Wîkîferheng kuwiktionary https://ku.wiktionary.org/wiki/Destp%C3%AAk MediaWiki 1.39.0-wmf.21 case-sensitive Medya Taybet Gotûbêj Bikarhêner Gotûbêja bikarhêner Wîkîferheng Gotûbêja Wîkîferhengê Wêne Gotûbêja wêneyî MediaWiki Gotûbêja MediaWiki Şablon Gotûbêja şablonê Alîkarî Gotûbêja alîkariyê Kategorî Gotûbêja kategoriyê Pêvek Gotûbêja pêvekê Nimînok Gotûbêja nimînokê Portal Gotûbêja portalê Tewandin Gotûbêja tewandinê Jinûvesazî Gotûbêja jinûvesaziyê TimedText TimedText talk Modul Gotûbêja modulê Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 3096 5084143 5081560 2022-07-26T00:57:09Z 2A02:908:5D0:A700:0:0:0:DC94 wikitext text/x-wiki Disoje == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-kurdî.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|kurdî|mê}} [[Wêne:Map of Kurds demography.png|thumb|250px|Deverên ku '''kurdî''' lê zimanê serekî ye.]] {{wp}} {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|ziman}} [[ziman|Zimanê]] [[kurd]]an, [[ziman]]ê [[kurd]] pê diaxivin.<br>([[ziman]]ek [[hindo-ewropî]] yê ji babika [[zimanên îranî]]) ==== Bi alfabeyên din ==== * kurdî-erebî: {{ku-Arab|[[کوردی]]}} ==== Jê ==== {{kol3|ku|cure=Jê |kurdî kirin<q:lêker> |kurdîkirin<q:navdêr> |kurdîkirî<q:rengdêr> |kurdîaxêv |kurdîaxêvî |kurdîaxiv |kurdîaxivî |kurdîpeyiv |kurdîpeyivî |kurdîzar |kurdîzarî |kurdîziman |kurdayetî |kurddost |kurddostî |kurdewar |kurdewarî |Kurdistan |kurdistanî |kurdînî |kurdîtî |kurdperwer |kurdperwerî }} ==== Etîmolojî ==== Ji {{paş|ku|kurd|-î}}. ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|kurmancî}} * {{g|ku|soranî}} * {{g|ku|zazakî}} * {{g|ku|hewramî}} * {{g|ku|feylî}} / {{g|ku|kelhurî}} * {{g|ku|lekî}} * {{g|ku|lûrî}} }} ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: {{g|ckb|کوردی|tr=kurdî}} * {{Z|zza}}: {{g|zza|Kurdkî}}, {{g|zza|Kirdaskî}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|eu}}: {{W|eu|kurduera}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|кю́рдски|tr=kjúrdski}} * {{Z|de}}: {{W|de|Kurdisch|nt}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|كردي|cuda=كُرْدِيّ|n|tr=kurdiyy}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|քրդերեն|tr=kʿrderen}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|کردی‎|tr=kordi}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|kurdi}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|kurde|n}} * {{Z|ka}}: {{W|ka|ქურთული|tr=kurtuli}} * {{Z|hi}}: {{W|hi|कुर्दी|m}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|Kurdisch}} * {{Z|he}}: {{W|he|כורדית|m}} * {{Z|en}}: {{W|en|Kurdish}} * {{Z|it}}: {{W|it|curdo|n}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|クルド語|tr=Kurudo-go}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|쿠르드어|tr=Kureudeu-eo}} * {{Z|nv}}: {{W|nv|Kʼóódii bizaad}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|ку́рдский|n|tr=kúrdskij}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|kurdiska}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|Kürtçe}} * {{Z|el}}: {{W|el|κουρδικά|tr=kourdiká}} {{werger-bin}} {{bend}} === Rengdêr === {{ku-tewîn-rd|kurdî}} {{rengdêr|ku}} # Tiştên bi zimanê kurdan. #: ''Stranên '''kurdî''', rojnameyên '''kurdî''''' # Tiştên [[kurd]]an. #: ''Aliyê '''kurdî''' di danûstandinan de'' # Mîna kurdan. ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Safî şemirand vexwar-i durdî</br>Manendê derê lisanê '''kurdî'''</br>Înaye nizam û intizamê'' {{memûzîn}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|eu}}: {{W|eu|kurduera}} * {{Z|be}}: {{W|be|Курдзкая|tr=Kurdzkaǎ}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|kurdski}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|Кюрдски|tr=Kǔrdski}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|Kurdský}} * {{Z|de}}: {{W|de|Kurdisch|nt}}, {{W|de|kurdische Sprache|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|كردية|cuda=كُرْدِيَّة|m}}, {{W|ar|كردي|cuda=كُرْدِيّ|n}} * {{Z|et}}: {{W|et|kurdi keel}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|کردی|tr=kordî}}, {{W|fa|زبان کردی}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|kurdi}}, {{W|fi|kurdin kieli}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|kurde}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|Koerdysk}} * {{Z|ka}}: {{W|fa|ქურთული|tr=kurduli}} * {{Z|hi}}: {{W|hi|कुर्दिश}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|Kurd}} * {{Z|he}}: {{W|he|כורדית|tr=ḵurḏīṯ}} * {{Z|id}}: {{W|id|Kurdi}} * {{Z|en}}: {{W|en|Kurdish}}, {{W|en|Kurd}} * {{Z|ga}}: {{W|ga|Coirdis}} * {{Z|it}}: {{W|it|curdo}} * {{Z|is}}: {{W|is|Kúrdíska}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|クルド|tr=Kurudo}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|Kurd}} * {{Z|ky}}: {{W|ky|Курд|tr=Qurd}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|쿠르드어|tr=Kuleudeueo}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|kurdski}} * {{Z|lv}}: {{W|lv|Kurdu}} * {{Z|lt}}: {{W|lt|Kurdiškai}} * {{Z|mdf}}: {{W|mdf|Курдонь|tr=Kurdonʹ}} * {{Z|no}}: {{W|no|Kurdisk}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|kurdyjski}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|curdo}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|Curdă}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|Курдский|tr=Kurdskiĭ}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|kurdski}} * {{Z|es}}: {{W|es|kurdo}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|kurdiska}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|Kürtçe}} * {{Z|uk}}: {{W|uk|Курдський}} (Kurdʹskiĭ) * {{Z|wa}}: {{W|wa|Kurdi}} * {{Z|el}}: {{W|el|Κουρδικά|tr=Kourdiká}} * {{Z|zza}}: {{W|zza|kurdkî}}, {{W|zza|kirdaskî}}, {{werger-bin}} fhuzq0p52oml0e4ki7i9b846v3md4cr 5084154 5084143 2022-07-26T02:46:18Z Ghybu 1393 Guhertoya 5084143 ya [[Special:Contributions/2A02:908:5D0:A700:0:0:0:DC94|2A02:908:5D0:A700:0:0:0:DC94]] ([[User talk:2A02:908:5D0:A700:0:0:0:DC94|gotûbêj]]) şûnde kir wikitext text/x-wiki {{bnr-h|kurdi}} == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-kurdî.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|kurdî|mê}} [[Wêne:Map of Kurds demography.png|thumb|250px|Deverên ku '''kurdî''' lê zimanê serekî ye.]] {{wp}} {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|ziman}} [[ziman|Zimanê]] [[kurd]]an, [[ziman]]ê [[kurd]] pê diaxivin.<br>([[ziman]]ek [[hindo-ewropî]] yê ji babika [[zimanên îranî]]) ==== Bi alfabeyên din ==== * kurdî-erebî: {{ku-Arab|[[کوردی]]}} ==== Jê ==== {{kol3|ku|cure=Jê |kurdî kirin<q:lêker> |kurdîkirin<q:navdêr> |kurdîkirî<q:rengdêr> |kurdîaxêv |kurdîaxêvî |kurdîaxiv |kurdîaxivî |kurdîpeyiv |kurdîpeyivî |kurdîzar |kurdîzarî |kurdîziman |kurdayetî |kurddost |kurddostî |kurdewar |kurdewarî |Kurdistan |kurdistanî |kurdînî |kurdîtî |kurdperwer |kurdperwerî }} ==== Etîmolojî ==== Ji {{paş|ku|kurd|-î}}. ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|kurmancî}} * {{g|ku|soranî}} * {{g|ku|zazakî}} * {{g|ku|hewramî}} * {{g|ku|feylî}} / {{g|ku|kelhurî}} * {{g|ku|lekî}} * {{g|ku|lûrî}} }} ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: {{g|ckb|کوردی|tr=kurdî}} * {{Z|zza}}: {{g|zza|Kurdkî}}, {{g|zza|Kirdaskî}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|eu}}: {{W|eu|kurduera}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|кю́рдски|tr=kjúrdski}} * {{Z|de}}: {{W|de|Kurdisch|nt}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|كردي|cuda=كُرْدِيّ|n|tr=kurdiyy}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|քրդերեն|tr=kʿrderen}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|کردی‎|tr=kordi}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|kurdi}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|kurde|n}} * {{Z|ka}}: {{W|ka|ქურთული|tr=kurtuli}} * {{Z|hi}}: {{W|hi|कुर्दी|m}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|Kurdisch}} * {{Z|he}}: {{W|he|כורדית|m}} * {{Z|en}}: {{W|en|Kurdish}} * {{Z|it}}: {{W|it|curdo|n}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|クルド語|tr=Kurudo-go}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|쿠르드어|tr=Kureudeu-eo}} * {{Z|nv}}: {{W|nv|Kʼóódii bizaad}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|ку́рдский|n|tr=kúrdskij}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|kurdiska}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|Kürtçe}} * {{Z|el}}: {{W|el|κουρδικά|tr=kourdiká}} {{werger-bin}} {{bend}} === Rengdêr === {{ku-tewîn-rd|kurdî}} {{rengdêr|ku}} # Tiştên bi zimanê kurdan. #: ''Stranên '''kurdî''', rojnameyên '''kurdî''''' # Tiştên [[kurd]]an. #: ''Aliyê '''kurdî''' di danûstandinan de'' # Mîna kurdan. ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Safî şemirand vexwar-i durdî</br>Manendê derê lisanê '''kurdî'''</br>Înaye nizam û intizamê'' {{memûzîn}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|eu}}: {{W|eu|kurduera}} * {{Z|be}}: {{W|be|Курдзкая|tr=Kurdzkaǎ}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|kurdski}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|Кюрдски|tr=Kǔrdski}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|Kurdský}} * {{Z|de}}: {{W|de|Kurdisch|nt}}, {{W|de|kurdische Sprache|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|كردية|cuda=كُرْدِيَّة|m}}, {{W|ar|كردي|cuda=كُرْدِيّ|n}} * {{Z|et}}: {{W|et|kurdi keel}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|کردی|tr=kordî}}, {{W|fa|زبان کردی}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|kurdi}}, {{W|fi|kurdin kieli}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|kurde}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|Koerdysk}} * {{Z|ka}}: {{W|fa|ქურთული|tr=kurduli}} * {{Z|hi}}: {{W|hi|कुर्दिश}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|Kurd}} * {{Z|he}}: {{W|he|כורדית|tr=ḵurḏīṯ}} * {{Z|id}}: {{W|id|Kurdi}} * {{Z|en}}: {{W|en|Kurdish}}, {{W|en|Kurd}} * {{Z|ga}}: {{W|ga|Coirdis}} * {{Z|it}}: {{W|it|curdo}} * {{Z|is}}: {{W|is|Kúrdíska}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|クルド|tr=Kurudo}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|Kurd}} * {{Z|ky}}: {{W|ky|Курд|tr=Qurd}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|쿠르드어|tr=Kuleudeueo}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|kurdski}} * {{Z|lv}}: {{W|lv|Kurdu}} * {{Z|lt}}: {{W|lt|Kurdiškai}} * {{Z|mdf}}: {{W|mdf|Курдонь|tr=Kurdonʹ}} * {{Z|no}}: {{W|no|Kurdisk}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|kurdyjski}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|curdo}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|Curdă}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|Курдский|tr=Kurdskiĭ}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|kurdski}} * {{Z|es}}: {{W|es|kurdo}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|kurdiska}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|Kürtçe}} * {{Z|uk}}: {{W|uk|Курдський}} (Kurdʹskiĭ) * {{Z|wa}}: {{W|wa|Kurdi}} * {{Z|el}}: {{W|el|Κουρδικά|tr=Kourdiká}} * {{Z|zza}}: {{W|zza|kurdkî}}, {{W|zza|kirdaskî}}, {{werger-bin}} rojt2sn1cvh32sbxdyo8ybml91cbfxd 0 3323 5084101 4853089 2022-07-25T15:34:19Z Ghybu 1393 /* {{ziman|ku}} */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=n}} # {{guherto|ku|stû}} lxh8ji85uem3k0jdbtc1u7ui6j5qner 0 4529 5084185 5023204 2022-07-26T05:25:05Z Ghybu 1393 /* Rengdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{ku-kîte}} * {{beşavend|ku|ɪn}} === Rengdêr === {{rengdêr|ku}}, {{k-ya nerm}} # [[kurt]], [[qut]], [[quse]], [[ne]] [[dirêj]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, '''kin''' qayîm û kevnar her babet hebûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Dijmane ==== * [[dirêj]] ==== Bide ber ==== * [[kan]] * [[kîn]] * [[kon]] * [[kun]] ==== Jê ==== {{stûn| * [[bejnkin]] * [[bejnkinî]] * [[kinahî]] * [[kinasî]] * [[kinatî]] * [[kinik]] * [[kinikî]] * [[kinî]] * [[kinîtî]] * [[kintî]] * {{mj|lêker}} [[kin bûn]] * {{mj|lêker}} [[kin kirin]] * {{mj|navdêr}} [[kinbûn]] * {{mj|navdêr}} [[kinkirin]] * {{mj|rengdêr}} [[kinbûyî]] * {{mj|rengdêr}} [[kinkirî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha zazakî [[kilm]], [[elwîrî-wîderî]] {{ku-Arab|[[کله]]}} (kulê), ji {{ji|ira}} (bi taybetî [[bakur-rojavayî]]). ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: [[kurt]] * {{Z|zza}}: kin, [[kilm]] ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|kort}} * {{Z|da}}: {{W|da|kort}} * {{Z|de}}: {{W|de|kurz}} * {{Z|ar}}: [[قصير]] (qe'''s'''îr) * {{Z|eo}}: {{W|eo|mallonga}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|lyhyt}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|court}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|koart}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|goirid}}, {{W|gd|geàrr}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|kort}}, {{W|nl|kortstondig}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|alacsony}}, {{W|hu|rövid}} * {{Z|en}}: {{W|en|short}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|scort}} * {{Z|it}}: {{W|it|corto}} * {{Z|la}}: {{W|la|brevis}} * {{Z|ms}}: {{W|ms|pendek}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|koom}} * {{Z|no}}: {{W|no|kort}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kòrtiku}}, {{W|pap|kòrtiko}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|krótki}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|breve}}, {{W|pt|curto}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|scurt}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|syatu}} * {{Z|es}}: {{W|es|corto}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|-fupi}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gen}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|maiklì}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|kısa}} {{werger-bin}} === Formeke lêkerê === {{lêker|ku|form=erê}} # [[form]]ek e ji lêkera '''[[kirin]]'''ê #: ''Kerem '''kin'''! #: ''Hûn bi Xwedê '''kin'''!'' === Navdêr === {{navdêr|ku|z=n}} # (tiştên lixwekirinê) ''Baştir'': '''[[kinc]]''' == {{ziman|ckb}} == === Daçek === {{daçek|ckb|sc=Latn}} # [[nik]], [[cem]], [[dev]], [[bal]], [[ba]] ==== Etîmolojî ==== Hevreha kurmancî [[nik]]. == {{ziman|en}} == === Bilêvkirin === * {{deng|en|en-us-kin.ogg|Deng (DYA)}} === Navdêr === {{navdêr|en}} # [[xizm]], [[kesûkar]], [[mirov]], [[eqrebe]] == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[kîn]], [[mûd]] # [[rik]], [[gir]], [[kir]], [[kudûr]], [[qudret]] ctf1ew1c3vzvl3hh3pmuq1kwqfiwyl0 5084186 5084185 2022-07-26T05:28:06Z Ghybu 1393 /* Bide ber */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{ku-kîte}} * {{beşavend|ku|ɪn}} === Rengdêr === {{rengdêr|ku}}, {{k-ya nerm}} # [[kurt]], [[qut]], [[quse]], [[ne]] [[dirêj]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, '''kin''' qayîm û kevnar her babet hebûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Dijmane ==== * [[dirêj]] ==== Bide ber ==== {{stûn| * [[kan]] * [[kîn]] * [[kon]] * [[kun]] }} ==== Jê ==== {{stûn| * [[bejnkin]] * [[bejnkinî]] * [[kinahî]] * [[kinasî]] * [[kinatî]] * [[kinik]] * [[kinikî]] * [[kinî]] * [[kinîtî]] * [[kintî]] * {{mj|lêker}} [[kin bûn]] * {{mj|lêker}} [[kin kirin]] * {{mj|navdêr}} [[kinbûn]] * {{mj|navdêr}} [[kinkirin]] * {{mj|rengdêr}} [[kinbûyî]] * {{mj|rengdêr}} [[kinkirî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha zazakî [[kilm]], [[elwîrî-wîderî]] {{ku-Arab|[[کله]]}} (kulê), ji {{ji|ira}} (bi taybetî [[bakur-rojavayî]]). ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: [[kurt]] * {{Z|zza}}: kin, [[kilm]] ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|kort}} * {{Z|da}}: {{W|da|kort}} * {{Z|de}}: {{W|de|kurz}} * {{Z|ar}}: [[قصير]] (qe'''s'''îr) * {{Z|eo}}: {{W|eo|mallonga}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|lyhyt}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|court}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|koart}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|goirid}}, {{W|gd|geàrr}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|kort}}, {{W|nl|kortstondig}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|alacsony}}, {{W|hu|rövid}} * {{Z|en}}: {{W|en|short}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|scort}} * {{Z|it}}: {{W|it|corto}} * {{Z|la}}: {{W|la|brevis}} * {{Z|ms}}: {{W|ms|pendek}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|koom}} * {{Z|no}}: {{W|no|kort}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kòrtiku}}, {{W|pap|kòrtiko}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|krótki}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|breve}}, {{W|pt|curto}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|scurt}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|syatu}} * {{Z|es}}: {{W|es|corto}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|-fupi}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gen}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|maiklì}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|kısa}} {{werger-bin}} === Formeke lêkerê === {{lêker|ku|form=erê}} # [[form]]ek e ji lêkera '''[[kirin]]'''ê #: ''Kerem '''kin'''! #: ''Hûn bi Xwedê '''kin'''!'' === Navdêr === {{navdêr|ku|z=n}} # (tiştên lixwekirinê) ''Baştir'': '''[[kinc]]''' == {{ziman|ckb}} == === Daçek === {{daçek|ckb|sc=Latn}} # [[nik]], [[cem]], [[dev]], [[bal]], [[ba]] ==== Etîmolojî ==== Hevreha kurmancî [[nik]]. == {{ziman|en}} == === Bilêvkirin === * {{deng|en|en-us-kin.ogg|Deng (DYA)}} === Navdêr === {{navdêr|en}} # [[xizm]], [[kesûkar]], [[mirov]], [[eqrebe]] == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[kîn]], [[mûd]] # [[rik]], [[gir]], [[kir]], [[kudûr]], [[qudret]] d443oe9hieo9teaypb7vptsqrqylcei 0 6071 5084187 5082073 2022-07-26T05:42:38Z Ghybu 1393 /* Navdêr 1 */ jêder wikitext text/x-wiki {{bnr-h|dar|dar-|-dar}} == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{IPA|ku|/dʌːɾ/}} * {{kîte|dar}} === Navdêr 1 === {{ku-tewîn-nav|dar|mê}} [[Wêne:Birnbaum am Lerchenberg retouched.jpg|thumb|Darek (1)]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[riwek|Riwek]]eke bi[[kok]] anku [[qurm]] û [[çeq]] û [[pel]] û bi gelemperî çendîn [[metre]]yan [[dirêj]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin='''Dar''', '''dar''', '''dar'''… '''darên''' kevnar, '''darên''' bilind, '''darên''' stûgewrê, '''darên''' cûrbicûr… heta gund riya me her di nav daristanan re derbas dibû. Hê destên dijmin negihîştibûn van çiyan û daristanan.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # Her tiştê bi [[dirûv]]ê xwe dişibe daran #: {{mk|ku|'''Dara''' binemalê.}} #: "'''Dara''' sêvê". Ev (a) ya ku li ser bêjeya dar zêdebûyî hişt ku bêje şêweya xwe biguhere. Ev destnîşana morfolojî, ji bo zayenda mê ye û di warê mêjerê de, [[yekjimar|yekhejmar]] e (tak e). #* {{jêder|ku|jêgirtin="Nimûneya "'''darê''' min" ev guherîna bi (ê) yê dide xuyanîkirin ku nêr e û tak e. Îcar pirs, çawa dikare dar di eynî wextê de, nêr û mê be? Di haletê pêşiyê de mê ye û dar şîn e, di haletê duyê de, dar bi erkê şivê (şivik/ dara hişk) radibe, bi vê yekê em dibînin ku ne tinê guhartin di şêweyê de, çê bû her weha jî, di wateyê de.|Bavê Nazê: ''Ber bi zimanekî yekbûyî ve'', Gelavej.com, 7/2008}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|دار|sc=Arab|tr=-}} * kurdî-krîlî: [[дар]] ==== Bide ber ==== * {{g|ku|êzing}} * {{g|ku|teraş}} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|çeq}} * {{g|ku|çilû}} * {{g|ku|kok}} * {{g|ku|pel}} * {{g|ku|qurm}} * {{g|ku|qijik}} * {{g|ku|gulî}} }} ==== Jê ==== {{kol|ku|3|cure=Jê |dar [[birîn]] |dar [[çandin]] |dar [[şên]] bûn |dar [[şên]] kirin |darananas |darbahîv |darbir |darbirî |darçîn |darçînî |darfindeq |darfisteq |dargilyaz |dargûz |darhejîr |darhilû |darhinar |darî |darik |darîn |darîn |daristan |daristanî |darkoke |darkutik |darlîmon |darmijmij |darmoz |darnektar |darpirteqal |darqesp |darsêv |dartirî |darwîşne |darxox |darxurme |darzeytûn |spîndar }} ==== Qafiye ==== {{(}} * {{g|ku|ar}} * {{g|ku|bar}} * {{g|ku|car}} * {{g|ku|çar}} * {{g|ku|har}} * {{g|ku|jar}} * {{g|ku|kar}} * {{g|ku|lar}} * {{g|ku|mar}} * {{g|ku|nar}} * {{g|ku|par}} * {{g|ku|sar}} * {{g|ku|şar}} * {{g|ku|tar}} * {{g|ku|war}} * {{g|ku|xar}} * {{g|ku|yar}} * {{g|ku|zar}} {{)}} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|دار}}, [[kurdiya başûrî]] ''dar'', hewramî ''dar'', zazakî ''[[dare]]'', {{hv|fa|دار|tr=dar}}, {{hv|pal||dar|sc=Latn}}, hexamenişî [[𐎭𐎠𐎽𐎢𐎺]] (dārûv), avestayî [[𐬛𐬁𐬎𐬭𐬎‎]] (dāuru), {{hv|sa|दारु}} (dā́ru), hîtîtî [[𒋫𒊒]] (taru) û [[𒋫𒀀𒊒]] (tāru), latviyayî ''[[dar̂va]]'', lîtwanî ''[[dervà]]'', bulgarî [[дърво́ ]](dǎrvó), çekî [[dřevo]], {{hv|grc|δόρυ}} (dóry) û [[δρῦς]] (drỹs), rûsî/ukraynî [[де́рево]] (dérevo), albanî ''[[dru]]'', inglîziya kevn ''[[trēow]]'', inglîziya navîn ''[[treo]], [[tre]]'', inglîziya niha ''[[tree]]'', danmarkî ''[[træ]]'', norwecî ''[[tre]]'', swêdî ''[[trä]] / [[träd]]'', îrî ''[[dair]]''... hemû ji {{ji|ine-pro|ku|-}} ''*[[dóru]] (dar). Hevreha {{q|ku|durist}}. ;{{biçûk|Çavkanî: * {{Horn|r=157}} * {{Watkins|r=102}} * {{MacKenzie|r=138}} * {{Etymonline}} }} ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: dar, [[dirext]] * {{Z|sdh}}: dar * {{Z|lki}}: dar * {{Z|zza}}: {{W-|zza|dare|m}} * {{Z|hac}}: dar ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|abl}}: {{W--|abl|batang}} * {{Z|tpx}}: {{W--|tpx|ixi̱}} * {{Z|af}}: {{W+|af|boom}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|itto}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dru|n}}, {{W+|sq|pemë|m}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Baum|n}} * {{Z|roa-ang}}: {{W--|roa-ang|abre}} * {{Z|arp}}: {{W--|arp|hohóót}} * {{Z|rup}}: {{W--|rup|arbure}} * {{Z|ay}}: {{W-|ay|khoka}} * {{Z|ain}}: {{W--|ain|ニ|R=ni}} * {{Z|az}}: {{W+|az|ağac}} * {{Z|bm}}: {{W--|bm|yiri}} * {{Z|bdg}}: {{W--|bdg|fuudn}} * {{Z|bas}}: {{W--|bas|tá}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|zuhaitz}} * {{Z|ba}}: {{W--|ba|ағас}} * {{Z|bar}}: {{W--|bar|Baam|n}} * {{Z|be}}: {{W+|be|дрэва|tr=dreva}} * {{Z|bem}}: {{W--|bem|icimuti}}, {{W--|bem|omuti}}, {{W--|bem|omute}} * {{Z|bn}}: {{W-|bn|গাছ}} * {{Z|kvn}}: {{W--|kvn|sapi}} * {{Z|br}}: {{W+|br|gwez}}, {{W+|br|gwezenn|m}} ''singulatif'' * {{Z|bg}}: {{W+|bg|дърво|n|R=dərvo}} * {{Z|my}}: {{W+|my|သစ်|R=ŧiʔ}}, {{W+|my|သစ်ပင်|R=ŧiʔ.pin}} * {{Z|ckt}}: {{W--|ckt|уттуут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|strom|n}} * {{Z|ny}}: {{W--|ny|mtengo}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|树|R=shù}}, {{W+|zh|树|R=sō}} en dialecte du Sichuan, {{W+|zh|乔木|R=qiáomù}} * {{Z|cv}}: {{W--|cv|йывăç}} * {{Z|dak}}: {{W--|dak|čháŋ}} * {{Z|dmr}}: {{W--|dmr|ˈpohon}} * {{Z|da}}: {{W+|da|træ|nt}} * {{Z|dlg}}: {{W--|dlg|мас}} * {{Z|dbl}}: {{W--|dbl|yugu}} ''(nom de classe IV)'', {{W--|dbl|yuguɖaran}} ''duel'', {{W--|dbl|yugu-yugu}} {{p}} * {{Z|ar}}: {{W+|ar|شجر|m|R=šájar}} ''(collectif)'', {{W+|ar|شجرة|f|R=šájara}} ''(singulier)'' * {{Z|hy}}: {{W+|hy|ծառ|R=çar}} * {{Z|myv}}: {{W--|myv|чувто|R=chuvto}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|arbo}} * {{Z|et}}: {{W+|et|puu}} * {{Z|ee}}: {{W--|ee|ati}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|درخت|R=deræxt}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|træ}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|puu}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|arbre}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|beam}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|craobh|m}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|fidan}}, {{W--|gag|aaç}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|árbore}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|arbr}} * {{Z|got}}: {{W--|got|𐌱𐌰𐌲𐌼𐍃|R=bagms|n}} * {{Z|ats}}: {{W--|ats|ohóótʸ}} * {{Z|gu}}: {{W-|gu|વૃક્ષ}} * {{Z|ka}}: {{W+|ka|ხე|R=xe}} * {{Z|gn}}: {{W-|gn|yvyra}} * {{Z|ht}}: {{W--|ht|pyebwa}} * {{Z|ha}}: {{W-|ha|itace}} * {{Z|hi}}: {{W+|hi|पेड़|m|R= peṛa}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|boom|n}} * {{Z|id}}: {{W+|id|pohon}} * {{Z|en}}: {{W+|en|tree}} * {{Z|ang}}: {{W-|ang|treow}}, {{W-|ang|beam}}, {{W-|ang|wudu}} * {{Z|he}}: {{W+|he|עץ|m|R=‛ēts}} * {{Z|idi}}: {{W--|idi|lu}} * {{Z|io}}: {{W+|io|arboro|n}} * {{Z|ig}}: {{W--|ig|osịsị}} * {{Z|ilu}}: {{W--|ilu|ainiˈaka}} * {{Z|ia}}: {{W-|ia|arbore}} * {{Z|iu}}: {{W+|iu|ᓇᐹᖅᑐᖅ|tr=[[napaaqtuq]]}} * {{Z|ga}}: {{W+|ga|crann}} * {{Z|it}}: {{W+|it|albero|n}} * {{Z|is}}: {{W+|is|tré}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|木|R=ki}}, {{W+|ja|樹木|R=jumoku}} * {{Z|jv}}: {{W-|jv|wit}} * {{Z|kr}}: {{W--|kr|njidi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|терек}} * {{Z|csb}}: {{W-|csb|drzéwò|nt}}, {{W-|csb|drzéwiã}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|arbre|n}} * {{Z|qu}}: {{W-|qu|sacha}}, {{W-|qu|sachakuna}} {{p}} * {{Z|kg}}: {{W--|kg|nti}}, {{W--|kg|lunti}} * {{Z|ki}}: {{W--|ki|mũtĩ}} * {{Z|rw}}: {{W-|rw|ti}} (igiti) * {{Z|swb}}: {{W--|swb|mwiri}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|나무|R=namu}} * {{Z|avk}}: {{W--|avk|aal}} * {{Z|koy}}: {{W--|koy|ts’ebaa}} * {{Z|cr}}: {{W--|cr|ᒥᔥᑎᒄ}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|терек}} * {{Z|lkt}}: {{W--|lkt|čháŋ}} * {{Z|la}}: {{W+|la|arbor|m}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|koks}} * {{Z|lo}}: {{W+|lo|ຕົ້ນໄມ້|R=ton-mai}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|medis|n}} * {{Z|jbo}}: {{W-|jbo|tricu}} * {{Z|dtr}}: {{W--|dtr|puʼun}} * {{Z|lg}}: {{W--|lg|muti}} * {{Z|lb}}: {{W-|lb|Baam}} * {{Z|mk}}: {{W-|mk|дрво|tr=drvo}} * {{Z|mg}}: {{W+|mg|hazo}} * {{Z|ml}}: {{W+|ml|മരം|R=maram}} * {{Z|ms}}: {{W+|ms|pokok}} * {{Z|mt}}: {{W-|mt|siġra}} * {{Z|mnc}}: {{W--|mnc|moo|sc=Latn}} * {{Z|gv}}: {{W+|gv|billey}} * {{Z|mi}}: {{W-|mi|rākau}} * {{Z|mr}}: {{W-|mr|झाड|R=zhād}} * {{Z|yua}}: {{W--|yua|che’}} * {{Z|vmb}}: {{W--|vmb|jalay}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|fa}} * {{Z|tcf}}: {{W--|tcf|ixe̱}} * {{Z|mic}}: {{W--|mic|midis}} * {{Z|mn}}: {{W+|mn|мод}} * {{Z|cmg}}: {{W--|cmg|ᠮᠣᠳᠤ}} * {{Z|mos}}: {{W--|mos|tiiga}} * {{Z|umu}}: {{W--|umu|míhtukw}} * {{Z|nci}}: {{W+|nci|cuahuitl}} * {{Z|roa-oan}}: {{W--|roa-oan|arb}}, {{W--|roa-oan|arbor}} * {{Z|ne}}: {{W-|ne|रूख|tr=rūkha}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|агаш}} * {{Z|non}}: {{W--|non|tré}} * {{Z|crl}}: {{W--|crl|mishtikw}}, {{W--|crl|ᒥᐢᑎᐠ}} * {{Z|no}}: {{W+|no|tre|nt}} * {{Z|nov}}: {{W--|nov|arbre}} * {{Z|ann}}: {{W--|ann|uté}}, {{W--|ann|útè}} * {{Z|oj}}: {{W--|oj|mitig}} * {{Z|ojb}}: {{W--|ojb|mitig}}, {{W--|ojb|mitigoog}} {{p}} * {{Z|ojg}}: {{W--|ojg|mtig}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|arbre}}, {{W+|oc|aubre}}, {{W-|oc|àrber}} * {{Z|os}}: {{W--|os|бӕлас}} (bælas) * {{Z|otw}}: {{W--|otw|mtig}} * {{Z|oia}}: {{W--|oia|ete}}, {{W--|oia|ɛtɛˈʔara}} * {{Z|uz}}: {{W+|uz|daraxt}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|palo}}, {{W--|pap|palu}} * {{Z|pcd}}: {{W--|pcd|abe}}, {{W--|pcd|ape}}, {{W--|pcd|arbe}}, {{W--|pcd|ape}} * {{Z|myp}}: {{W--|myp|xií}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|drzewo|nt}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|árvore|m}} * {{Z|pim}}: {{W--|pim|meihtuc}} * {{Z|prg}}: {{W--|prg|garrin}} * {{Z|puj}}: {{W--|puj|puʼun}} * {{Z|pa}}: {{W-|pa|ਦਰੱਖ਼ਤ|R=daraḵḵẖt}}, {{W-|pa|ਪੇੜ|R=pēṛ}} * {{Z|kk}}: {{W+|kk|ағаш|tr=ağaş}} * {{Z|qya}}: {{W--|qya|alda}}, {{W--|qya|aldar}} {{p}}, {{W--|qya|aldaron}} ''genitif pl'' * {{Z|rom}}: {{W--|rom|rukh}}, {{W--|rom|kaśt}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|arbore|n}}, {{W+|ro|copac|n}}, {{W+|ro|pom|n}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|дерево|n|R=dérevo}} * {{Z|osx}}: {{W--|osx|treow}} * {{Z|se}}: {{W--|se|muorra}} * {{Z|smn}}: {{W--|smn|muorâ}} * {{Z|sms}}: {{W--|sms|muõrr}} * {{Z|sm}}: {{W-|sm|la'au|alt=lā’au}} * {{Z|sa}}: {{W+|sa|तरु|R=taru|n}}, {{W+|sa|द्रुम|R=druma|n}}, {{W+|sa|वृक्ष|R=vṛkṣa|n}}, {{W+|sa|कुज|R=kūja|n}} * {{Z|sc}}: {{W--|sc|alvure}} * {{Z|sc}}: {{W--|sc|mata|m}} * {{Z|ceb}}: {{W--|ceb|punuan}} * {{Z|srw}}: {{W--|srw|ˈnɛtna}} * {{Z|scn}}: {{W+|scn|àrbulu|n}} * {{Z|sjn}}: {{W--|sjn|galadh}} * {{Z|sd}}: {{W-|sd|ون|R=vanu}} * {{Z|srn}}: {{W--|srn|bon}} * {{Z|sh}}: *: Latînî: {{W-|sh|drvo|nt}}, {{W-|sh|stablo|nt}} *: Kirîlî: {{W+|sh|дрво|R=drvo|nt}}, {{W+|sh|стабло|R=stablo|nt}} * {{Z|syc}}: {{W--|syc|ܐܝܠܢܐ|m|R=īlānā, īlono}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|strom|n}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|drevo|nt}} * {{Z|so}}: {{W+|so|geed}} * {{Z|ses}}: {{W--|ses|tuuri}} * {{Z|dsb}}: {{W--|dsb|bom|n}} * {{Z|hsb}}: {{W+|hsb|štom}} * {{Z|nso}}: {{W--|nso|sehlare}} * {{Z|st}}: {{W-|st|sefate}} * {{Z|vbb}}: {{W--|vbb|ˈkodol}} * {{Z|crj}}: {{W--|crj|mishtikw}}, {{W--|crj|ᒥᐢᑎᐠ}} * {{Z|es}}: {{W+|es|árbol|n}} * {{Z|sux}}: {{W--|sux|giš}} * {{Z|sw}}: {{W+|sw|mti}} * {{Z|ss}}: {{W-|ss|sí-hlahla}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|träd|nt}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|taseṭṭa}} * {{Z|zdj}}: {{W--|zdj|mri}} * {{Z|sn}}: {{W--|sn|muti}} * {{Z|tg}}: {{W+|tg|дарахт|R=darakht}} * {{Z|tl}}: {{W-|tl|punò}}, {{W+|tl|puno}}, {{W-|tl|púnong-kahoy}} * {{Z|ta}}: {{W+|ta|மரம்|R=maram}} * {{Z|uji}}: {{W--|uji|ùci}} * {{Z|th}}: {{W+|th|ต้นไม้|R=tònmai}} * {{Z|te}}: {{W+|te|చెట్టు|R=cheTTu}} * {{Z|tt}}: {{W+|tt|агач|R=agač}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|terek}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|ağaç}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|agaç}} * {{Z|tpi}}: {{W+|tpi|diwai}} * {{Z|roa-tou}}: {{W--|roa-tou|âbe}} * {{Z|tpn}}: {{W--|tpn|ybyrá}} * {{Z|tyv}}: {{W--|tyv|ыяш}} * {{Z|tzo}}: {{W--|tzo|te’}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|дерево|n|R=dérevo}} * {{Z|unm}}: {{W--|unm|hìtëkw}} * {{Z|ur}}: {{W-|ur|پیڑ|R=pe.r}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|дирек}} * {{Z|vi}}: {{W+|vi|cây}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|coeden}}, {{W+|cy|pren}}, {{W-|cy|colfen}} * {{Z|wo}}: {{W+|wo|garab}}, {{W-|wo|garap}} * {{Z|kjh}}: {{W--|kjh|ағас}} * {{Z|km}}: {{W-|km|ដើមឈើ|R=darm cher}} * {{Z|sah}}: {{W--|sah|мас}} * {{Z|yap}}: {{W--|yap|gak'iy‎}} * {{Z|yi}}: {{W-|yi|בוים|m|R=boym}} * {{Z|yo}}: {{W--|yo|igi}} * {{Z|el}}: {{W+|el|δέντρο|R=dhéndro|nt}}, {{W+|el|δένδρο|R=dhéndhro|nt}} * {{Z|zpu}}: {{W--|zpu|yay}} * {{Z|zu}}: {{W+|zu|isihlahla}} {{werger-bin}} === Navdêr 2 === {{ku-tewîn-nav|dar|nêr}} [[Wêne:Oak branch (5951874685).jpg|thumb|dar (1)]] {{navdêr|ku|z=n}} # [[çeq]]ê yan [[qurm]]ê darê (bi taybetî dema bo [[şewitandin]]ê yan jî wek [[beş]]ek [[avahî|avahiyekî]] tê bikaranîn). # [[doqişk]], [[şiv]], [[şivtan]], [[darik]], [[çov]], [[ço]], [[çîv]]. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|en}}: {{W|en|truncheon}}, {{W|en|alder|guman=erê}}, {{W|en|prickly|guman=erê}}, {{W|en|pyrus|guman=erê}}, {{W|en|rod|guman=erê}}, {{W|en|whitewood|guman=erê}}, {{W|en|billy|guman=erê}}, {{W|en|cordwood|guman=erê}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|sap}}, {{W|tr|sopa}} {{werger-bin}} {{bend}} === Navdêr 3 === {{navdêr|ku|z=n}} # (darê dinyayê) [[war]], [[welat]], [[mal]] #: ''[[darê dinyayê]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{deyn|ar|ku|دار}} (dar: [[war]], [[mal]], [[welat]], [[cih]], [[der]]), [[hevreh]]a aramî [[דורא]] (dûra/dwara: [[jîngeh]], [[war]]), akadî ''darû'' ([[bane]], mala li [[çol]]ê), têkilî peyva [[dor]] û [[dewr]]. ==== Werger ==== {{werger-ser}} {{werger-bin}} == {{ziman|cs}} == === Navdêr === {{navdêr|cs|z=n}} # [[diyarî]], [[hediye]] == {{ziman|gl}} == === Lêker === {{lêker|gl}} # [[dan]], [[dayîn]], [[raber]] kirin, [[pêşkêş]] kirin, [[araste]] kirin, [[bexşîn]] == {{ziman|nl}} == === Navdêr === {{-nlnoun-|dar|darren|darretje|darretjes}} {{navdêr|nl|z=n}} # [[nêrehing]], [[hing]]ê [[nêr]] == {{ziman|ia}} == === Lêker === {{lêker|ia}} # [[dan]], [[dayîn]], [[raber]] kirin, [[pêşkêş]] kirin, [[araste]] kirin, [[bexşîn]] == {{ziman|ca}} == === Lêker === {{lêker|ca}} # [[dan]], [[dayîn]], [[raber]] kirin, [[pêşkêş]] kirin, [[araste]] kirin, [[bexşîn]] == {{ziman|kw}} == === Navdêr === {{navdêr|kw}} # [[berû]] == {{ziman|lad}} == === Lêker === {{lêker|lad}} # [[dan]], [[dayîn]], [[raber]] kirin, [[pêşkêş]] kirin, [[araste]] kirin, [[bexşîn]] == {{ziman|lt}} == === Lêker === {{lêker|lt}} # [[hê]], [[hê jî]], [[hîna]], [[hêj]] == {{ziman|mt}} == === Navdêr === {{navdêr|mt|z=m}} # [[mal]], [[xanî]] == {{ziman|pl}} == === Navdêr === {{navdêr|pl|z=m}} # [[diyarî]], [[hediye]] == {{ziman|pt}} == === Lêker === {{lêker|pt}} # [[dan]], [[dayîn]], [[raber]] kirin, [[pêşkêş]] kirin, [[araste]] kirin, [[bexşîn]] == {{ziman|ro}} == === Hoker === {{hoker|ro}} # [[lê]], [[lêbelê]], [[welê]], [[ema]], [[feqet]], [[lakin]] === Navdêr === {{navdêr|ro}} # [[diyarî]], [[hediye]] == {{ziman|sh}} == === Navdêr === {{navdêr|sh|z=m}} # [[diyarî]], [[hediye]] == {{ziman|sk}} == === Navdêr === {{navdêr|sk|z=m}} # [[diyarî]], [[hediye]] == {{ziman|sl}} == === Navdêr === {{navdêr|sl|z=m}} # [[diyarî]], [[hediye]] == {{ziman|es}} == === Lêker === {{lêker|es}} # [[dan]], [[dayîn]], [[raber]] kirin, [[pêşkêş]] kirin, [[araste]] kirin, [[bexşîn]] == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[teng|Teng]]. #: {{mk|tr|'''Dar''' sokak.|Kuça teng.|birêz=1}} #: {{mk|tr|'''Dar''' ve uzun oda.|Odeya teng, ziravik û dirêj.|birêz=1}} # [[teng|Teng]]. #: {{mk|tr|'''Dar''' düşünce.|Ramana teng.|birêz=1}} # [[barik|Barik]], [[tûlik]]. #: {{mk|tr|'''Dar''' elbise.|Cilê teng.|birêz=1}} # [[kêm|Kêm]], [[hindik]], [[sînordar]] #: {{mk|tr|Bu '''dar''' gelirle bir şey yapamayız.|Em bi van dahatên kêm nikarin tiştekî bikin.|birêz=1}} # Roja teng. #: {{mk|tr|'''Dar''' günde ondan biraz para almışım o kadar.|Di roja teng de min hinek pere jê stendiye, ew qas.|birêz=1}} # Bi zorekê. #: {{mk|tr|Akşam arabasına '''dar''' yetiştiler.|Bi zorekê gihiyan erebeya êvarê.|birêz=1}} # [[sêpê|Sêpê]], [[daraxaçî]], darê îdamê (dîreka ku pê mehkûmê îdamê tên daleqandin). hn2p86zrc26dojsz9ggwld3c5wul1vb 0 6074 5084188 5057273 2022-07-26T05:47:29Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-daristan.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|daristan|mê}} [[Wêne:Jacques Cartier NP 08.jpg|thumb|daristanek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[cih|Cih]]ê ku [[pir]] [[dar]] lê [[şên]] bûne yan lê hatine [[çandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|darûbar|dargeh|darek|dehl|rêl|bîşî|cengel}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Dar, dar, dar… darên kevnar, darên bilind, darên stûgewrê, darên cûrbicûr… heta gund riya me her di nav '''daristanan''' re derbas dibû. Hê destên dijmin negihîştibûn van çiyan û '''daristanan'''.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|دارستان|sc=Arab|tr=-}} ==== Jê ==== * {{g|ku|daristanî}} * {{g|ku|daristanvan}} * {{g|ku|daristanvanî}} * {{mj|navdêr}} {{g|ku|daristanbûn}} ==== Bide ber ==== * {{g|ku|devî}} * {{g|ku|dehlûdir}} * {{g|ku|dehlistan}} * {{g|ku|xerz}} * {{g|ku|bîşe}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{paş|ku|dar|-istan}}. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|bos}} * {{Z|arc}}: {{W-|arc|ܥܒܐ|tr=aba, obo}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|les}} * {{Z|da}}: {{W|da|skov}} * {{Z|dua}}: {{W|dua|eyídí}} * {{Z|sq}}: {{W|sq|pyll}} * {{Z|de}}: {{W|de|Forst; W|m}}, {{W|de|Baumwald}}, {{W|de|Forst|n}}, {{W|de|Gehölze}}, {{W|de|Wald|m}}, {{W|de|Forstwirtschaft|f|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|անտառ}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|forsto}}, {{W|eo|arbaro}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جنگل}}, {{W|fa|بیشه}}, {{W|fa|بیشه}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|غابة}}, {{W|ar|الأجم|guman=erê}}, {{W|ar|الزأرة|guman=erê}}, {{W|ar|أیك|guman=erê}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|skógur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|metsä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|forêt}} * {{Z|fur}}: {{W|fur|bosk}}, {{W|fur|wâld}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|bosk}}, {{W|fy|wâld}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|coille}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|bos}} * {{Z|id}}: {{W|id|hutan}} * {{Z|en}}: {{W|en|forest}}, {{W|en|woodland}}, {{W|en|wood}}, {{W|en|timberland}}, {{W|en|jungle}}, {{W|en|forestry}}, {{W|en|grove|guman=erê}}, {{W|en|weald|guman=erê}}, {{W|en|copse|guman=erê}}, {{W|en|green wood|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|holt}} * {{Z|it}}: {{W|it|bosco}}, {{W|it|foresta}} * {{Z|is}}: {{W|is|skógur}} * {{Z|rw}}: {{W|rw|shyamba}} (ishyamba) * {{Z|la}}: {{W|la|lustrum}}, {{W|la|silva}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|k’aax}} * {{Z|no}}: {{W|no|skog}} * {{Z|oc}}: {{W|oc|forest}} ; {{W|oc|foresta}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|mondi}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|las}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|floresta}}, {{W|pt|mata}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|pădure}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|лес}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|busi}} * {{Z|es}}: {{W|es|bosque cultivado}}, {{W|es|bosque}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|msitu}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|skog}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|orman}}, {{W|tr|ağaçlık}}, {{W|tr|ormanlık}} * {{Z|el}}: {{W|el|δάσος}}, {{W|el|δρυμός}}, {{W|el|άλσος}} {{werger-bin}} == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # {{g|kmr|daristan}} lyrz0tjjrpdft0fg4i1b62i3ua3q31e 5084189 5084188 2022-07-26T05:55:00Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-daristan.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|daristan|mê}} [[Wêne:Jacques Cartier NP 08.jpg|thumb|250px|Daristanek.]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[cih|Cih]]ê ku [[pir]] [[dar]] lê [[şên]] bûne yan lê hatine [[çandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|darûbar|dargeh|darek|dehl|rêl|bîşî|cengel}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Dar, dar, dar… darên kevnar, darên bilind, darên stûgewrê, darên cûrbicûr… heta gund riya me her di nav '''daristanan''' re derbas dibû. Hê destên dijmin negihîştibûn van çiyan û '''daristanan'''.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|دارستان|sc=Arab|tr=-}} ==== Jê ==== * {{g|ku|daristanî}} * {{g|ku|daristanvan}} * {{g|ku|daristanvanî}} * {{mj|navdêr}} {{g|ku|daristanbûn}} ==== Bide ber ==== * {{g|ku|devî}} * {{g|ku|dehlûdir}} * {{g|ku|dehlistan}} * {{g|ku|xerz}} * {{g|ku|bîşe}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{paş|ku|dar|-istan}}. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|bos}} * {{Z|arc}}: {{W-|arc|ܥܒܐ|tr=aba, obo}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|les}} * {{Z|da}}: {{W|da|skov}} * {{Z|dua}}: {{W|dua|eyídí}} * {{Z|sq}}: {{W|sq|pyll}} * {{Z|de}}: {{W|de|Forst; W|m}}, {{W|de|Baumwald}}, {{W|de|Forst|n}}, {{W|de|Gehölze}}, {{W|de|Wald|m}}, {{W|de|Forstwirtschaft|f|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|անտառ}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|forsto}}, {{W|eo|arbaro}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جنگل}}, {{W|fa|بیشه}}, {{W|fa|بیشه}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|غابة}}, {{W|ar|الأجم|guman=erê}}, {{W|ar|الزأرة|guman=erê}}, {{W|ar|أیك|guman=erê}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|skógur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|metsä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|forêt}} * {{Z|fur}}: {{W|fur|bosk}}, {{W|fur|wâld}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|bosk}}, {{W|fy|wâld}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|coille}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|bos}} * {{Z|id}}: {{W|id|hutan}} * {{Z|en}}: {{W|en|forest}}, {{W|en|woodland}}, {{W|en|wood}}, {{W|en|timberland}}, {{W|en|jungle}}, {{W|en|forestry}}, {{W|en|grove|guman=erê}}, {{W|en|weald|guman=erê}}, {{W|en|copse|guman=erê}}, {{W|en|green wood|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|holt}} * {{Z|it}}: {{W|it|bosco}}, {{W|it|foresta}} * {{Z|is}}: {{W|is|skógur}} * {{Z|rw}}: {{W|rw|shyamba}} (ishyamba) * {{Z|la}}: {{W|la|lustrum}}, {{W|la|silva}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|k’aax}} * {{Z|no}}: {{W|no|skog}} * {{Z|oc}}: {{W|oc|forest}} ; {{W|oc|foresta}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|mondi}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|las}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|floresta}}, {{W|pt|mata}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|pădure}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|лес}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|busi}} * {{Z|es}}: {{W|es|bosque cultivado}}, {{W|es|bosque}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|msitu}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|skog}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|orman}}, {{W|tr|ağaçlık}}, {{W|tr|ormanlık}} * {{Z|el}}: {{W|el|δάσος}}, {{W|el|δρυμός}}, {{W|el|άλσος}} {{werger-bin}} == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # {{g|kmr|daristan}} 3kpir1cnq0zn8anemt4t6p7ov5nbxbf 0 6121 5084190 5059891 2022-07-26T05:58:59Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-rê.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|rê|mê}} [[Wêne:Kurdistan Nature.jpg|thumb|Riyek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[xet|Xet]]eke [[diyar]] ya ku mirov pê ve ji [[der]]ekê xwe [[gihandin|digihînin]] [[der]]eka [[din]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin=Dar, dar, dar… darên kevnar, darên bilind, darên stûgewrê, darên cûrbicûr… heta gund '''riya''' me her di nav daristanan re derbas dibû. Hê destên dijmin negihîştibûn van çiyan û daristanan.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # [[xet|Xet]]a ku hatiye [[ava]]kirin daku mirov yan [[tirimpêl]] tê re [[meşîn|bimeşin]]. # {{f|ku|mecazî}} [[xet|Xet]]a ku [[xebat]]ek pê ve tê [[meşandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|rêbaz|rêç|prensîp}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Bi rastî û dirustî</br>Muqîm dê çav li '''rê''' bet</br>Lew şev û roj nawestî'' {{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|ڕێ|sc=Arab|tr=-}} ==== Herwiha ==== * {{g|ku|rêh}} ==== Jê ==== {{(|vn=no}} '''rê-''': * {{g|ku|rêbaz}} * {{g|ku|rêbazberdayî}} * {{g|ku|rêbazdost}} * {{g|ku|rêbazdostî}} * {{g|ku|rêbazgir}} * {{g|ku|rêbazgirî}} * {{g|ku|rêbazhez}} * {{g|ku|rêbazhezî}} * {{g|ku|rêbazî}} * {{g|ku|rêbazmend}} * {{g|ku|rêbazmendî}} * {{g|ku|rêbaznas}} * {{g|ku|rêbaznasî}} * {{g|ku|rêbazyar}} * {{g|ku|rêbazyarî}} * {{g|ku|rêbazzan}} * {{g|ku|rêbazzanî}} * {{g|ku|rêber}} * {{g|ku|rêberî}} * {{g|ku|rêbir}} * {{g|ku|rêbirî}} * {{g|ku|rêbir}} * {{g|ku|rêbirî}} {{-}} * {{g|ku|rêç}} * {{g|ku|rêçare}} * {{g|ku|rêçik}} * {{g|ku|rêçnas}} * {{g|ku|rêçnasî}} * {{g|ku|rêçzan}} * {{g|ku|rêçzanî}} * {{g|ku|rêgir}} * {{g|ku|rêgirî}} * {{g|ku|rêk}} '''-rê''': * {{g|ku|avarê}} * {{g|ku|ber-rê}} * {{g|ku|hevrê}} * {{g|ku|ser-rê}} * {{g|ku|varê}} {{)}} ==== Bide ber ==== {{stûn| * {{g|ku|cade}} * {{g|ku|kolan}} * {{g|ku|kuçe}} * {{g|ku|şari'}} * {{g|ku|şeqam}} }} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|bi rê çûn}} * {{g|ku|bi rê ve çûn}} * {{g|ku|bi rê kirin|w=[[şandin]], [[hinartin]]}} * {{g|ku|bi rê ve birin}} * {{g|ku|bi rê ve bûn}} * {{g|ku|bi rê ve hatin}} * {{g|ku|bi rê ve hiştin}} * {{g|ku|bi rê ve man}} * {{g|ku|dan ser rê}} }} ==== Etîmolojî ==== Hevrehên {{hv|ckb|ڕا|tr=[[ra]]}} û {{g|ckb|ڕێگا|tr=-}} ([[rêga]]), şahzênî/şêxbizinî: ''[[rî]]'', ''[[rü]]'', zazakî ''[[rayîr]]'', ''[[rahar]]'', belûçî ''ra'', ''rah'', farisî {{g|fa|راه|tr=rah}}, {{hv|pal||rah|sc=Latn}}, ''ras'', {{hv|ae||raithya|sc=Latn}}, hexamenişî ''rathiya'', semnanî ''raec'', sengeserî ''raecn'', peştûyî ''lar'', ji {{ji|ira}}, belkî têkilî ''[[rast]]'', ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₃reǵ-]]. Bo zêdetir agehiyan binêre: ''[[rast]]''. ==== Bi zaravayên din ==== * Soranî: [[ra]], [[rêga]], [[rêge]] * Kurdiya başûrî: rê ** [[şahzênî]] / [[şêxbizinî]]: [[rü]], [[rî]] * Zazakî: [[rayîr]], [[rahar]], [[rar]] (ji rah = rê + [[-ar]] wek [[rizgar]] [[zingar]]) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|pad}}, {{W|af|baan}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|cesta}} * {{Z|da}}: {{W|da|vej}} * {{Z|de}}: {{W|de|Weg}}, {{W|de|Landstraße}}, {{W|de|Bahn}}, {{W|de|Chaussee}}, {{W|de|Strecke}}, {{W|de|Durchbruch|m|guman=erê}}, {{W|de|Fahrbahn|f|guman=erê}}, {{W|de|Gleis|m|guman=erê}}, {{W|de|Straße|f|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|طريق|tr=tterîq}}, {{W|ar|الدرب|guman=erê}}, {{W|ar|الذریــعة|guman=erê}}, {{W|ar|الرتم|guman=erê}}, {{W|ar|الزخارف|guman=erê}}, {{W|ar|السبیلة|guman=erê}}, {{W|ar|السرب|guman=erê}}, {{W|ar|السلوك|guman=erê}}, {{W|ar|السنة|guman=erê}}, {{W|ar|الشاكلة|guman=erê}}, {{W|ar|الصعید|guman=erê}}, {{W|ar|الطریق|guman=erê}}, {{W|ar|العجوز|guman=erê}}, {{W|ar|المذهب|guman=erê}}, {{W|ar|الممشى|guman=erê}}, {{W|ar|النابض|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|ճանապարհ}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جاده|guman=erê}}, {{W|fa|دستیابی|guman=erê}}, {{W|fa|راه|guman=erê}}, {{W|fa|سو|guman=erê}}, {{W|fa|گذر|guman=erê}}, {{W|fa|نمط|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|ŝoseo}}, {{W|eo|vojo}}, {{W|eo|trako}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|vegur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|valtakatu}}, {{W|fi|tie}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|route}}, {{W|fr|chemin}}, {{W|fr|voie}}, {{W|fr|chaussée}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|wei}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|rathad}}, {{W|gd|slighe}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|weg}}, {{W|nl|pad}}, {{W|nl|baan}}, {{W|nl|route}}, {{W|nl|spoor}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|út}} * {{Z|he}}: {{W|he|רחב|cuda=רְחֹב}}, {{W|he|דרך|cuda=דֶּרֶךְ}} {{mf}} * {{Z|en}}: {{W|en|way}}, {{W|en|road}}, {{W|en|path}}, {{W|en|highway}}, {{W|en|route}}, {{W|en|course}}, {{W|en|passage}}, {{W|en|pathway}}, {{W|en|track}}, {{W|en|channel|guman=erê}}, {{W|en|cost|guman=erê}}, {{W|en|line|guman=erê}}, {{W|en|medium|guman=erê}}, {{W|en|nêdano|guman=erê}}, {{W|en|rut|guman=erê}}, {{W|en|throughfare|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|weg}} * {{Z|it}}: {{W|it|cammino}}, {{W|it|corsia}}, {{W|it|pista}}, {{W|it|sWa}}, {{W|it|via}} * {{Z|is}}: {{W|is|vegur}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|calçada}}, {{W|ca|carretera}}, {{W|ca|camí}}, {{W|ca|via}} * {{Z|la}}: {{W|la|via}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|beh}} * {{Z|no}}: {{W|no|landevei}}, {{W|no|vei}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kaminda}}, {{W|pap|karetera}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|esWa de rodagem}}, {{W|pt|rodovia}}, {{W|pt|meio-de-rua}}, {{W|pt|calçada}}, {{W|pt|caminho}}, {{W|pt|esWa}}, {{W|pt|via}}, {{W|pt|rumo}}, {{W|pt|pista}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|drum}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|дорога}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|pasi}} * {{Z|es}}: {{W|es|calzada}}, {{W|es|arroyo}}, {{W|es|camino}}, {{W|es|vía}}, {{W|es|ruta}}, {{W|es|pista}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|barbara}}, {{W|sw|njia}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gång}}, {{W|sv|stråt}}, {{W|sv|väg}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|daán}}, {{W|tl|kálye}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|yol}}, {{W|tr|gedik|guman=erê}}, {{W|tr|merkez|guman=erê}}, {{W|tr|muamele|guman=erê}}, {{W|tr|sırat|guman=erê}}, {{W|tr|suret|guman=erê}}, {{W|tr|tarik|guman=erê}}, {{W|tr|uğur|guman=erê}}, {{W|tr|usul|guman=erê}}, {{W|tr|vadi|guman=erê}}, {{W|tr|vecih|guman=erê}}, {{W|tr|yön|guman=erê}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|indlela}}, {{W|zu|umgwaqo}} {{werger-bin}} == {{ziman|zza}} == === Daçek === {{daçek|zza}} # [[bo]], [[jê re]], [[ji ... re]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo.|[[w:Îsmaîl Beşîkçî|Beşîkçî]]: ''Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist'', wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009}} 31oikbdehmr1bpk1qpqilz69jlexy6g 5084191 5084190 2022-07-26T06:12:12Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-rê.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|rê|mê}} [[Wêne:Kurdistan Nature.jpg|thumb|Riyek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[xet|Xet]]eke [[diyar]] ya ku mirov pê ve ji [[der]]ekê xwe [[gihandin|digihînin]] [[der]]eka [[din]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin=Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, '''riyên''' bergîran hebûn. Ev '''rê''' jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van '''riyan''' derbas bibe. '''Rê''' pir teng û pir dijwar bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # [[xet|Xet]]a ku hatiye [[ava]]kirin daku mirov yan [[tirimpêl]] tê re [[meşîn|bimeşin]]. # {{f|ku|mecazî}} [[xet|Xet]]a ku [[xebat]]ek pê ve tê [[meşandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|rêbaz|rêç|prensîp}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Bi rastî û dirustî</br>Muqîm dê çav li '''rê''' bet</br>Lew şev û roj nawestî'' {{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|ڕێ|sc=Arab|tr=-}} ==== Herwiha ==== * {{g|ku|rêh}} ==== Jê ==== {{(|vn=no}} '''rê-''': * {{g|ku|rêbaz}} * {{g|ku|rêbazberdayî}} * {{g|ku|rêbazdost}} * {{g|ku|rêbazdostî}} * {{g|ku|rêbazgir}} * {{g|ku|rêbazgirî}} * {{g|ku|rêbazhez}} * {{g|ku|rêbazhezî}} * {{g|ku|rêbazî}} * {{g|ku|rêbazmend}} * {{g|ku|rêbazmendî}} * {{g|ku|rêbaznas}} * {{g|ku|rêbaznasî}} * {{g|ku|rêbazyar}} * {{g|ku|rêbazyarî}} * {{g|ku|rêbazzan}} * {{g|ku|rêbazzanî}} * {{g|ku|rêber}} * {{g|ku|rêberî}} * {{g|ku|rêbir}} * {{g|ku|rêbirî}} * {{g|ku|rêbir}} * {{g|ku|rêbirî}} {{-}} * {{g|ku|rêç}} * {{g|ku|rêçare}} * {{g|ku|rêçik}} * {{g|ku|rêçnas}} * {{g|ku|rêçnasî}} * {{g|ku|rêçzan}} * {{g|ku|rêçzanî}} * {{g|ku|rêgir}} * {{g|ku|rêgirî}} * {{g|ku|rêk}} '''-rê''': * {{g|ku|avarê}} * {{g|ku|ber-rê}} * {{g|ku|hevrê}} * {{g|ku|ser-rê}} * {{g|ku|varê}} {{)}} ==== Bide ber ==== {{stûn| * {{g|ku|cade}} * {{g|ku|kolan}} * {{g|ku|kuçe}} * {{g|ku|şari'}} * {{g|ku|şeqam}} }} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|bi rê çûn}} * {{g|ku|bi rê ve çûn}} * {{g|ku|bi rê kirin|w=[[şandin]], [[hinartin]]}} * {{g|ku|bi rê ve birin}} * {{g|ku|bi rê ve bûn}} * {{g|ku|bi rê ve hatin}} * {{g|ku|bi rê ve hiştin}} * {{g|ku|bi rê ve man}} * {{g|ku|dan ser rê}} }} ==== Etîmolojî ==== Hevrehên {{hv|ckb|ڕا|tr=[[ra]]}} û {{g|ckb|ڕێگا|tr=-}} ([[rêga]]), şahzênî/şêxbizinî: ''[[rî]]'', ''[[rü]]'', zazakî ''[[rayîr]]'', ''[[rahar]]'', belûçî ''ra'', ''rah'', farisî {{g|fa|راه|tr=rah}}, {{hv|pal||rah|sc=Latn}}, ''ras'', {{hv|ae||raithya|sc=Latn}}, hexamenişî ''rathiya'', semnanî ''raec'', sengeserî ''raecn'', peştûyî ''lar'', ji {{ji|ira}}, belkî têkilî ''[[rast]]'', ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₃reǵ-]]. Bo zêdetir agehiyan binêre: ''[[rast]]''. ==== Bi zaravayên din ==== * Soranî: [[ra]], [[rêga]], [[rêge]] * Kurdiya başûrî: rê ** [[şahzênî]] / [[şêxbizinî]]: [[rü]], [[rî]] * Zazakî: [[rayîr]], [[rahar]], [[rar]] (ji rah = rê + [[-ar]] wek [[rizgar]] [[zingar]]) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|pad}}, {{W|af|baan}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|cesta}} * {{Z|da}}: {{W|da|vej}} * {{Z|de}}: {{W|de|Weg}}, {{W|de|Landstraße}}, {{W|de|Bahn}}, {{W|de|Chaussee}}, {{W|de|Strecke}}, {{W|de|Durchbruch|m|guman=erê}}, {{W|de|Fahrbahn|f|guman=erê}}, {{W|de|Gleis|m|guman=erê}}, {{W|de|Straße|f|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|طريق|tr=tterîq}}, {{W|ar|الدرب|guman=erê}}, {{W|ar|الذریــعة|guman=erê}}, {{W|ar|الرتم|guman=erê}}, {{W|ar|الزخارف|guman=erê}}, {{W|ar|السبیلة|guman=erê}}, {{W|ar|السرب|guman=erê}}, {{W|ar|السلوك|guman=erê}}, {{W|ar|السنة|guman=erê}}, {{W|ar|الشاكلة|guman=erê}}, {{W|ar|الصعید|guman=erê}}, {{W|ar|الطریق|guman=erê}}, {{W|ar|العجوز|guman=erê}}, {{W|ar|المذهب|guman=erê}}, {{W|ar|الممشى|guman=erê}}, {{W|ar|النابض|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|ճանապարհ}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جاده|guman=erê}}, {{W|fa|دستیابی|guman=erê}}, {{W|fa|راه|guman=erê}}, {{W|fa|سو|guman=erê}}, {{W|fa|گذر|guman=erê}}, {{W|fa|نمط|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|ŝoseo}}, {{W|eo|vojo}}, {{W|eo|trako}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|vegur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|valtakatu}}, {{W|fi|tie}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|route}}, {{W|fr|chemin}}, {{W|fr|voie}}, {{W|fr|chaussée}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|wei}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|rathad}}, {{W|gd|slighe}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|weg}}, {{W|nl|pad}}, {{W|nl|baan}}, {{W|nl|route}}, {{W|nl|spoor}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|út}} * {{Z|he}}: {{W|he|רחב|cuda=רְחֹב}}, {{W|he|דרך|cuda=דֶּרֶךְ}} {{mf}} * {{Z|en}}: {{W|en|way}}, {{W|en|road}}, {{W|en|path}}, {{W|en|highway}}, {{W|en|route}}, {{W|en|course}}, {{W|en|passage}}, {{W|en|pathway}}, {{W|en|track}}, {{W|en|channel|guman=erê}}, {{W|en|cost|guman=erê}}, {{W|en|line|guman=erê}}, {{W|en|medium|guman=erê}}, {{W|en|nêdano|guman=erê}}, {{W|en|rut|guman=erê}}, {{W|en|throughfare|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|weg}} * {{Z|it}}: {{W|it|cammino}}, {{W|it|corsia}}, {{W|it|pista}}, {{W|it|sWa}}, {{W|it|via}} * {{Z|is}}: {{W|is|vegur}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|calçada}}, {{W|ca|carretera}}, {{W|ca|camí}}, {{W|ca|via}} * {{Z|la}}: {{W|la|via}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|beh}} * {{Z|no}}: {{W|no|landevei}}, {{W|no|vei}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kaminda}}, {{W|pap|karetera}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|esWa de rodagem}}, {{W|pt|rodovia}}, {{W|pt|meio-de-rua}}, {{W|pt|calçada}}, {{W|pt|caminho}}, {{W|pt|esWa}}, {{W|pt|via}}, {{W|pt|rumo}}, {{W|pt|pista}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|drum}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|дорога}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|pasi}} * {{Z|es}}: {{W|es|calzada}}, {{W|es|arroyo}}, {{W|es|camino}}, {{W|es|vía}}, {{W|es|ruta}}, {{W|es|pista}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|barbara}}, {{W|sw|njia}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gång}}, {{W|sv|stråt}}, {{W|sv|väg}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|daán}}, {{W|tl|kálye}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|yol}}, {{W|tr|gedik|guman=erê}}, {{W|tr|merkez|guman=erê}}, {{W|tr|muamele|guman=erê}}, {{W|tr|sırat|guman=erê}}, {{W|tr|suret|guman=erê}}, {{W|tr|tarik|guman=erê}}, {{W|tr|uğur|guman=erê}}, {{W|tr|usul|guman=erê}}, {{W|tr|vadi|guman=erê}}, {{W|tr|vecih|guman=erê}}, {{W|tr|yön|guman=erê}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|indlela}}, {{W|zu|umgwaqo}} {{werger-bin}} == {{ziman|zza}} == === Daçek === {{daçek|zza}} # [[bo]], [[jê re]], [[ji ... re]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo.|[[w:Îsmaîl Beşîkçî|Beşîkçî]]: ''Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist'', wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009}} khejo5ol9ruqts1tw5qypeviwteun2z 5084211 5084191 2022-07-26T07:08:10Z Ghybu 1393 /* Jê */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-rê.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|rê|mê}} [[Wêne:Kurdistan Nature.jpg|thumb|Riyek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[xet|Xet]]eke [[diyar]] ya ku mirov pê ve ji [[der]]ekê xwe [[gihandin|digihînin]] [[der]]eka [[din]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin=Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, '''riyên''' bergîran hebûn. Ev '''rê''' jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van '''riyan''' derbas bibe. '''Rê''' pir teng û pir dijwar bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # [[xet|Xet]]a ku hatiye [[ava]]kirin daku mirov yan [[tirimpêl]] tê re [[meşîn|bimeşin]]. # {{f|ku|mecazî}} [[xet|Xet]]a ku [[xebat]]ek pê ve tê [[meşandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|rêbaz|rêç|prensîp}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Bi rastî û dirustî</br>Muqîm dê çav li '''rê''' bet</br>Lew şev û roj nawestî'' {{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|ڕێ|sc=Arab|tr=-}} ==== Herwiha ==== * {{g|ku|rêh}} ==== Jê ==== {{kol3|ku|sernav=rê-| * {{g|ku|rêbaz}} * {{g|ku|rêbazberdayî}} * {{g|ku|rêbazdost}} * {{g|ku|rêbazdostî}} * {{g|ku|rêbazgir}} * {{g|ku|rêbazgirî}} * {{g|ku|rêbazhez}} * {{g|ku|rêbazhezî}} * {{g|ku|rêbazî}} * {{g|ku|rêbazmend}} * {{g|ku|rêbazmendî}} * {{g|ku|rêbaznas}} * {{g|ku|rêbaznasî}} * {{g|ku|rêbazyar}} * {{g|ku|rêbazyarî}} * {{g|ku|rêbazzan}} * {{g|ku|rêbazzanî}} * {{g|ku|rêber}} * {{g|ku|rêberî}} * {{g|ku|rêbir}} * {{g|ku|rêbirî}} * {{g|ku|rêbir}} * {{g|ku|rêbirî}} * {{g|ku|rêç}} * {{g|ku|rêçare}} * {{g|ku|rêçik}} * {{g|ku|rêçnas}} * {{g|ku|rêçnasî}} * {{g|ku|rêçzan}} * {{g|ku|rêçzanî}} * {{g|ku|rêgir}} * {{g|ku|rêgirî}} * {{g|ku|rêk}} }} {{kol3|ku|sernav=-rê| * {{g|ku|avarê}} * {{g|ku|ber-rê}} * {{g|ku|hevrê}} * {{g|ku|ser-rê}} * {{g|ku|varê}} }} ==== Bide ber ==== {{stûn| * {{g|ku|cade}} * {{g|ku|kolan}} * {{g|ku|kuçe}} * {{g|ku|şari'}} * {{g|ku|şeqam}} }} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|bi rê çûn}} * {{g|ku|bi rê ve çûn}} * {{g|ku|bi rê kirin|w=[[şandin]], [[hinartin]]}} * {{g|ku|bi rê ve birin}} * {{g|ku|bi rê ve bûn}} * {{g|ku|bi rê ve hatin}} * {{g|ku|bi rê ve hiştin}} * {{g|ku|bi rê ve man}} * {{g|ku|dan ser rê}} }} ==== Etîmolojî ==== Hevrehên {{hv|ckb|ڕا|tr=[[ra]]}} û {{g|ckb|ڕێگا|tr=-}} ([[rêga]]), şahzênî/şêxbizinî: ''[[rî]]'', ''[[rü]]'', zazakî ''[[rayîr]]'', ''[[rahar]]'', belûçî ''ra'', ''rah'', farisî {{g|fa|راه|tr=rah}}, {{hv|pal||rah|sc=Latn}}, ''ras'', {{hv|ae||raithya|sc=Latn}}, hexamenişî ''rathiya'', semnanî ''raec'', sengeserî ''raecn'', peştûyî ''lar'', ji {{ji|ira}}, belkî têkilî ''[[rast]]'', ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₃reǵ-]]. Bo zêdetir agehiyan binêre: ''[[rast]]''. ==== Bi zaravayên din ==== * Soranî: [[ra]], [[rêga]], [[rêge]] * Kurdiya başûrî: rê ** [[şahzênî]] / [[şêxbizinî]]: [[rü]], [[rî]] * Zazakî: [[rayîr]], [[rahar]], [[rar]] (ji rah = rê + [[-ar]] wek [[rizgar]] [[zingar]]) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|pad}}, {{W|af|baan}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|cesta}} * {{Z|da}}: {{W|da|vej}} * {{Z|de}}: {{W|de|Weg}}, {{W|de|Landstraße}}, {{W|de|Bahn}}, {{W|de|Chaussee}}, {{W|de|Strecke}}, {{W|de|Durchbruch|m|guman=erê}}, {{W|de|Fahrbahn|f|guman=erê}}, {{W|de|Gleis|m|guman=erê}}, {{W|de|Straße|f|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|طريق|tr=tterîq}}, {{W|ar|الدرب|guman=erê}}, {{W|ar|الذریــعة|guman=erê}}, {{W|ar|الرتم|guman=erê}}, {{W|ar|الزخارف|guman=erê}}, {{W|ar|السبیلة|guman=erê}}, {{W|ar|السرب|guman=erê}}, {{W|ar|السلوك|guman=erê}}, {{W|ar|السنة|guman=erê}}, {{W|ar|الشاكلة|guman=erê}}, {{W|ar|الصعید|guman=erê}}, {{W|ar|الطریق|guman=erê}}, {{W|ar|العجوز|guman=erê}}, {{W|ar|المذهب|guman=erê}}, {{W|ar|الممشى|guman=erê}}, {{W|ar|النابض|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|ճանապարհ}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جاده|guman=erê}}, {{W|fa|دستیابی|guman=erê}}, {{W|fa|راه|guman=erê}}, {{W|fa|سو|guman=erê}}, {{W|fa|گذر|guman=erê}}, {{W|fa|نمط|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|ŝoseo}}, {{W|eo|vojo}}, {{W|eo|trako}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|vegur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|valtakatu}}, {{W|fi|tie}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|route}}, {{W|fr|chemin}}, {{W|fr|voie}}, {{W|fr|chaussée}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|wei}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|rathad}}, {{W|gd|slighe}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|weg}}, {{W|nl|pad}}, {{W|nl|baan}}, {{W|nl|route}}, {{W|nl|spoor}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|út}} * {{Z|he}}: {{W|he|רחב|cuda=רְחֹב}}, {{W|he|דרך|cuda=דֶּרֶךְ}} {{mf}} * {{Z|en}}: {{W|en|way}}, {{W|en|road}}, {{W|en|path}}, {{W|en|highway}}, {{W|en|route}}, {{W|en|course}}, {{W|en|passage}}, {{W|en|pathway}}, {{W|en|track}}, {{W|en|channel|guman=erê}}, {{W|en|cost|guman=erê}}, {{W|en|line|guman=erê}}, {{W|en|medium|guman=erê}}, {{W|en|nêdano|guman=erê}}, {{W|en|rut|guman=erê}}, {{W|en|throughfare|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|weg}} * {{Z|it}}: {{W|it|cammino}}, {{W|it|corsia}}, {{W|it|pista}}, {{W|it|sWa}}, {{W|it|via}} * {{Z|is}}: {{W|is|vegur}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|calçada}}, {{W|ca|carretera}}, {{W|ca|camí}}, {{W|ca|via}} * {{Z|la}}: {{W|la|via}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|beh}} * {{Z|no}}: {{W|no|landevei}}, {{W|no|vei}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kaminda}}, {{W|pap|karetera}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|esWa de rodagem}}, {{W|pt|rodovia}}, {{W|pt|meio-de-rua}}, {{W|pt|calçada}}, {{W|pt|caminho}}, {{W|pt|esWa}}, {{W|pt|via}}, {{W|pt|rumo}}, {{W|pt|pista}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|drum}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|дорога}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|pasi}} * {{Z|es}}: {{W|es|calzada}}, {{W|es|arroyo}}, {{W|es|camino}}, {{W|es|vía}}, {{W|es|ruta}}, {{W|es|pista}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|barbara}}, {{W|sw|njia}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gång}}, {{W|sv|stråt}}, {{W|sv|väg}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|daán}}, {{W|tl|kálye}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|yol}}, {{W|tr|gedik|guman=erê}}, {{W|tr|merkez|guman=erê}}, {{W|tr|muamele|guman=erê}}, {{W|tr|sırat|guman=erê}}, {{W|tr|suret|guman=erê}}, {{W|tr|tarik|guman=erê}}, {{W|tr|uğur|guman=erê}}, {{W|tr|usul|guman=erê}}, {{W|tr|vadi|guman=erê}}, {{W|tr|vecih|guman=erê}}, {{W|tr|yön|guman=erê}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|indlela}}, {{W|zu|umgwaqo}} {{werger-bin}} == {{ziman|zza}} == === Daçek === {{daçek|zza}} # [[bo]], [[jê re]], [[ji ... re]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo.|[[w:Îsmaîl Beşîkçî|Beşîkçî]]: ''Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist'', wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009}} n9xksua453c0ryvjseg6ga2pv5jviny 5084212 5084211 2022-07-26T07:11:43Z Ghybu 1393 /* Jê */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-rê.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|rê|mê}} [[Wêne:Kurdistan Nature.jpg|thumb|Riyek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[xet|Xet]]eke [[diyar]] ya ku mirov pê ve ji [[der]]ekê xwe [[gihandin|digihînin]] [[der]]eka [[din]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin=Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, '''riyên''' bergîran hebûn. Ev '''rê''' jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van '''riyan''' derbas bibe. '''Rê''' pir teng û pir dijwar bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # [[xet|Xet]]a ku hatiye [[ava]]kirin daku mirov yan [[tirimpêl]] tê re [[meşîn|bimeşin]]. # {{f|ku|mecazî}} [[xet|Xet]]a ku [[xebat]]ek pê ve tê [[meşandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|rêbaz|rêç|prensîp}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Bi rastî û dirustî</br>Muqîm dê çav li '''rê''' bet</br>Lew şev û roj nawestî'' {{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|ڕێ|sc=Arab|tr=-}} ==== Herwiha ==== * {{g|ku|rêh}} ==== Jê ==== {{kol3|ku|sernav=rê-| |rêbaz |rêbazberdayî |rêbazdost |rêbazdostî |rêbazgir |rêbazgirî |rêbazhez |rêbazhezî |rêbazî |rêbazmend |rêbazmendî |rêbaznas |rêbaznasî |rêbazyar |rêbazyarî |rêbazzan |rêbazzanî |rêber |rêberî |rêbir |rêbirî |rêbir |rêbirî |rêç |rêçare |rêçik |rêçnas |rêçnasî |rêçzan |rêçzanî |rêgir |rêgirî |rêk }} {{kol3|ku|sernav=-rê| |avarê |ber-rê |hevrê |ser-rê |varê }} ==== Bide ber ==== {{stûn| * {{g|ku|cade}} * {{g|ku|kolan}} * {{g|ku|kuçe}} * {{g|ku|şari'}} * {{g|ku|şeqam}} }} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|bi rê çûn}} * {{g|ku|bi rê ve çûn}} * {{g|ku|bi rê kirin|w=[[şandin]], [[hinartin]]}} * {{g|ku|bi rê ve birin}} * {{g|ku|bi rê ve bûn}} * {{g|ku|bi rê ve hatin}} * {{g|ku|bi rê ve hiştin}} * {{g|ku|bi rê ve man}} * {{g|ku|dan ser rê}} }} ==== Etîmolojî ==== Hevrehên {{hv|ckb|ڕا|tr=[[ra]]}} û {{g|ckb|ڕێگا|tr=-}} ([[rêga]]), şahzênî/şêxbizinî: ''[[rî]]'', ''[[rü]]'', zazakî ''[[rayîr]]'', ''[[rahar]]'', belûçî ''ra'', ''rah'', farisî {{g|fa|راه|tr=rah}}, {{hv|pal||rah|sc=Latn}}, ''ras'', {{hv|ae||raithya|sc=Latn}}, hexamenişî ''rathiya'', semnanî ''raec'', sengeserî ''raecn'', peştûyî ''lar'', ji {{ji|ira}}, belkî têkilî ''[[rast]]'', ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₃reǵ-]]. Bo zêdetir agehiyan binêre: ''[[rast]]''. ==== Bi zaravayên din ==== * Soranî: [[ra]], [[rêga]], [[rêge]] * Kurdiya başûrî: rê ** [[şahzênî]] / [[şêxbizinî]]: [[rü]], [[rî]] * Zazakî: [[rayîr]], [[rahar]], [[rar]] (ji rah = rê + [[-ar]] wek [[rizgar]] [[zingar]]) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|pad}}, {{W|af|baan}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|cesta}} * {{Z|da}}: {{W|da|vej}} * {{Z|de}}: {{W|de|Weg}}, {{W|de|Landstraße}}, {{W|de|Bahn}}, {{W|de|Chaussee}}, {{W|de|Strecke}}, {{W|de|Durchbruch|m|guman=erê}}, {{W|de|Fahrbahn|f|guman=erê}}, {{W|de|Gleis|m|guman=erê}}, {{W|de|Straße|f|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|طريق|tr=tterîq}}, {{W|ar|الدرب|guman=erê}}, {{W|ar|الذریــعة|guman=erê}}, {{W|ar|الرتم|guman=erê}}, {{W|ar|الزخارف|guman=erê}}, {{W|ar|السبیلة|guman=erê}}, {{W|ar|السرب|guman=erê}}, {{W|ar|السلوك|guman=erê}}, {{W|ar|السنة|guman=erê}}, {{W|ar|الشاكلة|guman=erê}}, {{W|ar|الصعید|guman=erê}}, {{W|ar|الطریق|guman=erê}}, {{W|ar|العجوز|guman=erê}}, {{W|ar|المذهب|guman=erê}}, {{W|ar|الممشى|guman=erê}}, {{W|ar|النابض|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|ճանապարհ}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جاده|guman=erê}}, {{W|fa|دستیابی|guman=erê}}, {{W|fa|راه|guman=erê}}, {{W|fa|سو|guman=erê}}, {{W|fa|گذر|guman=erê}}, {{W|fa|نمط|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|ŝoseo}}, {{W|eo|vojo}}, {{W|eo|trako}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|vegur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|valtakatu}}, {{W|fi|tie}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|route}}, {{W|fr|chemin}}, {{W|fr|voie}}, {{W|fr|chaussée}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|wei}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|rathad}}, {{W|gd|slighe}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|weg}}, {{W|nl|pad}}, {{W|nl|baan}}, {{W|nl|route}}, {{W|nl|spoor}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|út}} * {{Z|he}}: {{W|he|רחב|cuda=רְחֹב}}, {{W|he|דרך|cuda=דֶּרֶךְ}} {{mf}} * {{Z|en}}: {{W|en|way}}, {{W|en|road}}, {{W|en|path}}, {{W|en|highway}}, {{W|en|route}}, {{W|en|course}}, {{W|en|passage}}, {{W|en|pathway}}, {{W|en|track}}, {{W|en|channel|guman=erê}}, {{W|en|cost|guman=erê}}, {{W|en|line|guman=erê}}, {{W|en|medium|guman=erê}}, {{W|en|nêdano|guman=erê}}, {{W|en|rut|guman=erê}}, {{W|en|throughfare|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|weg}} * {{Z|it}}: {{W|it|cammino}}, {{W|it|corsia}}, {{W|it|pista}}, {{W|it|sWa}}, {{W|it|via}} * {{Z|is}}: {{W|is|vegur}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|calçada}}, {{W|ca|carretera}}, {{W|ca|camí}}, {{W|ca|via}} * {{Z|la}}: {{W|la|via}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|beh}} * {{Z|no}}: {{W|no|landevei}}, {{W|no|vei}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kaminda}}, {{W|pap|karetera}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|esWa de rodagem}}, {{W|pt|rodovia}}, {{W|pt|meio-de-rua}}, {{W|pt|calçada}}, {{W|pt|caminho}}, {{W|pt|esWa}}, {{W|pt|via}}, {{W|pt|rumo}}, {{W|pt|pista}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|drum}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|дорога}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|pasi}} * {{Z|es}}: {{W|es|calzada}}, {{W|es|arroyo}}, {{W|es|camino}}, {{W|es|vía}}, {{W|es|ruta}}, {{W|es|pista}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|barbara}}, {{W|sw|njia}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gång}}, {{W|sv|stråt}}, {{W|sv|väg}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|daán}}, {{W|tl|kálye}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|yol}}, {{W|tr|gedik|guman=erê}}, {{W|tr|merkez|guman=erê}}, {{W|tr|muamele|guman=erê}}, {{W|tr|sırat|guman=erê}}, {{W|tr|suret|guman=erê}}, {{W|tr|tarik|guman=erê}}, {{W|tr|uğur|guman=erê}}, {{W|tr|usul|guman=erê}}, {{W|tr|vadi|guman=erê}}, {{W|tr|vecih|guman=erê}}, {{W|tr|yön|guman=erê}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|indlela}}, {{W|zu|umgwaqo}} {{werger-bin}} == {{ziman|zza}} == === Daçek === {{daçek|zza}} # [[bo]], [[jê re]], [[ji ... re]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo.|[[w:Îsmaîl Beşîkçî|Beşîkçî]]: ''Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist'', wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009}} t8kbxjxcirol1lea0wicr4h5uzo02bq 5084217 5084212 2022-07-26T07:19:49Z Ghybu 1393 /* Etîmolojî */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-rê.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|rê|mê}} [[Wêne:Kurdistan Nature.jpg|thumb|Riyek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[xet|Xet]]eke [[diyar]] ya ku mirov pê ve ji [[der]]ekê xwe [[gihandin|digihînin]] [[der]]eka [[din]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin=Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, '''riyên''' bergîran hebûn. Ev '''rê''' jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van '''riyan''' derbas bibe. '''Rê''' pir teng û pir dijwar bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # [[xet|Xet]]a ku hatiye [[ava]]kirin daku mirov yan [[tirimpêl]] tê re [[meşîn|bimeşin]]. # {{f|ku|mecazî}} [[xet|Xet]]a ku [[xebat]]ek pê ve tê [[meşandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|rêbaz|rêç|prensîp}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Bi rastî û dirustî</br>Muqîm dê çav li '''rê''' bet</br>Lew şev û roj nawestî'' {{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|ڕێ|sc=Arab|tr=-}} ==== Herwiha ==== * {{g|ku|rêh}} ==== Jê ==== {{kol3|ku|sernav=rê-| |rêbaz |rêbazberdayî |rêbazdost |rêbazdostî |rêbazgir |rêbazgirî |rêbazhez |rêbazhezî |rêbazî |rêbazmend |rêbazmendî |rêbaznas |rêbaznasî |rêbazyar |rêbazyarî |rêbazzan |rêbazzanî |rêber |rêberî |rêbir |rêbirî |rêbir |rêbirî |rêç |rêçare |rêçik |rêçnas |rêçnasî |rêçzan |rêçzanî |rêgir |rêgirî |rêk }} {{kol3|ku|sernav=-rê| |avarê |ber-rê |hevrê |ser-rê |varê }} ==== Bide ber ==== {{stûn| * {{g|ku|cade}} * {{g|ku|kolan}} * {{g|ku|kuçe}} * {{g|ku|şari'}} * {{g|ku|şeqam}} }} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|bi rê çûn}} * {{g|ku|bi rê ve çûn}} * {{g|ku|bi rê kirin|w=[[şandin]], [[hinartin]]}} * {{g|ku|bi rê ve birin}} * {{g|ku|bi rê ve bûn}} * {{g|ku|bi rê ve hatin}} * {{g|ku|bi rê ve hiştin}} * {{g|ku|bi rê ve man}} * {{g|ku|dan ser rê}} }} ==== Etîmolojî ==== Hevrehên {{hv|ckb|ڕا|tr=ra}}{{çp}} û {{g|ckb|ڕێگە}}, şahzênî/şêxbizinî: ''[[rî]]'', ''[[rü]]'', zazakî ''[[rayîr]]'', ''[[rahar]]'', belûçî ''ra'', ''rah'', farisî {{g|fa|راه|tr=rah}}, {{hv|pal||rah|sc=Latn}}, ''ras'', {{hv|ae||raithya|sc=Latn}}, hexamenişî ''rathiya'', semnanî ''raec'', sengeserî ''raecn'', peştûyî ''lar'', ji {{ji|ira}}, belkî têkilî ''[[rast]]'', ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₃reǵ-]]. Bo zêdetir agehiyan binêre: ''[[rast]]''. ==== Bi zaravayên din ==== * Soranî: [[ra]], [[rêga]], [[rêge]] * Kurdiya başûrî: rê ** [[şahzênî]] / [[şêxbizinî]]: [[rü]], [[rî]] * Zazakî: [[rayîr]], [[rahar]], [[rar]] (ji rah = rê + [[-ar]] wek [[rizgar]] [[zingar]]) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|pad}}, {{W|af|baan}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|cesta}} * {{Z|da}}: {{W|da|vej}} * {{Z|de}}: {{W|de|Weg}}, {{W|de|Landstraße}}, {{W|de|Bahn}}, {{W|de|Chaussee}}, {{W|de|Strecke}}, {{W|de|Durchbruch|m|guman=erê}}, {{W|de|Fahrbahn|f|guman=erê}}, {{W|de|Gleis|m|guman=erê}}, {{W|de|Straße|f|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|طريق|tr=tterîq}}, {{W|ar|الدرب|guman=erê}}, {{W|ar|الذریــعة|guman=erê}}, {{W|ar|الرتم|guman=erê}}, {{W|ar|الزخارف|guman=erê}}, {{W|ar|السبیلة|guman=erê}}, {{W|ar|السرب|guman=erê}}, {{W|ar|السلوك|guman=erê}}, {{W|ar|السنة|guman=erê}}, {{W|ar|الشاكلة|guman=erê}}, {{W|ar|الصعید|guman=erê}}, {{W|ar|الطریق|guman=erê}}, {{W|ar|العجوز|guman=erê}}, {{W|ar|المذهب|guman=erê}}, {{W|ar|الممشى|guman=erê}}, {{W|ar|النابض|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|ճանապարհ}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جاده|guman=erê}}, {{W|fa|دستیابی|guman=erê}}, {{W|fa|راه|guman=erê}}, {{W|fa|سو|guman=erê}}, {{W|fa|گذر|guman=erê}}, {{W|fa|نمط|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|ŝoseo}}, {{W|eo|vojo}}, {{W|eo|trako}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|vegur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|valtakatu}}, {{W|fi|tie}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|route}}, {{W|fr|chemin}}, {{W|fr|voie}}, {{W|fr|chaussée}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|wei}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|rathad}}, {{W|gd|slighe}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|weg}}, {{W|nl|pad}}, {{W|nl|baan}}, {{W|nl|route}}, {{W|nl|spoor}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|út}} * {{Z|he}}: {{W|he|רחב|cuda=רְחֹב}}, {{W|he|דרך|cuda=דֶּרֶךְ}} {{mf}} * {{Z|en}}: {{W|en|way}}, {{W|en|road}}, {{W|en|path}}, {{W|en|highway}}, {{W|en|route}}, {{W|en|course}}, {{W|en|passage}}, {{W|en|pathway}}, {{W|en|track}}, {{W|en|channel|guman=erê}}, {{W|en|cost|guman=erê}}, {{W|en|line|guman=erê}}, {{W|en|medium|guman=erê}}, {{W|en|nêdano|guman=erê}}, {{W|en|rut|guman=erê}}, {{W|en|throughfare|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|weg}} * {{Z|it}}: {{W|it|cammino}}, {{W|it|corsia}}, {{W|it|pista}}, {{W|it|sWa}}, {{W|it|via}} * {{Z|is}}: {{W|is|vegur}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|calçada}}, {{W|ca|carretera}}, {{W|ca|camí}}, {{W|ca|via}} * {{Z|la}}: {{W|la|via}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|beh}} * {{Z|no}}: {{W|no|landevei}}, {{W|no|vei}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kaminda}}, {{W|pap|karetera}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|esWa de rodagem}}, {{W|pt|rodovia}}, {{W|pt|meio-de-rua}}, {{W|pt|calçada}}, {{W|pt|caminho}}, {{W|pt|esWa}}, {{W|pt|via}}, {{W|pt|rumo}}, {{W|pt|pista}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|drum}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|дорога}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|pasi}} * {{Z|es}}: {{W|es|calzada}}, {{W|es|arroyo}}, {{W|es|camino}}, {{W|es|vía}}, {{W|es|ruta}}, {{W|es|pista}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|barbara}}, {{W|sw|njia}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gång}}, {{W|sv|stråt}}, {{W|sv|väg}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|daán}}, {{W|tl|kálye}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|yol}}, {{W|tr|gedik|guman=erê}}, {{W|tr|merkez|guman=erê}}, {{W|tr|muamele|guman=erê}}, {{W|tr|sırat|guman=erê}}, {{W|tr|suret|guman=erê}}, {{W|tr|tarik|guman=erê}}, {{W|tr|uğur|guman=erê}}, {{W|tr|usul|guman=erê}}, {{W|tr|vadi|guman=erê}}, {{W|tr|vecih|guman=erê}}, {{W|tr|yön|guman=erê}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|indlela}}, {{W|zu|umgwaqo}} {{werger-bin}} == {{ziman|zza}} == === Daçek === {{daçek|zza}} # [[bo]], [[jê re]], [[ji ... re]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo.|[[w:Îsmaîl Beşîkçî|Beşîkçî]]: ''Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist'', wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009}} ej3fnwf50jl1cub0l6vv3yki2ot04fj 5084218 5084217 2022-07-26T07:22:57Z Ghybu 1393 /* Bi zaravayên din */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-rê.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|rê|mê}} [[Wêne:Kurdistan Nature.jpg|thumb|Riyek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[xet|Xet]]eke [[diyar]] ya ku mirov pê ve ji [[der]]ekê xwe [[gihandin|digihînin]] [[der]]eka [[din]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin=Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, '''riyên''' bergîran hebûn. Ev '''rê''' jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van '''riyan''' derbas bibe. '''Rê''' pir teng û pir dijwar bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # [[xet|Xet]]a ku hatiye [[ava]]kirin daku mirov yan [[tirimpêl]] tê re [[meşîn|bimeşin]]. # {{f|ku|mecazî}} [[xet|Xet]]a ku [[xebat]]ek pê ve tê [[meşandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|rêbaz|rêç|prensîp}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Bi rastî û dirustî</br>Muqîm dê çav li '''rê''' bet</br>Lew şev û roj nawestî'' {{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|ڕێ|sc=Arab|tr=-}} ==== Herwiha ==== * {{g|ku|rêh}} ==== Jê ==== {{kol3|ku|sernav=rê-| |rêbaz |rêbazberdayî |rêbazdost |rêbazdostî |rêbazgir |rêbazgirî |rêbazhez |rêbazhezî |rêbazî |rêbazmend |rêbazmendî |rêbaznas |rêbaznasî |rêbazyar |rêbazyarî |rêbazzan |rêbazzanî |rêber |rêberî |rêbir |rêbirî |rêbir |rêbirî |rêç |rêçare |rêçik |rêçnas |rêçnasî |rêçzan |rêçzanî |rêgir |rêgirî |rêk }} {{kol3|ku|sernav=-rê| |avarê |ber-rê |hevrê |ser-rê |varê }} ==== Bide ber ==== {{stûn| * {{g|ku|cade}} * {{g|ku|kolan}} * {{g|ku|kuçe}} * {{g|ku|şari'}} * {{g|ku|şeqam}} }} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|bi rê çûn}} * {{g|ku|bi rê ve çûn}} * {{g|ku|bi rê kirin|w=[[şandin]], [[hinartin]]}} * {{g|ku|bi rê ve birin}} * {{g|ku|bi rê ve bûn}} * {{g|ku|bi rê ve hatin}} * {{g|ku|bi rê ve hiştin}} * {{g|ku|bi rê ve man}} * {{g|ku|dan ser rê}} }} ==== Etîmolojî ==== Hevrehên {{hv|ckb|ڕا|tr=ra}}{{çp}} û {{g|ckb|ڕێگە}}, şahzênî/şêxbizinî: ''[[rî]]'', ''[[rü]]'', zazakî ''[[rayîr]]'', ''[[rahar]]'', belûçî ''ra'', ''rah'', farisî {{g|fa|راه|tr=rah}}, {{hv|pal||rah|sc=Latn}}, ''ras'', {{hv|ae||raithya|sc=Latn}}, hexamenişî ''rathiya'', semnanî ''raec'', sengeserî ''raecn'', peştûyî ''lar'', ji {{ji|ira}}, belkî têkilî ''[[rast]]'', ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₃reǵ-]]. Bo zêdetir agehiyan binêre: ''[[rast]]''. ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ڕێگە|tr=[[rêge]]}}, {{W-|ckb|ra|sc=Latn}}{{çp}}, {{W-|ckb|rêga|sc=Latn}}{{çp}} * {{Z|sdh}} rê ** [[şahzênî]] / [[şêxbizinî]]: [[rü]], [[rî]] * {{Z|zza}}: [[rayîr]], [[rahar]], [[rar]] (ji rah = rê + [[-ar]] wek [[rizgar]] [[zingar]]) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|pad}}, {{W|af|baan}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|cesta}} * {{Z|da}}: {{W|da|vej}} * {{Z|de}}: {{W|de|Weg}}, {{W|de|Landstraße}}, {{W|de|Bahn}}, {{W|de|Chaussee}}, {{W|de|Strecke}}, {{W|de|Durchbruch|m|guman=erê}}, {{W|de|Fahrbahn|f|guman=erê}}, {{W|de|Gleis|m|guman=erê}}, {{W|de|Straße|f|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|طريق|tr=tterîq}}, {{W|ar|الدرب|guman=erê}}, {{W|ar|الذریــعة|guman=erê}}, {{W|ar|الرتم|guman=erê}}, {{W|ar|الزخارف|guman=erê}}, {{W|ar|السبیلة|guman=erê}}, {{W|ar|السرب|guman=erê}}, {{W|ar|السلوك|guman=erê}}, {{W|ar|السنة|guman=erê}}, {{W|ar|الشاكلة|guman=erê}}, {{W|ar|الصعید|guman=erê}}, {{W|ar|الطریق|guman=erê}}, {{W|ar|العجوز|guman=erê}}, {{W|ar|المذهب|guman=erê}}, {{W|ar|الممشى|guman=erê}}, {{W|ar|النابض|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|ճանապարհ}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جاده|guman=erê}}, {{W|fa|دستیابی|guman=erê}}, {{W|fa|راه|guman=erê}}, {{W|fa|سو|guman=erê}}, {{W|fa|گذر|guman=erê}}, {{W|fa|نمط|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|ŝoseo}}, {{W|eo|vojo}}, {{W|eo|trako}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|vegur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|valtakatu}}, {{W|fi|tie}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|route}}, {{W|fr|chemin}}, {{W|fr|voie}}, {{W|fr|chaussée}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|wei}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|rathad}}, {{W|gd|slighe}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|weg}}, {{W|nl|pad}}, {{W|nl|baan}}, {{W|nl|route}}, {{W|nl|spoor}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|út}} * {{Z|he}}: {{W|he|רחב|cuda=רְחֹב}}, {{W|he|דרך|cuda=דֶּרֶךְ}} {{mf}} * {{Z|en}}: {{W|en|way}}, {{W|en|road}}, {{W|en|path}}, {{W|en|highway}}, {{W|en|route}}, {{W|en|course}}, {{W|en|passage}}, {{W|en|pathway}}, {{W|en|track}}, {{W|en|channel|guman=erê}}, {{W|en|cost|guman=erê}}, {{W|en|line|guman=erê}}, {{W|en|medium|guman=erê}}, {{W|en|nêdano|guman=erê}}, {{W|en|rut|guman=erê}}, {{W|en|throughfare|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|weg}} * {{Z|it}}: {{W|it|cammino}}, {{W|it|corsia}}, {{W|it|pista}}, {{W|it|sWa}}, {{W|it|via}} * {{Z|is}}: {{W|is|vegur}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|calçada}}, {{W|ca|carretera}}, {{W|ca|camí}}, {{W|ca|via}} * {{Z|la}}: {{W|la|via}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|beh}} * {{Z|no}}: {{W|no|landevei}}, {{W|no|vei}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kaminda}}, {{W|pap|karetera}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|esWa de rodagem}}, {{W|pt|rodovia}}, {{W|pt|meio-de-rua}}, {{W|pt|calçada}}, {{W|pt|caminho}}, {{W|pt|esWa}}, {{W|pt|via}}, {{W|pt|rumo}}, {{W|pt|pista}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|drum}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|дорога}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|pasi}} * {{Z|es}}: {{W|es|calzada}}, {{W|es|arroyo}}, {{W|es|camino}}, {{W|es|vía}}, {{W|es|ruta}}, {{W|es|pista}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|barbara}}, {{W|sw|njia}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gång}}, {{W|sv|stråt}}, {{W|sv|väg}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|daán}}, {{W|tl|kálye}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|yol}}, {{W|tr|gedik|guman=erê}}, {{W|tr|merkez|guman=erê}}, {{W|tr|muamele|guman=erê}}, {{W|tr|sırat|guman=erê}}, {{W|tr|suret|guman=erê}}, {{W|tr|tarik|guman=erê}}, {{W|tr|uğur|guman=erê}}, {{W|tr|usul|guman=erê}}, {{W|tr|vadi|guman=erê}}, {{W|tr|vecih|guman=erê}}, {{W|tr|yön|guman=erê}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|indlela}}, {{W|zu|umgwaqo}} {{werger-bin}} == {{ziman|zza}} == === Daçek === {{daçek|zza}} # [[bo]], [[jê re]], [[ji ... re]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo.|[[w:Îsmaîl Beşîkçî|Beşîkçî]]: ''Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist'', wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009}} el50pokuaowawllslunlbsg1jpvw6a1 5084219 5084218 2022-07-26T07:24:47Z Ghybu 1393 /* Bi zaravayên din */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|kmr}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36163_(kmr)-Key Mîrza-rê.wav|Deng|Wan}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|rê|mê}} [[Wêne:Kurdistan Nature.jpg|thumb|Riyek]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[xet|Xet]]eke [[diyar]] ya ku mirov pê ve ji [[der]]ekê xwe [[gihandin|digihînin]] [[der]]eka [[din]]. #* {{jêder|ku|jêgirtin=Newal pir dirêj bû. Di nava kêlekên çiyan de, '''riyên''' bergîran hebûn. Ev '''rê''' jî, tevî newalê, peyayî jêr dibû. Bêyî kesên pir jîr kesek nikarîbû bi peyatî ji van '''riyan''' derbas bibe. '''Rê''' pir teng û pir dijwar bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} # [[xet|Xet]]a ku hatiye [[ava]]kirin daku mirov yan [[tirimpêl]] tê re [[meşîn|bimeşin]]. # {{f|ku|mecazî}} [[xet|Xet]]a ku [[xebat]]ek pê ve tê [[meşandin]]. #: {{hevmaneyên peyvê|ku|rêbaz|rêç|prensîp}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Bi rastî û dirustî</br>Muqîm dê çav li '''rê''' bet</br>Lew şev û roj nawestî'' {{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{g|ku|ڕێ|sc=Arab|tr=-}} ==== Herwiha ==== * {{g|ku|rêh}} ==== Jê ==== {{kol3|ku|sernav=rê-| |rêbaz |rêbazberdayî |rêbazdost |rêbazdostî |rêbazgir |rêbazgirî |rêbazhez |rêbazhezî |rêbazî |rêbazmend |rêbazmendî |rêbaznas |rêbaznasî |rêbazyar |rêbazyarî |rêbazzan |rêbazzanî |rêber |rêberî |rêbir |rêbirî |rêbir |rêbirî |rêç |rêçare |rêçik |rêçnas |rêçnasî |rêçzan |rêçzanî |rêgir |rêgirî |rêk }} {{kol3|ku|sernav=-rê| |avarê |ber-rê |hevrê |ser-rê |varê }} ==== Bide ber ==== {{stûn| * {{g|ku|cade}} * {{g|ku|kolan}} * {{g|ku|kuçe}} * {{g|ku|şari'}} * {{g|ku|şeqam}} }} ==== Binêre herwiha ==== {{stûn| * {{g|ku|bi rê çûn}} * {{g|ku|bi rê ve çûn}} * {{g|ku|bi rê kirin|w=[[şandin]], [[hinartin]]}} * {{g|ku|bi rê ve birin}} * {{g|ku|bi rê ve bûn}} * {{g|ku|bi rê ve hatin}} * {{g|ku|bi rê ve hiştin}} * {{g|ku|bi rê ve man}} * {{g|ku|dan ser rê}} }} ==== Etîmolojî ==== Hevrehên {{hv|ckb|ڕا|tr=ra}}{{çp}} û {{g|ckb|ڕێگە}}, şahzênî/şêxbizinî: ''[[rî]]'', ''[[rü]]'', zazakî ''[[rayîr]]'', ''[[rahar]]'', belûçî ''ra'', ''rah'', farisî {{g|fa|راه|tr=rah}}, {{hv|pal||rah|sc=Latn}}, ''ras'', {{hv|ae||raithya|sc=Latn}}, hexamenişî ''rathiya'', semnanî ''raec'', sengeserî ''raecn'', peştûyî ''lar'', ji {{ji|ira}}, belkî têkilî ''[[rast]]'', ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₃reǵ-]]. Bo zêdetir agehiyan binêre: ''[[rast]]''. ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ڕێگە|tr=[[rêge]]}}, {{W-|ckb|ra|sc=Latn}}{{çp}}, {{W-|ckb|rêga|sc=Latn}}{{çp}} * {{Z|sdh}} rê ** [[şahzênî]] / [[şêxbizinî]]: [[rü]], [[rî]] * {{Z|zza}}: {{W-|zza|rayîr}}, {{W-|zza|rahar}}, {{W-|zza|rar}} (ji rah = rê + [[-ar]] wek [[rizgar]] [[zingar]]) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|pad}}, {{W|af|baan}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|cesta}} * {{Z|da}}: {{W|da|vej}} * {{Z|de}}: {{W|de|Weg}}, {{W|de|Landstraße}}, {{W|de|Bahn}}, {{W|de|Chaussee}}, {{W|de|Strecke}}, {{W|de|Durchbruch|m|guman=erê}}, {{W|de|Fahrbahn|f|guman=erê}}, {{W|de|Gleis|m|guman=erê}}, {{W|de|Straße|f|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|طريق|tr=tterîq}}, {{W|ar|الدرب|guman=erê}}, {{W|ar|الذریــعة|guman=erê}}, {{W|ar|الرتم|guman=erê}}, {{W|ar|الزخارف|guman=erê}}, {{W|ar|السبیلة|guman=erê}}, {{W|ar|السرب|guman=erê}}, {{W|ar|السلوك|guman=erê}}, {{W|ar|السنة|guman=erê}}, {{W|ar|الشاكلة|guman=erê}}, {{W|ar|الصعید|guman=erê}}, {{W|ar|الطریق|guman=erê}}, {{W|ar|العجوز|guman=erê}}, {{W|ar|المذهب|guman=erê}}, {{W|ar|الممشى|guman=erê}}, {{W|ar|النابض|guman=erê}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|ճանապարհ}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|جاده|guman=erê}}, {{W|fa|دستیابی|guman=erê}}, {{W|fa|راه|guman=erê}}, {{W|fa|سو|guman=erê}}, {{W|fa|گذر|guman=erê}}, {{W|fa|نمط|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|ŝoseo}}, {{W|eo|vojo}}, {{W|eo|trako}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|vegur}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|valtakatu}}, {{W|fi|tie}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|route}}, {{W|fr|chemin}}, {{W|fr|voie}}, {{W|fr|chaussée}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|wei}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|rathad}}, {{W|gd|slighe}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|weg}}, {{W|nl|pad}}, {{W|nl|baan}}, {{W|nl|route}}, {{W|nl|spoor}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|út}} * {{Z|he}}: {{W|he|רחב|cuda=רְחֹב}}, {{W|he|דרך|cuda=דֶּרֶךְ}} {{mf}} * {{Z|en}}: {{W|en|way}}, {{W|en|road}}, {{W|en|path}}, {{W|en|highway}}, {{W|en|route}}, {{W|en|course}}, {{W|en|passage}}, {{W|en|pathway}}, {{W|en|track}}, {{W|en|channel|guman=erê}}, {{W|en|cost|guman=erê}}, {{W|en|line|guman=erê}}, {{W|en|medium|guman=erê}}, {{W|en|nêdano|guman=erê}}, {{W|en|rut|guman=erê}}, {{W|en|throughfare|guman=erê}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|weg}} * {{Z|it}}: {{W|it|cammino}}, {{W|it|corsia}}, {{W|it|pista}}, {{W|it|sWa}}, {{W|it|via}} * {{Z|is}}: {{W|is|vegur}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|calçada}}, {{W|ca|carretera}}, {{W|ca|camí}}, {{W|ca|via}} * {{Z|la}}: {{W|la|via}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|beh}} * {{Z|no}}: {{W|no|landevei}}, {{W|no|vei}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|kaminda}}, {{W|pap|karetera}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|esWa de rodagem}}, {{W|pt|rodovia}}, {{W|pt|meio-de-rua}}, {{W|pt|calçada}}, {{W|pt|caminho}}, {{W|pt|esWa}}, {{W|pt|via}}, {{W|pt|rumo}}, {{W|pt|pista}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|drum}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|дорога}} * {{Z|srn}}: {{W|srn|pasi}} * {{Z|es}}: {{W|es|calzada}}, {{W|es|arroyo}}, {{W|es|camino}}, {{W|es|vía}}, {{W|es|ruta}}, {{W|es|pista}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|barbara}}, {{W|sw|njia}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|gång}}, {{W|sv|stråt}}, {{W|sv|väg}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|daán}}, {{W|tl|kálye}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|yol}}, {{W|tr|gedik|guman=erê}}, {{W|tr|merkez|guman=erê}}, {{W|tr|muamele|guman=erê}}, {{W|tr|sırat|guman=erê}}, {{W|tr|suret|guman=erê}}, {{W|tr|tarik|guman=erê}}, {{W|tr|uğur|guman=erê}}, {{W|tr|usul|guman=erê}}, {{W|tr|vadi|guman=erê}}, {{W|tr|vecih|guman=erê}}, {{W|tr|yön|guman=erê}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|indlela}}, {{W|zu|umgwaqo}} {{werger-bin}} == {{ziman|zza}} == === Daçek === {{daçek|zza}} # [[bo]], [[jê re]], [[ji ... re]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Seke berê medreseyanê îslamî zanistîyanê pozîtîfan rê girewte bo.|[[w:Îsmaîl Beşîkçî|Beşîkçî]]: ''Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist'', wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009}} 1qvalrkn6lm0gy7p3rxgpw6ioc9sqp9 0 8164 5084132 5063659 2022-07-25T20:36:50Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|beheşt|mê}} [[Wêne:Jan Bruegel d. Ä. 003.jpg|thumb|[[dîmen|Dîmen]]eke [[xeyalî]] ji beheştê.]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[cenet|Cenet]], cihê pirr [[xweş]] yê tê bawerkirin ku [[jîngeh]]a mirovên [[qenc]] e piştî ew bimirin. # Her cihê pirr xweş. #: ''Kurdistan '''beheşta''' ser dinyayê ye.'' #* {{jêder|ku|jêgirtin=Belê, li pişt mezinekî gewre wek Barzaniyê nemir jinek hebû û ew jî Hemaîl Xan a nemir e ku heta nefesa xwe ya dawiyê ji bo xelkê Kurdistanê xebitî û têkoşiya. Ez ji Xwedayê mezin hêvî dikim ku li '''beheşt'''a berîn de wê bigihîne Barzaniyê nemir û şehîdên din ên Kurdistanê.|serokkomarê Iraqê [[w:Celal Talebanî|Celal Talebanî]] di [[behî|behiyên]] Hemaîl-xana jina Mistefa Barzanî de, li gor Rudaw.net, 7/2011}} ==== Bi alfabeyên din ==== * kurdî-erebî: {{ku-Arab|[[به‌هه‌شت]]}} / {{ku-Arab|[[به‌حه‌شت]]}} ==== Herwiha ==== {{kol2|ku|cure=Herwiha | {{herwiha|ku|behişt}} | {{herwiha|ku|behuşt}} | {{herwiha|ku|behûşt}} | {{herwiha|ku|biheşt}} | {{herwiha|ku|bihişt}} | {{herwiha|ku|behuşt}} | {{herwiha|ku|bihuşt}} | {{herwiha|ku|bihûşt}} | {{herwiha|ku|buhuşt}} | {{herwiha|ku|buhûşt}} | {{herwiha|ku|beḧeşt}} | {{herwiha|ku|beḧişt}} | {{herwiha|ku|beḧuşt}} | {{herwiha|ku|beḧûşt}} | {{herwiha|ku|biḧeşt}} | {{herwiha|ku|biḧişt}} | {{herwiha|ku|biḧuşt}} | {{herwiha|ku|biḧûşt}} | {{herwiha|ku|buḧeşt}} | {{herwiha|ku|buḧişt}} | {{herwiha|ku|buḧuşt}} | {{herwiha|ku|buḧûşt}} }} ==== Hevmane ==== * [[cenet]] * [[îrem]] ==== Dijmane ==== * [[dûjeh]] * [[dozex]] * [[cehnem]] ==== Jê ==== {{stûn| * [[beheşta berîn]] * [[beheştane]] * [[beheştî]] * [[gorrbeheşt]] * [[masiyên beheştê]] (Macropodus viridiauratus) * [[teyrikên beheştê]] (Paradisea apoda) }} ==== Etîmolojî ==== Ji {{ji|ine-pro|ku|*ṷesu-}} {[[baş]]tir) > îraniya kevn *''vehişte-ax^v'', avestayî ''vêhu-/vohu-'' (baş) > ''vehya'' (baştir) > ''vehişto'' (baştirîn), ''vehişte-eyhu'' (baştirîn dinya/jiyan) > pehlewî ''vehişt'' > kurdî/farisî ''beheşt''. Peyva ''paradise'' ya inglîzî û ''paradis'' ya fransî û hevwateyên wan di gelek zimanên rojavayî de jî ji zimanên îranî ne: bi rêya latînî [[paradissus]] ji yûnanî [[παράδεισος]] (paradeysos) ji avestayî [[𐬞𐬀𐬌𐬭𐬌𐬸𐬛𐬀𐬉𐬰𐬀]] (peyri-deêze: baxçeyê bi dîwar) ji [[𐬞𐬀𐬌𐬭𐬌]] (peyri: dor, ber) + [[𐬛𐬀𐬉𐬰𐬀]] (deêze: dîwar) anku cihê parastî. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|paradys}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|рай|R=paj}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|ráj}} * {{Z|da}}: {{W|da|paradis}} * {{Z|de}}: {{W|de|Paradies|n}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|جنة|tr=cenne[t]}}, {{W|ar|الجنة|guman=erê}}, {{W|ar|الحسنى|guman=erê}}, {{W|ar|المعاد|guman=erê}}, {{W|ar|حظیرة القدس|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|paradizo}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|بهشت|tr=beheşt}}, {{W|fa|فردوس}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|paradís}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|paratiisi}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|paradis}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|paradijs}} * {{Z|io}}: {{W|io|paradizo}} * {{Z|en}}: {{W|en|paradise}}, {{W|en|elysium|guman=erê}} * {{Z|it}}: {{W|it|paradiso}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|天国|R=tengoku}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|paradís}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|raj}} * {{Z|ms}}: {{W|ms|surga}} * {{Z|no}}: {{W|no|paradis}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|paradiso}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|raj}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|paraíso}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|рай|R=raï}} * {{Z|se}}: {{W|se|albmi}} * {{Z|ses}}: {{W|ses|aljanna}} * {{Z|es}}: {{W|es|paraíso}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|paradis}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|cennet}}, {{W|tr|firdevs|guman=erê}} * {{Z|uk}}: {{W|uk|рай|R=raï}} * {{Z|el}}: {{W|el|παράδεισος|R=parádhisos}} {{werger-bin}} repcroikocr5k5g0tn12kyw6swq3mem 5084133 5084132 2022-07-25T20:37:31Z Ghybu 1393 /* Etîmolojî */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|beheşt|mê}} [[Wêne:Jan Bruegel d. Ä. 003.jpg|thumb|[[dîmen|Dîmen]]eke [[xeyalî]] ji beheştê.]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[cenet|Cenet]], cihê pirr [[xweş]] yê tê bawerkirin ku [[jîngeh]]a mirovên [[qenc]] e piştî ew bimirin. # Her cihê pirr xweş. #: ''Kurdistan '''beheşta''' ser dinyayê ye.'' #* {{jêder|ku|jêgirtin=Belê, li pişt mezinekî gewre wek Barzaniyê nemir jinek hebû û ew jî Hemaîl Xan a nemir e ku heta nefesa xwe ya dawiyê ji bo xelkê Kurdistanê xebitî û têkoşiya. Ez ji Xwedayê mezin hêvî dikim ku li '''beheşt'''a berîn de wê bigihîne Barzaniyê nemir û şehîdên din ên Kurdistanê.|serokkomarê Iraqê [[w:Celal Talebanî|Celal Talebanî]] di [[behî|behiyên]] Hemaîl-xana jina Mistefa Barzanî de, li gor Rudaw.net, 7/2011}} ==== Bi alfabeyên din ==== * kurdî-erebî: {{ku-Arab|[[به‌هه‌شت]]}} / {{ku-Arab|[[به‌حه‌شت]]}} ==== Herwiha ==== {{kol2|ku|cure=Herwiha | {{herwiha|ku|behişt}} | {{herwiha|ku|behuşt}} | {{herwiha|ku|behûşt}} | {{herwiha|ku|biheşt}} | {{herwiha|ku|bihişt}} | {{herwiha|ku|behuşt}} | {{herwiha|ku|bihuşt}} | {{herwiha|ku|bihûşt}} | {{herwiha|ku|buhuşt}} | {{herwiha|ku|buhûşt}} | {{herwiha|ku|beḧeşt}} | {{herwiha|ku|beḧişt}} | {{herwiha|ku|beḧuşt}} | {{herwiha|ku|beḧûşt}} | {{herwiha|ku|biḧeşt}} | {{herwiha|ku|biḧişt}} | {{herwiha|ku|biḧuşt}} | {{herwiha|ku|biḧûşt}} | {{herwiha|ku|buḧeşt}} | {{herwiha|ku|buḧişt}} | {{herwiha|ku|buḧuşt}} | {{herwiha|ku|buḧûşt}} }} ==== Hevmane ==== * [[cenet]] * [[îrem]] ==== Dijmane ==== * [[dûjeh]] * [[dozex]] * [[cehnem]] ==== Jê ==== {{stûn| * [[beheşta berîn]] * [[beheştane]] * [[beheştî]] * [[gorrbeheşt]] * [[masiyên beheştê]] (Macropodus viridiauratus) * [[teyrikên beheştê]] (Paradisea apoda) }} ==== Etîmolojî ==== Ji {{ji|ine-pro|ku|*ṷesu-|w=[[baş]]tir}} > îraniya kevn ''*vehişte-ax^v'', avestayî ''vêhu-/vohu-'' (baş) > ''vehya'' (baştir) > ''vehişto'' (baştirîn), ''vehişte-eyhu'' (baştirîn dinya/jiyan) > pehlewî ''vehişt'' > kurdî/farisî ''beheşt''. Peyva ''paradise'' ya inglîzî û ''paradis'' ya fransî û hevwateyên wan di gelek zimanên rojavayî de jî ji zimanên îranî ne: bi rêya latînî [[paradissus]] ji yûnanî [[παράδεισος]] (paradeysos) ji avestayî [[𐬞𐬀𐬌𐬭𐬌𐬸𐬛𐬀𐬉𐬰𐬀]] (peyri-deêze: baxçeyê bi dîwar) ji [[𐬞𐬀𐬌𐬭𐬌]] (peyri: dor, ber) + [[𐬛𐬀𐬉𐬰𐬀]] (deêze: dîwar) anku cihê parastî. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W|af|paradys}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|рай|R=paj}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|ráj}} * {{Z|da}}: {{W|da|paradis}} * {{Z|de}}: {{W|de|Paradies|n}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|جنة|tr=cenne[t]}}, {{W|ar|الجنة|guman=erê}}, {{W|ar|الحسنى|guman=erê}}, {{W|ar|المعاد|guman=erê}}, {{W|ar|حظیرة القدس|guman=erê}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|paradizo}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|بهشت|tr=beheşt}}, {{W|fa|فردوس}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|paradís}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|paratiisi}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|paradis}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|paradijs}} * {{Z|io}}: {{W|io|paradizo}} * {{Z|en}}: {{W|en|paradise}}, {{W|en|elysium|guman=erê}} * {{Z|it}}: {{W|it|paradiso}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|天国|R=tengoku}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|paradís}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|raj}} * {{Z|ms}}: {{W|ms|surga}} * {{Z|no}}: {{W|no|paradis}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|paradiso}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|raj}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|paraíso}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|рай|R=raï}} * {{Z|se}}: {{W|se|albmi}} * {{Z|ses}}: {{W|ses|aljanna}} * {{Z|es}}: {{W|es|paraíso}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|paradis}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|cennet}}, {{W|tr|firdevs|guman=erê}} * {{Z|uk}}: {{W|uk|рай|R=raï}} * {{Z|el}}: {{W|el|παράδεισος|R=parádhisos}} {{werger-bin}} mjdqtz6ge9976ub88og1pkbwkasqxi2 0 9157 5084231 5023675 2022-07-26T09:59:36Z 2A02:8440:3305:1CE1:16:3F59:595A:CFE0 /* Etîmolojî */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=n}} # [[rewş]], [[destûdar]], [[kewn]], [[kewter]], [[weziyet]], [[bar]], [[hal]], [[barûdox]], [[zirûf]], [[timtêl]], [[tentêl]], [[stuasyon]] #: ''Kurdistan '''kawdaneka''' nebaş de dibore'' ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[کاڤدان]]}} ==== Herwiha ==== * [[kawdan]] * [[kevdan]] * [[kewdan]] ==== Jê ==== * [[kavdanî]] ==== Etîmolojî ==== {{bêetîmolojî}} Ji Kurdî. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|情況}}, {{W+|zh|情况}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|الحال}}, {{W|ar|الضروف}}, {{W|ar|الحسة|guman=erê}}, {{W|ar|الشأن|guman=erê}}, {{W|ar|الشعبة|guman=erê}}, {{W|ar|الطبقة|guman=erê}}, {{W|ar|الطریقة|guman=erê}}, {{W|ar|الظرف|guman=erê}}, {{W|ar|العرادة|guman=erê}}, {{W|ar|العوف|guman=erê}}, {{W|ar|الفن|guman=erê}}, {{W|ar|الكلل|guman=erê}} * {{Z|de}}: {{W|de|situation|f}}, {{W|de|Bedingung|f}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|اوضاع}}, {{W+|fa|پوسته}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|tilanne}}, {{W+|fi|tila}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|situation|f}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|situatie|f}}, {{W|nl|ligging|f}} * {{Z|en}}: {{W+|en|situation}}, {{W+|en|condition}}, {{W+|en|status}}, {{W+|en|position}}, {{W|en|circumstances|guman=erê}} * {{Z|it}}: {{W|it|situazione|f}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|状態}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|상황}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|situação|f}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|ситуация|f}} * {{Z|es}}: {{W+|es|situación}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|situation}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|durum}}, {{W+|tr|gelişim}}, {{W+|tr|gelişme}}, {{W+|tr|kın}}, {{W+|tr|neşvünema}} * {{Z|el}}: {{W|el|κατάσταση|f}} {{werger-bin}} qnrlt2zmokotx0a83hl2s3i5zd0vtqb 0 9418 5084184 5015629 2022-07-26T05:18:40Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|babet|nêr}} {{navdêr|ku|z=n}} # [[beş]], [[pişk]], [[parçe]], [[qism]],<br> tiştê [[hinek]] ji [[hemû|hemûyê]] # [[biwar]], [[mijar]], [[rîşe]], [[war]], [[mesele]],<br> tiştê têt [[kirin]] yan li ser têt [[axiftin]] # [[awa]], [[şêwe]], [[stîl]], [[şikil]], [[tehr]], [[reng]], [[çawanî]], [[dirûv]] #* {{jêder|ku|jêgirtin=Dû re gazoza din jî eynî bi wî '''babetî''' devê wê danî ser pîjê darê û bi hêz destê xwe lê xist.|{{Jêgirtin/Firat Cewerî/Girtî}}}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her '''babet''' hebûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Ji wêjeya klasîk ==== * ''Halê ne mewca xafilan</br>'''Babet'''ê ehlî û dilan</br>Mîr di bitin dere tê''{{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[بابه‌ت]]}} ==== Jê ==== {{(|vn=no}} * {{mj|Lêker}} [[babet bûn]] * {{mj|Lêker}} [[babet kirin]] * {{mj|Navdêr}} [[babetbûn]] * {{mj|Navdêr}} [[babetkirin]] * {{mj|Rengdêr}} [[babetbûyî]] * {{mj|Rengdêr}} [[babetkirî]] * [[babetî]] {{)}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{ji|ar|ku|-}} yan ji zimanekî din yê [[samî]], bide ber erebî {{g|ar|باب}} (bab: 1) beş, par, parçe, qism 2) [[derî]], [[dergeh]]), [[hevreh]]a îbrî [[בבה]] (baḇa), aramî [[ܒܒܐ]] (bava) ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|de}}: {{W|de|Thema|n}}, {{W|de|Betreff|m}}, {{W|de|Gesprächsstoff|m}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|موضوع}}, {{W|ar|مسألة}}, {{W|ar|قسم}}, {{W|ar|فصل}}, {{W|ar|باب}}, {{W|ar|فرع}}, {{W|ar|قضية}}, {{W|ar|أمر}}, {{W|ar|شغلة}}, {{W|ar|المادة|guman=erê}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|بابت}}, {{W|fa|پرونده}}, {{W|fa|موضوع}}, {{W|fa|مسئله}} * {{Z|en}}: {{W|en|theme}}, {{W|en|matter}}, {{W|en|subject}}, {{W|en|topic}}, {{W|en|issue}}, {{W|en|affair}}, {{W|en|chapter}}, {{W|en|breed}}, {{W|en|unreligious}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|cins}}, {{W|tr|husus}}, {{W|tr|konu}}, {{W|tr|vesile}}, {{W|tr|bap}}, {{W|tr|layık}}, {{W|tr|nokta}}, {{W|tr|madde}}, {{W|tr|şayan}}, {{W|tr|yaraşır}}, {{W|tr|bağlam|guman=erê}}, {{W|tr|mebhas|guman=erê}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Zimannasî}} k0sl1kyq6j18hwha3nvimx13f905bon 0 9571 5084120 5062034 2022-07-25T16:21:40Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki {{bnr-h|şev|şêv|sev}} == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{IPA|ku|/seːv/}} * {{deng|ku|Ku-sêv.ogg|Deng|dever=Êlih}} * {{kîte|sêv}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|sêv|mê}} [[Wêne:Astramel sep 2012.jpg|thumb|Du '''sêvên''' sor]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[dar]]ek e û [[fêkî|fêkiyê]] wê ye, fêkiyê wê mîna [[gog]]ekê ye û [[hindî]] [[mist]]ekê mezin e, [[reng]]ê wê bi [[gelemperî]] [[sor]] yan [[kesk]] e #* {{jêder-kovar|ku|jêgirtin=Zaro '''sêvinan''' dixwin.|kovar=Kurmancî|hejmar=14-15|sal=1994|rûpel=147}} #* ''Şabaş e ji Xwedê ra</br>Selweya bih û '''sêvan'''</br>Belçîm ji zîv û zêra''{{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[سێڤ]]}} * {{ku-kr}}: [[сев]] ==== Cûreyên sêvan ==== * sêva çalê (tama wan ne xweş e. çal dikin, piştê çal derxistinê tama wan xweş dibe) * sêva payîzî (libhûr e, spî ye) * sêva teremaxî (libgir û spî ye) ==== Navê zanistî ==== * [[Malus domestica]] ==== Jê ==== * [[darsêv]] * [[sêvsêvok]] * [[sêva binerd]] ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|سێو}}, kurdiya başûrî {{q|sdh|sêf}}, hewramî {{q|hac|sawi|sc=Latn}}, zazakî {{q|zza|saye}}, tacikî {{g|tg|себ|tr=sêb}}, talîşî {{g|tly|سیف‎|tr=sîf}}, farisî {{g|fa|سیب|tr=sîb}}, belûçî {{g|bal|سوپ|tr=sop}}, pehlewî {{g|pal|𐭠𐭩𐭰‎|tr=sêp/sêb}} {{jiari}}. Peyv di zimanên kevn yên îranî (avestayî û hexamenişî) de nehatiye qeydkirin. Ji zimanên îranî yên [[rojava]] wêdetir etîmolojiya peyvê bi esehî {{nyz|ku|hûr=1}}. Bo nimûne, di zimanên îranî yên rojhilatî de yên wek osetî û peştûyî de wek peyveke xwemalî peyda nabe (nû ji farisî ketiye peştûyî) û di sogdî û xwarezmî de nehatiye qeydkirin. Peyv bi berfirehî di zimanên Hindistanê de peyda dibe lê texmînen ew ji zimanên îranî hatiye wergirtin: sanskrîtî [[सेवि]] (sevi), nepalî [[स्याउ]] (syāu), punjabî [[ਸਿਓ]] (sio)... Formên ûrdûyî {{g|ur|سیب‎}} (sêb) û hindî [[सेब]] (sêb) bi zelalî ne demeke dirêj e ku ji farisî hatine wergirtin. Bi ihtimaleke mezin peyveke kevnar ya [[Rojhilata Navîn]] û/yan [[Kafkasya]]yê ye. Bidin ber bo nimûne van zimanên ne-hindûewropî: hetî [[𒊭𒀀𒊀𒀜]] (ša-a-waₐ-at /šawat/), abazayî [[чӏва]] (č̣̍vā) û belkî bi [[metatez]]ê gurcî [[ვაშლი]] (vašli). Peyv herwiha di hîtîtî de wek [[ 𒊭𒈠𒇻]] (ša-ma-lu /šam(a)lu-/) hatiye qeydkirin lê çunkî hîtîtî jî li heman herêmê ye, ihtimalen wê jî ev peyv ji zimanekî deverê wergirtiye û hebûna peyvê di hîtîtî de ne delîlê wê ye ku peyv hindûewropî be. Piraniya (lê ne hemû) şaxên din yên hindûewropî peyveke ji peyva proto-hindûewropî *''[[h₂ébōl]]'' bi kar tînin, bo nimûne inglîzî ''[[apple]]'', bretonî ''[[aval]]'', latviyayî ''[[âbols]]'', rûsî [[я́блоко]] (yábloko)... Lê peyvên ji rehên din jî hene, bo nimûne yûnaniya kevn ''[[μῆλον]]'' (mêlon) û latînî ''[[mālum]]'' ku texmînen ji zimanekî kevn yê devera [[Deryaya Navîn]] hatine wergirtin. Yan jî fransî ''[[pomme]]'' ku ji latînî ''[[pomus]]'' ([[fêkî]]) wateya wê guheriye. Lê herwiha hatiye pêşniyazkirin ku peyva îranî ji {{ji|ira-pro||-}} *''[[cáywaH]]'' ([[bihagiran]], [[binirx]]) be, [[hevreh]]a sanskrîtî [[शेव]] (śéva: [[bihagiran]], [[ezîz]]). <font style="font-size:10px">'''Çavkanî:''' [[Şablon:Abayev|Abayev]], [[Şablon:Bailey|Bailey]], [[Şablon:Chyet|Chyet]], [[Şablon:Kloekhorst|Kloekhorst]], [[Şablon:Lubotsky|Lubotsky]], [[Şablon:Mayrhofer|Mayrhofer]], [[Şablon:Morgenstierne|Morgenstierne]], [[Şablon:Novák|Novák]], [[Şablon:Tsabolov|Tsabolov]], [[Şablon:Turner|Turner]], [[Şablon:Etymonline|Etymonline]], [[Şablon:The Tower of Babel|The Tower of Babel]], </font> <font style="font-size:10px"></font> ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: [[sêw]] * {{Z|sdh}}: [[sêf]] * {{Z|lki}}: [[sêf]] * {{Z|hac}}: [[sawi]], [[sewi]] * {{Z|zza}}: {{W-|zza|saye|m}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|abq}}: {{W|abq|чӏва}} * {{Z|abe}}: {{W|abe|aples}} * {{Z|ab}}: {{W|ab|аҵәа}} * {{Z|ady}}: {{W|ady|мыӏэрыс}}, {{W|ady|мые}} * {{Z|af}}: {{W|af|appel}} * {{Z|akk}}: {{W|akk|𒄑𒈢}} * {{Z|akz}}: {{W|akz|takkólchoba}} * {{Z|sq}}: {{W|sq|mollë|m}} * {{Z|ale}}: {{W|ale|yaavluka}} * {{Z|alt}}: {{W|alt|алма}} * {{Z|avd}}: {{W|avd|سیب}} * {{Z|am}}: {{W|am|ፖም}} * {{Z|an}}: {{W|an|mazana|m}} * {{Z|rup}}: {{W|rup|mer|m}} * {{Z|as}}: {{W|as|আপেল}} * {{Z|ast}}: {{W|ast|mazana|m}} * {{Z|av}}: {{W|av|гӏеч}} * {{Z|ain}}: {{W|ain|リンゴ}} * {{Z|az}}: {{W|az|alma}} * {{Z|eu}}: {{W|eu|sagar}} * {{Z|ba}}: {{W|ba|алма}} * {{Z|bar}}: {{W|bar|Epfe|n}} * {{Z|be}}: {{W|be|я́блык|n}} * {{Z|bal}}: {{W|bal|سوپ}} * {{Z|bn}}: {{W|bn|আপেল}} * {{Z|bcl}}: {{W|bcl|mansanas}} * {{Z|bla}}: {{W|bla|áípasstaamiinaamm}} * {{Z|bho}}: {{W|bho|सेव}} * {{Z|br}}: {{W|br|aval|n}}, {{W|br|avaloù}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|я́бълка|m}} * {{Z|my}}: {{W|my|ပန်းသီး}} * {{Z|ce}}: {{W|ce|ӏаж}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|jablko}} * {{Z|chr}}: {{W|chr|ᏒᎦᏔ}} * {{Z|chy}}: {{W|chy|má'xeme}} * {{Z|cv}}: {{W|cv|улма}} * {{Z|da}}: {{W|da|æble}} * {{Z|dv}}: {{W|dv|އާފަލު}} * {{Z|goh}}: {{W|goh|apful|n}} * {{Z|de}}: {{W|de|Apfel|n}} * {{Z|gsw}}: {{W|gsw|Öpfel|n}}, {{W|gsw|Àpfel|n}} * {{Z|arz}}: {{W|arz|تفّاح|n}}, {{W|arz|تفّاحة}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|تُفَّاحَة|m}}, {{W|ar|تُفَّاح|n}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|խնձոր}} * {{Z|myv}}: {{W|myv|умарь}}, {{W|myv|сад умарь}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|pomo}} * {{Z|et}}: {{W|et|õun}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|سیب}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|súrepli}}, {{W|fo|epli}} * {{Z|fj}}: {{W|fj|yapolo}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|omena}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|pomme|m}} * {{Z|fur}}: {{W|fur|miluç|n}}, {{W|fur|mêl|n}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|apel}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|ubhal|n}} * {{Z|gag}}: {{W|gag|alma}} * {{Z|gl}}: {{W|gl|mazá|m}}, {{W|gl|poma|m}}, {{W|gl|boullo|n}} * {{Z|gu}}: {{W|gu|સફરજન}} * {{Z|ka}}: {{W|ka|ვაშლი}} * {{Z|gn}}: {{W|gn|guavirana'a}}, {{W|gn|yva}} * {{Z|ht}}: {{W|ht|pòm}} * {{Z|haw}}: {{W|haw|ʻāhia}} * {{Z|hi}}: {{W|hi|सेब|n}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|appel|n}} * {{Z|id}}: {{W|id|apel}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|æppel|n}} * {{Z|en}}: {{W|en|apple}} * {{Z|ia}}: {{W|ia|pomo}} * {{Z|ie}}: {{W|ie|pom}} * {{Z|he}}: {{W|he|תַּפּוּחַ|n}} * {{Z|io}}: {{W|io|pomo}} * {{Z|ilo}}: {{W|ilo|mansanas}} * {{Z|inh}}: {{W|inh|ӏаж}} * {{Z|iu}}: {{W|iu|ᑭᒻᒥᓇᐅᔭᖅ}} * {{Z|ga}}: {{W|ga|úll|n}} * {{Z|it}}: {{W|it|mela|m}} * {{Z|is}}: {{W|is|epli}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|林檎}}, {{W|ja|苹果}} * {{Z|jv}}: {{W|jv|apel}} * {{Z|kl}}: {{W|kl|iipili}} * {{Z|kn}}: {{W|kn|ಸೇಬು}} * {{Z|yue}}: {{W|yue|蘋果}}, {{W|yue|苹果}} * {{Z|krc}}: {{W|krc|алма}} * {{Z|krl}}: {{W|krl|juablukku}} * {{Z|csb}}: {{W|csb|jabko}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|poma|m}} * {{Z|qu}}: {{W|qu|mansana}} * {{Z|ks}}: {{W|ks|ژونٹھ|n}} * {{Z|ky}}: {{W|ky|алма}} * {{Z|si}}: {{W|si|ඇපල්}} * {{Z|rw}}: {{W|rw|pome}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|사과}} * {{Z|kw}}: {{W|kw|aval|n}} * {{Z|jam}}: {{W|jam|apl}} * {{Z|kum}}: {{W|kum|алма}} * {{Z|lad}}: {{W|lad|mansana|m}} * {{Z|lbe}}: {{W|lbe|гьивч}} * {{Z|sah}}: {{W|sah|яблоко}}, {{W|sah|дьаабылака}} * {{Z|ltg}}: {{W|ltg|uobeļs|n}} * {{Z|la}}: {{W|la|mālum}} * {{Z|lv}}: {{W|lv|ābols|n}} * {{Z|lo}}: {{W|lo|ໝາກໂປມ}}, {{W|lo|ຫມາກປົ່ມ}} * {{Z|lki}}: {{W|lki|سێف}} * {{Z|lez}}: {{W|lez|ич}} * {{Z|lij}}: {{W|lij|mei}} * {{Z|li}}: {{W|li|appel|n}} * {{Z|lt}}: {{W|lt|obuolys|n}} * {{Z|lmo}}: {{W|lmo|pomm|n}} * {{Z|lb}}: {{W|lb|Apel|n}} * {{Z|mk}}: {{W|mk|јаболко}} * {{Z|mg}}: {{W|mg|paoma}} * {{Z|ml}}: {{W|ml|ആപ്പിൾപ്പഴം}} * {{Z|ms}}: {{W|ms|epal}}, {{W|ms|tufah}} * {{Z|mt}}: {{W|mt|tuffieħa|m}} * {{Z|mnc}}: {{W|mnc|ᡦᡳᠩᡤᡠᡵᡳ}} * {{Z|cmn}}: {{W|cmn|蘋果}}, {{W|cmn|苹果}} * {{Z|gv}}: {{W|gv|ooyl|m}} * {{Z|mi}}: {{W|mi|āporo}} * {{Z|mr}}: {{W|mr|सफरचंद}} * {{Z|chm}}: {{W|chm|олма}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|chak pakʼaal}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|alma}} * {{Z|nan}}: {{W|nan|蘋果}}, {{W|nan|苹果}}, {{W|nan|瓜果}}, {{W|nan|林檎}} * {{Z|mwl}}: {{W|mwl|maçana|m}} * {{Z|moh}}: {{W|moh|sewahyowane}} * {{Z|mdf}}: {{W|mdf|мар}}, {{W|mdf|марь}} * {{Z|mn}}: {{W|mn|алим}}, {{W|mn|ᠠᠯᠮᠤᠷᠠᠳ}} * {{Z|nah}}: {{W|nah|manzana}} * {{Z|nap}}: {{W|nap|mìlo}}, {{W|nap|méla}} * {{Z|nv}}: {{W|nv|bilasáana}} * {{Z|ne}}: {{W|ne|स्याऊ}}, {{W|ne|स्याउ}} * {{Z|nog}}: {{W|nog|алма}} * {{Z|nrf}}: {{W|nrf|pomme|m}}, {{W|nrf|paomme|m}}, {{W|nrf|pum|m}}, {{W|nrf|poume|m}} * {{Z|non}}: {{W|non|epli}} * {{Z|no}}: {{W|no|eple}} * {{Z|nov}}: {{W|nov|pome}} * {{Z|oj}}: {{W|oj|mishiimin}} * {{Z|oc}}: {{W|oc|poma|m}} * {{Z|or}}: {{W|or|ସେଓ}} * {{Z|os}}: {{W|os|фӕткъуы}} * {{Z|ota}}: {{W|ota|ألما}} * {{Z|ug}}: {{W|ug|ئالما}} * {{Z|uz}}: {{W|uz|olma}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|apel}} * {{Z|ps}}: {{W|ps|مڼه|m}} * {{Z|pnb}}: {{W|pnb|سیب}} * {{Z|pcd}}: {{W|pcd|peimme}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|jabłko}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|maçã|m}} * {{Z|prg}}: {{W|prg|wābli}} * {{Z|pa}}: {{W|pa|ਸਿਓ}}, {{W|pa|ਸੇਬ}} * {{Z|kk}}: {{W|kk|алма}} * {{Z|rar}}: {{W|rar|‘āpara}} * {{Z|rhg}}: {{W|rhg|sép}} * {{Z|rm}}: {{W|rm|mail|n}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|măr}} * {{Z|rom}}: {{W|rom|phabaj|m}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|я́блоко}} * {{Z|rue}}: {{W|rue|ябко}} * {{Z|sm}}: {{W|sm|'apu}} * {{Z|sa}}: {{W|sa|सेवि}} * {{Z|ceb}}: {{W|ceb|mansanas}} * {{Z|scn}}: {{W|scn|pumu|n}}, {{W|scn|puma|m}} * {{Z|sd}}: {{W|sd|صوف|n}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|јабука|m}}, {{W|sh|jabuka|m}} * {{Z|syc}}: {{W|syc|ܚܙܘܪܐ|n}} * {{Z|sco}}: {{W|sco|aipple}}, {{W|sco|aiple}} * {{Z|cu}}: {{W|cu|аблъко}}, {{W|cu|ⰰⰱⰾⱏⰽⱁ}} * {{Z|sk}}: {{W|sk|jablko}} * {{Z|sl}}: {{W|sl|jabolko}} * {{Z|so}}: {{W|so|tufaax|n}} * {{Z|ckb}}: {{W|ckb|سێو|tr=sêw}} * {{Z|dsb}}: {{W|dsb|jabłuko}} * {{Z|hsb}}: {{W|hsb|jabłuko}} * {{Z|st}}: {{W|st|apole}} * {{Z|es}}: {{W|es|manzana|m}}, {{W|es|mela}}, {{W|es|poma}} * {{Z|su}}: {{W|su|apel}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|tofaa}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|äpple}} * {{Z|zdj}}: {{W|zdj|pomu}} * {{Z|tab}}: {{W|tab|вич}} * {{Z|tg}}: {{W|tg|себ}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|mansanas}} * {{Z|ty}}: {{W|ty|'āpara}} * {{Z|tly}}: {{W|tly|سیف}} * {{Z|ta}}: {{W|ta|ஆப்பழம்}} * {{Z|ttt}}: {{W|ttt|сиб}} * {{Z|th}}: {{W|th|แอปเปิล}} * {{Z|te}}: {{W|te|కాయ}}, {{W|te|ఆపిల్}} * {{Z|tzm}}: {{W|tzm|ⵜⴰⴷⴼⴼⵓⵢⵜ}} * {{Z|crh}}: {{W|crh|alma}} * {{Z|tt}}: {{W|tt|алма}} * {{Z|ti}}: {{W|ti|ቱፋሕ}}, {{W|ti|ሜለ}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|elma}}, {{W|tr|tüffah}} * {{Z|tk}}: {{W|tk|alma}} * {{Z|bo}}: {{W|bo|ཀུ་ཤུ}} * {{Z|ts}}: {{W|ts|vundzu}} * {{Z|udm}}: {{W|udm|улмо}}, {{W|udm|яблок}} * {{Z|uk}}: {{W|uk|я́блуко}} * {{Z|ur}}: {{W|ur|سیب|n}} * {{Z|vec}}: {{W|vec|pom}} * {{Z|vi}}: {{W|vi|táo tây}}, {{W|vi|bôm}}, {{W|vi|táo}}, {{W|vi|bom}} * {{Z|vo}}: {{W|vo|pod}}, {{W|vo|apod}} * {{Z|wa}}: {{W|wa|peme}} * {{Z|war}}: {{W|war|mansanas}} * {{Z|cy}}: {{W|cy|afal}} * {{Z|wym}}: {{W|wym|epuł|n}} * {{Z|wo}}: {{W|wo|pom}} * {{Z|km}}: {{W|km|ប៉ុម}} * {{Z|xh}}: {{W|xh|iapile}} * {{Z|el}}: {{W|el|μήλο}} * {{Z|yi}}: {{W|yi|עפּל|n}} * {{Z|yo}}: {{W|yo|èso òro òyìnbó}} * {{Z|esu}}: {{W|esu|atsarpak}} * {{Z|grc}}: {{W|grc|μῆλον}}, {{W|grc|μᾶλον}} * {{Z|za}}: {{W|za|makbinzgoj}}, {{W|za|makbingzgoj}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|ihhabhula}} {{werger-bin}} se2e4it9kxd7z75rek6j4gngw7pjy30 5084121 5084120 2022-07-25T16:26:47Z Ghybu 1393 /* Bi zaravayên din */ wikitext text/x-wiki {{bnr-h|şev|şêv|sev}} == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{IPA|ku|/seːv/}} * {{deng|ku|Ku-sêv.ogg|Deng|dever=Êlih}} * {{kîte|sêv}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|sêv|mê}} [[Wêne:Astramel sep 2012.jpg|thumb|Du '''sêvên''' sor]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[dar]]ek e û [[fêkî|fêkiyê]] wê ye, fêkiyê wê mîna [[gog]]ekê ye û [[hindî]] [[mist]]ekê mezin e, [[reng]]ê wê bi [[gelemperî]] [[sor]] yan [[kesk]] e #* {{jêder-kovar|ku|jêgirtin=Zaro '''sêvinan''' dixwin.|kovar=Kurmancî|hejmar=14-15|sal=1994|rûpel=147}} #* ''Şabaş e ji Xwedê ra</br>Selweya bih û '''sêvan'''</br>Belçîm ji zîv û zêra''{{feqiyêteyran}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[سێڤ]]}} * {{ku-kr}}: [[сев]] ==== Cûreyên sêvan ==== * sêva çalê (tama wan ne xweş e. çal dikin, piştê çal derxistinê tama wan xweş dibe) * sêva payîzî (libhûr e, spî ye) * sêva teremaxî (libgir û spî ye) ==== Navê zanistî ==== * [[Malus domestica]] ==== Jê ==== * [[darsêv]] * [[sêvsêvok]] * [[sêva binerd]] ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|سێو}}, kurdiya başûrî {{q|sdh|sêf}}, hewramî {{q|hac|sawi|sc=Latn}}, zazakî {{q|zza|saye}}, tacikî {{g|tg|себ|tr=sêb}}, talîşî {{g|tly|سیف‎|tr=sîf}}, farisî {{g|fa|سیب|tr=sîb}}, belûçî {{g|bal|سوپ|tr=sop}}, pehlewî {{g|pal|𐭠𐭩𐭰‎|tr=sêp/sêb}} {{jiari}}. Peyv di zimanên kevn yên îranî (avestayî û hexamenişî) de nehatiye qeydkirin. Ji zimanên îranî yên [[rojava]] wêdetir etîmolojiya peyvê bi esehî {{nyz|ku|hûr=1}}. Bo nimûne, di zimanên îranî yên rojhilatî de yên wek osetî û peştûyî de wek peyveke xwemalî peyda nabe (nû ji farisî ketiye peştûyî) û di sogdî û xwarezmî de nehatiye qeydkirin. Peyv bi berfirehî di zimanên Hindistanê de peyda dibe lê texmînen ew ji zimanên îranî hatiye wergirtin: sanskrîtî [[सेवि]] (sevi), nepalî [[स्याउ]] (syāu), punjabî [[ਸਿਓ]] (sio)... Formên ûrdûyî {{g|ur|سیب‎}} (sêb) û hindî [[सेब]] (sêb) bi zelalî ne demeke dirêj e ku ji farisî hatine wergirtin. Bi ihtimaleke mezin peyveke kevnar ya [[Rojhilata Navîn]] û/yan [[Kafkasya]]yê ye. Bidin ber bo nimûne van zimanên ne-hindûewropî: hetî [[𒊭𒀀𒊀𒀜]] (ša-a-waₐ-at /šawat/), abazayî [[чӏва]] (č̣̍vā) û belkî bi [[metatez]]ê gurcî [[ვაშლი]] (vašli). Peyv herwiha di hîtîtî de wek [[ 𒊭𒈠𒇻]] (ša-ma-lu /šam(a)lu-/) hatiye qeydkirin lê çunkî hîtîtî jî li heman herêmê ye, ihtimalen wê jî ev peyv ji zimanekî deverê wergirtiye û hebûna peyvê di hîtîtî de ne delîlê wê ye ku peyv hindûewropî be. Piraniya (lê ne hemû) şaxên din yên hindûewropî peyveke ji peyva proto-hindûewropî *''[[h₂ébōl]]'' bi kar tînin, bo nimûne inglîzî ''[[apple]]'', bretonî ''[[aval]]'', latviyayî ''[[âbols]]'', rûsî [[я́блоко]] (yábloko)... Lê peyvên ji rehên din jî hene, bo nimûne yûnaniya kevn ''[[μῆλον]]'' (mêlon) û latînî ''[[mālum]]'' ku texmînen ji zimanekî kevn yê devera [[Deryaya Navîn]] hatine wergirtin. Yan jî fransî ''[[pomme]]'' ku ji latînî ''[[pomus]]'' ([[fêkî]]) wateya wê guheriye. Lê herwiha hatiye pêşniyazkirin ku peyva îranî ji {{ji|ira-pro||-}} *''[[cáywaH]]'' ([[bihagiran]], [[binirx]]) be, [[hevreh]]a sanskrîtî [[शेव]] (śéva: [[bihagiran]], [[ezîz]]). <font style="font-size:10px">'''Çavkanî:''' [[Şablon:Abayev|Abayev]], [[Şablon:Bailey|Bailey]], [[Şablon:Chyet|Chyet]], [[Şablon:Kloekhorst|Kloekhorst]], [[Şablon:Lubotsky|Lubotsky]], [[Şablon:Mayrhofer|Mayrhofer]], [[Şablon:Morgenstierne|Morgenstierne]], [[Şablon:Novák|Novák]], [[Şablon:Tsabolov|Tsabolov]], [[Şablon:Turner|Turner]], [[Şablon:Etymonline|Etymonline]], [[Şablon:The Tower of Babel|The Tower of Babel]], </font> <font style="font-size:10px"></font> ==== Bi zaravayên din ==== * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|سێو|tr=[[sêw]]}} * {{Z|sdh}}: [[sêf]] * {{Z|lki}}: [[sêf]] * {{Z|hac}}: [[sawi]], [[sewi]] * {{Z|zza}}: {{W-|zza|saye|m}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|abq}}: {{W|abq|чӏва}} * {{Z|abe}}: {{W|abe|aples}} * {{Z|ab}}: {{W|ab|аҵәа}} * {{Z|ady}}: {{W|ady|мыӏэрыс}}, {{W|ady|мые}} * {{Z|af}}: {{W|af|appel}} * {{Z|akk}}: {{W|akk|𒄑𒈢}} * {{Z|akz}}: {{W|akz|takkólchoba}} * {{Z|sq}}: {{W|sq|mollë|m}} * {{Z|ale}}: {{W|ale|yaavluka}} * {{Z|alt}}: {{W|alt|алма}} * {{Z|avd}}: {{W|avd|سیب}} * {{Z|am}}: {{W|am|ፖም}} * {{Z|an}}: {{W|an|mazana|m}} * {{Z|rup}}: {{W|rup|mer|m}} * {{Z|as}}: {{W|as|আপেল}} * {{Z|ast}}: {{W|ast|mazana|m}} * {{Z|av}}: {{W|av|гӏеч}} * {{Z|ain}}: {{W|ain|リンゴ}} * {{Z|az}}: {{W|az|alma}} * {{Z|eu}}: {{W|eu|sagar}} * {{Z|ba}}: {{W|ba|алма}} * {{Z|bar}}: {{W|bar|Epfe|n}} * {{Z|be}}: {{W|be|я́блык|n}} * {{Z|bal}}: {{W|bal|سوپ}} * {{Z|bn}}: {{W|bn|আপেল}} * {{Z|bcl}}: {{W|bcl|mansanas}} * {{Z|bla}}: {{W|bla|áípasstaamiinaamm}} * {{Z|bho}}: {{W|bho|सेव}} * {{Z|br}}: {{W|br|aval|n}}, {{W|br|avaloù}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|я́бълка|m}} * {{Z|my}}: {{W|my|ပန်းသီး}} * {{Z|ce}}: {{W|ce|ӏаж}} * {{Z|cs}}: {{W|cs|jablko}} * {{Z|chr}}: {{W|chr|ᏒᎦᏔ}} * {{Z|chy}}: {{W|chy|má'xeme}} * {{Z|cv}}: {{W|cv|улма}} * {{Z|da}}: {{W|da|æble}} * {{Z|dv}}: {{W|dv|އާފަލު}} * {{Z|goh}}: {{W|goh|apful|n}} * {{Z|de}}: {{W|de|Apfel|n}} * {{Z|gsw}}: {{W|gsw|Öpfel|n}}, {{W|gsw|Àpfel|n}} * {{Z|arz}}: {{W|arz|تفّاح|n}}, {{W|arz|تفّاحة}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|تُفَّاحَة|m}}, {{W|ar|تُفَّاح|n}} * {{Z|hy}}: {{W|hy|խնձոր}} * {{Z|myv}}: {{W|myv|умарь}}, {{W|myv|сад умарь}} * {{Z|eo}}: {{W|eo|pomo}} * {{Z|et}}: {{W|et|õun}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|سیب}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|súrepli}}, {{W|fo|epli}} * {{Z|fj}}: {{W|fj|yapolo}} * {{Z|fi}}: {{W|fi|omena}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|pomme|m}} * {{Z|fur}}: {{W|fur|miluç|n}}, {{W|fur|mêl|n}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|apel}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|ubhal|n}} * {{Z|gag}}: {{W|gag|alma}} * {{Z|gl}}: {{W|gl|mazá|m}}, {{W|gl|poma|m}}, {{W|gl|boullo|n}} * {{Z|gu}}: {{W|gu|સફરજન}} * {{Z|ka}}: {{W|ka|ვაშლი}} * {{Z|gn}}: {{W|gn|guavirana'a}}, {{W|gn|yva}} * {{Z|ht}}: {{W|ht|pòm}} * {{Z|haw}}: {{W|haw|ʻāhia}} * {{Z|hi}}: {{W|hi|सेब|n}} * {{Z|nl}}: {{W|nl|appel|n}} * {{Z|id}}: {{W|id|apel}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|æppel|n}} * {{Z|en}}: {{W|en|apple}} * {{Z|ia}}: {{W|ia|pomo}} * {{Z|ie}}: {{W|ie|pom}} * {{Z|he}}: {{W|he|תַּפּוּחַ|n}} * {{Z|io}}: {{W|io|pomo}} * {{Z|ilo}}: {{W|ilo|mansanas}} * {{Z|inh}}: {{W|inh|ӏаж}} * {{Z|iu}}: {{W|iu|ᑭᒻᒥᓇᐅᔭᖅ}} * {{Z|ga}}: {{W|ga|úll|n}} * {{Z|it}}: {{W|it|mela|m}} * {{Z|is}}: {{W|is|epli}} * {{Z|ja}}: {{W|ja|林檎}}, {{W|ja|苹果}} * {{Z|jv}}: {{W|jv|apel}} * {{Z|kl}}: {{W|kl|iipili}} * {{Z|kn}}: {{W|kn|ಸೇಬು}} * {{Z|yue}}: {{W|yue|蘋果}}, {{W|yue|苹果}} * {{Z|krc}}: {{W|krc|алма}} * {{Z|krl}}: {{W|krl|juablukku}} * {{Z|csb}}: {{W|csb|jabko}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|poma|m}} * {{Z|qu}}: {{W|qu|mansana}} * {{Z|ks}}: {{W|ks|ژونٹھ|n}} * {{Z|ky}}: {{W|ky|алма}} * {{Z|si}}: {{W|si|ඇපල්}} * {{Z|rw}}: {{W|rw|pome}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|사과}} * {{Z|kw}}: {{W|kw|aval|n}} * {{Z|jam}}: {{W|jam|apl}} * {{Z|kum}}: {{W|kum|алма}} * {{Z|lad}}: {{W|lad|mansana|m}} * {{Z|lbe}}: {{W|lbe|гьивч}} * {{Z|sah}}: {{W|sah|яблоко}}, {{W|sah|дьаабылака}} * {{Z|ltg}}: {{W|ltg|uobeļs|n}} * {{Z|la}}: {{W|la|mālum}} * {{Z|lv}}: {{W|lv|ābols|n}} * {{Z|lo}}: {{W|lo|ໝາກໂປມ}}, {{W|lo|ຫມາກປົ່ມ}} * {{Z|lki}}: {{W|lki|سێف}} * {{Z|lez}}: {{W|lez|ич}} * {{Z|lij}}: {{W|lij|mei}} * {{Z|li}}: {{W|li|appel|n}} * {{Z|lt}}: {{W|lt|obuolys|n}} * {{Z|lmo}}: {{W|lmo|pomm|n}} * {{Z|lb}}: {{W|lb|Apel|n}} * {{Z|mk}}: {{W|mk|јаболко}} * {{Z|mg}}: {{W|mg|paoma}} * {{Z|ml}}: {{W|ml|ആപ്പിൾപ്പഴം}} * {{Z|ms}}: {{W|ms|epal}}, {{W|ms|tufah}} * {{Z|mt}}: {{W|mt|tuffieħa|m}} * {{Z|mnc}}: {{W|mnc|ᡦᡳᠩᡤᡠᡵᡳ}} * {{Z|cmn}}: {{W|cmn|蘋果}}, {{W|cmn|苹果}} * {{Z|gv}}: {{W|gv|ooyl|m}} * {{Z|mi}}: {{W|mi|āporo}} * {{Z|mr}}: {{W|mr|सफरचंद}} * {{Z|chm}}: {{W|chm|олма}} * {{Z|yua}}: {{W|yua|chak pakʼaal}} * {{Z|hu}}: {{W|hu|alma}} * {{Z|nan}}: {{W|nan|蘋果}}, {{W|nan|苹果}}, {{W|nan|瓜果}}, {{W|nan|林檎}} * {{Z|mwl}}: {{W|mwl|maçana|m}} * {{Z|moh}}: {{W|moh|sewahyowane}} * {{Z|mdf}}: {{W|mdf|мар}}, {{W|mdf|марь}} * {{Z|mn}}: {{W|mn|алим}}, {{W|mn|ᠠᠯᠮᠤᠷᠠᠳ}} * {{Z|nah}}: {{W|nah|manzana}} * {{Z|nap}}: {{W|nap|mìlo}}, {{W|nap|méla}} * {{Z|nv}}: {{W|nv|bilasáana}} * {{Z|ne}}: {{W|ne|स्याऊ}}, {{W|ne|स्याउ}} * {{Z|nog}}: {{W|nog|алма}} * {{Z|nrf}}: {{W|nrf|pomme|m}}, {{W|nrf|paomme|m}}, {{W|nrf|pum|m}}, {{W|nrf|poume|m}} * {{Z|non}}: {{W|non|epli}} * {{Z|no}}: {{W|no|eple}} * {{Z|nov}}: {{W|nov|pome}} * {{Z|oj}}: {{W|oj|mishiimin}} * {{Z|oc}}: {{W|oc|poma|m}} * {{Z|or}}: {{W|or|ସେଓ}} * {{Z|os}}: {{W|os|фӕткъуы}} * {{Z|ota}}: {{W|ota|ألما}} * {{Z|ug}}: {{W|ug|ئالما}} * {{Z|uz}}: {{W|uz|olma}} * {{Z|pap}}: {{W|pap|apel}} * {{Z|ps}}: {{W|ps|مڼه|m}} * {{Z|pnb}}: {{W|pnb|سیب}} * {{Z|pcd}}: {{W|pcd|peimme}} * {{Z|pl}}: {{W|pl|jabłko}} * {{Z|pt}}: {{W|pt|maçã|m}} * {{Z|prg}}: {{W|prg|wābli}} * {{Z|pa}}: {{W|pa|ਸਿਓ}}, {{W|pa|ਸੇਬ}} * {{Z|kk}}: {{W|kk|алма}} * {{Z|rar}}: {{W|rar|‘āpara}} * {{Z|rhg}}: {{W|rhg|sép}} * {{Z|rm}}: {{W|rm|mail|n}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|măr}} * {{Z|rom}}: {{W|rom|phabaj|m}} * {{Z|ru}}: {{W|ru|я́блоко}} * {{Z|rue}}: {{W|rue|ябко}} * {{Z|sm}}: {{W|sm|'apu}} * {{Z|sa}}: {{W|sa|सेवि}} * {{Z|ceb}}: {{W|ceb|mansanas}} * {{Z|scn}}: {{W|scn|pumu|n}}, {{W|scn|puma|m}} * {{Z|sd}}: {{W|sd|صوف|n}} * {{Z|sh}}: {{W|sh|јабука|m}}, {{W|sh|jabuka|m}} * {{Z|syc}}: {{W|syc|ܚܙܘܪܐ|n}} * {{Z|sco}}: {{W|sco|aipple}}, {{W|sco|aiple}} * {{Z|cu}}: {{W|cu|аблъко}}, {{W|cu|ⰰⰱⰾⱏⰽⱁ}} * {{Z|sk}}: {{W|sk|jablko}} * {{Z|sl}}: {{W|sl|jabolko}} * {{Z|so}}: {{W|so|tufaax|n}} * {{Z|ckb}}: {{W|ckb|سێو|tr=sêw}} * {{Z|dsb}}: {{W|dsb|jabłuko}} * {{Z|hsb}}: {{W|hsb|jabłuko}} * {{Z|st}}: {{W|st|apole}} * {{Z|es}}: {{W|es|manzana|m}}, {{W|es|mela}}, {{W|es|poma}} * {{Z|su}}: {{W|su|apel}} * {{Z|sw}}: {{W|sw|tofaa}} * {{Z|sv}}: {{W|sv|äpple}} * {{Z|zdj}}: {{W|zdj|pomu}} * {{Z|tab}}: {{W|tab|вич}} * {{Z|tg}}: {{W|tg|себ}} * {{Z|tl}}: {{W|tl|mansanas}} * {{Z|ty}}: {{W|ty|'āpara}} * {{Z|tly}}: {{W|tly|سیف}} * {{Z|ta}}: {{W|ta|ஆப்பழம்}} * {{Z|ttt}}: {{W|ttt|сиб}} * {{Z|th}}: {{W|th|แอปเปิล}} * {{Z|te}}: {{W|te|కాయ}}, {{W|te|ఆపిల్}} * {{Z|tzm}}: {{W|tzm|ⵜⴰⴷⴼⴼⵓⵢⵜ}} * {{Z|crh}}: {{W|crh|alma}} * {{Z|tt}}: {{W|tt|алма}} * {{Z|ti}}: {{W|ti|ቱፋሕ}}, {{W|ti|ሜለ}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|elma}}, {{W|tr|tüffah}} * {{Z|tk}}: {{W|tk|alma}} * {{Z|bo}}: {{W|bo|ཀུ་ཤུ}} * {{Z|ts}}: {{W|ts|vundzu}} * {{Z|udm}}: {{W|udm|улмо}}, {{W|udm|яблок}} * {{Z|uk}}: {{W|uk|я́блуко}} * {{Z|ur}}: {{W|ur|سیب|n}} * {{Z|vec}}: {{W|vec|pom}} * {{Z|vi}}: {{W|vi|táo tây}}, {{W|vi|bôm}}, {{W|vi|táo}}, {{W|vi|bom}} * {{Z|vo}}: {{W|vo|pod}}, {{W|vo|apod}} * {{Z|wa}}: {{W|wa|peme}} * {{Z|war}}: {{W|war|mansanas}} * {{Z|cy}}: {{W|cy|afal}} * {{Z|wym}}: {{W|wym|epuł|n}} * {{Z|wo}}: {{W|wo|pom}} * {{Z|km}}: {{W|km|ប៉ុម}} * {{Z|xh}}: {{W|xh|iapile}} * {{Z|el}}: {{W|el|μήλο}} * {{Z|yi}}: {{W|yi|עפּל|n}} * {{Z|yo}}: {{W|yo|èso òro òyìnbó}} * {{Z|esu}}: {{W|esu|atsarpak}} * {{Z|grc}}: {{W|grc|μῆλον}}, {{W|grc|μᾶλον}} * {{Z|za}}: {{W|za|makbinzgoj}}, {{W|za|makbingzgoj}} * {{Z|zu}}: {{W|zu|ihhabhula}} {{werger-bin}} mt9rtt7tulsj17c326w514cf0mmzt3h 0 9575 5084123 4747899 2022-07-25T16:30:22Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # [[sêv]] ==== Bi alfabeyên din ==== * {{g|ckb|سێو}} eyvy2nj9tp6vp8z0jft7ecb58v9rd13 0 18165 5084100 4529514 2022-07-25T15:32:46Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki {{bnr-h|sû|şû}} == {{ziman|kmr}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=?}} # {{bnr|sto}} == {{ziman|az}} == === Navdêr === {{navdêr|az|z=}} # [[av]] == {{ziman|eu}} == === Navdêr === {{navdêr|eu|z=}} # [[agir]] == {{ziman|es}} == === Cînav === {{cînav|es}} # ya/yên [[xwe]] == {{ziman|tt}} == === Navdêr === {{navdêr|tt|z=}} # [[av]] == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|ota|tr|صو|tr=su}}, ji {{mîr|trk-pro|tr|*sub|w=av}}. == {{ziman|tk}} == === Navdêr === {{navdêr|tk|z=}} # [[av]] sqarz0bckuwkotl88x3dc5fu065ty7o 5084102 5084100 2022-07-25T15:36:51Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki {{bnr-h|sû|şû}} == {{ziman|kmr}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=n}} # {{reşwî}} {{guherto|ku|sto}} == {{ziman|az}} == === Navdêr === {{navdêr|az|z=}} # [[av]] == {{ziman|eu}} == === Navdêr === {{navdêr|eu|z=}} # [[agir]] == {{ziman|es}} == === Cînav === {{cînav|es}} # ya/yên [[xwe]] == {{ziman|tt}} == === Navdêr === {{navdêr|tt|z=}} # [[av]] == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|ota|tr|صو|tr=su}}, ji {{mîr|trk-pro|tr|*sub|w=av}}. == {{ziman|tk}} == === Navdêr === {{navdêr|tk|z=}} # [[av]] 6336ekd2t17obux97yhyxh7twt2esvv 5084103 5084102 2022-07-25T15:37:02Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki {{bnr-h|sû|şû}} == {{ziman|kmr}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=n}} # {{reşwî}} {{guherto|ku|stû}} == {{ziman|az}} == === Navdêr === {{navdêr|az|z=}} # [[av]] == {{ziman|eu}} == === Navdêr === {{navdêr|eu|z=}} # [[agir]] == {{ziman|es}} == === Cînav === {{cînav|es}} # ya/yên [[xwe]] == {{ziman|tt}} == === Navdêr === {{navdêr|tt|z=}} # [[av]] == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|ota|tr|صو|tr=su}}, ji {{mîr|trk-pro|tr|*sub|w=av}}. == {{ziman|tk}} == === Navdêr === {{navdêr|tk|z=}} # [[av]] igvcp3u8xef707jjwzquhusawrcf53m 5084115 5084103 2022-07-25T16:00:38Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki {{bnr-h|sû|şû}} == {{ziman|kmr}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=n}} # {{reşwî}} {{guherto|ku|stû}} == {{ziman|az}} == === Navdêr === {{navdêr|az|z=}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|trk-pro|az|*sub|w=av}}. == {{ziman|eu}} == === Navdêr === {{navdêr|eu|z=}} # [[agir]] == {{ziman|es}} == === Cînav === {{cînav|es}} # ya/yên [[xwe]] == {{ziman|tt}} == === Navdêr === {{navdêr|tt|z=}} # [[av]] == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|ota|tr|صو|tr=su}}, ji {{mîr|trk-pro|tr|*sub|w=av}}. == {{ziman|tk}} == === Navdêr === {{navdêr|tk|z=}} # [[av]] 810d3490ko6qoayrsgfhzysisnlictt 0 22399 5084149 4904266 2022-07-26T02:42:55Z Ghybu 1393 /* Bi zaravayên din */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|Hirmî bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[karçîn]], [[şekok]]; [[mêwe]]yeke anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e # [[darhirmî]], [[dar]]a ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Cûnên hirmiyan ==== * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: [[emrû]], [[gollawî]] * {{Z|zza}}: [[miroy]] * {{Z|hac}}: [[miro]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|هه‌رمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|هه‌مرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî [[мурӯд]] (murüd), hewramî [[miro]], zazakî [[miroy]], [[mûriye]], talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". ''[[armud|Armud]]'' ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, ''[[armut]]'' ya tirkî, [[армут]] (armut) ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û [[алмұрт]] (almurt) ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma "[[hermût]]" ya Efrînê û hin deverên din bi rêya tirkî ''[[armut]]'' ji farisî ye. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} l22otvfc7ykpvehab4upre0c4fxdk4j 5084155 5084149 2022-07-26T02:52:15Z Ghybu 1393 /* Bi zaravayên din */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|Hirmî bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[karçîn]], [[şekok]]; [[mêwe]]yeke anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e # [[darhirmî]], [[dar]]a ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Cûnên hirmiyan ==== * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W+|zza|muriye}} ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|هه‌رمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|هه‌مرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî [[мурӯд]] (murüd), hewramî [[miro]], zazakî [[miroy]], [[mûriye]], talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". ''[[armud|Armud]]'' ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, ''[[armut]]'' ya tirkî, [[армут]] (armut) ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û [[алмұрт]] (almurt) ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma "[[hermût]]" ya Efrînê û hin deverên din bi rêya tirkî ''[[armut]]'' ji farisî ye. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} eej7x7uztw34ssmjbiafob514gf3ld1 5084156 5084155 2022-07-26T02:54:22Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[karçîn]], [[şekok]]; [[mêwe]]yeke anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e # [[darhirmî]], [[dar]]a ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|هه‌رمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|هه‌مرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî [[мурӯд]] (murüd), hewramî [[miro]], zazakî [[miroy]], [[mûriye]], talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". ''[[armud|Armud]]'' ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, ''[[armut]]'' ya tirkî, [[армут]] (armut) ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û [[алмұрт]] (almurt) ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma "[[hermût]]" ya Efrînê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W+|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} tn1m16kpjn74t38bvr31qh9co8h2m5u 5084157 5084156 2022-07-26T02:54:37Z Ghybu 1393 /* Bi zaravayên din */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[karçîn]], [[şekok]]; [[mêwe]]yeke anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e # [[darhirmî]], [[dar]]a ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|هه‌رمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|هه‌مرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî [[мурӯд]] (murüd), hewramî [[miro]], zazakî [[miroy]], [[mûriye]], talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". ''[[armud|Armud]]'' ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, ''[[armut]]'' ya tirkî, [[армут]] (armut) ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û [[алмұрт]] (almurt) ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma "[[hermût]]" ya Efrînê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} qzkuqejr6m4dh7ex4r4npmtzrf50mup 5084172 5084157 2022-07-26T03:21:28Z Ghybu 1393 /* Etîmolojî */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[karçîn]], [[şekok]]; [[mêwe]]yeke anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e # [[darhirmî]], [[dar]]a ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|ھەرمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|ھەمرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî [[мурӯд]] (murüd), hewramî [[miro]], zazakî [[miroy]], [[mûriye]], talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". {{q|az|armud}} ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, {{q|tr|armut}} ya tirkî, {{g|tt|армут|tr=armut}} ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û {{g|kk|алмұрт|tr=almurt}} ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma {{q|ku|hermût}} ya [[Efrîn]]ê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} ibue1lckosgzqtkcyy3hqjgdc18r37p 5084182 5084172 2022-07-26T05:13:13Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ jêder wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[karçîn]], [[şekok]]; [[mêwe]]yeke anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e # [[dar|Dara]] ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. #: {{hevmane|ku|darhirmî}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her babet hebûn. Darên qeysiyan, mişmişan, '''hirmiyan''' pir bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|ھەرمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|ھەمرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî [[мурӯд]] (murüd), hewramî [[miro]], zazakî [[miroy]], [[mûriye]], talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". {{q|az|armud}} ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, {{q|tr|armut}} ya tirkî, {{g|tt|армут|tr=armut}} ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û {{g|kk|алмұрт|tr=almurt}} ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma {{q|ku|hermût}} ya [[Efrîn]]ê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} 6tax8lkjvd8kuhekuhxc39tccllj7d7 5084195 5084182 2022-07-26T06:21:04Z Ghybu 1393 /* Etîmolojî */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[karçîn]], [[şekok]]; [[mêwe]]yeke anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e # [[dar|Dara]] ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. #: {{hevmane|ku|darhirmî}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her babet hebûn. Darên qeysiyan, mişmişan, '''hirmiyan''' pir bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|ھەرمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|ھەمرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî {{g|tg|мурӯд|tr=murüd}}, hewramî ''[[miro]]'', zazakî {{q|zza|miroy}}, {{q|zza|mûriye}}, talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... Hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". {{q|az|armud}} ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, {{q|tr|armut}} ya tirkî, {{g|tt|армут|tr=armut}} ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û {{g|kk|алмұрт|tr=almurt}} ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma {{q|ku|hermût}} ya [[Efrîn]]ê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} 7hwjrjgsp7j8ys422mtlq0ur2spfe5m 5084196 5084195 2022-07-26T06:22:24Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[mêwe|Mêweyeke]] anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e. # [[dar|Dara]] ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. #: {{hevmane|ku|darhirmî}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her babet hebûn. Darên qeysiyan, mişmişan, '''hirmiyan''' pir bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|ھەرمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|ھەمرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî {{g|tg|мурӯд|tr=murüd}}, hewramî ''[[miro]]'', zazakî {{q|zza|miroy}}, {{q|zza|mûriye}}, talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... Hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". {{q|az|armud}} ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, {{q|tr|armut}} ya tirkî, {{g|tt|армут|tr=armut}} ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û {{g|kk|алмұрт|tr=almurt}} ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma {{q|ku|hermût}} ya [[Efrîn]]ê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} tlv8q2cpxpcxednjqpbmwip1mm80ujl 5084197 5084196 2022-07-26T06:23:21Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[mêwe|Mêweyeke]] anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e. # {{f|ku|dar}} [[dar|Dara]] ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. #: {{hevmane|ku|darhirmî}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her babet hebûn. Darên qeysiyan, mişmişan, '''hirmiyan''' pir bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|ھەرمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|ھەمرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî {{g|tg|мурӯд|tr=murüd}}, hewramî ''[[miro]]'', zazakî {{q|zza|miroy}}, {{q|zza|mûriye}}, talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... Hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". {{q|az|armud}} ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, {{q|tr|armut}} ya tirkî, {{g|tt|армут|tr=armut}} ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û {{g|kk|алмұрт|tr=almurt}} ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma {{q|ku|hermût}} ya [[Efrîn]]ê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} bmmsqlfas08el25bwilw109urazbupq 5084222 5084197 2022-07-26T07:32:42Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Gellerts Butterbirne Freilichtmuseum Roscheider Hof Früchte H8.jpg|thumb|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[mêwe|Mêweyeke]] anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e. # {{f|ku|dar}} [[dar|Dara]] ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. #: {{hevmane|ku|darhirmî}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her babet hebûn. Darên qeysiyan, mişmişan, '''hirmiyan''' pir bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|ھەرمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|ھەمرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî {{g|tg|мурӯд|tr=murüd}}, hewramî ''[[miro]]'', zazakî {{q|zza|miroy}}, {{q|zza|mûriye}}, talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... Hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". {{q|az|armud}} ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, {{q|tr|armut}} ya tirkî, {{g|tt|армут|tr=armut}} ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û {{g|kk|алмұрт|tr=almurt}} ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma {{q|ku|hermût}} ya [[Efrîn]]ê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|akz}}: {{W--|akz|takkólchoba hobaski}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|ar}}: {{W-|ar|كمثرى|f|tr=kummeṯra}}, {{W-|ar|إجاص|m|tr=iccaṣ}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ|tr=tandj}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W-|be|груша|f|tr=hrúša}} * {{Z|br}}: {{W+|br|perenn}}, {{W+|br|per}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|круша}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|shy}}: {{W--|shy|tafirast}} * {{Z|zh}}: {{W+|zh|梨|tr=lí}} * {{Z|ko}}: {{W+|ko|배|tr=bae}} * {{Z|kw}}: {{W-|kw|per}} * {{Z|co}}: {{W+|co|pera|m}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W|fa|گلابی}} * {{Z|fo}}: {{W-|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W--|fur|perutch|n}} * {{Z|fy}}: {{W-|fy|par}} * {{Z|gd}}: {{W-|gd|peur}} * {{Z|ga}}: {{W-|ga|péire}} * {{Z|gag}}: {{W--|gag|armut}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|roa-gal}}: {{W--|roa-gal|peirr}}, {{W--|roa-gal|paire}}, {{W--|roa-gal|pouere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|pêr}} * {{Z|ka}}: {{W-|ka|მსხალი|tr=msxali}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|tr=axladi}} {{nt}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אגס|m|tr=agás}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|buah pir}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=nashi}} * {{Z|krc}}: {{W--|krc|кертме}} * {{Z|kk}}: {{W-|kk|алмұрт|tr=almurt}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|kum}}: {{W--|kum|гьармут}} * {{Z|la}}: {{W-|la|pirum}} * {{Z|lv}}: {{W+|lv|bumbieris|n}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|gv}}: {{W-|gv|peear}} * {{Z|lmw}}: {{W--|lmw|péra}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|nog}}: {{W--|nog|армыт}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera}} * {{Z|os}}: {{W--|os|кӕрдо}} ''(iron)'', {{W--|os|кӕртту}} ''(digor)'' * {{Z|ug}}: {{W-|ug|نەشپۈت}} * {{Z|pap}}: {{W--|pap|per}}, {{W--|pap|pera}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golabi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|rom}}: {{W--|rom|ambrol}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|груша|R=grúša}} * {{Z|se}}: {{W--|se|beron}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|крушка}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|crh}}: {{W--|crh|armut}} * {{Z|tt}}: {{W-|tt|армут}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|груша|tr=hrúša}} * {{Z|uum}}: {{W--|uum|армут}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|wym}}: {{W--|wym|biyn|m}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} 2v92xnw1udouzuyg4e5m761jxek0950 5084223 5084222 2022-07-26T08:00:04Z Ghybu 1393 /* Werger */ Ji en.wikt. wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{ku-IPA}} * {{deng|ku|LL-Q36368 (kur)-Dildadil-hirmî.wav|Deng|dever=Amed}} * {{ku-kîte}} === Navdêr === {{ku-tewîn-nav|hirmî|mê}} [[Wêne:Gellerts Butterbirne Freilichtmuseum Roscheider Hof Früchte H8.jpg|thumb|'''Hirmî''' bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|fêkî}} [[mêwe|Mêweyeke]] anku [[fêkî|fêkiyek]]e [[şibî]] [[sêv]]an e. # {{f|ku|dar}} [[dar|Dara]] ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. #: {{hevmane|ku|darhirmî}} #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên biber, darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her babet hebûn. Darên qeysiyan, mişmişan, '''hirmiyan''' pir bûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Herwiha ==== {{stûn| * [[hermî]] * [[hermîk]] * [[hirmîk]] * [[hurmî]] * [[hurmîk]] }} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[هرمی]]}} * {{ku-kr}}: [[һьрми]] ==== Navê zanistî ==== * ''[[Pyrus]]'' ==== Cûnên hirmiyan ==== {{stûn| * [[alîsor]] * [[girsik]] * [[karçik]] * [[karçîn]] * [[keregêj]] * [[şekok]] }} ==== Bide ber ==== {{stûn| *[[bih]], [[biyok]] *[[hejîr]] *[[hilûk]] *[[încas]] *[[mandalîn]] *[[mijmij]] *[[mûz]] *[[pirteqal]] *[[sêv]] *[[sindî]] *[[xox]] }} ==== Qafiye ==== {{stûn| * [[hilmî]] * [[Hilmî]] * [[kelemî]] * [[kirmî]] * [[mî]] * [[reşemî]] * [[zilmî]] }} ==== Etîmolojî ==== Hevreha soranî {{g|ckb|ھەرمێ|tr=hermê}} û {{g|ckb|ھەمرۆ|tr=hemro}}, [[kurdiya başûrî]] ''[[emrû]]'', lekî ''[[merû]]'', farisî {{g|fa|امرود|tr=emrûd}} û {{g|fa|ارمود|tr=ermûd}}, pehlewî ''urmot'' û ''enberot'', tacikî {{g|tg|мурӯд|tr=murüd}}, hewramî ''[[miro]]'', zazakî {{q|zza|miroy}}, {{q|zza|mûriye}}, talişî {{g|tly|آمبو|tr=ambû}} û {{g|tly|امبلو|tr=embilû}}... Hemû ihtimalen ji [[elamî]] [[𒌝𒊒𒁕]] (/umruda, umruta/) yan jî ya elamî ji {{ji|ira}} hatiye wergirtin. Ketina D ji dawiya peyvê diyardeyeka berbelav ya ziman û zaravayên îraniya bakur-rojavayî ye. Bidin ber kurmancî "ba, bû" lê farisî "bad, bûd". {{q|az|armud}} ya azerî, {{g|ota|آرمود‎|tr=armud, armut}} ya osmanî, {{q|tr|armut}} ya tirkî, {{g|tt|армут|tr=armut}} ya teterî, {{g|ug|ئامۇت|tr=amût}} ya oygurî û {{g|kk|алмұрт|tr=almurt}} ya qazaxî ji zimanên îranî - ihtimalen farisî - hatine wergirtin. Herwiha {{g|ar|عرموط|tr='ermûṭ}} ya [[erebiya kendavî]] ji zimanên îranî hatiye wergirtin. Forma {{q|ku|hermût}} ya [[Efrîn]]ê û hin deverên din bi rêya tirkî {{q|tr|armut}} ji farisî ye. ==== Bi zaravayên din ==== * Kurmancî: [[hirmî]] ** Reşî: [[hermi]] (hw [[herme]]) * {{Z|ckb}}: {{W-|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}}, {{W-|ckb|ھەمرۆ|tr=[[hemro]]}} * {{Z|sdh}}: {{W-|sdh|ئەمروو|tr=[[emrû]]}}, {{W-|sdh|gollawî|sc=Latn}} * {{Z|lki}}: {{W-|lki|مەروو|tr=merû}} * {{Z|zza}}: {{W-|zza|miroy}}, {{W-|zza|muriye}} ==== Werger ==== {{werger-ser|fêkî|1}} * {{Z|ab}}: {{W|ab|аҳа}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë|m}} * Apache: *: {{Z|apj}}: {{W|apj|béela}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|كُمَّثْرَى|m}}, {{W|ar|إِجَّاص|n}} *: {{Z|arz}}: {{W|arz|كمترة|f|tr=kummitra}} {{mj|collective}}, {{W|arz|كمتراية|f|tr=kummitrāya}} (''[[singulative]]'') *: {{Z|afb}}: {{W|afb|عرموط|m|tr=ʿarmūṭ}} *: {{Z|acw}}: {{W|acw|كُمِّثْرَى|f|tr=kummitra}} *: {{Z|ary}}: {{W|ary|بوعويد|tr=buʕwīd}}, {{W|ary|إجاص|tr=ijjāṣ}} *: {{Z|ajp}}: {{W|ajp|إجاص|m|tr=ijjāṣ}} * {{Z|an}}: {{W+|an|pera|m}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձ}} * {{Z|rup}}: {{W|rup|pearã|m}} * {{Z|ast}}: {{W+|ast|pera|m}} * {{Z|aii}}: {{W|aii|ܟܘܼܡܵܬܪܵܐ|tr=kumatra|n}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udare}}, {{W+|eu|madari}}, {{W+|eu|txermen}} * {{Z|be}}: {{W|be|гру́ша|f|sc=Cyrl}} * {{Z|bn}}: {{W+|bn|নাশপাতি}} * {{Z|br}}: {{W+|br|per}} {{mj|collective noun}}, {{W+|br|perenn|m|y}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|кру́ша|m}} * {{Z|my}}: {{W+|my|သစ်တောသီး|sc=Mymr}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera|m}} * {{Z|ce}}: {{W|ce|кхор}} * {{Z|chr}}: {{W|chr|ᏗᎦᏛᏗ|sc=Cher}} * {{Z|zh}}: *: {{Z|yue}}: {{W|yue|梨|tr=lei4-2|sc=Hani}}, {{W|yue|雪梨|tr=syut3 lei4-2|sc=Hani}} {{mj|Chinese white pear}}, {{W|yue|沙梨|tr=sa1 lei4-2|sc=Hani}} {{mj|Asian pear/nashi pear}}, {{W|yue|啤梨|tr=be1 lei4-2|sc=Hani}} {{mj|European pear}} *: {{Z|dng}}: {{W|dng|ли}}, {{W|dng|лир}} *: {{Z|hak}}: {{W|hak|梨仔|tr=lì-é}} *: {{Z|cmn}}: {{W+|cmn|梨|tr=lí|sc=Hani}}, {{W+|cmn|梨子|tr=lízi|sc=Hani}} *: {{Z|nan}}: {{W|nan|梨|tr=lâi|sc=Hani}}, {{W|nan|梨仔|tr=lâi-á|sc=Hani}} *: {{Z|wuu}}: {{W|wuu|梨|tr=li}} * {{Z|kw}}: {{W|kw|peren|m}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška|m}} * {{Z|dlm}}: {{W|dlm|paira|m}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære|c}} * {{Z|dv}}: {{W+|dv|ނާޝްޕަތީ|sc=Thaa}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer|m}} * {{Z|ovd}}: {{W|ovd|pärun|nt}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirn}} * {{Z|fo}}: {{W|fo|pera|m}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W+|fr|poire|m}} * {{Z|fur}}: {{W|fur|piruç|n}}, {{W|fur|piruč}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pera|m}} * {{Z|ka}}: {{W|ka|მსხალი|sc=Geor}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birne|m}} *: {{Z|gsw}}: {{W|gsw|Biire|m}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλάδι|nt}} *: {{Z|grc}}: {{W|grc|ἄπιον|nt}}, {{W|grc|ἀχράς|m}} * {{Z|kl}}: {{W|kl|pære}} * {{Z|he}}: {{W+|he|אַגָּס|m|tr=agás|sc=Hebr}} * {{Z|hi}}: {{W+|hi|नाशपाती|f|sc=Deva}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|is}}: {{W+|is|pera|m}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|id}}: {{W+|id|pir}} * {{Z|ga}}: {{W+|ga|piorra|n}}, {{W|ga|péire|n}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pera|m}} * {{Z|ja}}: {{W+|ja|梨|tr=なし, nashi|sc=Jpan}} * {{Z|xal}}: {{W|xal|кедмн}} * {{Z|kyh}}: {{W|kyh|vírusur}} * {{Z|kk}}: {{W+|kk|алмұрт|sc=Cyrl}} * {{Z|km}}: {{W+|km|ភា}}, {{W|km|ផ្លែភា}}, {{W+|km|សារី}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|서양배}}, {{W+|ko|배}} * {{Z|ky}}: {{W+|ky|алмурут}} * {{Z|lo}}: {{W+|lo|ໝາກຈອງ}} * {{Z|la}}: {{W|la|pirum|nt}} * {{Z|lv}}: {{W|lv|bumbieris|n}}, {{W|lv|krausis|n}} * {{Z|lez}}: {{W|lez|чуьхвер}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė|m}} * {{Z|liv}}: {{W|liv|bumbīer }} * {{Z|nds}}: {{W+|nds|Beer|m}} * {{Z|lb}}: {{W+|lb|Bir|m}} * {{Z|mk}}: {{W|mk|круша|f|sc=Cyrl}} * {{Z|mg}}: {{W+|mg|poara}} * {{Z|ms}}: {{W|ms|pear}}, {{W|ms|pir}} * {{Z|ml}}: {{W|ml|സബർജൽ}} * {{Z|mt}}: {{W|mt|lanġasa|m}} * {{Z|mnc}}: {{W|mnc|ᡧᡠᠯᡥᡝ}} * {{Z|gv}}: {{W|gv|peear|m}} * {{Z|mi}}: {{W|mi|pea}} * {{Z|enm}}: {{W|enm|pere}} * {{Z|mn}}: {{W+|mn|лийр}}, {{W|mn|ᠠᠯᠢᠮ᠎ ᠠ}} {{mj|Inner Mongolia}} * {{Z|nv}}: {{W|nv|bilasáana bitseeʼ nineezígíí}}, {{W|nv|bitseeʼ hólóní}} * Norman: {{mj|Jersey}} {{W|nrf|paithe|m}}, {{mj|France}} {{W|nrf|peire|m}}, {{mj|Guernsey}} {{W|nrf|père|m}} * {{Z|se}}: {{W|se|peara}} * {{Z|no}}: *: Bokmål: {{W+|nb|pære|m|m}} *: {{Z|nn}}: {{W|nn|pære|m}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|pera|m}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|peru|m}} * {{Z|os}}: {{W|os|кӕрдо}} * {{Z|ps}}: {{W+|ps|ناک|m|tr=nāk}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|گلابی|tr=golâbi}}, {{W+|fa|امرود|tr=amrud|sc=fa-Arab}}, {{W|fa|ارمود|tr=armud|sc=fa-Arab}} {{mj|dialectal}} * {{Z|pdt}}: {{W|pdt|Kruschkje|m}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka|m}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pera|m}} * {{Z|rom}}: {{W|rom|ambrol|n}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|pară|m}} * {{Z|rm}}: {{W|rm|pair|n}}, {{W|rm|paira|m}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|гру́ша|m}} * {{Z|sgr}}: {{W|sgr|امبورو|tr=amburu}} * {{Z|sc}}: {{W|sc|pira|m}} * {{Z|stq}}: {{W|stq|Peere|m}} * {{Z|sco}}: {{W|sco|peer}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|peur|m}} * Serbo-Croatian: *: {{Z|sh}}: {{W|sh|крушка|m}} *: {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška|m}} * {{Z|cjs}}: {{W|cjs|албырт|tr=albırt}} * {{Z|si}}: {{W|si|පෙයා}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška|m}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška|m}} * Sorbian: *: {{Z|dsb}}: {{W|dsb|kšuška|m}} *: {{Z|hsb}}: {{W|hsb|krušwa|m}} * {{Z|st}}: {{W+|st|pere}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera|m}} * {{Z|sw}}: {{W+|sw|pea}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron|nt}}, {{W+|sv|pära|c}} * {{Z|tab}}: {{W|tab|жихир}} * {{Z|tl}}: {{W+|tl|peras}} * {{Z|tg}}: {{W|tg|мурӯд}}, {{W|tg|ношпотӣ}}, {{W+|tg|нок}} * Talysh: {{mj|Anbarani}} {{W|tly|آمبو|tr=âmbu}}, {{mj|Asalemi}} {{W|tly|خج|tr=xəj|sc=fa-Arab}}, {{mj|Asalemi}} {{W|tly|امبلو|tr=ambəlu|sc=fa-Arab}}, {{mj|Asalemi, Masali}} {{W|tly|گلابی|tr=golâbi}}, {{mj|Masali}} {{W|tly|گلاوی|tr=golâvi}} * {{Z|ta}}: {{W+|ta|பேரிக்காய்|sc=Taml}} * {{Z|twf}}: {{W|twf|pèro’óna}} * {{Z|tt}}: {{W|tt|груша|sc=Cyrl}}, {{W|tt|армут|sc=Cyrl}} * {{Z|th}}: {{W|th|ลูกแพร์}} * {{Z|bo}}: {{W|bo|ལི}} * {{Z|ti}}: {{W|ti|ፔረ}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}}, {{W+|tr|kertme}}, {{W+|tr|ahlat}} * {{Z|tk}}: {{W+|tk|armyt}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|гру́ша|f|sc=Cyrl}} * {{Z|ur}}: {{W|ur|ناشپاتی|f|tr=nāśpātī|sc=ur-Arab}} * {{Z|ug}}: {{W|ug|ئامۇت|sc=ug-Arab}} * {{Z|uz}}: {{W+|uz|nok}}, {{W|uz|olmur}} * {{Z|vec}}: {{W|vec|péro}}, {{W+|vec|per|n}} * {{Z|vi}}: {{W+|vi|lê}}, {{W|vi|quả lê}}, {{W|vi|trái lê}} * {{Z|wym}}: {{W|wym|biyn|m}} * {{Z|vo}}: {{W+|vo|bün}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere|m}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|gellygen|m}}, {{W+|cy|peren|m}} * {{Z|vls}}: {{W|vls|peire|m}} * {{Z|fy}}: {{W|fy|par}} * {{Z|yi}}: {{W|yi|באַר|n}} * {{Z|za}}: {{W|za|makleiz}} {{werger-bin}} {{werger-ser|dar|2}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë|m}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|كُمَّثْرَى|m}} * {{Z|hy}}: {{W+|hy|տանձենի}} * {{Z|rup}}: {{W|rup|per}} * {{Z|aii}}: {{W|aii|ܐܝܼܠܵܢܵܐ ܟܘܼܡܵܬܪܵܐ|tr=īlana d-kumatra|n}} * {{Z|ast}}: {{W+|ast|peral|m|m}} * {{Z|az}}: {{W+|az|armud ağacı}} * {{Z|eu}}: {{W+|eu|udareondo}}, {{W+|eu|madariondo}} * {{Z|be}}: {{W|be|гру́ша|f|sc=Cyrl}} * {{Z|bg}}: {{W+|bg|кру́ша|m}} * {{Z|ca}}: {{W|ca|perera|m}} * {{Z|zh}}: *: {{Z|cmn}}: {{W+|cmn|梨樹|sc=Hani}}, {{W+|cmn|梨树|tr=líshù|sc=Hani}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hrušeň|m}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|perenboom|n}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|pirarbo}}, {{W|eo|pirujo}} * {{Z|et}}: {{W+|et|pirnipuu}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}}, {{W+|fi|päärynäpuu}} * {{Z|fr}}: {{W+|fr|poirier|n}} * {{Z|fur}}: {{W|fur|piruçâr|n}}, {{W|fur|piručâr}} * {{Z|gl}}: {{W+|gl|pereira|m}} * {{Z|de}}: {{W+|de|Birnbaum|n}}, {{W+|de|Birne|m}} * {{Z|el}}: {{W+|el|αχλαδιά|m}} *: {{Z|grc}}: {{W|grc|ἄπιος|f|sc=polytonic}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körtefa}} * {{Z|it}}: {{W+|it|pero|n}} * {{Z|xal}}: {{W|xal|кедмн}} * {{Z|ko}}: {{W|ko|배나무}} * {{Z|lv}}: {{W|lv|bumbiere|m}}, {{W|lv|krause|m}} * {{Z|lt}}: {{W+|lt|kriaušė|m}} * {{Z|liv}}: {{W|liv|bumbīerpū}} * {{Z|lb}}: {{W|lb|Birebam|n}} * {{Z|mk}}: {{W|mk|круша|m}} * {{Z|no}}: *: Bokmål: {{W|nb|pæretre|nt}} *: {{Z|nn}}: {{W|nn|pæretre|nt}} * {{Z|oc}}: {{W+|oc|perièr}} * {{Z|ang}}: {{W|ang|piriġe|m}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|grusza|m}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pereira|m}} * {{Z|rom}}: {{W|rom|ambrolin|m}} * {{Z|ro}}: {{W+|ro|păr|n}} * {{Z|rm}}: {{W|rm|pairer}} * {{Z|ru}}: {{W+|ru|гру́ша|m}} * {{Z|sco}}: {{W|sco|peer}} * {{Z|gd}}: {{W|gd|peur|m}} * Serbo-Croatian: *: {{Z|sh}}: {{W|sh|крушка|m}} *: {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška|m}} * {{Z|cjs}}: {{W|cjs|албырт|tr=albırt}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška|m}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška|m}} * Sorbian: *: {{Z|dsb}}: {{W|dsb|kšuška|m}} * {{Z|es}}: {{W+|es|peral|n}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päronträd}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}} * {{Z|uk}}: {{W+|uk|гру́ша|f|sc=Cyrl}} * {{Z|vec}}: {{W+|vec|perèr|n}} * {{Z|vi}}: {{W|vi|cây lê}} * {{Z|vo}}: {{W+|vo|bünep}}, {{W+|vo|bünabim}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poerî|n}} {{werger-bin}} {{mijar|ku|Fêkî}} gixb10y9v3bddv6u15m2l3apslgo7h1 0 22400 5084145 4747531 2022-07-26T02:37:08Z Ghybu 1393 /* {{ziman|ckb}} */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # [[hirmî]] ==== Bi alfabeyên din ==== * {{g|ckb|ھەرمێ}} paf2tp8bzf89yxh16eszac0rznvrw99 5084151 5084145 2022-07-26T02:44:39Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # [[hirmî]] ==== Herwiha ==== * {{g|ckb|hemro|sc=Latn}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{g|ckb|ھەرمێ}} 0hfzks8eibac4ldnf1ypsrlqplgvu0n 0 22401 5084166 4107995 2022-07-26T03:09:24Z Ghybu 1393 /* {{ziman|ku}} */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{guherto|ku|hirmî}} 4lejm3vd9sxcnmcamb9yoes6ci0dxug 0 22404 5084168 257041 2022-07-26T03:09:43Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{guherto|ku|hirmî}} 4lejm3vd9sxcnmcamb9yoes6ci0dxug 0 22408 5084163 257036 2022-07-26T03:08:31Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{guherto|hirmî}} cq4d1umlpvvcbcfqypxw4d1crr6fgq9 5084164 5084163 2022-07-26T03:08:51Z Ghybu 1393 /* {{ziman|ku}} */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{guherto|ku|hirmî}} 4lejm3vd9sxcnmcamb9yoes6ci0dxug 0 22410 5084167 257033 2022-07-26T03:09:34Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{guherto|ku|hirmî}} 4lejm3vd9sxcnmcamb9yoes6ci0dxug 0 22412 5084169 257042 2022-07-26T03:09:53Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{guherto|ku|hirmî}} 4lejm3vd9sxcnmcamb9yoes6ci0dxug 0 22413 5084170 4860350 2022-07-26T03:12:50Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|Karçîn bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=?}} # {{f|ku|fêkî}} [[mêwe|Mêwe]]yek anku [[fêkî|fêkiyek]] [[şibî]] [[sêv]]an e <br>(bi taybetî yên [[beyaristan]]an). # [[darkarçîn|Darkarçîn]], [[dar]]a ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. ==== Hevmane ==== {{stûn| * [[alîsor]]<ref>http://legerin.ferheng.org/?lang=kurd2turk&pg=search&s=armut</ref> * [[girsik]]<ref>http://legerin.ferheng.org/?lang=enstitu&pg=search&s=armut&ziman=ku</ref> * [[hirmî]] * [[karçik]] * [[keregêj]] * [[kulostik]] * [[şekok]] }} ==== Cûnên karçînan yên mîna karçînê ==== {{stûn| * [[hirmî]] * [[riştonî]] * [[melaqî]] * [[avlesorik]] * [[bih]] * [[mêhranî]] * [[dexlik]] / [[genmûk]] * [[beranî]] * [[çumrûk]] }} ==== Jê ==== * [[karçînî]] ==== Navê zanistî ==== * [[Pyrus]] ==== Bide ber ==== * [[darçîn]] ==== Etîmolojî ==== ''kar''(?) + [[Çîn]], bide ber [[darçîn]] (dara Çînê) û [[çinar]] ("Çîn-dar"), ji {{ji|ira}} ==== Têkildar ==== {{stûn| * [[sêv]] * [[alûçe]] * [[hulû]] * [[zerdele]] * [[tavî]] * [[tû]] * [[helhelok]] * [[tûtirk]] * [[masûr]] * [[gilas]] * [[xox]] * [[tirih]]/[[tirî]] * [[gûz]] * [[bindeq]] * [[guhîşik]] * [[hezîran]] }} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|круша}} {{m}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W|de|Birne}} {{m}} * {{Z|ar}}: {{W+|ar|كمثرى}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W+|fa|گلابی وحشی}} * {{Z|fo}}: {{W+|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W+|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W+|fur|par}} * {{Z|fy}}: {{W+|fy|par}} * {{Z|gl}}: {{W|gl|pera}} {{m}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|it}}: {{W|it|pera}} {{m}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|pap}}: {{W+|pap|per}}, {{W+|pap|pera}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|pară}} {{m}} * {{Z|ru}}: [[груща]] (gruša) * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}}, {{W+|tr|yaban armudu}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|gellyg}} {{werger-bin}} === Çavkanî === {{çavkanî}} {{mijar|ku|Fêkî}} hdx2zvxv1ue0ji0erf1ql8cwtjus0xn 5084171 5084170 2022-07-26T03:13:15Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === [[Wêne:Pears.jpg|thumb|170px|Karçîn bi daran ve.]] {{navdêr|ku|z=?}} # {{f|ku|fêkî}} [[mêwe|Mêwe]]yek anku [[fêkî|fêkiyek]] [[şibî]] [[sêv]]an e <br>(bi taybetî yên [[beyaristan]]an). # [[darkarçîn|Darkarçîn]], [[dar]]a ku ev [[mêwe]] anku [[fêkî]] pê ve çêdibe. ==== Hevmane ==== {{stûn| * [[alîsor]]<ref>http://legerin.ferheng.org/?lang=kurd2turk&pg=search&s=armut</ref> * [[girsik]]<ref>http://legerin.ferheng.org/?lang=enstitu&pg=search&s=armut&ziman=ku</ref> * [[hirmî]] * [[karçik]] * [[keregêj]] * [[kulostik]] * [[şekok]] }} ==== Cûnên karçînan yên mîna karçînê ==== {{stûn| * [[hirmî]] * [[riştonî]] * [[melaqî]] * [[avlesorik]] * [[bih]] * [[mêhranî]] * [[dexlik]] / [[genmûk]] * [[beranî]] * [[çumrûk]] }} ==== Jê ==== * [[karçînî]] ==== Navê zanistî ==== * [[Pyrus]] ==== Bide ber ==== * [[darçîn]] ==== Têkildar ==== {{stûn| * [[sêv]] * [[alûçe]] * [[hulû]] * [[zerdele]] * [[tavî]] * [[tû]] * [[helhelok]] * [[tûtirk]] * [[masûr]] * [[gilas]] * [[xox]] * [[tirih]]/[[tirî]] * [[gûz]] * [[bindeq]] * [[guhîşik]] * [[hezîran]] }} ==== Etîmolojî ==== ''kar''(?) + [[Çîn]], bide ber [[darçîn]] (dara Çînê) û [[çinar]] ("Çîn-dar"), ji {{ji|ira}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|peer}} * {{Z|bg}}: {{W|bg|круша}} {{m}} * {{Z|cs}}: {{W+|cs|hruška}} * {{Z|da}}: {{W+|da|pære}} * {{Z|sq}}: {{W+|sq|dardhë}} * {{Z|de}}: {{W|de|Birne}} {{m}} * {{Z|ar}}: {{W+|ar|كمثرى}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|piro}} * {{Z|fa}}: [[امرود]] (emrûd), [[ارمود]] (ermûd), {{W+|fa|گلابی وحشی}} * {{Z|fo}}: {{W+|fo|pera}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|päärynä}} * {{Z|fr}}: {{W+|fr|poire}} * {{Z|fur}}: {{W+|fur|par}} * {{Z|fy}}: {{W+|fy|par}} * {{Z|gl}}: {{W|gl|pera}} {{m}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|peer}} * {{Z|hu}}: {{W+|hu|körte}} * {{Z|io}}: {{W+|io|piro}} * {{Z|en}}: {{W+|en|pear}} * {{Z|it}}: {{W|it|pera}} {{m}} * {{Z|ca}}: {{W+|ca|pera}} * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|no}}: {{W+|no|pære}} * {{Z|pap}}: {{W+|pap|per}}, {{W+|pap|pera}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|gruszka}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|pêra}} * {{Z|ro}}: {{W|ro|pară}} {{m}} * {{Z|ru}}: [[груща]] (gruša) * {{Z|sh}}: {{W+|sh|kruška}} * {{Z|sk}}: {{W+|sk|hruška}} * {{Z|sl}}: {{W+|sl|hruška}} * {{Z|es}}: {{W+|es|pera}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|päron}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|armut}}, {{W+|tr|yaban armudu}} * {{Z|wa}}: {{W+|wa|poere}} * {{Z|cy}}: {{W+|cy|gellyg}} {{werger-bin}} === Çavkanî === {{çavkanî}} {{mijar|ku|Fêkî}} cs8uwavrcbv7kdg9phb63g0xtoxg82m 0 23731 5084131 4637410 2022-07-25T18:01:31Z 178.19.253.92 Werger: +rusî : [[Земля́]] (bi alîkarî) wikitext text/x-wiki {{bnr-h|zemîn}} == {{ziman|ku}} == === Serenav === {{serenav|ku}} # {{bnr|zemîn}} ==== Etîmolojî ==== {{bêetîmolojî}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|Maa}} * {{Z|en}}: {{W+|en|Earth}} * {{Z|ru}}: {{W-|ru|Земля́}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|Dünya}} {{werger-bin}} ejnpmb493fkrwlkituf4rbsyxblov8u 0 26549 5084099 5083937 2022-07-25T15:18:03Z Ghybu 1393 /* Serenav */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Serenav === {{serenav|ku}} # {{guherto|ku|Okyanosa Pasîfîk}} 0f94n2onqsedz31md07iu6yemor1bke 0 32048 5084183 4863205 2022-07-26T05:16:46Z Ghybu 1393 /* Rengdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Rengdêr === {{rengdêr|ku}} # [[berdar]], [[kevirî]], [[bikevir]], [[kevirdar]], <br>erdê ku [[ber]] anku [[kevir]] lê [[pirr]] in # [[bibereket]], [[bixêr]], [[biberhem]], <br>tiştê yan erdê ku [[baş]] [[ber]]î anku [[berhem]]î dide #* {{jêder|ku|jêgirtin=Her celeb, her texlît dar hebûn. Darên '''biber''', darên bêber, zirav, qalind, kin qayîm û kevnar her babet hebûn.|''Tu'', [[w:Mehmed Uzun|Mehmed Uzun]], 1984}} ==== Dijmane ==== * [[bêber]] ==== Jê ==== {{(|vn=no}} * [[biberî]] * {{mj|Navdêr}} [[biberketin]] {{)}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{pêş|ku|bi-|ber}}. ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|de}}: {{W|de|nützlich}}, {{W|de|fruchtbar|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W|ar|مفيد|guman=erê}}, {{W|ar|ظلفة|guman=erê}} * {{Z|fa}}: {{W|fa|سودمند}}, {{W|fa|پر بار}} * {{Z|en}}: {{W|en|fertile}}, {{W|en|lush}}, {{W|en|fecund|guman=erê}}, {{W|en|productive|guman=erê}} * {{Z|tr}}: {{W|tr|faydalı}}, {{W|tr|hâsılatlı}}, {{W|tr|semereli}}, {{W|tr|ümitli}}, {{W|tr|verimli}}, {{W|tr|yararlı}}, {{W|tr|enli|guman=erê}}, {{W|tr|zengin|guman=erê}} {{werger-bin}} == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[îsot]] # [[fîlfîl]], [[hîçhar]] d44398u5go386kxats54elhrdw8y5ol 0 39984 5084232 4864668 2022-07-26T11:26:02Z Bikarhêner 3719 /* Navdêr */ bi [[MediaWiki:Gadget-AjaxEdit.js|AjaxEdit]]ê re wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Bilêvkirin === * {{IPA|ku|/dɛˈviː/}} * Jihevqetandin: de·vî === Navdêr === [[Wêne:Cytisus scoparius2.jpg|thumb|devî (1)]] {{navdêr|ku|z=m}} # [[riwek|Riwek]]ên [[mîna]] [[dar]]an lê [[kurt]]tir û [[şiv]] û [[çeq]]ên wan [[zirav]]tir. ==== Hevmane ==== * {{g|ku|teraş}}, {{g|ku|bîşe}}, {{g|ku|tûm}}, {{g|ku|şafir}}, {{g|ku|şewl}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{ku-ar}}: {{ku-Arab|[[دەڤی]]}} ==== Bide ber ==== * [[deve]] * [[dewî]] ==== Jê ==== * [[deviyane]] * [[devîstan]] ==== Etîmolojî ==== {{bêetîmolojî}} ==== Werger ==== {{werger-ser}} * {{Z|af}}: {{W+|af|struik}} * {{Z|da}}: {{W+|da|busk}} * {{Z|de}}: {{W|de|Staude|f}}, {{W|de|Strauch|m}}, {{W|de|Busch|m}}, {{W|de|Dornbusch|m}}, {{W|de|Gebüsch|m}}, {{W|de|Gehölz|m}}, {{W|de|Gestrüpp|m}}, {{W|de|Topfdeckel}} * {{Z|eo}}: {{W+|eo|arbusto}} * {{Z|fa}}: {{W+|fa|بوته خاردار}}, {{W+|fa|دهانی|guman=erê}} * {{Z|ar}}: {{W+|ar|شجيرة}} * {{Z|fo}}: {{W+|fo|smákjarr}}, {{W+|fo|lyngur}} * {{Z|fi}}: {{W+|fi|pensas}}, {{W+|fi|puska}}, {{W+|fi|pusikko}}, {{W+|fi|varpu}} * {{Z|fr}}: {{W+|fr|arbuste}} * {{Z|fy}}: {{W+|fy|strûk}} * {{Z|nl}}: {{W+|nl|struik}} * {{Z|he}}: {{W|he|שיח|cuda=שִׂיחַ}} * {{Z|en}}: {{W+|en|bush}}, {{W+|en|shrub}}, {{W+|en|bramble}}, {{W+|en|brushwood}}, {{W+|en|peroral}}, {{W+|en|thicket}}, {{W|en|buccal|guman=erê}}, {{W|en|oscular|guman=erê}}, {{W|en|pravity|guman=erê}} * {{Z|it}}: {{W+|it|arbusto}} * {{Z|pl}}: {{W+|pl|krzak}} * {{Z|pt}}: {{W+|pt|arbusto}} * {{Z|es}}: {{W+|es|arbusto}} * {{Z|sv}}: {{W+|sv|buske}} * {{Z|tr}}: {{W+|tr|çalı}}, {{W+|tr|bük}}, {{W+|tr|çaltı}}, {{W+|tr|fundalık}}, {{W+|tr|çalılık}} * {{Z|el}}: {{W+|el|θάμνος}}, {{W+|el|χαμόκλαδο}} {{werger-bin}} === Formeke navdêrê === {{ku-tew-nav|dev|mê|çemandî|binavkirî}} {{navdêr|ku|form=erê}} # ''Rewşa [[çemandî]] ya nêr a yekjimar a binavkirî ya'' '''[[dev]]'''. c6py0y52aolgj4w2bm908gvbm8427gc 6 46298 5084230 94650 2022-07-26T09:08:17Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki {{jêbirin}} '''Nivîsa qalind''' jti8e9kq48t3715ik71qm8byrn06k87 6 51612 5084229 122434 2022-07-26T09:06:46Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki {{jêbirin}} [[şihîn]] alateke ji bo kişandina giranî/sivkayî ya tiştan e. [[Wêne:şihîn.jpg]] 7zivbd41jh8yepmn0khqliqojbb77a7 0 55740 5084203 5061769 2022-07-26T06:35:04Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Bilêvkirin === : {{ku-tîp|ikzplojin}} * {{deng|en|en-us-explosion.ogg|Deng (DYA)}} === Navdêr === {{en-navdêr|~}} # [[teqîn]], [[peqîn]] ==== Dijmane ==== * {{g|en|implosion}} ipe4gvfg8z0jnztzui5nwcqfs7vms0o 5084205 5084203 2022-07-26T06:38:01Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ Ji en.wiki wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Bilêvkirin === : {{ku-tîp|ikzplojin}} * {{deng|en|en-us-explosion.ogg|Deng (DYA)}} === Navdêr === {{en-navdêr|~}} # [[teqîn]], [[peqîn]] ==== Hevmane ==== {{stûn| * {{g|en|blast}} * {{g|en|burst}} * {{g|en|detonation}} * {{g|en|eruption}} * {{g|en|fulmination}} * {{g|en|bang}} * {{g|en|boom}} }} ==== Dijmane ==== * {{g|en|implosion}} ll28jxcspr95w9cqht5l2n8xkbcyiep 0 60521 5084178 4865072 2022-07-26T03:23:45Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|tr}} == === Bilêvkirin === * {{IPA|tr|/ˈɛlmaː/}} * '''Jihevqetandin:''' el·ma === Navdêr === {{navdêr|tr}} # {{f|tr|fêkî}} [[sêv]] qcwn3qrgqcs1o2j4j5z7rx4s7zule81 0 60523 5084177 4925468 2022-07-26T03:23:24Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki {{binêre herwiha|Armut}} == {{ziman|tr}} == === Bilêvkirin === * {{IPA|tr|/ˈarːmut/}} * Kîtekirin: ar·mut === Navdêr === {{navdêr|tr}} # {{f|tr|fêkî}} [[hirmî]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{deyn|fa|tr|امرود|tr=amrud}}. mzerhoeqw4p7ok00xp4w0fl9a5opmzt 0 157616 5084206 4620887 2022-07-26T06:47:21Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[rêl]], [[daristan]] # [[kelem]], [[mêşe]], [[bûşelan]] ==== Etîmolojî ==== From {{mîr|ota|tr|اورمان}}, from {{mîr|trk-pro|tr|*orman}}. thav9ix9ro7dlphww22xxe28brjfmxh 5084207 5084206 2022-07-26T06:48:25Z Ghybu 1393 /* Etîmolojî */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|tr}} == === Navdêr === {{navdêr|tr}} # [[rêl]], [[daristan]] # [[kelem]], [[mêşe]], [[bûşelan]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|ota|tr|اورمان}}, ji {{mîr|trk-pro|tr|*orman}}. osrlom4jv0bqajeoet8tsve598zh2f7 0 177745 5084141 5035789 2022-07-25T23:12:45Z Bikarhêner 3719 wikitext text/x-wiki == {{ziman|tr}} == === Rengdêr === {{rengdêr|tr}} # [[xweşik]], [[zarîf]], [[qeşeng]] # [[fîtoz]], [[poşte]], [[şik]] (kesê ku li gorî modayê bi awayekî xweşik cil wergirtine) # {{f|tr|mecazî}} bi keys, [[di cih de]] #: ''şık bir cevap bersiveke di cih de'' # [[vebijark]], [[şiq]], [[alternetîf]] 8xjnw833a2es8unly2swxqhuoegnsp4 0 205361 5084221 2656337 2022-07-26T07:31:26Z Ghybu 1393 /* Wate */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|fa}} == === Navdêr === {{navdêr|fa|tr=golâbi}} # {{f|fa|fêkî}} [[hirmî]], [[darhirmî]] 5xjiqus7bl3d40qls8u4ezbd1wszbf1 0 269346 5084127 5011535 2022-07-25T16:33:40Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|tr=giwêz}} # {{f|ckb|fêkî}} [[gûz]], [[gwîz]] ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|gûz}}. 46xkqj92jym9o88n8iku1zwwnvtmwbn 0 269866 5084128 5013612 2022-07-25T16:34:07Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Bilêvkirin === * {{ckb-IPA}} === Navdêr === {{navdêr|ckb}} # {{f|ckb|fêkî}} [[hejîr]], [[hêjîr]] ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|hejîr}}. pejp1nc79350ftyigh46r4en6jb2xil 0 283208 5084173 4668545 2022-07-26T03:22:24Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|az}} == === Navdêr === {{navdêr|az|z=}} # {{f|az|fêkî}} [[hirmî]] hzx8f5dx0m31bf9y7tipgw8qdrchrz9 0 292908 5084150 4747523 2022-07-26T02:43:54Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === [[Wêne:Pears.jpg|200px|thumb|rast|hemro]] {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # [[hirmî]], [[karçîn]], [[girsik]], [[alîsor]] ==== Herwiha ==== * {{hw|ckb|ھەرمێ|tr=[[hermê]]}} f33iyn0uge59ivk9lgxl372f5kuq20k 5084152 5084150 2022-07-26T02:45:01Z Ghybu 1393 /* Herwiha */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === [[Wêne:Pears.jpg|200px|thumb|rast|hemro]] {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # [[hirmî]], [[karçîn]], [[girsik]], [[alîsor]] ==== Herwiha ==== * {{hw|ckb|hermê|sc=Latn}} d6g5xv7h18ovxx4z1hzs9w5v4hnqk6a 5084153 5084152 2022-07-26T02:45:38Z Ghybu 1393 /* Herwiha */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === [[Wêne:Pears.jpg|200px|thumb|rast|hemro]] {{navdêr|ckb|sc=Latn}} # [[hirmî]], [[karçîn]], [[girsik]], [[alîsor]] ==== Herwiha ==== * {{hw|ckb|hermê|sc=Latn}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{g|ckb|ھەمرۆ}} 1vypjq9dct68dckkibesc963ko7w9zw 0 292909 5084158 4748298 2022-07-26T02:56:21Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == {{ziman|sdh}} == === Navdêr === [[Wêne:Pears.jpg|150px|thumb|rast|emrû]] {{navdêr|sdh|sc=Latn}} # [[hirmî]], [[karçîn]], [[girsik]], [[alîsor]] ==== Hevmane ==== * {{g|sdh|gollawî|sc=Latn}} ==== Bi alfabeyên din ==== * {{g|ckb|ئەمروو‎}} mlibu73ewadotyihhfve1rjwbc4fezu 0 292910 5084159 5009093 2022-07-26T02:56:46Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|sdh}} == === Navdêr === [[Wêne:Pears.jpg|thumb|150px|gollawî]] {{navdêr|sdh|sc=Latn}} # [[hirmî]], [[karçîn]], [[girsik]], [[alîsor]] ==== Hevmane ==== * {{g|sdh|emrû|sc=Latn}} mmsdqrs2i2109mj6fizmrpdy8aiihor 0 296419 5084228 5037869 2022-07-26T08:06:14Z Ghybu 1393 /* Bilêvkirin */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ar}} == === Bilêvkirin === * {{ar-IPA|نَهْر|نَهَر}} * {{deng|ar|Ar-نهر.ogg|Deng}} === Navdêr === {{navdêr|ar|نَهْر|cuda2=نَهَر|z=n|p=أَنْهَار|p2=أَنْهُر|p3=نُهُر|p4=نُهْر|p5=نُهُور}} # [[çem]], [[ro]], [[robar]] ==== Jê ==== * {{g|ar|مِنَ النَّهْرِ إلَى الْبَحْرِ|tr=mina n-nahri ʾila l-baḥri}} === Lêker === {{lêker|ar}} # bi ser de [[herikîn]] # lê [[qîrîn]], azirandin, azar dan === Navdêr === {{navdêr|ar|نَهْر|z=n}} # ''Navdêra lêkerî ya'' "{{g|ar|نَهَرَ}}". ==== Etîmolojî ==== Ji reha {{g|ar|ن ه ر}}. Ji {{mîr|sem-pro|ar|*nahar-}}. Bide ber {{hv|akk|nārum|𒈾𒀀𒀸|tr=nārum}}, {{hv|uga|𐎐𐎅𐎗}}, {{hv|arc|נהרא|sc=Hebr}} / {{qal|syc|ܢܗܪܐ|ܢܲܗܪܵܐ|tr=nahrā|sc=Syrc}}, {{hv|he|נהר|tr=nahar|sc=Hebr}}. == {{ziman|ota}} == === Navdêr === {{navdêr|ota|tr=nehir}} # [[çem]], [[ro]], [[robar]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{deyn|ar|ota|نَهْر}}. == {{ziman|fa}} == === Bilêvkirin === * (Farisiya klasîk) {{IPA|fa|/nahɾ/}} * (Darî): {{IPA|fa|/nahɾ/}} * (Farisiya îranî): {{IPA|fa|/næhɾ/}} * (Tacikî): {{IPA|fa|/nahɾ/}} === Navdêr === {{navdêr|fa|tr=nahr}} # {{f|fa|kêmpeyda}} [[çem]], [[ro]], [[robar]] ==== Hevmane ==== * {{g|fa|دریا|sc=fa-Arab|tr=daryâ}} * {{g|fa|رود|sc=fa-Arab|tr=rud}} * {{g|fa|رودخانه|sc=fa-Arab|tr=rudxâne}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{deyn|ar|fa|نَهْر}}. == {{ziman|ajp}} == === Navdêr === {{navdêr|ajp|z=n|tr=nahr|p=أنهر|ptr=ʾanhor|p2=أنهار|p2tr=ʾanhār}} # [[çem]], [[ro]], [[robar]] ==== Jê ==== * {{g|ajp|[[نهر]] [[الأردن]]|tr=nahr il-ʾurdon|w=Çemê Urdunê}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|ar|ajp|نَهْر}}. lixbbthrwh1ympo9h6kxj2cgmeype6y 0 361763 5084179 4579901 2022-07-26T03:24:35Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|fa}} == === Navdêr === {{navdêr|fa|tr=amrud}} # {{f|fa|fêkî}} [[hirmî]] pn6hvuu8xhmp6dghixm6mdt29sdauq3 0 361764 5084180 2663502 2022-07-26T03:25:40Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki {{çavkanî?}} == {{ziman|fa}} == === Navdêr === {{navdêr|fa|tr=}} # [[hermî]], [[hirmî]] azv38p61t3cszuh07os9dfk2uus9qyp 5084181 5084180 2022-07-26T03:25:52Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki {{çavkanî?}} == {{ziman|fa}} == === Navdêr === {{navdêr|fa|tr=}} # [[hirmî]] kpe4v9e7ekdmckbjf212xyvhqrna2eh 0 431314 5084213 5037843 2022-07-26T07:14:16Z Ghybu 1393 Ghybu navê [[ڕێگا]] weke [[ڕێگە]] guhert wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb}} # [[rê]], [[rêk]] s1o7l02qpkta8bvew52ydhrc67ygnqd 1 453449 5084220 1284689 2022-07-26T07:26:09Z Ghybu 1393 wikitext text/x-wiki == Soranî == Gelo "ra" ye yan "rê"ya ya soranî? {{bêîmze|Dilyaramude|11:16, 1 adar 2015‎}} tcmblfqiakjjypc1xsaaomo94bm1xcq 10 454867 5084135 3982237 2022-07-25T21:25:05Z Ghybu 1393 logoyeke din wikitext text/x-wiki <div style="vertical-align: top; padding: 2px 8px 2px 5px; width:100%; background-color: #transparent;> <div style="font-size:125%;border-bottom:1px dotted grey;padding-bottom:0.2em;">[[Wêne:Wikimedia-logo.svg|left|25px|Projeyeke Wikimediayê]]Di derbarê me de</div> '''[[bi xêr hatin|Bi xêr hatî]] [[Wîkîferheng|Wîkîferhengê]]!''' Wîkîferheng ferhengeke azad a serxetê ye. Wîkîferheng, ferhengeke kurdî - kurdî, biyanî - kurdî ye û beşek e ji ‘Wiktionary’ya navneteweyî. Projeya Wîkîferhengê bi zimanê kurdî di 2ê gulanê ya 2004an de hatiye avakirin. Vê gavê hejmara rûpelên wê [[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] e. Wîkîferheng wekî projeyeke temamker a [[:w:Destpêk|Wîkîpediya]]yê hatiye tesewirkirin, lê ne wekî ferhengên ku tên zanîn e. Mebesta me ne tenê wateya peyvan e, bi wateya peyvan re [[rêziman]], [[etîmolojî]], şîrove, xwendin, hevwate, peyvên nêzik, notên bikaranînê û hwd. jî hebe. Gelek ji rûpelên ferhengê bi wêne û nimûneyan hatine xemilandin da ku têgihiştin hêsantir be. Li dawiyê jî wergera peyva kurdî bi gelek zimanan tê dayîn. Ev ferheng bi kurmancî ye lê tê de peyvên bi zaravayên din jî cih digirin. Alfabeya serekî ya ferhengê kurdiya latînî ye lê kurdiya bi alfabeya aramî anku erebî jî cih digire. Ji xeynî vê di her rûpelê vê ferhengê de ji qismê jor dikarî vebijêrêkên "tîpên latînî" an jî "tîpên erebî" bibijêrî. Wîkîferheng wekî projeyên din ên Weqfa Wîkîmedyayê, "wîkî"yek e. Tiştê herî balkêş ya vê ferhengê ew e ku xwendevan bi xwe (bêyî qeydbûnê) dikarin peyvan lê zêde bikin an jî guherandinan bikin. Lê berî ku hûn beşdariyek bikin, ji kerema xwe ji beşa [[Alîkarî:Zibare|Alîkariyê]], [[Alîkarî:Nivîsîn|Nivîsîn]]ê bixwînin. <span style="float:right; font-size:small>[[Wîkîferheng:Dîwan|Dîwana Wîkîferhengê]] – [[Wîkîferheng:Rêveber|Rêveber]] – [[Wêne:Icon Twitter.svg|20px|Wîkîferheng li ser Twitterê|link=https://twitter.com/wikiferheng?lang=ku]]</span><noinclude>[[Kategorî:Destpêk|{{PAGENAME}}]]</noinclude> ncum4c56bqu3j1fpl8jytr7r88dhkk9 0 830141 5084162 4107997 2022-07-26T03:02:59Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|Efrîn}} {{guherto|hirmî}} me6uio0wh7jrparydctfhfrzkltucwe 5084165 5084162 2022-07-26T03:09:07Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Navdêr === {{navdêr|ku|z=m}} # {{f|ku|Efrîn}} {{guherto|ku|hirmî}} b3jyx1nywm9dhkzemf9gehee8lpo8wm 0 837509 5084193 4649599 2022-07-26T06:16:32Z 46.30.132.182 wikitext text/x-wiki {{bnr-h|implosion}} =={{ziman|de}}== ===Navdêr=== {{navdêr|de|z=m}} #[[peqîn]], [[teqîn]] gy6cgeczfkw1uo9nqpq4cw1i2hxnsjk 0 932131 5084114 4838480 2022-07-25T15:53:50Z Ghybu 1393 /* Rengdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|otk}} == === Rengdêr === {{rengdêr|otk|tr=āq}} # {{f|otk|reng}} [[spî]] 4syftgz654yxwf8ezn3sp9wf3l1kznt 0 971428 5084216 5037844 2022-07-26T07:15:47Z Ghybu 1393 Beralîkirin ji bo [[ڕێگا]] hate jêbirin. wikitext text/x-wiki {{jêbirin}} #BERALÎKIRIN [[ڕێگا]] 8c1iaemoog759f6ye5t2lyyxvjn4vec 0 971960 5084233 5042010 2022-07-26T11:32:00Z Bikarhêner 3719 [[Bikarhêner:Balyozxane/templateScript.js|TS]]: Ji [[en:chokeberry|en.wikt]] wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == [[Wêne:Choke-Berries-IMG 2431 051013 121714.jpg|thumb|Red '''chokeberry''' (''Aronia arbutifolia'') .]] [[Wêne:Aronia prunifolia0.jpg|thumb|right|200px|The purple '''chokeberry''' is a hybrid of the red and black '''chokeberries'''.]] === Navdêr === {{en-navdêr}} # {{f|en|dar}} Her du cinsên ji Aronia-yê, carina jî wek Photonia, [[teraş]]ên [[pelwer]], li [[Rûsya]] û [[Amerîkaya Bakur]] xwecih e û bi piranî li daristanên [[nemdar]] û li [[çirav]]an peyda dibe. ==== Hevmane ==== * {{g|en|Aronia}} ==== Jê ==== * {{g|en|black chokeberry}} * {{g|en|red chokeberry}} * {{g|en|purple chokeberry}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{pêk|en|choke|berry}}, hişkiya fêkiyên ku gava xav in nayên xwarin tarîf dike. ==== Binêre herwiha ==== * {{wpedî|ziman=en}} b1o7r8hrhsxprtqqp5th043i48rmyjp 0 975159 5084136 5082918 2022-07-25T22:18:36Z Bikarhêner 3719 /* Navdêr */ bi [[MediaWiki:Gadget-AjaxEdit.js|AjaxEdit]]ê re wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == {{wp|ziman=en}} === Bilêvkirin === * {{IPA|en|/ˈleɪmən/}} * {{deng|en|en-us-layman.ogg|Deng (DYA)}} === Navdêr === {{en-navdêr|laymen}} # Ne-keşe. Kesên ne endamê [[keşe]]yan. # {{f|en|berfirehkirî}} [[pispor|Nepispor]]. Kesê di qada dayî de ne [[pispor]] e, ne xwedî zanîneke [[profesyonel]]î ye. #: {{mk|en|Carmen is not a professional anthropologist, but strictly a '''layman'''.|Carmen ne antropologekî profesyonel e, lêbelê bi teqezî kesekî ne-pispor e.}} #: {{mk|en|Let me explain it to you in '''layman's''' terms.|Destûr bide ku ez wê ji te re bi termên kesên-ne-pispor îzah bikim.}} # Kesê [[normal]], ji xelkê. # Kesê [[perwerde|neperwerdekirî]] an bêyî zanîna mijarekê. # Kesê bi piranî [[cahil]]. ==== Dijmane ==== * {{g|en|cleric}} * {{g|en|priest}} * {{g|en|monk}} * {{g|en|friar}} * {{g|en|expert}} * {{g|en|specialist}} * {{g|en|professional}} ==== Jê ==== * {{g|en|in layman's terms}} ==== Têkildar ==== * {{g|en|laity}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|enm|en|-}} {{qertaf|en|lay#Etymology 3|w1=ne-keşe|man}}. ==== Anagram ==== * {{anagram|en|a=aalmny|yalman}} td6a6ealnelgjobykp2u8iomoxxa74f 0 975387 5084104 2022-07-25T15:41:44Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|ota}} == === Navdêr === {{navdêr|ota|tr=su}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{ji|trk-pro|ota|*sub|w=av}}." hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|ota}} == === Navdêr === {{navdêr|ota|tr=su}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{ji|trk-pro|ota|*sub|w=av}}. qchl1v2kbyzutib0cpd3k8olw47ap00 5084105 5084104 2022-07-25T15:43:03Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ota}} == === Navdêr === {{navdêr|ota|tr=su}} # [[av]] ==== Dûnde ==== * {{dû|tr|su}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{ji|trk-pro|ota|*sub|w=av}}. 1kzhdejjte7el8lies39au7n506x4ev 0 975388 5084106 2022-07-25T15:46:26Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|otk}} == === Navdêr === {{navdêr|otk|tr=sub}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|trk-pro|otk|*sïb}}, {{g|trk-pro|*sub|w=av}}." hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|otk}} == === Navdêr === {{navdêr|otk|tr=sub}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|trk-pro|otk|*sïb}}, {{g|trk-pro|*sub|w=av}}. s441rzmdso5iiii3q9bsowlgggs6fdj 5084113 5084106 2022-07-25T15:50:35Z Ghybu 1393 /* Etîmolojî */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|otk}} == === Navdêr === {{navdêr|otk|tr=sub}} # [[av]] ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|trk-pro|otk|*sïb}}, {{q|trk-pro|*sub|w=av}}. rwnscwdmg9eebb546lwdr36xr2ebm86 14 975389 5084107 2022-07-25T15:46:40Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975390 5084108 2022-07-25T15:46:55Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975391 5084109 2022-07-25T15:47:02Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975392 5084110 2022-07-25T15:47:16Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975393 5084111 2022-07-25T15:47:24Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975394 5084112 2022-07-25T15:47:31Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975395 5084116 2022-07-25T16:00:55Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975396 5084117 2022-07-25T16:01:03Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975397 5084118 2022-07-25T16:01:11Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975398 5084119 2022-07-25T16:01:24Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 0 975399 5084122 2022-07-25T16:28:40Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|tr=[[sêw]]}} # [[sêv]]" hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|tr=[[sêw]]}} # [[sêv]] m8ht5j7esh6rjbmhnkd0jghx3re2bct 5084124 5084122 2022-07-25T16:31:06Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{wp|ziman=ckb}} {{navdêr|ckb|tr=[[sêw]]}} # [[sêv]] i5g8bk65t4kxu0llpfv0juuq8u51g6j 5084125 5084124 2022-07-25T16:32:09Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{wp|ziman=ckb}} {{navdêr|ckb|tr=[[sêw]]}} # [[sêv]] ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|sêv}}. 9wz70mn1hwpsnj392oexfa4wz11bmu7 5084126 5084125 2022-07-25T16:32:36Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{wp|ziman=ckb}} {{navdêr|ckb|tr=[[sêw]]}} # {{f|ckb|fêkî}} [[sêv]] ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|sêv}}. o6v32rclgxyo5i0j4smq6i3tdqbs446 5084129 5084126 2022-07-25T16:34:43Z Ghybu 1393 /* {{ziman|ckb}} */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Bilêvkirin === * {{ckb-IPA}} === Navdêr === {{wp|ziman=ckb}} {{navdêr|ckb|tr=[[sêw]]}} # {{f|ckb|fêkî}} [[sêv]] ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|sêv}}. tpv4pkrnn0s9e2eydw00uocz1b9j1rm 0 975400 5084130 2022-07-25T17:52:36Z Bikarhêner 3719 Rûpel bi "== {{ziman|tr}} == [[Wêne:Atlantic Ocean.png|thumb|right|200px|Atlas Okyanusu.]] === Serenav === {{serenav|tr|cuda=[[Atlantik]] [[okyanus|Okyanusu]]}} # [[Okyanûsa Atlantîk]] ==== Binêre herwiha ==== * {{lîste:okyanûs/tr}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|tr}} == [[Wêne:Atlantic Ocean.png|thumb|right|200px|Atlas Okyanusu.]] === Serenav === {{serenav|tr|cuda=[[Atlantik]] [[okyanus|Okyanusu]]}} # [[Okyanûsa Atlantîk]] ==== Binêre herwiha ==== * {{lîste:okyanûs/tr}} qmnu2o2jw6twx0y865clyhk3c4lpegy 14 975401 5084134 2022-07-25T20:58:25Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 0 975402 5084137 2022-07-25T22:22:22Z Bikarhêner 3719 [[Bikarhêner:Balyozxane/templateScript.js|TS]]: Ji [[en:layperson|en.wikt]] wikitext text/x-wiki {{binêre herwiha|lay person}} == {{ziman|en}} == === Navdêr === {{en-navdêr|laypeople|s}} # Ne-keşe. Kesên ne endamê [[keşe]]yan. # [[pispor|Nepispor]]. Kesê di qada dayî de ne [[pispor]] e, ne xwedî zanîneke [[profesyonel]]î ye. #: {{mk|en|The book was written for professionals, but an intelligent '''layperson''' could understand most of it.|Ew kitêb ji bo pisporan hatiye nivîsîn, lê kesekî jîr yê nepispor jî dikare zahfê wî fam bike.}} ==== Hevmane ==== * {{mane|kesê di qada dayî de ne pispor e, ne xwedî zanîneke profesyonelî ye}} {{kol3|en |nonexpert |nonspecialist }} ==== Dijmane ==== * {{mane|kesê di qada dayî de ne pispor e, ne xwedî zanîneke profesyonelî ye}} {{kol3|en |aficionado |expert |professional |specialist }} ==== Herwiha ==== * {{herwiha|en|lay person}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{pêk|en|lay#Etymology 3|w1=ne-keşe|person}}, li ser xeta {{qal|en|keşe}}yan. ==== Têkildar ==== {{kol3|en |laity |lay |layman |laywoman }} ==== Binêre herwiha ==== {{kol3|en |amateur<!--Not so much synonymous as semantically adjacent and overlapping; amateurs can sometimes be experts, but they are not paid professionals.--> }} ljscthui2yt2w0r9o7clxlpnm77iygi 0 975403 5084138 2022-07-25T22:48:23Z Bikarhêner 3719 [[Bikarhêner:Balyozxane/templateScript.js|TS]]: Ji [[en:lay person|en.wikt]] wikitext text/x-wiki {{binêre herwiha|layperson}} == {{ziman|en}} == === Navdêr === {{en-navdêr|s|lay people}} # {{awayekî din|en|layperson}} a524mvhef93qu1ogo2mpkdwjvs60lea 0 975404 5084139 2022-07-25T22:48:34Z Bikarhêner 3719 Çêkirina formên [[lay person]] ([[WF:BILEZ|Bi lez]]) wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Formeke navdêrê === {{navdêr|en|form=erê}} # {{pirjimar|en|lay person}} ohnlbnm7uiahs1pioikfgigkglph6r3 0 975405 5084140 2022-07-25T22:48:44Z Bikarhêner 3719 Çêkirina formên [[lay person]] ([[WF:BILEZ|Bi lez]]) wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Formeke navdêrê === {{navdêr|en|form=erê}} # {{pirjimar|en|lay person}} ohnlbnm7uiahs1pioikfgigkglph6r3 0 975406 5084142 2022-07-25T23:23:29Z Bikarhêner 3719 [[Bikarhêner:Balyozxane/templateScript.js|TS]]: Ji [[en:mecca|en.wikt]], [[Bikarhêner:Balyozxane/templateScript.js|TS]]: Ji [[en:mecca|en.wikt]], [[Bikarhêner:Balyozxane/templateScript.js|TS]]: Ji [[en:mecca|en.wikt]] wikitext text/x-wiki {{binêre herwiha|Mecca}} == {{ziman|en}} == === Bilêvkirin === * {{hevdeng|en|mecha}} === Navdêr === {{en-navdêr}} # {{awayekî din|en|Mecca}}; cihê ku hec lê tê kirin. === Navdêr === {{en-navdêr}} # {{f|en|mecazî}} Her [[cih]]ê ku pir [[girîng]] tê dîtin ji bo [[ziyaret kirin|ziyaretkirin]] ji aliyê însanên bi mijarekî diyarkirî eleqedar ve. #* '''1991''', ''The Economist'', The Economist Newspaper Ltd. #*: On the other side of the Atlantic, stores in Paris's chic Avenue Montaigne, a '''mecca''' for Japanese tourists, said that sales to foreigners had fallen sharply. #*:: Li aliyê din ê Atlantîkê, firoşgehên li Kolana Montaigne yê delal ên Parîsê, mekkeyeke (cihê ku pir girîng tê dîtin û pir tê ziyaretkitin) ji bo turîstên japon, dibêje firotanên ji bo xerîban bi zêdeyî ketiye. #* '''1997''', John Romano, ''Muscle Meals'', page 14. #*: Living in Venice, California and training at the '''Mecca''' of bodybuilding, Gold's Gym, I've seen some of the world's most dedicated and hard-training athletes. #*:: Gava min li Wênîsê, Kalîforniyayê dijî û li Mekkeya wicûdçêkirinê, Gold's Gym-ê perwerde digirt, min hin atletên herî biqerar û hişk-perwerdegirtî ya dinyayê dîtibû. ==== Herwiha ==== * {{g|en|Mecca}} == {{ziman|it}} == === Bilêvkirin === {{IPA|it|/ˈmɛk.ka/, /ˈmek.ka/}} === Navdêr === {{navdêr|it|z=m}} # [[Mekeh]] (cihê cazib) i6pvnz8sp5eqigszynv4dixqv4i5oc2 0 975407 5084144 2022-07-26T02:36:53Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|tr=[[hermê]]}} # {{f|ckb|fêkî}} [[hirmî]]" hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Navdêr === {{navdêr|ckb|tr=[[hermê]]}} # {{f|ckb|fêkî}} [[hirmî]] tce5ir6f75egeywrgt9pyoz6w6u3n8d 5084146 5084144 2022-07-26T02:38:10Z Ghybu 1393 /* {{ziman|ckb}} */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Bilêvkirin === * {{ckb-IPA}} === Navdêr === {{navdêr|ckb|tr=[[hermê]]}} # {{f|ckb|fêkî}} [[hirmî]] ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|hirmî}}. hbdc5slvjqpkycnr6riz8xrelija8oz 5084147 5084146 2022-07-26T02:39:14Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Bilêvkirin === * {{ckb-IPA}} === Navdêr === {{wp|ziman=ckb}} {{navdêr|ckb|tr=[[hermê]]}} # {{f|ckb|fêkî}} [[hirmî]] ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|hirmî}}. 4v46vay2nakz6ox00nq698i2bk8c3l7 5084148 5084147 2022-07-26T02:40:45Z Ghybu 1393 /* Navdêr */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|ckb}} == === Bilêvkirin === * {{ckb-IPA}} === Navdêr === {{wp|ziman=ckb}} {{navdêr|ckb|tr=[[hermê]]}} # {{f|ckb|fêkî}} [[hirmî]] ==== Herwiha ==== * {{hw|ckb|ھەمرۆ}} ==== Etîmolojî ==== Binêre {{q|ku|hirmî}}. ajbmslneoqev4bz7c2v6mfvjai4eapd 14 975408 5084160 2022-07-26T03:00:16Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975409 5084161 2022-07-26T03:00:29Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975410 5084174 2022-07-26T03:22:37Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975411 5084175 2022-07-26T03:22:47Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975412 5084176 2022-07-26T03:22:58Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 0 975413 5084192 2022-07-26T06:16:01Z 46.30.132.182 Rûpel bi "== {{ziman|en}} == === Lêker === {{l|en}} # [[hilweşandin]], [[ruxandin]], [[eşkere]] kirin, [[diyar]] kirin" hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Lêker === {{l|en}} # [[hilweşandin]], [[ruxandin]], [[eşkere]] kirin, [[diyar]] kirin te6a7blai3yr7rxxqpd7dhlkss9im21 5084200 5084192 2022-07-26T06:27:55Z Ghybu 1393 /* Lêker */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Lêker === {{en-lêker}} # [[hilweşandin]], [[ruxandin]], [[eşkere kirin]], [[diyar kirin]] tgclz43iy1btqfmand90636s4a6asyp 5084201 5084200 2022-07-26T06:28:57Z Ghybu 1393 /* Lêker */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Lêker === {{en-lêker}} # [[hilweşandin]], [[ruxandin]], [[eşkere kirin]], [[diyar kirin]] ==== Jê ==== * {{g|en|debunkable}} * {{g|en|debunker}} * {{g|en|prebunking}} nb5s2psgfksz1h9wulpcstxqirdaj2k 5084209 5084201 2022-07-26T06:54:40Z Ghybu 1393 /* {{ziman|en}} */Ji en.wiki wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Bilêvkirin === * {{mj|KY}} {{IPA|en|/diːˈbʌŋk/|/diːˈbʊŋk/}} * {{mj|DYA}} {{IPA|en|/dɪˈbʌŋk/|/ˌdiːˈbʌŋk/}} * {{deng|en|en-au-debunk.ogg|Deng (Awistralya)}} === Lêker === {{en-lêker}} # [[hilweşandin]], [[ruxandin]], [[eşkere kirin]], [[diyar kirin]] ==== Jê ==== * {{g|en|debunkable}} * {{g|en|debunker}} * {{g|en|prebunking}} kv7m4rmf0qbd5p6dnlmize4zoqu07db 5084210 5084209 2022-07-26T06:59:04Z Ghybu 1393 /* Jê */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Bilêvkirin === * {{mj|KY}} {{IPA|en|/diːˈbʌŋk/|/diːˈbʊŋk/}} * {{mj|DYA}} {{IPA|en|/dɪˈbʌŋk/|/ˌdiːˈbʌŋk/}} * {{deng|en|en-au-debunk.ogg|Deng (Awistralya)}} === Lêker === {{en-lêker}} # [[hilweşandin]], [[ruxandin]], [[eşkere kirin]], [[diyar kirin]] ==== Jê ==== * {{g|en|debunkable}} * {{g|en|debunker}} * {{g|en|prebunking}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{pêş|en|de-|bunk}}. fkklipxygtipwuflxvue1w2rwllzt95 0 975414 5084194 2022-07-26T06:17:35Z 46.30.132.182 Rûpel bi "== {{ziman|en}} == === Navdêr === {{nav|en}} # [[peqîn]], [[teqîn]], [[têkçûn]], [[hilweşîn]], [[ruxîn]], [[herifîn]]" hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Navdêr === {{nav|en}} # [[peqîn]], [[teqîn]], [[têkçûn]], [[hilweşîn]], [[ruxîn]], [[herifîn]] del6t80p4gxw9ni3wsu7xc21qyce3ut 5084202 5084194 2022-07-26T06:30:43Z Ghybu 1393 /* {{ziman|en}} */ wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Navdêr === {{en-navdêr|~}} # [[peqîn]], [[teqîn]], [[têkçûn]], [[hilweşîn]], [[ruxîn]], [[herifîn]] ==== Dijmane ==== * {{g|en|explosion}} ==== Jê ==== * {{g|en|implode}} g29y0ch5zbxz0r7hgdtw447x1s79rnm 0 975415 5084198 2022-07-26T06:24:53Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|ku}} == === Formeke navdêrê === {{ku-tew-nav|hirmî|mê|îzafe|binavkirî}} {{navdêr|ku|z=m|form=erê}} # ''Rewşa [[îzafeyî]] ya yekjimar a binavkirî ya'' '''{{g|ku|hirmî}}'''." hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Formeke navdêrê === {{ku-tew-nav|hirmî|mê|îzafe|binavkirî}} {{navdêr|ku|z=m|form=erê}} # ''Rewşa [[îzafeyî]] ya yekjimar a binavkirî ya'' '''{{g|ku|hirmî}}'''. tihlcz99f3vjhqmrwbsf94jhx5qolro 0 975416 5084199 2022-07-26T06:25:39Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|ku}} == === Formeke navdêrê === {{ku-tew-nav|hirmî|mê|îzafe|binavkirî}} {{navdêr|ku|z=m|form=erê}} # ''Rewşa [[îzafeyî]] ya pirjimar a binavkirî ya'' '''{{g|ku|hirmî}}'''." hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|ku}} == === Formeke navdêrê === {{ku-tew-nav|hirmî|mê|îzafe|binavkirî}} {{navdêr|ku|z=m|form=erê}} # ''Rewşa [[îzafeyî]] ya pirjimar a binavkirî ya'' '''{{g|ku|hirmî}}'''. qtk34nlgvwnlvqfxy1tq5ern860502f 0 975417 5084204 2022-07-26T06:36:01Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|en}} == === Formeke navdêrê === {{navdêr|en|form=erê}} # {{pirjimar|en|implosion}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Formeke navdêrê === {{navdêr|en|form=erê}} # {{pirjimar|en|implosion}} gnfc7ulfdpwyss8lscxig213iprycqw 0 975418 5084208 2022-07-26T06:50:08Z Ghybu 1393 Rûpel bi "== {{ziman|ota}} == === Navdêr === {{navdêr|ota|tr=orman}} # [[daristan]] ==== Dûnde ==== * {{dû|tr|orman}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|trk-pro|tr|*orman}}." hat çêkirin wikitext text/x-wiki == {{ziman|ota}} == === Navdêr === {{navdêr|ota|tr=orman}} # [[daristan]] ==== Dûnde ==== * {{dû|tr|orman}} ==== Etîmolojî ==== Ji {{mîr|trk-pro|tr|*orman}}. 5wyprhto0n1zmjjfiq8rrmjub5k7sw5 0 975419 5084214 2022-07-26T07:14:16Z Ghybu 1393 Ghybu navê [[ڕێگا]] weke [[ڕێگە]] guhert wikitext text/x-wiki #BERALÎKIRIN [[ڕێگە]] n4byidmt8k9coltx6lav6ee9drr0kd1 5084215 5084214 2022-07-26T07:14:30Z Ghybu 1393 Beralîkirin ji bo [[ڕێگە]] hate jêbirin. wikitext text/x-wiki {{jêbirin}} #BERALÎKIRIN [[ڕێگە]] rkb32j0dd10z89b874wle2sbi3ka9uu 14 975420 5084224 2022-07-26T08:00:57Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 14 975422 5084227 2022-07-26T08:02:01Z Ghybu 1393 Rûpel bi "{{katbike}}" hat çêkirin wikitext text/x-wiki {{katbike}} 1dpx16ue3vl1l6c1hkqu0q6ftpl2ezh 0 975423 5084234 2022-07-26T11:42:40Z Bikarhêner 3719 Çêkirina formên [[debunk]] ([[WF:BILEZ|Bi lez]]) wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Formeke lêkerê === {{lêker|en|form=erê}} # {{en-dema-niha|debunk|sêyem|yekjimar}} bmqmzed3ol96y5ny6en2uog3fdmqzv1 0 975424 5084235 2022-07-26T11:42:49Z Bikarhêner 3719 Çêkirina formên [[debunk]] ([[WF:BILEZ|Bi lez]]) wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Formeke lêkerê === {{lêker|en|form=erê}} # {{partîsîpa niha|en|debunk}} bkt3gdiod4yrvntv2gzh6n7dv7vxywr 0 975425 5084236 2022-07-26T11:42:57Z Bikarhêner 3719 Çêkirina formên [[debunk]] ([[WF:BILEZ|Bi lez]]) wikitext text/x-wiki == {{ziman|en}} == === Formeke lêkerê === {{lêker|en|form=erê}} # {{en-dema-borî|debunk}} 01z20t5cxjr8y3zf2sm9ijpufokke7r