Wikisource lawikisource https://la.wikisource.org/wiki/Pagina_prima MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Media Specialis Disputatio Usor Disputatio Usoris Vicifons Disputatio Vicifontis Fasciculus Disputatio Fasciculi MediaWiki Disputatio MediaWiki Formula Disputatio Formulae Auxilium Disputatio Auxilii Categoria Disputatio Categoriae Scriptor Disputatio Scriptoris Pagina Disputatio Paginae Liber Disputatio Libri TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Carmen de Deo 0 33695 187469 128202 2022-08-28T11:21:58Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{titulus2 |Scriptor=Stanislaus Czerski |OperaeTitulus=Carmen de Deo |OperaeWikiPagina= |Annus=c. 1816 |Editio= odae [[Scriptor:Gabriel_Derzhavin|Gabrielis Derzhavin]] versio |Genera=Carmina }} <poem> Exspatiate locis, et fixi limitis expers, &nbsp; &nbsp; Vita, vigorque orbis pendet ab ore tuo. O specieque, modoque carens, unisque Triplexque! &nbsp; &nbsp; Aevis es senior, temporibusque prior. {{Versus|5}}Spiritus alme viges diffuse per omnia simplex, &nbsp; &nbsp; Cujus subjungi caussa, locusque nequit; Quem nullum evaluit comprendere mentis acumen, &nbsp; &nbsp; Numinis exsuperas ubere cuncta tuo. Sospite cuncta sinu gestas nutrisque fovesque, {{Versus|10}}&nbsp; &nbsp; Quem nos terrigenae dicimus esse Deum. Mens hominis numeris stellas et tentet arenas, &nbsp; &nbsp; Tentet mensuris atque profunda maris; Ast dum Te Deus adgreditur numerisque modisque &nbsp; &nbsp; Te minor est numerus, Te breviorque modus; {{Versus|15}}Ipsa Tuae lucis, Genii superi, alma propago &nbsp; &nbsp; Non capit, aeterno quae placuere Tibi. Mens simul ac se tollens Te conatur adire &nbsp; &nbsp; Scrutatum, immensi Numinis impatiens Illico collabens evanescitque, peritque {{Versus|20}}&nbsp; &nbsp; Aevis aeternis ut mora rapta levis. E fundo aeterni discors emerserat aevi &nbsp; &nbsp; Aptandum formis ad tua jussa Chaos; Ast aevum aeternum praecedens tempora condis &nbsp; &nbsp; Per Temet, reperis inque capace sinu. {{Versus|25}}Non alienae lucis egens sol aureus ardes &nbsp; &nbsp; Aeternum, propriis ignibus atque micas. Sat fuit, ut fieret mundus, Tibi dicere: fiat, &nbsp; &nbsp; Et gaudes factis Te explicuisse novis. O Sator omnipotens mundi, rerumque repertor! {{Versus|30}}&nbsp; &nbsp; Tu fueras, Tuque es, Tu quoque semper eris. Complexus rerum series, longamque catenam &nbsp; &nbsp; Tu retines, firmas, cunctaque blandus alis; Principii jungis fines, aptasque peritus, &nbsp; &nbsp; Et vitae metam figere morte paras. {{Versus|35}}Scintilla ut resilit trepidantis plurima flammae &nbsp; &nbsp; Sic ex Te soles luce micante cadunt, Utque nivis micae rutilant, variantque colores, &nbsp; &nbsp; Dum sudo caelo saeva rigescit hiems, Ingentes sic per tractus fundoque carentes {{Versus|40}}&nbsp; &nbsp; Sidera sub pedibus promicuere Tuis. Stellae florentes immensa per aequora caeli &nbsp; &nbsp; Labuntur tacitae non variante via, E que sinu nitido effundunt lumina late, &nbsp; &nbsp; Jussa etenim sentit, lucida turba, Tua; {{Versus|45}}At seges haec crystalli flammiferique pyropi, &nbsp; &nbsp; Aethereque ardentis copia multa facis, Multiplicesque ignes, et caelis mobilis ardor, &nbsp; &nbsp; Atque polis pendens multa lucerna vigil, Lucivomique omnes Te coram denique mundi {{Versus|50}}&nbsp; &nbsp; Sunt veluti trepidans nox redeunte die. Mole sua exsuperans haec integra machina mundi, &nbsp; &nbsp; Τe coram veluti est gutta resorpta mari; Quid pars? quam laetus mortali lumine lustro; &nbsp; &nbsp; Quam minimus jam sim, quamque pusillus ego! {{Versus|55}}Si geminem numeros iterumque iterumque recurrens &nbsp; &nbsp; Mundorum, mentis luxuriantis ope. Molis acervum hunc dum tendo Te sistere contra, &nbsp; &nbsp; Dumque juvat cumulos opposuisse Tibi, Nil nisi apex aliquis dint de molimine tanto, {{Versus|60}}&nbsp; &nbsp; Quis sim ego compositus jam Tibi Magne? — nihil; Sum nihil, ast in me tua regia dona relucent &nbsp; &nbsp; Indolis ingenium, Numinis atque typus, Parvum instarque Tui simulo tua Numina magna, &nbsp; &nbsp; Ut solem lymphae vitrea gutta refert; {{Versus|65}}Sum nihil, ast spiro, ast adtollor mente per auras, &nbsp; &nbsp; Et tacitis stimulis igneus astra peto. Percipio, meditor, dubito, discrimino, libro, &nbsp; &nbsp; Comparo, concludo, formo deinde ratum; Mens mea Te praesentit suspicione sagaci; {{Versus|70}}&nbsp; &nbsp; Si sum ego, non dubius Te quoque quaero Deum. Te manifestat opus mihi non imitabile mundi, &nbsp; &nbsp; Te prodit sensus corde calente tener, Te monstrat ratio solidis effulta repertis; &nbsp; &nbsp; Es Deus indubius, non ego jamque nihil; {{Versus|75}}Pars ego naturae, atque situ spectandus honesto &nbsp; &nbsp; Hinc atque hinc medium Te mihi dante locum, Distinguo deversus opus, rerumque catenam &nbsp; &nbsp; In medio pendens annulus orbe ligo; Ille ego, quo Genii caelestis incipit ortus. {{Versus|80}}&nbsp; &nbsp; Per me corporeum denique claudis opus. Mundorum nodus, rerumque coronis inertum, &nbsp; &nbsp; Conspicior surgens ultimus atque gradus; Separo sed medius dono gaudentia vitae &nbsp; &nbsp; Ingentis tenuis linea prima Dei; {{Versus|85}}Corpore sum pulvis, sed mente sagace superbus &nbsp; &nbsp; Terrificis audax impero fulminibus; Rex idem incedo et servus, vermisque Deusque; &nbsp; &nbsp; Cum sim tam mirus, tamque stupendus ego, Non poteram per memet, sum mihi conscius, esse, {{Versus|90}}&nbsp; &nbsp; Exquo prodieram nescius ipse mei, Auctorem te jacto mei, revocorque Creator! &nbsp; &nbsp; Inter non dubius splendida facta tua, Atque opus Auctori gnaro multa arte repertum &nbsp; &nbsp; Arguor, et laetum me nota multa docet. {{Versus|95}}Fons et origo vitae, largitorque honorum! &nbsp; &nbsp; O Rex, o animae vita vigorque meae! Sic statuis sapiens aeterni codicis Auctor, &nbsp; &nbsp; Ut non mortalis sub juga mortis eam, Spiritus utque nitens repetam Tua tecta paterna, {{Versus|100}}&nbsp; &nbsp; Aeternumque aevum sic ego mortis ope. O Ens immensum nostrae intractabile menti! &nbsp; &nbsp; Abludens nimium fingitur umbra Tui! Te celebrare tamen mortalis cogitur ultro, &nbsp; &nbsp; Nec potis est alio Te celebrare modo, {{Versus|105}}Audeat ut nisi mente pia Te tendere versus &nbsp; &nbsp; Immensis spatiis dissitus adtonitus! Corde micante nisi hinc ut carpat gaudia longa, &nbsp; &nbsp; Utque animo grato lacryma multa cadat. </poem> cwbwslhyu2z7wf7blpaap735uigo7vl Liber:Easy Latin Stories.djvu 106 36339 187439 140063 2022-08-27T12:40:21Z PWidergren 22206 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Author=[[Scriptor:George L. Bennett|George L. Bennett]] |Title=[[Easy_Latin_Stories|Easy latin stories for beginners]] |Year=1892 |Publisher= |Source= |Image= |Pages=<pagelist 1to4=– 5=1 5to12=roman 13=1 /> |Remarks=English key at [[:en:Index:Key to Easy Latin Stories for beginners.djvu]] {{pagina:Easy_Latin_Stories.djvu/11}} {{pagina:Easy_Latin_Stories.djvu/12}} }} 3dy71umf9oaz3kva9capgtaiae61fqz 187443 187439 2022-08-27T15:43:27Z PWidergren 22206 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Author=[[Scriptor:George L. Bennett|George L. Bennett]] |Title=[[Easy_Latin_Stories|Easy Latin Stories for Beginners]] |Year=1892 |Publisher= |Source= |Image= |Pages=<pagelist 1to4=– 5=1 5to12=roman 13=1 /> |Remarks=English key at [[:en:Index:Key to Easy Latin Stories for beginners.djvu]] {{pagina:Easy_Latin_Stories.djvu/11}} {{pagina:Easy_Latin_Stories.djvu/12}} }} fo4eiuuahcnqqluwehkp1o63ds7fq2m 187444 187443 2022-08-27T15:49:32Z PWidergren 22206 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Author=[[Scriptor:George L. Bennett|George L. Bennett]] |Title=[[Easy_Latin_Stories|Easy Latin Stories for Beginners]] |Year=1878 |Publisher= |Source= |Image=[[Fasciculus:Easy_Latin_Stories.djvu|page=7|225px]] |Pages=<pagelist 1to4=– 5=1 5to12=roman 13=1 /> |Remarks=English key at [[:en:Index:Key to Easy Latin Stories for beginners.djvu]] {{pagina:Easy_Latin_Stories.djvu/11}} {{pagina:Easy_Latin_Stories.djvu/12}} }} defyncxxbazh89ywgz2yg7tkaacd21h Pagina:Easy Latin Stories.djvu/11 104 36350 187441 125270 2022-08-27T14:01:12Z PWidergren 22206 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="PWidergren" /></noinclude>{{c|{{larger|CONTENTS.}}}} {|style="margin: auto;" | || || style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Preface|PREFACE]] || |- |colspan="4"| {{c|style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I|''PART I'']]}} |- |style="text-align:right; vertical-align:top";|I||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/I|THE STORY OF ARION]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|1 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|II||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/II|THE HABITS OF THE MASSAGETAE]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|2 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|III||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/III|BEASTS IN EGYPT AND LIBYA]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"| 2 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|IV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/IV|AN AFRICAN REGIMENT]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|4 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|V||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/V|THE EQUIPMENT OF PERSIAN SOLDIERS]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"| 5 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/VI|THE STORY OF ATYS]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|6 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/VII|A CROCODILE HUNT]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|8 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VIII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/VIII|ARTAYCTES]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|8 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|IX||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/IX|ANECDOTES]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|9 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|X||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/X|THE LABOURS OF HERCULES]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"| 16 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XI|SAYINGS OF ARISTIPPUS]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|18 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XII|SPARTAN MEALS]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|19 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XIII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XIII|THE OLDEST NATION]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|19 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XIV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XIV|EGYPTIAN NOTES]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|19 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XV|CYRUS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|21 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XVI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XVI|SPARTAN BREVITY]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|24 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XVII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XVII|THE BATTLE OF THE WHIPS]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"| 26 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XVIII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XVIII|THE MAGIC RING]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|25 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XIX||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XIX|TIT FOR TAT]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|26 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XX||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XX|A DISTINCTION WITHOUT A DIFFERENCE]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|26 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XXI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part I/XXI|SOLON’S PRECEPTS]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|26 |- |colspan="4"| {{c|style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II|''PART II'']]}} |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|I||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II/I|THE STORY OF POLYCRATES]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|27 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|II||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II/II|THE STORY OF RHAMPSINITUS AND THE THIEF]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|28 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|III||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II/III|OIL WELLS]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|30 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|IV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II/IV|THE BODY-GUARD OF XERXES]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|31 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|V||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II/V|A WEALTHY SUBJECT]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|31 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II/VI|A BALD PEOPLE]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|32 |- |style="text-align:right;"|VII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part II/VII|THE FIRST WOODEN LEG]] ||style="text-align:right; vertical-align:top"|32 |-<noinclude>|} <references/></noinclude> doymfiuk19ou8ayrwbneje4dgff12s3 Pagina:Easy Latin Stories.djvu/12 104 36351 187442 125298 2022-08-27T15:31:39Z PWidergren 22206 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="PWidergren" />{|</noinclude>|- |colspan="4"| {{c|[[Easy Latin Stories/Part III|''PART III'']]}} |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|I||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/I|SYLOSON'S CLOAK]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|33 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|II||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/II|THE STORY OF ZOPYRUS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|34 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|III||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/III|PERSIAN COURIERS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|37 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|IV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/IV|A MIRACLE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|37 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|V||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/V|THE SPICE TRADE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|38 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/VI|THE GOLD ANTS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|39 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/VII|LIBYA]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|40 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VIII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/VIII|THE SPARTAN KINGS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|41 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|IX||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part III/IX|THE FAMILY OF THE ALCMAEONIDAE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|42 |- |colspan="4"| {{c|style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV|''PART IV'']]}} |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|I||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/I|SOME BARBAROUS CUSTOMS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|45 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|II||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/II|THE SIEGE OF BARCA]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|46 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|III||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/III|ANECDOTES]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|46 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|IV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/IV|THE FIRST INVASION OF EUROPE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|48 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|V||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/V|A HAIRBREADTH ESCAPE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|51 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/VI|OROETES AND POLYCRATES]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|51 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/VII|DARIUS AND DEMOCEDES]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|54 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|VIII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}||style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/VIII|A THRACIAN SUTTEE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|55 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|IX||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/IX|A LAKE VILLAGE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|55 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|X||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/X|A WAY OUT OF A DIFFICULTY]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|56 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XI|THE ADVANTAGES OF A REPUBLIC]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|57 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XII|THE SHORTEST WAY TO ABSOLUTE POWER]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|57 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XIII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XIII|THE IONIC REVOLT]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|58 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XIV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XIV|THE CAMPAIGN IN CYPRUS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|58 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XV||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XV|THE BATTLE OF LADE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|62 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XVI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XVI|THE SECOND EXPEDITION AGAINST GREECE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|65 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XVII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XVII|THE LAST DAYS OF MILTIADES]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|71 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XVIII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XVIII|EXPEDITION OF CLEOMENES AGAINST ARGOS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|73 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XIX||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XIX|A DIFFICULTY]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|76 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XX||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XX|THE THIRD INVASION OP GREECE]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|77 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XXI||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XXI|ANECDOTES]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|93 |- |style="text-align:right; vertical-align:top;"|XXII||style="vertical-align:top;"|{{bar|1}}|| style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Part IV/XXII|THE AETHIOPIANS]]||style="text-align:right; vertical-align:top"|100 |- |- |colspan="3" style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Notes|''NOTES,'']]||style="text-align:right; vertical-align:top"|103 |- |colspan="3" style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Vocabulary|''VOCABULARY,'']]||style="text-align:right; vertical-align:top"|121 |- |colspan="3" style="text-align:left;|[[Easy Latin Stories/Proper Names|''PROPER NAMES,'']]||style="text-align:right; vertical-align:top"|145 |}<noinclude><references/></noinclude> myimnw3h8qqhmdlo80z07qffl9rfmjz Pagina:Easy Latin Stories.djvu/67 104 37178 187437 125105 2022-08-27T12:12:12Z PWidergren 22206 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="PWidergren" />{{rh|{{sc|part iv.]}}|THRACIAN SUTTEE.|55}} {{regula}}</noinclude><section begin="partivstoryvii"/>{{pt|citia|amicitia}} quam cum medico quodam habuisset. Deinde, quum rex se illi permisisset, Graecis adhibitis medicamentis et lenibus post vehementiora admotis, effecit ut et somnum caperet rex, et brevi tempore sanum incolumemque praestitit, quum nunquam rectum pedis usum se recepturum sperasset. {{c|''His reward.''}} 164.{{bar|1}}Inde duabus aureis compedibus donatus a Dario Democedes quaerit ex rege, ‘num consulto duplex malum reddat, quod sanum illum praestiterit?’ Quo verbo delectatus Darius, ad uxores suas eum ablegavit; quibus servi, eum producentes, dixerunt, ‘esse hunc qui vitam regi praestitisset.’ Tum earum unaquaeque phiala aurum e cista hauriens, tam largo munere auri Democeden donavit, ut famulus, qui eum sequebatur, cui nomen erat Scitoni, ex stateribus qui in terram deciderant, ingentem auri vim sibi colligeret. <section end="partivstoryvii"/> <section begin="partivstoryviii"/>{{c|{{larger|VIII.{{bar|1}}A THRACIAN SUTTEE.}}}} 165.{{bar|1}}Apud Thracas hic mos instituitur. Uxores quisque vir plures habet. Mortuo autem viro, magna fit inter uxores disceptatio, quaenam ex uxoribus carissima fuerit marito. Deinde, quae talis esse iudicata est, illa, a viris et mulieribus collaudata, iugulatur super tumulo ab propinquis: tum una cum marito sepelitur Reliquae vero magnae sibi calamitati id esse arbitrantur. <section end="partivstoryviii"/> <section begin="partivstoryix"/>{{c|{{larger|IX.{{bar|1}}A LAKE VILLAGE.}}}} 166.{{bar|1}}Lacum Prasiadem gens incolit tali modo. Stant in medio lacu tabulata, altis palis instrata, quae angustum habent ex continente aditum. Unusquisque vir super tabulatis illis tugurium habet, in quo vitam agit. Parvulos autem pueros puellasque funibus ex pede alligant, veriti ne imprudentes in aquam decidant.<section end="partivstoryix"/><noinclude><references/></noinclude> 4jjny0trz85ef3r3dsm6ng3jnociex4 Pagina:Easy Latin Stories.djvu/68 104 37179 187438 125210 2022-08-27T12:18:37Z PWidergren 22206 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="PWidergren" />{{rh|56|EASY LATIN STORIES.|{{sc|[part iv.}}}} {{regula}}</noinclude><section begin="partivstoryix"/>Equis et iumentis pro pabulo pisces praebent. Est autem tanta copia piscium, ut, quando corbem ex fune in aquam demittant, brevi interposita mora plenam piscibus extrahant. <section end="partivstoryix"/> <section begin="partivstoryx"/>{{c|{{larger|X.{{bar|1}}A WAY OUT OF A DIFFICULTY.}}}} 167.{{bar|1}}Aristagoras Milesius conatus est persuadere Cleomeni Spartanorum regi ut expeditionem susciperet adversus Persas. Qui quum nesciret quo modo rem detrectaret; quaesivit ex Aristagora, quot dierum esset iter a mari Ionio ad regem? Et Aristagoras, alioquin callidus homo, et eum pulcre decipiens, coactus est respondere, trium mensium esse iter. Tum vero Cleomenes, praecidens reliquum sermonem, quem de itinere illo facturus erat Aristagoras, ait: ‘Hospes Milesie, excede Sparta ante solis occasum: non enim sermonem dicis audiendum Spartanis, qui eos cupias trium mensium viam abducere a mari.’ His dictis Cleomenes domum abiit. {{c|''A noble child.''}} 168.{{bar|1}}Tum vero Aristagoras sumpto oleae ramo domum adiit Cleomenis, et ingressus supplex illum precatus est, ut, dimissa filiola, sese audiret: astabat enim forte Cleomeni filia, cui nomen erat Gorgo, unica illius proles, annorum octo aut novem puella. Iussit illum Cleomenes dicere quae vellet, nec cessare puellae caussa. Ibi Aristagoras decem incepit talenta ei polliceri, si ea, quae petiisset, sibi effecta dedisset: abnuente Cleomene, progressus est augendo subinde pecuniae summam, donec postremo, quum quinquaginta talenta pollicitus esset, exclamavit puella: ‘Pater, corrumpet te hic hospes, nisi ocius hinc abscesseris.’ Tum delectatus Cleomenes puellae monito, abiit, et Aristagoras Sparta omnino excessit, neque ei licuit de itinere ad regem plura commemorare. {{nop}} <section end="partivstoryx"/><noinclude><references/></noinclude> 2hp5ypc682afbv2f769wl9bp91cfr39 Pagina:Easy Latin Stories.djvu/69 104 37180 187467 125212 2022-08-28T11:11:50Z PWidergren 22206 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="PWidergren" />{{rh|{{sc|part iv.]}}|SHORTEST WAY TO ABSOLUTE POWER.|57}} {{regula}}</noinclude><section begin="partivstoryxi"/>{{c|{{larger|XI.{{bar|1}}THE ADVANTAGES OF A REPUBLIC.}}}} 169.{{bar|1}}Athenae diu a tyrranis oppressae erant. His tandem coactis ut exsulatum abirent, auctae sunt Athenarum opes: civitasque florentissima facta est. Apparet autem, non hoc solum exemplo, sed ubique, quam praeclara res sit iuris aequalitas. Nam et Athenienses, quamdiu sub tyrannis erant, nullis ex finitimis populis bello fuerunt superiores; tyrannis autem liberati, longe primi facti sunt. Quae res declarat, quoad a tyrannis essent oppressi, illos minus fortiter rem gessisse, quippe pro domino non pro se: postquam vero in libertatem sunt restituti, unusquisque pro se ipse studiose dabat operam ut recte rem gereret. <section end="partivstoryxi"/> <section begin="partivstoryxii"/>{{c|{{larger|XII.{{bar|1}} THE SHORTEST WAY TO ABSOLUTE POWER.}}}} 170.{{bar|1}}Periander, rex Corinthi, initio quidem mitis erat; sed, ex quo per nuntios commercium habuit cum Thrasybulo, Milesiorum tyranno, crudelis et sanguinolentus factus est. Misso ad Thrasybulum praecone, quaesivit ex illo, ‘quo pacto, rebus omnibus firmissime constitutis, optime praeesset civitati?’ Thrasybulus, homine qui a Periandro missus erat extra urbem educto, ingressus est arvum quoddam satum, ambulansque per segetem, sciscitansque ex eo cur ad se Corintho missus esset, detruncabat interim quamque spicam super alias eminentem, donec pulcherrimam et pinguissimam segetis partem tali modo corrupit; denique, postquam agrum ita pervagatus est, dimisit legatum, nullum verbum ei praecipiens. Ubi Corinthum rediit legatus, cupidus erat Periander cognoscendi praecepta Thrasybuli. Respondit legatus: nihil sibi mandasse Thrasybulum. Tum renuntiavit, quid agentem Thrasybulum vidisset. At Periander, intelligens factum, reputansque moneri se a Thrasybulo ut eminentiorem quemque civem interimeret, tum vero omnem adversus cives nequitiam exercere incepit. Mox, interfectis omnibus primoribus, omnia facere, quae vellet, facile potuit. <section end="partivstoryxii"/><noinclude><references/></noinclude> bibcj3jnnrni7zfevls93r5yzozwzdk Pagina:Easy Latin Stories.djvu/70 104 37181 187468 125213 2022-08-28T11:20:45Z PWidergren 22206 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="PWidergren" />{{rh|58|EASY LATIN STORIES.|{{sc|[part iv.}}}} {{regula}}</noinclude><section begin="partivstoryxiii"/>{{c|{{larger|XIII.{{bar|1}}THE IONIC REVOLT.}}}} {{c|''The burning of Sardis.''}} 171.{{bar|1}}Clones, auctore Aristagora, a Dario defecerunt. Itaque viginti naves Athenienses Miletum advenerunt, quas sequebantur quinque triremes Eretriensium, Ionibus auxilio. Tum Aristagoras expeditionem adversus Sardes suscepit. Urbem capiunt: quominus vero captam diripere possent, haec res fuit impedimento. Erant Sardibus pleraeque domus ex arundine constructae. Harum unam quum incendisset quidam ex militibus, ab illo initio cetera consumens ignis, universam urbem depascebat. Tum Persae, ex arce impetu facto, hostes adorti sunt. Acriter pugnatum est. Iones ingenti clade victi sunt. Constat magnum numerum eorum a Persis interfectum esse. {{c|''The anger of Darius against the Athenians.''}} 172.{{bar|1}}Interim Dario nuntiatur, Sardes incensas ab Atheniensibus Ionibusque, illiusque tumultus auctorem, cuius auxilio haec suscepta sint, Aristagoram esse Milesium. Quo accepto nuntio, nulla ratione habita Ionum, quos noverat poenam certam daturos, dicitur rex quaesivisse, ‘quinam essent Athenienses?’ deinde, quum audivisset, poposcisse arcum, et sagittam arcui impositam emisisse in caelum, exclamans, ‘Proh Iupiter, contingat mihi poenas sumere ab Atheniensibus!’ His dictis mandavit uni e ministris, ut quoties coena ipsi apponeretur, ter diceret, ‘Domine, memento Atheniensium!’ <section end="partivstoryxiii"/> <section begin="partivstoryxiv"/>{{c|{{larger|XIV.{{bar|1}}THE CAMPAIGN IN CYPRUS.}}}} {{c|''Preparations of the Insurgents.''}} 173.{{bar|1}}Interim in Cypro haec gesta sunt. Onesilo duci Cypriorum nuntiatur, Artybium Persam cum classe et ingenti Persarum<section end="partivstoryxiv"/><noinclude><references/></noinclude> a4is3ovhftr0ch0mmo9fd8txje6d392 Easy Latin Stories 0 37293 187464 156406 2022-08-28T08:59:50Z JimKillock 19003 corrected year wikitext text/x-wiki {{titulus |Scriptor=George L. Bennett |OperaeTitulus=Easy Latin Stories |OperaeWikiPagina= |Annus= 1878 |SubTitulus= Easy Latin Stories for beginners with notes and vocabulary |Liber=Easy Latin Stories.djvu |Genera=Fabulae, Textus ad discendam linguam latinam }} <div class=text> {{Liber |Ante= |AnteNomen= |Post= Part I |PostNomen= Easy Latin Stories/Part I }} <pages index="Easy Latin Stories.djvu" from=4 to=5 /> {{page break|label=}} {{c|''An [[:en:Key to Easy Latin Stories for beginners|English key to this text]] can also be found at Wikisource.}} {{page break|label=}} <pages index="Easy Latin Stories.djvu" from=11 to=12 /> {{page break|label=}} {{Liber |Ante= |AnteNomen= |Post= Part I |PostNomen= Easy Latin Stories/Part I }} {{incomplete|index=Liber:Easy Latin Stories.djvu}} </div> k78uq9s9n0aocjxgy1ywditkc2xyv0y Module:Scriptor/CivitatemQuaero 828 40629 187458 187410 2022-08-27T20:30:24Z Demetrius Talpa 13304 Scribunto text/plain p = {} function p.civitas(x, y, z, s) if string.find(x, "anglia") or string.find(x, "anglicus") then natio_adj = "Anglicus"; natio_gen = "Angliae" elseif string.find(x, "arabicus") or string.find(x, "arabus") or string.find(x, "arabia") then natio_adj = "Arabicus"; natio_gen = "Arabici" elseif string.find(x, "Africa") then natio_adj = "Africus"; natio_gen = "Africae" elseif string.find(x, "austria") or string.find(x, "austriacus") then natio_adj = "Austriacus"; natio_gen = "Austriae" elseif string.find(x, "belgica") or string.find(x, "belgicus") then natio_adj = "Belgicus"; natio_gen = "Belgicae" elseif string.find(x, "brasilia") or string.find(x, "brasilianus") then natio_adj = "Brasilianus"; natio_gen = "Brasiliae" elseif string.find(x, "cambria") or string.find(x, "cambricus") then natio_adj = "Cambricus"; natio_gen = "Cambriae" elseif string.find(x, "canada") or string.find(x, "canadensis") then natio_adj = "Canadensis"; natio_gen = "Canadae" elseif string.find(x, "caroling") or string.find(x, "karoling") then natio_adj = "Carolingianus"; natio_gen = "regni Carolingorum" elseif string.find(x, "cechia") or string.find(x, "cechus") or string.find(x, "bohemia") or string.find(x, "bohemus") then natio_adj = "Bohemus"; natio_gen = "Cechiae" elseif string.find(x, "america") or string.find(x, "civitates foederatae") or string.find(x, "americanus") or string.find(x, "civitatum foederatarum") then natio_adj = "Americanus"; natio_gen = "Civitatum Foederatarum" elseif string.find(x, "croatia") or string.find(x, "croatus") or string.find(x, "dalmatia") or string.find(x, "dalmata") then natio_adj = "Croatus"; natio_gen = "Croatiae" elseif string.find(x, "dania") or string.find(x, "danicus") then natio_adj = "Danicus"; natio_gen = "Daniae" elseif string.find(x, "francia") or string.find(x, "francicus") or string.find(x, "francogallicus") or string.find(x, "gallicus") then natio_adj = "Francicus"; natio_gen = "Franciae" elseif string.find(x, "francus") or string.find(x, "francorum") or string.find(x, "frank") then natio_adj = "Francus"; natio_gen = "regni Francorum" elseif string.find(x, "flandria") then natio_adj = "Flandricus"; natio_gen = "Flandriae" elseif string.find(x, "germania") or string.find(x, "germanicus") or string.find(x, "german") then natio_adj = "Germanicus"; natio_gen = "Germaniae" elseif string.find(x, "ostrogothus") then natio_adj = "Ostrogothus"; natio_gen = "Gothorum" elseif string.find(x, "visigothus") then natio_adj = "Visigothus"; natio_gen = "Gothorum" elseif string.find(x, "gothus") or string.find(x, "gothicus") or string.find(x, "gothorum") then natio_adj = "Gothus"; natio_gen = "Gothorum" elseif string.find(x, "langobard") then natio_adj = "regni Langobardorum"; natio_gen = "regni Langobardorum" elseif string.find(x, "graecia") or string.find(x, "graecus") then natio_adj = "Graecus"; natio_gen = "Graeci" elseif string.find(x, "constantinopolis") or string.find(x, "constantinopolitanus") or string.find(x, "byzantinus") then natio_adj = "Byzantinus"; natio_gen = "Graeciae" elseif string.find(x, "helvetia") or string.find(x, "helveticus") then natio_adj = "Helveticus"; natio_gen = "Helvetiae" elseif string.find(x, "hispania") or string.find(x, "hispanicus") or string.find(x, "toletan") or string.find(x, "corduba") then natio_adj = "Hispanicus"; natio_gen = "Hispaniae" elseif string.find(x, "hibernia") or string.find(x, "hibernicus") or string.find(x, "eriugena") or string.find(x, "eriugenus") then natio_adj = "Hibernicus"; natio_gen = "Hiberniae" elseif string.find(x, "hungaria") or string.find(x, "ungaria") or string.find(x, "hungaricus") or string.find(x, "ungaricus") then natio_adj = "Hungaricus"; natio_gen = "Hungariae" elseif string.find(x, "Flandria") then natio_adj = "Flandricus"; natio_gen = "Flandriae" elseif string.find(x, "irania") or string.find(x, "persia") or string.find(x, "persicus") or string.find(x, "persa") or string.find(x, "persianus") or string.find(x, "iranianus") then natio_adj = "Persicus"; natio_gen = "Iraniae" elseif string.find(x, "israel") or string.find(x, "israhel") or string.find(x, "israelis") or string.find(x, "israelianus") or string.find(x, "iudaea") or string.find(x, "iudaeus") then natio_adj = "Israëlis"; natio_gen = "Israelis" elseif string.find(x, "italia") or string.find(x, "italicus") or string.find(x, "genuensis") or string.find(x, "dicio pontificia") then natio_adj = "Italicus"; natio_gen = "Italiae" elseif string.find(x, "lituania") or string.find(x, "lithuania") or string.find(x, "lithuanicus") or string.find(x, "lituanicus") then natio_adj = "Lituanicus"; natio_gen = "Lituaniae" elseif string.find(x, "moldavia") or string.find(x, "moldova") or string.find(x, "moldavicus") or string.find(x, "moldavus") then natio_adj = "Moldavicus"; natio_gen = "Moldaviae" elseif string.find(x, "nederlandia") or string.find(x, "batavia") or string.find(x, "nederlandicus") or string.find(x, "batavus") then natio_adj = "Nederlandicus"; natio_gen = "Nederlandiae" elseif string.find(x, "polonia") or string.find(x, "polonicus") or string.find(x, "polonus") then natio_adj = "Polonicus"; natio_gen = "Poloniae" elseif string.find(x, "portugallia") or string.find(x, "portugalia") or string.find(x, "lusitania") or string.find(x, "lusitanicus") or string.find(x, "lusitanus") or string.find(x, "portugalicus") or string.find(x, "portugallicus") then natio_adj = "Lusitanus"; natio_gen = "Portugalliae" elseif string.find(x, "roma") or string.find(x, "romanus") or string.find(x, "latinus") then natio_adj = "Romanus"; natio_gen = "Romae antiquae" elseif string.find(x, "borussia") or string.find(x, "borussicus") or string.find(x, "borussicus") then natio_adj = "Borussicus"; natio_gen = "Borussiae" elseif string.find(x, "russia") or string.find(x, "rossia") or string.find(x, "ruthenia") or string.find(x, "russicus") or string.find(x, "russicum") or string.find(x, "rossicus") or string.find(x, "ruthenicus") then natio_adj = "Russicus"; natio_gen = "Russiae" elseif string.find(x, "scotia") or string.find(x, "scotus") then natio_adj = "Scotus"; natio_gen = "Scotiae" elseif string.find(x, "suecia") or string.find(x, "suetia") or string.find(x, "suecicus") or string.find(x, "suecicus") then natio_adj = "Suecicus"; natio_gen = "Sueciae" elseif string.find(x, "syracus") then natio_adj = "Syracusanus"; natio_gen = "Syracusarum" elseif string.find(x, "syrus") or string.find(x, "syria") or string.find(x, "syriacus") then natio_adj = "Syriacus"; natio_gen = "Syriae" elseif string.find(x, "venet") then natio_adj = "Venetus"; natio_gen = "Venetiarum" else natio_adj = ""; natio_gen = "civitatis incognitae" end if s == "femininus" then --fix the adjective in the feminine form, for female authors ('s' is the value of P21 on wikidata) if string.sub(natio_adj, -2) == "us" then natio_adj = mw.ustring.gsub(natio_adj, "us$", "a") end end natio_cat = "[[Categoria:Scriptores ".. natio_gen.. "|".. y.. "]]" if z == "adj" then return natio_adj end if z == "cat" then return natio_cat end end return p n3wi5zn830vpa0l85gr6phl8lh3wz7u 187460 187458 2022-08-27T20:35:44Z Demetrius Talpa 13304 Scribunto text/plain p = {} function p.civitas(x, y, z, s) if string.find(x, "anglia") or string.find(x, "anglicus") then natio_adj = "Anglicus"; natio_gen = "Angliae" elseif string.find(x, "arabicus") or string.find(x, "arabus") or string.find(x, "arabia") then natio_adj = "Arabicus"; natio_gen = "Arabici" elseif string.find(x, "africa") or string.find(x, "africanus") then natio_adj = "Africus"; natio_gen = "Africae" elseif string.find(x, "austria") or string.find(x, "austriacus") then natio_adj = "Austriacus"; natio_gen = "Austriae" elseif string.find(x, "belgica") or string.find(x, "belgicus") then natio_adj = "Belgicus"; natio_gen = "Belgicae" elseif string.find(x, "brasilia") or string.find(x, "brasilianus") then natio_adj = "Brasilianus"; natio_gen = "Brasiliae" elseif string.find(x, "cambria") or string.find(x, "cambricus") then natio_adj = "Cambricus"; natio_gen = "Cambriae" elseif string.find(x, "canada") or string.find(x, "canadensis") then natio_adj = "Canadensis"; natio_gen = "Canadae" elseif string.find(x, "caroling") or string.find(x, "karoling") then natio_adj = "Carolingianus"; natio_gen = "regni Carolingorum" elseif string.find(x, "cechia") or string.find(x, "cechus") or string.find(x, "bohemia") or string.find(x, "bohemus") then natio_adj = "Bohemus"; natio_gen = "Cechiae" elseif string.find(x, "america") or string.find(x, "civitates foederatae") or string.find(x, "americanus") or string.find(x, "civitatum foederatarum") then natio_adj = "Americanus"; natio_gen = "Civitatum Foederatarum" elseif string.find(x, "croatia") or string.find(x, "croatus") or string.find(x, "dalmatia") or string.find(x, "dalmata") then natio_adj = "Croatus"; natio_gen = "Croatiae" elseif string.find(x, "dania") or string.find(x, "danicus") then natio_adj = "Danicus"; natio_gen = "Daniae" elseif string.find(x, "francia") or string.find(x, "francicus") or string.find(x, "francogallicus") or string.find(x, "gallicus") then natio_adj = "Francicus"; natio_gen = "Franciae" elseif string.find(x, "francus") or string.find(x, "francorum") or string.find(x, "frank") then natio_adj = "Francus"; natio_gen = "regni Francorum" elseif string.find(x, "flandria") then natio_adj = "Flandricus"; natio_gen = "Flandriae" elseif string.find(x, "germania") or string.find(x, "germanicus") or string.find(x, "german") then natio_adj = "Germanicus"; natio_gen = "Germaniae" elseif string.find(x, "ostrogothus") then natio_adj = "Ostrogothus"; natio_gen = "Gothorum" elseif string.find(x, "visigothus") then natio_adj = "Visigothus"; natio_gen = "Gothorum" elseif string.find(x, "gothus") or string.find(x, "gothicus") or string.find(x, "gothorum") then natio_adj = "Gothus"; natio_gen = "Gothorum" elseif string.find(x, "langobard") then natio_adj = "regni Langobardorum"; natio_gen = "regni Langobardorum" elseif string.find(x, "graecia") or string.find(x, "graecus") then natio_adj = "Graecus"; natio_gen = "Graeci" elseif string.find(x, "constantinopolis") or string.find(x, "constantinopolitanus") or string.find(x, "byzantinus") then natio_adj = "Byzantinus"; natio_gen = "Graeciae" elseif string.find(x, "helvetia") or string.find(x, "helveticus") then natio_adj = "Helveticus"; natio_gen = "Helvetiae" elseif string.find(x, "hispania") or string.find(x, "hispanicus") or string.find(x, "toletan") or string.find(x, "corduba") then natio_adj = "Hispanicus"; natio_gen = "Hispaniae" elseif string.find(x, "hibernia") or string.find(x, "hibernicus") or string.find(x, "eriugena") or string.find(x, "eriugenus") then natio_adj = "Hibernicus"; natio_gen = "Hiberniae" elseif string.find(x, "hungaria") or string.find(x, "ungaria") or string.find(x, "hungaricus") or string.find(x, "ungaricus") then natio_adj = "Hungaricus"; natio_gen = "Hungariae" elseif string.find(x, "Flandria") then natio_adj = "Flandricus"; natio_gen = "Flandriae" elseif string.find(x, "irania") or string.find(x, "persia") or string.find(x, "persicus") or string.find(x, "persa") or string.find(x, "persianus") or string.find(x, "iranianus") then natio_adj = "Persicus"; natio_gen = "Iraniae" elseif string.find(x, "israel") or string.find(x, "israhel") or string.find(x, "israelis") or string.find(x, "israelianus") or string.find(x, "iudaea") or string.find(x, "iudaeus") then natio_adj = "Israëlis"; natio_gen = "Israelis" elseif string.find(x, "italia") or string.find(x, "italicus") or string.find(x, "genuensis") or string.find(x, "dicio pontificia") then natio_adj = "Italicus"; natio_gen = "Italiae" elseif string.find(x, "lituania") or string.find(x, "lithuania") or string.find(x, "lithuanicus") or string.find(x, "lituanicus") then natio_adj = "Lituanicus"; natio_gen = "Lituaniae" elseif string.find(x, "moldavia") or string.find(x, "moldova") or string.find(x, "moldavicus") or string.find(x, "moldavus") then natio_adj = "Moldavicus"; natio_gen = "Moldaviae" elseif string.find(x, "nederlandia") or string.find(x, "batavia") or string.find(x, "nederlandicus") or string.find(x, "batavus") then natio_adj = "Nederlandicus"; natio_gen = "Nederlandiae" elseif string.find(x, "polonia") or string.find(x, "polonicus") or string.find(x, "polonus") then natio_adj = "Polonicus"; natio_gen = "Poloniae" elseif string.find(x, "portugallia") or string.find(x, "portugalia") or string.find(x, "lusitania") or string.find(x, "lusitanicus") or string.find(x, "lusitanus") or string.find(x, "portugalicus") or string.find(x, "portugallicus") then natio_adj = "Lusitanus"; natio_gen = "Portugalliae" elseif string.find(x, "roma") or string.find(x, "romanus") or string.find(x, "latinus") then natio_adj = "Romanus"; natio_gen = "Romae antiquae" elseif string.find(x, "borussia") or string.find(x, "borussicus") or string.find(x, "borussicus") then natio_adj = "Borussicus"; natio_gen = "Borussiae" elseif string.find(x, "russia") or string.find(x, "rossia") or string.find(x, "ruthenia") or string.find(x, "russicus") or string.find(x, "russicum") or string.find(x, "rossicus") or string.find(x, "ruthenicus") then natio_adj = "Russicus"; natio_gen = "Russiae" elseif string.find(x, "scotia") or string.find(x, "scotus") then natio_adj = "Scotus"; natio_gen = "Scotiae" elseif string.find(x, "suecia") or string.find(x, "suetia") or string.find(x, "suecicus") or string.find(x, "suecicus") then natio_adj = "Suecicus"; natio_gen = "Sueciae" elseif string.find(x, "syracus") then natio_adj = "Syracusanus"; natio_gen = "Syracusarum" elseif string.find(x, "syrus") or string.find(x, "syria") or string.find(x, "syriacus") then natio_adj = "Syriacus"; natio_gen = "Syriae" elseif string.find(x, "venet") then natio_adj = "Venetus"; natio_gen = "Venetiarum" else natio_adj = ""; natio_gen = "civitatis incognitae" end if s == "femininus" then --fix the adjective in the feminine form, for female authors ('s' is the value of P21 on wikidata) if string.sub(natio_adj, -2) == "us" then natio_adj = mw.ustring.gsub(natio_adj, "us$", "a") end end natio_cat = "[[Categoria:Scriptores ".. natio_gen.. "|".. y.. "]]" if z == "adj" then return natio_adj end if z == "cat" then return natio_cat end end return p m2w855xknr012xx6557gs4pfocxeskv Scriptor:Federicus Commandinus 102 43364 187446 143617 2022-08-27T17:50:09Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |IndicisNomen= Federicus Commandinus }} == Opera == * [[Liber:Euclidis Elementorum libri (1756).djvu|Euclidis Elementorum libri priores sex, item undecimus et duodecimus : ex versione latina Federici Commandini]] f4cb5vtmv710kuu2lwwjnwnv3s26i4n Scriptor:Gaudentius Brixiensis 102 51083 187461 171115 2022-08-27T20:40:31Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== *[[Sermones (Gaudentius)|Sermones]] ‎ *[[Carmen (Gaudentius)|Carmen]] ‎ 1yzd7q33k7tu52vunwg7bz5392vnikr Scriptor:Fulgentius Ruspensis 102 51944 187451 173793 2022-08-27T20:04:48Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio=Africanus }} ==Opera== *[[De regula verae fidei]] * [[Contra sermonem Fastidiosi Ariani]] * [[De fide (Fulgentius Ruspensis)]] * [[De incarnatione filii Dei]] * [[De remissione peccatorum]] * [[De Trinitate (Fulgentius Ruspensis)]] * [[De veritate praedestinationis]] * [[Epistolae (Fulgentius Ruspensis)]] * [[Instrumenta fidei]] * [[Libri ad Monimum]] * [[Libri ad Trasimundum]] * [[Pro fide Catholica]] * [[Responsio contra Arianos]] * [[Sermones (Fulgentius Ruspensis)]] orv28y4yzycwjy71zocms4hltnnxh68 Scriptor:Fulgentius Ferrandus 102 52841 187450 172334 2022-08-27T20:03:46Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio=Africanus |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== * [[Breviatio canonum 1 (Fulgentius Ferrandus)]] * [[Breviatio canonum 2 (Fulgentius Ferrandus)]] * [[Epistola ad Egyppium (Fulgentius Ferrandus)]] * [[Epistolae et opuscula (Fulgentius Ferrandus)]] 1084xr7hdqy9q8av8fau7bzf97qc7bc Scriptor:Franciscus Balduinus 102 52857 187449 172370 2022-08-27T19:55:44Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen= Balduinus, Franciscus }} p15fxmr0o6hn78ocmmd33m6jasfm6qt Scriptor:Flavius Gundemarus Gothorum 102 52950 187448 172582 2022-08-27T19:47:21Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio=Hispania |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== *[[Decretum (Gundemarus)]] 57q4u2hm1wj98hkt4h0s4zfbpgmeu45 Scriptor:Gabriel Barrius 102 53224 187454 173165 2022-08-27T20:13:20Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen=Barrius, Gabriel }} qelui2h5lkwhi6eha1bexkv8ba74htg Scriptor:Gabriel Bucelinus 102 53226 187456 173167 2022-08-27T20:19:58Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen=Bucelinus, Gabriel }} 540aogkrq32n9g5r7f6zvnqkmkpu0dg Scriptor:Firminus 102 53229 187447 173172 2022-08-27T19:37:50Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== *[[Vita S. Caesarii]] 40tjvk2mzue8s62v94j24g1sj8sgw09 Scriptor:Gallus Hibernus 102 53468 187455 174010 2022-08-27T20:15:53Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== *[[Sermo (Gallus Hibernus)|Sermo]] cl2cn71t1p0rl12yzjzt80c0qttrmjv Scriptor:Manfredus 102 53601 187453 181213 2022-08-27T20:11:22Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== *[[Carmina (Manfredus)|Carmina]] 64xb14am53isxxcz2vmgt4ue4ryn0nh Scriptor:Felix Toletanus 102 54009 187445 175350 2022-08-27T17:47:59Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== * [[Vita S. Juliani]] tkf15r031wtxh4h4gvpvm85hm85by5j Scriptor:Liutprandus 102 54051 187463 175412 2022-08-28T06:14:50Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen= }} ==Opera== *[[Diplomata ecclesiastica (PL 087)|Diplomata ecclesiastica]] 0dz9awb7fqq3i6t7uu5hba7tikoihih Scriptor:Marcion 102 54306 187452 176247 2022-08-27T20:06:36Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Munera= |Natio=Graecus |PostNationem= |IndicisNomen= }} t070lbpggmlkg2e28ccpg17dtepsxid Carmina (Manfredus) 0 54928 187462 181211 2022-08-27T22:00:08Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{titulus2 |Scriptor= Manfredus |OperaeTitulus=Carmina |OperaeWikiPagina=Carmina (Manfredus) |Annus= Saeculo VII |SubTitulus= |Genera=Carmina |Editio=Migne 1849 |Fons=[https://www.mlat.uzh.ch/index.php?app=browser Corpus Corporum] }} ==DE ANNO SOLARI.== <poem> (0641B) Annus solaris, qui magnus saepe vocatur, Circuitus solis semel est per zodiacum. </poem> ==De cursu solis.== <poem> Cursus viginti completur et octo per annos. </poem> ==De anno lunari.== <poem> Annus lunaris, est lunae circuitus, qui (0641C)Nunc est communis; nunc embolismus habetur. </poem> ==De cursu lunae.== <poem> Ast ejus cursus tres bisque fit octo per annos, Ex his luminibus nos pertractare duobus, Convenit, et nostris rationibus addere sedem, Ut super haec fuerint quae fundamenta locata, Obicibus valeant non argumenta refelli, Sed primum quiddam volumus reserare quod instat, Utile quod multum nobis instare videtur. </poem> ==DE QUATUOR TEMPORIBUS ANNI. == <poem> Ver, aestas, autumnus, hiems, sunt quatuor anni Tempora quae certo numero divisa patescunt, Cuique dedit ternos sua contemplatio menses. </poem> ===De Vere. === <poem> Martius, Aprilis, et Maius, Veris habentur. </poem> ===De Aestate. === <poem> Junius, Augustus, Aestatis Julius, adsunt. </poem> == (0641D)De Autumno. === <poem> Autumnique October, Septemberque, November. </poem> ===De Hieme. === <poem> Sunt hiemis Janus, Februarius atque December, In quorum primo Deus immutabilis et rex, Principium fecit naturae conditor orbis, Atque creaturis fixit primordia cunctis, Complevitque suum quod scribitur esse diebus, Sex opus atque ab hac septena luce quievit, Altius ergo libet hujus secreta aperire Dispositi, documentaque tradere postea nati. </poem> ==DE SEPTEM DIEBUS ET NOMINIBUS EORUM. == <poem> Principio mundi septem Deus ille creator Instituit cyclos, quos sphaerae circulus ambit, Singula qui finxit sub certis cursibus astra, Nominibus propriisque philosophia notavit, Nomine Saturni primum, Jovis atque secundum, Mars sub eis currens, et sexto Mercurius, (0642B)Luna quidem minimo decurrit septima coelo Quaeque dies astris accepit nomen ab istis, Hac ratione operique nostro competit apte Lux cum nocte sua viginti quattuor horis, Constat et aeternum deducit ab aethere cursum, Nunc a Saturno tu connumerare supremo, Incipe post illos lunae numerabis et orbem, Sic in circuitu per cunctos calculus ibit, Cui numerus primus post quattuor atque decem bis (0642C)Convenit, illius assumit nomen habetque. </poem> ===De die Dominico. === <poem> Ergo prima dies vocitata est nomine solis. </poem> ===De die Veneris. === <poem> Nunc veri solis, qui nos de morte redemit, Pars numerus lunae dat nomen inesse secundae, Et sic quaeque dies accepit nomen ab astris, Sed nunc flectamus atque praemisimus illa. Articulum officioque styli promissa canamus, Quarta luce Deus duo mundi lumina finxit. </poem> ==De Mercurio. == <poem> Planetasque alios, stellas et sidera cuncta, In firmamento quibus immutabile cursus, Addidit et proprium cursum haud excedere jussit, Hic est ille dies in quo sapientia scripsit, Aequales horas noctis fieri atque diei, Et cursum solis fuerit studio rationis, Circuitus ejus cognovit pervigil annus, (0642D)Ter centum fieri cum sexaginta diebus, Quinque superjectis simul et constare quadrante, Sed cujusque rei quadrans est portio quarta, Tres vero reliquae dicuntur nomine dodrans, Unde dies isti procedunt vel numerantur, Per documenta damus, si nosse cupis, manifeste. </poem> ==DE CURSU SOLIS ET ANNI, ET SIGNIS EORUM. == <poem> Astrorum cursus et lunae, solis et orbem, Edidicit primum scripsitque Aegyptia nymphis, Tradidit et curas hujus mortalibus artis, Atque itiner solis per quod deducitur annus, Zodiacum vocitans signat indagine mira, Quam bene declarat Macrobius ille sagaci Ingenio, studioque probo docet esse laborem, Hunc per bissenas divisit provida partes, Partes signa vocans, quae conveniente notavit. </poem> ===De Ariete. === <poem> Nomine namque aries, coeli pars prima vocatur, (0643A)Seu quod praecipue hoc animal prae cornua fervet, Ut sol fervoris radiis quasi cornibus ipsam Concretam glacie terram, brumaeque rigorem Incipit exercere, et seminibus reserare, Sive quod hinc Aries dextro procumbit in armo, Sicut ab hoc dextram sol lustrat tempore partem Zodiaci, sunt namque duo hemisphaeria coeli. Ast Aries primi caput, est et Libra secundi, Et spatium alterius dimensum partibus aequis Circuit atque Aries decumbit parte sinistra. </poem> ===De Tauro. === <poem> Sed Tauri nomen parti imposuere secundae, Sol quoniam coeli partes dum permeat istas, Canescunt fruges, taurique boumque labores, Fervidioribus et terris jam falce metuntur. </poem> ===De Geminis. === <poem> Ast aliud signum Geminorum nomine dicunt, In specie cygni Laedam decepit adulter, (0643B)Hic onus ex utero peperit fratresque gemellos, Inque vicem fratrem Pollucem Castor amavit, Mortalis fuerat, qui mortem matre ferebat, Immortalis erat, qui pro patre morte carebat, Hic quoniam patrem de fratris morte recepit, Fraternae morti de vita participavit, Participando vices sed sidus in aethere facti, Parte quidem coeli: sic sol dum currit in ista Arbusta et fruges solis fervoribus arent, Incipiuntque mori viridi quae fronde vigebant, Atque per aestatem quasi mortua sicca videntur, Mundi pars habet hic zonae vicina perustae. </poem> ===De Cancro. === <poem> Atque notant quantum sub Cancri nomine signum, Est in propatulo sita significatio Cancri, Incedit versus ut per vestigia cancer, Sic dum sol nequit hanc coeli transcendere partem, Inferiora petit lustrato solstitio, sub Quarta parte ejus, qua primum conficit ortum, (0643C)Scribere sed tempus non est exsortibus aptum. </poem> ===De Leone. === <poem> Ac quintae parti nomen posuere Leonis, Hoc animal cunctis praestat fervore caloris, Cujus membra tenet vigor et vis parte priori, Degeneratque et debilitat sub posteriori, Sic magis exurit sol quam per caetera signa, Atque suum robur terris diffundit anhelis, Nec non extremis signi sub partibus hujus, Mitigat ardorem duntaxat debiliorem In terram positis, quos post vestigia linquit. </poem> ===De Virgine. === <poem> Nomen inest sexto, Virgo pro tempore signo, Terra quod effeta quasi virgo femina constet, Atque nihil fructus isto sub sidere gignat. </poem> ===De Libra. === <poem> Verum zodiaci pars septima Libra vocatur, (0643D)Aequales proprio cum nomine monstrans, Parte sub hac coeli noctis fieri atque diei. </poem> ===De Scorpione=== <poem> Scorpius octavo nonoque Sagittarius fert Nomen, et hinc imbres signant et grandinis ictus. </poem> ===De Capricorno. === <poem> Hinc decimum sphaerae signum vocitant Capricornum, Alta petit semper frondes pascendo capella, Sic ex adverso rediens sol alta requirit, Solstitium pars quarta facit, solemque remittit. </poem> ===De Aquario. === <poem> Undecimum signum cui nomen Aquarius addunt. </poem> ===De Piscibus. === <poem> Atque duodecimum dicunt ex nomine pisces, Quod nivibus quod cedat aquis hoc tempore tellus. </poem> == (0644A)De bissexto. == <poem> Ergo per haec contemplantes recurrere solem, Hac annum fieri designatur ratione, Horum signorum sol lustrat, quodque diebus, Trigenis, ac dimidia cum quinque bis hora, Hos omnes summam tu multiplicabis in unam, De cunctis signis horas mediamque reducens, Inveniesque dies cum sexaginta trecentos, His quoque quinque dies hos calculus addet, Bis senae mediae nunc restant insuper horae, Efficies senas, has si colligeris horas, Hae junctae quadrans est portio quarta diei, Et tribus est cautum quod non numeretur in annis, Ast anno quarto quadrantes quattuor unum Complent, constituuntque diem sub foribus anni, Hic bissextilis totus vocabitur annus, Constans trecentis sex sexaginta diebus. </poem> ==QUARE DICATUR BISSEXTUS, ET QUARE SIT INVENTUS. == <poem> (0644B)Quod si neglectum fuerit, producitur error Tantus, ut aestivi brumali tempore menses Occurrant: vice versa permutentur ut ipsi, Illa dies igitur tantus videtur ut error, Inseritur simul ac bissextus jure vocatur, Quod numero legitur, bis Marti sexto Kalendas, Hanc concurrentum sedem dixere Quirites, Nam quotacunque dies feria numeratur in ista, Tot concurrentes alio sumuntur in anno, Sed bissextili superaddita sumitur anno. </poem> ==DE NOMINIBUS MENSIUM. == <poem> Et quia signorum data significatio claret: Nunc de nominibus conemur scribere mensum. Roma potens olim cum gemmis philosophiae Vernaret, cursum totique imponeret orbi, Primum bissenis divisit partibus annum, Incidit hinc et cuique vocabula congrua parti. </poem> ===De Martio. === <poem> (0644C)Martius a maribus cujus pars prima vocatur, Quod tunc Juno Jovem, quod tellus postulet imbrem, Et fiat praegnans, et fetibus apta tumescat. </poem> ===De Aprili. === <poem> Ast alia Aprilis quoniam natura aperitur, Dicitur ad flores, fructus et gramina cuncta. </poem> ===De Maio. === <poem> Tertia majorum Maius de parte vocatur. </poem> ===De Junio. === <poem> Junius in quarta, junioribus est vocitatus, Namque bipertiti fuerant de more Quirites, Atque senex major pars consultabat in urbe, Militiamque manus juvenum virtute regebat, Hinc igitur Maius et Junius est vocitatus. </poem> ===De Julio. === <poem> Julius a magno sortitur Caesare nomen. </poem> ==De Augusto. === <poem> Nomen ab Augusto mensi imposuere sequenti. </poem> ===DE QUATUOR ULTIMIS MENSIBUS. === <poem> (0644D) Quattuor hinc alii sumpserunt nomen ab imbre </poem> ===De Septembri et Octobri. === <poem> Primum Quintilis sunt Sextilisque vocati. </poem> ===De Novembri et Decembri. === <poem> Et numero quantum sunt primo mense remoti, Temperiem coeli numero quoque significantes. </poem> ===De Januario. === <poem> A Jano mensis Januarius, qui est vocitatus, Principium rerum Janum feriata vetustas Credidit, atque illum mensem mirata dicavit, Quapropter mensis Januarius caput anni. </poem> ===De Februario. === <poem> Postremae parti nomen Februarius indunt, Nam februare quidem dicunt purgare Latini, Mos viguit talis Romanis civibus olim, (0645A)Anno sub quinto dum census fertur ad urbem, Moenia cum muris templa et lustrare deorum, Scilicet istius mensis sub luce secunda, Ut quasi purgarent delicti excessibus urbem, Et venia atque salus per supplicia ista daretur, Dicere, lustrare, sic et purgare solemus, Sic et multoties dicitur quinquennia lustra, Sed per inaccessos opus est nunc tendere saltus. Atque itiner coeptum vario sermone levare. </poem> ==DE REGULARIBUS FERIARUM, KALENDARUM ET DE EORUM ORIGINE. == <poem> Primum nunc igitur videamus redigulares, Unde procedant, et eorum quae sit origo. Prima dies mundi describitur illa fuisse, Qua lucem legimus primum luxisse creatam, Hoc est Zodiaci et vervecis portio prima. A prima ergo die numerabimusque Kalendas Illius mensis, de quo cognoscere quaeris, (0645B)Quosque dies post haec, per septem divide cunctos, Hunc numerum quoniam nunquam transcendere possunt, Quodque supercrescit pro redigulare tenebis, Si minus est itidem pro redigularibus adsit. Septem si fuerint tot mensibus addito septem, Et concurrentum de summa subtrahe sedem, Veneris ad Marti postquam numerando Kalendas, Et sibi qui restant ascribere quinque memento Illa dies feria visa est decurrere prima, Dum Phoebus cursum nondum praefecerat anni, Hic prius incepta concurrens prima vocata est, Concurrit siquidem totum copulata per annum. </poem> ===Quare regulares dicantur. === <poem> Nunc qua concurrens procedat origine prima, Addimus, et talis quid signet copula nobis. Quae concurrentes ideo dicuntur aperte, Quod pariter totum cum redigularibus anno, (0645C)Currunt, et feriam quota sit ventura Kalendis, Significant, et fit per solis regula cursum. Sume dies igitur qua primum claruit orbis, Luce novus, cunctosque simul numerabis ad ipsum. Usque locum sedes quo concurrentis habetur. </poem> ===Quomodo inveniuntur regulares. Primus concurrens. === <poem> Hos quoque praecipimus, per septem divide solus, Qui superest concurrentum signetur origo, Caetera quae sequitur hoc ordine comperietur, Sicut ab hac actum est anno partire secundo, Haeque duae currunt illo qui transit in anno, Quodque superfuerit, uni superaddere cures, Tertiaque et quarta reliquis sic multiplicantur. Ast anno quinto, quoniam bissextus habetur, Quae super accrescunt simul hac in sede quiescunt, Dicta sede duae feriae numerantur in unum, Sextaque praedictum tenet et post septima cursum, Quodque supergraditur (ut dicit regula) septem, (0645D)Illud sublatis, concurrens jure tenetur. </poem> ===Quomodo inveniatur feria per regularem. === <poem> Hae concurrentes cum praecedentibus auctae, Ostendunt feriam quota sit ventura Kalendis, Si septem fuerit numero, tibi septima fiet; Si minus est, totam feriam numerato Kalendis, Si septem transit, numero deponito septem. </poem> ==DE INVENTIONE CUJUSLIBET DIEI MENSIS, PER DIES MENSIS. == <poem> Et si per totum mensem cujusque diei, Nosse cupis feriam, praecedentis quoque mensis, Sume dies cunctos, sed nec numerabis eamdem, Hisque Kalendarum feriam superaddito totam, Si septem fuerint itidem, tibi septima fiet, Si minor est illis numerus, tibi jure manebit, Si septem transit, numero deponito septem, Scilicet, signetur quod ea ratione tenetur. </poem> ==DE REGULARIBUS LUNAE, ET DE EORUM ORIGINE== <poem> (0646A) Sed quia circuitus est solis carmine scriptus, Nunc assignemus lunae proposse meatus, Ast alios primum pandamus redigulares, Qui subscribuntur ab lunae mensibus istis. </poem> ==De epactis. == <poem> Lunae circuitus, lunaris dicitur annus. </poem> ==De inventione nullae. == <poem> Principium cujus, qui nunc Septembris habentur, Mensis adest, veterum quem sicut pagina prodit. Aegypti astrologi primum invenere sagaces, Hi sunt scrutati vigiles secreta polorum, Atque magisterium quorum didicere Latini, Gymnasiumque artes admirantes imitantur. Hi quoque post illos describentes statuerunt, Sedem epactarum Septembris sexto Kalendas, Hac coelo infixam referunt in sede creatam Lunam, quod nullo terris fulgore refulsit. (0646B)Hanc quia nullius numeri varia verat aetas Lumine, non valuit penitus tricesima dici, Hinc igitur Phoeben nullo splendore scientes, Nullas, epactas illum dixere per annum. Ast alia primum terris de lumine lumen, Fundens loce nova, recte est tunc prima vocata, Et quoniam terris illuxit lumine primum, Hic prius incoepta est numerari quinto Kalendis Et quoniam Octobris evenit quinta Kalendis, Nam quotacunque fuit tunc luna, quibusque Kalendis, Mensibus his totidem scribuntur redigulares, Ista quidem currit per cunctos regula menses. </poem> ==De undecima epacta. == <poem> Undecimam post hoc anno discere sequenti, Epactam tota est, nam Phoebe sede notata, Et quota sede sua cunctis effulget inanis. Epactae totidem concurrunt semper in ipsis. </poem> ==QUOD EPACTA ET REGULARIS DEBENT JUNGI AD INVENIENDUM AETATEM LUNAE. == <poem> (0646C) Epactae junctae cum redigularibus istis, Praesignant quota sit Phoebe fulsura Kalendis. Horum si numerus triginta evenerit infra, Tota manet Phoebe, sed si concreverit ultra, Illis sublatis aderit tibi tota Kalendis, Quot reliqui fuerint, hoc constet regula cunctis. Quod aetas lunae per dies mensis inveniatur. Sed si per totum cupis hoc cognoscere mensem, Sume dies mensis qui praecedunt hodiernum, Et quotacunque fuit tunc ipsis luna Kalendis, Illius numerum transactis adde diebus. Horum si numerus triginta evenerit infra, Tota manet Phoebe, sed si concreverit ultra, Illis sublatis quot restant tota tenetur, Sed tamen hoc opus est, vigili de mente notare, Si mensi fuerit inscripta vicesima nona. Deme tot, aetatem reliqui lunae tibi pandent, Hoc quoque cur fiat conabor prodere metris. </poem> ==DE ANNO LUNARI. == <poem> (0646D) Zodiaci signum percurrit quodque duobus, Luna diebus sex horis, besse unius horae, Quosque dies igitur de cunctis collige signis, Et juncti pariter viginti quattuor adsunt, Tresque dies potes ex horis superaddere senis, Et quid sit bessis nunc hac ratione fatebor, Si tres in partes aliquid diviseris aequas, Nomine quaeque triens fertur, cunctaeque tenentes, Portio si fuerit, aliis subtracta duabus, Una, duae reliquae dicuntur nomine besses, Bissibus ex his sex octo suppleveris horas, Hic igitur numero Phoeben, ambire dierum, Totum zodiacum daret dictisque sub oris, Non tantum ad solem spatio transire sub ipso, Signiferi partes quoniam dum pervolat ipsa, Sol totum ferme tendit percurrere signum, Nec valet ascendi Phoebe, nec prima vocari, (0647A)Ni sub fratre prius fuerit, ni transgrediatur, Ergo dies duo praedictis et quattuor horae Addantur, quorum spatio Phoebum ipsa sequetur. Transvolet et fiat superno lumine prima, Hoc est lunaris suppletus ad omnia mensis, Quem nos viginti constare novemque diebus, Insuper et scriptis bissenus promimus horis, Namque dies horis non permanet integer istis, Et quia tum dividitur in mensibus unus, Alterius mensis bissex implebitur horis, Praesertim primo fuerit cum cardine mundi, In media succensa die, sed mense secundo, Nocte alternatim media, sic inde cucurrit, Hi cuncti summam menses redigantur in unam, Hinc et tercentum cum quinquaginta diebus Quattuor adjectis annum constare fatemur. Hic est qui proprie lunaris dicitur annus. </poem> ==QUOD UNA EPACTA INVENIATUR PER ALIAM, ADDENDO UNDECIM. == <poem> (0647B)Illud et intuitu nunc contemplare sagaci, Quod damus, et memori patefactum mente repone. Hic epactarum series et origo patebit, Sunt duo inaequales tibi quos monstravimus anni. Vincitur undenis lunaris forma diebus, His quia lunaris solis superatur ab anno, Undenae epactae sumuntur in ordine primo, Hinc numerus cunctis addatur semper in annis Epactis affinis praecedentibus annis, Quod minus aut plus est triginta ex more tenebis, Illius epactas anni qui tempore transit, Octavas decimas epactas ultimus annus Continet, his cum praecedentibus additur unus, Hic qui lunari semper subducitur anno, Philosophi saltum quem lunae nomine dicunt, De quo si Deus annuerit tractabimus alte, Quos si conjungis pariter triginta tenebis, Hae sunt epactae quae currunt cardine primo, Illius cycli retinent quem semper Hebraei, (0647C)Quas mensum jungis si redigularibus ipsis, Pro numero lunae, numero subducis easdem, Et numeras lunam, sicut dant redigulares, Illius in mensis anni cujusque Kalendis, Hinc etiam qui modo epactas dicere nullas. </poem> ==DE ANNIS EMBOLISMALIBUS ET COMMUNIBUS. == <poem> Nunc ex endibolismis et communibus annis, Pertractare necessarium decernimus isthic, Enucleatius ut lunae saltum reseremus, Divini libri testatur pagina lunam, Infixam coelo cursum sub sole habuisse, In quarta feria positam, cursum inde tulisse, Atque die qua prima fuit, non prima refulsit, Ni post annos inde decenos atque novenos, Hic lunae cursus est, cyclus jure vocatus, Inde velut primum per eumdem transmeat orbem, Cujus prima caput transit lunatio mundi, Quae quartam decimam completo lumine lunam (0647D)Attulit in Nonis, qui nunc est mensis Aprilis, Aptius ut Memphis docuit, potes ista videre, Regula nam quorum cyclo dissentit Hebraeo, Sed propter Pascha varie describimus ista, Hinc igitur cyclus est tali nomine dictus, Hinc per communes annos fit et endibolismos, Qui duo praecedunt communes jure vocantur, Quod fuerint clausi bissenis mensibus anno, Sed superaccrescens vocitatur tertius ille, Unusque mensis, hoc est lunatio crevit, Inde sequens annus primordia sumpsit ab illa, Quae quartam decimam prodit lunatio lunam, Post horas noctis aequales atque diei, In qua Paschalis a prima terminus adsit, Sive sub aequali tantummodo tempore fiat, Unde fit ut semper sic crescat circulus ille, Praeter in ogdoade, quod non sit et hendecade anno. Quique etenim quorum communem praetulit annum, Ille notabilior quod cyclo constet eodem, (0648A)Dicitur octavus ex Graeco nomine factus. Hendecas hic quoniam undecimus post ogdoadem fit. Ad numerum quorum facili ratione notabis, Endibolismales sunt anni denique septem, Nonaginta unus etiam menses numerantur, Anni communes quos signat regula bissex, Centum quadraginta aliis et quattuor addunt, Sunt pariter juncti triginta et quinque ducenti Sed promissa tibi nunc disserere incipiamus, Mensibus et lunae saltum pandamus ab istis. </poem> ==DE SALTU LUNAE. == <poem> Signiferi post circuitum cum prima vocata est, Et succensa fuit lunari mense peracto, Luna duodecimam necdum perfecerat horam, Restabantque super illi quam diximus horae, Bis duo momenta, momentique et uncia et unus, Tantum atomus quae individua est temporis apte: Quae sic augentur per cunctos omnia menses, Diminuant unum numero lunaris ut anni, (0648B)Cycli fine diem jam nunc ratione probemus, Qualiter una dies ex istis integra crescat. Sed quia sunt menses triginta et quinque ducenti, Illos pro numero momentorum ante relato, Quadrupeda et nonginta et quadraginta videbis, Et quoniam punctis horam constare quaternis Dicimus, et puncta momentis singula denis, Per quadraginta cunctorum divide summam, Inveniesque horas viginti tres mediamque, Alteri sed si pars hujus supplebitur horae, Quaeque duodecima est rerum pars uncia dicta, Verum momentum numerus duodenus adimplet, Efficiunt igitur triginta et quinque ducentae, Quinque bis atque novem momenta, ipsisque subsunt Septem quas atomis mensum supplere necesse est, Quadraginta atomis septem simul, uncia constat. Ex atomis igitur triginta et quinque ducentis, Unciae et augentur, quas quinque decemque notavi, Quas si praescriptis septem conjunxeris aeque, (0648C)Momentum efficies: aliisque addatur ad ipsum, Quo numerus mediae juncto supplebitur horae, Quae si viginti tribus est mediae quoque vincta, Integer ille dies, viginti quattuor horis Conficitur, qui sic lunaris saltus habetur, In nono decimo cycli cum Julius anno, Debeat ut semper ternis numerare Kalendis, Augusti lunam sibique vicesima fiat, Hic praetergressa tricesima vocatur, Tertiaque Augusti numeratur jure Kalendis, Ast epactarum constat ratione secundi, Inde tenet cursum per cunctos inviolatum. </poem> ==QUOT HORIS LUCEAT LUNA. == <poem> At si scire cupis quot Phoebe luceat horis, Cremento lucis punctos adhibeto quaternos, Noctibus in cunctis a prima novimus ipsam, Ad quintam decimam quo fiat lumine plena, Et sexaginta per punctos fulgeat ipsa, Et facies quinis horam consistere punctis, (0648D)Inveniesque quoto puncto luna luceat hora, A quinta decima numero deplebitur usque. Quo lumen perdat simul et trigesima fiat, Atque quotis itidem punctis luna luceat horis, Inveniesque Phoebe sed nil tricesima lucet, Soli subjecta majori lumine rapta, Hanc horam Graeci vocitant, coitumque Latini, Dicunt, quod pariter conjunctim currat uterque, Eclipsim solis fieri quo tempore claret, Ast ex hoc alibi carmen dictabitur aptum. </poem> ==QUOD SUPERIUS DISTULIT DE ASTRIS, NUNC EXSEQUITUR== <poem> Nunc de signifero quaedam memorare necesse, In quo sunt fixa tempus variantia signa, Sub quo planetae variant per tempora cursum Orbis zodiaci sic obliquatur ab Arcto, Ut sit zonarum media porrectus ad Austrum, Quattuor est inter zonas hoc sole perusta, In medio cujus Aries et Libra residunt, (0649A)Haec etiam mundi medio duo signa locata, Opposita atque sibi cedentia tramite recto, Undique circueunt quasi desperantia terram, Et quasi diametro dirimunt aequaliter ipsum Zodiacum, certumque vident altrinsecus unum, Alternaeque cadunt, alternatimque resurgunt, Nam diu Libra cadit, Aries consurgit ab ortu, Occidit hinc Aries, inde ortu Libra resurgit, Sunt duo praeterea, Cancer simul et Capricornus, Cancer signorum summus, Capricornus et unum est, Hic duo sunt tropica, quae conversiva vocantur, Sol quoniam signis positus convertitur istis. Hic etiam solis portae dicuntur utrinque, Quod soli quartis dum currit partibus horum, Clauditur accessus, signorumque ultima crescit, In quis solstitia aestiva et brumalia fiunt, Namque duodecimus certa ratione Kalendis, Aestivum Julii fiunt brumalia Jani, Solis solstitium stationis nomine dicunt, (0649B)Nam ut stare fides, ut quo sit tempore solem, Sed dum zodiaci Phoebo pars summa vel ima, Tangitur ex atomo, censetur nomine tali. </poem> ==De solis ortu atque occasu. == <poem> Quattuor his signis, tres ortus principales, Fiunt; exoriens dum sol decurrit eisdem Partibus, inquiris tibi quas signavimus ante: Australes Capricorno, et Cancro fit borealis, Tertius ac medius Libra, ac Vervece notatur, Caetera turba patet, quod signa alterna resignant; Hinc igitur clare poteris per cuncta videre, Instar si sphaerae coelestis pinxeris illum; Natura monstrante globum invigilares et ipsi, Nam coelum zonis incingi quinque videbis, Quarum ex natura vis frigoris atque caloris Ingeritur terris, et partes temperat orbis; Perspicies etiam cur noctes sint breviores, Solibus aestivis et contra sint hiemales; Noctibus intuitu facili tibi cuncta patebunt; (0649C)Hinc et planetas discernes tendere ad ortum, Utque meent signis sphaerae nec inerat ullus, Aetheris obliqui, sed enim intervalla pererrent, Et tantum ipsius per signa meare feruntur. Sed de zodiaco satis haec quae dicta supersunt, Eclipsim solis et lunae jam reseremus. </poem> ==DE ECLIPSI SOLIS ET LUNAE. == <poem> Signifer est latus bissenis partibus orbis, Pars spatium est, solis quantum complecti, Aut ex diametro est illius meta quibusque, Solae duae mediae lustrantur lunae per omnes, Scandit, et a Borea, rursum inclinatur ad austrum. His igitur mundi medio cum terra duabus, Subjaceat sol, supra atque infra luna feratur, Et sit supposita fratri tricesima Phoebe, Objectu lunae solis splendorque calorque, Subtrahitur nobis positis duntaxat in imis; At si per partes exorbitet exteriores, (0649D)Terra quibus non est subjecta, sed extima constat, Non celare potest solaria lumina nobis, Inde est quod raro defectus in ordine fiat. Verum defectus aliter lunaris habetur, Hic etenim quamvis per pleni lumina semper Fiat, dissimili tantum deficitur ratione, Constat enim lunam proprium lumen habere, Sed splendere modo speculi sole irradiatam, Partibus octo licet sub magno corpore solis, Vincatur tellus, ut mira indagine claret, Plena tantum partes, quoniam fertur per easdem, Aspectu solis fraudatur luna tenebris, Luget et incedens terrarum damna per umbras, Ac super aut subtus tetro velatur amictu, Ac super partes exorbitet exteriores, Luminis accepti detrimentum effugit ipsa: Non igitur semper privatur lumine Phoebe, Has defectivas dicitur de themate partes, Astrologi, quod fit defectus causa utriusque. </poem> ==QUANTUM IN UNAQUAQUE DIE ELONGETUR LUNA A SOLE. == <poem> (0650A) At si forte animus cupit hoc augere labori, Partibus ut vere noscas quot luna recedens, Sole elongetur, vel quae signa moretur, Illius aetatem fuerit quotacunque resume, Multiplicaque quater, rursum numerumque ter ipsum, Et quot compereris, tot nosces partibus illam Phoebo elongari, simul illa degere parce, Ad quam venturus totidem post ipse dies sit, Nil etenim partes aliud quam dicimus istas, Solis progressus per signa quibusque diebus, Si signum quo luna die decurrat eodem, Nosce velis ex praedictis tot partibus addes, Soli quot restat, ut signi compleat ipse, Illud iter quo degit, et inspice corde capaci, Inde dabis partes signis triginta quibusque, Ordine cui desunt in eodem noveris ipsam, Si non ad numerum poterunt procedere tantum, Vel si completis superest quod ab ordine signis, (0650B)Quod solet fieri in prima, quod saepe secunda, Phoebe cum sole signo decurrit eodem, Saepe dies nona, vicesima terque decena, Hoc habet et signo quod sol decurrit in illo, Philosophique dies hos interlunia dicunt, Quodque renascentem, suntque inter deficientem, Hactenus ista quidem sunt argumenta diurna, Quae tibi contulimus, sed ad annua jam properemus. </poem> ==DE ANNIS A PRINCIPIO MUNDI== <poem> Principio mundi sunt millia quinque trecenti, Et sexaginta cum quattuor insuper anni, Praecedente tamen sine concurrentibus uno, Virginis ad partum peperitque virgo salutem, Humani generis genitrix hominisque Deique, Virgo beata preces digneris fundere nato, Spiritus adveniat menti, qui vult ubi spirat, Qui Patre procedit, quem mittit Filius ejus, Ut me per pelagus labentem dirigat altum, (0650C)Et manus illius ad littus vela reducat. Ecce peto, quaero, nictans et ad ostia pulso, Cujus auxilio, simul et munimine fretus, Aetatem mundi valeam tales esse probare. Ex divinorum scriptis videre librorum, Philosophi vigiles transisse ab origine mundi, Annorum spatium memorabile tempus ad usque, Quo Salvatoris fuit incarnatio facta, Millia quinque super veterum quod pagina prodit, Sed nec quingentos super illa fuisse fatemur, Quod plus aut minus est, hac nosces traditione. Maximus ille cyclus qui semper vertitur annis Cardine quingentis, simul et triginta duobus, Fertur cyclorum concordia vero duorum, Quod lunae et solis cursus concordat in ipsis, Expletis tantum, nec plene convenit ante, Inde dies, menses, horae, lunaeque Kalendae, Omnia conveniunt, simul et post prima recurre, Si decies cyclum tu multiplicaveris ipsum, Vere comperies annorum millia quinque, (0650D)Atque trecentorum summam, numerumque vicenum, Additur his, quartus et quadragesimus annus Ordine jam cycli, describitur iste secundo, Hoc anno Christus sacra est de Virgine natus, Hinc igitur cernis, quod millia quinque trecenti, Et sexaginta, sunt quatuor insuper anni, Praecessitque unus sine concurrentibus annus, Undecies autem non multiplicabis eumdem, Nam superaccrescit nimium quod pagina dicit, Et super adjectos annos indictio turbat, Atque Evangelio numero ac ratione repugnant, Ergo per hunc cyclum qui transit ordine magnum, Cyclus, epactas, aderant quae tempore Christi, Et concurrentes ideo prius inveniamus, Ut non turbetur doctrina sequentibus annis </poem> ==De cyclis. == <poem> Cycli tres nostro scribendi carmine perstant Anterior quibus est, recolunt quem semper Hebraei (0651A)Cujus principium prima est lunatio mundi, Ast epactarum fuit in Septembre secundus, Hic quoque mutatur per menses et variatur. Tertius est dictus solaris nomine solis, Hinc quoque principium Marti statuere Kalendae, Quartus lunaris referens nihil utilitatis; Hinc caput est Jani, cum prima est luna Kalendis: Ergo si primi gliscis cognoscere cycli, Ille quotus transit annus sub tempore Christi, Hunc numerum sumas, qui mundi a cardine coepit, Perque novemque decem totam ejus divide summam, Et septem superant, fuit ergo septimus annus, Sic epactarum cyclus manet inveniendus, Sed tantum epactas quae Christi tempore currunt, Invenies aliter; nam septem qui superarunt Fine per undenum numerum distendere debes, Ergo et septuaginta vides simul affore septem, Hos per triginta partiri convenit omnes, Atque decem septem qui restant scribere oportet (0651B)Epactas quae currebant sub tempore Christi, Ast aliter cyclus solaris comperietur, Majorem numerum qui supra scriptus habetur, Divide solerter per viginti et simul octo, Sed tamen ut primum sine concurrentibus annis, Si procul et summa nunquam numeretur in ista, Et sextum decimum divisio proferet annum, Sed concurrentes sic prospicis ipsius anni, Hic idem numerus simul ejus portio quarta, Addita dividitur per septem, et quinque supersunt; Sed tamen hic animo nunc contemplare sagaci, Ut nisi completis partem non vince relictam, Inde data exactis quadrante carentibus annis, Uno intermisso quoniam bissextus habetur, Septima concurrens est Marti incoepta Kalendis. At si fert animus quota tunc indictio transit, Noscere, perfacili verum ratione patebit. Per partes numerum quindenas divide dictum, Et decimam invenies anno transire sub illo, Olim cum pene Romani gentibus orbis, (0651C)Omnibus et populis virtutibus imperitarent, Vectigal statuere, atque indixere tributa, Solveret ut quisque tria per quinquennia censum Aera, sed in primo, simul argentumque secundo, Aurum sic etiam lustro tribuere sequenti, Inde velut primum fuit a primo repetitum, Et non excedit numerum qui praefuit ordo, Post quintam decimam rursum est indictio prima. </poem> ==AD INVENIENDUM SUMMAM ANNORUM DOMINI. == <poem> Annorum Domini cupiens cognoscere summam, Hoc argumentum vigilanti pectore conde, Summam ex ordinibus qui sexaginta novem sunt, Multiplica per quindecim, et insuper addito quinque, Hic qui restabunt ex ordine tempore Christi, Addaturque super indictio temporis hujus, Convenit hoc et te vigilanti corde notare, Ut cum suppletus fuerit qui nunc meat ordo, (0651D)Atque iterum fuerit indictio prima resumpta, Ordinibus dictis unum superaddere cures, Hic post quindenos addendo noveris annos, Semper et ordinibus accrescat calculus istis. </poem> ==Ad inveniendam indictionem. == <poem> At si scire velis quota nunc indictio transit, Per partes numerum quindenas divide dictum; Sicque sub Christo transit superaddita primum, Quodque supercrescit indictio permanet anni, Et quintam decimam dicis cum nullus abundat. Nunc millesimus et quinquagesimus annus Est etiam decima quae nunc indictio transit; Currit et epacta quam cyclus continet anno, Prima sub undecimo post hanc duodena sequetur, Cycli solaris annum tenet ordo secundum, Est et concurrens hoc anno more secunda, Ordine nam cycli describitur iste secundo. Ergo si primi gliscis cognoscere cycli, Nunc quotus est annus qui nostro tempore transit, (0652A)Annorum Domini numerum isto tempore sume, Perque novemque decem totam ejus divide summam, Sed tamen huic numero septem superaddere cures, Annus enim totus transibat corpore Christi Quodque superfuerit annum monstrabit aperte, Si superest nullus, is cycli est ultimus annus. Si quae nunc currunt epactas noscere gliscis, Quod superest illis sub eodem fine diremptis, Cura, per undenum numerum distendere debet, Et quotquot fuerint sume, triginta recides, Prodit et epactas illis quod semper abundat At si triginta numerus tibi manserit infra, Hic idem epacta praesentis habebitur anni, Ultimus ast annus non hac ratione tenetur, Huic alia epactas concedit regula nullas, Pro saltu lunae tamen huic subjungitur unus. Ast aliter cyclus solaris comperietur, Praedictum numerum quod supra scriptus habetur, (0652B)Divide solerter per viginti et simul octo, Et primum tredecim numero super addere cures, Tempore quod Christi cycli currebat hic annus, Quodque augmentatur est annus in ordine totus, Ultimus est annus si quem divisio cludit. </poem> ==De concurrentibus. == <poem> Si concurrentes Domini vis nosse per annos, Ex toto numero deponere convenit unum, Qui de septeno numero solus superabat, Concurrens etenim sub Christo septima coepit; Hinc etiam post hanc fuit anno prima sequenti, Ex qua principium numeri nos sumimus hujus. Illo deposito nec septem scandimus ultra, Hic idem numerus, simul ejus portio quarta Addita, dividitur per septem, et more frequenti, Quod superest illis pro concurrente tenetur, Si nihil his superat, tunc septima jure notatur. </poem> ==AD INVENIENDUM ANNUM BISSEXTILEM. == <poem> (0652C)Utrum bissextus sit quartusve annus ab illo, Non est difficilis labor hoc cognoscere semper. Divide quot fuerint Domini per quattuor annos Est a bissexto totum, quot fine supersunt, Si nihil his superat anno est bissextus in illo. </poem> ==QUOD UNDECIM EPACTAE IN MORTIS TEMPORE CHRISTI CONCURRERUNT. == <poem> Sed nunc errorem reprimant documenta priorem, Atque ex sacrorum dictis Evangeliorum, Sic affirmetur ratio, quod non mutiletur. Tempus et annorum Christi triginta duorum, Et simul undecimas epactas tempore mortis Currere, non alias certa ratione probemus. Fidimus, et verum est, Luca narrante, relatum, Quod baptizatus Christus discessit ab amne, Incipiens erat annorum triginta patenter, Namque dies tredecim de triceno fluitabant; Hinc post baptismum jejunia sancta peregit, (0652D)Ac sibi discipulos anno delegit in illo; Hinc alio sacrata dies effulsit in anno, Qua baptizatum vox patris magnificavit; Nuptiae tunc factae sunt in Cana Galilaeae, Discipulisque suis coram primordia fecit, Signorum doxamque suam dedit hic manifestam; Hic Evangelio describit Pascha Joannes, Primum et commemorat Christi miracula facta, Ac post multa quidem subjungit Pascha secundo Scilicet, hoc alio quod pertransivit in anno; Inde refert iterum memoranda in saecula natum, Atque olidi Lazari producit membra sepulcro, Et procedentem Christo frondesque gerentem, Laudibus ascribit quae prodiit obvia turbam; Inde pedes Christus ut servus discipulorum, Abluit in feria, qua Paschae terminus instat; Captus et in hac nocte est sub plenae lumine lunae, In quarta captus, decima crucifixus in illa, Quae quinta decima medio descendit ab axe, (0653A)Atque die Christi crucifixo sancta notatur; Angelus hic Christum venturum nuntiat ipsum, De solio Patris ad matris Virginis alvum, Sumere mortalem pro mundi crimine formam, Hac quoque deposuit formam cruce solutam; Tertia sancta dies surgentem morte revixit, Atque immortalem vitae surgendo reduxit, Atque dies simili mortalem matre refudit, Et veluti epacta decima et septena recurrit, Qua Christus natus descendit virginis alvum, Sic hac luna die decima et septena refulsit, Fulsit et Aprilis vicesima prima Kalendis. Hinc igitur clare poteris peracta videre, Ille quod undecimas epactas portitat annis; Hinc annis vitam Christi triginta duobus, Mensibus atque tribus, recte constare fatemur. </poem> ==DE PASCHAE TERMINO. == <poem> Terminus est Paschae vernali tempore lunae, Quarta simul decima, quae primo mense refulget. (0653B)Qua Dominus Pascha fieri praecepit Hebraeis, Hinc igitur memores celebrant hoc tempore Pascha, Atque die incipiunt annorum festa sequenti. Et quartam decimam nos exspectamus eamdem, Nostrum et differimus pro religione sub ipsum Pascha diem Domini, quo sumpsit nomen habetque, Quaque salus cunctis facta est resurrectio Christi, Infestis aliis ad corda reducti in acta, Hac non facta modo, sed quae sunt fine futura, Temporis haec serie prima atque octava recurrit, Prima quod hac legimus lucem luxisse creatam, Orta est, quoniam post septem provenit ipsa, Ipsa die quoniam primum praecessit eadem: In nostro capite surrectio, sexque peractis, Aetatum tribuit vitaeque laboribus hujus. Septenaque animarum digne luce quietis, Nostra sumus qui membra ejus resurrectio digna, Octava aetate saeclorum sit peragenda, Cum vocem capitis fuerit qui mortuus omnis, (0653C)Audiet et tumulis superacta morte resurget, Ergo duodecimus tum terminus ipse Kalendis, Aprilis, quartodecimas sit in usque Kalendas Maii, quis non inferius nec longius ipse, Esse potest, quacunque die sit terminus horum Pascha die Domini celebratur rite sequenti, Hac quinta decima nunquam minor esse valebit. Phoebe nec major quam sit vicesima prima. </poem> ==UNDE PROCEDAT TERMINUS PASCHAE. == <poem> Sed si nosse diem cupis, in quo terminus iste Procedat, versus illos vigilanter habeto, Quorum primus adest a nonis coeptus Aprilis, Quod primum nonis Phoebe plena refulsit, Principiis horum signatur terminus ille, Illorum fines demonstrant redigulares, Hos igitur jungas cum concurrentibus anni, Et feriam nosces, veluti tibi scripsimus ante, Qua tibi clarescat quem quaeris terminus ille. At si deciderit menti quis versus habetur, (0653D)Sicut te primum docui cognoscere cyclum, Quis currat versus Domini cognosce per annos, Hunc aliter versum quoque te reperire docebo, Qui proter tritum tibi taliter invenietur: In primo articulo sit pollicis ille sinister Dispositus, tum deinde alios numerabis et omnes, Perque manus summos digitos transibis ad ipsum Pollicis usque locum quo principium instituisti, Et quicunque dies occurrit rursus eodem, Terminus instabit, per et hunc cognosce futurum, Perque alios, alios pariter discerne supremos, Perque locos tantum quis terminus ipse recurrit, Circueas superadjecto qui in tertia et uno, Si cupis illorum cognoscere redigulares; In prima feria tu primam ponito mundi, Atque dies ab ea cunctos numerabis ad ipsum: Usque locum feriatim, quo tibi terminus instat, Atque quota feria reperitur terminus ille, Tot sibi subjungas, quot quaeris redigulares. (0654A)Hinc alios per Paschalem reperire valebis, A prima mundi Paschalis terminus ipse, Aspectu memori, quot distet cerne diebus, A nobis decimus Februi numerare Kalendis, Expediet totidem quorum sub fine patenti, Terminus occurrit quem Septuagesima monstrat, Hoc semper decimam Phoeben in fine notabis, Haec Februi mensis erit et cludetur in ipso, Ast Februi nonas itidem numerare secundis, Expedit, atque adde quem quadragesima quaerit, Terminus, hic lunam debes numerare secundam. Haec Marti mensis erit, et cludetur in ipso, Si bissextili fuerit, si terminus anno, Ultra bissextum sub nonis incipietur, Terminus est alius quem sancta rogatio quaerit, A Maii decimis praescripto jure Kalendis Quaeritur, hunc etiam monstrat vigesima luna, Hic Maii mensis erit et concludetur in ipso. At Pentecostes si forte requiritur ipse, (0654B)A Maii nonis reperitur rite secundis, Hunc etiam luna designat tempore quarta, Haec Julii mensis erit et cludetur in ipso, Sed feria quacunque tibi provenerit ipse, Terminus in lucem Domini differto sequentem, A quo nomen habet, a quo surrectio facta est. </poem> ==DE CONTROVERSIA OGDOADIS, ET DE EMBOLISMO. == <poem> At quoniam primi fit controversia cycli, Quae tamen tribus est annis, et saepe quibusdam, Contra epactarum seriem fit, luna Kalendis, Endibolismalis et eam lunatio prodit, In quibus est Nonis, Idibus, et quibus atque Kalendis Fiat, in extremo referemus carmine aperte, Hanc tenet octavus, undenus et ultimus annus. Ogdoas octavus est, e Graeco nomine factum, Hoc anno epacta decima et septena recurrit, Incipitur Nonis tum Marti luna secundis. Endibolismalis post hac trigesima Nonis, Desinit Aprilis non ejus rite secundas, (0654C)Inde sed Aprilis ejus lunatio Nonis Incipit, et Maii nona vigesima quintis Desinit in Nonis, in cujus luna Kalendis Epactas esse circa vigesima septima constat; Incipit in quartis Maii lunatio Nonis, Desinit in quartis Junii trigesima Nonis, Ast ternis luna Junii primordia sumit, Desinit in Julii vicesima nona Kalendis, Ast epactarum numero trigesima constat, Et tenet inde suum per cunctos regula cursum, Inde sub undecimo vigesima permanet anno, Epacta et Jani Nonis primordia ternis, Endibolismalis anni lunatio sumit: Cluditur et Februi trigesima quippe Kalendis, Incipitur quartis ejus lunatio Nonis, Ejus Marti sextis Nonis vigesima nona, Anno bissexti tamen hic trigesima constat. Hic circa epactas Marti fit luna Kalendis, Inde tenet solitum per cunctos regula cursum; (0654D)Ultimus octavas decimus hinc continet annus, Epactas Marti, et Nonis lunatio ternis, Endibolismalis hoc anno exordia sumit; Desinit Aprilis Nonis trigesima ternis, Luna sed Aprilis Nonis incoepta secundis, Incoeptis Nonis Maii vicesima nona Clauditur, ast ejus vicesima nona Kalendis, Ex epactarum numero fit luna patenter, Incipitur quinis Maii lunatio Nonis, Desinit et Juni trigesima luna Kalendis, Augusti et quartis Nonis primordia sumit, Hoc quoque mense facit finem vicesima nona. Contra epactarum seriem trigesima cum sit, Cluditur hic saltus fieri, ratione probatur, Lunarique dies unus subducitur anno; Inde sed internis Augusto incoepta Kalendis, Contra epactarum seriem numeratur in ipsis, Inde refert cursum per cunctos inviolatum. Hinc Manfredus avet, jubet et requiescere Plato, (0655A)Sed jam, Virgo pia, digneris sancta Maria, Nequitiae mores vitaeque levare labores, Hinc fratres socii dignas impartite grates. In festo die cantemus digna Mariae, Laudem dicamus illi doxamque feramus: Accessi portum, quo mihi cursus erat. </poem> hxsvv5oq2e13kh13tn612tmu7nwjfrs 187465 187462 2022-08-28T09:46:14Z Demetrius Talpa 13304 /* De Augusto. */ wikitext text/x-wiki {{titulus2 |Scriptor= Manfredus |OperaeTitulus=Carmina |OperaeWikiPagina=Carmina (Manfredus) |Annus= Saeculo VII |SubTitulus= |Genera=Carmina |Editio=Migne 1849 |Fons=[https://www.mlat.uzh.ch/index.php?app=browser Corpus Corporum] }} ==DE ANNO SOLARI.== <poem> (0641B) Annus solaris, qui magnus saepe vocatur, Circuitus solis semel est per zodiacum. </poem> ==De cursu solis.== <poem> Cursus viginti completur et octo per annos. </poem> ==De anno lunari.== <poem> Annus lunaris, est lunae circuitus, qui (0641C)Nunc est communis; nunc embolismus habetur. </poem> ==De cursu lunae.== <poem> Ast ejus cursus tres bisque fit octo per annos, Ex his luminibus nos pertractare duobus, Convenit, et nostris rationibus addere sedem, Ut super haec fuerint quae fundamenta locata, Obicibus valeant non argumenta refelli, Sed primum quiddam volumus reserare quod instat, Utile quod multum nobis instare videtur. </poem> ==DE QUATUOR TEMPORIBUS ANNI. == <poem> Ver, aestas, autumnus, hiems, sunt quatuor anni Tempora quae certo numero divisa patescunt, Cuique dedit ternos sua contemplatio menses. </poem> ===De Vere. === <poem> Martius, Aprilis, et Maius, Veris habentur. </poem> ===De Aestate. === <poem> Junius, Augustus, Aestatis Julius, adsunt. </poem> == (0641D)De Autumno. === <poem> Autumnique October, Septemberque, November. </poem> ===De Hieme. === <poem> Sunt hiemis Janus, Februarius atque December, In quorum primo Deus immutabilis et rex, Principium fecit naturae conditor orbis, Atque creaturis fixit primordia cunctis, Complevitque suum quod scribitur esse diebus, Sex opus atque ab hac septena luce quievit, Altius ergo libet hujus secreta aperire Dispositi, documentaque tradere postea nati. </poem> ==DE SEPTEM DIEBUS ET NOMINIBUS EORUM. == <poem> Principio mundi septem Deus ille creator Instituit cyclos, quos sphaerae circulus ambit, Singula qui finxit sub certis cursibus astra, Nominibus propriisque philosophia notavit, Nomine Saturni primum, Jovis atque secundum, Mars sub eis currens, et sexto Mercurius, (0642B)Luna quidem minimo decurrit septima coelo Quaeque dies astris accepit nomen ab istis, Hac ratione operique nostro competit apte Lux cum nocte sua viginti quattuor horis, Constat et aeternum deducit ab aethere cursum, Nunc a Saturno tu connumerare supremo, Incipe post illos lunae numerabis et orbem, Sic in circuitu per cunctos calculus ibit, Cui numerus primus post quattuor atque decem bis (0642C)Convenit, illius assumit nomen habetque. </poem> ===De die Dominico. === <poem> Ergo prima dies vocitata est nomine solis. </poem> ===De die Veneris. === <poem> Nunc veri solis, qui nos de morte redemit, Pars numerus lunae dat nomen inesse secundae, Et sic quaeque dies accepit nomen ab astris, Sed nunc flectamus atque praemisimus illa. Articulum officioque styli promissa canamus, Quarta luce Deus duo mundi lumina finxit. </poem> ==De Mercurio. == <poem> Planetasque alios, stellas et sidera cuncta, In firmamento quibus immutabile cursus, Addidit et proprium cursum haud excedere jussit, Hic est ille dies in quo sapientia scripsit, Aequales horas noctis fieri atque diei, Et cursum solis fuerit studio rationis, Circuitus ejus cognovit pervigil annus, (0642D)Ter centum fieri cum sexaginta diebus, Quinque superjectis simul et constare quadrante, Sed cujusque rei quadrans est portio quarta, Tres vero reliquae dicuntur nomine dodrans, Unde dies isti procedunt vel numerantur, Per documenta damus, si nosse cupis, manifeste. </poem> ==DE CURSU SOLIS ET ANNI, ET SIGNIS EORUM. == <poem> Astrorum cursus et lunae, solis et orbem, Edidicit primum scripsitque Aegyptia nymphis, Tradidit et curas hujus mortalibus artis, Atque itiner solis per quod deducitur annus, Zodiacum vocitans signat indagine mira, Quam bene declarat Macrobius ille sagaci Ingenio, studioque probo docet esse laborem, Hunc per bissenas divisit provida partes, Partes signa vocans, quae conveniente notavit. </poem> ===De Ariete. === <poem> Nomine namque aries, coeli pars prima vocatur, (0643A)Seu quod praecipue hoc animal prae cornua fervet, Ut sol fervoris radiis quasi cornibus ipsam Concretam glacie terram, brumaeque rigorem Incipit exercere, et seminibus reserare, Sive quod hinc Aries dextro procumbit in armo, Sicut ab hoc dextram sol lustrat tempore partem Zodiaci, sunt namque duo hemisphaeria coeli. Ast Aries primi caput, est et Libra secundi, Et spatium alterius dimensum partibus aequis Circuit atque Aries decumbit parte sinistra. </poem> ===De Tauro. === <poem> Sed Tauri nomen parti imposuere secundae, Sol quoniam coeli partes dum permeat istas, Canescunt fruges, taurique boumque labores, Fervidioribus et terris jam falce metuntur. </poem> ===De Geminis. === <poem> Ast aliud signum Geminorum nomine dicunt, In specie cygni Laedam decepit adulter, (0643B)Hic onus ex utero peperit fratresque gemellos, Inque vicem fratrem Pollucem Castor amavit, Mortalis fuerat, qui mortem matre ferebat, Immortalis erat, qui pro patre morte carebat, Hic quoniam patrem de fratris morte recepit, Fraternae morti de vita participavit, Participando vices sed sidus in aethere facti, Parte quidem coeli: sic sol dum currit in ista Arbusta et fruges solis fervoribus arent, Incipiuntque mori viridi quae fronde vigebant, Atque per aestatem quasi mortua sicca videntur, Mundi pars habet hic zonae vicina perustae. </poem> ===De Cancro. === <poem> Atque notant quantum sub Cancri nomine signum, Est in propatulo sita significatio Cancri, Incedit versus ut per vestigia cancer, Sic dum sol nequit hanc coeli transcendere partem, Inferiora petit lustrato solstitio, sub Quarta parte ejus, qua primum conficit ortum, (0643C)Scribere sed tempus non est exsortibus aptum. </poem> ===De Leone. === <poem> Ac quintae parti nomen posuere Leonis, Hoc animal cunctis praestat fervore caloris, Cujus membra tenet vigor et vis parte priori, Degeneratque et debilitat sub posteriori, Sic magis exurit sol quam per caetera signa, Atque suum robur terris diffundit anhelis, Nec non extremis signi sub partibus hujus, Mitigat ardorem duntaxat debiliorem In terram positis, quos post vestigia linquit. </poem> ===De Virgine. === <poem> Nomen inest sexto, Virgo pro tempore signo, Terra quod effeta quasi virgo femina constet, Atque nihil fructus isto sub sidere gignat. </poem> ===De Libra. === <poem> Verum zodiaci pars septima Libra vocatur, (0643D)Aequales proprio cum nomine monstrans, Parte sub hac coeli noctis fieri atque diei. </poem> ===De Scorpione=== <poem> Scorpius octavo nonoque Sagittarius fert Nomen, et hinc imbres signant et grandinis ictus. </poem> ===De Capricorno. === <poem> Hinc decimum sphaerae signum vocitant Capricornum, Alta petit semper frondes pascendo capella, Sic ex adverso rediens sol alta requirit, Solstitium pars quarta facit, solemque remittit. </poem> ===De Aquario. === <poem> Undecimum signum cui nomen Aquarius addunt. </poem> ===De Piscibus. === <poem> Atque duodecimum dicunt ex nomine pisces, Quod nivibus quod cedat aquis hoc tempore tellus. </poem> == (0644A)De bissexto. == <poem> Ergo per haec contemplantes recurrere solem, Hac annum fieri designatur ratione, Horum signorum sol lustrat, quodque diebus, Trigenis, ac dimidia cum quinque bis hora, Hos omnes summam tu multiplicabis in unam, De cunctis signis horas mediamque reducens, Inveniesque dies cum sexaginta trecentos, His quoque quinque dies hos calculus addet, Bis senae mediae nunc restant insuper horae, Efficies senas, has si colligeris horas, Hae junctae quadrans est portio quarta diei, Et tribus est cautum quod non numeretur in annis, Ast anno quarto quadrantes quattuor unum Complent, constituuntque diem sub foribus anni, Hic bissextilis totus vocabitur annus, Constans trecentis sex sexaginta diebus. </poem> ==QUARE DICATUR BISSEXTUS, ET QUARE SIT INVENTUS. == <poem> (0644B)Quod si neglectum fuerit, producitur error Tantus, ut aestivi brumali tempore menses Occurrant: vice versa permutentur ut ipsi, Illa dies igitur tantus videtur ut error, Inseritur simul ac bissextus jure vocatur, Quod numero legitur, bis Marti sexto Kalendas, Hanc concurrentum sedem dixere Quirites, Nam quotacunque dies feria numeratur in ista, Tot concurrentes alio sumuntur in anno, Sed bissextili superaddita sumitur anno. </poem> ==DE NOMINIBUS MENSIUM. == <poem> Et quia signorum data significatio claret: Nunc de nominibus conemur scribere mensum. Roma potens olim cum gemmis philosophiae Vernaret, cursum totique imponeret orbi, Primum bissenis divisit partibus annum, Incidit hinc et cuique vocabula congrua parti. </poem> ===De Martio. === <poem> (0644C)Martius a maribus cujus pars prima vocatur, Quod tunc Juno Jovem, quod tellus postulet imbrem, Et fiat praegnans, et fetibus apta tumescat. </poem> ===De Aprili. === <poem> Ast alia Aprilis quoniam natura aperitur, Dicitur ad flores, fructus et gramina cuncta. </poem> ===De Maio. === <poem> Tertia majorum Maius de parte vocatur. </poem> ===De Junio. === <poem> Junius in quarta, junioribus est vocitatus, Namque bipertiti fuerant de more Quirites, Atque senex major pars consultabat in urbe, Militiamque manus juvenum virtute regebat, Hinc igitur Maius et Junius est vocitatus. </poem> ===De Julio. === <poem> Julius a magno sortitur Caesare nomen. </poem> ===De Augusto. === <poem> Nomen ab Augusto mensi imposuere sequenti. </poem> ===DE QUATUOR ULTIMIS MENSIBUS. === <poem> (0644D) Quattuor hinc alii sumpserunt nomen ab imbre </poem> ===De Septembri et Octobri. === <poem> Primum Quintilis sunt Sextilisque vocati. </poem> ===De Novembri et Decembri. === <poem> Et numero quantum sunt primo mense remoti, Temperiem coeli numero quoque significantes. </poem> ===De Januario. === <poem> A Jano mensis Januarius, qui est vocitatus, Principium rerum Janum feriata vetustas Credidit, atque illum mensem mirata dicavit, Quapropter mensis Januarius caput anni. </poem> ===De Februario. === <poem> Postremae parti nomen Februarius indunt, Nam februare quidem dicunt purgare Latini, Mos viguit talis Romanis civibus olim, (0645A)Anno sub quinto dum census fertur ad urbem, Moenia cum muris templa et lustrare deorum, Scilicet istius mensis sub luce secunda, Ut quasi purgarent delicti excessibus urbem, Et venia atque salus per supplicia ista daretur, Dicere, lustrare, sic et purgare solemus, Sic et multoties dicitur quinquennia lustra, Sed per inaccessos opus est nunc tendere saltus. Atque itiner coeptum vario sermone levare. </poem> ==DE REGULARIBUS FERIARUM, KALENDARUM ET DE EORUM ORIGINE. == <poem> Primum nunc igitur videamus redigulares, Unde procedant, et eorum quae sit origo. Prima dies mundi describitur illa fuisse, Qua lucem legimus primum luxisse creatam, Hoc est Zodiaci et vervecis portio prima. A prima ergo die numerabimusque Kalendas Illius mensis, de quo cognoscere quaeris, (0645B)Quosque dies post haec, per septem divide cunctos, Hunc numerum quoniam nunquam transcendere possunt, Quodque supercrescit pro redigulare tenebis, Si minus est itidem pro redigularibus adsit. Septem si fuerint tot mensibus addito septem, Et concurrentum de summa subtrahe sedem, Veneris ad Marti postquam numerando Kalendas, Et sibi qui restant ascribere quinque memento Illa dies feria visa est decurrere prima, Dum Phoebus cursum nondum praefecerat anni, Hic prius incepta concurrens prima vocata est, Concurrit siquidem totum copulata per annum. </poem> ===Quare regulares dicantur. === <poem> Nunc qua concurrens procedat origine prima, Addimus, et talis quid signet copula nobis. Quae concurrentes ideo dicuntur aperte, Quod pariter totum cum redigularibus anno, (0645C)Currunt, et feriam quota sit ventura Kalendis, Significant, et fit per solis regula cursum. Sume dies igitur qua primum claruit orbis, Luce novus, cunctosque simul numerabis ad ipsum. Usque locum sedes quo concurrentis habetur. </poem> ===Quomodo inveniuntur regulares. Primus concurrens. === <poem> Hos quoque praecipimus, per septem divide solus, Qui superest concurrentum signetur origo, Caetera quae sequitur hoc ordine comperietur, Sicut ab hac actum est anno partire secundo, Haeque duae currunt illo qui transit in anno, Quodque superfuerit, uni superaddere cures, Tertiaque et quarta reliquis sic multiplicantur. Ast anno quinto, quoniam bissextus habetur, Quae super accrescunt simul hac in sede quiescunt, Dicta sede duae feriae numerantur in unum, Sextaque praedictum tenet et post septima cursum, Quodque supergraditur (ut dicit regula) septem, (0645D)Illud sublatis, concurrens jure tenetur. </poem> ===Quomodo inveniatur feria per regularem. === <poem> Hae concurrentes cum praecedentibus auctae, Ostendunt feriam quota sit ventura Kalendis, Si septem fuerit numero, tibi septima fiet; Si minus est, totam feriam numerato Kalendis, Si septem transit, numero deponito septem. </poem> ==DE INVENTIONE CUJUSLIBET DIEI MENSIS, PER DIES MENSIS. == <poem> Et si per totum mensem cujusque diei, Nosse cupis feriam, praecedentis quoque mensis, Sume dies cunctos, sed nec numerabis eamdem, Hisque Kalendarum feriam superaddito totam, Si septem fuerint itidem, tibi septima fiet, Si minor est illis numerus, tibi jure manebit, Si septem transit, numero deponito septem, Scilicet, signetur quod ea ratione tenetur. </poem> ==DE REGULARIBUS LUNAE, ET DE EORUM ORIGINE== <poem> (0646A) Sed quia circuitus est solis carmine scriptus, Nunc assignemus lunae proposse meatus, Ast alios primum pandamus redigulares, Qui subscribuntur ab lunae mensibus istis. </poem> ==De epactis. == <poem> Lunae circuitus, lunaris dicitur annus. </poem> ==De inventione nullae. == <poem> Principium cujus, qui nunc Septembris habentur, Mensis adest, veterum quem sicut pagina prodit. Aegypti astrologi primum invenere sagaces, Hi sunt scrutati vigiles secreta polorum, Atque magisterium quorum didicere Latini, Gymnasiumque artes admirantes imitantur. Hi quoque post illos describentes statuerunt, Sedem epactarum Septembris sexto Kalendas, Hac coelo infixam referunt in sede creatam Lunam, quod nullo terris fulgore refulsit. (0646B)Hanc quia nullius numeri varia verat aetas Lumine, non valuit penitus tricesima dici, Hinc igitur Phoeben nullo splendore scientes, Nullas, epactas illum dixere per annum. Ast alia primum terris de lumine lumen, Fundens loce nova, recte est tunc prima vocata, Et quoniam terris illuxit lumine primum, Hic prius incoepta est numerari quinto Kalendis Et quoniam Octobris evenit quinta Kalendis, Nam quotacunque fuit tunc luna, quibusque Kalendis, Mensibus his totidem scribuntur redigulares, Ista quidem currit per cunctos regula menses. </poem> ==De undecima epacta. == <poem> Undecimam post hoc anno discere sequenti, Epactam tota est, nam Phoebe sede notata, Et quota sede sua cunctis effulget inanis. Epactae totidem concurrunt semper in ipsis. </poem> ==QUOD EPACTA ET REGULARIS DEBENT JUNGI AD INVENIENDUM AETATEM LUNAE. == <poem> (0646C) Epactae junctae cum redigularibus istis, Praesignant quota sit Phoebe fulsura Kalendis. Horum si numerus triginta evenerit infra, Tota manet Phoebe, sed si concreverit ultra, Illis sublatis aderit tibi tota Kalendis, Quot reliqui fuerint, hoc constet regula cunctis. Quod aetas lunae per dies mensis inveniatur. Sed si per totum cupis hoc cognoscere mensem, Sume dies mensis qui praecedunt hodiernum, Et quotacunque fuit tunc ipsis luna Kalendis, Illius numerum transactis adde diebus. Horum si numerus triginta evenerit infra, Tota manet Phoebe, sed si concreverit ultra, Illis sublatis quot restant tota tenetur, Sed tamen hoc opus est, vigili de mente notare, Si mensi fuerit inscripta vicesima nona. Deme tot, aetatem reliqui lunae tibi pandent, Hoc quoque cur fiat conabor prodere metris. </poem> ==DE ANNO LUNARI. == <poem> (0646D) Zodiaci signum percurrit quodque duobus, Luna diebus sex horis, besse unius horae, Quosque dies igitur de cunctis collige signis, Et juncti pariter viginti quattuor adsunt, Tresque dies potes ex horis superaddere senis, Et quid sit bessis nunc hac ratione fatebor, Si tres in partes aliquid diviseris aequas, Nomine quaeque triens fertur, cunctaeque tenentes, Portio si fuerit, aliis subtracta duabus, Una, duae reliquae dicuntur nomine besses, Bissibus ex his sex octo suppleveris horas, Hic igitur numero Phoeben, ambire dierum, Totum zodiacum daret dictisque sub oris, Non tantum ad solem spatio transire sub ipso, Signiferi partes quoniam dum pervolat ipsa, Sol totum ferme tendit percurrere signum, Nec valet ascendi Phoebe, nec prima vocari, (0647A)Ni sub fratre prius fuerit, ni transgrediatur, Ergo dies duo praedictis et quattuor horae Addantur, quorum spatio Phoebum ipsa sequetur. Transvolet et fiat superno lumine prima, Hoc est lunaris suppletus ad omnia mensis, Quem nos viginti constare novemque diebus, Insuper et scriptis bissenus promimus horis, Namque dies horis non permanet integer istis, Et quia tum dividitur in mensibus unus, Alterius mensis bissex implebitur horis, Praesertim primo fuerit cum cardine mundi, In media succensa die, sed mense secundo, Nocte alternatim media, sic inde cucurrit, Hi cuncti summam menses redigantur in unam, Hinc et tercentum cum quinquaginta diebus Quattuor adjectis annum constare fatemur. Hic est qui proprie lunaris dicitur annus. </poem> ==QUOD UNA EPACTA INVENIATUR PER ALIAM, ADDENDO UNDECIM. == <poem> (0647B)Illud et intuitu nunc contemplare sagaci, Quod damus, et memori patefactum mente repone. Hic epactarum series et origo patebit, Sunt duo inaequales tibi quos monstravimus anni. Vincitur undenis lunaris forma diebus, His quia lunaris solis superatur ab anno, Undenae epactae sumuntur in ordine primo, Hinc numerus cunctis addatur semper in annis Epactis affinis praecedentibus annis, Quod minus aut plus est triginta ex more tenebis, Illius epactas anni qui tempore transit, Octavas decimas epactas ultimus annus Continet, his cum praecedentibus additur unus, Hic qui lunari semper subducitur anno, Philosophi saltum quem lunae nomine dicunt, De quo si Deus annuerit tractabimus alte, Quos si conjungis pariter triginta tenebis, Hae sunt epactae quae currunt cardine primo, Illius cycli retinent quem semper Hebraei, (0647C)Quas mensum jungis si redigularibus ipsis, Pro numero lunae, numero subducis easdem, Et numeras lunam, sicut dant redigulares, Illius in mensis anni cujusque Kalendis, Hinc etiam qui modo epactas dicere nullas. </poem> ==DE ANNIS EMBOLISMALIBUS ET COMMUNIBUS. == <poem> Nunc ex endibolismis et communibus annis, Pertractare necessarium decernimus isthic, Enucleatius ut lunae saltum reseremus, Divini libri testatur pagina lunam, Infixam coelo cursum sub sole habuisse, In quarta feria positam, cursum inde tulisse, Atque die qua prima fuit, non prima refulsit, Ni post annos inde decenos atque novenos, Hic lunae cursus est, cyclus jure vocatus, Inde velut primum per eumdem transmeat orbem, Cujus prima caput transit lunatio mundi, Quae quartam decimam completo lumine lunam (0647D)Attulit in Nonis, qui nunc est mensis Aprilis, Aptius ut Memphis docuit, potes ista videre, Regula nam quorum cyclo dissentit Hebraeo, Sed propter Pascha varie describimus ista, Hinc igitur cyclus est tali nomine dictus, Hinc per communes annos fit et endibolismos, Qui duo praecedunt communes jure vocantur, Quod fuerint clausi bissenis mensibus anno, Sed superaccrescens vocitatur tertius ille, Unusque mensis, hoc est lunatio crevit, Inde sequens annus primordia sumpsit ab illa, Quae quartam decimam prodit lunatio lunam, Post horas noctis aequales atque diei, In qua Paschalis a prima terminus adsit, Sive sub aequali tantummodo tempore fiat, Unde fit ut semper sic crescat circulus ille, Praeter in ogdoade, quod non sit et hendecade anno. Quique etenim quorum communem praetulit annum, Ille notabilior quod cyclo constet eodem, (0648A)Dicitur octavus ex Graeco nomine factus. Hendecas hic quoniam undecimus post ogdoadem fit. Ad numerum quorum facili ratione notabis, Endibolismales sunt anni denique septem, Nonaginta unus etiam menses numerantur, Anni communes quos signat regula bissex, Centum quadraginta aliis et quattuor addunt, Sunt pariter juncti triginta et quinque ducenti Sed promissa tibi nunc disserere incipiamus, Mensibus et lunae saltum pandamus ab istis. </poem> ==DE SALTU LUNAE. == <poem> Signiferi post circuitum cum prima vocata est, Et succensa fuit lunari mense peracto, Luna duodecimam necdum perfecerat horam, Restabantque super illi quam diximus horae, Bis duo momenta, momentique et uncia et unus, Tantum atomus quae individua est temporis apte: Quae sic augentur per cunctos omnia menses, Diminuant unum numero lunaris ut anni, (0648B)Cycli fine diem jam nunc ratione probemus, Qualiter una dies ex istis integra crescat. Sed quia sunt menses triginta et quinque ducenti, Illos pro numero momentorum ante relato, Quadrupeda et nonginta et quadraginta videbis, Et quoniam punctis horam constare quaternis Dicimus, et puncta momentis singula denis, Per quadraginta cunctorum divide summam, Inveniesque horas viginti tres mediamque, Alteri sed si pars hujus supplebitur horae, Quaeque duodecima est rerum pars uncia dicta, Verum momentum numerus duodenus adimplet, Efficiunt igitur triginta et quinque ducentae, Quinque bis atque novem momenta, ipsisque subsunt Septem quas atomis mensum supplere necesse est, Quadraginta atomis septem simul, uncia constat. Ex atomis igitur triginta et quinque ducentis, Unciae et augentur, quas quinque decemque notavi, Quas si praescriptis septem conjunxeris aeque, (0648C)Momentum efficies: aliisque addatur ad ipsum, Quo numerus mediae juncto supplebitur horae, Quae si viginti tribus est mediae quoque vincta, Integer ille dies, viginti quattuor horis Conficitur, qui sic lunaris saltus habetur, In nono decimo cycli cum Julius anno, Debeat ut semper ternis numerare Kalendis, Augusti lunam sibique vicesima fiat, Hic praetergressa tricesima vocatur, Tertiaque Augusti numeratur jure Kalendis, Ast epactarum constat ratione secundi, Inde tenet cursum per cunctos inviolatum. </poem> ==QUOT HORIS LUCEAT LUNA. == <poem> At si scire cupis quot Phoebe luceat horis, Cremento lucis punctos adhibeto quaternos, Noctibus in cunctis a prima novimus ipsam, Ad quintam decimam quo fiat lumine plena, Et sexaginta per punctos fulgeat ipsa, Et facies quinis horam consistere punctis, (0648D)Inveniesque quoto puncto luna luceat hora, A quinta decima numero deplebitur usque. Quo lumen perdat simul et trigesima fiat, Atque quotis itidem punctis luna luceat horis, Inveniesque Phoebe sed nil tricesima lucet, Soli subjecta majori lumine rapta, Hanc horam Graeci vocitant, coitumque Latini, Dicunt, quod pariter conjunctim currat uterque, Eclipsim solis fieri quo tempore claret, Ast ex hoc alibi carmen dictabitur aptum. </poem> ==QUOD SUPERIUS DISTULIT DE ASTRIS, NUNC EXSEQUITUR== <poem> Nunc de signifero quaedam memorare necesse, In quo sunt fixa tempus variantia signa, Sub quo planetae variant per tempora cursum Orbis zodiaci sic obliquatur ab Arcto, Ut sit zonarum media porrectus ad Austrum, Quattuor est inter zonas hoc sole perusta, In medio cujus Aries et Libra residunt, (0649A)Haec etiam mundi medio duo signa locata, Opposita atque sibi cedentia tramite recto, Undique circueunt quasi desperantia terram, Et quasi diametro dirimunt aequaliter ipsum Zodiacum, certumque vident altrinsecus unum, Alternaeque cadunt, alternatimque resurgunt, Nam diu Libra cadit, Aries consurgit ab ortu, Occidit hinc Aries, inde ortu Libra resurgit, Sunt duo praeterea, Cancer simul et Capricornus, Cancer signorum summus, Capricornus et unum est, Hic duo sunt tropica, quae conversiva vocantur, Sol quoniam signis positus convertitur istis. Hic etiam solis portae dicuntur utrinque, Quod soli quartis dum currit partibus horum, Clauditur accessus, signorumque ultima crescit, In quis solstitia aestiva et brumalia fiunt, Namque duodecimus certa ratione Kalendis, Aestivum Julii fiunt brumalia Jani, Solis solstitium stationis nomine dicunt, (0649B)Nam ut stare fides, ut quo sit tempore solem, Sed dum zodiaci Phoebo pars summa vel ima, Tangitur ex atomo, censetur nomine tali. </poem> ==De solis ortu atque occasu. == <poem> Quattuor his signis, tres ortus principales, Fiunt; exoriens dum sol decurrit eisdem Partibus, inquiris tibi quas signavimus ante: Australes Capricorno, et Cancro fit borealis, Tertius ac medius Libra, ac Vervece notatur, Caetera turba patet, quod signa alterna resignant; Hinc igitur clare poteris per cuncta videre, Instar si sphaerae coelestis pinxeris illum; Natura monstrante globum invigilares et ipsi, Nam coelum zonis incingi quinque videbis, Quarum ex natura vis frigoris atque caloris Ingeritur terris, et partes temperat orbis; Perspicies etiam cur noctes sint breviores, Solibus aestivis et contra sint hiemales; Noctibus intuitu facili tibi cuncta patebunt; (0649C)Hinc et planetas discernes tendere ad ortum, Utque meent signis sphaerae nec inerat ullus, Aetheris obliqui, sed enim intervalla pererrent, Et tantum ipsius per signa meare feruntur. Sed de zodiaco satis haec quae dicta supersunt, Eclipsim solis et lunae jam reseremus. </poem> ==DE ECLIPSI SOLIS ET LUNAE. == <poem> Signifer est latus bissenis partibus orbis, Pars spatium est, solis quantum complecti, Aut ex diametro est illius meta quibusque, Solae duae mediae lustrantur lunae per omnes, Scandit, et a Borea, rursum inclinatur ad austrum. His igitur mundi medio cum terra duabus, Subjaceat sol, supra atque infra luna feratur, Et sit supposita fratri tricesima Phoebe, Objectu lunae solis splendorque calorque, Subtrahitur nobis positis duntaxat in imis; At si per partes exorbitet exteriores, (0649D)Terra quibus non est subjecta, sed extima constat, Non celare potest solaria lumina nobis, Inde est quod raro defectus in ordine fiat. Verum defectus aliter lunaris habetur, Hic etenim quamvis per pleni lumina semper Fiat, dissimili tantum deficitur ratione, Constat enim lunam proprium lumen habere, Sed splendere modo speculi sole irradiatam, Partibus octo licet sub magno corpore solis, Vincatur tellus, ut mira indagine claret, Plena tantum partes, quoniam fertur per easdem, Aspectu solis fraudatur luna tenebris, Luget et incedens terrarum damna per umbras, Ac super aut subtus tetro velatur amictu, Ac super partes exorbitet exteriores, Luminis accepti detrimentum effugit ipsa: Non igitur semper privatur lumine Phoebe, Has defectivas dicitur de themate partes, Astrologi, quod fit defectus causa utriusque. </poem> ==QUANTUM IN UNAQUAQUE DIE ELONGETUR LUNA A SOLE. == <poem> (0650A) At si forte animus cupit hoc augere labori, Partibus ut vere noscas quot luna recedens, Sole elongetur, vel quae signa moretur, Illius aetatem fuerit quotacunque resume, Multiplicaque quater, rursum numerumque ter ipsum, Et quot compereris, tot nosces partibus illam Phoebo elongari, simul illa degere parce, Ad quam venturus totidem post ipse dies sit, Nil etenim partes aliud quam dicimus istas, Solis progressus per signa quibusque diebus, Si signum quo luna die decurrat eodem, Nosce velis ex praedictis tot partibus addes, Soli quot restat, ut signi compleat ipse, Illud iter quo degit, et inspice corde capaci, Inde dabis partes signis triginta quibusque, Ordine cui desunt in eodem noveris ipsam, Si non ad numerum poterunt procedere tantum, Vel si completis superest quod ab ordine signis, (0650B)Quod solet fieri in prima, quod saepe secunda, Phoebe cum sole signo decurrit eodem, Saepe dies nona, vicesima terque decena, Hoc habet et signo quod sol decurrit in illo, Philosophique dies hos interlunia dicunt, Quodque renascentem, suntque inter deficientem, Hactenus ista quidem sunt argumenta diurna, Quae tibi contulimus, sed ad annua jam properemus. </poem> ==DE ANNIS A PRINCIPIO MUNDI== <poem> Principio mundi sunt millia quinque trecenti, Et sexaginta cum quattuor insuper anni, Praecedente tamen sine concurrentibus uno, Virginis ad partum peperitque virgo salutem, Humani generis genitrix hominisque Deique, Virgo beata preces digneris fundere nato, Spiritus adveniat menti, qui vult ubi spirat, Qui Patre procedit, quem mittit Filius ejus, Ut me per pelagus labentem dirigat altum, (0650C)Et manus illius ad littus vela reducat. Ecce peto, quaero, nictans et ad ostia pulso, Cujus auxilio, simul et munimine fretus, Aetatem mundi valeam tales esse probare. Ex divinorum scriptis videre librorum, Philosophi vigiles transisse ab origine mundi, Annorum spatium memorabile tempus ad usque, Quo Salvatoris fuit incarnatio facta, Millia quinque super veterum quod pagina prodit, Sed nec quingentos super illa fuisse fatemur, Quod plus aut minus est, hac nosces traditione. Maximus ille cyclus qui semper vertitur annis Cardine quingentis, simul et triginta duobus, Fertur cyclorum concordia vero duorum, Quod lunae et solis cursus concordat in ipsis, Expletis tantum, nec plene convenit ante, Inde dies, menses, horae, lunaeque Kalendae, Omnia conveniunt, simul et post prima recurre, Si decies cyclum tu multiplicaveris ipsum, Vere comperies annorum millia quinque, (0650D)Atque trecentorum summam, numerumque vicenum, Additur his, quartus et quadragesimus annus Ordine jam cycli, describitur iste secundo, Hoc anno Christus sacra est de Virgine natus, Hinc igitur cernis, quod millia quinque trecenti, Et sexaginta, sunt quatuor insuper anni, Praecessitque unus sine concurrentibus annus, Undecies autem non multiplicabis eumdem, Nam superaccrescit nimium quod pagina dicit, Et super adjectos annos indictio turbat, Atque Evangelio numero ac ratione repugnant, Ergo per hunc cyclum qui transit ordine magnum, Cyclus, epactas, aderant quae tempore Christi, Et concurrentes ideo prius inveniamus, Ut non turbetur doctrina sequentibus annis </poem> ==De cyclis. == <poem> Cycli tres nostro scribendi carmine perstant Anterior quibus est, recolunt quem semper Hebraei (0651A)Cujus principium prima est lunatio mundi, Ast epactarum fuit in Septembre secundus, Hic quoque mutatur per menses et variatur. Tertius est dictus solaris nomine solis, Hinc quoque principium Marti statuere Kalendae, Quartus lunaris referens nihil utilitatis; Hinc caput est Jani, cum prima est luna Kalendis: Ergo si primi gliscis cognoscere cycli, Ille quotus transit annus sub tempore Christi, Hunc numerum sumas, qui mundi a cardine coepit, Perque novemque decem totam ejus divide summam, Et septem superant, fuit ergo septimus annus, Sic epactarum cyclus manet inveniendus, Sed tantum epactas quae Christi tempore currunt, Invenies aliter; nam septem qui superarunt Fine per undenum numerum distendere debes, Ergo et septuaginta vides simul affore septem, Hos per triginta partiri convenit omnes, Atque decem septem qui restant scribere oportet (0651B)Epactas quae currebant sub tempore Christi, Ast aliter cyclus solaris comperietur, Majorem numerum qui supra scriptus habetur, Divide solerter per viginti et simul octo, Sed tamen ut primum sine concurrentibus annis, Si procul et summa nunquam numeretur in ista, Et sextum decimum divisio proferet annum, Sed concurrentes sic prospicis ipsius anni, Hic idem numerus simul ejus portio quarta, Addita dividitur per septem, et quinque supersunt; Sed tamen hic animo nunc contemplare sagaci, Ut nisi completis partem non vince relictam, Inde data exactis quadrante carentibus annis, Uno intermisso quoniam bissextus habetur, Septima concurrens est Marti incoepta Kalendis. At si fert animus quota tunc indictio transit, Noscere, perfacili verum ratione patebit. Per partes numerum quindenas divide dictum, Et decimam invenies anno transire sub illo, Olim cum pene Romani gentibus orbis, (0651C)Omnibus et populis virtutibus imperitarent, Vectigal statuere, atque indixere tributa, Solveret ut quisque tria per quinquennia censum Aera, sed in primo, simul argentumque secundo, Aurum sic etiam lustro tribuere sequenti, Inde velut primum fuit a primo repetitum, Et non excedit numerum qui praefuit ordo, Post quintam decimam rursum est indictio prima. </poem> ==AD INVENIENDUM SUMMAM ANNORUM DOMINI. == <poem> Annorum Domini cupiens cognoscere summam, Hoc argumentum vigilanti pectore conde, Summam ex ordinibus qui sexaginta novem sunt, Multiplica per quindecim, et insuper addito quinque, Hic qui restabunt ex ordine tempore Christi, Addaturque super indictio temporis hujus, Convenit hoc et te vigilanti corde notare, Ut cum suppletus fuerit qui nunc meat ordo, (0651D)Atque iterum fuerit indictio prima resumpta, Ordinibus dictis unum superaddere cures, Hic post quindenos addendo noveris annos, Semper et ordinibus accrescat calculus istis. </poem> ==Ad inveniendam indictionem. == <poem> At si scire velis quota nunc indictio transit, Per partes numerum quindenas divide dictum; Sicque sub Christo transit superaddita primum, Quodque supercrescit indictio permanet anni, Et quintam decimam dicis cum nullus abundat. Nunc millesimus et quinquagesimus annus Est etiam decima quae nunc indictio transit; Currit et epacta quam cyclus continet anno, Prima sub undecimo post hanc duodena sequetur, Cycli solaris annum tenet ordo secundum, Est et concurrens hoc anno more secunda, Ordine nam cycli describitur iste secundo. Ergo si primi gliscis cognoscere cycli, Nunc quotus est annus qui nostro tempore transit, (0652A)Annorum Domini numerum isto tempore sume, Perque novemque decem totam ejus divide summam, Sed tamen huic numero septem superaddere cures, Annus enim totus transibat corpore Christi Quodque superfuerit annum monstrabit aperte, Si superest nullus, is cycli est ultimus annus. Si quae nunc currunt epactas noscere gliscis, Quod superest illis sub eodem fine diremptis, Cura, per undenum numerum distendere debet, Et quotquot fuerint sume, triginta recides, Prodit et epactas illis quod semper abundat At si triginta numerus tibi manserit infra, Hic idem epacta praesentis habebitur anni, Ultimus ast annus non hac ratione tenetur, Huic alia epactas concedit regula nullas, Pro saltu lunae tamen huic subjungitur unus. Ast aliter cyclus solaris comperietur, Praedictum numerum quod supra scriptus habetur, (0652B)Divide solerter per viginti et simul octo, Et primum tredecim numero super addere cures, Tempore quod Christi cycli currebat hic annus, Quodque augmentatur est annus in ordine totus, Ultimus est annus si quem divisio cludit. </poem> ==De concurrentibus. == <poem> Si concurrentes Domini vis nosse per annos, Ex toto numero deponere convenit unum, Qui de septeno numero solus superabat, Concurrens etenim sub Christo septima coepit; Hinc etiam post hanc fuit anno prima sequenti, Ex qua principium numeri nos sumimus hujus. Illo deposito nec septem scandimus ultra, Hic idem numerus, simul ejus portio quarta Addita, dividitur per septem, et more frequenti, Quod superest illis pro concurrente tenetur, Si nihil his superat, tunc septima jure notatur. </poem> ==AD INVENIENDUM ANNUM BISSEXTILEM. == <poem> (0652C)Utrum bissextus sit quartusve annus ab illo, Non est difficilis labor hoc cognoscere semper. Divide quot fuerint Domini per quattuor annos Est a bissexto totum, quot fine supersunt, Si nihil his superat anno est bissextus in illo. </poem> ==QUOD UNDECIM EPACTAE IN MORTIS TEMPORE CHRISTI CONCURRERUNT. == <poem> Sed nunc errorem reprimant documenta priorem, Atque ex sacrorum dictis Evangeliorum, Sic affirmetur ratio, quod non mutiletur. Tempus et annorum Christi triginta duorum, Et simul undecimas epactas tempore mortis Currere, non alias certa ratione probemus. Fidimus, et verum est, Luca narrante, relatum, Quod baptizatus Christus discessit ab amne, Incipiens erat annorum triginta patenter, Namque dies tredecim de triceno fluitabant; Hinc post baptismum jejunia sancta peregit, (0652D)Ac sibi discipulos anno delegit in illo; Hinc alio sacrata dies effulsit in anno, Qua baptizatum vox patris magnificavit; Nuptiae tunc factae sunt in Cana Galilaeae, Discipulisque suis coram primordia fecit, Signorum doxamque suam dedit hic manifestam; Hic Evangelio describit Pascha Joannes, Primum et commemorat Christi miracula facta, Ac post multa quidem subjungit Pascha secundo Scilicet, hoc alio quod pertransivit in anno; Inde refert iterum memoranda in saecula natum, Atque olidi Lazari producit membra sepulcro, Et procedentem Christo frondesque gerentem, Laudibus ascribit quae prodiit obvia turbam; Inde pedes Christus ut servus discipulorum, Abluit in feria, qua Paschae terminus instat; Captus et in hac nocte est sub plenae lumine lunae, In quarta captus, decima crucifixus in illa, Quae quinta decima medio descendit ab axe, (0653A)Atque die Christi crucifixo sancta notatur; Angelus hic Christum venturum nuntiat ipsum, De solio Patris ad matris Virginis alvum, Sumere mortalem pro mundi crimine formam, Hac quoque deposuit formam cruce solutam; Tertia sancta dies surgentem morte revixit, Atque immortalem vitae surgendo reduxit, Atque dies simili mortalem matre refudit, Et veluti epacta decima et septena recurrit, Qua Christus natus descendit virginis alvum, Sic hac luna die decima et septena refulsit, Fulsit et Aprilis vicesima prima Kalendis. Hinc igitur clare poteris peracta videre, Ille quod undecimas epactas portitat annis; Hinc annis vitam Christi triginta duobus, Mensibus atque tribus, recte constare fatemur. </poem> ==DE PASCHAE TERMINO. == <poem> Terminus est Paschae vernali tempore lunae, Quarta simul decima, quae primo mense refulget. (0653B)Qua Dominus Pascha fieri praecepit Hebraeis, Hinc igitur memores celebrant hoc tempore Pascha, Atque die incipiunt annorum festa sequenti. Et quartam decimam nos exspectamus eamdem, Nostrum et differimus pro religione sub ipsum Pascha diem Domini, quo sumpsit nomen habetque, Quaque salus cunctis facta est resurrectio Christi, Infestis aliis ad corda reducti in acta, Hac non facta modo, sed quae sunt fine futura, Temporis haec serie prima atque octava recurrit, Prima quod hac legimus lucem luxisse creatam, Orta est, quoniam post septem provenit ipsa, Ipsa die quoniam primum praecessit eadem: In nostro capite surrectio, sexque peractis, Aetatum tribuit vitaeque laboribus hujus. Septenaque animarum digne luce quietis, Nostra sumus qui membra ejus resurrectio digna, Octava aetate saeclorum sit peragenda, Cum vocem capitis fuerit qui mortuus omnis, (0653C)Audiet et tumulis superacta morte resurget, Ergo duodecimus tum terminus ipse Kalendis, Aprilis, quartodecimas sit in usque Kalendas Maii, quis non inferius nec longius ipse, Esse potest, quacunque die sit terminus horum Pascha die Domini celebratur rite sequenti, Hac quinta decima nunquam minor esse valebit. Phoebe nec major quam sit vicesima prima. </poem> ==UNDE PROCEDAT TERMINUS PASCHAE. == <poem> Sed si nosse diem cupis, in quo terminus iste Procedat, versus illos vigilanter habeto, Quorum primus adest a nonis coeptus Aprilis, Quod primum nonis Phoebe plena refulsit, Principiis horum signatur terminus ille, Illorum fines demonstrant redigulares, Hos igitur jungas cum concurrentibus anni, Et feriam nosces, veluti tibi scripsimus ante, Qua tibi clarescat quem quaeris terminus ille. At si deciderit menti quis versus habetur, (0653D)Sicut te primum docui cognoscere cyclum, Quis currat versus Domini cognosce per annos, Hunc aliter versum quoque te reperire docebo, Qui proter tritum tibi taliter invenietur: In primo articulo sit pollicis ille sinister Dispositus, tum deinde alios numerabis et omnes, Perque manus summos digitos transibis ad ipsum Pollicis usque locum quo principium instituisti, Et quicunque dies occurrit rursus eodem, Terminus instabit, per et hunc cognosce futurum, Perque alios, alios pariter discerne supremos, Perque locos tantum quis terminus ipse recurrit, Circueas superadjecto qui in tertia et uno, Si cupis illorum cognoscere redigulares; In prima feria tu primam ponito mundi, Atque dies ab ea cunctos numerabis ad ipsum: Usque locum feriatim, quo tibi terminus instat, Atque quota feria reperitur terminus ille, Tot sibi subjungas, quot quaeris redigulares. (0654A)Hinc alios per Paschalem reperire valebis, A prima mundi Paschalis terminus ipse, Aspectu memori, quot distet cerne diebus, A nobis decimus Februi numerare Kalendis, Expediet totidem quorum sub fine patenti, Terminus occurrit quem Septuagesima monstrat, Hoc semper decimam Phoeben in fine notabis, Haec Februi mensis erit et cludetur in ipso, Ast Februi nonas itidem numerare secundis, Expedit, atque adde quem quadragesima quaerit, Terminus, hic lunam debes numerare secundam. Haec Marti mensis erit, et cludetur in ipso, Si bissextili fuerit, si terminus anno, Ultra bissextum sub nonis incipietur, Terminus est alius quem sancta rogatio quaerit, A Maii decimis praescripto jure Kalendis Quaeritur, hunc etiam monstrat vigesima luna, Hic Maii mensis erit et concludetur in ipso. At Pentecostes si forte requiritur ipse, (0654B)A Maii nonis reperitur rite secundis, Hunc etiam luna designat tempore quarta, Haec Julii mensis erit et cludetur in ipso, Sed feria quacunque tibi provenerit ipse, Terminus in lucem Domini differto sequentem, A quo nomen habet, a quo surrectio facta est. </poem> ==DE CONTROVERSIA OGDOADIS, ET DE EMBOLISMO. == <poem> At quoniam primi fit controversia cycli, Quae tamen tribus est annis, et saepe quibusdam, Contra epactarum seriem fit, luna Kalendis, Endibolismalis et eam lunatio prodit, In quibus est Nonis, Idibus, et quibus atque Kalendis Fiat, in extremo referemus carmine aperte, Hanc tenet octavus, undenus et ultimus annus. Ogdoas octavus est, e Graeco nomine factum, Hoc anno epacta decima et septena recurrit, Incipitur Nonis tum Marti luna secundis. Endibolismalis post hac trigesima Nonis, Desinit Aprilis non ejus rite secundas, (0654C)Inde sed Aprilis ejus lunatio Nonis Incipit, et Maii nona vigesima quintis Desinit in Nonis, in cujus luna Kalendis Epactas esse circa vigesima septima constat; Incipit in quartis Maii lunatio Nonis, Desinit in quartis Junii trigesima Nonis, Ast ternis luna Junii primordia sumit, Desinit in Julii vicesima nona Kalendis, Ast epactarum numero trigesima constat, Et tenet inde suum per cunctos regula cursum, Inde sub undecimo vigesima permanet anno, Epacta et Jani Nonis primordia ternis, Endibolismalis anni lunatio sumit: Cluditur et Februi trigesima quippe Kalendis, Incipitur quartis ejus lunatio Nonis, Ejus Marti sextis Nonis vigesima nona, Anno bissexti tamen hic trigesima constat. Hic circa epactas Marti fit luna Kalendis, Inde tenet solitum per cunctos regula cursum; (0654D)Ultimus octavas decimus hinc continet annus, Epactas Marti, et Nonis lunatio ternis, Endibolismalis hoc anno exordia sumit; Desinit Aprilis Nonis trigesima ternis, Luna sed Aprilis Nonis incoepta secundis, Incoeptis Nonis Maii vicesima nona Clauditur, ast ejus vicesima nona Kalendis, Ex epactarum numero fit luna patenter, Incipitur quinis Maii lunatio Nonis, Desinit et Juni trigesima luna Kalendis, Augusti et quartis Nonis primordia sumit, Hoc quoque mense facit finem vicesima nona. Contra epactarum seriem trigesima cum sit, Cluditur hic saltus fieri, ratione probatur, Lunarique dies unus subducitur anno; Inde sed internis Augusto incoepta Kalendis, Contra epactarum seriem numeratur in ipsis, Inde refert cursum per cunctos inviolatum. Hinc Manfredus avet, jubet et requiescere Plato, (0655A)Sed jam, Virgo pia, digneris sancta Maria, Nequitiae mores vitaeque levare labores, Hinc fratres socii dignas impartite grates. In festo die cantemus digna Mariae, Laudem dicamus illi doxamque feramus: Accessi portum, quo mihi cursus erat. </poem> 2e64k9wo70xy66otqalbbzzedaolbhk 187466 187465 2022-08-28T09:47:05Z Demetrius Talpa 13304 /* (0641D)De Autumno. */ wikitext text/x-wiki {{titulus2 |Scriptor= Manfredus |OperaeTitulus=Carmina |OperaeWikiPagina=Carmina (Manfredus) |Annus= Saeculo VII |SubTitulus= |Genera=Carmina |Editio=Migne 1849 |Fons=[https://www.mlat.uzh.ch/index.php?app=browser Corpus Corporum] }} ==DE ANNO SOLARI.== <poem> (0641B) Annus solaris, qui magnus saepe vocatur, Circuitus solis semel est per zodiacum. </poem> ==De cursu solis.== <poem> Cursus viginti completur et octo per annos. </poem> ==De anno lunari.== <poem> Annus lunaris, est lunae circuitus, qui (0641C)Nunc est communis; nunc embolismus habetur. </poem> ==De cursu lunae.== <poem> Ast ejus cursus tres bisque fit octo per annos, Ex his luminibus nos pertractare duobus, Convenit, et nostris rationibus addere sedem, Ut super haec fuerint quae fundamenta locata, Obicibus valeant non argumenta refelli, Sed primum quiddam volumus reserare quod instat, Utile quod multum nobis instare videtur. </poem> ==DE QUATUOR TEMPORIBUS ANNI. == <poem> Ver, aestas, autumnus, hiems, sunt quatuor anni Tempora quae certo numero divisa patescunt, Cuique dedit ternos sua contemplatio menses. </poem> ===De Vere. === <poem> Martius, Aprilis, et Maius, Veris habentur. </poem> ===De Aestate. === <poem> Junius, Augustus, Aestatis Julius, adsunt. </poem> === (0641D)De Autumno. === <poem> Autumnique October, Septemberque, November. </poem> ===De Hieme. === <poem> Sunt hiemis Janus, Februarius atque December, In quorum primo Deus immutabilis et rex, Principium fecit naturae conditor orbis, Atque creaturis fixit primordia cunctis, Complevitque suum quod scribitur esse diebus, Sex opus atque ab hac septena luce quievit, Altius ergo libet hujus secreta aperire Dispositi, documentaque tradere postea nati. </poem> ==DE SEPTEM DIEBUS ET NOMINIBUS EORUM. == <poem> Principio mundi septem Deus ille creator Instituit cyclos, quos sphaerae circulus ambit, Singula qui finxit sub certis cursibus astra, Nominibus propriisque philosophia notavit, Nomine Saturni primum, Jovis atque secundum, Mars sub eis currens, et sexto Mercurius, (0642B)Luna quidem minimo decurrit septima coelo Quaeque dies astris accepit nomen ab istis, Hac ratione operique nostro competit apte Lux cum nocte sua viginti quattuor horis, Constat et aeternum deducit ab aethere cursum, Nunc a Saturno tu connumerare supremo, Incipe post illos lunae numerabis et orbem, Sic in circuitu per cunctos calculus ibit, Cui numerus primus post quattuor atque decem bis (0642C)Convenit, illius assumit nomen habetque. </poem> ===De die Dominico. === <poem> Ergo prima dies vocitata est nomine solis. </poem> ===De die Veneris. === <poem> Nunc veri solis, qui nos de morte redemit, Pars numerus lunae dat nomen inesse secundae, Et sic quaeque dies accepit nomen ab astris, Sed nunc flectamus atque praemisimus illa. Articulum officioque styli promissa canamus, Quarta luce Deus duo mundi lumina finxit. </poem> ==De Mercurio. == <poem> Planetasque alios, stellas et sidera cuncta, In firmamento quibus immutabile cursus, Addidit et proprium cursum haud excedere jussit, Hic est ille dies in quo sapientia scripsit, Aequales horas noctis fieri atque diei, Et cursum solis fuerit studio rationis, Circuitus ejus cognovit pervigil annus, (0642D)Ter centum fieri cum sexaginta diebus, Quinque superjectis simul et constare quadrante, Sed cujusque rei quadrans est portio quarta, Tres vero reliquae dicuntur nomine dodrans, Unde dies isti procedunt vel numerantur, Per documenta damus, si nosse cupis, manifeste. </poem> ==DE CURSU SOLIS ET ANNI, ET SIGNIS EORUM. == <poem> Astrorum cursus et lunae, solis et orbem, Edidicit primum scripsitque Aegyptia nymphis, Tradidit et curas hujus mortalibus artis, Atque itiner solis per quod deducitur annus, Zodiacum vocitans signat indagine mira, Quam bene declarat Macrobius ille sagaci Ingenio, studioque probo docet esse laborem, Hunc per bissenas divisit provida partes, Partes signa vocans, quae conveniente notavit. </poem> ===De Ariete. === <poem> Nomine namque aries, coeli pars prima vocatur, (0643A)Seu quod praecipue hoc animal prae cornua fervet, Ut sol fervoris radiis quasi cornibus ipsam Concretam glacie terram, brumaeque rigorem Incipit exercere, et seminibus reserare, Sive quod hinc Aries dextro procumbit in armo, Sicut ab hoc dextram sol lustrat tempore partem Zodiaci, sunt namque duo hemisphaeria coeli. Ast Aries primi caput, est et Libra secundi, Et spatium alterius dimensum partibus aequis Circuit atque Aries decumbit parte sinistra. </poem> ===De Tauro. === <poem> Sed Tauri nomen parti imposuere secundae, Sol quoniam coeli partes dum permeat istas, Canescunt fruges, taurique boumque labores, Fervidioribus et terris jam falce metuntur. </poem> ===De Geminis. === <poem> Ast aliud signum Geminorum nomine dicunt, In specie cygni Laedam decepit adulter, (0643B)Hic onus ex utero peperit fratresque gemellos, Inque vicem fratrem Pollucem Castor amavit, Mortalis fuerat, qui mortem matre ferebat, Immortalis erat, qui pro patre morte carebat, Hic quoniam patrem de fratris morte recepit, Fraternae morti de vita participavit, Participando vices sed sidus in aethere facti, Parte quidem coeli: sic sol dum currit in ista Arbusta et fruges solis fervoribus arent, Incipiuntque mori viridi quae fronde vigebant, Atque per aestatem quasi mortua sicca videntur, Mundi pars habet hic zonae vicina perustae. </poem> ===De Cancro. === <poem> Atque notant quantum sub Cancri nomine signum, Est in propatulo sita significatio Cancri, Incedit versus ut per vestigia cancer, Sic dum sol nequit hanc coeli transcendere partem, Inferiora petit lustrato solstitio, sub Quarta parte ejus, qua primum conficit ortum, (0643C)Scribere sed tempus non est exsortibus aptum. </poem> ===De Leone. === <poem> Ac quintae parti nomen posuere Leonis, Hoc animal cunctis praestat fervore caloris, Cujus membra tenet vigor et vis parte priori, Degeneratque et debilitat sub posteriori, Sic magis exurit sol quam per caetera signa, Atque suum robur terris diffundit anhelis, Nec non extremis signi sub partibus hujus, Mitigat ardorem duntaxat debiliorem In terram positis, quos post vestigia linquit. </poem> ===De Virgine. === <poem> Nomen inest sexto, Virgo pro tempore signo, Terra quod effeta quasi virgo femina constet, Atque nihil fructus isto sub sidere gignat. </poem> ===De Libra. === <poem> Verum zodiaci pars septima Libra vocatur, (0643D)Aequales proprio cum nomine monstrans, Parte sub hac coeli noctis fieri atque diei. </poem> ===De Scorpione=== <poem> Scorpius octavo nonoque Sagittarius fert Nomen, et hinc imbres signant et grandinis ictus. </poem> ===De Capricorno. === <poem> Hinc decimum sphaerae signum vocitant Capricornum, Alta petit semper frondes pascendo capella, Sic ex adverso rediens sol alta requirit, Solstitium pars quarta facit, solemque remittit. </poem> ===De Aquario. === <poem> Undecimum signum cui nomen Aquarius addunt. </poem> ===De Piscibus. === <poem> Atque duodecimum dicunt ex nomine pisces, Quod nivibus quod cedat aquis hoc tempore tellus. </poem> == (0644A)De bissexto. == <poem> Ergo per haec contemplantes recurrere solem, Hac annum fieri designatur ratione, Horum signorum sol lustrat, quodque diebus, Trigenis, ac dimidia cum quinque bis hora, Hos omnes summam tu multiplicabis in unam, De cunctis signis horas mediamque reducens, Inveniesque dies cum sexaginta trecentos, His quoque quinque dies hos calculus addet, Bis senae mediae nunc restant insuper horae, Efficies senas, has si colligeris horas, Hae junctae quadrans est portio quarta diei, Et tribus est cautum quod non numeretur in annis, Ast anno quarto quadrantes quattuor unum Complent, constituuntque diem sub foribus anni, Hic bissextilis totus vocabitur annus, Constans trecentis sex sexaginta diebus. </poem> ==QUARE DICATUR BISSEXTUS, ET QUARE SIT INVENTUS. == <poem> (0644B)Quod si neglectum fuerit, producitur error Tantus, ut aestivi brumali tempore menses Occurrant: vice versa permutentur ut ipsi, Illa dies igitur tantus videtur ut error, Inseritur simul ac bissextus jure vocatur, Quod numero legitur, bis Marti sexto Kalendas, Hanc concurrentum sedem dixere Quirites, Nam quotacunque dies feria numeratur in ista, Tot concurrentes alio sumuntur in anno, Sed bissextili superaddita sumitur anno. </poem> ==DE NOMINIBUS MENSIUM. == <poem> Et quia signorum data significatio claret: Nunc de nominibus conemur scribere mensum. Roma potens olim cum gemmis philosophiae Vernaret, cursum totique imponeret orbi, Primum bissenis divisit partibus annum, Incidit hinc et cuique vocabula congrua parti. </poem> ===De Martio. === <poem> (0644C)Martius a maribus cujus pars prima vocatur, Quod tunc Juno Jovem, quod tellus postulet imbrem, Et fiat praegnans, et fetibus apta tumescat. </poem> ===De Aprili. === <poem> Ast alia Aprilis quoniam natura aperitur, Dicitur ad flores, fructus et gramina cuncta. </poem> ===De Maio. === <poem> Tertia majorum Maius de parte vocatur. </poem> ===De Junio. === <poem> Junius in quarta, junioribus est vocitatus, Namque bipertiti fuerant de more Quirites, Atque senex major pars consultabat in urbe, Militiamque manus juvenum virtute regebat, Hinc igitur Maius et Junius est vocitatus. </poem> ===De Julio. === <poem> Julius a magno sortitur Caesare nomen. </poem> ===De Augusto. === <poem> Nomen ab Augusto mensi imposuere sequenti. </poem> ===DE QUATUOR ULTIMIS MENSIBUS. === <poem> (0644D) Quattuor hinc alii sumpserunt nomen ab imbre </poem> ===De Septembri et Octobri. === <poem> Primum Quintilis sunt Sextilisque vocati. </poem> ===De Novembri et Decembri. === <poem> Et numero quantum sunt primo mense remoti, Temperiem coeli numero quoque significantes. </poem> ===De Januario. === <poem> A Jano mensis Januarius, qui est vocitatus, Principium rerum Janum feriata vetustas Credidit, atque illum mensem mirata dicavit, Quapropter mensis Januarius caput anni. </poem> ===De Februario. === <poem> Postremae parti nomen Februarius indunt, Nam februare quidem dicunt purgare Latini, Mos viguit talis Romanis civibus olim, (0645A)Anno sub quinto dum census fertur ad urbem, Moenia cum muris templa et lustrare deorum, Scilicet istius mensis sub luce secunda, Ut quasi purgarent delicti excessibus urbem, Et venia atque salus per supplicia ista daretur, Dicere, lustrare, sic et purgare solemus, Sic et multoties dicitur quinquennia lustra, Sed per inaccessos opus est nunc tendere saltus. Atque itiner coeptum vario sermone levare. </poem> ==DE REGULARIBUS FERIARUM, KALENDARUM ET DE EORUM ORIGINE. == <poem> Primum nunc igitur videamus redigulares, Unde procedant, et eorum quae sit origo. Prima dies mundi describitur illa fuisse, Qua lucem legimus primum luxisse creatam, Hoc est Zodiaci et vervecis portio prima. A prima ergo die numerabimusque Kalendas Illius mensis, de quo cognoscere quaeris, (0645B)Quosque dies post haec, per septem divide cunctos, Hunc numerum quoniam nunquam transcendere possunt, Quodque supercrescit pro redigulare tenebis, Si minus est itidem pro redigularibus adsit. Septem si fuerint tot mensibus addito septem, Et concurrentum de summa subtrahe sedem, Veneris ad Marti postquam numerando Kalendas, Et sibi qui restant ascribere quinque memento Illa dies feria visa est decurrere prima, Dum Phoebus cursum nondum praefecerat anni, Hic prius incepta concurrens prima vocata est, Concurrit siquidem totum copulata per annum. </poem> ===Quare regulares dicantur. === <poem> Nunc qua concurrens procedat origine prima, Addimus, et talis quid signet copula nobis. Quae concurrentes ideo dicuntur aperte, Quod pariter totum cum redigularibus anno, (0645C)Currunt, et feriam quota sit ventura Kalendis, Significant, et fit per solis regula cursum. Sume dies igitur qua primum claruit orbis, Luce novus, cunctosque simul numerabis ad ipsum. Usque locum sedes quo concurrentis habetur. </poem> ===Quomodo inveniuntur regulares. Primus concurrens. === <poem> Hos quoque praecipimus, per septem divide solus, Qui superest concurrentum signetur origo, Caetera quae sequitur hoc ordine comperietur, Sicut ab hac actum est anno partire secundo, Haeque duae currunt illo qui transit in anno, Quodque superfuerit, uni superaddere cures, Tertiaque et quarta reliquis sic multiplicantur. Ast anno quinto, quoniam bissextus habetur, Quae super accrescunt simul hac in sede quiescunt, Dicta sede duae feriae numerantur in unum, Sextaque praedictum tenet et post septima cursum, Quodque supergraditur (ut dicit regula) septem, (0645D)Illud sublatis, concurrens jure tenetur. </poem> ===Quomodo inveniatur feria per regularem. === <poem> Hae concurrentes cum praecedentibus auctae, Ostendunt feriam quota sit ventura Kalendis, Si septem fuerit numero, tibi septima fiet; Si minus est, totam feriam numerato Kalendis, Si septem transit, numero deponito septem. </poem> ==DE INVENTIONE CUJUSLIBET DIEI MENSIS, PER DIES MENSIS. == <poem> Et si per totum mensem cujusque diei, Nosse cupis feriam, praecedentis quoque mensis, Sume dies cunctos, sed nec numerabis eamdem, Hisque Kalendarum feriam superaddito totam, Si septem fuerint itidem, tibi septima fiet, Si minor est illis numerus, tibi jure manebit, Si septem transit, numero deponito septem, Scilicet, signetur quod ea ratione tenetur. </poem> ==DE REGULARIBUS LUNAE, ET DE EORUM ORIGINE== <poem> (0646A) Sed quia circuitus est solis carmine scriptus, Nunc assignemus lunae proposse meatus, Ast alios primum pandamus redigulares, Qui subscribuntur ab lunae mensibus istis. </poem> ==De epactis. == <poem> Lunae circuitus, lunaris dicitur annus. </poem> ==De inventione nullae. == <poem> Principium cujus, qui nunc Septembris habentur, Mensis adest, veterum quem sicut pagina prodit. Aegypti astrologi primum invenere sagaces, Hi sunt scrutati vigiles secreta polorum, Atque magisterium quorum didicere Latini, Gymnasiumque artes admirantes imitantur. Hi quoque post illos describentes statuerunt, Sedem epactarum Septembris sexto Kalendas, Hac coelo infixam referunt in sede creatam Lunam, quod nullo terris fulgore refulsit. (0646B)Hanc quia nullius numeri varia verat aetas Lumine, non valuit penitus tricesima dici, Hinc igitur Phoeben nullo splendore scientes, Nullas, epactas illum dixere per annum. Ast alia primum terris de lumine lumen, Fundens loce nova, recte est tunc prima vocata, Et quoniam terris illuxit lumine primum, Hic prius incoepta est numerari quinto Kalendis Et quoniam Octobris evenit quinta Kalendis, Nam quotacunque fuit tunc luna, quibusque Kalendis, Mensibus his totidem scribuntur redigulares, Ista quidem currit per cunctos regula menses. </poem> ==De undecima epacta. == <poem> Undecimam post hoc anno discere sequenti, Epactam tota est, nam Phoebe sede notata, Et quota sede sua cunctis effulget inanis. Epactae totidem concurrunt semper in ipsis. </poem> ==QUOD EPACTA ET REGULARIS DEBENT JUNGI AD INVENIENDUM AETATEM LUNAE. == <poem> (0646C) Epactae junctae cum redigularibus istis, Praesignant quota sit Phoebe fulsura Kalendis. Horum si numerus triginta evenerit infra, Tota manet Phoebe, sed si concreverit ultra, Illis sublatis aderit tibi tota Kalendis, Quot reliqui fuerint, hoc constet regula cunctis. Quod aetas lunae per dies mensis inveniatur. Sed si per totum cupis hoc cognoscere mensem, Sume dies mensis qui praecedunt hodiernum, Et quotacunque fuit tunc ipsis luna Kalendis, Illius numerum transactis adde diebus. Horum si numerus triginta evenerit infra, Tota manet Phoebe, sed si concreverit ultra, Illis sublatis quot restant tota tenetur, Sed tamen hoc opus est, vigili de mente notare, Si mensi fuerit inscripta vicesima nona. Deme tot, aetatem reliqui lunae tibi pandent, Hoc quoque cur fiat conabor prodere metris. </poem> ==DE ANNO LUNARI. == <poem> (0646D) Zodiaci signum percurrit quodque duobus, Luna diebus sex horis, besse unius horae, Quosque dies igitur de cunctis collige signis, Et juncti pariter viginti quattuor adsunt, Tresque dies potes ex horis superaddere senis, Et quid sit bessis nunc hac ratione fatebor, Si tres in partes aliquid diviseris aequas, Nomine quaeque triens fertur, cunctaeque tenentes, Portio si fuerit, aliis subtracta duabus, Una, duae reliquae dicuntur nomine besses, Bissibus ex his sex octo suppleveris horas, Hic igitur numero Phoeben, ambire dierum, Totum zodiacum daret dictisque sub oris, Non tantum ad solem spatio transire sub ipso, Signiferi partes quoniam dum pervolat ipsa, Sol totum ferme tendit percurrere signum, Nec valet ascendi Phoebe, nec prima vocari, (0647A)Ni sub fratre prius fuerit, ni transgrediatur, Ergo dies duo praedictis et quattuor horae Addantur, quorum spatio Phoebum ipsa sequetur. Transvolet et fiat superno lumine prima, Hoc est lunaris suppletus ad omnia mensis, Quem nos viginti constare novemque diebus, Insuper et scriptis bissenus promimus horis, Namque dies horis non permanet integer istis, Et quia tum dividitur in mensibus unus, Alterius mensis bissex implebitur horis, Praesertim primo fuerit cum cardine mundi, In media succensa die, sed mense secundo, Nocte alternatim media, sic inde cucurrit, Hi cuncti summam menses redigantur in unam, Hinc et tercentum cum quinquaginta diebus Quattuor adjectis annum constare fatemur. Hic est qui proprie lunaris dicitur annus. </poem> ==QUOD UNA EPACTA INVENIATUR PER ALIAM, ADDENDO UNDECIM. == <poem> (0647B)Illud et intuitu nunc contemplare sagaci, Quod damus, et memori patefactum mente repone. Hic epactarum series et origo patebit, Sunt duo inaequales tibi quos monstravimus anni. Vincitur undenis lunaris forma diebus, His quia lunaris solis superatur ab anno, Undenae epactae sumuntur in ordine primo, Hinc numerus cunctis addatur semper in annis Epactis affinis praecedentibus annis, Quod minus aut plus est triginta ex more tenebis, Illius epactas anni qui tempore transit, Octavas decimas epactas ultimus annus Continet, his cum praecedentibus additur unus, Hic qui lunari semper subducitur anno, Philosophi saltum quem lunae nomine dicunt, De quo si Deus annuerit tractabimus alte, Quos si conjungis pariter triginta tenebis, Hae sunt epactae quae currunt cardine primo, Illius cycli retinent quem semper Hebraei, (0647C)Quas mensum jungis si redigularibus ipsis, Pro numero lunae, numero subducis easdem, Et numeras lunam, sicut dant redigulares, Illius in mensis anni cujusque Kalendis, Hinc etiam qui modo epactas dicere nullas. </poem> ==DE ANNIS EMBOLISMALIBUS ET COMMUNIBUS. == <poem> Nunc ex endibolismis et communibus annis, Pertractare necessarium decernimus isthic, Enucleatius ut lunae saltum reseremus, Divini libri testatur pagina lunam, Infixam coelo cursum sub sole habuisse, In quarta feria positam, cursum inde tulisse, Atque die qua prima fuit, non prima refulsit, Ni post annos inde decenos atque novenos, Hic lunae cursus est, cyclus jure vocatus, Inde velut primum per eumdem transmeat orbem, Cujus prima caput transit lunatio mundi, Quae quartam decimam completo lumine lunam (0647D)Attulit in Nonis, qui nunc est mensis Aprilis, Aptius ut Memphis docuit, potes ista videre, Regula nam quorum cyclo dissentit Hebraeo, Sed propter Pascha varie describimus ista, Hinc igitur cyclus est tali nomine dictus, Hinc per communes annos fit et endibolismos, Qui duo praecedunt communes jure vocantur, Quod fuerint clausi bissenis mensibus anno, Sed superaccrescens vocitatur tertius ille, Unusque mensis, hoc est lunatio crevit, Inde sequens annus primordia sumpsit ab illa, Quae quartam decimam prodit lunatio lunam, Post horas noctis aequales atque diei, In qua Paschalis a prima terminus adsit, Sive sub aequali tantummodo tempore fiat, Unde fit ut semper sic crescat circulus ille, Praeter in ogdoade, quod non sit et hendecade anno. Quique etenim quorum communem praetulit annum, Ille notabilior quod cyclo constet eodem, (0648A)Dicitur octavus ex Graeco nomine factus. Hendecas hic quoniam undecimus post ogdoadem fit. Ad numerum quorum facili ratione notabis, Endibolismales sunt anni denique septem, Nonaginta unus etiam menses numerantur, Anni communes quos signat regula bissex, Centum quadraginta aliis et quattuor addunt, Sunt pariter juncti triginta et quinque ducenti Sed promissa tibi nunc disserere incipiamus, Mensibus et lunae saltum pandamus ab istis. </poem> ==DE SALTU LUNAE. == <poem> Signiferi post circuitum cum prima vocata est, Et succensa fuit lunari mense peracto, Luna duodecimam necdum perfecerat horam, Restabantque super illi quam diximus horae, Bis duo momenta, momentique et uncia et unus, Tantum atomus quae individua est temporis apte: Quae sic augentur per cunctos omnia menses, Diminuant unum numero lunaris ut anni, (0648B)Cycli fine diem jam nunc ratione probemus, Qualiter una dies ex istis integra crescat. Sed quia sunt menses triginta et quinque ducenti, Illos pro numero momentorum ante relato, Quadrupeda et nonginta et quadraginta videbis, Et quoniam punctis horam constare quaternis Dicimus, et puncta momentis singula denis, Per quadraginta cunctorum divide summam, Inveniesque horas viginti tres mediamque, Alteri sed si pars hujus supplebitur horae, Quaeque duodecima est rerum pars uncia dicta, Verum momentum numerus duodenus adimplet, Efficiunt igitur triginta et quinque ducentae, Quinque bis atque novem momenta, ipsisque subsunt Septem quas atomis mensum supplere necesse est, Quadraginta atomis septem simul, uncia constat. Ex atomis igitur triginta et quinque ducentis, Unciae et augentur, quas quinque decemque notavi, Quas si praescriptis septem conjunxeris aeque, (0648C)Momentum efficies: aliisque addatur ad ipsum, Quo numerus mediae juncto supplebitur horae, Quae si viginti tribus est mediae quoque vincta, Integer ille dies, viginti quattuor horis Conficitur, qui sic lunaris saltus habetur, In nono decimo cycli cum Julius anno, Debeat ut semper ternis numerare Kalendis, Augusti lunam sibique vicesima fiat, Hic praetergressa tricesima vocatur, Tertiaque Augusti numeratur jure Kalendis, Ast epactarum constat ratione secundi, Inde tenet cursum per cunctos inviolatum. </poem> ==QUOT HORIS LUCEAT LUNA. == <poem> At si scire cupis quot Phoebe luceat horis, Cremento lucis punctos adhibeto quaternos, Noctibus in cunctis a prima novimus ipsam, Ad quintam decimam quo fiat lumine plena, Et sexaginta per punctos fulgeat ipsa, Et facies quinis horam consistere punctis, (0648D)Inveniesque quoto puncto luna luceat hora, A quinta decima numero deplebitur usque. Quo lumen perdat simul et trigesima fiat, Atque quotis itidem punctis luna luceat horis, Inveniesque Phoebe sed nil tricesima lucet, Soli subjecta majori lumine rapta, Hanc horam Graeci vocitant, coitumque Latini, Dicunt, quod pariter conjunctim currat uterque, Eclipsim solis fieri quo tempore claret, Ast ex hoc alibi carmen dictabitur aptum. </poem> ==QUOD SUPERIUS DISTULIT DE ASTRIS, NUNC EXSEQUITUR== <poem> Nunc de signifero quaedam memorare necesse, In quo sunt fixa tempus variantia signa, Sub quo planetae variant per tempora cursum Orbis zodiaci sic obliquatur ab Arcto, Ut sit zonarum media porrectus ad Austrum, Quattuor est inter zonas hoc sole perusta, In medio cujus Aries et Libra residunt, (0649A)Haec etiam mundi medio duo signa locata, Opposita atque sibi cedentia tramite recto, Undique circueunt quasi desperantia terram, Et quasi diametro dirimunt aequaliter ipsum Zodiacum, certumque vident altrinsecus unum, Alternaeque cadunt, alternatimque resurgunt, Nam diu Libra cadit, Aries consurgit ab ortu, Occidit hinc Aries, inde ortu Libra resurgit, Sunt duo praeterea, Cancer simul et Capricornus, Cancer signorum summus, Capricornus et unum est, Hic duo sunt tropica, quae conversiva vocantur, Sol quoniam signis positus convertitur istis. Hic etiam solis portae dicuntur utrinque, Quod soli quartis dum currit partibus horum, Clauditur accessus, signorumque ultima crescit, In quis solstitia aestiva et brumalia fiunt, Namque duodecimus certa ratione Kalendis, Aestivum Julii fiunt brumalia Jani, Solis solstitium stationis nomine dicunt, (0649B)Nam ut stare fides, ut quo sit tempore solem, Sed dum zodiaci Phoebo pars summa vel ima, Tangitur ex atomo, censetur nomine tali. </poem> ==De solis ortu atque occasu. == <poem> Quattuor his signis, tres ortus principales, Fiunt; exoriens dum sol decurrit eisdem Partibus, inquiris tibi quas signavimus ante: Australes Capricorno, et Cancro fit borealis, Tertius ac medius Libra, ac Vervece notatur, Caetera turba patet, quod signa alterna resignant; Hinc igitur clare poteris per cuncta videre, Instar si sphaerae coelestis pinxeris illum; Natura monstrante globum invigilares et ipsi, Nam coelum zonis incingi quinque videbis, Quarum ex natura vis frigoris atque caloris Ingeritur terris, et partes temperat orbis; Perspicies etiam cur noctes sint breviores, Solibus aestivis et contra sint hiemales; Noctibus intuitu facili tibi cuncta patebunt; (0649C)Hinc et planetas discernes tendere ad ortum, Utque meent signis sphaerae nec inerat ullus, Aetheris obliqui, sed enim intervalla pererrent, Et tantum ipsius per signa meare feruntur. Sed de zodiaco satis haec quae dicta supersunt, Eclipsim solis et lunae jam reseremus. </poem> ==DE ECLIPSI SOLIS ET LUNAE. == <poem> Signifer est latus bissenis partibus orbis, Pars spatium est, solis quantum complecti, Aut ex diametro est illius meta quibusque, Solae duae mediae lustrantur lunae per omnes, Scandit, et a Borea, rursum inclinatur ad austrum. His igitur mundi medio cum terra duabus, Subjaceat sol, supra atque infra luna feratur, Et sit supposita fratri tricesima Phoebe, Objectu lunae solis splendorque calorque, Subtrahitur nobis positis duntaxat in imis; At si per partes exorbitet exteriores, (0649D)Terra quibus non est subjecta, sed extima constat, Non celare potest solaria lumina nobis, Inde est quod raro defectus in ordine fiat. Verum defectus aliter lunaris habetur, Hic etenim quamvis per pleni lumina semper Fiat, dissimili tantum deficitur ratione, Constat enim lunam proprium lumen habere, Sed splendere modo speculi sole irradiatam, Partibus octo licet sub magno corpore solis, Vincatur tellus, ut mira indagine claret, Plena tantum partes, quoniam fertur per easdem, Aspectu solis fraudatur luna tenebris, Luget et incedens terrarum damna per umbras, Ac super aut subtus tetro velatur amictu, Ac super partes exorbitet exteriores, Luminis accepti detrimentum effugit ipsa: Non igitur semper privatur lumine Phoebe, Has defectivas dicitur de themate partes, Astrologi, quod fit defectus causa utriusque. </poem> ==QUANTUM IN UNAQUAQUE DIE ELONGETUR LUNA A SOLE. == <poem> (0650A) At si forte animus cupit hoc augere labori, Partibus ut vere noscas quot luna recedens, Sole elongetur, vel quae signa moretur, Illius aetatem fuerit quotacunque resume, Multiplicaque quater, rursum numerumque ter ipsum, Et quot compereris, tot nosces partibus illam Phoebo elongari, simul illa degere parce, Ad quam venturus totidem post ipse dies sit, Nil etenim partes aliud quam dicimus istas, Solis progressus per signa quibusque diebus, Si signum quo luna die decurrat eodem, Nosce velis ex praedictis tot partibus addes, Soli quot restat, ut signi compleat ipse, Illud iter quo degit, et inspice corde capaci, Inde dabis partes signis triginta quibusque, Ordine cui desunt in eodem noveris ipsam, Si non ad numerum poterunt procedere tantum, Vel si completis superest quod ab ordine signis, (0650B)Quod solet fieri in prima, quod saepe secunda, Phoebe cum sole signo decurrit eodem, Saepe dies nona, vicesima terque decena, Hoc habet et signo quod sol decurrit in illo, Philosophique dies hos interlunia dicunt, Quodque renascentem, suntque inter deficientem, Hactenus ista quidem sunt argumenta diurna, Quae tibi contulimus, sed ad annua jam properemus. </poem> ==DE ANNIS A PRINCIPIO MUNDI== <poem> Principio mundi sunt millia quinque trecenti, Et sexaginta cum quattuor insuper anni, Praecedente tamen sine concurrentibus uno, Virginis ad partum peperitque virgo salutem, Humani generis genitrix hominisque Deique, Virgo beata preces digneris fundere nato, Spiritus adveniat menti, qui vult ubi spirat, Qui Patre procedit, quem mittit Filius ejus, Ut me per pelagus labentem dirigat altum, (0650C)Et manus illius ad littus vela reducat. Ecce peto, quaero, nictans et ad ostia pulso, Cujus auxilio, simul et munimine fretus, Aetatem mundi valeam tales esse probare. Ex divinorum scriptis videre librorum, Philosophi vigiles transisse ab origine mundi, Annorum spatium memorabile tempus ad usque, Quo Salvatoris fuit incarnatio facta, Millia quinque super veterum quod pagina prodit, Sed nec quingentos super illa fuisse fatemur, Quod plus aut minus est, hac nosces traditione. Maximus ille cyclus qui semper vertitur annis Cardine quingentis, simul et triginta duobus, Fertur cyclorum concordia vero duorum, Quod lunae et solis cursus concordat in ipsis, Expletis tantum, nec plene convenit ante, Inde dies, menses, horae, lunaeque Kalendae, Omnia conveniunt, simul et post prima recurre, Si decies cyclum tu multiplicaveris ipsum, Vere comperies annorum millia quinque, (0650D)Atque trecentorum summam, numerumque vicenum, Additur his, quartus et quadragesimus annus Ordine jam cycli, describitur iste secundo, Hoc anno Christus sacra est de Virgine natus, Hinc igitur cernis, quod millia quinque trecenti, Et sexaginta, sunt quatuor insuper anni, Praecessitque unus sine concurrentibus annus, Undecies autem non multiplicabis eumdem, Nam superaccrescit nimium quod pagina dicit, Et super adjectos annos indictio turbat, Atque Evangelio numero ac ratione repugnant, Ergo per hunc cyclum qui transit ordine magnum, Cyclus, epactas, aderant quae tempore Christi, Et concurrentes ideo prius inveniamus, Ut non turbetur doctrina sequentibus annis </poem> ==De cyclis. == <poem> Cycli tres nostro scribendi carmine perstant Anterior quibus est, recolunt quem semper Hebraei (0651A)Cujus principium prima est lunatio mundi, Ast epactarum fuit in Septembre secundus, Hic quoque mutatur per menses et variatur. Tertius est dictus solaris nomine solis, Hinc quoque principium Marti statuere Kalendae, Quartus lunaris referens nihil utilitatis; Hinc caput est Jani, cum prima est luna Kalendis: Ergo si primi gliscis cognoscere cycli, Ille quotus transit annus sub tempore Christi, Hunc numerum sumas, qui mundi a cardine coepit, Perque novemque decem totam ejus divide summam, Et septem superant, fuit ergo septimus annus, Sic epactarum cyclus manet inveniendus, Sed tantum epactas quae Christi tempore currunt, Invenies aliter; nam septem qui superarunt Fine per undenum numerum distendere debes, Ergo et septuaginta vides simul affore septem, Hos per triginta partiri convenit omnes, Atque decem septem qui restant scribere oportet (0651B)Epactas quae currebant sub tempore Christi, Ast aliter cyclus solaris comperietur, Majorem numerum qui supra scriptus habetur, Divide solerter per viginti et simul octo, Sed tamen ut primum sine concurrentibus annis, Si procul et summa nunquam numeretur in ista, Et sextum decimum divisio proferet annum, Sed concurrentes sic prospicis ipsius anni, Hic idem numerus simul ejus portio quarta, Addita dividitur per septem, et quinque supersunt; Sed tamen hic animo nunc contemplare sagaci, Ut nisi completis partem non vince relictam, Inde data exactis quadrante carentibus annis, Uno intermisso quoniam bissextus habetur, Septima concurrens est Marti incoepta Kalendis. At si fert animus quota tunc indictio transit, Noscere, perfacili verum ratione patebit. Per partes numerum quindenas divide dictum, Et decimam invenies anno transire sub illo, Olim cum pene Romani gentibus orbis, (0651C)Omnibus et populis virtutibus imperitarent, Vectigal statuere, atque indixere tributa, Solveret ut quisque tria per quinquennia censum Aera, sed in primo, simul argentumque secundo, Aurum sic etiam lustro tribuere sequenti, Inde velut primum fuit a primo repetitum, Et non excedit numerum qui praefuit ordo, Post quintam decimam rursum est indictio prima. </poem> ==AD INVENIENDUM SUMMAM ANNORUM DOMINI. == <poem> Annorum Domini cupiens cognoscere summam, Hoc argumentum vigilanti pectore conde, Summam ex ordinibus qui sexaginta novem sunt, Multiplica per quindecim, et insuper addito quinque, Hic qui restabunt ex ordine tempore Christi, Addaturque super indictio temporis hujus, Convenit hoc et te vigilanti corde notare, Ut cum suppletus fuerit qui nunc meat ordo, (0651D)Atque iterum fuerit indictio prima resumpta, Ordinibus dictis unum superaddere cures, Hic post quindenos addendo noveris annos, Semper et ordinibus accrescat calculus istis. </poem> ==Ad inveniendam indictionem. == <poem> At si scire velis quota nunc indictio transit, Per partes numerum quindenas divide dictum; Sicque sub Christo transit superaddita primum, Quodque supercrescit indictio permanet anni, Et quintam decimam dicis cum nullus abundat. Nunc millesimus et quinquagesimus annus Est etiam decima quae nunc indictio transit; Currit et epacta quam cyclus continet anno, Prima sub undecimo post hanc duodena sequetur, Cycli solaris annum tenet ordo secundum, Est et concurrens hoc anno more secunda, Ordine nam cycli describitur iste secundo. Ergo si primi gliscis cognoscere cycli, Nunc quotus est annus qui nostro tempore transit, (0652A)Annorum Domini numerum isto tempore sume, Perque novemque decem totam ejus divide summam, Sed tamen huic numero septem superaddere cures, Annus enim totus transibat corpore Christi Quodque superfuerit annum monstrabit aperte, Si superest nullus, is cycli est ultimus annus. Si quae nunc currunt epactas noscere gliscis, Quod superest illis sub eodem fine diremptis, Cura, per undenum numerum distendere debet, Et quotquot fuerint sume, triginta recides, Prodit et epactas illis quod semper abundat At si triginta numerus tibi manserit infra, Hic idem epacta praesentis habebitur anni, Ultimus ast annus non hac ratione tenetur, Huic alia epactas concedit regula nullas, Pro saltu lunae tamen huic subjungitur unus. Ast aliter cyclus solaris comperietur, Praedictum numerum quod supra scriptus habetur, (0652B)Divide solerter per viginti et simul octo, Et primum tredecim numero super addere cures, Tempore quod Christi cycli currebat hic annus, Quodque augmentatur est annus in ordine totus, Ultimus est annus si quem divisio cludit. </poem> ==De concurrentibus. == <poem> Si concurrentes Domini vis nosse per annos, Ex toto numero deponere convenit unum, Qui de septeno numero solus superabat, Concurrens etenim sub Christo septima coepit; Hinc etiam post hanc fuit anno prima sequenti, Ex qua principium numeri nos sumimus hujus. Illo deposito nec septem scandimus ultra, Hic idem numerus, simul ejus portio quarta Addita, dividitur per septem, et more frequenti, Quod superest illis pro concurrente tenetur, Si nihil his superat, tunc septima jure notatur. </poem> ==AD INVENIENDUM ANNUM BISSEXTILEM. == <poem> (0652C)Utrum bissextus sit quartusve annus ab illo, Non est difficilis labor hoc cognoscere semper. Divide quot fuerint Domini per quattuor annos Est a bissexto totum, quot fine supersunt, Si nihil his superat anno est bissextus in illo. </poem> ==QUOD UNDECIM EPACTAE IN MORTIS TEMPORE CHRISTI CONCURRERUNT. == <poem> Sed nunc errorem reprimant documenta priorem, Atque ex sacrorum dictis Evangeliorum, Sic affirmetur ratio, quod non mutiletur. Tempus et annorum Christi triginta duorum, Et simul undecimas epactas tempore mortis Currere, non alias certa ratione probemus. Fidimus, et verum est, Luca narrante, relatum, Quod baptizatus Christus discessit ab amne, Incipiens erat annorum triginta patenter, Namque dies tredecim de triceno fluitabant; Hinc post baptismum jejunia sancta peregit, (0652D)Ac sibi discipulos anno delegit in illo; Hinc alio sacrata dies effulsit in anno, Qua baptizatum vox patris magnificavit; Nuptiae tunc factae sunt in Cana Galilaeae, Discipulisque suis coram primordia fecit, Signorum doxamque suam dedit hic manifestam; Hic Evangelio describit Pascha Joannes, Primum et commemorat Christi miracula facta, Ac post multa quidem subjungit Pascha secundo Scilicet, hoc alio quod pertransivit in anno; Inde refert iterum memoranda in saecula natum, Atque olidi Lazari producit membra sepulcro, Et procedentem Christo frondesque gerentem, Laudibus ascribit quae prodiit obvia turbam; Inde pedes Christus ut servus discipulorum, Abluit in feria, qua Paschae terminus instat; Captus et in hac nocte est sub plenae lumine lunae, In quarta captus, decima crucifixus in illa, Quae quinta decima medio descendit ab axe, (0653A)Atque die Christi crucifixo sancta notatur; Angelus hic Christum venturum nuntiat ipsum, De solio Patris ad matris Virginis alvum, Sumere mortalem pro mundi crimine formam, Hac quoque deposuit formam cruce solutam; Tertia sancta dies surgentem morte revixit, Atque immortalem vitae surgendo reduxit, Atque dies simili mortalem matre refudit, Et veluti epacta decima et septena recurrit, Qua Christus natus descendit virginis alvum, Sic hac luna die decima et septena refulsit, Fulsit et Aprilis vicesima prima Kalendis. Hinc igitur clare poteris peracta videre, Ille quod undecimas epactas portitat annis; Hinc annis vitam Christi triginta duobus, Mensibus atque tribus, recte constare fatemur. </poem> ==DE PASCHAE TERMINO. == <poem> Terminus est Paschae vernali tempore lunae, Quarta simul decima, quae primo mense refulget. (0653B)Qua Dominus Pascha fieri praecepit Hebraeis, Hinc igitur memores celebrant hoc tempore Pascha, Atque die incipiunt annorum festa sequenti. Et quartam decimam nos exspectamus eamdem, Nostrum et differimus pro religione sub ipsum Pascha diem Domini, quo sumpsit nomen habetque, Quaque salus cunctis facta est resurrectio Christi, Infestis aliis ad corda reducti in acta, Hac non facta modo, sed quae sunt fine futura, Temporis haec serie prima atque octava recurrit, Prima quod hac legimus lucem luxisse creatam, Orta est, quoniam post septem provenit ipsa, Ipsa die quoniam primum praecessit eadem: In nostro capite surrectio, sexque peractis, Aetatum tribuit vitaeque laboribus hujus. Septenaque animarum digne luce quietis, Nostra sumus qui membra ejus resurrectio digna, Octava aetate saeclorum sit peragenda, Cum vocem capitis fuerit qui mortuus omnis, (0653C)Audiet et tumulis superacta morte resurget, Ergo duodecimus tum terminus ipse Kalendis, Aprilis, quartodecimas sit in usque Kalendas Maii, quis non inferius nec longius ipse, Esse potest, quacunque die sit terminus horum Pascha die Domini celebratur rite sequenti, Hac quinta decima nunquam minor esse valebit. Phoebe nec major quam sit vicesima prima. </poem> ==UNDE PROCEDAT TERMINUS PASCHAE. == <poem> Sed si nosse diem cupis, in quo terminus iste Procedat, versus illos vigilanter habeto, Quorum primus adest a nonis coeptus Aprilis, Quod primum nonis Phoebe plena refulsit, Principiis horum signatur terminus ille, Illorum fines demonstrant redigulares, Hos igitur jungas cum concurrentibus anni, Et feriam nosces, veluti tibi scripsimus ante, Qua tibi clarescat quem quaeris terminus ille. At si deciderit menti quis versus habetur, (0653D)Sicut te primum docui cognoscere cyclum, Quis currat versus Domini cognosce per annos, Hunc aliter versum quoque te reperire docebo, Qui proter tritum tibi taliter invenietur: In primo articulo sit pollicis ille sinister Dispositus, tum deinde alios numerabis et omnes, Perque manus summos digitos transibis ad ipsum Pollicis usque locum quo principium instituisti, Et quicunque dies occurrit rursus eodem, Terminus instabit, per et hunc cognosce futurum, Perque alios, alios pariter discerne supremos, Perque locos tantum quis terminus ipse recurrit, Circueas superadjecto qui in tertia et uno, Si cupis illorum cognoscere redigulares; In prima feria tu primam ponito mundi, Atque dies ab ea cunctos numerabis ad ipsum: Usque locum feriatim, quo tibi terminus instat, Atque quota feria reperitur terminus ille, Tot sibi subjungas, quot quaeris redigulares. (0654A)Hinc alios per Paschalem reperire valebis, A prima mundi Paschalis terminus ipse, Aspectu memori, quot distet cerne diebus, A nobis decimus Februi numerare Kalendis, Expediet totidem quorum sub fine patenti, Terminus occurrit quem Septuagesima monstrat, Hoc semper decimam Phoeben in fine notabis, Haec Februi mensis erit et cludetur in ipso, Ast Februi nonas itidem numerare secundis, Expedit, atque adde quem quadragesima quaerit, Terminus, hic lunam debes numerare secundam. Haec Marti mensis erit, et cludetur in ipso, Si bissextili fuerit, si terminus anno, Ultra bissextum sub nonis incipietur, Terminus est alius quem sancta rogatio quaerit, A Maii decimis praescripto jure Kalendis Quaeritur, hunc etiam monstrat vigesima luna, Hic Maii mensis erit et concludetur in ipso. At Pentecostes si forte requiritur ipse, (0654B)A Maii nonis reperitur rite secundis, Hunc etiam luna designat tempore quarta, Haec Julii mensis erit et cludetur in ipso, Sed feria quacunque tibi provenerit ipse, Terminus in lucem Domini differto sequentem, A quo nomen habet, a quo surrectio facta est. </poem> ==DE CONTROVERSIA OGDOADIS, ET DE EMBOLISMO. == <poem> At quoniam primi fit controversia cycli, Quae tamen tribus est annis, et saepe quibusdam, Contra epactarum seriem fit, luna Kalendis, Endibolismalis et eam lunatio prodit, In quibus est Nonis, Idibus, et quibus atque Kalendis Fiat, in extremo referemus carmine aperte, Hanc tenet octavus, undenus et ultimus annus. Ogdoas octavus est, e Graeco nomine factum, Hoc anno epacta decima et septena recurrit, Incipitur Nonis tum Marti luna secundis. Endibolismalis post hac trigesima Nonis, Desinit Aprilis non ejus rite secundas, (0654C)Inde sed Aprilis ejus lunatio Nonis Incipit, et Maii nona vigesima quintis Desinit in Nonis, in cujus luna Kalendis Epactas esse circa vigesima septima constat; Incipit in quartis Maii lunatio Nonis, Desinit in quartis Junii trigesima Nonis, Ast ternis luna Junii primordia sumit, Desinit in Julii vicesima nona Kalendis, Ast epactarum numero trigesima constat, Et tenet inde suum per cunctos regula cursum, Inde sub undecimo vigesima permanet anno, Epacta et Jani Nonis primordia ternis, Endibolismalis anni lunatio sumit: Cluditur et Februi trigesima quippe Kalendis, Incipitur quartis ejus lunatio Nonis, Ejus Marti sextis Nonis vigesima nona, Anno bissexti tamen hic trigesima constat. Hic circa epactas Marti fit luna Kalendis, Inde tenet solitum per cunctos regula cursum; (0654D)Ultimus octavas decimus hinc continet annus, Epactas Marti, et Nonis lunatio ternis, Endibolismalis hoc anno exordia sumit; Desinit Aprilis Nonis trigesima ternis, Luna sed Aprilis Nonis incoepta secundis, Incoeptis Nonis Maii vicesima nona Clauditur, ast ejus vicesima nona Kalendis, Ex epactarum numero fit luna patenter, Incipitur quinis Maii lunatio Nonis, Desinit et Juni trigesima luna Kalendis, Augusti et quartis Nonis primordia sumit, Hoc quoque mense facit finem vicesima nona. Contra epactarum seriem trigesima cum sit, Cluditur hic saltus fieri, ratione probatur, Lunarique dies unus subducitur anno; Inde sed internis Augusto incoepta Kalendis, Contra epactarum seriem numeratur in ipsis, Inde refert cursum per cunctos inviolatum. Hinc Manfredus avet, jubet et requiescere Plato, (0655A)Sed jam, Virgo pia, digneris sancta Maria, Nequitiae mores vitaeque levare labores, Hinc fratres socii dignas impartite grates. In festo die cantemus digna Mariae, Laudem dicamus illi doxamque feramus: Accessi portum, quo mihi cursus erat. </poem> 7ng7yv0qcs0at5nnp2l2xzmegdm3ba0 Scriptor:Michael Lomonosov 102 55716 187457 182098 2022-08-27T20:25:45Z Demetrius Talpa 13304 wikitext text/x-wiki {{Scriptor |Natio= |PostNationem= |IndicisNomen=Lomonosov, Michael }} ==Opera== *[[Panegyricus Elisabetae Augustae Russiarum imperatrici]] (1751) *[[Oratio de meteoris vi electrica ortis]] (1753) *[[Oratio de generatione metallorum a Terrae motu]] (1757) *[[Problema physicum de tubo nyctopico]] *[[Programma]] *[[Epistolae (Lomonosov)|Epistolae]] [[Categoria:Saeculi duodevicesimi scriptores|Lomonosov]] cb4gut5bxgikyij2kq1usej4oaxwj33 Pagina:Dialogues of Roman Life.djvu/150 104 57129 187440 186397 2022-08-27T13:06:53Z Persimmon and Hazelnut 22978 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Persimmon and Hazelnut" />{{rh||VOCABULARY|139}}</noinclude>'''supputo, -āre, -āvi, -ātum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, count up. '''surgo, -ere, surrexi, surrectum,''' {{nowrap|''n.''}}, rise. '''surripio, -ere, -ui, surreptum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, steal. '''suspicio, -ere, -spexi, -spectum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, look up at. '''suspicor, -āri, -ātus sum,''' {{nowrap|''v. dep. a.''}}, suspect. '''sustineo, -ēre, -ui, -tentum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, endure, take on oneself. '''suus, -a, -um,''' ''adj.'', his, &c. '''syllaba, -ae,''' ''f.'',k syllable. '''Syrius, -a, -um,''' ''adj.'', Syrian; ''as subst.'', Syrian slave. {{ancora|T}} [[#top|↑]] {{nop}} '''tabella, -ae,''' ''f.'', writing-tablet, picture. '''tabellārius, -ii,''' ''m.'', postman, courier. '''taberna, -ae,''' ''f.'', inn. '''tablīnum, -i,''' ''n.'', study. '''taceo, -ēre, -ui, -itum,''' {{nowrap|''v. a. and n.''}}, am silent, hush up. '''taedet,''' ''v. impers. a.'', ''with. gen.'', it wearies. '''taenia, -ae,''' ''f.'', ribbon, head-dress. '''tālis, -e,''' ''adj.'', such. '''tālus, -i,''' ''m.'', knucklebone (used as dice). '''tam,''' ''adv.'', so, as. '''tāmen,''' ''conj.'', however, '''tandem,''' ''adv.'', at length. '''tango, -ere, tetigi, tactum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, touch, affect. '''tanquam,''' ''conj.'', as though; ''adv.'', as well as, so to speak. '''tantum,''' ''adv.'', only. '''tantus, -a, -um,''' ''adj.'', so great, so much, as great, &c. '''tardus, -a, -um,''' ''adj.'', slow, sluggish. '''tectōrium, -ii,''' ''n.'', plaster. '''tectum, -i,''' ''n.'', roof, home. '''tēgula, -ae,''' ''f.'', tile. '''tēlum, -i,''' ''n.'', weapon. '''templum, -i,''' ''n.'', temple. '''tempus, -oris,''' ''n.'', time. '''tendo, -ere, tetendi, tensum''' ''or'' '''-tum,''' {{nowrap|''v. a. and n.''}}, stretch. '''tenebrae, -ārum,''' ''f. plur.'', darkness. '''tenellus, -a, -um,''' ''adj.'', tender. '''teneo, -ēre, -ui, -tum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, hold, remember. '''tenuis, -e,''' ''adj.,'' slender, thin. '''tepidārium, -ii,''' ''n.'', tepid bath. '''ter,''' ''adv.'', thrice. '''tergum, -i,''' ''n.'', back. '''terni, -ae, -a,''' ''distrib. num. adj.'', three each. '''tero, -ere, trīvi, trītum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, rub, wear, spend (time). '''terra, -ae,''' ''f.'', earth, land. '''terreo, -ēre, -ui, -itum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, frighten. '''terrestris, -e,''' ''adj.'', on land. '''terror, -ōris,''' ''m.'', terror. '''tertius, -a, -um,''' ''adj.'', third. '''tessella, -ae,''' ''f.'', cube. '''testūdo, -inis,''' ''f.'', tortoise. '''textilis, -e,''' ''adj.'', woven, wrought; '''textīle,''' ''n.'', cloth. '''thermae, -ārum,''' ''f. plur.'', hot baths. '''thēsaurus, -i,''' ''m.'', treasure-house. '''tignum, -i''', ''n.'', beam. '''timeo, -ēre, -ui,''' ''no sup.'', {{nowrap|''v. a.''}}, fear. '''timor, -ōris,''' ''m.'', fear. '''tingo, -ere, -xi, -ctum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, stain, dye. '''toga, -ae,''' ''f.'', toga. '''tollo, -ere, sustuli, sublātum,''' {{nowrap|''v. a.''}}, raise, hold up, take away. '''tono, -āre, -ui, -itum,''' {{nowrap|''v. n.''}}, thunder. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5w07pk7eqhxcjxdkcafi9oz3d85ptie Categoria:Scriptores Flandriae 14 57697 187459 2022-08-27T20:33:02Z Demetrius Talpa 13304 Paginam instituit, scribens 'Scriptores qui Flandriam incoluerunt. [[Categoria:Scriptores per civitates digesti|Flandria]]' wikitext text/x-wiki Scriptores qui Flandriam incoluerunt. [[Categoria:Scriptores per civitates digesti|Flandria]] gzf7r3p6cliwonhi6czdqezziz91mct Liber:Jimmy Wales receives honorary doctorate from Maastricht University (5).JPG 106 57698 187470 2022-08-28T11:26:41Z Arlo Barnes 14310 creo proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Author=Luc Soete |Title=Rector et Collegium Decanorum Universitatis Traiecti ad Mosam Lectoribus Salutem |Year=2015 |Publisher=Maastricht University |Source=File:Jimmy_Wales_receives_honorary_doctorate_from_Maastricht_University_(5).JPG |Image=File:Jimmy_Wales_receives_honorary_doctorate_from_Maastricht_University_(5).JPG |Pages= |Remarks= }} 0cwpgbqyel31juy3fth4b7kizdpndyi 187471 187470 2022-08-28T11:27:23Z Arlo Barnes 14310 --file: proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Author=Luc Soete |Title=Rector et Collegium Decanorum Universitatis Traiecti ad Mosam Lectoribus Salutem |Year=2015 |Publisher=Maastricht University |Source=Jimmy Wales receives honorary doctorate from Maastricht University (5).JPG |Image=Jimmy Wales receives honorary doctorate from Maastricht University (5).JPG |Pages= |Remarks= }} eoi8q02x6gc8qdy6zx7e90ozk92mbr9