Wikipedia lbwiki https://lb.wikipedia.org/wiki/Haapts%C3%A4it MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Spezial Diskussioun Benotzer Benotzer Diskussioun Wikipedia Wikipedia Diskussioun Fichier Fichier Diskussioun MediaWiki MediaWiki Diskussioun Schabloun Schabloun Diskussioun Hëllef Hëllef Diskussioun Kategorie Kategorie Diskussioun TimedText TimedText talk Modul Modul Diskussioun Gadget Gadget Diskussion Gadget-Definition Gadget-Definition Diskussion 0 1787 2395313 2387858 2022-08-17T12:32:34Z Zinneke 34 /* Gebuer */ wikitext text/x-wiki {{Mountkalenner}} De '''16. Abrëll''' ass den 106. Dag (107. am [[Schaltjoer]]) vum Joer am [[Gregorianesche Kalenner]]. == Evenementer == * [[1950]]: Déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] verléiert an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] 2:4 géint Belsch. D'Goler fir d'Lëtzebuerger hunn de [[Jules Gales]] a [[Marcel Rewenig]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=126 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Belsch de 16. Abrëll 1950 op der Websäit vum European Football]</ref> * [[1967]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp spillt an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'[[Foussball-Europameeschterschaft 1968]], 0:0 géint Polen.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=13842 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Polen de 16. Abrëll 1967 op der Websäit vum European Football]</ref> * [[1970]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu [[Paräis]] 1:3 géint Frankräich. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet den [[Nico Braun]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=216 D'Detailer vum Foussballlännermatch Frankräich-Lëtzebuerg de 16. Abrëll 1970 op der Websäit vum European Football]</ref> * [[2004]]: De [[José Luis Rodríguez Zapatero]] gëtt Ministerpresident vu Spuenien. == Gebuer == <gallery> Fichier:Sidney Gilchrist Thomas 669x762.jpg|Sidney G. Thomas Fichier:Charlie Chaplin.jpg|Charlie Chaplin Fichier:Sir Peter Ustinov Allan Warren.jpg|Peter Ustinov Fichier:Colette-Flesch--w.jpg|Colette Flesch Fichier:Henri of Luxembourg (2009).jpg|Henri vu Lëtzebuerg Fichier:Tung-Wen Margue-w.jpg|Tung-Wen Margue </gallery> * [[1495]]: [[Peter Apian]], däitsche Mathematiker, Astronom, Geograph a Kartograph. * [[1682]]: [[John Hadley]], engleschen Astronom. * [[1797]]: [[Adolphe Thiers]], franséische Staatsmann an Historiker. * [[1801]]: [[François-Xavier Wurth-Paquet]], lëtzebuergesche Jurist, Politiker an Historiker. * [[1822]]: [[Karl Theodor Robert Luther]], däitschen Astronom. * [[1837]]: [[Jean Meyer]], lëtzebuergeschen Apdikter a Cheemiker. * [[1838]]: [[Ernest Solvay]], belsche Cheemiker an Industriellen. * [[1844]]: [[Anatole France]], franséische Schrëftsteller, [[Nobelpräis fir Literatur|Literatur-Nobelpräis]] 1921. * [[1850]]: [[Sidney Thomas]], brittesche Metallurg ([[Thomas-Prozedur]], [[Thomasmiel]]). * [[1867]]: [[Wilbur Wright]], US-amerikanesche Fluchpionéier a Fligerbauer. * [[1888]]: [[Putty Stein]], lëtzebuergesche Schrëftsteller. * [[1889]]: [[Charlie Chaplin]], brittesche Schauspiller a Regisseur. * [[1915]]: [[Pierre Rosa]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[1921]]: [[Peter Ustinov]], Schrëftsteller, Schauspiller a Regisseur. * [[1922]]: [[Leo Tindemans]], belsche Politiker a Regierungschef. * [[1927]]: [[Joseph Ratzinger]], 2005-2013 Poopst [[Benoît XVI. (Poopst)|Benoît XVI.]]. * 1927: [[Triny Bourkel]], lëtzebuergesch Liichtathletin. * [[1929]]: [[Charles Kohl]], lëtzebuergesche Moler a Sculpteur. * [[1931]]: [[Maurizio Pradeaux]], italieenesche Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[1937]]: [[Colette Flesch]], lëtzebuergesch Fechterin a Politikerin. * [[1940]]: [[Margrethe II. vun Dänemark|Margrethe II.]], Kinnigin vun Dänemark. * [[1941]]: [[Claudine Auger]], franséisch Schauspillerin. * [[1946]]: [[Catherine Allégret]], franséisch Schauspillerin. * [[1952]]: [[Michel Blanc]], franséische Schauspiller a Filmregisseur. * 1952: [[Roland Jacoby]], lëtzebuergesche Schéisser. * [[1955]]: [[Henri vu Lëtzebuerg|Henri]], Groussherzog vu Lëtzebuerg. * [[1959]]: [[Tung-Wen Margue]], lëtzebuergesche Moler a Sculpteur. * [[1974]]: [[Sébastien Rémy]], franséisch-lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[1984]]: [[Suzanne de Goede]], hollännesch Vëlossportlerin. * [[1992]]: Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]] vu Lëtzebuerg. * [[1993]]: [[Timo Wagner]], lëtzebuergesche Schauspiller. == Gestuerwen == * [[1756]]: [[Jacques Cassini]], franséische Geodet an Astronom. * [[1828]]: [[Francisco de Goya]], spuenesche Moler. * [[1859]]: [[Alexis de Tocqueville]], franséische Publizist a Politiker. * [[1905]]: [[Otto Wilhelm von Struve]], däitsch-balteschen Astronom. * [[1914]]: [[George William Hill]], US-amerikaneschen Astronom a Mathematiker. * [[1972]]: [[Yasunari Kawabata]], japanesche Schrëftsteller an Nobelpräisdréier * [[1991]]: [[David Lean]], brittesche Filmregisseur. * [[1992]]: [[Neville Brand]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[2001]]: [[Giacomo Gentilomo]], italieenesche Filmregisseur. * [[2004]]: [[Giovanni Agnelli]], italieeneschen Entreprener. * [[2006]]: [[Schnuckenack Reinhardt]], däitschen Jazz-Geiist. * [[2015]]: [[Stanislav Gross]], tschechesche Politiker. * [[2016]]: [[Louis Pilot]], lëtzebuergesche Foussballspiller a Foussballtrainer. * [[2020]]: [[Christophe (Sänger)|Christophe]], franséische Museker a Sänger. * [[2021]]: [[Paul Helminger]], lëtzebuergesche Politiker. == Um Spaweck == {{Commonscat|16 April|{{PAGENAME}}}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Dag am Abrëll| 16]] 1i6g4pxu1vk1wh4mmabvx7qsjx6ecx5 0 2400 2395349 2376162 2022-08-17T19:46:02Z 2A02:A03F:A199:6C00:54F5:D631:CC3D:2266 .... wikitext text/x-wiki {{Artikel Joer}} == Evenementer == === Europa === ==== Lëtzebuerg ==== * {{5. November}}: Um [[Knuedler]] gëtt d'[[Wëllem-II.-Monument (Stad Lëtzebuerg)|Monument fir de Kinnek-Groussherzog Wëllem II.]] ageweit. * Zu [[Peppeng]] gëtt d'Benediktinerinne-Klouschter gegrënnt. * Déi spéider [[Luxlait]] gëtt ënner dem Numm "Central-Molkerei" gegrënnt. * D'Weesekanner ginn op der [[Rumm-Befestegungen#Amenagement_vun_engem_Hospiz_fir_Weesen_an_eeler_Leit|Rumm]] ënnerbruecht. === Afrika === === Amerika === ==== USA ==== ==== Südamerika ==== === Asien === === Ozeanien & Pazifik === === Arabesch Welt === == Konscht a Kultur == === Molerei === === Literatur === === Musek === == Wëssenschaft an Technik == * Den US-Amerikaner Waterman erfënnt d'[[Fëllfieder]] * [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]]: Den [[Henri Tudor]] féiert seng elektresch [[Dreschmaschinn]] am Schlass vu [[Rouspert]] vir. === Astronomie === * {{3. August}}: Den [[Vereenegt Staate vun Amerika|US-amerikaneschen]] [[Astronom]] [[Lewis A. Swift]] entdeckt d'[[Spiralgalaxis]] [[NGC 27]]. * [[22. September]]: De franséischen Astronom [[Guillaume Bigourdan]] entdeckt d'[[Galaxis]] [[NGC 76]]. * [[15. Oktober]]: De franséischen [[Astronom]] [[Édouard Jean-Marie Stephan]] entdeckt d'[[Spiralgalaxis]] [[NGC 105]] * [[24. Oktober]]: De franséischen Astronom [[Guillaume Bigourdan]] entdeckt déi [[elliptesch Galaxis]] [[NGC 96]]. * [[14. November]]: De franséischen Astronom [[Guillaume Bigourdan]] entdeckt déi [[elliptesch Galaxis]] [[NGC 79]], d'[[Spiralgalaxis]] [[NGC 85]] an en net confirméierten Niwwel, dee sech spéider als Stär [[NGC 84]] erausgestallt hat. Hien entdeckt och de selwechten Dag déi galaktesch Koppel [[NGC 94]]. == Gebuer == * {{Eidelt Joer}}[[Georges-Marie Haardt]], Direkter bei Citroën. * {{4. Januar}}, [[Michel Hack]], lëtzebuergesche Gewerkschaftler. * [[26. Januar]]: [[Edward Sapir]], US-amerikaneschen Anthropolog a Linguist. * [[31. Januar]]: [[Theodor Heuss]], däitsche Politiker, Bundespresident. * [[12. Februar]]: [[Max Beckmann]], däitsche Moler a Grafiker. * 12. Februar: [[Demy Schlechter]], lëtzebuergesche Lyriker an Theaterschrëftsteller. * [[24. Februar]]: [[Eugène Becker]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * {{8. Mäerz}}: [[Albert Steffen]], lëtzebuergeschen Historiker. * {{6. Abrëll}}: [[Walter Huston]], kanadesche Schauspiller. * [[19. Abrëll]]: [[Ernest Grosber]], lëtzebuergesche Sculpteur. * [[25. Abrëll]]: [[Jean-Baptiste Dortignacq]], franséische Vëlossportler an Tour de France-Fuerer * {{8. Mee}}: [[Harry S. Truman]], US-amerikanesche Politiker, 33. President vun den USA. * [[14. Mee]]: [[Claudius Dornier]], däitsche Fligerconstructeur. * [[19. Mee]]: [[Catherine Kill]], lëtzebuergesch Politikerin a Fraerechtlerin. * {{9. Juni}}: [[Georges Thinnes]], lëtzebuergesche Bauer a Politiker. * [[15. Juni]]: [[Jean Morbach]], lëtzebuergesche Schoulmeeschter an Ornitholog. * [[18. Juni]]: [[Gaston Diderich]], lëtzebuergesche Politiker a Buergermeeschter vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]]. * {{2. Juli}}: [[Alphonse Greisch]], lëtzebuergeschen Affekot a Politiker. * {{4. Juli}}: [[Pauline Carton]], franséisch Schauspillerin. * {{8. Juli}}: [[Jean-Pierre Erpelding]], lëtzebuergesche Schrëftsteller. * [[12. Juli]]: [[Amedeo Modigliani]], italieenesche Kënschtler. * {{3. August}}: [[Josias Braun-Blanquet]], Schwäizer Botaniker. * [[16. August]]: [[Hugo Gernsback]], lëtzebuergesch-amerikaneschen Erfinder, Editeur a Schrëftsteller. * [[27. August]]: [[Vincent Auriol]], President vun der [[Frankräich|franséischer Republik]]. * [[28. August]]: [[Camille Wampach]], lëtzebuergeschen Historiker. * [[16. September]]: [[Théophile Aubart]], lëtzebuergeschen Industriellen a Buergermeeschter. * [[23. September]]: [[Cornelis Lely]], hollännesche Waasserbauingenieur a Staatsmann * [[24. September]]: [[Gustave Garrigou]], franséische Vëlossportler an Tour de France-Gewënner * {{4. Oktober}}: [[Félix Gouin]], franséische Politiker. * [[11. Oktober]]: [[Paul Fournelle]], lëtzebuergesche Wäitsprénger. * 11. Oktober: [[Eleanor Roosevelt]], US-amerikanesch Mënscherechtsaktivistin an Diplomatin, First Lady vun den USA. * [[14. Dezember]]: [[Erich Ponto]], däitsche Schauspiller. == Gestuerwen == * {{7. Februar}}: [[Johann Friedrich Julius Schmidt]], däitschen Astronom a Geolog. * [[20. Februar]]: [[Jean-Théodore Laurent]], apostolesche Vikar vu Lëtzebuerg. * [[24. Mäerz]]: [[François Mignet]], franséischen Historiker. * [[12. Mee]]: [[Bedřich Smetana]], tschechesche Komponist. * [[26. Mee]]: [[Wilhelm Achtermann]], däitsche Sculpteur. * {{5. Juni}}: [[Jean-François Eydt|Jean-Georges-François Eydt]], lëtzbuergeschen Architekt. * [[16. Juni]]: [[Michel Jonas]], lëtzebuergesche Politiker. * [[13. Juli]]: [[Henri Greisch]], lëtzebuergeschen Händler a Politiker. * {{7. August}}: [[Jean-Pierre André]], lëtzebuergesche Politiker, Deputéierten an Distriktskommissär. * [[26. Dezember]]: [[Karl Becker]], däitschen Auteur. * {{4. November}}: [[Édouard d'Huart]], belsche Politiker. * {{5. November}}: [[Erminia Frezzolini]], italieenesch Sopranistin. * {{0}}5. November: [[Oscar Belanger]], franséischen Ingenieur. * [[16. November]]: [[Marcellin Marbot]], franséische Generol == Um Spaweck == {{Commonscat}} 38hcq9i7ewipkd5zz1gc2dz9be0zbcj 0 2598 2395308 2395301 2022-08-17T12:09:25Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki Dës ass eng '''Lëscht vu Filmer, déi zu Lëtzebuerg gedréint goufen''', sief et ganz oder zum Deel, vill dovun a Koproduktioun mat anere Länner. An hir ze fanne si Laang- wéi [[Kuerzfilm]]er, [[Spillfilm]]er wéi [[Documentaire]]n. Fir en allgemengen Iwwerbléck iwwer d'lëtzebuergesch Filmindustrie, kuckt den Artikel '''[[Filmindustrie zu Lëtzebuerg]]'''. == Lëtzebuergesch Fiktiounsfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Spillfilmer / Laangfilmer === Als Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounslaangfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ ! width="220" | Sprooch |- |align="center"|1970 |''[[L'amour, oui! mais...]]'' |[[Philippe Schneider]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|1973 |''[[Du sollst nicht begehren (Film 1973)|Du sollst nicht begehren]]'' |[[Marc Thoma]] a [[Pol Tousch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1981 |''[[Wat huet e gesot?]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1981 |''[[When the Music's Over]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1983 |''[[Congé fir e Mord]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1984 |''[[E Fall fir sech]]'' |[[Menn Bodson]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1985 |''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Gwyncilla, Legend of Dark Ages]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Die Reise das Land]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1988 |''[[Troublemaker]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1989 |''[[De falschen Hond]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[Mumm Sweet Mumm]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[A Wopbopaloobop A Lopbamboom]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|1990 |''[[Schacko Klak (Film)|Schacko Klak]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Hochzäitsnuecht]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Dammentour]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[E Liewe laang (Film)|E Liewe laang]]'' |[[Marc Olinger]], [[Menn Bodson]] a [[Gast Rollinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1993 |''[[Three Shake-a-leg Steps to Heaven]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1997 |''[[Back in Trouble]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2001 |''[[Le Club des Chômeurs]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2002 |''[[Liewensrees]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Rendolepsis]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Im Anfang war der Blick]]'' |[[Bady Minck]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2004 |''[[La Revanche]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Le Roman de Renart]]'' |[[Thierry Schiel]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Black King's Way]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Zombie Film]]'' |[[Patrick Ernzer]] an dem [[Mike Tereba]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Nondidjeft]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Perl oder Pica (Film)|Perl oder Pica]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Who's Quentin?]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[The Nebula Dawn]]'' |[[Yves Steichen]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Deepfrozen]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2006 |''[[She.He.It]]'' |[[Christian Neuman]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2006 |''[[So mol honnert]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2009 |''[[Réfractaire (Film)|Réfractaire]]'' |[[Nicolas Steil]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2009 |''[[Reste Bien, Mec!]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2010 |''[[Emil (Film)|Emil]]'' |[[Marc Thoma]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2010 |''[[Trouble No More (Film)|Trouble No More]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2011 |''[[Hot Hot Hot]]'' |[[Beryl Koltz]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2012 |''[[Doudege Wénkel (Film)|Doudege Wénkel]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[Les fameux gars]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2012 |''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'' |[[Laura Schroeder]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[D'Symmetrie vum Päiperlek]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2013 |''[[D'Engelcher vu Schëndels]]'' |Marc Thoma |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2014 |''[[Heemwéi]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Mammejong]]'' |[[Jacques Molitor]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Englesch |- |align="center"|2015 |''[[Baby (a)lone]]'' |[[Donato Rotunno]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Eng nei Zäit]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2016 |''[[Voices from Chernobyl (Film)|Voices from Chernobyl (La supplication)]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2016 |''[[Kropemann (Film)|Kropemann]]'' |[[Patrick Ernzer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Rusty Boys]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Gutland]]'' |[[Govinda van Maele]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|2018 |''[[De Superjhemp retörns]]'' |[[Félix Koch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Sawah]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch, Franséisch, Arabesch, Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Péitruss (Film)|Péitruss]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch<br>Englesch<br>Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 | ''[[De Buttek]]'' |[[Luc Feit]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch<br>Franséisch<br>Englesch |- |align="center"|2021 |''[[Hytte]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2023 |''[[Little Duke]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2023 |''[[Läif a Séil]]'' |[[Loïc Tanson]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch|- |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounskuerzfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ |- |align="center"|1947 |''[[Les danseurs d'Echternach]]'' |[[Evy Friedrich]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1979 |''[[Blut in der Spur]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Stefan]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Lupowitz]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Die letzte Nacht]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Cocaine Cowboy]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[One-Reel Picture Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[Van Drosselstein]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[... der Däiwel]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1988 |''[[Der Mensch mit den modernen Nerven]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1993 |''[[d'Sandauer]]'' |[[Christian Delcourt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Attwengers Luft]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Sniper]]'' |[[Pol Cruchten]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Mécanomagie]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Letters Unsent]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2001 |''[[Verrouillage central]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2002 |''[[Un combat]]'' |[[Christophe Wagner]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[Paperdream]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[W (Film)|W]]'' |[[Luc Feit]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[Lost]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[31 Min.]]'' |[[Yves Steichen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[La Belle est la Bête]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[The Lodge]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Butterflies]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Starfly]]'' |[[Beryl Koltz]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Something About Pizza]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[The Plot Spoiler]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Lost in Mankind]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Elegant]]'' |[[Dan Wiroth]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Das Sein und das Nichts]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Le gardien du Nid]]'' |[[Olivier Pesch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[IvoEva]]'' |[[Sandy Lorente]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[U.L.O. Unknown Lying Object]]'' |[[Claude Grosch]] an [[Yann Tonnar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[The Tell Tale Heart]]'' |[[Raul Garcia]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Mona (Film 2006)|Mona]]'' |Marc Barnig |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Sheep]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Solus]]'' |[[Meris Sehovic]] an [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Bet Zeitoun]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[No Star]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Josh]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Derrière la tête]]'' |[[Sebastien Tasch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Schein Sein]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Gloomy Sunday]]'' |[[Meris Sehovic]] a [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Bordun]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[En compagnie de la poussière]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Senteurs]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Dawning]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Vault]]'' |[[Fred Neuen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[X on a Map]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Bonobo (Film)|Bonobo]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Date-lech]]'' |[[Mike Tereba]] a [[Georges Waringo]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Morgenrot]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Pido perdón]]'' |[[Sascha Heyar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Routine]]'' |[[Saesa Kiyokawa]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Time for New Heroes]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Lingo vino]]'' |[[Daniel Texter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[La fameuse route]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Ons Identitéit]]'' |"Dem Team" |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Lauschter]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Double saut]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Flou (Film)|Flou]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Laaf]]'' |[[Loïc Tanson]] an [[Thierry Bessling]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Lost in Organisation]]'' |[[Cédric Kieffer]] a [[Meris Sehovic]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[L'orchidée]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Le père, le fils... et Anna]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Rose et Violet]]'' |[[Claude Grosch]] a [[Luc Otter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Der Solist]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[En Dag am Fräien]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[Gëff eens]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[T(w)o Friends]]'' |[[Michel Clemen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[22:22]]'' |[[Julien Becker]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le chagrin des ogresses]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Do You Believe in Magic?]]'' |[[Brice Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Errances]]'' |[[Marylène Andrin]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le faux départ]]'' |[[Thierry Besseling]] a [[Loïc Tanson]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Géi du scho mol vir]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Manon (Film 2013)|Manon]]'' |[[Quentin Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Mr Hublot]]'' |[[Laurent Witz]] an [[Alexandre Espigares]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Serena (Kuerzfilm)|Serena]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[The Wrong Place]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Antoine (Film 2014)|Antoine]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Asta (Who Killed Asta Nielsen?)]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[D.A Reproduction]]'' |[[Anne Simon]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Das Vermächtnis]]'' |[[Yasin Özen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Elderly Spring]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Override]]'' |[[Juan Aguilar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Roxy (Film)|Roxy]]'' |[[Fabien Colas]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[À quoi bon?]]'' |[[Thierry Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Javotte (Film)|Javotte]]'' |[[Sarah Hirtt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Morgue (Film)|Morgue]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Casting a Woman]]'' |[[Caroline Kox]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Freddie (Film)|Freddie]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Acheron]]'' |[[Thoma Forgiarini]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[And Then You]]'' |[[Kim Schneider]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2017 |''[[Dem Mich seng Kichen]]'' |[[Diana Nilles]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[The Family Who Hid in the Cellar]]'' |[[Ayshea Halliwel]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[Portraitiste]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Halligalli]]'' |[[Govinda Van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[If We Smarten Up]]'' |[[Larisa Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Lupus (Film)|Lupus]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' |[[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Meng Hoer]]'' |[[Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Caroline sur le toit]]'' |[[Alejandro Bordier]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Kowalsky (Film)|Kowalsky]]'' | [[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2022 |''[[Nice Not to Meet You]]'' |[[Sirvan Marogy]] |Kuerzfilm, fiktiv |} == Lëtzebuergesch Documentairen, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === Als [[Spillfilm]]er oder Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1981 |''[[800 Joer Buurg Clierf]]'' |[[Marc Thoma]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1986 |''[[KlibberKleeschenSchueberMaischenAllerHerrgottsNationalSprangKirmes|KlibberKleeschenSchueberMaischen...]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Edward J. Steichen (Film)|Edward J. Steichen]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Laanscht d'Grenz]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Call Her Madam]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Stol (Film)|Stol]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Rockin' Warriors]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2000 |''[[André an d'dissident Stëmmen]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Ech war am Congo]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Histoire(s) de jeunesse(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[D'Lëtzebuerger am Tour de France]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[Ligne de vie (Film)|Ligne de vie]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2003 |''[[L'homme au cigare]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Heim ins Reich (Film)|Heim ins Reich]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Monsieur Warum]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[René Deltgen - Der sanfte Rebell]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Doheem (Film)|Doheem]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tour de Force]]'' |[[Boris Kremer]] an [[Antoine Prum]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2006 |''[[Leslie Kent, a Tale of Sex, Booze and the Blues]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Ëmmer bereet]]'' |[[Cathy Richard]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Plein d'essence]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Entrée d'artistes]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[E stoarkt Stéck Minett]] - 100 Joer Jeunesse Esch'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Diddeleng, 100 Joer, 100 Gesiichter]]'' |[[Beryl Koltz]] an [[Armand Strainchamps]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Luxemburg, USA]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Stam. Nous restons là]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] an [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Léif Lëtzebuerger]]'' |[[Ray Tostevin]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Weilerbach (Film)|Weilerbach]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2008 |''[[inthierryview]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Tour of Duty]]'' |[[Fränk Grotz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Strangers in the Night (Film, 2011)|Strangers in the Night]]'' |[[Beryl Koltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Blà, Blä, Blá]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Hamilius: Hip Hop Culture in Luxembourg|Hamilius]]'' |[[Alain Tshinza]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Mir wëllen net bleiwen]]'' |[[Pascal Becker]] a [[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Schockela, Knätschgummi a brong Puppelcher]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[De Bauereblues]]'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[The Road Uphill]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[We Might as Well Fail]]'' |[[Govinda van Maele]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Germaine Damar - Der tanzende Stern]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[High/Low]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sam Blair]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Le retour - Mythes et migrations des îles de la lune]]'' |[[Charlotte Bruneau]] a [[Catherine Wurth]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Schrebergaart (Film)|Schrebergaart]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Terra mia terra nostra]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[D'Belle Époque]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Charges Communes]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Atelier Luxembourg]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Cello Tales]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[D'Fifties zu Lëtzebuerg]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Orangerie (Film)|Orangerie]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Benoît Majerus]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Sweetheart Come]]'' |[[Jacques Molitor]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Naked Opera]]'' |[[Angela Christlieb]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Never Die Young]]'' |[[Pol Cruchten]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Nak Muay]]'' |[[Christian Muno]], [[Raoul Schmitz]] a [[Fränk Muno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[De Bopebistro Tour]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Succès Fox]]'' |[[Désirée Nosbusch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[E Futtballspill am Schnéi]]'' |[[Tom Alesch]] an der [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Black Harvest]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sean Clark]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Faustino One Man Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Buffalo C. Wayne - Roude Léiw mam Cowboy's Hutt]]'' |[[Ralf Hess]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Mos Stellarium]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Eldorado (Film 2016)|Eldorado]]'' |[[Rui Abreu]], [[Loïc Tanson]] an [[Thierry Besseling]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Foreign Affairs (Film 2016)|Foreign Affairs]]'' |[[Pasha Rafiy]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Streik!]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Sixty8]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Schwaarze Mann]]'' |[[Fränz Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2018 |''[[Histoire(s) de femme(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Lost in the 80s]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[California Dreaming]]'' |[[Fabrizio Maltese]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Tune Into the Future]]'' |[[Eric Schockmel]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Colectiv]]'' |[[Alexander Nanau]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Eng Äerd]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[The Living Witnesses]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[De Lampertsbierg]]'' |[[Joy Hoffmann]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Crise et chuchotements]]'' |[[Jossy Mayor]] & [[Laurent Moyse]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Michel Majerus - Next Step]]'' |[[Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1907 |''[[Ein Besuch in der Champagnerfabrik Mercier]]'' |[[Peter Marzen]] a [[Wendel Marzen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1929 |''[[Une grande industrie dans un petit pays]]'' |[[Albert Mourlan]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1931 |''[[La journée des orphelins]]'' |[[Evy Friedrich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1936 |''[[D'Weesekanner op der Schueberfouer]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Ardoises]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Garçon... un Bock]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[D'Louschläissen am Eisléck]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Circulez]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Le film du Centenaire]]'' |[[Pierre Harts]] a [[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Möllech a Botter]]'' |[[Pierre Bertogne]] an [[Alfred Heinen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1945 |''[[Régions dévastées, Echternach]]'' |[[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1946 |''[[Le Tour du Luxembourg 1946 en quatre étapes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Tour du Luxembourg 1947]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Le vin de la Moselle luxembourgeoise]]'' |Max Dianville |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[A travers les faubourgs de la Ville de Luxembourg]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[Das Schleissen]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Au pays des châteaux]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |[[Visages du Luxembourg]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Ewige Madonna]]'' |[[Ulrich Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1951 |''[[Baurestolz]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[Benelux - Le Luxembourg et son industrie]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |[[Le mariage de la Princesse Josephine-Charlotte et du Prince Jean]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[De la grappe au vin]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[L'aéroport de Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[Décembre, mois des enfants]]'' |[[Henri Storck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[Dudelange - Cinquantenaire]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[La visite de René Coty au Luxembourg]]'' |[[Jacques Navadic]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach et sa procession dansante]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach, haut lieu de l'esprit]]'' |[[Michel Drach]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1959 |''[[Au service de la Nation]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1960 |''[[L'électricité au service du pays]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1962 |''[[Kutter (Film)|Kutter]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Au choeur de l'Europe]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch (Film)|Emile Mayrisch]]'' |[[Ed Kohl]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch, l'homme et son oeuvre]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1968 |''[[Requiescat in pace]]'' |[[Jean Jeitz]] an [[Jean Biver]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1969 |''[[Objectif 2000]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[Electricité, moteur des temps modernes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[A Man, a Legend: George S. Patton]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1972 |''[[L'Europe en marche: Hommage à Robert Schuman]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Burrigsonndig zu Huldang (Dimanche de grand feu à Huldange)]]'' |[[Ed Kohl]] an [[Heng Glesener]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Echternach und seine Springprozession]]'' |[[Paul Spang]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1974 |''[[Escale au Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1978 |''[[Shetland]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Michel Geiben]] an [[R. Klemmer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1979 |''[[Das Grossherzogtum Luxemburg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[Equilibre et mouvement]]'' |[[Edouard Berne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[D'Meedche vu Garnech]]'' |[[Gast Rollinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1984 |''[[Cat-Hydra]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1985 |''[[Schwaarze Schnéi]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1986 |''[[D'Bicherbank an der Enneschtgaass]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1989 |''[[Äerzengel (Film)|Äerzengel]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1990 |''[[Expo 150 - De Film]]'' |[[Jean-Claude Schlim]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1991 |''[[Le pont rouge]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[D'Päerdscoursen zu Dikrech]]'' |[[Bernard Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[De Stau]]'' |[[Anne Diederich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[5 Liewen]]'' |[[Jean Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Biller aus enger onroueger Zäit]]'' |[[Bernie Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Thés dansants]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Udo Kier, From A to A]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Eng Kinnigin an der Kathedral]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1996 |''[[Roger]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Carreaux de mine]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[De leschten Héichuewen]]'' |[[Menn Bodson]] an [[Romain Goerend]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Dancing Pilgrims]]'' |[[Larue M. Hal]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Philippe Schneider, de Mann mat der Kamera]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[Electric Theatre]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[The Very Last Cha Cha Cha]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2003 |''[[Ons Arméi]]'' |[[Cathy Richard]] a [[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tony Rollman, une aventure européenne]]'' |[[Delphine Kiefer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[bloë Steen]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Am Éislek]]'' |[[Tom Alesch]] an [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Touch Me]]'' |[[Eileen Byrne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |} == Auslännesch Filmer, déi a Koproduktioun mat Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="260" | Filmtitel ! width="300" | Regie ! width="180" | Koproduktiounslänner ! width="140" | Kommentar |- |align="center"|1965 |''Massacre pour une orgie'' |Jean-Loup Grosdard (Jean-Pierre Basti) |{{DEU}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Joël Barbouth]]--> |- |align="center"|1969 |''[[Pano ne passera pas]]'' |[[Ody Roos]] an [[Danielle Jaeggi]] |{{DEU}} |<!--mam [[Anne Kerylen]]--> |- |align="center"|1969 |''Mon nom est femme'' |Max Frobenius |{{FRA}} |<!--mam [[Ellen Bahl]]--> |- |align="center"|1969 |''[[More (Film 1969)|More]]'' |[[Barbet Schroeder]] |{{FRA}} |<!--mam [[Klaus Grünberg]] a [[Mimsy Farmer]]--> |- |align="center"|1969 |''Traquenards'' |[[Jean-François Davy]] |{{FRA}} |<!--mam [[Roland Lesaffre]] an [[Anna Gaël]]--> |- |align="center"|1971 |''[[Mais qui m'a donc fait ce bébé?]]'' |[[Michel Gérard]] |{{FRA}} |<!--mam [[Noël Roquevert]], [[Michèle Girardon]], [[Hary Haagen]] an [[Jängi Hopp]]--> |- |align="center"|1984 |''[[Die Frau ohne Körper und der Projektionist]]'' |[[Nikolaus Schilling]] |{{DEU}} |<!--mam [[Liane Hielscher]] a [[Gabriel Barylli]]--> |- |- |align="center"|1985 |''[[Istanbul (Film 1985)|Istanbul]]'' |[[Marc Didden]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Brad Dourif]] an [[Ingrid de Vos]]--> |- |align="center"|1985 |''[[Here Come the Littles]]'' |[[Bernard Deyriès]] |{{USA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1991 |''[[One Against the Wind]]'' |[[Larry Elikann]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Judy Davis]] a [[Sam Neill]]--> |- |align="center"|1991 |''[[Sherlock Holmes and the Leading Lady]]'' |[[Peter Sasdy]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Christopher Lee]] a [[Patrick Macnee]]--> |- |align="center"|1992 |''[[Incident at Victoria Falls]]'' |[[Bill Corcoran]] |{{GBR}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Christopher Lee a Patrick Macnee--> |- |align="center"|1992 |''[[Les sept péchés capitaux]]'' |[[Beatriz Flores]], [[Frédéric Fonteyne]], [[Geneviève Mersch]], [[Yvan Le Moine]], [[Pierre Paul Renders]], [[Olivier Smolders]] a [[Pascal Zabus]] mam [[Robert Mitchum]] a [[Marie-Christine Bayens]] |{{BEL}} |Sketchfilm |- |align="center"|1992 |''[[Retrato de familia]]'' |[[Luis Galvao Teles]] |{{POR}}<br/>{{FRA}} |<!--mam [[Joaquim de Almaida]] a [[Maria de Medeiros]] --> |- |align="center"|1992 |''[[Je pense à vous (1992)|Je pense à vous]]'' |[[Jean-Pierre Dardenne]] a [[Luc Dardenne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Robin Renucci]]--> |- |align="center"|1993 |''[[A House in the Hills]]'' |[[Ken Wiederhorn]] | | |- |align="center"|1993 |''[[Two Small Bodies]]'' |[[Beth Blethyn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1993 |''[[The Hound of London]]'' |[[Peter Reynolds-Long]] | |Fernseefilm<!--; mam Patrick Macnee--> |- |align="center"|1993 |''[[Abracadabra (Film)|Abracadabra]]'' |[[Harry Cleven]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Philippe Volter]] an Thierry van Werveke--> |- |align="center"|1993 |''[[Anna annA]]'' |[[Jürgen Brauer]] |{{CHE}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Lea Hurliman]] a [[Steve Karier]]--> |- |align="center"|1994 |''[[Lie Down With Lions (Televisiounsfilm)|Lie Down With Lions]]'' |[[Jim Goddard]] |{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Timothy Dalton]] an [[Omar Sharif]]--> |- |align="center"|1995 |''[[Midnight Man (TV-Film 1995)|Midnight Man]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{USA}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Rob Lowe]] an [[Hannes Jaenicke]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La promesse (Film 1996)|La promesse]]'' |Jean-Pierre Dardenne a Luc Dardenne |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Jérémie Renier]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Way to Dusty Death]]'' |[[Geoffrey Reeve]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Rob Lowe--> |- |align="center"|1996 |''[[On Dangerous Ground]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Linda Hamilton]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Black Dju]]'' |[[Pol Cruchten]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Philippe Léotard]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Salut cousin!]]'' |[[Merzak Allouache]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Gad Elmaleh]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Pillow Book]]'' |[[Peter Greenaway]] |{{FRA}}<br>{{GBR}}<br>{{NED}} |<!--mam [[Vivian Wu]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La freccia azzurra]]'' |[[Enzo d'Alo]] |{{ITA}}<br>{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1997 |''[[Sub Down]]'' |[[Gregg Champion]] (als [[Alan Smithee]]) |{{USA}} |<!--mam [[Stephan Baldwin]] a [[Tom Conti]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Elles]]'' |[[Luis Galvão Teles]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{POR}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|1997 |''[[Lorenz im Land der Lügner]]'' |Jürgen Brauer |{{DEU}} |<!--mam [[Jochen Busse]] a [[Rolf Hoppe]]--> |- |align="center"|1997 |''[[An American Werewolf in Paris]]'' |[[Anthony Waller]] |{{USA}} |<!--mam [[Tom Everett Scott]] an [[Julie Delpy]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Benjamin Blümchen (Film)|Benjamin Blümchen]]'' |[[Gerhard Hahn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1998 |''[[L'école de la chair]]'' |[[Benoît Jacquot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Isabelle Huppert]] a [[Vincent Lindon]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tommi & the Wildcat]]'' |[[Raimoo Niemit]] a [[Ville Suhonen]] |{{FIN}}<br>{{DEU}}<br>{{DNK}} | |- |align="center"|1998 |''[[Le serpent a mangé la grenouille]]'' |[[Alain Guesnier]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Jean Rochefort]] a [[Marisa Paredes]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: 30 Years to Life]]'' |[[Michael Tuchner]] |{{CAN}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Robert Hays]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: Lost Souls]]'' |[[Jeff Woolnough]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[John Savage]] a [[Barbara Sukowa]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Le plaisir (et ses petits tracas)]]'' |[[Nicolas Boukhrief]] |{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Mathieu Kassovitz]], [[Vincent Cassel]] a [[Julie Gayet]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Max & Bobo]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Alfredo Pea]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tale of the Mummy]]'' |[[Russell Mulcahy]] |{{USA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Jason Scott Lee]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Kirikou et la sorcière]]'' |[[Michel Ocelot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1998 |''[[The First 9½ Weeks]]'' |[[Alex Wright]] |{{USA}}<br>{{CAN}} |<!--mam [[Paul Mercurio]] a [[Clara Bellar]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Fortress 2]]'' |[[Geoff Murphy]] |{{USA}} |<!--mam [[Christophe Lambert]]--> |- |align="center"| |''[[8½ Women]]'' (1999) |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NED}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[John Standing]] a [[Matthew Delamere]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Une liaison pornographique]]'' |Frédéric Fonteyne |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nathalie Baye]] a [[Sergi López (Schauspiller)|Sergi López]]--> |- |align="center"|1999 |''[[The New Adventures of Pinocchio]]'' |[[Michael Anderson (Filmregisseur)|Michael Anderson]] |{{USA}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Martin Landau]] an [[Udo Kier]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Wing Commander (Film)|Wing Commander]]'' |[[Chris Roberts (Spilldesigner)|Chris Roberts]] |{{USA}} |<!--mam [[Freddie Prince, Jr.]] an [[Jürgen Prochnow]]--> |- |align="center"|1999 |''[[New World Disorder (Film 1999)|New World Disorder]]'' |[[Richard Spence]] |{{USA}} |<!--mam [[Rutger Hauer]] an [[Tara Fitzgerald]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Jaime (Film 1999)|Jaime]]'' |[[Antònio-Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Saùl Fonseca]]--> |- |align="center"|1999 |''[[La chambre obscure]]'' |[[Christine Questerbert]] |{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Sylvie Testud]] a [[Mathieu Demy]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Pourquoi se marier le jour de la fin du monde?]]'' |Harry Cleven |{{BEL}} |<!--mam [[Frédéric Bodson]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Les gens qui s'aiment]]'' |[[Jean-Charles Tacchella]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] an [[Jacqueline Bisset]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Shadow of the Vampire]]'' |[[E. Elias Merhige]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Malkovich]] a [[Willem Dafoe]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Falling Through (2000)|Falling Through]]'' |[[Colin Bucksey]] |{{CAN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[James West]] a [[Marjo Baayen]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Christie Malry's Own Double Entry]]'' |[[Paul Tickell]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nick Moran]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Lourdes (Film 2000)|Lourdes]]'' |[[Lodovico Gasparini]] |{{ITA}}<br>{{FRA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Alessandro Gassman]] a [[Sydne Rome]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Du poil sous les roses]]'' |[[Jean Julien Chervier]]a [[Agnès Obadia]] |{{FRA}} |<!--mam [[Julie Durand]]--> |- |align="center"| |''[[The Enemy]]'' |[[Tom Kinninmont]] |{{USA}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Luke Perry]] a [[Roger Moore]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Superstition (Film 2001)|Superstition]]'' |[[Kenneth Hope]] |{{GBR}}<br>{{NLD}} |<!--mam [[David Warner]] an [[Charlotte Rampling]]--> |- |align="center"|2001 |''[[CQ]]'' |[[Roman Coppola]] |{{USA}} |<!--mam [[Jeremy Davies]] an [[Angela Lindvall]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Petites misères]]'' |[[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Albert Dupontel]] a [[Marie Trintignant]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Musketeer]]'' |[[Peter Hyams]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Point Man]]'' |[[John Glen]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Christopher Lambert]] a [[Kerry Fox]]--> |- |align="center"|2001 |''[[L'amour en suspens]]'' |[[Herman Van Eycken]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Andrea Ferreol]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Corto Maltese: La cour secrète des Arcanes]]'' |[[Pascal Morelli]] |{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2002 |''[[Dog Soldiers]]'' |[[Neil Marshall]] |{{GBR}} |<!--mam [[Kevin McKidd]] a [[Sean Pertwee]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Un honnête commerçant]]'' |[[Philippe Blasband]] |{{BEL}} |<!--mam [[Philippe Noiret]]--> |- |align="center"|2002 |''[[J'ai toujours voulu être une sainte]]'' |[[Geneviève Mersch]] |{{BEL}} |<!--mam [[Marie Kremer]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Confessions of an Ugly Stepsister]]'' |[[Gavin Millar]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[Stockard Channing]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Extreme Ops]]'' |[[Christian Duguay]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Devon Sawa]] an [[Heino Ferch]]--> |- |align="center"|2002 |''[[FearDotCom]]'' |[[William Malone]] |{{GBR}}<br>{{DEU}}<br>{{USA}} |<!--mam [[Stephen Dorff]] an Udo Kier--> |- |align="center"|2002 |''[[The Ride (Film 2002)|The Ride]]'' oder och ''Joy-Rider'' |[[Gaby Dellal]] |{{ITA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Paul Nicholls]] a [[Mathieu Carrière]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Maigret et le fou de Sainte Clotilde]]'' |[[Claudio Tonetti]] a [[Bruno Cremer]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} |Fernseefilm |- |align="center"|2002 |''[[Moonlight (Film 2002)|Moonlight]]'' |[[Paula Van der Oest]] |{{NLD}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Laurien Van den Broeck]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Le troisième oeil]]'' |[[Christophe Fraipont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Nha Fala]]'' |[[Flora Gomes]] |{{POR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Tristan et Iseult]]'' |[[Thierry Schiel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Ciara Baker]]--> |- |align="center"|2002 |''[[De tweeling (Film 2002)|De tweeling]]'' |[[Ben Sombogaert]] |{{NLD}} |<!--mam [[Thekla Reuter]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Une part du ciel]]'' |[[Bénédicte Liénard]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Séverine Caneele]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Villa des roses (Film 2002)|Villa des roses]]'' |[[Frank Van Passel]] |{{BEL}}<br>{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam Julie Delpy an [[Jan Decleir]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le tango des Rashevski]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Hyppolyte Girardot]] a [[Ludmila Mikaël]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Rencontre avec le dragon]]'' |[[Hélène Angel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Daniel Auteuil]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Octane]]'' |[[Marcus Adams]] |{{GBR}} |<!--mam [[Madeleine Stowe]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Secret Passage]]'' |[[Ademir Kenovic]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Torturo]] an Tara Fitzgerald--> |- |align="center"|2003 |''[[The Emperor's Wife]]'' |[[Julien Vrebos]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Jonathan Rhys-Meyers]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' |[[Peter Webber]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Colin Firth]] a [[Scarlett Johansson]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Os imortais]]'' (Les immortels) |[[Antoni Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{GBR}} |<!--mam Joaquim de Almeida, [[Emmanuelle Seigner]] an [[André Jung]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Pipermint... das Leben möglicherweise]]'' |[[Nicole Nadine Deppé]] |{{DEU}} |<!--mam [[Sami Frey]] a [[Myriam Muller]]--> |- |align="center"|2003 |''[[L'acqua... il fuoco]]'' |[[Luciano Emmer]] |{{ITA}} |<!--mam [[Giancarlo Giannini]] a [[Valérie Kaprisky]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Globi und der Schattenräuber]]'' | |{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2003 |''[[Tempo (Film 2003)|Tempo]]'' |[[Eric Styles]] |{{CAN}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Melanie Griffith]]--> |- |align="center"|2003 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part I: The Moab Story]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{NLD}}<br>{{HUN}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Caroline Dhavernas]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le ventre de Juliette]]'' |[[Martin Provost]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Marie Julie Parmentier]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Tudo isto é Fado]]'' (Fado Blues) |Luis Galvào Teles |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Angelo Torres]] a Joaquim De Almeida--> |- |align="center"|2004 |''[[Tempesta]]'' |[[Tim Disney]] |{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{GBR}}<br>{{USA}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Scot Williams]] a Rutger Hauer--> |- |align="center"|2004 |''[[La femme de Gilles]]'' |Frédéric Fonteyne |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{CHE}} |<!--mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Laura Smet]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Der neunte Tag]]'' |[[Volker Schloendorff]] |{{DEU}} |<!--mam [[Ulrich Matthes]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Autobahnraser]]'' |[[Michael Keusch]] |{{DEU}} |<!--mam [[Niels Bruno Schmidt]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Bye Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] an [[James Thiérrée]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Merchant of Venice]]'' |[[Michael Radford]] |{{USA}}<br>{{GBR}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Al Pacino]] an [[Jeremy Irons]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 2: Vaux to the Sea]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{HUN}} | |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 3: From Sark to the Finish]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2004 |''[[Eros (Film)|Eros]]'' |[[Kar Wai Wong]], [[Steven Soderbergh]] a [[Michelangelo Antonioni]] |{{USA}}<br>{{ITA}}<br>{{HKG}}<br>{{CHN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Li Gong]] an [[Alan Arkin]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Madame Edouard]]'' |[[Nadin Monfils]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Michel Blanc]] an [[Josiane Balasko]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Calvaire]]'' |[[Fabrice du Welz]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Laurent Lucas]] a [[Brigitte Lahaye]]--> |- |align="center"|2004 |''[[George and the Dragon]]'' |[[Tom Reeve]] |{{DEU}} |<!--mam [[James Purefoy]] a [[Patrick Swaize]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Hurensohn]]'' |[[Michael Sturminger]] |{{AUT}} |<!--mam [[Gerti Drassl]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Retrograde]]'' |[[Christopher Kulikowski]] |{{USA}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Dolph Lundgren]]--> |- |align="center"|2004 |''[[T'Choupi]]'' |[[Jean-Luc François]] |{{AUT}}<br>{{FRA}}<br>{{KOR}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2004 |''[[Visions of Europe]]'' |[[Andy Bausch]], Peter Greenaway, [[Aki Kaurismäki]], [[Jan Troell]] an anerer |25 europäesch Länner |Anthologiefilm |- |align="center"|2004 |''[[The Preacher]]'' |[[Gerrard Verhage]] |{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Frank Lammers]] a [[Christian Kmiotek]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Bye-Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] a [[Michael Lonsdale]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Miss Montigny]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Johan Leysen]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Der Henker]]'' |[[Simon Aeby]] |{{AUT}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Nikolaj Coster-Waldau]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Victoire]]'' |[[Stéphanie Murat]] |{{FRA}} |<!--mam Sylvie Testud a [[Mylène Demongeot]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Your Name Is Justine]]'' |[[Franco de Peña]] |{{POL}} |<!--mam [[Mathieu Carrière]] an [[Dominique Pinon]]--> |- |align="center"|2006 |''[[Comme t'y es belle]]'' |[[Lisa Azuelos]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Comme tout le monde]]'' |[[Pierre-Paul Renders]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[Flawless]]'' |[[Michael Radford]] |{{GBR}} |<!--mam [[Michael Caine]] an [[Demi Moore]]--> |- |align="center"|2006 |''[[In a Dark Place]]'' |[[Donato Rotunno]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Lapislazuli (Film)|Lapislazuli]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[The Thief Lord]]'' (Herr der Diebe) |[[Richard Claus]] |{{DEU}} |<!--mam [[Aaron Johnson]]--> |- |align="center"|2007 |''[[Free to leave]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2007 |''[[Irina Palm]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2007 |''[[J'aurais voulu être un danseur]]'' |[[Alain Berliner]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2007 |''[[Luftbusiness]]'' |[[Dominique De Rivaz]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Retour à Gorée]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Über Wasser]]'' |Udo Maurer |{{AUT}} |Documentaire |- |align="center"|2008 |''[[Bride Flight]]'' |Ben Sombogaart |{{NLD}} | |- |align="center"|2008 |''[[Les enfants de Timpelbach]]'' | |{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Freigesprochen]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2008 |''[[Divizionz]]'' | |{{UGA}}<br>{{ZAF}} | |- |align="center"|2008 |''[[JCVD]]'' |[[Mabrouk El Mechri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Tausend Ozeane]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Bob et Bobette au Far-West]]'' |[[Wim Bien]] a [[Mark Mertens]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2009 |''[[Contact High]]'' |[[Michael Glawogger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Dust (Film 2009)|Dust]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Der Fürsorger]]'' |[[Lutz Konermann]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Humains]]'' |[[Jacques-Olivier Molon]] a [[Pierre-Olivier Thévenin]] |{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Ne te retourne pas]]'' |[[Marina de Van]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2009 |''[[Panique au village]]'' |[[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2009 |''[[Räuberinnen]]'' |[[Carla Lia Monti]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Dernier étage gauche gauche]]'' |[[Angelo Cianci]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La dernière fugue]]'' |[[Léa Pool]] |{{CAN}} | |- |align="center"|2010 |''[[Illégal]]'' |[[Olivier Masset-Depasse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[Libre échange]]'' |[[Serge Guisquière]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Nous trois]]'' |[[Renaud Bertrand]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La petite chambre]]'' |[[Stéphanie Chuat]] a [[Véronique Reymond]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Quartier Lointain]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2010 |''[[La Régate]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[The Runway]]'' |[[Ian Power]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Sans queue ni tête]]'' |[[Jeanne Labrune]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Anduni]]'' |[[Samira Radsi]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2011 |''[[Avant l'aube]]'' |[[Raphaël Jacoulot]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[La clinique de l'amour]]'' |[[Artus de Penguern]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[De force]]'' |[[Frank Henry]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'' |[[Philippe de Pierpont]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Les géants]]'' |[[Bouli Lanners]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Hysteria (Film)|Hysteria]]'' |[[Tanya Wexler]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2011 |''[[Isabelle (Film)|Isabelle]]'' |[[Ben Sombogaart]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2011 |''[[Mein bester Feind]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2011 |''[[Nuit blanche]]'' |[[Frédéric Jardin]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Tabu - Es ist die Seele ein Fremdes auf Erden]]'' |[[Christoph Stark]] |{{DEU}}<br>{{AUT}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[À perdre la raison]]'' |[[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Allez, Eddy!]]'' |[[Gert Embrechts]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Arrêtez-moi]]'' |[[Jean-Paul Lilienfeld]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Belle du seigneur]]'' |[[Glenio Bonder]] |{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Comme un homme]]'' |[[Safy Nebbou]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Dead Man Talking]]'' |[[Patrick Ridremont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Fils unique]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Ernest & Célestine]]'' |[[Benjamin Renner]], [[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[J'enrage de son absence]]'' |[[Sandrine Bonnaire]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Mobile home]]'' |[[François Pirot]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Plan de table]]'' |[[Christelle Raynal]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Sous le figuier]]'' |[[Anne-Marie Etienne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Tango libre]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La traversée]]'' |[[Jérôme Cornuau]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Valparaiso (Film)|Valparaiso]]'' |[[Jean-Christophe Delpias]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La vie d'une autre]]'' |Sylvie Testud |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Adieu Paris]]'' |[[Franziska Buch]] |{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Les âmes de papier]]'' |[[Vincent Lanoo]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Au bonheur des ogres (Film)|Au bonheur des ogres]]'' |[[Nicolas Bary]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Avant l'hiver]]'' |[[Philippe Claudel]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Belle comme la femme d'un autre]]'' |[[Catherine Castel]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Boule et Bill (Film)|Boule et Bill]]'' |[[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[La Confrérie des larmes]]'' |[[Jean-Baptiste Andrea]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[The Congress]]'' |[[Ari Folman]] |{{DEU}}<br>{{POL}}<br>{{BEL}}<br>{{ISR}}<br>{{FRA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2013 |''[[Die Erfindung der Liebe]]'' |[[Lola Randl]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2013 |''[[L'étrange couleur des larmes sur ton corps]]'' |[[Hélène Cattet]] a [[Bruno Forzani]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Hannah Arendt (Film)|Hannah Arendt]]'' |[[Margarethe von Trotta]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{IRL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Une histoire d'amour (2013)|Une histoire d'amour]]'' |[[Hélène Fillières]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Möbius (Film)|Möbius]]'' |[[Éric Rochant]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Puppy Love]]'' |[[Delphine Lehericey]] |{{BEL}}<br>{{CHE}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Silent City]]'' |[[Anna Threes]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Tip Top (Film)|Tip Top]]'' |[[Serge Bozon]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Vijay and I]]'' |[[Sam Garbarsi]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Brabançonne (Film)|Brabançonne]]'' |[[Vincent Bal]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Le dernier diamant]]'' |[[Eric Barbier]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Fieber]]'' |[[Elfi Mikesch]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2014 |''[[Klauni]]'' (''Clownwise'') |[[Viktor Taus]] |{{CZE}}<br>{{FIN}}<br>{{SLK}} | |- |align="center"|2014 |''[[Oorlogsgeheimen]]'' (''Secrets of War'') |[[Dennis Bots]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Post partum]]'' |[[Delphine Noëls]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Standby]]'' |[[Rob Burke|Rob]] a [[Ronan Burke]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Vandal]]'' |[[Hélier Cisterne]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Wiplala]]'' |[[Tim Oliehoek]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les brigands (Film)|Les brigands]]'' |[[Frank Hoffmann]] a [[Pol Cruchten]] |{{FRA}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Colonia]]'' |[[Florian Gallenberger]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Disparue en hiver]]'' |[[Christophe Lamotte]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Divin enfant]]'' |[[Olivier Dorman]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[L'enquête]]'' |[[Vincent Garenq]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Mammal]]'' |[[Rebecca Daly]] |{{IRL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Melody]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Préjudice]]'' |[[Antoine Cuypers]] |{{BEL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Sunset Song]]'' |[[Terrence Davies]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les survivants]]'' |[[Luc Jabon]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Le Tout Nouveau Testament]]'' |[[Jaco Van Dormael]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[La volante]]'' |[[Christophe Ali]] an [[Nicolas Bonilauri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Le chant des Hommes]]'' |[[Bénédicte Liénard]] an der [[Mary Jimenez]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Die Nacht der 1000 Stunden]]'' |[[Virgil Widrich]] |{{AUT}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2016 |''[[Tout, tout de suite]]'' |[[Richard Berry]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2017 |''[[Mary Shelley (Film)|Mary Shelley]]'' |[[Haifaa Al-Mansour]] |{{GBR}}<br>{{USA}} | |- |align="center"|2017 |''[[Es war einmal in Deutschland]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2018 |''[[Angelo (Film)|Angelo]]'' |[[Markus Schleinzer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2018 |''[[Tel Aviv on Fire]]'' | |{{ISR}} | |- |align="center"|2021 |''[[Bad Luck Banging or Loony Porn]]'' |[[Radu Jude]] |{{ROU}}<br>{{HUN}}<br>{{CZE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Hinterland]]'' |[[Stefan Ruzowitzky]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Le chemin du bonheur]]'' |[[Nicolas Steil]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Sharaf]]'' |[[Samir Nasr]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{TUN}} | |- |align="center"|2021 |''[[Der Passfälscher]]'' | [[Maggie Peren]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Une histoire provisoire]]'' | [[Romed Wyder]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2022 |''[[Lost transport]]'' | [[Saskia Diesing]] |{{NLD}}<br>{{DEU}} | |} === Kuerzfilmer === * 1995: ''[[Luc et Marie]]'' vum [[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] (23 Min.) (B / L F ) * 1996: ''[[Mécanomagie]]'' vum [[Bady Minck]] (15 Min.) (A / L) * 1996: ''[[Biouel]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (18 Min.) (F / L) * 1996: ''[[Côtes sauvages]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (8 Min.) (F / L) * 1998: ''[[Fragile]]'' vum [[Daniel Wiroth]] ( 7 Min.) (B / L) * 2000: ''[[Nebel]]'' vum [[Mathias Müller]] (12 Min.) (D / L / A) * 2001: ''[[Erè mèla mèla]]'' vum [[Daniel Wiroth]] (7 Min.) (F / L) * 2002: ''[[Ice Cream Sundae]]'' vum [[Désirée Nosbusch]] mam [[Tippi Hedren]] (12 Min.) (U / L / D) * 2005: ''[[Bracia]]'' vum [[Bartosz Grudziecki]] (P/ L/ D) * 2007: ''[[Lumen (Film)|Lumen]]'' vum [[Philip Koch]] (L/ D) * 2007: ''[[Cash Box]]'' vum [[Janett Winkel, Agnes Sieberth, Christian Wagner]] (L/D) * 2009: ''[[Alter Ego (Film)|Alter ego]]'' (L/F) vum [[Jérôme Nunes]] == Auslännesch Filmer, déi zum Deel zu Lëtzebuerg gedréint goufen == * 1968: ''[[If it's Tuesday, This Must Be Belgium]]'' vum [[Mel Stuart]] mam [[Suzanne Pleshette]] a [[Murray Hamilton]] * 1968: ''[[Summit]]'' vum [[Giorgio Bontempi]] mam [[Mireille Darc]] an [[Gian Maria Volonte]] * 1978: ''[[Dossier 51]]'' vum [[Michel Deville]] mam [[Patrick Chesnais]] a [[Daniel Mesguich]] * 1984: ''[[L'addition]]'' vum [[Denis Amar]] mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] a [[Victoria Abril]] * 1991: ''[[Ex und hopp - Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier]]'' vum [[Andy Bausch]] * 2004: ''[[Les rivières pourpres 2]]'' vum [[Olivier Dahan]], mam [[Jean Reno]] - fréier Terres-rouges-Friche zu Esch-Uelzecht * 2004: ''[[De-Lovely]]'' vum [[Irvin Winkler]], mam [[Kevin Kline]] an [[Ashley Judd]] - Venedeg-Kuliss zu Esch-Uelzecht * 2008: ''[[De brief van de koning]]'' vum [[Pieter Verhoeff]] - [[Schlass Veianen]] an Emgéigend vu [[Bäerdref]] * 2008: ''[[La différence c'est que c'est pas pareil]]'' vum [[Pascal Laëthier]] - ë.&nbsp;a. Emgéigend vu Bäerdref ==Filmer, déi zu Lëtzebuerg spillen, awer anzwousch anescht gedréint goufen== * ''The International'' ([[2009]]) vum [[Tom Tykwer]] == Bibliographie == * Lesch, Paul: ''Film and politics in Luxembourg: censorship and controversy'', Teaneck NJ: John Libbey Publ., cop. 2004. - P. 437-446: ill. ; 24&nbsp;cm, In: Film History, vol 16, n° 4(2004) == Um Spaweck == * [http://www.filmfund.lu/ Filmfonds Lëtzebuerg] * [https://cna.public.lu Centre national de l'audivisuel (CNA)] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer| ]] [[Kategorie:Lëschten (Filmer)|L]] hxnzwk6u253ts78gifctb46vi7xd7du 2395309 2395308 2022-08-17T12:10:56Z Zinneke 34 /* Laangfilmer */ wikitext text/x-wiki Dës ass eng '''Lëscht vu Filmer, déi zu Lëtzebuerg gedréint goufen''', sief et ganz oder zum Deel, vill dovun a Koproduktioun mat anere Länner. An hir ze fanne si Laang- wéi [[Kuerzfilm]]er, [[Spillfilm]]er wéi [[Documentaire]]n. Fir en allgemengen Iwwerbléck iwwer d'lëtzebuergesch Filmindustrie, kuckt den Artikel '''[[Filmindustrie zu Lëtzebuerg]]'''. == Lëtzebuergesch Fiktiounsfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Spillfilmer / Laangfilmer === Als Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounslaangfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ ! width="220" | Sprooch |- |align="center"|1970 |''[[L'amour, oui! mais...]]'' |[[Philippe Schneider]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|1973 |''[[Du sollst nicht begehren (Film 1973)|Du sollst nicht begehren]]'' |[[Marc Thoma]] a [[Pol Tousch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1981 |''[[Wat huet e gesot?]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1981 |''[[When the Music's Over]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1983 |''[[Congé fir e Mord]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1984 |''[[E Fall fir sech]]'' |[[Menn Bodson]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1985 |''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Gwyncilla, Legend of Dark Ages]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Die Reise das Land]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1988 |''[[Troublemaker]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1989 |''[[De falschen Hond]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[Mumm Sweet Mumm]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[A Wopbopaloobop A Lopbamboom]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|1990 |''[[Schacko Klak (Film)|Schacko Klak]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Hochzäitsnuecht]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Dammentour]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[E Liewe laang (Film)|E Liewe laang]]'' |[[Marc Olinger]], [[Menn Bodson]] a [[Gast Rollinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1993 |''[[Three Shake-a-leg Steps to Heaven]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1997 |''[[Back in Trouble]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2001 |''[[Le Club des Chômeurs]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2002 |''[[Liewensrees]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Rendolepsis]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Im Anfang war der Blick]]'' |[[Bady Minck]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2004 |''[[La Revanche]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Le Roman de Renart]]'' |[[Thierry Schiel]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Black King's Way]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Zombie Film]]'' |[[Patrick Ernzer]] an dem [[Mike Tereba]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Nondidjeft]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Perl oder Pica (Film)|Perl oder Pica]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Who's Quentin?]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[The Nebula Dawn]]'' |[[Yves Steichen]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Deepfrozen]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2006 |''[[She.He.It]]'' |[[Christian Neuman]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2006 |''[[So mol honnert]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2009 |''[[Réfractaire (Film)|Réfractaire]]'' |[[Nicolas Steil]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2009 |''[[Reste Bien, Mec!]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2010 |''[[Emil (Film)|Emil]]'' |[[Marc Thoma]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2010 |''[[Trouble No More (Film)|Trouble No More]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2011 |''[[Hot Hot Hot]]'' |[[Beryl Koltz]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2012 |''[[Doudege Wénkel (Film)|Doudege Wénkel]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[Les fameux gars]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2012 |''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'' |[[Laura Schroeder]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[D'Symmetrie vum Päiperlek]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2013 |''[[D'Engelcher vu Schëndels]]'' |Marc Thoma |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2014 |''[[Heemwéi]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Mammejong]]'' |[[Jacques Molitor]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Englesch |- |align="center"|2015 |''[[Baby (a)lone]]'' |[[Donato Rotunno]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Eng nei Zäit]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2016 |''[[Voices from Chernobyl (Film)|Voices from Chernobyl (La supplication)]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2016 |''[[Kropemann (Film)|Kropemann]]'' |[[Patrick Ernzer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Rusty Boys]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Gutland]]'' |[[Govinda van Maele]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|2018 |''[[De Superjhemp retörns]]'' |[[Félix Koch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Sawah]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch, Franséisch, Arabesch, Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Péitruss (Film)|Péitruss]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch<br>Englesch<br>Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 | ''[[De Buttek]]'' |[[Luc Feit]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch<br>Franséisch<br>Englesch |- |align="center"|2021 |''[[Hytte]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2023 |''[[Little Duke]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2023 |''[[Läif a Séil]]'' |[[Loïc Tanson]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch|- |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounskuerzfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ |- |align="center"|1947 |''[[Les danseurs d'Echternach]]'' |[[Evy Friedrich]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1979 |''[[Blut in der Spur]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Stefan]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Lupowitz]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Die letzte Nacht]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Cocaine Cowboy]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[One-Reel Picture Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[Van Drosselstein]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[... der Däiwel]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1988 |''[[Der Mensch mit den modernen Nerven]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1993 |''[[d'Sandauer]]'' |[[Christian Delcourt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Attwengers Luft]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Sniper]]'' |[[Pol Cruchten]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Mécanomagie]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Letters Unsent]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2001 |''[[Verrouillage central]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2002 |''[[Un combat]]'' |[[Christophe Wagner]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[Paperdream]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[W (Film)|W]]'' |[[Luc Feit]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[Lost]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[31 Min.]]'' |[[Yves Steichen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[La Belle est la Bête]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[The Lodge]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Butterflies]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Starfly]]'' |[[Beryl Koltz]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Something About Pizza]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[The Plot Spoiler]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Lost in Mankind]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Elegant]]'' |[[Dan Wiroth]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Das Sein und das Nichts]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Le gardien du Nid]]'' |[[Olivier Pesch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[IvoEva]]'' |[[Sandy Lorente]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[U.L.O. Unknown Lying Object]]'' |[[Claude Grosch]] an [[Yann Tonnar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[The Tell Tale Heart]]'' |[[Raul Garcia]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Mona (Film 2006)|Mona]]'' |Marc Barnig |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Sheep]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Solus]]'' |[[Meris Sehovic]] an [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Bet Zeitoun]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[No Star]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Josh]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Derrière la tête]]'' |[[Sebastien Tasch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Schein Sein]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Gloomy Sunday]]'' |[[Meris Sehovic]] a [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Bordun]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[En compagnie de la poussière]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Senteurs]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Dawning]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Vault]]'' |[[Fred Neuen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[X on a Map]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Bonobo (Film)|Bonobo]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Date-lech]]'' |[[Mike Tereba]] a [[Georges Waringo]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Morgenrot]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Pido perdón]]'' |[[Sascha Heyar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Routine]]'' |[[Saesa Kiyokawa]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Time for New Heroes]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Lingo vino]]'' |[[Daniel Texter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[La fameuse route]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Ons Identitéit]]'' |"Dem Team" |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Lauschter]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Double saut]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Flou (Film)|Flou]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Laaf]]'' |[[Loïc Tanson]] an [[Thierry Bessling]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Lost in Organisation]]'' |[[Cédric Kieffer]] a [[Meris Sehovic]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[L'orchidée]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Le père, le fils... et Anna]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Rose et Violet]]'' |[[Claude Grosch]] a [[Luc Otter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Der Solist]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[En Dag am Fräien]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[Gëff eens]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[T(w)o Friends]]'' |[[Michel Clemen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[22:22]]'' |[[Julien Becker]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le chagrin des ogresses]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Do You Believe in Magic?]]'' |[[Brice Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Errances]]'' |[[Marylène Andrin]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le faux départ]]'' |[[Thierry Besseling]] a [[Loïc Tanson]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Géi du scho mol vir]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Manon (Film 2013)|Manon]]'' |[[Quentin Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Mr Hublot]]'' |[[Laurent Witz]] an [[Alexandre Espigares]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Serena (Kuerzfilm)|Serena]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[The Wrong Place]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Antoine (Film 2014)|Antoine]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Asta (Who Killed Asta Nielsen?)]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[D.A Reproduction]]'' |[[Anne Simon]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Das Vermächtnis]]'' |[[Yasin Özen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Elderly Spring]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Override]]'' |[[Juan Aguilar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Roxy (Film)|Roxy]]'' |[[Fabien Colas]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[À quoi bon?]]'' |[[Thierry Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Javotte (Film)|Javotte]]'' |[[Sarah Hirtt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Morgue (Film)|Morgue]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Casting a Woman]]'' |[[Caroline Kox]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Freddie (Film)|Freddie]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Acheron]]'' |[[Thoma Forgiarini]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[And Then You]]'' |[[Kim Schneider]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2017 |''[[Dem Mich seng Kichen]]'' |[[Diana Nilles]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[The Family Who Hid in the Cellar]]'' |[[Ayshea Halliwel]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[Portraitiste]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Halligalli]]'' |[[Govinda Van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[If We Smarten Up]]'' |[[Larisa Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Lupus (Film)|Lupus]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' |[[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Meng Hoer]]'' |[[Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Caroline sur le toit]]'' |[[Alejandro Bordier]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Kowalsky (Film)|Kowalsky]]'' | [[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2022 |''[[Nice Not to Meet You]]'' |[[Sirvan Marogy]] |Kuerzfilm, fiktiv |} == Lëtzebuergesch Documentairen, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === Als [[Spillfilm]]er oder Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1981 |''[[800 Joer Buurg Clierf]]'' |[[Marc Thoma]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1986 |''[[KlibberKleeschenSchueberMaischenAllerHerrgottsNationalSprangKirmes|KlibberKleeschenSchueberMaischen...]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Edward J. Steichen (Film)|Edward J. Steichen]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Laanscht d'Grenz]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Call Her Madam]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Stol (Film)|Stol]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Rockin' Warriors]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2000 |''[[André an d'dissident Stëmmen]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Ech war am Congo]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Histoire(s) de jeunesse(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Les perdants n'écrivent pas l'histoire]]'' |[[Frédéric Fichefet]], [[Edie Laconi]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[D'Lëtzebuerger am Tour de France]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[Ligne de vie (Film)|Ligne de vie]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2003 |''[[L'homme au cigare]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Heim ins Reich (Film)|Heim ins Reich]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Monsieur Warum]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[René Deltgen - Der sanfte Rebell]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Doheem (Film)|Doheem]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tour de Force]]'' |[[Boris Kremer]] an [[Antoine Prum]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2006 |''[[Leslie Kent, a Tale of Sex, Booze and the Blues]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Ëmmer bereet]]'' |[[Cathy Richard]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Plein d'essence]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Entrée d'artistes]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[E stoarkt Stéck Minett]] - 100 Joer Jeunesse Esch'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Diddeleng, 100 Joer, 100 Gesiichter]]'' |[[Beryl Koltz]] an [[Armand Strainchamps]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Luxemburg, USA]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Stam. Nous restons là]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] an [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Léif Lëtzebuerger]]'' |[[Ray Tostevin]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Weilerbach (Film)|Weilerbach]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2008 |''[[inthierryview]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Tour of Duty]]'' |[[Fränk Grotz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Strangers in the Night (Film, 2011)|Strangers in the Night]]'' |[[Beryl Koltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Blà, Blä, Blá]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Hamilius: Hip Hop Culture in Luxembourg|Hamilius]]'' |[[Alain Tshinza]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Mir wëllen net bleiwen]]'' |[[Pascal Becker]] a [[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Schockela, Knätschgummi a brong Puppelcher]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[De Bauereblues]]'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[The Road Uphill]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[We Might as Well Fail]]'' |[[Govinda van Maele]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Germaine Damar - Der tanzende Stern]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[High/Low]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sam Blair]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Le retour - Mythes et migrations des îles de la lune]]'' |[[Charlotte Bruneau]] a [[Catherine Wurth]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Schrebergaart (Film)|Schrebergaart]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Terra mia terra nostra]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[D'Belle Époque]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Charges Communes]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Atelier Luxembourg]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Cello Tales]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[D'Fifties zu Lëtzebuerg]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Orangerie (Film)|Orangerie]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Benoît Majerus]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Sweetheart Come]]'' |[[Jacques Molitor]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Naked Opera]]'' |[[Angela Christlieb]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Never Die Young]]'' |[[Pol Cruchten]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Nak Muay]]'' |[[Christian Muno]], [[Raoul Schmitz]] a [[Fränk Muno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[De Bopebistro Tour]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Succès Fox]]'' |[[Désirée Nosbusch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[E Futtballspill am Schnéi]]'' |[[Tom Alesch]] an der [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Black Harvest]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sean Clark]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Faustino One Man Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Buffalo C. Wayne - Roude Léiw mam Cowboy's Hutt]]'' |[[Ralf Hess]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Mos Stellarium]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Eldorado (Film 2016)|Eldorado]]'' |[[Rui Abreu]], [[Loïc Tanson]] an [[Thierry Besseling]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Foreign Affairs (Film 2016)|Foreign Affairs]]'' |[[Pasha Rafiy]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Streik!]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Sixty8]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Schwaarze Mann]]'' |[[Fränz Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2018 |''[[Histoire(s) de femme(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Lost in the 80s]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[California Dreaming]]'' |[[Fabrizio Maltese]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Tune Into the Future]]'' |[[Eric Schockmel]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Colectiv]]'' |[[Alexander Nanau]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Eng Äerd]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[The Living Witnesses]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[De Lampertsbierg]]'' |[[Joy Hoffmann]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Crise et chuchotements]]'' |[[Jossy Mayor]] & [[Laurent Moyse]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Michel Majerus - Next Step]]'' |[[Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1907 |''[[Ein Besuch in der Champagnerfabrik Mercier]]'' |[[Peter Marzen]] a [[Wendel Marzen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1929 |''[[Une grande industrie dans un petit pays]]'' |[[Albert Mourlan]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1931 |''[[La journée des orphelins]]'' |[[Evy Friedrich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1936 |''[[D'Weesekanner op der Schueberfouer]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Ardoises]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Garçon... un Bock]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[D'Louschläissen am Eisléck]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Circulez]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Le film du Centenaire]]'' |[[Pierre Harts]] a [[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Möllech a Botter]]'' |[[Pierre Bertogne]] an [[Alfred Heinen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1945 |''[[Régions dévastées, Echternach]]'' |[[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1946 |''[[Le Tour du Luxembourg 1946 en quatre étapes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Tour du Luxembourg 1947]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Le vin de la Moselle luxembourgeoise]]'' |Max Dianville |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[A travers les faubourgs de la Ville de Luxembourg]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[Das Schleissen]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Au pays des châteaux]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |[[Visages du Luxembourg]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Ewige Madonna]]'' |[[Ulrich Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1951 |''[[Baurestolz]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[Benelux - Le Luxembourg et son industrie]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |[[Le mariage de la Princesse Josephine-Charlotte et du Prince Jean]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[De la grappe au vin]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[L'aéroport de Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[Décembre, mois des enfants]]'' |[[Henri Storck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[Dudelange - Cinquantenaire]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[La visite de René Coty au Luxembourg]]'' |[[Jacques Navadic]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach et sa procession dansante]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach, haut lieu de l'esprit]]'' |[[Michel Drach]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1959 |''[[Au service de la Nation]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1960 |''[[L'électricité au service du pays]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1962 |''[[Kutter (Film)|Kutter]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Au choeur de l'Europe]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch (Film)|Emile Mayrisch]]'' |[[Ed Kohl]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch, l'homme et son oeuvre]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1968 |''[[Requiescat in pace]]'' |[[Jean Jeitz]] an [[Jean Biver]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1969 |''[[Objectif 2000]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[Electricité, moteur des temps modernes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[A Man, a Legend: George S. Patton]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1972 |''[[L'Europe en marche: Hommage à Robert Schuman]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Burrigsonndig zu Huldang (Dimanche de grand feu à Huldange)]]'' |[[Ed Kohl]] an [[Heng Glesener]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Echternach und seine Springprozession]]'' |[[Paul Spang]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1974 |''[[Escale au Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1978 |''[[Shetland]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Michel Geiben]] an [[R. Klemmer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1979 |''[[Das Grossherzogtum Luxemburg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[Equilibre et mouvement]]'' |[[Edouard Berne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[D'Meedche vu Garnech]]'' |[[Gast Rollinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1984 |''[[Cat-Hydra]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1985 |''[[Schwaarze Schnéi]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1986 |''[[D'Bicherbank an der Enneschtgaass]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1989 |''[[Äerzengel (Film)|Äerzengel]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1990 |''[[Expo 150 - De Film]]'' |[[Jean-Claude Schlim]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1991 |''[[Le pont rouge]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[D'Päerdscoursen zu Dikrech]]'' |[[Bernard Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[De Stau]]'' |[[Anne Diederich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[5 Liewen]]'' |[[Jean Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Biller aus enger onroueger Zäit]]'' |[[Bernie Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Thés dansants]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Udo Kier, From A to A]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Eng Kinnigin an der Kathedral]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1996 |''[[Roger]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Carreaux de mine]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[De leschten Héichuewen]]'' |[[Menn Bodson]] an [[Romain Goerend]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Dancing Pilgrims]]'' |[[Larue M. Hal]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Philippe Schneider, de Mann mat der Kamera]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[Electric Theatre]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[The Very Last Cha Cha Cha]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2003 |''[[Ons Arméi]]'' |[[Cathy Richard]] a [[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tony Rollman, une aventure européenne]]'' |[[Delphine Kiefer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[bloë Steen]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Am Éislek]]'' |[[Tom Alesch]] an [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Touch Me]]'' |[[Eileen Byrne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |} == Auslännesch Filmer, déi a Koproduktioun mat Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="260" | Filmtitel ! width="300" | Regie ! width="180" | Koproduktiounslänner ! width="140" | Kommentar |- |align="center"|1965 |''Massacre pour une orgie'' |Jean-Loup Grosdard (Jean-Pierre Basti) |{{DEU}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Joël Barbouth]]--> |- |align="center"|1969 |''[[Pano ne passera pas]]'' |[[Ody Roos]] an [[Danielle Jaeggi]] |{{DEU}} |<!--mam [[Anne Kerylen]]--> |- |align="center"|1969 |''Mon nom est femme'' |Max Frobenius |{{FRA}} |<!--mam [[Ellen Bahl]]--> |- |align="center"|1969 |''[[More (Film 1969)|More]]'' |[[Barbet Schroeder]] |{{FRA}} |<!--mam [[Klaus Grünberg]] a [[Mimsy Farmer]]--> |- |align="center"|1969 |''Traquenards'' |[[Jean-François Davy]] |{{FRA}} |<!--mam [[Roland Lesaffre]] an [[Anna Gaël]]--> |- |align="center"|1971 |''[[Mais qui m'a donc fait ce bébé?]]'' |[[Michel Gérard]] |{{FRA}} |<!--mam [[Noël Roquevert]], [[Michèle Girardon]], [[Hary Haagen]] an [[Jängi Hopp]]--> |- |align="center"|1984 |''[[Die Frau ohne Körper und der Projektionist]]'' |[[Nikolaus Schilling]] |{{DEU}} |<!--mam [[Liane Hielscher]] a [[Gabriel Barylli]]--> |- |- |align="center"|1985 |''[[Istanbul (Film 1985)|Istanbul]]'' |[[Marc Didden]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Brad Dourif]] an [[Ingrid de Vos]]--> |- |align="center"|1985 |''[[Here Come the Littles]]'' |[[Bernard Deyriès]] |{{USA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1991 |''[[One Against the Wind]]'' |[[Larry Elikann]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Judy Davis]] a [[Sam Neill]]--> |- |align="center"|1991 |''[[Sherlock Holmes and the Leading Lady]]'' |[[Peter Sasdy]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Christopher Lee]] a [[Patrick Macnee]]--> |- |align="center"|1992 |''[[Incident at Victoria Falls]]'' |[[Bill Corcoran]] |{{GBR}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Christopher Lee a Patrick Macnee--> |- |align="center"|1992 |''[[Les sept péchés capitaux]]'' |[[Beatriz Flores]], [[Frédéric Fonteyne]], [[Geneviève Mersch]], [[Yvan Le Moine]], [[Pierre Paul Renders]], [[Olivier Smolders]] a [[Pascal Zabus]] mam [[Robert Mitchum]] a [[Marie-Christine Bayens]] |{{BEL}} |Sketchfilm |- |align="center"|1992 |''[[Retrato de familia]]'' |[[Luis Galvao Teles]] |{{POR}}<br/>{{FRA}} |<!--mam [[Joaquim de Almaida]] a [[Maria de Medeiros]] --> |- |align="center"|1992 |''[[Je pense à vous (1992)|Je pense à vous]]'' |[[Jean-Pierre Dardenne]] a [[Luc Dardenne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Robin Renucci]]--> |- |align="center"|1993 |''[[A House in the Hills]]'' |[[Ken Wiederhorn]] | | |- |align="center"|1993 |''[[Two Small Bodies]]'' |[[Beth Blethyn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1993 |''[[The Hound of London]]'' |[[Peter Reynolds-Long]] | |Fernseefilm<!--; mam Patrick Macnee--> |- |align="center"|1993 |''[[Abracadabra (Film)|Abracadabra]]'' |[[Harry Cleven]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Philippe Volter]] an Thierry van Werveke--> |- |align="center"|1993 |''[[Anna annA]]'' |[[Jürgen Brauer]] |{{CHE}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Lea Hurliman]] a [[Steve Karier]]--> |- |align="center"|1994 |''[[Lie Down With Lions (Televisiounsfilm)|Lie Down With Lions]]'' |[[Jim Goddard]] |{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Timothy Dalton]] an [[Omar Sharif]]--> |- |align="center"|1995 |''[[Midnight Man (TV-Film 1995)|Midnight Man]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{USA}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Rob Lowe]] an [[Hannes Jaenicke]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La promesse (Film 1996)|La promesse]]'' |Jean-Pierre Dardenne a Luc Dardenne |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Jérémie Renier]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Way to Dusty Death]]'' |[[Geoffrey Reeve]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Rob Lowe--> |- |align="center"|1996 |''[[On Dangerous Ground]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Linda Hamilton]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Black Dju]]'' |[[Pol Cruchten]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Philippe Léotard]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Salut cousin!]]'' |[[Merzak Allouache]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Gad Elmaleh]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Pillow Book]]'' |[[Peter Greenaway]] |{{FRA}}<br>{{GBR}}<br>{{NED}} |<!--mam [[Vivian Wu]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La freccia azzurra]]'' |[[Enzo d'Alo]] |{{ITA}}<br>{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1997 |''[[Sub Down]]'' |[[Gregg Champion]] (als [[Alan Smithee]]) |{{USA}} |<!--mam [[Stephan Baldwin]] a [[Tom Conti]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Elles]]'' |[[Luis Galvão Teles]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{POR}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|1997 |''[[Lorenz im Land der Lügner]]'' |Jürgen Brauer |{{DEU}} |<!--mam [[Jochen Busse]] a [[Rolf Hoppe]]--> |- |align="center"|1997 |''[[An American Werewolf in Paris]]'' |[[Anthony Waller]] |{{USA}} |<!--mam [[Tom Everett Scott]] an [[Julie Delpy]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Benjamin Blümchen (Film)|Benjamin Blümchen]]'' |[[Gerhard Hahn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1998 |''[[L'école de la chair]]'' |[[Benoît Jacquot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Isabelle Huppert]] a [[Vincent Lindon]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tommi & the Wildcat]]'' |[[Raimoo Niemit]] a [[Ville Suhonen]] |{{FIN}}<br>{{DEU}}<br>{{DNK}} | |- |align="center"|1998 |''[[Le serpent a mangé la grenouille]]'' |[[Alain Guesnier]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Jean Rochefort]] a [[Marisa Paredes]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: 30 Years to Life]]'' |[[Michael Tuchner]] |{{CAN}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Robert Hays]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: Lost Souls]]'' |[[Jeff Woolnough]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[John Savage]] a [[Barbara Sukowa]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Le plaisir (et ses petits tracas)]]'' |[[Nicolas Boukhrief]] |{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Mathieu Kassovitz]], [[Vincent Cassel]] a [[Julie Gayet]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Max & Bobo]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Alfredo Pea]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tale of the Mummy]]'' |[[Russell Mulcahy]] |{{USA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Jason Scott Lee]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Kirikou et la sorcière]]'' |[[Michel Ocelot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1998 |''[[The First 9½ Weeks]]'' |[[Alex Wright]] |{{USA}}<br>{{CAN}} |<!--mam [[Paul Mercurio]] a [[Clara Bellar]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Fortress 2]]'' |[[Geoff Murphy]] |{{USA}} |<!--mam [[Christophe Lambert]]--> |- |align="center"| |''[[8½ Women]]'' (1999) |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NED}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[John Standing]] a [[Matthew Delamere]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Une liaison pornographique]]'' |Frédéric Fonteyne |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nathalie Baye]] a [[Sergi López (Schauspiller)|Sergi López]]--> |- |align="center"|1999 |''[[The New Adventures of Pinocchio]]'' |[[Michael Anderson (Filmregisseur)|Michael Anderson]] |{{USA}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Martin Landau]] an [[Udo Kier]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Wing Commander (Film)|Wing Commander]]'' |[[Chris Roberts (Spilldesigner)|Chris Roberts]] |{{USA}} |<!--mam [[Freddie Prince, Jr.]] an [[Jürgen Prochnow]]--> |- |align="center"|1999 |''[[New World Disorder (Film 1999)|New World Disorder]]'' |[[Richard Spence]] |{{USA}} |<!--mam [[Rutger Hauer]] an [[Tara Fitzgerald]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Jaime (Film 1999)|Jaime]]'' |[[Antònio-Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Saùl Fonseca]]--> |- |align="center"|1999 |''[[La chambre obscure]]'' |[[Christine Questerbert]] |{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Sylvie Testud]] a [[Mathieu Demy]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Pourquoi se marier le jour de la fin du monde?]]'' |Harry Cleven |{{BEL}} |<!--mam [[Frédéric Bodson]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Les gens qui s'aiment]]'' |[[Jean-Charles Tacchella]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] an [[Jacqueline Bisset]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Shadow of the Vampire]]'' |[[E. Elias Merhige]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Malkovich]] a [[Willem Dafoe]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Falling Through (2000)|Falling Through]]'' |[[Colin Bucksey]] |{{CAN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[James West]] a [[Marjo Baayen]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Christie Malry's Own Double Entry]]'' |[[Paul Tickell]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nick Moran]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Lourdes (Film 2000)|Lourdes]]'' |[[Lodovico Gasparini]] |{{ITA}}<br>{{FRA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Alessandro Gassman]] a [[Sydne Rome]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Du poil sous les roses]]'' |[[Jean Julien Chervier]]a [[Agnès Obadia]] |{{FRA}} |<!--mam [[Julie Durand]]--> |- |align="center"| |''[[The Enemy]]'' |[[Tom Kinninmont]] |{{USA}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Luke Perry]] a [[Roger Moore]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Superstition (Film 2001)|Superstition]]'' |[[Kenneth Hope]] |{{GBR}}<br>{{NLD}} |<!--mam [[David Warner]] an [[Charlotte Rampling]]--> |- |align="center"|2001 |''[[CQ]]'' |[[Roman Coppola]] |{{USA}} |<!--mam [[Jeremy Davies]] an [[Angela Lindvall]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Petites misères]]'' |[[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Albert Dupontel]] a [[Marie Trintignant]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Musketeer]]'' |[[Peter Hyams]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Point Man]]'' |[[John Glen]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Christopher Lambert]] a [[Kerry Fox]]--> |- |align="center"|2001 |''[[L'amour en suspens]]'' |[[Herman Van Eycken]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Andrea Ferreol]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Corto Maltese: La cour secrète des Arcanes]]'' |[[Pascal Morelli]] |{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2002 |''[[Dog Soldiers]]'' |[[Neil Marshall]] |{{GBR}} |<!--mam [[Kevin McKidd]] a [[Sean Pertwee]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Un honnête commerçant]]'' |[[Philippe Blasband]] |{{BEL}} |<!--mam [[Philippe Noiret]]--> |- |align="center"|2002 |''[[J'ai toujours voulu être une sainte]]'' |[[Geneviève Mersch]] |{{BEL}} |<!--mam [[Marie Kremer]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Confessions of an Ugly Stepsister]]'' |[[Gavin Millar]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[Stockard Channing]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Extreme Ops]]'' |[[Christian Duguay]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Devon Sawa]] an [[Heino Ferch]]--> |- |align="center"|2002 |''[[FearDotCom]]'' |[[William Malone]] |{{GBR}}<br>{{DEU}}<br>{{USA}} |<!--mam [[Stephen Dorff]] an Udo Kier--> |- |align="center"|2002 |''[[The Ride (Film 2002)|The Ride]]'' oder och ''Joy-Rider'' |[[Gaby Dellal]] |{{ITA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Paul Nicholls]] a [[Mathieu Carrière]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Maigret et le fou de Sainte Clotilde]]'' |[[Claudio Tonetti]] a [[Bruno Cremer]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} |Fernseefilm |- |align="center"|2002 |''[[Moonlight (Film 2002)|Moonlight]]'' |[[Paula Van der Oest]] |{{NLD}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Laurien Van den Broeck]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Le troisième oeil]]'' |[[Christophe Fraipont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Nha Fala]]'' |[[Flora Gomes]] |{{POR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Tristan et Iseult]]'' |[[Thierry Schiel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Ciara Baker]]--> |- |align="center"|2002 |''[[De tweeling (Film 2002)|De tweeling]]'' |[[Ben Sombogaert]] |{{NLD}} |<!--mam [[Thekla Reuter]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Une part du ciel]]'' |[[Bénédicte Liénard]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Séverine Caneele]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Villa des roses (Film 2002)|Villa des roses]]'' |[[Frank Van Passel]] |{{BEL}}<br>{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam Julie Delpy an [[Jan Decleir]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le tango des Rashevski]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Hyppolyte Girardot]] a [[Ludmila Mikaël]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Rencontre avec le dragon]]'' |[[Hélène Angel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Daniel Auteuil]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Octane]]'' |[[Marcus Adams]] |{{GBR}} |<!--mam [[Madeleine Stowe]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Secret Passage]]'' |[[Ademir Kenovic]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Torturo]] an Tara Fitzgerald--> |- |align="center"|2003 |''[[The Emperor's Wife]]'' |[[Julien Vrebos]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Jonathan Rhys-Meyers]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' |[[Peter Webber]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Colin Firth]] a [[Scarlett Johansson]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Os imortais]]'' (Les immortels) |[[Antoni Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{GBR}} |<!--mam Joaquim de Almeida, [[Emmanuelle Seigner]] an [[André Jung]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Pipermint... das Leben möglicherweise]]'' |[[Nicole Nadine Deppé]] |{{DEU}} |<!--mam [[Sami Frey]] a [[Myriam Muller]]--> |- |align="center"|2003 |''[[L'acqua... il fuoco]]'' |[[Luciano Emmer]] |{{ITA}} |<!--mam [[Giancarlo Giannini]] a [[Valérie Kaprisky]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Globi und der Schattenräuber]]'' | |{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2003 |''[[Tempo (Film 2003)|Tempo]]'' |[[Eric Styles]] |{{CAN}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Melanie Griffith]]--> |- |align="center"|2003 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part I: The Moab Story]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{NLD}}<br>{{HUN}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Caroline Dhavernas]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le ventre de Juliette]]'' |[[Martin Provost]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Marie Julie Parmentier]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Tudo isto é Fado]]'' (Fado Blues) |Luis Galvào Teles |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Angelo Torres]] a Joaquim De Almeida--> |- |align="center"|2004 |''[[Tempesta]]'' |[[Tim Disney]] |{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{GBR}}<br>{{USA}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Scot Williams]] a Rutger Hauer--> |- |align="center"|2004 |''[[La femme de Gilles]]'' |Frédéric Fonteyne |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{CHE}} |<!--mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Laura Smet]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Der neunte Tag]]'' |[[Volker Schloendorff]] |{{DEU}} |<!--mam [[Ulrich Matthes]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Autobahnraser]]'' |[[Michael Keusch]] |{{DEU}} |<!--mam [[Niels Bruno Schmidt]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Bye Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] an [[James Thiérrée]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Merchant of Venice]]'' |[[Michael Radford]] |{{USA}}<br>{{GBR}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Al Pacino]] an [[Jeremy Irons]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 2: Vaux to the Sea]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{HUN}} | |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 3: From Sark to the Finish]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2004 |''[[Eros (Film)|Eros]]'' |[[Kar Wai Wong]], [[Steven Soderbergh]] a [[Michelangelo Antonioni]] |{{USA}}<br>{{ITA}}<br>{{HKG}}<br>{{CHN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Li Gong]] an [[Alan Arkin]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Madame Edouard]]'' |[[Nadin Monfils]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Michel Blanc]] an [[Josiane Balasko]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Calvaire]]'' |[[Fabrice du Welz]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Laurent Lucas]] a [[Brigitte Lahaye]]--> |- |align="center"|2004 |''[[George and the Dragon]]'' |[[Tom Reeve]] |{{DEU}} |<!--mam [[James Purefoy]] a [[Patrick Swaize]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Hurensohn]]'' |[[Michael Sturminger]] |{{AUT}} |<!--mam [[Gerti Drassl]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Retrograde]]'' |[[Christopher Kulikowski]] |{{USA}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Dolph Lundgren]]--> |- |align="center"|2004 |''[[T'Choupi]]'' |[[Jean-Luc François]] |{{AUT}}<br>{{FRA}}<br>{{KOR}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2004 |''[[Visions of Europe]]'' |[[Andy Bausch]], Peter Greenaway, [[Aki Kaurismäki]], [[Jan Troell]] an anerer |25 europäesch Länner |Anthologiefilm |- |align="center"|2004 |''[[The Preacher]]'' |[[Gerrard Verhage]] |{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Frank Lammers]] a [[Christian Kmiotek]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Bye-Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] a [[Michael Lonsdale]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Miss Montigny]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Johan Leysen]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Der Henker]]'' |[[Simon Aeby]] |{{AUT}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Nikolaj Coster-Waldau]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Victoire]]'' |[[Stéphanie Murat]] |{{FRA}} |<!--mam Sylvie Testud a [[Mylène Demongeot]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Your Name Is Justine]]'' |[[Franco de Peña]] |{{POL}} |<!--mam [[Mathieu Carrière]] an [[Dominique Pinon]]--> |- |align="center"|2006 |''[[Comme t'y es belle]]'' |[[Lisa Azuelos]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Comme tout le monde]]'' |[[Pierre-Paul Renders]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[Flawless]]'' |[[Michael Radford]] |{{GBR}} |<!--mam [[Michael Caine]] an [[Demi Moore]]--> |- |align="center"|2006 |''[[In a Dark Place]]'' |[[Donato Rotunno]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Lapislazuli (Film)|Lapislazuli]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[The Thief Lord]]'' (Herr der Diebe) |[[Richard Claus]] |{{DEU}} |<!--mam [[Aaron Johnson]]--> |- |align="center"|2007 |''[[Free to leave]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2007 |''[[Irina Palm]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2007 |''[[J'aurais voulu être un danseur]]'' |[[Alain Berliner]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2007 |''[[Luftbusiness]]'' |[[Dominique De Rivaz]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Retour à Gorée]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Über Wasser]]'' |Udo Maurer |{{AUT}} |Documentaire |- |align="center"|2008 |''[[Bride Flight]]'' |Ben Sombogaart |{{NLD}} | |- |align="center"|2008 |''[[Les enfants de Timpelbach]]'' | |{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Freigesprochen]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2008 |''[[Divizionz]]'' | |{{UGA}}<br>{{ZAF}} | |- |align="center"|2008 |''[[JCVD]]'' |[[Mabrouk El Mechri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Tausend Ozeane]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Bob et Bobette au Far-West]]'' |[[Wim Bien]] a [[Mark Mertens]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2009 |''[[Contact High]]'' |[[Michael Glawogger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Dust (Film 2009)|Dust]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Der Fürsorger]]'' |[[Lutz Konermann]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Humains]]'' |[[Jacques-Olivier Molon]] a [[Pierre-Olivier Thévenin]] |{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Ne te retourne pas]]'' |[[Marina de Van]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2009 |''[[Panique au village]]'' |[[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2009 |''[[Räuberinnen]]'' |[[Carla Lia Monti]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Dernier étage gauche gauche]]'' |[[Angelo Cianci]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La dernière fugue]]'' |[[Léa Pool]] |{{CAN}} | |- |align="center"|2010 |''[[Illégal]]'' |[[Olivier Masset-Depasse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[Libre échange]]'' |[[Serge Guisquière]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Nous trois]]'' |[[Renaud Bertrand]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La petite chambre]]'' |[[Stéphanie Chuat]] a [[Véronique Reymond]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Quartier Lointain]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2010 |''[[La Régate]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[The Runway]]'' |[[Ian Power]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Sans queue ni tête]]'' |[[Jeanne Labrune]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Anduni]]'' |[[Samira Radsi]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2011 |''[[Avant l'aube]]'' |[[Raphaël Jacoulot]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[La clinique de l'amour]]'' |[[Artus de Penguern]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[De force]]'' |[[Frank Henry]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'' |[[Philippe de Pierpont]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Les géants]]'' |[[Bouli Lanners]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Hysteria (Film)|Hysteria]]'' |[[Tanya Wexler]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2011 |''[[Isabelle (Film)|Isabelle]]'' |[[Ben Sombogaart]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2011 |''[[Mein bester Feind]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2011 |''[[Nuit blanche]]'' |[[Frédéric Jardin]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Tabu - Es ist die Seele ein Fremdes auf Erden]]'' |[[Christoph Stark]] |{{DEU}}<br>{{AUT}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[À perdre la raison]]'' |[[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Allez, Eddy!]]'' |[[Gert Embrechts]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Arrêtez-moi]]'' |[[Jean-Paul Lilienfeld]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Belle du seigneur]]'' |[[Glenio Bonder]] |{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Comme un homme]]'' |[[Safy Nebbou]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Dead Man Talking]]'' |[[Patrick Ridremont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Fils unique]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Ernest & Célestine]]'' |[[Benjamin Renner]], [[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[J'enrage de son absence]]'' |[[Sandrine Bonnaire]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Mobile home]]'' |[[François Pirot]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Plan de table]]'' |[[Christelle Raynal]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Sous le figuier]]'' |[[Anne-Marie Etienne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Tango libre]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La traversée]]'' |[[Jérôme Cornuau]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Valparaiso (Film)|Valparaiso]]'' |[[Jean-Christophe Delpias]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La vie d'une autre]]'' |Sylvie Testud |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Adieu Paris]]'' |[[Franziska Buch]] |{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Les âmes de papier]]'' |[[Vincent Lanoo]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Au bonheur des ogres (Film)|Au bonheur des ogres]]'' |[[Nicolas Bary]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Avant l'hiver]]'' |[[Philippe Claudel]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Belle comme la femme d'un autre]]'' |[[Catherine Castel]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Boule et Bill (Film)|Boule et Bill]]'' |[[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[La Confrérie des larmes]]'' |[[Jean-Baptiste Andrea]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[The Congress]]'' |[[Ari Folman]] |{{DEU}}<br>{{POL}}<br>{{BEL}}<br>{{ISR}}<br>{{FRA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2013 |''[[Die Erfindung der Liebe]]'' |[[Lola Randl]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2013 |''[[L'étrange couleur des larmes sur ton corps]]'' |[[Hélène Cattet]] a [[Bruno Forzani]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Hannah Arendt (Film)|Hannah Arendt]]'' |[[Margarethe von Trotta]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{IRL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Une histoire d'amour (2013)|Une histoire d'amour]]'' |[[Hélène Fillières]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Möbius (Film)|Möbius]]'' |[[Éric Rochant]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Puppy Love]]'' |[[Delphine Lehericey]] |{{BEL}}<br>{{CHE}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Silent City]]'' |[[Anna Threes]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Tip Top (Film)|Tip Top]]'' |[[Serge Bozon]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Vijay and I]]'' |[[Sam Garbarsi]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Brabançonne (Film)|Brabançonne]]'' |[[Vincent Bal]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Le dernier diamant]]'' |[[Eric Barbier]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Fieber]]'' |[[Elfi Mikesch]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2014 |''[[Klauni]]'' (''Clownwise'') |[[Viktor Taus]] |{{CZE}}<br>{{FIN}}<br>{{SLK}} | |- |align="center"|2014 |''[[Oorlogsgeheimen]]'' (''Secrets of War'') |[[Dennis Bots]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Post partum]]'' |[[Delphine Noëls]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Standby]]'' |[[Rob Burke|Rob]] a [[Ronan Burke]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Vandal]]'' |[[Hélier Cisterne]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Wiplala]]'' |[[Tim Oliehoek]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les brigands (Film)|Les brigands]]'' |[[Frank Hoffmann]] a [[Pol Cruchten]] |{{FRA}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Colonia]]'' |[[Florian Gallenberger]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Disparue en hiver]]'' |[[Christophe Lamotte]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Divin enfant]]'' |[[Olivier Dorman]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[L'enquête]]'' |[[Vincent Garenq]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Mammal]]'' |[[Rebecca Daly]] |{{IRL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Melody]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Préjudice]]'' |[[Antoine Cuypers]] |{{BEL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Sunset Song]]'' |[[Terrence Davies]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les survivants]]'' |[[Luc Jabon]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Le Tout Nouveau Testament]]'' |[[Jaco Van Dormael]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[La volante]]'' |[[Christophe Ali]] an [[Nicolas Bonilauri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Le chant des Hommes]]'' |[[Bénédicte Liénard]] an der [[Mary Jimenez]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Die Nacht der 1000 Stunden]]'' |[[Virgil Widrich]] |{{AUT}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2016 |''[[Tout, tout de suite]]'' |[[Richard Berry]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2017 |''[[Mary Shelley (Film)|Mary Shelley]]'' |[[Haifaa Al-Mansour]] |{{GBR}}<br>{{USA}} | |- |align="center"|2017 |''[[Es war einmal in Deutschland]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2018 |''[[Angelo (Film)|Angelo]]'' |[[Markus Schleinzer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2018 |''[[Tel Aviv on Fire]]'' | |{{ISR}} | |- |align="center"|2021 |''[[Bad Luck Banging or Loony Porn]]'' |[[Radu Jude]] |{{ROU}}<br>{{HUN}}<br>{{CZE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Hinterland]]'' |[[Stefan Ruzowitzky]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Le chemin du bonheur]]'' |[[Nicolas Steil]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Sharaf]]'' |[[Samir Nasr]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{TUN}} | |- |align="center"|2021 |''[[Der Passfälscher]]'' | [[Maggie Peren]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Une histoire provisoire]]'' | [[Romed Wyder]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2022 |''[[Lost transport]]'' | [[Saskia Diesing]] |{{NLD}}<br>{{DEU}} | |} === Kuerzfilmer === * 1995: ''[[Luc et Marie]]'' vum [[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] (23 Min.) (B / L F ) * 1996: ''[[Mécanomagie]]'' vum [[Bady Minck]] (15 Min.) (A / L) * 1996: ''[[Biouel]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (18 Min.) (F / L) * 1996: ''[[Côtes sauvages]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (8 Min.) (F / L) * 1998: ''[[Fragile]]'' vum [[Daniel Wiroth]] ( 7 Min.) (B / L) * 2000: ''[[Nebel]]'' vum [[Mathias Müller]] (12 Min.) (D / L / A) * 2001: ''[[Erè mèla mèla]]'' vum [[Daniel Wiroth]] (7 Min.) (F / L) * 2002: ''[[Ice Cream Sundae]]'' vum [[Désirée Nosbusch]] mam [[Tippi Hedren]] (12 Min.) (U / L / D) * 2005: ''[[Bracia]]'' vum [[Bartosz Grudziecki]] (P/ L/ D) * 2007: ''[[Lumen (Film)|Lumen]]'' vum [[Philip Koch]] (L/ D) * 2007: ''[[Cash Box]]'' vum [[Janett Winkel, Agnes Sieberth, Christian Wagner]] (L/D) * 2009: ''[[Alter Ego (Film)|Alter ego]]'' (L/F) vum [[Jérôme Nunes]] == Auslännesch Filmer, déi zum Deel zu Lëtzebuerg gedréint goufen == * 1968: ''[[If it's Tuesday, This Must Be Belgium]]'' vum [[Mel Stuart]] mam [[Suzanne Pleshette]] a [[Murray Hamilton]] * 1968: ''[[Summit]]'' vum [[Giorgio Bontempi]] mam [[Mireille Darc]] an [[Gian Maria Volonte]] * 1978: ''[[Dossier 51]]'' vum [[Michel Deville]] mam [[Patrick Chesnais]] a [[Daniel Mesguich]] * 1984: ''[[L'addition]]'' vum [[Denis Amar]] mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] a [[Victoria Abril]] * 1991: ''[[Ex und hopp - Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier]]'' vum [[Andy Bausch]] * 2004: ''[[Les rivières pourpres 2]]'' vum [[Olivier Dahan]], mam [[Jean Reno]] - fréier Terres-rouges-Friche zu Esch-Uelzecht * 2004: ''[[De-Lovely]]'' vum [[Irvin Winkler]], mam [[Kevin Kline]] an [[Ashley Judd]] - Venedeg-Kuliss zu Esch-Uelzecht * 2008: ''[[De brief van de koning]]'' vum [[Pieter Verhoeff]] - [[Schlass Veianen]] an Emgéigend vu [[Bäerdref]] * 2008: ''[[La différence c'est que c'est pas pareil]]'' vum [[Pascal Laëthier]] - ë.&nbsp;a. Emgéigend vu Bäerdref ==Filmer, déi zu Lëtzebuerg spillen, awer anzwousch anescht gedréint goufen== * ''The International'' ([[2009]]) vum [[Tom Tykwer]] == Bibliographie == * Lesch, Paul: ''Film and politics in Luxembourg: censorship and controversy'', Teaneck NJ: John Libbey Publ., cop. 2004. - P. 437-446: ill. ; 24&nbsp;cm, In: Film History, vol 16, n° 4(2004) == Um Spaweck == * [http://www.filmfund.lu/ Filmfonds Lëtzebuerg] * [https://cna.public.lu Centre national de l'audivisuel (CNA)] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer| ]] [[Kategorie:Lëschten (Filmer)|L]] 286ysrgf1umt0i1bzebks5ug8335xn7 2395330 2395309 2022-08-17T14:51:33Z Zinneke 34 /* Laangfilmer */ wikitext text/x-wiki Dës ass eng '''Lëscht vu Filmer, déi zu Lëtzebuerg gedréint goufen''', sief et ganz oder zum Deel, vill dovun a Koproduktioun mat anere Länner. An hir ze fanne si Laang- wéi [[Kuerzfilm]]er, [[Spillfilm]]er wéi [[Documentaire]]n. Fir en allgemengen Iwwerbléck iwwer d'lëtzebuergesch Filmindustrie, kuckt den Artikel '''[[Filmindustrie zu Lëtzebuerg]]'''. == Lëtzebuergesch Fiktiounsfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Spillfilmer / Laangfilmer === Als Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounslaangfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ ! width="220" | Sprooch |- |align="center"|1970 |''[[L'amour, oui! mais...]]'' |[[Philippe Schneider]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|1973 |''[[Du sollst nicht begehren (Film 1973)|Du sollst nicht begehren]]'' |[[Marc Thoma]] a [[Pol Tousch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1981 |''[[Wat huet e gesot?]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1981 |''[[When the Music's Over]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1983 |''[[Congé fir e Mord]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1984 |''[[E Fall fir sech]]'' |[[Menn Bodson]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1985 |''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Gwyncilla, Legend of Dark Ages]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Die Reise das Land]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1988 |''[[Troublemaker]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1989 |''[[De falschen Hond]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[Mumm Sweet Mumm]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[A Wopbopaloobop A Lopbamboom]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|1990 |''[[Schacko Klak (Film)|Schacko Klak]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Hochzäitsnuecht]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Dammentour]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[E Liewe laang (Film)|E Liewe laang]]'' |[[Marc Olinger]], [[Menn Bodson]] a [[Gast Rollinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1993 |''[[Three Shake-a-leg Steps to Heaven]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1997 |''[[Back in Trouble]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2001 |''[[Le Club des Chômeurs]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2002 |''[[Liewensrees]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Rendolepsis]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Im Anfang war der Blick]]'' |[[Bady Minck]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2004 |''[[La Revanche]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Le Roman de Renart]]'' |[[Thierry Schiel]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Black King's Way]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Zombie Film]]'' |[[Patrick Ernzer]] an dem [[Mike Tereba]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Nondidjeft]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Perl oder Pica (Film)|Perl oder Pica]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Who's Quentin?]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[The Nebula Dawn]]'' |[[Yves Steichen]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Deepfrozen]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2006 |''[[She.He.It]]'' |[[Christian Neuman]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2006 |''[[So mol honnert]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2009 |''[[Réfractaire (Film)|Réfractaire]]'' |[[Nicolas Steil]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2009 |''[[Reste Bien, Mec!]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2010 |''[[Emil (Film)|Emil]]'' |[[Marc Thoma]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2010 |''[[Trouble No More (Film)|Trouble No More]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2011 |''[[Hot Hot Hot]]'' |[[Beryl Koltz]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2012 |''[[Doudege Wénkel (Film)|Doudege Wénkel]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[Les fameux gars]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2012 |''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'' |[[Laura Schroeder]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[D'Symmetrie vum Päiperlek]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2013 |''[[D'Engelcher vu Schëndels]]'' |Marc Thoma |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2014 |''[[Heemwéi]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Mammejong]]'' |[[Jacques Molitor]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Englesch |- |align="center"|2015 |''[[Baby (a)lone]]'' |[[Donato Rotunno]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Eng nei Zäit]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2016 |''[[Voices from Chernobyl (Film)|Voices from Chernobyl (La supplication)]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2016 |''[[Kropemann (Film)|Kropemann]]'' |[[Patrick Ernzer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Rusty Boys]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Gutland]]'' |[[Govinda van Maele]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|2018 |''[[De Superjhemp retörns]]'' |[[Félix Koch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Sawah]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch, Franséisch, Arabesch, Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Péitruss (Film)|Péitruss]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch<br>Englesch<br>Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 | ''[[De Buttek]]'' |[[Luc Feit]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch<br>Franséisch<br>Englesch |- |align="center"|2021 |''[[Hytte]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2023 |''[[Little Duke]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2023 |''[[Läif a Séil]]'' |[[Loïc Tanson]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch|- |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounskuerzfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ |- |align="center"|1947 |''[[Les danseurs d'Echternach]]'' |[[Evy Friedrich]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1979 |''[[Blut in der Spur]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Stefan]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Lupowitz]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Die letzte Nacht]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Cocaine Cowboy]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[One-Reel Picture Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[Van Drosselstein]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[... der Däiwel]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1988 |''[[Der Mensch mit den modernen Nerven]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1993 |''[[d'Sandauer]]'' |[[Christian Delcourt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Attwengers Luft]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Sniper]]'' |[[Pol Cruchten]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Mécanomagie]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Letters Unsent]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2001 |''[[Verrouillage central]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2002 |''[[Un combat]]'' |[[Christophe Wagner]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[Paperdream]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[W (Film)|W]]'' |[[Luc Feit]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[Lost]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[31 Min.]]'' |[[Yves Steichen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[La Belle est la Bête]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[The Lodge]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Butterflies]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Starfly]]'' |[[Beryl Koltz]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Something About Pizza]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[The Plot Spoiler]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Lost in Mankind]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Elegant]]'' |[[Dan Wiroth]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Das Sein und das Nichts]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Le gardien du Nid]]'' |[[Olivier Pesch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[IvoEva]]'' |[[Sandy Lorente]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[U.L.O. Unknown Lying Object]]'' |[[Claude Grosch]] an [[Yann Tonnar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[The Tell Tale Heart]]'' |[[Raul Garcia]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Mona (Film 2006)|Mona]]'' |Marc Barnig |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Sheep]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Solus]]'' |[[Meris Sehovic]] an [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Bet Zeitoun]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[No Star]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Josh]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Derrière la tête]]'' |[[Sebastien Tasch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Schein Sein]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Gloomy Sunday]]'' |[[Meris Sehovic]] a [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Bordun]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[En compagnie de la poussière]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Senteurs]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Dawning]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Vault]]'' |[[Fred Neuen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[X on a Map]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Bonobo (Film)|Bonobo]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Date-lech]]'' |[[Mike Tereba]] a [[Georges Waringo]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Morgenrot]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Pido perdón]]'' |[[Sascha Heyar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Routine]]'' |[[Saesa Kiyokawa]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Time for New Heroes]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Lingo vino]]'' |[[Daniel Texter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[La fameuse route]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Ons Identitéit]]'' |"Dem Team" |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Lauschter]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Double saut]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Flou (Film)|Flou]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Laaf]]'' |[[Loïc Tanson]] an [[Thierry Bessling]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Lost in Organisation]]'' |[[Cédric Kieffer]] a [[Meris Sehovic]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[L'orchidée]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Le père, le fils... et Anna]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Rose et Violet]]'' |[[Claude Grosch]] a [[Luc Otter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Der Solist]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[En Dag am Fräien]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[Gëff eens]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[T(w)o Friends]]'' |[[Michel Clemen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[22:22]]'' |[[Julien Becker]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le chagrin des ogresses]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Do You Believe in Magic?]]'' |[[Brice Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Errances]]'' |[[Marylène Andrin]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le faux départ]]'' |[[Thierry Besseling]] a [[Loïc Tanson]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Géi du scho mol vir]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Manon (Film 2013)|Manon]]'' |[[Quentin Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Mr Hublot]]'' |[[Laurent Witz]] an [[Alexandre Espigares]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Serena (Kuerzfilm)|Serena]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[The Wrong Place]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Antoine (Film 2014)|Antoine]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Asta (Who Killed Asta Nielsen?)]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[D.A Reproduction]]'' |[[Anne Simon]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Das Vermächtnis]]'' |[[Yasin Özen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Elderly Spring]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Override]]'' |[[Juan Aguilar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Roxy (Film)|Roxy]]'' |[[Fabien Colas]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[À quoi bon?]]'' |[[Thierry Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Javotte (Film)|Javotte]]'' |[[Sarah Hirtt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Morgue (Film)|Morgue]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Casting a Woman]]'' |[[Caroline Kox]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Freddie (Film)|Freddie]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Acheron]]'' |[[Thoma Forgiarini]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[And Then You]]'' |[[Kim Schneider]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2017 |''[[Dem Mich seng Kichen]]'' |[[Diana Nilles]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[The Family Who Hid in the Cellar]]'' |[[Ayshea Halliwel]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[Portraitiste]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Halligalli]]'' |[[Govinda Van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[If We Smarten Up]]'' |[[Larisa Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Lupus (Film)|Lupus]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' |[[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Meng Hoer]]'' |[[Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Caroline sur le toit]]'' |[[Alejandro Bordier]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Kowalsky (Film)|Kowalsky]]'' | [[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2022 |''[[Nice Not to Meet You]]'' |[[Sirvan Marogy]] |Kuerzfilm, fiktiv |} == Lëtzebuergesch Documentairen, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === Als [[Spillfilm]]er oder Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1981 |''[[800 Joer Buurg Clierf]]'' |[[Marc Thoma]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1986 |''[[KlibberKleeschenSchueberMaischenAllerHerrgottsNationalSprangKirmes|KlibberKleeschenSchueberMaischen...]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Edward J. Steichen (Film)|Edward J. Steichen]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Laanscht d'Grenz]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Call Her Madam]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Stol (Film)|Stol]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Rockin' Warriors]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2000 |''[[André an d'dissident Stëmmen]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Ech war am Congo]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Histoire(s) de jeunesse(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Les perdants n'écrivent pas l'histoire]]'' |[[Frédéric Fichefet]], [[Edie Laconi]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[D'Lëtzebuerger am Tour de France]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[Ligne de vie (Film)|Ligne de vie]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2003 |''[[L'homme au cigare]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Heim ins Reich (Film)|Heim ins Reich]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Monsieur Warum]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[René Deltgen - Der sanfte Rebell]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Doheem (Film)|Doheem]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tour de Force]]'' |[[Boris Kremer]] an [[Antoine Prum]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2006 |''[[Leslie Kent, a Tale of Sex, Booze and the Blues]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Ëmmer bereet]]'' |[[Cathy Richard]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Plein d'essence]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Entrée d'artistes]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[E stoarkt Stéck Minett]] - 100 Joer Jeunesse Esch'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Diddeleng, 100 Joer, 100 Gesiichter]]'' |[[Beryl Koltz]] an [[Armand Strainchamps]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Luxemburg, USA]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Stam. Nous restons là]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] an [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Léif Lëtzebuerger]]'' |[[Ray Tostevin]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Weilerbach (Film)|Weilerbach]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2008 |''[[inthierryview]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Tour of Duty]]'' |[[Fränk Grotz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Strangers in the Night (Film, 2011)|Strangers in the Night]]'' |[[Beryl Koltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Blà, Blä, Blá]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Hamilius: Hip Hop Culture in Luxembourg|Hamilius]]'' |[[Alain Tshinza]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Mir wëllen net bleiwen]]'' |[[Pascal Becker]] a [[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Schockela, Knätschgummi a brong Puppelcher]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[De Bauereblues]]'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[The Road Uphill]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[We Might as Well Fail]]'' |[[Govinda van Maele]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Germaine Damar - Der tanzende Stern]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[High/Low]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sam Blair]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Le retour - Mythes et migrations des îles de la lune]]'' |[[Charlotte Bruneau]] a [[Catherine Wurth]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Schrebergaart (Film)|Schrebergaart]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Terra mia terra nostra]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[D'Belle Époque]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Charges Communes]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Atelier Luxembourg]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Cello Tales]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[D'Fifties zu Lëtzebuerg]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Orangerie (Film)|Orangerie]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Benoît Majerus]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Sweetheart Come]]'' |[[Jacques Molitor]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Naked Opera]]'' |[[Angela Christlieb]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Never Die Young]]'' |[[Pol Cruchten]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Nak Muay]]'' |[[Christian Muno]], [[Raoul Schmitz]] a [[Fränk Muno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[De Bopebistro Tour]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Succès Fox]]'' |[[Désirée Nosbusch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[E Futtballspill am Schnéi]]'' |[[Tom Alesch]] an der [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Black Harvest]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sean Clark]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Faustino One Man Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Buffalo C. Wayne - Roude Léiw mam Cowboy's Hutt]]'' |[[Ralf Hess]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Mos Stellarium]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Eldorado (Film 2016)|Eldorado]]'' |[[Rui Abreu]], [[Loïc Tanson]] an [[Thierry Besseling]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Foreign Affairs (Film 2016)|Foreign Affairs]]'' |[[Pasha Rafiy]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Streik!]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Sixty8]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Schwaarze Mann]]'' |[[Fränz Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2018 |''[[Histoire(s) de femme(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Lost in the 80s]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[California Dreaming]]'' |[[Fabrizio Maltese]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Tune Into the Future]]'' |[[Eric Schockmel]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Colectiv]]'' |[[Alexander Nanau]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Eng Äerd]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[The Living Witnesses]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[De Lampertsbierg]]'' |[[Joy Hoffmann]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Crise et chuchotements]]'' |[[Jossy Mayor]] & [[Laurent Moyse]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Michel Majerus - Next Step]]'' |[[Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1907 |''[[Ein Besuch in der Champagnerfabrik Mercier]]'' |[[Peter Marzen]] a [[Wendel Marzen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1929 |''[[Une grande industrie dans un petit pays]]'' |[[Albert Mourlan]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1931 |''[[La journée des orphelins]]'' |[[Evy Friedrich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1936 |''[[D'Weesekanner op der Schueberfouer]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Ardoises]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Garçon... un Bock]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[D'Louschläissen am Eisléck]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Circulez]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Le film du Centenaire]]'' |[[Pierre Harts]] a [[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Möllech a Botter]]'' |[[Pierre Bertogne]] an [[Alfred Heinen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1945 |''[[Régions dévastées, Echternach]]'' |[[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1946 |''[[Le Tour du Luxembourg 1946 en quatre étapes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Tour du Luxembourg 1947]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Le vin de la Moselle luxembourgeoise]]'' |Max Dianville |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[A travers les faubourgs de la Ville de Luxembourg]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[Das Schleissen]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Au pays des châteaux]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |[[Visages du Luxembourg]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Ewige Madonna]]'' |[[Ulrich Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1951 |''[[Baurestolz]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[Benelux - Le Luxembourg et son industrie]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |[[Le mariage de la Princesse Josephine-Charlotte et du Prince Jean]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[De la grappe au vin]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[L'aéroport de Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[Décembre, mois des enfants]]'' |[[Henri Storck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[Dudelange - Cinquantenaire]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[La visite de René Coty au Luxembourg]]'' |[[Jacques Navadic]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach et sa procession dansante]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach, haut lieu de l'esprit]]'' |[[Michel Drach]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1959 |''[[Au service de la Nation]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1960 |''[[L'électricité au service du pays]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1962 |''[[Kutter (Film)|Kutter]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Au choeur de l'Europe]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch (Film)|Emile Mayrisch]]'' |[[Ed Kohl]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch, l'homme et son oeuvre]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1968 |''[[Requiescat in pace]]'' |[[Jean Jeitz]] an [[Jean Biver]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1969 |''[[Objectif 2000]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[Electricité, moteur des temps modernes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[A Man, a Legend: George S. Patton]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1972 |''[[L'Europe en marche: Hommage à Robert Schuman]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Burrigsonndig zu Huldang (Dimanche de grand feu à Huldange)]]'' |[[Ed Kohl]] an [[Heng Glesener]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Echternach und seine Springprozession]]'' |[[Paul Spang]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1974 |''[[Escale au Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1978 |''[[Shetland]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Michel Geiben]] an [[R. Klemmer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1979 |''[[Das Grossherzogtum Luxemburg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[Equilibre et mouvement]]'' |[[Edouard Berne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[D'Meedche vu Garnech]]'' |[[Gast Rollinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1984 |''[[Cat-Hydra]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1985 |''[[Schwaarze Schnéi]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1986 |''[[D'Bicherbank an der Enneschtgaass]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1989 |''[[Äerzengel (Film)|Äerzengel]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1990 |''[[Expo 150 - De Film]]'' |[[Jean-Claude Schlim]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1991 |''[[Le pont rouge]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[D'Päerdscoursen zu Dikrech]]'' |[[Bernard Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[De Stau]]'' |[[Anne Diederich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[5 Liewen]]'' |[[Jean Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Biller aus enger onroueger Zäit]]'' |[[Bernie Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Thés dansants]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Udo Kier, From A to A]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Eng Kinnigin an der Kathedral]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1996 |''[[Roger]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Carreaux de mine]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[De leschten Héichuewen]]'' |[[Menn Bodson]] an [[Romain Goerend]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Dancing Pilgrims]]'' |[[Larue M. Hal]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Philippe Schneider, de Mann mat der Kamera]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[Electric Theatre]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[The Very Last Cha Cha Cha]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2003 |''[[Ons Arméi]]'' |[[Cathy Richard]] a [[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tony Rollman, une aventure européenne]]'' |[[Delphine Kiefer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[bloë Steen]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Am Éislek]]'' |[[Tom Alesch]] an [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Touch Me]]'' |[[Eileen Byrne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |} == Auslännesch Filmer, déi a Koproduktioun mat Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="260" | Filmtitel ! width="300" | Regie ! width="180" | Koproduktiounslänner ! width="140" | Kommentar |- |align="center"|1965 |''Massacre pour une orgie'' |Jean-Loup Grosdard (Jean-Pierre Basti) |{{DEU}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Joël Barbouth]]--> |- |align="center"|1969 |''[[Pano ne passera pas]]'' |[[Ody Roos]] an [[Danielle Jaeggi]] |{{DEU}} |<!--mam [[Anne Kerylen]]--> |- |align="center"|1969 |''Mon nom est femme'' |Max Frobenius |{{FRA}} |<!--mam [[Ellen Bahl]]--> |- |align="center"|1969 |''[[More (Film 1969)|More]]'' |[[Barbet Schroeder]] |{{FRA}} |<!--mam [[Klaus Grünberg]] a [[Mimsy Farmer]]--> |- |align="center"|1969 |''Traquenards'' |[[Jean-François Davy]] |{{FRA}} |<!--mam [[Roland Lesaffre]] an [[Anna Gaël]]--> |- |align="center"|1971 |''[[Mais qui m'a donc fait ce bébé?]]'' |[[Michel Gérard]] |{{FRA}} |<!--mam [[Noël Roquevert]], [[Michèle Girardon]], [[Hary Haagen]] an [[Jängi Hopp]]--> |- |align="center"|1984 |''[[Die Frau ohne Körper und der Projektionist]]'' |[[Nikolaus Schilling]] |{{DEU}} |<!--mam [[Liane Hielscher]] a [[Gabriel Barylli]]--> |- |- |align="center"|1985 |''[[Istanbul (Film 1985)|Istanbul]]'' |[[Marc Didden]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Brad Dourif]] an [[Ingrid de Vos]]--> |- |align="center"|1985 |''[[Here Come the Littles]]'' |[[Bernard Deyriès]] |{{USA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1991 |''[[One Against the Wind]]'' |[[Larry Elikann]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Judy Davis]] a [[Sam Neill]]--> |- |align="center"|1991 |''[[Sherlock Holmes and the Leading Lady]]'' |[[Peter Sasdy]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Christopher Lee]] a [[Patrick Macnee]]--> |- |align="center"|1992 |''[[Incident at Victoria Falls]]'' |[[Bill Corcoran]] |{{GBR}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Christopher Lee a Patrick Macnee--> |- |align="center"|1992 |''[[Les sept péchés capitaux]]'' |[[Beatriz Flores]], [[Frédéric Fonteyne]], [[Geneviève Mersch]], [[Yvan Le Moine]], [[Pierre Paul Renders]], [[Olivier Smolders]] a [[Pascal Zabus]] mam [[Robert Mitchum]] a [[Marie-Christine Bayens]] |{{BEL}} |Sketchfilm |- |align="center"|1992 |''[[Retrato de familia]]'' |[[Luis Galvao Teles]] |{{POR}}<br/>{{FRA}} |<!--mam [[Joaquim de Almaida]] a [[Maria de Medeiros]] --> |- |align="center"|1992 |''[[Je pense à vous (1992)|Je pense à vous]]'' |[[Jean-Pierre Dardenne]] a [[Luc Dardenne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Robin Renucci]]--> |- |align="center"|1993 |''[[A House in the Hills]]'' |[[Ken Wiederhorn]] | | |- |align="center"|1993 |''[[Two Small Bodies]]'' |[[Beth Blethyn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1993 |''[[The Hound of London]]'' |[[Peter Reynolds-Long]] | |Fernseefilm<!--; mam Patrick Macnee--> |- |align="center"|1993 |''[[Abracadabra (Film)|Abracadabra]]'' |[[Harry Cleven]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Philippe Volter]] an Thierry van Werveke--> |- |align="center"|1993 |''[[Anna annA]]'' |[[Jürgen Brauer]] |{{CHE}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Lea Hurliman]] a [[Steve Karier]]--> |- |align="center"|1994 |''[[Lie Down With Lions (Televisiounsfilm)|Lie Down With Lions]]'' |[[Jim Goddard]] |{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Timothy Dalton]] an [[Omar Sharif]]--> |- |align="center"|1995 |''[[Midnight Man (TV-Film 1995)|Midnight Man]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{USA}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Rob Lowe]] an [[Hannes Jaenicke]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La promesse (Film 1996)|La promesse]]'' |Jean-Pierre Dardenne a Luc Dardenne |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Jérémie Renier]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Way to Dusty Death]]'' |[[Geoffrey Reeve]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Rob Lowe--> |- |align="center"|1996 |''[[On Dangerous Ground]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Linda Hamilton]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Black Dju]]'' |[[Pol Cruchten]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Philippe Léotard]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Salut cousin!]]'' |[[Merzak Allouache]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Gad Elmaleh]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Pillow Book]]'' |[[Peter Greenaway]] |{{FRA}}<br>{{GBR}}<br>{{NED}} |<!--mam [[Vivian Wu]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La freccia azzurra]]'' |[[Enzo d'Alo]] |{{ITA}}<br>{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1997 |''[[Sub Down]]'' |[[Gregg Champion]] (als [[Alan Smithee]]) |{{USA}} |<!--mam [[Stephan Baldwin]] a [[Tom Conti]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Elles]]'' |[[Luis Galvão Teles]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{POR}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|1997 |''[[Lorenz im Land der Lügner]]'' |Jürgen Brauer |{{DEU}} |<!--mam [[Jochen Busse]] a [[Rolf Hoppe]]--> |- |align="center"|1997 |''[[An American Werewolf in Paris]]'' |[[Anthony Waller]] |{{USA}} |<!--mam [[Tom Everett Scott]] an [[Julie Delpy]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Benjamin Blümchen (Film)|Benjamin Blümchen]]'' |[[Gerhard Hahn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1998 |''[[L'école de la chair]]'' |[[Benoît Jacquot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Isabelle Huppert]] a [[Vincent Lindon]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tommi & the Wildcat]]'' |[[Raimoo Niemit]] a [[Ville Suhonen]] |{{FIN}}<br>{{DEU}}<br>{{DNK}} | |- |align="center"|1998 |''[[Le serpent a mangé la grenouille]]'' |[[Alain Guesnier]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Jean Rochefort]] a [[Marisa Paredes]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: 30 Years to Life]]'' |[[Michael Tuchner]] |{{CAN}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Robert Hays]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: Lost Souls]]'' |[[Jeff Woolnough]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[John Savage]] a [[Barbara Sukowa]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Le plaisir (et ses petits tracas)]]'' |[[Nicolas Boukhrief]] |{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Mathieu Kassovitz]], [[Vincent Cassel]] a [[Julie Gayet]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Max & Bobo]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Alfredo Pea]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tale of the Mummy]]'' |[[Russell Mulcahy]] |{{USA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Jason Scott Lee]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Kirikou et la sorcière]]'' |[[Michel Ocelot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1998 |''[[The First 9½ Weeks]]'' |[[Alex Wright]] |{{USA}}<br>{{CAN}} |<!--mam [[Paul Mercurio]] a [[Clara Bellar]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Fortress 2]]'' |[[Geoff Murphy]] |{{USA}} |<!--mam [[Christophe Lambert]]--> |- |align="center"| |''[[8½ Women]]'' (1999) |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NED}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[John Standing]] a [[Matthew Delamere]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Une liaison pornographique]]'' |Frédéric Fonteyne |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nathalie Baye]] a [[Sergi López (Schauspiller)|Sergi López]]--> |- |align="center"|1999 |''[[The New Adventures of Pinocchio]]'' |[[Michael Anderson (Filmregisseur)|Michael Anderson]] |{{USA}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Martin Landau]] an [[Udo Kier]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Wing Commander (Film)|Wing Commander]]'' |[[Chris Roberts (Spilldesigner)|Chris Roberts]] |{{USA}} |<!--mam [[Freddie Prince, Jr.]] an [[Jürgen Prochnow]]--> |- |align="center"|1999 |''[[New World Disorder (Film 1999)|New World Disorder]]'' |[[Richard Spence]] |{{USA}} |<!--mam [[Rutger Hauer]] an [[Tara Fitzgerald]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Jaime (Film 1999)|Jaime]]'' |[[Antònio-Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Saùl Fonseca]]--> |- |align="center"|1999 |''[[La chambre obscure]]'' |[[Christine Questerbert]] |{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Sylvie Testud]] a [[Mathieu Demy]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Pourquoi se marier le jour de la fin du monde?]]'' |Harry Cleven |{{BEL}} |<!--mam [[Frédéric Bodson]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Les gens qui s'aiment]]'' |[[Jean-Charles Tacchella]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] an [[Jacqueline Bisset]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Shadow of the Vampire]]'' |[[E. Elias Merhige]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Malkovich]] a [[Willem Dafoe]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Falling Through (2000)|Falling Through]]'' |[[Colin Bucksey]] |{{CAN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[James West]] a [[Marjo Baayen]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Christie Malry's Own Double Entry]]'' |[[Paul Tickell]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nick Moran]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Lourdes (Film 2000)|Lourdes]]'' |[[Lodovico Gasparini]] |{{ITA}}<br>{{FRA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Alessandro Gassman]] a [[Sydne Rome]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Du poil sous les roses]]'' |[[Jean Julien Chervier]]a [[Agnès Obadia]] |{{FRA}} |<!--mam [[Julie Durand]]--> |- |align="center"| |''[[The Enemy]]'' |[[Tom Kinninmont]] |{{USA}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Luke Perry]] a [[Roger Moore]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Superstition (Film 2001)|Superstition]]'' |[[Kenneth Hope]] |{{GBR}}<br>{{NLD}} |<!--mam [[David Warner]] an [[Charlotte Rampling]]--> |- |align="center"|2001 |''[[CQ]]'' |[[Roman Coppola]] |{{USA}} |<!--mam [[Jeremy Davies]] an [[Angela Lindvall]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Petites misères]]'' |[[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Albert Dupontel]] a [[Marie Trintignant]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Musketeer]]'' |[[Peter Hyams]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Point Man]]'' |[[John Glen]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Christopher Lambert]] a [[Kerry Fox]]--> |- |align="center"|2001 |''[[L'amour en suspens]]'' |[[Herman Van Eycken]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Andrea Ferreol]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Corto Maltese: La cour secrète des Arcanes]]'' |[[Pascal Morelli]] |{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2002 |''[[Dog Soldiers]]'' |[[Neil Marshall]] |{{GBR}} |<!--mam [[Kevin McKidd]] a [[Sean Pertwee]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Un honnête commerçant]]'' |[[Philippe Blasband]] |{{BEL}} |<!--mam [[Philippe Noiret]]--> |- |align="center"|2002 |''[[J'ai toujours voulu être une sainte]]'' |[[Geneviève Mersch]] |{{BEL}} |<!--mam [[Marie Kremer]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Confessions of an Ugly Stepsister]]'' |[[Gavin Millar]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[Stockard Channing]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Extreme Ops]]'' |[[Christian Duguay]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Devon Sawa]] an [[Heino Ferch]]--> |- |align="center"|2002 |''[[FearDotCom]]'' |[[William Malone]] |{{GBR}}<br>{{DEU}}<br>{{USA}} |<!--mam [[Stephen Dorff]] an Udo Kier--> |- |align="center"|2002 |''[[The Ride (Film 2002)|The Ride]]'' oder och ''Joy-Rider'' |[[Gaby Dellal]] |{{ITA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Paul Nicholls]] a [[Mathieu Carrière]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Maigret et le fou de Sainte Clotilde]]'' |[[Claudio Tonetti]] a [[Bruno Cremer]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} |Fernseefilm |- |align="center"|2002 |''[[Moonlight (Film 2002)|Moonlight]]'' |[[Paula Van der Oest]] |{{NLD}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Laurien Van den Broeck]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Le troisième oeil]]'' |[[Christophe Fraipont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Nha Fala]]'' |[[Flora Gomes]] |{{POR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Tristan et Iseult]]'' |[[Thierry Schiel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Ciara Baker]]--> |- |align="center"|2002 |''[[De tweeling (Film 2002)|De tweeling]]'' |[[Ben Sombogaert]] |{{NLD}} |<!--mam [[Thekla Reuter]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Une part du ciel]]'' |[[Bénédicte Liénard]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Séverine Caneele]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Villa des roses (Film 2002)|Villa des roses]]'' |[[Frank Van Passel]] |{{BEL}}<br>{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam Julie Delpy an [[Jan Decleir]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le tango des Rashevski]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Hyppolyte Girardot]] a [[Ludmila Mikaël]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Rencontre avec le dragon]]'' |[[Hélène Angel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Daniel Auteuil]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Octane]]'' |[[Marcus Adams]] |{{GBR}} |<!--mam [[Madeleine Stowe]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Secret Passage]]'' |[[Ademir Kenovic]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Torturo]] an Tara Fitzgerald--> |- |align="center"|2003 |''[[The Emperor's Wife]]'' |[[Julien Vrebos]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Jonathan Rhys-Meyers]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' |[[Peter Webber]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Colin Firth]] a [[Scarlett Johansson]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Os imortais]]'' (Les immortels) |[[Antoni Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{GBR}} |<!--mam Joaquim de Almeida, [[Emmanuelle Seigner]] an [[André Jung]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Pipermint... das Leben möglicherweise]]'' |[[Nicole Nadine Deppé]] |{{DEU}} |<!--mam [[Sami Frey]] a [[Myriam Muller]]--> |- |align="center"|2003 |''[[L'acqua... il fuoco]]'' |[[Luciano Emmer]] |{{ITA}} |<!--mam [[Giancarlo Giannini]] a [[Valérie Kaprisky]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Globi und der Schattenräuber]]'' | |{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2003 |''[[Tempo (Film 2003)|Tempo]]'' |[[Eric Styles]] |{{CAN}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Melanie Griffith]]--> |- |align="center"|2003 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part I: The Moab Story]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{NLD}}<br>{{HUN}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Caroline Dhavernas]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le ventre de Juliette]]'' |[[Martin Provost]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Marie Julie Parmentier]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Tudo isto é Fado]]'' (Fado Blues) |Luis Galvào Teles |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Angelo Torres]] a Joaquim De Almeida--> |- |align="center"|2004 |''[[Tempesta]]'' |[[Tim Disney]] |{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{GBR}}<br>{{USA}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Scot Williams]] a Rutger Hauer--> |- |align="center"|2004 |''[[La femme de Gilles]]'' |Frédéric Fonteyne |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{CHE}} |<!--mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Laura Smet]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Der neunte Tag]]'' |[[Volker Schloendorff]] |{{DEU}} |<!--mam [[Ulrich Matthes]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Autobahnraser]]'' |[[Michael Keusch]] |{{DEU}} |<!--mam [[Niels Bruno Schmidt]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Bye Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] an [[James Thiérrée]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Merchant of Venice]]'' |[[Michael Radford]] |{{USA}}<br>{{GBR}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Al Pacino]] an [[Jeremy Irons]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 2: Vaux to the Sea]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{HUN}} | |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 3: From Sark to the Finish]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2004 |''[[Eros (Film)|Eros]]'' |[[Kar Wai Wong]], [[Steven Soderbergh]] a [[Michelangelo Antonioni]] |{{USA}}<br>{{ITA}}<br>{{HKG}}<br>{{CHN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Li Gong]] an [[Alan Arkin]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Madame Edouard]]'' |[[Nadin Monfils]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Michel Blanc]] an [[Josiane Balasko]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Calvaire]]'' |[[Fabrice du Welz]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Laurent Lucas]] a [[Brigitte Lahaye]]--> |- |align="center"|2004 |''[[George and the Dragon]]'' |[[Tom Reeve]] |{{DEU}} |<!--mam [[James Purefoy]] a [[Patrick Swaize]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Hurensohn]]'' |[[Michael Sturminger]] |{{AUT}} |<!--mam [[Gerti Drassl]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Retrograde]]'' |[[Christopher Kulikowski]] |{{USA}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Dolph Lundgren]]--> |- |align="center"|2004 |''[[T'Choupi]]'' |[[Jean-Luc François]] |{{AUT}}<br>{{FRA}}<br>{{KOR}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2004 |''[[Visions of Europe]]'' |[[Andy Bausch]], Peter Greenaway, [[Aki Kaurismäki]], [[Jan Troell]] an anerer |25 europäesch Länner |Anthologiefilm |- |align="center"|2004 |''[[The Preacher]]'' |[[Gerrard Verhage]] |{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Frank Lammers]] a [[Christian Kmiotek]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Bye-Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] a [[Michael Lonsdale]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Miss Montigny]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Johan Leysen]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Der Henker]]'' |[[Simon Aeby]] |{{AUT}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Nikolaj Coster-Waldau]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Victoire]]'' |[[Stéphanie Murat]] |{{FRA}} |<!--mam Sylvie Testud a [[Mylène Demongeot]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Your Name Is Justine]]'' |[[Franco de Peña]] |{{POL}} |<!--mam [[Mathieu Carrière]] an [[Dominique Pinon]]--> |- |align="center"|2006 |''[[Comme t'y es belle]]'' |[[Lisa Azuelos]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Comme tout le monde]]'' |[[Pierre-Paul Renders]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[Flawless]]'' |[[Michael Radford]] |{{GBR}} |<!--mam [[Michael Caine]] an [[Demi Moore]]--> |- |align="center"|2006 |''[[In a Dark Place]]'' |[[Donato Rotunno]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Lapislazuli (Film)|Lapislazuli]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[The Thief Lord]]'' (Herr der Diebe) |[[Richard Claus]] |{{DEU}} |<!--mam [[Aaron Johnson]]--> |- |align="center"|2007 |''[[Free to leave]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2007 |''[[Irina Palm]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2007 |''[[J'aurais voulu être un danseur]]'' |[[Alain Berliner]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2007 |''[[Luftbusiness]]'' |[[Dominique De Rivaz]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Retour à Gorée]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Über Wasser]]'' |Udo Maurer |{{AUT}} |Documentaire |- |align="center"|2008 |''[[Bride Flight]]'' |Ben Sombogaart |{{NLD}} | |- |align="center"|2008 |''[[Les enfants de Timpelbach]]'' | |{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Freigesprochen]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2008 |''[[Divizionz]]'' | |{{UGA}}<br>{{ZAF}} | |- |align="center"|2008 |''[[JCVD]]'' |[[Mabrouk El Mechri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Tausend Ozeane]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Bob et Bobette au Far-West]]'' |[[Wim Bien]] a [[Mark Mertens]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2009 |''[[Contact High]]'' |[[Michael Glawogger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Dust (Film 2009)|Dust]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Der Fürsorger]]'' |[[Lutz Konermann]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Humains]]'' |[[Jacques-Olivier Molon]] a [[Pierre-Olivier Thévenin]] |{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Ne te retourne pas]]'' |[[Marina de Van]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2009 |''[[Panique au village]]'' |[[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2009 |''[[Räuberinnen]]'' |[[Carla Lia Monti]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Dernier étage gauche gauche]]'' |[[Angelo Cianci]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La dernière fugue]]'' |[[Léa Pool]] |{{CAN}} | |- |align="center"|2010 |''[[Illégal]]'' |[[Olivier Masset-Depasse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[Libre échange]]'' |[[Serge Guisquière]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Nous trois]]'' |[[Renaud Bertrand]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La petite chambre]]'' |[[Stéphanie Chuat]] a [[Véronique Reymond]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Quartier Lointain]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2010 |''[[La Régate]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[The Runway]]'' |[[Ian Power]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Sans queue ni tête]]'' |[[Jeanne Labrune]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Anduni]]'' |[[Samira Radsi]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2011 |''[[Avant l'aube]]'' |[[Raphaël Jacoulot]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[La clinique de l'amour]]'' |[[Artus de Penguern]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[De force]]'' |[[Frank Henry]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'' |[[Philippe de Pierpont]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Les géants]]'' |[[Bouli Lanners]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Hysteria (Film)|Hysteria]]'' |[[Tanya Wexler]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2011 |''[[Isabelle (Film)|Isabelle]]'' |[[Ben Sombogaart]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2011 |''[[Mein bester Feind]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2011 |''[[Nuit blanche]]'' |[[Frédéric Jardin]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Tabu - Es ist die Seele ein Fremdes auf Erden]]'' |[[Christoph Stark]] |{{DEU}}<br>{{AUT}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[À perdre la raison]]'' |[[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Allez, Eddy!]]'' |[[Gert Embrechts]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Arrêtez-moi]]'' |[[Jean-Paul Lilienfeld]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Belle du seigneur]]'' |[[Glenio Bonder]] |{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Comme un homme]]'' |[[Safy Nebbou]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Dead Man Talking]]'' |[[Patrick Ridremont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Fils unique]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Ernest & Célestine]]'' |[[Benjamin Renner]], [[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[J'enrage de son absence]]'' |[[Sandrine Bonnaire]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Mobile home]]'' |[[François Pirot]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Plan de table]]'' |[[Christelle Raynal]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Sous le figuier]]'' |[[Anne-Marie Etienne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Tango libre]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La traversée]]'' |[[Jérôme Cornuau]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Valparaiso (Film)|Valparaiso]]'' |[[Jean-Christophe Delpias]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La vie d'une autre]]'' |Sylvie Testud |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Adieu Paris]]'' |[[Franziska Buch]] |{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Les âmes de papier]]'' |[[Vincent Lanoo]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Au bonheur des ogres (Film)|Au bonheur des ogres]]'' |[[Nicolas Bary]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Avant l'hiver]]'' |[[Philippe Claudel]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Belle comme la femme d'un autre]]'' |[[Catherine Castel]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Boule et Bill (Film)|Boule et Bill]]'' |[[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[La Confrérie des larmes]]'' |[[Jean-Baptiste Andrea]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[The Congress]]'' |[[Ari Folman]] |{{DEU}}<br>{{POL}}<br>{{BEL}}<br>{{ISR}}<br>{{FRA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2013 |''[[Die Erfindung der Liebe]]'' |[[Lola Randl]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2013 |''[[L'étrange couleur des larmes sur ton corps]]'' |[[Hélène Cattet]] a [[Bruno Forzani]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Hannah Arendt (Film)|Hannah Arendt]]'' |[[Margarethe von Trotta]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{IRL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Une histoire d'amour (2013)|Une histoire d'amour]]'' |[[Hélène Fillières]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Möbius (Film)|Möbius]]'' |[[Éric Rochant]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Puppy Love]]'' |[[Delphine Lehericey]] |{{BEL}}<br>{{CHE}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Silent City]]'' |[[Anna Threes]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Tip Top (Film)|Tip Top]]'' |[[Serge Bozon]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Vijay and I]]'' |[[Sam Garbarsi]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Brabançonne (Film)|Brabançonne]]'' |[[Vincent Bal]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Le dernier diamant]]'' |[[Eric Barbier]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Fieber]]'' |[[Elfi Mikesch]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2014 |''[[Klauni]]'' (''Clownwise'') |[[Viktor Taus]] |{{CZE}}<br>{{FIN}}<br>{{SLK}} | |- |align="center"|2014 |''[[Oorlogsgeheimen]]'' (''Secrets of War'') |[[Dennis Bots]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Post partum]]'' |[[Delphine Noëls]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Standby]]'' |[[Rob Burke|Rob]] a [[Ronan Burke]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Vandal]]'' |[[Hélier Cisterne]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Wiplala]]'' |[[Tim Oliehoek]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les brigands (Film)|Les brigands]]'' |[[Frank Hoffmann]] a [[Pol Cruchten]] |{{FRA}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Colonia]]'' |[[Florian Gallenberger]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Disparue en hiver]]'' |[[Christophe Lamotte]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Divin enfant]]'' |[[Olivier Dorman]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[L'enquête]]'' |[[Vincent Garenq]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Mammal]]'' |[[Rebecca Daly]] |{{IRL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Melody]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Préjudice]]'' |[[Antoine Cuypers]] |{{BEL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Sunset Song]]'' |[[Terrence Davies]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les survivants]]'' |[[Luc Jabon]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Le Tout Nouveau Testament]]'' |[[Jaco Van Dormael]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[La volante]]'' |[[Christophe Ali]] an [[Nicolas Bonilauri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Le chant des Hommes]]'' |[[Bénédicte Liénard]] an der [[Mary Jimenez]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Die Nacht der 1000 Stunden]]'' |[[Virgil Widrich]] |{{AUT}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2016 |''[[Tout, tout de suite]]'' |[[Richard Berry]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2017 |''[[Mary Shelley (Film)|Mary Shelley]]'' |[[Haifaa Al-Mansour]] |{{GBR}}<br>{{USA}} | |- |align="center"|2017 |''[[Es war einmal in Deutschland]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2018 |''[[Angelo (Film)|Angelo]]'' |[[Markus Schleinzer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2018 |''[[Tel Aviv on Fire]]'' | |{{ISR}} | |- |align="center"|2021 |''[[Bad Luck Banging or Loony Porn]]'' |[[Radu Jude]] |{{ROU}}<br>{{HUN}}<br>{{CZE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Hinterland]]'' |[[Stefan Ruzowitzky]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Le chemin du bonheur]]'' |[[Nicolas Steil]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Sharaf]]'' |[[Samir Nasr]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{TUN}} | |- |align="center"|2021 |''[[Der Passfälscher]]'' | [[Maggie Peren]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Une histoire provisoire]]'' | [[Romed Wyder]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Les intranquilles]]'' | [[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Lost transport]]'' | [[Saskia Diesing]] |{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2022 |''[[Corsage (Film)|Corsage]]'' | [[Marie Kreutzer]] |{{AUT}}<br>{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Plus que jamais]]'' | [[Emily Atef]] |{{FRA}} | |} === Kuerzfilmer === * 1995: ''[[Luc et Marie]]'' vum [[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] (23 Min.) (B / L F ) * 1996: ''[[Mécanomagie]]'' vum [[Bady Minck]] (15 Min.) (A / L) * 1996: ''[[Biouel]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (18 Min.) (F / L) * 1996: ''[[Côtes sauvages]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (8 Min.) (F / L) * 1998: ''[[Fragile]]'' vum [[Daniel Wiroth]] ( 7 Min.) (B / L) * 2000: ''[[Nebel]]'' vum [[Mathias Müller]] (12 Min.) (D / L / A) * 2001: ''[[Erè mèla mèla]]'' vum [[Daniel Wiroth]] (7 Min.) (F / L) * 2002: ''[[Ice Cream Sundae]]'' vum [[Désirée Nosbusch]] mam [[Tippi Hedren]] (12 Min.) (U / L / D) * 2005: ''[[Bracia]]'' vum [[Bartosz Grudziecki]] (P/ L/ D) * 2007: ''[[Lumen (Film)|Lumen]]'' vum [[Philip Koch]] (L/ D) * 2007: ''[[Cash Box]]'' vum [[Janett Winkel, Agnes Sieberth, Christian Wagner]] (L/D) * 2009: ''[[Alter Ego (Film)|Alter ego]]'' (L/F) vum [[Jérôme Nunes]] == Auslännesch Filmer, déi zum Deel zu Lëtzebuerg gedréint goufen == * 1968: ''[[If it's Tuesday, This Must Be Belgium]]'' vum [[Mel Stuart]] mam [[Suzanne Pleshette]] a [[Murray Hamilton]] * 1968: ''[[Summit]]'' vum [[Giorgio Bontempi]] mam [[Mireille Darc]] an [[Gian Maria Volonte]] * 1978: ''[[Dossier 51]]'' vum [[Michel Deville]] mam [[Patrick Chesnais]] a [[Daniel Mesguich]] * 1984: ''[[L'addition]]'' vum [[Denis Amar]] mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] a [[Victoria Abril]] * 1991: ''[[Ex und hopp - Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier]]'' vum [[Andy Bausch]] * 2004: ''[[Les rivières pourpres 2]]'' vum [[Olivier Dahan]], mam [[Jean Reno]] - fréier Terres-rouges-Friche zu Esch-Uelzecht * 2004: ''[[De-Lovely]]'' vum [[Irvin Winkler]], mam [[Kevin Kline]] an [[Ashley Judd]] - Venedeg-Kuliss zu Esch-Uelzecht * 2008: ''[[De brief van de koning]]'' vum [[Pieter Verhoeff]] - [[Schlass Veianen]] an Emgéigend vu [[Bäerdref]] * 2008: ''[[La différence c'est que c'est pas pareil]]'' vum [[Pascal Laëthier]] - ë.&nbsp;a. Emgéigend vu Bäerdref ==Filmer, déi zu Lëtzebuerg spillen, awer anzwousch anescht gedréint goufen== * ''The International'' ([[2009]]) vum [[Tom Tykwer]] == Bibliographie == * Lesch, Paul: ''Film and politics in Luxembourg: censorship and controversy'', Teaneck NJ: John Libbey Publ., cop. 2004. - P. 437-446: ill. ; 24&nbsp;cm, In: Film History, vol 16, n° 4(2004) == Um Spaweck == * [http://www.filmfund.lu/ Filmfonds Lëtzebuerg] * [https://cna.public.lu Centre national de l'audivisuel (CNA)] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer| ]] [[Kategorie:Lëschten (Filmer)|L]] 07n66z7v0nh1odtspkviwkdtozu7ycy 2395332 2395330 2022-08-17T15:20:01Z Zinneke 34 /* Laangfilmer */ E puer vun Deal Prod wikitext text/x-wiki Dës ass eng '''Lëscht vu Filmer, déi zu Lëtzebuerg gedréint goufen''', sief et ganz oder zum Deel, vill dovun a Koproduktioun mat anere Länner. An hir ze fanne si Laang- wéi [[Kuerzfilm]]er, [[Spillfilm]]er wéi [[Documentaire]]n. Fir en allgemengen Iwwerbléck iwwer d'lëtzebuergesch Filmindustrie, kuckt den Artikel '''[[Filmindustrie zu Lëtzebuerg]]'''. == Lëtzebuergesch Fiktiounsfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Spillfilmer / Laangfilmer === Als Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounslaangfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ ! width="220" | Sprooch |- |align="center"|1970 |''[[L'amour, oui! mais...]]'' |[[Philippe Schneider]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|1973 |''[[Du sollst nicht begehren (Film 1973)|Du sollst nicht begehren]]'' |[[Marc Thoma]] a [[Pol Tousch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1981 |''[[Wat huet e gesot?]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1981 |''[[When the Music's Over]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1983 |''[[Congé fir e Mord]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1984 |''[[E Fall fir sech]]'' |[[Menn Bodson]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1985 |''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Gwyncilla, Legend of Dark Ages]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Die Reise das Land]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1988 |''[[Troublemaker]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1989 |''[[De falschen Hond]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[Mumm Sweet Mumm]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[A Wopbopaloobop A Lopbamboom]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|1990 |''[[Schacko Klak (Film)|Schacko Klak]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Hochzäitsnuecht]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Dammentour]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[E Liewe laang (Film)|E Liewe laang]]'' |[[Marc Olinger]], [[Menn Bodson]] a [[Gast Rollinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1993 |''[[Three Shake-a-leg Steps to Heaven]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1997 |''[[Back in Trouble]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2001 |''[[Le Club des Chômeurs]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2002 |''[[Liewensrees]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Rendolepsis]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Im Anfang war der Blick]]'' |[[Bady Minck]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2004 |''[[La Revanche]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Le Roman de Renart]]'' |[[Thierry Schiel]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Black King's Way]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Zombie Film]]'' |[[Patrick Ernzer]] an dem [[Mike Tereba]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Nondidjeft]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Perl oder Pica (Film)|Perl oder Pica]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Who's Quentin?]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[The Nebula Dawn]]'' |[[Yves Steichen]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Deepfrozen]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2006 |''[[She.He.It]]'' |[[Christian Neuman]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2006 |''[[So mol honnert]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2009 |''[[Réfractaire (Film)|Réfractaire]]'' |[[Nicolas Steil]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2009 |''[[Reste Bien, Mec!]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2010 |''[[Emil (Film)|Emil]]'' |[[Marc Thoma]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2010 |''[[Trouble No More (Film)|Trouble No More]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2011 |''[[Hot Hot Hot]]'' |[[Beryl Koltz]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2012 |''[[Doudege Wénkel (Film)|Doudege Wénkel]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[Les fameux gars]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2012 |''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'' |[[Laura Schroeder]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[D'Symmetrie vum Päiperlek]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2013 |''[[D'Engelcher vu Schëndels]]'' |Marc Thoma |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2014 |''[[Heemwéi]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Mammejong]]'' |[[Jacques Molitor]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Englesch |- |align="center"|2015 |''[[Baby (a)lone]]'' |[[Donato Rotunno]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Eng nei Zäit]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2016 |''[[Voices from Chernobyl (Film)|Voices from Chernobyl (La supplication)]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2016 |''[[Kropemann (Film)|Kropemann]]'' |[[Patrick Ernzer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Rusty Boys]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Gutland]]'' |[[Govinda van Maele]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|2018 |''[[De Superjhemp retörns]]'' |[[Félix Koch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Sawah]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch, Franséisch, Arabesch, Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Péitruss (Film)|Péitruss]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch<br>Englesch<br>Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 | ''[[De Buttek]]'' |[[Luc Feit]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch<br>Franséisch<br>Englesch |- |align="center"|2021 |''[[Hytte]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2023 |''[[Little Duke]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2023 |''[[Läif a Séil]]'' |[[Loïc Tanson]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch|- |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounskuerzfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ |- |align="center"|1947 |''[[Les danseurs d'Echternach]]'' |[[Evy Friedrich]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1979 |''[[Blut in der Spur]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Stefan]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Lupowitz]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Die letzte Nacht]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Cocaine Cowboy]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[One-Reel Picture Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[Van Drosselstein]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[... der Däiwel]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1988 |''[[Der Mensch mit den modernen Nerven]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1993 |''[[d'Sandauer]]'' |[[Christian Delcourt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Attwengers Luft]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Sniper]]'' |[[Pol Cruchten]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Mécanomagie]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Letters Unsent]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2001 |''[[Verrouillage central]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2002 |''[[Un combat]]'' |[[Christophe Wagner]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[Paperdream]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[W (Film)|W]]'' |[[Luc Feit]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[Lost]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[31 Min.]]'' |[[Yves Steichen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[La Belle est la Bête]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[The Lodge]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Butterflies]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Starfly]]'' |[[Beryl Koltz]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Something About Pizza]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[The Plot Spoiler]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Lost in Mankind]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Elegant]]'' |[[Dan Wiroth]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Das Sein und das Nichts]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Le gardien du Nid]]'' |[[Olivier Pesch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[IvoEva]]'' |[[Sandy Lorente]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[U.L.O. Unknown Lying Object]]'' |[[Claude Grosch]] an [[Yann Tonnar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[The Tell Tale Heart]]'' |[[Raul Garcia]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Mona (Film 2006)|Mona]]'' |Marc Barnig |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Sheep]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Solus]]'' |[[Meris Sehovic]] an [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Bet Zeitoun]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[No Star]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Josh]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Derrière la tête]]'' |[[Sebastien Tasch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Schein Sein]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Gloomy Sunday]]'' |[[Meris Sehovic]] a [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Bordun]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[En compagnie de la poussière]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Senteurs]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Dawning]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Vault]]'' |[[Fred Neuen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[X on a Map]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Bonobo (Film)|Bonobo]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Date-lech]]'' |[[Mike Tereba]] a [[Georges Waringo]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Morgenrot]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Pido perdón]]'' |[[Sascha Heyar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Routine]]'' |[[Saesa Kiyokawa]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Time for New Heroes]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Lingo vino]]'' |[[Daniel Texter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[La fameuse route]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Ons Identitéit]]'' |"Dem Team" |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Lauschter]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Double saut]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Flou (Film)|Flou]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Laaf]]'' |[[Loïc Tanson]] an [[Thierry Bessling]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Lost in Organisation]]'' |[[Cédric Kieffer]] a [[Meris Sehovic]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[L'orchidée]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Le père, le fils... et Anna]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Rose et Violet]]'' |[[Claude Grosch]] a [[Luc Otter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Der Solist]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[En Dag am Fräien]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[Gëff eens]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[T(w)o Friends]]'' |[[Michel Clemen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[22:22]]'' |[[Julien Becker]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le chagrin des ogresses]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Do You Believe in Magic?]]'' |[[Brice Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Errances]]'' |[[Marylène Andrin]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le faux départ]]'' |[[Thierry Besseling]] a [[Loïc Tanson]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Géi du scho mol vir]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Manon (Film 2013)|Manon]]'' |[[Quentin Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Mr Hublot]]'' |[[Laurent Witz]] an [[Alexandre Espigares]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Serena (Kuerzfilm)|Serena]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[The Wrong Place]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Antoine (Film 2014)|Antoine]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Asta (Who Killed Asta Nielsen?)]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[D.A Reproduction]]'' |[[Anne Simon]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Das Vermächtnis]]'' |[[Yasin Özen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Elderly Spring]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Override]]'' |[[Juan Aguilar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Roxy (Film)|Roxy]]'' |[[Fabien Colas]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[À quoi bon?]]'' |[[Thierry Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Javotte (Film)|Javotte]]'' |[[Sarah Hirtt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Morgue (Film)|Morgue]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Casting a Woman]]'' |[[Caroline Kox]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Freddie (Film)|Freddie]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Acheron]]'' |[[Thoma Forgiarini]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[And Then You]]'' |[[Kim Schneider]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2017 |''[[Dem Mich seng Kichen]]'' |[[Diana Nilles]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[The Family Who Hid in the Cellar]]'' |[[Ayshea Halliwel]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[Portraitiste]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Halligalli]]'' |[[Govinda Van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[If We Smarten Up]]'' |[[Larisa Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Lupus (Film)|Lupus]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' |[[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Meng Hoer]]'' |[[Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Caroline sur le toit]]'' |[[Alejandro Bordier]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Kowalsky (Film)|Kowalsky]]'' | [[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2022 |''[[Nice Not to Meet You]]'' |[[Sirvan Marogy]] |Kuerzfilm, fiktiv |} == Lëtzebuergesch Documentairen, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === Als [[Spillfilm]]er oder Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1981 |''[[800 Joer Buurg Clierf]]'' |[[Marc Thoma]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1986 |''[[KlibberKleeschenSchueberMaischenAllerHerrgottsNationalSprangKirmes|KlibberKleeschenSchueberMaischen...]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Edward J. Steichen (Film)|Edward J. Steichen]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Laanscht d'Grenz]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Call Her Madam]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Stol (Film)|Stol]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Rockin' Warriors]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2000 |''[[André an d'dissident Stëmmen]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Ech war am Congo]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Histoire(s) de jeunesse(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Les perdants n'écrivent pas l'histoire]]'' |[[Frédéric Fichefet]], [[Edie Laconi]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[D'Lëtzebuerger am Tour de France]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[Ligne de vie (Film)|Ligne de vie]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2003 |''[[L'homme au cigare]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Heim ins Reich (Film)|Heim ins Reich]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Monsieur Warum]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[René Deltgen - Der sanfte Rebell]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Doheem (Film)|Doheem]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tour de Force]]'' |[[Boris Kremer]] an [[Antoine Prum]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2006 |''[[Leslie Kent, a Tale of Sex, Booze and the Blues]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Ëmmer bereet]]'' |[[Cathy Richard]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Plein d'essence]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Entrée d'artistes]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[E stoarkt Stéck Minett]] - 100 Joer Jeunesse Esch'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Diddeleng, 100 Joer, 100 Gesiichter]]'' |[[Beryl Koltz]] an [[Armand Strainchamps]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Luxemburg, USA]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Stam. Nous restons là]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] an [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Léif Lëtzebuerger]]'' |[[Ray Tostevin]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Weilerbach (Film)|Weilerbach]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2008 |''[[inthierryview]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Tour of Duty]]'' |[[Fränk Grotz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Strangers in the Night (Film, 2011)|Strangers in the Night]]'' |[[Beryl Koltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Blà, Blä, Blá]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Hamilius: Hip Hop Culture in Luxembourg|Hamilius]]'' |[[Alain Tshinza]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Mir wëllen net bleiwen]]'' |[[Pascal Becker]] a [[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Schockela, Knätschgummi a brong Puppelcher]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[De Bauereblues]]'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[The Road Uphill]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[We Might as Well Fail]]'' |[[Govinda van Maele]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Germaine Damar - Der tanzende Stern]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[High/Low]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sam Blair]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Le retour - Mythes et migrations des îles de la lune]]'' |[[Charlotte Bruneau]] a [[Catherine Wurth]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Schrebergaart (Film)|Schrebergaart]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Terra mia terra nostra]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[D'Belle Époque]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Charges Communes]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Atelier Luxembourg]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Cello Tales]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[D'Fifties zu Lëtzebuerg]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Orangerie (Film)|Orangerie]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Benoît Majerus]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Sweetheart Come]]'' |[[Jacques Molitor]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Naked Opera]]'' |[[Angela Christlieb]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Never Die Young]]'' |[[Pol Cruchten]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Nak Muay]]'' |[[Christian Muno]], [[Raoul Schmitz]] a [[Fränk Muno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[De Bopebistro Tour]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Succès Fox]]'' |[[Désirée Nosbusch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[E Futtballspill am Schnéi]]'' |[[Tom Alesch]] an der [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Black Harvest]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sean Clark]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Faustino One Man Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Buffalo C. Wayne - Roude Léiw mam Cowboy's Hutt]]'' |[[Ralf Hess]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Mos Stellarium]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Eldorado (Film 2016)|Eldorado]]'' |[[Rui Abreu]], [[Loïc Tanson]] an [[Thierry Besseling]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Foreign Affairs (Film 2016)|Foreign Affairs]]'' |[[Pasha Rafiy]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Streik!]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Sixty8]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Schwaarze Mann]]'' |[[Fränz Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2018 |''[[Histoire(s) de femme(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Lost in the 80s]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[California Dreaming]]'' |[[Fabrizio Maltese]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Tune Into the Future]]'' |[[Eric Schockmel]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Colectiv]]'' |[[Alexander Nanau]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Eng Äerd]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[The Living Witnesses]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[De Lampertsbierg]]'' |[[Joy Hoffmann]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Crise et chuchotements]]'' |[[Jossy Mayor]] & [[Laurent Moyse]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Michel Majerus - Next Step]]'' |[[Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1907 |''[[Ein Besuch in der Champagnerfabrik Mercier]]'' |[[Peter Marzen]] a [[Wendel Marzen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1929 |''[[Une grande industrie dans un petit pays]]'' |[[Albert Mourlan]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1931 |''[[La journée des orphelins]]'' |[[Evy Friedrich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1936 |''[[D'Weesekanner op der Schueberfouer]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Ardoises]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Garçon... un Bock]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[D'Louschläissen am Eisléck]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Circulez]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Le film du Centenaire]]'' |[[Pierre Harts]] a [[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Möllech a Botter]]'' |[[Pierre Bertogne]] an [[Alfred Heinen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1945 |''[[Régions dévastées, Echternach]]'' |[[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1946 |''[[Le Tour du Luxembourg 1946 en quatre étapes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Tour du Luxembourg 1947]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Le vin de la Moselle luxembourgeoise]]'' |Max Dianville |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[A travers les faubourgs de la Ville de Luxembourg]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[Das Schleissen]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Au pays des châteaux]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |[[Visages du Luxembourg]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Ewige Madonna]]'' |[[Ulrich Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1951 |''[[Baurestolz]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[Benelux - Le Luxembourg et son industrie]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |[[Le mariage de la Princesse Josephine-Charlotte et du Prince Jean]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[De la grappe au vin]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[L'aéroport de Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[Décembre, mois des enfants]]'' |[[Henri Storck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[Dudelange - Cinquantenaire]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[La visite de René Coty au Luxembourg]]'' |[[Jacques Navadic]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach et sa procession dansante]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach, haut lieu de l'esprit]]'' |[[Michel Drach]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1959 |''[[Au service de la Nation]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1960 |''[[L'électricité au service du pays]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1962 |''[[Kutter (Film)|Kutter]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Au choeur de l'Europe]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch (Film)|Emile Mayrisch]]'' |[[Ed Kohl]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch, l'homme et son oeuvre]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1968 |''[[Requiescat in pace]]'' |[[Jean Jeitz]] an [[Jean Biver]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1969 |''[[Objectif 2000]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[Electricité, moteur des temps modernes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[A Man, a Legend: George S. Patton]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1972 |''[[L'Europe en marche: Hommage à Robert Schuman]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Burrigsonndig zu Huldang (Dimanche de grand feu à Huldange)]]'' |[[Ed Kohl]] an [[Heng Glesener]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Echternach und seine Springprozession]]'' |[[Paul Spang]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1974 |''[[Escale au Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1978 |''[[Shetland]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Michel Geiben]] an [[R. Klemmer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1979 |''[[Das Grossherzogtum Luxemburg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[Equilibre et mouvement]]'' |[[Edouard Berne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[D'Meedche vu Garnech]]'' |[[Gast Rollinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1984 |''[[Cat-Hydra]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1985 |''[[Schwaarze Schnéi]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1986 |''[[D'Bicherbank an der Enneschtgaass]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1989 |''[[Äerzengel (Film)|Äerzengel]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1990 |''[[Expo 150 - De Film]]'' |[[Jean-Claude Schlim]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1991 |''[[Le pont rouge]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[D'Päerdscoursen zu Dikrech]]'' |[[Bernard Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[De Stau]]'' |[[Anne Diederich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[5 Liewen]]'' |[[Jean Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Biller aus enger onroueger Zäit]]'' |[[Bernie Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Thés dansants]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Udo Kier, From A to A]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Eng Kinnigin an der Kathedral]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1996 |''[[Roger]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Carreaux de mine]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[De leschten Héichuewen]]'' |[[Menn Bodson]] an [[Romain Goerend]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Dancing Pilgrims]]'' |[[Larue M. Hal]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Philippe Schneider, de Mann mat der Kamera]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[Electric Theatre]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[The Very Last Cha Cha Cha]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2003 |''[[Ons Arméi]]'' |[[Cathy Richard]] a [[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tony Rollman, une aventure européenne]]'' |[[Delphine Kiefer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[bloë Steen]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Am Éislek]]'' |[[Tom Alesch]] an [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Touch Me]]'' |[[Eileen Byrne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |} == Auslännesch Filmer, déi a Koproduktioun mat Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="260" | Filmtitel ! width="300" | Regie ! width="180" | Koproduktiounslänner ! width="140" | Kommentar |- |align="center"|1965 |''Massacre pour une orgie'' |Jean-Loup Grosdard (Jean-Pierre Basti) |{{DEU}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Joël Barbouth]]--> |- |align="center"|1969 |''[[Pano ne passera pas]]'' |[[Ody Roos]] an [[Danielle Jaeggi]] |{{DEU}} |<!--mam [[Anne Kerylen]]--> |- |align="center"|1969 |''Mon nom est femme'' |Max Frobenius |{{FRA}} |<!--mam [[Ellen Bahl]]--> |- |align="center"|1969 |''[[More (Film 1969)|More]]'' |[[Barbet Schroeder]] |{{FRA}} |<!--mam [[Klaus Grünberg]] a [[Mimsy Farmer]]--> |- |align="center"|1969 |''Traquenards'' |[[Jean-François Davy]] |{{FRA}} |<!--mam [[Roland Lesaffre]] an [[Anna Gaël]]--> |- |align="center"|1971 |''[[Mais qui m'a donc fait ce bébé?]]'' |[[Michel Gérard]] |{{FRA}} |<!--mam [[Noël Roquevert]], [[Michèle Girardon]], [[Hary Haagen]] an [[Jängi Hopp]]--> |- |align="center"|1984 |''[[Die Frau ohne Körper und der Projektionist]]'' |[[Nikolaus Schilling]] |{{DEU}} |<!--mam [[Liane Hielscher]] a [[Gabriel Barylli]]--> |- |- |align="center"|1985 |''[[Istanbul (Film 1985)|Istanbul]]'' |[[Marc Didden]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Brad Dourif]] an [[Ingrid de Vos]]--> |- |align="center"|1985 |''[[Here Come the Littles]]'' |[[Bernard Deyriès]] |{{USA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1991 |''[[One Against the Wind]]'' |[[Larry Elikann]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Judy Davis]] a [[Sam Neill]]--> |- |align="center"|1991 |''[[Sherlock Holmes and the Leading Lady]]'' |[[Peter Sasdy]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Christopher Lee]] a [[Patrick Macnee]]--> |- |align="center"|1992 |''[[Incident at Victoria Falls]]'' |[[Bill Corcoran]] |{{GBR}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Christopher Lee a Patrick Macnee--> |- |align="center"|1992 |''[[Les sept péchés capitaux]]'' |[[Beatriz Flores]], [[Frédéric Fonteyne]], [[Geneviève Mersch]], [[Yvan Le Moine]], [[Pierre Paul Renders]], [[Olivier Smolders]] a [[Pascal Zabus]] mam [[Robert Mitchum]] a [[Marie-Christine Bayens]] |{{BEL}} |Sketchfilm |- |align="center"|1992 |''[[Retrato de familia]]'' |[[Luis Galvao Teles]] |{{POR}}<br/>{{FRA}} |<!--mam [[Joaquim de Almaida]] a [[Maria de Medeiros]] --> |- |align="center"|1992 |''[[Je pense à vous (1992)|Je pense à vous]]'' |[[Jean-Pierre Dardenne]] a [[Luc Dardenne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Robin Renucci]]--> |- |align="center"|1993 |''[[A House in the Hills]]'' |[[Ken Wiederhorn]] | | |- |align="center"|1993 |''[[Two Small Bodies]]'' |[[Beth Blethyn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1993 |''[[The Hound of London]]'' |[[Peter Reynolds-Long]] | |Fernseefilm<!--; mam Patrick Macnee--> |- |align="center"|1993 |''[[Abracadabra (Film)|Abracadabra]]'' |[[Harry Cleven]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Philippe Volter]] an Thierry van Werveke--> |- |align="center"|1993 |''[[Anna annA]]'' |[[Jürgen Brauer]] |{{CHE}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Lea Hurliman]] a [[Steve Karier]]--> |- |align="center"|1994 |''[[Lie Down With Lions (Televisiounsfilm)|Lie Down With Lions]]'' |[[Jim Goddard]] |{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Timothy Dalton]] an [[Omar Sharif]]--> |- |align="center"|1995 |''[[Midnight Man (TV-Film 1995)|Midnight Man]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{USA}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Rob Lowe]] an [[Hannes Jaenicke]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La promesse (Film 1996)|La promesse]]'' |Jean-Pierre Dardenne a Luc Dardenne |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Jérémie Renier]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Way to Dusty Death]]'' |[[Geoffrey Reeve]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Rob Lowe--> |- |align="center"|1996 |''[[On Dangerous Ground]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Linda Hamilton]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Black Dju]]'' |[[Pol Cruchten]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Philippe Léotard]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Salut cousin!]]'' |[[Merzak Allouache]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Gad Elmaleh]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Pillow Book]]'' |[[Peter Greenaway]] |{{FRA}}<br>{{GBR}}<br>{{NED}} |<!--mam [[Vivian Wu]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La freccia azzurra]]'' |[[Enzo d'Alo]] |{{ITA}}<br>{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1997 |''[[Sub Down]]'' |[[Gregg Champion]] (als [[Alan Smithee]]) |{{USA}} |<!--mam [[Stephan Baldwin]] a [[Tom Conti]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Elles]]'' |[[Luis Galvão Teles]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{POR}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|1997 |''[[Lorenz im Land der Lügner]]'' |Jürgen Brauer |{{DEU}} |<!--mam [[Jochen Busse]] a [[Rolf Hoppe]]--> |- |align="center"|1997 |''[[An American Werewolf in Paris]]'' |[[Anthony Waller]] |{{USA}} |<!--mam [[Tom Everett Scott]] an [[Julie Delpy]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Benjamin Blümchen (Film)|Benjamin Blümchen]]'' |[[Gerhard Hahn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1998 |''[[L'école de la chair]]'' |[[Benoît Jacquot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Isabelle Huppert]] a [[Vincent Lindon]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tommi & the Wildcat]]'' |[[Raimoo Niemit]] a [[Ville Suhonen]] |{{FIN}}<br>{{DEU}}<br>{{DNK}} | |- |align="center"|1998 |''[[Le serpent a mangé la grenouille]]'' |[[Alain Guesnier]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Jean Rochefort]] a [[Marisa Paredes]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: 30 Years to Life]]'' |[[Michael Tuchner]] |{{CAN}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Robert Hays]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: Lost Souls]]'' |[[Jeff Woolnough]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[John Savage]] a [[Barbara Sukowa]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Le plaisir (et ses petits tracas)]]'' |[[Nicolas Boukhrief]] |{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Mathieu Kassovitz]], [[Vincent Cassel]] a [[Julie Gayet]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Max & Bobo]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Alfredo Pea]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tale of the Mummy]]'' |[[Russell Mulcahy]] |{{USA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Jason Scott Lee]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Kirikou et la sorcière]]'' |[[Michel Ocelot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1998 |''[[The First 9½ Weeks]]'' |[[Alex Wright]] |{{USA}}<br>{{CAN}} |<!--mam [[Paul Mercurio]] a [[Clara Bellar]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Fortress 2]]'' |[[Geoff Murphy]] |{{USA}} |<!--mam [[Christophe Lambert]]--> |- |align="center"| |''[[8½ Women]]'' (1999) |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NED}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[John Standing]] a [[Matthew Delamere]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Une liaison pornographique]]'' |Frédéric Fonteyne |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nathalie Baye]] a [[Sergi López (Schauspiller)|Sergi López]]--> |- |align="center"|1999 |''[[The New Adventures of Pinocchio]]'' |[[Michael Anderson (Filmregisseur)|Michael Anderson]] |{{USA}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Martin Landau]] an [[Udo Kier]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Wing Commander (Film)|Wing Commander]]'' |[[Chris Roberts (Spilldesigner)|Chris Roberts]] |{{USA}} |<!--mam [[Freddie Prince, Jr.]] an [[Jürgen Prochnow]]--> |- |align="center"|1999 |''[[New World Disorder (Film 1999)|New World Disorder]]'' |[[Richard Spence]] |{{USA}} |<!--mam [[Rutger Hauer]] an [[Tara Fitzgerald]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Jaime (Film 1999)|Jaime]]'' |[[Antònio-Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Saùl Fonseca]]--> |- |align="center"|1999 |''[[La chambre obscure]]'' |[[Christine Questerbert]] |{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Sylvie Testud]] a [[Mathieu Demy]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Pourquoi se marier le jour de la fin du monde?]]'' |Harry Cleven |{{BEL}} |<!--mam [[Frédéric Bodson]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Les gens qui s'aiment]]'' |[[Jean-Charles Tacchella]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] an [[Jacqueline Bisset]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Shadow of the Vampire]]'' |[[E. Elias Merhige]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Malkovich]] a [[Willem Dafoe]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Falling Through (2000)|Falling Through]]'' |[[Colin Bucksey]] |{{CAN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[James West]] a [[Marjo Baayen]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Christie Malry's Own Double Entry]]'' |[[Paul Tickell]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nick Moran]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Lourdes (Film 2000)|Lourdes]]'' |[[Lodovico Gasparini]] |{{ITA}}<br>{{FRA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Alessandro Gassman]] a [[Sydne Rome]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Du poil sous les roses]]'' |[[Jean Julien Chervier]]a [[Agnès Obadia]] |{{FRA}} |<!--mam [[Julie Durand]]--> |- |align="center"| |''[[The Enemy]]'' |[[Tom Kinninmont]] |{{USA}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Luke Perry]] a [[Roger Moore]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Superstition (Film 2001)|Superstition]]'' |[[Kenneth Hope]] |{{GBR}}<br>{{NLD}} |<!--mam [[David Warner]] an [[Charlotte Rampling]]--> |- |align="center"|2001 |''[[CQ]]'' |[[Roman Coppola]] |{{USA}} |<!--mam [[Jeremy Davies]] an [[Angela Lindvall]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Petites misères]]'' |[[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Albert Dupontel]] a [[Marie Trintignant]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Musketeer]]'' |[[Peter Hyams]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Point Man]]'' |[[John Glen]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Christopher Lambert]] a [[Kerry Fox]]--> |- |align="center"|2001 |''[[L'amour en suspens]]'' |[[Herman Van Eycken]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Andrea Ferreol]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Corto Maltese: La cour secrète des Arcanes]]'' |[[Pascal Morelli]] |{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2002 |''[[Dog Soldiers]]'' |[[Neil Marshall]] |{{GBR}} |<!--mam [[Kevin McKidd]] a [[Sean Pertwee]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Un honnête commerçant]]'' |[[Philippe Blasband]] |{{BEL}} |<!--mam [[Philippe Noiret]]--> |- |align="center"|2002 |''[[J'ai toujours voulu être une sainte]]'' |[[Geneviève Mersch]] |{{BEL}} |<!--mam [[Marie Kremer]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Confessions of an Ugly Stepsister]]'' |[[Gavin Millar]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[Stockard Channing]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Extreme Ops]]'' |[[Christian Duguay]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Devon Sawa]] an [[Heino Ferch]]--> |- |align="center"|2002 |''[[FearDotCom]]'' |[[William Malone]] |{{GBR}}<br>{{DEU}}<br>{{USA}} |<!--mam [[Stephen Dorff]] an Udo Kier--> |- |align="center"|2002 |''[[The Ride (Film 2002)|The Ride]]'' oder och ''Joy-Rider'' |[[Gaby Dellal]] |{{ITA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Paul Nicholls]] a [[Mathieu Carrière]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Maigret et le fou de Sainte Clotilde]]'' |[[Claudio Tonetti]] a [[Bruno Cremer]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} |Fernseefilm |- |align="center"|2002 |''[[Moonlight (Film 2002)|Moonlight]]'' |[[Paula Van der Oest]] |{{NLD}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Laurien Van den Broeck]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Le troisième oeil]]'' |[[Christophe Fraipont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Nha Fala]]'' |[[Flora Gomes]] |{{POR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Tristan et Iseult]]'' |[[Thierry Schiel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Ciara Baker]]--> |- |align="center"|2002 |''[[De tweeling (Film 2002)|De tweeling]]'' |[[Ben Sombogaert]] |{{NLD}} |<!--mam [[Thekla Reuter]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Une part du ciel]]'' |[[Bénédicte Liénard]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Séverine Caneele]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Villa des roses (Film 2002)|Villa des roses]]'' |[[Frank Van Passel]] |{{BEL}}<br>{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam Julie Delpy an [[Jan Decleir]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le tango des Rashevski]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Hyppolyte Girardot]] a [[Ludmila Mikaël]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Rencontre avec le dragon]]'' |[[Hélène Angel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Daniel Auteuil]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Octane]]'' |[[Marcus Adams]] |{{GBR}} |<!--mam [[Madeleine Stowe]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Secret Passage]]'' |[[Ademir Kenovic]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Torturo]] an Tara Fitzgerald--> |- |align="center"|2003 |''[[The Emperor's Wife]]'' |[[Julien Vrebos]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Jonathan Rhys-Meyers]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' |[[Peter Webber]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Colin Firth]] a [[Scarlett Johansson]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Os imortais]]'' (Les immortels) |[[Antoni Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{GBR}} |<!--mam Joaquim de Almeida, [[Emmanuelle Seigner]] an [[André Jung]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Pipermint... das Leben möglicherweise]]'' |[[Nicole Nadine Deppé]] |{{DEU}} |<!--mam [[Sami Frey]] a [[Myriam Muller]]--> |- |align="center"|2003 |''[[L'acqua... il fuoco]]'' |[[Luciano Emmer]] |{{ITA}} |<!--mam [[Giancarlo Giannini]] a [[Valérie Kaprisky]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Globi und der Schattenräuber]]'' | |{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2003 |''[[Tempo (Film 2003)|Tempo]]'' |[[Eric Styles]] |{{CAN}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Melanie Griffith]]--> |- |align="center"|2003 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part I: The Moab Story]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{NLD}}<br>{{HUN}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Caroline Dhavernas]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le ventre de Juliette]]'' |[[Martin Provost]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Marie Julie Parmentier]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Tudo isto é Fado]]'' (Fado Blues) |Luis Galvào Teles |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Angelo Torres]] a Joaquim De Almeida--> |- |align="center"|2004 |''[[Tempesta]]'' |[[Tim Disney]] |{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{GBR}}<br>{{USA}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Scot Williams]] a Rutger Hauer--> |- |align="center"|2004 |''[[La femme de Gilles]]'' |Frédéric Fonteyne |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{CHE}} |<!--mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Laura Smet]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Der neunte Tag]]'' |[[Volker Schloendorff]] |{{DEU}} |<!--mam [[Ulrich Matthes]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Autobahnraser]]'' |[[Michael Keusch]] |{{DEU}} |<!--mam [[Niels Bruno Schmidt]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Bye Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] an [[James Thiérrée]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Merchant of Venice]]'' |[[Michael Radford]] |{{USA}}<br>{{GBR}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Al Pacino]] an [[Jeremy Irons]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 2: Vaux to the Sea]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{HUN}} | |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 3: From Sark to the Finish]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2004 |''[[Eros (Film)|Eros]]'' |[[Kar Wai Wong]], [[Steven Soderbergh]] a [[Michelangelo Antonioni]] |{{USA}}<br>{{ITA}}<br>{{HKG}}<br>{{CHN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Li Gong]] an [[Alan Arkin]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Madame Edouard]]'' |[[Nadin Monfils]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Michel Blanc]] an [[Josiane Balasko]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Calvaire]]'' |[[Fabrice du Welz]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Laurent Lucas]] a [[Brigitte Lahaye]]--> |- |align="center"|2004 |''[[George and the Dragon]]'' |[[Tom Reeve]] |{{DEU}} |<!--mam [[James Purefoy]] a [[Patrick Swaize]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Hurensohn]]'' |[[Michael Sturminger]] |{{AUT}} |<!--mam [[Gerti Drassl]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Retrograde]]'' |[[Christopher Kulikowski]] |{{USA}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Dolph Lundgren]]--> |- |align="center"|2004 |''[[T'Choupi]]'' |[[Jean-Luc François]] |{{AUT}}<br>{{FRA}}<br>{{KOR}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2004 |''[[Visions of Europe]]'' |[[Andy Bausch]], Peter Greenaway, [[Aki Kaurismäki]], [[Jan Troell]] an anerer |25 europäesch Länner |Anthologiefilm |- |align="center"|2004 |''[[The Preacher]]'' |[[Gerrard Verhage]] |{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Frank Lammers]] a [[Christian Kmiotek]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Bye-Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] a [[Michael Lonsdale]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Miss Montigny]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Johan Leysen]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Der Henker]]'' |[[Simon Aeby]] |{{AUT}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Nikolaj Coster-Waldau]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Victoire]]'' |[[Stéphanie Murat]] |{{FRA}} |<!--mam Sylvie Testud a [[Mylène Demongeot]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Your Name Is Justine]]'' |[[Franco de Peña]] |{{POL}} |<!--mam [[Mathieu Carrière]] an [[Dominique Pinon]]--> |- |align="center"|2006 |''[[Comme t'y es belle]]'' |[[Lisa Azuelos]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Comme tout le monde]]'' |[[Pierre-Paul Renders]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[Flawless]]'' |[[Michael Radford]] |{{GBR}} |<!--mam [[Michael Caine]] an [[Demi Moore]]--> |- |align="center"|2006 |''[[In a Dark Place]]'' |[[Donato Rotunno]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Lapislazuli (Film)|Lapislazuli]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[The Thief Lord]]'' (Herr der Diebe) |[[Richard Claus]] |{{DEU}} |<!--mam [[Aaron Johnson]]--> |- |align="center"|2007 |''[[Free to leave]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2007 |''[[Irina Palm]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2007 |''[[J'aurais voulu être un danseur]]'' |[[Alain Berliner]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2007 |''[[Luftbusiness]]'' |[[Dominique De Rivaz]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Retour à Gorée]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Über Wasser]]'' |Udo Maurer |{{AUT}} |Documentaire |- |align="center"|2008 |''[[Bride Flight]]'' |Ben Sombogaart |{{NLD}} | |- |align="center"|2008 |''[[Les enfants de Timpelbach]]'' | |{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Freigesprochen]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2008 |''[[Divizionz]]'' | |{{UGA}}<br>{{ZAF}} | |- |align="center"|2008 |''[[JCVD]]'' |[[Mabrouk El Mechri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Tausend Ozeane]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Bob et Bobette au Far-West]]'' |[[Wim Bien]] a [[Mark Mertens]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2009 |''[[Contact High]]'' |[[Michael Glawogger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Dust (Film 2009)|Dust]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Der Fürsorger]]'' |[[Lutz Konermann]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Humains]]'' |[[Jacques-Olivier Molon]] a [[Pierre-Olivier Thévenin]] |{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Ne te retourne pas]]'' |[[Marina de Van]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2009 |''[[Panique au village]]'' |[[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2009 |''[[Räuberinnen]]'' |[[Carla Lia Monti]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Dernier étage gauche gauche]]'' |[[Angelo Cianci]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La dernière fugue]]'' |[[Léa Pool]] |{{CAN}} | |- |align="center"|2010 |''[[Illégal]]'' |[[Olivier Masset-Depasse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[Libre échange]]'' |[[Serge Guisquière]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Nous trois]]'' |[[Renaud Bertrand]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La petite chambre]]'' |[[Stéphanie Chuat]] a [[Véronique Reymond]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Quartier Lointain]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2010 |''[[La Régate]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[The Runway]]'' |[[Ian Power]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Sans queue ni tête]]'' |[[Jeanne Labrune]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Anduni]]'' |[[Samira Radsi]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2011 |''[[Avant l'aube]]'' |[[Raphaël Jacoulot]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[La clinique de l'amour]]'' |[[Artus de Penguern]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[De force]]'' |[[Frank Henry]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'' |[[Philippe de Pierpont]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Les géants]]'' |[[Bouli Lanners]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Hysteria (Film)|Hysteria]]'' |[[Tanya Wexler]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2011 |''[[Isabelle (Film)|Isabelle]]'' |[[Ben Sombogaart]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2011 |''[[Mein bester Feind]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2011 |''[[Nuit blanche]]'' |[[Frédéric Jardin]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Tabu - Es ist die Seele ein Fremdes auf Erden]]'' |[[Christoph Stark]] |{{DEU}}<br>{{AUT}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[À perdre la raison]]'' |[[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Allez, Eddy!]]'' |[[Gert Embrechts]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Arrêtez-moi]]'' |[[Jean-Paul Lilienfeld]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Belle du seigneur]]'' |[[Glenio Bonder]] |{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Comme un homme]]'' |[[Safy Nebbou]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Dead Man Talking]]'' |[[Patrick Ridremont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Fils unique]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Ernest & Célestine]]'' |[[Benjamin Renner]], [[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[J'enrage de son absence]]'' |[[Sandrine Bonnaire]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Mobile home]]'' |[[François Pirot]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Plan de table]]'' |[[Christelle Raynal]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Sous le figuier]]'' |[[Anne-Marie Etienne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Tango libre]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La traversée]]'' |[[Jérôme Cornuau]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Valparaiso (Film)|Valparaiso]]'' |[[Jean-Christophe Delpias]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La vie d'une autre]]'' |Sylvie Testud |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Adieu Paris]]'' |[[Franziska Buch]] |{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Les âmes de papier]]'' |[[Vincent Lanoo]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Au bonheur des ogres (Film)|Au bonheur des ogres]]'' |[[Nicolas Bary]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Avant l'hiver]]'' |[[Philippe Claudel]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Belle comme la femme d'un autre]]'' |[[Catherine Castel]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Boule et Bill (Film)|Boule et Bill]]'' |[[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[La Confrérie des larmes]]'' |[[Jean-Baptiste Andrea]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[The Congress]]'' |[[Ari Folman]] |{{DEU}}<br>{{POL}}<br>{{BEL}}<br>{{ISR}}<br>{{FRA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2013 |''[[Die Erfindung der Liebe]]'' |[[Lola Randl]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2013 |''[[L'étrange couleur des larmes sur ton corps]]'' |[[Hélène Cattet]] a [[Bruno Forzani]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Hannah Arendt (Film)|Hannah Arendt]]'' |[[Margarethe von Trotta]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{IRL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Une histoire d'amour (2013)|Une histoire d'amour]]'' |[[Hélène Fillières]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Möbius (Film)|Möbius]]'' |[[Éric Rochant]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Puppy Love]]'' |[[Delphine Lehericey]] |{{BEL}}<br>{{CHE}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Silent City]]'' |[[Anna Threes]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Tip Top (Film)|Tip Top]]'' |[[Serge Bozon]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Vijay and I]]'' |[[Sam Garbarsi]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Brabançonne (Film)|Brabançonne]]'' |[[Vincent Bal]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Le dernier diamant]]'' |[[Eric Barbier]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Fieber]]'' |[[Elfi Mikesch]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2014 |''[[Klauni]]'' (''Clownwise'') |[[Viktor Taus]] |{{CZE}}<br>{{FIN}}<br>{{SLK}} | |- |align="center"|2014 |''[[Oorlogsgeheimen]]'' (''Secrets of War'') |[[Dennis Bots]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Post partum]]'' |[[Delphine Noëls]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Standby]]'' |[[Rob Burke|Rob]] a [[Ronan Burke]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Vandal]]'' |[[Hélier Cisterne]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Wiplala]]'' |[[Tim Oliehoek]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les brigands (Film)|Les brigands]]'' |[[Frank Hoffmann]] a [[Pol Cruchten]] |{{FRA}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Colonia]]'' |[[Florian Gallenberger]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Disparue en hiver]]'' |[[Christophe Lamotte]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Divin enfant]]'' |[[Olivier Dorman]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[L'enquête]]'' |[[Vincent Garenq]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Mammal]]'' |[[Rebecca Daly]] |{{IRL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Melody]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Préjudice]]'' |[[Antoine Cuypers]] |{{BEL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Sunset Song]]'' |[[Terrence Davies]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les survivants]]'' |[[Luc Jabon]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Le Tout Nouveau Testament]]'' |[[Jaco Van Dormael]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[La volante]]'' |[[Christophe Ali]] an [[Nicolas Bonilauri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Le chant des Hommes]]'' |[[Bénédicte Liénard]] an der [[Mary Jimenez]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Die Nacht der 1000 Stunden]]'' |[[Virgil Widrich]] |{{AUT}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2016 |''[[Tout, tout de suite]]'' |[[Richard Berry]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Souvenir (Film)|Souvenir]]'' |[[Bavo Defurne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2017 |''[[Mary Shelley (Film)|Mary Shelley]]'' |[[Haifaa Al-Mansour]] |{{GBR}}<br>{{USA}} | |- |align="center"|2017 |''[[Es war einmal in Deutschland]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2017 |''[[High Fantasy]]'' | [[Jenna Cato Bass]] |{{ZAF}} | |- |align="center"|2018 |''[[Angelo (Film)|Angelo]]'' |[[Markus Schleinzer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2018 |''[[Tel Aviv on Fire]]'' |[[Sameh Zoabi]] |{{ISR}} | |- |align="center"|2018 |''[[Girls With Balls]]'' | [[Olivier Afonso |{{FRA}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|2019 |''[[Flatland]]'' | [[Jenna Cato Bass]] |{{ZAF}} | |- |align="center"|2017 |''[[High Fantasy]]'' | [[Jenna Cato Bass]] |{{ZAF}} | |- |align="center"|2021 |''[[Bad Luck Banging or Loony Porn]]'' |[[Radu Jude]] |{{ROU}}<br>{{HUN}}<br>{{CZE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Hinterland]]'' |[[Stefan Ruzowitzky]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Le chemin du bonheur]]'' |[[Nicolas Steil]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Sharaf]]'' |[[Samir Nasr]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{TUN}} | |- |align="center"|2021 |''[[Der Passfälscher]]'' | [[Maggie Peren]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Une histoire provisoire]]'' | [[Romed Wyder]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Pan de limón con semillas de amapola]]'' | [[Benito Zambrano]] |{{ESP}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Les intranquilles]]'' | [[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Lost transport]]'' | [[Saskia Diesing]] |{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2022 |''[[Corsage (Film)|Corsage]]'' | [[Marie Kreutzer]] |{{AUT}}<br>{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Plus que jamais]]'' | [[Emily Atef]] |{{FRA}} | |} === Kuerzfilmer === * 1995: ''[[Luc et Marie]]'' vum [[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] (23 Min.) (B / L F ) * 1996: ''[[Mécanomagie]]'' vum [[Bady Minck]] (15 Min.) (A / L) * 1996: ''[[Biouel]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (18 Min.) (F / L) * 1996: ''[[Côtes sauvages]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (8 Min.) (F / L) * 1998: ''[[Fragile]]'' vum [[Daniel Wiroth]] ( 7 Min.) (B / L) * 2000: ''[[Nebel]]'' vum [[Mathias Müller]] (12 Min.) (D / L / A) * 2001: ''[[Erè mèla mèla]]'' vum [[Daniel Wiroth]] (7 Min.) (F / L) * 2002: ''[[Ice Cream Sundae]]'' vum [[Désirée Nosbusch]] mam [[Tippi Hedren]] (12 Min.) (U / L / D) * 2005: ''[[Bracia]]'' vum [[Bartosz Grudziecki]] (P/ L/ D) * 2007: ''[[Lumen (Film)|Lumen]]'' vum [[Philip Koch]] (L/ D) * 2007: ''[[Cash Box]]'' vum [[Janett Winkel, Agnes Sieberth, Christian Wagner]] (L/D) * 2009: ''[[Alter Ego (Film)|Alter ego]]'' (L/F) vum [[Jérôme Nunes]] == Auslännesch Filmer, déi zum Deel zu Lëtzebuerg gedréint goufen == * 1968: ''[[If it's Tuesday, This Must Be Belgium]]'' vum [[Mel Stuart]] mam [[Suzanne Pleshette]] a [[Murray Hamilton]] * 1968: ''[[Summit]]'' vum [[Giorgio Bontempi]] mam [[Mireille Darc]] an [[Gian Maria Volonte]] * 1978: ''[[Dossier 51]]'' vum [[Michel Deville]] mam [[Patrick Chesnais]] a [[Daniel Mesguich]] * 1984: ''[[L'addition]]'' vum [[Denis Amar]] mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] a [[Victoria Abril]] * 1991: ''[[Ex und hopp - Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier]]'' vum [[Andy Bausch]] * 2004: ''[[Les rivières pourpres 2]]'' vum [[Olivier Dahan]], mam [[Jean Reno]] - fréier Terres-rouges-Friche zu Esch-Uelzecht * 2004: ''[[De-Lovely]]'' vum [[Irvin Winkler]], mam [[Kevin Kline]] an [[Ashley Judd]] - Venedeg-Kuliss zu Esch-Uelzecht * 2008: ''[[De brief van de koning]]'' vum [[Pieter Verhoeff]] - [[Schlass Veianen]] an Emgéigend vu [[Bäerdref]] * 2008: ''[[La différence c'est que c'est pas pareil]]'' vum [[Pascal Laëthier]] - ë.&nbsp;a. Emgéigend vu Bäerdref ==Filmer, déi zu Lëtzebuerg spillen, awer anzwousch anescht gedréint goufen== * ''The International'' ([[2009]]) vum [[Tom Tykwer]] == Bibliographie == * Lesch, Paul: ''Film and politics in Luxembourg: censorship and controversy'', Teaneck NJ: John Libbey Publ., cop. 2004. - P. 437-446: ill. ; 24&nbsp;cm, In: Film History, vol 16, n° 4(2004) == Um Spaweck == * [http://www.filmfund.lu/ Filmfonds Lëtzebuerg] * [https://cna.public.lu Centre national de l'audivisuel (CNA)] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer| ]] [[Kategorie:Lëschten (Filmer)|L]] lzw1ahd60lbk398wlh4puog9lfhsk0q 2395333 2395332 2022-08-17T15:22:04Z Zinneke 34 /* Laangfilmer */ E puer vun Deal Prod wikitext text/x-wiki Dës ass eng '''Lëscht vu Filmer, déi zu Lëtzebuerg gedréint goufen''', sief et ganz oder zum Deel, vill dovun a Koproduktioun mat anere Länner. An hir ze fanne si Laang- wéi [[Kuerzfilm]]er, [[Spillfilm]]er wéi [[Documentaire]]n. Fir en allgemengen Iwwerbléck iwwer d'lëtzebuergesch Filmindustrie, kuckt den Artikel '''[[Filmindustrie zu Lëtzebuerg]]'''. == Lëtzebuergesch Fiktiounsfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Spillfilmer / Laangfilmer === Als Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounslaangfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ ! width="220" | Sprooch |- |align="center"|1970 |''[[L'amour, oui! mais...]]'' |[[Philippe Schneider]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|1973 |''[[Du sollst nicht begehren (Film 1973)|Du sollst nicht begehren]]'' |[[Marc Thoma]] a [[Pol Tousch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1981 |''[[Wat huet e gesot?]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1981 |''[[When the Music's Over]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1983 |''[[Congé fir e Mord]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1984 |''[[E Fall fir sech]]'' |[[Menn Bodson]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1985 |''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Gwyncilla, Legend of Dark Ages]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Die Reise das Land]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1988 |''[[Troublemaker]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1989 |''[[De falschen Hond]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[Mumm Sweet Mumm]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[A Wopbopaloobop A Lopbamboom]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|1990 |''[[Schacko Klak (Film)|Schacko Klak]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Hochzäitsnuecht]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Dammentour]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[E Liewe laang (Film)|E Liewe laang]]'' |[[Marc Olinger]], [[Menn Bodson]] a [[Gast Rollinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1993 |''[[Three Shake-a-leg Steps to Heaven]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1997 |''[[Back in Trouble]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2001 |''[[Le Club des Chômeurs]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2002 |''[[Liewensrees]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Rendolepsis]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Im Anfang war der Blick]]'' |[[Bady Minck]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2004 |''[[La Revanche]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Le Roman de Renart]]'' |[[Thierry Schiel]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Black King's Way]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Zombie Film]]'' |[[Patrick Ernzer]] an dem [[Mike Tereba]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Nondidjeft]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Perl oder Pica (Film)|Perl oder Pica]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Who's Quentin?]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[The Nebula Dawn]]'' |[[Yves Steichen]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Deepfrozen]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2006 |''[[She.He.It]]'' |[[Christian Neuman]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2006 |''[[So mol honnert]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2009 |''[[Réfractaire (Film)|Réfractaire]]'' |[[Nicolas Steil]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2009 |''[[Reste Bien, Mec!]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2010 |''[[Emil (Film)|Emil]]'' |[[Marc Thoma]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2010 |''[[Trouble No More (Film)|Trouble No More]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2011 |''[[Hot Hot Hot]]'' |[[Beryl Koltz]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2012 |''[[Doudege Wénkel (Film)|Doudege Wénkel]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[Les fameux gars]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2012 |''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'' |[[Laura Schroeder]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[D'Symmetrie vum Päiperlek]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2013 |''[[D'Engelcher vu Schëndels]]'' |Marc Thoma |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2014 |''[[Heemwéi]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Mammejong]]'' |[[Jacques Molitor]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Englesch |- |align="center"|2015 |''[[Baby (a)lone]]'' |[[Donato Rotunno]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Eng nei Zäit]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2016 |''[[Voices from Chernobyl (Film)|Voices from Chernobyl (La supplication)]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2016 |''[[Kropemann (Film)|Kropemann]]'' |[[Patrick Ernzer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Rusty Boys]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Gutland]]'' |[[Govinda van Maele]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|2018 |''[[De Superjhemp retörns]]'' |[[Félix Koch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Sawah]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch, Franséisch, Arabesch, Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Péitruss (Film)|Péitruss]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch<br>Englesch<br>Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 | ''[[De Buttek]]'' |[[Luc Feit]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch<br>Franséisch<br>Englesch |- |align="center"|2021 |''[[Hytte]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2023 |''[[Little Duke]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2023 |''[[Läif a Séil]]'' |[[Loïc Tanson]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch|- |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounskuerzfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ |- |align="center"|1947 |''[[Les danseurs d'Echternach]]'' |[[Evy Friedrich]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1979 |''[[Blut in der Spur]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Stefan]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Lupowitz]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Die letzte Nacht]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Cocaine Cowboy]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[One-Reel Picture Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[Van Drosselstein]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[... der Däiwel]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1988 |''[[Der Mensch mit den modernen Nerven]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1993 |''[[d'Sandauer]]'' |[[Christian Delcourt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Attwengers Luft]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Sniper]]'' |[[Pol Cruchten]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Mécanomagie]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Letters Unsent]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2001 |''[[Verrouillage central]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2002 |''[[Un combat]]'' |[[Christophe Wagner]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[Paperdream]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[W (Film)|W]]'' |[[Luc Feit]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[Lost]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[31 Min.]]'' |[[Yves Steichen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[La Belle est la Bête]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[The Lodge]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Butterflies]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Starfly]]'' |[[Beryl Koltz]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Something About Pizza]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[The Plot Spoiler]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Lost in Mankind]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Elegant]]'' |[[Dan Wiroth]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Das Sein und das Nichts]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Le gardien du Nid]]'' |[[Olivier Pesch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[IvoEva]]'' |[[Sandy Lorente]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[U.L.O. Unknown Lying Object]]'' |[[Claude Grosch]] an [[Yann Tonnar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[The Tell Tale Heart]]'' |[[Raul Garcia]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Mona (Film 2006)|Mona]]'' |Marc Barnig |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Sheep]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Solus]]'' |[[Meris Sehovic]] an [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Bet Zeitoun]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[No Star]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Josh]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Derrière la tête]]'' |[[Sebastien Tasch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Schein Sein]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Gloomy Sunday]]'' |[[Meris Sehovic]] a [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Bordun]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[En compagnie de la poussière]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Senteurs]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Dawning]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Vault]]'' |[[Fred Neuen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[X on a Map]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Bonobo (Film)|Bonobo]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Date-lech]]'' |[[Mike Tereba]] a [[Georges Waringo]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Morgenrot]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Pido perdón]]'' |[[Sascha Heyar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Routine]]'' |[[Saesa Kiyokawa]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Time for New Heroes]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Lingo vino]]'' |[[Daniel Texter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[La fameuse route]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Ons Identitéit]]'' |"Dem Team" |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Lauschter]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Double saut]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Flou (Film)|Flou]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Laaf]]'' |[[Loïc Tanson]] an [[Thierry Bessling]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Lost in Organisation]]'' |[[Cédric Kieffer]] a [[Meris Sehovic]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[L'orchidée]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Le père, le fils... et Anna]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Rose et Violet]]'' |[[Claude Grosch]] a [[Luc Otter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Der Solist]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[En Dag am Fräien]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[Gëff eens]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[T(w)o Friends]]'' |[[Michel Clemen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[22:22]]'' |[[Julien Becker]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le chagrin des ogresses]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Do You Believe in Magic?]]'' |[[Brice Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Errances]]'' |[[Marylène Andrin]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le faux départ]]'' |[[Thierry Besseling]] a [[Loïc Tanson]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Géi du scho mol vir]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Manon (Film 2013)|Manon]]'' |[[Quentin Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Mr Hublot]]'' |[[Laurent Witz]] an [[Alexandre Espigares]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Serena (Kuerzfilm)|Serena]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[The Wrong Place]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Antoine (Film 2014)|Antoine]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Asta (Who Killed Asta Nielsen?)]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[D.A Reproduction]]'' |[[Anne Simon]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Das Vermächtnis]]'' |[[Yasin Özen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Elderly Spring]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Override]]'' |[[Juan Aguilar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Roxy (Film)|Roxy]]'' |[[Fabien Colas]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[À quoi bon?]]'' |[[Thierry Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Javotte (Film)|Javotte]]'' |[[Sarah Hirtt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Morgue (Film)|Morgue]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Casting a Woman]]'' |[[Caroline Kox]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Freddie (Film)|Freddie]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Acheron]]'' |[[Thoma Forgiarini]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[And Then You]]'' |[[Kim Schneider]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2017 |''[[Dem Mich seng Kichen]]'' |[[Diana Nilles]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[The Family Who Hid in the Cellar]]'' |[[Ayshea Halliwel]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[Portraitiste]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Halligalli]]'' |[[Govinda Van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[If We Smarten Up]]'' |[[Larisa Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Lupus (Film)|Lupus]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' |[[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Meng Hoer]]'' |[[Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Caroline sur le toit]]'' |[[Alejandro Bordier]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Kowalsky (Film)|Kowalsky]]'' | [[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2022 |''[[Nice Not to Meet You]]'' |[[Sirvan Marogy]] |Kuerzfilm, fiktiv |} == Lëtzebuergesch Documentairen, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === Als [[Spillfilm]]er oder Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1981 |''[[800 Joer Buurg Clierf]]'' |[[Marc Thoma]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1986 |''[[KlibberKleeschenSchueberMaischenAllerHerrgottsNationalSprangKirmes|KlibberKleeschenSchueberMaischen...]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Edward J. Steichen (Film)|Edward J. Steichen]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Laanscht d'Grenz]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Call Her Madam]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Stol (Film)|Stol]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Rockin' Warriors]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2000 |''[[André an d'dissident Stëmmen]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Ech war am Congo]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Histoire(s) de jeunesse(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Les perdants n'écrivent pas l'histoire]]'' |[[Frédéric Fichefet]], [[Edie Laconi]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[D'Lëtzebuerger am Tour de France]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[Ligne de vie (Film)|Ligne de vie]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2003 |''[[L'homme au cigare]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Heim ins Reich (Film)|Heim ins Reich]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Monsieur Warum]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[René Deltgen - Der sanfte Rebell]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Doheem (Film)|Doheem]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tour de Force]]'' |[[Boris Kremer]] an [[Antoine Prum]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2006 |''[[Leslie Kent, a Tale of Sex, Booze and the Blues]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Ëmmer bereet]]'' |[[Cathy Richard]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Plein d'essence]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Entrée d'artistes]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[E stoarkt Stéck Minett]] - 100 Joer Jeunesse Esch'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Diddeleng, 100 Joer, 100 Gesiichter]]'' |[[Beryl Koltz]] an [[Armand Strainchamps]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Luxemburg, USA]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Stam. Nous restons là]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] an [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Léif Lëtzebuerger]]'' |[[Ray Tostevin]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Weilerbach (Film)|Weilerbach]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2008 |''[[inthierryview]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Tour of Duty]]'' |[[Fränk Grotz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Strangers in the Night (Film, 2011)|Strangers in the Night]]'' |[[Beryl Koltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Blà, Blä, Blá]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Hamilius: Hip Hop Culture in Luxembourg|Hamilius]]'' |[[Alain Tshinza]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Mir wëllen net bleiwen]]'' |[[Pascal Becker]] a [[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Schockela, Knätschgummi a brong Puppelcher]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[De Bauereblues]]'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[The Road Uphill]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[We Might as Well Fail]]'' |[[Govinda van Maele]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Germaine Damar - Der tanzende Stern]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[High/Low]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sam Blair]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Le retour - Mythes et migrations des îles de la lune]]'' |[[Charlotte Bruneau]] a [[Catherine Wurth]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Schrebergaart (Film)|Schrebergaart]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Terra mia terra nostra]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[D'Belle Époque]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Charges Communes]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Atelier Luxembourg]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Cello Tales]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[D'Fifties zu Lëtzebuerg]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Orangerie (Film)|Orangerie]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Benoît Majerus]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Sweetheart Come]]'' |[[Jacques Molitor]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Naked Opera]]'' |[[Angela Christlieb]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Never Die Young]]'' |[[Pol Cruchten]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Nak Muay]]'' |[[Christian Muno]], [[Raoul Schmitz]] a [[Fränk Muno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[De Bopebistro Tour]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Succès Fox]]'' |[[Désirée Nosbusch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[E Futtballspill am Schnéi]]'' |[[Tom Alesch]] an der [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Black Harvest]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sean Clark]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Faustino One Man Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Buffalo C. Wayne - Roude Léiw mam Cowboy's Hutt]]'' |[[Ralf Hess]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Mos Stellarium]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Eldorado (Film 2016)|Eldorado]]'' |[[Rui Abreu]], [[Loïc Tanson]] an [[Thierry Besseling]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Foreign Affairs (Film 2016)|Foreign Affairs]]'' |[[Pasha Rafiy]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Streik!]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Sixty8]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Schwaarze Mann]]'' |[[Fränz Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2018 |''[[Histoire(s) de femme(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Lost in the 80s]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[California Dreaming]]'' |[[Fabrizio Maltese]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Tune Into the Future]]'' |[[Eric Schockmel]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Colectiv]]'' |[[Alexander Nanau]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Eng Äerd]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[The Living Witnesses]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[De Lampertsbierg]]'' |[[Joy Hoffmann]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Crise et chuchotements]]'' |[[Jossy Mayor]] & [[Laurent Moyse]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Michel Majerus - Next Step]]'' |[[Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1907 |''[[Ein Besuch in der Champagnerfabrik Mercier]]'' |[[Peter Marzen]] a [[Wendel Marzen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1929 |''[[Une grande industrie dans un petit pays]]'' |[[Albert Mourlan]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1931 |''[[La journée des orphelins]]'' |[[Evy Friedrich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1936 |''[[D'Weesekanner op der Schueberfouer]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Ardoises]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Garçon... un Bock]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[D'Louschläissen am Eisléck]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Circulez]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Le film du Centenaire]]'' |[[Pierre Harts]] a [[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Möllech a Botter]]'' |[[Pierre Bertogne]] an [[Alfred Heinen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1945 |''[[Régions dévastées, Echternach]]'' |[[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1946 |''[[Le Tour du Luxembourg 1946 en quatre étapes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Tour du Luxembourg 1947]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Le vin de la Moselle luxembourgeoise]]'' |Max Dianville |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[A travers les faubourgs de la Ville de Luxembourg]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[Das Schleissen]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Au pays des châteaux]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |[[Visages du Luxembourg]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Ewige Madonna]]'' |[[Ulrich Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1951 |''[[Baurestolz]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[Benelux - Le Luxembourg et son industrie]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |[[Le mariage de la Princesse Josephine-Charlotte et du Prince Jean]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[De la grappe au vin]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[L'aéroport de Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[Décembre, mois des enfants]]'' |[[Henri Storck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[Dudelange - Cinquantenaire]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[La visite de René Coty au Luxembourg]]'' |[[Jacques Navadic]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach et sa procession dansante]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach, haut lieu de l'esprit]]'' |[[Michel Drach]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1959 |''[[Au service de la Nation]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1960 |''[[L'électricité au service du pays]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1962 |''[[Kutter (Film)|Kutter]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Au choeur de l'Europe]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch (Film)|Emile Mayrisch]]'' |[[Ed Kohl]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch, l'homme et son oeuvre]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1968 |''[[Requiescat in pace]]'' |[[Jean Jeitz]] an [[Jean Biver]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1969 |''[[Objectif 2000]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[Electricité, moteur des temps modernes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[A Man, a Legend: George S. Patton]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1972 |''[[L'Europe en marche: Hommage à Robert Schuman]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Burrigsonndig zu Huldang (Dimanche de grand feu à Huldange)]]'' |[[Ed Kohl]] an [[Heng Glesener]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Echternach und seine Springprozession]]'' |[[Paul Spang]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1974 |''[[Escale au Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1978 |''[[Shetland]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Michel Geiben]] an [[R. Klemmer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1979 |''[[Das Grossherzogtum Luxemburg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[Equilibre et mouvement]]'' |[[Edouard Berne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[D'Meedche vu Garnech]]'' |[[Gast Rollinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1984 |''[[Cat-Hydra]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1985 |''[[Schwaarze Schnéi]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1986 |''[[D'Bicherbank an der Enneschtgaass]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1989 |''[[Äerzengel (Film)|Äerzengel]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1990 |''[[Expo 150 - De Film]]'' |[[Jean-Claude Schlim]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1991 |''[[Le pont rouge]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[D'Päerdscoursen zu Dikrech]]'' |[[Bernard Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[De Stau]]'' |[[Anne Diederich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[5 Liewen]]'' |[[Jean Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Biller aus enger onroueger Zäit]]'' |[[Bernie Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Thés dansants]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Udo Kier, From A to A]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Eng Kinnigin an der Kathedral]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1996 |''[[Roger]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Carreaux de mine]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[De leschten Héichuewen]]'' |[[Menn Bodson]] an [[Romain Goerend]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Dancing Pilgrims]]'' |[[Larue M. Hal]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Philippe Schneider, de Mann mat der Kamera]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[Electric Theatre]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[The Very Last Cha Cha Cha]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2003 |''[[Ons Arméi]]'' |[[Cathy Richard]] a [[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tony Rollman, une aventure européenne]]'' |[[Delphine Kiefer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[bloë Steen]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Am Éislek]]'' |[[Tom Alesch]] an [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Touch Me]]'' |[[Eileen Byrne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |} == Auslännesch Filmer, déi a Koproduktioun mat Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="260" | Filmtitel ! width="300" | Regie ! width="180" | Koproduktiounslänner ! width="140" | Kommentar |- |align="center"|1965 |''Massacre pour une orgie'' |Jean-Loup Grosdard (Jean-Pierre Basti) |{{DEU}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Joël Barbouth]]--> |- |align="center"|1969 |''[[Pano ne passera pas]]'' |[[Ody Roos]] an [[Danielle Jaeggi]] |{{DEU}} |<!--mam [[Anne Kerylen]]--> |- |align="center"|1969 |''Mon nom est femme'' |Max Frobenius |{{FRA}} |<!--mam [[Ellen Bahl]]--> |- |align="center"|1969 |''[[More (Film 1969)|More]]'' |[[Barbet Schroeder]] |{{FRA}} |<!--mam [[Klaus Grünberg]] a [[Mimsy Farmer]]--> |- |align="center"|1969 |''Traquenards'' |[[Jean-François Davy]] |{{FRA}} |<!--mam [[Roland Lesaffre]] an [[Anna Gaël]]--> |- |align="center"|1971 |''[[Mais qui m'a donc fait ce bébé?]]'' |[[Michel Gérard]] |{{FRA}} |<!--mam [[Noël Roquevert]], [[Michèle Girardon]], [[Hary Haagen]] an [[Jängi Hopp]]--> |- |align="center"|1984 |''[[Die Frau ohne Körper und der Projektionist]]'' |[[Nikolaus Schilling]] |{{DEU}} |<!--mam [[Liane Hielscher]] a [[Gabriel Barylli]]--> |- |- |align="center"|1985 |''[[Istanbul (Film 1985)|Istanbul]]'' |[[Marc Didden]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Brad Dourif]] an [[Ingrid de Vos]]--> |- |align="center"|1985 |''[[Here Come the Littles]]'' |[[Bernard Deyriès]] |{{USA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1991 |''[[One Against the Wind]]'' |[[Larry Elikann]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Judy Davis]] a [[Sam Neill]]--> |- |align="center"|1991 |''[[Sherlock Holmes and the Leading Lady]]'' |[[Peter Sasdy]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Christopher Lee]] a [[Patrick Macnee]]--> |- |align="center"|1992 |''[[Incident at Victoria Falls]]'' |[[Bill Corcoran]] |{{GBR}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Christopher Lee a Patrick Macnee--> |- |align="center"|1992 |''[[Les sept péchés capitaux]]'' |[[Beatriz Flores]], [[Frédéric Fonteyne]], [[Geneviève Mersch]], [[Yvan Le Moine]], [[Pierre Paul Renders]], [[Olivier Smolders]] a [[Pascal Zabus]] mam [[Robert Mitchum]] a [[Marie-Christine Bayens]] |{{BEL}} |Sketchfilm |- |align="center"|1992 |''[[Retrato de familia]]'' |[[Luis Galvao Teles]] |{{POR}}<br/>{{FRA}} |<!--mam [[Joaquim de Almaida]] a [[Maria de Medeiros]] --> |- |align="center"|1992 |''[[Je pense à vous (1992)|Je pense à vous]]'' |[[Jean-Pierre Dardenne]] a [[Luc Dardenne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Robin Renucci]]--> |- |align="center"|1993 |''[[A House in the Hills]]'' |[[Ken Wiederhorn]] | | |- |align="center"|1993 |''[[Two Small Bodies]]'' |[[Beth Blethyn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1993 |''[[The Hound of London]]'' |[[Peter Reynolds-Long]] | |Fernseefilm<!--; mam Patrick Macnee--> |- |align="center"|1993 |''[[Abracadabra (Film)|Abracadabra]]'' |[[Harry Cleven]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Philippe Volter]] an Thierry van Werveke--> |- |align="center"|1993 |''[[Anna annA]]'' |[[Jürgen Brauer]] |{{CHE}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Lea Hurliman]] a [[Steve Karier]]--> |- |align="center"|1994 |''[[Lie Down With Lions (Televisiounsfilm)|Lie Down With Lions]]'' |[[Jim Goddard]] |{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Timothy Dalton]] an [[Omar Sharif]]--> |- |align="center"|1995 |''[[Midnight Man (TV-Film 1995)|Midnight Man]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{USA}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Rob Lowe]] an [[Hannes Jaenicke]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La promesse (Film 1996)|La promesse]]'' |Jean-Pierre Dardenne a Luc Dardenne |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Jérémie Renier]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Way to Dusty Death]]'' |[[Geoffrey Reeve]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Rob Lowe--> |- |align="center"|1996 |''[[On Dangerous Ground]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Linda Hamilton]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Black Dju]]'' |[[Pol Cruchten]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Philippe Léotard]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Salut cousin!]]'' |[[Merzak Allouache]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Gad Elmaleh]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Pillow Book]]'' |[[Peter Greenaway]] |{{FRA}}<br>{{GBR}}<br>{{NED}} |<!--mam [[Vivian Wu]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La freccia azzurra]]'' |[[Enzo d'Alo]] |{{ITA}}<br>{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1997 |''[[Sub Down]]'' |[[Gregg Champion]] (als [[Alan Smithee]]) |{{USA}} |<!--mam [[Stephan Baldwin]] a [[Tom Conti]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Elles]]'' |[[Luis Galvão Teles]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{POR}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|1997 |''[[Lorenz im Land der Lügner]]'' |Jürgen Brauer |{{DEU}} |<!--mam [[Jochen Busse]] a [[Rolf Hoppe]]--> |- |align="center"|1997 |''[[An American Werewolf in Paris]]'' |[[Anthony Waller]] |{{USA}} |<!--mam [[Tom Everett Scott]] an [[Julie Delpy]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Benjamin Blümchen (Film)|Benjamin Blümchen]]'' |[[Gerhard Hahn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1998 |''[[L'école de la chair]]'' |[[Benoît Jacquot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Isabelle Huppert]] a [[Vincent Lindon]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tommi & the Wildcat]]'' |[[Raimoo Niemit]] a [[Ville Suhonen]] |{{FIN}}<br>{{DEU}}<br>{{DNK}} | |- |align="center"|1998 |''[[Le serpent a mangé la grenouille]]'' |[[Alain Guesnier]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Jean Rochefort]] a [[Marisa Paredes]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: 30 Years to Life]]'' |[[Michael Tuchner]] |{{CAN}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Robert Hays]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: Lost Souls]]'' |[[Jeff Woolnough]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[John Savage]] a [[Barbara Sukowa]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Le plaisir (et ses petits tracas)]]'' |[[Nicolas Boukhrief]] |{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Mathieu Kassovitz]], [[Vincent Cassel]] a [[Julie Gayet]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Max & Bobo]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Alfredo Pea]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tale of the Mummy]]'' |[[Russell Mulcahy]] |{{USA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Jason Scott Lee]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Kirikou et la sorcière]]'' |[[Michel Ocelot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1998 |''[[The First 9½ Weeks]]'' |[[Alex Wright]] |{{USA}}<br>{{CAN}} |<!--mam [[Paul Mercurio]] a [[Clara Bellar]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Fortress 2]]'' |[[Geoff Murphy]] |{{USA}} |<!--mam [[Christophe Lambert]]--> |- |align="center"| |''[[8½ Women]]'' (1999) |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NED}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[John Standing]] a [[Matthew Delamere]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Une liaison pornographique]]'' |Frédéric Fonteyne |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nathalie Baye]] a [[Sergi López (Schauspiller)|Sergi López]]--> |- |align="center"|1999 |''[[The New Adventures of Pinocchio]]'' |[[Michael Anderson (Filmregisseur)|Michael Anderson]] |{{USA}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Martin Landau]] an [[Udo Kier]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Wing Commander (Film)|Wing Commander]]'' |[[Chris Roberts (Spilldesigner)|Chris Roberts]] |{{USA}} |<!--mam [[Freddie Prince, Jr.]] an [[Jürgen Prochnow]]--> |- |align="center"|1999 |''[[New World Disorder (Film 1999)|New World Disorder]]'' |[[Richard Spence]] |{{USA}} |<!--mam [[Rutger Hauer]] an [[Tara Fitzgerald]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Jaime (Film 1999)|Jaime]]'' |[[Antònio-Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Saùl Fonseca]]--> |- |align="center"|1999 |''[[La chambre obscure]]'' |[[Christine Questerbert]] |{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Sylvie Testud]] a [[Mathieu Demy]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Pourquoi se marier le jour de la fin du monde?]]'' |Harry Cleven |{{BEL}} |<!--mam [[Frédéric Bodson]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Les gens qui s'aiment]]'' |[[Jean-Charles Tacchella]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] an [[Jacqueline Bisset]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Shadow of the Vampire]]'' |[[E. Elias Merhige]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Malkovich]] a [[Willem Dafoe]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Falling Through (2000)|Falling Through]]'' |[[Colin Bucksey]] |{{CAN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[James West]] a [[Marjo Baayen]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Christie Malry's Own Double Entry]]'' |[[Paul Tickell]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nick Moran]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Lourdes (Film 2000)|Lourdes]]'' |[[Lodovico Gasparini]] |{{ITA}}<br>{{FRA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Alessandro Gassman]] a [[Sydne Rome]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Du poil sous les roses]]'' |[[Jean Julien Chervier]]a [[Agnès Obadia]] |{{FRA}} |<!--mam [[Julie Durand]]--> |- |align="center"| |''[[The Enemy]]'' |[[Tom Kinninmont]] |{{USA}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Luke Perry]] a [[Roger Moore]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Superstition (Film 2001)|Superstition]]'' |[[Kenneth Hope]] |{{GBR}}<br>{{NLD}} |<!--mam [[David Warner]] an [[Charlotte Rampling]]--> |- |align="center"|2001 |''[[CQ]]'' |[[Roman Coppola]] |{{USA}} |<!--mam [[Jeremy Davies]] an [[Angela Lindvall]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Petites misères]]'' |[[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Albert Dupontel]] a [[Marie Trintignant]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Musketeer]]'' |[[Peter Hyams]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Point Man]]'' |[[John Glen]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Christopher Lambert]] a [[Kerry Fox]]--> |- |align="center"|2001 |''[[L'amour en suspens]]'' |[[Herman Van Eycken]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Andrea Ferreol]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Corto Maltese: La cour secrète des Arcanes]]'' |[[Pascal Morelli]] |{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2002 |''[[Dog Soldiers]]'' |[[Neil Marshall]] |{{GBR}} |<!--mam [[Kevin McKidd]] a [[Sean Pertwee]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Un honnête commerçant]]'' |[[Philippe Blasband]] |{{BEL}} |<!--mam [[Philippe Noiret]]--> |- |align="center"|2002 |''[[J'ai toujours voulu être une sainte]]'' |[[Geneviève Mersch]] |{{BEL}} |<!--mam [[Marie Kremer]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Confessions of an Ugly Stepsister]]'' |[[Gavin Millar]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[Stockard Channing]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Extreme Ops]]'' |[[Christian Duguay]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Devon Sawa]] an [[Heino Ferch]]--> |- |align="center"|2002 |''[[FearDotCom]]'' |[[William Malone]] |{{GBR}}<br>{{DEU}}<br>{{USA}} |<!--mam [[Stephen Dorff]] an Udo Kier--> |- |align="center"|2002 |''[[The Ride (Film 2002)|The Ride]]'' oder och ''Joy-Rider'' |[[Gaby Dellal]] |{{ITA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Paul Nicholls]] a [[Mathieu Carrière]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Maigret et le fou de Sainte Clotilde]]'' |[[Claudio Tonetti]] a [[Bruno Cremer]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} |Fernseefilm |- |align="center"|2002 |''[[Moonlight (Film 2002)|Moonlight]]'' |[[Paula Van der Oest]] |{{NLD}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Laurien Van den Broeck]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Le troisième oeil]]'' |[[Christophe Fraipont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Nha Fala]]'' |[[Flora Gomes]] |{{POR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Tristan et Iseult]]'' |[[Thierry Schiel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Ciara Baker]]--> |- |align="center"|2002 |''[[De tweeling (Film 2002)|De tweeling]]'' |[[Ben Sombogaert]] |{{NLD}} |<!--mam [[Thekla Reuter]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Une part du ciel]]'' |[[Bénédicte Liénard]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Séverine Caneele]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Villa des roses (Film 2002)|Villa des roses]]'' |[[Frank Van Passel]] |{{BEL}}<br>{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam Julie Delpy an [[Jan Decleir]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le tango des Rashevski]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Hyppolyte Girardot]] a [[Ludmila Mikaël]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Rencontre avec le dragon]]'' |[[Hélène Angel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Daniel Auteuil]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Octane]]'' |[[Marcus Adams]] |{{GBR}} |<!--mam [[Madeleine Stowe]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Secret Passage]]'' |[[Ademir Kenovic]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Torturo]] an Tara Fitzgerald--> |- |align="center"|2003 |''[[The Emperor's Wife]]'' |[[Julien Vrebos]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Jonathan Rhys-Meyers]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' |[[Peter Webber]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Colin Firth]] a [[Scarlett Johansson]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Os imortais]]'' (Les immortels) |[[Antoni Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{GBR}} |<!--mam Joaquim de Almeida, [[Emmanuelle Seigner]] an [[André Jung]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Pipermint... das Leben möglicherweise]]'' |[[Nicole Nadine Deppé]] |{{DEU}} |<!--mam [[Sami Frey]] a [[Myriam Muller]]--> |- |align="center"|2003 |''[[L'acqua... il fuoco]]'' |[[Luciano Emmer]] |{{ITA}} |<!--mam [[Giancarlo Giannini]] a [[Valérie Kaprisky]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Globi und der Schattenräuber]]'' | |{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2003 |''[[Tempo (Film 2003)|Tempo]]'' |[[Eric Styles]] |{{CAN}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Melanie Griffith]]--> |- |align="center"|2003 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part I: The Moab Story]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{NLD}}<br>{{HUN}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Caroline Dhavernas]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le ventre de Juliette]]'' |[[Martin Provost]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Marie Julie Parmentier]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Tudo isto é Fado]]'' (Fado Blues) |Luis Galvào Teles |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Angelo Torres]] a Joaquim De Almeida--> |- |align="center"|2004 |''[[Tempesta]]'' |[[Tim Disney]] |{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{GBR}}<br>{{USA}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Scot Williams]] a Rutger Hauer--> |- |align="center"|2004 |''[[La femme de Gilles]]'' |Frédéric Fonteyne |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{CHE}} |<!--mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Laura Smet]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Der neunte Tag]]'' |[[Volker Schloendorff]] |{{DEU}} |<!--mam [[Ulrich Matthes]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Autobahnraser]]'' |[[Michael Keusch]] |{{DEU}} |<!--mam [[Niels Bruno Schmidt]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Bye Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] an [[James Thiérrée]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Merchant of Venice]]'' |[[Michael Radford]] |{{USA}}<br>{{GBR}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Al Pacino]] an [[Jeremy Irons]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 2: Vaux to the Sea]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{HUN}} | |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 3: From Sark to the Finish]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2004 |''[[Eros (Film)|Eros]]'' |[[Kar Wai Wong]], [[Steven Soderbergh]] a [[Michelangelo Antonioni]] |{{USA}}<br>{{ITA}}<br>{{HKG}}<br>{{CHN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Li Gong]] an [[Alan Arkin]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Madame Edouard]]'' |[[Nadin Monfils]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Michel Blanc]] an [[Josiane Balasko]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Calvaire]]'' |[[Fabrice du Welz]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Laurent Lucas]] a [[Brigitte Lahaye]]--> |- |align="center"|2004 |''[[George and the Dragon]]'' |[[Tom Reeve]] |{{DEU}} |<!--mam [[James Purefoy]] a [[Patrick Swaize]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Hurensohn]]'' |[[Michael Sturminger]] |{{AUT}} |<!--mam [[Gerti Drassl]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Retrograde]]'' |[[Christopher Kulikowski]] |{{USA}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Dolph Lundgren]]--> |- |align="center"|2004 |''[[T'Choupi]]'' |[[Jean-Luc François]] |{{AUT}}<br>{{FRA}}<br>{{KOR}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2004 |''[[Visions of Europe]]'' |[[Andy Bausch]], Peter Greenaway, [[Aki Kaurismäki]], [[Jan Troell]] an anerer |25 europäesch Länner |Anthologiefilm |- |align="center"|2004 |''[[The Preacher]]'' |[[Gerrard Verhage]] |{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Frank Lammers]] a [[Christian Kmiotek]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Bye-Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] a [[Michael Lonsdale]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Miss Montigny]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Johan Leysen]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Der Henker]]'' |[[Simon Aeby]] |{{AUT}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Nikolaj Coster-Waldau]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Victoire]]'' |[[Stéphanie Murat]] |{{FRA}} |<!--mam Sylvie Testud a [[Mylène Demongeot]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Your Name Is Justine]]'' |[[Franco de Peña]] |{{POL}} |<!--mam [[Mathieu Carrière]] an [[Dominique Pinon]]--> |- |align="center"|2006 |''[[Comme t'y es belle]]'' |[[Lisa Azuelos]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Comme tout le monde]]'' |[[Pierre-Paul Renders]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[Flawless]]'' |[[Michael Radford]] |{{GBR}} |<!--mam [[Michael Caine]] an [[Demi Moore]]--> |- |align="center"|2006 |''[[In a Dark Place]]'' |[[Donato Rotunno]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Lapislazuli (Film)|Lapislazuli]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[The Thief Lord]]'' (Herr der Diebe) |[[Richard Claus]] |{{DEU}} |<!--mam [[Aaron Johnson]]--> |- |align="center"|2007 |''[[Free to leave]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2007 |''[[Irina Palm]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2007 |''[[J'aurais voulu être un danseur]]'' |[[Alain Berliner]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2007 |''[[Luftbusiness]]'' |[[Dominique De Rivaz]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Retour à Gorée]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Über Wasser]]'' |Udo Maurer |{{AUT}} |Documentaire |- |align="center"|2008 |''[[Bride Flight]]'' |Ben Sombogaart |{{NLD}} | |- |align="center"|2008 |''[[Les enfants de Timpelbach]]'' | |{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Freigesprochen]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2008 |''[[Divizionz]]'' | |{{UGA}}<br>{{ZAF}} | |- |align="center"|2008 |''[[JCVD]]'' |[[Mabrouk El Mechri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Tausend Ozeane]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Bob et Bobette au Far-West]]'' |[[Wim Bien]] a [[Mark Mertens]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2009 |''[[Contact High]]'' |[[Michael Glawogger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Dust (Film 2009)|Dust]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Der Fürsorger]]'' |[[Lutz Konermann]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Humains]]'' |[[Jacques-Olivier Molon]] a [[Pierre-Olivier Thévenin]] |{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Ne te retourne pas]]'' |[[Marina de Van]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2009 |''[[Panique au village]]'' |[[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2009 |''[[Räuberinnen]]'' |[[Carla Lia Monti]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Dernier étage gauche gauche]]'' |[[Angelo Cianci]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La dernière fugue]]'' |[[Léa Pool]] |{{CAN}} | |- |align="center"|2010 |''[[Illégal]]'' |[[Olivier Masset-Depasse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[Libre échange]]'' |[[Serge Guisquière]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Nous trois]]'' |[[Renaud Bertrand]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La petite chambre]]'' |[[Stéphanie Chuat]] a [[Véronique Reymond]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Quartier Lointain]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2010 |''[[La Régate]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[The Runway]]'' |[[Ian Power]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Sans queue ni tête]]'' |[[Jeanne Labrune]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Anduni]]'' |[[Samira Radsi]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2011 |''[[Avant l'aube]]'' |[[Raphaël Jacoulot]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[La clinique de l'amour]]'' |[[Artus de Penguern]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[De force]]'' |[[Frank Henry]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'' |[[Philippe de Pierpont]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Les géants]]'' |[[Bouli Lanners]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Hysteria (Film)|Hysteria]]'' |[[Tanya Wexler]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2011 |''[[Isabelle (Film)|Isabelle]]'' |[[Ben Sombogaart]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2011 |''[[Mein bester Feind]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2011 |''[[Nuit blanche]]'' |[[Frédéric Jardin]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Tabu - Es ist die Seele ein Fremdes auf Erden]]'' |[[Christoph Stark]] |{{DEU}}<br>{{AUT}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[À perdre la raison]]'' |[[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Allez, Eddy!]]'' |[[Gert Embrechts]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Arrêtez-moi]]'' |[[Jean-Paul Lilienfeld]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Belle du seigneur]]'' |[[Glenio Bonder]] |{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Comme un homme]]'' |[[Safy Nebbou]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Dead Man Talking]]'' |[[Patrick Ridremont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Fils unique]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Ernest & Célestine]]'' |[[Benjamin Renner]], [[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[J'enrage de son absence]]'' |[[Sandrine Bonnaire]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Mobile home]]'' |[[François Pirot]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Plan de table]]'' |[[Christelle Raynal]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Sous le figuier]]'' |[[Anne-Marie Etienne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Tango libre]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La traversée]]'' |[[Jérôme Cornuau]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Valparaiso (Film)|Valparaiso]]'' |[[Jean-Christophe Delpias]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La vie d'une autre]]'' |Sylvie Testud |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Adieu Paris]]'' |[[Franziska Buch]] |{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Les âmes de papier]]'' |[[Vincent Lanoo]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Au bonheur des ogres (Film)|Au bonheur des ogres]]'' |[[Nicolas Bary]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Avant l'hiver]]'' |[[Philippe Claudel]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Belle comme la femme d'un autre]]'' |[[Catherine Castel]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Boule et Bill (Film)|Boule et Bill]]'' |[[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[La Confrérie des larmes]]'' |[[Jean-Baptiste Andrea]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[The Congress]]'' |[[Ari Folman]] |{{DEU}}<br>{{POL}}<br>{{BEL}}<br>{{ISR}}<br>{{FRA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2013 |''[[Die Erfindung der Liebe]]'' |[[Lola Randl]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2013 |''[[L'étrange couleur des larmes sur ton corps]]'' |[[Hélène Cattet]] a [[Bruno Forzani]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Hannah Arendt (Film)|Hannah Arendt]]'' |[[Margarethe von Trotta]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{IRL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Une histoire d'amour (2013)|Une histoire d'amour]]'' |[[Hélène Fillières]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Möbius (Film)|Möbius]]'' |[[Éric Rochant]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Puppy Love]]'' |[[Delphine Lehericey]] |{{BEL}}<br>{{CHE}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Silent City]]'' |[[Anna Threes]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Tip Top (Film)|Tip Top]]'' |[[Serge Bozon]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Vijay and I]]'' |[[Sam Garbarsi]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Brabançonne (Film)|Brabançonne]]'' |[[Vincent Bal]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Le dernier diamant]]'' |[[Eric Barbier]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Fieber]]'' |[[Elfi Mikesch]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2014 |''[[Klauni]]'' (''Clownwise'') |[[Viktor Taus]] |{{CZE}}<br>{{FIN}}<br>{{SLK}} | |- |align="center"|2014 |''[[Oorlogsgeheimen]]'' (''Secrets of War'') |[[Dennis Bots]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Post partum]]'' |[[Delphine Noëls]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Standby]]'' |[[Rob Burke|Rob]] a [[Ronan Burke]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Vandal]]'' |[[Hélier Cisterne]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Wiplala]]'' |[[Tim Oliehoek]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les brigands (Film)|Les brigands]]'' |[[Frank Hoffmann]] a [[Pol Cruchten]] |{{FRA}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Colonia]]'' |[[Florian Gallenberger]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Disparue en hiver]]'' |[[Christophe Lamotte]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Divin enfant]]'' |[[Olivier Dorman]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[L'enquête]]'' |[[Vincent Garenq]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Mammal]]'' |[[Rebecca Daly]] |{{IRL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Melody]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Préjudice]]'' |[[Antoine Cuypers]] |{{BEL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Sunset Song]]'' |[[Terrence Davies]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les survivants]]'' |[[Luc Jabon]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Le Tout Nouveau Testament]]'' |[[Jaco Van Dormael]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[La volante]]'' |[[Christophe Ali]] an [[Nicolas Bonilauri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Le chant des Hommes]]'' |[[Bénédicte Liénard]] an der [[Mary Jimenez]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Die Nacht der 1000 Stunden]]'' |[[Virgil Widrich]] |{{AUT}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2016 |''[[Tout, tout de suite]]'' |[[Richard Berry]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Souvenir (Film)|Souvenir]]'' |[[Bavo Defurne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2017 |''[[Mary Shelley (Film)|Mary Shelley]]'' |[[Haifaa Al-Mansour]] |{{GBR}}<br>{{USA}} | |- |align="center"|2017 |''[[Es war einmal in Deutschland]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2017 |''[[High Fantasy]]'' | [[Jenna Cato Bass]] |{{ZAF}} | |- |align="center"|2018 |''[[Angelo (Film)|Angelo]]'' |[[Markus Schleinzer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2018 |''[[Tel Aviv on Fire]]'' |[[Sameh Zoabi]] |{{ISR}} | |- |align="center"|2018 |''[[Girls With Balls]]'' | [[Olivier Afonso]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|2019 |''[[Flatland]]'' | [[Jenna Cato Bass]] |{{ZAF}} | |- |align="center"|2021 |''[[Bad Luck Banging or Loony Porn]]'' |[[Radu Jude]] |{{ROU}}<br>{{HUN}}<br>{{CZE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Hinterland]]'' |[[Stefan Ruzowitzky]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Le chemin du bonheur]]'' |[[Nicolas Steil]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Sharaf]]'' |[[Samir Nasr]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{TUN}} | |- |align="center"|2021 |''[[Der Passfälscher]]'' | [[Maggie Peren]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Une histoire provisoire]]'' | [[Romed Wyder]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Pan de limón con semillas de amapola]]'' | [[Benito Zambrano]] |{{ESP}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Les intranquilles]]'' | [[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Lost transport]]'' | [[Saskia Diesing]] |{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2022 |''[[Corsage (Film)|Corsage]]'' | [[Marie Kreutzer]] |{{AUT}}<br>{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Plus que jamais]]'' | [[Emily Atef]] |{{FRA}} | |} === Kuerzfilmer === * 1995: ''[[Luc et Marie]]'' vum [[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] (23 Min.) (B / L F ) * 1996: ''[[Mécanomagie]]'' vum [[Bady Minck]] (15 Min.) (A / L) * 1996: ''[[Biouel]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (18 Min.) (F / L) * 1996: ''[[Côtes sauvages]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (8 Min.) (F / L) * 1998: ''[[Fragile]]'' vum [[Daniel Wiroth]] ( 7 Min.) (B / L) * 2000: ''[[Nebel]]'' vum [[Mathias Müller]] (12 Min.) (D / L / A) * 2001: ''[[Erè mèla mèla]]'' vum [[Daniel Wiroth]] (7 Min.) (F / L) * 2002: ''[[Ice Cream Sundae]]'' vum [[Désirée Nosbusch]] mam [[Tippi Hedren]] (12 Min.) (U / L / D) * 2005: ''[[Bracia]]'' vum [[Bartosz Grudziecki]] (P/ L/ D) * 2007: ''[[Lumen (Film)|Lumen]]'' vum [[Philip Koch]] (L/ D) * 2007: ''[[Cash Box]]'' vum [[Janett Winkel, Agnes Sieberth, Christian Wagner]] (L/D) * 2009: ''[[Alter Ego (Film)|Alter ego]]'' (L/F) vum [[Jérôme Nunes]] == Auslännesch Filmer, déi zum Deel zu Lëtzebuerg gedréint goufen == * 1968: ''[[If it's Tuesday, This Must Be Belgium]]'' vum [[Mel Stuart]] mam [[Suzanne Pleshette]] a [[Murray Hamilton]] * 1968: ''[[Summit]]'' vum [[Giorgio Bontempi]] mam [[Mireille Darc]] an [[Gian Maria Volonte]] * 1978: ''[[Dossier 51]]'' vum [[Michel Deville]] mam [[Patrick Chesnais]] a [[Daniel Mesguich]] * 1984: ''[[L'addition]]'' vum [[Denis Amar]] mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] a [[Victoria Abril]] * 1991: ''[[Ex und hopp - Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier]]'' vum [[Andy Bausch]] * 2004: ''[[Les rivières pourpres 2]]'' vum [[Olivier Dahan]], mam [[Jean Reno]] - fréier Terres-rouges-Friche zu Esch-Uelzecht * 2004: ''[[De-Lovely]]'' vum [[Irvin Winkler]], mam [[Kevin Kline]] an [[Ashley Judd]] - Venedeg-Kuliss zu Esch-Uelzecht * 2008: ''[[De brief van de koning]]'' vum [[Pieter Verhoeff]] - [[Schlass Veianen]] an Emgéigend vu [[Bäerdref]] * 2008: ''[[La différence c'est que c'est pas pareil]]'' vum [[Pascal Laëthier]] - ë.&nbsp;a. Emgéigend vu Bäerdref ==Filmer, déi zu Lëtzebuerg spillen, awer anzwousch anescht gedréint goufen== * ''The International'' ([[2009]]) vum [[Tom Tykwer]] == Bibliographie == * Lesch, Paul: ''Film and politics in Luxembourg: censorship and controversy'', Teaneck NJ: John Libbey Publ., cop. 2004. - P. 437-446: ill. ; 24&nbsp;cm, In: Film History, vol 16, n° 4(2004) == Um Spaweck == * [http://www.filmfund.lu/ Filmfonds Lëtzebuerg] * [https://cna.public.lu Centre national de l'audivisuel (CNA)] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer| ]] [[Kategorie:Lëschten (Filmer)|L]] axyce9nxdmqi32zq2p1jeha4anqqqd0 2395373 2395333 2022-08-18T06:40:15Z Zinneke 34 /* Spillfilmer / Laangfilmer */ wikitext text/x-wiki Dës ass eng '''Lëscht vu Filmer, déi zu Lëtzebuerg gedréint goufen''', sief et ganz oder zum Deel, vill dovun a Koproduktioun mat anere Länner. An hir ze fanne si Laang- wéi [[Kuerzfilm]]er, [[Spillfilm]]er wéi [[Documentaire]]n. Fir en allgemengen Iwwerbléck iwwer d'lëtzebuergesch Filmindustrie, kuckt den Artikel '''[[Filmindustrie zu Lëtzebuerg]]'''. == Lëtzebuergesch Fiktiounsfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Spillfilmer / Laangfilmer === Als Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounslaangfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ ! width="220" | Sprooch |- |align="center"|1970 |''[[L'amour, oui! mais...]]'' |[[Philippe Schneider]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|1973 |''[[Du sollst nicht begehren (Film 1973)|Du sollst nicht begehren]]'' |[[Marc Thoma]] a [[Pol Tousch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1981 |''[[Wat huet e gesot?]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1981 |''[[When the Music's Over]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1983 |''[[Congé fir e Mord]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1984 |''[[E Fall fir sech]]'' |[[Menn Bodson]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1985 |''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Gwyncilla, Legend of Dark Ages]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1986 |''[[Die Reise das Land]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|1988 |''[[Troublemaker]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1989 |''[[De falschen Hond]]'' |[[Menn Bodson]], [[Gast Rollinger]] a [[Marc Olinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[Mumm Sweet Mumm]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1989 |''[[A Wopbopaloobop A Lopbamboom]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|1990 |''[[Schacko Klak (Film)|Schacko Klak]]'' |[[Paul Kieffer]] a [[Frank Hoffmann]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Hochzäitsnuecht]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[Dammentour]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|1992 |''[[E Liewe laang (Film)|E Liewe laang]]'' |[[Marc Olinger]], [[Menn Bodson]] a [[Gast Rollinger]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1993 |''[[Three Shake-a-leg Steps to Heaven]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|1997 |''[[Back in Trouble]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2001 |''[[Le Club des Chômeurs]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2002 |''[[Liewensrees]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Rendolepsis]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2003 |''[[Im Anfang war der Blick]]'' |[[Bady Minck]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2004 |''[[La Revanche]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Le Roman de Renart]]'' |[[Thierry Schiel]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Black King's Way]]'' |[[Marc Barnig]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2005 |''[[Zombie Film]]'' |[[Patrick Ernzer]] an dem [[Mike Tereba]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2005 |''[[Nondidjeft]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Perl oder Pica (Film)|Perl oder Pica]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Who's Quentin?]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[The Nebula Dawn]]'' |[[Yves Steichen]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2006 |''[[Deepfrozen]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch |- |align="center"|2006 |''[[She.He.It]]'' |[[Christian Neuman]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2006 |''[[So mol honnert]]'' |[[Max Mertens]] a [[Pitt Mertens]] |Spillfilm, fiktiv | |- |align="center"|2007 |''[[Nuits d'Arabie]]'' |[[Paul Kieffer]] | |- |align="center"|2009 |''[[Réfractaire (Film)|Réfractaire]]'' |[[Nicolas Steil]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2009 |''[[Reste Bien, Mec!]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2010 |''[[Emil (Film)|Emil]]'' |[[Marc Thoma]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2010 |''[[Trouble No More (Film)|Trouble No More]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2011 |''[[Hot Hot Hot]]'' |[[Beryl Koltz]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2012 |''[[Doudege Wénkel (Film)|Doudege Wénkel]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[Les fameux gars]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2012 |''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'' |[[Laura Schroeder]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2012 |''[[D'Symmetrie vum Päiperlek]]'' |[[Paul Scheuer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2013 |''[[D'Engelcher vu Schëndels]]'' |Marc Thoma |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2014 |''[[Heemwéi]]'' |[[Sacha Bachim]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Mammejong]]'' |[[Jacques Molitor]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Englesch |- |align="center"|2015 |''[[Baby (a)lone]]'' |[[Donato Rotunno]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2015 |''[[Eng nei Zäit]]'' |[[Christophe Wagner]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2016 |''[[Voices from Chernobyl (Film)|Voices from Chernobyl (La supplication)]]'' |[[Pol Cruchten]] |Spillfilm, fiktiv |Franséisch |- |align="center"|2016 |''[[Kropemann (Film)|Kropemann]]'' |[[Patrick Ernzer]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Rusty Boys]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2017 |''[[Gutland]]'' |[[Govinda van Maele]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch |- |align="center"|2018 |''[[De Superjhemp retörns]]'' |[[Félix Koch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Sawah]]'' |[[Adolf El Assal]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch, Franséisch, Arabesch, Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 |''[[Péitruss (Film)|Péitruss]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Spillfilm, fiktiv |Däitsch<br>Englesch<br>Lëtzebuergesch |- |align="center"|2019 | ''[[De Buttek]]'' |[[Luc Feit]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch<br>Däitsch<br>Franséisch<br>Englesch |- |align="center"|2021 |''[[Hytte]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Spillfilm, fiktiv |Englesch |- |align="center"|2023 |''[[Little Duke]]'' |[[Andy Bausch]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch |- |align="center"|2023 |''[[Läif a Séil]]'' |[[Loïc Tanson]] |Spillfilm, fiktiv |Lëtzebuergesch|- |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |+ Lëtzebuergesch Fiktiounskuerzfilmer, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen |- ! width="20" | Joer ! width="280" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="220" | Typ |- |align="center"|1947 |''[[Les danseurs d'Echternach]]'' |[[Evy Friedrich]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1979 |''[[Blut in der Spur]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Stefan]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1982 |''[[Lupowitz]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Die letzte Nacht]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[Cocaine Cowboy]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1983 |''[[One-Reel Picture Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[Van Drosselstein]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1984 |''[[... der Däiwel]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1988 |''[[Der Mensch mit den modernen Nerven]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1993 |''[[d'Sandauer]]'' |[[Christian Delcourt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Attwengers Luft]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1995 |''[[Sniper]]'' |[[Pol Cruchten]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Mécanomagie]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|1996 |''[[Letters Unsent]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2001 |''[[Verrouillage central]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2002 |''[[Un combat]]'' |[[Christophe Wagner]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[Paperdream]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2003 |''[[W (Film)|W]]'' |[[Luc Feit]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[Lost]]'' |[[Marc Barnig]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[31 Min.]]'' |[[Yves Steichen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[La Belle est la Bête]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2004 |''[[The Lodge]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Butterflies]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Starfly]]'' |[[Beryl Koltz]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Something About Pizza]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[The Plot Spoiler]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Lost in Mankind]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2005 |''[[Elegant]]'' |[[Dan Wiroth]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Das Sein und das Nichts]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Le gardien du Nid]]'' |[[Olivier Pesch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[IvoEva]]'' |[[Sandy Lorente]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[U.L.O. Unknown Lying Object]]'' |[[Claude Grosch]] an [[Yann Tonnar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[The Tell Tale Heart]]'' |[[Raul Garcia]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Mona (Film 2006)|Mona]]'' |Marc Barnig |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2006 |''[[Sheep]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Solus]]'' |[[Meris Sehovic]] an [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Bet Zeitoun]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[No Star]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Josh]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2007 |''[[Derrière la tête]]'' |[[Sebastien Tasch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Schein Sein]]'' |[[Bady Minck]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Gloomy Sunday]]'' |[[Meris Sehovic]] a [[Cédric Kieffer]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Bordun]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[En compagnie de la poussière]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Senteurs]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Dawning]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[Vault]]'' |[[Fred Neuen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2008 |''[[X on a Map]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Bonobo (Film)|Bonobo]]'' |[[Jacques Molitor]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Date-lech]]'' |[[Mike Tereba]] a [[Georges Waringo]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Morgenrot]]'' |[[Jeff Desom]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Pido perdón]]'' |[[Sascha Heyar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Routine]]'' |[[Saesa Kiyokawa]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Time for New Heroes]]'' |[[Christian Neuman]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2009 |''[[Lingo vino]]'' |[[Daniel Texter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[La fameuse route]]'' |[[Adolf El Assal]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Ons Identitéit]]'' |"Dem Team" |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2010 |''[[Lauschter]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Double saut]]'' |[[Laura Schroeder]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Flou (Film)|Flou]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Laaf]]'' |[[Loïc Tanson]] an [[Thierry Bessling]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Lost in Organisation]]'' |[[Cédric Kieffer]] a [[Meris Sehovic]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[L'orchidée]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Le père, le fils... et Anna]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Rose et Violet]]'' |[[Claude Grosch]] a [[Luc Otter]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[Der Solist]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2011 |''[[En Dag am Fräien]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[Gëff eens]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2012 |''[[T(w)o Friends]]'' |[[Michel Clemen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[22:22]]'' |[[Julien Becker]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le chagrin des ogresses]]'' |[[Myriam Muller]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Do You Believe in Magic?]]'' |[[Brice Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Errances]]'' |[[Marylène Andrin]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Le faux départ]]'' |[[Thierry Besseling]] a [[Loïc Tanson]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Géi du scho mol vir]]'' |[[Govinda van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Manon (Film 2013)|Manon]]'' |[[Quentin Montagne]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[Mr Hublot]]'' |[[Laurent Witz]] an [[Alexandre Espigares]] |Kuerzfilm, fiktiv (Animatiounsfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Serena (Kuerzfilm)|Serena]]'' |[[Eric Lamhène]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2013 |''[[The Wrong Place]]'' |[[Ben Andrews]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Antoine (Film 2014)|Antoine]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Asta (Who Killed Asta Nielsen?)]]'' |[[Olivier Koos]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[D.A Reproduction]]'' |[[Anne Simon]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Das Vermächtnis]]'' |[[Yasin Özen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Elderly Spring]]'' |[[Pierre Hansen]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Override]]'' |[[Juan Aguilar]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2014 |''[[Roxy (Film)|Roxy]]'' |[[Fabien Colas]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[À quoi bon?]]'' |[[Thierry Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Javotte (Film)|Javotte]]'' |[[Sarah Hirtt]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2015 |''[[Morgue (Film)|Morgue]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Casting a Woman]]'' |[[Caroline Kox]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Freddie (Film)|Freddie]]'' |[[Andy Bausch]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[Acheron]]'' |[[Thoma Forgiarini]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2016 |''[[And Then You]]'' |[[Kim Schneider]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2017 |''[[Dem Mich seng Kichen]]'' |[[Diana Nilles]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[The Family Who Hid in the Cellar]]'' |[[Ayshea Halliwel]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2019 |''[[Portraitiste]]'' |[[Cyrus Neshvad]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Halligalli]]'' |[[Govinda Van Maele]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[If We Smarten Up]]'' |[[Larisa Faber]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2020 |''[[Lupus (Film)|Lupus]]'' |[[Laurent Prim]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' |[[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Meng Hoer]]'' |[[Max Jacoby]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Caroline sur le toit]]'' |[[Alejandro Bordier]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2021 |''[[Kowalsky (Film)|Kowalsky]]'' | [[Émile V. Schlesser]] |Kuerzfilm, fiktiv |- |align="center"|2022 |''[[Nice Not to Meet You]]'' |[[Sirvan Marogy]] |Kuerzfilm, fiktiv |} == Lëtzebuergesch Documentairen, déi zu Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === Als [[Spillfilm]]er oder Laangfilmer sinn all Filmer definéiert, déi méi wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1981 |''[[800 Joer Buurg Clierf]]'' |[[Marc Thoma]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1986 |''[[KlibberKleeschenSchueberMaischenAllerHerrgottsNationalSprangKirmes|KlibberKleeschenSchueberMaischen...]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Georges Fautsch]] a [[Maisy Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Edward J. Steichen (Film)|Edward J. Steichen]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Laanscht d'Grenz]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Call Her Madam]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Stol (Film)|Stol]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|1998 |''[[Rockin' Warriors]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2000 |''[[André an d'dissident Stëmmen]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Ech war am Congo]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Histoire(s) de jeunesse(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2001 |''[[Les perdants n'écrivent pas l'histoire]]'' |[[Frédéric Fichefet]], [[Edie Laconi]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[D'Lëtzebuerger am Tour de France]]'' |[[Paul Kieffer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2002 |''[[Ligne de vie (Film)|Ligne de vie]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2003 |''[[L'homme au cigare]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Heim ins Reich (Film)|Heim ins Reich]]'' |[[Claude Lahr]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[Monsieur Warum]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2004 |''[[René Deltgen - Der sanfte Rebell]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Doheem (Film)|Doheem]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tour de Force]]'' |[[Boris Kremer]] an [[Antoine Prum]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Télé Luxembourg 50 ans]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2006 |''[[Leslie Kent, a Tale of Sex, Booze and the Blues]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Ëmmer bereet]]'' |[[Cathy Richard]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Plein d'essence]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Entrée d'artistes]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[E stoarkt Stéck Minett]] - 100 Joer Jeunesse Esch'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Diddeleng, 100 Joer, 100 Gesiichter]]'' |[[Beryl Koltz]] an [[Armand Strainchamps]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Luxemburg, USA]]'' |[[Christophe Wagner]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Stam. Nous restons là]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] an [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Léif Lëtzebuerger]]'' |[[Ray Tostevin]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Weilerbach (Film)|Weilerbach]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2008 |''[[inthierryview]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Tour of Duty]]'' |[[Fränk Grotz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2009 |''[[Strangers in the Night (Film, 2011)|Strangers in the Night]]'' |[[Beryl Koltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Blà, Blä, Blá]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Hamilius: Hip Hop Culture in Luxembourg|Hamilius]]'' |[[Alain Tshinza]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Mir wëllen net bleiwen]]'' |[[Pascal Becker]] a [[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2010 |''[[Schockela, Knätschgummi a brong Puppelcher]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[De Bauereblues]]'' |[[Julie Schroell]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[The Road Uphill]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[We Might as Well Fail]]'' |[[Govinda van Maele]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Germaine Damar - Der tanzende Stern]]'' |[[Michael Wenk]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[High/Low]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sam Blair]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Le retour - Mythes et migrations des îles de la lune]]'' |[[Charlotte Bruneau]] a [[Catherine Wurth]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2011 |''[[Schrebergaart (Film)|Schrebergaart]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Terra mia terra nostra]]'' |[[Donato Rotunno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[D'Belle Époque]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2012 |''[[Charges Communes]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Charlotte Grégoire]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Atelier Luxembourg]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Cello Tales]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[D'Fifties zu Lëtzebuerg]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Orangerie (Film)|Orangerie]]'' |[[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] a [[Benoît Majerus]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Sweetheart Come]]'' |[[Jacques Molitor]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Naked Opera]]'' |[[Angela Christlieb]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Never Die Young]]'' |[[Pol Cruchten]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2013 |''[[Nak Muay]]'' |[[Christian Muno]], [[Raoul Schmitz]] a [[Fränk Muno]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[De Bopebistro Tour]]'' |[[Yann Tonnar]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Succès Fox]]'' |[[Désirée Nosbusch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[E Futtballspill am Schnéi]]'' |[[Tom Alesch]] an der [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2014 |''[[Black Harvest]]'' |[[Jean-Louis Schuller]] a [[Sean Clark]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Faustino One Man Show]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Buffalo C. Wayne - Roude Léiw mam Cowboy's Hutt]]'' |[[Ralf Hess]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2015 |''[[Mos Stellarium]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Eldorado (Film 2016)|Eldorado]]'' |[[Rui Abreu]], [[Loïc Tanson]] an [[Thierry Besseling]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Foreign Affairs (Film 2016)|Foreign Affairs]]'' |[[Pasha Rafiy]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2016 |''[[Streik!]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Sixty8]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2017 |''[[Schwaarze Mann]]'' |[[Fränz Hausemer]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2018 |''[[Histoire(s) de femme(s)]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Lost in the 80s]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[California Dreaming]]'' |[[Fabrizio Maltese]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Tune Into the Future]]'' |[[Eric Schockmel]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Colectiv]]'' |[[Alexander Nanau]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2020 |''[[Eng Äerd]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[The Living Witnesses]]'' |[[Karolina Markiewicz]] a [[Pascal Piron]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2021 |''[[De Lampertsbierg]]'' |[[Joy Hoffmann]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Crise et chuchotements]]'' |[[Jossy Mayor]] & [[Laurent Moyse]] |Documentaire (Laangfilm) |- |align="center"|2022 |''[[Michel Majerus - Next Step]]'' |[[Anne Schiltz]] |Documentaire (Laangfilm) |} === Kuerzfilmer === Als [[Kuerzfilm]]er sinn all Filmer definéiert, déi manner wéi 50 Minutten daueren. {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="350" | Filmtitel ! width="320" | Regie ! width="180" | Typ |- |align="center"|1907 |''[[Ein Besuch in der Champagnerfabrik Mercier]]'' |[[Peter Marzen]] a [[Wendel Marzen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1929 |''[[Une grande industrie dans un petit pays]]'' |[[Albert Mourlan]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1931 |''[[La journée des orphelins]]'' |[[Evy Friedrich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1936 |''[[D'Weesekanner op der Schueberfouer]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Ardoises]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[Garçon... un Bock]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1938 |''[[D'Louschläissen am Eisléck]]'' |[[Pierre Bertogne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Circulez]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Le film du Centenaire]]'' |[[Pierre Harts]] a [[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1939 |''[[Möllech a Botter]]'' |[[Pierre Bertogne]] an [[Alfred Heinen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1945 |''[[Régions dévastées, Echternach]]'' |[[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1946 |''[[Le Tour du Luxembourg 1946 en quatre étapes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Tour du Luxembourg 1947]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1947 |''[[Le vin de la Moselle luxembourgeoise]]'' |Max Dianville |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[A travers les faubourgs de la Ville de Luxembourg]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1949 |''[[Das Schleissen]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Au pays des châteaux]]'' |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |[[Visages du Luxembourg]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1950 |''[[Ewige Madonna]]'' |[[Ulrich Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1951 |''[[Baurestolz]]'' |[[René Kauthen]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[Benelux - Le Luxembourg et son industrie]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |[[Le mariage de la Princesse Josephine-Charlotte et du Prince Jean]] |[[René Leclère]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1953 |''[[De la grappe au vin]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[L'aéroport de Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1956 |''[[Décembre, mois des enfants]]'' |[[Henri Storck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[Dudelange - Cinquantenaire]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1957 |''[[La visite de René Coty au Luxembourg]]'' |[[Jacques Navadic]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach et sa procession dansante]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1958 |''[[Echternach, haut lieu de l'esprit]]'' |[[Michel Drach]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1959 |''[[Au service de la Nation]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1960 |''[[L'électricité au service du pays]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1962 |''[[Kutter (Film)|Kutter]]'' |[[Marcel Franziskus]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Au choeur de l'Europe]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch (Film)|Emile Mayrisch]]'' |[[Ed Kohl]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1963 |''[[Emile Mayrisch, l'homme et son oeuvre]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1968 |''[[Requiescat in pace]]'' |[[Jean Jeitz]] an [[Jean Biver]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1969 |''[[Objectif 2000]]'' |[[Jos Pauly]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[Electricité, moteur des temps modernes]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1970 |''[[A Man, a Legend: George S. Patton]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1972 |''[[L'Europe en marche: Hommage à Robert Schuman]]'' |[[Fred Junck]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Burrigsonndig zu Huldang (Dimanche de grand feu à Huldange)]]'' |[[Ed Kohl]] an [[Heng Glesener]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1973 |''[[Echternach und seine Springprozession]]'' |[[Paul Spang]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1974 |''[[Escale au Luxembourg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1978 |''[[Shetland]]'' |[[Paul Scheuer]], [[Michel Geiben]] an [[R. Klemmer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1979 |''[[Das Grossherzogtum Luxemburg]]'' |[[Philippe Schneider]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[Equilibre et mouvement]]'' |[[Edouard Berne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1981 |''[[D'Meedche vu Garnech]]'' |[[Gast Rollinger]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1984 |''[[Cat-Hydra]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1985 |''[[Schwaarze Schnéi]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1986 |''[[D'Bicherbank an der Enneschtgaass]]'' |[[AFO Film]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1989 |''[[Äerzengel (Film)|Äerzengel]]'' |[[Claude Waringo]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1990 |''[[Expo 150 - De Film]]'' |[[Jean-Claude Schlim]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1991 |''[[Le pont rouge]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[D'Päerdscoursen zu Dikrech]]'' |[[Bernard Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1992 |''[[De Stau]]'' |[[Anne Diederich]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[5 Liewen]]'' |[[Jean Kayser]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Biller aus enger onroueger Zäit]]'' |[[Bernie Zeches]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Thés dansants]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1993 |''[[Udo Kier, From A to A]]'' |[[Paul Lesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1995 |''[[Eng Kinnigin an der Kathedral]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1996 |''[[Roger]]'' |[[Geneviève Mersch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[Carreaux de mine]]'' |[[Anne Schroeder]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1997 |''[[De leschten Héichuewen]]'' |[[Menn Bodson]] an [[Romain Goerend]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Dancing Pilgrims]]'' |[[Larue M. Hal]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|1999 |''[[Philippe Schneider, de Mann mat der Kamera]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[Electric Theatre]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2000 |''[[The Very Last Cha Cha Cha]]'' |[[Andy Bausch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2003 |''[[Ons Arméi]]'' |[[Cathy Richard]] a [[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2005 |''[[Tony Rollman, une aventure européenne]]'' |[[Delphine Kiefer]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[bloë Steen]]'' |[[Tom Alesch]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2007 |''[[Am Éislek]]'' |[[Tom Alesch]] an [[Anne Schiltz (1975)|Anne Schiltz]] |Documentaire (Kuerzfilm) |- |align="center"|2019 |''[[Touch Me]]'' |[[Eileen Byrne]] |Documentaire (Kuerzfilm) |} == Auslännesch Filmer, déi a Koproduktioun mat Lëtzebuerg hiergestallt goufen == === Laangfilmer === {|class="wikitable sortable" |- ! width="20" | Joer ! width="260" | Filmtitel ! width="300" | Regie ! width="180" | Koproduktiounslänner ! width="140" | Kommentar |- |align="center"|1965 |''Massacre pour une orgie'' |Jean-Loup Grosdard (Jean-Pierre Basti) |{{DEU}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Joël Barbouth]]--> |- |align="center"|1969 |''[[Pano ne passera pas]]'' |[[Ody Roos]] an [[Danielle Jaeggi]] |{{DEU}} |<!--mam [[Anne Kerylen]]--> |- |align="center"|1969 |''Mon nom est femme'' |Max Frobenius |{{FRA}} |<!--mam [[Ellen Bahl]]--> |- |align="center"|1969 |''[[More (Film 1969)|More]]'' |[[Barbet Schroeder]] |{{FRA}} |<!--mam [[Klaus Grünberg]] a [[Mimsy Farmer]]--> |- |align="center"|1969 |''Traquenards'' |[[Jean-François Davy]] |{{FRA}} |<!--mam [[Roland Lesaffre]] an [[Anna Gaël]]--> |- |align="center"|1971 |''[[Mais qui m'a donc fait ce bébé?]]'' |[[Michel Gérard]] |{{FRA}} |<!--mam [[Noël Roquevert]], [[Michèle Girardon]], [[Hary Haagen]] an [[Jängi Hopp]]--> |- |align="center"|1984 |''[[Die Frau ohne Körper und der Projektionist]]'' |[[Nikolaus Schilling]] |{{DEU}} |<!--mam [[Liane Hielscher]] a [[Gabriel Barylli]]--> |- |- |align="center"|1985 |''[[Istanbul (Film 1985)|Istanbul]]'' |[[Marc Didden]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Brad Dourif]] an [[Ingrid de Vos]]--> |- |align="center"|1985 |''[[Here Come the Littles]]'' |[[Bernard Deyriès]] |{{USA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1991 |''[[One Against the Wind]]'' |[[Larry Elikann]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Judy Davis]] a [[Sam Neill]]--> |- |align="center"|1991 |''[[Sherlock Holmes and the Leading Lady]]'' |[[Peter Sasdy]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Christopher Lee]] a [[Patrick Macnee]]--> |- |align="center"|1992 |''[[Incident at Victoria Falls]]'' |[[Bill Corcoran]] |{{GBR}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Christopher Lee a Patrick Macnee--> |- |align="center"|1992 |''[[Les sept péchés capitaux]]'' |[[Beatriz Flores]], [[Frédéric Fonteyne]], [[Geneviève Mersch]], [[Yvan Le Moine]], [[Pierre Paul Renders]], [[Olivier Smolders]] a [[Pascal Zabus]] mam [[Robert Mitchum]] a [[Marie-Christine Bayens]] |{{BEL}} |Sketchfilm |- |align="center"|1992 |''[[Retrato de familia]]'' |[[Luis Galvao Teles]] |{{POR}}<br/>{{FRA}} |<!--mam [[Joaquim de Almaida]] a [[Maria de Medeiros]] --> |- |align="center"|1992 |''[[Je pense à vous (1992)|Je pense à vous]]'' |[[Jean-Pierre Dardenne]] a [[Luc Dardenne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Robin Renucci]]--> |- |align="center"|1993 |''[[A House in the Hills]]'' |[[Ken Wiederhorn]] | | |- |align="center"|1993 |''[[Two Small Bodies]]'' |[[Beth Blethyn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1993 |''[[The Hound of London]]'' |[[Peter Reynolds-Long]] | |Fernseefilm<!--; mam Patrick Macnee--> |- |align="center"|1993 |''[[Abracadabra (Film)|Abracadabra]]'' |[[Harry Cleven]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Philippe Volter]] an Thierry van Werveke--> |- |align="center"|1993 |''[[Anna annA]]'' |[[Jürgen Brauer]] |{{CHE}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Lea Hurliman]] a [[Steve Karier]]--> |- |align="center"|1994 |''[[Lie Down With Lions (Televisiounsfilm)|Lie Down With Lions]]'' |[[Jim Goddard]] |{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Timothy Dalton]] an [[Omar Sharif]]--> |- |align="center"|1995 |''[[Midnight Man (TV-Film 1995)|Midnight Man]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{USA}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Rob Lowe]] an [[Hannes Jaenicke]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La promesse (Film 1996)|La promesse]]'' |Jean-Pierre Dardenne a Luc Dardenne |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Jérémie Renier]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Way to Dusty Death]]'' |[[Geoffrey Reeve]] |{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam Rob Lowe--> |- |align="center"|1996 |''[[On Dangerous Ground]]'' |[[Lawrence Gordon Clark]] |{{CAN}}<br>{{GBR}} |Fernseefilm<!--; mam [[Linda Hamilton]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Black Dju]]'' |[[Pol Cruchten]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Philippe Léotard]]--> |- |align="center"|1996 |''[[Salut cousin!]]'' |[[Merzak Allouache]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Gad Elmaleh]]--> |- |align="center"|1996 |''[[The Pillow Book]]'' |[[Peter Greenaway]] |{{FRA}}<br>{{GBR}}<br>{{NED}} |<!--mam [[Vivian Wu]]--> |- |align="center"|1996 |''[[La freccia azzurra]]'' |[[Enzo d'Alo]] |{{ITA}}<br>{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1997 |''[[Sub Down]]'' |[[Gregg Champion]] (als [[Alan Smithee]]) |{{USA}} |<!--mam [[Stephan Baldwin]] a [[Tom Conti]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Elles]]'' |[[Luis Galvão Teles]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{POR}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|1997 |''[[Lorenz im Land der Lügner]]'' |Jürgen Brauer |{{DEU}} |<!--mam [[Jochen Busse]] a [[Rolf Hoppe]]--> |- |align="center"|1997 |''[[An American Werewolf in Paris]]'' |[[Anthony Waller]] |{{USA}} |<!--mam [[Tom Everett Scott]] an [[Julie Delpy]]--> |- |align="center"|1997 |''[[Benjamin Blümchen (Film)|Benjamin Blümchen]]'' |[[Gerhard Hahn]] |{{DEU}} | |- |align="center"|1998 |''[[L'école de la chair]]'' |[[Benoît Jacquot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Isabelle Huppert]] a [[Vincent Lindon]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tommi & the Wildcat]]'' |[[Raimoo Niemit]] a [[Ville Suhonen]] |{{FIN}}<br>{{DEU}}<br>{{DNK}} | |- |align="center"|1998 |''[[Le serpent a mangé la grenouille]]'' |[[Alain Guesnier]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Jean Rochefort]] a [[Marisa Paredes]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: 30 Years to Life]]'' |[[Michael Tuchner]] |{{CAN}}<br>{{USA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Robert Hays]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Nightworld: Lost Souls]]'' |[[Jeff Woolnough]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[John Savage]] a [[Barbara Sukowa]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Le plaisir (et ses petits tracas)]]'' |[[Nicolas Boukhrief]] |{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Mathieu Kassovitz]], [[Vincent Cassel]] a [[Julie Gayet]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Max & Bobo]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Alfredo Pea]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Tale of the Mummy]]'' |[[Russell Mulcahy]] |{{USA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Jason Scott Lee]]--> |- |align="center"|1998 |''[[Kirikou et la sorcière]]'' |[[Michel Ocelot]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|1998 |''[[The First 9½ Weeks]]'' |[[Alex Wright]] |{{USA}}<br>{{CAN}} |<!--mam [[Paul Mercurio]] a [[Clara Bellar]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Fortress 2]]'' |[[Geoff Murphy]] |{{USA}} |<!--mam [[Christophe Lambert]]--> |- |align="center"| |''[[8½ Women]]'' (1999) |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NED}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[John Standing]] a [[Matthew Delamere]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Une liaison pornographique]]'' |Frédéric Fonteyne |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nathalie Baye]] a [[Sergi López (Schauspiller)|Sergi López]]--> |- |align="center"|1999 |''[[The New Adventures of Pinocchio]]'' |[[Michael Anderson (Filmregisseur)|Michael Anderson]] |{{USA}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Martin Landau]] an [[Udo Kier]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Wing Commander (Film)|Wing Commander]]'' |[[Chris Roberts (Spilldesigner)|Chris Roberts]] |{{USA}} |<!--mam [[Freddie Prince, Jr.]] an [[Jürgen Prochnow]]--> |- |align="center"|1999 |''[[New World Disorder (Film 1999)|New World Disorder]]'' |[[Richard Spence]] |{{USA}} |<!--mam [[Rutger Hauer]] an [[Tara Fitzgerald]]--> |- |align="center"|1999 |''[[Jaime (Film 1999)|Jaime]]'' |[[Antònio-Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Saùl Fonseca]]--> |- |align="center"|1999 |''[[La chambre obscure]]'' |[[Christine Questerbert]] |{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Sylvie Testud]] a [[Mathieu Demy]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Pourquoi se marier le jour de la fin du monde?]]'' |Harry Cleven |{{BEL}} |<!--mam [[Frédéric Bodson]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Les gens qui s'aiment]]'' |[[Jean-Charles Tacchella]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] an [[Jacqueline Bisset]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Shadow of the Vampire]]'' |[[E. Elias Merhige]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Malkovich]] a [[Willem Dafoe]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Falling Through (2000)|Falling Through]]'' |[[Colin Bucksey]] |{{CAN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[James West]] a [[Marjo Baayen]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Christie Malry's Own Double Entry]]'' |[[Paul Tickell]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Nick Moran]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Lourdes (Film 2000)|Lourdes]]'' |[[Lodovico Gasparini]] |{{ITA}}<br>{{FRA}} |Fernseefilm<!--; mam [[Alessandro Gassman]] a [[Sydne Rome]]--> |- |align="center"|2000 |''[[Du poil sous les roses]]'' |[[Jean Julien Chervier]]a [[Agnès Obadia]] |{{FRA}} |<!--mam [[Julie Durand]]--> |- |align="center"| |''[[The Enemy]]'' |[[Tom Kinninmont]] |{{USA}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Luke Perry]] a [[Roger Moore]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Superstition (Film 2001)|Superstition]]'' |[[Kenneth Hope]] |{{GBR}}<br>{{NLD}} |<!--mam [[David Warner]] an [[Charlotte Rampling]]--> |- |align="center"|2001 |''[[CQ]]'' |[[Roman Coppola]] |{{USA}} |<!--mam [[Jeremy Davies]] an [[Angela Lindvall]]--> |- |align="center"|2001 |''[[Petites misères]]'' |[[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Albert Dupontel]] a [[Marie Trintignant]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Musketeer]]'' |[[Peter Hyams]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]]--> |- |align="center"|2001 |''[[The Point Man]]'' |[[John Glen]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Christopher Lambert]] a [[Kerry Fox]]--> |- |align="center"|2001 |''[[L'amour en suspens]]'' |[[Herman Van Eycken]] |{{BEL}}<br>{{POR}} |<!--mam [[Andrea Ferreol]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Corto Maltese: La cour secrète des Arcanes]]'' |[[Pascal Morelli]] |{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2002 |''[[Dog Soldiers]]'' |[[Neil Marshall]] |{{GBR}} |<!--mam [[Kevin McKidd]] a [[Sean Pertwee]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Un honnête commerçant]]'' |[[Philippe Blasband]] |{{BEL}} |<!--mam [[Philippe Noiret]]--> |- |align="center"|2002 |''[[J'ai toujours voulu être une sainte]]'' |[[Geneviève Mersch]] |{{BEL}} |<!--mam [[Marie Kremer]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Confessions of an Ugly Stepsister]]'' |[[Gavin Millar]] |{{CAN}} |Fernseefilm<!--; mam [[Stockard Channing]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Extreme Ops]]'' |[[Christian Duguay]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Devon Sawa]] an [[Heino Ferch]]--> |- |align="center"|2002 |''[[FearDotCom]]'' |[[William Malone]] |{{GBR}}<br>{{DEU}}<br>{{USA}} |<!--mam [[Stephen Dorff]] an Udo Kier--> |- |align="center"|2002 |''[[The Ride (Film 2002)|The Ride]]'' oder och ''Joy-Rider'' |[[Gaby Dellal]] |{{ITA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Paul Nicholls]] a [[Mathieu Carrière]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Maigret et le fou de Sainte Clotilde]]'' |[[Claudio Tonetti]] a [[Bruno Cremer]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} |Fernseefilm |- |align="center"|2002 |''[[Moonlight (Film 2002)|Moonlight]]'' |[[Paula Van der Oest]] |{{NLD}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Laurien Van den Broeck]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Le troisième oeil]]'' |[[Christophe Fraipont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Nha Fala]]'' |[[Flora Gomes]] |{{POR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Fatou N'Diaye]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Tristan et Iseult]]'' |[[Thierry Schiel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Ciara Baker]]--> |- |align="center"|2002 |''[[De tweeling (Film 2002)|De tweeling]]'' |[[Ben Sombogaert]] |{{NLD}} |<!--mam [[Thekla Reuter]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Une part du ciel]]'' |[[Bénédicte Liénard]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Séverine Caneele]]--> |- |align="center"|2002 |''[[Villa des roses (Film 2002)|Villa des roses]]'' |[[Frank Van Passel]] |{{BEL}}<br>{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam Julie Delpy an [[Jan Decleir]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le tango des Rashevski]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Hyppolyte Girardot]] a [[Ludmila Mikaël]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Rencontre avec le dragon]]'' |[[Hélène Angel]] |{{FRA}} |<!--mam [[Daniel Auteuil]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Octane]]'' |[[Marcus Adams]] |{{GBR}} |<!--mam [[Madeleine Stowe]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Secret Passage]]'' |[[Ademir Kenovic]] |{{GBR}} |<!--mam [[John Torturo]] an Tara Fitzgerald--> |- |align="center"|2003 |''[[The Emperor's Wife]]'' |[[Julien Vrebos]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} |<!--mam [[Jonathan Rhys-Meyers]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' |[[Peter Webber]] |{{GBR}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Colin Firth]] a [[Scarlett Johansson]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Os imortais]]'' (Les immortels) |[[Antoni Pedro Vasconcelos]] |{{POR}}<br>{{GBR}} |<!--mam Joaquim de Almeida, [[Emmanuelle Seigner]] an [[André Jung]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Pipermint... das Leben möglicherweise]]'' |[[Nicole Nadine Deppé]] |{{DEU}} |<!--mam [[Sami Frey]] a [[Myriam Muller]]--> |- |align="center"|2003 |''[[L'acqua... il fuoco]]'' |[[Luciano Emmer]] |{{ITA}} |<!--mam [[Giancarlo Giannini]] a [[Valérie Kaprisky]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Globi und der Schattenräuber]]'' | |{{CHE}}<br>{{DEU}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2003 |''[[Tempo (Film 2003)|Tempo]]'' |[[Eric Styles]] |{{CAN}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Melanie Griffith]]--> |- |align="center"|2003 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part I: The Moab Story]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{NLD}}<br>{{HUN}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Caroline Dhavernas]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Le ventre de Juliette]]'' |[[Martin Provost]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} |<!--mam [[Marie Julie Parmentier]]--> |- |align="center"|2003 |''[[Tudo isto é Fado]]'' (Fado Blues) |Luis Galvào Teles |{{POR}}<br>{{BRA}} |<!--mam [[Angelo Torres]] a Joaquim De Almeida--> |- |align="center"|2004 |''[[Tempesta]]'' |[[Tim Disney]] |{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{GBR}}<br>{{USA}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Scot Williams]] a Rutger Hauer--> |- |align="center"|2004 |''[[La femme de Gilles]]'' |Frédéric Fonteyne |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}}<br>{{CHE}} |<!--mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Laura Smet]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Der neunte Tag]]'' |[[Volker Schloendorff]] |{{DEU}} |<!--mam [[Ulrich Matthes]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Autobahnraser]]'' |[[Michael Keusch]] |{{DEU}} |<!--mam [[Niels Bruno Schmidt]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Bye Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] an [[James Thiérrée]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Merchant of Venice]]'' |[[Michael Radford]] |{{USA}}<br>{{GBR}}<br>{{ITA}} |<!--mam [[Al Pacino]] an [[Jeremy Irons]]--> |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 2: Vaux to the Sea]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{NLD}}<br>{{ESP}}<br>{{ITA}}<br>{{HUN}} | |- |align="center"|2004 |''[[The Tulse Luper Suitcases, Part 3: From Sark to the Finish]]'' |Peter Greenaway |{{GBR}}<br>{{ESP}}<br>{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2004 |''[[Eros (Film)|Eros]]'' |[[Kar Wai Wong]], [[Steven Soderbergh]] a [[Michelangelo Antonioni]] |{{USA}}<br>{{ITA}}<br>{{HKG}}<br>{{CHN}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Li Gong]] an [[Alan Arkin]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Madame Edouard]]'' |[[Nadin Monfils]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Michel Blanc]] an [[Josiane Balasko]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Calvaire]]'' |[[Fabrice du Welz]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Laurent Lucas]] a [[Brigitte Lahaye]]--> |- |align="center"|2004 |''[[George and the Dragon]]'' |[[Tom Reeve]] |{{DEU}} |<!--mam [[James Purefoy]] a [[Patrick Swaize]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Hurensohn]]'' |[[Michael Sturminger]] |{{AUT}} |<!--mam [[Gerti Drassl]]--> |- |align="center"|2004 |''[[Retrograde]]'' |[[Christopher Kulikowski]] |{{USA}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Dolph Lundgren]]--> |- |align="center"|2004 |''[[T'Choupi]]'' |[[Jean-Luc François]] |{{AUT}}<br>{{FRA}}<br>{{KOR}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2004 |''[[Visions of Europe]]'' |[[Andy Bausch]], Peter Greenaway, [[Aki Kaurismäki]], [[Jan Troell]] an anerer |25 europäesch Länner |Anthologiefilm |- |align="center"|2004 |''[[The Preacher]]'' |[[Gerrard Verhage]] |{{NLD}}<br>{{GBR}} |<!--mam [[Frank Lammers]] a [[Christian Kmiotek]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Bye-Bye Blackbird]]'' |[[Robinson Savary]] |{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{AUT}} |<!--mam [[Derek Jacobi]] a [[Michael Lonsdale]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Miss Montigny]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} |<!--mam [[Johan Leysen]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Der Henker]]'' |[[Simon Aeby]] |{{AUT}}<br>{{GBR}}<br>{{DEU}} |<!--mam [[Nikolaj Coster-Waldau]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Victoire]]'' |[[Stéphanie Murat]] |{{FRA}} |<!--mam Sylvie Testud a [[Mylène Demongeot]]--> |- |align="center"|2005 |''[[Your Name Is Justine]]'' |[[Franco de Peña]] |{{POL}} |<!--mam [[Mathieu Carrière]] an [[Dominique Pinon]]--> |- |align="center"|2006 |''[[Comme t'y es belle]]'' |[[Lisa Azuelos]] |{{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Comme tout le monde]]'' |[[Pierre-Paul Renders]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CAN}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[Flawless]]'' |[[Michael Radford]] |{{GBR}} |<!--mam [[Michael Caine]] an [[Demi Moore]]--> |- |align="center"|2006 |''[[In a Dark Place]]'' |[[Donato Rotunno]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2006 |''[[Lapislazuli (Film)|Lapislazuli]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2006 |''[[The Thief Lord]]'' (Herr der Diebe) |[[Richard Claus]] |{{DEU}} |<!--mam [[Aaron Johnson]]--> |- |align="center"|2007 |''[[Free to leave]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2007 |''[[Irina Palm]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}}<br>{{GBR}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2007 |''[[J'aurais voulu être un danseur]]'' |[[Alain Berliner]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{GBR}} | |- |align="center"|2007 |''[[Luftbusiness]]'' |[[Dominique De Rivaz]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Retour à Gorée]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2007 |''[[Über Wasser]]'' |Udo Maurer |{{AUT}} |Documentaire |- |align="center"|2008 |''[[Bride Flight]]'' |Ben Sombogaart |{{NLD}} | |- |align="center"|2008 |''[[Les enfants de Timpelbach]]'' | |{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Freigesprochen]]'' |[[Peter Payer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2008 |''[[Divizionz]]'' | |{{UGA}}<br>{{ZAF}} | |- |align="center"|2008 |''[[JCVD]]'' |[[Mabrouk El Mechri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2008 |''[[Tausend Ozeane]]'' | |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Bob et Bobette au Far-West]]'' |[[Wim Bien]] a [[Mark Mertens]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2009 |''[[Contact High]]'' |[[Michael Glawogger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Dust (Film 2009)|Dust]]'' |[[Max Jacoby (Regisseur)|Max Jacoby]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2009 |''[[Der Fürsorger]]'' |[[Lutz Konermann]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Humains]]'' |[[Jacques-Olivier Molon]] a [[Pierre-Olivier Thévenin]] |{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2009 |''[[Ne te retourne pas]]'' |[[Marina de Van]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{ITA}} | |- |align="center"|2009 |''[[Panique au village]]'' |[[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2009 |''[[Räuberinnen]]'' |[[Carla Lia Monti]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Dernier étage gauche gauche]]'' |[[Angelo Cianci]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La dernière fugue]]'' |[[Léa Pool]] |{{CAN}} | |- |align="center"|2010 |''[[Illégal]]'' |[[Olivier Masset-Depasse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[Libre échange]]'' |[[Serge Guisquière]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Nous trois]]'' |[[Renaud Bertrand]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[La petite chambre]]'' |[[Stéphanie Chuat]] a [[Véronique Reymond]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2010 |''[[Quartier Lointain]]'' |[[Sam Garbarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2010 |''[[La Régate]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2010 |''[[The Runway]]'' |[[Ian Power]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2010 |''[[Sans queue ni tête]]'' |[[Jeanne Labrune]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Anduni]]'' |[[Samira Radsi]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2011 |''[[Avant l'aube]]'' |[[Raphaël Jacoulot]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[La clinique de l'amour]]'' |[[Artus de Penguern]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[De force]]'' |[[Frank Henry]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'' |[[Philippe de Pierpont]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Les géants]]'' |[[Bouli Lanners]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2011 |''[[Hysteria (Film)|Hysteria]]'' |[[Tanya Wexler]] |{{GBR}}<br>{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2011 |''[[Isabelle (Film)|Isabelle]]'' |[[Ben Sombogaart]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2011 |''[[Mein bester Feind]]'' |[[Wolfgang Murnberger]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2011 |''[[Nuit blanche]]'' |[[Frédéric Jardin]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2011 |''[[Tabu - Es ist die Seele ein Fremdes auf Erden]]'' |[[Christoph Stark]] |{{DEU}}<br>{{AUT}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[À perdre la raison]]'' |[[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Allez, Eddy!]]'' |[[Gert Embrechts]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Arrêtez-moi]]'' |[[Jean-Paul Lilienfeld]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Belle du seigneur]]'' |[[Glenio Bonder]] |{{FRA}}<br>{{DEU}}<br>{{BEL}}<br>{{CHE}} | |- |align="center"|2012 |''[[Comme un homme]]'' |[[Safy Nebbou]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Dead Man Talking]]'' |[[Patrick Ridremont]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Fils unique]]'' |[[Miel Van Hoogenbemt]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Ernest & Célestine]]'' |[[Benjamin Renner]], [[Stéphane Aubier]] a [[Vincent Patar]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[J'enrage de son absence]]'' |[[Sandrine Bonnaire]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Mobile home]]'' |[[François Pirot]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[Plan de table]]'' |[[Christelle Raynal]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Sous le figuier]]'' |[[Anne-Marie Etienne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Tango libre]]'' |[[Frédéric Fonteyne]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La traversée]]'' |[[Jérôme Cornuau]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2012 |''[[Valparaiso (Film)|Valparaiso]]'' |[[Jean-Christophe Delpias]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2012 |''[[La vie d'une autre]]'' |Sylvie Testud |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Adieu Paris]]'' |[[Franziska Buch]] |{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Les âmes de papier]]'' |[[Vincent Lanoo]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Au bonheur des ogres (Film)|Au bonheur des ogres]]'' |[[Nicolas Bary]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Avant l'hiver]]'' |[[Philippe Claudel]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Belle comme la femme d'un autre]]'' |[[Catherine Castel]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Boule et Bill (Film)|Boule et Bill]]'' |[[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[La Confrérie des larmes]]'' |[[Jean-Baptiste Andrea]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[The Congress]]'' |[[Ari Folman]] |{{DEU}}<br>{{POL}}<br>{{BEL}}<br>{{ISR}}<br>{{FRA}} |Animatiounsfilm |- |align="center"|2013 |''[[Die Erfindung der Liebe]]'' |[[Lola Randl]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2013 |''[[L'étrange couleur des larmes sur ton corps]]'' |[[Hélène Cattet]] a [[Bruno Forzani]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Hannah Arendt (Film)|Hannah Arendt]]'' |[[Margarethe von Trotta]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{IRL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Une histoire d'amour (2013)|Une histoire d'amour]]'' |[[Hélène Fillières]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Möbius (Film)|Möbius]]'' |[[Éric Rochant]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Puppy Love]]'' |[[Delphine Lehericey]] |{{BEL}}<br>{{CHE}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2013 |''[[Silent City]]'' |[[Anna Threes]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Tip Top (Film)|Tip Top]]'' |[[Serge Bozon]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2013 |''[[Vijay and I]]'' |[[Sam Garbarsi]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Brabançonne (Film)|Brabançonne]]'' |[[Vincent Bal]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Le dernier diamant]]'' |[[Eric Barbier]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Fieber]]'' |[[Elfi Mikesch]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2014 |''[[Klauni]]'' (''Clownwise'') |[[Viktor Taus]] |{{CZE}}<br>{{FIN}}<br>{{SLK}} | |- |align="center"|2014 |''[[Oorlogsgeheimen]]'' (''Secrets of War'') |[[Dennis Bots]] |{{NLD}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Post partum]]'' |[[Delphine Noëls]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Standby]]'' |[[Rob Burke|Rob]] a [[Ronan Burke]] |{{IRL}} | |- |align="center"|2014 |''[[Vandal]]'' |[[Hélier Cisterne]] |{{FRA}} | |- |align="center"|2014 |''[[Wiplala]]'' |[[Tim Oliehoek]] |{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les brigands (Film)|Les brigands]]'' |[[Frank Hoffmann]] a [[Pol Cruchten]] |{{FRA}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Colonia]]'' |[[Florian Gallenberger]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2015 |''[[Disparue en hiver]]'' |[[Christophe Lamotte]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Divin enfant]]'' |[[Olivier Dorman]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[L'enquête]]'' |[[Vincent Garenq]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Mammal]]'' |[[Rebecca Daly]] |{{IRL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Melody]]'' |[[Bernard Bellefroid]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[Préjudice]]'' |[[Antoine Cuypers]] |{{BEL}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2015 |''[[Sunset Song]]'' |[[Terrence Davies]] |{{GBR}} | |- |align="center"|2015 |''[[Les survivants]]'' |[[Luc Jabon]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2015 |''[[Le Tout Nouveau Testament]]'' |[[Jaco Van Dormael]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2015 |''[[La volante]]'' |[[Christophe Ali]] an [[Nicolas Bonilauri]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Le chant des Hommes]]'' |[[Bénédicte Liénard]] an der [[Mary Jimenez]] |{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Die Nacht der 1000 Stunden]]'' |[[Virgil Widrich]] |{{AUT}}<br>{{NLD}} | |- |align="center"|2016 |''[[Tout, tout de suite]]'' |[[Richard Berry]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2016 |''[[Souvenir (Film)|Souvenir]]'' |[[Bavo Defurne]] |{{FRA}}<br>{{BEL}} | |- |align="center"|2017 |''[[Mary Shelley (Film)|Mary Shelley]]'' |[[Haifaa Al-Mansour]] |{{GBR}}<br>{{USA}} | |- |align="center"|2017 |''[[Es war einmal in Deutschland]]'' |[[Sam Gabarski]] |{{BEL}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2017 |''[[High Fantasy]]'' | [[Jenna Cato Bass]] |{{ZAF}} | |- |align="center"|2018 |''[[Angelo (Film)|Angelo]]'' |[[Markus Schleinzer]] |{{AUT}} | |- |align="center"|2018 |''[[Tel Aviv on Fire]]'' |[[Sameh Zoabi]] |{{ISR}} | |- |align="center"|2018 |''[[Girls With Balls]]'' | [[Olivier Afonso]] |{{FRA}}<br>{{ESP}} | |- |align="center"|2019 |''[[Flatland]]'' | [[Jenna Cato Bass]] |{{ZAF}} | |- |align="center"|2021 |''[[Bad Luck Banging or Loony Porn]]'' |[[Radu Jude]] |{{ROU}}<br>{{HUN}}<br>{{CZE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Hinterland]]'' |[[Stefan Ruzowitzky]] |{{AUT}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Le chemin du bonheur]]'' |[[Nicolas Steil]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Sharaf]]'' |[[Samir Nasr]] |{{DEU}}<br>{{FRA}}<br>{{TUN}} | |- |align="center"|2021 |''[[Der Passfälscher]]'' | [[Maggie Peren]] |{{DEU}} | |- |align="center"|2021 |''[[Une histoire provisoire]]'' | [[Romed Wyder]] |{{CHE}} | |- |align="center"|2021 |''[[Pan de limón con semillas de amapola]]'' | [[Benito Zambrano]] |{{ESP}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2021 |''[[Les intranquilles]]'' | [[Joachim Lafosse]] |{{BEL}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Lost transport]]'' | [[Saskia Diesing]] |{{NLD}}<br>{{DEU}} | |- |align="center"|2022 |''[[Corsage (Film)|Corsage]]'' | [[Marie Kreutzer]] |{{AUT}}<br>{{DEU}}<br>{{FRA}} | |- |align="center"|2022 |''[[Plus que jamais]]'' | [[Emily Atef]] |{{FRA}} | |} === Kuerzfilmer === * 1995: ''[[Luc et Marie]]'' vum [[Philippe Boon]] a [[Laurent Brandenbourger]] (23 Min.) (B / L F ) * 1996: ''[[Mécanomagie]]'' vum [[Bady Minck]] (15 Min.) (A / L) * 1996: ''[[Biouel]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (18 Min.) (F / L) * 1996: ''[[Côtes sauvages]]'' vum [[Sophie Langevin]] a [[Jako Raybaut]] (8 Min.) (F / L) * 1998: ''[[Fragile]]'' vum [[Daniel Wiroth]] ( 7 Min.) (B / L) * 2000: ''[[Nebel]]'' vum [[Mathias Müller]] (12 Min.) (D / L / A) * 2001: ''[[Erè mèla mèla]]'' vum [[Daniel Wiroth]] (7 Min.) (F / L) * 2002: ''[[Ice Cream Sundae]]'' vum [[Désirée Nosbusch]] mam [[Tippi Hedren]] (12 Min.) (U / L / D) * 2005: ''[[Bracia]]'' vum [[Bartosz Grudziecki]] (P/ L/ D) * 2007: ''[[Lumen (Film)|Lumen]]'' vum [[Philip Koch]] (L/ D) * 2007: ''[[Cash Box]]'' vum [[Janett Winkel, Agnes Sieberth, Christian Wagner]] (L/D) * 2009: ''[[Alter Ego (Film)|Alter ego]]'' (L/F) vum [[Jérôme Nunes]] == Auslännesch Filmer, déi zum Deel zu Lëtzebuerg gedréint goufen == * 1968: ''[[If it's Tuesday, This Must Be Belgium]]'' vum [[Mel Stuart]] mam [[Suzanne Pleshette]] a [[Murray Hamilton]] * 1968: ''[[Summit]]'' vum [[Giorgio Bontempi]] mam [[Mireille Darc]] an [[Gian Maria Volonte]] * 1978: ''[[Dossier 51]]'' vum [[Michel Deville]] mam [[Patrick Chesnais]] a [[Daniel Mesguich]] * 1984: ''[[L'addition]]'' vum [[Denis Amar]] mam [[Richard Berry (Schauspiller)|Richard Berry]] a [[Victoria Abril]] * 1991: ''[[Ex und hopp - Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier]]'' vum [[Andy Bausch]] * 2004: ''[[Les rivières pourpres 2]]'' vum [[Olivier Dahan]], mam [[Jean Reno]] - fréier Terres-rouges-Friche zu Esch-Uelzecht * 2004: ''[[De-Lovely]]'' vum [[Irvin Winkler]], mam [[Kevin Kline]] an [[Ashley Judd]] - Venedeg-Kuliss zu Esch-Uelzecht * 2008: ''[[De brief van de koning]]'' vum [[Pieter Verhoeff]] - [[Schlass Veianen]] an Emgéigend vu [[Bäerdref]] * 2008: ''[[La différence c'est que c'est pas pareil]]'' vum [[Pascal Laëthier]] - ë.&nbsp;a. Emgéigend vu Bäerdref ==Filmer, déi zu Lëtzebuerg spillen, awer anzwousch anescht gedréint goufen== * ''The International'' ([[2009]]) vum [[Tom Tykwer]] == Bibliographie == * Lesch, Paul: ''Film and politics in Luxembourg: censorship and controversy'', Teaneck NJ: John Libbey Publ., cop. 2004. - P. 437-446: ill. ; 24&nbsp;cm, In: Film History, vol 16, n° 4(2004) == Um Spaweck == * [http://www.filmfund.lu/ Filmfonds Lëtzebuerg] * [https://cna.public.lu Centre national de l'audivisuel (CNA)] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer| ]] [[Kategorie:Lëschten (Filmer)|L]] chgnx79lejqpcymhcievssxyso9kjsn 0 3076 2395314 2377628 2022-08-17T12:33:05Z Zinneke 34 /* Gebuer */ wikitext text/x-wiki {{Artikel Joer}} D'Joer '''1993''' huet op engem [[Freideg]] ugefaangen. == Evenementer == === Europa === * {{1. Januar}}: D'[[Europäesch Unioun]] trëtt a Kraaft. * {{0}}1. Januar: D'[[Tschechoslowakei]] spléckt sech an d'[[Tschechesch Republik]] an d'[[Slowakei]]. * [[14. Mäerz]]: [[Andorra]] gëtt sech eng éischt Verfassung. * [[13. Mee]]: Zu [[Neuilly-sur-Seine]] hält e Mann, dee sech ''Human Bomb'' nennt, Spillschoulskanner als Geisel, hie gëtt vun enger Spezialunitéit vun der Police erschoss. * [[14. Mee]]: Déi däitsch Partei [[Bündnis 90/Die Grünen]] entsteet duerch d'Fusioun vun ''Bündnis 90'' mat ''Die Grünen''. * [[25. Mee]]: Zu [[Den Haag]] gëtt d'[[UN-Krichsverbriechertribunal]] fir Ex-[[Jugoslawien]] gegrënnt. * {{7. Juli}}: De [[Guntis Ulmanis]] gëtt Staatspresident a [[Lettland]]. * {{9. August}}: Den [[Albert II. vun der Belsch|Albert II.]] gëtt Kinnek vun de Belsch. * {{1. November}}: Den [[Traité vu Maastricht]] trëtt a Kraaft. ==== Lëtzebuerg ==== * {{1. Juni}}: Den éischte lëtzebuergesche 5.000-[[Lëtzebuerger Frang|Frangsch]]äin kënnt eraus. * [[16. September]]: D'Melodie an déi éischt a véiert Stroph vun ''[[Ons Heemecht]]'' gi per Gesetz als [[Nationalhymn]] festgeschriwwen. * [[19. September]]: De Soziokulturelle [[Radio 100,7]] geet op Sendung. * [[10. Oktober]]: [[Gemengewalen (Lëtzebuerg)|Gemengewalen]]. * [[15. Dezember]]: Mam leschte Stéck [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen|vun Ëlwen op Gouvy]] gëtt d'[[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéierung vun der Eisebunns-Nordstreck]] ofgeschloss. === Afrika === * [[24. Mee]]: [[Eritrea]] gëtt onofhängeg. * {{1. Juni}} Presidentschaftswalen am [[Burundi]]. * [[12. Juni]]: Presidentschaftswalen an [[Nigeria]]. * [[29. Juni]]: Parlamentswalen am [[Burundi]]. * [[16. Juni]]: Parlamentswalen a [[Madagaskar]]. * [[10. Juli]]: De [[Melchior Ndadaye]] gëtt President am Burundi. * [[20. Juli]]: De [[France-Alber René]] gëtt als Staatspresident vun de [[Seychellen]] confirméiert. * [[21. Oktober]]: De President vum Burundi, Melchior Ndadaye, gëtt ëmbruecht, an der Folleg dovu brécht e Biergerkrich aus, an deem eng 100.000 Tutsien doutgemaach ginn. * {{5. Dezember}}: Den [[Omar Bongo Ondimba]] gëtt als Staatspresident vum [[Gabon]] erëmgewielt. * [[19. Dezember]]: De [[Lansana Conté]] gëtt als President vu [[Guinea]] erëmgewielt. === Amerika === * [[29. Juni]]: D'[[Kim Campbell]] gëtt Première-Ministesch a [[Kanada]]. * [[25. Oktober]]: De [[Jean Chrétien]] gëtt Premierminister a Kanada. * [[17. November]]: Den [[NAFTA]], e Fräihandelsofkommes, gëtt tëscht de Vereenegte Staaten, Kanada a Mexiko ofgeschloss. ==== USA ==== * [[20. Januar]]: De [[Bill Clinton]] trëtt säin Amt als US-President un. * [[26. Februar]]: Attentat op de [[World Trade Center]] zu [[New York City|New York]], 6 Doudeger an eng Dausend Blesséierter. ==== Südamerika ==== * [[10. Mee]]: De [[Juan Carlos Wasmosy]] gëtt Staatspresident vu [[Paraguay]]. * [[31. Dezember]]: [[Peru]] gëtt sech eng nei Verfassung a gëtt Republik. === Asien === * [[23. Mee]]: ÉIscht fräi Walen zanter iwwer 20 Joer a [[Kambodscha]]. * [[24. September]]: De [[Norodom Sihanouk]] gëtt Kinnek vu Kambodscha. * [[27. September]]: Zu [[Sochumi]], an [[Abchasien]], ginn iwwer 7.000 [[georgien|geogesch]] Ziviliste massakréiert. * {{3. Oktober}}: Den [[Heydär Äliyev]] gëtt President vun [[Aserbaidschan]]. * {{4. Oktober}}: Enn vun engem [[Putsch]]versuch a [[Russland]]. * [[12. Dezember]]: Éischt fräi Walen a Russland. === Ozeanien & Pazifik === === Noen Osten an Arabesch Welt === * [[27. Abrëll]]: Éischt geheim an demokratesch Walen am [[Jemen]]. == Konscht a Kultur == === Molerei === === Literatur === * [[Servais-Präis]]: [[Pol Greisch]] fir ''Äddi Charel - Besuch - E Stéck Streisel''. * [[Batty-Weber Präis]] fir de [[Léopold Hoffmann]]. === Musek === * [[15. Mee]]: D'[[Niamh Kavanagh]] gewënnt fir [[Irland]] mam Lidd ''[[In Your Eyes]]'' den [[Eurovision Song Contest 1993|38. Eurovision Song Contest]] zu [[Millstreet]]. == Wëssenschaft an Technik == ===Astronomie=== * D'Sond [[Galileo (Raumsond)|Galileo]] huet fir d'éischt en Asteroidemound, den Trabant [[Dactyl (Mound)|Dactyl]] vum Asteroid [[(243) Ida|'''Ida''']] fotograféiert. == Sport == * Den [[Avenir Beggen]] gëtt Landesmeeschter a gewënnt d'[[Coupe de Luxembourg (Foussball)|Coupe du Luxembourg am Foussball]]. * [[17. Februar]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu [[Athen]], am Kader vun der Qualifikatioun fir d'[[Foussball-Weltmeeschterschaft 1994]], 0:2 géint Griicheland.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=9754 D'Detailer vum Foussballlännermatch Griicheland-Lëtzebuerg de 17. Februar 1993 op der Websäit vun European Football]</ref> * [[14. Abrëll]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 1994, 0:4 géint Russland.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=9870 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Russland de 14. Abrëll 1993 op der Websäit vun European Football]</ref> * [[20. Mee]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp spillt an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 1994, 1:1 géint Island. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet en islännesche Spiller geschoss. (Selbstgol)<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=9929 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Island den 20. Mee 1993 op der Websäit vun European Football]</ref> * {{8. September}}: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu [[Reykjavík]], am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 1994, 0:1 géint Island.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=9799 D'Detailer vum Foussballlännermatch Island-Lëtzebuerg den 8. September 1993 op der Websäit vun European Football]</ref> * [[12. Oktober]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 1994, 1:3 géint Griicheland. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de [[Stefano Fanelli]] geschoss.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=9856 D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Griicheland den 12. Oktober 1993 op der Websäit vun European Football]</ref> * [[27. Oktober]]: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu [[Budapest]], am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 1994, 0:1 géint Ungarn.<ref>[http://eu-football.info/_match.php?id=9841 D'Detailer vum Foussballlännermatch Ungarn-Lëtzebuerg de 27. Oktober 1993 op der Websäit vun European Football]</ref> == Gebuer == * {{8. Januar}}: [[Mikel Molitor]], lëtzebuergeschen Handballspiller. * [[12. Januar]]: [[Tom Krier]], lëtzebuergeschen Handballspiller. * [[18. Januar]]: [[Pia Berscheid]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[30. Januar]]: [[Claude Bichel]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * {{7. Februar}}: [[Romy Gruber]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[28. Februar]]: [[Emmelie de Forest]], dänesch Popsängerin. * {{6. Mäerz}}: [[Kevin Holtz]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[19. Mäerz]]: [[Tamara Cardoso]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[24. Mäerz]]: [[Michèle Breuer]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[10. Abrëll]]: [[Barbara Pravi]], franséisch Sängerin. * [[12. Abrëll]]: [[TIX (Museker)|TIX]], norwegesche Sänger, Lidderschreiwer a Museksproduzent. * [[13. Abrëll]]: [[Hannah Marks]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[16. Abrëll]]: [[Timo Wagner]], lëtzebuergesche Schauspiller. * {{7. Mee}}: [[Raphael Gindt]], lëtzebuergesche Kënschtler. * [[13. Mee]]: [[Romelu Lukaku]], belsch-kongoleesesche Foussballspiller. * [[19. Mee]]: [[Kelly Schmit]], lëtzebuergesch Volleyballspiller. * [[24. Mee]]: [[Bob Bertemes]], lëtzebuergesche Liichtathlet (Kugelstoussen). * [[29. Mee]]: [[Alexei Nickels]], lëtzebuergesche Fechter. * [[30. Mee]]: [[Yannick Bastos]], portugisesch-lëtzebuergesche Foussballspiller. * {{6. Juni}}: [[Alex Laurent]], lëtzebuergesche Basketballspiller. * [[26. Juni]]: [[Lynn Weis]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[13. August]]: [[Marisa Soares Marques]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[10. September]]: [[Laura Weber]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[17. September]]: [[D.Harmon]], US-amerikanesch-lëtzebuergesche Rapper. * [[21. September]]: [[Fabienne Welsch]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * [[15. Oktober]]: [[Kim Godart]], lëtzebuergesch Volleyballspillerin. * {{6. November}}: [[Jeangu Macrooy]], surinamesche Sänger a Lidderschreiwer. * [[12. November]]: [[Nadia Marcus]], lëtzebuergesch Basketballspillerin. * {{8. Dezember}}: [[Lisa Noesen]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[13. Dezember]]: [[Jill De Bruyn]], lëtzebuergesch Foussballspillerin. * [[16. Dezember]]: [[Tom Welter]], lëtzebuergesche Basketballspiller. * [[29. Dezember]]: [[Sébastien Thill (Foussballspiller)|Sébastien Thill]], lëtzebuergesche Foussballspiller. == Gestuerwen == * {{6. Januar}}: [[Dizzy Gillespie]], US-amerikaneschen Jazz-Trompetist. * {{0}}6. Januar: [[Rudolf Nourejew]], Ballet-Dänzer. * [[13. Januar]]: [[René Pleven]], franséische Politiker. * [[14. Januar]]: [[Vic. Abens]], lëtzebuergesche Politiker. * [[17. Januar]]: [[Julio Coll]], spuenesche Filmregisseur. * [[20. Januar]]: [[Audrey Hepburn]], USamerikanesch Schauspillerin. * [[28. Januar]]: [[Helen Sawyer Hogg]], kanadesch Astronomin. * 28. Januar: [[Polo Welfring]], lëtzebuergeschen Turner an Olympionik. * {{3. Februar}}: [[François Reichenbach]], franséische Filmregisseur. * {{5. Februar}}: [[Joseph L. Mankiewicz]], US-amerikanesche Filmregisseur. * {{9. Februar}}: [[Virginie Rausch]], lëtzebuergesch Schwëmmerin an Olympionikin. * [[10. Februar]]: [[Bengt Edlén]], schweedeschen Astrophysiker. * [[25. Februar]]: [[Eddie Constantine]], US-amerikaneschen, duerno franséische Schauspiller. * [[26. Februar]]: [[Arthur Maria Rabenalt]], däitsche Regisseur an Auteur. * [[27. Februar]]: [[Lillian Gish]], Schauspillerin. * {{3. Mäerz}}: [[Albert Sabin]], US-amerikanesche Virolog, Erfinder vun der Polio-''Schluckimpfung''. * {{4. Mäerz}}: [[Théo Kerg]], lëtzebuergesche Moler, Sculpteur, Graveur a Vitrier. * {{0}}4. Mäerz: [[Georgette Anys]], franséisch Schauspillerin. * {{5. Mäerz}}: [[Hans Christian Blech]], däitsche Schauspiller. * {{0}}5. Mäerz: [[Cyril Collard]], franséische Schauspiller, Regisseur an Dréibuchauteur. * [[26. Mäerz]]: [[Willi Schäferdiek]], däitsche Schrëftsteller * [[14. Abrëll]]: [[Mett Hoffmann]], lëtzebuergesche Moler. * [[17. Abrëll]]: [[Turgut Özal]], Staats- a Ministerpresident vun der Tierkei. * [[18. Abrëll]]: [[Werner Pochath]], éisträichesche Schauspiller. * {{1. Mee}}: [[Pierre Bérégovoy]], franséische Politiker. * {{6. Mee}}: [[Ann Todd]], englesch Schauspillerin. * {{8. Mee}}: [[Hélène Palgen]], lëtzebuergesch Sproochwëssenschaftlerin. * [[17. Mee]]: [[Robert Lapoujade]], franséische Filmregisseur a Moler. * [[27. Mee]]: [[Serge Leroy]], franséische Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[12. Juni]]: [[Wilhelm Gliese]], däitschen Astronom. * [[19. Juni]]: [[William Golding]], brittesche Schrëftsteller. * 19. Juni: [[Jean Cau]], franséische Schrëftsteller a Journalist. * [[14. Juli]]: [[Léo Ferré]], franséische Museker a Sänger. * [[18. Juli]]: [[Jean Negulesco]], rumänesch-US-amerikanesche Filmregisseur. * [[22. Juli]]: [[Luigi Peruzzi]], italiéinesche Resistenzler * [[31. Juli]]: [[Baudouin vun der Belsch|Baudouin]], Kinnek vun de Belsch. * [[16. August]]: [[Stewart Granger]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[24. August]]: [[Paul Metz]], lëtzebuergeschen Ingenieur an Industriemanager. * [[25. August]]: [[Jean Reiffers]], lëtzebuergeschen Zaldot bei der [[Operatioun Overlord]]. * [[31. August]]: [[Siegfried Schürenberg]], däitsche Schauspiller. * {{4. September}}: [[Baltasar Lobo]], spuenesche Sculpteur. * {{7. September}}: [[Jean-Pierre Büchler]], lëtzebuergesche Politiker. * [[12. September]]: [[Raymond Burr]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[20. September]]: [[Erich Hartmann (Pilot)|Erich Hartmann]], däitsche Pilot an Offizéier. * [[21. September]]: [[Fernand Ledoux]], franséische Schauspiller. * [[23. September]]: [[Marcel Wang]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[26. September]]: [[Robert Matagne]], lëtzebuergeschen Auteur an Heraldiker. * {{1. Oktober}}: [[Georges Faber (Manager)|Georges Faber]], lëtzebuergesche Jurist an Industriemanager. * {{4. Oktober}}: [[Alex Wantz]], lëtzebuergesche Politiker. * {{5. Oktober}}: [[Karl Gordon Henize]], US-amerikaneschen Astronaut an Astronom. * {{0}}5. Oktober: [[Alfred Oppenheimer]], Geschäftsmann. * [[12. Oktober]]: [[Jean-Pierre Glesener]], lëtzebuergesche Politiker a Resistenzler. * [[19. Oktober]]: [[Johnny Lucas]], lëtzebuergesche Kanut an Olympionik. * [[25. Oktober]]: [[Vincent Price]], Schauspiller. * [[28. Oktober]]: [[Charlotte Engels]], lëtzebuergesch Sculptrice a Molerin. * 28. Oktober: [[Grégoire Leisen]], lëtzebuergesche Vëlossportler. * [[31. Oktober]]: [[Federico Fellini]], italieenesche Regisseur. * 31. Oktober: [[River Phoenix]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[19. November]]: [[Léon Roller]], lëtzebuergesche Boxer. * [[21. November]]: [[Bruno Rossi]], italieeneschen Astrophysiker an Astronom. * [[25. November]]: [[Hervé Bromberger]], franséische Filmregisseur. * 25. November: [[Anthony Burgess]], Schrëftsteller. * {{2. Dezember}}: [[Pablo Escobar]], kolumbianeschen Drogeboss. * {{4. Dezember}}: [[Frank Zappa]], US-amerikanesche Komponist a Museker. * {{6. Dezember}}: [[Don Ameche]], US-amerikaneschs Schauspiller. * {{7. Dezember}}: [[Félix Houphouët-Boigny]], éischte President vun der Elfebeeküst. * [[16. Dezember]]: [[Mathieu Lamberty]], Museker * [[22. Dezember]]: [[Marion Burns]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[28. Dezember]]: [[Alfonso Balcázar]], spuenesche Filmregisseur an Dréibuchauteur. * [[31. Dezember]]: [[Zviad Gamsakhurdia]], georgesche Wëssenschaftler a Politiker. == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Referenzen}} ea2f6oszprw0naip76f8m9d6d7lf0gg 0 7361 2395396 2374296 2022-08-18T10:35:42Z Sultan Edijingo 1468 /* Liewen */ wl verb wikitext text/x-wiki {{Infobox Dynastie}} D''''Charlotte Adelgonde Elisabeth Marie Wilhelmine vu Lëtzebuerg''', gebuer den [[23. Januar]] [[1896]] op [[Schlass Bierg]] a gestuerwen den [[9. Juli]] [[1985]] op [[Schlass Fëschbech]], war vun [[1919]] bis [[1964]] [[Groussherzog]]in vu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]]. == Liewen == D'Charlotte war dat zweeteelst vun de sechs Meedercher vum Groussherzog [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] (1852–1912) an der Infantin [[Maria Ana vu Bragança (1861)|Maria Ana vu Bragança]] (1861–1942). Nodeem hir eeler Schwëster, d'Groussherzogin [[Marie-Adélaïde vu Lëtzebuerg|Marie-Adélaïde]], den [[9. Januar]] 1919 huet missen ofdanken, ass d'Charlotte vu Lëtzebuerg de [[15. Januar]] 1919 Grande-Duchesse ginn an huet den [[18. Januar]] den Eed op d'[[Lëtzebuerger Constitutioun]] geleescht. De [[Referendumen zu Lëtzebuerg|Referendum]] vum [[28. September]] 1919 huet d'[[Lëtzebuerger Constitutioun|konstitutionell]] Ierf[[monarchie]] ënner der Groussherzogin Charlotte mat 77,8 % confirméiert. De [[6. November]] 1919 huet si hire [[Koseng]], de Prënz [[Felix vu Bourbon-Parma]] bestuet. D'Koppel krut 6 Kanner. Den [[10. Mee]] [[1940]], beim Iwwerfall vun [[Nazi]]-[[Däitschland]] op Lëtzebuerg, ass d'Charlotte mat hirer Famill (a 4 Membere vun der Regierung) iwwer [[Frankräich]], [[Spuenien]], [[Portugal]]<ref>[http://www.memoshoah.lu/Kata/mobile/index.html Virtuellen Ausstellungskatalog vun der Ausstellung "Exposition Portugal et Luxembourg, pays d'espoir en temps de détresse"]</ref> an d'[[Vereenegt Staate vun Amerika|Vereenegt Staaten]] an den Exil a [[Kanada]] an op [[London]] gaangen. Tëscht [[1940]] an [[1944]] huet d'Groussherzogin Charlotte reegelméisseg iwwer d'[[Radio]]sémissioune vun der [[BBC]] de Lëtzebuerger Mutt zougeschwat, a gouf doduerch zu engem Symbol fir d'Fräiheet an d'Onofhängegkeet vum Land. An der Zäit vum [[Zweete Weltkrich]] ass si op sougenannte ''Good Will Tours'' duerch d'Vereenegt Staate gaangen, fir op d'Situatioun vu Lëtzebuerg opmierksam ze maachen. De [[25. August]] [[1942]] gouf se mat hirer Famill vum US-President [[Franklin D. Roosevelt|Roosevelt]] empfaangen. De [[14. Abrëll]] [[1945]] ass d'Grande-Duchesse aus dem Exil hannescht op Lëtzebuerg komm. Déi Méint duerno huet si déi Stied an Dierfer besicht, déi an der [[Ardennenoffensiv]] zerstéiert goufen. Si krut den [[8. Juli]] [[1956]] "d'[[Gëlle Rous]]", déi gréisst Auszeechnung déi de [[Vatikanstad]] ze verginn huet. Den [[12. November]] [[1964]] huet d'Groussherzogin Charlotte, no 45 Joer un der Spëtzt vum Land, zugonschte vun hirem Jong [[Jean vu Lëtzebuerg|Jean]] op den Troun verzicht. Si ass den [[9. Juli]] [[1985]] mat 89 Joer op Schlass Fëschbech gestuerwen a gouf an der [[Krypta]] vun der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Kathedral]] begruewen. Hir zu Éiere gouf [[1990]] eng [[Groussherzogin-Charlotte-Monument (Stad Lëtzebuerg)|Bronze-Statu]] op der [[Clairefontaine-Plaz]] a [[1995]] e [[Groussherzogin-Charlotte-Monument (Ierpeldenger Schlass)|Monument]] am Park vum [[Ierpeldenger Schlass]] ageweit. Och d'Bréck vun der Stad op de [[Kierchbierg]], d'[[Groussherzogin-Charlotte-Bréck]], ass [[1962]] no hir benannt ginn, sou wéi och eng Abberzuel [[Odonym]]men: ''Rue Grande-Duchesse Charlotte'' zu Bieles (4430), Fëschbech (7430), Gonnereng (6190), Colmer-Bierg (7727), Miersch (7520), Schuller (4995), Walfer (7209) a Wolz (9515); ''Avenue Grande-Duchesse Charlotte'' zu Diddeleng (3440-41) a Munneref (5654); ''Boulevard Grande-Duchesse Charlotte'' zu Esch-Uelzecht (4070), Ettelbréck an an der Stad Lëtzebuerg (1330-31) a ''Place Grande-Duchesse Charlotte'' zu Rëmeleng (3710) an zu Schëffleng (3821). == Kanner == Mat hirem Mann, dem Prënz [[Felix vu Bourbon-Parma]], hat si 6 Kanner: * [[Jean vu Lëtzebuerg|Jean]] (gebuer de [[5. Januar]] [[1921]]; gestuerwen den 23. Abrëll 2019) * [[Élisabeth vu Lëtzebuerg (1922-2011)|Élisabeth]] (gebuer den [[22. Dezember]] [[1922]], a gestuerwen den [[22. November]] [[2011]]) * [[Marie-Adélaïde vu Lëtzebuerg (1924-2007)|Marie-Adélaïde]] (gebuer den [[21. Mee]] [[1924]] am Schlass Bierg, a gestuerwen den [[28. Februar]] [[2007]] am Schlass ''Wolfsberg'' [[Kärnten]] an [[Éisträich]]) * [[Marie-Gabrielle vu Lëtzebuerg|Marie-Gabrielle]] (gebuer den [[2. August]] [[1925]]), * [[Charles vu Lëtzebuerg (1927)|Charles]] (gebuer de [[7. August]] [[1927]] a gestuerwen de [[26. Juli]] [[1977]]), * [[Alix vu Lëtzebuerg|Alix]] (gebuer de [[24. August]] [[1929]] a gestuerwen den [[11. Februar]] [[2019]]). == Literatur == * [[Emil Haag|Haag, Emil]], 2011. ''La Grande-Duchesse Charlotte ^*1896 ^†1985: un destin exceptionnel'', In: ''Une réussite originale - Le Luxembourg au fil des siècles''; Lëtzebuerg (Éditions Guy Binsfeld), 2011; 576 Säiten (ill.); ISBN 978-2-87954-235-5, Ss 362-375. * [[André Linden|Linden, André]], 2002. “Léif Lëtzebuerger,… dir dohém a mir hei baussen… the radio speeches of Great-Duchess Charlotte in exile.” In...ët wor alles net esou einfach. Questions sur le Luxembourg et la Deuxième Guerre mondiale, Luxembourg. * [[Paul Margue|Margue, Paul]], 2008. Grande-Duchesse Charlotte. In: ''Lieux de mémoire au Luxembourg. Erinnerungsorte in Luxemburg''. 2. Editioun, S. 121-126. S. Kmec, B. Majerus, M. Margue, P. Peporte, éditeurs. éditions saint-paul, Lëtzebuerg. * Martin Gerges, Koord., 1990. ''Monument Grande-Duchesse Charlotte''. Erausgi vun der Regierungskommissioun fir d'Monument. Imprimerie centrale, 104 S. ** Anonyme: ''D'Grande-Duchesse Charlotte. Datumen aus Hirem Liewen.'' S. 9-13. ** Emile Thoma: ''Charlotte Grande-Duchesse de Luxembourg 1896-1985. Bio-bibliographie de la vie et de l'oeuvre d'une Grande Dame.'' S. 97-103. (Dësen Artikel gëtt eng Lëscht mat iwwer 80 Publikatiounen iwwer d'Liewen an d'Wierke vun der Groussherzogin Charlotte). == Kuckt och == * [[Politesche System vu Lëtzebuerg]] * [[Léif Lëtzebuerger...]] * [[Groussherzog]] == Um Spaweck == * [http://www.monarchie.lu/fr/L_histoire/Les_souverains/Charlotte/index.html monarchie.lu] {{Commonscat|Charlotte, Grand Duchess of Luxembourg|Charlotte vu Lëtzebuerg}} {{start box}} {{Trounfolleg|Titel=[[Groussherzogin vu Lëtzebuerg]]|virdrun=[[Marie-Adélaïde vu Lëtzebuerg|Marie Adélaïde]]|duerno=[[Jean vu Lëtzebuerg|Jean]]|Joren=[[1919]]- [[1964]]}} {{end box}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Haus Lëtzebuerg-Nassau]] [[Kategorie:Gebuer 1896|Lëtzebuerg, Charlotte vu]] [[Kategorie:Gestuerwen 1985|Lëtzebuerg, Charlotte vu]] [[Kategorie:Groussherzoge vu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Ritter vum Nassaueschen Hausuerde vum Gëllene Léiw|Lëtzebuerg]] ksbmrn2p55t1oez5vsc4j54wzbc7nqv 10 10662 2395358 2394747 2022-08-17T21:29:04Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki <!-- D e e n   N e i s t e v i r, w.e.g. Kopéiert déi, déi ënnen "erausrutschen", an d'Archiv! ... leschten Update 17.08.2022. --> [[WEmobility]]{{-}}''[[Michel Majerus - Next Step]]''{{-}}[[Timo Wagner]]{{-}}''[[Les perdants n'écrivent pas l'histoire]]{{-}}[[Kirikou et la sorcière]]{{-}}[[Verrouillage central]]{{-}}[[Visions of Europe]]''{{-}}[[Klaus Peter Weber]]{{-}}[[Luís Galvão Teles]]{{-}}''[[La journée des orphelins]]{{-}}[[D'Weesekanner op der Schueberfouer]]{{-}}[[Poison (Film 2022)]]''{{-}}[[RGTR-Linn 903]]{{-}}[[RGTR-Linn 901]]{{-}} [[Vëlosummer]]{{-}}[[RGTR-Linn 901]]{{-}}[[RGTR-Linn 802]]{{-}}[[RGTR-Linn 801]]{{-}}[[RGTR-Linn 603]]{{-}}[[RGTR-Linn 507]]{{-}}[[RGTR-Linn 406]]{{-}}[[RGTR-Linn 505]]{{-}}[[RGTR-Linn 503]]{{-}}[[RGTR-Linn 502]]{{-}}[[RGTR-Linn 501]]{{-}}[[RGTR-Linn 401]]{{-}}[[RGTR-Linn 402]]{{-}}[[RGTR-Linn 403]]{{-}}[[RGTR-Linn 404]]{{-}}[[RGTR-Linn 405]]{{-}}[[RGTR-Linn 406]]{{-}}[[RGTR-Linn 309]]{{-}}[[RGTR-Linn 306]]{{-}}''[[Electric Theatre]]{{-}}[[Läif a Séil]]{{-}}[[Rockin' Warriors]]{{-}}[[Letters Unsent]]{{-}}[[The Very Last Cha Cha Cha]]{{-}}[[Little Duke]]{{-}}[[Autorevue]]''{{-}} ''[[Agefi Luxembourg]]''{{-}}[[RGTR-Linn 604]]{{-}}[[RGTR-Linn 606]]{{-}}[[RGTR-Linn 608]]{{-}}[[RGTR-Linn 611]]{{-}}''[[Thés dansants]]{{-}}[[Ex und hopp - Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier]]''{{-}}[[RGTR-Linn 701]]{{-}}[[RGTR-Linn 702]]{{-}}[[RGTR-Linn 703]]{{-}}[[RGTR-Linn 711]]{{-}}[[Luxembourg High Security Hub]]{{-}}[[RGTR-Linn 112]]{{-}}[[Boulevard de Kyiv]]{{-}}[[V.I.C]]{{-}}[[Benelux-Parlament]]{{-}}[[Albert Nerini]]{{-}}[[Nicool]]{{-}}[[Feyder]]{{-}}[[Skibi]]{{-}}[[Charel Stoltz]]{{-}}[[John Wolter]]{{-}}[[Skinny J]]{{-}}[[Tun Tonnar]]{{-}} [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel]]{{-}}[[Rock un der Atert]]{{-}}[[RGTR-Linn 504]]{{-}}''[[Luis and the Aliens]]''{{-}}[[Fabrique d'images]]{{-}}''[[Les hirondelles de Kaboul (Film)]]{{-}}[[Ooops! The Adventure Continues]]{{-}}[[Never Die Young]]''{{-}} ... {{small|[[Portal Lëtzebuerg/Neist Artikelen/Archiv 2022|'''Archiv''']]}} <noinclude>[[Kategorie:Schablounen:Portaler:Lëtzebuerg]] [[fr:Projet:Luxembourg/Articles récents]]</noinclude> bo5kdd4sgd4t2x0j1t6uzpxyvcgygde 0 11325 2395322 2349963 2022-08-17T14:19:34Z Pierrenilles 861 k.... wikitext text/x-wiki {{skizzEco}} {{Infobox Biographie}} [[Fichier:Luxembourg-Clausen, cimetière Malakoff (113a).jpg|thumb|Plack um Graf]] De '''Quetschlik'''<ref>och an de Schreifweisen ''Guetchlique'', ''Guetschlik'', ''Guetschlick'' ze fannen</ref> '''Godchaux''', gebuer de [[31. Oktober]] [[1798]]<ref>{{Citation|url=https://www.familysearch.org/ark:/61903/1:1:ZNMC-LFPZ?cid=fs_copy|titel=Acte de mariage|bezochtdatum=29.04.2021|uitgever=www.familysearch.org|taal=fr}}</ref>{{,}}<ref>Op der Plack op sengem Graf steet als Gebuertsdatum den 2. November 1837</ref> zu [[Diddenuewen]] a gestuerwen de [[17. Mee]] [[1873]] op der [[Schläifmillen (Lëtzebuerg)|Schläifmillen]], gehéiert, zesumme mat sengem Brudder [[Samson Godchaux|Samson]], zu den [[industriell Pionéier|industrielle Pionéier]]. Si hunn zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] d'[[Duchindustrie]] héich bruecht. == Säi Privatliewen == Déi zwéi Bridder hu sech de selwechten Dag – den 3. September 1837 – bestuet. De Quetschlik mat der Esther Levy an de Samson mat hirer Schwëster Rose Levy. De Quetschlik Godchaux ass de 17. Mee 1873 gestuerwen a gouf um [[Kierfecht Malakoff|ale Juddekierfecht]] a [[Clausen]] begruewen. == Literatur == * Jeck, Marc: '' De "simples tisserands" aux "barons du drap": les Godchaux''. In: Die Warte - Perspectives. Luxembourg 54 (2003)-17, p.&nbsp;1.:''La famille juive Godchaux, originaire de Lorraine et immigrée au Luxembourg vers 1795, a réalisé aux XIXe et XXe siècles le projet à la fois industriel et social d'une grande draperie à Luxembourg-Ville''. == Kuckt och == * [[Duchindustrie zu Lëtzebuerg]] == Um Spaweck == * [http://www.Industrie.lu Säit iwwer déi al Lëtzebuerger Industrien] * [https://godchaux-fe.pagesperso-orange.fr/page-3.html Websäit vum Fabien Godchaux] mat Biller vu senger Famill {{Referenzen an Notten}}{{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Industrieller|Godchaux Guetschlik]] [[Kategorie:Gebuer 1798|Godchaux Guetschlik]] [[Kategorie:Gestuerwen 1873|Godchaux Guetschlik]] nbz209ahgm2qxbfnixv9coo6n05nqpq 0 18372 2395326 2310992 2022-08-17T14:22:18Z Zinneke 34 /* Kuckt och */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Michel Majerus''', gebuer den [[9. Juni]] [[1967]] zu [[Esch-Uelzecht]], a gestuerwen de [[6. November]] [[2002]] beim [[Luxair]]-[[Luxair Fluch 9642|Fligeraccident]] bei [[Nidderaanwen]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] Kënschtler. Hie gouf bekannt duerch seng Molerei a seng Installatiounen, déi sech deelweis um ''[[Pop-Art]]'' an um ''[[Minimal Art]]'' inspiréiert hunn. Hien huet zu [[Stuttgart]] Konscht studéiert an duerno haaptsächlech zu [[Berlin]], mä och zu [[Los Angeles]] gelieft. Tëscht [[2005]] an [[2007]] hunn d'[[Kunsthaus Graz]], de [[Stedelijk Museum Amsterdam]], d'[[Kestnergesellschaft Hannover]], d'[[Hamburg]]er [[Deichtorhallen]] an de [[Mudam]] eng grouss Retrospektiv organiséiert. Vum [[26. November]] [[2011]] bis den [[9. Abrëll]] [[2012]] huet de [[Kunstmuseum Stuttgart]] iwwer 100 Wierker vum Michel Majerus gewisen. Ënner deene Wierker ass eng méi wéi 100 Meter laang Wandmolerei mam Schrëftzug ONEBYWHICHYOUGOIN ONEBYWHICHYOUGOOUT, déi mat Ënnerstëtzung vum [[Serge de Waha]] genee no de Spezifikatioune vum Michel Majerus ausgeféiert gouf. Zu Suessem, am Quartier [[Belval]]-Sud, gouf d'[[Avenue Michel-Majerus]] no him genannt. == Wierker == * Kollektioun [[Musée d'art moderne grand-duc Jean|Mudam]]: ** ''Untitled (Violet)'', 1997, Acryl op Léngen, 300 × 320&nbsp;cm ** ''Running in Cycles'', 2001, faarweg Serigraphie op PVC, 500 × 750&nbsp;cm ** ''Halbzeit'', 2002, Acryl op Léngen, 220 × 200&nbsp;cm ==Eenzelausstellungen (Auswiel)== * 1994 ''gemälde'', neugerriemschneider, Berlin * 1996 Kunsthalle Basel, Basel; Galerie Monika Sprüth, Köln * 1997 ''qualified'', Galerie Gio Marconi, Mailand * 1999 Thai-Ming, Galerie Asprey Jacques, London * 2000 ''if we're dead, so it is'', Kölnischer Kunstverein, Köln * 2001 Galerie Eleni Koroneou, Athen * 2002 ''controlling the moonlight maze'', neugerriemschneider, Berlin; ''Sozialpalast'', Brandenburger Tor, Berlin (mit Thomas Bayerle); ''Leuchtland'', Galerie Friedrich Petzel, New York; ''The space is where you'll find it'', Delfina, London * 2003 ''pop reloaded'', Hamburger Bahnhof, Berlin * 2004 ''pop reloaded'', Tate Liverpool, Liverpool * 2005 ''what looks good today may not look good tomorrow'', Kunsthaus Graz, Graz; Stedelijk Museum, Amsterdam; Kestner Gesellschaft, Hannover; Deichtorhallen, Hamburg * 2006 ''what looks good today may not look good tomorrow'', Musée d'Art Moderne Luxemburg * 2011/2012 ''Michel Majerus'', [[Kunstmuseum Stuttgart]] ==Literatur== * ''Michel Majerus'', Hrsg. Kunsthalle Basel, Basel 1996 * ''Michel Majerus: Los Angeles'', Hrsg. Jörg Jäger, Köln 2004 * ''Painting Pictures – Malerei und Medien im digitalen Zeitalter'', Kunstmuseum Wolfsburg, Bielefeld 2005 * ''what looks good today may not look good tomorrow'', Hrsg. Kunsthaus Graz, Stedelijk Museum, Amsterdam, Deichtorhallen Hamburg, Kestner-Gesellschaft, Hannover; Musée d'Art Moderne Luxemburg; Köln 2005 * Peter Pakesch, Gijs van Tuyl, Robert Fleck, Veit Görner, Marie-Claude Beaud (ed.): ''Michel Majerus. Installationen 92-02''. Verlag der Buchhandlung Walther König, Köln 2006. * ''if we are dead, so it is'', Zürich 2007 * Paul Dell: ''Michel Majerus' progressive aesthetics.'' Luxemburg 2013, ISBN 978-2-87963-938-3. *Michel Majerus Estate, Brigitte Franzen: ''Michel Majerus: Notizen, Notes 1995'', Editioun Walther König, Köln 2018, ISBN 978-3-96098-332-3 [[Fichier:Installation view controlling the moonlight maze, neugerriemschneider, Berlin 2002.jpg|thumb|300px|18, Installation view: controlling the moonlight maze, neugerriemschneider, Berlin 2002]] == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Konschtschafenden]] * ''[[Michel Majerus - Next Step]]'' == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [http://www.tate.org.uk/liverpool/exhibitions/majerus/ Tate Liverpool] * [http://www.mudam.lu/fr/le-musee/la-collection/details/artist/michel-majerus/ Wierker vum Michel Majerus an der Kollektioun vum Mudam] {{fr}} {{de}} {{en}} * [http://www.deichtorhallen.de/398.html Weider Informatiounen zum Kënschtler an zu sengem Wierk] op der Websäit vun den Deichtorhallen, Hamburg {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Majerus Michel}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Moler]] [[Kategorie:Gebuer 1967]] [[Kategorie:Gestuerwen 2002]] 8rrgs628dzfun7qiazc7mlbbsawcglh 0 21257 2395329 2370624 2022-08-17T14:34:04Z Pierrenilles 861 k.... wikitext text/x-wiki {{SkizzChrëscht}} {{Infobox Biographie}} De '''Jean-Théodore Laurent''', gebuer als '''Johannes Theodor Laurent''' de [[6. Juli]] [[1804]] zu [[Oochen]], a gestuerwen den [[20. Februar]] [[1884]] am Klouschter vun de ''[[Schwestern vom armen Kinde Jesus]]'' zu [[Simpelveld]] an [[Holland]], war vun 1841 bis 1848 [[Apostolesche Vikar]] zu Lëtzebuerg<ref>[https://web.cathol.lu/article9263 1842: Jean Théodore Laurent Apostolischer Vikar – ein erster Bischof IN Luxemburg] op cathol.lu</ref>. Säi Virgänger am [[1840]] nei gegrënnten [[Apostolesche Vikariat]] war de [[Johann Theodor Van der Noot]]. Wéi hien op Lëtzebuerg koum, huet hie refuséiert, den Eed géintiwwer dem Staat ofzeleeën, wéi dat am Konkordat vun 1801 virgesi war. Hien as 1848 aus dem Land verwise ginn^{''[vu wiem a firwat]''}. Säin Nofollger gouf de [[Bëschof]] [[Nicolas Adames]]. == Seng Originnen == == Kandheet a Jugend == De 17. Dag am Mount [[Messidor]] am Joer 12 vum [[Republikanesche Kalenner]] vun der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]] kënnt de Jean Théodore Laurent zu Oochen an der Helleg-Péiter-Strooss op d'Welt. Hien ass dat eelst vu 14 Kanner vum Kutscher François Laurent, gebuer den 10. September 1773 zu [[Maarnech]]<ref>Plack an der Kierch zu Maarnech.</ref>, a senger Fra Gertrude Schönen. De selwechten Dag gëtt d'Kand am ''[[Doum Oochen|Liebfrauenmünster]]'' gedeeft. {{Kapitel Info feelt}} == Literatur == * (anonym): ''Erzählung einer vom Bischof Laurent in Luxemburg bewirkten Teufels-Austreibung.'' Luxemburg: G. Michaelis, 1843 (23 S.; "aus dem Holländischen wörtlich übersetzt.") [http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=en#issue:2830404 Volltext op eluxemburgensia.lu]. == Um Spaweck == * [http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/blaurj.html catholic-hierarchy.org] * [http://www.bautz.de/bbkl/l/Laurent.shtml Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon Band XIV. (1998) Spalten 1181-1185 Autor: Jean Malget] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Laurent Jean-Theodore}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Apostoulesch Vikaren]] [[Kategorie:Gebuer 1804]] [[Kategorie:Gestuerwen 1884]] mmyu8ikzrz7l5g6fgaux0u2kbih4ef3 3 30919 2395395 2342460 2022-08-18T10:22:29Z Sultan Edijingo 1468 Neien Abschnitt /* Nicolas Cito */ wikitext text/x-wiki --[[User:Cornischong|Cornischong]] 23:02, 14 Dezember 2006 (UTC) ==Merci== Merci fir d'Mataarbecht, trotz dem klenge Patzer beim Messier. --[[User:SITCK|SITCK]] 22:38, 19 Dezember 2006 (UTC) =='T war e Versiounskonflikt== Moien, dat war e Versiounskonflikt, well mer zu 2 gläichzäiteg geschriwwen hunn. Waart een Amet, ech béien dat riicht. (A merci fir d'Iwwerliesen!)[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 15:41, 22. Aug. 2010 (UTC). == Minière Prince Henri == Ech weess leider och net wou se zu Dätsch-Oth erauskomme soll. Ech hunn dat esou an den Artikel geschriwwen, well et esou op dem [http://tomwag.com/twg2/v/Archiv/Archiv2009_001/20090526-42031/42038g9899.jpg.html Panneau] virun der Mine steet. --[[User:Otets|Otets]] 14:45, 10. Sep. 2010 (UTC) :Ech hunn emol e puer Bekannten aus deem Eck eng Mail gemaach, fir ze froen. Vläicht kann nach ee sech erënneren, oder e kennt vläicht een deen nach e kennt :-) == Dicks: Anekdoten == Et wir interessant, déi genau Referenzen ze hunn (mat der Säit, wou dat steet, a mat prezise bibliographeschen Donneeën, wat d'Viandener Chronik ubelaangt. Kanns du dat w.e.g. dobäi schreiwen? Merci.--[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 14:04, 14. Sep. 2010 (UTC) :Et deet mer leed ech hunn déi Referenz aus dem Carlo Hemmer sengem Bichelchen. Méi huet hien och net uginn. [[Benotzer:Pierrenilles|Pierrenilles]] 14:27, 14. Sep. 2010 (UTC) == Elektrotechnik == An den Referenzen geht et em études électricité an cours électrotechnique. Wéi gesoot irgendeen verwiesselt hei eppes respektiv verstet Definitionen falsch. Hei geht et em Elektrotechnik an net den Studium Elektrotechnik ! Genau sou ass Deitsch allgemeng eng Sproch. Natierlech dat Wuet ass awer och an keng Srpoochenwessenschafft. == Nicolas Cito == Gudde Moien, Et ass net un der Wikipedia ze jugéieren ob den Titel vun engem Medien-Artikel eng richteg oder falsch Ausso huet. De ''sic'' an der Nott 14 vum Artikel [[Nicolas Cito]] ("Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."[sic], rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022) ass duerfir et ubruecht an ech hunn en erëm wech geholl. [[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 10:22, 18. Aug. 2022 (UTC) 70ep0npldmzuemxmh9xv7ir29ebge5i 0 32940 2395378 2234704 2022-08-18T08:25:50Z Zinneke 34 Zinneke huet d'Säit [[Clyde William Tombaugh]] op [[Clyde Tombaugh]] geréckelt wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Clyde William Tombaugh''' gebuer de [[4. Februar]] [[1906]] zu [[Streator]] am [[Illinois]], a gestuerwen de [[17. Januar]] [[1997]] zu [[Las Cruces]] am [[New Mexico]] war en [[Vereenegt Staate vun Amerika|US-amerikaneschen]] [[Astronom]]. Den Tombaugh huet [[1930]] den [[Zwergplanéit]] [[(134340) Pluto|Pluto]] entdeckt, dee bis [[2006]] als den néngte [[Planéit]] vun onsem [[Sonnesystem]] ugesi gouf. De Clyde war en Autodidakt. Hien huet vu sech aus [[Geometrie]] an [[Trigonometrie]] geléiert. Am Alter vun 20 Joer huet hie säin éischt [[Teleskop]] gebaut. Hien huet de [[Mars (Planéit)|Mars]] an de [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] observéiert an huet dem [[Lowell-Observatoire]] zu [[Flagstaff]], d'Zeechnunge vu sengen Observatioune geschéckt. Eigentlech hat hie sech nëmmen Hëllef an Iddie vun där Säit erwaart, awer de [[Vesto Melvin Slipher]], den Direkter vum Observatoire, huet him [[1929]] eng Plaz als Fuerschungsassistent (''junior astronomer'') ugebueden. Den Tombaugh huet déi Plaz ugeholl a blouf 14 Joer do. Den [[18. Februar]] [[1930]] huet hien d'Entdeckung vu sengem Liewe gemaach, wéi hien e beweeglechen Objet als de laang gesichten [[Transneptuneschen Objet]] erkannt huet. An de Joren duerno huet den Tombaugh nach méi wéi honnert [[Asteroid]]en entdeckt, an och zwéin nei [[Koméit]]en. Den [[19. Januar]] [[2006]] ass eng [[Raumsond]] mat dem Numm [[New Horizons]] op de Pluto geschéckt ginn, fir deen z'erfuerschen. U Bord vun der Sond goufen och Äsche vum Clyde Tombaugh matgeschéckt. De Clyde Tombaugh war zanter [[1934]] mat der Patricia (Patsy) Edson bestuet, an d'Koppel hat zwee Kanner. == Gielercher == * [[Jackson-Gwilt Medail]], 1931 No him benannt sinn ë.&nbsp;a. d'[[Tombaugh-Cliffs]] an der Antartktis, den Asteroid [[(1604) Tombaugh]], de [[Marskrater]] [[Tombaugh (Marskrater)|Tombaugh]], de periodesche [[Koméit]] [[274P/Tombaugh-Tenagra]] an d'[[Tombaugh-Regioun]], eng Regioun um Zwergplanéit Pluto. == Literatur == * David H. Levy: ''Clyde Tombaugh - discoverer of planet Pluto.'' Sky Publ.Corp., Cambridge [[2006]], ISBN 1-931559-33-3. == Kuckt och == {{Kuckt och Portal:Astronomie}} == Um Spaweck == {{Commonscat|Clyde Tombaugh}} * [http://www.nytimes.com/1997/01/20/us/clyde-w-tombaugh-90-discoverer-of-pluto.html Clyde W. Tombaugh, 90, Discoverer of Pluto] Noruff, The New York Times, [[20. Januar]] [[1997]] (ofgeruff de [[26. August]] [[2010]]) * [http://archives.nmsu.edu/exhibits/tombaugh_website/ Clyde W. Tombaugh Papers] New Mexico State University Library {{DEFAULTSORT:Tombaugh Clyde}} [[Kategorie:US-amerikanesch Astronomen]] [[Kategorie:Gebuer 1906]] [[Kategorie:Gestuerwen 1997]] [[Kategorie:Jackson-Gwilt Medail]] [[Kategorie:Entdecker vun transneptuneschen Objeten]] i9fl5ucv6bkxfn7s9b7abeloynkwc5e 0 34784 2395327 2395135 2022-08-17T14:22:24Z Pierrenilles 861 k... wikitext text/x-wiki {{Infobox Belsch Regiounen, Provënzen a Communautéiten | Bild = | Provënz = | Fändel = | Communautéit = [[Franséisch Communautéit vun der Belsch|Franséisch Communautéit<br> vun der Belsch]]<br>[[Däitschsproocheg Communautéit vun der Belsch|Däitsch Communautéit<br> vun der Belsch]] | Regioun = {{Wallounien}} | Chef-lieu = [[Namouer]] | ISO = | Populatioun = | DatePop = | Superficie = }}'''Wallounien''' (op Franséisch: ''Wallonie''; op [[Wallounesch]]: ''Walonreye'' oder ''Waloneye'') ass eng vun den dräi [[Belsch Regiounen|Regiounen]] an der [[Belsch]]. Als politesch Regioun mam dem Numm '''Wallounesch Regioun''' ([[franséisch|fr.]]: ''Région wallonne''; [[däitsch|de.]]: ''Wallonische Region''; [[wallounesch|wa.]]: ''Redjon Walone'') gouf si am Joer 1970 geschaaf, och wa si als kulturell Géigend schonn am 19. Joerhonnert eng eegen Identitéit ugeholl huet. Wallounien charakteriséiert sech duerch d'Sproochegrenz vum [[Romanesch Sproochen|romanesche]] Süden mat dem [[Germanesch Sproochen|germaneschen]] Norden an Osten. Am grousse Ganzen zitt déi Grenz sech vun [[Dunkerque]] iwwer [[Mouscron]], [[Renaix]], [[Enghien]], an [[Halle]] bis an de Süde vu [[Bréissel]] fir da weider iwwer [[Landen (Belsch)|Landen]] a [[Glons]] laanscht [[Maastricht]] bis op [[Aubel]] ze kommen. Do dréint se no Süden an Direktioun [[Malmedy]], [[Martelange|Maartel]] an [[Arel]] fir bis op d'Grenz vum [[Frankräich|franséische]] [[Loutrengen]] ze kommen. Dobäi mécht s'am Norden d'Grenz mat den hollänneschen Dialekter am am Oste mat den däitschen. Fréier gouf d'[[Wallounesch|wallounesch Sprooch]] a wäiten Deeler vu Wallounien geschwat, haut ass Franséisch déi dominant Sprooch. Nëmmen an de fréiere [[Cantons de l'Est (Belsch)|Cantons de l'Est]] gëtt et ee Gebitt, op deem [[Däitsch]] déi dominant Sprooch ass. Déi [[däitschsproocheg Communautéit vun der Belsch]] vertrëtt déi däitschsproocheg Minoritéit am Domän vun der Sprooch, der Kultur an der Educatioun an an aneren Domäner, déi zu de Kompetenze vun de Communautéite gehéieren. Fir déi franséischsproocheg Wallounen ass d'[[Franséisch Communautéit vun der Belsch|Franséisch Communautéit]] dofir verantwortlech. Wallounien erstreckt sech iwwer 55% vum Territoire, an an der Regioun lieft een Drëttel vun den Awunner vun der Belsch. ==Geographie== Wallounien huet eng Fläch vu ronn 16.901,4 {{km2}}, wouvu mat Ausnam vum [[Provënz Wallounesche Brabant|wallounesche Brabant]] südlech vu Bréissel an enger grousser Partie vum westlechen [[Provënz Hainaut|Hainaut]] op der franséischer Grenz, praktesch alles zum Territoire vum belsche [[Meuse (Floss)|Meusebaseng]] gehéiert. De Rescht gehéiert zum Baseng vum [[Escaut]]. Seng Haaptstad ass [[Namouer]] a säi geographeschen Zentrum ass zu [[Spontin]] an der Gemeng [[Yvoir]] an der [[Provënz Namouer]] an déi héchst Plaz ass de [[Signal de Botrange]] mat 694 Meter.. Et huet eng dräieckeg Form an déi gréisst Distanz vu Westen no Osten ass 200 [[Kilometer|km]] a vun Norden no Süden 140&nbsp;km. Am Westen a Süde stéisst et u [[Frankräich]], am Osten u [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] an un [[Däitschland]] an am Norden un Holland an u [[Flandern]]. Et ass eng Géigend déi gréisstendeels aus [[Bësch]]er (29,3 % vum Territoire am Joer 2019) a landwirtschaftlechen Terrainen (28,5 %) besteet. D'Landwirtschaft verdeelt sech haapsächlech op der Linn [[Haine (Baach)|Haine]]-[[Sambre]]-[[Meuse (Floss)|Meuse]], wougéint d'Bëscher am Osten an am Süden ze fanne sinn ([[Héicht Venn]], [[Ardennen]] a belscht [[Loutrengen]], [[Gaume]]). == Administrativ Andeelung == [[Fichier:WalloniëProvincies.png|thumb|250px|Wallounesch Provënzen]] Den Territoire vun der Wallounescher Regioun setzt sech, no der Belscher Verfassung aus dëse Provënzen zesummen: * [[Provënz Wallounesche Brabant]] * [[Provënz Hainaut]] * [[Provënz Léck]] * [[Provënz Lëtzebuerg]] * [[Provënz Namouer]] Den Territoire vu 16&nbsp;844&nbsp;km² besteet aus 20 [[Arrondissementer an der Belsch|Arrondissementer]], déi hirersäits an 262 Gemengen ënnerdeelt sinn, wouvun der 65 den Titel 'Stad' hunn. == Emblemer == [[Fichier:Flag of Wallonia.svg|thumb|250px|Wallounesche Fändel]] De Fändel vun der Wallounescher Regioun ass e roude ''[[Coq hardi (Heraldik)|Coq hardy]]'' (Kéngen [[Hunn]]) op gold-gielem Fong. De Logo ass e roude "W" op wäissem Fong, deem säi lescht "Been" e [[Fäil]] ass, deen no uewe weist. == Politik == Wéi déi aner Regiounen och, huet déi Wallounesch hiert [[Parlament]], an dat 75 Deputéiert iwwer d'[[Allgemengt Walrecht]] gewielt ginn. Et huet säi Sëtz zu [[Namouer]], der offizieller Haaptstad vun der Regioun. D'Parlament stëmmt iwwer Dekreter of, déi de selwechte juristesche Wäert wéi e Gesetz hunn, an et kontrolléiert d'wallounesch Regierung. Am Dezember 1981 huet déi éischt wallounesch Regierung hir Aarbecht opgeholl. Zënterhier war de [[Parti socialiste (Belsch)|Parti socialiste]] de gréissten Deel vun der Zäit déi gréisst Partei, déi och de Ministerpresident gestallt huet. == Geschicht == {{Kapitel Info feelt}} An den 1960er huet d'Belsch, déi dunn nach en [[Eenheetsstaat]] war, eng politesch Kris duerchlieft, déi sech ënner anerem duerch staark Spannungen tëscht de flamänneschen an de frankophone Belsch ausgezeechent huet. Doropshi goufen nei Gesetzer gestëmmt déi zum Etablissement vun der Sproochegrenz an dem Splécke vun der [[KU Leuven|Universitéit vu Léiwen]] gefouert hunn. D'wallounesch Regioun gouf de 24 Dezember 1970 op Drock vun der identitärer Beweegung [[Mouvement wallon]] gegrënnt. Mam Gesetz vum 8. August 1980 krut si dunn och eng eege legislativ Kraaft an Exekutivgewalt. An den 1980er ass aus der Belsch dunn aus engem Eenheetsstaat e [[federale Staat]] ginn, wat dunn och offiziell an der Verfassung vun 1993 unerkannt gouf. Zënter 2010 gebraucht d'wallounesch Regierung just nach den Numm "Wallounien" fir fir seng politesch an international Representatioun. Den Numm "wallounesch Regioun" gëtt awer weider an offiziellen Akte benotzt. === Demographie === Demographesch Entwécklung huet a Wallounien, wéi praktesch déizäit iwwerall vun dräi Haaptfacteuren ofgehaangen: Krankheeten, Hongersnéit a Kricher. Dobäi hunn d'Epedimien ëmmer déi gréisst Schied ugeriicht, wovun déi schlëmmst Plo wuel d'[[Pescht]] war. An de westleche Länner war se zanter dem [[8. Joerhonnert]] ganz verschwonnen, bis se am [[14. Joerhonnert]] nees opgedaucht ass. No Frankräich, Spuenien an England am Joer 1348, krut de Wallounesche Streech se 1349 ze spieren. Am schlëmmste gouf Tournai am August vun deem Joer getraff<ref>Gilles le Muisit, Annales, 1349-1352</ref>. Et sollen ëm déi 25. 000 Leit deemools do gestuerwe sinn. Ganz Famille sinn an Zäit vun e puer Deeg verschwonnen. Bal all d'Geeschtlech goufe bei der Beicht oder beim Verdeele vun de Stierfsakramenter ugestach. An der Géigend vun [[Ath]] goufen 20&nbsp;% vun der Bevëlkerung, Affer vun der Pescht. Wa gemengt gouf se wier verdillegt ass se nees opgedaucht, sou wéi 1400/1401, 1438,152. 1530,1544, 1554. An der zweeter Hallschent vum [[16. Joerhonnert]] war et du méi roueg awer am [[17. Joerhonnert]] gouf et nach eng Kéier dräi kräfteg Peschtepidemien an zwar 1615, 1634 a 1668. Eng Abberzuel vu Rochuskappellen a Wallounien erënnert un déi Epidemien. Awer net nëmmen d'Pescht huet vill Affer kascht. D'[[Syphillis]] déi aus der [[Nei Welt|neier Welt]] 1496 an Holland koum, ass duerch den Handel am Meusedall bis op Léck komm. D'[[Pouken]] waren net rar souwéi de roude Bauchwéi an den Typhus, si reegelméisseg lokal opgedaucht. D'Lepra déi no de [[Kräizzuch|Kräizzich]] opgedaucht ass an an där hirer Folleg en Hellewull Siichenhaiser entstane waren, war allerdéng um Enn vum 17. Joerhonnert praktesch ganz verschwonnen. === Wirtschaftsgeschicht === ==== Ekonomie viru 1750 ==== Den natierleche Räichtum huet d'Ekonomie vun der spéiderer wallounescher Géigend scho vum Mëttelalter u konditionéiert. Kuelen, Eisenäerzer, Bläi an Zënn hunn do eng grouss Roll gespillt. Fir Veraarbechtung vum Messeng a vum Koffer goufen Iewen a Mulle gebraucht. Dat hat mat sech bruecht datt sech e groussen Handel mat [[leemege]] Biedem, [[Derle]] genannt entwéckelt huet, an dat déi Betriber déi drop ugewise waren, sech sou no wéi méiglech bei de Plazen installéiert hunn wou déi Biedem ze fanne waren, wéi ëm [[Namouer]], [[Andenne]] (wäiss Derle), [[Andenelle]], [[Couthuin]], [[Héron]], [[Huy]] an [[Dinant]]. D'Derle déi vun de [[Dinanderie|Kofferschléier]] gebraucht gouf koum vu [[Rhisnes]]. D'Steekaulen op der [[Meuse (Floss)|Meuse]] an um [[Escaut]] hu Kalleksteng geliwwert an déi vun Dinant de schwaarze [[Marber]]. D'Réistoffer déi aus dem Akerbau an der Véizuucht koumen, grad wéi déi aus de Bëscher, an d'Handwierker déi sech domat beschäftegt hunn, hunn och eng grouss Roll gespillt, woubäi mat virop d'Wollproduktioun, d'Gierwereien, souwéi den Ubau vu [[Fluess]] a [[Geed]]. ===== Industrie ===== ;Metallurgie Grouss Schmëtten hu sech ufanks an den Däller vun den [[Ardennen]], laanscht d'Baachen a Flëss am [[Condroz]], [[tëscht Sambre a Meuse]], flossof vun [[Namouer]] an am [[Pays de Franchimont]] néiergelooss. D'Metall wat an de Schmëtte produzéiert gouf bei der Fabrikatioun vu blanke Waffen, Rëschtungen a Kanoune gebraucht souwéi an den Neelfabrécken. De [[Koffer]] gouf haaptsächlech am Dall vun der Meuse verschafft, wärend de Messeng am Dall vum Escaut a besonnesch zu [[Tournai]] produzéiert gouf, wat et domat tëscht dem [[13. Joerhonnert|13.]] a [[15. Joerhonnert]] zu enger grousser Prosperitéit bruecht huet. Vum [[14. Joerhonnert]] goufen och Bläi- a Galmeiminnen am Dall vun der Meuse tëscht Huy an Andenne exploitéiert. Anerer waren zu [[Plombières]] a zu [[La Calamine]], zwou Uertschaften déi hiren Numm deene Metaller a Mineraler ze verdanken hunn. Am 15. Joerhonnert goufen déi éischt [[Héichuewen|Héichiewen]] installéiert, an déi direkt Eiseproduktioun gouf sou mat enger indirekter ersat déi méi e proppert Endprodukt geliwwert huet. Den Affinage gouf duerno a klenge Fabrécke gemaach, déi laanscht d'Baache stoungen, well d'Waasserkraaft gebraucht gouf fir d'Gebléiser vun den Iewen an deenen de [[Goss]] nees geschmollt gouf fir en ze rengegen, unzedreiwen. D'Metallurgie blouf am Laf vun der Zäit ëmmer am Dall vun der [[Meuse (Floss)|Meuse]] an an hiren Niewendäller. Am [[16. Joerhonnert]] hunn d'Schmelze sech op fënnef Industriebasenge verdeelt. Zum Baseng vun Namouer huet d'[[Entre-Sambre-et-Meuse]] gehéiert an d'Niewendäller flossof. Zum Baseng vu Huy huet haaptsächlech den Dall vum [[Hoyoux]] gehéiert an zu deem vu Léck hunn Däller vun der ënneschter [[Ourthe (Floss)|Ourthe]], der [[Vesdre]], der [[Hoëgne]] an déi vun hiren Nieweflëss gehéiert. Am Basseng vun Durbuy louchen d'Schmëtte vun der ieweschter Ourthe, der [[Amblève]] a vun der [[Aisne (Ourthe)|Aisne]] an zum Baseng vun [[Habich]] hun d'Schmelze laanscht d'[[Lesse]], d'[[Semois]] an d'[[Kuer]] gehéiert. De Baseng vun Namouer war bei Wäitem de gréissten. Am Ufank vum 16. Joerhonnert war d'Expansioun vun der Siderurgie e wichtege Phenomeen an der Geschicht vun der wallounescher Ekonomie. Ongeféier 200 Scmelzen a Schmëtte waren aktiv (Frankräich hat deemools knapps dat Duebelt) an den technesche Fortschrëtt huet sech bemierkbar gemaach. D'Fabrécken hu sech laanscht Flëss mat vill Waasser etabléiert fir méi Energie zur Verfügung ze hunn, an d'Iewen déi ëmmer méi grouss goufen konnte méi grouss Quantitéiten an och bessere [[Goss]] liwweren. ;Kuelegrouwen A Wallounien gouf zanter dem [[12. Joerhonnert]] d'[[Kuel]] exploitéiert, am Ufank plazeweis nëmmen iwwer Dag, awer zanter dem [[13. Joerhonnert]] goufen an den traditionelle Kuelerevéieren, wéi am [[Borinage]] (westlech vu [[Mons]]), am Zentrum (ëm [[La Louvière]]) an an der Géigend vu [[Charleroi]] a vu [[Léck]], Pëtzer gegruewen. Am Ufank waren déi Pëtzer an der Déift limitéiert wëll d'[[Galerie (Biergbau)|Galerien]] op Waasserodere gestouss sinn, oder well se mat Sickerwaasser vollgelaf sinn. Do wou et méiglech war gouf dat Waasser iwwer Drainagen an [[Dall (Geologie)|Däll]], déi méi déif louchen, ofgeleet. Déi Drainagen hate jee no Géigend verschidden Nimm, ''[[araine]]s'' zu Léck, ''saiwes'' zu Charleroi an ''escors'' a ''conduits'' am Borinage an am Centre. Dee Systeem konnt deemno och nëmme bis op eng bestëmmt Déift ëmgesat ginn. Sou waren d'Kuelenxploitatioune laang kleng Betriber déi vu sougenannte ''maîtres parçonniers'' mat relativ wéineg Kapital bedriwwe goufen. Well et déi Zäit déi grouss Konne vun de Kuelegrouwen, wéi d'Metallurgie an d'Glasfabrikatioun nach net gouf gouf se haaptsächlech fir d'Hëtze vun de Wunnenge gebraucht, souwéi an den Ateliere vun de Klautercher an an de Schmëtten. ===== Landwirtschaft ===== Um Enn vum [[Ancien Régime]] huet manner wéi e Véierel vun der wallounescher Bevëlkerung an de Stied gewunnt. Dat hat mat sech bruecht datt Qualitéit vun der Agrarproduktioun sech stänneg verbessert huet. De Wëlle fir de Rendement an d'Luucht ze dreiwen huet sech ofhängeg vun den natierleche Regiounen ënner veschiddene Forme manifestéiert. Wann en och manner grouss an den [[Ardennen]], am belsche Loutrengen an am Hainaut a Brabant war, sou huet e sech ëmsou méi am [[Condroz]], der [[Hesbaye]] an an der [[Famenne]] bemierkbar gemaach woubäi een am [[Herve]]rland bal vun enger Agrarrevolutioun konnt schwätzen. {{Méi Info Kapitel|[[Wallounien#Situatioun am Herverland|Situatioun am Herverland]]}} Schonn ier physiokratesch Iddien opkoumen an ier agronomesch Experimenter sech generaliséiert hunn, haten déi véier [[Terroir]]en et fäerdegbruecht, trotz engem schlechte juristesche Kader, hir Liewensmëttelproduktioun staark an d'Luucht ze dreiwen. No der leschter Fruuchtkris 1709-1710, ass de Volume vu Käre fir Brout ze maachen stänneg an d'Luucht gaangen obscho keng fundamental nei Technike gebraucht goufen. Dat gutt Resultat huet haaptsächlech drop baséiert well besser op d'Qualitéit vun der Sot opgepasst gouf an och well méi Kären um {{m2}} geséit goufen. Vu 1710 un, mä besonnesch no 1740 huet sech de Kärenubau verännert. De [[Spelz]] huet dem [[Weess]] Plaz gemaach, besonnesch an der Géigend vun Namouer, an der Hesbaye an am Brabant, woubäi en an der Famenne an am Condroz vum [[Kar (Planz)|Kar]] ersat gouf. Op den aarme Biedem huet sech ausserdeem d'[[Gromper]] ëmmer méi duerchgesat. Den Ubau vun de sougenannten Industrieplanzen ass mat der industrieller Entwécklung weidergaangen. De [[Raps]] deen am Brabant an am Hainaut besonnesch ëm [[Tournai]] als éischt bekannt war huet sech vu 1770 un an der Grofschaft Namouer a vu 1780 un och op de Lécker Lännereie breetgemaach. D'Nofro no Seeler an de Kuelegrouwen, déi ëmmer méi grouss gouf, huet den Ubau vun [[Hanf]] am Hainaut besonnesch ëm [[Charleroi]] , [[Biesmerée]] a [[Mettet]] staark favoriséiert. Ma och an der Hesbaye an an e puer Ardennerkantone gouf es zum Enn vum [[18. Joerhonnert]] geziicht. An der zweeter Hallschent vum [[17. Joerhonnert]] gouf an der Géigend vun [[Ath]] ugefaangen [[Tubak]] ze planzen, a spéider och am Dall vun der [[Semois]] bei [[Bohan]]. Ausser op e puer Plazen am Hainaut an am Brabant hat de [[Fluess]] kee besonnesche Succès am Géigesaz zum [[Happ]], dee wéinst der Hellewull Brauereien déi et gouf, ëmmer méi ugeplanzt gouf. De Manktem u Kären am Ufank vum 18. Joerhonnert huet haaptsächle den Ubau vun der Gromper favoriséiert, am Ufank am lëtzebuergeschen Deel an duerno no an no am Brabant, am Hainaut an an der brabännescher Grenzregioun, awer eréischt no 1740 a ganz Wallounien. ===== Situatioun am Herverland ===== Wann d'Ardenne wéinst hirer natierlecher Konfiguratioun net sou gutt mat der Agrarrevolution matgehalen hunn, wéi déi aner wallounesch Géigenden, sou kann ee vum Herverland soen, datt et den Theater vun enger grousser Ëmwandlung war. D'Bëschfläche sinn ëmmer méi kleng ginn an déi schlecht ubaubar Flächen aus dem Kommunalbesëtz si lues a lues an de Privatbesëtz iwwergaangen. Déi oppe Felder déi bis do haaptsächlech fir den Ubau vu Liewensmmëttelplanze gebraucht goufen, sinn a Wisen ëmgewandelt ginn an d'Proprietéite goufe ronderëm mat Hecken zougemaach. Déi [[Heckelandschaft]] besteet nach bis haut. Déi grouss Wiseflächen hunn der [[Mëllech]]wirtschaft genotzt, a sou ass e grousse [[Botter]]- a [[Kéis]]handel entstanen, awer op der anerer Säit huet d'Fruucht missen importéiert ginn. Déi gemeinsam Véiträpp, bei deenen all Bauer nëmmen eng gewëssen Zuel vu Béischten huet däerfen hunn, si verschwonnen an eng privat an intensiv Véizuucht koum an d'Plaz. Déi landwirtschaftlech Praxis huet de Bauere méi Fräizäit gelooss wéi d'Felderwirtschaft a sou konnte se niewelaanscht Aarbechten aus der [[Duch]]- an [[Nol (Technik)|Neelindustrie]], déi a voller Expansioun waren, iwwerhuelen. Sou gouf de Bauer en [[Handwierk]]er doheem. Déi kollektivistesch Bauerementalitéit gouf no an no méi individuell. Déi déifgräifend Mutatioun aus dem Herverland déi sech am Ufank vun de modernen Zäiten ofgezeechent hat, huet sech am [[18. Joerhonnert]] generaliséiert. ===== Textil ===== D'Dicher goufen haaptsächlech zu Tournai, Huy an Nivelles fabrizéiert sou wéi a klenge Quantitéiten zu Dinant an a klengen Atelieren zu Namouer, Mons a [[Chimay]]. Vum [[14. Joerhonnert]] un hu sech an den Ardennen an an der Famenne ([[Durbuy]], [[Marche-en-Famenne|Marche]], [[Baaschtnech]] a [[La Roche-en-Ardenne|La Roche]]), am Dall vun der [[Vesdre]] ([[Eupen]], [[Dolhain]], [[Limbourg]] a [[Verviers]]) an der [[Hesbaye]] ([[Jodoigne]] a [[Gembloux]]) souwéi an der [[Gaume]] ([[Virton]]), [[Follmillen]] installéiert. D'Fabrikatioun vu [[Léngent]] huet sech laang op d'Géigend vun Ath konzentréiert, eng kleng Stad déi, am [[15. Joerhonnert]], [[Mons]] de Rang als Haaptstad vum Léngent oglaf hat. Et gouf awer soss am Hainaut am ganze Streech tëscht [[Cambray]] an [[Nivelles]] Léngent produzéiert, grad sou wéi zu Léck, zu Huy, an zu [[Wavre]]. Déi Dicher goufen an enger ronn 50 Dierfer ëm déi grouss Stied gewieft. Händler hunn déi [[ecru]] Dicher opkaaft a se da bleeche gelooss fir se kënnen an den Export ze ginn. Am [[17. Joerhonnert]] huet [[Verviers]] sech als grousse wallouneschen Textilzentrum entwéckelt. Bis am Ufank vun deem Joerhonnert war Verviers just en Zouliwwerer vun den Textilfabrikante vu [[Leyde]] an de [[Republik vun de Siwe Vereenegte Provënzen|Vereenegte Provënzen]]. Déi hollännesch Entrepreneren hu [[Woll]] a [[Spuenien]] akaaft, déi se dann zu Verviers verschafft hunn, fir se dann nees z'exportéieren. Vu [[1638]] un huet Verviers selwer d'Kontroll iwwer d'Exportatioun iwwerholl an d'd'Stad huet sech séier weiderentwéckelt a vegréissert. D'Vereenegt Provënzen hunn dunn zwar nach d'Woll geliwwert, se konnten awer keng fäerdeg Produkter méi vu Verviers importéieren. Däitschland gouf den Haaptclient, an iwwer déi grouss Foirë vu Frankfurt, Leipzig, Köln, a Stroossbuerg goufen déi Vervieter Produkter a ganz Mëttelauropa bis an den Orient, an an Italien a Spuenie verkaaft. En Zeien dovun ass haut nach deen als Hotel restauréierten Douanesdepot op der fréierer [[Gare Verviers-Ouest]] op deem op der Fassad d'Wope vun de Stied, déi Handelspartner waren, ze gesi sinn. Et gouf nach e puer Wiewereien ëm Herve wou haaptsächlech [[Serge (Stoft)|Serge]] gewieft gouf souwéi an der [[Entre-Sambre-et-Meuse]] wou Léngendicher gewieft goufen. ===== Gierwereien ===== D'Gierwereien hu sech do installéiert, wou genuch [[Lou]] ze fanne war, a laanscht Baachen déi genuch Waasser hate fir d'Lieder ze botzen a fir d'Millen unzedreiwen déi d'Lou zerdrätscht hunn. Déi éischt Gierwereie fënnt en zu Virton, Arel, Saint-Hubert, Baaschtnech, a Walcourt, fir der nëmmen e puer ze nennen. ===== Pabeier ===== D'Pabeierindustrie war net besonnesch present a Wallounien. E puer besser Pabeierfabrécke hate sech an der Géigend vu [[Huy]] um Enn vum [[16. Joerhonnert|16.]] an um Ufank vum [[17. Joerhonnert]] installéiert. Am südlechen Deel gouf et nëmmen e puer mëttleméisseg Betriber sou datt do de Pabeier aus der Provënz Léck an asu Frankräich importéiert gouf. =====Keramik ===== Am 17. Joerhonnert si just e puer Atelieren an der Géigend vu [[Charleroi]] bekannt. =====Glas ===== D'Glasindustrie déi haaptsächlech an oder no bei Bëscher installéiert war (wéinst dem Holz als Energieliwwertant), déi am [[16. Joerhonnert|16.]] an am Ufank vum [[17. Joerhonnert]] an enger Kris stouch huet sech duerno lues a lues erholl an nei Glasbléisereien sinn am Hainaut, zu Namouer, an zu Léck entstanen. Et goufe [[Venedeg|venitianesch]] Techniker engagéiert, déi eng grouss Roll bei der Verbesserung vun der Qualitéit vum wallounesche Glas gespillt hunn. D'Glasfabréck vu Beauwelz ass als éischt dofir bekannt<ref>Chambon, R. ''L'Histoire de la verrerie en Belgique du II{{small|e}} siècle à nos jours'', Bruxelles, Librairie encyclopédique 1955</ref>. Wéi an der Mëtt vum 17. Joerhonnert den [[Escaut]] fir d'Schëfffaart zougemaach gouf, ass den Handel mat Antwerpen zesummegebrach an déi wallounesch Glasatelieren hu vum Ënnnergank vun den Antwerpener profitéiert. ==== No 1750 ==== Wann och d'Ekonomie vu Wallounie laang der allgemenger Ekonomie vun der Belsch entsprach huet, sou hat d'Industrialiséierung méi a rapiden a bei Wäitem och méi e groussen Impakt op d'Ekonomie wéi an den Territoirë ronderëm. Ënner dem [[Wëllem I. vun Holland (1772)|Wëllem I.]] war den [[Holland|hollännesche]] Maart mat iwwer zwou Millioune Verbraucher zesumme mat deem vun Ostindien op fir d'wallounesch Industrie déi déi Zäit nëmme sou gefluppt huet. D'[[Belsch Revolutioun]] huet déi kommerziell Relatioune brutal ënnerbrach, an d'Wallounesch Industrie konnt näischt méi bei senge protektionisteschen Noperen ofsetzen. Well den [[Escaut]] zougemach gouf war de maritimen Hanndel ënnerbonn an d'Verbindung mat Däitschland iwwer de [[Rhäin]] onméiglech ginn. Déi Situatioun huet mat sech bruecht datt d'Kuelegrouwen, sief dat am Lécker Baseng oder an deem vum Hainaut, nëmme méi am Ralenti gelaf sinn. D'Textilindustrie ass praktesch zesummegebrach, an d'[[Siderurgie]] an d'Metallkonstruktioun haten och batter ënner de Konsequenzen ze leiden, sou datt [[1832]] nëmme nach knapps d'Hallschent vun den [[Héichuewen|Héichiewen]] ënner Feier stoungen. Et huet e puer Joer gedauert bis d'wallounesch Industrie sech dovun erkritt hat, wat allerdéngs och nëmme méiglech war welle de jonkt belsche Staat, grouss Investitiounen am [[Eisebunn]]sbau, am Stroossebau a fir d'Schëffaart, gemaach huet. Obschonn tëscht 1830 an 1850 ronn 1.700&nbsp;km nei Stroosse gebaut goufen an den Tonnage [[1844]] op eng Moyenne vun 160 to/Dag geschat gouf, huet déi kontinuéierlech Entwécklung vum Eisebunnsnetz, den Transport op der Strooss op e Minimum reduzéiert, soudatt de Finanzminister [[Walthère Frère-Orban]] decidéiert huet d'[[Octrois]]e vun de Gemengen ofzeschafen a siwe Joer drop goufen och d'Barrière vun de Mauten op de Staatsstroossen ewechgrappt. D'Kanalistioun vun der [[Sambre]] an de Bau vum [[Kanal Bréissel-Charleroi]] hunn dem Waassertransport (besonnesch fir d'Kuelegrouwe) vill weidergehollef. ===== Banken ===== Nieft den zwou grousse Banken, der [[Société générale de Belgique]] an der [[Banque de Belgique]] déi um nationalen Niveau vertruede waren, war d'[[Bank Nagelmackers|Banque liégeoise et caisse d'épargne]] um méi regional Plang vertrueden. <!--ënner der Direktioun vum [[Gérard-Théodore Nagelmackers]] an dem Jean-Henri Demonceau d'Industrie besonnesch an der Lécker Géigend ënnerstëtzt.--> D'Société générale déi vun Ufank un e groussen Afloss am Metallurgiessecteur hat, huet sech och fir d'[[Kuelegrouf|Kuelegrouwen]] intresséiert, an dat an engem Mooss, datt se [[1848]] ëm déi 25&nbsp;% vun alle Kuelenexploitatiounen a Wallounien an hirem Portefeuille hat. ===== Landwirtschaft ===== D'Landwirtschaft a Wallounien war grad wéi an der ganzer Belsch, schonn an der Zäit vum Feudalsysteem relativ héich entwéckelt. Ëm 1830 konnt een e bal perfekten Zoustand bemierken. D'Agrarstrukturen hate sech optimal un déi geologesch, ekonomesch an demographesch Zoustänn ugepasst, och wann déi vun enger Géigend zu der anerer zimmlech verschidde waren. D'ländlech Géigende ware ganz variéiert, an d'Haaptënnerscheeder louchen an der Gréisst vun de Betriber, sou wéi och an der Intensitéit vun de Kulturen oder vun der Véizuucht. D'Landwirtschaft hat op jiddwer Fall eng wichteg Plaz an der Ekonomie vun de wallounesche Provënzen an d'Ëffentlech Hand war bestrieft fir der landwirtschaftlecher Produktioun weiderzehëllefen. Sou gouf 1834 de ''Conseil supérieur de l'agriculture'' gegrënnt, deen ënner sengem Hutt d'provënzial a kantonal Strukture sollt zesummebréngen, déi sech op hirem Niveau sollten ëm d'Verbreede vun den Neiegkeeten an der Agrarwëssenschaft bekëmmeren. 1846 gouf eng Statistik opgestallt an där déi verschidden [[Terroir]]en erfaasst goufen. Aus där goung ervir datt am [[Arrondissement Nivelles]] am [[Hainaut]] knapps 1 % vun der landwirtschaftlecher Fläch [[brooch]] louch, woubäi d'Provënze [[Provënz Léck|Léck]] an [[Provënz Namouer|Namouer]] 15 respektiv 12 % Broochen affichéiert hunn. An der [[Provënz Lëtzebuerg]] war d'Situatioun net grad sou gënschteg. Op villen Terrainen hat d'[[Heed]] iwwerhand geholl, a vill Fläche goufen net ageséit, sou datt 40 % vun der méiglecher Fläch net fir Kulture benotzt gouf. E groussen Deel dervu gouf allerdéngs benotzt fir Véi drop lafen ze loossen, wat eng Erklärung fir den héije Véibestand vun deemools an där Provënz ass. D'Gesetz vum 25. Mäerz 1847 iwwer den ''Défrichement'' vun de Gemengenterrainen huet d'landwirtschaftlech Fläch an d'Luucht gedriwwen an de Bau vun neie Stroossen hunn d'Erbäibrénge vun Dünger méi einfach gemaach. De Staat huet an de Provënzen Namouer, Léck a Lëtzebuerg Subside op den Transportpräisser vum [[Kallek]] ginn. Wéi 1850 de Ministère dunn och nach eng Campagne fir den Drainage lancéiert huet, sinn eng Hellewull Rouerfabrécken, besonnesch am Hainaut aus dem Buedem geschoss. Déi meescht Proprietären, hunn ausser an der Provënz Lëtzebuerg, hiert Land net selwer bewirtschaft. Am Hainaut goufe ronn 70 % vun de Lännereie vu Piechter exploitéiert. De Kärenubau war e rentabelt Geschäft a vun 1840 un sinn d'Präisser stänneg an d'Luucht gaangen. D'[[Phytophthora infestans|Gromperekränkt]] vun 1850 hat besonnesch d'[[Flandern|flämesch Regioun]] betraff, wat de Kärebaueren a Wallounien e schéine Profit bruecht huet. Den demographesche Wuesstem an d'Verbesserung vum Liewensstandard, hunn de Baueren e gutt Akommes garantéiert, an dat trotz der sensibler Vergréisserung vun der Fläch fir Kärenubau, déi tëscht 1846 an 1865 vu 415.000 ha op 481.000 eropgaange war. De Flues gouf als Industrieplanz besonnesch am [[wallounesche Brabant]] ufanks der 1860er Joren ugebaut. D'Schofszuucht hirersäits gouf en Affer vun der Reduktioun vun de Broochen an Dréischen a vun der [[Woll]] aus Südamerika, déi trotz der méi schlechter Qualitéit mat Succès vun den Textilfabrikante vu [[Verviers]] scho virun 1860 veschafft gouf. Ënner dem Asaz vun [[Dampmaschinn]]en huet de Päerdshandel gelidden, an de Manktem u Grompereflächen huet en Abroch bei der Schwéngszuucht mat sech bruecht. An d'Mëtt vun den 1850er Jore fällt och den Ufank vun der Mecanisatioun an der Landwirtschaft. Sou goufen 1856 scho méi wéi 400 [[Dreschmaschinn]]e gezielt, woubäi der méi wéi 150 aleng an der [[Provënz Lëtzebuerg]] waren. D'[[Séimaschinn]]en hunn e groussen Zäitgewënn mat sech bruecht, an duerch d'preziist Séie gouf manner [[Som]] verbëtzt. Ëm 1860 sinn déi éischt [[Méimaschinn]]en opgedaucht. D'Zockerindustrie déi vun ëm 1870 eng fest Plaz am Industriesecteur hat, hat eng Ubaufläch vu ronn 20.000 [[Hektar|ha]] déi zu bal 75 % fir den Export geschafft hunn. ===== Industrie ===== ====== ''Entwécklung vun de Verbindungsweeër'' ====== D'[[Industriell Revolutioun]] déi ëm 1740 agesat huet, war net méiglech ouni e groussen Ëmschwong am Transportwiesen. Am Stroossebau war viru 1740 net vill geschitt. Déi rar ''Chausséen'', domat waren an der Belsch déizäit, déi [[Pawee|pawéiert]] Stroosse gemengt, gounge vu [[Bréissel]] op [[Mons]] a [[Charleroi]], op [[Namouer]] iwwer [[Genappe]] an op [[Léck]]. Dozou koum nach eng ''Transversale'' vun [[Tournai]] iwwer [[Ath]] a Mons op [[Binche]] an d'Verbindung [[Arel]]-[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]]. Fir de Rescht gouf et südlech vun der [[Haine (Baach)|Haine]], der [[Sambre]] an der [[Meuse (Floss)|Meuse]] keng gutt befuerbar Weeër. Et huet bis zur Herrschaft vun der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] an duerno vum [[Joseph II. (HRR)|Joseph II.]] gedauert, ier d'Verbindungsweeër ugefaangen hu sech weider z'entwéckelen. Den Haaptmotor war dobäi am Ufank de regionalen ekonomesche Besoin. Sou huet zum Beispill d'Achs ''Mons - Valenciennnes - Saint-Ghislain - Barry - Le Rœulx - Soignies'' just den Uspréch vum Kuelentransport entsprach. Dat selwecht huet fir de Streech rondrëm Charleroi gegollt. Um Enn vum [[Ancien Régime]] hat just d'Stad Namouer, de [[Borinage]], d'Géigend ëm Charleroi an d'Regioun Verviers-Léck e modernt Stroossennetz, mat engem zweete Virdeel datt se och nach laanscht schëffbar [[Floss|Flëss]] louchen an doduerch d'Haaptplaze waren vun der wallounescher Virherrschaft an der Industrie. D'Stéifkand bei deem Ganze war Lëtzebuerg. D'Strooss vu Lëtzebuerg op Namouer déi 1772 opgoung, war déi eenzeg direkt Verbindung mat Holland, woubäi och nach Westgrenz vum [[Prënzbistum Léck]] déi hat misse respektéiert ginn, hire Parcours zimmlech chaotesch gemaach huet. Am Ufank vun der franséischer Herrschaft gouf sech net vill ëm en neit Stroossennetz beméit, déi al Weeër goufe just an d'Rei gesat. Fir d'Kuelen an déi franséisch Gebidder ze bréngen, gouf mol fir d'éischt mam Bau vum [[Kanal Pommerœul-Condé|Kanal Mons-Condé]] 1807 ugefaangen. D'Hollännesch Herrschaft huet duerno méi Aktivitéit gewisen, woubäi déi Kéier d'[[Ardennen]] net am Stach gelooss goufen. D'Neesaféiere vun de [[Maut]]en huet d'Initative fir de Stroossebau bei de Gemengen a Provënzen ugestëppelt. D'Feeler vun Ancien Régime op den Tracéë goufen eliminéiert, an déi méi kleng Stied krute korrekt Uschlëss un déi grouss Achsen. Fir d'Schëfffaart gouf och en ettleches geschaf, sou de [[Kanal Pommerœul-Antoing]] (1823-1827) an d'Kanalistioun vun der [[Sambre]] (1825-1829. De [[Meuse-Musel-Kanal]] gouf ugefaangen an um [[Kanal Charleroi-Bréissel]] goung de Bau 1827 lass. ====== ''Technesche Fortschrëtt'' ====== [[Fichier:O'Kelly Monument 05.jpg|thumb|Monument zu [[Jemeppe-sur-Meuse]] an Éiere John O'Kelly, deen do déi éischt [[Dampmaschinn]] um europäesche Festland installéiert huet.]] Fir d'wallounesch Géigend déi scho konnt op eng gutt industriell Vergaangenheet zréckkucken a qualifizéiert Handwierker an Aarbechter hat war op fir all nei Changementer a stoung sou an der éischter Rei bei dem inndustriellen Opschwonk an der Belsch a souguer um [[Europa (Kontinent)|europäesche Kontinent]]. * ''Kuelegrouwen - Feierpompel an Dampmaschinn'' Mat der sougenannter ''[[Maschinn vum Newcomen|Feierpompel]]'' - déi éischt war scho 1721 zu [[Jemeppe-sur-Meuse]] a Betrib geholl ginn - goufen d'Exploitatiounen no an no onofhängeg vun der [[Wand]]- a [[Waasser]]kraaft. Se gouf haaptsächlech a [[Kuelegrouf|Kuelegrouwen]] agesat fir d'Waasser aus de [[Pëtz]]er ze [[pompel]]en, wou s'eng wichteg Roll bei der Entwécklung vun de Grouwe gespillt huet, well sou d'Wasser aus vill méi groussen Déifte konnt gepompelt ginn (iwwer 200 m amplaz ronn 75 virdrun). Ëm 1740 gouf eng Handvoll sou Pompelen am Borinage gezielt, ëm 1800 waren et der véierzeg an 1810 goufen aleng am Kuelerevéier vu [[Jemappes]] sechsavéierzeg Stéck gezielt. No an no koumen am Ufank vum [[19. Joerhonnert]] d'[[Watt-Maschinn]]en an de Gebrauch déi eng mechanesch Förderung vun de Kuelen erméiglecht hunn. Déi éischt dervu stoung zu [[Quaregnan]] bei engem Pëtz vun der Grouf ''Rieu du Coœur'', déi iwwregens mat 1376 m den déifste Pëtz am Borinage hat. D'Dampmaschinne goufen och agesat fir d'Grouwen [[Wieder (Biergbau)|ze belëften]]. Lues a lues hunn och aner Industriebranchen ugefaangen d'Dampmaschinnen ze benotze fir Gebléiser an déi [[Marto-Pillo|déck Himmer]] unzedreiwen. D'''Fonderie impériale'' fir Kanounen zu Léck war 1802 den éischte Betrib deen eng [[Dampmaschinn]] am Sënn wéi mer se haut kennen, am Asaz hat. E puer Joer duerno waren Wiewereien an Spënneréien am Dall vun der Vesdre och mat sou Maschinnen ekipéiert. {| class=wikitable style="width: 100%;" !colspan=5|Entwécklung vun der Kueleproduktioun<br> Verglach vun de Joren 1810-1811 (ënner franséischem Regime) an 1828-1829 (ënner hollänneschem Regime) |- |align=center|Departement||align=center| [[Departement Jemappes|Jemappes]]||align=center| [[Departement Ourthe|Ourthe]] || align=center|[[Departement Sambre-et-Meuse|Sambre-et-Meuse]] || align=center|Total |- |align=center|1810-1811 ||align=center|900.000 {{Tonn}} {{Small|(71,0 %)}}||align=center|350.000 {{Tonn}} {{Small|(27,6 %)}} ||align=center| 15.000 {{Tonn}} {{Small|(1,4 %)}} || align=center|1.265.000 {{Tonn}} |- |align=center|Provënz||align=center| [[Provënz Hainaut|Hainaut]]||align=center| [[Provënz Léck|Léck]] || align=center|[[Provënz Namur|Namur]] || align=center|Total |- |align=center|1810-1811 ||align=center|1.750.000 {{Tonn}} {{Small|(73,9 %)}}||align=center|570.000 {{Tonn}} {{Small|(24,1 %)}} ||align=center| 45.000 {{Tonn}} {{Small|(2,0 %)}} || align=center|2.365.000 {{Tonn}} |} * ''Glasfabrécken'': * ''Mecanisatioun vun der Duchfabrikatioun'' Mecanisatioun an der Duchfabrikatioun huet 1799 zu Verviers ugefaangen wéi den Englänner [[William Cockerill]] e Kontrakt mat den Duchfabrikanten Simonis a Biolley gemaach huet, fir hinne modern Kardéier- a Spannmaschinnen ze liwweren. Tëscht 1800 an 1810 goufen d'Apretéiermaschinnen entwéckelt, d'Laineuse gouf erfonnt a mechanesch Schéieren koumen an den Asaz fir d'Woll ze schieren. Déi eigentlech Tondeusë koume vun 1822 un an den Asaz. * ''Kuelen a Kock'' Bis an d'Mëtt vum [[18. Joerhonnert]] gouf fir d'Veraarbechte vum [[Eisen]], d. h. d'Reduzéiere vum [[Eisenäerz]] an den Affinage vum [[Goss]], ëmmer Holzkuele gebraucht, well d'Steekuele beim Verbrennen am Kontakt mam Eisen, schiedlech Stoffer wéi z.&nbsp;B. [[Schwiefel]] iwwerdroen hunn, an d'Eisen da brécheg gouf. Just d'Englänner haten et fäerdegbruecht fir d'Kuel z'entschwiefelen an de [[Quaker]] [[Abraham Darby]] hat [[1709]] fir d'éischt eng Coulée mat engem [[Héichuewen]] ze maachen de mat [[Kock]] befeiert gouf. Um Kontinent hu bis dohin d'Käschte fir d'Holz 50&nbsp;% vun de Produktiounskäschten ausgemaach an d'Holz gouf sou rar datt de Präis tëscht 1766 a 1780 ëm déi 36&nbsp;% an d'Luucht goung. 1768 war den Dokter a Schmelzenhär [[Jean-Philippe de Limbourg]] op enger Studierees an Däitschland déi hien op Wonsch an op Käschte vum [[Prënzbëschof]] [[Charles-Nicolas d'Oultremont]] gemaach hat, fir sech iwwer industriell Fortschrëtter z'informéieren. Zu [[Sulzbach (Saar)|Sulzbach]] hat hien dem Stroossbuerger Roederer, deen do an der Schmelz experimentéiert huet fir Kock ze maachen, nogekuckt an huet duerno a senger Schmelz zu [[Theux]] probéiert fir säi Wëssen ëmzesetzen. Hien huet dat awer ni richteg op d'Schinn kritt, grad sou wéineg wéi de [[Stanislas Desandrouin]] zu Charleroi an anerer déi zu Léck experimentéiert hunn. De Goss dee si produzéiert hunn huet sech schlecht verschaffe gelooss. Um Enn vum Joerhonnert hate sech d'Technike fir ''gebotzt Kuelen'' ze produzéieren zwar vill verbessert, awer d'Holzkuel war nach ëmmer d'Haaptbrennes bei der Eiseproduktioun. Dat louch awer net aleng um Kock, mä och un den Héichiewen déi de Kock net richteg verdaut hunn. Eréischt 1822-23 gouf zu [[Seraing]] déi éischt Gosscoulée gemaach déi integral mat Kock produzéiert gi war an zwar an engem Héichuewe vu Cockerill dee mat Hëllef vum schottteschen Industriellen [[David Mushet]] gebaut gi war. Aner met Kock bedriwwen Héichiewen goufen dunn Enn der 1820er Joer bal iwwerall am Hainaut gebaut. ëm déi Zäit gouf och Piddeltechnik agefouert, an déi éischt Walzstroosse sinn entstanen. Dat éischt Walzwierk fir [[Blech]] ze walzen hätt am Dall vun der [[Hoëgne]] gestanen. An der Zäit vum franséische Regime hunn d'Eisespleckereie laanscht d'[[Ourthe (Floss)|Ourthe]] zu Tilff, [[Colonster]], a [[Sauheid]] d'Splécke vun de Barren opginn, a mat Walzen ugefaangen. Am Hainaut krut de Gauthier-Puissant ''Maire-adjoint'' vu Charleroi, 1812 d'Autorisatioun fir an der ''Forge Saint-Éloi'' am Dall vum ''Ruisseau d'Acoz'' e Walzwierk mat 2 Zylinderen an zwéin Iewen opzeriichten, déi nëmme mat Steekuelen oder anerem mineraleschem Brennmaterial sollte befeiert ginn<ref>Dekret vum Napoleon den 10. Mäerz 1812, am Journal des Mines</ref>. ==Ekonomie== Am Joerzéngt tëscht 2010 an 2020 ass d'Ekonomie vun der wallounescher Regioun am Schnëtt all Joer ëm 0,6% gewuess. Dat war manner wéi an der [[Flämesch Regioun|flämescher Regioun]] (+1%) a méi wéi an der [[Haaptstadregioun Bréissel]] (+0,2%).<ref name=iweps>iweps.be: [https://www.iweps.be/indicateur-statistique/taux-de-croissance-pib-volume/ ''Produit intérieur brut par habitant - Le PIB par habitant en Wallonie en standard de pouvoir d’achat (SPA) en 2020, était de 26 000 €''] (1. Juni 2022)</ref> 2020 louch de [[Bruttoinlandsprodukt|PIB]] vu Wallounien bei 106 Milliarden Euro. D'Joer virdrun, virun dem negativen Impakt, deen d'[[Coronaviruspandemie]] op d'Weltwirtschaft hat, louch en nach bei 111 Milliarden Euro.<ref>Eurostat: [https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=nama_10r_2gdp&lang=de ''Bruttoinlandsprodukt (BIP) zu laufenden Marktpreisen nach NUTS-2-Regionen''] (lescht Aktualiséierung: 18. Abrëll 2022)</ref> Pro Awunner louch de PIB a Wallounien am Joer 2020 bei 29.043 Euro, géigeniwwer 40.027 Euro a Flanderen an 68.364 Euro an der Regioun Bréissel.<ref name=iweps/> Wann een déi ënnerschiddlech [[Kafkraaft]] an de verschiddenen EU-Länner berücksichtegt, da war de wallounesche PIB am Joer 2020 mat 26.000 Euro pro Awunner ongeféier de selwechte wéi dee vun engem [[Litauen|Litauer]] oder engem [[Zypern|Zypriot]], wärend dee vun engem Flammänner, deem vun engem Däitsche geglach huet an dee vun engem Bréisseler zu den héchsten an der EU gehéiert huet.<ref name=iweps/> Wann een déi wallounesch Provënzen ënnerenee vergläicht, dann huet de [[Brabant wallon|wallounesch Brabant]] kloer deen héchste kafkraaftberengegte PIB. Et ass déi eenzeg Provënz, déi iwwer dem EU-Duerchschnëtt läit. D'[[Provënz Lëtzebuerg]] huet de schwächsten Index vun de fënnef wallounesche Provënzen.<ref name=iweps/> ==Bekannt Wallouner == Zu de bekannte Persounen, déi a Wallounien gebuer sinn, gelieft a geschafft hunn zielen ënner anerem: * [[Mady Andrien]] (1940-), Sculptrice * [[Sylvain Julien Victor Arend]] (1902-1992), Astronom * [[Bédu]] (1948-), Comiczeechner * [[Henri-Alexis Brialmont]] (1821-1903), Generool * [[Hubert Brialmont]] (1807-1885), Ingenieur * [[Numa Charlier]] (1893-1940) Offizéier * [[William Cockerill]] (1759-1832), Entrepreneur * [[John Cockerill]] (1790-1840), Industriellen * [[Richard Joseph Courtois]] (1806-1835), Botaniker * [[Léon Degrelle]] (1906-1994), extrem-rietse Politiker * [[Elio Di Rupo]] (1951-), Politiker * [[Angélina Drumaux]] (1881-1959), Molerin * [[René Greisch]] (1929-2000), Bauingenieur * [[André Grétry]] (1741-1813), Komponist * [[Valère Gustin]] (1924-), Moler * [[Alphonse Halleux]] (1921-2015), Moler * [[Eden Hazard]] (1991-), Foussballspiller * [[Richard Heintz]] (1871-1929), Moler * [[Justine Henin]] (1982-), Tennisspillerin * [[Louis Hennepin]] (17. Joerhonnert), Missonar an Explorateur * [[Josyane Lemaître]], Sopranistin * [[Érard de La Marck]] (1472-1538), Kardinol a Prënzbeschof * [[Désiré-Joseph Mercier]] (1851-1926), Geeschtlecher an Akademiker * [[Albert Mockel]] (1866-1945), Schrëftsteller * [[Georges Montefiore-Levy]] (1830-1906), Metallurgist a Philantrop * [[Charles Michel]] (1975-), Politiker * [[Henri Pirenne]] (1862-1935), Universitéitsprofesser an Historiker * [[Maxime Prévot]] (1978-), Politiker * [[Pierre Rapsat]] (1948-2002) Sänger a Chansonier * [[Julien Rémont]] (1800-1883), Architekt * [[Pierre Renoy]] (1954-), Comicszeechner * [[Adolphe Sax]] (1814-1894), Instumentebauer * [[Georges Simenon]] (1903-1989), Schrëftsteller * [[Ernest Solvay]] (1838-1922), Cheemiker, Industrellen a Philantrop * [[Marc Tarabella]] (1963-), Politiker == Literatur == * Léopold Génicot, ''Histoire de la Wallonie''; Toulouse (éditions Privat), 1973. * Hervé Hasquin, René Lejeune & Jacques Stiennon (ënner der Leedung vun), ''La Wallonie. Le pays et les hommes''; 6 Bänn; Bréissel (La Renaissance du Livre), 1975-1981. == Websäiten == * [http://connaitrelawallonie.wallonie.be/sites/wallonie/files/livres/fichiers/spw-11-10421-dans_quel_etat_vivons_nous_fr_0.pdf ''Dans quel État vivons nous?''], pdf, 2009, Brochure iwwer de politesche Fonktionnement vun der Wallonie * [https://www.wallonie.be wallonie.be]: offiziell Websäit vun der wallounescher Regioun * [https://economie.wallonie.be/ economie.wallonie.be]: offiziellt Wirtschaftsportal vun der wallounescher Regioun {{Commonscat|Wallonia|Wallounien}} {{Referenzen an Notten}} {{Navigatioun Belsch Provënzen}} [[Kategorie:Geographie vun der Belsch]] [[Kategorie:Geschicht vun der Belsch]] [[Kategorie:Wallounesch Regioun]] 7xd2ce3dxvrqzbrgckxdlmdifgqxn2j 0 37676 2395331 2199496 2022-08-17T15:04:42Z Pierrenilles 861 k... wikitext text/x-wiki [[Fichier:Kartegroningerdialekte.GIF|right|250px|thumb|Kart vun den Dialekter]] '''Gronengesch''' (op Gronengesch: ''Grönnegs'') ass den Numm vun enger Grupp vu [[Frisesch]]-[[Niddersächsesch|sächseschen]] Dialekter, déi an a ronderëm d'[[Provënz Groningen]] an [[Holland]] geschwat ginn. Am Norden an am Oste vun der [[Provënz Drenthe]] an am Oste vun der [[Provënz Friesland]], am sougenannte ''Kollumerland'' gëtt och Gronengesch geschwat. Gronengesch an [[Ostfrisesch]], op der anerer Säit vun der gronengesch-däitscher Grenz, kënnen als een eenzegen [[Dialekt]] gesi ginn. Gronengesch ass entstane wéi d'Stad [[Groningen]] am [[15. Joerhonnert]] méi Afloss an de Länner krut, déi ronderëm louchen. Déi Landdeeler, ''d'[[Ommelanden]]'', ware [[Frisesch]] an d'Stad Groningen war [[Niddersächsesch]]. Wéi sech d'Stad Groningen am Joer [[1594]] mat den Ommelande vereenegt huet, gouf dat [[Frisesch]]t vun den Ommelanden agetosch fir eng niddersächsesch Variant vun der Stad Groningen. De selwechte Prozess ass 200 Joer méi spéit an [[Ostfriesland]] geschitt. Déi frisesch Sprooch hat awer e puer Deeler, [[vokabulaire]] a [[Grammaire|grammatesch]] Eegenschaften am Gronengeschen an am Ostfrisesche behalen. == Dialekter == Et gëtt aacht Dialekter am Gronengeschen: * [[Stadtsgronengesch]] * [[Veenkoloniaals]] * [[Oldambtsters]] * [[Westerwolds]] * [[Hoogelandsters]] * [[Noordenvelds]] * [[Westerkwartiers]] * [[Kollumerpompsters]] [[Kategorie:Dialekter]] [[Kategorie:Provënz Groningen]] [[Kategorie:Provënz Friesland]] [[Kategorie:Provënz Drenthe]] b5fqcdr94jebbdffba91gbzkh00gzlb 0 40638 2395356 2391775 2022-08-17T20:29:36Z GilPe 14980 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] komplettéieren wikitext text/x-wiki {{Infobox Gemengesyndikat}}[[Fichier:Logo TICE Canton d'Esch-sur-Alzette.svg|thumb|260px|Logo]] [[Fichier:Tice Busgarage Esch-Alzette.jpg|thumb|260px|TICE - Busgarage um Boulevard Charles de Gaulle zu Esch-Uelzecht]] Den '''Transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette''', ofgekierzt '''TICE''', ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] [[Interkommunal Syndikater zu Lëtzebuerg|interkommunale Syndikat]] dee sech ëm den ëffentleche Persounentransport am Süde vu Lëtzebuerg, gréisstendeels am [[Minettsgéigend|Minett]] këmmert. Den TICE ass zanter 2020 als [[Ëffentlecht Etablissement (Lëtzebuerg)|ëffentlecht Etablissement]] am [[Handelsregëster]] agedroen<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/8Kl6sF|titel=(J127) SYNDICAT DES TRAMWAYS INTERCOMMUNAUX DANS LE CANTON D'ESCH|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=31.01.2020|uitgever=www.lbr.lu|taal=Fr}}</ref>. == Geschicht == === Legal Basis === [[Fichier:TICE Verwaltungsgebäude Esch-Alzette, bvd Charles de Gaulle 01.jpg|thumb|260px|Verwaltungsgebai vum TICE um Bvd Charles de Gaulle zu Esch-Uelzecht (2014)]] [[Fichier:MAN Bus mit Anhänger TICE, Lycée technique d'Esch-sur-Alzette 01.jpg|thumb|260px|MAN-Bus mat Unhänger (Göppel 10) am Retrolook fir d'100-Joer Feier 2014]] Mam Gesetz vum 19. Mee 1914<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1914/05/19/n1/jo|titel=Loi du 19 mai 1914 concernant l'établissement de tramways intercommunaux dans le canton d'Esch-sur-Alzette|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=23.05.1914|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref> gouf d'Regierung autoriséiert bis zu 50 Prozent vun de Käschten fir d'Uleeë vun interkommunalen Tramslinnen am Kanton Esch-Uelzecht z'iwwerhuelen. Den initiale Betrag vun der staatlecher Participatioun vun ursprénglech maximal 2,5 Milliounen [[Lëtzebuerger Frang|Frang]] gouf 1921 op e Maximum vun 8,7 Millioune Frang erhéicht<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1921/08/09/n2/jo|titel=Loi du 9 août 1921 portant modification de l'art. 1er de la loi du 19 mai 1914 concernant l'établissement de tramways intercommunaux dans le canton d'Esch-s.-l'Alzette|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=13.08.1921|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref>. Op Basis vum Gesetz vun 1914 gouf de ''Syndicat de communes pour la construction et l'exploitation de tramways intercommunaux dans le canton d'Esch-s.-Alz'' duerch e groussherzogleche Beschloss vum 2. Juni 1914<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/agd/1914/06/02/n1/jo|titel=Arrêté grand-ducal du 2 juin 1914 portant création d'un syndicat de communes pour la construction et l'exploitation de tramways intercommunaux dans le canton d'Esch-s.-Alz|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=06.06.1914|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref> vun den 9 follgende [[Gemeng (Lëtzebuerg)|Gemenge]] gegrënnt: {{div col|cols=3}} {{Diddeleng}} {{Déifferdeng}} {{Esch-Uelzecht}} {{Keel}} Nidderkäerjeng (haut: {{Käerjeng}}) {{Péiteng}} {{Rëmeleng}} {{Schëffleng}} {{Suessem}} {{div col end}} De Syndikat krut d'exklusiivt Recht fir um Gebitt vun de Membergemengen en Tram ze bauen, ze bedreiwen a fir Konzessiounen ze verginn. Am Laf vun der Zäit gouf den Arrêté grand-ducal e puermol ugepasst: de 27. Dezember 1951<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/agd/1951/12/27/n1/jo|titel=Arrêté grand-ducal du 27 décembre 1951 portant modification de l'article 4 de l'arrêté grand-ducal du 2 juin 1914, concernant la création d'un syndicat de communes pour la construction et l'exploitation de tramways intercommunaux dans le canton d'Esch/Alzette|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=29.12.1951|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref>, de 27. Mee 1952<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/agd/1952/05/27/n1/jo|titel=Arrêté grand-ducal du 27 mai 1952, portant modification de l'article 5 de l'arrêté grand-ducal du 2 juin 1914, modifié par l'arrêté grand-ducal du 27 décembre 1951. (Syndicat de communes pour la construction et l'exploitation de tramways intercommunaux).|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=06.06.1952|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref>, 1953<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/agd/1954/11/13/n3/jo|titel=Arrêté grand-ducal du 13 novembre 1954 modifiant l'organisation du syndicat de communes pour la construction et l'exploitation de tramways intercommunaux dans le canton d'Esch-sur-Alzette|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=01.12.1954|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref>, den 29. Juli 2008<ref name=":0">{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/agd/2008/07/29/n1/jo|titel=Arrêté grand-ducal du 29 juillet 2008 portant approbation des nouveaux statuts du Syndicat pour le transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette, en abrégé «T.I.C.E.»|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=03.09.2008|uitgever=legilux.public.lu/|taal=Fr}}</ref>{{,}}<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/leg/rect/2009/01/30/n1/jo|titel=Arrêté grand-ducal du 29 juillet 2008 portant approbation des nouveaux statuts du Syndicat pour le transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette, en abrégé «T.I.C.E.». RECTIFICATIF|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=30.01.2009|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref> an den 1. Dezember 2017<ref>{{Citation|url=http://data.legilux.public.lu/eli/etat/adm/agd/2017/12/01/b3707/jo|titel=Arrêté grand-ducal du 1er décembre 2017 portant approbation des nouveaux statuts du Syndicat pour le transport intercommunal de personnes dans le Canton d'Esch-sur-Alzette, en abrégé « T.I.C.E. »|bezochtdatum=22.08.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=23.12.2017|uitgever=legilux.public.lu|taal=Fr}}</ref>. Mat der Statutenännerung vun 2008 gouf den Numm ''Tramways intercommunaux du canton d'Esch-sur-Alzette'' an ''Transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette'' geännert, d'Ofkierzung ''TICE'' gouf bäibehalen<ref name=":0" />. Am Joer 2008 ass d'[[Gemeng Monnerech]] dem TICE-Syndikat bäigetrueden{{Source?}}. Am Joer 2012 koumen duerch d'Schafe vun der [[Gemeng Käerjeng]] duerch Fusioun zousätzlech Uertschaften dobäi. === Exploitatioun === D'Geschicht vum TICE léisst sech an dräi Phasen andeelen: * Plangen a Realiséieren (12. Mee 1910 - 29. Mee 1927), * Tramsbetrib (29. Mee 1927 - 22. September 1956); méi Informatioun doriwwer am Artikel [[Minettstram]], * Busbetrib (13. September 1949 - haut). Vun 1949 bis 1956 sinn déi fréier Linne vum Minettstram no an no mat Bussen ersat ginn. Den 2. Juni 2014 gouf den 100. Jubiläum vum TICE an enger akadeemescher Sëtzung am [[Escher Theater]] gefeiert<ref>Nicolas Anen am [[Luxemburger Wort]] vum 4. Juni 2014, S.18: ''Den TICE, e Stéck Minett''</ref>. Den TICE beschäftegt haut (2014) 364 Leit an huet 110 Bussen am Asaz. Aus der selwechter Ursaach war den 19. Juli 2014 eng ''Porte ouverte'' an de Raimlechkeete vum TICE um Boulevard Charles de Gaulle<ref>P. Mousel am [[Luxemburger Wort]] vum 21. Juli 2014, S. 18: ''Öffentlicher Transport mal anders''</ref>. Direkter vum TICE ass de Steve Arendt, Presiddent vum Syndikat ass de [[Pierre Mellina]]. == Aktuell Daten (Abrëll 2022): == [[Fichier:TICE-Tankstelle 01.jpg|thumb|260px|Tankstatioun fir d'Busse vum TICE mat Diesel oder Bioäerdgas opzetanken]] * Zuel vun de Buslinnen: 15 * Zuel vun de Bussen: 140 * Busse mat Dieselmotor: 77 * Busse mat Äerdgasmotor: 63 * Standardbussen: 77 * Standardbusse mat Remorque: 5 * Gelenkbussen: 45 * Midi-Bussen: 13 * Total Personal: 508 * Personal an der Administratioun: 12 * Personal am Fuerbetrib: 426, dovun 409 Chaufferen * Personal an den Atelieren: 70 * Gefuere Streck pro Joer: 6,457 Millioune [[Kilometer]] * Zuel vun de Passagéier pro Joer: 8 Milliounen == Buslinnen == Den '''TICE''' bedreift (2015) 15 Buslinne fir de Public an 81 Linne fir de Schülertransport. Op den Haaptbuslinne fueren d'Busse wiertes am 15 Minutten-Takt, op den Niewelinnen all 30 Minutten, op engem Streckennetz vun 377,5&nbsp;km {{small|(Stand 2011)}}. D'Zuel vun de Buslinnen ass an de leschten 10 Joer vun 9 op 16 eropgaangen, fir 2015 nees op 15 erofzegoen. Déi [[Gare Esch-Uelzecht|Escher Gare]] huet grad wéi virdru beim Tram d'Funktioun vun engem [[Terminus]]. * '''Linn 1''': Esch - Bieles - Uewerkuer - Déifferdeng - Nidderkuer - Péiteng - Rolleng * '''Linn 2''': Esch - Bieles - Zolwer - Déifferdeng * '''Linn 3''': Esch - Bieles - Zolwer - Suessem - Nidderkäerjeng - Uewerkäerjeng - Lénger - Péiteng - Rolleng - Rodange * '''Linn 4''': Esch Belval - Esch Gare - Schëffleng - Keel - Diddeleng * '''Linn 5''': Esch - Keel - Rëmeleng - Téiteng - Keel - Diddeleng * '''Linn 6''': Déifferdeng - Zowaasch - Nidderkuer * '''Linn 7''': Esch - Esch Lalleng - Esch Belval * '''Linn 8''': Diddeleng - Greisendall - Spidol - Gare - Soibelkaul * '''Linn 9''': Diddeleng - Skatepark P&R - Italien - Gare - Gemeng - Bireng * '''Linn 10''': Diddeleng Gemeng - Kräizbierg - Wolkeschdall - Gare - Gemeng * '''Linn 12''': Esch - Conservatoire - Hiehl - Pierre-Ponath-Plaz * '''Linn 13''': Esch - Éilereng - Zolwer - Suessem - Nidderkäerjeng - Péiteng - Rolleng - Rodange * '''Linn 14''': Déifferdeng - Niederkuer - Suessem - Nidderkäerjeng - Péiteng - Rolleng - Rodange * '''Linn 15''': Esch - Esch Belval - Bieles - Zolwer - Suessem - Nidderkäerjeng - Uewerkäerjeng - Féngeg - Kënzeg * '''Linn 17''': Esch - Éilereng - Monnerech - Steebrécken Zanter dem 5. Dezember 2016 fiert all Wochenenn an um Virowend vun de Feierdeeg en "Nuetsbus" op alle Linnen. == Bussen == [[Fichier:MAN Bus mit Anhänger TICE, Lycée technique de Lallange 01.jpg|thumb|260px|MAN-Bus Nr. 555 mam [[Göppel|Göppel-Unhänger]] Nr. 501 virum Lallenger Lycée.]] [[Fichier:TICE-Bus 34.jpg|thumb|260px|TICE-Bus Nr. 34 vun 1959 (Mercedes-Benz Typ O 317)]] [[Fichier:TICE Maintenance-Bus 01.jpg|thumb|260px|Bus mat agebautem Atelier fir Reparaturen op der Streck ze maachen (Mercedes-Benz Typ O 405)]] {| {{Prettytable}} |- bgcolor="#EEEEEE" ! Bus-Nr. || Zuel || Produktiounsfirma || Typ || A Betrib geholl || Ausser Betrib geholl |- | align="center" | 1 - 2 || align="center" | 2 || Berliet|| Alcadre || 1928|| 1940 |- | align="center" | 1 - 3 || align="center" | 3|| Chausson || APH48 || 1948 || 1960, 1961, 1965 |- | align="center" | 4 - 10 || align="center" | 7 || MAN-Comes || || 1949 - 1951 || 1964, 1965, 1968 |- | align="center" | 11 - 15 || align="center" | 5 || Henschel-Comes || || 1951, 1953 || 1965, 1967, 1968 |- | align="center" | 16 || align="center" | 1 || Büssing-Conrardy || U9 || 1954 || 1968 |- | align="center" | 17 - 20 || align="center" | 4 || Büssing-Comes || U9 || 1953 - 1954 || 1968, 1969, 1972 |- | align="center" | 21 - 32 || align="center" | 12 || Büssing-Comes || U10 || 1954 - 1957 || 1972, 1973, 1974 |- | align="center" | 28 + 33 || align="center" | 2 || Büssing-Jonckheere|| U10 || 1959 || 1977 |- | align="center" | 3<br> 34 - 61 || align="center" | 29 || Mercedes-Jonckheere || O317 || 1961<br>1959 - 1972 || 1977<br>1977 - 1986 |- | align="center" | 62 - 74 || align="center" | 13 || MAN || SÜ230 || 1973 - 1975 || 1988 - 1989 |- | align="center" | 75 - 99<br>1 - 4 || align="center" | 29 || MAN || SÜ240 || 1975 - 1980 || 1990 - 1996 |- | align="center" | 5 - 8 || align="center" | 4 || Mercedes || O307 || 1981 || 1998 |- | align="center" | 9 - 20 || align="center" | 12 || MAN || SÜ240 || 1984 - 1986 || 1999 - 2001 |- | align="center" | 21 - 36 || align="center" | 16 || Mercedes || O405 || 1988 - 1991 || 2003 - 2012 |- | align="center" | 37 - 41 || align="center" | 5 || Van Hool || A600 || 1992 || 2011 |- | align="center" | 42 - 47 || align="center" | 6 || Mercedes || O405 || 1993 || 2012 |- | align="center" | 48 - 52 || align="center" | 5 || Van Hool|| A370 || 1995 || 2012 |- | align="center" | 53 - 64 || align="center" | 12 || Mercedes NÜG || O405 || 1995 - 1996 || 2008 - 2009 |- | align="center" | 65 - 69 || align="center" | 5 || MAN CNG || NL233 || 1998 || 2013 |- | align="center" | 70 - 73 || align="center" | 4 || MAN A20|| NÜ263 || 1998 - 1999 || 2014 |- | align="center" | 74 - 76 || align="center" | 3 || MAN A21|| NL263 || 1998 - 1999 || 2014 - |- | align="center" | 77 - 79 || align="center" | 3 || Mercedes Citaro || O530 || 2000 || 2014 - |- | align="center" | 80 - 82 || align="center" | 3 || MAN CNG || NL313 || 2002 || 2013 |- | align="center" | 83 - 86 || align="center" | 4 || MAN CNG-2T || NL313 || 2003 || 2013 |- | align="center" | 87 - 89 || align="center" | 3 || MAN CNG-2T || NL313 || 2005 || |- | align="center" | 90 - 91 || align="center" | 2 || MAN CNG-3T || NL313 || 2005 || |- | align="center" | 92 - 94 || align="center" | 3 || MAN CNG-2T || NL313 || 2005 || |- | align="center" | 95 - 98 || align="center" | 4 || MAN CNG-2T EEV || NL313 || 2006 || |- | align="center" | 100 - 110<br>113 || align="center" | 12 || Mercedes Citaro-G || O530 || 1999 - 2003<br>2004 || |- | align="center" | 111 - 112<br>114 - 117 || align="center" | 6 || MAN A23|| NG313 || 2003<br>2005 || |- | align="center" | 118 - 119 || align="center" | 2 || MAN A23 Lion`s City || NG353 || 2007 || |- | align="center" | 120 - 122 || align="center" | 3 || Mercedes Citaro-G EEV || O530 || 2009 - 2011 || |- | align="center" | 123 || align="center" | 1 || MAN A23 Lion`s City EEV || NG363 || 2012 || |- | align="center" | 200 - 201 || align="center" | 2 || MAN-Göppel || NM223 || 2002 || 2013 - |- | align="center" | 202 - 205 || align="center" | 4 || Mercedes Cito || O520 || 2003 || 2013 |- | align="center" | 206 - 208 || align="center" | 3 || Van Hool-NEW || A308 || 2007 || |- | align="center" | 209 || align="center" | 1 || Van Hool-NEW || A308 || 2011 || |- | align="center" | 210 - 212 || align="center" | 3 || Van Hool-NEW || A308 || 2013 || |- | align="center" | 301 - 315 || align="center" | 15 || MAN CNG-3T EEV || NL313 || 2008 - 2011 || |- | align="center" | 316 - 327 || align="center" | 12 || MAN CNG-3T EURO6 || NL313 || 2013 || |- | align="center" | 11 - 32 || align="center" | 22 || Irisbus Citelis EEV || 12 || 2007 - 2011 || |- | align="center" | 33 - 41 || align="center" | 9 || Van Hool-NEW EEV|| A330 || 2012 || |- | align="center" | 42 - 47 || align="center" | 6 || Mercedes Citaro C2 E6|| O530 || 2014 || |- |} De Mercedes Bus Nr. 34 vun 1959 huet iwwerlieft an ass renovéiert ginn. E gëtt vun der ''Bus 34 asbl'' benotzt a gefleegt a ka fir privat Zwecker (mat Chauffer) gelount ginn. == Gebaier== De Busdepot mat de Reparaturatelieren an d'Verwaltung vum TICE ass um Boulevard Charles de Gaulle zu Esch-Uelzecht. An den Ateliere kënnen alleguer d'Reparaturen un der Mechanik, der Karosserie an de Sëtzer vum eegene Personal ausgeféiert ginn. Am Lager sinn iwwer 16.000 Ersatzdeeler permanent disponibel fir d'Reparature sou séier wéi méiglech kënnen ze maachen. Zu den Ateliere gehéiert eng Wäschstrooss an eng modern ekipéiert Sprëtzkabinn fir Lackéierungsaarbechte vun eenzelen Deeler, an awer och vu komplette Bussen. == Literatur == * P. Bohnert, R. Dhur, J. Eck, P. Rauen: ''De Minettstram: Die Geschichte der interkommunalen Trambahnen im Kanton Esch'', 1985, 325 S., Éditpress * P. Bohnert, A. Pennartz: ''De Minettstram: fréier an haut'', 2009, 252 S., Impr. Schlimé (Bartreng), ISBN 978-2-87996-645-8 == Dokumentatiouns-CD == * Fir den 100. Gebuertsdag vum TICE ass am Juli 2014 eng Video-CD mat engem kommentéierte Film zur Geschicht vum TICE erauskomm: ''De Minettstram'' == Kuckt och == * [[Minettstram]] * [[Stater Tram]] * [[RGTR]] * [[Autobus de la Ville de Luxembourg]] * [[CFL-Busdéngscht]] == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [http://www.tice.lu Websäit vum TICE] * [http://fotobus.msk.ru/list.php?did=4000 Datebank + Biller] * [http://www.bus34.lu Websäit vun der Bus 34 asbl] {{Referenzen}} {{Navigatioun Interkommunal Syndikater}} [[Kategorie:Interkommunal Syndikater zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Buslinnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Kanton Esch-Uelzecht]] [[Kategorie:Ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] pynnn546oiz9qio8eh3bnwa2a6p68wt 0 45363 2395345 2395072 2022-08-17T16:47:37Z Zinneke 34 /* 250 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'D'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] jlbz3wjk9kk8oqc6ud6ma8060iiujse 2395360 2395345 2022-08-17T21:35:40Z Zinneke 34 /* 250 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'D'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] bhtx1aq4yg8ckuen5igawpm8iqv28ke 2395362 2395360 2022-08-17T21:53:02Z Zinneke 34 /* 250 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'D'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[MArie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... * ... * ... ===300=== ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] 9fyh1gv4pwgya2vquo1dr8w4ny2m3zn 2395363 2395362 2022-08-17T21:53:16Z Zinneke 34 /* 250 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'D'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... * ... * ... ===300=== ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] ag257ghn5bdx45fehw3d6jo3wgnlh05 2395364 2395363 2022-08-17T22:02:34Z Zinneke 34 /* 250 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'D'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... * ... ===300=== ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] 4eh8jwtgfcfniaqyv8bz5gckju535wi 2395365 2395364 2022-08-17T22:09:26Z Zinneke 34 /* 250 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'D'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... ===300=== ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] fud0pte3cyiuj0pnzjv6zgym2pdcfby 2395366 2395365 2022-08-17T22:13:04Z Zinneke 34 /* 250 */ 300! wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? ===300=== ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] 0zcpcyg12ccdeedyxlawfibq72st4y3 2395367 2395366 2022-08-17T22:13:31Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? ===300=== * ... * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] bo7au17jbgnrrsews68pyqbanp6k96y 2395368 2395367 2022-08-17T23:09:36Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? ===300=== * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] tdi875glksg1jmqem3e5j52ztcyisys 2395369 2395368 2022-08-17T23:16:05Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? ===300=== * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] r7ywiv5jymvb4ioio124cyhkrrnbfmc 2395370 2395369 2022-08-17T23:30:14Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimonsgrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] 78ot5l21z78gn5kxhxt2votqpq66e1t 2395371 2395370 2022-08-17T23:31:06Z Zinneke 34 /* 250 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] irxfs608k2vvvvrp6hah583jqy5fh3y 2395380 2395371 2022-08-18T08:31:35Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] hkixkrhao2ltkdlnyt9yaim948yzytj 2395381 2395380 2022-08-18T08:38:39Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer 1895 zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnelle'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] jg4lhe51e9n25w86ilw8fxtbyhoyw0n 0 46874 2395350 2196029 2022-08-17T19:54:34Z 2A02:A03F:A199:6C00:54F5:D631:CC3D:2266 .... wikitext text/x-wiki {{Skizz}} '''.raw''' (englesch ''raw = réi'') ass d'Kennzeeche fir en [[Dateiformat]] an der [[Informatik]]. Dëst Kennzeeche gëtt bei Raw-Dateie mam Punkt un hiren Numm ugehaangen (z.&nbsp;B.: Camerabild.raw). Et handelt sech ëm en Dateiformat dat haaptsächlech fir Fotoe gebraucht gëtt, an dat besonnesch bei digitale [[Kamera]]e gebraucht gëtt. An enger Raw-Datei sinn d'Donnéeën nach net verschafft a si bidden dofir géintiwwer [[.jpg|JPG]]-Dateie Virdeeler, wat hir Qualitéit ugeet. Si kënnen och spéider méi flexibel verschafft gi wéi JPG-Dateien. D'Raw-Dateie goufen op eege Fauscht vun de verschiddene Camerafabrikanten entwéckelt, hunn ofwäichend Kennzeechen, a sinn dofir am Allgemengen, och wann de Prinzip de selwechte bleift, leider net ëmmer ënnerenee kompatibel. == Raw-Datei-Kennzeechen == * Adobe Digital Negative: *.DNG * Canon RAW: *.CRW, *.CR2 * Contax RAW: *.RAW * Epson RAW: *.ERF * Fuji RAW: *.RAF * Hasselblad RAW (3F RAW): *.3FR * Kodak RAW: *.DCR, *.DCS *.KDC (für EasyShare P850) * Leica-RAW: *.RAW, *.DNG * Mamiya RAW: *.MEF * Minolta RAW: *.MRW, *.MDC * Nikon RAW: *.NEF * Olympus RAW: *.ORF * Panasonic RAW: *.RAW * Pentax RAW: *.PEF * Phase One RAW: *.Tif * Sigma RAW: *.X3F * Sinar CaptureShop RAW für Macintosh: *.CS1, *.CS4, *.CS16 * Sony RAW: *.SRF, *.SR2, *.ARW (für Sony DSLR-A100) == Kuckt och == * [[Fotoapparaten, déi e Réidateformat ënnerstëtzen]] * [[Lëscht vu Computerbegrëffer]] [[Kategorie:Informatik]] 8qsett53hcbmwv114gggaj6japcz6in 0 68620 2395318 2395288 2022-08-17T13:28:26Z Sultan Edijingo 1468 /* Monument */ wl verb. wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deene iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säin sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokféierer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. Deselwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: ''Eisem gro’ssen Kompatriot dem Nicolas Cito Ingene’er Kolonial-Pionne’er Generalkonsul vu Letzeburg gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 gestuerwen den 18. 6. 1942'' ''Opgericht den 12. 6. 198(?)8'' Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, esou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plak stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] an Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."], rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] epftv3e92y2pzrj53f1xht9pto6mg7z 2395320 2395318 2022-08-17T14:07:15Z 2A02:A03F:A199:6C00:54F5:D631:CC3D:2266 k.... wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: ''Eisem gro’ssen Kompatriot dem Nicolas Cito Ingene’er Kolonial-Pionne’er Generalkonsul vu Letzeburg gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 gestuerwen den 18. 6. 1942'' ''Opgericht den 12. 6. 198(?)8'' Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."], rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] f4lxyb1kh0st1xrpdph11txvx716x1j 2395321 2395320 2022-08-17T14:11:38Z Pierrenilles 861 k wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: ''Eisem gro’ssen Kompatriot dem Nicolas Cito Ingene’er Kolonial-Pionne’er Generalkonsul vu Letzeburg gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 gestuerwen den 18. 6. 1942'' ''Opgericht den 12. 6. 198(?)8'' Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."]{{Sic}}, rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] fvy8s1l5ukazu2v2cyv9gz4i8ltty8e 2395334 2395321 2022-08-17T15:24:33Z Sultan Edijingo 1468 /* Monument */1938 opgeriicht wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: ''Eisem gro’ssen Kompatriot dem Nicolas Cito Ingene’er Kolonial-Pionne’er Generalkonsul vu Letzeburg gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 gestuerwen den 18. 6. 1942'' ''Opgericht den 12. 6. 1938'' Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."]{{Sic}}, rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] sd0jee2c40u8oqw2wzisrcbcu9dsxvh 2395335 2395334 2022-08-17T15:36:51Z Zinneke 34 /* Monument */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: ''Eisem gro’ssen Kompatriot dem Nicolas Cito Ingene’er Kolonial-Pionne’er Generalkonsul vu Letzeburg gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 gestuerwen den 18. 6. 1949'' ''Opgericht den 12. 6. 1938'' Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."]{{Sic}}, rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] cpihlsl3jlwqs9em6ctf34ursowngi6 2395336 2395335 2022-08-17T15:39:28Z Zinneke 34 /* Monument */ 1949, net1942 gestuerwen. wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot dem Nicolas Cito <br>Ingene’er Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu Letzeburg gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 1938</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."]{{Sic}}, rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] h2hxoh6rc3bcqh2n0fahgj730zlka26 2395339 2395336 2022-08-17T15:45:30Z Zinneke 34 /* Monument */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot <br>dem Nicolas <br>Cito <br>Ingene’er <br>Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu <br>Letzeburg <br>gebueren zu Niederkescheng [sic] den 25. 1.1866 <br>gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 1938 [sic]</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."]{{Sic}}, rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] jmfj62xvfsr5qz2nrkqpgqzo4a0vt6p 2395343 2395339 2022-08-17T16:43:30Z Sultan Edijingo 1468 sic eraus, net berechtegt wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot <br>dem Nicolas <br>Cito <br>Ingene’er <br>Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu <br>Letzeburg <br>gebueren zu Niederkescheng [sic] den 25. 1.1866 <br>gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 1938 [sic]</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."], rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] sqo7vkqicbapwo86szzx3rmny9c12pt 2395344 2395343 2022-08-17T16:45:08Z Sultan Edijingo 1468 /* Monument */ sic eraus, soss bei all Schreifweisfeeler wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot <br>dem Nicolas <br>Cito <br>Ingene’er <br>Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu <br>Letzeburg <br>gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 <br>gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 193(?)8</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."], rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] 91029k9985w7bqtvwtg0bn8raqbwppk 2395372 2395344 2022-08-18T06:37:52Z Pierrenilles 861 De Sic nees dran / huet jo net onbedingt nëmmen eppes mat Schreifweisfeeler ze dinn. wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot <br>dem Nicolas <br>Cito <br>Ingene’er <br>Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu <br>Letzeburg <br>gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 <br>gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 193(?)8</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."]{{Sic}}, rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] 16l4d5lyz56inli24xfsmjj340yatj9 2395377 2395372 2022-08-18T07:50:03Z Gerard141 48212 Manifestation Cito. In: Luxembourg (1935), 4. Jg., nº 146/147 (26.05.1938), p. 3. [Digitised by the National Library of Luxembourg, https://persist.lu/ark:70795/gjbzg3/pages/3/articles/DTL146] wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot <br>dem Nicolas <br>Cito <br>Ingene’er <br>Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu <br>Letzeburg <br>gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 <br>gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 1938</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."]{{Sic}}, rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] j0bftyrtlmmzr9jngr9u5lwikby5jia 2395394 2395377 2022-08-18T10:21:52Z Sultan Edijingo 1468 sic eraus, net berechtegt, cf Neutralitéit wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot <br>dem Nicolas <br>Cito <br>Ingene’er <br>Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu <br>Letzeburg <br>gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 <br>gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 1938</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."], rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] ohgqw6bg9gwlv22lir15v6ky4jp2ksd 2395397 2395394 2022-08-18T10:39:34Z Sultan Edijingo 1468 /* Monument */ Ref op Luxembourg: journal du matin 1938 wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie|Bild=Nicolas Cito 1866-1949.jpg|Bildbeschreiwung=Den Nicolas Cito géint 1928<ref>Quell: Luxemburger Illustrierte, cf. http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3</ref>.}} Den '''Nicolas Cito''', gebuer de [[25. Januar]] [[1866]] zu [[Nidderkäerjeng]] a gestuerwen den [[18. Juni]] [[1949]] zu [[Knokke-Heist|Knokke]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Ingenieur. Als Chef-Ingenieur vum Bau vun enger Zuchstreck (1889 – 1892) am Kongo, dréit hien d'Verantwortung fir den Doud vun dausende kolonialen Zwangsaarbechter.<ref>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4612_208_Hoffmann.pdf Les Luxembourgeois au Congo belge], Dossier [[Forum (Zäitschrëft)|forum]] Nr. 208, Mee 2001</ref> Hie war de Monni vum Lëtzebuerger Sculpteur [[Claus Cito]]<ref>De Claus Cito huet sengem Monni Nicolas Cito e Monument sculptéiert, wat bei der Cito-Schoul (haut den LTPS) zu Nidderkäerjeng steet.</ref>. == Biographie == No sengem Studium op der Kathoulescher Universitéit vu [[Léiwen]], goung hien am Juni [[1892]], als Ingenieur am Optrag vun der [[Compagnie du Chemin de Fer du Congo]], op [[Matadi]] an de [[Demokratesch Republik Kongo|Belsche Kongo]], fir beim Opbau vun der [[Eisebunn]]sstreck [[Eisebunnsstreck Matadi-Kinshasa|tëscht Matadi a Léopoldville]], der haiteger kongoleesescher [[Haaptstad]] [[Kinshasa]], matzehëllefen. D'Streck vun der Eisebunnslinn war 398 Kilometer laang a goung vu Matadi um [[Atlantik]], dat 28 Meter iwwer dem Mieresspigel läit, op Thysville, haut [[Mbanza-Ngungu]], 700 Meter méi héich, bis erof op Léopoldville, 246 Meter héich. Bei de schwieregen Aarbechten, besonnesch duerch déi verschidden Terrainskonditiounen, an de Klima (der ëffentlecher Meenung vun deemools no), bei deenen iwwer 5.000 Aarbechter ëmkomm waren<ref>{{Citation|url=http://worldcat.org/oclc/862802698|titel=Cette colonie qui nous appartient un peu : la communauté luxembourgeoise au Congo belge ; 1883-1960|bezochtdatum=2020-06-16|auteur=Moes, Régis, 1986-|datum=2012|uitgever=Fond. Robert Krieps}}</ref>, huet den Nicolas Cito sech duerch säi sougenannt Duerchsetzungsverméigen ausgezeechent. Hie konnt dofir bei der Inauguratioun vun der Streck, de [[16. Mäerz]] [[1898]], als Lokfürer an d'[[Gare]] vu Léopoldville erafueren. De selwechten Dag gouf hie, vum Kinnek [[Léopold II. vun der Belsch]], zum Direkter vun der ''Compagnie des Chemins de Fer du Congo'' ernannt. [[1903]] gouf hien dunn zum Generaldirekter vun der chineesescher Eisebunnslinn Hankow-Kanton ernannt. Duerno huet hien nach Eisebunnen am [[Chile]], an [[Indien]], [[Guatemala]], [[Panama]], am [[Peru]] an am [[Mosambik]] geleet. [[1920]] koum hien op [[Bréissel]] zréck a war a Verwaltungsréit vun diverse Kolonialgesellschaften. Vum Januar [[1927]] bis [[1947]] war hie lëtzebuergesche Generalkonsul zu Bréissel. 1947 gouf hien Éiere-Konsul.<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1947-26-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 26 vum 27. Mee 1947 Säit 6]</ref> Hie gouf den [[22. Juni]] [[1949]] zu Bréissel um Kierfecht vun [[Ixelles]] begruewen. == Etappen a sengem Liewen == * 1892-1903: Belsche Kongo. Bau vun der Eisebunnslinn Matadi-Léopoldville * 1903-1906: [[China]]. Eisebunnslinn Hankow-Kanton * 1906-1907: Chile. Chemin de Fer longitudinal du Chili * 1908-1909: Kolonie Brittesch Indien. Verwaltungsrot vun der Sandur Minig Co Ltd. * 1910-1912: Guatemala-Peru: Bewässerungskanal vu Chira am Peru * 1913: Brittesch Indien. Sandur Mining Co. Ttd. * 1913-1914: Mosambik. Eisebunnslinn vu Beira bis a Zambia * 1914-1919: London. Direkter vun der Banque d'Outremer. * 1919-1923: Verwaltungsrot vun der ''Banque Belgo-Luxembourgeoise S.A.''<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1922-85-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 85 vum 12. November 1922 Säit 4]</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:2057902|article:DTL43|query:Belgische Chronik aus der Hauptstadt] an der [[Obermosel-Zeitung]] vum 21. August 1919, Säit 2</ref> * 1920: Bréissel. Verwaltungsrot vun der Compagnie du Chemin de Fer Bac-Congo au Katanga et Leokadie * 1920-1928: Bréissel-Kongo. Inspektiounsreesen * 1928-1929: Brittesch Indien. Sanur Mining Co.Ltd * Vun 1929 un: **Vizepresident vun [[Société anonyme des accumulateurs Tudor|Accumulateurs Tudor]]<ref>[http://www.congoforum.be/upldocs/TOME%20VIIc.compressed.pdf Biographie Belge d'Outre-Mer Säit 60]</ref> **Verwaltungsrot vun der [[Arbed]] **Verwaltungsrot vun der [[Société anonyme luxembourgeoise des chemins de fer et minières Prince-Henri|Prënz Hari Eisebunn]] Zu Lëtzebuerg huet hie sech a verschiddenen Associatiounen engagéiert. Hie war ënner anerem Éierepresident vun der Fraternelle Esch. [[1938]] huet hie säin Heemechtsduerf Niddderkäerjeng bei der Restauratioun vun der Schoul finanziell ënnerstëtzt. == Gielercher == * ''Grand Officier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (1947)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:845070|article:DTL273|query:cito Lettres de Bruxelles] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 24. Mee 1948, Säit 5</ref>{{,}}<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:807446|article:DTL312|page:4|query:cito Heute] am [[Luxemburger Wort]] vum 31. Mee 1947, Säit 4</ref> * ''Grand Officier vum [[Ordre de Mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau|Ordre d'Adolphe de Nassau]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre Royal du Lion]]'' * ''Grand Officier vum [[Ordre de Léopold II]]'' * ''Commandeur vum [[Ordre de la Couronne]]'' (1933)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:3344133|article:DTL54|query:cito Chronique Locale] am [[L'Indépendance luxembourgeoise]] vum 15. November 1933, Säit 3</ref> * ''Chevalier vum [[Ordre de la couronne de chêne]]'' (Promotioun 1912)<ref>[http://data.legilux.public.lu/file/eli-etat-leg-memorial-1912-41-fr-pdf.pdf Mémorial A N° 41 vum 17. Juni 1912] mat enger Lëscht vu Leit déi am Ordre de la couronne de chêne dekoréiert goufen</ref> * ''Chevalier vun der [[Légion d'honneur]]'' * ''Officier vum [[Ordre de l'Etoile Noire]]'' * ''Chevalier vum [[Ordre de la Couronne d'Italie]]'' * ''Médaille Commémorative du Congo'' * ''Docteur honoris causa en sciences appliquées vun der Universitéit Léiwen'' == Monument == [[Fichier:Monument Nicolas Cito, LTPS, Nidderkäerjeng-101.jpg|thumb]] Zu Nidderkäerjeng beim [[Lycée technique pour professions de santé|LTPS]] steet e Monument vum Nicolas Cito, dat de Claus Cito fir säi Monni sculptéiert huet. Dëse [[Buer (Waasser)|Buer]] gouf vum [[Cercle Colonial Luxembourgeois]] der Gemeng Nidderkäerjeng geschenkt an den 12. Juni 1938 a Presenz vum Prënz [[Felix vu Bourbon-Parma]] ageweit.<ref>[https://viewer.eluxemburgensia.lu/ark:70795/gjbzg3/pages/3/articles/DTL146 Manifestation Cito], [[Luxembourg: journal du matin]] 26 et 27 mai 1938, gekuckt den 18. August 2022</ref> Um Monument steet dës Opschrëft: <blockquote> ''Eisem gro’ssen Kompatriot <br>dem Nicolas <br>Cito <br>Ingene’er <br>Kolonial-Pionne’er <br>Generalkonsul vu <br>Letzeburg <br>gebueren zu Niederkescheng den 25. 1.1866 <br>gestuerwen den 18. 6. 1949<br>Opgericht den 12. 6. 1938</blockquote> Am Juni 2020 hat de Kënschtlerkollektiv [[Richtung 22]] eng Gitterkonstruktioun virun d'Monument installéiert, sou datt een d'Gesicht vum Nicolas Cito hanner Prisongsgittere gesinn huet. Op enger Plack stoung: "A Gedenken un 5.500 kolonial Zwangsaarbechter, déi beim Bau vun enger Zuchstreck am Kongo ëm d'Liewe komm sinn. Fir eng lëtzebuergesch Erënnerungskultur an där schwaarz Liewen zielen."<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/aktion-gegen-denkmal-in-niederkerschen-5ee78528da2cc1784e35fb67 "Aktion gegen Denkmal in Niederkerschen."] wort.lu, 15.06.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> Am August 2022 huet déi [[Feminismus|feministesch]] an [[Rassissem|antirassistesch]] Associatioun [[Lëtz Rise up]] d'[[Gemeng Käerjeng]] opgefuerdert d'Monument ofzerappen. Amplaz datt un e wäisse Mann aus Lëtzebuerg erënnert gëtt, soll un d'Affer geduecht ginn, déi beim Bau vun der Eisebunn am Kongo ëmkomm sinn.<ref>[https://www.rtl.lu/news/national/a/1950006.html "Den Nicolas Cito soll fort, "Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a senge Verfechter."], rtl.lu, 16.08.2022; gekuckt de 16. August 2022</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger am Kongo]] == Um Spaweck == * [http://www.congo-1960.be/LUXOM4612_208_Hoffmann.pdf Lëtzebuerger Pionéier am Kongo] * [http://www.luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=luxill&year=1928&issue=18&page=257&zoom=3 Nicolas Cito, Luxemburger Illustrierte, Nr. 18, 25. Sept, 1928, S. 257-258, Portrait.] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Cito Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1866]] [[Kategorie:Gestuerwen 1949]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Ingenieuren]] [[Kategorie:Eisebunn]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de mérite civil et militaire d'Adolphe de Nassau]] [[Kategorie:Chevalier de la Légion d'honneur]] [[Kategorie:Commandeur vum Ordre de la Couronne]] [[Kategorie:Grand officier de l'ordre de Léopold II]] 5v0svw8j3yol3pv0cb49dqaule05i5e 1 68664 2395337 746862 2022-08-17T15:40:28Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki Wat ass den "Ordre Noire"? Sollt dat eventuell "Officier vum Ordre '''de l'Etoile''' Noire" sinn? --[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 17:49, 9. Sep. 2009 (UTC) :Richteg, ech hu mech klug gemaach, et ass effektiv den Ordre de l'Etoile Noire --Mulles 20:17, 10. Sep. 2009 (UTC) ===Monument=== Moien, Kleng Logiksfro: Wéi kann op engem Monument, dat 1948 opgeriicht gouf, den Doudesdatum 1949 stoen? Kinnt dat net éischter 1948 oder 1958 sinn(d'Zuel schéngt schwéier ze liesen ze sinn)? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 15:40, 17. Aug. 2022 (UTC) oxfpz2qfiutmh2h61bhg4z94jcf9cv9 2395338 2395337 2022-08-17T15:41:34Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki Wat ass den "Ordre Noire"? Sollt dat eventuell "Officier vum Ordre '''de l'Etoile''' Noire" sinn? --[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 17:49, 9. Sep. 2009 (UTC) :Richteg, ech hu mech klug gemaach, et ass effektiv den Ordre de l'Etoile Noire --Mulles 20:17, 10. Sep. 2009 (UTC) ===Monument=== Moien, Kleng Logiksfro: Wéi kann op engem Monument, dat 1948 opgeriicht soll gi sinn, den Doudesdatum 1949 stoen? Kinnt dat net éischter 1958 sinn ? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 15:40, 17. Aug. 2022 (UTC) bnsjlbfv5w0qbrf8r7zx1djbl83i24l 2395342 2395338 2022-08-17T16:41:08Z Sultan Edijingo 1468 /* Monument */ wikitext text/x-wiki Wat ass den "Ordre Noire"? Sollt dat eventuell "Officier vum Ordre '''de l'Etoile''' Noire" sinn? --[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 17:49, 9. Sep. 2009 (UTC) :Richteg, ech hu mech klug gemaach, et ass effektiv den Ordre de l'Etoile Noire --Mulles 20:17, 10. Sep. 2009 (UTC) ===Monument=== Moien, Kleng Logiksfro: Wéi kann op engem Monument, dat 1948 opgeriicht soll gi sinn, den Doudesdatum 1949 stoen? Kinnt dat net éischter 1958 sinn ? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 15:40, 17. Aug. 2022 (UTC) : Ganz d'accord mat der Logikfro. An awer ech mengen um Monument ze liesen ''gestuerwen den 18. 6. 1949 Opgericht den 12. 6. 1938'' - Oder ieren ech mech? Ass et 1958? Oder??? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:41, 17. Aug. 2022 (UTC) enns3bfzciqtijuy000r567phw4c559 2395346 2395342 2022-08-17T16:47:59Z Sultan Edijingo 1468 /* Monument */ wikitext text/x-wiki Wat ass den "Ordre Noire"? Sollt dat eventuell "Officier vum Ordre '''de l'Etoile''' Noire" sinn? --[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 17:49, 9. Sep. 2009 (UTC) :Richteg, ech hu mech klug gemaach, et ass effektiv den Ordre de l'Etoile Noire --Mulles 20:17, 10. Sep. 2009 (UTC) ===Monument=== Moien, Kleng Logiksfro: Wéi kann op engem Monument, dat 1948 opgeriicht soll gi sinn, den Doudesdatum 1949 stoen? Kinnt dat net éischter 1958 sinn ? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 15:40, 17. Aug. 2022 (UTC) : Ganz d'accord mat der Logikfro. An awer ech mengen um Monument ze liesen ''gestuerwen den 18. 6. 1949 Opgericht den 12. 6. 1938'' - Oder ieren ech mech? Ass et 1958? Oder??? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:41, 17. Aug. 2022 (UTC) : Bei de Wierker vum [[Claus Cito]] steet "Monument vu sengem Monni Nicolas Cito bei der Cito-Schoul zu Nidderkäerjeng, 1938". gouf den Doudesdatum eréischt méi spéit derbäi gesat? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:47, 17. Aug. 2022 (UTC) szk4i6pr9ot7uka8acvkcw3rpgqcsvt 2395374 2395346 2022-08-18T06:52:25Z Pierrenilles 861 ... wikitext text/x-wiki Wat ass den "Ordre Noire"? Sollt dat eventuell "Officier vum Ordre '''de l'Etoile''' Noire" sinn? --[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 17:49, 9. Sep. 2009 (UTC) :Richteg, ech hu mech klug gemaach, et ass effektiv den Ordre de l'Etoile Noire --Mulles 20:17, 10. Sep. 2009 (UTC) ===Monument=== Moien, Kleng Logiksfro: Wéi kann op engem Monument, dat 1948 opgeriicht soll gi sinn, den Doudesdatum 1949 stoen? Kinnt dat net éischter 1958 sinn ? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 15:40, 17. Aug. 2022 (UTC) : Ganz d'accord mat der Logikfro. An awer ech mengen um Monument ze liesen ''gestuerwen den 18. 6. 1949 Opgericht den 12. 6. 1938'' - Oder ieren ech mech? Ass et 1958? Oder??? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:41, 17. Aug. 2022 (UTC) : Bei de Wierker vum [[Claus Cito]] steet "Monument vu sengem Monni Nicolas Cito bei der Cito-Schoul zu Nidderkäerjeng, 1938". gouf den Doudesdatum eréischt méi spéit derbäi gesat? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:47, 17. Aug. 2022 (UTC) == Sic == Dat seet dës Wiki. Generell gëtt e gebraucht, fir de Lieser z'informéieren, datt all Feeler, oder Element dat fir e Feeler ka gehale ginn, '''net do steet''', well d'Zitat falsch ofgeschriwwe gouf, mä datt dee Feeler '''express mat ofgeschriwwe gouf''', well e sou am Originaltext steet Wann awer e meng dee Saz wier vum Sazbau a grammatikalesch richteg da loossen ech mech gär beléieren. ''Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a '''senge''' Verfechter.'' Ech wéisst da just gär op wat de '''senge''' sech soll bezéien. Merci am Viraus --[[Benotzer:Pierrenilles|Pierrenilles]] ([[Benotzer Diskussioun:Pierrenilles|Diskussioun]]) 06:52, 18. Aug. 2022 (UTC) 0yc5182twc7jm6ytag029jm61n8gqlv 2395375 2395374 2022-08-18T06:54:53Z Pierrenilles 861 k wikitext text/x-wiki Wat ass den "Ordre Noire"? Sollt dat eventuell "Officier vum Ordre '''de l'Etoile''' Noire" sinn? --[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 17:49, 9. Sep. 2009 (UTC) :Richteg, ech hu mech klug gemaach, et ass effektiv den Ordre de l'Etoile Noire --Mulles 20:17, 10. Sep. 2009 (UTC) ===Monument=== Moien, Kleng Logiksfro: Wéi kann op engem Monument, dat 1948 opgeriicht soll gi sinn, den Doudesdatum 1949 stoen? Kinnt dat net éischter 1958 sinn ? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 15:40, 17. Aug. 2022 (UTC) : Ganz d'accord mat der Logikfro. An awer ech mengen um Monument ze liesen ''gestuerwen den 18. 6. 1949 Opgericht den 12. 6. 1938'' - Oder ieren ech mech? Ass et 1958? Oder??? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:41, 17. Aug. 2022 (UTC) : Bei de Wierker vum [[Claus Cito]] steet "Monument vu sengem Monni Nicolas Cito bei der Cito-Schoul zu Nidderkäerjeng, 1938". gouf den Doudesdatum eréischt méi spéit derbäi gesat? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:47, 17. Aug. 2022 (UTC) == Sic == Dat seet dës Wiki. :''Generell gëtt e gebraucht, fir de Lieser z'informéieren, datt all Feeler, oder Element dat fir e Feeler ka gehale ginn, '''net do steet''', well d'Zitat falsch ofgeschriwwe gouf, mä datt dee Feeler '''express mat ofgeschriwwe gouf''', well e sou am Originaltext steet'' Wann awer e meng dee Saz wier grammatikalesch richteg da loossen ech mech gär beléieren. ''Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a '''senge''' Verfechter.'' Ech wéisst da just gär op wat de '''senge''' sech soll bezéien. Merci am Viraus --[[Benotzer:Pierrenilles|Pierrenilles]] ([[Benotzer Diskussioun:Pierrenilles|Diskussioun]]) 06:52, 18. Aug. 2022 (UTC) r1r2gggtx9dxc58sitidrp1v7iko6a0 2395398 2395375 2022-08-18T10:43:02Z Sultan Edijingo 1468 /* Monument */ wikitext text/x-wiki Wat ass den "Ordre Noire"? Sollt dat eventuell "Officier vum Ordre '''de l'Etoile''' Noire" sinn? --[[Benotzer:Jamcelsus|Jamcelsus]] 17:49, 9. Sep. 2009 (UTC) :Richteg, ech hu mech klug gemaach, et ass effektiv den Ordre de l'Etoile Noire --Mulles 20:17, 10. Sep. 2009 (UTC) ===Monument=== Moien, Kleng Logiksfro: Wéi kann op engem Monument, dat 1948 opgeriicht soll gi sinn, den Doudesdatum 1949 stoen? Kinnt dat net éischter 1958 sinn ? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 15:40, 17. Aug. 2022 (UTC) : Ganz d'accord mat der Logikfro. An awer ech mengen um Monument ze liesen ''gestuerwen den 18. 6. 1949 Opgericht den 12. 6. 1938'' - Oder ieren ech mech? Ass et 1958? Oder??? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:41, 17. Aug. 2022 (UTC) : Bei de Wierker vum [[Claus Cito]] steet "Monument vu sengem Monni Nicolas Cito bei der Cito-Schoul zu Nidderkäerjeng, 1938". gouf den Doudesdatum eréischt méi spéit derbäi gesat? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:47, 17. Aug. 2022 (UTC) :: 1938 ass dach dat richteg Aweiungsjoer: [https://viewer.eluxemburgensia.lu/ark:70795/gjbzg3/pages/3/articles/DTL146 Manifestation Cito], [[Luxembourg: journal du matin]] 26 et 27 mai 1938. Den Doudesdatum stoung deemools wuel nach net drop. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 10:42, 18. Aug. 2022 (UTC) == Sic == Dat seet dës Wiki. :''Generell gëtt e gebraucht, fir de Lieser z'informéieren, datt all Feeler, oder Element dat fir e Feeler ka gehale ginn, '''net do steet''', well d'Zitat falsch ofgeschriwwe gouf, mä datt dee Feeler '''express mat ofgeschriwwe gouf''', well e sou am Originaltext steet'' Wann awer e meng dee Saz wier grammatikalesch richteg da loossen ech mech gär beléieren. ''Lëtz Rise Up" géint Glorifikatioun vum Kolonialismus a '''senge''' Verfechter.'' Ech wéisst da just gär op wat de '''senge''' sech soll bezéien. Merci am Viraus --[[Benotzer:Pierrenilles|Pierrenilles]] ([[Benotzer Diskussioun:Pierrenilles|Diskussioun]]) 06:52, 18. Aug. 2022 (UTC) 88yvsrttkeffbkpzw1aumvrdunjuoxa 0 71805 2395355 2390677 2022-08-17T20:29:17Z GilPe 14980 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] komplettéieren wikitext text/x-wiki [[Fichier:Luxembourg, Bus AVL 102 Tramsmusée.jpg|thumb|Ee vun den éischten Elektro-Hybrid Busse vun der AVL (Februar 2017)]] [[Fichier:Luxembourg Bus 201 av. John F. Kennedy.jpg|thumb|E Bus vun der Linn 1 am alen Design (Sept. 2011)]] D''''Autobus de la Ville de Luxembourg''', gekierzt '''AVL''', ass e Service vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] deen den [[Ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg|ëffentleche Persounentransport]], haaptsächlech um Territoire vun der Stad Lëtzebuerg op engem Reseau vun ongeféier 167&nbsp;km assuréiert. D'AVL hat am Januar 2019 143 Busse, wouvun der 61 [[Gelenkbus]]se sinn. De Reseau ëmfaasst 34 reegelméisseg Linnen (1 bis 33 a 70), 7 Nuetslinnen (''[[City Night Bus]]''), e ''[[AVL-CSB|City Shopping Bus]]'', eng autonom Navette am Pafendall (''[[City Shuttle (Lëtzebuerg)|City Shuttle]]'') an eng Navette am Garer Quartier, de [[Shuttle Gare]]<ref>Linnen am Dezember 2019</ref>. Donieft gëtt et e Ruffbus (''[[Call-a-Bus]]'') deen een individuell fir Faarten um Gebitt vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad]] bestelle kann. De ''[[Call-a-Bus]]'' mécht och Faarte fir Leit déi am [[Rollstull]] setzen; dëse Service war och ënner dem Numm ''[[Rollibus]]'' bekannt. 7.000 Persounen am [[Rollstull]] sinn 2009 mam ''[[Rollibus]]'' transportéiert ginn, an eng 7.400 Leit hu vum Service ''[[Call-a-Bus]]'' profitéiert<ref name=zejoert>[http://news.rtl.lu/news/national/85577.html "Mobilitéit: Zejoert hunn 31,5 Mio Leit Stater Busse geholl."] RTL.lu, 17.11.2010, 09:15 - Fir d'lescht aktualiséiert: 17.11.2010, 09:28.</ref>. 2018 sinn op de Stater Buslinnen 13,6 Millioune Kilometer gefuer ginn an et goufen 40,3 Millioune Leit transportéiert. De Busdéngscht huet ëm déi 535 Leit beschäftegt<ref>[https://www.vdl.lu/sites/default/files/media/document/Le%20r%C3%A9seau%20en%20chiffres_situation_version_officielle%202.pdf La ville en chiffres - Réseau de bus municipaux], op vdl.lu, gekuckt de 15. Dezember 2019</ref>. Tëscht 2011 an 2013 huet d'Gemeng 30 Milliounen Euro fir 74 nei Bussen investéiert<ref name=zejoert/>. == Geschicht== === Vum Ufank bis haut=== [[Fichier:Somua bus advertisement.jpg|thumb|Déi éischt Busse vun der Stad Lëtzebuerg vun der Marque SOMUA]] Den 21. Februar 1875 gëtt als Ufank vum [[ëffentlechen Transport]] an der Stad Lëtzebuerg ugesinn. De [[Päerdstram]] huet vun deem Datum un d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] mat der Uewerstad ([[Ënneschtgaass (Stad Lëtzebuerg)|Ënneschtgaass]]) verbonnen. 1908 gouf dunn de Päerdstram duerch en elektreschen Tram ersat, dee bis 1964 gefuer ass. {{Méi Info 1|Stater Tram}} Dat nächst grouss Kapitel an der Geschicht vum [[ëffentlechen Transport]] huet ugefaange wéi 1926 déi éischt Bussen ugeschaaft an déi zwou éischt Linnen ([[Rollengergronn]] an [[Hamm]]) a Betrib geholl goufen. Eng Rei Linne sinn an den nächste Jore bäikomm fir entweeder a Quartieren ze fueren déi wäit vum Zentrum ewech waren oder fir lues a lues den Tram z'ersetzen<ref>Adolphe Kaufhold: ''Le Services des Autobus Municipaux.'' In: ''Tramsmusek 1931-1981'', 1981, p. 121.</ref>. {| class="wikitable" |- ! Datum !! Linn(en) |- | 01.04.1926 || Rollengergonn an Hamm |- | 01.04.1927 || Gaasperech an Zéisseng |- | 15.02.1929 || Kräizgrënnchen |- | 08.06.1931 || Gronn - Pafendall |- | 01.01.1936 || Bouneweg / E.-Welter-Strooss |- | 01.04.1938 || Bouneweg / A.-France-Strooss |- | 15.03.1946 || Kierchbierg |- | 19.06.1952 || Cents - Hamm |- | 01.11.1952 || Neiduerf |- | 01.05.1955 || Rollengergonn |- | 13.09.1955 || Hollerech |- | 08.09.1959 || Bouneweg / Kierfechtstrooss |- | 11.07.1960 || Gare - Stad - Lampertsbierg |} D'Autobusse hunn dem [[Stater Tram|Tram]] ëmmer méi Konkurrenz gemaach bis schliisslech de Betrib vum [[Stater Tram|Tram]] de 5. September 1964 ganz agestallt gouf<ref>Adolphe Kaufhold, [http://onsstad.vdl.lu/uploads/media/ons_stad_72-2003_2-13.pdf Onsen Tramschapp (1908-1999) - Eine Chronik rundum das Limpertsberger Trambahndepot] an Ons Stad, Nr 72/2003, S. 9</ref>. Duerno ass de Betrib eleng mat den Autobusse weidergefouert ginn. Nodeem den Tram ofgeschaaft war, gouf et keen Zesummenhank méi tëscht dem Elektrizitéitswierk an deem Service dee sech ëm den [[ëffentlechen Transport]] gekëmmert huet. De ''Service des transports en commun'' war gebuer a gouf mat anere stättesche Servicer (Waasser, Gas an Elektrescht) ënner d'Direktioun vun den Industrieservicer gestallt. D'Linnennetz gouf an den 1960er Jore vergréissert a moderniséiert, besonnesch duerch d'Ubannung un den [[Athénée de Luxembourg|Neie Kolléisch]], d'Verlängerung vun der Stad bis op d'Gare fir déi Beggener an d'Neiduerfer Linn. Et goufe verschidde Quartiere besser ugebonnen (rue des Sources, [[Reckendall]], asw.), de ''Parking Service'' tëscht dem [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] an der Stad gouf agefouert. 1977 gouf am Zentrum vun der Stad eng zentral Busgare um [[Piquet]] gebaut, do wou fréier d'[[Aldringer|Aldringer-Schoul]] stoung. D'Busgare [[Centre Émile-Hamilius]] huet bis Juni 2015 do funktionéiert. No e puer Joerzéngten an deenen déi stättesch Linnen net iwwer d'Gemengegrenzen erausgefuer sinn, gouf am Joer 1982 eng éischt Linn agefouert, déi d'Gebitt vun der Stad verlooss huet: vun der Stad iwwer d'[[Kockelscheier]] bis op [[Léiweng]]. Am Joer duerno (1983) huet eng Zesummenaarbecht mam Transportministère ugefaangen, andeems eng Partie Linnen iwwer d'Stadgrenze bis an d'Nopeschgemenge verlängert goufen<ref>René Clesse: ''Der städtische Busbetrieb und seine Umstrukturierung in den siebziger und achtziger Jahren (1970-1993).'' In: ''De Stater Tram 1875-1993'', 1993</ref>. Mat de gemëschte Linnen (AVL / [[Régime général des transports routiers|RGTR]]) wollt een engersäits [[Stroossen]] an de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe]] besser mat der Stad verbannen an anerersäits déi duebel Faarten op der Streck Gare – [[Beggen]] ofschafen. Des Weidere sollt d'Linn „[[AVL-Linn E|E]]“, déi bei d'[[Sëtz (Europäesch Institutiounen)|europäesch Institutiounen]] gefuer ass, zesumme vun den zwéin Operateure bedéngt ginn. Am Juli 1989 gouf eng nei Ära agelaut andeems zu Hollerech den éischte [[Parkplaz#Park and ride|Park and Ride]]-Parking mat enger spezieller Buslinn a Betrib geholl gouf déi vum [[P+R Bouillon]] aus all 10 Minutten an den Zentrum gefuer ass. Nach aner Park and Ride-Parkinge ginn an de Joren duerno a Betrib geholl, sou z.&nbsp;B. um [[Houwald]] ([[P+R Luxembourg-Sud]]), op der [[Nationalstrooss 6|Areler Strooss]] ([[P+R Stade]]) an um [[Kierchbierg]] ([[P+R Kirchberg]]). Mat enger éischter Phas de 27. Mee 1990 an enger zweeter den 31. Mee 1992 goufen d'Linne vun den AVL komplett iwwerschafft. Mam sougenannten „Brändli-Plang“ (benannt nom Schwäizer Verkéiersexpert Prof. [[Heinrich Brändli]]) goufen d'Linnen op der Basis vun dësen dräi Pilieren organiséiert: *en Netz mat enger héijer Verfügbarkeet, d.&nbsp;h. mat kuerze Foussweeër bis op déi nächst Halt; *e feste Fuerplang mat kuerze Waardezäiten, d.&nbsp;h. e séieren Takt op de wichtegste Linnen; *Strecken op deenen de Bus net behënnert gëtt, ë.&nbsp;a. duerch d'Uleeë vu [[Busspuer]]en a spezielle [[Verkéiersluucht]]e fir den ëffentlechen Transport, an awer och manner populäre Moossname mat Zil fir den Autosverkéier zu Gonschte vum Bus ze reduzéieren. Op Basis vun dësen dräi Haaptpunkte war dunn en Netz entstane mat 20 Linnen déi sou iwwersiichtlech a rationell wéi méiglech geplangt goufen. Am Prinzip goufen allkéiers zwéi Quartiere matenee verbonnen (z.&nbsp;B. Linn 1 Zéisseng – Stroossen) déi duerch de [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Garer Quartier]] an d'[[Uewerstad]] gefuer sinn, ouni datt et awer Terminussen an der Uewerstad gouf. Duerno goufen et nach weider grouss Ëmännerunge vun de Linnen: *de 15. September 2008: fir de Busreseau an der Stad z'optiméieren; *den 1. Juni 2015: am Kader vum Ewechfale vun der [[Centre Émile-Hamilius|Busgare Hamilius]] hunn d'Linne misste geännert ginn an et gouf eng méi grouss Zesummenaarbecht mat de [[Régime général des transports routiers|regionale Linnen (RGTR)]] ënnert der Responsabilitéit vum [[Ministère du Développement durable et des Infrastructures|Nohaltegkeetsministère]]; *den 10. Dezember 2017, 16. Oktober 2018 an 3. November 2019 wou verschidde Strecken a Linne wéinst dem Tram oder dem Tramsschantjen ugepasst goufen. == Infrastruktur == [[Fichier:Alen Tramsschapp, Limpertsberg 01.jpg|thumb|Agank Alen Tramsschapp]] Den AVL-Busdepot war fréier um [[Lampertsbierg]] am Tramsschapp an der ''„Rue Ermesinde“'' ënnerbruecht an huet vun 1908 u funktionéiert. Vun 1926 u goufen do nieft den Tramsween och d'Bussen ënnerbruecht a reparéiert. De 15. September 1975 goufen den Depot, d'Ateliere fir kleng Reparaturen an de Verwaltungssëtz op [[Hollerech]] an d'''[[Rue de Bouillon]]'' verluecht; d'Aweiung war de 26. September 1975. Déi aner Ateliere (fir d'Motoren, d'Karosserie, d'Schräinerei, d'Usträicherei, den elektreschen Atelier, asw.) sinn awer nach bis 1990 um Lampertsbierg bliwwe bis déi nei Atelieren den 19. Oktober 1990 zu Hollerech ageweit goufen. 1999 si grouss Deeler vum alen Tramsschapp um Lampertsbierg ofgerappt ginn an op där Plaz ass e Sport- a Kulturzentrum entstanen. An der Tëschenzäit ass um Site zu Hollerech och nach en anere Service vun der Stater Gemeng entstanen: de Service „Véhicules et maintenance“ dee sech nieft de Bussen och nach ëm den Ënnerhalt vun de Gefierer vun anere Gemengeservicer këmmert. Zu Hollerech beim Busdepot ass zanter 1991 och den [[Musée des tramways et de bus de la ville de Luxembourg|Tram- a Busmusée]] an engem separate Gebai ënnerbruecht. == AVL-Linnen == {{Navigatioun Buslinnen an der Stad Lëtzebuerg}} == Kuckt och == * [[CFL-Busdéngscht]] * [[Régime général des transports routiers]] (RGTR) * [[Transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette]] (TICE) == Um Spaweck == {{Commonscat|Autobus de la Ville de Luxembourg}} * [http://www.vdl.lu/Mobilit%C3%A9/Autobus.html D'AVL op der Websäit vun der Stad Lëtzebuerg] * [http://fotobus.msk.ru/list.php?did=4001 Datebank + Biller] *Jeff Wiltzius, [https://www.wort.lu/de/lokales/staedtische-linienbusse-alles-timing-5df275deda2cc1784e351e90 Städtische Linienbusse: Alles Timing] op wort.lu de 15. Dezember 2019 {{Referenzen}} [[Kategorie:Buslinnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Stad Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] 1bay5b3lz06r6hij5syy5mbe0u5yxoa 0 89364 2395315 2357604 2022-08-17T12:35:03Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Homonymie Familljennumm}} '''Wagner''' ass e Familljennumm, deen op d'däitscht Wuert vun der Beruffsbezeechnung fir de [[Woner]] zréckgeet. Zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] ass et ee vun deene geleefegsten Nimm; 1881 hunn do 1.378 Leit sou geheescht, 1930 waren et der 2.406 an am Joer 1980 gouf et do 2.360 Leit mat deem Numm.<ref>Institut Grand-ducal, Section de linguistique, de folklore et de toponymie: ''Geographie der Luxemburger Familiennamen (nach der Volkszählung von 1930).'' Beiträge zur luxemburgischen Sprach- und Volkskunde Nr. XVIII. Luxemburg 1989, S.424.</ref> Leit, déi "Wagner" als Familljennumm hunn, sinn oder waren ë.&nbsp;a.: * [[Ariel Wagner-Parker]] (1950), brittesch Schrëftstellerin an Iwwersetzerin; * [[Barbara Wagner]] (1969), lëtzebuergesch Molerin; * [[Bib Wagner]] (1901-1972), lëtzebuergesche Bob-Fuerer; * [[Camille Wagner]] (1925-2014), lëtzebuergesche Foussballspiller; * [[Camille Wagner-Rollinger]] (1900-1986), lëtzebuergeschen Ekonomist a Lepidopterist. * [[Carlo Wagner]] (1953-2021), lëtzebuergesche Politiker; * [[Charles Wagner]] (1913-1979), lëtzebuergesche Politiker an Dokter; * [[Christophe Wagner]] (1974), lëtzebuergesche Regisseur; * [[Constant Wagner]] (1941-2007), lëtzebuergesche Sportschéisser; * [[Danielle Wagner]] (1960), lëtzebuergesch Sculptrice; * [[David Wagner (Politiker)|David Wagner]] (1979), lëtzebuergesche Politiker; * [[David Wagner (Liichtathlet)|David Wagner]] (1981), lëtzebuergesche Liichtathlet; * [[Dieter Wagner]] (1939-2011), Graphiker; * [[Edmond Wagner]] (1931-2004), lëtzebuergesche Pedagog an Humanist; * [[François Wagner]] (1890- ), lëtzebuergeschen Turner; * [[Fritz Wagner]] (1896-1939), däitsche Moler; * [[Georges Wagner (Museker)]] (1939), lëtzebuergeschen Dirigent a Museker; * [[Georges Wagner (Politiker)]] (1900-1994), lëtzebuergesche Politiker; * [[Georges Wagner (Auteur)]], lëtzebuergesche Jesuittepater an Auteur; * [[Germain Wagner]] (1956), lëtzebuergesche Schauspiller; * [[Guy Wagner]] (1938-2016), lëtzebuergesche Schrëftsteller an Iwwersetzer; * [[Honoré Wagner]] (1921-1965), lëtzebuergesche Fliger- an Autospilot; * [[Jean Wagner (Liichtathlet)|Jean Wagner]] (1905-1978), lëtzebuergesche Liichtathlet; * [[Jean Wagner (Foussballspiller)|Jean Wagner]] (1969), lëtzebuergesche Foussballspiller; * [[Jean Philippe Wagner]] (1851-1931), lëtzebuergesche Schoulmeeschter a Professer; * [[Jupp Wagner]] (1922-2008), lëtzebuergesche Paschtouer; * [[Lara Wagner]] (1994), lëtzebuergesch Volleyballspillerin; * [[Léon Wagner]] (1902-1997), lëtzebuergesche Gewerkschaftler; * [[Lili Wagner]] (1997), lëtzebuergesch Volleyballspillerin; * [[Marcel Wagner (Handballspiller)|Marcel Wagner]], lëtzebuergeschen Handballspiller; * [[Nico Wagner]] (1954), lëtzebuergesche Foussballspiller; * [[Nicolas Wagner (Dressurreider)|Nicolas Wagner]] (1991), lëtzebuergeschen Dressurreider; * [[Nora Wagner]] (1988), lëtzebuergesch Kënschtlerin; * [[Numa Wagner]] (1927), lëtzebuergesche Jurist; * [[Pit Wagner]] (1954), lëtzebuergesche Moler a Sculpteur; * [[Remy Wagner]] (1921-1997), lëtzebuergesche Foussballspiller; * [[René Wagner]] (1938), lëtzebuergesche Schwëmmer; * [[Richard Wagner]] (1813-1883), däitsche Komponist an Dirigent; * [[Robert Wagner (Schauspiller)|Robert Wagner]] (1930), US-amerikanesche Schauspiller; * [[Robert Wagner (Vëlossportler)|Robert Wagner]] (1983), däitsche Vëlossportler; * [[Sandro Wagner]] (1987), däitsche Foussballspiller; * [[Timo Wagner]] (1993), lëtzebuergesche Schauspiller; * [[Tom Wagner (Fotograf)|Tom Wagner]] (1960), lëtzebuergesche Fotograf; * [[Tom Wagner]] (1979), lëtzebuergesche Basketballspiller; * [[Yvonne Stoffel-Wagner]] (1931-2014), lëtzebuergesch Turnerin. == Kuckt och == * [[Wagener]], [[Warner]], [[Wegener]], etc. {{Referenzen}} dznw5xmqf0awfdro0wlb9msw6jlidef 0 93911 2395354 2390732 2022-08-17T20:29:01Z GilPe 14980 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] komplettéieren wikitext text/x-wiki [[Fichier:CFL-Bus Linn 500.jpg|thumb|[[CFL-Bus Serie 80|CFL-Bus Integro]] vun der Linn 500 bei der Gare zu Ettelbréck]] Den '''CFL-Busdéngscht''' ass e Bussystem zu Lëtzebuerg, dee vun der [[Société nationale des chemins de fer luxembourgeois|CFL]] bedriwwe gëtt an den Transport op enger Rei Linnen am ganze Land garantéiert. Verschidde Linne si fir de Schülertransport bestëmmt. Den CFL-Busdéngscht ass domat haut een Element vum [[Régime général des transports routiers|RGTR]]. == Geschicht == === Situatioun virun der Grënnung vum Busdéngscht === Bei der Grënnung vun der CFL 1946 war an de Statuten am Artikel 4 scho virgesinn, datt Eisebunnslinnen oder Deeler dovun, wou de Betrib sech als defizitär géif erweisen, reduzéiert oder ganz agestallt kéinte ginn an den Transport duerch en anert Verkéiersmëttel assuréiert ginn. Am Joer 1948 ass dovu fir d'éischt Kéier Gebrauch gemaach gi fir d'Eisebunnslinne [[Grondhaff]] – [[Beefort]], [[Kruuchten]] – [[Fiels]] an [[Dikrech]] – [[Veianen]] zouzemaachen a mat Bussen z'ersetzen. D'Konzessioun fir déi Buslinne goung un d'CFL, se sinn awer am Optrag vun der CFL vu private Busfirmae bedriwwe ginn. Eréischt vun 1958 u sinn dës Buslinne vum CFL-Busdéngscht iwwerholl ginn. === Grënnung vum Busdéngscht === Am Joer 1952 gouf den CFL-Busdéngscht mat 6 Bussen an d'Liewe geruff. Doduerch sollt et méiglech sinn den Transport op Substitutiounsstrecken duerch eege Mëttel ze garantéieren. Déi éischt Streck déi befuer ginn ass, war d'Streck [[Näerden]] – [[Martelange|Maartel]]. Déi éischt 6 Busse vum Typ Chausson ASH52 sinn den 13. September 1952 vun der Firma Chausson geliwwert ginn. Duerno sinn déi éischt Leit, déi sech als Buschauffer gemellt haten, vun de Vertrieder vum Hiersteller mat de Busse vertraut gemaach ginn. De Linnebetrib ass den 12. November 1952 opgeholl ginn. De Jean-Pierre Blitgen war de Chauffer um éischte Bus. Am Joer 1953 ware schonn 13 Bussen am Asaz an d'Zuel ass an de Joren duerno stänneg eropgaange bis eng Zuel vu zirka 50 Bussen erreecht war an duerno méi oder manner konstant bliwwen ass. De Stationement vun de Busse war an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad]] am Ufank direkt riets nieft der [[Gare Lëtzebuerg|Gare]] a si hunn d'Stroossebild besonnesch an de 1950er a 60er Joer do staark markéiert. === Substitutiounsstrecken === No an no sinn d'[[Schmuelspuerbunn|Schmuelspuerstrecken]] zou gemaach ginn. Et waren awer och Deeler vun den Normalspuerstrecken, déi net rentabel genuch waren, vun der Rationaliséierung betraff. Op de Strecken [[Ëlwen]] – [[Wilwerdang]] (1950), [[Iechternach]] – [[Gréiwemaacher]] (1954), [[Dikrech]] – [[Iechternach]] (1964) a [[Péiteng]] – [[Ettelbréck]] (1967) ass den Eisebunnsbetrib agestallt an duerch Bussen ersat ginn. Dobäi ass versicht ginn, de Streckeverlaf sou genee wéi méiglech d'selwecht wéi déi fréier Eisebunnslinn ze fueren. === CFL-CRL === Mam Zoumaache vun der Eisebunnslinn Péiteng – Ettelbréck am September 1967 gouf duerch den deemolegen Transportminister [[Albert Bousser]] eng Harmoniséierung vun den ëffentleche Persounentransporter iwwer d'Strooss ugestrieft. Doduerch ass d'CFL Konzessionär vun den ëffentleche Buslinnen am ganze Land ginn a krut d'Organisatioun a Verwaltung vun de Busse vun der Kooperativ '''Compagnie Routière Luxembourgeoise''' (CRL) uvertraut. Dës nei Organisatioun war fir déi privat Autobusfirme vu groussem Virdeel an och fir d'CFL zefriddestellend. Am éischte Joer vum Bestoen 1968 si vun de private Bussen zirka 2,813 Millioune km gefuer ginn. Vum CFL-Busdéngscht si 640 000&nbsp;km gefuer ginn an zousätzlech op de Substitutiounsstrecken zirka 3,171 Mio km, wat en Undeel vu 57,5 % ausgemaach huet. Am Joer 1977, dat lescht komplett Joer vun deem koordinéierte Transportsystem CFL-CRL, si vun de private Bussen zirka 5,734 Mio km gefuer ginn a vum CFL-Busdéngscht 727 000&nbsp;km plus 3,121 Mio km op de Substitutiounsstrecken, wat en Undeel vu 40,2 % ausgemaach huet. === RGTR === Duerch en Ofkommes vum 25. Februar 1978 tëscht dem deemolegen Transportminister [[Josy Barthel]] an dem President vum CFL-Verwaltungsrot krut d'CFL d'Konzessioune fir de Betrib vun de Strecke vum ëffentleche Persouneverkéier oferkannt an de koordinéierte System gouf vum 1. Mäerz 1978 un direkt dem Verkéiersministère ënnerstallt. D'CFL kruten awer déi technesch Organisatioun an d'Comptabilitéit vun der neier Organisatioun '''Régime général des transports routiers''' (RGTR) auszeféieren. Fir d'Organisatioun an de Betrib op de Substitutiounsstrecken ass d'CFL weiderhin direkt zoustänneg bliwwen. === Ofschafung vun de Substitutiounsstrecken === Am Joer 1995 si vun de private Busse fir den RGTR zirka 14,499 Mio km a vum CFL-Busdéngscht 763 000&nbsp;km gefuer ginn. Op de Substitutiounsstrecke sinn zirka 3,368 Mio km gefuer ginn. De ganzen Undeel vum CFL um ëffentleche Busverkéier huet (ouni den [[TICE]] an [[Autobus de la Ville de Luxembourg|AVL]]) deemno 27,0 % ausgemaach. Duerch e Reglement vum 1. Juli 1996 sinn d'Substitutiounsdéngschter vun der CFL op de fréieren Eisebunnslinnen ofgeschaaft ginn. D'Busse sollte vun do un op deene Strecken agesat ginn, wou se déi bescht Leeschtung bréngen. Déi Déngschter sollten duerch Kontrakter tëscht der [[Regierung]] an de Verantwortleche vum CFL gereegelt ginn. De 15. Mee 1996 ass vun de Regierungsmemberen [[Mady Delvaux-Stehres]] (Verkéiersministesch) a [[Marc Fischbach]] (Budgetsminister) an dem CFL-Verwaltungsrotpresident Jeannot Schneider an dem CFL-Generaldirekter Robert Molitor en éischte Kontrakt ënnerzeechent ginn. De Kontrakt ass den 31. Dezember 1997 an den 31. Dezember 2000 verlängert ginn a war bis den 31. Dezember 2008 gëlteg. === 50-Joerfeier === De 50. Gebuertsdag vum CFL-Busdéngscht gouf den 12. November 2002 duerch eng ''Séance académique'' a Presenz vum deemolegen Transportminister [[Henri Grethen]] a vum deemolegen CFL-Generaldirekter Alex Kremer gefeiert. == Bussen == [[Fichier:CFL 36 Echternach 1973.jpg|thumb|De Chausson-Bus Nr. 36 op der Gare vun Iechternach]] [[Fichier:Esch-Alzette, LE8219, CFL, ligne 307.jpg|thumb|CFL-Bus 44 ënnerwee op der Linn 307]] [[Fichier:Luxembourg CFL Mercedes-Benz Citaro G n°13 L120 Junglister Gemeng (6).JPG|thumb|CFL-Bus vun der Linn 120 zu Jonglënster]] [[Fichier:LUX Luxembourg Gare 022 2016.jpg|miniatur|CFL-Bus 32]] {| {{Prettytable}} |- bgcolor="#EEEEEE" ! Bus-Nr. || Zuel || Hiersteller || Typ || A Betrib geholl || Ausser Betrib geholl |- | align="center" | 1 - 6 || align="center" | 6 || Chausson || ASH52 || 1952 || 1961, 1962, 1965 |- | align="center" | 7 - 36 || align="center" | 30 || Chausson || ASH521 || 1953 - 1957 || 1965, 1967, 1968, 1969 |- | align="center" | 37 - 42 || align="center" | 6 || Chausson-Saviem || ASH522 || 1961 || 1968, 1971 |- | align="center" | 43 - 49 || align="center" | 7 || Van Hool || 320 || 1963 || 1973 |- | align="center" | 50 - 65 || align="center" | 16 || Magirus Deutz || 150L10 || 1965, 1967 || 1973, 1975 |- | align="center" | 66 - 73 || align="center" | 8 || Saviem || S53M || 1968 || 1978 |- | align="center" | 74 - 84 || align="center" | 11 || Van Hool-Fiat || VHF 340 || 1969 || 1978 |- | align="center" | 85 - 91 || align="center" | 7 || MAN || 750 HO-V11 || 1971 || 1983 |- | align="center" | 10 - 25 || align="center" | 16 || MAN || 11-V160 || 1973 || 1977, 1983, 1984, 1985 |- | align="center" | 26 - 32 || align="center" | 7 || Van Hool || VH-DAF AI 119 || 1975 || 1986 |- | align="center" | 33 - 42 || align="center" | 10 || MAN || SU240 || 1978 || 1987 |- | align="center" | 43 - 52 || align="center" | 10 || Van Hool || VHM A 120/21 || 1978 || 1983, 1985, 1986 |- | align="center" | 61 - 66 || align="center" | 6 || Van Hool || A120-313 || 1983 || 1991, 1996 |- | align="center" | 101 - 106 || align="center" | 6 || MAN || SG 280H || 1983 || 1993 |- | align="center" | 71 - 76 || align="center" | 6 || Van Hool || A120/40 || 1984 || 1994 |- | align="center" | 81 - 82 || align="center" | 2 || Van Hool || A120/40 || 1984 || 1993 |- | align="center" | 91 - 96 || align="center" | 6 || Renault || SG 280H || 1985 || 1996, 1997 |- | align="center" | 11 - 22 || align="center" | 12 || Van Hool || A120/40-1 || 1986 || 1995, 1996 |- | align="center" | 31 - 40 || align="center" | 10 || Van Hool || A120/40-2 || 1987 || 1997, 2000 |- | align="center" | 41 - 46 || align="center" | 6 || Van Hool || A600 || 1991 || 2000 |- | align="center" | 51 - 58<br>61 - 66<br>70 - 83<br>101 - 114 || align="center" | 41 || Berkhof || Europa 2000NL || 1993 - 1997 || 2001 - 2007 |- | align="center" | 11 - 17 || align="center" | 7 || Renault || Ares || 2000 || 2008 |- | align="center" | 21 - 28 || align="center" | 8 || Van Hool || TG 821CL || 2001 || 2009 - 2010 |- | align="center" | 31 - 35 || align="center" | 5 || Mercedes-Benz || O530 Citaro G || 2003 || 2010 |- | align="center" | 41 - 54 || align="center" | 14 || MAN || A72 Lion's Classic SÜ313 || 2005 || 2013 |- |55 | |Mercedes-Benz |O530 Citaro Ü |2009 |2019 |- | align="center" | 56 - 59 || align="center" | 4 || Mercedes-Benz || O530 Citaro Ü || 2006 || 2015 |- | align="center" | 61 - 67 || align="center" | 7 || Mercedes-Benz || O530 Citaro G || 2006 || 2015 |- | align="center" | 70 - 79 || align="center" | 10 || Mercedes-Benz || O550 Integro L || 2007 || 2017, 2019 |- | align="center" | 80 - 89 || align="center" | 10 || Mercedes-Benz || O550 Integro L || 2008 || 2017, 2019 |- | align="center" | 90 - 97 || align="center" | 8 || Mercedes-Benz || O550 Integro L || 2009 || 2019 |- | align="center" | 100 - 104 || align="center" | 5 || Mercedes-Benz || O550 Integro L || 2010 || 2019 |- | align="center" | 10 - 16 || align="center" | 7 || Mercedes-Benz || O530 Citaro G || 2010 || 2019,2020 |- |1, 2 |2 |Irizar |ie bus 18 m |2019 | |- | align="center" | 20-29 || align="center" | 10 || MAN || R14 Lion's Regio C ÜL314/354/364/414 || 2013 || |- |30-38 |9 |MAN |A40 Lion's City GL NG363 |2015, 2017 | |- |40-46 |7 |MAN |A36 Lion's City C NL363-13,7 |2015 | |- |60-64 |5 |Volvo |7900A Hybrid |2019, 2020 | |- |110-124 |15 |Irizar |i4 Integral 15m |2016 | |- |130-139 |10 |IVECO |Crossway LE Line 12m |2019 | |- |200-220 |21 |IVECO |Crossway LE Line 14.5m |2019 | |} === De Bus 33 === Deen drëtten CFL-Bus mat der Nummer 33 vun 1987 (Van Hool A120/40-2) gouf den 8. Januar 2015 vum Veräin Retrobus asbl vu [[Baudour]] op Lëtzebuerg rapatriéiert fir do an de Joren duerno vun de Veräinsmembere restauréiert ze ginn<ref>[http://www.wort.lu/de/lokales/retrobus-a-s-b-l-ehemaliger-cfl-bus-33-kehrt-nach-luxemburg-zurueck-54b02a3a0c88b46a8ce5113e Ehemaliger CFL-Bus 33 kehrt nach Luxemburg zurück] op wort.lu 10.01.2015 07:00</ref>. De Bus gouf 1997 vun der CFL un ''Autobus de Genval'' verkaaft. Zu [[Genval]] war en och nach zirka 10 Joer a Betrib. Duerno huet e Privatmann de Bus kaaft fir e Wunnmobil draus ze maachen, wat awer net realiséiert gouf. Déi lescht Jore stoung en nëmmen nach op enger Wiss. == Bus-Garage == De Bus-Atelier vum CFL-Busdéngscht gouf vun Ufank un zu [[Bouneweg]] an der méi nërdlecher [[Rotonden|Rotonde]] fir de Besoin vum Busbetrib ageriicht. De Paul Schmit war den éischte Leeder vum Atelier. De Bus-Atelier war bis 2006 an der [[Rotonden|Rotonde]]. == Aktuell Linnen == * 110 Lëtzebuerg - Iechternach * 111 Lëtzebuerg - Iechternach via Konsdref - Bäerdref * 112 Jonglënster - Bech - Iechternach * 120 Lëtzebuerg - Hueschtert - Jonglënster * 162 Lëtzebuerg - Réimech (direkt Linn) * 175 Lëtzebuerg - Munneref - Réimech * 176 Lëtzebuerg - Munneref - Réimech (Schoulbus) * 192 Kierchbierg - Lëtzebuerg - Haassel * 304 Beetebuerg - Munneref - Elleng - (Réimech) *[[RGTR-Linn 307]] Beetebuerg - Fenneng - Hunchereng - Näerzeng - Biergem - Steebrécken - Monnerech - Esch-Uelzecht /Beetebuerg - Fenneng - Hunchereng - Näerzeng - Biergem - Steebrécken - Féiz - Monnerech - Esch-Uelzecht * 485 Gréiwemaacher - Waasserbëlleg - Iechternach * 500 Ettelbréck - Dikrech - Iechternach (Nordstadbus) * 501 Ettelbréck - Dikrech - Iechternach (Schoulbus) * 808 Dikrech - Colmer/Usines - Biissen/Z.I. * 968 Lëtzebuerg/Gare - Cents/I.N.S. - Lëtzebuerg/Gare (Schoulbus) == Verschiddenes == * Déi offiziell Bezeechnung vun der CFL fir hir Buschauffere war am Ufank ''Conducteur-receveur sans brevet d'apprentissage de mécanicien''. * 1956 sinn 2 Bus-Unhänger (Kässbohrer) mat 29 Sëtzplazen ugeschaaft ginn, déi bis 1969 a Betrib waren. An der Remorque huet en zousätzleche Chauffer missen dra sinn. * Vun 1982 bis 1994 war eng Depanneuse vum Typ Henschel a Betrib. Si gouf duerch eng Depanneuse vu Renault ersat. * Am September 1983 sinn déi éischt 6 Gelenkbussen (MAN Typ SG 280H) mat 137 Sëtzplazen a Betrib geholl ginn. * 1993 huet d'[[Autobus de la Ville de Luxembourg|AVL]] dem CFL-Busdéngscht 3 MAN Gelenkbussen (Typ SG 280H) ofkaaft. well den AVL Atelier zu Hollerech mat enger ganz Rëtsch Bussen engem Feier zum Affer gefall war. == Literatur == * Syprolux, 2002, ''50 Joer CFL-Bus (1952-2002)'', 248 S., Imprimerie Saint-Paul, Luxembourg == Kuckt och == * [[Autobus de la Ville de Luxembourg]] (AVL) * [[Régime général des transports routiers]] (RGTR) * [[Transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette]] (TICE) == Um Spaweck == {{Commonscat|CFL Buses|{{PAGENAME}}}} * [http://www.cfl.lu/espaces/groupecfl/fr/mat%C3%A9riel-roulant/bus Websäit vum CFL-Busdéngscht] * [http://fotobus.msk.ru/list.php?did=4872 Datebank + Biller] * [http://www.retrobus.lu/ Websäit vu Retrobus asbl] {{Referenzen}} [[Kategorie:Buslinnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Ëffentlech Etablissementer zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:CFL]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] ta1vr1hmo5lh9fgxdd1iafc6nj142vc 0 102751 2395386 2394915 2022-08-18T09:41:58Z Bdx 7724 /* Filmpräisser */ Filmfestivallen 2002 wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Plakat Ice Cream Sundae.jpg |Originaltitel = |Produktiounsland = {{USA}}<br>{{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 2001 |Dauer = |Originalsprooch = |Regie = [[Désirée Nosbusch]] |Dréibuch = Michael Wenk |Fotografie = Sonja Rom |Faarftechnik = |Format = |Musek = Harald Kloser<br>Thomas Wanker |Dekoren = |Schnëtt = Saska Simpson |Produzent = [[Jani Thiltges]] |Produktiounsgesellschaft = Eternity Pictures<br>[[Samsa Film]]<br>World Entertainment LLC |Haaptacteuren = [[Tippi Hedren]]<br>[[Michael J. Sheridan]]<br>[[Kat Ogden]]<br>[[Joe Rabl]]<br>[[Kathy Najimy]]}} '''''Ice Cream Sundae''''' ass e [[Kuerzfilm]] vun der lëtzebuergescher Schauspillerin a Regisseurin [[Désirée Nosbusch]] aus dem Joer 2001. Et ass hir éischt Regieaarbecht. == Ëm wat geet et Film? == Eng jonk Fra (Kathy Najimy), déi [[schwangerschaft|erwaart]], an net weess, wouhin, begéint enger eelerer Dame ([[Tippi Hedren]]) an engem Akafszentrum... == Filmproduktioun == Fir d'Produktioun vum Kuerzfilm krut [[Samsa Film]] 2001 e Subside an Héicht vun 4,5 Millioune Lëtzebuerger Frang, respektiv 111.552,09 Euro, vum [[Lëtzebuerger Filmfong]].<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 2</ref> == Filmpräisser == ''Ice Cream Sundae'' krut de Goldpräis fir d'Regie am beschte Kuerzfilm ("Gold Award for Best Short Directing") um World Fest Houston, an de Goldpräis fir dat bescht Kuerzfilmdrama ("Gold Award for Best Short Drama") um Fargo Filmfestival.<ref>africine.org: [http://africine.org/personne/desiree-nosbusch/52818 Biographie vum Désirée Nosbusch]</ref> 2002 ass den Documentaire op 12 [[Filmfestival]]len am Ausland gelaf, dorënner zu [[Turin]], [[Sydney]] a [[Mailand]].<ref name=rapmincul02>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2002''], Säit 215</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Kuerzfilmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:US-amerikanesch Kuerzfilmer]] [[Kategorie:Filmer 2001]] [[Kategorie:Filmer vun der Désirée Nosbusch]] aqwn458vb9ij1ugqdl9k4y4n2ah0t5x 2395387 2395386 2022-08-18T09:44:11Z Bdx 7724 annulléieren - war falsch wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Plakat Ice Cream Sundae.jpg |Originaltitel = |Produktiounsland = {{USA}}<br>{{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 2001 |Dauer = |Originalsprooch = |Regie = [[Désirée Nosbusch]] |Dréibuch = Michael Wenk |Fotografie = Sonja Rom |Faarftechnik = |Format = |Musek = Harald Kloser<br>Thomas Wanker |Dekoren = |Schnëtt = Saska Simpson |Produzent = [[Jani Thiltges]] |Produktiounsgesellschaft = Eternity Pictures<br>[[Samsa Film]]<br>World Entertainment LLC |Haaptacteuren = [[Tippi Hedren]]<br>[[Michael J. Sheridan]]<br>[[Kat Ogden]]<br>[[Joe Rabl]]<br>[[Kathy Najimy]]}} '''''Ice Cream Sundae''''' ass e [[Kuerzfilm]] vun der lëtzebuergescher Schauspillerin a Regisseurin [[Désirée Nosbusch]] aus dem Joer 2001. Et ass hir éischt Regieaarbecht. == Ëm wat geet et Film? == Eng jonk Fra (Kathy Najimy), déi [[schwangerschaft|erwaart]], an net weess, wouhin, begéint enger eelerer Dame ([[Tippi Hedren]]) an engem Akafszentrum... == Filmproduktioun == Fir d'Produktioun vum Kuerzfilm krut [[Samsa Film]] 2001 e Subside an Héicht vun 4,5 Millioune Lëtzebuerger Frang, respektiv 111.552,09 Euro, vum [[Lëtzebuerger Filmfong]].<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 2</ref> == Filmpräisser == ''Ice Cream Sundae'' krut de Goldpräis fir d'Regie am beschte Kuerzfilm ("Gold Award for Best Short Directing") um World Fest Houston, an de Goldpräis fir dat bescht Kuerzfilmdrama ("Gold Award for Best Short Drama") um Fargo Filmfestival.<ref>africine.org: [http://africine.org/personne/desiree-nosbusch/52818 Biographie vum Désirée Nosbusch]</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Kuerzfilmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:US-amerikanesch Kuerzfilmer]] [[Kategorie:Filmer 2001]] [[Kategorie:Filmer vun der Désirée Nosbusch]] bu63glgg1y3sqamda96r1tm6c7jo749 10 113654 2395305 1951930 2022-08-17T11:59:23Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki * [[1887]]: Gebuert vum [[Karl I. vun Éisträich-Ungarn|Karl I.]], leschte Keeser vun Éisträich, Kinnek vun Ungarn (Karl IV.) a vu Béimen (Karl III.) * [[1893]]: Déi US-amerikanesch Schauspillerin [[Mae West]] kënnt op d'Welt. * [[1919]]: De lëtzebuergeschen Auteur [[Pir Kremer]] gëtt gebuer. * [[1932]]: Gebuert vum franséische Cartoonist [[Jean-Jacques Sempé]] an dem Schrëftsteller an Nobelpräisdréier aus Trinidad an Tobago, [[Vidiadhar Surajprasad Naipaul|V. S. Naipaul]].[[Fichier:Robert De Niro KVIFF portrait.jpg|Robert De Niro|100px|right]] * [[1943]]: Den US-amerikanesche Schauspiller '''[[Robert De Niro]]''' gëtt gebuer. * [[1945]]: [[Indonesien]] gëtt onofhängeg. * [[1953]]: Déi rumänesch-däitsch Schrëftstellerin an Nobelpräisdréierin [[Herta Müller]] kënnt op d'Welt. * [[1960]]: D'Republik [[Gabon]] gëtt vu [[Frankräich]] onofhängeg. <noinclude> [[Kategorie:Op engem August|17]] </noinclude> 411l5gtzqoovzhl83f1kd4hewk0xn07 0 115903 2395319 2364298 2022-08-17T13:55:38Z Pierrenilles 861 ... wikitext text/x-wiki [[Fichier:Palmed'or.jpg|thumb|D'Palme d'or vun 1979]] Mat der '''Palme d'or''' gëtt all Joer um [[Festival vu Cannes]] de beschte [[Laangspillfilm]] aus dem offizielle Concours ausgezeechent. Et ass déi wichtegst Auszeechnung vum Festival. Iwwer d'Präisser vum Festival decidéiert eng Jury vun internationale Memberen aus der Filmbranche. [[Kategorie:Palme d'or| ‎]] 5m8r6iuiwdditkig0xchf4j8rgv7dog 0 118524 2395328 2357556 2022-08-17T14:24:08Z Pierrenilles 861 k... wikitext text/x-wiki {{Coor dms1 uewen|50|39|07.47|N|05|34|40.21|O}} [[Fichier:Liège, citadelle, parc.jpg|thumb|De Ravelin tëscht der Bastioun Sainte-Marie an der Bastioun Saint-Maximilien]] [[Fichier:Fortifications de Liege - orientation.png|thumb|D'Festung vu Léck um Enn vum 17. Joerhonnert<br> 1. Porte Maghin, 2. Porte Saint-Léonard, 3. Bastion Saint-Léonard, 4. Porte de Vivegnis, 5. Rempart des Six-Cents-Degrés, 6. Païenporte, 7. '''Citadelle''', 8. Porte Sainte-Walburge, 9. Bastion du Clergé, 10. Bastion des Anglais, 11. Hocheporte, 12. Bastion du Saint-Esprit, 13. Porte Sainte-Marguerite, 14. Porte Saint-Martin, 15. Tour des Moxhons, 16. Porte des Bégards, 17. Tour des Bégards.]] D''''Zitadell vu Léck''' war eent vun den Haaptfestungswierker vun der Stad [[Léck]]. Se stoung op enger Kopp um lénksen Uwänner vun der [[Meuse (Floss)|Meuse]] op enger Héicht vu ronn 160&nbsp;m an nërdlech vum Zentrum vu Léck am Quartier [[Sainte-Walburge (Léck)|Sainte-Walburge]]. Et war e grousse Fënnefeck mat op all Spëtzt enger Bastioun. Vis-à-vis um rietsen Uwänner vun der Meuse stoung d'[[La Chartreuse (Léck)|Festung vun der Chartreuse]]. Mam Bau vun der Zitadell gouf [[1663]] ugefaangen. D'Zil war fir méi eng modern an efficace Festung ze hunn, an anengems d'Fläch vun der aler Festung vu [[1650]] déi ënner dem [[Maximilian-Heinrich vu Bayern|Maximilian vu Bayern]] gebaut gi war, ëm d'Hallschent ze reduzéieren. D'Opsiicht vun den Aarbechten hat den Ingenieur Henri Rovers, deen den Eedem vum spéidere Gouverneur vun der Festung, dem [[Jean Amant|Lieutenant-Colonel Amant]] war. Se gouf mat [[Zill (Bau)|rouden Zillen]] a mat [[Bloe Steen (Natursteen)|bloen Hasteng]] gebaut. D'[[Fëllement]]er sinn 1&nbsp;m déif an en hallwe Meter méi breet wéi d'Maueren déi dropstinn. Den Zilleverband ass alternativ als ''Boutisses'' a ''Paneresses''<ref>''Boutisse'' heescht dat déi sichtbar Fläch vun der Zill eng vun den zwou klengste Fläche vun der Zill ass. Bei der ''Paneresse'' dréint et sech ëm eng vun de mëttelste Flächen déi ee gesäit</ref> ugeluecht. Fir dem Buedemdrock besser ze widderstoen, goufen d'Maure schréi gebaut, an zwar an engem Wénkel vun 10 Grad wat ongeféier enger Schréit vun 18&nbsp;cm pro Meter entsprécht. Wéinst där Schréit konnten d'Permangszillen net ganz horizontal gebaut ginn well soss kleng Virspréng entstane wieren. Op Plaze wou d'Mauere futti sinn, geséit een datt se schif par Rapport zu de Fëllzille leien, wat vu fir gekuckt net opfällt. Zousätzlech zur Pente goufen d'Maueren no banne mat 1,20 Meter décken an 1,50 Meter breede Stäipe verstäerkt. '''Dimensioune vun de Maueren:''' <ref>d'Héichte sinn aproximativ a kënne jee no Profil vum Terrain liicht änneren</ref> {| class="wikitable" style="text-align: left; font-size: 90%;" |- class="hintergrundfarbe5" style="text-align: center;" ! Festungswierk ! Héicht ënner<br>dem Cordon ! colspan="2"|Déckt<br> Uewen / Ënnen |- | [[Bastioun]]en a [[Courtine]]n |align="center"|9 m | 1,20 m | 2,80 m |- | [[Ravelin|Demi-lunen]] |align="center"|7 m |1,20 m |2,45 m |- |[[Escarpe|Contre-escarpen]] |align="center"|4 m |1,20 m |1,90 m |} D'Cordonen, d'Ecksteng, an d'Drosteng sinn am Kalleksteen. D'Grief virun de Festungswierker sinn 10 - 11 Meter breet an tëscht de Courtinen an de Schlëss vun de Raveline si se bis 20&nbsp;m breet. [[1674]] war de Bau vun der Festung mat de [[Kasär]]e fir 1.500 Mann an enger [[Kapell]] fäerdeg. Wärend dem Bau ass de Kommandant Amant den 9. Mäerz 1673 gestuerwen an de Barong [[Ferdinand de Billehé|Ferdinand vu Vierset]] koum an d'Plaz. D'Festung war nach net ganz fäerdeg wéi den [[Hollännesche Krich]] ugaangen ass. Op der Säit vun der [[Quadrupelallianz (1673)|Quadrupelallianz]] hunn d'Diplomaten de [[Leopold I. (HRR)|Keeser Leopold]] gedirängelt fir datt hie Léck sollt besetzen. De krut sech awer net decidéiert, an sou koum et datt am Mäerz 1675, Emissaire vum [[Louis XIV. vu Frankräich|Louis XIV.]] beim Gouverneur vun der Zitadell un d'Dier geklappt hunn. Deen huet sech breetschloe gelooss, an an der Nuecht vum 17. op den 18. Mäerz 1675 huet hien d'Paart vun der Festung opgemaach a se dem [[Godefroi d'Estrades|Grof d'Estrades]] a senge 1.500 Mann iwwerlooss, deem déi Heldendot dann och nach den Titel [[Maréchal de France]] abruecht huet. De Barong vu Vierset gouf ofgesat an e gewësse Monfranc koum a seng Plaz. Kuerz drop huet de Louis XIV. e Festungsbauer op Léck geschéckt fir datt dee soll mam d'Estrades kucke wat misst un de Besfestegunge verbessert ginn. Gläich drop goufen all d'Handwierker an Handlaanger vu Léck a Beschlag geholl, fir un er Verbesserung vun der Zitadeel zeschaffen. Et gouf Samschdes a Sonndes geschafft fir sou séier wéi méiglech weiderzekommen an haaptsächlech alle nozehuele wat beim Bau vergiess gi war. Dozou huet an éischter Linn e wichtegt Element gehéiert an zwar d'[[Gedeckte Wee|gerdeckt Weeër]] vun deenen et keng gouf. Et goufen awer och Haiser ewechgrappt fir e bessert Schossfeld ze kréien, [[Palissad]]en a [[Spuenesche Reider|spuenesch Reider]] goufen opgeriicht an d'Grief goufe planéiert. D'Artillerie gouf mat fënnef weidere Kanoune verstäerkt an et gouf genuch Munitioun a Liewensmëttel agelagert fir kënnen eng Belagerung vun engem Mount auszehalen. Déi sechs Kompanien déi op der Plaz waren, goufe mat 17. Kompanië [[Bourbon]]en ersat sou datt d'Garnisoun ronn 2.000 Mann hat. ==1. Demolitioun== [[Fichier:Citadelle de Liege en 1671.png|thumb|D'Zitadell 1671. Legend: L. Bastioun Saint-Lambert, F. Bastioun Saint-François, E. Bastioun Sainte-Marie, M. Bastioun Saint-Maximilien, H. Bastioun Saint-Henry. D'Bastiounen L, H an M si mat engem [[Cavalier (Festung)|Cavalier]] ekipéiert. D'Kapell Sainte-Balbine ass an der Mëtt. Den dënne groe Stréch weist déi al Situatioun.]] Well am Ufank vum Joer 1676 d'Fransouse sech net méi dichteg gefillt hunn a gefaart hunn d'Zitadell kéint an d'Hänn vun hire Géigner falen, hu se decidéiert s'ofzerappen. De [[Prënzbëschof]] huet de Louis XIV. gebieden d'Festung net ze zerstéieren well dat seng Autortéit géif ënnergruewen. Dat war dem Louis awer zimmlech egal a sou krut de 15. Mäerz de [[François de Calvo|Kommandant Calvo]] den Uerder d'Festung ze zerstéieren. Den 31. Mäerz goufen d'Kanounen an d'Munitioun, trotz de Protester vun de Lécker, deenen de gréissten Deel dervu gehéiert huet, aus der Zitadell oftransportéiert. D'Garnisoun ass augeréckelt an huet e [[Bivouac]] baussen der Stad installéiert. Duerno goufen d'Gebaier mat Ausnam vun der Kapell a Brand gestach, a wat Rescht blouf, gouf gesprengt. D'Bastiounen, d'Ravelinen, d'Paart vu Sainte-Walburge an eng Partie vun der aler Festungmauer fléien an d'Luucht. Wéi dat gemaach war hunn d'Fransouse sech an Direktioun Maastricht verzunn. Déi Lécker hunn awer net gedriipst an direkt ugefaangen, dat wat Rescht blouf, nees ze flécken, wann och meeschten nëmme provisoresch a mat Palissaden. Eng grous Partie vun de Steng gouf geholl fir déi al Festungsmauer vu 1650 ze flécken. D'Paart Sainte-Walburge gouf ganz gefléckt an den Deel tëscht där Paart an der Paart vu ''Païenporte'' gouf komplett restauréiert. De Rescht vun de Steng gouf gebraucht fir zerstéiert Haiser ze flécken oder nees opzeriichten. Bis 1684 blouf du roueg ëm d'Zitadell. De [[9. Abrëll]] [[1684]] koum et zu Léck zu enger Biergerrevolt wéinst Steiererhéijungen déi de Prënz-Bëschof [[Maximilian-Heinrich vu Bayern|Maximilian]] wollt duerchsetzen. Sou koum et datt am August 14.000 Zaldoten, franséischer a keeserlecher ënner dem Kommando vum [[Jacques-François de Choiseul|Grof Choiseul]] a vum [[Wëllem vu Fürstenberg]], d'Stad besat hunn, an d'Widderstänn ënnerdréckt hunn. ==Rekonstruktioun== Am September dat selwecht Joer gouf op Initiativ vum Prënz e Kontrakt ënnerschriwwe fir d'Zitadell nees opzeriichten. D'Eterprenere sollten d'Terrassementsaarbechte maachen, souwéi d'Geschir an d'Material liwweren. Wéi de Maximilan den 9. Oktober 1684 zu Léck war huet en däitlech ausgesot datt d'Zitadell nees opgebaut géif ginn an datt eng Garnisoun dra kéim déi grouss genuch wier ''pour permettre aux bons citoyens de dormir en paix et empêcher les débordements des autres''. Am Dezember ass en nees an Däitschland zréckgaangen an huet de Wëllem vu Fürstenberg als Representant dogelooss. Deen huet sech sou nidderträchteg beholl, datt e bei de Lécker de Spëtznumm ''Guiyame li Stwèrdeû'' (Guillaume le Pressoir) krut. 1685 gouf de Projet fir nei Kasären ze bauen ugeholl an de Marquis de Lasalle gouf Gouverneur vun der Zitadell. Deen huet dunn eng [[Millen]], eng Bäckerei, eng Metzlerei an eng Brauerei fir d'Kantin baue gelooss. Et goufen nei [[Kanoun]]en op [[Lafett]]en ugeschaaft. De Maximilian-Heinrich ass den 3.Juni 1688 gestuerwen. Fir déi Lécker war seng Regentschaft just eng Folleg vun Evenementer vun deenen dat eent ëmmer just méi e groussen Desaster war, wéi dat anert. De 17. August 1688 gëtt de [[Jean-Louis d'Elderen]] Prënzbëschof, an de 14. September gouf de [[Jean-Alphonse de Berlo|Grof vu Berlo]] Gouverneur vun der Zitadell. De selwechten Dag huet de [[Louis XIV.]] dem däitsche Räich de Krich erkläert woumat de sougenannte [[Krich vun der Augsburger Allianz]] bei deem Spuenien, England, Schweden an Holland matgemëscht hunn, ungefaangen huet. Bei där Geleeënheet gouf d'Lannd nees vun de Fransousen iwwerfall an an engem Traité vum 9. Januar 1689 gouf festgehalen datt et sollt neutral sinn, an datt d'Festung vu Léck misst dem Buedem gläich gemaach ginn. ==2. Demolitioun​ a Rekonstruktioun== D'[[Bastioun]]en op der Landsäit goufen all ewechgerappt an nëmmen d'[[Courtine|Courtinë]] konnte bestoe bleiwen fir datt d'Stad konnt ofgeschloss ginn. Se goufen dofir mat Mauere matenee verbonnen. Alles wat baussenzeg dervu louch, grad wéi d'[[Escarpe|Contrescarpen]] huet missen zesrtstéiert ginn. Zur Stadsäit gouf och all Bastiounen, [[Ravelin|Demi-lunen]] a Contrescarpen dem Buedem gläichgemaach, jus d'Bastioun ''Saint-Henri'' konnt bestoe bleiwen. Déi Lécker waren net sou benzeg fir ofzerappen, bis se schliislech 1690 awer hu missen an de sauren Apel bäissen. Dat huet awer net laang gedauert, well den d'Elderen sech op den Hollänner hir Säit geschloen huet a sou am Abrëll nees mat der Rekonstruktioun ugefaange gouf. Dat huet dem Louis XIV. net gefall a sou huet den [[Louis François de Boufflers|de Boufflers]] de 4. Juni 1691 d'[[La Chartreuse (Léck)|Chartreuse]] besat a wärend e puer Deeg Léck bombardéiert. Wéi d'Hollännert noe puer Deg koumen huet de Fransous sech aus dem Stëbs gemaach, en hat hat awer eng 1500 Haiser zerstéiert. [[1692]] krut de Generol [[Menno van Coehoorn]] d'Missioun fir d'Verdeedegung vun der Stad ze reorganiséieren. Hien huet sech awer net vill ëm d'Zitadell bekëmmert, hien huet just e puer Lächer an de Mauere flécke gelooss. De Jean Louis d'Elderen ass den 1. Februar 1694 gestuerwen, an de Coehoorn deem seng defensiv Konzeptioun zevill kritizéiert gouf, huet seng Versetzung ugefrot. Den 18. September gouf dunn de [[Joseph Clemens vu Bayern]] als nei Prënzbëschof ernannt. Nom [[Fridde vu Rijswijk]] ass net vill geschitt. D'Zitadell gouf liicht verännert, d'Bastioun 2 gouf zréckgebaut, d'Contre-garde gouf suppriméiert an als Konterpartie gouf d'Bastioun 3 gouf verlängert, wat allerdéngs de Verdeedegungswénkel verschlechtert huet. Wéi 1702 nees eng franséisch Besatzung an der Festung war sollt déi vum [[Vauban]] verstäerkt ginn. Well nei Konstruktiounen als ze deier ugesi goufen huet de Festungsingenieur [[Louis Filley|Filley]] sech op Fléckaarbechten am Mauerwierk, d'Héije vu verschiddene Maueren, d'Verstäerke vun e puer Courtinen an de Renivellement vum Terrain hanner de Mauere beschränkt. Deéi eenzeg nei Konstruktioun war eng 20 m laang ''Poterne de secours''. De Bau vun enger neier [[Redoute]] am Ufank vun engem Huelwee (haut ''Rue Bairoua'') gouf vum Vauban verworf, wat spéider schwéier Konsequenze sollt hunn. All d'Kanounen, d'Mortieren a Kanounekugelen, déi an der Stad stockéiert waren, goufen an d'Zitadell bruecht. D'Haus vum Gouverneur, d'Kasären an d'Magasenger goufen a Stand gesat. {{Kuckt och Festungen}} {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Lécker Festungsrank]] h881pcbi256rzer2wphe3vdo342up3r 0 130100 2395347 2349366 2022-08-17T17:00:56Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{SkizzFilm}}{{Infobox Biographie}} De '''Loïc Tanson''', gebuer [[1981]] an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]],<ref name="gaiff">http://www.gaiff.am/en/GZlFjoYcfyrZIzD8PL0YPWIq1X/mode/director</ref> ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] Regisseur.<ref>[http://www.imdb.com/name/nm4323969/ Fiche op IMDb] {{en}}</ref> Hie gouf mat sengem Documentaire ''[[Eldorado (Film 2016)|Eldorado]]'' (2016) bekannt, deen en zesumme mam [[Rui Abreu]] an dem [[Thierry Besseling]] realiséiert huet.<ref>https://www.lequotidien.lu/culture/eldorado-un-film-etonnant-sur-les-portugais-du-luxembourg/</ref>{{,}}<ref>http://paperjam.lu/news/eldorado-prime-au-portugal-0</ref>{{,}}<ref>http://www.luxfilmfest.lu/fr/guest/rui-eduardo-abreu-thierry-besseling-loic-tanson-realisateurs</ref> Mam Thierry Besseling huet hien eng Rëtsch aner Filmer zesumme gedréint: de Kuerzfilm ''[[Laaf]]'' (2010), ''[[Le faux départ]]'' (2013), ''[[Sur le fil]]'' (2017), sou wéi och e puer Episoden aus der Docu-Serie ''[[routwäissgro]]'' (2015-17).<ref>[http://tele.rtl.lu/emissiounen/documentaire-routwaissgro/lu/2_staffel/994913.html Fiche "En oppet Ouer"] op rtl.lu.</ref> 2022 war den Tournage vu sengem éischte [[Spillfilm]], ''[[Läif a Séil]]'', deen am Hierscht 2023 erauskomme soll. == Um Spaweck == * [http://www.cna.public.lu/fr/film-tv/productions-nationales/personnalites/t/tanson-loic/index.html Loïc Tanson: Centre National de l'Audiovisuel à Dudelange Luxembourg] {{fr}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Tanson Loic}} [[Kategorie:Gebuer 1981]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmproduzenten]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmregisseuren]] 0kfn54lgev49gtq33hj9b33qeujtuwp 0 133276 2395361 2395251 2022-08-17T21:44:59Z Zinneke 34 /* Afrika */ wikitext text/x-wiki {{Artikel Joer}} D'Joer '''2022''' fänkt op engem [[Samschdeg]] un. Et ass kee Schaltjoer. [[File:Luxembourg, manifestation contre la crise en Ukraine 05.03.2022 (116).jpg|thumb|Manifestatioun géint de Krich an der Ukrain, 5. Mäerz]] == Evenementer == === Europa === * [[30. Januar]]: Bei virgezunnene Parlamentswalen a [[Portugal]] gewënnt dem Premierminister [[António Costa]] seng Sozialistesch Partei mat 117 vun 230 Sëtz d'absolutt Majoritéit. * [[13. Februar]]: De [[Frank-Walter Steinmeier]] gëtt zum däitsche Bundespresident erëmgewielt. * [[24. Februar]]: Russland fänkt mat engem [[Russesch-Ukrainesche Krich|Ugrëffskrich op d'Ukrain]] un, nodeems et 2 Deeg virdrun d'Onofhängegkeet vun de vu russesche Rebelle kontrolléierte sougenannte "Volleksrepublicken" [[Luhansk]] an [[Donetsk]] eesäiteg unerkannt huet. Iwwer 4 Milliounen Ukrainer sinn an d'westlech Nopeschlänner an aner EU Staate geflücht; weltwäit kënnt et zu Protester, a vu Säite vu ville Länner zu Wirtschaftssanktioune géint Russland. No zwéi Méint Kämpf gëtt et Zéngdausende vun Doudegen op béide Säiten, dorënner vill ukrainesch zivil Affer. * {{3. Abrëll}}: Dem aktuelle Premierminister [[Viktor Orbán]] seng FIDESZ-Partei gewënnt bei de Parlamentswalen an [[Ungarn]], mat 135 vun den 199 Sëtzer, déi absolut Majoritéit. * {{0}}3. Abrëll: Den [[Aleksandar Vučić]] gëtt a [[Serbien]] bei de Presidentschaftswalen erëmgewielt. Bei de Parlamentswalen dee selwechten Dag bleift seng Walallianz stäerkst Partei, verléiert awer hir absolut Majoritéit. * [[24. Abrëll]]: Beim zweeten Tour vun de Presidentewalen am [[Frankräich]] gewënnt den amtéierende President [[Emmanuel Macron]] géint d'[[Marine Le Pen]]. * 24. Abrëll: Bei de Parlamentswalen a [[Slowenien]] gewënnt déi oppositionel Fräiheetsbeweegung (GS) vum [[Robert Golob]]. * [[16. Mee]]: D'[[Elisabeth Borne]] gëtt zu der neier Premierministesch a [[Frankräich]] ernannt. * [[19. Juni]]: Beim 2. Tour vun de Parlamentswalen a Frankräich verléiert ''Ensemble pour la majorité présidentielle'' déi absolut Majoritéit a kënnt op 245 vu 577 Sëtzer, d' ''Nouvelle Union Populaire écologique et sociale'' kritt der 131, de ''Rassemblement National'' der 89 an d' ''Union de Droite et du Centre'' der 64. * [[23. Juni]]: Um [[Europäesche Conseil]] zu Bréissel kréien d'[[Ukrain]] a [[Moldawien]] de Status vun engem Kandidat fir der EU bäizetrieden. ==== Lëtzebuerg ==== * {{5. Januar}}: D'[[Regierung Bettel-Lenert-Bausch]] trëtt, mat 3 neie Ministeren, hir Fonctioun un. === Afrika === * [[23. Januar]]: Militärputsch am [[Burkina Faso]]. * [[15. Mee]]: Den [[Hassan Sheikh Mohamud]] gëtt zum neie President vu [[Somalia]] gewielt. * [[25. Juni]]: [[Gabun]] an [[Togo]] gi Member vum [[Commonwealth of Nations|Commonwealth]]. * [[15. August]]: De [[William Ruto]] gewënnt d'Presidentewalen am [[Kenia]]. === Amerika === ==== Nordamerika ==== ==== Südamerika ==== * [[19. Juni]]: De [[Gustavo Petro]] gëtt zum neie President vu [[Kolumbien]] gewielt. === Asien === * {{2. Januar}}: Ausbroch vu schwéieren Onrouen am [[Kasachstan]], wou bannent e puer Deeg 225 Leit ëm d'Liewe koumen an der bal 5.000 blesséiert goufen. * {{9. Mäerz}}: De [[Yoon Seok-youl]] gëtt zum neie President vu [[Südkorea]] gewielt. * [[12. Mäerz]]: De [[Serdar Berdimuhamedow]] gewënnt d'Presidentewalen am [[Turkmenistan]], hie gëtt den 19. Mäerz vereedegt. * [[19. Abrëll]]: De [[José Ramos-Horta]] gëtt zum neie President vun [[Timor-Leste]] gewielt, nodeems en dat schonn eng Kéier virun 10 Joer war. * [[21. Juni]]: Iwwer 1.000 Doudeger bei engem schwéieren Äerdbiewen am Oste vum [[Afghanistan]]. * [[30. Juni]]: De [[Ferdinand Marcos Jr.]] gëtt neie President op de [[Philippinnen]]. * [[21. Juli]]: Den [[Ranil Wickremesinghe]] gëtt neie President vu [[Sri Lanka]], nodeems säi Virgänger [[Gotabaya Rajapaksa]] no Protester zréckgetruede war. * [[25. Juli]]: D'[[Draupadi Murmu]] gëtt als nei Preidentin vun [[Indien]] vereedegt. ==== Arabesch Welt ==== * [[14. Mee]]: De [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]], Emir vun [[Abu Dhabi]], gëtt neie President vun de [[Vereenegt Arabesch Emirater|Vereenegten Arabeschen Emirater]]. === Ozeanien & Pazifik === == Konscht a Kultur == [[Fichier:Esch22 - Remix Opening Esch-Centre (105).jpg|thumb|130px|Logo Esch 2022]] * [[Esch-Uelzecht]] ass, zesumme mam [[litauen|litauesche]] [[Kaunas]] an dem [[Serbien|serbesche]] [[Novi Sad]], [[Europäesch Kulturhaaptstad]] (kuckt: [[Esch 2022]]). === Molerei === === Literatur === * [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]]: [[Guy Helminger]] fir ''Lärm''. === Musek === * [[14. Mee]]: de [[Kalush Orchestra]] aus der Ukraine gewënnt den [[Eurovision Song Contest 2022]] mam Lidd ''Stefania''. === Kino === * [[Academy Awards|Oscar]] fir de beschte Film: ''[[Coda (Film)|Coda]]'' vun der [[Sian Heder]]. * [[César du cinéma|César]] fir de beschte Film: ''[[Illusions perdues]]'' vum [[Xavier Giannol]]. * [[Palme d'or|Gëlle Palm]] fir ''[[Triangle of Sadness]]'' vm [[Ruben Östlund]]. == Ekonomie == * {{1. Januar}}: D'[[Regional Comprehensive Economic Partnership]], dat gréisst Fräihandelsofkommes vun der Welt, trëtt a Kraaft. == Wëssenschaft an Technik == * [[18. Mäerz]]: D'[[Çanakkale-1915-Bréck]] an der Tierkei, déi Hänkbréck mat der gréisster Spanwäit op der Welt, gëtt ageweit. == Sport == * [[4. Februar|4.]] bis [[20. Februar]]: [[Olympesch Wanterspiller 2022|Olympesch Wanterspiller zu Beijing]]. * [[1. Juli|1.]] bis [[24. Juli]]: [[Tour de France 2022]]; de [[Jonas Vingegaard]] gëtt Gewënner am Generalklassement. * [[21. November|21. Nov.]] bis [[18. Dezember|18. Dez.]]: [[Foussball-Weltmeeschterschaft 2022|22. Foussball-Weltmeeschterschaft]] vun den Hären am [[Katar]]. == Gebuer == == Gestuerwen == * ?. Januar: [[Sophie Proost]], lëtzebuergesch Theaterschauspillerin. * {{4. Januar}}: [[Mario Castegnaro]], lëtzebuergesche Gewerkschaftler a Politiker. * {{6. Januar}}: [[Peter Bogdanovich]], US-amerikanesche Filmregisseur. * {{0}}6. Januar: [[Sidney Poitier]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[11. Januar]]: [[David Sassoli]], italieenesche Politiker. * [[12. Januar]]: [[Guy W. Stoos]], lëtzebuergesche Graphiker, Karikaturist a Politiker. *12. Januar: [[Victor Fenigstein]], schwäizeresch-lëtzebuergesche Pianist a Komponist. *12. Januar: [[Joseph Zangerle]], lëtzebuergesche Foussballspiller. * [[13. Januar]]: [[Jean-Jacques Beineix]], franséische Filmregisseur. * [[14. Januar]]: [[Ricardo Bofill]], spueneschen Architekt. * [[16. Januar]]: [[Ibrahim Boubacar Keïta]], malesche Politiker. * 16. Januar: [[Ota Nalezinek]], tschechesch-lëtzebuergesche Moler a Graphiker. * [[17. Januar]]: [[Yvette Mimieux]], US-amerikanesch Schauspillerin. * 17. Januar: [[Michel Subor]], franséische Schauspiller. * [[19. Januar]]: [[Hardy Krüger]], däitsche Schauspiller. * 19. Januar: [[Gaspard Ulliel]], franséische Schauspiller. * [[20. Januar]]: [[Meat Loaf]], US-amerikanesche Rocksänger. * [[23. Januar]]: [[Serge Korber]], franséische Filmregisseur. * 23. Januar: [[Jean-Claude Mézières]], franséische Comiczeechner. * [[25. Januar]]: [[Etchika Choureau]], franséisch Schauspillerin. * [[26. Januar]]: [[Ernst Stankovski]], éisträichesche Schauspiller. * {{2. Februar}}: [[Monica Vitti]], italieenesch Schauspillerin. * {{4. Januar}}: [[Mario Castegnaro]], lëtzebuergesche Gewerkschaftler a Politiker. * {{6. Januar}}: [[Peter Bogdanovich]], US-amerikanesche Filmregisseur. * {{8. Februar}}: [[Luc Montagnier]], franséische Virolog. * {{9. Februar}}: [[André Wilms]], franséische Schauspiller. * [[12. Februar]]: [[Ivan Reitman]], kanadesche Regisseur * [[19. Februar]]: [[Jacques Poos]], lëtzebuergesche Politiker. * [[22. Februar]]: [[Claudine Junck]], lëtzebuergesch Diplombiologin. * [[23. Februar]]: [[Henri Kugener]], lëtzebuergeschen Dokter, Medezinhistoriker an Auteur. * [[24. Februar]]: [[Sally Kellerman]], US-amerikanesch Schauspillerin. * [[27. Februar]]: [[Veronica Carlson]], englesch Schauspillerin. * [[13. Mäerz]]: [[William Hurt]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[15. Mäerz]]: [[Ann Savo]], finnesch Schauspillerin. * [[21. Mäerz]]: [[Eva-Ingeborg Scholz]], däitsch Schauspillerin. * [[23. Mäerz]]: [[Madeleine Albright]], US-amerikanesch Politikerin. * [[25. Mäerz]]: [[Taylor Hawkins]], US-amerikanesche Museker. * {{2. Abrëll}}: [[Paul Lenert]], lëtzebuergesche Journalist a Manager. * {{5. Abrëll}}: [[Sidney Altman]], kanadesch-US-amerikanesche Molekularbiolog. * {{0}}5. Abrëll: [[Nehemiah Persoff]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{7. Abrëll}}: [[David McKee]], brittesche Kannerbuchauteur an Illustrateur. * {{9. Abrëll}}: [[Michael Degen]], däitsch-israeelesche Schauspiller. * [[13. Abrëll]]: [[Michel Bouquet]], franséische Schauspiller. * [[17. Abrëll]]: [[Catherine Spaak]], franséisch Schauspillerin a Moderatorin. * [[21. Abrëll]]: [[Renate Holm]], däitsch Operesängerin a Schauspillerin. * 21. Abrëll: [[Jacques Perrin]], franséische Schauspiller a Filmproduzent. * [[23. Abrëll]]: [[Arno (Sänger)|Arno]], belsche Museker. * [[30. Abrëll]]: [[André Elvinger]], lëtzebuergesche Jurist. * [[17. Mee]]: [[Édouard Kutter (1934)|Édouard Kutter]], lëtzebuergesche Fotograf, Editeur. * 17. Mee: [[Vangelis]], griichesche Museker. * [[23. Mee]]: [[Anita Gradin]], schweedesch Politikerin. * [[26. Mee]]: [[Andrew Fletcher]], brittesche Museker. * 26. Mee: [[Ray Liotta]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[27. Mee]]: [[Nicole Castan]], franséisch Kënschtlerin. * [[28. Mee]]: [[Adolphe Deville]], lëtzebuergesche Moler. * 28. Mee: [[Bujar Nishani]], albanesche Politiker. * [[17. Juni]]: [[Jean-Louis Trintignant]], franséische Schauspiller. * [[28. Juni]]: [[Martin Bangemann]], däitsche Politiker. * {{1. Juli}}: [[Maurizio Pradeaux]], italieenesche Filmregisseur. * {{2. Juli}}: [[Peter Brook]], engleschen Auteur, Film- an Theaterregisseur. * {{6. Juli}}: [[James Caan]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{8. Juli}}: [[Shinzō Abe]], japanesche Politiker. * {{0}}8. Juli: [[José Eduardo dos Santos]], angolanesche Politiker. * [[15. Juli]]: [[Albert Nerini]], lëtzebuergesche Schlagersänger. * [[18. Juli]]: [[Claes Oldenburg]], schweedesch-US-amerikanesche Kënschtler. * [[19. Juli]]: [[André Link]], lëtzebuergeschen Auteur an Dolmetscher. * [[21. Juli]]: [[Uwe Seeler]], däitsche Foussballspiller. * [[23. Juli]]: [[Bob Rafelson]], US-amerikanesche Filmregisseur. * [[25. Juli]]: [[Paul Sorvino]], US-amerikanesche Schauspiller. * [[27. Juli]]: [[Jean Bobet]], franséische Vëlossportler. * 27. Juli: [[Bernard Cribbins]], englesche Schauspiller. * [[30. Juli]]: [[Nichelle Nichols]], US-amerikanesch Schauspillerin. * 31. Juli: [[John Steiner]], brittesche Schauspiller. * [[31. Juli]]: [[Fidel Ramos]], philippinnesche Militär a Politiker. * 31. Juli: [[John Steiner]], brittesche Schauspiller. * {{5. August}}: [[Clu Gulager]], US-amerikanesche Schauspiller. * {{0}}5. August: [[Issey Miyake]], japanesche Moudendesigner. * {{8. August}}: [[Olivia Newton-John]], brittesch-australesch Sängerin a Schauspillerin. * [[11. August]]: [[Jean-Jacques Sempé]], franséischen Zeechner. * [[12. August]]: [[Anne Heche]], US-amerikanesch Schauspillerin. * 12. August: [[Wolfgang Petersen]], däitsche Filmregisseur. == Um Spaweck == {{Commonscat}} 1tkw9r0de9l2tfiga46bbbqv3p6czzt 0 138902 2395385 2394959 2022-08-18T09:40:42Z Bdx 7724 /* Filmproduktioun */ Filmfestival wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Histoire(s) de jeunesse(s) |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 23. Abrëll 2001 |Dauer = 66 min |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]] |Regie = [[Anne Schroeder]] |Dréibuch = |Fotografie = [[Jean-Louis Sonzogni]] |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Serge Tonnar]] |Dekoren = |Schnëtt = Yves Dorme |Produzent = [[Claude Waringo]] ([[Samsa Film]]) |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Histoire(s) de jeunesse(s)''''' ass e lëtzebuergeschen Documentaire vun der [[Anne Schroeder]] aus dem Joer 2001. En hat seng Première den 23. Abrëll 2001 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]], a Kader vun der ''Semaine du documentaire luxembourgeois''.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> == Ëm wat geet et am Film? == De Film erzielt unhand vun Aussschnëtter aus private Familljefilmer a vun Interviewen, wat et bedeit, e Kand oder e Jugendlechen zu Lëtzebuerg ze sinn, vun den 1920er Joren un bis Ufanks vum 21. Joerhonnert. == Filmproduktioun a -promotioun == D'Aarbechte fir de Film hunn zwee Joer an Usproch geholl.<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/575/1575/FRE/index.html ''Fight the Power!''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref><ref name=woxx>woxx.lu: [https://www.land.lu/page/article/575/1575/FRE/index.html ''Schroeder Anne: Die Celluloid-Künstlerin''] vum Sylvie Bonne (20. Abrëll 2001)</ref> Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 1,86 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> Am Joer 2000 ass dunn nach eng weider finanziell Hëllef vu fënnef Millioune Frang fir d'Produktioun vum Documentaire dobäikomm.<ref name=rapmincul00>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2000''], Säit 208</ref> 2001 krut Samsa Film dunn eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 416.185 Frang, deemools ronn 10.300 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> 2002 ass den Documentaire op 9 [[Filmfestival]]len am Ausland gelaf, dorënner zu [[Mumbai]], [[Lissabon]] a [[Bréissel]].<ref name=rapmincul02>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2002''], Säit 214</ref> 17 Joer méi spéit huet d'Anne Schroeder en Documentaire mat engem änlechen Titel, ''[[Histoire(s) de femme(s)]]'', erausbruecht, deen iwwer d'Fraen zu Lëtzebuerg am 20. Joerhonnert geet. == Kritik == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Le grand mérite de ce film est d'avoir commencé ces recherches, sa réussite de les faire oublier. À la fin, il reste une impression de quelque chose d'assez ludique, malgré les quelques chapitres plus graves dans le film. La légèreté l'a emporté au rythmes des mesures de la musique. C'est peut-être cela, la vraie force de la jeunesse.''</blockquote> Sylvie Bonne, [[Woxx]]:<ref name=woxx/> <blockquote>''„Histoire(s) de jeunesse(s)“ fällt als Dokumentarfilm in die Kategorie des „film d'auteur“ der immer auch den persönlichen Standpunkt der Regisseurin wiedergibt. [...] Mit Gefühl und viel Geduld verknüpfte [Anne Schroeder] Wort und Bild. [...] Serge Tonnar sorgt zusätzlich mit musikalischen Arrengements und Eigenkompositionen für die treffende Note. Mit „Histoire(s) de jeunesse(s)“ spricht Anne Schroeder alle an, die jung waren oder jung sind.''</blockquote> == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/histoires-de-jeunesses/ ''Histoire(s) de jeunesse(s)''] op [[Samsa Film|samsa.lu]] {{fr}} * [http://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/histoire-s-de-jeunesse-s ''Histoire(s) de jeunesse(s)''] um Site vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] {{fr}} * [http://eshop.cna.public.lu/en-US/Articles/Details/59%3BHistoires%20de%20jeunesses%20%20v%20Lux?rayon=CASSETTES%20VHS&famille=DOCUMENTAIRE ''Histoire(s) de jeunesse(s)''] op [[Centre national de l'audiovisuel]] {{fr}} {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Filmer 2001]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vun der Anne Schroeder]] hpvy77gf2xrz3g15cqfmuntevcvjzkh 2395388 2395385 2022-08-18T09:44:19Z Bdx 7724 annulléieren - war falsch wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Histoire(s) de jeunesse(s) |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 23. Abrëll 2001 |Dauer = 66 min |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]] |Regie = [[Anne Schroeder]] |Dréibuch = |Fotografie = [[Jean-Louis Sonzogni]] |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Serge Tonnar]] |Dekoren = |Schnëtt = Yves Dorme |Produzent = [[Claude Waringo]] ([[Samsa Film]]) |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Histoire(s) de jeunesse(s)''''' ass e lëtzebuergeschen Documentaire vun der [[Anne Schroeder]] aus dem Joer 2001. En hat seng Première den 23. Abrëll 2001 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]], a Kader vun der ''Semaine du documentaire luxembourgeois''.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> == Ëm wat geet et am Film? == De Film erzielt unhand vun Aussschnëtter aus private Familljefilmer a vun Interviewen, wat et bedeit, e Kand oder e Jugendlechen zu Lëtzebuerg ze sinn, vun den 1920er Joren un bis Ufanks vum 21. Joerhonnert. == Filmproduktioun == D'Aarbechte fir de Film hunn zwee Joer an Usproch geholl.<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/575/1575/FRE/index.html ''Fight the Power!''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref><ref name=woxx>woxx.lu: [https://www.land.lu/page/article/575/1575/FRE/index.html ''Schroeder Anne: Die Celluloid-Künstlerin''] vum Sylvie Bonne (20. Abrëll 2001)</ref> Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 1,86 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> Am Joer 2000 ass dunn nach eng weider finanziell Hëllef vu fënnef Millioune Frang fir d'Produktioun vum Documentaire dobäikomm.<ref name=rapmincul00>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2000''], Säit 208</ref> 2001 krut Samsa Film dunn eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 416.185 Frang, deemools ronn 10.300 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> 17 Joer méi spéit huet d'Anne Schroeder en Documentaire mat engem änlechen Titel, ''[[Histoire(s) de femme(s)]]'', erausbruecht, deen iwwer d'Fraen zu Lëtzebuerg am 20. Joerhonnert geet. == Kritik == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Le grand mérite de ce film est d'avoir commencé ces recherches, sa réussite de les faire oublier. À la fin, il reste une impression de quelque chose d'assez ludique, malgré les quelques chapitres plus graves dans le film. La légèreté l'a emporté au rythmes des mesures de la musique. C'est peut-être cela, la vraie force de la jeunesse.''</blockquote> Sylvie Bonne, [[Woxx]]:<ref name=woxx/> <blockquote>''„Histoire(s) de jeunesse(s)“ fällt als Dokumentarfilm in die Kategorie des „film d'auteur“ der immer auch den persönlichen Standpunkt der Regisseurin wiedergibt. [...] Mit Gefühl und viel Geduld verknüpfte [Anne Schroeder] Wort und Bild. [...] Serge Tonnar sorgt zusätzlich mit musikalischen Arrengements und Eigenkompositionen für die treffende Note. Mit „Histoire(s) de jeunesse(s)“ spricht Anne Schroeder alle an, die jung waren oder jung sind.''</blockquote> == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/histoires-de-jeunesses/ ''Histoire(s) de jeunesse(s)''] op [[Samsa Film|samsa.lu]] {{fr}} * [http://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/histoire-s-de-jeunesse-s ''Histoire(s) de jeunesse(s)''] um Site vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] {{fr}} * [http://eshop.cna.public.lu/en-US/Articles/Details/59%3BHistoires%20de%20jeunesses%20%20v%20Lux?rayon=CASSETTES%20VHS&famille=DOCUMENTAIRE ''Histoire(s) de jeunesse(s)''] op [[Centre national de l'audiovisuel]] {{fr}} {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Filmer 2001]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vun der Anne Schroeder]] pj6nih4z583j6dua9fhbddkzvk0evaw 0 154439 2395376 2394123 2022-08-18T06:58:58Z Pierrenilles 861 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Associatiounen a Fondatiounen ouni Gewënnzweck]] komplettéieren wikitext text/x-wiki '''Richtung22''' asbl ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] Kollektiv vu Kënschtler déi mat hiren [[Theater]]stécker, [[Film]]er, [[Radio]]semissiounen an ëffentlechen Aktiounen e [[satir]]esch-kritesche Bléck op déi lëtzebuergesch Gesellschaft a Politik werfen. ''Richtung22'' gouf 2010 vu Membere vum [[Théâtre national du Luxembourg|TNL]]-Jugendclub, Schüler am Fach ''Art dramatique'' am [[Conservatoire vun der Stad Lëtzebuerg]], Membere vum Theatergrupp vum [[Lycée classique d'Echternach|Iechternacher Lycée]]<ref name="LL Jan 22">Interview am Lëtzebuerger Land vum 14. Januar 2022, S. 7.</ref> a jonke [[Film]]- an [[Theater]]begeeschterte gegrënnt. D'Zuel 22 am Numm soll op dat [[22. Joerhonnert]] hiweisen.<ref name="LL Jan 22"/> 2012 krut d'Organisatioun de Statut vun enger [[Asbl]]. Richtung22 huet eppes iwwer 50 aktiv Memberen (Stand Enn 2020).<ref>Websäit vu Richtung22</ref> Bekannt gouf ''Richtung22'' virun allem duerch hiert Theaterstéck vun 2015 mam Titel: ''Lëtzebuerg, du hannerhältegt Stéck Schäiss'', eng Satir iwwer de [[Nation Branding]] vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|lëtzebuergescher Regierung]]. Fir [[Esch 2022]] huet Richtung22 dräi Theaterstécker, dräi [[Kuerzfilm]]er an dräi ''Happenings'' am ëffentleche Raum programméiert.<ref name="LL Jan 22"/> ==Ziler vum Kollektiv== ''Richtung22'' huet sech als Zil gesat, an ëffentlech Debatten iwwer gesellschaftlech a politesch Sujeten anzegräifen andeems si sech kloer positionéieren a mat kënschtleresche Mëttele polariséieren. ==Finanzéierung== D'Produktioune vu ''Richtung22'' sinn alleguer gratis zougänglech an déi meescht sinn och online ze fannen. Hir Produktioune goufen zum Deel vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]], vum [[Service national de la jeunesse]] an der [[Œuvre nationale de secours grande-duchesse Charlotte]] ënnerstëtzt. Sponsoring vu Privatfirme kënnt fir de Kollektiv net a Fro. ==Filmer== * Gosstown (2022, iwwer de geplangte Lotissement op der [[Industriebrooch Esch-Uelzecht-Schëffleng]])<ref>[[Luc Laboulle|Laboulle, L.]], 2022. ''Beton, Glas a Kultur.'' [[d'Lëtzebuerger Land]] vum 3. Juli, S. 5.</ref> * Heng over (2020, iwwer de Grand-Duc a säi Status) * Youthless (2020, iwwer déi ‘ondankbar’ Jugend) * Onbemannt Missioun (2015, iwwer eng Missioun fir en onbemannte Planéit a Besëtz ze huelen) * Staatsgeheimnis – Keng Panik, näischt verfasst (2014, iwwer déi geplangte Verfassungsreform) * Sitcom – De Film (2013, iwwer Idealisten am Filmsecteur) * Onst Gewëssen – Wat dir net packt geet an Afrika (2013, iwwer dat schlecht Gewësse vun der westlecher Welt) * Ons Educatioun – de sëchere Wee (2011, iwwer de Schoulsystem zu Lëtzebuerg) * Ons Identitéit – Mir hu se fonnt (2011) ==Theaterstécker== * Expo2020Dubai – The Happy End Of Democracy (iwwer Lëtzebuerg an der Expo zu Dubai) * NAGA – Konscht op Lëtzebuergesch (iwwer déi geplangte Nationalgalerie) * Voll mat dobäi (Politik zu Lëtzebuerg als Duerftheater) * Luxembourg’s Private Space Explorevolutionary Superfancy Asteroid Tailoring (Lëtzebuerg an de [[Space Mining]]) * Lëtzebuerg, du hannerhältegt Stéck Schäiss (2015, iwwer de Nation Branding) * Freeport – Culture’s safe (2014, iwwer de ‘’[[Luxembourg High Security Hub|Luxembourg Freeport]]’’) * Kulturpräis 2013 (2013, iwwer de Kulturbetrib zu Lëtzebuerg) * Ode an die Freude (2012, iwwer d'EU-Institutiounen) * Jugend ohne Job (2011, Jonker déi an d'Aarbechtswelt antrieden ouni hir Idealer wëllen opzeginn) * Bau der Heimat (2010, Nationalismus an den Nationalstaat) ==Aktiounen (Auswiel)== * “Kolonialpionéier” Cito hanner Gitter bréngen! (2020, e Gitter gouf virum [[Nicolas-Cito-Monument]] zu [[Nidderkäerjeng]] opgeriicht) * Sécherheetsofstand zu de Grondrechter (2020, Richtung22 installéiert e 'Monument' zu [[Bouneweg]]) * Expo2020Dubai: E Monument fir de Kulturministère (2020, Installéiere vun engem ‘Monument’ virum Kulturministère) * Gedenktafel Bouneweg (2019, Installatioun zu Bouneweg, ee Joer nodeems e Mann vun engem Polizist do erschoss gouf) * Waarm Loft – schlechte Klima (2019, Installatioun vun engem ‘Monument’ zu [[Waasserbëlleg]]) ==Literatur== * Clarinval, F., 2022 (Interview). ''Critiquer de l'intérieur. Le collectif de jeunes artistes Richtung22 entend jouer un rôle critique et actif au sein du programme d'Esch2022. Rencontre avec Lars, Gabriel∙le et Ada, trois des membres de l'asbl.'' [[d'Lëtzebuerger Land]] vum 14. Januar 2022, S. 7. ==Un Spaweck== * [http://richtung22.org Websäit vu Richtung22] * [https://www.rtl.lu/kultur/news/a/713410.html D'Theaterstéck ’’Lëtzebuerg, du hannerhältegt Stéck Schäiss’’ op RTL.lu] {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Lëtzebuergesche Film]] [[Kategorie:Theater zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Kultur zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Veräiner an Organismen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Associatiounen a Fondatiounen ouni Gewënnzweck]] mu41o02317h76llrbszn1brq8f3c6x8 0 157246 2395382 2394864 2022-08-18T09:37:27Z Bdx 7724 Filmpromotioun wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Ech war am Kongo |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = Abrëll [[2001]] |Dauer = 60 min |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]] |Regie = [[Paul Kieffer]] |Dréibuch = [[Marc Thiel]], [[Paul Kieffer]] |Fotografie = |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Jeannot Sanavia]] |Dekoren = |Schnëtt = [[Thierry Faber]] |Produzent = [[Joy Hoffmann]]<br>[[Viviane Thill]]<br>[[Claude Waringo]] ... line producer |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Ech war am Congo''''' ass e lëtzebuergeschen Documentaire vum Historiker [[Marc Thiel]] a vum Regisseur [[Paul Kieffer]]. De franséischen Titel vum Film ass ''Ma vie au Congo''.<ref>paperjam.lu: [https://paperjam.lu/article/news-2001-ma-vie-au-congo ''25 ans en 25 films (12/25) 2001: Ma vie au Congo''] vum France Clarinval (23. November 2015)</ref> == Ëm wat geet et am Film? == Am Film geet et ëm d'Lëtzebuerger, déi virun der Onofhängegkeet am deemolege belsche Kongo, der haiteger [[Demokratesch Republik Kongo|Demokratescher Republik Kongo]], gewunnt a geschafft hunn. == Hannergrond == Well et zu Lëtzebuerg virun den 1990er wéineg professionell Filmer goufen, hat de [[Centre national de l'audiovisuel]] (CNA) 1995 d'Bevëlkerung opgeruff, Amateurfilmer anzereechen. Dat war e grousse Succès, an ënnert den agereechte Filmer waren der och e puer aus dem deemolege belsche Kongo. Dat huet am CNA zur Iddi gefouert, en Documentaire iwwer dës wéineg thematiséiert Säit vun der Lëtzebuerger Geschicht ze produzéieren. Dowéinst gouf en neien Opruff lancéiert, dës Kéier speziell fir Amateurfilmer aus dem Kongo. Esou koume méi wéi 100 Filmer zesummen, bal all aus den 1950er Joren.<ref name=forum201>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4617_208_Thill.pdf ''„Ech war am Congo“ - Regards luxembourgeois sur le Congo belge''] vum Viviane Thill am Forum, Nr 208, Mee 2001, Säit 40</ref> Doropshin huet den Historiker Marc Thiel ugefaangen, fir den CNA Recherchen iwwer de belsche Kongo an d'Roll vun de Lëtzebuerger ze maachen. Hien huet och e puer Persounen interviewt, déi deemools am belsche Kongo waren. Der Ko-Produzentin vum Film [[Viviane Thill]] no war sech den CNA du scho bewosst, dat d'Roll vun de Lëtzebuerger an der Kolonisatioun vum Kongo e sensibelen Thema wier, an och, datt d'Amateurfilmer nëmmen d'Säit vun de Colonisateure géif weisen. De CNA wollt déi agereecht Amateurfilmer weder benotzen, fir en antikoloniale Film ze maachen, nach fir d'Kolonisatioun ze glorifizéieren. Schlussendlech huet de Regisseur [[Paul Kieffer]] de Film esou zesummegeschnidden, datt déi aacht Interviewpartner relativ wéineg selwer ze gesi sinn, mee datt hir Temoignagen iwwer déi verschidde Filmextraiten ze héiere sinn. == Filmpromotioun == ''Ech war am Congo'' hat seng Première am Abrëll 2001 wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois", déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 195</ref> Am Kader vun der Virstellung vum Film goufen dunn och eng Rei aner Evenementer organiséiert, dorënner d'Virféierung vun zwéin anere Filmer iwwer d'belsch Kolonialisatioun an iwwer de Kongo, eng Ausstellung, eng Televisiounssendung an e ronnen Dësch, dee vun der Zäitschrëft [[Forum (Zäitschrëft)|Forum]] organiséiert gouf.<ref name=forum201/> 2002 ass den Documentaire op 13 [[Filmfestival]]len am Ausland gelaf, dorënner zu [[Mumbai]], [[Lissabon]] a [[Bilbao]].<ref name=rapmincul02>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2002''], Säit 213</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger Kolonialgeschicht]] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Filmer 2001]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vum Paul Kieffer]] r4ruahs8jbqmvoguado0boim26uqss7 2395390 2395382 2022-08-18T09:44:36Z Bdx 7724 annulléieren - war falsch wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Ech war am Kongo |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = Abrëll [[2001]] |Dauer = 60 min |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]] |Regie = [[Paul Kieffer]] |Dréibuch = [[Marc Thiel]], [[Paul Kieffer]] |Fotografie = |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Jeannot Sanavia]] |Dekoren = |Schnëtt = [[Thierry Faber]] |Produzent = [[Joy Hoffmann]]<br>[[Viviane Thill]]<br>[[Claude Waringo]] ... line producer |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Ech war am Congo''''' ass e lëtzebuergeschen Documentaire vum Historiker [[Marc Thiel]] a vum Regisseur [[Paul Kieffer]]. De franséischen Titel vum Film ass ''Ma vie au Congo''.<ref>paperjam.lu: [https://paperjam.lu/article/news-2001-ma-vie-au-congo ''25 ans en 25 films (12/25) 2001: Ma vie au Congo''] vum France Clarinval (23. November 2015)</ref> == Ëm wat geet et am Film? == Am Film geet et ëm d'Lëtzebuerger, déi virun der Onofhängegkeet am deemolege belsche Kongo, der haiteger [[Demokratesch Republik Kongo|Demokratescher Republik Kongo]], gewunnt a geschafft hunn. == Hannergrond == Well et zu Lëtzebuerg virun den 1990er wéineg professionell Filmer goufen, hat de [[Centre national de l'audiovisuel]] (CNA) 1995 d'Bevëlkerung opgeruff, Amateurfilmer anzereechen. Dat war e grousse Succès, an ënnert den agereechte Filmer waren der och e puer aus dem deemolege belsche Kongo. Dat huet am CNA zur Iddi gefouert, en Documentaire iwwer dës wéineg thematiséiert Säit vun der Lëtzebuerger Geschicht ze produzéieren. Dowéinst gouf en neien Opruff lancéiert, dës Kéier speziell fir Amateurfilmer aus dem Kongo. Esou koume méi wéi 100 Filmer zesummen, bal all aus den 1950er Joren.<ref name=forum201>[https://www.forum.lu/wp-content/uploads/2015/11/4617_208_Thill.pdf ''„Ech war am Congo“ - Regards luxembourgeois sur le Congo belge''] vum Viviane Thill am Forum, Nr 208, Mee 2001, Säit 40</ref> Doropshin huet den Historiker Marc Thiel ugefaangen, fir den CNA Recherchen iwwer de belsche Kongo an d'Roll vun de Lëtzebuerger ze maachen. Hien huet och e puer Persounen interviewt, déi deemools am belsche Kongo waren. Der Ko-Produzentin vum Film [[Viviane Thill]] no war sech den CNA du scho bewosst, dat d'Roll vun de Lëtzebuerger an der Kolonisatioun vum Kongo e sensibelen Thema wier, an och, datt d'Amateurfilmer nëmmen d'Säit vun de Colonisateure géif weisen. De CNA wollt déi agereecht Amateurfilmer weder benotzen, fir en antikoloniale Film ze maachen, nach fir d'Kolonisatioun ze glorifizéieren. Schlussendlech huet de Regisseur [[Paul Kieffer]] de Film esou zesummegeschnidden, datt déi aacht Interviewpartner relativ wéineg selwer ze gesi sinn, mee datt hir Temoignagen iwwer déi verschidde Filmextraiten ze héiere sinn. ''Ech war am Congo'' hat seng Première am Abrëll 2001 wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois", déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 195</ref> Am Kader vun der Virstellung vum Film goufen dunn och eng Rei aner Evenementer organiséiert, dorënner d'Virféierung vun zwéin anere Filmer iwwer d'belsch Kolonialisatioun an iwwer de Kongo, eng Ausstellung, eng Televisiounssendung an e ronnen Dësch, dee vun der Zäitschrëft [[Forum (Zäitschrëft)|Forum]] organiséiert gouf.<ref name=forum201/> == Kuckt och == * [[Lëtzebuerger Kolonialgeschicht]] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Filmer 2001]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vum Paul Kieffer]] m1cy7kx2pjrxaawefplp51l4vm30w5e 0 157499 2395325 2370134 2022-08-17T14:21:21Z Pierrenilles 861 k... wikitext text/x-wiki {{Skizz}} [[Fichier:Robert & Marion Block.jpg|thumb|Monni an Tatta mat hiren [[Niess]]en an [[Neveu]]en (1943)]] [[Fichier:European kinship system lb.svg|thumb|Grafik mat den allgemeng gebräichlechen europäesche Bezéiungen tëscht de Familljememberen. <br>Net all Bezeechnung ass am allgemenge Sproochgebrauch, absënns wat ee sech méi wäit vum Proband "Ech" ewech beweegt.]] '''Monni''' an '''Tatta''' sinn d'[[Geschwëster]] vun den [[Elteren]]. {{Stammbam Ufank|style=line-height:120%; margin:1em;}} {{Stammbam|border=0|11=|2=|3=|4=|5=|6=|7=|8=|9=|10=||13=|12=|14=|15=|16=,|17=-|18=-|19=-|20=^|21=-|22=.|23=}} {{Stammbam|border=0|11=|2=,|3=-|4=-|5=-|6=v|7=-|8=^|9=-|10=.||13=|12=|14=,|15=-|16=^|17=-|18=.|19=|20=|21=|22=!|23=}} {{Stammbam|border=2|mBr||mSw||Mut|y|Vat||vBr||On2|mBr=Monni<br /><small>Monnonk</small>|mSw=Tatta<br /><small>Mattant</small>|Mut=[[Mamm]]|Vat=[[Papp]]|vBr=Monni oder<br />Tatta|On2=Monni/Tatta<br /><small>2.&nbsp;Grad</small>|boxstyle_ mBr=background-color:#ffe;|boxstyle_ mSw=background-color:#ffe;|boxstyle_ Mut=background-color:#fff;|boxstyle_ Vat=background-color:#fff;|boxstyle_ vBr=background-color:#ffe;|boxstyle_ vSw=background-color:#ffe;|boxstyle_ On2=background-color:#ffe;}} {{Stammbam|border=0|11=|2=!|3=|4=|5=|6=!|7=|8=|9=|10=||13=|12=!|14=|15=|16=|17=|18=!|19=|20=|21=|22=!|23=}} {{Stammbam|border=1|8=|2=|3=Cou|4=|5=|6=|7=Ego|Cou|10=|9=|11=Cou|12=|13=Co2|Ego=&nbsp;'''Ech'''&nbsp;|Cou=<small>[[Cousin a Kusin|Cousin/Kusin]]</small>|Co2=<small>[[Cousin a Kusin|Cousin/Kusin]]</small><br /><small>2.&nbsp;Grad</small>|boxstyle=background:#efe;}} </table>E '''Monni''' oder '''Monnonk'''<ref name=":0">vereelzt</ref> ass e [[Brudder]] vun der [[Mamm]] oder dem [[Papp]]; e '''Groussmonni''' ass e Brudder vun der [[Grousselteren|Groussmamm]] oder dem [[Grousselteren|Grousspapp]], also e Monni vun engem Elterendeel. Eng '''Tatta''' oder '''Mattant'''<ref name=":0">vereelzt</ref> ass eng [[Schwëster]] vun der Mamm oder dem Papp; eng '''Grousstatta''' ass eng Schwëster vun der [[Grousselteren|Groussmamm]] oder dem [[Grousselteren|Grousspapp]], also eng Tatta vun engem Elterendeel. D'Persoun (''Ech'') hirersäits ass en '''Neveu''' (männlech) oder eng '''Niess''' (weiblech) vum Monni oder der Tatta. Rechtlech ass eng Persoun am 3. Grad Famill mat hirem Monni oder hirer Tatta; se stame vun de selwechte Grousselteren of. Vereelzt gëtt et d'Bezeechnung '''Éim'''<ref>{{Citation|url=http://engelmann.uni.lu:8080/portal/WBB2009/LWB/wbgui_py?lemid=HE00210|titel=Éim|bezochtdatum=25.12.2021|auteur=[[Luxemburger Wörterbuch]]|uitgever=|taal=de}}</ref> ({{De}} ''Oheim'') fir de Brudder vun der Mamm a fir de Mann vun der Mamm hirer Schwëster a '''Méim'''<ref>{{Citation|url=http://engelmann.uni.lu:8080/portal/WBB2009/LWB/wbgui_py?lemid=HM01282|titel=Méim|bezochtdatum=25.12.2021|auteur=[[Luxemburger Wörterbuch]]|uitgever=|taal=de}}</ref> ({{De}} ''Muhme'') fir d'Schwëster vun der Mamm a fir d'Fra vun der Mamm hirem Brudder. Ëmgangssproochlech ginn och d'Conjointe vun de Gesëschter vun den Eltere ''Monni'' oder ''Tatta'' genannt. Kanner nenne Frënn oder Bekannte vun den Elteren deels ''Tatta'' oder ''Monni'', dacks zesumme mam Numm oder Virnumm (d'''Tatta Sidonie'' oder de ''Monni Schmit''). E Monni oder eng Tatta vum 2. Grad ass e Bouf oder eng Duechter vum Groussmonni oder der Grousstatta. D'Kanner vun de Monnien / Tattae si [[Cousin a Kusin|Recht Cousinen oder Kusinnen]] (oder vum 1. Grad) an deenen hir Kanner – also d'Kandskanner vun de Monnien / Tattaen – sinn Neveuen / Niesse vum 2. Grad. == Um Spaweck == {{Commonscat|Kinship|{{PAGENAME}}}} {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Famill]] [[Kategorie:Genealogie]] h7ovpa22bk7upjwffwi46rnl1r61mt8 0 157588 2395324 2380395 2022-08-17T14:20:40Z Pierrenilles 861 k... wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:ex aequo}} De [[Latäin|laténgeschen]] Ausdrock '''ex aequo''' bezeechent "gläichermoossen" oder "op déi selwecht Manéier".<ref>[https://www.duden.de/rechtschreibung/ex_aequo duden.de]</ref><ref>[https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/ex_aequo/31923 larousse.fr]</ref><ref>[https://www.linternaute.fr/dictionnaire/fr/definition/ex-aequo/ linternaute.fr]</ref><ref>[https://www.dwds.de/wb/ex%20aequo dwds.de]</ref> E gëtt an anere Sprooche haaptsächlech bei Competitiounen a [[Sport]], [[Kultur]] a [[Spill]] gebraucht, bei deenen zwou Persounen op déi selwechte Positioun komm sinn. Beim [[Lëtzebuerger Filmpräis 2003|1. Lëtzebuerger Filmpräis]] (2003) zum Beispill ass de Präis fir de Beschte Lëtzebuerger Film ''ex aequo'' un ''[[J'ai toujours voulu être une sainte]]'' a ''[[L'homme au cigare]]'' gaangen. Ex aequo ass net dat selwecht wéi e [[Gläichspill]] (bei deem zwee Géigner déi selwecht Punkten hunn): bei ex aequo gewannen zwou Persounen oder Gruppen de selwechte Präis, deen héchsten, ëm dee gespillt gëtt. Beim Gläichspill geet e Wettsträit ouni Gewënner zu Enn. Beim [[Foussball]] a beim [[Schach]] zum Beispill kréien déi, déi gläich gespillt hunn, manner Punkte wéi bei enger Victoire. Bei verschiddene Competitiounen, wéi bei engem [[Quiz]], bei deem zwou Persounen op d'selwecht vill Froe richteg geäntwert hunn a se ''ex aequo'' sinn, gëtt heiansdo nach eng Extrafro gestallt, fir déi eng exakt richteg Fro bal onméiglech ass (zum Beispill roden, wéi vill [[Jick]]en an engem Glas sinn). Déi Persoun, där hir Äntwert am noosten un der richteger Äntwert läit, gëtt dann de Gewënner. [[Grammatik|Grammatesch]] gesinn setzt den Ausdrock sech aus der [[Prepositioun]] ''ex'' an dem [[Ablativ]] ''aequus'' (weiblech: ''aequa'', neutral: ''aequum'') zesummen. {{Referenzen}} [[Kategorie:Literaresch Analys]] [[Kategorie:Laténgesch Sprooch]] oxwtejau5l7rkkvqnu7gi4vi3hc8hbg 0 157963 2395359 2394746 2022-08-17T21:29:42Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki Dat hei ass d' '''Archiv vun den neien Artikele vun 2022, déi en Zesummenhank mat Lëtzebuerg hunn''', an dofir an der Rubrik "Neist Artikelen" am "[[Portal:Lëtzebuerg|Portal Lëtzebuerg]]" opgezielt goufen. D'Nimm vun den Artikele sti chronologesch vun hannen no vir, wéi se bäigesat goufen. {{Navigatioun Neist Artikelen Archiv}} ==2022== . . . {{-}} [[Jean-Pierre Probst]]{{-}}[[Frank Wolff (Veterinär)]]{{-}}[[Péitruss-Kasematten]]{{-}}[[Le Roman de Renart (Film 2005)]]{{-}}[[Liwwerant vum Haff]]{{-}}[[Konschthal Esch]]{{-}}[[Association luxembourgeoise des fonds d'investissement]]{{-}}[[Deal Productions]]{{-}}''[[Schabloun:Navigatioun National Monumenter an der Stad Lëtzebuerg no Quartier|'''20''' eenzel Lëschte vun de klasséierte Monumenter an der Stad Lëtzebuerg no Quartier]]''{{-}} [[Gemengereglement]]{{-}}[[Ministeriellt Reglement]]{{-}}[[Groussherzoglecht Reglement]]{{-}}[[Sumo (Kënschtler)]]{{-}}[[Corsage (Film)]]{{-}}[[chronicle.lu]]{{-}}[[Escher Pizza]]{{-}}[[FlyLux Airlines]]{{-}}[[Fliederchersdag]]{{-}}[[Richard Paschasius]]{{-}}[[Michel Hormann]]{{-}}[[François Richardot]]{{-}}[[Raiberhiel]]{{-}}[[Pierre Richardot]]{{-}}[[Joseph Neuman]]{{-}}[[Joëlle Welfring]]{{-}}[[Antonius Hovaeus]]{{-}}[[Gaardenhaischenaffär]]{{-}}[[Willibrord Hotton]]{{-}}[[Jean Gladt]]{{-}}[[Benedikt Zender]]{{-}}[[Usch Biver]]{{-}}[[Martin Masius]]{{-}}[[Mathias Hartz]]{{-}}[[Auguste Flesch]]{{-}}[[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]]{{-}}[[Rue des Scillas (Hesper)]]{{-}}[[Superhero (Kuerzfilm)]]{{-}}[[Vis-à-Vis (Film)]]{{-}}[[Luxroots]]{{-}}[[Marie Tesch]]{{-}}[[Moien – Eng Bréck fir eis Sprooch]]{{-}}[[Pier Luigi Celata]]{{-}}[[Giacinto Berloco]]{{-}}[[Augustine Kasujja]]{{-}}[[Franco Coppola]]{{-}}[[Lëscht vun den apostouleschen Nuntiusse fir Lëtzebuerg]]{{-}}[[Émile V. Schlesser]]{{-}}[[Rue de Neufchâteau]]{{-}}[[Rue de Houffalize]]{{-}}[[Rue d'Ivoix]]{{-}}[[Luxembourg School of Religion & Society]]{{-}}[[Tom Barrett]]{{-}}[[Fraestreik]]{{-}}[[Gemeng Groussbus-Wal]]{{-}}[[Tim Karius]]{{-}}[[Leidelenger Musek]]{{-}}[[Nationalstrooss 40]]{{-}}''[[Côtes sauvages]]{{-}}[[Biouel]]''{{-}}[[Fokus (Lëtzebuergesch Partei)]]{{-}}[[Adrien Papritz]]{{-}}[[Gemeng Kautebaach]]{{-}}''[[Une histoire provisoire]]{{-}}[[Pan de limón con semillas de amapola]]{{-}}[[Le chemin du bonheur]]{{-}}[[Porzellan]]{{-}}[[Der Passfälscher]]{{-}}[[Nucléaire]]''{{-}}''[[Nice not to meet you]]{{-}}[[Kowalsky (Film)]]{{-}}[[Caroline sur le toit]]{{-}}[[Bellevue (Film 2022)]]{{-}}[[And he said yes!]]{{-}}[[A Colônia Luxemburguesa]]''{{-}}[[Joseph Schwickert]]{{-}}[[Tunnel Huttbierg]]{{-}}''[[Im Anfang war der Blick]]{{-}}[[Liewensrees]]''{{-}}[[Pierre Charles Schoren]]{{-}}''[[Crise et chuchotements]]{{-}}[[Du sollst nicht begehren (Film 1973)]]''{{-}}[[Bréck op der Colmer Bréck]]{{-}}[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)]]{{-}}[[Irina Palm]]{{-}}[[Bréck vu Gréiwemaacher (1955)]]{{-}}''[[Your Name Is Justine]]''{{-}}[[Jhemp Biver]]{{-}}[[Ferdinand Zartmann]]{{-}}[[Revisioune vun der Lëtzebuerger Constitutioun 2021-2023]]{{-}}[[Gwyneth ten Raa]]{{-}}[[Sacem Luxembourg]]{{-}}[[Cyclorama]]{{-}}[[Fédération luxembourgeoise des activités et sports sub-aquatiques]]{{-}}[[Sophie Proost]]{{-}}[[Wampach]]{{-}}[[Théophile Schroell]]{{-}}''[[Bad Luck Banging or Loony Porn]]''{{-}}[[Angelo (Film)]]{{-}}[[George Mergenthaler]]{{-}}''[[Télé Luxembourg 50 ans]]''{{-}}[[Télé Luxembourg]]{{-}}[[Eric Bintz]]{{-}}[[Fernand Emmel]]{{-}}[[Ardenner Zeitung (1862-1863)]]{{-}}[[Ardenner Zeitung (1885-1939)]]{{-}}[[Freddie (Film)]]{{-}}[[Charles Munchen (1934)]]{{-}}[[Der Gewerkschaftler]]{{-}}[[Vesna Andonovic]]{{-}}[[Die Laterne]]{{-}}[[Klassenkampf (Zeitung)]]{{-}}[[L'Action féminine]]{{-}}[[Jean-Pierre Schmit (Politiker)]]{{-}}[[Jean-Claude Bintz]]{{-}}[[Munchen (Famill)]]{{-}}[[Maale Gars]]{{-}}[[Cinénygma Luxembourg International Film Festival]]{{-}}[[British & Irish Film Festival Luxembourg]]. '''[[Portal Lëtzebuerg/Neist Artikelen/Archiv 2021|< Archiv 2021]]''' [[Kategorie:Portaler|Letzebuerg]] 0whg21sxyw6udvurfbciwsqo45eib0h 0 159175 2395306 2395303 2022-08-17T11:59:56Z Pierrenilles 861 lëtz. wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche De Kirikou an d'Zauberin.jpg |Originaltitel = Kirikou et la sorcière |Produktiounsland = {{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = |Dauer = |Originalsprooch = |Regie = [[Michel Ocelot]] |Dréibuch = Michel Ocelot |Fotografie = |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Youssou N'Dour]] |Dekoren = |Schnëtt = Dominique Lefever |Produzent = Didier Brunner, [[Paul Thiltges]], Jacques Vercruyssen, Violette Vercruyssen, Arlette Zylberberg, Vilnis Kalnaellis, Jacqueline Pierreux |Produktiounsgesellschaft = Les Armateurs, Odec Kid Cartoons, Monipoly Productions, Trans Europe Film, Studio O, France 3 Cinéma, RTBF, Exposure |Haaptacteuren = '''Stëmmen:'''<br>Doudou Gueye Thiaw: Kirikou als Kand<br>Maimouna N'Diaye: d'Mamm<br>Awa Sène Sarr: Karaba<br>Robert Lionsol: de Mann um Bierg<br>William Nadylam: Kirikou als jonke Mann<br>Sébastien Hébrant: Kirikou als jonke Mann<br>Tshilombo Lubambu: de Monni<br>Marie Augustine Diatta: staark Fra }} '''''Kirikou et la sorcière''''' ass en [[Animatiounsfilm]] vum [[Michel Ocelot]] aus dem Joer 1998. Et ass eng franséisch-belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun an eng Adaptatioun vun engem afrikanesche [[Märchen]]. De lëtzebuergeschen Titel ass '''''De Kirikou an d'Zauberin'''''. == Ëm wat geet et am Film? == An engem klenge westafrikaneschen Duerf gëtt de winzege Jong Kirikou gebuer. Hien huet scho geschwat, wéi hie nach bei senger Mamm am Bauch war. En ass intelligent a kann immens séier lafen. Hien ass an aller Hisiicht e besonnescht Kand. D'Duerf gëtt vun der béiser Zauberin Karaba tyranniséiert. Si huet scho bal all d'Männer gefaange geholl. Et si just nach Fraen, Kanner, een ale Mann an dem Kirkou säi Monni iwwreg. D'Zauberin mécht alles, fir den Duerfbewunner hiert Liewe schwéier ze maachen. Si léisst déi noost Quell ausdréchnen, schéckt verzaubert hëlze [[Fetischismus (Relioun)|Fetischen]] an d'Duerf fir Bijouen an aner wäertvoll Saachen ze klauen, a probéiert e puermol, och d'Kanner z'entféieren. Dobäi verléisst si ni hiert Haus. De schlaue Kiriku léisst sech awer net vun der Karaba beandrocken a kann d'Zauberin ëmmer op en Neits eraleeën. Hie sabotéiert der Karaba hir Entféierungsversich a bréngt d'Waasserquell nees zum spruddelen. Schliisslech mécht hie sech op de geféierleche Wee bei säi gescheite Bop, deen an de Bierger hannert der Karaba hirem Haus lieft. Vu sengem Bop léiert de Kirikou, datt d'Karaba selwer verzaubert ass, well béis Mënschen hir viru laanger Zäit en [[Dar]] déif an d'Réckkräiz gestouss hunn. Mat engem Trick geléngt et dem Kirikou, deen Dar aus der Karaba hirem Réck ze zéien. Doduerch fält d'Béisaartegkeet vun hir of a si gëtt erëm eng normal Fra. Och de Kirikou gëtt erléist. E Kuss vun der Karaba léisst hien e grousse, staarke Mann ginn. == Filmproduktioun == De Film hat e Budget vu 25 Millioune [[Franséische Frang|franséisch Frang]], ronn 3,8 Milliounen Euro. E groussen Deel vum Budget gouf mat finanzielle Subside vun enger Rei ëffentlechen Institutioun gedeckt, dorënner Gelder aus engem europäeschen, engem franséischen, engem belschen an dem lëtzebuergesche Filmfong. Eleng vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'lëtzebuergesch Produktiounsgesellschaft Monipoly Productions 1996 e Subsid vun 12,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul96>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1996''], Mäerz 1997, Säit 114</ref> E puer Joer nodeem en erauskomm war, gouf och eng [[lëtzebuergesch]] Versioun opgeholl, mam Titel ''De Kirikou an d'Zauberin'', mat de Stëmme vun ë. a. dem David Thiltges, [[Françoise Hetto-Gaasch]], [[Monique Melsen]], [[Pol Greisch]], [[Christiane Rausch]], Rol Girres, Juliette Thitges, Lee Philipps, Lou Philipps, Joy Philipps, Jos Kasyer, a Marie Gales.<ref>Pochette vun der DVD.</ref> == Accueil == ''Kirikou et la sorcière'' ass den éischte [[Laangspillfilm]] vum Michel Ocelot. E war e grousse kriteschen a kommerzielle Succès. A Frankräich ware bal eng Millioun Leit en an de Kino kucken. De Film hat e positiven Impakt op d'Entwécklung vun der Animatiounsfilmindustrie a Frankräich an op d'Finanzéierung vu weideren animéierte Spillfilmer an de Joren duerno. En ass op [[Filmfestival]]len op der ganzer Welt gelaf a krut vill [[Filmpräis]]ser. 2005 koum eng Fortsetzung an de Kino, ''Kirikou et les bêtes sauvages'', an 2012 en drëtte Film, ''Kirikou et les hommes et les femmes''. {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Animatiounsfilmer]] [[Kategorie:Franséisch Animatiounsfilmer]] [[Kategorie:Belsch Animatiounsfilmer]] [[Kategorie:Filmer 1998]] qib4usxvzn8jzsa0ws9web9ced5pka4 2395307 2395306 2022-08-17T12:05:59Z Pierrenilles 861 k wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche De Kirikou an d'Zauberin.jpg |Originaltitel = Kirikou et la sorcière |Produktiounsland = {{FRA}}<br>{{BEL}}<br>{{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = |Dauer = |Originalsprooch = |Regie = [[Michel Ocelot]] |Dréibuch = Michel Ocelot |Fotografie = |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Youssou N'Dour]] |Dekoren = |Schnëtt = Dominique Lefever |Produzent = Didier Brunner, [[Paul Thiltges]], Jacques Vercruyssen, Violette Vercruyssen, Arlette Zylberberg, Vilnis Kalnaellis, Jacqueline Pierreux |Produktiounsgesellschaft = Les Armateurs, Odec Kid Cartoons, Monipoly Productions, Trans Europe Film, Studio O, France 3 Cinéma, RTBF, Exposure |Haaptacteuren = '''Stëmmen:'''<br>Doudou Gueye Thiaw: Kirikou als Kand<br>Maimouna N'Diaye: d'Mamm<br>Awa Sène Sarr: Karaba<br>Robert Lionsol: de Mann um Bierg<br>William Nadylam: Kirikou als jonke Mann<br>Sébastien Hébrant: Kirikou als jonke Mann<br>Tshilombo Lubambu: de Monni<br>Marie Augustine Diatta: staark Fra }} '''''Kirikou et la sorcière''''' ass en [[Animatiounsfilm]] vum [[Michel Ocelot]] aus dem Joer 1998. Et ass eng franséisch-belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun an eng Adaptatioun vun engem afrikanesche [[Märchen]]. De lëtzebuergeschen Titel ass '''''De Kirikou an d'Zauberin'''''. == Ëm wat geet et am Film? == An engem klenge westafrikaneschen Duerf gëtt de winzege Jong Kirikou gebuer. Hien huet scho geschwat, wéi hie nach bei senger Mamm am Bauch war. En ass intelligent a kann immens séier lafen. Hien ass an aller Hisiicht e besonnescht Kand. D'Duerf gëtt vun der béiser Zauberin Karaba tyranniséiert. Si huet scho bal all d'Männer gefaange geholl. Et si just nach Fraen, Kanner, een ale Mann an dem Kirkou säi Monni iwwreg. D'Zauberin mécht alles, fir den Duerfbewunner hiert Liewe schwéier ze maachen. Si léisst déi noost Quell ausdréchnen, schéckt verzaubert hëlze [[Fetischismus (Relioun)|Fetischen]] an d'Duerf fir Bijouen an aner wäertvoll Saachen ze klauen, a probéiert e puermol, och d'Kanner z'entféieren. Dobäi verléisst si ni hiert Haus. De schlaue Kiriku léisst sech awer net vun der Karaba beandrocken a kann d'Zauberin ëmmer op en Neits eraleeën. Hie sabotéiert der Karaba hir Entféierungsversich a bréngt d'Waasserquell nees zum spruddelen. Schliisslech mécht hie sech op de geféierleche Wee bei säi gescheite Bop, deen an de Bierger hannert der Karaba hirem Haus lieft. Vu sengem Bop léiert de Kirikou, datt d'Karaba selwer verzaubert ass, well béis Mënschen hir viru laanger Zäit en [[Dar]] déif an d'Réckkräiz gestouss hunn. Mat engem Trick geléngt et dem Kirikou, deen Dar aus der Karaba hirem Réck ze zéien. Doduerch fält d'Béisaartegkeet vun hir of a si gëtt erëm eng normal Fra. Och de Kirikou gëtt erléist. E Kuss vun der Karaba léisst hien e grousse, staarke Mann ginn. == Filmproduktioun == De Film hat e Budget vu 25 Millioune [[Franséische Frang|franséisch Frang]], ronn 3,8 Milliounen Euro. E groussen Deel vum Budget gouf mat finanzielle Subside vun enger Rei ëffentlechen Institutioun gedeckt, dorënner Gelder aus engem europäeschen, engem franséischen, engem belschen an dem lëtzebuergesche Filmfong. Eleng vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'lëtzebuergesch Produktiounsgesellschaft Monipoly Productions 1996 e Subsid vun 12,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul96>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1996''], Mäerz 1997, Säit 114</ref> E puer Joer nodeem en erauskomm war, gouf och eng [[lëtzebuergesch]] Versioun opgeholl, mam Titel ''De Kirikou an d'Zauberin'', mat de Stëmme vun ë. a. dem David Thiltges, [[Françoise Hetto-Gaasch]], [[Monique Melsen]], [[Pol Greisch]], [[Christiane Rausch]], Rol Girres, Juliette Thitges, Lee Philipps, Lou Philipps, Joy Philipps, Jos Kasyer, a Marie Gales.<ref>Pochette vun der DVD.</ref> == Accueil == ''Kirikou et la sorcière'' ass den éischte [[Laangspillfilm]] vum Michel Ocelot. E war e grousse kriteschen a kommerzielle Succès. A Frankräich war bal eng Millioun Leit en an de Kino kucken. De Film hat e positiven Impakt op d'Entwécklung vun der Animatiounsfilmindustrie a Frankräich an op d'Finanzéierung vu weideren animéierte Spillfilmer an de Joren duerno. En ass op [[Filmfestival]]len op der ganzer Welt gelaf a krut vill [[Filmpräis]]ser. 2005 koum eng Fortsetzung an de Kino, ''Kirikou et les bêtes sauvages'', an 2012 en drëtte Film, ''Kirikou et les hommes et les femmes''. {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Animatiounsfilmer]] [[Kategorie:Franséisch Animatiounsfilmer]] [[Kategorie:Belsch Animatiounsfilmer]] [[Kategorie:Filmer 1998]] iyt3b7spjow1hmkw7bhroac0u9y7v9d 0 159177 2395383 2395291 2022-08-18T09:39:04Z Bdx 7724 /* Filmproduktioun */ Filmpromotioun wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Les perdants n'écrivent pas l'histoire |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 24. Abrëll 2001 |Dauer = 95 min |Originalsprooch = [[Franséisch]], [[Lëtzebuergesch]] |Regie = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Dréibuch = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Fotografie = Frédéric Fichefet |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = Frédéric Fichefet |Produzent = [[Claude Waringo]] (Produzent), [[Jani Thilges]] (associéierte Produzent) |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]] |Haaptacteuren = André Wilms (Erzieler) }} '''''Les perdants n'écrivent pas l'histoire ''''' ass e lëtzebuergeschen [[Dokumentarfilm]] vum [[Frédéric Fichefet]] an [[Edie Laconi]] aus dem Joer 2001. E behandelt d'Geschicht vun de [[Spueniekämpfer]]. == Ëm wat geet et am Film? == Tëscht 1936 an 1938 sinn 102 Lëtzebuerger a [[Spuenien]] gaangen fir am [[Spuenesche Biergerkrich|spuenesche Biergerkrich]] nieft de Republikaner d'[[Faschismus|Faschisten]] ze bekämpfen. D'Engagement vun deene Männer a Fraen gouf an der ëffentlecher Meenung vun der Zäit laang nëmmen als perséinlech Entscheedung vun e puer Abenteuerer ugesinn, an net als Resistenz géint e Feind dee kuerz drop och dee vu Lëtzebuerg sollt ginn. Lëtzebuerg huet dat Engagement eréischt an den 1980er Joren unerkannt, wéi ugefaange gouf, sech dofir z'interesséieren.<ref>De Film op [https://www.cinergie.be/film/perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire-les cinergie.be]</ref><ref>De Film op [https://www.neimenster.lu/evenements/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ neimenster.lu]</ref> == Filmproduktioun == Vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside an Héicht vun 1,3 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] fir de Film, deem säin Aarbechtstitel deemols ''Ceux qui sont allés'' war.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> D'Joer drop koum eng zweet finanziell Hëllef vu 5,4 Millioune Frang dobäi. Den Aarbechtstitel war du ''Ceux qui sont allés en Espagne''.<ref name=rapmincul99>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture de l'Enseignement supérieur et de la recherche 1999''], Mäerz 2000, Säit 218</ref> 2001 krut Samsa dunn nach eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 302.270 Frang, deemools ronn 7.500 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> Am Generique vum Film drécken d'Produzenten dem [[Henri Wehenkel]] e spezielle Merci aus. Hien hat schonn 1997 e Buch iwwer d'Spueniekämpfer erausbruecht. == Filmpromotioun == ''Les perdants n’écrivent pas l’histoire'' hat seng Première de 24. Abrëll 2011 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]].<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/626/1626/DEU/index.html ''« Léiwer dout ewéi rout ! »''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref> E war ee vu siwe Filmer, déi wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois" gewise gouf, déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> 2002 ass den Documentaire op 24 [[Filmfestival]]len am Ausland gelaf, dorënner zu [[Mumbai]], [[Amsterdam]] a [[Montreal]].<ref name=rapmincul02>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2002''], Säit 214</ref> == Wat sot d'Press? == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Les perdants n'écrivent pas l'histoire est un film sensible, le regard « extérieur » des deux réalisateurs (l'un belge, l'autre français) a contribué à mettre en exergue cette mémoire difficile. C'est impressionnant.''</blockquote> == Extern Linken == * [https://www.youtube.com/watch?v=b5Fp0Z5eS3Q De Film op YouTube] * [http://www.samsa.lu/portfolio/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ De Film op der Websäit vu Samsa Film] * [https://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/les-perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire De Film um Site vum Lëtzebuerger Filmfong] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:LëtzebuergeschDocumentairen]] [[Kategorie:Filmer 2001]] rdpx2n329fax4x9rjs2d17ynct5ekwz 2395384 2395383 2022-08-18T09:39:21Z Bdx 7724 wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Les perdants n'écrivent pas l'histoire |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 24. Abrëll 2001 |Dauer = 95 min |Originalsprooch = [[Franséisch]], [[Lëtzebuergesch]] |Regie = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Dréibuch = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Fotografie = Frédéric Fichefet |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = Frédéric Fichefet |Produzent = [[Claude Waringo]] (Produzent), [[Jani Thilges]] (associéierte Produzent) |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]] |Haaptacteuren = André Wilms (Erzieler) }} '''''Les perdants n'écrivent pas l'histoire ''''' ass e lëtzebuergeschen [[Dokumentarfilm]] vum [[Frédéric Fichefet]] an [[Edie Laconi]] aus dem Joer 2001. E behandelt d'Geschicht vun de [[Spueniekämpfer]]. == Ëm wat geet et am Film? == Tëscht 1936 an 1938 sinn 102 Lëtzebuerger a [[Spuenien]] gaangen fir am [[Spuenesche Biergerkrich|spuenesche Biergerkrich]] nieft de Republikaner d'[[Faschismus|Faschisten]] ze bekämpfen. D'Engagement vun deene Männer a Fraen gouf an der ëffentlecher Meenung vun der Zäit laang nëmmen als perséinlech Entscheedung vun e puer Abenteuerer ugesinn, an net als Resistenz géint e Feind dee kuerz drop och dee vu Lëtzebuerg sollt ginn. Lëtzebuerg huet dat Engagement eréischt an den 1980er Joren unerkannt, wéi ugefaange gouf, sech dofir z'interesséieren.<ref>De Film op [https://www.cinergie.be/film/perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire-les cinergie.be]</ref><ref>De Film op [https://www.neimenster.lu/evenements/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ neimenster.lu]</ref> == Filmproduktioun == Vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside an Héicht vun 1,3 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] fir de Film, deem säin Aarbechtstitel deemols ''Ceux qui sont allés'' war.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> D'Joer drop koum eng zweet finanziell Hëllef vu 5,4 Millioune Frang dobäi. Den Aarbechtstitel war du ''Ceux qui sont allés en Espagne''.<ref name=rapmincul99>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture de l'Enseignement supérieur et de la recherche 1999''], Mäerz 2000, Säit 218</ref> 2001 krut Samsa dunn nach eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 302.270 Frang, deemools ronn 7.500 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> Am Generique vum Film drécken d'Produzenten dem [[Henri Wehenkel]] e spezielle Merci aus. Hien hat schonn 1997 e Buch iwwer d'Spueniekämpfer erausbruecht. == Filmpromotioun == ''Les perdants n’écrivent pas l’histoire'' hat seng Première de 24. Abrëll 2011 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]].<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/626/1626/DEU/index.html ''« Léiwer dout ewéi rout ! »''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref> E war ee vu siwe Filmer, déi wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois" gewise gouf, déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> 2002 ass den Documentaire op 24 [[Filmfestival]]len am Ausland gelaf, dorënner zu [[Mumbai]], [[Amsterdam]] a [[Montreal]].<ref name=rapmincul02>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2002''], Säit 214</ref> == Wat sot d'Press? == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Les perdants n'écrivent pas l'histoire est un film sensible, le regard « extérieur » des deux réalisateurs (l'un belge, l'autre français) a contribué à mettre en exergue cette mémoire difficile. C'est impressionnant.''</blockquote> == Extern Linken == * [https://www.youtube.com/watch?v=b5Fp0Z5eS3Q De Film op YouTube] * [http://www.samsa.lu/portfolio/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ De Film op der Websäit vu Samsa Film] * [https://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/les-perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire De Film um Site vum Lëtzebuerger Filmfong] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Filmer 2001]] taw4a4fuz79fyn0hch8o6ek4wiw7bx1 2395389 2395384 2022-08-18T09:44:30Z Bdx 7724 annulléieren - war falsch wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Les perdants n'écrivent pas l'histoire |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 24. Abrëll 2001 |Dauer = 95 min |Originalsprooch = [[Franséisch]], [[Lëtzebuergesch]] |Regie = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Dréibuch = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Fotografie = Frédéric Fichefet |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = Frédéric Fichefet |Produzent = [[Claude Waringo]] (Produzent), [[Jani Thilges]] (associéierte Produzent) |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]] |Haaptacteuren = André Wilms (Erzieler) }} '''''Les perdants n'écrivent pas l'histoire ''''' ass e lëtzebuergeschen [[Dokumentarfilm]] vum [[Frédéric Fichefet]] an [[Edie Laconi]] aus dem Joer 2001. E behandelt d'Geschicht vun de [[Spueniekämpfer]]. == Ëm wat geet et am Film? == Tëscht 1936 an 1938 sinn 102 Lëtzebuerger a [[Spuenien]] gaangen fir am [[Spuenesche Biergerkrich|spuenesche Biergerkrich]] nieft de Republikaner d'[[Faschismus|Faschisten]] ze bekämpfen. D'Engagement vun deene Männer a Fraen gouf an der ëffentlecher Meenung vun der Zäit laang nëmmen als perséinlech Entscheedung vun e puer Abenteuerer ugesinn, an net als Resistenz géint e Feind dee kuerz drop och dee vu Lëtzebuerg sollt ginn. Lëtzebuerg huet dat Engagement eréischt an den 1980er Joren unerkannt, wéi ugefaange gouf, sech dofir z'interesséieren.<ref>De Film op [https://www.cinergie.be/film/perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire-les cinergie.be]</ref><ref>De Film op [https://www.neimenster.lu/evenements/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ neimenster.lu]</ref> == Filmproduktioun == Vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside an Héicht vun 1,3 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] fir de Film, deem säin Aarbechtstitel deemols ''Ceux qui sont allés'' war.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> D'Joer drop koum eng zweet finanziell Hëllef vu 5,4 Millioune Frang dobäi. Den Aarbechtstitel war du ''Ceux qui sont allés en Espagne''.<ref name=rapmincul99>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture de l'Enseignement supérieur et de la recherche 1999''], Mäerz 2000, Säit 218</ref> 2001 krut Samsa dunn nach eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 302.270 Frang, deemools ronn 7.500 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> Am Generique vum Film drécken d'Produzenten dem [[Henri Wehenkel]] e spezielle Merci aus. Hien hat schonn 1997 e Buch iwwer d'Spueniekämpfer erausbruecht. == Filmpromotioun == ''Les perdants n’écrivent pas l’histoire'' hat seng Première de 24. Abrëll 2011 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]].<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/626/1626/DEU/index.html ''« Léiwer dout ewéi rout ! »''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref> E war ee vu siwe Filmer, déi wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois" gewise gouf, déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> 2002 ass den Documentaire op 24 [[Filmfestival]]len am Ausland gelaf, dorënner zu [[Mumbai]], [[Amsterdam]] a [[Montreal]].<ref name=rapmincul02>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2002''], Säit 214</ref> == Wat sot d'Press? == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Les perdants n'écrivent pas l'histoire est un film sensible, le regard « extérieur » des deux réalisateurs (l'un belge, l'autre français) a contribué à mettre en exergue cette mémoire difficile. C'est impressionnant.''</blockquote> == Extern Linken == * [https://www.youtube.com/watch?v=b5Fp0Z5eS3Q De Film op YouTube] * [http://www.samsa.lu/portfolio/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ De Film op der Websäit vu Samsa Film] * [https://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/les-perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire De Film um Site vum Lëtzebuerger Filmfong] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:LëtzebuergeschDocumentairen]] [[Kategorie:Filmer 2001]] rdpx2n329fax4x9rjs2d17ynct5ekwz 2395391 2395389 2022-08-18T09:44:57Z Bdx 7724 annulléieren - war falsch wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Les perdants n'écrivent pas l'histoire |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 24. Abrëll 2001 |Dauer = 95 min |Originalsprooch = [[Franséisch]], [[Lëtzebuergesch]] |Regie = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Dréibuch = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Fotografie = Frédéric Fichefet |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = Frédéric Fichefet |Produzent = [[Claude Waringo]] (Produzent), [[Jani Thilges]] (associéierte Produzent) |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]] |Haaptacteuren = André Wilms (Erzieler) }} '''''Les perdants n'écrivent pas l'histoire ''''' ass e lëtzebuergeschen [[Dokumentarfilm]] vum [[Frédéric Fichefet]] an [[Edie Laconi]] aus dem Joer 2001. E behandelt d'Geschicht vun de [[Spueniekämpfer]]. == Ëm wat geet et am Film? == Tëscht 1936 an 1938 sinn 102 Lëtzebuerger a [[Spuenien]] gaangen fir am [[Spuenesche Biergerkrich|spuenesche Biergerkrich]] nieft de Republikaner d'[[Faschismus|Faschisten]] ze bekämpfen. D'Engagement vun deene Männer a Fraen gouf an der ëffentlecher Meenung vun der Zäit laang nëmmen als perséinlech Entscheedung vun e puer Abenteuerer ugesinn, an net als Resistenz géint e Feind dee kuerz drop och dee vu Lëtzebuerg sollt ginn. Lëtzebuerg huet dat Engagement eréischt an den 1980er Joren unerkannt, wéi ugefaange gouf, sech dofir z'interesséieren.<ref>De Film op [https://www.cinergie.be/film/perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire-les cinergie.be]</ref><ref>De Film op [https://www.neimenster.lu/evenements/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ neimenster.lu]</ref> == Filmproduktioun == Vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside an Héicht vun 1,3 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] fir de Film, deem säin Aarbechtstitel deemols ''Ceux qui sont allés'' war.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> D'Joer drop koum eng zweet finanziell Hëllef vu 5,4 Millioune Frang dobäi. Den Aarbechtstitel war du ''Ceux qui sont allés en Espagne''.<ref name=rapmincul99>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture de l'Enseignement supérieur et de la recherche 1999''], Mäerz 2000, Säit 218</ref> 2001 krut Samsa dunn nach eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 302.270 Frang, deemools ronn 7.500 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> Am Generique vum Film drécken d'Produzenten dem [[Henri Wehenkel]] e spezielle Merci aus. Hien hat schonn 1997 e Buch iwwer d'Spueniekämpfer erausbruecht. ''Les perdants n’écrivent pas l’histoire'' hat seng Première de 24. Abrëll 2011 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]].<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/626/1626/DEU/index.html ''« Léiwer dout ewéi rout ! »''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref> E war ee vu siwe Filmer, déi wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois" gewise gouf, déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> == Wat sot d'Press? == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Les perdants n'écrivent pas l'histoire est un film sensible, le regard « extérieur » des deux réalisateurs (l'un belge, l'autre français) a contribué à mettre en exergue cette mémoire difficile. C'est impressionnant.''</blockquote> == Extern Linken == * [https://www.youtube.com/watch?v=b5Fp0Z5eS3Q De Film op YouTube] * [http://www.samsa.lu/portfolio/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ De Film op der Websäit vu Samsa Film] * [https://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/les-perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire De Film um Site vum Lëtzebuerger Filmfong] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:LëtzebuergeschDocumentairen]] [[Kategorie:Filmer 2001]] 11imno81llvwkdatmrlc96okk6y9qte 2395392 2395391 2022-08-18T09:45:00Z Bdx 7724 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:LëtzebuergeschDocumentairen]] ewechhuelen wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Les perdants n'écrivent pas l'histoire |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 24. Abrëll 2001 |Dauer = 95 min |Originalsprooch = [[Franséisch]], [[Lëtzebuergesch]] |Regie = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Dréibuch = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Fotografie = Frédéric Fichefet |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = Frédéric Fichefet |Produzent = [[Claude Waringo]] (Produzent), [[Jani Thilges]] (associéierte Produzent) |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]] |Haaptacteuren = André Wilms (Erzieler) }} '''''Les perdants n'écrivent pas l'histoire ''''' ass e lëtzebuergeschen [[Dokumentarfilm]] vum [[Frédéric Fichefet]] an [[Edie Laconi]] aus dem Joer 2001. E behandelt d'Geschicht vun de [[Spueniekämpfer]]. == Ëm wat geet et am Film? == Tëscht 1936 an 1938 sinn 102 Lëtzebuerger a [[Spuenien]] gaangen fir am [[Spuenesche Biergerkrich|spuenesche Biergerkrich]] nieft de Republikaner d'[[Faschismus|Faschisten]] ze bekämpfen. D'Engagement vun deene Männer a Fraen gouf an der ëffentlecher Meenung vun der Zäit laang nëmmen als perséinlech Entscheedung vun e puer Abenteuerer ugesinn, an net als Resistenz géint e Feind dee kuerz drop och dee vu Lëtzebuerg sollt ginn. Lëtzebuerg huet dat Engagement eréischt an den 1980er Joren unerkannt, wéi ugefaange gouf, sech dofir z'interesséieren.<ref>De Film op [https://www.cinergie.be/film/perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire-les cinergie.be]</ref><ref>De Film op [https://www.neimenster.lu/evenements/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ neimenster.lu]</ref> == Filmproduktioun == Vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside an Héicht vun 1,3 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] fir de Film, deem säin Aarbechtstitel deemols ''Ceux qui sont allés'' war.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> D'Joer drop koum eng zweet finanziell Hëllef vu 5,4 Millioune Frang dobäi. Den Aarbechtstitel war du ''Ceux qui sont allés en Espagne''.<ref name=rapmincul99>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture de l'Enseignement supérieur et de la recherche 1999''], Mäerz 2000, Säit 218</ref> 2001 krut Samsa dunn nach eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 302.270 Frang, deemools ronn 7.500 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> Am Generique vum Film drécken d'Produzenten dem [[Henri Wehenkel]] e spezielle Merci aus. Hien hat schonn 1997 e Buch iwwer d'Spueniekämpfer erausbruecht. ''Les perdants n’écrivent pas l’histoire'' hat seng Première de 24. Abrëll 2011 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]].<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/626/1626/DEU/index.html ''« Léiwer dout ewéi rout ! »''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref> E war ee vu siwe Filmer, déi wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois" gewise gouf, déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> == Wat sot d'Press? == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Les perdants n'écrivent pas l'histoire est un film sensible, le regard « extérieur » des deux réalisateurs (l'un belge, l'autre français) a contribué à mettre en exergue cette mémoire difficile. C'est impressionnant.''</blockquote> == Extern Linken == * [https://www.youtube.com/watch?v=b5Fp0Z5eS3Q De Film op YouTube] * [http://www.samsa.lu/portfolio/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ De Film op der Websäit vu Samsa Film] * [https://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/les-perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire De Film um Site vum Lëtzebuerger Filmfong] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2001]] tb0ak16b6uhvuoful0w6bu6aj6dy8tt 2395393 2395392 2022-08-18T09:45:09Z Bdx 7724 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] komplettéieren wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Les perdants n'écrivent pas l'histoire |Produktiounsland = {{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 24. Abrëll 2001 |Dauer = 95 min |Originalsprooch = [[Franséisch]], [[Lëtzebuergesch]] |Regie = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Dréibuch = Frédéric Fichefet, Edie Laconi |Fotografie = Frédéric Fichefet |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = Frédéric Fichefet |Produzent = [[Claude Waringo]] (Produzent), [[Jani Thilges]] (associéierte Produzent) |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]] |Haaptacteuren = André Wilms (Erzieler) }} '''''Les perdants n'écrivent pas l'histoire ''''' ass e lëtzebuergeschen [[Dokumentarfilm]] vum [[Frédéric Fichefet]] an [[Edie Laconi]] aus dem Joer 2001. E behandelt d'Geschicht vun de [[Spueniekämpfer]]. == Ëm wat geet et am Film? == Tëscht 1936 an 1938 sinn 102 Lëtzebuerger a [[Spuenien]] gaangen fir am [[Spuenesche Biergerkrich|spuenesche Biergerkrich]] nieft de Republikaner d'[[Faschismus|Faschisten]] ze bekämpfen. D'Engagement vun deene Männer a Fraen gouf an der ëffentlecher Meenung vun der Zäit laang nëmmen als perséinlech Entscheedung vun e puer Abenteuerer ugesinn, an net als Resistenz géint e Feind dee kuerz drop och dee vu Lëtzebuerg sollt ginn. Lëtzebuerg huet dat Engagement eréischt an den 1980er Joren unerkannt, wéi ugefaange gouf, sech dofir z'interesséieren.<ref>De Film op [https://www.cinergie.be/film/perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire-les cinergie.be]</ref><ref>De Film op [https://www.neimenster.lu/evenements/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ neimenster.lu]</ref> == Filmproduktioun == Vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside an Héicht vun 1,3 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] fir de Film, deem säin Aarbechtstitel deemols ''Ceux qui sont allés'' war.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 201</ref> D'Joer drop koum eng zweet finanziell Hëllef vu 5,4 Millioune Frang dobäi. Den Aarbechtstitel war du ''Ceux qui sont allés en Espagne''.<ref name=rapmincul99>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture de l'Enseignement supérieur et de la recherche 1999''], Mäerz 2000, Säit 218</ref> 2001 krut Samsa dunn nach eng "Aide à la promotion" an Héicht vu 302.270 Frang, deemools ronn 7.500 Euro.<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 7</ref> Am Generique vum Film drécken d'Produzenten dem [[Henri Wehenkel]] e spezielle Merci aus. Hien hat schonn 1997 e Buch iwwer d'Spueniekämpfer erausbruecht. ''Les perdants n’écrivent pas l’histoire'' hat seng Première de 24. Abrëll 2011 am Kino [[Utopia (Kino)|Utopia]].<ref name=land>land.lu: [https://www.land.lu/page/article/626/1626/DEU/index.html ''« Léiwer dout ewéi rout ! »''] vum [[Josée Hansen]] (19. Abrëll 2001)</ref> E war ee vu siwe Filmer, déi wärend der zweeter Editioun vun der "Semaine du documentaire luxembourgeois" gewise gouf, déi den [[CNA]] a [[Samsa Film]] organiséiert hunn.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 196</ref> == Wat sot d'Press? == [[Josée Hansen]], [[d'Lëtzebuerger Land]]:<ref name=land/> <blockquote>''Les perdants n'écrivent pas l'histoire est un film sensible, le regard « extérieur » des deux réalisateurs (l'un belge, l'autre français) a contribué à mettre en exergue cette mémoire difficile. C'est impressionnant.''</blockquote> == Extern Linken == * [https://www.youtube.com/watch?v=b5Fp0Z5eS3Q De Film op YouTube] * [http://www.samsa.lu/portfolio/les-perdants-necrivent-pas-lhistoire/ De Film op der Websäit vu Samsa Film] * [https://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/les-perdants-n-ecrivent-pas-l-histoire De Film um Site vum Lëtzebuerger Filmfong] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2001]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] 7ka8i7fl03vz2figiigwbmzpdwja6oj 0 159180 2395310 2022-08-17T12:14:56Z Pierrenilles 861 weidergeleet wikitext text/x-wiki #Redirect[[Spillfilm]] td3kn2rjb58jrhi3pjgnelcwtooddb7 0 159181 2395311 2022-08-17T12:30:53Z Zinneke 34 Säit ugeluecht mat: '{{Infobox Biographie}} Den '''Timo Wagner''', gebuer de [[16. Abrëll]] [[1993]], ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] [[Schauspiller]].<ref>[https://www.actors.lu/members/timo-wagner/ Fiche] op actors.lu; gekuckt 2022-08-17.</ref> ==Formatioun a Carrière== {{Kapitel Info feelt}} Den Timo Wagner spillt zanter der Mëtt vun den 2010er Joeren am Theater an am Film. ==Filmographie== * 2023: ''[[Läif a Séil]]'', Regie: [[Loïc Tanson]]. * 2022: ''Vis-à-v…' wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} Den '''Timo Wagner''', gebuer de [[16. Abrëll]] [[1993]], ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] [[Schauspiller]].<ref>[https://www.actors.lu/members/timo-wagner/ Fiche] op actors.lu; gekuckt 2022-08-17.</ref> ==Formatioun a Carrière== {{Kapitel Info feelt}} Den Timo Wagner spillt zanter der Mëtt vun den 2010er Joeren am Theater an am Film. ==Filmographie== * 2023: ''[[Läif a Séil]]'', Regie: [[Loïc Tanson]]. * 2022: ''[[Vis-à-vis (Film)|Vis-à-vis]]'' (Kuerzfilm), Regie: [[Émile V. Schlesser]] * 2020: ''[[Hinterland]]'', Regie: Stefan Ruzowitzky * 2019: ''[[The Race]]'', Regie: Kieron J. Walsh * 2019: ''[[Capitani]]'' (Teleesserie), Regie: [[Christophe Wagner]] * 2017: ''[[Zëmmer ze verlounen]]'' (Sitcom), Showrunner: [[Marco Serafini]] ==Um Spaweck== {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Wagner Timo}} [[Kategorie:Gebuer 1993]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Theaterschauspiller]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmschauspiller]] t0li0t8cxsmkgltx8m73f1xfw1830rx 2395312 2395311 2022-08-17T12:31:28Z Zinneke 34 /* Filmographie */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} Den '''Timo Wagner''', gebuer de [[16. Abrëll]] [[1993]], ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] [[Schauspiller]].<ref>[https://www.actors.lu/members/timo-wagner/ Fiche] op actors.lu; gekuckt 2022-08-17.</ref> ==Formatioun a Carrière== {{Kapitel Info feelt}} Den Timo Wagner spillt zanter der Mëtt vun den 2010er Joeren am Theater an am Film. ==Filmographie== * 2023: ''[[Läif a Séil]]'', Regie: [[Loïc Tanson]]. * 2022: ''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' (Kuerzfilm), Regie: [[Émile V. Schlesser]] * 2020: ''[[Hinterland]]'', Regie: Stefan Ruzowitzky * 2019: ''[[The Race]]'', Regie: Kieron J. Walsh * 2019: ''[[Capitani]]'' (Teleesserie), Regie: [[Christophe Wagner]] * 2017: ''[[Zëmmer ze verlounen]]'' (Sitcom), Showrunner: [[Marco Serafini]] ==Um Spaweck== {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Wagner Timo}} [[Kategorie:Gebuer 1993]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Theaterschauspiller]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmschauspiller]] 2ye3z2jish1cy89wjgb0tqmen9e2u4n 2395316 2395312 2022-08-17T12:36:38Z Zinneke 34 /* Filmographie */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} Den '''Timo Wagner''', gebuer de [[16. Abrëll]] [[1993]], ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] [[Schauspiller]].<ref>[https://www.actors.lu/members/timo-wagner/ Fiche] op actors.lu; gekuckt 2022-08-17.</ref> ==Formatioun a Carrière== {{Kapitel Info feelt}} Den Timo Wagner spillt zanter der Mëtt vun den 2010er Joeren am Theater an am Film. ==Filmographie== * 2023: ''[[Läif a Séil]]'', Regie: [[Loïc Tanson]]. * 2021: ''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' (Kuerzfilm), Regie: [[Émile V. Schlesser]] * 2021: ''[[Hinterland]]'', Regie: Stefan Ruzowitzky * 2019: ''[[The Race]]'', Regie: Kieron J. Walsh * 2019: ''[[Capitani]]'' (Teleesserie), Regie: [[Christophe Wagner]] * 2017: ''[[Zëmmer ze verlounen]]'' (Sitcom), Showrunner: [[Marco Serafini]] ==Um Spaweck== {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Wagner Timo}} [[Kategorie:Gebuer 1993]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Theaterschauspiller]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmschauspiller]] 864jdrbdm1k01irpaj9u0489eiftk9c 2395317 2395316 2022-08-17T12:37:04Z Zinneke 34 /* Filmographie */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} Den '''Timo Wagner''', gebuer de [[16. Abrëll]] [[1993]], ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] [[Schauspiller]].<ref>[https://www.actors.lu/members/timo-wagner/ Fiche] op actors.lu; gekuckt 2022-08-17.</ref> ==Formatioun a Carrière== {{Kapitel Info feelt}} Den Timo Wagner spillt zanter der Mëtt vun den 2010er Joeren am Theater an am Film. ==Filmographie== * 2023: ''[[Läif a Séil]]'', Regie: [[Loïc Tanson]]. * 2021: ''[[Vis-à-Vis (Film)|Vis-à-Vis]]'' (Kuerzfilm), Regie: [[Émile V. Schlesser]] * 2021: ''[[Hinterland]]'', Regie: Stefan Ruzowitzky * 2019: ''[[The Race]]'', Regie: Kieron J. Walsh * 2019: ''[[Capitani]]'' (Teleesserie), Regie: [[Christophe Wagner]] * 2018: ''[[Zëmmer ze verlounen]]'' (Sitcom), Showrunner: [[Marco Serafini]] ==Um Spaweck== {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Wagner Timo}} [[Kategorie:Gebuer 1993]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Theaterschauspiller]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmschauspiller]] ntmmazo6dmprgzgv55k32a2s5ywiejn 0 159182 2395323 2022-08-17T14:20:35Z Zinneke 34 . wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Michel Majerus - Next Step |Produktiounsland = [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] |Produktiounsjoer = |Première = 2021 |Dauer = |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]] |Regie = [[Anne Schiltz]] |Dréibuch = [[Anne Schiltz]] |Fotografie = |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = |Produzent = [[Anne Schroeder]] ([[Samsa Film]]) |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Michel Majerus - Next Step''''' ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] [[Dokumentarfilm]] vun der [[Anne Schiltz]].<ref>[http://www.samsa.lu/portfolio/nextstep/ Fiche] op samsa.lu</ref>. ==Ëm wat geet et am Film?== De Film ass e Portrait vum lëtzebuergesche Moler [[Michel Majerus]], deem seng interational Carrière 2002 abrupt duerch de [[Luxair]]-[[Luxair Fluch 9642|Fligeraccident]] bei [[Nidderaanwen]] op en Enn koum. E geet och der Fro no, wéi een d'Erënnerung un an d'Wierk vun engem Këschtler no deem sengem Doud 'lieweg' hale kann. ==Produktioun== Interviewt goufen ë.a.: Bastian Krondorfer, Jean Majerus, Edith Majerus, Burkhard Riemschneider, Tim Neuger, Heike-Karin Föll, Albrecht Kastein, Wawrzyniec "Wawa" Tokarski, Christian Boros, Friedrich Meschede, Bettina Friedli, Barbara-Brigitte Mak, Susanne Küper, Christiane Rekade, Susanne Kleine, Klaus vom Bruch. De Film krut e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]]. == Kritik == ==Kuckt och== * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] ==Um Spaweck== * [https://vimeo.com/557212742 Trailer] op vimeo.com {{Referenzen}} [[Kategorie:Filmer 2021]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vun der Anne Schiltz]] t46m959xyjkpvasl77vqlo3yndmg27q 0 159183 2395340 2022-08-17T16:26:33Z Zinneke 34 Virugeleet op [[Richtung22]] wikitext text/x-wiki #VIRULEEDUNG [[Richtung22]] rt85sdvqxdk2v0b6hg37sc3q3sx90fl 0 159184 2395341 2022-08-17T16:27:44Z Zinneke 34 Virugeleet op [[Quartier Alzette]] wikitext text/x-wiki #VIRULEEDUNG [[Quartier Alzette]] jw3s4f2wiw7czaz2ou94mz22qf5fnuv 0 159185 2395348 2022-08-17T17:31:46Z GilPe 14980 Nei Säit am Opbau wikitext text/x-wiki {{EnCours}} {{Infobox Entreprise}} '''WEmobility''' [[Société à responsabilité limitée|Sàrl]] ass eng lëtzebuergesch Bus- a Reesgesellschaft mat Sëtz zu [[Dikrech]]<ref>De 16. Juli 2015 ënnert der Nummer B198464 am Handelsregëster agedroen.</ref>. Se assuréiert ë. a. Buslinnen am Kader vum [[Régime général des transports routiers|RGTR]] an de [[Autobus de la Ville de Luxembourg|stättesche Bussen]]. == Geschicht == Den 3. Juli 2015 hunn d'Entreprisen [[Autocars Zenners]] a [[Voyages Émile Weber]] eng Firma mam Numm ''Voyages Zenners'' (sàrl) an engem Gesellschaftskapital vun 200.000 € gegrënnt. Déi zwou Firmaen haten allebéid 1.000 Parten vun 100 € an de Sëtz vun der Gesellschaft war zu [[Rëmerschen]]. 8n5c2p307g9z4zh99oyju8b8vz16t2k 2395351 2395348 2022-08-17T20:23:57Z GilPe 14980 wikitext text/x-wiki {{EnCours}} {{Infobox Entreprise}} '''WEmobility''' [[Société à responsabilité limitée|Sàrl]] ass eng lëtzebuergesch Bus- a Reesgesellschaft mat Sëtz zu [[Dikrech]]<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/B0Lqt|titel=Immatriculation|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=03.07.2015|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Se assuréiert ë. a. Buslinnen am Kader vum [[Régime général des transports routiers|RGTR]] an de [[Autobus de la Ville de Luxembourg|stättesche Bussen]]. == Geschicht == Den 3. Juli 2015 hunn d'Entreprisen [[Autocars Zenners]] a [[Voyages Émile Weber]] eng Firma mam Numm ''Voyages Zenners'' (sàrl) a mat engem Gesellschaftskapital vun 200.000 € gegrënnt. Déi zwou Firmaen haten allebéid 1.000 Parten vun 100 € an de Sëtz vun der Gesellschaft war zu [[Rëmerschen]]<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/B0Lqt|titel=Constitution de société|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=07.07.2015|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. De 16. Dezember 2019 huet Autocars Zenners seng Parten u Voyages Émile Weber iwwerginn, woumat déi eenzegen Associé gouf<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/5DSzjx|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=16.12.2019|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Op enger ausseruerdentlecher Generalversammlung de 26. Abrëll 2022 goufen e puer Ännerungen decidéiert: d'Firma krut den neien Numm ''WEmobility'', de Siège gouf vu Rëmerschen op Dikrech verluecht an den Zweck vun der Gesellschaft gouf erweidert a méi detailléiert beschriwwen<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2bBTx4|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=26.04.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Am Kader vun enger besserer a méi effizienter Organisatioun vu sengen Aktivitéiten am Norde vum Land, huet Voyages Émile Weber de 17. Juli 2022 en Deel vu sengen Aktivitéiten u WEmobility ofgestouss<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2p7Bsz|titel=Projet d'apport d'une branche d'activité|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility; B16639 - Voyages Emile WEBER S.à r.l.|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref><ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/fxQWQL|titel=Modification statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility|datum=28.07.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. De selwechte Moment huet WEmobility och [[Voyages Wagener]] vu [[Mäerzeg]], [[Voyages Simon]] vun [[Angelduerf]] a [[Bollig Voyages]] vun [[Iechternach]] iwwerholl<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2L34NH|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility|datum=12.08.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. {{Referenzen an Notten}} q30m2ux79pi24uevu7awjmw7wgp0qn8 2395352 2395351 2022-08-17T20:24:53Z GilPe 14980 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] komplettéieren wikitext text/x-wiki {{EnCours}} {{Infobox Entreprise}} '''WEmobility''' [[Société à responsabilité limitée|Sàrl]] ass eng lëtzebuergesch Bus- a Reesgesellschaft mat Sëtz zu [[Dikrech]]<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/B0Lqt|titel=Immatriculation|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=03.07.2015|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Se assuréiert ë. a. Buslinnen am Kader vum [[Régime général des transports routiers|RGTR]] an de [[Autobus de la Ville de Luxembourg|stättesche Bussen]]. == Geschicht == Den 3. Juli 2015 hunn d'Entreprisen [[Autocars Zenners]] a [[Voyages Émile Weber]] eng Firma mam Numm ''Voyages Zenners'' (sàrl) a mat engem Gesellschaftskapital vun 200.000 € gegrënnt. Déi zwou Firmaen haten allebéid 1.000 Parten vun 100 € an de Sëtz vun der Gesellschaft war zu [[Rëmerschen]]<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/B0Lqt|titel=Constitution de société|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=07.07.2015|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. De 16. Dezember 2019 huet Autocars Zenners seng Parten u Voyages Émile Weber iwwerginn, woumat déi eenzegen Associé gouf<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/5DSzjx|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=16.12.2019|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Op enger ausseruerdentlecher Generalversammlung de 26. Abrëll 2022 goufen e puer Ännerungen decidéiert: d'Firma krut den neien Numm ''WEmobility'', de Siège gouf vu Rëmerschen op Dikrech verluecht an den Zweck vun der Gesellschaft gouf erweidert a méi detailléiert beschriwwen<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2bBTx4|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=26.04.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Am Kader vun enger besserer a méi effizienter Organisatioun vu sengen Aktivitéiten am Norde vum Land, huet Voyages Émile Weber de 17. Juli 2022 en Deel vu sengen Aktivitéiten u WEmobility ofgestouss<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2p7Bsz|titel=Projet d'apport d'une branche d'activité|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility; B16639 - Voyages Emile WEBER S.à r.l.|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref><ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/fxQWQL|titel=Modification statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility|datum=28.07.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. De selwechte Moment huet WEmobility och [[Voyages Wagener]] vu [[Mäerzeg]], [[Voyages Simon]] vun [[Angelduerf]] a [[Bollig Voyages]] vun [[Iechternach]] iwwerholl<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2L34NH|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility|datum=12.08.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] no94w3z07malp5bnddtlemck10on0iw 2395357 2395352 2022-08-17T20:34:54Z GilPe 14980 wikitext text/x-wiki {{EnCours}} {{Infobox Entreprise | Numm = | Logo = | Bild = | Bildtext = | Typ = [[Société à responsabilité limitée|Sàrl]] | Slogan = | Grënnungsdatum = 03.07.2015 | Sëtz = [[Dikrech]] | Leedung = | Mataarbechter = | Branche = Persounentransport<br>Tourismus | Produit = | Ëmsaz = | Homepage = [https://wemobility.lu/ wemobility.lu] }} '''WEmobility''' [[Société à responsabilité limitée|Sàrl]] ass eng lëtzebuergesch Bus- a Reesgesellschaft mat Sëtz zu [[Dikrech]]<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/B0Lqt|titel=Immatriculation|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=03.07.2015|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Se assuréiert ë. a. Buslinnen am Kader vum [[Régime général des transports routiers|RGTR]] an de [[Autobus de la Ville de Luxembourg|stättesche Bussen]]. == Geschicht == Den 3. Juli 2015 hunn d'Entreprisen [[Autocars Zenners]] a [[Voyages Émile Weber]] eng Firma mam Numm ''Voyages Zenners'' (sàrl) a mat engem Gesellschaftskapital vun 200.000 € gegrënnt. Déi zwou Firmaen haten allebéid 1.000 Parten vun 100 € an de Sëtz vun der Gesellschaft war zu [[Rëmerschen]]<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/B0Lqt|titel=Constitution de société|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=07.07.2015|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. De 16. Dezember 2019 huet Autocars Zenners seng Parten u Voyages Émile Weber iwwerginn, woumat déi eenzegen Associé gouf<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/5DSzjx|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=16.12.2019|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Op enger ausseruerdentlecher Generalversammlung de 26. Abrëll 2022 goufen e puer Ännerungen decidéiert: d'Firma krut den neien Numm ''WEmobility'', de Siège gouf vu Rëmerschen op Dikrech verluecht an den Zweck vun der Gesellschaft gouf erweidert a méi detailléiert beschriwwen<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2bBTx4|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - Voyages Zenners|datum=26.04.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. Am Kader vun enger besserer a méi effizienter Organisatioun vu sengen Aktivitéiten am Norde vum Land, huet Voyages Émile Weber de 17. Juli 2022 en Deel vu sengen Aktivitéiten u WEmobility ofgestouss<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2p7Bsz|titel=Projet d'apport d'une branche d'activité|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility; B16639 - Voyages Emile WEBER S.à r.l.|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref><ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/fxQWQL|titel=Modification statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility|datum=28.07.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. De selwechte Moment huet WEmobility och [[Voyages Wagener]] vu [[Mäerzeg]], [[Voyages Simon]] vun [[Angelduerf]] a [[Bollig Voyages]] vun [[Iechternach]] iwwerholl<ref>{{Citation|url=https://gd.lu/rcsl/2L34NH|titel=Modification non statutaire|bezochtdatum=17.08.2022|auteur=B198464 - WEmobility|datum=12.08.2022|uitgever=lbr.lu|taal=fr}}</ref>. {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Busgesellschaften]] cpdsw7nzp98fjs9yjycum5fshwyn2kp 14 159186 2395353 2022-08-17T20:27:21Z GilPe 14980 Säit ugeluecht mat: '{{Commonscat|Bus operators in Luxembourg|Lëtzebuergesch Busgesellschaften}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Entreprisen|Busgesellschaften]]' wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Bus operators in Luxembourg|Lëtzebuergesch Busgesellschaften}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Entreprisen|Busgesellschaften]] lnhfnkkegviagjnlf06mf77iev1p5hd 0 159187 2395379 2022-08-18T08:25:50Z Zinneke 34 Zinneke huet d'Säit [[Clyde William Tombaugh]] op [[Clyde Tombaugh]] geréckelt wikitext text/x-wiki #VIRULEEDUNG [[Clyde Tombaugh]] lut8dsnabiofp5dvot64ecbmes6idbj