toşmal, Kedxwed, mezin û şêniyên eşîrên Çemzî yên eşîra Malkşahiyan û her weha eşîrên din ên dêhKub ( Hordeh Ku an eşîrên ku nifûsa wan kêm in) alîcah tûşmal Mûsa ji hemû Tûşmalên din bilindtir dihesibînin, gotin û şîretên wî, nemaze hukm û erkên bacê binpê nekin û hukm û erkên wî j bo xwe pêwîst bibînin û mecbûr in ku wan bi cih bînin. fermanên alîcah Tuşemal Mûsa wek binpêkirina fermanên Mîr û Şah Qacar e ye . Dîroka belgeyê 1222 Hîcrî wek 1185 rojî ye]]

== Fatehname ==
Ev zevî bi rûbera 36.000 hektar milkê bav û kalên Hac Fermerz Esedî bûn, ku ji aliyê Feth Elî Şahê Qacarî ve û bi îmzeya Mîr Mihemed Elî Mîrza Dolatşah, kurê mezin ê Şah hatiye îmzekirin. Namah di nav mezinên malbata Malikşahiyan de), &lt;ref&gt;قیام ایلام در عصر رضا شاه. عباس محمدزاده. ایلام: انتشارات زانا، 1389. چاپ دوم. ص 28&lt;/ref&gt; Di tarîxa Zul-Hicayê sala 1236 Hicrî ya ku li gorî sala 1199 Hicrî de ji ber mêrxasiya malbata Malikşahiyan di şerê bi êrişkerên Osmanî re û dagirkirina [[Silêmanî (bajar)|Silêmanî]], Zor û [[Mûsil|Mûsilê]] de., [[Kerkûk]] û [[Semara|Samerra]] û dorpêçkirina [[Bexda|Bexdayê]] ji bajarên [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî]] ji qehreman Mûsa Xemîs Ced Bozor Hac Faramerz Esedî û Îl Malekşahî re hat dayîn. Hêjayî gotinê ye ku mezinên êla Malkşahî guhên rastê yên hemû girtiyên artêşa Osmanî jêkirin û xistin kefa wan a rastê û şandin paytextê.   &lt;ref&gt;تاریخ روضه الصفای ناصری، هدایت، رضا قلی خان. جلد 9، تهران: انتشارات اساطیر، 1380. ص7780.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایران در دوره سلطنت قاجار. علی اصغر شمیم. تهران: انتشارات مدبر، ۱۳۷۵. صص118-119.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380. ص100.&lt;/ref&gt;  Di vî şerî de çar hezar leşkerên ji eşîra Malekşahî Çemzeyî, di nav wan de sed siwarên navdar ji eşîra Malekşahî Çemzeyî û sed çekdarên mêşhingiv ji eşîra Malekşahî Çemzeyî (ku piştre bi mêrxasiya xwe û bikaranîna kulm û mêşan hatin naskirin. di vî şerî de û şerên wan ên berê yên bi êrişkerên Osmanî re, ew bi navê eşîrên Garzdînvend hatin nasîn, ku ev eşîretên Xemîs, Kazim Beg, Neqî, Husên Beg, Rustem Beg, Melgeh, Şekarbeg û Xudadad) û sê hezar û heşt sed peya di bin destê fermandariya &quot;Pehlan Mûsa&quot; li ser serê leşkerê îranê.wan kirin. Ji bo naskirina vê rûmetê, rolyefên van mêrxasên hanê li Baxçeya Nazar a Şîrazê û Muzexaneya Parsê hatine parastin.   &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره 502، یکشنبه 28 اردیبهشت 1393، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶. ص 29.&lt;/ref&gt;  Mezinên sipî û mezinên êla Malekşahiyan wiha vedibêjin: Şervanên Garzdînwendê di vî şerî de şer kirine. Tê gotin ku di vî şerî de zêdetirî sîh birîndar li ser laşê têkoşer Mûsa Xemîs hebûye, lê vî şervanê Reşîd di qada şer de gav paşde neavêtiye. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot; /&gt; Piştî derbeya leşkerî ya sala 1332’an a Rojî, Hac Feramerz Esadî li gorî belgeya hejmar 566 a roja 13’ê Hezîrana sala 1335’an a Rojî, ev erd li ser navê xwe tomar kiribûn. Lê piştî şoreşê ev zevî ji aliyê Rêveberiya Çavkaniyên Xwezayî ya Parêzgeha Îlamê ve bê sedemek yasayî hatin desteserkirin û radestî kesên din hatin kirin. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt;

=== Destanên Kurdî yên girêdayî Fetihnameyê ===
  

== pirsên girêdayî ==

* Hac Faramarz Esadi
* Şerê Îran-Osmanî (1821-1823)
* [[Kurd|gel kir]]
* [[Îlam (parêzgeh)|parêzgeha Îlamê]]

== Not ==
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;

== Peyvnot ==
{{Çavkanî|۲}}
[[Kategorî:Faris]]
[[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]]
[[Kategorî:Desthilatdarên kurd]]
[[Kategorî:Îlam (parêzgeh)]]</text>
      <sha1>54e53nde1g4of3qcpzdwwg7n11j4nj4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094397</id>
      <parentid>1094396</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:40:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Zakiho</username>
        <id>44573</id>
      </contributor>
      <comment>Bi rêya wergerandina rûpela &quot;[[:fa:Special:Redirect/revision/35127355|پهلوان موسی خمیس]]&quot; hat çêkirin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34890" xml:space="preserve"> 
[[رده:جعبه زندگینامه که از پارامتر دین استفاده می‌کند]]
[[رده:جعبه زندگینامه که از پارامتر مذهب استفاده می‌کند]]
[[رده:مقاله‌ها با اچ‌کاردها]]
{{جعبه زندگینامه|اندازه جعبه=|عنوان=|نام=پهلوان موسی خمیس گرزدین‌وند|تصویر=Aks Pahlavan Mosa1020.jpg|اندازه تصویر=|عنوان تصویر=نقش برجسته پهلوان موسی خمیس گرزدین‌وند ریاست ایل ملکشاهی پهلوان و سردار سپاه ایران|زادروز=[[زندیه]]|زادگاه=[[ایران]]، [[ارکواز]]، [[شهرستان ملکشاهی]]، [[استان ایلام]]|تاریخ مرگ=اواسط [[قاجار]]|مکان مرگ=[[ایران]]، [[ارکواز]]، [[شهرستان ملکشاهی]]، [[استان ایلام]]|آرامگاه=[[عراق]]، [[نجف]]|عرض جغرافیایی محل دفن=|طول جغرافیایی محل دفن=&lt;!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض شمال--&gt;|latd=|latm=|lats=|latNS=N
&lt;!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض غرب--&gt;|longd=|longm=|longs=|longEW=E|محل زندگی=[[ارکواز]] - [[استان ایلام]]|ملیت=[[پرونده:Early 20th Century Qajar Flag.svg|23px]] [[ایرانی‌ها|ایرانی]]|نژاد=[[کرد]]|تابعیت=[[ایران]]|تحصیلات=|دانشگاه=|پیشه=سردار سپاه ایران [[فتحعلی شاه قاجار]]، پهلوان اول ایران [[فتحعلی شاه قاجار]]|سال‌های فعالیت=|کارفرما=|نهاد=|نماینده=|شناخته‌شده برای=|نقش‌های برجسته=|سبک=|تأثیرگذاران=|تأثیرپذیرفتگان=|شهر خانگی=|تلویزیون=|لقب='''پهلوان گرز دین‌وند'''|حزب=|جنبش=|مخالفان=|هیئت=|دین=[[اسلام]]|مذهب=[[شیعه]]|منصب=سردار سپاه ایران|مکتب=|آثار=|خویشاوندان سرشناس=[[فرامرز اسدی]]، [[ملکشاه]]|گفتاورد=|جوایز=بازوبند پهلوانی دربار [[فتحعلی شاه قاجار]]|امضاء=|اندازه امضاء=|وبگاه=|پانویس=}}
'''Pehlewanê Mûsa Xemîs Garzdînwend ku bi Pehlewanê Garzdînwend''' '''tê''' naskirin, yekem şervanê [[Îran|Îranê]] û yek ji şervanên bi zendê Îranê di serdema Feth Elî Şahê Qacar de, yekem şervanê naskirî di serdema [[Xanedana Qacaran|Qacaran de,]]   serî. ji eşîra Malikşahî û fermandarê artêşa Îranê di şerê bi [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî re]] bû. &lt;ref name=&quot;ion.ir&quot; /&gt;  &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;علیرضا اسدی. فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ. دوره چهاردهم، 1393.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceB&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره ۵۰۲، یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340.&lt;/ref&gt;             ] ]   

== malbat ==
pehlevan  Mûsa Xemîs Garzdînwendî kurê Emîr Xemîs kurê Şeh Mîr e. Ev malbat bi eslê xwe ji neviyên emîrê kurd Melikşah Çemşgezk e.    Li gor nivîsarên [[ewliya Çelebî]] di [[Seyahatname|seyahatname a ewliya Çelebî]] de, ew bi [[Cemşîd]], şahê efsanewî yê Îranê ve girêdayî ne di vegotinekê de jî neviyên Sultan Melik Şah têne hesibandin. &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص163&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;اولیاء چلبی. سیاحتنامه. ترجمه فاروق کیخسروی. جلد۲، ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴، ص222&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشاری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340-341.&lt;/ref&gt; [[Şerefxanê Bidlîsî]], nivîskarê [[Şerefname|Şerefnameyê]] û Îslam Xerabî El-Ebasî, jînenasê Misrî, vê malbatê ji neviyên [[Ebas bin Ebdulmutelib|Ebbas bin Ebdulmuttelib]] apê [[Muhemmed|Muhemmedê]] [[Pêxember|Pêxemberê]] [[Îslam|Îslamê]] ku ji [[Haşimî|Benî haşim]] bû, dihesibînin. .  &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص162.&lt;/ref&gt; Cefer Xital û Haşim Tebatebaî nîjada wê ji  [[Elam|Elama kevnar]] dihesibînin.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt;

Ew beşeke girîng ji malbata Melikşahî ne û bapîrê wan “Şah Mîr” e, piştî wî şazdeh nifş hene, yê dawî jî Şîh Mîr (Şah Mîr) yek ji mîrên serdema Sefevîyan e. Zarokên wan bi navên: Xemîs, Kazim Beg, Husên Beg, Neqî, Nezar Beg, Şeker Beg, Xwedadad, Rusgeh (Rustem Beg) û Melgeh bûn ku bi heman navan êl ava kirine û Xemîs bavê Pehlevan Mûsa bû mezinê birayan.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; 

=== zarokên xemîs ===
Pehlevan '''Mûsa Xemîs Gorzdînwend''' : Ji malbatên Asadî, Daraxanî, Reşîdpûr, Kemrî, Rehgûnî, Pervas pêk tên. Feramerz Esedî serokê eşîra Melekşahîyan e û mîrê Piştkuhê jî ji vê malbatê ye. Ew li [[Melekşahî (navçe)|bajarê]] Melekşahî, bajarên Arkvaz, [[Îlam]], [[Sine]], [[Tehran]] û hejmareke zêde ji wan li [[Iraq]], û Nîvgirava [[Skandînavya]] û [[Almanya]] dijîn. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

'''Pehlevan Melêgeh Xemîs''' : Ji malbatên BaqirXan, Mihemed Elî Xan û Elî Mihemed Xan pêk hatîye û li bajarên Erkûvaz, [[Îlam (parêzgeh)|Îlam]], [[Tehran]] û gelek bajarên din ên welatê [[Iraq|Iraqê]] dijîn. Namdar, Şehbaz, Şîrxan, Sahab û Abbas Azîzîyan ji vê eşîrê ne. Malbatên Rehîmî, Ezîziyan, Mîrzayî û Tab ji vê malbatê ne. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

== Xemîs Şah Mîr, serokê serhildana eşîrên fîlî ên Pûştkuhê ==
Di dawiya dewra Efşarîyeyê û [[Xanedana Zendan|Zendîyeyê]] de, &quot;Xemîs&quot; serokê eşîra Melekşahiyan û kurê mezin ê Şah Mîr, ji ber hêza xwe ya bedenî (mucîzevî) a awarte di nav birayan de navdar bû . walî ÎsmaîlXan mîrê roristan u îlama niha ew wek fermandarekî leşkerî tayîn kir û Hesen Xan mîr neviyê xwe şand cem wî ku serhildana eşîra Maliman (Mal Hûman) bitepisîne. Herwiha Xemîs mirovekî dilrehm û xêrxwaz bû û piştî tepeserkirina serhildana eşîra Malîman (Mal Hûman) nehişt ku “Xorge” kurê serokê eşîra Malîman (Mal Hûman) bê kuştin. û ew ji mirinê xilas kir. Di vê heyamê de Xemîs serokê eşîra Malekşahî ya Çemzî bû.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;دست نوشته‌های عشیره مالیمان، نسخه خطی: صص8-10.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶: صص 335-343.&lt;/ref&gt;

Di dawiya serdema [[Nadir Şah|Nadir Şahê Efşar de]], Xemîs – serokê êla Melekşahiyan – ji ber barê giran ê bacê yê [[Nadir Şah|Nadir Şah Efşar]] serîhilda û pêşengiya serhildana [[Feylî|eşîrên fîlan]] kir.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; Di pirtûka dîroka Naderî ya bi navê cehangoşa de wiha tê gotin; Komek ji serokên eşîra Fîlî [bi serokatiya eşîra Malkşahî , Xemîs Şah Mîr], nêzîkî bîst bacgirên Nadir Şah kuştin, û dema ku eşîrên din ji vê kiryara Malişahîyan agahdar bûn, ewan jî bacgirên xwe kuştin. &lt;ref&gt;میرزا محمد مهدی استرآبادی، تاریخ جهانگشای نادری، نسخه خطی مصور متعلق به 1171 ه‍.ق با مقدمهٔ عبدالعلی ادیب پورمند. تهران: انتشارات سروش و نگار، 1370. ص402.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رضا شعبانی. تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹. ص109.&lt;/ref&gt; Mervî di Araî Naderî de li ser vê mijarê wiha dibêje: ji ber ku destpêkirina tundiyê û siyasetê gihîştiye sînorê tundiyê, komek ji serokên eşîra Filî [Il Malekşahi û di serî de Xemîs Şah Mîr] li hev kirin, bi qasî 20 bacgirên devleta [[Nadir Şah|Naderşah]] kuştin Gava eşîrên din ew tevger dîtin, hma her kesî jî bacgirên xwe kuştin, ew jî tevlî civata navborî bûn.  &lt;ref&gt;محمد کاظم مروی، عالم آرای نادری، جلد3، تهران: نشر علم، 1369. ص937.&lt;/ref&gt;
[[Wêne:Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|girêdan=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg/220px-Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|rast|thumb| Fermana padîşahiyê ya herî bilind a mîr Mihemed Elî Mîrza Devletşah û Feth Alî şah Qacar di derbara serokatîya Melekşahî ya Pehlevan Mûsa Xemîs &lt;ref group=&quot;یادداشت&quot;&gt;'''[[عالیجاه]]''' بالاترین مقام رسمی کشوری از دوره [[صفویه]] به بعد بوده‌است.&lt;/ref&gt;   di Nivîstok belgeyê de hatiye gotin. eşîra Malkşahî û eşîrên din ên xûrdê Kobê (Hordeh Ko an jî eşîrên bi nifûsa kêmtir) ji niha û pê ve biryar hatîyê danîn ku hemî Toşmal, Kedxwed, mezin û şêniyên eşîrên Çemzî yên eşîra Malkşahiyan û her weha eşîrên din ên dêhKub ( Hordeh Ku an eşîrên ku nifûsa wan kêm in) alîcah tûşmal Mûsa ji hemû Tûşmalên din bilindtir dihesibînin, gotin û şîretên wî, nemaze hukm û erkên bacê binpê nekin û hukm û erkên wî j bo xwe pêwîst bibînin û mecbûr in ku wan bi cih bînin. fermanên alîcah Tuşemal Mûsa wek binpêkirina fermanên Mîr û Şah Qacar e ye . Dîroka belgeyê 1222 Hîcrî wek 1185 rojî ye]]

== Fatehname ==
Ev zevî bi rûbera 36.000 hektar milkê bav û kalên Hac Fermerz Esedî bûn, ku ji aliyê Feth Elî Şahê Qacarî ve û bi îmzeya Mîr Mihemed Elî Mîrza Dolatşah, kurê mezin ê Şah hatiye îmzekirin. Namah di nav mezinên malbata Malikşahiyan de), &lt;ref&gt;قیام ایلام در عصر رضا شاه. عباس محمدزاده. ایلام: انتشارات زانا، 1389. چاپ دوم. ص 28&lt;/ref&gt; Di tarîxa Zul-Hicayê sala 1236 Hicrî ya ku li gorî sala 1199 Hicrî de ji ber mêrxasiya malbata Malikşahiyan di şerê bi êrişkerên Osmanî re û dagirkirina [[Silêmanî (bajar)|Silêmanî]], Zor û [[Mûsil|Mûsilê]] de., [[Kerkûk]] û [[Semara|Samerra]] û dorpêçkirina [[Bexda|Bexdayê]] ji bajarên [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî]] ji qehreman Mûsa Xemîs Ced Bozor Hac Faramerz Esedî û Îl Malekşahî re hat dayîn. Hêjayî gotinê ye ku mezinên êla Malkşahî guhên rastê yên hemû girtiyên artêşa Osmanî jêkirin û xistin kefa wan a rastê û şandin paytextê.   &lt;ref&gt;تاریخ روضه الصفای ناصری، هدایت، رضا قلی خان. جلد 9، تهران: انتشارات اساطیر، 1380. ص7780.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایران در دوره سلطنت قاجار. علی اصغر شمیم. تهران: انتشارات مدبر، ۱۳۷۵. صص118-119.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380. ص100.&lt;/ref&gt;  Di vî şerî de çar hezar leşkerên ji eşîra Malekşahî Çemzeyî, di nav wan de sed siwarên navdar ji eşîra Malekşahî Çemzeyî û sed çekdarên mêşhingiv ji eşîra Malekşahî Çemzeyî (ku piştre bi mêrxasiya xwe û bikaranîna kulm û mêşan hatin naskirin. di vî şerî de û şerên wan ên berê yên bi êrişkerên Osmanî re, ew bi navê eşîrên Garzdînvend hatin nasîn, ku ev eşîretên Xemîs, Kazim Beg, Neqî, Husên Beg, Rustem Beg, Melgeh, Şekarbeg û Xudadad) û sê hezar û heşt sed peya di bin destê fermandariya &quot;Pehlan Mûsa&quot; li ser serê leşkerê îranê.wan kirin. Ji bo naskirina vê rûmetê, rolyefên van mêrxasên hanê li Baxçeya Nazar a Şîrazê û Muzexaneya Parsê hatine parastin.   &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره 502، یکشنبه 28 اردیبهشت 1393، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶. ص 29.&lt;/ref&gt;  Mezinên sipî û mezinên êla Malekşahiyan wiha vedibêjin: Şervanên Garzdînwendê di vî şerî de şer kirine. Tê gotin ku di vî şerî de zêdetirî sîh birîndar li ser laşê têkoşer Mûsa Xemîs hebûye, lê vî şervanê Reşîd di qada şer de gav paşde neavêtiye. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot; /&gt; Piştî derbeya leşkerî ya sala 1332’an a Rojî, Hac Feramerz Esadî li gorî belgeya hejmar 566 a roja 13’ê Hezîrana sala 1335’an a Rojî, ev erd li ser navê xwe tomar kiribûn. Lê piştî şoreşê ev zevî ji aliyê Rêveberiya Çavkaniyên Xwezayî ya Parêzgeha Îlamê ve bê sedemek yasayî hatin desteserkirin û radestî kesên din hatin kirin. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt;

=== Destanên Kurdî yên girêdayî Fetihnameyê ===
  

== pirsên girêdayî ==

* Hac Faramarz Esadi
* Şerê Îran-Osmanî (1821-1823)
* [[Kurd|gel kir]]
* [[Îlam (parêzgeh)|parêzgeha Îlamê]]

== Not ==
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;

== Peyvnot ==
{{Çavkanî|۲}}

* مهدی استرآبادی، میرزا محمد (۱۳۹۱). جهانگشای نادری. تهران: انتشارات دنیای کتاب. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۴۶۲۴-۴-۴.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سپهر، محمد تقی لسان الملک (۱۳۷۷). ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه) به اهتمام جمشید کیانفر. اول. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۸۵-۱.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* رفعتی، رستم (۱۳۸۶)، انساب شهری و عشایری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۳۷۲-۶۱-۹&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* عالم آرای نادری. محمد کاظم مروی. جلد۲، تهران: نشر علم، ۱۳۶۹.
* محمدزاده، عباس (۱۳۹۰)، قیام ایلام در عصر رضا شاه، ایلام: انتشارات زانا، شابک ۹۶۴-۷۴۹۴-۴۸-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* الفیلی، نجم سلمان مهدی (۲۰۰۹)، الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی، اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه. رضا شعبانی. جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹.
* شمیم، علی اصغر (۱۳۸۴)، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: انتشارات مدبر، شابک ۹۶۴-۹۰۴۹۲-۲-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰.
* هدایت، رضا قلی خان (۱۳۸۰)، تاریخ روضه الصفای ناصری، تهران: انتشارات اساطیر، شابک ۹۶۴-۳۳۱-۰۹۹-X&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام. علیرضا اسدی. فصل نامه آموزش تاریخ.
* بدلیسی، شرف الدین بن شمس الدین (۱۳۷۷). شرفنامه. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۵۹-۲.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سیاحتنامه. [[Ewliya Çelebî|اولیاء چلبی]]. ترجمه فاروق کیخسروی. ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴.
* مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹.
* تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش اول و دوم. علیرضا اسدی. هفته‌نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۲ و ۵۰۳ یکشنبه ۲۸ اردیبهشت و یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳.
* واژه ملکشاهی در لغتنامه دهخدا.
* ایل ملکشاهی. هفته‌نامه «صدای ملت»، شماره ۱۷۳(۱۶ شهریور ۸۷).
[[Kategorî:Faris]]
[[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]]
[[Kategorî:Desthilatdarên kurd]]
[[Kategorî:Îlam (parêzgeh)]]</text>
      <sha1>7wxk5x97i7y7s98w7o81ie4of3fhkju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094398</id>
      <parentid>1094397</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:42:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Zakiho</username>
        <id>44573</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32515" xml:space="preserve">'''Pehlewanê Mûsa Xemîs Garzdînwend ku bi Pehlewanê Garzdînwend''' '''tê''' naskirin, yekem şervanê [[Îran|Îranê]] û yek ji şervanên bi zendê Îranê di serdema Feth Elî Şahê Qacar de, yekem şervanê naskirî di serdema [[Xanedana Qacaran|Qacaran de,]]   serî. ji eşîra Malikşahî û fermandarê artêşa Îranê di şerê bi [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî re]] bû. &lt;ref name=&quot;ion.ir&quot; /&gt;  &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;علیرضا اسدی. فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ. دوره چهاردهم، 1393.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceB&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره ۵۰۲، یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340.&lt;/ref&gt;             ] ]   

== malbat ==
pehlevan  Mûsa Xemîs Garzdînwendî kurê Emîr Xemîs kurê Şeh Mîr e. Ev malbat bi eslê xwe ji neviyên emîrê kurd Melikşah Çemşgezk e.    Li gor nivîsarên [[ewliya Çelebî]] di [[Seyahatname|seyahatname a ewliya Çelebî]] de, ew bi [[Cemşîd]], şahê efsanewî yê Îranê ve girêdayî ne di vegotinekê de jî neviyên Sultan Melik Şah têne hesibandin. &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص163&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;اولیاء چلبی. سیاحتنامه. ترجمه فاروق کیخسروی. جلد۲، ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴، ص222&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشاری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340-341.&lt;/ref&gt; [[Şerefxanê Bidlîsî]], nivîskarê [[Şerefname|Şerefnameyê]] û Îslam Xerabî El-Ebasî, jînenasê Misrî, vê malbatê ji neviyên [[Ebas bin Ebdulmutelib|Ebbas bin Ebdulmuttelib]] apê [[Muhemmed|Muhemmedê]] [[Pêxember|Pêxemberê]] [[Îslam|Îslamê]] ku ji [[Haşimî|Benî haşim]] bû, dihesibînin. .  &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص162.&lt;/ref&gt; Cefer Xital û Haşim Tebatebaî nîjada wê ji  [[Elam|Elama kevnar]] dihesibînin.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt;

Ew beşeke girîng ji malbata Melikşahî ne û bapîrê wan “Şah Mîr” e, piştî wî şazdeh nifş hene, yê dawî jî Şîh Mîr (Şah Mîr) yek ji mîrên serdema Sefevîyan e. Zarokên wan bi navên: Xemîs, Kazim Beg, Husên Beg, Neqî, Nezar Beg, Şeker Beg, Xwedadad, Rusgeh (Rustem Beg) û Melgeh bûn ku bi heman navan êl ava kirine û Xemîs bavê Pehlevan Mûsa bû mezinê birayan.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; 

=== zarokên xemîs ===
Pehlevan '''Mûsa Xemîs Gorzdînwend''' : Ji malbatên Asadî, Daraxanî, Reşîdpûr, Kemrî, Rehgûnî, Pervas pêk tên. Feramerz Esedî serokê eşîra Melekşahîyan e û mîrê Piştkuhê jî ji vê malbatê ye. Ew li [[Melekşahî (navçe)|bajarê]] Melekşahî, bajarên Arkvaz, [[Îlam]], [[Sine]], [[Tehran]] û hejmareke zêde ji wan li [[Iraq]], û Nîvgirava [[Skandînavya]] û [[Almanya]] dijîn. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

'''Pehlevan Melêgeh Xemîs''' : Ji malbatên BaqirXan, Mihemed Elî Xan û Elî Mihemed Xan pêk hatîye û li bajarên Erkûvaz, [[Îlam (parêzgeh)|Îlam]], [[Tehran]] û gelek bajarên din ên welatê [[Iraq|Iraqê]] dijîn. Namdar, Şehbaz, Şîrxan, Sahab û Abbas Azîzîyan ji vê eşîrê ne. Malbatên Rehîmî, Ezîziyan, Mîrzayî û Tab ji vê malbatê ne. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

== Xemîs Şah Mîr, serokê serhildana eşîrên fîlî ên Pûştkuhê ==
Di dawiya dewra Efşarîyeyê û [[Xanedana Zendan|Zendîyeyê]] de, &quot;Xemîs&quot; serokê eşîra Melekşahiyan û kurê mezin ê Şah Mîr, ji ber hêza xwe ya bedenî (mucîzevî) a awarte di nav birayan de navdar bû . walî ÎsmaîlXan mîrê roristan u îlama niha ew wek fermandarekî leşkerî tayîn kir û Hesen Xan mîr neviyê xwe şand cem wî ku serhildana eşîra Maliman (Mal Hûman) bitepisîne. Herwiha Xemîs mirovekî dilrehm û xêrxwaz bû û piştî tepeserkirina serhildana eşîra Malîman (Mal Hûman) nehişt ku “Xorge” kurê serokê eşîra Malîman (Mal Hûman) bê kuştin. û ew ji mirinê xilas kir. Di vê heyamê de Xemîs serokê eşîra Malekşahî ya Çemzî bû.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;دست نوشته‌های عشیره مالیمان، نسخه خطی: صص8-10.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶: صص 335-343.&lt;/ref&gt;

Di dawiya serdema [[Nadir Şah|Nadir Şahê Efşar de]], Xemîs – serokê êla Melekşahiyan – ji ber barê giran ê bacê yê [[Nadir Şah|Nadir Şah Efşar]] serîhilda û pêşengiya serhildana [[Feylî|eşîrên fîlan]] kir.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; Di pirtûka dîroka Naderî ya bi navê cehangoşa de wiha tê gotin; Komek ji serokên eşîra Fîlî [bi serokatiya eşîra Malkşahî , Xemîs Şah Mîr], nêzîkî bîst bacgirên Nadir Şah kuştin, û dema ku eşîrên din ji vê kiryara Malişahîyan agahdar bûn, ewan jî bacgirên xwe kuştin. &lt;ref&gt;میرزا محمد مهدی استرآبادی، تاریخ جهانگشای نادری، نسخه خطی مصور متعلق به 1171 ه‍.ق با مقدمهٔ عبدالعلی ادیب پورمند. تهران: انتشارات سروش و نگار، 1370. ص402.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رضا شعبانی. تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹. ص109.&lt;/ref&gt; Mervî di Araî Naderî de li ser vê mijarê wiha dibêje: ji ber ku destpêkirina tundiyê û siyasetê gihîştiye sînorê tundiyê, komek ji serokên eşîra Filî [Il Malekşahi û di serî de Xemîs Şah Mîr] li hev kirin, bi qasî 20 bacgirên devleta [[Nadir Şah|Naderşah]] kuştin Gava eşîrên din ew tevger dîtin, hma her kesî jî bacgirên xwe kuştin, ew jî tevlî civata navborî bûn.  &lt;ref&gt;محمد کاظم مروی، عالم آرای نادری، جلد3، تهران: نشر علم، 1369. ص937.&lt;/ref&gt;
[[Wêne:Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|girêdan=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg/220px-Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|rast|thumb| Fermana padîşahiyê ya herî bilind a mîr Mihemed Elî Mîrza Devletşah û Feth Alî şah Qacar di derbara serokatîya Melekşahî ya Pehlevan Mûsa Xemîs &lt;ref group=&quot;یادداشت&quot;&gt;'''[[عالیجاه]]''' بالاترین مقام رسمی کشوری از دوره [[صفویه]] به بعد بوده‌است.&lt;/ref&gt;   di Nivîstok belgeyê de hatiye gotin. eşîra Malkşahî û eşîrên din ên xûrdê Kobê (Hordeh Ko an jî eşîrên bi nifûsa kêmtir) ji niha û pê ve biryar hatîyê danîn ku hemî Toşmal, Kedxwed, mezin û şêniyên eşîrên Çemzî yên eşîra Malkşahiyan û her weha eşîrên din ên dêhKub ( Hordeh Ku an eşîrên ku nifûsa wan kêm in) alîcah tûşmal Mûsa ji hemû Tûşmalên din bilindtir dihesibînin, gotin û şîretên wî, nemaze hukm û erkên bacê binpê nekin û hukm û erkên wî j bo xwe pêwîst bibînin û mecbûr in ku wan bi cih bînin. fermanên alîcah Tuşemal Mûsa wek binpêkirina fermanên Mîr û Şah Qacar e ye . Dîroka belgeyê 1222 Hîcrî wek 1185 rojî ye]]

== Fatehname ==
Ev zevî bi rûbera 36.000 hektar milkê bav û kalên Hac Fermerz Esedî bûn, ku ji aliyê Feth Elî Şahê Qacarî ve û bi îmzeya Mîr Mihemed Elî Mîrza Dolatşah, kurê mezin ê Şah hatiye îmzekirin. Namah di nav mezinên malbata Malikşahiyan de), &lt;ref&gt;قیام ایلام در عصر رضا شاه. عباس محمدزاده. ایلام: انتشارات زانا، 1389. چاپ دوم. ص 28&lt;/ref&gt; Di tarîxa Zul-Hicayê sala 1236 Hicrî ya ku li gorî sala 1199 Hicrî de ji ber mêrxasiya malbata Malikşahiyan di şerê bi êrişkerên Osmanî re û dagirkirina [[Silêmanî (bajar)|Silêmanî]], Zor û [[Mûsil|Mûsilê]] de., [[Kerkûk]] û [[Semara|Samerra]] û dorpêçkirina [[Bexda|Bexdayê]] ji bajarên [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî]] ji qehreman Mûsa Xemîs Ced Bozor Hac Faramerz Esedî û Îl Malekşahî re hat dayîn. Hêjayî gotinê ye ku mezinên êla Malkşahî guhên rastê yên hemû girtiyên artêşa Osmanî jêkirin û xistin kefa wan a rastê û şandin paytextê.   &lt;ref&gt;تاریخ روضه الصفای ناصری، هدایت، رضا قلی خان. جلد 9، تهران: انتشارات اساطیر، 1380. ص7780.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایران در دوره سلطنت قاجار. علی اصغر شمیم. تهران: انتشارات مدبر، ۱۳۷۵. صص118-119.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380. ص100.&lt;/ref&gt;  Di vî şerî de çar hezar leşkerên ji eşîra Malekşahî Çemzeyî, di nav wan de sed siwarên navdar ji eşîra Malekşahî Çemzeyî û sed çekdarên mêşhingiv ji eşîra Malekşahî Çemzeyî (ku piştre bi mêrxasiya xwe û bikaranîna kulm û mêşan hatin naskirin. di vî şerî de û şerên wan ên berê yên bi êrişkerên Osmanî re, ew bi navê eşîrên Garzdînvend hatin nasîn, ku ev eşîretên Xemîs, Kazim Beg, Neqî, Husên Beg, Rustem Beg, Melgeh, Şekarbeg û Xudadad) û sê hezar û heşt sed peya di bin destê fermandariya &quot;Pehlan Mûsa&quot; li ser serê leşkerê îranê.wan kirin. Ji bo naskirina vê rûmetê, rolyefên van mêrxasên hanê li Baxçeya Nazar a Şîrazê û Muzexaneya Parsê hatine parastin.   &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره 502، یکشنبه 28 اردیبهشت 1393، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶. ص 29.&lt;/ref&gt;  Mezinên sipî û mezinên êla Malekşahiyan wiha vedibêjin: Şervanên Garzdînwendê di vî şerî de şer kirine. Tê gotin ku di vî şerî de zêdetirî sîh birîndar li ser laşê têkoşer Mûsa Xemîs hebûye, lê vî şervanê Reşîd di qada şer de gav paşde neavêtiye. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot; /&gt; Piştî derbeya leşkerî ya sala 1332’an a Rojî, Hac Feramerz Esadî li gorî belgeya hejmar 566 a roja 13’ê Hezîrana sala 1335’an a Rojî, ev erd li ser navê xwe tomar kiribûn. Lê piştî şoreşê ev zevî ji aliyê Rêveberiya Çavkaniyên Xwezayî ya Parêzgeha Îlamê ve bê sedemek yasayî hatin desteserkirin û radestî kesên din hatin kirin. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt;

=== Destanên Kurdî yên girêdayî Fetihnameyê ===
  

== pirsên girêdayî ==

* Hac Faramarz Esadi
* Şerê Îran-Osmanî (1821-1823)
* [[Kurd|gel kir]]
* [[Îlam (parêzgeh)|parêzgeha Îlamê]]

== Not ==
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;

== Peyvnot ==
{{Çavkanî|۲}}

* مهدی استرآبادی، میرزا محمد (۱۳۹۱). جهانگشای نادری. تهران: انتشارات دنیای کتاب. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۴۶۲۴-۴-۴.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سپهر، محمد تقی لسان الملک (۱۳۷۷). ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه) به اهتمام جمشید کیانفر. اول. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۸۵-۱.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* رفعتی، رستم (۱۳۸۶)، انساب شهری و عشایری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۳۷۲-۶۱-۹&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* عالم آرای نادری. محمد کاظم مروی. جلد۲، تهران: نشر علم، ۱۳۶۹.
* محمدزاده، عباس (۱۳۹۰)، قیام ایلام در عصر رضا شاه، ایلام: انتشارات زانا، شابک ۹۶۴-۷۴۹۴-۴۸-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* الفیلی، نجم سلمان مهدی (۲۰۰۹)، الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی، اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه. رضا شعبانی. جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹.
* شمیم، علی اصغر (۱۳۸۴)، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: انتشارات مدبر، شابک ۹۶۴-۹۰۴۹۲-۲-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰.
* هدایت، رضا قلی خان (۱۳۸۰)، تاریخ روضه الصفای ناصری، تهران: انتشارات اساطیر، شابک ۹۶۴-۳۳۱-۰۹۹-X&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام. علیرضا اسدی. فصل نامه آموزش تاریخ.
* بدلیسی، شرف الدین بن شمس الدین (۱۳۷۷). شرفنامه. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۵۹-۲.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سیاحتنامه. [[Ewliya Çelebî|اولیاء چلبی]]. ترجمه فاروق کیخسروی. ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴.
* مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹.
* تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش اول و دوم. علیرضا اسدی. هفته‌نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۲ و ۵۰۳ یکشنبه ۲۸ اردیبهشت و یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳.
* واژه ملکشاهی در لغتنامه دهخدا.
* ایل ملکشاهی. هفته‌نامه «صدای ملت»، شماره ۱۷۳(۱۶ شهریور ۸۷).
[[Kategorî:Faris]]
[[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]]
[[Kategorî:Desthilatdarên kurd]]
[[Kategorî:Îlam (parêzgeh)]]</text>
      <sha1>pvppk059ldv57w8w8w0c03nx921pwg7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094402</id>
      <parentid>1094398</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:56:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>83.120.170.238</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32529" xml:space="preserve">'''Pehlewanê Mûsa Xemîs Garzdînwend ku bi Pehlewanê Garzdînwend''' '''tê''' naskirin, yekem pehlevan  [[Îran|Îranê]] û yek ji behlevanên  bi nîşana pehlevanîya Îranê di serdema Feth Elî Şahê Qacar de bû , yekem pehlevanê naskirî di serdema [[Xanedana Qacaran|Qacaran de,]]   ser eşîra Malikşahî û fermandarê artêşa Îranê di şerê bi [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî re]] bû. &lt;ref name=&quot;ion.ir&quot; /&gt;  &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;علیرضا اسدی. فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ. دوره چهاردهم، 1393.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceB&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره ۵۰۲، یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340.&lt;/ref&gt;             ] ]

== malbat ==
pehlevan  Mûsa Xemîs Garzdînwendî kurê Emîr Xemîs kurê Şeh Mîr e. Ev malbat bi eslê xwe ji neviyên emîrê kurd Melikşah Çemşgezk e.    Li gor nivîsarên [[ewliya Çelebî]] di [[Seyahatname|seyahatname a ewliya Çelebî]] de, ew bi [[Cemşîd]], şahê efsanewî yê Îranê ve girêdayî ne di vegotinekê de jî neviyên Sultan Melik Şah têne hesibandin. &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص163&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;اولیاء چلبی. سیاحتنامه. ترجمه فاروق کیخسروی. جلد۲، ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴، ص222&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشاری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340-341.&lt;/ref&gt; [[Şerefxanê Bidlîsî]], nivîskarê [[Şerefname|Şerefnameyê]] û Îslam Xerabî El-Ebasî, jînenasê Misrî, vê malbatê ji neviyên [[Ebas bin Ebdulmutelib|Ebbas bin Ebdulmuttelib]] apê [[Muhemmed|Muhemmedê]] [[Pêxember|Pêxemberê]] [[Îslam|Îslamê]] ku ji [[Haşimî|Benî haşim]] bû, dihesibînin. .  &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص162.&lt;/ref&gt; Cefer Xital û Haşim Tebatebaî nîjada wê ji  [[Elam|Elama kevnar]] dihesibînin.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt;

Ew beşeke girîng ji malbata Melikşahî ne û bapîrê wan “Şah Mîr” e, piştî wî şazdeh nifş hene, yê dawî jî Şîh Mîr (Şah Mîr) yek ji mîrên serdema Sefevîyan e. Zarokên wan bi navên: Xemîs, Kazim Beg, Husên Beg, Neqî, Nezar Beg, Şeker Beg, Xwedadad, Rusgeh (Rustem Beg) û Melgeh bûn ku bi heman navan êl ava kirine û Xemîs bavê Pehlevan Mûsa bû mezinê birayan.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; 

=== zarokên xemîs ===
Pehlevan '''Mûsa Xemîs Gorzdînwend''' : Ji malbatên Asadî, Daraxanî, Reşîdpûr, Kemrî, Rehgûnî, Pervas pêk tên. Feramerz Esedî serokê eşîra Melekşahîyan e û mîrê Piştkuhê jî ji vê malbatê ye. Ew li [[Melekşahî (navçe)|bajarê]] Melekşahî, bajarên Arkvaz, [[Îlam]], [[Sine]], [[Tehran]] û hejmareke zêde ji wan li [[Iraq]], û Nîvgirava [[Skandînavya]] û [[Almanya]] dijîn. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

'''Pehlevan Melêgeh Xemîs''' : Ji malbatên BaqirXan, Mihemed Elî Xan û Elî Mihemed Xan pêk hatîye û li bajarên Erkûvaz, [[Îlam (parêzgeh)|Îlam]], [[Tehran]] û gelek bajarên din ên welatê [[Iraq|Iraqê]] dijîn. Namdar, Şehbaz, Şîrxan, Sahab û Abbas Azîzîyan ji vê eşîrê ne. Malbatên Rehîmî, Ezîziyan, Mîrzayî û Tab ji vê malbatê ne. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

== Xemîs Şah Mîr, serokê serhildana eşîrên fîlî ên Pûştkuhê ==
Di dawiya dewra Efşarîyeyê û [[Xanedana Zendan|Zendîyeyê]] de, &quot;Xemîs&quot; serokê eşîra Melekşahiyan û kurê mezin ê Şah Mîr, ji ber hêza xwe ya bedenî (mucîzevî) a awarte di nav birayan de navdar bû . walî ÎsmaîlXan mîrê roristan u îlama niha ew wek fermandarekî leşkerî tayîn kir û Hesen Xan mîr neviyê xwe şand cem wî ku serhildana eşîra Maliman (Mal Hûman) bitepisîne. Herwiha Xemîs mirovekî dilrehm û xêrxwaz bû û piştî tepeserkirina serhildana eşîra Malîman (Mal Hûman) nehişt ku “Xorge” kurê serokê eşîra Malîman (Mal Hûman) bê kuştin. û ew ji mirinê xilas kir. Di vê heyamê de Xemîs serokê eşîra Malekşahî ya Çemzî bû.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;دست نوشته‌های عشیره مالیمان، نسخه خطی: صص8-10.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶: صص 335-343.&lt;/ref&gt;

Di dawiya serdema [[Nadir Şah|Nadir Şahê Efşar de]], Xemîs – serokê êla Melekşahiyan – ji ber barê giran ê bacê yê [[Nadir Şah|Nadir Şah Efşar]] serîhilda û pêşengiya serhildana [[Feylî|eşîrên fîlan]] kir.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; Di pirtûka dîroka Naderî ya bi navê cehangoşa de wiha tê gotin; Komek ji serokên eşîra Fîlî [bi serokatiya eşîra Malkşahî , Xemîs Şah Mîr], nêzîkî bîst bacgirên Nadir Şah kuştin, û dema ku eşîrên din ji vê kiryara Malişahîyan agahdar bûn, ewan jî bacgirên xwe kuştin. &lt;ref&gt;میرزا محمد مهدی استرآبادی، تاریخ جهانگشای نادری، نسخه خطی مصور متعلق به 1171 ه‍.ق با مقدمهٔ عبدالعلی ادیب پورمند. تهران: انتشارات سروش و نگار، 1370. ص402.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رضا شعبانی. تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹. ص109.&lt;/ref&gt; Mervî di Araî Naderî de li ser vê mijarê wiha dibêje: ji ber ku destpêkirina tundiyê û siyasetê gihîştiye sînorê tundiyê, komek ji serokên eşîra Filî [Il Malekşahi û di serî de Xemîs Şah Mîr] li hev kirin, bi qasî 20 bacgirên devleta [[Nadir Şah|Naderşah]] kuştin Gava eşîrên din ew tevger dîtin, hma her kesî jî bacgirên xwe kuştin, ew jî tevlî civata navborî bûn.  &lt;ref&gt;محمد کاظم مروی، عالم آرای نادری، جلد3، تهران: نشر علم، 1369. ص937.&lt;/ref&gt;
[[Wêne:Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|girêdan=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg/220px-Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|rast|thumb| Fermana padîşahiyê ya herî bilind a mîr Mihemed Elî Mîrza Devletşah û Feth Alî şah Qacar di derbara serokatîya Melekşahî ya Pehlevan Mûsa Xemîs &lt;ref group=&quot;یادداشت&quot;&gt;'''[[عالیجاه]]''' بالاترین مقام رسمی کشوری از دوره [[صفویه]] به بعد بوده‌است.&lt;/ref&gt;   di Nivîstok belgeyê de hatiye gotin. eşîra Malkşahî û eşîrên din ên xûrdê Kobê (Hordeh Ko an jî eşîrên bi nifûsa kêmtir) ji niha û pê ve biryar hatîyê danîn ku hemî Toşmal, Kedxwed, mezin û şêniyên eşîrên Çemzî yên eşîra Malkşahiyan û her weha eşîrên din ên dêhKub ( Hordeh Ku an eşîrên ku nifûsa wan kêm in) alîcah tûşmal Mûsa ji hemû Tûşmalên din bilindtir dihesibînin, gotin û şîretên wî, nemaze hukm û erkên bacê binpê nekin û hukm û erkên wî j bo xwe pêwîst bibînin û mecbûr in ku wan bi cih bînin. fermanên alîcah Tuşemal Mûsa wek binpêkirina fermanên Mîr û Şah Qacar e ye . Dîroka belgeyê 1222 Hîcrî wek 1185 rojî ye]]

== Fatehname ==
Ev zevî bi rûbera 36.000 hektar milkê bav û kalên Hac Fermerz Esedî bûn, ku ji aliyê Feth Elî Şahê Qacarî ve û bi îmzeya Mîr Mihemed Elî Mîrza Dolatşah, kurê mezin ê Şah hatiye îmzekirin. Namah di nav mezinên malbata Malikşahiyan de), &lt;ref&gt;قیام ایلام در عصر رضا شاه. عباس محمدزاده. ایلام: انتشارات زانا، 1389. چاپ دوم. ص 28&lt;/ref&gt; Di tarîxa Zul-Hicayê sala 1236 Hicrî ya ku li gorî sala 1199 Hicrî de ji ber mêrxasiya malbata Malikşahiyan di şerê bi êrişkerên Osmanî re û dagirkirina [[Silêmanî (bajar)|Silêmanî]], Zor û [[Mûsil|Mûsilê]] de., [[Kerkûk]] û [[Semara|Samerra]] û dorpêçkirina [[Bexda|Bexdayê]] ji bajarên [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî]] ji qehreman Mûsa Xemîs Ced Bozor Hac Faramerz Esedî û Îl Malekşahî re hat dayîn. Hêjayî gotinê ye ku mezinên êla Malkşahî guhên rastê yên hemû girtiyên artêşa Osmanî jêkirin û xistin kefa wan a rastê û şandin paytextê.   &lt;ref&gt;تاریخ روضه الصفای ناصری، هدایت، رضا قلی خان. جلد 9، تهران: انتشارات اساطیر، 1380. ص7780.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایران در دوره سلطنت قاجار. علی اصغر شمیم. تهران: انتشارات مدبر، ۱۳۷۵. صص118-119.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380. ص100.&lt;/ref&gt;  Di vî şerî de çar hezar leşkerên ji eşîra Malekşahî Çemzeyî, di nav wan de sed siwarên navdar ji eşîra Malekşahî Çemzeyî û sed çekdarên mêşhingiv ji eşîra Malekşahî Çemzeyî (ku piştre bi mêrxasiya xwe û bikaranîna kulm û mêşan hatin naskirin. di vî şerî de û şerên wan ên berê yên bi êrişkerên Osmanî re, ew bi navê eşîrên Garzdînvend hatin nasîn, ku ev eşîretên Xemîs, Kazim Beg, Neqî, Husên Beg, Rustem Beg, Melgeh, Şekarbeg û Xudadad) û sê hezar û heşt sed peya di bin destê fermandariya &quot;Pehlan Mûsa&quot; li ser serê leşkerê îranê.wan kirin. Ji bo naskirina vê rûmetê, rolyefên van mêrxasên hanê li Baxçeya Nazar a Şîrazê û Muzexaneya Parsê hatine parastin.   &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره 502، یکشنبه 28 اردیبهشت 1393، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶. ص 29.&lt;/ref&gt;  Mezinên sipî û mezinên êla Malekşahiyan wiha vedibêjin: Şervanên Garzdînwendê di vî şerî de şer kirine. Tê gotin ku di vî şerî de zêdetirî sîh birîndar li ser laşê têkoşer Mûsa Xemîs hebûye, lê vî şervanê Reşîd di qada şer de gav paşde neavêtiye. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot; /&gt; Piştî derbeya leşkerî ya sala 1332’an a Rojî, Hac Feramerz Esadî li gorî belgeya hejmar 566 a roja 13’ê Hezîrana sala 1335’an a Rojî, ev erd li ser navê xwe tomar kiribûn. Lê piştî şoreşê ev zevî ji aliyê Rêveberiya Çavkaniyên Xwezayî ya Parêzgeha Îlamê ve bê sedemek yasayî hatin desteserkirin û radestî kesên din hatin kirin. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt;

=== Destanên Kurdî yên girêdayî Fetihnameyê ===
  

== pirsên girêdayî ==

* Hac Faramarz Esadi
* Şerê Îran-Osmanî (1821-1823)
* [[Kurd|gel kir]]
* [[Îlam (parêzgeh)|parêzgeha Îlamê]]

== Not ==
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;

== Peyvnot ==
{{Çavkanî|۲}}

* مهدی استرآبادی، میرزا محمد (۱۳۹۱). جهانگشای نادری. تهران: انتشارات دنیای کتاب. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۴۶۲۴-۴-۴.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سپهر، محمد تقی لسان الملک (۱۳۷۷). ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه) به اهتمام جمشید کیانفر. اول. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۸۵-۱.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* رفعتی، رستم (۱۳۸۶)، انساب شهری و عشایری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۳۷۲-۶۱-۹&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* عالم آرای نادری. محمد کاظم مروی. جلد۲، تهران: نشر علم، ۱۳۶۹.
* محمدزاده، عباس (۱۳۹۰)، قیام ایلام در عصر رضا شاه، ایلام: انتشارات زانا، شابک ۹۶۴-۷۴۹۴-۴۸-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* الفیلی، نجم سلمان مهدی (۲۰۰۹)، الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی، اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه. رضا شعبانی. جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹.
* شمیم، علی اصغر (۱۳۸۴)، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: انتشارات مدبر، شابک ۹۶۴-۹۰۴۹۲-۲-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰.
* هدایت، رضا قلی خان (۱۳۸۰)، تاریخ روضه الصفای ناصری، تهران: انتشارات اساطیر، شابک ۹۶۴-۳۳۱-۰۹۹-X&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام. علیرضا اسدی. فصل نامه آموزش تاریخ.
* بدلیسی، شرف الدین بن شمس الدین (۱۳۷۷). شرفنامه. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۵۹-۲.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سیاحتنامه. [[Ewliya Çelebî|اولیاء چلبی]]. ترجمه فاروق کیخسروی. ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴.
* مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹.
* تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش اول و دوم. علیرضا اسدی. هفته‌نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۲ و ۵۰۳ یکشنبه ۲۸ اردیبهشت و یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳.
* واژه ملکشاهی در لغتنامه دهخدا.
* ایل ملکشاهی. هفته‌نامه «صدای ملت»، شماره ۱۷۳(۱۶ شهریور ۸۷).
[[Kategorî:Faris]]
[[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]]
[[Kategorî:Desthilatdarên kurd]]
[[Kategorî:Îlam (parêzgeh)]]</text>
      <sha1>7won74wcuwsibf8lnmw367nciqjvpav</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1094403</id>
      <parentid>1094402</parentid>
      <timestamp>2022-08-04T08:58:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>83.120.170.238</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32556" xml:space="preserve">'''Pehlewanê Mûsa Xemîs Garzdînwend ku bi Pehlewanê Garzdînwend''' '''tê''' naskirin, yekem pehlevan  [[Îran|Îranê]] û yek ji behlevanên  bi nîşana pehlevanîya Îranê di serdema Feth Elî Şahê Qacar de bû , yekem pehlevanê naskirî di serdema [[Xanedana Qacaran|Qacaran de,]] kû bi eslê xwe kurd bu ,   ser eşîra Malikşahî û fermandarê artêşa Îranê di şerê bi [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî re]] bû. &lt;ref name=&quot;ion.ir&quot; /&gt;  &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;علیرضا اسدی. فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ. دوره چهاردهم، 1393.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceB&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره ۵۰۲، یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340.&lt;/ref&gt;             ] ]

== malbat ==
pehlevan  Mûsa Xemîs Garzdînwendî kurê Emîr Xemîs kurê Şeh Mîr e. Ev malbat bi eslê xwe ji neviyên emîrê kurd Melikşah Çemşgezk e.    Li gor nivîsarên [[ewliya Çelebî]] di [[Seyahatname|seyahatname a ewliya Çelebî]] de, ew bi [[Cemşîd]], şahê efsanewî yê Îranê ve girêdayî ne di vegotinekê de jî neviyên Sultan Melik Şah têne hesibandin. &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص163&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;اولیاء چلبی. سیاحتنامه. ترجمه فاروق کیخسروی. جلد۲، ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴، ص222&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشاری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، ص340-341.&lt;/ref&gt; [[Şerefxanê Bidlîsî]], nivîskarê [[Şerefname|Şerefnameyê]] û Îslam Xerabî El-Ebasî, jînenasê Misrî, vê malbatê ji neviyên [[Ebas bin Ebdulmutelib|Ebbas bin Ebdulmuttelib]] apê [[Muhemmed|Muhemmedê]] [[Pêxember|Pêxemberê]] [[Îslam|Îslamê]] ku ji [[Haşimî|Benî haşim]] bû, dihesibînin. .  &lt;ref&gt;بدلیسی، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1377، ص162.&lt;/ref&gt; Cefer Xital û Haşim Tebatebaî nîjada wê ji  [[Elam|Elama kevnar]] dihesibînin.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt;

Ew beşeke girîng ji malbata Melikşahî ne û bapîrê wan “Şah Mîr” e, piştî wî şazdeh nifş hene, yê dawî jî Şîh Mîr (Şah Mîr) yek ji mîrên serdema Sefevîyan e. Zarokên wan bi navên: Xemîs, Kazim Beg, Husên Beg, Neqî, Nezar Beg, Şeker Beg, Xwedadad, Rusgeh (Rustem Beg) û Melgeh bûn ku bi heman navan êl ava kirine û Xemîs bavê Pehlevan Mûsa bû mezinê birayan.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; 

=== zarokên xemîs ===
Pehlevan '''Mûsa Xemîs Gorzdînwend''' : Ji malbatên Asadî, Daraxanî, Reşîdpûr, Kemrî, Rehgûnî, Pervas pêk tên. Feramerz Esedî serokê eşîra Melekşahîyan e û mîrê Piştkuhê jî ji vê malbatê ye. Ew li [[Melekşahî (navçe)|bajarê]] Melekşahî, bajarên Arkvaz, [[Îlam]], [[Sine]], [[Tehran]] û hejmareke zêde ji wan li [[Iraq]], û Nîvgirava [[Skandînavya]] û [[Almanya]] dijîn. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

'''Pehlevan Melêgeh Xemîs''' : Ji malbatên BaqirXan, Mihemed Elî Xan û Elî Mihemed Xan pêk hatîye û li bajarên Erkûvaz, [[Îlam (parêzgeh)|Îlam]], [[Tehran]] û gelek bajarên din ên welatê [[Iraq|Iraqê]] dijîn. Namdar, Şehbaz, Şîrxan, Sahab û Abbas Azîzîyan ji vê eşîrê ne. Malbatên Rehîmî, Ezîziyan, Mîrzayî û Tab ji vê malbatê ne. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef2&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، 1386، صص335-343.&lt;/ref&gt;

== Xemîs Şah Mîr, serokê serhildana eşîrên fîlî ên Pûştkuhê ==
Di dawiya dewra Efşarîyeyê û [[Xanedana Zendan|Zendîyeyê]] de, &quot;Xemîs&quot; serokê eşîra Melekşahiyan û kurê mezin ê Şah Mîr, ji ber hêza xwe ya bedenî (mucîzevî) a awarte di nav birayan de navdar bû . walî ÎsmaîlXan mîrê roristan u îlama niha ew wek fermandarekî leşkerî tayîn kir û Hesen Xan mîr neviyê xwe şand cem wî ku serhildana eşîra Maliman (Mal Hûman) bitepisîne. Herwiha Xemîs mirovekî dilrehm û xêrxwaz bû û piştî tepeserkirina serhildana eşîra Malîman (Mal Hûman) nehişt ku “Xorge” kurê serokê eşîra Malîman (Mal Hûman) bê kuştin. û ew ji mirinê xilas kir. Di vê heyamê de Xemîs serokê eşîra Malekşahî ya Çemzî bû.  &lt;ref name=&quot;ReferenceC&quot;&gt;مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹، صص 286- 293.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef5&quot;&gt;نجم سلمان مهدی الفیلی. الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی. اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر، 2009، ص 165&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;دست نوشته‌های عشیره مالیمان، نسخه خطی: صص8-10.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رستم رفعتی، انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶: صص 335-343.&lt;/ref&gt;

Di dawiya serdema [[Nadir Şah|Nadir Şahê Efşar de]], Xemîs – serokê êla Melekşahiyan – ji ber barê giran ê bacê yê [[Nadir Şah|Nadir Şah Efşar]] serîhilda û pêşengiya serhildana [[Feylî|eşîrên fîlan]] kir.  &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;علیرضا اسدی، فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام، فصل نامه آموزش تاریخ.&lt;/ref&gt; Di pirtûka dîroka Naderî ya bi navê cehangoşa de wiha tê gotin; Komek ji serokên eşîra Fîlî [bi serokatiya eşîra Malkşahî , Xemîs Şah Mîr], nêzîkî bîst bacgirên Nadir Şah kuştin, û dema ku eşîrên din ji vê kiryara Malişahîyan agahdar bûn, ewan jî bacgirên xwe kuştin. &lt;ref&gt;میرزا محمد مهدی استرآبادی، تاریخ جهانگشای نادری، نسخه خطی مصور متعلق به 1171 ه‍.ق با مقدمهٔ عبدالعلی ادیب پورمند. تهران: انتشارات سروش و نگار، 1370. ص402.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;رضا شعبانی. تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹. ص109.&lt;/ref&gt; Mervî di Araî Naderî de li ser vê mijarê wiha dibêje: ji ber ku destpêkirina tundiyê û siyasetê gihîştiye sînorê tundiyê, komek ji serokên eşîra Filî [Il Malekşahi û di serî de Xemîs Şah Mîr] li hev kirin, bi qasî 20 bacgirên devleta [[Nadir Şah|Naderşah]] kuştin Gava eşîrên din ew tevger dîtin, hma her kesî jî bacgirên xwe kuştin, ew jî tevlî civata navborî bûn.  &lt;ref&gt;محمد کاظم مروی، عالم آرای نادری، جلد3، تهران: نشر علم، 1369. ص937.&lt;/ref&gt;
[[Wêne:Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|girêdan=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg/220px-Hokm_Ali_Mosa_Khamis.jpg|rast|thumb| Fermana padîşahiyê ya herî bilind a mîr Mihemed Elî Mîrza Devletşah û Feth Alî şah Qacar di derbara serokatîya Melekşahî ya Pehlevan Mûsa Xemîs &lt;ref group=&quot;یادداشت&quot;&gt;'''[[عالیجاه]]''' بالاترین مقام رسمی کشوری از دوره [[صفویه]] به بعد بوده‌است.&lt;/ref&gt;   di Nivîstok belgeyê de hatiye gotin. eşîra Malkşahî û eşîrên din ên xûrdê Kobê (Hordeh Ko an jî eşîrên bi nifûsa kêmtir) ji niha û pê ve biryar hatîyê danîn ku hemî Toşmal, Kedxwed, mezin û şêniyên eşîrên Çemzî yên eşîra Malkşahiyan û her weha eşîrên din ên dêhKub ( Hordeh Ku an eşîrên ku nifûsa wan kêm in) alîcah tûşmal Mûsa ji hemû Tûşmalên din bilindtir dihesibînin, gotin û şîretên wî, nemaze hukm û erkên bacê binpê nekin û hukm û erkên wî j bo xwe pêwîst bibînin û mecbûr in ku wan bi cih bînin. fermanên alîcah Tuşemal Mûsa wek binpêkirina fermanên Mîr û Şah Qacar e ye . Dîroka belgeyê 1222 Hîcrî wek 1185 rojî ye]]

== Fatehname ==
Ev zevî bi rûbera 36.000 hektar milkê bav û kalên Hac Fermerz Esedî bûn, ku ji aliyê Feth Elî Şahê Qacarî ve û bi îmzeya Mîr Mihemed Elî Mîrza Dolatşah, kurê mezin ê Şah hatiye îmzekirin. Namah di nav mezinên malbata Malikşahiyan de), &lt;ref&gt;قیام ایلام در عصر رضا شاه. عباس محمدزاده. ایلام: انتشارات زانا، 1389. چاپ دوم. ص 28&lt;/ref&gt; Di tarîxa Zul-Hicayê sala 1236 Hicrî ya ku li gorî sala 1199 Hicrî de ji ber mêrxasiya malbata Malikşahiyan di şerê bi êrişkerên Osmanî re û dagirkirina [[Silêmanî (bajar)|Silêmanî]], Zor û [[Mûsil|Mûsilê]] de., [[Kerkûk]] û [[Semara|Samerra]] û dorpêçkirina [[Bexda|Bexdayê]] ji bajarên [[Împeratoriya Osmanî|Împaratoriya Osmanî]] ji qehreman Mûsa Xemîs Ced Bozor Hac Faramerz Esedî û Îl Malekşahî re hat dayîn. Hêjayî gotinê ye ku mezinên êla Malkşahî guhên rastê yên hemû girtiyên artêşa Osmanî jêkirin û xistin kefa wan a rastê û şandin paytextê.   &lt;ref&gt;تاریخ روضه الصفای ناصری، هدایت، رضا قلی خان. جلد 9، تهران: انتشارات اساطیر، 1380. ص7780.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایران در دوره سلطنت قاجار. علی اصغر شمیم. تهران: انتشارات مدبر، ۱۳۷۵. صص118-119.&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380. ص100.&lt;/ref&gt;  Di vî şerî de çar hezar leşkerên ji eşîra Malekşahî Çemzeyî, di nav wan de sed siwarên navdar ji eşîra Malekşahî Çemzeyî û sed çekdarên mêşhingiv ji eşîra Malekşahî Çemzeyî (ku piştre bi mêrxasiya xwe û bikaranîna kulm û mêşan hatin naskirin. di vî şerî de û şerên wan ên berê yên bi êrişkerên Osmanî re, ew bi navê eşîrên Garzdînvend hatin nasîn, ku ev eşîretên Xemîs, Kazim Beg, Neqî, Husên Beg, Rustem Beg, Melgeh, Şekarbeg û Xudadad) û sê hezar û heşt sed peya di bin destê fermandariya &quot;Pehlan Mûsa&quot; li ser serê leşkerê îranê.wan kirin. Ji bo naskirina vê rûmetê, rolyefên van mêrxasên hanê li Baxçeya Nazar a Şîrazê û Muzexaneya Parsê hatine parastin.   &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot;&gt;علیرضا اسدی، تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. هفته نامه نجوا، سال سیزدهم، شماره 502، یکشنبه 28 اردیبهشت 1393، ص5.&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot;&gt;رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶. ص 29.&lt;/ref&gt;  Mezinên sipî û mezinên êla Malekşahiyan wiha vedibêjin: Şervanên Garzdînwendê di vî şerî de şer kirine. Tê gotin ku di vî şerî de zêdetirî sîh birîndar li ser laşê têkoşer Mûsa Xemîs hebûye, lê vî şervanê Reşîd di qada şer de gav paşde neavêtiye. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef6&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef3&quot; /&gt; Piştî derbeya leşkerî ya sala 1332’an a Rojî, Hac Feramerz Esadî li gorî belgeya hejmar 566 a roja 13’ê Hezîrana sala 1335’an a Rojî, ev erd li ser navê xwe tomar kiribûn. Lê piştî şoreşê ev zevî ji aliyê Rêveberiya Çavkaniyên Xwezayî ya Parêzgeha Îlamê ve bê sedemek yasayî hatin desteserkirin û radestî kesên din hatin kirin. &lt;ref name=&quot;ToolAutoGenRef4&quot;&gt;علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص5.&lt;/ref&gt;

=== Destanên Kurdî yên girêdayî Fetihnameyê ===
  

== pirsên girêdayî ==

* Hac Faramarz Esadi
* Şerê Îran-Osmanî (1821-1823)
* [[Kurd|gel kir]]
* [[Îlam (parêzgeh)|parêzgeha Îlamê]]

== Not ==
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;
&lt;references group=&quot;یادداشت&quot; /&gt;

== Peyvnot ==
{{Çavkanî|۲}}

* مهدی استرآبادی، میرزا محمد (۱۳۹۱). جهانگشای نادری. تهران: انتشارات دنیای کتاب. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۴۶۲۴-۴-۴.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سپهر، محمد تقی لسان الملک (۱۳۷۷). ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه) به اهتمام جمشید کیانفر. اول. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۸۵-۱.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* رفعتی، رستم (۱۳۸۶)، انساب شهری و عشایری استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۳۷۲-۶۱-۹&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* عالم آرای نادری. محمد کاظم مروی. جلد۲، تهران: نشر علم، ۱۳۶۹.
* محمدزاده، عباس (۱۳۹۰)، قیام ایلام در عصر رضا شاه، ایلام: انتشارات زانا، شابک ۹۶۴-۷۴۹۴-۴۸-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* الفیلی، نجم سلمان مهدی (۲۰۰۹)، الفیلیون؛ تاریخ، قبائل وانساب، فلکلور، تراث قومی، اربیل: دار ئاراس للطباعة والنشر&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه. رضا شعبانی. جلد۱، چاپ دوم، تهران: انتشارات نوین، ۱۳۶۹.
* شمیم، علی اصغر (۱۳۸۴)، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: انتشارات مدبر، شابک ۹۶۴-۹۰۴۹۲-۲-۳&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* ایلام و تمدن دیرینهٔ آن. ایرج افشار سیستانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰.
* هدایت، رضا قلی خان (۱۳۸۰)، تاریخ روضه الصفای ناصری، تهران: انتشارات اساطیر، شابک ۹۶۴-۳۳۱-۰۹۹-X&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* فتح نامه ایل ملکشاهی برگی زرین از تاریخ استان ایلام. علیرضا اسدی. فصل نامه آموزش تاریخ.
* بدلیسی، شرف الدین بن شمس الدین (۱۳۷۷). شرفنامه. تهران: انتشارات اساطیر. شابک ۹۶۴-۵۹۶۰-۵۹-۲.&lt;nowiki&gt;&lt;span class=&quot;mw-reference-text&quot; id=&quot;mw-reference-text-cite_note-ion.ir-1&quot;&gt;.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:&quot;\&quot;&quot;&quot;\&quot;&quot;&quot;'&quot;&quot;'&quot;}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url(&quot;//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png&quot;)no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;
* سیاحتنامه. [[Ewliya Çelebî|اولیاء چلبی]]. ترجمه فاروق کیخسروی. ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی، ۱۳۶۴.
* مجموعه آراء دربارهٔ ساکنان سرزمین پشتکوه ایلام، جعفر خیتال. ایلام:انتشارات فرهنگ، ۱۳۶۹.
* تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش اول و دوم. علیرضا اسدی. هفته‌نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۲ و ۵۰۳ یکشنبه ۲۸ اردیبهشت و یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳.
* واژه ملکشاهی در لغتنامه دهخدا.
* ایل ملکشاهی. هفته‌نامه «صدای ملت»، شماره ۱۷۳(۱۶ شهریور ۸۷).
[[Kategorî:Faris]]
[[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]]
[[Kategorî:Desthilatdarên kurd]]
[[Kategorî:Îlam (parêzgeh)]]</text>
      <sha1>b0qk5myvr7w8epmbn7l3xw80hpleugw</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>