Википедия kywiki https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Медиа Атайын Талкуу Колдонуучу Колдонуучунун баарлашуулары Википедия Википедияны талкуулоо Файл Файлды талкуулоо МедиаВики МедиаВикини талкуулоо Калып Калыпты талкуулоо Жардам Жардамды талкуулоо Категория Категорияны талкуулоо TimedText TimedText talk Модуль Модулду талкуулоо Гаджет Гаджетти талкуулоо Гаджеттин түшүндүрмөсү Гаджеттин түшүндүрмөсүн талкуулоо 14 1032 425145 343485 2022-08-21T02:29:49Z Kamronbek Ibragimov 31030 wikitext text/x-wiki {{Багыт}} {{Main|Кыргызстан}} [[Категория:Арип боюнча өлкөлөр категориялары]] [[Категория:Азия өлкөлөрү]] [[Категория:Борбордук Азия]] [[Категория:Түрк өлкөлөрү]] [[Категория:Кыпчак мамлекеттери]] [[Категория:Унитардык республикалар]] [[Категория:Аралаш республикалар]] [[Категория:Диний окуу жайлар]] lsjjnv6v1tmwc5roui0x9u56a0xmato 0 1033 425120 423956 2022-08-20T13:54:38Z Minorax 22874 ([[c:GR|GR]]) [[File:Old turkic letter A.png]] → [[File:Old Turkic letter A.svg]] vva wikitext text/x-wiki {{Тил картасы |түсү = алтай = Кыргыз тили |расмий аталышы = {{unicode|Кыргыз тили}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Кыргызстан]], [[Кытай]], [[Өзбекстан]], [[Тажикстан]], [[Ооганстан]], [[Түркия]] |аймактар = Кытайда: [[Кызылсуу-Кыргыз автоном облусу]]<br> Өзбекстанда: [[Фергана]], [[Наманган]], [[Анжыян]]<br> Тажикстанда: [[Нуркап]], [[Жергетал]]<br> Ооганстанда: [[Бадакшан]]<br> Түркияда: [[Ван]] |расмий тил болуп = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}}<br> {{Өлкө желеги|Кытай}} * [[Кызылсуу-Кыргыз автоном облусу]] |көзөмөлдөөчү уюм = Мамлекеттик тил комиссиясы |колдонгондордун саны = 4,3 млн (2009) |түрмөгү = [[Евразия тилдери]] |классификациясы = [[Түрк тилдери|Түрк бүлөсү]] : [[Кыпчак тобу]] :: Кыргыз-кыпчак топчосу ::: Кыргыз тили |жазуу = [[кириллица]] жана [[араб жазуусу]] |ГОСТ 7.75-97 = кир/кыр 305 |ISO1 = ky |ISO2 = kir |ISO3 = kir }} '''Кыргыз тили''' — [[Кыргыз Республикасы|Кыргыз Республикасынын]] мамлекеттик тили, [[түрк тилдери]]нин курамына, анын ичинде [[кыргыз-кыпчак]] же [[тоо-алтай]] тобуна кирет. Кыргыз Республикасынын түптүү калкынын, [[Кытай|Кытайдагы]], [[Өзбекстан]], [[Тажикстан]], [[Каракалпакстан|Республикасы]]нда [[Ооганстан]], [[Түркия]], [[Орусыя|Орусияда]] жашап жаткан кыргыздардын эне тили. 2009 ж. өткөн [[Элди жана турак-жай фонддун каттоо, 2009|элди жана турак-жай фондун каттоонун]] жыйынтыгында Кыргыз Республикасында кыргыз тилин 3 830 556 адам өз эне тили катары көрсөтүшкөн жана 271 187 адам кыргыз тилин экинчи тил катары биле тургандыгы аныкталган<ref>{{Cite web |title=2009 ж. Эл жана турак-жай фондун каттоо/Улуттук статистика комитети |url=http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/23 |access-date=2012-12-22 |archive-date=2013-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130121143551/http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/23 |dead-url=yes |accessdate=2012-12-22 |archivedate=2013-01-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130121143551/http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/23 }}</ref>. Бул КРсындагы калктын 76% кыргыз тилинде сүйлөйт дегенди билдирет. Кыргыз тилинде 1 720 693 адам [[Орус тили|орус тилин]] дагы билише тургандыгын көргөзүшкөн<ref>[http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/111 2009. Эл жана турак жай фондун каттоо/Улуттук статистика комитети]{{Жеткиликсиз шилтеме|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Бул 2 109 863 адам кыргыз тилинде гана сүйлөй билишет дегенди билдирет. Болжолдуу эсеп менен дүйнө жүзү боюнча кыргыз тилинде 6 700 000 адам сүйлөйт. [[File:Verbreitungsgebiet der kirgisischen Sprache.PNG | thumb | 220x124px | right | Кыргыз тилинин ареалы.]] == Тарыхы жана бөлүнүшү == Кыргыз тилин шарттуу түрдө * '''''байыркы''''' * '''''орто''''' * '''''жаңы''''' кыргыз тилине бөлүүгө болот. === Байыркы кыргыз тили === Көпчүлүк окумуштуулардын ([[Радлов, Василий Васильевич|Б. Б. Радлов]], [[Томсен, Вильгельм Людвиг|В. Томсен]], [[Малов Сергей Ефимович|С.Е. Малов]], М.Е. Массон, И.А. Батманов ж. б.) пикиринде [[Хакасия|Хакасиядагы]], [[Тува|Тувадагы]], [[Алтай|Тоолуу Алтайдагы]], [[Монголия|Моңголиядагы]], [[Талас району|Таластагы]], [[Кочкор (район)|Кочкордогу]] жазуу эстеликтеринде сакталып калган жазуулар б. з. ч. 3 к. - б. з. 10-11-кк. чейин кыргыздар колдонуп келген тил болуп эсептелет. Бирок аталган тил андан мурунку доорлордо кезигерин унутпашыбыз керек. Мисалы, кийинки түркологдордун кээ бири (кара: Дроздов Ю.Н. Тюркская этнонимия древнеевропейских народов. М., 2008) сактардын тили дагы түрк (кыргыз) тилине жакын экендигин далилдеп жатат. Бул жерде «түрк» деген сөз жалпылама мааниде колдонулуп жүрүшү мүмкүн экендигин эстен чыгарбоо керек (кара: Кононов А.Н. Опыт анализа термина «турк». //СЭ. № I, 1949). Ал эми байыркы кытай маалыматтарында сакталып калган хунндардын 20 чакты сөзүнүн (мисалы, ch’eng-li - «көк» = «асман»; hiep-hō - χiәp-γәu = «йабгу», «жабгу»; eu-ta - wo-lu-to, ao-t’ot = «ордо», «кынгырак» - байыркы түрк. kɨŋrak = эки миздүү ийри бычак) уңгусу түрк тилине келип такалат. Демек, кыргыз тилинде колдонулган жазуулар [[Орхон-Энесай таш жазууларынан|Орхондогу жазуу эстеликтеринен]] эрте пайда болуп, кийин архаикалык мааниде айрым фонетикалык, грамматикалык, структуралык өзгөрүүлөргө ээ болушу мүмкүн. [[Орхон түрктөрү]] өз жазуу системасын түзүүдө байыркы кыргыздардын жазуу маданиятындагы тажрыйбаны пайдаланышкан (Шилтеме керек). Бул жазуу системасы ошол учурдагы кыргыздар пайдаланган тил катары мамлекеттик иш-кагаздарынын, дипломатиялык алакалардын талабына толук жооп берген дешке болот. [[File:WIKITONGUES- Azim speaking Kyrgyz.webm|thumb|Тайванда жаздырылган кыргыз тилинде сүйлөгөн Азим]] === Орто кылымдардагы кыргыз тили === 10-кылымга чейин саясий-согуштук кырдаалдар, согуштук аракеттер, миграциялар, кыргыз тилинин эволюциялык өнүгүүсүнө тийгизген таасири тууралуу өз алдынча изилдөөлөр азырынча жүрө элек. Бирок [[Махмуд Кашгари]]де Киркиз, Кифжак, Угуз, Тухси, Йагма, Жикил, Уграк жана Жаруктардын тили – бир, таза түрк тили [туркиййя мах̣д̣а луг̣а вāх̣ида] экенин, Йамак менен Башгирт тили аларга жакын экени эскертилет. Ошону менен эле бир катар «бардык Йагма, Тухси, Кифжак, Йабаку, Татар, Кай, Жумул жана Огуздар «з» тыбышын «й» менен алмаштырып салышарын, башкача айтканда бул топтогулардан башкалар (анын ичинде кыргыздар дагы) кайыңды (жыгач, бак) «казиң», кийизди «кизиз», кездеменин кыйыгын (кыйык) «кузук» деп сүйлөөрү белгиленген. Негизи окшоштугу жагынан Махмуд Кашгаринин сөздүгүндө колдонулган сөздөр дээрлик азыркы кыргыз тилинде, эң эскилерин алиге чейин түштүк кыргыздары колдонорун белгилөөгө болот. Мисалы, Махмуд Кашгариде «курум» – «аска-таш», «амаж» – соко. Азыркы учурда жергеталдыктар үйүлүп калган шагыл ташты курум дешсе, жалпы түштүктө сокону амач деп аташат. Бирок байыркы Энесайлык кыргыздардын жазуу тили азыркы кыргыздардын тилине тийгизген таасирин так кесе айтууга болбойт. Мисалы, кээ бир окумуштуулар (кара: Петров. К.И. Очерки происхождения киргизского народа. Фр., 1963) «XIII-XV кылымдарда Тянь-Шанда калыптанган тилдин моңголдордун чабуулуна чейинки (XIII кылымга чейинки)Тянь-Шанда жашаган калк жана енисейлик кыргыздарга тиешелүү тилге жатпагандыгын» баса белгилеген. Кыргыз тилинин моңголдордун чабуулуна чейин өзгөрүүгө учураганын академик Болот Жунусалиев (Юнусалиев) дагы көрсөтөт. Мисалы, «кыргыз-алтай тилинде лексика, фонетика жана морфологиядагы окшоштуктардан тышкары кыргыздын тагай, адигине уруулары колдонуп, бирок ичкиликтерде кезикпеген өзүнчө сөз тобу бар. Алар мындай: «сонун», «белен», «каалга», «унаа», «керээз», «арга», ж. б. Эми, биринчиден, бул сөздөр моңгол тилине кирген бардык тилде (анын ичинде жазуу тилинде да) кезигет; экинчиден, кыргыздын жогоруда көрсөтүлгөн урууларынан башка азыркы алтай, тува, кээде хакас тилинде да жолугуп, бирок булар менен уялаш башка элде колдонулбайт. Бул эмне дегендик? Мындай сөздөрдүн жалпы ортоазиялыктарда жана батыш түрк тилинде жолукпай, моңгол тилинде гана кезигип, кыргыздар менен алтайлыктар аны моңгол тилдүү элден кабыл алуусу төгүнгө чыкпай турган далил болуп эсептелет. Анда, алар аны качан, кайсы жерде кабыл алган деген жүйөлүү суроо туулат. Кыргыздар аны Орто Азияны моңголдор каратып алган мезгилде кабыл алды дешке негиз жок, эмне үчүн дегенде, ал сөздөрдү (жок дегенде кээ бирин) казак, өзбек, уйгур, тажик, түркмөн же башка элдер да кабыл алышы керек болчу. Моңголдор аларды да басып алган. Ошондуктан адигине жана тагай уруулары аталган сөздөрдү кыргыздар алтайлыктар менен алардан мурда аралашып, саян-алтай бөксө тоолорунда жүрүп кабыл алган деген тыянак чыгат. Ал эми мындай сөздөр ичкиликтердин диалектисине кирбей калышы – ичкиликтер ал туугандарынан өтө оолакта калганын, же кыргыз эли моңгол тилин сөзүн кабыл алып жүргөн мезгилде алардын алыскы түштүк-батыш чегинде калышканын далилдейт. Бул фактылар башка фактылар менен да түз байланышып турат» (кара: Юнусалиев Б.М. К вопросу о формировании общенародного киргизского языка.“Труды ИЯЛ АН Кирг. ССР”, 1956, вып. VI). Соңку [[Ислам|ислам дининин]] таасири менен кыргыздар араб арибин пайдаланууну өздөштүрүшкөн. Дал ушул мезгилден кыргыз тилине ислам дининин, кошуна жашаган түрк-иран тилдүү элдердин таасири астында иранизм, арабизм лексикалары кире баштаган. Ошол мезгилден тартып, азыркы [[Кыргыз Республикасы|Кыргызстанда]] 1928 ж. чейин, Кытайдагы кыргыздарда азыркы учурда дагы кыргыз тилинде жазуу араб арибин колдонуп жүргүзүлгөн. Айрым изилдөөчүлөрдун тыянагы (Н.А.Баскаков) боюнча кыргыз тили 10-к. тартып кыпчак тилинин таасирин күчтүү ала баштаган. 10-13-кк. тарыхый кырдаалдардын соңунан энесайлык жана теңиртоолук кыргыздардын тилдери өз алдынча өнүгө баштаган. Эне-Сайдагы кыргыздардын тили 1703-ж. чейин өз алдынча өнүгө берген. Бул кыргыздар [[Жунгария|Жунгарияга]] сүрүлгөндөн соң, энесайлык кыргыздар өз алдынча этностук өнүгүү негизинен ажырап калышкан. Ошол кыргыздардын тили бүгүнкү хакастардын, тувалардын, шорлордун, карагастардын, түштүк алтайлыктардын тилдеринин калыптанышына башкы ролду ойноду, энесайдагы кыргыз тили кийинки жашоосун улантты. ===Азыркы кыргыз тили=== Теңир-Тоодогу кыргыздардын тилинин өнүгүүсү улана берген. 19-к. [[Молдо Кылыч]], [[Молдо Нияз]], [[Тоголок Молдо]] ж.б. араб ариби менен кыргыз тилинде өз чыгармаларын жарата алышты. Чагатай жазуу маданиятынын таасирине карабастан, кыргыздарда өз жазуу маданияты өнүгө берди. Муну бүгүнкү кытайлык кыргыздардын араб арибине ыңгайлашкан жазуу маданиятынан көрүүгө болот. Араб арибинде Осмоналы Сыдык уулу өз эмгектерин жазган, 1917 жылы төңкөрүштүн соңку жылдарындагы гезит-журналдар, алгачкы алиппелер буга мисал боло алаары анык. [[Тыныстан уулу, Касым|К.Тыныстан уулу]], [[Арабаев Ишеналы|И.Арабаев]], [[Солтоноев, Белек|Б.Солтоноев]] ж.б. илим адамдары өз илимий эмгектерин араб ариби, андан соң латын, кийинчерээк кириллицага негизделген жазуу менен даярдашкан. Жаңы кыргыз тили төңкөрүштөн кийинки мезгилде биротоло калыптана баштады. Кыргыздын алгач араб арибине, латынга, андан соң кириллицага негизденген адабий тили, улуттук интеллигенция, окуу-маданий, улуттук искусство борборлору калыптана баштады. Алгачкы илимий басылмалар жарыкка чыкты, мамлекеттик стандарттагы атайын окуу китептери, окуу куралдары, адабий чыгармалар басылып чыга баштады. Учурдагы кыргыз тили өнүгүү жолунда. бүгүнкү илимий-техникалык жана башка керектөөлөрдүн бардык талаптарына жооп берген, өнүгүп жаткан улуттун тили. Азыркы кыргыз тилинин 1928 жылдары реформаланган араб алфавитинин негизиндеги, 1927-1940 жылдары латын алфавитинин негизиндеги жазууда болгон. 1935-жылы кыргыз тилинин ариптерин кириллике өткөрүү боюнча катуу талкуу жүрүп, [[1940]] жылдан тартып кирилликте жазуу системасы колдонулууда. Жазуу системаларынын өзгөрүүсү менен чогуу [[Кыргыз тилин орфография эрежелери]] да улам такталып келе жатат. Азыр колдонулуп кыргыз тилинин орфографиясынын соңку редакциясы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан 2008-жылы 26-июнь кабыл алынган, № 567 токтому менен бекитилген. == Ариптери == {{main|Кыргыз алфавити}} Кирилл жазуусу расмий түрдө Кыргызстанда колдонулат. [[Араб жазуусу]] расмий түрдө Кытайдын Шинжаң-Уйгур автоном районуна кирген Кызылсуу-Кыргыз автоном облусу, Или-Казак автоном облусу, Пакистан жана Ооганстанда колдонулат. Кыргыз Брайль алфавити Араб ариби 1927-жылы латын арибинин негизинде түзүлгөн алфавитке өткөнгө чейин колдонулган. Учурда араб ариби Кытайда колдонулат. Латын ариби Кирилл арибине алмаштырылганга чейин 1930-жж. Советтер Союзунда колдонулган. Кыргыз кирилл ариби Кыргызстанда колдонулат. 36 тамгадан турат: 33 орус алфавитинен, жана кошумча кыргыз тилинин тыбыштык өзгөчөлүгүнө ылайык 3 тамга: Ң, Ү, Ө. === Азыркы кыргыз тамгалары === [[Файл:Kyrgyz alphabet.jpg|thumbnail|Кыргыз ариптери.]] [[Файл:KB_Kyrgyz.svg|thumb|290 px|Өө, Ңң, Үү тамгалар Ctrl+Alt же AltGr баскычы менен терилет (Windows).]] 1940 ж. орус арибинин 33 тамгасынын негизинде, '''ө, ң, ү,''' кыргыз тамгалары кошулуп, жалпысынан 36 тамга болуп түзүлгөн. <br /> Кыргыз адабий тилинде '''36 тамга, 39 тыбыш''' бар. Анын он төртү (8 кыска, 6 созулма) үндүү, 25 үнсүз тыбыш: (б, в, г, г, д, ж, д, ж (аффриката) з, й, к, к, л, м, н, ң, п, р, с, т, ф, х, ц, ч, ш, щ) 22 тамга менен белгиленет<ref>[[Кыргыз тилинин орфографиялык сөздүгү]] - Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2009: - 640 б </ref>. ===Кыргыз ариптеринин салыштырмалуу жадыбалы=== {| class="sortable wikitable" width="400" ! align="center" |Кирилл ариби ! align="center" |Аталышы ! align="center" |Араб ариби<ref>[http://www.omniglot.com/writing/kirghiz.htm Kyrgyz alphabet, language and pronunciation]</ref> ! align="center" |Латын ариби <br />(1928-1940) !Эмиграциядагы латын ариби<br />(1940-1970) ! align="center" |Жаңы латын ариби | align="center"|'''[[IPA]]''' |- | [[А]] [[а]]||а||[[ا]]||A a |A a||A a||{{IPA|/ɑ/}} |- |Ичкилик [[:en:Schwa_(Cyrillic)|Ә ә]] |ә | - | - | - |Ä ä |[æ] |- | [[Б]] [[б]]||бы||[[ب]]||B в |B b||B b||{{IPA|/b/, [w], [v]}} |- | [[В]] [[в]]||вы||[[ۋ]]||V v |V v||V v||{{IPA|/v/}} |- | [[Г]] [[г]]||ги||[[گ]] ||G g |G g||G g||[ɡ] |- |Каткалаң [[:en:Ghayn_(Cyrillic)|Ғ]] |ғы |[[ع]] |[[Ƣ]] [[ƣ]] |[[Ƣ]] [[ƣ]] |Ğğ |[ʁ,ɣ] |- | [[Д]] [[д]]||ды||[[د]]||D d |D d||D d||{{IPA|/d/}} |- | [[Е]] [[е]]||e||[[ه]]||E e |E e||E e||{{IPA|/e/}} |- | [[Ё]] [[ё]]||ё||-||Jo jo |Jo jo||Jo jo||{{IPA|/jo/}} |- | [[Ж]] [[ж]]||жы||[[ج]]||[[Ç]] [[ç]] |[[Ç]] [[ç]]||C c||{{IPA|/dʒ/}} |- |Жумшак (орусча) Ж |жи | - |([[Ƶ]] [[ƶ]] 1938-1940) | - |Ž ž |/ʒ/ |- | [[З]] [[з]]||зы||[[ز]]||Z z |Z z||Z z||{{IPA|/z/}} |- | [[И]] [[и]]||и||[[ى]]||I i |I i||I i||{{IPA|/i/}} |- | [[Й]] [[й]]||йы||[[ي]]||J j |J j||J j||{{IPA|/j/}} |- | [[К]] [[к]]||ки||[[ك]] ||K k |K k||K k||[k] |- |Каткалаң [[:en:Ka_with_descender|Қ]] |қы |[[ق]] |Q q |Q q |Q q |[q] |- | [[Л]] [[л]]||лы||[[ل]]||L l |L l||L l||{{IPA|/l/}} |- | [[М]] [[м]]||мы||[[م]]||M m |M m||M m||{{IPA|/m/}} |- | [[Н]] [[н]]||ны||[[ن]]||N n |N n||N n||{{IPA|/n/}} |- | [[Ң]] [[ң]]||ың||[[ڭ]]||Ꞑ ꞑ |Ꞑ ꞑ||Ñ ñ||{{IPA|/ŋ/}} |- | [[О]] [[о]]||о||[[و]]||O o |O o||O o|| {{IPA |{{IPA|/o/}} |- | [[Ө]] [[ө]]||ө||[[ۅ]]||[[Ɵ]] [[ɵ]] |Ö ö||Ö ö||{{IPA|/ø/}} |- | [[П]] [[п]]||пы||[[پ]]||P p |P p||P p||{{IPA|/p/}} |- | [[Р]] [[р]]||ры||[[ر]]||R r |R r||R r||{{IPA|/r/}} |- | [[С]] [[с]]||сы||[[س]]||S s |S s||S s||{{IPA|/s/}} |- | [[Т]] [[т]]||ты||[[ت]]||T t |T t||T t||{{IPA|/t/}} |- | [[У]] [[у]]||у||[[ۇ]]||U u |U u||U u||{{IPA|/u/}} |- | [[Ү]] [[ү]]||ү||[[ۉ]]||Y y |Ü ü||Ü ü||{{IPA|/y/}} |- | [[Ф]] [[ф]]||фы||[[ف]]||F f |F f||F f||{{IPA|/f/}} |- | [[Х]] [[х]]||хы||[[ح]]||X x (H h 1928-1938) |H h||H h||{{IPA|[χ] /k/}} |- | [[Ц]] [[ц]]||ыцы||-||- | -||-||- |- | [[Ч]] [[ч]]||чы||[[چ]]||C c |C c||Ç ç||{{IPA|/tʃ}} |- | [[Ш]] [[ш]]||шы||[[ش]]||Ş ş |Ş ş||Ş ş||{{IPA|/ʃ/}} |- | [[Щ]] [[щ]]||ща||-||- | -||-||- |- | [[Ъ]] [[ъ]]||ажыратуу белгиси||-||- | -||-||- |- | [[Ы]] [[ы]]||ы||[[ى]]||[[Ь]] [[ь]] |Ĭ ĭ||Y y||{{IPA|/ɯ/}} |- |[[Ь]] [[ь]]||ичкертүү белгиси||-||- | -||-||- |- |[[Э]] [[э]]||э||[[ه]]||E e |E e||E e||{{IPA|/e/}} |- |[[Ю]] [[ю]]||ю||[[يۋ]]||Ju ju |Ju ju||Ju ju||{{IPA|/ju/, /jy/}} |- |[[Я]] [[я]]||я||[[يا]]||Ja ja |Ja ja||Ja ja||{{IPA|/ja/, /jɑ/}} |- |} * К (K) {{lang|ar|ك}} + ''а'', ''о'', ''у'', ''ы'' тамгаларынын алдында турса же ээрчисе => {{lang|ar|ق}} (Q) * Г (G) {{lang|ar|گ}} + ''а'', ''о'', ''у'', ''ы'' тамгаларынын алдында турса же ээрчисе => {{lang|ar|ع}} (Ğ) === Адам укуктарынын жалпы декларациясы === {| class="wikitable" | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Кирилл ариби''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Араб ариби''' !Латын ариби <br />(1928-1940) !Эмиграциядагы латын ариби<br />(1940-1970) | style="background:#f0f0f0;" align="center" |'''Жаңы латын ариби''' !Байыркы кыргыз ариби |- | Бардык адамдар өз беделинде жана укуктарында эркин жана тең укуктуу болуп жаралат. Алардын аң-сезими менен абийири бар жана бири-бирине бир туугандык мамиле кылууга тийиш.||align="right"|باردىق ادامدار ۅز بەدەلىندە جانا ۇقۇقتارىندا ەركىن جانا تەڭ ۇقۇقتۇۇ بولۇپ جارالات.۔ الاردىن اڭ-سەزىمى مەنەن ابئيىرى بار جانا بئرى-بئرىنە بئر تۇۇعاندىق مامئلە قىلۇۇعا تئيىش. |Bardьq adamdar ɵz ʙedelinde çana uquqtarьnda erkin çana teꞑ uquqtuu ʙolup çaralat. Alardьn aꞑ-sezimi menen aʙijiri ʙar çana ʙiri-ʙirine ʙir tuuƣandьq mamile qьluuƣa tijiş. |Bardĭq adamdar öz bedelinde çana uquqtarĭnda erkin çana teꞑ uquqtuu bolup çaralat. Alardĭn aꞑ-sezimi menen abijiri bar çana biri-birine bir tuuƣandĭq mamile qĭluuƣa tijiş.||Bardeuk adamdar oez bedelinde Jana ukuktareunda erkin jana tenk ukuktuu bolup jaralat. Alardeun ank-sezimi menen abizhiri bar jana biri-birine bir tuugjandeuk mamile qyluugka tizhish. |𐰉𐰀𐰺𐰒𐰃𐰶 𐰀𐰒𐰀𐰢𐰒𐰀𐰺 𐰇𐰕 𐰋𐰅𐰓𐰅𐰠𐰄𐰧𐰅 𐰳𐰀𐰣𐰀 𐰆𐰸𐰆𐰸𐱄𐰀𐰺𐰃𐰧𐰀 𐰅𐰼𐰚𐰄𐰤 𐰳𐰀𐰣𐰀 𐱅𐰅𐰭 𐰆𐰸𐰆𐰸𐱇𐰆𐰆 𐰉𐰆𐰞𐰆𐰯 𐰳𐰀𐰺𐰀𐰞𐰀𐱄٠ 𐰀𐰞𐰀𐰺𐰒𐰃𐰣 𐰀𐰭־𐰾𐰅𐰕𐰄𐰢𐰄 𐰢𐰅𐰤𐰅𐰤 𐰀𐰋𐰄𐰘𐰄𐰼𐰄 𐰉𐰀𐰺 𐰳𐰀𐰣𐰀 𐰋𐰄𐰼𐰄־𐰋𐰄𐰼𐰄𐰤𐰅 𐰋𐰄𐰼 𐱇𐰆𐰆𐰍𐰀𐰧𐰃𐰶 𐰢𐰀𐰢𐰄𐰠𐰅 𐰶𐰃𐰞𐰆𐰆𐰍𐰀 𐱅𐰄𐰘𐰄𐱁٠ |} == Орхон-Энесай алфавити == (Көк-Түрк алфавити, Туран алфавити, Байыркы Түрк алфавити, Байыркы Түрк элдери алфавити) {| class="wide" border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" |+ ! colspan="3" align="center" | Колдонуу || colspan="2" align="center"|Тамгалар || colspan="4" align="center" |Транслитерация жана транскрипция |- align="center" | colspan="3" rowspan="4" |үндүүлөр|| colspan="2"|[[Image:Old Turkic letter A.svg|20px]]|| colspan="2" |A || colspan="2" |{{IPA|/a/}}, {{IPA|/e/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old turkic letter I.png|20px]]|| colspan="2" |I || colspan="2" |{{IPA|/ɯ/}}, {{IPA|/i/}}, {{IPA|/j/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old turkic letter O.png|20px]]|| colspan="2" |O || colspan="2" |{{IPA|/u/}}, {{IPA|/o/}}, {{IPA|/w/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old turkic letter U.png|20px]]|| colspan="2" |U || colspan="2" |{{IPA|/ø/}}, {{IPA|/y/}}, {{IPA|/w/}} |- align="center" | rowspan="23" |үнсүздөр|| rowspan="16" |тиркеме|| rowspan="9" |үндүүлөр менен:<br />(¹) — жоон,<br />(²) — ичке<br />катар менен|| [[Image:Old turkic letter B1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter B2.png|20px]]||B¹ ||{{IPA|/b/}}|| B²|| {{IPA|/b/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter D1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter D2.png|20px]] || D¹|| {{IPA|/d/}}|| D²|| {{IPA|/d/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter G1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter G2.png|20px]] || G¹ ||{{IPA|/g/}}|| G² ||{{IPA|/g/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter L1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter L2.png|20px]] || L¹ ||{{IPA|/l/}}|| L² ||{{IPA|/l/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter N1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter N2.png|20px]] || N¹ ||{{IPA|/n/}}|| N² ||{{IPA|/n/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter R1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter R2.png|20px]] || R¹ ||{{IPA|/r/}}|| R² ||{{IPA|/r/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter S1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter S2.png|20px]] || S¹ ||{{IPA|/s/}}||S²|| {{IPA|/s/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter T1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter T2.png|20px]] || T¹ ||{{IPA|/t/}}||T²|| {{IPA|/t/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter Y1.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter Y2.png|20px]] || Y¹ ||{{IPA|/ʤ/}} ||Y²|| {{IPA|/ʤ/}} |- align="center" | тек (¹) — Q<br />тек (²) — K|| [[Image:Old turkic letter Q.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter K.png|20px]] || Q ||{{IPA|/q/}} || K|| {{IPA|/k/}} |- align="center" | rowspan="6" |бардык<br />үндүүлөр менен|| colspan="2" |[[Image:Old turkic letter CH.png|20px]] || colspan="2" | -Ç || colspan="2" |{{IPA|/ʧ/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter M.svg|20px]] || colspan="2" | -M|| colspan="2" | {{IPA|/m/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old turkic letter P.png|20px]] || colspan="2" | -P|| colspan="2" | {{IPA|/p/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old turkic letter SH.png|20px]] || colspan="2" | -Ş || colspan="2" |{{IPA|/ʃ/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old turkic letter Z.png|20px]] || colspan="2" | -Z || colspan="2" |{{IPA|/z/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old turkic letter NG.png|20px]] || colspan="2" | -NG || colspan="2" |{{IPA|/ŋ/}} |- align="center" | rowspan="7" |тиркемелер|| rowspan="3" | + үндүү || colspan="2"|[[Image:Old turkic letter ICH.png|20px]] || colspan="2" | IÇ, ÇI, Ç || colspan="2" |{{IPA|/iʧ/}}, {{IPA|/ʧi/}}, {{IPA|/ʧ/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old turkic letter IQ.png|20px]] || colspan="2" | IQ, QI, Q|| colspan="2" | {{IPA|/ɯq/}}, {{IPA|/qɯ/}}, {{IPA|/q/}} |- align="center" | [[Image:Old turkic letter OQ.png|20px]] || [[Image:Old turkic letter UK.png|20px]] ||OQ, UQ,<br />QO, QU, Q||{{IPA|/oq/}}, {{IPA|/uq/}},<br />{{IPA|/qo/}}, {{IPA|/qu/}}, {{IPA|/q/}}||ÖK, ÜK,<br />KÖ, KÜ, K||{{IPA|/øk/}}, {{IPA|/yk/}},<br />{{IPA|/kø/}}, {{IPA|/ky/}}, {{IPA|/k/}} |- align="center" | rowspan="4" |+ үнсүз ||colspan="2" | [[Image:Old turkic letter NCH.png|20px]] || colspan="2" | -NÇ|| colspan="2" | {{IPA|/nʧ/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old turkic letter NY.png|20px]] || colspan="2" | -NY || colspan="2" |{{IPA|/nʤ/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old turkic letter LT.png|20px]] || colspan="2" | -LT|| colspan="2" | {{IPA|/lt/}}, {{IPA|/ld/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old turkic letter NT.png|20px]] || colspan="2" | -NT || colspan="2" |{{IPA|/nt/}}, {{IPA|/nd/}} |- align="center" | colspan="3" | сөз бөлүү тамгасы || colspan="2" | [[Image:Old turkic letter SEP.png|20px]] || colspan="4" |жок |- align="center" | colspan="9" | (-) — тек сөз аягында |} == Шилтеме == <references/> == Муну да карагыла == * [[кыргыз тилинин грамматикасы]]; * [[кыргыз тилинин диалектери]]; * [[кыргыз тилинин лексикасы]]; * [[кыргыз тилинин орфографиясы]]; * [[кыргыз тилинин тарыхы]]; * [[кыргыз тилинин жазуу эрежелери]]; * [[кыргыз тилинин фонетикасы]]; * [[кыргызча термектин жайгашуусу]] == Сырткы шилтемелер == * [http://www.transliteration.kpr.eu/ky/ Кыргыз тили транслитератор] * * [https://el-sozduk.kg/ Кыргыз тилинин онлайн сөздүгү] *[https://tamgasoft.kg Кыргыз тилине керектүү программалар, онлайн сөздүк] [[Категория:Кыргыз тили| ]] s92uyqh2incf0q24lagenyy47b2sz1r 425121 425120 2022-08-20T14:02:12Z Minorax 22874 /* Орхон-Энесай алфавити */ vva wikitext text/x-wiki {{Тил картасы |түсү = алтай = Кыргыз тили |расмий аталышы = {{unicode|Кыргыз тили}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Кыргызстан]], [[Кытай]], [[Өзбекстан]], [[Тажикстан]], [[Ооганстан]], [[Түркия]] |аймактар = Кытайда: [[Кызылсуу-Кыргыз автоном облусу]]<br> Өзбекстанда: [[Фергана]], [[Наманган]], [[Анжыян]]<br> Тажикстанда: [[Нуркап]], [[Жергетал]]<br> Ооганстанда: [[Бадакшан]]<br> Түркияда: [[Ван]] |расмий тил болуп = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}}<br> {{Өлкө желеги|Кытай}} * [[Кызылсуу-Кыргыз автоном облусу]] |көзөмөлдөөчү уюм = Мамлекеттик тил комиссиясы |колдонгондордун саны = 4,3 млн (2009) |түрмөгү = [[Евразия тилдери]] |классификациясы = [[Түрк тилдери|Түрк бүлөсү]] : [[Кыпчак тобу]] :: Кыргыз-кыпчак топчосу ::: Кыргыз тили |жазуу = [[кириллица]] жана [[араб жазуусу]] |ГОСТ 7.75-97 = кир/кыр 305 |ISO1 = ky |ISO2 = kir |ISO3 = kir }} '''Кыргыз тили''' — [[Кыргыз Республикасы|Кыргыз Республикасынын]] мамлекеттик тили, [[түрк тилдери]]нин курамына, анын ичинде [[кыргыз-кыпчак]] же [[тоо-алтай]] тобуна кирет. Кыргыз Республикасынын түптүү калкынын, [[Кытай|Кытайдагы]], [[Өзбекстан]], [[Тажикстан]], [[Каракалпакстан|Республикасы]]нда [[Ооганстан]], [[Түркия]], [[Орусыя|Орусияда]] жашап жаткан кыргыздардын эне тили. 2009 ж. өткөн [[Элди жана турак-жай фонддун каттоо, 2009|элди жана турак-жай фондун каттоонун]] жыйынтыгында Кыргыз Республикасында кыргыз тилин 3 830 556 адам өз эне тили катары көрсөтүшкөн жана 271 187 адам кыргыз тилин экинчи тил катары биле тургандыгы аныкталган<ref>{{Cite web |title=2009 ж. Эл жана турак-жай фондун каттоо/Улуттук статистика комитети |url=http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/23 |access-date=2012-12-22 |archive-date=2013-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130121143551/http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/23 |dead-url=yes |accessdate=2012-12-22 |archivedate=2013-01-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130121143551/http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/23 }}</ref>. Бул КРсындагы калктын 76% кыргыз тилинде сүйлөйт дегенди билдирет. Кыргыз тилинде 1 720 693 адам [[Орус тили|орус тилин]] дагы билише тургандыгын көргөзүшкөн<ref>[http://212.42.101.100:8088/nacstat/node/111 2009. Эл жана турак жай фондун каттоо/Улуттук статистика комитети]{{Жеткиликсиз шилтеме|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Бул 2 109 863 адам кыргыз тилинде гана сүйлөй билишет дегенди билдирет. Болжолдуу эсеп менен дүйнө жүзү боюнча кыргыз тилинде 6 700 000 адам сүйлөйт. [[File:Verbreitungsgebiet der kirgisischen Sprache.PNG | thumb | 220x124px | right | Кыргыз тилинин ареалы.]] == Тарыхы жана бөлүнүшү == Кыргыз тилин шарттуу түрдө * '''''байыркы''''' * '''''орто''''' * '''''жаңы''''' кыргыз тилине бөлүүгө болот. === Байыркы кыргыз тили === Көпчүлүк окумуштуулардын ([[Радлов, Василий Васильевич|Б. Б. Радлов]], [[Томсен, Вильгельм Людвиг|В. Томсен]], [[Малов Сергей Ефимович|С.Е. Малов]], М.Е. Массон, И.А. Батманов ж. б.) пикиринде [[Хакасия|Хакасиядагы]], [[Тува|Тувадагы]], [[Алтай|Тоолуу Алтайдагы]], [[Монголия|Моңголиядагы]], [[Талас району|Таластагы]], [[Кочкор (район)|Кочкордогу]] жазуу эстеликтеринде сакталып калган жазуулар б. з. ч. 3 к. - б. з. 10-11-кк. чейин кыргыздар колдонуп келген тил болуп эсептелет. Бирок аталган тил андан мурунку доорлордо кезигерин унутпашыбыз керек. Мисалы, кийинки түркологдордун кээ бири (кара: Дроздов Ю.Н. Тюркская этнонимия древнеевропейских народов. М., 2008) сактардын тили дагы түрк (кыргыз) тилине жакын экендигин далилдеп жатат. Бул жерде «түрк» деген сөз жалпылама мааниде колдонулуп жүрүшү мүмкүн экендигин эстен чыгарбоо керек (кара: Кононов А.Н. Опыт анализа термина «турк». //СЭ. № I, 1949). Ал эми байыркы кытай маалыматтарында сакталып калган хунндардын 20 чакты сөзүнүн (мисалы, ch’eng-li - «көк» = «асман»; hiep-hō - χiәp-γәu = «йабгу», «жабгу»; eu-ta - wo-lu-to, ao-t’ot = «ордо», «кынгырак» - байыркы түрк. kɨŋrak = эки миздүү ийри бычак) уңгусу түрк тилине келип такалат. Демек, кыргыз тилинде колдонулган жазуулар [[Орхон-Энесай таш жазууларынан|Орхондогу жазуу эстеликтеринен]] эрте пайда болуп, кийин архаикалык мааниде айрым фонетикалык, грамматикалык, структуралык өзгөрүүлөргө ээ болушу мүмкүн. [[Орхон түрктөрү]] өз жазуу системасын түзүүдө байыркы кыргыздардын жазуу маданиятындагы тажрыйбаны пайдаланышкан (Шилтеме керек). Бул жазуу системасы ошол учурдагы кыргыздар пайдаланган тил катары мамлекеттик иш-кагаздарынын, дипломатиялык алакалардын талабына толук жооп берген дешке болот. [[File:WIKITONGUES- Azim speaking Kyrgyz.webm|thumb|Тайванда жаздырылган кыргыз тилинде сүйлөгөн Азим]] === Орто кылымдардагы кыргыз тили === 10-кылымга чейин саясий-согуштук кырдаалдар, согуштук аракеттер, миграциялар, кыргыз тилинин эволюциялык өнүгүүсүнө тийгизген таасири тууралуу өз алдынча изилдөөлөр азырынча жүрө элек. Бирок [[Махмуд Кашгари]]де Киркиз, Кифжак, Угуз, Тухси, Йагма, Жикил, Уграк жана Жаруктардын тили – бир, таза түрк тили [туркиййя мах̣д̣а луг̣а вāх̣ида] экенин, Йамак менен Башгирт тили аларга жакын экени эскертилет. Ошону менен эле бир катар «бардык Йагма, Тухси, Кифжак, Йабаку, Татар, Кай, Жумул жана Огуздар «з» тыбышын «й» менен алмаштырып салышарын, башкача айтканда бул топтогулардан башкалар (анын ичинде кыргыздар дагы) кайыңды (жыгач, бак) «казиң», кийизди «кизиз», кездеменин кыйыгын (кыйык) «кузук» деп сүйлөөрү белгиленген. Негизи окшоштугу жагынан Махмуд Кашгаринин сөздүгүндө колдонулган сөздөр дээрлик азыркы кыргыз тилинде, эң эскилерин алиге чейин түштүк кыргыздары колдонорун белгилөөгө болот. Мисалы, Махмуд Кашгариде «курум» – «аска-таш», «амаж» – соко. Азыркы учурда жергеталдыктар үйүлүп калган шагыл ташты курум дешсе, жалпы түштүктө сокону амач деп аташат. Бирок байыркы Энесайлык кыргыздардын жазуу тили азыркы кыргыздардын тилине тийгизген таасирин так кесе айтууга болбойт. Мисалы, кээ бир окумуштуулар (кара: Петров. К.И. Очерки происхождения киргизского народа. Фр., 1963) «XIII-XV кылымдарда Тянь-Шанда калыптанган тилдин моңголдордун чабуулуна чейинки (XIII кылымга чейинки)Тянь-Шанда жашаган калк жана енисейлик кыргыздарга тиешелүү тилге жатпагандыгын» баса белгилеген. Кыргыз тилинин моңголдордун чабуулуна чейин өзгөрүүгө учураганын академик Болот Жунусалиев (Юнусалиев) дагы көрсөтөт. Мисалы, «кыргыз-алтай тилинде лексика, фонетика жана морфологиядагы окшоштуктардан тышкары кыргыздын тагай, адигине уруулары колдонуп, бирок ичкиликтерде кезикпеген өзүнчө сөз тобу бар. Алар мындай: «сонун», «белен», «каалга», «унаа», «керээз», «арга», ж. б. Эми, биринчиден, бул сөздөр моңгол тилине кирген бардык тилде (анын ичинде жазуу тилинде да) кезигет; экинчиден, кыргыздын жогоруда көрсөтүлгөн урууларынан башка азыркы алтай, тува, кээде хакас тилинде да жолугуп, бирок булар менен уялаш башка элде колдонулбайт. Бул эмне дегендик? Мындай сөздөрдүн жалпы ортоазиялыктарда жана батыш түрк тилинде жолукпай, моңгол тилинде гана кезигип, кыргыздар менен алтайлыктар аны моңгол тилдүү элден кабыл алуусу төгүнгө чыкпай турган далил болуп эсептелет. Анда, алар аны качан, кайсы жерде кабыл алган деген жүйөлүү суроо туулат. Кыргыздар аны Орто Азияны моңголдор каратып алган мезгилде кабыл алды дешке негиз жок, эмне үчүн дегенде, ал сөздөрдү (жок дегенде кээ бирин) казак, өзбек, уйгур, тажик, түркмөн же башка элдер да кабыл алышы керек болчу. Моңголдор аларды да басып алган. Ошондуктан адигине жана тагай уруулары аталган сөздөрдү кыргыздар алтайлыктар менен алардан мурда аралашып, саян-алтай бөксө тоолорунда жүрүп кабыл алган деген тыянак чыгат. Ал эми мындай сөздөр ичкиликтердин диалектисине кирбей калышы – ичкиликтер ал туугандарынан өтө оолакта калганын, же кыргыз эли моңгол тилин сөзүн кабыл алып жүргөн мезгилде алардын алыскы түштүк-батыш чегинде калышканын далилдейт. Бул фактылар башка фактылар менен да түз байланышып турат» (кара: Юнусалиев Б.М. К вопросу о формировании общенародного киргизского языка.“Труды ИЯЛ АН Кирг. ССР”, 1956, вып. VI). Соңку [[Ислам|ислам дининин]] таасири менен кыргыздар араб арибин пайдаланууну өздөштүрүшкөн. Дал ушул мезгилден кыргыз тилине ислам дининин, кошуна жашаган түрк-иран тилдүү элдердин таасири астында иранизм, арабизм лексикалары кире баштаган. Ошол мезгилден тартып, азыркы [[Кыргыз Республикасы|Кыргызстанда]] 1928 ж. чейин, Кытайдагы кыргыздарда азыркы учурда дагы кыргыз тилинде жазуу араб арибин колдонуп жүргүзүлгөн. Айрым изилдөөчүлөрдун тыянагы (Н.А.Баскаков) боюнча кыргыз тили 10-к. тартып кыпчак тилинин таасирин күчтүү ала баштаган. 10-13-кк. тарыхый кырдаалдардын соңунан энесайлык жана теңиртоолук кыргыздардын тилдери өз алдынча өнүгө баштаган. Эне-Сайдагы кыргыздардын тили 1703-ж. чейин өз алдынча өнүгө берген. Бул кыргыздар [[Жунгария|Жунгарияга]] сүрүлгөндөн соң, энесайлык кыргыздар өз алдынча этностук өнүгүү негизинен ажырап калышкан. Ошол кыргыздардын тили бүгүнкү хакастардын, тувалардын, шорлордун, карагастардын, түштүк алтайлыктардын тилдеринин калыптанышына башкы ролду ойноду, энесайдагы кыргыз тили кийинки жашоосун улантты. ===Азыркы кыргыз тили=== Теңир-Тоодогу кыргыздардын тилинин өнүгүүсү улана берген. 19-к. [[Молдо Кылыч]], [[Молдо Нияз]], [[Тоголок Молдо]] ж.б. араб ариби менен кыргыз тилинде өз чыгармаларын жарата алышты. Чагатай жазуу маданиятынын таасирине карабастан, кыргыздарда өз жазуу маданияты өнүгө берди. Муну бүгүнкү кытайлык кыргыздардын араб арибине ыңгайлашкан жазуу маданиятынан көрүүгө болот. Араб арибинде Осмоналы Сыдык уулу өз эмгектерин жазган, 1917 жылы төңкөрүштүн соңку жылдарындагы гезит-журналдар, алгачкы алиппелер буга мисал боло алаары анык. [[Тыныстан уулу, Касым|К.Тыныстан уулу]], [[Арабаев Ишеналы|И.Арабаев]], [[Солтоноев, Белек|Б.Солтоноев]] ж.б. илим адамдары өз илимий эмгектерин араб ариби, андан соң латын, кийинчерээк кириллицага негизделген жазуу менен даярдашкан. Жаңы кыргыз тили төңкөрүштөн кийинки мезгилде биротоло калыптана баштады. Кыргыздын алгач араб арибине, латынга, андан соң кириллицага негизденген адабий тили, улуттук интеллигенция, окуу-маданий, улуттук искусство борборлору калыптана баштады. Алгачкы илимий басылмалар жарыкка чыкты, мамлекеттик стандарттагы атайын окуу китептери, окуу куралдары, адабий чыгармалар басылып чыга баштады. Учурдагы кыргыз тили өнүгүү жолунда. бүгүнкү илимий-техникалык жана башка керектөөлөрдүн бардык талаптарына жооп берген, өнүгүп жаткан улуттун тили. Азыркы кыргыз тилинин 1928 жылдары реформаланган араб алфавитинин негизиндеги, 1927-1940 жылдары латын алфавитинин негизиндеги жазууда болгон. 1935-жылы кыргыз тилинин ариптерин кириллике өткөрүү боюнча катуу талкуу жүрүп, [[1940]] жылдан тартып кирилликте жазуу системасы колдонулууда. Жазуу системаларынын өзгөрүүсү менен чогуу [[Кыргыз тилин орфография эрежелери]] да улам такталып келе жатат. Азыр колдонулуп кыргыз тилинин орфографиясынын соңку редакциясы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан 2008-жылы 26-июнь кабыл алынган, № 567 токтому менен бекитилген. == Ариптери == {{main|Кыргыз алфавити}} Кирилл жазуусу расмий түрдө Кыргызстанда колдонулат. [[Араб жазуусу]] расмий түрдө Кытайдын Шинжаң-Уйгур автоном районуна кирген Кызылсуу-Кыргыз автоном облусу, Или-Казак автоном облусу, Пакистан жана Ооганстанда колдонулат. Кыргыз Брайль алфавити Араб ариби 1927-жылы латын арибинин негизинде түзүлгөн алфавитке өткөнгө чейин колдонулган. Учурда араб ариби Кытайда колдонулат. Латын ариби Кирилл арибине алмаштырылганга чейин 1930-жж. Советтер Союзунда колдонулган. Кыргыз кирилл ариби Кыргызстанда колдонулат. 36 тамгадан турат: 33 орус алфавитинен, жана кошумча кыргыз тилинин тыбыштык өзгөчөлүгүнө ылайык 3 тамга: Ң, Ү, Ө. === Азыркы кыргыз тамгалары === [[Файл:Kyrgyz alphabet.jpg|thumbnail|Кыргыз ариптери.]] [[Файл:KB_Kyrgyz.svg|thumb|290 px|Өө, Ңң, Үү тамгалар Ctrl+Alt же AltGr баскычы менен терилет (Windows).]] 1940 ж. орус арибинин 33 тамгасынын негизинде, '''ө, ң, ү,''' кыргыз тамгалары кошулуп, жалпысынан 36 тамга болуп түзүлгөн. <br /> Кыргыз адабий тилинде '''36 тамга, 39 тыбыш''' бар. Анын он төртү (8 кыска, 6 созулма) үндүү, 25 үнсүз тыбыш: (б, в, г, г, д, ж, д, ж (аффриката) з, й, к, к, л, м, н, ң, п, р, с, т, ф, х, ц, ч, ш, щ) 22 тамга менен белгиленет<ref>[[Кыргыз тилинин орфографиялык сөздүгү]] - Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2009: - 640 б </ref>. ===Кыргыз ариптеринин салыштырмалуу жадыбалы=== {| class="sortable wikitable" width="400" ! align="center" |Кирилл ариби ! align="center" |Аталышы ! align="center" |Араб ариби<ref>[http://www.omniglot.com/writing/kirghiz.htm Kyrgyz alphabet, language and pronunciation]</ref> ! align="center" |Латын ариби <br />(1928-1940) !Эмиграциядагы латын ариби<br />(1940-1970) ! align="center" |Жаңы латын ариби | align="center"|'''[[IPA]]''' |- | [[А]] [[а]]||а||[[ا]]||A a |A a||A a||{{IPA|/ɑ/}} |- |Ичкилик [[:en:Schwa_(Cyrillic)|Ә ә]] |ә | - | - | - |Ä ä |[æ] |- | [[Б]] [[б]]||бы||[[ب]]||B в |B b||B b||{{IPA|/b/, [w], [v]}} |- | [[В]] [[в]]||вы||[[ۋ]]||V v |V v||V v||{{IPA|/v/}} |- | [[Г]] [[г]]||ги||[[گ]] ||G g |G g||G g||[ɡ] |- |Каткалаң [[:en:Ghayn_(Cyrillic)|Ғ]] |ғы |[[ع]] |[[Ƣ]] [[ƣ]] |[[Ƣ]] [[ƣ]] |Ğğ |[ʁ,ɣ] |- | [[Д]] [[д]]||ды||[[د]]||D d |D d||D d||{{IPA|/d/}} |- | [[Е]] [[е]]||e||[[ه]]||E e |E e||E e||{{IPA|/e/}} |- | [[Ё]] [[ё]]||ё||-||Jo jo |Jo jo||Jo jo||{{IPA|/jo/}} |- | [[Ж]] [[ж]]||жы||[[ج]]||[[Ç]] [[ç]] |[[Ç]] [[ç]]||C c||{{IPA|/dʒ/}} |- |Жумшак (орусча) Ж |жи | - |([[Ƶ]] [[ƶ]] 1938-1940) | - |Ž ž |/ʒ/ |- | [[З]] [[з]]||зы||[[ز]]||Z z |Z z||Z z||{{IPA|/z/}} |- | [[И]] [[и]]||и||[[ى]]||I i |I i||I i||{{IPA|/i/}} |- | [[Й]] [[й]]||йы||[[ي]]||J j |J j||J j||{{IPA|/j/}} |- | [[К]] [[к]]||ки||[[ك]] ||K k |K k||K k||[k] |- |Каткалаң [[:en:Ka_with_descender|Қ]] |қы |[[ق]] |Q q |Q q |Q q |[q] |- | [[Л]] [[л]]||лы||[[ل]]||L l |L l||L l||{{IPA|/l/}} |- | [[М]] [[м]]||мы||[[م]]||M m |M m||M m||{{IPA|/m/}} |- | [[Н]] [[н]]||ны||[[ن]]||N n |N n||N n||{{IPA|/n/}} |- | [[Ң]] [[ң]]||ың||[[ڭ]]||Ꞑ ꞑ |Ꞑ ꞑ||Ñ ñ||{{IPA|/ŋ/}} |- | [[О]] [[о]]||о||[[و]]||O o |O o||O o|| {{IPA |{{IPA|/o/}} |- | [[Ө]] [[ө]]||ө||[[ۅ]]||[[Ɵ]] [[ɵ]] |Ö ö||Ö ö||{{IPA|/ø/}} |- | [[П]] [[п]]||пы||[[پ]]||P p |P p||P p||{{IPA|/p/}} |- | [[Р]] [[р]]||ры||[[ر]]||R r |R r||R r||{{IPA|/r/}} |- | [[С]] [[с]]||сы||[[س]]||S s |S s||S s||{{IPA|/s/}} |- | [[Т]] [[т]]||ты||[[ت]]||T t |T t||T t||{{IPA|/t/}} |- | [[У]] [[у]]||у||[[ۇ]]||U u |U u||U u||{{IPA|/u/}} |- | [[Ү]] [[ү]]||ү||[[ۉ]]||Y y |Ü ü||Ü ü||{{IPA|/y/}} |- | [[Ф]] [[ф]]||фы||[[ف]]||F f |F f||F f||{{IPA|/f/}} |- | [[Х]] [[х]]||хы||[[ح]]||X x (H h 1928-1938) |H h||H h||{{IPA|[χ] /k/}} |- | [[Ц]] [[ц]]||ыцы||-||- | -||-||- |- | [[Ч]] [[ч]]||чы||[[چ]]||C c |C c||Ç ç||{{IPA|/tʃ}} |- | [[Ш]] [[ш]]||шы||[[ش]]||Ş ş |Ş ş||Ş ş||{{IPA|/ʃ/}} |- | [[Щ]] [[щ]]||ща||-||- | -||-||- |- | [[Ъ]] [[ъ]]||ажыратуу белгиси||-||- | -||-||- |- | [[Ы]] [[ы]]||ы||[[ى]]||[[Ь]] [[ь]] |Ĭ ĭ||Y y||{{IPA|/ɯ/}} |- |[[Ь]] [[ь]]||ичкертүү белгиси||-||- | -||-||- |- |[[Э]] [[э]]||э||[[ه]]||E e |E e||E e||{{IPA|/e/}} |- |[[Ю]] [[ю]]||ю||[[يۋ]]||Ju ju |Ju ju||Ju ju||{{IPA|/ju/, /jy/}} |- |[[Я]] [[я]]||я||[[يا]]||Ja ja |Ja ja||Ja ja||{{IPA|/ja/, /jɑ/}} |- |} * К (K) {{lang|ar|ك}} + ''а'', ''о'', ''у'', ''ы'' тамгаларынын алдында турса же ээрчисе => {{lang|ar|ق}} (Q) * Г (G) {{lang|ar|گ}} + ''а'', ''о'', ''у'', ''ы'' тамгаларынын алдында турса же ээрчисе => {{lang|ar|ع}} (Ğ) === Адам укуктарынын жалпы декларациясы === {| class="wikitable" | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Кирилл ариби''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Араб ариби''' !Латын ариби <br />(1928-1940) !Эмиграциядагы латын ариби<br />(1940-1970) | style="background:#f0f0f0;" align="center" |'''Жаңы латын ариби''' !Байыркы кыргыз ариби |- | Бардык адамдар өз беделинде жана укуктарында эркин жана тең укуктуу болуп жаралат. Алардын аң-сезими менен абийири бар жана бири-бирине бир туугандык мамиле кылууга тийиш.||align="right"|باردىق ادامدار ۅز بەدەلىندە جانا ۇقۇقتارىندا ەركىن جانا تەڭ ۇقۇقتۇۇ بولۇپ جارالات.۔ الاردىن اڭ-سەزىمى مەنەن ابئيىرى بار جانا بئرى-بئرىنە بئر تۇۇعاندىق مامئلە قىلۇۇعا تئيىش. |Bardьq adamdar ɵz ʙedelinde çana uquqtarьnda erkin çana teꞑ uquqtuu ʙolup çaralat. Alardьn aꞑ-sezimi menen aʙijiri ʙar çana ʙiri-ʙirine ʙir tuuƣandьq mamile qьluuƣa tijiş. |Bardĭq adamdar öz bedelinde çana uquqtarĭnda erkin çana teꞑ uquqtuu bolup çaralat. Alardĭn aꞑ-sezimi menen abijiri bar çana biri-birine bir tuuƣandĭq mamile qĭluuƣa tijiş.||Bardeuk adamdar oez bedelinde Jana ukuktareunda erkin jana tenk ukuktuu bolup jaralat. Alardeun ank-sezimi menen abizhiri bar jana biri-birine bir tuugjandeuk mamile qyluugka tizhish. |𐰉𐰀𐰺𐰒𐰃𐰶 𐰀𐰒𐰀𐰢𐰒𐰀𐰺 𐰇𐰕 𐰋𐰅𐰓𐰅𐰠𐰄𐰧𐰅 𐰳𐰀𐰣𐰀 𐰆𐰸𐰆𐰸𐱄𐰀𐰺𐰃𐰧𐰀 𐰅𐰼𐰚𐰄𐰤 𐰳𐰀𐰣𐰀 𐱅𐰅𐰭 𐰆𐰸𐰆𐰸𐱇𐰆𐰆 𐰉𐰆𐰞𐰆𐰯 𐰳𐰀𐰺𐰀𐰞𐰀𐱄٠ 𐰀𐰞𐰀𐰺𐰒𐰃𐰣 𐰀𐰭־𐰾𐰅𐰕𐰄𐰢𐰄 𐰢𐰅𐰤𐰅𐰤 𐰀𐰋𐰄𐰘𐰄𐰼𐰄 𐰉𐰀𐰺 𐰳𐰀𐰣𐰀 𐰋𐰄𐰼𐰄־𐰋𐰄𐰼𐰄𐰤𐰅 𐰋𐰄𐰼 𐱇𐰆𐰆𐰍𐰀𐰧𐰃𐰶 𐰢𐰀𐰢𐰄𐰠𐰅 𐰶𐰃𐰞𐰆𐰆𐰍𐰀 𐱅𐰄𐰘𐰄𐱁٠ |} == Орхон-Энесай алфавити == (Көк-Түрк алфавити, Туран алфавити, Байыркы Түрк алфавити, Байыркы Түрк элдери алфавити) {| class="wide" border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" |+ ! colspan="3" align="center" | Колдонуу || colspan="2" align="center"|Тамгалар || colspan="4" align="center" |Транслитерация жана транскрипция |- align="center" | colspan="3" rowspan="4" |үндүүлөр|| colspan="2"|[[Image:Old Turkic letter A.svg|20px]]|| colspan="2" |A || colspan="2" |{{IPA|/a/}}, {{IPA|/e/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old Turkic letter I.svg|20px]]|| colspan="2" |I || colspan="2" |{{IPA|/ɯ/}}, {{IPA|/i/}}, {{IPA|/j/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old Turkic letter O.svg|20px]]|| colspan="2" |O || colspan="2" |{{IPA|/u/}}, {{IPA|/o/}}, {{IPA|/w/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old Turkic letter U.svg|20px]]|| colspan="2" |U || colspan="2" |{{IPA|/ø/}}, {{IPA|/y/}}, {{IPA|/w/}} |- align="center" | rowspan="23" |үнсүздөр|| rowspan="16" |тиркеме|| rowspan="9" |үндүүлөр менен:<br />(¹) — жоон,<br />(²) — ичке<br />катар менен|| [[Image:Old Turkic letter B1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter B2.svg|20px]]||B¹ ||{{IPA|/b/}}|| B²|| {{IPA|/b/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter D1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter D2.svg|20px]] || D¹|| {{IPA|/d/}}|| D²|| {{IPA|/d/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter G1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter G2.svg|20px]] || G¹ ||{{IPA|/g/}}|| G² ||{{IPA|/g/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter L1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter L2.svg|20px]] || L¹ ||{{IPA|/l/}}|| L² ||{{IPA|/l/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter N1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter N2.svg|20px]] || N¹ ||{{IPA|/n/}}|| N² ||{{IPA|/n/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter R1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter R2.svg|20px]] || R¹ ||{{IPA|/r/}}|| R² ||{{IPA|/r/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter S1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter S2.svg|20px]] || S¹ ||{{IPA|/s/}}||S²|| {{IPA|/s/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter T1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter T2.svg|20px]] || T¹ ||{{IPA|/t/}}||T²|| {{IPA|/t/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter Y1.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter Y2.svg|20px]] || Y¹ ||{{IPA|/ʤ/}} ||Y²|| {{IPA|/ʤ/}} |- align="center" | тек (¹) — Q<br />тек (²) — K|| [[Image:Old Turkic letter Q.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter K.svg|20px]] || Q ||{{IPA|/q/}} || K|| {{IPA|/k/}} |- align="center" | rowspan="6" |бардык<br />үндүүлөр менен|| colspan="2" |[[Image:Old Turkic letter CH.svg|20px]] || colspan="2" | -Ç || colspan="2" |{{IPA|/ʧ/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter M.svg|20px]] || colspan="2" | -M|| colspan="2" | {{IPA|/m/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter P.svg|20px]] || colspan="2" | -P|| colspan="2" | {{IPA|/p/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter SH.svg|20px]] || colspan="2" | -Ş || colspan="2" |{{IPA|/ʃ/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter Z.svg|20px]] || colspan="2" | -Z || colspan="2" |{{IPA|/z/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter NG.svg|20px]] || colspan="2" | -NG || colspan="2" |{{IPA|/ŋ/}} |- align="center" | rowspan="7" |тиркемелер|| rowspan="3" | + үндүү || colspan="2"|[[Image:Old Turkic letter ICH.svg|20px]] || colspan="2" | IÇ, ÇI, Ç || colspan="2" |{{IPA|/iʧ/}}, {{IPA|/ʧi/}}, {{IPA|/ʧ/}} |- align="center" | colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter IQ.svg|20px]] || colspan="2" | IQ, QI, Q|| colspan="2" | {{IPA|/ɯq/}}, {{IPA|/qɯ/}}, {{IPA|/q/}} |- align="center" | [[Image:Old Turkic letter OQ.svg|20px]] || [[Image:Old Turkic letter UK.svg|20px]] ||OQ, UQ,<br />QO, QU, Q||{{IPA|/oq/}}, {{IPA|/uq/}},<br />{{IPA|/qo/}}, {{IPA|/qu/}}, {{IPA|/q/}}||ÖK, ÜK,<br />KÖ, KÜ, K||{{IPA|/øk/}}, {{IPA|/yk/}},<br />{{IPA|/kø/}}, {{IPA|/ky/}}, {{IPA|/k/}} |- align="center" | rowspan="4" |+ үнсүз ||colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter NCH.svg|20px]] || colspan="2" | -NÇ|| colspan="2" | {{IPA|/nʧ/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old Turkic letter NY.svg|20px]] || colspan="2" | -NY || colspan="2" |{{IPA|/nʤ/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old Turkic letter LT.svg|20px]] || colspan="2" | -LT|| colspan="2" | {{IPA|/lt/}}, {{IPA|/ld/}} |- align="center" | colspan="2" |[[Image:Old Turkic letter NT.svg|20px]] || colspan="2" | -NT || colspan="2" |{{IPA|/nt/}}, {{IPA|/nd/}} |- align="center" | colspan="3" | сөз бөлүү тамгасы || colspan="2" | [[Image:Old Turkic letter SEP.svg|20px]] || colspan="4" |жок |- align="center" | colspan="9" | (-) — тек сөз аягында |} == Шилтеме == <references/> == Муну да карагыла == * [[кыргыз тилинин грамматикасы]]; * [[кыргыз тилинин диалектери]]; * [[кыргыз тилинин лексикасы]]; * [[кыргыз тилинин орфографиясы]]; * [[кыргыз тилинин тарыхы]]; * [[кыргыз тилинин жазуу эрежелери]]; * [[кыргыз тилинин фонетикасы]]; * [[кыргызча термектин жайгашуусу]] == Сырткы шилтемелер == * [http://www.transliteration.kpr.eu/ky/ Кыргыз тили транслитератор] * * [https://el-sozduk.kg/ Кыргыз тилинин онлайн сөздүгү] *[https://tamgasoft.kg Кыргыз тилине керектүү программалар, онлайн сөздүк] [[Категория:Кыргыз тили| ]] bbvamo1z360380927obe66g4zgbwuv5 0 1551 425157 414344 2022-08-21T08:24:18Z 84.54.114.59 wikitext text/x-wiki {{Мамлекет |Кыргызча аталышы=Өзбекстан Республикасы<br>{{lang-uz|O'zbekiston Respublikasi, Ўзбекистон Республикаси}} |Расмий аталышы = |Кыскача аталышы =Өзбекстан |Мамлекеттик дини = [[Динден тышкары мамлекет|Динден тышкары]] |Герб=Coat of Arms of Uzbekistan.svg |Желек=Flag of Uzbekistan.svg |Гимндин аталышы=Serquyosh hur o'lkam |Аудио=Uzbekistan_anthem.ogg |Башкаруу формасы =Президенттик<br /> республика |Карта=Uzbekistan on the globe (Eurasia centered).svg |lat_dir = N|lat_deg = 42|lat_min =35 |lat_sec = 0 |lon_dir = E|lon_deg =61 |lon_min =56 |lon_sec = 0 |region = UZ |CoordScale = 4000000 |Тили=[[Өзбек тили|өзбекче]] |Эгемендүүлүк күнү=[[31-август]] [[1991|1991-жыл]] |Эгемендүүлүгүн алды=[[СССР|СССРден]] |Борбор шаары=[[Ташкен]] |Ири шаарлар =[[Ташкен]], [[Баргана]],<br /> [[Букар (шаар)]], [[Самаркан]], <br />[[Наманган]], [[Анжыян]],<br /> [[Нукус]] |Башчыларынын милдеттери= [[Президент]] <br /> [[Премьер-министр]] </br> Сената төрагасы |Башчылары= [[Шавкат Мирзиёев]] <br />[[Абдулла Арипов]]</br>[[Танзила нарбаева]] |Аянты боюнча орду= 56 чы |Аянты=448 970 |Суу пайызы = 4,9 |Калкы боюнча орду = 41-чи |Калкы ={{өсүү}}33 307 000 адам |Калкты каттоо жылы = 2016 |Калктын жыштыгы=75,8 |ИДП (САМ)= 188.329 млрд.<ref name="IMF"/> |ИДП (САМ) эсептөө жылы=2015 |ИДП (САМ) боюнча орду=64-чү |ИДП (САМ) ар бир жанга = 6,081<ref name="IMF"/> |ИДП (номинал)= 65.503 млрд.<ref name="IMF"> |ИДП (номинал) эсептөө жылы = 2015 |ИДП (номинал) боюнча орду = |ИДП (номинал) ар бир жанга =2.114<ref name="IMF"/> |Акча бирдиги=[[Өзбек сому]]<br />([[ISO 4217|UZS, код 417]]) |АДӨИ= {{өсүү}} 0,701 |АДӨИ эсептөө жылы = 2016 |АДӨИ боюнча орду = 105-чи |АДӨИ деңгээли = <span style="color:#090;">жогору</span> |МОК = UZB |Этнохороним = өзбекстандык,<br /> өзбекстандыктар |Домени = [[.uz]] |Телефон коду =998 |Убакыт аралыгы = 5 |Штрих коду = }} '''Өзбекстан''' ({{lang-uz|O’zbekiston, Ўзбекистон}}), расмий түрдө — '''Өзбекстан Республикасы''' ({{lang-uz|O'zbekiston Respublikasi, Ўзбекистон Республикаси}}) — [[Орто Азия|Орто Азиянын]] борборунда жайгашкан мамлекет. Чектеш мамлекеттер: чыгышта ― [[Кыргызстан]], түндүк-чыгыш, түндүк жана түндүк-батышта ― [[Казакстан]], түштүк-батыш жана түштүктө ― [[Түркмөнстан]], түштүктө ― [[Ооганстан]] жана түштүк-чыгышта ― [[Тажикстан]]. Калкы ― 33 639 900 адам. Ири шаарлары - [[Ташкен]], [[Баргана (шаар)|Баргана]] (Фергана), [[Самаркан]], [[Анжыян (шаар)|Анжыян]], [[Наманган]], [[Бухара|Букар]], [[Каршы]], [[Нукус]], [[Кокон шаары|Кокон]], [[Маргалаң]]. == Тарыхы == Өзбек элинин тарыхы [[Борбор Азия|Борбор Азиянын]] башка түрк элдеринин тарыхы менен тыгыз байланыш жана азыркы Өзбекстандын чегинен ары чыгат. Өзбекстандын аймагында эң алгачкы мамлекеттердин пайда болушу биздин заманга чейинки VIII-VII кылымдарга тийиштүү. Ал кезде Хорезм жана [[Бактрия]] сыяктуу мамлекеттер түзүлгөн. Заманбап Өзбекстандын аймагындагы байыркы шаарлар болуп Ташкен, Букар, Самаркан, Хива, Шахрисабз, Карши, Термез жана Маргалаң эсептелет. Биздин заманга чейинки 329-327 жылдары [[Александр Македонский]] Согдиана жана Бактрияны басып алып, Бактриянын жергиликтүү башкаруучунун кызы Роксанага үйлөнгөн. Басып алуучуларга катуу каршылык көрсөтүлүп, Александрдын аскерлерин ушул аймакта кармап калуусун көздөшкөн. Биздин заманга чейинки IV кылымдан баштап байыркы Хорезмдин гүлдөшү башталат. 305-995-жылдары Хорезмди Афригидтердин хорезмшахтарынын династиясы башкарган. VI—VII кылымдарда Өзбекстандын аймагынын бөлүгү Түрк Каганаты жана Сасанид Империясынан көз каранды болгон Согдиана жана Бактриянын курамына кирген. Араптар басып алгандан кийин Арап Халифатынын курамына кирген. Улуттук-боштондук кыймылдардан улам Тахириди жана Якубийон сыяктуу династиялар пайда болгон. IX кылымдын экинчи чейрегинен баштап Саманийлер Мовароуннахр жана Хоросондун аймактарын бириктирип, [[Саманийлер мамлекети|Саманийлер мамлекетин]] түзүшкөн. Саманийлер башкарган учурда X кылымга чейин сакталган мамлекетти башкаруу негиздери түзүлгөн. Ушул мезгилде региондо илим, маданият, поэзия өнүгүп баштаган. X кылымдын аягында [[Саманийлер мамлекети]] Караханийлер жана Газневилер көчмөн элдеринин кысымынан улам кыйраган. XII — XIII кылымдын башында азыркы Өзбекстандын аймагы, 1219-1221 жылдары [[Чыңгыз Кан|Чыңгызхандын]] моңголдору басып алган Хорезмшахтар мамлекетинин курамына кирген. Кийин Өзбекстандын аймагы [[Чыңгыз Кан|Чыңгызхандын]] уулдары [[Жучу Хан]] менен [[Чагатай|Чагатайдын]] улустарынын курамына кирген. XIV кылымда [[Тимур, Темир Көрөгөн|Аксак Темир]] башкарган (1336-1405). Согуштук жүрүштөрүндө мамлекетинин аймагын бир кыйла кеңейткен жана көп чектеш аймактарды басып алган. ал аймактардын ичинде: Персия, [[Кичи Азия]], Түндүк Индия, [[Закавказье]], Чыгыш [[Дашт-и-Кыпчак]] жана башка. Аксак Темирдин мамлекетинин борбору [[Самаркан]] болгон. Тимурийлер доорунда аймактын илими жана маданияты гүлдөйт. 1499-жылы [[Дашт-и-Кыпчак]] талаасынан азыркы Өзбекстандын аймагына Шейбани хандын аскерлери кирип келет. Шейбанийлер 1500-1501-жылдары Тимурийлердин борбору [[Самаркан|Самарканды]] басып алгандан улам Тимурийлер мамлекети кулаган жана [[Шейбанийлер мамлекети]] негизделген. Убакыт өткөн соң [[Шейбанийлер мамлекети]] Хива хандыгы жана [[Бухара хандыгы|Букар хандыгы]] болуп экиге бөлүнүп калган. Хорезмде такка Шейбанийлердин туугандары Арабшахийлер чыгышкан. [[Бухара хандыгы|Букар хандыгында]] башкарган династия болуп Шейбанийлер болуп турган (1500-1601). Андан соң [[Аштарханийлер династиясы|Аштарханийлер]] бийликке келген. Аштарханийлерден кийин такка [[Маңгыттар]] чыгып, хандыкты Букар эмирлигине айлантышкан. XVIII кылымдын башында [[Хива хандыгы|Хива хандыгындагы]] бийлик Арабшахийлерден [[Казактар (калкы)|казак]] чингизидтерине өткөн, кийин 1770 жылдан 1920 жылга чейин коңурат уруусунун династиясынын колунда болгон. 1709-жылдан 1876-жылга чейин азыркы Өзбекстандын аймагында, «миң» деген уруусу түптөгөн [[Кокон хандыгы]] бар болгон. [[Орусия империясы|Орусыя империясы]] Өзбекстандын аймагын басып алуу аракетинин башында, бул аймакта үч мамлекеттик түзүлүш бар болчу, алар: [[Бухара эмирлиги]], [[Кокон хандыгы]] жана [[Хива хандыгы]]. 1876-жылы [[Орусия империясы|Орусыя империясы]] [[Кокон хандыгы|Кокон хандыгын]] талкалаган, хандык жоюулуп, борбордук аймактары Фергана облусунун курамына кирген. XX кылымдын башында Борбор Азия [[Орусия империясы|Орусия империясынын]] курамында болот. Советтик бийлик орноп баштаганда, бүткүл Борбор Азия [[Советтик Социалисттик Республикалaр Союзу|Советтик Союздун]] бөлүгү болот. 1924-жылдын 27-октябрында [[Өзбек Советтик Социалисттик Республикасы]] түзүлөт, борбор шаары - [[Самаркан]]. 1930-жылдын 1-сентябрында [[Өзбек Советтик Социалисттик Республикасы|Өзбек ССРинин]] борбор шаары [[Самаркан|Самаркандан]] [[Ташкен|Ташкенге]] которулат. 1991-жылдын 31-августунда Президент [[Каримов, Ислам Абдуганиевич|Ислам Каримовдун]] демилгеси менен Өзбекстандын көз карансыздыгы жарыяланган. Ошол эле күнү Өзбекстандын Жогорку Кеңеши “Өзбекстан Республикасынын мамлекеттик эгемендүүлүгү жөнүндөгү” токтомун жана "Өзбекстан Республикасынын мамлекеттик эгемендүүлүгүнүн негиздери жөнүндөгү" Мыйзамын кабыл алган. [[Өзбек Советтик Социалисттик Республикасы]] Өзбекстан Республикасы деп аты алмаштырылган. 1-сентябрда Өзбекстандын Эгемендүүлүк Күнү белгиленет. Өзбекстандын Конституциясы 1992-жылдын 8-декабрында кабыл алынган. == Географиясы == Чек аранын узундугу — 6221 чакырым. Деңиз деңгээлинен эң жогорку бийиктиги: [[Азирет-Султан чокусу]], бийиктиги — 4643,3 м (Ысар тоо кыркасы). Деңиз деңгээлинен эң төмөнкү бийиктиги: Миңбулак чуңкурундагы Кулатай шордуу жери — −12,7 м ([[Кызыл-Кум чөлү|Кызыл-Кум]] чөлү). Климаты чукул континенталдык. Январдын орто температуралары — +4 °Cдан −10 °Cга чейин, Июль айынын орто температурасы +22 °Cдан +32 °Cга чейин. Эң төмөнкү температура — -38°С. Өзбекстандын аймагы ар түрдүү, бирок бул өлкөнүн чоң мейкиндиктери жашоого жарактуулугу начар, булар: чөлдөр, талаалар жана тоолор. Өзбекстандын эли жашаган шаарлардын көпчүлүгү өзөндөрдө жайгашкан. [[Файл:Uzbekistan provinces.png|frame|Өзбекстандын административдик-аймактык бөлүнүшүнүн картасы]] == Административдик-аймактык бөлүнүшү == [[File:Registan square2014.JPG|thumb|Өзбекстан, Самаркан]] Өзбекстан Республикасы [[Каракалпакстан Республикасы|Каракалпакстан Республикасынан]](картада - 14), облустардан ({{lang-uz|viloyat}}), айыл тибиндеги райондордон ({{lang-uz|tuman}}), шаар тибиндеги райондордон, облус карамагындагы шаарлардан, район карамагындагы шаарлардан, айылдардан турат. Өзбекстандын борбору- [[Ташкен]](картада - 1), борбордук кармагындагы шаардын статусуна ээ. Өзбекстан Республикасынын облустары: * [[Анжиян облусу|Анжыян облусу]] (2) * [[Бухара облусу|Букар облусу]] (3) * [[Жызак облусу]] (5) * [[Кашкадарыя облусу|Кашка-Дарыя облусу]] (8) * [[Навои облусу]] (7) * [[Наманган облусу]] (6) * [[Самаркан облусу]] (9) * [[Сурхан-Дарыя облусу]] (11) * [[Сыр-Дарыя облусу]] (10) * [[Ташкен облусу]] (12) * [[Фергана облусу|Баргана облусу]] (4) * [[Хорезм облусу]] (13) {| class="wikitable" |+Өзбекстандагы, калкынын саны 100 миң тургундан ашык болгон шаарлары |- ! Шаар !! Калкынын саны<br/>миң адам<br/>1.01.2014 карата |- | [[Ташкен]] || 2 352,9 |- | [[Самаркан]] || 509,0 |- | [[Наманган]] || 475,7 |- | [[Анжиян]] || 403,9 |- | [[Нукус]] || 295,2 |- | [[Бухара]] || 272,5 |- | [[Фергана (шаар)|Фергана]] || 264,9 |- | [[Каршы]] || 254,6 |- | [[Кокон шаары|Кокон]] || 233,5 |- | [[Маргалаң]] || 215,4 |- | [[Ангрен]] || 175,4 |- | [[Жызак (шаар)|Жызак]] || 163,2 |- | [[Чыйырчык (шаар)|Чыйырчык]] || 149,4 |- | [[Үргөнч]] || 137,3 |- | [[Термез]] || 136,2 |- | [[Навои шаары|Навои]] || 134,1 |- | [[Алмалык]] || 121,1 |- | [[Хожейли]] || 104,5 |- | [[Денау]] || 104,4 |- | [[Бекабад]] || 101,2 |- | [[Шахрисабз]] || 100,3 |} == Калкы == 2014-жылдын 1-январына карата Өзбекстандын калкынын саны 30 миллион адамдан ашкан, анын ичинен 51% - шаар калкы, 49% - айыл калкы. Бир жыл аралыгында 2013-жылдын 1-январынан 2014-жылдын 1-январына чейин Өзбекстандын калкы 495,1 миң адамга көбөйгөн. 2013-жылы туулгандардын саны 674,9 миң, каза болгондордун саны 145,0 миң адамды түзгөн. Калктын орто жыштыгы 1 чарчы чакырымга 65,8 адам. Калкынын саны боюнча [[Көз карандысыз мамлекеттердин шериктештиги|КМШ]] өлкөлөрүнүн арасында [[Орусия|Орусыя]] жана [[Украина|Украинадан]] кийин үчүнчү орунда турат. === Калктын улут курамы === 2000-жылга карата калктын улут боюнча бөлүштүрүүсү * [[Өзбек|өзбектер]] - 28 млн. 959 миң адам (калктын 88 %) * [[орустар]] - 399 миң адам * [[тажиктер]] - 299 миң адам * [[Казактар (калкы)|казактар]] - 390 миң адам * [[каракалпактар]] - 504 миң адам * [[татарлар]] - 324 миң адам * [[кыргыздар]] - 551 миң адам (2021) * [[корейлер]] - 164 миң адам * [[түркмөндөр]] - 152 миң адам * [[украиндер]] - 105 миң адам * [[армяндар]] - 42 миң адам * [[азербайжандар]] - 36 миң адам * [[перстер|парстар]] - 30 миң адамдын тегерегинде * [[уйгурлар]] - 20 миң адам * [[беларустар]] - 20 миң адам * [[крым татарлары|кырым татарлары]] - 10 миң адам * [[еврейлер|жөөтөр]] - 10-20 миң адамдын тегерегинде * [[Букара жөөттөрү|букар жөөттөрү]] - 9,7 миң адам * [[түрктөр]] - 10 миң адам * [[немистер]] - 7,9 миң адам * [[гректер]] - 10 миң адам жана башкалар. === Тили === Өзбекстан Республикасынын Мамлекеттик тили - [[өзбек тили]]. Маанилүүлүгү боюнча [[орус тили]] экинчи орунда турат. Орус тилин калктын чоң бөлүгү колдонот. [[Англис тили|Англис тилин]] үйрөнүү мамлекет үчүн абдан маанилүү. 2013/2014-окуу жылынан баштап мектепте 1-класстан баштап англис тилин сөзсүз үйрөнүү киргизилген. Өзбек тилинен тышкары, бир катар аймакта башка тилдер да колдонулат. [[Каракалпакстан Республикасы|Каракалпакстан]] автономиялуу республикасында каракалпак тили да ырасмий тил болуп саналат. Жалпысынан Өзбекстанда өзбек мектептеринен тышкары 848 орус, 417 казак, 377 каракалпак, 256 тажик, 60 кыргыз, 43 туркмөн мектептери бар. == Маданияты == Өзбекстанда маданият жана коомдук мамиле көп кылымдуу тарыхка ээ. Массалык маалымат каражаттарынан (1300дөн жогору) [[Өзбекстан Улуттук телерадиокомпаниясы|Өзбекстан Улуттук телерадиокомпаниясын]], аймактык теле- жана радиокомпанияларын, FM-радиостанцияларын, өкмөттүк гезиттерди жана интернет-каражаттарды белгилесе болот. Санариптик технологияга өтүүнүн натыйжасында Өзбекстандын теле- жана радиоиндустриясынын өнүгүүсү күчөдү. Өзбекстанда гезиттер өзбек, каракалпак, тажик, казак, орус жана башка тилдеринде басып чыгарылат. === Маданият мекемелери === * «Өзбектеатр» чыгармачыл-өндүрүштүк бирикмеси * «Өзбекнаво» эстарда бирикмеси * «Шарк тароналари» эл аралык музыкалык фестивалынын башкы дирекциясы * Академиялык, элдик жана көркөм коллективтердин дирекциясы * Оркестрлер (симфониялык, камералык, элдик аспаптарынын) * «Өзбекракс» улуттук бий бирикмеси * «Өзбекмамцирк» Республикалык бирикмеси * Республикалык методикалык жана маалымат борбору * Чыгармачыл жаштар үйү * Элдик чыгармачылыктын жана маданий-агартуу кызматынын Республикалык илимий-методикалык борбору * Маданий мурас объекттерин коргоо жана пайдалануу боюнча башкы илимий-өндүрүштүк башкарма * Көркөм экспертиза башкармасы * «Өзбекмузей» Республикалык фонду, республиканын музейлери Республикада 40ка жакын театр иштейт, алардын ичинде — [[Алишер Навои атындагы Мамлекеттик Академиялык Чоң Театр]], Илхом театры. Искусствого Өзбекстан Улуттук симфониялык оркестри чоң салымын кошот. === Мамлекеттик майрамдары === 1992-жылдын 2-июлунда [[Олий Мажлис]] «Майрамдык күндөр жөнүндө» законун кабыл алып, төмөнкү күндөрдү майрамдык деп жарыялаган. * [[1 Январь (Үчтүн айы)|1-январь]] — [[Жаңы жыл|Жаңы Жыл]], * [[14 Январь (Үчтүн айы)|14-январь]] — Мекенди коргоо күнү, * [[8-март]] — [[Эл аралык аялдар күнү]], * [[21 Март (Жалган куран)|21-март]] — [[Нооруз]], * [[9-май]] — Жеңиш жана Ардак күнү, * [[1-сентябрь]] — [[Өзбекстан Республикасынын Эгемендүүлүк күнү|Эгемендүүлүк күнү]], * [[1-октябрь]] — Мугалим жана Устат күнү, * [[8-декабрь]] — Конституция күнү, * [[Орозо айт]] жана [[Курман айт]] диний майрамдары. Мекенди коргоо күнүнөн тышкары, баардыгы иш күнү эмес деп эсептелинет. == Электрондук массалык маалымат каражаттары== * [[Өзбекстан Улуттук телерадиокомпаниясы|Өзбекстан Улуттук телерадиокомпаниясын (УТРК)]]; * Өзбекстан өкмөттүк эмес ММК Улуттук ассоциациясы. == Куралдуу күчтөрү == == Эскертүүлөр == {{эскертүүлөр}} {{stub}} {{Азия өлкөлөрү}} {{Түркий мамлекеттер}} [[Категория:Республикалар]] [[Category:Өзбекстан| ]] [[Category:Азия өлкөлөрү]] ci0s36ejj3oxd7w9899drh7rqr9xhum 4 2327 425122 424739 2022-08-20T16:30:50Z Nataev 3075 /* Mirzoulug'bek */ +1 wikitext text/x-wiki '''Администратор''' ― [[Википедия]] жамаатынын ишенимин актаган жана долбоордун өнүгүшүнө өз салымын кошо алган, убактысынын тардыгына карабастан долбоорду ар качан көзөмөлдөп, жөнөкөй колдонуучуларга көмөк көрсөтүп турган жана өзүнүн функцияларын түздөн түз аткарган, техникалык колдоо көрсөтө алган, түрдүү келишпестиктерди чечип, эки тарап тең макул болгудай чечим чыгара алган тажрыйбалуу, тийиштүү макамы менен колдонуучу. Администратор макамына арыз берип жаткан колдонуучунун, Википедияда эң аз дегенде алты ай жана минималдуу 1000 оңдоолору болушу зарыл. Эгерде талапкер администратор болушуу макамы күмөн жаратса ― коркпостон «каршы» деп добуш бериңиз. Анткени сиздин тандооңуздан долбоордун өнүгүшү көз каранды. Ал эми колдонуучу тууралуу эч маалымат билбесеңиз, анда ― «калыс» калуу жообун бериңиз. Эгерде колдонуучунун долбоорго болгон салымдары өтө жакшы болуп, ар дайым долбооду колдоп, өнүктүп келсе, анда ― «макул» деген добушуңузду берип талапкерди администратор макамына көтөрө аласыз. ==Шайлоо жобосу== * Ар-бир Википедиянын администраторлорун ошол тил бөлүмдө катталган колдонуучулар шайлашат. * Администраторлукка өзүңүздү сунуштасаңыз же башка колдонуучулар сизди сунушташы мүмкүн. * Сизди администратор катары шайлоо бул барактагы өтүүчүңүздү колдогон же каршы добуштары менен чечилет. * Администратор талапкерлигине койуу үчүн төмөнкү калыптагы маалыматты көчүрүп киргизип, бир-эки ооз сөз менен талапкерлик максатыңызды билдирип койуңуз. # '''Талапкердин милдети, төмөнкү калыпты, көчүрүп киргизгенден кийин, колдонуучулар (добуш берүүчүлөр) тарабынан берилген суроолорго жооп берип туруу зарыл, бул шайлоонун жыйынтыгын тестет!''' # Добуш берүү аяктаган сон, добуштарды эсептеп чыгыныз, ал үчүн калыптын эн түбүндөгү '''Макул''', '''Каршы''' талааларына канча добуш болгонун, сан түрүндө жазасыз, көңүл бурунуз ! Бул нерсени аткаруу милдетүү эмес, бирок архивке сактоо үчүн маанилүү. # Талапкерлигиңиз өтпөсө, кайра-кайра талапкерлигиңизди койбош керек. Антпесеңиз салымыңыз жокко чыгарылып же бир канча убакытка чейин бөгөттөлөсүз.<br> Көнүл бурунуз ! Сиз добуш берүүдөн өтпөй калсаныз, 3 ай ичинде кайрадан арыз берсеңиз болот. # Талапкер өзүнө жана башка колдонуучунун атынан добуш бере албайт. # Администраторлордун, жөнөкөй колдонуучулардан айрымачылыгы, ага берилген айрым мүмкүнчүлүктөрүндө, ошол себептен, макамамды алгандан сон, себеби жок, берилген мүмкүнчүлүктөрдү пайдаланбашы керек. # Добуш берүүчү, добуш берип жатканда эмнеге жана кимге добуш берип жатканына көңүл бурушу керек. • '''Көчүрүүгө камылга''' <pre>===[[User:Сиздин бул жердеги колдонуучу атыңыз]]=== {{Sr-request |Талапкер= |Макул1= |Макул2= |Макул3= |Каршы1= |Каршы2= |Каршы3 |Калыс1= |Калыс2= |Калыс3= }} </pre> • '''Колдонуу үлгүсү''' <pre>===[[User:Абдырашит Сатылганов]]=== {{Sr-request |Талапкер= Абдырашит Сатылганов |Макул1= Friendwip.kg |Макул2= |Макул3= |Каршы1= Chorobek |Каршы2= |Каршы3 |Калыс1= |Калыс2= |Калыс3= |Макул = 1 |Каршы = 1 |Калыс = 0 }} </pre> * Бул жерден талкуу жетиштүү болду деп эсептегенден кийин [https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions Стюарддардын уруксат баракчасына] арыз таштайсыз да, чечимди күтөсүз. '''Иштериңизге ийгилик!''' ==[[Колдонуучу:Bosogo|Bosogo]]== {{Sr-request |Талапкер= Bosogo |Макул1= Kmaksat |Макул2= Aiylchy |Макул3=Kyiyn kyz02 |Макул4=Чагылган |Макул5= Элдин беги |Каршы1= |Каршы2= |Каршы3 |Калыс1= |Калыс2= |Калыс3= |Макул = |Каршы = |Калыс = }} Саламатсыздарбы.<br> Үчүнчү жолу талапкерлигимди сунуштап жатам. Эмки жолу жамааттан '''туруктуу макам''' алууга өтүнөм. Биздин Википедиябызда көптөн бери туруктуу администратор жок болууда. Бул көрүнүш чоң кыйынчылыктарга алып келүүдө. Себептери төмөнкүдө. Викикипедия ― биринчи ордунда '''энциклопедия'''. Энциклопедия актуалдуу жана так болушу керек. Википедиянын спецификасына байланыштуу долбоорубузда көптөгөн орфографиялык, лексикалык ж.б. каталар; ачык вандализм; жарнама макалалар; бир предметти чагылдырган 3-4 макалалар да болууда. Бул баары Кыргыз Википедиясынын баркына чоң сокку. Википедиябыздын баркын чыңдоо үчүн баары бир тартипте, нейтралдуулук принцибинде, булактардын негизинде, энциклопедиялык маанилүүлүгү талаптары колдонулуп, энциклопедиялык түрдө жазылышы керек. Мисалы: [[Гүлзаада Исламбек кызы]] макаласы Википедиянын ар кайсы тил бөлүмдөрүндөгү калыптанган инсандын маанилүүлүгү талаптарына жооп бербейт. Эгерде, мындайча макалалар түзүлө берсе Википедиябыз энциклопедиядан социалдык тармактарынны бирине айланат (ар бирөө "жеке баракчаларын ача берет"). Википедия издөө тутумдардыгы жыйынтыктарды жакшыртуу плантформасына айланат. Анда, дүйнө жүзүгдөгү бардык 8 миллиардга жакындап барган адам тууралуу жазуу туура келип калат... Ошондой эле, атайын боттор же адамдар Википедияны PR платформасы катары көрүшөт, бизге окшогон жамаат көзөмөлү кээ бир учурларда начарлаган долбоорлордо булак катары өз сайт даректерин калтыршат. Эгерде алар текшерилсе жазылган текти менен темасы гана окшош. Же буйрутма макалаларын жазышат (муну да оңой текшерсе болот). Бир жолу жаңылышпасам бир чет элдик компания же адам тууралуу чакан Википедиялырында гана жазылган. Алар катарында биздин да долбоорубуз болгон. Андай макала жазып жаткандын ойунда чакан долбоорлордо мындай иш-аракет байкалбай калышы же тийиштүү реакция болбош керек эле. Ушундай сыяктуу PR ыкмалар көп. Баарына администратор көз салып, андай IP бөгөттөшү керек. Жарнама макаланын дагы бир үлгүсү [[Юридика аталгылары менен түшүнүктөрүнүн орусча-кыргызча түшүндүрмө сөздүгү]]. Бул китептин энциклопедиялык манилүүлүгү жок. Эгерде мындай макала калтырылса анда миңдеген китепче, окуу куралдар ж.б. киргизишибиз керек. Башка Википедияларда китепти анын белгилүүлүгүн, тарыхый таасирин, ким жазганын ж.б. талаптарга таянышса биз ар бир сөздүктү киргизип жатабыз... Кайсы максатта ? Мындай макалалар өчүрүлүшү керек. Эгерде кээ бир барактарды багыттоонун ордуна өчүргөнүмө суроо жаралса: лексикабызга кирбеген сөздөр издөө жыйынтыктарда (Википедия алкагында жана издөө тутумдарда) берилбесин деген максатта өчүргөм же азыр "өчүрүү" калыбын койдуруп жатам. Мисалы, "нефть" деген баракты "мунай" макаласына багыттадым, бирок "нефть азыктары" ж.б. "нефть" сөзү менен аталгаларды өчүргөм. Адам "нефть" кыргызча "мунай" экенин билбей "нефтти" издейт. Анда мунай барагына багытталса кийин Википедиядан мунайды гана издөө керек экенин түшүнөт. Ошентип аз аздан туура сөздөрдү колдонуу калыптанат. Эгерде аталышында "нефть" сөзү менен башка барактарды калтырсак википедиячылар ички шилтемелерди бергенде туура жазылышынын колдонбой тескстте болгон каталарды көбөйтө берет. Жогороду айтылган жана башка учурлардагы маселелерди чечүү үчүн администратор керек. Мурда макамды алганда (9 ай жалпысы) колдон келишинче дээрлик күн сайын Википедиябызга кирип ар бир түзөтүүнү текшерип чыкчумун, азыр да карап турам (талаш маселерибиз болгонуна карабастан бул жаатта @[[Колдонуучу:Абдырашит Сатылганов|Абдырашит Сатылгановду]] белгилеп кетким келет). Бирок, эми жалпылап алганда жамаат "өчүрүү" калыбын койгондон башка эч нерсе кыла албайт. Андай калып менен барактар мурдагыдай жылдарга созулуп тура берет. Администратор башка колдонуучулар менен тең укуктуу. Эгерде иш-аракеттерим Кыргыз Википедиясына зыян алып келсе, каалаган убакытта каалаган википедиячы мени администратор макамымдан ажыратуу жөнүндө талкуу баштай алат. Кыргыз Википедиясына катышканым себеби кыргыз элиме жана тилиме пайда тийиши. Макамды да ушул гана максатта алганы жатам. Мен үчүн ар бир 3 же 6 ай сайын бирөөдөн макам алуу үчүн сурануу ыңгайсыз. Эми жамаатыбыздын аз жигердүүлүгүн эске алганда администраторду шайлоо кээ бир учурларда болбой калышы мүмкүн. Бул да факторду эске алганда долбоорубуз администратор гана кыла турган чараларды көрбөй калууда. Менимче бул терс көрүнүш. Анткени өз убагында баары оңдолуп турса жакшы. 2018-жылдан бери катышуумда чоң тажрыйба топтодум. Чоң жамааттуу Википедия кантип иштей турганын көрдүм. Мурдагы администраторлук иш-чараларым көрүлгөн практиканын алкагында болгон. 2013-жылдан бери өткөрүлбөгөн талкуулар өткөрүлдү. Администратордун дагы бир милдети талаш маселелерди чечүү. Албетте мен да идеалдуу эмесмин, бирок калыптанган практиканы эске алып иштөөгө убада берем. <br>'''Максатым:''' көзөмөл жүргүзүү, татаал талаш-тартыш маселелерди чечүү, [[башбарак|башкы баракты жакшыртуу]], сапаттуу мазмунду түзүүдө түрткү болуу Биринчи жолу администраторлукка өтүнгөмдө ([[Википедия:Администраторду шайлоо/Архив/2021]]) ал жерде айтылган убадалар ашырылбай калган (ички тутумун түзүү жана автордук укугу чектелген файлдар үчүн Кыргыз Википедиясына жүктөө мүмкүнчүлүгүн орнотуу). Бирок, кийинчерээк ички тутумду тузүү алдын ала Википедиябыздын аталышынан башташ керегине келгем. Талкуу баштоо (өз тажрыйбам жана долбоордо андай талкуу 2013-жылдан бери жок болчу) жана аны ашыруу оңой болгон эмес. Ошондой эле, башкы барактын көрүнүшү өзгөртүлгөн. Калган убакытта көзөмөлдөө менен жана иреттөө менен алектенгем. Талкуу жүргүзүү ж.б. иш-чараларды каалаган колдонуучу жүргүзө алат. Бирок, чакан долбоордо администратор катары бул иштерди алдыга түртүү зарылчыгы көрүнүп турат. Энциклопедияны түзүү тутумдук (системалык) түрдө болуш керек. Азырынча бир да эрежебиз жок. Мисалы, жамаат макала атоо эрежелерин аныктай элек ж.б. көптөгөн маселе чечилбей жатат. Аларды чечүү (талкуу жүргүзүү) алдында келечектеги эрежелердин пайдубалын түзгөн "беш принцибин", Викимедиа фондунун саясаттарын которуп, жамаат порталынын кандай иштей турганын, [[Википедия:глоссарий|глоссарийди]] тактап жана процедуралык эрежелерден, аларды камсыз кылган калыптарды даярдоодон баштап керек деп эсептейм. <br> Рахмат.--[[Колдонуучу:Bosogo|Bosogo]] ([[Колдонуучунун баарлашуулары:Bosogo|баарлашуу]]) 08:28, 15 Август (Баш оона) 2022 (UTC) == Mirzoulug'bek == Саламатсыздарбы мен википедияга өз салымымды кошоюн жана долбоордун өнүгүшүнө аракет кылам деп администраторлукка өз талапкерлигим сунуштап жатам. Максатым: макалаларды көзөмөлдөө жана жаны макалалардын сапатын википедия жоболоруна ылайыкташтыруу. --[[Колдонуучу:Mirzoulug&#39;bek|Mirzoulug&#39;bek]] ([[Колдонуучунун баарлашуулары:Mirzoulug&#39;bek|баарлашуу]]) 10:23, 29 июнь 2022 (UTC) {{Sr-request |Талапкер= Mirzoulug'bek |Макул1= Абдырашит Сатылганов |Макул2= Kmaksat |Макул3= Aiylchy |Макул4= Nataev |Каршы1= |Каршы2= |Каршы3 |Калыс1= |Калыс2= |Калыс3= |Макул = |Каршы = |Калыс = }} ===Комментарий === Саламатсызбы [[Колдонуучу:Mirzoulug&#39;bek|Mirzoulug&#39;bek]] мырза, сиздин талапкерлигиңизди колдоп "макул" - деген добуш берем. Бирок активдүү болууну суранат элем, себеби активдүүлүгүңүз 2014/2015 жылдары байкалса, андан кийин дээрлик активдүүлүгүңүз жоголгон. Ошондой эле 2012-жылы кабыл алынган эрежелерди туура эмес деп ойлойм. Анын ичинде инсанга таандык макалалар үтүр менен болушу керек деп, ошого таянгандар көп. Ага таянып макалаларды массалык түрдө өзгөртүү да туура эмес деп эсептейм... Ушул тема боюнча оюңузду билдире кетсеңиз... Ишиңизге ийгилик!!! [[Колдонуучу:Абдырашит Сатылганов|Абдырашит Сатылганов]] ([[Колдонуучунун баарлашуулары:Абдырашит Сатылганов|баарлашуу]]) 12:44, 29 июнь 2022 (UTC) Саламатчылык! Сизге чооң рахмат! Акыркы беш жылдын ичинде бир топ иштер менен алек болуп википедиядан алыстап калдым. Эми болушунча кыргыз тилиндеги википедияга өз салымымды кошууга жана макалаларды сапатын жакшыртууга аракет кылууну максат кылып атам. Ошондой эле сиздер менен биргеликте башка тилдеги википедиялардан тажрыйба алмашып турууну жана кыргыз тилиндеги википедиянын колдонуучуларын санын көбөйтүү жолдорун сиздер менен кенешууну максат кылып жатам. Ошондой эле кыргыз тилиндеги колдонуучулар биргеликте телеграм сыяктуу социалдык тармактардан баарлашып турсак деген ойдомун. Сизге терең ыразычылык билдирип --[[Колдонуучу:Mirzoulug&#39;bek|Mirzoulug&#39;bek]] ([[Колдонуучунун баарлашуулары:Mirzoulug&#39;bek|баарлашуу]]) 14:50, 29 июнь 2022 (UTC) :::Ишиңизге ийгиликтер болсун!!!Кыргыз Википедиясына көптөгөн салым кошот деген ишеничтемин.... [[Колдонуучу:Абдырашит Сатылганов|Абдырашит Сатылганов]] ([[Колдонуучунун баарлашуулары:Абдырашит Сатылганов|баарлашуу]]) 18:49, 29 июнь 2022 (UTC) ==Архив== {{Архив-Т|2006-2010|2011|2012|2013|2014|2015|2016|2017|2019|2020|2021|2022}} {{Администраторду шайлоо}} {{Администраторлор}} rgso5rk5f0nnv31pv8spychk4r15v6z 0 87743 425161 345701 2022-08-21T09:50:04Z CommonsDelinker 130 Replacing Freeport_circle,_Chittagong_(01).jpg with [[File:M_A_Aziz_Road,_Chittagong_(01).jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: fixed). wikitext text/x-wiki [[Файл:M A Aziz Road, Chittagong (01).jpg|thumb|Читтагонг]] '''Читтагонг''' - Бангладештин түштүк-чыгышындагы шаар. Читтагонг облусунун адм. борбору. Бенгал булуңуна жакын (15 км аралыкта) жайгашкан. Карнапхули д-ндагы өлкөнүн башкы порту (жылына 15 млн т жүк ташылат). Калкы 3,9 млн ([[2010]]). Жолдор тоому. Эл аралык аэропорту бар. Ири өнөр жай борбору. Металлургия, машина куруу (кеме куруу жана оңдоо, электр-техникалык ж. б.), металл иштетүү, [[нефть]] ажыратуу, текстиль (жут, кебез-кездеме), химиялык, тамак-аш, цемент, фармацевтика ж. б. өнөр жай ишканалары иштейт. Университет, Кадами-Мубарак (12-к.) жана Жами (17-к.) мечиттери бар. 1-кылымдан белгилүү. ==Колдонулган адабияттар== *«Кыргызстан». Улуттук энциклопедия: 7-том / Башкы ред. Ү. А. Асанов. К 97. Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2015. - 832 б., илл. ISBN 978-9967-14-125-4 [[Категория:Бангладеш]] pz9ccogva6jkntbfgi2mc3l8udlop1t 0 111752 425123 321999 2022-08-20T16:53:39Z WikiBayer 21669 wikitext text/x-wiki '''Расмий тил''' — расмий кеңсе кызматында мамлекеттик тил катар колдонулган тилдердин бири. Көп улуттуу өлкөлөрдүн конституцияларында кээ бир тилге расмий статус берилгени белгиленет. == Мамлекеттик расмий тил == * '''Мамлекеттик тил''' — өлкөнүн символу катары политикалык, социалдык жана маданият чөйрөлөрүндө интеграциялык функцияны аткарган тил. * '''Расмий тил''' — мамлекеттик башкаруу, мыйзам чыгаруу, сот жүргүзүү тили. Болжол менен дүйнөдөгү өлкөлөрдүн жарымында мамлекеттик тили бар. Кээ бир өлкөлөрдө бир гана мамлекеттик тил бар (мисалы, Албания, Франция, Украина, Германия же Латвия сыяктуу өлкөлөр). Кээ бирлеринде бирден көп мамлекеттик тилдери бар (мисалы, Белоруссия, Бельгия, Канада, Финляндия, Афганистан, Парагвай, Боливия, Индия, Швейцария, Түштүк Африка Республикасы) == Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили == ''Кыргыз Республикасынын Конституциясы'' ''10-берене.'' # Кыргыз тили Кыргыз Республикасында мамлекеттик тил болуп саналат. # Кыргыз Республикасында расмий тил катары орус тили колдонулат. # Кыргыз Республикасы Кыргызстан элин түзгөн бардык этностордун өкүлдөрүнө эне тилин сактоо, аны окуп-үйрөнүү жана өнүктүрүү үчүн шарттарды түзүү укугуна кепилдик берет. == Негизги эл аралык уюмдардын расмий тилдери == * [[БУУ]] — [[англис тили|англисче]], [[орус тили|орусча]], [[француз тили|французча]], [[испан тили|испанча]], [[араб тили|арапча]], [[кытай тили|кытайча]]. * [[Дүйнөлүк банк]] — [[англис тили|англисче]]. * [[Интерпол]] — [[англис тили|англисче]], [[француз тили|французча]], [[испан тили|испанча]], [[араб тили|арапча]]. * [[НАТО]] — [[англис тили|англисче]], [[француз тили|французча]]. * [[КМШ]] — [[орус тили|орусча]]. [[Категория:Тил илими]] d58jtz3dr62k0ug3dpf1reolmj515zl 0 128472 425124 425090 2022-08-20T19:07:04Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Багирми''' (''барма-ге'') — [[Чад|Чад Республикасында]] Шари дарыянын жээгинде жашаган эл.<br> Саны 70 миң (2005ж.). == Тил == Тили [[Нил-сахара тилдери|Нил-сахара макросемьянын]] борбордук судан тил уясына кирет. Жазуусу латын алфавиттин негизинде.<br> Азыркы мезгилде көпчүлүгү [[араб тили|араб]] тилинде сүйлөшөт. == Дин == Дин боюнча багирми арасында Исламды ([[сүннөттөр|сүннөт багытын]]) туткандар жана жергиликтүү культтардын избасарлары бар. == Чарбалык иштер == Дыйканчылык (сорго, дурра, [[жер жаңгак]] ж.б.). Ири мүйүздүү мал кармашат. Балык уулоо. == Тарых == Багирми уруулары 15 кылымда биригип, 1522 жылы Багирми султандыгын түзүшкөн. 17 кылымда Багирми султандыгы күчтүн туу чокусуна жеткен. Ошол кезде Багирми султандыгы коншу майда урууларды багынтырган жана транссахардык сооданы көзөмөлгө алган. Султандыктын экономикасы мал, кул, алтын, пил сөөгү, керик мүйүзү сатуу эсебинен көтөрүлгөн.<br> 1871 жылы султандыкты Вадаи мамлекети басып алды. 1894 жылы ыдырап кеткен султандыкты Франция менен Германия бөлүп алышкан. 1914 жылы Франциянын Чад колониясынын курамына кирди. == Шилтемелер == * https://bigenc.ru/world_history/text/1844926<br> * https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/617629<br> * https://www.yoair.com/ky/blog/anthropology-culture-and-history-of-the-bagirmi-people/<br> * https://www.istmira.com/novosti-istorii/15760-bagirmi-narod.html<br> * https://bigenc.ru/ethnology/text/1844914 [[Багирми тили]] [[Бура (эл)]] [[Категория:Африка этностору]] 77r8hxqi9uafznp5eftx0sjjlyzfa4b 0 128701 425160 424529 2022-08-21T09:46:12Z Абдырашит Сатылганов 8269 /* 30px|alt=|link= Күрөш */ wikitext text/x-wiki {{Кыргызстан Ислам шериктештиги оюндарында |Оюн = 2021 |Chef De Mission = |Спортчу = 112 |Спорт түрү = 16 |Ачылышындагы туучулар = [[Атабек Азисбеков]] |Жаблышындагы туучу = |Алтын = 7<ref>Роман Петров Фехтовальщик утту</ref> |Күмүш = 6 |Коло = 12 |Баардыгы = 25 |Орун = 9 }} [[Кыргызстан]] [[2021 Ислам шериктештиги оюндарында|2021 Ислам шериктештиги оюндарына]] спорттун 16 түрү боюнча 113 спортчусу менен катышат<ref>{{cite web |url=https://sputnik.kg/20220804/islam-sherikteshtigi-oyundary-kyrgyzstan-katyshat-1066540552.html|title=Түркияда өтчү Ислам шериктештиги оюндарына Кыргызстандан 113 спортчу барат| work=Sputnik.kg|accessdate=04.08.2022}}</ref>. [[Кыргызстан]] бул мелдешке 5-жолу катышуусу. Ислам шериктештиги оюндары 2021-жылы 10-сентябрдан 19-сентябрга чейин [[Түркия|Түркиянын]] [[Конья]] шаарында өтүшү керек эле, бирок [[COVID-19 пандемиясы|COVID-19 пандемиясынан]] улам 2022-жылга жылдырган<ref>{{Cite web|date=14 July 2020|title=New dates for Islamic Solidarity Games announced|url=https://nation.com.pk/15-Jul-2020/new-dates-for-islamic-solidarity-games-announced|access-date=28 July 2020|website=The Nation|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Cakmak|first=Fatih|title=5th Islamic Solidarity Games in Turkey rescheduled|url=https://www.aa.com.tr/en/turkey/5th-islamic-solidarity-games-in-turkey-rescheduled/1875553|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200728175508/https://www.aa.com.tr/en/turkey/5th-islamic-solidarity-games-in-turkey-rescheduled/1875553|archive-date=28 July 2020|access-date=13 August 2020|date=13 June 2020|website=}}</ref><ref>{{Cite web|title=Pakistan Olympic Association|url=https://www.nocpakistan.org/news_detailsnew.php?sptid=0&newsid=1344|access-date=2020-07-28|website=www.nocpakistan.org}}</ref>. 2022-жылы 23-июлдан 8-августка чейин Конья шаарында өтөт. ==Катышуучу курамдар== {| class="wikitable collapsible collapsed" style="width:70%;" |- ! colspan="6" style="background:#e8122e"|<span style="color:#FFD700;">Кыргызстандын катышуучу курамдары</span> |-align=left |style="font-size:60%"| |- !style="background:#CCCCCC"| N !style="background:#CCCCCC"| Спортчулар !style="background:#CCCCCC"| Спорттун түрү !style="background:#CCCCCC"| Спорттун багыты |- !style="background:honeydew"| N !style="background:honeydew"| Машыктыруучулар !style="background:honeydew"| Спорттун түрү !style="background:honeydew"| Кызматы |- |1 |Жантай Бейшеев |rowspan=9|[[Файл:3x3 basketball pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Баскетбол 3х3 | |- |2 |Нуртай Субанбеков | |- |3 |Нурбек Айданбек уулу | |- |4 |Жаныш Адиев | |- |5 |Феруза Кочкарова | |- |6 |Екатерина Дьякова | |- |7 |Ангелина Миндалина | |- |8 |Айтурган Ысакова | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"| Кусанжан Жаров |style="background:honeydew"|Машыктыруучу |- |9 |Равшанбек Асанов |rowspan=15|[[File:Judo pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Дзюдо]] |60 кг |- |10 |Кубанычбек Айбек уулу |66 кг |- |11 |Чынгызхан Сагыналиев |73 кг |- |12 |Асад Масабиров |81 кг |- |13 |Эрлан Шеров |90 кг |- |14 |Алманбет Мамазаиров | +100 кг |- |15 |Жанар Жолдошева | 52 кг |- |16 |Адина Кочкомбаева |57 кг |- |17 |Ажар Исаева |63 кг |- |18 |Шахида Нармухамедова | 78 кг |- |19 |Динара Халмурзаева | +78 кг |- |20 |Зирегүл Кадырова | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Савуржан Аматов |style="background:honeydew"| улук машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Абдужалил Юнусов |style="background:honeydew"|башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ислам Баялинов |style="background:honeydew"|улук машыктыруучу |- |rowspan=2|21 |rowspan=2|[[Нурсултан Кеңешбеков]] |rowspan=15|[[Файл:Athletics pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Жеңил атлетика]] |5000 м |- |10000 м |- |rowspan=2|22 |rowspan=2|Мусулман Жоламанов |800 м |- |1500 м |- |23 |Гүлшаной Сатарова |Марафон<br>Жарым марафон |- |24 |[[Мария Коробицкая]] |Марафон<br>Жарым марафон |- |25 |Илья Тяпкин |Марафон<br>Жарым марафон |- |26 |Шахзод Садыржан уулу |400 м |- |rowspan=2|27 |rowspan=2|Самат Казакбаев |800 м |- |1500 м |- |28 |Тимур Исаков |Узундукка секирүү |- |rowspan=2|29 |rowspan=2|Айнуска Калил кызы |800 м |- |1500 М |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Сатыбек Чокаев |style="background:honeydew"|Башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ажар Өмүрова |style="background:honeydew"| Улук машыктыруучу |- |30 |Айтурган Маматкулова |rowspan=7|[[Файл:Archery pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Жаа атуу]] | |- |31 |Улукбек Курсаналиев | |- |32 |Диана Канатбек кызы | |- |33 |Жибек Канатбек кызы | |- |34 |Кулчоро Нурманбетов | |- |35 |Чыңгыз Мамакеев | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Заир Бердибаев |style="background:honeydew"| башкы машыктыруучу |- |36 |[[Алмаз Сманбеков]] |rowspan=13|[[Файл:Wrestling pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Күрөш]] <br>(Эркин күрөш) |57 кг |- |37 |Бекболот Мырзаназар уулу | 61 кг |- |38 |Икромжон Хаджимурадов | 65 кг |- |39 |[[Эрназар Акматалиев]] | 70 кг |- | 40 |[[Алилет Жапаркулов]] |74 кг |- |41 |Арслан Будожапов |79 кг |- |42 |[[Нуртилек Карыпбаев]] |86 кг |- |43 |Мирлан Чыныбеков | 92 кг |- |44 |[[Байсал Кубатов]] |97 кг |- |45 |[[Арслан Турдубеков]] |125 кг |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Русланбек Мажинов |style="background:honeydew"| башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Сүймөнкул Таабалды уулу |style="background:honeydew"| улук машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ислам Тазабеков |style="background:honeydew"| машыктыруучу |- |} ==Медалдар == ===Медалчылар=== {| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="font-size: 95%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#BCD2EE" ! '''№''' ! Медаль ! Спортчулар ! Спорттун түрү ! Спорттун багыты ! Датасы |- bgcolor=gold |colspan=7 align=center|'''Алтын''' |- |1 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эрназар Акматалиев]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 70 кг) |align="center"|[[11-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Айсулуу Тыныбекова]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 62 кг) |align="center"|[[11-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Айпери Медет кызы]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 76 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Жоламан Шаршенбеков]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (грек-рим күрөшү, 60 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Мээрим Жуманазарова]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 68 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Акжол Махмудов]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (грек-рим күрөшү, 77 кг) |align="center"|[[13-август]] |- bgcolor=silver |colspan=7 align=center|'''Күмүш''' |- |1 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Алмаз Сманбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (эркин күрөш , 57 кг) |align="center"|[[10-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Тынар Шаршенбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 63 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Калидин Асикеев]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 82 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Үзүр Жузупбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 97 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Амантур Исмаилов]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 67 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Күмүш медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- bgcolor=#CC9966 |colspan=7 align=center|'''Коло''' |- |1 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Нуртилек Карыпбаев]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (эркин күрөш, 86 кг) |align="center"|[[10-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Дилназ Сазанова]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (эркин күрөш, 65 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Атабек Азисбеков]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (грек-рим күрөш, 87 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Денис Петрашов]] |[[Сууда сүзүү]] |{{Коло медаль}} 50 м брасс |align="center"|[[13-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- |7 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Денис Петрашов]] |[[Сууда сүзүү]] |{{Коло медаль}} 100 м брасс |align="center"|[[14-август]] |- |8 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |9 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |10 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |11 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Бекдөөлөт Расулбеков]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 102 кг |align="center"|[[15-август]] |- |12 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Бекдөөлөт Расулбеков]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 102 кг |align="center"|[[15-август]] |} ===Спорттун түрү боюнча медалдар=== {| class="wikitable" align=left style="font-size: 120%" |- style="background:#efefef;" !colspan=7|'''Спорт боюнча медалдар''' |- style="text-align:center; background:#efefef;" | |[[Файл:Olympic Rings.svg|70px]] | bgcolor="gold" |'''Алтын&nbsp;''' | bgcolor="silver" |'''Күмүш&nbsp;''' | bgcolor="CC9966" |'''Коло&nbsp;''' | '''Баардыгы''' |- style="text-align:center;" |[[Күрөш]] | style="background:#F7F6A8;" |6 | style="background:#DCE5E5;" |5 | style="background:#FFDAB9;" |3 |'''14''' |- style="text-align:center;" |[[Сууда сүзүү]] | style="background:#F7F6A8;" |0 | style="background:#DCE5E5;" |0 | style="background:#FFDAB9;" |2 |'''2''' |- style="text-align:center;" |[[Оор атлетика]] | style="background:#F7F6A8;"|0 | style="background:#DCE5E5;" |1 | style="background:#FFDAB9;" |7 |'''8''' |- style="text-align:center;" |[[Дзюдо]] | style="background:#F7F6A8;" |0 | style="background:#DCE5E5;" |0 | style="background:#FFDAB9;" |0 |'''0''' |} <br> ==[[Файл:3x3 basketball pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Баскетбол 3х3== Эркектер ; "D тайпасы" {{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name= |source= |name_TKM= {{Өлкө желеги|Түркмөнстан}} |name_KGZ = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}} |name_SRI = {{Өлкө желеги|Суринам}} |name_SDN = {{Өлкө желеги|Судан}} <!--UPDATE standings below (including date)--> |update=14-август, 2022 |win_TKM= |draw_TKM=0 |loss_TKM= |gf_TKM= |ga_TKM= |status_TKM= |win_KGZ=0 |draw_KGZ= |loss_KGZ=1 |gf_KGZ=19 |ga_KGZ= 20|status_KGZ= |win_SRI=1 |draw_SRI= |loss_SRI=0 |gf_SRI=20 |ga_SRI= 19|status_SRI= |win_SDN=0 |draw_SDN= |loss_SDN= |gf_SDN= |ga_SDN= |status_SDN= <!--UPDATE positions below (check tiebreakers)--> |team1=TKM |team2=KGZ |team3=SRI |team4=SDN |class_rules= |res_col_header=Q |result1=KO |result2=KO |result3=3rd |col_KO=green1 |text_KO=Advance to knockout stage |col_3rd=blue1 |text_3rd=Possible knockout stage }}<noinclude> </noinclude> ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=14-август, 2022 |time= |team1=[[Кыргызстан]] {{желек|Кыргызстан}} |score=19:20 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Суринам}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- Аялдар; "C тайпасы" {{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name= |source=[http://www.konya2021.com/Sports.aspx?id=1 Konya 2021] |name_AZE= {{Өлкө желеги|Азербайжан}} |name_TUR = {{Өлкө желеги|Түркия}} |name_KGZ = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}} <!--UPDATE standings below (including date)--> |update=13-август, 2022 |win_AZE=2|draw_AZE=0|loss_AZE=0|gf_AZE=35|ga_AZE=16|status_AZE= |win_TUR=1|draw_TUR=0|loss_TUR=1|gf_TUR=33|ga_TUR=17|status_TUR= |win_KGZ=0|draw_KGZ=0|loss_KGZ=2|gf_KGZ=7|ga_KGZ=42|status_KGZ= <!--UPDATE positions below (check tiebreakers)--> |team1=AZE |team2=TUR|team3=KGZ |class_rules= |res_col_header=Q |result1=QF|result2=QF|result3=9P |col_QF=green1 |text_QF=Quarterfinals |col_3rd=blue1 |text_9P=9–12th place semifinals }}<noinclude> </noinclude> ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=13-август, 2022 |time=14:00 |team1=[[Кыргызстан]] {{желек|Кыргызстан}} |score=4:21 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Азербайжан}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=13-август, 2022 |time=21:00 |team1=[[Түркия]] {{желек|Түркия}} |score=21:3 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Кыргызстан}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- ==[[Файл:Judo pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Дзюдо== {{Негизги макала|Дзюдо 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2 width=200|Спортчу !rowspan=2 width=200|Категориясы !1/32 финал !1/16 финал !1/8 финал !Чейрек финал !Жарымфинал !Финал !rowspan=2|Оруну |- !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- | [[Равшанбек Асанов]] | — 60 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Кубанычбек Айбек уулу]] | — 66 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Чыңгызхан Сагыналиев]] | — 73 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Асад Масабиров]] | — 81 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Эрлан Шеров]] | — 90 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Алманбет Мамазаиров]] | +100 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Жанар Жолдошева]] | — 52 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Адина Кочкомбаева]] | — 57 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Ажар Исаева]] | — 63 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Шахида Нармухамедова]] | — 78 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Динара Халмурзаева]] | +78 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Зирегүл Кадырова]] |? | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |} == [[Файл:Wrestling pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Күрөш == {{Негизги макала|Күрөш 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} '''Эркектер''' ;;Эркин күрөш Күрөш боюнча мелдештер 10-августта башталган. Мелдешке эң алгачкылардан болуп, эркин күрөш боюнча 57 килограмм салмакта Алмаз Сманбеков чыккан<ref>{{cite web |url= https://www.super.kg/mobile/kabar/news/415421/|title=Конья-2021: "Бекболоттун реваншын алды". Алмаз Сманбеков Дүйнө чемпионун жеңди| work=Super.kg| accessdate=10.08.2022}}</ref>. {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Категориясы ! 1/8 финал ! Чейрек финал ! Жарым финал ! Жубатуучу раунд ! Финал !rowspan="2"|Оруну |- !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- |[[Алмаз Сманбеков]] |57 кг |{{СпортчуИО туусу|Алиаббас Рзазаде|AZE|2021}}<br> {{W}} 13—4 |{{СпортчуИО туусу|Омар Файе|SEN|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Хикматулло Вохидов|TJK|2021}}<br> {{W}} 13—2 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Гуломжон Абдуллаев|UZB|2021}}<br> {{L}} 0—10 |{{Күмүш медаль}} |- |[[Улан Муратбек уулу]] |61 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Мажид Дастан|IRI|2021}}<br> {{L}} 4—9 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |9 |- |[[Икромжон Хаджимурадов]] |65 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Умиджан Жалалов|UZB|2021}}<br> {{L}} 1—5 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |8 |- |[[Эрназар Акматалиев]] |70 кг |{{СпортчуИО туусу|Эркан Орехов|TKM|2021}}<br> {{W}} 12—2 |{{СпортчуИО туусу|Жамшед Шарифов|TJK|2021}}<br> {{W}} 11—0 |{{СпортчуИО туусу|Асгар Маммадалиев|AZE|2021}}<br> {{W}} 12—1 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Хусейн Абозари|IRI|2021}}<br> {{W}} 6—0 |{{Алтын медаль}} |- |[[Адилет Жапаркулов]] |74 кг |{{СпортчуИО туусу|Нуркожа Кайпанов|KAZ|2021}}<br> {{L}} 0—5 |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |10 |- |[[Арслан Будожапов]] |79 кг |{{СпортчуИО туусу|Сомонжон Икрамов|TJK|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Гаджимурад Омаров|AZE|2021}}<br> {{L}} 4—4 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |7 |- |[[Нуртилек Карыпбаев]] |86 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|[[Алиреза Карими]]|IRI|2021}}<br> {{L}} 10—0 |colspan=1 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |{{СпортчуИО туусу|Фатех Бенферджаллах|ALG|2021}}<br>{{W}} 3—3 |{{n/a}} |{{Коло медаль}} |- |[[Мирлан Чыныбеков]] |92 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Хайдер Али Бутт|PAK|2021}}<br> {{W}} 4—0 |{{СпортчуИО туусу|Эрхан Яйлажи|TUR|2021}}<br>{{L}} 0—6 |{{СпортчуИО туусу|Бабур Исламов|UZB|2021}}<br>{{L}} 5—4 |{{n/a}} |5 |- |[[Байсал Кубатов]] |97 кг |{{СпортчуИО туусу|Можтаба Голейж|IRI|2021}}<br> {{L}} 0—10 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |{{СпортчуИО туусу|Рахмонжон Махмадбеков|TJK|2021}}<br>{{W}} 3—3 |{{СпортчуИО туусу|Мамед Ибрагимов|KAZ|2021}}<br>{{L}} 0—11 |5 |} {|class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center !rowspan=2|Спортчу !rowspan=2|Категориясы !colspan=4|Тайпалык баскыч !Жарым финал !colspan=2|Финал |-style=font-size:95% !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Оруну !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Оруну |- |[[Арслан Турдубеков]] | 125 кг |{{СпортчуИО туусу|Мехди Хашеми|IRI|2021}}<br> {{L}} 0—10 |{{СпортчуИО туусу|Хасанбай Рахимов|UZB|2021}}<br> {{L}} 1—1 |{{СпортчуИО туусу|Рахид Хамидил|AZE|2021}}<br> {{L}} 1—3 |3 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |6 |} '''Аялдар''' ;;Эркин күрөш {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Категориясы ! 1/8 финал ! Чейрек финал ! Жарым финал ! Жубатуучу раунд ! Финал !rowspan="2"|Оруну |- !Адаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- |[[Айсулуу Тыныбекова]] |62 кг | {{n/a|катышкан эмес}} |{{СпортчуИО туусу|[[Ирина Кузнецова]]|KAZ|2021}}<br> {{W}} 12—2 |{{СпортчуИО туусу|Сафиетоу|SEN|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|[[Фатумата Камара]]|GUI|2021}}<br> {{W}} 11—0 |{{Алтын медаль}} |- |rowspan=2|[[Дилназ Сазанова]] |rowspan=2|65 кг |1-тур {{СпортчуИО туусу|Этане Эмилиенне|CMR|2021}}<br>{{w}} 6—5 |rowspan=2|{{СпортчуИО туусу|[[Елена Шалыгина]]|KAZ|2021}}<br> {{L}} |rowspan=2| - |rowspan=2|{{СпортчуИО туусу|Этане Эмилиенне|CMR|2021}}<br>{{w}} 8—2 |rowspan=2| - |rowspan=2|{{коло медаль}} |- |2-тур {{СпортчуИО туусу|Ягмур Чакмак|TUR|2021}}<br> {{W}} |} == [[Файл:Athletics pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Жеңил атлетика == {{Негизги макала|Жеңил атлетика 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Аралыгы !colspan="3"|Биринчи раунд !colspan="2"|Финал |- !Чуркоо !Убактысы !Оруну !Убактысы !Оруну |- |Шахзодбек Садыржан уулу | 400 м |1 |49.12 |15 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Мусулман Жоломанов]] |800 м |1 |01:52.67 |12 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |1500 м |1 |4:09.48 |20 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Самат Казакбаев]] |800 м |1 |01:56.52 |14 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |1500 м |1 |4:02.66 |15 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Айнуска Калил кызы]] |800 м |colspan=3 {{n/a}} |2:13.92 |7 |- |1500 м |colspan=3 {{n/a}} |4:32.52 |9 |- |rowspan=2|[[Нурсултан Кеңешбеков]] |5000 м |colspan=3 {{n/a}} |14:50.10 |10 |- |1000 м |colspan=3 {{n/a}} |31:22.06 |10 |- |align="center"|[[Илья Тяпкин]] |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |31:49.83 |12 |- |rowspan=2|[[Гүлшаной Сатарова]] |5000 м |colspan=3 {{n/a}} |17:01.4 |5 |- |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |36:12.22 |8 |- |[[Мария Коробицкая]] |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |DNF |DNF |- |align="center"|[[Тимур Исаков]] |узундука секирүү |colspan=3 {{n/a}} |6.71 м |13 |} ==[[Файл:Weightlifting pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Оор атлетика== {{Негизги макала|Оор атлетика 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan="2" width=200|Спортчу !rowspan="2" width=200|Категориясы ! colspan=2|Жулкуп ! colspan=2|Түртүп ! rowspan=2|Баардыгы ! rowspan=2|Оруну |- ! width=25|Жыйынтыгы ! width=25|Оруну ! width=25|Жыйынтыгы ! width=25|Оруну |- |Ишимбек Муратбек уулу | — 61 кг || 148 || 5 || 110 || 8 || 257 || 8<ref>{{cite web |url=http://sport.akipress.org/news:1798442/?from=sport&place=main-feed|title=Исламские игры: Муратбек уулу занял 8 место. Фото| work=SPORT AKИpress|accessdate=12.08.2022}}</ref> |- |[[Эмил Молдодосов]] | — 89 кг || 161 ||{{коло медаль}}|| 193 || {{Коло медаль}} || 354 || {{Күмүш медаль}} <ref>{{cite web |url=http://sport.akipress.org/news:1798599/?from=sport&place=main-feed|title=Тяжелоатлет Эмиль Молдодосов завоевал серебро Исламских игр| work=SPORT AKИpress|accessdate=14.08.2022}}</ref> |- |Бекдөөлөт Расулбеков | — 102 кг || 169 || 4|| 216||{{коло медаль}}||385 ||{{коло медаль}} |- |Канымжан Алмазбек кызы | — 87 кг || || {{коло медаль}} || 76||{{коло медаль}} ||171 ||{{коло медаль}} |} ==Улуттук курамдын формасы == Кыргызcтандын курама командасынын Ислам шериктештиги оюнундарына кие турган параддык жана спорттук экипировкасы 2022-жылдын 5-августтунда көрсөтүлгөн. Параддык форманы курама команда 9-август күнү Ислам шериктештиги оюндарынын ачылыш аземинде кийип чыгат. Форманы Ата Мекендик “BAIRA” мода үйү даярдаган. Ал эми спорттук экипировка “JOMA” компаниясына таандык. 2022-жылдын март айында Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлигине караштуу Дене тарбия жана спорт департаменти, Улуттук Олимпиада комитети менен биргеликте “Кыргызстан курама командасынын спорттук экипировкасын танда” аттуу сынак жарыялаган. Анда дизайнерлердин эмгектери кабыл алынып, сынактын 2-турунда коомчулуктун тандоосуна коюлган. Жыйынтыгында параддык жана спорттук экипировка тандалып алынган. ==Эскермелер == {{Эскертмелер}} c7dpfpfuw4qciny0cann53p5f2bvzw6 425162 425160 2022-08-21T10:19:22Z Абдырашит Сатылганов 8269 /* 30px|alt=|link= Күрөш */ wikitext text/x-wiki {{Кыргызстан Ислам шериктештиги оюндарында |Оюн = 2021 |Chef De Mission = |Спортчу = 112 |Спорт түрү = 16 |Ачылышындагы туучулар = [[Атабек Азисбеков]] |Жаблышындагы туучу = |Алтын = 7<ref>Роман Петров Фехтовальщик утту</ref> |Күмүш = 6 |Коло = 12 |Баардыгы = 25 |Орун = 9 }} [[Кыргызстан]] [[2021 Ислам шериктештиги оюндарында|2021 Ислам шериктештиги оюндарына]] спорттун 16 түрү боюнча 113 спортчусу менен катышат<ref>{{cite web |url=https://sputnik.kg/20220804/islam-sherikteshtigi-oyundary-kyrgyzstan-katyshat-1066540552.html|title=Түркияда өтчү Ислам шериктештиги оюндарына Кыргызстандан 113 спортчу барат| work=Sputnik.kg|accessdate=04.08.2022}}</ref>. [[Кыргызстан]] бул мелдешке 5-жолу катышуусу. Ислам шериктештиги оюндары 2021-жылы 10-сентябрдан 19-сентябрга чейин [[Түркия|Түркиянын]] [[Конья]] шаарында өтүшү керек эле, бирок [[COVID-19 пандемиясы|COVID-19 пандемиясынан]] улам 2022-жылга жылдырган<ref>{{Cite web|date=14 July 2020|title=New dates for Islamic Solidarity Games announced|url=https://nation.com.pk/15-Jul-2020/new-dates-for-islamic-solidarity-games-announced|access-date=28 July 2020|website=The Nation|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Cakmak|first=Fatih|title=5th Islamic Solidarity Games in Turkey rescheduled|url=https://www.aa.com.tr/en/turkey/5th-islamic-solidarity-games-in-turkey-rescheduled/1875553|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200728175508/https://www.aa.com.tr/en/turkey/5th-islamic-solidarity-games-in-turkey-rescheduled/1875553|archive-date=28 July 2020|access-date=13 August 2020|date=13 June 2020|website=}}</ref><ref>{{Cite web|title=Pakistan Olympic Association|url=https://www.nocpakistan.org/news_detailsnew.php?sptid=0&newsid=1344|access-date=2020-07-28|website=www.nocpakistan.org}}</ref>. 2022-жылы 23-июлдан 8-августка чейин Конья шаарында өтөт. ==Катышуучу курамдар== {| class="wikitable collapsible collapsed" style="width:70%;" |- ! colspan="6" style="background:#e8122e"|<span style="color:#FFD700;">Кыргызстандын катышуучу курамдары</span> |-align=left |style="font-size:60%"| |- !style="background:#CCCCCC"| N !style="background:#CCCCCC"| Спортчулар !style="background:#CCCCCC"| Спорттун түрү !style="background:#CCCCCC"| Спорттун багыты |- !style="background:honeydew"| N !style="background:honeydew"| Машыктыруучулар !style="background:honeydew"| Спорттун түрү !style="background:honeydew"| Кызматы |- |1 |Жантай Бейшеев |rowspan=9|[[Файл:3x3 basketball pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Баскетбол 3х3 | |- |2 |Нуртай Субанбеков | |- |3 |Нурбек Айданбек уулу | |- |4 |Жаныш Адиев | |- |5 |Феруза Кочкарова | |- |6 |Екатерина Дьякова | |- |7 |Ангелина Миндалина | |- |8 |Айтурган Ысакова | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"| Кусанжан Жаров |style="background:honeydew"|Машыктыруучу |- |9 |Равшанбек Асанов |rowspan=15|[[File:Judo pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Дзюдо]] |60 кг |- |10 |Кубанычбек Айбек уулу |66 кг |- |11 |Чынгызхан Сагыналиев |73 кг |- |12 |Асад Масабиров |81 кг |- |13 |Эрлан Шеров |90 кг |- |14 |Алманбет Мамазаиров | +100 кг |- |15 |Жанар Жолдошева | 52 кг |- |16 |Адина Кочкомбаева |57 кг |- |17 |Ажар Исаева |63 кг |- |18 |Шахида Нармухамедова | 78 кг |- |19 |Динара Халмурзаева | +78 кг |- |20 |Зирегүл Кадырова | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Савуржан Аматов |style="background:honeydew"| улук машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Абдужалил Юнусов |style="background:honeydew"|башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ислам Баялинов |style="background:honeydew"|улук машыктыруучу |- |rowspan=2|21 |rowspan=2|[[Нурсултан Кеңешбеков]] |rowspan=15|[[Файл:Athletics pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Жеңил атлетика]] |5000 м |- |10000 м |- |rowspan=2|22 |rowspan=2|Мусулман Жоламанов |800 м |- |1500 м |- |23 |Гүлшаной Сатарова |Марафон<br>Жарым марафон |- |24 |[[Мария Коробицкая]] |Марафон<br>Жарым марафон |- |25 |Илья Тяпкин |Марафон<br>Жарым марафон |- |26 |Шахзод Садыржан уулу |400 м |- |rowspan=2|27 |rowspan=2|Самат Казакбаев |800 м |- |1500 м |- |28 |Тимур Исаков |Узундукка секирүү |- |rowspan=2|29 |rowspan=2|Айнуска Калил кызы |800 м |- |1500 М |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Сатыбек Чокаев |style="background:honeydew"|Башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ажар Өмүрова |style="background:honeydew"| Улук машыктыруучу |- |30 |Айтурган Маматкулова |rowspan=7|[[Файл:Archery pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Жаа атуу]] | |- |31 |Улукбек Курсаналиев | |- |32 |Диана Канатбек кызы | |- |33 |Жибек Канатбек кызы | |- |34 |Кулчоро Нурманбетов | |- |35 |Чыңгыз Мамакеев | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Заир Бердибаев |style="background:honeydew"| башкы машыктыруучу |- |36 |[[Алмаз Сманбеков]] |rowspan=13|[[Файл:Wrestling pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Күрөш]] <br>(Эркин күрөш) |57 кг |- |37 |Бекболот Мырзаназар уулу | 61 кг |- |38 |Икромжон Хаджимурадов | 65 кг |- |39 |[[Эрназар Акматалиев]] | 70 кг |- | 40 |[[Алилет Жапаркулов]] |74 кг |- |41 |Арслан Будожапов |79 кг |- |42 |[[Нуртилек Карыпбаев]] |86 кг |- |43 |Мирлан Чыныбеков | 92 кг |- |44 |[[Байсал Кубатов]] |97 кг |- |45 |[[Арслан Турдубеков]] |125 кг |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Русланбек Мажинов |style="background:honeydew"| башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Сүймөнкул Таабалды уулу |style="background:honeydew"| улук машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ислам Тазабеков |style="background:honeydew"| машыктыруучу |- |} ==Медалдар == ===Медалчылар=== {| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="font-size: 95%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#BCD2EE" ! '''№''' ! Медаль ! Спортчулар ! Спорттун түрү ! Спорттун багыты ! Датасы |- bgcolor=gold |colspan=7 align=center|'''Алтын''' |- |1 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эрназар Акматалиев]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 70 кг) |align="center"|[[11-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Айсулуу Тыныбекова]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 62 кг) |align="center"|[[11-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Айпери Медет кызы]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 76 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Жоламан Шаршенбеков]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (грек-рим күрөшү, 60 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Мээрим Жуманазарова]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 68 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Акжол Махмудов]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (грек-рим күрөшү, 77 кг) |align="center"|[[13-август]] |- bgcolor=silver |colspan=7 align=center|'''Күмүш''' |- |1 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Алмаз Сманбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (эркин күрөш , 57 кг) |align="center"|[[10-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Тынар Шаршенбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 63 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Калидин Асикеев]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 82 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Үзүр Жузупбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 97 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Амантур Исмаилов]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 67 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Күмүш медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- bgcolor=#CC9966 |colspan=7 align=center|'''Коло''' |- |1 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Нуртилек Карыпбаев]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (эркин күрөш, 86 кг) |align="center"|[[10-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Дилназ Сазанова]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (эркин күрөш, 65 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Атабек Азисбеков]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (грек-рим күрөш, 87 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Денис Петрашов]] |[[Сууда сүзүү]] |{{Коло медаль}} 50 м брасс |align="center"|[[13-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- |7 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Денис Петрашов]] |[[Сууда сүзүү]] |{{Коло медаль}} 100 м брасс |align="center"|[[14-август]] |- |8 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |9 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |10 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |11 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Бекдөөлөт Расулбеков]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 102 кг |align="center"|[[15-август]] |- |12 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Бекдөөлөт Расулбеков]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 102 кг |align="center"|[[15-август]] |} ===Спорттун түрү боюнча медалдар=== {| class="wikitable" align=left style="font-size: 120%" |- style="background:#efefef;" !colspan=7|'''Спорт боюнча медалдар''' |- style="text-align:center; background:#efefef;" | |[[Файл:Olympic Rings.svg|70px]] | bgcolor="gold" |'''Алтын&nbsp;''' | bgcolor="silver" |'''Күмүш&nbsp;''' | bgcolor="CC9966" |'''Коло&nbsp;''' | '''Баардыгы''' |- style="text-align:center;" |[[Күрөш]] | style="background:#F7F6A8;" |6 | style="background:#DCE5E5;" |5 | style="background:#FFDAB9;" |3 |'''14''' |- style="text-align:center;" |[[Сууда сүзүү]] | style="background:#F7F6A8;" |0 | style="background:#DCE5E5;" |0 | style="background:#FFDAB9;" |2 |'''2''' |- style="text-align:center;" |[[Оор атлетика]] | style="background:#F7F6A8;"|0 | style="background:#DCE5E5;" |1 | style="background:#FFDAB9;" |7 |'''8''' |- style="text-align:center;" |[[Дзюдо]] | style="background:#F7F6A8;" |0 | style="background:#DCE5E5;" |0 | style="background:#FFDAB9;" |0 |'''0''' |} <br> ==[[Файл:3x3 basketball pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Баскетбол 3х3== Эркектер ; "D тайпасы" {{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name= |source= |name_TKM= {{Өлкө желеги|Түркмөнстан}} |name_KGZ = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}} |name_SRI = {{Өлкө желеги|Суринам}} |name_SDN = {{Өлкө желеги|Судан}} <!--UPDATE standings below (including date)--> |update=14-август, 2022 |win_TKM= |draw_TKM=0 |loss_TKM= |gf_TKM= |ga_TKM= |status_TKM= |win_KGZ=0 |draw_KGZ= |loss_KGZ=1 |gf_KGZ=19 |ga_KGZ= 20|status_KGZ= |win_SRI=1 |draw_SRI= |loss_SRI=0 |gf_SRI=20 |ga_SRI= 19|status_SRI= |win_SDN=0 |draw_SDN= |loss_SDN= |gf_SDN= |ga_SDN= |status_SDN= <!--UPDATE positions below (check tiebreakers)--> |team1=TKM |team2=KGZ |team3=SRI |team4=SDN |class_rules= |res_col_header=Q |result1=KO |result2=KO |result3=3rd |col_KO=green1 |text_KO=Advance to knockout stage |col_3rd=blue1 |text_3rd=Possible knockout stage }}<noinclude> </noinclude> ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=14-август, 2022 |time= |team1=[[Кыргызстан]] {{желек|Кыргызстан}} |score=19:20 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Суринам}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- Аялдар; "C тайпасы" {{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name= |source=[http://www.konya2021.com/Sports.aspx?id=1 Konya 2021] |name_AZE= {{Өлкө желеги|Азербайжан}} |name_TUR = {{Өлкө желеги|Түркия}} |name_KGZ = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}} <!--UPDATE standings below (including date)--> |update=13-август, 2022 |win_AZE=2|draw_AZE=0|loss_AZE=0|gf_AZE=35|ga_AZE=16|status_AZE= |win_TUR=1|draw_TUR=0|loss_TUR=1|gf_TUR=33|ga_TUR=17|status_TUR= |win_KGZ=0|draw_KGZ=0|loss_KGZ=2|gf_KGZ=7|ga_KGZ=42|status_KGZ= <!--UPDATE positions below (check tiebreakers)--> |team1=AZE |team2=TUR|team3=KGZ |class_rules= |res_col_header=Q |result1=QF|result2=QF|result3=9P |col_QF=green1 |text_QF=Quarterfinals |col_3rd=blue1 |text_9P=9–12th place semifinals }}<noinclude> </noinclude> ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=13-август, 2022 |time=14:00 |team1=[[Кыргызстан]] {{желек|Кыргызстан}} |score=4:21 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Азербайжан}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=13-август, 2022 |time=21:00 |team1=[[Түркия]] {{желек|Түркия}} |score=21:3 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Кыргызстан}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- ==[[Файл:Judo pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Дзюдо== {{Негизги макала|Дзюдо 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2 width=200|Спортчу !rowspan=2 width=200|Категориясы !1/32 финал !1/16 финал !1/8 финал !Чейрек финал !Жарымфинал !Финал !rowspan=2|Оруну |- !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- | [[Равшанбек Асанов]] | — 60 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Кубанычбек Айбек уулу]] | — 66 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Чыңгызхан Сагыналиев]] | — 73 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Асад Масабиров]] | — 81 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Эрлан Шеров]] | — 90 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Алманбет Мамазаиров]] | +100 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Жанар Жолдошева]] | — 52 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Адина Кочкомбаева]] | — 57 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Ажар Исаева]] | — 63 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Шахида Нармухамедова]] | — 78 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Динара Халмурзаева]] | +78 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Зирегүл Кадырова]] |? | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |} == [[Файл:Wrestling pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Күрөш == {{Негизги макала|Күрөш 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} '''Эркектер''' ;;Эркин күрөш Күрөш боюнча мелдештер 10-августта башталган. Мелдешке эң алгачкылардан болуп, эркин күрөш боюнча 57 килограмм салмакта Алмаз Сманбеков чыккан<ref>{{cite web |url= https://www.super.kg/mobile/kabar/news/415421/|title=Конья-2021: "Бекболоттун реваншын алды". Алмаз Сманбеков Дүйнө чемпионун жеңди| work=Super.kg| accessdate=10.08.2022}}</ref>. {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Категориясы ! 1/8 финал ! Чейрек финал ! Жарым финал ! Жубатуучу раунд ! Финал !rowspan="2"|Оруну |- !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- |[[Алмаз Сманбеков]] |57 кг |{{СпортчуИО туусу|Алиаббас Рзазаде|AZE|2021}}<br> {{W}} 13—4 |{{СпортчуИО туусу|Омар Файе|SEN|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Хикматулло Вохидов|TJK|2021}}<br> {{W}} 13—2 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Гуломжон Абдуллаев|UZB|2021}}<br> {{L}} 0—10 |{{Күмүш медаль}} |- |[[Улан Муратбек уулу]] |61 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Мажид Дастан|IRI|2021}}<br> {{L}} 4—9 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |9 |- |[[Икромжон Хаджимурадов]] |65 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Умиджан Жалалов|UZB|2021}}<br> {{L}} 1—5 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |8 |- |[[Эрназар Акматалиев]] |70 кг |{{СпортчуИО туусу|Эркан Орехов|TKM|2021}}<br> {{W}} 12—2 |{{СпортчуИО туусу|Жамшед Шарифов|TJK|2021}}<br> {{W}} 11—0 |{{СпортчуИО туусу|Асгар Маммадалиев|AZE|2021}}<br> {{W}} 12—1 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Хусейн Абозари|IRI|2021}}<br> {{W}} 6—0 |{{Алтын медаль}} |- |[[Адилет Жапаркулов]] |74 кг |{{СпортчуИО туусу|Нуркожа Кайпанов|KAZ|2021}}<br> {{L}} 0—5 |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |10 |- |[[Арслан Будожапов]] |79 кг |{{СпортчуИО туусу|Сомонжон Икрамов|TJK|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Гаджимурад Омаров|AZE|2021}}<br> {{L}} 4—4 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |7 |- |[[Нуртилек Карыпбаев]] |86 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|[[Алиреза Карими]]|IRI|2021}}<br> {{L}} 10—0 |colspan=1 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |{{СпортчуИО туусу|Фатех Бенферджаллах|ALG|2021}}<br>{{W}} 3—3 |{{n/a}} |{{Коло медаль}} |- |[[Мирлан Чыныбеков]] |92 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Хайдер Али Бутт|PAK|2021}}<br> {{W}} 4—0 |{{СпортчуИО туусу|Эрхан Яйлажи|TUR|2021}}<br>{{L}} 0—6 |{{СпортчуИО туусу|Бабур Исламов|UZB|2021}}<br>{{L}} 5—4 |{{n/a}} |5 |- |[[Байсал Кубатов]] |97 кг |{{СпортчуИО туусу|Можтаба Голейж|IRI|2021}}<br> {{L}} 0—10 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |{{СпортчуИО туусу|Рахмонжон Махмадбеков|TJK|2021}}<br>{{W}} 3—3 |{{СпортчуИО туусу|Мамед Ибрагимов|KAZ|2021}}<br>{{L}} 0—11 |5 |} {|class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center !rowspan=2|Спортчу !rowspan=2|Категориясы !colspan=4|Тайпалык баскыч !Жарым финал !colspan=2|Финал |-style=font-size:95% !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Оруну !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Оруну |- |[[Арслан Турдубеков]] | 125 кг |{{СпортчуИО туусу|Мехди Хашеми|IRI|2021}}<br> {{L}} 0—10 |{{СпортчуИО туусу|Хасанбай Рахимов|UZB|2021}}<br> {{L}} 1—1 |{{СпортчуИО туусу|Рахид Хамидил|AZE|2021}}<br> {{L}} 1—3 |3 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |6 |} '''Аялдар''' ;;Эркин күрөш {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Категориясы ! 1/8 финал ! Чейрек финал ! Жарым финал ! Жубатуучу раунд ! Финал !rowspan="2"|Оруну |- !Адаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- |[[Айсулуу Тыныбекова]] |62 кг | {{n/a|катышкан эмес}} |{{СпортчуИО туусу|[[Ирина Кузнецова]]|KAZ|2021}}<br> {{W}} 12—2 |{{СпортчуИО туусу|Сафиетоу|SEN|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|[[Фатумата Камара]]|GUI|2021}}<br> {{W}} 11—0 |{{Алтын медаль}} |- |[[Нурзат Нуртаева]] |72 кг |{{n/a|катышкан эмес}} |{{СпортчуИО туусу|Анта Самбоу|SEN|20201}} {{L}} 6—7 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |7 |} {|class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center !rowspan=2|Спортчу !rowspan=2|Категориясы !colspan=4|Тайпалык баскыч !Жарым финал !colspan=2|Финал / КБ |-style=font-size:95% !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Оруну !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Оруну |- |[[Дилназ Сазанова]] | 65 кг |{{n/a|—}} |{{СпортчуИО туусу|Ягмур Чакмак|TUR|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Этане Нголле|CMR|2021}} <br> {{L}} 6—5 | 1 К |{{СпортчуИО туусу|[[Елена Шалыгина]]|KAZ|2021}}<br> {{L}} 1—12 |{{СпортчуИО туусу|Этане Нголле|CMR|2021}}<br>{{W}} 8—2 |{{коло медаль}} |- |[[Мээрим Жуманазарова]] |68 кг |{{СпортчуИО туусу|Эсбергенова|UZB|2021}}<br>{{W}} 8—4 |{{СпортчуИО туусу|Демир |TUR|2021}} <br>{{W}} 10—0 | |1 к | | |{{алтын медаль}} |} == [[Файл:Athletics pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Жеңил атлетика == {{Негизги макала|Жеңил атлетика 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Аралыгы !colspan="3"|Биринчи раунд !colspan="2"|Финал |- !Чуркоо !Убактысы !Оруну !Убактысы !Оруну |- |Шахзодбек Садыржан уулу | 400 м |1 |49.12 |15 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Мусулман Жоломанов]] |800 м |1 |01:52.67 |12 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |1500 м |1 |4:09.48 |20 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Самат Казакбаев]] |800 м |1 |01:56.52 |14 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |1500 м |1 |4:02.66 |15 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Айнуска Калил кызы]] |800 м |colspan=3 {{n/a}} |2:13.92 |7 |- |1500 м |colspan=3 {{n/a}} |4:32.52 |9 |- |rowspan=2|[[Нурсултан Кеңешбеков]] |5000 м |colspan=3 {{n/a}} |14:50.10 |10 |- |1000 м |colspan=3 {{n/a}} |31:22.06 |10 |- |align="center"|[[Илья Тяпкин]] |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |31:49.83 |12 |- |rowspan=2|[[Гүлшаной Сатарова]] |5000 м |colspan=3 {{n/a}} |17:01.4 |5 |- |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |36:12.22 |8 |- |[[Мария Коробицкая]] |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |DNF |DNF |- |align="center"|[[Тимур Исаков]] |узундука секирүү |colspan=3 {{n/a}} |6.71 м |13 |} ==[[Файл:Weightlifting pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Оор атлетика== {{Негизги макала|Оор атлетика 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan="2" width=200|Спортчу !rowspan="2" width=200|Категориясы ! colspan=2|Жулкуп ! colspan=2|Түртүп ! rowspan=2|Баардыгы ! rowspan=2|Оруну |- ! width=25|Жыйынтыгы ! width=25|Оруну ! width=25|Жыйынтыгы ! width=25|Оруну |- |Ишимбек Муратбек уулу | — 61 кг || 148 || 5 || 110 || 8 || 257 || 8<ref>{{cite web |url=http://sport.akipress.org/news:1798442/?from=sport&place=main-feed|title=Исламские игры: Муратбек уулу занял 8 место. Фото| work=SPORT AKИpress|accessdate=12.08.2022}}</ref> |- |[[Эмил Молдодосов]] | — 89 кг || 161 ||{{коло медаль}}|| 193 || {{Коло медаль}} || 354 || {{Күмүш медаль}} <ref>{{cite web |url=http://sport.akipress.org/news:1798599/?from=sport&place=main-feed|title=Тяжелоатлет Эмиль Молдодосов завоевал серебро Исламских игр| work=SPORT AKИpress|accessdate=14.08.2022}}</ref> |- |Бекдөөлөт Расулбеков | — 102 кг || 169 || 4|| 216||{{коло медаль}}||385 ||{{коло медаль}} |- |Канымжан Алмазбек кызы | — 87 кг || || {{коло медаль}} || 76||{{коло медаль}} ||171 ||{{коло медаль}} |} ==Улуттук курамдын формасы == Кыргызcтандын курама командасынын Ислам шериктештиги оюнундарына кие турган параддык жана спорттук экипировкасы 2022-жылдын 5-августтунда көрсөтүлгөн. Параддык форманы курама команда 9-август күнү Ислам шериктештиги оюндарынын ачылыш аземинде кийип чыгат. Форманы Ата Мекендик “BAIRA” мода үйү даярдаган. Ал эми спорттук экипировка “JOMA” компаниясына таандык. 2022-жылдын март айында Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлигине караштуу Дене тарбия жана спорт департаменти, Улуттук Олимпиада комитети менен биргеликте “Кыргызстан курама командасынын спорттук экипировкасын танда” аттуу сынак жарыялаган. Анда дизайнерлердин эмгектери кабыл алынып, сынактын 2-турунда коомчулуктун тандоосуна коюлган. Жыйынтыгында параддык жана спорттук экипировка тандалып алынган. ==Эскермелер == {{Эскертмелер}} kbo6xifbg24hkj1yaxdhllih4li1fqa 425168 425162 2022-08-21T11:37:46Z Абдырашит Сатылганов 8269 /* 30px|alt=|link= Күрөш */ wikitext text/x-wiki {{Кыргызстан Ислам шериктештиги оюндарында |Оюн = 2021 |Chef De Mission = |Спортчу = 112 |Спорт түрү = 16 |Ачылышындагы туучулар = [[Атабек Азисбеков]] |Жаблышындагы туучу = |Алтын = 7<ref>Роман Петров Фехтовальщик утту</ref> |Күмүш = 6 |Коло = 12 |Баардыгы = 25 |Орун = 9 }} [[Кыргызстан]] [[2021 Ислам шериктештиги оюндарында|2021 Ислам шериктештиги оюндарына]] спорттун 16 түрү боюнча 113 спортчусу менен катышат<ref>{{cite web |url=https://sputnik.kg/20220804/islam-sherikteshtigi-oyundary-kyrgyzstan-katyshat-1066540552.html|title=Түркияда өтчү Ислам шериктештиги оюндарына Кыргызстандан 113 спортчу барат| work=Sputnik.kg|accessdate=04.08.2022}}</ref>. [[Кыргызстан]] бул мелдешке 5-жолу катышуусу. Ислам шериктештиги оюндары 2021-жылы 10-сентябрдан 19-сентябрга чейин [[Түркия|Түркиянын]] [[Конья]] шаарында өтүшү керек эле, бирок [[COVID-19 пандемиясы|COVID-19 пандемиясынан]] улам 2022-жылга жылдырган<ref>{{Cite web|date=14 July 2020|title=New dates for Islamic Solidarity Games announced|url=https://nation.com.pk/15-Jul-2020/new-dates-for-islamic-solidarity-games-announced|access-date=28 July 2020|website=The Nation|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Cakmak|first=Fatih|title=5th Islamic Solidarity Games in Turkey rescheduled|url=https://www.aa.com.tr/en/turkey/5th-islamic-solidarity-games-in-turkey-rescheduled/1875553|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200728175508/https://www.aa.com.tr/en/turkey/5th-islamic-solidarity-games-in-turkey-rescheduled/1875553|archive-date=28 July 2020|access-date=13 August 2020|date=13 June 2020|website=}}</ref><ref>{{Cite web|title=Pakistan Olympic Association|url=https://www.nocpakistan.org/news_detailsnew.php?sptid=0&newsid=1344|access-date=2020-07-28|website=www.nocpakistan.org}}</ref>. 2022-жылы 23-июлдан 8-августка чейин Конья шаарында өтөт. ==Катышуучу курамдар== {| class="wikitable collapsible collapsed" style="width:70%;" |- ! colspan="6" style="background:#e8122e"|<span style="color:#FFD700;">Кыргызстандын катышуучу курамдары</span> |-align=left |style="font-size:60%"| |- !style="background:#CCCCCC"| N !style="background:#CCCCCC"| Спортчулар !style="background:#CCCCCC"| Спорттун түрү !style="background:#CCCCCC"| Спорттун багыты |- !style="background:honeydew"| N !style="background:honeydew"| Машыктыруучулар !style="background:honeydew"| Спорттун түрү !style="background:honeydew"| Кызматы |- |1 |Жантай Бейшеев |rowspan=9|[[Файл:3x3 basketball pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Баскетбол 3х3 | |- |2 |Нуртай Субанбеков | |- |3 |Нурбек Айданбек уулу | |- |4 |Жаныш Адиев | |- |5 |Феруза Кочкарова | |- |6 |Екатерина Дьякова | |- |7 |Ангелина Миндалина | |- |8 |Айтурган Ысакова | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"| Кусанжан Жаров |style="background:honeydew"|Машыктыруучу |- |9 |Равшанбек Асанов |rowspan=15|[[File:Judo pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Дзюдо]] |60 кг |- |10 |Кубанычбек Айбек уулу |66 кг |- |11 |Чынгызхан Сагыналиев |73 кг |- |12 |Асад Масабиров |81 кг |- |13 |Эрлан Шеров |90 кг |- |14 |Алманбет Мамазаиров | +100 кг |- |15 |Жанар Жолдошева | 52 кг |- |16 |Адина Кочкомбаева |57 кг |- |17 |Ажар Исаева |63 кг |- |18 |Шахида Нармухамедова | 78 кг |- |19 |Динара Халмурзаева | +78 кг |- |20 |Зирегүл Кадырова | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Савуржан Аматов |style="background:honeydew"| улук машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Абдужалил Юнусов |style="background:honeydew"|башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ислам Баялинов |style="background:honeydew"|улук машыктыруучу |- |rowspan=2|21 |rowspan=2|[[Нурсултан Кеңешбеков]] |rowspan=15|[[Файл:Athletics pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Жеңил атлетика]] |5000 м |- |10000 м |- |rowspan=2|22 |rowspan=2|Мусулман Жоламанов |800 м |- |1500 м |- |23 |Гүлшаной Сатарова |Марафон<br>Жарым марафон |- |24 |[[Мария Коробицкая]] |Марафон<br>Жарым марафон |- |25 |Илья Тяпкин |Марафон<br>Жарым марафон |- |26 |Шахзод Садыржан уулу |400 м |- |rowspan=2|27 |rowspan=2|Самат Казакбаев |800 м |- |1500 м |- |28 |Тимур Исаков |Узундукка секирүү |- |rowspan=2|29 |rowspan=2|Айнуска Калил кызы |800 м |- |1500 М |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Сатыбек Чокаев |style="background:honeydew"|Башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ажар Өмүрова |style="background:honeydew"| Улук машыктыруучу |- |30 |Айтурган Маматкулова |rowspan=7|[[Файл:Archery pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Жаа атуу]] | |- |31 |Улукбек Курсаналиев | |- |32 |Диана Канатбек кызы | |- |33 |Жибек Канатбек кызы | |- |34 |Кулчоро Нурманбетов | |- |35 |Чыңгыз Мамакеев | |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Заир Бердибаев |style="background:honeydew"| башкы машыктыруучу |- |36 |[[Алмаз Сманбеков]] |rowspan=13|[[Файл:Wrestling pictogram.svg|30px|alt=|link=]] [[Күрөш]] <br>(Эркин күрөш) |57 кг |- |37 |Бекболот Мырзаназар уулу | 61 кг |- |38 |Икромжон Хаджимурадов | 65 кг |- |39 |[[Эрназар Акматалиев]] | 70 кг |- | 40 |[[Алилет Жапаркулов]] |74 кг |- |41 |Арслан Будожапов |79 кг |- |42 |[[Нуртилек Карыпбаев]] |86 кг |- |43 |Мирлан Чыныбеков | 92 кг |- |44 |[[Байсал Кубатов]] |97 кг |- |45 |[[Арслан Турдубеков]] |125 кг |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Русланбек Мажинов |style="background:honeydew"| башкы машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Сүймөнкул Таабалды уулу |style="background:honeydew"| улук машыктыруучу |- |style="background:honeydew"| - |style="background:honeydew"|Ислам Тазабеков |style="background:honeydew"| машыктыруучу |- |} ==Медалдар == ===Медалчылар=== {| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="3" cellspacing="0" border="1" style="font-size: 95%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#BCD2EE" ! '''№''' ! Медаль ! Спортчулар ! Спорттун түрү ! Спорттун багыты ! Датасы |- bgcolor=gold |colspan=7 align=center|'''Алтын''' |- |1 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эрназар Акматалиев]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 70 кг) |align="center"|[[11-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Айсулуу Тыныбекова]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 62 кг) |align="center"|[[11-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Айпери Медет кызы]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 76 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Жоламан Шаршенбеков]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (грек-рим күрөшү, 60 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Мээрим Жуманазарова]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (эркин күрөш, 68 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Gold medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Акжол Махмудов]] |Күрөш |{{Алтын медаль}} (грек-рим күрөшү, 77 кг) |align="center"|[[13-август]] |- bgcolor=silver |colspan=7 align=center|'''Күмүш''' |- |1 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Алмаз Сманбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (эркин күрөш , 57 кг) |align="center"|[[10-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Тынар Шаршенбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 63 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Калидин Асикеев]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 82 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Үзүр Жузупбеков]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 97 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Амантур Исмаилов]] |Күрөш |{{Күмүш медаль}} (грек-рим күрөшү, 67 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Silver medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Күмүш медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- bgcolor=#CC9966 |colspan=7 align=center|'''Коло''' |- |1 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Нуртилек Карыпбаев]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (эркин күрөш, 86 кг) |align="center"|[[10-август]] |- |2 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Дилназ Сазанова]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (эркин күрөш, 65 кг) |align="center"|[[12-август]] |- |3 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Атабек Азисбеков]] |[[Күрөш]] |{{Коло медаль}} (грек-рим күрөш, 87 кг) |align="center"|[[13-август]] |- |4 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Денис Петрашов]] |[[Сууда сүзүү]] |{{Коло медаль}} 50 м брасс |align="center"|[[13-август]] |- |5 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- |6 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Эмил Молдодосов]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 89 кг |align="center"|[[14-август]] |- |7 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Денис Петрашов]] |[[Сууда сүзүү]] |{{Коло медаль}} 100 м брасс |align="center"|[[14-август]] |- |8 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |9 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |10 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Канымжан Алмазбек кызы]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 87 кг |align="center"|[[15-август]] |- |11 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Бекдөөлөт Расулбеков]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 102 кг |align="center"|[[15-август]] |- |12 |align=center|[[Файл:Bronze medal.svg|30px|alt=|link=]] |[[Бекдөөлөт Расулбеков]] |[[Оор атлетика]] |{{Коло медаль}} 102 кг |align="center"|[[15-август]] |} ===Спорттун түрү боюнча медалдар=== {| class="wikitable" align=left style="font-size: 120%" |- style="background:#efefef;" !colspan=7|'''Спорт боюнча медалдар''' |- style="text-align:center; background:#efefef;" | |[[Файл:Olympic Rings.svg|70px]] | bgcolor="gold" |'''Алтын&nbsp;''' | bgcolor="silver" |'''Күмүш&nbsp;''' | bgcolor="CC9966" |'''Коло&nbsp;''' | '''Баардыгы''' |- style="text-align:center;" |[[Күрөш]] | style="background:#F7F6A8;" |6 | style="background:#DCE5E5;" |5 | style="background:#FFDAB9;" |3 |'''14''' |- style="text-align:center;" |[[Сууда сүзүү]] | style="background:#F7F6A8;" |0 | style="background:#DCE5E5;" |0 | style="background:#FFDAB9;" |2 |'''2''' |- style="text-align:center;" |[[Оор атлетика]] | style="background:#F7F6A8;"|0 | style="background:#DCE5E5;" |1 | style="background:#FFDAB9;" |7 |'''8''' |- style="text-align:center;" |[[Дзюдо]] | style="background:#F7F6A8;" |0 | style="background:#DCE5E5;" |0 | style="background:#FFDAB9;" |0 |'''0''' |} <br> ==[[Файл:3x3 basketball pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Баскетбол 3х3== Эркектер ; "D тайпасы" {{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name= |source= |name_TKM= {{Өлкө желеги|Түркмөнстан}} |name_KGZ = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}} |name_SRI = {{Өлкө желеги|Суринам}} |name_SDN = {{Өлкө желеги|Судан}} <!--UPDATE standings below (including date)--> |update=14-август, 2022 |win_TKM= |draw_TKM=0 |loss_TKM= |gf_TKM= |ga_TKM= |status_TKM= |win_KGZ=0 |draw_KGZ= |loss_KGZ=1 |gf_KGZ=19 |ga_KGZ= 20|status_KGZ= |win_SRI=1 |draw_SRI= |loss_SRI=0 |gf_SRI=20 |ga_SRI= 19|status_SRI= |win_SDN=0 |draw_SDN= |loss_SDN= |gf_SDN= |ga_SDN= |status_SDN= <!--UPDATE positions below (check tiebreakers)--> |team1=TKM |team2=KGZ |team3=SRI |team4=SDN |class_rules= |res_col_header=Q |result1=KO |result2=KO |result3=3rd |col_KO=green1 |text_KO=Advance to knockout stage |col_3rd=blue1 |text_3rd=Possible knockout stage }}<noinclude> </noinclude> ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=14-август, 2022 |time= |team1=[[Кыргызстан]] {{желек|Кыргызстан}} |score=19:20 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Суринам}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- Аялдар; "C тайпасы" {{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name= |source=[http://www.konya2021.com/Sports.aspx?id=1 Konya 2021] |name_AZE= {{Өлкө желеги|Азербайжан}} |name_TUR = {{Өлкө желеги|Түркия}} |name_KGZ = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}} <!--UPDATE standings below (including date)--> |update=13-август, 2022 |win_AZE=2|draw_AZE=0|loss_AZE=0|gf_AZE=35|ga_AZE=16|status_AZE= |win_TUR=1|draw_TUR=0|loss_TUR=1|gf_TUR=33|ga_TUR=17|status_TUR= |win_KGZ=0|draw_KGZ=0|loss_KGZ=2|gf_KGZ=7|ga_KGZ=42|status_KGZ= <!--UPDATE positions below (check tiebreakers)--> |team1=AZE |team2=TUR|team3=KGZ |class_rules= |res_col_header=Q |result1=QF|result2=QF|result3=9P |col_QF=green1 |text_QF=Quarterfinals |col_3rd=blue1 |text_9P=9–12th place semifinals }}<noinclude> </noinclude> ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=13-август, 2022 |time=14:00 |team1=[[Кыргызстан]] {{желек|Кыргызстан}} |score=4:21 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Азербайжан}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- {{basketballbox |bg = #eeffff |date=13-август, 2022 |time=21:00 |team1=[[Түркия]] {{желек|Түркия}} |score=21:3 |report=[https://konya2021.com/EtkinlikSonuc.aspx Report] |team2={{Өлкө желеги|Кыргызстан}} |stadium=Конья шаары |attendance= |referee= }} ---- ==[[Файл:Judo pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Дзюдо== {{Негизги макала|Дзюдо 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan=2 width=200|Спортчу !rowspan=2 width=200|Категориясы !1/32 финал !1/16 финал !1/8 финал !Чейрек финал !Жарымфинал !Финал !rowspan=2|Оруну |- !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- | [[Равшанбек Асанов]] | — 60 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Кубанычбек Айбек уулу]] | — 66 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Чыңгызхан Сагыналиев]] | — 73 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Асад Масабиров]] | — 81 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Эрлан Шеров]] | — 90 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Алманбет Мамазаиров]] | +100 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Жанар Жолдошева]] | — 52 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Адина Кочкомбаева]] | — 57 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Ажар Исаева]] | — 63 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Шахида Нармухамедова]] | — 78 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Динара Халмурзаева]] | +78 кг | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |- | [[Зирегүл Кадырова]] |? | {{n/a|катышкан эмес}} | |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| | |} == [[Файл:Wrestling pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Күрөш == {{Негизги макала|Күрөш 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} '''Эркектер''' ;;Эркин күрөш Күрөш боюнча мелдештер 10-августта башталган. Мелдешке эң алгачкылардан болуп, эркин күрөш боюнча 57 килограмм салмакта Алмаз Сманбеков чыккан<ref>{{cite web |url= https://www.super.kg/mobile/kabar/news/415421/|title=Конья-2021: "Бекболоттун реваншын алды". Алмаз Сманбеков Дүйнө чемпионун жеңди| work=Super.kg| accessdate=10.08.2022}}</ref>. {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Категориясы ! 1/8 финал ! Чейрек финал ! Жарым финал ! Жубатуучу раунд ! Финал !rowspan="2"|Оруну |- !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- |[[Алмаз Сманбеков]] |57 кг |{{СпортчуИО туусу|Алиаббас Рзазаде|AZE|2021}}<br> {{W}} 13—4 |{{СпортчуИО туусу|Омар Файе|SEN|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Хикматулло Вохидов|TJK|2021}}<br> {{W}} 13—2 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Гуломжон Абдуллаев|UZB|2021}}<br> {{L}} 0—10 |{{Күмүш медаль}} |- |[[Улан Муратбек уулу]] |61 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Мажид Дастан|IRI|2021}}<br> {{L}} 4—9 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |'''9''' |- |[[Икромжон Хаджимурадов]] |65 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Умиджан Жалалов|UZB|2021}}<br> {{L}} 1—5 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |'''8''' |- |[[Эрназар Акматалиев]] |70 кг |{{СпортчуИО туусу|Эркан Орехов|TKM|2021}}<br> {{W}} 12—2 |{{СпортчуИО туусу|Жамшед Шарифов|TJK|2021}}<br> {{W}} 11—0 |{{СпортчуИО туусу|Асгар Маммадалиев|AZE|2021}}<br> {{W}} 12—1 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Хусейн Абозари|IRI|2021}}<br> {{W}} 6—0 |{{Алтын медаль}} |- |[[Адилет Жапаркулов]] |74 кг |{{СпортчуИО туусу|Нуркожа Кайпанов|KAZ|2021}}<br> {{L}} 0—5 |colspan=4 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |'''10''' |- |[[Арслан Будожапов]] |79 кг |{{СпортчуИО туусу|Сомонжон Икрамов|TJK|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Гаджимурад Омаров|AZE|2021}}<br> {{L}} 4—4 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |'''7''' |- |[[Нуртилек Карыпбаев]] |86 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|[[Алиреза Карими]]|IRI|2021}}<br> {{L}} 10—0 |colspan=1 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |{{СпортчуИО туусу|Фатех Бенферджаллах|ALG|2021}}<br>{{W}} 3—3 |{{n/a}} |{{Коло медаль}} |- |[[Мирлан Чыныбеков]] |92 кг |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|Хайдер Али Бутт|PAK|2021}}<br> {{W}} 4—0 |{{СпортчуИО туусу|Эрхан Яйлажи|TUR|2021}}<br>{{L}} 0—6 |{{СпортчуИО туусу|Бабур Исламов|UZB|2021}}<br>{{L}} 5—4 |{{n/a}} |'''5''' |- |[[Байсал Кубатов]] |97 кг |{{СпортчуИО туусу|Можтаба Голейж|IRI|2021}}<br> {{L}} 0—10 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |{{СпортчуИО туусу|Рахмонжон Махмадбеков|TJK|2021}}<br>{{W}} 3—3 |{{СпортчуИО туусу|Мамед Ибрагимов|KAZ|2021}}<br>{{L}} 0—11 |'''5''' |} {|class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center !rowspan=2|Спортчу !rowspan=2|Категориясы !colspan=4|Тайпалык баскыч !Жарым финал !colspan=2|Финал |-style=font-size:95% !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Оруну !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Оруну |- |[[Арслан Турдубеков]] | 125 кг |{{СпортчуИО туусу|Мехди Хашеми|IRI|2021}}<br> {{L}} 0—10 |{{СпортчуИО туусу|Хасанбай Рахимов|UZB|2021}}<br> {{L}} 1—1 |{{СпортчуИО туусу|Рахид Хамидил|AZE|2021}}<br> {{L}} 1—3 |'''3 К''' |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |'''6''' |} '''Аялдар''' ;;Эркин күрөш {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Категориясы ! 1/8 финал ! Чейрек финал ! Жарым финал ! Жубатуучу раунд ! Финал !rowspan="2"|Оруну |- !Адаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы |- |[[Айсулуу Тыныбекова]] |62 кг | {{n/a|катышкан эмес}} |{{СпортчуИО туусу|[[Ирина Кузнецова]]|KAZ|2021}}<br> {{W}} 12—2 |{{СпортчуИО туусу|Сафиетоу|SEN|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{n/a}} |{{СпортчуИО туусу|[[Фатумата Камара]]|GUI|2021}}<br> {{W}} 11—0 |{{Алтын медаль}} |- |[[Нурзат Нуртаева]] |72 кг |{{n/a|катышкан эмес}} |{{СпортчуИО туусу|Анта Самбоу|SEN|20201}} {{L}} 6—7 |colspan=3 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |'''7''' |} {|class=wikitable style=font-size:90%;text-align:center !rowspan=2|Спортчу !rowspan=2|Категориясы !colspan=4|Тайпалык баскыч !Жарым финал !colspan=2|Финал / КБ |-style=font-size:95% !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Оруну !Атаандашы<br />Жыйынтыгы !Атаандашы <br />Жыйынтыгы !Оруну |- |[[Дилназ Сазанова]] | 65 кг |{{n/a|—}} |{{СпортчуИО туусу|Ягмур Чакмак|TUR|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Этане Нголле|CMR|2021}} <br> {{W}} 6—5 | '''1 К''' |{{СпортчуИО туусу|[[Елена Шалыгина]]|KAZ|2021}}<br> {{L}} 1—12 |{{СпортчуИО туусу|Этане Нголле|CMR|2021}}<br>{{W}} 8—2 |{{коло медаль}} |- |[[Мээрим Жуманазарова]] |68 кг |{{СпортчуИО туусу|Азода Эсбергенова|UZB|2021}}<br>{{W}} 8—4 |{{СпортчуИО туусу|Асли Демир |TUR|2021}} <br>{{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Халима Актер|BAN|2021}} <br>{{W}} 10—0 |'''1 к''' |{{СпортчуИО туусу|Огулжан Эгембердиева|TKM|2021}} <br>{{W}} 11—0 |{{СпортчуИО туусу|[[Мадина Бакбергенова]]|BAN|2021}} <br>{{W}} 11—0 |{{алтын медаль}} |- |[[Айпери Медет кызы]] | 76 кг |{{n/a|—}} |{{СпортчуИО туусу|Эммю Юоуин|CIV|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Варадиса Хидаят|INA|2021}} <br> {{W}} 10—0 | '''1 К''' |{{СпортчуИО туусу|Мехтап Гүлтекин|TUR|2021}}<br> {{W}} 10—0 |{{СпортчуИО туусу|Эммю Юоуин|CIV|2021}}<br>{{W}} 10—0 |{{алтын медаль}} |} == [[Файл:Athletics pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Жеңил атлетика == {{Негизги макала|Жеңил атлетика 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {|class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- ! rowspan=2 width=200|Спортчулар ! rowspan=2 width=200|Аралыгы !colspan="3"|Биринчи раунд !colspan="2"|Финал |- !Чуркоо !Убактысы !Оруну !Убактысы !Оруну |- |Шахзодбек Садыржан уулу | 400 м |1 |49.12 |15 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Мусулман Жоломанов]] |800 м |1 |01:52.67 |12 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |1500 м |1 |4:09.48 |20 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Самат Казакбаев]] |800 м |1 |01:56.52 |14 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |1500 м |1 |4:02.66 |15 |colspan=2 align=center bgcolor="honeydew"| Алдыга жылган эмес |- |rowspan=2|[[Айнуска Калил кызы]] |800 м |colspan=3 {{n/a}} |2:13.92 |7 |- |1500 м |colspan=3 {{n/a}} |4:32.52 |9 |- |rowspan=2|[[Нурсултан Кеңешбеков]] |5000 м |colspan=3 {{n/a}} |14:50.10 |10 |- |1000 м |colspan=3 {{n/a}} |31:22.06 |10 |- |align="center"|[[Илья Тяпкин]] |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |31:49.83 |12 |- |rowspan=2|[[Гүлшаной Сатарова]] |5000 м |colspan=3 {{n/a}} |17:01.4 |5 |- |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |36:12.22 |8 |- |[[Мария Коробицкая]] |10000 м |colspan=3 {{n/a}} |DNF |DNF |- |align="center"|[[Тимур Исаков]] |узундука секирүү |colspan=3 {{n/a}} |6.71 м |13 |} ==[[Файл:Weightlifting pictogram.svg|30px|alt=|link=]] Оор атлетика== {{Негизги макала|Оор атлетика 2021 Ислам шериктештиги оюндарында}} {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align:center" |- !rowspan="2" width=200|Спортчу !rowspan="2" width=200|Категориясы ! colspan=2|Жулкуп ! colspan=2|Түртүп ! rowspan=2|Баардыгы ! rowspan=2|Оруну |- ! width=25|Жыйынтыгы ! width=25|Оруну ! width=25|Жыйынтыгы ! width=25|Оруну |- |Ишимбек Муратбек уулу | — 61 кг || 148 || 5 || 110 || 8 || 257 || 8<ref>{{cite web |url=http://sport.akipress.org/news:1798442/?from=sport&place=main-feed|title=Исламские игры: Муратбек уулу занял 8 место. Фото| work=SPORT AKИpress|accessdate=12.08.2022}}</ref> |- |[[Эмил Молдодосов]] | — 89 кг || 161 ||{{коло медаль}}|| 193 || {{Коло медаль}} || 354 || {{Күмүш медаль}} <ref>{{cite web |url=http://sport.akipress.org/news:1798599/?from=sport&place=main-feed|title=Тяжелоатлет Эмиль Молдодосов завоевал серебро Исламских игр| work=SPORT AKИpress|accessdate=14.08.2022}}</ref> |- |Бекдөөлөт Расулбеков | — 102 кг || 169 || 4|| 216||{{коло медаль}}||385 ||{{коло медаль}} |- |Канымжан Алмазбек кызы | — 87 кг || || {{коло медаль}} || 76||{{коло медаль}} ||171 ||{{коло медаль}} |} ==Улуттук курамдын формасы == Кыргызcтандын курама командасынын Ислам шериктештиги оюнундарына кие турган параддык жана спорттук экипировкасы 2022-жылдын 5-августтунда көрсөтүлгөн. Параддык форманы курама команда 9-август күнү Ислам шериктештиги оюндарынын ачылыш аземинде кийип чыгат. Форманы Ата Мекендик “BAIRA” мода үйү даярдаган. Ал эми спорттук экипировка “JOMA” компаниясына таандык. 2022-жылдын март айында Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлигине караштуу Дене тарбия жана спорт департаменти, Улуттук Олимпиада комитети менен биргеликте “Кыргызстан курама командасынын спорттук экипировкасын танда” аттуу сынак жарыялаган. Анда дизайнерлердин эмгектери кабыл алынып, сынактын 2-турунда коомчулуктун тандоосуна коюлган. Жыйынтыгында параддык жана спорттук экипировка тандалып алынган. ==Эскермелер == {{Эскертмелер}} 88dl58s1wb7gppliroome2szfby6igk 0 128867 425158 425041 2022-08-21T08:53:22Z Абдырашит Сатылганов 8269 wikitext text/x-wiki {{Жеңил атлетчи |ысымы = Сардана Трофимова |сүрөт = Sardana Trofimova.jpg |сүрөт баяндамасы = |толук ысымы = Сардана Александровна Трофимова |туулган датасы = 28.3.1988 |туулган жери =[[Якутск]], Якут АССРи, [[СССР]] |өлгөн датасы = |өлгөн жери = |жарандыгы = {{Өлкө желеги|Орусия}}<br>{{Өлкө желеги|Кыргызстан}} |клубу = |карьерасындагы жылдар= |машыктыруучулары = |бою = 164 |салмагы = 50 |1800м = |1500м = 4:46.65 (2010) |3000м = 10:16.5 (2010) |5000м = 17:17.28 (2012) |10000м = | жарым марафон = 1:17:46 (2013) | марафон = 2:24:38 (2014) |медалдар = |сыйлыктары = |жаңылануу = }} '''Сардана Трофимова''' (төр. [[28-март]], [[1988]]; Якутск, Якут АССРи, [[СССР]]) — [[Орусия|Орусиялык]] жана [[Кыргызстан|Кыргызстандык]] спортчу, эл аралык класстагы спорт чебери ([[жеңил атлетика]]), марафон боюнча Орусиянын беш жолку чемпиону, марафон боюнча Орусиянын курама командасынын мүчөсү. == Өмүр баяны == Кыргызстанда машыгууларды өткөрөт . Машыктыруучусу - Татьяна Жиркова . Катарда 2019-жылы сентябрда Олимпиадага чейинки дүйнөлүк чемпионатта өтө оор шарттарда Сардана марафондо жыйырма экинчи орунду ээлеген. Ал 2:52:46 убакытты белгилеп, жеңүүчү кениялык жөө күлүк Рут Чепгетичтен 20 мүнөт 3 секунд артта калган == Жетишкендиктери == * Орусиянын марафон чемпиону ( 2015, 2018, 2019, 2020, 2021) * Марафон боюнча Россия Кубогунун жеңүүчүсү (2016 <ref>в рамках марафона «Европа-Азия»</ref> <ref>{{Cite news|title=Олимпийские чемпионы пробежали марафон "Европа-Азия"|url=https://rg.ru/2016/08/07/reg-urfo/olimpijskie-chempiony-probezhali-marafon-evropa-aziia-v-ekaterinburge.html|publisher=Российская газета|date=2016-08-07|accessdate=2019-10-16|archivedate=2019-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191016133640/https://rg.ru/2016/08/07/reg-urfo/olimpijskie-chempiony-probezhali-marafon-evropa-aziia-v-ekaterinburge.html}}</ref>, 2018 <ref>в рамках Московского марафона</ref> <ref>{{Cite news|url=http://rusathletics.info/98430|title=Кубок России по марафону: результаты|publisher=ВФЛА|date=2018-09-23|accessdate=2019-10-16|archivedate=2019-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191016133707/http://rusathletics.info/98430}}</ref> ) * Москва марафонунун жеңүүчүсү (2017, 2018, 2020) == Эскертмелер == {{Reflist}} [[Категория:Арип боюнча инсандар]] [[Категория:Кыргызстандык спортчулар]] [[Категория:Орусиялык спортчулар]] e6epvdl57umvs089xgwlkifs07lfq6q 425159 425158 2022-08-21T09:07:51Z Абдырашит Сатылганов 8269 wikitext text/x-wiki {{Жеңил атлетчи |ысымы = Сардана Трофимова |сүрөт = Sardana Trofimova.jpg |сүрөт баяндамасы = |толук ысымы = Сардана Александровна Трофимова |туулган датасы = 28.3.1988 |туулган жери =[[Якутск]], Якут АССРи, [[СССР]] |өлгөн датасы = |өлгөн жери = |жарандыгы = {{Өлкө желеги|Орусия}}<br>{{Өлкө желеги|Кыргызстан}}<ref>{{Cite news|title=«Кыргызстан стал мне второй Родиной». Бегунья Сардана Трофимова о втором гражданстве|url=https://sport.akipress.org/news:1799662/?from=sport&place=main-feed|publisher=SPORT AKИpress|date=18.08.2022|accessdate=18.08.2022}} </ref> |клубу = |карьерасындагы жылдар= |машыктыруучулары = |бою = 164 |салмагы = 50 |1800м = |1500м = 4:46.65 (2010) |3000м = 10:16.5 (2010) |5000м = 17:17.28 (2012) |10000м = | жарым марафон = 1:17:46 (2013) | марафон = 2:24:38 (2014) |медалдар = |сыйлыктары = |жаңылануу = }} '''Сардана Трофимова''' (төр. [[28-март]], [[1988]]; Якутск, Якут АССРи, [[СССР]]) — [[Орусия|Орусиялык]] жана [[Кыргызстан|Кыргызстандык]] спортчу, эл аралык класстагы спорт чебери ([[жеңил атлетика]]), марафон боюнча Орусиянын беш жолку чемпиону, марафон боюнча Орусиянын курама командасынын мүчөсү. == Өмүр баяны == Кыргызстанда машыгууларды өткөрөт . Машыктыруучусу - Татьяна Жиркова . Катарда 2019-жылы сентябрда Олимпиадага чейинки дүйнөлүк чемпионатта өтө оор шарттарда Сардана марафондо жыйырма экинчи орунду ээлеген. Ал 2:52:46 убакытты белгилеп, жеңүүчү кениялык жөө күлүк Рут Чепгетичтен 20 мүнөт 3 секунд артта калган == Жетишкендиктери == * Орусиянын марафон чемпиону ( 2015, 2018, 2019, 2020, 2021) * Марафон боюнча Россия Кубогунун жеңүүчүсү (2016 <ref>в рамках марафона «Европа-Азия»</ref> <ref>{{Cite news|title=Олимпийские чемпионы пробежали марафон "Европа-Азия"|url=https://rg.ru/2016/08/07/reg-urfo/olimpijskie-chempiony-probezhali-marafon-evropa-aziia-v-ekaterinburge.html|publisher=Российская газета|date=2016-08-07|accessdate=2019-10-16|archivedate=2019-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191016133640/https://rg.ru/2016/08/07/reg-urfo/olimpijskie-chempiony-probezhali-marafon-evropa-aziia-v-ekaterinburge.html}}</ref>, 2018 <ref>в рамках Московского марафона</ref> <ref>{{Cite news|url=http://rusathletics.info/98430|title=Кубок России по марафону: результаты|publisher=ВФЛА|date=2018-09-23|accessdate=2019-10-16|archivedate=2019-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191016133707/http://rusathletics.info/98430}}</ref> ) * Москва марафонунун жеңүүчүсү (2017, 2018, 2020) == Эскертмелер == {{Reflist}} [[Категория:Арип боюнча инсандар]] [[Категория:Кыргызстандык спортчулар]] [[Категория:Орусиялык спортчулар]] aq64myh0es7vs058rxpcirjpzkpdrmr 0 128873 425125 2022-08-20T19:07:22Z Чагылган 28330 Created page with "Бура (кводжеффа, хуве, хувийа; өз аты — bura «адамдар») — эл. Нигериянын түндүк-чыгышында (Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында) жана Камерундун түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт. Жалпы саны 308 миң адам (2005)." wikitext text/x-wiki Бура (кводжеффа, хуве, хувийа; өз аты — bura «адамдар») — эл. Нигериянын түндүк-чыгышында (Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында) жана Камерундун түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт. Жалпы саны 308 миң адам (2005). etzlkr12bfjuiis8uykve07j4cxuf95 425126 425125 2022-08-20T19:08:52Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында) жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт. Жалпы саны 308 миң адам (2005). kkvg1lefo6e8dmkvg7r8p6jt55khefw 425127 425126 2022-08-20T19:09:52Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). 8jftkpz4wk7r7cls6iq9qlmxv5wawz3 425128 425127 2022-08-20T19:12:12Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. 3454vgabgx4mjuyjblqp8dfpq8k5viz 425129 425128 2022-08-20T19:13:29Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр[]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. 3vlie8xhvkptxztp450znkc7nbulsrr 425130 425129 2022-08-20T19:14:39Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). hz2a97wfsi7v0uit933dr7bjumndlkn 425131 425130 2022-08-20T19:15:36Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. cn1csd5kzkz9rabi9ltrqd4njyp8ikx 425132 425131 2022-08-20T19:16:27Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. jiufbmrkww1gt50wp188nwf9th36eya 425133 425132 2022-08-20T19:18:31Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. ew2q84aidn8hfo9cazopen7rtr13fx2 425134 425133 2022-08-20T19:19:31Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хауса|хаусалар]] кийимдери да кеңири таралган. fjqftbxnhr6yf7vc047upo6ops4wyai 425135 425134 2022-08-20T19:20:43Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган 81jnxkatrknck4rypr20hhqsgrt3ofg 425136 425135 2022-08-20T19:21:53Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. Маданият Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. o5jv04ju42yh9hfkcw3x15tbpr1kp5p 425137 425136 2022-08-20T19:23:16Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери да кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. '''Маданият''' Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. '''Тарых''' Колонияга чейинки мезгилде бура эли алгачкы саясий түзүлүштү — Биу эмиратын түзүшкөн. 6z6tzk6ibg5jkr4gksr109e41pwj6lz 425138 425137 2022-08-20T19:23:56Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. '''Маданият''' Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. '''Тарых''' Колонияга чейинки мезгилде бура эли алгачкы саясий түзүлүштү — Биу эмиратын түзүшкөн. == Шилтемелер == by0dk6at58f8rj6jw9nezypm77l150r 425139 425138 2022-08-20T19:25:04Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. '''Маданият''' Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. '''Тарых''' Колонияга чейинки мезгилде бура эли алгачкы саясий түзүлүштү — Биу эмиратын түзүшкөн. == Шилтемелер == *http://www.knowledge.su/b/bura-narod *https://www.joshuaproject.net/people_groups/11022/NI ogy1uzgsf2tv3sbklpew4dn66r97287 425140 425139 2022-08-20T19:28:14Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. '''Маданият''' Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. '''Тарых''' Колонияга чейинки мезгилде бура эли алгачкы саясий түзүлүштү — Биу эмиратын түзүшкөн. == Шилтемелер == *http://www.knowledge.su/b/bura-narod *https://www.joshuaproject.net/people_groups/11022/NI *https://www.booksite.ru/fulltext/1/001/008/002/008.htm 1xhq5xc08n5m9jrv7exhbrfh28tm5d5 425141 425140 2022-08-20T19:33:32Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. '''Маданият''' Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. '''Тарых''' Колонияга чейинки мезгилде бура эли алгачкы саясий түзүлүштү — Биу эмиратын түзүшкөн. == Шилтемелер == *http://www.knowledge.su/b/bura-narod *https://www.joshuaproject.net/people_groups/11022/NI *https://www.booksite.ru/fulltext/1/001/008/002/008.htm [[Категория:Африка этностору]] t4fbjo1pvy6wihejwum7zmk89bkldt2 425149 425141 2022-08-21T04:41:27Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' Бура-пабир тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. '''Маданият''' Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. '''Тарых''' Колонияга чейинки мезгилде бура эли алгачкы саясий түзүлүштү — Биу эмиратын түзүшкөн. == Шилтемелер == *http://www.knowledge.su/b/bura-narod *https://www.joshuaproject.net/people_groups/11022/NI *https://www.booksite.ru/fulltext/1/001/008/002/008.htm [[Категория:Африка этностору]] [[Бура-пабир тили]] ay4i1qzgz8v73ryg8ksz5fi7iwue6xe 425152 425149 2022-08-21T04:44:48Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура''' (''кводжеффа, хуве, хувийа''; өз аты — ''bura'' ''«адамдар»'') — эл. [[Нигерия|Нигериянын]] түндүк-чыгышында (''Мандара тоолорунда, Борно жана Адамава штаттарында'') жана [[Камерун|Камерундун]] түндүгүндө жашайт. Алар түздүктүктөргө жана тоолуктарга болуп бөлүнүшөт.<br> Жалпы саны 308 миң адам (2005). '''Тил''' [[Бура-пабир тили|Бура-пабир]] тилинде сүйлөшөт. Бура-пабир тили [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсүнүн]] [[чад тилдери|чад уясына]] кирет.<br> Хауса жана канури тилдери кеңири таралган. '''Дин''' Мусулмандар ([[сүннөттөр]]) 35%, христиандар 35%. Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди (ата-бабалар, Ай, крокодил культтары) карманышат. '''Чарбалык иштер''' Террасалык жер чарба (таруу, жер жаңгак) жана малчылык (ири жана майда мүйүздүү мал). '''Кол өнөрчүлүк''' Кол өнөрчүлүктөрдөн темир устачылык жана карапачылык өнүккөн. '''Тамак-аш''' Негизги тамак-аш — өсүмдүк тамагы жана сүт азыктары. '''Турак жай''' Конуштар чачырандуу. Алачыктар тегерек, чатыры конус түрүндөгү, дубалдары чөптөн же самандан токулуп, чопо менен шыбалган. '''Кийим''' Кийим — белге байланган кездеме (юбка сыяктуу), [[хаусалар|хауса]] кийимдери да кеңири таралган. '''Коом''' Нике патрилокалдык. Патрилинейлик уруктар, көп балалуу үй-бүлөлөр, жаштар бирикмелери (эркек жана аялдар союздары) сакталган. '''Маданият''' Салттуу музыкалык аспаптардын ичинен ксилофон эң популярдуу.<br> Бетти скарификациялоо практикаланат. '''Тарых''' Колонияга чейинки мезгилде бура эли алгачкы саясий түзүлүштү — Биу эмиратын түзүшкөн. == Шилтемелер == *http://www.knowledge.su/b/bura-narod *https://www.joshuaproject.net/people_groups/11022/NI *https://www.booksite.ru/fulltext/1/001/008/002/008.htm [[Категория:Африка этностору]] [[Бура-пабир тили]] s8t98v9i0lnz8fu718uuyomkne7tury 14 128874 425142 2022-08-21T02:19:54Z Kamronbek Ibragimov 31030 Created page with "<nowiki>{{Категория:Кыргызстандагы медреселер}}</nowiki>" wikitext text/x-wiki <nowiki>{{Категория:Кыргызстандагы медреселер}}</nowiki> mnijz1e3oyl1b6wbaeibfqgw6mjwu7z 425143 425142 2022-08-21T02:21:20Z Kamronbek Ibragimov 31030 wikitext text/x-wiki [[Категория:Кыргызстандагы медреселер]] nikigjm5f51d9p5fd298ak0op3chzuf 425146 425143 2022-08-21T02:34:55Z Kamronbek Ibragimov 31030 wikitext text/x-wiki [[Категория:Медреселер]] [[Категория:Кыргызстандагы медреселер]] s9r9bosiexjnhw2z870t7xe7aj084ei 14 128875 425144 2022-08-21T02:26:29Z Kamronbek Ibragimov 31030 Created page with "[[Категория:Диний медреселер]]" wikitext text/x-wiki [[Категория:Диний медреселер]] 0dlvmg6y1crwd97fa3mrg23fgy6bciq 0 128876 425147 2022-08-21T03:25:40Z Kamronbek Ibragimov 31030 Жаны баракча wikitext text/x-wiki Кыргызстан мусулмандар дин башкармасы тарабынан каттоодон өткөн медреселердин тизмеси<ref>[https://ru.muftiyat.kg/medreseler/ Диний окуу жайлар] Булак ''Muftiyat.kg''</ref>. === '''Чүй облусу''' === [[Файл:Чүй облусу.jpg|none|thumb|659x659px]] === '''Бишкек шаары''' === [[Файл:Бишкек Шаары.jpg|none|thumb|659x659px]] === '''Ош облусу''' === [[Файл:Медресеоер Ош облусу.jpg|673x673px]] === '''Ош шаары''' === [[Файл:Ош шаары.jpg|677x677px]] === '''Баткен облусу''' === [[Файл:Баткен облусу.jpg|679x679px]] === '''Жалал-Абад облусу''' === [[Файл:Джалал абад облусу.jpg|680x680px]] === '''Талас облусу''' === [[Файл:Талас облусу.jpg|677x677px]] === '''Нарын облусу''' === [[Файл:Наарын облусу.jpg|679x679px]] === '''Ысык-Көл облусу''' === [[Файл:Ыссык-көл облусу.jpg|668x668px]] == Булактар == {{reflist}} == Шилтемелер == {{Сырткы шилтемелер}} gj9vvm4y173b05enbppupngt1wt7bg9 425148 425147 2022-08-21T03:28:30Z Kamronbek Ibragimov 31030 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki Кыргызстан мусулмандар дин башкармасы тарабынан каттоодон өткөн медреселердин тизмеси<ref>[https://ru.muftiyat.kg/medreseler/ Диний окуу жайлар] Булак ''Muftiyat.kg''</ref>. === '''Чүй облусу''' === [[Файл:Чүй облусу.jpg|none|thumb|659x659px]] === '''Бишкек шаары''' === [[Файл:Бишкек Шаары.jpg|none|thumb|659x659px]] === '''Ош облусу''' === [[Файл:Медресеоер Ош облусу.jpg|673x673px]] === '''Ош шаары''' === [[Файл:Ош шаары.jpg|677x677px]] === '''Баткен облусу''' === [[Файл:Баткен облусу.jpg|679x679px]] === '''Жалал-Абад облусу''' === [[Файл:Джалал абад облусу.jpg|680x680px]] === '''Талас облусу''' === [[Файл:Талас облусу.jpg|677x677px]] === '''Нарын облусу''' === [[Файл:Наарын облусу.jpg|679x679px]] === '''Ысык-Көл облусу''' === [[Файл:Ыссык-көл облусу.jpg|668x668px]] == Булактар == {{reflist}} == Шилтемелер == 51n2hzjjqq8r01n9fvcfsa00o5xkkjs 0 128877 425150 2022-08-21T04:41:52Z Чагылган 28330 Created page with "Бура-пабир — [[чад тилдери|чад тилдеринен бири]]. Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү. Бура-пабир тилинде Нигерия жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт. 2005 жылдан бери ал тил латын а..." wikitext text/x-wiki Бура-пабир — [[чад тилдери|чад тилдеринен бири]]. Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү. Бура-пабир тилинде Нигерия жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт. 2005 жылдан бери ал тил латын алфавитин колдонууда. Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. ch8gp9hmy2tlawjzpk5n2iqdwoyjytd 425151 425150 2022-08-21T04:43:39Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. 851pqhvl3mcf1xzxfjpfrvsf8lk4krt 425153 425151 2022-08-21T04:50:40Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} ddakatj24u3blrd7z4olsyg0aoqvzil 425154 425153 2022-08-21T04:56:41Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. b3nfzrecu5a89l5e5rbfgt3ipcli0hm 425155 425154 2022-08-21T05:11:58Z Чагылган 28330 /* Текстин үлгүсү */ wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. Котормосу: Башында Сөз болгон, Сөз Кудай менен болгон, Сөз Кудай болгон. Башында бул Кудай менен болгон. Бардык нерсе Ал аркылуу пайда болгон жана Ансыз эч нерсе болгон эмес. Анда өмүр болгон, ал эми өмүр адамдардын жарыгы болгон. Жана жарык караңгылыкта жаркырап турат, бирок караңгылык аны түшүнгөн жок. Кудайдан жиберилген бир адам бар эле; Анын аты Иоанн болуп саналат. Ал күбөлөндүрүү үчүн, Жарык жөнүндө айтуу үчүн, баары Ал аркылуу ишениш үчүн келди. Ал жарык эмес, бирок Жарык жөнүндө айтуу үчүн жиберилген. 53tly3axriu1x4q7rej7ali4vu7o2or 425156 425155 2022-08-21T05:12:47Z Чагылган 28330 /* Текстин үлгүсү */ wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. Котормосу: Башында Сөз болгон, Сөз Кудай менен болгон, Сөз Кудай болгон. Башында бул Кудай менен болгон. Бардык нерсе Ал аркылуу пайда болгон жана Ансыз эч нерсе болгон эмес. Анда өмүр болгон, ал эми өмүр адамдардын жарыгы болгон. Жана жарык караңгылыкта жаркырап турат, бирок караңгылык аны түшүнгөн жок. Кудайдан жиберилген бир адам бар эле; Анын аты Жакан (Иоанн) болуп саналат. Ал күбөлөндүрүү үчүн, Жарык жөнүндө айтуу үчүн, баары Ал аркылуу ишениш үчүн келди. Ал жарык эмес, бирок Жарык жөнүндө айтуу үчүн жиберилген. == Шилтемелер == hkqn34hipgamuh3ir5a6327jxq26ukl 425163 425156 2022-08-21T10:22:57Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. Котормосу: Башында Сөз болгон, Сөз Кудай менен болгон, Сөз Кудай болгон. Башында бул Кудай менен болгон. Бардык нерсе Ал аркылуу пайда болгон жана Ансыз эч нерсе болгон эмес. Анда өмүр болгон, ал эми өмүр адамдардын жарыгы болгон. Жана жарык караңгылыкта жаркырап турат, бирок караңгылык аны түшүнгөн жок. Кудайдан жиберилген бир адам бар эле; Анын аты Жакан (Иоанн) болуп саналат. Ал күбөлөндүрүү үчүн, Жарык жөнүндө айтуу үчүн, баары Ал аркылуу ишениш үчүн келди. Ал жарык эмес, бирок Жарык жөнүндө айтуу үчүн жиберилген. == Шилтемелер == https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai 29kryqzefsi9irak94ircmyv46u5z7g 425164 425163 2022-08-21T10:24:55Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. Котормосу: Башында Сөз болгон, Сөз Кудай менен болгон, Сөз Кудай болгон. Башында бул Кудай менен болгон. Бардык нерсе Ал аркылуу пайда болгон жана Ансыз эч нерсе болгон эмес. Анда өмүр болгон, ал эми өмүр адамдардын жарыгы болгон. Жана жарык караңгылыкта жаркырап турат, бирок караңгылык аны түшүнгөн жок. Кудайдан жиберилген бир адам бар эле; Анын аты Жакан (Иоанн) болуп саналат. Ал күбөлөндүрүү үчүн, Жарык жөнүндө айтуу үчүн, баары Ал аркылуу ишениш үчүн келди. Ал жарык эмес, бирок Жарык жөнүндө айтуу үчүн жиберилген. == Шилтемелер == *https://joshuaproject.net/languages/bwr *https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai so3h5f0f5ck7thll99eakqp58z014w2 425165 425164 2022-08-21T10:27:13Z Чагылган 28330 wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. Котормосу: Башында Сөз болгон, Сөз Кудай менен болгон, Сөз Кудай болгон. Башында бул Кудай менен болгон. Бардык нерсе Ал аркылуу пайда болгон жана Ансыз эч нерсе болгон эмес. Анда өмүр болгон, ал эми өмүр адамдардын жарыгы болгон. Жана жарык караңгылыкта жаркырап турат, бирок караңгылык аны түшүнгөн жок. Кудайдан жиберилген бир адам бар эле; Анын аты Жакан (Иоанн) болуп саналат. Ал күбөлөндүрүү үчүн, Жарык жөнүндө айтуу үчүн, баары Ал аркылуу ишениш үчүн келди. Ал жарык эмес, бирок Жарык жөнүндө айтуу үчүн жиберилген. == Шилтемелер == *https://joshuaproject.net/languages/bwr *https://glottolog.org/resource/languoid/id/bura1292 *https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai g6hljs9eg8z6g7anh1c42asas7mjr4o 425166 425165 2022-08-21T10:28:54Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. Котормосу: Башында Сөз болгон, Сөз Кудай менен болгон, Сөз Кудай болгон. Башында бул Кудай менен болгон. Бардык нерсе Ал аркылуу пайда болгон жана Ансыз эч нерсе болгон эмес. Анда өмүр болгон, ал эми өмүр адамдардын жарыгы болгон. Жана жарык караңгылыкта жаркырап турат, бирок караңгылык аны түшүнгөн жок. Кудайдан жиберилген бир адам бар эле; Анын аты Жакан (Иоанн) болуп саналат. Ал күбөлөндүрүү үчүн, Жарык жөнүндө айтуу үчүн, баары Ал аркылуу ишениш үчүн келди. Ал жарык эмес, бирок Жарык жөнүндө айтуу үчүн жиберилген. == Шилтемелер == *https://joshuaproject.net/languages/bwr *https://glottolog.org/resource/languoid/id/bura1292 *https://wals.info/languoid/lect/wals_code_bpa *https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai a91sksgd1z2jbjj2gjftllyat7bqmjv 425167 425166 2022-08-21T10:31:02Z Чагылган 28330 /* Шилтемелер */ wikitext text/x-wiki '''Бура-пабир''' — [[чад тилдери|чад тилдеринен]] бири.<br> Бура-пабир тили бабир, бабур, барбурр, буррах, бура, бурра, хуве, хувия, кводжеффа , мьа бура, пабир аттары менен белгилүү.<br> Бура-пабир тилинде Нигерияда жана Камерунда 250 миң адам сүйлөйт.<br> 2005 жылдан бери ал тил [[латын алфавити|латын алфавитин]] колдонууда.<br> Ал тилде бир нече диалектилер бар: бура хьилхавул, бура пела, хил бура, хьил хавул, бура, пабер. {{Тил картасы |түсү = = |расмий аталышы = {{unicode|Бура-пабир}} |айтылышы = |өлкөлөр = [[Нигерия]], [[Камерун]] |аймактар = |расмий тил болуп = |көзөмөлдөөчү уюм = |колдонгондордун саны = 250 миң |түрмөгү = [[Африка тилдери]] |классификациясы = [[Семит-хамит тилдери|Афразия макро-үйбүлөсү]] :[[Чад тилдери|Чад уясы]] ::Биу-мандара бутагы :::A.2 тобу |жазуу = [[Латын алфавити]] }} == Текстин үлгүсү == Текстин оригиналы: Akumata duniya a namtidzi, Ndir ni adi. Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Tsuva Ndir ni an Hyel. Tsu akumata duniya a namtidzi, Ndir ni ata vi duku ka Hyel. Atar ni antu Hyel ku namta shanga suayeri, su adi na ku namtidzi wala duku kula tsa akwa wa. Atar Ndir ni antu mpika adi, antu mpika na nggini ku sinta paraku aka mji. Paraku ni ata mbila akwa kuthlu, amma kuthlu adi dar nggeri ni basakani wa. Mda laga adi na tu Hyel an hyenta ni thlimari Yohanna. Tsa ku si kamnyar ka tsa ngkirbila aka mji ata kira paraku ni, kamnyar ka shanga mji nggata labarimi ka da hamta jiri alari. Tsa ka kirari an paraku ni wa, amma tsa ku si kamnyar ka tsa hara seda ata kira paraku ni. Котормосу: Башында Сөз болгон, Сөз Кудай менен болгон, Сөз Кудай болгон. Башында бул Кудай менен болгон. Бардык нерсе Ал аркылуу пайда болгон жана Ансыз эч нерсе болгон эмес. Анда өмүр болгон, ал эми өмүр адамдардын жарыгы болгон. Жана жарык караңгылыкта жаркырап турат, бирок караңгылык аны түшүнгөн жок. Кудайдан жиберилген бир адам бар эле; Анын аты Жакан (Иоанн) болуп саналат. Ал күбөлөндүрүү үчүн, Жарык жөнүндө айтуу үчүн, баары Ал аркылуу ишениш үчүн келди. Ал жарык эмес, бирок Жарык жөнүндө айтуу үчүн жиберилген. == Шилтемелер == *https://joshuaproject.net/languages/bwr *https://glottolog.org/resource/languoid/id/bura1292 *https://wals.info/languoid/lect/wals_code_bpa *https://www.wordwebonline.com/en/BURA *https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai hl37295q4r556tn362znnsbmdmgkay4 10 128878 425169 2022-08-21T11:40:15Z Абдырашит Сатылганов 8269 Created page with "Flag of Bangladesh.svg<noinclude>[[Категория:Калыптар:МамлекетОО туусу УОК боюнча|Бангладеш]] </noinclude>" wikitext text/x-wiki Flag of Bangladesh.svg<noinclude>[[Категория:Калыптар:МамлекетОО туусу УОК боюнча|Бангладеш]] </noinclude> qmkdxqtst0sawiz0f04e7whkq53z9yq 10 128879 425170 2022-08-21T11:43:05Z Абдырашит Сатылганов 8269 Created page with "Flag of Côte d'Ivoire.svg<noinclude>[[Категория:Калыптар:МамлекетОО туусу УОК боюнча|Кот-д'Ивуар]] </noinclude>" wikitext text/x-wiki Flag of Côte d'Ivoire.svg<noinclude>[[Категория:Калыптар:МамлекетОО туусу УОК боюнча|Кот-д'Ивуар]] </noinclude> s27p0188qsboxg7cr5g93kka5279i4g