Wikipedia lbwiki https://lb.wikipedia.org/wiki/Haapts%C3%A4it MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Spezial Diskussioun Benotzer Benotzer Diskussioun Wikipedia Wikipedia Diskussioun Fichier Fichier Diskussioun MediaWiki MediaWiki Diskussioun Schabloun Schabloun Diskussioun Hëllef Hëllef Diskussioun Kategorie Kategorie Diskussioun TimedText TimedText talk Modul Modul Diskussioun Gadget Gadget Diskussion Gadget-Definition Gadget-Definition Diskussion 0 2089 2395847 2352162 2022-08-23T12:54:48Z Les Meloures 580 replaced: Sprangprëssessioun → Sprangpressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Fichier:Echternach, Rue de la Gare 16 (102).jpg|thumb|300px|Erënnerungsplack um Haus 16 an der Garerstrooss]] De '''Willibrordus-Bauveräin''' gouf de [[25. Dezember]] [[1861]] vun [[Iechternach]]er Bierger gegrënnt, mam Zil, Suen ze sammele fir d'[[Basilika Iechternach|Iechternacher Basilika]], déi deemools just nach eng [[Ruin]] war, nees opzeriichten. Duerch Donen, Kollekten a Manifestatiounen, déi en organiséiert huet, si genuch Fongen zesummekomm, fir den Architekt [[Antoine Hartmann]] domat ze chargéieren, d'Basilika nees zu enger Kierch ze maachen. No hirer Zerstéierung am [[Zweete Weltkrich]], gouf d'Basilika duerch de Lëtzebuerger Staat alt erëm nei opgeriicht. De Willibrordus-Bauveräin huet am ganze Land eng Souscriptioun gemaach, fir d'Ariichtung vun der Basilika z'erméiglechen. Well d'Basilika hautdesdaags en Nationalmonument ass, iwwerhëlt de Staat hiren Ënnerhalt. De Willibrordus-Bauveräin ass haut eng [[Association sans but lucratif|A.s.b.l.]], där hir Aufgaben et sinn, d'[[Sprangpressessioun]] z'organiséieren an de [[Willibrord]]-Kult ze propagéieren. De Bauveräin publizéit d'Zäitschrëft ''[[Feliciter]]''. == Literatur == * [[Paul Spang|Spang, Paul]] (1988): ''Die Echternacher und ihre Basilika.'' Luxemburg, Sankt-Paulus Druckerei, 167 p. ISBN 2-87963-013-4 == Um Spaweck == * [http://www.willibrord.lu Site vum Willibrordus-Bauveräin] [[Kategorie:Associatiounen a Fondatiounen ouni Gewënnzweck]] [[Kategorie:Gemeng Iechternach]] [[Kategorie:Willibrord]] r9eijj3xt8pgimxendvzakgism9x7wl 1 3283 2395836 2395621 2022-08-23T12:27:11Z Les Meloures 580 /* Lemma */nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun (2), Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ==Untitled== ech wosst dach dat et klappt. artikel ustoussen an leit dei sech domat auskennen ruloosen. Dee Väit vun deems de do schreifs, ass dat deen Veit mat der Gei deen sollt gehaangen gin wei en ausm Orient remkoum? --[[User:Thorben|Thorben]] 18:12, 8 Nov 2004 (UTC) ===Väit=== Et ass deen, wouno de "Veitstanz" benannt ass. Wat dee gudde Mann alles gemaach huet, fier helleg ze ginn, kann ech elo hei net soen, kinnt ech awer nokucken. [[User:Zinneke|Zinneke]] 18:52, 8 Nov 2004 (UTC) == Wou ? == "An der Literatur ernimmt gouf d’Iechternacher Sprangprëssessioun ë.a. beim Guillaume Appolinaire a Clara Viebig." A watfir Texten ass dat ze fannen? Merci am Viraus. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 18:34, 8 Nov 2004 (UTC) == Re:Wou? == Moie Cornichong, leider huet méng Quell (dem Wilhelm säin Artikel) dat nët verroden... Ech kucken emol, soss enzwouch eppes dozou ze fannen. [[User:Zinneke|Zinneke]] 18:47, 8 Nov 2004 (UTC) == Foto == Thorben, du bass jo vun doawn aus der Géigend, ech warden dann emol op eng schéi Foto vum Gesprangs :-) --[[User:Briséis|Briséis]] 19:12, 8 Nov 2004 (UTC) ==Lemma== Gudde Moien Den DFL gëtt entweder Pressessioun oni Treema a Pressioun un. Wat soen déi aner gescheit Bichien [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 12:04, 2 Mee 2007 (UTC) :DLW: Pressessioun (mat Treema) an Pressioun. --[[User:Pecalux|Pecalux]] 12:25, 2 Mee 2007 (UTC) ==Kulturgidder== De 16. November 2010 huet d'UNESCO zu [[Nairobi]] d'Iechternacher Sprangprëssessioun op hir Lëscht vun den immaterielle Kulturgidder gesat.<ref>Schonn ënner der Ministesch [[Erna Hennicot-Schoepges]] waren 2002 d'Beméiungen ugelaf, d'Iechternacher Sprangprëssessioun op d'Lëscht vun den immaterielle Kulturgidder vun der UNESCO ophuelen ze loossen.</ref> Soll domat net vläicht d'Kulturierfschaft gemengt sinn. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 07:46, 22. Aug. 2019 (UTC) : Jo, dat ass dat selwecht: "D’Iechternacher Sprangpressessioun ass de 26. Juni 2008 an den nationalen Inventar vum immaterielle Kulturierwen opgeholl ginn an de 16. November 2010 an d’UNESCO-Repräsentativlëscht vum immaterielle Kulturierwe vun der Mënschheet ageschriwwe ginn."<ref>[http://www.iki.lu/post/show/1 iki.lu]</ref> --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 08:05, 22. Aug. 2019 (UTC) 1o5p15ar993hsew6xba89go3vq89bn8 0 4028 2395876 2394677 2022-08-23T14:19:44Z Bdx 7724 /* Produktioun */ Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei|Plakat=[[Fichier:Black Dju (Poster).jpg|200px]]|Originaltitel=Black Dju|Produktiounsland=[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]]<br>[[Belsch]]<br>[[Portugal]]|Produktiounsjoer=[[1996]]|Dauer=|Originalsprooch=[[Lëtzebuergesch]]<br>[[Franséisch]]<br>[[Portugisesch]]|Regie=[[Pol Cruchten]]|Fotografie=[[Daniel Barrau]]|Produzent=[[Samsa Film]]<br>[[Saga Film]]<br>[[Vermedia]]<br>[[RTBF]]|Dréibuch=[[Pol Cruchten]]<br>[[Frank Feitler]]|Musek=[[André Mergenthaler]]<br>[[Manu Dibango]]|Haaptacteuren=[[Richard Courcet]] als Dju<br>[[Philippe Léotard]] als Inspekter Pletschette<br>[[Patrice-Flora Paxo]]<br>[[François Morel]]<br>[[François Hadji-Lazaro]]<br>[[Myriam Mézières]]<br>[[Césaria Evora]]<br>[[Steve Karier]]<br>[[Serge Wolff]] }} '''''Black Dju''''' ass e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesch]]-[[Portugal|portugisesch]]-[[belsch]]e Film vum [[Pol Cruchten]] aus dem Joer [[1996]]. == Ëm wat geet et am Film? == Den Dju, e [[Cabo Verde|Capverdianer]], kënnt op Lëtzebuerg fir no sengem Papp ze sichen, deen dohin emigréiert war. E mécht Bekanntschaft mam Inspekter Pletschette, engem desillusionéierten an alkoholkranke Polizist. Zesumme maache se sech op d'Sich... == Produktioun == De [[Lëtzebuerger Filmfong]] huet [[Samsa Film]] fir d'Produktioun vum Film 1992 mat engem Subside an Héicht vun 20 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] ënnerstëtzt.<ref name=rapmincul92>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère des Affaires culturelles 1991''], Mäerz 1993, Säit 60</ref> Schonn 1990 hat Phenix Productions eng "Aide à l'écriture vun 800.000 Frang vum Filmfong kritt.<ref name=rapmincul90>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 1990''], Säit 68</ref> Donieft krut Samsa Film 1993 och nach eng finanziell Ënnerstëtzung vun 1,9 Millioune [[franséische Frang]] aus dem europäesche Fong [[Eurimages]].<ref name=rapmincul93>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère des Affaires culturelles 1993''], Mäerz 1994, Säit 73</ref> 1996 schliisslech huet de Filmfong nach eng "Aide à la distribution" vun 2,5 Millioune Lëtzebuerger Frang accordéiert.<ref name=rapmincul96>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1996''], Mäerz 1997, Säit 115</ref> ''Black Dju'' gouf um ënner anerem zu [[Chicago]] an zu [[Addis Abeba]] gewisen.<ref name=rapmincul97>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1997''], Mäerz 1998, Säit 140</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [http://www.filmtabs.de/archiv/B/Black%20Dju%20Dibonga.html Kritik] * [http://www.samsa.lu/portfolio/black-dju/ ''Black Dju''] op [[Samsa Film|samsa.lu]] {{fr}} {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Filmer 1996]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Kaméidisfilmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vum Pol Cruchten]] 92q2qwd38917bsh894r8pt3vtomxswo 0 4051 2395883 2394861 2022-08-23T14:20:05Z Bdx 7724 /* Filmproduktioun */ Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Edward J. Steichen (Poster).jpg |Originaltitel = Edward J. Steichen |Produktiounsland = [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]]<br>[[Belsch]]<br>[[Frankräich]] |Produktiounsjoer = |Première = 1995 |Dauer = 52 min |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]]<br>[[Franséisch]]<br>[[Englesch]] |Regie = [[Claude Waringo]] |Dréibuch = [[Claude Waringo]]<br>[[Frédéric Fichefet]] |Fotografie = [[Jean-Louis Sonzogni]] |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Jeannot Sanavia]] |Dekoren = |Schnëtt = Frédéric Fichefet |Produzent = [[Jani Thiltges]] |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]], Simple Productions (BE), Lieurac Productions (FR), Les Films de Mai (FR) |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Edward J. Steichen''''' ass en [[Documentaire]] vum [[Claude Waringo]] iwwer de lëtzebuergesch-US-amerikanesche Fotograf [[Edward Steichen]] aus dem Joer [[1995]]. == Ëm wat geet et am Film? == Den [[Edward Steichen|Edward J. Steichen]] ass e Fotograf. Hien ass mat sengen Elteren am Alter vun 18 Méint aus Lëtzebuerg an d'USA emigréiert, an huet seng éischt Foto mat 16 gemaach. Um Ufer vum [[Lake Michigan|Michigan-Séi]] dreemt hie vun engem Kënschtlerliewen. Sechs Joer méi spéit begéint hien den [[Auguste Rodin]]. Spéider presentéiert hien de [[Pablo Picasso]] a sengen eegene Gallerien zu New York an erfënnt déi modern [[Moud]]en- a Krichsfotografie. Hien organiséiert eng Ausstellung, déi méi wéi 9 Millioune Visiteuren unzitt: ''[[The Family of Man]]''. Géint dem Enn vu sengem Liewen filmt hien e Bam hannert sengem Haus wärend fënnef Joer. Virun allem awer war hien zu senger Zäit de weltwäit bekanntste Portraitfotograf.<ref>De Film op [http://www.film-documentaire.fr/4DACTION/w_fiche_film/2373_1 film-documentaire.fr]</ref> == Filmproduktioun == D'Produktioun vum Documentaire gouf mat enger Rei Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] ënnerstëtzt. Esou krut d'Firma TIVA-Film 1990 e Subside an Héicht vu 500.000 [[Lëtzebuerger Frang]] fir de Film ze schreiwen.<ref name=rapmincul90>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 1990''], Säit 68</ref> D'Joer drop krut [[Samsa Film]] e Subside fir déi selwecht Aufgab an dem selwechte Montant.<ref name=rapmincul91>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère des Affaires culturelles 1991''], Mäerz 1992, Säit 92</ref> 1992 ass dunn e Subside vun aacht Millioune Frang fir d'Produktioun dobäikomm<ref name=rapmincul92>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère des Affaires culturelles 1992''], Mäerz 1993, Säit 60</ref> an 1993 dunn nach eng Kéier en europäesche Subside vun [[Eurimages]] an Héicht vun 300.000 [[franséische Frang]].<ref name=rapmincul93>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère des Affaires culturelles 1993''], Mäerz 1994, Säit 73</ref> 1996 koum nach eng "Aide à la distribution" vun 1,5 Millioune Lëtzebuerger Frang vum Filmfong dobäi.<ref name=rapmincul96>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1996''], Mäerz 1997, Säit 108</ref> 1998 huet de Filmfong e Subside vu 400.000 Frang accordéiert, fir de Film op VHS-Kassetten an den USA u bestëmmte Photographen, déi vum New Yorker Museum of Modern Art erausgesicht goufen, ze schécken.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 204</ref> 2000 koum eng weider "Aide à la distribution" vu 450.000 Frang dobäi.<ref name=rapmincul00>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2000''], Säit 208</ref> De Film gouf den 13. Januar 1996 um lëtzebuergeschen [[RTL Télé Lëtzebuerg|RTL]] ausgestraalt, an och op der belscher Televisioun.<ref name=rapmincul95>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1995''], Mäerz 1996, Säit 104</ref> == Präisser == De Film gouf op enger Rei Filmfestivaller gewisen, dorënner zu [[Bréissel]], [[Edinburgh]], [[Florenz]], [[Montréal]] a [[São Paulo]].<ref>De Film op [http://www.simpleproduction.be/en/movies/culture-art/edward-j-steichen simpleproduction.be]</ref> == Wat sot d'Press? == De Jean-Pierre Thilges huet an der [[Revue (Zäitschrëft)|Revue]] Nr. 49/95 geschriwwen: <blockquote>''Le cinéaste réussit (...) à nous présenter les facettes multiples du personnage, tout en se gardant de trop expliquer et d'analyser à mort un homme qui comme tout homme avait ses secrets et ses contradictions.''</blockquote> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer|Lëtzebuergesche Film]] * [[Edward Steichen]] == Um Spaweck == * [http://www.samsa.lu/portfolio/edward-j-steichen/ ''Edward J. Steichen''] op [[Samsa Film|samsa.lu]] {{fr}} * [http://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/edward-j.-steichen ''Edward J. Steichen''] op [[Filmfong|filmfund.lu]] {{fr}} {{Autoritéitskontroll}}{{Referenzen}} [[Kategorie:Filmer 1995]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Documentairen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Franséisch Documentairen]] [[Kategorie:Franséisch Filmer]] p1siy90dkjmtoj4comxyy5h26iz8483 0 5865 2395879 2395177 2022-08-23T14:19:54Z Bdx 7724 /* Soss */ Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Three Shake-a-leg Steps to Heaven (Poster).jpg |Originaltitel = Three Shake-a-leg Steps to Heaven |Produktiounsland = {{LUX}}<br>{{BEL}}<br>{{DEU}} |Produktiounsjoer = 90 min |Première = 1993 |Dauer = |Originalsprooch = [[Lëtzebuergesch]] |Regie = [[Andy Bausch]] |Dréibuch = [[Andy Bausch]] |Fotografie = [[Klaus Peter Weber]] |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Gast Waltzing]] |Dekoren = |Schnëtt = Christel Maye |Produzent = [[Jani Thiltges]] |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]]<br>Films Dérives Production<br>Von Richthofen & Steger Filmproduktion |Haaptacteuren = [[Udo Kier]]: Edouard Müllendorf<br>[[Désirée Nosbusch]]: Lisa Rosenstiel<br>[[Ritchie Müller]]: Yuri Komorowsky<br>[[Thierry van Werveke]]: Jängi Jacoby<br>[[Eddie Constantine]]: Don Fabrizzi<br>[[Jochen Senf]]: Honoré Regenwetter<br>[[Josiane Peiffer]]: Gertrude Müllendorf<br>[[Serge Wolff]]: Pimp Benno<br>[[Christian Kmiotek]]: Dino<br>[[Fernand Fox]]: Neckel Meisendorf<br>[[Marie-Christine Faber]]: Madame Triny<br>[[Jürgen Vogel]]: Maurizzio Amurri<br>[[André Jung]]: Max Van Hulle<br>[[Jaoued Deggouj]]: Killer}} '''''Three Shake-a-leg Steps to Heaven''''' ass e lëtzebuergesch-belsch-däitsche Spillfilm vum [[Andy Bausch]] aus dem Joer [[1993]]. == Ëm wat geet et am Film? == En drëttklassegen [[Elvis Presley|Elvis]]-Imitateur an e russeschen Danz-Enseignant retten e Banquier virun der [[Mafia]], vun där en ëmbruecht sollt ginn. Si doe sech zesumme mat engem Callgirl, dat sech gutt an Astrologie auskennt... == Soss == Den [[Eddie Constantine]] spillt hei seng lescht Roll. Hien ass kuerz duerno gestuerwen. De Film gouf am Ganze vu 5.104 Leit am Kino gesinn.<ref>[http://www.cna.public.lu/fr/film-tv/statistiques/Hitparade-films-lux-1981-2012.pdf "Box office films luxembourgeois 1981-2012"] op cna.public.lu (gekuckt:2013-01-19).</ref> En hat e Budget vu 40 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]]<ref name=paperjam15>paperjam.lu: [https://paperjam.lu/article/news-1993-three-shake-a-leg-steps-heaven ''1993: Three shake-a-leg steps to heaven''] vum France Clarinval (15. November 2015)</ref> a krut 1990 e Produktiounssubside vum neie [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 9.778.000 [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul90>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 1990''], Säit 68</ref> 1993 koum nach e Subside als "Aide à la distribution et à la diffusion" vun enger Millioun dobäi.<ref name=rapmincul93>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère des Affaires culturelles 1993''], Mäerz 1994, Säit 71</ref> Donieft krut [[Samsa Film]] 1992 och nach en europäesche Produktiounssubside vun [[Eurimages]] an enger Héicht vun 800.000 [[franséische Frang]].<ref name=rapmincul92>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère des Affaires culturelles 1992''], Mäerz 1993, Säit 60</ref> De Film gouf den 28. Februar 1998 op der lëtzebuergescher Televisioun gewisen.<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 193</ref> == Wat sot d'Press? == Saarbrücker Zeitung:<ref name= webpress>Gesammelt Pressstëmmen op [http://www.webartproject.de/ab/bioPress.html webartproject.de]</ref> <blockquote>''Bausch ist neben Detlev Buck zur Zeit der einzige Filmemacher im deutschsprachigen Bereich, der witzige Komödien drehen kann. 'Three steps' ist eine aberwitzige schwarze Komödie mit menschenfressenden Piranhas, falschen Leichen und einem selbstmörderischen Weihnachtsmann.''</blockquote> France Clarinval, [[Paperjam|paperjam.lu]], 2015:<ref name=paperjam15/> <blockquote>''Plutôt kitsch dans ses couleurs et ses scènes chantées et dansées, ce Three shake-a-leg steps to heaven est constitué de saynètes plus ou moins bien articulées tantôt frôlant l’absurde, tantôt plutôt ennuyeuses.''</blockquote> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/three-shake-a-leg-steps-to-heaven/ Samsa Films] * [https://www.filmportal.de/film/three-shake-a-leg-steps-to-heaven_def1ad4c360a4db6b0d40b6dcf2e11f4 De Film um Filmportal] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Kaméidisfilmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Däitsch Kaméidisfilmer]] [[Kategorie:Däitsch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Kaméidisfilmer]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 1993]] [[Kategorie:Filmer vum Andy Bausch]] 07gitryumk3ur81mrfes14y6acn5ckq 0 6518 2395863 2388121 2022-08-23T13:53:14Z Zinneke 34 oneenheetlech Schreifweis an déi aktuell gesat wikitext text/x-wiki {{Aner Bedeitungen op Mooss|dem Lidd "De Feierwon"|de Feierwon, mat deem de Prophet Elias laut 2Kön 2,11 an den Himmel gefuer soll sinn|Symbolik vum Feier an der Bibel}} [[Fichier:De Feierwon.png|thumb|Partitioun vum ''Feierwon'']] '''''De Feierwon''''' ass e Lidd vum [[Michel Lentz]]. Et gouf de [[4. Oktober]] [[1859]] fir d'éischt gesongen, an zwar fir den éischten Zuch ze feieren, deen deen Dag vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] fortgefuer ass. Um [[Knuedler]], op der Trap virum Stadhaus, gouf et vun engem Chouer virgedroen, an den Text ass op Ziedelen un d'Leit verdeelt ginn. Den ursprénglechen Titel war ''D'Letzeburger''. D'Lidd gouf séier am ganze Land bekannt a populär. [[Mir wëlle bleiwe wat mer sinn|Dee leschte Saz aus dem Refrain]] gëtt geleeëntlech als Nationalmotto vu Lëtzebuerg ugesinn (wat et awer net ass). Dëse gouf vun de Leit och alt a "Mir wëlle jo keng Preise ginn" ëmgewandelt. An den 1960er a 1970er Jore waren déi lescht Täkt vun der Melodie vum ''Feierwon'' all Dag am Ufanks- a Schlussclip vun den Emissioune vun ''[[RTL|Télé Luxembourg]]'' ze héieren. ==Text== {| align="center" style="font-size: small; text-align: justify; background: #ffffff; border: 1px solid #999;" |''De Feierwon deen ass bereet, ''<br> ''E päift duerch d'Loft a fort e geet, ''<br> ''Am Dauschen iwwer d'Strooss vun Eisen, ''<br> ''An hie geet stolz den Noper weisen, ''<br> ''Datt mir nun och de Wee hu fonnt, ''<br> ''Zum éiweg grousse Vëlkerbond, ''<br> <br> ''Refr.: ''<br> ''Kommt hier aus Frankräich, Belgie, Preisen, ''<br> ''Mir wëllen iech ons Heemecht weisen, ''<br> ''Frot dir no alle Säiten hin, ''<br> ''Mir wëlle bleiwe wat mir sinn. ''<br> ''Frot dir no alle Säiten hin, ''<br> ''Wéi mir esou zefridde sinn. ''<br> <br> ''Mir hale fest un onser Scholl, ''<br> ''Vu Léift fir d'Land sin d'Hiezer voll; ''<br> ''Wa mir och keng Milliounen zielen, ''<br> ''Dir gëtt ons uechter d'Welt ze wielen; ''<br> ''Mir ruffen all aus engem Monn: ''<br> ''Kee bessert Land beschéngt jo d'Sonn! ''<br> <br> ''D'Natur, déi laacht ons iwerall, ''<br> ''Si rëscht de Biereg an den Dall ''<br> ''Mat Fielse wéi gewalteg Risen, ''<br> ''Street Blummen iwwer Gaart a Wisen: ''<br> ''Kee Këppchen Ierd, wou Halm a Räis ''<br> ''Net riede vun dem eise Fläiss''<br> <br> ''An d'Voll'k a mengem Heemechtsland ''<br> ''Huet géint all Mënsch d'Häerz op der Hand; ''<br> ''Seng Fräiheet deet em d'Ae blénken, ''<br> ''An d'Trei, déi deet seng Wierder klénken; ''<br> ''Seng Sprooch mat hire friemen Téin, ''<br> ''D'Gemittlechkeet, déi mécht se schéin. ''<br> <br> ''Mir hu keng schwéier Laascht ze dron ''<br> ''Fir eise Staatswon dunn ze gon; ''<br> ''Keng Steire kommen äis erdrecken, ''<br> ''Keen Zwang de fräie Geescht erstécken; ''<br> ''Mir maache spuersaam eise Stot, ''<br> ''Kee Bierger a kee Bauer klot. ''<br> <br> ''An huet dir dann de Wäert erkannt ''<br> ''Vum klenge Lëtzebuerger Land, ''<br> ''An dir musst fort rem vun eis goen, ''<br> ''Da kënnt dir an der Heemecht soen: ''<br> '''t ass d'Gréisst net grad, déi d'Gléck bedeit, ''<br> ''Well an deem Land si glécklech Leit! '' *{{small|''de Feierwon vum [[Michel Lentz]]''}} |} == Kuckt och == * [[Geschicht vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg]] == Um Spaweck == * De Feierwon op [https://www.youtube.com/watch?v=mCkfvJkXE4o youtube.com] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Lidder]] [[Kategorie:Michel Lentz]] kikf5aocm4zs3q135b0orskwtmvvi2p 2395864 2395863 2022-08-23T13:53:38Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Aner Bedeitungen op Mooss|dem Lidd "De Feierwon"|de Feierwon, mat deem de Prophet Elias laut 2Kön 2,11 an den Himmel gefuer soll sinn|Symbolik vum Feier an der Bibel}} [[Fichier:De Feierwon.png|thumb|Partitioun vum ''Feierwon'']] '''''De Feierwon''''' ass e Lidd vum [[Michel Lentz]]. Et gouf de [[4. Oktober]] [[1859]] fir d'éischt gesongen, an zwar fir den éischten Zuch ze feieren, deen deen Dag vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] fortgefuer ass. Um [[Knuedler]], op der Trap virum Stadhaus, gouf et vun engem Chouer virgedroen, an den Text ass op Ziedelen un d'Leit verdeelt ginn. Den ursprénglechen Titel war ''D'Letzeburger''. D'Lidd gouf séier am ganze Land bekannt a populär. [[Mir wëlle bleiwe wat mir sinn|Dee leschte Saz aus dem Refrain]] gëtt geleeëntlech als Nationalmotto vu Lëtzebuerg ugesinn (wat et awer net ass). Dëse gouf vun de Leit och alt a "Mir wëlle jo keng Preise ginn" ëmgewandelt. An den 1960er a 1970er Jore waren déi lescht Täkt vun der Melodie vum ''Feierwon'' all Dag am Ufanks- a Schlussclip vun den Emissioune vun ''[[RTL|Télé Luxembourg]]'' ze héieren. ==Text== {| align="center" style="font-size: small; text-align: justify; background: #ffffff; border: 1px solid #999;" |''De Feierwon deen ass bereet, ''<br> ''E päift duerch d'Loft a fort e geet, ''<br> ''Am Dauschen iwwer d'Strooss vun Eisen, ''<br> ''An hie geet stolz den Noper weisen, ''<br> ''Datt mir nun och de Wee hu fonnt, ''<br> ''Zum éiweg grousse Vëlkerbond, ''<br> <br> ''Refr.: ''<br> ''Kommt hier aus Frankräich, Belgie, Preisen, ''<br> ''Mir wëllen iech ons Heemecht weisen, ''<br> ''Frot dir no alle Säiten hin, ''<br> ''Mir wëlle bleiwe wat mir sinn. ''<br> ''Frot dir no alle Säiten hin, ''<br> ''Wéi mir esou zefridde sinn. ''<br> <br> ''Mir hale fest un onser Scholl, ''<br> ''Vu Léift fir d'Land sin d'Hiezer voll; ''<br> ''Wa mir och keng Milliounen zielen, ''<br> ''Dir gëtt ons uechter d'Welt ze wielen; ''<br> ''Mir ruffen all aus engem Monn: ''<br> ''Kee bessert Land beschéngt jo d'Sonn! ''<br> <br> ''D'Natur, déi laacht ons iwerall, ''<br> ''Si rëscht de Biereg an den Dall ''<br> ''Mat Fielse wéi gewalteg Risen, ''<br> ''Street Blummen iwwer Gaart a Wisen: ''<br> ''Kee Këppchen Ierd, wou Halm a Räis ''<br> ''Net riede vun dem eise Fläiss''<br> <br> ''An d'Voll'k a mengem Heemechtsland ''<br> ''Huet géint all Mënsch d'Häerz op der Hand; ''<br> ''Seng Fräiheet deet em d'Ae blénken, ''<br> ''An d'Trei, déi deet seng Wierder klénken; ''<br> ''Seng Sprooch mat hire friemen Téin, ''<br> ''D'Gemittlechkeet, déi mécht se schéin. ''<br> <br> ''Mir hu keng schwéier Laascht ze dron ''<br> ''Fir eise Staatswon dunn ze gon; ''<br> ''Keng Steire kommen äis erdrecken, ''<br> ''Keen Zwang de fräie Geescht erstécken; ''<br> ''Mir maache spuersaam eise Stot, ''<br> ''Kee Bierger a kee Bauer klot. ''<br> <br> ''An huet dir dann de Wäert erkannt ''<br> ''Vum klenge Lëtzebuerger Land, ''<br> ''An dir musst fort rem vun eis goen, ''<br> ''Da kënnt dir an der Heemecht soen: ''<br> '''t ass d'Gréisst net grad, déi d'Gléck bedeit, ''<br> ''Well an deem Land si glécklech Leit! '' *{{small|''de Feierwon vum [[Michel Lentz]]''}} |} == Kuckt och == * [[Geschicht vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg]] == Um Spaweck == * De Feierwon op [https://www.youtube.com/watch?v=mCkfvJkXE4o youtube.com] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Lidder]] [[Kategorie:Michel Lentz]] 398dhp2op1xdyklo4fcp1fkt4tz2gch 0 12778 2395942 2382133 2022-08-24T11:36:55Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: prëssessioun → pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Kierchentabell nei | Numm = Helzerklaus | Foto gewënscht = | Bild = Klaushelz1.JPG | Bildtext = Helzerklaus | Bild héich = | Bildtext héich = | Uertschaft = [[Helzen]] | Par = [[Par Wëntger Sainte-Famille|Wëntger<br>Sainte-Famille]] | Dekanat = [[Dekanat Norden|Norden]] | Numm / Patréiner = [[Hellegen Thomas|Hl. Thomas]] | Architekt(en) = | Baujoer = | Konsekratiounsjoer = | Koordinaten = {{coor dms|50|06|50.8|N|05|54|31.3|O}} }} D''''Helzerklaus''' ass eng [[Kathoulesch Kierch|kathoulesch]] Pilgerkapell déi zur [[Par Wëntger Sainte-Famille]], zum [[Dekanat Norden]] an zu der [[Gemeng Wëntger]] gehéiert. De [[Patréiner]] ass den [[hellegen Thomas]], deem säi Fest den 3. Juli gefeiert gëtt. Se steet e gudde Kilometer nordwestlech vun der Uertschaft [[Helzen]], um Südrand vum Helzenerbësch. Am direkten Ëmkrees vun der Kapell entspréngt eng Quell, déi nom hellegen Thomas benannt ass, an no 60&nbsp;m an d'[[Helzenerbaach]] leeft. D'Helzerklaus gouf den 28. Dezember 1961 [[Lëscht vun de klasséierte Monumenter|als Nationaalt Monument klasséiert]].<ref>{{INPA-SW}}</ref> == Geschicht == D'Geschicht vun der [[Klaus]] läit an der [[Däischtert]]. Et handelt sech wuel ursprénglech ëm en heednesche Kult ëm d'Gëttin Foecunda (cf. Quell, [[Kiem]] vu [[Köln]] op [[Reims]] an der Géigend). Zur Zäit vum [[Karel de Groussen|Karel dem Groussen]] (zirka 800) ass déi Plaz [[Chrëschtentum|christianiséiert]] an der [[Muttergottes]] geweit ginn. D'«Beata Maria ad fontem felicem» gouf zimmlech berüümt. Déi [[franséisch]] Bezeechnung vun Helzen - Hachiville - kënnt iwwregens vun Aquisvilla (aqua). Déi eigentlech Gebuertsstonn vun der [[Klaus]] als Pilgeruert ass awer de 17. Juli 1474 wéi de [[Poopst]] Sixtus IV. eng eege [[peepstlech Bulle|Bulle]] op Helzen (Alcivilla) schéckt, a sech dora wënscht, datt do eng gréisser [[Kapell]] mat [[Altor|Prunkaltär]] a Raimlechkeete fir Pilger am [[Bësch]] sollt opgeriicht ginn. Dëst war geschitt nodeem de Rekter vun der aler Kapell him d'Lag erkläert hat: vill Pilger, a keng Infrastruktur. Den Original vun der Bulle ass bis haut erhalen. Déi Bulle huet der Wallfaart an den nächste Joerhonnerten en ongeheieren Opschwong ginn. Am Joer 1600 gouf et bis zu véier [[Mass (Zeremonie)|Pilgermasse]] pro Dag. 1974 gouf et de grousse Jubiläum: 500 Joer Helzener Klaus, initiéiert vum deemolege [[Paschtouer]] Nicolas Hardt. D'Haaptfest ass bis haut de “Klauserdag” um Sonndeg nom 2. Juli (Mariä Heimsuchung) mat enger Mass virun der Kapell an enger Sakramentspressessioun. Des Weideren ass e Pelerinage mat Mass de 15. August an den zweete Sonndeg am Oktober. Am Summer gëtt nomëttes de Rousekranz gebiet. Fréier gouf et do nach méi Gottesdéngschter mat [[Daf]]en um Buer a Masse mat Krankesalbung. Bis de 7. Mee 2017 war et eng Kapell vun der [[Par]] Helzen, déi zum [[Parverband Ëlwen, Wäiswampech, Wëntger]], zu der [[Pastoralregioun Norden]] an zum Dekanat [[Klierf]] gehéiert huet. Zur fréierer Par [[Helzen]] huet ausser der Helzerklaus och nach d'[[Kierch Helzen|Parkierch vun Helzen]], d'[[Kierch Houfelt|Kierch vun Houfelt]] an d'[[Kapell Weiler (Wëntger)|Kapell vu Weiler]] gehéiert. == Awerglawen == Et gëtt eng Rei [[Seechen|Seeërcher]] am Zesummenhang mat der Klaus. Zum Beispill ass sou munnecher een, dee scho bäi Alter war an dee sech gewënscht huet, bestuet ze ginn, heemlech op d'Klaus gepilgert, dräimol ronderëm d'Kapell gerannt, zweemol mam Kapp widder d'Dänn geschloen, mat plakege Féiss an d'Quell gesprongen, an dann huet en aus dem Dausche vum Waasser de Virnumm vum Zukünftegen, respektiv der Zukünfteger eraushéieren. == Schnëtzaltor == [[Fichier:Helzenretable.jpg|thumb|270px|De Schnëtz[[retabel]] aus der Helzerklaus (Den Original steet an der [[Kierch Helzen|Kierch zu Helzen]])]] Ëm 1500 fanne mer dann de wäertvolle Schnëtzaltor, de [[Retabel]], dat eigentlecht Gnodebild vun Helzen. En ass traditionell [[Brabant|brabännesch]] (cf. d'Opdeelung vun den Zeenen, d'Dimensioun vun de Figuren, d'Kleedung). En Ënnerscheed besteet awer an de Formen: D'Figure si méi ronn a méi behäbeg. D'Origine ass warscheinlech déi äusserst Nordwestgrenz vun der historescher [[Provënz Lëtzebuerg]]. De Kënschtler, obschonn an der [[Gotik|gotescher]] Traditioun verwuerzelt, wennt sech schonn engem [[Renaissance]]-Ideal zou. Seng Identitéit ass net kloer. Hei gëtt et verschidde méi oder manner plausibel Theesen. Et handelt sech ëm e marianeschen Altor: Ënne sinn d'Freede vum [[Jongfra Maria|Maria]] duergestallt: de [[Hellege Joachim|Joachim]] an d'[[Helleg Anna|Anna]], also de Bop an d'Bom vum [[Jesus vun Nazaret]], d'[[Verkënnegung]] an d'[[Krëppchen]], uewen d'Passioun vu Christus an d'Leide vu Maria. En ass e Spigelbild vun der [[mëttelalter]]lecher [[Volleksfrëmmegkeet]] an dem dozou gehéierege Schaubedierfnes: D'Bild steet un éischter Plaz (Bildverkënnegung nieft Wuert- an Dotverkënnegung). Vun 1959 bis 1960 gouf de Schnëtzaltor restauréiert an zu Helzen opgestallt - no verschiddenen onglécklechen Agrëffer: an der [[Barock]]zäit gouf en [[Tabernakel]] an déi mëttelst Nisch gesat, wouduerch d'Haaptfigure vun der Gebuert Christi verluer goungen; 1895 koum en neigoteschen [[Altor]] dobäi mat enger irféierender Ëmstellung vun de Figuren; 1931 gouf de Schnëtzaltor duerch e grellen Uelegustrach total entstallt. Den 3. August 1976 gouf den Altor geklaut, wouduerch Helzen nees nei an d'Gespréich koum. Déi [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesch]] an déi [[belsch]] [[Gendarmerie grand-ducale|Gendaarme]] konnten en allerdéngs relativ séier nees sécherstellen. Wärend deenen zwéi Méint, wou e verschwonne war, krut d'Wallfaart en neien Héichpunkt: Eng jonk Fra gëtt stënterlech un der Quell vun engem béisaartegen Tumor geheelt. Haut steet den Original-Altor an der [[Kierch Helzen|Helzer Kierch]], an enger extra dofir gebaute Säitekapell (Gnodekapell). Op der Helzerklaus steet eng zweedimensional Kopie, also eng grouss Foto. == Literatur == * [[Léon Blasen|Blasen, Léon]], 1986. ''D'Helzer Klaus an den Helzer Schnëtzaltor''. Télécran 26: 18-20, ill. Luxembourg. * [[Nikolaus Hardt|Hardt, Nikolaus]], 1974. ''500 Jahre Helzinger Klaus: (1474-1974)''. 54 S. Sankt-Paulus-Druckerei, Luxemburg. * Hardt, Nikolaus, 1980. ''Die Helzinger Klause''. Heimat und Mission 8/9: 164-165, ill., Clairefontaine. * [[Roby Zenner|Zenner, Roby]], 1993. ''Der Schnitzaltar von Helzingen''. Letzeburger Sonndesblad 32: 24, ill. Luxembourg. == Kuckt och == * [[Klaus#Klausen zu L.C3.ABtzebuerg|Klausen zu Lëtzebuerg]] * [[Kierch Helzen]] * [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Paren]] * [[Lëscht vun de fréiere Lëtzebuerger Paren]] * [[Lëscht vu reliéise Gebaier zu Lëtzebuerg]] * [[Lëscht vun den nationale Monumenter an der Gemeng Wëntger]] == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [https://web.cathol.lu/rubrique1822 Websäit vun der Par Wëntger Sainte-Famille] {{Referenzen}} [[Kategorie:Kapellen zu Lëtzebuerg|Helzen]] [[Kategorie:Kierchen a Kapellen am Dekanat Norden|Helzen]] [[Kategorie:Klausen zu Lëtzebuerg|Helzerklaus]] [[Kategorie:Gemeng Wëntger|Helzerklaus]] [[Kategorie:Klasséiert Kierchen a Kapellen|Kapell Helzen]] ct1nn3o7ytf604iwtzzv023hzdt1dgk 0 13370 2395826 2395822 2022-08-23T12:00:37Z Les Meloures 580 k wikitext text/x-wiki {{Infobox Kierchentabell nei | Numm = Kierch vu Wuermer | Foto gewënscht = | Bild = | Bildtext = | Bild héich = Kirche Wormeldange 03.jpg | Bildtext héich = Kierch vu Wuermer (2013) | Uertschaft = [[Wuermer]] | Par = [[Par Musel a Syr Saint-Jacques|Par Musel a Syr<br>Saint-Jacques]] | Dekanat = [[Dekanat Osten|Osten]] | Numm / Patréiner = Hl. Johannes | Architekt(en) = | Baujoer = 1794-1808 | Konsekratiounsjoer = 1895 | Koordinaten = {{coor dms|49|36|39.5|N|06|24|20.3|O}} }} D''''Kierch zu Wuermer''' ass eng [[Kathoulesch Kierch|kathoulesch]] [[Kierch]] déi zur [[Par Musel a Syr Saint-Jacques]], zum [[Dekanat Osten]] an zu der [[Gemeng Wuermer]] gehéiert. De [[Patréiner]] vun der Kierch ass den hellege [[Johannes den Deefer]], deem säi Fest de 24. Juni gefeiert gëtt. D'Kierch steet an der Kierchestrooss (''rue de l'Église'') no bei der Kräizung mat der Haaptstrooss, dem [[CR122]]. Nieft der Kierch ass de [[Kierfecht]] ugeluecht, wou och eng Lourdes-Grott ass. Virun der Kierch ass e [[Monumenter vum Zweete Weltkrich zu Lëtzebuerg (W)|Monument fir d'Krichsaffer]] vum [[Zweete Weltkrich]]. Den 23. September 2020 gouf s'[[Lëscht vun den nationale Monumenter an der Gemeng Wuermer|als nationaalt Monument klasséiert]].<ref>{{INPA-SW}}</ref> Zur fréierer Par [[Wuermer]] gehéiert ausser der Kierch vu Wuermer och nach d'[[Wendelinskapell um Wuermer Bierg]]. Op der Wuermer [[Köppchen]] steet eng Donatuskapell, déi ee vu wäitem gesäit. == Geschicht == === Situatioun an der Zäit bis 1718 === Wéini zu Wuermer déi éischt Kapell oder Kierch entstanen ass, léisst sech net méi feststellen. Awer schonn aus de Joren 1147 an 1161 gëtt et peepstlech Dokumenter mat Hiweiser op eng Kierch zu Wormeringa, wéi d'Uertschaft déi Zäit genannt gouf. Dora bestätegen d'[[Poopst|Peepst]] Eugen III. (1145-1153) a Viktor IV. (Géigepoopst 1138) d'Abtei vun Iechternach an hirem Besëtz zu Wormeringa. An enger Bulle vum Poopst Alexander III. (1159-1181) aus dem Joer 1179 liest een ausdrécklech "Wrormoringa cum ecclesia ipsius loci", iwwersat "Wrormoringa mat der Kierch do". De Poopst bestätegt doran eng Schenkung, déi géint 1033 vum Grof Adalbert vu Metz a senger Fra Judith, enger Grofenduechter aus dem Haus Lëtzebuerg, der nei gegrënnter Benediktinerabtei vum hellege Kräiz zu [[Bouzonville]] a Loutrengen gemaach gouf an déi se och an der Zäit duerno nach weider ënnerstëtzt haten. Dës Schenkung sollt fir Wuermer a seng Kierch nach bis 1794 vu grousser Bedeitung sinn. Ausser der Abtei vu Bouzonville hat awer och d'Iechternacher Abtei zu Wuermer Besëtz a Grondrechter. Pare goufen et déi Zäit nëmme ganz wéineg an et ass net ganz kloer, zu wat fir enger d'Wuermer Kierch déi Zäit gehéiert huet. A Fro komme [[Lenneng]] oder d'Urkierch vun [[Temmels]] zu deenen och aner Dierfer an der Ëmgéigend méiglecherweis gehéiert hunn. Bis zur [[franséischer Revolutioun]] huet Wuermer zur Äerzdiözes Tréier gehéiert, déi och reegelméisseg eng kierchlech Visitatioun gemaach huet. D'Patronatsrecht iwwer d'Wuermer Kierch hat awer den Abt aus dem Klouschter vu Bouzonville. Hien huet entscheet wie Paschtouer zu Wuermer gi konnt. Éischt Informatiounen iwwer d'Kierch vu Wuermer (ouni Wuermer Bierg, dat deemools zur Par Lenneng gehéiert huet) kritt een aus dem Visitatiounsrapport vu 1570. An deem Rapport gëtt Wuermer als fräi Kaplanei ("libera capella") bezeechent mat 150 Kommunikanten. Paschtouer war de Martinus Willich, dee sech awer duerch den Dominicus Fontlingen vertriede gelooss huet. D'Kierch hat dräi Altär, dräi Kielecher an eng Monstranz. Den Abt vu Bouzonville hat Urecht op d'Hallschent vum Zéngten, déi aner Hallschent krut de Paschtouer. Och de Kierfecht gouf du schonn ernimmt. Am Rapport aus dem Joer 1641 gëtt ee gewuer datt d'Kierch dem hellege Johannes dem Deefer an der helleger Anna geweit war. Fir den Zéngten ënnerzebrénge gouf 1619 eng Zéngtscheier gebaut, dat spéidert "Schmietzhaus", dat 1944 am Krich zerstéiert gouf. Déi nächst Visitatioun war 1657 ënner deem op Liewenszäit ernannte Vikar Mathias Kelsen (vicarius perpetuus). Am Protokoll steet, datt d'Kierch vu Wuermer fräi ass, awer zur Par Donwen gehéiert. Als Patréiner gouf nëmmen nach de [[Johannes den Deefer]] ernimmt. Vun den dräi Kielecher war een an der Uertschaft, déi aner zwéin zu Tréier a Sécherheet. Et gouf och eng Direktiv geholl, d'Kierch an e gudden Zoustand ze setzen. Wéi bei der nächster Visitatioun 1679 erauskoum, datt näischt geschitt war fir d'Kierch an d'Rei ze setzen, goufe schaarf Moossname géint d'Zéngthäre vu Bouzonville an den ale Vikar Kelsen geholl, deen an der Tëschenzäit Paschtouer vun Donwen di war an als Deche vum Réimecher Kapitel gewielt gouf. Fënnef Joer méi spéit huet de Mathias Kelsen säin Amt zu Gonschte vu sengem [[Neveu]] mam selwechten Numm opginn. An der Folleg koum et ëmmer méi zu Streidereien dorëm, op Wuermer eng Filial vun der Par Donwen wier oder eng eegestänneg Par. Dat geeschtlech Geriicht vun Tréier sollt doriwwer entscheeden. Bei der nächster Visitatioun, déi 1712 vum Weibëschof J.M. von Eyss selwer gemaach gouf, war d'Kierch mat hiren dräi konsekréierten Altär a guddem Zoustand. Als Niewepatréiner goufen den hellege Sebastian an d'helleg Anna genannt. Et gëtt eigentlech keng grouss Problemer, awer et bleift déi onsécher rechtlech Situatioun vun der Kapell. De Weibëschof wëll dëse Problem op der Plaz ugoen a luet dofir béid Parteien op Wuermer an a léisst sech ausféierlech informéieren. D'Decisioun doriwwer soll awer eng Spezialkommissioun vum geeschtleche Geriicht zu Tréier huelen. Awer eréischt 1718 fält déi Decisioun, fir déi d'Begrënnung net bekannt ass well d'Dokumenter net méi erhalen oder net méi erëmzefanne sinn. === Eege Par Wuermer === D'Resultat vun der Decisioun steet dann awer an der Aleedung vum Dafbuch, dat mat dem Joer 1718 ufänkt an aus där kloer ervirgeet, datt vun do u Wuermer eng eege Par war an als éischten eigentleche Paschtouer dee selwechten hat wéi bis elo, de Mathias Kelsen junior, dee 1730 mat 74 Joer stierft. === Eng nei Kierch === Well sech ëmmer méi de Problem vun enger ze klenger Kierch stellt, gouf ënner dem Paschtouer Mathias Oms 1791 en Devis opgestallt fir all Aarbechten, déi un der Kierch an um Parhaus néideg waren. De 24 August 1793 gi vum Notaire Wellenstein alleguer d'Gidder déi dem Klouschter Bouzonville gehéiert hu, saiséiert zugonschte vun den Aarbechten déi virgesi waren. De 25. September 1793 gëtt de Bau vun der Kierch dem Entreprener Nik. Ronck vun [[Elleng]] zougeschloen. D'Kierch sollt deelweis op der Kierfechtsplaz opgeriicht ginn. De Chouer vun där aler Kierch sollt fir Noutgottesdéngschter provisoresch bestoe bleiwen an duerch eng hëlze Konstruktioun verlängert ginn. De 26. Mee 1794 gouf vum Gabriel Signitz, dem leschten Abt vum [[Abtei Orval|Klouschter Orval]], de [[Grondsteen]] fir déi nei Kierch geseent. De Bau sollt scho fir Allerhellege fäerdeg sinn, awer duerch d'[[franséisch Revolutioun]] koum et zu grousse Problemer well d'Klouschtergeeschtlech verdriwwe goufen an hir Gidder konfiskéiert goufen. Dofir ass de Bau der Par selwer zur Laascht gefall, déi awer d'Mëttel net hat fir en auszeféieren. Am Fréijoer 1797 huet de Paschtouer missen ënnerdauche well en den Eed, dee vun der franséischer Republik verlaangt gouf, net wollt leeschten. Als Folleg dovu goufen de 4. Juli 1798 alleguer d'Kierchegidder vu Wuermer ëffentlech versteet. Se gounge fir 2100 Frang un de “La Fontaine le Cadet”, fir e Frënd, wéi en ausdrécklech betount huet. Dräi Joer duerno huet en erkläert, en hätt fir de Paschtouer Mahtias Oms gehandelt an d'Geld vun deem zréck kritt. De Mathias Oms huet e puer Méint drop op säin Eegentumsrecht verzicht fir d'Gidder der Kierch ze erhalen. Hie war am Mäerz 1800 nees op Wuermer zréckkomm an ass den 12. Juli 1802 gestuerwen. Seng zwee Nofollger, den Albert Terzweich an den Augustin Krips, stierwe relativ schnell. Eréischt ënner dem Paschtouer Martin Schmit, deen den 29 Abrëll 1807 d'Par iwwerhëlt, gouf d'Kierch am Joer 1808 fäerdeg. Duerch en Dekret vum Bëschof vu Metz koum den 28. November 1807 de [[Wuermer Bierg]], dee virdrun zur Par Lenneng gehéiert hat, zur Par Wuermer. Den 22. Juli 1827 goufen zwou nei Klacken, déi dem hellege Johannes dem Deefer an dem [[hellegen Donatus]] geweit waren, ageweit. Kuerz drop, am November 1827, stierft de Paschtouer Schmit am Alter vu 70 Joer. Ënner dem Paschtouer Wilhelm Hess gouf an enger Sëtzung vum Kiercherot den 2. November 1851 festgehalen, datt den Altor, d'Kommuniounsbänk an de Priedegtstull bal an e Koup falen an de Buedembelag aus Steeplacken an engem erbäermlechen Zoustand ass. Ausserdeem wier de Bau vun engem Duxall néideg fir genuch Plaz fir d'Leit ze schafen. Dës Aarbechte goufen an de Joren 1853 bis 1856 gemaach. Den Haaptaltor gouf dobäi duerch e gebrauchten Altor ersat, dee vun der Gemeng Steesel fir 275 Frang kaaft gouf an deen haut nach a Funktioun ass. Déi zwee Säitenaltär stame warscheinlech nach aus der Virgängerkierch. === Vergréisserung vun der Kierch === An der Gemengerotssëtzung vum 13. Abrëll 1892 gouf eng Kommissioun agesat fir sech mat der Vergréisserung vun der Kierch ze befaassen. Dës Aarbechte goufen an de Joren 1892 bis 1895 no de Pläng vum Architekt Funck aus der Stad gemaach. Dobäi gouf e Querschëff (Transept) an eng Sakristei ugebaut. De Chouer an d'Transept krute, grad wéi d'Schëff, en hëlzene Plaffong. Ausserdeem gouf en neien Dafsteen a verschidde Statuen ugeschaaft, grad wéi eng Uergel vun der Firma Müller aus Reifferscheid. Den 23. Juli 1895 gouf d'Uergel ageweit an den 3. Oktober 1895 gouf déi vergréissert Kierch vum Bëschof [[Jean-Joseph Koppes]] konsekréiert. De 27. Dezember 1913 gouf decidéiert, den hëlzene Plaffong am Chouer an am Transept duerch e Rabitz-Verwëllef ze ersetzen. 1892 hat den Architekt Funck schonn e Verwëllef proposéiert, dat awer aus Käschtegrënn refuséiert gouf. === Neien Zougang fir d'Kierch === 1927 krut d'[[Kierchefabréck]] duerch e Schenkungsakt aus der Ierfschaft vun der Marie Muller eng fräi Plaz mat Stall tëscht der Haaptstrooss an der Plaz virun der Kierch. Den 30. Dezember 1928 huet de Kiercherot decidéiert, der Gemeng 7.000 Frang bäizeleeë fir de Kaf vum sougenannte “Köllefgeshaus”, dat zesumme mat der Schenkung vun 1927 eréischt géif erméiglechen, en neie besseren Zougang zur Kierch ze schafen. De 5. Februar 1929 goufen d'Pläng vum Architekt [[Joseph Jentgen|Jentgen]] vum Kiercherot ugeholl, duerch déi den Tuerm méi héich gemaach an Trapebaute riets a lénks vum Tuerm ugebaut goufen. Ausserdeem krut d'Kierch en neit Portal, sou wéi et haut ass. Fréier war d'Portal an der Westmauer vum Kiercheschëff. 1932 gouf vum Konschtmoler Johann Neumann vu [[Beefort]] de Chouer an den Haaptaltor renovéiert an 1933 krut d'Kierch eng Waarmloftheizung, déi vun der Firma Theodor Mahr & Söhne vun [[Oochen]] installéiert gouf. 1934 gouf ëstlech nieft der Kierch op dem ënneschte Kierfecht eng Lourdes-Grott gebaut. === Krichsschued an uschléissend Restauratioun a Verbesserungen === Géint Enn vum [[Zweete Weltkrich]] gouf e groussen Deel vun de Gebaier zu Wuermer zerstéiert, och d'Parkierch krut 23 Aschëss. Nom Krich gouf vun den Architekte [[Pierre Reuter (Architekt)|Pierre Reuter]] a [[Léon Loschetter]] eng Opstellung vun de Schied un der Kierch gemaach a se sinn op en Total vun 173.673 Frang komm. D'Maueren an den Daach vum Gebai konnten nom Krich relativ séier nees an d'Rei gesat ginn. Fir de Banneraum ass awer och vun der Geleeënheet profitéiert ginn fir e puer Ännerungen ze maachen. Dobäi ass amplaz vum Holzplaffong e Rabitz-Verwëllef komm an den alen Duxall, deen ze vill wäit an d'Kiercheschëff virgestouss ass, gouf ersat. Néng nei Fënstere goufe vun der Firma Linster vu Munneref no engem Entworf vum [[François Gillen]] geschaaften an d'Bannendekoratioun huet de [[Gustave Zanter]] gemaach. Déi schwéier beschiedegt Uergel gouf vum [[Uergelbauer]] Jos. Schilling vu [[Kruuchten]] restauréiert. Et huet nach bis an d'Joer 1955 gedauert bis déi lescht Restauratiounsaarbechte fäerdeg waren, trotzdeem konnt schonn am Juli 1950 d'Firmung an der Kierch gefeiert ginn. Den 9. Juni 1968 war a Presenz vum Bëschof [[Léon Lommel]] d'Feier vum 250. Anniversaire vun der Par Wuermer. == Klacken == Géint Enn vum Joer 1956 krut déi mëttelgrouss Klack (Schlagtoun La) e Rass. Dat Joer drop gouf vun der Klackegéisserei Johannes Mark vu [[Brockscheid]] (haut [[Äifeler Klackegéisserei]]) aus der aler Klack eng nei gegoss. Wéi d'Klack scho gegoss war koume Propositioune fir nach eng zousätzlech grouss Klack unzeschafe fir datt d'Klacken an deem laanggestreckten Duerf besser ze héiere wieren. Am Juni 1958 huet de Kiercherot dëser Ännerung zougestëmmt, soudatt vun der Klackegéisserei J. Mark déi bis elo gréisste Klack (Schlagtoun Sol) ëmgegoss an zousätzlech eng nei Klack am Schlagtoun mi gegoss gouf. Nëmmen déi klengste Klack (Schlagtoun si) aus dem Joer 1847 ass onverännert bliwwen. Den 21. September 1958 goufen déi dräi nei Klacke vum Dechen Arnold Spautz vu [[Gréiwemaacher]] am Chouer vun der Kierch geweit. D'Haaptklack mat engem Gewiicht vun 1200&nbsp;kg ass der Muttergottes geweit a se laut am Toun mi (Opschrëft: Maria Mater Jesu, Consolatrix Afflictorum, Magna Patrona Patriae, Tuos devotos protege). Déi mëttel Klack mat engem Gewiicht vu 700&nbsp;kg ass dem Kierchepatréiner, dem Johannes dem Deefer, geweit a se laut am Toun sol (Opschrëft: S. Joannes, Praecursor Domini, Patrone Parochiae, para nobis viam ad Christum). Déi klengste vun den dräi Klacke, mat engem Gewiicht vu 500&nbsp;kg,ass dem hellegen Donatus geweit a laut am Toun la (Opschrëft: Devotos defende, averte gelu et fulgur, da quieta tempora o S. Donate). == Paschtéier vu Wuermer == {{Div col}} * - 1684: Mathias Kelsen senior, Vikar * 1684 - 1718: Mathias Kelsen junior, Vikar * 1718 – 1730: Mathias Kelsen junior, Paschtouer * 1730 - 1753: J. Thomas Dhame * 1753 - 1786: Franz Leopard * 1786 - 1802: Mathias Oms * 1803 - 1806: Albert Terzweich * 1806 - 1807: Augustin Krips * 1807 - 1827: Martin Schmit * 1827 - 1847: Nikolaus Franck * 1847 - 1865: Wilhelm Hess * 1865 - 1883: Nikolaus Barnig * 1883 - 1911: Peter Hoffmann * 1911 - 1929: Heinrich Werner * 1929 - 1932: Theophil Bisdorff * 1932 - 1947: Nikolaus Fey * 1947 – >1971: Nicolas Seywert * 1981: Albert Thillges {{Div col end}} == Literatur == * Nicolas Seywert: ''1718-1968 - 250 Jahre Pfarrei Wormeldingen'', Impr. E. Faber, Grevenmacher, 76 S. * René Muller: ''Den 22 Mee zu Wuermer - Optakt vun de Feierlechkeete fir d'200 Jor vun der Porkiirch'', am [[Luxemburger Wort]] vum 18. Mee 1994 == Kuckt och == * [[Lëscht vu reliéise Gebaier zu Lëtzebuerg]] * [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Paren]] *[[Lëscht vun de fréiere Lëtzebuerger Paren]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Église Saint-Jean (Wormeldange)|{{PAGENAME}}}} * [https://web.cathol.lu/1/paroisses/par-musel-a-syr-saint-jacques/ Websäit vun der Par Musel a Syr Saint-Jacques] * [http://www.glasmalerei-ev.de/pages/b2465/b2465.shtml D'Fënstere vun der Kierch vu Wuermer op der Websäit vun der ''Stiftung Forschungsstelle Glasmalerei des 20. Jh. e.&nbsp;V.''] {{de}} * [http://www.orgues.lu/index.php?option=com_content&view=article&id=370:wormeldingen&catid=86&Itemid=471 D'Uergel vun der Kierch op ''Orgues.lu''] <gallery> Fichier:Kirche Wormeldange 01.jpg|D'Kierch vun der Récksäit Fichier:KierSta2.JPG|Statu an der Kierch vu Wuermer Fichier:Chouerraum Wuermer Kierch.jpg|Chouer mam Haaptaltor Fichier:KierAltDet.JPG|Detail vum Haaptaltor Fichier:Wormeldange, Grotte neben der Kirche 01.jpg|Grott nieft der Kierch </gallery> {{Referenzen}} [[Kategorie:Kierchen zu Lëtzebuerg no Uertschaft|Wuermer]] [[Kategorie:Gemeng Wuermer|Kierch Wuermer]] [[Kategorie:Kierchen a Kapellen am Dekanat Osten|Wuermer]] [[Kategorie:Klasséiert Kierchen a Kapellen]] nte1lg4in8yjmdd90uxfsfwt9e4bma9 0 16533 2395848 2261984 2022-08-23T12:57:15Z Les Meloures 580 replaced: Sprangprëssessioun → Sprangpressessioun (2) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{SkizzChrëscht}} {{Kierchejoer}} '''Päischten''' oder '''Péngschten''' (vu gr. ''πεντηκοστή (ἡμέρα)'' - "de 50. (Dag)") ass e wichtegt Fest am [[Chrëschtentum]], dat 50 Deeg no [[Ouschteren]], dohier den Numm, gefeiert gëtt. Et gëtt op deem Dag drun erënnert datt, no der [[Apostelgeschicht]] (Apg 2), 50 Deeg no der [[Operstéiung]] vum [[Jesus Christus|Jesus]] seng Jünger versammelt waren, a si du vum [[Hellege Geescht]] erfëllt goufen. Dat soll hinnen de Mutt ginn hu fir d'[[Evangelium]] an d'Welt ze droen. De '''Päischtméindeg''' gëtt a verschiddene Länner als zweete [[Feierdag]] an Dag vun der fréierer [[Oktav|Päischtoktav]] bäibehalen, zielt awer formell net méi fir d'Ouschterzäit. == Datum vu Päischten == <span data-segmentid="191" class="cx-segment">Op wat fir en [[Datum]] Päischte fält, hänkt vun Ouschteren of. </span><span data-segmentid="193" class="cx-segment">D'Chrëschtentum huet d'Verhältnes tëscht dëse Fester vum [[Juddentum]] iwwerholl, als Referenz un den Delai vu 50 Deeg tëscht de jiddesche Fester </span>[[Pessach]] <span data-segmentid="193" class="cx-segment">a </span>[[Schawuot]]<span data-segmentid="193" class="cx-segment">. </span><span data-segmentid="194" class="cx-segment">Well awer an der [[Kathoulesch Kierch|kathoulescher]] Kierch Ouschteren an <span data-segmentid="191" class="cx-segment">Päischte </span>wéinst der Bedeitung vun der [[Operstéiung]] vu Jesus op e [[Sonndeg]] geluecht goufen, gëtt beim Ziele vun de fofzeg Deeg den Ouschtersonndeg als éischten Dag gezielt; tëscht Ouschteren a Päischte leien deemno nëmmen 49 Deeg. </span><span data-segmentid="196" class="cx-segment">De Päischtsonndeg fält ëmmer an d'Zäit tëscht dem [[10. Mee|10.]] </span>[[10. Mee|<span data-segmentid="197" class="cx-segment">Mee</span>]] <span data-segmentid="197" class="cx-segment">an dem [[13. Juni|13.]] </span>[[13. Juni|<span data-segmentid="198" class="cx-segment">Juni</span>]]<span data-segmentid="198" class="cx-segment">.</span> == Feierdag == De Päischtméindeg ass e gesetzleche Feierdag ë.&nbsp;a. an der [[Belsch]], an [[Däitschland]], [[Dänemark]], [[Éisträich]], [[Frankräich]], [[Holland]], [[Island]], [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]], [[Liechtenstein]], [[Norwegen]], [[Ungarn]], an a verschiddene Kantone vun der [[Schwäiz]]. Zu Lëtzebuerg gëtt op Päischtdënschdeg d'[[Iechternach]]er [[Sprangpressessioun]] ofgehalen. Wann de Päischtdënschdeg net an d'[[Schoulvakanz]] (Päischtvakanz) fält, war et Usus, datt d'Schüler deen Dag fräi haten, fir kënne mat op Iechternach „sprangen“ ze goen. Dëse fräien Dag ass zanter 2019 ofgeschaaft. Mä all Schüler, dee bei der Sprangpressessioun matmaache wëll, sief et als Participant, Museker oder Zuschauer, kritt schoulfräi, wa seng Elteren den Enseignant oder de ''Régent'' am Virfeld heiriwwer informéiert hunn<ref>Äntwert vum Educatiounsminister Claude Meisch op d'[https://www.chd.lu/wps/portal/public/Accueil/TravailALaChambre/Recherche/RoleDesAffaires?action=doQuestpaDetails&id=15719 Parlamentaresch Fro 3268] vun den Deputéierten Léon Gloden, Françoise Hetto-Gaasch an Octavie Modert vum 5. Oktober 2017 zum Theema «Procession dansante d'Echternach», op der Websäit vun der Chamber chd.lu, fir d'lescht gekuckt den 8. Januar 2019</ref>. == Kuckt och == * [[Gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Pentecost|{{PAGENAME}}}} {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Chrëschtlech Feierdeeg]] [[Kategorie:Gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg]] kqnygknt27e9so3hp08n3nysjc2mc38 0 18441 2395849 2352612 2022-08-23T12:59:33Z Zinneke 34 /* Aarbechter an de Minièren */ wikitext text/x-wiki [[Fichier:Musee National des Mines.jpg|thumb|De ''Musée national des mines'' zu Rëmeleng]] [[Fichier:Musée National des Mines.jpg|thumb|Bannenan.]] [[Fichier:Musée des mines Maschinneschapp.jpg|thumb|Fréieren Atelier]] Den '''nationale Grouwemusée''', offiziell '''Musée national des mines''' ass an der fréierer [[Biergbau zu Lëtzebuerg|Minière]] [[Walert]] zu [[Rëmeleng]] ageriicht ginn. E gouf 1973 op Initiativ vum [[André Zirves]] a Betrib geholl. De Musée ëmfaasst 4 fréier Minièren, d'Konzessioun zu Walert, um [[Kierchbierg (Rëmeleng)|Kierchbierg]] an am [[Laangegrond]], sou wéi den Ofbau [[Rembour-Vor Hasselt]]. De Musée gëtt vun enger [[A.s.b.l.]], déi vun der Rëmelenger Gemeng a vum [[Ministère des classes moyennes, du tourisme et du logement|Ministère fir Tourismus]] ënnerstëtzt gëtt, gefouert. == Wat ass am Musée ze gesinn? == De Musée wëll un d'Minièresaarbechten, déi sou lues a lues an de Vergiess geroden, erënneren an och den [[Tourismus]] an de Regioune fërderen. D'Sammlung vum ''Musée national des mines'' ëmfaasst Handwierksgeschier, Maschinnen, Apparater an Archivdokumenter, déi am Zesummenhank sti mat der Exploitatioun vun der [[Minett (Äerz)|Minett]] vu Mëtt [[19. Joerhonnert]] bis an d'80er vum [[20. Joerhonnert]]. An den 1950er Jore gouf d'Minièresaarbecht moderniséiert an et goufen ëmmer méi Maschinne wéi [[Bagger]]en, [[Lokomotiv]]en a [[Buermaschin]]ne benotzt, déi den Aarbechter den Alldag méi einfach gemaach hunn. Am Musée ginn ausserdeem d'Aarbechter an hir Aarbechtskonditiounen duergestallt, et kann een Zeenen aus dem Alldag vun den Aarbechter bestaunen. Et gëtt Sammlunge vu perséinleche Géigestänn vun den Aarbechter, sou wéi Kleeder, an et gëtt eng Bibliothéik, wou Bicher an Zeitungen iwwer de Biergbau ausgestallt sinn. Ausserdeem sinn eng Auswiel vu Fotoen, Äerzer a [[Fossil]]ien an de Vitrinne vum Musée ze gesinn. No Vergréisserungsaarbechten, déi vun der [[Gemeng Rëmeleng]], vum Staat a vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] ([[FEDER]]) finanzéiert goufen, goufen [[2002]] zwéin nei Zich ageweit, déi dee viregen ersetzen an noutwenneg si fir den Transport vun de Visiteuren. D'[[Diesel-Kompresser-Lokomotiv]]en droen d'Nimm vun der Prinzessin [[Alexandra vu Lëtzebuerg|Alexandra]] a vum Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]]. Am Juni 2016 krut de Musée en neien Zichelchen dee vun enger mat Batterie bedriwwener Elektrotunnellok vum Typ CEL-60 vu [[Schöma-Lokomotiven|Schöma]] gezunn gëtt an d'Diesellok ''Alexandra'' gouf ausgemustert. An der Minière ass d'ganzt Joer iwwer eng konstant Temperatur vun 10&nbsp;°C. Bei der Besichtegung ass een Helm obligatoresch. == Aarbechter an de Minièren == D'Aarbechtskonditiounen an de Minière waren net ëmmer korrekt an d'Sécherheet an de Minièrë war och net ëmmer ganz héich. De [[Jean-Pierre Bausch]] huet d'Sécherheetsbestëmmunge kritiséiert. De Jean-Pierre Bausch huet och als Politiker weiderhin als Minnenaarbechter am Walert geschafft. Hien ass och do gestuerwen, well e Stéck Minett op säi Kapp gefall ass. Haut ass säin Numm en Symbol fir de Kampf fir besser Aarbechtskonditiounen. ==Biller== <gallery> File:2016 wurde der Grubenzug eingeweiht.jpg|Neien Zichelche vun 2016 File:Vor der Grube Walert.jpg|Virun der Grouf Walert File:Rumelange, Musée national des mines (106).jpg|elektresch bedriwwe Lokomotiv mat engem Buggi Minett </gallery> == Literatur == * Marcel Klein, ''Nationale Minnemuséium zou Rëmëléng'', Rëmeleng 1985 == Kuckt och == * [[Biergbau zu Lëtzebuerg]] * [[Siderurgie zu Lëtzebuerg]] * [[Walert|Mine Walert]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Musée national des mines, Luxembourg|Musée national des mines}} * [http://www.mnm.lu/ Homepage vum Musée] * [http://www.ssmn.public.lu/patrimoine/industriel/conservation_mise_valeur/rumelange_musee_mines/index.html De ''Musée national des mines'' op der Websäit vum ''Service des sites et monuments nationaux''] {{fr}} * [http://www.youtube.com/watch?v=LAbcQi-D_eA Fernseesreportage iwwer de Musée] * [http://museedesminesdeferluxembourgeoises.wordpress.com Blog vum Musée] [[Fichier:Minièresmuséeszichelchen-w.jpg|thumb|590px|De Minièresmuséeszichelchen]] [[Fichier:Rumelange Luxembourg national mines museum train.ogv|thumb|left|200px|Den Zichelchen am Asaz (7"/1MB)]] [[Kategorie:Muséeën zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Eisenäerzminnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Rëmeleng]] mrvhlxnzvj9k8p9q3iyuuzhfangjioj 2395850 2395849 2022-08-23T13:01:37Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki [[Fichier:Musee National des Mines.jpg|thumb|Emfanksgebai]] [[Fichier:Musée National des Mines.jpg|thumb|An der Minière]] Den '''nationale Grouwemusée''', offiziell '''Musée national des mines''' ass an der fréierer [[Biergbau zu Lëtzebuerg|Minière]] [[Walert]] zu [[Rëmeleng]] ageriicht ginn. E gouf 1973 op Initiativ vum [[André Zirves]] a Betrib geholl. De Musée ëmfaasst 4 fréier Minièren, d'Konzessioun zu Walert, um [[Kierchbierg (Rëmeleng)|Kierchbierg]] an am [[Laangegrond]], sou wéi den Ofbau [[Rembour-Vor Hasselt]]. De Musée gëtt vun enger [[A.s.b.l.]], déi vun der Rëmelenger Gemeng a vum [[Ministère des classes moyennes, du tourisme et du logement|Ministère fir Tourismus]] ënnerstëtzt gëtt, gefouert. == Wat ass am Musée ze gesinn? == De Musée wëll un d'Minièresaarbechten, déi sou lues a lues an de Vergiess geroden, erënneren an och den [[Tourismus]] an de Regioune fërderen. D'Sammlung vum ''Musée national des mines'' ëmfaasst Handwierksgeschier, Maschinnen, Apparater an Archivdokumenter, déi am Zesummenhank sti mat der Exploitatioun vun der [[Minett (Äerz)|Minett]] vu Mëtt [[19. Joerhonnert]] bis an d'80er vum [[20. Joerhonnert]]. An den 1950er Jore gouf d'Minièresaarbecht moderniséiert an et goufen ëmmer méi Maschinne wéi [[Bagger]]en, [[Lokomotiv]]en a [[Buermaschin]]ne benotzt, déi den Aarbechter den Alldag méi einfach gemaach hunn. Am Musée ginn ausserdeem d'Aarbechter an hir Aarbechtskonditiounen duergestallt, et kann een Zeenen aus dem Alldag vun den Aarbechter bestaunen. Et gëtt Sammlunge vu perséinleche Géigestänn vun den Aarbechter, sou wéi Kleeder, an et gëtt eng Bibliothéik, wou Bicher an Zeitungen iwwer de Biergbau ausgestallt sinn. Ausserdeem sinn eng Auswiel vu Fotoen, Äerzer a [[Fossil]]ien an de Vitrinne vum Musée ze gesinn. No Vergréisserungsaarbechten, déi vun der [[Gemeng Rëmeleng]], vum Staat a vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] ([[FEDER]]) finanzéiert goufen, goufen [[2002]] zwéin nei Zich ageweit, déi dee viregen ersetzen an noutwenneg si fir den Transport vun de Visiteuren. D'[[Diesel-Kompresser-Lokomotiv]]en droen d'Nimm vun der Prinzessin [[Alexandra vu Lëtzebuerg|Alexandra]] a vum Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]]. Am Juni 2016 krut de Musée en neien Zichelchen dee vun enger mat Batterie bedriwwener Elektrotunnellok vum Typ CEL-60 vu [[Schöma-Lokomotiven|Schöma]] gezunn gëtt an d'Diesellok ''Alexandra'' gouf ausgemustert. An der Minière ass d'ganzt Joer iwwer eng konstant Temperatur vun 10&nbsp;°C. Bei der Besichtegung ass een Helm obligatoresch. == Aarbechter an de Minièren == D'Aarbechtskonditiounen an de Minière waren net ëmmer korrekt an d'Sécherheet an de Minièrë war och net ëmmer ganz héich. De [[Jean-Pierre Bausch]] huet d'Sécherheetsbestëmmunge kritiséiert. De Jean-Pierre Bausch huet och als Politiker weiderhin als Minnenaarbechter am Walert geschafft. Hien ass och do gestuerwen, well e Stéck Minett op säi Kapp gefall ass. Haut ass säin Numm en Symbol fir de Kampf fir besser Aarbechtskonditiounen. ==Biller== <gallery> File:2016 wurde der Grubenzug eingeweiht.jpg|Neien Zichelche vun 2016 File:Vor der Grube Walert.jpg|Virun der Grouf Walert File:Rumelange, Musée national des mines (106).jpg|elektresch bedriwwe Lokomotiv mat engem Buggi Minett File:Besucherstollen des Museums.jpg|Kipplueder Fichier:Musée des mines Maschinneschapp.jpg|Fréieren Atelier </gallery> == Literatur == * Marcel Klein, ''Nationale Minnemuséium zou Rëmëléng'', Rëmeleng 1985 == Kuckt och == * [[Biergbau zu Lëtzebuerg]] * [[Siderurgie zu Lëtzebuerg]] * [[Walert|Mine Walert]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Musée national des mines, Luxembourg|Musée national des mines}} * [http://www.mnm.lu/ Homepage vum Musée] * [http://www.ssmn.public.lu/patrimoine/industriel/conservation_mise_valeur/rumelange_musee_mines/index.html De ''Musée national des mines'' op der Websäit vum ''Service des sites et monuments nationaux''] {{fr}} * [http://www.youtube.com/watch?v=LAbcQi-D_eA Fernseesreportage iwwer de Musée] * [http://museedesminesdeferluxembourgeoises.wordpress.com Blog vum Musée] [[Fichier:Minièresmuséeszichelchen-w.jpg|thumb|590px|De Minièresmuséeszichelchen]] [[Fichier:Rumelange Luxembourg national mines museum train.ogv|thumb|left|200px|Den Zichelchen am Asaz (7"/1MB)]] [[Kategorie:Muséeën zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Eisenäerzminnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Rëmeleng]] cnz3xy8dpsfjd3r4kcehtn9yah9e979 2395852 2395850 2022-08-23T13:09:02Z Zinneke 34 /* Wat ass am Musée ze gesinn? */ wikitext text/x-wiki [[Fichier:Musee National des Mines.jpg|thumb|Emfanksgebai]] [[Fichier:Musée National des Mines.jpg|thumb|An der Minière]] Den '''nationale Grouwemusée''', offiziell '''Musée national des mines''' ass an der fréierer [[Biergbau zu Lëtzebuerg|Minière]] [[Walert]] zu [[Rëmeleng]] ageriicht ginn. E gouf 1973 op Initiativ vum [[André Zirves]] a Betrib geholl. De Musée ëmfaasst 4 fréier Minièren, d'Konzessioun zu Walert, um [[Kierchbierg (Rëmeleng)|Kierchbierg]] an am [[Laangegrond]], sou wéi den Ofbau [[Rembour-Vor Hasselt]]. De Musée gëtt vun enger [[A.s.b.l.]], déi vun der Rëmelenger Gemeng a vum [[Ministère des classes moyennes, du tourisme et du logement|Ministère fir Tourismus]] ënnerstëtzt gëtt, gefouert. == Wat ass am Musée ze gesinn? == De Musée wëll un d'Minièresaarbechten, déi sou lues a lues an de Vergiess geroden, erënneren an och den [[Tourismus]] an de Regioune fërderen. D'Sammlung vum ''Musée national des mines'' ëmfaasst Handwierksgeschier, Maschinnen, Apparater an Archivdokumenter, déi am Zesummenhank sti mat der Exploitatioun vun der [[Minett (Äerz)|Minett]] vu Mëtt [[19. Joerhonnert]] bis an d'80er vum [[20. Joerhonnert]]. An den 1950er Jore gouf d'Minièresaarbecht moderniséiert an et goufen ëmmer méi Maschinne wéi [[Bagger]]en, [[Lokomotiv]]en a [[Buermaschin]]ne benotzt, déi den Aarbechter den Alldag méi einfach gemaach hunn. Am Musée ginn ausserdeem d'Aarbechter an hir Aarbechtskonditiounen duergestallt, et kann een Zeenen aus dem Alldag vun den Aarbechter bestaunen. Et gëtt Sammlunge vu perséinleche Géigestänn vun den Aarbechter, sou wéi Kleeder, an et gëtt eng Bibliothéik, wou Bicher an Zeitungen iwwer de Biergbau ausgestallt sinn. Ausserdeem sinn eng Auswiel vu Fotoen, Äerzer a [[Fossil]]ien an de Vitrinne vum Musée ze gesinn. No Vergréisserungsaarbechten, déi vun der [[Gemeng Rëmeleng]], vum Staat a vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] ([[FEDER]]) finanzéiert goufen, goufen [[2002]] zwéin nei Zich ageweit, déi dee viregen ersetzen an noutwenneg si fir den Transport vun de Visiteuren. D'[[Diesel-Kompresser-Lokomotiv]]en droen d'Nimm vun der Prinzessin [[Alexandra vu Lëtzebuerg|Alexandra]] a vum Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]]. Am Juni 2016 krut de Musée en neien Zichelchen dee vun enger mat Batterie bedriwwener Elektrotunnellok vum Typ CEL-60 vu [[Schöma-Lokomotiven|Schöma]] gezunn gëtt an d'Diesellok ''Alexandra'' gouf ausgemustert. D'Visiteure gi mam Zichelchen bis déif ënner de Buedem gefouert. An der Minière ass d'ganzt Joer iwwer eng konstant Temperatur vun 10&nbsp;°C. Bei der Besichtegung ass een Helm obligatoresch. D'Visite-guidée informéiert iwwer d'Evolutioun vun den Aarbechten an Aarbechtskonditiounen, vun der Hallschecht vum 19. Joerhonnert bis wou d'Minière zougemaach gouf, vum manuellen Ofbau, beliicht vun engem Uelechkänki, a wou d'Sécherheet den Aarbechter selwer iwwerlooss war, bis hinn zu elektresche Buerer, Baggeren an elektresdchen Zich. == Aarbechter an de Minièren == D'Aarbechtskonditiounen an de Minière waren net ëmmer korrekt an d'Sécherheet an de Minièrë war och net ëmmer ganz héich. De [[Jean-Pierre Bausch]] huet d'Sécherheetsbestëmmunge kritiséiert. De Jean-Pierre Bausch huet och als Politiker weiderhin als Minnenaarbechter am Walert geschafft. Hien ass och do gestuerwen, well e Stéck Minett op säi Kapp gefall ass. Haut ass säin Numm en Symbol fir de Kampf fir besser Aarbechtskonditiounen. ==Biller== <gallery> File:2016 wurde der Grubenzug eingeweiht.jpg|Neien Zichelche vun 2016 File:Vor der Grube Walert.jpg|Virun der Grouf Walert File:Rumelange, Musée national des mines (106).jpg|elektresch bedriwwe Lokomotiv mat engem Buggi Minett File:Besucherstollen des Museums.jpg|Kipplueder Fichier:Musée des mines Maschinneschapp.jpg|Fréieren Atelier </gallery> == Literatur == * Marcel Klein, ''Nationale Minnemuséium zou Rëmëléng'', Rëmeleng 1985 == Kuckt och == * [[Biergbau zu Lëtzebuerg]] * [[Siderurgie zu Lëtzebuerg]] * [[Walert|Mine Walert]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Musée national des mines, Luxembourg|Musée national des mines}} * [http://www.mnm.lu/ Homepage vum Musée] * [http://www.ssmn.public.lu/patrimoine/industriel/conservation_mise_valeur/rumelange_musee_mines/index.html De ''Musée national des mines'' op der Websäit vum ''Service des sites et monuments nationaux''] {{fr}} * [http://www.youtube.com/watch?v=LAbcQi-D_eA Fernseesreportage iwwer de Musée] * [http://museedesminesdeferluxembourgeoises.wordpress.com Blog vum Musée] [[Fichier:Minièresmuséeszichelchen-w.jpg|thumb|590px|De Minièresmuséeszichelchen]] [[Fichier:Rumelange Luxembourg national mines museum train.ogv|thumb|left|200px|Den Zichelchen am Asaz (7"/1MB)]] [[Kategorie:Muséeën zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Eisenäerzminnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Rëmeleng]] q0lkb50cd4cx2vomjzzoq7gbal79m8j 2395853 2395852 2022-08-23T13:10:23Z Zinneke 34 /* Wat ass am Musée ze gesinn? */ wikitext text/x-wiki [[Fichier:Musee National des Mines.jpg|thumb|Emfanksgebai]] [[Fichier:Musée National des Mines.jpg|thumb|An der Minière]] Den '''nationale Grouwemusée''', offiziell '''Musée national des mines''' ass an der fréierer [[Biergbau zu Lëtzebuerg|Minière]] [[Walert]] zu [[Rëmeleng]] ageriicht ginn. E gouf 1973 op Initiativ vum [[André Zirves]] a Betrib geholl. De Musée ëmfaasst 4 fréier Minièren, d'Konzessioun zu Walert, um [[Kierchbierg (Rëmeleng)|Kierchbierg]] an am [[Laangegrond]], sou wéi den Ofbau [[Rembour-Vor Hasselt]]. De Musée gëtt vun enger [[A.s.b.l.]], déi vun der Rëmelenger Gemeng a vum [[Ministère des classes moyennes, du tourisme et du logement|Ministère fir Tourismus]] ënnerstëtzt gëtt, gefouert. == Wat ass am Musée ze gesinn? == De Musée wëll un d'Minièresaarbechten, déi sou lues a lues an de Vergiess geroden, erënneren an och den [[Tourismus]] an de Regioune fërderen. D'Sammlung vum ''Musée national des mines'' ëmfaasst Handwierksgeschier, Maschinnen, Apparater an Archivdokumenter, déi am Zesummenhank sti mat der Exploitatioun vun der [[Minett (Äerz)|Minett]] vu Mëtt [[19. Joerhonnert]] bis an d'60er vum [[20. Joerhonnert]]. An den 1950er Jore gouf d'Minièresaarbecht moderniséiert an et goufen ëmmer méi Maschinne wéi [[Bagger]]en, [[Lokomotiv]]en a [[Buermaschin]]ne benotzt, déi den Aarbechter den Alldag méi einfach gemaach hunn. Am Musée ginn ausserdeem d'Aarbechter an hir Aarbechtskonditiounen duergestallt, et kann een Zeenen aus dem Alldag vun den Aarbechter bestaunen. Et gëtt Sammlunge vu perséinleche Géigestänn vun den Aarbechter, sou wéi Kleeder, an et gëtt eng Bibliothéik, wou Bicher an Zeitungen iwwer de Biergbau ausgestallt sinn. Ausserdeem sinn eng Auswiel vu Fotoen, Äerzer a [[Fossil]]ien an de Vitrinne vum Musée ze gesinn. No Vergréisserungsaarbechten, déi vun der [[Gemeng Rëmeleng]], vum Staat a vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] ([[FEDER]]) finanzéiert goufen, goufen [[2002]] zwéin nei Zich ageweit, déi dee viregen ersetzen an noutwenneg si fir den Transport vun de Visiteuren. D'[[Diesel-Kompresser-Lokomotiv]]en droen d'Nimm vun der Prinzessin [[Alexandra vu Lëtzebuerg|Alexandra]] a vum Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]]. Am Juni 2016 krut de Musée en neien Zichelchen dee vun enger mat Batterie bedriwwener Elektrotunnellok vum Typ CEL-60 vu [[Schöma-Lokomotiven|Schöma]] gezunn gëtt an d'Diesellok ''Alexandra'' gouf ausgemustert. D'Visiteure gi mam Zichelchen bis déif ënner de Buedem gefouert. An der Minière ass d'ganzt Joer iwwer eng konstant Temperatur vun 10&nbsp;°C. Bei der Besichtegung ass een Helm obligatoresch. D'Visite-guidée informéiert iwwer d'Evolutioun vun den Aarbechten an Aarbechtskonditiounen, vun der Hallschecht vum 19. Joerhonnert bis wou d'Minière zougemaach gouf, vum manuellen Ofbau, beliicht vun engem Uelechkänki, a wou d'Sécherheet den Aarbechter selwer iwwerlooss war, bis hinn zu elektresche Buerer, Baggeren an elektresdchen Zich. == Aarbechter an de Minièren == D'Aarbechtskonditiounen an de Minière waren net ëmmer korrekt an d'Sécherheet an de Minièrë war och net ëmmer ganz héich. De [[Jean-Pierre Bausch]] huet d'Sécherheetsbestëmmunge kritiséiert. De Jean-Pierre Bausch huet och als Politiker weiderhin als Minnenaarbechter am Walert geschafft. Hien ass och do gestuerwen, well e Stéck Minett op säi Kapp gefall ass. Haut ass säin Numm en Symbol fir de Kampf fir besser Aarbechtskonditiounen. ==Biller== <gallery> File:2016 wurde der Grubenzug eingeweiht.jpg|Neien Zichelche vun 2016 File:Vor der Grube Walert.jpg|Virun der Grouf Walert File:Rumelange, Musée national des mines (106).jpg|elektresch bedriwwe Lokomotiv mat engem Buggi Minett File:Besucherstollen des Museums.jpg|Kipplueder Fichier:Musée des mines Maschinneschapp.jpg|Fréieren Atelier </gallery> == Literatur == * Marcel Klein, ''Nationale Minnemuséium zou Rëmëléng'', Rëmeleng 1985 == Kuckt och == * [[Biergbau zu Lëtzebuerg]] * [[Siderurgie zu Lëtzebuerg]] * [[Walert|Mine Walert]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Musée national des mines, Luxembourg|Musée national des mines}} * [http://www.mnm.lu/ Homepage vum Musée] * [http://www.ssmn.public.lu/patrimoine/industriel/conservation_mise_valeur/rumelange_musee_mines/index.html De ''Musée national des mines'' op der Websäit vum ''Service des sites et monuments nationaux''] {{fr}} * [http://www.youtube.com/watch?v=LAbcQi-D_eA Fernseesreportage iwwer de Musée] * [http://museedesminesdeferluxembourgeoises.wordpress.com Blog vum Musée] [[Fichier:Minièresmuséeszichelchen-w.jpg|thumb|590px|De Minièresmuséeszichelchen]] [[Fichier:Rumelange Luxembourg national mines museum train.ogv|thumb|left|200px|Den Zichelchen am Asaz (7"/1MB)]] [[Kategorie:Muséeën zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Eisenäerzminnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Rëmeleng]] i24mnsg7stnbtr17xj0n5fa1bckwcge 2395854 2395853 2022-08-23T13:12:05Z Les Meloures 580 Emfank --- Empfank wikitext text/x-wiki [[Fichier:Musee National des Mines.jpg|thumb|Empfanksgebai]] [[Fichier:Musée National des Mines.jpg|thumb|An der Minière]] Den '''nationale Grouwemusée''', offiziell '''Musée national des mines''' ass an der fréierer [[Biergbau zu Lëtzebuerg|Minière]] [[Walert]] zu [[Rëmeleng]] ageriicht ginn. E gouf 1973 op Initiativ vum [[André Zirves]] a Betrib geholl. De Musée ëmfaasst 4 fréier Minièren, d'Konzessioun zu Walert, um [[Kierchbierg (Rëmeleng)|Kierchbierg]] an am [[Laangegrond]], sou wéi den Ofbau [[Rembour-Vor Hasselt]]. De Musée gëtt vun enger [[A.s.b.l.]], déi vun der Rëmelenger Gemeng a vum [[Ministère des classes moyennes, du tourisme et du logement|Ministère fir Tourismus]] ënnerstëtzt gëtt, gefouert. == Wat ass am Musée ze gesinn? == De Musée wëll un d'Minièresaarbechten, déi sou lues a lues an de Vergiess geroden, erënneren an och den [[Tourismus]] an de Regioune fërderen. D'Sammlung vum ''Musée national des mines'' ëmfaasst Handwierksgeschier, Maschinnen, Apparater an Archivdokumenter, déi am Zesummenhank sti mat der Exploitatioun vun der [[Minett (Äerz)|Minett]] vu Mëtt [[19. Joerhonnert]] bis an d'60er vum [[20. Joerhonnert]]. An den 1950er Jore gouf d'Minièresaarbecht moderniséiert an et goufen ëmmer méi Maschinne wéi [[Bagger]]en, [[Lokomotiv]]en a [[Buermaschin]]ne benotzt, déi den Aarbechter den Alldag méi einfach gemaach hunn. Am Musée ginn ausserdeem d'Aarbechter an hir Aarbechtskonditiounen duergestallt, et kann een Zeenen aus dem Alldag vun den Aarbechter bestaunen. Et gëtt Sammlunge vu perséinleche Géigestänn vun den Aarbechter, sou wéi Kleeder, an et gëtt eng Bibliothéik, wou Bicher an Zeitungen iwwer de Biergbau ausgestallt sinn. Ausserdeem sinn eng Auswiel vu Fotoen, Äerzer a [[Fossil]]ien an de Vitrinne vum Musée ze gesinn. No Vergréisserungsaarbechten, déi vun der [[Gemeng Rëmeleng]], vum Staat a vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] ([[FEDER]]) finanzéiert goufen, goufen [[2002]] zwéin nei Zich ageweit, déi dee viregen ersetzen an noutwenneg si fir den Transport vun de Visiteuren. D'[[Diesel-Kompresser-Lokomotiv]]en droen d'Nimm vun der Prinzessin [[Alexandra vu Lëtzebuerg|Alexandra]] a vum Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]]. Am Juni 2016 krut de Musée en neien Zichelchen dee vun enger mat Batterie bedriwwener Elektrotunnellok vum Typ CEL-60 vu [[Schöma-Lokomotiven|Schöma]] gezunn gëtt an d'Diesellok ''Alexandra'' gouf ausgemustert. D'Visiteure gi mam Zichelchen bis déif ënner de Buedem gefouert. An der Minière ass d'ganzt Joer iwwer eng konstant Temperatur vun 10&nbsp;°C. Bei der Besichtegung ass een Helm obligatoresch. D'Visite-guidée informéiert iwwer d'Evolutioun vun den Aarbechten an Aarbechtskonditiounen, vun der Hallschecht vum 19. Joerhonnert bis wou d'Minière zougemaach gouf, vum manuellen Ofbau, beliicht vun engem Uelechkänki, a wou d'Sécherheet den Aarbechter selwer iwwerlooss war, bis hinn zu elektresche Buerer, Baggeren an elektresdchen Zich. == Aarbechter an de Minièren == D'Aarbechtskonditiounen an de Minière waren net ëmmer korrekt an d'Sécherheet an de Minièrë war och net ëmmer ganz héich. De [[Jean-Pierre Bausch]] huet d'Sécherheetsbestëmmunge kritiséiert. De Jean-Pierre Bausch huet och als Politiker weiderhin als Minnenaarbechter am Walert geschafft. Hien ass och do gestuerwen, well e Stéck Minett op säi Kapp gefall ass. Haut ass säin Numm en Symbol fir de Kampf fir besser Aarbechtskonditiounen. ==Biller== <gallery> File:2016 wurde der Grubenzug eingeweiht.jpg|Neien Zichelche vun 2016 File:Vor der Grube Walert.jpg|Virun der Grouf Walert File:Rumelange, Musée national des mines (106).jpg|elektresch bedriwwe Lokomotiv mat engem Buggi Minett File:Besucherstollen des Museums.jpg|Kipplueder Fichier:Musée des mines Maschinneschapp.jpg|Fréieren Atelier </gallery> == Literatur == * Marcel Klein, ''Nationale Minnemuséium zou Rëmëléng'', Rëmeleng 1985 == Kuckt och == * [[Biergbau zu Lëtzebuerg]] * [[Siderurgie zu Lëtzebuerg]] * [[Walert|Mine Walert]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Musée national des mines, Luxembourg|Musée national des mines}} * [http://www.mnm.lu/ Homepage vum Musée] * [http://www.ssmn.public.lu/patrimoine/industriel/conservation_mise_valeur/rumelange_musee_mines/index.html De ''Musée national des mines'' op der Websäit vum ''Service des sites et monuments nationaux''] {{fr}} * [http://www.youtube.com/watch?v=LAbcQi-D_eA Fernseesreportage iwwer de Musée] * [http://museedesminesdeferluxembourgeoises.wordpress.com Blog vum Musée] [[Fichier:Minièresmuséeszichelchen-w.jpg|thumb|590px|De Minièresmuséeszichelchen]] [[Fichier:Rumelange Luxembourg national mines museum train.ogv|thumb|left|200px|Den Zichelchen am Asaz (7"/1MB)]] [[Kategorie:Muséeën zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Eisenäerzminnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Rëmeleng]] r8s00ba9vftih6n3p9pntwy2n23ns71 2395856 2395854 2022-08-23T13:16:41Z Les Meloures 580 k wikitext text/x-wiki [[Fichier:Musee National des Mines.jpg|thumb|Empfanksgebai]] [[Fichier:Musée National des Mines.jpg|thumb|An der Minière]] Den '''nationale Grouwemusée''', offiziell '''Musée national des mines''' ass an der fréierer [[Biergbau zu Lëtzebuerg|Minière]] [[Walert]] zu [[Rëmeleng]] ageriicht ginn. E gouf 1973 op Initiativ vum [[André Zirves]] a Betrib geholl. De Musée ëmfaasst 4 fréier Minièren, d'Konzessioun zu Walert, um [[Kierchbierg (Rëmeleng)|Kierchbierg]] an am [[Laangegrond]], sou wéi den Ofbau [[Rembour-Vor Hasselt]]. De Musée gëtt vun enger [[A.s.b.l.]], déi vun der Rëmelenger Gemeng a vum [[Ministère des classes moyennes, du tourisme et du logement|Ministère fir Tourismus]] ënnerstëtzt gëtt, gefouert. == Wat ass am Musée ze gesinn? == De Musée wëll un d'Minièresaarbechten, déi sou lues a lues an de Vergiess geroden, erënneren an och den [[Tourismus]] an de Regioune fërderen. D'Sammlung vum ''Musée national des mines'' ëmfaasst Handwierksgeschier, Maschinnen, Apparater an Archivdokumenter, déi am Zesummenhank mat der Exploitatioun vun der [[Minett (Äerz)|Minett]] vu Mëtt [[19. Joerhonnert]] bis an d'60er vum [[20. Joerhonnert]], stinn. An den 1950er Jore gouf d'Minièresaarbecht moderniséiert an et goufen ëmmer méi Maschinne wéi [[Bagger]]en, [[Lokomotiv]]en a [[Buermaschin]]ne benotzt, déi den Aarbechter den Alldag méi einfach gemaach hunn. Am Musée ginn ausserdeem d'Aarbechter an hir Aarbechtskonditiounen duergestallt, et kann een Zeenen aus dem Alldag vun den Aarbechter gesinn. Et gëtt Sammlunge vu perséinleche Géigestänn vun den Aarbechter, sou wéi Kleeder, an et gëtt eng Bibliothéik, wou Bicher an Zeitungen iwwer de Biergbau ausgestallt sinn. Ausserdeem sinn eng Auswiel vu Fotoen, Äerzer a [[Fossil]]ien an de Vitrinne vum Musée ze gesinn. No Vergréisserungsaarbechten, déi vun der [[Gemeng Rëmeleng]], vum Staat a vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] ([[FEDER]]) finanzéiert goufen, goufen [[2002]] zwéin nei Zich ageweit, déi dee viregen ersetzen an noutwenneg si fir den Transport vun de Visiteuren. D'[[Diesel-Kompresser-Lokomotiv]]en droen d'Nimm vun der Prinzessin [[Alexandra vu Lëtzebuerg|Alexandra]] a vum Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]]. Am Juni 2016 krut de Musée en neien Zichelchen dee vun enger mat Batterie bedriwwener Elektrotunnellok vum Typ CEL-60 vu [[Schöma-Lokomotiven|Schöma]] gezunn gëtt an d'Diesellok ''Alexandra'' gouf ausgemustert. D'Visiteure gi mam Zichelchen bis déif ënner de Buedem gefouert. An der Minière ass d'ganzt Joer iwwer eng konstant Temperatur vun 10&nbsp;°C. Bei der Besichtegung ass een Helm obligatoresch. D'Visite-guidée informéiert iwwer d'Evolutioun vun den Aarbechten an Aarbechtskonditiounen, vun der Hallschecht vum 19. Joerhonnert bis den Dag wéi d'Minière zougemaach gouf, vum manuellen Ofbau, beliicht vun engem Uelegkänki, a wou d'Sécherheet den Aarbechter selwer iwwerlooss war, bis hinn zu elektresche Buerer, Baggeren an elektreschen Zich. == Aarbechter an de Minièren == D'Aarbechtskonditiounen an de Minière waren net ëmmer korrekt an d'Sécherheet an de Minièrë war och net ëmmer ganz héich. De [[Jean-Pierre Bausch]] huet d'Sécherheetsbestëmmunge kritiséiert. Hien huet och als Politiker weiderhin als Minnenaarbechter am Walert geschafft. Hien ass och do gestuerwen, well e Stéck Minett op säi Kapp gefall ass. Haut ass säin Numm e Symbol fir de Kampf fir besser Aarbechtskonditiounen. ==Biller== <gallery> File:2016 wurde der Grubenzug eingeweiht.jpg|Neien Zichelche vun 2016 File:Vor der Grube Walert.jpg|Virun der Grouf Walert File:Rumelange, Musée national des mines (106).jpg|elektresch bedriwwe Lokomotiv mat engem Buggi Minett File:Besucherstollen des Museums.jpg|Kipplueder Fichier:Musée des mines Maschinneschapp.jpg|Fréieren Atelier </gallery> == Literatur == * Marcel Klein, ''Nationale Minnemuséium zou Rëmëléng'', Rëmeleng 1985 == Kuckt och == * [[Biergbau zu Lëtzebuerg]] * [[Siderurgie zu Lëtzebuerg]] * [[Walert|Mine Walert]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Musée national des mines, Luxembourg|Musée national des mines}} * [http://www.mnm.lu/ Homepage vum Musée] * [http://www.ssmn.public.lu/patrimoine/industriel/conservation_mise_valeur/rumelange_musee_mines/index.html De ''Musée national des mines'' op der Websäit vum ''Service des sites et monuments nationaux''] {{fr}} * [http://www.youtube.com/watch?v=LAbcQi-D_eA Fernseesreportage iwwer de Musée] * [http://museedesminesdeferluxembourgeoises.wordpress.com Blog vum Musée] [[Fichier:Minièresmuséeszichelchen-w.jpg|thumb|590px|De Minièresmuséeszichelchen]] [[Fichier:Rumelange Luxembourg national mines museum train.ogv|thumb|left|200px|Den Zichelchen am Asaz (7"/1MB)]] [[Kategorie:Muséeën zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Eisenäerzminnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Rëmeleng]] l2yy0px1wscp7cknn8kivgbufixvexa 2395858 2395856 2022-08-23T13:18:38Z Les Meloures 580 datt ee wees wat gemengt ass wikitext text/x-wiki [[Fichier:Musee National des Mines.jpg|thumb|Empfanksgebai]] [[Fichier:Musée National des Mines.jpg|thumb|An der Minière]] Den '''nationale Grouwemusée''', offiziell '''Musée national des mines''' ass an der fréierer [[Biergbau zu Lëtzebuerg|Minière]] [[Walert]] zu [[Rëmeleng]] ageriicht ginn. E gouf 1973 op Initiativ vum [[André Zirves]] a Betrib geholl. De Musée ëmfaasst 4 fréier Minièren, d'Konzessioun zu Walert, um [[Kierchbierg (Rëmeleng)|Kierchbierg]] an am [[Laangegrond]], sou wéi den Ofbau [[Rembour-Vor Hasselt]]. De Musée gëtt vun enger [[A.s.b.l.]], déi vun der Rëmelenger Gemeng a vum [[Ministère des classes moyennes, du tourisme et du logement|Ministère fir Tourismus]] ënnerstëtzt gëtt, gefouert. == Wat ass am Musée ze gesinn? == De Musée wëll un d'Minièresaarbechten, déi sou lues a lues an de Vergiess geroden, erënneren an och den [[Tourismus]] an de Regioune fërderen. D'Sammlung vum ''Musée national des mines'' ëmfaasst Handwierksgeschier, Maschinnen, Apparater an Archivdokumenter, déi am Zesummenhank mat der Exploitatioun vun der [[Minett (Äerz)|Minett]] vu Mëtt [[19. Joerhonnert]] bis an d'60er vum [[20. Joerhonnert]], stinn. An den 1950er Jore gouf d'Minièresaarbecht moderniséiert an et goufen ëmmer méi Maschinne wéi [[Bagger]]en, [[Lokomotiv]]en a [[Buermaschin]]ne benotzt, déi den Aarbechter den Alldag méi einfach gemaach hunn. Am Musée ginn ausserdeem d'Aarbechter an hir Aarbechtskonditiounen duergestallt, et kann een Zeenen aus dem Alldag vun den Aarbechter gesinn. Et gëtt Sammlunge vu perséinleche Géigestänn vun den Aarbechter, sou wéi Kleeder, an et gëtt eng Bibliothéik, wou Bicher an Zeitungen iwwer de Biergbau ausgestallt sinn. Ausserdeem sinn eng Auswiel vu Fotoen, Äerzer a [[Fossil]]ien an de Vitrinne vum Musée ze gesinn. No Vergréisserungsaarbechten, déi vun der [[Gemeng Rëmeleng]], vum Staat a vun der [[Europäesch Unioun|Europäescher Unioun]] ([[Fonds européen de développement régional|FEDER]]) finanzéiert goufen, goufen [[2002]] zwéin nei Zich ageweit, déi dee viregen ersetzen an noutwenneg si fir den Transport vun de Visiteuren. D'[[Diesel-Kompresser-Lokomotiv]]en droen d'Nimm vun der Prinzessin [[Alexandra vu Lëtzebuerg|Alexandra]] a vum Prënz [[Sébastien vu Lëtzebuerg|Sébastien]]. Am Juni 2016 krut de Musée en neien Zichelchen dee vun enger mat Batterie bedriwwener Elektrotunnellok vum Typ CEL-60 vu [[Schöma-Lokomotiven|Schöma]] gezunn gëtt an d'Diesellok ''Alexandra'' gouf ausgemustert. D'Visiteure gi mam Zichelchen bis déif ënner de Buedem gefouert. An der Minière ass d'ganzt Joer iwwer eng konstant Temperatur vun 10&nbsp;°C. Bei der Besichtegung ass een Helm obligatoresch. D'Visite-guidée informéiert iwwer d'Evolutioun vun den Aarbechten an Aarbechtskonditiounen, vun der Hallschecht vum 19. Joerhonnert bis den Dag wéi d'Minière zougemaach gouf, vum manuellen Ofbau, beliicht vun engem Uelegkänki, a wou d'Sécherheet den Aarbechter selwer iwwerlooss war, bis hinn zu elektresche Buerer, Baggeren an elektreschen Zich. == Aarbechter an de Minièren == D'Aarbechtskonditiounen an de Minière waren net ëmmer korrekt an d'Sécherheet an de Minièrë war och net ëmmer ganz héich. De [[Jean-Pierre Bausch]] huet d'Sécherheetsbestëmmunge kritiséiert. Hien huet och als Politiker weiderhin als Minnenaarbechter am Walert geschafft. Hien ass och do gestuerwen, well e Stéck Minett op säi Kapp gefall ass. Haut ass säin Numm e Symbol fir de Kampf fir besser Aarbechtskonditiounen. ==Biller== <gallery> File:2016 wurde der Grubenzug eingeweiht.jpg|Neien Zichelche vun 2016 File:Vor der Grube Walert.jpg|Virun der Grouf Walert File:Rumelange, Musée national des mines (106).jpg|elektresch bedriwwe Lokomotiv mat engem Buggi Minett File:Besucherstollen des Museums.jpg|Kipplueder Fichier:Musée des mines Maschinneschapp.jpg|Fréieren Atelier </gallery> == Literatur == * Marcel Klein, ''Nationale Minnemuséium zou Rëmëléng'', Rëmeleng 1985 == Kuckt och == * [[Biergbau zu Lëtzebuerg]] * [[Siderurgie zu Lëtzebuerg]] * [[Walert|Mine Walert]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Musée national des mines, Luxembourg|Musée national des mines}} * [http://www.mnm.lu/ Homepage vum Musée] * [http://www.ssmn.public.lu/patrimoine/industriel/conservation_mise_valeur/rumelange_musee_mines/index.html De ''Musée national des mines'' op der Websäit vum ''Service des sites et monuments nationaux''] {{fr}} * [http://www.youtube.com/watch?v=LAbcQi-D_eA Fernseesreportage iwwer de Musée] * [http://museedesminesdeferluxembourgeoises.wordpress.com Blog vum Musée] [[Fichier:Minièresmuséeszichelchen-w.jpg|thumb|590px|De Minièresmuséeszichelchen]] [[Fichier:Rumelange Luxembourg national mines museum train.ogv|thumb|left|200px|Den Zichelchen am Asaz (7"/1MB)]] [[Kategorie:Muséeën zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Eisenäerzminnen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Rëmeleng]] s58wufippsxczznvcfzqvwi3xs4iu7q 0 18575 2395870 1853272 2022-08-23T14:14:42Z Les Meloures 580 replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Fichier:Église Saint-Jérôme de Toulouse - ostensoir reliquaire de la Vraie Croix.jpg|Monstranz|thumb|250px|right]] Eng '''Monstranz''' (vu lat. ''mostrare'' - "weisen") ass e konschthandwierkleche Géigestand an deem eng konsekréiert [[Hostie]] kann ausgestallt ginn. Dës gëtt mat Hëllef vun enger Halterung ([[Lunula]]) gehalen a senkrecht an déi gliese Kummer vun der Monstranz gestallt. Jee no Form ënnerscheet een: * Stralemonstranze: vun der Hostie an der Mëtt gi Stralen wéi bei der Sonn aus, * Tuermmonstranzen: d'Hostie steet an engem Montage deen un eng [[Gotik|gotesch]] [[Kathedral]] erënnert. ''Ostensorium'' gëtt heiansdo [[Synonymie|synonym]] zu Monstranz gebraucht, mä a Wierklechkeet handelt et sech ëm eng kleng Form vu Monstranz, déi sech op en dekorative Bord ronderëm d'Hostie reduzéiert an och kaum e Stack huet. Den Iwwergank tëscht Monstranz an Ostensorium ass natierlech fléissend. An der [[Kathoulesch Kierch|kathoulescher Kierch]] gëtt d'Monstranz gebraucht fir d'[[Eucharistie|Sakrament]] auszestellen an unzebieden a bei [[Pressessioun]]en, virun allem op [[Erläichendag]], zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] awer och bei der [[Schlussprozessioun]] vun der [[Muttergottesoktav]]. Et gëtt och Monstranze fir [[Reliquie]]n. == Kuckt och == * [[Portal:Reliounen a Glawensrichtungen]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Monstrances|Monstranzen}} [[Kategorie:Liturgie]] oegncdi3k5k5ex4glk3cmmfczwds9ez 0 19021 2395901 1835171 2022-08-23T15:47:58Z Zinneke 34 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Bauwierker 1905]] komplettéieren wikitext text/x-wiki [[Fichier:Budapest, St. Stephen's Basilica C16.jpg|300px|thumb|D'Basilika vu Budapest]] D''''St. Stephans Basilika''' ([[Ungaresch|ungar.]]: ''Szent István-bazilika'') ass déi gréisst Kierch vu [[Budapest]]. Et huet méi wéi en halleft Joerhonnert gedauert bis d'Kierch fäerdeg gebaut war. No engem neoklassisteschen Entworf vum [[Jósef Hilds]] hunn d'Aarbechten ugefaangen, déi no sengem Doud vum [[Miklós Ybl]] weidergefouert goufen. 1868 ass déi bal 100 m héich Kuppel bei engem Stuerm agefall an huet déi hallef fäerdeg Kierch bal ganz zerstéiert. Nom Ybl sengem Doud huet de [[József Kauser]] de Bau zu Enn bruecht an ass [[1905]] fäerdeg ginn. [[2003]] gouf eng opwendeg Restauréierung vun der Kierch an der Plaz wou se steet ofgeschloss. == Um Spaweck == {{Commonscat|Saint Stephen's Basilica (Budapest)}} [[Kategorie:Basilikaen an Ungarn]] [[Kategorie:Budapest]] [[Kategorie:Bauwierker 1905]] 6dl455x9u6l9wrh5k0g4f83ca277jbr 0 19037 2395902 2022430 2022-08-23T15:49:26Z Zinneke 34 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Bauwierker 1890]] komplettéieren wikitext text/x-wiki [[Fichier:Zentral Maarkthal (Központi Vásárcsarnok).JPG|thumb|D'Zentral Maarthal zu Budapest]] [[Fichier:Budapest-vasarcsarnok-innen.jpg|thumb|D'Zentral Maarthal vu bannen]] D''''Zentral Maarthal zu Budapest''' ([[Ungaresch|ungar.]]: ''Központi Vásárcsarnok'') ass eng vun de wichtegsten Akafsquelle vun [[Ungarn]]. Dat historescht Gebai läit direkt nieft der [[Fräiheetsbréck (Budapest)|Fräiheetsbréck]] (''Szabadság híd''). [[1890]] gouf d'Hal no de Pläng vum [[Samu Pecz]] gebaut. Do kritt een alles ze kafen vun Uebst a Geméis iwwer Fleesch a Fësch, bis hin zu Souveniren a Konscht. == Um Spaweck == {{Commonscat|Grand Market Hall|Zentral Maarthal (Budapest)}} [[Kategorie:Gebaier an Ungarn]] [[Kategorie:Budapest]] [[Kategorie:Bauwierker 1890]] hulag8aj8iwduwkbyh2btonncf676pk 0 20727 2395938 2384536 2022-08-24T10:38:23Z 2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1 k wikitext text/x-wiki '''Travian''' ass e [[Browserspill]] dat sech an der [[Antiquitéit]] ofspillt. Mëttlerweil spille 450.000 Spiller Travian a 6 Sproochen ([[Däitsch]], [[Franséisch]], [[Englesch]], [[Italieenesch]], [[Spuenesch]] an [[Hollännesch]]). Am Schnëtt spillt ee mat 20.000 Leit an enger virtueller Welt zesummen. == Spillprinziper == De Spiller ka sech tëscht engem vun 3 Vëlker entscheeden: Réimer, Germanen oder Gallier. Duerno huet hien d'Méiglechkeet fir sech eng vun den Himmelsrichtungen Nord-Westen, Nord-Osten, Süd-Westen a Süd-Osten erauszesichen. == Spillméiglechkeeten == Et kann ee mat anere Spiller handelen, Bündnisser an Net-Ugrëffspakter mat deenen anere maachen, sech an Allianzen zesummeschléissen a Krich géint aner Spiller an Allianze féieren. == Zil == Et geet dorëm, säin Duerf zu enger Stad ze vergréisseren a sou vill Dierfer wéi méiglech ze grënnen. Op verschiddene Serveren ass et allerdéngs d'Zil, ee Weltwonner um Niveau 100 ze bauen. == Gebaier == {| | *Haaptgebai: / *Versammlungsplaz: / *Stopp: / *Ressourcelager: Haaptgebai Niveau 1 *Fruuchtspäicher: Haaptgebai Niveau 1 *Botschaft: Haaptgebai Niveau 1 *Maartplaz: Haaptgebai Niveau 3 *Kasär: Versammlungsplaz Stuf 1 & Haaptgebai Niveau 3 | *Universitéit: Kasär Niveau 3 & Haaptgebai Niveau 3 *Rüstungsschmëdd: Universitéit Niveau 1 *Waffeschmëdd: Universitéit Niveau 3 *Stall: Stuf 3 & Universitéit Niveau 5 *Handwierker: Universitéit Stuf 10 & Haaptgebai Niveau 5 *Residenz: Haaptgebai Niveau 5 *Palast: Botschaft Stuf 1 & Haaptgebai Niveau 5 *Handelskontor: Maartplaz Niveau 20 & Stall Niveau 10 |} == Truppen == {| | *'''Réimesch Truppen:''' *Legionär *Pretorianer *Imperianer *Equites Legati *Equites Imperatoris *Equites Caesaris *Rammbock *Feierkatapult *Senator *Siidler | *'''Germanesch Truppen:''' *Keeleschwénger *Speerkämfer *Aaxtkämpfer *Kondschafter *Paladin *Teutonesch Reider *Rammen *Katapult *Stammféirer *Siidler | *'''Gallesch Truppen:''' *Phalanx *Schwertkämpfer *Spioun *Theutates Blëtz *Druidereider *Haeduaner *Rammholz *Krichskatapult *Häuptleng *Siidler |} == Um Spaweck == *[http://www.Travian.org/?uc=net5_29735 Travian.org (Däitsch)] *[http://www.Travian.de/?uc=net5_29735 Travian.de (Däitsch)] *[http://www.Travian.at/?uc=net5_29735 Travian.at (Däitsch)] *[http://www.Travian.fr/?uc=net5_29735 Travian.fr (Franséisch)] *[http://www.Travian.com/?uc=net5_29735 Travian.com (Englesch)] *[http://www.Travian.net/?uc=net5_29735 Travian.net (Spuenesch)] *[http://www.Travian.it/?uc=net5_29735 Travian.it (Italieenesch)] *[http://www.Travian.nl/?uc=net5_29735 Travian.nl (Hollännesch)] {{Commonscat}} [[Kategorie:Computerspiller]] [[Kategorie:Internet]] t1nn2dlv5ybjl47xl3gyq4nxpckpngf 0 21836 2395881 2392755 2022-08-23T14:19:59Z Bdx 7724 /* Kuckt och */ Eurimages wikitext text/x-wiki [[Fichier:Flag of Europe.svg|right|thumb|Fändel vum Europarot]] [[Fichier:Council of Europe, Strasbourg.jpg|thumb|350px|De Palais de l'Europe zu Stroossbuerg, Sëtz vum Europarot (2008)]] Den '''Europarot''' ([[franséisch|fr:]] ''Conseil de l'Europe'') ass eng tëschestaatlech Organisatioun an [[Europa (Kontinent)|Europa]]. En däerf net mam [[Europäesche Conseil]] oder mam [[Conseil vun der Europäescher Unioun]] (dem EU-Ministerrot) verwiesselt ginn. Am Europarot sinn all europäesch Länner, mat Ausnam vu [[Russland]], [[Wäissrussland]] an der [[Vatikanstad]], Member; am Europäesche Conseil an dem Conseil vun der Europäescher Unioun (zwou [[Institutioune vun der Europäescher Unioun]]) si just d'[[Memberstaate vun der Europäescher Unioun]] vertrueden. Den Europarot gouf vun der [[Belsch]], [[Dänemark]], [[Frankräich]], [[Vereenegt Kinnekräich|Groussbritannien]], [[Holland]], [[Irland]], [[Italien]], [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]], [[Norwegen]] a [[Schweden]] offiziell den [[3. August]] [[1949]] an d'Liewe geruff. En huet säi Sëtz zu [[Stroossbuerg]]. Och wann den Europarot institutionell näischt mat der EU ze dinn huet, deelt e mat hir de selwechte [[Europafändel|Fändel]] an déi selwecht [[Europahymn|Hymn]]. Den Europarot ass e Forum fir Debaten iwwer allgemeng europäesch Froen. Säin Zil ass et, dat Ierwen, wat d'europäesch Länner zesummen hunn, z'erhalen an den ekonomeschen a soziale Fortschrëtt virunzedreiwen. Zanter [[1993]], nodeem bal all fréier [[Kommunismus|kommunistesch]] Staate Member gi waren, befaasst den Europarot sech verstäerkt mam Erhale vun der demokratescher Sécherheet, wourënner d'Anhale vun de [[Mënscherechter]], d'Sécherung vun den [[Demokratie|demokratesch]] an de [[Rechtsstaat|rechtsstaatleche Grondprinzipie]] falen. == Organer == Déi zwee wichtegst Organer vum Europarot sinn de '''Comité vun de Ministeren''' (d'Ausseministere vun de Memberlänner) an d''''parlamentaresch Assemblée''' (Vertrieder vun den nationale Parlamenter). 2014 bis 2016 war d'[[Anne Brasseur]] Presidentin vun der Parlamentarescher Assemblée<ref>[http://www.rtl.lu/international/europa/505239.html "Assemblée Parlementaire vum Europarot: Anne Brasseur gewielt!"] rtl.lu, 27.01.2014, 13:31.</ref> Zum Europarot gehéiert den [[Europäesche Geriichtshaff fir Mënscherechter]], dee geschaf gouf, fir d'Ëmsetzen an d'Anhale vun der [[Europäesch Mënscherechtskonventioun|Europäescher Mënscherechtskonventioun]] ze sécheren. == Memberen == [[Fichier:Council of Europe.png|thumb|540px|center|Memberstaate vum Europarot]] Den Europarot huet 46 Memberen ([Stand [[2022]]). Bei d'Grënnungsmemberen (kuckt uewen) koumen no an no derbäi: [[Tierkei]] (1949), [[Griicheland]] (zanter 1949; [[1967]]-[[1974]] suspendéiert), [[Island]] (1950), [[Däitschland]] (1951), [[Éisträich]] (1956), [[Zypern]] (1961), [[Schwäiz]] (1963), [[Malta]] (Abrëll 1965), [[Portugal]] (1976), [[Spuenien]] (1977), [[Liechtenstein]] (1978), [[San Marino]] (1988), [[Finnland]] (1989), [[Ungarn]] (1990), [[Polen]] (1991), [[Bulgarien]] (1992), [[Estland]] (1993), [[Litauen]] (1993), [[Rumänien]] (1993), [[Slowakei]] (1993), [[Slowenien]] (1993), [[Tschechesch Republik|Tschechien]] (1993), [[Andorra]] (1994), [[Albanien]] (1995), [[Lettland]] (1995), [[Nordmazedonien]] (1995), [[Moldawien]] (1995), [[Ukrain]] (1995), [[Kroatien]] (1996), [[Russesch Federatioun]] (1996-2022), [[Georgien]] (1999), [[Armenien]] (25. Januar 2001), [[Aserbaidschan]] (25. Januar 2001), [[Bosnien an Herzegowina]] (24. Abrëll 2002), [[Serbien]] (derbäikomm als [[Serbien a Montenegro]], 3. Abrëll 2003), [[Monaco]] (5. Oktober 2004) a [[Montenegro]] (11. Mee 2007). D'Memberschaft vun der Russescher Federatioun gouf de 15. Mäerz 2022, nodeems Russland d'Ukrain iwwfall hat, op en Enn bruecht. == Literatur == * Uwe Holtz (Hrsg.): ''50 Jahre Europarat'', Baden-Baden: Nomos 2000, ISBN 3-7890-6423-8 == Kuckt och == * [[Europa (Kontinent)|Europa]] * [[Europäesch Unioun]], * [[Europäesch Mënscherechtskonventioun]] * [[Europäesch Dateschutzkonventioun]] * [[Biomedezinkonventioun]] * [[Eurimages]] * [[Europäesch Charta fir Regional- oder Minoritéitssproochen]] == Um Spaweck == * [http://www.coe.int/ Offiziell Websäit vum Europarot] * [http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/ListeTraites.asp?CM=8&CL=GER Komplett Lëscht vun de Verträg vum Europarot] {{Commonscat|Council of Europe}} {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Europarot| ]] 5w2zwwvkto9ua4zoezs347d49s8fj1e 0 23167 2395841 2386903 2022-08-23T12:33:00Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Aner Bedeitungen op Mooss|der Stad '''Saint-Émilion'''|aner Bedeitunge|Saint-Émilion}} {{Infobox Uertschaft Frankräich | Numm = Saint-Émilion | Wopen = Blason ville fr Saint-Émilion (Gironde).svg | Regioun = {{Nei-Aquitaine}} | Departement = {{Gironde}} | Arrondissement = [[Arrondissement Libourne|Libourne]] | Kanton = [[Canton des Coteaux de Dordogne|Coteaux de Dordogne]] | Insee = 33394 | Plz = 33330 | Buergermeeschter = Jacques Goudineau [[Communauté de communes de la Juridiction de Saint-Émilion|Communauté de communes de<br>la Juridiction de Saint-Émilion]] | Koordinaten = {{coor dms|44|53|37|N|00|09|17|W}} | Fläch = 27,02 | Bevëlkerung = 2 345 | Bevëlkerungsdatum = [[1999]] | Bild ënnen = D'Buerg zu Saint-Emilion (2006).jpg | Bildtext ënnen = D'Buerg vu Saint-Emilion (2006) }} '''Saint-Emilion''' ass eng Uertschaft a Gemeng am [[Frankräich|franséischen]] [[Lëscht vun de franséischen Departementer|Departement]] [[Departement Gironde|Gironde]] an der Regioun [[Nei-Aquitaine]]. Si ass haaptsächlech bekannt duerch hir gutt rout [[Saint-Émilion (Wäin)|Bordeaux-Wäiner]] a läit 35&nbsp;km ëstlech vun der Stad [[Bordeaux]], op de Koppen tëscht der Dordogne an der Isle an tëscht Libourne a Castillon-la-Bataille. Et ass eng schéi mëttelalterlech Stad, déi mat der Wäibau-Gewan ronderëm vun der [[UNESCO]] op d'[[Lëscht vun de Weltierwen (Europa)|Lëscht vun de Weltkulturierwen]] opgeholl ginn ass. == Geschicht == Schonn zur Zäit vun de Réimer goufen zu Saint-Emilion Wäiriewen ugebaut. Souguer den Dichter [[Ausonius]],no deem e weltberühmt Wäigutt, de ''Château Ausone'' genannt ass, huet do Wënzer gespillt. D'Stad selwer, sou wéi se sech elo presentéiert, gouf am 8. Joerhonnert vun engem Eremit gegrënnt, deen och sou geheescht huet. Schonn am Mëttelalter goufen d'Wäiner vu Saint-Emilion als Cadeauen u wichteg Persounen a Souverainen iwwerreecht. Zanter där Zäit ass de Conseil Municipal fir d'Qualitéit vum Wäi verantwortlech. D'Jurade iwwerhëlt zanter 1948 nach bis haut dës Funktioun. All Fréijoer, gëtt vun der Jurade, no enger Mass an enger [[Pressioun]] mat vill Zeremonie vun der Plattform vun der ''Tour du Roi'' erof de Jugement iwwer den neie Wäin proklaméiert. Am Hierscht gëtt da vun der selwechter Plaz aus déi nei Wäilies opgemaach. Den Evenement gëtt natierlech vu ville Banquete begleet. Vu groussem historesche Wäert ass déi sougenannt Fielskiirch, déi aus dem Kalleksteen erausgeha gouf an déi haut nach gutt erhalen ass. D'Regioun vu Saint-Émilion huet en Areal vu ronn 5200 ha, op deem Riewen ugeplanzt sinn, an dee vu ronn 1000 Wäibaueren exploitéiert gëtt. == Kuckeswäertes == * D'Fielsekierch (Eglise monolithe) * Den Ermitage Saint-Emilion * D'Katakomben * D'Dräifaltegkeetskapell * D'Maison du Vin * D'Tour du Roi {{Clr}} == Fotoalbum vu Saint-Emilion == <div align="center"><gallery> StEmilion23Kierch w.jpg|Kierch Entrée StEmilion24enkstrooss w.jpg|Enk Strooss StEmilion25Diecher w.jpg|Diech mat der "Tour du Roi" riets uewen StEmilion26uertschaft w.jpg|Diech mat Klouschter StEmilion27Kierch w.jpg|Kierchtuerm StEmilion28restaurant w.jpg|Restaurant StEmilion29HausvumWäin w.jpg|Haus vum Wäin StEmilion31Kierch w.jpg|Kierch mat Mauer StEmilion32 Waigudd Clos Fourtet wn.jpg|Wäigutt Clos-Fourtet Saint-Emilion 33 La Grande Muraille 2013.jpg Saint-Emilion Eglise monolithe h.jpg|D'Fielsekierch </gallery></div> {{Kuckt och Gironde}} * [[Saint-Émilion (Wäin)|Wäiner vu Saint-Émilion]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Saint-Émilion}} * {{fr}} [http://www.saint-emilion.org/uk/Frm-Smr-New.htm Websäit vun der Stad] * {{fr}} [http://www.saint-emilion-tourisme.com Websäit vum Tourismusbüro] * {{fr}} [http://www.vins-saint-emilion.com D'Wäiner vun Saint-Emilion] [[Kategorie:Uertschaften am Arrondissement Libourne|Saint-Émilion]] [[Kategorie:Gemengen am Arrondissement Libourne|Saint-Émilion]] [[Kategorie:Weltkulturierwen a Frankräich|Saint-Émilion]] [[Kategorie:Etappestied vum Tour de France]] lrlecd8xa3k22miu79dgq98n9zy53kc 0 24684 2395941 2395706 2022-08-24T11:34:54Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: prëssioun → pressioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{coor dms1 uewen|49|45|9.65|N|6|19|39.91|O}} [[Fichier:Heeschbrecher-Bildchen--w.jpg|thumb|D'Heeschbreger Bildche vun der Strooss aus gesinn]] [[Fichier:Heeschbrecher-Bildchen-Stat.jpg|thumb|D'Statu an der Eech. D'Original ass an der [[Kierch Altréier|Kierch op der Schanz]]]] [[Fichier:Heeschbrech-Eech-klass--w.jpg|thumb|Plackett op der Eech]] D''''Heeschbreger Bildchen''' ass e Madonnepilgeruert zu [[Heeschbreg]], fir déi et an der Zäit eng Rei weider Nimm gouf, déi awer haut net méi geleefeg sinn: Maria Hilf im Walde; Maria Hilfe in der Not; Maria im Walde; Bildchenskuescht; Kuescht.<ref>Kuescht oder Kues ass eng al lëtzebuergesch Bezeechnung fir e Bam, meeschtens eng [[Eechen|Eech]].</ref> Se ass zanter 2004 als [[Lëscht vun den nationale Monumenter an der Gemeng Bech|nationaalt Monument klasséiert]].<ref>{{INPA-AC}}</ref> D'Kombinatioun Marienhellegtum – Eech ass zimmlech verbreet. D'Pilgeruertschaft [[Montaigu]] (Scherpenheuvel) an der [[Belsch]] geet op e Mariebild an enger Eech zréck. Och d'[[Veianer Bildchen|Bildche vu Veianen]] huet am Ufank tëscht den Äscht vun enger Eech gestanen. A Frankräich gëtt e ''Chêne de la Vierge'' am Staatsbësch vun Tannières no bei den Uertschafte [[La Baffe]] an [[Archettes]]. ===Urspronk vun der Pilgerplaz=== Wann am Laf vun der Geschicht d'Leit aus der Géigend dës Fro gestallt kruten, hu si ëmmer geäntwert, datt déi Marieneech nach ëmmer do stoung. De Professer [[Jean Engling]] mengt 1859, datt d'Bildchen op en heednesche Kult zréckgeet. Deemools gouf et d'Bestriewen, d'Urspréng ganz fréi ze datéieren, fir d'Wichtegkeet z'ënnersträichen. Dëse Kult wir dann ersat ginn duerch chrëschtlech Aflëss, d.&nbsp;h.en Hellegebild ass an d'Plaz vum Gëtzebild komm. Fir dës Theorie schwätzt Follgendes: # Bam-Nischen un heedneschen “hellege Beem” – v.a. un Eechen - waren net rar, et ware Plaze wou Affere gemaach goufen. # 300 m vun der Eech ewech goufe vill Tounstatuette vun der Fruchtbarkeetsgëttin Nehalienna, an och Mënze fonnt. Trotzdeem gëtt dës Theorie vun engem heedneschen Urspronk haut net méi vertrueden. Méiglecherweis geet déi haiteg Marieveréierung zréck op en Ereegnes vum [[30. Mee]] [[1731]]. Vun dräi Bridder ginn der zwéi vum Blëtz erschloen. Als Merci fir seng Rettung léisst deen drëtten, de Bernard Mathias Deitz, dat bekannt Bild an der Eech opstellen. Obwuel dat Ganzt no Legend kléngt, gëtt et eng historesch Grondlag, well am Joer [[1895]] huet de Paschtouer Christian Beck am Douderegëster eng Inscriptioun fonnt, déi beleet datt effektiv den 30. Mee 1731 de Johann an de Bernhard Deitz ënner enger Eech vum Blëtz erschlo goufen. Net auszeschléissen ass awer, datt d'Maria schonn am 17. Joerhonnert bei der Heeschbreger Eech veréiert gouf.<ref>J. Hess: ''Die Marieneiche von Hersberg.'' In: An der Ucht, 20(1966). Cf. Massard 1998, S. 384.</ref> Et si virun allem Fraen dohi gepilgert - Fraen, déi e Kand erwaart hunn, a Fraen, deenen hir Männer am Krich waren. Op d'mannst säit 1936 geet de 15. August, op [[Léiffrawëschdag]], owes eng Liichterpressioun vun der [[Altréier|Schanzer]] Kierch, ugefouert vun der Becher Musek, bei d'Eech, wou en Altor an eng schéi faarweg Dekoratioun (vill Luuchten asw.) ubruecht sinn, a wou dann eng [[Mass]] mat Priedegt gefeiert gëtt. == D'Statu == Den Original vun der Statu steet an der [[Kierch Altréier|Kierch op der Schanz]], a gëtt fir d'Pressessioun op Léiffrawëschdag do erausgeholl. Bis den Hierscht 2006 stoung am Bam eng [[gips]]e Statu, déi vum ''[[Institut national du patrimoine architectural|Service des sites et monuments nationaux]]'' du mat enger Kopie vum Original ersat gouf. Service des sites et monuments nationaux ==D'Eech== Den exakten Alter vun der Eech ass net bekannt. Et gëtt ugeholl si hätt ongeféier 500 Joer. De Forstinspekter Paul Modert bezeechent se an den 1960er Joren als déi stäerkst Eech an deen déckste Bam aus dem Land. Eng Eech ka bis zu 800 Joer al ginn, allerdéngs ass d'Heeschbreger Eech krank. D'Nisch an der Eech staamt aus dem Joer 1817. 1911 war si duerch Käerze bal verbrannt. D'Statu war verkuelt, konnt awer zu [[Tréier]] gefléckt ginn. 1929 gouf dunn den Huelraum ausbetonnéiert. D'Eech gehéiert zanter 1938 dem Staat an ass zanter 2004 op der [[Lëscht vun de klasséierte Monumenter]] als ''Nationalmonument'' klasséiert<ref>Arrêté du conseil de gouvernement, séance du 7 mai 2004: Art. 1er. - Est classé monument national le chêne pédonculé connu sous l'appellation « Bildchenkuescht op der Schanz », sis à Altrier-Hesberg, inscrit au cadastre de la commune de Bech, section E d'Altrier, sous le no 385/1744, appartenant au Domaine de l'État. Le terrain de la parcelle cadastrale sera compris dans le classement en qualité de périmètre de protection.</ref>. Den Ëmfank op Broschthéicht huet sech follgendermoossen entwéckelt: 5,74 m (1893) - 6,87 m(1958) - 8,30 m (1980). Ëm 2000 gouf en Duerchmiesser op Broschthéicht vun 2,36 m notéiert, wat engem Ëmfank vu 7,41 m entsprécht. Hanner der Eech geet et an eng Griecht erof mat Fielse mat Schläifrillen aus der [[Steenzäit]]{{Source?}}. Do goufen neolithesch Steebëllen an där Saache fonnt. == Literatur == * [[Christina Mayer|Mayer, Christina]], 2010, ''Topographie der Baukultur des Großherzogtums Luxemburg. Band 1. Kanton Echternach'', Ministère de la culture, [[Service des sites et monuments nationaux]], ISBN 978-2-495-15120-7, S. 156 ==Quellen== * Administration des eaux et forêts, 1981. ''Arbres remarquables du Grand-Duché de Luxembourg.'' Imprimerie Saint-Paul, Lëtzebuerg. 167 S. (Cf. S. 12-13, Text a Foto). * Engling, Johann (Jean), 1861. ''Unsere Marienbäume - einst Sitz der Abgötterei und des Aberglaubens. Ein Beitrag zur Geschichte des Christentums im Luxemburger Lande.'' Publications de la section historique XVI, S. 96-118. * Faber, Ernest, 1893. ''Alte Bäume''. St. Paulus-Gesellschaft, 36 S. (Cf. S. 13-14). * Faber, Ernest, 1920. ''Die Baumriesen des Grossherzogtums Luxemburg in Wort und Bild mit Erwähnung hervorragender ausländischer Riesenbäume.'' - Franz Faber, Miersch, 95 S. Text a 24 Fotosäiten. * Sinner, J. et al., 2002. ''Les arbres remarquables.'' Administration des eaux et forêts. Musée national d'histoire naturelle. 255 S. Imprimerie centrale S.A. (Cf S. 48-49, Text a Foto). * Vgl.: [[Jos Massard|Massard, J.A.]], 1998. [http://massard.info/pdf/noscah1998.pdf ''Historisch-naturwissenschaftlicher Streifzug durch den Kanton Echternach'']. In: {{Nos cahiers}}, Joer 19 (2-3): 363-393 ( Cf. S. 381-385). {{Referenzen an Notten}} == Kuckt och == * [[Veianer Bildchen|Bildchen-Kapell]] zu [[Veianen]] * [[Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg]] * [[Lëscht vun den nationale Monumenter an der Gemeng Bech]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Remarkable oak in Hersberg-Altrier|Eech zu Heeschbreg}} {{clear|right}} == Fotoen== <gallery perrow="3" widths="200"> Fichier:Oak at Hersberg, Luxemb 01.jpg|D'Heeschbreger Bildchen am Summer... Fichier:LuxembHersbergBildchen01.jpg|... an am Wanter Fichier:LuxembHersbergBildchen02.jpg|Riets d'Strooss vun der Schanz erof op Heeschbreg </gallery> {{Navigatioun Pilgeruertschaften Hl. Maria}} [[Kategorie:Pilgerplazen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:National Monumenter a Landschaften zu Lëtzebuerg]] 2dvha95evki8vlpfyxhf5jwtumvqhgq 0 28622 2395829 2362249 2022-08-23T12:23:34Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun (9) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Kierchentabell nei | Numm = Kapell vu Biissen | Foto gewënscht = | Bild = Kapelle Bissen Wobierg 01.jpg | Bildtext = Rochuskapell um Wobierg zu Biissen (2015) | Bild héich = | Bildtext héich = | Uertschaft = [[Biissen]] | Par = [[Par Äischdall-Helpert Saint-Willibrord|Äischdall-Helpert<br>Saint-Willibrord]] | Dekanat = [[Dekanat Zentrum|Zentrum]] | Numm / Patréiner = [[Hellegt Kräiz|Hl. Kräiz]] | Architekt(en) = | Baujoer = | Konsekratiounsjoer = | Koordinaten = {{coor dms|49|47|35.2|N|06|03|34.9|O}} }} [[Fichier:BiissenWobiergKapell03.jpg|thumb|D'Kapell an déi zwéi bemierkenswäert Käschtebeem. Iwwer der Entrée: d'Nisch mat der Mater Dolorosa. (Abrëll 2008).]] D''''Helleg-Kräiz-Kapell um Wobierg zu Biissen''' ass eng [[Kathoulesch Kierch|kathoulesch]] [[Kapell]] déi zur [[Par Äischdall-Helpert Saint-Willibrord]] zum [[Dekanat Zentrum]] an zu der [[Gemeng Biissen]] gehéiert. Si ass dem [[Hellegt Kräiz|hellege Kräiz]] an der [[Muttergottes]] (Mater Dolorosa) geweit, an net wéi de méi geleefegen Numm et seet, dem [[Rochus vu Montpellier|hl. Rochus]]. D'Kapell steet an der ''rue de la Chapelle'' uewen um Wobierg, dem Hausbierg vu Biissen. Zur fréierer Par [[Biissen]] gehéiert ausser der Kapell um Wobierg och nach d'[[Kierch Biissen|Parkierch vu Biissen]]. == Geschicht == * De geneeën Datum, wéini d'Kapell um Wobierg gebaut gouf, ass net beluecht. De Paschtouer [[Martin Blum]] (1886, 1887), dee sech op mëndlech Aussoe berifft, schreift datt an der [[Pescht]]-Epidemie aus dem Joer 1636 d'Awunner versprach hunn, eng Kapell opzeriichten, wann d'Duerf net komplett vun der Kränkt géif ausgeläscht ginn. * Schrëftlech gëtt d'Kapell fir d'éischt am Visitatiounsbericht vum Joer 1686 ernimmt, wou, op [[Latäin|Laténgesch]], ze liesen ass, ''datt de Paschtouer vu Biissen nieft de Kapellen zu [[Colmer-Bierg|Bierg]] an zu [[Méchelbuch]] eng drëtt Kapell ze betreien huet''. Dës Kapell gëtt beschriwwen als ''éischter e klengt Hellegtum, dat dem Hl. Kräiz an der Mater Dolorosa geweit ass. An dëser 3. Kapell gëtt eemol am Mount an op de Festdeeg vum Hl. Kräiz (3. Mee a 14. September) d'[[Mass]] gefeiert, an dann och nach um Dag an um Joresdag vun hirer Weiung. (...) Fir den Ënnerhalt vun der Kapell hunn d'Awunner vu Biissen ze suergen.'' * 1768 schenkt de [[Poopst]] [[Benedikt XIV. (Poopst)|Benedikt XIV.]] der Kapell vum hl. Kräiz e Kräizpartikel, dat nach haut am Besëtz vun der Par Biissen ass. Dozou gehéiert eng Urkund déi d'Authentizitéit vum Kräizstéck beleet (d'Urkund gouf vum Gregorius de Lascaris, [[Patriarch]] vu [[Jerusalem]], ausgestallt). D'Kräizpartikel ass an enger ovaler Kapsel ënnerbruecht, déi vun engem Kräiz aus [[Sëlwer]] gedroe gëtt. * Am Joer 1770 gouf d'Kapell an der haiteger Form vun der Duerfgemeinschaft nei opgebaut. * Wärend der [[Franséisch Revolutioun|franséischer Revolutioun]] gouf keng Mass méi an der Kapell gelies. Vun 1827 bis 1848 huet d'Kapell als Schoul an als Schoulmeeschterwunnecht gedéngt. Den [[Altor]] gouf am Joer 1832 versteet a steet bis haut an der [[Kapell Dellen|Kapell vun Dellen]]. No 1848 gëtt d'Kapell a Wunnenge fir aarm Leit ëmgebaut. Bis zu 5 Famillen hunn do gewunnt. * De 17. August 1854 ass d'[[Cholera]] zu Biissen ausgebrach. Vu Mëtt August bis Ufank Oktober sinn 270 Awunner krank ginn, ongeféier 70 vun hinne sinn un der Krankheet gestuerwen. An dëser batterer Zäit hunn d'Awunner sech un hir Kapell um Wobierg erënnert. Den 18. September gouf mat der Restauratioun ugefaangen an no 14 Deeg waren d'Aarbechte fäerdeg. Den 3. Oktober gouf an enger feierlecher [[Pressessioun]] d'Statu vun der Mater Dolorosa (déi virdrun an der Kapell um [[Kierfecht]] stoung) op de Wobierg bruecht an d'Kapell gouf vum deemolege [[Provikar]] [[Nicolas Adames|Adames]] ageseent. D'Statu vun der Mater Dolorosa gouf nees op hirer aler Plaz, an enger Nisch iwwer der Entrée vun der Kapell opgestallt. Och eng Statu vum [[Hellegen Isidor|hl. Isidor]], dem Patréiner vun de Baueren, gouf an der Pressessioun matgefouert an an der Kapell opgestallt. * D'Klack ass aus Stolgoss a gouf de 6. Dezember 1854 vum Mierscher Deche Jean Majerus geseent. Um Rand steet: :CAPELLA SANCTAE CRUCIS :ANNO DOMINI 1854 :DEDICATA EST BENAE MARIE DOLOROSA :Am Volleksmond gëtt d'Klack nach "Zampel" genannt. Dat Wuert fënnt een och am "Luxemburger Wörterbuch" (Band 4, Sp. 478b bis 480b): :"Zampel, Zambel (lok. Bissen) F.: 1) kleine Kirchenglocke; 2) einzelner Glockenanschlag" * Bemierkenswäert ass, datt a kengem Bericht vun 1854 den hl. Rochus ernimmt gëtt, an datt d'Kapell eleng der Mater Dolorosa, wéi dat scho fréier geschitt war, geweit gouf. Doraus muss ee schléissen, datt d'Uschhafe vun enger Rochus-Statu an d'Veréierung vun deem Hellegen um Wobierg eréischt no 1854, warscheinlech no der zweeter Cholera-Epidemie am Joer 1866, agetruede sinn. Och eng Rochus-Reliquie koum am 19. Joerhonnert op Biissen. * Am Joer 1931 goufe siwe faarweg Fënsteren an der Kapell ubruecht, dorënner eng mam hl. Rochus. D'Fënstere goufen am Atelier vum Glasmoler [[Joseph Osterrath]] zu [[Léck]] realiséiert. * Fir d'300-Joer-Feierlechkeeten am Joer 1936 goufe verschidden Aarbechte virgeholl, soudatt d'Feierlechkeeten a Presenz vum Bëschof [[Joseph Lorenzo Philippe|Joseph Philippe]] am Kader vun enger frësch renovéierter Kapell waren. Och ronderëm d'Kapell ware Verschéinerungsaarbechte realiséiert ginn. * Wärend dem [[Zweete Weltkrich]] koumen d'Awunner all Sonndeg an der Kapell zum Rousekranzgebiet zesummen. * Den 20. Juli 1973 koum d'Kommissioun vum [[Service des sites et monuments nationaux]] bei d'Kapell, wouropshin eng Rei vu Erneierungsaarbechten ausgefouert goufen. * Déi lescht Renovéierungsaarbechte ginn op d'Joer 2004 zréck; do krut d'Kapell en neien Ustrach, nei Bänken, Äerdgasheizung, asw. * 2004 huet d'Pargemeinschaft dat 150järegt Bestoe vun der Pressessioun gefeiert. Bei där Geleeënheet ass eng Broschür erauskomm mat der Geschicht vun der Kapell a Berichter vun de Feierlechkeeten. * Op Initiativ vum Paschtouer Joël Santer krut d'Kapell am Joer 2010 eng [[Uergel]], déi vun der [[Uergelmanufaktur Georg Westenfelder]] geliwwert gouf. Se gouf de 26.September 2010 vum Éirendeche Ferdy Fischer ageseent. Un der Uergel hänkt eng Erënnerungsplack un de fréieren Doumorganist a Biisser Jong [[Carlo Hommel]]. * 2012 krut d'Kapell en neie Klackestull.<ref>(C.), 2012. ''"Rouchidag" in Bissen.'' Luxemburger Wort vum 5. Oktober 2012, S. 20.</ref> == Rouchidag (och nach Rochidag)== * Zanter dem 3. Oktober 1854, deemools no kuerze Restauratiounsaarbechten, war all Joer op deem Dag eng feierlech Pressessioun vun der [[Kierch Biissen|Parkierch]] bei d'Kapell an zréck. D'Pilger bieden de Rousekranz a froen den hl. Rochus fir se vu schlëmme Kränkten ze verschounen. An der Pressessioun gi Statue vun der [[Muttergottes]], dem hl. Rochus, fréiestens zanter 1866, an dem hl. Isidor matgedroen. * 2002 gouf decidéiert, d'Pressessioun net méi um Dag selwer ze feieren, mä um Sonndeg deen dem 3. Oktober am nootste läit, also dem 1. oder 2. Oktobersonndeg. Sou sollen och déi Biisser, déi auswäerts schaffen, d'Méiglechkeet hunn bei der Pressessioun dobäi ze sinn. Dës Decisioun gouf an engem schrëftlechen Dokument vum 21. Februar 2002 festgehalen, dat vu Vertrieder vun der Par, dem Parrot, dem Kiercherot an dem [[Gemengerot]] ënnerschriwwe gouf. ==De Kräizwee um Wobierg== [[Fichier:BiissenWobiergKapellKräizstatioun01.jpg|thumb|250px|D'Kräizstatioun bei der Kapell. Déi dräi jonk Beem ersetzen zwou al Lannen déi 1962 ewechgeholl goufen.]] [[Fichier:Biissen WobiergKräizstatioun02.jpg|thumb|180px|Déi kënschtlerech wäertvoll Kräizstatioun bei der Kapell (Kopie).]] Lénks vum Wee bei d'Kapell steet eng kënschtlerech wäertvoll [[Kräizwee|Kräizstatioun]] op där een d'Joreszuel 1735 oder 1738 erkenne kann. D'Original gouf 2000 duerch eng Kopie ersat a restauréiert. D'Kopie ass vun de Sculpteure [[Götz Arndt]] an [[Alex Reding]]. Si ass déi siwent a leschte Statioun vum Kräizwee dee fréier vum Duerf erop bei d'Kapell gefouert huet. Déi duergestallten Zeen ass, bis op e puer Detailer, identesch mat där vun der Kräizstatioun vu 1737&nbsp;um [[Kierfecht]] zu [[Simmer]], wat drop schléisse léisst, datt béid Statioune vum selwechte Steemetzer realiséiert goufen. Déi Simmer Statioune goufe vun deenen zwéin zougewanderten [[Tiroul]]er Steemetzer Maximilian Wolfgang a Johann Gregor Beyser geschaf.<ref>Alex Langini, 2004. Die ''"Via Crucis" am Wobierg.'' In: D'Kapell um Wobierg, "d'Rochuskapell", 150 Joer Pressessioun 1854-2004. S. 30</ref> Vun deene sechs anere Statiounen, déi vun onbekannte Steemetzer skulptéiert goufen, sinn nëmmen dräi Kappstécker erhale bliwwen: si sinn an de Mauere vun dräi Haiser lénks laanscht d'Strooss um Wobierg agebaut (Haiser Nr. 37, 41 a 45). ==Bemierkenswäert Beem bei der Kapell (fréier an haut)== *Virum Agank vun der Kapell stinn zwéi [[Käschtebeem]] (''Aesculus hippocastanum'' L.; Rosskastanie; marronnier d'Inde), déi wéinst dem Zesummespill mat der Kapell zu de [[Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg|bemierkenswäerte Beem zu Lëtzebuerg]] gehéieren. De geneeën Alter vun de Beem ass net bekannt. :Den Ëmfank vum Stamm vum déckste vun deenen zwéi Beem, op Broschthéicht gemooss, huet follgendermoossen zougeholl: :1980: 2,85 m bei enger Gréisst vu 15 m; :ëm 2000: 2,82 m bei enger Gréisst vun 18 m. * Bis 1962 stounge lénks a riets vun der Kräizstatioun zwou ural [[Wanterlann]]en, mat engem Stammëmfank vun iwwer 5 m, déi als national Monumenter klasséiert waren. Obschonn hir Haaptäscht verankert gi waren, hunn déi zwéi Beem am Juni 1962 mussen ëmgeluecht ginn. Si goufen duerch dräi jonk Lannebeem ersat. == Literatur == * Blum, Martin, 1886/7. ''Die dem hl. Rochus geweihte Kapelle auf dem sog. 'Wauberg' zu Bissen''. Illustrirter Luxemburger Familienkalender Joergäng 1886 an 1887. * Kalmes, Victor, 2001. ''Bissen seit eh und jeh.'' Band 1. 526 S. (Cf. S. 173-208: ''Die Kapelle auf dem Woberg''). Gemeindeverwaltung Bissen. Sankt-Paulus-Druckerei A.G. * ''D'Kapell um Wobierg "d'Rochuskapell". 150 Joer Pressessioun 1854-2004''. Erausgi vum Organisatiounscomité vun de Festivitéite vum "Rouchijoer" zu Bissen 2004. 146 S. Dréckerei J.P. Watgen, Lëtzebuerg. ISBN 2-87996-800-3. (Cote Nationalbibliothéik Lëtz.: LB 45609). * Administration des eaux et forêts, 1981. ''Arbres remarquables du Grand-Duché de Luxembourg''. Imprimerie Saint-Paul, 167 S. (Cf. S. 112-113, Foto an Text). * Sinner, J. et al., 2002. ''Les arbres remarquables.'' Administration des eaux et forêts. Musée national d'histoire naturelle. 255 S. (Cf. S. 144-145, Text a Foto.) == Kuckt och == * [[Kierch Biissen|Kierch vu Biissen]] * [[Lëscht vu reliéise Gebaier zu Lëtzebuerg]] * [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Paren]] * [[Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Chapelle Saint-Roch (Bissen)|{{PAGENAME}}}} * [http://web.cathol.lu/rubrique38 Websäit vum Parverband St. Willibrord Helpert] * [http://web.cathol.lu/990/paroisses/parverband-sankt-willibrord/presentatioun/article/eis-kierchen Websäit iwwer d'Kierche vum Parverband St. Willibrord Helpert] * [http://www.glasmalerei-ev.de/pages/b1931/b1931.shtml D'Fënstere vun der Kierch vu Biissen op der Websäit vun der ''Stiftung Forschungsstelle Glasmalerei des 20. Jh. e.&nbsp;V.''] (de) * [http://orgues.lu/index.php?option=com_content&view=article&id=393:bissen-kapelle-wobierg&catid=89&Itemid=471 D'Uergel vun der Kapell op der Websäit ''Orgues.lu''] == Biller == <gallery> BiissenWobiergKapell01.jpg|D'Kapell um Wobierg. Lénks d'Kräizstatioun. BiissenWobiergKapell04.jpg|Den Interieur vun der Kapell. Biissen-Wobierg-Kapell-Pieta.jpg|D'Statu vun der Mater Dolorosa iwwer dem Agank vun der Kapell. D'Original steet an der Biisser Kierch. BiissenWobiergMaterDolOriginal01.jpg|D'Original vun der Mater Dolorosa an der Biisser Kierch. </gallery> {{Referenzen}} [[Kategorie:Rochuskierchen a Rochuskapellen zu Lëtzebuerg|Biissen]] [[Kategorie:Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Biissen]] [[Kategorie:Bauwierker 1770]] [[Kategorie:Kierchen a Kapellen am Dekanat Zentrum|Biissen]] [[Kategorie:Kierchen zu Lëtzebuerg no Uertschaft|Biissen]] 3wrxhg0dnp77v6onhakvf9zkl468z2f 4 29312 2395838 2384835 2022-08-23T12:27:44Z Les Meloures 580 /* Pressessioun oder Pressessioun */nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun (2), Prëssessioun → Pressessioun (2) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki Op dëser Säit ziele mer déi Wierder op, deenen hir Schreifweis onkloer oder ëmstridden ass oder vun deene mer bis elo keng Iwwersetzung fonnt hunn. Hei geet et net drëm fir engem Artikelschreiwer eppes falsch oder richteg ze maachen. Et soll einfach eng Sammlung vun deene Wierder sinn. Kuckt och an eis [[Wikipedia:Verbesserungslëscht|Verbesserungslëscht]], wou déi Wierder stinn, bei deene sech tëscht e puer absolut richtegen Alternative sech fir eng decidéiert gouf déi am beschten ass. ===Asteroid oder Asteroïde === *Den DFL huet keng Iwwersetzung. *D'Grammaire de la langue luxembourgeoise betruecht den ''oi'' als Ëmlaut a seet e kéim nëmmen a ''Moien'' oder ''moies'' vir. Säit 18. ::Et ass '''Asteroid'''. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 00:32, 12 November 2006 (UTC) ===Bauwerk / Ouvrage=== *Den DFL gëtt als Iwwersetzung: Bauwierk. Säit 417. === Bensin, Benzin === *Den DLW hält zwou Schreifweise gutt: Bensin oder Benzin. Säit 58. *Den DFL gëtt nëmmen eng Schreifweis un: Benzin. Säit 225. *Eis Sprooch richteg schreiwen vum Josy Braun: Benzin Säit 82 vun der 12. Oplo **Den LOD gëtt huet '''Bensinn''' festgehalen. ===Empfehlung oder Recommandatioun=== *Den DFL gëtt Recommandatioun un. Säit 486. *Den DLW gëtt och "Recommandatioun" un. Säit 97. ===Wees oder Weess?=== Weesekand / Weessemiel === Chef - Chefen oder Cheffen === Den DLW gëtt Chef - Chefen un Den DFL awer Chef - Cheffen. === DLW oder DFL === Mir stelle fest dass et e puer (oder vläicht esouguer méi) Wierder ginn déi am DLW anescht geschriwwe gi wéi am DFL. Den DLW huet als Editiounsdatum d'Joer 2003, den DFL d'Joer 2006. Kann et sinn dass am DFL, dee jo méi spéit erauskoum, scho verschidde Feeler riicht gebéit goufen? An deem Fall wier den DFL méi korrekt wéi den DLW. Dat freet sech de [[User:Pecalux|Pecalux]] 10:12, 2 Mee 2007 (UTC) ===Pressessioun oder Pressessioun=== Gudde moien: Den DFL gëtt entweder Pressessioun oni Treema a Pressioun un. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 12:35, 2 Mee 2007 (UTC) :DLW: Pressessioun (mat Treema) a Pressioun. --[[User:Pecalux|Pecalux]] 12:25, 2 Mee 2007 (UTC) ===INFO=== Gudde Moien Ech hunn emol bei dem Editeur nogefrot duerch wat déi Ënnescheeder ze erkläre sinn, a warde gespaant op d'Äntwert. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 13:19, 2 Mee 2007 (UTC) :dat ass jo nawell interessant, mat all deem Gewuerschtels an den Dictionnairen, halen ech mech strikt un de Spellchecker vum Här Lulling aus dem Joer 2000. Dir fannt deen um Site www.crpgl.lu/cortina Wat ass eigentlech aus dem Här Lulling ginn? An ech hunn och ni verstanen, firwat dee Projet Cortina ofgebrach ginn ass. ===Stroph oder Strof=== Den DFL seet Stroph. Wat soen déi aner.? [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 21:06, 10 Juli 2007 (UTC) ::Den DLW seet Strof. Dann emol op Lëtzebuergesch. ''' Wat sinn do mam DLW a mam DFL Vollidioten um Wierk!! Déi selwecht Leit gierksen zwee Wierderbicher banne kuerzer Zäit aus dem Krapp, déi sech a ville Fäll widderspriechen. Wat en aarmséilege Kreemchen!''' Wat stellt sech d' "Redaktioun: Liette Derrmann-Loutsch" an d'Korrektur: Nancy Petry an Fernand Haupert" fir se mol mam Numm ze nennen, nëmme vir? Hate mer net schonns genuch Folkloristesches an der Geschicht vun der Schreiweis vum Lëtzebuergesche materlieft? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:17, 10 Juli 2007 (UTC) Ech hu weder nach, giff awer aus pragmatesche Grënn proposéieren, d'"Stroph" fir de Begrëff aus der Lyrik an d' "Strof" fir déi Béis ze reservéieren. --[[User:Zinneke|Zinneke]] 21:37, 10 Juli 2007 (UTC) === Schäinbar oder scheinbar === Am DLW gëtt et nëmme "scheinbar". Domat ass warscheinlech gemengt: et schéngt wéi wann ... Bei eis gëtt den Ausdrock dacks an der Astronomie gebraucht: "Schäinbar Hellegkeet". Dat wëlt awer net soen: " et schéngt e wier helleg " mee et beschreift d'Stäerkt vun enger Liichtquell, sou wéi se vun der Äerd ze gesinn ass. An deem Fall schéngt et eent vun deene Wieder op "...bar" ze sinn, déi et am lëtzebuergeschen net gëtt. Meng Froen: Gëtt et den Ausdrock ee Mol als "sch'''e'''inbar" an eng zweete Kéier als "sch'''ä'''inbar" oder ass et eent an dat selwecht? Wann et dat selwecht ass, wéi gëtt et da geschriwwen, mat "e" oder mat "ä"? Wat mengen d'Spezialisten? --[[User:Pecalux|Pecalux]] 07:57, 12 Juli 2007 (UTC) ::Salut, ::Ech hat schonns Gespréicher met dem Asronom iwwer de quokeleg Ausdréck déi heiansdo an deenen Artikele virkommen. Et ass guer net sou einfach fir do ëmmer dat richtegt Wuert oder souguer eng perfekt Ëmschreiwung ze fannen. Perséinlech géif mir och ''scheinbar'' besser virkomme wéi schäinbar. Ech sinn do der Meenung datt et besser ass e Wuert ze gebrauchen wat vläicht méi tranmuselanesch kléngt oder méi aus dem franséische kënnt, wéi ee verkrëppelt Lëtzebuergesch. A wëssenschaftlechen oder technesche Wierder si mer ganz schwaach op der Broscht. Wa bei sou Wierder een eng gutt Léisung huet ass se ëmmer wëllkom. Mer si jo hei op der Wikipedia, an dat ass jo eng Enziklopedie déi d'Chance huet fir méi séier mat der Sprooch weider ze goen wéi d'Bicher. Ech soen dat well ech déi Ausso vun engem Responsable gemaach krut vun der Redaktioun DLW an DLF deen ech op d'Differenzen an den zwee Bicher ugesprach hat. Hei hannendrun déi kopéiert Versioun: ::''dat kënnt doduerch, datt d'Lëtzebuerger Sprooch sech permanent weiderentwéckelt (cf. par ex. "Eis Sprooch richteg schreiwen" de Josy Braun). Ausserdeem ass deen däitschen Dictionnaire 2003 rauskomm an dee franséischen 2006. An deenen 3 Jar hu scho rëm verschidde Saache geännert.'' ::Mir hunn op der Wikipedia d'Chance, fir dat vill méi séier ze änneren, oni sech awer a Fantastereien ze verrennen. Wa Leit bei deenen en deier Bicher keeft sou Änerunge maachen, oni mol eng Referenz op eng eeler Editioun unzeginn, a firwat dat geännert gouf, da fillt ee sech e bësselchen am Portemonni bedrunn. Hei op der Wiki ass dat gratis an de Volet vun de Leit déi matschaffen an hir Meenung soen ass méi grouss. ::'''Dofir: Kommt mir profitéieren dervun daat déi Lëtzebuergesch Wiki eng Referenz ka fir jidderee ginn op d'Manéier vum Martin Luther King ''', '''''I have a dream'''''. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 12:41, 12 Juli 2007 (UTC) Eng kloer Nuecht, d'Stäre blénken, d'Ae fonkelen ... De wëssenschaftlechen Numm fir eis "Hellegkeet" ass '''Magnitude (m)''' ([http://fr.wikipedia.org/wiki/Magnitude] [http://de.wikipedia.org/wiki/Magnitude]). Wann déi eng Magnitude absolut ass, ass déi aner gäre relativ. Duerfir proposéieren ech ''[[Schäinbar Hellegkeet|Relativ Magnitude]]'' an ''[[Absolut Hellegkeet|Absolut Magnitude]]''. Et ass zwar soss doruechter bal ([http://spaceguard.esa.int/NScience/neo/dictionary/magnitude.htm hei z.B. net]) ëmmer nëmme vun ''Apparent magnitude/Magnitude apparente'' Rieds, mee ech géif mengen dat wier nach weider net esou schlëmm. Wat mengt eise Mann vum Fach? A jo Les Meloures, a 50 Joer schwätze mer da vläischt scho vun der relativer Magnitéit ;-) Kuck emol hei [http://www.uni.lu/content/download/8995/141313/file/Medialität%2001.pdf], déi zweetlescht Säit misst dech interesséieren. --[[User:Kaffi|Kaffi]] 21:58, 15 Juli 2007 (UTC) ===Geodesie oder Geodäsie=== Gudde Moien, A menge gescheite Bichië fannen ech näischt doriwwer. Weess e méi. ? [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 18:54, 15 Juli 2007 (UTC) ===Equator vs Äquator === "Wéi den Numm et seet läit Ecuador um Equator" Dee Saz liesen ech am Lännerartikel. Tjo, dat kéint engem aliichte wann et net esou "komesch" wier. Den DLW hält sech aus deeër Saach, wéi et ausgesäit, eraus. Den LOD gëtt kloer "dës Insel läit um Äquator" un. A mär si schlecht drun. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 10:46, 3. Feb. 2008 (UTC) :Den DFL seet Equator. :Wat schonns komesch ass dat eng Kéeir d' Äen als E geschriwwe solle ginn an eng aner kéeier net. Bsp: Ethiopien, Egypten. :Dobäi ass bei deenen Dictionnären wéi et schéngt dach iwwerall déi selwecht Commissioun zoustänneg. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:19, 3. Feb. 2008 (UTC) ===Departement: M oder S?=== Den DFL seet M/S Den Online seet S Wat soen déi aner? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 07:41, 12. Feb. 2008 (UTC) ::Deen (oder dat) Problem besteet bei relativ ville Substantiver, déi an däitscher Sprooch "sächlech" an a franséischer Sprooch "männlech" sinn. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 08:13, 12. Feb. 2008 (UTC) ===Bezirk / Bezierk=== Moien an 59 Artikelen hu mer '''Bezierk''' stoen, a verschiddene schonns méi wéi zwee Joer laang. An 10 Stéck hu mer '''Bezirk''' stoen. A 5 Stéck steet '''Beziirk''' Den DFL seet Bezierk. Wat soll op wat geännert ginn? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:28, 18. Feb. 2008 (UTC) :: Ech giff soen dann op Bezierk --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 13:17, 20. Feb. 2008 (UTC) ===Famill / Familljen=== Den DFL seet Famill an der Eenzuel, a Famillen oder Familljen an der Méizuel. Wat soen aner Bicher. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:14, 26. Feb. 2008 (UTC) :: Ech hunn dat selwescht am 6000 Wierder: ::* Familljennumm (-nimm) ::* Famill an der Eenzuel ::* Famillen, Familljen an der Méizuel --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:31, 26. Feb. 2008 (UTC) Den DLW an d'Wörterbuch kenne se natierlech allenzwee: eng Famill oder eng Familljen; an hir Méizuel: vill Famillen oder vill Familljen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 14:19, 26. Feb. 2008 (UTC) :::Merci [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:23, 26. Feb. 2008 (UTC) ===Adler / Aadler=== Den DFL schreift Adler. Vü datt den A laang ausgeschwaat gëtt misst no der Zweekonsonanntereegel d'Wuert mat engem duebelen A geschriwwe ginn, esou wéi bei Aarbecht. Oder verstinn ech do eppes falsch. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 08:42, 8. Mäe 2008 (UTC) :: Der Theorie no misst du Recht hunn. Ech hunn am 6000 Wierder awer och Adler mat engem A stoen. --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:08, 8. Mäe 2008 (UTC) ===de selwechten / deeselwechten ---- dem selwechten/deemselwechten=== Den DFL gëtt déi zwou Méiglechkeeten un. Wat soen déi aner? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:26, 8. Mäe 2008 (UTC) : Ech hunn deeselweschten am 6000 Wierder --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 07:56, 9. Mäe 2008 (UTC) ===Cube - Zoppecube - Küb=== Moien, Den DFL gëtt fir den Zoppecube dat heite Beispill un: ''dissoudre un cube de bouillon dans l'eau'' = e Cube am Wasser opléisen. Soss iwwersetz e ''Cube'' mat Wierfel a mat Cube. D'Grammaire de la Langue Luxembourgeoise (Editioun 2005) seet op Säit 6: '''ö''' et '''ü''' n'existent que dans des mots empruntés à l'allemand. Wat soen déi aner gescheit Bicher. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 07:46, 18. Abr 2008 (UTC) ::Ech weess net, wat an der Bibel doriwwer steet, mee dat, wat den DLW ugëtt, kënnt mer allerhand "praxisno" vir. Dat ass Küb. Datt den "ü" nëmmen a Wierder aus dem Däitsche virkënnt, dovu kënne mer eis scho beim Wuert "Flütt" eng Iddi maachen. Dat däitsch Wuert Broschüre kënnt iwwregens aus dem Franséischen, an eist Wuert Broschür och. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 08:39, 18. Abr 2008 (UTC) Am [http://www.lod.lu/ LOD] steet kee "Cube" dran a beim "K" sinn se nach net ukomm. --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 08:53, 18. Abr 2008 (UTC) ::::Merci fir d'Äntwert a fir bei der Saach ze bleiwen: Wat maache mer heimadder? '''[[Cube]]'''. :::En typeschen Dag op der Lëtzwiki: Deen eenzegen, deen e Saz an en Artikel bäigeschriwwen huet, war eisen treie Mataarbechter den 88.207.200.82. , deen eis verréit, datt den Jimi "doweinst zum Klub 27" gehéiert. Wou bleift de Pecalux mat senge Pefferkären; wou bleiwen d'Gemengen, d'Provënzen, d'Kategoriesännerungen, d'Kantonen, d'Këschten an d'Stamminetstutereien?? freet sech de --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 09:12, 18. Abr 2008 (UTC) :: Gudde Moien. Beim Cube, Küb, .... hunn ech näischt fond bis op dat selwescht an der Grammaire de la Langue Luxembourgeoise. A mat de Gemengen, Provënzen, Kategoriesännerungen, Kantonen, Këschten ... asw fueren ech gläich weider. Et war nach e besse fréi de Moien..... --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:36, 18. Abr 2008 (UTC) ::::Merci fir d'Äntwert a fir bei der Saach ze bleiwen: Wat maache mer heimadder? '''[[Cube]]'''. http://lb.wikipedia.org/wiki/Spezial:Rezent_%C3%84nnerungen Rezent Ännerungen :Ech gesinn datt ons Direktioun sech Suerge mécht iwwer Kantonen, Kategorien a.s.w. Fir se ze berouegen verspriechen der Direktioun héich an helleg datt ech mech direkt derhannert setzen a kucke fir déi Kantonen sou séier wéi méiglech fäerdeg ze kréien. An d'Arrondissementer och. Duerno kommen dann nach d'Artikelen iwwer déi franséisch Departementer, an déi belsch Gemengen. Ech hoffen an 3 Méint fäerdeg ze sinn. Wann dat ze laang soll dueren, bieden ech ons Direktioun mer en aneren Timing ze proposéieren. Ech hat och wëlles mer e puer Deeg onbezuelte Congé unzefroen, a wëll heimadder ufroen ob ons Direktioun do eng Méiglechkeet gesäit. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:40, 18. Abr 2008 (UTC) :::Gutt, wa mer lo nach ee fannen, dee sech ëm déi 583.467 mexikanesch Haciendas këmmert, si mer fir déi nächst 3 Méint beschäftegt. A wéi ass et mat de Stären? Do bleiwen nach e puer Milliarden! --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 10:03, 18. Abr 2008 (UTC) ::Dat soll der Direktioun hir Suerg bleiwen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 10:16, 18. Abr 2008 (UTC) ===Stärchen contra Stäerchen=== Den DFL seet Stäerchen. Wat soen déi aner ? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 12:17, 19. Abr 2008 (UTC) === Beweegung oder Bewegung === * Fir net weider Pingpong mam Wuert Fraebewe(e)gung am Artikel [[:Cid-femmes]] ze spillen, wier et net schlecht fir sech hei op eng Schreifweis ze eenegen. Am [http://www.lod.lu LOD] steet "Beweegung".--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 15:16, 24. Jun. 2008 (UTC) Moien, Den DFL seet Bewegung. Virun e puer Wochen hate mer déi Diskussioun schonns eng Kéier wann ech mech gutt erënneren. Wéi wir et wa mer op dëser Säit géifen eng Tabell uleeën vun deene Wierder déi mer an der verschiddenen Dictionnaire mat verschiddene Schreifweise fannen, dat brauche mer net hei driwwer ze diskutéire wat richteg ass. Mer wäerte jo hoffentlech bei der iwweriwwernächster Regierung e Kulturminister fannen deen amstand ass eng ordentlech Dictionnairskommissioun an d'Welt setzt déi dann endlech en offiziellen Dictionnaire op d'Schinn bréngt. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:40, 24. Jun. 2008 (UTC) Den DLW seet och Bewegung. Dat ass eng Ausnam, fir kee mat engem par rapport zum Däitschen ongewinntene Schrëftbild ze verkuebelen. Datt Ausname per se och kënne verkuebelen ass natierlech och wouer. Déi ideal Léisung gëtt et also net, d'Sproochecomissioun huet sech ebe fir déi doten aus dem DLW decidéiert (den DLW gouf schliisslech vun der Sproochecomissioun opgesat). --[[User:Otets|Otets]] ♣ 00:08, 25. Jun. 2008 (UTC) ==== "den DLW gouf schliisslech vun der Sproochecomissioun opgesat" ==== Bei de sëllege falsche Behaaptungen, déi a leschter Zäit aus deem Nascht koumen, fält déi kaum op. Déi hei sougenannte "Sproochekommissioun", de [[Conseil permanent de la langue luxembourgeoise]] huet iwwerhaapt näischt mam [[Deutsch Luxemburgisches Wörterbuch]] (neen, dat kritt kee Bindestréch, wéi et am [[Lëtzebuergesch Dictionnairen]] steet) ze dinn. <br> Fir déi aner falsch Behaaptungen, déi mat de Billerlizenzen ze dinn hunn, musse mer eis nach ganz e bësselche gedëllegen. Da wäerten eis sougenannte Lizenzefachleit erkläert kréien, wéi dat esou mat den sa an den nc-Saachen ass. Souguer déi, déi hei Sätz vu sech ginn hu wéi "Massiv géint elementarste Reegele vun der Wiki ze verstoussen ass kee Kannerspill méi" wäerten d'Méiglechkeet gebuede kréien, d'Lizenzreegelen ze verstoen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 07:13, 25. Jun. 2008 (UTC) :Moien, :Dass ausgerechent en Iertum op enger Diskussiounssäit, deen emol näischt direkt mat engem Artikel ze dinn huet, et mat sech bréngt, dass no iwwer zwou an engeer halwer Woche mer neess eppes vun der ze héiere kritt, ass schonns e bësse verwonnerlech, mee bon: schéin, emol nees vun der ze héieren! :Dass de CPLL eenzeg an eleng um LOD schafft, an näischt mat deenen aneren Dictionnairen ze dinn huet, ass natierlech richteg. A wann "Deutsch Luxemburgisches Wörterbuch" kee Bindestréch kritt, da wier et méi einfach, dat op deer Säit, déi s de zitéiers, ze verbesseren. :Wat der Rescht vun dengem Commentaire ugeet, sou plënneren ech eng Copie op de Stamminet, well dat hei net d'Plaz dofir ass. :--[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 08:02, 25. Jun. 2008 (UTC) "ass schonns e bësse verwonnerlech": Tjo, och am Zäitalter vun den Emaile kann et virkommen, datt Gedold ubruecht ass. Eng Kopie op de Stamminet ze setzen, hunn ech an dësem Fall net néideg fonnt, well et souwisou nach zu Texter op där Säit wäert kommen. Fir déi, deenen dat ze laang dauert: Liest emol d'Texter iwwer de Gebrauch vu Billerlizenzen op de Wikipediaen duerch; da brauche mer eis vun Hitterchesspiller keng Männercher méi virmaachen ze loossen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 08:23, 25. Jun. 2008 (UTC) Moien, Dat heiten ass am DFL ze liesen: [[Fichier:Dico.jpg|700px|center|Thumb]] ::Stëmmt, hat ech verwiesselt, am DLW steet och just "Dabei wurde die Schreibweise verwendet, die durch das Règlement ministériel vom 31. Juli 1999 Vorschrift geworden ist, und durch zusätzliche Änderungen vervollständigt, die letzte Beschlüsse des Conseil Permanent de la Langue Luxembourgeoise festgesetzt haben." --[[User:Otets|Otets]] &#09827; 11:40, 26. Jun. 2008 (UTC) De LOD gëtt vum "Dictionnairesgrupp fir d'Promotioun vun der Lëtzebuerger Sprooch" (en Aarbechtsgrupp vum CPLL) ausgeschafft. Am [http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/2004/0120/a120.pdf#page=8 Artikel 24 vum Gesetz iwwer Reorganisatioun vun de Kultutinstituter] (''Loi du 25 juin 2004 portant réorganisation des instituts culturels de l’Etat'') steet: ''Il est créé auprès du Centre national de littérature un Conseil permanent de la langue luxembourgeoise qui a pour missions l'étude, la description et la diffusion de la langue luxembourgeoise. Il coordonne les travaux d'élaboration de dictionnaires du luxembourgeois.'' De LOD huet domat, esouwäit ech dat gesinn, eng gesetzlech Basis, déi aner lëtzebuergesch Dictionnairen net hunn. Wann e Wuert (schonns) am LOD ze fannen ass, soll een sech, menger Meenung no, un deem seng Schreifweis halen. --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 10:11, 25. Jun. 2008 (UTC) :Jo en huet wuel eng gesetzlech Basis, déi huet e Projet de Loi och, just datt en däi Zäit wou dru geschafft gëtt et kee Gesetz oder Reglement ass. :Richteg legaliséiert kann en awer nëmme ginn wann e fäerdeg ass, an e Ministerreglement oder e groussherzoglecht Reglement, den LOD an där Form festhällt. Bis dohinner wäert nach vill Waasser d'Musel erofglaf sinn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:16, 25. Jun. 2008 (UTC) ===Théi oder Téi?=== nom däitsche Virbild ouni H oder nom "klassesche" mat H? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 22:43, 28. Jun. 2008 (UTC) Salut, Den DFL an de Josy Braun soen Téi [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 23:11, 28. Jun. 2008 (UTC) ===Fléissend Waasser contra fléisse Waasser=== Am Lëtzebuergesche gëtt et "am Fong" kee Participe présent (méi), eng al Form iwwerlieft an e puer festen Ausdréck wéi "kache Waasser" oder "fléisse Waasser", "laaches Monns", "stoes Fouss", "eng bleiwe Plaz", asw. (cf.: Robert Bruch: ''Précis populaire de grammaire luxembourgeoise/Luxemburger Grammatik in volkstümlichem Abriss''; 3. Oplo, Luxemburg 1973, S. 78f.). --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 10:16, 20. Aug. 2008 (UTC) ::Moien, ::Wéi soll et och anescht sinn? Mer sinn dann erëm am Clinch mat dem DFL. Dee schreift op Säit 187: l'eau courante = d'fléissend Wasser. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 20:58, 5. Okt 2008 (UTC) :::Rebelotte :-) :::D'Grammaire de la langue luxembourgeoise schreift Säit 15: :::LE PARTICIPE PRÉSENT (PARTICIPE I) :::Il n'existe presque pas en luxembourgeois, sauf pour quelques expressions: :::''kache Waasser''&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span style="color:#CD3278;">'''fléissend'''</span> Waaaser&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''stoes Fouss''&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''laaches Monds''. :::Ze bemierken ass dobäi dann och datt dem Bruch säi ''Mon''<span style="color:#CD3278;">n</span>''s'' an e ''Mon''<span style="color:#CD3278;">d</span>''s'' geännert gouf. :::[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:16, 8. Nov. 2008 (UTC) == '''Kategorie:Choreografen''' oder [[:Kategorie:Choreographen]]? == Ech hu leider néierens direkt fonnt ob mir am lëtzebuergeschen elo oc h wéi am däitschen iwwerall ph duerch f ersetzen? --[[Benotzer:Robby|Robby]] 11:47, 19. Mee 2009 (UTC) :Salut, :Den DFL gëtt déi zwou Méiglechkeeten un. Mer halen d'Choreographen, cf [[http://www.cpll.lu/schanen_lulling_letz.pdf Schanen / Lulling Säit 45]]. :[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 12:25, 19. Mee 2009 (UTC) == [[Palestina]] oder '''Kategorie:Palästina'''? == Salut mir hunn dës 2 Schreifweisen woubäi ech eng Preferenz fir déi éischt hunn. Mee wie wees wat méi richteg ass? --[[Benotzer:Robby|Robby]] 22:41, 6. Jun. 2009 (UTC) Moien, eigentlech hunn ech déi Preferenz och, den DFL deen iwwerall deen '''e''' virzitt wéi Pedagog amplaz Pädagog, President amplaz Präsident, Premisse amplaz Prämisse, mécht do d'Ausnahm a seet Palästina. Dat ass fir de Moment dat eenzegt Iwwersetzungsbuch dat ech zur Hand hunn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:29, 7. Jun. 2009 (UTC) P.S. Den LOD ass leider eréischt beim H ukomm. Ech proposéieren datt mer ons fir den Ament un den DFL halen ausser et gëtt an engem aneren Iwwersetzungsbuch d'Variant Palestina. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:56, 7. Jun. 2009 (UTC) ::woubäi de spellchecker.lu mengt et wier Pädagog, mee Palestina a bei President / Präsident gefält him béides...--[[Spezial:Kontributiounen/78.141.150.8|78.141.150.8]] 09:08, 7. Jun. 2009 (UTC) == President vs Präsident == Am Henri Rinnen sengem DFL vun 1988 ass dat franséischt Wuert "président" mat "President" an och mat "Präsident" op Lëtzebuergesch iwwersat. Huet een e méi rezenten Dictionnaire fir dat nozekucken? Wann näischt dergéint schwätzt, maachen ech d'Propose fir am lëtzebuergeschen Text eenheetlech "President" ze schreiwen. "President" hunn ech iwwregens 1277 mol an der lb-Wikipedia font a "Präsident" nëmmen 8 mol, wobäi "Präsident" 6 mol an engem däitschen Text steet.--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 13:43, 22. Dez. 2009 (UTC) :Moien, :Den DFL vun 2006 seet President, de Luxdico kennt en net, iwwersetzt awer ''présider'' mat presidéieren. Den LOD ass nach net sou wäit komm. :[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:22, 22. Dez. 2009 (UTC) "President", esou gëtt et jo och ausgeschwat. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 16:44, 22. Dez. 2009 (UTC) Merci fir d'Äntwerten. Et bleift also bei "President". Am eenzegen Artikel wou am lëtzebuergeschen Text nach e "Präsident" stung, hunn ech dësen duerch "President" ersat.--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 17:00, 22. Dez. 2009 (UTC) ==Notaire vs Notär== Salut, Den DFL gëtt Notaire un, de Luxdico Notär. Mer missten ons dann eens gi weem mer d'Virléift ginn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:05, 22. Dez. 2009 (UTC) P.s. D'Kategorien heeschen allerdéngs och Notären. Perséinlech hunn ech eng Virléift fir déi franséisch Endung. Wa mer ons sollte fir déi décidéieren sinn ech bereet d'Ännerungen ze maachen. Mer hu bei ganz villen esou Ausdréck déi franséisch Endung. wéi Commissaire, Fonctionnaire a.s.w [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:16, 22. Dez. 2009 (UTC) Moien, An de leschten Artikelen hat ech "Notaire" geschriwwen, hunn awer duerno wéinst dem Numm vun der Kategorie dat an "Notär" ëmgeännert. Obschon ech dat selwer net ëmmer respektéiert hunn, schéngt et mir déi beschte Léisung ze si fir bei enger franséischer Endung "-aire" déi am Lëtzebuergeschen z'iwwerhuelen. Am LOD ginn et déi "lëtzebuergesch" Wieder "Commissaire" a "Fonctionnaire" och nëmme mat der Endung "-aire". Beim "Not..." sinn se am LOD nach net ukomm. Huet soss nach een eng Meenung zu deem Thema? --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 08:39, 23. Dez. 2009 (UTC) :Moien, manner eng Meenung, wéi e Verweis op d'Orthographiereegelen vu lexikaleschen Transferenzen aus anere Sproochen (CPLL: 2045 5a): "am Prinzip [soll een] de frieme Wierder och déi Schreifweis loossen déi se vun doheem aus hunn". Geet do dergéint d'Verännerung méi 'un d'Substanz', gëtt d'Schreifweis phoneetesch (cf "Enseignant" vs. "Ramplassang"). Deemno bleift den Notaire en Notaire. :(Intressant Lecture zu der Transferenz-Graphie bei [http://www.cpll.lu/schanen_lulling_letz.pdf F. Schanen/J. Lulling: ''Introduction à l'orthographe luxembourgeois''], Montpellier 2003, S. 94-100. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 10:39, 5. Jan. 2010 (UTC) ==Numero an Nummer an Ofkierzungen Nr an N°== Nom DFL ass et <span style="color:#CD3278;">'''den'''</span> Numero oder <span style="color:#CD3278;">'''d''''</span>Nummer. Wann d'Ofkierzung <span style="color:#CD3278;">N°</span> déi der franséischer Schreifweis entsprécht, wier et <span style="color:#CD3278;">den N°</span> dee gebraucht gëtt am aner Fall <span style="color:#CD3278;"> d'Nr. </span> . De Mémorial numeréiert sech selwer vu datt en op franséisch geschriwwen ass mat der korrekter franséischer Ofkierzung:<span style="color:#CD3278;">'''N°'''</span>. Dofir mécht et menger Meenung no kee grousse Sënn fir an deem Fall den '''N°''' op '''Nr.''' ze verbesseren. Op anere Plazen gi mer systematesch déi korrekt franséisch Schreifweis asetzen. An dësem Fall gebraucht de Memorial déi, an da gëtt se op déi däitsch Ofkierzung verbessert. Do verstinn ech d'Logik net méi richteg. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:53, 5. Jan. 2010 (UTC) =='''S'''tater oder '''s'''tater== Moien, Op der Wiki fanne mer déi zwou Schreifweisen. An 124 Artikele steet et kleng geschriwwen, am Rescht (127 Artikelen) grouss geschriwwen, an an e puer Artikele gëtt et déi zwou Varianten. War hale mer als richteg fest? Et wier flott är Meenung dozou ze héieren an eventuell och Argumenter. Merci am Viraus. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 22:30, 28. Jan. 2010 (UTC) ::Ech selwer hu keng Ahnung wat do richteg oder falsch ass. ::Ech hunn awer eng perséinlech Meenung: Ech tendéieren zu der Versioun : stater ass en Adjektif an déi gi kleng geschriwwen. A firwat solle mer deene Stad-lëtzebuerger hiren Adjektiv grouss schreiwen an dee vun deenen aneren 11 Lëtzebuerger Stied a den auslännesche Stied net? ::Mir bedreiwen hei eng Wikipedia a lëtzebuergescher Sprooch a keng Wikipedia aus Lëtzebuerg. Och am Ausland gëtt lëtzebuergesch geschwat, an op déi dann d'Differenz tëscht "stater Dedeessems" a "Stater Gedeesems" verstin ass net sécher. ::Alternativ kinnt ee jo, wa "stater" ëmmer kleng geschriwwe géif, dat wat sech op d'Stat Lëtzebuerg bezitt einfach intern verlinken? Beispill: "De stater Verkéiersplang vu Metz ass besser wéi de [[Lëtzebuerg (Stad)|stater]] Verkéiersplang". -- [[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 08:26, 29. Jan. 2010 (UTC) Moien, kucke mer mol, wat d'Orthographiereegelen hierginn: Wat d'Grouss- a Klengschreiwung betrëfft, solle mer eis bekanntlech un déi däitsch ''Rechtschreibung'' halen. Mäin ''Duden'' seet zu "geographischen Herkunftsbezeichnungen": ''Bezeichnungen auf -er werden großgeschrieben: die Essener Bevölkerung, die New Yorker Rapperszene, der Pariser Charme; adjektivische Ableitungen auf –(i)sch, -haft o. Ä. werden kleingeschrieben: französische Küche, das kopernikanische Weltsystem, die goetheschen Dramen, die platonischen Dialoge.'' No deeër Logik misst "Stater" groussgeschriwwe ginn, wann et sech op d'Stad Lëtzebuerg bezitt (wéi Escher Buergemeeschtesch, Dikrecher Geschäftsverband, Iechternacher Stroosseschëld,...) a kleng, wa "stater" reng als Adjektiv vu "Stad" am allgemenge Sënn gebraucht gëtt (wéi am Pecalux sengem Metzer Beispill). An e Link huet nach ni geschuet. Komplizéiert? Well eis Schlaumeieren am Kultur- an Erzéiungsministère deemools gemengt haten, bei den Diskussiounen ëm d'däitsch Orthographiereform net matmaachen ze mussen, well, wéi se soten, dat Lëtzebuerg näischt ugéing(!), woar och keen do, deen hätt kënne froen, déi Saach méi einfach ze maachen... --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:14, 29. Jan. 2010 (UTC) :: Moien, Dem Pecalux säi Beispill hippt: Kee Mënsch seet: "De stater Musée vu Léck" mä "De städtesche Musée vu Léck." ::Interessanterweis gëtt et fir de Spellchecker och nëmmen "Stater" mat groussem S an d'Adjektiv "städtesch". Hei goufen also schon d'Orthographiereegelen, déi vum Zinneke zitéiert goufen ugewannt. ::Op Lëtzebuergesch gëtt et just 1 Stad: d'Stad Lëtzebuerg, soss ass et och nach de Lécker Musée oder den Escher Musée asw. Deemno wier et: de Stater Gemengerot huet iwwer déi städtesch Gaswierker ofgestëmmt. ::Ganz konkret Fro: gëtt et an eisem Wiki 1 Beispill an deem "stater" sech net op d'Stad (Lëtzebuerg) bezitt? A wann: Wier et dann net besser dat méi präzis ze formuléieren, esou datt keng Verwiesselung méiglech ass? léif Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 09:42, 29. Jan. 2010 (UTC) ::Dat 2. Beispill géif ech esou verbesseren: "De städtesche Verkéiersplang vu Metz ass besser wéi de [[Lëtzebuerg (Stad)|Stater]]." Oder wéi sot dir dat anescht? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 09:52, 29. Jan. 2010 (UTC) Eng ganz konkret Äntwert op eng ganz konkret Fro: Wann en Awunner vun Hondeleng, dee nach lëtzebuergesch schwätzt, seet: "Ech ginn an d'Stad", da geet en op Arel a net op Lëtzebuerg. -- [[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 10:40, 29. Jan. 2010 (UTC) :: Merci fir déi konkret Äntwert. Wann den Hondelenger mir Rendezvous an der Stad gëtt, dann hu mer e Problem: hien ass zu Arel an ech an der Stad (Lëtzebuerg). Réckfro: Schwätzt den Hondelenger dann och vun der Stater Gemeng a mengt domat d'Gemeng vun Arel? Seet en net éischter d'Areler Gemeng? :: Nach eppes: Op dem [http://www.dico.lu/ dico.lu] gëtt ''citatdin'' mat ''Stater'' (mat groussem S!) iwwersat an ''urbain'' mat ''städtesch'' oder ''stiets''. Esou gesinn ech dat och. :: An eisem Wiki hu mer en Artikel [[Städtesche_Musée_Simeonstift_(Tréier)]] a net ''Stater_Musée_Simeonstift_(Tréier]'' - Mat léiwe Stater Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 12:39, 29. Jan. 2010 (UTC) :::Moien, :::Den DLW seet städtesch oder stater :::Den DFL seet fir ''le citadin'' de Stater: citadatin als adjectiv ëmschreift en. Fir ''urbain'' gëtt en '''urban''' un a '''Stad.... ''' mat dem Beispil '''Stadbild'''. :::Den Zinneke gëtt eng Erklärung zu den Orthographiereegelen. Aus deene kann ech just ofleeden datt Lëtzebuerger groussgeschriwwe gëtt, awer net Stater wéi hie méngt. Am Kontext wéi et hei duergestallt gëtt mat der Groussschréiwung fäerten ech datt dat zu Iertëmer verleede kannn, well jo allkéiers wa Stater groussgeschriwwen ass, d'Stad Lëtzebuerg gemengt wier. Wann dat den Zweck ass da solle mer dat an eise Reegele vun der Schreifweis festhalen, a gutt oppasse fir et bei kenger aner Stad a Groussschrëft ze gebrauchen. Par contre wann d'Adjektiv ëmmer kleng geschriwwen ass brauche mer an deem Sënn op näischt opzepassen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:39, 29. Jan. 2010 (UTC) ::::Léiwe Kolleg Les Meloures, och wa mer géifen d'Adjektiv ëmmer kleng schreiwen, ass domat net de Sënn gekläert. Da kann den Hondelenger nach ëmmer mer Rendezvous bei der stater Gemeng ginn, hien geet dann op Arel an ech an d'Stad. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 15:26, 29. Jan. 2010 (UTC) ::Tjo dat mécht en och wann s d'et groussschreifs. ::Mä wa mer näischt festhalen, kréie mer vläicht an engem Joer nees déi selwecht Diskussioun, vläicht mat aneren Argumenter, an dann hu mer nach ëmmer näischt op dat mer verweise kënnen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 15:41, 29. Jan. 2010 (UTC) :::Du hues Recht: mer sollen eppes festhalen, well mer eis jo un déi offiziell Lëtzebuerger Schreifweis hale wëllen. Deemno plädéieren ech fir Stater ëmmer grouss ze schreiwen. 2 Argumenter: 1) déi vum Zinneke zitéiert Orthographiereegelen an 2) de Spellcher.lu, deen och nëmmen 1 Schreifweis kennt: ëmmer mat groussem S. Doriwwer eraus solle mer versichen, datt ''Stater'' sech ëmmer op d'Stad (Lëtzebuerg) bezitt. Wa mol net d'Stad (Lëtzebuerg) gemengt ass, solle mer et kloer ëmschreiwen oder d'Adjektiv städtesch gebrauchen. Dat gëtt och keng Revolutioun, well iwwerall, wou am Ament an eisem Wiki ''S/stater'' steet, ass och d'Stad (Lëtzebuerg) gemengt a keng aner Stad. :::Well ech dat ugestiwwelt hunn, erklären ech mech och gäre bereet, all kleng ''stater'' ze verbesseren. Nach e schéinen Owend. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 21:15, 29. Jan. 2010 (UTC) :Dat ass eng Propositioun mat där ee liewe kann, lo bräichte mer dann nach just eng Propose a waterenger Form mer dat op eiser Schreifweissäit ënnerbréngen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:41, 29. Jan. 2010 (UTC) Ech hunn elo mol probéiert dëst alles an eng hoffentlech verständlech Form ze bréngen (an hunn anengems de Begrëff ''Staat'' mat derbäigeholl). Esou kéinte mer et, wann dir averstan sidd, op eis Schreifweissäit iwwerhuelen. <h2 style="border:1px solid #AAAAAA; background-color:#F0F0F0; padding:0.2em 0; margin:0; font-size: 110%; font-weight:bold; text-indent:0.5em;">Stad - Stater - Staat ...</h2> * '''Stad''': Esou bezeechne mer ''une ville'', ''eine Stadt''. Deemno gëtt et d'Stad Esch, d'Stad Ettelbréck, d'Stad Berlin asw. D'Stad Lëtzebuerg heescht och einfach d'Stad (mat bestëmmtem Artikel). * '''Stater''': Déi geographesch Bezeechnungen op -er gi grouss geschriwwen: Beispiller: Déi Escher Leit, déi Diddelenger Schmelz, de Stater Gemengerot, de Lëtzebuerger Béier asw. D'Bezeechnung ''Stater'' (ëmmer groussgeschriwwen) bezitt sech nëmmen op d'Stad Lëtzebuerg. Beispill: Mir kennen den Escher an de Stater Conservatoire. Et gëtt de Stater Theater an den Escher Stadtheater. * '''städtesch''': Dat ass de lëtzebuergeschen Ausdrock fir ''urbain'', ''städtisch''. Adjektivesch Ofleedungen op -(e)sch, -haft asw. gi kleng geschriwwen: Beispiller: franséische Wäin, lëtzebuergesche Wäin, schmäerzhaft Wierder, städtesch Busser asw. D’Stad Esch stellt hiren neie städteschen Informatiounssystem vir. Déi städtesch Bibliothéik vun Ettelbréck gëtt vun der ''Ettelbrécker Bibliothéik a.s.b.l.'' gedroen. De städtesche Musée Simeonstift vun Tréier. * '''Staat''': Esou bezeechne mer ''l'État'', ''der Staat''. Deemno gëtt et och de Staatsrot, d'Vereenegt Staate vun Amerika, de Staat Alaska asw. * '''staatlech''': D'Adjektiv, dat sech op de Staat bezitt ass ''staatlech''. Beispiller: staatlech Hëllef, de staatleche Pressespriecher, déi staatlech Schoulen asw. ---- --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 14:50, 30. Jan. 2010 (UTC) Moien, Gesäit net sou schlecht aus, bis op d'Beispiller vun den Escher Bussen an der Ettelbrécker Muséksschoul. Déi géif ech ewechlossen. Déi Escher fueren nämlech mam [[TICE]] wat keng reng Busser vun der Stad Esch sinn, an déi Ettelbrécker hu keng Museksschoul méi, déi hunn elo de Conservatoire du nord mat Dikrech zesummen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 15:35, 30. Jan. 2010 (UTC) : Gären kann een aner oder besser Beispiller fannen. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 15:54, 30. Jan. 2010 (UTC) '''Staadter''': Fir de [[Lex Roth]] ass et ''Staadter'', esou steet et an der [http://news.rtl.lu/sonndes/lex_roth/56965.html Sonndeszeitung op RTL vum 29. 1. 2010] Dës Schreifweis iwwerzeegt mech net, se ass onnéideg komplizéiert, och wann se nozevollzéien ass. Op dem Lex Roth seng Schreifweis stäipen sech och d'[[annALes Athénée de Luxembourg|annALe vum Staadter Kolléisch]]. Trotzdem plädéieren ech datt mer am lb.wiki ''Stater'' festhalen. Bescht Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 14:07, 31. Jan. 2010 (UTC) Moien, Ech hunn elo déi zwee Beispiller, déi de Kolleg Les Meloures zu Recht kritiséiert huet, duerch neier ersat. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 20:28, 31. Jan. 2010 (UTC) ==Publications de la Section historique de l'Institut grand-ducal de Luxembourg== Ass ze fannen ënner: *Publications de la Section historique de l'Institut grand-ducal de Luxembourg *Publications de la Section Historique de l'Institut Grand-Ducal de Luxembourg Wéi heescht déi Saach richteg? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 23:42, 30. Jan. 2010 (UTC) :Salut, no de Reegele vun der Schreifweis vun de franséischen Noms propres ass déi éischt Variant hei driwwer déi 'richteg'.<br> :Nach besser, nach méi richteg :-) wier:<br> :Publications de la section historique de l'Institut grand-ducal. Also ''section'' mat klengem 's'. Ech schloe vir bei der éischter Variant ze bleiwen (kleng ''Esser'' si schwéier ze schlécken :-))). --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 15:56, 31. Jan. 2010 (UTC) Remoien, Dat ass da sécher hei wéi mer dat schonns dacks haten, datt Leit hire Saachen a falschen Numm ginn. Oder schreiwe si et richteg op hire Publikatiounen. Wann net musse mer dann an esou Fäll net déi Schreifweis déi op der Publikatioun steet bäibehalen. Anscheinend hu mer de selwechte Fall bei anere Publikatitioune wou och Jo'''ë'''r geschriwwe steet. Dobäi weess ech just datt dat bei ''Nos cahiers'' manifestement e Schreiffeeler op der Wiki ass. Bei anere kann ech net matschwätzen. Ech verbesseren emol déi vun ''Nos Cahiers'' da gesi mer wat Rescht bleift, an de kommen ech nach eng Kéier op déi Fro zréck. Eent vun deene Beispiller wou et dacks falsch geschriwwen ass, ass '''Lëtzebuerger Zäitschrëft fir Kultur'''. Jo'''ë'''r 6 (1985) :::PS beis de lëtzebuerger Zätschrëft fir Kultur handelt et sech anscheinend ëm '''nos cahiers''' da kann ech och do d'Jo'''ë'''r vebesseren, an anengems '''nos cahiers''' bäiflecken. Oder gëtt et nach eng déi sou heescht ouni '''no cahiers''' ze heeschen? Am Fall wou et an enger falscher Schreifweis op der Publikatioun falsch steet misste mer déi falsch Schréifweis vläicht bäibehale fir authentesch ze bleiwen, wéi mer dat jo och bei anere Bicher maachen, a bei politesche Parteien. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 17:58, 31. Jan. 2010 (UTC) ::Nos cahiers schreift sech zanter wéinenstens 2007 esou: '''nos cahiers''', kuck [http://www.editions.lu/editions-list-24.html hei] :-) --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 18:05, 31. Jan. 2010 (UTC) ::PS. Ech hu vun de [[Les cahiers luxemouergeois]] eng Parti Linke fonnt mat Les Cahiers Luxembourgois, anerer mat Les Cahiers luxembourgeois an um Heft selwer hunn ech LES CAHIERS LUXEMBOURGEOIS fonnt. Wann eng gutt Séil eppes dovunner weess kréie mer vläicht e klengen Artikelchen dee mer dann och korrekt verlinke kënnen. Merci am Viraus [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:06, 31. Jan. 2010 (UTC) :::Remoien, :::Ka vläicht en Exprert [[Schabloun:Nos cahiers Referenzen|dësSchabloun]] nokucken, fir datt mer déi bei Referenzen op nos cahiers kënnen uniform asetzen. :::Merci am Viraus [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:29, 31. Jan. 2010 (UTC) ==Mäze(e)nen== (''eriwwerkopéiert vun der Säit: [[:Kategorie Diskussioun:Mäzenen]]'') Mäzenen ...oder awer Mäzeenen ? Vgl. : Wikipedia: Eis Schreifweis! Do steet: "De laang geschwaten '''e''' ass '''ëmmer duebel''', och wa just 1 Konsonant hannendru kënnt (...)". Salut, Jim :Moie Jim. ::ass en da laang gschwat? ::Den DFL schreift op Säit 373 Mäzen. An op senger leschter Säit steet: ''Ce dictionnaire se base sur la nouvelle orthographe luxembourgeoise, telle qu'elle a été codifiée par le réglement ministériel du 31 juillet 1999 et par différentes modifications ultérieures décidées par le '''Conseil permanent de la langue luxembourgeoise.''''' [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 18:26, 19. Sep. 2010 (UTC) Merci fir d'Informatioun. Mee "Mäze(e)n" gëtt effektiv laan geschwat! Den "accent tonique" ass och op der 2. Silb. Ech mengen, do ass eppes net klor. Salut, Jim :Remoien, :Mer musse vläicht waarde bis mer e lëtzebuergeschen Dictionnaire deen och Phonetik weist (Déi jo dann och misst Phoneetik) geschriwwe ginn. Mat der Arithmetik wier dann d'selwecht. Awer déi schreift souguer den LOD bei deem 37 Linguisten alles kontrolléieren éier et dra kënnt, net met duebelem '''e'''. Wann déi mol beim M sinn, da gi mer vläicht eppes weider gewuer. Et däerf een och net verwiesselen ob et just accentuéiert ausgeschwat gëtt oder wierklech laang, an ob et fir oder hanner enger betountert Silb steet oder aleng. Et ass net sou einfach, duerfir hale mer ons hei mol un déi rezent Wierderbiecher, well dat sinn déi eenzeg Quelle bis elo, déi mer hunn, an déi soe si wieren um neiste Stand. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:59, 19. Sep. 2010 (UTC) OK, a merci nach eng Kéier! Jim == Nofolger Nofolleger Nofollger == déi dräi verfollege mech --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] 07:52, 29. Okt. 2010 (UTC) ''(eriwwerkopéiert vun [[Wikipedia:Eis Schreifweis]])'' Wann een d'Reegelen "mer halen eis un d'däitscht Virbild" an "Duebel Konsonaten wa kuerze Vokal" applizéiert, wiren amA "Nolfolger" a "Nofolleger" richteg, "Nofollger" net. 1 an 2 schénge mer Variante vuneneen ze sinn. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:01, 29. Okt. 2010 (UTC) :Moien och, :Nofollger aas op jiddwer Fall dernieft. Ech hunn déi mol verbessert. :Den DFL seet Nofolger. Et ass anscheinend eent vun de Substantiver bei deem de Vokal vum Verb ofgeschléckt gëtt, wéi z. Metzler. (verb: metzelen). :Et gëtt eng ronn 350 Artikele mat Nofolger an eng ronn 50 mat Nofolleger wouvun der eng Partie vun enger Schabloun hierkommen. Ech ginn déi och op Nofolger änneren, fir datt mer eenheetlech bleiwen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:25, 29. Okt. 2010 (UTC) ::Den DLW seet '''Nofolleger''', an den DFL an den DLW soen och nach '''Successeur'''. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 14:31, 29. Okt. 2010 (UTC) ::: de spellchecker.lu léisst just ''Nofolger'' duerchgoen --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] 09:43, 30. Okt. 2010 (UTC) == [[Fotografie]], [[Lithografie]], [[Serigrafie]] a.s.w. == ''(eriwwerkopéiert vun [[Wikipedia:Eis Schreifweis]])'' Gudden Owend, eng Fro éiert bei deenen am Titel vum Kapitel ugeféiert Artikelen hin an hiergeréckelt gëtt. Existéiert eng kloer Reegel oder e Konsens doriwwer wéi déi Lemmae geschriwwe ginn? An dem konkrete Fall schaffen ech mat dem [[Dictionnaire français-luxembourgeois]] 1. Oplo 2006 an do ginn déi Varianten mat '''f''' als éischt, déi mat '''ph''' als zweet ernimmt. Merci am viraus fir eng Kloerstellung, déi ech an dësem Artikel net fond hunn. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 18:25, 24. Dez. 2010 (UTC) ::Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer… :Ausser bei Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn: Foto - Elefant - Telefon. :Serigraphie kann net vum Däitschen ofgeknäipt ginn dat heescht op Däitsch Siebdruck, deemno griichesch-laténgescht oder romanescht Gesiicht. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 18:51, 24. Dez. 2010 (UTC) ===Mir bräichten eng kloer Reegel=== An der follgender Tabell sinn eng Rei Begrëffer opgelëscht, déi op der lb-wiki sou virkommen, wéi si hei geschriwwe sinn. {| class="wikitable" ! -gra''f''ie ! -gra''ph''ie |- | width="120" | *[[Fotografie]] | width="120" | *[[Geographie]] |- | *[[Lithografie]] | *[[Serigraphie]]<ref name=dewiki /><ref>De Begrëff ''Serigrafie'' existéiert och am Däitschen, cf. http://de.wikipedia.org/wiki/Serigrafie#Serigrafie_.28Siebdruck_und_Kunstgrafik.29</ref> |- | || *Bibliographie<ref name=dewiki>Gëtt et am Däitsche mat ''f'' a mat ''ph'', deemno Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn</ref> *[[Cacographie]] *[[Historiographie]] *[[Hydrographie]] *[[Kartographie]]<ref name=dewiki /> *[[Kristallographie]]<ref name=dewiki /> *[[Lexikographie]]<ref name=dewiki /> *[[Orthographie]]<ref name=dewiki /> *[[Paleographie]]<ref name=dewiki /> *[[Tomographie]]<ref name=dewiki /> *[[Topographie]]<ref name=dewiki /> |} <small><References/></small> Wann een där Reegel wëll follegen, déi an dësem [[Wikipedia:Eis_Schreifweis|Artikel]] am Kapitel "Wierder déi aus anere Sproochen iwwerholl sinn" erkläert ass, misst een déi Wierder an der Tabell hei driwwer, déi eng Referenz hunn, alleguer op d'Schreifweis mat ''f'' änneren, well si jo am Däitsche schonns geännert gi sinn. Dat mécht a mengen Aën kee Sënn, an et misst eng Reegel agefouert ginn, déi zumindest déi Wierder mat ''-graphie/-grafie'' eendeiteg ofdeckt. # Aus der Praxis vun der lb-wiki schéngt et mir, wéi wa bis elo prinzipiell déi Schreifweis mat ''ph'' benotzt gëtt, sou datt sech follgend Alternativ ofleede leesst:<br/><span style="background: yellow">''Eenheetlech Schreifweis mat ''ph'' (-graphie). Ausnam: Fotografie''.</span><br/>Da misst ee just nach d'Lithografie a Serigraphie réckelen fir datt d'Wiki ouni weider Ännerung konsequent wier. # Eng zweet Alternativ wier eng <br/><span style="background: yellow">''Eenheetlech Schreifweis mat ''f'' (-grafie)''</span>. # Eng drëtt Alternativ: <br/><span style="background: yellow">''Béid Schreifweisen sinn erlaabt, mä eng bestëmmt Schreifweis gëtt fir den Haaptlemma recommandéiert an et gëtt ëmmer eng Weiderleedung vum anere Begrëff ageriicht''.</span><br/>Z. B. den Haaptlemma ëmmer mat ''f'', mä an den Artikelen ka mat ''ph'' geschriwwe ginn (oder ëmgekéiert, wat bei ''Fotographie'' zu engem Problem/enger Ausnam féiert). Perséinlech tendéieren ech zu däer drëtter Variant, well si am beschten der haiteger Realitéit vun der Lëtzebuerger Sprooch entsprécht. Den [[DFL]] schéngt och dëser Logik ze follegen: hie bitt systematesch déi zwou Varianten un, als éischt ëmmer déi mat ''f''. Ech wier frou fir hei nëmme konstruktiv Avisen vun anere Wikiperiabenotzer ze kréien. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 11:18, 26. Dez. 2010 (UTC) :Gudde Moien :Ech weess elo net op dat wat ech elo schreiwen als '''konstruktiv''' betruecht gëtt oder net, mä ech soen alt emol wat ech derzou ze soen hunn: :1) Perséinlech ass et mer egal op wat mer ons eenegen. :2) Fir den Duerchernee vun der Schreifweis sou kleng wéi méiglech ze halen, sollen awer d'Wierder an den Artikelen dem Haaptlemma entspriechen. Et sollen sou wéineg wéi méiglech Viruleedunge bestoen. :3) Wann d'Schreifweis vum Lemma g'ännert gëtt, misst déi vun de Kategorien, déi derzou gehéieren an déi a Kategorien agebonne Schreifweisen, och g'ännert ginn, soss fuere mer erëm zweespuereg. Dofir misst och vläicht gekuckt gi wat aarbechtsméisseg am mannsten Opwand mécht. Ech hunn nach net gekuckt wéivill Ännerungen eng Ännerung vu ''ph''op ''f'' am Ganze mat sech bréngt, mä aleng am Beräich Geographie sinn et de ronn 1.300 dovu 70 an der Kategorisatioun. :4) Dofir stellen ech d'Fro op et net méi einfach ass déi puer mat ''f'' op ''ph'' ze réckelen datt se der Kategorie gläichen, amplaz ëmgedréint. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 13:07, 26. Dez. 2010 (UTC) Dat wat de Benotzer LM hei driwwer schreift ass kee Bäitrag fir déi opgeworfe Fro ze beäntwerten an dréit och net zu enger klorer Reegelung bäi. Ech si gespant op Reaktiounen, déi dozou bäidroen. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 15:34, 26. Dez. 2010 (UTC) :Dat mat der klorer Reegelung ass no menger Meenung zimmlech kniwweleg, well et kee Referenzwierk gëtt, dat vun alle lëtzebuergesche Sproochenexperten unerkannt ass. Et gëtt just d'Reegelen esou wéi se am Memorial publizéiert sinn an dës Reegelen erlaben déi eng oder aner Interpretatioun. Ech well mech awer elo hei net ëm eng Positioun drécken a si fir eng Variant vun der drëtter Alternativ - an zwar dofir fir déi aktuell op der lëtzebuergescher Wikipedia benotzte Schreifweis mat "ph" als Haaptlemma bäizebehalen a vun der Schreifweis mat f Viruleedungen unzelleeën. Dëst och aus dem Grond wëll et aus de Reegelen vun der lëtzebuerger Sprooch net eendeiteg ervir geet wat dann elo richteg ass (déi nei däitsch Schreifweis gouf eben eréischt vill méi spéit agefouert an domat kann een eigentlech net wëssen wéi déi lëtzebuergesch Schreifweis sech zur neier däitscher Schreifweis stellt) f oder ph (menger Meenung no sinn déi zwou gläich gutt an et ass wéi mat "les goûts et les couleurs ...". Mir sollten och bedenken datt all grouss Ëmstellung vun der Schreifweis, wéi mir se op der lb-Wikipedia benotzen, zu enger grousser Erausfuerderung gëtt, wa mir eng eenheetlech Schreifweis hei benotze wëllen. Ech gesinn dobäi d'Gefor datt deen oder déi Leit déi dat da maache wëllen, sollen, mussen (?) op eemol d'Flemm kréien an dann hu mir just e grousse Schantjen. Bäi der drëtter Alternativ mat der Variant ph brauche just Viruleedungen derbäigesat ze ginn an do ass et net esou schlëmm wann der am Ufank e puer feelen. Mir ass och opgefall datt de Spellchecker déi meeschte Wierder (wann e se da kennt) mat ph virschléit An der Hoffnung datt nach e puer weider Meenungen hei derbäi kommen. --[[Benotzer:Robby|Robby]] 23:23, 26. Dez. 2010 (UTC) ::Kuckt och w.e.g. an de Lux dico. Dee gouf vun engem Linguist ugeluecht, a féiert alles (sou wäit wéi ech bis elo festgestallt hunn) mat Ausnahm vum Fotograf mat ''ph''. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:03, 27. Dez. 2010 (UTC) Merci Robby fir däi konstruktive Bäitrag. Mir ass et nët dorëms gaangen, eng Variant duerchzesetzen, mä eng Léisung méiglechst no un der haiteger Realitéit vun der Lëtzebuerger Sprooch ze fannen. Da loosse mer einfach déi zwee asetzen: mat ph (Haaptlemma) a mat f (Weiderleedung). Fotografie gëtt domatter eng Ausnam. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 08:58, 27. Dez. 2010 (UTC) :Moien, :Ech sinn eendeiteg fir d'Variant 1 (Fotograf vs all dei aner ''Allographen''). An de Redirect vun der Variant 3 'kascht' eis just e puer Byten, dofir sollt e bei Wierder, dei zwou Graphië kënnen hunn, och gebraucht ginn. :--[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:07, 27. Dez. 2010 (UTC) :::Gudde Moien, :::Ech tendéieren och fir d'Variant 1, ouni d'Redirecten vun der Variant 3 auszeschléissen. :::Mir sollen eis awer prinzipiell net géint Verbesserunge stäipen, eleng well se vill Verbesserungsaarbecht mat sech bréngen. Wann eis Virgänger an der Grënnerzäit vu Wikipedia och esou geduecht hätten, hätten se logescherweis guernet dermatt ufänken dierfen. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 10:27, 27. Dez. 2010 (UTC) ::::Am Prinzip gefale mir déi 'vereinfacht' Schreifweisen am beschten, dat och well se sech mMn lues a lues wäerten duerchsetzen. An dësem Fall wier dat: alles mat ''f'' amplaz ''ph''. Mee dat ass just eng perséinlech Meenung.<br> ::::Wichteg schéngt mer datt d'Schreifweis an de Lemmaen uniformiséiert ass.<br> ::::Duerfir schléissen ech mech dem Zinneke un (Variant 1): Alles mat ''ph'', ausser Fotografie (un där Ausnahm erkennt ee mMn wou de Wee higeet).<br> ::::Dem Pecalux ginn ech awer och Recht. Beschte Gréiss, --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 10:46, 27. Dez. 2010 (UTC) ===Konsens erreecht=== Merci un Iech all, d'Situatioun ass elo méi kloer. De Kompromëss schéngt deemno an der 3. Variant ze leien: <blockquote> * Béid Schreifweisen sinn erlaabt, mat ''ph'' oder mat ''f'' * d'Schreifweis mat ''ph'' gëtt fir den Haaptlemma recommandéiert * et gëtt ëmmer eng Weiderleedung vum Begrëff mat ''f'' ageriicht, souwäit en hautdesdags existéiert * ''Fotografie'' ass eng Ausnam. </blockquote> Grad esou wéi de Cayambe denken ech och, datt den ''f'' sech mat der Zäit wäert duerchsetzen, wéi dat an eenzel Dictionnären als Tendenz ze erkennen ass. Ech sinn och d'accord mam Pecalux, datt ee sech net soll géint Neierungen stäipen, wa si Aarbecht mat sech bréngen. De Les Meloures huet richtegerweis drop higewisen, datt eng generell Ännerung op ''f'' ënner Ëmstänn vill Aarbecht mat sech bréngt. Déi kënne mir jo elo bewosst an d'Zukunft verleeën, wann emol den ''f'' generell d'Reegel ass. Ech maachen deemnächst déi néideg Ännerungen a soen iech alleguerte merci fir är Hëllef beim Opsichen an Erreeche vun dësem Konsens. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 14:56, 27. Dez. 2010 (UTC) ===Reegel misst nach ugepasst ginn=== Gudde Mojen, ech hu mir de follgenden Extrait aus der Säit [[Wikipedia:Eis_Schreifweis#Wierder_d.C3.A9i_aus_anere_Sproochen_iwwerholl_sinn|Wikipedia:Eis_Schreifweis]] nach eng Kéier genee ugekuckt: <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> Déi Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséisechen, Engleschen oder Italiéineschen iwwerholl gi sinn an esou geschwat bleiwen ginn normalerweis och esou wéi an der Originalsprooch geschriwwen.<br /> <br /> Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer…<br /> <br /> Ausser bei Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn: Foto - Elefant - Telefon </blockquote> No där Reegel missten eis -graphie/-grafie-Begrëffer, déi am Däitsche scho geännert gi sinn, da wierklech all mat "f" schreiwen. Do läit eng Diskrepanz mat dem Konsens aus der Diskussioun. Ech proposéieren den Text follgendermoossen ze ersetzen: <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> Déi Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséisechen, Engleschen oder Italiéineschen iwwerholl gi sinn an esou geschwat bleiwen, ginn normalerweis och esou wéi an der Originalsprooch geschriwwen.<br /> <br /> Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer&nbsp;…<br /> <br /> Bei Wierder, déi am Däitsche schonns geännert gi sinn, gëtt deenen hir Schreifweis gewéinlech iwwerholl: Foto - Fotografie - Elefant - Telefon.<br /> <br /> Ausnam: Wierder mat der Endung "-graphie", déi am Däitsche schonns op "-grafie" geännert gi sinn, wéi Geographie - Kartographie - Lithographie&nbsp;…: béid Schreifweisen sinn erlaabt, mä d'Schreifweis mat "ph" gëtt fir de Lemma vun Artikelen recommandéiert (inkl. enger Weiderleedung vum Begrëff mat "f"). Fotografie ass vun dëser Ausnam net betraff. </blockquote> --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 09:11, 30. Dez. 2010 (UTC) P.S.: Anescht gedréint (Lemma mat "f") wier méi am Aklang mat der Entwécklung vun der Lëtzebuerger Sprooch gewiecht, a mir hätte net déi "duebel" Ausnahm vum Wuert "Fotografie". Moien. Et ass gewosst, datt an de lëtzebuergeschen Orthographiereegelen sou munnech Widerspréch dra stiechen, déi Opfällegst sinn, wéi een um Wuert "Orthographiereegelen" gutt gesäit, bei de Prinzipien a) Ethymologie vs. "däitscht Virbild" a b) Phonetik vs "däitscht Virbild". Déi Saach mat "-grafie/-graphie" fällt ënner a); déi mat "Reegel/reegelen" (de laangen "e") ënner b). Schanen/Lulling hunn déi ewell zanter laangem beschriwwen. Ech ginn emol dervunner aus, beim ILL wëssen se dat och a brucken un enger Léisung. Bis et en neit, reforméiert Sproochereglement gëtt, ass et méisseg, hei wëllen iergend eng Léisung ze forcéieren. D'Säit "Eis Schreifweis" kann nëmmen d'Reegelen erkläre, wéi se sinn, a mir kënnen ënner eis e pragmatesche Konsens fannen, fir zevill Doublonen (an onnëtz "Verbesserungs"aarbecht) ze verhënneren. Dat mat "-graphie, ausser bei Foto" ass esou eng Saach. Iwwerformaliséieren oder -interpretéieren vun RGD 1999 ass dofir amA kontraproduktiv. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:31, 6. Jan. 2011 (UTC) * Ok, merci, da waarde mer op eng Reform. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 11:00, 6. Jan. 2011 (UTC) :: Moien och, ::Ech gesinn dat och d'selwecht wéi den Zinneke, an dat och nach aus deem Grond well se sech an Däitschland selwer net schéngen eens ze sinn. Kuckt dozou emol d'Artikelen op de:Wiki wou nach eng Partie Lemmata mat '''ph''' geschriwwe ginn, an éischter Linn den Haaptartikel [[:de:Graphie|Graphie]]. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:55, 6. Jan. 2011 (UTC) === Nei Propos === Gudde Moien. Ech wéilt gär eng Propos maache fir eng eenheetlech Schreifweis op der Wikipedia ze hunn bei Wierder déi mat "f" oder "ph" geschriwwe ginn. Wat hält der dervun? <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> D'Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséischen, Engleschen oder Italieeneschen iwwerholl gi sinn, a mat "ph" oder ënner anerem och mat "ph" geschriwwe ginn, sollen am Lëtzebuergeschen nëmme mat "ph" geschriwwe ginn. Ausnamen, déi mat engem "f" geschriwwe ginn, sinn déi, déi gewéinlech mat "f" am Lëtzebuergesche geschriwwe ginn. Dës Exceptioune sinn an dëser Lëscht erëmzefannen, a solle just mat "f" geschriwwe ginn.<br /> <br /> Dat heescht: <br /> Orthographie, orthographesch, Diskographie, Demographie, demographesch, Lithographie, Kartographie, Biographie, graphesch, Lithographie, ... <br /> <br /> Ausnamen: <br /> Foto, Fotografie, Fotograf, fotograféieren, fotogen, fotografesch, Telefon, Telefonie, telefonéieren, telefonesch, fantastesch, Fantasie, fantaséieren, Delfin, Elefant. </blockquote> --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 16:14, 2. Mäe. 2013 (UTC) ==Jäng contra Jeng== Fir mech wier de Jäng den Dérivé vu Jang oder Jean. De Jeng ass normalerweis e jonken aus enger Famill, deen net onbedingt muss Jäng heeschen. Bei ons stinn awer Jangen als Jeng do. Wat mengt Dir dozou? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:49, 9. Jan. 2011 (UTC) ::Ganz richteg; dat sinn "2 Puer Schong". Woubäi d'Fro sech stellt, ob de Jeng net misst J'''é'''ng geschriwwe ginn. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 07:09, 10. Jan. 2011 (UTC) :::Moien och richteg gesinn, well soss géif et awer d'selwecht ausgeschwat. == Fräischaffenden oder fräischafende Kënschtler? == Mir hun eng [[Lëscht vu lëtzebuergesche Konschtschafenden]], well déi Konscht schafen. Den däitschen Ausdrock ''freischaffend'' hänkt jo och warscheinlech mat ''schaffen'', ''créer'', also schafen zesummen, sou datt eis Fräischaffend jo eigentlech Fräischafend misste ginn. Richteg? --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 13:02, 1. Sep. 2012 (UTC) ==Singel vs. Single== Fir eng ''Single'', Auskopplung aus engem Musekalbum (oder vläit och fir eng Persoun ouni Frënd(in)), hale mir déi englesch Schreiwweis bäi, oder schreiwe mir et wéi een et seet: ''Singel''? Bis elo ass déi englesch déi heefegst Schreiwweis.--[[Benotzer:Bdx|Bdx]] ([[Benotzer Diskussioun:Bdx|Diskussioun]]) 17:18, 21. Jan. 2013 (UTC) :Moien, effektiv déi englesch Schreifweis ass déi heefegst an zwar haushéich 117 zu 3. Déi dräi verlëtzebuergescht Schreifweisen si vum ''Cornischong, Ralala a Wildmoodswings''. Ech gleewe kaum datt déi géint d'Majoritéit wëllen untrieden an sou wäit wéi ech an den Dictionnairë konnt feststellen, sou halen déi sech do ganz eraus, d.h. déi kenne warscheinlech keng Iwwersetzung. Eis Noperen (fr: an de:) hunn och déi englesch Schreifweis iwwerholl deemno dierft déi bei ons och kee Problem duerstellen. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 18:07, 21. Jan. 2013 (UTC) ::OK, ass fir mech kee Problem, do passen ech mech un.--[[Benotzer:Bdx|Bdx]] ([[Benotzer Diskussioun:Bdx|Diskussioun]]) 20:00, 21. Jan. 2013 (UTC) == Weideriibben == Moien, Bei LODs ass et [http://ortho.lod.lu/vo_11.html geüübt], de Luxogramm bleift bei [http://engelmann.uni.lu:8080/portal/luxogramm/de/doc/page_template?mode=aktiv&listid=V5581&bs=0 geübt]... --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 08:44, 9. Mee 2014 (UTC) :Moien och, :A waterengem Kontext gouf dat Wuert op der Wiki gebraucht? --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 08:54, 9. Mee 2014 (UTC) :Op d'mannst ee vun deenen zwéin huet d'Saach mam laanggezunnenen Ëmlaut net verstanen. :Bei geföhnt wier de Problem de selwechten. :D'Verbebichi (Editioun 2005) seet geübt, geföhnt, gefügt. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:08, 9. Mee 2014 (UTC) ::Ech hunn dat "preventiv" heihi gesat, well et mir bosseg virkënnt --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 09:36, 9. Mee 2014 (UTC) :::Et ass effektiv bosseg, ech kucken d'Gesetz mol no, op do eppes am Sënn vum LOD ze fannen ass. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:44, 9. Mee 2014 (UTC) ::::D'Grammaire seet op Säit 15, datt de Vokal bei verschiddene Wierder déi mer aus dem Däitschen iwwerholl hunn, ka veduebelt ginn mä net muss. Deemno ass dem LOD säi Beispill schlecht erausgesicht well den LOD et als Feeler duerstellt wann een net verduebelt. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:55, 9. Mee 2014 (UTC) == en duerch d'Eifeler "e" oder "ë"? == Moien, wéi ass do d'Reegel wann duerch d'Eifeler den "n" ewech fällt? Ech fannen z.B. Froen = Froe/Froë, Annoncen = Annonce/Annoncë, Fotoen = Fotoe, Fraen = Frae/Fraë Woubäi den "ë" kloer an der Minoritéit ass. Richteg deemno just "e"? Merci! --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 12:04, 23. Nov. 2014 (UTC) Den '''ë''' trëfft nëmme bei Wierder an der Méizuel zou déi an der Eenzuel mat engem '''e''' endegen oder fir e feminin ze markéieren. Dat ass am Prinzip an zu 99,9 % nëmme bei Wierder de Fall déi aus dem Franséische kommen. Et sinn och zu 99,9 % ëmmer déi selwecht Auteuren déi de Feeler maachen. De Roboter kennt déi meescht elo a bei all Durchgank ginn der ëmmer méi eliminéiert grad sou wou déi Wierder wou diakritesch Zeechen an der Mëtt vum Wuert falsch gebraucht ginn. Wann der nach so Saachen opfale mach mer einfach eng Notifikatioun an ech soen dem Bot e soll et verbesseren. Sou gëtt et och besser a menger Lëscht dokumentéeirt a gëtt all Kéeirs ness frësch kontrolléiert. Dat ass am Ament déi eenzeg efficace Meeglechkeet fir no an no all falsch Schreifweisen z'erfaassen. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 12:57, 23. Nov. 2014 (UTC) ::Merci fir déi kloer Äntwert. Deemno ass dann "Annoncë" richteg, "Fraë" a "Froë" falsch, soss si mir lo keng agefall. Schéine Sonnden nach --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 13:07, 23. Nov. 2014 (UTC) ::: Richteg gesinn. schéine Sonden och --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 15:14, 23. Nov. 2014 (UTC) ::::Kleng Bemierkung: Ech hunn déi Saach met de Fotoen (Fotoë) lo nogekuckt well do scho viru laangem eng Botz gemaach gouf an erausfonnt datt Foto'''ë''' nëmmen nach just an Diskussiounssäite virkënnt. An déi geet de Bot näischt verbesseren an do soll och soss näischt verbessert ginn. --17:27, 23. Nov. 2014 (UTC) ==Préau contra Preau== Moien, fir d'Schreifweis vun dësem Wuert ginn d'Meenungen auserneen. Eng Meenung ass: ''Préau'' ass e Wuert dat onverännert vum fr. iwwerholl gouf, ouni Accent ass net direkt z'erkennen, wéi et ausgeschwat soll ginn. Perséinlech passt dat Argument mir och, awer deemgéigeniwwer stinn d'Iwwersetzungen aus dem DFL fir follgend Wierder: *préalable = prealabel *préambule = Preambule *préau = Preau *préavis = Preavis *précaution = Precautioun *le précedent = de Prezedenzfall Gëtt et soss nach Beispiller an Dictionnairen. Den LOD huet keng Informatioun, wat bei deem wéi et schéngt normal ass, soubal wéi et kriddleg gëtt. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:42, 11. Mee 2015 (UTC) Moien, meng Tendenz fir déi richteg Schreifweis ass mat Accent, well een et soss eventuell wéi ''Pro'' ausschwätzt. Normalerweis géif ech awer léiwer Schoulhaff soe wéi Préau.--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 10:12, 11. Mee 2015 (UTC) :: E Préau ass kee Schoulhaff, eventuell en iwwerdéckte Schoulhaff, an eise Schoulen meeschtens bannen am Gebai selwer. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:08, 12. Mee 2015 (UTC) Moien kuckt d'"Recommandatiounen, dei no 1999 vum CPLL ausgeschafft goufen" am Artikel 5.1.b steet: :Franséisch Wierder behalen den é just an der Endsilb, an net Stamm. :Zum Beispill: ''Employé, Comité, Lycée'' :mee ''Decisioun, Reunioun, resuméieren'' :Bei polylexikaleschen Terme gëtt den é bäibehalen. :Zum Beispill: ''Assemblée générale, Débat parlementaire, Métier à risque.'' Et gëtt am Lëtzebuergeschen sou wéi an anere Sprooche Wierder wou een einfach muss wësse wéi s'ausgeschwat ginn. Dat ass eng Reegel déi den LOD applizéiert. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 11:29, 12. Mee 2015 (UTC) :Moien, a merci fir déi Recherchen an Explicatiounen. Zum Aigu op "préau" giff ech bei deenen aneren opgezielte Beispiller just bemierken, datt déi all de Prefix "pre-" hunn, dee vum Latäin "prae-" kënnt, an dofir am franséische "pré-" lexikaliséiert gëtt. Am Lëtzebuergeschen ass dat effektiv einfach "pre-". De "Préau" kënnt awer vu "petit pré", huet demno eng aner Origine. Dofir giff ech deen, "well d'Wuert onverännert vum Franséischen hier kënnt", och mat Accent loossen. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 13:21, 12. Mee 2015 (UTC) :An zum definitoreschen Ënnerscheed zu "Schoulhaff": E Préau ass iwwerdaacht, e Schoulhaff net. --Z. ::Den Zinneke huet mech iwwerzeegt, ech sinn also och fir de Préau. Beschte Gréiss, --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] ([[Benotzer Diskussioun:Cayambe|Diskussioun]]) 14:59, 12. Mee 2015 (UTC) == Eegeschaft oder Eegenschaft == Mir hunn hei ganz vill Artikelen, an deenen d'Wuert ''Eegeschaft'' virkënnt, awer nëmmen 3 mat ''Eegenschaft''. Am LOD an och am Spellchecker fannen ech awer nëmmen d'Schreifweis Eegenschaft, déi aner ass do onbekannt. Am Luxdico ass et ëmgedréit, do fannen ech nëmmen Eegeschaft. Wat ass elo richteg?--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 08:48, 17. Okt. 2016 (UTC) Moien. D'Schreifweis mat "n" ass déi richteg. Den "n" fält net ewech wann zum Schluss "schaft" ass z. B.: Wëssenschaft, Leidenschaft, Gemeinschaft, Genossenschaft. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 09:33, 17. Okt. 2016 (UTC) :Merci fir d'Informatioun. Da missten awer ganz vill Artikele verbessert ginn.--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 10:24, 17. Okt. 2016 (UTC) ::Gëtt an der nächster Korrektur verbessert. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 20:34, 20. Okt. 2016 (UTC) == Heeschberech / Heeschbereg == Moien, Am Artikel iwwer d'Uertschaft mam offiziellen Numm ''Hersberg'' ass de Lëtzebuerger Numm mat Heeschber'''ech''' uginn. Op der Kadasterkaart an um Stroosseschëld steet awer Heeschber'''eg'''. Firwat gëtt hei aus dem däitschen < g > am lëtzebuergeschen en < ch > ? En änleche Fall hu mer bei der Uertschaft ''Reimberg'', do ass de Lëtzebuerger Numm awer Rëmmereg, den < g > bleift hei bestoen. Vläicht huet een eng Erklärung. Merci. [[Benotzer:GilPe|GilPe]] ([[Benotzer Diskussioun:GilPe|Diskussioun]]) 07:47, 3. Mäe. 2018 (UTC) b1sjtxvypninnfefevo52w4pxehllco 2395915 2395838 2022-08-23T18:51:17Z Sultan Edijingo 1468 Ännerung 2395838 vu(n) [[Special:Contributions/Les Meloures|Les Meloures]] ([[User talk:Les Meloures|Diskussioun]] | [[Special:Contributions/Les Meloures|Kontributiounen]]) annulléieren. An dësem Fall soll den Treema bestoe bleiwen. wikitext text/x-wiki Op dëser Säit ziele mer déi Wierder op, deenen hir Schreifweis onkloer oder ëmstridden ass oder vun deene mer bis elo keng Iwwersetzung fonnt hunn. Hei geet et net drëm fir engem Artikelschreiwer eppes falsch oder richteg ze maachen. Et soll einfach eng Sammlung vun deene Wierder sinn. Kuckt och an eis [[Wikipedia:Verbesserungslëscht|Verbesserungslëscht]], wou déi Wierder stinn, bei deene sech tëscht e puer absolut richtegen Alternative sech fir eng decidéiert gouf déi am beschten ass. ===Asteroid oder Asteroïde === *Den DFL huet keng Iwwersetzung. *D'Grammaire de la langue luxembourgeoise betruecht den ''oi'' als Ëmlaut a seet e kéim nëmmen a ''Moien'' oder ''moies'' vir. Säit 18. ::Et ass '''Asteroid'''. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 00:32, 12 November 2006 (UTC) ===Bauwerk / Ouvrage=== *Den DFL gëtt als Iwwersetzung: Bauwierk. Säit 417. === Bensin, Benzin === *Den DLW hält zwou Schreifweise gutt: Bensin oder Benzin. Säit 58. *Den DFL gëtt nëmmen eng Schreifweis un: Benzin. Säit 225. *Eis Sprooch richteg schreiwen vum Josy Braun: Benzin Säit 82 vun der 12. Oplo **Den LOD gëtt huet '''Bensinn''' festgehalen. ===Empfehlung oder Recommandatioun=== *Den DFL gëtt Recommandatioun un. Säit 486. *Den DLW gëtt och "Recommandatioun" un. Säit 97. ===Wees oder Weess?=== Weesekand / Weessemiel === Chef - Chefen oder Cheffen === Den DLW gëtt Chef - Chefen un Den DFL awer Chef - Cheffen. === DLW oder DFL === Mir stelle fest dass et e puer (oder vläicht esouguer méi) Wierder ginn déi am DLW anescht geschriwwe gi wéi am DFL. Den DLW huet als Editiounsdatum d'Joer 2003, den DFL d'Joer 2006. Kann et sinn dass am DFL, dee jo méi spéit erauskoum, scho verschidde Feeler riicht gebéit goufen? An deem Fall wier den DFL méi korrekt wéi den DLW. Dat freet sech de [[User:Pecalux|Pecalux]] 10:12, 2 Mee 2007 (UTC) ===Prëssessioun oder Pressessioun=== Gudde moien: Den DFL gëtt entweder Pressessioun oni Treema a Prëssioun un. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 12:35, 2 Mee 2007 (UTC) :DLW: Prëssessioun (mat Treema) a Prëssioun. --[[User:Pecalux|Pecalux]] 12:25, 2 Mee 2007 (UTC) ===INFO=== Gudde Moien Ech hunn emol bei dem Editeur nogefrot duerch wat déi Ënnescheeder ze erkläre sinn, a warde gespaant op d'Äntwert. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 13:19, 2 Mee 2007 (UTC) :dat ass jo nawell interessant, mat all deem Gewuerschtels an den Dictionnairen, halen ech mech strikt un de Spellchecker vum Här Lulling aus dem Joer 2000. Dir fannt deen um Site www.crpgl.lu/cortina Wat ass eigentlech aus dem Här Lulling ginn? An ech hunn och ni verstanen, firwat dee Projet Cortina ofgebrach ginn ass. ===Stroph oder Strof=== Den DFL seet Stroph. Wat soen déi aner.? [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 21:06, 10 Juli 2007 (UTC) ::Den DLW seet Strof. Dann emol op Lëtzebuergesch. ''' Wat sinn do mam DLW a mam DFL Vollidioten um Wierk!! Déi selwecht Leit gierksen zwee Wierderbicher banne kuerzer Zäit aus dem Krapp, déi sech a ville Fäll widderspriechen. Wat en aarmséilege Kreemchen!''' Wat stellt sech d' "Redaktioun: Liette Derrmann-Loutsch" an d'Korrektur: Nancy Petry an Fernand Haupert" fir se mol mam Numm ze nennen, nëmme vir? Hate mer net schonns genuch Folkloristesches an der Geschicht vun der Schreiweis vum Lëtzebuergesche materlieft? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:17, 10 Juli 2007 (UTC) Ech hu weder nach, giff awer aus pragmatesche Grënn proposéieren, d'"Stroph" fir de Begrëff aus der Lyrik an d' "Strof" fir déi Béis ze reservéieren. --[[User:Zinneke|Zinneke]] 21:37, 10 Juli 2007 (UTC) === Schäinbar oder scheinbar === Am DLW gëtt et nëmme "scheinbar". Domat ass warscheinlech gemengt: et schéngt wéi wann ... Bei eis gëtt den Ausdrock dacks an der Astronomie gebraucht: "Schäinbar Hellegkeet". Dat wëlt awer net soen: " et schéngt e wier helleg " mee et beschreift d'Stäerkt vun enger Liichtquell, sou wéi se vun der Äerd ze gesinn ass. An deem Fall schéngt et eent vun deene Wieder op "...bar" ze sinn, déi et am lëtzebuergeschen net gëtt. Meng Froen: Gëtt et den Ausdrock ee Mol als "sch'''e'''inbar" an eng zweete Kéier als "sch'''ä'''inbar" oder ass et eent an dat selwecht? Wann et dat selwecht ass, wéi gëtt et da geschriwwen, mat "e" oder mat "ä"? Wat mengen d'Spezialisten? --[[User:Pecalux|Pecalux]] 07:57, 12 Juli 2007 (UTC) ::Salut, ::Ech hat schonns Gespréicher met dem Asronom iwwer de quokeleg Ausdréck déi heiansdo an deenen Artikele virkommen. Et ass guer net sou einfach fir do ëmmer dat richtegt Wuert oder souguer eng perfekt Ëmschreiwung ze fannen. Perséinlech géif mir och ''scheinbar'' besser virkomme wéi schäinbar. Ech sinn do der Meenung datt et besser ass e Wuert ze gebrauchen wat vläicht méi tranmuselanesch kléngt oder méi aus dem franséische kënnt, wéi ee verkrëppelt Lëtzebuergesch. A wëssenschaftlechen oder technesche Wierder si mer ganz schwaach op der Broscht. Wa bei sou Wierder een eng gutt Léisung huet ass se ëmmer wëllkom. Mer si jo hei op der Wikipedia, an dat ass jo eng Enziklopedie déi d'Chance huet fir méi séier mat der Sprooch weider ze goen wéi d'Bicher. Ech soen dat well ech déi Ausso vun engem Responsable gemaach krut vun der Redaktioun DLW an DLF deen ech op d'Differenzen an den zwee Bicher ugesprach hat. Hei hannendrun déi kopéiert Versioun: ::''dat kënnt doduerch, datt d'Lëtzebuerger Sprooch sech permanent weiderentwéckelt (cf. par ex. "Eis Sprooch richteg schreiwen" de Josy Braun). Ausserdeem ass deen däitschen Dictionnaire 2003 rauskomm an dee franséischen 2006. An deenen 3 Jar hu scho rëm verschidde Saache geännert.'' ::Mir hunn op der Wikipedia d'Chance, fir dat vill méi séier ze änneren, oni sech awer a Fantastereien ze verrennen. Wa Leit bei deenen en deier Bicher keeft sou Änerunge maachen, oni mol eng Referenz op eng eeler Editioun unzeginn, a firwat dat geännert gouf, da fillt ee sech e bësselchen am Portemonni bedrunn. Hei op der Wiki ass dat gratis an de Volet vun de Leit déi matschaffen an hir Meenung soen ass méi grouss. ::'''Dofir: Kommt mir profitéieren dervun daat déi Lëtzebuergesch Wiki eng Referenz ka fir jidderee ginn op d'Manéier vum Martin Luther King ''', '''''I have a dream'''''. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 12:41, 12 Juli 2007 (UTC) Eng kloer Nuecht, d'Stäre blénken, d'Ae fonkelen ... De wëssenschaftlechen Numm fir eis "Hellegkeet" ass '''Magnitude (m)''' ([http://fr.wikipedia.org/wiki/Magnitude] [http://de.wikipedia.org/wiki/Magnitude]). Wann déi eng Magnitude absolut ass, ass déi aner gäre relativ. Duerfir proposéieren ech ''[[Schäinbar Hellegkeet|Relativ Magnitude]]'' an ''[[Absolut Hellegkeet|Absolut Magnitude]]''. Et ass zwar soss doruechter bal ([http://spaceguard.esa.int/NScience/neo/dictionary/magnitude.htm hei z.B. net]) ëmmer nëmme vun ''Apparent magnitude/Magnitude apparente'' Rieds, mee ech géif mengen dat wier nach weider net esou schlëmm. Wat mengt eise Mann vum Fach? A jo Les Meloures, a 50 Joer schwätze mer da vläischt scho vun der relativer Magnitéit ;-) Kuck emol hei [http://www.uni.lu/content/download/8995/141313/file/Medialität%2001.pdf], déi zweetlescht Säit misst dech interesséieren. --[[User:Kaffi|Kaffi]] 21:58, 15 Juli 2007 (UTC) ===Geodesie oder Geodäsie=== Gudde Moien, A menge gescheite Bichië fannen ech näischt doriwwer. Weess e méi. ? [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 18:54, 15 Juli 2007 (UTC) ===Equator vs Äquator === "Wéi den Numm et seet läit Ecuador um Equator" Dee Saz liesen ech am Lännerartikel. Tjo, dat kéint engem aliichte wann et net esou "komesch" wier. Den DLW hält sech aus deeër Saach, wéi et ausgesäit, eraus. Den LOD gëtt kloer "dës Insel läit um Äquator" un. A mär si schlecht drun. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 10:46, 3. Feb. 2008 (UTC) :Den DFL seet Equator. :Wat schonns komesch ass dat eng Kéeir d' Äen als E geschriwwe solle ginn an eng aner kéeier net. Bsp: Ethiopien, Egypten. :Dobäi ass bei deenen Dictionnären wéi et schéngt dach iwwerall déi selwecht Commissioun zoustänneg. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:19, 3. Feb. 2008 (UTC) ===Departement: M oder S?=== Den DFL seet M/S Den Online seet S Wat soen déi aner? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 07:41, 12. Feb. 2008 (UTC) ::Deen (oder dat) Problem besteet bei relativ ville Substantiver, déi an däitscher Sprooch "sächlech" an a franséischer Sprooch "männlech" sinn. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 08:13, 12. Feb. 2008 (UTC) ===Bezirk / Bezierk=== Moien an 59 Artikelen hu mer '''Bezierk''' stoen, a verschiddene schonns méi wéi zwee Joer laang. An 10 Stéck hu mer '''Bezirk''' stoen. A 5 Stéck steet '''Beziirk''' Den DFL seet Bezierk. Wat soll op wat geännert ginn? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:28, 18. Feb. 2008 (UTC) :: Ech giff soen dann op Bezierk --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 13:17, 20. Feb. 2008 (UTC) ===Famill / Familljen=== Den DFL seet Famill an der Eenzuel, a Famillen oder Familljen an der Méizuel. Wat soen aner Bicher. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:14, 26. Feb. 2008 (UTC) :: Ech hunn dat selwescht am 6000 Wierder: ::* Familljennumm (-nimm) ::* Famill an der Eenzuel ::* Famillen, Familljen an der Méizuel --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:31, 26. Feb. 2008 (UTC) Den DLW an d'Wörterbuch kenne se natierlech allenzwee: eng Famill oder eng Familljen; an hir Méizuel: vill Famillen oder vill Familljen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 14:19, 26. Feb. 2008 (UTC) :::Merci [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:23, 26. Feb. 2008 (UTC) ===Adler / Aadler=== Den DFL schreift Adler. Vü datt den A laang ausgeschwaat gëtt misst no der Zweekonsonanntereegel d'Wuert mat engem duebelen A geschriwwe ginn, esou wéi bei Aarbecht. Oder verstinn ech do eppes falsch. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 08:42, 8. Mäe 2008 (UTC) :: Der Theorie no misst du Recht hunn. Ech hunn am 6000 Wierder awer och Adler mat engem A stoen. --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:08, 8. Mäe 2008 (UTC) ===de selwechten / deeselwechten ---- dem selwechten/deemselwechten=== Den DFL gëtt déi zwou Méiglechkeeten un. Wat soen déi aner? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:26, 8. Mäe 2008 (UTC) : Ech hunn deeselweschten am 6000 Wierder --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 07:56, 9. Mäe 2008 (UTC) ===Cube - Zoppecube - Küb=== Moien, Den DFL gëtt fir den Zoppecube dat heite Beispill un: ''dissoudre un cube de bouillon dans l'eau'' = e Cube am Wasser opléisen. Soss iwwersetz e ''Cube'' mat Wierfel a mat Cube. D'Grammaire de la Langue Luxembourgeoise (Editioun 2005) seet op Säit 6: '''ö''' et '''ü''' n'existent que dans des mots empruntés à l'allemand. Wat soen déi aner gescheit Bicher. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 07:46, 18. Abr 2008 (UTC) ::Ech weess net, wat an der Bibel doriwwer steet, mee dat, wat den DLW ugëtt, kënnt mer allerhand "praxisno" vir. Dat ass Küb. Datt den "ü" nëmmen a Wierder aus dem Däitsche virkënnt, dovu kënne mer eis scho beim Wuert "Flütt" eng Iddi maachen. Dat däitsch Wuert Broschüre kënnt iwwregens aus dem Franséischen, an eist Wuert Broschür och. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 08:39, 18. Abr 2008 (UTC) Am [http://www.lod.lu/ LOD] steet kee "Cube" dran a beim "K" sinn se nach net ukomm. --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 08:53, 18. Abr 2008 (UTC) ::::Merci fir d'Äntwert a fir bei der Saach ze bleiwen: Wat maache mer heimadder? '''[[Cube]]'''. :::En typeschen Dag op der Lëtzwiki: Deen eenzegen, deen e Saz an en Artikel bäigeschriwwen huet, war eisen treie Mataarbechter den 88.207.200.82. , deen eis verréit, datt den Jimi "doweinst zum Klub 27" gehéiert. Wou bleift de Pecalux mat senge Pefferkären; wou bleiwen d'Gemengen, d'Provënzen, d'Kategoriesännerungen, d'Kantonen, d'Këschten an d'Stamminetstutereien?? freet sech de --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 09:12, 18. Abr 2008 (UTC) :: Gudde Moien. Beim Cube, Küb, .... hunn ech näischt fond bis op dat selwescht an der Grammaire de la Langue Luxembourgeoise. A mat de Gemengen, Provënzen, Kategoriesännerungen, Kantonen, Këschten ... asw fueren ech gläich weider. Et war nach e besse fréi de Moien..... --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:36, 18. Abr 2008 (UTC) ::::Merci fir d'Äntwert a fir bei der Saach ze bleiwen: Wat maache mer heimadder? '''[[Cube]]'''. http://lb.wikipedia.org/wiki/Spezial:Rezent_%C3%84nnerungen Rezent Ännerungen :Ech gesinn datt ons Direktioun sech Suerge mécht iwwer Kantonen, Kategorien a.s.w. Fir se ze berouegen verspriechen der Direktioun héich an helleg datt ech mech direkt derhannert setzen a kucke fir déi Kantonen sou séier wéi méiglech fäerdeg ze kréien. An d'Arrondissementer och. Duerno kommen dann nach d'Artikelen iwwer déi franséisch Departementer, an déi belsch Gemengen. Ech hoffen an 3 Méint fäerdeg ze sinn. Wann dat ze laang soll dueren, bieden ech ons Direktioun mer en aneren Timing ze proposéieren. Ech hat och wëlles mer e puer Deeg onbezuelte Congé unzefroen, a wëll heimadder ufroen ob ons Direktioun do eng Méiglechkeet gesäit. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:40, 18. Abr 2008 (UTC) :::Gutt, wa mer lo nach ee fannen, dee sech ëm déi 583.467 mexikanesch Haciendas këmmert, si mer fir déi nächst 3 Méint beschäftegt. A wéi ass et mat de Stären? Do bleiwen nach e puer Milliarden! --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 10:03, 18. Abr 2008 (UTC) ::Dat soll der Direktioun hir Suerg bleiwen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 10:16, 18. Abr 2008 (UTC) ===Stärchen contra Stäerchen=== Den DFL seet Stäerchen. Wat soen déi aner ? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 12:17, 19. Abr 2008 (UTC) === Beweegung oder Bewegung === * Fir net weider Pingpong mam Wuert Fraebewe(e)gung am Artikel [[:Cid-femmes]] ze spillen, wier et net schlecht fir sech hei op eng Schreifweis ze eenegen. Am [http://www.lod.lu LOD] steet "Beweegung".--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 15:16, 24. Jun. 2008 (UTC) Moien, Den DFL seet Bewegung. Virun e puer Wochen hate mer déi Diskussioun schonns eng Kéier wann ech mech gutt erënneren. Wéi wir et wa mer op dëser Säit géifen eng Tabell uleeën vun deene Wierder déi mer an der verschiddenen Dictionnaire mat verschiddene Schreifweise fannen, dat brauche mer net hei driwwer ze diskutéire wat richteg ass. Mer wäerte jo hoffentlech bei der iwweriwwernächster Regierung e Kulturminister fannen deen amstand ass eng ordentlech Dictionnairskommissioun an d'Welt setzt déi dann endlech en offiziellen Dictionnaire op d'Schinn bréngt. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:40, 24. Jun. 2008 (UTC) Den DLW seet och Bewegung. Dat ass eng Ausnam, fir kee mat engem par rapport zum Däitschen ongewinntene Schrëftbild ze verkuebelen. Datt Ausname per se och kënne verkuebelen ass natierlech och wouer. Déi ideal Léisung gëtt et also net, d'Sproochecomissioun huet sech ebe fir déi doten aus dem DLW decidéiert (den DLW gouf schliisslech vun der Sproochecomissioun opgesat). --[[User:Otets|Otets]] ♣ 00:08, 25. Jun. 2008 (UTC) ==== "den DLW gouf schliisslech vun der Sproochecomissioun opgesat" ==== Bei de sëllege falsche Behaaptungen, déi a leschter Zäit aus deem Nascht koumen, fält déi kaum op. Déi hei sougenannte "Sproochekommissioun", de [[Conseil permanent de la langue luxembourgeoise]] huet iwwerhaapt näischt mam [[Deutsch Luxemburgisches Wörterbuch]] (neen, dat kritt kee Bindestréch, wéi et am [[Lëtzebuergesch Dictionnairen]] steet) ze dinn. <br> Fir déi aner falsch Behaaptungen, déi mat de Billerlizenzen ze dinn hunn, musse mer eis nach ganz e bësselche gedëllegen. Da wäerten eis sougenannte Lizenzefachleit erkläert kréien, wéi dat esou mat den sa an den nc-Saachen ass. Souguer déi, déi hei Sätz vu sech ginn hu wéi "Massiv géint elementarste Reegele vun der Wiki ze verstoussen ass kee Kannerspill méi" wäerten d'Méiglechkeet gebuede kréien, d'Lizenzreegelen ze verstoen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 07:13, 25. Jun. 2008 (UTC) :Moien, :Dass ausgerechent en Iertum op enger Diskussiounssäit, deen emol näischt direkt mat engem Artikel ze dinn huet, et mat sech bréngt, dass no iwwer zwou an engeer halwer Woche mer neess eppes vun der ze héiere kritt, ass schonns e bësse verwonnerlech, mee bon: schéin, emol nees vun der ze héieren! :Dass de CPLL eenzeg an eleng um LOD schafft, an näischt mat deenen aneren Dictionnairen ze dinn huet, ass natierlech richteg. A wann "Deutsch Luxemburgisches Wörterbuch" kee Bindestréch kritt, da wier et méi einfach, dat op deer Säit, déi s de zitéiers, ze verbesseren. :Wat der Rescht vun dengem Commentaire ugeet, sou plënneren ech eng Copie op de Stamminet, well dat hei net d'Plaz dofir ass. :--[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 08:02, 25. Jun. 2008 (UTC) "ass schonns e bësse verwonnerlech": Tjo, och am Zäitalter vun den Emaile kann et virkommen, datt Gedold ubruecht ass. Eng Kopie op de Stamminet ze setzen, hunn ech an dësem Fall net néideg fonnt, well et souwisou nach zu Texter op där Säit wäert kommen. Fir déi, deenen dat ze laang dauert: Liest emol d'Texter iwwer de Gebrauch vu Billerlizenzen op de Wikipediaen duerch; da brauche mer eis vun Hitterchesspiller keng Männercher méi virmaachen ze loossen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 08:23, 25. Jun. 2008 (UTC) Moien, Dat heiten ass am DFL ze liesen: [[Fichier:Dico.jpg|700px|center|Thumb]] ::Stëmmt, hat ech verwiesselt, am DLW steet och just "Dabei wurde die Schreibweise verwendet, die durch das Règlement ministériel vom 31. Juli 1999 Vorschrift geworden ist, und durch zusätzliche Änderungen vervollständigt, die letzte Beschlüsse des Conseil Permanent de la Langue Luxembourgeoise festgesetzt haben." --[[User:Otets|Otets]] &#09827; 11:40, 26. Jun. 2008 (UTC) De LOD gëtt vum "Dictionnairesgrupp fir d'Promotioun vun der Lëtzebuerger Sprooch" (en Aarbechtsgrupp vum CPLL) ausgeschafft. Am [http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/2004/0120/a120.pdf#page=8 Artikel 24 vum Gesetz iwwer Reorganisatioun vun de Kultutinstituter] (''Loi du 25 juin 2004 portant réorganisation des instituts culturels de l’Etat'') steet: ''Il est créé auprès du Centre national de littérature un Conseil permanent de la langue luxembourgeoise qui a pour missions l'étude, la description et la diffusion de la langue luxembourgeoise. Il coordonne les travaux d'élaboration de dictionnaires du luxembourgeois.'' De LOD huet domat, esouwäit ech dat gesinn, eng gesetzlech Basis, déi aner lëtzebuergesch Dictionnairen net hunn. Wann e Wuert (schonns) am LOD ze fannen ass, soll een sech, menger Meenung no, un deem seng Schreifweis halen. --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 10:11, 25. Jun. 2008 (UTC) :Jo en huet wuel eng gesetzlech Basis, déi huet e Projet de Loi och, just datt en däi Zäit wou dru geschafft gëtt et kee Gesetz oder Reglement ass. :Richteg legaliséiert kann en awer nëmme ginn wann e fäerdeg ass, an e Ministerreglement oder e groussherzoglecht Reglement, den LOD an där Form festhällt. Bis dohinner wäert nach vill Waasser d'Musel erofglaf sinn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:16, 25. Jun. 2008 (UTC) ===Théi oder Téi?=== nom däitsche Virbild ouni H oder nom "klassesche" mat H? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 22:43, 28. Jun. 2008 (UTC) Salut, Den DFL an de Josy Braun soen Téi [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 23:11, 28. Jun. 2008 (UTC) ===Fléissend Waasser contra fléisse Waasser=== Am Lëtzebuergesche gëtt et "am Fong" kee Participe présent (méi), eng al Form iwwerlieft an e puer festen Ausdréck wéi "kache Waasser" oder "fléisse Waasser", "laaches Monns", "stoes Fouss", "eng bleiwe Plaz", asw. (cf.: Robert Bruch: ''Précis populaire de grammaire luxembourgeoise/Luxemburger Grammatik in volkstümlichem Abriss''; 3. Oplo, Luxemburg 1973, S. 78f.). --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 10:16, 20. Aug. 2008 (UTC) ::Moien, ::Wéi soll et och anescht sinn? Mer sinn dann erëm am Clinch mat dem DFL. Dee schreift op Säit 187: l'eau courante = d'fléissend Wasser. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 20:58, 5. Okt 2008 (UTC) :::Rebelotte :-) :::D'Grammaire de la langue luxembourgeoise schreift Säit 15: :::LE PARTICIPE PRÉSENT (PARTICIPE I) :::Il n'existe presque pas en luxembourgeois, sauf pour quelques expressions: :::''kache Waasser''&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span style="color:#CD3278;">'''fléissend'''</span> Waaaser&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''stoes Fouss''&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''laaches Monds''. :::Ze bemierken ass dobäi dann och datt dem Bruch säi ''Mon''<span style="color:#CD3278;">n</span>''s'' an e ''Mon''<span style="color:#CD3278;">d</span>''s'' geännert gouf. :::[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:16, 8. Nov. 2008 (UTC) == '''Kategorie:Choreografen''' oder [[:Kategorie:Choreographen]]? == Ech hu leider néierens direkt fonnt ob mir am lëtzebuergeschen elo oc h wéi am däitschen iwwerall ph duerch f ersetzen? --[[Benotzer:Robby|Robby]] 11:47, 19. Mee 2009 (UTC) :Salut, :Den DFL gëtt déi zwou Méiglechkeeten un. Mer halen d'Choreographen, cf [[http://www.cpll.lu/schanen_lulling_letz.pdf Schanen / Lulling Säit 45]]. :[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 12:25, 19. Mee 2009 (UTC) == [[Palestina]] oder '''Kategorie:Palästina'''? == Salut mir hunn dës 2 Schreifweisen woubäi ech eng Preferenz fir déi éischt hunn. Mee wie wees wat méi richteg ass? --[[Benotzer:Robby|Robby]] 22:41, 6. Jun. 2009 (UTC) Moien, eigentlech hunn ech déi Preferenz och, den DFL deen iwwerall deen '''e''' virzitt wéi Pedagog amplaz Pädagog, President amplaz Präsident, Premisse amplaz Prämisse, mécht do d'Ausnahm a seet Palästina. Dat ass fir de Moment dat eenzegt Iwwersetzungsbuch dat ech zur Hand hunn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:29, 7. Jun. 2009 (UTC) P.S. Den LOD ass leider eréischt beim H ukomm. Ech proposéieren datt mer ons fir den Ament un den DFL halen ausser et gëtt an engem aneren Iwwersetzungsbuch d'Variant Palestina. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:56, 7. Jun. 2009 (UTC) ::woubäi de spellchecker.lu mengt et wier Pädagog, mee Palestina a bei President / Präsident gefält him béides...--[[Spezial:Kontributiounen/78.141.150.8|78.141.150.8]] 09:08, 7. Jun. 2009 (UTC) == President vs Präsident == Am Henri Rinnen sengem DFL vun 1988 ass dat franséischt Wuert "président" mat "President" an och mat "Präsident" op Lëtzebuergesch iwwersat. Huet een e méi rezenten Dictionnaire fir dat nozekucken? Wann näischt dergéint schwätzt, maachen ech d'Propose fir am lëtzebuergeschen Text eenheetlech "President" ze schreiwen. "President" hunn ech iwwregens 1277 mol an der lb-Wikipedia font a "Präsident" nëmmen 8 mol, wobäi "Präsident" 6 mol an engem däitschen Text steet.--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 13:43, 22. Dez. 2009 (UTC) :Moien, :Den DFL vun 2006 seet President, de Luxdico kennt en net, iwwersetzt awer ''présider'' mat presidéieren. Den LOD ass nach net sou wäit komm. :[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:22, 22. Dez. 2009 (UTC) "President", esou gëtt et jo och ausgeschwat. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 16:44, 22. Dez. 2009 (UTC) Merci fir d'Äntwerten. Et bleift also bei "President". Am eenzegen Artikel wou am lëtzebuergeschen Text nach e "Präsident" stung, hunn ech dësen duerch "President" ersat.--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 17:00, 22. Dez. 2009 (UTC) ==Notaire vs Notär== Salut, Den DFL gëtt Notaire un, de Luxdico Notär. Mer missten ons dann eens gi weem mer d'Virléift ginn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:05, 22. Dez. 2009 (UTC) P.s. D'Kategorien heeschen allerdéngs och Notären. Perséinlech hunn ech eng Virléift fir déi franséisch Endung. Wa mer ons sollte fir déi décidéieren sinn ech bereet d'Ännerungen ze maachen. Mer hu bei ganz villen esou Ausdréck déi franséisch Endung. wéi Commissaire, Fonctionnaire a.s.w [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:16, 22. Dez. 2009 (UTC) Moien, An de leschten Artikelen hat ech "Notaire" geschriwwen, hunn awer duerno wéinst dem Numm vun der Kategorie dat an "Notär" ëmgeännert. Obschon ech dat selwer net ëmmer respektéiert hunn, schéngt et mir déi beschte Léisung ze si fir bei enger franséischer Endung "-aire" déi am Lëtzebuergeschen z'iwwerhuelen. Am LOD ginn et déi "lëtzebuergesch" Wieder "Commissaire" a "Fonctionnaire" och nëmme mat der Endung "-aire". Beim "Not..." sinn se am LOD nach net ukomm. Huet soss nach een eng Meenung zu deem Thema? --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 08:39, 23. Dez. 2009 (UTC) :Moien, manner eng Meenung, wéi e Verweis op d'Orthographiereegelen vu lexikaleschen Transferenzen aus anere Sproochen (CPLL: 2045 5a): "am Prinzip [soll een] de frieme Wierder och déi Schreifweis loossen déi se vun doheem aus hunn". Geet do dergéint d'Verännerung méi 'un d'Substanz', gëtt d'Schreifweis phoneetesch (cf "Enseignant" vs. "Ramplassang"). Deemno bleift den Notaire en Notaire. :(Intressant Lecture zu der Transferenz-Graphie bei [http://www.cpll.lu/schanen_lulling_letz.pdf F. Schanen/J. Lulling: ''Introduction à l'orthographe luxembourgeois''], Montpellier 2003, S. 94-100. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 10:39, 5. Jan. 2010 (UTC) ==Numero an Nummer an Ofkierzungen Nr an N°== Nom DFL ass et <span style="color:#CD3278;">'''den'''</span> Numero oder <span style="color:#CD3278;">'''d''''</span>Nummer. Wann d'Ofkierzung <span style="color:#CD3278;">N°</span> déi der franséischer Schreifweis entsprécht, wier et <span style="color:#CD3278;">den N°</span> dee gebraucht gëtt am aner Fall <span style="color:#CD3278;"> d'Nr. </span> . De Mémorial numeréiert sech selwer vu datt en op franséisch geschriwwen ass mat der korrekter franséischer Ofkierzung:<span style="color:#CD3278;">'''N°'''</span>. Dofir mécht et menger Meenung no kee grousse Sënn fir an deem Fall den '''N°''' op '''Nr.''' ze verbesseren. Op anere Plazen gi mer systematesch déi korrekt franséisch Schreifweis asetzen. An dësem Fall gebraucht de Memorial déi, an da gëtt se op déi däitsch Ofkierzung verbessert. Do verstinn ech d'Logik net méi richteg. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:53, 5. Jan. 2010 (UTC) =='''S'''tater oder '''s'''tater== Moien, Op der Wiki fanne mer déi zwou Schreifweisen. An 124 Artikele steet et kleng geschriwwen, am Rescht (127 Artikelen) grouss geschriwwen, an an e puer Artikele gëtt et déi zwou Varianten. War hale mer als richteg fest? Et wier flott är Meenung dozou ze héieren an eventuell och Argumenter. Merci am Viraus. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 22:30, 28. Jan. 2010 (UTC) ::Ech selwer hu keng Ahnung wat do richteg oder falsch ass. ::Ech hunn awer eng perséinlech Meenung: Ech tendéieren zu der Versioun : stater ass en Adjektif an déi gi kleng geschriwwen. A firwat solle mer deene Stad-lëtzebuerger hiren Adjektiv grouss schreiwen an dee vun deenen aneren 11 Lëtzebuerger Stied a den auslännesche Stied net? ::Mir bedreiwen hei eng Wikipedia a lëtzebuergescher Sprooch a keng Wikipedia aus Lëtzebuerg. Och am Ausland gëtt lëtzebuergesch geschwat, an op déi dann d'Differenz tëscht "stater Dedeessems" a "Stater Gedeesems" verstin ass net sécher. ::Alternativ kinnt ee jo, wa "stater" ëmmer kleng geschriwwe géif, dat wat sech op d'Stat Lëtzebuerg bezitt einfach intern verlinken? Beispill: "De stater Verkéiersplang vu Metz ass besser wéi de [[Lëtzebuerg (Stad)|stater]] Verkéiersplang". -- [[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 08:26, 29. Jan. 2010 (UTC) Moien, kucke mer mol, wat d'Orthographiereegelen hierginn: Wat d'Grouss- a Klengschreiwung betrëfft, solle mer eis bekanntlech un déi däitsch ''Rechtschreibung'' halen. Mäin ''Duden'' seet zu "geographischen Herkunftsbezeichnungen": ''Bezeichnungen auf -er werden großgeschrieben: die Essener Bevölkerung, die New Yorker Rapperszene, der Pariser Charme; adjektivische Ableitungen auf –(i)sch, -haft o. Ä. werden kleingeschrieben: französische Küche, das kopernikanische Weltsystem, die goetheschen Dramen, die platonischen Dialoge.'' No deeër Logik misst "Stater" groussgeschriwwe ginn, wann et sech op d'Stad Lëtzebuerg bezitt (wéi Escher Buergemeeschtesch, Dikrecher Geschäftsverband, Iechternacher Stroosseschëld,...) a kleng, wa "stater" reng als Adjektiv vu "Stad" am allgemenge Sënn gebraucht gëtt (wéi am Pecalux sengem Metzer Beispill). An e Link huet nach ni geschuet. Komplizéiert? Well eis Schlaumeieren am Kultur- an Erzéiungsministère deemools gemengt haten, bei den Diskussiounen ëm d'däitsch Orthographiereform net matmaachen ze mussen, well, wéi se soten, dat Lëtzebuerg näischt ugéing(!), woar och keen do, deen hätt kënne froen, déi Saach méi einfach ze maachen... --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:14, 29. Jan. 2010 (UTC) :: Moien, Dem Pecalux säi Beispill hippt: Kee Mënsch seet: "De stater Musée vu Léck" mä "De städtesche Musée vu Léck." ::Interessanterweis gëtt et fir de Spellchecker och nëmmen "Stater" mat groussem S an d'Adjektiv "städtesch". Hei goufen also schon d'Orthographiereegelen, déi vum Zinneke zitéiert goufen ugewannt. ::Op Lëtzebuergesch gëtt et just 1 Stad: d'Stad Lëtzebuerg, soss ass et och nach de Lécker Musée oder den Escher Musée asw. Deemno wier et: de Stater Gemengerot huet iwwer déi städtesch Gaswierker ofgestëmmt. ::Ganz konkret Fro: gëtt et an eisem Wiki 1 Beispill an deem "stater" sech net op d'Stad (Lëtzebuerg) bezitt? A wann: Wier et dann net besser dat méi präzis ze formuléieren, esou datt keng Verwiesselung méiglech ass? léif Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 09:42, 29. Jan. 2010 (UTC) ::Dat 2. Beispill géif ech esou verbesseren: "De städtesche Verkéiersplang vu Metz ass besser wéi de [[Lëtzebuerg (Stad)|Stater]]." Oder wéi sot dir dat anescht? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 09:52, 29. Jan. 2010 (UTC) Eng ganz konkret Äntwert op eng ganz konkret Fro: Wann en Awunner vun Hondeleng, dee nach lëtzebuergesch schwätzt, seet: "Ech ginn an d'Stad", da geet en op Arel a net op Lëtzebuerg. -- [[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 10:40, 29. Jan. 2010 (UTC) :: Merci fir déi konkret Äntwert. Wann den Hondelenger mir Rendezvous an der Stad gëtt, dann hu mer e Problem: hien ass zu Arel an ech an der Stad (Lëtzebuerg). Réckfro: Schwätzt den Hondelenger dann och vun der Stater Gemeng a mengt domat d'Gemeng vun Arel? Seet en net éischter d'Areler Gemeng? :: Nach eppes: Op dem [http://www.dico.lu/ dico.lu] gëtt ''citatdin'' mat ''Stater'' (mat groussem S!) iwwersat an ''urbain'' mat ''städtesch'' oder ''stiets''. Esou gesinn ech dat och. :: An eisem Wiki hu mer en Artikel [[Städtesche_Musée_Simeonstift_(Tréier)]] a net ''Stater_Musée_Simeonstift_(Tréier]'' - Mat léiwe Stater Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 12:39, 29. Jan. 2010 (UTC) :::Moien, :::Den DLW seet städtesch oder stater :::Den DFL seet fir ''le citadin'' de Stater: citadatin als adjectiv ëmschreift en. Fir ''urbain'' gëtt en '''urban''' un a '''Stad.... ''' mat dem Beispil '''Stadbild'''. :::Den Zinneke gëtt eng Erklärung zu den Orthographiereegelen. Aus deene kann ech just ofleeden datt Lëtzebuerger groussgeschriwwe gëtt, awer net Stater wéi hie méngt. Am Kontext wéi et hei duergestallt gëtt mat der Groussschréiwung fäerten ech datt dat zu Iertëmer verleede kannn, well jo allkéiers wa Stater groussgeschriwwen ass, d'Stad Lëtzebuerg gemengt wier. Wann dat den Zweck ass da solle mer dat an eise Reegele vun der Schreifweis festhalen, a gutt oppasse fir et bei kenger aner Stad a Groussschrëft ze gebrauchen. Par contre wann d'Adjektiv ëmmer kleng geschriwwen ass brauche mer an deem Sënn op näischt opzepassen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:39, 29. Jan. 2010 (UTC) ::::Léiwe Kolleg Les Meloures, och wa mer géifen d'Adjektiv ëmmer kleng schreiwen, ass domat net de Sënn gekläert. Da kann den Hondelenger nach ëmmer mer Rendezvous bei der stater Gemeng ginn, hien geet dann op Arel an ech an d'Stad. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 15:26, 29. Jan. 2010 (UTC) ::Tjo dat mécht en och wann s d'et groussschreifs. ::Mä wa mer näischt festhalen, kréie mer vläicht an engem Joer nees déi selwecht Diskussioun, vläicht mat aneren Argumenter, an dann hu mer nach ëmmer näischt op dat mer verweise kënnen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 15:41, 29. Jan. 2010 (UTC) :::Du hues Recht: mer sollen eppes festhalen, well mer eis jo un déi offiziell Lëtzebuerger Schreifweis hale wëllen. Deemno plädéieren ech fir Stater ëmmer grouss ze schreiwen. 2 Argumenter: 1) déi vum Zinneke zitéiert Orthographiereegelen an 2) de Spellcher.lu, deen och nëmmen 1 Schreifweis kennt: ëmmer mat groussem S. Doriwwer eraus solle mer versichen, datt ''Stater'' sech ëmmer op d'Stad (Lëtzebuerg) bezitt. Wa mol net d'Stad (Lëtzebuerg) gemengt ass, solle mer et kloer ëmschreiwen oder d'Adjektiv städtesch gebrauchen. Dat gëtt och keng Revolutioun, well iwwerall, wou am Ament an eisem Wiki ''S/stater'' steet, ass och d'Stad (Lëtzebuerg) gemengt a keng aner Stad. :::Well ech dat ugestiwwelt hunn, erklären ech mech och gäre bereet, all kleng ''stater'' ze verbesseren. Nach e schéinen Owend. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 21:15, 29. Jan. 2010 (UTC) :Dat ass eng Propositioun mat där ee liewe kann, lo bräichte mer dann nach just eng Propose a waterenger Form mer dat op eiser Schreifweissäit ënnerbréngen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:41, 29. Jan. 2010 (UTC) Ech hunn elo mol probéiert dëst alles an eng hoffentlech verständlech Form ze bréngen (an hunn anengems de Begrëff ''Staat'' mat derbäigeholl). Esou kéinte mer et, wann dir averstan sidd, op eis Schreifweissäit iwwerhuelen. <h2 style="border:1px solid #AAAAAA; background-color:#F0F0F0; padding:0.2em 0; margin:0; font-size: 110%; font-weight:bold; text-indent:0.5em;">Stad - Stater - Staat ...</h2> * '''Stad''': Esou bezeechne mer ''une ville'', ''eine Stadt''. Deemno gëtt et d'Stad Esch, d'Stad Ettelbréck, d'Stad Berlin asw. D'Stad Lëtzebuerg heescht och einfach d'Stad (mat bestëmmtem Artikel). * '''Stater''': Déi geographesch Bezeechnungen op -er gi grouss geschriwwen: Beispiller: Déi Escher Leit, déi Diddelenger Schmelz, de Stater Gemengerot, de Lëtzebuerger Béier asw. D'Bezeechnung ''Stater'' (ëmmer groussgeschriwwen) bezitt sech nëmmen op d'Stad Lëtzebuerg. Beispill: Mir kennen den Escher an de Stater Conservatoire. Et gëtt de Stater Theater an den Escher Stadtheater. * '''städtesch''': Dat ass de lëtzebuergeschen Ausdrock fir ''urbain'', ''städtisch''. Adjektivesch Ofleedungen op -(e)sch, -haft asw. gi kleng geschriwwen: Beispiller: franséische Wäin, lëtzebuergesche Wäin, schmäerzhaft Wierder, städtesch Busser asw. D’Stad Esch stellt hiren neie städteschen Informatiounssystem vir. Déi städtesch Bibliothéik vun Ettelbréck gëtt vun der ''Ettelbrécker Bibliothéik a.s.b.l.'' gedroen. De städtesche Musée Simeonstift vun Tréier. * '''Staat''': Esou bezeechne mer ''l'État'', ''der Staat''. Deemno gëtt et och de Staatsrot, d'Vereenegt Staate vun Amerika, de Staat Alaska asw. * '''staatlech''': D'Adjektiv, dat sech op de Staat bezitt ass ''staatlech''. Beispiller: staatlech Hëllef, de staatleche Pressespriecher, déi staatlech Schoulen asw. ---- --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 14:50, 30. Jan. 2010 (UTC) Moien, Gesäit net sou schlecht aus, bis op d'Beispiller vun den Escher Bussen an der Ettelbrécker Muséksschoul. Déi géif ech ewechlossen. Déi Escher fueren nämlech mam [[TICE]] wat keng reng Busser vun der Stad Esch sinn, an déi Ettelbrécker hu keng Museksschoul méi, déi hunn elo de Conservatoire du nord mat Dikrech zesummen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 15:35, 30. Jan. 2010 (UTC) : Gären kann een aner oder besser Beispiller fannen. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 15:54, 30. Jan. 2010 (UTC) '''Staadter''': Fir de [[Lex Roth]] ass et ''Staadter'', esou steet et an der [http://news.rtl.lu/sonndes/lex_roth/56965.html Sonndeszeitung op RTL vum 29. 1. 2010] Dës Schreifweis iwwerzeegt mech net, se ass onnéideg komplizéiert, och wann se nozevollzéien ass. Op dem Lex Roth seng Schreifweis stäipen sech och d'[[annALes Athénée de Luxembourg|annALe vum Staadter Kolléisch]]. Trotzdem plädéieren ech datt mer am lb.wiki ''Stater'' festhalen. Bescht Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 14:07, 31. Jan. 2010 (UTC) Moien, Ech hunn elo déi zwee Beispiller, déi de Kolleg Les Meloures zu Recht kritiséiert huet, duerch neier ersat. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 20:28, 31. Jan. 2010 (UTC) ==Publications de la Section historique de l'Institut grand-ducal de Luxembourg== Ass ze fannen ënner: *Publications de la Section historique de l'Institut grand-ducal de Luxembourg *Publications de la Section Historique de l'Institut Grand-Ducal de Luxembourg Wéi heescht déi Saach richteg? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 23:42, 30. Jan. 2010 (UTC) :Salut, no de Reegele vun der Schreifweis vun de franséischen Noms propres ass déi éischt Variant hei driwwer déi 'richteg'.<br> :Nach besser, nach méi richteg :-) wier:<br> :Publications de la section historique de l'Institut grand-ducal. Also ''section'' mat klengem 's'. Ech schloe vir bei der éischter Variant ze bleiwen (kleng ''Esser'' si schwéier ze schlécken :-))). --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 15:56, 31. Jan. 2010 (UTC) Remoien, Dat ass da sécher hei wéi mer dat schonns dacks haten, datt Leit hire Saachen a falschen Numm ginn. Oder schreiwe si et richteg op hire Publikatiounen. Wann net musse mer dann an esou Fäll net déi Schreifweis déi op der Publikatioun steet bäibehalen. Anscheinend hu mer de selwechte Fall bei anere Publikatitioune wou och Jo'''ë'''r geschriwwe steet. Dobäi weess ech just datt dat bei ''Nos cahiers'' manifestement e Schreiffeeler op der Wiki ass. Bei anere kann ech net matschwätzen. Ech verbesseren emol déi vun ''Nos Cahiers'' da gesi mer wat Rescht bleift, an de kommen ech nach eng Kéier op déi Fro zréck. Eent vun deene Beispiller wou et dacks falsch geschriwwen ass, ass '''Lëtzebuerger Zäitschrëft fir Kultur'''. Jo'''ë'''r 6 (1985) :::PS beis de lëtzebuerger Zätschrëft fir Kultur handelt et sech anscheinend ëm '''nos cahiers''' da kann ech och do d'Jo'''ë'''r vebesseren, an anengems '''nos cahiers''' bäiflecken. Oder gëtt et nach eng déi sou heescht ouni '''no cahiers''' ze heeschen? Am Fall wou et an enger falscher Schreifweis op der Publikatioun falsch steet misste mer déi falsch Schréifweis vläicht bäibehale fir authentesch ze bleiwen, wéi mer dat jo och bei anere Bicher maachen, a bei politesche Parteien. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 17:58, 31. Jan. 2010 (UTC) ::Nos cahiers schreift sech zanter wéinenstens 2007 esou: '''nos cahiers''', kuck [http://www.editions.lu/editions-list-24.html hei] :-) --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 18:05, 31. Jan. 2010 (UTC) ::PS. Ech hu vun de [[Les cahiers luxemouergeois]] eng Parti Linke fonnt mat Les Cahiers Luxembourgois, anerer mat Les Cahiers luxembourgeois an um Heft selwer hunn ech LES CAHIERS LUXEMBOURGEOIS fonnt. Wann eng gutt Séil eppes dovunner weess kréie mer vläicht e klengen Artikelchen dee mer dann och korrekt verlinke kënnen. Merci am Viraus [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:06, 31. Jan. 2010 (UTC) :::Remoien, :::Ka vläicht en Exprert [[Schabloun:Nos cahiers Referenzen|dësSchabloun]] nokucken, fir datt mer déi bei Referenzen op nos cahiers kënnen uniform asetzen. :::Merci am Viraus [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:29, 31. Jan. 2010 (UTC) ==Mäze(e)nen== (''eriwwerkopéiert vun der Säit: [[:Kategorie Diskussioun:Mäzenen]]'') Mäzenen ...oder awer Mäzeenen ? Vgl. : Wikipedia: Eis Schreifweis! Do steet: "De laang geschwaten '''e''' ass '''ëmmer duebel''', och wa just 1 Konsonant hannendru kënnt (...)". Salut, Jim :Moie Jim. ::ass en da laang gschwat? ::Den DFL schreift op Säit 373 Mäzen. An op senger leschter Säit steet: ''Ce dictionnaire se base sur la nouvelle orthographe luxembourgeoise, telle qu'elle a été codifiée par le réglement ministériel du 31 juillet 1999 et par différentes modifications ultérieures décidées par le '''Conseil permanent de la langue luxembourgeoise.''''' [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 18:26, 19. Sep. 2010 (UTC) Merci fir d'Informatioun. Mee "Mäze(e)n" gëtt effektiv laan geschwat! Den "accent tonique" ass och op der 2. Silb. Ech mengen, do ass eppes net klor. Salut, Jim :Remoien, :Mer musse vläicht waarde bis mer e lëtzebuergeschen Dictionnaire deen och Phonetik weist (Déi jo dann och misst Phoneetik) geschriwwe ginn. Mat der Arithmetik wier dann d'selwecht. Awer déi schreift souguer den LOD bei deem 37 Linguisten alles kontrolléieren éier et dra kënnt, net met duebelem '''e'''. Wann déi mol beim M sinn, da gi mer vläicht eppes weider gewuer. Et däerf een och net verwiesselen ob et just accentuéiert ausgeschwat gëtt oder wierklech laang, an ob et fir oder hanner enger betountert Silb steet oder aleng. Et ass net sou einfach, duerfir hale mer ons hei mol un déi rezent Wierderbiecher, well dat sinn déi eenzeg Quelle bis elo, déi mer hunn, an déi soe si wieren um neiste Stand. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:59, 19. Sep. 2010 (UTC) OK, a merci nach eng Kéier! Jim == Nofolger Nofolleger Nofollger == déi dräi verfollege mech --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] 07:52, 29. Okt. 2010 (UTC) ''(eriwwerkopéiert vun [[Wikipedia:Eis Schreifweis]])'' Wann een d'Reegelen "mer halen eis un d'däitscht Virbild" an "Duebel Konsonaten wa kuerze Vokal" applizéiert, wiren amA "Nolfolger" a "Nofolleger" richteg, "Nofollger" net. 1 an 2 schénge mer Variante vuneneen ze sinn. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:01, 29. Okt. 2010 (UTC) :Moien och, :Nofollger aas op jiddwer Fall dernieft. Ech hunn déi mol verbessert. :Den DFL seet Nofolger. Et ass anscheinend eent vun de Substantiver bei deem de Vokal vum Verb ofgeschléckt gëtt, wéi z. Metzler. (verb: metzelen). :Et gëtt eng ronn 350 Artikele mat Nofolger an eng ronn 50 mat Nofolleger wouvun der eng Partie vun enger Schabloun hierkommen. Ech ginn déi och op Nofolger änneren, fir datt mer eenheetlech bleiwen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:25, 29. Okt. 2010 (UTC) ::Den DLW seet '''Nofolleger''', an den DFL an den DLW soen och nach '''Successeur'''. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 14:31, 29. Okt. 2010 (UTC) ::: de spellchecker.lu léisst just ''Nofolger'' duerchgoen --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] 09:43, 30. Okt. 2010 (UTC) == [[Fotografie]], [[Lithografie]], [[Serigrafie]] a.s.w. == ''(eriwwerkopéiert vun [[Wikipedia:Eis Schreifweis]])'' Gudden Owend, eng Fro éiert bei deenen am Titel vum Kapitel ugeféiert Artikelen hin an hiergeréckelt gëtt. Existéiert eng kloer Reegel oder e Konsens doriwwer wéi déi Lemmae geschriwwe ginn? An dem konkrete Fall schaffen ech mat dem [[Dictionnaire français-luxembourgeois]] 1. Oplo 2006 an do ginn déi Varianten mat '''f''' als éischt, déi mat '''ph''' als zweet ernimmt. Merci am viraus fir eng Kloerstellung, déi ech an dësem Artikel net fond hunn. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 18:25, 24. Dez. 2010 (UTC) ::Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer… :Ausser bei Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn: Foto - Elefant - Telefon. :Serigraphie kann net vum Däitschen ofgeknäipt ginn dat heescht op Däitsch Siebdruck, deemno griichesch-laténgescht oder romanescht Gesiicht. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 18:51, 24. Dez. 2010 (UTC) ===Mir bräichten eng kloer Reegel=== An der follgender Tabell sinn eng Rei Begrëffer opgelëscht, déi op der lb-wiki sou virkommen, wéi si hei geschriwwe sinn. {| class="wikitable" ! -gra''f''ie ! -gra''ph''ie |- | width="120" | *[[Fotografie]] | width="120" | *[[Geographie]] |- | *[[Lithografie]] | *[[Serigraphie]]<ref name=dewiki /><ref>De Begrëff ''Serigrafie'' existéiert och am Däitschen, cf. http://de.wikipedia.org/wiki/Serigrafie#Serigrafie_.28Siebdruck_und_Kunstgrafik.29</ref> |- | || *Bibliographie<ref name=dewiki>Gëtt et am Däitsche mat ''f'' a mat ''ph'', deemno Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn</ref> *[[Cacographie]] *[[Historiographie]] *[[Hydrographie]] *[[Kartographie]]<ref name=dewiki /> *[[Kristallographie]]<ref name=dewiki /> *[[Lexikographie]]<ref name=dewiki /> *[[Orthographie]]<ref name=dewiki /> *[[Paleographie]]<ref name=dewiki /> *[[Tomographie]]<ref name=dewiki /> *[[Topographie]]<ref name=dewiki /> |} <small><References/></small> Wann een där Reegel wëll follegen, déi an dësem [[Wikipedia:Eis_Schreifweis|Artikel]] am Kapitel "Wierder déi aus anere Sproochen iwwerholl sinn" erkläert ass, misst een déi Wierder an der Tabell hei driwwer, déi eng Referenz hunn, alleguer op d'Schreifweis mat ''f'' änneren, well si jo am Däitsche schonns geännert gi sinn. Dat mécht a mengen Aën kee Sënn, an et misst eng Reegel agefouert ginn, déi zumindest déi Wierder mat ''-graphie/-grafie'' eendeiteg ofdeckt. # Aus der Praxis vun der lb-wiki schéngt et mir, wéi wa bis elo prinzipiell déi Schreifweis mat ''ph'' benotzt gëtt, sou datt sech follgend Alternativ ofleede leesst:<br/><span style="background: yellow">''Eenheetlech Schreifweis mat ''ph'' (-graphie). Ausnam: Fotografie''.</span><br/>Da misst ee just nach d'Lithografie a Serigraphie réckelen fir datt d'Wiki ouni weider Ännerung konsequent wier. # Eng zweet Alternativ wier eng <br/><span style="background: yellow">''Eenheetlech Schreifweis mat ''f'' (-grafie)''</span>. # Eng drëtt Alternativ: <br/><span style="background: yellow">''Béid Schreifweisen sinn erlaabt, mä eng bestëmmt Schreifweis gëtt fir den Haaptlemma recommandéiert an et gëtt ëmmer eng Weiderleedung vum anere Begrëff ageriicht''.</span><br/>Z. B. den Haaptlemma ëmmer mat ''f'', mä an den Artikelen ka mat ''ph'' geschriwwe ginn (oder ëmgekéiert, wat bei ''Fotographie'' zu engem Problem/enger Ausnam féiert). Perséinlech tendéieren ech zu däer drëtter Variant, well si am beschten der haiteger Realitéit vun der Lëtzebuerger Sprooch entsprécht. Den [[DFL]] schéngt och dëser Logik ze follegen: hie bitt systematesch déi zwou Varianten un, als éischt ëmmer déi mat ''f''. Ech wier frou fir hei nëmme konstruktiv Avisen vun anere Wikiperiabenotzer ze kréien. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 11:18, 26. Dez. 2010 (UTC) :Gudde Moien :Ech weess elo net op dat wat ech elo schreiwen als '''konstruktiv''' betruecht gëtt oder net, mä ech soen alt emol wat ech derzou ze soen hunn: :1) Perséinlech ass et mer egal op wat mer ons eenegen. :2) Fir den Duerchernee vun der Schreifweis sou kleng wéi méiglech ze halen, sollen awer d'Wierder an den Artikelen dem Haaptlemma entspriechen. Et sollen sou wéineg wéi méiglech Viruleedunge bestoen. :3) Wann d'Schreifweis vum Lemma g'ännert gëtt, misst déi vun de Kategorien, déi derzou gehéieren an déi a Kategorien agebonne Schreifweisen, och g'ännert ginn, soss fuere mer erëm zweespuereg. Dofir misst och vläicht gekuckt gi wat aarbechtsméisseg am mannsten Opwand mécht. Ech hunn nach net gekuckt wéivill Ännerungen eng Ännerung vu ''ph''op ''f'' am Ganze mat sech bréngt, mä aleng am Beräich Geographie sinn et de ronn 1.300 dovu 70 an der Kategorisatioun. :4) Dofir stellen ech d'Fro op et net méi einfach ass déi puer mat ''f'' op ''ph'' ze réckelen datt se der Kategorie gläichen, amplaz ëmgedréint. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 13:07, 26. Dez. 2010 (UTC) Dat wat de Benotzer LM hei driwwer schreift ass kee Bäitrag fir déi opgeworfe Fro ze beäntwerten an dréit och net zu enger klorer Reegelung bäi. Ech si gespant op Reaktiounen, déi dozou bäidroen. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 15:34, 26. Dez. 2010 (UTC) :Dat mat der klorer Reegelung ass no menger Meenung zimmlech kniwweleg, well et kee Referenzwierk gëtt, dat vun alle lëtzebuergesche Sproochenexperten unerkannt ass. Et gëtt just d'Reegelen esou wéi se am Memorial publizéiert sinn an dës Reegelen erlaben déi eng oder aner Interpretatioun. Ech well mech awer elo hei net ëm eng Positioun drécken a si fir eng Variant vun der drëtter Alternativ - an zwar dofir fir déi aktuell op der lëtzebuergescher Wikipedia benotzte Schreifweis mat "ph" als Haaptlemma bäizebehalen a vun der Schreifweis mat f Viruleedungen unzelleeën. Dëst och aus dem Grond wëll et aus de Reegelen vun der lëtzebuerger Sprooch net eendeiteg ervir geet wat dann elo richteg ass (déi nei däitsch Schreifweis gouf eben eréischt vill méi spéit agefouert an domat kann een eigentlech net wëssen wéi déi lëtzebuergesch Schreifweis sech zur neier däitscher Schreifweis stellt) f oder ph (menger Meenung no sinn déi zwou gläich gutt an et ass wéi mat "les goûts et les couleurs ...". Mir sollten och bedenken datt all grouss Ëmstellung vun der Schreifweis, wéi mir se op der lb-Wikipedia benotzen, zu enger grousser Erausfuerderung gëtt, wa mir eng eenheetlech Schreifweis hei benotze wëllen. Ech gesinn dobäi d'Gefor datt deen oder déi Leit déi dat da maache wëllen, sollen, mussen (?) op eemol d'Flemm kréien an dann hu mir just e grousse Schantjen. Bäi der drëtter Alternativ mat der Variant ph brauche just Viruleedungen derbäigesat ze ginn an do ass et net esou schlëmm wann der am Ufank e puer feelen. Mir ass och opgefall datt de Spellchecker déi meeschte Wierder (wann e se da kennt) mat ph virschléit An der Hoffnung datt nach e puer weider Meenungen hei derbäi kommen. --[[Benotzer:Robby|Robby]] 23:23, 26. Dez. 2010 (UTC) ::Kuckt och w.e.g. an de Lux dico. Dee gouf vun engem Linguist ugeluecht, a féiert alles (sou wäit wéi ech bis elo festgestallt hunn) mat Ausnahm vum Fotograf mat ''ph''. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:03, 27. Dez. 2010 (UTC) Merci Robby fir däi konstruktive Bäitrag. Mir ass et nët dorëms gaangen, eng Variant duerchzesetzen, mä eng Léisung méiglechst no un der haiteger Realitéit vun der Lëtzebuerger Sprooch ze fannen. Da loosse mer einfach déi zwee asetzen: mat ph (Haaptlemma) a mat f (Weiderleedung). Fotografie gëtt domatter eng Ausnam. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 08:58, 27. Dez. 2010 (UTC) :Moien, :Ech sinn eendeiteg fir d'Variant 1 (Fotograf vs all dei aner ''Allographen''). An de Redirect vun der Variant 3 'kascht' eis just e puer Byten, dofir sollt e bei Wierder, dei zwou Graphië kënnen hunn, och gebraucht ginn. :--[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:07, 27. Dez. 2010 (UTC) :::Gudde Moien, :::Ech tendéieren och fir d'Variant 1, ouni d'Redirecten vun der Variant 3 auszeschléissen. :::Mir sollen eis awer prinzipiell net géint Verbesserunge stäipen, eleng well se vill Verbesserungsaarbecht mat sech bréngen. Wann eis Virgänger an der Grënnerzäit vu Wikipedia och esou geduecht hätten, hätten se logescherweis guernet dermatt ufänken dierfen. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 10:27, 27. Dez. 2010 (UTC) ::::Am Prinzip gefale mir déi 'vereinfacht' Schreifweisen am beschten, dat och well se sech mMn lues a lues wäerten duerchsetzen. An dësem Fall wier dat: alles mat ''f'' amplaz ''ph''. Mee dat ass just eng perséinlech Meenung.<br> ::::Wichteg schéngt mer datt d'Schreifweis an de Lemmaen uniformiséiert ass.<br> ::::Duerfir schléissen ech mech dem Zinneke un (Variant 1): Alles mat ''ph'', ausser Fotografie (un där Ausnahm erkennt ee mMn wou de Wee higeet).<br> ::::Dem Pecalux ginn ech awer och Recht. Beschte Gréiss, --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 10:46, 27. Dez. 2010 (UTC) ===Konsens erreecht=== Merci un Iech all, d'Situatioun ass elo méi kloer. De Kompromëss schéngt deemno an der 3. Variant ze leien: <blockquote> * Béid Schreifweisen sinn erlaabt, mat ''ph'' oder mat ''f'' * d'Schreifweis mat ''ph'' gëtt fir den Haaptlemma recommandéiert * et gëtt ëmmer eng Weiderleedung vum Begrëff mat ''f'' ageriicht, souwäit en hautdesdags existéiert * ''Fotografie'' ass eng Ausnam. </blockquote> Grad esou wéi de Cayambe denken ech och, datt den ''f'' sech mat der Zäit wäert duerchsetzen, wéi dat an eenzel Dictionnären als Tendenz ze erkennen ass. Ech sinn och d'accord mam Pecalux, datt ee sech net soll géint Neierungen stäipen, wa si Aarbecht mat sech bréngen. De Les Meloures huet richtegerweis drop higewisen, datt eng generell Ännerung op ''f'' ënner Ëmstänn vill Aarbecht mat sech bréngt. Déi kënne mir jo elo bewosst an d'Zukunft verleeën, wann emol den ''f'' generell d'Reegel ass. Ech maachen deemnächst déi néideg Ännerungen a soen iech alleguerte merci fir är Hëllef beim Opsichen an Erreeche vun dësem Konsens. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 14:56, 27. Dez. 2010 (UTC) ===Reegel misst nach ugepasst ginn=== Gudde Mojen, ech hu mir de follgenden Extrait aus der Säit [[Wikipedia:Eis_Schreifweis#Wierder_d.C3.A9i_aus_anere_Sproochen_iwwerholl_sinn|Wikipedia:Eis_Schreifweis]] nach eng Kéier genee ugekuckt: <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> Déi Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséisechen, Engleschen oder Italiéineschen iwwerholl gi sinn an esou geschwat bleiwen ginn normalerweis och esou wéi an der Originalsprooch geschriwwen.<br /> <br /> Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer…<br /> <br /> Ausser bei Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn: Foto - Elefant - Telefon </blockquote> No där Reegel missten eis -graphie/-grafie-Begrëffer, déi am Däitsche scho geännert gi sinn, da wierklech all mat "f" schreiwen. Do läit eng Diskrepanz mat dem Konsens aus der Diskussioun. Ech proposéieren den Text follgendermoossen ze ersetzen: <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> Déi Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséisechen, Engleschen oder Italiéineschen iwwerholl gi sinn an esou geschwat bleiwen, ginn normalerweis och esou wéi an der Originalsprooch geschriwwen.<br /> <br /> Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer&nbsp;…<br /> <br /> Bei Wierder, déi am Däitsche schonns geännert gi sinn, gëtt deenen hir Schreifweis gewéinlech iwwerholl: Foto - Fotografie - Elefant - Telefon.<br /> <br /> Ausnam: Wierder mat der Endung "-graphie", déi am Däitsche schonns op "-grafie" geännert gi sinn, wéi Geographie - Kartographie - Lithographie&nbsp;…: béid Schreifweisen sinn erlaabt, mä d'Schreifweis mat "ph" gëtt fir de Lemma vun Artikelen recommandéiert (inkl. enger Weiderleedung vum Begrëff mat "f"). Fotografie ass vun dëser Ausnam net betraff. </blockquote> --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 09:11, 30. Dez. 2010 (UTC) P.S.: Anescht gedréint (Lemma mat "f") wier méi am Aklang mat der Entwécklung vun der Lëtzebuerger Sprooch gewiecht, a mir hätte net déi "duebel" Ausnahm vum Wuert "Fotografie". Moien. Et ass gewosst, datt an de lëtzebuergeschen Orthographiereegelen sou munnech Widerspréch dra stiechen, déi Opfällegst sinn, wéi een um Wuert "Orthographiereegelen" gutt gesäit, bei de Prinzipien a) Ethymologie vs. "däitscht Virbild" a b) Phonetik vs "däitscht Virbild". Déi Saach mat "-grafie/-graphie" fällt ënner a); déi mat "Reegel/reegelen" (de laangen "e") ënner b). Schanen/Lulling hunn déi ewell zanter laangem beschriwwen. Ech ginn emol dervunner aus, beim ILL wëssen se dat och a brucken un enger Léisung. Bis et en neit, reforméiert Sproochereglement gëtt, ass et méisseg, hei wëllen iergend eng Léisung ze forcéieren. D'Säit "Eis Schreifweis" kann nëmmen d'Reegelen erkläre, wéi se sinn, a mir kënnen ënner eis e pragmatesche Konsens fannen, fir zevill Doublonen (an onnëtz "Verbesserungs"aarbecht) ze verhënneren. Dat mat "-graphie, ausser bei Foto" ass esou eng Saach. Iwwerformaliséieren oder -interpretéieren vun RGD 1999 ass dofir amA kontraproduktiv. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:31, 6. Jan. 2011 (UTC) * Ok, merci, da waarde mer op eng Reform. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 11:00, 6. Jan. 2011 (UTC) :: Moien och, ::Ech gesinn dat och d'selwecht wéi den Zinneke, an dat och nach aus deem Grond well se sech an Däitschland selwer net schéngen eens ze sinn. Kuckt dozou emol d'Artikelen op de:Wiki wou nach eng Partie Lemmata mat '''ph''' geschriwwe ginn, an éischter Linn den Haaptartikel [[:de:Graphie|Graphie]]. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:55, 6. Jan. 2011 (UTC) === Nei Propos === Gudde Moien. Ech wéilt gär eng Propos maache fir eng eenheetlech Schreifweis op der Wikipedia ze hunn bei Wierder déi mat "f" oder "ph" geschriwwe ginn. Wat hält der dervun? <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> D'Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséischen, Engleschen oder Italieeneschen iwwerholl gi sinn, a mat "ph" oder ënner anerem och mat "ph" geschriwwe ginn, sollen am Lëtzebuergeschen nëmme mat "ph" geschriwwe ginn. Ausnamen, déi mat engem "f" geschriwwe ginn, sinn déi, déi gewéinlech mat "f" am Lëtzebuergesche geschriwwe ginn. Dës Exceptioune sinn an dëser Lëscht erëmzefannen, a solle just mat "f" geschriwwe ginn.<br /> <br /> Dat heescht: <br /> Orthographie, orthographesch, Diskographie, Demographie, demographesch, Lithographie, Kartographie, Biographie, graphesch, Lithographie, ... <br /> <br /> Ausnamen: <br /> Foto, Fotografie, Fotograf, fotograféieren, fotogen, fotografesch, Telefon, Telefonie, telefonéieren, telefonesch, fantastesch, Fantasie, fantaséieren, Delfin, Elefant. </blockquote> --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 16:14, 2. Mäe. 2013 (UTC) ==Jäng contra Jeng== Fir mech wier de Jäng den Dérivé vu Jang oder Jean. De Jeng ass normalerweis e jonken aus enger Famill, deen net onbedingt muss Jäng heeschen. Bei ons stinn awer Jangen als Jeng do. Wat mengt Dir dozou? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:49, 9. Jan. 2011 (UTC) ::Ganz richteg; dat sinn "2 Puer Schong". Woubäi d'Fro sech stellt, ob de Jeng net misst J'''é'''ng geschriwwe ginn. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 07:09, 10. Jan. 2011 (UTC) :::Moien och richteg gesinn, well soss géif et awer d'selwecht ausgeschwat. == Fräischaffenden oder fräischafende Kënschtler? == Mir hun eng [[Lëscht vu lëtzebuergesche Konschtschafenden]], well déi Konscht schafen. Den däitschen Ausdrock ''freischaffend'' hänkt jo och warscheinlech mat ''schaffen'', ''créer'', also schafen zesummen, sou datt eis Fräischaffend jo eigentlech Fräischafend misste ginn. Richteg? --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 13:02, 1. Sep. 2012 (UTC) ==Singel vs. Single== Fir eng ''Single'', Auskopplung aus engem Musekalbum (oder vläit och fir eng Persoun ouni Frënd(in)), hale mir déi englesch Schreiwweis bäi, oder schreiwe mir et wéi een et seet: ''Singel''? Bis elo ass déi englesch déi heefegst Schreiwweis.--[[Benotzer:Bdx|Bdx]] ([[Benotzer Diskussioun:Bdx|Diskussioun]]) 17:18, 21. Jan. 2013 (UTC) :Moien, effektiv déi englesch Schreifweis ass déi heefegst an zwar haushéich 117 zu 3. Déi dräi verlëtzebuergescht Schreifweisen si vum ''Cornischong, Ralala a Wildmoodswings''. Ech gleewe kaum datt déi géint d'Majoritéit wëllen untrieden an sou wäit wéi ech an den Dictionnairë konnt feststellen, sou halen déi sech do ganz eraus, d.h. déi kenne warscheinlech keng Iwwersetzung. Eis Noperen (fr: an de:) hunn och déi englesch Schreifweis iwwerholl deemno dierft déi bei ons och kee Problem duerstellen. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 18:07, 21. Jan. 2013 (UTC) ::OK, ass fir mech kee Problem, do passen ech mech un.--[[Benotzer:Bdx|Bdx]] ([[Benotzer Diskussioun:Bdx|Diskussioun]]) 20:00, 21. Jan. 2013 (UTC) == Weideriibben == Moien, Bei LODs ass et [http://ortho.lod.lu/vo_11.html geüübt], de Luxogramm bleift bei [http://engelmann.uni.lu:8080/portal/luxogramm/de/doc/page_template?mode=aktiv&listid=V5581&bs=0 geübt]... --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 08:44, 9. Mee 2014 (UTC) :Moien och, :A waterengem Kontext gouf dat Wuert op der Wiki gebraucht? --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 08:54, 9. Mee 2014 (UTC) :Op d'mannst ee vun deenen zwéin huet d'Saach mam laanggezunnenen Ëmlaut net verstanen. :Bei geföhnt wier de Problem de selwechten. :D'Verbebichi (Editioun 2005) seet geübt, geföhnt, gefügt. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:08, 9. Mee 2014 (UTC) ::Ech hunn dat "preventiv" heihi gesat, well et mir bosseg virkënnt --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 09:36, 9. Mee 2014 (UTC) :::Et ass effektiv bosseg, ech kucken d'Gesetz mol no, op do eppes am Sënn vum LOD ze fannen ass. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:44, 9. Mee 2014 (UTC) ::::D'Grammaire seet op Säit 15, datt de Vokal bei verschiddene Wierder déi mer aus dem Däitschen iwwerholl hunn, ka veduebelt ginn mä net muss. Deemno ass dem LOD säi Beispill schlecht erausgesicht well den LOD et als Feeler duerstellt wann een net verduebelt. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:55, 9. Mee 2014 (UTC) == en duerch d'Eifeler "e" oder "ë"? == Moien, wéi ass do d'Reegel wann duerch d'Eifeler den "n" ewech fällt? Ech fannen z.B. Froen = Froe/Froë, Annoncen = Annonce/Annoncë, Fotoen = Fotoe, Fraen = Frae/Fraë Woubäi den "ë" kloer an der Minoritéit ass. Richteg deemno just "e"? Merci! --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 12:04, 23. Nov. 2014 (UTC) Den '''ë''' trëfft nëmme bei Wierder an der Méizuel zou déi an der Eenzuel mat engem '''e''' endegen oder fir e feminin ze markéieren. Dat ass am Prinzip an zu 99,9 % nëmme bei Wierder de Fall déi aus dem Franséische kommen. Et sinn och zu 99,9 % ëmmer déi selwecht Auteuren déi de Feeler maachen. De Roboter kennt déi meescht elo a bei all Durchgank ginn der ëmmer méi eliminéiert grad sou wou déi Wierder wou diakritesch Zeechen an der Mëtt vum Wuert falsch gebraucht ginn. Wann der nach so Saachen opfale mach mer einfach eng Notifikatioun an ech soen dem Bot e soll et verbesseren. Sou gëtt et och besser a menger Lëscht dokumentéeirt a gëtt all Kéeirs ness frësch kontrolléiert. Dat ass am Ament déi eenzeg efficace Meeglechkeet fir no an no all falsch Schreifweisen z'erfaassen. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 12:57, 23. Nov. 2014 (UTC) ::Merci fir déi kloer Äntwert. Deemno ass dann "Annoncë" richteg, "Fraë" a "Froë" falsch, soss si mir lo keng agefall. Schéine Sonnden nach --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 13:07, 23. Nov. 2014 (UTC) ::: Richteg gesinn. schéine Sonden och --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 15:14, 23. Nov. 2014 (UTC) ::::Kleng Bemierkung: Ech hunn déi Saach met de Fotoen (Fotoë) lo nogekuckt well do scho viru laangem eng Botz gemaach gouf an erausfonnt datt Foto'''ë''' nëmmen nach just an Diskussiounssäite virkënnt. An déi geet de Bot näischt verbesseren an do soll och soss näischt verbessert ginn. --17:27, 23. Nov. 2014 (UTC) ==Préau contra Preau== Moien, fir d'Schreifweis vun dësem Wuert ginn d'Meenungen auserneen. Eng Meenung ass: ''Préau'' ass e Wuert dat onverännert vum fr. iwwerholl gouf, ouni Accent ass net direkt z'erkennen, wéi et ausgeschwat soll ginn. Perséinlech passt dat Argument mir och, awer deemgéigeniwwer stinn d'Iwwersetzungen aus dem DFL fir follgend Wierder: *préalable = prealabel *préambule = Preambule *préau = Preau *préavis = Preavis *précaution = Precautioun *le précedent = de Prezedenzfall Gëtt et soss nach Beispiller an Dictionnairen. Den LOD huet keng Informatioun, wat bei deem wéi et schéngt normal ass, soubal wéi et kriddleg gëtt. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:42, 11. Mee 2015 (UTC) Moien, meng Tendenz fir déi richteg Schreifweis ass mat Accent, well een et soss eventuell wéi ''Pro'' ausschwätzt. Normalerweis géif ech awer léiwer Schoulhaff soe wéi Préau.--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 10:12, 11. Mee 2015 (UTC) :: E Préau ass kee Schoulhaff, eventuell en iwwerdéckte Schoulhaff, an eise Schoulen meeschtens bannen am Gebai selwer. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:08, 12. Mee 2015 (UTC) Moien kuckt d'"Recommandatiounen, dei no 1999 vum CPLL ausgeschafft goufen" am Artikel 5.1.b steet: :Franséisch Wierder behalen den é just an der Endsilb, an net Stamm. :Zum Beispill: ''Employé, Comité, Lycée'' :mee ''Decisioun, Reunioun, resuméieren'' :Bei polylexikaleschen Terme gëtt den é bäibehalen. :Zum Beispill: ''Assemblée générale, Débat parlementaire, Métier à risque.'' Et gëtt am Lëtzebuergeschen sou wéi an anere Sprooche Wierder wou een einfach muss wësse wéi s'ausgeschwat ginn. Dat ass eng Reegel déi den LOD applizéiert. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 11:29, 12. Mee 2015 (UTC) :Moien, a merci fir déi Recherchen an Explicatiounen. Zum Aigu op "préau" giff ech bei deenen aneren opgezielte Beispiller just bemierken, datt déi all de Prefix "pre-" hunn, dee vum Latäin "prae-" kënnt, an dofir am franséische "pré-" lexikaliséiert gëtt. Am Lëtzebuergeschen ass dat effektiv einfach "pre-". De "Préau" kënnt awer vu "petit pré", huet demno eng aner Origine. Dofir giff ech deen, "well d'Wuert onverännert vum Franséischen hier kënnt", och mat Accent loossen. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 13:21, 12. Mee 2015 (UTC) :An zum definitoreschen Ënnerscheed zu "Schoulhaff": E Préau ass iwwerdaacht, e Schoulhaff net. --Z. ::Den Zinneke huet mech iwwerzeegt, ech sinn also och fir de Préau. Beschte Gréiss, --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] ([[Benotzer Diskussioun:Cayambe|Diskussioun]]) 14:59, 12. Mee 2015 (UTC) == Eegeschaft oder Eegenschaft == Mir hunn hei ganz vill Artikelen, an deenen d'Wuert ''Eegeschaft'' virkënnt, awer nëmmen 3 mat ''Eegenschaft''. Am LOD an och am Spellchecker fannen ech awer nëmmen d'Schreifweis Eegenschaft, déi aner ass do onbekannt. Am Luxdico ass et ëmgedréit, do fannen ech nëmmen Eegeschaft. Wat ass elo richteg?--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 08:48, 17. Okt. 2016 (UTC) Moien. D'Schreifweis mat "n" ass déi richteg. Den "n" fält net ewech wann zum Schluss "schaft" ass z. B.: Wëssenschaft, Leidenschaft, Gemeinschaft, Genossenschaft. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 09:33, 17. Okt. 2016 (UTC) :Merci fir d'Informatioun. Da missten awer ganz vill Artikele verbessert ginn.--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 10:24, 17. Okt. 2016 (UTC) ::Gëtt an der nächster Korrektur verbessert. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 20:34, 20. Okt. 2016 (UTC) == Heeschberech / Heeschbereg == Moien, Am Artikel iwwer d'Uertschaft mam offiziellen Numm ''Hersberg'' ass de Lëtzebuerger Numm mat Heeschber'''ech''' uginn. Op der Kadasterkaart an um Stroosseschëld steet awer Heeschber'''eg'''. Firwat gëtt hei aus dem däitschen < g > am lëtzebuergeschen en < ch > ? En änleche Fall hu mer bei der Uertschaft ''Reimberg'', do ass de Lëtzebuerger Numm awer Rëmmereg, den < g > bleift hei bestoen. Vläicht huet een eng Erklärung. Merci. [[Benotzer:GilPe|GilPe]] ([[Benotzer Diskussioun:GilPe|Diskussioun]]) 07:47, 3. Mäe. 2018 (UTC) h1w7fiwpyuv6s19o7l0fr4pbj7w5i60 2395916 2395915 2022-08-23T18:55:19Z Sultan Edijingo 1468 /* Prëssessioun oder Pressessioun */ cf. LOD wikitext text/x-wiki Op dëser Säit ziele mer déi Wierder op, deenen hir Schreifweis onkloer oder ëmstridden ass oder vun deene mer bis elo keng Iwwersetzung fonnt hunn. Hei geet et net drëm fir engem Artikelschreiwer eppes falsch oder richteg ze maachen. Et soll einfach eng Sammlung vun deene Wierder sinn. Kuckt och an eis [[Wikipedia:Verbesserungslëscht|Verbesserungslëscht]], wou déi Wierder stinn, bei deene sech tëscht e puer absolut richtegen Alternative sech fir eng decidéiert gouf déi am beschten ass. ===Asteroid oder Asteroïde === *Den DFL huet keng Iwwersetzung. *D'Grammaire de la langue luxembourgeoise betruecht den ''oi'' als Ëmlaut a seet e kéim nëmmen a ''Moien'' oder ''moies'' vir. Säit 18. ::Et ass '''Asteroid'''. --[[User:Cornischong|Cornischong]] 00:32, 12 November 2006 (UTC) ===Bauwerk / Ouvrage=== *Den DFL gëtt als Iwwersetzung: Bauwierk. Säit 417. === Bensin, Benzin === *Den DLW hält zwou Schreifweise gutt: Bensin oder Benzin. Säit 58. *Den DFL gëtt nëmmen eng Schreifweis un: Benzin. Säit 225. *Eis Sprooch richteg schreiwen vum Josy Braun: Benzin Säit 82 vun der 12. Oplo **Den LOD gëtt huet '''Bensinn''' festgehalen. ===Empfehlung oder Recommandatioun=== *Den DFL gëtt Recommandatioun un. Säit 486. *Den DLW gëtt och "Recommandatioun" un. Säit 97. ===Wees oder Weess?=== Weesekand / Weessemiel === Chef - Chefen oder Cheffen === Den DLW gëtt Chef - Chefen un Den DFL awer Chef - Cheffen. === DLW oder DFL === Mir stelle fest dass et e puer (oder vläicht esouguer méi) Wierder ginn déi am DLW anescht geschriwwe gi wéi am DFL. Den DLW huet als Editiounsdatum d'Joer 2003, den DFL d'Joer 2006. Kann et sinn dass am DFL, dee jo méi spéit erauskoum, scho verschidde Feeler riicht gebéit goufen? An deem Fall wier den DFL méi korrekt wéi den DLW. Dat freet sech de [[User:Pecalux|Pecalux]] 10:12, 2 Mee 2007 (UTC) ===Prëssessioun oder Pressessioun=== Gudde moien: Den DFL gëtt entweder Pressessioun oni Treema a Prëssioun un. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 12:35, 2 Mee 2007 (UTC) :DLW: Prëssessioun (mat Treema) a Prëssioun. --[[User:Pecalux|Pecalux]] 12:25, 2 Mee 2007 (UTC) :: Nom [[LOD]] ass déi nei Schreifweis ouni Treema, esouwuel bei der Pressessioun wéi bei der Variant Pressioun. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 18:55, 23. Aug. 2022 (UTC) ===INFO=== Gudde Moien Ech hunn emol bei dem Editeur nogefrot duerch wat déi Ënnescheeder ze erkläre sinn, a warde gespaant op d'Äntwert. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 13:19, 2 Mee 2007 (UTC) :dat ass jo nawell interessant, mat all deem Gewuerschtels an den Dictionnairen, halen ech mech strikt un de Spellchecker vum Här Lulling aus dem Joer 2000. Dir fannt deen um Site www.crpgl.lu/cortina Wat ass eigentlech aus dem Här Lulling ginn? An ech hunn och ni verstanen, firwat dee Projet Cortina ofgebrach ginn ass. ===Stroph oder Strof=== Den DFL seet Stroph. Wat soen déi aner.? [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 21:06, 10 Juli 2007 (UTC) ::Den DLW seet Strof. Dann emol op Lëtzebuergesch. ''' Wat sinn do mam DLW a mam DFL Vollidioten um Wierk!! Déi selwecht Leit gierksen zwee Wierderbicher banne kuerzer Zäit aus dem Krapp, déi sech a ville Fäll widderspriechen. Wat en aarmséilege Kreemchen!''' Wat stellt sech d' "Redaktioun: Liette Derrmann-Loutsch" an d'Korrektur: Nancy Petry an Fernand Haupert" fir se mol mam Numm ze nennen, nëmme vir? Hate mer net schonns genuch Folkloristesches an der Geschicht vun der Schreiweis vum Lëtzebuergesche materlieft? --[[User:Cornischong|Cornischong]] 21:17, 10 Juli 2007 (UTC) Ech hu weder nach, giff awer aus pragmatesche Grënn proposéieren, d'"Stroph" fir de Begrëff aus der Lyrik an d' "Strof" fir déi Béis ze reservéieren. --[[User:Zinneke|Zinneke]] 21:37, 10 Juli 2007 (UTC) === Schäinbar oder scheinbar === Am DLW gëtt et nëmme "scheinbar". Domat ass warscheinlech gemengt: et schéngt wéi wann ... Bei eis gëtt den Ausdrock dacks an der Astronomie gebraucht: "Schäinbar Hellegkeet". Dat wëlt awer net soen: " et schéngt e wier helleg " mee et beschreift d'Stäerkt vun enger Liichtquell, sou wéi se vun der Äerd ze gesinn ass. An deem Fall schéngt et eent vun deene Wieder op "...bar" ze sinn, déi et am lëtzebuergeschen net gëtt. Meng Froen: Gëtt et den Ausdrock ee Mol als "sch'''e'''inbar" an eng zweete Kéier als "sch'''ä'''inbar" oder ass et eent an dat selwecht? Wann et dat selwecht ass, wéi gëtt et da geschriwwen, mat "e" oder mat "ä"? Wat mengen d'Spezialisten? --[[User:Pecalux|Pecalux]] 07:57, 12 Juli 2007 (UTC) ::Salut, ::Ech hat schonns Gespréicher met dem Asronom iwwer de quokeleg Ausdréck déi heiansdo an deenen Artikele virkommen. Et ass guer net sou einfach fir do ëmmer dat richtegt Wuert oder souguer eng perfekt Ëmschreiwung ze fannen. Perséinlech géif mir och ''scheinbar'' besser virkomme wéi schäinbar. Ech sinn do der Meenung datt et besser ass e Wuert ze gebrauchen wat vläicht méi tranmuselanesch kléngt oder méi aus dem franséische kënnt, wéi ee verkrëppelt Lëtzebuergesch. A wëssenschaftlechen oder technesche Wierder si mer ganz schwaach op der Broscht. Wa bei sou Wierder een eng gutt Léisung huet ass se ëmmer wëllkom. Mer si jo hei op der Wikipedia, an dat ass jo eng Enziklopedie déi d'Chance huet fir méi séier mat der Sprooch weider ze goen wéi d'Bicher. Ech soen dat well ech déi Ausso vun engem Responsable gemaach krut vun der Redaktioun DLW an DLF deen ech op d'Differenzen an den zwee Bicher ugesprach hat. Hei hannendrun déi kopéiert Versioun: ::''dat kënnt doduerch, datt d'Lëtzebuerger Sprooch sech permanent weiderentwéckelt (cf. par ex. "Eis Sprooch richteg schreiwen" de Josy Braun). Ausserdeem ass deen däitschen Dictionnaire 2003 rauskomm an dee franséischen 2006. An deenen 3 Jar hu scho rëm verschidde Saache geännert.'' ::Mir hunn op der Wikipedia d'Chance, fir dat vill méi séier ze änneren, oni sech awer a Fantastereien ze verrennen. Wa Leit bei deenen en deier Bicher keeft sou Änerunge maachen, oni mol eng Referenz op eng eeler Editioun unzeginn, a firwat dat geännert gouf, da fillt ee sech e bësselchen am Portemonni bedrunn. Hei op der Wiki ass dat gratis an de Volet vun de Leit déi matschaffen an hir Meenung soen ass méi grouss. ::'''Dofir: Kommt mir profitéieren dervun daat déi Lëtzebuergesch Wiki eng Referenz ka fir jidderee ginn op d'Manéier vum Martin Luther King ''', '''''I have a dream'''''. [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 12:41, 12 Juli 2007 (UTC) Eng kloer Nuecht, d'Stäre blénken, d'Ae fonkelen ... De wëssenschaftlechen Numm fir eis "Hellegkeet" ass '''Magnitude (m)''' ([http://fr.wikipedia.org/wiki/Magnitude] [http://de.wikipedia.org/wiki/Magnitude]). Wann déi eng Magnitude absolut ass, ass déi aner gäre relativ. Duerfir proposéieren ech ''[[Schäinbar Hellegkeet|Relativ Magnitude]]'' an ''[[Absolut Hellegkeet|Absolut Magnitude]]''. Et ass zwar soss doruechter bal ([http://spaceguard.esa.int/NScience/neo/dictionary/magnitude.htm hei z.B. net]) ëmmer nëmme vun ''Apparent magnitude/Magnitude apparente'' Rieds, mee ech géif mengen dat wier nach weider net esou schlëmm. Wat mengt eise Mann vum Fach? A jo Les Meloures, a 50 Joer schwätze mer da vläischt scho vun der relativer Magnitéit ;-) Kuck emol hei [http://www.uni.lu/content/download/8995/141313/file/Medialität%2001.pdf], déi zweetlescht Säit misst dech interesséieren. --[[User:Kaffi|Kaffi]] 21:58, 15 Juli 2007 (UTC) ===Geodesie oder Geodäsie=== Gudde Moien, A menge gescheite Bichië fannen ech näischt doriwwer. Weess e méi. ? [[User:Les Meloures|Les Meloures]] 18:54, 15 Juli 2007 (UTC) ===Equator vs Äquator === "Wéi den Numm et seet läit Ecuador um Equator" Dee Saz liesen ech am Lännerartikel. Tjo, dat kéint engem aliichte wann et net esou "komesch" wier. Den DLW hält sech aus deeër Saach, wéi et ausgesäit, eraus. Den LOD gëtt kloer "dës Insel läit um Äquator" un. A mär si schlecht drun. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 10:46, 3. Feb. 2008 (UTC) :Den DFL seet Equator. :Wat schonns komesch ass dat eng Kéeir d' Äen als E geschriwwe solle ginn an eng aner kéeier net. Bsp: Ethiopien, Egypten. :Dobäi ass bei deenen Dictionnären wéi et schéngt dach iwwerall déi selwecht Commissioun zoustänneg. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:19, 3. Feb. 2008 (UTC) ===Departement: M oder S?=== Den DFL seet M/S Den Online seet S Wat soen déi aner? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 07:41, 12. Feb. 2008 (UTC) ::Deen (oder dat) Problem besteet bei relativ ville Substantiver, déi an däitscher Sprooch "sächlech" an a franséischer Sprooch "männlech" sinn. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 08:13, 12. Feb. 2008 (UTC) ===Bezirk / Bezierk=== Moien an 59 Artikelen hu mer '''Bezierk''' stoen, a verschiddene schonns méi wéi zwee Joer laang. An 10 Stéck hu mer '''Bezirk''' stoen. A 5 Stéck steet '''Beziirk''' Den DFL seet Bezierk. Wat soll op wat geännert ginn? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:28, 18. Feb. 2008 (UTC) :: Ech giff soen dann op Bezierk --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 13:17, 20. Feb. 2008 (UTC) ===Famill / Familljen=== Den DFL seet Famill an der Eenzuel, a Famillen oder Familljen an der Méizuel. Wat soen aner Bicher. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:14, 26. Feb. 2008 (UTC) :: Ech hunn dat selwescht am 6000 Wierder: ::* Familljennumm (-nimm) ::* Famill an der Eenzuel ::* Famillen, Familljen an der Méizuel --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:31, 26. Feb. 2008 (UTC) Den DLW an d'Wörterbuch kenne se natierlech allenzwee: eng Famill oder eng Familljen; an hir Méizuel: vill Famillen oder vill Familljen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 14:19, 26. Feb. 2008 (UTC) :::Merci [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:23, 26. Feb. 2008 (UTC) ===Adler / Aadler=== Den DFL schreift Adler. Vü datt den A laang ausgeschwaat gëtt misst no der Zweekonsonanntereegel d'Wuert mat engem duebelen A geschriwwe ginn, esou wéi bei Aarbecht. Oder verstinn ech do eppes falsch. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 08:42, 8. Mäe 2008 (UTC) :: Der Theorie no misst du Recht hunn. Ech hunn am 6000 Wierder awer och Adler mat engem A stoen. --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:08, 8. Mäe 2008 (UTC) ===de selwechten / deeselwechten ---- dem selwechten/deemselwechten=== Den DFL gëtt déi zwou Méiglechkeeten un. Wat soen déi aner? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:26, 8. Mäe 2008 (UTC) : Ech hunn deeselweschten am 6000 Wierder --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 07:56, 9. Mäe 2008 (UTC) ===Cube - Zoppecube - Küb=== Moien, Den DFL gëtt fir den Zoppecube dat heite Beispill un: ''dissoudre un cube de bouillon dans l'eau'' = e Cube am Wasser opléisen. Soss iwwersetz e ''Cube'' mat Wierfel a mat Cube. D'Grammaire de la Langue Luxembourgeoise (Editioun 2005) seet op Säit 6: '''ö''' et '''ü''' n'existent que dans des mots empruntés à l'allemand. Wat soen déi aner gescheit Bicher. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 07:46, 18. Abr 2008 (UTC) ::Ech weess net, wat an der Bibel doriwwer steet, mee dat, wat den DLW ugëtt, kënnt mer allerhand "praxisno" vir. Dat ass Küb. Datt den "ü" nëmmen a Wierder aus dem Däitsche virkënnt, dovu kënne mer eis scho beim Wuert "Flütt" eng Iddi maachen. Dat däitsch Wuert Broschüre kënnt iwwregens aus dem Franséischen, an eist Wuert Broschür och. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 08:39, 18. Abr 2008 (UTC) Am [http://www.lod.lu/ LOD] steet kee "Cube" dran a beim "K" sinn se nach net ukomm. --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 08:53, 18. Abr 2008 (UTC) ::::Merci fir d'Äntwert a fir bei der Saach ze bleiwen: Wat maache mer heimadder? '''[[Cube]]'''. :::En typeschen Dag op der Lëtzwiki: Deen eenzegen, deen e Saz an en Artikel bäigeschriwwen huet, war eisen treie Mataarbechter den 88.207.200.82. , deen eis verréit, datt den Jimi "doweinst zum Klub 27" gehéiert. Wou bleift de Pecalux mat senge Pefferkären; wou bleiwen d'Gemengen, d'Provënzen, d'Kategoriesännerungen, d'Kantonen, d'Këschten an d'Stamminetstutereien?? freet sech de --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 09:12, 18. Abr 2008 (UTC) :: Gudde Moien. Beim Cube, Küb, .... hunn ech näischt fond bis op dat selwescht an der Grammaire de la Langue Luxembourgeoise. A mat de Gemengen, Provënzen, Kategoriesännerungen, Kantonen, Këschten ... asw fueren ech gläich weider. Et war nach e besse fréi de Moien..... --[[Benotzer:Alexandra|Alexandra]] 09:36, 18. Abr 2008 (UTC) ::::Merci fir d'Äntwert a fir bei der Saach ze bleiwen: Wat maache mer heimadder? '''[[Cube]]'''. http://lb.wikipedia.org/wiki/Spezial:Rezent_%C3%84nnerungen Rezent Ännerungen :Ech gesinn datt ons Direktioun sech Suerge mécht iwwer Kantonen, Kategorien a.s.w. Fir se ze berouegen verspriechen der Direktioun héich an helleg datt ech mech direkt derhannert setzen a kucke fir déi Kantonen sou séier wéi méiglech fäerdeg ze kréien. An d'Arrondissementer och. Duerno kommen dann nach d'Artikelen iwwer déi franséisch Departementer, an déi belsch Gemengen. Ech hoffen an 3 Méint fäerdeg ze sinn. Wann dat ze laang soll dueren, bieden ech ons Direktioun mer en aneren Timing ze proposéieren. Ech hat och wëlles mer e puer Deeg onbezuelte Congé unzefroen, a wëll heimadder ufroen ob ons Direktioun do eng Méiglechkeet gesäit. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:40, 18. Abr 2008 (UTC) :::Gutt, wa mer lo nach ee fannen, dee sech ëm déi 583.467 mexikanesch Haciendas këmmert, si mer fir déi nächst 3 Méint beschäftegt. A wéi ass et mat de Stären? Do bleiwen nach e puer Milliarden! --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 10:03, 18. Abr 2008 (UTC) ::Dat soll der Direktioun hir Suerg bleiwen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 10:16, 18. Abr 2008 (UTC) ===Stärchen contra Stäerchen=== Den DFL seet Stäerchen. Wat soen déi aner ? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 12:17, 19. Abr 2008 (UTC) === Beweegung oder Bewegung === * Fir net weider Pingpong mam Wuert Fraebewe(e)gung am Artikel [[:Cid-femmes]] ze spillen, wier et net schlecht fir sech hei op eng Schreifweis ze eenegen. Am [http://www.lod.lu LOD] steet "Beweegung".--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 15:16, 24. Jun. 2008 (UTC) Moien, Den DFL seet Bewegung. Virun e puer Wochen hate mer déi Diskussioun schonns eng Kéier wann ech mech gutt erënneren. Wéi wir et wa mer op dëser Säit géifen eng Tabell uleeën vun deene Wierder déi mer an der verschiddenen Dictionnaire mat verschiddene Schreifweise fannen, dat brauche mer net hei driwwer ze diskutéire wat richteg ass. Mer wäerte jo hoffentlech bei der iwweriwwernächster Regierung e Kulturminister fannen deen amstand ass eng ordentlech Dictionnairskommissioun an d'Welt setzt déi dann endlech en offiziellen Dictionnaire op d'Schinn bréngt. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:40, 24. Jun. 2008 (UTC) Den DLW seet och Bewegung. Dat ass eng Ausnam, fir kee mat engem par rapport zum Däitschen ongewinntene Schrëftbild ze verkuebelen. Datt Ausname per se och kënne verkuebelen ass natierlech och wouer. Déi ideal Léisung gëtt et also net, d'Sproochecomissioun huet sech ebe fir déi doten aus dem DLW decidéiert (den DLW gouf schliisslech vun der Sproochecomissioun opgesat). --[[User:Otets|Otets]] ♣ 00:08, 25. Jun. 2008 (UTC) ==== "den DLW gouf schliisslech vun der Sproochecomissioun opgesat" ==== Bei de sëllege falsche Behaaptungen, déi a leschter Zäit aus deem Nascht koumen, fält déi kaum op. Déi hei sougenannte "Sproochekommissioun", de [[Conseil permanent de la langue luxembourgeoise]] huet iwwerhaapt näischt mam [[Deutsch Luxemburgisches Wörterbuch]] (neen, dat kritt kee Bindestréch, wéi et am [[Lëtzebuergesch Dictionnairen]] steet) ze dinn. <br> Fir déi aner falsch Behaaptungen, déi mat de Billerlizenzen ze dinn hunn, musse mer eis nach ganz e bësselche gedëllegen. Da wäerten eis sougenannte Lizenzefachleit erkläert kréien, wéi dat esou mat den sa an den nc-Saachen ass. Souguer déi, déi hei Sätz vu sech ginn hu wéi "Massiv géint elementarste Reegele vun der Wiki ze verstoussen ass kee Kannerspill méi" wäerten d'Méiglechkeet gebuede kréien, d'Lizenzreegelen ze verstoen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 07:13, 25. Jun. 2008 (UTC) :Moien, :Dass ausgerechent en Iertum op enger Diskussiounssäit, deen emol näischt direkt mat engem Artikel ze dinn huet, et mat sech bréngt, dass no iwwer zwou an engeer halwer Woche mer neess eppes vun der ze héiere kritt, ass schonns e bësse verwonnerlech, mee bon: schéin, emol nees vun der ze héieren! :Dass de CPLL eenzeg an eleng um LOD schafft, an näischt mat deenen aneren Dictionnairen ze dinn huet, ass natierlech richteg. A wann "Deutsch Luxemburgisches Wörterbuch" kee Bindestréch kritt, da wier et méi einfach, dat op deer Säit, déi s de zitéiers, ze verbesseren. :Wat der Rescht vun dengem Commentaire ugeet, sou plënneren ech eng Copie op de Stamminet, well dat hei net d'Plaz dofir ass. :--[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 08:02, 25. Jun. 2008 (UTC) "ass schonns e bësse verwonnerlech": Tjo, och am Zäitalter vun den Emaile kann et virkommen, datt Gedold ubruecht ass. Eng Kopie op de Stamminet ze setzen, hunn ech an dësem Fall net néideg fonnt, well et souwisou nach zu Texter op där Säit wäert kommen. Fir déi, deenen dat ze laang dauert: Liest emol d'Texter iwwer de Gebrauch vu Billerlizenzen op de Wikipediaen duerch; da brauche mer eis vun Hitterchesspiller keng Männercher méi virmaachen ze loossen. --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 08:23, 25. Jun. 2008 (UTC) Moien, Dat heiten ass am DFL ze liesen: [[Fichier:Dico.jpg|700px|center|Thumb]] ::Stëmmt, hat ech verwiesselt, am DLW steet och just "Dabei wurde die Schreibweise verwendet, die durch das Règlement ministériel vom 31. Juli 1999 Vorschrift geworden ist, und durch zusätzliche Änderungen vervollständigt, die letzte Beschlüsse des Conseil Permanent de la Langue Luxembourgeoise festgesetzt haben." --[[User:Otets|Otets]] &#09827; 11:40, 26. Jun. 2008 (UTC) De LOD gëtt vum "Dictionnairesgrupp fir d'Promotioun vun der Lëtzebuerger Sprooch" (en Aarbechtsgrupp vum CPLL) ausgeschafft. Am [http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/2004/0120/a120.pdf#page=8 Artikel 24 vum Gesetz iwwer Reorganisatioun vun de Kultutinstituter] (''Loi du 25 juin 2004 portant réorganisation des instituts culturels de l’Etat'') steet: ''Il est créé auprès du Centre national de littérature un Conseil permanent de la langue luxembourgeoise qui a pour missions l'étude, la description et la diffusion de la langue luxembourgeoise. Il coordonne les travaux d'élaboration de dictionnaires du luxembourgeois.'' De LOD huet domat, esouwäit ech dat gesinn, eng gesetzlech Basis, déi aner lëtzebuergesch Dictionnairen net hunn. Wann e Wuert (schonns) am LOD ze fannen ass, soll een sech, menger Meenung no, un deem seng Schreifweis halen. --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 10:11, 25. Jun. 2008 (UTC) :Jo en huet wuel eng gesetzlech Basis, déi huet e Projet de Loi och, just datt en däi Zäit wou dru geschafft gëtt et kee Gesetz oder Reglement ass. :Richteg legaliséiert kann en awer nëmme ginn wann e fäerdeg ass, an e Ministerreglement oder e groussherzoglecht Reglement, den LOD an där Form festhällt. Bis dohinner wäert nach vill Waasser d'Musel erofglaf sinn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:16, 25. Jun. 2008 (UTC) ===Théi oder Téi?=== nom däitsche Virbild ouni H oder nom "klassesche" mat H? --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 22:43, 28. Jun. 2008 (UTC) Salut, Den DFL an de Josy Braun soen Téi [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 23:11, 28. Jun. 2008 (UTC) ===Fléissend Waasser contra fléisse Waasser=== Am Lëtzebuergesche gëtt et "am Fong" kee Participe présent (méi), eng al Form iwwerlieft an e puer festen Ausdréck wéi "kache Waasser" oder "fléisse Waasser", "laaches Monns", "stoes Fouss", "eng bleiwe Plaz", asw. (cf.: Robert Bruch: ''Précis populaire de grammaire luxembourgeoise/Luxemburger Grammatik in volkstümlichem Abriss''; 3. Oplo, Luxemburg 1973, S. 78f.). --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 10:16, 20. Aug. 2008 (UTC) ::Moien, ::Wéi soll et och anescht sinn? Mer sinn dann erëm am Clinch mat dem DFL. Dee schreift op Säit 187: l'eau courante = d'fléissend Wasser. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 20:58, 5. Okt 2008 (UTC) :::Rebelotte :-) :::D'Grammaire de la langue luxembourgeoise schreift Säit 15: :::LE PARTICIPE PRÉSENT (PARTICIPE I) :::Il n'existe presque pas en luxembourgeois, sauf pour quelques expressions: :::''kache Waasser''&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span style="color:#CD3278;">'''fléissend'''</span> Waaaser&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''stoes Fouss''&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;''laaches Monds''. :::Ze bemierken ass dobäi dann och datt dem Bruch säi ''Mon''<span style="color:#CD3278;">n</span>''s'' an e ''Mon''<span style="color:#CD3278;">d</span>''s'' geännert gouf. :::[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:16, 8. Nov. 2008 (UTC) == '''Kategorie:Choreografen''' oder [[:Kategorie:Choreographen]]? == Ech hu leider néierens direkt fonnt ob mir am lëtzebuergeschen elo oc h wéi am däitschen iwwerall ph duerch f ersetzen? --[[Benotzer:Robby|Robby]] 11:47, 19. Mee 2009 (UTC) :Salut, :Den DFL gëtt déi zwou Méiglechkeeten un. Mer halen d'Choreographen, cf [[http://www.cpll.lu/schanen_lulling_letz.pdf Schanen / Lulling Säit 45]]. :[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 12:25, 19. Mee 2009 (UTC) == [[Palestina]] oder '''Kategorie:Palästina'''? == Salut mir hunn dës 2 Schreifweisen woubäi ech eng Preferenz fir déi éischt hunn. Mee wie wees wat méi richteg ass? --[[Benotzer:Robby|Robby]] 22:41, 6. Jun. 2009 (UTC) Moien, eigentlech hunn ech déi Preferenz och, den DFL deen iwwerall deen '''e''' virzitt wéi Pedagog amplaz Pädagog, President amplaz Präsident, Premisse amplaz Prämisse, mécht do d'Ausnahm a seet Palästina. Dat ass fir de Moment dat eenzegt Iwwersetzungsbuch dat ech zur Hand hunn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:29, 7. Jun. 2009 (UTC) P.S. Den LOD ass leider eréischt beim H ukomm. Ech proposéieren datt mer ons fir den Ament un den DFL halen ausser et gëtt an engem aneren Iwwersetzungsbuch d'Variant Palestina. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:56, 7. Jun. 2009 (UTC) ::woubäi de spellchecker.lu mengt et wier Pädagog, mee Palestina a bei President / Präsident gefält him béides...--[[Spezial:Kontributiounen/78.141.150.8|78.141.150.8]] 09:08, 7. Jun. 2009 (UTC) == President vs Präsident == Am Henri Rinnen sengem DFL vun 1988 ass dat franséischt Wuert "président" mat "President" an och mat "Präsident" op Lëtzebuergesch iwwersat. Huet een e méi rezenten Dictionnaire fir dat nozekucken? Wann näischt dergéint schwätzt, maachen ech d'Propose fir am lëtzebuergeschen Text eenheetlech "President" ze schreiwen. "President" hunn ech iwwregens 1277 mol an der lb-Wikipedia font a "Präsident" nëmmen 8 mol, wobäi "Präsident" 6 mol an engem däitschen Text steet.--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 13:43, 22. Dez. 2009 (UTC) :Moien, :Den DFL vun 2006 seet President, de Luxdico kennt en net, iwwersetzt awer ''présider'' mat presidéieren. Den LOD ass nach net sou wäit komm. :[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:22, 22. Dez. 2009 (UTC) "President", esou gëtt et jo och ausgeschwat. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 16:44, 22. Dez. 2009 (UTC) Merci fir d'Äntwerten. Et bleift also bei "President". Am eenzegen Artikel wou am lëtzebuergeschen Text nach e "Präsident" stung, hunn ech dësen duerch "President" ersat.--[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 17:00, 22. Dez. 2009 (UTC) ==Notaire vs Notär== Salut, Den DFL gëtt Notaire un, de Luxdico Notär. Mer missten ons dann eens gi weem mer d'Virléift ginn. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:05, 22. Dez. 2009 (UTC) P.s. D'Kategorien heeschen allerdéngs och Notären. Perséinlech hunn ech eng Virléift fir déi franséisch Endung. Wa mer ons sollte fir déi décidéieren sinn ech bereet d'Ännerungen ze maachen. Mer hu bei ganz villen esou Ausdréck déi franséisch Endung. wéi Commissaire, Fonctionnaire a.s.w [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:16, 22. Dez. 2009 (UTC) Moien, An de leschten Artikelen hat ech "Notaire" geschriwwen, hunn awer duerno wéinst dem Numm vun der Kategorie dat an "Notär" ëmgeännert. Obschon ech dat selwer net ëmmer respektéiert hunn, schéngt et mir déi beschte Léisung ze si fir bei enger franséischer Endung "-aire" déi am Lëtzebuergeschen z'iwwerhuelen. Am LOD ginn et déi "lëtzebuergesch" Wieder "Commissaire" a "Fonctionnaire" och nëmme mat der Endung "-aire". Beim "Not..." sinn se am LOD nach net ukomm. Huet soss nach een eng Meenung zu deem Thema? --[[Benotzer:Fliedermaus|Fliedermaus]] 08:39, 23. Dez. 2009 (UTC) :Moien, manner eng Meenung, wéi e Verweis op d'Orthographiereegelen vu lexikaleschen Transferenzen aus anere Sproochen (CPLL: 2045 5a): "am Prinzip [soll een] de frieme Wierder och déi Schreifweis loossen déi se vun doheem aus hunn". Geet do dergéint d'Verännerung méi 'un d'Substanz', gëtt d'Schreifweis phoneetesch (cf "Enseignant" vs. "Ramplassang"). Deemno bleift den Notaire en Notaire. :(Intressant Lecture zu der Transferenz-Graphie bei [http://www.cpll.lu/schanen_lulling_letz.pdf F. Schanen/J. Lulling: ''Introduction à l'orthographe luxembourgeois''], Montpellier 2003, S. 94-100. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 10:39, 5. Jan. 2010 (UTC) ==Numero an Nummer an Ofkierzungen Nr an N°== Nom DFL ass et <span style="color:#CD3278;">'''den'''</span> Numero oder <span style="color:#CD3278;">'''d''''</span>Nummer. Wann d'Ofkierzung <span style="color:#CD3278;">N°</span> déi der franséischer Schreifweis entsprécht, wier et <span style="color:#CD3278;">den N°</span> dee gebraucht gëtt am aner Fall <span style="color:#CD3278;"> d'Nr. </span> . De Mémorial numeréiert sech selwer vu datt en op franséisch geschriwwen ass mat der korrekter franséischer Ofkierzung:<span style="color:#CD3278;">'''N°'''</span>. Dofir mécht et menger Meenung no kee grousse Sënn fir an deem Fall den '''N°''' op '''Nr.''' ze verbesseren. Op anere Plazen gi mer systematesch déi korrekt franséisch Schreifweis asetzen. An dësem Fall gebraucht de Memorial déi, an da gëtt se op déi däitsch Ofkierzung verbessert. Do verstinn ech d'Logik net méi richteg. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 09:53, 5. Jan. 2010 (UTC) =='''S'''tater oder '''s'''tater== Moien, Op der Wiki fanne mer déi zwou Schreifweisen. An 124 Artikele steet et kleng geschriwwen, am Rescht (127 Artikelen) grouss geschriwwen, an an e puer Artikele gëtt et déi zwou Varianten. War hale mer als richteg fest? Et wier flott är Meenung dozou ze héieren an eventuell och Argumenter. Merci am Viraus. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 22:30, 28. Jan. 2010 (UTC) ::Ech selwer hu keng Ahnung wat do richteg oder falsch ass. ::Ech hunn awer eng perséinlech Meenung: Ech tendéieren zu der Versioun : stater ass en Adjektif an déi gi kleng geschriwwen. A firwat solle mer deene Stad-lëtzebuerger hiren Adjektiv grouss schreiwen an dee vun deenen aneren 11 Lëtzebuerger Stied a den auslännesche Stied net? ::Mir bedreiwen hei eng Wikipedia a lëtzebuergescher Sprooch a keng Wikipedia aus Lëtzebuerg. Och am Ausland gëtt lëtzebuergesch geschwat, an op déi dann d'Differenz tëscht "stater Dedeessems" a "Stater Gedeesems" verstin ass net sécher. ::Alternativ kinnt ee jo, wa "stater" ëmmer kleng geschriwwe géif, dat wat sech op d'Stat Lëtzebuerg bezitt einfach intern verlinken? Beispill: "De stater Verkéiersplang vu Metz ass besser wéi de [[Lëtzebuerg (Stad)|stater]] Verkéiersplang". -- [[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 08:26, 29. Jan. 2010 (UTC) Moien, kucke mer mol, wat d'Orthographiereegelen hierginn: Wat d'Grouss- a Klengschreiwung betrëfft, solle mer eis bekanntlech un déi däitsch ''Rechtschreibung'' halen. Mäin ''Duden'' seet zu "geographischen Herkunftsbezeichnungen": ''Bezeichnungen auf -er werden großgeschrieben: die Essener Bevölkerung, die New Yorker Rapperszene, der Pariser Charme; adjektivische Ableitungen auf –(i)sch, -haft o. Ä. werden kleingeschrieben: französische Küche, das kopernikanische Weltsystem, die goetheschen Dramen, die platonischen Dialoge.'' No deeër Logik misst "Stater" groussgeschriwwe ginn, wann et sech op d'Stad Lëtzebuerg bezitt (wéi Escher Buergemeeschtesch, Dikrecher Geschäftsverband, Iechternacher Stroosseschëld,...) a kleng, wa "stater" reng als Adjektiv vu "Stad" am allgemenge Sënn gebraucht gëtt (wéi am Pecalux sengem Metzer Beispill). An e Link huet nach ni geschuet. Komplizéiert? Well eis Schlaumeieren am Kultur- an Erzéiungsministère deemools gemengt haten, bei den Diskussiounen ëm d'däitsch Orthographiereform net matmaachen ze mussen, well, wéi se soten, dat Lëtzebuerg näischt ugéing(!), woar och keen do, deen hätt kënne froen, déi Saach méi einfach ze maachen... --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:14, 29. Jan. 2010 (UTC) :: Moien, Dem Pecalux säi Beispill hippt: Kee Mënsch seet: "De stater Musée vu Léck" mä "De städtesche Musée vu Léck." ::Interessanterweis gëtt et fir de Spellchecker och nëmmen "Stater" mat groussem S an d'Adjektiv "städtesch". Hei goufen also schon d'Orthographiereegelen, déi vum Zinneke zitéiert goufen ugewannt. ::Op Lëtzebuergesch gëtt et just 1 Stad: d'Stad Lëtzebuerg, soss ass et och nach de Lécker Musée oder den Escher Musée asw. Deemno wier et: de Stater Gemengerot huet iwwer déi städtesch Gaswierker ofgestëmmt. ::Ganz konkret Fro: gëtt et an eisem Wiki 1 Beispill an deem "stater" sech net op d'Stad (Lëtzebuerg) bezitt? A wann: Wier et dann net besser dat méi präzis ze formuléieren, esou datt keng Verwiesselung méiglech ass? léif Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 09:42, 29. Jan. 2010 (UTC) ::Dat 2. Beispill géif ech esou verbesseren: "De städtesche Verkéiersplang vu Metz ass besser wéi de [[Lëtzebuerg (Stad)|Stater]]." Oder wéi sot dir dat anescht? --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 09:52, 29. Jan. 2010 (UTC) Eng ganz konkret Äntwert op eng ganz konkret Fro: Wann en Awunner vun Hondeleng, dee nach lëtzebuergesch schwätzt, seet: "Ech ginn an d'Stad", da geet en op Arel a net op Lëtzebuerg. -- [[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 10:40, 29. Jan. 2010 (UTC) :: Merci fir déi konkret Äntwert. Wann den Hondelenger mir Rendezvous an der Stad gëtt, dann hu mer e Problem: hien ass zu Arel an ech an der Stad (Lëtzebuerg). Réckfro: Schwätzt den Hondelenger dann och vun der Stater Gemeng a mengt domat d'Gemeng vun Arel? Seet en net éischter d'Areler Gemeng? :: Nach eppes: Op dem [http://www.dico.lu/ dico.lu] gëtt ''citatdin'' mat ''Stater'' (mat groussem S!) iwwersat an ''urbain'' mat ''städtesch'' oder ''stiets''. Esou gesinn ech dat och. :: An eisem Wiki hu mer en Artikel [[Städtesche_Musée_Simeonstift_(Tréier)]] a net ''Stater_Musée_Simeonstift_(Tréier]'' - Mat léiwe Stater Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 12:39, 29. Jan. 2010 (UTC) :::Moien, :::Den DLW seet städtesch oder stater :::Den DFL seet fir ''le citadin'' de Stater: citadatin als adjectiv ëmschreift en. Fir ''urbain'' gëtt en '''urban''' un a '''Stad.... ''' mat dem Beispil '''Stadbild'''. :::Den Zinneke gëtt eng Erklärung zu den Orthographiereegelen. Aus deene kann ech just ofleeden datt Lëtzebuerger groussgeschriwwe gëtt, awer net Stater wéi hie méngt. Am Kontext wéi et hei duergestallt gëtt mat der Groussschréiwung fäerten ech datt dat zu Iertëmer verleede kannn, well jo allkéiers wa Stater groussgeschriwwen ass, d'Stad Lëtzebuerg gemengt wier. Wann dat den Zweck ass da solle mer dat an eise Reegele vun der Schreifweis festhalen, a gutt oppasse fir et bei kenger aner Stad a Groussschrëft ze gebrauchen. Par contre wann d'Adjektiv ëmmer kleng geschriwwen ass brauche mer an deem Sënn op näischt opzepassen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:39, 29. Jan. 2010 (UTC) ::::Léiwe Kolleg Les Meloures, och wa mer géifen d'Adjektiv ëmmer kleng schreiwen, ass domat net de Sënn gekläert. Da kann den Hondelenger nach ëmmer mer Rendezvous bei der stater Gemeng ginn, hien geet dann op Arel an ech an d'Stad. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 15:26, 29. Jan. 2010 (UTC) ::Tjo dat mécht en och wann s d'et groussschreifs. ::Mä wa mer näischt festhalen, kréie mer vläicht an engem Joer nees déi selwecht Diskussioun, vläicht mat aneren Argumenter, an dann hu mer nach ëmmer näischt op dat mer verweise kënnen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 15:41, 29. Jan. 2010 (UTC) :::Du hues Recht: mer sollen eppes festhalen, well mer eis jo un déi offiziell Lëtzebuerger Schreifweis hale wëllen. Deemno plädéieren ech fir Stater ëmmer grouss ze schreiwen. 2 Argumenter: 1) déi vum Zinneke zitéiert Orthographiereegelen an 2) de Spellcher.lu, deen och nëmmen 1 Schreifweis kennt: ëmmer mat groussem S. Doriwwer eraus solle mer versichen, datt ''Stater'' sech ëmmer op d'Stad (Lëtzebuerg) bezitt. Wa mol net d'Stad (Lëtzebuerg) gemengt ass, solle mer et kloer ëmschreiwen oder d'Adjektiv städtesch gebrauchen. Dat gëtt och keng Revolutioun, well iwwerall, wou am Ament an eisem Wiki ''S/stater'' steet, ass och d'Stad (Lëtzebuerg) gemengt a keng aner Stad. :::Well ech dat ugestiwwelt hunn, erklären ech mech och gäre bereet, all kleng ''stater'' ze verbesseren. Nach e schéinen Owend. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 21:15, 29. Jan. 2010 (UTC) :Dat ass eng Propositioun mat där ee liewe kann, lo bräichte mer dann nach just eng Propose a waterenger Form mer dat op eiser Schreifweissäit ënnerbréngen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:41, 29. Jan. 2010 (UTC) Ech hunn elo mol probéiert dëst alles an eng hoffentlech verständlech Form ze bréngen (an hunn anengems de Begrëff ''Staat'' mat derbäigeholl). Esou kéinte mer et, wann dir averstan sidd, op eis Schreifweissäit iwwerhuelen. <h2 style="border:1px solid #AAAAAA; background-color:#F0F0F0; padding:0.2em 0; margin:0; font-size: 110%; font-weight:bold; text-indent:0.5em;">Stad - Stater - Staat ...</h2> * '''Stad''': Esou bezeechne mer ''une ville'', ''eine Stadt''. Deemno gëtt et d'Stad Esch, d'Stad Ettelbréck, d'Stad Berlin asw. D'Stad Lëtzebuerg heescht och einfach d'Stad (mat bestëmmtem Artikel). * '''Stater''': Déi geographesch Bezeechnungen op -er gi grouss geschriwwen: Beispiller: Déi Escher Leit, déi Diddelenger Schmelz, de Stater Gemengerot, de Lëtzebuerger Béier asw. D'Bezeechnung ''Stater'' (ëmmer groussgeschriwwen) bezitt sech nëmmen op d'Stad Lëtzebuerg. Beispill: Mir kennen den Escher an de Stater Conservatoire. Et gëtt de Stater Theater an den Escher Stadtheater. * '''städtesch''': Dat ass de lëtzebuergeschen Ausdrock fir ''urbain'', ''städtisch''. Adjektivesch Ofleedungen op -(e)sch, -haft asw. gi kleng geschriwwen: Beispiller: franséische Wäin, lëtzebuergesche Wäin, schmäerzhaft Wierder, städtesch Busser asw. D’Stad Esch stellt hiren neie städteschen Informatiounssystem vir. Déi städtesch Bibliothéik vun Ettelbréck gëtt vun der ''Ettelbrécker Bibliothéik a.s.b.l.'' gedroen. De städtesche Musée Simeonstift vun Tréier. * '''Staat''': Esou bezeechne mer ''l'État'', ''der Staat''. Deemno gëtt et och de Staatsrot, d'Vereenegt Staate vun Amerika, de Staat Alaska asw. * '''staatlech''': D'Adjektiv, dat sech op de Staat bezitt ass ''staatlech''. Beispiller: staatlech Hëllef, de staatleche Pressespriecher, déi staatlech Schoulen asw. ---- --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 14:50, 30. Jan. 2010 (UTC) Moien, Gesäit net sou schlecht aus, bis op d'Beispiller vun den Escher Bussen an der Ettelbrécker Muséksschoul. Déi géif ech ewechlossen. Déi Escher fueren nämlech mam [[TICE]] wat keng reng Busser vun der Stad Esch sinn, an déi Ettelbrécker hu keng Museksschoul méi, déi hunn elo de Conservatoire du nord mat Dikrech zesummen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 15:35, 30. Jan. 2010 (UTC) : Gären kann een aner oder besser Beispiller fannen. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 15:54, 30. Jan. 2010 (UTC) '''Staadter''': Fir de [[Lex Roth]] ass et ''Staadter'', esou steet et an der [http://news.rtl.lu/sonndes/lex_roth/56965.html Sonndeszeitung op RTL vum 29. 1. 2010] Dës Schreifweis iwwerzeegt mech net, se ass onnéideg komplizéiert, och wann se nozevollzéien ass. Op dem Lex Roth seng Schreifweis stäipen sech och d'[[annALes Athénée de Luxembourg|annALe vum Staadter Kolléisch]]. Trotzdem plädéieren ech datt mer am lb.wiki ''Stater'' festhalen. Bescht Gréiss --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 14:07, 31. Jan. 2010 (UTC) Moien, Ech hunn elo déi zwee Beispiller, déi de Kolleg Les Meloures zu Recht kritiséiert huet, duerch neier ersat. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] 20:28, 31. Jan. 2010 (UTC) ==Publications de la Section historique de l'Institut grand-ducal de Luxembourg== Ass ze fannen ënner: *Publications de la Section historique de l'Institut grand-ducal de Luxembourg *Publications de la Section Historique de l'Institut Grand-Ducal de Luxembourg Wéi heescht déi Saach richteg? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 23:42, 30. Jan. 2010 (UTC) :Salut, no de Reegele vun der Schreifweis vun de franséischen Noms propres ass déi éischt Variant hei driwwer déi 'richteg'.<br> :Nach besser, nach méi richteg :-) wier:<br> :Publications de la section historique de l'Institut grand-ducal. Also ''section'' mat klengem 's'. Ech schloe vir bei der éischter Variant ze bleiwen (kleng ''Esser'' si schwéier ze schlécken :-))). --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 15:56, 31. Jan. 2010 (UTC) Remoien, Dat ass da sécher hei wéi mer dat schonns dacks haten, datt Leit hire Saachen a falschen Numm ginn. Oder schreiwe si et richteg op hire Publikatiounen. Wann net musse mer dann an esou Fäll net déi Schreifweis déi op der Publikatioun steet bäibehalen. Anscheinend hu mer de selwechte Fall bei anere Publikatitioune wou och Jo'''ë'''r geschriwwe steet. Dobäi weess ech just datt dat bei ''Nos cahiers'' manifestement e Schreiffeeler op der Wiki ass. Bei anere kann ech net matschwätzen. Ech verbesseren emol déi vun ''Nos Cahiers'' da gesi mer wat Rescht bleift, an de kommen ech nach eng Kéier op déi Fro zréck. Eent vun deene Beispiller wou et dacks falsch geschriwwen ass, ass '''Lëtzebuerger Zäitschrëft fir Kultur'''. Jo'''ë'''r 6 (1985) :::PS beis de lëtzebuerger Zätschrëft fir Kultur handelt et sech anscheinend ëm '''nos cahiers''' da kann ech och do d'Jo'''ë'''r vebesseren, an anengems '''nos cahiers''' bäiflecken. Oder gëtt et nach eng déi sou heescht ouni '''no cahiers''' ze heeschen? Am Fall wou et an enger falscher Schreifweis op der Publikatioun falsch steet misste mer déi falsch Schréifweis vläicht bäibehale fir authentesch ze bleiwen, wéi mer dat jo och bei anere Bicher maachen, a bei politesche Parteien. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 17:58, 31. Jan. 2010 (UTC) ::Nos cahiers schreift sech zanter wéinenstens 2007 esou: '''nos cahiers''', kuck [http://www.editions.lu/editions-list-24.html hei] :-) --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 18:05, 31. Jan. 2010 (UTC) ::PS. Ech hu vun de [[Les cahiers luxemouergeois]] eng Parti Linke fonnt mat Les Cahiers Luxembourgois, anerer mat Les Cahiers luxembourgeois an um Heft selwer hunn ech LES CAHIERS LUXEMBOURGEOIS fonnt. Wann eng gutt Séil eppes dovunner weess kréie mer vläicht e klengen Artikelchen dee mer dann och korrekt verlinke kënnen. Merci am Viraus [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:06, 31. Jan. 2010 (UTC) :::Remoien, :::Ka vläicht en Exprert [[Schabloun:Nos cahiers Referenzen|dësSchabloun]] nokucken, fir datt mer déi bei Referenzen op nos cahiers kënnen uniform asetzen. :::Merci am Viraus [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 19:29, 31. Jan. 2010 (UTC) ==Mäze(e)nen== (''eriwwerkopéiert vun der Säit: [[:Kategorie Diskussioun:Mäzenen]]'') Mäzenen ...oder awer Mäzeenen ? Vgl. : Wikipedia: Eis Schreifweis! Do steet: "De laang geschwaten '''e''' ass '''ëmmer duebel''', och wa just 1 Konsonant hannendru kënnt (...)". Salut, Jim :Moie Jim. ::ass en da laang gschwat? ::Den DFL schreift op Säit 373 Mäzen. An op senger leschter Säit steet: ''Ce dictionnaire se base sur la nouvelle orthographe luxembourgeoise, telle qu'elle a été codifiée par le réglement ministériel du 31 juillet 1999 et par différentes modifications ultérieures décidées par le '''Conseil permanent de la langue luxembourgeoise.''''' [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 18:26, 19. Sep. 2010 (UTC) Merci fir d'Informatioun. Mee "Mäze(e)n" gëtt effektiv laan geschwat! Den "accent tonique" ass och op der 2. Silb. Ech mengen, do ass eppes net klor. Salut, Jim :Remoien, :Mer musse vläicht waarde bis mer e lëtzebuergeschen Dictionnaire deen och Phonetik weist (Déi jo dann och misst Phoneetik) geschriwwe ginn. Mat der Arithmetik wier dann d'selwecht. Awer déi schreift souguer den LOD bei deem 37 Linguisten alles kontrolléieren éier et dra kënnt, net met duebelem '''e'''. Wann déi mol beim M sinn, da gi mer vläicht eppes weider gewuer. Et däerf een och net verwiesselen ob et just accentuéiert ausgeschwat gëtt oder wierklech laang, an ob et fir oder hanner enger betountert Silb steet oder aleng. Et ass net sou einfach, duerfir hale mer ons hei mol un déi rezent Wierderbiecher, well dat sinn déi eenzeg Quelle bis elo, déi mer hunn, an déi soe si wieren um neiste Stand. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:59, 19. Sep. 2010 (UTC) OK, a merci nach eng Kéier! Jim == Nofolger Nofolleger Nofollger == déi dräi verfollege mech --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] 07:52, 29. Okt. 2010 (UTC) ''(eriwwerkopéiert vun [[Wikipedia:Eis Schreifweis]])'' Wann een d'Reegelen "mer halen eis un d'däitscht Virbild" an "Duebel Konsonaten wa kuerze Vokal" applizéiert, wiren amA "Nolfolger" a "Nofolleger" richteg, "Nofollger" net. 1 an 2 schénge mer Variante vuneneen ze sinn. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:01, 29. Okt. 2010 (UTC) :Moien och, :Nofollger aas op jiddwer Fall dernieft. Ech hunn déi mol verbessert. :Den DFL seet Nofolger. Et ass anscheinend eent vun de Substantiver bei deem de Vokal vum Verb ofgeschléckt gëtt, wéi z. Metzler. (verb: metzelen). :Et gëtt eng ronn 350 Artikele mat Nofolger an eng ronn 50 mat Nofolleger wouvun der eng Partie vun enger Schabloun hierkommen. Ech ginn déi och op Nofolger änneren, fir datt mer eenheetlech bleiwen. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 14:25, 29. Okt. 2010 (UTC) ::Den DLW seet '''Nofolleger''', an den DFL an den DLW soen och nach '''Successeur'''. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 14:31, 29. Okt. 2010 (UTC) ::: de spellchecker.lu léisst just ''Nofolger'' duerchgoen --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] 09:43, 30. Okt. 2010 (UTC) == [[Fotografie]], [[Lithografie]], [[Serigrafie]] a.s.w. == ''(eriwwerkopéiert vun [[Wikipedia:Eis Schreifweis]])'' Gudden Owend, eng Fro éiert bei deenen am Titel vum Kapitel ugeféiert Artikelen hin an hiergeréckelt gëtt. Existéiert eng kloer Reegel oder e Konsens doriwwer wéi déi Lemmae geschriwwe ginn? An dem konkrete Fall schaffen ech mat dem [[Dictionnaire français-luxembourgeois]] 1. Oplo 2006 an do ginn déi Varianten mat '''f''' als éischt, déi mat '''ph''' als zweet ernimmt. Merci am viraus fir eng Kloerstellung, déi ech an dësem Artikel net fond hunn. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 18:25, 24. Dez. 2010 (UTC) ::Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer… :Ausser bei Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn: Foto - Elefant - Telefon. :Serigraphie kann net vum Däitschen ofgeknäipt ginn dat heescht op Däitsch Siebdruck, deemno griichesch-laténgescht oder romanescht Gesiicht. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 18:51, 24. Dez. 2010 (UTC) ===Mir bräichten eng kloer Reegel=== An der follgender Tabell sinn eng Rei Begrëffer opgelëscht, déi op der lb-wiki sou virkommen, wéi si hei geschriwwe sinn. {| class="wikitable" ! -gra''f''ie ! -gra''ph''ie |- | width="120" | *[[Fotografie]] | width="120" | *[[Geographie]] |- | *[[Lithografie]] | *[[Serigraphie]]<ref name=dewiki /><ref>De Begrëff ''Serigrafie'' existéiert och am Däitschen, cf. http://de.wikipedia.org/wiki/Serigrafie#Serigrafie_.28Siebdruck_und_Kunstgrafik.29</ref> |- | || *Bibliographie<ref name=dewiki>Gëtt et am Däitsche mat ''f'' a mat ''ph'', deemno Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn</ref> *[[Cacographie]] *[[Historiographie]] *[[Hydrographie]] *[[Kartographie]]<ref name=dewiki /> *[[Kristallographie]]<ref name=dewiki /> *[[Lexikographie]]<ref name=dewiki /> *[[Orthographie]]<ref name=dewiki /> *[[Paleographie]]<ref name=dewiki /> *[[Tomographie]]<ref name=dewiki /> *[[Topographie]]<ref name=dewiki /> |} <small><References/></small> Wann een där Reegel wëll follegen, déi an dësem [[Wikipedia:Eis_Schreifweis|Artikel]] am Kapitel "Wierder déi aus anere Sproochen iwwerholl sinn" erkläert ass, misst een déi Wierder an der Tabell hei driwwer, déi eng Referenz hunn, alleguer op d'Schreifweis mat ''f'' änneren, well si jo am Däitsche schonns geännert gi sinn. Dat mécht a mengen Aën kee Sënn, an et misst eng Reegel agefouert ginn, déi zumindest déi Wierder mat ''-graphie/-grafie'' eendeiteg ofdeckt. # Aus der Praxis vun der lb-wiki schéngt et mir, wéi wa bis elo prinzipiell déi Schreifweis mat ''ph'' benotzt gëtt, sou datt sech follgend Alternativ ofleede leesst:<br/><span style="background: yellow">''Eenheetlech Schreifweis mat ''ph'' (-graphie). Ausnam: Fotografie''.</span><br/>Da misst ee just nach d'Lithografie a Serigraphie réckelen fir datt d'Wiki ouni weider Ännerung konsequent wier. # Eng zweet Alternativ wier eng <br/><span style="background: yellow">''Eenheetlech Schreifweis mat ''f'' (-grafie)''</span>. # Eng drëtt Alternativ: <br/><span style="background: yellow">''Béid Schreifweisen sinn erlaabt, mä eng bestëmmt Schreifweis gëtt fir den Haaptlemma recommandéiert an et gëtt ëmmer eng Weiderleedung vum anere Begrëff ageriicht''.</span><br/>Z. B. den Haaptlemma ëmmer mat ''f'', mä an den Artikelen ka mat ''ph'' geschriwwe ginn (oder ëmgekéiert, wat bei ''Fotographie'' zu engem Problem/enger Ausnam féiert). Perséinlech tendéieren ech zu däer drëtter Variant, well si am beschten der haiteger Realitéit vun der Lëtzebuerger Sprooch entsprécht. Den [[DFL]] schéngt och dëser Logik ze follegen: hie bitt systematesch déi zwou Varianten un, als éischt ëmmer déi mat ''f''. Ech wier frou fir hei nëmme konstruktiv Avisen vun anere Wikiperiabenotzer ze kréien. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 11:18, 26. Dez. 2010 (UTC) :Gudde Moien :Ech weess elo net op dat wat ech elo schreiwen als '''konstruktiv''' betruecht gëtt oder net, mä ech soen alt emol wat ech derzou ze soen hunn: :1) Perséinlech ass et mer egal op wat mer ons eenegen. :2) Fir den Duerchernee vun der Schreifweis sou kleng wéi méiglech ze halen, sollen awer d'Wierder an den Artikelen dem Haaptlemma entspriechen. Et sollen sou wéineg wéi méiglech Viruleedunge bestoen. :3) Wann d'Schreifweis vum Lemma g'ännert gëtt, misst déi vun de Kategorien, déi derzou gehéieren an déi a Kategorien agebonne Schreifweisen, och g'ännert ginn, soss fuere mer erëm zweespuereg. Dofir misst och vläicht gekuckt gi wat aarbechtsméisseg am mannsten Opwand mécht. Ech hunn nach net gekuckt wéivill Ännerungen eng Ännerung vu ''ph''op ''f'' am Ganze mat sech bréngt, mä aleng am Beräich Geographie sinn et de ronn 1.300 dovu 70 an der Kategorisatioun. :4) Dofir stellen ech d'Fro op et net méi einfach ass déi puer mat ''f'' op ''ph'' ze réckelen datt se der Kategorie gläichen, amplaz ëmgedréint. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 13:07, 26. Dez. 2010 (UTC) Dat wat de Benotzer LM hei driwwer schreift ass kee Bäitrag fir déi opgeworfe Fro ze beäntwerten an dréit och net zu enger klorer Reegelung bäi. Ech si gespant op Reaktiounen, déi dozou bäidroen. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 15:34, 26. Dez. 2010 (UTC) :Dat mat der klorer Reegelung ass no menger Meenung zimmlech kniwweleg, well et kee Referenzwierk gëtt, dat vun alle lëtzebuergesche Sproochenexperten unerkannt ass. Et gëtt just d'Reegelen esou wéi se am Memorial publizéiert sinn an dës Reegelen erlaben déi eng oder aner Interpretatioun. Ech well mech awer elo hei net ëm eng Positioun drécken a si fir eng Variant vun der drëtter Alternativ - an zwar dofir fir déi aktuell op der lëtzebuergescher Wikipedia benotzte Schreifweis mat "ph" als Haaptlemma bäizebehalen a vun der Schreifweis mat f Viruleedungen unzelleeën. Dëst och aus dem Grond wëll et aus de Reegelen vun der lëtzebuerger Sprooch net eendeiteg ervir geet wat dann elo richteg ass (déi nei däitsch Schreifweis gouf eben eréischt vill méi spéit agefouert an domat kann een eigentlech net wëssen wéi déi lëtzebuergesch Schreifweis sech zur neier däitscher Schreifweis stellt) f oder ph (menger Meenung no sinn déi zwou gläich gutt an et ass wéi mat "les goûts et les couleurs ...". Mir sollten och bedenken datt all grouss Ëmstellung vun der Schreifweis, wéi mir se op der lb-Wikipedia benotzen, zu enger grousser Erausfuerderung gëtt, wa mir eng eenheetlech Schreifweis hei benotze wëllen. Ech gesinn dobäi d'Gefor datt deen oder déi Leit déi dat da maache wëllen, sollen, mussen (?) op eemol d'Flemm kréien an dann hu mir just e grousse Schantjen. Bäi der drëtter Alternativ mat der Variant ph brauche just Viruleedungen derbäigesat ze ginn an do ass et net esou schlëmm wann der am Ufank e puer feelen. Mir ass och opgefall datt de Spellchecker déi meeschte Wierder (wann e se da kennt) mat ph virschléit An der Hoffnung datt nach e puer weider Meenungen hei derbäi kommen. --[[Benotzer:Robby|Robby]] 23:23, 26. Dez. 2010 (UTC) ::Kuckt och w.e.g. an de Lux dico. Dee gouf vun engem Linguist ugeluecht, a féiert alles (sou wäit wéi ech bis elo festgestallt hunn) mat Ausnahm vum Fotograf mat ''ph''. [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 06:03, 27. Dez. 2010 (UTC) Merci Robby fir däi konstruktive Bäitrag. Mir ass et nët dorëms gaangen, eng Variant duerchzesetzen, mä eng Léisung méiglechst no un der haiteger Realitéit vun der Lëtzebuerger Sprooch ze fannen. Da loosse mer einfach déi zwee asetzen: mat ph (Haaptlemma) a mat f (Weiderleedung). Fotografie gëtt domatter eng Ausnam. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 08:58, 27. Dez. 2010 (UTC) :Moien, :Ech sinn eendeiteg fir d'Variant 1 (Fotograf vs all dei aner ''Allographen''). An de Redirect vun der Variant 3 'kascht' eis just e puer Byten, dofir sollt e bei Wierder, dei zwou Graphië kënnen hunn, och gebraucht ginn. :--[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:07, 27. Dez. 2010 (UTC) :::Gudde Moien, :::Ech tendéieren och fir d'Variant 1, ouni d'Redirecten vun der Variant 3 auszeschléissen. :::Mir sollen eis awer prinzipiell net géint Verbesserunge stäipen, eleng well se vill Verbesserungsaarbecht mat sech bréngen. Wann eis Virgänger an der Grënnerzäit vu Wikipedia och esou geduecht hätten, hätten se logescherweis guernet dermatt ufänken dierfen. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 10:27, 27. Dez. 2010 (UTC) ::::Am Prinzip gefale mir déi 'vereinfacht' Schreifweisen am beschten, dat och well se sech mMn lues a lues wäerten duerchsetzen. An dësem Fall wier dat: alles mat ''f'' amplaz ''ph''. Mee dat ass just eng perséinlech Meenung.<br> ::::Wichteg schéngt mer datt d'Schreifweis an de Lemmaen uniformiséiert ass.<br> ::::Duerfir schléissen ech mech dem Zinneke un (Variant 1): Alles mat ''ph'', ausser Fotografie (un där Ausnahm erkennt ee mMn wou de Wee higeet).<br> ::::Dem Pecalux ginn ech awer och Recht. Beschte Gréiss, --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 10:46, 27. Dez. 2010 (UTC) ===Konsens erreecht=== Merci un Iech all, d'Situatioun ass elo méi kloer. De Kompromëss schéngt deemno an der 3. Variant ze leien: <blockquote> * Béid Schreifweisen sinn erlaabt, mat ''ph'' oder mat ''f'' * d'Schreifweis mat ''ph'' gëtt fir den Haaptlemma recommandéiert * et gëtt ëmmer eng Weiderleedung vum Begrëff mat ''f'' ageriicht, souwäit en hautdesdags existéiert * ''Fotografie'' ass eng Ausnam. </blockquote> Grad esou wéi de Cayambe denken ech och, datt den ''f'' sech mat der Zäit wäert duerchsetzen, wéi dat an eenzel Dictionnären als Tendenz ze erkennen ass. Ech sinn och d'accord mam Pecalux, datt ee sech net soll géint Neierungen stäipen, wa si Aarbecht mat sech bréngen. De Les Meloures huet richtegerweis drop higewisen, datt eng generell Ännerung op ''f'' ënner Ëmstänn vill Aarbecht mat sech bréngt. Déi kënne mir jo elo bewosst an d'Zukunft verleeën, wann emol den ''f'' generell d'Reegel ass. Ech maachen deemnächst déi néideg Ännerungen a soen iech alleguerte merci fir är Hëllef beim Opsichen an Erreeche vun dësem Konsens. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 14:56, 27. Dez. 2010 (UTC) ===Reegel misst nach ugepasst ginn=== Gudde Mojen, ech hu mir de follgenden Extrait aus der Säit [[Wikipedia:Eis_Schreifweis#Wierder_d.C3.A9i_aus_anere_Sproochen_iwwerholl_sinn|Wikipedia:Eis_Schreifweis]] nach eng Kéier genee ugekuckt: <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> Déi Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséisechen, Engleschen oder Italiéineschen iwwerholl gi sinn an esou geschwat bleiwen ginn normalerweis och esou wéi an der Originalsprooch geschriwwen.<br /> <br /> Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer…<br /> <br /> Ausser bei Wierder, déi am Däitsche schon geännert gi sinn: Foto - Elefant - Telefon </blockquote> No där Reegel missten eis -graphie/-grafie-Begrëffer, déi am Däitsche scho geännert gi sinn, da wierklech all mat "f" schreiwen. Do läit eng Diskrepanz mat dem Konsens aus der Diskussioun. Ech proposéieren den Text follgendermoossen ze ersetzen: <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> Déi Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséisechen, Engleschen oder Italiéineschen iwwerholl gi sinn an esou geschwat bleiwen, ginn normalerweis och esou wéi an der Originalsprooch geschriwwen.<br /> <br /> Mir hale bei griichesch-laténgesch a romanesche (franséische) Wierder hiert "Gesiicht" bäi: Geographie – Comité - Commissioun – Chouer - Chrëschtdag – Courage – Cours – Computer&nbsp;…<br /> <br /> Bei Wierder, déi am Däitsche schonns geännert gi sinn, gëtt deenen hir Schreifweis gewéinlech iwwerholl: Foto - Fotografie - Elefant - Telefon.<br /> <br /> Ausnam: Wierder mat der Endung "-graphie", déi am Däitsche schonns op "-grafie" geännert gi sinn, wéi Geographie - Kartographie - Lithographie&nbsp;…: béid Schreifweisen sinn erlaabt, mä d'Schreifweis mat "ph" gëtt fir de Lemma vun Artikelen recommandéiert (inkl. enger Weiderleedung vum Begrëff mat "f"). Fotografie ass vun dëser Ausnam net betraff. </blockquote> --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 09:11, 30. Dez. 2010 (UTC) P.S.: Anescht gedréint (Lemma mat "f") wier méi am Aklang mat der Entwécklung vun der Lëtzebuerger Sprooch gewiecht, a mir hätte net déi "duebel" Ausnahm vum Wuert "Fotografie". Moien. Et ass gewosst, datt an de lëtzebuergeschen Orthographiereegelen sou munnech Widerspréch dra stiechen, déi Opfällegst sinn, wéi een um Wuert "Orthographiereegelen" gutt gesäit, bei de Prinzipien a) Ethymologie vs. "däitscht Virbild" a b) Phonetik vs "däitscht Virbild". Déi Saach mat "-grafie/-graphie" fällt ënner a); déi mat "Reegel/reegelen" (de laangen "e") ënner b). Schanen/Lulling hunn déi ewell zanter laangem beschriwwen. Ech ginn emol dervunner aus, beim ILL wëssen se dat och a brucken un enger Léisung. Bis et en neit, reforméiert Sproochereglement gëtt, ass et méisseg, hei wëllen iergend eng Léisung ze forcéieren. D'Säit "Eis Schreifweis" kann nëmmen d'Reegelen erkläre, wéi se sinn, a mir kënnen ënner eis e pragmatesche Konsens fannen, fir zevill Doublonen (an onnëtz "Verbesserungs"aarbecht) ze verhënneren. Dat mat "-graphie, ausser bei Foto" ass esou eng Saach. Iwwerformaliséieren oder -interpretéieren vun RGD 1999 ass dofir amA kontraproduktiv. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] 09:31, 6. Jan. 2011 (UTC) * Ok, merci, da waarde mer op eng Reform. --[[Benotzer:Christian Ries|Christian Ries]] 11:00, 6. Jan. 2011 (UTC) :: Moien och, ::Ech gesinn dat och d'selwecht wéi den Zinneke, an dat och nach aus deem Grond well se sech an Däitschland selwer net schéngen eens ze sinn. Kuckt dozou emol d'Artikelen op de:Wiki wou nach eng Partie Lemmata mat '''ph''' geschriwwe ginn, an éischter Linn den Haaptartikel [[:de:Graphie|Graphie]]. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 11:55, 6. Jan. 2011 (UTC) === Nei Propos === Gudde Moien. Ech wéilt gär eng Propos maache fir eng eenheetlech Schreifweis op der Wikipedia ze hunn bei Wierder déi mat "f" oder "ph" geschriwwe ginn. Wat hält der dervun? <blockquote style="padding: 8px; border: 1px dotted"> D'Wierder, déi aus dem Däitschen, Franséischen, Engleschen oder Italieeneschen iwwerholl gi sinn, a mat "ph" oder ënner anerem och mat "ph" geschriwwe ginn, sollen am Lëtzebuergeschen nëmme mat "ph" geschriwwe ginn. Ausnamen, déi mat engem "f" geschriwwe ginn, sinn déi, déi gewéinlech mat "f" am Lëtzebuergesche geschriwwe ginn. Dës Exceptioune sinn an dëser Lëscht erëmzefannen, a solle just mat "f" geschriwwe ginn.<br /> <br /> Dat heescht: <br /> Orthographie, orthographesch, Diskographie, Demographie, demographesch, Lithographie, Kartographie, Biographie, graphesch, Lithographie, ... <br /> <br /> Ausnamen: <br /> Foto, Fotografie, Fotograf, fotograféieren, fotogen, fotografesch, Telefon, Telefonie, telefonéieren, telefonesch, fantastesch, Fantasie, fantaséieren, Delfin, Elefant. </blockquote> --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 16:14, 2. Mäe. 2013 (UTC) ==Jäng contra Jeng== Fir mech wier de Jäng den Dérivé vu Jang oder Jean. De Jeng ass normalerweis e jonken aus enger Famill, deen net onbedingt muss Jäng heeschen. Bei ons stinn awer Jangen als Jeng do. Wat mengt Dir dozou? [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] 21:49, 9. Jan. 2011 (UTC) ::Ganz richteg; dat sinn "2 Puer Schong". Woubäi d'Fro sech stellt, ob de Jeng net misst J'''é'''ng geschriwwe ginn. --[[Benotzer:Pecalux|Pecalux]] 07:09, 10. Jan. 2011 (UTC) :::Moien och richteg gesinn, well soss géif et awer d'selwecht ausgeschwat. == Fräischaffenden oder fräischafende Kënschtler? == Mir hun eng [[Lëscht vu lëtzebuergesche Konschtschafenden]], well déi Konscht schafen. Den däitschen Ausdrock ''freischaffend'' hänkt jo och warscheinlech mat ''schaffen'', ''créer'', also schafen zesummen, sou datt eis Fräischaffend jo eigentlech Fräischafend misste ginn. Richteg? --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 13:02, 1. Sep. 2012 (UTC) ==Singel vs. Single== Fir eng ''Single'', Auskopplung aus engem Musekalbum (oder vläit och fir eng Persoun ouni Frënd(in)), hale mir déi englesch Schreiwweis bäi, oder schreiwe mir et wéi een et seet: ''Singel''? Bis elo ass déi englesch déi heefegst Schreiwweis.--[[Benotzer:Bdx|Bdx]] ([[Benotzer Diskussioun:Bdx|Diskussioun]]) 17:18, 21. Jan. 2013 (UTC) :Moien, effektiv déi englesch Schreifweis ass déi heefegst an zwar haushéich 117 zu 3. Déi dräi verlëtzebuergescht Schreifweisen si vum ''Cornischong, Ralala a Wildmoodswings''. Ech gleewe kaum datt déi géint d'Majoritéit wëllen untrieden an sou wäit wéi ech an den Dictionnairë konnt feststellen, sou halen déi sech do ganz eraus, d.h. déi kenne warscheinlech keng Iwwersetzung. Eis Noperen (fr: an de:) hunn och déi englesch Schreifweis iwwerholl deemno dierft déi bei ons och kee Problem duerstellen. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 18:07, 21. Jan. 2013 (UTC) ::OK, ass fir mech kee Problem, do passen ech mech un.--[[Benotzer:Bdx|Bdx]] ([[Benotzer Diskussioun:Bdx|Diskussioun]]) 20:00, 21. Jan. 2013 (UTC) == Weideriibben == Moien, Bei LODs ass et [http://ortho.lod.lu/vo_11.html geüübt], de Luxogramm bleift bei [http://engelmann.uni.lu:8080/portal/luxogramm/de/doc/page_template?mode=aktiv&listid=V5581&bs=0 geübt]... --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 08:44, 9. Mee 2014 (UTC) :Moien och, :A waterengem Kontext gouf dat Wuert op der Wiki gebraucht? --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 08:54, 9. Mee 2014 (UTC) :Op d'mannst ee vun deenen zwéin huet d'Saach mam laanggezunnenen Ëmlaut net verstanen. :Bei geföhnt wier de Problem de selwechten. :D'Verbebichi (Editioun 2005) seet geübt, geföhnt, gefügt. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:08, 9. Mee 2014 (UTC) ::Ech hunn dat "preventiv" heihi gesat, well et mir bosseg virkënnt --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 09:36, 9. Mee 2014 (UTC) :::Et ass effektiv bosseg, ech kucken d'Gesetz mol no, op do eppes am Sënn vum LOD ze fannen ass. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:44, 9. Mee 2014 (UTC) ::::D'Grammaire seet op Säit 15, datt de Vokal bei verschiddene Wierder déi mer aus dem Däitschen iwwerholl hunn, ka veduebelt ginn mä net muss. Deemno ass dem LOD säi Beispill schlecht erausgesicht well den LOD et als Feeler duerstellt wann een net verduebelt. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:55, 9. Mee 2014 (UTC) == en duerch d'Eifeler "e" oder "ë"? == Moien, wéi ass do d'Reegel wann duerch d'Eifeler den "n" ewech fällt? Ech fannen z.B. Froen = Froe/Froë, Annoncen = Annonce/Annoncë, Fotoen = Fotoe, Fraen = Frae/Fraë Woubäi den "ë" kloer an der Minoritéit ass. Richteg deemno just "e"? Merci! --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 12:04, 23. Nov. 2014 (UTC) Den '''ë''' trëfft nëmme bei Wierder an der Méizuel zou déi an der Eenzuel mat engem '''e''' endegen oder fir e feminin ze markéieren. Dat ass am Prinzip an zu 99,9 % nëmme bei Wierder de Fall déi aus dem Franséische kommen. Et sinn och zu 99,9 % ëmmer déi selwecht Auteuren déi de Feeler maachen. De Roboter kennt déi meescht elo a bei all Durchgank ginn der ëmmer méi eliminéiert grad sou wou déi Wierder wou diakritesch Zeechen an der Mëtt vum Wuert falsch gebraucht ginn. Wann der nach so Saachen opfale mach mer einfach eng Notifikatioun an ech soen dem Bot e soll et verbesseren. Sou gëtt et och besser a menger Lëscht dokumentéeirt a gëtt all Kéeirs ness frësch kontrolléiert. Dat ass am Ament déi eenzeg efficace Meeglechkeet fir no an no all falsch Schreifweisen z'erfaassen. --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 12:57, 23. Nov. 2014 (UTC) ::Merci fir déi kloer Äntwert. Deemno ass dann "Annoncë" richteg, "Fraë" a "Froë" falsch, soss si mir lo keng agefall. Schéine Sonnden nach --[[Benotzer:Jwh|Jwh]] ([[Benotzer Diskussioun:Jwh|Diskussioun]]) 13:07, 23. Nov. 2014 (UTC) ::: Richteg gesinn. schéine Sonden och --[[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 15:14, 23. Nov. 2014 (UTC) ::::Kleng Bemierkung: Ech hunn déi Saach met de Fotoen (Fotoë) lo nogekuckt well do scho viru laangem eng Botz gemaach gouf an erausfonnt datt Foto'''ë''' nëmmen nach just an Diskussiounssäite virkënnt. An déi geet de Bot näischt verbesseren an do soll och soss näischt verbessert ginn. --17:27, 23. Nov. 2014 (UTC) ==Préau contra Preau== Moien, fir d'Schreifweis vun dësem Wuert ginn d'Meenungen auserneen. Eng Meenung ass: ''Préau'' ass e Wuert dat onverännert vum fr. iwwerholl gouf, ouni Accent ass net direkt z'erkennen, wéi et ausgeschwat soll ginn. Perséinlech passt dat Argument mir och, awer deemgéigeniwwer stinn d'Iwwersetzungen aus dem DFL fir follgend Wierder: *préalable = prealabel *préambule = Preambule *préau = Preau *préavis = Preavis *précaution = Precautioun *le précedent = de Prezedenzfall Gëtt et soss nach Beispiller an Dictionnairen. Den LOD huet keng Informatioun, wat bei deem wéi et schéngt normal ass, soubal wéi et kriddleg gëtt. -- [[Benotzer:Les Meloures|Les Meloures]] ([[Benotzer Diskussioun:Les Meloures|Diskussioun]]) 09:42, 11. Mee 2015 (UTC) Moien, meng Tendenz fir déi richteg Schreifweis ass mat Accent, well een et soss eventuell wéi ''Pro'' ausschwätzt. Normalerweis géif ech awer léiwer Schoulhaff soe wéi Préau.--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 10:12, 11. Mee 2015 (UTC) :: E Préau ass kee Schoulhaff, eventuell en iwwerdéckte Schoulhaff, an eise Schoulen meeschtens bannen am Gebai selwer. --[[Benotzer:Sultan Edijingo|Sultan Edijingo]] ([[Benotzer Diskussioun:Sultan Edijingo|Diskussioun]]) 16:08, 12. Mee 2015 (UTC) Moien kuckt d'"Recommandatiounen, dei no 1999 vum CPLL ausgeschafft goufen" am Artikel 5.1.b steet: :Franséisch Wierder behalen den é just an der Endsilb, an net Stamm. :Zum Beispill: ''Employé, Comité, Lycée'' :mee ''Decisioun, Reunioun, resuméieren'' :Bei polylexikaleschen Terme gëtt den é bäibehalen. :Zum Beispill: ''Assemblée générale, Débat parlementaire, Métier à risque.'' Et gëtt am Lëtzebuergeschen sou wéi an anere Sprooche Wierder wou een einfach muss wësse wéi s'ausgeschwat ginn. Dat ass eng Reegel déi den LOD applizéiert. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 11:29, 12. Mee 2015 (UTC) :Moien, a merci fir déi Recherchen an Explicatiounen. Zum Aigu op "préau" giff ech bei deenen aneren opgezielte Beispiller just bemierken, datt déi all de Prefix "pre-" hunn, dee vum Latäin "prae-" kënnt, an dofir am franséische "pré-" lexikaliséiert gëtt. Am Lëtzebuergeschen ass dat effektiv einfach "pre-". De "Préau" kënnt awer vu "petit pré", huet demno eng aner Origine. Dofir giff ech deen, "well d'Wuert onverännert vum Franséischen hier kënnt", och mat Accent loossen. --[[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 13:21, 12. Mee 2015 (UTC) :An zum definitoreschen Ënnerscheed zu "Schoulhaff": E Préau ass iwwerdaacht, e Schoulhaff net. --Z. ::Den Zinneke huet mech iwwerzeegt, ech sinn also och fir de Préau. Beschte Gréiss, --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] ([[Benotzer Diskussioun:Cayambe|Diskussioun]]) 14:59, 12. Mee 2015 (UTC) == Eegeschaft oder Eegenschaft == Mir hunn hei ganz vill Artikelen, an deenen d'Wuert ''Eegeschaft'' virkënnt, awer nëmmen 3 mat ''Eegenschaft''. Am LOD an och am Spellchecker fannen ech awer nëmmen d'Schreifweis Eegenschaft, déi aner ass do onbekannt. Am Luxdico ass et ëmgedréit, do fannen ech nëmmen Eegeschaft. Wat ass elo richteg?--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 08:48, 17. Okt. 2016 (UTC) Moien. D'Schreifweis mat "n" ass déi richteg. Den "n" fält net ewech wann zum Schluss "schaft" ass z. B.: Wëssenschaft, Leidenschaft, Gemeinschaft, Genossenschaft. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 09:33, 17. Okt. 2016 (UTC) :Merci fir d'Informatioun. Da missten awer ganz vill Artikele verbessert ginn.--[[Benotzer:MMFE|MMFE]] ([[Benotzer Diskussioun:MMFE|Diskussioun]]) 10:24, 17. Okt. 2016 (UTC) ::Gëtt an der nächster Korrektur verbessert. --[[Benotzer:Soued031|Soued031]] ([[Benotzer Diskussioun:Soued031|Diskussioun]]) 20:34, 20. Okt. 2016 (UTC) == Heeschberech / Heeschbereg == Moien, Am Artikel iwwer d'Uertschaft mam offiziellen Numm ''Hersberg'' ass de Lëtzebuerger Numm mat Heeschber'''ech''' uginn. Op der Kadasterkaart an um Stroosseschëld steet awer Heeschber'''eg'''. Firwat gëtt hei aus dem däitschen < g > am lëtzebuergeschen en < ch > ? En änleche Fall hu mer bei der Uertschaft ''Reimberg'', do ass de Lëtzebuerger Numm awer Rëmmereg, den < g > bleift hei bestoen. Vläicht huet een eng Erklärung. Merci. [[Benotzer:GilPe|GilPe]] ([[Benotzer Diskussioun:GilPe|Diskussioun]]) 07:47, 3. Mäe. 2018 (UTC) g76acos3sjmvdatydrwpja4tz0js0ot 0 34787 2395843 2376134 2022-08-23T12:33:47Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun (2) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft Belsch | Numm = Torgny | Bild = Torgny.JPG | Bildtext = Torgny vum Fort vu Velosnes aus gesinn | Regioun = {{Wallounien}} | Communautéit = {{Franséisch Communautéit}} | Provënz = {{Provënz Lëtzebuerg}} | Arrondissement = [[Arrondissement Virton|Virton]] | Gemeng = {{Rouvroy}} | Telefonszon = | Postcode = | Koordinaten = {{coor dms|49|30|29|N|05|28|26|O}} | Fläch = | Bevëlkerung = 200 | Bevëlkerungsdatum = ''(20061)'' }} [[Fichier:Torgny JPG02 050615.jpg|thumb|D'Ferme rose zu Torgny]] [[Fichier:Torgny - Village 050615 (2).JPG|thumb|D'Wéngerte vun Torgny]] '''Torgny''' an der [[belsch]]er [[Provënz Lëtzebuerg]] ass dat südlechst Duerf vun der Belsch an och déi Uertschaft déi am wäitste vun der [[Bréissel|belscher Haaptstad]] ewech läit. Et ass Member vun der Associatioun vun de [[Les plus beaux villages de Wallonie|schéinsten Dierfer a Wallounien]]. Zu Torgny mécht d'[[Kuer]] (Chiers) schonn zanter 1659 d'Grenz tëscht der Belsch a [[Frankräich]]. D'Uertschaft huet eng Fläch vu 574 ha déi bal komplett landwirtschaftlech exploitéiert ginn. Wéinst dem waarme Mikroklima ëm Torgny kënnen do och [[Wäirief|Wäiriewe]] gezillt ginn. Torgny läit am Südwesthank vun enger Kopp déi hir héchste Plaz op 330 m um Lieu-dit ''Le Hornul'' am Bësch mam Numm ''Bois Géline'' huet. Um Südrand vum Bësch, steet eng [[Kapell]] déi der [[Muttergottes]] vu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] geweit ass. Dës Kapell gouf am Ufank vum [[17. Joerhonnert]] opgeriicht, well d'Awunner vun Torgny, déi déi Zäit staark ënner der [[Pescht]] gelidden haten, versprach haten eng Kapell ze bauen, wann d'Epidemie géif noloossen. Et geet och all Joer, wéi deemools versprach, eng [[Pressioun]] bei d'Kappell. Direkt nieft der Kapell ass d'''Réserve naturelle Raymond Mayné'', an enger aler Steekaul. Dëst Naturschutzgebitt ass ronn 5 ha grouss an et fënnt en do déi typesch [[Flora]] a [[Fauna]] vun de waarme Kallekbiedem.<ref>''[http://www.torgny.be/index.php/site/articles/la-reserve-naturelle-raymond-mayne/ Torgny, la réserve naturelle Raymond Mayné.]''</ref> Net wäit dovun ewech steet och eng [[Klaus]]. De leschte bekannte Klausner war de Brudder Agathon dee 1792 gestuerwen ass. Duerno gouf d'Klaus verlount bis am Joer 1977 eng Dominikanerschwëster erëm mat der Traditioun weidergefuer ass a sech do installéiert huet. Am Dall ass déi déifst Plaz um Zesummefloss vum [[Ton]] an der Kuer op 235,65 m op der Grenz mat [[Frankräich]]. D'Kuer stéisst bei der südlechster belsch–franséischer [[Maark|Grenzmaark]] op d'Belsch a leeft vun do 3.850 Meter no Nordwesten, a mécht op dëser Streck d'Grenz tëscht der Belsch a Frankräich ier se nom Zesummefloss mat dem [[Ton]] erëm fir de Rescht vun hirem Laf ganz a Frankräich zréckgeet. Op Torgny kënnt een aus der Belsch, vu [[Virton]] aus iwwer d'Nationalstrooss N871, iwwer [[Rouvroy (Provënz Lëtzebuerg)|Rouvroy]] a [[Lamorteau]]. Hanner Lamorteau deelt dës Strooss sech soudatt en zwou Méiglechkeeten huet fir dohinzekommen. Et kann en duerch den Dall vum Ton fueren oder iwwer de Wee den iwwer d'Kopp geet, a vun deem aus en eng schéi Vue iwwer de ganzen Dall huet. U Frankräich ass Torgny am Westen ugeschloss mat engem Wee den op der Grenzbréck weider iwwer déi franséisch Departementale D118A op [[Velosnes]] féiert. Am Oste geet eng Strooss déi Uschloos un d'Departmentale D29c huet laanscht de ''Bois de la Poulette'' op [[Épiez-sur-Chiers]]. Torgny hat am Laf vun de Joerhonnerten net ëmmer de selwechten Numm. Géint 1150 gëtt et als ''Tornei'' an als ''Torgney'' ernimmt. D'Géigend vun Torgny war schonn zur [[Réimerzäit|Réimer]]- a [[Merowenger]]zäit besiidelt. Am Joer 1989 goufen d'Reschter vun enger Réimervilla aus dem [[4. Joerhonnert]] entdeckt. Op der ''Ramonette'' engem flachen Hiwwel haten d'Réimer sech och installéiert an am Süden, op 1&nbsp;km vum Duerf, ass e groussen [[Tumulus]] fonnt ginn. D'[[Par]] vun Torgny besteet zanter dem [[15. Joerhonnert]] an e groussen Haff d'''Cour Lassus'' gëtt am Februar 1324 als de Besëtz vum [[Jang de Blannen]] ernimmt. Torgny war bis [[1829]] eng eege Gemeng. Am deem Joer gouf se u Lamorteau ugeschloss a gouf 30 Joer mé spéit erëm selbststänneg, bis se [[1976]] mat Rouvroy fusionéiert huet. D'Uertschaft kritt hire besonnesche Charakter duerch déi vill al Haiser déi bal alleguer tëscht [[1740]] an [[1880]] gebaut goufen. Et gëtt där ongeféier fofzeg. D'Steng fir d'Haiser ze bauen, koumen all aus der Steekaul wou haut d'Naturschutzgebitt dran ass. Op villen Haiser steet de Baudatum iwwer der viischter Dier. Déi meescht Haiser si mat sougenannte [[Kanalzill]]e gedeckt, déi typesch fir déi al [[Loutrengen|loutrengesch]] Haiser sinn. E grousst Gebai an der ''Rue Escofiette'' war fréier e [[Klouschter]], dat vun Nonnen, déi virun der [[Loi Combes]] aus Frankräich fortgelaf waren, opgeriicht gouf. D'[[Kierch]] vun Torgny, déi nom [[Zweete Weltkrich]] ganz nei opgeriicht gouf, ass dem [[Martin vun Tours|hellege Mäerten]] geweit. Si besteet aus engem Längsschëff an engem zimmlech breede Querschëff an ass am Natursteen aus der Géigend gebaut. Den net ganz héijen Tuerm huet en Daach den eng besonnesch Helmform huet, op all Säit ass e Bou mat agebaut fir eng Auer dran ze setzen. Wann en op [[Épiez-sur-Chiers|Épiez]] fiert, geséit e riets déi dräi Wéngerte vun Torgny leien, mat dem Wënzer vum ''Clos de la Zolette'' sengem Haus. Obschonn Torgny fréier e Wënzerduerf war, war de Wäibau eng Zäit lang ganz aus der Géigend verschwonnen, bis [[1956]] erëm en éischte Wéngert ugeluecht gouf. D'Produktioun gëtt haut op ronn 8000 Fläsche geschat an et gi wäiss Wäiner a Rosé produzéiert. Ronderëm d'Gäert vun den Haiser si bal iwwerall [[Dréchemauer]]en. Op Nummer 6 an der ''Rue Cavé'' steet e grousse Bauerenhaff, ''d'Ferme Rose'' aus dem Joer [[1838]], deen als Nationalmonument klasséiert ass. ==Traditioun== *D'[[Pressioun]] déi am (17. Joerhonnert) versprach gouf, ass all Joer de fënnefte [[Sonnden]] no [[Ouschteren]]. *All Joer, den zweete Weekend am Juli, ass e grousst Fest fir d'Handwierker an d'Artisten, besonnesch aus dem Süde vun der [[Gaume]]. Et gëtt och all Kéier e Land aus Europa als Motiv ausgesicht. == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [http://www.torgny.be/index.php/site/accueil/ Bienvenue à Torgny] de Syndicat d'initiative {{Navigatioun Schéinst Dierfer a Wallounien}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Uertschaften an der Provënz Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Fréier Gemengen an der Provënz Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Schéinst Dierfer a Wallounien]] 1l8el6bu004h6xb7mhrzovwkfzwepfd 0 38030 2395844 1957212 2022-08-23T12:35:22Z Les Meloures 580 /* top */nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Fichier:Virgajesse3.jpg|thumb|250px|D'Virga Jesse an der Virga-Jesse Basilika zu Hasselt]] '''Virga Jesse''' ass den Numm deen d'Muttergottes fréier am regionalen Dialekt an der Géigend vun [[Hasselt (Belsch)|Hasselt]] hat. Den Numm ass haut nach an Erënnerung duerch verschidde Konschtwierker an der [[Virga-Jesse Basilika]], ënner anerem eng faarweg Fënster, eng Tapisserie an eng Statu. Eng Brudderschaft, d'''Fraternité de Notre-Dame Virga Jesse'', organiséiert all siwe Joer d'Fest vun der Virga Jesse. Dëst Fest gëtt encadréiert mat [[Pressioun]]en, Ausstellungen, Concerten, Theaterspiller a folkloristesch Manifestatiounen. D'faarweg Fënster an der Kierch ass och eng Stëftung vun dëser Brudderschaft. An der Kierch ass och eng Molerei vu [[1709]] déi d'Virga Jesse a Gesellschaft vun 12 Membere vun der Brudderschaft duerstellt. == D'Seeche vun der Virga Jesse == Ee gewëssen Henri vun Haasselt war um Heemwee vun enger langer Rees, déi hien zu Fouss gemaach hat. Wéi hien an d'Géigend vun Hasselt koum huet hie sech awer verlaf, et ass däischter ginn an en huet de Wee net méi fonnt. Du huet hie sech op de Buedem geknéit a wéi en et vu senger Mamm geléiert gi war, zu der Virga Jesse gebiet. Gläich drop huet hie vu Wäitem Klacken héiere lauden. Hien ass dem Klang nogaangen an huet sech zu Hasselt erëmfonnt, op där Plaz wou haut d'Kierch Notre-Dame steet. [[Kategorie:Provënz Limburg (Belsch)]] [[Kategorie:Seeërcher]] hthfv6ix5ikf4pugcjw0i1xzr8b294r 0 38703 2395872 2255085 2022-08-23T14:16:28Z Les Meloures 580 replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Coor dms1 uewen|49|32|37.69|N|5|51|07.68|O}} [[Fichier:Muttergottesknippchen1.jpg|thumb|upright|D'Muttergottes ouni Hänn]] D''''Muttergottesknippchen''' ass eng Plaz um [[Tëtelbierg]] zu [[Rolleng (Péiteng)|Rolleng]], op där eng [[Muttergottes]]figur steet. Dat Besonnescht un dëser Figur war, datt se jorelaang keng Hänn méi hat. 2009 gouf d'Figur awer restauréiert an d'Muttergottes krut nei Hänn. Gläichzäiteg gouf d'Plaz ronderëm frësch amenagéiert an zanterhier ass d'Statu och nuets beliicht. Hei gëtt, bei guddem Wieder, d'Virowendmass fir [[Christi Himmelfahrt]] mat uschléissender [[Pressessioun|Liichterprëssessioun]] gehal. Den 22. Dezember 2007 gouf en neien Aussiichtstuerm vu 6 m Héicht an enger [[Trap]] mat 29 [[Träpplek]]er op dëser Plaz, déi schonn op 356 m läit, ageweit. Vun där Plaz aus huet een eng fräi Vue op [[Rolleng (Péiteng)|Rolleng]], [[Rodange]], [[Éibeng]], [[Attem]] a [[Péiteng]], also iwwer den [[Dräilännereck]] Frankräich-Belsch a Lëtzebuerg<ref>[http://webplaza.pt.lu/schumi41/Tourismus.html Lamadelaineinfo]</ref>. == Legend, wéi d'Muttergottes hir Hänn verluer huet == Eng vu ville Seeërcher erzielt, datt eng Kéier e Mann mat enger Schosswaff op eng Hand vun der Muttergottes geschoss hätt. Doropshin wier de [[Revolver]] explodéiert an de Mann hätt seng béid Hänn verluer. Zanterhier huet bis zur Restauratioun 2009 och déi zweet Hand vun der Muttergottes gefeelt. {{Referenzen}} [[Kategorie:Gemeng Péiteng]] [[Kategorie:Bekannt Plazen zu Lëtzebuerg]] qgjashdvip886g1pq3hpgnu132ija7n 14 39037 2395888 2260741 2022-08-23T14:21:41Z Bdx 7724 wikitext text/x-wiki {{Kategorie}} {{Commonscat|Cinema of Luxembourg|Lëtzebuergesche Film}} [[Kategorie:Kultur zu Lëtzebuerg|Film]] [[Kategorie:Film no Länner|Lëtzebuerg]] eeb3kayc1tvnsqjickbhfmsowbkkwq2 0 40727 2395851 2185704 2022-08-23T13:05:06Z Les Meloures 580 ., replaced: Sprangprëssessioun → Sprangpressessioun (2) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Fichier:PoulainSprangprecessioun4.JPG|thumb|320px|Michel-Marie Poulain: D'Sprangpressessioun zu Iechternach]] Den (oder d')'''Michel-Marie Poulain''', gebuer de [[5. Dezember]] [[1906]] zu [[Paräis]]<ref>[http://www.roussard.com/artistes/nouveaux/poulain.html roussard.com]</ref>, gestuerwen [[1991]], war e(ng) [[Frankräich|franséisch(e)]] modern(e) [[Moler]](in), deem säin/där hire Stil an Technik staark un de [[Bernard Buffet]] erënnert. == E beweegt Liewen == Et war eng aussergewéinlech Perséinlechkeet mat engem beweegte Liewen. Als Mann ass hien op d'Welt komm an huet als Ënneroffizéier bei den Dragoner gedéngt. Als Fra huet si du bei grousse Couturière Mannequin gespillt. Dësen ''Dédoublement'' vun der Persoun léisst déi viguréis, mä och echt weiblech Zich a sengen oder hire Biller erkennen. ''La vigueur de sa peinture est tempérée'', wéi d'Biographe schreiwen, ''par une grâce féminine visible dans ses personnages''. Spéider huet hien oder si eng Billergalerie zu [[Cannes]], fir d'Ausstellung vun eegenen Tableauen opgemaach. == Wierker == * Tëscht den zwéi Weltkricher: reegelméisseg Participatioun um ''Salon d'Automne'' an um ''Salon des Indépendants'' * Nieft sengen/hiren Tableauen, huet hien/si och als Kierchemolerin geschafft ** Vitraue vun der ''Abtei de la Colle-sur-Loup'' ** Dekoratioun vun der ''Kapell des Pénitents Blancs'' zu ''Eze-Village'', (1953) == Kollektiounen == * Kollektioun vum Lëtzebuerger Architekt [[Paul Retter]], deen den/d'Michel-Marie Poulain gesponsert huet, a vill Biller vun him hat. ** Déi Biller sinn nom Doud vum Paul Retter ënner den Hummer komm, an déi meescht Tableauen, dovun eng Partie mat lëtzebuergesche Sujeten, wéi [[Beetebuerg]] an d'[[Sprangpressessioun]] vun Iechternach, sinn a Lëtzebuerger Hänn bliwwen. == Literatur == *MARAIS, Claude: ''J'ai choisi mon sexe. Confidences du peintre Michel-Marie Poulain''. Monaco: Les éditions de Fontvieille, 1954. *ROUSSARD, André: ''Dictionnaire des Peintres à Montmartre'', == Um Spaweck == * Mentioun vun de Biller an der Kapell des Pénitents blanc um Site vun [http://www.eze-riviera.com/village/penitents_blancs.htm Eze-Village] * Een Tableau um Site vun der [http://www.roussard.com/artistes/nouveaux/poulain.html Galerie Roussard] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Poulain Michel-Marie}} [[Kategorie:Franséisch Moler]] [[Kategorie:Gebuer 1906]] [[Kategorie:Gestuerwen 1991]] 7f8fzfvgocfo8l721u47mx5utwc5sto 0 42352 2395827 2395705 2022-08-23T12:02:12Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Skizz}} E '''Massendénger''' ass eng Persoun, meeschtens e Jugendlechen oder e Kand (Jong oder Meedchen), déi bei de liturgesche Feieren an der [[Kathoulesch Kierch|kathoulescher Kierch]] wäertvoll Déngschter leescht. De [[Patréiner]] vun de Massendénger ass den [[Tarcisius|Hellegen Tarcisius]]. == Geschicht == Zanter datt [[Mass (Zeremonie)|Gottesdéngscht]]er gefeiert ginn, gehéiere Massendénger dozou. Joerhonnertelaang hu se sech bei den Déngschter am Hannergrond gehalen a goufe kaum geschichtlech ernimmt. Bei de [[Juddentum|Judde]] gouf ee ganze Stamm ausgewielt, de Stamm Levi, fir den Déngscht am Tempel ze garantéieren. Am [[Evangelium|Lukasevangelium]] kann ee liesen: ''Dann schloss er das Buch, gab es dem Synagogenvorsteher und setzte sich'' (Lk 4,20). Dat war bei engem Sabbatgottesdéngscht zu [[Nazareth]]. Schonn an der Urkierch hunn d'Apostelen erkannt, datt si net alles eleng maache kënnen; si hu 7 Leit ausgewielt ([[Diakon]]en = Dénger) fir den Déngscht bei Dësch ze maachen. Wéi d'chrëschtlech Gemeinschafte méi grouss goufen a [[Kierch]]e gebaut goufen, sinn nei Aufgaben entstanen. Dës Aufgaben oder Déngschter goufen ënner de Membere vun der Gemeinschaft opgedeelt; d'Bouwe goufe wéinst hirer heller a fester Stëmm als [[Lektor]]en engagéiert. Spéider si verschidden Déngschter verschwonnen, déi vun de Massendénger an déi vum [[Koschter]] sinn awer bliwwen. Dës Ännerungen hu mat sech bruecht datt déi Aufgaben, déi fréier vu ville verschiddene Leit gemaach goufen, de Massendénger zougefall sinn: Buchdéngscht, d'Gowen op den [[Altor]] bréngen, [[Käerz]]en, [[Wäirauch]], d'Droe vum Kräiz, d'Kollekt (Affer) asw.. Wichteg war et an der Zäit och, datt de Massendénger déi [[Latäin|laténgesch]] Texter geléiert huet; hien huet se, als Vertrieder vun der [[Par]], zesumme mam [[Paschtouer]] gebiet. Vum [[Mëttelalter]] bis an d'[[Neizäit]] erann hunn d'Massendénger zum [[Klerus]] gehéiert; dësen Déngscht gouf als eng Virstuf fir de Priesterberuff ugesinn. [[1947]] schwätzt de Poopst [[Pius XII. (Poopst)|Pius XII.]] déi éischt Kéier a senger [[Enzyklika]] „''Mediator Dei''“ ganz offiziell vu Massendénger, déi net zum Klerus gehéieren. Domat kann ee soen, datt dat de Grondstee fir deen Déngscht war, zu deem all Kand an all Jugendlechen Zougank huet. Duerch d'[[2. Vatikanescht Konzil]] sinn „al Déngschter“ nei opgewäert ginn: Lektor, Kommiounhelfer, Virsänger – an och den Déngscht vum Massendénger. Eréischt zanter dem Enn vum [[20. Joerhonnert]] sinn och Meedercher als Massendénger zougelooss. De [[15. Mäerz]] [[1994]] kruten d'[[Bëschof|Bëscheef]] duerch e Circulaire vun der Gottesdéngschtkongregatioun (''Notitiae 30 [1994] 333-5'') un déi national Bëschofskonferenzen d'Recht fir an hirer eegener [[Diözes]] och weiblech Katholicke fir deen Déngscht zouzeloossen. (De [[Jean-Paul II. (Poopst)|Poopst Jean-Paul II.]] hat am Juli [[1992]] eng Interpretation zu 230 § 2 CIC verfaasst.) Eng Erklärung vum [[27. Juli]] [[2001]] seet datt: # Bouwen a Männer net däerfen ausgeschloss ginn an # kee Paschtouer däerf gezwonge gi fir sech vu weibleche Massendénger hëllefen ze loossen (''Notitiae 37 [2001] 397-9''). == Aktivitéiten == === bei liturgesche Feieren === Massendénger si bei ville Feieren an der Kierch dobäi: * Massfeier * Daffeier * Hochzäit * Begriefnes * Firmung * Pressessiounen * Schlussprëssessioun * Sprangprëssessioun * Andacht * Vesper * Bieddag * Priesterweih === Baussent liturgesche Feieren === [[Fichier:LM2006Roum.jpg|thumb|300px|De Grupp vun de Lëtzebuerger Massendénger bei der internationaler Roumwallfahrt 2006]] A villen Uertschaften hunn d'Massendénger, nieft hirem Déngscht an der Kierch, och nach en ettlech aner Aktivitéiten um Programm, wéi Versammlungen; Déngschter an der Par; eng Massendéngerzeitung maachen; Ausflich a Vakanzen; Aktioune fir gutt Wierker, Klibberen, Kannermassen oder Wuertgottesdéngschter mat virbereeden, d'Kierch rëschten, Gebieder a reliéis Veilleeë preparéieren, Formatioun vun neie Massendénger.... Vill Massendéngergruppe vu [[Lëtzebuerg (Land|Lëtzebuerg]] hu reegelméisseg Versammlungen. Hei ginn haaptsächlech méi feierlech Liturgie geprouft, d'Déngschtlëschte ginn opgestallt, Aktioune gi geplangt a liturgesch Saachen an Haltunge gi kennegeléiert. Donieft lafen och '''national Aktivitéiten''', déi vun der [[Équipe Lëtzebuerger Massendénger]] organiséiert ginn: * Matmaache bei der [[Oktavschlussprëssioun]] a bei der [[Sprangpressioun]]. * Pèlerinagen op [[Roum]], [[Lourdes]], [[Kevelaer]]. * Bedeelegung u groussen internationale Massendéngerwallfahrten. * Fortbildungsowend fir d'Massendéngerresponsabel. * Formatioun vun engem Dag fir Massendénger an der Allerhëllgevakanz zu Iechternach: MAFREMA (MAtt FReed MAssendénger) a COMA-Time (COol MAassendénger): Héi schaffen d'Massendénger a flotten interessantenen Atelieren. * Tarcisiusfeier fir all Massendénger aus dem Land (all Joer ëm den 9. Juli) == Literatur == * Andreas Büsch: ''Handbuch der Ministrantenpastoral''. Verlag Haus Altenberg, Düsseldorf, Verlag Butzon und Bercker, Kevelaer 1999. ISBN 3-76660-201-2 * Anneliese Hück: ''Ein Dienst der uns froh macht – kleines Handbuch für Ministranten''; 2. Oplo 1986 ; Matthias Grünewald Verlag ; ISBN 3-7867-1242-5 * Thomas Eholzer: [http://www.kupfergasse.de/Pfarrgruppen_Seiten/Messdiener/Ministrantendienst_korr.pdf Der Dienst der Ministranten als Chance für eine Hinführung von Kindern und Jugendlichen zum aktiven Mitvollzug der Liturgie.]; ''Informationen zu geschichtlicher Entwicklung, heutiger Stellung in der Kirche und pastoralem Verständnis''; Internet 2005 (PDF) == Um Spaweck == {{Commonscat|Altar servers|{{PAGENAME}}}} * [http://www.massendenger.cathol.lu Equipe Lëtzebuerger Massendénger] * [http://www.minis-cim.net Coetus Internationalis Ministrantium ] [[Kategorie:Katholizismus]] s3yrs1365d3206kh4ja13ctaabkhncp 0 44358 2395839 2354678 2022-08-23T12:32:21Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun (3) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft Frankräich | Numm = Sainte-Solange | Wopen = | Bild héich = Sainte-Solange (CHer, Fr), l'église.JPG | Bildtext héich = D'Kierch Saint-Solange | Regioun = {{Centre-Val de Loire}} | Departement = {{Cher}} | Arrondissement = [[Arrondissement Bourges|Bourges]] | Kanton = [[Canton de Saint-Germain-du-Puy|Saint-Germain-du-Puy]] | Insee = 18235 | Plz = 18220 | Koordinaten = {{coor dms|47|08|14|N|02|33|02|O}} | Fläch = 3 185 | Bevëlkerung = 1 180 | Bevëlkerungsdatum = [[2010]] }} '''Sainte-Solange''' ass eng [[Gemeng (Frankräich)|franséisch Gemeng]] am [[Departement Cher]] an der Regioun [[Centre]]. Sainte-Solange läit am Nordoste vu [[Bourges]] am Dall vum [[Ouatier]], en Niewefloss vun der [[Yèvre]]. Bis an d'[[9. Joerhonnert]] huet Sainte-Solange ''Saint-Martin-de-Crot'' geheescht, an huet zum Kapitel vun der [[Kathedral vu Bourges]] gehéiert. Haut heescht nach just d'Haaptstrooss an der Uertschaft sou. De Martyrium vun der [[Schéifer]]in Solange ass d'Origine vum haitegen Numm vun der Gemeng. Et ass déi eenzeg Uertschaft am [[Berry]], déi den Numm vun der Patréinesch vun der Géigend dréit. == Nopeschgemengen == *[[Nohant-en-Goût]] *[[Saint-Michel-de-Volangis]] *[[Brécy (Cher)|Brécy]] *[[Soulangis]] == Ernimmenswäertes == *Iwwerreschter vu gallesche Griewerplazen op der Plaz ''Fertisses''. *De [[Kiem]] vu Bourges op [[Saint-Satur]] *D'romanesch Kierch ''Sainte-Solange'' an hiren Tuerm mat der grousser Paart. *D'Kapell mat dem Numm ''Chapelle du Champ du Martyre'' aus dem [[19. Joerhonnert]] ongeféier 1&nbsp;km baussent dem Duerf. *[[Pressioun]]en **Den [[10. Mee]] um Fest vun der Patréinesch ass eng Pressioun vun de Leit aus der Gemeng. **[[Päischten|Päischtméindes]] ass eng Pressioun vum Bistum Bourges, bei där den Äerzbëschof vu Bourges derbäi ass, an och d'Mass hält. {{Via_Lemovicensis |Virdrun = [[Brécy (Cher)|Brécy]] |Duerno = [[Bourges]] }} {{Kuckt och Cher}} == Um Spaweck == {{Commonscat}} [[Kategorie:Uertschaften am Arrondissement Bourges]] [[Kategorie:Gemengen am Arrondissement Bourges]] [[Kategorie:Pilgerplazen]] [[Kategorie:Uertschaften op der Via Lemovicensis]] 2xa379fpdjevjziifyshn4qdofk5bwm 0 45363 2395869 2395814 2022-08-23T14:14:21Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] 7yrldmy16pddrsawfhnlaq2gvmpo93e 2395898 2395869 2022-08-23T15:24:17Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... den [[Anden-Kondor]] op de Wope vu [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] a [[Kolumbien]] ze fannen ass? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... [[Lemuren]], wouvun et der eng 20 [[Aart (Biologie)|Aarte]] gëtt, [[Endemismus|endeemesch]] op [[Madagaskar]] sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... ''Mogotes'' den Numm vu Kalleksbierger am [[Valle de Viñales]] op [[Kuba]] sinn, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielecht goufen? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... d'[[Papageien]] déi eenzeg [[Vullen]]-[[Uerdnung (Biologie)|Uerdnung]] ass, déi hiert Friesse mat de Féiss festhalen? * ... e [[Seriemäerder]] gewéinlech als eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt? * ... [[Lanzarote]] déi éischt ganz Insel war, déi 1993 vun der [[UNESCO]] zum Biosphärereservat erkläert gouf? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... [[Pangea]] den Numm vum Superkontinent an der Urzäit ass, deen eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger gewalteger Landmass vereent huet, déi vum Nord- bis zum Südpol goug? * ... een am [[Spuenescht Duerf|Spueneschen Duerf]] (''Poble Espanyol'') zu [[Barcelona]], dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt? * ... de [[Laacher-Séi-Ausbroch]] viru ronn 13.000 Joer an der [[Äifel]], e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] fk6awe773ucw6ebc3x96kxaocxyzb80 2395899 2395898 2022-08-23T15:28:13Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... den [[Anden-Kondor]] op de Wope vu [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] a [[Kolumbien]] ze fannen ass? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... [[Lemuren]], wouvun et der eng 20 [[Aart (Biologie)|Aarte]] gëtt, [[Endemismus|endeemesch]] op [[Madagaskar]] sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... de [[Kino Empire]] (1958 bis 1978) zu Esch-Uelzecht, mat zäitweis 940 Sëtzplazen, zu senger Zäit dee bei wäitem gréisste Kino am Land war? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... ''Mogotes'' den Numm vu Kalleksbierger am [[Valle de Viñales]] op [[Kuba]] sinn, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielecht goufen? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... d'[[Papageien]] déi eenzeg [[Vullen]]-[[Uerdnung (Biologie)|Uerdnung]] ass, déi hiert Friesse mat de Féiss festhalen? * ... e [[Seriemäerder]] gewéinlech als eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt? * ... [[Lanzarote]] déi éischt ganz Insel war, déi 1993 vun der [[UNESCO]] zum Biosphärereservat erkläert gouf? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... [[Pangea]] den Numm vum Superkontinent an der Urzäit ass, deen eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger gewalteger Landmass vereent huet, déi vum Nord- bis zum Südpol goug? * ... een am [[Spuenescht Duerf|Spueneschen Duerf]] (''Poble Espanyol'') zu [[Barcelona]], dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt? * ... de [[Laacher-Séi-Ausbroch]] viru ronn 13.000 Joer an der [[Äifel]], e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] s3bjpjsysh8uee7721e7vuuakpxkuiw 2395909 2395899 2022-08-23T16:25:15Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... den [[Anden-Kondor]] op de Wope vu [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] a [[Kolumbien]] ze fannen ass? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... [[Lemuren]], wouvun et der eng 20 [[Aart (Biologie)|Aarte]] gëtt, [[Endemismus|endeemesch]] op [[Madagaskar]] sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... de [[Kino Empire]] (1958 bis 1978) zu Esch-Uelzecht, mat zäitweis 940 Sëtzplazen, zu senger Zäit dee bei wäitem gréisste Kino am Land war? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... d'[[Reeboufrell]] (''Oncorhynchus mykiss''), déi ursprénglech aus Nordamerika kënnt a géint 1855 an Europa agefouert gouf, zu Lëtzebuerg fir d'éischt 1887 ausgesat gouf? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... ''Mogotes'' den Numm vu Kalleksbierger am [[Valle de Viñales]] op [[Kuba]] sinn, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielecht goufen? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... d'[[Papageien]] déi eenzeg [[Vullen]]-[[Uerdnung (Biologie)|Uerdnung]] ass, déi hiert Friesse mat de Féiss festhalen? * ... e [[Seriemäerder]] gewéinlech als eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt? * ... [[Lanzarote]] déi éischt ganz Insel war, déi 1993 vun der [[UNESCO]] zum Biosphärereservat erkläert gouf? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... [[Pangea]] den Numm vum Superkontinent an der Urzäit ass, deen eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger gewalteger Landmass vereent huet, déi vum Nord- bis zum Südpol goug? * ... een am [[Spuenescht Duerf|Spueneschen Duerf]] (''Poble Espanyol'') zu [[Barcelona]], dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt? * ... de [[Laacher-Séi-Ausbroch]] viru ronn 13.000 Joer an der [[Äifel]], e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war? * ... en [[Europäeschen Igel]] 5.000 bis alt 7.500 Stachelen huet, déi iwwer de ganze Kapp a Réck verdeelt sinn? * ... [[Gold]], als E175, op der [[Lëscht vun de Liewensmëttelzousätz]] ze fannen ass? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] hppdikv50a3xe0yd7juvwqhs8zdvtxz 2395911 2395909 2022-08-23T16:32:58Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... den [[Anden-Kondor]] op de Wope vu [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] a [[Kolumbien]] ze fannen ass? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... [[Lemuren]], wouvun et der eng 20 [[Aart (Biologie)|Aarte]] gëtt, [[Endemismus|endeemesch]] op [[Madagaskar]] sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... de [[Kino Empire]] (1958 bis 1978) zu Esch-Uelzecht, mat zäitweis 940 Sëtzplazen, zu senger Zäit dee bei wäitem gréisste Kino am Land war? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... d'[[Reeboufrell]] (''Oncorhynchus mykiss''), déi ursprénglech aus Nordamerika kënnt a géint 1855 an Europa agefouert gouf, zu Lëtzebuerg fir d'éischt 1887 ausgesat gouf? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... ''Mogotes'' den Numm vu Kalleksbierger am [[Valle de Viñales]] op [[Kuba]] sinn, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielecht goufen? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... d'[[Papageien]] déi eenzeg [[Vullen]]-[[Uerdnung (Biologie)|Uerdnung]] ass, déi hiert Friesse mat de Féiss festhalen? * ... e [[Seriemäerder]] gewéinlech als eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt? * ... [[Lanzarote]] déi éischt ganz Insel war, déi 1993 vun der [[UNESCO]] zum Biosphärereservat erkläert gouf? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... [[Pangea]] den Numm vum Superkontinent an der Urzäit ass, deen eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger gewalteger Landmass vereent huet, déi vum Nord- bis zum Südpol goug? * ... een am [[Spuenescht Duerf|Spueneschen Duerf]] (''Poble Espanyol'') zu [[Barcelona]], dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt? * ... de [[Laacher-Séi-Ausbroch]] viru ronn 13.000 Joer an der [[Äifel]], e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war? * ... en [[Europäeschen Igel]] 5.000 bis alt 7.500 Stachelen huet, déi iwwer de ganze Kapp a Réck verdeelt sinn? * ... [[Gold]], als E175, op der [[Lëscht vun de Liewensmëttelzousätz]] ze fannen ass? * ... den [[Uluru]], dee 4 ½ km laang, 2 ½ km breet an 348,7 m héich ass, dee gréisste [[Monomith]] op der Äerd ass? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] i6pt48p84feac4n9vrby91wnhm1df9h 2395914 2395911 2022-08-23T16:40:15Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... den [[Anden-Kondor]] op de Wope vu [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] a [[Kolumbien]] ze fannen ass? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... [[Lemuren]], wouvun et der eng 20 [[Aart (Biologie)|Aarte]] gëtt, [[Endemismus|endeemesch]] op [[Madagaskar]] sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... de [[Kino Empire]] (1958 bis 1978) zu Esch-Uelzecht, mat zäitweis 940 Sëtzplazen, zu senger Zäit dee bei wäitem gréisste Kino am Land war? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... d'[[Reeboufrell]] (''Oncorhynchus mykiss''), déi ursprénglech aus Nordamerika kënnt a géint 1855 an Europa agefouert gouf, zu Lëtzebuerg fir d'éischt 1887 ausgesat gouf? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... ''Mogotes'' am [[Valle de Viñales]] op [[Kuba]] den Numm vu Kalleksbierger ass, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielecht goufen? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... d'[[Papageien]] déi eenzeg [[Vullen]]-[[Uerdnung (Biologie)|Uerdnung]] ass, déi hiert Friesse mat de Féiss festhalen? * ... e [[Seriemäerder]] gewéinlech als eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt? * ... [[Lanzarote]] déi éischt ganz Insel war, déi 1993 vun der [[UNESCO]] zum Biosphärereservat erkläert gouf? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... [[Pangea]] den Numm vum Superkontinent an der Urzäit ass, deen eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger gewalteger Landmass vereent huet, déi vum Nord- bis zum Südpol goug? * ... een am [[Spuenescht Duerf|Spueneschen Duerf]] (''Poble Espanyol'') zu [[Barcelona]], dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt? * ... de [[Laacher-Séi-Ausbroch]] viru ronn 13.000 Joer an der [[Äifel]], e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war? * ... en [[Europäeschen Igel]] 5.000 bis alt 7.500 Stachelen huet, déi iwwer de ganze Kapp a Réck verdeelt sinn? * ... [[Gold]], als E175, op der [[Lëscht vun de Liewensmëttelzousätz]] ze fannen ass? * ... den [[Uluru]], am [[Uluru-Kata Tjuta Nationalpark]], mat enger Längt vu 4 ½ km , enger Breet vun 2 ½ km an enger Héicht vun 348,7 m, dee gréisste [[Monolith]] op der Äerd ass? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] jy4a3lbovnsaevz3phqtld14f1nlflm 2395918 2395914 2022-08-23T22:36:26Z Zinneke 34 /* 300 */ wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40 km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch_Léiweng#D%27Bildche_vun_der_Stackeger_Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32 km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52 kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... den [[Anden-Kondor]] op de Wope vu [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] a [[Kolumbien]] ze fannen ass? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500 km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... [[Lemuren]], wouvun et der eng 20 [[Aart (Biologie)|Aarte]] gëtt, [[Endemismus|endeemesch]] op [[Madagaskar]] sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... de [[Kino Empire]] (1958 bis 1978) zu Esch-Uelzecht, mat zäitweis 940 Sëtzplazen, zu senger Zäit dee bei wäitem gréisste Kino am Land war? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... d'[[Reeboufrell]] (''Oncorhynchus mykiss''), déi ursprénglech aus Nordamerika kënnt a géint 1855 an Europa agefouert gouf, zu Lëtzebuerg fir d'éischt 1887 ausgesat gouf? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... ''Mogotes'' am [[Valle de Viñales]] op [[Kuba]] den Numm vu Kalleksbierger ass, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielecht goufen? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... d'[[Papageien]] déi eenzeg [[Vullen]]-[[Uerdnung (Biologie)|Uerdnung]] ass, déi hiert Friesse mat de Féiss festhalen? * ... als [[Seriemäerder]] gewéinlech eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt? * ... [[Lanzarote]] déi éischt ganz Insel war, déi 1993 vun der [[UNESCO]] zum Biosphärereservat erkläert gouf? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... [[Pangea]] den Numm vum Superkontinent an der Urzäit ass, deen eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger gewalteger Landmass vereent huet, déi vum Nord- bis zum Südpol goug? * ... een am [[Spuenescht Duerf|Spueneschen Duerf]] (''Poble Espanyol'') zu [[Barcelona]], dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt? * ... de [[Laacher-Séi-Ausbroch]] viru ronn 13.000 Joer an der [[Äifel]], e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war? * ... en [[Europäeschen Igel]] 5.000 bis alt 7.500 Stachelen huet, déi iwwer de ganze Kapp a Réck verdeelt sinn? * ... [[Gold]], als E175, op der [[Lëscht vun de Liewensmëttelzousätz]] ze fannen ass? * ... den [[Uluru]], am [[Uluru-Kata Tjuta Nationalpark]], mat enger Längt vu 4 ½ km , enger Breet vun 2 ½ km an enger Héicht vun 348,7 m, dee gréisste [[Monolith]] op der Äerd ass? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] 6ajz2y5vzc7nmi6bx0h2854x7zeb0lj 2395943 2395918 2022-08-24T11:47:21Z Les Meloures 580 ortho, replaced: ken P → ke P using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {| |bgcolor=#FFFFEE| <br>'''Dat hei ass d'Reserv vun neien ''' '''''Teaseren''''' '''fir an d'[[:Schabloun:WDS {{CURRENTDAY}}. {{CURRENTMONTHNAME}}|Wousst Dir schonn...]]-Rubrik''', déi duerch Schablounen, [[Haaptsäit/WDS|eng fir all Dag]], mat Sätz aus der [[Haaptsäit/WDS-Archiv 365|Lëscht vun 365 Teaseren]] dohigesat ginn. Wann der hei nach eng Kéier 365 neier zesummekomm sinn, kënnen déi dann déi aktuell ersetzen oder mat hinnen an e Roulement kommen. Wann Dir deemno Iddie fir weider Verweiser op Artikelen hutt (oder kuriéis Detailer dodran), da sëtzt se w.e. gl. hei ënnendrënner derbäi. |} ---- ===Wousst Dir schonn datt…=== * ... d'[[Joan Fontaine]] an d'[[Olivia de Havilland]] déi eenzeg Sëschtere sinn, déi allebéid en [[Academy Awards|Oscar]] fir dat bescht Schauspill an enger Haaptroll kruten? * ... déi éischt [[Päerdscourse]] zu Lëtzebuerg am Joer [[1895]] zu [[Dikrech]] geridde gouf? * ... d'[[Dräi Kinneken]], déi heirëmer ''Balthazar, Caspar a Melchior'' genannt ginn, bei de syresche Chrëschten ''Larvandad, Hormisdas a Gushnasaph'', bei den Ethiopier ''Tanisuram, Mika, Sisisba'' oder ''Awnison, Libtar a Kasäd'', a bei den Armeenier ''Kagba a Badadilma'' heeschen, an deemno och alt just zu zwéi sinn? * ... dem [[Johann Philipp Bettendorf]] (1625-1698) seng Chronik vun de Jesuittemissiounen am [[Amazonas]]gebitt als eng Fondgrouf net nëmme fir Kiercherechtler a Missiounstheologen, mä och fir Ethnologen, Biologen, Historiker a Soziologen ugesi gëtt? * ... d'Adepte vun der [[Prënz-Philip-Beweegung]] op [[Vanuatu]] iwwerzeegt sinn, datt de [[Philip, Duke of Edinburgh|Prënz Philip]], de Mann vun der brittescher Kinnigin [[Elizabeth II. vu Groussbritannien|Elizabeth II.]], eng Gottheet ass? <!-- Mol kucken, wéi dat nom Philip sengem Doud 2021 weidergeet... --> * ... d'[[Befreiungsmonument Dikrech|Monument fir d'Befreiung duerch d'US-Arméi]] zu [[Dikrech]] un zwou Befreiungen erënnert, déi am September 1944 an déi am Januar 1945? * ... de [[Ginkgo]] sech zanter 300 Millioune Joer kaum verännert huet an dofir als e ''liewegt Fossil'' gëllt? * ... ''Grëmmeleschter'' fréier Reesbengele genannt goufen, déi zu [[Grëmmelescht]] fabrizéiert goufen? * ... de [[Koméit]] [[Shoemaker-Levy 9]], deen 1993 entdeckt gouf, am Summer 1994 op de Planéit [[Jupiter (Planéit)|Jupiter]] opgeschloen ass? * ... d'[[Christ Roi-Kapell]] um Belair 1931 dat éischt Kierchegebai zu Lëtzebuerg war, dat net am traditionellen neo-romaneschen oder neo-gotesche Stil gebaut gouf? * ... dem [[Georges Méliès]] säin ''Le Voyage dans la Lune'' (1902, nom Roman vum [[Jules Verne]]) als deen éischte [[Science-Fiction]]-Film gëllt? * ... d'[[Rochuskierch zu Éinen]] déi eenzeg Kierch am Land ass mat engem ronne Kiercheraum? * ... d'Mafalda, e Comicpersonnage vum argentineschen Zeechner [[Quino]], 2014 als éischt BDs-Figur mat der [[Légion d'honneur]] ausgezeechent gouf? * ... Lëtzebuerg kuerz virum Éischte Weltkrich de weltwäit [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|sechstgréisste Produzent vu Goss an aachtgréisste vu Stol]] war? * ... d'[[Gro Gaardewanz]] am 20. Joerhonnert éischter seelen zu Lëtzebuerg war, zanter ongeféier 2010 do besonnesch opfälleg am Hierscht ass, wa s'en Masse versicht, an Haiser anzedrénge fir z'iwwerwanteren? * ... ufanks vun den 1960er Jore beim Uleeë vum [[Our-Stauséi]] en Deel vun der Uertschaft [[Biwels]] huet missen op e kënschtleche Plateau verluecht ginn? * ... d'[[Baldwin Street]] an Neiséiland, mat engem Gefäll vu bis zu 35 %, als déi géist Strooss op der Welt gëllt? * ... d'Existenz vum [[Halonodon luxembourgensis]] bis ewell just duerch en Zant attestéiert ass? * ... de [[Streisand-Effekt]] no der Schauspillerin a Sängerin [[Barbra Streisand]] genannt gouf, déi eng Foto am Internet läsche loosse wollt, well dodrop (ë. a.) hiert Haus ze gesi war? * ... de Quartier [[Belair]] an der Stad Lëtzebuerg bis den Ufank vum 20. Joerhonnert ''Dauwefeld'', an dono ''Neimäerel'' genannt gouf, ier en 1957 säin haitegen Numm krut? * ... de [[Bodil-Präis]] deen eelsten dänesche Filmpräis ass? * ... de [[Méchelstuerm (Miersch)|Méchelstuerm zu Miersch]] net, wéi de Rescht vun der aler Kierch, am 19. Joerhonnert ofgerappt gouf, well en dem Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II.]] seng Fra Anna Palowna un d'Kierchtierm aus hirer Heemecht erënnert soll hunn, an doropshin d'Gemengeconseillere gebiede goufen, e stoen ze loossen? * ... vun 1880 un all Servicer vun der [[Regierung (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Regierung]] an engem Gebai ënnerbruecht waren, dem [[Refuge Sankt Maximin|Hotel Sankt-Maximäin]], deen dofir dacks just ''d'Regierung'' genannt gouf? * ... d'[[Kongresshal vu Berlin]] an der Zäit vum [[Kale Krich]] e prominent Symbol fir déi däitsch-amerikanesch Allianz war an deementspriechend politesch instrumentaliséiert gouf? * ... de ''[[Vollekshaus (Stad Lëtzebuerg)|Versoffene Rousekranz]]'' duerch e ''Carrefour'' ersat gouf? * ... den [[Alexander Zoubkoff|éischte Fallschiermsprénger zu Lëtzebuerg]] Garçon an engem Stater Restaurant a Schwoer vum Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] war? * ... zwee Joer, nodeem d'[[Fort Parkhöhe]] vun der Festung Lëtzebuerg fäerdeg gebaut war, fest stoung, datt et nees misst ofgerappt ginn? * ... een am [[Nationalpark Serra dos Órgãos]] ''dem Härgott säi Fanger'' bewonnere kann? * ... den 1. Juni 1904 zu Lëtzebuerg d'Aueren 35 bis 37 Minutten no vir geréckelt goufen, wéi vun der [[Sonnenzäit|Lokalzäit]] op déi [[Mëtteleuropäesch Zäit]] ëmgestallt gouf? * ... déi 35 Meter héich [[Dräifaltegkeetssail vun Olomouc]] am 18. Joerhonnert opgeriicht gouf, fir d'Enn vun enger [[Pescht]]epidemie ze éieren? * ... den Numm "[[Tawioun]]", eng Strooss an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]], op e Bouf vum [[Péiter Ernest I. vu Mansfeld|Péiter Ernest vu Mansfeld]] zréckgeet, deen Octavian housch, an no deem eng Paart genannt gi war? * ... den [[Tornado vu Péiteng]] vun 2019 Wandspëtzte vun 241&nbsp;km/h erreecht huet? * ... d'[[Laure Koster|Laure ('Lory') Koster]] déi éischt Lëtzebuergerin war, déi op den Olympesche Spiller ugetrueden ass, nämlech als [[Schwammen (Sport)|Schwëmmerin]] 1924 [[Olympesch Summerspiller 1924|bei deene vu Paräis]]? * ... wat een am [[Kiwuséi]] méi déif geet, wat d'Temperatur an de Salzgehalt méi eropginn? * ... de [[geographeschen Zentrum vu Lëtzebuerg]] am Nordweste vu Pëtten, am [[Naturschutzgebitt Pëttenerbësch]] läit? * ... d'[[Halloweenkrabb]] hiren Numm huet wéinst hirem Glach mat enger [[Halloween]]-[[Kalbass]]? * ... am [[Traité vu Lëtzebuerg]] 1956 festgehale gouf, datt d'[[Saarland]], dunn e franséischt Protektorat, der Bundesrepublik Däitschland bäitriede kéint? * ... d'[[Tomat]]en am 16. a 17. Joerhonnert an Europa eng Raritéit waren, a vu räiche Leit gezillt goufe fir schéin ze maachen, well gemengt gouf, d'Fruucht wier gëfteg? * ... de [[Johann Wolfgang von Goethe]] bei [[Openthalt vum Johann Wolfgang von Goethe an der Stad Lëtzebuerg (1792)|sengem Openthalt zu Lëtzebuerg]] net am sougenannte Goethe-Haus am Pafendall iwwernuecht huet, wou eng Plack hänkt, déi seet, dat wier de Fall gewiescht? * ... d<nowiki>'</nowiki>''[[Camptochaeta luxemburgensis]]'' en Troglobiont ass, an dowéinst seng Pigmentatioun verluer huet? * ... d'Willibrord-Klack an der [[Iechternacher Basilika]] mat knapps 7 Tonne Gewiicht déi schwéierst Klack am Land ass? * ... d'[[Mathilde d'Udekem d'Acoz|Mathilde]] zanter dem Bestoe vun der Belsch déi éischt Kinnigin ass, déi do am Land gebuer gouf? * ... den [[Albert Biever]] aus dem Rollengergronn 1904 zu New Orleans eng Universitéit gegrënnt huet? *... [[Iechternach]] 1886 als éischt Stad zu Lëtzebuerg eng elektresch Beliichtung krut? * ... dat éischt Liewewiesen, dat vun der Äerd an de Weltall geschéckt gouf, wuertwiertlech eent war, [[Laika|"dat billt"]] ? * ... bannent annerhalwem Joer no der Aféierung vum [[gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] d'CFL 414.000 Euro mam Verkaf vun 1.-Klass-Ticketen (déi net gratis ass) an d'Kees krut? * ... de [[Ry de Vaux]] näischt mat [[Ris de veau]] ze dinn huet? * ... [[Manderen]] virun der Franséischer Revolutioun eng [[Herzogtum Lëtzebuerg|lëtzebuergesch]] Enklav a Loutrenge war? * ... um [[Kierfecht um Sichenhaff]] e Grafmonument steet, dat en Undenken un zwéi [[Commune vu Paräis|Kommunarde vu Paräis]] ass, déi am Exil zu Lëtzebuerg gestuerwe sinn? * ... d'Pläng vum Gebai vun der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] op e ''[[Alexander Rüdell|Wirklicher Geheimer Oberbaurat]]'' zeréckginn? ===50=== * ... [[Quierzy]] am [[Departement Aisne]] ënnert de [[Merowenger]] eng Kinneksstad war, an ënnert de [[Karolenger]] eng Keeserpfalz, haut awer just nach e rouegt Dierfche vun eppes iwwer 400 Awunner ass? * ... D' ''[[Wochenblatt für Bürger und Landleute]]'' 1837 déi éischt "Provënz"zeitung zu Lëtzebuerg, an och déi éischt mat engem Feuilleton war? * ... d'[[Maria Theresia vun Éisträich]] de 25. Juni 1741 zum ''Kinnek'' vun Ungarn gekréint gouf, well et dofir kee weiblechen Titel gouf? * ... vun den ursprénglech [[Limes Luxemburgensis|94 stenge Maarken]], déi 1772 ënnert der [[Maria Theresia vun Éisträich|Maria Theresia]] opgeriicht goufen, fir d'Limitte vun der Stad Lëtzebuerg ze markéieren, der haut nach 63 bestinn? * ... den [[Johnny Weissmuller]], deen tëscht 1932 an 1948 a Filmer den [[Tarzan]] gespillt huet, virdrun olympesche Champion am [[Schwammen (Sport)|Schwamme]] war, an eng Goldmedail am [[Waasserball]] gewonnen hat? * ... dee Mann, [[Charles Bernard du Bost-Moulin|dee 1707 zu Lëtzebuerg d'Gromper agefouert]] soll hunn, bei engem Duell ëm d'Liewe koum? * ... de [[Kanounentiermche vu Kielen]] wéinst engem Noperschaftssträit entstane soll sinn? * ... [[Le Patron]] mat dräi oder véier Rieder ënnerwee ka sinn? * ... zu Lëtzebuerg tëscht 1880 an 1900 net manner wéi 20 [[Lëscht vun Zeitungen an Zäitschrëften zu Lëtzebuerg|nei Zeitunge gerënnt]] goufen? * ... d'[[Fabiola de Mora y Aragón]], vun 1960 bis 1993 den Titel ''Kinnigin vun'' de ''Belsch'' hat, an dono ''Kinnigin vun'' der ''Belsch''? * ... [[Dormans]], an der Marne, 1920 vun der Stad Lëtzebuerg fir 1 Frang op de Kapp vun hirer Bevëlkerung 'adoptéiert' gouf? * ... et bei Allënster, dem [[Victor Hugo]] no, ''"[[Häerdcheslee|une femme qui a une tête et un homme qui n'en a pas]]"'' gëtt? * ... [[Nuddel]]en a [[Kniddel]]en net nëmme vun der Matière-première hier, ma och [[etymologie|etymologesch]] dee selwechten Urspronk hunn? * ... de [[Michel Rodange]] mat senger Fra zesummen 10 Kanner hat, wouvun der awer sechs scho fréi gestuerwe sinn? * ... de [[Louis II. vu Frankräich|Louis den Tuddeler]] deen eenzege Jong vum [[Charles de Plakkapp|Charel dem Plakkapp]] war, deen iwwerlieft hat? * ... den ''[[Huelen Zant]]'' um Bockfiels net e Rescht vum Siegfried senger Buerg ass, mä vum lénksen Tuerm vun der zweeter Paart vun der Festung, deen 1874, wéi d'Festung geschlaff gouf, als 'Pseudo-Ruin' ëmgebaut gouf? * ... dem Theodor Kaiser säi [[Méckefänkert]] nach haut milliounefach zum Asaz kënnt? * ... bei der [[Cholera]]-Epidemie zu Lëtzebuerg, [[1865]]-[[1866]], tëscht 8.000 bis 10.000 Leit dorun erkrankt, a ronn 3.500 gestuerwe sinn, 1,83 % vun der Gesamtpopulatioun? * ... [[Cassini-Huygens]], eng Weltraummissioun mat zwou Raumsonde fir de Planéit [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a [[Saturnmounden|seng Mounden]] z'erfuerschen, bannent knapps 20 Joer spektakulär nei Erkenntnesser bruecht huet? * ... bei der Explosioun vum Polvertuerm um [[Verluerekascht (Stad Lëtzebuerg)|Verluerekascht]], de 26. Juni 1807, 32 Persoune ëm d'Liewen koumen an der 120 schwéier blesséiert goufen, dorënner vill Kanner? * ... d'Insel [[Koiluoto]], déi just 3 Hektar grouss ass, tëscht Russland a Finland gedeelt ass? * ... d'[[Mercier (Champagner)|Champagnerfabréck Mercier]] am [[Weidendall]] bei Mamer virum 1. Weltkrich op bis zu 40 Hektar [[Weiden|Weide]] gezillt huet, deenen hir Rudde vu bis zu 100 Leit zu Kierf geflecht goufen? * ... [[Invasiounsträifen]] géint ''friendly fire'' schütze sollten? * ... de [[Malakoff-Tuerm (Lëtzebuerg)|Malakoff-Tuerm]] a [[Clausen]] nom [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Malakoff-Tuerm]], engem Deel vun der Festung [[Sewastopol]], genannt gouf, deen am [[Krimkrich]] (1853-1856) eng wichteg Roll gespillt hat? * ... d'[[The Beatles|Beatles]] 1961 hiren éischten Optrëtt no hirer Tournée zu Hamburg am [[Liverpool]]er ''[[Cavern Club]]'' haten, a bis 1963, 292-mol do opgetruede sinn? * ... d'[[Kapell Cité Léon Kauffman|Kapell vun der Cité Léon Kauffman]] tëscht 1962 an hirer Entweiung, 2017, an engem Trakt vun aacht Garagen amenagéiert war? * ... beim [[Tour de France 2011]] fir d'éischt Kéier an der Geschicht vum [[Tour de France|Tour]], net nëmmen zwéi Lëtzebuerger, ma och zwéi Bridder mat um Podium stoungen? * ... d'stenge Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass Kockelscheier]] vun engem eenzege Mann, engem gewësse Welter, bannent 15 Joer – vun 1880 bis 1895 – gebaut gouf? * ... zu Paräis, an der Zäit vum [[Directoire]], et Moud war, sech zu den ''Incroyables'' oder de ''Merveilleuses'' ze zielen? * ... de Lieu-dit ''[[Geeschterhaischen]]'' am [[Gréngewald]] op e Juegdhaus zréckgeet, dat fréier op där Plaz stoung? * ... déi [[Däitsch Bréck zu Visé]] (''Pont des Allemands''), eng Eisebunnsbréck iwwer d'[[Meuse]] bei [[Visé]], am [[Éischte Weltkrich]] vun der däitscher Arméi mat haaptsächlech russesche Gefaange gebaut gouf? * ... de Sënn an Zweck vun de [[Raschpëtzer]] am Gréngewald eréischt an de leschte Jorzéngte vum 20. Joerhonnert erausfonnt gouf? * ... d'[[Prinzessinnen-Eechen]] am [[Gréngewald]] sechs [[Eechen|Eeche]] sinn, déi tëscht 1894 an 1906 am ''Réngelsgronn'' zu Éiere vun den Duechtere vum [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|Groussherzog]] [[Wëllem IV. vu Lëtzebuerg|Wëllem IV.]] geplanzt goufen? * ... de [[Schetzel]] e Klausener war, deen am 12. Joerhonnert bis zu sengem Doud 14 Joer laang an enger Klaus am Gréngewald bei der Stad Lëtzebuerg gelieft huet? * ... ''[[Les Trois Mousquetaires]]'' vum [[Alexandre Dumas]] ursprénglech als [[Feuilleton]] an der Zeitung ''Le Siècle'' publizéiert gouf? * ... der [[Ketty Thull]] hiert [[Kachbicher|Kachbuch]] an 10 Oploen méi wéi 50 Joer laang erauskomm ass? * ... de [[Mihai I. vu Rumänien|leschte Kinnek vu Rumänien]] no sengem Règne an der Schwäiz als Ziichter vu Gefligel, Testpilot a Makler op der Bourse säin Ënnerhalt verdingt huet? * ... d'[[Osbourg-Haus]] zu Gréiwemaacher am 15. Joerhonnert als Zivilhospiz gebaut gouf, an dono als Wunnplaz fir Schoulschwësteren, Schoul, Stadbibliothéik a Museksschoul benotzt gouf? * ... den [[Alhazen|Abu Ali al-Hasan Ibn Al-Haitham]] (~965 - 1039) als Erfinder vun der [[Lupp]] gëllt? * ... d'Wopen iwwer dem Portal vum [[Hospice Saint-Jean]] am Gronn déi vum Kinnek [[Karel II. vu Spuenien]], vum [[Herzogtum Lëtzebuerg]] a vum deemoleger Gouverneur vu Lëtzebuerg [[Philipp de Croy]], sinn? *... d'[[Gare Herbesthal|Gare vun Herbesthal]], déi 1843 opgoung, déi eelst europäesch Grenzgare war? * ... d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] um [[Kierchbierg]] ursprénglech als [[Autobunn]] gebaut gi war, dann awer tëscht dem Enn vun den 1990er Joren an dem Ufank vun den 2010er Jore als Stadboulevard zréckgebaut gouf? * ... de [[Skorpioun I.]] en alegyptesche Kinnek aus der Virdynastescher Zäit, ëm 3200 v. Chr., war? * ... den Numm vun der Uertschaft [[Blummendall]] näischt mat Blummen ze dinn huet, ma éischter op eng keltesch Gottheet zréckgeet? * ... déi iwwer 21&nbsp;km laang [[Donauinsel]] zu [[Wien]] tëscht der [[Donau]] an der Neier Donau an den 1970er/1980er Joren ugeluecht gouf, fir Héichwaasser ze reguléieren? * ... als Reklamm fir d'Première vum Film ''[[De Superjhemp retörns]]'' verschidde Firmen d'Opschrëfte mat hiren Nimm (op Gefierer, Butteker oder Produkter) deelweis duerch déi parodistesch Versioun ersat hunn, déi s'am [[Superjhemp]] kritt haten? * ... de Vëlossportler [[Bim Diederich]] de Spëtznumm ''Duc de Grammont'' krut, nodeems e beim [[Tour de France 1951]] am ''[[Mur de Grammont]]'', seng 3 Matfuerer ofgehaangen hat? * ... déi lescht Persoun, déi am [[Tower of London]] higeriicht gouf, een zu Lëtzebuerg gebiertegen däitsche Spioun war? * ... den [[Traffic Light Tree]] zu London, sengem Kënschtler no, d'Zesummespill vun de Finanzaktivitéiten an dem Verkéier zu London, déi ni zur Rou kommen, mat de Beem an der Natur ronderëm symboliséiere soll? * ... den Zwerg bei der Blummenauer am [[Parc de Gerlache]] d'Klack eng éischt Kéier beim Begriefnes vum Déifferdenger Buergermeeschter [[Emile Mark|Mark]] gelaut huet? ===100=== * ... den [[Zwak (Mythologie)|Zwergen- oder Zwakemythos]] op bronzezäitlech Biergleit zréckgeet, déi sief et duerch hir Originnen, sief et duerch hir Aarbecht, méi kleng waren? * ... d'[[Sonn]] e [[Gielen Zwerg]] ass? * ... den [[Zwergmammut]](''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwen Aart aus der Famill vun den Elefanten, seng Kierpergréisst am Laf vun de Jore reduzéiert huet, well op der Insel wou e gelieft huet, de Kascht limitéiert ass? * ... [[Zwergstaat]]en an der Reegel eng Landfläch vun ënner 1.000&nbsp;km² hunn? * ... vum [[Pluto (Zwergplanéit)|Zwergplanéit Pluto]] ugeholl gouf, et wier e fréiere Mount vum [[Neptun (Planéit)|Neptun]], ier 1978 entdeckt gouf, datt de Pluto selwer 5 Mounden huet? * ... iwwer 1.500 Entreprisen de Label ''[[Made in Luxembourg]]'' benotzen dierfen? * ... d'[[Internationale Filmfestspiele Berlin]] 1951 op Initiativ vum US-amerikanesche Militär als eng "Vitrinn vun der fräier Welt" an d'Liewe geruff gouf, mam [[Alfred Hitchcock]] sengem ''[[Rebecca (Film 1940)|Rebecca]]'' als éischte Film?. * ... de ''Bernhoeft's Blitzlichtapparat Sanssouci'', deen de lëtzebuergesche Fotograf [[Charles Bernhoeft]] erfonnt a patentéiere gelooss hat, Präisser doruechter gewonnen huet? * ... am Joer 2160 [[Christi Himmelfaart]] an den [[Éischte Mee]], zwéi [[gesetzlech Feierdeeg zu Lëtzebuerg|gesetzlech Feierdeeg]], op dee selwechten Dag falen? * ... dem [[Mathias Erasmy]] säi ''Guide du voyageur dans le Grand-Duché de Luxembourg'' deen éischte lëtzebuergeschen Touristeguide war? * ... Sportaarten, déi ''um, am'' oder ''ënner'' [[Waasser]] ausgeüübt ginn, zu de [[Waassersport]]aarte gezielt ginn, där um Äis (soss näischt wéi gefruerent Waasser) awer net? * ... bis an d'1980er Joren an der [[Fiels]] Jeans produzéiert goufen? * ... 1821 am ''[[Luxemburger Wochenblatt]]'' fir d'éischt iwwerhaapt en Text op Lëtzebuergesch publizéiert gouf? * ... déi "[[Pampelmousse|gréisst Zitroun]]" bis zu 30&nbsp;cm am Duerchmiesser grouss ka ginn? * ... d'[[Gemeng Hollerech]] ëm 1905 déi zweetgréisst Gemeng am Land war? * ... am réimeschen [[Amphitheater vu Pula]] schonn [[Äishockey]]smatcher organiséiert goufen? * ... am Wanter 1813/1814 am haitege Lëtzebuerg all 40. Awunner un der [[Typhus|Fleckeféiwer]]-Pandemie gestuerwen ass? * ... ''[[Schweigt stille, plaudert nicht]]'' och als ''Kaffeekantate'' bekannt ass? * ... d'[[Clinique Saint-François]] um Fëschmaart déi éischt Aeklinik am Land war? * ... d'[[Fräi Hansestad Bremen]] dat klengst [[Land (Däitschland)|Bundesland]] vun Däitschland ass an aus zwou Stied besteet? * ... 2021 déi lescht 20 [[Telefonskabinn]]en zu Lëtzebuerg ewechgeholl goufen? * ... de [[Kierfecht Malakoff]] a [[Clausen]] deen eelste [[Juddentum zu Lëtzebuerg#Jiddesch Kierfechter zu Lëtzebuerg|jiddesche Kierfecht zu Lëtzebuerg]] ass? * ... [[Uhu]]en a Gefaangenschaft bis zu 60 Joer al kënne ginn? * ... d'Lokomotiv [[CFL 5519]] déi eenzeg Dampmaschinn vun den [[CFL]] ass, déi nach besteet? * ... d'[[Stroossbuerger Eeden]] déi eelst Charte ass, déi d'Trennung vum haitege frankophonen a germanophone Sproochraum bezeit? * ... deen éischte [[Bankomat|Geldautomat]] zu Lëtzebuerg am Mee 1982 op der Post, op der Stater Gare, a Betrib geholl gouf? * ... de [[Batman]], anescht wéi aner Superhelden, keng iwwernatierlech Kräften huet? * ... de [[Stade du Thillenberg|Stadion um Thillebierg]] tëscht 1921 an 1922 vun de Memberen, Supporteren a Spiller vun de [[Red Boys Déifferdeng|Red Boys]] gebaut gouf? * ... de Bierg [[Ararat]] d'Nationalsymbol vun den [[Armeenier]] ass an um Wope vun [[Armenien]] drop ass, haut an der [[Tierkei]] läit? * ... am Sëtzungssall vum [[Hôtel des Terres Rouges]] (haut de Sëtz vum [[Ministère de la culture|Kulturministère]]) véier Medaillone mat Zeenen aus der Stolindustrie an de Boiserien integréiert sinn? * ... d'[[Reichenbach-Waasserfäll]], eng Kaskad am Kanton Bern, duerch den [[Arthur Conan Doyle]] international bekannt goufen, well do deem seng Romanfigur Sherlock Holmes an ''The Adventure of the Final Problem'' zesumme mat sengem Feind, dem Professer Moriarty, erofgefall ass? * ... am August 1792, wärend dem [[Koalitiounskricher|éischte Koalitiounskrich]] d'Haaptarméi vun den Alliéierten, eng 40.000 Mann, zu [[Mutfert]] hiren Haaptquartéier opgeschloen huet? * ... de Sänger a Schauspiller [[Freddy Quinn]], jee no Quellelag, an dräi verschiddenen Uertschafte gebuer ka sinn? * ... d'[[Gare Kautebaach]] vun 1888 zwéi verschidden Architekturstiler vereent - Schwäizer Chalet an italieenescht Landhaus - wat den éischte Bauhären no e Symbol fir d'Frëndschaft an d'Begéinung vun de Vëlker duerstelle soll? * ... een ''[[Het Zinneke]]'' zu Bréissel als eng Zort kanine Pendant zum [[Manneken Pis]] an der Jeanneke Pis gesi kann? * ... Lëtzebuerg 1997 fir d'éischt Kéier mat ''[[Elles]]'' e [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Filmer déi fir eng Oscar-Nominatioun virgeschloe waren|Kandidat fir eng Nominéierung fir den Oscar]] agereecht huet? * ... de Geriichtshaff vun der [[CECA]] an den 1950er Joere säi Sëtz an der Stater [[Villa Vauban]] hat? * ... d'Fabréck vum Faarfpigment [[Falunrout]], dat a Schweede wäitleefeg fir den Ustrach vu ländleche Gebaier gebraucht gëtt, 2001 vun der UNESCO op d'[[Weltierwen|Weltierwelëscht]] gesat gouf? * ... deen éischte Gol fir déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] an engem offizielle Lännermatch den 29. Oktober 1911 vum [[Albert Elter]] geschoss gouf? * ... den [[Chile]] vun Norden no Süde 4.200&nbsp;km laang ass, ma op der schmuelster Plaz just 90&nbsp;km breet? * ... den [[Internationale Fraendag]] zu Lëtzebuerg eng éischt Kéier den 23. Mäerz 1929 gefeiert gouf? * ... de [[Fairchild K-20 Loftbildfotoapparat]] dee wichtegste Fotoapparat vun der US Air Force am Zweete Weltkrich war? * ... am [[Traité vun Iechternach]] Lëtzebuerg an d'Bundesland Rheinland-Pflaz 1974 d'Bewirtschaftung vum Waasser am Grenzgebitt vun deenen zwee Länner festgeluecht hunn? * ... ''[[Li Tore]]'', eng Skulptur vun 1880, nach haut am Folklor vun de [[Universitéit Léck|Lécker Studenten]] eng wichteg Roll spill? * ... déi 1949 gegrënnte [[Goodyear-Dunlop Colmar-Berg|Goodyear S.A.]] zu [[Colmer-Bierg]] dat éischt Goodyear Wierk am kontinentalen Europa war an 1951 mat 300 Mataarbechter ugefaangen huet? * ... de [[Battistero lateranense]] zu Roum de Modell vu bal allen Dafkierche vum Chrëschtentum am héije Mëttelalter war? * ... et am Summer 1976 a Frankräich [[Summerzäit|eng Stonn méi spéit]] war wéi zu Lëtzebuerg? * ... am [[Club des Cent Cols]] netprofessionell Vëlossportler opgeholl ginn, déi op d'mannst honnert [[Col (Bierg)|Colle]] gefuer sinn? * ... et souwuel 1956 wéi 1973 de [[25. November]] zu Lëtzebuerg verbuede war, mam Auto ze fueren? * ... ee mam Auto duerch [[Fräulein Steinfort]] fuere kann? ===150=== * ... eng Kasematt vum [[Fort Dumoulin]] wärend dem Bau vum Institut National des Sports (INS) iertemlech mat Bëtong zougeschott gouf? * ... [[Eilekatz]] aus onverdaulechen Iessreschter (Schanken, Fiederen, ...) besteet, deen [[Eilen]] oder aner [[Gräifvullen]] erauswiergen? * ... et am 13./14. Joerhonnert am [[Mëttelalterlech Schmelz am Jeneeserbësch|Jeneeserbësch eng Schmelz]] gouf, déi gréisst bis ewell entdeckt Plaz vun Eisegewënnung aus dem Mëttelalter a Mëtteleuropa? * ... d' ''[[Feltgeniomyces luxemburgensis]]'', eng Ascomycota-Pilzenaart, déi 1990 zu Lëtzebuerg entdeckt a beschriwwe gouf, déi éischt bekannt Aart vun der Gattung ass? * ... et scho wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|éisträichescher Zäit]] am [[Herzogtum Lëtzebuerg]] an duerno och am [[Département des Forêts]] eng [[Hondssteier]] gouf? * ... [[Foussball am No Mans Land]] 1914 e Frëndschaftsmatch tëscht engleschen an däitschen Truppe war, déi sech an den Tranchéen op der Front a Frankräich wärend dem [[Éischte Weltkrich]] bekricht hunn? * ... am schweedesche Kuerzfilm ''[[Radio Luxemburg (Film)|Radio Luxembourg]]'' dës Radiostatioun d'Verlaangere vun de Jugendlechen no Modernitéit, an engem Duerf uganks vun den 1960er Joeren, symboliséiert? * ... zu [[Bern]] d<nowiki>'</nowiki>''[[Meitschibei|Meederchersbeen]]'' mat gemuelenen Nëss gefëllt ginn? * ... um Haus [[Ënnert de Stäiler]] eng [[Anna selbdritt]] ze gesinn ass? * ... [[Helminthologie|Helminthologen]] et mat parasitäre Wierm hunn? * ... de [[Putty Stein]] och alt emol [[Makkaronesch Dichtung]] geschriwwen huet? * ... d'[[Kap Komorin]] dee südlechste Punkt vum indeschen Ënnerkontinent ass? * ... den [[Europäesche Biber]] (''Castor fiber'') zu Lëtzebuerg eng zwee Joerhonnerte laang ausgestuerwe war, ier e sech zanter dem Ufank vun den 2010er Joeren nees laanscht Sauer, Uelzecht, Äisch an Atert ausgebreet huet? * ... de Schwäizer Comicpersonnage [[Globi]] als Maskottche vun enger Buttekschaîne erfonnt gouf? * ... am Mee 1966 déi éischt [[112 (Europäeschen Noutruff)#Geschicht vun der lëtzebuergescher Noutruffzentral|Noutruffzentral zu Lëtzebeurg]] a Betrib geholl gouf, déi deemools nach ënner der Nummer 012 z'erreeche war? * ... den [[Uergelpäifekaktus]] direkt iwwer dem Buedem vill eenzel Äscht mécht, déi da praktesch am Senkel eropwuessen, wat dann ausgesäit wéi eng Rei [[Uergelpäif]]en? * ... den 30. Januar 1945 iwwer 800 Prisonéier vum [[KZ Sonnenburg]], dorënner 91 Lëtzebuerger, vun der SS duerch Genéckschoss ëmbruecht goufen? * ... am Kader vum [[Near Earth Asteroid Tracking]], deen [[Asteroid]]en iwwerwaacht, déi der Äerd (ze) no kéinte kommen, och ëmmer nees nei [[Koméit]]en entdeckt ginn? * ... just nach op enger vun de fréier 20 [[Fontaine Montefiore]] d'Skulptur vun enger Waasserdréiesch erhalen ass? * ... de [[Sireenereseau zu Lëtzebuerg]] aus ronn 160 [[Sireen (Apparat)|Sireene]] besteet, déi uechter d'Land am ëffentleche Raum opgestallt si fir am Fall vun enger Katastroph kënnen ze warnen? * ... [[Kiewerlekszopp]] ee vun de wéinege Platen an Europa ass, an deenen Insekte verschafft ginn? * ... d'[[Gemeng Ettelbréck]] 1850 an dräi gespléckt gouf, an esou d'[[Gemeng Schieren]] an d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer|Gemeng Ierpeldeng]] entstane sinn? * ... en [[Tangram]] aus fënnef Dräiecken, engem Carré an engem Parallelogramm besteet? * ... de Film ''[[Congé fir e Mord]]'' vun [[Paul Scheuer]] 35 Joer laang de Rekord gehalen huet vum [[lëtzebuergesch Filmer|lëtzebuergesche Film]] mat deene meeschte Spectateuren, ier e vum ''[[De Superjhemp retörns|Superjhemp retörns]]'' vum [[Félix Koch]] iwwerholl gouf? * ... de [[Kap Canaveral]] a [[Florida]] no de [[Lëtschen|Lëtschefelder]] genannt gouf, déi do waren, an haut eng [[Metonymie]] fir d'[[Rakéitestartplaz]]en do an der Géigend ass? * ... de [[Lëtzebuerg-Effekt]], deen dora besteet, datt de Radiosprogramm vun engem Laang- oder Mëttelwellesender schwaach am Hannergrond vun engem anere Sender ze héieren ass, eng éischt Kéier uganks den 1930er Joere bei [[RTL Group|Radio Lëtzebuerg]] observéiert gouf? * ... d'[[Pragmatesch Sanktioun (1713)|Pragmatesch Sanktioun]] vum Keeser [[Karl VI. (HRR)|Karl VI.]] opgesat gouf, fir d'Ierffolleg no sengem Doud festzeleeën? * ... d'Serie ''[[Capitani]]'' op Netflix an alle Sproochen esou heescht, bis op Portugisesch, wou den Titel ''Os Segredos de Manscheid'' ass, an op Ongresch, wou e mat ''Gyilkosság Manscheidben'' iwwersat ass? * ... d'[[Kanaliséierung vun der Musel]] schonns 1794 eng éischt Kéier proposéiert gouf, et awer bis 1956 gedauert huet, bis et zu engem Staatsvertrag tëscht Frankräich, Lëtzebeurg an Däitschland koum, deen den Ausbau vu Koblenz bis op Diddenuewen festgehalen huet? * ... de [[Grégoire Schouppe]], Abt vun der Abtei Iechternach, fir déi sëllege Bauaarbechte bekannt ass, déi e fir d'Abtei maache gelooss huet? * ... den "[[Éischten Europäesche Stol]]" am Fong kee [[Stol]], mee [[Goss]] war? * ... vun deene véier Molchaarten, déi et zu Lëtzebuerg gëtt, den [[Triturus cristatus|nërdleche Kammmolch]] (''Triturus cristatus'' déi seelenst ass? * ... [[Herzogtum Bouillon|Bouillon]] 1794 fir e puer Méint eng Republik war? * ... den [[Belval-Héichiewen|Héichuewen C vun Esch-Belval]] 1996 ënner der Opsiicht vu chineeseschen Ingenieuren demontéiert, a Këschte verpaakt, a China bruecht an do nees opgeriicht gouf? * ... d'[[Valletta|Haaptstad vu Malta]] no [[Jean Parisot de La Valette|engem Groussmeeschter vum Souveräne Malteeseruerde]] genannt ass? * ...déi lëtzebuergesch Electropopband [[Hal Flavin]] et am Summer 2013 mam Lidd ''Trigger'' bis op d'Plaz 61 an de spuenesche Singlecharts gepackt huet? * ... d'[[Tulpen]] hir Wuerzele sproochlech an [[Turban|enger Kappbedeckung]] hunn? * ... den Déifferdenger ''Creative Hub'' [[1535°]] no der Schmëlztemperatur vum [[Eisen|Eise]] genannt gouf? * ... d'[[Gott ist mein König|Rotswiesselkantat]] dat éischt Wierk vum [[Johann Sebastian Bach|Bach]] ass, dat gedréckt gouf? * ... d'Schrëftesteller-Bridder [[Nico Helminger|Nico]] a [[Guy Helminger]] allebéid schonns zweemol de [[Prix de la fondation Servais|Servais-Präis]] kruten<!-- Stand 2022 -->? * ... een zu Paräis Wierker vum [[Pablo Picasso|Picasso]] an egem [[Musée national Picasso (Paräis)|"salzegen Hotel"]] bewonnere kann? * ... am [[Stadhaus Ettelbréck|Ettelbrécker Stadhaus]] op Glasmolereien Zeenen aus der Geschicht vun der Stad ze gesi sinn, wéi d'Feierkatastroph vu 1778, d'Ernennug zu enger Stad 1907, oder déi éischt Opféierung vun der Lëtzebuerger Nationalhymn ''[[Ons Heemecht]]''? * ... eng [[Tajine]] souwuel e Kichegeschier wéi och, duerch [[Metonymie]], d'Iesse selwer, wat dra gebrutscht gëtt, ass? * ... den Numm vum [[Roude Pëtz]] op e klengen Tiermchen aus rouden Zillen zréckgeet, deen zu Festungszäite ronderëm de Pëtz stoung? * ... et am Musée vun der [[Buerg Guttenberg]] eng Holzbibliothéik aus dem Joer 1790 gëtt, an där ronn 100 Bam- an Trauschzorte versuergt ginn? * ... eng [[Klemm L25d VIIR LX-MAF|Klemm L25]] am Joer 1946 deen éischte Flijer war, deen zu Lëtzebuerg offiziell immatrikuléiert gouf? * ... de [[Ganymed (Mound)|Ganymed]], dee Gréisste vun de [[Lëscht vun de Jupitermounden|Jupitermounden]], méi grouss ass wéi de Planéit [[Merkur (Planéit)|Merkur]]? * ... déi karminrout Faarf vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] erausgesicht gouf, fir déi ''harmonesch Linne vun der Bréck ervirzesträichen, absënns och bei schlechtem Wieder''? * ... et am georgeschen Nationalepos ''[[Vep'his Tqaosani]]'' vum [[Šot'a Rust'aveli]] net kloer ass, ob de ''Wepchi''-Pelz vun engem Tiger oder engem Panther ass? * ... [[Wil Lofy|de Sculpteur]] vum [[Hämmelsmarsch-Buer]] sech selwer an enger vun de Figure portraitéiert huet? ===200=== * ... de geographeschen Zentrum vun der Belsch um [[Nil (Baach)|Nil]] läit? * ... ''[[L'Arlequin (Zäitschrëft 1848)|L'Arlequin]]'', 1848 vum [[Charles Munchen]] gegrënnt, déi éischt satiresch Zäitschrëft zu Lëtzebuerg war? * ... de [[Sergei Michailowitsch Prokudin-Gorski]] (Сергей Михайлович Прокудин-Горский) en aussergewéinlech wichtege Pionéier vun der Faarffotografie war? * ... ''[[Sawah]]'' vum [[Adolf El Assal]] deen éischte Lëtzebuerger Film war, deen op [[Netflix]] ze gesi war? * ... ee bei [[Konter a Matt]] bekennen oder trompe muss? * ... d'Mauere vun der [[Kierch Saint-Julien vun Auderghem]] mat Hasteng aus der ''Wäisser Kaul'' vu [[Rëmeleng]] gebaut goufen? * ... d'Arkade vun der Haaptwuecht, engem Gebai aus der Festungszäit dat op der [[Plëss]] stoung, wéi et 1902 ofgerappt gouf, an de [[Parc Heintz (rue de Hollerich)|Parc Heintz]] zu Hollerech geplënnert goufen? * ... de Vertrieder vu [[Washington D.C.]] am [[Kongress vun de Vereenegte Staaten|US-amerikanesche Representatnenhaus]] kee Recht huet, do matzewielen? * ... d'[[France Gall]] vun hirem [[Eurovision Song Contest 1965|Eurovisioun-Gewënner-Lidd]] ''[[Poupée de cire, poupée de son]]'' och eng [[japanesch]] Versioun mam Titel ''Yume Miru Shanson Ningyō'' opgeholl huet? * ... als Folleg vun der méi lueser [[Äerdrotatioun]] d'[[Koordinéiert Weltzäit]] (UTC) géigeniwwer der [[International Atomzäit|Internationaler Atomzäit]] (TAI) bal 40 Sekonnen no geet? * ... de Moler [[Henri-Joseph Redouté]] aus dem deemolegen [[Herzogtum Lëtzebuerg]] als Member vun der ''Commission des sciences et des arts'' um [[Napoléon Bonaparte]] senger Campagne an Egypten deelgeholl an doropshin 11 Tafelen an 100 eenzel Zeechnungen zum monumentale Wierk ''La Description de l'Égypte'' bäigedroen huet? * ... ''[[Kaiser Karls Bettstatt]]'' net grad dee komfortabeslte Leeër vum [[Karel de Groussen|Karel dem Grousse]] gewiescht dierft sinn? * ... d'[[Mineralwaasserquell Bel-Val|Société Anonyme Générale des eaux minérales de Bel-Val]] hiert Waasser net nëmmen zu Lëtzebuerg verkaaft huet, mä och bis zu zwou Millioune Fläschen am Joer an Europa, Amerika, Afrika an a China exportéiert huet? * ... ''[[Hurtigruten]]'' eng norwegesch Postschëffslinn ass, déi Fracht- Passagéier- a Kräizfahrtpassagéier laanscht d'Küstlinn tëscht [[Bergen]] a [[Kirkenes]] transportéiert? * ... op de Grof [[Siegfried I. vu Lëtzebuerg]] net nëmmen d'Grënnung vun der [[Bockfiels|Buerg Lëtzebuerg]], ma och vun där vu [[Saarburg]] zréckgeet? * ... d'''[[London Eye]]'' dat gréisst [[Riserad]] an Europa ass an als ''Millennium Wheel'' a Betrib goung? * ... d'Gebai vun der fréierer [[Gare Biissen|Gare vu Biissen]] identesch mat deem vun där vun Useldeng ass? * ... [[Cidade Velha|Ribeira Grande]], déi éischt Siidlung um [[Cap Vert]], och déi éischt permanent europäesch Siidlung an den Trope war? * ... de [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]] mat sengem Terrain an der Mëtt, wéi en a Betrib goung, anengems den eenzegen Sportstadion an der Stad Lëtzebeurg war? * ... d'Archive vun der''[[Officina Plantiniana]]'' et erméiglechen, iwwer 300 Joer Verlagsgeschicht a Buchdrock ze verstoen? * ... d'[[Rackés Millen]] zu Äischer déi eenzeg Waassermillen zu Lëtzebuerg ass, déi nach voll funktionéiert? * ... et um Mound e [[Ball (Moundkrater)|Ball]] vu 40&nbsp;km Duerchméisser gëtt ? * ... de [[Kasemattentheater]] zwar no enger vu sengen éischte Spillplazen, de [[Kasematte vun der Stad Lëtzebuerg|Kasematten]], genannt gouf, awer zanter Joerzéngte praktesch net méi do spillt? * ... de [[Schëffslift vu Strépy-Thieu]] um [[Canal du Centre (Belsch)|Canal du Centre]] an der Belsch en Héichtenënnerscheed vun 73 Meter iwwerwënnt a [[Schëffslifter vum Canal du Centre|véier historesch hydraulesch Lifter]] ersetzt? * ... am Gebai vun der [[Villa Lefèvre|amerikanescher Ambassade an der Stad]] bis am Zweete Weltkrich déi däitsch Ambassade war? * ... een am Wanter geleeëntlech [[Hoeräis]] op muuschtegem Holz fanne kann? * ... de [[Léon Mart]] (1914-1984) dee Spiller vun der [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp|lëtzebuergescher Foussballnationalekipp]] ass, dee bis ewell <!--Stand: 2022-->déi meescht Goler fir si geschoss uet, neemlech 16 Stéck? * ... d'Haus ''Bei der Stengener Klack'' op der [[Alstad-Plaz (Prag)|Prager Alstad-Plaz]] dem [[Jang de Blannen|Jang de Blanne]] säi Stadpalais war? * ... "[[Handy]]" an "[[Oldtimer]]" zu de [[Schäinanglizismus|Schäinanglizisme]] gezielt ginn? * ... et vun der [[Schuerelser Schlass|Schuerelse Buerg]] keng bekannt Dokumenter ginn, déi eppes iwwer d'Geschicht aussoe kéinnten, grad wéi och d'Origine vum Numm net gekläert ass? * ... de [[Porsche 356 Nr.1 Roadster]] deen éischten Auto war, deen den Numm ''Porsche'' gedroen huet? * ... 2019 nach ëmmer 1 % vun der Lëtzebuerger Bevëlkerung net un en [[Waasserwirtschaft zu Lëtzebuerg|Ofwaassersystem]] ugeschloss war? * ... [[Schweedesch]] eréischt zanter 2009 [[offiziell Sprooch]] vu [[Schweden]] ass? * ... dem Minnsänger [[Wachsmut vu Kënzeg]] seng Lidder der Traditioun vum reflektéierende Minnesang zougeuerdnet ginn? * ... d'[[Kaspescht Mier]] am Fong kee Mier, ma e Séi ass? * ... den [[American Building (Stad Lëtzebuerg)|American Building]] an der Stad Lëtzebeurg säin Numm dohir huet, well do d'Reesagence Derulle-Wigreux hire Sëtz hat, duerch déi bannent 40 Joer iwwer 16.000 Leit an d'USA ausgewandert sinn? * ... den [[Uessepickert mat roudem Schniewel]] op Kisuaheli (iwwersat) "Wiechter vum Nashorn" genannt gëtt? * ... den [[Deutsch-Luxemburgisches Schengen-Lyzeum Perl]] zesumme vum Saarlännesche ''Ministerium für Bildung, Kultur und Wissenschaft'' an dem lëtzebuergesche ''[[Ministère de l'éducation nationale, de l'enfance et de la jeunesse|Ministère de l'Éducation nationale et de la Formation professionnell]]e'' entworf gouf a bedriwwe gëtt? * ... den Jersey-Kabes, eng [[Bam-Kabes]]-Zort, déi op op de Kanalinsele gezillt gouf, 2 bis 3 Meter héich gëtt? * ... d'[[Kierch Léiweng#D'Bildche vun der Stackeger Muttergottes|Bildche vun der ''Stackeger Muttergottes'']] an der Léiwenger Kierch, eng Figur aus gebranntem Leem aus dem 17. Jorhonnert, am Laf vun der Zäit 5 Mol nei bemoolt gouf, ë.a. fir se der Moud vun deemools unzepassen? * ... ''[[Le Petit Prince]]'' als éischt op Englesch erauskoum, an eréischt dono an enger franséischer Editioun? * ... d'[[Schlass Biertreng]] an der Zäit am Familljebesëtz vun souwuel engem lëtzebuergesche wéi och engem belsche Premierminister war? * ... den [[Giant's Causeway]], eng [[Basalt]]saileformatioun an Nordirland, der Legend no Reschter vun enger Strooss aus [[Pavé]] ass, déi e Ris gebaut hat? * ... de [[Friedrich Stummel]] op enger vu senge Molereien an der [[Kathedral Notre-Dame vu Lëtzebuerg|Stater Kathedral]] säin Numm am Buch vun engem Schrëftegléierten, an och e Portrait vu sech selwer, hannerlooss huet? * ... de joerzéngte laange Sträit tëscht Dänemark a Kanada, wiem d'[[Hans-Insel]] gehéeiere géif, de Bäinumm ''Whiskey Wars'' hat? * ... den Optrëtt vun de [[The Rolling Stones|Rolling Stones]], am August 1995 um Kierchbierg, mat méi wéi 60.000 Zuschauer dee gréisste [[Concert]] ass, dee bis ewell<!-- Stand 2022--> zu Lëtzebuerg organiséiert gouf? * ... am [[Lëtzebuerger Online Dictionnaire]] déi 1000 heefegst Wierder och a Gebäerdesprooch iwwersat sinn? * ... an der [[Kathedral Saint-Étienne vu Bourges]] déi eelst astronomesch Auer vu Frankräich ass (si ass vu 1424)? * ... [[den Décken an den Dënnen]] an der [[Gemeng Suessem]] mat jee enger Strooss geéiert goufen? * ... d'Mine [[Walert]] zu Rëmeleng de Spëtznumm ''Mausfal'' krut, well do net manner wéi 46 Biergleit hiert Liewe gelooss hunn, dorënner och den Deputéierte [[Jean-Pierre Bausch]]? === 250 === * ... e Studentequartier zu [[Köln]] (Neustadt-Süd), als Uspillung un de Paräisser [[Quartier Latin]], ''Kwartier Latäng'' genannt gëtt? * ... bei [[Mamer]] an engem Pëtz aus der Réimerzäit Skelettdeeler vun engem [[Dromedar]] fonnt goufen? * ... den [[hellege Fiakrius]] Patréiner vun de Gäertner, den Taxichaufferen an de Koloproktologen ass? * ... de Fait, dass am ''Finnegan's Wake'' vum [[James Joyce]] "''that Luxuumburgher evec cettehis Alzette'' (...)" ernimmt gëtt, op dem Auteur säi Besuch am Land als Tourist, am August 1934, zeréckzeféieren dierft sinn? * ... de [[Bodensee]] näischt mat Buedem ze dinn huet, ma op eng fréier Uertschaft an Herzogtum ''Bodamon'' (haut Bodam, e Quartier vu Ludwigshafen), zréckgeet? * ... Enn vum 19. Joerhonnert an der [[Péitruss-Kasematten|Paschtéitche]] Champignone gezillt goufen? * ... den [[3. September]] [[1967]] a Schwede vun engem Dag op deen anere op der Strooss vu [[riets a lénks|Lénks- op Rietsverkéier]] ëmgestallt gouf? * ... den [[Auguste Dutreux]] (1808-1890) e lëtzebuergesche Jurist a Lepidopterolog war? * ... de [[Kiwi (Fruucht)|Kiwi]] no engem Vull aus [[Neiséiland]] genannt gouf, opwuel d'Fruucht ursprénglech aus [[China]] kënnt? * ... déi satiresch Zeitung ''[[D'Wäschfra (1868)|D'Wäschfra]]'' bannent hirem 16järegem Bestoen e puer Kéieren de Titel huet misse wiesselen (''Thill Eulenspiegel, Der neutrale Pulcinell, D'Uoreg Zongen)'', well et ëmmer nees Prozesser géint si gouf? * ... d'[[Shirley Temple]] mat 6 Joer déi bis ewell jéngst Persoun war, déi en [[Academy Awards|Oscar]] krut? * ... de [[Belvédère um Escher Gaalgebierg]] e [[Monopteros]] ass? * ... d'[[Sahara]], entgéint dem Klischee, just zu 20 % aus Sandwüst besteet? * ... de Film ''[[Eng nei Zäit]]'' en tatsächleche Muerdfall, de [[fënneffache Muerd um Wandhaff]] am Joer 1945, als Grondlag fir seng Intrig huet? * ... d'Liicht an eiser [[Mëllechstrooss]] ronn 100.000 Joer braucht, fir vun engem Enn bei dat aner ze kommen? * ... de [[William J. Kroll|Guillaume Kroll]] an den 1920er-1930er Joeren an der Stad um Belair an der [[Villa Leclerc]] e Laboratoire opgeriicht huet, fir metallurgesch Fuerschungen ze bedreiwen, ier en 1940 an d'USA ausgewandert ass? * ... d'[[Signal de Botrange]], deen héchste Punkt vun der Belsch, eréischt 1925 (mat den [[Cantons de l'Est (Belsch)|Ostkantonen]]) belsch gouf? * ... den [[Tour de France]] 1947 eng éischt Kéier zu Lëtzebuerg eng Etapp ageluecht huet, neemlech de 27. Juni am [[Vëlodrom Belair|Vëlodrom um Belair]]? * ... op der [[Venus (Planéit)|Venus]], anescht wéi bei den anere Planéite vu eisem Sonnesysteem, d'[[Sonn]] am Westen opgeet an am Osten ënner? * ... zu [[Wolz (Uertschaft)|Wolz]] eng [[Richard Brookins Gedenkplack Wolz|Plack un deen US-Zaldot erënnert]], deen am Wanter 1944 als [[Kleeschen|Kleesche]] verkleet, de Kanner kleng Cadeaue gemaach huet? * ... de ''[[Bradypus variegatus]]'' aus der [[Famill (Biologie)|Familll]] vun den Dräifanger-Lidderhanessen (Bradypodidae), 15 bis 18 Stonnen am Dag mat schlofe verbréngt, a just all 8 Deeg vun de Beem erofklëmmt, dat, fir säin Daarm eidel ze maachen? * ... de [[Charel de Kéngen]], Herzog vu Burgund, sech 1475 eng zwou Woche laang an der [[Zolwerknapp|Buerg Zolwer]] opgehalen huet? * ... de [[Fluchhafe Kansai]] op enger kënschtlecher Insel an der Bucht vun Osaka gebaut gouf? * ... d'[[Schlass Aansebuerg|Aansebuerger Schlass]] op d'Wunnhaus vum Schmëdd-Här [[Thomas Bidart]] zréckgeet, deen an de 1620er Joren ë. a. [[Simmerschmelz|zu Simmer en Héichuewe]] bedriwwen huet, fir Waffen ze produzéieren? * ... de Sënn an Zweck vun den [[Nazca-Linnen]] am Peru, honnerte vu schnouerriichte Linnen am Wüstebuedem, awer och Representatioune vun Déieren a Planzen, bis ewell net eendeiteg bestëmmt konnt ginn? * ... de [[Gallo-réimeschen Tempel Steesel|Gallo-réimeschen Tempel zu Steesel]] fir eng Gottheet mam Numm ''Cerunincus'' opgeriicht gi war, iwwer déi soss näischt gewosst ass? * ... de [[Finneschen Nationaltheater]] (''Suomen Kansallisteatteri'') deen eelsten Theater a Finnland ass, an deem Stécker op Finnesch gespillt ginn? * ... obwuel an der [[Koffergrouf vu Stolzebuerg]] an der Zäit alt bis zu 5000 Tonne Kofferäerz am Joer ofgebaut goufen, dës ni richteg rentabel war, an dofir ëmmer nees de Proprietär gewiesselt huet? * ... de ''[[Roque Cinchado]],'' e 27 Meter héije [[Basalt]]-Monolith um Bierg [[Teide]], op [[Teneriffa]], a Spuenien wäit bekannt ass, well en ë. a. um fréieren 1000-Pesete-Schäin ze gesi war? * ... "[[Parva Domus Magna Quies (Dikrech)|Klengt Haus, Grouss Rou]]" de Sëtz vun der Dikrecher Gemengekeess ass? * ... [[Monaco]], mat bal 16.000 Awunner pro km², deen dichtbesidelste Staat op der Welt ass? * ... de Kinnek [[Wëllem III. vun Holland]] a Groussherzog vu Lëtzebuerg de Spëtznumm ''Koning Gorilla'' kritt hat? * ... de ''Guggenheim-Effekt'' nom [[Guggenheim-Musée Bilbao|Guggenheim-Musée]] vu [[Bilbao]] genannt ass, an ausdréckt, wéi en ikonescht Gebai d'Zuel vu Visiteuren an enger Stad signifikant vergréissert? * ... de [[Maagbitter Buff]] op Basis vun engem Rezept aus dem 18. Joerhonnert vum [[Herman Boerhaave]] fabrizéiert gëtt? * ... den [[Dettifoss]] am Norde vun [[Island]], der Waasserquantitéit no, dee gréisste Waasserfall an Europa ass? * ... d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir de [[Stater Tram#Fueren a Signalisatioun|Stater Tram]] déi selwecht sinn, wéi déi fir d'Busser, mat zousätzleche Signaler, déi fir däitsch Trammen entwéckelt goufen? * ... bei den [[Nandu]]en ee Männchen d'Eeër vu bis zu 12 Weibercher mateneen ausbréit an sech dann ëm d'Opzuucht vun deene Jonke këmmert? * ... an der Fassad vum fréiere [[Kino Capitole]] an der Stad Wellen a Blëtzer mat de Wierder ''Vox'' a ''Lux'' ze gesi sinn, déi drop higewisen hunn, datt am Kino Tounfilmer gewise goufen? * ... d'[[Dreckskëscht]]en a Frankräich nach haut nom [[Eugène Poubelle]] genannt ginn, deen se 1884 zu [[Paräis]] agefouert hat? * ... deen éischte [[Catenaire]]spotto, deen den 18 Abrëll 1988 am Kader vun der [[Elektrifizéierung vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Elektrifizéirung vun der Nordstreck]] opgeriicht gouf, an der [[Gare Luerenzweiler|Gare vu Luerenzweiler]] steet? * ... an engem Pavillion vum [[Nationalmusée vum Niger]] den originalen [[Arbre du Ténéré]] ausgestallt gëtt? * ... d'[[Benelux-Parlament]] schonns dräi Joer existéiert huet, éier d'[[Benelux|Benelux-Unioun]] 1958 offiziell an d'Liewe geruff gouf? * ... deen [[Fluchhafen Esch-Uelzecht|éischte Fluchhafen zu Lëtzebuerg]] zu Esch-Ulzecht um Flouer "Lankelz" war, an et do ë. a. eng Direktverbindung Esch-London gouf? * ... d'Mauer ronderëm den Domän vum [[Schlass vu Chambord]] mat 32&nbsp;km Längt déi längst a Frankräich ass? * ... fir de [[Lëtzebuerger Filmpräis]] e [[Spillfilm]] bis [[Lëtzebuerger Filmpräis 2018|2018]] eng Minimumlängt vu 60 Minutten huet missen hunn, iwwerdeems [[Lëtzebuerger Filmpräis 2021|2021]] et just nach 50 Minutte waren? * ... Kollumerpompsters an Hoogelandsters zwou vun den aacht Variante vum [[Gronengesch]] sinn? * ... d'[[Marie vu Lëtzebuerg]] Kinnigin vu Frankräich war? * ... um [[Widdebierg]] vun ufanks vum 19. Joerhonnert bis an d'1960er Jore souwuel Bau- a Paweesteng wéi och Sand ofgebaut gouf? * ... [[Japan]] dat eenzegt Land op der Welt ass, dat nach e Keeser als Staatschef huet? * ... an der [[Géisdrëffer Antimongrouf]] 1935 e Block [[Antimon]]äerz vun 52&nbsp;kg fonnt gouf, wat bis dohin dee gréisste vun der Welt war? ===300=== * ... de Bau vum [[Sydney Opera House]] 14,3-mol méi kascht huet wéi ufanks geplangt? * ... um Kierfecht am [[Park zu Heeschdref|Heeschdrefer Park]] zanter 1919 iwwer 700 Schwëstere vun der ''Doctrine chrétienne'' begruewe sinn? * ... de [[Kilimanjaro]] aus dräi Vulkane besteet? * ... vun den aacht grousse Landschaftsbiller an Ueleg vu Lëtzebuerger Buergen, déi de [[Barend Cornelis Koekkoek]] fir de Kinnek-Groussherzog [[Wëllem II. vun Holland|Wëllem II]] gemoolt buet, der bis haut just nach véier erhale sinn? * ... d'Mounde vum Planéit [[Uranus (Planéit)|Uranus]] no Personnagen aus de Wierker vum [[William Shakespeare]] a vum [[Alexander Pope]] genannt goufen? * ... et am [[Arboretum Kierchbierg]], op dräi Parke verdeelt, eng Sammlung vu ronn 500 wanterfeste Bam- an Trauschaarten aus Europa an aus senge Grenzgebidder gëtt? * ... de Videoclip ''[[Gangnam Style]]'' vum [[südkorea]]nesche [[Rap]]per [[Psy (Rapper)|Psy]] als éischten op der Plattform [[YouTube]] iwwer eng Milliardmol opgeruff gouf? * ... de Film ''[[Irina Palm]]'', deen 2007 den [[3. Lëtzebuerger Filmpräis 2007|3. Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" krut, a Groussbritannien Ausléiser an Inspiratioun war vun der ''Irina Palm d'Or'', enger ironescher Auszeechnung fir déi schlechtst brittesch Produktioun? * ... den [[Anden-Kondor]] op de Wope vu [[Bolivien]], [[Chile]], [[Ecuador]] a [[Kolumbien]] ze fannen ass? * ... den éischte Rock-Open-Air-Concert zu Lëtzebuerg de 6. Juni 1971 am [[Stade Achille-Hammerel]], dunn dem Stadion vun der [[Union Lëtzebuerg]], ofgehale gouf? * ... dem [[Franz Kafka]] seng net verëffentlecht Wierker net, wéi hie et a sengem Testament gewollt huet, verbrannt goufen, ma awer publizéiert goufen? * ... [[RTL4]] zwar en Televisiounssender op [[Hollännesch]], awer keen hollännesche Sender ass? * ... Äsche vum [[Clyde William Tombaugh|Entdecker]] vum Zwergplanéit [[(134340) Pluto|Pluto]] 2015 mat der [[Raumsond]] ''New Horizons'' just 12.500&nbsp;km laanscht deen Himmelskierper geflu sinn? * ... d'Produktioun vu [[Gromper]]en zu Lëtzebuerg bannent 50 Joer, tëscht 1960 an 2010, ëm 80% gefall ass? * ... [[Lemuren]], wouvun et der eng 20 [[Aart (Biologie)|Aarte]] gëtt, [[Endemismus|endeemesch]] op [[Madagaskar]] sinn? * ... de [[Louis François Armand de Vignerot du Plessis]] sech virun allem en Numm duerch seng amouréis Aventuren a seng Dueller gemaach huet? * ... de [[Kino Empire]] (1958 bis 1978) zu Esch-Uelzecht, mat zäitweis 940 Sëtzplazen, zu senger Zäit dee bei wäitem gréisste Kino am Land war? * ... d'[[Bayajidda-Legend]] déi wichtegst Ursprongslegend vum [[Hausa (Vollek)|Hausa-Vollek]] ass? * ... d'[[Reeboufrell]] (''Oncorhynchus mykiss''), déi ursprénglech aus Nordamerika kënnt a géint 1855 an Europa agefouert gouf, zu Lëtzebuerg fir d'éischt 1887 ausgesat gouf? * ... déi éischt Iwwerreechung vun der [[Légion d'honneur]] de 15. Juli 1804 an der Kapell vum [[Hôtel des Invalides]] duerch den [[Napoléon Bonaparte|Napoleon]] u seng Offizéier war? * ... dat [[Schottescht Parlament]] (Gälesch: ''Pàrlamaid na h-Alba'') och nach ''Holyrood'' genannt gëtt, nom Quartier vun der Haaptstad [[Edinburgh]], an deem et läit? * ... ''Mogotes'' am [[Valle de Viñales]] op [[Kuba]] den Numm vu Kalleksbierger ass, déi sech aus der rouder Äerd ervirdinn a vun ënnerierdeschem Waasser ausgehielecht goufen? * ... beim [[Fändel vu Litauen]] an deem vu [[Myanmar]] e Stär den Ënnerscheed mécht? * ... d'[[Schluecht vu Cuito Cuanavale]] (1988) déi gréisst Schluecht um afrikanesche Kontinent nom Zweete Weltkrich war, an, wann och keng Säit s'eendeiteg gewonnen hat, se dach den Ufank vun enger Léisung vum [[Südafrikanesche Grenzkrich]] war? * ... d'[[Papageien]] déi eenzeg [[Vullen]]-[[Uerdnung (Biologie)|Uerdnung]] ass, déi hiert Friesse mat de Féiss festhalen? * ... als [[Seriemäerder]] gewéinlech eng Persoun bezeechent gëtt, déi mat zäitlechem Ofstand vu méi wéi 30 Deeg dräi oder méi Mënschen ëmbréngt? * ... [[Lanzarote]] déi éischt ganz Insel war, déi 1993 vun der [[UNESCO]] zum Biosphärereservat erkläert gouf? * ... ee Paneau vum [[Genter Altor]], deen 1934 gestuel gouf a bis haut net nees opgedaucht ass, an engem Roman vum [[Albert Camus]] eng net onwichteg Roll spillt? * ... [[Pangea]] den Numm vum Superkontinent an der Urzäit ass, deen eng 100 Millioune Joer laang bal dat ganzt Festland vun der Äerd an enger eenzeger gewalteger Landmass vereent huet, déi vum Nord- bis zum Südpol goug? * ... een am [[Spuenescht Duerf|Spueneschen Duerf]] (''Poble Espanyol'') zu [[Barcelona]], dat 1929 fir d'Weltausstellung um Montjuïc gebaut gouf, déi charakteristesch Bauforme vun deenen eenzele spuenesche Regiounen am Detail nogestallt fënnt? * ... de [[Laacher-Séi-Ausbroch]] viru ronn 13.000 Joer an der [[Äifel]], e Vulkanausbroch mat an enger 40 Kilometer héijer Eruptiounssail, dee jéngsten Ausbroch vun der Äerdgeschicht a Mëtteleuropa war? * ... en [[Europäeschen Igel]] 5.000 bis alt 7.500 Stachelen huet, déi iwwer de ganze Kapp a Réck verdeelt sinn? * ... [[Gold]], als E175, op der [[Lëscht vun de Liewensmëttelzousätz]] ze fannen ass? * ... den [[Uluru]], am [[Uluru-Kata Tjuta Nationalpark]], mat enger Längt vu 4 ½ km , enger Breet vun 2 ½ km an enger Héicht vun 348,7 m, dee gréisste [[Monolith]] op der Äerd ass? * ... * ... ===''Déi rout Linke musse fir d'éischt gebléitst ginn...''=== * ... den [[F91 Diddeleng]] sech 2018, als éischt lëtzebuergesch Ekipp iwwerhaapt, fir d'Gruppephas vun der [[Europa League]] qualifizéiert huet? * ... de Schauspiller [[Michael Keaton]] fir richteg ''Michael Douglas'' heescht, ma sech dee [[Pseudonym]], nom [[Buster Keaton]], zougeluecht huet, fir net mat [[Michael Douglas|deem anere Schauspiller mat deem Numm]] verwiesselt ze ginn? * ... net [[New York City|New York]] d'Haaptstad vum [[New York (Bundesstaat)|Bundesstaat New York]] ass, ma [[Albany]]? *... d'[[Hänkbéck vu Saint-Martin-d'Ardèche|Hänkbréck iwwer d'Ardèche]] tëscht [[Saint-Martin-d'Ardèche]] an [[Aiguèze]] [[1905]] gebaut gouf awer eréischt [[2005]] offiziel ageweit gouf. * ... am [[Saarland]] zweeanenhalleft Joer nom [[Traité vu Lëtzebuerg|Bäitrëtt zu der Bundesrepublik]] weider man [[Franséische Frang]] bezuelt gouf? *... et 1949 eng ''Herrenberg-Lift-Gesellschaft'' gouf, fir zu [[Dikrech]] eng Seelbunn op den [[Härebierg]] ze bauen, mee schonn 1950 decidéiert gouf, amplaz vun engem Ausfluchszil duer [[Kasär Grand-Duc Jean|eng Kasär]] hin ze bauen? * ... [[Flecht]]en (Lichen) e symbiotescht Zesummeliewen tëscht engem [[Pilzeräich|Pilz]] mat enger [[Algen|Alg]] oder enger [[Bakterien|Bakterie]] sinn? * ... d'[[Chilehaus]] zu [[Hamburg]] säin Numm dohier huet, datt de Bauhär mam [[Salpéiter]]handel aus [[Chile]] räich gi war? * ... den Tuerm um [[Napoleonsgaart]], Belvédère genannt, 1928 vum [[Kadaster]] fir [[Triangulatioun]]sberechnungen opgeriicht gouf? *... d'[[Wëllkar]] net zu de [[Grieser]] zielt, wéi déi aner [[Fruucht (Kären)|Fruucht]]-Aarten, ma zu der Famill vun de [[Polygonaceae]], zu där och de [[Rubbarb]] an de [[Sauerampel]] gehéiert? * ... den Numm ''[[Molotowcocktail]]'' op de [[Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich]] zréckgeet, wéi d'Finnen sech mat dëser Waff géint sowjetesch Tankse gewiert hunn? *...d'[[Chareli]]sbréck zu [[Dummeldeng]] déi éischt Bréck an Europa war, déi mat '''[[Greyträger]]e''' gebaut war? * ... den Nullmeridian, wéi e mam [[UTM-Koordinatesystem|UTM]]- [[Koordinatesystem]] WGS84 gemooss gëtt, eng 100 Meter ëstlech vum Nullmeridian vum [[Royal Greenwich Observatory]] läit? * ... [[Reykjavik]] ([[Island]]), [[Wellington]] ([[Neiséiland]]) a [[La Paz]] ([[Bolivien]]) déi respektiv nërdlechst, südlechst an am héchste geleeën [[Haaptstad|Haaptstied]] sinn? * ... De Markennumm [[Elle & Vire]], vum Numm vun de Flëss [[Elle (Vire)|Elle]] a [[Vire (Floss)|Vire]] am [[Departement Manche]] hierkënnt. * ...den Ausbroch vum Vulkan [[Tambora]] an Indonesien am Joer 1815, dat [[Joer ouni Summer|Joer duerno]] en grouss [[Hongersnout]] an Amerika an an Europa provozéiert hat? * ... den [[Däitsch-Hollännesch-Belschen Dräilännereck]] um [[Vaalserberg]] vun 1839 bis 1919 e Véierlännereck war? * ... der [[Ruth Belville]] hire Beruff dora bestoung, déi genee [[Auerzäit]] ze verkafen, a si dowéinst ''[[Greenwich Mean Time|Greenwich Time]] Lady'' genannt gouf? * ... den [[Jack Lemmon]], de [[Sean Penn]], d'[[Juliette Binoche]] an d'[[Julianne Moore]] déi eenzeg Schauspiller sinn, déi de Präis fir dee beschte Schauspiller op den dräi Filmfestivalle vu [[Filmfestival vu Cannes|Cannes]], [[Filmfestival vu Venedeg|Venedeg]] a [[Internationale Filmfestspiele Berlin|Berlin]] gewonnen hunn? * ... den [[Tyrrell P34]] den e [[Formel 1]] Auto mat 6 Rieder war? * ... d'Pompjeeë vun Tréier den 23. Abrëll 1941 an d'Stad Lëtzebuerg hëllefe koume fir d'Feier am [[Hôtel des Terres Rouges|Terres-Rouges-Gebai]] ze läschen? * ... bis ewell just dräi Leit gläichzäiteg fir en [[Oscar]] fir dat bescht Orignial-Dréibuch an ee fir dee beschte Schauspiller an engem nämmlechte Film nominéiert goufen, nämlech de [[Charlie Chaplin]], den [[Orson Welles]] an de [[Sylvester Stallone]]? * ... de [[Robert Tappan Morris]] 1988 den éischte [[Computerwuerm]] entwéckelt hat? * ... den Turner [[Georg Eyser]] bei den [[Olympesch Summerspiller 1904|olympesche Spiller 1904 zu St. Louis]] 6 Medaile gewonnen huet, an dat trotz enger hëlzener Beeprothees? * ... de [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]] a Frankräich souwuel ënnert dem ''[[Ancien Régime]]'', wéi och wärend der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]], dem ''[[Directoire]]'', dem ''[[Consulat]]'', dem ''[[Premier Empire]]'', der [[Franséisch Restauratioun|Restauratioun]] an der [[Julimonarchie]] wichteg Funktiounen am Staat hat, a bei véier Kréinungen dobäi war? * ... de Geograph [[Mathias Ringmann]], deen éischte war, deen der [[Nei Welt|Neier Welt]] den Numm ''[[Amerika (Kontinent)|America]]'' ginn hat? * ... de [[Charles Bech]], den eenzege Lëtzebuerger war, dee fir [[US-Airforce]] Asätz op enger [[B-17 Flying Fortress]] geflunn ass. * ... verschidde [[Schof]]s- a [[Geess]]erasse méi wéi 2 [[Har]]en hunn. [[Kategorie:Wikipedia]] [[Kategorie:WDS]] 2vapd1e8ckz9ibvwr36u17mmm99kep2 0 47722 2395877 2368441 2022-08-23T14:19:48Z Bdx 7724 Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Joseph "Joy" Hoffmann''', gebuer de 17. Mee 1950 an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]],<ref>[http://www.etat.lu/memorial/2007/C/Html/0368/2007016906.html memorial.lu]</ref> ass e [[lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] Staatsfonctionnaire, Filmkritiker a Filmproduzent. Hien as sum [[Lampertsbierg]] opgewuess, wou en an d'Primärschoul an an de [[Lycée de garçons Luxembourg|Jongelycée]] goung. Dono huet hie vun 1971 bis 1974 um [[University College Dublin]] studéiert a war bis 1990 Engleschproff um [[Institut supérieur de technologie]], am Stater Jongelycée an an der [[École de commerce et de gestion - School of business and management|École de commerce et gestion]].<ref name=bio>[https://cna.public.lu/content/dam/cna/projects/Pressedossier-De-Lampertsbierg-FR.pdf ''Biographie de Joy Hoffmann''.] Pressedossier ''De Lampertsbierg'', S. 6 (gekuckt 2021-12-18).</ref> Tëscht 1995 an 2015 huet hie beim [[CNA]] geschafft, wou e responsabel fir de Filmdepartement war. Hie war och Produzent vun enger Rëtsch Filmer déi vum CNA (ko-)produzéiert goufen, dorënner ''[[René Deltgen - Der sanfte Rebell]], [[Germaine Damar - Der tanzende Stern]], [[Luxemburg, USA]], [[Heim ins Reich (Film)|Heim ins Reich]], [[Ech war am Congo]], [[D'Lëtzebuerger beim Tour de France]], [[Ëmmer bereet]], [[Bloe Steen]], [[Léif Lëtzebuerger]], [[De Bauereblues]]'' an ''[[Ashcan (Film)|Ashcan]].''<ref name=bio/> Hie war am [[Ciné-Club 80|Ciné-Club 70/80/90]] engagéiert. Duerch Weiderentwécklung vum Ciné-Club 80 iwwer Utopia Sàrl bis zu der [[Utopia Group]] gouf de Joy Hoffmann Aktionär an der Utopia S.A.<ref>Article Woxx - http://www.woxx.lu/id_article/508</ref> Hie war vun 1989 bis 2009 Representant vu Lëtzebuerg beim [[Eurimages]]-Programm, tëscht 1990 an 2012 e puer Mol Member vum Verwaltungsrot a vum Auswielcomité vum [[Lëtzebuerger Filmfong]], an vun 2011 bis 2017 Matgrënner a Member vum Auswielcomité vum [[Luxembourg City Film Festival]].<ref name=bio/> Zanter 1983 ass de Joy Hoffmann och Filmkritiker bei [[RTL Radio Lëtzebuerg|RTL Radio]] an [[RTL Tele Lëtzebuerg|Tele Lëtzebuerg]]. 2021 huet hien säi éischten eegene Film, den [[Documentaire]] ''[[De Lampertsbierg]]'', erausbruecht.<ref>[https://cna.public.lu/fr/projects/2021/lampertsbierg.html Fiche] op cna.public.lu.</ref> == Kuckt och == * [[Lëtzebuergesche Film]] == Um Spaweck == {{Commonscat}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Hoffmann Joy}} [[Kategorie:Gebuer 1950]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmkritiker]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmproduzenten]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Lycéesprofesseren]] 7peg2ltfbf0cdcq4kqwht1xczmf5ch1 0 50553 2395828 2386854 2022-08-23T12:22:40Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Uertschaft Belsch | Numm = [[Fichier:Flag of Mons.svg|30px]] Mons<br>''[[Hollännesch|nl:]] Bergen [[Picardesch|pcd:]] Mont''<br> | Wopen = Blason ville be Mons (Hainaut).svg | Regioun = {{Wallounien}} | Communautéit = {{Franséisch Communautéit}} | Provënz = {{Provënz Hainaut}} | Arrondissement = [[Arrondissement Mons|Mons]] | Gemeng = | Telefonszon = 065 | Postcode = 7000 | Koordinaten = {{Coor dms|50|27|00|N|03|57|00|O}} | Fläch = 14.653 | Bevëlkerung = 93.366 | Bevëlkerungsdatum = ''([[1. Januar]][[2014]])'' | Gemengekaart = MonsLocation.png | Gemengekaarttext = Lag vun der Gemeng (rout)<br> an der Provënz Hainaut (hellgro)<br> am Arrondissement Mons (donkelgro) }} '''Mons''' ass eng [[belsch]] Stad a [[Wallounesch Regioun|Wallounien]]. Et ass de Chef-lieu vun der [[Provënz Hainaut]] a fréier Haaptstad vun der [[Grofschaft Hainaut]]. Et ass den Haaptuer vum [[Arrondissement Mons]] an de Sëtz vun enger vun de 5 [[Cour d'appel]]len an der Belsch. Zanter 1967 ass do de militäresche Kommandozentrum vun der [[NATO]] an Europa ([[SHAPE]]). Mons ass och fir seng ''Ducasse'' oder ''Doudou'' bekannt, eng Pressessioun, bei där et zu der Opféierung vum Kampf géint en [[Draach]] kënnt, déi zanter [[1349]] all Joer organiséiert gëtt, an déi zanter [[2005]] op der Lëscht vum mëndlechen an immaterielle Weltkulturierwe vun der [[UNESCO]] steet. Kuckeswäert Gebaier sinn de [[Beffroi]], d'Stadhaus, d'Collégiale Sainte-Waudru a ''la Parfaite Union'', déi éischt [[Fräimaurerei|Fräimaurerloge]] an Europa. 2015 ass Mons [[Europäesch Kulturhaaptstad]] (zesumme mat [[Plzeň]]). == Kuckt och == *[[Grand Large]], Yachthafe vu Mons * De [[Mundaneum]], op N°2 rue de la Réunion. == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [http://www.mons.be/ Websäit vun der Gemeng] ==Galerie== <gallery> Fichier:Mons_JPG0101.jpg|D'Stadhaus op der Grand'place, hannen de Beffroi. Fichier:DragonLumecon.jpg|Wärend der Ducasse: Den Draach ''Lumeçon''. Fichier:Mons Col1JPG.jpg|D'[[Collégiale Sainte-Waudru]] an de Beffroi. </gallery> {{Gemeng Mons}} {{Navigatioun Stied a Gemengen an der Provënz Hainaut}} [[Kategorie:Mons|*]] [[Kategorie:Etappestied vum Tour de France]] [[Kategorie:Haaptstied vun de belsche Provënzen]] 8ieyc661zs0towg7sfl3m1wdyvyz8nn 0 51753 2395842 2392852 2022-08-23T12:33:25Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Kierchentabell nei | Numm = Veianer Bildchen | Bild = | Bildtext = | Bild héich = Vianden Bildchen.jpg | Bildtext héich = D'Veianer Bildchen (2014) | Uertschaft = [[Veianen]] | Par = [[Par Parc Our Saint-Nicolas|Parc Our<br>Saint-Nicolas]] | Dekanat = [[Dekanat Norden|Norden]] | Numm / Patréiner = [[Muttergottes]] | Architekt(en) = [[Charles Arendt|Ch. Arendt]] | Baujoer = | Konsekratiounsjoer = | Koordinaten = {{coor dms|49|56|42.7|N|06|11|49.8|O}} | Bild ënnen =Veianer bildchen 2 bannen.jpg | Bildtext ënnen = D'Veianer Bildche vu bannen }} D''''Muttergotteskapell zu Veianen''' oder d''''Veianer Bildchen''', ass eng [[Kapell]] an eng [[Muttergottes|Madonna]]-Pilgerplaz bei [[Veianen]] a mat ''Bildchen'' ass eigentlech eng Muttergottesstatu an där Kapell gemengt. D'Maria gëtt do ënner dem Titel "Heil der Kranken" veréiert. Et ass eng [[Kathoulesch Kierch|kathoulesch]] [[Kapell]] déi zur [[Par Parc Our Saint-Nicolas]], zum [[Dekanat Norden]] an zu der [[Gemeng Veianen]] gehéiert. Se steet op enger Héicht vun 302 m ([[Nivellement général du Luxembourg|NG-L]]) ongeféier 800 m nordwestlech vu Veianen. Zur fréierer Par Veianen hunn ausser der Muttergotteskapell och nach d'[[Kierch Veianen (Trinitarierkierch)|Parkierch vu Veianen]], d'[[Rochuskapell vu Veianen|Rochuskapell]] an d'[[Nikloskapell vu Veianen]] an d'[[Kierch Biwels|Filialkierch vu Biwels]] gehéiert. D'Bildchen-Kapell gouf de 6. September 2019 als [[Lëscht vun den nationale Monumenter an der Gemeng Veianen|nationaalt Monument]] klasséiert<ref>{{INPA-SW}}</ref>. == Geschicht == D'Muttergotteskapell (fr: ''Chapelle Notre-Dame''), wéi d'Bildchenskapell richteg heescht, gouf vun 1848 un no de Pläng<ref>Kuriositéit: D'Pieta-Kapell ([http://www.luxamculturalsociety.org/StDonatusHeritageMuseum.htm#Chapel ''Pieta Chapel'']) zu ''[[St. Donatus (Iowa)|St. Donatus]]'' am [[Iowa]] ([[Vereenegt Staate vun Amerika|USA]]) ass [[1885]] vu lëtzebuergesche Siidler nom Virbild vum Veianer Bildche gebaut ginn.</ref> vum Staatsarchitekt [[Charles Arendt]] am [[Neigotik|neigotesche]] Stil gebaut. D'Kapell ass 7 m laang a 5 m breet. Aus der Veianer [[Buerg Veianen|Buergkapell]] staamt de [[Gotik|goteschen]] [[Altor]] aus roudem [[Sandsteen]], op deen en [[Neigotik|neigotesche]] [[Retabel]] gesat ass, wou d'Bildchen drop steet. Vu Mee bis Oktober ass all Mëttwoch an der Kapell eng Mass a Gebiet fir déi Krank. Vu Sonndes virun bis Sonndes no [[Léiffrawëschdag]] ass d'Bildchen an der [[Trinitarierkierch vu Veianen|Trinitarierkierch]]. All Joer, de Sonnden nom 16. August, ass eng grouss [[Pressioun]] bei d'Bildchen. ==Urspronk vun der Pilgerplaz== D'Bildche geet héchstwarscheinlech op d'Beliewe vum Mariekult an de [[Spuenesch Nidderlanden|spuenesche Nidderlanden]] um Ufank vum [[17. Joerhonnert]] zréck. No dem [[Drëssegjärege Krich]] (1618-1648) an no de [[Pescht]]epidemië vu 1612, 1626 a 1632 koum d'Veréierung vun der Muttergottes sou richteg an de Gank an et sinn eng sëllegen nei Pilgerplazen entstanen. D'Legend vum "Bildchen" dat an engem Bësch fonnt gouf, an ëmmer nees op d'Plaz wou et fonnt gouf, zréckgoung, erënnert staark un d'Statu, déi 1624 vu Studenten um [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] fonnt, an an de [[Kolléisch|Jesuittekolléisch]] bruecht gouf, awer ëmmer nees de Wee zréck op de Glacis fonnt huet. Villes deit doropshin, datt no de Peschtjoren d'Bildche vun der Muttergottes an enger mat Eisegittere geschützter Fielsspléck héich iwwer dem [[Our (Sauer)|Our]]dall um ''[[Bonzelsbierg]]'' opgestallt gouf. E schmuele Pad huet duerch déi géi [[Leekollen zu Lëtzebuerg|Leeën]] dohigeféiert. ==Weeër bei d'Bildchen== Bei d'Bildche kënnt een iwwert verschidde Wanderweeër: * vun der [[Biwelsser Millen]] oder vum ''Ale Moart'' zu Veianen aus iwwert de lokale Wanderwee ''V1'', allkéiers ronn 1200 m; * vum [[Niklosbierg]] erof (4,4&nbsp;km) oder vun der Biergstatioun vum [[Veianer Sessellift|Sessellift]] aus (1,2&nbsp;km) iwwer den [[Lëscht vun den nationale Wanderweeër|nationale Wandwerwee]] „[[Charles-Mathieu-Pad]]“; * an och iwwert de [[Mountainbike]] Wee 11 vun der Biwelsser Millen (1&nbsp;km) oder vum ''Ale Moart'' (2,1&nbsp;km) aus. ==Bibliographie== * Bassing, Pierre, 1983. Das Bildchen und die Bildchenkapelle. In: Vianden in seinen Kirchen, Kapellen und sakralen Kunstschätzen - mit einem Anhang über die ehemaligen Viandener Goldschmiede und ihre Werke. Veiner Geschichtsfrënn Bd. 4:191-200. Sankt-Paulus-Druckerei, Luxemburg. * [[Théodore Bassing|Bassing, Théodore]], 1911. - Das Gnadenbild unserer Lieben Frau vom "Bildchen" in der Wallfahrtskapelle im Walde Porbrêtchen bei Vianden. 18p., St. Paulus-Gesellschaft, Luxemburg. * Bassing, Théodore, 1936. - Das Gnadenbild unserer Lieben Frau vom "Bildchen" in der Wallfahrtskapelle im Walde Porbrêtchen bei Vianden. 31p., Imprimerie Lorang, Vianden. * [[jean Engling|Engling, Johann (Jean)]], 1861. Unsere Marienbäume - einst Sitz der Abgötterei und des Aberglaubens. Ein Beitrag zur Geschichte des Christentums im Luxemburger Lande. Publications de la section historique XVI, S. 96-118. * [[Nicolas Gredt|Gredt, Nicolas]], 1883. - Sagenschatz des Luxemburger Landes. Publications de la section historique de l'Institut grand-ducal, vol. XXXVI, 645 + XVII p.&nbsp;V. Bück, Luxemburg. * [[Jean Milmeister|Milmeister, Jean]], 1968. Das Bildchen von Vianden. Revue Jg. 24(1968), Nr. 2: 72-74. * Milmeister, Jean & René Feltes, 2002. Das Bildchen von Vianden. 4. Oplo., 27 S. Fabrique d'église, L-9410 Vianden. == Biller vun de 7 Statioune beim Veianer Bildchen == De Kräizwee gouf 1897 vun de Bridder Mullendorf gestëft. <gallery> Image:Veianer_bildchen_station_1.jpg|I - Jesus am Tempel Image:Veianer_bildchen_station_2.jpg|II - Flucht an Egypten Image:Veianer_bildchen_station_3.jpg|III - Den 12järege Jesus am Tempel Image:Veianer_bildchen_station_4.jpg|IV - Jesus begéint senger Mamm um Kräizwee Image:Veianer_bildchen_station_5.jpg|V - Jesus stierft um Kräiz Image:Veianer_bildchen_station_6.jpg|VI - Jesus gëtt vum Kräiz erofgeholl Image:Veianer_bildchen_station_7.jpg|VII - Jesus gëtt an d'Graf geluecht </gallery> == Kuckt och == * [[Lëscht vu reliéise Gebaier zu Lëtzebuerg]] * [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Paren]] *[[Lëscht vun de fréiere Lëtzebuerger Paren]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Chapelle Notre-Dame Vianden|{{PAGENAME}}}} * [http://web.cathol.lu/communautes-pastorales/veinen/ Websäit vum Parverband Veianen] * [https://www.youtube.com/watch?v=r2Tfi9xt-Ek Video op Youtube aus der Serie: Kierchen a Kapellen zu Lëtzebuerg iwwer d'Veianer Bildchen] {{Referenzen}} {{Navigatioun Pilgeruertschaften Hl. Maria}} [[Kategorie:Kapellen zu Lëtzebuerg|Veianen (Muttergottes)]] [[Kategorie:Gemeng Veianen|Kapell Bildchen]] [[Kategorie:Pilgerplazen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Volleksglawen]] [[Kategorie:Klasséiert Kierchen a Kapellen]] [[Kategorie:Kierchen a Kapellen am Dekanat Norden]] rkzjjwddzxzeam3e8l0tcd5fbippxfq 1 53256 2395835 2233666 2022-08-23T12:27:04Z Les Meloures 580 /* Réckelen */nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun (2) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki ==Untitled== :Se gehéiert zur Par Biissen an zum Parverband St. Willibrod Helpert, am Dekanat Miersch an der Pastoralregioun Zentrum geleeën. Zoustänneg fir d'Kapell ass de Biisser Paschtouer Joël Santer. Ech proposéieren dës zwee Säz ewech ze loossen. Alles aus dem éischte Saz steet am Kader riets. [[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 21:47, 26. Abr 2008 (UTC) Da loosse mer dee Këschtemumpitz ewech. Op déi Manéier hu mer souvill Plaz fir Biller, wéi mer der brauchen, a mer sinn net déi ganzen Zäit mat der Këscht handikapéiert, déi net ka geréckelt ginn, an an déi mer vun Text praktescht näischt drakréien. Gutt, datt mer bei de Beem net och nach mat deem Fetischismus ugefaangen hunn. Ech hunn d'Këscht scho "geréckelt". --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 22:05, 26. Abr 2008 (UTC) : Elo ass den hl. Rochus (mat deem ech net Famill sinn :-)) am Text verschwonn. Dass hien awer an der Kapell veréiert gëtt, oder zumindest gouf, kann een e.a. op der Afferkëscht nieft der Entrée an der Kapell liesen, wou steet: zu Ehren des hl Rochus.<br> :Ech hunn d'Veréierung vum Rochus also erëm bäigesat... an dann ass jo och d'Prozessioun am Oktober. : Dann och nach: déi laang Erklärung hannert der Par Bissen fannen ech iwwerflësseg, well hei net relevant. Dëst soll ee ménger Meenung no am Artikel 'Par Biissen' noliesen. --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 11:12, 27. Abr 2008 (UTC) Wann "obwuel dësen Hellegen heiuewen veréiert gëtt" do steet, da wäert alt nach en anere wéi ech sech froen, wou dat "heiuewen" ass. Well ech weess, wien dat "net relevant" dragesat hat, loossen ech et emol stoen. An enger Wikipedia, an där sech, bis op e puer Ausnamen, schwéiergedoe gëtt, fir iwwerhaapt emol een eenzege Saz ze schreiwen, ass et scho bal e Wonner, wann een der zéng hannetenee schreift. Fir deen Text an den Artikel "Kierch Biissen" ze réckelen, ass natierlech legitim. Dat Thema "Relevanz" ass natierlech wichteg. Wa mer nach keen Artikel iwwer déi richteg wichteg lokal an international Themen hunn, kommen engem "verschidde Saachen" zimmlech "exotesch" vir. Mee, ziel emol d'Sätz, déi an engem Dag hei an Artikele bäigeschriwwe ginn ........ --[[Benotzer:Cornischong|Cornischong]] 12:13, 27. Abr 2008 (UTC) :D'Bild BiissenWobiergKapell02 (gouf vu mir eropgelueden) soll geläscht gi w.e.g., well et net méi verlinkt ass [[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 09:53, 30. Abr 2008 (UTC) == Réckelen == Solle mer net besser Kapell Biissen/Wobierg réckelen op:<br> Rochuskapell Bissen ? Sou heescht se zu Biissen, sou steet et op dem Stroosseschëlt an och op der Brochure vun 2004 (150jähreger Feier vun der Pressessioun)... an och den Dag vun der Pressessioun heescht esou: Rouchidag. --[[Benotzer:Cayambe|Cayambe]] 19:28, 21. Aug. 2008 (UTC) lu8n42uquu6peqyiwzot2goco6vfcfh 0 55254 2395834 2360429 2022-08-23T12:26:53Z Les Meloures 580 /* top */nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie | Bild = Niki de Saint Phalle (1964) by Erling Mandelmann.jpg | Bildbeschreiwung = D'Niki de Saint Phalle, 1964, fotograféiert vum [[Erling Mandelmann]] }} D''''Niki de Saint Phalle''', gebuer ënner dem Numm '''Catherine Marie-Agnès Fal de Saint Phalle''' den [[29. Oktober]] [[1930]] zu [[Neuilly-sur-Seine]] ([[Departement Hauts-de-Seine|Hauts-de-Seine]], [[Frankräich]]), a gestuerwen den [[21. Mee]] [[2002]] zu [[San Diego]] ([[Kalifornien]], [[Vereenegt Staate vun Amerika|USA]]), war eng [[Frankräich|franséisch]] [[Kënschtler]]in, [[Plasticien]]ne, [[Moler]]in, [[Sculpteur|Sculptrice]] a [[Filmregisseur]]in. Si ass u schläichender [[Vergëftung]] duerch toxesch Verdonstunge vum [[Polyester]], dem Material mat deem si haaptsächlech geschafft huet, gestuerwen. D'Niki de Saint Phalle war um Ufank [[Schauspiller]]in a [[Mannequin]] fir d'[[Mouderevue]] [http://www.vogue.fr/magazine_vogue Vogue] an [http://www.harpersbazaar.com/ Harper's Bazar]. Si hat keng artistesch Ausbildung. 1953 huet se no enger [[Depressioun (Krankheet)|Depressioun]] als [[Autodidakt]] mat der Molerei ugefaangen: « ''je suis devenue artiste car il n'y avait pour moi aucune alternative. C'est la raison pour laquelle je n'ai pas été forcée à prendre une décision, ce fut mon destin'' ». 1961 gehéiert si zu den ''Nouveaux réalistes'', zesumme mat Leit wéi [[Gérard Deschamps]], [[César Baldaccini|César]], [[Mimmo Rotella]], [[Christo]] an [[Yves Klein]]. Si war fir d'éischt mam [[Vereenegt Staate vun Amerika|amerikanesche]] [[Schrëftsteller]] [[Harry Mathews]], duerno mam [[Schwäiz]]er Kënschtler [[Jean Tinguely]] bestuet. D'Kënschtlerin ass weltwäit bekannt wéinst hire [[Nanas|Nanaen]] ({{Fr}}, pl.: ''Nanas = Fraleit, Mossen, Schécksen''). Am Kader vun der [[Kulturhaaptstad Lëtzebuerg 1995]] huet si d'Ausstellung ''Nanas'' organiséiert, déi vum 15. Mee bis de 15. Juli 1995 vun der ''[[BGL BNP Paribas|Banque générale de Luxembourg]]'' organiséiert gouf. Virun allem wärend an no der [[Oktav]] huet dës Ausstellung fir hëtzeg Debatte gesuergt<ref>[[Guy Wagner|Wagner, Guy]], 1995. [http://www.guywagner.net/phalle.htm Zu einer Verhüllungsaktion: Luxemburg, europäische Stadt katholischer Zensur]. [[kulturissimo]], [[Tageblatt]], 24.5.1995.</ref>, well fir d'[[Schlusspressessioun]], den [[21. Mee]] [[1995]] d'Statu "''Clarice again''", déi um Parcours vun der [[Pressessioun]] stoung, vun den Autoritéite mat engem Duch zougehaange gi war<ref>Anscheinend well d'[[Vagina]] vun der Statu duerch eng Blumm stiliséiert duergestallt ass.</ref>. Dat ass ee vun de rezentste Fäll vun [[Zensur (Kontroll)|Zensur]] zu Lëtzebuerg. [[Fichier:Luxembourg, La Grande Tempérence, 2019 (102).jpg|thumb|left|180px|« La grande Tempérance » no der Renovatioun um Piquet (2019).]] D'Ausstellung « Nanas » mat hiren 11 Wierker uechtert d'Stad Lëtzebuerg stoung um Ufank vun enger Serie vu grousse Konschtausstellungen am ëffentleche Raum zu Lëtzebuerg<ref>[http://www.land.lu/html/dossiers/dossier_debat_cult/itw_flesch_230201.html La culture dans la rue ! La Ville de Luxembourg est un acteur incontournable de la politique culturelle du grand-duché.] Un entretien avec la responsable politique, l'échevin [[Colette Flesch]]. Débat culturel, [[D'Lëtzebuerger Land]], 23 février 2001.</ref>. D'Nana « La grande Tempérance » gouf nom Kulturjoer vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] zesumme mat der [[BGL BNP Paribas|Banque générale du Luxembourg]] an der [[Post Luxembourg|Lëtzebuerger Post]] fir 15 Millioune Lëtzebuerger Frang opkaaft<ref>Mettler, Elisabeth, 2005. [http://web.archive.org/web/20070614100113/http://www.eccm-cultural-capitals.org/documents/Was_bleibt_von_gr.pdf Was bleibt von „Europäischen Kulturhauptstädten“? Nachhaltige Effekte oder Strohfeuer für ein Jahr.] Diplomarbeit zur Erlangung des akademischen Grades einer Magistra der Philosophie an der Geisteswissenschaftlichen Fakultät der [[Karl-Franzens-Universität]] [[Graz]] (Institut für Volkskunde/Kulturanthropologie).</ref>. Si stoung zanterhier um [[Aldringer]] an der Stad Lëtzebuerg, gouf awer 2011 ewechgeholl, wéinst dem Reamenagement vun der Plaz an dem Schantje vum ''[[Royal-Hamilius]]-''Gebai. D'Skulptur ass an engem Atelier zu [[Duisburg]] fir ronn 60.000 [[Euro]] an d'Rei gesat ginn a se gouf de 25. September 2019 - net wäit vun der ursprénglecher Plaz - um [[Piquet (Lëtzebuerg)|Piquet]] nees opgeriicht<ref>{{Citation|url=https://www.wort.lu/de/lokales/projekt-royal-hamilius-die-nana-ist-wieder-da-5d8b5192da2cc1784e34c2ed|titel=Projekt Royal Hamilius: Die Nana ist wieder da|bezochtdatum=26/09/2019|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=26/09/2019|uitgever=wort.lu|taal=De}}</ref>{{,}}<ref>{{Citation|url=https://www.vdl.lu/fr/actualites/la-grande-temperance-de-niki-de-saint-phalle|titel=« La Grande Tempérance » de Niki de Saint Phalle|bezochtdatum=05/10/2019|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=04/10/2019|uitgever=vdl.lu|taal=Fr}}</ref>. Wéinst den Ëmbauaarbechte vum [[Postgebai Stad Lëtzebuerg|Postgebai]] gouf d'Nana de 5. Oktober 2021 um Piquet ewechgeholl an an de [[Parc municipal (Stad Lëtzebuerg)|Park]] bei der [[Villa Vauban]] geplënnert<ref>{{Citation|url=https://www.vdl.lu/fr/actualites/la-grande-temperance-dans-le-parc-de-la-villa-vauban|titel=“La Grande Tempérance” dans le parc de la Villa Vauban {{!}} Ville de Luxembourg|bezochtdatum=2021-10-06|werk=www.vdl.lu|taal=fr}}</ref>. <!--Se gouf de 4. Oktober 2019 op der neier Plaz vun der Stater Buergermeeschtesch ageweit.--> == Fotoalbum vun hire Wierker == <gallery> Fichier:Saint phalle hannover1.JPG|1974 - [[Hannover]] (D) Fichier:Saint phalle hannover2.JPG|1974 - Hannover (D) Fichier:Lifesaver brunnen duisburg.jpg|1993 - [[Duisburg]] (D) Fichier:Paradiset Skeppsholmen 2005.jpg|1961 - [[Stockholm]] </gallery> == Um Spaweck == {{Commonscat}} * [http://nikidesaintphalle.org/ Niki Charitable Art Foundation], offiziell vum Niki de Saint Phalle gegrënnt. {{en}} * [http://www.nikidesaintphalle.com/ Websäit iwwer d'Wierk "The Tarot Garden" vum Niki de Saint Phalle] {{en}} * [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Niki_de_Saint_Phalle Multimedia-Dokumenter op Wikimedia Commons] * [http://www.artcyclopedia.com/artists/saint-phalle_niki_de.html Niki de Saint Phalle an der Artcyclopedia] {{en}} *[https://www.vdl.lu/sites/default/files/media/press/Dossier_de_presse_Inauguration_La%20Grande%20Temp%C3%A9rance_04102019.pdf « La Grande Tempérance » de Niki de Saint Phalle] op der Internetsäit vun der Stad Lëtzebuerg {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Saint Phalle Niki de}} [[Kategorie:Franséisch Moler]] [[Kategorie:Franséisch Filmregisseurinnen]] [[Kategorie:Franséisch Sculpteuren]] [[Kategorie:Gebuer 1930]] [[Kategorie:Gestuerwen 2002]] j15tbg9brt4gt1v67tm8s5i3hmz13mp 0 57808 2395922 2187770 2022-08-24T08:35:02Z Future-Trunks 53352 /* D'Gewënner */ wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} De '''Grote Prijs Stad Zottegem''' ass eng Vëloscourse vun engem Dag, déi an der [[belsch]]er [[Belsch Provënzen|Provënz]] [[Provënz Ostflandern|Ostflandern]] gefuer gëtt. Zanter [[2005]] gehéiert dës Course zum [[UCI Europe Tour]] an ass zanterhier an der Kategorie 1.1 agestuuft. == D'Gewënner == {| |- | [[1934]]: [[André Verlinden]] || {{BEL}} |- | [[1935]]: [[Michel Buyck]] || {{BEL}} |- | [[1936]]: [[Petrus Van Teemsche]] || {{BEL}} |- | [[1937]]: [[Sylvain Grysolle]] || {{BEL}} |- | [[1938]]: [[Louis Janssens]] || {{BEL}} |- | [[1939]]: [[Marcel Kint]] || {{BEL}} |- | [[1941]]: [[Georges Claes]] || {{BEL}} |- | [[1942]]: [[Albert Ritserveldt]] || {{BEL}} |- | [[1943]]: [[Prosper Depredomme]] || {{BEL}} |- | [[1945]]: [[Karel De Baere]] || {{BEL}} |- | [[1946]]: [[Michel Van Elsué]] || {{BEL}} |- | [[1947]]: [[Michel Remue]] || {{BEL}} |- | [[1948]]: [[Emile Van der Veken]] || {{BEL}} |- | [[1949]]: [[Maurits Blomme]] || {{BEL}} |- | [[1950]]: [[Maurits Blomme]] || {{BEL}} |- | [[1951]]: [[Maurits Blomme]] || {{BEL}} |- | [[1952]]: [[Leopold Schaeken]] || {{BEL}} |- | [[1953]]: [[Leon Delathouwer]] || {{BEL}} |- | [[1954]]: [[Gilbert Desmet I]] || {{BEL}} |- | [[1955]]: [[André Auquier]] || {{BEL}} |- | [[1956]]: [[Lucien Mathys]] || {{BEL}} |- | [[1957]]: [[Willy Schroeders]] || {{BEL}} |- | [[1958]]: [[Roger Baens]] || {{BEL}} |- | [[1959]]: [[Arthur Decabooter]] || {{BEL}} |- | [[1960]]: [[Jef Schils]] || {{BEL}} |- | [[1961]]: [[Frans Schoubben]] || {{BEL}} |- | [[1962]]: [[Jef Schils]] || {{BEL}} |- | [[1963]]: [[Jean-Baptist Claes]] || {{BEL}} |- | [[1964]]: [[Clément Roman]] || {{BEL}} |- | [[1965]]: [[Frans Aerenhouts]] || {{BEL}} |- | [[1966]]: [[Jo de Roo]] || {{BEL}} |- | [[1967]]: [[Roland Van de Ryse]] || {{BEL}} |- | [[1968]]: [[Frans Melckenbeeck]] || {{BEL}} |- | [[1969]]: [[Willy Van den Eynde]] || {{BEL}} |- | [[1970]]: [[Fernand Hermie]] || {{BEL}} |- | [[1971]]: [[Albert Van Vlierberghe]] || {{BEL}} |- | [[1972]]: [[Herman Van Springel]] || {{BEL}} |- | [[1973]]: [[Maurice Dury]] || {{BEL}} |- | [[1974]]: [[André Dierickx]] || {{BEL}} |- | [[1975]]: [[Jan Raas (Vëlossportler)|Jan Raas]] || {{NLD}} |- | [[1976]]: [[Willem Peeters]] || {{BEL}} |- | [[1977]]: [[Herman Vrijders]] || {{BEL}} |- | [[1978]]: [[Daniel Willems]] || {{BEL}} |- | [[1979]]: [[Pol Verschuere]] || {{BEL}} |- | [[1980]]: [[Etienne Van der Helst]] || {{BEL}} |- | [[1981]]: [[Gery Verlinden]] || {{BEL}} |- | [[1982]]: [[Rudy Colman]] || {{BEL}} |- | [[1983]]: [[Mario Mariotti]] || {{BEL}} |- | [[1984]]: [[Luc Colyn]] || {{BEL}} |- | [[1985]]: [[Raoul Bruyndonckx]] || {{BEL}} |- | [[1986]]: [[Patrick Cocquyt]] || {{BEL}} |- | [[1987]]: [[Nico Verhoeven]] || {{NLD}} |- | [[1988]]: [[Chris Scharmin]] || {{BEL}} |- | [[1989]]: [[Gino Van Hooydonck]] || {{BEL}} |- | [[1990]]: [[Marco Van der Hulst]] || {{NLD}} |- | [[1991]]: [[Peter De Clercq]] || {{BEL}} |- | [[1992]]: [[Marc Dierickx]] || {{BEL}} |- | [[1993]]: [[Pierre Herinne]] || {{BEL}} |- | [[1994]]: [[Marc Wauters]] || {{BEL}} |- | [[1995]]: [[Hendrik Redant]] || {{BEL}} |- | [[1996]]: [[Chris Peers]] || {{BEL}} |- | [[1997]]: [[Frank Hoj]] || {{NLD}} |- | [[1998]]: [[Paul Van Hyfte]] || {{BEL}} |- | [[1999]]: [[Etienne De Wilde]] || {{BEL}} |- | [[2000]]: [[Michel Vanhaecke]] || {{BEL}} |- | [[2001]]: [[Jo Planckaert]] || {{BEL}} |- | [[2002]]: [[Matthé Pronk]] || {{NLD}} |- | [[2003]]: [[Geert Omloop]] || {{BEL}} |- | [[2004]]: [[David Kopp]] || {{DEU}} |- | [[2005]]: [[Thomas Dekker]] || {{NLD}} |- | [[2006]]: [[René Obst]] || {{DEU}} |- | [[2007]]: [[Jonas Aaen Jørgensen]] || {{DNK}} |- | [[2008]]: [[Roy Sentjens]] || {{BEL}} |- | [[2009]]: [[Nico Eeckhout]] || {{BEL}} |- | [[2010]]: [[Stefan van Dijk]] || {{NLD}} |- | [[2011]]: [[Svein Tuft]] || {{CAN}} |- | [[2012]]: [[Matthias Brändle]] || {{AUT}} |- | [[2013]]: [[Blaž Jarc]] || {{SVN}} |- | [[2014]]: [[Edward Theuns]] || {{BEL}} |- | [[2015]]: [[Kenny Dehaes]] || {{BEL}} |- | [[2016]]: [[Tim Merlier]] || {{BEL}} |- | [[2017]]: [[Jasper De Buyst]] || {{BEL}} |} == Um Spaweck == * [http://gpzottegem.be/GP/ Websäit vum ''Grote Prijs Stad Zottegem''] {{nl}} * [http://www.memoire-du-cyclisme.eu/ligne/cla_tistaert_zottegem.php Resultater vum ''Grote Prijs Stad Zottegem'' op der Websäit vu ''Mémoire du Cyclisme''] {{fr}} [[Kategorie:Vëlossport an der Belsch]] [[Kategorie:UCI Europe Tour]] bh3rdjzubum9vrrkp8zbs8wugh0x7bs 0 59872 2395840 2331180 2022-08-23T12:32:43Z Les Meloures 580 nei Schreifweis, replaced: Prëssioun → Pressioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{SkizzGeoLUX}} {{Aner Bedeitungen op Mooss|der '''Uertschaft Wolz''' zu Lëtzebuerg|aner Bedeitungen|Wolz (Homonymie)}} {{Infobox Uertschaft Lëtzebuerg | Numm = Wolz<br>''Wooltz'' | Bild = Wiltz R01.jpg | Bildtext = Vue op Wolz | Numm (Franséisch) = Wiltz | Numm (Däitsch) = Wiltz | Land = [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Kanton = {{Kanton Wolz}} | Gemeng = {{Wolz}} | Buergermeeschter = {{Buergermeeschter Wolz}} | Awunner = 4808<ref>[http://www.wiltz.lu/fr/vivre/la-commune/informations-generales/chiffres-et-statistiques Awunnerzuel op der Websäit vun der Gemeng]</ref> | Awunnerdatum = 01.03.2015 | Fläch = | Koordinaten = {{coor dms|49|57|52.50|N|05|56|06.63|O}} | Kaart = | Kaartentext = }} [[Fichier:Wiltz vu de Noertrange.JPG|thumb|Wolz vun Näertrech aus gesinn]] <!--[[Fichier:Wolz Vue.jpg|400px|thumb|Vue iwwer Wolz: ganz lénks d'[[Kierch Nidderwolz|Nidderwëlzer Kierch]], déi nei an déi al Schoul an der rue Nic. Kreins, uewendriwwer d'Schlass, an der Mëtt vum Bild d'Streik-Monument, an uewe riets d'Clinique an d'Uewerwëlzer Kierch]] --> '''Wolz''' (lokal: '''Wooltz'''<ref>{{Citation|url=https://www.cpll.lu/letzebuerger-uertsnimm/|titel=Lëscht vun den Uertschaften a Lieu-diten zu Lëtzebuerg|bezochtdatum=14.06.2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=CPLL - Conseil permanent de la langue luxembourgeoise|taal=}}</ref>) ass eng Uertschaft an der [[Gemeng Wolz]] an am [[Kanton Wolz]]. D'Uertschaft Wolz ass eng Handels-, Industrie- a Schoulstad am Norde vu Lëtzebuerg, déi international virun Allem duerch hire [[Wolzer Festival|Festival]] bekannt ass. Regional bekannt ass Wolz duerch säi [[Lycée du Nord|Lycée]], säi [[Spidol Wolz|Spidol]] a seng Industriezonen. Bei de [[Lusophonie|lusophone]] Bierger zu Lëtzebuerg ass Wolz bekannt wéinst der [[Pressioun]] bei d'[[Notre-Dame vu Fatima (Wolz)|Fatima]] um ''Hougeriicht'' tëscht Wolz an [[Näertrech]], déi all Joer op [[Christi Himmelfaart]] ass. ==Geographie== ==Geschicht== <gallery perrow="5" widths="200"> Fichier:Liberation of Wiltz in Luxembourg.jpg|De 25. Dezember 1944 gouf Wolz an der [[Ardennenoffensiv]] vun den Amerikaner zréckeruerwert; de Lëtzebuerger Fändel um zerschossene Spidol. </gallery> {{Kapitel Info feelt}} ... Am Januar 2017 gouf e grousse Bauprojet virgestallt, woubäi op der 33 Hektar grousser [[Industriebrooch]] vun der fréierer Gierwerei [[Ideal (Gierwerei)|Ideal]], ronderëm eng renaturéiert [[Wolz (Sauer)|Wolz]], bis 2030 eng 2000 Leit solle liewen a schaffen, a bis zu 300 Aarbechtsplaze am neie Quartier entstoe sollen. 700 Wunnenge wäerten am Quartier genannt "Wunnen mat der Wooltz" gebaut ginn, iwwerdeems an engem zweete Quartier mam Numm "Haargarten" 300 Wunnenge geplangt sinn.<ref>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/archiv/1224823.html "Broochen - Deel 5: Freier Liederfabrick zu Wolz."] rtl.lu, 17.08.2018, 20:21:42.</ref> ==Kuckeswäertes== * [[Schlass Wolz]] * [[Jardin de Wiltz]] * [[Nationaalt Streikmonument]]: zur Erënnerung un de [[Streik vun 1942|Streik vum 31. August an 1. September 1942]] * [[Notre-Dame vu Fatima (Wolz)|Notre-Dame vu Fatima]] * [[Rodange-Renert-Kulturwee]] mat dem [[Michel-Rodange-Monument Wolz|Michel-Rodange-Monument]] am Schoulbierg * Musée vun der [[Ardennenoffensiv]] * [[Brauerei- a Gierwereimusée Wolz]] * [[Blosmuseksmusée]] an der Villa Faber * [[Justizkräiz (Wolz)|Justizkräiz]] bei der Gemeng * [[Kierch Wolz]] * [[Kierch Nidderwolz]] ==Kulturelles== * De Kino [[Prabbeli (Kino)]] * De [[Wolzer Festival]] all Joer am Juni-Juli; * d'"Gënzefest" all Joer op Päischtméindeg. E Cortège mat der Gënzekinnigin zitt vun der Uewerstad erof an d'Ënnerstad vu Wolz. ==Biller== <gallery perrow="5" widths="160"> Fichier:Tanks zu Wolz.JPG|En [[M4 Sherman]]-Tank aus dem Zweete Weltkrich zu Wolz. Fichier:N-Liez_vue-du-chateau-de-wiltz.png|Vue op d'Wëlzer Schlass. Zeechnung vum [[Nicolas Liez (Moler)|Nicolas Liez]]. Fichier:Ch Bernhoeft 1891 GD Luxembourg 20 Pl 4.2 Wiltz.jpg|Foto vum [[Charles Bernhoeft]], 1891 Fichier:Kierch vu Wolz 01.JPG|D'Kierch vu Wolz Fichier:Michelrodange Monument zu Wolz.jpg|Michel Rodange Monument </gallery> == Kuckt och == * [[Gare Wolz]] * [[Gënzefest]] * [[Notre-Dame vu Fatima (Wolz)]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Wiltz|{{PAGENAME}}}} * [http://www.wiltz.lu/ Offiziell Säit vun der Gemeng a Stad Wolz] * [http://www.festivalwiltz.lu/ Wolzer Festival] * [http://www.lnw.lu/ Lycée du Nord] * [http://www.radiolnw.lu/ Radio LNW] - De Radio vum [[Lycée du Nord]] zu Wolz * [http://www.scoutswiltz.lu/ Wolzer Scouten] {{Clearboth}} {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Uertschaften zu Lëtzebuerg|Wolz]] [[Kategorie:Uertschaften op der Grénger Strooss Äifel-Ardennen]] qh7k4qtl2xm10hgidcuh572pv06s9fi 0 67723 2395859 2369765 2022-08-23T13:21:01Z Les Meloures 580 ., replaced: Sprangprëssessioun → Sprangpressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Régions dévastées, Echternach |Produktiounsland = |Produktiounsjoer = 1945 |Première = |Dauer = ronn 50 Min. (2 x 20 + 10) |Originalsprooch = keng (Stommfilm) |Regie = [[Pierre Bertogne]], [[Pierre Kintzinger]] |Dréibuch = |Fotografie = |Faarftechnik = schwaarzwäiss |Format = 16 mm |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = |Produzent = |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Régions dévastées, Echternach''''' ass e [[Kuerzfilm]] vum [[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] vun [[1945]], deen am Kader vun engem Inventaire, op Demande vum Ministère de la Reconstruction, iwwer Krichsschied opgeholl gouf. Et ass en [[Dokumentarfilm]], deen aus 3 Filmer vun 20 Minutten besteet (Originaltitel: ''Régions dévastées du Grand-Duché de Luxembourg 1945''), an engem Zousaz iwwer 10 Minutten. *Den 1. Deel féiert laanscht d'[[Musel]] an Ënnersauer vu [[Schengen]] op [[Iechternach]]; *Den 2. Deel weist [[Dikrech]], [[Veianen]], [[Doosber]], [[Klierf]], [[Kautebaach]], [[Wolz]], an hir Ëmgéigenden; *Den 3. Deel féiert ë.a. op [[Noutem (Stauséigemeng)|Noutem]], [[Bärel]], an [[Eeschpelt]]. Dee leschten Deel dokumentéiert déi éischt [[Sprangpressessioun]] vun [[Iechternach]] am Joer [[1945]] nom [[Zweete Weltkrich|Krich]]. De Film gouf op 16mm a schwaarz-wäiss, mat 18 Biller/sec. gedréint an hat keen Toun. D'Sonorisatioun gouf [[1995]] vum [[Centre national de l'audiovisuel|CNA]] realiséiert. D'Commentairë goufe vum [[Frank Wilhelm]] geschriwwen a geschwat. D'Musek ''Der Geiger von Echternach'' ass vun der [[Lou Koster]] an [[Nicolas Welter]]. == Um Spaweck == <!-- <[http://www.cna.public.lu/fr/film-tv/productions-nationales/filmographie/index.php?q=R%C3%A9gions+d%C3%A9vast%C3%A9es&hf=10&last_query= Informatioun iwwer de Film op der Säit vum CNA] DO ASS NÄISCHT MEI ERËMZEFANNEN--> * [https://vimeo.com/117922588 Deel 1] op vimeo.com * [https://vimeo.com/117927045 Deel 2] op vimeo.com * [https://vimeo.com/118104442 Deel 3] op vimeo.com [[Kategorie:Lëtzebuergesch Kuerzfilmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Schwaarz-Wäiss-Filmer]] [[Kategorie:Gemeng Iechternach]] [[Kategorie:Filmer 1945]] k355avhhe0wht12qw7njsmjrf0gy3bt 2395865 2395859 2022-08-23T13:57:41Z Les Meloures 580 → Sprangpressioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Régions dévastées, Echternach |Produktiounsland = |Produktiounsjoer = 1945 |Première = |Dauer = ronn 50 Min. (2 x 20 + 10) |Originalsprooch = keng (Stommfilm) |Regie = [[Pierre Bertogne]], [[Pierre Kintzinger]] |Dréibuch = |Fotografie = |Faarftechnik = schwaarzwäiss |Format = 16 mm |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = |Produzent = |Haaptacteuren = keng (Documentaire) }} '''''Régions dévastées, Echternach''''' ass e [[Kuerzfilm]] vum [[Pierre Bertogne]] a [[Pierre Kintzinger]] vun [[1945]], deen am Kader vun engem Inventaire, op Demande vum Ministère de la Reconstruction, iwwer Krichsschied opgeholl gouf. Et ass en [[Dokumentarfilm]], deen aus 3 Filmer vun 20 Minutten besteet (Originaltitel: ''Régions dévastées du Grand-Duché de Luxembourg 1945''), an engem Zousaz iwwer 10 Minutten. *Den 1. Deel féiert laanscht d'[[Musel]] an Ënnersauer vu [[Schengen]] op [[Iechternach]]; *Den 2. Deel weist [[Dikrech]], [[Veianen]], [[Doosber]], [[Klierf]], [[Kautebaach]], [[Wolz]], an hir Ëmgéigenden; *Den 3. Deel féiert ë.a. op [[Noutem (Stauséigemeng)|Noutem]], [[Bärel]], an [[Eeschpelt]]. Dee leschten Deel dokumentéiert déi éischt [[Sprangpressioun]] vun [[Iechternach]] am Joer [[1945]] nom [[Zweete Weltkrich|Krich]]. De Film gouf op 16mm a schwaarz-wäiss, mat 18 Biller/sec. gedréint an hat keen Toun. D'Sonorisatioun gouf [[1995]] vum [[Centre national de l'audiovisuel|CNA]] realiséiert. D'Commentairë goufe vum [[Frank Wilhelm]] geschriwwen a geschwat. D'Musek ''Der Geiger von Echternach'' ass vun der [[Lou Koster]] an [[Nicolas Welter]]. == Um Spaweck == <!-- <[http://www.cna.public.lu/fr/film-tv/productions-nationales/filmographie/index.php?q=R%C3%A9gions+d%C3%A9vast%C3%A9es&hf=10&last_query= Informatioun iwwer de Film op der Säit vum CNA] DO ASS NÄISCHT MEI ERËMZEFANNEN--> * [https://vimeo.com/117922588 Deel 1] op vimeo.com * [https://vimeo.com/117927045 Deel 2] op vimeo.com * [https://vimeo.com/118104442 Deel 3] op vimeo.com [[Kategorie:Lëtzebuergesch Kuerzfilmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Documentairen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Schwaarz-Wäiss-Filmer]] [[Kategorie:Gemeng Iechternach]] [[Kategorie:Filmer 1945]] 9mk0g4reeb4wus723nldbl470q9iuy4 0 70550 2395887 2236388 2022-08-23T14:21:15Z Les Meloures 580 Infobox wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} Den '''Théodore Decker''', gebuer den [[3. November]] [[1851]] an der [[Fiels]], gestuerwen den [[9. Oktober]] [[1930]] zu [[Vannes]] a [[Frankräich]], war e [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergeschen]] Däitsch- Englesch- a Museksprofesser, Organist a Komponist vu geeschtlecher Musek. ==Liewen== No sengem Studium an der [[Normalschoul]] war hie fir eng kuerz Zäit [[Schoulmeeschter]] zu [[Déifferdeng]]. Hien ass dunn a Frankräich als Däitschprofesser op [[Saint-Malo]] gaangen an huet sech [[1877]] mat engem englesche Meedchen, deem hie Musekstonne ginn huet, bestuet. Si kruten zesumme 14 Kanner. [[1881]] si s'op [[Vannes]] an d'[[Bretagne]] geplënnert, wou hien 49 Joer laang, am ''Collège Saint-François Xavier'', Däitsch- an Engleschprofesser war. Ofgesi vu senge Sproochcoursen am Kolléisch huet hie wärend 40 Joer de Seminaristen Uergel- a Gesangcourse ginn, a war Dirigent vun der lokaler ''Harmonie des ouvriers et apprentis''. Wärend där ganzer Zäit huet hien eng Abberzuel vu Lidder op [[Franséisch]], [[Bretonesch]] a [[Lëtzebuergesch]] komponéiert. Eng Rei vu senge Wierker goufen an [[Organist]]ekreesser beschtens bekannt. En englesche Verlag huet him souguer d'Rechter vu verschiddene vu senge Wierker ofkaf. Dat bekanntst ass wuel säi "Lauda Jerusalem", den dacks vun de Pilger an de [[Pressessioun]]en zu [[Lourdes]] gesonge gëtt. No um Liewensenn huet den Théodore Decker nach 115 lëtzebuergesch Lidder op Gedichter vum [[Willy Goergen]] komponéiert<ref>Cf. S. 211 in: {{Autorenlexikon-DE-2007}}</ref>. D'Stad Vannes huet him zu Éieren eng Plaz genannt, d'''Place Théodore-Decker''. ==Literatur== * Anonyme, 1930. Théodore Decker. Luxemburger Wort vum 20 Oktober 1930. * Heintz, Joseph, 1990. Der Komponist Theodor Decker: Auszüge aus seinem Leben und Werk. 40e anniversaire de la Chorale Sängerfrënn, pp.&nbsp;141–142. Larochette. * Mayeur, Jean Marie, Yves Marie Hilaire, Michel Lagrée, 1990. Dictionnaire du monde religieux dans la France contemporaine, Band 3: 108 - 109. Verlag? * Moisan, André, 2008. Théodore Decker, musicien vannetais (1851 - 1930). Vannes: Société polymathique du Morbihan, 2008. Bulletin et mémoires de la Société polymathique du Morbihan, t. CXXXIV: 531-552. {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Decker Theodore}} [[Kategorie:Gebuer 1851]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Komponisten]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Organisten]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Schoulmeeschteren]] [[Kategorie:Gestuerwen 1930]] 8nnfejvpkftb2nauztzhsrh0k0srpx6 0 70767 2395867 2384986 2022-08-23T14:10:53Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Infobox Planzen | Numm = Gromper | An anere Sproochen = | Bild = Patates.jpg | Bildtext = Gromperen | Räich = [[Planzeräich]] | Ofdeelung = [[Magnoliophyta]] | Klass = [[Rosopsida]] | Uerdnung = [[Solanales]] | Famill = [[Nuetsschietgewächser]](Solanaceae) | Gattung = [[Solanum]] | Wëssenschaftlechen Numm = Solanum tuberosum | Wëssenschaftlechen Numm Auteur = {{Kapitälchen|[[Carl von Linné|L.]]}} | Ënnerandeelung_ranking = | Ënnerandeelung = }} D''''Gromper''' (''Solanum tuberosum''; deels och '''Bupp'''<ref>{{Citation|url=https://www.lod.lu/?BUPP1|titel=Bupp|bezochtdatum=23.11.2021|werk=LOD - Lëtzebuerger Online Dictionnaire|uitgever=www.lod.lu|taal=lb}}</ref> genannt) ass eng Notzplanz déi wéi d'[[Tomat]], de [[Paprika]] an den [[Tubak]] zur Famill vun de Solanaceae (Nuetsschietgewächser) gehéiert. D'Planz staamt aus den [[Anden]] (Peru). Am allgemenge Sproochgebrauch gëtt d'Wuert "Gromper" just fir déi ënnerierdesch Knoll gebraucht. ==D'Planz== {{Kapitel Info feelt}} ==D'Knoll== D'Gromper ass wat d'Quantitéiten ugeet dat véiertwichtegst [[Liewensmëttel]] op der Welt. Et gëtt eng Abberzuel Zorten, grondsätzlech ënnerscheet een an der Kichen tëscht feste Grompere fir [[Fritten]] an Zaloten (z.&nbsp;B. [[Nicola (Gromper)|Nicola]]), mielzege Grompere fir [[Püree]] (z.&nbsp;B. [[Bintje]]), an dann déi "éischter fest" Grompere mat Eegenschaften déi do dertëscht leien (z.&nbsp;B. [[Charlotte (Gromper)|Charlotte]], [[Désirée (Gromper)|Désirée]]). D'Gromper gëtt awer och als Fuddermëttel an an der [[Industrie]] gebraucht, do ënner anerem fir [[Steif]] ze gewannen a fir d'Fabrikatioun vun [[Ethanol]]. == Wirtschaftlech Aspekter == Hautdesdaags gëtt d'Gromper a méi wéi 100 Länner ugebaut an 2005 goufen der weltwäit 322 Milliounen Tonne gezillt<ref>[http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=116&year=2005 Statistik vun der FAO]</ref>. Déi gréisst Produzente sinn (a Milliounen Tonnen): {|class=wikitable !Land !1995 !2000 !2005 !2010 |- |[[Volleksrepublik China|China]] |align=right|46 |align=right|66 |align=right|73 |align=right|75 |- |[[Indien]] |align=right|17 |align=right|25 |align=right|25 |align=right|36 |- |[[Russland]] |align=right|40 |align=right|31 |align=right|36 |align=right|21 |- |[[Ukrain]] |align=right|15 |align=right|20 |align=right|19 |align=right|19 |- |[[Vereenegt Staate vun Amerika|USA]] |align=right|20 |align=right|23 |align=right|19 |align=right|18 |- |[[Däitschland]] |align=right|11 |align=right|12 |align=right|11 |align=right|10 |- |[[Polen]] |align=right|25 |align=right|24 |align=right|11 |align=right|{{0}}9 |- |} Zu Lëtzebuerg goufen 2010 eng 19.500 Tonne Grompere produzéiert, ronn 80.000 Tonne manner wéi nach 1960<ref>[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableViewHTML.aspx?ReportId=699&IF_Language=fra&MainTheme=4&FldrName=2&RFPath=11 STATEC]</ref>: {|class=wikitable !Joer !1960 !1970 !1980 !1990 !2000 !2005 !2010 |- |'''Produktioun''' |102.989 |67.908 |33.900 |22.963 |27.858 |19.329 |19.531 |- |} D'[[Éislek]] gëllt als Gesondlag fir d'Produktioun vu Setzgromperen. Dës Produktioun ass zanter 1945 am Kader vun der [[Éisleker Setzgromperegenossenschaft]] (Synplants) organiséiert, déi iwwer 90 % vun de Setzgromperen exportéiert, virun allem an Nordafrika. == Inhaltsstoffer == === Nierstoffer === Gepellte/geschielte Grompere bestinn zu 78 % aus Waasser, dowéinst bréngen 100g et just op 85 [[Kalorie|kcal]]. Donieft enthale se nach<ref name=BLL>Bayeresch Landesanstalt fir Landwirtschaft: ''[http://www.lfl.bayern.de/publikationen/daten/merkblaetter_url_1_58.pdf D'Gromper]'' (PDF)</ref>: * zirka 15 Prozent [[Kuelenhydrater]] ([[Steif]]) * zirka 2 Prozent [[Protein]]nen * zirka 0,1 Prozent [[Fett]] * zirka 2,1 Prozent [[Ballaststoffer]] * zirka 1 Prozent [[Mineral]]stoffer a [[Spuerenelement]]er wéi [[Natrium]], [[Kalium]], [[Magnesium]], [[Calcium]], [[Phosphor]] an [[Eisen]] * eng sëllege [[Vitaminner]], haaptsächlech [[Vitaminn C]], awer och [[Vitaminn A]] a Vitaminner vun der B-Grupp. Wann de Proteingehalt vun de Gromperen och ganz bescheiden ass, sou huet dat wéinegt wat dran ass awer wéinstens eng ganz héich [[biologesch Wäertegkeet]] (déi héchst bei de Planzen). === Alkaloiden === An der Gromper si wéi an de meeschten Nuetsschietgewächser Gëftstoffer, virun allem den [[Alkaloid]] [[Solanin]], deen an alle gréngen Deeler vun der Planz, de Bléien an de Knollen (an do absënns an der Schuel) ze fannen ass. Duerch d'Kachen zitt en zum groussen Deel an d'Kachwaasser. D'Knolle sollen am Däischtere versuergt ginn, soss produzéiere se nach méi Solanin fir sech géint Friessfeinden an d'Fäulnes ze schützen, wat een dorun erkennt, datt se sech gréng verfierwen. Gréng a gekéngt Grompere kënnen déck geschielt a mat erausgepickten "Aen" nom Kachen héchstens nach vun Erwuessene giess ginn, mä op kee Fall méi vu klenge Kanner. == Um Spaweck == * [http://www.synplants.lu Websäit vun der Éisleker Setzgromperegenossenschaft] * [http://www.kartoffel.ch/ Swisspatat: déi offiziell Säit vun de Schwäizer Vertrieder an der Gromperewirtschaft] * [http://www.potato2008.org/ Offiziell Säit vum Internationale Joer vun der Gromper (vun der UNO)] * [http://massard.info/pdf/kartoffel_LJ_2009.pdf D'Geschicht vun der Gromper zu Lëtzebuerg] * [http://de.wikipedia.org/wiki/Kulturgeschichte_der_Kartoffel_(Luxemburg) Kulturgeschicht vun der Gromper zu Lëtzebuerg] {{Commonscat|Potatoes|Gromperen}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Gromperen| ]] rzo9ks0vqzgc0oawi5tdhashoi38iys 2395896 2395867 2022-08-23T15:05:04Z 2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1 egal wat wikitext text/x-wiki {{Infobox Planzen | Numm = Gromper | An anere Sproochen = | Bild = Patates.jpg | Bildtext = Gromperen | Räich = [[Planzeräich]] | Ofdeelung = [[Magnoliophyta]] | Klass = [[Rosopsida]] | Uerdnung = [[Solanales]] | Famill = [[Nuetsschietgewächser]](Solanaceae) | Gattung = [[Solanum]] | Wëssenschaftlechen Numm = Solanum tuberosum | Wëssenschaftlechen Numm Auteur = {{Kapitälchen|[[Carl von Linné|L.]]}} | Ënnerandeelung_ranking = | Ënnerandeelung = }} D''''Gromper''' (''Solanum tuberosum''; deels och '''Bupp'''<ref>{{Citation|url=https://www.lod.lu/?BUPP1|titel=Bupp|bezochtdatum=23.11.2021|werk=LOD - Lëtzebuerger Online Dictionnaire|uitgever=www.lod.lu|taal=lb}}</ref> genannt) ass eng Notzplanz déi wéi d'[[Tomat]], de [[Paprika]] an den [[Tubak]] zur Famill vun de Solanaceae (Nuetsschietgewächser) gehéiert. D'Planz staamt aus den [[Anden]] (Peru). Am allgemenge Sproochgebrauch gëtt d'Wuert "Gromper" just fir déi ënnerierdesch Knoll gebraucht. ==D'Planz== {{Kapitel Info feelt}} ==D'Knoll== D'Gromper ass wat d'Quantitéiten ugeet dat véiertwichtegst [[Liewensmëttel]] op der Welt. Et gëtt eng Abberzuel Zorten, grondsätzlech ënnerscheet een an der Kichen tëscht feste Grompere fir z. B. an Zaloten (z.&nbsp;B. [[Nicola (Gromper)|Nicola]]), mielzege Grompere fir [[Püree]] (z.&nbsp;B. [[Bintje]]), an dann déi "éischter fest" Grompere mat Eegenschaften déi do dertëscht leien (z.&nbsp;B. [[Charlotte (Gromper)|Charlotte]], [[Désirée (Gromper)|Désirée]]). D'Gromper gëtt awer och als Fuddermëttel an an der [[Industrie]] gebraucht, do ënner anerem fir [[Steif]] ze gewannen a fir d'Fabrikatioun vun [[Ethanol]]. == Wirtschaftlech Aspekter == Hautdesdaags gëtt d'Gromper a méi wéi 100 Länner ugebaut an 2005 goufen der weltwäit 322 Milliounen Tonne gezillt<ref>[http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=116&year=2005 Statistik vun der FAO]</ref>. Déi gréisst Produzente sinn (a Milliounen Tonnen): {|class=wikitable !Land !1995 !2000 !2005 !2010 |- |[[Volleksrepublik China|China]] |align=right|46 |align=right|66 |align=right|73 |align=right|75 |- |[[Indien]] |align=right|17 |align=right|25 |align=right|25 |align=right|36 |- |[[Russland]] |align=right|40 |align=right|31 |align=right|36 |align=right|21 |- |[[Ukrain]] |align=right|15 |align=right|20 |align=right|19 |align=right|19 |- |[[Vereenegt Staate vun Amerika|USA]] |align=right|20 |align=right|23 |align=right|19 |align=right|18 |- |[[Däitschland]] |align=right|11 |align=right|12 |align=right|11 |align=right|10 |- |[[Polen]] |align=right|25 |align=right|24 |align=right|11 |align=right|{{0}}9 |- |} Zu Lëtzebuerg goufen 2010 eng 19.500 Tonne Grompere produzéiert, ronn 80.000 Tonne manner wéi nach 1960<ref>[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableViewHTML.aspx?ReportId=699&IF_Language=fra&MainTheme=4&FldrName=2&RFPath=11 STATEC]</ref>: {|class=wikitable !Joer !1960 !1970 !1980 !1990 !2000 !2005 !2010 |- |'''Produktioun''' |102.989 |67.908 |33.900 |22.963 |27.858 |19.329 |19.531 |- |} D'[[Éislek]] gëllt als Gesondlag fir d'Produktioun vu Setzgromperen. Dës Produktioun ass zanter 1945 am Kader vun der [[Éisleker Setzgromperegenossenschaft]] (Synplants) organiséiert, déi iwwer 90 % vun de Setzgromperen exportéiert, virun allem an Nordafrika. == Inhaltsstoffer == === Nierstoffer === Gepellte/geschielte Grompere bestinn zu 78 % aus Waasser, dowéinst bréngen 100g et just op 85 [[Kalorie|kcal]]. Donieft enthale se nach<ref name=BLL>Bayeresch Landesanstalt fir Landwirtschaft: ''[http://www.lfl.bayern.de/publikationen/daten/merkblaetter_url_1_58.pdf D'Gromper]'' (PDF)</ref>: * zirka 15 Prozent [[Kuelenhydrater]] ([[Steif]]) * zirka 2 Prozent [[Protein]]nen * zirka 0,1 Prozent [[Fett]] * zirka 2,1 Prozent [[Ballaststoffer]] * zirka 1 Prozent [[Mineral]]stoffer a [[Spuerenelement]]er wéi [[Natrium]], [[Kalium]], [[Magnesium]], [[Calcium]], [[Phosphor]] an [[Eisen]] * eng sëllege [[Vitaminner]], haaptsächlech [[Vitaminn C]], awer och [[Vitaminn A]] a Vitaminner vun der B-Grupp. Wann de Proteingehalt vun de Gromperen och ganz bescheiden ass, sou huet dat wéinegt wat dran ass awer wéinstens eng ganz héich [[biologesch Wäertegkeet]] (déi héchst bei de Planzen). === Alkaloiden === An der Gromper si wéi an de meeschten Nuetsschietgewächser Gëftstoffer, virun allem den [[Alkaloid]] [[Solanin]], deen an alle gréngen Deeler vun der Planz, de Bléien an de Knollen (an do absënns an der Schuel) ze fannen ass. Duerch d'Kachen zitt en zum groussen Deel an d'Kachwaasser. D'Knolle sollen am Däischtere versuergt ginn, soss produzéiere se nach méi Solanin fir sech géint Friessfeinden an d'Fäulnes ze schützen, wat een dorun erkennt, datt se sech gréng verfierwen. Gréng a gekéngt Grompere kënnen déck geschielt a mat erausgepickten "Aen" nom Kachen héchstens nach vun Erwuessene giess ginn, mä op kee Fall méi vu klenge Kanner. == Um Spaweck == * [http://www.synplants.lu Websäit vun der Éisleker Setzgromperegenossenschaft] * [http://www.kartoffel.ch/ Swisspatat: déi offiziell Säit vun de Schwäizer Vertrieder an der Gromperewirtschaft] * [http://www.potato2008.org/ Offiziell Säit vum Internationale Joer vun der Gromper (vun der UNO)] * [http://massard.info/pdf/kartoffel_LJ_2009.pdf D'Geschicht vun der Gromper zu Lëtzebuerg] * [http://de.wikipedia.org/wiki/Kulturgeschichte_der_Kartoffel_(Luxemburg) Kulturgeschicht vun der Gromper zu Lëtzebuerg] {{Commonscat|Potatoes|Gromperen}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Gromperen| ]] gvzysu2jo6ekeesytc9y2fexhxi2i9h 2395897 2395896 2022-08-23T15:11:03Z 2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1 /* Inhaltsstoffer */ kkk wikitext text/x-wiki {{Infobox Planzen | Numm = Gromper | An anere Sproochen = | Bild = Patates.jpg | Bildtext = Gromperen | Räich = [[Planzeräich]] | Ofdeelung = [[Magnoliophyta]] | Klass = [[Rosopsida]] | Uerdnung = [[Solanales]] | Famill = [[Nuetsschietgewächser]](Solanaceae) | Gattung = [[Solanum]] | Wëssenschaftlechen Numm = Solanum tuberosum | Wëssenschaftlechen Numm Auteur = {{Kapitälchen|[[Carl von Linné|L.]]}} | Ënnerandeelung_ranking = | Ënnerandeelung = }} D''''Gromper''' (''Solanum tuberosum''; deels och '''Bupp'''<ref>{{Citation|url=https://www.lod.lu/?BUPP1|titel=Bupp|bezochtdatum=23.11.2021|werk=LOD - Lëtzebuerger Online Dictionnaire|uitgever=www.lod.lu|taal=lb}}</ref> genannt) ass eng Notzplanz déi wéi d'[[Tomat]], de [[Paprika]] an den [[Tubak]] zur Famill vun de Solanaceae (Nuetsschietgewächser) gehéiert. D'Planz staamt aus den [[Anden]] (Peru). Am allgemenge Sproochgebrauch gëtt d'Wuert "Gromper" just fir déi ënnerierdesch Knoll gebraucht. ==D'Planz== {{Kapitel Info feelt}} ==D'Knoll== D'Gromper ass wat d'Quantitéiten ugeet dat véiertwichtegst [[Liewensmëttel]] op der Welt. Et gëtt eng Abberzuel Zorten, grondsätzlech ënnerscheet een an der Kichen tëscht feste Grompere fir z. B. an Zaloten (z.&nbsp;B. [[Nicola (Gromper)|Nicola]]), mielzege Grompere fir [[Püree]] (z.&nbsp;B. [[Bintje]]), an dann déi "éischter fest" Grompere mat Eegenschaften déi do dertëscht leien (z.&nbsp;B. [[Charlotte (Gromper)|Charlotte]], [[Désirée (Gromper)|Désirée]]). D'Gromper gëtt awer och als Fuddermëttel an an der [[Industrie]] gebraucht, do ënner anerem fir [[Steif]] ze gewannen a fir d'Fabrikatioun vun [[Ethanol]]. == Wirtschaftlech Aspekter == Hautdesdaags gëtt d'Gromper a méi wéi 100 Länner ugebaut an 2005 goufen der weltwäit 322 Milliounen Tonne gezillt<ref>[http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=116&year=2005 Statistik vun der FAO]</ref>. Déi gréisst Produzente sinn (a Milliounen Tonnen): {|class=wikitable !Land !1995 !2000 !2005 !2010 |- |[[Volleksrepublik China|China]] |align=right|46 |align=right|66 |align=right|73 |align=right|75 |- |[[Indien]] |align=right|17 |align=right|25 |align=right|25 |align=right|36 |- |[[Russland]] |align=right|40 |align=right|31 |align=right|36 |align=right|21 |- |[[Ukrain]] |align=right|15 |align=right|20 |align=right|19 |align=right|19 |- |[[Vereenegt Staate vun Amerika|USA]] |align=right|20 |align=right|23 |align=right|19 |align=right|18 |- |[[Däitschland]] |align=right|11 |align=right|12 |align=right|11 |align=right|10 |- |[[Polen]] |align=right|25 |align=right|24 |align=right|11 |align=right|{{0}}9 |- |} Zu Lëtzebuerg goufen 2010 eng 19.500 Tonne Grompere produzéiert, ronn 80.000 Tonne manner wéi nach 1960<ref>[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableViewHTML.aspx?ReportId=699&IF_Language=fra&MainTheme=4&FldrName=2&RFPath=11 STATEC]</ref>: {|class=wikitable !Joer !1960 !1970 !1980 !1990 !2000 !2005 !2010 |- |'''Produktioun''' |102.989 |67.908 |33.900 |22.963 |27.858 |19.329 |19.531 |- |} D'[[Éislek]] gëllt als Gesondlag fir d'Produktioun vu Setzgromperen. Dës Produktioun ass zanter 1945 am Kader vun der [[Éisleker Setzgromperegenossenschaft]] (Synplants) organiséiert, déi iwwer 90 % vun de Setzgromperen exportéiert, virun allem an Nordafrika. == Inhaltsstoffer == === Nierstoffer === Gepellte/geschielte Grompere bestinn zu 78 % aus Waasser, dowéinst bréngen 100g et just op 85 [[Kalorie|kcal]]. Donieft enthale se nach<ref name=BLL>Bayeresch Landesanstalt fir Landwirtschaft: ''[http://www.lfl.bayern.de/publikationen/daten/merkblaetter_url_1_58.pdf D'Gromper]'' (PDF)</ref>: * zirka 15 Prozent [[Kuelenhydrater]] ([[Steif]]) * zirka 2 Prozent [[Protein]]nen * zirka 0,1 Prozent [[Fett]] * zirka 2,1 Prozent [[Ballaststoffer]] * zirka 1 Prozent [[Mineral]]stoffer a [[Spuerenelement]]er wéi [[Natrium]], [[Kalium]], [[Magnesium]], [[Calcium]], [[Phosphor]] an [[Eisen]] * eng sëllege [[Vitaminner]], haaptsächlech [[Vitaminn C]], awer och [[Vitaminn A]] a Vitaminner vun der B-Grupp. Wann de Proteingehalt vun de Gromperen och ganz bescheiden ass, sou huet dat wéinegt wat dran ass awer wéinstens e ganz héije [[biologesche Wäert]] (déi héchst bei de Planzen). === Alkaloiden === An der Gromper si wéi an de meeschten Nuetsschietgewächser Gëftstoffer, virun allem den [[Alkaloid]] [[Solanin]], deen an alle gréngen Deeler vun der Planz, de Bléien an de Knollen (an do absënns an der Schuel) ze fannen ass. Duerch d'Kachen zitt en zum groussen Deel an d'Kachwaasser. D'Knolle sollen am Däischtere versuergt ginn, soss produzéiere se nach méi Solanin fir sech géint Friessfeinden an d'Fäulnes ze schützen, wat een dorun erkennt, datt se sech gréng verfierwen. Gréng a gekéngt Grompere kënnen déck geschielt a mat erausgepickten "Aen" nom Kachen héchstens nach vun Erwuessene giess ginn, mä op kee Fall méi vu klenge Kanner. == Um Spaweck == * [http://www.synplants.lu Websäit vun der Éisleker Setzgromperegenossenschaft] * [http://www.kartoffel.ch/ Swisspatat: déi offiziell Säit vun de Schwäizer Vertrieder an der Gromperewirtschaft] * [http://www.potato2008.org/ Offiziell Säit vum Internationale Joer vun der Gromper (vun der UNO)] * [http://massard.info/pdf/kartoffel_LJ_2009.pdf D'Geschicht vun der Gromper zu Lëtzebuerg] * [http://de.wikipedia.org/wiki/Kulturgeschichte_der_Kartoffel_(Luxemburg) Kulturgeschicht vun der Gromper zu Lëtzebuerg] {{Commonscat|Potatoes|Gromperen}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Gromperen| ]] njrhc5narf87w0id97jyikoie58myw9 0 78670 2395860 2395808 2022-08-23T13:22:43Z Les Meloures 580 /* Paräis 1937 */., replaced: Sprangprëssessioun → Sprangpressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Skizz}} [[Fichier:LuxembourgPavilion2010Shanghai1.jpg|thumb|D'[[Gëlle Fra]] virum Lëtzebuerger Pavillon op der Expo 2010.]] '''Lëtzebuerg''' huet bis ewell <!-- d.&nbsp;h. 2020 scho mat -->24-mol '''op [[Weltausstellung]]e''' matgemaach: {{div col}} * [[London]] 1851 * [[Paräis]] 1855 * Paräis 1867 * [[Philadelphia]] 1876 * Paräis 1878 * [[Antwerpen]] 1885 * Paräis 1889 * [[Bréissel]] 1897 * Paräis 1900 * [[Léck]] 1905 * Bréissel 1910 * [[Gent]] 1913 * Paräis 1925 (Spezialausstellung iwwer Molerei) * [[Chicago]] 1933/34 * Bréissel 1935 * Paräis 1937 * [[New York City]] 1939 * Bréissel 1958 * [[Seattle]] 1962 * [[Sevilla]] 1992 * [[Lissabon]] 1998 (Spezialausstellung iwwe d'Ozeaner) * [[Hannover]] 2000 * [[Shanghai]] 2010 * [[Dubai]] 2020 {{div col end}} ==Déi eenzel Ausstellungen== {{Kapitel Info feelt}} ===...=== ===Bréissel 1935=== Op der Bréisseler Weltausstellung hat Lëtzebuerg en Terrain vun 2800 m², wouvun der 2100 bebaut waren. De Pavillon war vun den Architekte [[Georges Traus]] a [[Michel Wolff (Architekt)|Michel Wolff]] entworf ginn. E war am [[Art Deco]]-Stil; hat seng Entrée op engem Eck, driwwer war eng grouss Betongs-Marquise mam Numm vum Land, a laanscht d'Säite waren 2 Reliefer vum [[Auguste Trémont]], déi d'Industrie an d'Landwirtschaft weisen. An der Entréeshal stoung eng Büst vun der Groussherzogin [[Charlotte vu Lëtzebuerg|Charlotte]] an dekorativ Vasen aus de [[Villeroy & Boch|Siweburer Parzeläinsfabrek]]. Vun do goung et no lénks a riets a Raim fir touristesch Informatiounen, ë.&nbsp;a. iwwer d'[[Stad Lëtzebuerg]] a [[Thermalbad Munneref|Munneref-Bad]]. Am Haaptsall hunn d'Stolkonzerner [[Arbed]], [[Hadir]] a [[Paul Wurth S.A.]] zentral sech an hir Produkter virgestallt, laanscht d'Säitemauere ware Vitrinne fir d'Mëttel- a Klengindustrie. Iwwert eng Terrass koum een an e Pavillon mat enger Buvette dran. Op dësem Pavillon waren zwéi Reliefer, ee vum [[Léon Nosbusch]], op deem d'Wäilies op der Musel ze gesi war, an ee vum Louiz iwwer d'[[Brauerei]].<ref>''[[A-Z Luxemburger Illustrierte]]'' 1935, [https://luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=azillust&year=1935&issue=22&page=6&zoom=3 Fascicule 22, S.6-9] a [https://luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=azillust&year=1935&issue=23&page=4&zoom=3 Fascicule 23, S.3-7].</ref> ===Paräis 1937=== Op der Weltausstellung 1937 zu Paräis war de Lëtzebuerger Pavillon vum Architekt [[Nicolas Schmit-Noesen]]. Den Terrain ronderëm war vum Landschaftsarchitekt [[Henri Luja]] entworf. Op der Baussefassad vum Pavillon war e grousse Relief ''Vue panoramique de la Ville de Luxembourg'', dee vum [[Pierre Blanc]] entworf a vun de Sculpteuren [[Aloyse Deitz]], [[Ernest Grosber]], [[Albert Kratzenberg]] a [[Léon Nosbusch]] ausgefouert gouf. Laanscht d'Entrée ware Bas-Reliefe vu Grouwen- a Stolaarbechter vum [[Auguste Trémont]] a [[Lucien Wercollier]].<ref name=az37>[https://luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=azillust&year=1937&issue=32&page=4&zoom=3 "Der Luxemburger Pavillon auf der internationalen Ausstellung in Paris."] ''A-Z Luxemburger Illustrierte'' 1937, Fascicule 32, S.4-5.</ref> Bannenan, an der Éierenhal, houng en iwwermaansgrousse Portrait vun der [[Charlotte vu Lëtzebuerg|Groussherzogin Charlotte]], op gëllenem Hannergrond, gemoolt vum [[Hubert-Denis Etcheverry]]. Lénks a riets dovu ware Wopen, aus Kermaik, vun der Gréifin [[Ermesinde vu Lëtzebuerg|Ermesinde]] a vum [[Jang de Blannen]]. Uewe laanscht d'Mauere ware Wandmolereie vu verschiddene Buerge aus dem Land, gemoolt vum [[Paul Jouve]], souwéi den Tableau vun der Eruewerung vun der Festung Lëtzebuerg duerch de [[Louis XIV.]], vum [[Adam Frans van der Meulen]]. Och Skulpture vum [[Michel Haagen]] waren do ze gesinn.<ref name=az37/> An der Austellungshal war an der Mëtt eng grouss Maquette vun 20 op 4,5 Meter vum Industriebaseng am [[Minettsgéigend|Minett]]. Ronderëm ware Vitrinnen, an deene Stied, Schoulen a Firmen sech an hir Produkten, respektiv Aktivitéiten, virgestallt hunn, wéi z.&nbsp;B. d'[[Gierwerei Ideal]] vu Wolz, Villeroy & Boch, d'[[Lycée des arts et métiers|Stater Handwierkerschoul]], [[RTL|Radio Lëtzebuerg]], d'[[Poudrerie de Luxembourg|Polverfabrek op der Kochelscheier]], [[Paul Wurth S.A.]], d'Sozialversecherungen, d'Stad Lëtzebuerg an d'[[Thermalbad Munneref]]. Ausserdeem houngen uewendriwwer Biller vum [[Joseph Kutter]] (''Luxembourg, Clervaux''), [[Henri Rabinger]] (''Terres Rouges''<ref>''Terres Rouges'' ass eng Monumentaltoile (4 × 6,3 m), déi, nodeems s'iwwer Joerzéngten um Späicher vum Escher Jongelycée an engem Eck louch, an no enger Restauratioun mat groussem Opwand an den 1990er Joren, haut an der Kantin vun där Schoul hänkt.</ref>) a [[Lucien Simon]] (''[[Sprangpressessioun|Procession dansante]], La Moselle'' a ''La Sûre'').<ref name=az37/> Am Restaurant-Flijel war uewe ronderëm e Fries mat Molereie vum [[Jean-Pierre Lamboray]], [[Josy Meyers]], [[Félix Glatz]] a [[Jean Schaack]].<ref name=az37/> De [[Léon Laval]] war Generalkommissär fir d'Ausstellung.<ref name=eröffnung>"Die Eröffnung des Luxemburger Pavillons auf der Pariser Ausstellung." In: ''[[Luxemburger Wort]]'' Nr. 165, 14. Juni 1937 ([http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=en#panel:pp|issue:1265650|article:DTL70 Link]).</ref> <gallery> Fichier:Kutter Luxembourg.jpg|''Luxembourg'', vum [[Joseph Kutter]] fir d'Ausstellung gemoolt Fichier:Kutter Clervaux.jpg|''Clervaux'', vum J. Kutter fir d'Ausstellung gemoolt File:State portrait of Charlotte, Grand Duchess of Luxembourg.jpg|Portrait vun der Groussherzogin Charlotte, vum H.-D. Etcheverry. </gallery> === New York 1939 === Well keng lëtzebuergesch Entreprisë fonnt goufen, déi op der [[New York]]er Weltausstellung matmaache wollten, stoung dëse Pavillon ganz am Zeeche vum Tourismus an der Konscht. De Pavillon war dem Staat vun den Organisateuren zur Verfügung gestallt ginn.<ref name=wort39>[http://www.eluxemburgensia.lu/BnlViewer/view/index.html?lang=fr#panel:pp|issue:1379299|article:DTL66 "Luxemburg auf der Weltausstellung in New York."] in: ''[[Luxemburger Wort]]'' Nr.166 vum 16. Juni 1939, S.3.</ref> D'Entréeshal war mat enger grousser Fotomontage vun der [[Simone Lutgen]] dekoréiert, mat Zeene vun amerikaneschen Zaldoten, déi nom [[Éischte Weltkrich]] zu Lêtzebuerg waren, a vu Schmelzaarbechter. Fir d'Haapthal haten de [[Jean Schaack]] an den [[Henri Rabinger]] en 20 x 12 Meter grousst Monumentalbild gemoolt, op deem, ''"in unsagbar wuchtigen Strichen"'', wéi d' ''Wort'' schrouf, déi dräi Haaptlandschaften - [[Minettsgéigend|Minett]] mat senge Grouwen a Schmelzen, d'Stad Lëtzebuerg mat hire Brécken an d'Éislek mat senge Buergen a Bëscher - allegoresch aneneen iwwerginn. Op de Mauere lénks a riets dovu waren op där enger Säit Landschaftsbiller vum Schaack a vum Rabinger, a vum [[Jean-Pierre Lamboray]], [[Félix Glatz]], [[Jean-Pierre Calteux]] a [[Jean-Pierre Beckius]], op där anerer Säit gouf d'Geschicht vum Land unhand vun enger Zort Pressessioun vu mëttelalterlechen an neizäitlechen Herrscher op enger Zeenographie vun 120 m² am Stil vu mëttelalterlecher Molerei oder vu Kierchefënstere gewisen, déi vum [[Émile Probst]], [[Joseph Meyers]] a [[Pierre Blanc]] realiséiert gi war. Déi véiert Mauer hat eng grouss Landkaart, op där Industrieprodukter, a wou se hier koumen, gemoolt waren, an och nach e puer Tableaue mat Landschaftsbiller. D'Landkaart war vum [[Theo Kerg]], [[Jean Thill]] a [[Victor Jungblut]] gemoolt ginn. Ausserdeem stoungen do 4 Meter héich gosse Figuren, déi d'Stolindustrie (e Gossaarbechter vum [[Albert Kratzenberg]]), d'Handwierk ([[Claus Cito]]), d'Landwirtschaft ([[Lucien Wercollier]]) an de Wäibau (e Wënzer vum [[Michel Jungblut]]) symboliséiern. An der Mëtt vum Sall ware fer-forgés Vitrinnen, déi vum [[Michel Haagen]] a vum [[Marcel Langsam]] realiséiert goufen, an an deene Parzeläi vun de Siwebueren ausgestallt war. Den Atelier Linster hat faarweg Fënstere geliwwert. Baussen op der Fassad war e 6 Meter grousse Wope mam roude Léiw, deen nuets beliicht war, an et stoung eng 4 Meter héich Statu vum [[Auguste Trémont]] virun der Entrée, déi d'Stad Lëtzebuerg symboliséiert huet.<ref name=wort39/>{{,}}<ref>"Luxemburg auf der Grossen Internationalen Weltausstellung in New York." In: ''A-Z: Luxemburger illustrierte Wochenschrift'' Fascicule 16, [https://luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=azillust&year=1939&issue=16&page=10&zoom=3 Säit 10][https://luxemburgensia.bnl.lu/cgi/luxonline1_2.pl?action=fv&sid=azillust&year=1939&issue=16&page=11&zoom=3 an 11]</ref>[[Fichier:Expo58 radio luxembourg.jpg|thumb|upright|Stand vun [[RTL]] am Lëtzebuerger Pavillon op der Expo58 zu Bréissel.]] === Expo '58 zu Bréissel=== ... ===Expo '92 zu Sevilla=== Op der [[Expo '92 zu Sevilla]] war Lëtzebuerg mat engem Pavillon vun den Architekte Paul Fritsch a Bohdan Paczowski vertrueden, déi ënner 17 Kandidaten erausgewielt goufen.<ref>Quell vum Kapitel, wou net anescht uginn: Rob Kieffer: "Fiesta Sevillana: Luxemburgs Beteiligung an der Weltausstellung in Sevilla." in: ''[[Voilà Luxembourg]]'', April 1992, Nr.4, S.6-13.</ref> E stoung op enger 1000 m2 grousser Parzell, a war vun der Struktur hier en 20 Meter héije Wierfel aus 260 Tonne stolen Dunnen an aus Glas. Bannena goufen d'Visiterue mat engem Panoramalift bis ënnert den Daach gefouert, vu wou et dann op enger spiralfërmeger Ramp, ronderëm eng grouss Kugel an der Mëtt, no ënne goung. Laanscht d'Ramp goufe mat Videoclippen, Biller- an Tounprojektiounen eng "Rees duerch Raum an Zäit" ugebueden, déi vum Paräisser Büro ''La Grande Halle'' konzipéiert gi war, no engem Szenario vum belsche Comicauteur [[François Schuiten]]. Sou waren z.&nbsp;B. Seegelen ze gesinn op deene Biller iwwer d'Iechternacher Buchmolerei projezéiert goufen; eng Maquette vum [[Kolpecher Schlass]] mat Informatiounen iwwer de Frëndeskrees ëm d'Famill [[Emile Mayrisch|Mayrisch]], Portraite vu Leit vu Lëtzebuerg, eng Bëschlandschaft an e Stolwierk. Och [[RTL]]/[[CLT]] an [[SES Astra]]} hu fir sech Reklamm gemaach; déi 20 Clippen iwwer ë.&nbsp;a. Politik, de Staatschef, Landschaften a Kultur goufe vun RTL produzéiert. D'[[ABBL]] hirersäits huet e [[Computerspill]] ugebueden, wou ee fiktiv Sue konnt investéieren an dann nokucken, wéi déi sech entwéckelt hunn. 25 jonk Leit ware rekrutéiert gi fir wann néideg Explikatiounen ze ginn. Ausserdeem gouf et eng Cafeteria mat Lëtzebuerger Spezialitéiten, e ''Business Corner'' an e Pressebüro. Generalkommissär fir d'Lëtzebuerger Presenz op der Expo war de [[Jean Hamilius]]. ===Expo 2000 zu Hannover=== De Lëtzebuerger Pavillon op der [[Expo 2000]] zu [[Hannover]] ass vum [[Christian Bauer (Architekt)|Christian Bauer]] entworf ginn. Generalkommissär fir Lëtzebuerg war de [[Johny Lahure]]. [[Fichier:Luxemburg Pavilion.jpg|thumb|De Pavillon zu Shanghai]] ===Expo 2010 Shanghai=== Lëtzebuerg war op der [[Expo 2010]] zu [[Shanghai]] mat engem Pavillon vertrueden, dee vun Hermann & Valentiny entworf gi war. Fir d'Expo gouf d'[[Gëlle Fra]] op Shanghai transportéiert a virum Pavillon ausgestallt. 7,2 Millioune Leit haten deemools de Pavillon besicht. De Pavillon gouf "dem chineesesche Vollek" geschenkt, well et ze deier gi wier, en ewechzetransportéieren. Eng Zäitche war eng Mouddesign-Schoul an e [[Virtual Reality|Virtual-Reality]]-Labo dran; wou en haut drun ass, ass net bekannt.<ref name=sand/> De [[Robert Goebbels]] war de Generalkommissär vun der lëtzebuergescher Bedeelegung un der Ausstellung. ===Expo 2020 Dubai=== Fir d'Participatioun op der Weltausstellung zu Dubai 2020 sinn 32 Milliounen Euro (ursprénglech geplangt: 25 Milliounen) virgesinn. Dovu ginn der jee 2,5 Millioune vun der [[Post Luxembourg]] an [[SES Astra]] bäigedroen, [[ArcelorMittal]] spendéiert fir eng hallef Millioun Euro Stol, d'Firme [[Cargolux]] (Frêt) an RAK Porcelain (Dëschgeschier) droe mat enger Mëschung aus Suen a Sachleeschtunge bäi, iwwerdeems d'Firme Guardian (Glas) an MCM Steel Sachleeschtunge bréngen. 5,8 Milliounen Euro sinn nach vum Budget vun der Expo zu Shanghai 2010 Rescht. Designéierten Direkter fir de Pavillon ass den Daniel Sahr.<ref name=sand>Michèle Sinner: [http://www.land.lu/page/article/633/335633/FRE/index.html "32 Milliounen Euro an de Sand."] ''[[d'Lëtzebuerger Land]]'' Nr. , 28. Juni 2019, S. (och op land.lu).</ref> E groussen Deel dovu si fir e Pavillon, dee vun Nüssli Adunic gebaut gouf. De Pavillon gëtt nom Oflaf vun der Expo ofgerappt, well en Of- an Erëmopbau ze vill deier gi wier. E gouf vu [[Metaform]] entworf an huet d'Form vun enger grousser [[Möbiusschleef]]<ref>[http://www.metaform.lu/projects/luxembourg-pavilion-dubai-expo2020 "Luxembourg Pavilion at Dubai Expo2020 Dubai, UAE"] op metaform.lu.</ref>, op där hiren 3.648 Quadratmeter Surface, op 3 Stäck, maximal 500 Leit Plaz fannen. Den däitsche Büro Jangled Nerves ass fir d'Präsentatioun vum Land responsabel. Nieft der Ausstellung gëtt et e Konferenzsall fir 80 Leit.<ref name=sand/> Generalkommissarin fir d'Lëtzebuerger Participatioun op der Expo 2020 ass d'[[Maggy Nagel]]. ==Literatur== *Jean-Luc Mousset: "Un petit parmi les grands. Le Luxembourg aux Expositions universelles, de Londres à Shanhai (1851-2010)." ''d'Lëtzebuerger Lnd'' Nr.42, 16. Oktober 2009, S.17-18. * Jean-Luc Mousset … [et al.]: ''Petit parmi les grands: Le Luxembourg aux Expositions universelles de Londres à Shanghai (1851-2010)''. Musée national d'histoire et d'art Luxembourg, 13 mai - 5 septembre 2010. Luxembourg: Musée national d'histoire et d'art, 2010 (Publications du Musée national d'histoire et d'art Luxembourg 11), ISBN 978-2-87985-101-3 == Um Spaweck == {{referenzen}} [[Kategorie:Publicitéit]] [[Kategorie:Ausstellungen]] izfn03bxh8ar976v9rq2cgkchttxlyk 0 86040 2395833 2382036 2022-08-23T12:25:43Z Les Meloures 580 /* Muttergottes zur Eech */nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun (2) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Fichier:AnsebuergMontMarie.jpg|250px|thumb|De Mont Marie]] De '''Mont Marie''' läit am Hank beim [[Schlass Aansebuerg]], an der [[Gemeng Helperknapp]]. E krut säin Numm duerch eng Kapell, déi do 1678 vun der Marie-Anne Bidart baue gelooss a scho 1687 vergréissert gouf. Si war d'Duechter an Ierwin vum Schmelzhär vun der [[Simmer Schmelz|Simmer-]] an der [[Aansebuerger Schmelz]], dem [[Thomas Bidart]]. Bei der Kapell war eng Schoul fir déi aarm Kanner aus der Géigend, déi vu 1688 bis 1844 a Betrib war.<ref>[http://gcansembourg.eu/plus-de-details-sur-l-histoire/ Grand-Château d'Amsebourg - Plus de details sur l'histoire...] op gcansembourg.eu.</ref> D'Marie-Anne Bidart gouf 1711 an der Kapell begruewen. No hirem Doud goufen am Joer 1761 di zwéi Tierm an de barocken Agang mat der monumentaler Trap gebaut vun där aus e Wee bis an d'Schlass féiert.<ref>[http://www.wort.lu/de/kultur/tag-der-offenen-kirchentueren-mont-marie-ein-barockes-kleinod-im-eischtal-538b98e0b9b398870802ef83 Mont-Marie - ein barockes Kleinod im Eischtal] op Wort.lu</ref> Um Fouss vun der Trap ass en aalt Kaplounshaus vu 1731, dat och als Schoul gebraucht gi war. Kapell, al Schoul, Trap a Kaplounshaus sinn zanter dem 22. Juni 2000 als [[Lëscht vun de klasséierte Monumenter|Nationaalt Monument]] klasséiert.<ref>{{INPA-DH}}</ref> Op enger Pressekonferenz am Juni 2019 hunn d'Administrateure vum Kierchefong bekannt ginn datt d'Kapell um Mont Marie entweit gouf.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=TX8tWLn255c Video op youtube]</ref> ==Muttergottes zur Eech== D'Familljegeschicht vun de Grofe vun Aansebuerg erzielt, datt enges Dag den Här vun Aansebuerg op sengem Spadséiergank um Bierg vis-à-vis vun hirem Schlass, dem haitege Mont Marie, bei enger décker [[Eech]] e klengt Muttergottesbild fonnt huet. No engem Gebiet huet hien d'Bild vum Bam erofgeholl an nach de selwechten Dag an d'[[Kierch Tënten|Parkierch vun Téinten]] bruecht, wou de Paschtouer dem Bild eng wierdeg Plaz zougewisen huet. Den anere Moien huet de Paschtouer voller Schrecke festgestallt, datt d'Bild verschwonne war. Mä gläich drop koum e Mataarbechter vum Här vun Aansebuerg, datt een d'Bild virun e puer Stonnen nees beim selwechte Bam wéi den Dag virdru fonnt huet, ouni awer ze wëssen, wéi et dohi koum. Dëst huet sech den zweeten an den drëtten Dag erëm widderholl, an dat trotz alle Sécherheetsmoossnamen an der Kierch. Dofir gouf dat als e Wonsch vum Härgott verstanen, datt d'Muttergottesbild um Mont Marie veréiert gi soll. Doropshin ass de Bierg der Muttergottes geweit ginn. Och gouf eng Kapell opgeriicht. Bis zur franzéischer Revolutioun war all Joer um Fest vu Maria Gebuert eng grouss [[Pressessioun]] vun der Kapell um Mont Marie erof an d'[[Schlass Aansebuerg|Schlasskapell]]. Duerno ass d'Pressessioun an och d'Veréierung vun der Muttergottes zur Eech ageschlof an a Vergiessenheet geroden, bis de [[Paschtouer]] [[Joël Santer]] am Joer [[2013]] déi al Traditioun mat enger Liichterprëssessioun erëm opgegraff huet.<ref>[[Luxemburger Wort]] Nr. 207 vum 5. September 2013, S. 16: ''Heilige Maria, Patronin zur Eiche, bitte für uns''</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vun den nationale Monumenter an der Gemeng Helperknapp]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Chapelle Mont Sainte-Marie (Ansembourg)|{{PAGENAME}}}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Gemeng Helperknapp]] [[Kategorie:National Monumenter a Landschaften zu Lëtzebuerg|Aansebuerg Mont]] [[Kategorie:Entweit Kierchen a Kapellen]] cvioow31mxyowe0wd9q92oj9wtf7iaw 0 91074 2395855 2395546 2022-08-23T13:12:28Z Zinneke 34 /* Dëst an dat vu Lëtzebuerg */ wikitext text/x-wiki Hei kënne Virschléi fir Biller agedroe ginn, déi dann, [[HaaptsäitBléck/Archiver|via eng Schabloun]], spéider op der [[Haaptsäit]] als "Bild vun der Woch" gewise kënne ginn. ===Kategorie 'Alles Méigleches'=== <gallery mode="packed" heights="120"> <!-- Konscht --> File:La Bohémienne endormie.jpg File:Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth.jpg File:Vaka 'A Hina sculpture in Christchurch, New Zealand.jpg <!-- Musek --> File:Harmonijka ustna 580 20MS G Meisterclasse firmy Hohner.jpg File:Seiser Alm 10.jpg <!-- Astronomie --> File:M101 hires STScI-PRC2006-10a.jpg File:Pedra Azul Milky Way.jpg File:Messier 78.jpg File:NGC 2014, NGC 2020 - HST - Heic2007a.jpg File:PIA22946-Jupiter-RedSpot-JunoSpacecraft-20190212.jpg Fichier:Turbulent_Tropical_Skies.jpg Fichier:Space Shuttle Columbia launching.jpg <!-- Technik --> File:Soldering_a_0805.jpg File:Lipid Islands on Soap Bubble.jpg <!-- Skizzen --> Fichier:Lateral head anatomy detail.jpg Fichier:Structure_volcano_numbered.svg Fichier:Blast furnace NT.PNG <!-- Elementer, Mineralien --> File:NatCopper.png Fichier:Cadmium-crystal bar.jpg File:Diamond (side view).png <!-- Déieren --> File:2017, cuba, jardines aggressor, playa bonita, spineyhead blennie (23700572188).jpg Fichier:Glaucus atlanticus 1 cropped.jpg File:Yellow mite (Tydeidae), Lorryia formosa.jpg Fichier:Baumweißling_auf_Rotklee.jpg Fichier:Snow_leopard_portrait-2010-07-09.jpg Fichier:Sitting_Asian_elephant_(Elephas_maximus)_bathing_in_Tad_Lo_river,_Laos.jpg File:Cow giving birth, in Laos (step by step).jpg File:Wild_Boar_Habbitat_2.jpg File:Лиса-огневка на фоне Вилючинского вулкана.jpg File:Endangered arctic - starving polar bear.jpg File:Tectarius coronatus 01.JPG File:2017.07.06.-48-Wendisch Rietz--Zauneidechse-Weibchen.jpg File:Murión (Gymnothorax unicolor), Madeira, Portugal, 2019-05-31, DD 49.jpg File:Trinkende Taube am Neptunbrunnen in Tübingen 2019 cropped.jpg Fichier:Gargla modified.jpg Fichier:James's Flamingo mating ritual.jpg File:Gallina de Guinea (Numida meleagris), parque nacional Kruger, Sudáfrica, 2018-07-25, DD 42.jpg Fichier:Petirrojo europeo (Erithacus rubecula), Tierpark Hellabrunn, Múnich, Alemania, 2012-06-17, DD 02 Crop.JPG Fichier:Ophrys_insectifera_-_Niitvälja2-crop.jpg <!-- Planzen --> File:Pomegranate Juice (2019).jpg File:Dish of blueberries.jpg Fichier:Almonds_-_in_shell,_shell_cracked_open,_shelled,_blanched.jpg Fichier:Lothar_Path_-_Black_Forest_National_Park_-_Root_plate_01.jpg Fichier:Cotton boll nearly ready for harvest.jpg <!-- Landschaften --> File:Bärlauchwald.jpg File:Three Sisters from Police Creek.jpg File:Baikal ice on sunset.jpg File:LIQENI HILLIER - ROZE.jpg File:Upper Antelope Canyon early morning 2018-04 --2.jpg File:FCAB EMD GT22CU-3 San Pedro - Ascotan.jpg File:Water reflection of stringy gray and white clouds in a pond on a sand beach of Don Khon at sunrise in Laos.jpg File:TR Pamukkale White Terraces asv2020-02 img16.jpg File:Forrest Gump Point Monument Valley November 2018 001.jpg File:Afternoon at Tennfjorden, Raftsundet, Hinnøya, Norway, 2015 September (02).jpg File:Two Arecaceae in the fields viewed through a hole in a tree stump in Laos at sunrise.jpg File:Uluru Australia(1).jpg <!-- Uertschaften, Gebaier, Brécken --> File:2018 - Nyhavn on sunset.jpg File:Iglesia del Santo Cristo, Praia da Vitória, isla de Terceira, Azores, Portugal, 2020-07-24, DD 56.jpg File:Pärnu kesklinn - Aerial photo of Pärnu in Estonia (2).jpg File:Atomium sphere (DSCF1211).jpg File:Münster, Westdeutsche Lotterie -- 2018 -- 0417.jpg File:01-พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์.jpg File:বায়তুল মোকাররম.jpg File:The Monastery, Petra, Jordan8.jpg File:Ιερά Μονή Ρουσάνου.jpg <!-- Geschicht --> Fichier:Magna_Carta_(British_Library_Cotton_MS_Augustus_II.106).jpg|15. Juni Fichier:Crécy - Grandes Chroniques de France.jpg|26. August File:Sitting Leo Belgicus - Visscher.jpg File:Atlas de Wit 1698-002r-KB PPN 145205088.jpg Fichier:Karte westwall.png|10. Mee Fichier:Crowds_of_French_patriots_line_the_Champs_Elysees-edit2.jpg|26. Aug. File:Raising the Flag on Iwo Jima, larger.jpeg|23.2.45 Fichier:Aerial_View_-_Landschaft_Markgr%C3%A4flerland1.jpg File:Jukung Pasar Terapung.jpg <!-- Literatur --> <!-- Persounen --> File:Julia Margaret Cameron - John Herschel (Metropolitan Museum of Art copy, restored) levels.jpg File:Pattachitra artist at work in Odisha, India.jpg <!--Soss--> File:Mycene gold mask 1 NAMA Athens Greece.jpg File:Electric guide 3×2.5 mm.jpg File:Hohenloher Freilandmuseum - Baugruppe Mühlental - Mahlmühle aus Weipertshofen - Flur - blaue Wand mit Feuerlöscher (2).jpg Fichier:Babuchas 02 -- 2014 -- Marrakech, Marruecos.jpg Fichier:Supermarket_in_recife,_pernambuco,_Brazil.jpg File:Bicycle crankset Shimano 105 R7000 (chainring 50-34, length 172.5mm, 11 speed).jpg File:Golf balls kallerna.JPG File:Wooden boomerang asv2021-05.jpg Fichier:European kinship system lb.svg </gallery> ===Dëst an dat vu Lëtzebuerg=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Esch-Alzette, Gare Belval Université et P+R.jpg Fichier:Bahnhof Luxemburg.jpg File:Dusk in Luxembourg Grund (28998138111).jpg Fichier:Convertisseur Dudelange rue Nic Biever 02.jpg File:Stierchen Bridge 2019-03-21.jpg Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg File:Valley of Alzette river in Luxembourg City 02.jpg Fichier:2 Rue de la Boucherie in Luxembourg City.jpg File:Luxemburg BW 2016-09-15 11-46-49 stitch.jpg Fichier:Rokoko Pavillon Echternach 2013-08 -- 5.JPG Fichier:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (116).jpg File:Philharmonie, Großer Konzertsaal.jpg Fichier:Place Clairefontaine Luxembourg 01.jpg File:Boulaide – Monument seconde guerre mondiale et morgue.jpg File:Meder-Haus Esch-sur-Alzette 2014-12 --1.jpg Fichier:4, rue de la Grève (Luxembourg City)-102.jpg Fichier:Portail Banque et caisse d'épargne de l'Etat place de Metz.jpg File:Château de Dommeldange.jpg File:Luxembourg cimetière Notre-Dame platanes 01.jpg File:Consolatrix Luxembourg 2009.jpg Fichier:Kirche Goesdorf 02.jpg Fichier:Ansembourg, Hinterer Schlosseingang 01.jpg Fichier:Steinfort Kinneksbierg water tower.jpg File:Traditional photo point on PC 12 near Eischen (47362529722).jpg File:CFL 2319 (52130452515).jpg File:CFL 856 Gare Luxembourg 01.jpg Fichier:Vor der Grube Walert.jpg Fichier:Luxemburg Fernmeldemuseum Postschalter.jpg File:Remerschen, Op Mecheren (106).png File:Mosaik cweber entzerrt.jpg File:Diekirch Roman Necropolis and City Museum.jpg Fichier:Jan Brueghel le Jeune Bouquet de fleurs MNHA.jpg File:Selig Luxembourg from Paffendall.jpg Fichier:Turnerfetschenhaff.jpg Fichier:Michel Engels - 13 Les portes du Bock..jpg File:Eugène Mousset, Paysage enneigé, 1910, MNHA.jpg|2027 - 150 Joer Fichier:Paintings_-_Cathédrale_Notre-Dame_de_Luxembourg_-_DSC06046.JPG Fichier:Dominique Lang, Matin d'hiver, 1917, MNHA.jpg|15. Abrell 1874 - 2024 File:Pierre Blanc, Michel Welter, Chambre-Gouvernement, MNHA.jpg|22. Abrëll 1924 - 2024 Fichier:Théo van Rysselberghe - Portrait of Émile Mayrisch.jpg|10 October 1862 – 5 March 1928 File:Pg034 Antiquités romaines trouvées au camp de Dahlheim.jpg Fichier:Vichten Roman Mosaic IMG 20210517 111439 (51184089762).jpg File:Wenceslaus johana.png|Wope vum [[Wenzel I. vu Lëtzebuerg]] a senger Fra [[Jeanne vu Brabant]]. Fichier:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|27.11.1308 Fichier:Tod Heinrichs VII..jpg|24. August 1313 File:Plavba_přes_Mosellu.gif|[[Balduin vun Tréier]] op der Musel, 1327 File:CrownBohemia1.jpg File:Wenceslaus IV, Charles IV, Jobst of Moravia.jpg File:Pisanello 024b.jpg|Sigismund vu Lëtzebuerg/HRR 15.2.1368 – 9.12.1437 File:Portret van de heraut Nassau-Vianden - Portrait of the herald of Nassau-Vianden - Wapenboek Nassau-Vianden - KB 1900 A 016, folium 01v.jpg Fichier:Blaeu_1645_-_Lutzenburg_Ducatus.jpg File:Ducatus Lutzenburgi novissima et accuratissima delineatio - CBT 6611267.jpg File:LASB K Hellwig 0006.jpg File:Vianden 1643, Matthäus Merian.jpg Fichier:Viktor Barvitius Bitva u Kresčaku.jpg File:De_Fer_Trier_1692.jpg File:Van der Meulen Prise de Luxembourg.jpg|3.6.1684 File:LASB K Hellwig 0850.jpg Fichier:10 Thaler Note BIL 1856.jpg File:Luxembourg- Gendarmerie (NYPL b14896507-92751).jpg File:Victor Hugo Château de Schengen.jpg File:'Gare de Luxembourg', TEKA0112603.jpg Fichier:05266-Luxemburg-1904-Pfaffenthal, Siechengas-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg Fichier:J.M. Bellwald, Echternach, Procession dansante - Echternachoises en pleine danse-101.jpg File:Luxembourg - Les 3 Glands - Die 3 Eicheln - PC Schoren.jpg Fichier:Biermann, Plan Luxembourg en 1907.jpg Fichier:Consdorf, portail cimetière Aujourd'hui nous... (102).jpg Fichier:Luxembourg national football team 1920 year.jpg|Déi lëtzebuergesch Foussballnationalequipe bei den olympesche Summerspiller vun 1920. V.l.n.r. Jos Koetz, [[Robert Elter (Foussballspiller)|Robert Elter]], [[Emile Hamilius]], [[Thomas Schmit]], [[Michel Ungeheuer]], [[Arthur Leesch]], [[Léon Metzler (Foussballspiller)|Léon Metzler]], [[Tiny Langers]], [[Camille Schumacher]], [[Jean Massard (Foussballspiller)|Jean Massard]]. File:Luxembourg, place de la Constitution (016675) vers 1930.jpg File:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (115).jpg Fichier:Germaine Damar - Radiofilm 1960.jpg File:Einweihung des Mosel-Schifffahrtsweges 1964-HB9890 RGB.jpg Fichier:Koningin Juliana en op het vliegveld van Luxemburg, Bestanddeelnr 924-7099.jpg|De [[Jean vu Lëtzebuerg|Groussherzog Jean]] empfängt d'Kinnigin [[Juliana vun Holland]], op [[Staatsbesuch]] zu Lëtzebuerg (1971). Fichier:Hinzert Memorial Nazi Concentration Camp 01.jpg|25. Februar Fichier:Luxembourg City Michel Rodange Mounument 01.jpg|3. Januar 1827 - 27. August 1876 Fichier:Luxembourg City monument Guillaume II statue 2011.jpg|5. Nov. 1884 ageweit Fichier:Waldbillig (LU), Schiessentümpel -- 2015 -- 6020.jpg Fichier:Larochette, Nommerleeën, Draachelee (104).jpg Fichier:Boufferdanger Muer 2016 accès.jpg Fichier:Kockelscheuer pond parking a.jpg File:DECEMBER AFTERNOON in Bech-Kleinmacher, LU.jpg Fichier:SAINT DONAT CHAPEL in WORMELDANGE KOEPPCHEN, Luxembourg.jpg </gallery> [[Kategorie:Haaptsäit Bléck]] 179dd8pl9ihea7k9q1aid9rd0mxc7ju 2395857 2395855 2022-08-23T13:17:54Z Zinneke 34 /* Kategorie 'Alles Méigleches' */ wikitext text/x-wiki Hei kënne Virschléi fir Biller agedroe ginn, déi dann, [[HaaptsäitBléck/Archiver|via eng Schabloun]], spéider op der [[Haaptsäit]] als "Bild vun der Woch" gewise kënne ginn. ===Kategorie 'Alles Méigleches'=== <gallery mode="packed" heights="120"> <!-- Konscht --> File:La Bohémienne endormie.jpg File:Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth.jpg File:Vaka 'A Hina sculpture in Christchurch, New Zealand.jpg <!-- Musek --> File:Harmonijka ustna 580 20MS G Meisterclasse firmy Hohner.jpg File:Seiser Alm 10.jpg <!-- Astronomie --> File:M101 hires STScI-PRC2006-10a.jpg File:Pedra Azul Milky Way.jpg File:Messier 78.jpg File:NGC 2014, NGC 2020 - HST - Heic2007a.jpg File:Hickson Compact Group 40 - Flickr - geckzilla.png File:PIA22946-Jupiter-RedSpot-JunoSpacecraft-20190212.jpg Fichier:Turbulent_Tropical_Skies.jpg Fichier:Space Shuttle Columbia launching.jpg <!-- Technik --> File:Soldering_a_0805.jpg File:Lipid Islands on Soap Bubble.jpg <!-- Skizzen --> Fichier:Lateral head anatomy detail.jpg Fichier:Structure_volcano_numbered.svg Fichier:Blast furnace NT.PNG <!-- Elementer, Mineralien --> File:NatCopper.png Fichier:Cadmium-crystal bar.jpg File:Diamond (side view).png <!-- Déieren --> File:2017, cuba, jardines aggressor, playa bonita, spineyhead blennie (23700572188).jpg Fichier:Glaucus atlanticus 1 cropped.jpg File:Yellow mite (Tydeidae), Lorryia formosa.jpg Fichier:Baumweißling_auf_Rotklee.jpg Fichier:Snow_leopard_portrait-2010-07-09.jpg Fichier:Sitting_Asian_elephant_(Elephas_maximus)_bathing_in_Tad_Lo_river,_Laos.jpg File:Cow giving birth, in Laos (step by step).jpg File:Wild_Boar_Habbitat_2.jpg File:Лиса-огневка на фоне Вилючинского вулкана.jpg File:Endangered arctic - starving polar bear.jpg File:Tectarius coronatus 01.JPG File:2017.07.06.-48-Wendisch Rietz--Zauneidechse-Weibchen.jpg File:Murión (Gymnothorax unicolor), Madeira, Portugal, 2019-05-31, DD 49.jpg File:Trinkende Taube am Neptunbrunnen in Tübingen 2019 cropped.jpg Fichier:Gargla modified.jpg Fichier:James's Flamingo mating ritual.jpg File:Gallina de Guinea (Numida meleagris), parque nacional Kruger, Sudáfrica, 2018-07-25, DD 42.jpg Fichier:Petirrojo europeo (Erithacus rubecula), Tierpark Hellabrunn, Múnich, Alemania, 2012-06-17, DD 02 Crop.JPG Fichier:Ophrys_insectifera_-_Niitvälja2-crop.jpg <!-- Planzen --> File:Pomegranate Juice (2019).jpg File:Dish of blueberries.jpg Fichier:Almonds_-_in_shell,_shell_cracked_open,_shelled,_blanched.jpg Fichier:Lothar_Path_-_Black_Forest_National_Park_-_Root_plate_01.jpg Fichier:Cotton boll nearly ready for harvest.jpg <!-- Landschaften --> File:Bärlauchwald.jpg File:Three Sisters from Police Creek.jpg File:Baikal ice on sunset.jpg File:LIQENI HILLIER - ROZE.jpg File:Upper Antelope Canyon early morning 2018-04 --2.jpg File:FCAB EMD GT22CU-3 San Pedro - Ascotan.jpg File:Water reflection of stringy gray and white clouds in a pond on a sand beach of Don Khon at sunrise in Laos.jpg File:TR Pamukkale White Terraces asv2020-02 img16.jpg File:Forrest Gump Point Monument Valley November 2018 001.jpg File:Afternoon at Tennfjorden, Raftsundet, Hinnøya, Norway, 2015 September (02).jpg File:Two Arecaceae in the fields viewed through a hole in a tree stump in Laos at sunrise.jpg File:Uluru Australia(1).jpg <!-- Uertschaften, Gebaier, Brécken --> File:2018 - Nyhavn on sunset.jpg File:Iglesia del Santo Cristo, Praia da Vitória, isla de Terceira, Azores, Portugal, 2020-07-24, DD 56.jpg File:Pärnu kesklinn - Aerial photo of Pärnu in Estonia (2).jpg File:Atomium sphere (DSCF1211).jpg File:Münster, Westdeutsche Lotterie -- 2018 -- 0417.jpg File:01-พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์.jpg File:বায়তুল মোকাররম.jpg File:The Monastery, Petra, Jordan8.jpg File:Ιερά Μονή Ρουσάνου.jpg <!-- Geschicht --> Fichier:Magna_Carta_(British_Library_Cotton_MS_Augustus_II.106).jpg|15. Juni Fichier:Crécy - Grandes Chroniques de France.jpg|26. August File:Sitting Leo Belgicus - Visscher.jpg File:Atlas de Wit 1698-002r-KB PPN 145205088.jpg Fichier:Karte westwall.png|10. Mee Fichier:Crowds_of_French_patriots_line_the_Champs_Elysees-edit2.jpg|26. Aug. File:Raising the Flag on Iwo Jima, larger.jpeg|23.2.45 Fichier:Aerial_View_-_Landschaft_Markgr%C3%A4flerland1.jpg File:Jukung Pasar Terapung.jpg <!-- Literatur --> <!-- Persounen --> File:Julia Margaret Cameron - John Herschel (Metropolitan Museum of Art copy, restored) levels.jpg File:Pattachitra artist at work in Odisha, India.jpg <!--Soss--> File:Mycene gold mask 1 NAMA Athens Greece.jpg File:Electric guide 3×2.5 mm.jpg File:Hohenloher Freilandmuseum - Baugruppe Mühlental - Mahlmühle aus Weipertshofen - Flur - blaue Wand mit Feuerlöscher (2).jpg Fichier:Babuchas 02 -- 2014 -- Marrakech, Marruecos.jpg Fichier:Supermarket_in_recife,_pernambuco,_Brazil.jpg File:Bicycle crankset Shimano 105 R7000 (chainring 50-34, length 172.5mm, 11 speed).jpg File:Golf balls kallerna.JPG File:Wooden boomerang asv2021-05.jpg Fichier:European kinship system lb.svg </gallery> ===Dëst an dat vu Lëtzebuerg=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Esch-Alzette, Gare Belval Université et P+R.jpg Fichier:Bahnhof Luxemburg.jpg File:Dusk in Luxembourg Grund (28998138111).jpg Fichier:Convertisseur Dudelange rue Nic Biever 02.jpg File:Stierchen Bridge 2019-03-21.jpg Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg File:Valley of Alzette river in Luxembourg City 02.jpg Fichier:2 Rue de la Boucherie in Luxembourg City.jpg File:Luxemburg BW 2016-09-15 11-46-49 stitch.jpg Fichier:Rokoko Pavillon Echternach 2013-08 -- 5.JPG Fichier:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (116).jpg File:Philharmonie, Großer Konzertsaal.jpg Fichier:Place Clairefontaine Luxembourg 01.jpg File:Boulaide – Monument seconde guerre mondiale et morgue.jpg File:Meder-Haus Esch-sur-Alzette 2014-12 --1.jpg Fichier:4, rue de la Grève (Luxembourg City)-102.jpg Fichier:Portail Banque et caisse d'épargne de l'Etat place de Metz.jpg File:Château de Dommeldange.jpg File:Luxembourg cimetière Notre-Dame platanes 01.jpg File:Consolatrix Luxembourg 2009.jpg Fichier:Kirche Goesdorf 02.jpg Fichier:Ansembourg, Hinterer Schlosseingang 01.jpg Fichier:Steinfort Kinneksbierg water tower.jpg File:Traditional photo point on PC 12 near Eischen (47362529722).jpg File:CFL 2319 (52130452515).jpg File:CFL 856 Gare Luxembourg 01.jpg Fichier:Vor der Grube Walert.jpg Fichier:Luxemburg Fernmeldemuseum Postschalter.jpg File:Remerschen, Op Mecheren (106).png File:Mosaik cweber entzerrt.jpg File:Diekirch Roman Necropolis and City Museum.jpg Fichier:Jan Brueghel le Jeune Bouquet de fleurs MNHA.jpg File:Selig Luxembourg from Paffendall.jpg Fichier:Turnerfetschenhaff.jpg Fichier:Michel Engels - 13 Les portes du Bock..jpg File:Eugène Mousset, Paysage enneigé, 1910, MNHA.jpg|2027 - 150 Joer Fichier:Paintings_-_Cathédrale_Notre-Dame_de_Luxembourg_-_DSC06046.JPG Fichier:Dominique Lang, Matin d'hiver, 1917, MNHA.jpg|15. Abrell 1874 - 2024 File:Pierre Blanc, Michel Welter, Chambre-Gouvernement, MNHA.jpg|22. Abrëll 1924 - 2024 Fichier:Théo van Rysselberghe - Portrait of Émile Mayrisch.jpg|10 October 1862 – 5 March 1928 File:Pg034 Antiquités romaines trouvées au camp de Dahlheim.jpg Fichier:Vichten Roman Mosaic IMG 20210517 111439 (51184089762).jpg File:Wenceslaus johana.png|Wope vum [[Wenzel I. vu Lëtzebuerg]] a senger Fra [[Jeanne vu Brabant]]. Fichier:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|27.11.1308 Fichier:Tod Heinrichs VII..jpg|24. August 1313 File:Plavba_přes_Mosellu.gif|[[Balduin vun Tréier]] op der Musel, 1327 File:CrownBohemia1.jpg File:Wenceslaus IV, Charles IV, Jobst of Moravia.jpg File:Pisanello 024b.jpg|Sigismund vu Lëtzebuerg/HRR 15.2.1368 – 9.12.1437 File:Portret van de heraut Nassau-Vianden - Portrait of the herald of Nassau-Vianden - Wapenboek Nassau-Vianden - KB 1900 A 016, folium 01v.jpg Fichier:Blaeu_1645_-_Lutzenburg_Ducatus.jpg File:Ducatus Lutzenburgi novissima et accuratissima delineatio - CBT 6611267.jpg File:LASB K Hellwig 0006.jpg File:Vianden 1643, Matthäus Merian.jpg Fichier:Viktor Barvitius Bitva u Kresčaku.jpg File:De_Fer_Trier_1692.jpg File:Van der Meulen Prise de Luxembourg.jpg|3.6.1684 File:LASB K Hellwig 0850.jpg Fichier:10 Thaler Note BIL 1856.jpg File:Luxembourg- Gendarmerie (NYPL b14896507-92751).jpg File:Victor Hugo Château de Schengen.jpg File:'Gare de Luxembourg', TEKA0112603.jpg Fichier:05266-Luxemburg-1904-Pfaffenthal, Siechengas-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg Fichier:J.M. Bellwald, Echternach, Procession dansante - Echternachoises en pleine danse-101.jpg File:Luxembourg - Les 3 Glands - Die 3 Eicheln - PC Schoren.jpg Fichier:Biermann, Plan Luxembourg en 1907.jpg Fichier:Consdorf, portail cimetière Aujourd'hui nous... (102).jpg Fichier:Luxembourg national football team 1920 year.jpg|Déi lëtzebuergesch Foussballnationalequipe bei den olympesche Summerspiller vun 1920. V.l.n.r. Jos Koetz, [[Robert Elter (Foussballspiller)|Robert Elter]], [[Emile Hamilius]], [[Thomas Schmit]], [[Michel Ungeheuer]], [[Arthur Leesch]], [[Léon Metzler (Foussballspiller)|Léon Metzler]], [[Tiny Langers]], [[Camille Schumacher]], [[Jean Massard (Foussballspiller)|Jean Massard]]. File:Luxembourg, place de la Constitution (016675) vers 1930.jpg File:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (115).jpg Fichier:Germaine Damar - Radiofilm 1960.jpg File:Einweihung des Mosel-Schifffahrtsweges 1964-HB9890 RGB.jpg Fichier:Koningin Juliana en op het vliegveld van Luxemburg, Bestanddeelnr 924-7099.jpg|De [[Jean vu Lëtzebuerg|Groussherzog Jean]] empfängt d'Kinnigin [[Juliana vun Holland]], op [[Staatsbesuch]] zu Lëtzebuerg (1971). Fichier:Hinzert Memorial Nazi Concentration Camp 01.jpg|25. Februar Fichier:Luxembourg City Michel Rodange Mounument 01.jpg|3. Januar 1827 - 27. August 1876 Fichier:Luxembourg City monument Guillaume II statue 2011.jpg|5. Nov. 1884 ageweit Fichier:Waldbillig (LU), Schiessentümpel -- 2015 -- 6020.jpg Fichier:Larochette, Nommerleeën, Draachelee (104).jpg Fichier:Boufferdanger Muer 2016 accès.jpg Fichier:Kockelscheuer pond parking a.jpg File:DECEMBER AFTERNOON in Bech-Kleinmacher, LU.jpg Fichier:SAINT DONAT CHAPEL in WORMELDANGE KOEPPCHEN, Luxembourg.jpg </gallery> [[Kategorie:Haaptsäit Bléck]] ek7osz224h3q17t73212pwrqmjucvfj 2395861 2395857 2022-08-23T13:30:46Z Zinneke 34 /* Kategorie 'Alles Méigleches' */ wikitext text/x-wiki Hei kënne Virschléi fir Biller agedroe ginn, déi dann, [[HaaptsäitBléck/Archiver|via eng Schabloun]], spéider op der [[Haaptsäit]] als "Bild vun der Woch" gewise kënne ginn. ===Kategorie 'Alles Méigleches'=== <gallery mode="packed" heights="120"> <!-- Konscht --> File:La Bohémienne endormie.jpg File:Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth.jpg File:Vaka 'A Hina sculpture in Christchurch, New Zealand.jpg <!-- Musek --> File:Harmonijka ustna 580 20MS G Meisterclasse firmy Hohner.jpg File:Seiser Alm 10.jpg <!-- Astronomie --> File:M101 hires STScI-PRC2006-10a.jpg File:Pedra Azul Milky Way.jpg File:Messier 78.jpg File:NGC 2014, NGC 2020 - HST - Heic2007a.jpg File:Hickson Compact Group 40 - Flickr - geckzilla.png File:PIA22946-Jupiter-RedSpot-JunoSpacecraft-20190212.jpg Fichier:Turbulent_Tropical_Skies.jpg Fichier:Space Shuttle Columbia launching.jpg <!-- Technik --> File:Soldering_a_0805.jpg File:Lipid Islands on Soap Bubble.jpg <!-- Skizzen --> Fichier:Lateral head anatomy detail.jpg Fichier:Structure_volcano_numbered.svg Fichier:Blast furnace NT.PNG <!-- Elementer, Mineralien --> File:NatCopper.png Fichier:Cadmium-crystal bar.jpg File:Diamond (side view).png <!-- Déieren --> File:2017, cuba, jardines aggressor, playa bonita, spineyhead blennie (23700572188).jpg Fichier:Glaucus atlanticus 1 cropped.jpg File:Yellow mite (Tydeidae), Lorryia formosa.jpg Fichier:Baumweißling_auf_Rotklee.jpg Fichier:Snow_leopard_portrait-2010-07-09.jpg Fichier:Sitting_Asian_elephant_(Elephas_maximus)_bathing_in_Tad_Lo_river,_Laos.jpg File:Cow giving birth, in Laos (step by step).jpg File:Wild_Boar_Habbitat_2.jpg File:Лиса-огневка на фоне Вилючинского вулкана.jpg File:Endangered arctic - starving polar bear.jpg File:Tectarius coronatus 01.JPG File:Mikadotrochus hirasei 01.jpg File:Haliotis clathrata 01.JPG File:Guildfordia triumphans 01.JPG <!-- Tonne Gemuschels: https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Llez/Shells_by_H._Zell --> File:2017.07.06.-48-Wendisch Rietz--Zauneidechse-Weibchen.jpg File:Murión (Gymnothorax unicolor), Madeira, Portugal, 2019-05-31, DD 49.jpg File:Trinkende Taube am Neptunbrunnen in Tübingen 2019 cropped.jpg Fichier:Gargla modified.jpg Fichier:James's Flamingo mating ritual.jpg File:Gallina de Guinea (Numida meleagris), parque nacional Kruger, Sudáfrica, 2018-07-25, DD 42.jpg Fichier:Petirrojo europeo (Erithacus rubecula), Tierpark Hellabrunn, Múnich, Alemania, 2012-06-17, DD 02 Crop.JPG Fichier:Ophrys_insectifera_-_Niitvälja2-crop.jpg <!-- Planzen --> File:Pomegranate Juice (2019).jpg File:Dish of blueberries.jpg Fichier:Almonds_-_in_shell,_shell_cracked_open,_shelled,_blanched.jpg Fichier:Lothar_Path_-_Black_Forest_National_Park_-_Root_plate_01.jpg Fichier:Cotton boll nearly ready for harvest.jpg <!-- Landschaften --> File:Bärlauchwald.jpg File:Three Sisters from Police Creek.jpg File:Baikal ice on sunset.jpg File:LIQENI HILLIER - ROZE.jpg File:Upper Antelope Canyon early morning 2018-04 --2.jpg File:FCAB EMD GT22CU-3 San Pedro - Ascotan.jpg File:Water reflection of stringy gray and white clouds in a pond on a sand beach of Don Khon at sunrise in Laos.jpg File:TR Pamukkale White Terraces asv2020-02 img16.jpg File:Forrest Gump Point Monument Valley November 2018 001.jpg File:Afternoon at Tennfjorden, Raftsundet, Hinnøya, Norway, 2015 September (02).jpg File:Two Arecaceae in the fields viewed through a hole in a tree stump in Laos at sunrise.jpg File:Uluru Australia(1).jpg <!-- Uertschaften, Gebaier, Brécken --> File:2018 - Nyhavn on sunset.jpg File:Iglesia del Santo Cristo, Praia da Vitória, isla de Terceira, Azores, Portugal, 2020-07-24, DD 56.jpg File:Pärnu kesklinn - Aerial photo of Pärnu in Estonia (2).jpg File:Atomium sphere (DSCF1211).jpg File:Münster, Westdeutsche Lotterie -- 2018 -- 0417.jpg File:01-พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์.jpg File:বায়তুল মোকাররম.jpg File:The Monastery, Petra, Jordan8.jpg File:Ιερά Μονή Ρουσάνου.jpg <!-- Geschicht --> Fichier:Magna_Carta_(British_Library_Cotton_MS_Augustus_II.106).jpg|15. Juni Fichier:Crécy - Grandes Chroniques de France.jpg|26. August File:Sitting Leo Belgicus - Visscher.jpg File:Atlas de Wit 1698-002r-KB PPN 145205088.jpg Fichier:Karte westwall.png|10. Mee Fichier:Crowds_of_French_patriots_line_the_Champs_Elysees-edit2.jpg|26. Aug. File:Raising the Flag on Iwo Jima, larger.jpeg|23.2.45 Fichier:Aerial_View_-_Landschaft_Markgr%C3%A4flerland1.jpg File:Jukung Pasar Terapung.jpg <!-- Literatur --> <!-- Persounen --> File:Julia Margaret Cameron - John Herschel (Metropolitan Museum of Art copy, restored) levels.jpg File:Pattachitra artist at work in Odisha, India.jpg <!--Soss--> File:Mycene gold mask 1 NAMA Athens Greece.jpg File:Electric guide 3×2.5 mm.jpg File:Hohenloher Freilandmuseum - Baugruppe Mühlental - Mahlmühle aus Weipertshofen - Flur - blaue Wand mit Feuerlöscher (2).jpg Fichier:Babuchas 02 -- 2014 -- Marrakech, Marruecos.jpg Fichier:Supermarket_in_recife,_pernambuco,_Brazil.jpg File:Bicycle crankset Shimano 105 R7000 (chainring 50-34, length 172.5mm, 11 speed).jpg File:Golf balls kallerna.JPG File:Wooden boomerang asv2021-05.jpg Fichier:European kinship system lb.svg </gallery> ===Dëst an dat vu Lëtzebuerg=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Esch-Alzette, Gare Belval Université et P+R.jpg Fichier:Bahnhof Luxemburg.jpg File:Dusk in Luxembourg Grund (28998138111).jpg Fichier:Convertisseur Dudelange rue Nic Biever 02.jpg File:Stierchen Bridge 2019-03-21.jpg Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg File:Valley of Alzette river in Luxembourg City 02.jpg Fichier:2 Rue de la Boucherie in Luxembourg City.jpg File:Luxemburg BW 2016-09-15 11-46-49 stitch.jpg Fichier:Rokoko Pavillon Echternach 2013-08 -- 5.JPG Fichier:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (116).jpg File:Philharmonie, Großer Konzertsaal.jpg Fichier:Place Clairefontaine Luxembourg 01.jpg File:Boulaide – Monument seconde guerre mondiale et morgue.jpg File:Meder-Haus Esch-sur-Alzette 2014-12 --1.jpg Fichier:4, rue de la Grève (Luxembourg City)-102.jpg Fichier:Portail Banque et caisse d'épargne de l'Etat place de Metz.jpg File:Château de Dommeldange.jpg File:Luxembourg cimetière Notre-Dame platanes 01.jpg File:Consolatrix Luxembourg 2009.jpg Fichier:Kirche Goesdorf 02.jpg Fichier:Ansembourg, Hinterer Schlosseingang 01.jpg Fichier:Steinfort Kinneksbierg water tower.jpg File:Traditional photo point on PC 12 near Eischen (47362529722).jpg File:CFL 2319 (52130452515).jpg File:CFL 856 Gare Luxembourg 01.jpg Fichier:Vor der Grube Walert.jpg Fichier:Luxemburg Fernmeldemuseum Postschalter.jpg File:Remerschen, Op Mecheren (106).png File:Mosaik cweber entzerrt.jpg File:Diekirch Roman Necropolis and City Museum.jpg Fichier:Jan Brueghel le Jeune Bouquet de fleurs MNHA.jpg File:Selig Luxembourg from Paffendall.jpg Fichier:Turnerfetschenhaff.jpg Fichier:Michel Engels - 13 Les portes du Bock..jpg File:Eugène Mousset, Paysage enneigé, 1910, MNHA.jpg|2027 - 150 Joer Fichier:Paintings_-_Cathédrale_Notre-Dame_de_Luxembourg_-_DSC06046.JPG Fichier:Dominique Lang, Matin d'hiver, 1917, MNHA.jpg|15. Abrell 1874 - 2024 File:Pierre Blanc, Michel Welter, Chambre-Gouvernement, MNHA.jpg|22. Abrëll 1924 - 2024 Fichier:Théo van Rysselberghe - Portrait of Émile Mayrisch.jpg|10 October 1862 – 5 March 1928 File:Pg034 Antiquités romaines trouvées au camp de Dahlheim.jpg Fichier:Vichten Roman Mosaic IMG 20210517 111439 (51184089762).jpg File:Wenceslaus johana.png|Wope vum [[Wenzel I. vu Lëtzebuerg]] a senger Fra [[Jeanne vu Brabant]]. Fichier:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|27.11.1308 Fichier:Tod Heinrichs VII..jpg|24. August 1313 File:Plavba_přes_Mosellu.gif|[[Balduin vun Tréier]] op der Musel, 1327 File:CrownBohemia1.jpg File:Wenceslaus IV, Charles IV, Jobst of Moravia.jpg File:Pisanello 024b.jpg|Sigismund vu Lëtzebuerg/HRR 15.2.1368 – 9.12.1437 File:Portret van de heraut Nassau-Vianden - Portrait of the herald of Nassau-Vianden - Wapenboek Nassau-Vianden - KB 1900 A 016, folium 01v.jpg Fichier:Blaeu_1645_-_Lutzenburg_Ducatus.jpg File:Ducatus Lutzenburgi novissima et accuratissima delineatio - CBT 6611267.jpg File:LASB K Hellwig 0006.jpg File:Vianden 1643, Matthäus Merian.jpg Fichier:Viktor Barvitius Bitva u Kresčaku.jpg File:De_Fer_Trier_1692.jpg File:Van der Meulen Prise de Luxembourg.jpg|3.6.1684 File:LASB K Hellwig 0850.jpg Fichier:10 Thaler Note BIL 1856.jpg File:Luxembourg- Gendarmerie (NYPL b14896507-92751).jpg File:Victor Hugo Château de Schengen.jpg File:'Gare de Luxembourg', TEKA0112603.jpg Fichier:05266-Luxemburg-1904-Pfaffenthal, Siechengas-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg Fichier:J.M. Bellwald, Echternach, Procession dansante - Echternachoises en pleine danse-101.jpg File:Luxembourg - Les 3 Glands - Die 3 Eicheln - PC Schoren.jpg Fichier:Biermann, Plan Luxembourg en 1907.jpg Fichier:Consdorf, portail cimetière Aujourd'hui nous... (102).jpg Fichier:Luxembourg national football team 1920 year.jpg|Déi lëtzebuergesch Foussballnationalequipe bei den olympesche Summerspiller vun 1920. V.l.n.r. Jos Koetz, [[Robert Elter (Foussballspiller)|Robert Elter]], [[Emile Hamilius]], [[Thomas Schmit]], [[Michel Ungeheuer]], [[Arthur Leesch]], [[Léon Metzler (Foussballspiller)|Léon Metzler]], [[Tiny Langers]], [[Camille Schumacher]], [[Jean Massard (Foussballspiller)|Jean Massard]]. File:Luxembourg, place de la Constitution (016675) vers 1930.jpg File:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (115).jpg Fichier:Germaine Damar - Radiofilm 1960.jpg File:Einweihung des Mosel-Schifffahrtsweges 1964-HB9890 RGB.jpg Fichier:Koningin Juliana en op het vliegveld van Luxemburg, Bestanddeelnr 924-7099.jpg|De [[Jean vu Lëtzebuerg|Groussherzog Jean]] empfängt d'Kinnigin [[Juliana vun Holland]], op [[Staatsbesuch]] zu Lëtzebuerg (1971). Fichier:Hinzert Memorial Nazi Concentration Camp 01.jpg|25. Februar Fichier:Luxembourg City Michel Rodange Mounument 01.jpg|3. Januar 1827 - 27. August 1876 Fichier:Luxembourg City monument Guillaume II statue 2011.jpg|5. Nov. 1884 ageweit Fichier:Waldbillig (LU), Schiessentümpel -- 2015 -- 6020.jpg Fichier:Larochette, Nommerleeën, Draachelee (104).jpg Fichier:Boufferdanger Muer 2016 accès.jpg Fichier:Kockelscheuer pond parking a.jpg File:DECEMBER AFTERNOON in Bech-Kleinmacher, LU.jpg Fichier:SAINT DONAT CHAPEL in WORMELDANGE KOEPPCHEN, Luxembourg.jpg </gallery> [[Kategorie:Haaptsäit Bléck]] oruaulcmhwvk4p16fegsk039wsnkqh0 2395874 2395861 2022-08-23T14:18:56Z Zinneke 34 /* Kategorie 'Alles Méigleches' */ wikitext text/x-wiki Hei kënne Virschléi fir Biller agedroe ginn, déi dann, [[HaaptsäitBléck/Archiver|via eng Schabloun]], spéider op der [[Haaptsäit]] als "Bild vun der Woch" gewise kënne ginn. ===Kategorie 'Alles Méigleches'=== <gallery mode="packed" heights="120"> <!-- Konscht --> File:La Bohémienne endormie.jpg File:Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth.jpg File:Vaka 'A Hina sculpture in Christchurch, New Zealand.jpg <!-- Musek --> File:Harmonijka ustna 580 20MS G Meisterclasse firmy Hohner.jpg File:Seiser Alm 10.jpg <!-- Astronomie --> File:M101 hires STScI-PRC2006-10a.jpg File:Pedra Azul Milky Way.jpg File:Messier 78.jpg File:NGC 2014, NGC 2020 - HST - Heic2007a.jpg File:Hickson Compact Group 40 - Flickr - geckzilla.png File:PIA22946-Jupiter-RedSpot-JunoSpacecraft-20190212.jpg Fichier:Turbulent_Tropical_Skies.jpg Fichier:Space Shuttle Columbia launching.jpg <!-- Technik --> File:Soldering_a_0805.jpg File:Lipid Islands on Soap Bubble.jpg <!-- Skizzen --> Fichier:Lateral head anatomy detail.jpg Fichier:Structure_volcano_numbered.svg Fichier:Blast furnace NT.PNG <!-- Elementer, Mineralien --> File:NatCopper.png Fichier:Cadmium-crystal bar.jpg File:Diamond (side view).png <!-- Déieren --> File:2017, cuba, jardines aggressor, playa bonita, spineyhead blennie (23700572188).jpg Fichier:Glaucus atlanticus 1 cropped.jpg File:Yellow mite (Tydeidae), Lorryia formosa.jpg Fichier:Baumweißling_auf_Rotklee.jpg Fichier:Snow_leopard_portrait-2010-07-09.jpg Fichier:Sitting_Asian_elephant_(Elephas_maximus)_bathing_in_Tad_Lo_river,_Laos.jpg File:Cow giving birth, in Laos (step by step).jpg File:Wild_Boar_Habbitat_2.jpg File:Лиса-огневка на фоне Вилючинского вулкана.jpg File:Endangered arctic - starving polar bear.jpg File:Tectarius coronatus 01.JPG File:Cyclophorus daranganicus 01.JPG File:Mikadotrochus hirasei 01.jpg File:Haliotis clathrata 01.JPG File:Guildfordia triumphans 01.JPG <!-- Tonne Gemuschels: https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Llez/Shells_by_H._Zell --> File:2017.07.06.-48-Wendisch Rietz--Zauneidechse-Weibchen.jpg File:Murión (Gymnothorax unicolor), Madeira, Portugal, 2019-05-31, DD 49.jpg File:Trinkende Taube am Neptunbrunnen in Tübingen 2019 cropped.jpg Fichier:Gargla modified.jpg Fichier:James's Flamingo mating ritual.jpg File:Gallina de Guinea (Numida meleagris), parque nacional Kruger, Sudáfrica, 2018-07-25, DD 42.jpg Fichier:Petirrojo europeo (Erithacus rubecula), Tierpark Hellabrunn, Múnich, Alemania, 2012-06-17, DD 02 Crop.JPG Fichier:Ophrys_insectifera_-_Niitvälja2-crop.jpg <!-- Planzen --> File:Pomegranate Juice (2019).jpg File:Dish of blueberries.jpg Fichier:Almonds_-_in_shell,_shell_cracked_open,_shelled,_blanched.jpg Fichier:Lothar_Path_-_Black_Forest_National_Park_-_Root_plate_01.jpg Fichier:Cotton boll nearly ready for harvest.jpg <!-- Landschaften --> File:Bärlauchwald.jpg File:Three Sisters from Police Creek.jpg File:Baikal ice on sunset.jpg File:LIQENI HILLIER - ROZE.jpg File:Upper Antelope Canyon early morning 2018-04 --2.jpg File:FCAB EMD GT22CU-3 San Pedro - Ascotan.jpg File:Water reflection of stringy gray and white clouds in a pond on a sand beach of Don Khon at sunrise in Laos.jpg File:TR Pamukkale White Terraces asv2020-02 img16.jpg File:Forrest Gump Point Monument Valley November 2018 001.jpg File:Afternoon at Tennfjorden, Raftsundet, Hinnøya, Norway, 2015 September (02).jpg File:Two Arecaceae in the fields viewed through a hole in a tree stump in Laos at sunrise.jpg File:Uluru Australia(1).jpg <!-- Uertschaften, Gebaier, Brécken --> File:2018 - Nyhavn on sunset.jpg File:Iglesia del Santo Cristo, Praia da Vitória, isla de Terceira, Azores, Portugal, 2020-07-24, DD 56.jpg File:Pärnu kesklinn - Aerial photo of Pärnu in Estonia (2).jpg File:Atomium sphere (DSCF1211).jpg File:Münster, Westdeutsche Lotterie -- 2018 -- 0417.jpg File:01-พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์.jpg File:বায়তুল মোকাররম.jpg File:The Monastery, Petra, Jordan8.jpg File:Ιερά Μονή Ρουσάνου.jpg <!-- Geschicht --> Fichier:Magna_Carta_(British_Library_Cotton_MS_Augustus_II.106).jpg|15. Juni Fichier:Crécy - Grandes Chroniques de France.jpg|26. August File:Sitting Leo Belgicus - Visscher.jpg File:Atlas de Wit 1698-002r-KB PPN 145205088.jpg Fichier:Karte westwall.png|10. Mee Fichier:Crowds_of_French_patriots_line_the_Champs_Elysees-edit2.jpg|26. Aug. File:Raising the Flag on Iwo Jima, larger.jpeg|23.2.45 Fichier:Aerial_View_-_Landschaft_Markgr%C3%A4flerland1.jpg File:Jukung Pasar Terapung.jpg <!-- Literatur --> <!-- Persounen --> File:Julia Margaret Cameron - John Herschel (Metropolitan Museum of Art copy, restored) levels.jpg File:Pattachitra artist at work in Odisha, India.jpg <!--Soss--> File:Mycene gold mask 1 NAMA Athens Greece.jpg File:Electric guide 3×2.5 mm.jpg File:Hohenloher Freilandmuseum - Baugruppe Mühlental - Mahlmühle aus Weipertshofen - Flur - blaue Wand mit Feuerlöscher (2).jpg Fichier:Babuchas 02 -- 2014 -- Marrakech, Marruecos.jpg Fichier:Supermarket_in_recife,_pernambuco,_Brazil.jpg File:Bicycle crankset Shimano 105 R7000 (chainring 50-34, length 172.5mm, 11 speed).jpg File:Golf balls kallerna.JPG File:Wooden boomerang asv2021-05.jpg Fichier:European kinship system lb.svg </gallery> ===Dëst an dat vu Lëtzebuerg=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Esch-Alzette, Gare Belval Université et P+R.jpg Fichier:Bahnhof Luxemburg.jpg File:Dusk in Luxembourg Grund (28998138111).jpg Fichier:Convertisseur Dudelange rue Nic Biever 02.jpg File:Stierchen Bridge 2019-03-21.jpg Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg File:Valley of Alzette river in Luxembourg City 02.jpg Fichier:2 Rue de la Boucherie in Luxembourg City.jpg File:Luxemburg BW 2016-09-15 11-46-49 stitch.jpg Fichier:Rokoko Pavillon Echternach 2013-08 -- 5.JPG Fichier:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (116).jpg File:Philharmonie, Großer Konzertsaal.jpg Fichier:Place Clairefontaine Luxembourg 01.jpg File:Boulaide – Monument seconde guerre mondiale et morgue.jpg File:Meder-Haus Esch-sur-Alzette 2014-12 --1.jpg Fichier:4, rue de la Grève (Luxembourg City)-102.jpg Fichier:Portail Banque et caisse d'épargne de l'Etat place de Metz.jpg File:Château de Dommeldange.jpg File:Luxembourg cimetière Notre-Dame platanes 01.jpg File:Consolatrix Luxembourg 2009.jpg Fichier:Kirche Goesdorf 02.jpg Fichier:Ansembourg, Hinterer Schlosseingang 01.jpg Fichier:Steinfort Kinneksbierg water tower.jpg File:Traditional photo point on PC 12 near Eischen (47362529722).jpg File:CFL 2319 (52130452515).jpg File:CFL 856 Gare Luxembourg 01.jpg Fichier:Vor der Grube Walert.jpg Fichier:Luxemburg Fernmeldemuseum Postschalter.jpg File:Remerschen, Op Mecheren (106).png File:Mosaik cweber entzerrt.jpg File:Diekirch Roman Necropolis and City Museum.jpg Fichier:Jan Brueghel le Jeune Bouquet de fleurs MNHA.jpg File:Selig Luxembourg from Paffendall.jpg Fichier:Turnerfetschenhaff.jpg Fichier:Michel Engels - 13 Les portes du Bock..jpg File:Eugène Mousset, Paysage enneigé, 1910, MNHA.jpg|2027 - 150 Joer Fichier:Paintings_-_Cathédrale_Notre-Dame_de_Luxembourg_-_DSC06046.JPG Fichier:Dominique Lang, Matin d'hiver, 1917, MNHA.jpg|15. Abrell 1874 - 2024 File:Pierre Blanc, Michel Welter, Chambre-Gouvernement, MNHA.jpg|22. Abrëll 1924 - 2024 Fichier:Théo van Rysselberghe - Portrait of Émile Mayrisch.jpg|10 October 1862 – 5 March 1928 File:Pg034 Antiquités romaines trouvées au camp de Dahlheim.jpg Fichier:Vichten Roman Mosaic IMG 20210517 111439 (51184089762).jpg File:Wenceslaus johana.png|Wope vum [[Wenzel I. vu Lëtzebuerg]] a senger Fra [[Jeanne vu Brabant]]. Fichier:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|27.11.1308 Fichier:Tod Heinrichs VII..jpg|24. August 1313 File:Plavba_přes_Mosellu.gif|[[Balduin vun Tréier]] op der Musel, 1327 File:CrownBohemia1.jpg File:Wenceslaus IV, Charles IV, Jobst of Moravia.jpg File:Pisanello 024b.jpg|Sigismund vu Lëtzebuerg/HRR 15.2.1368 – 9.12.1437 File:Portret van de heraut Nassau-Vianden - Portrait of the herald of Nassau-Vianden - Wapenboek Nassau-Vianden - KB 1900 A 016, folium 01v.jpg Fichier:Blaeu_1645_-_Lutzenburg_Ducatus.jpg File:Ducatus Lutzenburgi novissima et accuratissima delineatio - CBT 6611267.jpg File:LASB K Hellwig 0006.jpg File:Vianden 1643, Matthäus Merian.jpg Fichier:Viktor Barvitius Bitva u Kresčaku.jpg File:De_Fer_Trier_1692.jpg File:Van der Meulen Prise de Luxembourg.jpg|3.6.1684 File:LASB K Hellwig 0850.jpg Fichier:10 Thaler Note BIL 1856.jpg File:Luxembourg- Gendarmerie (NYPL b14896507-92751).jpg File:Victor Hugo Château de Schengen.jpg File:'Gare de Luxembourg', TEKA0112603.jpg Fichier:05266-Luxemburg-1904-Pfaffenthal, Siechengas-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg Fichier:J.M. Bellwald, Echternach, Procession dansante - Echternachoises en pleine danse-101.jpg File:Luxembourg - Les 3 Glands - Die 3 Eicheln - PC Schoren.jpg Fichier:Biermann, Plan Luxembourg en 1907.jpg Fichier:Consdorf, portail cimetière Aujourd'hui nous... (102).jpg Fichier:Luxembourg national football team 1920 year.jpg|Déi lëtzebuergesch Foussballnationalequipe bei den olympesche Summerspiller vun 1920. V.l.n.r. Jos Koetz, [[Robert Elter (Foussballspiller)|Robert Elter]], [[Emile Hamilius]], [[Thomas Schmit]], [[Michel Ungeheuer]], [[Arthur Leesch]], [[Léon Metzler (Foussballspiller)|Léon Metzler]], [[Tiny Langers]], [[Camille Schumacher]], [[Jean Massard (Foussballspiller)|Jean Massard]]. File:Luxembourg, place de la Constitution (016675) vers 1930.jpg File:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (115).jpg Fichier:Germaine Damar - Radiofilm 1960.jpg File:Einweihung des Mosel-Schifffahrtsweges 1964-HB9890 RGB.jpg Fichier:Koningin Juliana en op het vliegveld van Luxemburg, Bestanddeelnr 924-7099.jpg|De [[Jean vu Lëtzebuerg|Groussherzog Jean]] empfängt d'Kinnigin [[Juliana vun Holland]], op [[Staatsbesuch]] zu Lëtzebuerg (1971). Fichier:Hinzert Memorial Nazi Concentration Camp 01.jpg|25. Februar Fichier:Luxembourg City Michel Rodange Mounument 01.jpg|3. Januar 1827 - 27. August 1876 Fichier:Luxembourg City monument Guillaume II statue 2011.jpg|5. Nov. 1884 ageweit Fichier:Waldbillig (LU), Schiessentümpel -- 2015 -- 6020.jpg Fichier:Larochette, Nommerleeën, Draachelee (104).jpg Fichier:Boufferdanger Muer 2016 accès.jpg Fichier:Kockelscheuer pond parking a.jpg File:DECEMBER AFTERNOON in Bech-Kleinmacher, LU.jpg Fichier:SAINT DONAT CHAPEL in WORMELDANGE KOEPPCHEN, Luxembourg.jpg </gallery> [[Kategorie:Haaptsäit Bléck]] ehx151aqs58s5hkas650pf7w1t5ebgf 2395892 2395874 2022-08-23T14:29:45Z Zinneke 34 /* Dëst an dat vu Lëtzebuerg */ wikitext text/x-wiki Hei kënne Virschléi fir Biller agedroe ginn, déi dann, [[HaaptsäitBléck/Archiver|via eng Schabloun]], spéider op der [[Haaptsäit]] als "Bild vun der Woch" gewise kënne ginn. ===Kategorie 'Alles Méigleches'=== <gallery mode="packed" heights="120"> <!-- Konscht --> File:La Bohémienne endormie.jpg File:Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth.jpg File:Vaka 'A Hina sculpture in Christchurch, New Zealand.jpg <!-- Musek --> File:Harmonijka ustna 580 20MS G Meisterclasse firmy Hohner.jpg File:Seiser Alm 10.jpg <!-- Astronomie --> File:M101 hires STScI-PRC2006-10a.jpg File:Pedra Azul Milky Way.jpg File:Messier 78.jpg File:NGC 2014, NGC 2020 - HST - Heic2007a.jpg File:Hickson Compact Group 40 - Flickr - geckzilla.png File:PIA22946-Jupiter-RedSpot-JunoSpacecraft-20190212.jpg Fichier:Turbulent_Tropical_Skies.jpg Fichier:Space Shuttle Columbia launching.jpg <!-- Technik --> File:Soldering_a_0805.jpg File:Lipid Islands on Soap Bubble.jpg <!-- Skizzen --> Fichier:Lateral head anatomy detail.jpg Fichier:Structure_volcano_numbered.svg Fichier:Blast furnace NT.PNG <!-- Elementer, Mineralien --> File:NatCopper.png Fichier:Cadmium-crystal bar.jpg File:Diamond (side view).png <!-- Déieren --> File:2017, cuba, jardines aggressor, playa bonita, spineyhead blennie (23700572188).jpg Fichier:Glaucus atlanticus 1 cropped.jpg File:Yellow mite (Tydeidae), Lorryia formosa.jpg Fichier:Baumweißling_auf_Rotklee.jpg Fichier:Snow_leopard_portrait-2010-07-09.jpg Fichier:Sitting_Asian_elephant_(Elephas_maximus)_bathing_in_Tad_Lo_river,_Laos.jpg File:Cow giving birth, in Laos (step by step).jpg File:Wild_Boar_Habbitat_2.jpg File:Лиса-огневка на фоне Вилючинского вулкана.jpg File:Endangered arctic - starving polar bear.jpg File:Tectarius coronatus 01.JPG File:Cyclophorus daranganicus 01.JPG File:Mikadotrochus hirasei 01.jpg File:Haliotis clathrata 01.JPG File:Guildfordia triumphans 01.JPG <!-- Tonne Gemuschels: https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Llez/Shells_by_H._Zell --> File:2017.07.06.-48-Wendisch Rietz--Zauneidechse-Weibchen.jpg File:Murión (Gymnothorax unicolor), Madeira, Portugal, 2019-05-31, DD 49.jpg File:Trinkende Taube am Neptunbrunnen in Tübingen 2019 cropped.jpg Fichier:Gargla modified.jpg Fichier:James's Flamingo mating ritual.jpg File:Gallina de Guinea (Numida meleagris), parque nacional Kruger, Sudáfrica, 2018-07-25, DD 42.jpg Fichier:Petirrojo europeo (Erithacus rubecula), Tierpark Hellabrunn, Múnich, Alemania, 2012-06-17, DD 02 Crop.JPG Fichier:Ophrys_insectifera_-_Niitvälja2-crop.jpg <!-- Planzen --> File:Pomegranate Juice (2019).jpg File:Dish of blueberries.jpg Fichier:Almonds_-_in_shell,_shell_cracked_open,_shelled,_blanched.jpg Fichier:Lothar_Path_-_Black_Forest_National_Park_-_Root_plate_01.jpg Fichier:Cotton boll nearly ready for harvest.jpg <!-- Landschaften --> File:Bärlauchwald.jpg File:Three Sisters from Police Creek.jpg File:Baikal ice on sunset.jpg File:LIQENI HILLIER - ROZE.jpg File:Upper Antelope Canyon early morning 2018-04 --2.jpg File:FCAB EMD GT22CU-3 San Pedro - Ascotan.jpg File:Water reflection of stringy gray and white clouds in a pond on a sand beach of Don Khon at sunrise in Laos.jpg File:TR Pamukkale White Terraces asv2020-02 img16.jpg File:Forrest Gump Point Monument Valley November 2018 001.jpg File:Afternoon at Tennfjorden, Raftsundet, Hinnøya, Norway, 2015 September (02).jpg File:Two Arecaceae in the fields viewed through a hole in a tree stump in Laos at sunrise.jpg File:Uluru Australia(1).jpg <!-- Uertschaften, Gebaier, Brécken --> File:2018 - Nyhavn on sunset.jpg File:Iglesia del Santo Cristo, Praia da Vitória, isla de Terceira, Azores, Portugal, 2020-07-24, DD 56.jpg File:Pärnu kesklinn - Aerial photo of Pärnu in Estonia (2).jpg File:Atomium sphere (DSCF1211).jpg File:Münster, Westdeutsche Lotterie -- 2018 -- 0417.jpg File:01-พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์.jpg File:বায়তুল মোকাররম.jpg File:The Monastery, Petra, Jordan8.jpg File:Ιερά Μονή Ρουσάνου.jpg <!-- Geschicht --> Fichier:Magna_Carta_(British_Library_Cotton_MS_Augustus_II.106).jpg|15. Juni Fichier:Crécy - Grandes Chroniques de France.jpg|26. August File:Sitting Leo Belgicus - Visscher.jpg File:Atlas de Wit 1698-002r-KB PPN 145205088.jpg Fichier:Karte westwall.png|10. Mee Fichier:Crowds_of_French_patriots_line_the_Champs_Elysees-edit2.jpg|26. Aug. File:Raising the Flag on Iwo Jima, larger.jpeg|23.2.45 Fichier:Aerial_View_-_Landschaft_Markgr%C3%A4flerland1.jpg File:Jukung Pasar Terapung.jpg <!-- Literatur --> <!-- Persounen --> File:Julia Margaret Cameron - John Herschel (Metropolitan Museum of Art copy, restored) levels.jpg File:Pattachitra artist at work in Odisha, India.jpg <!--Soss--> File:Mycene gold mask 1 NAMA Athens Greece.jpg File:Electric guide 3×2.5 mm.jpg File:Hohenloher Freilandmuseum - Baugruppe Mühlental - Mahlmühle aus Weipertshofen - Flur - blaue Wand mit Feuerlöscher (2).jpg Fichier:Babuchas 02 -- 2014 -- Marrakech, Marruecos.jpg Fichier:Supermarket_in_recife,_pernambuco,_Brazil.jpg File:Bicycle crankset Shimano 105 R7000 (chainring 50-34, length 172.5mm, 11 speed).jpg File:Golf balls kallerna.JPG File:Wooden boomerang asv2021-05.jpg Fichier:European kinship system lb.svg </gallery> ===Dëst an dat vu Lëtzebuerg=== <gallery mode="packed" heights="130"> File:Esch-Alzette, Gare Belval Université et P+R.jpg Fichier:Bahnhof Luxemburg.jpg File:Dusk in Luxembourg Grund (28998138111).jpg Fichier:Convertisseur Dudelange rue Nic Biever 02.jpg File:Stierchen Bridge 2019-03-21.jpg Fichier:Hôtel des Postes Luxembourg 01.jpg File:Valley of Alzette river in Luxembourg City 02.jpg Fichier:2 Rue de la Boucherie in Luxembourg City.jpg File:Luxemburg BW 2016-09-15 11-46-49 stitch.jpg Fichier:Rokoko Pavillon Echternach 2013-08 -- 5.JPG Fichier:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (116).jpg File:Philharmonie, Großer Konzertsaal.jpg File:Philharmonie, Kammermusiksaal.jpg Fichier:Place Clairefontaine Luxembourg 01.jpg File:Boulaide – Monument seconde guerre mondiale et morgue.jpg File:Meder-Haus Esch-sur-Alzette 2014-12 --1.jpg Fichier:4, rue de la Grève (Luxembourg City)-102.jpg Fichier:Portail Banque et caisse d'épargne de l'Etat place de Metz.jpg File:Château de Dommeldange.jpg File:Luxembourg cimetière Notre-Dame platanes 01.jpg File:Consolatrix Luxembourg 2009.jpg Fichier:Kirche Goesdorf 02.jpg Fichier:Ansembourg, Hinterer Schlosseingang 01.jpg Fichier:Steinfort Kinneksbierg water tower.jpg File:Traditional photo point on PC 12 near Eischen (47362529722).jpg File:CFL 2319 (52130452515).jpg File:CFL 856 Gare Luxembourg 01.jpg Fichier:Vor der Grube Walert.jpg Fichier:Luxemburg Fernmeldemuseum Postschalter.jpg File:Remerschen, Op Mecheren (106).png File:Mosaik cweber entzerrt.jpg File:Diekirch Roman Necropolis and City Museum.jpg Fichier:Jan Brueghel le Jeune Bouquet de fleurs MNHA.jpg File:Selig Luxembourg from Paffendall.jpg Fichier:Turnerfetschenhaff.jpg Fichier:Michel Engels - 13 Les portes du Bock..jpg File:Eugène Mousset, Paysage enneigé, 1910, MNHA.jpg|2027 - 150 Joer Fichier:Paintings_-_Cathédrale_Notre-Dame_de_Luxembourg_-_DSC06046.JPG Fichier:Dominique Lang, Matin d'hiver, 1917, MNHA.jpg|15. Abrell 1874 - 2024 File:Pierre Blanc, Michel Welter, Chambre-Gouvernement, MNHA.jpg|22. Abrëll 1924 - 2024 Fichier:Théo van Rysselberghe - Portrait of Émile Mayrisch.jpg|10 October 1862 – 5 March 1928 File:Pg034 Antiquités romaines trouvées au camp de Dahlheim.jpg Fichier:Vichten Roman Mosaic IMG 20210517 111439 (51184089762).jpg File:Wenceslaus johana.png|Wope vum [[Wenzel I. vu Lëtzebuerg]] a senger Fra [[Jeanne vu Brabant]]. Fichier:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|27.11.1308 Fichier:Tod Heinrichs VII..jpg|24. August 1313 File:Plavba_přes_Mosellu.gif|[[Balduin vun Tréier]] op der Musel, 1327 File:CrownBohemia1.jpg File:Wenceslaus IV, Charles IV, Jobst of Moravia.jpg File:Pisanello 024b.jpg|Sigismund vu Lëtzebuerg/HRR 15.2.1368 – 9.12.1437 File:Portret van de heraut Nassau-Vianden - Portrait of the herald of Nassau-Vianden - Wapenboek Nassau-Vianden - KB 1900 A 016, folium 01v.jpg Fichier:Blaeu_1645_-_Lutzenburg_Ducatus.jpg File:Ducatus Lutzenburgi novissima et accuratissima delineatio - CBT 6611267.jpg File:LASB K Hellwig 0006.jpg File:Vianden 1643, Matthäus Merian.jpg Fichier:Viktor Barvitius Bitva u Kresčaku.jpg File:De_Fer_Trier_1692.jpg File:Van der Meulen Prise de Luxembourg.jpg|3.6.1684 File:LASB K Hellwig 0850.jpg Fichier:10 Thaler Note BIL 1856.jpg File:Luxembourg- Gendarmerie (NYPL b14896507-92751).jpg File:Victor Hugo Château de Schengen.jpg File:'Gare de Luxembourg', TEKA0112603.jpg Fichier:05266-Luxemburg-1904-Pfaffenthal, Siechengas-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg Fichier:J.M. Bellwald, Echternach, Procession dansante - Echternachoises en pleine danse-101.jpg File:Luxembourg - Les 3 Glands - Die 3 Eicheln - PC Schoren.jpg Fichier:Biermann, Plan Luxembourg en 1907.jpg Fichier:Consdorf, portail cimetière Aujourd'hui nous... (102).jpg Fichier:Luxembourg national football team 1920 year.jpg|Déi lëtzebuergesch Foussballnationalequipe bei den olympesche Summerspiller vun 1920. V.l.n.r. Jos Koetz, [[Robert Elter (Foussballspiller)|Robert Elter]], [[Emile Hamilius]], [[Thomas Schmit]], [[Michel Ungeheuer]], [[Arthur Leesch]], [[Léon Metzler (Foussballspiller)|Léon Metzler]], [[Tiny Langers]], [[Camille Schumacher]], [[Jean Massard (Foussballspiller)|Jean Massard]]. File:Luxembourg, place de la Constitution (016675) vers 1930.jpg File:Luxembourg, Villa Louvigny intérieur (115).jpg Fichier:Germaine Damar - Radiofilm 1960.jpg File:Einweihung des Mosel-Schifffahrtsweges 1964-HB9890 RGB.jpg Fichier:Koningin Juliana en op het vliegveld van Luxemburg, Bestanddeelnr 924-7099.jpg|De [[Jean vu Lëtzebuerg|Groussherzog Jean]] empfängt d'Kinnigin [[Juliana vun Holland]], op [[Staatsbesuch]] zu Lëtzebuerg (1971). Fichier:Hinzert Memorial Nazi Concentration Camp 01.jpg|25. Februar Fichier:Luxembourg City Michel Rodange Mounument 01.jpg|3. Januar 1827 - 27. August 1876 Fichier:Luxembourg City monument Guillaume II statue 2011.jpg|5. Nov. 1884 ageweit Fichier:Waldbillig (LU), Schiessentümpel -- 2015 -- 6020.jpg Fichier:Larochette, Nommerleeën, Draachelee (104).jpg Fichier:Boufferdanger Muer 2016 accès.jpg Fichier:Kockelscheuer pond parking a.jpg File:DECEMBER AFTERNOON in Bech-Kleinmacher, LU.jpg Fichier:SAINT DONAT CHAPEL in WORMELDANGE KOEPPCHEN, Luxembourg.jpg </gallery> [[Kategorie:Haaptsäit Bléck]] 28z6c4zhivmqf4i0t4cqgfy7sxfvqbo 0 91119 2395837 2315094 2022-08-23T12:27:21Z Les Meloures 580 /* top */nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki Dëst ass den Index vum der Publikatioun [[Hémecht]] vun 2001 bis 2010. {| class="wikitable sortable" ! Joer !! Jg. !! Heft !! Säiten !! Titel !! Zort !! Auteur |- | 2001||53||1||113||Théodore Veyrin-Forrer - Michel Popoff. Précis d'héraldique. Nouvelle édition revue et mise à jour par Michel Popoff. Larousse/HER 2000 PARIS. In: 12, 198 p. (Collection Comprendre et Reconnaître)||Compte-rendu||Loutsch, Jean-Claude |- | 2001||53||1||116||Raymond Weiller, Jetons luxembourgeois modernes II, Documents socio-culturels des XIXe-XXe siècles, Luxembourg 2000.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||1||103-111||Zwei neue Zeugnisse der Herkules-Verehrung aus Luxemburg||Article scientifique||Dövener, Franziska |- | 2001||53||1||113-114||Haverkamp, Alfred (Hgb.), Hildegard von Bingen in ihrem historischen Umfeld, Internationaler wissenschaftlicher Kongress zum 900-jährigen Jubiläum, September 1998 in Bingen, 640 S., Verlag von Zabern, Mainz 2000, ISBN 3-8053-2445-6, DM 141||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||1||114-115||Polfer, Michel (Hgb.), L'Évangélisation des régions entre Meuse et Moselle et la fondation de l'abbaye d'Echternach (Ve-IXe siècle), Publication de la Section Historique de l'Istitut grand-ducal, vol. 117, zugleich Publications du CLUDEM, t. 16, 575 S., (Actes des 10èmes Journées Lotharingiennes 1998), Luxembourg 2000, ISBN 2-919979-13-2, Flux 1800,-||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||1||115-116||Antiquitates Trevirenses, Beiträge zur Geschichte der Trierer Altertumskunde und der Gesellschaft für nützliche Forschungen (Herausgeber: Stadtbibliothèk Trier und Verein Kurtrierisches Jahrbuch), 507 S., 24,5x17, mit zahlreichen Tafeln und Abb., Trier 2000, ISSN 0452-9081.||Compte-rendu||Thill, Gérard |- | 2001||53||1||27-85||Voyage de Moscou à Nakhodka en train transsibérien en mars 1959||Journal||Pütz, Paul |- | 2001||53||1||5 à 25||Le pape Pie XII et le Luxembourg pendant la Seconde Guerre mondiale||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2001||53||1||87-102||Die Abtei Vangadizza zu Badia Polesine, die Klöster Weingarten und Altomünster und ihre Beziehungen zu den Luxemburgern. Die Grabmäler von Imiza und ihrer Tochter Kuniza||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2001||53||2||215||François Reinert (Hg.), La Maison de Luxembourg en Moravie-Die Luxemburger in Mähren 1350-1411, 96 S., Musée national d'histoire et d'art, Luxemburg 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||216||Claudia Banz, Höfisches Mäzenatentum in Brüssel, Kardinal Antoine Perrenot de Granvelle (1517-1586) und die Erzherzöge Albrecht und Isabella (1559-1621 respektiv 1566-1633), 220 S., wovon 41 als Tafelteil der Illustration dienen, Bd. XII der Berliner Schriften zur Kunst, Gebr. Mann Verlag, Berlin 2000, ISBN 3-7861-2309-8, DM 120.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||217||Dominique Zachary, Marie-Antoinette, La fuite en Belgique, 248 p., Editions Racine, Bruxelles 2001, ISBN 2-87386-229-7, 895 F.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||217||Compagnie Fiduciaire (éd.), Constructions et sites industriels au XXe siècle au Grand-Duché de Luxembourg, 345 p. photogr. 30x24, ISBN 2-87996-955-7, Luxembourg, déc. 2000.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||218||250 Joer Porkierch am Duerf Kauneref, 464 S., Organisatiounskomitee Kaunerefer Kierch 1750-2000, ISBN 2-919884-52-2.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||121-133||Die Siegel der Stadt Luxemburg||Article scientifique||Klein, René |- | 2001||53||2||135-205||Les moulins de l'Abbaye Noble de Notre Dame de Clairefontaine||Article scientifique||Bernard-Lesceux, Isabelle |- | 2001||53||2||207-212||Wann endete die Ardennenschlacht?||Article scientifique||Milmeister, Jean |- | 2001||53||2||213-215||Auf dem Weg in die Moderne (1802-1880) Hg. von Martin Persch und Bernhard Schneider. Geschichte des Bistums Trier, Band IV (= Veröffentlichungen des Bistumsarchivs Trier Bd. 38), Paulinus Verlag Trier 2000, 635 S. mit Registern.||Compte-rendu||Hellinghausen, Georges |- | 2001||53||2||215-216||Roland Marti (Hg.), Grenzkultur-Mischkultur?, Veröffentlichungen der Kommission für saarländische Landesgeschichte und Volksforschung Bd. 35, 400 S., Saarbrücker Druckerei und Verlag, Saarbrücken 2000, ISBN 3-930843-60-9.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||217-218||150 Joer Gemeng Walfer, 2 vol., 206 et 350 p., 30x22 cm, avec 2 CD, Administration communale Walferdange 2001, 2.500 F les deux volumes.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||219-286||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2000 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||La Bibliothèque nationale |- | 2001||53||3||467||André Heiderscheid, Zwangsrekrutiert, Band 2, 22x28 cm, 360 S., 280 Illustr., Editions Saint-Paul, 2001, ISBN 2-87963-359-1, 1700 F, 42,14 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||468||Association luxembourgeoise de généalogie et d'héraldique, Annuaires 1996, 1997, 1998, 1999. Mersch, boîte postale 118, L-7502.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||[[Charles Waringo]], Versuch einer identifizierung der Familie Waringo/Kriegstageblätter, 72 S., beim Verfasser, Schifflingen, 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||Orts-, Gemeinde- und Vereinsgeschichte||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||Dahlheim, Vu Ricciacus via Dalahem op Duelem, 488 S., 21x25, Fanfare Gemeng Duelem 2000||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||Hesper 2000, Geschichte der Gemeinde Heperingen, Band 2, Administration communale de Hesperange/Geschichtsfrënn vun der Gemeng Hesper, 468 S., 21x28, 2200 F.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||470||Bissen seit eh und je, Band 1, 527 S., 24x30, Gemeindeverwaltung Bissen, 2001||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||470||Stroossen, 150 Joer Gemeng 1850-2000, 584 S., 23x28, Administration communale de Strassen, 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||293-341||Les débuts du cinéma sonore et parlant au Luxembourg (1929-1933)||Article scientifique||Lesch, Paul |- | 2001||53||3||343-364||Die "gioventù del fascismo" in Luxemburg. Die Jugend im italienischen Faschismus Teil I, Kapitel 1-3||Article scientifique||Krantz, Robert |- | 2001||53||3||365-387||La cassandre de Windsor ou la faillite de la pax britannica: la Reine Victoria et l'Affaire du Luxembourg de 1867||Article scientifique||Laux, Frédéric |- | 2001||53||3||389-465||Les moulins de l'Abbaye Noble de Notre Dame de Clairefontaine Chapitres 2,3,4,5||Article scientifique||Bernard-Lesceux, Isabelle |- | 2001||53||3||467-468||Isabelle Parmentier et Claude de Moreau de Gerbehaye, Le quartier de Virton, fascicule IX de l'Atlas de Géographie historique Le Duché de Luxembourg à la fin de l'Ancien Régime, 172 p., 4 cartes, Bibliothèque de la Faculté de Philosophie et Lettres, B-1348 Louvain-la-Neuve, 2000, 880 F (port compris).||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||468-469||Emile van der Vekene, Reliures des XVIe et XVIIe siècles conservées à la bibliothèque nationale de Luxembourg, 276 p., Bibliothèque Nationale Luxembourg, 2000, 30 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469-470||Clausen, 150e anniversaire de la Fanfare Grand-Ducale, 328 S., 21x25, ISBN 2-87996-941-7.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||4||615||Lukas Clemens, Die hochmittelalterliche Niederungsburg von Dockendorf (Kr. Bitburg-Prüm). Ein Vorbericht, in: Funde und Ausgrabungen im Bezirk Trier 32 (2000), S. 71-94.||Compte-rendu||m.p. |- | 2001||53||4||615||Jean-Marie Yante, Le condominium barro-luxembourgeois de Marville-Arrancy (XIIIe-XVIe siècles). Enjeux politiques. Réalités administratives et atous économiques, in: Les enclaves territoriales aux Temps Modernes (XVIe-XVIIIe siècles). Colloque international de Besançon, 4 et 5 octobre 1999, (Actes) édités par Paul Delsalle et André Ferrer, Besançon 2001, p.&nbsp;235-258||Compte-rendu||m.p. |- | 2001||53||4||477-528||Die "gioventù del fascismo" in Luxemburg. Die Jugend im italienischen Faschismus Teil II, Kapitel 4||Article scientifique||Krantz, Robert |- | 2001||53||4||529-544||La réforme administrative de Joseph II dans le duché de Luxembourg||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2001||53||4||545-600||Les moulins de l'Abbaye Noble de Notre Dame de Clairefontaine Analyse socio-économique (suite et fin)||Article scientifique||Bernard-Lesceux, Isabelle |- | 2001||53||4||601-608||Anna von Österreich, Enkelin Kaiser Sigismunds von Luxemburg und ihr trauriges Ende in der sächsischen Eckartsburg||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2001||53||4||609-614||Die Anfänge der Grafen von Vianden und Klerf||Article scientifique||Klein, René |- | 2001||53||4||615-616||André Heiderscheid, Zwangsrekrutiert. Das deutsche Verbrechen an der Luxemburger Jugend, Band 3,327 S., 23x28 cm, Ed. Saint-Paul, Luxemburg 2001, ISBN 2-87963-371-0, 1550 F, 38,42 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||146||Ruth Dörner, Norbert Franz u. Christine Mayr (Hrgb.), Lokale Gesellschaften im Historischen vergleich, Europäische Erfahrungen im 19. Jahrhundert, 430 S., Trierer Historische Forschung Bd. 46, Kilomedia Trier, 52 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||147||Thoma, Jean, Kirchberg, Kirchberg-Siechenhof in früheren Zeiten, 453 S., 21x29, mit zahlreichen Abbildungen, Saint-Paul Luxemburg 2001, 48,34 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||147||Monsuez, Jean-Jacques, Des Luxembourgeois au Service de la France, Revue historique des Armées n°224 (septembre 2001), pp.&nbsp;43–54, Château de Vincennes, B.P. 108, F-00481, 13,72 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||131-144||Einführung: Gedanken zur archäologischen Prospektion in Luxemburg||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||1||145-146||Franz, Norbert, Die Stadtgemeinde Luxemburg im Spannungsfeld politischer und wirtschaftlicher Umwälzungen (1760-1890). Von der Festungs- und Garnisonsstadt zur offenen multifunktionalen Stadt. 398 S., Trierer Historische Forschungen, Bd. 40, Kliomedia, Trier 2001, 52 Euro.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2002||54||1||146-147||Tempus Edax Rerum, Le Bicentenaire de la Bibliothèque nationale de Luxembourg, Textes réunis et édités par Luc Deitz, 222 p., 22x27, Bibliothèque nationale Luxembourg, 2001, ISBN 2-87980-061-7.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||19-65||Die "gioventù del fascismo" in Luxemburg. Die Jugend im italienischen Faschismus Teil III, Kapitel 5-6||Article scientifique||Krantz, Robert |- | 2002||54||1||5à18||Les armoires de Son Altesse Royale le Grand-Duc de Luxembourg Henri||Article scientifique||Loutsch, Jean-Claude |- | 2002||54||1||67-88||Les élections dans la ville de Luxembourg depuis la loi communale du 24 février 1843||Article scientifique||Ney, Marc |- | 2002||54||1||89-130||Hexenprozesse im Herzogtum Luxemburg: Echternach 1679/1680||Article scientifique||Kmec, Sonja |- | 2002||54||2||249||Regesten der Urkunden im Archiv der Fürsten von Metternich im Staatlichen Zentralarchiv zu Prag. Teil 2, bearbeitet von Johannes Mötsch, 926 S., Veröffentlichungen der Landesarchivverwaltung Rheinland-Pfalz, Bd. 90, Koblenz 2001, ISBN 3-931014-52-5.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||250||Paul Lesch, Heim ins UFA-Reich?, NS-Filmpolitik und die Rezeption deutscher Filme in Luxemburg 1933-1944 (aus dem Französischen von Georges Hausemer, Vorwort von M. Loiperdinger), Schriftenreihe der Cinémathèque Luxembourg, Bd. 10, 175 S., Wissenschaftlicher Verlag Trier, ISBN 3-88476-518-3, 2002, Euro 21,50.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||251||Kultur- und Technikgeschichte der Spielkartenherstellung, Vorträge und Forschungsberichte der Jahrestagung des Internationalen Arbeitskreises Druckgeschichte, Beiträge zur Druckgeschichte Bd. 1, 144 S. ISSN 1618-7709, Mainz/Darmstadt 2001||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||153-182||Luxemburg und Württemberg Feinde und Verbündete. Die Aussöhnung durch Elisabeth von Nürnberg, Enkelin Karls IV. und ihr Grabmal in der Stiftskirche zu Stattgart||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2002||54||2||183-213||Beschreibung der bisherigen archäologischen Entdeckungen in Kayl||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||2||215-231||Fibeln von Dalheim aus der Sammlung von Jean Winandy||Collection||Wagner, Robert |- | 2002||54||2||233-247||Die Münzstätten Christnach und Kreuznach in ihrer numismatischen und urkundlichen Überlieferung||Article scientifique||Ilisch, Peter |- | 2002||54||2||249-250||Henri Wehenkel (dir.), Luxembourg-Paris-Luxembourg 1871, Migrations au temps de la commune, 170 p., Publications scientifiques du Musée d'Histoire de la Ville de Luxembourg t. VIII, Luxembourg 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||250-251||Batty Weber, Fenn Kass, Studienausgabe, besorgt von Josiane Weber, 474 S., Ed. du Centre national de littérature, Mersch 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||253-331||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2001 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||Bibliothèque nationale |- | 2002||54||3||455||CECA 1952-2002, Cinquante ans de communauté européenne du charbon et de l'acier, trente-quatre témoignages, 288 p., 23x30 cm, Luxembourg 2002, ISBN 92-894-2071-5, 30 euros.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||3||457||Frank Wilhelm, Victor Hugo sympathisant des communards, lors de son séjour luxembourgeois en 1871?, 78 p. publié sous le titre Luxembourg-Paris-Luxembourg 1871, Migrations au temps de la Commune, dans les Publications scientifiques du Musée d'histoire de la Ville de Luxembourg, tome IX, 2001, ISBN 2-919878-44-1.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||3||457||Victor Kalmes, Bissen seit eh und je, Band 2, 568 S., 30x22, Sankt-Paulus-Druckerei Luxemburg, Gemeindeverwaltung Bissen, 2002.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||3||337-367||Victor Hugo et les châteaux luxembourgeois||Article scientifique||Milmeister, Jean |- | 2002||54||3||369-385||Städteplanung als Instrument der nationalsozialistischen "Eindeutschungs"-Politik: Hubert Ritters Bebauungsplan für Luxemburg||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2002||54||3||387-410||Journal de ma captivité 1945*||Journal||Pütz Paul |- | 2002||54||3||411-441||Burgen und Verteidigungsanlagen in Monnerich mit den Sektionen Bergem, Steinbrücken, Foetz und einigen direkt angrenzenden Fundplätzen auf Nachbargemeinden||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||3||443-454||Herstellung gotischer Tonplastiken zu Luxemburg? Modeln und Matrizen aus den Beständen der MNHA||Article scientifique||Bis-Worch, Christiane |- | 2002||54||3||455-457||…Et wor alles net esou einfach, Questions sur le Luxembourg et la Deuxième Guerre mondiale, Ein Lesebuch zur Ausstellung, Publicaitons scientifiques du Musée d'Histoire de la Ville de Luxembourg, tome X, 376 p., Luxembourg 2002, ISBN 2-919878-25.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2002||54||4||579||Franz-Josef Heyen (Bearb.), Das Stift St. Simeon in Trier (Germania Sacra, N.F. 41; Die Bistümer der Kirchenprovinz Trier: Das Erzbistum Trier, 9) Berlin/New York 2002, 1100 S., 5 Faltkarten, ISBN 3-11-017224-0.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2002||54||4||583||Von Pius XII. Zu Johannes XXIII., Vorträge der Studientage am 20.2.1999 und 18.11.2000 in Aachen, Geschichtsverein für das Bistum Aachen, Beiheft 2, 241 S., 2001, ISBN 3-87707-589-4.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||4||465-497||Le cercle des étudiants luxembourgeois à Louvain de 1880 à 1914 - une esquisse historique||Article scientifique||Theves, Tom |- | 2002||54||4||499-568||Archäologische Entdeckungen in Monnerich mit den Sektionen Bergem, Steinbrücken, Foetz und einigen direkt angrenzenden Fundplätzen auf Nachbargemeinden||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||4||569-572||Das Wappen der Herren von Klerf aus dem Hause Meysemburg||Article scientifique||Klein, René |- | 2002||54||4||573-577||Burg Klerf-Von den Sponheimem zu den Meysemburgern||Article scientifique||Klein, René |- | 2002||54||4||580-581||"Klëppelkrich", Erinnerungen einer Landschaft, hg. v. "Islek oni Grenzen", o. J., o. D. [Publications nationales, 2002], 683 S., ISBN 2-87984-048-1.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2002||54||4||581-582||Hans-Georg Meyer, Hans Berkessel (HHgg.) Die Zeit des Nationalsozialismus in Rheinland-Pfalz, 3 Bde., 520, 330, 332 S., Verlag Hermann Schmidt, D-55129 Mainz, 2000/2001, ISBN 3-87439-451-4 respektiv -452-2 u. -453-0.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||129||De Michtel Rodange, Op en Neis fotografëert, Ausstellungskatalog von Germaine Goetzinger Gast Mannes u. Roger Muller, 228 S., 27x16 cm, Centre Nationale de Littérature, Mersch, 2002, ISBN 2-919903-05-5||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||127-128||Luigi Peruzzi. Mes Mémoires. Un antifasciste italien déporté au SS-Sonderlager Hinzert raconte. Traduit de l'italien par Véronique Igel. Présenté et annoté par Denis Scuto. Editions Le Phare Esch-sur-Alzette 2002, 398 pages, illustré, 16x24 cm, ISBN 2-87964-056-3, 35,50 Euro.||Compte-rendu||Dostert, Paul |- | 2003||55||1||128-129||Isbelle Bernard-Lesceux, Le moulin de Beckerich, sept siècles d'histoire, 188 p., 27x21 cm, Commune de Beckerich, 2002.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||129-130||Fanfare royale Grand-Ducale Luxembourg-Grund-Fetschenhof-Cents-Pulvermühl, 150e Anniversaire, 276 p., 27x21 cm, 2002, ISBN 2-87996-902-6||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||5à70||Sprachpuristen und Sprachnationalisten: Die pangermanistische Kritik an der Luxemburger Mehrsprachigkeit (1839-1918)||Article scientifique||Herman, Alain |- | 2003||55||1||71-90||Les "comptes de la baumaîtrie" de la ville de Luxembourg au 14e et au 15e siècle||Article scientifique||Kass, Danielle |- | 2003||55||1||91-125||Alte, neue und neueste Erkenntnisse und Vorschläge zur Archäologie und Geschichte der Stadt Esch Teil 1||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2003||55||2||229||Ausonius, Decimus Magnus, Mosella (mit Bissula u. Briefwechsel mit Paulinus Nolanus) lateinisch/deutsch, hrsg. Und übersetzt von Paul Dräger, 320 S., Sammlung Tusculum, Artemis & Winkler, Düsseldorf, Zürich 2002, ISBN 3-7608-1729-7, 29,80 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||231||Isabelle Yegles-Becker, De Fëschmaart, Description, 383 p., très nombreuses illustrations, Ed. Fonds de Rénovation de la Vieille Ville, Ed. Le Phare, Esch/A., 2002, ISBN 2-959996-1-9.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||137-195||Les répercussions de la Guerre de Trente ans au Luxembourg 1635-1659 (Première partie)||Article scientifique||Schiltz, Pol |- | 2003||55||2||197-224||Inventar von bekannten, neueren und neuesten, praktisch flächendeckenden archäologischen Entdeckungen und Funden auf dem Gebiet der Stadt Esch Teil 2||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2003||55||2||225-228||Bibliographie - Emile Krier (1949-2001)||Bibliographie||Majerus, Benoît |- | 2003||55||2||229-230||Unrecht und Recht, Kriminalität und Gesellschaft im Wandel von 1500-2000. Wissenschaftlicher Begleitband zur gleichnamigen Landesstellung der rheinland-pfälzischen und saarländischen Archive. 712 S., Bd. 98 der Veröffentlichung der Lanesarchivverwaltung Rhld.-Pfalz. Hrsgb. von Heinz-Günther Borck u. Beate Dorfey, Koblenz 2002, ISBN 3-931014-60-6||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||230-231||Van der Vekene, Emile, Dictionnaire illustré des relieurs ayant exercé au Grand-Duché de Luxembourg depuis le XVIIe siècle jusqu'à nos jours, 228 p., 140 ill., édition saint-paul, Luxembourg 2002, ISBN 2-87963-414-8, 56 Euros||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||233-302||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2002 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||Bibliothèque nationale |- | 2003||55||3||463||Giovanni e Carlo di Lussemburgo in Toscana (1331-1369), Atti del Convegno Internationale di Studi Montecarlo, 14 luglio 2002, Quaderni Lucchesi di Studi sul Medioevo e sul rinascimento, Istituto storico, I-55100 Lucques, Palais Ducal, Euro 20.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||3||464||50 Joer Pompjee Schlennermannescht 1953-2003, 280 S., 26x20 cm, 2003||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||3||309-374||Les répercussions de la Guerre de Trente ans au Luxembourg 1635-1659 (Deuxième partie)||Article scientifique||Schiltz, Pol |- | 2003||55||3||375-406||Die Irrfahrt des Grabmals Kaiser Heinrichs VII. Die erste Phase: vom Ableben 1313 bis zur Versetzung 1494 Nebst einer unveröffentlichten Handschrift aus Buonconvento bei Siena||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2003||55||3||407-458||Prähistorische, Protohistorische, Gallo-Römische und Früh-Mittelalterliche Höhensiedlungen auf dem +/- 80 Meter über Esch gelegenen Plateau Esch Teil III||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2003||55||3||459-461||Untersuchung über das so genannte Wappen der Herrschaft Hesperingen||Article scientifique||Klein, René |- | 2003||55||3||463-464||Landwirtschaft in Luxemburg, 224 S., 21x27 cm, Ed. saint-paul, Luxembourg 2003, ISB 2-87963-455-5, 49,80 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||4||589||Nidderdonwen 2003, 480 S., Frënn vun der Donwer Geschicht, Niederdonven 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||4||589||150 Joer Annalen, ein Rückblick auf 150 Jahre Luxemburger Landwirtschaft, 361 S., 21x30 cm, Cercle agricole et d'élevage, Luxembourg 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||4||471-482||Dans la gueule du loup||Article scientifique||Heisbourg, Georges |- | 2003||55||4||483-523||L'architecte de l'État Charles Arendt (1825-1910) et la restauration de la chapelle du château d'Esch-sur-Sûre (Luxembourg)||Article scientifique||Weny, Simone |- | 2003||55||4||525-544||Die belgische Revolution von 1830 und ihre Ausstrahlung auf den luxemburgisch-deutschen Grenzraum||Article scientifique||Neu, Peter |- | 2003||55||4||545-561||Bons Hommes et Prudhommes dans le Luxembourg et environs aux XIIe et XIIIe siècles||Article scientifique||Funck, Charles |- | 2003||55||4||563-586||Les répercussions de la Guerre de Trente ans au Luxembourg 1635-1659 (Troisième partie)||Article scientifique||Schiltz, Pol |- | 2003||55||4||587-589||Geschichtlicher Atlas der Rheinlande, 7. und 8. Lieferung, im Auftrag der Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde in Verbindung mit dem Landschaftsverband Rheinland hrg. v. Franz IRSIGLER, Rheinland-Verlag, Köln 2000/2002.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2004||56||1||105-140||Heinrich VII. und der Turm der Milizen zu Rom. Zur Entdeckung einer kaiserlichen Residenz von Mai bis Juli 1312||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2004||56||1||141-148||In Vianden wog man früher nach Kölner Maß||Article scientifique||Klein, René |- | 2004||56||1||5--55||"Es stand in alten Zeiten…" Nachrichten von Rimlingen alias Rim(m)el||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2004||56||1||57-92||… ce tant exécrable et détestable crime de sortilège. Der "Bürgerkrieg" gegen Hexen und Hexenmeister im Herzogtum Luxemburg (16. und 17. Jahrhundert)||Article scientifique||Voltmer, Rita |- | 2004||56||1||93-103||Qui était Antoine Houst? (1541-1605)||Article scientifique||Margue, Paul |- | 2004||56||2||331||"Es geht alles vorüber, es geht alles vorbei…", Philipp Gonners Briefe von der Ostfront 1942-1944; zusammengestellt von Katja Rausch, Vorwort von Gilbert Trausch, 72 S., 21x21 cm, reich ill., ed. saint-paul, Luxemburg 2003, 14,90 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||332||Serge Hoffmann, Le mouvement de résistance LVL au Luxembourg, 158 p., Archives nationales Luxembourg, 2004, ISBN 2-495-15118-3.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||333||Jhemp Biver, Das Schulwesen, ein Chronisches Problem? Beispiel Befort, 128 S., Administration communale de Beaufort, 2004, ISBN 2-87996-846-1.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||153-169||La Procession dansante dans la deuxième moitié du XXe siècle||Article scientifique||Kauthen, Pierre |- | 2004||56||2||171-186||Les odeurs de la ville. Les conditions d'hygiène à Luxembourg sous l'Ancien Régime||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2004||56||2||187-192||Sus aux sangliers, en 1781||Article scientifique||Mersch, Jacques |- | 2004||56||2||193-265||Archäologische Suche und Funde basierend auf Luftaufnahmen und Bodenprospektionen im Raum Redingen-Ell-Beckerich-Levelingen-Oberpallen-Colpach-Nagem-Lannen-Roodt u.a., im Laufe der Jahre 1966-1984||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2004||56||2||267-270||Le changement d'armoiries des seigneurs de Chêne||Article scientifique||Klein, René |- | 2004||56||2||271-330||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2003 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||La Bibliothèque nationale |- | 2004||56||2||331-332||Claude Meintz, Inventaire des fonds divers (1re partie), Archives Nationales, 296 p., Luxembourg 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||332-333||Klaus Sütterlin, König Johann, Ritter auf dem Schauplatz Europa, 608 S., Knecht Verlag, D-76829 Landau, ISBN 3-930927-77-2, 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||3||367||Birgitta Eimer, Eine Königin macht Politik, Sophie zu Nassau 1836-1913, Königin von Schweden und Norwegen, 280 S., Greifswald, 2003. Vertrieb: Nordbuch D-18528 Sehlen/Rügen, ISBN 3-00-011377-0.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||3||241-271||Briefe eines Luxemburger Zwangsrekrutierten aus der Wehrmacht||Correspondance||Hostert, Norbert |- | 2004||56||3||273-310||De Wee vun eiser Famill 1940-1945||Journal||Reisch, Lucien |- | 2004||56||3||311-343||Bischof J. Th. Laurent zum 200. Geburtstag: Wissenschaft, Nachwirken, Reminiszenen||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2004||56||3||345-364||"Diese Nachbarschaft ist nicht sehr angenehm…" Hygiene und Lebensmittelsicherheit im 19. Jahrhundert am Beispiel des Schlachtens und des Abdeckereiwesens in der Stadt Luxemburg||Article scientifique||Theves, Georges |- | 2004||56||3||365-366||Adolf Neyses, Die Baugeschichte der ehemaligen Reichsabtei St. Maximin bei Trier. Kataloge und Schriften des Bischöflichen Dom- und Diözesanmuseums Trier. Bd. VI, 1-2. Trier, 2001 (ISBN 3-9805773-7-6); Bd. 1: 281 Seiten mit zahlreichen, zum Teil farbigen Abbildungen, Bd. 2: Mappe mit 42 Falttafeln und 3 großformatigen Faltbeilagen.||Compte-rendu||Polfer, Michel |- | 2004||56||3||366-367||Die Fundmünzen der römischen Zeit in Deutschland, Abt. IV Rheinland-Pfalz, Band 3/3, Stadt u. Reg.-Bez. Trier, Münzen ohne Fundort, zusammengestellt von Hans-Christoph Noeske, 275 S., Verlag Philipp von Zabern, Mainz, "004, ISBN 3-8053-3427-3.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||4||375-378||En guise d'introduction: Historique et enjeux de la recherche sur le château de Pierre Ernest de Mansfeld||Article scientifique||Mousset, Jean-Luc |- | 2004||56||4||379-388||Le comte Pierre-Ernest de Mansfeld, loyal serviteur de Charles Quint et de Philippe II et la guerre aux Pays-Bas||Article scientifique||Janssens, Gustaaf |- | 2004||56||4||389-401||Le parc à gibier et les jardins "La Fontaine" à Clausen: Genèse et mise en scène d'un topos||Article scientifique||Schoellen, Marc |- | 2004||56||4||403-411||Die Entwicklung der Mansfeldanlage in den letzten zweihundert Jahren anhand historischer Abbildungen und Pläne||Article scientifique||Paulke, Matthias |- | 2004||56||4||413-431||Ouvertüre der mitteleuropäischen Renaissancearchitektur und des lutherischen Bilderstreites - Die Grafen von Mansfeld im 16. Jahrhundert||Article scientifique||Borggrefe, Heiner |- | 2004||56||4||433-449||La place du château de Mansfeld dans la Renaissance des anciens Pays-Bas||Article scientifique||De Jonge, Krista |- | 2004||56||4||451-474||Architecture imaginaire ou architecture de rêve au château de Mansfeld d'après Jean-Guillaume Wiltheim (La marque de Hans Vredeman de Vries)||Article scientifique||Scholer, Othon |- | 2004||56||4||475-495||Pierre-Ernest de Mansfeld et les ingénieurs et architectes militaires||Article scientifique||Martens, Pieter |- | 2004||56||4||497-507||L'hôtel de Mansfeld à Bruxelles. Etat de la question avant étude archéologique||Article scientifique||Demeter, Stéphane |- | 2005||57||1||125||Heinrich Wagner, Zur Gründung der Klöster Weissenburg und Echternach und ihrem Wirken in Mainfranken, in: Archiv für mittelrheinische Kirchengeschichte 55 (2003), S. 103-146.||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||125||Matthias Werner, in loco nuncupante Arnestati. Die Ersterwähnung Arnstadts im Jahre 704, Wechmar 2004 (Historische Kommission für Thüringen, 23 S., ISBN 3-910027-18-0||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||127||Süttö szilard, Anjou-magyarorszag Alkonya. Magyarorszag Politikai Törtenete Nagy Lajostol Zsigmonig, az 1384-1387 évi belviszalyok okmanytaraval (Belvedere-monografiak 2), 2 Teilbände, Szeged 2003, ISBN 963 86387 0 2||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||103-114||Dionysius von Luxemburg 1652-1703 Ein Kapuziner aus Luxemburg, nicht der Geringste unter den Besten||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2005||57||1||115-122||Das Gattengrabmal zu Ell||Article scientifique||Kohn, Jo |- | 2005||57||1||123-124||Dr. Heinz Cüppers (1929-2005)||Grabungen und Funde||Thill, Gérard |- | 2005||57||1||126-127||Marie-Louise Herckmann, Stellvertreter, mit- und Ersatzherrscher, Regenten, Generalstatthalter, Kurfürsten und Reichsvikare in Regnunm und Imperium vom 13. bis zum frühen 15. Jahrhundert (Studien zu den Luxemburgern und ihrer Zeit, Bd. 9), Warendorf 2002, 2. Teile, 978 S., ISBN 3-925522-21-2.||Compte rendu||Michel Pauly |- | 2005||57||1||127-128||Romain Hilgert, Zeitungen in Luxemburg 1704-2004, Service Information et Presse, Luxembourg 2004, 258 S., ISBN 2-879999-135-8, 20 €.||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||35-54||Briefe eines Luxemburger Zwangsrekrutierten aus der Wehrmacht (Zweiter Teil)||Article scientifique||Hostert,Norbert |- | 2005||57||1||5--33||Luxemburg und der Heilige Stuhl unter dem Pontifikat Johannes Pauls II. (1978-2005)||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2005||57||1||55-102||Johann Philipp Bettendorf SJ. (1625-1698) "erster Jesuitenmissionar am Oberlauf des Amazonas"||Article scientifique||Bost, Bodo |- | 2005||57||2||133-164||L'Athénée de Luxembourg et le régime néerlandais 1815-1830/39||Article scientifique||Trausch, Gérard |- | 2005||57||2||165-183||Mal de brout... Droits d'usage... Productivité agricole||Article scientifique||Theves, Georges |- | 2005||57||2||185-197||Maria von Mörl (1812-1868)||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2005||57||2||199-209||Luxemburger Wappen im Amorial Bellenville||Heraldik||Klein, René |- | 2005||57||2||211-270||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2004||Bibliographie|| |- | 2005||57||3||411||Quellen zur Landesgeschichte der Rheinprovinz, Teil 1: Regierungsbezirk Trier, Veröffentlichung aus den Archiven Preussischer Kulturbesitz, bearbeitet von Dieter Heckmann, 216 S., Berlin 2004, ISBN 3-923579-04-07.||Compte rendu||P. Ma. |- | 2005||57||3||411||Bertrand Jearnmougin, Louix XIV a la conquête des Pays-bas espagnogls, la guerre oubliée 1679-1684, Préface de Lucien Bély (Sorbonne)m 235 p., Collection Campagnes et Stratégie, Ed. Economica Paris 2005.||Compte rendu||P. Ma. |- | 2005||57||3||412||D'Kapell um Wobierg "d'Rochuskapelle" 150 Joer Pressessioun 1854-2004m 146 S., Bissen 2005, ISBN 2-87996-800-3||Compte rendu||P. Ma. |- | 2005||57||3||277-312||Burgenpolitik im Tal der Chiers||Article scientifique||Wagener, Sascha |- | 2005||57||3||313-347||Le siège de Luxemboug en 1684. Organisation et logistique||Article scientifique||Bruns, André |- | 2005||57||3||349-381||La vie d'une jeune femme entre Bruxelles et Luxembourg à la fin du 19e siècle: Le journal intime d'Ernestine Mayrisch-Vannérus (1865-1896)||Article scientifique||Weber, Josiane |- | 2005||57||3||383-403||Le contrôle ds matières d'or et d'argent dans le Département des Forêts de 1795 à 1814||Article scientifique||Tousch, Pol |- | 2005||57||3||405-409||Aperçu sur les poinçons des objets d'orfèvrerie de l'Ancien Régime à l'empire en France et au Luxembourg||Article scientifique||Dr. Tousch, Charles |- | 2005||57||4||417-466||"Nous voici en Nassauté et pour de bon!" Die niederländisch-luxemburgische Thronfolgereegelung von 1890 im kirchlichen Einfangprisma||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2005||57||4||467-508||Regards sur une bibliothèque d'ici Une sélection de reliures figurant en une bibliothèque privée luxembourgeoise||Article scientifique||Bruns, André |- | 2005||57||4||509-512||Peter Hacker, Die Anfänge eines eigenen Nationalbewusstseins? Eine politische Geschichte Luxemburgs von 1815 bis 1865, Kliomedia, Trier, 2005, 458 S.||Compte rendu||Huberty, Christiane |- | 2005||57||4||512-513||Pierre Marson, Die Bestände des Luxemburger Literaturarchivs, 165 S. 28 x 16&nbsp;cm, Mersch / Luxemburg, 2005, ISBN 2-91990395-0||Compte rendu||P. Ma. |- | 2006||58||1||107-118||Gauillame II, Roi des Pays-Bas et Grand-Duc de Luxembourg (1840-1849) Contruction et évolution d'un lieu de mémoire||Article scientifique||Huberty, Christiane |- | 2006||58||1||119-165||Vaubans Wirken in Luxemburg. Kommemorative Darstellungen und identitätsstiftende Funktionen vor Ort||Article scientifique||Dondelinger, Patrick |- | 2006||58||1||169-179||Internationale Tagung "Sigismund von Luxemburg, König von Ungarn und Kaiser, 1387-1437||Compte-rendu d'un colloque||Uhrmacher, Martin |- | 2006||58||1||181-184||La Francia Media au cœur de l'Europe Francia Media im Herzen Europas||Compte-rendu d'un colloque||Pettiau, Hérold |- | 2006||58||1||185-187||Développer une tradition de l'hisotriographie||Compte-rendu d'un colloque||Wagener, Renée |- | 2006||58||1||35-61||L'instrumentalisation de l'histoire prise en flagrant délit: les discours sur l'héritage européen||Article scientifique||Margue, Michel |- | 2006||58||1||63-71||Gouvernance européenne et mondialisation adaptation et innovation technologique, mondialisation et marché du travail||Article scientifique||Leboutte, René |- | 2006||58||1||73-96||Qu'est ce qu'un Luxemburgeois? Histoire de la nationalité luxembourgeoise du Code Napoléon à nos jours||Article scientifique||Scuto, Denis |- | 2006||58||1||97-105||Lieux de mémoire and the (de)construction of "identities"||Article scientifique||Kmec, Sonja |- | 2006||58||1||p.&nbsp;5-7||Histoire vécue-Histoire remémorée L'histoire à l'Université du Luxembourg||Introduction||Leboutte, René |- | 2006||58||1||p.&nbsp;9-33||Questions autour d'une parure en coquillages trouvée à Waldbillig||Article scientifique||Pauly, Michel |- | 2006||58||2||320||Gast Mannes (Hg.) u.a. Nassau und seine Bäder in der Zeit um 1840, 213 S. 23 x 32&nbsp;cm, Nassauische Sparkasse, Wiesbaden 2005, ISBN 3-9810651-0-7.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||2||321||Annales de l'instutut archéologique du Luxembourg-Alron Tome CXXXIII-CXXXIV, tables systématiques et Index analytique des Annales et de Bulletins trimestriels édités par l'Institut Archéologique du Luxembourg à Arlon de 1847 à 2003, Arlon 2005.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||2||193-220||"Grande di persona, bello del corpo" Das Grabmal Walrams von Luxemburg in der neu betrachteten Heldenkapelle in Santa Anastasia||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2006||58||2||221-250||La Renifle. Un projet de film de fiction luxembourgeois (inachevé) sur la cocaïnomanie en 1927||Article scientifique||Lesch, Paul |- | 2006||58||2||251-311||Bbiliographei d'histoire luxembourgeoise pour l'annéée 2005||Bbiliographie|| |- | 2006||58||2||313-3314||André, Grisse, Früh- und Mittelkupferzeitliche Streitäxte im westlichen Mitteleuropa. Saarbrücker Beiträge zur Altertumskunde, Band 82 (Bonn 2006) mit 328 Seiten Text, 115 Tafeln und 59 Karten. Dr. Rudolf Hablet Verlag GmbH. Bonn 98 €. ISBN 3-7749-3403-7.||Compte rendu||Vollmann, Dieter |- | 2006||58||2||314-315||Michel Margue (éd.), Sépulture, mort et représentation de pouvoir au moyen âge, Tod, Grabmal und Herrschaftsrepräsentation im Mittelalter, 806 p., Publications de la Section Historique de l'Institut grand-ducal, vol. CXVIII, Publications du CLUDEM vol. 18, Luxembourg 2006, ISBN 2-919979-14-0.||Compte rendu||Paul Margue |- | 2006||58||2||315-316||Andrew Ayton and Philip Preston, The battle of Crécy, Woodbirdge (Boydell & Brewer), 2005, 390 p., £ 25 (zirka 40 €).||Compte rendu||Péporté, Pit |- | 2006||58||2||316-317||Raymond Baustert, La querelle Janséniste extra muros ou la polémique autour de la procession des jésuites de Luxembourg, 20 Mai 1685, 192 p., Gunter Narr Verlag Tübingen, 2006, ISBN. 3-8233-6187-2.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||2||317-318||Hans-Walter Herrmann /Rainer Hudemann/Eva Kell (Hg.) unter Mitarbeit von Alexander König: Forschungsaufgabe Industriekultur die Saarregion im Vergleich (Veröffentlichungen der Kommission für Saarländische Landesgeschichte und Volksforschung, 379, Saarbrücken 2004, 409 S., ISBN 3-923-754-99-X.||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2006||58||2||318-320||Pierre-Alain Tallier, Forêts et proporiétaires forestiers en Belgique de la find du XVIIIe siècle à 1914, 764p., Académie Royale de Belgique, Classe des Lettres, Coll. In- 8, 3e série, tome XXXII, Bruxelles 2004.||Compte rendu||Margue, Paul |- | 2006||58||2||320-321||Paul Lesch, Au nom de l'ordre public & des bonnes mœurs, Contrôle des cinémas et censure de films au Luxembourg 1895-2005, 331 p., Centre National de l'Audiovisuel, Luxembourg 2005, ISBN 2-919873-25-3.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||3||445||Konrad Schneider, Die Petermännchen, Kurtiers Landesscheidemünzen im 17. und 18. Jahrhundert, Nr. 30 der Schriftenreihe des Rheinischen Landesmuseums Tier, 86 S., Trier 2005, ISBN 3-923319-61-4.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||3||446||Colin Haselgrove und David Wigg-Wolf (Hggb.) Ironage coinagee and ritual practicies 419, S. Band 20 der Studien zu Fundmünzen der Antike, Verlag Philipp von Zabern, Mainz 2005 ISBN 3-8053-3491-5.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||3||329-334||Tombes à l'abandon||Article scientifique||Margue, Paul |- | 2006||58||3||335-369||H.R. Madol et le Luxembourg Extraits de son journal choisis et commentés par Georges Heisbourg (Première partie)||Article scientifique||Heisbourg, Georges |- | 2006||58||3||371-384||Die Markgrafen von Baden im Herzogtum Luxemburg||Article scientifique||Weber-Krebs, Fridolin |- | 2006||58||3||385-410||"Es ist die allerhöchste Eisenbahn, die Zeit ist schon vor drei Stunden angekommen": die Einführung der Mitteleuropäischen Zeit im Grossherzogtum Luxemburg||Article scientifique||Staus, Yvan |- | 2006||58||3||411-416||Découverte d'une ancienne plaque de cheminée à Ell||Article scientifique||Kohn, Jo |- | 2006||58||3||417-428||Ansembourg "la chapelle de Notre-Dame dit le Mont-Marie"||Article scientifique||Langini, Alex |- | 2006||58||3||429-436||Charles Verreycken als Widmungspatron auf einem seltenen, illustrierten Thesenblatt des Luxemburger Kupferstechers Richard COLLIN||Article scientifique||Kohn, Jo |- | 2006||58||3||437-444||Das Wappen des Prinzen Heinrich der Niederlande, Statthalter des Königs für Luxemburg (1850-1879)||Article scientifique||Klein, René |- | 2006||58||3||445-446||Jeannot Metzler u. David Wigg-Wolf (Hggb.) Die Kelten und Rom, neue numismatische Forschungen, Studien zu Fundmünzen der Antike Bd. 19, 311 S., Verlag Philipp von Zabern, Mainz, 2005, ISBN 3-8053-3577-6.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||4||451-459||Sur l'historiographie luxembourgeoise. Quelques réflexions en introduction au colloque||Introduction||Margue, Michel |- | 2006||58||4||461-482||Bertels et les historiens luxembourgeois du XVIe siècle||Article scientifique||Loutsch, Claude |- | 2006||58||4||483-497||Ecriture de l'histoire et construction nationale||Article scientifique||Kmec, Sonja |- | 2006||58||4||499-513||Mémoire et histoire de la Seconde Guerre mondiale au Luxembourg. Réflexions sur une cohabitation diffiicile||Article scientifique||Scuto, Denis |- | 2006||58||4||515-523||"Homme studieux et amateurs de l'histoire nationale- Remarques sur nos historiens du XIXe siècle||Article scientifique||Margue, Paul |- | 2006||58||4||525-547||Staatsbürgerliche Erziehung und Geschichtsunterricht in Luxemburg||Article scientifique||Schoentgen, Marc |- | 2006||58||4||549-561||La vie politique du XIXe siècle dans l'historiographie: bilan et perspectives||Article scientifique||Huberty, Christiane |- | 2006||58||4||563-577||L'histoire économique du Grand-Duché de Luxembourg à l'aube du XIXe siècle||Article scientifique||Barthel, Charles |- | 2006||58||4||579-582||Zur Geschichtsschreibung Luxemburgs in der Sicht eines Deutschen||Article scientifique||Heyen, Franz-Josef |- | 2006||58||4||583-594||L'historiographie luxembourgeoise vue de Belgique||Article scientifique||Yante, Jean-Marie |- | 2006||58||4||595-600||Points forts et faiblesses de l'historiographie luxembourgeoise||Article scientifique||Pauly, Michel |- | 2007||59||1||139||L'art au Luxembourg de la Renaissance au début du XXIe siècle, sous la direction d'Alex Langini, 383 p., 33,5 x 25,5&nbsp;cm; richement illuströ, relié pl. toile. Edit Fonds Mercator-Bruxelles, 2006; distrib. Schortgen-Luxembourg. ISBN 9061536-43 X||Compte rendu||Thill, Gérard |- | 2007||59||1||143||André Bruns, Luxembourg forteresse de la confédération germanique 1815-1866, 68 p., 28 x 21,5&nbsp;cm, traduit de l'allemand par José Voss, éd. Saint-paul Luxembourg, ISBN 2-87963-633-7.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||1||143||Turnen duerch Etchetnoach, 1956-2006, 216 p., Union Sportive Echternach, 2006.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||1||140-141||Rheinische Vierteljahresblätter 70 (2006), hg. V. M. Groten, Th. Klein, M. Nikolay-Panter, Habelt-Verlag, Bonn||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2007||59||1||141-142||Geschichtlicher Atlas der Rheinlande, 9. Lieferung, im Auftrag der Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde in Verbindung mit dem Landesverband Rheinland hrsg. V. Frnaz Irsigler, Habelt-Verlag, Bonn 2006.||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2007||59||1||142-143||Pierre, Lech (e.a.), Chronique de l'association des professeurs de l'ensiegnement secondaire et supérieur, 525 p., éditions de l'APESS, 2006, ISBN 2-87979-100-6.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||1||19-44||Le principe monarchique ("das monarchische Prinzip") en droit public allemand et luxembourgeois au XIXe siècle et au début du Xxe siècle||Article scientifique||Goedert, Henri |- | 2007||59||1||45-68||Luxembourgeois dans les Galères françaises||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2007||59||1||69-81||Fanden die Geusen um 1600 in Gerolstein/ Eifel Unterstützung?||Article scientifique||Neu, Peter |- | 2007||59||1||83-138||"Ze Costnitz was der küng" Sigismund von Luxemburg in Konstanz 1414-1418||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2007||59||1||p.&nbsp;5-18||Hat Grossherzogin Charlotte zweimal geheiratet?||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2007||59||2||263||Mallet, Jean OSB, Thibaut, André OSB, Catalogue des manuscrits de l'abbaye de clervaux, Encyclopédie bénédictine, 400 p., ISBN 2-503-52276-0, 2006. Diffusion: Brepols Publishers, B-2300 Turnhout.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||266||Trausch, Gérard, Le conseil économique et social et la société luxembourgeoise, 156 p., 30 x 22&nbsp;cm, Conseil économique et social du Gr. D-. De Luxembourg, 2007.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||149-173||H.R. Madol et le Luxembourg||Article scientifique||Heisbbourg, Georges |- | 2007||59||2||175-185||Augenzeugen berichten über die Ardennenschlacht in Vianden||Article scientifique||Milmeister, Jean |- | 2007||59||2||187-198||Franz Joseph Ferdinand Hochmuth 1845-1888||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2007||59||2||201-254||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2006||Bbiliographie|| |- | 2007||59||2||263-264||Rettet das Archäologische Erbe in Trier, Schriftenreihe des Rheinischen Landesmusueums Trier, Nr. 31-2005; 156 S.; 27,5 x 19,5&nbsp;cm, mit zahlreichen Abbildungen sowie zwei Kartenbeilagen.||Compte rendu||Gérard, Thill |- | 2007||59||2||264-265||Eusebios, über das Leben des Glückseligen Kaisers Konstantin (De Vita Constantini), Griechisch/Deutsch, hgb., übersetzt u. kommentiert von Paul Dräger, 412 S., Utopica Verlag, D-96173 Oberhaid, 2007. ISBN -13: 978-3-938083-04-8.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||265-266||Sigismunds Rex et Imperator, Kunst und Kultur zur Zeit Sigismunds von Luxemburg 1387-1437, Ausstellungskatalog, Budapest und Luxemburg 2006, Hrgb.. Imre Takacs u.a., 733 S., 29 x 23,5&nbsp;cm, Verlag Philipp von Zabern, Mainz 2006, € 49,90. ET Sigismund von Luxemburg, Ein Kaiser in Europa, Tagungsband des internationalen historischen und kulturhistorischen Kongresses in Luxemburg 8.-10. Juni 2005, Hgb. Michel Pauly u. François Reinert, 376 S., 29 x 23,5&nbsp;cm, Vlg. Philipp von Zabern, Mainz 2006, € 45.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||266-267||Centre hospitalier Neuro-Psychatrique, 150 Joer, 1855-2005, 212 p., Ettelbruck, 2006.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||3||391||Franz Ronig, Geist und Augenweiden- Beiträge zur Trierer Kunstgeschichte, Hrsg. Michael Embach, bei Kliomedia, Trier- 2007, 605 S., 25x 18&nbsp;cm, leinengeb. ISBN 978-3-89-890-117-8, Internet: http://www.ddb.de (Bd. 7 d. Reihe: Geschichte u. Kultur des Trierer LAndes)||Compte-rendu||Thill, Gérard |- | 2007||59||3||392||Germaine Goetzigner u. Claude D. Conter, zusammen mit Gast Mannes, Pierre Marson, Roger Muller, Nicole Sahl, Sandra schmit u. Frank Wilhelm, Luxemburger Autorenlexiokon, 687 s., 27 x 17&nbsp;cm, Centre National de Littérature, Mersch, 2007, 45 €, ISBN 978-2-919903-06-1.||Compte rendu||Margue, Paul |- | 2007||59||3||273-308||Une lettre du père Jean-Philippe Bettendorff de la Mission jésuite en Amazonie||Article scientifique||Arenz, Karl Heinz |- | 2007||59||3||309-344||La fête nationale au 11 mai||Article scientifique||Staus, Yvan |- | 2007||59||3||345-350||"Rien que pour vos yeux" Un rapport de renseignement opérationnel luxembourgeois de 1911||Article scientifique||Arboit, Gérald |- | 2007||59||3||351-377||Am wichtigsten Katheder des ganzen Landes||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2007||59||3||379-393||Narrenhausen: das Ende eine Mythos (Über die Fehldeutung eines Ortsnamens)||Article scientifique||Nehrenhausen, Jean |- | 2007||59||3||392-393||Hugo Heumann, Erlebtes-Erlittenes, von Mönchengladbach über Luxemburg nach Theresienland, Tagebuch eines deutsch-jüdischen Emigranten. Hrsg. Von Germaine Goetzinger u. Marc Schoentgen 120 s. 27 x 17&nbsp;cm, Centre national de Littérature, Mersch 2007, ISBN 978-2-91-9903-08-5.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||4||522||David Dominguez Müller, Radio-Luxembourg, Histoire d'un média privé d'envergure européenne, 262 p.&nbsp;L'Harmattan, Paris 2007, ISBN. 978-2-296-03-430-3 24, 75 EUR.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||4||522||Silvio Grilli, Ein aussergewöhnlich interessantes Leben im Minette, 160 S. ill. (ohne Angaben über Druck und Verlag), 2007, ISBN 978-2-87964-103-4, 19 EUR||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||4||401-428||Die Zwangsrekrutierung von Luxemburgern zur deutschen Wehrmacht im Spiegel von Wehrmachtspersonalunterlagen||Article scientifique||Quadflieg M., Peter |- | 2007||59||4||429-480||Elections dans la commune de Rollingergrund. Depuis sa constitution en 1849 jusqu'à son rattachement à la ville de Luxembourg en 1920||Article scientifique||Ney, Marc |- | 2007||59||4||481-504||Kunigunde von Luxemburg im Kassel 1008-1011 und tausend Jahre nachher. Die heilige Kaiserin als Gestalt der sozial-politischen Selbstverherrlichung einer ehemaligen Hauptstadt||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2007||59||4||505-514||Une équipe luxembourgeoise dans la cavalerie irlandaise||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2007||59||4||515-520||Was bedeutet das etc. etc. etc. im Titel der Grossherzöge von Luxemburg aus dem Hause Nassau-Weilburg?||Article scientifique||Klein, René |- | 2007||59||4||521-522||Franz Maier, Biographisches Organisationshandbuch der NSDAP und ihrer Gliederungen im Gebiet des heutigen Landes Rheinland-Pflaz, Veröffentlichungen der Kommission für die Geschichte des Landes Rheinland-Pflaz Bd. 28, 588 S. v. Hase und Koehler, Mainz/ Zarrentin, 2001, ISBN 978-3-7758-1407-X. 29 EUR.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2008||60||1||105-120||Reisender, kommst Du nach Luxemburg, Aspekte des Aufenthalts in der Frühen Neuzeit||Article scientifique||Emmel G., Fernand |- | 2008||60||1||121-124||Luxemburger Wappen in armorial Le Breton||Article scientifique||Klein, René |- | 2008||60||1||125-126||Frère Oswald Keess, La Retraite honorable religieuse, Traduit et commenté par Pierre Kauthen et Pol Schiltz, Luxembourg 2007, 264 pp.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2008||60||1||126-127||Wolfgang Freund, volk, Reich und Westgrenze, Deutschtumwissenschaften und Politik in der Pfalz, im Saarland und im Annektierten Lothringen 1925-1945, 551 S., Bd. 39der Veröffentlichungen für Saarländische Landesgeschichte und Volksforschung, Saarbrücken 2006, 30 Euro. ISBN 3-939150-00-2 / 978-3-939150-00-08.||Compte rendu||P. Ma |- | 2008||60||1||127-128||Othon Scholer, Der Hexer war's die Hexe, ja vielleich sogar der Dämon höchpersönlich…., Band 8 der Trierer Hexenprozesse- Quellen und Darstellungen, hrsg. Von G. Franz, F. Irsigler u. R. Voltmer, 434 S. Spee Verlag, Trier 2007, ISBN 978-3-87760-130-3, Euro 34,80.||Compte rendu||P. Ma |- | 2008||60||1||79-104||Nikolaus Arresdorff||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2008||60||1||p.&nbsp;5-78||Le glacis de la forteresse de Luxembourg, lieu de mémoire nationale||Article scientifique||Dondelinger, Patrick |- | 2008||60||2||255||Peter M. Quadflieg, "Zwangssoldaten" und "Ons Jongen", Eupen-Malmedy und Luxembourg als Rekrutierungsgebiet der deutschen Wehrmacht im Zweiten Weltkrieg, Aachener Studien zur Wirtschafts-und Sozialgeschichte Bd. 5, 173 S., Shaker-Verlag, Aachen, 2008, ISBN 978-3-8322-7078-0.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2008||60||2||133-156||Des Vétérans luxembourgeois aux Invalides (Première partie)||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2008||60||2||157-172||Ein Buch mit prinicpia immoralia, das im Luxembuger Athenäum bereits sehr viel Unheil angerichtet hat||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2008||60||2||173-190||Der Lutzenburgii typus des Antwerpener Verlages Gerard de Jode||Article scientifique||Fritzen, Peter |- | 2008||60||2||191-254||Bibliographie d'histoire luxembougeoise de l'année 2007||Bibliographie|| |- | 2008||60||2||255-256||Claudine Moulin, Michel Pauly (Hrsg.), Die Rechnungsbücher der Stadt Luxemburg, Erstes Heft 1388-1399, Schriftenreihe des Stadtarchivs Luxemburg Bd. 1/Publications du CLUEM 20, 146 S. 25 x 21&nbsp;cm., ISBN 2-919979-16-7, Luxembourg 2007, 19 Euro (beim Bezug der ganzen Reihe)||Compte rendu||P. Ma |- | 2008||60||3 und 4||261-268||Préface Le champ historiographique luxembourgeois||Préface||Kmec, Sonja |- | 2008||60||3 und 4||269-283||La notion de partie chez les humanistes luxembourgeois||Article scientifique||Loutsch, Claude |- | 2008||60||3 und 4||285-299||Le "premier" comte de Luxembourg vu par les premiers historiens du Luxembourg||Article scientifique||Péporté, Pit |- | 2008||60||3 und 4||301-327||L'édition des chartes du Luxembourg: un état des lieux||Article scientifique||Pettiau, Hérold |- | 2008||60||3 und 4||329-342||"Fruchtbare Justizmorde"?- Zur Historiographie der Hexenverfolgungen im Herzogtum Luxemburg||Article scientifique||Voltmer, Rita |- | 2008||60||3 und 4||343-362||Le cadastre de Marie-Thérèse au duché de Luxembourg: mythe et historiographie||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2008||60||3 und 4||363-390||L'histoire (ecclésiastique) luxembourgeoise à la lumière des sources romaines||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2008||60||3 und 4||391-413||Historiographie de l'immigration au Luxembourg||Article scientifique||Scuto, Denis |- | 2008||60||3 und 4||415-435||Le Luxembourg et l'historiographie de la construction européenne||Article scientifique||Grosbois, Thierry |- | 2008||60||3 und 4||437-454||Histoire et cinéma au Luxembourg Etat des recherches, méthodes et perspectives d'avenir||Article scientifique||Lesch, Paul |- | 2009||61||1||134||J. F. Böhmer, Regesta Imperii, Bd. VI. Die Regesten des Kaiserreichs unter Rudolf, Adolf, Albrecht, Heinrich VII. 1273-1313, Vierte Abteilung: Heinrich VII. 1288/1308-1313, 1. Lieferung: 1288/1308-August 1309, bearbeitet con Kurt-Ulrich Jäschke und Peter Thorau, Wien/Weimar/Köln (Böhlau Verlag) 2006, XIV +369 Seiten, ISBN 3-412-01906-2||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2009||61||1||138||Nassau Oblige, Musicalia aus der Grossherzoglichen Hofbibliothek Sloss Berg, Katalog der von der Hessischen Landesbibliothek in Zusammenarbeit mit Pierre Even veranstalteten Ausstellung (Wiesbaden) 4.9.-19.11.2008), Wiesbaden 2008.||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||138||Le Luxembourg au fil des siècles, 447 p. Weyrich Edition, B-6840 Neufchâteau, 2007.||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||139||Claude Conter u. Germaine Goetzinger (Hrsg.) Identitäts(de) Konstruktionen, Neue Studien zur Luxemburgistik, 156 S., Ed. Phi. Centre National de Littérature, Mersch 2008. ISBN 978-2-87962-251-4||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||139||Sandra Schmit, Nicolas gonner (Hrsg.), Prairieblummen, 290 S., Lëtzebuerger Literaturarchiv Mersch 2008, ISBN 978-2-919903-10-8.||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||129-130||Marcello Ghetta, Heinz Heinen (Hrsg). Spätantikes Heidentum, Trier und das Trevererland. In der Reihe: Geschichte und Kultur des Trierer Landes-Bd.10; Verlag Kliomedia, Trier 2008, 440 S., 27,5 x 22&nbsp;cm ISBN 978-3-89890-119-2||Compte rendu||Thill, Gérard |- | 2009||61||1||130-131||François Reinert (Hrsg.), Moselgold- der römische Schatz von Machtum, ein kaiserliches Geschenk, Ausstellungskatalog des Nationalmuseums für Geschichte und Kunst, in Luxembourg 2008. In: Publications du MNHA Luxembourg, Bd.6 Imprimerie Centrale 256 S. 29 x 24,5&nbsp;cm, ISBN 978-2-87985-041-2||Compte rendu||Thill, Gérard |- | 2009||61||1||131-134||Neue Literatur zu Heinrich VII.|| || |- | 2009||61||1||135-136||Michel Petzold, Das Pontifikat Erzbischof Boemunds II. Von Trier (1354-1362) und das Stiftswesen nach seiner Resignation (1362-1367) (Europäische Hochschulschriften. Geschichte und ihre Hilfswissenschaften, Bd. 806), (Peter Lang Verlag) 2. Aufl., Frankfurt/Main [u.a.] 2007, 475 S.||Compte rendu||Kirt, David |- | 2009||61||1||136-138||Geschichtlicher Atlas der Rheinlande, 11. Lieferung im Auftrag der Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde in Verbinung mit dem Landschaftsverband Rheinland hrsg. V. Franz Irsigler, ( Habelt-Verlag), Bonn, 2008.||Compte rendu||Helfer, Malte |- | 2009||61||1||91-128||Des Vétérans luxembourgeois aux Invalides (Deuxième partie)||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2009||61||1||p.&nbsp;5-90||"Und in der That hilfst du uns stäts als treuer Landesvertheidiger." Charles-Gérard Eyschens Briefe an Karl Stedmann (1826-1855)||Article scientifique||Mannes, Gast |- | 2009||61||2||149-195||Die Fehde in Theorie und Praxis (Untersuchung zur Anwendbarkeit der Fehdetheorie an "luxemburgischen" Beispielen)||Article scientifique||Viola, David |- | 2009||61||2||197-217||Elections dans la commune de Hamm||Article scientifique||Ney, Marc |- | 2009||61||2||219-228||Itinéraire d'un agent luxembourgois pendant la Première Guerre mondiale||Article scientifique||Arboit, Gérald |- | 2009||61||2||229-233||Réflexions sur le sceau de la comtesse Mahaut de Sarrebruck||Article scientifique||Klein, René |- | 2009||61||2||239-301||Bbiliographei d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2008||Bbiliographie|| |- | 2009||61||3||309-343||La réception du plan Marshall au Grand-Duché de Luxembourg 1947-1951 (première partie)||Article scientifique||Kreins, Jean-Marie |- | 2009||61||3||345-380||Die böhmischen Luxemburger und ihre Residenzen im mährischen Brünn (Die erste Phase 1311 bis 1349: König Johann und Markgraf Karl||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2009||61||3||381-394||Les luxembourgeois dans les troupes suisses au service de la France||Article scientifique||Hannrachain O, Eoghan |- | 2009||61||3||395-401||Bismarck: "Verlangen Sie von der luxemburgischen Behörde Untersuchung und Bestrafung!"||Article scientifique||Neu, Peter |- | 2009||61||3||403-424||L'ancienne Maison van der Vekene au Grund (Essai iconographique)||Article scientifique||Van der Vekene, Emile |- | 2009||61||3||425-429||La question des armoiries cantonales du Grand-Duché de Luxembourg||Article scientifique||Klein, René |- | 2009||61||4||437-465||La réception du plan Marshall au Grand-Duché de Luxembourg 1947-1951 (deuxième partie)||Article scientifique||Kreins, Jean-Marie |- | 2009||61||4||467-493||The Luxembourgers in the Dutch East-Indian Army from 1810 to 1913||Article scientifique||Staus, Yvan |- | 2009||61||4||495-511||La vénération des Rois Mages à Echternach||Article scientifique||Kauthen, Pierre |- | 2009||61||4||513-547||Auf den Spuren von Nikolaus Ungeschickt, "Gabrielen des Wirts Sohn zu Attert" (Teil 1)||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2010||62||1||31-70||Nikolaus Ungeschickt und Eva von Zievel "her und frau zu Eschet" (Teil 2)||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2010||62||1||71-142||Vorindustrieller Schiffbau in Luxemburg||Article scientifique||Sunnen, Carlo |- | 2010||62||1||p.&nbsp;5-30||Altrier revisited- Zum Nachleben einer römischen Siedlung||Article scientifique||Dövener, Franziska |- | 2010||62||2||149-165||Die Teufelsgeissel von Pellingen||Article scientifique||Scholer, Othon |- | 2010||62||2||167-186||Die Pellinger Benediktionen und Exorzismen||Article scientifique||Scholer, Othon |- | 2010||62||2||187-243||Auf den Spuren von Nikolaus Ungeschickt||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2010||62||2||245-307||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2009||Bibiliographie|| |- | 2010||62||3 und 4||317-327||Der Pyrenäenfriede als Beispiel für eine transnationale Geschichtsschreibung - eine Einführung||Einführung||Thewes, Guy |- | 2010||62||3 und 4||329-343||La paix des Pyrénées et les relations internationales au XVIIe siècle||Article scientifique||Bély, Lucien |- | 2010||62||3 und 4||345-361||Les sièges de Thionville de 1639 et de 1643||Article scientifique||Bruns, André |- | 2010||62||3 und 4||363-391||La guerre de siège au XVIIe siècle: l'exemple de Montmédy (1657)||Article scientifique||Bragard, Philippe |- | 2010||62||3 und 4||393-402||Charles IV de Lorraine et l'Espagne 1634-1659||Article scientifique||Vermeir, René |- | 2010||62||3 und 4||403-420||Westfälische Friedensordnung und Krieg in Europa. Zur kaiserlichen Politik im Vorfeld de Pyrenäenfriedens 1648-1659||Article scientifique||Hengerer, Mark |- | 2010||62||3 und 4||421-434||Divergierende Identitäten und Interessen: Die Freigrafschaft Burgund im habsburgischen Imperium 1621-1660||Article scientifique||Pelizaeus, Ludolf |- | 2010||62||3 und 4||435-449||Pacifier un espace en guerre Aux confins de la France et de l'Espagne, la frontière lorraine en 1659||Article scientifique||Gantelet, Martial |- | 2010||62||3 und 4||451-461||Du traité des Pyrénées à la prise de Luxembourg: la création d'une nouvelle frontière de la France 1659-1684||Article scientifique||Boucon, Jean |- | 2010||62||3 und 4||463-492||Die Auswirkungen des Pyrenäenfriedens auf die Grenze zwischen dem Königreich Frankreich und dem Herzogtum Luxemburg im Spiegel der Kartographie||Article scientifique||Uhrmacher, Martin |- | 2010||62||3 und 4||493-501||Entre deux souverainetés: le désarroi des populations du plat pays thionvillois au miroir d'un procès de sorcellerie||Article scientifique||Reuter, Antoinette |- | 2010||62||3 und 4||503-513||Der Pyrenäenfrieden von 1659 in Luxemburg: Ein Herrschaftswechsel in kirchenpolitiischer Perspektive||Article scientifique||Karstens, Simon |- | 2010||62||3 und 4||515-525||Les conséquences du changement de souveraineté à Thionville||Article scientifique||Chimello, Sylvain |- | 2010||62||3 und 4||527-539||Les aspects économiques et sociaux dans le Luxembourg avant et après 1659||Article scientifique||Dorban, Michel |- | 2010||62||3 und 4||541-560||Un "cadastre" du début du XVIIe siècle, prélude au partage des Terres communes aux duchés de Bar et de Luxembourg||Article scientifique||Yante, Jean-Marie |- | 2010||62||3 und 4||561-574||Démembrement d'archives luxembourgeoises consécutif au Traité des Pyrénées||Article scientifique||Yante, Jean-Marie |- | 2010||62||3 und 4||575-601||"Aeternae foedera pacis"? Darstellungen des Pyrenäenfriedens von 1659/60 in Frankreich und Spanien||Article scientifique||Tostmann, Oliver |- | 2010||62||3 und 4||603-616||Le traité des Pyrénées vu par l'hisotoriographie espagnole et catalane: impact, instrumentalisation et interprétation dans la longue durée||Article scientifique||Jané, Oscar |} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Literatur]] [[Kategorie:Lëschten (Literatur)]] tqcwporcn6s55bvlanhicr1ozozr7i4 2395846 2395837 2022-08-23T12:40:57Z Les Meloures 580 Ännerunge vum [[Special:Contributions/Les Meloures|Les Meloures]] ([[User talk:Les Meloures|Diskussioun]]) zréckgesat op déi lescht Versioun vum [[User:Melouresbot|Melouresbot]] wikitext text/x-wiki Dëst ass den Index vum der Publikatioun [[Hémecht]] vun 2001 bis 2010. {| class="wikitable sortable" ! Joer !! Jg. !! Heft !! Säiten !! Titel !! Zort !! Auteur |- | 2001||53||1||113||Théodore Veyrin-Forrer - Michel Popoff. Précis d'héraldique. Nouvelle édition revue et mise à jour par Michel Popoff. Larousse/HER 2000 PARIS. In: 12, 198 p. (Collection Comprendre et Reconnaître)||Compte-rendu||Loutsch, Jean-Claude |- | 2001||53||1||116||Raymond Weiller, Jetons luxembourgeois modernes II, Documents socio-culturels des XIXe-XXe siècles, Luxembourg 2000.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||1||103-111||Zwei neue Zeugnisse der Herkules-Verehrung aus Luxemburg||Article scientifique||Dövener, Franziska |- | 2001||53||1||113-114||Haverkamp, Alfred (Hgb.), Hildegard von Bingen in ihrem historischen Umfeld, Internationaler wissenschaftlicher Kongress zum 900-jährigen Jubiläum, September 1998 in Bingen, 640 S., Verlag von Zabern, Mainz 2000, ISBN 3-8053-2445-6, DM 141||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||1||114-115||Polfer, Michel (Hgb.), L'Évangélisation des régions entre Meuse et Moselle et la fondation de l'abbaye d'Echternach (Ve-IXe siècle), Publication de la Section Historique de l'Istitut grand-ducal, vol. 117, zugleich Publications du CLUDEM, t. 16, 575 S., (Actes des 10èmes Journées Lotharingiennes 1998), Luxembourg 2000, ISBN 2-919979-13-2, Flux 1800,-||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||1||115-116||Antiquitates Trevirenses, Beiträge zur Geschichte der Trierer Altertumskunde und der Gesellschaft für nützliche Forschungen (Herausgeber: Stadtbibliothèk Trier und Verein Kurtrierisches Jahrbuch), 507 S., 24,5x17, mit zahlreichen Tafeln und Abb., Trier 2000, ISSN 0452-9081.||Compte-rendu||Thill, Gérard |- | 2001||53||1||27-85||Voyage de Moscou à Nakhodka en train transsibérien en mars 1959||Journal||Pütz, Paul |- | 2001||53||1||5 à 25||Le pape Pie XII et le Luxembourg pendant la Seconde Guerre mondiale||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2001||53||1||87-102||Die Abtei Vangadizza zu Badia Polesine, die Klöster Weingarten und Altomünster und ihre Beziehungen zu den Luxemburgern. Die Grabmäler von Imiza und ihrer Tochter Kuniza||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2001||53||2||215||François Reinert (Hg.), La Maison de Luxembourg en Moravie-Die Luxemburger in Mähren 1350-1411, 96 S., Musée national d'histoire et d'art, Luxemburg 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||216||Claudia Banz, Höfisches Mäzenatentum in Brüssel, Kardinal Antoine Perrenot de Granvelle (1517-1586) und die Erzherzöge Albrecht und Isabella (1559-1621 respektiv 1566-1633), 220 S., wovon 41 als Tafelteil der Illustration dienen, Bd. XII der Berliner Schriften zur Kunst, Gebr. Mann Verlag, Berlin 2000, ISBN 3-7861-2309-8, DM 120.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||217||Dominique Zachary, Marie-Antoinette, La fuite en Belgique, 248 p., Editions Racine, Bruxelles 2001, ISBN 2-87386-229-7, 895 F.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||217||Compagnie Fiduciaire (éd.), Constructions et sites industriels au XXe siècle au Grand-Duché de Luxembourg, 345 p. photogr. 30x24, ISBN 2-87996-955-7, Luxembourg, déc. 2000.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||218||250 Joer Porkierch am Duerf Kauneref, 464 S., Organisatiounskomitee Kaunerefer Kierch 1750-2000, ISBN 2-919884-52-2.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||121-133||Die Siegel der Stadt Luxemburg||Article scientifique||Klein, René |- | 2001||53||2||135-205||Les moulins de l'Abbaye Noble de Notre Dame de Clairefontaine||Article scientifique||Bernard-Lesceux, Isabelle |- | 2001||53||2||207-212||Wann endete die Ardennenschlacht?||Article scientifique||Milmeister, Jean |- | 2001||53||2||213-215||Auf dem Weg in die Moderne (1802-1880) Hg. von Martin Persch und Bernhard Schneider. Geschichte des Bistums Trier, Band IV (= Veröffentlichungen des Bistumsarchivs Trier Bd. 38), Paulinus Verlag Trier 2000, 635 S. mit Registern.||Compte-rendu||Hellinghausen, Georges |- | 2001||53||2||215-216||Roland Marti (Hg.), Grenzkultur-Mischkultur?, Veröffentlichungen der Kommission für saarländische Landesgeschichte und Volksforschung Bd. 35, 400 S., Saarbrücker Druckerei und Verlag, Saarbrücken 2000, ISBN 3-930843-60-9.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||217-218||150 Joer Gemeng Walfer, 2 vol., 206 et 350 p., 30x22 cm, avec 2 CD, Administration communale Walferdange 2001, 2.500 F les deux volumes.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||2||219-286||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2000 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||La Bibliothèque nationale |- | 2001||53||3||467||André Heiderscheid, Zwangsrekrutiert, Band 2, 22x28 cm, 360 S., 280 Illustr., Editions Saint-Paul, 2001, ISBN 2-87963-359-1, 1700 F, 42,14 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||468||Association luxembourgeoise de généalogie et d'héraldique, Annuaires 1996, 1997, 1998, 1999. Mersch, boîte postale 118, L-7502.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||[[Charles Waringo]], Versuch einer identifizierung der Familie Waringo/Kriegstageblätter, 72 S., beim Verfasser, Schifflingen, 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||Orts-, Gemeinde- und Vereinsgeschichte||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||Dahlheim, Vu Ricciacus via Dalahem op Duelem, 488 S., 21x25, Fanfare Gemeng Duelem 2000||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469||Hesper 2000, Geschichte der Gemeinde Heperingen, Band 2, Administration communale de Hesperange/Geschichtsfrënn vun der Gemeng Hesper, 468 S., 21x28, 2200 F.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||470||Bissen seit eh und je, Band 1, 527 S., 24x30, Gemeindeverwaltung Bissen, 2001||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||470||Stroossen, 150 Joer Gemeng 1850-2000, 584 S., 23x28, Administration communale de Strassen, 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||293-341||Les débuts du cinéma sonore et parlant au Luxembourg (1929-1933)||Article scientifique||Lesch, Paul |- | 2001||53||3||343-364||Die "gioventù del fascismo" in Luxemburg. Die Jugend im italienischen Faschismus Teil I, Kapitel 1-3||Article scientifique||Krantz, Robert |- | 2001||53||3||365-387||La cassandre de Windsor ou la faillite de la pax britannica: la Reine Victoria et l'Affaire du Luxembourg de 1867||Article scientifique||Laux, Frédéric |- | 2001||53||3||389-465||Les moulins de l'Abbaye Noble de Notre Dame de Clairefontaine Chapitres 2,3,4,5||Article scientifique||Bernard-Lesceux, Isabelle |- | 2001||53||3||467-468||Isabelle Parmentier et Claude de Moreau de Gerbehaye, Le quartier de Virton, fascicule IX de l'Atlas de Géographie historique Le Duché de Luxembourg à la fin de l'Ancien Régime, 172 p., 4 cartes, Bibliothèque de la Faculté de Philosophie et Lettres, B-1348 Louvain-la-Neuve, 2000, 880 F (port compris).||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||468-469||Emile van der Vekene, Reliures des XVIe et XVIIe siècles conservées à la bibliothèque nationale de Luxembourg, 276 p., Bibliothèque Nationale Luxembourg, 2000, 30 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||3||469-470||Clausen, 150e anniversaire de la Fanfare Grand-Ducale, 328 S., 21x25, ISBN 2-87996-941-7.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2001||53||4||615||Lukas Clemens, Die hochmittelalterliche Niederungsburg von Dockendorf (Kr. Bitburg-Prüm). Ein Vorbericht, in: Funde und Ausgrabungen im Bezirk Trier 32 (2000), S. 71-94.||Compte-rendu||m.p. |- | 2001||53||4||615||Jean-Marie Yante, Le condominium barro-luxembourgeois de Marville-Arrancy (XIIIe-XVIe siècles). Enjeux politiques. Réalités administratives et atous économiques, in: Les enclaves territoriales aux Temps Modernes (XVIe-XVIIIe siècles). Colloque international de Besançon, 4 et 5 octobre 1999, (Actes) édités par Paul Delsalle et André Ferrer, Besançon 2001, p.&nbsp;235-258||Compte-rendu||m.p. |- | 2001||53||4||477-528||Die "gioventù del fascismo" in Luxemburg. Die Jugend im italienischen Faschismus Teil II, Kapitel 4||Article scientifique||Krantz, Robert |- | 2001||53||4||529-544||La réforme administrative de Joseph II dans le duché de Luxembourg||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2001||53||4||545-600||Les moulins de l'Abbaye Noble de Notre Dame de Clairefontaine Analyse socio-économique (suite et fin)||Article scientifique||Bernard-Lesceux, Isabelle |- | 2001||53||4||601-608||Anna von Österreich, Enkelin Kaiser Sigismunds von Luxemburg und ihr trauriges Ende in der sächsischen Eckartsburg||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2001||53||4||609-614||Die Anfänge der Grafen von Vianden und Klerf||Article scientifique||Klein, René |- | 2001||53||4||615-616||André Heiderscheid, Zwangsrekrutiert. Das deutsche Verbrechen an der Luxemburger Jugend, Band 3,327 S., 23x28 cm, Ed. Saint-Paul, Luxemburg 2001, ISBN 2-87963-371-0, 1550 F, 38,42 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||146||Ruth Dörner, Norbert Franz u. Christine Mayr (Hrgb.), Lokale Gesellschaften im Historischen vergleich, Europäische Erfahrungen im 19. Jahrhundert, 430 S., Trierer Historische Forschung Bd. 46, Kilomedia Trier, 52 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||147||Thoma, Jean, Kirchberg, Kirchberg-Siechenhof in früheren Zeiten, 453 S., 21x29, mit zahlreichen Abbildungen, Saint-Paul Luxemburg 2001, 48,34 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||147||Monsuez, Jean-Jacques, Des Luxembourgeois au Service de la France, Revue historique des Armées n°224 (septembre 2001), pp.&nbsp;43–54, Château de Vincennes, B.P. 108, F-00481, 13,72 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||131-144||Einführung: Gedanken zur archäologischen Prospektion in Luxemburg||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||1||145-146||Franz, Norbert, Die Stadtgemeinde Luxemburg im Spannungsfeld politischer und wirtschaftlicher Umwälzungen (1760-1890). Von der Festungs- und Garnisonsstadt zur offenen multifunktionalen Stadt. 398 S., Trierer Historische Forschungen, Bd. 40, Kliomedia, Trier 2001, 52 Euro.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2002||54||1||146-147||Tempus Edax Rerum, Le Bicentenaire de la Bibliothèque nationale de Luxembourg, Textes réunis et édités par Luc Deitz, 222 p., 22x27, Bibliothèque nationale Luxembourg, 2001, ISBN 2-87980-061-7.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||1||19-65||Die "gioventù del fascismo" in Luxemburg. Die Jugend im italienischen Faschismus Teil III, Kapitel 5-6||Article scientifique||Krantz, Robert |- | 2002||54||1||5à18||Les armoires de Son Altesse Royale le Grand-Duc de Luxembourg Henri||Article scientifique||Loutsch, Jean-Claude |- | 2002||54||1||67-88||Les élections dans la ville de Luxembourg depuis la loi communale du 24 février 1843||Article scientifique||Ney, Marc |- | 2002||54||1||89-130||Hexenprozesse im Herzogtum Luxemburg: Echternach 1679/1680||Article scientifique||Kmec, Sonja |- | 2002||54||2||249||Regesten der Urkunden im Archiv der Fürsten von Metternich im Staatlichen Zentralarchiv zu Prag. Teil 2, bearbeitet von Johannes Mötsch, 926 S., Veröffentlichungen der Landesarchivverwaltung Rheinland-Pfalz, Bd. 90, Koblenz 2001, ISBN 3-931014-52-5.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||250||Paul Lesch, Heim ins UFA-Reich?, NS-Filmpolitik und die Rezeption deutscher Filme in Luxemburg 1933-1944 (aus dem Französischen von Georges Hausemer, Vorwort von M. Loiperdinger), Schriftenreihe der Cinémathèque Luxembourg, Bd. 10, 175 S., Wissenschaftlicher Verlag Trier, ISBN 3-88476-518-3, 2002, Euro 21,50.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||251||Kultur- und Technikgeschichte der Spielkartenherstellung, Vorträge und Forschungsberichte der Jahrestagung des Internationalen Arbeitskreises Druckgeschichte, Beiträge zur Druckgeschichte Bd. 1, 144 S. ISSN 1618-7709, Mainz/Darmstadt 2001||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||153-182||Luxemburg und Württemberg Feinde und Verbündete. Die Aussöhnung durch Elisabeth von Nürnberg, Enkelin Karls IV. und ihr Grabmal in der Stiftskirche zu Stattgart||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2002||54||2||183-213||Beschreibung der bisherigen archäologischen Entdeckungen in Kayl||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||2||215-231||Fibeln von Dalheim aus der Sammlung von Jean Winandy||Collection||Wagner, Robert |- | 2002||54||2||233-247||Die Münzstätten Christnach und Kreuznach in ihrer numismatischen und urkundlichen Überlieferung||Article scientifique||Ilisch, Peter |- | 2002||54||2||249-250||Henri Wehenkel (dir.), Luxembourg-Paris-Luxembourg 1871, Migrations au temps de la commune, 170 p., Publications scientifiques du Musée d'Histoire de la Ville de Luxembourg t. VIII, Luxembourg 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||250-251||Batty Weber, Fenn Kass, Studienausgabe, besorgt von Josiane Weber, 474 S., Ed. du Centre national de littérature, Mersch 2001.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||2||253-331||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2001 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||Bibliothèque nationale |- | 2002||54||3||455||CECA 1952-2002, Cinquante ans de communauté européenne du charbon et de l'acier, trente-quatre témoignages, 288 p., 23x30 cm, Luxembourg 2002, ISBN 92-894-2071-5, 30 euros.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||3||457||Frank Wilhelm, Victor Hugo sympathisant des communards, lors de son séjour luxembourgeois en 1871?, 78 p. publié sous le titre Luxembourg-Paris-Luxembourg 1871, Migrations au temps de la Commune, dans les Publications scientifiques du Musée d'histoire de la Ville de Luxembourg, tome IX, 2001, ISBN 2-919878-44-1.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||3||457||Victor Kalmes, Bissen seit eh und je, Band 2, 568 S., 30x22, Sankt-Paulus-Druckerei Luxemburg, Gemeindeverwaltung Bissen, 2002.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||3||337-367||Victor Hugo et les châteaux luxembourgeois||Article scientifique||Milmeister, Jean |- | 2002||54||3||369-385||Städteplanung als Instrument der nationalsozialistischen "Eindeutschungs"-Politik: Hubert Ritters Bebauungsplan für Luxemburg||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2002||54||3||387-410||Journal de ma captivité 1945*||Journal||Pütz Paul |- | 2002||54||3||411-441||Burgen und Verteidigungsanlagen in Monnerich mit den Sektionen Bergem, Steinbrücken, Foetz und einigen direkt angrenzenden Fundplätzen auf Nachbargemeinden||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||3||443-454||Herstellung gotischer Tonplastiken zu Luxemburg? Modeln und Matrizen aus den Beständen der MNHA||Article scientifique||Bis-Worch, Christiane |- | 2002||54||3||455-457||…Et wor alles net esou einfach, Questions sur le Luxembourg et la Deuxième Guerre mondiale, Ein Lesebuch zur Ausstellung, Publicaitons scientifiques du Musée d'Histoire de la Ville de Luxembourg, tome X, 376 p., Luxembourg 2002, ISBN 2-919878-25.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2002||54||4||579||Franz-Josef Heyen (Bearb.), Das Stift St. Simeon in Trier (Germania Sacra, N.F. 41; Die Bistümer der Kirchenprovinz Trier: Das Erzbistum Trier, 9) Berlin/New York 2002, 1100 S., 5 Faltkarten, ISBN 3-11-017224-0.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2002||54||4||583||Von Pius XII. Zu Johannes XXIII., Vorträge der Studientage am 20.2.1999 und 18.11.2000 in Aachen, Geschichtsverein für das Bistum Aachen, Beiheft 2, 241 S., 2001, ISBN 3-87707-589-4.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2002||54||4||465-497||Le cercle des étudiants luxembourgeois à Louvain de 1880 à 1914 - une esquisse historique||Article scientifique||Theves, Tom |- | 2002||54||4||499-568||Archäologische Entdeckungen in Monnerich mit den Sektionen Bergem, Steinbrücken, Foetz und einigen direkt angrenzenden Fundplätzen auf Nachbargemeinden||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2002||54||4||569-572||Das Wappen der Herren von Klerf aus dem Hause Meysemburg||Article scientifique||Klein, René |- | 2002||54||4||573-577||Burg Klerf-Von den Sponheimem zu den Meysemburgern||Article scientifique||Klein, René |- | 2002||54||4||580-581||"Klëppelkrich", Erinnerungen einer Landschaft, hg. v. "Islek oni Grenzen", o. J., o. D. [Publications nationales, 2002], 683 S., ISBN 2-87984-048-1.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2002||54||4||581-582||Hans-Georg Meyer, Hans Berkessel (HHgg.) Die Zeit des Nationalsozialismus in Rheinland-Pfalz, 3 Bde., 520, 330, 332 S., Verlag Hermann Schmidt, D-55129 Mainz, 2000/2001, ISBN 3-87439-451-4 respektiv -452-2 u. -453-0.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||129||De Michtel Rodange, Op en Neis fotografëert, Ausstellungskatalog von Germaine Goetzinger Gast Mannes u. Roger Muller, 228 S., 27x16 cm, Centre Nationale de Littérature, Mersch, 2002, ISBN 2-919903-05-5||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||127-128||Luigi Peruzzi. Mes Mémoires. Un antifasciste italien déporté au SS-Sonderlager Hinzert raconte. Traduit de l'italien par Véronique Igel. Présenté et annoté par Denis Scuto. Editions Le Phare Esch-sur-Alzette 2002, 398 pages, illustré, 16x24 cm, ISBN 2-87964-056-3, 35,50 Euro.||Compte-rendu||Dostert, Paul |- | 2003||55||1||128-129||Isbelle Bernard-Lesceux, Le moulin de Beckerich, sept siècles d'histoire, 188 p., 27x21 cm, Commune de Beckerich, 2002.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||129-130||Fanfare royale Grand-Ducale Luxembourg-Grund-Fetschenhof-Cents-Pulvermühl, 150e Anniversaire, 276 p., 27x21 cm, 2002, ISBN 2-87996-902-6||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||1||5à70||Sprachpuristen und Sprachnationalisten: Die pangermanistische Kritik an der Luxemburger Mehrsprachigkeit (1839-1918)||Article scientifique||Herman, Alain |- | 2003||55||1||71-90||Les "comptes de la baumaîtrie" de la ville de Luxembourg au 14e et au 15e siècle||Article scientifique||Kass, Danielle |- | 2003||55||1||91-125||Alte, neue und neueste Erkenntnisse und Vorschläge zur Archäologie und Geschichte der Stadt Esch Teil 1||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2003||55||2||229||Ausonius, Decimus Magnus, Mosella (mit Bissula u. Briefwechsel mit Paulinus Nolanus) lateinisch/deutsch, hrsg. Und übersetzt von Paul Dräger, 320 S., Sammlung Tusculum, Artemis & Winkler, Düsseldorf, Zürich 2002, ISBN 3-7608-1729-7, 29,80 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||231||Isabelle Yegles-Becker, De Fëschmaart, Description, 383 p., très nombreuses illustrations, Ed. Fonds de Rénovation de la Vieille Ville, Ed. Le Phare, Esch/A., 2002, ISBN 2-959996-1-9.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||137-195||Les répercussions de la Guerre de Trente ans au Luxembourg 1635-1659 (Première partie)||Article scientifique||Schiltz, Pol |- | 2003||55||2||197-224||Inventar von bekannten, neueren und neuesten, praktisch flächendeckenden archäologischen Entdeckungen und Funden auf dem Gebiet der Stadt Esch Teil 2||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2003||55||2||225-228||Bibliographie - Emile Krier (1949-2001)||Bibliographie||Majerus, Benoît |- | 2003||55||2||229-230||Unrecht und Recht, Kriminalität und Gesellschaft im Wandel von 1500-2000. Wissenschaftlicher Begleitband zur gleichnamigen Landesstellung der rheinland-pfälzischen und saarländischen Archive. 712 S., Bd. 98 der Veröffentlichung der Lanesarchivverwaltung Rhld.-Pfalz. Hrsgb. von Heinz-Günther Borck u. Beate Dorfey, Koblenz 2002, ISBN 3-931014-60-6||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||230-231||Van der Vekene, Emile, Dictionnaire illustré des relieurs ayant exercé au Grand-Duché de Luxembourg depuis le XVIIe siècle jusqu'à nos jours, 228 p., 140 ill., édition saint-paul, Luxembourg 2002, ISBN 2-87963-414-8, 56 Euros||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||2||233-302||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2002 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||Bibliothèque nationale |- | 2003||55||3||463||Giovanni e Carlo di Lussemburgo in Toscana (1331-1369), Atti del Convegno Internationale di Studi Montecarlo, 14 luglio 2002, Quaderni Lucchesi di Studi sul Medioevo e sul rinascimento, Istituto storico, I-55100 Lucques, Palais Ducal, Euro 20.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||3||464||50 Joer Pompjee Schlennermannescht 1953-2003, 280 S., 26x20 cm, 2003||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||3||309-374||Les répercussions de la Guerre de Trente ans au Luxembourg 1635-1659 (Deuxième partie)||Article scientifique||Schiltz, Pol |- | 2003||55||3||375-406||Die Irrfahrt des Grabmals Kaiser Heinrichs VII. Die erste Phase: vom Ableben 1313 bis zur Versetzung 1494 Nebst einer unveröffentlichten Handschrift aus Buonconvento bei Siena||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2003||55||3||407-458||Prähistorische, Protohistorische, Gallo-Römische und Früh-Mittelalterliche Höhensiedlungen auf dem +/- 80 Meter über Esch gelegenen Plateau Esch Teil III||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2003||55||3||459-461||Untersuchung über das so genannte Wappen der Herrschaft Hesperingen||Article scientifique||Klein, René |- | 2003||55||3||463-464||Landwirtschaft in Luxemburg, 224 S., 21x27 cm, Ed. saint-paul, Luxembourg 2003, ISB 2-87963-455-5, 49,80 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||4||589||Nidderdonwen 2003, 480 S., Frënn vun der Donwer Geschicht, Niederdonven 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||4||589||150 Joer Annalen, ein Rückblick auf 150 Jahre Luxemburger Landwirtschaft, 361 S., 21x30 cm, Cercle agricole et d'élevage, Luxembourg 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2003||55||4||471-482||Dans la gueule du loup||Article scientifique||Heisbourg, Georges |- | 2003||55||4||483-523||L'architecte de l'État Charles Arendt (1825-1910) et la restauration de la chapelle du château d'Esch-sur-Sûre (Luxembourg)||Article scientifique||Weny, Simone |- | 2003||55||4||525-544||Die belgische Revolution von 1830 und ihre Ausstrahlung auf den luxemburgisch-deutschen Grenzraum||Article scientifique||Neu, Peter |- | 2003||55||4||545-561||Bons Hommes et Prudhommes dans le Luxembourg et environs aux XIIe et XIIIe siècles||Article scientifique||Funck, Charles |- | 2003||55||4||563-586||Les répercussions de la Guerre de Trente ans au Luxembourg 1635-1659 (Troisième partie)||Article scientifique||Schiltz, Pol |- | 2003||55||4||587-589||Geschichtlicher Atlas der Rheinlande, 7. und 8. Lieferung, im Auftrag der Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde in Verbindung mit dem Landschaftsverband Rheinland hrg. v. Franz IRSIGLER, Rheinland-Verlag, Köln 2000/2002.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2004||56||1||105-140||Heinrich VII. und der Turm der Milizen zu Rom. Zur Entdeckung einer kaiserlichen Residenz von Mai bis Juli 1312||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2004||56||1||141-148||In Vianden wog man früher nach Kölner Maß||Article scientifique||Klein, René |- | 2004||56||1||5--55||"Es stand in alten Zeiten…" Nachrichten von Rimlingen alias Rim(m)el||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2004||56||1||57-92||… ce tant exécrable et détestable crime de sortilège. Der "Bürgerkrieg" gegen Hexen und Hexenmeister im Herzogtum Luxemburg (16. und 17. Jahrhundert)||Article scientifique||Voltmer, Rita |- | 2004||56||1||93-103||Qui était Antoine Houst? (1541-1605)||Article scientifique||Margue, Paul |- | 2004||56||2||331||"Es geht alles vorüber, es geht alles vorbei…", Philipp Gonners Briefe von der Ostfront 1942-1944; zusammengestellt von Katja Rausch, Vorwort von Gilbert Trausch, 72 S., 21x21 cm, reich ill., ed. saint-paul, Luxemburg 2003, 14,90 Euro.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||332||Serge Hoffmann, Le mouvement de résistance LVL au Luxembourg, 158 p., Archives nationales Luxembourg, 2004, ISBN 2-495-15118-3.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||333||Jhemp Biver, Das Schulwesen, ein Chronisches Problem? Beispiel Befort, 128 S., Administration communale de Beaufort, 2004, ISBN 2-87996-846-1.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||153-169||La Procession dansante dans la deuxième moitié du XXe siècle||Article scientifique||Kauthen, Pierre |- | 2004||56||2||171-186||Les odeurs de la ville. Les conditions d'hygiène à Luxembourg sous l'Ancien Régime||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2004||56||2||187-192||Sus aux sangliers, en 1781||Article scientifique||Mersch, Jacques |- | 2004||56||2||193-265||Archäologische Suche und Funde basierend auf Luftaufnahmen und Bodenprospektionen im Raum Redingen-Ell-Beckerich-Levelingen-Oberpallen-Colpach-Nagem-Lannen-Roodt u.a., im Laufe der Jahre 1966-1984||Article scientifique||Robert, Camille |- | 2004||56||2||267-270||Le changement d'armoiries des seigneurs de Chêne||Article scientifique||Klein, René |- | 2004||56||2||271-330||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2003 (avec compléments des années précédentes)||Bibliographie||La Bibliothèque nationale |- | 2004||56||2||331-332||Claude Meintz, Inventaire des fonds divers (1re partie), Archives Nationales, 296 p., Luxembourg 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||2||332-333||Klaus Sütterlin, König Johann, Ritter auf dem Schauplatz Europa, 608 S., Knecht Verlag, D-76829 Landau, ISBN 3-930927-77-2, 2003.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||3||367||Birgitta Eimer, Eine Königin macht Politik, Sophie zu Nassau 1836-1913, Königin von Schweden und Norwegen, 280 S., Greifswald, 2003. Vertrieb: Nordbuch D-18528 Sehlen/Rügen, ISBN 3-00-011377-0.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||3||241-271||Briefe eines Luxemburger Zwangsrekrutierten aus der Wehrmacht||Correspondance||Hostert, Norbert |- | 2004||56||3||273-310||De Wee vun eiser Famill 1940-1945||Journal||Reisch, Lucien |- | 2004||56||3||311-343||Bischof J. Th. Laurent zum 200. Geburtstag: Wissenschaft, Nachwirken, Reminiszenen||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2004||56||3||345-364||"Diese Nachbarschaft ist nicht sehr angenehm…" Hygiene und Lebensmittelsicherheit im 19. Jahrhundert am Beispiel des Schlachtens und des Abdeckereiwesens in der Stadt Luxemburg||Article scientifique||Theves, Georges |- | 2004||56||3||365-366||Adolf Neyses, Die Baugeschichte der ehemaligen Reichsabtei St. Maximin bei Trier. Kataloge und Schriften des Bischöflichen Dom- und Diözesanmuseums Trier. Bd. VI, 1-2. Trier, 2001 (ISBN 3-9805773-7-6); Bd. 1: 281 Seiten mit zahlreichen, zum Teil farbigen Abbildungen, Bd. 2: Mappe mit 42 Falttafeln und 3 großformatigen Faltbeilagen.||Compte-rendu||Polfer, Michel |- | 2004||56||3||366-367||Die Fundmünzen der römischen Zeit in Deutschland, Abt. IV Rheinland-Pfalz, Band 3/3, Stadt u. Reg.-Bez. Trier, Münzen ohne Fundort, zusammengestellt von Hans-Christoph Noeske, 275 S., Verlag Philipp von Zabern, Mainz, "004, ISBN 3-8053-3427-3.||Compte-rendu||P. Ma. |- | 2004||56||4||375-378||En guise d'introduction: Historique et enjeux de la recherche sur le château de Pierre Ernest de Mansfeld||Article scientifique||Mousset, Jean-Luc |- | 2004||56||4||379-388||Le comte Pierre-Ernest de Mansfeld, loyal serviteur de Charles Quint et de Philippe II et la guerre aux Pays-Bas||Article scientifique||Janssens, Gustaaf |- | 2004||56||4||389-401||Le parc à gibier et les jardins "La Fontaine" à Clausen: Genèse et mise en scène d'un topos||Article scientifique||Schoellen, Marc |- | 2004||56||4||403-411||Die Entwicklung der Mansfeldanlage in den letzten zweihundert Jahren anhand historischer Abbildungen und Pläne||Article scientifique||Paulke, Matthias |- | 2004||56||4||413-431||Ouvertüre der mitteleuropäischen Renaissancearchitektur und des lutherischen Bilderstreites - Die Grafen von Mansfeld im 16. Jahrhundert||Article scientifique||Borggrefe, Heiner |- | 2004||56||4||433-449||La place du château de Mansfeld dans la Renaissance des anciens Pays-Bas||Article scientifique||De Jonge, Krista |- | 2004||56||4||451-474||Architecture imaginaire ou architecture de rêve au château de Mansfeld d'après Jean-Guillaume Wiltheim (La marque de Hans Vredeman de Vries)||Article scientifique||Scholer, Othon |- | 2004||56||4||475-495||Pierre-Ernest de Mansfeld et les ingénieurs et architectes militaires||Article scientifique||Martens, Pieter |- | 2004||56||4||497-507||L'hôtel de Mansfeld à Bruxelles. Etat de la question avant étude archéologique||Article scientifique||Demeter, Stéphane |- | 2005||57||1||125||Heinrich Wagner, Zur Gründung der Klöster Weissenburg und Echternach und ihrem Wirken in Mainfranken, in: Archiv für mittelrheinische Kirchengeschichte 55 (2003), S. 103-146.||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||125||Matthias Werner, in loco nuncupante Arnestati. Die Ersterwähnung Arnstadts im Jahre 704, Wechmar 2004 (Historische Kommission für Thüringen, 23 S., ISBN 3-910027-18-0||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||127||Süttö szilard, Anjou-magyarorszag Alkonya. Magyarorszag Politikai Törtenete Nagy Lajostol Zsigmonig, az 1384-1387 évi belviszalyok okmanytaraval (Belvedere-monografiak 2), 2 Teilbände, Szeged 2003, ISBN 963 86387 0 2||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||103-114||Dionysius von Luxemburg 1652-1703 Ein Kapuziner aus Luxemburg, nicht der Geringste unter den Besten||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2005||57||1||115-122||Das Gattengrabmal zu Ell||Article scientifique||Kohn, Jo |- | 2005||57||1||123-124||Dr. Heinz Cüppers (1929-2005)||Grabungen und Funde||Thill, Gérard |- | 2005||57||1||126-127||Marie-Louise Herckmann, Stellvertreter, mit- und Ersatzherrscher, Regenten, Generalstatthalter, Kurfürsten und Reichsvikare in Regnunm und Imperium vom 13. bis zum frühen 15. Jahrhundert (Studien zu den Luxemburgern und ihrer Zeit, Bd. 9), Warendorf 2002, 2. Teile, 978 S., ISBN 3-925522-21-2.||Compte rendu||Michel Pauly |- | 2005||57||1||127-128||Romain Hilgert, Zeitungen in Luxemburg 1704-2004, Service Information et Presse, Luxembourg 2004, 258 S., ISBN 2-879999-135-8, 20 €.||Compte rendu||m.p. |- | 2005||57||1||35-54||Briefe eines Luxemburger Zwangsrekrutierten aus der Wehrmacht (Zweiter Teil)||Article scientifique||Hostert,Norbert |- | 2005||57||1||5--33||Luxemburg und der Heilige Stuhl unter dem Pontifikat Johannes Pauls II. (1978-2005)||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2005||57||1||55-102||Johann Philipp Bettendorf SJ. (1625-1698) "erster Jesuitenmissionar am Oberlauf des Amazonas"||Article scientifique||Bost, Bodo |- | 2005||57||2||133-164||L'Athénée de Luxembourg et le régime néerlandais 1815-1830/39||Article scientifique||Trausch, Gérard |- | 2005||57||2||165-183||Mal de brout... Droits d'usage... Productivité agricole||Article scientifique||Theves, Georges |- | 2005||57||2||185-197||Maria von Mörl (1812-1868)||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2005||57||2||199-209||Luxemburger Wappen im Amorial Bellenville||Heraldik||Klein, René |- | 2005||57||2||211-270||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2004||Bibliographie|| |- | 2005||57||3||411||Quellen zur Landesgeschichte der Rheinprovinz, Teil 1: Regierungsbezirk Trier, Veröffentlichung aus den Archiven Preussischer Kulturbesitz, bearbeitet von Dieter Heckmann, 216 S., Berlin 2004, ISBN 3-923579-04-07.||Compte rendu||P. Ma. |- | 2005||57||3||411||Bertrand Jearnmougin, Louix XIV a la conquête des Pays-bas espagnogls, la guerre oubliée 1679-1684, Préface de Lucien Bély (Sorbonne)m 235 p., Collection Campagnes et Stratégie, Ed. Economica Paris 2005.||Compte rendu||P. Ma. |- | 2005||57||3||412||D'Kapell um Wobierg "d'Rochuskapelle" 150 Joer Prëssessioun 1854-2004m 146 S., Bissen 2005, ISBN 2-87996-800-3||Compte rendu||P. Ma. |- | 2005||57||3||277-312||Burgenpolitik im Tal der Chiers||Article scientifique||Wagener, Sascha |- | 2005||57||3||313-347||Le siège de Luxemboug en 1684. Organisation et logistique||Article scientifique||Bruns, André |- | 2005||57||3||349-381||La vie d'une jeune femme entre Bruxelles et Luxembourg à la fin du 19e siècle: Le journal intime d'Ernestine Mayrisch-Vannérus (1865-1896)||Article scientifique||Weber, Josiane |- | 2005||57||3||383-403||Le contrôle ds matières d'or et d'argent dans le Département des Forêts de 1795 à 1814||Article scientifique||Tousch, Pol |- | 2005||57||3||405-409||Aperçu sur les poinçons des objets d'orfèvrerie de l'Ancien Régime à l'empire en France et au Luxembourg||Article scientifique||Dr. Tousch, Charles |- | 2005||57||4||417-466||"Nous voici en Nassauté et pour de bon!" Die niederländisch-luxemburgische Thronfolgereegelung von 1890 im kirchlichen Einfangprisma||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2005||57||4||467-508||Regards sur une bibliothèque d'ici Une sélection de reliures figurant en une bibliothèque privée luxembourgeoise||Article scientifique||Bruns, André |- | 2005||57||4||509-512||Peter Hacker, Die Anfänge eines eigenen Nationalbewusstseins? Eine politische Geschichte Luxemburgs von 1815 bis 1865, Kliomedia, Trier, 2005, 458 S.||Compte rendu||Huberty, Christiane |- | 2005||57||4||512-513||Pierre Marson, Die Bestände des Luxemburger Literaturarchivs, 165 S. 28 x 16&nbsp;cm, Mersch / Luxemburg, 2005, ISBN 2-91990395-0||Compte rendu||P. Ma. |- | 2006||58||1||107-118||Gauillame II, Roi des Pays-Bas et Grand-Duc de Luxembourg (1840-1849) Contruction et évolution d'un lieu de mémoire||Article scientifique||Huberty, Christiane |- | 2006||58||1||119-165||Vaubans Wirken in Luxemburg. Kommemorative Darstellungen und identitätsstiftende Funktionen vor Ort||Article scientifique||Dondelinger, Patrick |- | 2006||58||1||169-179||Internationale Tagung "Sigismund von Luxemburg, König von Ungarn und Kaiser, 1387-1437||Compte-rendu d'un colloque||Uhrmacher, Martin |- | 2006||58||1||181-184||La Francia Media au cœur de l'Europe Francia Media im Herzen Europas||Compte-rendu d'un colloque||Pettiau, Hérold |- | 2006||58||1||185-187||Développer une tradition de l'hisotriographie||Compte-rendu d'un colloque||Wagener, Renée |- | 2006||58||1||35-61||L'instrumentalisation de l'histoire prise en flagrant délit: les discours sur l'héritage européen||Article scientifique||Margue, Michel |- | 2006||58||1||63-71||Gouvernance européenne et mondialisation adaptation et innovation technologique, mondialisation et marché du travail||Article scientifique||Leboutte, René |- | 2006||58||1||73-96||Qu'est ce qu'un Luxemburgeois? Histoire de la nationalité luxembourgeoise du Code Napoléon à nos jours||Article scientifique||Scuto, Denis |- | 2006||58||1||97-105||Lieux de mémoire and the (de)construction of "identities"||Article scientifique||Kmec, Sonja |- | 2006||58||1||p.&nbsp;5-7||Histoire vécue-Histoire remémorée L'histoire à l'Université du Luxembourg||Introduction||Leboutte, René |- | 2006||58||1||p.&nbsp;9-33||Questions autour d'une parure en coquillages trouvée à Waldbillig||Article scientifique||Pauly, Michel |- | 2006||58||2||320||Gast Mannes (Hg.) u.a. Nassau und seine Bäder in der Zeit um 1840, 213 S. 23 x 32&nbsp;cm, Nassauische Sparkasse, Wiesbaden 2005, ISBN 3-9810651-0-7.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||2||321||Annales de l'instutut archéologique du Luxembourg-Alron Tome CXXXIII-CXXXIV, tables systématiques et Index analytique des Annales et de Bulletins trimestriels édités par l'Institut Archéologique du Luxembourg à Arlon de 1847 à 2003, Arlon 2005.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||2||193-220||"Grande di persona, bello del corpo" Das Grabmal Walrams von Luxemburg in der neu betrachteten Heldenkapelle in Santa Anastasia||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2006||58||2||221-250||La Renifle. Un projet de film de fiction luxembourgeois (inachevé) sur la cocaïnomanie en 1927||Article scientifique||Lesch, Paul |- | 2006||58||2||251-311||Bbiliographei d'histoire luxembourgeoise pour l'annéée 2005||Bbiliographie|| |- | 2006||58||2||313-3314||André, Grisse, Früh- und Mittelkupferzeitliche Streitäxte im westlichen Mitteleuropa. Saarbrücker Beiträge zur Altertumskunde, Band 82 (Bonn 2006) mit 328 Seiten Text, 115 Tafeln und 59 Karten. Dr. Rudolf Hablet Verlag GmbH. Bonn 98 €. ISBN 3-7749-3403-7.||Compte rendu||Vollmann, Dieter |- | 2006||58||2||314-315||Michel Margue (éd.), Sépulture, mort et représentation de pouvoir au moyen âge, Tod, Grabmal und Herrschaftsrepräsentation im Mittelalter, 806 p., Publications de la Section Historique de l'Institut grand-ducal, vol. CXVIII, Publications du CLUDEM vol. 18, Luxembourg 2006, ISBN 2-919979-14-0.||Compte rendu||Paul Margue |- | 2006||58||2||315-316||Andrew Ayton and Philip Preston, The battle of Crécy, Woodbirdge (Boydell & Brewer), 2005, 390 p., £ 25 (zirka 40 €).||Compte rendu||Péporté, Pit |- | 2006||58||2||316-317||Raymond Baustert, La querelle Janséniste extra muros ou la polémique autour de la procession des jésuites de Luxembourg, 20 Mai 1685, 192 p., Gunter Narr Verlag Tübingen, 2006, ISBN. 3-8233-6187-2.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||2||317-318||Hans-Walter Herrmann /Rainer Hudemann/Eva Kell (Hg.) unter Mitarbeit von Alexander König: Forschungsaufgabe Industriekultur die Saarregion im Vergleich (Veröffentlichungen der Kommission für Saarländische Landesgeschichte und Volksforschung, 379, Saarbrücken 2004, 409 S., ISBN 3-923-754-99-X.||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2006||58||2||318-320||Pierre-Alain Tallier, Forêts et proporiétaires forestiers en Belgique de la find du XVIIIe siècle à 1914, 764p., Académie Royale de Belgique, Classe des Lettres, Coll. In- 8, 3e série, tome XXXII, Bruxelles 2004.||Compte rendu||Margue, Paul |- | 2006||58||2||320-321||Paul Lesch, Au nom de l'ordre public & des bonnes mœurs, Contrôle des cinémas et censure de films au Luxembourg 1895-2005, 331 p., Centre National de l'Audiovisuel, Luxembourg 2005, ISBN 2-919873-25-3.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||3||445||Konrad Schneider, Die Petermännchen, Kurtiers Landesscheidemünzen im 17. und 18. Jahrhundert, Nr. 30 der Schriftenreihe des Rheinischen Landesmuseums Tier, 86 S., Trier 2005, ISBN 3-923319-61-4.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||3||446||Colin Haselgrove und David Wigg-Wolf (Hggb.) Ironage coinagee and ritual practicies 419, S. Band 20 der Studien zu Fundmünzen der Antike, Verlag Philipp von Zabern, Mainz 2005 ISBN 3-8053-3491-5.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||3||329-334||Tombes à l'abandon||Article scientifique||Margue, Paul |- | 2006||58||3||335-369||H.R. Madol et le Luxembourg Extraits de son journal choisis et commentés par Georges Heisbourg (Première partie)||Article scientifique||Heisbourg, Georges |- | 2006||58||3||371-384||Die Markgrafen von Baden im Herzogtum Luxemburg||Article scientifique||Weber-Krebs, Fridolin |- | 2006||58||3||385-410||"Es ist die allerhöchste Eisenbahn, die Zeit ist schon vor drei Stunden angekommen": die Einführung der Mitteleuropäischen Zeit im Grossherzogtum Luxemburg||Article scientifique||Staus, Yvan |- | 2006||58||3||411-416||Découverte d'une ancienne plaque de cheminée à Ell||Article scientifique||Kohn, Jo |- | 2006||58||3||417-428||Ansembourg "la chapelle de Notre-Dame dit le Mont-Marie"||Article scientifique||Langini, Alex |- | 2006||58||3||429-436||Charles Verreycken als Widmungspatron auf einem seltenen, illustrierten Thesenblatt des Luxemburger Kupferstechers Richard COLLIN||Article scientifique||Kohn, Jo |- | 2006||58||3||437-444||Das Wappen des Prinzen Heinrich der Niederlande, Statthalter des Königs für Luxemburg (1850-1879)||Article scientifique||Klein, René |- | 2006||58||3||445-446||Jeannot Metzler u. David Wigg-Wolf (Hggb.) Die Kelten und Rom, neue numismatische Forschungen, Studien zu Fundmünzen der Antike Bd. 19, 311 S., Verlag Philipp von Zabern, Mainz, 2005, ISBN 3-8053-3577-6.||Compte rendu||P. Ma |- | 2006||58||4||451-459||Sur l'historiographie luxembourgeoise. Quelques réflexions en introduction au colloque||Introduction||Margue, Michel |- | 2006||58||4||461-482||Bertels et les historiens luxembourgeois du XVIe siècle||Article scientifique||Loutsch, Claude |- | 2006||58||4||483-497||Ecriture de l'histoire et construction nationale||Article scientifique||Kmec, Sonja |- | 2006||58||4||499-513||Mémoire et histoire de la Seconde Guerre mondiale au Luxembourg. Réflexions sur une cohabitation diffiicile||Article scientifique||Scuto, Denis |- | 2006||58||4||515-523||"Homme studieux et amateurs de l'histoire nationale- Remarques sur nos historiens du XIXe siècle||Article scientifique||Margue, Paul |- | 2006||58||4||525-547||Staatsbürgerliche Erziehung und Geschichtsunterricht in Luxemburg||Article scientifique||Schoentgen, Marc |- | 2006||58||4||549-561||La vie politique du XIXe siècle dans l'historiographie: bilan et perspectives||Article scientifique||Huberty, Christiane |- | 2006||58||4||563-577||L'histoire économique du Grand-Duché de Luxembourg à l'aube du XIXe siècle||Article scientifique||Barthel, Charles |- | 2006||58||4||579-582||Zur Geschichtsschreibung Luxemburgs in der Sicht eines Deutschen||Article scientifique||Heyen, Franz-Josef |- | 2006||58||4||583-594||L'historiographie luxembourgeoise vue de Belgique||Article scientifique||Yante, Jean-Marie |- | 2006||58||4||595-600||Points forts et faiblesses de l'historiographie luxembourgeoise||Article scientifique||Pauly, Michel |- | 2007||59||1||139||L'art au Luxembourg de la Renaissance au début du XXIe siècle, sous la direction d'Alex Langini, 383 p., 33,5 x 25,5&nbsp;cm; richement illuströ, relié pl. toile. Edit Fonds Mercator-Bruxelles, 2006; distrib. Schortgen-Luxembourg. ISBN 9061536-43 X||Compte rendu||Thill, Gérard |- | 2007||59||1||143||André Bruns, Luxembourg forteresse de la confédération germanique 1815-1866, 68 p., 28 x 21,5&nbsp;cm, traduit de l'allemand par José Voss, éd. Saint-paul Luxembourg, ISBN 2-87963-633-7.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||1||143||Turnen duerch Etchetnoach, 1956-2006, 216 p., Union Sportive Echternach, 2006.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||1||140-141||Rheinische Vierteljahresblätter 70 (2006), hg. V. M. Groten, Th. Klein, M. Nikolay-Panter, Habelt-Verlag, Bonn||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2007||59||1||141-142||Geschichtlicher Atlas der Rheinlande, 9. Lieferung, im Auftrag der Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde in Verbindung mit dem Landesverband Rheinland hrsg. V. Frnaz Irsigler, Habelt-Verlag, Bonn 2006.||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2007||59||1||142-143||Pierre, Lech (e.a.), Chronique de l'association des professeurs de l'ensiegnement secondaire et supérieur, 525 p., éditions de l'APESS, 2006, ISBN 2-87979-100-6.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||1||19-44||Le principe monarchique ("das monarchische Prinzip") en droit public allemand et luxembourgeois au XIXe siècle et au début du Xxe siècle||Article scientifique||Goedert, Henri |- | 2007||59||1||45-68||Luxembourgeois dans les Galères françaises||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2007||59||1||69-81||Fanden die Geusen um 1600 in Gerolstein/ Eifel Unterstützung?||Article scientifique||Neu, Peter |- | 2007||59||1||83-138||"Ze Costnitz was der küng" Sigismund von Luxemburg in Konstanz 1414-1418||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2007||59||1||p.&nbsp;5-18||Hat Grossherzogin Charlotte zweimal geheiratet?||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2007||59||2||263||Mallet, Jean OSB, Thibaut, André OSB, Catalogue des manuscrits de l'abbaye de clervaux, Encyclopédie bénédictine, 400 p., ISBN 2-503-52276-0, 2006. Diffusion: Brepols Publishers, B-2300 Turnhout.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||266||Trausch, Gérard, Le conseil économique et social et la société luxembourgeoise, 156 p., 30 x 22&nbsp;cm, Conseil économique et social du Gr. D-. De Luxembourg, 2007.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||149-173||H.R. Madol et le Luxembourg||Article scientifique||Heisbbourg, Georges |- | 2007||59||2||175-185||Augenzeugen berichten über die Ardennenschlacht in Vianden||Article scientifique||Milmeister, Jean |- | 2007||59||2||187-198||Franz Joseph Ferdinand Hochmuth 1845-1888||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2007||59||2||201-254||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2006||Bbiliographie|| |- | 2007||59||2||263-264||Rettet das Archäologische Erbe in Trier, Schriftenreihe des Rheinischen Landesmusueums Trier, Nr. 31-2005; 156 S.; 27,5 x 19,5&nbsp;cm, mit zahlreichen Abbildungen sowie zwei Kartenbeilagen.||Compte rendu||Gérard, Thill |- | 2007||59||2||264-265||Eusebios, über das Leben des Glückseligen Kaisers Konstantin (De Vita Constantini), Griechisch/Deutsch, hgb., übersetzt u. kommentiert von Paul Dräger, 412 S., Utopica Verlag, D-96173 Oberhaid, 2007. ISBN -13: 978-3-938083-04-8.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||265-266||Sigismunds Rex et Imperator, Kunst und Kultur zur Zeit Sigismunds von Luxemburg 1387-1437, Ausstellungskatalog, Budapest und Luxemburg 2006, Hrgb.. Imre Takacs u.a., 733 S., 29 x 23,5&nbsp;cm, Verlag Philipp von Zabern, Mainz 2006, € 49,90. ET Sigismund von Luxemburg, Ein Kaiser in Europa, Tagungsband des internationalen historischen und kulturhistorischen Kongresses in Luxemburg 8.-10. Juni 2005, Hgb. Michel Pauly u. François Reinert, 376 S., 29 x 23,5&nbsp;cm, Vlg. Philipp von Zabern, Mainz 2006, € 45.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||2||266-267||Centre hospitalier Neuro-Psychatrique, 150 Joer, 1855-2005, 212 p., Ettelbruck, 2006.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||3||391||Franz Ronig, Geist und Augenweiden- Beiträge zur Trierer Kunstgeschichte, Hrsg. Michael Embach, bei Kliomedia, Trier- 2007, 605 S., 25x 18&nbsp;cm, leinengeb. ISBN 978-3-89-890-117-8, Internet: http://www.ddb.de (Bd. 7 d. Reihe: Geschichte u. Kultur des Trierer LAndes)||Compte-rendu||Thill, Gérard |- | 2007||59||3||392||Germaine Goetzigner u. Claude D. Conter, zusammen mit Gast Mannes, Pierre Marson, Roger Muller, Nicole Sahl, Sandra schmit u. Frank Wilhelm, Luxemburger Autorenlexiokon, 687 s., 27 x 17&nbsp;cm, Centre National de Littérature, Mersch, 2007, 45 €, ISBN 978-2-919903-06-1.||Compte rendu||Margue, Paul |- | 2007||59||3||273-308||Une lettre du père Jean-Philippe Bettendorff de la Mission jésuite en Amazonie||Article scientifique||Arenz, Karl Heinz |- | 2007||59||3||309-344||La fête nationale au 11 mai||Article scientifique||Staus, Yvan |- | 2007||59||3||345-350||"Rien que pour vos yeux" Un rapport de renseignement opérationnel luxembourgeois de 1911||Article scientifique||Arboit, Gérald |- | 2007||59||3||351-377||Am wichtigsten Katheder des ganzen Landes||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2007||59||3||379-393||Narrenhausen: das Ende eine Mythos (Über die Fehldeutung eines Ortsnamens)||Article scientifique||Nehrenhausen, Jean |- | 2007||59||3||392-393||Hugo Heumann, Erlebtes-Erlittenes, von Mönchengladbach über Luxemburg nach Theresienland, Tagebuch eines deutsch-jüdischen Emigranten. Hrsg. Von Germaine Goetzinger u. Marc Schoentgen 120 s. 27 x 17&nbsp;cm, Centre national de Littérature, Mersch 2007, ISBN 978-2-91-9903-08-5.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||4||522||David Dominguez Müller, Radio-Luxembourg, Histoire d'un média privé d'envergure européenne, 262 p.&nbsp;L'Harmattan, Paris 2007, ISBN. 978-2-296-03-430-3 24, 75 EUR.||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||4||522||Silvio Grilli, Ein aussergewöhnlich interessantes Leben im Minette, 160 S. ill. (ohne Angaben über Druck und Verlag), 2007, ISBN 978-2-87964-103-4, 19 EUR||Compte rendu||P. Ma |- | 2007||59||4||401-428||Die Zwangsrekrutierung von Luxemburgern zur deutschen Wehrmacht im Spiegel von Wehrmachtspersonalunterlagen||Article scientifique||Quadflieg M., Peter |- | 2007||59||4||429-480||Elections dans la commune de Rollingergrund. Depuis sa constitution en 1849 jusqu'à son rattachement à la ville de Luxembourg en 1920||Article scientifique||Ney, Marc |- | 2007||59||4||481-504||Kunigunde von Luxemburg im Kassel 1008-1011 und tausend Jahre nachher. Die heilige Kaiserin als Gestalt der sozial-politischen Selbstverherrlichung einer ehemaligen Hauptstadt||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2007||59||4||505-514||Une équipe luxembourgeoise dans la cavalerie irlandaise||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2007||59||4||515-520||Was bedeutet das etc. etc. etc. im Titel der Grossherzöge von Luxemburg aus dem Hause Nassau-Weilburg?||Article scientifique||Klein, René |- | 2007||59||4||521-522||Franz Maier, Biographisches Organisationshandbuch der NSDAP und ihrer Gliederungen im Gebiet des heutigen Landes Rheinland-Pflaz, Veröffentlichungen der Kommission für die Geschichte des Landes Rheinland-Pflaz Bd. 28, 588 S. v. Hase und Koehler, Mainz/ Zarrentin, 2001, ISBN 978-3-7758-1407-X. 29 EUR.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2008||60||1||105-120||Reisender, kommst Du nach Luxemburg, Aspekte des Aufenthalts in der Frühen Neuzeit||Article scientifique||Emmel G., Fernand |- | 2008||60||1||121-124||Luxemburger Wappen in armorial Le Breton||Article scientifique||Klein, René |- | 2008||60||1||125-126||Frère Oswald Keess, La Retraite honorable religieuse, Traduit et commenté par Pierre Kauthen et Pol Schiltz, Luxembourg 2007, 264 pp.||Compte-rendu||Pauly, Michel |- | 2008||60||1||126-127||Wolfgang Freund, volk, Reich und Westgrenze, Deutschtumwissenschaften und Politik in der Pfalz, im Saarland und im Annektierten Lothringen 1925-1945, 551 S., Bd. 39der Veröffentlichungen für Saarländische Landesgeschichte und Volksforschung, Saarbrücken 2006, 30 Euro. ISBN 3-939150-00-2 / 978-3-939150-00-08.||Compte rendu||P. Ma |- | 2008||60||1||127-128||Othon Scholer, Der Hexer war's die Hexe, ja vielleich sogar der Dämon höchpersönlich…., Band 8 der Trierer Hexenprozesse- Quellen und Darstellungen, hrsg. Von G. Franz, F. Irsigler u. R. Voltmer, 434 S. Spee Verlag, Trier 2007, ISBN 978-3-87760-130-3, Euro 34,80.||Compte rendu||P. Ma |- | 2008||60||1||79-104||Nikolaus Arresdorff||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2008||60||1||p.&nbsp;5-78||Le glacis de la forteresse de Luxembourg, lieu de mémoire nationale||Article scientifique||Dondelinger, Patrick |- | 2008||60||2||255||Peter M. Quadflieg, "Zwangssoldaten" und "Ons Jongen", Eupen-Malmedy und Luxembourg als Rekrutierungsgebiet der deutschen Wehrmacht im Zweiten Weltkrieg, Aachener Studien zur Wirtschafts-und Sozialgeschichte Bd. 5, 173 S., Shaker-Verlag, Aachen, 2008, ISBN 978-3-8322-7078-0.||Compte-rendu||Margue, Paul |- | 2008||60||2||133-156||Des Vétérans luxembourgeois aux Invalides (Première partie)||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2008||60||2||157-172||Ein Buch mit prinicpia immoralia, das im Luxembuger Athenäum bereits sehr viel Unheil angerichtet hat||Article scientifique||Malget, Jean |- | 2008||60||2||173-190||Der Lutzenburgii typus des Antwerpener Verlages Gerard de Jode||Article scientifique||Fritzen, Peter |- | 2008||60||2||191-254||Bibliographie d'histoire luxembougeoise de l'année 2007||Bibliographie|| |- | 2008||60||2||255-256||Claudine Moulin, Michel Pauly (Hrsg.), Die Rechnungsbücher der Stadt Luxemburg, Erstes Heft 1388-1399, Schriftenreihe des Stadtarchivs Luxemburg Bd. 1/Publications du CLUEM 20, 146 S. 25 x 21&nbsp;cm., ISBN 2-919979-16-7, Luxembourg 2007, 19 Euro (beim Bezug der ganzen Reihe)||Compte rendu||P. Ma |- | 2008||60||3 und 4||261-268||Préface Le champ historiographique luxembourgeois||Préface||Kmec, Sonja |- | 2008||60||3 und 4||269-283||La notion de partie chez les humanistes luxembourgeois||Article scientifique||Loutsch, Claude |- | 2008||60||3 und 4||285-299||Le "premier" comte de Luxembourg vu par les premiers historiens du Luxembourg||Article scientifique||Péporté, Pit |- | 2008||60||3 und 4||301-327||L'édition des chartes du Luxembourg: un état des lieux||Article scientifique||Pettiau, Hérold |- | 2008||60||3 und 4||329-342||"Fruchtbare Justizmorde"?- Zur Historiographie der Hexenverfolgungen im Herzogtum Luxemburg||Article scientifique||Voltmer, Rita |- | 2008||60||3 und 4||343-362||Le cadastre de Marie-Thérèse au duché de Luxembourg: mythe et historiographie||Article scientifique||Thewes, Guy |- | 2008||60||3 und 4||363-390||L'histoire (ecclésiastique) luxembourgeoise à la lumière des sources romaines||Article scientifique||Hellinghausen, Georges |- | 2008||60||3 und 4||391-413||Historiographie de l'immigration au Luxembourg||Article scientifique||Scuto, Denis |- | 2008||60||3 und 4||415-435||Le Luxembourg et l'historiographie de la construction européenne||Article scientifique||Grosbois, Thierry |- | 2008||60||3 und 4||437-454||Histoire et cinéma au Luxembourg Etat des recherches, méthodes et perspectives d'avenir||Article scientifique||Lesch, Paul |- | 2009||61||1||134||J. F. Böhmer, Regesta Imperii, Bd. VI. Die Regesten des Kaiserreichs unter Rudolf, Adolf, Albrecht, Heinrich VII. 1273-1313, Vierte Abteilung: Heinrich VII. 1288/1308-1313, 1. Lieferung: 1288/1308-August 1309, bearbeitet con Kurt-Ulrich Jäschke und Peter Thorau, Wien/Weimar/Köln (Böhlau Verlag) 2006, XIV +369 Seiten, ISBN 3-412-01906-2||Compte rendu||Pauly, Michel |- | 2009||61||1||138||Nassau Oblige, Musicalia aus der Grossherzoglichen Hofbibliothek Sloss Berg, Katalog der von der Hessischen Landesbibliothek in Zusammenarbeit mit Pierre Even veranstalteten Ausstellung (Wiesbaden) 4.9.-19.11.2008), Wiesbaden 2008.||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||138||Le Luxembourg au fil des siècles, 447 p. Weyrich Edition, B-6840 Neufchâteau, 2007.||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||139||Claude Conter u. Germaine Goetzinger (Hrsg.) Identitäts(de) Konstruktionen, Neue Studien zur Luxemburgistik, 156 S., Ed. Phi. Centre National de Littérature, Mersch 2008. ISBN 978-2-87962-251-4||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||139||Sandra Schmit, Nicolas gonner (Hrsg.), Prairieblummen, 290 S., Lëtzebuerger Literaturarchiv Mersch 2008, ISBN 978-2-919903-10-8.||Compte rendu||P. Ma |- | 2009||61||1||129-130||Marcello Ghetta, Heinz Heinen (Hrsg). Spätantikes Heidentum, Trier und das Trevererland. In der Reihe: Geschichte und Kultur des Trierer Landes-Bd.10; Verlag Kliomedia, Trier 2008, 440 S., 27,5 x 22&nbsp;cm ISBN 978-3-89890-119-2||Compte rendu||Thill, Gérard |- | 2009||61||1||130-131||François Reinert (Hrsg.), Moselgold- der römische Schatz von Machtum, ein kaiserliches Geschenk, Ausstellungskatalog des Nationalmuseums für Geschichte und Kunst, in Luxembourg 2008. In: Publications du MNHA Luxembourg, Bd.6 Imprimerie Centrale 256 S. 29 x 24,5&nbsp;cm, ISBN 978-2-87985-041-2||Compte rendu||Thill, Gérard |- | 2009||61||1||131-134||Neue Literatur zu Heinrich VII.|| || |- | 2009||61||1||135-136||Michel Petzold, Das Pontifikat Erzbischof Boemunds II. Von Trier (1354-1362) und das Stiftswesen nach seiner Resignation (1362-1367) (Europäische Hochschulschriften. Geschichte und ihre Hilfswissenschaften, Bd. 806), (Peter Lang Verlag) 2. Aufl., Frankfurt/Main [u.a.] 2007, 475 S.||Compte rendu||Kirt, David |- | 2009||61||1||136-138||Geschichtlicher Atlas der Rheinlande, 11. Lieferung im Auftrag der Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde in Verbinung mit dem Landschaftsverband Rheinland hrsg. V. Franz Irsigler, ( Habelt-Verlag), Bonn, 2008.||Compte rendu||Helfer, Malte |- | 2009||61||1||91-128||Des Vétérans luxembourgeois aux Invalides (Deuxième partie)||Article scientifique||O hAnnrachain, Eoghan |- | 2009||61||1||p.&nbsp;5-90||"Und in der That hilfst du uns stäts als treuer Landesvertheidiger." Charles-Gérard Eyschens Briefe an Karl Stedmann (1826-1855)||Article scientifique||Mannes, Gast |- | 2009||61||2||149-195||Die Fehde in Theorie und Praxis (Untersuchung zur Anwendbarkeit der Fehdetheorie an "luxemburgischen" Beispielen)||Article scientifique||Viola, David |- | 2009||61||2||197-217||Elections dans la commune de Hamm||Article scientifique||Ney, Marc |- | 2009||61||2||219-228||Itinéraire d'un agent luxembourgois pendant la Première Guerre mondiale||Article scientifique||Arboit, Gérald |- | 2009||61||2||229-233||Réflexions sur le sceau de la comtesse Mahaut de Sarrebruck||Article scientifique||Klein, René |- | 2009||61||2||239-301||Bbiliographei d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2008||Bbiliographie|| |- | 2009||61||3||309-343||La réception du plan Marshall au Grand-Duché de Luxembourg 1947-1951 (première partie)||Article scientifique||Kreins, Jean-Marie |- | 2009||61||3||345-380||Die böhmischen Luxemburger und ihre Residenzen im mährischen Brünn (Die erste Phase 1311 bis 1349: König Johann und Markgraf Karl||Article scientifique||Innocenti, Marco |- | 2009||61||3||381-394||Les luxembourgeois dans les troupes suisses au service de la France||Article scientifique||Hannrachain O, Eoghan |- | 2009||61||3||395-401||Bismarck: "Verlangen Sie von der luxemburgischen Behörde Untersuchung und Bestrafung!"||Article scientifique||Neu, Peter |- | 2009||61||3||403-424||L'ancienne Maison van der Vekene au Grund (Essai iconographique)||Article scientifique||Van der Vekene, Emile |- | 2009||61||3||425-429||La question des armoiries cantonales du Grand-Duché de Luxembourg||Article scientifique||Klein, René |- | 2009||61||4||437-465||La réception du plan Marshall au Grand-Duché de Luxembourg 1947-1951 (deuxième partie)||Article scientifique||Kreins, Jean-Marie |- | 2009||61||4||467-493||The Luxembourgers in the Dutch East-Indian Army from 1810 to 1913||Article scientifique||Staus, Yvan |- | 2009||61||4||495-511||La vénération des Rois Mages à Echternach||Article scientifique||Kauthen, Pierre |- | 2009||61||4||513-547||Auf den Spuren von Nikolaus Ungeschickt, "Gabrielen des Wirts Sohn zu Attert" (Teil 1)||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2010||62||1||31-70||Nikolaus Ungeschickt und Eva von Zievel "her und frau zu Eschet" (Teil 2)||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2010||62||1||71-142||Vorindustrieller Schiffbau in Luxemburg||Article scientifique||Sunnen, Carlo |- | 2010||62||1||p.&nbsp;5-30||Altrier revisited- Zum Nachleben einer römischen Siedlung||Article scientifique||Dövener, Franziska |- | 2010||62||2||149-165||Die Teufelsgeissel von Pellingen||Article scientifique||Scholer, Othon |- | 2010||62||2||167-186||Die Pellinger Benediktionen und Exorzismen||Article scientifique||Scholer, Othon |- | 2010||62||2||187-243||Auf den Spuren von Nikolaus Ungeschickt||Article scientifique||Unsen, Mathias |- | 2010||62||2||245-307||Bibliographie d'histoire luxembourgeoise pour l'année 2009||Bibiliographie|| |- | 2010||62||3 und 4||317-327||Der Pyrenäenfriede als Beispiel für eine transnationale Geschichtsschreibung - eine Einführung||Einführung||Thewes, Guy |- | 2010||62||3 und 4||329-343||La paix des Pyrénées et les relations internationales au XVIIe siècle||Article scientifique||Bély, Lucien |- | 2010||62||3 und 4||345-361||Les sièges de Thionville de 1639 et de 1643||Article scientifique||Bruns, André |- | 2010||62||3 und 4||363-391||La guerre de siège au XVIIe siècle: l'exemple de Montmédy (1657)||Article scientifique||Bragard, Philippe |- | 2010||62||3 und 4||393-402||Charles IV de Lorraine et l'Espagne 1634-1659||Article scientifique||Vermeir, René |- | 2010||62||3 und 4||403-420||Westfälische Friedensordnung und Krieg in Europa. Zur kaiserlichen Politik im Vorfeld de Pyrenäenfriedens 1648-1659||Article scientifique||Hengerer, Mark |- | 2010||62||3 und 4||421-434||Divergierende Identitäten und Interessen: Die Freigrafschaft Burgund im habsburgischen Imperium 1621-1660||Article scientifique||Pelizaeus, Ludolf |- | 2010||62||3 und 4||435-449||Pacifier un espace en guerre Aux confins de la France et de l'Espagne, la frontière lorraine en 1659||Article scientifique||Gantelet, Martial |- | 2010||62||3 und 4||451-461||Du traité des Pyrénées à la prise de Luxembourg: la création d'une nouvelle frontière de la France 1659-1684||Article scientifique||Boucon, Jean |- | 2010||62||3 und 4||463-492||Die Auswirkungen des Pyrenäenfriedens auf die Grenze zwischen dem Königreich Frankreich und dem Herzogtum Luxemburg im Spiegel der Kartographie||Article scientifique||Uhrmacher, Martin |- | 2010||62||3 und 4||493-501||Entre deux souverainetés: le désarroi des populations du plat pays thionvillois au miroir d'un procès de sorcellerie||Article scientifique||Reuter, Antoinette |- | 2010||62||3 und 4||503-513||Der Pyrenäenfrieden von 1659 in Luxemburg: Ein Herrschaftswechsel in kirchenpolitiischer Perspektive||Article scientifique||Karstens, Simon |- | 2010||62||3 und 4||515-525||Les conséquences du changement de souveraineté à Thionville||Article scientifique||Chimello, Sylvain |- | 2010||62||3 und 4||527-539||Les aspects économiques et sociaux dans le Luxembourg avant et après 1659||Article scientifique||Dorban, Michel |- | 2010||62||3 und 4||541-560||Un "cadastre" du début du XVIIe siècle, prélude au partage des Terres communes aux duchés de Bar et de Luxembourg||Article scientifique||Yante, Jean-Marie |- | 2010||62||3 und 4||561-574||Démembrement d'archives luxembourgeoises consécutif au Traité des Pyrénées||Article scientifique||Yante, Jean-Marie |- | 2010||62||3 und 4||575-601||"Aeternae foedera pacis"? Darstellungen des Pyrenäenfriedens von 1659/60 in Frankreich und Spanien||Article scientifique||Tostmann, Oliver |- | 2010||62||3 und 4||603-616||Le traité des Pyrénées vu par l'hisotoriographie espagnole et catalane: impact, instrumentalisation et interprétation dans la longue durée||Article scientifique||Jané, Oscar |} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Literatur]] [[Kategorie:Lëschten (Literatur)]] 4y4q3orpxv4qsaeozlf8hh5z02mqov9 0 91207 2395934 2160543 2022-08-24T10:08:18Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Jean-François Wolff''', gebuer den [[3. Mee]] [[1963]] zu [[Bréissel]], a gestuerwen am August [[2022]]<ref>Thierry Hick: [https://www.wort.lu/de/kultur/jean-francois-wolff-verstorben-6305dc93de135b923621648c "Jean-François Wolff verstorben."] wort.lu, 24.08.2022.</ref>, war e [[Schauspiller|Film- an Theaterschauspiller]], Museker a Wëssenschaftler, dee souwuel déi franséisch wéi och déi lëtzebuergesch Nationalitéit huet. == Filmographie == === Kino === * 2001: ''[[The Musketeer]]'', vum [[Peter Hyams]] mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]] * 2001: ''[[CQ]]'', vum [[Roman Coppola]] mam [[Jeremy Davies]] a [[Gérard Depardieu]] * 2003: ''[[Le club des chômeurs]]'', vum [[Andy Bausch]] mam [[André Jung]] an [[Thierry van Werveke]] * 2004: ''[[La femme de Gilles]]'', vum [[Frédéric Fonteyne]] mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Clovis Cornillac]] * 2004: '' [[The Merchant of Venice (Film 2004)|The Merchant of Venice]]'', vum [[Michael Radford]] mam [[Al Pacino]] a [[Jeremy Irons]] * 2005: ''[[Miss Montigny]]'', vum [[Miel Van Hoogenbemt]] mam [[Johan Leysen]] * 2006: ''[[Renaissance (Film)|Renaissance]]'', vum [[Christian Volckman]] (nëmme Stëmm) * 2007: ''[[Les fourmis rouges]]'', vum [[Stéphan Carpiaux]] mam [[Déborah François]] a [[Julie Gayet]] * 2008: ''[[Lady Blood]]'', vum [[Jean-Marc Vincent]] mam [[Christopher Buchholz]] * 2008: ''[[JCVD]]'', vum [[Mabrouk El Mechri]] mam [[Jean-Claude Van Damme]] * 2009: ''[[Verso (Film)|Verso]]'', vum [[Xavier Ruiz]] * 2009: ''[[La régate]]'', vum [[Bernard Bellefroid]] mam [[Joffrey Verbruggen]] * 2009: ''[[Diamant 13]]'', vum [[Gilles Béhat]] mam Gérard Depardieu an [[Asia Argento]] * 2010: ''[[Sans queue ni tête]]'', vum [[Jeanne Labrune]] mam [[Isabelle Huppert]] a [[Bouli Lanners]] * 2010: ''[[The Runway]]'', vum [[Ian Power]] * 2010: '' [[Quartier lointain]]'', vum [[Sam Garbarski]] mam [[Pascal Greggory]] an [[Alexandra Maria Lara]] * 2010: ''[[Trouble No More (Film)|Trouble no more]]'', vum Andy Bausch mam [[Marco Lorenzini]] an [[Nicole Max]] * 2011: ''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'', vum [[Philippe de Pierpont]] mam [[Erika Sainte]] a [[Jules Werner]] * 2012: ''[[La traversée]]'', vum [[Jérôme Cornuau]] mam [[Michaël Youn]] an [[Émilie Dequenne]] * 2012: ''[[Mobile home]]'', vum [[François Pirot]] mam [[Arthur Dupont]] * 2012: ''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'', vum [[Laura Schroeder]] mam [[Anton Glas]] * 2012: ''[[J'enrage de son absence]]'', vum [[Sandrine Bonnaire]] mam [[William Hurt]] an [[Alexandra Lamy]] * 2012: ''[[Les fameux gars]]'', vum [[Adolf El Assal]] * 2012: ''The Cuddly Toy'', vum [[Romain Gierenz]] * 2013: ''[[Avant l'hiver]]'', vum [[Philippe Claudel]] mam [[Daniel Auteuil]] a [[Kristin Scott Thomas]] * 2013: ''[[Post partum]]'', vum [[Delphine Noels]] mam [[Mélanie Doutey]] a [[Françoise Fabian]] * 2013: ''[[Boule & Bill (Film)|Boule & Bill]]'', vum [[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] mam [[Franck Dubosc]] a [[Marina Foïs]] * 2013: ''[[Arrêtez-moi]]'', vum [[Jean-Paul Lilienfeld]] mam [[Sophie Marceau]] a [[Miou-Miou]] === TV === * 1996: ''[[The Way to Dusty Death]]'' vum [[Geoffrey Reeve]] mam [[Linda Hamilton]] * 1998: ''[[Nightworld: Lost Souls]]'' vum [[Jeff Woolnough]] mam [[John Savage]] == Literatur == * Schmitt, Anne, 2002. Wolff Jean-François. Schauspieler ? Selbst schuld ! woxx Nr. 632 vum 15. Mäerz 2002. [http://www.woxx.lu/id_article/667 Online-Versioun] == Um Spaweck == {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Wolff Jean-François}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Schauspiller]] [[Kategorie:Franséisch Filmschauspiller]] [[Kategorie:Gebuer 1963]] [[Kategorie:Gestuerwen 2022]] 3kcoh9pwlstqrz0zi5z9jag9uhob6ah 2395935 2395934 2022-08-24T10:09:13Z Zinneke 34 /* Um Spaweck */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Jean-François Wolff''', gebuer den [[3. Mee]] [[1963]] zu [[Bréissel]], a gestuerwen am August [[2022]]<ref>Thierry Hick: [https://www.wort.lu/de/kultur/jean-francois-wolff-verstorben-6305dc93de135b923621648c "Jean-François Wolff verstorben."] wort.lu, 24.08.2022.</ref>, war e [[Schauspiller|Film- an Theaterschauspiller]], Museker a Wëssenschaftler, dee souwuel déi franséisch wéi och déi lëtzebuergesch Nationalitéit huet. == Filmographie == === Kino === * 2001: ''[[The Musketeer]]'', vum [[Peter Hyams]] mam [[Catherine Deneuve]] a [[Stephen Rea]] * 2001: ''[[CQ]]'', vum [[Roman Coppola]] mam [[Jeremy Davies]] a [[Gérard Depardieu]] * 2003: ''[[Le club des chômeurs]]'', vum [[Andy Bausch]] mam [[André Jung]] an [[Thierry van Werveke]] * 2004: ''[[La femme de Gilles]]'', vum [[Frédéric Fonteyne]] mam [[Emmanuelle Devos]] a [[Clovis Cornillac]] * 2004: '' [[The Merchant of Venice (Film 2004)|The Merchant of Venice]]'', vum [[Michael Radford]] mam [[Al Pacino]] a [[Jeremy Irons]] * 2005: ''[[Miss Montigny]]'', vum [[Miel Van Hoogenbemt]] mam [[Johan Leysen]] * 2006: ''[[Renaissance (Film)|Renaissance]]'', vum [[Christian Volckman]] (nëmme Stëmm) * 2007: ''[[Les fourmis rouges]]'', vum [[Stéphan Carpiaux]] mam [[Déborah François]] a [[Julie Gayet]] * 2008: ''[[Lady Blood]]'', vum [[Jean-Marc Vincent]] mam [[Christopher Buchholz]] * 2008: ''[[JCVD]]'', vum [[Mabrouk El Mechri]] mam [[Jean-Claude Van Damme]] * 2009: ''[[Verso (Film)|Verso]]'', vum [[Xavier Ruiz]] * 2009: ''[[La régate]]'', vum [[Bernard Bellefroid]] mam [[Joffrey Verbruggen]] * 2009: ''[[Diamant 13]]'', vum [[Gilles Béhat]] mam Gérard Depardieu an [[Asia Argento]] * 2010: ''[[Sans queue ni tête]]'', vum [[Jeanne Labrune]] mam [[Isabelle Huppert]] a [[Bouli Lanners]] * 2010: ''[[The Runway]]'', vum [[Ian Power]] * 2010: '' [[Quartier lointain]]'', vum [[Sam Garbarski]] mam [[Pascal Greggory]] an [[Alexandra Maria Lara]] * 2010: ''[[Trouble No More (Film)|Trouble no more]]'', vum Andy Bausch mam [[Marco Lorenzini]] an [[Nicole Max]] * 2011: ''[[Elle ne pleure pas, elle chante]]'', vum [[Philippe de Pierpont]] mam [[Erika Sainte]] a [[Jules Werner]] * 2012: ''[[La traversée]]'', vum [[Jérôme Cornuau]] mam [[Michaël Youn]] an [[Émilie Dequenne]] * 2012: ''[[Mobile home]]'', vum [[François Pirot]] mam [[Arthur Dupont]] * 2012: ''[[D'Schatzritter an d'Geheimnis vum Melusina]]'', vum [[Laura Schroeder]] mam [[Anton Glas]] * 2012: ''[[J'enrage de son absence]]'', vum [[Sandrine Bonnaire]] mam [[William Hurt]] an [[Alexandra Lamy]] * 2012: ''[[Les fameux gars]]'', vum [[Adolf El Assal]] * 2012: ''The Cuddly Toy'', vum [[Romain Gierenz]] * 2013: ''[[Avant l'hiver]]'', vum [[Philippe Claudel]] mam [[Daniel Auteuil]] a [[Kristin Scott Thomas]] * 2013: ''[[Post partum]]'', vum [[Delphine Noels]] mam [[Mélanie Doutey]] a [[Françoise Fabian]] * 2013: ''[[Boule & Bill (Film)|Boule & Bill]]'', vum [[Alexandre Charlot]] a [[Franck Magnier]] mam [[Franck Dubosc]] a [[Marina Foïs]] * 2013: ''[[Arrêtez-moi]]'', vum [[Jean-Paul Lilienfeld]] mam [[Sophie Marceau]] a [[Miou-Miou]] === TV === * 1996: ''[[The Way to Dusty Death]]'' vum [[Geoffrey Reeve]] mam [[Linda Hamilton]] * 1998: ''[[Nightworld: Lost Souls]]'' vum [[Jeff Woolnough]] mam [[John Savage]] == Literatur == * Schmitt, Anne, 2002. Wolff Jean-François. Schauspieler ? Selbst schuld ! woxx Nr. 632 vum 15. Mäerz 2002. [http://www.woxx.lu/id_article/667 Online-Versioun] == Um Spaweck == {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Wolff Jean-François}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Schauspiller]] [[Kategorie:Franséisch Filmschauspiller]] [[Kategorie:Gebuer 1963]] [[Kategorie:Gestuerwen 2022]] b9ezaymr4tkgoeiuw70g21igntm8x23 0 98327 2395845 2244818 2022-08-23T12:39:45Z Les Meloures 580 k wikitext text/x-wiki D''''Schweecherdauler Musek''' ass d'Duerfmusek vum [[Schweecherdaul]], dee sech aus den Dierfer [[Schweech]], [[Ielwen]] an [[Huewel]] zesummesetzt. Si gouf am Joer [[1906]] gegrënnt. [[2013]] huet se ronn 90 aktiv Memberen. Am Laf vum Joer ginn eng Rëtsch [[Concert]]en uechtert d'ganzt Land gespillt, mat dem Galaconcert ''Da Capo'' als Héichponkt, deen all Joer am ''Daul'' gespillt gëtt. Donieft si se bei deene verschiddene Manifestatiounen uechtert d'[[Gemeng Biekerech]] présent, wéi ënner anerem bei der [[Kommioun]], dem Semi-[[Marathon]], dem [[Nationalfeierdag]] an der [[Kiermes]]. All Joer gëtt am Centre culturel zu Ielwen, wou och de Proufsall ass, Theater gespillt, Baler organiséiert, etc. Zanter September 2019 hunn d'Schweecherdauler Musek an d'[[Fanfare Concordia Beckerich]] decidéiert hire musikalesche Programm zesummen ze leeën.<ref>[http://www.fanfare-beckerich.lu/data/_uploaded/image/Fusion/Flyer_Musik_3_compr_1.pdf Gemeinsame Flyer vun der Biekerecher a Schweecherdauler Musik]</ref>. Déi zwou Museke bleiwen awer bestoen, hu verschidde Comitéen a Keesen an eenzel Aktivitéite gi weiderhi vun deene respektive Veräiner organiséiert (Theater, Hämmelsmarsch, Pressiounen, ...). ==Presidenten== * 1906 - 1915: Nic Zimmer * 1915 - 1917: Jean-Pierre Weiler-Wirtgen * 1917 - 1922: Jos. Steichen * 1922 - 1950: Jean-Pierre Zimmer * 1950 - 1973: Edmond Zimmer * 1973 - 1984: Emile Seyler * 1984 - 2001: Jos. Lambert * 2001 - 2010: Jean-Paul Kellen * zanter 2010: Guy Wagner ==Dirigenten== * 1906 - 1956: Goerges Zimmer * 1956 - 1973: Robert Weyland * 1973 - 1985: Pierre Klein * 1985 - 1989: Nico Berton * 1989 - 2002: Christian Kirpes * 2002 - 2006: Joël Sand * 2006 - 2007: Jean-Marie Thein * 2007 - 2009: Georges Glod * 2009 - 2011: Jonathan Devière * 2011 - 2019: Manuel Stoffels * zanter 2019: Marcel Richards == Um Spaweck == * [http://schweecherdaulermusik.lu/ D'Websäit vun der Schweecherdauler Musek] {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Harmonien a Fanfaren]] [[Kategorie:Gemeng Biekerech]] st1dn0w5xxqqtsdd768e14rl3ecr36e 0 98344 2395944 2324926 2022-08-24T11:54:25Z Les Meloures 580 /* Geschicht */ortho, replaced: ken l → ke l using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Kierchentabell nei | Numm = Kierch vun Dummeldeng | Bild = | Bildtext = | Bild héich = Kirche Dommeldange 01.jpg | Bildtext héich = | Uertschaft = [[Dummeldéng]] | Par = [[Par Lëtzebuerg Notre-Dame|Lëtzebuerg<br>Notre-Dame]] | Dekanat = [[Dekanat Lëtzebuerg|Lëtzebuerg]] | Numm / Patréiner = [[Hubert vu Léck|Hl. Haupert]] | Architekt(en) = | Baujoer = | Konsekratiounsjoer = | Koordinaten = {{coor dms|49|38|02.3|N|06|08|17.8|O}} | Bild ënnen = | Bildtext ënnen = }} D''''Kierch zu Lëtzebuerg-Dummeldeng''' ass eng [[Kathoulesch Kierch|kathoulesch]] [[Kierch]] déi zur [[Par Lëtzebuerg Notre-Dame]], zum [[Dekanat Lëtzebuerg]] an zu der [[Gemeng Lëtzebuerg]] gehéiert. De [[Patréiner]] vun der Kierch ass den [[Hubert vu Léck|hellegen Haupert]], deem säi Fest den 3. November gefeiert gëtt. D'Kierch steet zu [[Dummeldeng]] op der Kraizung vun der ''rue du Château'' mat der ''rue des Hauts-Fourneaux'', dem [[CR233]]. Op der Plaz virun der Kierch steet den Haupeschbuer. Zur fréierer Par Weimeschkierch hunn ausser der Filial Dummeldeng och nach d'[[Kierch Weimeschkierch|Kierch vu Weimeschkierch]], d'[[Kierch Kierchbierg|Kierch vum Kierchbierg]] an d'[[Kierch Millebaach|Kierch aus der Millebaach]] gehéiert. == Geschicht == Déi haiteg Kierch staamt aus dem Joer 1891 an huet eng Kapell ersat, déi 1777 gebaut gouf. 1949 gouf se restauréiert. 1951 huet s'eng Kräizegungszeen vum [[Hans Lechner]] derbäi kritt. An de Joren 1970-72 gouf se un déi nei liturgesch Bestëmmunge vum 2. Vatikanesche Konzil ugepasst. 1984 an 1985 ass se bannendra renovéiert ginn an zum Ofschloss vun deenen Aarbechten ass de 14. Juli 1985 den [[Altor]] duerch den [[Bëschof|Äerzbëschof]] [[Jean Hengen]] konsekréiert ginn. Fir d'Honnertjoerfeier vun der Kierch ass de 16. Mee 1990 vum Kiercherot d'Uschafung vun enger drëtter Klack decidéiert ginn. Déi nei Klack gouf den 21. Dezember 1991 vum Äerzbëschof [[Fernand Franck]] ageweit. D'Klacke lauden am Schlagtoun do, la, sol. == Kuckt och == * [[Lëscht vu reliéise Gebaier zu Lëtzebuerg]] * [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Paren]] == Um Spaweck == {{Commonscat| Église Saint-Hubert (Dommeldange)‎|{{PAGENAME}}}} * [http://www.glasmalerei-ev.de/pages/b2202/b2202.shtml D'Fënstere vun der Kierch vu Lëtzebuerg-Dummeldeng op der Websäit vun der ''Stiftung Forschungsstelle Glasmalerei des 20. Jh. e.&nbsp;V.''] {{de}} * [http://orgues.lu/index.php?option=com_content&view=article&id=112:dommeldingen&catid=79&Itemid=471 D'Uergel vun der Kierch op der Websäit ''Orgues.lu''] [[Fichier:Kirche Dommeldange 02.jpg|thumb]] {{DEFAULTSORT:Kierch Dummeldeng}} [[Kategorie:Kierchen an der Stad Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Dummeldeng]] [[Kategorie:Haupeschkierchen an Haupeschkapellen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Bauwierker 1891]] [[Kategorie:Kierchen a Kapellen am Dekanat Lëtzebuerg]] hoeoq0kfokhk999scp5kwbpdsmkqk23 0 100837 2395831 2327106 2022-08-23T12:24:08Z Les Meloures 580 /* D'Seeche vum Maximäin */nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Kierchentabell nei | Numm = Kierch vu Kënzeg | Bild = | Bildtext = | Bild héich = Kapelle Clemency 02.jpg | Bildtext héich = | Uertschaft = [[Kënzeg]] | Par = [[Par Kordall Sainte-Barbe|Par Kordall<br>Sainte-Barbe]] | Dekanat = [[Dekanat Süden-West]] | Numm / Patréiner = [[Maximäin vun Tréier|Hl. Maximäin]] | Architekt(en) = | Baujoer = | Konsekratiounsjoer = | Desakralisatioun = | Koordinaten = {{coor dms|49|35|43.1|N|05|52|51.2|O}} }} D''''Maximäinkapell zu Kënzeg''' ass eng [[Kathoulesch Kierch|kathoulesch]] [[Kapell]] déi zur [[Par Kordall Sainte-Barbe]], zum [[Dekanat Süden-West]] an zu der [[Gemeng Käerjeng]] gehéiert. De [[Patréiner]] ass den [[Maximäin vun Tréier|hellege Maximäin]], deem säi Fest den 29. Mee gefeiert gëtt. Se steet op der Kräizung vun der ''rue de la Gare'' an der ''rue de Fingig'', dem [[CR101]] an der ''rue de la Chapelle'', net wäit vun der aler Gare vun der [[Atertlinn]] ewech. Nieft der Kapell steet d'[[Wëll Lann vu Kënzeg]], ee vun de [[Bemierkenswäert Beem zu Lëtzebuerg|bemierkenswäerte Beem zu Lëtzebuerg]]. == Geschicht == D'Maximäin-Kapell staamt aus dem Joer 1732. D'Kapell gouf 1977 restauréiert. ===D'Seeche vum Maximäin === Enger [[Seechen]] no haten d'Awunner vu Kënzeg refuséiert, dem [[Maximin vun Tréier|hl. Maximäin, Bëschof vun Tréier]], e [[Päerd]] ze léine wéi hien duerch d'Duerf gezunn ass. Gläich drop ass eng schlëmm Krankheet ënner de Päerd am Duerf ausgebrach. D'Awunner hunn hire Feeler erkannt a sinn dem hellege Mann nogelaf fir hien ëmzestëmmen. Hien huet hinne verzien an huet de Päerd Lannentéi ze saufe ginn, wourop d'Déiere geheelt goufen. Ier hien d'Duerf erëm verlooss huet, huet den hellege Mann eng Lann geplanzt an d'Awunner gebiede sech drëm ze këmmeren. Spéider gouf dunn nieft der [[Lannen|Lann]] eng [[Kapell Kënzeg|Kapell]] zu sengen Éiere gebaut, an all Joer op [[Päischten]] huet eng [[Pressessioun]] dohi gefouert. == Kuckt och == * [[Lëscht vu reliéise Gebaier zu Lëtzebuerg]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Chapelle Saint-Maximin (Clemency)|{{PAGENAME}}}} * [http://www.glasmalerei-ev.de/pages/b2064/b2064.shtml D'Fënstere vun der Kapell vu Kënzeg op der Websäit vun der ''Stiftung Forschungsstelle Glasmalerei des 20. Jh. e.&nbsp;V.''] {{de}} <gallery> Fichier:Kapelle Clemency 01.jpg|D'Kapell vun der Nordsäit Fichier:Kapelle Clemency 03.jpg|Südsäit vun der Kapell Fichier:KënzegWëllLann01.jpg|D'wëll Lann nieft der Kapell </gallery> [[Kategorie:Kierchen a Kapellen am Dekanat Süden-West|Kenzeg]] [[Kategorie:Gemeng Käerjeng|Kapell Kenzeg]] [[Kategorie:Bauwierker 1732]] d7qrf4qsrkb4em0olkgrhj0mfhjrg3e 0 102864 2395878 2394798 2022-08-23T14:19:51Z Bdx 7724 /* Filmproduktioun */ Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah 17 Joer lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn e weider Subside vun 20 Millioune Frang, wat deemools ronn 496.000 Euro waren, fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut gouf de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 Euro krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] 55yysswjxr8shgytlqwsi7bd1arw6nm 2395904 2395878 2022-08-23T16:09:36Z Les Meloures 580 /* Filmproduktioun */ Sprooch wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah 17 Joer lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn e weider Subside vun 20 Millioune Frang, wat deemools ronn 496.000 Euro waren, fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut gouf de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] gy394mxp2eupn8nqh4f371xzbhxtaw1 2395905 2395904 2022-08-23T16:12:36Z Les Meloures 580 /* Filmproduktioun */ deemools waren et keng Euroen wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah 17 Joer lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn e weider Subside vun 20 Millioune Frang, <--wat deemools ronn 496.000 Euro waren,--> fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut gouf de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] 5djspxtynkhndlytxsk1d4ppt2pnt3r 2395906 2395905 2022-08-23T16:12:58Z Les Meloures 580 /* Filmproduktioun */ k wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah 17 Joer lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn e weider Subside vun 20 Millioune Frang, <!--wat deemools ronn 496.000 Euro waren,--> fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut gouf de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] k29xhmau2y07klatfa603t9i56nmawu 2395907 2395906 2022-08-23T16:13:43Z Les Meloures 580 /* Filmproduktioun */ k wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah 17 Joer lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn nach e Subside vun 20 Millioune Frang, <!--wat deemools ronn 496.000 Euro waren,--> fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut gouf de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] 2lhsz1tahiooy2l4545sy2lw52gxto2 2395908 2395907 2022-08-23T16:14:34Z Les Meloures 580 /* Filmproduktioun */ k wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah 17 Joer lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn nach e Subside vun 20 Millioune Frang, <!--wat deemools ronn 496.000 Euro waren,--> fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] tq4kaa9h7pjxdggzxuo0dgpolvf46fn 2395910 2395908 2022-08-23T16:27:30Z MMFE 16576 den Euro gouf et vum 1. Jan 1999 un wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah 17 Joer lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn nach e Subside vun 20 Millioune Frang, wat deemools ronn 496.000 Euro waren, fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] h11m5mmvzfbtac0h358lmig1gv8699v 2395912 2395910 2022-08-23T16:34:53Z Les Meloures 580 /* Ëm wat geet et am Film? */ Normale Saz wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah, dat 17 Joer huet, lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn nach e Subside vun 20 Millioune Frang, wat deemools ronn 496.000 Euro waren, fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] 5un2vbzf21yg1jm9kedkbwbgmssvygl 2395913 2395912 2022-08-23T16:39:48Z Les Meloures 580 /* Filmproduktioun */ D'Fro ass wat krute se Euro oder Frangen et gouf den Euro jo nach net als Geld wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche J'ai toujours voulu être une sainte.jpg |Originaltitel = J'ai toujours voulu être une sainte |Produktiounsland = [[Belsch]]<br>[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] | Produktiounsjoer = [[2003]] |Dauer = |Originalsprooch = [[Franséisch]] |Regie = [[Geneviève Mersch]] |Fotografie = [[Séverine Barde]] |Format = {{1,85:1}} |Schnëtt = Ewin Ryckaert |Produzent = [[Patrick Quinet]]<br>[[Claude Waringo]]|Dréibuch=[[Philippe Blasband]]<br>[[Geneviève Mersch]] |Produktiounsgesellschaft = Samsa Film<br>Artémis Productions<br>Media Services |Musek = |Haaptacteuren = [[Marie Kremer]] als Norah<br>[[Thierry Lefevre]] als Jean-Michel<br>[[Jeannine Godinas]] als Marthe<br>[[Raphaëlle Blancherie]] als Françoise }} De Spillfilm '''''J'ai toujours voulu être une sainte''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch Koproduktioun vun der lëtzbuergescher Filmregisseurin [[Geneviève Mersch]] aus dem Joer 2003. == Ëm wat geet et am Film? == D'Norah, dat 17 Joer huet, lieft bei sengem Papp an hat fillt sech schëlleg un all Misère vun der Welt... == Filmproduktioun == Fir d'Schreiwen an d'Entwéckele vun der Iddi vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] 1998 e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vun 2,5 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]].<ref name=rapmincul98>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la culture 1998''], Mäerz 1999, Säit 202</ref> 2001 krut se dunn nach e Subside vun 20 Millioune Frang, (ronn 496.000 Euro), fir d'Produktioun vu ''J'ai toujours voulu être une sainte''. Donieft krut de Film och nach e Subside vum europäesche Fong [[Eurimages]] an Héicht vun 190.000 Euro, vun deem Samsa Film der 100.700 krut an de belsche Koproduzent de Rescht.<ref>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activités 2001 du Ministère de la Culture''], Säit 210</ref> == Accueil == 2003 gouf ''J'ai toujours voulu être une sainte'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Beschte Lëtzebuerger Film" ausgezeechent, zesumme mat dem [[Andy Bausch]] sengem Documentaire ''[[L'homme au cigare]]''. E war och de [[Lëscht vun de lëtzebuergeschen Oscar-Bäiträg|Lëtzebuerger Oscar-Bäitrag an der Kategorie "Beschten Internationale Film"]], gouf awer net nominéiert.<ref>culture.luxembourg.public.lu: [http://culture.luxembourg.public.lu/Info.Diversite_Cinema_Govinda_Van_Maele.36-2.html ''Arts et culture au Luxembourg. Une culture riche en diversité. Le cinéma''] (gekuckt de 25. November 2021)</ref> Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 6,2 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 98 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0329232/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == * [https://www.samsa.lu/portfolio/jai-toujours-voulu-etre-une-sainte-2/ de Film bei Samsa] {{Referenzen}} {{Autoritéitskontroll}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmdramen]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2003]] [[Kategorie:Filmer vun der Geneviève Mersch]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] ke328mj1hzb58c2cds2qvm20me2i878 0 102911 2395882 2395171 2022-08-23T14:20:02Z Bdx 7724 /* Filmproduktioun an Accueil */ Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = |Produktiounsland = {{FRA}}<br>{{POR}}<br>{{LUX}} |Produktiounsjoer = |Première = 30. August 2002<br>18. Juli 2003 (LUX)<ref name=cineuropa>cineuropa.org: [https://cineuropa.org/fr/newsdetail/34958/ ''Nha Fala, musique et superstitions''] vum Marie-France Dupagne (18, Juli 2003)</ref> |Dauer = 110 min. |Originalsprooch = [[Kapverdianesch]] |Regie = Flora Gomes |Dréibuch = Flora Gomes, Franck Moisnard |Fotografie = Edgar Moura |Faarftechnik = |Format = |Musek = [[Manu Dibango]] |Dekoren = |Schnëtt = Dominique Pâris |Produzent = [[Luís Galvão Teles]] |Produktiounsgesellschaft = Fado Filmes, Les Films de Mai, [[Samsa Film]] |Haaptacteuren = [[Fatou N'Diaye]] als Vita<br>Jean-Christophe Dollé als Pierre<br>Ângelo Torres als Yano<br>Bia Gomes<br>Danièle Evenou}} De [[Spillfilm]] '''''Nha Fala''''' ass eng portugisesch-franséisch-lëtzebuergesch Koproduktioun vum guinea-bissauesche Regisseur [[Flora Gomes]] aus dem Joer 2002. == Ëm wat geet et am Film? == Am Vita senger Famill hate se ëmmer de Glawen, wann eng Fra aus hirer Famill séngt da muss se stierwen. D'Claire lieft elo a Frankräich an ass eng bekannt Sängerin ginn. Wéi soll si hirer Mamm dat doheem soen datt si séngt… == Filmproduktioun an Accueil == Fir d'Produktioun vum Film krut d'Produktiounsgesellschaft [[Samsa Film]] am Joer 2000 e Subside an Héicht vun néng Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] vum [[Lëtzebuerger Filmfong]].<ref name=rapmincul00>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2000''], Säit 208</ref> Donieft gouf d'Filmproduktioun och vum europäesche Filmfong [[Eurimages]] finanziell mat 230.000 Euro ënnerstëtzt, vun deenen Samsa Film 46.000 Euro krut an déi aner Gesellschaften de Rescht.<ref name=rapmincul01>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2001''], Säit 2000</ref> Den engleschen Titel vum Film ass ''My Voice''. ''Nha Fala'' hat seng Première den 30. August 2002 um [[Filmfestival vu Venedeg]].<ref>cinemaportuguesmemoriale.pt: [https://cinemaportuguesmemoriale.pt/Filmes/id/1804/t/nha-fala ''Nha Fala'']</ref> Do krut en de Präis "Lanterna Magica".<ref>[https://web.archive.org/web/20080619061800/http://www.instituto-camoes.pt/encarte/encarte52g.htm ''"Nha Fala" conquista prémio em Veneza''], Jornal de Letras, Suplemento do JL, Nº 835, Ano XXI, Número 52, 2. Oktober 2002</ref> De Film gouf och op enger ganzer Rei anere Filmfestivalle gewisen, dorënner zu [[Amiens]] (wou en de Präis vun der Stad Amiens an de Präis SIGNIS krut), um Festival vum portugisesche Kino zu [[Coimbra]] (wou en de Publikumspräis an de Spezialpräis vun der Jury krut) an um panafrikanesche Festival zu [[Ouagadougou]] (wou en de Präis vun der Stad Ouagadougou krut).<!--All op der Websäit vu Samsa gelëscht--> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] == Um Spaweck == *[https://www.samsa.lu/portfolio/nha-fala-2/ De Film op der Websäit vu Samsa Film] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Portugisesch Filmer]] [[Kategorie:Franséisch Filmer]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2002]] lj1cfc71huujb4foxgjnfa882qyexsg 0 103006 2395880 2394859 2022-08-23T14:19:56Z Bdx 7724 /* Filmproduktioun */ Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = Affiche Une part du ciel.jpg |Originaltitel = Une part du ciel |Produktiounsland = {{BEL}}<br>{{LUX}}<br>{{FRA}} |Produktiounsjoer = |Première = |Dauer = |Originalsprooch = |Regie = [[Bénédicte Liénard]] |Dréibuch = Bénédicte Liénard |Fotografie = Hélène Louvart |Faarftechnik = |Format = |Musek = |Dekoren = |Schnëtt = Marie-Hélène Dozo |Produzent = Jacques Bidou<br>Marianne Dumoulin<br>Eddy Géradon-Luyckx<br>[[Donato Rotunno]]<br>Joseph Rouschop |Produktiounsgesellschaft = [[Arte|Arte France Cinéma]], Canal+, Centre national du cinéma et de l'image animée (CNC), France 2 Cinéma, JBA Production, Radio Télévision Belge Francophone (RTBF), Tarantula |Haaptacteuren = [[Séverine Caneele]] als Joanna<br>[[Sophie Leboutte]] als Claudine<br>[[Josiane Stoléru]] als Mme Picri<br>[[Yolande Moreau]] als Mme Pasquier<br>[[André Wilms]] als Warden<br>[[Olivier Gourmet]] }} De Film '''''Une part du ciel''''' ass eng belsch-lëtzebuergesch-franséisch Koproduktioun vun der belscher Filmregisseurin [[Bénédicte Liénard]] aus dem Joer 2002. == Ëm wat geet et am Film? == Dem Claudine säin Alldag besteet aus der repetitiver Aarbecht an enger Fabrick a Langweil. D'Joanna op där anerer Säit setzt eng Prisongsstrof of. Och fir hatt ass den Alldag eng Folleg vun de selwechte Gesten. Wéinst engem Feeler ass hatt an de Prisong komm, well D'Claudine him net konnt, oder wollt, hëllefen. Hat féiert e Kampf géint d'Justiz Dofir muss d'Claudine a senger Faveur aussoen. == Filmproduktioun == Den europäesche Filmfong [[Eurimages]] huet d'Produktioun am Joer 2000 vum Film mat engem Subside vun 210.000 Euro finanziell ënnerstëtzt. Vun deem Betrag sinn 23%, respektiv 48.300 Euro un déi lëtzebuergesch Produktiounsgesellschaft [[Tarantula]] gaangen, an de Rescht un déi belsch a franséisch Produktiounsgesellschaften. Donieft krut Tarantula och nach e Subside vum [[Lëtzebuerger Filmfong]] an Héicht vu sechs Millioune [[Lëtzebuerger Frang]] fir d'Filmproduktioun.<ref name=rapmincul00>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture 2000''], Säit 189 an 208</ref> == Accueil == De Film gouf 2002 um [[Filmfestival vu Cannes]] an der Sektioun "Un certain regard" gewisen. 2003 gouf ''Une part du ciel'' mam éischte [[Lëtzebuerger Filmpräis]] an der Kategorie "Bescht Koproduktioun" ausgezeechent. Op der [[Internet Movie Database]] hat de Film 2021 e Score vu 5,3 vun am Ganzen 10 Punkten, baséiert op 108 Benotzerbewäertungen.<ref>imdb.com: [https://www.imdb.com/title/tt0317978/ratings/?ref_=tt_ov_rt ''User Ratings''] (gekuckt de 26. November 2021</ref> Um franséische Site Allociné hat de Film eng Nott vun 3,6 op 5, gerechent aus 17 Kriticken an der geschriwwener Press.<ref>De Film op [https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=35790.html allocine.fr]</ref> == Kuckt och == * [[Lëscht vu lëtzebuergesche Filmer]] {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Part du ciel}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Franséisch Filmer]] [[Kategorie:Belsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2002]] [[Kategorie:Filmer déi de Lëtzebuerger Filmpräis kruten]] ieivj4ry0odhrrxrgz82fj358eg74zf 0 103867 2395917 2340986 2022-08-23T22:26:33Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Aner Bedeitungen op Mooss|dem Rëmelenger Minenhär Nicolas Gonner|den Editeur an Historiker|Nicolas Gonner}} {{Infobox Biographie}} [[Fichier:Acte de naissance Nicolas Gonner 1824 à Rumelange.jpg|miniatur|Gebuertsschäin vum Nicolas Gonner 1824]] [[Fichier:Acte de décès Nicolas Gonner 1908 à Rumelange.jpg|miniatur|Doudesschäin vum Nicolas Gonner 1908]] Den '''Nicolas Gonner-Nau''', gebuer de [[17. Oktober]] [[1824]] zu [[Rëmeleng]] an do gestuerwen den [[21. August]] [[1908]], war de Grënner vun der [[Rëmelenger Schmelz]], Minnenhär, Buergermeeschter vun der [[Gemeng Keel]] (1855-1860, 1867, 1868, 1873-1876, 1878-1884)<ref>[[Fernand Lorang|Lorang, F.]], 1985. ''Kayltaler Memorabilien'', S. 159-161.</ref> a Bauhär vum Rëmelenger Spidol. De Stammbam vun der Rëmelenger Famill Gonner léisst sech bis an d'17. Joerhonnert zréckverfollegen. Deemools huet d'Stackhaus nach Lauxen geheescht, erréischt am Joerhonnert duerno gëtt den Numm Gonner nieft deem vu Lauxen gefouert fir dee schlussendlech ganz ofzeléisen. Dem Nicolas Gonner-Nau säi Familljenhaus war an der Kierfechtsstrooss, 1838 erbaut op der Hueschtert iwwer dem Kihne-Stach (haut steet et net méi). Säi Papp war de Michel Gonner (1776-1852) a seng Mamm d'Maria Orianne vu Miersch (1789-1853). Et däerf ugeholl ginn, datt scho säi Papp mat Wakeminett<ref>Lorang, F., 1999. ''Bergbauliche Geschichtsblätter aus dem Land der Roten Erde. Zahlen, Daten, Fakten.'' Luxemburg, Gemeinde Kayl, S. 12.</ref> (op Däitsch: Bohnerz) gehandelt huet, well schonn 1843 huet de [[Stot]] een Drëttel vun alle Steiere vun der Sektioun Rëmeleng bezuelt. Sengem 4 Joer eelere Brudder, dee bossegerweis och Nicolas geheescht huet, gouf nogesot e liichtliewege verwinnte Playboy ze sinn an him gouf no sengem Dout 1868 op Bedreiwe vum Bëschof e kierchlecht Begriefnes refuséiert. A jonke Joren huet den Nicolas Gonner eng Plaz als Schreiwer bei engem Notaire ugeholl. Wéi säi Papp 1852 gestuerwen ass, do ass en zréckkomm an huet de wuelsituéierte Familljenhaff iwwerholl. Gläichzäiteg hat en awer och erkannt, datt mat [[Minett (Äerz)|Minett]] grouss Geschäfter ze maache waren, an en huet en ettlech Parzellen am [[Keelbaach|Keeldall]] kaaft. 1872 war hie Matgrënner vun der Rëmelenger Schmelz, ënner dem Hutt vun der Aktiegesellschaft ''Gonner, Munier, Helson & Cie''. Den Nicolas Gonner gouf den 10. Mee 1853 mat der Maria Nau bestuet, der Schwëster vum [[Téiteng]]er [[Schmadd]] Jean-Baptiste Nau<ref>[http://www.mnm.lu/index.php?option=com_k2&view=item&id=439:de-berchleit-fu-remlengen&Itemid=800&lang=de Kuerzbiographie vum Jean-Baptiste Nau]</ref>. Hiren eenzege Bouf, Gonnesch Batty, ass schonn am Alter vu 27 Joer gestuerwen, ouni bestuet gewiescht ze sinn. Hie gouf de 7. Juni 1844 als Naux Jean-Baptiste zu Rëmeleng als Meedercheskand vum Maria Naux (sic) gebuer an ass den 13. Juni 1871 zu [[Rolleng (Péiteng)|Rolleng]] als Jean-Baptiste Gonner, Fils vum Nicolas Gonner an der Maria Nau (sic) gestuerwen. 1893 ass och seng Fra Maria verscheet. Wéi den Nicolas Gonner 1908 am Alter vun 83 Joer gestuerwen ass, war keen direkten Ierwe méi do a säi gewaltegen Immobiliëbesëtz ass an de Joren 1911-1915 versteet gi fir iwwer 50 wäitleefeg Ierwen ze zerwéieren. == Um Spaweck == * [https://persist.lu/ark:70795/6v8w3dntt/pages/53/articles/DTL884 Biographie vum Nicolas Gonner-Nau (Fernand Lorang fir d'''Hémecht'')] {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Gonner Nicolas}} [[Kategorie:Gebuer 1824]] [[Kategorie:Gestuerwen 1908]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Industrieller]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Buergermeeschteren]] jejew6muhvcmvui57k16q2abqofswzy 0 114569 2395932 2394453 2022-08-24T09:46:12Z Zinneke 34 /* Tronçon D */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Buslinn | Buslinn= T1 | Bild=File:Luxembourg, tram tronçon C – 07-2022 (103).jpg | Bildtext= | Bedreiwer=[[LuxTram]] | Trajet=(''Fluchhafe Findel -'') Kierchbierg - Stäreplaz - Gare (- ''Stadion'') | Terminus 1=Luxexpo (provisoresch) | Koordinaten Terminus 1={{coor dms1|49|38|07|N|06|10|33|O}} | Terminus 2=Stater Gare (provisoresch) | Koordinaten Terminus 2={{coor dms1|49|35|58|N|06|07|58|O}} | Längt (Aller)=7,6 | Fuerzäit (Aller)=24 | Unzuel Halten (Aller)=15 | Längt (Retour)=7,6 | Fuerzäit (Retour)=24 | Unzuel Halten (Retour)=15 | Takt (Méindeg-Freideg)=6h00 - 19h00: 4 | Takt (Samschdeg)=10 | Takt (Sonndeg)=15 | Bustyp= | Bemierkung= }} [[Fichier:Luxembourg T1 map-lb.svg|thumb|Tracé vun der Tramslinn (hellmof: geplangt).]] De '''Stater Tram''' ass eng [[Tram]]slinn, déi vun der Firma [[LuxTram|LuxTram S.A.]] bedriwwe gëtt an där hiert éischt Deelstéck den [[10. Dezember]] [[2017]] opgoung. Si markéiert en neit Kapitel vum Tram an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad]], nodeems et schonn tëscht [[1875]] an [[1964]] ee gouf, deem um Gebitt vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] a verschiddenen Nopeschgemenge gefuer ass. {{Méi Info 1|Fréiere Stater Tram}} D'Streck besteet aus enger Linn, der T1, a féiert virleefeg op enger Längt vu 7,5 [[Meter|Kilometer]] vun der [[Luxexpo]] iwwer de [[Kierchbierg]], de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]], den [[Centre Émile-Hamilius|Hamilius]] an de Garer Quartier bis op d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]]. Den Trajet huet 15 Halten, déi an der Moyenne 500 Meter ausernee leien. Eng Faart dauert 24 Minutten. Virun der Verlängerung op d'Gare, den 13. Dezember 2020, goung d'Linn vum 27. Juli 2018 u just bis op d'[[Stäreplaz (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]], a wéi s'opgoung, nëmme bis bei de [[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg|Funiculaire]] bei der [[Rout Bréck|Rouder Bréck]]. Den 11. September 2022 gëtt se bis bei de Bouneweeger Lycée verlängert<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/ab-juli-faehrt-die-tram-in-richtung-bonneweg-629a004ade135b923635479a "Vom 11. September an: In drei Minuten und 40 Sekunden mit der Tram nach Bonneweg."] wort.lu, 03.06.2022.</ref>, an Enn [[2024]] soll déi definitiv Streck tëscht dem [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe]] [[Findel]] an dem [[Stadion vu Lëtzebuerg]] opgoen. Deen Ament huet d'Linn da 24 Statiounen op ronn 16 Kilometer. == Geschicht == === Chronologie === *7. Mäerz 1991: Grënnung vun der ''TRAM'' [[A.s.b.l.]]<ref>[http://www.etat.lu/memorial/2001/C/Pdf/c0120162.pdf#Page=9 Memorial C, Nr 120/2001, S. 5721]</ref>. D'Iddi vum Retour vum Tram kënnt eng éischt Kéier op; *1994: Verëffentlechung vun der ''Luxtraffic'' Etüd; *1995 Presentatioun vum ''[[Projet BTB]]'' (Bus-Tram-Bunn), mat enger “Tram-Bunn” (''tram-train''); *1999: Wéinst ze vill staarker Oppositioun gëtt de BTB begruewen ; *2002: Presentatioun vum Projet ''mobiliteit.lu'', als Evolutioun vum BTB; *2003: De Projet gëtt am Detail presentéiert; *2005: D'Iddi vum “Tram-Zuch” gëtt definitiv opginn; *2006: D'Iddi vun engem klasseschen Tram kënnt op a gëtt vum Staat an der Stad Lëtzebuerg ugeholl; *20. Juni 2007: Grënnung vum ''GIE LuxTram'' (''Groupement d'intérêt économique'')<ref>[http://www.etat.lu/memorial/2007/C/Pdf/c245830A.pdf#Page=2&#x5D; Memorial C, Nr 2458/2007, S. 117458]</ref>; *2007 an 2008: D'Streck gëtt festgeluecht (Gare - Luxexpo); *2010: wéinst der [[Finanzkris 2007/2008|Finanzkris]] gëtt de Projet op Äis geluecht; *Mäerz 2012: D'Géigner vum Tram fuerderen e [[Referendum]]; *Januar 2014: Op en Neits fuerderen d'Géigner e Referendum; *2014 Abrëll: Ukënnegung vun der Extensioun vun der Linn (op d'[[Cloche d'or]] an op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen]]); *Mee 2014: Eng drëtt a lescht Fuerderung fir e Referendum gëtt vun der [[Chamber]] verworf *4. Juni 2014: D'Chamber stëmmt fir en Tram ze realiséieren<ref name=":6">[http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2014/07/24/n6/jo Loi du 24 juillet 2014 portant sur la construction d'une ligne de tramway à Luxembourg entre la Gare Centrale et le Circuit de la Foire Internationale au Kirchberg] Memorial A, 154/2014, S. 2348 op legilux.lu (gekuckt den 12. August 2014)</ref>; *17. Oktober 2014: Den Numm vum ''GIE LuxTram'' gëtt an ''GIE Tramway Luxembourg''<ref name=":4">[http://www.etat.lu/memorial/2014/C/Pdf/c345019B.pdf#Page=47 Memorial C, 3450/2014, S. 165599]</ref> geännert *21. Oktober 2014: ''LuxTram'' gëtt als [[Société anonyme]] gegrënnt<ref name=":5">[http://www.etat.lu/memorial/2014/C/Pdf/c354425B.pdf#Page=8 Memorial C. 3544/2014, S.170072 Memorial C. 3544/2014, S.170072]</ref>; *15. Januar 2015: ''GIE Tramway Luxembourg'' gëtt vu ''LuxTram S.A.'' iwwerholl<ref>[http://www.etat.lu/memorial/2015/C/Pdf/c0393132.pdf#Page=20 Memorial C, 393/2015, S. 18836]</ref>; *2015 Januar: D'Viraarbechte vum neien Tramsschapp fänken un; *18. September 2015: De [[Grondsteen|Grondstee]] vum neien Tramsschapp gëtt geluecht; *Februar 2016: D'Viraarbechte vun der Linn fänken un; *Juli 2016: Déi éischt Schinne gi geluecht; *24. August 2016: Déi éischt Schinne ginn zesummegeschweesst; *8. Februar 2017: Den éischten Tram gëtt geliwwert; *12. Juli 2017: Déi éischt Tester gi lass; *23. / 24. September 2017: Den Tram an den Neien Tramsschapp ginn dem Publikum op enger „Porte ouverte“ virgestallt; *2. November 2017: Testfaarten am normale Verkéier, awer ouni Passagéier; *10. Dezember 2017: Den éischten Deel vun der Streck geet op; * 14. Dezember 2017: D'Chamber stëmmt fir den Ausbau vun der Linn op d'Cloche d'or an de Fluchhafen; *21. Mee 2018: Éischt Testfaarten um Deelstéck Rout Bréck-[[Place de l'Étoile (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]].<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/21784645 "Le tram a déjà franchi le Pont rouge."] lessentiel.lu, 22 mai 2018 18:44; Act: 23.05.2018 09:52.</ref> * 27. Juli 2018: Verlängerung vun der Linn bis op d'Stäreplaz<ref name=juli18>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1189605.html "Den Tram fiert vum 27. Juli u bis op d'Stäreplaz."] rtl.lu, 04.06.2018, 11:08:48.</ref> ; * 29. Oktober 2018: Ufank vun den Aarbechten un der 3. Phas (Stäreplaz - Gare) * 5. Oktober 2020: Éischt Testfaarten op der Verlängerung vun der Linn bis op d'[[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Gare]]<ref name=13Dez/>; * 13. Dezember 2020: Ouverture vun der Verlängerung bis op d'Gare; * 11. Juli 2022: Éischt Testfaarten op der Verlängerung vun der Linn bis bei de Lycée Bouneweg<ref name=Bouneweg>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1922920.html "D'Erweiderunge vun der Tramsstreck lafen op Héichtouren."] rtl.lu, 03.06.2022.</ref> * 11. September 2022 (geplangt): Verlängerung bis op Bouneweg<ref name=Bouneweg/> * 2023 (geplangt): Verlängerung vun der Linn bis op d'[[Cloche d'or]]<ref name=":25" />. * Enn 2024 (geplangt): Verlängerung bis op de Fluchhafen<ref name=Bouneweg/>; === Den ale Reseau === [[Fichier:TVL n°26.jpg|thumb|upright|Eng Motrice vum ''Alen Tram'', déi am [[Musée des tramways et de bus de la ville de Luxembourg|Tramsmusée]] ausgestallt ass.]] An der Stad Lëtzebuerg gouf et vun [[1875]] un en [[Fréiere Stater Tram|éischten Tramsreseau]]<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/ca-s-en-va-et-ca-revient-il-y-a-cinquante-ans-disparaissait-le-dernier-tram-53b57a13b9b3988708041586 Il y a cinquante ans disparaissait le dernier tram] op wort.lu de 4. Juli 2014 (gekuckt den 31. Juli 2017)</ref>. Am Ufank waren et Trammen déi vu Päerd gezu goufen (Päerdstram) a vun 1908 u gouf de Reseau elektrifizéiert. 1930 hat de Reseau 30 Kilometer. 1926 sinn déi éischt Bussen agesat ginn a lues a lues ass dunn den Tramsreseau zugonschte vun de Bussen ofgerappt ginn. De leschten Tram ass de 5. September 1964 gefuer. === Mëssgléckte Projet vun enger "Tram-Bunn"...=== [[Fichier:Saarbahn johanniskirche.jpg|thumb|D'''Saarbahn'' zu Saarbrécken; eng Maquette dervu war 1995 zu Lëtzebuerg ausgestallt ginn.]] Zanter 1990 gouf et an der Stad Lëtzebuerg Bestriewungen, nees en Tram anzeféieren. Am Mäerz 1991 ass d'TRAM A.s.b.l. gegrënnt ginn, mam Zil fir z'ënnersichen ob dëst méiglech an ubruecht wier. Am Dezember 1991 ass d'TRAM A.s.b.l. den Tramsreseau op [[Düsseldorf]] besiche gaangen<ref name=":0">[http://www.tram.lu/historique.html "Historique" op der Websäit vun der TRAM A.s.b.l. (gekuckt den 3. August 2017)]</ref>; an den zwee Joerzéngten duerno, stoungen nach aner Visitte vun Tramsreseauen uechter Europa um Programm. Zesumme mam [[Mouvement écologique]] a mam [[Oekofonds]] huet d'TRAM A.s.b.l. am Joer 1992 d'Etüd "E modernen Tram fir Lëtzebuerg" virgestallt<ref name=":0" />. Virun de Gemengewale gouf eng Table-ronde mat de politesche Parteien organiséiert<ref name=":0" />. Am Joer 1994 sollt dunn - duerch eng Initiativ vum Transportministère zesumme mat der Stad Lëtzebuerg - mat der ''Luxtraffic'' Etüd erausfonnt ginn, wat fir e Verkéiersmëttel am beschte gëeegent wier fir den ëffentleche Verkéier am Land ze verbesseren. Als Konklusioun aus der Etüd ass de Projet BTB (Bus-Tram-Bunn) ervirgaangen<ref>[http://www.rail.lu/btbbulletin.html E modernen Tram fir Lëtzebuerg - eng Investitioun an d'Zukunft] op rail.lu (gekuckt den 3. August 2017)</ref>. [[1995]] ass dunn de Projet BTB vun der Regierung un d'Rulle bruecht ginn, mat deem et haaptsächlech drëm goung fir eng sougenannt "Tram-Bunn" an d'Liewen ze ruffen. Eng Maquette vu sou enger Bunn wéi se zu [[Saarbrécken]] fiert (''Saarbahn'') gouf am September an der Stad ausgestallt<ref name=":0" />. Déi éischt Kriticke géint en Tram koumen am Joer 1998 op, absënns duerch d'Aktioun vum Automobile-Club am ''Auto-Moto-Magazine'' (¿¿¿)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/webclient/DeliveryManager?application=DIRECTLINK&custom_att_2=simple_viewer&pid=1848056&search_terms=Automobile%20club%20tram#panel:pp%7Cissue:1848056%7Carticle:DTL164%7Cquery:Automobile%20club%20tram Vorsicht! Tram] am [[D'Lëtzebuerger Land|Lëtzebuerger Land]], de 5. Juni 1998, Säit 3 (gekuckt de 7. August 2017)</ref>. Doropshin hu sech eng Rëtsch Politiker{{wien?}} schwéier gedoe fir sech fir den Tram anzesetzen, wat mat sech bruecht huet, datt de Projet BTB schlussendlech gestuerwen ass<ref name=":0" />. De Budget fir de BTB gouf sengerzäit op 760 Milliounen Euro geschat<ref>[http://mobile.news.paperjam.lu/news/ville-de-luxembourg-le-tram-leger-sur-de-bonnes-voies Ville de Luxembourg: le tram léger sur de bonnes voies] op Paperjam.lu de 24. Mäerz 2006 (gekuckt den 3. August 2017) </ref>. Am Januar [[2002]] huet den Transportminister [[Henri Grethen]] en neie Projet „mobilitéit.lu“ presentéiert. Dëse Projet huet dat wesentlecht aus dem BTB iwwerholl, goung awer méi wäit, andeem och eng nei Verbindung vun der Stad bis op [[Esch-Uelzecht]] proposéiert gouf. Et goung awer net am Detail riets vum schwieregen Tracé duerch d'Stad<ref name=":0" />. E Joer méi spéit, de 14. Januar [[2003]], huet de Minister dunn den Uschloss vum Kierchbierg un den [[Eisebunn]]sreseau virgestallt<ref name=":1">[https://www.gouvernement.lu/798098/14grethen Raccordement ferroviaire de Kirchberg et de Findel] op gouvernement.lu den 13. Januar 2003 (gekuckt de 5. August 2017)</ref>. Zwou Verbindunge ware virgesinn: * eng éischt sollt op der Héicht vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] vun der [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen]] aus iwwer e gekréngelten Tracé op de Kierchbierg an da weider iwwer d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue John. F. Kennedy]] bis bei d'Luxexpo féieren. Dësen Deel sollt am Tram-Bunn-Modus gefuer ginn; * eng zweet sollt vun der Streck [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Waasserbëlleg Grenz|Lëtzebuerg-Waasserbëlleg]] aus duerch en Tunnel bis op de Findel an duerno iwwerierdesch weider bis op de Fluchhafe féieren. Dësen Deel vun der Streck hätt solle mat Tram-Bunnen a klasseschen Zich gefuer ginn. Dëse Projet mat enger Längt vu 14&nbsp;km, gouf op 389,68 Milliounen Euro geschat. Als Optioun war och nach eng Verlängerung bis op de Lampertsbierg virgesinn. De Projet de loi gouf de 14. Januar 2003 virgestallt<ref name=":1" /> an d'Gesetz den 18. Dezember 2003 vun der Chamber gestëmmt<ref>[http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2003/12/18/n1/jo Loi du 18 décembre 2003 modifiant la loi du 10 mai 1995 relative à la gestion de l'infrastructure ferroviaire.] am Memorial A 195 vum 31/12/2003 (gekuckt de 5. August 2017)</ref>. D'Aarbechte sollten an e puer Phase gemaach ginn. Den éischten Deel (Dummeldeng - Kierchbierg) hätt sollen Enn 2006 / uganks 2007 fäerdeg sinn an duerno hätt den zweeten Deel (Iergäertchen - Findel) ufänke kënnen. Dësen Deel wier dann 2012 / 2013 fäerdeg gewiescht. [[2004]] gouf et dunn eng nei Initiativ géint d'Konzept vun der Tram-Bunn duerch déi nei gegrënnten A.s.b.l. ''RER Luxembourg''<ref>[http://www.etat.lu/memorial/memorial/2004/C/Pdf/c109328A.pdf#Page=2 Memorial C 1093/2004, S. 52418]</ref>, déi dofir agetrueden ass den ëffentlechen Transport deelweis bis ronn 60 Meter ënnert dem Buedem duerch d'Stad ze féieren. Dëse Projet ass méi spéit och ënner dem Numm „City-Tunnel“ vun der [[Alternativ Demokratesch Reformpartei|ADR]] opgegraff ginn<ref>[https://adr.lu/der-city-tunnel-ist-die-losung/?print=2 Der City-Tunnel ist DIE Lösung] op adr.lu (gekuckt de 5. August 2017)</ref>. Zesumme confirméieren awer de Staat an d'Stad Lëtzebuerg am Joer 2005, datt si weiderhin hannert dem Projet Tram-Bunn stinn. De Projet ass awer definitiv den 10. November [[2005]] gestuerwen, wéi d'[[Société nationale des chemins de fer luxembourgeois|CFL]] erklären, datt si net capabel sinn en Tram-Bunn-Reseau ze bedreiwen<ref name=":0" />. ===... zu Gonschte vun engem klasseschen Tram === [[Fichier:Hybrid-Bus Emile Weber Luxembourg 01.jpg|thumb|Den Tram ersetzt verschidde Buslinnen, dorënner déi vill benotzt [[AVL-Linn 16|Linn 16]].]] D'Iddi fir en Tram ze baue fir domat d'Stad z'entlaaschten, ass am Juni 2005 opkomm an et gouf en Aarbechtsgrupp « Extension du réseau ferré dans la Ville de Luxembourg » gegrënnt. Den neie Projet gouf den 10. Mäerz [[2006]] am [[Regierungsrot]] an de 27. Mäerz am Stater [[Gemeng (Lëtzebuerg)|Gemengerot]] presentéiert<ref name="rtl.lu">[http://5minutes.rtl.lu/laune/actu/1001037.html Dossier Luxtram: Ce que l'on sait, ce que l'on ne sait pas] op 5minutes.lu de 6. Februar 2017 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. D'Regierung grad ewéi d'Stad Lëtzebuerg stoungen allebéid hannert deem neie Projet an e gouf am Abrëll vun der Chamber validéiert<ref name=":2">[http://www.mt.public.lu/projets/chemins_fer/tram/constiGIE.pdf La constitution du GIE « LuxTram »] Dossier de presse op mt.public.lu (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Domat konnt de Projet du konkreet ulafen<ref name="rtl.lu" />. Déi ursprénglech Iddi vun der Tram-Bunn gëtt deemno opginn zu Gonschte vun der Realiséierung vun engem klasseschen Tram, kombinéiert mat enger Verbesserung vum Schinnennetz<ref name=":0" /><ref name=":2" />. Den Tracé vum Tram gouf [[2007]] definéiert. De Prinzip vun enger Verbindung vum Kierchbierg iwwer d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] gouf bäibehalen, et gouf awer eng Verlängerung duerch d'[[Uewerstad]] bis op d'Gare virgeschloen. D'Oppositioun aus dem Camp vun de Aktivisten déi fir den Tunnel agetruede sinn, war hefteg. Si sinn esou wäit gaange fir den Tram als eng „folkloristesch Variante vum Bus“<ref>« Le tram n'est rien d'autre qu'une variante folklorique du bus! » "Historique" op der Websäit vun der TRAM A.s.b.l. (gekuckt den 3. August 2017)</ref> ze qualifizéieren a fir d'Kritiker vum Tunnelprojet ze diskreditéieren. D'Regierung war gezwongen ze reagéieren an huet widderholl, datt si géint de „Bus-Bunn-Projet“ wier. Den 21. Juni 2007 gouf de ''GIE LuxTram'' gegrënnt, dee Pläng ausschaffe sollt, fir en Tram duerch d'Stad fueren ze loossen. De GIE besteet zu gläichen Deeler aus Vertrieder vum Staat an der Stad Lëtzebuerg. Den „Avant-projet sommaire“ gesouch eng Tramslinn vir, déi vun der [[Gare Houwald]] iwwer d'[[Gare Zéisseng]] - d'[[Gare Lëtzebuerg|Gare Centrale]] an d'Uewerstad op de Kierchbierg bis bei d'[[Luxexpo]] féiere sollt. Se sollt kombinéiert gi mat enger Eisebunnsverbindung vun der [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Waasserbëlleg Grenz|CFL-Linn 3]] iwwer de Fluchhafe Findel mat enger Endstatioun bei der Luxexpo<ref name=":2" />. Am Mee 2008 gouf eng Maquette vun engem Tram (vun der Linn 1 vum Tram vun Nice) an der Stad ausgestallt fir der Bevëlkerung esou de Projet vum Tram virzestellen<ref name="rail.lu">[http://www.rail.lu/projettramlux.html Projet de tramways de la Ville de Luxembourg], op rail.lu (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Den Tracé tëscht der Stater Gare an der Uewerstad gouf 2008 festgehalen, nodeems et dräi Variante goufen: eng iwwer d'Nei Avenue (déi och duerno zréckbehale gouf), eng aner iwwer d'Al Avenue an eng drëtt iwwer déi zwou Avenuen, awer allkéiers nëmmen an enger Richtung<ref>[http://www.gtf.be/gtf_luxtram.html Luxtram: le futur tram de Luxembourg], op gtf.be, Websäit vum Groupement belge pour la promotion et l'exploitation Touristique du transport ferroviaire (gekuckt de 6. August 2017t</ref>. Wéi am Joer [[2010]] Lëtzebuerg d'[[Finanzkris 2007/2008|Finanzkris]] ze spiere krut, war d'Regierung verflicht, eng Rëtsch Spuermoossnamen z'ergräifen a verschidde Projeten hu missen op Äis geluecht ginn. Dorënner och de Projet vum Tram. De Premier [[Jean-Claude Juncker]] huet a senger [[Ried zur Lag vun der Natioun]] de 4. Mee 2010 ugekënnegt, datt den Tram net virun [[2014]] kéint realiséiert ginn<ref name=":0" />{{,}}<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/rechercher/story/23909419 Patrick Théry, On a beau dire, le tram est bel et bien sur les rails] op lessentiel.lu de 26. September 2010 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Ursprénglech war virgesinn, datt d'Aarbechten uganks [[2011]] sollten ufänken, soudatt d'Linn 2014 hätt kënnen opgoen<ref>[http://Le+tram+va+redessiner+les+artères+de+Luxembourg Le tram va redessiner les artères de Luxembourg] op lessentiel.lu de 15. September 2009 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Am August goufen am Zentrum vun der Stad [[Geotechnik|geotechnesche]] Buerunge fir de Bau vum Tracé gemaach, fir déi genee Positioun vun de Statioune kënne festzeleeën<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/rechercher/story/12845897 Des forages sur le futur tracé du tram] op lessentiel.lu den 23. August 2010 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. === Oppositioun an alternativ Projeten === Am Mäerz 2012 hu verschidde Volleksvertrieder vum ADR a besonnesch den Deputéierte [[Jacques-Yves Henckes]] - déi vu vir era géint den Tram an éischter fir de „City-Tunnel“ agetruede sinn - verlaangt, datt e Referendum sollt organiséiert ginn, mat deem d'Bevëlkerung sech fir déi eng oder aner Iddi kéint ausschwätzen<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/referendum-sur-le-tram-il-faudra-attendre-l-avis-du-gouvernement-4f60efa3e4b02f5ce8fac82f Référendum sur le tram: il faudra attendre l'avis du gouvernement] op wort.lu de 14. Mäerz 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://L'ADR+veut+un+référendum+sur+le+tram L'ADR veut un référendum sur le tram] op wort.lu de 14. Mäerz 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Déi aner [[Lëscht vun de politesche Parteien zu Lëtzebuerg|Parteien]] hunn de Virschlag vum ADR kritiséiert, mat der Begrënnung, datt en nationale Referendum iwwer e lokale Sujet géint d'Gesetz verstousse géif. D'Iddi vum Referendum ass am Mee vun der Regierung verworf ginn, well de „City-Tunnel“ nëmme schwéier realiséierbar wier, souwuel a Bezuch op d'Käschten, wéi och op déi technesche Machbarkeet<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/city-tunnel-vs-tram-il-n-y-aura-pas-de-referendum-4fbfa410e4b0c4249c53fdf2 City-tunnel vs tram: il n'y aura pas de référendum] op wort.lu de 25. Mäerz 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Am Juni huet den deemolege Minister fir nohalteg Entwécklung, [[Claude Wiseler]], confirméiert, datt den Tram en Deel vun der Regierung hirem Plang fir eng nohalteg Mobilitéit wier an datt de Schantje fir den Tram ze bauen 2014 ufänke géif. Déi geschate Käschte fir déi éischt Phas géife bei 320 Milliounen Euro leien. Et gouf awer och nach preziséiert, datt de Schantje fir déi éischt Phas eréischt kéint ufänken nodeems eng Ëmwelt-Impaktstudie gemaach gi wier<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/320-millions-d-euros-pour-la-premiere-phase-du-tram-4fcf928be4b0c77473ce9847 320 millions d'euros pour la première phase du tram] op wort.lu de 15. Juni 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. D'Géigner vum Projet hunn en ze deier an net néideg fonnt<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/parfois-juge-trop-cher-ou-inutile-le-tram-circulera-a-luxembourg-en-2017-4fda0c73e4b0c152a04dd5db Parfois jugé trop cher ou inutile, le tram circulera à Luxembourg en 2017] op wort.lu de 27. Juni 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. De Projet géif et erlaben déi 270 Bussen déi pro Stonn iwwer d'Nei Avenue fueren do erauszehalen. Haaptsächlech déi regional Buslinnen solle ronderëm der Stad op Statiounen nieft der Tramslinn gekappt wou een dann ëmklamme kann<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/19959250 Un réseau de bus adapté à la future ligne de tram] op lessentiel.lu de 24 Abrëll 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Am September [[2013]] huet de Regierungsrot gréng Luucht gi fir datt de Staat sech finanziell um Bau vun der Tramslinn bedeelege kann<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/feu-vert-pour-le-tram-qui-reliera-la-gare-centrale-a-luxexpo-52468871e4b0970ab1696d8b Feu vert pour le tram qui reliera la gare centrale à Luxexpo] op wort.lu den 28. September 2013 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. De Projet stoung am Januar [[2014]] erëm am Virdergrond. De [[Staatsrot (Lëtzebuerg)|Staatsrot]] war nämlech der Opfaassung - entgéint der Meenung vun der Regierung zwee Joer virdrun - datt den Tram tëscht dem Kierchbierg an der Gare d'Problematik déi duerch de staarke Voyageursverkéier entsteet, net léise kann<ref name="wort.lu1">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-tram-n-est-pas-une-solution-selon-le-conseil-d-etat-52df89bee4b0e9996823d358 Le tram n'est pas une solution, selon le Conseil d'Etat] op www.wort.lu den 22. Januar 2014 (gekuckt den 10. August 2017)</ref>. Fir effikass ze sinn, misst den Tram capabel si fir och op der Schinneninfrastruktur vum Zuch ze fueren. De [[François Bausch]] - Nofollger vum Claude Wiseler - huet dem Conseil d'état erkläert, datt dëse Projet eleng d'Verkéiersproblemer net léise kéint, ma datt een en als Deel vun engem ganze Pak vu Léisunge betruechte misst, deen d'Regierung am Kader vun engem nohaltege Mobilitéitsplang (MoDu) virgesäit<ref name="wort.lu3">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-a-luxembourg-le-conseil-d-etat-pinaille-le-ministre-lui-repond-52ea164fe4b00e3c1fceffbb Tram à Luxembourg: le Conseil d'Etat pinaille, le Ministre lui répond] den 30. Januar 2014 op wort.lu (geckucht den 10. August 2017</ref>. Den ADR huet nach eng Kéier e Referendum gefuerdert<ref name="wort.lu2">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/l-adr-veut-un-referendum-sur-le-tram-530c8986e4b0577c214a14e4 L'ADR veut un référendum sur le tram], op www.wort.lu de 25. Februar 2014 (gekuckt den 10. August 2017)</ref>. Am Mäerz 2014 gouf d'[[Adolphe-Bréck|Nei Bréck]] fir de Verkéier zou gemaach well se - fir datt den Tram driwwer fuere kann - komplett restauréiert a méi breet gemaach muss ginn. De Schantjen huet dräi Joer gedauert. Wärend där Zäit gouf niewendrun eng provisoresch Bréck gebaut déi - wéinst hirer Faarf - am Volleksnumm d'„Blo Bréck“ genannt gouf<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-pont-adolphe-au-chomage-technique-a-partir-du-premier-week-end-de-mars-52f9f69ae4b07ca9197daa44 Le pont Adolphe au chômage technique à partir du premier week-end de mars] op wort.lu den 11. Februar 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Nei Bréck ass am Mäerz [[2017]] erëm opgaangen<ref>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1016793.html Prett fir weider 100 Joer: Reouverture de 25. Mäerz] op rtl.lu am Mäerz 2017 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Am Abrëll 2014 haten de François Bausch an d'Stater Buergermeeschtesch [[Lydie Polfer]] informéiert, datt den Tram um Tracé duerch d'Stad ouni Catenaire fuere géif. Dëst war drop zréck ze féieren, datt d'Géigner vum Tram sech ëmmer drop behaapt hunn, datt d'Catenairen d'Vue vun der Stad verschampeléiere géifen. Den Ufank vun den Aarbechte gouf fir 2015 ugekënnegt<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/luxembourg-le-tram-enleve-le-haut-5360f5b4e4b0c1eb30fa4f9a Luxembourg: le tram enlève le haut] op wort.lu den 30. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Si hunn och matgedeelt, datt d'Linn am Endausbau bis op den [[Houwald]] an op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] verlängert géif ginn. Dës zwou Verlängerunge géifen deemno zousätzlech zum urspréngleche Projet (Kierchbierg-Gare) gebaut ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-a-luxembourg-le-trace-initial-doit-etre-prolonge-53609b3de4b01cc492c69c78 Tram à Luxembourg: le tracé initial doit être prolongé] op wort.lu den 30. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Dës Ukënnegung huet d'Buergermeeschtere vun [[Gemeng Hesper|Hesper]], [[Gemeng Nidderaanwen|Nidderaanwen]] a [[Gemeng Sandweiler|Sandweiler]] op de Plang bruecht, déi gemengt hunn, se wiere vum Nohaltegkeetsminister beduckst ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-trois-bourgmestres-ont-l-impression-d-avoir-ete-dupes-533ec8f6e4b012fe7ff65e65 Tram: trois bourgmestres ont l'impression d'avoir été dupés] op wort.lu de 4. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. De Projet fir eng Verbindung vun der Eisebunnslinn vun Dummeldeng op de Kierchbierg ze baue schéngt definitiv net méi aktuell ze sinn. Tëscht November an Dezember 2013 hat LuxTram eng Meenungsëmfro organiséiert an där hir Resultater goufen am Mee 2014 virgestallt. Dobäi koum eraus, datt nëmmen 23 % vun der Befrote géint de Projet waren, 7 % waren nach onentschloss<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/26132254 Sept personnes sur dix se disent favorables au tram] op lessentiel.lu de 15. Mee 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Dës Resultater hu gewëssermoossen iwwerrascht, well grad an där Zäit eng ëffentlech [[Petitioun]] um Internet am Gaang war, déi e Referendum géint den Tram gefuerdert huet. Well d'Petitioun déi néideg 4500 Ënnerschrëften zesumme kritt hat, huet de Sujet mussen an der Chamber diskutéiert ginn<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/news/luxembourg/story/19835995 Le référendum sur le tram obtient 4 500 signatures] op lessentiel.lu den 2. Mee 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. No der Debatt tëscht den Deputéierten an de Petitionären ass de Referendum majoritär vun den Deputéierte refuséiert ginn, aus Angscht datt d'Organiséiere vun engem Referendum de Projet nach weider verspéide géif. Den Deputéierte [[Claude Adam]] huet dobäi bemierkt, datt bei de Parlamentswalen 2013 90 % vun de Wieler fir eng Partei gestëmmt haten, déi fir den Tram war<ref>Laurence Bervard, [http://www.lessentiel.lu/fr/news/dossier/tram/story/30429994 Les députés rejettent l'idée d'un référendum] op lessentiel.lu de 27. Mee 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. De 4. Juni 2014 huet d'Chamber mat 56 vu 60 Stëmmen de Gesetzprojet 6626 gestëmmt, mat deem 230 Milliounen Euro bewëllegt goufen, fir en Tram vun der Luxexpo op d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] ze bauen<ref name=":3">[http://www.chd.lu/wps/portal/public/Accueil/TravailALaChambre/Recherche/RoleDesAffaires?action=doDocpaDetails&backto=/wps/portal/public/Accueil/Actualite&id=6626] „Projet de loi portant sur la construction d'une ligne de tramway à Luxembourg entre la Gare Centrale et le Circuit de la Foire Internationale au Kirchberg“ op chd.lu, der Websäit vun der Chambre des députés (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Dobäi kommen eng 124 Millioune vun der Stad Lëtzebuerg, soudatt d'Gesamtkäschten (inklusiv den Ënnerhalt fir 4 Joer) bei 354 Milliounen Euro leie géifen. En alternative Projet fir de Bau vun enger [[Seelbunn]] déi tëscht der Stater Gare an dem Kierchbierg fuere kéint, an deen och vun der [[Chambre des métiers|Handwierkerkummer]] ënnerstëtzt gouf, ass awer vum Minister François Bausch ofgeleent ginn, well hien en als onrealistesch ugesinn huet<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/24914255 La Chambre des métiers défend le téléphérique] op lessentiel.lu den 2. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Gesetz iwwer de Bau vun der Tramslinn tëscht der Stater Gare an der Luxexpo um Kierchbierg ass de 24. Juli 2014 ënnerschriwwen<ref name=":3" /> an de 6. August publizéiert ginn<ref name=":6" />. Den 21. Oktober 2014 hunn de Minister fir Nohalteg Entwécklung an Infrastrukturen, [[François Bausch]], fir de Lëtzebuerger Staat, souwéi d'Buergermeeschtesch [[Lydie Polfer]] an déi Éischt Schäffin [[Sam Tanson]] fir d'Stad Lëtzebuerg den Akt ënnerschriwwen, fir aus dem ''Groupement d'intérêt économique'' (GIE) eng [[Société anonyme|Aktiegesellschaft]] ze maachen<ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":14">Maurice Fick, [https://www.wort.lu/fr/luxembourg/la-societe-d-exploitation-du-tram-est-creee-premier-troncon-du-tram-mis-en-service-au-second-semestre-2017-54468bfeb9b398870807d12a "Premier tronçon du Tram mis en service au second semestre 2017"] op wort.lu den 21. Oktober 2014 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. {{Méi Info 1|LuxTram}} De Choix fir aus dem GIE eng privat a keng ëffentlech Gesellschaft ze maachen ass - den Autoritéiten no - drop zréckzeféieren datt et mat enger ëffentlecher Gesellschaft méi deier a méi komplizéiert gi wier, absënns wat d'Prozedure vun den ëffentlechen Aarbechten ugaange wier. Dës Entscheedung gouf besonnesch vum [[Fédération nationale des cheminots, travailleurs du transport, fonctionnaires et employés luxembourgeois|Landesverband]], der gréisster Gewerkschaft vun den Eisebunner bedauert<ref>[http://www.lequotidien.lu/politique-et-societe/tram-le-landesverband-prepare-son-implantation-aupres-des-futurs-conducteurs/ Tram: le syndicat des cheminots prépare déjà son implantation auprès des futurs conducteurs] op lequotidien.lu den 9. Juli 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. === Bau an Ouverture vun der 1. Phas (Tronçon A)=== [[Fichier:Luxembourg tram testing August 2017 (3).webm|thumb|D'Ramm 106 mécht Nuetstester an der Avenue John F. Kennedy (August 2017).]] D'Viraarbechte fir en [[neien Tramsschapp]] hunn am Januar [[2015]] ugefaangen, mat den [[Archeologie|archeologeschen]] Ausgruewungen an dem Ofholze vu 4,4 ha Bësch un, do wou herno d'Rangéiergare hi kënnt. Als Kompensatiounsmoossnam ginn op enger anerer Plaz am [[Gréngewald]] 6,8 ha Bësch nei ugeluecht. De 15. Januar gouf de GIE vun der LuxTram S.A. iwwerholl. Am Februar ass d'Leedung vum Bau vun enger ''Association momentanée'' iwwerholl ginn, déi aus de Lëtzebuerger Firme ''[[Paul Wurth S.A.|Paul Wurth Geprolux]]'', ''Luxplan SA'', ''Beng architectes associés'', ''Felgen et associés'' an der franséischer Firma ''Egis'' mat hirer Filial ''Atelier Villes et Paysages'' besteet<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-consortium-est-connu-9-entreprises-pour-la-conception-du-tram-54dcaebe0c88b46a8ce53613 9 entreprises pour la conception du tram] op wort.lu de 15. Februar 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Schliisslech hunn d'Aarbechte fir d'Verleeë vun den ënnerierdesche Leedungen am Mee ugefaangen<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg-ville/transports-urbains-les-premiers-travaux-se-trament-video/ Transports urbains: les premiers travaux se trament (Vidéo)] op lequotidien.lu de 6. Februar 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Mam Zil fir LuxTram bei der Exploitatioun vun der éischter moderner Tramslinn vum Land ze hëllefen, gouf den 2. Juli 2015 e Kontrakt iwwer dräi Joer mat enger Grupp vun dräi franséischen Entreprisen ofgeschloss. Et handelt sech dobäi ëm ''Transdev'', der ''Société d'économie mixte des transports en commun de l'agglomération nantaise (Semitan)'' an ''Transamo''. Den 18. September 2015 ass mam Bau vun der Linn ugefaange ginn. Als éischt gouf den Tramsschapp hannert der Luxexpo gebaut<ref name=":19">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/neien-tramsschapp-tram-place-au-futur-centre-de-maintenance-55fc33990c88b46a8ce60541 Tram: place au futur centre de maintenance] op wort.lu den 18. September 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref><ref name=":20">John Chalmers, [http://www.chronicle.lu/categorieslivingtransportparking/item/10317-luxtram-infrastructure-work-to-start-in-2016 LuxTram Infrastructure Work to Start in 2015] op chronicle.lu de 16. Februar 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. D'Renovéierung vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] huet dunn am Oktober ugefaangen, virun allem fir d'Bréck 2 Meter méi breet ze maachen, fir datt den Tram herno driwwer fuere kann. D'Aarbechte konnten dunn am Juli 2017 ofgeschloss ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/politique/les-travaux-demarrent-le-1er-octobre-le-pont-rouge-va-etre-elargi-de-2-metres-55fa8e8b0c88b46a8ce6031a Le Pont Rouge va être élargi de 2 mètres] op wort.lu de 17. September 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[https://www.wort.lu/fr/politique/luxembourg-kirchberg-renovation-du-pont-rouge-leger-retard-dans-les-travaux-56c88c151bea9dff8fa73389 Rénovation du Pont Rouge: léger retard dans les travaux] op wort.lu den 20. Februar 2016 {{small|(gekuckt den 12. August 2017)}}</ref>{{,}}<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/luxembourg-deux-week-ends-de-travaux-sur-le-pont-rouge/ Luxembourg: deux week-ends de travaux sur le pont rouge] op lequotidien.lu den 12. Juli 2017 {{small|(gekuckt den 12. August 2017)}}</ref>. D'Viraarbechten um Kierchbierg an um Lampertsbierg hunn am Februar 2016 ugefaangen, wou ronn 50 Beem ewechgeholl an deelweis an eng Bamschoul ëmgeplanzt goufen. Méi spéit solle se erëm laanscht der Tramsstreck zréck gesat ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/limpertsberg-une-cinquantaine-d-arbres-demenagent-pour-faire-place-au-tram-56be09a30da165c55dc52c39 Une cinquantaine d'arbres déménagent pour faire place au tram] op wort.lu den 12. Februar 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>{{,}}<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/le-chantier-du-tram-de-part-et-dautre-du-pont-rouge Le chantier du tram de part et d'autre du Pont Rouge] op paperjam.lu den 1. Februar 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Leedung fir de Bau vum éischten Deel vun der Linn ass am Mäerz [[2016]] engem Gruppement vu Firmen zougewise ginn an zwar: déi franséisch Firmen ''TSO'', ''Muller TP'' an ''NGE GC'' an déi Lëtzebuerger ''Sopinor'' a ''Costantini''. De Bau vun der Plattform, also do wou d'Schinne geluecht ginn, huet de Mount duerno ugefaangen. Zu deem Ament sinn d'Archeologe bei de Viraarbechten um Tracé duerch d'Stad op d'Grondmauere vun der [[Neipuertskapell]] gestouss. Déi éischt Schinne goufen am Juli 2016 an der [[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue John F. Kennedy]] verluecht, do wou scho bei der Neiuluecht vun der Strooss eng Verkéiersspuer fir den Tram prett gehale gi war. Vum 24. August u goufen d'Schinnen zesummegeschweesst.<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-long-de-l-avenue-kennedy-au-kirchberg-les-premiers-rails-du-tram-sont-poses-57907396ac730ff4e7f63d0a Les premiers rails du tram sont posés] op wort.lu den 21. Juli 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref><ref name=":15">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/au-kirchberg-a-quoi-ressemble-le-centre-de-maintenance-du-tram-57c44891ac730ff4e7f65a39 A quoi ressemble le centre de maintenance du tram?] op wort.lu den 29. August 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://5.35.247.232/component/k2/item/18614-significant-milestone-reached-as-first-luxtram-tracks-laid Significant Milestone Reached as First LuxTram Tracks Laid] op chronicle.lu de 25. August 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref> De Schantjen ass schëtzeg viru gaangen, verschidden Aarbechte konnten - op Grond vun enger Derogatioun - och wärend dem [[Kollektivcongé]] am Bausecteur realiséiert ginn.<ref name=":13">Jean-Michel Hennebert, [http://paperjastatim.lu/news/un-pas-de-plus-vers-un-premier-troncon-plus-long Un pas de plus vers un premier tronçon plus long] op paperjam.lu den 13. Juli 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref> Just laanscht dem [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] hunn d'Aarbechte wéinst der [[Schueberfouer]] musse rouen<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/luxembourg-pendant-lete-rien-narrete-le-tram/ Luxembourg: pendant l'été, rien n’arrête le tram] op lequotidien.lu den 2. August 20156 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Ob wärend den Aarbechten oder am Definitiven, den Tram hëlt der Fouer 10 % vun de 45000 m² Ausstellungsfläch ewech<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/travaux-le-tram-au-glacis-champ-libre-pour-la-schueberfouer-59117d5ea5e74263e13bee1b Le tram au Glacis: champ libre pour la Schueberfouer] op wort.lu den 8. Mee 2017 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Aschalte vum [[Elektrizitéit|Stroum]] an d'Catenaire war den 10. Juli 2017<ref>[http://www.lequotidien.lu/actualites/tramway-de-luxembourg-les-premiers-tests-auront-lieu-mercredi-prochain/ Tramway de Luxembourg: les premiers tests auront lieu mercredi prochain] op lequotidien.lu de 7. Juli 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref>. Domat konnte vum 12. Juli un déi éischt Tester op der Linn gefuer ginn. Mat den Tester ass et dunn ëmmer nuets tëscht 21.00 a 5.00 Auer viru gaangen, mam Zil, datt all eenzel Ramm 150&nbsp;km fiert, fir esou d'Materialausdauer ze préiwen<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/La-premiere-sortie-du-tram-sous-la-pluie-30904006 La première sortie du tram sous la pluie] op lessentiel.lu den 12. Juli 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref>. Den 23. a 24. September 2017 war eng „Porte ouverte“ organiséiert ginn, wou déi Intresséiert sech e Bild vum neien Tram an dem Tramsschapp maache konnten. Bei der éischter Faart mat Passagéier ronderëm den Tramsschapp koum et zu engem klengen Accident, well e provisoresche Quai ze vill no bei d'Schinne gebaut gi war<ref name="wort.lu">[https://www.wort.lu/de/lokales/unglueck-am-tag-der-offenen-tuer-tram-bleibt-auf-der-strecke-59c623da56202b51b13c3ba0 Unglück am Tag der offenen Tür - Tram bleibt auf der Strecke], op wort.lu den 23. September 2017, gekuckt de 24. September 2017</ref>. D'ëffentlech Beliichtung an d'Miwwele laanscht d'Streck goufen am September montéiert an d'Tramshaisercher am November. Vum 2. November u goufen och Testfaarten am normale Verkéier, awer ouni Passagéier gemaach, an et goufe verschidden Übunge mat de [[Rettungsdéngscht]]er duerchgefouert, bei deenen Accidenter simuléiert goufen<ref>Jörg Tschürtz: [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Les-pompiers-sont-prets-pour-un-accident-de-tram-16963192 "Les pompiers sont prêts pour un accident de tram."] lessentiel.lu, 15 novembre 2017.</ref>{{,}}<ref>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1102420.html "Eeschtfall simuléiert: Wat maachen, wann den Tram entgleist."] rtl.lu, 01.12.2017, 12:10:29.</ref>. Den éischte "richtegen" Accident mam Tram ass den [[1. Dezember]] 2017 geschitt, wéi en Automobilist, deen duerch rout gefuer war, mam Tram kollidéiert ass<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/kirchberg-auto-kollidiert-mit-tram-5a225104c1097cee25b78396?variant=A&utm_expid=83959466-12.SpI6vqyGSSyCfbAQ6TzOyQ.1&utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.wort.lu%2Fde Kirchberg - Auto kollidiert mit Tram] op wort.lu den 2. Dezember 2017; gekuckt den 3. Dezember 2017</ref>. A Presenz vum [[Henri vu Lëtzebuerg|Groussherzog Henri]] goung den 10. Dezember 2017 den éischten Deel vun der Streck op, zesumme mat der neier CFL-Halt [[Gare Kierchbierg-Pafendall|Kierchbierg-Pafendall]] op der [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen|Nordstreck]] an der [[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg|Pafendaller Seelbunn]], déi dës mam Tramsarrêt bei der Rouder Bréck verbënnt<ref>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1105529.html "Trotz Schnéi konnt alles wéi geplangt ageweit ginn."] rtl.lu, 10.12.2017, 13:35:12.</ref>. <gallery mode="packed" heights="130"> Fichier:Rails of future tram line Luxexpo-Gare Luxembourg City 2017-04.jpg|D'Pose vun de Schinnen an der Avenue Kennedy um Kierchbierg (Abrëll 2017). Fichier:Luxembourg, construction tram accès remisage (2).jpg|D'Tramsplattform beim ''[[Neien Tramsschapp]]'' (August 2017). Fichier:Luxembourg, information tram is coming (2).jpg|E Schëld fir op d'Gefore vum Tram hinzeweisen. Fichier:Luxembourg, inauguration tram (01).jpg|Offiziell Aweiung den 10. Dezember 2017 duerch de Groussherzog Henri. </gallery> === 2. Phas=== D'Linn krut de 27. Juli 2018 eng éischt Verlängerung, iwwer d'[[Rout Bréck]], laanscht de [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]], laanscht de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] duerch d'[[Allée Scheffer]], an da via d'[[Allée des Résistants et des Déportés]] an d'[[Rue Jean-Pierre Probst]] op d'[[Place de l'Étoile (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]].<ref name=":13" /> D'Tester op deem Deelstéck haten den 21. Mee 2018, nuets, ugefaangen, den 31. Mee 2018 koum eng éischt Ramm am Testbetrib op der Stäreplaz un.<ref>Diane Lecorsais: [https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-sur-la-place-de-l-etoile-la-phase-test-commence-dans-un-mois-5ae03f90c1097cee25b8820a "Tram sur la place de l'Etoile: la phase test commence dans un mois".] wort.lu, 25 avril 2018.</ref> An der Scheffer-Allee ass just eng Spuer mat Wues beplanzt, déi aner gëtt, wa [[Schueberfouer]] ass, fir dës abezunn. Den Tram zirkuléiert dann an ofwiesselende Richtungen op enger Spuer. <gallery mode="packed" heights="130"> Luxtram 2018 03.jpg|D'Schinne ginn op der Rouder Bréck geluecht (Jan. 2018). Luxembourg, construction tram Glacis (1).jpg|D'Pose vun de Gleiser um [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]], op der Héicht vun der Halt Theater (Aug. 2017). Luxembourg, Schueberfouer 2018 (121).jpg|D'Spuer um Glacis, déi fir d'Schueberfouer gespaart gëtt (Aug. 2018). Luksemburgo, konstruado de tramhaltejo Stäreplatz, 1.jpeg|Bal fäerdeg Halt ''Stäreplaz / Étoile'' (Juni 2018). Luxembourg, inauguration tram phase 2 (101).jpg|D'''Tramsmusek'', bei den Aweiungsdfeierlechkeete vun der 2. Phas. Luxembourg, inauguration tram phase 2 (103).jpg|D'Bännche gëtt duerchgeschnidden. </gallery> ===3. Phas (Tronçon B)=== Den 29. Oktober 2018 hunn d'Aarbechte fir déi 3. Phas, vun der Stäreplaz op d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]], mat enger liichter Verspéidung, ugefaangen. Fir d'éischt goufen d'Virbereedungsaarbechten an der [[Avenue Émile-Reuter]] an an der [[Nei Avenue|Neier Avenue]] ausgefouert (Beem ewechgeholl, ënnerierdesch Leitungen a Kanalisatioune verluecht, asw.)<ref>Nicolas Léonard: [http://paperjam.lu/news/le-chantier-du-tram-reprend-lundi "Le chantier du tram reprend lundi."] paerjam.lu, 26 oct. 2018.</ref>. Am August 2019 goufen déi éischt Schinne verluecht, woubäi mat de Kräizungen ugefaange gouf, fir vum reduzéierten Autostrafic an der Summervakanz ze profitéieren. Dono koum de [[Boulevard Royal]] drun, wou wéinst zwéi grousse Schantercher, déi vum ''[[Royal-Hamilius]]'' a vum ''Zenit Royal'', huet misse gewaart ginn, bis een do bäikéim fir déi vum Tram<ref>Jean-Michel Hennebert: [http://paperjam.lu/news/le-troncon-vers-la-gare-sera-un-peu-plus-complexe "Le tronçon vers la gare sera un peu plus complexe."] paperjam.lu, 10 nov. 2017</ref><ref name=Essentiel23fev2018>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Le-tram-sur-l-avenue-de-la-Liberte-fin-2020-15224513 "Le tram sur l'avenue de la Liberté fin 2020."] lessentiel.lu, 23. Februar 2018.</ref>. Op der [[Nei Bréck|Neier Bréck]] goufen d'Schinne fir den Tram scho bei de Renovatiounsaarbechten, déi am Mäerz 2017 ofgeschloss waren, geluecht. Si hunn awer 2020 nees missen erausgerappt ginn, well d'Deen- a Beweegungsfouen ufanks net mat verluecht gi waren.<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/gleise-am-pont-adolphe-was-lange-waehrt-5f3a8c99da2cc1784e363d78 "Gleise am Pont Adolphe: Was lange währt ..."] wort.lu, 18.08.2020.</ref> Déi éischt Testfaarten op dem neien Deelstéck goufen de 5. Oktober 2020 gemaach. Vum 30. November 2020 gouf mam ''Betrib ouni Passagéier'' bis op d'Stater Gare ugefaangen, an den 13. Dezember 2020 um 10 Auer gouf d'Linn mat hirem neie provisoreschen Terminus op der [[Place de la Gare (Stad Lëtzebuerg)|Garer Plaz]] a Betrib geholl. Bei der Aweiung derbäi wren de Groussherzog Henri, de Bauten- an Transportminister François Bausch an d'Stater Buergermeeschtesch Lydie Polfer.<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/l-inauguration-du-tram-vers-la-gare-se-prepare-10518076 «On peut enfin profiter après tous ces travaux».] lessentiel.lu, 13.12.2020.</ref>. D'Aarbechten ronderëm, an der Avenue de la Liberté an op der Garer Plaz goufen iwwerdeeems am Fréijoer 2021, an déi op der [[Place de Paris (Stad Lëtzebuerg)|Paräisser Plaz]] an der [[Place de Metz (Stad Lëtzebuerg)|Place de Metz]], am Summer 2021 ofgeschloss.<ref name=13Dez>[https://www.wort.lu/de/lokales/tram-am-13-dezember-bis-zum-hauptbahnhof-5f759b78de135b9236f012c3 "Tram: Am 13. Dezember bis zum Hauptbahnhof."] wort.lu, 01.10.2020.</ref>{{,}}<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1588667.html "Vum 13. Dezember u fiert den Tram op d'Gare."] rtl.lu, 01.10.2020 11:35.</ref> <gallery mode="packed" heights="150"> Tramway à venir Avenue de la Liberté à Luxembourg (juin 2019).JPG|Virbereedungsaarbechten an der [[Avenue de la Liberté (Stad Lëtzebuerg)|Neier Avenue]]. D'Plattform op der [[Nei Bréck|Neier Bréck]] ass prett zanter Mäerz 2017. Avenue de la Liberté (Luxembourg City) road works 2019-08.jpg|Am August 2019 an der Neier Avenue... Luxembourg, avenue Émile Reuter 08-2019 (101).jpg|an der [[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]]... Luxembourg, place de l'Étoile 08-2019 (102).jpg|an op der [[Place de l'Étoile (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]]. </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, avenue de la Liberté 01-2020 (102).jpg|Am Januar 2020 an der Neier Avenue... Luxembourg, avenue de la Liberté 01-2020 (105).jpg Luxembourg, place de la Gare 01-2020 (102).jpg|... an op der Garer Plaz </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, place de la Gare 08-2020 (102).jpg|Am August 2020 op der Garer Plaz... Luxembourg, place de la Gare 08-2020 (101).jpg Luxembourg, avenue de la Liberté 08-2020 (104).jpg|... an an der Neier Avenue Luxembourg, avenue de la Liberté 08-2020 (102).jpg </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, avenue de la Liberté 10-2020 (101).jpg|Den Tram op der éischter Testfaart an der Neier Avenue de 5. Oktober 2020 Luxembourg, bd Royal 11-2020 (104).jpg|''Marche-à-blanc'' um Boulevard Royal... Luxembourg, av. de la Liberté 11-2020 (102).jpg|an der Neier Avenue... Luxembourg, place de la Gare 11-2020 (101).jpg|a virun der Gare den 30. November 2020. </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luxembourg, inauguration tram phase 3 (101).jpg| D'Éieregäscht beim Depart an der [[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]]... Fichier:Luxembourg, inauguration tram phase 3 (103).jpg| ... an no der Arrivée op der Gare. Fichier:Luxembourg, inauguration tram phase 3 (107).jpg| D'Bändche gëtt duerchgeschnidden. </gallery> ===4. Phas (Tronçon C)=== [[Fichier:Luxembourg, information Den Tram kënnt op Bouneweg (101).jpg|thumb]] Tëscht 2021 an Hierscht 2023<ref name=":7">Diane Lercorsais, [https://www.wort.lu/de/lokales/wie-die-tram-das-stadtbild-veraendert-5a9040fbc1097cee25b81763 Wie die Tram das Stadtbild verändert] op wort.lu den 23. Februar 2018 an „Nächster Halt Stadtzentrum“ am Luxemburger Wort vum 24./25. Februar 2018, S. 25</ref> geet et da successiv weider iwwer [[Bouneweg]], laanscht de [[Lycée technique de Bonnevoie]] bis op d'[[Cloche d'or]] bei den neie [[Stadion vu Lëtzebuerg]]. Dofir gouf tëscht Januar 2019 a Summer 2021 d'[[Pont Jean-Pierre-Buchler|Jean-Pierre-Büchler-Bréck]] erneiert an duebel sou breet gemaach, fir datt den Tram driwwer fuere kann. D'Schinnen dofir goufen am November 2021 verluecht<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/verlaengerung-des-tramnetzes-schreitet-vorran-618fec7ede135b92366d1b5a "Pont Buchler: Verlängerung des Tramnetzes schreitet voran."] wort.lu, 13.11.2021.</ref>. Des Weidere gouf op der Bouneweger Säit, op Terrainen déi brooch louchen, 2021-2022 déi nei Plattform fir den Tram an [[Nationalstrooss 40|eng nei Strooss]] (N40) als Ersatz fir d'[[Route de Thionville (Stad Lëtzebuerg)|N3 (Diddenuewener Strooss)]] gebaut<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/mettre-fin-a-un-veritable-gachis-de-terrains Mettre fin à «un véritable gâchis de terrains»] op paperjam.lu den 9. Mee 2016 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Vum 11. September 2022 u geet d'Linn vun der Gare aus virun, iwwert d'Statioun ''[[Leschte Steiwer]] - Dernier Sol'' bis op den deen nächsten provisoreschen Terminus, d'Halt ''Lycée Bouneweg'' an der [[Rue de Houffalize]]<ref name=Bouneweg/><ref name=19avril21>[http://www.luxtram.lu/wp-content/uploads/Conférence-de-presse_PPT_OFFICIEL19042021.pdf "Conférence de Presse, 19 avril 2021: Prochaine étape du tramway et nouveaux arrêts."] op luxtram.lu (gekuckt den 19. Abrëll 2021).</ref>. <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, Pont Jean-Pierre-Buchler (119).jpg|D'J.-P.-Buchler-Bréck gëtt fir den Tram méi breet gemaach (Mäerz 2021) Luxembourg, Pont Jean-Pierre-Buchler (132).jpg|Tëscht der Gare an der J.-P.-Buchler-Bréck sinn d'Schinne scho geluecht (Januar 2022) Luxembourg, tram tronçon C – 01-2022 (101).jpg|D'Schinne laanscht der « [[Nationalstrooss 40|Neier N3]] » zu Bouneweg (Januar 2022) </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, tram tronçon C – 06-2022 (101).jpg|Och op der neier Streck gouf Gréngs ugeluecht (Juni 2022) Luxembourg, tram tronçon C – 06-2022 (102).jpg|Den neie provisoreschen Terminus Lycée Bouneweg; Statioun mat 4 Gleiser an 2 Quaien (Juni 2022) Luxembourg, tram tronçon C – 07-2022 (102).jpg|En Tram op enger Testfaart um Terminus Lycée Bouneweg (August 2022) </gallery> ===Tronçon D=== Vum Bouneweger Lycée geet den Tracé dann no riets an de [[Rangwee]] a béit dann an d'[[Rue des Scillas (Hesper)|Rue des Scillas]] of, déi 34 Meter breet gemaach gëtt, sou dass nieft dem Gleisbett fir den Tram 2x2 Spuere fir de Stroossentrafic an eng Vëlospist Plaz fannen. Op der Héicht vun der [[Gare Houwald]] fiert den Tram dann iwwer d'Eisebunnsgleiser a kuerz dono iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] ewech an de Quartier [[Cloche d'or]]. Déi [[Bréck Gare Houwald|éischt Bréck gëtt]], zesumme mat engem Pole d'échange fir Bussen, direkt iwwer d'Gare gebaut. [[Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3|Déi iwwer d'Autobunn]] gëtt vun 2021 un opgeriicht. Se huet d'Form vun engem Y, well vun hir och eng Ofzweigung bei den zukünftege [[Lycée technique du Centre]] féiert, deem säin Neibau dohinner kënnt<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/die-bruecke-zum-ban-baubeginn-anfang-2021-5f43a830da2cc1784e364472 "Die Brücke zum Ban: Baubeginn Anfang 2021."] wort.lu, 24. August 2020.</ref>. Am Gaasperecher Bann fiert den Tram da via d'[[Rue Albert Einstein (Stad Lëtzebeurg)|Rue Albert Einstein]] weider iwwer de [[Boulevard de Kockelscheuer]] bis op säi südlechen Terminus, beim [[Stadion vu Lëtzebuerg]]. Kuerz virdru geet et nach eng Kéier iwwer d'[[Autobunn A6 (Lëtzebuerg)|A6]]<ref name="hierfaehrt">[https://www.reporter.lu/luxemburg-hier-faehrt-die-tram-entlang/ "Hier fährt die Tram entlang."] reporter.lu, 9. August 2019.</ref>. [[Bréck vum Boulevard de Kockelscheuer|Dës Bréck]], iwwer déi och de Stroosseverkéier an 2x2 Spuere féiert, gouf tëscht Summer 2018 an Hierscht 2019 gebaut<ref name="neuebruecke">[https://www.wort.lu/de/lokales/neue-bruecke-in-kockelscheuer-5dc84692da2cc1784e34f774 "Neue Brücke in Kockelscheuer."] wort.lu, 11.11.2019.</ref>. D'Aarbechten dofir ginn op zwee parallelle Schantercher gemaach: Ee vum Lycée Vauban bis bei de Stadion, deen am September 2022 lassgeet; an ee fir dat Stéck vum Bouneweger Lycée bis dohinner. Dëse fänkt eng Grëtz méi spéit un an hänkt och vum Fortgank vum Bau vun zwou Brécken of. Wéinst dem Neibau vun der [[Jean-Pierre-Büchler-Bréck|Jean-Pierre-Buchler-Bréck]] (dee bis 2021 gedauert huet), an dee vun der [[Nationalstrooss 40|N40]] soll d'Streck bis bei de Stadion Enn 2023 fäerdeg ginn, an net wéi ufanks geplangt, schonns 2021. Beim südlechen Terminus hunn d'Terrassementsaarbechte fir de [[P+R Stade de Luxembourg]] an den neie Foussballstadion am Mäerz 2017 ugefaangen<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Le-nouveau-stade-et-son-P-R-se-preparent-deja-10046775 Le nouveau stade et son P&R se préparent déjà] op lessentiel.lu den 1. Mäerz 2017 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>; e provisoresche Parking ass am Abrëll 2021 opgaangen, de Stadion am September dat Joer; bis Enn 2022 kënnt nach e Parkhaus bäi. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Howald, Rue des Scillas (105).jpg|D'Rue des Scillas gëtt e gutt Stéck méi breet gemaach, ë. a. fir den Tram; hei: Hal, déi ofgrappt muss ginn (2022). Fichier:Howald,_halte_CFL_en_construction_(2).jpg|Peiler fir déi zoukënfteg Bréck bei der [[Gare Houwald]], iwwer déi (och) den Tram fuere soll. Fichier:Luxembourg, Boulevard de Kockelscheuer (4).jpg|Um [[Boulevard de Kockelscheuer]] fiert den Tram herno iwwer d'Broochland an der Mëtt vun der Foto. </gallery> ===Tronçon E === Am Norde gëtt, viraussiichtlech bis Enn 2024<ref name=Bouneweg/>, d'Streck ëm 4,5&nbsp;km vun der Luxexpo bis op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] verlängert. Den Tracé féiert laanscht de [[Rond-point Serra]], an da laanscht den Tramsschapp a laanscht d'Brëtell vun der [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|Autobunn A1]]. 150 Meter virum Autobunnskräiz mat der [[Autobunn A7 (Lëtzebuerg)|A7]] geet en dann iwwer eng nei Bréck, déi nach muss gebaut ginn, op déi südlech Säit vun der A1, wou e bis op d'Sortie [[Héienhaff]] parallel mat der A1 verleeft. Do geet et dann ënner der [[Nationalstrooss 1]] erduerch, wou en Arrêt bei engem zukünftege Park & Ride wäert sinn. Dat lescht Stéck Wee bis bei den Terminus virun der ëstlecher Entrée vum Fluchhafe geet iwwer en neie Boulevard, deen nach muss amenagéiert ginn<ref name="hierfaehrt" />. Den Tram kann op där Streck mat bis zu 70&nbsp;km/h fueren a brauch dofir ronn 7 Minutten<ref>Mathieu Vacon, [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/21562678 Sept minutes pour aller du Kirchberg au Findel] op lessentiel.lu den 18. Januar 2017 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Vun Enn Oktober 2021 bis uganks 2022 goufen als Virbereedung op am Ganzen 3,2 Hektar d'Beem déi am Wee stoungen ewechgeholl; fir si ginn, als Kompensatioun, op am Ganzen 8,6 Hektar nei [[Eechen]] a [[Bichen]] an de Gemenge Jonglënster, Luerenzweiler an Nidderaanwen ugeplanzt. Enn Januar 2022 hunn d'Aarbechte fir déi nei Bréck iwwer d'A1 ugefaangen<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1805995.html "Tram op de Findel: Vill Beem mussen de Schinne wäichen, Bau dauert 3 Joer."] rtl.lu, 23.10.2021.</ref>. Déi Bréck gëtt 108 Meter laang, 10 Meter breet an 8 Meter héich. Fir d'éischt gouf mat den Terrassementsaarbechte fir d'Ramp op béide Säite vun der A1 ugefaangen. D'Bauaarbechte fir d'Bréck selwer solle virum Summer 2022 lassgoen. Wann den Tablier bis fäerdeg ass, gëtt en am Fréijoer 2023 op 3 Stäiler geréckelt. Vum Hierscht 2023 u sollen dann d'Schinne kënne geluecht ginn<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1876087.html "An ca. 2 Joer soll ee mam Tram bis op de Fluchhafe fuere kënnen."] rtl.lu, 07.03.2022.</ref>. Den definitiven Tracé vum Tram féiert iwwer 16&nbsp;km an huet 24 Statiounen<ref name=":13" />{{,}}<ref>[http://www.lequotidien.lu/a-la-une/video-de-la-cloche-dor-au-findel-le-parcours-du-tram-devoile-en-integralite/ <nowiki>[Vidéo] De la Cloche d'or au Findel: le parcours du tram dévoilé en intégralité</nowiki>] op lequotidien.lu de 27. Oktober 2016 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. An enger méi spéider Phas kéint d'Streck bis op d'[[Kaalchesbréck]] verlängert ginn<ref name="hierfaehrt" />. === Käschten a Finanzement vum Projet === Fir den Tracé vum Kierchbierg bis op d'Gare gëtt de Käschtepunkt op 565 Milliounen Euro geschat. De Staat iwwerhëlt ⅔ vun de Käschten an ⅓ gëtt vun der Stad Lëtzebuerg gedroen. Bis ewell{{wéini?}} sinn awer nëmmen 230,52 Milliounen Euro vun der [[Chamber]] gestëmmt ginn.<ref name="rtl.lu" /><ref name=":8">[http://www.developpement-durable-infrastructures.public.lu/fr/grands-dossiers/tram/ Grands dossiers - Tram] um „Portail du Développement durable et des Infrastructures“ (gekuckt den 13. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/grand-duche-tram-elections-et-chantiers-tous-azimuts-en-2017/ Grand-Duché: tram, élections et chantiers tous azimuts en 2017] op lequotidien.lu de 6. Januar 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref> Am Oktober 2017 goufen d'Käschte fir den Tracé Luxexpo - Findel op 114,9 Milliounen Euro fir d'Streck vun der Gare op d'Cloche d'or, an op 99,1 Milliounen Euro vun der Luxexpo op de Fluchhafe Findel geschat. Dofir kommen dann eng weider 12 Rammen an den Asaz. De Regierungsrot hat dësem Ausbau den 20. September 2017 gréng Luucht ginn.<ref>[http://www.gouvernement.lu/7457282/13-nvlle-ligne-tramway "Présentation des prolongements de la ligne de tramway."] Pressecoommuniqué op gouvernement.lu, 13.10.2017 (14:01).</ref> === Ausbaupläng === Den 22. Abrëll 2022 huet den Transportminister [[François Bausch]] den neien [[Nationale Mobilitéitsplang 2035]] virgestallt. Wat den Tramsreseau ugeet, sou gesäit de Plang vir, dass et bis dohi 4 Linne soll ginn:<ref>Ministère de la Mobilité et des Travaux publics: [https://transports.public.lu/fr/publications/strategie/pnm-2035-brochure/pnm-2035-brochure-fr.html "PNM 2035 - Plan national de mobilité"], 22/04/2022.</ref> * d'Linn T1, Fluchafe Findel - Stadion, déi et scho (bal ganz) gëtt; * d'Linn Luxexpo - Stadion, via Stäreplaz, CHL, iwwer nei Boulevarden am Weste vun der Stad (''Boulevard de Merl, Boulevard de Cessange'' ); * d'Linn Luxexpo - PR West, via Boulevard Adenauer, Gare, Hollerech a PR Bouillon; * d'Linn [[Tram Stad Lëtzebuerg - Esch-Uelzecht|Luxexpo - Stadhaus Bieles]], via Boulevard Adenauer, Gare, Escher Strooss, Stadion, an dann an héijer Vitesse via Leideleng, Féitz, Esch-Schëffleng, Esch-Rämerech. Belval op Bieles. Do derbäi kéint no 2035 nach eng weider Linn kommen: * d'Linn Gare-Mamer, via Stäreplaz an Areler Strooss, allerdéngs eréischt no 2035. ==== Fréier Pläng==== An de Jore virdru gouf et schonn déi eng oder aner Propos fir en Ausbau: Am Joer 2016 waren ufanks dräi Extensiounen a Betruecht gezu ginn: eng éischt op [[Leideleng]], eng zweet op [[Bartreng]] an eng drëtt bei de ''Mediapark'' um [[Kierchbierg]], an der Géigend vum Wunnquartier [[Domaine du Kiem]]. D'Linn kéint gespléckt ginn, soudatt eng Faart iwwer déi aner vun der Luxexpo aus bei de ''Mediapark'' fuere géif an déi aner op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen]]<ref>Erwan Nonet, [http://www.lequotidien.lu/luxembourg/tram-trois-extensions-sont-deja-envisagees/ Tram: trois extensions sont déjà envisagées] op lequotidien.lu de 27. Oktober 2016 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[https://www.wort.lu/de/politik/aus-dem-parlament-vierte-tram-erweiterung-geplant-58d40697a5e74263e13ac707 Vierte Tram-Erweiterung geplant] op wort.lu den 23. Mäerz 2017 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Am Juni 2017 gouf d'Prioritéit dunn awer vum Nohaltegkeetsminister éischter op eng zweet Linn geluecht, déi op enger Längt vum 16&nbsp;km iwwer [[Mamer]] bis op de [[Wandhaff (Käerch)|Wandhaff]] fuere kéint<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/12038097 Le tram ira à Mamer après 2021] op lessentiel.lu den 20. Juni 2017 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. En iwwerschaffte Projet gouf Enn 2020 virgestallt: Ewell soll eng nei Linn vun der Gare iwwer Hollerech (duerch de Quartier ''[[Nei Hollerech]]''), bis bei de [[P+R Bouillon]] goen; eng weider vun der Cloche d'Or no Norden iwwer [[Zéisseng]] a [[Märel (Stad Lëtzebuerg)|Märel]] bis op d'[[Route d'Arlon (Stad Lëtzebuerg)|Areler Strooss]], wou s'op déi nei Linn trëfft, déi vun der Stäreplaz laanscht den [[Centre hospitalier de Luxembourg|CHL]] weider no Weste goe soll; an och d'Pläng fir eng 2. Linn um Kierchbierg, iwwer de [[Boulevard Konrad-Adenauer]] a laanscht den neie Quartier ''Laangfur'' bis bei den Tramsschapp goufe reaktivéiert.<ref>Christophe Lemaire: [https://paperjam.lu/article/cartes-projets-extensions-tram "Les projets d'extension du tram de Luxembourg."] paperjam.lu, 13.12.2020 • Édité le 14.12.2020.</ref> Dobäi kënnt de Plang vun engem séieren Tram, vun enger neier [[Tram Stad Lëtzebuerg - Esch-Uelzecht|Tramslinn Cloche d'or - Stadhaus Bieles]], laanscht d'[[Autobunn A4 (Lëtzebuerg)|Escher Autobunn]], deen am Hierscht 2020 virgestallt gouf, a bis 2028 (bis op Esch), respektiv 2035 (bis op Bieles) Realitéit kéint sinn.<ref>Jeannot Ries: [https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1599002.html "François Bausch presentéiert Projet vu séierem Tram laanscht Escher Autobunn."] rtl.lu, 22.10.2020 13:43.</ref>{{,}}<ref>Luc Ewen: [https://www.wort.lu/de/lokales/2028-faehrt-die-tram-bis-nach-esch-5f905cc1de135b92364612c2 "2028 fährt die Tram bis nach Esch."] wort.lu, 21.10.2020.</ref> Dëse séieren Tram soll en Deel vun engem neie multimodale Korridor sinn, zu deem och d'Autobunn an e Vëlosexpresswee gehéiert<ref>[https://transports.public.lu/fr/mobilite/transport-en-commun/tram/pour-en-savoir-plus-tram-rapide.html Dossier: le tram rapide et son contexte multimodal entre Luxembourg-Ville et la région Sud], gekuckt den 30. November 2020</ref>. == Streck a Statiounen == Wa se bis fäerdeg gebaut ass, huet d'Linn eng Längt vu 16&nbsp;km. Se gëtt mat 750 Volt Gläichstroum alimentéiert<ref>[http://5.35.247.232/categorieslivingtransportrail/item/22638-luxtram-trial-phase-commences-between-luxexpo-and-coque LuxTram Trial Phase Commences between LuxExpo and Coque] op chronicle.lu den 13. Juli 2017 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Op der 3,6&nbsp;km laanger Streck tëscht der Rouder Bréck an der Gare kritt den Tram de Stroum aus [[Superkondensator]]en, et brauchen also keng Pottoen a Catenairen opgeriicht ze ginn, déi den architektoneschen an historesche Patrimoine vun der Stad verschampeléiere géifen<ref name=":16">Marc Fressoz, [http://www.mobilicites.com/011-3768-Luxembourg-opte-pour-le-tram-sans-catenaire-de-CAF.html Luxembourg fait le choix du tram de CAF à alimentation mixte] op mobilicites.com den 19. Mee 2015 (gekuckt de 14. August 2017)</ref><ref name=":9">[http://jeudi.lu/luxtram-lelement-structurant-dune-nouvelle-mobilite-urbaine/ Luxtram: l'élément structurant d'une nouvelle mobilité urbaine] op jeudi.lu den 10. Abrëll 2015 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Um Kierchbierg an deelweis um Glacis gouf op der Plattform vum Tram Wues geséint. Um ganzen Trajet vun der Linn ass d'Plattform exklusiv fir den Tram reservéiert<ref name=":9" /><ref name=":10">Sophie Wiessler, [http://Tram+de+Luxembourg+-+tous+les+détails Tram de Luxembourg - tous les détails] op wort.lu de 26. Oktober 2016 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Laanscht den Tracé vun der Linn ginn nei Vëlosweeër ugeluecht an et kommen och nei [[Vel'oH!|Vel'oH]]-Statioune bäi<ref name=":10" />. Op der kompletter Streck - tëscht dem Findel an der Cloche d'or - gëtt et herno néng sougenannt intermodal ''Pôle d'échanges'' fir do wou déi meescht Leit an d'Stad fueren, tëscht dem Tram, dem Bus, dem Auto ([[Parkplaz#Park and ride|Park-and-ride]]) an dem Vëlo ëmklammen ze kënnen<ref name=":10" />. === Streckeféierung === [[File:Luxtram 2018 05.jpg|thumb|Provisoreschen Terminus Luxexpo.]] [[File:Pfaffenthal-Kirchberg Funicular 2018 7.jpg|thumb|Vun Dez. 2017 bis Juli 2018 provisoreschen Terminus Rout Bréck-Pafendall; Iwwergang op de Funiculaire.]] [[File:TRAM Stäre-Plaz, Lëtzebuerg.jpg|thumb|Vu Juli 2018 bis Dez. 2020 provisoreschen Terminus op der Stäreplaz.]] [[File:Luxembourg, place de la Gare 11-2020 (101).jpg|thumb|Vun Dez. 2020 bis Sept. 2022 provisoreschen Terminus op der Gare.]] [[File:Luxembourg, tram tronçon C – 06-2022 (103).jpg|thumb|Provisoreschen Terminus Lycée Bouneweg.]] D'Linn ass hei vun Norden a Richtung Süde beschriwwen, mat der ganzer Streck, sou wéi se bis 2023-24 geplangt ass<ref>[http://www.luxtram.lu/fr/la-ligne/un-trace-multimodal/ Un tracé multimodal] op www.luxtram.lu (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. D'Linn fänkt ëstlech vum [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen-Terminal um Findel]] un a verleeft dann a Richtung vum Park-and-Ride deen um ''[[Héienhaff]]'', nieft dem Verdeeler [[Sennengerbierg]] vun der [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|Autobunn]] gebaut gëtt. Se geet dann ënnert der [[Nationalstrooss 1|Nationalstrooss]] erduerch a verleeft da parallel mat der Autobunn, laanscht de Verdeeler [[Gréngewald]] (Kräizung mat der [[Autobunn A7 (Lëtzebuerg)|Nordstrooss]]), féiert dann iwwer eng Bréck iwwer d'Autobunn a laanscht den [[neien Tramsschapp]], der Rangéiergare vun der Linn. D'Linn kënnt da beim [[Rond-point Serra]] am Quartier [[Kierchbierg]] un, wou den zweete Park-and-Ride vun der Linn ass, bei der [[Luxexpo]]. Hei ass och provisoresch den nërdlechen Terminus vun der Linn, fir d'Zäitspan vun 2017 bis 2021. D'Linn féiert dann iwwer d'ganzt Längt vun der [[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue John F. Kennedy]] weider bis bei den éischte virleefege südlechen Terminus virun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]]. Hei kann een an d'[[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg|Seelbunn Pafendall-Kierchbierg]] ëmklamme fir op der [[Gare Kierchbierg-Pafendall|CFL-Halt Kierchbierg-Pafendall]] den Zuch ze huelen. Dës CFL Halt goung de selwechten Dag wéi den Tram, den 10. Dezember 2017, op. Den Tram fiert da weider iwwer d'Rout Bréck an dréint um [[Rond-Point Robert-Schuman|Rond-point Schuman]] no riets virun de [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]], dann no lénks iwwer d'[[Allée Scheffer]] laanscht de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] an den [[Nikloskierfecht]] bis op d'[[Stäreplaz (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]], wou tëscht dem 27. Juli 2018 an dem 13. Dezember 2020 deen zweete provisoreschen Terminus war. Vun der Stäreplaz geet d'Linn weider iwwer d'[[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]] an d'[[Uewerstad]], dann no riets iwwer de [[Boulevard Royal]], laanscht den [[Place Émile-Hamilius|Hamilius]] an iwwer d'[[Adolphe-Bréck|Nei Bréck]] an de [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Garer Quartier]]. Iwwer d'[[Avenue de la Liberté (Stad Lëtzebuerg)|Nei Avenue]] fiert d'Linn weider bis virun d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]], wou zanter dem 13. Dezember [[2020]] ewell de provisoreschen Terminus ass. Duerno geet d'Linn viru Richtung [[Bouneweg]] queesch iwwer d'Eisebunnsschinnen iwwer d'[[Jean-Pierre-Büchler-Bréck]], féiert dann iwwer en neien Tracé vun der [[Nationalstrooss 3|N3]] ëstlech laanscht d'[[Société nationale des chemins de fer luxembourgeois|CFL]]-Ateliere bis an d'Géigend vum [[Lycée technique de Bonnevoie]]. Nordwestlech geet et - iwwer den Territoire vun der [[Gemeng Hesper]] - laanscht den [[Houwald]] viru bis bei d'[[Gare Houwald]], nieft dem Verdeeler Hesper vun der [[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]]. Hei ass dann den drëtte Park-and-Ride vun der Linn. Iwwer eng nei Bréck fiert d'Linn iwwer d'A3 an de [[Gaasperecher Bann]]. Se fiert dann duerch d'[[Rue Albert-Einstein (Stad Lëtzebuerg)|Rue Albert Einstein]] laanscht de [[Lycée Vauban]] an de [[Boulevard de Kockelscheuer]], iwwer eng weider nei Bréck op déi südlech Säit vun der [[Autobunn A6 (Lëtzebuerg)|A6]]. Do dréint d'Streck dann an engem grousse Bou Richtung Weste bis op de südlechen Terminus vun der Linn. Hei gëtt nieft dem neien [[Nationalstadion vu Lëtzebuerg|Nationalstadion]] um Bord vum Quartier [[Zéisseng]] a südlech vun der Kräizung tëscht der [[Nationalstrooss 4|N4]] an dem [[CR186]] de véierte Park-and-Ride gebaut<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/news/luxembourg/story/On-en-sait--un-peu--plus-sur-le-futur-stade-national-21759313 On en sait (un peu) plus sur le futur stade national] op lessentiel.lu de 17. Juli 2015 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Eng Rei Bauwierker hu missen oder mussen nach renovéiert oder nei gebaut ginn: * En [[Tunnel]] ënner der [[Nationalstrooss 1|N1]] kuerz hannert dem Fluchhafen; * eng Bréck iwwer d'Autobunn [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|A1]] ier ee bei d'Luxexpo kënnt (geplangt 2022-23); * d'Erneieren an d'Verbreede vun der [[Rout Bréck|Rouder Bréck]] (2017 ofgeschloss); * d'Renovatioun an d'Verbreede vun der [[Nei Bréck|Neier Bréck]] (2017 ofgeschloss); * den Neibau vun der [[Jean-Pierre-Büchler-Bréck]] (2019-2021); * den Neibau vun enger [[Bréck Gare Houwald|Bréck iwwer d'Eisebunnsschinnen]] an d'Autobunn A3 bei der [[Gare Houwald]] (geplangt 2021-2022); * den Neibau vun enger [[Bréck vum Boulevard de Kockelscheuer|Bréck iwwer d'Autobunn A6]] (2018-2019). === Lëscht vun de Statiounen === Dës Tabell gëtt en Iwwerbléck iwwer déi 24 Statioune vun der Linn (opgelëscht vun Norden a Richtung Süden), wéi se - nom aktuellen Informatiounsstand{{small|^{(Mäerz 2022)}}} - bis 2024 virgesi sinn. D'Statioune mat engem roude Symbol [[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] sinn tëscht dem 10. Dezember 2017 an dem 13. Dezember 2020 opgaangen. Déi, déi méi spéit opginn, si rosa gezeechent [[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]]. {| class="wikitable mw-collapsible" |+Lëscht vun de Statiounen ! !Halt !Koordinaten !Uertschaft,<br>Quartier (Lieu-dit) !Korrespondenz !Bemierkung |- |[[Fichier:BSicon exKHSTa.svg|20px]] |[[Fluchhafe Findel|Findel Aéroport]] |{{coor dms1|49|38|07|N|06|13|02|O}} |[[Gemeng Nidderaanwen|Nidderaanwen]] | |{{small|geet Enn 2024 op}}<ref name=Bouneweg/><ref name=":25">Diane Lecorsais: [https://www.wort.lu/de/lokales/bonneweg-cloche-d-or-findel-die-naechste-station-im-blick-5fe0d605de135b92361cc0e8 "Bonneweg, Cloche d'Or, Findel: Die nächste Station im Blick."] wort.lu, 22.12.2020; och als "Auf den Bahnhof folgt Bonneweg", ''Luxemburger Wort'', 22.12.2020, S. 22-23.</ref> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Héienhaff]] |{{coor dms1|49|38|28|N|06|13|05|O}} |Nidderaanwen, [[Héienhaff]] |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]] |{{small|geet Enn 2024 op}}<ref name=Bouneweg/> |- |[[Fichier:BSicon KHSTxa.svg|20px]] |[[Luxexpo]] |{{coor dms1|49|38|07|N|06|10|33|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Kierchbierg]] |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]]<br>[[Autobus de la Ville de Luxembourg|AVL]]: [[AVL-Linn 6|6]], [[AVL-Linn 7|7]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 25|25]]<br>[[RGTR]]: 107, 116, 118, 119, 120, 125, 128, 130, 132, 134<br>135, 140, 142, 144, 155, 157, 159, 165, 172, 184<br> 192, 194, 195, 207, 213, 222, 262, 282, 300, 303<br> 323, 325, 740 | rowspan="8"|{{small|goung den<br>[[10. Dezember]] [[2017]] op}} |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |Alphonse Weicker |{{coor dms1|49|37|56|N|06|10|16|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | AVL: [[AVL-Linn 12|12]], [[AVL-Linn 21|21]], [[City Night Bus|CN4]] RGTR: 125, 172 |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik (Gebai)|Nationalbibliothéik]] -<br>Bibliothèque nationale |{{coor dms1|49|37|46|N|06|10|00|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Universitéit Lëtzebuerg|Universitéit]] |{{coor dms1|49|37|34|N|06|09|39|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Coque]] |{{coor dms1|49|37|23|N|06|09|17|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Europäescht Parlament|Europaparlament]] /<br>Parlement européen |{{coor dms1|49|37|15|N|06|08|55|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Philharmonie Lëtzebuerg|Philharmonie]] - [[Mudam]] |{{coor dms1|49|37|10|N|06|08|31|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg |AVL: [[AVL-Linn 32|32]] |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Rout Bréck]] - [[Pafendall]] |{{coor dms1|49|37|07|N|06|08|11|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg |[[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg]]<br>[[Fichier:CFL Logo.png|60px]] [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen|Linn 1]]<br>AVL: [[AVL-Linn 6|6]], [[AVL-Linn 12|12]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 18|18]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 32|32]], [[City Night Bus|CN4]]<br>RGTR : 120, 125, 130, 132, 144, 165, 172, 192, 194, 195<br>213, 222, 262, 282, 740 |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Groussen Theater vun der Stad Lëtzebuerg|Theater]] |{{coor dms1|49|37|03|N|06|07|32|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Lampertsbierg]] |AVL: [[AVL-Linn 2|2]], [[AVL-Linn 3|3]], [[AVL-Linn 4|4]], [[AVL-Linn 19|19]] RGTR: |rowspan="3"|{{small|goung de 27. Juli 2018 op}} |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Avenue de la Faïencerie|Faïencerie]] |{{coor dms1|49|36|58|N|06|07|17|O}} |Lëtzebuerg, Lampertsbierg |AVL: [[AVL-Linn 8|8]], [[AVL-Linn 30|30]] |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Stäreplaz (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]] - Étoile |{{coor dms1|49|36|50|N|06|07|10|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Rollengergronn]] / [[Belair]] |AVL: [[AVL-Linn 8|8]], [[AVL-Linn 11|11]], [[AVL-Linn 12|12]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 22|22]], [[AVL-Linn 31|31]] RGTR: |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Place Émile-Hamilius|Hamilius]] |{{coor dms1|49|36|40|N|06|07|34|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Uewerstad]] |AVL: [[AVL-Linn 2|2]], [[AVL-Linn 3|3]], [[AVL-Linn 4|4]], [[AVL-Linn 6|6]], [[AVL-Linn 9|9]], [[AVL-Linn 10|10]], [[AVL-Linn 11|11]], [[AVL-Linn 14|14]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 18|18]], [[AVL-Linn 19|19]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 22|22]], 31 |rowspan="4"|{{small|goung den 13. Dez. 2020 op}} |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Place de Metz (Stad Lëtzebuerg)|Place de Metz]] |{{coor dms1|49|36|24|N|06|07|42|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Gare]] | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Paräisser Plaz]] -<br>Place de Paris |{{coor dms1|49|36|13|N|06|07|52|O}} |Lëtzebuerg, Gare | |- |[[Fichier:BSicon KHSTxe.svg|20px]] |[[Gare Lëtzebuerg|Gare Centrale]] |{{coor dms1|49|35|58|N|06|07|58|O}} |Lëtzebuerg, Gare |[[Fichier:CFL Logo.png|60px]] AVL: [[AVL-Linn 4|4]], [[AVL-Linn 7|7]], [[AVL-Linn 10|10]], [[AVL-Linn 13|13]], [[AVL-Linn 14|14]], [[AVL-Linn 18|18]], [[AVL-Linn 20|20]], [[AVL-Linn 23|23]], [[AVL-Linn 27|27]] RGTR: |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Leschte Steiwer]] - Dernier Sol<ref name=19avril21/> |{{coor dms1|49|35|40|N|06|08|11|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Bouneweg-Süd]] | |rowspan="2"|{{small|geet den 11. September 2022 op}}<ref name=Bouneweg/> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Lycée technique de Bonnevoie|Lycée Bouneweg]] |{{coor dms1|49|35|21|N|06|08|21|O}} |Lëtzebuerg, Bouneweg-Süd | |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Rue des Scillas (Hesper)|Scillas]] |{{coor dms1|49|34|58|N|06|08|12|O}} |[[Gemeng Hesper|Hesper]], [[Houwald]] | |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Gare Houwald|Howald Gare]] |{{coor dms1|49|34|52|N|06|07|57|O}} |Hesper, Houwald |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]] [[Fichier:CFL Logo.png|60px]] |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Lycée Vauban]] |{{coor dms1|49|35|02|N|06|07|30|O}} |[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]], [[Gaasperech]] | |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Waassertuerm op der Cloche d'or|Waassertuerm]] |{{coor dms1|49|34|49|N|06|07|15|O}} |Lëtzebuerg, Gaasperech | |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exKHSTe.svg|20px]] |[[Stadion vu Lëtzebuerg|Stadion]] |{{coor dms1|49|34|35|N|06|06|43|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Zéisseng]] |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]] |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |} === Ekipement vun de Statiounen === All d'Statioune si mat Informatiounssaile fir d'Passagéier ekipéiert, wou ee gesäit wéini den nächsten Tram kënnt oder wa Stéierungen op der Linn sinn. D'Statioune sinn all accessibel fir Leit mat ageschränkter Mobilitéit, och fir Leit am [[Rollstull]]. Se hu meeschtens säitlech [[Quai (Eisebunn)|Quaie]] mat enger Längt vu 45 Meter déi vis-a-vis ee vun deem aneren ugeluecht sinn. D'Tramshaisercher op de Statioune goufe vun der franséischer Gesellschaft ''MobilConcepts'', am Kader vun engem Kontrakt vun 2 Milliounen Euro installéiert<ref name=":11">[http://www.constructioncayola.com/rail/article/2017/03/07/110826/quel-mobilier-urbain-pour-tram-luxembourg.php "Quel mobilier urbain pour le tram du Luxembourg ?"] constructioncayola.com, 7. Mäerz 2017 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Se goufe vum Designer Marc Aurel entworf a si stolgro fir sech gutt an d'stättescht Ëmfeld z'integréieren<ref name=":11" />. Just op der Statioun ''Place de Metz'' sti keng Tramshaisercher^(Firwat?). Den Entretien an d'Gestioun vun de [[Reklamm]]e gëtt fir 10 Joer vun ''IP Luxembourg Broadcasting Center Europe'', enger Filial vum [[RTL Group|RTL Grupp]] assuréiert<ref name=":11" />. Uganks war am Februar [[2009]] en internationalen [[Architektur|Architekteconcours]] organiséiert gi wou et drëm goung fir e personaliséierte Mobilier (Haisercher, Vëlosstänner, Dreckskëschten, asw.) ze definéieren. De Concours war deemools vum [[London]]er Büro ''Lifschutz Davidson Sandilands Island Studios'' gewonne ginn<ref>[http://paperjam.lu/communique/concours-darchitecte-de-la-ligne-de-tram-deux-projets-egalite Concours d'architecte de la ligne de tram: deux projets à égalité] op paperjam.lu de 6. Februar 2009</ref>. Schlussendlech gouf awer decidéiert kee personaliséierte Mobilier ze huelen, ma dees vun der Staang, absënns fir mam existente Mobilier an der Stad ze harmoniséieren<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/nous-avons-quitte-la-logique-du-sur-mesure «Nous avons quitté la logique du sur-mesure»] op paperjam.lu den 28. Juli 2016 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Vereenzelt ginn et och zousätzlech Installatiounen: * Bei der Halt ''Luxexpo'' gouf e 60 Meter laangen a 95 Tonne schwéieren Daach aus Glas gebaut, dee queesch driwwer geet, an dee vum Peter Latz an der Julie Conrad entworf gouf<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Un-auvent-de-60m-pour-le-tram-au-Kirchberg-17388208 "Un auvent de 60 m pour le tram au Kirchberg."] lessentiel.lu, 11. oct. 2017</ref>. * Bei der Halt ''Theater'' gouf eng Installatioun vum [[Michel Leonardi]] opgeriicht, déi aus enger Zort Maste mat uewendrop faarwegen, duerchsiichtege Diecher, déi um Buedem faarweg Flecke maachen, wann d'Sonn duerch schéint (änlech wéi déi vun him bei der Kräizung beim [[Pont d'Avroy]] zu [[Léck]]). <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, station Rout Bréck-Pafendall (1).jpg|D'Halt ''Rout Bréck – Pafendall'' huet en zentrale Quai Luxembourg, tram 2018-07 station Theater (01).jpg|D'Halt ''Theater'' huet Quaie laanscht d'Säit Luxembourg, inauguration tram phase 2 (107).jpg|Leit virum Michel Leonardi senger Installatioun, bei der Halt''Theater''. </gallery> Am Februar 2017 goufen déi offiziell Nimm vun 11 Statioune bekannt gemaach: vun den 8 déi vun 2017 un ugefuer ginn a vun deenen dräi bis op d'Stäreplaz. D'Nimm bezéie sech op Plazen déi ugefuer ginn a sinn deels op [[Franséisch]], op [[Lëtzebuergesch]] oder an deenen zwou Sproochen<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/29027257 Les noms des stations de tram sont connus] op lessentiel.lu den 20. Februar 2017 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. == Betrib == [[Fichier:Logo_Luxtram_Luxembourg.svg|verweis=https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Logo_Luxtram_Luxembourg.svg|thumb|De Logo vum Bedreiwer LuxTram]] De Betrib vun der Linn gëtt vu [[LuxTram|LuxTram S.A.]] assuréiert. Den Tram fiert wiertes an de Spëtzestonnen all dräi a baussent de Spëtzestonnen all 5 Minutten<ref name=":12">[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/18906249 Un tram toutes les 5 minutes vers le Kirchberg] op lessentiel.lu den 13. Juni 2012 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. D'kommerziell Vitess läit bei ongeféier 20&nbsp;km/h<ref name=":12" />. Fir d'Streck vun der Luxexpo bis bei d'Rout Bréck brauch den Tram 11 Minutten<ref>[http://www.cfl.lu/espaces/voyageurs/fr/Documents/Actualites/DEF_presentation%20changement%20horaire%20no%20fade.pdf Changement d'horaire décembre 2017] op cfl.lu (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. === Rullmaterial === [[Fichier:Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (3).jpg|thumb|Viischt Vue vun enger Ramm.]] D'Linn gëtt mat ''[[CAF Urbos|Urbos 3]]''-Rammen exploitéiert, vun deenen déi éischt néng am Laf vun 2017 geliwwert goufen<ref name=":14" />. Déi zéngt gouf am Mäerz 2019 am Tramsschapp ofginn.<ref>[https://5minutes.rtl.lu/actu/luxembourg/a/1326682.html "Un nouveau tram est arrivé au Luxembourg."] rtl.lu/fr, 29.03.2019 15:18.</ref> Bis Enn 2020, wann d'Linn bis op d'Gare verlängert ass, solle 27 Rammen a Betrib sinn, a wann déi ganz Streck bis op ass sollen et der 33 sinn<ref name=benoy/>. Se gi vun der spuenescher Firma CAF (Construcciones y auxiliar de ferrocarriles) gebaut, déi hire Sëtz zu Beasain am [[Autonom Gemeinschaft Baskeland|Spuenesche Baskeland]] huet<ref>[http://www.caf.net/fr/compania/instalaciones.php Ateliers et bureaux] op caf.net (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Déi éischt néng Ramme goufen zu [[Zaragoza]] gebaut, déi dono an der CAF-Fabrick zu [[Bagnères-de-Bigorre]], a Frankräich.<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/les-rames-du-tram-en-balade-sur-l-autoroute-a6-30769477 "Les rames du tram en balade sur l'autoroute A6."] lessentiel.lu, 04-12-2019.</ref> A priori ginn d'Ramme vun 101 bis 133 nummeréiert<ref name=":18">Keith Barrow, [http://www.railjournal.com/index.php/light-rail/caf-delivers-first-luxembourg-tram.html?channel=526 CAF delivers first Luxembourg tram] op railjournal.com den 10. Februar 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://www.bus-an-zuch.de/Luxtram.htm Fuhrpark Luxtram] op bus-an-zuch.de (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Géint de Konkurrent ''[[Alstom]]'' huet CAF den 18. Mee 2015 den Zouschlag kritt fir d'Rullmaterial vum neien Tram ze liwweren an domat eng Commande am Wäert vun 83 Milliounen Euro. Den Optrag ëmfaasst 21 Ramme vun allkéiers 45 Meter Längt (déi awer nach - wann néideg - 10 Meter méi laang gemaach kënne ginn<ref name=":15" />) an enger Breet vun 2,65 Meter. Pro Ramm kënne 450 Leit transportéiert ginn. Eng technesch Eegenaart ass, datt d'Zich sou ekipéiert sinn, datt se deen Deel vun der Streck, deen duerch de Stadzentrum féiert (3,6&nbsp;km), ouni [[Catenaire]] fuere kënnen. Dobäi gi se mat Stroum aus [[Akkumulator|Superkondensatore]] vum Typ ''Rapid Charge Accumulator'' ugedriwwen, déi déi spuenesch Firma schonn an den Tramsreseauen zu [[Saragossa]] an zu [[Sevilla]] am Gebrauch huet. Den Tram gëtt dann iwwer e System opgelueden deen an der Plattform vun der Statioun agebaut ass<ref name=":16" />{{,}}<ref>Michel Chlastacz, [http://www.busetcar.com/luxembourg-le-luxtram-sera-a-la-fois-espagnol-et-sans-fil/ Luxembourg: le "Luxtram" sera à la fois espagnol et sans fil !] op busetcar.com den 22. Mee 2015 (gekuckt de 17. August 2017) </ref>. D'Ramme sinn all klimatiséiert, hunn [[Universal Serial Bus|USB]]-Steckeren an eng tramstypesch Schell fir d'Foussgänger ze warnen. Dës Schell kléngt esou, wéi déi vum fréieren Tram<ref name=":24">Jörg Tschürtz, [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/27463359 Un «ding, ding» rétro et des ports USB pour le tram] op lessentiel.lu de 14. Juni 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. De spezifeschen Design vun de Ramme gouf vum Erich Rhinn mat der Agence Avant-première entworf. Owes sinn d'Diere faarweg beliicht, mat allkéiers enger anerer Faarf pro Module. Déi Beliichtung gouf vun de Kënschtler Michel Léonardi an Isabelle Corten entworf. Den Eric Rhinn huet virdrun den Design vun de Ramme vum Tram vu Besançon, wou de selwechte Modell vun CAF fiert, entwéckelt<ref>[http://www.constructioncayola.com/rail/article/2015/07/03/100865/avant-premiere-caf-concoivent-tramway-luxembourg.php Avant Première et CAF conçoivent le tramway de Luxembourg] op constructioncayola.com den 3. Juli 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref><ref name=":17">Robert Viennet, [http://www.mobilicites.com/011-4456-Luxembourg-devoile-la-maquette-grandeur-nature-de-son-futur-tramway.html Luxembourg dévoile la maquette grandeur nature de son futur tramway] op mobilicites.com de 7. Dezember 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Den Design fir Lëtzebuerg gouf zréckbehale well en d'Architektur vun den eenzele Stater Quartiere respektéiert<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/presentation-officielle-les-premieres-images-du-nouveau-tram-5593d5ad0c88b46a8ce5c18e Les premières images du nouveau tram] op wort.lu den 1. Juli 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Eng Maquette am Moossstaf 1:1 gouf der Ëffentlechkeet tëscht Enn 2015 an Ufank 2016 virgestallt<ref name=":17" />{{,}}<ref>[http://www.corporatenews.lu/fr/archives-shortcut/archives/article/2015/07/presentation-des-rames-de-tramway-de-luxembourg-une-nouvelle-identite-visuelle-pour-luxtram?author=Luxtram+S.A Présentation des rames de tramway de Luxembourg: une nouvelle identité visuelle pour Luxtram] op corporatenews.lu den 2. Juli 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. D'Awunner konnten deemools déi bannenzeg Amenagementer entdecken a verschidden Doleance konnten nach berécksiichtegt ginn (Sëtzer, Plaz vun de Staange fir sech unzehalen, asw.)<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/news/luxembourg/story/20203126 Le chantier du tram passe la vitesse supérieure] op lessentiel.lu den 19. Februar 2016 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (7).jpg|Chaufferskabinn Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (5).jpg|Banneraum Luxembourg, essai tram (5).jpg|Déi faarweg beliicht Dieren: Erkennungszeeche vum Lëtzebuerger Tram Luxembourg, essai tram (2).jpg|Den ''Hënneschte'' vun enger Ramm déi aus dem Depot fiert </gallery> Déi éischt Ramm (2 Kabinnen a 7 Modullen) gouf den 8. Februar 2017 an der Nuecht geliwwert<ref name=":18" />{{,}}<ref>[http://Den&#x20;Tram&#x20;ass&#x20;do!&#x20;1.&#x20;Rame&#x20;ass&#x20;zu&#x20;Lëtzebuerg&#x20;ukomm Den Tram ass do! 1. Rame ass zu Lëtzebuerg ukomm] op rtl.lu den 10. Februar 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. De Rescht vun der Serie gouf progressiv duerno geliwwert. Fir den éischten Deel vun der Streck waren néng Rammen néideg<ref name=":14" />. RTL Radio Lëtzebuerg hat am Mäerz 2017 e Concours lancéiert fir en Spëtznumm fir den Tram ze sichen; de Choix war op "Siggi" gefall<ref>[http://5minutes.rtl.lu/grande-region/luxembourg/1020116.html Siggi: le futur tram a enfin un nom] op 5minutes.rtl.lu den 28. Mäerz 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. LuxTram huet och e puer Streckegefierer ugeschaaft, dorënner e Mercedes-Unimog fir Stroossen- a Schinneverkéier. D'Gefier ass eng Zort Leederwon, kann awer och eng Ramm ofschleefen<ref>[http://www.rail.lu/im/x3/W170712_0195.jpg Eng Foto vun dësem Gefier] op rail.lu (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. {| align="center" class="wikitable centre" |+ Lëscht vun de Rammen <br>{{small|(Stand: August 2019)<ref>[http://www.bus-an-zuch.de/Luxtram.htm "Fuhrpark"] op bus-an-zuch.de</ref>}} ! scope=row | Nummer || Liwwerdatum ||Nummer || Liwwerdatum ||Nummer || Liwwerdatum |- | 101 || Februar 2017 || 102 || Mäerz 2017 || 103 || Abrëll 2017 |- | 104 || Mee 2017 || 105 || Juli 2017 || 106 || August 2017 |- | 107 || September 2017 || 108 || Oktober 2017 || 109 || November 2017 |- | 110 || Mäerz 2019<ref>[https://5minutes.rtl.lu/actu/luxembourg/a/1326682.html "Un nouveau tram est arrivé au Luxembourg."]| 5minutes.rtl.lu, 28 mars 2019</ref> || 111 || Mee 2019<ref>|[http://www.luxtram.lu/fr/arrivee-de-la-rame-111 "Arrivée de la rame 111."]| 14. Mee 2019 op luxtram.lu</ref> || 112 || Juli 2019 |- | ''113 bis 116'' || bis Dezember 2019 || ''117 bis 121'' || bis Dezember 2020 || ''122 bis 133'' || dono |} === Tramsschapp === [[Fichier:Luxembourg, CRM tram (1).jpg|thumb|Vue vum Neien Tramsschapp: d'Verwaltungsgebai an am Hannergrond den Depot (lénks) an d'Atelieren (riets).]] Den Entretien vun den Tramme gëtt am ''Neien Tramsschapp'' (offiziell: ''Centre de remisage et de maintenance'', gekierzt CRM) gemaach. Den Tramsschapp läit nordëstlech vun der Halt Luxexpo an ass vun do aus iwwer en Accès un d'Linn ugeschloss iwwer dee méi spéit och d'Verlängerung a Richtung Findel gebaut gëtt. Wann d'Linn [[2023]] bis fäerdeg gebaut ass, ginn am Tramsschapp déi 32 Ramme geparkt déi fir de Betrib gebraucht ginn. Hei gëtt och den Entretien vun de Gefierer gemaach an et gëtt eng zentral Kontrollstatioun vun der Linn installéiert. Den Neien Tramsschapp läit op enger Fläch vun 3,3 ha (dovun 1,39 ha Verwaltungsgebaier) tëscht der Luxexpo an der [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|Autobunn]], am [[Gréngewald]], op der Grenz vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] an der [[Gemeng Nidderaanwen]]<ref name=":19" />. De Komplex begräift dräi Gebaier, déi - fir sech gutt an d'Ëmfeld vum Gréngewald unzepassen - Fassaden aus net-traitéiertem Holz hunn. D'Diech gi begréngt a mat [[Sonnekollekter]]en ekipéiert<ref name=":20" /><ref name=":21">[http://www.aucarre.lu/Uploads/Projets/Doc/13_01_REFERENCE_FR_AU2_INCA-CRM_C.pdf CRM - Centre de Remisage et de Maintenance à Luxembourg-Kirchberg] op aucarre.lu (gekuckt den 20. August 2017)</ref>{{,}}<ref>Erwan Nonet, [http://www.lequotidien.lu/luxembourg-ville/luxembourg-voila-le-futur-tramsschapp/ Voilà le futur Tramsschapp !] op lequotidien.lu den 13. Februar 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Dat éischt Gebai ass den iwwerdaachten Depot mat aachte Gleiser wou déi 45 Meter laang Rammen ofgestallt kënne ginn<ref name=":21" /><ref name=":22">Christelle Brucker, [https://www.wort.lu/fr/luxembourg/kirchberg-neien-tramsschapp-le-chantier-va-bon-train-57ff96365061e01abe83a477 Neien Tramsschapp: le chantier va bon train] op wort.lu den 13. Oktober 2016 (gekuckt den 20. August 2017)</ref><ref name=":23">[http://www.perrard.lu/fr/references/11-batiments/206-luxtram-centre-de-remisage-et-de-maintenance-du-tramway LUXTRAM - Centre de remisage et de maintenance du tramway.] op perrard.lu (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Am zweete Gebai ass den Entretiensatelier<ref name=":23" />, deen am Fong an zwéin Deeler opgedeelt ass<ref name=":22" />: en éischten Deel mat zwéi Gleiser mat enger Wäschmaschinn fir d'Rammen. Dräi Véierel vum Waasser wat an dëser Wäschmaschinn gebraucht gëtt, gëtt nees recycléiert<ref name=":15" />. Hei ginn d'Ramme bannen a bausse gebotzt, op enger Fosse kënne s'inspizéiert a gefléckt ginn, d'[[Sandkëscht (Eisebunn)|Sandkëschte]] kënnen opgefëllt<ref name=":21" /><ref name=":22" /> an d'Rieder reprofiléiert ginn. Am zweeten Deel sinn dräi Entretiensgleiser wou et och en Accès op den Daach vun de Ramme gëtt. Eent vun de Gleiser ass mat engem mobillen Hydraulikzylinder ekipéiert fir d'[[Dréigestell]]er wiesselen ze kënnen<ref name=":22" />. Am drëtte Gebai ass d'Verwaltung, d'Iwwerwaachungszentral vun der Linn an zënter Januar 2017 de Siège vu LuxTram SA, dee virdrun an der [[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]] war<ref name=":21" /><ref name=":22" /><ref name=":23" />. De ganze Komplex, deen 2015 ugefaangen ze baue gouf, ass zënter dem Fréijoer 2017 a Betrib<ref name=":21" /><ref name=":23" />. Uganks 2020 goung eng Solaranlag um Daach un d'Netz; si produzéiert am Joer den Equivalent u Stroum, deen den Tram bannent engem Mount Betrib verbraucht.<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1585029.html "Visitt vum neien Tramsschapp um Kierchbierg."] rtl.lu, 25.09.2020 09:53.</ref> <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luxembourg, siège Luxtram (05).jpg|Zentrale Kommandoposten. Fichier:Luxembourg, CRM tram (7).jpg|Remise (bannenan). Fichier:Luxembourg, CRM tram (6).jpg|Remise (vu baussen). Fichier:Luxembourg, CRM tram (8).jpg|Statioun fir d'Sandreservoiren ze fëllen. Fichier:Luxembourg, CRM tram (9).jpg|Den Atelier fir vun ënnen un d'Rammen ze kommen. Fichier:Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (8).jpg|D'Wäschstrooss. Fichier:Luxembourg, CRM tram (10).jpg|Passerell fir op den Daach vun de Rammen ze kommen. Fichier:Luxembourg, CRM tram (11).jpg|Hiefstatioun. Fichier:Luxembourg, siège Luxtram (11).jpg|Erënnerungsplack un d'Pose vum Grondsteen. </gallery> === Fueren a Signalisatioun === Op der Tramslinn gëtt „op Siicht“ gefuer, dat heescht, datt et op der Streck just Schëlter fit d'Vitess-Limitatioun, fir d'Sécherung vun der Streck oder fir d'Iwwerfuere vu Kräizunge gëtt. Wat d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir d'Iwwerfuere vu Kräizungen ugeet, sou gëlle fir den Tram dem [[Code de la route (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Code de la route]] no déi speziell Verkéiersluuchte wéi se och op de Busspuere gebraucht ginn: * En horizontale Stréch heescht, datt een obligatoresch stallhale muss; * E vertikale Stréch heescht, datt ee fräi fuere kann; weist de Stréch no uewe riets oder uewe lénks, da kann een nëmmen an déi Richtung fräi fuere wou de Stréch hiweist. Wann de Buschauffer deenen anere Chaufferen d'Virfaart iwwerloosse muss, da gëtt dëst mat engem wäissen Dräieck ugewisen, deen d'Spëtzt no ënnen huet; * E Rondel weist un, datt et drop an drun ass, datt d'Richtung wiesselt an där de Verkéier fléisst an datt et verbueden ass weider ze fueren. Dëse Verbuet gëllt net fir déi Chaufferen déi - am Ament wou de Rondel opliicht – sou no derbäi sinn, datt se net méi an den néidege Sécherheetskonditioune stoe bleiwe kënnen. De Rondel weist awer och nach deene Chaufferen, déi an der Kräizung stinn, un datt se d'Kräizung fräi maache mussen; * En Dräieck mat der Spëtz no ënnen ersetzt de vertikale Stréch am Fall wou ee fuere kann, awer dem anere Verkéier d'Virfaart iwwerloosse muss. Dës speziell Luuchte liichte [[wäiss]] oder [[Giel|hellgiel]]. Zwéin aner Signaler déi spezifesch fir den Tram sinn, bestinn aus [[Buschtaf|Buschtawen]] a si vun der däitscher Tramssignalisatioun iwwerholl ginn: * „A“ (''angemeldet''): gëtt iwwer dem horizontale Stréch ubruecht a weist un, datt jee nodeem, den Tram vum Prioritéitssystem fir d'Verkéiersluuchten erkannt gouf; * „T“ (''Türen schließen''): kann tëscht dem horizontalen a vertikale Stréch ubruecht ginn a weist - op de Statiounen déi direkt virun enger Kräizung leien - am Luuchtenzyklus den idealen Ament un fir d'Diere vum Tram zou ze maachen, fir gläich kënne fort ze fueren. Fir d'Signaler virun de [[Gleis|Weiche]] gëllen dës Aspekter: [[rout]] fir stoen ze bleiwen, [[gréng]] fir eng fräi Streck an [[Orange (Faarf)|orange]], wann d'Streck fräi ass, d'Weich awer an eng aner Richtung gestallt ass. D'Signaler weisen eng [[giel]] Zuel „750 “un, wann d'Catenairen ënner Stroum stinn a blénke giel wa kee Stroum dran ass. <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luxembourg, signalisation lumineuse tram.jpg|Tramsluucht mat de Signaler (vun uewen no ënnen): de Buschtaf „A“, den horizontale Stréch, de Rondel an de vertikale Stréch. Fichier:Luxembourg, signalisation tram (1).jpg|E Signal fir d'Sécherung vun der Weich, hei als "Stopp"-Signal. Driwwer ass e Liichtisgnal wou nach eppes aneschtes ugewise ka ginn. Drënner, d'Schëld mat der Nummer an eng Schaltkëscht vun der Weich. Fichier:Luxembourg, signalisation tram (2).jpg|E Signal dat uweist, datt d'Catenaire ënner Stroum steet. </gallery> ===Annonce vun de Statiounen=== An de Gefierer gëtt all Statioun mat engem eegenen Jingel ugekënnegt. Dës goufe vum Pianist [[Michel Reis]] komponéiert. All Jingel dauert 15 Sekonnen (ausser op den Terminussen) an den Numm gëtt zweemol hannereneen, allkéiers vun enger anerer Persoun, gesot<ref>Joseph Gaulier: [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/Le-tram-se-presentera-au-public-ce-week-end-30198187 "|titre=Le public va pouvoir embarquer dans le tram."] lessentiel.lu, 19. sept. 2017</ref>. <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luksemburgo, tramo, Luxexpo, 1.ogg|Annonce vun der Statioun ''Luxexpo''. Fichier:Luksemburgo, tramo, Alphonse Weicker, 1.ogg|Annonce vun der Statioun ''Alphonse Weicker''. Fichier:Luksemburgo, tramo, Roud Bréck-Pafendall, 1.ogg|Annonce vun der Statioun ''Rout Bréck - Pafendall''. </gallery> ===Personal=== Fir d'Bedreiwe vun der Linn sinn an enger éischter Phas 30 Tramschauffere am Asaz, déi aus 900 Kandidaturen eraus gesicht goufen<ref name=":24" />. Anescht wéi zum Beispill bei de [[Autobus de la Ville de Luxembourg|Stater Bussen]] oder beim [[Transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette|TICE]] wou d'Buschauffere [[Fonctionnaire]] sinn, ass d'Fuerpersonal vum Tram als ''Salarié'' agestallt well LuxTram eng Gesellschaft ënner privatem Recht ass. D'Tramschauffere mussen awer capabel sinn am Tram Matdeelungen an den dräi Sprooche [[Lëtzebuergesch]], [[Franséisch]] an [[Däitsch]] ze maachen<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/les-futurs-traminots-ne-seront-pas-fonctionnaires Les futurs «traminots» ne seront pas fonctionnaires] op paperjam.lu den 2. Juli 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Bei enger Protestaktioun, bei der Aweiung vum 2. Deelstéck, hunn d'Gewerkschaften [[OGBL]] an [[FNCTTFEL]] den ënnerschiddleche Status vis-à-vis zu Chauffeuren am ëffentlechen Déngscht kritiséiert; d'Paie léich 30 % bis 50 % méi déif bei Luxtram, an et géif manner Congésdeeg<ref>[https://www.wort.lu/de/business/unzumutbare-arbeitsbedingungen-5b5aea7b182b657ad3b90926? " 'Unzumutbare Arbeitsbedingungen'."] ''Luxemburger Wort'', 27. Juli 2018.</ref>. === Tarifikatioun a Finanzement === Wéi de Rescht vum [[ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] ass d'Fuere mam Tram [[Gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg|zanter dem 1. Mäerz 2020 gratis]]. Virdrun huet am Tram déi selwecht Tarifikatioun gezielt wéi och soss am ëffentlechen Transport am Land, deemno dee sougenannten Eenheetstarif, deen et zënter dem 1. Januar 1991 gouf<ref>Chambre des députés, [http://www.rail.lu/doc/Btbfull.pdf][http://www.rail.lu/doc/Btbfull.pdf « Dossier thématique tram régional »] S. 119 op rail.lu am Mee 1999 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Fir d'Ouverture vun der Streck waren d'Faarte mam Tram bis den 31. Januar 2018 gratis<ref>[https://www.mobiliteit.lu/actualites/good-morning-mobiliteit#journee-dinauguration Journée d'inauguration] op mobiliteit.lu, der Websäit vum Verkéiersverbond; gekuckt den 3. Dezember 2017</ref>. De Finanzement vun der Linn (Entretien, Material, Personalkäschten) gëtt vu LuxTram assuréiert. Wéi een nach huet misse bezuelen, goungen d'Recette vum Billjeesverkaf laang net duer, fir d'Käschten ze decken an de Staat huet d'Differenz iwwerholl. === Trafic === {{update}} Mat engem 3-Minutten-Takt kritt d'Linn eng Capacitéit vu knapps 10.000 Passagéier pro Stonn a Richtung, géintiwwer vu ronn 2.500 Passagéier fir de Bus. D'Benotzung vun der Linn gëtt op 110.000 Passagéier pro Dag geschat<ref>[http://jeudi.lu/luxtram-lelement-structurant-dune-nouvelle-mobilite-urbaine/ Luxtram: l'élément structurant d'une nouvelle mobilité urbaine] op lejeudi.lu den 10. Abrëll 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Tëscht Dezember 2017 a Februar 2018 goufen an der Moyenne 17.000 Passagéier den Dag gezielt, duebel esou vill wéi sech erwaart goufen<ref name=":7" />. Dës Zuel ass 2019 op eng Moyenne vun iwwer 20.000 op Wiertes eropgaangen.<ref name=benoy>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1403005.html "An der Woch fuere méi wéi 20.000 Leit pro Dag mam Tram."] rtl.lu, 13.09.2019 11:12.</ref> Besonnesch wärend der [[Schueberfouer]] gëtt d'Linn vill benotzt: 2018 si bannent deenen 3 Wochen am ganze 490.000 Leit mam Tram gefuer, mat Spëtzte vu 40.000 Reesender den Dag.<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/490-000-personnes-ont-pris-le-tram-pendant-la-schueberfouer-5b9fb456182b657ad3b92d45 "490.000 personnes ont pris le tram pendant la Schueberfouer."] wort.lu, 17 septembre 2018</ref>. Den Transportministère huet am Hierscht 2019 ugekënnegt, wann de Betrib bis op d'Gare verlängert wier, déi 24 Rammen, déi dann am Asaz sinn, zu Spëtzestonne bis zu 20.000 Persounen an der Stonn kéinten transportéieren. Wann d'Rammen op 56 Meter verlängert géife ginn, kéinte spéider souguer bis zu 26.000 Persounen d'Stonn befërdert ginn.<ref name=benoy/>. Bannent deem éischte Betribsjoer huet d'Linn T1 4,6 Millioune Passagéier transportéiert<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/tram-a-luxembourg-ca-fait-deja-un-an/ "Tram à Luxembourg : ça fait déjà un an."] lequotidien.lu, 11 décembre 2018</ref>. Uganks 2020, virum Ausbroch vun der [[COVID-19-Pandemie zu Lëtzebuerg|COVID-19-Pandemie]] louch d'Zuel vun de Passagéier bei ronn 30.000 den Dag. Wärend dem Lockdown goung dës op 1.200 Passagéier den Dag erof. Am Summer 2020 ass d'Passagéierzuel nees op bis zu 13.000 den Dag eropgaangen, an zanter September 2020 ass se (Stand: Enn September 2020) bei 18.000 bis 20.000<ref name=13Dez/>. Bei der Ouverture vum éischten Deel vun der Linn den 10. Dezember 2017 huet fir den Tram dëse Fuerplang gegollt<ref>[http://www.luxtram.lu/fr/embarquez-a-bord-du-tram/ Mise en service du premier tronçon du réseau de tramway] op der Websäit vu Luxtram, gekuckt den 3. Dezember 2017</ref>: {| class="wikitable" |+Fuerplang vum Tram (Stand 10.12.2017) !Wochendag !Frequenz Haaptzäit !Frequenz Niewenzäit !éischten Depart Luxexpo / Rout Bréck-Pafendall !leschten Depart Luxexpo / Rout Bréck-Pafendall |- |Méindeg - Freideg |06h30-19h30 all 6 Minutten |soss all 10-15 Minutten |04h42 / 05h05 |23h40 / 00h00 |- |Samschdeg |08h00-19h30 all 10 Minutten |soss all 15 Minutten |05h40 / 06h00 |23h40 / 00h00 |- |Sonndeg/Feierdag | colspan="2" |all 15 Minutten |05h40 / 06h00 |23h40 / 00h00 |} Am Juni 2019 goufen d'Capacitéiten ëm 20% eropgesat: Zënterhier kënnt am Dag all 5 Minutten en Tram an net méi all 6 Minutten.<ref name=benoy/> {{Méi Biller | direction = vertical | width = 110 | Bild1 = , LUX Luxembourg (Findel), Luxembourg PP1386538123.jpg | Text1 = [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] | Bild2= Luxembourg, Bibliothèque nationale Kirchberg (101).jpg | Text2= D'[[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik]] | Bild3 = CoqueNuets.jpg | Text3 = D'[[Coque]] | Bild4 = | Text4 = De [[Mudam]] | Bild5= Luxembourg - Philharmonie Luxembourg Panorama (tone-mapping).jpg | Text5= D'[[Philharmonie Lëtzebuerg|Philharmonie]] | Bild6= Luxemburg Grand Theatre 2.jpg | Text6= De [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]] | Bild7= Villa Vauban Luxembourg 02.jpg | Text7= D'[[Villa Vauban]] | Bild8= Luxembourg, pont Adolphe et Caisse Epargne (1).jpg | Text8= D'[[Nei Bréck]] an d'[[Spuerkeessgebai]] | Bild9= Luxembourg Arcelor Mittal.jpg | Text9= D'[[Arbedsgebai]] }} == Ronderëm den Tram == Wann d'Linn 2023 bis fäerdeg ass, fiert se (vum Nordosten a Richtung Südwesten) dës markant Gebaier a Plazen un: * de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] ; * d'[[Luxexpo]] ; * d'[[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik]]; * de Campus Kierchbierg vun der [[Universitéit Lëtzebuerg|Uni]]; * d'[[Coque]] (Centre national sportif et culturel); * verschidden europäesch Institutiounen, z.&nbsp;B. d'Sekretariat vum [[Europäescht Parlament|Europaparlament]], den [[Europäesche Geriichtshaff]], den [[Europäesche Rechnungshaff]], d'[[Europäesch Investitiounsbank]]; * d'[[Philharmonie Lëtzebuerg|Philharmonie]]; * de [[Musée d'art moderne grand-duc Jean|MUDAM]]; * d'[[Pont grande-duchesse Charlotte|Rout Bréck]]; * de [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]]; * de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] (mat der [[Schueberfouer]] Enn August, uganks September); * den [[Nikloskierfecht]]; * de [[Parc municipal (Stad Lëtzebuerg)|Stater Park]]; * d'[[Villa Vauban]]; * d'[[Uewerstad|Alstad]] mat hire Monumenter; * dat [[Postgebai Stad Lëtzebuerg|aalt Postgebai]] * d'[[Adolphe-Bréck|Nei Bréck]] mam [[Spuerkeessgebai]]; * d'[[Arbedsgebai]] an de [[Rousegäertchen]]; * d'[[Kierch Lëtzebuerg-Gare|Häerz-Jesu Kierch]]; * d'[[Gare Lëtzebuerg|Zentralgare]]; * de [[Lycée technique de Bonnevoie]]; * den Neibau vum [[Lycée technique du Centre]] (geplangt); * de [[Gaasperecher Park]] (2022); * de [[Centre national d'incendie et de secours]]; * de [[Lycée Vauban]]; * de [[Waassertuerm op der Cloche d'or]] * de [[Stadion vu Lëtzebuerg]]. == Literatur == * [http://www.mt.public.lu/presse/actualite/2007/10/01mobil2020/brochure.pdf mobil 2020 - Mobilitéit déi beweegt], Broschür vum Ministère des transports, Oktober 2007. * Kéiseckerinfo 12/17: ''[http://www.meco.lu/wp-content/uploads/2017/12/TramBrochure_29_11_17_kleng.pdf Den Tram - Eng Visioun gëtt Realitéit!]'' Broschür vum [[Mouvement écologique]],iwwer d'Geschicht vum neie Stater Tram (20 S.) == Kuckt och == * [[Fréiere Stater Tram]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Trams in Luxembourg|{{PAGENAME}}}} * [http://www.luxtram.lu Websäit vu Luxtram] * [http://www.mt.public.lu/presse/actualite/2007/10/01mobil2020/brochure.pdf Ministère des Transports: ''Mobil 2020 - Mobilitéit déi beweegt'' (pdf)] * [http://www.gouvernement.lu/7591099/01-changements-transports-publics Conférence de presse au sujet des changements du 10 décembre 2017 dans le domaine des transports publics] den 1. Dezember 2017 op gouvernement.lu, gekuckt de 5. Dezember 2017 * [https://www.wort.lu/de/lokales/dossier-eine-tram-fuer-luxemburg-5656024c0da165c55dc4e204 Dossier - Eine Tram für Luxemburg] Eng ganz Rëtsch Artikelen iwwer den Tram op wort.lu, gekuckt de 7. Dezember 2017 {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Trammen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Stad Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] gijysclc1vfizq64h1yjnf301idjj70 2395933 2395932 2022-08-24T09:51:07Z Zinneke 34 /* Streckeféierung */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Buslinn | Buslinn= T1 | Bild=File:Luxembourg, tram tronçon C – 07-2022 (103).jpg | Bildtext= | Bedreiwer=[[LuxTram]] | Trajet=(''Fluchhafe Findel -'') Kierchbierg - Stäreplaz - Gare (- ''Stadion'') | Terminus 1=Luxexpo (provisoresch) | Koordinaten Terminus 1={{coor dms1|49|38|07|N|06|10|33|O}} | Terminus 2=Stater Gare (provisoresch) | Koordinaten Terminus 2={{coor dms1|49|35|58|N|06|07|58|O}} | Längt (Aller)=7,6 | Fuerzäit (Aller)=24 | Unzuel Halten (Aller)=15 | Längt (Retour)=7,6 | Fuerzäit (Retour)=24 | Unzuel Halten (Retour)=15 | Takt (Méindeg-Freideg)=6h00 - 19h00: 4 | Takt (Samschdeg)=10 | Takt (Sonndeg)=15 | Bustyp= | Bemierkung= }} [[Fichier:Luxembourg T1 map-lb.svg|thumb|Tracé vun der Tramslinn (hellmof: geplangt).]] De '''Stater Tram''' ass eng [[Tram]]slinn, déi vun der Firma [[LuxTram|LuxTram S.A.]] bedriwwe gëtt an där hiert éischt Deelstéck den [[10. Dezember]] [[2017]] opgoung. Si markéiert en neit Kapitel vum Tram an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad]], nodeems et schonn tëscht [[1875]] an [[1964]] ee gouf, deem um Gebitt vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] a verschiddenen Nopeschgemenge gefuer ass. {{Méi Info 1|Fréiere Stater Tram}} D'Streck besteet aus enger Linn, der T1, a féiert virleefeg op enger Längt vu 7,5 [[Meter|Kilometer]] vun der [[Luxexpo]] iwwer de [[Kierchbierg]], de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]], den [[Centre Émile-Hamilius|Hamilius]] an de Garer Quartier bis op d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]]. Den Trajet huet 15 Halten, déi an der Moyenne 500 Meter ausernee leien. Eng Faart dauert 24 Minutten. Virun der Verlängerung op d'Gare, den 13. Dezember 2020, goung d'Linn vum 27. Juli 2018 u just bis op d'[[Stäreplaz (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]], a wéi s'opgoung, nëmme bis bei de [[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg|Funiculaire]] bei der [[Rout Bréck|Rouder Bréck]]. Den 11. September 2022 gëtt se bis bei de Bouneweeger Lycée verlängert<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/ab-juli-faehrt-die-tram-in-richtung-bonneweg-629a004ade135b923635479a "Vom 11. September an: In drei Minuten und 40 Sekunden mit der Tram nach Bonneweg."] wort.lu, 03.06.2022.</ref>, an Enn [[2024]] soll déi definitiv Streck tëscht dem [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe]] [[Findel]] an dem [[Stadion vu Lëtzebuerg]] opgoen. Deen Ament huet d'Linn da 24 Statiounen op ronn 16 Kilometer. == Geschicht == === Chronologie === *7. Mäerz 1991: Grënnung vun der ''TRAM'' [[A.s.b.l.]]<ref>[http://www.etat.lu/memorial/2001/C/Pdf/c0120162.pdf#Page=9 Memorial C, Nr 120/2001, S. 5721]</ref>. D'Iddi vum Retour vum Tram kënnt eng éischt Kéier op; *1994: Verëffentlechung vun der ''Luxtraffic'' Etüd; *1995 Presentatioun vum ''[[Projet BTB]]'' (Bus-Tram-Bunn), mat enger “Tram-Bunn” (''tram-train''); *1999: Wéinst ze vill staarker Oppositioun gëtt de BTB begruewen ; *2002: Presentatioun vum Projet ''mobiliteit.lu'', als Evolutioun vum BTB; *2003: De Projet gëtt am Detail presentéiert; *2005: D'Iddi vum “Tram-Zuch” gëtt definitiv opginn; *2006: D'Iddi vun engem klasseschen Tram kënnt op a gëtt vum Staat an der Stad Lëtzebuerg ugeholl; *20. Juni 2007: Grënnung vum ''GIE LuxTram'' (''Groupement d'intérêt économique'')<ref>[http://www.etat.lu/memorial/2007/C/Pdf/c245830A.pdf#Page=2&#x5D; Memorial C, Nr 2458/2007, S. 117458]</ref>; *2007 an 2008: D'Streck gëtt festgeluecht (Gare - Luxexpo); *2010: wéinst der [[Finanzkris 2007/2008|Finanzkris]] gëtt de Projet op Äis geluecht; *Mäerz 2012: D'Géigner vum Tram fuerderen e [[Referendum]]; *Januar 2014: Op en Neits fuerderen d'Géigner e Referendum; *2014 Abrëll: Ukënnegung vun der Extensioun vun der Linn (op d'[[Cloche d'or]] an op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen]]); *Mee 2014: Eng drëtt a lescht Fuerderung fir e Referendum gëtt vun der [[Chamber]] verworf *4. Juni 2014: D'Chamber stëmmt fir en Tram ze realiséieren<ref name=":6">[http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2014/07/24/n6/jo Loi du 24 juillet 2014 portant sur la construction d'une ligne de tramway à Luxembourg entre la Gare Centrale et le Circuit de la Foire Internationale au Kirchberg] Memorial A, 154/2014, S. 2348 op legilux.lu (gekuckt den 12. August 2014)</ref>; *17. Oktober 2014: Den Numm vum ''GIE LuxTram'' gëtt an ''GIE Tramway Luxembourg''<ref name=":4">[http://www.etat.lu/memorial/2014/C/Pdf/c345019B.pdf#Page=47 Memorial C, 3450/2014, S. 165599]</ref> geännert *21. Oktober 2014: ''LuxTram'' gëtt als [[Société anonyme]] gegrënnt<ref name=":5">[http://www.etat.lu/memorial/2014/C/Pdf/c354425B.pdf#Page=8 Memorial C. 3544/2014, S.170072 Memorial C. 3544/2014, S.170072]</ref>; *15. Januar 2015: ''GIE Tramway Luxembourg'' gëtt vu ''LuxTram S.A.'' iwwerholl<ref>[http://www.etat.lu/memorial/2015/C/Pdf/c0393132.pdf#Page=20 Memorial C, 393/2015, S. 18836]</ref>; *2015 Januar: D'Viraarbechte vum neien Tramsschapp fänken un; *18. September 2015: De [[Grondsteen|Grondstee]] vum neien Tramsschapp gëtt geluecht; *Februar 2016: D'Viraarbechte vun der Linn fänken un; *Juli 2016: Déi éischt Schinne gi geluecht; *24. August 2016: Déi éischt Schinne ginn zesummegeschweesst; *8. Februar 2017: Den éischten Tram gëtt geliwwert; *12. Juli 2017: Déi éischt Tester gi lass; *23. / 24. September 2017: Den Tram an den Neien Tramsschapp ginn dem Publikum op enger „Porte ouverte“ virgestallt; *2. November 2017: Testfaarten am normale Verkéier, awer ouni Passagéier; *10. Dezember 2017: Den éischten Deel vun der Streck geet op; * 14. Dezember 2017: D'Chamber stëmmt fir den Ausbau vun der Linn op d'Cloche d'or an de Fluchhafen; *21. Mee 2018: Éischt Testfaarten um Deelstéck Rout Bréck-[[Place de l'Étoile (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]].<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/21784645 "Le tram a déjà franchi le Pont rouge."] lessentiel.lu, 22 mai 2018 18:44; Act: 23.05.2018 09:52.</ref> * 27. Juli 2018: Verlängerung vun der Linn bis op d'Stäreplaz<ref name=juli18>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1189605.html "Den Tram fiert vum 27. Juli u bis op d'Stäreplaz."] rtl.lu, 04.06.2018, 11:08:48.</ref> ; * 29. Oktober 2018: Ufank vun den Aarbechten un der 3. Phas (Stäreplaz - Gare) * 5. Oktober 2020: Éischt Testfaarten op der Verlängerung vun der Linn bis op d'[[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Gare]]<ref name=13Dez/>; * 13. Dezember 2020: Ouverture vun der Verlängerung bis op d'Gare; * 11. Juli 2022: Éischt Testfaarten op der Verlängerung vun der Linn bis bei de Lycée Bouneweg<ref name=Bouneweg>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1922920.html "D'Erweiderunge vun der Tramsstreck lafen op Héichtouren."] rtl.lu, 03.06.2022.</ref> * 11. September 2022 (geplangt): Verlängerung bis op Bouneweg<ref name=Bouneweg/> * 2023 (geplangt): Verlängerung vun der Linn bis op d'[[Cloche d'or]]<ref name=":25" />. * Enn 2024 (geplangt): Verlängerung bis op de Fluchhafen<ref name=Bouneweg/>; === Den ale Reseau === [[Fichier:TVL n°26.jpg|thumb|upright|Eng Motrice vum ''Alen Tram'', déi am [[Musée des tramways et de bus de la ville de Luxembourg|Tramsmusée]] ausgestallt ass.]] An der Stad Lëtzebuerg gouf et vun [[1875]] un en [[Fréiere Stater Tram|éischten Tramsreseau]]<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/ca-s-en-va-et-ca-revient-il-y-a-cinquante-ans-disparaissait-le-dernier-tram-53b57a13b9b3988708041586 Il y a cinquante ans disparaissait le dernier tram] op wort.lu de 4. Juli 2014 (gekuckt den 31. Juli 2017)</ref>. Am Ufank waren et Trammen déi vu Päerd gezu goufen (Päerdstram) a vun 1908 u gouf de Reseau elektrifizéiert. 1930 hat de Reseau 30 Kilometer. 1926 sinn déi éischt Bussen agesat ginn a lues a lues ass dunn den Tramsreseau zugonschte vun de Bussen ofgerappt ginn. De leschten Tram ass de 5. September 1964 gefuer. === Mëssgléckte Projet vun enger "Tram-Bunn"...=== [[Fichier:Saarbahn johanniskirche.jpg|thumb|D'''Saarbahn'' zu Saarbrécken; eng Maquette dervu war 1995 zu Lëtzebuerg ausgestallt ginn.]] Zanter 1990 gouf et an der Stad Lëtzebuerg Bestriewungen, nees en Tram anzeféieren. Am Mäerz 1991 ass d'TRAM A.s.b.l. gegrënnt ginn, mam Zil fir z'ënnersichen ob dëst méiglech an ubruecht wier. Am Dezember 1991 ass d'TRAM A.s.b.l. den Tramsreseau op [[Düsseldorf]] besiche gaangen<ref name=":0">[http://www.tram.lu/historique.html "Historique" op der Websäit vun der TRAM A.s.b.l. (gekuckt den 3. August 2017)]</ref>; an den zwee Joerzéngten duerno, stoungen nach aner Visitte vun Tramsreseauen uechter Europa um Programm. Zesumme mam [[Mouvement écologique]] a mam [[Oekofonds]] huet d'TRAM A.s.b.l. am Joer 1992 d'Etüd "E modernen Tram fir Lëtzebuerg" virgestallt<ref name=":0" />. Virun de Gemengewale gouf eng Table-ronde mat de politesche Parteien organiséiert<ref name=":0" />. Am Joer 1994 sollt dunn - duerch eng Initiativ vum Transportministère zesumme mat der Stad Lëtzebuerg - mat der ''Luxtraffic'' Etüd erausfonnt ginn, wat fir e Verkéiersmëttel am beschte gëeegent wier fir den ëffentleche Verkéier am Land ze verbesseren. Als Konklusioun aus der Etüd ass de Projet BTB (Bus-Tram-Bunn) ervirgaangen<ref>[http://www.rail.lu/btbbulletin.html E modernen Tram fir Lëtzebuerg - eng Investitioun an d'Zukunft] op rail.lu (gekuckt den 3. August 2017)</ref>. [[1995]] ass dunn de Projet BTB vun der Regierung un d'Rulle bruecht ginn, mat deem et haaptsächlech drëm goung fir eng sougenannt "Tram-Bunn" an d'Liewen ze ruffen. Eng Maquette vu sou enger Bunn wéi se zu [[Saarbrécken]] fiert (''Saarbahn'') gouf am September an der Stad ausgestallt<ref name=":0" />. Déi éischt Kriticke géint en Tram koumen am Joer 1998 op, absënns duerch d'Aktioun vum Automobile-Club am ''Auto-Moto-Magazine'' (¿¿¿)<ref>[http://www.eluxemburgensia.lu/webclient/DeliveryManager?application=DIRECTLINK&custom_att_2=simple_viewer&pid=1848056&search_terms=Automobile%20club%20tram#panel:pp%7Cissue:1848056%7Carticle:DTL164%7Cquery:Automobile%20club%20tram Vorsicht! Tram] am [[D'Lëtzebuerger Land|Lëtzebuerger Land]], de 5. Juni 1998, Säit 3 (gekuckt de 7. August 2017)</ref>. Doropshin hu sech eng Rëtsch Politiker{{wien?}} schwéier gedoe fir sech fir den Tram anzesetzen, wat mat sech bruecht huet, datt de Projet BTB schlussendlech gestuerwen ass<ref name=":0" />. De Budget fir de BTB gouf sengerzäit op 760 Milliounen Euro geschat<ref>[http://mobile.news.paperjam.lu/news/ville-de-luxembourg-le-tram-leger-sur-de-bonnes-voies Ville de Luxembourg: le tram léger sur de bonnes voies] op Paperjam.lu de 24. Mäerz 2006 (gekuckt den 3. August 2017) </ref>. Am Januar [[2002]] huet den Transportminister [[Henri Grethen]] en neie Projet „mobilitéit.lu“ presentéiert. Dëse Projet huet dat wesentlecht aus dem BTB iwwerholl, goung awer méi wäit, andeem och eng nei Verbindung vun der Stad bis op [[Esch-Uelzecht]] proposéiert gouf. Et goung awer net am Detail riets vum schwieregen Tracé duerch d'Stad<ref name=":0" />. E Joer méi spéit, de 14. Januar [[2003]], huet de Minister dunn den Uschloss vum Kierchbierg un den [[Eisebunn]]sreseau virgestallt<ref name=":1">[https://www.gouvernement.lu/798098/14grethen Raccordement ferroviaire de Kirchberg et de Findel] op gouvernement.lu den 13. Januar 2003 (gekuckt de 5. August 2017)</ref>. Zwou Verbindunge ware virgesinn: * eng éischt sollt op der Héicht vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] vun der [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen]] aus iwwer e gekréngelten Tracé op de Kierchbierg an da weider iwwer d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue John. F. Kennedy]] bis bei d'Luxexpo féieren. Dësen Deel sollt am Tram-Bunn-Modus gefuer ginn; * eng zweet sollt vun der Streck [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Waasserbëlleg Grenz|Lëtzebuerg-Waasserbëlleg]] aus duerch en Tunnel bis op de Findel an duerno iwwerierdesch weider bis op de Fluchhafe féieren. Dësen Deel vun der Streck hätt solle mat Tram-Bunnen a klasseschen Zich gefuer ginn. Dëse Projet mat enger Längt vu 14&nbsp;km, gouf op 389,68 Milliounen Euro geschat. Als Optioun war och nach eng Verlängerung bis op de Lampertsbierg virgesinn. De Projet de loi gouf de 14. Januar 2003 virgestallt<ref name=":1" /> an d'Gesetz den 18. Dezember 2003 vun der Chamber gestëmmt<ref>[http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2003/12/18/n1/jo Loi du 18 décembre 2003 modifiant la loi du 10 mai 1995 relative à la gestion de l'infrastructure ferroviaire.] am Memorial A 195 vum 31/12/2003 (gekuckt de 5. August 2017)</ref>. D'Aarbechte sollten an e puer Phase gemaach ginn. Den éischten Deel (Dummeldeng - Kierchbierg) hätt sollen Enn 2006 / uganks 2007 fäerdeg sinn an duerno hätt den zweeten Deel (Iergäertchen - Findel) ufänke kënnen. Dësen Deel wier dann 2012 / 2013 fäerdeg gewiescht. [[2004]] gouf et dunn eng nei Initiativ géint d'Konzept vun der Tram-Bunn duerch déi nei gegrënnten A.s.b.l. ''RER Luxembourg''<ref>[http://www.etat.lu/memorial/memorial/2004/C/Pdf/c109328A.pdf#Page=2 Memorial C 1093/2004, S. 52418]</ref>, déi dofir agetrueden ass den ëffentlechen Transport deelweis bis ronn 60 Meter ënnert dem Buedem duerch d'Stad ze féieren. Dëse Projet ass méi spéit och ënner dem Numm „City-Tunnel“ vun der [[Alternativ Demokratesch Reformpartei|ADR]] opgegraff ginn<ref>[https://adr.lu/der-city-tunnel-ist-die-losung/?print=2 Der City-Tunnel ist DIE Lösung] op adr.lu (gekuckt de 5. August 2017)</ref>. Zesumme confirméieren awer de Staat an d'Stad Lëtzebuerg am Joer 2005, datt si weiderhin hannert dem Projet Tram-Bunn stinn. De Projet ass awer definitiv den 10. November [[2005]] gestuerwen, wéi d'[[Société nationale des chemins de fer luxembourgeois|CFL]] erklären, datt si net capabel sinn en Tram-Bunn-Reseau ze bedreiwen<ref name=":0" />. ===... zu Gonschte vun engem klasseschen Tram === [[Fichier:Hybrid-Bus Emile Weber Luxembourg 01.jpg|thumb|Den Tram ersetzt verschidde Buslinnen, dorënner déi vill benotzt [[AVL-Linn 16|Linn 16]].]] D'Iddi fir en Tram ze baue fir domat d'Stad z'entlaaschten, ass am Juni 2005 opkomm an et gouf en Aarbechtsgrupp « Extension du réseau ferré dans la Ville de Luxembourg » gegrënnt. Den neie Projet gouf den 10. Mäerz [[2006]] am [[Regierungsrot]] an de 27. Mäerz am Stater [[Gemeng (Lëtzebuerg)|Gemengerot]] presentéiert<ref name="rtl.lu">[http://5minutes.rtl.lu/laune/actu/1001037.html Dossier Luxtram: Ce que l'on sait, ce que l'on ne sait pas] op 5minutes.lu de 6. Februar 2017 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. D'Regierung grad ewéi d'Stad Lëtzebuerg stoungen allebéid hannert deem neie Projet an e gouf am Abrëll vun der Chamber validéiert<ref name=":2">[http://www.mt.public.lu/projets/chemins_fer/tram/constiGIE.pdf La constitution du GIE « LuxTram »] Dossier de presse op mt.public.lu (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Domat konnt de Projet du konkreet ulafen<ref name="rtl.lu" />. Déi ursprénglech Iddi vun der Tram-Bunn gëtt deemno opginn zu Gonschte vun der Realiséierung vun engem klasseschen Tram, kombinéiert mat enger Verbesserung vum Schinnennetz<ref name=":0" /><ref name=":2" />. Den Tracé vum Tram gouf [[2007]] definéiert. De Prinzip vun enger Verbindung vum Kierchbierg iwwer d'[[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue Kennedy]] gouf bäibehalen, et gouf awer eng Verlängerung duerch d'[[Uewerstad]] bis op d'Gare virgeschloen. D'Oppositioun aus dem Camp vun de Aktivisten déi fir den Tunnel agetruede sinn, war hefteg. Si sinn esou wäit gaange fir den Tram als eng „folkloristesch Variante vum Bus“<ref>« Le tram n'est rien d'autre qu'une variante folklorique du bus! » "Historique" op der Websäit vun der TRAM A.s.b.l. (gekuckt den 3. August 2017)</ref> ze qualifizéieren a fir d'Kritiker vum Tunnelprojet ze diskreditéieren. D'Regierung war gezwongen ze reagéieren an huet widderholl, datt si géint de „Bus-Bunn-Projet“ wier. Den 21. Juni 2007 gouf de ''GIE LuxTram'' gegrënnt, dee Pläng ausschaffe sollt, fir en Tram duerch d'Stad fueren ze loossen. De GIE besteet zu gläichen Deeler aus Vertrieder vum Staat an der Stad Lëtzebuerg. Den „Avant-projet sommaire“ gesouch eng Tramslinn vir, déi vun der [[Gare Houwald]] iwwer d'[[Gare Zéisseng]] - d'[[Gare Lëtzebuerg|Gare Centrale]] an d'Uewerstad op de Kierchbierg bis bei d'[[Luxexpo]] féiere sollt. Se sollt kombinéiert gi mat enger Eisebunnsverbindung vun der [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Waasserbëlleg Grenz|CFL-Linn 3]] iwwer de Fluchhafe Findel mat enger Endstatioun bei der Luxexpo<ref name=":2" />. Am Mee 2008 gouf eng Maquette vun engem Tram (vun der Linn 1 vum Tram vun Nice) an der Stad ausgestallt fir der Bevëlkerung esou de Projet vum Tram virzestellen<ref name="rail.lu">[http://www.rail.lu/projettramlux.html Projet de tramways de la Ville de Luxembourg], op rail.lu (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Den Tracé tëscht der Stater Gare an der Uewerstad gouf 2008 festgehalen, nodeems et dräi Variante goufen: eng iwwer d'Nei Avenue (déi och duerno zréckbehale gouf), eng aner iwwer d'Al Avenue an eng drëtt iwwer déi zwou Avenuen, awer allkéiers nëmmen an enger Richtung<ref>[http://www.gtf.be/gtf_luxtram.html Luxtram: le futur tram de Luxembourg], op gtf.be, Websäit vum Groupement belge pour la promotion et l'exploitation Touristique du transport ferroviaire (gekuckt de 6. August 2017t</ref>. Wéi am Joer [[2010]] Lëtzebuerg d'[[Finanzkris 2007/2008|Finanzkris]] ze spiere krut, war d'Regierung verflicht, eng Rëtsch Spuermoossnamen z'ergräifen a verschidde Projeten hu missen op Äis geluecht ginn. Dorënner och de Projet vum Tram. De Premier [[Jean-Claude Juncker]] huet a senger [[Ried zur Lag vun der Natioun]] de 4. Mee 2010 ugekënnegt, datt den Tram net virun [[2014]] kéint realiséiert ginn<ref name=":0" />{{,}}<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/rechercher/story/23909419 Patrick Théry, On a beau dire, le tram est bel et bien sur les rails] op lessentiel.lu de 26. September 2010 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Ursprénglech war virgesinn, datt d'Aarbechten uganks [[2011]] sollten ufänken, soudatt d'Linn 2014 hätt kënnen opgoen<ref>[http://Le+tram+va+redessiner+les+artères+de+Luxembourg Le tram va redessiner les artères de Luxembourg] op lessentiel.lu de 15. September 2009 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Am August goufen am Zentrum vun der Stad [[Geotechnik|geotechnesche]] Buerunge fir de Bau vum Tracé gemaach, fir déi genee Positioun vun de Statioune kënne festzeleeën<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/rechercher/story/12845897 Des forages sur le futur tracé du tram] op lessentiel.lu den 23. August 2010 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. === Oppositioun an alternativ Projeten === Am Mäerz 2012 hu verschidde Volleksvertrieder vum ADR a besonnesch den Deputéierte [[Jacques-Yves Henckes]] - déi vu vir era géint den Tram an éischter fir de „City-Tunnel“ agetruede sinn - verlaangt, datt e Referendum sollt organiséiert ginn, mat deem d'Bevëlkerung sech fir déi eng oder aner Iddi kéint ausschwätzen<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/referendum-sur-le-tram-il-faudra-attendre-l-avis-du-gouvernement-4f60efa3e4b02f5ce8fac82f Référendum sur le tram: il faudra attendre l'avis du gouvernement] op wort.lu de 14. Mäerz 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://L'ADR+veut+un+référendum+sur+le+tram L'ADR veut un référendum sur le tram] op wort.lu de 14. Mäerz 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Déi aner [[Lëscht vun de politesche Parteien zu Lëtzebuerg|Parteien]] hunn de Virschlag vum ADR kritiséiert, mat der Begrënnung, datt en nationale Referendum iwwer e lokale Sujet géint d'Gesetz verstousse géif. D'Iddi vum Referendum ass am Mee vun der Regierung verworf ginn, well de „City-Tunnel“ nëmme schwéier realiséierbar wier, souwuel a Bezuch op d'Käschten, wéi och op déi technesche Machbarkeet<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/city-tunnel-vs-tram-il-n-y-aura-pas-de-referendum-4fbfa410e4b0c4249c53fdf2 City-tunnel vs tram: il n'y aura pas de référendum] op wort.lu de 25. Mäerz 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Am Juni huet den deemolege Minister fir nohalteg Entwécklung, [[Claude Wiseler]], confirméiert, datt den Tram en Deel vun der Regierung hirem Plang fir eng nohalteg Mobilitéit wier an datt de Schantje fir den Tram ze bauen 2014 ufänke géif. Déi geschate Käschte fir déi éischt Phas géife bei 320 Milliounen Euro leien. Et gouf awer och nach preziséiert, datt de Schantje fir déi éischt Phas eréischt kéint ufänken nodeems eng Ëmwelt-Impaktstudie gemaach gi wier<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/320-millions-d-euros-pour-la-premiere-phase-du-tram-4fcf928be4b0c77473ce9847 320 millions d'euros pour la première phase du tram] op wort.lu de 15. Juni 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. D'Géigner vum Projet hunn en ze deier an net néideg fonnt<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/parfois-juge-trop-cher-ou-inutile-le-tram-circulera-a-luxembourg-en-2017-4fda0c73e4b0c152a04dd5db Parfois jugé trop cher ou inutile, le tram circulera à Luxembourg en 2017] op wort.lu de 27. Juni 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. De Projet géif et erlaben déi 270 Bussen déi pro Stonn iwwer d'Nei Avenue fueren do erauszehalen. Haaptsächlech déi regional Buslinnen solle ronderëm der Stad op Statiounen nieft der Tramslinn gekappt wou een dann ëmklamme kann<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/19959250 Un réseau de bus adapté à la future ligne de tram] op lessentiel.lu de 24 Abrëll 2012 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. Am September [[2013]] huet de Regierungsrot gréng Luucht gi fir datt de Staat sech finanziell um Bau vun der Tramslinn bedeelege kann<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/feu-vert-pour-le-tram-qui-reliera-la-gare-centrale-a-luxexpo-52468871e4b0970ab1696d8b Feu vert pour le tram qui reliera la gare centrale à Luxexpo] op wort.lu den 28. September 2013 (gekuckt de 6. August 2017)</ref>. De Projet stoung am Januar [[2014]] erëm am Virdergrond. De [[Staatsrot (Lëtzebuerg)|Staatsrot]] war nämlech der Opfaassung - entgéint der Meenung vun der Regierung zwee Joer virdrun - datt den Tram tëscht dem Kierchbierg an der Gare d'Problematik déi duerch de staarke Voyageursverkéier entsteet, net léise kann<ref name="wort.lu1">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-tram-n-est-pas-une-solution-selon-le-conseil-d-etat-52df89bee4b0e9996823d358 Le tram n'est pas une solution, selon le Conseil d'Etat] op www.wort.lu den 22. Januar 2014 (gekuckt den 10. August 2017)</ref>. Fir effikass ze sinn, misst den Tram capabel si fir och op der Schinneninfrastruktur vum Zuch ze fueren. De [[François Bausch]] - Nofollger vum Claude Wiseler - huet dem Conseil d'état erkläert, datt dëse Projet eleng d'Verkéiersproblemer net léise kéint, ma datt een en als Deel vun engem ganze Pak vu Léisunge betruechte misst, deen d'Regierung am Kader vun engem nohaltege Mobilitéitsplang (MoDu) virgesäit<ref name="wort.lu3">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-a-luxembourg-le-conseil-d-etat-pinaille-le-ministre-lui-repond-52ea164fe4b00e3c1fceffbb Tram à Luxembourg: le Conseil d'Etat pinaille, le Ministre lui répond] den 30. Januar 2014 op wort.lu (geckucht den 10. August 2017</ref>. Den ADR huet nach eng Kéier e Referendum gefuerdert<ref name="wort.lu2">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/l-adr-veut-un-referendum-sur-le-tram-530c8986e4b0577c214a14e4 L'ADR veut un référendum sur le tram], op www.wort.lu de 25. Februar 2014 (gekuckt den 10. August 2017)</ref>. Am Mäerz 2014 gouf d'[[Adolphe-Bréck|Nei Bréck]] fir de Verkéier zou gemaach well se - fir datt den Tram driwwer fuere kann - komplett restauréiert a méi breet gemaach muss ginn. De Schantjen huet dräi Joer gedauert. Wärend där Zäit gouf niewendrun eng provisoresch Bréck gebaut déi - wéinst hirer Faarf - am Volleksnumm d'„Blo Bréck“ genannt gouf<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-pont-adolphe-au-chomage-technique-a-partir-du-premier-week-end-de-mars-52f9f69ae4b07ca9197daa44 Le pont Adolphe au chômage technique à partir du premier week-end de mars] op wort.lu den 11. Februar 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Nei Bréck ass am Mäerz [[2017]] erëm opgaangen<ref>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1016793.html Prett fir weider 100 Joer: Reouverture de 25. Mäerz] op rtl.lu am Mäerz 2017 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Am Abrëll 2014 haten de François Bausch an d'Stater Buergermeeschtesch [[Lydie Polfer]] informéiert, datt den Tram um Tracé duerch d'Stad ouni Catenaire fuere géif. Dëst war drop zréck ze féieren, datt d'Géigner vum Tram sech ëmmer drop behaapt hunn, datt d'Catenairen d'Vue vun der Stad verschampeléiere géifen. Den Ufank vun den Aarbechte gouf fir 2015 ugekënnegt<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/luxembourg-le-tram-enleve-le-haut-5360f5b4e4b0c1eb30fa4f9a Luxembourg: le tram enlève le haut] op wort.lu den 30. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Si hunn och matgedeelt, datt d'Linn am Endausbau bis op den [[Houwald]] an op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] verlängert géif ginn. Dës zwou Verlängerunge géifen deemno zousätzlech zum urspréngleche Projet (Kierchbierg-Gare) gebaut ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-a-luxembourg-le-trace-initial-doit-etre-prolonge-53609b3de4b01cc492c69c78 Tram à Luxembourg: le tracé initial doit être prolongé] op wort.lu den 30. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Dës Ukënnegung huet d'Buergermeeschtere vun [[Gemeng Hesper|Hesper]], [[Gemeng Nidderaanwen|Nidderaanwen]] a [[Gemeng Sandweiler|Sandweiler]] op de Plang bruecht, déi gemengt hunn, se wiere vum Nohaltegkeetsminister beduckst ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-trois-bourgmestres-ont-l-impression-d-avoir-ete-dupes-533ec8f6e4b012fe7ff65e65 Tram: trois bourgmestres ont l'impression d'avoir été dupés] op wort.lu de 4. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. De Projet fir eng Verbindung vun der Eisebunnslinn vun Dummeldeng op de Kierchbierg ze baue schéngt definitiv net méi aktuell ze sinn. Tëscht November an Dezember 2013 hat LuxTram eng Meenungsëmfro organiséiert an där hir Resultater goufen am Mee 2014 virgestallt. Dobäi koum eraus, datt nëmmen 23 % vun der Befrote géint de Projet waren, 7 % waren nach onentschloss<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/26132254 Sept personnes sur dix se disent favorables au tram] op lessentiel.lu de 15. Mee 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Dës Resultater hu gewëssermoossen iwwerrascht, well grad an där Zäit eng ëffentlech [[Petitioun]] um Internet am Gaang war, déi e Referendum géint den Tram gefuerdert huet. Well d'Petitioun déi néideg 4500 Ënnerschrëften zesumme kritt hat, huet de Sujet mussen an der Chamber diskutéiert ginn<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/news/luxembourg/story/19835995 Le référendum sur le tram obtient 4 500 signatures] op lessentiel.lu den 2. Mee 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. No der Debatt tëscht den Deputéierten an de Petitionären ass de Referendum majoritär vun den Deputéierte refuséiert ginn, aus Angscht datt d'Organiséiere vun engem Referendum de Projet nach weider verspéide géif. Den Deputéierte [[Claude Adam]] huet dobäi bemierkt, datt bei de Parlamentswalen 2013 90 % vun de Wieler fir eng Partei gestëmmt haten, déi fir den Tram war<ref>Laurence Bervard, [http://www.lessentiel.lu/fr/news/dossier/tram/story/30429994 Les députés rejettent l'idée d'un référendum] op lessentiel.lu de 27. Mee 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. De 4. Juni 2014 huet d'Chamber mat 56 vu 60 Stëmmen de Gesetzprojet 6626 gestëmmt, mat deem 230 Milliounen Euro bewëllegt goufen, fir en Tram vun der Luxexpo op d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] ze bauen<ref name=":3">[http://www.chd.lu/wps/portal/public/Accueil/TravailALaChambre/Recherche/RoleDesAffaires?action=doDocpaDetails&backto=/wps/portal/public/Accueil/Actualite&id=6626] „Projet de loi portant sur la construction d'une ligne de tramway à Luxembourg entre la Gare Centrale et le Circuit de la Foire Internationale au Kirchberg“ op chd.lu, der Websäit vun der Chambre des députés (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Dobäi kommen eng 124 Millioune vun der Stad Lëtzebuerg, soudatt d'Gesamtkäschten (inklusiv den Ënnerhalt fir 4 Joer) bei 354 Milliounen Euro leie géifen. En alternative Projet fir de Bau vun enger [[Seelbunn]] déi tëscht der Stater Gare an dem Kierchbierg fuere kéint, an deen och vun der [[Chambre des métiers|Handwierkerkummer]] ënnerstëtzt gouf, ass awer vum Minister François Bausch ofgeleent ginn, well hien en als onrealistesch ugesinn huet<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/24914255 La Chambre des métiers défend le téléphérique] op lessentiel.lu den 2. Abrëll 2014 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Gesetz iwwer de Bau vun der Tramslinn tëscht der Stater Gare an der Luxexpo um Kierchbierg ass de 24. Juli 2014 ënnerschriwwen<ref name=":3" /> an de 6. August publizéiert ginn<ref name=":6" />. Den 21. Oktober 2014 hunn de Minister fir Nohalteg Entwécklung an Infrastrukturen, [[François Bausch]], fir de Lëtzebuerger Staat, souwéi d'Buergermeeschtesch [[Lydie Polfer]] an déi Éischt Schäffin [[Sam Tanson]] fir d'Stad Lëtzebuerg den Akt ënnerschriwwen, fir aus dem ''Groupement d'intérêt économique'' (GIE) eng [[Société anonyme|Aktiegesellschaft]] ze maachen<ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":14">Maurice Fick, [https://www.wort.lu/fr/luxembourg/la-societe-d-exploitation-du-tram-est-creee-premier-troncon-du-tram-mis-en-service-au-second-semestre-2017-54468bfeb9b398870807d12a "Premier tronçon du Tram mis en service au second semestre 2017"] op wort.lu den 21. Oktober 2014 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. {{Méi Info 1|LuxTram}} De Choix fir aus dem GIE eng privat a keng ëffentlech Gesellschaft ze maachen ass - den Autoritéiten no - drop zréckzeféieren datt et mat enger ëffentlecher Gesellschaft méi deier a méi komplizéiert gi wier, absënns wat d'Prozedure vun den ëffentlechen Aarbechten ugaange wier. Dës Entscheedung gouf besonnesch vum [[Fédération nationale des cheminots, travailleurs du transport, fonctionnaires et employés luxembourgeois|Landesverband]], der gréisster Gewerkschaft vun den Eisebunner bedauert<ref>[http://www.lequotidien.lu/politique-et-societe/tram-le-landesverband-prepare-son-implantation-aupres-des-futurs-conducteurs/ Tram: le syndicat des cheminots prépare déjà son implantation auprès des futurs conducteurs] op lequotidien.lu den 9. Juli 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. === Bau an Ouverture vun der 1. Phas (Tronçon A)=== [[Fichier:Luxembourg tram testing August 2017 (3).webm|thumb|D'Ramm 106 mécht Nuetstester an der Avenue John F. Kennedy (August 2017).]] D'Viraarbechte fir en [[neien Tramsschapp]] hunn am Januar [[2015]] ugefaangen, mat den [[Archeologie|archeologeschen]] Ausgruewungen an dem Ofholze vu 4,4 ha Bësch un, do wou herno d'Rangéiergare hi kënnt. Als Kompensatiounsmoossnam ginn op enger anerer Plaz am [[Gréngewald]] 6,8 ha Bësch nei ugeluecht. De 15. Januar gouf de GIE vun der LuxTram S.A. iwwerholl. Am Februar ass d'Leedung vum Bau vun enger ''Association momentanée'' iwwerholl ginn, déi aus de Lëtzebuerger Firme ''[[Paul Wurth S.A.|Paul Wurth Geprolux]]'', ''Luxplan SA'', ''Beng architectes associés'', ''Felgen et associés'' an der franséischer Firma ''Egis'' mat hirer Filial ''Atelier Villes et Paysages'' besteet<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-consortium-est-connu-9-entreprises-pour-la-conception-du-tram-54dcaebe0c88b46a8ce53613 9 entreprises pour la conception du tram] op wort.lu de 15. Februar 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Schliisslech hunn d'Aarbechte fir d'Verleeë vun den ënnerierdesche Leedungen am Mee ugefaangen<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg-ville/transports-urbains-les-premiers-travaux-se-trament-video/ Transports urbains: les premiers travaux se trament (Vidéo)] op lequotidien.lu de 6. Februar 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Mam Zil fir LuxTram bei der Exploitatioun vun der éischter moderner Tramslinn vum Land ze hëllefen, gouf den 2. Juli 2015 e Kontrakt iwwer dräi Joer mat enger Grupp vun dräi franséischen Entreprisen ofgeschloss. Et handelt sech dobäi ëm ''Transdev'', der ''Société d'économie mixte des transports en commun de l'agglomération nantaise (Semitan)'' an ''Transamo''. Den 18. September 2015 ass mam Bau vun der Linn ugefaange ginn. Als éischt gouf den Tramsschapp hannert der Luxexpo gebaut<ref name=":19">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/neien-tramsschapp-tram-place-au-futur-centre-de-maintenance-55fc33990c88b46a8ce60541 Tram: place au futur centre de maintenance] op wort.lu den 18. September 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref><ref name=":20">John Chalmers, [http://www.chronicle.lu/categorieslivingtransportparking/item/10317-luxtram-infrastructure-work-to-start-in-2016 LuxTram Infrastructure Work to Start in 2015] op chronicle.lu de 16. Februar 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. D'Renovéierung vun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]] huet dunn am Oktober ugefaangen, virun allem fir d'Bréck 2 Meter méi breet ze maachen, fir datt den Tram herno driwwer fuere kann. D'Aarbechte konnten dunn am Juli 2017 ofgeschloss ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/politique/les-travaux-demarrent-le-1er-octobre-le-pont-rouge-va-etre-elargi-de-2-metres-55fa8e8b0c88b46a8ce6031a Le Pont Rouge va être élargi de 2 mètres] op wort.lu de 17. September 2015 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[https://www.wort.lu/fr/politique/luxembourg-kirchberg-renovation-du-pont-rouge-leger-retard-dans-les-travaux-56c88c151bea9dff8fa73389 Rénovation du Pont Rouge: léger retard dans les travaux] op wort.lu den 20. Februar 2016 {{small|(gekuckt den 12. August 2017)}}</ref>{{,}}<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/luxembourg-deux-week-ends-de-travaux-sur-le-pont-rouge/ Luxembourg: deux week-ends de travaux sur le pont rouge] op lequotidien.lu den 12. Juli 2017 {{small|(gekuckt den 12. August 2017)}}</ref>. D'Viraarbechten um Kierchbierg an um Lampertsbierg hunn am Februar 2016 ugefaangen, wou ronn 50 Beem ewechgeholl an deelweis an eng Bamschoul ëmgeplanzt goufen. Méi spéit solle se erëm laanscht der Tramsstreck zréck gesat ginn<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/limpertsberg-une-cinquantaine-d-arbres-demenagent-pour-faire-place-au-tram-56be09a30da165c55dc52c39 Une cinquantaine d'arbres déménagent pour faire place au tram] op wort.lu den 12. Februar 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>{{,}}<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/le-chantier-du-tram-de-part-et-dautre-du-pont-rouge Le chantier du tram de part et d'autre du Pont Rouge] op paperjam.lu den 1. Februar 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Leedung fir de Bau vum éischten Deel vun der Linn ass am Mäerz [[2016]] engem Gruppement vu Firmen zougewise ginn an zwar: déi franséisch Firmen ''TSO'', ''Muller TP'' an ''NGE GC'' an déi Lëtzebuerger ''Sopinor'' a ''Costantini''. De Bau vun der Plattform, also do wou d'Schinne geluecht ginn, huet de Mount duerno ugefaangen. Zu deem Ament sinn d'Archeologe bei de Viraarbechten um Tracé duerch d'Stad op d'Grondmauere vun der [[Neipuertskapell]] gestouss. Déi éischt Schinne goufen am Juli 2016 an der [[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue John F. Kennedy]] verluecht, do wou scho bei der Neiuluecht vun der Strooss eng Verkéiersspuer fir den Tram prett gehale gi war. Vum 24. August u goufen d'Schinnen zesummegeschweesst.<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-long-de-l-avenue-kennedy-au-kirchberg-les-premiers-rails-du-tram-sont-poses-57907396ac730ff4e7f63d0a Les premiers rails du tram sont posés] op wort.lu den 21. Juli 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref><ref name=":15">[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/au-kirchberg-a-quoi-ressemble-le-centre-de-maintenance-du-tram-57c44891ac730ff4e7f65a39 A quoi ressemble le centre de maintenance du tram?] op wort.lu den 29. August 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://5.35.247.232/component/k2/item/18614-significant-milestone-reached-as-first-luxtram-tracks-laid Significant Milestone Reached as First LuxTram Tracks Laid] op chronicle.lu de 25. August 2016 (gekuckt den 12. August 2017)</ref> De Schantjen ass schëtzeg viru gaangen, verschidden Aarbechte konnten - op Grond vun enger Derogatioun - och wärend dem [[Kollektivcongé]] am Bausecteur realiséiert ginn.<ref name=":13">Jean-Michel Hennebert, [http://paperjastatim.lu/news/un-pas-de-plus-vers-un-premier-troncon-plus-long Un pas de plus vers un premier tronçon plus long] op paperjam.lu den 13. Juli 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref> Just laanscht dem [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] hunn d'Aarbechte wéinst der [[Schueberfouer]] musse rouen<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/luxembourg-pendant-lete-rien-narrete-le-tram/ Luxembourg: pendant l'été, rien n’arrête le tram] op lequotidien.lu den 2. August 20156 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. Ob wärend den Aarbechten oder am Definitiven, den Tram hëlt der Fouer 10 % vun de 45000 m² Ausstellungsfläch ewech<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/travaux-le-tram-au-glacis-champ-libre-pour-la-schueberfouer-59117d5ea5e74263e13bee1b Le tram au Glacis: champ libre pour la Schueberfouer] op wort.lu den 8. Mee 2017 (gekuckt den 12. August 2017)</ref>. D'Aschalte vum [[Elektrizitéit|Stroum]] an d'Catenaire war den 10. Juli 2017<ref>[http://www.lequotidien.lu/actualites/tramway-de-luxembourg-les-premiers-tests-auront-lieu-mercredi-prochain/ Tramway de Luxembourg: les premiers tests auront lieu mercredi prochain] op lequotidien.lu de 7. Juli 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref>. Domat konnte vum 12. Juli un déi éischt Tester op der Linn gefuer ginn. Mat den Tester ass et dunn ëmmer nuets tëscht 21.00 a 5.00 Auer viru gaangen, mam Zil, datt all eenzel Ramm 150&nbsp;km fiert, fir esou d'Materialausdauer ze préiwen<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/La-premiere-sortie-du-tram-sous-la-pluie-30904006 La première sortie du tram sous la pluie] op lessentiel.lu den 12. Juli 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref>. Den 23. a 24. September 2017 war eng „Porte ouverte“ organiséiert ginn, wou déi Intresséiert sech e Bild vum neien Tram an dem Tramsschapp maache konnten. Bei der éischter Faart mat Passagéier ronderëm den Tramsschapp koum et zu engem klengen Accident, well e provisoresche Quai ze vill no bei d'Schinne gebaut gi war<ref name="wort.lu">[https://www.wort.lu/de/lokales/unglueck-am-tag-der-offenen-tuer-tram-bleibt-auf-der-strecke-59c623da56202b51b13c3ba0 Unglück am Tag der offenen Tür - Tram bleibt auf der Strecke], op wort.lu den 23. September 2017, gekuckt de 24. September 2017</ref>. D'ëffentlech Beliichtung an d'Miwwele laanscht d'Streck goufen am September montéiert an d'Tramshaisercher am November. Vum 2. November u goufen och Testfaarten am normale Verkéier, awer ouni Passagéier gemaach, an et goufe verschidden Übunge mat de [[Rettungsdéngscht]]er duerchgefouert, bei deenen Accidenter simuléiert goufen<ref>Jörg Tschürtz: [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Les-pompiers-sont-prets-pour-un-accident-de-tram-16963192 "Les pompiers sont prêts pour un accident de tram."] lessentiel.lu, 15 novembre 2017.</ref>{{,}}<ref>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1102420.html "Eeschtfall simuléiert: Wat maachen, wann den Tram entgleist."] rtl.lu, 01.12.2017, 12:10:29.</ref>. Den éischte "richtegen" Accident mam Tram ass den [[1. Dezember]] 2017 geschitt, wéi en Automobilist, deen duerch rout gefuer war, mam Tram kollidéiert ass<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/kirchberg-auto-kollidiert-mit-tram-5a225104c1097cee25b78396?variant=A&utm_expid=83959466-12.SpI6vqyGSSyCfbAQ6TzOyQ.1&utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.wort.lu%2Fde Kirchberg - Auto kollidiert mit Tram] op wort.lu den 2. Dezember 2017; gekuckt den 3. Dezember 2017</ref>. A Presenz vum [[Henri vu Lëtzebuerg|Groussherzog Henri]] goung den 10. Dezember 2017 den éischten Deel vun der Streck op, zesumme mat der neier CFL-Halt [[Gare Kierchbierg-Pafendall|Kierchbierg-Pafendall]] op der [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen|Nordstreck]] an der [[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg|Pafendaller Seelbunn]], déi dës mam Tramsarrêt bei der Rouder Bréck verbënnt<ref>[http://www.rtl.lu/letzebuerg/1105529.html "Trotz Schnéi konnt alles wéi geplangt ageweit ginn."] rtl.lu, 10.12.2017, 13:35:12.</ref>. <gallery mode="packed" heights="130"> Fichier:Rails of future tram line Luxexpo-Gare Luxembourg City 2017-04.jpg|D'Pose vun de Schinnen an der Avenue Kennedy um Kierchbierg (Abrëll 2017). Fichier:Luxembourg, construction tram accès remisage (2).jpg|D'Tramsplattform beim ''[[Neien Tramsschapp]]'' (August 2017). Fichier:Luxembourg, information tram is coming (2).jpg|E Schëld fir op d'Gefore vum Tram hinzeweisen. Fichier:Luxembourg, inauguration tram (01).jpg|Offiziell Aweiung den 10. Dezember 2017 duerch de Groussherzog Henri. </gallery> === 2. Phas=== D'Linn krut de 27. Juli 2018 eng éischt Verlängerung, iwwer d'[[Rout Bréck]], laanscht de [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]], laanscht de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] duerch d'[[Allée Scheffer]], an da via d'[[Allée des Résistants et des Déportés]] an d'[[Rue Jean-Pierre Probst]] op d'[[Place de l'Étoile (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]].<ref name=":13" /> D'Tester op deem Deelstéck haten den 21. Mee 2018, nuets, ugefaangen, den 31. Mee 2018 koum eng éischt Ramm am Testbetrib op der Stäreplaz un.<ref>Diane Lecorsais: [https://www.wort.lu/fr/luxembourg/tram-sur-la-place-de-l-etoile-la-phase-test-commence-dans-un-mois-5ae03f90c1097cee25b8820a "Tram sur la place de l'Etoile: la phase test commence dans un mois".] wort.lu, 25 avril 2018.</ref> An der Scheffer-Allee ass just eng Spuer mat Wues beplanzt, déi aner gëtt, wa [[Schueberfouer]] ass, fir dës abezunn. Den Tram zirkuléiert dann an ofwiesselende Richtungen op enger Spuer. <gallery mode="packed" heights="130"> Luxtram 2018 03.jpg|D'Schinne ginn op der Rouder Bréck geluecht (Jan. 2018). Luxembourg, construction tram Glacis (1).jpg|D'Pose vun de Gleiser um [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]], op der Héicht vun der Halt Theater (Aug. 2017). Luxembourg, Schueberfouer 2018 (121).jpg|D'Spuer um Glacis, déi fir d'Schueberfouer gespaart gëtt (Aug. 2018). Luksemburgo, konstruado de tramhaltejo Stäreplatz, 1.jpeg|Bal fäerdeg Halt ''Stäreplaz / Étoile'' (Juni 2018). Luxembourg, inauguration tram phase 2 (101).jpg|D'''Tramsmusek'', bei den Aweiungsdfeierlechkeete vun der 2. Phas. Luxembourg, inauguration tram phase 2 (103).jpg|D'Bännche gëtt duerchgeschnidden. </gallery> ===3. Phas (Tronçon B)=== Den 29. Oktober 2018 hunn d'Aarbechte fir déi 3. Phas, vun der Stäreplaz op d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]], mat enger liichter Verspéidung, ugefaangen. Fir d'éischt goufen d'Virbereedungsaarbechten an der [[Avenue Émile-Reuter]] an an der [[Nei Avenue|Neier Avenue]] ausgefouert (Beem ewechgeholl, ënnerierdesch Leitungen a Kanalisatioune verluecht, asw.)<ref>Nicolas Léonard: [http://paperjam.lu/news/le-chantier-du-tram-reprend-lundi "Le chantier du tram reprend lundi."] paerjam.lu, 26 oct. 2018.</ref>. Am August 2019 goufen déi éischt Schinne verluecht, woubäi mat de Kräizungen ugefaange gouf, fir vum reduzéierten Autostrafic an der Summervakanz ze profitéieren. Dono koum de [[Boulevard Royal]] drun, wou wéinst zwéi grousse Schantercher, déi vum ''[[Royal-Hamilius]]'' a vum ''Zenit Royal'', huet misse gewaart ginn, bis een do bäikéim fir déi vum Tram<ref>Jean-Michel Hennebert: [http://paperjam.lu/news/le-troncon-vers-la-gare-sera-un-peu-plus-complexe "Le tronçon vers la gare sera un peu plus complexe."] paperjam.lu, 10 nov. 2017</ref><ref name=Essentiel23fev2018>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Le-tram-sur-l-avenue-de-la-Liberte-fin-2020-15224513 "Le tram sur l'avenue de la Liberté fin 2020."] lessentiel.lu, 23. Februar 2018.</ref>. Op der [[Nei Bréck|Neier Bréck]] goufen d'Schinne fir den Tram scho bei de Renovatiounsaarbechten, déi am Mäerz 2017 ofgeschloss waren, geluecht. Si hunn awer 2020 nees missen erausgerappt ginn, well d'Deen- a Beweegungsfouen ufanks net mat verluecht gi waren.<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/gleise-am-pont-adolphe-was-lange-waehrt-5f3a8c99da2cc1784e363d78 "Gleise am Pont Adolphe: Was lange währt ..."] wort.lu, 18.08.2020.</ref> Déi éischt Testfaarten op dem neien Deelstéck goufen de 5. Oktober 2020 gemaach. Vum 30. November 2020 gouf mam ''Betrib ouni Passagéier'' bis op d'Stater Gare ugefaangen, an den 13. Dezember 2020 um 10 Auer gouf d'Linn mat hirem neie provisoreschen Terminus op der [[Place de la Gare (Stad Lëtzebuerg)|Garer Plaz]] a Betrib geholl. Bei der Aweiung derbäi wren de Groussherzog Henri, de Bauten- an Transportminister François Bausch an d'Stater Buergermeeschtesch Lydie Polfer.<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/l-inauguration-du-tram-vers-la-gare-se-prepare-10518076 «On peut enfin profiter après tous ces travaux».] lessentiel.lu, 13.12.2020.</ref>. D'Aarbechten ronderëm, an der Avenue de la Liberté an op der Garer Plaz goufen iwwerdeeems am Fréijoer 2021, an déi op der [[Place de Paris (Stad Lëtzebuerg)|Paräisser Plaz]] an der [[Place de Metz (Stad Lëtzebuerg)|Place de Metz]], am Summer 2021 ofgeschloss.<ref name=13Dez>[https://www.wort.lu/de/lokales/tram-am-13-dezember-bis-zum-hauptbahnhof-5f759b78de135b9236f012c3 "Tram: Am 13. Dezember bis zum Hauptbahnhof."] wort.lu, 01.10.2020.</ref>{{,}}<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1588667.html "Vum 13. Dezember u fiert den Tram op d'Gare."] rtl.lu, 01.10.2020 11:35.</ref> <gallery mode="packed" heights="150"> Tramway à venir Avenue de la Liberté à Luxembourg (juin 2019).JPG|Virbereedungsaarbechten an der [[Avenue de la Liberté (Stad Lëtzebuerg)|Neier Avenue]]. D'Plattform op der [[Nei Bréck|Neier Bréck]] ass prett zanter Mäerz 2017. Avenue de la Liberté (Luxembourg City) road works 2019-08.jpg|Am August 2019 an der Neier Avenue... Luxembourg, avenue Émile Reuter 08-2019 (101).jpg|an der [[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]]... Luxembourg, place de l'Étoile 08-2019 (102).jpg|an op der [[Place de l'Étoile (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]]. </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, avenue de la Liberté 01-2020 (102).jpg|Am Januar 2020 an der Neier Avenue... Luxembourg, avenue de la Liberté 01-2020 (105).jpg Luxembourg, place de la Gare 01-2020 (102).jpg|... an op der Garer Plaz </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, place de la Gare 08-2020 (102).jpg|Am August 2020 op der Garer Plaz... Luxembourg, place de la Gare 08-2020 (101).jpg Luxembourg, avenue de la Liberté 08-2020 (104).jpg|... an an der Neier Avenue Luxembourg, avenue de la Liberté 08-2020 (102).jpg </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, avenue de la Liberté 10-2020 (101).jpg|Den Tram op der éischter Testfaart an der Neier Avenue de 5. Oktober 2020 Luxembourg, bd Royal 11-2020 (104).jpg|''Marche-à-blanc'' um Boulevard Royal... Luxembourg, av. de la Liberté 11-2020 (102).jpg|an der Neier Avenue... Luxembourg, place de la Gare 11-2020 (101).jpg|a virun der Gare den 30. November 2020. </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luxembourg, inauguration tram phase 3 (101).jpg| D'Éieregäscht beim Depart an der [[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]]... Fichier:Luxembourg, inauguration tram phase 3 (103).jpg| ... an no der Arrivée op der Gare. Fichier:Luxembourg, inauguration tram phase 3 (107).jpg| D'Bändche gëtt duerchgeschnidden. </gallery> ===4. Phas (Tronçon C)=== [[Fichier:Luxembourg, information Den Tram kënnt op Bouneweg (101).jpg|thumb]] Tëscht 2021 an Hierscht 2023<ref name=":7">Diane Lercorsais, [https://www.wort.lu/de/lokales/wie-die-tram-das-stadtbild-veraendert-5a9040fbc1097cee25b81763 Wie die Tram das Stadtbild verändert] op wort.lu den 23. Februar 2018 an „Nächster Halt Stadtzentrum“ am Luxemburger Wort vum 24./25. Februar 2018, S. 25</ref> geet et da successiv weider iwwer [[Bouneweg]], laanscht de [[Lycée technique de Bonnevoie]] bis op d'[[Cloche d'or]] bei den neie [[Stadion vu Lëtzebuerg]]. Dofir gouf tëscht Januar 2019 a Summer 2021 d'[[Pont Jean-Pierre-Buchler|Jean-Pierre-Büchler-Bréck]] erneiert an duebel sou breet gemaach, fir datt den Tram driwwer fuere kann. D'Schinnen dofir goufen am November 2021 verluecht<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/verlaengerung-des-tramnetzes-schreitet-vorran-618fec7ede135b92366d1b5a "Pont Buchler: Verlängerung des Tramnetzes schreitet voran."] wort.lu, 13.11.2021.</ref>. Des Weidere gouf op der Bouneweger Säit, op Terrainen déi brooch louchen, 2021-2022 déi nei Plattform fir den Tram an [[Nationalstrooss 40|eng nei Strooss]] (N40) als Ersatz fir d'[[Route de Thionville (Stad Lëtzebuerg)|N3 (Diddenuewener Strooss)]] gebaut<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/mettre-fin-a-un-veritable-gachis-de-terrains Mettre fin à «un véritable gâchis de terrains»] op paperjam.lu den 9. Mee 2016 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Vum 11. September 2022 u geet d'Linn vun der Gare aus virun, iwwert d'Statioun ''[[Leschte Steiwer]] - Dernier Sol'' bis op den deen nächsten provisoreschen Terminus, d'Halt ''Lycée Bouneweg'' an der [[Rue de Houffalize]]<ref name=Bouneweg/><ref name=19avril21>[http://www.luxtram.lu/wp-content/uploads/Conférence-de-presse_PPT_OFFICIEL19042021.pdf "Conférence de Presse, 19 avril 2021: Prochaine étape du tramway et nouveaux arrêts."] op luxtram.lu (gekuckt den 19. Abrëll 2021).</ref>. <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, Pont Jean-Pierre-Buchler (119).jpg|D'J.-P.-Buchler-Bréck gëtt fir den Tram méi breet gemaach (Mäerz 2021) Luxembourg, Pont Jean-Pierre-Buchler (132).jpg|Tëscht der Gare an der J.-P.-Buchler-Bréck sinn d'Schinne scho geluecht (Januar 2022) Luxembourg, tram tronçon C – 01-2022 (101).jpg|D'Schinne laanscht der « [[Nationalstrooss 40|Neier N3]] » zu Bouneweg (Januar 2022) </gallery> <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, tram tronçon C – 06-2022 (101).jpg|Och op der neier Streck gouf Gréngs ugeluecht (Juni 2022) Luxembourg, tram tronçon C – 06-2022 (102).jpg|Den neie provisoreschen Terminus Lycée Bouneweg; Statioun mat 4 Gleiser an 2 Quaien (Juni 2022) Luxembourg, tram tronçon C – 07-2022 (102).jpg|En Tram op enger Testfaart um Terminus Lycée Bouneweg (August 2022) </gallery> ===Tronçon D=== Vum Bouneweger Lycée geet den Tracé dann no riets an de [[Rangwee]] a béit dann an d'[[Rue des Scillas (Hesper)|Rue des Scillas]] of, déi 34 Meter breet gemaach gëtt, sou dass nieft dem Gleisbett fir den Tram 2x2 Spuere fir de Stroossentrafic an eng Vëlospist Plaz fannen. Op der Héicht vun der [[Gare Houwald]] fiert den Tram dann iwwer d'Eisebunnsgleiser a kuerz dono iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] ewech an de Quartier [[Cloche d'or]]. Déi [[Bréck Gare Houwald|éischt Bréck gëtt]], zesumme mat engem Pole d'échange fir Bussen, direkt iwwer d'Gare gebaut. [[Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3|Déi iwwer d'Autobunn]] gëtt vun 2021 un opgeriicht. Se huet d'Form vun engem Y, well vun hir och eng Ofzweigung bei den zukünftege [[Lycée technique du Centre]] féiert, deem säin Neibau dohinner kënnt<ref>[https://www.wort.lu/de/lokales/die-bruecke-zum-ban-baubeginn-anfang-2021-5f43a830da2cc1784e364472 "Die Brücke zum Ban: Baubeginn Anfang 2021."] wort.lu, 24. August 2020.</ref>. Am Gaasperecher Bann fiert den Tram da via d'[[Rue Albert Einstein (Stad Lëtzebeurg)|Rue Albert Einstein]] weider iwwer de [[Boulevard de Kockelscheuer]] bis op säi südlechen Terminus, beim [[Stadion vu Lëtzebuerg]]. Kuerz virdru geet et nach eng Kéier iwwer d'[[Autobunn A6 (Lëtzebuerg)|A6]]<ref name="hierfaehrt">[https://www.reporter.lu/luxemburg-hier-faehrt-die-tram-entlang/ "Hier fährt die Tram entlang."] reporter.lu, 9. August 2019.</ref>. [[Bréck vum Boulevard de Kockelscheuer|Dës Bréck]], iwwer déi och de Stroosseverkéier an 2x2 Spuere féiert, gouf tëscht Summer 2018 an Hierscht 2019 gebaut<ref name="neuebruecke">[https://www.wort.lu/de/lokales/neue-bruecke-in-kockelscheuer-5dc84692da2cc1784e34f774 "Neue Brücke in Kockelscheuer."] wort.lu, 11.11.2019.</ref>. D'Aarbechten dofir ginn op zwee parallelle Schantercher gemaach: Ee vum Lycée Vauban bis bei de Stadion, deen am September 2022 lassgeet; an ee fir dat Stéck vum Bouneweger Lycée bis dohinner. Dëse fänkt eng Grëtz méi spéit un an hänkt och vum Fortgank vum Bau vun zwou Brécken of. Wéinst dem Neibau vun der [[Jean-Pierre-Büchler-Bréck|Jean-Pierre-Buchler-Bréck]] (dee bis 2021 gedauert huet), an dee vun der [[Nationalstrooss 40|N40]] soll d'Streck bis bei de Stadion Enn 2023 fäerdeg ginn, an net wéi ufanks geplangt, schonns 2021. Beim südlechen Terminus hunn d'Terrassementsaarbechte fir de [[P+R Stade de Luxembourg]] an den neie Foussballstadion am Mäerz 2017 ugefaangen<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Le-nouveau-stade-et-son-P-R-se-preparent-deja-10046775 Le nouveau stade et son P&R se préparent déjà] op lessentiel.lu den 1. Mäerz 2017 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>; e provisoresche Parking ass am Abrëll 2021 opgaangen, de Stadion am September dat Joer; bis Enn 2022 kënnt nach e Parkhaus bäi. <gallery mode="packed" heights="150"> File:Howald, Rue des Scillas (105).jpg|D'Rue des Scillas gëtt e gutt Stéck méi breet gemaach, ë. a. fir den Tram; hei: Hal, déi ofgrappt muss ginn (2022). Fichier:Howald,_halte_CFL_en_construction_(2).jpg|Peiler fir déi zoukënfteg Bréck bei der [[Gare Houwald]], iwwer déi (och) den Tram fuere soll. Fichier:Luxembourg, Boulevard de Kockelscheuer (4).jpg|Um [[Boulevard de Kockelscheuer]] fiert den Tram herno iwwer d'Broochland an der Mëtt vun der Foto. </gallery> ===Tronçon E === Am Norde gëtt, viraussiichtlech bis Enn 2024<ref name=Bouneweg/>, d'Streck ëm 4,5&nbsp;km vun der Luxexpo bis op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] verlängert. Den Tracé féiert laanscht de [[Rond-point Serra]], an da laanscht den Tramsschapp a laanscht d'Brëtell vun der [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|Autobunn A1]]. 150 Meter virum Autobunnskräiz mat der [[Autobunn A7 (Lëtzebuerg)|A7]] geet en dann iwwer eng nei Bréck, déi nach muss gebaut ginn, op déi südlech Säit vun der A1, wou e bis op d'Sortie [[Héienhaff]] parallel mat der A1 verleeft. Do geet et dann ënner der [[Nationalstrooss 1]] erduerch, wou en Arrêt bei engem zukünftege Park & Ride wäert sinn. Dat lescht Stéck Wee bis bei den Terminus virun der ëstlecher Entrée vum Fluchhafe geet iwwer en neie Boulevard, deen nach muss amenagéiert ginn<ref name="hierfaehrt" />. Den Tram kann op där Streck mat bis zu 70&nbsp;km/h fueren a brauch dofir ronn 7 Minutten<ref>Mathieu Vacon, [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/21562678 Sept minutes pour aller du Kirchberg au Findel] op lessentiel.lu den 18. Januar 2017 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Vun Enn Oktober 2021 bis uganks 2022 goufen als Virbereedung op am Ganzen 3,2 Hektar d'Beem déi am Wee stoungen ewechgeholl; fir si ginn, als Kompensatioun, op am Ganzen 8,6 Hektar nei [[Eechen]] a [[Bichen]] an de Gemenge Jonglënster, Luerenzweiler an Nidderaanwen ugeplanzt. Enn Januar 2022 hunn d'Aarbechte fir déi nei Bréck iwwer d'A1 ugefaangen<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1805995.html "Tram op de Findel: Vill Beem mussen de Schinne wäichen, Bau dauert 3 Joer."] rtl.lu, 23.10.2021.</ref>. Déi Bréck gëtt 108 Meter laang, 10 Meter breet an 8 Meter héich. Fir d'éischt gouf mat den Terrassementsaarbechte fir d'Ramp op béide Säite vun der A1 ugefaangen. D'Bauaarbechte fir d'Bréck selwer solle virum Summer 2022 lassgoen. Wann den Tablier bis fäerdeg ass, gëtt en am Fréijoer 2023 op 3 Stäiler geréckelt. Vum Hierscht 2023 u sollen dann d'Schinne kënne geluecht ginn<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1876087.html "An ca. 2 Joer soll ee mam Tram bis op de Fluchhafe fuere kënnen."] rtl.lu, 07.03.2022.</ref>. Den definitiven Tracé vum Tram féiert iwwer 16&nbsp;km an huet 24 Statiounen<ref name=":13" />{{,}}<ref>[http://www.lequotidien.lu/a-la-une/video-de-la-cloche-dor-au-findel-le-parcours-du-tram-devoile-en-integralite/ <nowiki>[Vidéo] De la Cloche d'or au Findel: le parcours du tram dévoilé en intégralité</nowiki>] op lequotidien.lu de 27. Oktober 2016 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. An enger méi spéider Phas kéint d'Streck bis op d'[[Kaalchesbréck]] verlängert ginn<ref name="hierfaehrt" />. === Käschten a Finanzement vum Projet === Fir den Tracé vum Kierchbierg bis op d'Gare gëtt de Käschtepunkt op 565 Milliounen Euro geschat. De Staat iwwerhëlt ⅔ vun de Käschten an ⅓ gëtt vun der Stad Lëtzebuerg gedroen. Bis ewell{{wéini?}} sinn awer nëmmen 230,52 Milliounen Euro vun der [[Chamber]] gestëmmt ginn.<ref name="rtl.lu" /><ref name=":8">[http://www.developpement-durable-infrastructures.public.lu/fr/grands-dossiers/tram/ Grands dossiers - Tram] um „Portail du Développement durable et des Infrastructures“ (gekuckt den 13. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/grand-duche-tram-elections-et-chantiers-tous-azimuts-en-2017/ Grand-Duché: tram, élections et chantiers tous azimuts en 2017] op lequotidien.lu de 6. Januar 2017 (gekuckt den 13. August 2017)</ref> Am Oktober 2017 goufen d'Käschte fir den Tracé Luxexpo - Findel op 114,9 Milliounen Euro fir d'Streck vun der Gare op d'Cloche d'or, an op 99,1 Milliounen Euro vun der Luxexpo op de Fluchhafe Findel geschat. Dofir kommen dann eng weider 12 Rammen an den Asaz. De Regierungsrot hat dësem Ausbau den 20. September 2017 gréng Luucht ginn.<ref>[http://www.gouvernement.lu/7457282/13-nvlle-ligne-tramway "Présentation des prolongements de la ligne de tramway."] Pressecoommuniqué op gouvernement.lu, 13.10.2017 (14:01).</ref> === Ausbaupläng === Den 22. Abrëll 2022 huet den Transportminister [[François Bausch]] den neien [[Nationale Mobilitéitsplang 2035]] virgestallt. Wat den Tramsreseau ugeet, sou gesäit de Plang vir, dass et bis dohi 4 Linne soll ginn:<ref>Ministère de la Mobilité et des Travaux publics: [https://transports.public.lu/fr/publications/strategie/pnm-2035-brochure/pnm-2035-brochure-fr.html "PNM 2035 - Plan national de mobilité"], 22/04/2022.</ref> * d'Linn T1, Fluchafe Findel - Stadion, déi et scho (bal ganz) gëtt; * d'Linn Luxexpo - Stadion, via Stäreplaz, CHL, iwwer nei Boulevarden am Weste vun der Stad (''Boulevard de Merl, Boulevard de Cessange'' ); * d'Linn Luxexpo - PR West, via Boulevard Adenauer, Gare, Hollerech a PR Bouillon; * d'Linn [[Tram Stad Lëtzebuerg - Esch-Uelzecht|Luxexpo - Stadhaus Bieles]], via Boulevard Adenauer, Gare, Escher Strooss, Stadion, an dann an héijer Vitesse via Leideleng, Féitz, Esch-Schëffleng, Esch-Rämerech. Belval op Bieles. Do derbäi kéint no 2035 nach eng weider Linn kommen: * d'Linn Gare-Mamer, via Stäreplaz an Areler Strooss, allerdéngs eréischt no 2035. ==== Fréier Pläng==== An de Jore virdru gouf et schonn déi eng oder aner Propos fir en Ausbau: Am Joer 2016 waren ufanks dräi Extensiounen a Betruecht gezu ginn: eng éischt op [[Leideleng]], eng zweet op [[Bartreng]] an eng drëtt bei de ''Mediapark'' um [[Kierchbierg]], an der Géigend vum Wunnquartier [[Domaine du Kiem]]. D'Linn kéint gespléckt ginn, soudatt eng Faart iwwer déi aner vun der Luxexpo aus bei de ''Mediapark'' fuere géif an déi aner op de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen]]<ref>Erwan Nonet, [http://www.lequotidien.lu/luxembourg/tram-trois-extensions-sont-deja-envisagees/ Tram: trois extensions sont déjà envisagées] op lequotidien.lu de 27. Oktober 2016 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[https://www.wort.lu/de/politik/aus-dem-parlament-vierte-tram-erweiterung-geplant-58d40697a5e74263e13ac707 Vierte Tram-Erweiterung geplant] op wort.lu den 23. Mäerz 2017 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Am Juni 2017 gouf d'Prioritéit dunn awer vum Nohaltegkeetsminister éischter op eng zweet Linn geluecht, déi op enger Längt vum 16&nbsp;km iwwer [[Mamer]] bis op de [[Wandhaff (Käerch)|Wandhaff]] fuere kéint<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/12038097 Le tram ira à Mamer après 2021] op lessentiel.lu den 20. Juni 2017 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. En iwwerschaffte Projet gouf Enn 2020 virgestallt: Ewell soll eng nei Linn vun der Gare iwwer Hollerech (duerch de Quartier ''[[Nei Hollerech]]''), bis bei de [[P+R Bouillon]] goen; eng weider vun der Cloche d'Or no Norden iwwer [[Zéisseng]] a [[Märel (Stad Lëtzebuerg)|Märel]] bis op d'[[Route d'Arlon (Stad Lëtzebuerg)|Areler Strooss]], wou s'op déi nei Linn trëfft, déi vun der Stäreplaz laanscht den [[Centre hospitalier de Luxembourg|CHL]] weider no Weste goe soll; an och d'Pläng fir eng 2. Linn um Kierchbierg, iwwer de [[Boulevard Konrad-Adenauer]] a laanscht den neie Quartier ''Laangfur'' bis bei den Tramsschapp goufe reaktivéiert.<ref>Christophe Lemaire: [https://paperjam.lu/article/cartes-projets-extensions-tram "Les projets d'extension du tram de Luxembourg."] paperjam.lu, 13.12.2020 • Édité le 14.12.2020.</ref> Dobäi kënnt de Plang vun engem séieren Tram, vun enger neier [[Tram Stad Lëtzebuerg - Esch-Uelzecht|Tramslinn Cloche d'or - Stadhaus Bieles]], laanscht d'[[Autobunn A4 (Lëtzebuerg)|Escher Autobunn]], deen am Hierscht 2020 virgestallt gouf, a bis 2028 (bis op Esch), respektiv 2035 (bis op Bieles) Realitéit kéint sinn.<ref>Jeannot Ries: [https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1599002.html "François Bausch presentéiert Projet vu séierem Tram laanscht Escher Autobunn."] rtl.lu, 22.10.2020 13:43.</ref>{{,}}<ref>Luc Ewen: [https://www.wort.lu/de/lokales/2028-faehrt-die-tram-bis-nach-esch-5f905cc1de135b92364612c2 "2028 fährt die Tram bis nach Esch."] wort.lu, 21.10.2020.</ref> Dëse séieren Tram soll en Deel vun engem neie multimodale Korridor sinn, zu deem och d'Autobunn an e Vëlosexpresswee gehéiert<ref>[https://transports.public.lu/fr/mobilite/transport-en-commun/tram/pour-en-savoir-plus-tram-rapide.html Dossier: le tram rapide et son contexte multimodal entre Luxembourg-Ville et la région Sud], gekuckt den 30. November 2020</ref>. == Streck a Statiounen == Wa se bis fäerdeg gebaut ass, huet d'Linn eng Längt vu 16&nbsp;km. Se gëtt mat 750 Volt Gläichstroum alimentéiert<ref>[http://5.35.247.232/categorieslivingtransportrail/item/22638-luxtram-trial-phase-commences-between-luxexpo-and-coque LuxTram Trial Phase Commences between LuxExpo and Coque] op chronicle.lu den 13. Juli 2017 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Op der 3,6&nbsp;km laanger Streck tëscht der Rouder Bréck an der Gare kritt den Tram de Stroum aus [[Superkondensator]]en, et brauchen also keng Pottoen a Catenairen opgeriicht ze ginn, déi den architektoneschen an historesche Patrimoine vun der Stad verschampeléiere géifen<ref name=":16">Marc Fressoz, [http://www.mobilicites.com/011-3768-Luxembourg-opte-pour-le-tram-sans-catenaire-de-CAF.html Luxembourg fait le choix du tram de CAF à alimentation mixte] op mobilicites.com den 19. Mee 2015 (gekuckt de 14. August 2017)</ref><ref name=":9">[http://jeudi.lu/luxtram-lelement-structurant-dune-nouvelle-mobilite-urbaine/ Luxtram: l'élément structurant d'une nouvelle mobilité urbaine] op jeudi.lu den 10. Abrëll 2015 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Um Kierchbierg an deelweis um Glacis gouf op der Plattform vum Tram Wues geséint. Um ganzen Trajet vun der Linn ass d'Plattform exklusiv fir den Tram reservéiert<ref name=":9" /><ref name=":10">Sophie Wiessler, [http://Tram+de+Luxembourg+-+tous+les+détails Tram de Luxembourg - tous les détails] op wort.lu de 26. Oktober 2016 (gekuckt de 14. August 2017)</ref>. Laanscht den Tracé vun der Linn ginn nei Vëlosweeër ugeluecht an et kommen och nei [[Vel'oH!|Vel'oH]]-Statioune bäi<ref name=":10" />. Op der kompletter Streck - tëscht dem Findel an der Cloche d'or - gëtt et herno néng sougenannt intermodal ''Pôle d'échanges'' fir do wou déi meescht Leit an d'Stad fueren, tëscht dem Tram, dem Bus, dem Auto ([[Parkplaz#Park and ride|Park-and-ride]]) an dem Vëlo ëmklammen ze kënnen<ref name=":10" />. === Streckeféierung === [[File:Luxtram 2018 05.jpg|thumb|Provisoreschen Terminus Luxexpo.]] [[File:Pfaffenthal-Kirchberg Funicular 2018 7.jpg|thumb|Vun Dez. 2017 bis Juli 2018 provisoreschen Terminus Rout Bréck-Pafendall; Iwwergang op de Funiculaire.]] [[File:TRAM Stäre-Plaz, Lëtzebuerg.jpg|thumb|Vu Juli 2018 bis Dez. 2020 provisoreschen Terminus op der Stäreplaz.]] [[File:Luxembourg, place de la Gare 11-2020 (101).jpg|thumb|Vun Dez. 2020 bis Sept. 2022 provisoreschen Terminus op der Gare.]] [[File:Luxembourg, tram tronçon C – 06-2022 (103).jpg|thumb|Provisoreschen Terminus Lycée Bouneweg.]] D'Linn ass hei vun Norden a Richtung Süde beschriwwen, mat der ganzer Streck, sou wéi se bis 2023-24 geplangt ass<ref>[http://www.luxtram.lu/fr/la-ligne/un-trace-multimodal/ Un tracé multimodal] op www.luxtram.lu (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. D'Linn fänkt ëstlech vum [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafen-Terminal um Findel]] un a verleeft dann a Richtung vum Park-and-Ride deen um ''[[Héienhaff]]'', nieft dem Verdeeler [[Sennengerbierg]] vun der [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|Autobunn]] gebaut gëtt. Se geet dann ënnert der [[Nationalstrooss 1|Nationalstrooss]] erduerch a verleeft da parallel mat der Autobunn, laanscht de Verdeeler [[Gréngewald]] (Kräizung mat der [[Autobunn A7 (Lëtzebuerg)|Nordstrooss]]), féiert dann iwwer eng Bréck iwwer d'Autobunn a laanscht den [[neien Tramsschapp]], der Rangéiergare vun der Linn. D'Linn kënnt da beim [[Rond-point Serra]] am Quartier [[Kierchbierg]] un, wou den zweete Park-and-Ride vun der Linn ass, bei der [[Luxexpo]]. Hei ass och provisoresch den nërdlechen Terminus vun der Linn, fir d'Zäitspan vun 2017 bis 2021. D'Linn féiert dann iwwer d'ganzt Längt vun der [[Avenue John-F.-Kennedy (Stad Lëtzebuerg)|Avenue John F. Kennedy]] weider bis bei den éischte virleefege südlechen Terminus virun der [[Pont grande-duchesse Charlotte|Rouder Bréck]]. Hei kann een an d'[[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg|Seelbunn Pafendall-Kierchbierg]] ëmklamme fir op der [[Gare Kierchbierg-Pafendall|CFL-Halt Kierchbierg-Pafendall]] den Zuch ze huelen. Dës CFL Halt goung de selwechten Dag wéi den Tram, den 10. Dezember 2017, op. Den Tram fiert da weider iwwer d'Rout Bréck an dréint um [[Rond-Point Robert-Schuman|Rond-point Schuman]] no riets virun de [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]], dann no lénks iwwer d'[[Allée Scheffer]] laanscht de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] an den [[Nikloskierfecht]] bis op d'[[Stäreplaz (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]], wou tëscht dem 27. Juli 2018 an dem 13. Dezember 2020 deen zweete provisoreschen Terminus war. Vun der Stäreplaz geet d'Linn weider iwwer d'[[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]] an d'[[Uewerstad]], dann no riets iwwer de [[Boulevard Royal]], laanscht den [[Place Émile-Hamilius|Hamilius]] an iwwer d'[[Adolphe-Bréck|Nei Bréck]] an de [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Garer Quartier]]. Iwwer d'[[Avenue de la Liberté (Stad Lëtzebuerg)|Nei Avenue]] fiert d'Linn weider bis virun d'[[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]], wou zanter dem 13. Dezember [[2020]] ewell de provisoreschen Terminus ass. Duerno geet d'Linn viru Richtung [[Bouneweg]] queesch iwwer d'Eisebunnsschinnen iwwer d'[[Jean-Pierre-Büchler-Bréck]], féiert dann iwwer en neien Tracé vun der [[Nationalstrooss 3|N3]] ëstlech laanscht d'[[Société nationale des chemins de fer luxembourgeois|CFL]]-Ateliere bis an d'Géigend vum [[Lycée technique de Bonnevoie]]. Nordwestlech geet et - iwwer den Territoire vun der [[Gemeng Hesper]] - laanscht den [[Houwald]] viru bis bei d'[[Gare Houwald]], nieft dem Verdeeler Hesper vun der [[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]]. Hei ass dann den drëtte Park-and-Ride vun der Linn. Iwwer eng nei Bréck fiert d'Linn iwwer d'A3 an de [[Gaasperecher Bann]]. Se fiert dann duerch d'[[Rue Albert-Einstein (Stad Lëtzebuerg)|Rue Albert Einstein]] laanscht de [[Lycée Vauban]] an de [[Boulevard de Kockelscheuer]], iwwer eng weider nei Bréck op déi südlech Säit vun der [[Autobunn A6 (Lëtzebuerg)|A6]]. Do dréint d'Streck dann an engem grousse Bou Richtung Weste bis op de südlechen Terminus vun der Linn. Hei gëtt nieft dem neien [[Nationalstadion vu Lëtzebuerg|Nationalstadion]] um Bord vum Quartier [[Zéisseng]] a südlech vun der Kräizung tëscht der [[Nationalstrooss 4|N4]] an dem [[CR186]] de véierte Park-and-Ride gebaut<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/news/luxembourg/story/On-en-sait--un-peu--plus-sur-le-futur-stade-national-21759313 On en sait (un peu) plus sur le futur stade national] op lessentiel.lu de 17. Juli 2015 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Eng Rei Bauwierker hu missen oder mussen nach renovéiert oder nei gebaut ginn: * En [[Tunnel]] ënner der [[Nationalstrooss 1|N1]] kuerz hannert dem Fluchhafen; * eng Bréck iwwer d'Autobunn [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|A1]] ier ee bei d'Luxexpo kënnt (geplangt 2022-23); * d'Erneieren an d'Verbreede vun der [[Rout Bréck|Rouder Bréck]] (2017 ofgeschloss); * d'Renovatioun an d'Verbreede vun der [[Nei Bréck|Neier Bréck]] (2017 ofgeschloss); * den Neibau vun der [[Jean-Pierre-Büchler-Bréck]] (2019-2021); * den Neibau vun enger [[Bréck Gare Houwald|Bréck iwwer d'Eisebunnslinn Lëtzebuerg-Beetebuerg]] an iwwer d[[Gare Houwald]] (bis op weideres kann dës just zu engem Deel gebaut ginn, well de Staat (nach) net Besëtzer vun engem Terrain ass, dee gebraucht gëtt; 2022-?)) * den Neibau vun enger [[[[Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3|Bréck iwwer d'Autobunn A3]] (2021-2023); * den Neibau vun enger [[Bréck vum Boulevard de Kockelscheuer|Bréck iwwer d'Autobunn A6]] (2018-2019). === Lëscht vun de Statiounen === Dës Tabell gëtt en Iwwerbléck iwwer déi 24 Statioune vun der Linn (opgelëscht vun Norden a Richtung Süden), wéi se - nom aktuellen Informatiounsstand{{small|^{(Mäerz 2022)}}} - bis 2024 virgesi sinn. D'Statioune mat engem roude Symbol [[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] sinn tëscht dem 10. Dezember 2017 an dem 13. Dezember 2020 opgaangen. Déi, déi méi spéit opginn, si rosa gezeechent [[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]]. {| class="wikitable mw-collapsible" |+Lëscht vun de Statiounen ! !Halt !Koordinaten !Uertschaft,<br>Quartier (Lieu-dit) !Korrespondenz !Bemierkung |- |[[Fichier:BSicon exKHSTa.svg|20px]] |[[Fluchhafe Findel|Findel Aéroport]] |{{coor dms1|49|38|07|N|06|13|02|O}} |[[Gemeng Nidderaanwen|Nidderaanwen]] | |{{small|geet Enn 2024 op}}<ref name=Bouneweg/><ref name=":25">Diane Lecorsais: [https://www.wort.lu/de/lokales/bonneweg-cloche-d-or-findel-die-naechste-station-im-blick-5fe0d605de135b92361cc0e8 "Bonneweg, Cloche d'Or, Findel: Die nächste Station im Blick."] wort.lu, 22.12.2020; och als "Auf den Bahnhof folgt Bonneweg", ''Luxemburger Wort'', 22.12.2020, S. 22-23.</ref> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Héienhaff]] |{{coor dms1|49|38|28|N|06|13|05|O}} |Nidderaanwen, [[Héienhaff]] |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]] |{{small|geet Enn 2024 op}}<ref name=Bouneweg/> |- |[[Fichier:BSicon KHSTxa.svg|20px]] |[[Luxexpo]] |{{coor dms1|49|38|07|N|06|10|33|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Kierchbierg]] |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]]<br>[[Autobus de la Ville de Luxembourg|AVL]]: [[AVL-Linn 6|6]], [[AVL-Linn 7|7]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 25|25]]<br>[[RGTR]]: 107, 116, 118, 119, 120, 125, 128, 130, 132, 134<br>135, 140, 142, 144, 155, 157, 159, 165, 172, 184<br> 192, 194, 195, 207, 213, 222, 262, 282, 300, 303<br> 323, 325, 740 | rowspan="8"|{{small|goung den<br>[[10. Dezember]] [[2017]] op}} |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |Alphonse Weicker |{{coor dms1|49|37|56|N|06|10|16|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | AVL: [[AVL-Linn 12|12]], [[AVL-Linn 21|21]], [[City Night Bus|CN4]] RGTR: 125, 172 |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik (Gebai)|Nationalbibliothéik]] -<br>Bibliothèque nationale |{{coor dms1|49|37|46|N|06|10|00|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Universitéit Lëtzebuerg|Universitéit]] |{{coor dms1|49|37|34|N|06|09|39|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Coque]] |{{coor dms1|49|37|23|N|06|09|17|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Europäescht Parlament|Europaparlament]] /<br>Parlement européen |{{coor dms1|49|37|15|N|06|08|55|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Philharmonie Lëtzebuerg|Philharmonie]] - [[Mudam]] |{{coor dms1|49|37|10|N|06|08|31|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg |AVL: [[AVL-Linn 32|32]] |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Rout Bréck]] - [[Pafendall]] |{{coor dms1|49|37|07|N|06|08|11|O}} |Lëtzebuerg, Kierchbierg |[[Funiculaire Pafendall-Kierchbierg]]<br>[[Fichier:CFL Logo.png|60px]] [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen|Linn 1]]<br>AVL: [[AVL-Linn 6|6]], [[AVL-Linn 12|12]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 18|18]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 32|32]], [[City Night Bus|CN4]]<br>RGTR : 120, 125, 130, 132, 144, 165, 172, 192, 194, 195<br>213, 222, 262, 282, 740 |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Groussen Theater vun der Stad Lëtzebuerg|Theater]] |{{coor dms1|49|37|03|N|06|07|32|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Lampertsbierg]] |AVL: [[AVL-Linn 2|2]], [[AVL-Linn 3|3]], [[AVL-Linn 4|4]], [[AVL-Linn 19|19]] RGTR: |rowspan="3"|{{small|goung de 27. Juli 2018 op}} |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Avenue de la Faïencerie|Faïencerie]] |{{coor dms1|49|36|58|N|06|07|17|O}} |Lëtzebuerg, Lampertsbierg |AVL: [[AVL-Linn 8|8]], [[AVL-Linn 30|30]] |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Stäreplaz (Stad Lëtzebuerg)|Stäreplaz]] - Étoile |{{coor dms1|49|36|50|N|06|07|10|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Rollengergronn]] / [[Belair]] |AVL: [[AVL-Linn 8|8]], [[AVL-Linn 11|11]], [[AVL-Linn 12|12]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 22|22]], [[AVL-Linn 31|31]] RGTR: |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Place Émile-Hamilius|Hamilius]] |{{coor dms1|49|36|40|N|06|07|34|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Uewerstad]] |AVL: [[AVL-Linn 2|2]], [[AVL-Linn 3|3]], [[AVL-Linn 4|4]], [[AVL-Linn 6|6]], [[AVL-Linn 9|9]], [[AVL-Linn 10|10]], [[AVL-Linn 11|11]], [[AVL-Linn 14|14]], [[AVL-Linn 16|16]], [[AVL-Linn 18|18]], [[AVL-Linn 19|19]], [[AVL-Linn 21|21]], [[AVL-Linn 22|22]], 31 |rowspan="4"|{{small|goung den 13. Dez. 2020 op}} |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Place de Metz (Stad Lëtzebuerg)|Place de Metz]] |{{coor dms1|49|36|24|N|06|07|42|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Gare]] | |- |[[Fichier:BSicon HST.svg|20px]] |[[Paräisser Plaz]] -<br>Place de Paris |{{coor dms1|49|36|13|N|06|07|52|O}} |Lëtzebuerg, Gare | |- |[[Fichier:BSicon KHSTxe.svg|20px]] |[[Gare Lëtzebuerg|Gare Centrale]] |{{coor dms1|49|35|58|N|06|07|58|O}} |Lëtzebuerg, Gare |[[Fichier:CFL Logo.png|60px]] AVL: [[AVL-Linn 4|4]], [[AVL-Linn 7|7]], [[AVL-Linn 10|10]], [[AVL-Linn 13|13]], [[AVL-Linn 14|14]], [[AVL-Linn 18|18]], [[AVL-Linn 20|20]], [[AVL-Linn 23|23]], [[AVL-Linn 27|27]] RGTR: |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Leschte Steiwer]] - Dernier Sol<ref name=19avril21/> |{{coor dms1|49|35|40|N|06|08|11|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Bouneweg-Süd]] | |rowspan="2"|{{small|geet den 11. September 2022 op}}<ref name=Bouneweg/> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Lycée technique de Bonnevoie|Lycée Bouneweg]] |{{coor dms1|49|35|21|N|06|08|21|O}} |Lëtzebuerg, Bouneweg-Süd | |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Rue des Scillas (Hesper)|Scillas]] |{{coor dms1|49|34|58|N|06|08|12|O}} |[[Gemeng Hesper|Hesper]], [[Houwald]] | |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Gare Houwald|Howald Gare]] |{{coor dms1|49|34|52|N|06|07|57|O}} |Hesper, Houwald |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]] [[Fichier:CFL Logo.png|60px]] |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Lycée Vauban]] |{{coor dms1|49|35|02|N|06|07|30|O}} |[[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]], [[Gaasperech]] | |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exHST.svg|20px]] |[[Waassertuerm op der Cloche d'or|Waassertuerm]] |{{coor dms1|49|34|49|N|06|07|15|O}} |Lëtzebuerg, Gaasperech | |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |- |[[Fichier:BSicon exKHSTe.svg|20px]] |[[Stadion vu Lëtzebuerg|Stadion]] |{{coor dms1|49|34|35|N|06|06|43|O}} |[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]], [[Zéisseng]] |[[Fichier:Sinnbild P-R.svg|20px]] |{{small|fir Hierscht 2023 geplangt}}<ref name=":25" /> |} === Ekipement vun de Statiounen === All d'Statioune si mat Informatiounssaile fir d'Passagéier ekipéiert, wou ee gesäit wéini den nächsten Tram kënnt oder wa Stéierungen op der Linn sinn. D'Statioune sinn all accessibel fir Leit mat ageschränkter Mobilitéit, och fir Leit am [[Rollstull]]. Se hu meeschtens säitlech [[Quai (Eisebunn)|Quaie]] mat enger Längt vu 45 Meter déi vis-a-vis ee vun deem aneren ugeluecht sinn. D'Tramshaisercher op de Statioune goufe vun der franséischer Gesellschaft ''MobilConcepts'', am Kader vun engem Kontrakt vun 2 Milliounen Euro installéiert<ref name=":11">[http://www.constructioncayola.com/rail/article/2017/03/07/110826/quel-mobilier-urbain-pour-tram-luxembourg.php "Quel mobilier urbain pour le tram du Luxembourg ?"] constructioncayola.com, 7. Mäerz 2017 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Se goufe vum Designer Marc Aurel entworf a si stolgro fir sech gutt an d'stättescht Ëmfeld z'integréieren<ref name=":11" />. Just op der Statioun ''Place de Metz'' sti keng Tramshaisercher^(Firwat?). Den Entretien an d'Gestioun vun de [[Reklamm]]e gëtt fir 10 Joer vun ''IP Luxembourg Broadcasting Center Europe'', enger Filial vum [[RTL Group|RTL Grupp]] assuréiert<ref name=":11" />. Uganks war am Februar [[2009]] en internationalen [[Architektur|Architekteconcours]] organiséiert gi wou et drëm goung fir e personaliséierte Mobilier (Haisercher, Vëlosstänner, Dreckskëschten, asw.) ze definéieren. De Concours war deemools vum [[London]]er Büro ''Lifschutz Davidson Sandilands Island Studios'' gewonne ginn<ref>[http://paperjam.lu/communique/concours-darchitecte-de-la-ligne-de-tram-deux-projets-egalite Concours d'architecte de la ligne de tram: deux projets à égalité] op paperjam.lu de 6. Februar 2009</ref>. Schlussendlech gouf awer decidéiert kee personaliséierte Mobilier ze huelen, ma dees vun der Staang, absënns fir mam existente Mobilier an der Stad ze harmoniséieren<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/nous-avons-quitte-la-logique-du-sur-mesure «Nous avons quitté la logique du sur-mesure»] op paperjam.lu den 28. Juli 2016 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. Vereenzelt ginn et och zousätzlech Installatiounen: * Bei der Halt ''Luxexpo'' gouf e 60 Meter laangen a 95 Tonne schwéieren Daach aus Glas gebaut, dee queesch driwwer geet, an dee vum Peter Latz an der Julie Conrad entworf gouf<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/Un-auvent-de-60m-pour-le-tram-au-Kirchberg-17388208 "Un auvent de 60 m pour le tram au Kirchberg."] lessentiel.lu, 11. oct. 2017</ref>. * Bei der Halt ''Theater'' gouf eng Installatioun vum [[Michel Leonardi]] opgeriicht, déi aus enger Zort Maste mat uewendrop faarwegen, duerchsiichtege Diecher, déi um Buedem faarweg Flecke maachen, wann d'Sonn duerch schéint (änlech wéi déi vun him bei der Kräizung beim [[Pont d'Avroy]] zu [[Léck]]). <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, station Rout Bréck-Pafendall (1).jpg|D'Halt ''Rout Bréck – Pafendall'' huet en zentrale Quai Luxembourg, tram 2018-07 station Theater (01).jpg|D'Halt ''Theater'' huet Quaie laanscht d'Säit Luxembourg, inauguration tram phase 2 (107).jpg|Leit virum Michel Leonardi senger Installatioun, bei der Halt''Theater''. </gallery> Am Februar 2017 goufen déi offiziell Nimm vun 11 Statioune bekannt gemaach: vun den 8 déi vun 2017 un ugefuer ginn a vun deenen dräi bis op d'Stäreplaz. D'Nimm bezéie sech op Plazen déi ugefuer ginn a sinn deels op [[Franséisch]], op [[Lëtzebuergesch]] oder an deenen zwou Sproochen<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/29027257 Les noms des stations de tram sont connus] op lessentiel.lu den 20. Februar 2017 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. == Betrib == [[Fichier:Logo_Luxtram_Luxembourg.svg|verweis=https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Logo_Luxtram_Luxembourg.svg|thumb|De Logo vum Bedreiwer LuxTram]] De Betrib vun der Linn gëtt vu [[LuxTram|LuxTram S.A.]] assuréiert. Den Tram fiert wiertes an de Spëtzestonnen all dräi a baussent de Spëtzestonnen all 5 Minutten<ref name=":12">[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/18906249 Un tram toutes les 5 minutes vers le Kirchberg] op lessentiel.lu den 13. Juni 2012 (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. D'kommerziell Vitess läit bei ongeféier 20&nbsp;km/h<ref name=":12" />. Fir d'Streck vun der Luxexpo bis bei d'Rout Bréck brauch den Tram 11 Minutten<ref>[http://www.cfl.lu/espaces/voyageurs/fr/Documents/Actualites/DEF_presentation%20changement%20horaire%20no%20fade.pdf Changement d'horaire décembre 2017] op cfl.lu (gekuckt de 15. August 2017)</ref>. === Rullmaterial === [[Fichier:Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (3).jpg|thumb|Viischt Vue vun enger Ramm.]] D'Linn gëtt mat ''[[CAF Urbos|Urbos 3]]''-Rammen exploitéiert, vun deenen déi éischt néng am Laf vun 2017 geliwwert goufen<ref name=":14" />. Déi zéngt gouf am Mäerz 2019 am Tramsschapp ofginn.<ref>[https://5minutes.rtl.lu/actu/luxembourg/a/1326682.html "Un nouveau tram est arrivé au Luxembourg."] rtl.lu/fr, 29.03.2019 15:18.</ref> Bis Enn 2020, wann d'Linn bis op d'Gare verlängert ass, solle 27 Rammen a Betrib sinn, a wann déi ganz Streck bis op ass sollen et der 33 sinn<ref name=benoy/>. Se gi vun der spuenescher Firma CAF (Construcciones y auxiliar de ferrocarriles) gebaut, déi hire Sëtz zu Beasain am [[Autonom Gemeinschaft Baskeland|Spuenesche Baskeland]] huet<ref>[http://www.caf.net/fr/compania/instalaciones.php Ateliers et bureaux] op caf.net (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Déi éischt néng Ramme goufen zu [[Zaragoza]] gebaut, déi dono an der CAF-Fabrick zu [[Bagnères-de-Bigorre]], a Frankräich.<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/story/les-rames-du-tram-en-balade-sur-l-autoroute-a6-30769477 "Les rames du tram en balade sur l'autoroute A6."] lessentiel.lu, 04-12-2019.</ref> A priori ginn d'Ramme vun 101 bis 133 nummeréiert<ref name=":18">Keith Barrow, [http://www.railjournal.com/index.php/light-rail/caf-delivers-first-luxembourg-tram.html?channel=526 CAF delivers first Luxembourg tram] op railjournal.com den 10. Februar 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>{{,}}<ref>[http://www.bus-an-zuch.de/Luxtram.htm Fuhrpark Luxtram] op bus-an-zuch.de (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Géint de Konkurrent ''[[Alstom]]'' huet CAF den 18. Mee 2015 den Zouschlag kritt fir d'Rullmaterial vum neien Tram ze liwweren an domat eng Commande am Wäert vun 83 Milliounen Euro. Den Optrag ëmfaasst 21 Ramme vun allkéiers 45 Meter Längt (déi awer nach - wann néideg - 10 Meter méi laang gemaach kënne ginn<ref name=":15" />) an enger Breet vun 2,65 Meter. Pro Ramm kënne 450 Leit transportéiert ginn. Eng technesch Eegenaart ass, datt d'Zich sou ekipéiert sinn, datt se deen Deel vun der Streck, deen duerch de Stadzentrum féiert (3,6&nbsp;km), ouni [[Catenaire]] fuere kënnen. Dobäi gi se mat Stroum aus [[Akkumulator|Superkondensatore]] vum Typ ''Rapid Charge Accumulator'' ugedriwwen, déi déi spuenesch Firma schonn an den Tramsreseauen zu [[Saragossa]] an zu [[Sevilla]] am Gebrauch huet. Den Tram gëtt dann iwwer e System opgelueden deen an der Plattform vun der Statioun agebaut ass<ref name=":16" />{{,}}<ref>Michel Chlastacz, [http://www.busetcar.com/luxembourg-le-luxtram-sera-a-la-fois-espagnol-et-sans-fil/ Luxembourg: le "Luxtram" sera à la fois espagnol et sans fil !] op busetcar.com den 22. Mee 2015 (gekuckt de 17. August 2017) </ref>. D'Ramme sinn all klimatiséiert, hunn [[Universal Serial Bus|USB]]-Steckeren an eng tramstypesch Schell fir d'Foussgänger ze warnen. Dës Schell kléngt esou, wéi déi vum fréieren Tram<ref name=":24">Jörg Tschürtz, [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/27463359 Un «ding, ding» rétro et des ports USB pour le tram] op lessentiel.lu de 14. Juni 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. De spezifeschen Design vun de Ramme gouf vum Erich Rhinn mat der Agence Avant-première entworf. Owes sinn d'Diere faarweg beliicht, mat allkéiers enger anerer Faarf pro Module. Déi Beliichtung gouf vun de Kënschtler Michel Léonardi an Isabelle Corten entworf. Den Eric Rhinn huet virdrun den Design vun de Ramme vum Tram vu Besançon, wou de selwechte Modell vun CAF fiert, entwéckelt<ref>[http://www.constructioncayola.com/rail/article/2015/07/03/100865/avant-premiere-caf-concoivent-tramway-luxembourg.php Avant Première et CAF conçoivent le tramway de Luxembourg] op constructioncayola.com den 3. Juli 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref><ref name=":17">Robert Viennet, [http://www.mobilicites.com/011-4456-Luxembourg-devoile-la-maquette-grandeur-nature-de-son-futur-tramway.html Luxembourg dévoile la maquette grandeur nature de son futur tramway] op mobilicites.com de 7. Dezember 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Den Design fir Lëtzebuerg gouf zréckbehale well en d'Architektur vun den eenzele Stater Quartiere respektéiert<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/presentation-officielle-les-premieres-images-du-nouveau-tram-5593d5ad0c88b46a8ce5c18e Les premières images du nouveau tram] op wort.lu den 1. Juli 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. Eng Maquette am Moossstaf 1:1 gouf der Ëffentlechkeet tëscht Enn 2015 an Ufank 2016 virgestallt<ref name=":17" />{{,}}<ref>[http://www.corporatenews.lu/fr/archives-shortcut/archives/article/2015/07/presentation-des-rames-de-tramway-de-luxembourg-une-nouvelle-identite-visuelle-pour-luxtram?author=Luxtram+S.A Présentation des rames de tramway de Luxembourg: une nouvelle identité visuelle pour Luxtram] op corporatenews.lu den 2. Juli 2015 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. D'Awunner konnten deemools déi bannenzeg Amenagementer entdecken a verschidden Doleance konnten nach berécksiichtegt ginn (Sëtzer, Plaz vun de Staange fir sech unzehalen, asw.)<ref>[http://www.lessentiel.lu/fr/news/luxembourg/story/20203126 Le chantier du tram passe la vitesse supérieure] op lessentiel.lu den 19. Februar 2016 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. <gallery mode="packed" heights="150"> Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (7).jpg|Chaufferskabinn Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (5).jpg|Banneraum Luxembourg, essai tram (5).jpg|Déi faarweg beliicht Dieren: Erkennungszeeche vum Lëtzebuerger Tram Luxembourg, essai tram (2).jpg|Den ''Hënneschte'' vun enger Ramm déi aus dem Depot fiert </gallery> Déi éischt Ramm (2 Kabinnen a 7 Modullen) gouf den 8. Februar 2017 an der Nuecht geliwwert<ref name=":18" />{{,}}<ref>[http://Den&#x20;Tram&#x20;ass&#x20;do!&#x20;1.&#x20;Rame&#x20;ass&#x20;zu&#x20;Lëtzebuerg&#x20;ukomm Den Tram ass do! 1. Rame ass zu Lëtzebuerg ukomm] op rtl.lu den 10. Februar 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. De Rescht vun der Serie gouf progressiv duerno geliwwert. Fir den éischten Deel vun der Streck waren néng Rammen néideg<ref name=":14" />. RTL Radio Lëtzebuerg hat am Mäerz 2017 e Concours lancéiert fir en Spëtznumm fir den Tram ze sichen; de Choix war op "Siggi" gefall<ref>[http://5minutes.rtl.lu/grande-region/luxembourg/1020116.html Siggi: le futur tram a enfin un nom] op 5minutes.rtl.lu den 28. Mäerz 2017 (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. LuxTram huet och e puer Streckegefierer ugeschaaft, dorënner e Mercedes-Unimog fir Stroossen- a Schinneverkéier. D'Gefier ass eng Zort Leederwon, kann awer och eng Ramm ofschleefen<ref>[http://www.rail.lu/im/x3/W170712_0195.jpg Eng Foto vun dësem Gefier] op rail.lu (gekuckt de 17. August 2017)</ref>. {| align="center" class="wikitable centre" |+ Lëscht vun de Rammen <br>{{small|(Stand: August 2019)<ref>[http://www.bus-an-zuch.de/Luxtram.htm "Fuhrpark"] op bus-an-zuch.de</ref>}} ! scope=row | Nummer || Liwwerdatum ||Nummer || Liwwerdatum ||Nummer || Liwwerdatum |- | 101 || Februar 2017 || 102 || Mäerz 2017 || 103 || Abrëll 2017 |- | 104 || Mee 2017 || 105 || Juli 2017 || 106 || August 2017 |- | 107 || September 2017 || 108 || Oktober 2017 || 109 || November 2017 |- | 110 || Mäerz 2019<ref>[https://5minutes.rtl.lu/actu/luxembourg/a/1326682.html "Un nouveau tram est arrivé au Luxembourg."]| 5minutes.rtl.lu, 28 mars 2019</ref> || 111 || Mee 2019<ref>|[http://www.luxtram.lu/fr/arrivee-de-la-rame-111 "Arrivée de la rame 111."]| 14. Mee 2019 op luxtram.lu</ref> || 112 || Juli 2019 |- | ''113 bis 116'' || bis Dezember 2019 || ''117 bis 121'' || bis Dezember 2020 || ''122 bis 133'' || dono |} === Tramsschapp === [[Fichier:Luxembourg, CRM tram (1).jpg|thumb|Vue vum Neien Tramsschapp: d'Verwaltungsgebai an am Hannergrond den Depot (lénks) an d'Atelieren (riets).]] Den Entretien vun den Tramme gëtt am ''Neien Tramsschapp'' (offiziell: ''Centre de remisage et de maintenance'', gekierzt CRM) gemaach. Den Tramsschapp läit nordëstlech vun der Halt Luxexpo an ass vun do aus iwwer en Accès un d'Linn ugeschloss iwwer dee méi spéit och d'Verlängerung a Richtung Findel gebaut gëtt. Wann d'Linn [[2023]] bis fäerdeg gebaut ass, ginn am Tramsschapp déi 32 Ramme geparkt déi fir de Betrib gebraucht ginn. Hei gëtt och den Entretien vun de Gefierer gemaach an et gëtt eng zentral Kontrollstatioun vun der Linn installéiert. Den Neien Tramsschapp läit op enger Fläch vun 3,3 ha (dovun 1,39 ha Verwaltungsgebaier) tëscht der Luxexpo an der [[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|Autobunn]], am [[Gréngewald]], op der Grenz vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] an der [[Gemeng Nidderaanwen]]<ref name=":19" />. De Komplex begräift dräi Gebaier, déi - fir sech gutt an d'Ëmfeld vum Gréngewald unzepassen - Fassaden aus net-traitéiertem Holz hunn. D'Diech gi begréngt a mat [[Sonnekollekter]]en ekipéiert<ref name=":20" /><ref name=":21">[http://www.aucarre.lu/Uploads/Projets/Doc/13_01_REFERENCE_FR_AU2_INCA-CRM_C.pdf CRM - Centre de Remisage et de Maintenance à Luxembourg-Kirchberg] op aucarre.lu (gekuckt den 20. August 2017)</ref>{{,}}<ref>Erwan Nonet, [http://www.lequotidien.lu/luxembourg-ville/luxembourg-voila-le-futur-tramsschapp/ Voilà le futur Tramsschapp !] op lequotidien.lu den 13. Februar 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Dat éischt Gebai ass den iwwerdaachten Depot mat aachte Gleiser wou déi 45 Meter laang Rammen ofgestallt kënne ginn<ref name=":21" /><ref name=":22">Christelle Brucker, [https://www.wort.lu/fr/luxembourg/kirchberg-neien-tramsschapp-le-chantier-va-bon-train-57ff96365061e01abe83a477 Neien Tramsschapp: le chantier va bon train] op wort.lu den 13. Oktober 2016 (gekuckt den 20. August 2017)</ref><ref name=":23">[http://www.perrard.lu/fr/references/11-batiments/206-luxtram-centre-de-remisage-et-de-maintenance-du-tramway LUXTRAM - Centre de remisage et de maintenance du tramway.] op perrard.lu (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Am zweete Gebai ass den Entretiensatelier<ref name=":23" />, deen am Fong an zwéin Deeler opgedeelt ass<ref name=":22" />: en éischten Deel mat zwéi Gleiser mat enger Wäschmaschinn fir d'Rammen. Dräi Véierel vum Waasser wat an dëser Wäschmaschinn gebraucht gëtt, gëtt nees recycléiert<ref name=":15" />. Hei ginn d'Ramme bannen a bausse gebotzt, op enger Fosse kënne s'inspizéiert a gefléckt ginn, d'[[Sandkëscht (Eisebunn)|Sandkëschte]] kënnen opgefëllt<ref name=":21" /><ref name=":22" /> an d'Rieder reprofiléiert ginn. Am zweeten Deel sinn dräi Entretiensgleiser wou et och en Accès op den Daach vun de Ramme gëtt. Eent vun de Gleiser ass mat engem mobillen Hydraulikzylinder ekipéiert fir d'[[Dréigestell]]er wiesselen ze kënnen<ref name=":22" />. Am drëtte Gebai ass d'Verwaltung, d'Iwwerwaachungszentral vun der Linn an zënter Januar 2017 de Siège vu LuxTram SA, dee virdrun an der [[Avenue Émile-Reuter|Arsenalstrooss]] war<ref name=":21" /><ref name=":22" /><ref name=":23" />. De ganze Komplex, deen 2015 ugefaangen ze baue gouf, ass zënter dem Fréijoer 2017 a Betrib<ref name=":21" /><ref name=":23" />. Uganks 2020 goung eng Solaranlag um Daach un d'Netz; si produzéiert am Joer den Equivalent u Stroum, deen den Tram bannent engem Mount Betrib verbraucht.<ref>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1585029.html "Visitt vum neien Tramsschapp um Kierchbierg."] rtl.lu, 25.09.2020 09:53.</ref> <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luxembourg, siège Luxtram (05).jpg|Zentrale Kommandoposten. Fichier:Luxembourg, CRM tram (7).jpg|Remise (bannenan). Fichier:Luxembourg, CRM tram (6).jpg|Remise (vu baussen). Fichier:Luxembourg, CRM tram (8).jpg|Statioun fir d'Sandreservoiren ze fëllen. Fichier:Luxembourg, CRM tram (9).jpg|Den Atelier fir vun ënnen un d'Rammen ze kommen. Fichier:Luxembourg, Open day at Luxtram - Tram (8).jpg|D'Wäschstrooss. Fichier:Luxembourg, CRM tram (10).jpg|Passerell fir op den Daach vun de Rammen ze kommen. Fichier:Luxembourg, CRM tram (11).jpg|Hiefstatioun. Fichier:Luxembourg, siège Luxtram (11).jpg|Erënnerungsplack un d'Pose vum Grondsteen. </gallery> === Fueren a Signalisatioun === Op der Tramslinn gëtt „op Siicht“ gefuer, dat heescht, datt et op der Streck just Schëlter fit d'Vitess-Limitatioun, fir d'Sécherung vun der Streck oder fir d'Iwwerfuere vu Kräizunge gëtt. Wat d'[[Verkéiersluucht#Speziell Luuchte fir den ëffentlechen Transport|Verkéiersluuchte]] fir d'Iwwerfuere vu Kräizungen ugeet, sou gëlle fir den Tram dem [[Code de la route (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Code de la route]] no déi speziell Verkéiersluuchte wéi se och op de Busspuere gebraucht ginn: * En horizontale Stréch heescht, datt een obligatoresch stallhale muss; * E vertikale Stréch heescht, datt ee fräi fuere kann; weist de Stréch no uewe riets oder uewe lénks, da kann een nëmmen an déi Richtung fräi fuere wou de Stréch hiweist. Wann de Buschauffer deenen anere Chaufferen d'Virfaart iwwerloosse muss, da gëtt dëst mat engem wäissen Dräieck ugewisen, deen d'Spëtzt no ënnen huet; * E Rondel weist un, datt et drop an drun ass, datt d'Richtung wiesselt an där de Verkéier fléisst an datt et verbueden ass weider ze fueren. Dëse Verbuet gëllt net fir déi Chaufferen déi - am Ament wou de Rondel opliicht – sou no derbäi sinn, datt se net méi an den néidege Sécherheetskonditioune stoe bleiwe kënnen. De Rondel weist awer och nach deene Chaufferen, déi an der Kräizung stinn, un datt se d'Kräizung fräi maache mussen; * En Dräieck mat der Spëtz no ënnen ersetzt de vertikale Stréch am Fall wou ee fuere kann, awer dem anere Verkéier d'Virfaart iwwerloosse muss. Dës speziell Luuchte liichte [[wäiss]] oder [[Giel|hellgiel]]. Zwéin aner Signaler déi spezifesch fir den Tram sinn, bestinn aus [[Buschtaf|Buschtawen]] a si vun der däitscher Tramssignalisatioun iwwerholl ginn: * „A“ (''angemeldet''): gëtt iwwer dem horizontale Stréch ubruecht a weist un, datt jee nodeem, den Tram vum Prioritéitssystem fir d'Verkéiersluuchten erkannt gouf; * „T“ (''Türen schließen''): kann tëscht dem horizontalen a vertikale Stréch ubruecht ginn a weist - op de Statiounen déi direkt virun enger Kräizung leien - am Luuchtenzyklus den idealen Ament un fir d'Diere vum Tram zou ze maachen, fir gläich kënne fort ze fueren. Fir d'Signaler virun de [[Gleis|Weiche]] gëllen dës Aspekter: [[rout]] fir stoen ze bleiwen, [[gréng]] fir eng fräi Streck an [[Orange (Faarf)|orange]], wann d'Streck fräi ass, d'Weich awer an eng aner Richtung gestallt ass. D'Signaler weisen eng [[giel]] Zuel „750 “un, wann d'Catenairen ënner Stroum stinn a blénke giel wa kee Stroum dran ass. <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luxembourg, signalisation lumineuse tram.jpg|Tramsluucht mat de Signaler (vun uewen no ënnen): de Buschtaf „A“, den horizontale Stréch, de Rondel an de vertikale Stréch. Fichier:Luxembourg, signalisation tram (1).jpg|E Signal fir d'Sécherung vun der Weich, hei als "Stopp"-Signal. Driwwer ass e Liichtisgnal wou nach eppes aneschtes ugewise ka ginn. Drënner, d'Schëld mat der Nummer an eng Schaltkëscht vun der Weich. Fichier:Luxembourg, signalisation tram (2).jpg|E Signal dat uweist, datt d'Catenaire ënner Stroum steet. </gallery> ===Annonce vun de Statiounen=== An de Gefierer gëtt all Statioun mat engem eegenen Jingel ugekënnegt. Dës goufe vum Pianist [[Michel Reis]] komponéiert. All Jingel dauert 15 Sekonnen (ausser op den Terminussen) an den Numm gëtt zweemol hannereneen, allkéiers vun enger anerer Persoun, gesot<ref>Joseph Gaulier: [http://www.lessentiel.lu/fr/luxembourg/dossier/tram/story/Le-tram-se-presentera-au-public-ce-week-end-30198187 "|titre=Le public va pouvoir embarquer dans le tram."] lessentiel.lu, 19. sept. 2017</ref>. <gallery mode="packed" heights="150"> Fichier:Luksemburgo, tramo, Luxexpo, 1.ogg|Annonce vun der Statioun ''Luxexpo''. Fichier:Luksemburgo, tramo, Alphonse Weicker, 1.ogg|Annonce vun der Statioun ''Alphonse Weicker''. Fichier:Luksemburgo, tramo, Roud Bréck-Pafendall, 1.ogg|Annonce vun der Statioun ''Rout Bréck - Pafendall''. </gallery> ===Personal=== Fir d'Bedreiwe vun der Linn sinn an enger éischter Phas 30 Tramschauffere am Asaz, déi aus 900 Kandidaturen eraus gesicht goufen<ref name=":24" />. Anescht wéi zum Beispill bei de [[Autobus de la Ville de Luxembourg|Stater Bussen]] oder beim [[Transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette|TICE]] wou d'Buschauffere [[Fonctionnaire]] sinn, ass d'Fuerpersonal vum Tram als ''Salarié'' agestallt well LuxTram eng Gesellschaft ënner privatem Recht ass. D'Tramschauffere mussen awer capabel sinn am Tram Matdeelungen an den dräi Sprooche [[Lëtzebuergesch]], [[Franséisch]] an [[Däitsch]] ze maachen<ref>Jean-Michel Hennebert, [http://paperjam.lu/news/les-futurs-traminots-ne-seront-pas-fonctionnaires Les futurs «traminots» ne seront pas fonctionnaires] op paperjam.lu den 2. Juli 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Bei enger Protestaktioun, bei der Aweiung vum 2. Deelstéck, hunn d'Gewerkschaften [[OGBL]] an [[FNCTTFEL]] den ënnerschiddleche Status vis-à-vis zu Chauffeuren am ëffentlechen Déngscht kritiséiert; d'Paie léich 30 % bis 50 % méi déif bei Luxtram, an et géif manner Congésdeeg<ref>[https://www.wort.lu/de/business/unzumutbare-arbeitsbedingungen-5b5aea7b182b657ad3b90926? " 'Unzumutbare Arbeitsbedingungen'."] ''Luxemburger Wort'', 27. Juli 2018.</ref>. === Tarifikatioun a Finanzement === Wéi de Rescht vum [[ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] ass d'Fuere mam Tram [[Gratis ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg|zanter dem 1. Mäerz 2020 gratis]]. Virdrun huet am Tram déi selwecht Tarifikatioun gezielt wéi och soss am ëffentlechen Transport am Land, deemno dee sougenannten Eenheetstarif, deen et zënter dem 1. Januar 1991 gouf<ref>Chambre des députés, [http://www.rail.lu/doc/Btbfull.pdf][http://www.rail.lu/doc/Btbfull.pdf « Dossier thématique tram régional »] S. 119 op rail.lu am Mee 1999 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Fir d'Ouverture vun der Streck waren d'Faarte mam Tram bis den 31. Januar 2018 gratis<ref>[https://www.mobiliteit.lu/actualites/good-morning-mobiliteit#journee-dinauguration Journée d'inauguration] op mobiliteit.lu, der Websäit vum Verkéiersverbond; gekuckt den 3. Dezember 2017</ref>. De Finanzement vun der Linn (Entretien, Material, Personalkäschten) gëtt vu LuxTram assuréiert. Wéi een nach huet misse bezuelen, goungen d'Recette vum Billjeesverkaf laang net duer, fir d'Käschten ze decken an de Staat huet d'Differenz iwwerholl. === Trafic === {{update}} Mat engem 3-Minutten-Takt kritt d'Linn eng Capacitéit vu knapps 10.000 Passagéier pro Stonn a Richtung, géintiwwer vu ronn 2.500 Passagéier fir de Bus. D'Benotzung vun der Linn gëtt op 110.000 Passagéier pro Dag geschat<ref>[http://jeudi.lu/luxtram-lelement-structurant-dune-nouvelle-mobilite-urbaine/ Luxtram: l'élément structurant d'une nouvelle mobilité urbaine] op lejeudi.lu den 10. Abrëll 2015 (gekuckt den 20. August 2017)</ref>. Tëscht Dezember 2017 a Februar 2018 goufen an der Moyenne 17.000 Passagéier den Dag gezielt, duebel esou vill wéi sech erwaart goufen<ref name=":7" />. Dës Zuel ass 2019 op eng Moyenne vun iwwer 20.000 op Wiertes eropgaangen.<ref name=benoy>[https://www.rtl.lu/mobiliteit/news/a/1403005.html "An der Woch fuere méi wéi 20.000 Leit pro Dag mam Tram."] rtl.lu, 13.09.2019 11:12.</ref> Besonnesch wärend der [[Schueberfouer]] gëtt d'Linn vill benotzt: 2018 si bannent deenen 3 Wochen am ganze 490.000 Leit mam Tram gefuer, mat Spëtzte vu 40.000 Reesender den Dag.<ref>[https://www.wort.lu/fr/luxembourg/490-000-personnes-ont-pris-le-tram-pendant-la-schueberfouer-5b9fb456182b657ad3b92d45 "490.000 personnes ont pris le tram pendant la Schueberfouer."] wort.lu, 17 septembre 2018</ref>. Den Transportministère huet am Hierscht 2019 ugekënnegt, wann de Betrib bis op d'Gare verlängert wier, déi 24 Rammen, déi dann am Asaz sinn, zu Spëtzestonne bis zu 20.000 Persounen an der Stonn kéinten transportéieren. Wann d'Rammen op 56 Meter verlängert géife ginn, kéinte spéider souguer bis zu 26.000 Persounen d'Stonn befërdert ginn.<ref name=benoy/>. Bannent deem éischte Betribsjoer huet d'Linn T1 4,6 Millioune Passagéier transportéiert<ref>[http://www.lequotidien.lu/luxembourg/tram-a-luxembourg-ca-fait-deja-un-an/ "Tram à Luxembourg : ça fait déjà un an."] lequotidien.lu, 11 décembre 2018</ref>. Uganks 2020, virum Ausbroch vun der [[COVID-19-Pandemie zu Lëtzebuerg|COVID-19-Pandemie]] louch d'Zuel vun de Passagéier bei ronn 30.000 den Dag. Wärend dem Lockdown goung dës op 1.200 Passagéier den Dag erof. Am Summer 2020 ass d'Passagéierzuel nees op bis zu 13.000 den Dag eropgaangen, an zanter September 2020 ass se (Stand: Enn September 2020) bei 18.000 bis 20.000<ref name=13Dez/>. Bei der Ouverture vum éischten Deel vun der Linn den 10. Dezember 2017 huet fir den Tram dëse Fuerplang gegollt<ref>[http://www.luxtram.lu/fr/embarquez-a-bord-du-tram/ Mise en service du premier tronçon du réseau de tramway] op der Websäit vu Luxtram, gekuckt den 3. Dezember 2017</ref>: {| class="wikitable" |+Fuerplang vum Tram (Stand 10.12.2017) !Wochendag !Frequenz Haaptzäit !Frequenz Niewenzäit !éischten Depart Luxexpo / Rout Bréck-Pafendall !leschten Depart Luxexpo / Rout Bréck-Pafendall |- |Méindeg - Freideg |06h30-19h30 all 6 Minutten |soss all 10-15 Minutten |04h42 / 05h05 |23h40 / 00h00 |- |Samschdeg |08h00-19h30 all 10 Minutten |soss all 15 Minutten |05h40 / 06h00 |23h40 / 00h00 |- |Sonndeg/Feierdag | colspan="2" |all 15 Minutten |05h40 / 06h00 |23h40 / 00h00 |} Am Juni 2019 goufen d'Capacitéiten ëm 20% eropgesat: Zënterhier kënnt am Dag all 5 Minutten en Tram an net méi all 6 Minutten.<ref name=benoy/> {{Méi Biller | direction = vertical | width = 110 | Bild1 = , LUX Luxembourg (Findel), Luxembourg PP1386538123.jpg | Text1 = [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] | Bild2= Luxembourg, Bibliothèque nationale Kirchberg (101).jpg | Text2= D'[[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik]] | Bild3 = CoqueNuets.jpg | Text3 = D'[[Coque]] | Bild4 = | Text4 = De [[Mudam]] | Bild5= Luxembourg - Philharmonie Luxembourg Panorama (tone-mapping).jpg | Text5= D'[[Philharmonie Lëtzebuerg|Philharmonie]] | Bild6= Luxemburg Grand Theatre 2.jpg | Text6= De [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]] | Bild7= Villa Vauban Luxembourg 02.jpg | Text7= D'[[Villa Vauban]] | Bild8= Luxembourg, pont Adolphe et Caisse Epargne (1).jpg | Text8= D'[[Nei Bréck]] an d'[[Spuerkeessgebai]] | Bild9= Luxembourg Arcelor Mittal.jpg | Text9= D'[[Arbedsgebai]] }} == Ronderëm den Tram == Wann d'Linn 2023 bis fäerdeg ass, fiert se (vum Nordosten a Richtung Südwesten) dës markant Gebaier a Plazen un: * de [[Fluchhafe Lëtzebuerg|Fluchhafe Findel]] ; * d'[[Luxexpo]] ; * d'[[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik]]; * de Campus Kierchbierg vun der [[Universitéit Lëtzebuerg|Uni]]; * d'[[Coque]] (Centre national sportif et culturel); * verschidden europäesch Institutiounen, z.&nbsp;B. d'Sekretariat vum [[Europäescht Parlament|Europaparlament]], den [[Europäesche Geriichtshaff]], den [[Europäesche Rechnungshaff]], d'[[Europäesch Investitiounsbank]]; * d'[[Philharmonie Lëtzebuerg|Philharmonie]]; * de [[Musée d'art moderne grand-duc Jean|MUDAM]]; * d'[[Pont grande-duchesse Charlotte|Rout Bréck]]; * de [[Grand théâtre de la ville de Luxembourg|Groussen Theater]]; * de [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] (mat der [[Schueberfouer]] Enn August, uganks September); * den [[Nikloskierfecht]]; * de [[Parc municipal (Stad Lëtzebuerg)|Stater Park]]; * d'[[Villa Vauban]]; * d'[[Uewerstad|Alstad]] mat hire Monumenter; * dat [[Postgebai Stad Lëtzebuerg|aalt Postgebai]] * d'[[Adolphe-Bréck|Nei Bréck]] mam [[Spuerkeessgebai]]; * d'[[Arbedsgebai]] an de [[Rousegäertchen]]; * d'[[Kierch Lëtzebuerg-Gare|Häerz-Jesu Kierch]]; * d'[[Gare Lëtzebuerg|Zentralgare]]; * de [[Lycée technique de Bonnevoie]]; * den Neibau vum [[Lycée technique du Centre]] (geplangt); * de [[Gaasperecher Park]] (2022); * de [[Centre national d'incendie et de secours]]; * de [[Lycée Vauban]]; * de [[Waassertuerm op der Cloche d'or]] * de [[Stadion vu Lëtzebuerg]]. == Literatur == * [http://www.mt.public.lu/presse/actualite/2007/10/01mobil2020/brochure.pdf mobil 2020 - Mobilitéit déi beweegt], Broschür vum Ministère des transports, Oktober 2007. * Kéiseckerinfo 12/17: ''[http://www.meco.lu/wp-content/uploads/2017/12/TramBrochure_29_11_17_kleng.pdf Den Tram - Eng Visioun gëtt Realitéit!]'' Broschür vum [[Mouvement écologique]],iwwer d'Geschicht vum neie Stater Tram (20 S.) == Kuckt och == * [[Fréiere Stater Tram]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Trams in Luxembourg|{{PAGENAME}}}} * [http://www.luxtram.lu Websäit vu Luxtram] * [http://www.mt.public.lu/presse/actualite/2007/10/01mobil2020/brochure.pdf Ministère des Transports: ''Mobil 2020 - Mobilitéit déi beweegt'' (pdf)] * [http://www.gouvernement.lu/7591099/01-changements-transports-publics Conférence de presse au sujet des changements du 10 décembre 2017 dans le domaine des transports publics] den 1. Dezember 2017 op gouvernement.lu, gekuckt de 5. Dezember 2017 * [https://www.wort.lu/de/lokales/dossier-eine-tram-fuer-luxemburg-5656024c0da165c55dc4e204 Dossier - Eine Tram für Luxemburg] Eng ganz Rëtsch Artikelen iwwer den Tram op wort.lu, gekuckt de 7. Dezember 2017 {{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Trammen zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Stad Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Ëffentlechen Transport zu Lëtzebuerg]] ft3iegl8snqq81zky4kcteynwh9fyvu 0 116304 2395900 2236507 2022-08-23T15:37:56Z John576424 55374 wikitext text/x-wiki [[Fichier:Soviet Union-1964-stamp-Vladimir Mikhailovich Komarov.jpg|thumb|De Komarow op engem sowjeteschen Timber ([[1964]])]] [[Fichier:Vladimir Komarov foto grupal grupo de cosmonautas (cropped).jpg|miniatur|Wladimir Komarow 1965.]] De '''Wladimir Michailowitsch Komarow''' (russesch: Владимир Михайлович Комаров); gebuer de [[16. Mäerz]] [[1927]] zu [[Moskau]] a gestuerwen de [[24.&nbsp;Abrëll]]&nbsp;[[1967]] am [[Oblast Orenburg]], war e sowjetesche [[Raumfuerer|Kosmonaut]] an deen éischte Mënsch, dee bei enger Weltraummissioun gestuerwe war. Vun [[1942]] bis [[1949]] ass de Komarow an d'Moskauer Spezialschoul vun der Loftarméi gaangen, an uschléissend an d'Militärfligerschoul [[Bataisk]]. [[1959]] huet hien d'[[Militärakademie fir Ingenieure vun der Loftarméi „Prof. N. J. Schukowski“|Ingenieurakademie vun der Loftarméi]] ofgeschloss. [[1960]] gouf hie fir déi éischt Kosmonautegrupp vun der Sowjetunioun ausgewielt. Hie war mat der Walentina Jakowlewna Kiseljowa bestuet an hat mat hir [[zwee]] Kanner. == Raumflich == === Woschod 1 === Nodeem hien [[1962]] Ersatzmann fir de [[Pawel Popowitsch]] op [[Wostok 4]] war, gouf [[1964]] de Fluch mat [[Woschod 1]] seng éischt Missioun am Weltraum. Als Kommandant vu Raumschëffer hat hien de Ruffnumm „Rubin“. === Sojus 1 === {{Méi Info 1|Sojus 1}} Den [[23. Abrëll]] [[1967]] gouf d'Raumschëff Sojus 1 mam Komarow u Bord gestart. De Komarow hat wärend dem Fluch Funkgespréicher mam deemolege Premierminister [[Alexei Nikolajewitsch Kossygin|Kossygin]] a senger Fra Walentina. Donieft huet hie Gréiss un d'sowjetescht Vollek geschéckt. No enger Rei vu Feelfunktioune vum neiaartege Raumschëff hat de Komarow de [[24.&nbsp;Abrëll]]&nbsp;[[1967]] no 18 Äerdëmkreesungen d'Landumg ageleet. Leider ass de Fallschierm net opgaangen an de Komarow ass beim haarden Opschlag vu senger Kapsel gestuerwen. == Leeschtungen == === Spezielles === * Éischte Fluch bei Woschod a Sojus * Éischten am Asaz gestuerwene Kosmonaut === Éierungen an Auszeechnungen === D'Urn vum Komarow gouf an der [[Nekropol an der Kremlmauer|Kremlmauer]] zu Moskau bäigesat. De Komarow krut zweemol d'Auszeechnung [[Held vun der Sowjetunioun]] ([[19. Oktober]] [[1964]] an de [[24. Abrëll]] [[1967]]) an de [[Leninuerden]]“. Den [[Asteroid]] [[(1836) Komarov]], deen [[1971]] entdeckt gouf, souwéi e Krater um Äerdmound krute säin Numm, ausserdeem gouf e Kommunikatiounsschëff op den Numm [[Kosmonawt Wladimir Komarow]] gedeeft. == Kuckt och == {{Kuckt och Portal:Astronomie}} == Um Spaweck == {{Commonscat|Vladimir Komarov|Wladimir Komarow}} * {{ru}} [http://zelos.zeit.de/bilder/2006/02/aktuell_online/sojuz.mp3 Planmäßig über Funk von Komarow abgegebene Grüße] an das sowjetische Volk, wegen Empfangsproblemen wiederholt. ( [[MP3]]; 1,1&nbsp;MB) * {{en}} [http://www.svengrahn.pp.se/histind/Soyuz1Land/Soyanaly.htm Analys vum Sojus 1-Fluch] vum Sven Grahn * spacefacts.de: [http://spacefacts.de/bios/cosmonauts/german/komarov_vladimir.htm Biographie] {{DEFAULTSORT:Komarow Wladimir Michailowitsch}} [[Kategorie:Gebuer 1927]] [[Kategorie:Gestuerwen 1967]] [[Kategorie:Kosmonauten]] [[Kategorie:Woschod-Crew]] [[Kategorie:Sojus-Crew]] [[Kategorie:Raumfaart an der Sowjetunioun an a Russland]] [[Kategorie:Held vun der Sowjetunioun]] [[Kategorie:Leninuerden]] g141y6w03khir5frf5p9mbx0vx61u3v 2395903 2395900 2022-08-23T16:05:35Z Les Meloures 580 k wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} De '''Wladimir Michailowitsch Komarow''' (russesch: Владимир Михайлович Комаров); gebuer de [[16. Mäerz]] [[1927]] zu [[Moskau]] a gestuerwen de [[24.&nbsp;Abrëll]]&nbsp;[[1967]] am [[Oblast Orenburg]], war e sowjetesche [[Raumfuerer|Kosmonaut]] an deen éischte Mënsch, dee bei enger Weltraummissioun gestuerwen ass. Vun [[1942]] bis [[1949]] ass de Komarow an d'Moskauer Spezialschoul vun der Loftarméi gaangen, an uschléissend an d'Militärfligerschoul [[Bataisk]]. [[1959]] huet hien d'[[Militärakademie fir Ingenieure vun der Loftarméi „Prof. N. J. Schukowski“|Ingenieurakademie vun der Loftarméi]] ofgeschloss. [[1960]] gouf hie fir déi éischt Kosmonautegrupp vun der Sowjetunioun ausgewielt. Hie war mat der Walentina Jakowlewna Kiseljowa bestuet an hat mat hir [[zwee]] Kanner. == Raumflich == === Woschod 1 === Nodeem hien [[1962]] Ersatzmann fir de [[Pawel Popowitsch]] op [[Wostok 4]] war, gouf [[1964]] de Fluch mat [[Woschod 1]] seng éischt Missioun am Weltraum. Als Kommandant vu Raumschëffer hat hien de Ruffnumm „Rubin“. === Sojus 1 === {{Méi Info 1|Sojus 1}} Den [[23. Abrëll]] [[1967]] gouf d'Raumschëff Sojus 1 mam Komarow u Bord gestart. De Komarow hat wärend dem Fluch Funkgespréicher mam deemolege Premierminister [[Alexei Nikolajewitsch Kossygin|Kossygin]] a senger Fra Walentina. Donieft huet hie Gréiss un d'sowjetescht Vollek geschéckt. No enger Rei vu Feelfunktioune vum neiaartege Raumschëff hat de Komarow de [[24.&nbsp;Abrëll]]&nbsp;[[1967]] no 18 Äerdëmkreesungen d'Landumg ageleet. Leider ass de Fallschierm net opgaangen an de Komarow ass beim haarden Opschlag vu senger Kapsel gestuerwen. == Leeschtungen == === Spezielles === * Éischte Fluch bei Woschod a Sojus * Éischten am Asaz gestuerwene Kosmonaut === Éierungen an Auszeechnungen === D'Urn vum Komarow gouf an der [[Nekropol an der Kremlmauer|Kremlmauer]] zu Moskau bäigesat. De Komarow krut zweemol d'Auszeechnung [[Held vun der Sowjetunioun]] ([[19. Oktober]] [[1964]] an de [[24. Abrëll]] [[1967]]) an de [[Leninuerden]]“. Den [[Asteroid]] [[(1836) Komarov]], deen [[1971]] entdeckt gouf, souwéi e Krater um Äerdmound krute säin Numm, ausserdeem gouf e Kommunikatiounsschëff op den Numm [[Kosmonawt Wladimir Komarow]] gedeeft. == Kuckt och == {{Kuckt och Portal:Astronomie}} == Um Spaweck == {{Commonscat|Vladimir Komarov|Wladimir Komarow}} * {{ru}} [http://zelos.zeit.de/bilder/2006/02/aktuell_online/sojuz.mp3 Planmäßig über Funk von Komarow abgegebene Grüße] an das sowjetische Volk, wegen Empfangsproblemen wiederholt. ( [[MP3]]; 1,1&nbsp;MB) * {{en}} [http://www.svengrahn.pp.se/histind/Soyuz1Land/Soyanaly.htm Analys vum Sojus 1-Fluch] vum Sven Grahn * spacefacts.de: [http://spacefacts.de/bios/cosmonauts/german/komarov_vladimir.htm Biographie] {{DEFAULTSORT:Komarow Wladimir Michailowitsch}} [[Kategorie:Gebuer 1927]] [[Kategorie:Gestuerwen 1967]] [[Kategorie:Kosmonauten]] [[Kategorie:Woschod-Crew]] [[Kategorie:Sojus-Crew]] [[Kategorie:Raumfaart an der Sowjetunioun an a Russland]] [[Kategorie:Held vun der Sowjetunioun]] [[Kategorie:Leninuerden]] 3f5s7i4pgcw6530d3tefnhuhorbji6i 0 117442 2395866 2349732 2022-08-23T14:01:22Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki [[Fichier:Luxembourg BW 2016-09-15 12-00-58.jpg|thumb|upright|De Sproch (an aler Schreifweis) op enger Fassad um [[Fëschmaart (Stad Lëtzebuerg)|Fëschmaart]] an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg, ...]]]] [[Fichier:D300 Märei Esch.JPG|thumb| um Escher Stadhaus...]] [[Fichier:Schwéidsbengen, Onofhängegkeetsmonument.jpg|thumb|upright|... an um Onofhängegkeetsmonument zu [[Schwéidsbeng]] ([[Josy Jungblut]], 1939).]] '''''Mir wëlle bleiwe wat mir sinn''''' ass e Vers aus ''[[De Feierwon|dem Feierwon]]'' vum [[Michel Lentz]], engem [[Patriotismus|patriotesche]] Lidd aus dem Joer 1859 dat eng Hommage un déi éischt transnational Eisebunn zu Lëtzebuerg ass.<ref>Den Originaltitel ass: ''D'Letzeburger. Ereneronk un de 4. October 1859.''</ref> Am leschte Refrain heescht et: :''Kommt hier aus Frankreich, Belgie, Preisen,'' :''Mir können iech ons Hemecht weisen,'' :''Frot dir no alle Seiten hin,'' :''Mir welle bleiwe wat mer sin.''<ref>Schreifweis vun 1929 in: ''Das Luxemburgische und sein Schrifttum'' vum [[Nik Welter]], 9. Oplo vun 1929, Säit 74.</ref> Spéider gouf en alt als Referenz op d'Ambitioun vum Lëtzebuerger Vollek, eng separat an onofhängeg Entitéit ze bleiwen, besonnesch vun de méi staarken a méi groussen Nopeschlänner [[Frankräich]], [[Däitschland]] an der [[Belsch]], mä och vun [[Holland]], ugesinn.<ref>[[Ons Stad]] 56/1997: [http://www.onsstad.lu/uploads/media/ons_stad_56-1997_24-27.pdf ''"De Feierwon" in Seidenglanz und Gloria: Der Luxemburger im Spiegel alter Lokomotiv-Fotografien''] vum Jean-Paul Hoffmann</ref> An der Ëffentlechkeet ass de Vers an enger liicht anerer Schreifweis um [[Stadhaus Esch-Uelzecht|Escher Stadhaus]] (''Mir wölle bleiwe wat mer sin'', 1935-37 gebaut) an op engem Tiermchen um [[Fëschmaart (Stad Lëtzebuerg)|Fëschmaart]] (''Mir wölle bleiwe wat mir sin'', an der [[Tëschekrichszäit]] do ubruecht) ze gesinn. A ville Medien an inoffizielle Publikatioune gëtt de Sproch als national Devise vum Groussherzogtum Lëtzebuerg presentéiert.<ref>TAZ (online): [http://www.taz.de/!122004/ "''Leben im Grenzstaat: Luxemburger Kakofonie''"] (17. August 2013)</ref>{{,}}<ref>Bunkers, Susanna L. (1996), [https://books.google.cm/books?id=dBO4htA-eLYC&pg=PA13&lpg=PA13&dq=national+motto+luxembourg&source=bl&ots=wwntWyIEY4&sig=iBP7CTLePAn7I-QBBiqyUcfCFoc&hl=en&sa=X&ei=BsPMVL7qJISrU-qLgogH&redir_esc=y#v=onepage&q=national%20motto%20luxembourg&f=false "''In Search of Susanna''"], University of Iowa Press, Iowa City, p. 13</ref>{{,}}<ref>Huffington Post (online): [http://www.huffingtonpost.com/rachel-stern/luxembourg-europe-travel_b_1964526.html "''Luxembourg's Discreet Charms''"] (15. Oktober 2012)</ref>{{,}}<ref>[https://books.google.cm/books?id=0jpUlPrDRFoC&pg=PA839&lpg=PA839&dq=national+motto+luxembourg&source=bl&ots=d5rJEBqXRM&sig=DcF3iQ60vuUMXJ3SXB48OXJuerY&hl=en&sa=X&ei=G8PMVKPwDou2UaCZgPgI&redir_esc=y#v=onepage&q=national%20motto%20luxembourg&f=false "''Lonely Planet: Western Europe''"] (2009), Touristeguide, p. 839</ref>{{,}}<ref>BBC (online): [http://www.bbc.com/news/magazine-23927021 ''Luxembourg's hopping heritage''] (3. September 2013</ref>{{,}}<ref>Eccardt, Thomas M. (2005), [https://books.google.cm/books?id=gQFzO_v_uwwC&pg=PA205&lpg=PA205&dq=national+motto+luxembourg&source=bl&ots=_El7M3ZWw8&sig=iCRxWsr2GTICwRXewR-oqO-P7qQ&hl=en&sa=X&ei=PcXMVI-JEcT_UMixgIAC&redir_esc=y#v=onepage&q=national%20motto%20luxembourg&f=false "''Secrets of the Seven Smallest States of Europe''"], Hippocrene Books, New York, p. 205</ref>{{,}}<ref>Reid. Andrew (2005), [https://books.google.cm/books?id=h48KDMMG0DkC&pg=PA170&lpg=PA170&dq=national+motto+luxembourg&source=bl&ots=_cPypYGSo0&sig=Ih-nEwPJ1ZU1VihAzVNl0hLhvc0&hl=en&sa=X&ei=PcXMVI-JEcT_UMixgIAC&redir_esc=y#v=onepage&q=national%20motto%20luxembourg&f=false "''Luxembourg: The Clog-Shaped Duchy''"], p. 170</ref> Anerersäits gëtt de Sproch och geleeëntlech benotzt, fir gesellschaftskritesch Ausssoen z'ënnerleeën. Sou huet z.&nbsp;B. de [[Serge Tonnar]] e Lidd mat deem Titel erausbruecht (um Album ''Klasseklon'', 2011), an deem en eng selbstgefälleg, saturéiert Mentalitéit vu bestëmmte Leit kritséiert.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=o42YzW-bR3A D'Lidd op youtube.com].</ref> {{Referenzen}} [[Kategorie:Geschicht vu Lëtzebuerg]] ctw32g9kfzpnvf71xi4g53dty619zr7 0 120454 2395830 2338798 2022-08-23T12:23:58Z Les Meloures 580 /* top */nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Kierchentabell nei | Numm = Renterter Kapell | Foto gewënscht = | Bild = Kapelle Rentert 01.jpg | Bildtext = D'Kapell (2013) | Bild héich = | Bildtext héich = | Uertschaft = ''op Rentert''<br>[[Waltzing]] | Par = [[Par Äischdall-Helpert Saint-Willibrord|Äischdall-Helpert<br>Saint-Willibrord]] | Dekanat = [[Dekanat Zentrum|Zentrum]] | Numm / Patréiner = | Architekt(en) = | Baujoer = 1671 | Konsekratiounsjoer = | Koordinaten = {{coor dms|49|41|02.7|N|05|51|37.0|O}} }} D''''Renterter Kapell''' ass eng [[Kathoulesch Kierch|kathoulesch]] Kapell déi zur [[Par Äischdall-Helpert Saint-Willibrord]], zum [[Dekanat Zentrum]] an zu der [[Arel|Gemeng Arel]] gehéiert. D'Kapell ass der [[Schmäerzhafter Muttergottes]] geweit. All Joer am September geet eng [[Pressessioun]] vun der Fournellskapell zu Äischen aus bis op Rentert bei d'Kapell. Se steet an der [[Belsch]] ''op Rentert'' Sektioun [[Waltzing]], zirka 170 m vun der Grenz mat Lëtzebuerg. Se ass vun [[Äischen]] aus iwwer d'''rue du Faubourg'' ze erreechen oder op belscher Säit vu [[Waltzing]] aus. == Geschicht == Iwwer dem Agank vun der Kapell steet den Datum 1861. Op der Récksäit fënnt een d'Joreszuele 1671 an 1883. == Kuckt och == * [[Lëscht vu reliéise Gebaier zu Lëtzebuerg]] * [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Paren]] == Um Spaweck == {{Commonscat|Chapelle de Rentert|{{PAGENAME}}}} * [http://web.cathol.lu/rubrique78 Websäit vum Parverband Äischdall] <gallery> Kapelle Rentert 02.jpg|D'Kapell vun Nordoste gesinn Kapelle Rentert 03.jpg|D'Kapell vu Südweste gesinn Kapelle Rentert 04.jpg|D'Récksäit vun der Kapell </gallery> [[Kategorie:Kapellen an der Belsch]] [[Kategorie:Gebaier an der Gemeng Arel]] [[Kategorie:Bauwierker 1671]] [[Kategorie:Kierchen a Kapellen am Dekanat Zentrum]] 7864hfjtn6x9habxfbwfno572khuzd0 0 130324 2395875 2340370 2022-08-23T14:19:41Z Bdx 7724 Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat= |Originaltitel=Farinelli |Produktiounsland=[[Frankräich]]<br>[[Italien]]<br>[[Belsch]] |Produktiounsjoer=[[1994]] |Dauer= |Originalsprooch=[[Franséisch]]<br>[[Italieenesch]] |Regie=[[Gérard Corbiau]] |Dréibuch=[[Andrée Corbiau]]<br>[[Gérard Corbiau]]<br>[[Marcel Beaulieu]] |Fotografie=[[Walther van den Ende]] |Format={{1,85:1}} - |Filmformat={{35 mm}} |Musek=[[Riccardo Broschi]]<br>[[Georg Friedrich Händel]]<br>[[Giovanni Battista Pergolesi]]<br>[[Johann Adolph Hasse]]<br>[[Nicola Antonio Porpora]] |Schnëtt=[[Joëlle Hache]] |Dekoren=[[Gianni Quaranta]] |Produzent=[[Véra Belmont]]<br>Stéphan Films<br>MG<br>Italian International Film<br>K2 SA<br>Alinea Films<br>UGC<br>Canal+<br>France 2 Cinéma<br>Studio Image<br>RTL-TVi<br>Ministère de la Communauté Française de Belgique<br>[[Eurimages]] |Haaptacteuren=[[Stefano Dionisi]] als Carlo Broschi (Farinelli)<br>[[Enrico Lo Verso]] als Riccardo Broschi<br>[[Elsa Zylberstein]] als Alexandra<br>[[Jeroen Krabbé]] als Georg Friedrich Händel<br>[[Caroline Cellier]] als Margareth Hunter<br>[[Marianne Basler]] als Gräfin Maurer<br>[[Claude Chabrol]] als Paschtouer }} ''' Farinelli''' ass e franséisch-italieenesch-belsche Film vum [[Gérard Corbiau]] aus dem Joer 1994. == Ëm wat geet et am Film? == De Film ass eng romancéiert Biographie vum [[Kastrat]] an Operesänger [[Carlo Broschi]] (1705-1782) alias Farinelli. == Um Spaweck == {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Farinelli (Film)}} [[Kategorie:Franséisch Filmer‎]] [[Kategorie:Belsch Filmer‎]] [[Kategorie:Italieenesch Filmer‎]] [[Kategorie:Franséisch Filmdramen‎]] [[Kategorie:Belsch Filmdramen]] [[Kategorie:Italieenesch Filmdramen‎]] [[Kategorie:Filmbiographien]] [[Kategorie:Historesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 1994]] [[Kategorie:Filmer vum Gérard Corbiau]] [[Kategorie:Golden Globe fir de beschte Film an enger Friemsprooch]] [[Kategorie:Filmer mat engem César fir déi bescht Dekoren]] 6tpiau8m3npidg0wyt07dre74n29di9 0 134501 2395937 2394296 2022-08-24T10:36:57Z 2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1 Websäiten --> Um Spaweck wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}} [[Fichier:AB Konter.jpeg|thumb|Logo vun AB Conter]] '''AB Conter''' ass e [[Basketball]]club vu [[Conter]]. En ass 1956 gegrënnt ginn. == Palmarès == === Hären === * 4x Gewënner vun der [[Luxembourg Basketball League|Landesmeeschterschaft]] (1988, 2001, 2004, 2009) * 3x Gewënner vun der [[Coupe de Luxembourg (Basketball)|Coupe de Luxembourg]] (1987, 1990, 1996) === Dammen === * 1x Gewënner vun der [[Luxembourg Basketball League|Landesmeeschterschaft]] (2004) * 5x Gewënner vun der [[Coupe de Luxembourg (Basketball)|Coupe de Luxembourg]] (1996, 2000, 2003, 2004, 2005) == Um Spaweck == * [http://www.abcontern.lu/ www.abcontern.lu] * [https://www.luxembourg.basketball/club/CON/ab-contern/ Palmarès vun AB Conter um Site vun der Lëtzebuerger Basketfederatioun] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Basketballclibb|AB Contern]] [[Kategorie:Gemeng Conter]] o3n2o2p7gwo54s4vku6k0pqc1hus23s 0 137289 2395862 2395809 2022-08-23T13:45:45Z Bdx 7724 wikitext text/x-wiki D''''Schluecht vu Cuito Cuanavale''' (1987-88) war eng Schlucht am [[angolanesche Biergerkrich]]. Bekämpft hu sech d'angolanesch Arméi, déi vun der [[MPLA]]-Regierung kontrolléiert gouf a vu [[Kuba]] an dem [[Ostblock]] Ënnerstëtzung krut, an d'[[UNITA]], ënnerstëtzt vun den [[USA]] a [[Südafrika]]. D'Schluecht bei der Stad [[Cuito Cuanavale]] am Südoste vun [[Angola]], wou et eng Militärbasis aus portugisescher Kolonialzäit gouf, war eng vun de gréisste Schluechten um afrikanesche Kontinent am 20. Joerhonnert.<ref name=NYT>The New York Times: [https://www.nytimes.com/2017/04/26/world/africa/angola-land-mines.html ''In Angolan Town, Land Mines Still Lurk ‘Behind Every Bush’''] (26. Abrëll 2017)</ref><ref name=Pamba>Pambazuka News: Horace Campbell - [https://www.pambazuka.org/governance/cuito-cuanavale-tribute-fidel-castro-and-african-revolution ''Cuito Cuanavale: A Tribute to Fidel Castro and the African Revolution''] (3. Juni 2008)</ref><ref name=JA>Jeune Afrique: Pierre Houpert: [http://www.jeuneafrique.com/389772/politique/jour-12-janvier-1988-debut-de-bataille-de-cuito-cuanavale-apogee-de-presence-cubaine-afrique/ ''Ce jour-là : le 12 janvier 1988, début de la bataille de Cuito Cuanavale, apogée de la présence cubaine en Afrique''] (12. Januar 2017)</ref> Keng vu béide Säite konnt eng endgülteg Victoire fir sech beusprochen, mee d'Schluecht an de spéideren Zesummebroch vun der [[Sowjetunioun]] gëllen trotzdeem als Wendepunkt, deen zur Befreiung vun engem groussen Deel vum südlechen Afrika an dem Enn vun der [[Apartheid]] a [[Südafrika]] bäigedroen huet.<ref name=NYT/><ref name=MG07>Mail & Guardian: Piero Gleijeses - [https://mg.co.za/article/2007-07-11-cuito-cuanavale-revisited ''Cuito Cuanavale revisited''] (11. Juli 2007)</ref> == D'Schluecht == [[Fichier:Angola Cuito Cuanavale.png|thumb|Kaart vun Angola mat der Uertschaft Cuito Cuanavale]] Am Juli 1987 huet d'angolanesch Arméi am Südoste vum Land eng grouss Offensiv géint dem [[Jonas Savimbi]] seng Truppe vun der [[UNITA]] lancéiert. Ënnerstëtzt goufe si dobäi vu kubaneschen Truppen a sowjeteschen Offizéier.<ref name=SAHistory>South African History Online: [http://www.sahistory.org.za/topic/battle-cuito-cuanavale-1988 ''Battle of Cuito Cuanavale 1988''] (22. Oktober 2012)</ref> Wéi déi Offensiv ugefaangen huet eng Erfolleg ze ginn, ass d'südafrikanesch Arméi ([[South African Defence Force]] oder SADF), déi de südlechen Deel vum Südweste vun Angola kontrolléiert huet, iwwer de Südosten intervenéiert. Et war am Interessi vun der Südafrikaner, datt d'UNITA net ënnergeet a weiderhin d'Regioun ëm Cuito Cuanavale kontrolléiert, well soss d'Stabilitéit a Südwestafrika (dat haitegt [[Namibien]]) a Gefor wier a Rebelle vum [[African National Congress]] eng Basis am Angola kéinten erriichten.<ref name=SAHistory/> Ufank November huet d'SADF Elitetruppe vun der angolanescher Arméi agekreest a war prett, fir si ze zerstéieren.<ref name=MG07/> De [[Sécherheetsrot vun de Vereenten Natiounen]] huet vun der SADF verlaangt, datt si sech ouni Konditiounen aus Angola zréckzéien, mee dem US-amerikanesche President [[Ronald Reagan]] seng Administratioun huet dofir gesuergt, datt dat nëmmen eng eidel Fuerderung sollt bleiwen, wéi den [[Chester Crocker]], ''Assistant Secretary for Africa'' vun der amerikanescher Regierung, dem südafrikanesche Botschafter bestätegt huet. Dat huet der SADF Zäit gi fir der angolanescher Arméi hir bescht Unitéiten z'eliminéieren.<ref name=MG07/> Bis Ufank 1988 waren d'südafrikanesch Militär a westlech Diplomaten iwwerzeegt, Cuito Canavale géif falen, wat e schwéiere Schlag fir d'angolanesch Regierung gewiescht wier.<ref name=MG07/> Mee de 15. November 1987 hat de kubanesche President Fidel Castro entscheet, dausenden zousätzlech Zaldoten a Waffen an Angola ze schécken.<ref name=SAHistory/> Esou sinn déi bescht kubanesch Fligeren mat de beschte Piloten, déi sophistiquéiertste Fligerofwierwaffen an déi modernste Panzere an Angola ukomm. Dem Castro säin Zil war et net nëmme Cuito Canavale ze beschützen, et war d'Südafrikaner endgülteg aus Angola ze verdreiwen.<ref name=MG07/> Den 23. Mäerz 1988 hunn d'Südafrikaner hir lescht grouss Attack op Cuito Canavale lancéiert, déi awer duerch eng effikass Zesummenaarbecht tëscht den Angolaner an de Kubaner gestoppt ginn ass.<ref name=SAHistory/> Duerno war et um Tour vun de Kubaner zouzeschloen. Grouss kubanesch Trupperverbänn sinn duerch Südwestangola Richtung namibesch Grenz marschéiert. Impressionéiert vun der Stënterlechkeet an der Skala vun der kubanescher Avancée, a well si der Meenung waren eng weider grouss Schluecht géif eescht Risike matsechbréngen, hunn d'Südafrikaner sech zum Réckzuch aus Angola entscheet.<ref name=MG07/> == Konsequenze vun der Schluecht == De 26. Mee 1988 huet de Chef vun den SADF annoncéiert, datt schwéier bewaffent kubanesch a [[SWAPO]]-Truppen, déi fir d'éischte Kéier direkt mateneen zesummeschaffe géifen. Si géife Richtung Süden avancéieren a wiere manner wéi 60 Kilometer vun der namibescher Grenz ewech. Kubanesch Kampffligeren sinn iwwer Namibien geflunn, wat eng dramatesch Wendung vun de Jore virdru war, wéi d'SADF de Loftraum kontrolléiert hat.<ref name=MG07/><ref name=SAHistory/> Wärend dem Castro seng Truppen sech a Richtung Süde beweegt hunn, hunn d'Kubaner, d'Angolaner, d'Südafrikaner an d'Amerikaner mat verhandelen ugefaangen. Zwou wichteg Froe stoungen am Raum: ob Südafrika endlech d'Resolutioun 435 vum UNO-Sécherheetsrot géif implementéieren, déi d'Onofhängegkeet vun Namibien gefuerdert huet,<ref>[https://undocs.org/S/RES/435(1978) Resolutioun 435] vum UNO Sécherheetsrot aus dem Joer 1978</ref> an ob sech all d'Parteien op en Zäitplang fir de Réckzuch vun de kubaneschen Truppen aus Angola kéinten eenegen.<ref name=MG07/> Wéinst der militäresch Stäerkt an de Verhandlungsfähegkeete vun de Kubaner huet Südafrika schlussendlech der Onofhängegkeet vun Namibien mussen zoustëmmen. De leschte südafrikanesche Zaldot hat Angola schonn den 30. August verlooss, nach éier d'Verhandlungen iwwerhaapt ugefaangen haten. Och nach am Ufank vum 21. Joerhonnert gëllt Angola a besonnesch d'Ëmgéigend vu Cuito Canavale als eng vun den am stäerkste [[Landminn|verminnte]] Géigenden op der Welt.<ref name=NYT/> Den [[Halo Trust]], eng brittesch ONG, déi Landminnen entsuergt, huet an Angola Landminnen aus 22 verschiddene Länner fonnt.<ref name=NYT/> Vun den 93.000 Landminnen, déi den Halo Trust bis 2017 an Angola entsuergt hat, koume méi wéi een Drëttel aus der Géigend vu Cuito Cuanavale. Et gëtt geschat, datt der nach e puer 10.000 an a ronderëm d'Stad leien.<ref name=NYT/> == Kuckt och == * [[Angolanesche Biergerkrich]] {{Referenzen}} [[Kategorie:Angolanesche Biergerkrich]] [[Kategorie:Schluechten]] ml6ndsg7oui3at4v1l7yzct3qf65hi1 0 137410 2395920 2297767 2022-08-24T06:35:04Z Robby 393 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Gestuerwen 2022]] komplettéieren wikitext text/x-wiki {{SkizzSport}}{{Aner Bedeitungen op Mooss|dem lëtzebuergesche Basketballspiller|de lëtzebuergesche Foussballspiller|Robert Thillens}} {{Infobox Biographie (Sportler)}} De '''Robert Thillen''', gebuer 1940, ass e fréiere [[Lëtzebuerg (Land)|lëtzebuergesche]] [[Basketball]]spiller<ref name="stats">http://archive.fiba.com/pages/eng/fa/player/p/pid/103470/sid/2724/tid/320/_/1964_European_Olympic_Qualifying_Tournament_for_Men/index.html</ref> an -trainer.<ref>https://www.wort.lu/de/sport/robert-thillen-im-interview-es-ist-zu-viel-geld-im-umlauf-58341a525061e01abe83c833</ref> Vu Beruff war den Thillen [[Fierschter]].<ref>http://onsstad.vdl.lu/uploads/media/ons_stad_33-1990_6-9.pdf</ref> 1964 war de Robert Thillen am Kader vun der [[Lëtzebuergesch Härebasketballnationalekipp|lëtzebuergescher Härebasketballnationalekipp]], an huet siwemol fir d'Nationalekipp gespillt.<ref name="stats"/> Als Trainer vun der [[BBC Amicale Steesel|Amicale Steesel]]<ref>http://www.amicale.lu/wp-content/uploads/2017/08/Lhistorique-de-lAmicale-Steinsel-en-PDF-en-Allemand.pdf</ref> dem [[T71 Diddeleng|T71]] an dem [[US Racing Club Luxembourg|Racing Lëtzebuerg]] konnt hien eelefmol den nationale Championstitel gewannen. == Kuckt och == {{Kuckt och Portal Sport}} {{Referenzen}} {{DEFAULTSORT:Thillen Robert}} [[Kategorie:Basketballtraineren]] [[Kategorie:Fierschter]] [[Kategorie:Gebuer 1940]] [[Kategorie:Lëtzebuergesch Basketballspiller]] [[Kategorie:Gestuerwen 2022]] 1m7h3n110m7dkaar1ml6drz6o3vyreq 0 137996 2395919 2390982 2022-08-24T02:58:23Z KurtR 9841 wahrscheinlich heimatort, nicht geburtsort wikitext text/x-wiki {{Infobox Biographie}} Den '''Heinrich''' (genannt Heiri) '''Brändli''', gebuer den [[18. Abrëll]] [[1938]]) a gestuerwen den [[12. Abrëll]] [[2018]], war e [[Schwäiz]]er Ingenieur a Professer vun der [[Eidgenössische Technische Hochschule Zürich|ETH]] zu Zürich. Hien huet sech sech mat der [[Transport]] - a [[Eisebunn|Eisenbunnstechnik]] beschäftegt. == Säi Liewen == Den Heinrich Brändli huet no der Mëttelschoul op der [[Eidgenössische Technische Hochschule Zürich|ETH]] studéiert, wou hien 1961 säin Ofschloss als Bauingenieur gemaach huet. Hien huet zwee Joer laang bei der Stad Zürich am Service vun der Waasseropbereedung geschafft an ass dunn 1963 bei d'[[Verkehrsbetriebe Zürich]] (VBZ) gewiesselt. Hien huet do e Funksystem fir d'Kommunikatioun tëscht dem Personal op de Gefierer oder am Reseau an enger zentraler Iwwerwaachungszentral agefouert. Wat am Ufank als Sécherheetsmoossnam geduecht war, gouf duerno och gebraucht fir den ëffentlechen Transport z'analyséieren an z'iwwerwaachen. Sou entstoung den éischte System deen als {{De}} ''rechnergestütztes Betriebsleitsystem'' am ëffentlech Transport agefouert gouf. Zu Lëtzebuerg huet de Brändli Enn vun den [[1980]]<nowiki/>er Joren de [[Autobus de la Ville de Luxembourg|Stater Busreseau]] analyséiert. An zwou Etappen ass dunn 1990 an 1992 de sougenannten „Brändli-Plang“ ëmgesat ginn. D'Linne sinn ë.&nbsp;a. no engem feste Fuerplang a mat engem séieren Takt op de wichtegste Linne gefuer ginn, et goufe Busspueren a speziell [[Verkéiersluucht]]e fir den ëffentlechen Transport agefouert, an awer och manner populär Moossname goufe geholl, mat Zil fir den Autosverkéier zu Gonschte vum Bus ze reduzéieren. Méi spéit huet hien och de Reseau vum [[Transport intercommunal de personnes dans le canton d'Esch-sur-Alzette|TICE]] reorganiséiert. == Publikatiounen (Auswiel) == * ''Unkonventionelle öffentliche und paraöffentliche Verkehrssysteme.'' Nationales Forschungsprogramm Stadt und Verkehr, Zürich 1994, <nowiki>ISBN 3-907118-61-8</nowiki>. * ''Öffentlicher Verkehr im Clinch.'' Heinrich Brändli, Fredi Bollinger, Hochschulverlag AG an der ETH Zürich, Zürich 1996, <nowiki>ISBN 3-7281-2127-4</nowiki> * ''Zur Bewertung der Wirkung sicherheitsorientierter Massnahmen im Eisenbahnbetrieb.'' Heinrich Brändli, Rudolf Röttinger, Institut für Verkehrsplanung, Transporttechnik, Strassen- und Eisenbahnbau, ETH Zürich, Zürich 1989, 10.3929/ethz-a-000510558 * ''Bewertung der regionalen Erschliessung durch öffentlichen Verkehr.'' R. Bahman, H. Brändli, W. Züst, GVF-Auftrag; Nr. 21, Generalsekretariat EVED, Dienst für Gesamtverkehrsfragen, Zürich 1993 * ''Optimale Haltestellenabstände beim öffentlichen Verkehr.'' H. Brändli, M. Glaser, G. Junker, Bundesamt für Strassenbau, Forschungsbericht; 24 ; Serie: Forschungsbericht, Vereinigung Schweizerischer Verkehrsingenieur; Nr.25/70, Bern 1981 * ''Basiserschliessung : Erschliessungsstandard durch den öffentlichen Verkehr in Abhängigkeit von der Angebots- und Nachfragestruktur.'' Diss. Techn. Wiss. ETH Zürich, Nr. 8646, 1988. Ref.: H. Brändli ; Korref.: C. Hidber ; Korref.: J. Oetterli, Zürich 1988, 10.3929/ethz-a-000911975 * ''Elastische Lagerung von Strassenbahnschienen in Strassen.'' Eidgenössisches Verkehrs- und Energiewirtschaftsdepartement, Bundesamt für Strassenbau, Bern 1993 * ''Einfluss des Anmarschweges auf die Benützung öffentlicher Verkehrsmittel.'' R. Siegrist, W. Altherr, R. Enz ; Ltg.: H.Brändli, 1987 * ''Einfluss von neuen Bahnhofzugängen auf das Fahrgastverhalten.'' H.Brändli, W.Berg, Institut für Verkehrsplanung und Transporttechnik – ETHZ , Zürich 1979 * ''Verkehrszukunft in Zürich.'' Unimagazin; 2001, Nr. 1 * ''Brennpunkt Alpentransit.'' Magazin der Eidgenössischen Technischen Hochschule Zürich, Nr. 284, S. 40–43; 2002 * ''Machbarkeitsstudie zur Bewertung der regionalen Erschliessung durch öffentlichen Verkehr.'' R. Bahmann, H. Brändli, W. Züst ; GVF Projektbegleitung: GS-EVED, Dienst für Gesamtverkehrsfragen, 1992 * ''Think Trac.'' Ein einfach zu portierendes Traktionsprogramm für die Berechnung von Fahrzeiten im Eisenbahnverkehr, Bearb.: J. Hoessly; Ltg.: H. Brändli, 1993 * ''Sicherheit im Schienenverkehr: zum Umgang mit Risiken am Beispiel der Eisenbahn.'' Verlags-AG der akademischen technischen Vereine, 1990, 10.5169/seals-77550 * ''Kostenproblematik des Schienenverkehrs.'' Bearb.: J. Wichser; Ltg.: H. Brändli, IVT, Institut für Verkehrsplanung, Transporttechnik, Strassen- und Eisenbahnbau, ETH Zürich, 1993 * ''Öffentlicher Verkehr zwischen Markt und Politik.'' Magazin der Eidgenössischen Technischen Hochschule Zürich (1996); Nr. 260, 1996 * ''Die S-Bahn als Glied der Transportkette im öV.'' S-Bahn nach Mass : internationale Studientage in Zürich, 1991 * ''Quo vadis... Der Zwang zum (auch) langfristigen Denken und Handeln im Verkehrswesen am Beispiel des öffentlichen Verkehrs.'' Jahrbuch der Schweizerischen Verkehrswirtschaft 1997/98, 1998 * ''Fahrplanabhängigkeit des Fahrgastzuflusses zu Haltestellen.'' Leitg.: H. Brändli; Bearb.: H. Müller, IVT Berich; Nr.81/5, 1981 * ''Planung des öffentlichen Verkehrs in nichtstädtischen Gebieten.'' Heinrich Brändli, Hans Amacker, Schriftenreihe des IVT; Nr. 74, ETHZ, 1988 * ''Aerobus-System : Eignung als «städtisches Massenverkehrsmittel» und Zulassungsfragen.'' ETH; Institut für Verkehrsplanung und Transporttechnik, 1980 == Um Spaweck == * [https://www.library.ethz.ch/primo_library/libweb/action/search.do?fn=search&ct=search&tab=default_tab&vl%28freeText0%29=heinrich%20Br%C3%A4ndli Komplett Lëscht vu senge Publikatiounen um Portal vun der ETH-Bibliothéik] * [http://www.ethistory.ethz.ch/besichtigungen/touren/vitrinen/konjunkturkurven/vitrine63/ Öffentlicher Verkehr zwischen Produkt und Politik. Der Verkehrsingenieur Heinrich Brändli als Grenzgänger] {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Brandli Heinrich}} [[Kategorie:Schwäizer Ingenieuren]] [[Kategorie:Gebuer 1938]] [[Kategorie:Gestuerwen 2018]] a3yzgt38y2xwy384jh0ez9onbamqtwe 0 146847 2395832 2329679 2022-08-23T12:25:11Z Les Meloures 580 /* Geschicht */nei Schreifweis, replaced: Prëssessioun → Pressessioun using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki [[Fichier:Luxembourg,_Scheedbësch_(101).jpg|thumb|200x200px]] De '''Scheedbësch''' (och nach ''De Scheed''<ref name=":0">[[Henri Beck]], [[Bruno Baltzer]], [https://onsstad.vdl.lu/fileadmin/uploads/media/ons_stad_65-2000_31.pdf Was bedeuten die Straßennamen der Stadt?] „Val du Scheid“ on [[Ons stad]] Nr 65/2000, S. 31</ref>) ass e [[Bësch]] am Quartier [[Hamm (Stad Lëtzebuerg)|Hamm]] vun der Stad [[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]]. E läit am [[Osten|ëstlechste]] Wupp vun der Haaptstad. De Bësch huet eng Fläch vun am Ganzen ongeféier 136 [[Ar (Flächemooss)|ha]] an e grenzt am Westen un d'[[Autobunn A1 (Lëtzebuerg)|Autobunn A1]], am Norden un d'[[Nationalstrooss 2]] an am Osten un den [[CR159]] ([[Sandweiler]] - [[Izeg]]). Am Süden trennt d'Gemengegrenz, déi gréisstendeels vun der [[Huerbaach]] gemaach gëtt, e vum Bësch mam Numm ''Schleed'' an der [[Kadastersektioun]] [[Izeg]] vun der Nopeschgemeng [[Hesper]]. Diagonal duerch de Bësch - vun Nordwesten a Richtung Südosten - verleeft d'[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Waasserbëlleg Grenz|Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Waasserbëlleg]]. Nërdlech vun der Eisebunn läit den [[Amerikaneschen Zaldotekierfecht zu Hamm|amerikaneschen Zaldotekierfecht]]. Den [[CR234]] (''[[Allée Dwight-David-Eisenhower|allée Dwight D. Eisenhower]]'' a ''[[Val du Scheid]]'') mécht Verbindung tëscht der N2 an dem CR159 beim [[Scheedhaff]]. == Geschicht == Am Scheedbësch soll fréier d'Grenz tëscht dem [[mëttelalter]]leche [[Moselgau]] an dem [[Wavergau]] verlaf sinn. De Bësch ass mat der Bezeechnung „Scheit“ op der der [[Joseph de Ferraris|Ferrariskaart]] vu [[1777]] agezeechent. No der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]] haten sech wéi et schéngt eng ganz Rëtsch Leit déi vun [[Esch-Uelzecht|Esch]] fort gelaf waren, am Bësch opgehalen<ref name=":0" />. Op d'mannst vum [[18. Joerhonnert]] un ass am Scheedbësch de [[Conterdag]] gefeiert ginn. Bei där Geleeënheet ass déi [[helleg Walburga]] ugebiet ginn, fir déi „béis Aen“ ze heelen oder eppes géint de „béise Bléck“ z'ënnerhuelen. Mat der Zäit gouf awer aus der [[Wallfaart]] en ze vill weltlecht Fest mat Wäin an Danz, an d'Kierch huet [[1865]] déi grouss [[Pressessioun]] verbueden<ref>Lemma „''Conterdag''“ am [[Luxemburger Wörterbuch]] um Portal [http://engelmann.uni.lu:8080/portal/WBB2009/LWB/wbgui_py?mainmode=&lemid=&prefix=a&mode=&openwb=1 infolux.lu]</ref>. == Originne vum Numm == Den Numm Scheedbësch kënnt vum [[Flouernumm]] ''Scheed'', deen et ganz dacks gëtt, a mat deem gemenkerhand d'Grenz vun engem Feld oder engem Bësch gemengt ass<ref name=":0" />. De ''Scheed'' ass awer och eng vun den héije Plazen am Biergréck deen den [[Uelzecht]]dall vum [[Sir (Baach)|Sirdall]] trennt. == Biller == <gallery perrow="4" widths="160" heights="160"> Luxembourg,_Scheedbësch_(102).jpg Luxembourg,_Scheedbësch_(104).jpg Luxembourg,_Scheedbësch_(106).jpg </gallery> == Kuckt och == == Um Spaweck == {{Commonscat}} <br />{{Referenzen an Notten}} [[Kategorie:Hamm (Stad Lëtzebuerg)]] [[Kategorie:Bëscher zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Gemeng Lëtzebuerg]] exyqolpkibcq6xgxzjh4ezl3tf89moh 0 147888 2395921 2351671 2022-08-24T08:27:29Z Les Meloures 580 ortho, replaced: ken m → ke m using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Déieren Famill | Numm = Gehaansfénkelcher | An anere Sproochen = | Bild = Lamprohiza-splendidula-10-fws.jpg | Bildtext = Weibleche Gehaansfénkelchen<br>(''Lamprohiza splendidula'') | Räich = | Ënnerräich = | Iwwerstamm = | Stamm = | Ënnerstamm = | Iwwerofdeelung = | Ofdeelung = | Ënnerofdeelung = | Iwwerklass = | Infraklass = | Klass = [[Insekten]] | Ënnerklass = | Iwweruerdnung = | Uerdnung = [[Kiewerleken]] | Ënneruerdnung = [[Pholyphaga]] | Iwwerfamill = [[Elateroidea]] | Famill = | Ënnerfamill = | Gattung = | Aart = | Ënneraart = | Tribus = | Wëssenschaftlechen Numm = Lampyridae | Wëssenschaftlechen Numm Auteur = {{Kapitälchen|[[Pierre André Latreille|Latreille]]}}, 1817 | Ënnerandeelung_ranking = | Ënnerandeelung = }} D''''Gehaansfénkelcher''' (wëssenschaftlech: Lampyridae), och nach Gehaansdéiercher, Gehaanswiermecher oder Gehaansliichtecher genannt, sinn eng Famill vu [[Kiewerleken|Kiewerleke]] mat weltwäit ca. 2000 [[Aart]]en. Si si bekannt fir hir [[Biolumineszenz|biolumineszent]] Eegenschaften déi se am Däischtere liichten dinn. Awer net all Aarten aus där Famill kënne liichten. Bei verschiddenen Aarte liichten d'Weibercher, bei anere just d'Männercher, a bei nees aneren (z.&nbsp;B. bei der nordamerikanescher ''Photinus pyralis'' oder der europäescher ''Lamprohiza splendidula'') kënne s'alle béid liichten. Et hänkt och vun der Aart of, ob d'Gehaansfénkelcher dauerhaft liichten oder nëmmen a reegelméissegen Zäitofstänn Liichtimpulser ofginn. Et gëtt souguer Aarte wéi z.&nbsp;B. d<nowiki>'</nowiki>''Pteroptyx gelasina'' oder d'''Pteroptyx similis'', bei deenen alleguer d'Gehaansfénkelcher an der Ëmgéigend déi Liichtimpulser zäitgläich ofginn an domat ganz Hecken- oder Bamreie synchron blénken doen. == Gehaansfénkelcher a Mëtteleuropa == A [[Mëtteleuropa]] komme véier Aarte vu Gehaansfénkelcher vir. === Klenge Gehaansfénkelchen === De [[Klenge Gehaansfénkelchen]] (''Lamprohiza splendidula'' Linnaeus, 1767) gëtt 8 bis 10 Millimeter grouss. Am Géigesaz zu de Männercher kënnen d'Weibercher net fléien. Alle béid awer, a souguer d'Larven an och d'Eeër, kënne liichten. D'Liichte vun de Männercher ass net permanent, wärend d'Weibercher dauerhaft liichten. Charakteristesch fir dës Aart sinn déi zwou transparent Plazen um Kapp. === Grousse Gehaansfénkelchen === De [[Grousse Gehaansfénkelchen]] (''Lampyris noctiluca'' Linnaeus, 1767) gëtt 10 bis 12 (Männercher) respektiv 15 bis 20 (Weibercher) Millimeter grouss. Hei sinn et och nëmmen d'Männercher, déi fléie kënnen. Allerdéngs liichte bei där Aart nëmmen d'Weibercher. D'Liichte vun de Weibercher ass dobäi grad sou konstant wéi dat vun de ''Lamprohiza splendidula''-Weibecher a ka liicht mat deene verwiesselt ginn. === Gehaansfénkelche mat klenge Flilleken === De [[Gehaansfénkelche mat klenge Flilleken]] (''Phosphaenus hemipterus'' (Goeze, 1777)) gëtt 6 bis 8 Millimeter grouss a kann net fléien. D'Weibercher kënne liichten, allerdéngs nëmme ganz schwaach. === Italieenesche Gehaansfénkelchen === Den [[Italieenesche Gehaansfénkelchen]] (''Luciola italica'' (Linnaeus, 1767)) ass mat 5–8&nbsp;mm Gréisst (Männercher) déi klengst mëtteleuropäesch Gehaansfénkelchenaart, woubäi d'Weibercher e wéineg méi laang a breet sinn. D'Weibercher sëtze blànkend um Buedem, d'Männercher fléien a blénke mat engem wäisse Liicht.<ref>Cf. http://www.gluehwuermchen.ch/species/luciola/luciola.html</ref> == Gehaansfénkelcher zu Lëtzebuerg == Zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] kommen dräi Aarte vu Gehaansfénkelcher vir <ref>Cf. MNHNL, iNaturalist & GBIF 2019 an der Literatur</ref>: *De Klenge Gehaansfénkelchen (''Lamprohiza splendidula'' Linnaeus, 1767) *De Grousse Gehaansfénkelchen (''Lampyris noctiluca'' Linnaeus, 1767) *De Gehaansfénkelche mat klenge Flilleken (''Phosphaenus hemipterus'' (Goeze, 1777)) ==Literatur== *MNHNL, iNaturalist & GBIF, 2020. MNHNL-mdata, Online-Portal mat biologeschen Observatiounen aus Recorder-Lux, iNaturalist a GBIF. Nationalmusée fir Naturgeschicht, Lëtzebuerg. URL: https://mdata.mnhn.lu [Besicht 2020-01-24] {{Referenzen}} {{Commonscat|Lampyridae|Gehaansfénkelcher}} [[Kategorie:Kiewerleken]] ttp5xrjsqvxgdhy22j1faaxz6qeyw12 0 152185 2395939 2393332 2022-08-24T11:27:39Z Les Meloures 580 ortho, replaced: ken M → ke M, ken P → ke P (2) using [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Dëst sinn d'''Wësst Der schonn ...?''-Teaseren, déi a Schablounen agebonne sinn, sou datt all Dag uewen en neie stoe kënnt.''' Hei sinn all d'Teasere beieneen. Fir s'esou ze gesinn, wéi s'op der Haaptsäit gewise ginn, [[Haaptsäit/WDS|kuckt hei]] a sicht Iech den Dag eraus. ==Januar== [[Fichier:Penny black.jpg|right|89px|One Penny Black]] * ... d'Erfindung vum '''[[Timber]]''' et mat sech bruecht huet, datt net méi deen, deen e Bréif kritt, mä deen, deen e fortschéckt, de Porto huet misse bezuelen? [[Fichier:Mathias Hardt.jpg|90px|left|Mathias Hardt]] * ... de [[Mathias Hardt]] (1809-1877) mat sengem ''Vocalismus der Sauermundart'' (1834) déi éischt wëssenschaftlech Beschreiwung vum [[Lëtzebuergesch]]e gemaach huet? [[Fichier:Pont depuis l' Oyapock.jpg|90px|right]] * ... am Mäerz 2017 déi éischt [[Bréck iwwer den Oyapock|Bréck tëscht Frankräich a Brasilien]] ageweit gouf? [[Fichier:Personenstand.jpg|left|83px|Questionnaire Personenstandsaufnahme]] *… bei der sougenannter '''[[Personenstandsaufnahme vum 10. Oktober 1941|''Personenstandsaufnahme'' vum 10. Oktober 1941]]''' d'[[Resistenz zu Lëtzebuerg|Resistenzgruppen]] d'Lëtzebuerger majoritär dovun iwwerzeegt kruten, bei verfängleche Froen iwwer Mammesprooch a "''Volkszugehörigkeit''" mat "Lëtzebuergesch" amplaz, wéi praktesch virgeschriwwen, mat "''deutsch''" z'äntwerten? * ... zwou Persoune mam Numm [[Ernest Arendt]] Member vum [[Staatsrot (Lëtzebuerg)|Staatsrot]] waren, an zwar de [[Ernest Arendt (Riichter)|Riichter Ernest Arendt]] vun 1902 bis 1931 an den [[Ernest Arendt (Affekot)|Affekot Ernest Arendt]] vun 1973 bis 1988? [[Fichier:Mill Ends Park.jpg|130px|right]] * ... de [[Mill Ends Park]] mat 0,292 m² dee klengste Park vun der Welt ass? [[Fichier:Knossos Bull-Leaping Fresco.jpg|right|125px|Minoesch Fresk zu Knossos]] * … et verschidden Theorien iwwer den Ënnergang vun der '''[[Minoesch Kultur|Minoescher Kultur]]''' ginn, wouvun déi gängegst e [[Vulkan]]ausbroch op der Insel [[Santorini|Thira]] dofir verantwortlech mécht? [[Fichier:MargueriteClement.JPG|90px|right]] * ... d'[[Marguerite Thomas-Clement]] (1886-1979) 1919 déi éischt a laang eenzeg Fra war, déi an d'Lëtzebuerger [[Chamber]] gewielt gouf? * ... et an der [[Köln]]er Kanalisatioun e Sall gëtt, [[Lüstersall an der Kanalisatioun vu Köln|dee mat Lüsteren dekoréiert]] ass? [[Fichier:PEI_ONR_4919.jpg|120px|left|Krispines]] * ... bei der '''[[Krispines]]'''-Kapell, och ''Péiter Onrou'' genannt, um [[Lampertsbierg]] et bis virun net all ze laanger Zäit de [[Brauch]] gouf, Käerze mat dragepickte Spéngelen ofzebrennen, fir datt Männer, déi ontrei waren, solle "bestrooft" ginn? * ... den [[Alphonse de la Fontaine]] (1825-1896), e Brudder vum [[Edmond de la Fontaine]] (''Dicks''), Auteur vun der éischter Fauna vun de [[Wierbeldéieren]] vu Lëtzebuerg war? [[Fichier:KIE ZOW 101.jpg|80px|right]] * ... op de Fënstere vun der [[Kierch Zowaasch]] verschidde Memberen aus der Grofefamill Saintignon an aner Stëfter vun der Kierch als Helleger duergestallt sinn? [[Fichier:Illustration Secale cereale0.jpg|right|79px]] *... d''''[[Kar (Planz)|Kar]]''' keng klassesch Fruuchtzort ass, déi et schonn an der Antiquitéit gouf, mä villméi eréischt virun 2000 bis 3000 Joer als "Onkraut" an de Weessefelder vu Klengasien opkoum, wou et da mat rekoltéiert gouf? * ... den [[Tevita Momoedonu]] aus Fidschi alt ''the Five Minute Prime Minister'' genannt gëtt, well en 2000 zweemol (wärend e puer Minutten) an 2001 (wärend zwéin Deeg) Premierminister war? [[Fichier:Turner St Esprit Luxembourg.jpg|130px|left]] *... an de [[Kasematten|Kasematte]] vum fréiere [[Bastioun Louis]] vun der [[Festung Lëtzebuerg]] haut d'Bank LBBW Luxemburg S.A. hire Wäikeller huet? [[Fichier:Darvasa gas crater panorama crop.jpg|130px|left]] * ... de [[Krater vun Derweze]] an Turkmenistan zanter 1971 am Gaang ass ze brennen, an dowéinst vun de Leit vun do den Numm ''Paart vun der Häll'' krut? [[Fichier:Wort no 1.jpg|left|85px]] * ... d''''''[[Luxemburger Wort]]''''' déi eelst lëtzebuergesch Dageszeitung ass, déi ouni Ënnerbriechung bis haut existéiert? [[Fichier:Heliocentric.jpg|right|100px]] * ... den [[Aristarch vu Samos]] (ëm 310 - ëm 230 v. Chr.) och alt "griichesche [[Nikolaus Kopernikus|Kopernikus]]" genannt gëtt, well hien als ee vun den Éischten d'[[heliozentrescht Weltbild]] vertratt huet, no deem d'[[Sonn]] an net d'[[Äerd]] am Zentrum vum Weltall stéing? [[Fichier:Paris 06 Eiffelturm 4828.jpg|right|79px]] *... d'Iddi fir den '''[[Eiffeltuerm]]''' vum elsässer Architekt [[Maurice Koechlin]] war? [[Fichier:Ria Hackin.jpg|90px|left]] * ... de lëtzebuergesch-franséischen Archeolog [[Joseph Hackin]] a seng Fra [[Ria Hackin-Parmentier]] 1941 beim Ënnergang vum Cargoschëff ''[[SS Jonathan Holt]]'', dat torpedéiert gouf, ëm d'Liewe koumen? [[Fichier:Nic Klopp - Sécession - Exposition Peintures Sculptures Arts décoratifs.jpg|90px|left]] * … et iwwer 30 Joer no Wien a München och an der lëtzebuergescher Konschtszeen zu enger [[Sezessioun (Lëtzebuerg)|Sezessioun]] koum, déi der moderner [[Molerei]] zum Duerchbroch verhollef huet? [[Fichier:Cape_Verde_location_map.svg|110px|left|Cap Vert]] * ... d'Land '''[[Cap Vert]]''' säin Numm vun engem Kap 500&nbsp;km wäit ewech zu [[Dakar]] am [[Senegal]] huet, dat den Inselen hiren Numm ginn huet? [[Fichier:Landverkauf.JPG|130px|right]] *... et bei der [[Lëtzebuerg-Kris]] [[1867]] drëms goung, datt Lëtzebuerg u Frankräich verkaf sollt ginn? [[Fichier:Alexis Heck 1830 1908.jpg|100px|right]] * ... nom Tourismuspionéier [[Alexis Heck]] (1830-1908) net nëmmen [[École d'hôtellerie et de tourisme du Luxembourg|eng Schoul]], ma och e [[Cocktail]] genannt gouf? [[Fichier:Coat of arms Grand Duchy of Luxembourg.png|right|89px|Wope vu Lëtzebuerg]] * ... dem '''[[Wope vu Lëtzebuerg]]''' seng Originnen an de Wope vum mëttelalterlechen Haus Lëtzebuerg huet, an op den [[Heinrich V. vu Lëtzebuerg|Henri V.]] (1136-1196) zréckgeet? *... de lëtzebuergesche Journalist an Dokumentarfilmmécher [[Gordian Troeller]] (1917-2003) 1992 den Adolf-Grimme-Präis fir säi Liewenswierk krut? [[Fichier:Biergahornen Corniche 1.jpg|130px|left]] * ... 1984 op engem vun deenen zwéi [[Biergahornen op der Corniche]] (haut net méi do) eng bis dohin onbekannt [[Wanzen]]aart entdeckt gouf? [[Fichier:Telstar.jpg|90px|left|Telstar]] * ... wéinst der Technikbegeeschterung an den 1960er Joren e lëtzebuergsche Basketballveräin, de [[BBC Telstar Hesper]], nom Kommunikatiounssatellit '''[[Telstar]]''' genannt gi war? [[Fichier:Pingos near Tuk.jpg|left|115px|Pingoen]] * ... e [[Pingo]] eng Knupp oder en Hiwwel ass, deen am Permafraschtbuedem ze fannen ass, an aus engem Kär vun Äis besteet, iwwer deem sech de Buedem wëlleft? [[Fichier:Maison gothique Echternach 2015-12.jpg|right|80px]] * ... bei der Renovéierung vum [[Gotescht Haus Iechternach|Goteschen Haus]] zu Iechternach de Giewel nëmmen do stoe gelooss gouf, wou z'erkenne war, wéi d'Haus uersprénglech war? [[Fichier:MALBROUCK 2621 w.jpg|right|139px|Buerg Malbrouck]] *... d''''[[Buerg Malbrouck]]''' am loutrengesche [[Manderen]] nom englesche Feldhär [[John Churchill, 1. Herzog vu Marlborough]] genannt ass, deen am Spueneschen Ierffollegkrich 1705 do aquartéiert war? {{clear}} ==Februar== [[Fichier:Pair of side chairs MET DP111237.jpg|100px|right]] * ... den [[Thomas Chippendale]] (1718-1779) en englesche Konscht- a Miwwelschräiner war, no dem den Chippendale-Stil benannt ass? [[Fichier:Codex Mariendalensis page.jpg|80px|left|Codex Mariendalensis]] * ... de '''[[Codex Mariendalensis]]''', eng spéitmëttelalterlech Handschrëft iwwer d'Geschicht vun der [[Yolanda vu Veianen]], joerzéngtelaang als verluer gegollt huet, ier en 1999 erëmfonnt gouf? [[Fichier:Soyuz 18 booster.jpg|right|80px|Soyuz-Rakéit zu Baikonur]] * ... d'Sowjetunioun, fir de Westen an d'Ier ze féieren, hire Kosmodrom bei Tjuratam no der Uertschaft [[Baikonur]] genannt huet, déi iwwer 300&nbsp;km vun do ewechlouch? [[Fichier:Biver (13) Terrils.JPG|130px|right]] * ... d'Uertschaft [[Biver (Bouches-du-Rhône)|Biver]] an de [[Departement Bouches-du-Rhône|Bouches-du-Rhône]] nom lëtzebuergesch-belsche Grouweningenieur [[Ernest Biver]] genannt gouf? [[Fichier:Berdorf (LU), Hohllay -- 2015 -- 6097-101.jpg|130px|left]] * ... d'[[Huel Lee]] zu [[Bäerdref]] hir aktuell Form huet, well do zanter der [[Réimescht Räich|Réimerzäit]] Millesteng aus dem Fiels gebrach goufen? [[Fichier:Shakespeare2.jpg|89px|right]] *... de [[Miguel de Cervantes]] an de '''[[William Shakespeare]]''', de selwechten Dag, an zwar den [[23. Abrëll]] [[1616]] gestuerwe sinn? [[Fichier:McDonalds-Chicken-McNuggets.jpg|130px|right]] * ... de Lëtzebuerger [[René Arend]] d'''Chicke McNuggets'' an de ''McRib'', zwéi McDonald's Produiten, kreéiert huet? [[Fichier:Guerra civil española montaje.png|95px|left]] * … d'Gesetz, dat de Leit aus Lëtzebuerg verbueden huet, [[Spueniekämpfer|um Spuenesche Biergerkrich deelzehuelen]], eréischt 2003 revoquéiert gouf? * ... vun den 11 [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|Héichiewen zu Lëtzebuerg]], déi et an de 40er Jore vum 19. Joerhonnert gouf, ausser zu [[Zowaasch]], keen Eenzegen am [[Minettsgéigend|Minett]] stoung? [[Fichier:EUR 50 obverse (2002 issue).jpg|120px|left]] * ... de [[Eurobilljeeën|50-Eurobilljee]] deen am meeschte gebrauchte Geldschäin an der [[Eurozon]] ass? Den 1. Januar 2018 waren 9.826.239.828 Exemplairen dovun am Ëmlaf. Duerno kommen dee vun 20 an dee vun 10 [[Euro]]. [[Fichier:Ch Bernhoeft 1891 GD Luxembourg 09 Pl 2.1 Dalheim Aigle romaine.jpg|90px|left|Adler Duelem]] *... den '''[[Réimermonument Duelem|Adler um Duelemer Réimermonument]]''' ursprénglech vergoldt war an an eng aner Richtung gekuckt huet? [[Fichier:Flag of Moresnet.svg|89px|right|Fändel vu Moresnet]] * ... '''[[Neutral-Moresnet]]''' tëscht 1815 an 1919 en neutralen Territoire war, eng 65&nbsp;km nërdlech vu Lëtzebuerg, well Preisen op der enger Säit, Holland an duerno d'Belsch op der anerer, sech net eens goufe wien e kréich? * ... de [[Vincent Wiesenbach]] (1880-1911), den éischte Lëtzebuerger mat engem Piloteschäin, 1911 mat sengem selwer gebaute Fliger déidlech verongléckt ass? [[Fichier:N-Liez hotel-du-gouvernement-a-luxembourg.png|130px|right]] * ... de [[Groussherzogleche Palais]] an der Mëtt vum 19. Joerhonnert eng Zort administrativen Allzweckbau war, wou nieft dem Kinnek-Groussherzog oder sengem Statthalter, déi do periodesch residéiert hunn, d'Regierung, d'Parlament, a vun 1858 un, de Staatsrot hire Sëtz haten, an och nach eng archeologesch Sammlung dran ënnerbruecht war? * ... et beim lëtzebuergesche [[Schoulgesetz vun 1912]] zu engem gudden Deel drëm goung, d'Muecht vun der [[Kathoulesch Kierch|Kathoulescher Kierch]] an de Primärschoulen anzeschränken, wat déi Jore virdrun zu heftegen Ausernanersetzungen tëscht [[Lénksblock|Lénks-]] a Rietsparteie gefouert hat? [[Fichier:Saturn from Cassini Orbiter (2004-10-06).jpg|112px|left]] *… den Astronom '''[[Christiaan Huygens]]''' als Éischten dat, wat de [[Galileo Galilei]] als "Ouere" vum [[Saturn (Planéit)|Saturn]] bezeechent hat, als d'[[Saturnréng]] identifizéiert hat? * ...''[[Les danseurs d'Echternach]]'' vum [[Evy Friedrich]] aus dem Joer 1947 deen éischte lëtzebuergesche Film war, deen um [[Festival vu Cannes]] gewise gouf? [[Fichier:Grün 02.jpg|85px|right]] * ... ee Konschtstéck vum lëtzebuergesche Kraaftmënsch '''[[John Grün]]''' (1868-1912) dora bestoung, 2 Päerd mat 2 erwuessene Reider drop an d'Luucht ze hiewen? [[Fichier:Luxemburgerli Himbeere Zitrone.jpg|130px|left|Luxemburgerli]] * ... ''"[[Luxemburgerli]]"'' den Numm vun enger Makrounespezialitéit vun enger [[Zürich|Zürcher]] Confiserie ass? [[Fichier:Treaty of London 1867 Art VII and signatures.jpg|130px|right]] * ... den [[Traité vu London (1867)|Traité vu London]] vun 1867 déi éischt Kéier war, wou Vertrieder vu Lëtzebuerg (de [[Victor de Tornaco]] an den [[Emmanuel Servais]]) en internationalen Traité mat ënnerschriwwen hunn? [[Fichier:Non violence sculpture by carl fredrik reutersward malmo sweden.jpg|110px|left]] * ... et vun der Skulptur '''[[Non-Violence]]''' (oder ''The Knotted Gun'') vum [[Carl Fredrik Reuterswärd]] eng 20 Repliquë gëtt, wourënner eng zu [[New York City|New York]], déi de Lëtzebuerger Staat de [[Vereent Natiounen|Vereenten Natioune]] geschenkt huet, an engem virum Jean-Monnet-Gebai um [[Kierchbierg]]? *... de [[Charles Bivort]] (1845-1920) vun [[Tratten]] déi éischt [[Stenographie|Stenographéiermaschinn]] fir Blanner erfonnt huet? [[Fichier:Coltsfoot close-up aka.jpg|right|119px]] * ... den '''[[Ieselsfouss]]''', eng Fréijoersplanz, och ''Fils avant le père'' genannt gëtt, well d'Bléi virun de Blieder erauskënnt? [[Fichier:G-simon-gauleiter.jpg|left|90px]] * … et vum fréiere Gauleiter [[Gustav Simon]] sengem Doud eng "offiziell" an eng "inoffiziell" Versioun gëtt? [[Fichier:Marsupilaminest.JPG|130px|right]] * ... nom [[André Franquin]] sengem [[Comic]]personnage [[Marsupilami]] en [[(98494) Marsupilami|Asteroid genannt]] gouf? [[Fichier:Gangler_Lexicon_inner_cover.jpg|89px|left|Lexicon der Luxemburger Umgangsspraache]] * ... dem [[Jean-François Gangler]] säi ''[[Lexicon der Luxemburger Umgangssprache]]'' vun 1847 deen éischten [[Lëtzebuergesch Dictionnairen|Dictionnaire vum Lëtzebuergesche]] war? [[Fichier:Gonepteryx.rhamni.mounted.jpg|130px|right]] * ... d'[[Zitrouneblat]] e [[Päiperleken|Päiperlek]] ass deen [[Imago (Zoologie)|als Päiperlek]] iwwerwantert? [[Fichier:Feb1712.jpg|130px|Schweedesche Kalenner vum Februar 1712|left]] * ... et dräimol an der Geschicht en [[30. Februar]] gouf? {{clear}} ==Mäerz== [[Fichier:Stadpark Esch-Uelzecht 01.jpg|120px|right|Stadpark Esch]] * ... de '''[[Stadpark vun Esch-Uelzecht]]''' 1911 um Hank vum Gaalgebierg ugeluecht gouf, well den Escher Bësch, wou d'Leit soss an d'Gréngs trëppele goungen, bal ganz ofgeholzt gi war, fir do d'[[Adolf-Emil-Hütte]] ze bauen? [[Fichier:Waxwing.jpg|left|90px]] * ... de '''[[Seideschwanz|Peschtvull]]''' sou genannt gëtt, well fréier säi sporadescht a mysteriéist Opdauchen a Mëtteleuropa als e schlecht Omen ugesi gouf? * ... de Medeziner a Cheemiker [[Henri-Jean-Népomucène Crantz]] vu Rued (1722-1792) fir seng Fuerschungen an der Hygiène fir Hiewanen vum [[Joseph II. (HRR)|Jousef II.]] geadelt gouf? * ... d'Uewerfläch vum '''[[Doudegt Mier|Doudege Mier]]''' ronn 400 m ënnert dem Mieresspigel ass? [[Fichier:Dead Sea 1920px.jpg|60px|right|Doudegt Mier]] [[Fichier:Simmering (Wien) - Gasometer (1).JPG|130px|left|Gasometeren zu Simmering]] *... an de fréiere [[Gasometeren (Wien)|Gasometere]] vu Wien-[[Simmering]] haut eng 1.500 Leit wunnen? * ... dem [[Lëtzebuerger Haffbibliothéik|Groussherzog seng Bibliothéik]] ronn 45.000 Wierker ëmfaasst? [[Fichier:Belgium-6450 - Manneke Pis (13934735107).jpg|90px|left]] * ... de [[Manneke Pis]] am Mee 2018 säin 1000. Costume geschenkt krut? [[Fichier:Narmerpalette verso UT 1931.jpg|89px|left]] * ... op der '''[[Palette vum Narmer]]''', an enger vun deenen alleréischten hieroglypheschen Inskriptiounen iwwerhaapt, d'Vereenegung vun Ënner- mat Ueweregypten duerch den [[Narmer]] duergestallt gëtt? [[Fichier:Dicksgärtchen Vianden 02.jpg|95px|right]] * ... den [[Edmond de la Fontaine]] (1823-1891) net nëmmen, ënner dem [[Pseudonym]] ''Dicks'', [[Lëscht vun de Musekskompositioune vum Dicks|Operette]] geschriwwen huet, mä och jorelaang al [[Seechen|Seeërcher]] a [[Brauch|Bräich]] erfuerscht huet? [[Fichier:Luxembourg Hotel de Ville (2232245399).jpg|130px|left]] * ... wärend den Ëmbauaarbechten vum [[Chambersgebai]], 1997-1999, d'[[Chamber]] hir Sëtzungen am [[Stadhaus Stad Lëtzebuerg|Stater Stadhaus]] ofgehalen huet? [[Fichier:Sequoiaen Amaliapark 2009-04.JPG|110px|right]] * ... "''[[Mammutbeem|Sequoiaen]]''" wuel dat eenzegt Wuert am Lëtzebuergeschen ass, bei deem all 5 [[Vokal]]er hannerenee stinn? [[Fichier:Wolfsschlucht michel engels 1901.jpg|88px|left]] * ... d''''[[Wollefsschlucht (Iechternach)|Wollefsschlucht]] bei [[Iechternach]]''' hiren Numm 1881 vun engem vun den éischten Touristen, déi doduerch gefouert goufen, krut, dee se mat der "Wolfsschlucht" aus dem [[Carl Maria von Weber]] sengem ''Freischütz'' verglach huet? [[Fichier:L'isola del cinema.jpg|130px|right]] * ... den Ausdrock ''[[Paparazzi]]'' op e Personnage aus dem [[Federico Fellini]] sengem Film ''[[La dolce vita]]'' zréckgeet? [[Fichier:WaterPolo.JPG|119px|right]] * ... beim '''[[Waasserball]]''' d'Feldspiller de Ball mat all Kierperdeel spille kënnen, just net mat den zwou Hänn gläichzäiteg? [[Fichier:Michel Théato en 1900.jpg|100px|left]] *… deen éischte lëtzebuergesche Goldmedailegewënner op enger Olympiad de [[Michel Théato]] war, an zwar 1900 zu Paräis am Marathon-Laf? [[Fichier:Iceland Mid-Atlantic Ridge map.svg|110px|right]] * ... [[Island]] souwuel op der nordamerikanescher wéi der europäescher [[Tektonik|Lithosphärplack]] läit? [[Fichier:TunnelStad.jpg|110px|left]] * … den '''[[Tunnel ënner der Stad Lëtzebuerg]]''' uganks der 1960er Joren ugeluecht gouf, fir eng Ofwaasserleitung aus dem Péitrussdall mam Pafendall ze verbannen? [[Fichier:MunnerefGrandChefGinkgo01.jpg|130px|right]] * ... de franséische Komponist [[Maurice Ravel]] 1937 ee Joer laang zu [[Munneref]] am [[Hotel Grand-Chef]] gewunnt huet? * ... d'Joer [[238]] och [[Sechskeeserjoer]] genannt gëtt, well sechs Männer no- a mateneen vum Senat als [[Lëscht vun de Keesere vum Réimesche Räich|Keeser vum Réimesche Räich]] unerkannt goufen? [[Fichier:Wallnut Lane Bridge 361615pv.jpg|right|119px]] * ... d''''[[Walnut Lane Bridge]]''' zu Philadelphia (Foto) eng Kopie aus arméiertem Bëtong vun der Neier Bréck ([[Adolphe-Bréck]]) an der Stad Lëtzebuerg ass? [[Fichier:Cooking with radio waves - Short Wave Craft Nov 1933 cover.jpg|100px|left]] * ... de lëtzebuergesch-amerikaneschen Erfinder a Science-fiction-Auteur [[Hugo Gernsback]] (1884-1967) sech a senge Geschichten eng ganz Rëtsch technesch Konzepter ausgeduecht huet, déi eréischt an de Joerzéngten duerno developpéiert konnte ginn? [[Fichier:RuanNguyen.png|100px|right]] * ... ronn all zweete Vietnamees mam Familljennumm [[Nguyễn]] heescht? [[Fichier:Zeichen_140_-_Tiere,_StVO_1970.svg|90px|left]] * ... d'[[Verkéierswarnschëld|'''Warnschëlter''']] viru [[Schëld A, 14a|Véi op der Strooss]] a [[Schëld A, 17|Fligeren an der Luucht]] 2012 aus dem [[Code de la route (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Code de la Route]] gestrach goufen? [[Fichier:Mammuthus exilis.jpg|130px|right]] * ... den [[Zwergmammut]] (''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwe Mammutaart ass, déi sech op eng Insel zréckgezunn hat, an do am Laf vun der [[Evolutioun (Biologie)|Evolutioun]] aus Manktem u Fudder ëmmer méi kleng gouf? [[Fichier:Anna Boch in Her Studio 1893.jpg|100px|left]] * ...d'[[Anna Boch]] den eenzege Client war deen de [[Vincent Van Gogh]] zu senge Liefzäiten hat? [[Fichier:Beauvais Kathedral.JPG|121px|right|Kathedral Beauvais]] *... d'[[Kathedral Saint-Pierre zu Beauvais]] déi mam héchste gotesche Chouer vun der Welt ass, mä ni fäerdeg gebaut gouf? [[Fichier:Germaine Damar - Radiofilm 1960.jpg|100px|right|Germaine Damar op argentinescher Zäitschrëft 1960]] * ... d'lëtzebuergesch Schauspillerin '''[[Germaine Damar]]''' duerch de Film ''[[Die Beine von Dolores]]'' an Argentinien esou bekannt gouf, datt si do 3 Joer laang ëm Chrëschtdag eng eege Televisiounsemissioun hat? [[Fichier:Casablanca, title.JPG|130px|right]] * ... de Saz ''"Play it again, Sam!"'' esou net am Film ''[[Casablanca (Film)|Casablanca]]'' (1942) virkënnt? [[Fichier:Ukulele4.png|100px|right|Ukulele]] * ... d'[[Ukulele]] en [[hawaii]]anescht [[Museksinstrument]] ass, deem seng Originnen op [[Madeira]] zréckginn, vu wou portugisesch Imigranten et matbruecht haten? [[Fichier:Wercollier Prisonnier politique Croix de Hinzert 01.jpg|120px|left|Hinzerter Kräiz]] * ... d''''[[Hinzerter Kräiz]]''' 1946 um Stater [[Nikloskierfecht]] opgeriicht gouf, fir un déi 82 Lëtzebuerger z'erënneren, déi am Zweete Weltkrich am [[SS-Sonderlager Hinzert]] an zu [[Klingelpütz|Köln-Klingelpütz]] higeriicht goufen? [[Fichier:Bryce Canyon 2 md.jpg|130px|right|Hoodooen am Bryce Canyon National Park]] * ... een am [[Bryce-Canyon-Nationalpark]] Honnerte vun [[Hoodoo]]e bewonnere kann? {{clear}} ==Abrëll== [[Fichier:Sunny april morning spaghetti tree harvest (7036208493).jpg|110px|left]] * ... e Reportage iwwer "[[Spaghetti-Bam|Spaghettibeem]]" 1957 en [[Abrëllsgeck]] vun der [[BBC]] war, deen deemools vill fir richteg gehalen hunn? [[Fichier:Place de Bruxelles.svg|120px|right]] * ... op der [[Place de Bruxelles (Stad Lëtzebuerg)|Bréisseler Plaz]] an der Stad de 5. Juli 1951 déi éischt [[Verkéiersluucht]] zu Lëtzebuerg a Betrib geholl gouf? [[Fichier:Planets2008.jpg|130px|left]] * ... all d'[[Planéit]]e vun eisem [[Sonnesystem]] no [[réimesch Mythologie|réimesche Gëtter]] genannt goufen, ausser d'[[Äerd]] an den [[Uranus (Planéit)|Uranus]]? [[Fichier:Halldór Kiljan Laxness 1955.jpg|90px|right]] * ... den islännesche [[Nobelpräis fir Literatur|Literatur-Nobelpräisdréier]] [[Halldór Laxness]] sech 1922-23 an d'[[Benediktinerabtei Klierf]] zréckgezunn huet an do gedeeft gouf? [[Fichier:Pinot Gris close.JPG|70px|left|Pinot-Gris-Drauwen]] * ...'''[[Wäisse Wäin]]''' vun alle méigleche [[Wäindrauf|Wäindrauwen]], och där mat bloelzeger Haut, gemaach ka ginn? * … déi éischt [[Geschicht vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Eisebunnsstreck zu Lëtzebuerg]] den 11. August 1859 [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Beetebuerg Grenz|tëscht Lëtzebuerg a Zoufftgen]] a Betrib geholl gouf? [[Fichier:Orgel_der_Nikolaikirche_in_Berlin_04.jpg|91px|right]] *... bei '''[[Uergel]]päifen''' ë.&nbsp;a. tëscht ''Labial-'' an ''Zongepäifen'' ënnerscheet gëtt? [[Fichier:Norbert Jacques by Waldemar Flaig 1927.jpg|90px|left]] *... de lëtzebuergeschen Auteur [[Norbert Jacques]] d'Figur vum ''Doktor Mabuse'' erfonnt huet? [[Fichier:Yellowstone River in Hayden Valley.jpg|130px|right]] * ... de [[Yellowstone-Nationalpark]] den eelsten Nationalpark vun der Welt ass? [[Fichier:Emetteur de Junglinster les trois mâts vus de l'Ouest.jpg|130px|left]] * … de [[Sender 1212]] e Radiosprogramm an däitscher Sprooch war, dee vum Dezember 1944 bis Krichsenn vum amerikanesche militäresche Geheimdéngscht als "schwaarz Propaganda" nuets iwwer d'Anlage vu Radio Lëtzebuerg ausgestraalt gouf? [[Fichier:Mundaneum Tiräng Karteikaarten.jpg|101px|right|Tiräng mat Karteikaarte mat bibliographesche Referenzen aus dem Mundaneum]] * ... d''''[[Mundaneum]]''' vum Belsch [[Paul Otlet]] (1868-1944) eng Zort Multimedia-Archiv war, dat un e bibliographesch-enzyklopedesche Repertoire gekoppelt war, an haut als eng "analog Sichmaschinn" vum Wësse vun der Welt ugesi gëtt? [[Fichier:Gare Belval-Université 2010-10-17 B.JPG|130px|left]] * ... d'[[Gare Belval-Université]], [[Jim Clemes|hirem Architekt]] no, engem Mued oder enger Raup gläiche soll? [[Fichier:Luxembourg_-_rue_Chimay_Dräikinneksgaass_-_nom_de_rue.jpg|left|119px]] * ... d''''[[Dräikinneksgaass]]''' an der Stad Lëtzebuerg sou genannt gëtt, well et do eng Bäckerei gouf, déi e Bild vun den [[Dräi Kinneken]] iwwer der Dier hänken hat? [[image:Plumedbasiliskcele4.jpg|129px|right]] * ... de '''''[[Basiliscus plumifrons]]''''', eng Eidechsenaart, op Franséisch och ''lézard Jésus-Christ'' genannt gëtt, well en, fir senge Feinden z'entkommen, op den hënneschte Patten iwwer d'Waasser lafe kann? [[Fichier:10 Thaler Note BIL 1856.jpg|130px|right]] *... deen éischte lëtzebuergesche [[Geldschäin]] 1856 vun enger privater Bank erausgi gouf, nämlech der [[BIL]]? [[Fichier:UNESCO logo French.svg|90px|left]] * ... der [[UNESCO]] no e [[Buch]] op d'mannst 49 Säiten (ouni den Deckel) muss hunn? [[Fichier:Wilhelmvoigtgrab.jpg|90px|left|Graf Hauptmann von Köpenick]] *... dem "'''[[Hauptmann von Köpenick]]'''" säi Graf an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] um [[Nikloskierfecht]] ass? [[Fichier:Chateau Allemagne en Provence IMG 9064 touched.jpg|right|130px]] * ... "[[Allemagne-en-Provence|Däitschland]]" an der [[PACA|Provence]] nëmme knapps iwwer 500 Awunner huet? [[Fichier:Jean Schortgen.png|90px|left]] * ... deen éischten Aarbechter, deen Deputéierten an der [[Chamber]] gouf, de [[Jean Schortgen]], op engem [[1. Mee]] bei engem Accident an der Grouf leie blouf? [[Fichier:StenSchm1.JPG|right|131px]] * ... am Joer 1957 an der '''[[Stengeforter Schmelz]]''' 10.041 Tonne Phenol produzéiert goufen? [[Fichier:Site um Bois de Cazier w.jpg|left|130px]] * ... d'[[Drëttel-Reegel]] an der [[Fotografie]] dora besteet, datt de 'Bléckfank' vum Bild op enger Intersektioun vun den horizontalen a vertikale Linne vu jee engem Drëttel vum Bild ass? [[Fichier:KueheinHalbtrauer.jpg|100px|right]] * … am [[Arno Schmidt]] sengem Roman ''Abend mit Goldrand'' eng ganz Rei Beschreiwungen iwwer Lëtzebuerg stinn, obwuel de Schmidt ni e Fouss an d'Land gesat huet? * ... de [[Péiterséileginselkonflikt]] e Grenzkonflikt tëscht [[Spuenien]] a [[Marokko]] war, deen ausgebrach ass, wéi am Juli 2002 marokkanesch Truppen op der [[Péiterséileginsel]] u Land gaange sinn? [[Fichier:MetroStockelD&D.jpg|130px|left]] * ... déi zwéin Detektiven an ''[[Les Aventures de Tintin|Dem Tintin senge Geschichten]]'', am Original ''Dupont et Dupond'', an de lëtzebuergeschen Iwersetzunge ''[[Biwer a Biver]]'' heeschen? [[Fichier:Amazonrivermap hr.svg|90px|left|Amazonas]] * ... den '''[[Amazonas]]''' seng Quell 190&nbsp;km vum Pazifik ewech huet, mä da méi wéi 6000&nbsp;km queesch duerch Südamerika leeft, fir dann an den [[Atlantik]] ze lafen? [[Fichier:Lëtzebuerger Guillotine 2009 08-IMG 6199.JPG|89px|right|Lëtzebuerger Guillotine]] * ... d''''[[Doudesstrof zu Lëtzebuerg]]''' fir d'lescht de 24. Februar 1949 ausgeféiert gouf, 1979 per Gesetz ofgeschaaft gouf an 1999 an der [[Lëtzebuerger Constitutioun|Verfassung]] festgehale gouf, datt se net méi agefouert kéint ginn? [[Fichier:B-NL International Border at Baarle.jpg|120px|left]] * … [[Baarle-Hertog]], eng belsch Gemeng, ë.&nbsp;a. aus 20 Exklave besteet, déi an Holland leien, an deenen hirersäits 7 hollännesch Enklave sinn? [[Fichier:Loschbour Mullerthal 2013.jpg|130px|right]] * ... d'[[Loschbur-Fra]] eng 1000 Joer méi al ass wéi de [[Loschbur-Mann]]? [[Fichier:ServaisEmile.jpg|90px|right]] *... den [[Émile Servais]] (1847-1928) den 9. Januar 1919 zum President vun der Republik Lëtzebuerg designéiert gi war, ier den Dag drop franséisch Truppen dem republikaneschen Opstand en Enn gemaach hunn? [[Fichier:President Kaczyński and PM Kaczyński.jpg|89px|left|Jaroslaw a Lech Kaczyński]] * ... de '''[[Jarosław Kaczyński]]''' 2006-2007 polnesche Premierminister ënner dem Staatspresident '''[[Lech Kaczyński]]''', sengem [[Zwilling|eeneeëgen Zwillingsbrudder]], war? {{clear}} ==Mee== [[Fichier:Ancien hôpital d'Esch-sur-Alzette 01.jpg|130px|right]] * ... dat eelst Spidol zu Esch-Uelzecht d'[[Metze Spidol]] war, dat 1878 vun de Bedreiwer vun der [[Metze Schmelz]] als e Spidol fir hir Aarbechter gebaut gouf? [[Fichier:Plakeg Maulefsratl.jpg|right|119px|Plakeg Maulefsrat]] *... d''''[[Plakeg Maulefsrat]]en''' (''Heterocephalus glaber'') a grousse Kolonië liewen, déi vu jee engem Weibchen dirigéiert ginn, dat sech, wéi bei de Beien, exklusiv ëm d'Reproduktioun këmmert? * ... "[[Ketty Maus]]" den Numm vun enger fiktiver Fra ass, deen op Modeller vu lëtzebuergesche [[Pass (Dokument)|Päss]] gebraucht gëtt? [[Fichier:Bristol.zoo.capybara.arp.jpg|130px|left]] *... dat gréisst [[Knabberdéieren|Knabberdéier]], d'[[Capybara]], bis zu 1,20 m grouss ka ginn? [[Fichier:20191212 Szczury w Świątyni Karni Maty w Deśnok 1052 8157 DxO.jpg|130px|right]] * … am [[Ratentempel vun Deshnok|Karni-Mata-Tempel]] zu Deshnok an Indien eng 20.000 Rate liewen, déi als helleg gëllen an deenen do Friesse geaffert gëtt? [[Fichier:Ondatra zibethicus FWS.jpg|130px|left]] * ... d'[[Bisamrat]] keng Rat ass, mä villméi zu de [[Wullmais]] (Arvicolinae) gehéiert, vun deene se de gréisste Vertrieder ass? [[Fichier:Roud Wullmaus Logo.JPG|129px|left|Logo Ro'd Wullmaus]] * ... '''''[[D'Ro'd Wullmaus]]''''' eng lëtzebuergesch Schülerzeitung aus de Joren 1969-1973 war, déi wéinst hiren antiautoritären Texter a [[Karikatur]]en och alt de Prozess gemaach krut? [[Fichier:Fredmeyer edit 1.jpg|130px|left]] * ... d'Zuel vun de [[Supermarché]]ën zu Lëtzebuerg tëscht 1996 an 2016 vun 42 op 106 eropgaangen ass? [[Fichier:Rio de Janeiro Helicoptero 47 Feb 2006.jpg|119px|right]] * ...'''[[Rio de Janeiro]]''' iertemlech no engem "[[Januar]]-Floss" genannt gouf, deen et awer net gëtt? *... den [[18. Mee]] [[1975]] ronn 12.000 jonk Leit zu Lëtzebuerg op ee Coup [[Groussjäregkeet|groussjäreg]] goufen, well den Alter dofir per Gesetz vun 21 op 18 Joer erofgesat gouf? [[Fichier:Fallen Astronaut.jpg|left|90px]] * ... dem belsche Kënschtler '''[[Paul Van Hoeydonck]]''' säi '''''Fallen Astronaut''''' dat eenzegt Konschtwierk ass, dat bis ewell um [[Äerdmound]] installéiert gouf? [[Fichier:Ruysmolen1867.jpg|100px|right|D'Senne zu Bréissel virun der Iwwerdeckelung]] * ... [[Bréissel]] a [[Paräis]] hiren Urspronk un de [[Meander]]e vun zwéin [[homophon]]e [[Floss|Flëss]] hunn? [[Fichier:Eurovisie Songfestival 1966 te Luxemburg. De winnaar Udo Jürgens met de winnares, Bestanddeelnr 918-9215.jpg|130px|right]] * ... Lëtzebuerg (via [[RTL Group|RTL]]) tëscht 1956 an 1993 am Ganze siwenandrëssegmol beim [[Eurovision Song Contest]] matgemaach huet an dëse [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Beiträg beim Eurovision Song Contest|fënnefmol gewonnen huet]]? [[Fichier:OurthekanaalBernistap1.jpg|right|110px]] * … de '''[[Meuse-Musel-Kanal]]''' e Projet aus den 1820er Jore war, deen, queesch duerch d'[[Ardennen]], [[Léck]] hätt solle mat [[Waasserbëlleg]] verbannen, an deen zwar ugefaangen, awer ni fäerdeg gemaach gouf? [[Fichier:Kierch Crusnes.jpg|130px|left]] * ... d'[[Bäerbelekierch zu Crusnes]] déi eenzeg Kierch a Frankräich ass, déi ganz aus [[Eisen|Eise]] gebaut ass? * … de ''[[Prix Grand-Duc Adolphe]]'' e Konschtpräis ass, deen zu Lëtzebuerg zanter 1902 all zwee Joer (virun 1995: meeschtens all Joer) un een oder méi Kënschtler vergi gëtt, déi um ''Salon'' vum [[Cercle Artistique de Luxembourg]] (CAL) ausgestallt hunn? [[Fichier:Thyes Felix.jpg|75px|left]] * • ...de '''[[Félix Thyes]]''' (1830-1855) deen éischte lëtzebuergesche Schrëftsteller a franséischer Sprooch war? * • ... d'Lidd ''[[Bella Ciao]]'' ursprénglech iwwer dat schwéiert Liewe vu Räis-Baierinnen am [[Piemont]] erzielt, déi ënner hirem strenge Patron ze leiden haten, méi spéit awer an en antifaschistescht Partisane-Lidd ëmgedicht gouf? [[Fichier:Helen Buchholtz w.jpg|right|130px]] *… d''''[[Helen Buchholtz]]''' (1877-1953), eng lëtzebuergesch Komponistin, bei hirem Doud iwwer 200 Noutemanuskripter vu Kompositiounen hannerlooss huet? * ... d'[[Staatlech Pressehëllef]], déi zu Lëtzebuerg 1976 agefouert gouf, fir de Meenungspluralismus ze stäipen, sech am Joer 2018 op eng 8,16 Milliounen Euro belaf huet? [[Fichier:Coat of arms of San Marino.svg|95px|left]] * ... zu [[San Marino]] d'Amt vum Staatschef vun zwou Persounen ausgeübt gëtt, déi all 6 Méint änneren? [[Fichier:Burfelt 3.jpg|130px|right]] * …d'[[Buergfrid-Affär]] eng politesch-juristesch Affär tëscht 1969 an 1974 war, déi der Ministesch [[Madeleine Kinnen]], der éischter Fra an enger Lëtzebuerger Regierung, hiert Amt kascht huet? [[Fichier:Giants-causeway-in-ireland.jpg|left|130px]] * • ... '''[[Basalt]]''' d'Form vu sechseckege Saile kritt, wann d'Basalt-Lava méi lues wéi gewéinlech ofkillt? * • … déi sougenannt [[Offiziell Lëtzebuerger Orthographie]] déi éischt gesetzlech festgeluechte Schreifweis vum [[Lëtzebuergesch]]e war, déi [[1946]] agefouert gouf, awer sou gutt wéi vu kengem benotzt a schonn 1950 duerch déi vum ''[[Luxemburger Wörterbuch]]'' ersat gouf, wat awer eréischt gesetzlech 1975 festgehale ginn ass? [[Fichier:Flickr - BioDivLibrary - n26 w1150 (1).jpg|95px|right]] * ... et a Brasilien eng 20 ''[[Luxemburgia]]''-Aarte gëtt? [[Fichier:PaulGreen@FGRFC.jpg|90px|left]] * ... d'[[Forest Green Rovers FC]] e [[Veganismus|vegane]] Foussballveräi sinn? [[Fichier:Kronprinz Wilhelm - Darche - Esch - 1914-08-26.jpg|150px|right]] * ... den däitsche Krounprënz [[Wilhelm von Preußen]] déi éischt Méint vum [[Éischte Weltkrich]] säin Haaptquartéier an der Groussgaassschoul zu '''[[Esch-Uelzecht]]''' hat? [[Fichier:Blason_sy_royaume_de_syldavie.svg|90px|left]] * ... d'Sprooch aus dem fiktive Land [[Syldawien]] an den [[Dem Tintin seng Geschichten|Tintins-Geschichten]] zu engem groussen Deel e schrëftlech verfriemte [[Bréissel]]er Dialekt ass? [[Fichier:La clef du cabinet 1704.jpg|80px|right]] * … déi éischt Zeitung, déi zu Lëtzebuerg erauskoum, ''[[La Clef du cabinet des princes de l'Europe]]'' ([[1704]]) war, an dat, fir d'Zensur a Frankräich z'ëmgoen? [[Fichier:P7220018 DxO.jpg|100px|left]] * ... de [[Louis XIV. vu Frankräich|Kinnek Louis XIV.]] de Pätter vum Stater Affekot [[Jean-Bernard Knepper]] sengem Jong Louis ass, dee wärend dem [[Openthalt vum Louis XIV. vu Frankräich zu Lëtzebuerg|Kinnek senger Visite zu Lëtzebuerg]] gebuer gouf? [[Fichier:6-Reliquie der Sandalen v.Jesus-k.jpg|100px|right]] * ... d''''[[Sandale vu Christus]]''' an der [[Abtei Prüm]] am Mëttelalter zu de bedeitendste [[Reliquie]]n an der Géigend gezielt hunn, bis zu [[Tréier]] de sougenannten [[Hellege Rack]] opgedaucht ass? {{clear}} ==Juni== [[Fichier:Hoopoe de.jpg|90px|right]] * ... de '''[[Mitock]]''' (''Upupa epops'') op Lëtzebuergesch och nach Wuppert, Butbutt, Buddert, Buddebutt, Bëschbuppert, Sténkert, Drecksvull, Riffer, Ruppert, Hupp-Hupp oder Witapp genannt gëtt? [[Fichier:Gare Volmerange les Mines-002.jpg|130px|left]] * d'[[Gare Däitsch-Oth|Gare vun Däitsch-Oth]] an [[Gare Wuelmereng|déi vu Wuelmereng]] zwou [[Kappgare|Kappgarë]] vun den [[CFL]] sinn, déi a Frankräich leien? * ... de Konschtturner [[Josy Stoffel]] vun 1949 bis 1964 ouni Ënnerbriechung Landesmeeschter am Turne war an u véier Weltmeeschterschaften, sechs Europameeschterschaften a fënnef Olympiaden deelgeholl huet? [[Fichier:Platinum-Iridium meter bar.jpg|130px|right]] * ... de [[Meter]] [[1793]] als den 10-milliounsten Deel vun der Distanz vum [[Pol (Geographie)|Pol]] bis bei den [[Equator]] vum [[Äerdmeridian]], op deem [[Paräis]] läit, definéiert gouf, an e Prototyp vun dësem Meter [[1795]] a [[Messeng]] gegoss gouf? [[Fichier:Nobel Prize 2011-Press Conference KI-DSC 7581.jpg|90px|left]] * ... de gebiertegen Iechternacher '''[[Jules Hoffmann (Biolog)|Jules Hoffmann]]''' 2011 den [[Nobelpräis fir Physiologie oder Medezin|Nobelpräis fir Medezin]] kritt huet an zanter 2012 Member vun der [[Académie française]] ass? * ... siwe Lëtzebuerger op der Säit vun den Alliéierte de 6. Juni 1944 bei der [[Operation Overlord]] am Asaz waren? Et waren dat bei de Buedemtruppen de [[Charles-André Schommer]] op 'Omaha Beach' an op [[Sword Beach]] de [[Pierre Laux]] bei den engleschen Truppen an den [[Antoine Neven]], [[Jean Neven]], [[Félix Peters]] a [[Jean Reiffers]] beim franséische Commando Kieffer. De [[Jean-Bernard Ney]] war deen Dag als Navigateur u Bord vun engem Fliger vun der englescher Aviatioun iwwer 'Omaha Beach' am Asaz. [[Fichier:1 franc Luxembourg Jean I (1989)-revers.png|100px|right]] * ... de '''[[Lëtzebuerger Frang]]''' tëscht 1935 an 1941 e Véierels méi wäert war wéi [[Belsche Frang|dee Belschen]], nom Krich awer nees zu enger [[Belsch-Lëtzebuerger Wirtschaftsunioun|Paritéit vun 1:1]] erëmagefouert gouf? [[Fichier:Sender Housen 2 BRW.jpg|100px|right]] * ... de [[Sendemast vun Housen]] mat 300 Meter dat [[Héich Konstruktiounen zu Lëtzebuerg|héchst Bauwierk vu Lëtzebuerg]] ass? [[Fichier:Schluecht vu Valmy.jpg|110px|left]] * ... d'[[Schluecht vu Valmy]] zwar keng eendeiteg taktesch Resultater ervirbruecht huet, mä e grousse symbolesche Wäert hat, well se als déi éischt franséisch Victoire no der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]] gefeiert gouf? [[Fichier:Berlin, Mitte, Bertolt-Brecht-Platz 1, Theater am Schiffbauerdamm.jpg|110px|right]] * ... de lëtzebuergesche Schauspiller [[Joseph Noerden]] tëscht 1949 an 1953 am [[Bertolt Brecht]] sengem ''Berliner Ensemble'' gespillt huet? [[Fichier:Ant Nebula.jpg|115px|left]] * ... de '''[[Seechomessenniwwel]]''', e [[planetareschen Niwwel]], sou genannt gëtt, well en dem Kapp an dem Thorax vun enger [[Seechomessen|Seechomes]] gläicht? [[Fichier:Residenz der Grossherzoeglichen Familie.jpg|130px|right]] * ... am [[Schlass Bierg]], der [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|groussherzoglecher]] Residenz, tëscht 1941-1944 vum [[Lëtzebuerg am Zweete Weltkrich|däitschen Occupant]] eng sougenannt ''[[Nationalpolitische Erziehungsanstalt Kolmar-Berg|Nationalpolitische Erziehungsanstalt]]'' ageriicht gi war? [[Fichier:Seal of the United States Virgin Islands.svg|115px|left]] * ... d'[[Amerikanesch Joffereninselen|Amerikanesch Joffereninsele]] bis 1917 zu [[Dänemark]] gehéiert hunn, déi se du fir 25 Milliounen Dollar un d'USA verkaaft hunn? [[Fichier:Kursaal De Balkon haut.jpg|right|130px]] * … de '''[[Kursaal|Ciné Kursaal]]''' vu Rëmeleng, och nach den ''Ale Kino'' genannt, deen eelste [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Kinoen|Kino zu Lëtzebuerg]] ass, deen nach haut a Betrib ass? [[Fichier:Edouard luja snl.jpg|90px|left]] * … den [[Edouard Luja]] (1875-1953), e lëtzebuergesche Biolog, Fuerscher an Entdeckungsreesenden, eng 130 bis dohin onbekannt Planzen- an Déierenaarten entdeckt huet, wouvun der eng Partie säin Numm kruten, z.&nbsp;B. d<nowiki>'</nowiki>''Acacia Lujaei'' oder d<nowiki>'</nowiki>''Eulophia Lujaeana''? [[Fichier:Milbekéis.jpg|130px|right]] * ... de [[Milbekéis]] eng Spezialitéit aus Sachsen-Anhalt ass, deen duerch d'Exkrementer vun e puer Millioune [[Milben]], déi drop sëtzen, zeideg gëtt, a sou säin typesche Goût kritt? [[Fichier:Simone de Beauvoir.jpg|90px|right]] * ... d'franséisch Schrëftstellerin [[Simone de Beauvoir]] en Urenkelkand vum [[Hubert Brasseur (1823)|Hubert Brasseur]] war, engem vun de Matgrënner vun der [[Brasseurs Schmelz]] zu Esch? [[Fichier:Blason département fr Var.svg|80px|left]] * ... '''[[Departement Var|Var]]''' dat eenzegt [[Franséisch Departementer|franséischt Departement]] ass, dat no engem Floss genannt ass (dem [[Var (Floss)|Var]]), deen hautesdaags guer net derduerchleeft? * … de Begrëff "[[Télécran]]" fir d'éischt an der franséischer Iwwersetzung vum [[George Orwell]] sengem Roman ''Nineteen eighty-four'' fir den englesche Begrëff ''telescreen'' gebraucht gouf? [[Fichier:Luxembourg, Pont G-D Charlotte (5).jpg|130px|right]] * ... op de Baupläng vun der [[Rout Bréck|Rouder Bréck]] zwou Vëlospistë vun 1,75 m virgesi waren; dës awer, wéi s'a Betrib geholl gouf, zugonschte vum Autostrafic geaffert goufen? [[Fichier:Viichten-Terpsichore-w.jpg|90px|right]] * … um '''[[Mosaik vu Viichten]]''', dat 1994 entdeckt gouf, an dat géint d'Joer 240 geluecht gouf, den [[Homer]] mat den Néng [[Mus (Mythologie)|Musen]] ze gesinn ass? * ... de [[Johannes Mylius]] vun Diddeleng (ëm 1537-1596) Studieboursse gestëft huet, déi nach Joerhonnerten duerno ausbezuelt goufen? [[Fichier:Chichen Itza 3.jpg|130px|left]] * ... op der Nordsäit vun der '''[[Pyramid vum Kukulcán]]''', wärend der [[Equinoxe]], de Schiet esou op d'Säitemauer vun der Trap fält, datt et ausgesäit wéi wann do eng riseg Schlaang erofkrauche géif? *… d'[[Regierung Mongenast]] zu Lëtzebuerg just 25 Deeg, vum 12. Oktober bis de 6. November 1915 am Amt war? [[Fichier:Town Hall Tower & Sukiennice.jpg|130px|right]] * ... [[Kraków]] (Krakau) vun 1038 bis 1609 d'Haapt- a Kinneksstad vu [[Geschicht vu Polen|Polen]] war? [[Fichier:Lenoir gas engine car.jpg|left|120px]] * …den '''[[Étienne Lenoir]]''' (1822-1900) 1860 deen éischte brauchbare Gasmotor an 1863 dat éischt Stroossegefier, dat domat ugedriwwe gouf, gebaut huet? [[Fichier:LuxemburgWisconsinDowntown1.jpg|130px|left]] * ... "[[Luxemburg]]" gläich dräi Uertschaften an de [[Vereenegt Staate vun Amerika|Vereenegte Staaten]] heeschen? [[Fichier:Tranchée de Caster.jpg|right|130px]] *... d'[[Tranchée de Caster]] an der Belsch e 65 Meter déiwen Aschnëtt an d'[[Montagne Saint-Pierre]] ass, déi tëscht 1930 an 1933 fir den [[Albertkanal]] ugeluecht gouf? [[Fichier:Luxembourg City église Saint-Alphonse ext a.jpg|90px|right|Kierch St Alphonse]] * ... d'Kierchtierm vun der 1858 gebauter '''[[Kierch Saint-Alphonse vu Lëtzebuerg|Kierch St. Alphonse]]''' ("Paterekierch") an der Stad Lëtzebuerg, sou niddreg sinn, well se no bei der [[Festung Lëtzebuerg|Festungsmauer]] stoungen a soss eng giedeleg Zilscheif gi wieren, wa se méi héich gewiescht wieren? * ... den Asteroid [[(255019) Fleurmaxwell]] no der Lëtzebuerger Äiskonschtleeferin [[Fleur Maxwell]] benannt gouf? {{clear}} ==Juli== [[Fichier:Central Downtown Astana 2.jpg|130px|left]] * ... déi [[Nursultan|kasachesch Haaptstad]] bannent 6 Joerzéngte fënnefmol den Numm gewiesselt huet? [[Fichier:Guillaume Kroll.jpg|95px|right]] * ... de lëtzebuergesche Metallurg [[William J. Kroll]] (1889 - 1973) ë.&nbsp;a. deen no him genannte "Kroll-Prozess" entdeckt huet, deen et erméiglecht, [[Titan (Element)|Titan]] industriell ze produzéieren? [[Fichier:Husumer Protestfierkelen.jpg|120px|right]] * ... d''''[[Husumer Protestschwäin]]''' eng rout-wäiss-rout gesträift Schwéngsrass ass, déi uganks vum 20. Jh. vun den Dänen an Nordfriesland geziicht gouf, fir dergéint ze protestéieren, datt se net den dänesche Fändel hunn däerfen eraushänken? * ... deen éischte ''Long métrage'' op Lëtzebuergesch ''[[Wat huet e gesot?]]'' geheescht huet, an 1981 doruechter gewise gouf? [[Fichier:Hauptstrasse in Grevels 01.jpg|120px|left]] * ... d'Uertschaft '''[[Gréiwels]]''' fréier ''Nei-Brasilien'' housch, well sech do am Joer 1828, op den deemolege Gemengegrenze vu Groussbus, Heischent a Wal, Leit néiergelooss hunn, déi alles verkaaft haten, fir a [[Brasilien]] auszewanderen, do awer ni ukomm sinn a veraarmt op Lëtzebuerg zréckkoumen? * ... de [[Victor Tedesco]] (1821-1897) aus der Stad Lëtzebuerg an der Belsch wéinst Opruff zur Revolutioun zum Doud verurteelt gouf, spéider awer Affekot, Gemengerot a Provënzialrot zu Arel war? [[Fichier:Core Creek Park dock on Lake Luxembourg.jpg|120px|right]] * ... de [[Lake Luxembourg]] a Pennsylvania säin Numm krut, well d'[[Charlotte vu Lëtzebuerg|Groussherzogin Charlotte]] an hirem Exil wärend dem [[Lëtzebuerg am Zweete Weltkrich|Zweete Weltkrich]] do en Terrain kaf hat? [[Fichier:Zolwerknapp.jpg|left|130px]] * ... den '''[[Zolwerknapp]]''' en [[Zeiebierg]] ass; d.&nbsp;h. en Hiwwel, deen op senger Kopp Reschter vun enger méi haarder Gestengsschicht huet, wéi déi ronderëm, déi erodéiert ass? [[Fichier:Wincrange, Wëntger (103).jpg|130px|right]] * ... d'[[Gemeng Wëntger]] 2019 déi lescht Gemeng zu Lëtzebuerg war, déi [[Odonymie|Stroossennimm]] agefouert huet? [[Fichier:Guillaume Capus.jpg|95px|left]] * … de lëtzebuergesch-franséischen Naturfuerscher an Entdeckungsreesenden [[Guillaume Capus]] (1857-1939) annerhallwe Mount am Norde vun Afghanistan vun engem Stamm festgehale gi war, an eréischt op interventioun vum Vizekinnek vun Indien fräikomm ass? [[Fichier:Antw-Zoo-Entrée--w.jpg|right|130px]] * ... den '''[[Zoo vun Antwerpen]]''' schonn 1843 gegrënnt gouf, an haut iwwer 5.000 Déieren huet, déi sech op 900 [[Aart (Biologie)|Aarte]] verdeelen? * ... de [[Charles Metz]] (1799-1853) Deputéierten souwuel an [[Chamber (Belsch)|der Belscher]] wéi och an der [[Chamber|Lëtzebuerger Chamber]] war? [[Fichier:Kierfecht Zowaasch-103.jpg|130px|left]] * ... zu [[Zowaasch]] bis an d'Joer 1980 bei all Begriefnëss e franséischen Douanier huet missen dobäi sinn, well de Kierfecht op franséischem Terrain läit? [[Fichier:Johann von beck.jpg|right|90px]] * … de '''[[Jean Beck]]''' (1588-1648) aus der Stad Lëtzebuerg et zum Maître de Camp général an der Habsburger Arméi an zum [[Lëscht vun de Gouverneure vu Lëtzebuerg|Gouverneur]] vum Herzogtum Lëtzebuerg an der Grofschaft Chiny bruecht hat? [[Fichier:The Fabs.JPG|100px|left]] * ... op der Single ''Komm, gib mir deine Hand/Sie liebt dich'' zwou däitsch Versioune vun de [[Beatles]] hire Lidder sinn, déi de [[Camillo Felgen]] hinnen iwwersat hat? [[Fichier:European Council (38185339475).jpg|130px|right]] *… d'Fro vum [[Sëtz (Europäesch Institutiounen)|Sëtz vun den Europäeschen Institutiounen]] bal 40 Joer laang ëmmer nees diskutéiert gouf, bis eng Kompromëssléisung fonnt gouf? [[Fichier:Leiffraechen_(Grott).jpg|120px|left|Léiffrächen]] * … zu [[Keel]] op der '''[[Léiffrächen]]''' Enn 1947 dräi Kanner mysteriéis ''Marienerscheinunge'' solle gehat hunn, wat deemools Dausende vu Virwëtzegen ugelackelt huet? [[Fichier:Luxembourg, Bibliothéque nationale Kirchberg (102).jpg|130px|right]] * ... dat eelst Dokument am Besëtz vun der [[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik]] en handgeschriwwent Stéck aus engem Gebietsbuch aus dem 8 Joerhonnert ass, dat de [[Willibrord]] vum Poopst geschenkt krut? [[Fichier:Canaan Banana.jpg|100px|left]] * ... et 1982 am [[Simbabwe]] e Gesetz gouf, dat et verbueden huet, de Geck mam President [[Canaan Banana]] sengem [[Familljennumm]] ze maachen? [[Fichier:CodexAureusEpternacDEckel.JPG|right|90px]] * … de '''''[[Codex Aureus Epternacensis]]''''', d'Gëllen Evangeliebuch vun Iechternach (entstanen 1030-1050), [[1955]] zu Verkaf stoung, mä de Lëtzebuerger Staat en deemools net kafe wollt oder konnt, an en sou an de Germanische Nationalmuseum zu Nürnberg koum, wou en haut nach ass? [[Fichier:Joséphine-Charlotte metro station platforms with a metro ghost (1s exposure) in Woluwe-Saint-Lambert, Belgium.jpg|130px|left]] * ... nom [[Henri vu Lëtzebuerg|Groussherzog Henri]] [[Joséphine-Charlotte vun der Belsch|senger Mamm]] schonn zu Liefzäiten eng [[Joséphine-Charlotte (Bréisseler Metro)|Bréisseler Metrosstatioun]] genannt gouf? [[Fichier:Walbor2.JPG|120px|right]] *... d'''Brubbel'' zu [[Wallenborn]] deen eenzege Kalwaassergeysir an Däitschland ass, an all déck hallef Stonn Schwiefelgaser ausstéisst? * ... de [[Jacques Leurs]] bekannt dofir ass, deen éischte Lëtzebuerger mat schwaarzer Hautfaarf gewiescht ze sinn? [[Fichier:Luxembourg_Abbaye_de_Neumünster.jpg|120px|left|Neimënster]] * ... de Bäitrëttstraité vu [[Rumänien]] a [[Bulgarien]] zu der [[Europäesch Unioun|EU]] 2005 an der '''[[Neimënster|Abtei Neimënster]]''' ënnerschriwwe gouf? [[Fichier:Paul Lauterbur 2003 cropped.jpg|100px|left]] * … de [[Paul Lauterbur]] (1929-2007), Nobelpräisdréier fir Medezin 2003, lëtzebuergesch Urgrousselteren hat? [[Fichier:Venuspioneeruv.jpg|100px|right|d'Venus]] * ... en Dag op der '''[[Venus (Planéit)|Venus]]''' méi laang dauert wéi e Venus-Joer? Se brauch knapps 225 Äerd-Deeg fir en Ëmlaf ëm d'Sonn, mä hirer 243 fir eng Rotatioun ëm hir eegen Achs. [[Fichier:Bernard molitor (attr.), sécretaire, francia 1800 ca.jpg|90px|right]] *... de [[Bernard Molitor]] (1755-1833) e lëtzebuergesche Konschtschräiner war, dee sech zu Paräis en Numm gemaach hat, an zäitweileg ''Fournisseur de la Cour impériale'' war? *... [[Luxembourgit]] e Mineral ass, dat zu Lëtzebuerg entdeckt gouf? [[Fichier:Golden-cap.jpg|110px|left]] * ... mat "[[Mutz vum Monomach (Kascht)|Mutz vum Monomach]]", engem russesche Kascht a Form vun der traditioneller [[Mutz vum Monomach|Kroun vun de Groussfürsten]] an den éischten Zaren, souwuel eng Fleesch-Mayonnaise-Zalot wéi och e Friichtekuch gemengt ka sinn? * ... de ''[[Magnum bullarium romanum]]'', eng vun de véier grousse Kollektioune vun de Peepst hire Bullen (Ordenanzen) an der Kierchegeschicht, déi vu 1727 u beim Stater Libraire an Editeur [[André Chevalier]] erauskoum, dee gréisste Buchprojet vun der Lëtzebuerger Geschicht war? [[Fichier:Camp_Ashcan_prisoners.jpg|120px|left|Goering & Co an der Ashcan]] *... '''''[[Ashcan]]''''' (d.&nbsp;h. Dreckskëscht) de Codenumm fir en [[alliéiert am Zweete Weltkrich|alliéiert]] Gefaangelager zu [[Munneref|Bad Munneref]] am Palace-Hôtel war, an deem am Summer 1945 all déi bis dohi gefaangen héichrangeg Nazien an däitsch Militär souzen, fir verhéiert ze ginn? {{clear}} ==August== [[Fichier:Cody-Buffalo-Bill-LOC.jpg|right|85px]] * ... de '''[[Buffalo Bill]]''' mat senger ''Wild West Show'' den 3. September [[1906]] en Optrëtt zu Lëtzebuerg hat? [[Fichier:Flag of the German Community in Belgium.svg|130px|left]] * ... d<nowiki>'</nowiki>[[Däitschsproocheg Communautéit vun der Belsch|Däitschsproocheg Communautéit]] déi klengst vun den 3 Communautéiten an der [[Belsch]] ass? [[Fichier:Menhir Eenelter Luxembg 01.jpg|130px|right]] * ... de [[Menhir vu Recken]] joerhonnertelaang ëmgekippt do louch, ier en 1978 als sollechen erkannt an an de Joren dono nees opgeriicht gouf? [[Fichier:Greek triremes at Salamis.jpg|130px|left]] * ... bei der [[Schluecht vu Salamis]] enger vun de gréisste Séischluechten an der griichescher Antiquitéit, [[Athen]] ënner dem [[Themistokles]] d'Flott vum [[Xerxes I.]] vu Persien verdriwwen huet? [[Fichier:VenedEsch1 2001-09.jpg|left|125px]] * ... 2001 fir de Film '''''[[Secret Passage]]''''' zu Esch-Uelzecht, op der Industriebrooch vun Terre-Rouge, eng iwwer 6 Hektar grouss Kuliss vu [[Venedeg]] am 15. Joerhonnert an Originalgréisst, inklusiv de Kanäl, opgebaut gouf? [[Fichier:Gloesener michel 1792 1876.jpg|100px|right]] * … de [[Michel Gloesener]] vun [[Uewerkäerjeng]] d'Reversibilitéit vun der Induktioun am Dynamo erkannt huet an domat de Grondstee fir den elektresche Motor geluecht huet? [[Fichier:Jean_Jules_Linden01.jpg|right|100px|Jean Linden]] * ... de lëtzebuergesch-belsche Botaniker '''[[Jean Linden (Botaniker)|Jean Linden]]''' (1817-1898) mat deen éischte war, deen an Europa [[Orchideeën|Orchideeë]] geziicht huet an dës am grousse Stil kommerzialiséiert huet? [[Fichier:Kreuzhof - panoramio - Hans100 (2).jpg|130px|left]] * ... d'[[Schengener Ofkommes]] um Schëff [[MS Princesse Marie-Astrid |MS Princesse Marie-Astrid 2]] ënnerschriwwe gouf, dat haut ewell, als ''MS Regensburg,'' op der [[Donau]] ënnerwee ass? [[Fichier:RIAN archive 612748 Valentina Tereshkova.jpg|110px|right]] * ... déi sowjetesch [[Raumfuerer|Kosmonaute]] [[Juri Gagarin]] a [[Walentina Tereschkowa]] 1961, respektiv 1963, deen éischte Mann an déi éischt Fra am Weltall waren? [[Fichier:Scarlett Johansson in Kuwait 01b-tweaked.jpg|95px|left]] * ... de Film ''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' mat der [[Scarlett Johansson]] an der Titelroll, bal ganz zu Lëtzebuerg gedréint ginn ass? [[Fichier:Macaca_nigra_self-portrait_large.jpg|90px|left|Cheeeeese]] * ... dem ''United States Copyright Office'' no '''[[Afeselfie]]n''' net dem [[Auteursrecht]] ënnerleien? [[Fichier:RenertCover1872Facsimile.jpg|80px|right]] * ... vun der 1. Oplo vum [[Michel Rodange]] sengem '''[[Renert oder de Fuuss am Frack an a Maansgréisst|Renert]]''' no 30 Joer just 313 Exemplairë verkaaft gi waren? [[Fichier:Georges Bidault.jpg|100px|left]] * … 1946 an der franséischer Regierung vum [[Georges Bidault]] gläich zwéi Regierungsmembere waren, déi zu Lëtzebuerg gebuer waren, nämlech d'[[Andrée Viénot]] an de [[Robert Schuman]]? [[Fichier:Gueule d'enfer.jpg|130px|right|''Gueule d'Enfer'', d'Meurthe leeft an d'Musel]] * … d'[[Musel]] viru laanger Zäit an d'Meuse gelaf ass, an an deem Bett wou se haut leeft d'[[Meurthe (Floss)|Meurthe]] gelaf ass? [[Fichier:Dollar symbol gold.svg|73px|left]] * ... den '''[[Dollar]]''' säin Numm vun der Uertschaft Sankt Joachimsthal hier huet, déi haut [[Jáchymov]] heescht? [[Fichier:2019 Luxembourg National Day VIP (124).jpg|130px|right]] * ... de [[Lëtzebuerger Nationalfeierdag]] 1840 zweemol gefeiert gouf? [[Fichier:Francesco Maria Grimaldi.jpg|100px|right]] * ... d'Traditioun, d'Bierger an d'[[Moundkrater|Krateren]] um [[Äerdmound|Mound]] no bekannten Astronomen a Wëssenschaftler ze nennen, vum [[Francesco Maria Grimaldi]] (1618-1663) agefouert gouf? [[Fichier:Barrage Esch-sur-Sure.jpg|right|119px]] * … de '''[[Barrage Esch-Sauer]]''', deen tëscht 1955 an 1957 gebaut gouf, um Fouss 4,5 m déck ass an 1,5 un der Kroun, an datt d'Staumauer 168 m laang ass? [[Fichier:Ideal1948.jpg|95px|left]] * … am Joer 1811 zu Lëtzebuerg 66 [[Gierwereien zu Lëtzebuerg|Gierwereie]] bestanen hunn, an datt d'Haaptclienten dovu laang d'Arméie waren, déi zu Lëtzebuerg stationéiert waren? [[Fichier:EschTDF06Gedenkplaz.jpg|130px|left|Monument TdF 2006 zu Esch-Uelzecht]] * ... den '''[[Tour de France]]''' zanter 1947 bis ewell néngmol duerch Lëtzebuerg goung? [[Fichier:Hieronymus van Busleyden.jpg|right|95px]] *… de [[Jérôme vu Bauschelt]] (ëm 1470 - 1517) Member vum [[Grousse Conseil vu Mechelen]] war? [[Fichier:Monet dejeunersurlherbe.jpg|130px|left]] * ... souwuel de [[Claude Monet|Monet]] wéi de [[Edouard Manet|Manet]] en Tableau mam Numm ''[[Le déjeuner sur l'herbe]]'' gemoolt hunn? [[Fichier:Rosa centifolia foliacea 17.jpg|89px|right]] * … de Moler '''[[Pierre-Joseph Redouté]]''' (1759-1840) ''Rafael vun de Blumme'' genannt gouf? * ... [[Jéinesch]] (oder ''Lakerschmus''), d'Sprooch vun de [[Jéiner|Jéinen]], bis ufanks vum 20. Joerhonnert vu Weimeschkiercher Händlerfamille geschwat gouf? [[Fichier:Greek-Persian duel.jpg|110px|right]] * ... d'[[Ionesch Revolt]] 500/499 v. Chr. en Opstand vun de klengasiateschen an zypriotesche Griiche géint d'Perser war? [[Fichier:Luxembourg, Spueneschen Tiermchen 04.jpg|115px|left]] * ... vun den iwwer 40 sougenannte '''[[Spueneschen Tiermchen|Spueneschen Tiermercher]]''', déi et an der Stad Lëtzebuerg gouf, der just nach 9 bis haut existéieren, resp. nees opgebaut goufen? * ... d'[[Lise Rischard]] (geb. Meyer, 1868-1940) am [[Éischte Weltkrich]] den Englänner Informatiounen iwwer däitsch Truppentransporter an der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] zoukomme gelooss huet, andeems dës kodéiert an engem Fortsetzungsroman an der Zäitschrëft ''[[Der Landwirth|Der Landwirt]]'' publizéiert goufen? [[Fichier:Postkaart Adolf-Emil-Hütte-101.jpg|130px|right]] * ... fir de Bau vun der [[Adolf-Emil-Hütte]] (haut ArcelorMittal Esch-Belval) 1909 praktesch dee ganzen 92 ha groussen ''Escher Bësch'' ofgeholzt ginn ass? [[Fichier:4Gëttersteen Herkules.jpg|left|119px|Herkules um Bäerdrefer Véiergëttersteen]] * ... an der [[Kierch Bäerdref|Parkierch]] vu [[Bäerdref]], ënner dem Haaptaltor, ee [[réimesch Mythologie|réimesche]] '''[[Véiergëtterstee vu Bäerdref|Véiergëtterstee]]''' steet, mat der Minerva, der Juno, dem Apollo an dem Herkules drop? * … de lëtzebuergeschen Ethnolog [[Edouard Conzemius]] (1892-1931) e Spezialist vun de Miskito- a Sumu-Indianer an Honduras an Nicaragua war? [[Fichier:20150823 Berchem Rest area 012.jpg|130px|right]] * … déi zwou Bensinnsstatiounen op der [[Aire de Berchem]] iwwer 300 Millioune Liter Brennes am Joer verkafen? {{clear}} ==September== [[Fichier:Adrien Ries.jpg|95px|right]] * ... den [[Adrien Ries]] (1933-1991) am Joer 1970 de Begrëff ''[[Nordstad]]'' geprägt huet, deen den urbane Ballungsraum ëm [[Dikrech]] an [[Ettelbréck]] bezeechent? [[Fichier:Flag of South Africa.svg|130px|right]] * ... [[Südafrika]] offiziell 3 Haaptstied huet: [[Pretoria]] als Verwaltungshaaptstad, [[Kapstad]] als Regierungs- a [[Bloemfontein]] als Geriichts-Haaptstad? [[Fichier:Esch. Uelzechtstrooss.jpg|left|130px]] * ... d<nowiki>'</nowiki>'''[[Uelzechtstrooss]]''' zu Esch virun 1923, jee no Deelstéck, ''Avenue de l'Hôtel de Ville, Rue de la Poste'' a ''Rue Marie-Thérèse'' housch? [[Fichier:Messier51.jpg|120px|right|Whirlpool-Galaxis]] * … een an der '''[[Whirlpool-Galaxis]]''' (''Messier 51'' oder ''NGC 5194/5195''), eng Spiralgalaxis am [[Stärebild]] ''Canes Venatici'', eng äusserst aktiv Stäregebuert observéiere kann? [[Fichier:Chateau Berwart.JPG|130px|left]] * … d'[[Schlass Berwart|Berwart-Schlass]] zu [[Esch-Uelzecht]] 1954 ofgerappt gouf, fir 1956 als Kuliss fir d'Feierlechkeete vum Cinquantenaire nees fir kuerz Zäit opgeriicht ze ginn? [[Fichier:Termometro.JPG|90px|right]] * ... -40 [[Grad Fahrenheit]] a -40 [[Grad Celsius]] déi selwecht Temperatur uginn? [[Fichier:Flevoland-Position.png|89px|left|Lag vu Flevoland]] * ... déi [[hollännesch Provënzen|hollännesch Provënz]] '''[[Provënz Flevoland|Flevoland]]''' praktesch ganz aus Land besteet, dat dem Mier ofgewonne gouf? [[Fichier:Flaschenpost.jpg|130px|left]] * ... d'''Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie'' zu [[Hamburg]] déi gréisst Sammlung vu [[Fläschepost]]en op der Welt huet? * … et zu Lëtzebuerg zwéi Vëlossportler mam Numm [[Nicolas Frantz]] gouf, woubäi een dovun, den [[Nicolas Frantz II]], bei enger Course no enger Chute vun engem Auto iwwerrannt gouf, wéi e probéiert hat, säi Cousin mam nämmlechten Numm an zweemolegen Tour-de-France-Gewënner, z'iwwerhuelen? [[Fichier:Flag of Andorra.svg|right|110px]] * ... '''[[Andorra]]''' zwéi Staatscheffen huet, nämlech de franséische President [[Emmanuel Macron]] an de [[Joan Enric Vives i Sicília]], Bëschof vu La Seu d'Urgell? [[Fichier:Portrait Henri Tudor 004.jpg|100px|left]] * … den [[Henri Tudor]] (1859-1928), deen deen éischte brauchbare Bläiakkumulator erfonnt huet, u [[Bläi]]<nowiki>vergëftung </nowiki> gestuerwen ass? * … d'''[[Naturschutzgebitt Dreckswiss|Dreckswiss]]'' en Naturschutzgebitt an de Gemenge [[Gemeng Käerjeng|Käerjeng]] a [[Gemeng Suessem|Suessem]] ass, dat 71 ha Fiichtgebitt ëm d'[[Kuer]] ëmfaasst? [[Fichier:Ropetrailer3.jpg|130px|right]] * ... dem [[Alfred Hitchcock]] säi Film ''[[Rope (Film 1948)|Rope]]'' esou opgeholl gouf, wéi wann en aus enger eenzeger Astellung bestoe géif? [[Fichier:City walls and towers 2 Echternach, Luxembourg.JPG|left|110px]] * ... vun den ursprénglech op d'mannst 14 Tierm vun der '''[[Iechternacher Stadmauer]]''' der 5 erhale sinn an a Wunnengen ëmgebaut goufen? [[Fichier:Otzi-Quinson.jpg|130px|right]] * ... den [[Ötzi]] iwwer 5000 Joer no sengem Doud e klengen diplomatesche Sträit tëscht Éisträich an Italien ausgeléist huet? [[Fichier:Manatee photo.jpg|119px|right|Manati]] * … '''[[Ronnschwanzséikéi]]''' (''Trichechidae'', och "Manati" genannt) dacks ronderëm Elektrizitéitswierker ze fanne sinn, well do d'Waasser méi waarm ass, a se mëttlerweil ofhängeg vun dëser kënschtlecher Hëtzt gi sinn, an opgehalen hunn, a méi waarm Gewässer ze wanderen? [[Fichier:Baudouin of Belgium 1969.jpg|100px|left]] * ... de belsche Kinnek [[Baudouin vun der Belsch|Baudouin]] am Abrëll 1990 fir 36 Stonnen als ''net am Stand, ze regéieren'' erkläert gouf? [[Fichier:Rumelange, Grand-Rue (ca. 1948), carte postale 13031.jpg|130px|right]] * ... nodeem dem [[Minettstram]] säi Betrib den 22. September 1956 agestallt gi war, ee Bäiwon vum Tram eng Zäit duerno nach als Büro fir déi theoreetesch Führerschäiprüfung benotzt ginn ass? [[Fichier:N-Liez_vue-de-la-schleifmuhl.png|119px|left|Schläifmillen, ëm 1834.]] *… d''''[[Duchindustrie|Draperies de Luxembourg]]''' am 19. Joerhonnert 2.000 Leit beschäftegt an 1.000 Tonne gewäsche Woll am Joer verschafft hunn, an zu deene gréisste vun Europa gezielt gi sinn? [[Fichier:MJK 12586 Désirée Nosbusch (Berlinale 2018).jpg|95px|right]] * ... d'[[Désirée Nosbusch]] scho mat 12 Joer Radiosemissiounen a mat 15 Joer Tëleesemissiounen an däitscher Sprooch moderéiert huet? * ... d'''[[Luxemburger Zeitung]]'' tëscht 1902 an 1940 zweemol am Dag eng nei Editioun erausbruecht huet? [[Fichier:JacobyEdwardsWodruff.jpg|119px|left|J. Jacoby: Edwards a Wodruff]] * ... de lëtzebuergesche Moler '''[[Jean Jacoby]]''' (1891-1936) zweemol, 1924 an 1928, d'Goldmedail am Olympesche Konschtconcours gewonnen huet? [[Fichier:Jack-o'-Lantern 2003-10-31.jpg|110px|right]] * ... [[Halloween]] op e Karschnatz- an Neijoerschfest vun de [[Kelten]] zréckgeet? [[Fichier:Haile Selassie in full dress.jpg|85px|left]] * ... de [[Haile Selassie I. vun Ethiopien|Ras-Täfäri]] de 25. Mee 1924 op offizieller Visite zu Lëtzebuerg war? [[Fichier:Bassin de la Meuse.svg|95px|left]] *... d'[[Kuer]] mat hiren Niewebaachen an d'[[Fooschtbaach]] am [[Éislek]] déi eenzeg Waasserleef zu Lëtzebuerg sinn, déi net zum Baseng vum [[Rhäin]] gehéieren, mä zu deem vun der [[Meuse (Floss)|Meuse]]? * ... [[1895]], an de Pionéierjore vum [[Telefon]] zu Lëtzebuerg, e Mikro um [[Musekskiosk]] op der [[Plëss d'Arem]] un de Reseau ugeschloss war, fir datt d'Postbeamten de Sonndesconcert an der Telefonszentral nolauschtere konnten? [[Fichier:Freitag der 13. im Kalender.jpg|89px|right|Freideg den 13.]] * ... '''[[Paraskavedekatriaphobie]]''' d'Angscht virum [[Freideg]] den Dräizéngten ass? [[Fichier:RemouchampsRubicon.jpg|130px|left]] *... de [[Rubicon (Belsch)|Rubicon]] an der Belsch bei Remouchamps de längste schëffbaren ënnerierdesche [[Floss]] op der Welt ass? [[Fichier:Kueb-KI 8727 w.jpg|right|99px]] * ... "'''[[Kueb (Gebai)|Kueb]]'''" an de spéiden 1970er Jore wéinst sengem Glach mat engem Villchen de Spëtznumm vun engem Bauprojet fir d'[[Europäescht Parlament|Europaparlament]] um [[Kierchbierg]] war, dee schlussendlech duerch e manner ambiziéisen ersat gouf, deen dann, trotz enger anerer Form, bis haut "Klenge Kueb" genannt gëtt? [[Fichier:Schëld Place de Metz.jpg|left|130px]] * ... d'[[Nationalstrooss 3A|N 3A]] mat nëmme knapps 50 m déi kierzt [[:Kategorie:Nationalstroossen zu Lëtzebuerg| Nationalstrooss zu Lëtzebuerg]] ass? {{clear}} ==Oktober== [[Fichier:Pravcicka brana 2015-08 --3.JPG|130px|left|Pravčická brána]] * ... d''''[[Pravčická brána]]''' an Nordtschechien déi gréisst natierlech Sandsteebréck an Europa ass? *… d'[[Hélène Hiertz]] (1911-1985), déi di éischt Kächen zu Lëtzebuerg war, déi fir hire Restaurant e ''Michelin''-Stär krut, eng aktiv [[Resistenz zu Lëtzebuerg|Resistenzlerin]] war? [[Fichier:DenkmalJohannEberhardJungblut.JPG|130px]] * ... den ''Erdäpfelmuseum'' zu Prinzendorf an Éisträich zu Éiere vum lëtzebuergesche Geeschtleche [[Johann Eberhard Jungblut]] ugeluecht gouf, deen do 1761 d'Gromper agefouert huet? [[Fichier:Moselle from Paul Eyschen Monument Stadtbredimus c65.jpg|119px|right]] * ... hanner dem '''[[Paul-Eyschen-Monument zu Stadbriedemes]]''' eng Populatioun vu [[Sëlwerfëschelchen|Sëlwerfëschelcher]] lieft, déi fir gewéinlech a Mëtteleuropa just a Wunnengen ze fanne sinn? [[Fichier:Flag of Nauru.svg|130px]] * ... [[Nauru]] deen eenzege Memberstaat vun der UNO ass, dee keng Haaptstad huet? [[Fichier:Faïencerie Dondelinger.jpg|130px]] * ... d'[[Basilika Iechternach|Iechternacher Basilika]] am 19. Joerhonnert joerzéngtelaang eng '''[[Faïencerie Dondelinger|Faïencerie]]''' war, an datt ee vun de Kierchtierm de Kamäin dovu war? [[Fichier:Henry Miller 1940.jpg|100px]] *... dem [[Henry Miller]] säi Roman ''Quiet Days in Clichy'' ënner anerem och zu Lëtzebuerg spillt? [[Fichier:Spoorbrug lijn 126 over de Maas 3.JPG|130px]] * ... de ''[[Pont de Fer]]'' zu [[Huy]] an der Belsch entgéint sengem Numm net aus [[Eisen]], mä aus [[Bloe Steen (Natursteen)|Bloem Steen]] ass? [[Fichier:Kondominium Sauer.JPG|120px|right]] * ...d'[[Our (Sauer)|Our]], d'[[Sauer]] an d'[[Musel]] op deene Stécker vun hirem Laf, wou se d'Grenz tëscht Lëtzebuerg an Däitschland maachen, e '''[[Kondominium]]''' sinn? * ... den [[Nicolas Kinsch]] vun [[Esch-Uelzecht]] vun 1959 bis 1967 Äerzbëschof vu Kisangani ([[Demokratesch Republik Kongo]]) war, den [[James Schwebach]] vu [[Platen]] 1891-1921 Bëschof vu La Crosse ([[Wisconsin (Bundesstaat)|Wisconsin]]) war; de [[Jacques Mangers]] vu [[Stolzebuerg]] vun 1953 bis 1964 Bëschof vun Oslo war; de [[Jean-Baptiste Fallize]] vun [[Harel]] 1892-1922 Apostolesche Vikar vun Norwege war an de [[Michel Fallize]] och vun Harel 1889-1910 Generalvikar vun der Diözes Dacca ([[Bangladesch]]) war? {{center|[[Fichier:Salar de Uyuni Décembre 2007 - Centre de Nulle Part.jpg|399px|360-Grad-Panorama]]}} * ... de '''[[Salar de Uyuni]]''' mat enger [[Fläch]] vun 10.582&nbsp;km² déi gréisst [[Salzwüst]] op der Welt ass? [[Fichier:Luxembourg Ville photothèque 3-2011a.jpg|left|120px]] * … an der '''[[Fotothéik vun der Stad Lëtzebuerg]]''' eng 4 Millioune Fotoen an Negativer vun 1855 bis haut iwwer d'Stad Lëtzebuerg versuergt ginn? [[Fichier:50 лет добровольной военной службы.png|110px|left]] *… op den [[2-Euro-Gedenkmënzen]] de [[Henri vu Lëtzebuerg|Grand-Duc Henri]] bis Enn 2018 a 24 verschiddenen Designen ze gesinn ass? [[Fichier:A13 (Luxemburg) bei Frisange.jpg|130px]] * ... de Film ''[[Autobahnraser]]'' op der [[Autobunn A13 (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger A13]] gedréint gouf, ier déi fir den normale Verkéier opgoung, an déi dofir kuerzfristeg mat däitschen Autobunnsschëlter 'ëmdekoréiert' gouf? [[Fichier:Whale-shark-enhanced.jpg|150px|right]] * ...déi gréisst lieweg Hai-Aart, de '''[[Walhai]]''', deen iwwer 13 m laang ka ginn, sech vu [[Plankton]] erniert, an dofir fir de Mënsch ongeféierlech ass? [[Fichier:Emile Reuter.JPG|90px]] * …den [[Émile Reuter]] (1874-1973) dee [[Chamberpresidenten|Chamberpresident]] zu Lëtzebuerg mat bis ewell der längster Amtszäit war (vun 1926 bis 1958, ofgesi vun der däitscher Besatzungszäit)? [[Fichier:Americas on the globe (white-red).svg|100px]] * ... de Kontinent [[Amerika (Kontinent)|Amerika]] säin nach haut geleefegen Numm [[1507]] op enger Kaart kritt huet, déi en Deel vum Kartograph [[Martin Waldseemüller]] sengem Wierk ''[[Cosmographiae Introductio]]'' war, well de Waldseemüller gemengt hat, den [[Amerigo Vespucci]] hätt en entdeckt? [[Fichier:The_Atomium's_North_face_with_a_Smurf_(DSCF1216).jpg|89px|left|Atomium]] * ... den '''[[Atomium]]''' zu [[Bréissel]] en [[Eisen|Eise]]-Kristall an enger 165-milliardefacher Vergréisserung duerstellt? * ... souwuel de Moler a Manager [[Gust Graas]] wéi och de Politiker [[Gusty Graas]] den Titel 'Grand officier de l'[[ordre de la couronne de chêne]]' kritt hunn? [[Fichier:Degradation alfred dreyfus.jpg|110px]] *… et am Kader vun der ''[[Affär Dreyfus]]'', déi déi franséisch Ëffentlechkeet jorelaang polariséiert huet, 11 Joer gedauert huet, ier den [[Alfred Dreyfus]] nees rehabilitéiert gouf? [[Fichier:Gefëllte Bretzel.jpg|left|119px|Bretzel]] * ... op '''[[Bretzelsonndeg]]''' dem [[Brauch]] no Männer enger Fra, déi hinnen eppes bedeit, eng [[Bretzel]] schenken, fir dann, bei géigesäitegem Intressi, [[Ouschteren]] en [[Ouschteree]] vun hir geschenkt kréien, ausser bei [[Schaltjoer|Schaltjoren]], wou et ëmgedréint ass? [[Fichier:Zénon Bernard, Jongen a Meedercher.jpg|110px]] *... de [[Zénon Bernard (1893)|Zénon Bernard]] 20 Joer nodeem hien e Gol am eenzege Match, deen déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] jee géint Frankräich gewonnen huet, geschoss hat, als éischte [[Kommunistesch Partei Lëtzebuerg|Kommunist]] an d'[[Chamber]] gewielt gouf? [[Fichier:South Africa 2011 dominant language map.svg|110px]] * ... [[Südafrika]] eelef [[offiziell Sprooch|ofiziell Sproochen]] huet? [[Fichier:Serge Gainsbourg par Claude Truong-Ngoc 1981.jpg|120px|right|Serge Gainsbourg (1981)]] *... de franséische Chansonnier '''[[Serge Gainsbourg]]''' an den 1960er Joren och Regisseur vu [[Sandalefilm]]er war? [[Fichier:Iechterncher Séi beta w 2-5.jpg|130px]] * … den [[Iechternacher Séi]] e kënschtleche Séi ass, deen Enn der 1970er Joren ugeluecht gouf, fir d'touristesch Offer ze diversifiéieren, an dofir d'[[Lëschenhaus]], e Barockgebai vu 1676, ofgerappt gouf, well et soll gehënnert hunn? [[Fichier:US Navy 031029-N-6236G-001 A painting of President John Adams (1735-1826), 2nd president of the United States, by Asher B. Durand (1767-1845)-crop.jpg|100px]] *… den [[John Adams|zweeten]] an deen [[Thomas Jefferson|drëtte President vun de Vereenegte Staate]] genee de selwechten Dag, de [[4. Juli]] [[1826]], gestuerwe sinn? [[Fichier:Belval Avenue de la Recherche 2019-12 --1.jpg|130px|left]] * ... de [[Boulevard de la Recherche]] um Belval op knapps 300 Meter duerch Frankräich geet? [[Fichier:Pierre Brunehaut 01.jpg|130px|right]] * ... et Legenden, awer keng schlësseg Erklärunge gëtt, wéi a firwat d''''[[Pierre Brunehaut]]''', e Monolith an der belscher [[Provënz Hainaut]], op déi Plaz koum, wou en haut steet? * ...d'[[Carmen Pereira]] 1984 dräi Deeg laang amtéirend Presidentin vu [[Guinea-Bissau]] an domat déi éischt Fra an där Positioun an Afrika war? [[Fichier:Limbourg, de Vesder in de stad foto1 2012-06-28 14.41.JPG|130px]] * ... d'Stad [[Limbourg]] weder an [[Provënz Limburg (Belsch)|der belscher]] nach an [[Provënz Limburg (Holland)|hollännescher Provënz Limburg]] läit, deene se den Numm ginn huet, ma an der [[Provënz Léck]]? [[Fichier:Antoine_Meyer_1829_Schrek_Parnassus.png|left|80px]] * ... de Mathematiksprofesser '''[[Antoine Meyer]]''' (1801-1857) den Auteur vum éischte Buch op Lëtzebuergesch, ''[[E' Schrek ob de' Lezeburger Parnassus]]'' (1829), war? {{clear}} ==November== [[Fichier:Soldat Marathon Cortot Louvre LP243.jpg|130px|right]] * ...de Rapport iwwer e Leefer, deen d'Victoire an der [[Schluecht vu Marathon]] mat sengem leschten Otemzuch zu Athen soll verkënnegt hunn, eng Erfindung aus dem 4. Jh v. Chr. war? [[Fichier:Habschter-Tunnel---w.jpg|130px|left]] * ... den [[Habschter Tunnel]], beim Ofschloss vun den Aarbechten 1879, dee längsten am Land war? [[Fichier:Schwaarzspiecht.jpg|right|89px]] * ... de '''[[Schwaarze Spiecht]]''', dee virum Ufank vun den 1960er Jore just an de Biergbëscher an Nord- an Zentraleuropa doheem war, sech zanterhier am flaache Land bis op den Atlantik breetgemaach huet, ouni datt genee gewosst ass firwat? [[Fichier:Jean Baptiste Nothomb (02).jpg|right|100px]] * … de [[Jean-Baptiste Nothomb]] (1805-1881) ee vun de "Pappe" vun der Belscher Verfassung war? [[Fichier:Ice hockey puck on ice 20180112.jpg|130px|left]] * ... de [[Puck (Sport)|Puck]] 1877 vum William Fleet Robertson erfonnt gouf, andeems en einfach zwou Tranchë vun engem Vollgummisball uewen an ënnen ewechgeschnidden hat? [[Fichier:Charles Arendt 1825 1910.jpg|95px|left]] * ... de Staatsarchitekt [[Charles Arendt]] 1900 proposéiert hat, um [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] eng neigotesch Kathedral mat Plaz fir bis zu 3.000 Leit ze bauen? [[Fichier:Iran saffron threads.jpg|110px|right]] *... een, fir ee Kilo [[Safran]]-Stempelen ze gewannen, 80.000 bis 150.000 Bléie brauch? [[Fichier:Walferdange, Grünewald, Chêne du prince Henri (102).jpg|95px|right]] * ... nach 100 Joer nom Doud vum Prënz [[Henri vun Oranien-Nassau]], him zu Éieren [[Eech vum Prënz Henri|eng Eech]] am [[Gréngewald]] geplanzt gouf? * ... all Joers vun der Asbl [[natur&ëmwelt]] e "[[Vull vum Joer]]" ausgeruff gëtt, fir op eng bedreet [[Lëscht vun de Vullen zu Lëtzebuerg|Vullenaart zu Lëtzebuerg]] opmierksam ze maachen? [[Fichier:De Charly.JPG|130px|right]] * ... de Spëtznumm "[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg - Iechternach|Chareli]]" vun der [[Schmuelspuerbunnen zu Lëtzebuerg|Vizinalbunn]] vun der Stad op Iechternach op de Virnumm vum Minister [[Charles Rischard]] zréckgeet? [[Fichier:Red deer stag 2009 denmark.jpg|95px|left]] * ... de [[Routhirsch]] zu Lëtzebuerg am 19. Joerhonnert praktesch ausgerott war, säi Bestand awer zanter der Mëtt vum 20. Joerhonnert nees an d'Luucht geet, op haut e puer Dausend Déieren? [[Fichier:Fort Louvigny Luxembourg City 2012-04.JPG|130px|right]] * ... d'Grondmauere vum markanten 8-stäckegen Tuerm vun der [[Villa Louvigny]], op de Reschter vum Fort Louvigny stinn? [[Fichier:Caméléon Madagascar 02.jpg|130px|left]] * ... de [[Risechameleon]], mat enger Längt vu 70&nbsp;cm, déi gréisst [[Chameleonen|Chameleonaart]] ass, déi et gëtt? [[Fichier:Haendschefabrik1963kutter.jpg|130px|right]] * ... d'[[Händschefabréck Reinhard am Stadgronn]], mat enger 1.000 Aarbechter, viru ronn 100 Joer dee gréissten Industriebetrib an der Stad Lëtzebuerg war? [[Fichier:RR5111-0290R.jpg|130px|right]] * ... den [[Alexei Leonow]] 1965 deen éischte Mënsch war, dee säi Raumschëff verlooss huet, an [[Baussebordasaz|am Weltraum geschwieft]] ass? [[Fichier:Rue de Chiny.svg|130px|left]] * ... d'[[Rue de Chiny (Märel)|Rue de Chiny]] an der Stad Lëtzebuerg 2013 zu [[Märel (Stad Lëtzebuerg)|Märel]] opgehalen huet, z'existéieren, fir 2019 [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|op der Gare]] nees [[Rue de Chiny (Stad Lëtzebuerg)|nei opzetauchen]]? [[Fichier:Flag of Afghanistan.svg|130px|right]] * ... de [[Fändel vum Afghanistan]] am Laf vum 20. Joerhonnert eng 20 Mol geännert gouf? [[Fichier:Remerschen, The Princess of Schengen (102).jpg|95px|left]] * ... vun der [[Prinzessin vu Schengen]] just nach Zänn iwreg sinn? [[Fichier:Olympic flag.svg|130px|right]] * ... d''''[[Olympesch Spiller]]''' vun 1916 engersäits an 1940 an 1944 op där anerer, wéinst dem [[Éischte Weltkrich|Éischten]], resp. dem [[Zweete Weltkrich]] annuléiert goufen? [[Fichier:Assemblée constitutive APF.jpg|130px|left]] * ... e [[Victor Bodson|Lëtzebuerger]] den éischte President vun der d'[[Assemblée parlementaire de la Francophonie]] war, enger Organisatioun déi sech aus [[franséisch]]sproochegen, interparlamentaresche Regierungen oder Organisatiounen zesummesetzt? [[Fichier:Paleis van de Grote Raad te Mechelen.jpg|100px|right]] * ... den Ausdrock "op [[Mechelen|Mechele]] goen" (fir "déi lescht Trompkaart auszespillen") op de [[Grousse Rot vu Mechelen]] zréckgeet, déi iewescht Geriichtsinstanz an de [[Burgundesch Nidderlanden|Burgundeschen]], [[Spuenesch Nidderlanden|Spueneschen]] an [[Éisträichesch Nidderlanden|Éisträicheschen Nidderlanden]]? * ... den [[Alphonse Kemp]] 1911 e Projet virgestallt huet fir d'Uelzecht an engem Tunnel ënnert dem Rummplateau erduerch ze féieren? [[Fichier:Kim Jong-il on August 24, 2011.jpg|95px|left]] * ... et vun enger vun de sëllege Publikatiounen, déi de [[Kim Jong-il]] als Auteur uginn, eng lëtzebuergesch Iwwersetzung gëtt, nämlech '' Déi historesch Lekzioun vum Opbau vum Zozialissem an déi allgemeng Linn vun onser Partei''? [[Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|right|95px]] * ... bei de [[Chamberwale vum 18. Juni 1989]] véier verschidde gréng Parteien ugetruede sinn? [[Fichier:IAEA 02790015 (5613115146).jpg|100px|right]] * ... d'[[Katastroph vun Tschernobyl]] der Ëffentlechkeet bekannt gouf, wéi a Schweden anormal héich Stralungswäerter bei enger Atomzentral gemooss goufen, vun deenen ufanks ugeholl gouf, si kéime vun do? * ... de [[Joseph Faulké]] an den [[Alphonse Rupprecht]] "uniforméiert Champignonsspezialiste" waren? [[Fichier:Stewart Granger in Young Bess trailer.jpg|130px|left]] * ... [[Stewart Granger]] e Pseudonym ass, deen dëse Schauspiller ugeholl huet fir net mat engem [[James Stewart|homonyme Beruffskolleeg]] verwiesselt ze ginn? [[Fichier:Jacques Santer.jpg|100px|right]] * ... de [[Jacques Santer]] an de [[Jean-Claude Juncker]] ee wéi deen aneren noeneen Affekot, CSV-Fraktiounssekretär, Staatssekretär am Aarbechtsministère, Aarbechts-, Finanz- a Premierminister, a President vun der Europäescher Kommissioun waren? * ... 160 Millioune Liichtjoere vun hei ewech d'[[HD 45350 b|Peitruss]] ronderëm d'[[HD 45350|Lucilinburhuc]] kreest? [[Fichier:Luxembourg road sign diagram A 28 (2018).svg|100px]] * ... am Mee 2012 zu Lëtzebuerg mam [[Schëld A, 28]] e [[Verkéiersschëld]] agefouert gouf, dat virun [[Tram]]sgleiser warnt, obwuel d'Gesetz, en [[Stater Tram|Tram an der Stad Lëtzebuerg]] (nees) anzeféieren, eréischt am Juni 2014 an der Chamber gestëmmt gouf? {{clear}} ==Dezember== <gallery> Fichier:Luxembourg, Église Saint-Jean (Neumünster) côté Alzette (101).jpg File:Capital city Luxembourg 05.jpg Fichier:Luxemb Weiler-la-Tour, Greek Orthodox Church with flags.jpg Fichier:Charleroi - hôtel de ville vu de la place Charles II - 2014-08-07.jpg Fichier:Luxembourg, fontaine Trentenaire Traité de Rome (2).jpg Fichier:N-Liez vue-de-la-schleifmuhl.png Fichier:Malakoff place du 11 Novembre 1.jpg Fichier:Dreifaltigkeitskirche Luxbg 2011B.jpg File:Verenigde Nederlandse Staten 1790.jpg Fichier:Pellicola Cinematografica Sotto.png Fichier:Close-up of mole.jpg File:Robert-Schuman-1953 (cropped).jpg Fichier:ChessSet.jpg File:Luxembourg, parcmètre Duncan meter (102).jpg File:Towers of the Court of Justice of the European Union (CJEU) after fifth extension, January 2020.jpg File:Canis lupus laying.jpg Fichier:Richard2 Anna.jpg Fichier:Erpeldange4.JPG Fichier:Rubjerg Knude Fyr, Hjørring, Denmark, 1807072202, ako.jpg Fichier:Kneiff.jpg Fichier:Maison Höcklin von Steinach Luxembourg City 2013-08.jpg Fichier:Olympus Mons.jpg Fichier:Auto-mixte-Parijs-1906.jpg Fichier:Groothertogdom LuxemburgGemeenten2.png </gallery> --> * ... [[Auguste Engelspach-Larivière|ee vun de Pionéier vun der Lëtzebuerger Geologie]] eng wichteg Roll an der belscher Revolutioun gespillt huet a mat just 32 Joer un engem Schlag gestuerwen ass? * ... dem [[Serge Ecker]] seng [[Melusina (Skulptur)|Melusina-Skulptur]] mat Hëllef vun engem groussen 3D-Drécker entstanen ass? * ... ënner dem [[Pafendaller Viaduc]], wou haut d'[[Jugendherberg Stad Lëtzebuerg|Jugendherberg vun der Stad Lëtzebuerg]] steet, Enn 19./uganks 20. Jh. e Schluechthaus stoung? * ... et zu Lëtzebuerg eng [[Griichesch-orthodox Kierch Weiler zum Tuer|griichesch-orthodox]] an eng [[russesch-orthodox Kierch zu Lëtzebuerg|russchesch-orthodox Kierch]] gëtt? * ... [[Charleroi]] deen Numm 1666 zu Éiere vum Kinnek [[Carlos II. vu Spuenien|Carlos II.]] krut, a bis dohi ''Charnoy'' housch? * ... 1922 an 1923 mat der [[Marcelle Dauphin]] an der [[Louise Welter]] déi éischt Fraen zu Lëtzebuerg Doktesch goufen (Zänndoktesch, resp. Generalistin)? * ... dem [[François Gillen]] säi [[Buer fir den 30. Anniversaire vun de Réimeschen Traitéen|Buer]] op der Spëtzt vun der [[Al Avenue|Aler]] an der [[Nei Avenue|Neier Avenue]] am [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Garer Quartier]] fir den 30. Anniversaire vun de [[Réimesch Traitéen|Réimesche Traitéen]] opgeriicht gouf? * ... d'Duchfabréck op der [[Schläifmillen (Lëtzebuerg)|Schläifmille]] laang virun der [[Hamm (Stad Lëtzebuerg)|Gemeng Hamm]], an där se louch, en eegene Pompjeescoprs hat? * ... d'Stad [[Malakoff (Hauts-de-Seine)|Malakoff]] bei Paräis no enger Kopie vun engem [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Tuerm vun der Festung Malakoff]], déi do stoung, genannt gouf, deen d'Fransousen 1856 am [[Krimkrich]] eruewert haten? * ... 1890, wéi mam [[Adolphe vu Lëtzebuerg]] d'Dynastie [[Nassau-Weilburg]] de Lëtzebuerger Troun iwwerholl huet, d'[[Dräifaltegkeetskierch vu Lëtzebuerg|Dräifaltegkeetskierch]] an der [[rue de la Congrégation|Jofferegässel]] d'Kierch vum Lëtzebuerger Herrscherhaus gouf? * ... den Doud vum Deputéierten [[Aly Duhr]], den 1. Januar 1974, als Konsequenz hat, datt d'CSV bis d'[[Chamberwale vum 26. Mee 1974|Walen am Mee 1974]] mat engem Deputéierte manner an der Chamber vertruede war, well kee méi op hirer Lëscht vum Ostbezierk stoung, deen nach hätt kënnen noréckelen? * ... [[Léck]] tëscht August 1789 a Januar 1791 [[Lécker Revolutioun|eng Republik war]]?. * ... de Film ''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' am Dréibuch ''Di zwéi vum Bierg'' an um Filmplakat ''Déi zwee vum Bierg'' housch? * ... den [[Europäesche Maulef]] op der Insel [[Groussbritannien (Insel)|Groussbritanien]], awer net op [[Irland (Insel)|Irland]] virkënnt? * ... deen nom Politiker [[Robert Schuman]] genannte [[Rond-point Robert-Schuman]] an der Stad Lëtzebuerg, grad wéi deen zu Bréissel, allen zwéin zwar "Rond-Point" heeschen, awer keng ''[[Intersection à sens giratoire obligatoire]]'', wéi s'am [[Code de la route (Lëtzebuerg)|Code de la route]] virgesinn ass, sinn? * ... déi héchst Victoire vun der [[Lëtzebuergesch Foussballnationalequipe|Lëtzebuergescher Foussballnationalequipe]], de 26. Juli 1948 zu London, 6–0 géint Afghanistan war? * ... dat Wuert ''[[Schach]]'' op Persech "Kinnek" bedeit, a ''Schachmatt'' "de Kinnek ass dout"? * ... déi éischt [[Parkauer]] zu Lëtzebuerg am Abrëll 1958 an der Stad bei der [[Postgebai Stad Lëtzebuerg|Post]] um [[rue de la Poste (Stad Lëtzebuerg)|Piquet]] an an der [[Aldrengerstrooss]] opgestallt gouf? * ... den den 3. Tuerm vum [[Europäesche Geriichtshaff]], mat 115 Meter Héicht, dat [[Héich Gebaier zu Lëtzebuerg|héchst Gebai zu Lëtzebuerg]] ass (Antennemasten net matgerechent)? * ... ëm d'Joer 2020 [[Wollef|Wëllef]] vun der mëtteleuropäescher Flaachlandpopulation a vun där aus dem Alperaum sech an der Regioun ëm d'Belsch a Lëtzebuerg vereenegt hunn? * ... dem [[Geoffrey Chaucer]] säin allegorescht Gedicht ''The Parliament of Fowls'' dacks als Geleeënheetsgedicht fir d'Hochzäit vum Kinnek [[Richard II. vun England|Richard II.]] mat der [[Anne vu Béimen]] gedeit gëtt? * ... bis 1952 den [[Napoleonsgaart]], dono bis 1997 d'[[Buergplaz zu Huldang]], an zanterhier [[Op Kneiff]] als déi héchste Plaz zu Lëtzebuerg gëllt? * ... d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer]] aus dräi [[Kadastersektioun|Sektioune]] besteet, wouvun eng am [[Éislek]], eng am [[Guttland]] an déi drëtt op der Grenz vun den zwou Regiounen läit? * ... den Zockerbäcker [[Nicolas Namur]], ier e säi Betrib an der Stad Lëtzebuerg gegrënnt huet, 1854 bis 1861 Pâtissier a [[Kalifornien]] war? * ... den 1900 gebaute Liichttuerm [[Rubjerg Knude Fyr]] an Dänemark 2019 eng 70 Meter an d'Hannerland geréckelt gouf, fir datt en net an d'Mier soll falen? *... de lëtzebuergeschen Entreprener '''[[Théodore Pescatore (1871-1931)|Théodore Pescatore]]''' (1871-1931) schonn 1904 eng Firma (''L'Auto mixte'') gegrënnt huet, fir [[Hybrid]]-Gefierer ze bauen? * ... Klierf, den Houwald, Esch-Sauer an d'Kautebaach déi éischt Uertschaften zu Lëtzebuerg waren, déi eng [[Gemeinschaftsantenn]] haten an dat, nach ier et 1967 e Gesetz dofir gouf? * ... den [[Olympus Mons]] um [[Mars (Planéit)|Mars]] mat iwwer 22&nbsp;km Héicht iwwer dem mëttlere Planéitenniveau a 26&nbsp;km iwwer der Plateausdéift an engem Duerchmiesser vu bal 600&nbsp;km deen héchsten a gréisste bekannte Bierg am Sonnesystem ass? * ... d'[[Haus Höcklin von Steinach]] um [[Krautmaart]] warscheinlech dat eelst Wunnhaus an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] ass, dat nach erhalen ass? * … d''''[[Entwécklung vun der Gemengenzuel zu Lëtzebuerg|Zuel vun de Gemengen zu Lëtzebuerg]]''' tëscht de Joren 1830 an 1891 vun 120 op 130 eropgoung, fir dann nees, duerch Fusiounen, op déi aktuell {{Gemengenzuel}} erofzefalen? * ... de [[Julien Lefèvre]] Lëtzebuerg 1936 op den olympesche Summerspiller als Sculpteur an op de Wanterspiller als (Ersatz-)Bobfuerer vertrueden huet? [[Kategorie:Schablounen:WDS| ]] k3qb7bgu310auv8pwsnekvanfjwuygs 2395940 2395939 2022-08-24T11:28:25Z Les Meloures 580 Ännerunge vum [[Special:Contributions/Les Meloures|Les Meloures]] ([[User talk:Les Meloures|Diskussioun]]) zréckgesat op déi lescht Versioun vum [[User:Zinneke|Zinneke]] wikitext text/x-wiki '''Dëst sinn d'''Wësst Der schonn ...?''-Teaseren, déi a Schablounen agebonne sinn, sou datt all Dag uewen en neie stoe kënnt.''' Hei sinn all d'Teasere beieneen. Fir s'esou ze gesinn, wéi s'op der Haaptsäit gewise ginn, [[Haaptsäit/WDS|kuckt hei]] a sicht Iech den Dag eraus. ==Januar== [[Fichier:Penny black.jpg|right|89px|One Penny Black]] * ... d'Erfindung vum '''[[Timber]]''' et mat sech bruecht huet, datt net méi deen, deen e Bréif kritt, mä deen, deen e fortschéckt, de Porto huet misse bezuelen? [[Fichier:Mathias Hardt.jpg|90px|left|Mathias Hardt]] * ... de [[Mathias Hardt]] (1809-1877) mat sengem ''Vocalismus der Sauermundart'' (1834) déi éischt wëssenschaftlech Beschreiwung vum [[Lëtzebuergesch]]e gemaach huet? [[Fichier:Pont depuis l' Oyapock.jpg|90px|right]] * ... am Mäerz 2017 déi éischt [[Bréck iwwer den Oyapock|Bréck tëscht Frankräich a Brasilien]] ageweit gouf? [[Fichier:Personenstand.jpg|left|83px|Questionnaire Personenstandsaufnahme]] *… bei der sougenannter '''[[Personenstandsaufnahme vum 10. Oktober 1941|''Personenstandsaufnahme'' vum 10. Oktober 1941]]''' d'[[Resistenz zu Lëtzebuerg|Resistenzgruppen]] d'Lëtzebuerger majoritär dovun iwwerzeegt kruten, bei verfängleche Froen iwwer Mammesprooch a "''Volkszugehörigkeit''" mat "Lëtzebuergesch" amplaz, wéi praktesch virgeschriwwen, mat "''deutsch''" z'äntwerten? * ... zwou Persoune mam Numm [[Ernest Arendt]] Member vum [[Staatsrot (Lëtzebuerg)|Staatsrot]] waren, an zwar de [[Ernest Arendt (Riichter)|Riichter Ernest Arendt]] vun 1902 bis 1931 an den [[Ernest Arendt (Affekot)|Affekot Ernest Arendt]] vun 1973 bis 1988? [[Fichier:Mill Ends Park.jpg|130px|right]] * ... de [[Mill Ends Park]] mat 0,292 m² dee klengste Park vun der Welt ass? [[Fichier:Knossos Bull-Leaping Fresco.jpg|right|125px|Minoesch Fresk zu Knossos]] * … et verschidden Theorien iwwer den Ënnergang vun der '''[[Minoesch Kultur|Minoescher Kultur]]''' ginn, wouvun déi gängegst e [[Vulkan]]ausbroch op der Insel [[Santorini|Thira]] dofir verantwortlech mécht? [[Fichier:MargueriteClement.JPG|90px|right]] * ... d'[[Marguerite Thomas-Clement]] (1886-1979) 1919 déi éischt a laang eenzeg Fra war, déi an d'Lëtzebuerger [[Chamber]] gewielt gouf? * ... et an der [[Köln]]er Kanalisatioun e Sall gëtt, [[Lüstersall an der Kanalisatioun vu Köln|dee mat Lüsteren dekoréiert]] ass? [[Fichier:PEI_ONR_4919.jpg|120px|left|Krispines]] * ... bei der '''[[Krispines]]'''-Kapell, och ''Péiter Onrou'' genannt, um [[Lampertsbierg]] et bis virun net all ze laanger Zäit de [[Brauch]] gouf, Käerze mat dragepickte Spéngelen ofzebrennen, fir datt Männer, déi ontrei waren, solle "bestrooft" ginn? * ... den [[Alphonse de la Fontaine]] (1825-1896), e Brudder vum [[Edmond de la Fontaine]] (''Dicks''), Auteur vun der éischter Fauna vun de [[Wierbeldéieren]] vu Lëtzebuerg war? [[Fichier:KIE ZOW 101.jpg|80px|right]] * ... op de Fënstere vun der [[Kierch Zowaasch]] verschidde Memberen aus der Grofefamill Saintignon an aner Stëfter vun der Kierch als Helleger duergestallt sinn? [[Fichier:Illustration Secale cereale0.jpg|right|79px]] *... d''''[[Kar (Planz)|Kar]]''' keng klassesch Fruuchtzort ass, déi et schonn an der Antiquitéit gouf, mä villméi eréischt virun 2000 bis 3000 Joer als "Onkraut" an de Weessefelder vu Klengasien opkoum, wou et da mat rekoltéiert gouf? * ... den [[Tevita Momoedonu]] aus Fidschi alt ''the Five Minute Prime Minister'' genannt gëtt, well en 2000 zweemol (wärend e puer Minutten) an 2001 (wärend zwéin Deeg) Premierminister war? [[Fichier:Turner St Esprit Luxembourg.jpg|130px|left]] *... an de [[Kasematten|Kasematte]] vum fréiere [[Bastioun Louis]] vun der [[Festung Lëtzebuerg]] haut d'Bank LBBW Luxemburg S.A. hire Wäikeller huet? [[Fichier:Darvasa gas crater panorama crop.jpg|130px|left]] * ... de [[Krater vun Derweze]] an Turkmenistan zanter 1971 am Gaang ass ze brennen, an dowéinst vun de Leit vun do den Numm ''Paart vun der Häll'' krut? [[Fichier:Wort no 1.jpg|left|85px]] * ... d''''''[[Luxemburger Wort]]''''' déi eelst lëtzebuergesch Dageszeitung ass, déi ouni Ënnerbriechung bis haut existéiert? [[Fichier:Heliocentric.jpg|right|100px]] * ... den [[Aristarch vu Samos]] (ëm 310 - ëm 230 v. Chr.) och alt "griichesche [[Nikolaus Kopernikus|Kopernikus]]" genannt gëtt, well hien als ee vun den Éischten d'[[heliozentrescht Weltbild]] vertratt huet, no deem d'[[Sonn]] an net d'[[Äerd]] am Zentrum vum Weltall stéing? [[Fichier:Paris 06 Eiffelturm 4828.jpg|right|79px]] *... d'Iddi fir den '''[[Eiffeltuerm]]''' vum elsässer Architekt [[Maurice Koechlin]] war? [[Fichier:Ria Hackin.jpg|90px|left]] * ... de lëtzebuergesch-franséischen Archeolog [[Joseph Hackin]] a seng Fra [[Ria Hackin-Parmentier]] 1941 beim Ënnergang vum Cargoschëff ''[[SS Jonathan Holt]]'', dat torpedéiert gouf, ëm d'Liewe koumen? [[Fichier:Nic Klopp - Sécession - Exposition Peintures Sculptures Arts décoratifs.jpg|90px|left]] * … et iwwer 30 Joer no Wien a München och an der lëtzebuergescher Konschtszeen zu enger [[Sezessioun (Lëtzebuerg)|Sezessioun]] koum, déi der moderner [[Molerei]] zum Duerchbroch verhollef huet? [[Fichier:Cape_Verde_location_map.svg|110px|left|Cap Vert]] * ... d'Land '''[[Cap Vert]]''' säin Numm vun engem Kap 500&nbsp;km wäit ewech zu [[Dakar]] am [[Senegal]] huet, dat den Inselen hiren Numm ginn huet? [[Fichier:Landverkauf.JPG|130px|right]] *... et bei der [[Lëtzebuerg-Kris]] [[1867]] drëms goung, datt Lëtzebuerg u Frankräich verkaf sollt ginn? [[Fichier:Alexis Heck 1830 1908.jpg|100px|right]] * ... nom Tourismuspionéier [[Alexis Heck]] (1830-1908) net nëmmen [[École d'hôtellerie et de tourisme du Luxembourg|eng Schoul]], ma och e [[Cocktail]] genannt gouf? [[Fichier:Coat of arms Grand Duchy of Luxembourg.png|right|89px|Wope vu Lëtzebuerg]] * ... dem '''[[Wope vu Lëtzebuerg]]''' seng Originnen an de Wope vum mëttelalterlechen Haus Lëtzebuerg huet, an op den [[Heinrich V. vu Lëtzebuerg|Henri V.]] (1136-1196) zréckgeet? *... de lëtzebuergesche Journalist an Dokumentarfilmmécher [[Gordian Troeller]] (1917-2003) 1992 den Adolf-Grimme-Präis fir säi Liewenswierk krut? [[Fichier:Biergahornen Corniche 1.jpg|130px|left]] * ... 1984 op engem vun deenen zwéi [[Biergahornen op der Corniche]] (haut net méi do) eng bis dohin onbekannt [[Wanzen]]aart entdeckt gouf? [[Fichier:Telstar.jpg|90px|left|Telstar]] * ... wéinst der Technikbegeeschterung an den 1960er Joren e lëtzebuergsche Basketballveräin, de [[BBC Telstar Hesper]], nom Kommunikatiounssatellit '''[[Telstar]]''' genannt gi war? [[Fichier:Pingos near Tuk.jpg|left|115px|Pingoen]] * ... e [[Pingo]] eng Knupp oder en Hiwwel ass, deen am Permafraschtbuedem ze fannen ass, an aus engem Kär vun Äis besteet, iwwer deem sech de Buedem wëlleft? [[Fichier:Maison gothique Echternach 2015-12.jpg|right|80px]] * ... bei der Renovéierung vum [[Gotescht Haus Iechternach|Goteschen Haus]] zu Iechternach de Giewel nëmmen do stoe gelooss gouf, wou z'erkenne war, wéi d'Haus uersprénglech war? [[Fichier:MALBROUCK 2621 w.jpg|right|139px|Buerg Malbrouck]] *... d''''[[Buerg Malbrouck]]''' am loutrengesche [[Manderen]] nom englesche Feldhär [[John Churchill, 1. Herzog vu Marlborough]] genannt ass, deen am Spueneschen Ierffollegkrich 1705 do aquartéiert war? {{clear}} ==Februar== [[Fichier:Pair of side chairs MET DP111237.jpg|100px|right]] * ... den [[Thomas Chippendale]] (1718-1779) en englesche Konscht- a Miwwelschräiner war, no dem den Chippendale-Stil benannt ass? [[Fichier:Codex Mariendalensis page.jpg|80px|left|Codex Mariendalensis]] * ... de '''[[Codex Mariendalensis]]''', eng spéitmëttelalterlech Handschrëft iwwer d'Geschicht vun der [[Yolanda vu Veianen]], joerzéngtelaang als verluer gegollt huet, ier en 1999 erëmfonnt gouf? [[Fichier:Soyuz 18 booster.jpg|right|80px|Soyuz-Rakéit zu Baikonur]] * ... d'Sowjetunioun, fir de Westen an d'Ier ze féieren, hire Kosmodrom bei Tjuratam no der Uertschaft [[Baikonur]] genannt huet, déi iwwer 300&nbsp;km vun do ewechlouch? [[Fichier:Biver (13) Terrils.JPG|130px|right]] * ... d'Uertschaft [[Biver (Bouches-du-Rhône)|Biver]] an de [[Departement Bouches-du-Rhône|Bouches-du-Rhône]] nom lëtzebuergesch-belsche Grouweningenieur [[Ernest Biver]] genannt gouf? [[Fichier:Berdorf (LU), Hohllay -- 2015 -- 6097-101.jpg|130px|left]] * ... d'[[Huel Lee]] zu [[Bäerdref]] hir aktuell Form huet, well do zanter der [[Réimescht Räich|Réimerzäit]] Millesteng aus dem Fiels gebrach goufen? [[Fichier:Shakespeare2.jpg|89px|right]] *... de [[Miguel de Cervantes]] an de '''[[William Shakespeare]]''', de selwechten Dag, an zwar den [[23. Abrëll]] [[1616]] gestuerwe sinn? [[Fichier:McDonalds-Chicken-McNuggets.jpg|130px|right]] * ... de Lëtzebuerger [[René Arend]] d'''Chicken McNuggets'' an de ''McRib'', zwéi McDonald's Produiten, kreéiert huet? [[Fichier:Guerra civil española montaje.png|95px|left]] * … d'Gesetz, dat de Leit aus Lëtzebuerg verbueden huet, [[Spueniekämpfer|um Spuenesche Biergerkrich deelzehuelen]], eréischt 2003 revoquéiert gouf? * ... vun den 11 [[Siderurgie zu Lëtzebuerg|Héichiewen zu Lëtzebuerg]], déi et an de 40er Jore vum 19. Joerhonnert gouf, ausser zu [[Zowaasch]], keen Eenzegen am [[Minettsgéigend|Minett]] stoung? [[Fichier:EUR 50 obverse (2002 issue).jpg|120px|left]] * ... de [[Eurobilljeeën|50-Eurobilljee]] deen am meeschte gebrauchte Geldschäin an der [[Eurozon]] ass? Den 1. Januar 2018 waren 9.826.239.828 Exemplairen dovun am Ëmlaf. Duerno kommen dee vun 20 an dee vun 10 [[Euro]]. [[Fichier:Ch Bernhoeft 1891 GD Luxembourg 09 Pl 2.1 Dalheim Aigle romaine.jpg|90px|left|Adler Duelem]] *... den '''[[Réimermonument Duelem|Adler um Duelemer Réimermonument]]''' ursprénglech vergoldt war an an eng aner Richtung gekuckt huet? [[Fichier:Flag of Moresnet.svg|89px|right|Fändel vu Moresnet]] * ... '''[[Neutral-Moresnet]]''' tëscht 1815 an 1919 en neutralen Territoire war, eng 65&nbsp;km nërdlech vu Lëtzebuerg, well Preisen op der enger Säit, Holland an duerno d'Belsch op der anerer, sech net eens goufe wien e kréich? * ... de [[Vincent Wiesenbach]] (1880-1911), den éischte Lëtzebuerger mat engem Piloteschäin, 1911 mat sengem selwer gebaute Fliger déidlech verongléckt ass? [[Fichier:N-Liez hotel-du-gouvernement-a-luxembourg.png|130px|right]] * ... de [[Groussherzogleche Palais]] an der Mëtt vum 19. Joerhonnert eng Zort administrativen Allzweckbau war, wou nieft dem Kinnek-Groussherzog oder sengem Statthalter, déi do periodesch residéiert hunn, d'Regierung, d'Parlament, a vun 1858 un, de Staatsrot hire Sëtz haten, an och nach eng archeologesch Sammlung dran ënnerbruecht war? * ... et beim lëtzebuergesche [[Schoulgesetz vun 1912]] zu engem gudden Deel drëm goung, d'Muecht vun der [[Kathoulesch Kierch|Kathoulescher Kierch]] an de Primärschoulen anzeschränken, wat déi Jore virdrun zu heftegen Ausernanersetzungen tëscht [[Lénksblock|Lénks-]] a Rietsparteie gefouert hat? [[Fichier:Saturn from Cassini Orbiter (2004-10-06).jpg|112px|left]] *… den Astronom '''[[Christiaan Huygens]]''' als Éischten dat, wat de [[Galileo Galilei]] als "Ouere" vum [[Saturn (Planéit)|Saturn]] bezeechent hat, als d'[[Saturnréng]] identifizéiert hat? * ...''[[Les danseurs d'Echternach]]'' vum [[Evy Friedrich]] aus dem Joer 1947 deen éischte lëtzebuergesche Film war, deen um [[Festival vu Cannes]] gewise gouf? [[Fichier:Grün 02.jpg|85px|right]] * ... ee Konschtstéck vum lëtzebuergesche Kraaftmënsch '''[[John Grün]]''' (1868-1912) dora bestoung, 2 Päerd mat 2 erwuessene Reider drop an d'Luucht ze hiewen? [[Fichier:Luxemburgerli Himbeere Zitrone.jpg|130px|left|Luxemburgerli]] * ... ''"[[Luxemburgerli]]"'' den Numm vun enger Makrounespezialitéit vun enger [[Zürich|Zürcher]] Confiserie ass? [[Fichier:Treaty of London 1867 Art VII and signatures.jpg|130px|right]] * ... den [[Traité vu London (1867)|Traité vu London]] vun 1867 déi éischt Kéier war, wou Vertrieder vu Lëtzebuerg (de [[Victor de Tornaco]] an den [[Emmanuel Servais]]) en internationalen Traité mat ënnerschriwwen hunn? [[Fichier:Non violence sculpture by carl fredrik reutersward malmo sweden.jpg|110px|left]] * ... et vun der Skulptur '''[[Non-Violence]]''' (oder ''The Knotted Gun'') vum [[Carl Fredrik Reuterswärd]] eng 20 Repliquë gëtt, wourënner eng zu [[New York City|New York]], déi de Lëtzebuerger Staat de [[Vereent Natiounen|Vereenten Natioune]] geschenkt huet, an engem virum Jean-Monnet-Gebai um [[Kierchbierg]]? *... de [[Charles Bivort]] (1845-1920) vun [[Tratten]] déi éischt [[Stenographie|Stenographéiermaschinn]] fir Blanner erfonnt huet? [[Fichier:Coltsfoot close-up aka.jpg|right|119px]] * ... den '''[[Ieselsfouss]]''', eng Fréijoersplanz, och ''Fils avant le père'' genannt gëtt, well d'Bléi virun de Blieder erauskënnt? [[Fichier:G-simon-gauleiter.jpg|left|90px]] * … et vum fréiere Gauleiter [[Gustav Simon]] sengem Doud eng "offiziell" an eng "inoffiziell" Versioun gëtt? [[Fichier:Marsupilaminest.JPG|130px|right]] * ... nom [[André Franquin]] sengem [[Comic]]personnage [[Marsupilami]] en [[(98494) Marsupilami|Asteroid genannt]] gouf? [[Fichier:Gangler_Lexicon_inner_cover.jpg|89px|left|Lexicon der Luxemburger Umgangsspraache]] * ... dem [[Jean-François Gangler]] säi ''[[Lexicon der Luxemburger Umgangssprache]]'' vun 1847 deen éischten [[Lëtzebuergesch Dictionnairen|Dictionnaire vum Lëtzebuergesche]] war? [[Fichier:Gonepteryx.rhamni.mounted.jpg|130px|right]] * ... d'[[Zitrouneblat]] e [[Päiperleken|Päiperlek]] ass deen [[Imago (Zoologie)|als Päiperlek]] iwwerwantert? [[Fichier:Feb1712.jpg|130px|Schweedesche Kalenner vum Februar 1712|left]] * ... et dräimol an der Geschicht en [[30. Februar]] gouf? {{clear}} ==Mäerz== [[Fichier:Stadpark Esch-Uelzecht 01.jpg|120px|right|Stadpark Esch]] * ... de '''[[Stadpark vun Esch-Uelzecht]]''' 1911 um Hank vum Gaalgebierg ugeluecht gouf, well den Escher Bësch, wou d'Leit soss an d'Gréngs trëppele goungen, bal ganz ofgeholzt gi war, fir do d'[[Adolf-Emil-Hütte]] ze bauen? [[Fichier:Waxwing.jpg|left|90px]] * ... de '''[[Seideschwanz|Peschtvull]]''' sou genannt gëtt, well fréier säi sporadescht a mysteriéist Opdauchen a Mëtteleuropa als e schlecht Omen ugesi gouf? * ... de Medeziner a Cheemiker [[Henri-Jean-Népomucène Crantz]] vu Rued (1722-1792) fir seng Fuerschungen an der Hygiène fir Hiewanen vum [[Joseph II. (HRR)|Jousef II.]] geadelt gouf? * ... d'Uewerfläch vum '''[[Doudegt Mier|Doudege Mier]]''' ronn 400 m ënnert dem Mieresspigel ass? [[Fichier:Dead Sea 1920px.jpg|60px|right|Doudegt Mier]] [[Fichier:Simmering (Wien) - Gasometer (1).JPG|130px|left|Gasometeren zu Simmering]] *... an de fréiere [[Gasometeren (Wien)|Gasometere]] vu Wien-[[Simmering]] haut eng 1.500 Leit wunnen? * ... dem [[Lëtzebuerger Haffbibliothéik|Groussherzog seng Bibliothéik]] ronn 45.000 Wierker ëmfaasst? [[Fichier:Belgium-6450 - Manneken Pis (13934735107).jpg|90px|left]] * ... de [[Manneken Pis]] am Mee 2018 säin 1000. Costume geschenkt krut? [[Fichier:Narmerpalette verso UT 1931.jpg|89px|left]] * ... op der '''[[Palette vum Narmer]]''', an enger vun deenen alleréischten hieroglypheschen Inskriptiounen iwwerhaapt, d'Vereenegung vun Ënner- mat Ueweregypten duerch den [[Narmer]] duergestallt gëtt? [[Fichier:Dicksgärtchen Vianden 02.jpg|95px|right]] * ... den [[Edmond de la Fontaine]] (1823-1891) net nëmmen, ënner dem [[Pseudonym]] ''Dicks'', [[Lëscht vun de Musekskompositioune vum Dicks|Operette]] geschriwwen huet, mä och jorelaang al [[Seechen|Seeërcher]] a [[Brauch|Bräich]] erfuerscht huet? [[Fichier:Luxembourg Hotel de Ville (2232245399).jpg|130px|left]] * ... wärend den Ëmbauaarbechten vum [[Chambersgebai]], 1997-1999, d'[[Chamber]] hir Sëtzungen am [[Stadhaus Stad Lëtzebuerg|Stater Stadhaus]] ofgehalen huet? [[Fichier:Sequoiaen Amaliapark 2009-04.JPG|110px|right]] * ... "''[[Mammutbeem|Sequoiaen]]''" wuel dat eenzegt Wuert am Lëtzebuergeschen ass, bei deem all 5 [[Vokal]]er hannerenee stinn? [[Fichier:Wolfsschlucht michel engels 1901.jpg|88px|left]] * ... d''''[[Wollefsschlucht (Iechternach)|Wollefsschlucht]] bei [[Iechternach]]''' hiren Numm 1881 vun engem vun den éischten Touristen, déi doduerch gefouert goufen, krut, dee se mat der "Wolfsschlucht" aus dem [[Carl Maria von Weber]] sengem ''Freischütz'' verglach huet? [[Fichier:L'isola del cinema.jpg|130px|right]] * ... den Ausdrock ''[[Paparazzi]]'' op e Personnage aus dem [[Federico Fellini]] sengem Film ''[[La dolce vita]]'' zréckgeet? [[Fichier:WaterPolo.JPG|119px|right]] * ... beim '''[[Waasserball]]''' d'Feldspiller de Ball mat all Kierperdeel spille kënnen, just net mat den zwou Hänn gläichzäiteg? [[Fichier:Michel Théato en 1900.jpg|100px|left]] *… deen éischte lëtzebuergesche Goldmedailegewënner op enger Olympiad de [[Michel Théato]] war, an zwar 1900 zu Paräis am Marathon-Laf? [[Fichier:Iceland Mid-Atlantic Ridge map.svg|110px|right]] * ... [[Island]] souwuel op der nordamerikanescher wéi der europäescher [[Tektonik|Lithosphärplack]] läit? [[Fichier:TunnelStad.jpg|110px|left]] * … den '''[[Tunnel ënner der Stad Lëtzebuerg]]''' uganks der 1960er Joren ugeluecht gouf, fir eng Ofwaasserleitung aus dem Péitrussdall mam Pafendall ze verbannen? [[Fichier:MunnerefGrandChefGinkgo01.jpg|130px|right]] * ... de franséische Komponist [[Maurice Ravel]] 1937 ee Joer laang zu [[Munneref]] am [[Hotel Grand-Chef]] gewunnt huet? * ... d'Joer [[238]] och [[Sechskeeserjoer]] genannt gëtt, well sechs Männer no- a mateneen vum Senat als [[Lëscht vun de Keesere vum Réimesche Räich|Keeser vum Réimesche Räich]] unerkannt goufen? [[Fichier:Wallnut Lane Bridge 361615pv.jpg|right|119px]] * ... d''''[[Walnut Lane Bridge]]''' zu Philadelphia (Foto) eng Kopie aus arméiertem Bëtong vun der Neier Bréck ([[Adolphe-Bréck]]) an der Stad Lëtzebuerg ass? [[Fichier:Cooking with radio waves - Short Wave Craft Nov 1933 cover.jpg|100px|left]] * ... de lëtzebuergesch-amerikaneschen Erfinder a Science-fiction-Auteur [[Hugo Gernsback]] (1884-1967) sech a senge Geschichten eng ganz Rëtsch technesch Konzepter ausgeduecht huet, déi eréischt an de Joerzéngten duerno developpéiert konnte ginn? [[Fichier:RuanNguyen.png|100px|right]] * ... ronn all zweete Vietnamees mam Familljennumm [[Nguyễn]] heescht? [[Fichier:Zeichen_140_-_Tiere,_StVO_1970.svg|90px|left]] * ... d'[[Verkéierswarnschëld|'''Warnschëlter''']] viru [[Schëld A, 14a|Véi op der Strooss]] a [[Schëld A, 17|Fligeren an der Luucht]] 2012 aus dem [[Code de la route (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger Code de la Route]] gestrach goufen? [[Fichier:Mammuthus exilis.jpg|130px|right]] * ... den [[Zwergmammut]] (''Mammuthus exilis'') eng ausgestuerwe Mammutaart ass, déi sech op eng Insel zréckgezunn hat, an do am Laf vun der [[Evolutioun (Biologie)|Evolutioun]] aus Manktem u Fudder ëmmer méi kleng gouf? [[Fichier:Anna Boch in Her Studio 1893.jpg|100px|left]] * ...d'[[Anna Boch]] den eenzege Client war deen de [[Vincent Van Gogh]] zu senge Liefzäiten hat? [[Fichier:Beauvais Kathedral.JPG|121px|right|Kathedral Beauvais]] *... d'[[Kathedral Saint-Pierre zu Beauvais]] déi mam héchste gotesche Chouer vun der Welt ass, mä ni fäerdeg gebaut gouf? [[Fichier:Germaine Damar - Radiofilm 1960.jpg|100px|right|Germaine Damar op argentinescher Zäitschrëft 1960]] * ... d'lëtzebuergesch Schauspillerin '''[[Germaine Damar]]''' duerch de Film ''[[Die Beine von Dolores]]'' an Argentinien esou bekannt gouf, datt si do 3 Joer laang ëm Chrëschtdag eng eege Televisiounsemissioun hat? [[Fichier:Casablanca, title.JPG|130px|right]] * ... de Saz ''"Play it again, Sam!"'' esou net am Film ''[[Casablanca (Film)|Casablanca]]'' (1942) virkënnt? [[Fichier:Ukulele4.png|100px|right|Ukulele]] * ... d'[[Ukulele]] en [[hawaii]]anescht [[Museksinstrument]] ass, deem seng Originnen op [[Madeira]] zréckginn, vu wou portugisesch Imigranten et matbruecht haten? [[Fichier:Wercollier Prisonnier politique Croix de Hinzert 01.jpg|120px|left|Hinzerter Kräiz]] * ... d''''[[Hinzerter Kräiz]]''' 1946 um Stater [[Nikloskierfecht]] opgeriicht gouf, fir un déi 82 Lëtzebuerger z'erënneren, déi am Zweete Weltkrich am [[SS-Sonderlager Hinzert]] an zu [[Klingelpütz|Köln-Klingelpütz]] higeriicht goufen? [[Fichier:Bryce Canyon 2 md.jpg|130px|right|Hoodooen am Bryce Canyon National Park]] * ... een am [[Bryce-Canyon-Nationalpark]] Honnerte vun [[Hoodoo]]e bewonnere kann? {{clear}} ==Abrëll== [[Fichier:Sunny april morning spaghetti tree harvest (7036208493).jpg|110px|left]] * ... e Reportage iwwer "[[Spaghetti-Bam|Spaghettibeem]]" 1957 en [[Abrëllsgeck]] vun der [[BBC]] war, deen deemools vill fir richteg gehalen hunn? [[Fichier:Place de Bruxelles.svg|120px|right]] * ... op der [[Place de Bruxelles (Stad Lëtzebuerg)|Bréisseler Plaz]] an der Stad de 5. Juli 1951 déi éischt [[Verkéiersluucht]] zu Lëtzebuerg a Betrib geholl gouf? [[Fichier:Planets2008.jpg|130px|left]] * ... all d'[[Planéit]]e vun eisem [[Sonnesystem]] no [[réimesch Mythologie|réimesche Gëtter]] genannt goufen, ausser d'[[Äerd]] an den [[Uranus (Planéit)|Uranus]]? [[Fichier:Halldór Kiljan Laxness 1955.jpg|90px|right]] * ... den islännesche [[Nobelpräis fir Literatur|Literatur-Nobelpräisdréier]] [[Halldór Laxness]] sech 1922-23 an d'[[Benediktinerabtei Klierf]] zréckgezunn huet an do gedeeft gouf? [[Fichier:Pinot Gris close.JPG|70px|left|Pinot-Gris-Drauwen]] * ...'''[[Wäisse Wäin]]''' vun alle méigleche [[Wäindrauf|Wäindrauwen]], och där mat bloelzeger Haut, gemaach ka ginn? * … déi éischt [[Geschicht vun der Eisebunn zu Lëtzebuerg|Eisebunnsstreck zu Lëtzebuerg]] den 11. August 1859 [[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Beetebuerg Grenz|tëscht Lëtzebuerg a Zoufftgen]] a Betrib geholl gouf? [[Fichier:Orgel_der_Nikolaikirche_in_Berlin_04.jpg|91px|right]] *... bei '''[[Uergel]]päifen''' ë.&nbsp;a. tëscht ''Labial-'' an ''Zongepäifen'' ënnerscheet gëtt? [[Fichier:Norbert Jacques by Waldemar Flaig 1927.jpg|90px|left]] *... de lëtzebuergeschen Auteur [[Norbert Jacques]] d'Figur vum ''Doktor Mabuse'' erfonnt huet? [[Fichier:Yellowstone River in Hayden Valley.jpg|130px|right]] * ... de [[Yellowstone-Nationalpark]] den eelsten Nationalpark vun der Welt ass? [[Fichier:Emetteur de Junglinster les trois mâts vus de l'Ouest.jpg|130px|left]] * … de [[Sender 1212]] e Radiosprogramm an däitscher Sprooch war, dee vum Dezember 1944 bis Krichsenn vum amerikanesche militäresche Geheimdéngscht als "schwaarz Propaganda" nuets iwwer d'Anlage vu Radio Lëtzebuerg ausgestraalt gouf? [[Fichier:Mundaneum Tiräng Karteikaarten.jpg|101px|right|Tiräng mat Karteikaarte mat bibliographesche Referenzen aus dem Mundaneum]] * ... d''''[[Mundaneum]]''' vum Belsch [[Paul Otlet]] (1868-1944) eng Zort Multimedia-Archiv war, dat un e bibliographesch-enzyklopedesche Repertoire gekoppelt war, an haut als eng "analog Sichmaschinn" vum Wësse vun der Welt ugesi gëtt? [[Fichier:Gare Belval-Université 2010-10-17 B.JPG|130px|left]] * ... d'[[Gare Belval-Université]], [[Jim Clemes|hirem Architekt]] no, engem Mued oder enger Raup gläiche soll? [[Fichier:Luxembourg_-_rue_Chimay_Dräikinneksgaass_-_nom_de_rue.jpg|left|119px]] * ... d''''[[Dräikinneksgaass]]''' an der Stad Lëtzebuerg sou genannt gëtt, well et do eng Bäckerei gouf, déi e Bild vun den [[Dräi Kinneken]] iwwer der Dier hänken hat? [[image:Plumedbasiliskcele4.jpg|129px|right]] * ... de '''''[[Basiliscus plumifrons]]''''', eng Eidechsenaart, op Franséisch och ''lézard Jésus-Christ'' genannt gëtt, well en, fir senge Feinden z'entkommen, op den hënneschte Patten iwwer d'Waasser lafe kann? [[Fichier:10 Thaler Note BIL 1856.jpg|130px|right]] *... deen éischte lëtzebuergesche [[Geldschäin]] 1856 vun enger privater Bank erausgi gouf, nämlech der [[BIL]]? [[Fichier:UNESCO logo French.svg|90px|left]] * ... der [[UNESCO]] no e [[Buch]] op d'mannst 49 Säiten (ouni den Deckel) muss hunn? [[Fichier:Wilhelmvoigtgrab.jpg|90px|left|Graf Hauptmann von Köpenick]] *... dem "'''[[Hauptmann von Köpenick]]'''" säi Graf an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] um [[Nikloskierfecht]] ass? [[Fichier:Chateau Allemagne en Provence IMG 9064 touched.jpg|right|130px]] * ... "[[Allemagne-en-Provence|Däitschland]]" an der [[PACA|Provence]] nëmme knapps iwwer 500 Awunner huet? [[Fichier:Jean Schortgen.png|90px|left]] * ... deen éischten Aarbechter, deen Deputéierten an der [[Chamber]] gouf, de [[Jean Schortgen]], op engem [[1. Mee]] bei engem Accident an der Grouf leie blouf? [[Fichier:StenSchm1.JPG|right|131px]] * ... am Joer 1957 an der '''[[Stengeforter Schmelz]]''' 10.041 Tonne Phenol produzéiert goufen? [[Fichier:Site um Bois de Cazier w.jpg|left|130px]] * ... d'[[Drëttel-Reegel]] an der [[Fotografie]] dora besteet, datt de 'Bléckfank' vum Bild op enger Intersektioun vun den horizontalen a vertikale Linne vu jee engem Drëttel vum Bild ass? [[Fichier:KueheinHalbtrauer.jpg|100px|right]] * … am [[Arno Schmidt]] sengem Roman ''Abend mit Goldrand'' eng ganz Rei Beschreiwungen iwwer Lëtzebuerg stinn, obwuel de Schmidt ni e Fouss an d'Land gesat huet? * ... de [[Péiterséileginselkonflikt]] e Grenzkonflikt tëscht [[Spuenien]] a [[Marokko]] war, deen ausgebrach ass, wéi am Juli 2002 marokkanesch Truppen op der [[Péiterséileginsel]] u Land gaange sinn? [[Fichier:MetroStockelD&D.jpg|130px|left]] * ... déi zwéin Detektiven an ''[[Les Aventures de Tintin|Dem Tintin senge Geschichten]]'', am Original ''Dupont et Dupond'', an de lëtzebuergeschen Iwersetzunge ''[[Biwer a Biver]]'' heeschen? [[Fichier:Amazonrivermap hr.svg|90px|left|Amazonas]] * ... den '''[[Amazonas]]''' seng Quell 190&nbsp;km vum Pazifik ewech huet, mä da méi wéi 6000&nbsp;km queesch duerch Südamerika leeft, fir dann an den [[Atlantik]] ze lafen? [[Fichier:Lëtzebuerger Guillotine 2009 08-IMG 6199.JPG|89px|right|Lëtzebuerger Guillotine]] * ... d''''[[Doudesstrof zu Lëtzebuerg]]''' fir d'lescht de 24. Februar 1949 ausgeféiert gouf, 1979 per Gesetz ofgeschaaft gouf an 1999 an der [[Lëtzebuerger Constitutioun|Verfassung]] festgehale gouf, datt se net méi agefouert kéint ginn? [[Fichier:B-NL International Border at Baarle.jpg|120px|left]] * … [[Baarle-Hertog]], eng belsch Gemeng, ë.&nbsp;a. aus 20 Exklave besteet, déi an Holland leien, an deenen hirersäits 7 hollännesch Enklave sinn? [[Fichier:Loschbour Mullerthal 2013.jpg|130px|right]] * ... d'[[Loschbur-Fra]] eng 1000 Joer méi al ass wéi de [[Loschbur-Mann]]? [[Fichier:ServaisEmile.jpg|90px|right]] *... den [[Émile Servais]] (1847-1928) den 9. Januar 1919 zum President vun der Republik Lëtzebuerg designéiert gi war, ier den Dag drop franséisch Truppen dem republikaneschen Opstand en Enn gemaach hunn? [[Fichier:President Kaczyński and PM Kaczyński.jpg|89px|left|Jaroslaw a Lech Kaczyński]] * ... de '''[[Jarosław Kaczyński]]''' 2006-2007 polnesche Premierminister ënner dem Staatspresident '''[[Lech Kaczyński]]''', sengem [[Zwilling|eeneeëgen Zwillingsbrudder]], war? {{clear}} ==Mee== [[Fichier:Ancien hôpital d'Esch-sur-Alzette 01.jpg|130px|right]] * ... dat eelst Spidol zu Esch-Uelzecht d'[[Metze Spidol]] war, dat 1878 vun de Bedreiwer vun der [[Metze Schmelz]] als e Spidol fir hir Aarbechter gebaut gouf? [[Fichier:Plakeg Maulefsratl.jpg|right|119px|Plakeg Maulefsrat]] *... d''''[[Plakeg Maulefsrat]]en''' (''Heterocephalus glaber'') a grousse Kolonië liewen, déi vu jee engem Weibchen dirigéiert ginn, dat sech, wéi bei de Beien, exklusiv ëm d'Reproduktioun këmmert? * ... "[[Ketty Maus]]" den Numm vun enger fiktiver Fra ass, deen op Modeller vu lëtzebuergesche [[Pass (Dokument)|Päss]] gebraucht gëtt? [[Fichier:Bristol.zoo.capybara.arp.jpg|130px|left]] *... dat gréisst [[Knabberdéieren|Knabberdéier]], d'[[Capybara]], bis zu 1,20 m grouss ka ginn? [[Fichier:20191212 Szczury w Świątyni Karni Maty w Deśnok 1052 8157 DxO.jpg|130px|right]] * … am [[Ratentempel vun Deshnok|Karni-Mata-Tempel]] zu Deshnok an Indien eng 20.000 Rate liewen, déi als helleg gëllen an deenen do Friesse geaffert gëtt? [[Fichier:Ondatra zibethicus FWS.jpg|130px|left]] * ... d'[[Bisamrat]] keng Rat ass, mä villméi zu de [[Wullmais]] (Arvicolinae) gehéiert, vun deene se de gréisste Vertrieder ass? [[Fichier:Roud Wullmaus Logo.JPG|129px|left|Logo Ro'd Wullmaus]] * ... '''''[[D'Ro'd Wullmaus]]''''' eng lëtzebuergesch Schülerzeitung aus de Joren 1969-1973 war, déi wéinst hiren antiautoritären Texter a [[Karikatur]]en och alt de Prozess gemaach krut? [[Fichier:Fredmeyer edit 1.jpg|130px|left]] * ... d'Zuel vun de [[Supermarché]]ën zu Lëtzebuerg tëscht 1996 an 2016 vun 42 op 106 eropgaangen ass? [[Fichier:Rio de Janeiro Helicoptero 47 Feb 2006.jpg|119px|right]] * ...'''[[Rio de Janeiro]]''' iertemlech no engem "[[Januar]]-Floss" genannt gouf, deen et awer net gëtt? *... den [[18. Mee]] [[1975]] ronn 12.000 jonk Leit zu Lëtzebuerg op ee Coup [[Groussjäregkeet|groussjäreg]] goufen, well den Alter dofir per Gesetz vun 21 op 18 Joer erofgesat gouf? [[Fichier:Fallen Astronaut.jpg|left|90px]] * ... dem belsche Kënschtler '''[[Paul Van Hoeydonck]]''' säi '''''Fallen Astronaut''''' dat eenzegt Konschtwierk ass, dat bis ewell um [[Äerdmound]] installéiert gouf? [[Fichier:Ruysmolen1867.jpg|100px|right|D'Senne zu Bréissel virun der Iwwerdeckelung]] * ... [[Bréissel]] a [[Paräis]] hiren Urspronk un de [[Meander]]e vun zwéin [[homophon]]e [[Floss|Flëss]] hunn? [[Fichier:Eurovisie Songfestival 1966 te Luxemburg. De winnaar Udo Jürgens met de winnares, Bestanddeelnr 918-9215.jpg|130px|right]] * ... Lëtzebuerg (via [[RTL Group|RTL]]) tëscht 1956 an 1993 am Ganze siwenandrëssegmol beim [[Eurovision Song Contest]] matgemaach huet an dëse [[Lëscht vun de lëtzebuergesche Beiträg beim Eurovision Song Contest|fënnefmol gewonnen huet]]? [[Fichier:OurthekanaalBernistap1.jpg|right|110px]] * … de '''[[Meuse-Musel-Kanal]]''' e Projet aus den 1820er Jore war, deen, queesch duerch d'[[Ardennen]], [[Léck]] hätt solle mat [[Waasserbëlleg]] verbannen, an deen zwar ugefaangen, awer ni fäerdeg gemaach gouf? [[Fichier:Kierch Crusnes.jpg|130px|left]] * ... d'[[Bäerbelekierch zu Crusnes]] déi eenzeg Kierch a Frankräich ass, déi ganz aus [[Eisen|Eise]] gebaut ass? * … de ''[[Prix Grand-Duc Adolphe]]'' e Konschtpräis ass, deen zu Lëtzebuerg zanter 1902 all zwee Joer (virun 1995: meeschtens all Joer) un een oder méi Kënschtler vergi gëtt, déi um ''Salon'' vum [[Cercle Artistique de Luxembourg]] (CAL) ausgestallt hunn? [[Fichier:Thyes Felix.jpg|75px|left]] * • ...de '''[[Félix Thyes]]''' (1830-1855) deen éischte lëtzebuergesche Schrëftsteller a franséischer Sprooch war? * • ... d'Lidd ''[[Bella Ciao]]'' ursprénglech iwwer dat schwéiert Liewe vu Räis-Baierinnen am [[Piemont]] erzielt, déi ënner hirem strenge Patron ze leiden haten, méi spéit awer an en antifaschistescht Partisane-Lidd ëmgedicht gouf? [[Fichier:Helen Buchholtz w.jpg|right|130px]] *… d''''[[Helen Buchholtz]]''' (1877-1953), eng lëtzebuergesch Komponistin, bei hirem Doud iwwer 200 Noutemanuskripter vu Kompositiounen hannerlooss huet? * ... d'[[Staatlech Pressehëllef]], déi zu Lëtzebuerg 1976 agefouert gouf, fir de Meenungspluralismus ze stäipen, sech am Joer 2018 op eng 8,16 Milliounen Euro belaf huet? [[Fichier:Coat of arms of San Marino.svg|95px|left]] * ... zu [[San Marino]] d'Amt vum Staatschef vun zwou Persounen ausgeübt gëtt, déi all 6 Méint änneren? [[Fichier:Burfelt 3.jpg|130px|right]] * …d'[[Buergfrid-Affär]] eng politesch-juristesch Affär tëscht 1969 an 1974 war, déi der Ministesch [[Madeleine Kinnen]], der éischter Fra an enger Lëtzebuerger Regierung, hiert Amt kascht huet? [[Fichier:Giants-causeway-in-ireland.jpg|left|130px]] * • ... '''[[Basalt]]''' d'Form vu sechseckege Saile kritt, wann d'Basalt-Lava méi lues wéi gewéinlech ofkillt? * • … déi sougenannt [[Offiziell Lëtzebuerger Orthographie]] déi éischt gesetzlech festgeluechte Schreifweis vum [[Lëtzebuergesch]]e war, déi [[1946]] agefouert gouf, awer sou gutt wéi vu kengem benotzt a schonn 1950 duerch déi vum ''[[Luxemburger Wörterbuch]]'' ersat gouf, wat awer eréischt gesetzlech 1975 festgehale ginn ass? [[Fichier:Flickr - BioDivLibrary - n26 w1150 (1).jpg|95px|right]] * ... et a Brasilien eng 20 ''[[Luxemburgia]]''-Aarte gëtt? [[Fichier:PaulGreen@FGRFC.jpg|90px|left]] * ... d'[[Forest Green Rovers FC]] e [[Veganismus|vegane]] Foussballveräi sinn? [[Fichier:Kronprinz Wilhelm - Darche - Esch - 1914-08-26.jpg|150px|right]] * ... den däitsche Krounprënz [[Wilhelm von Preußen]] déi éischt Méint vum [[Éischte Weltkrich]] säin Haaptquartéier an der Groussgaassschoul zu '''[[Esch-Uelzecht]]''' hat? [[Fichier:Blason_sy_royaume_de_syldavie.svg|90px|left]] * ... d'Sprooch aus dem fiktive Land [[Syldawien]] an den [[Dem Tintin seng Geschichten|Tintins-Geschichten]] zu engem groussen Deel e schrëftlech verfriemte [[Bréissel]]er Dialekt ass? [[Fichier:La clef du cabinet 1704.jpg|80px|right]] * … déi éischt Zeitung, déi zu Lëtzebuerg erauskoum, ''[[La Clef du cabinet des princes de l'Europe]]'' ([[1704]]) war, an dat, fir d'Zensur a Frankräich z'ëmgoen? [[Fichier:P7220018 DxO.jpg|100px|left]] * ... de [[Louis XIV. vu Frankräich|Kinnek Louis XIV.]] de Pätter vum Stater Affekot [[Jean-Bernard Knepper]] sengem Jong Louis ass, dee wärend dem [[Openthalt vum Louis XIV. vu Frankräich zu Lëtzebuerg|Kinnek senger Visite zu Lëtzebuerg]] gebuer gouf? [[Fichier:6-Reliquie der Sandalen v.Jesus-k.jpg|100px|right]] * ... d''''[[Sandale vu Christus]]''' an der [[Abtei Prüm]] am Mëttelalter zu de bedeitendste [[Reliquie]]n an der Géigend gezielt hunn, bis zu [[Tréier]] de sougenannten [[Hellege Rack]] opgedaucht ass? {{clear}} ==Juni== [[Fichier:Hoopoe de.jpg|90px|right]] * ... de '''[[Mitock]]''' (''Upupa epops'') op Lëtzebuergesch och nach Wuppert, Butbutt, Buddert, Buddebutt, Bëschbuppert, Sténkert, Drecksvull, Riffer, Ruppert, Hupp-Hupp oder Witapp genannt gëtt? [[Fichier:Gare Volmerange les Mines-002.jpg|130px|left]] * d'[[Gare Däitsch-Oth|Gare vun Däitsch-Oth]] an [[Gare Wuelmereng|déi vu Wuelmereng]] zwou [[Kappgare|Kappgarë]] vun den [[CFL]] sinn, déi a Frankräich leien? * ... de Konschtturner [[Josy Stoffel]] vun 1949 bis 1964 ouni Ënnerbriechung Landesmeeschter am Turne war an u véier Weltmeeschterschaften, sechs Europameeschterschaften a fënnef Olympiaden deelgeholl huet? [[Fichier:Platinum-Iridium meter bar.jpg|130px|right]] * ... de [[Meter]] [[1793]] als den 10-milliounsten Deel vun der Distanz vum [[Pol (Geographie)|Pol]] bis bei den [[Equator]] vum [[Äerdmeridian]], op deem [[Paräis]] läit, definéiert gouf, an e Prototyp vun dësem Meter [[1795]] a [[Messeng]] gegoss gouf? [[Fichier:Nobel Prize 2011-Press Conference KI-DSC 7581.jpg|90px|left]] * ... de gebiertegen Iechternacher '''[[Jules Hoffmann (Biolog)|Jules Hoffmann]]''' 2011 den [[Nobelpräis fir Physiologie oder Medezin|Nobelpräis fir Medezin]] kritt huet an zanter 2012 Member vun der [[Académie française]] ass? * ... siwe Lëtzebuerger op der Säit vun den Alliéierte de 6. Juni 1944 bei der [[Operation Overlord]] am Asaz waren? Et waren dat bei de Buedemtruppen de [[Charles-André Schommer]] op 'Omaha Beach' an op [[Sword Beach]] de [[Pierre Laux]] bei den engleschen Truppen an den [[Antoine Neven]], [[Jean Neven]], [[Félix Peters]] a [[Jean Reiffers]] beim franséische Commando Kieffer. De [[Jean-Bernard Ney]] war deen Dag als Navigateur u Bord vun engem Fliger vun der englescher Aviatioun iwwer 'Omaha Beach' am Asaz. [[Fichier:1 franc Luxembourg Jean I (1989)-revers.png|100px|right]] * ... de '''[[Lëtzebuerger Frang]]''' tëscht 1935 an 1941 e Véierels méi wäert war wéi [[Belsche Frang|dee Belschen]], nom Krich awer nees zu enger [[Belsch-Lëtzebuerger Wirtschaftsunioun|Paritéit vun 1:1]] erëmagefouert gouf? [[Fichier:Sender Housen 2 BRW.jpg|100px|right]] * ... de [[Sendemast vun Housen]] mat 300 Meter dat [[Héich Konstruktiounen zu Lëtzebuerg|héchst Bauwierk vu Lëtzebuerg]] ass? [[Fichier:Schluecht vu Valmy.jpg|110px|left]] * ... d'[[Schluecht vu Valmy]] zwar keng eendeiteg taktesch Resultater ervirbruecht huet, mä e grousse symbolesche Wäert hat, well se als déi éischt franséisch Victoire no der [[Franséisch Revolutioun|Franséischer Revolutioun]] gefeiert gouf? [[Fichier:Berlin, Mitte, Bertolt-Brecht-Platz 1, Theater am Schiffbauerdamm.jpg|110px|right]] * ... de lëtzebuergesche Schauspiller [[Joseph Noerden]] tëscht 1949 an 1953 am [[Bertolt Brecht]] sengem ''Berliner Ensemble'' gespillt huet? [[Fichier:Ant Nebula.jpg|115px|left]] * ... de '''[[Seechomessenniwwel]]''', e [[planetareschen Niwwel]], sou genannt gëtt, well en dem Kapp an dem Thorax vun enger [[Seechomessen|Seechomes]] gläicht? [[Fichier:Residenz der Grossherzoeglichen Familie.jpg|130px|right]] * ... am [[Schlass Bierg]], der [[Groussherzog vu Lëtzebuerg|groussherzoglecher]] Residenz, tëscht 1941-1944 vum [[Lëtzebuerg am Zweete Weltkrich|däitschen Occupant]] eng sougenannt ''[[Nationalpolitische Erziehungsanstalt Kolmar-Berg|Nationalpolitische Erziehungsanstalt]]'' ageriicht gi war? [[Fichier:Seal of the United States Virgin Islands.svg|115px|left]] * ... d'[[Amerikanesch Joffereninselen|Amerikanesch Joffereninsele]] bis 1917 zu [[Dänemark]] gehéiert hunn, déi se du fir 25 Milliounen Dollar un d'USA verkaaft hunn? [[Fichier:Kursaal De Balkon haut.jpg|right|130px]] * … de '''[[Kursaal|Ciné Kursaal]]''' vu Rëmeleng, och nach den ''Ale Kino'' genannt, deen eelste [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Kinoen|Kino zu Lëtzebuerg]] ass, deen nach haut a Betrib ass? [[Fichier:Edouard luja snl.jpg|90px|left]] * … den [[Edouard Luja]] (1875-1953), e lëtzebuergesche Biolog, Fuerscher an Entdeckungsreesenden, eng 130 bis dohin onbekannt Planzen- an Déierenaarten entdeckt huet, wouvun der eng Partie säin Numm kruten, z.&nbsp;B. d<nowiki>'</nowiki>''Acacia Lujaei'' oder d<nowiki>'</nowiki>''Eulophia Lujaeana''? [[Fichier:Milbekéis.jpg|130px|right]] * ... de [[Milbekéis]] eng Spezialitéit aus Sachsen-Anhalt ass, deen duerch d'Exkrementer vun e puer Millioune [[Milben]], déi drop sëtzen, zeideg gëtt, a sou säin typesche Goût kritt? [[Fichier:Simone de Beauvoir.jpg|90px|right]] * ... d'franséisch Schrëftstellerin [[Simone de Beauvoir]] en Urenkelkand vum [[Hubert Brasseur (1823)|Hubert Brasseur]] war, engem vun de Matgrënner vun der [[Brasseurs Schmelz]] zu Esch? [[Fichier:Blason département fr Var.svg|80px|left]] * ... '''[[Departement Var|Var]]''' dat eenzegt [[Franséisch Departementer|franséischt Departement]] ass, dat no engem Floss genannt ass (dem [[Var (Floss)|Var]]), deen hautesdaags guer net derduerchleeft? * … de Begrëff "[[Télécran]]" fir d'éischt an der franséischer Iwwersetzung vum [[George Orwell]] sengem Roman ''Nineteen eighty-four'' fir den englesche Begrëff ''telescreen'' gebraucht gouf? [[Fichier:Luxembourg, Pont G-D Charlotte (5).jpg|130px|right]] * ... op de Baupläng vun der [[Rout Bréck|Rouder Bréck]] zwou Vëlospistë vun 1,75 m virgesi waren; dës awer, wéi s'a Betrib geholl gouf, zugonschte vum Autostrafic geaffert goufen? [[Fichier:Viichten-Terpsichore-w.jpg|90px|right]] * … um '''[[Mosaik vu Viichten]]''', dat 1994 entdeckt gouf, an dat géint d'Joer 240 geluecht gouf, den [[Homer]] mat den Néng [[Mus (Mythologie)|Musen]] ze gesinn ass? * ... de [[Johannes Mylius]] vun Diddeleng (ëm 1537-1596) Studieboursse gestëft huet, déi nach Joerhonnerten duerno ausbezuelt goufen? [[Fichier:Chichen Itza 3.jpg|130px|left]] * ... op der Nordsäit vun der '''[[Pyramid vum Kukulcán]]''', wärend der [[Equinoxe]], de Schiet esou op d'Säitemauer vun der Trap fält, datt et ausgesäit wéi wann do eng riseg Schlaang erofkrauche géif? *… d'[[Regierung Mongenast]] zu Lëtzebuerg just 25 Deeg, vum 12. Oktober bis de 6. November 1915 am Amt war? [[Fichier:Town Hall Tower & Sukiennice.jpg|130px|right]] * ... [[Kraków]] (Krakau) vun 1038 bis 1609 d'Haapt- a Kinneksstad vu [[Geschicht vu Polen|Polen]] war? [[Fichier:Lenoir gas engine car.jpg|left|120px]] * …den '''[[Étienne Lenoir]]''' (1822-1900) 1860 deen éischte brauchbare Gasmotor an 1863 dat éischt Stroossegefier, dat domat ugedriwwe gouf, gebaut huet? [[Fichier:LuxemburgWisconsinDowntown1.jpg|130px|left]] * ... "[[Luxemburg]]" gläich dräi Uertschaften an de [[Vereenegt Staate vun Amerika|Vereenegte Staaten]] heeschen? [[Fichier:Tranchée de Caster.jpg|right|130px]] *... d'[[Tranchée de Caster]] an der Belsch e 65 Meter déiwen Aschnëtt an d'[[Montagne Saint-Pierre]] ass, déi tëscht 1930 an 1933 fir den [[Albertkanal]] ugeluecht gouf? [[Fichier:Luxembourg City église Saint-Alphonse ext a.jpg|90px|right|Kierch St Alphonse]] * ... d'Kierchtierm vun der 1858 gebauter '''[[Kierch Saint-Alphonse vu Lëtzebuerg|Kierch St. Alphonse]]''' ("Paterekierch") an der Stad Lëtzebuerg, sou niddreg sinn, well se no bei der [[Festung Lëtzebuerg|Festungsmauer]] stoungen a soss eng giedeleg Zilscheif gi wieren, wa se méi héich gewiescht wieren? * ... den Asteroid [[(255019) Fleurmaxwell]] no der Lëtzebuerger Äiskonschtleeferin [[Fleur Maxwell]] benannt gouf? {{clear}} ==Juli== [[Fichier:Central Downtown Astana 2.jpg|130px|left]] * ... déi [[Nursultan|kasachesch Haaptstad]] bannent 6 Joerzéngte fënnefmol den Numm gewiesselt huet? [[Fichier:Guillaume Kroll.jpg|95px|right]] * ... de lëtzebuergesche Metallurg [[William J. Kroll]] (1889 - 1973) ë.&nbsp;a. deen no him genannte "Kroll-Prozess" entdeckt huet, deen et erméiglecht, [[Titan (Element)|Titan]] industriell ze produzéieren? [[Fichier:Husumer Protestfierkelen.jpg|120px|right]] * ... d''''[[Husumer Protestschwäin]]''' eng rout-wäiss-rout gesträift Schwéngsrass ass, déi uganks vum 20. Jh. vun den Dänen an Nordfriesland geziicht gouf, fir dergéint ze protestéieren, datt se net den dänesche Fändel hunn däerfen eraushänken? * ... deen éischte ''Long métrage'' op Lëtzebuergesch ''[[Wat huet e gesot?]]'' geheescht huet, an 1981 doruechter gewise gouf? [[Fichier:Hauptstrasse in Grevels 01.jpg|120px|left]] * ... d'Uertschaft '''[[Gréiwels]]''' fréier ''Nei-Brasilien'' housch, well sech do am Joer 1828, op den deemolege Gemengegrenze vu Groussbus, Heischent a Wal, Leit néiergelooss hunn, déi alles verkaaft haten, fir a [[Brasilien]] auszewanderen, do awer ni ukomm sinn a veraarmt op Lëtzebuerg zréckkoumen? * ... de [[Victor Tedesco]] (1821-1897) aus der Stad Lëtzebuerg an der Belsch wéinst Opruff zur Revolutioun zum Doud verurteelt gouf, spéider awer Affekot, Gemengerot a Provënzialrot zu Arel war? [[Fichier:Core Creek Park dock on Lake Luxembourg.jpg|120px|right]] * ... de [[Lake Luxembourg]] a Pennsylvania säin Numm krut, well d'[[Charlotte vu Lëtzebuerg|Groussherzogin Charlotte]] an hirem Exil wärend dem [[Lëtzebuerg am Zweete Weltkrich|Zweete Weltkrich]] do en Terrain kaf hat? [[Fichier:Zolwerknapp.jpg|left|130px]] * ... den '''[[Zolwerknapp]]''' en [[Zeiebierg]] ass; d.&nbsp;h. en Hiwwel, deen op senger Kopp Reschter vun enger méi haarder Gestengsschicht huet, wéi déi ronderëm, déi erodéiert ass? [[Fichier:Wincrange, Wëntger (103).jpg|130px|right]] * ... d'[[Gemeng Wëntger]] 2019 déi lescht Gemeng zu Lëtzebuerg war, déi [[Odonymie|Stroossennimm]] agefouert huet? [[Fichier:Guillaume Capus.jpg|95px|left]] * … de lëtzebuergesch-franséischen Naturfuerscher an Entdeckungsreesenden [[Guillaume Capus]] (1857-1939) annerhallwe Mount am Norde vun Afghanistan vun engem Stamm festgehale gi war, an eréischt op interventioun vum Vizekinnek vun Indien fräikomm ass? [[Fichier:Antw-Zoo-Entrée--w.jpg|right|130px]] * ... den '''[[Zoo vun Antwerpen]]''' schonn 1843 gegrënnt gouf, an haut iwwer 5.000 Déieren huet, déi sech op 900 [[Aart (Biologie)|Aarte]] verdeelen? * ... de [[Charles Metz]] (1799-1853) Deputéierten souwuel an [[Chamber (Belsch)|der Belscher]] wéi och an der [[Chamber|Lëtzebuerger Chamber]] war? [[Fichier:Kierfecht Zowaasch-103.jpg|130px|left]] * ... zu [[Zowaasch]] bis an d'Joer 1980 bei all Begriefnëss e franséischen Douanier huet missen dobäi sinn, well de Kierfecht op franséischem Terrain läit? [[Fichier:Johann von beck.jpg|right|90px]] * … de '''[[Jean Beck]]''' (1588-1648) aus der Stad Lëtzebuerg et zum Maître de Camp général an der Habsburger Arméi an zum [[Lëscht vun de Gouverneure vu Lëtzebuerg|Gouverneur]] vum Herzogtum Lëtzebuerg an der Grofschaft Chiny bruecht hat? [[Fichier:The Fabs.JPG|100px|left]] * ... op der Single ''Komm, gib mir deine Hand/Sie liebt dich'' zwou däitsch Versioune vun de [[Beatles]] hire Lidder sinn, déi de [[Camillo Felgen]] hinnen iwwersat hat? [[Fichier:European Council (38185339475).jpg|130px|right]] *… d'Fro vum [[Sëtz (Europäesch Institutiounen)|Sëtz vun den Europäeschen Institutiounen]] bal 40 Joer laang ëmmer nees diskutéiert gouf, bis eng Kompromëssléisung fonnt gouf? [[Fichier:Leiffraechen_(Grott).jpg|120px|left|Léiffrächen]] * … zu [[Keel]] op der '''[[Léiffrächen]]''' Enn 1947 dräi Kanner mysteriéis ''Marienerscheinunge'' solle gehat hunn, wat deemools Dausende vu Virwëtzegen ugelackelt huet? [[Fichier:Luxembourg, Bibliothéque nationale Kirchberg (102).jpg|130px|right]] * ... dat eelst Dokument am Besëtz vun der [[Lëtzebuerger Nationalbibliothéik]] en handgeschriwwent Stéck aus engem Gebietsbuch aus dem 8 Joerhonnert ass, dat de [[Willibrord]] vum Poopst geschenkt krut? [[Fichier:Canaan Banana.jpg|100px|left]] * ... et 1982 am [[Simbabwe]] e Gesetz gouf, dat et verbueden huet, de Geck mam President [[Canaan Banana]] sengem [[Familljennumm]] ze maachen? [[Fichier:CodexAureusEpternacDEckel.JPG|right|90px]] * … de '''''[[Codex Aureus Epternacensis]]''''', d'Gëllen Evangeliebuch vun Iechternach (entstanen 1030-1050), [[1955]] zu Verkaf stoung, mä de Lëtzebuerger Staat en deemools net kafe wollt oder konnt, an en sou an de Germanische Nationalmuseum zu Nürnberg koum, wou en haut nach ass? [[Fichier:Joséphine-Charlotte metro station platforms with a metro ghost (1s exposure) in Woluwe-Saint-Lambert, Belgium.jpg|130px|left]] * ... nom [[Henri vu Lëtzebuerg|Groussherzog Henri]] [[Joséphine-Charlotte vun der Belsch|senger Mamm]] schonn zu Liefzäiten eng [[Joséphine-Charlotte (Bréisseler Metro)|Bréisseler Metrosstatioun]] genannt gouf? [[Fichier:Walbor2.JPG|120px|right]] *... d'''Brubbel'' zu [[Wallenborn]] deen eenzege Kalwaassergeysir an Däitschland ass, an all déck hallef Stonn Schwiefelgaser ausstéisst? * ... de [[Jacques Leurs]] bekannt dofir ass, deen éischte Lëtzebuerger mat schwaarzer Hautfaarf gewiescht ze sinn? [[Fichier:Luxembourg_Abbaye_de_Neumünster.jpg|120px|left|Neimënster]] * ... de Bäitrëttstraité vu [[Rumänien]] a [[Bulgarien]] zu der [[Europäesch Unioun|EU]] 2005 an der '''[[Neimënster|Abtei Neimënster]]''' ënnerschriwwe gouf? [[Fichier:Paul Lauterbur 2003 cropped.jpg|100px|left]] * … de [[Paul Lauterbur]] (1929-2007), Nobelpräisdréier fir Medezin 2003, lëtzebuergesch Urgrousselteren hat? [[Fichier:Venuspioneeruv.jpg|100px|right|d'Venus]] * ... en Dag op der '''[[Venus (Planéit)|Venus]]''' méi laang dauert wéi e Venus-Joer? Se brauch knapps 225 Äerd-Deeg fir en Ëmlaf ëm d'Sonn, mä hirer 243 fir eng Rotatioun ëm hir eegen Achs. [[Fichier:Bernard molitor (attr.), sécretaire, francia 1800 ca.jpg|90px|right]] *... de [[Bernard Molitor]] (1755-1833) e lëtzebuergesche Konschtschräiner war, dee sech zu Paräis en Numm gemaach hat, an zäitweileg ''Fournisseur de la Cour impériale'' war? *... [[Luxembourgit]] e Mineral ass, dat zu Lëtzebuerg entdeckt gouf? [[Fichier:Golden-cap.jpg|110px|left]] * ... mat "[[Mutz vum Monomach (Kascht)|Mutz vum Monomach]]", engem russesche Kascht a Form vun der traditioneller [[Mutz vum Monomach|Kroun vun de Groussfürsten]] an den éischten Zaren, souwuel eng Fleesch-Mayonnaise-Zalot wéi och e Friichtekuch gemengt ka sinn? * ... de ''[[Magnum bullarium romanum]]'', eng vun de véier grousse Kollektioune vun de Peepst hire Bullen (Ordenanzen) an der Kierchegeschicht, déi vu 1727 u beim Stater Libraire an Editeur [[André Chevalier]] erauskoum, dee gréisste Buchprojet vun der Lëtzebuerger Geschicht war? [[Fichier:Camp_Ashcan_prisoners.jpg|120px|left|Goering & Co an der Ashcan]] *... '''''[[Ashcan]]''''' (d.&nbsp;h. Dreckskëscht) de Codenumm fir en [[alliéiert am Zweete Weltkrich|alliéiert]] Gefaangelager zu [[Munneref|Bad Munneref]] am Palace-Hôtel war, an deem am Summer 1945 all déi bis dohi gefaangen héichrangeg Nazien an däitsch Militär souzen, fir verhéiert ze ginn? {{clear}} ==August== [[Fichier:Cody-Buffalo-Bill-LOC.jpg|right|85px]] * ... de '''[[Buffalo Bill]]''' mat senger ''Wild West Show'' den 3. September [[1906]] en Optrëtt zu Lëtzebuerg hat? [[Fichier:Flag of the German Community in Belgium.svg|130px|left]] * ... d<nowiki>'</nowiki>[[Däitschsproocheg Communautéit vun der Belsch|Däitschsproocheg Communautéit]] déi klengst vun den 3 Communautéiten an der [[Belsch]] ass? [[Fichier:Menhir Eenelter Luxembg 01.jpg|130px|right]] * ... de [[Menhir vu Recken]] joerhonnertelaang ëmgekippt do louch, ier en 1978 als sollechen erkannt an an de Joren dono nees opgeriicht gouf? [[Fichier:Greek triremes at Salamis.jpg|130px|left]] * ... bei der [[Schluecht vu Salamis]] enger vun de gréisste Séischluechten an der griichescher Antiquitéit, [[Athen]] ënner dem [[Themistokles]] d'Flott vum [[Xerxes I.]] vu Persien verdriwwen huet? [[Fichier:VenedEsch1 2001-09.jpg|left|125px]] * ... 2001 fir de Film '''''[[Secret Passage]]''''' zu Esch-Uelzecht, op der Industriebrooch vun Terre-Rouge, eng iwwer 6 Hektar grouss Kuliss vu [[Venedeg]] am 15. Joerhonnert an Originalgréisst, inklusiv de Kanäl, opgebaut gouf? [[Fichier:Gloesener michel 1792 1876.jpg|100px|right]] * … de [[Michel Gloesener]] vun [[Uewerkäerjeng]] d'Reversibilitéit vun der Induktioun am Dynamo erkannt huet an domat de Grondstee fir den elektresche Motor geluecht huet? [[Fichier:Jean_Jules_Linden01.jpg|right|100px|Jean Linden]] * ... de lëtzebuergesch-belsche Botaniker '''[[Jean Linden (Botaniker)|Jean Linden]]''' (1817-1898) mat deen éischte war, deen an Europa [[Orchideeën|Orchideeë]] geziicht huet an dës am grousse Stil kommerzialiséiert huet? [[Fichier:Kreuzhof - panoramio - Hans100 (2).jpg|130px|left]] * ... d'[[Schengener Ofkommes]] um Schëff [[MS Princesse Marie-Astrid |MS Princesse Marie-Astrid 2]] ënnerschriwwe gouf, dat haut ewell, als ''MS Regensburg,'' op der [[Donau]] ënnerwee ass? [[Fichier:RIAN archive 612748 Valentina Tereshkova.jpg|110px|right]] * ... déi sowjetesch [[Raumfuerer|Kosmonaute]] [[Juri Gagarin]] a [[Walentina Tereschkowa]] 1961, respektiv 1963, deen éischte Mann an déi éischt Fra am Weltall waren? [[Fichier:Scarlett Johansson in Kuwait 01b-tweaked.jpg|95px|left]] * ... de Film ''[[Girl with a Pearl Earring (Film)|Girl with a Pearl Earring]]'' mat der [[Scarlett Johansson]] an der Titelroll, bal ganz zu Lëtzebuerg gedréint ginn ass? [[Fichier:Macaca_nigra_self-portrait_large.jpg|90px|left|Cheeeeese]] * ... dem ''United States Copyright Office'' no '''[[Afeselfie]]n''' net dem [[Auteursrecht]] ënnerleien? [[Fichier:RenertCover1872Facsimile.jpg|80px|right]] * ... vun der 1. Oplo vum [[Michel Rodange]] sengem '''[[Renert oder de Fuuss am Frack an a Maansgréisst|Renert]]''' no 30 Joer just 313 Exemplairë verkaaft gi waren? [[Fichier:Georges Bidault.jpg|100px|left]] * … 1946 an der franséischer Regierung vum [[Georges Bidault]] gläich zwéi Regierungsmembere waren, déi zu Lëtzebuerg gebuer waren, nämlech d'[[Andrée Viénot]] an de [[Robert Schuman]]? [[Fichier:Gueule d'enfer.jpg|130px|right|''Gueule d'Enfer'', d'Meurthe leeft an d'Musel]] * … d'[[Musel]] viru laanger Zäit an d'Meuse gelaf ass, an an deem Bett wou se haut leeft d'[[Meurthe (Floss)|Meurthe]] gelaf ass? [[Fichier:Dollar symbol gold.svg|73px|left]] * ... den '''[[Dollar]]''' säin Numm vun der Uertschaft Sankt Joachimsthal hier huet, déi haut [[Jáchymov]] heescht? [[Fichier:2019 Luxembourg National Day VIP (124).jpg|130px|right]] * ... de [[Lëtzebuerger Nationalfeierdag]] 1840 zweemol gefeiert gouf? [[Fichier:Francesco Maria Grimaldi.jpg|100px|right]] * ... d'Traditioun, d'Bierger an d'[[Moundkrater|Krateren]] um [[Äerdmound|Mound]] no bekannten Astronomen a Wëssenschaftler ze nennen, vum [[Francesco Maria Grimaldi]] (1618-1663) agefouert gouf? [[Fichier:Barrage Esch-sur-Sure.jpg|right|119px]] * … de '''[[Barrage Esch-Sauer]]''', deen tëscht 1955 an 1957 gebaut gouf, um Fouss 4,5 m déck ass an 1,5 un der Kroun, an datt d'Staumauer 168 m laang ass? [[Fichier:Ideal1948.jpg|95px|left]] * … am Joer 1811 zu Lëtzebuerg 66 [[Gierwereien zu Lëtzebuerg|Gierwereie]] bestanen hunn, an datt d'Haaptclienten dovu laang d'Arméie waren, déi zu Lëtzebuerg stationéiert waren? [[Fichier:EschTDF06Gedenkplaz.jpg|130px|left|Monument TdF 2006 zu Esch-Uelzecht]] * ... den '''[[Tour de France]]''' zanter 1947 bis ewell néngmol duerch Lëtzebuerg goung? [[Fichier:Hieronymus van Busleyden.jpg|right|95px]] *… de [[Jérôme vu Bauschelt]] (ëm 1470 - 1517) Member vum [[Grousse Conseil vu Mechelen]] war? [[Fichier:Monet dejeunersurlherbe.jpg|130px|left]] * ... souwuel de [[Claude Monet|Monet]] wéi de [[Edouard Manet|Manet]] en Tableau mam Numm ''[[Le déjeuner sur l'herbe]]'' gemoolt hunn? [[Fichier:Rosa centifolia foliacea 17.jpg|89px|right]] * … de Moler '''[[Pierre-Joseph Redouté]]''' (1759-1840) ''Rafael vun de Blumme'' genannt gouf? * ... [[Jéinesch]] (oder ''Lakerschmus''), d'Sprooch vun de [[Jéiner|Jéinen]], bis ufanks vum 20. Joerhonnert vu Weimeschkiercher Händlerfamille geschwat gouf? [[Fichier:Greek-Persian duel.jpg|110px|right]] * ... d'[[Ionesch Revolt]] 500/499 v. Chr. en Opstand vun de klengasiateschen an zypriotesche Griiche géint d'Perser war? [[Fichier:Luxembourg, Spueneschen Tiermchen 04.jpg|115px|left]] * ... vun den iwwer 40 sougenannte '''[[Spueneschen Tiermchen|Spueneschen Tiermercher]]''', déi et an der Stad Lëtzebuerg gouf, der just nach 9 bis haut existéieren, resp. nees opgebaut goufen? * ... d'[[Lise Rischard]] (geb. Meyer, 1868-1940) am [[Éischte Weltkrich]] den Englänner Informatiounen iwwer däitsch Truppentransporter an der [[Gare Lëtzebuerg|Stater Gare]] zoukomme gelooss huet, andeems dës kodéiert an engem Fortsetzungsroman an der Zäitschrëft ''[[Der Landwirth|Der Landwirt]]'' publizéiert goufen? [[Fichier:Postkaart Adolf-Emil-Hütte-101.jpg|130px|right]] * ... fir de Bau vun der [[Adolf-Emil-Hütte]] (haut ArcelorMittal Esch-Belval) 1909 praktesch dee ganzen 92 ha groussen ''Escher Bësch'' ofgeholzt ginn ass? [[Fichier:4Gëttersteen Herkules.jpg|left|119px|Herkules um Bäerdrefer Véiergëttersteen]] * ... an der [[Kierch Bäerdref|Parkierch]] vu [[Bäerdref]], ënner dem Haaptaltor, ee [[réimesch Mythologie|réimesche]] '''[[Véiergëtterstee vu Bäerdref|Véiergëtterstee]]''' steet, mat der Minerva, der Juno, dem Apollo an dem Herkules drop? * … de lëtzebuergeschen Ethnolog [[Edouard Conzemius]] (1892-1931) e Spezialist vun de Miskito- a Sumu-Indianer an Honduras an Nicaragua war? [[Fichier:20150823 Berchem Rest area 012.jpg|130px|right]] * … déi zwou Bensinnsstatiounen op der [[Aire de Berchem]] iwwer 300 Millioune Liter Brennes am Joer verkafen? {{clear}} ==September== [[Fichier:Adrien Ries.jpg|95px|right]] * ... den [[Adrien Ries]] (1933-1991) am Joer 1970 de Begrëff ''[[Nordstad]]'' geprägt huet, deen den urbane Ballungsraum ëm [[Dikrech]] an [[Ettelbréck]] bezeechent? [[Fichier:Flag of South Africa.svg|130px|right]] * ... [[Südafrika]] offiziell 3 Haaptstied huet: [[Pretoria]] als Verwaltungshaaptstad, [[Kapstad]] als Regierungs- a [[Bloemfontein]] als Geriichts-Haaptstad? [[Fichier:Esch. Uelzechtstrooss.jpg|left|130px]] * ... d<nowiki>'</nowiki>'''[[Uelzechtstrooss]]''' zu Esch virun 1923, jee no Deelstéck, ''Avenue de l'Hôtel de Ville, Rue de la Poste'' a ''Rue Marie-Thérèse'' housch? [[Fichier:Messier51.jpg|120px|right|Whirlpool-Galaxis]] * … een an der '''[[Whirlpool-Galaxis]]''' (''Messier 51'' oder ''NGC 5194/5195''), eng Spiralgalaxis am [[Stärebild]] ''Canes Venatici'', eng äusserst aktiv Stäregebuert observéiere kann? [[Fichier:Chateau Berwart.JPG|130px|left]] * … d'[[Schlass Berwart|Berwart-Schlass]] zu [[Esch-Uelzecht]] 1954 ofgerappt gouf, fir 1956 als Kuliss fir d'Feierlechkeete vum Cinquantenaire nees fir kuerz Zäit opgeriicht ze ginn? [[Fichier:Termometro.JPG|90px|right]] * ... -40 [[Grad Fahrenheit]] a -40 [[Grad Celsius]] déi selwecht Temperatur uginn? [[Fichier:Flevoland-Position.png|89px|left|Lag vu Flevoland]] * ... déi [[hollännesch Provënzen|hollännesch Provënz]] '''[[Provënz Flevoland|Flevoland]]''' praktesch ganz aus Land besteet, dat dem Mier ofgewonne gouf? [[Fichier:Flaschenpost.jpg|130px|left]] * ... d'''Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie'' zu [[Hamburg]] déi gréisst Sammlung vu [[Fläschepost]]en op der Welt huet? * … et zu Lëtzebuerg zwéi Vëlossportler mam Numm [[Nicolas Frantz]] gouf, woubäi een dovun, den [[Nicolas Frantz II]], bei enger Course no enger Chute vun engem Auto iwwerrannt gouf, wéi e probéiert hat, säi Cousin mam nämmlechten Numm an zweemolegen Tour-de-France-Gewënner, z'iwwerhuelen? [[Fichier:Flag of Andorra.svg|right|110px]] * ... '''[[Andorra]]''' zwéi Staatscheffen huet, nämlech de franséische President [[Emmanuel Macron]] an de [[Joan Enric Vives i Sicília]], Bëschof vu La Seu d'Urgell? [[Fichier:Portrait Henri Tudor 004.jpg|100px|left]] * … den [[Henri Tudor]] (1859-1928), deen deen éischte brauchbare Bläiakkumulator erfonnt huet, u [[Bläi]]<nowiki>vergëftung </nowiki> gestuerwen ass? * … d'''[[Naturschutzgebitt Dreckswiss|Dreckswiss]]'' en Naturschutzgebitt an de Gemenge [[Gemeng Käerjeng|Käerjeng]] a [[Gemeng Suessem|Suessem]] ass, dat 71 ha Fiichtgebitt ëm d'[[Kuer]] ëmfaasst? [[Fichier:Ropetrailer3.jpg|130px|right]] * ... dem [[Alfred Hitchcock]] säi Film ''[[Rope (Film 1948)|Rope]]'' esou opgeholl gouf, wéi wann en aus enger eenzeger Astellung bestoe géif? [[Fichier:City walls and towers 2 Echternach, Luxembourg.JPG|left|110px]] * ... vun den ursprénglech op d'mannst 14 Tierm vun der '''[[Iechternacher Stadmauer]]''' der 5 erhale sinn an a Wunnengen ëmgebaut goufen? [[Fichier:Otzi-Quinson.jpg|130px|right]] * ... den [[Ötzi]] iwwer 5000 Joer no sengem Doud e klengen diplomatesche Sträit tëscht Éisträich an Italien ausgeléist huet? [[Fichier:Manatee photo.jpg|119px|right|Manati]] * … '''[[Ronnschwanzséikéi]]''' (''Trichechidae'', och "Manati" genannt) dacks ronderëm Elektrizitéitswierker ze fanne sinn, well do d'Waasser méi waarm ass, a se mëttlerweil ofhängeg vun dëser kënschtlecher Hëtzt gi sinn, an opgehalen hunn, a méi waarm Gewässer ze wanderen? [[Fichier:Baudouin of Belgium 1969.jpg|100px|left]] * ... de belsche Kinnek [[Baudouin vun der Belsch|Baudouin]] am Abrëll 1990 fir 36 Stonnen als ''net am Stand, ze regéieren'' erkläert gouf? [[Fichier:Rumelange, Grand-Rue (ca. 1948), carte postale 13031.jpg|130px|right]] * ... nodeem dem [[Minettstram]] säi Betrib den 22. September 1956 agestallt gi war, ee Bäiwon vum Tram eng Zäit duerno nach als Büro fir déi theoreetesch Führerschäiprüfung benotzt ginn ass? [[Fichier:N-Liez_vue-de-la-schleifmuhl.png|119px|left|Schläifmillen, ëm 1834.]] *… d''''[[Duchindustrie|Draperies de Luxembourg]]''' am 19. Joerhonnert 2.000 Leit beschäftegt an 1.000 Tonne gewäsche Woll am Joer verschafft hunn, an zu deene gréisste vun Europa gezielt gi sinn? [[Fichier:MJK 12586 Désirée Nosbusch (Berlinale 2018).jpg|95px|right]] * ... d'[[Désirée Nosbusch]] scho mat 12 Joer Radiosemissiounen a mat 15 Joer Tëleesemissiounen an däitscher Sprooch moderéiert huet? * ... d'''[[Luxemburger Zeitung]]'' tëscht 1902 an 1940 zweemol am Dag eng nei Editioun erausbruecht huet? [[Fichier:JacobyEdwardsWodruff.jpg|119px|left|J. Jacoby: Edwards a Wodruff]] * ... de lëtzebuergesche Moler '''[[Jean Jacoby]]''' (1891-1936) zweemol, 1924 an 1928, d'Goldmedail am Olympesche Konschtconcours gewonnen huet? [[Fichier:Jack-o'-Lantern 2003-10-31.jpg|110px|right]] * ... [[Halloween]] op e Karschnatz- an Neijoerschfest vun de [[Kelten]] zréckgeet? [[Fichier:Haile Selassie in full dress.jpg|85px|left]] * ... de [[Haile Selassie I. vun Ethiopien|Ras-Täfäri]] de 25. Mee 1924 op offizieller Visite zu Lëtzebuerg war? [[Fichier:Bassin de la Meuse.svg|95px|left]] *... d'[[Kuer]] mat hiren Niewebaachen an d'[[Fooschtbaach]] am [[Éislek]] déi eenzeg Waasserleef zu Lëtzebuerg sinn, déi net zum Baseng vum [[Rhäin]] gehéieren, mä zu deem vun der [[Meuse (Floss)|Meuse]]? * ... [[1895]], an de Pionéierjore vum [[Telefon]] zu Lëtzebuerg, e Mikro um [[Musekskiosk]] op der [[Plëss d'Arem]] un de Reseau ugeschloss war, fir datt d'Postbeamten de Sonndesconcert an der Telefonszentral nolauschtere konnten? [[Fichier:Freitag der 13. im Kalender.jpg|89px|right|Freideg den 13.]] * ... '''[[Paraskavedekatriaphobie]]''' d'Angscht virum [[Freideg]] den Dräizéngten ass? [[Fichier:RemouchampsRubicon.jpg|130px|left]] *... de [[Rubicon (Belsch)|Rubicon]] an der Belsch bei Remouchamps de längste schëffbaren ënnerierdesche [[Floss]] op der Welt ass? [[Fichier:Kueb-KI 8727 w.jpg|right|99px]] * ... "'''[[Kueb (Gebai)|Kueb]]'''" an de spéiden 1970er Jore wéinst sengem Glach mat engem Villchen de Spëtznumm vun engem Bauprojet fir d'[[Europäescht Parlament|Europaparlament]] um [[Kierchbierg]] war, dee schlussendlech duerch e manner ambiziéisen ersat gouf, deen dann, trotz enger anerer Form, bis haut "Klenge Kueb" genannt gëtt? [[Fichier:Schëld Place de Metz.jpg|left|130px]] * ... d'[[Nationalstrooss 3A|N 3A]] mat nëmme knapps 50 m déi kierzt [[:Kategorie:Nationalstroossen zu Lëtzebuerg| Nationalstrooss zu Lëtzebuerg]] ass? {{clear}} ==Oktober== [[Fichier:Pravcicka brana 2015-08 --3.JPG|130px|left|Pravčická brána]] * ... d''''[[Pravčická brána]]''' an Nordtschechien déi gréisst natierlech Sandsteebréck an Europa ass? *… d'[[Hélène Hiertz]] (1911-1985), déi di éischt Kächen zu Lëtzebuerg war, déi fir hire Restaurant e ''Michelin''-Stär krut, eng aktiv [[Resistenz zu Lëtzebuerg|Resistenzlerin]] war? [[Fichier:DenkmalJohannEberhardJungblut.JPG|130px]] * ... den ''Erdäpfelmuseum'' zu Prinzendorf an Éisträich zu Éiere vum lëtzebuergesche Geeschtleche [[Johann Eberhard Jungblut]] ugeluecht gouf, deen do 1761 d'Gromper agefouert huet? [[Fichier:Moselle from Paul Eyschen Monument Stadtbredimus c65.jpg|119px|right]] * ... hanner dem '''[[Paul-Eyschen-Monument zu Stadbriedemes]]''' eng Populatioun vu [[Sëlwerfëschelchen|Sëlwerfëschelcher]] lieft, déi fir gewéinlech a Mëtteleuropa just a Wunnengen ze fanne sinn? [[Fichier:Flag of Nauru.svg|130px]] * ... [[Nauru]] deen eenzege Memberstaat vun der UNO ass, dee keng Haaptstad huet? [[Fichier:Faïencerie Dondelinger.jpg|130px]] * ... d'[[Basilika Iechternach|Iechternacher Basilika]] am 19. Joerhonnert joerzéngtelaang eng '''[[Faïencerie Dondelinger|Faïencerie]]''' war, an datt ee vun de Kierchtierm de Kamäin dovu war? [[Fichier:Henry Miller 1940.jpg|100px]] *... dem [[Henry Miller]] säi Roman ''Quiet Days in Clichy'' ënner anerem och zu Lëtzebuerg spillt? [[Fichier:Spoorbrug lijn 126 over de Maas 3.JPG|130px]] * ... de ''[[Pont de Fer]]'' zu [[Huy]] an der Belsch entgéint sengem Numm net aus [[Eisen]], mä aus [[Bloe Steen (Natursteen)|Bloem Steen]] ass? [[Fichier:Kondominium Sauer.JPG|120px|right]] * ...d'[[Our (Sauer)|Our]], d'[[Sauer]] an d'[[Musel]] op deene Stécker vun hirem Laf, wou se d'Grenz tëscht Lëtzebuerg an Däitschland maachen, e '''[[Kondominium]]''' sinn? * ... den [[Nicolas Kinsch]] vun [[Esch-Uelzecht]] vun 1959 bis 1967 Äerzbëschof vu Kisangani ([[Demokratesch Republik Kongo]]) war, den [[James Schwebach]] vu [[Platen]] 1891-1921 Bëschof vu La Crosse ([[Wisconsin (Bundesstaat)|Wisconsin]]) war; de [[Jacques Mangers]] vu [[Stolzebuerg]] vun 1953 bis 1964 Bëschof vun Oslo war; de [[Jean-Baptiste Fallize]] vun [[Harel]] 1892-1922 Apostolesche Vikar vun Norwege war an de [[Michel Fallize]] och vun Harel 1889-1910 Generalvikar vun der Diözes Dacca ([[Bangladesch]]) war? {{center|[[Fichier:Salar de Uyuni Décembre 2007 - Centre de Nulle Part.jpg|399px|360-Grad-Panorama]]}} * ... de '''[[Salar de Uyuni]]''' mat enger [[Fläch]] vun 10.582&nbsp;km² déi gréisst [[Salzwüst]] op der Welt ass? [[Fichier:Luxembourg Ville photothèque 3-2011a.jpg|left|120px]] * … an der '''[[Fotothéik vun der Stad Lëtzebuerg]]''' eng 4 Millioune Fotoen an Negativer vun 1855 bis haut iwwer d'Stad Lëtzebuerg versuergt ginn? [[Fichier:50 лет добровольной военной службы.png|110px|left]] *… op den [[2-Euro-Gedenkmënzen]] de [[Henri vu Lëtzebuerg|Grand-Duc Henri]] bis Enn 2018 a 24 verschiddenen Designen ze gesinn ass? [[Fichier:A13 (Luxemburg) bei Frisange.jpg|130px]] * ... de Film ''[[Autobahnraser]]'' op der [[Autobunn A13 (Lëtzebuerg)|Lëtzebuerger A13]] gedréint gouf, ier déi fir den normale Verkéier opgoung, an déi dofir kuerzfristeg mat däitschen Autobunnsschëlter 'ëmdekoréiert' gouf? [[Fichier:Whale-shark-enhanced.jpg|150px|right]] * ...déi gréisst lieweg Hai-Aart, de '''[[Walhai]]''', deen iwwer 13 m laang ka ginn, sech vu [[Plankton]] erniert, an dofir fir de Mënsch ongeféierlech ass? [[Fichier:Emile Reuter.JPG|90px]] * …den [[Émile Reuter]] (1874-1973) dee [[Chamberpresidenten|Chamberpresident]] zu Lëtzebuerg mat bis ewell der längster Amtszäit war (vun 1926 bis 1958, ofgesi vun der däitscher Besatzungszäit)? [[Fichier:Americas on the globe (white-red).svg|100px]] * ... de Kontinent [[Amerika (Kontinent)|Amerika]] säin nach haut geleefegen Numm [[1507]] op enger Kaart kritt huet, déi en Deel vum Kartograph [[Martin Waldseemüller]] sengem Wierk ''[[Cosmographiae Introductio]]'' war, well de Waldseemüller gemengt hat, den [[Amerigo Vespucci]] hätt en entdeckt? [[Fichier:The_Atomium's_North_face_with_a_Smurf_(DSCF1216).jpg|89px|left|Atomium]] * ... den '''[[Atomium]]''' zu [[Bréissel]] en [[Eisen|Eise]]-Kristall an enger 165-milliardefacher Vergréisserung duerstellt? * ... souwuel de Moler a Manager [[Gust Graas]] wéi och de Politiker [[Gusty Graas]] den Titel 'Grand officier de l'[[ordre de la couronne de chêne]]' kritt hunn? [[Fichier:Degradation alfred dreyfus.jpg|110px]] *… et am Kader vun der ''[[Affär Dreyfus]]'', déi déi franséisch Ëffentlechkeet jorelaang polariséiert huet, 11 Joer gedauert huet, ier den [[Alfred Dreyfus]] nees rehabilitéiert gouf? [[Fichier:Gefëllte Bretzel.jpg|left|119px|Bretzel]] * ... op '''[[Bretzelsonndeg]]''' dem [[Brauch]] no Männer enger Fra, déi hinnen eppes bedeit, eng [[Bretzel]] schenken, fir dann, bei géigesäitegem Intressi, [[Ouschteren]] en [[Ouschteree]] vun hir geschenkt kréien, ausser bei [[Schaltjoer|Schaltjoren]], wou et ëmgedréint ass? [[Fichier:Zénon Bernard, Jongen a Meedercher.jpg|110px]] *... de [[Zénon Bernard (1893)|Zénon Bernard]] 20 Joer nodeem hien e Gol am eenzege Match, deen déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] jee géint Frankräich gewonnen huet, geschoss hat, als éischte [[Kommunistesch Partei Lëtzebuerg|Kommunist]] an d'[[Chamber]] gewielt gouf? [[Fichier:South Africa 2011 dominant language map.svg|110px]] * ... [[Südafrika]] eelef [[offiziell Sprooch|ofiziell Sproochen]] huet? [[Fichier:Serge Gainsbourg par Claude Truong-Ngoc 1981.jpg|120px|right|Serge Gainsbourg (1981)]] *... de franséische Chansonnier '''[[Serge Gainsbourg]]''' an den 1960er Joren och Regisseur vu [[Sandalefilm]]er war? [[Fichier:Iechterncher Séi beta w 2-5.jpg|130px]] * … den [[Iechternacher Séi]] e kënschtleche Séi ass, deen Enn der 1970er Joren ugeluecht gouf, fir d'touristesch Offer ze diversifiéieren, an dofir d'[[Lëschenhaus]], e Barockgebai vu 1676, ofgerappt gouf, well et soll gehënnert hunn? [[Fichier:US Navy 031029-N-6236G-001 A painting of President John Adams (1735-1826), 2nd president of the United States, by Asher B. Durand (1767-1845)-crop.jpg|100px]] *… den [[John Adams|zweeten]] an deen [[Thomas Jefferson|drëtte President vun de Vereenegte Staate]] genee de selwechten Dag, de [[4. Juli]] [[1826]], gestuerwe sinn? [[Fichier:Belval Avenue de la Recherche 2019-12 --1.jpg|130px|left]] * ... de [[Boulevard de la Recherche]] um Belval op knapps 300 Meter duerch Frankräich geet? [[Fichier:Pierre Brunehaut 01.jpg|130px|right]] * ... et Legenden, awer keng schlësseg Erklärunge gëtt, wéi a firwat d''''[[Pierre Brunehaut]]''', e Monolith an der belscher [[Provënz Hainaut]], op déi Plaz koum, wou en haut steet? * ...d'[[Carmen Pereira]] 1984 dräi Deeg laang amtéirend Presidentin vu [[Guinea-Bissau]] an domat déi éischt Fra an där Positioun an Afrika war? [[Fichier:Limbourg, de Vesder in de stad foto1 2012-06-28 14.41.JPG|130px]] * ... d'Stad [[Limbourg]] weder an [[Provënz Limburg (Belsch)|der belscher]] nach an [[Provënz Limburg (Holland)|hollännescher Provënz Limburg]] läit, deene se den Numm ginn huet, ma an der [[Provënz Léck]]? [[Fichier:Antoine_Meyer_1829_Schrek_Parnassus.png|left|80px]] * ... de Mathematiksprofesser '''[[Antoine Meyer]]''' (1801-1857) den Auteur vum éischte Buch op Lëtzebuergesch, ''[[E' Schrek ob de' Lezeburger Parnassus]]'' (1829), war? {{clear}} ==November== [[Fichier:Soldat Marathon Cortot Louvre LP243.jpg|130px|right]] * ...de Rapport iwwer e Leefer, deen d'Victoire an der [[Schluecht vu Marathon]] mat sengem leschten Otemzuch zu Athen soll verkënnegt hunn, eng Erfindung aus dem 4. Jh v. Chr. war? [[Fichier:Habschter-Tunnel---w.jpg|130px|left]] * ... den [[Habschter Tunnel]], beim Ofschloss vun den Aarbechten 1879, dee längsten am Land war? [[Fichier:Schwaarzspiecht.jpg|right|89px]] * ... de '''[[Schwaarze Spiecht]]''', dee virum Ufank vun den 1960er Jore just an de Biergbëscher an Nord- an Zentraleuropa doheem war, sech zanterhier am flaache Land bis op den Atlantik breetgemaach huet, ouni datt genee gewosst ass firwat? [[Fichier:Jean Baptiste Nothomb (02).jpg|right|100px]] * … de [[Jean-Baptiste Nothomb]] (1805-1881) ee vun de "Pappe" vun der Belscher Verfassung war? [[Fichier:Ice hockey puck on ice 20180112.jpg|130px|left]] * ... de [[Puck (Sport)|Puck]] 1877 vum William Fleet Robertson erfonnt gouf, andeems en einfach zwou Tranchë vun engem Vollgummisball uewen an ënnen ewechgeschnidden hat? [[Fichier:Charles Arendt 1825 1910.jpg|95px|left]] * ... de Staatsarchitekt [[Charles Arendt]] 1900 proposéiert hat, um [[Glacis (Lampertsbierg)|Glacis]] eng neigotesch Kathedral mat Plaz fir bis zu 3.000 Leit ze bauen? [[Fichier:Iran saffron threads.jpg|110px|right]] *... een, fir ee Kilo [[Safran]]-Stempelen ze gewannen, 80.000 bis 150.000 Bléie brauch? [[Fichier:Walferdange, Grünewald, Chêne du prince Henri (102).jpg|95px|right]] * ... nach 100 Joer nom Doud vum Prënz [[Henri vun Oranien-Nassau]], him zu Éieren [[Eech vum Prënz Henri|eng Eech]] am [[Gréngewald]] geplanzt gouf? * ... all Joers vun der Asbl [[natur&ëmwelt]] e "[[Vull vum Joer]]" ausgeruff gëtt, fir op eng bedreet [[Lëscht vun de Vullen zu Lëtzebuerg|Vullenaart zu Lëtzebuerg]] opmierksam ze maachen? [[Fichier:De Charly.JPG|130px|right]] * ... de Spëtznumm "[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg - Iechternach|Chareli]]" vun der [[Schmuelspuerbunnen zu Lëtzebuerg|Vizinalbunn]] vun der Stad op Iechternach op de Virnumm vum Minister [[Charles Rischard]] zréckgeet? [[Fichier:Red deer stag 2009 denmark.jpg|95px|left]] * ... de [[Routhirsch]] zu Lëtzebuerg am 19. Joerhonnert praktesch ausgerott war, säi Bestand awer zanter der Mëtt vum 20. Joerhonnert nees an d'Luucht geet, op haut e puer Dausend Déieren? [[Fichier:Fort Louvigny Luxembourg City 2012-04.JPG|130px|right]] * ... d'Grondmauere vum markanten 8-stäckegen Tuerm vun der [[Villa Louvigny]], op de Reschter vum Fort Louvigny stinn? [[Fichier:Caméléon Madagascar 02.jpg|130px|left]] * ... de [[Risechameleon]], mat enger Längt vu 70&nbsp;cm, déi gréisst [[Chameleonen|Chameleonaart]] ass, déi et gëtt? [[Fichier:Haendschefabrik1963kutter.jpg|130px|right]] * ... d'[[Händschefabréck Reinhard am Stadgronn]], mat enger 1.000 Aarbechter, viru ronn 100 Joer dee gréissten Industriebetrib an der Stad Lëtzebuerg war? [[Fichier:RR5111-0290R.jpg|130px|right]] * ... den [[Alexei Leonow]] 1965 deen éischte Mënsch war, dee säi Raumschëff verlooss huet, an [[Baussebordasaz|am Weltraum geschwieft]] ass? [[Fichier:Rue de Chiny.svg|130px|left]] * ... d'[[Rue de Chiny (Märel)|Rue de Chiny]] an der Stad Lëtzebuerg 2013 zu [[Märel (Stad Lëtzebuerg)|Märel]] opgehalen huet, z'existéieren, fir 2019 [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|op der Gare]] nees [[Rue de Chiny (Stad Lëtzebuerg)|nei opzetauchen]]? [[Fichier:Flag of Afghanistan.svg|130px|right]] * ... de [[Fändel vum Afghanistan]] am Laf vum 20. Joerhonnert eng 20 Mol geännert gouf? [[Fichier:Remerschen, The Princess of Schengen (102).jpg|95px|left]] * ... vun der [[Prinzessin vu Schengen]] just nach Zänn iwreg sinn? [[Fichier:Olympic flag.svg|130px|right]] * ... d''''[[Olympesch Spiller]]''' vun 1916 engersäits an 1940 an 1944 op där anerer, wéinst dem [[Éischte Weltkrich|Éischten]], resp. dem [[Zweete Weltkrich]] annuléiert goufen? [[Fichier:Assemblée constitutive APF.jpg|130px|left]] * ... e [[Victor Bodson|Lëtzebuerger]] den éischte President vun der d'[[Assemblée parlementaire de la Francophonie]] war, enger Organisatioun déi sech aus [[franséisch]]sproochegen, interparlamentaresche Regierungen oder Organisatiounen zesummesetzt? [[Fichier:Paleis van de Grote Raad te Mechelen.jpg|100px|right]] * ... den Ausdrock "op [[Mechelen|Mechele]] goen" (fir "déi lescht Trompkaart auszespillen") op de [[Grousse Rot vu Mechelen]] zréckgeet, déi iewescht Geriichtsinstanz an de [[Burgundesch Nidderlanden|Burgundeschen]], [[Spuenesch Nidderlanden|Spueneschen]] an [[Éisträichesch Nidderlanden|Éisträicheschen Nidderlanden]]? * ... den [[Alphonse Kemp]] 1911 e Projet virgestallt huet fir d'Uelzecht an engem Tunnel ënnert dem Rummplateau erduerch ze féieren? [[Fichier:Kim Jong-il on August 24, 2011.jpg|95px|left]] * ... et vun enger vun de sëllege Publikatiounen, déi de [[Kim Jong-il]] als Auteur uginn, eng lëtzebuergesch Iwwersetzung gëtt, nämlech '' Déi historesch Lekzioun vum Opbau vum Zozialissem an déi allgemeng Linn vun onser Partei''? [[Fichier:Luxembourg City Chambre des députés Nov 2009.jpg|right|95px]] * ... bei de [[Chamberwale vum 18. Juni 1989]] véier verschidde gréng Parteien ugetruede sinn? [[Fichier:IAEA 02790015 (5613115146).jpg|100px|right]] * ... d'[[Katastroph vun Tschernobyl]] der Ëffentlechkeet bekannt gouf, wéi a Schweden anormal héich Stralungswäerter bei enger Atomzentral gemooss goufen, vun deenen ufanks ugeholl gouf, si kéime vun do? * ... de [[Joseph Faulké]] an den [[Alphonse Rupprecht]] "uniforméiert Champignonsspezialiste" waren? [[Fichier:Stewart Granger in Young Bess trailer.jpg|130px|left]] * ... [[Stewart Granger]] e Pseudonym ass, deen dëse Schauspiller ugeholl huet fir net mat engem [[James Stewart|homonyme Beruffskolleeg]] verwiesselt ze ginn? [[Fichier:Jacques Santer.jpg|100px|right]] * ... de [[Jacques Santer]] an de [[Jean-Claude Juncker]] ee wéi deen aneren noeneen Affekot, CSV-Fraktiounssekretär, Staatssekretär am Aarbechtsministère, Aarbechts-, Finanz- a Premierminister, a President vun der Europäescher Kommissioun waren? * ... 160 Millioune Liichtjoere vun hei ewech d'[[HD 45350 b|Peitruss]] ronderëm d'[[HD 45350|Lucilinburhuc]] kreest? [[Fichier:Luxembourg road sign diagram A 28 (2018).svg|100px]] * ... am Mee 2012 zu Lëtzebuerg mam [[Schëld A, 28]] e [[Verkéiersschëld]] agefouert gouf, dat virun [[Tram]]sgleiser warnt, obwuel d'Gesetz, en [[Stater Tram|Tram an der Stad Lëtzebuerg]] (nees) anzeféieren, eréischt am Juni 2014 an der Chamber gestëmmt gouf? {{clear}} ==Dezember== <gallery> Fichier:Luxembourg, Église Saint-Jean (Neumünster) côté Alzette (101).jpg File:Capital city Luxembourg 05.jpg Fichier:Luxemb Weiler-la-Tour, Greek Orthodox Church with flags.jpg Fichier:Charleroi - hôtel de ville vu de la place Charles II - 2014-08-07.jpg Fichier:Luxembourg, fontaine Trentenaire Traité de Rome (2).jpg Fichier:N-Liez vue-de-la-schleifmuhl.png Fichier:Malakoff place du 11 Novembre 1.jpg Fichier:Dreifaltigkeitskirche Luxbg 2011B.jpg File:Verenigde Nederlandse Staten 1790.jpg Fichier:Pellicola Cinematografica Sotto.png Fichier:Close-up of mole.jpg File:Robert-Schuman-1953 (cropped).jpg Fichier:ChessSet.jpg File:Luxembourg, parcmètre Duncan meter (102).jpg File:Towers of the Court of Justice of the European Union (CJEU) after fifth extension, January 2020.jpg File:Canis lupus laying.jpg Fichier:Richard2 Anna.jpg Fichier:Erpeldange4.JPG Fichier:Rubjerg Knude Fyr, Hjørring, Denmark, 1807072202, ako.jpg Fichier:Kneiff.jpg Fichier:Maison Höcklin von Steinach Luxembourg City 2013-08.jpg Fichier:Olympus Mons.jpg Fichier:Auto-mixte-Parijs-1906.jpg Fichier:Groothertogdom LuxemburgGemeenten2.png </gallery> --> * ... [[Auguste Engelspach-Larivière|ee vun de Pionéier vun der Lëtzebuerger Geologie]] eng wichteg Roll an der belscher Revolutioun gespillt huet a mat just 32 Joer un engem Schlag gestuerwen ass? * ... dem [[Serge Ecker]] seng [[Melusina (Skulptur)|Melusina-Skulptur]] mat Hëllef vun engem groussen 3D-Drécker entstanen ass? * ... ënner dem [[Pafendaller Viaduc]], wou haut d'[[Jugendherberg Stad Lëtzebuerg|Jugendherberg vun der Stad Lëtzebuerg]] steet, Enn 19./uganks 20. Jh. e Schluechthaus stoung? * ... et zu Lëtzebuerg eng [[Griichesch-orthodox Kierch Weiler zum Tuer|griichesch-orthodox]] an eng [[russesch-orthodox Kierch zu Lëtzebuerg|russchesch-orthodox Kierch]] gëtt? * ... [[Charleroi]] deen Numm 1666 zu Éiere vum Kinnek [[Carlos II. vu Spuenien|Carlos II.]] krut, a bis dohi ''Charnoy'' housch? * ... 1922 an 1923 mat der [[Marcelle Dauphin]] an der [[Louise Welter]] déi éischt Fraen zu Lëtzebuerg Doktesch goufen (Zänndoktesch, resp. Generalistin)? * ... dem [[François Gillen]] säi [[Buer fir den 30. Anniversaire vun de Réimeschen Traitéen|Buer]] op der Spëtzt vun der [[Al Avenue|Aler]] an der [[Nei Avenue|Neier Avenue]] am [[Garer Quartier (Stad Lëtzebuerg)|Garer Quartier]] fir den 30. Anniversaire vun de [[Réimesch Traitéen|Réimesche Traitéen]] opgeriicht gouf? * ... d'Duchfabréck op der [[Schläifmillen (Lëtzebuerg)|Schläifmille]] laang virun der [[Hamm (Stad Lëtzebuerg)|Gemeng Hamm]], an där se louch, en eegene Pompjeescoprs hat? * ... d'Stad [[Malakoff (Hauts-de-Seine)|Malakoff]] bei Paräis no enger Kopie vun engem [[Malakoff-Tuerm (Sewastopol)|Tuerm vun der Festung Malakoff]], déi do stoung, genannt gouf, deen d'Fransousen 1856 am [[Krimkrich]] eruewert haten? * ... 1890, wéi mam [[Adolphe vu Lëtzebuerg]] d'Dynastie [[Nassau-Weilburg]] de Lëtzebuerger Troun iwwerholl huet, d'[[Dräifaltegkeetskierch vu Lëtzebuerg|Dräifaltegkeetskierch]] an der [[rue de la Congrégation|Jofferegässel]] d'Kierch vum Lëtzebuerger Herrscherhaus gouf? * ... den Doud vum Deputéierten [[Aly Duhr]], den 1. Januar 1974, als Konsequenz hat, datt d'CSV bis d'[[Chamberwale vum 26. Mee 1974|Walen am Mee 1974]] mat engem Deputéierte manner an der Chamber vertruede war, well kee méi op hirer Lëscht vum Ostbezierk stoung, deen nach hätt kënnen noréckelen? * ... [[Léck]] tëscht August 1789 a Januar 1791 [[Lécker Revolutioun|eng Republik war]]?. * ... de Film ''[[Déi zwéi vum Bierg]]'' am Dréibuch ''Di zwéi vum Bierg'' an um Filmplakat ''Déi zwee vum Bierg'' housch? * ... den [[Europäesche Maulef]] op der Insel [[Groussbritannien (Insel)|Groussbritanien]], awer net op [[Irland (Insel)|Irland]] virkënnt? * ... deen nom Politiker [[Robert Schuman]] genannte [[Rond-point Robert-Schuman]] an der Stad Lëtzebuerg, grad wéi deen zu Bréissel, allen zwéin zwar "Rond-Point" heeschen, awer keng ''[[Intersection à sens giratoire obligatoire]]'', wéi s'am [[Code de la route (Lëtzebuerg)|Code de la route]] virgesinn ass, sinn? * ... déi héchst Victoire vun der [[Lëtzebuergesch Foussballnationalequipe|Lëtzebuergescher Foussballnationalequipe]], de 26. Juli 1948 zu London, 6–0 géint Afghanistan war? * ... dat Wuert ''[[Schach]]'' op Persech "Kinnek" bedeit, a ''Schachmatt'' "de Kinnek ass dout"? * ... déi éischt [[Parkauer]] zu Lëtzebuerg am Abrëll 1958 an der Stad bei der [[Postgebai Stad Lëtzebuerg|Post]] um [[rue de la Poste (Stad Lëtzebuerg)|Piquet]] an an der [[Aldrengerstrooss]] opgestallt gouf? * ... den den 3. Tuerm vum [[Europäesche Geriichtshaff]], mat 115 Meter Héicht, dat [[Héich Gebaier zu Lëtzebuerg|héchst Gebai zu Lëtzebuerg]] ass (Antennemasten net matgerechent)? * ... ëm d'Joer 2020 [[Wollef|Wëllef]] vun der mëtteleuropäescher Flaachlandpopulation a vun där aus dem Alperaum sech an der Regioun ëm d'Belsch a Lëtzebuerg vereenegt hunn? * ... dem [[Geoffrey Chaucer]] säin allegorescht Gedicht ''The Parliament of Fowls'' dacks als Geleeënheetsgedicht fir d'Hochzäit vum Kinnek [[Richard II. vun England|Richard II.]] mat der [[Anne vu Béimen]] gedeit gëtt? * ... bis 1952 den [[Napoleonsgaart]], dono bis 1997 d'[[Buergplaz zu Huldang]], an zanterhier [[Op Kneiff]] als déi héchste Plaz zu Lëtzebuerg gëllt? * ... d'[[Gemeng Ierpeldeng op der Sauer]] aus dräi [[Kadastersektioun|Sektioune]] besteet, wouvun eng am [[Éislek]], eng am [[Guttland]] an déi drëtt op der Grenz vun den zwou Regiounen läit? * ... den Zockerbäcker [[Nicolas Namur]], ier e säi Betrib an der Stad Lëtzebuerg gegrënnt huet, 1854 bis 1861 Pâtissier a [[Kalifornien]] war? * ... den 1900 gebaute Liichttuerm [[Rubjerg Knude Fyr]] an Dänemark 2019 eng 70 Meter an d'Hannerland geréckelt gouf, fir datt en net an d'Mier soll falen? *... de lëtzebuergeschen Entreprener '''[[Théodore Pescatore (1871-1931)|Théodore Pescatore]]''' (1871-1931) schonn 1904 eng Firma (''L'Auto mixte'') gegrënnt huet, fir [[Hybrid]]-Gefierer ze bauen? * ... Klierf, den Houwald, Esch-Sauer an d'Kautebaach déi éischt Uertschaften zu Lëtzebuerg waren, déi eng [[Gemeinschaftsantenn]] haten an dat, nach ier et 1967 e Gesetz dofir gouf? * ... den [[Olympus Mons]] um [[Mars (Planéit)|Mars]] mat iwwer 22&nbsp;km Héicht iwwer dem mëttlere Planéitenniveau a 26&nbsp;km iwwer der Plateausdéift an engem Duerchmiesser vu bal 600&nbsp;km deen héchsten a gréisste bekannte Bierg am Sonnesystem ass? * ... d'[[Haus Höcklin von Steinach]] um [[Krautmaart]] warscheinlech dat eelst Wunnhaus an der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] ass, dat nach erhalen ass? * … d''''[[Entwécklung vun der Gemengenzuel zu Lëtzebuerg|Zuel vun de Gemengen zu Lëtzebuerg]]''' tëscht de Joren 1830 an 1891 vun 120 op 130 eropgoung, fir dann nees, duerch Fusiounen, op déi aktuell {{Gemengenzuel}} erofzefalen? * ... de [[Julien Lefèvre]] Lëtzebuerg 1936 op den olympesche Summerspiller als Sculpteur an op de Wanterspiller als (Ersatz-)Bobfuerer vertrueden huet? [[Kategorie:Schablounen:WDS| ]] lpmv6f7s9wm9bi2twrzd6t61ewwjkba 0 153368 2395929 2303520 2022-08-24T09:32:53Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Infobox Bréck | Numm=Bréck iwwer d'Gare Houwald | Bild= | Land={{LUX}} | Plaz=[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] | Koordinaten={{coor dms|49|||N|06|||O}} | Iwwer=[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Beetebuerg Grenz]]<br>[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] | Funktioun=Bréck fir ëffentlechen Transport, Foussgänger a Vëloen | Typ= | Längt=73 m | Breet=18&nbsp;m; 6,2&nbsp;m | Héicht=55 m | Material= | Opgaangen= | Architekten=[[Bureau Greisch]] | Felder = }} D''''Bréck bei der [[Gare Houwald|Gare um Houwald]]''' ass e Projet vun enger Bréck, iwwer déi d'Linn 1 vum [[Stater Tram]], ma och Bussen, Vëloen a Foussgänger vum Houwald, iwwer d'[[Gare Houwald]] an iwwer d'[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Beetebuerg Grenz|Zuchgleiser]] ewech, am Uschloss un d'[[Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3|Y-Bréck]] iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]], an de [[Ban de Gasperich]] fueren, respektiv goe kënnen.<ref>Quell, wou net anescht uginn: [https://www.wort.lu/de/lokales/die-bruecke-zum-ban-baubeginn-anfang-2021-5f43a830da2cc1784e364472 "Die Brücke zum Ban: Baubeginn Anfang 2021."] wort.lu, 24. August 2020.</ref> De Bau vun der Bréck gëtt duerch eng juristesch Streiderei ëm eng Parzell, déi dem Olos Fund gehéiert, gehënnert: De Staat huet 2020 eng Expropriatiounsprozedur vun der Parzell fir ''utilité publique'' an d'Weeër geleet, wat awer vum Proprietaire viru Geriicht contestéiert gëtt. Soulaang et keen ofschléissend Uertel gëtt, ka just eng schmuel Versioun vun der Bréck gebaut ginn, nërdlech vun der kontestéierter Parzell. Dëst bréngt et mat sech, dass den Tram do bis op weideres just op engem Gleis fuere kann, bis dat Stéck, wat feelt, 'bäigeprafft' géif. D'Aarbechten un der 'halwer' Bréck hunn 2022 ugefaangen.<ref>Mathilde Obert: [https://paperjam.lu/article/ce-qui-bloque-vraiment-chantie "Ce qui bloque vraiment le chantier du tram à Howald."] paperjam.lu, 19.08.2022.</ref> {{Referenzen}} [[Kategorie:Gemeng Hesper]] [[Kategorie:Brécken zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Bauwierker Päifenneijooschdag]] d7qgxmzznn8htbgekqbzvo0xr70qxfh 2395930 2395929 2022-08-24T09:37:03Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Infobox Bréck | Numm=Bréck iwwer d'Gare Houwald | Bild= | Land={{LUX}} | Plaz=[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] ([[Gaasperech]])<br>[[Gemeng Hesper]] ([[Houwald]]) | Koordinaten={{coor dms|49|34|52.3|N|06|07|57|O}} | Iwwer=[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Beetebuerg Grenz]] | Funktioun=Bréck fir ëffentlechen Transport, Foussgänger a Vëloen | Typ= | Längt= m | Breet=m | Héicht= m | Material= | Opgaangen= | Architekten= | Felder = emol eent... }} D''''Bréck bei der [[Gare Houwald|Gare um Houwald]]''' ass e Projet vun enger Bréck, iwwer déi d'Linn 1 vum [[Stater Tram]], ma och Bussen, Vëloen a Foussgänger vum Houwald, iwwer d'[[Gare Houwald]] an iwwer d'[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Beetebuerg Grenz|Zuchgleiser]] ewech, am Uschloss un d'[[Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3|Y-Bréck]] iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]], an de [[Ban de Gasperich]] fueren, respektiv goe kënnen.<ref>Quell, wou net anescht uginn: [https://www.wort.lu/de/lokales/die-bruecke-zum-ban-baubeginn-anfang-2021-5f43a830da2cc1784e364472 "Die Brücke zum Ban: Baubeginn Anfang 2021."] wort.lu, 24. August 2020.</ref> De Bau vun der Bréck gëtt duerch eng juristesch Streiderei ëm eng Parzell, déi dem Olos Fund gehéiert, gehënnert: De Staat huet 2020 eng Expropriatiounsprozedur vun der Parzell fir ''utilité publique'' an d'Weeër geleet, wat awer vum Proprietaire viru Geriicht contestéiert gëtt. Soulaang et keen ofschléissend Uertel gëtt, ka just eng schmuel Versioun vun der Bréck gebaut ginn, nërdlech vun der kontestéierter Parzell. Dëst bréngt et mat sech, dass den Tram do bis op weideres just op engem Gleis fuere kann, bis dat Stéck, wat feelt, 'bäigeprafft' géif. D'Aarbechten un der 'halwer' Bréck hunn 2022 ugefaangen.<ref>Mathilde Obert: [https://paperjam.lu/article/ce-qui-bloque-vraiment-chantie "Ce qui bloque vraiment le chantier du tram à Howald."] paperjam.lu, 19.08.2022.</ref> {{Referenzen}} [[Kategorie:Gemeng Hesper]] [[Kategorie:Brécken zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Bauwierker Päifenneijooschdag]] qwjg2cy1msn6arnu0p3xo6o3q0hr5er 0 155530 2395885 2345973 2022-08-23T14:20:10Z Bdx 7724 Eurimages wikitext text/x-wiki {{SkizzFilm}} {{Infobox Film nei |Plakat= |Produktiounsland= |Produktiounsjoer= |Originalsprooch= |Regie=[[Richard Dembo]] |Dréibuch=Richard Dembo |Fotografie=[[Renato Berta]] |Format= |Faarf= |Faarftechnik= |Musek=[[Gabriel Yared]] |Schnëtt=[[Catherine Quesemand]] |Dekoren=[[Thomas Chevalier]] |Produzent= |Produktiounsgesellschaft=French Productions<br>Ciné Manufacture<br>Zenab<br>Metaboles et Compagnie<br>France 3 Cinéma<br>RTL-TVI<br>Canal+<br>Télévision Suisse-Romande (TSR)<br>[[Eurimages]] |Haaptacteuren=[[Lambert Wilson]] als Henry<br>[[François Cluzet]] als Ernest Devrines<br>[[Jean-Louis Trintignant]] als Kolonel Édouard<br>[[Hélène Vincent]] als dem Henry seng Mamm<br>[[Marianne Denicourt]] als Léa<br>[[Sandrine Kiberlain]] als Pauline<br>[[Bernard Ballet]] als Pechereau<br>[[Antoine Basler]] als Guerber<br>[[Vincent Winterhalter]] als Hippolyte<br>[[Jacques Bourgaux]] als de Monni }} '''L'instinct de l'ange''' ass e franséische Film vum [[Richard Dembo]] aus dem Joer 1993. == Ëm wat geet et am Film ? == 1914 am [[Éischte Weltkrich]] mellt den Henry sech fräiwëlleg an d'Arméi. Hie gëtt awer wéinst senger schlechter Gesondheet net ugeholl… == Um Spaweck == {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Instinct de l'ange}} [[Kategorie:Franséisch Filmer‎]] [[Kategorie:Franséisch Filmdramen‎]] [[Kategorie:Filmer iwwer den Éischte Weltkrich]] [[Kategorie:Filmer 1993]] [[Kategorie:Filmer vum Richard Dembo]] c17wm0wrg07sxwbj604ysvkvrj3h9rz 0 155551 2395886 2346314 2022-08-23T14:20:14Z Bdx 7724 Eurimages wikitext text/x-wiki {{SkizzFilm}} {{Infobox Film nei |Plakat= |Produktiounsland= |Produktiounsjoer= |Originalsprooch= |Regie=[[Krzysztof Kieślowski]] |Dréibuch=[[Krzysztof Piesiewicz]]<br>Krzysztof Kieślowski |Fotografie=[[Piotr Sobociński]] |Format={{1,85:1}} |Faarf= |Faarftechnik={{Eastmancolor}} |Musek=[[Zbigniew Preisner]] |Schnëtt=[[Jacques Witta]] |Dekoren=[[Claude Lenoir]] |Produzent= |Produktiounsgesellschaft=MK2 Productions<br>France 3 Cinéma<br>CAB Productions<br>Zespol Filmowy<br>Canal+ <br>[[Eurimages]]<br>Télévision Suisse-Romande (TSR)<br>CED Productions |Haaptacteuren=[[Irène Jacob]] als Valentine Dussaut<br>[[Jean-Louis Trintignant]] als Joseph Kern<br>[[Jean-Pierre Lorit]] als Auguste Bruner<br>[[Frédérique Feder]] als Karin<br>[[Samuel Le Bihan]]<br>[[Marion Stalens]]<br>[[Teco Celio]]<br>[[Bernard Escalon]]<br>[[Jean Schlegel]]<br>[[Elzbieta Jasinska]]<br>[[Paul Vermeulen]]<br>[[Jean-Marie Daunas]]<br>[[Roland Carey]]<br>[[Juliette Binoche]]<br>[[Julie Vignon]]<br>[[Julie Delpy]] als Dominique<br>[[Benoît Régent]] als Olivier<br>[[Zbigniew Zamachowski]] als Karol<br>[[Brigitte Raul]]<br>[[Leo Ramseyer]]<br>[[Cécile Tanner]]<br>[[Anne Theurillat]] : }} ''' Trois couleurs: Rouge''' ass e franséisch-polnesch-Schwäizer Film vum [[Krzysztof Kieślowski]] aus dem Joer 1994. Et ass den drëtten a leschten Deel vun enger Trilogie, déi d'Faarwe vun der ''[[Fändel vu Frankräich|Tricolore]]'' als Titel huet, an déi d'Theeme ''[[Liberté, égalité, fraternité]]'', an dësem Fall d'Bridderlechkeet, theematiséieren. == Ëm wat geet et am Film ? == D'Valentine, eng Studentin zu Genf, iwwerrennt mat hirem Auto en Hond. Si versicht de Besëtzer vum Hond ze fannen… == Um Spaweck == {{Autoritéitskontroll}} {{DEFAULTSORT:Trois couleurs: Rouge}} [[Kategorie:Franséisch Filmer‎]] [[Kategorie:Polnesch Filmer‎]] [[Kategorie:Schwäizer Filmer‎]] [[Kategorie:Franséisch Filmdramen‎]] [[Kategorie:Schwäizer Filmdramen‎]] [[Kategorie:Polnesch Filmdramen‎]] [[Kategorie:Filmer 1994]] [[Kategorie:Filmer vum Krzysztof Kieślowski]] ou6pacrvrgxagzjf8sj9baodg8c9e5c 0 159195 2395884 2395603 2022-08-23T14:20:07Z Bdx 7724 /* Filmproduktioun */ Eurimages wikitext text/x-wiki {{Infobox Film nei |Plakat = |Originaltitel = Bye Bye Blackbird |Produktiounsland = {{LUX}}<br>{{GBR}}<br>{{AUT}}<br>{{DEU}} |Produktiounsjoer = |Première = 7. Oktober 2005 (LU) |Dauer = 99 min |Originalsprooch = [[Englesch]], [[Serbesch]] |Regie = [[Robinson Savary]] |Dréibuch = Robinson Savary, Patrick Faure, Arif Ali Shah |Fotografie = Christophe Beaucarne |Faarftechnik = |Format = |Musek = Mercury Rev |Dekoren = |Schnëtt = Emmanuelle Castro, Claire Ferguson |Produzent = Produzent: [[Jani Thiltges]]<br>Ko-Prodzuzenten: Christine Alderson, Ute Schneider, Peter Schwartzkopff, Danny Krausz, Kurt Stocker |Produktiounsgesellschaft = [[Samsa Film]] (Bartreng)<br>Ipso Facto Films (Newcastle upon Tyne)<br>Reverse Angle Factory (Berlin)<br>DOR Film (Wien) |Haaptacteuren = [[James Thiérrée]]: Josef<br>Izabella Miko: Alice<br>Derek Jacobi: Lord Dempsey<br>Jodhi May: Nina<br>Michael Lonsdale: Robert<br>[[Thierry van Werveke]]: Peter }} '''''Bye Bye Blackbird''''' ass e [[Filmdrama]] vum franséische [[Filmregisseur]] [[Robinson Savary]] aus dem Joer 2005. Et ass eng lëtzebuergesch-brittesch-éisträichesch-däitsch Koproduktioun. == Ëm wat geet et am Film? == [[London]], Ufank vum [[20. Joerhonnert]]. Zwéi Frënn, de Josef an de Peter, bauen eng Bréck iwwert der Stad. De Josef fënnt d'Fräiheet an der Héicht flott a balancéiert sech geféierlech tëscht Liewen an Doud iwwer de Schantercher. Bis enges Daags, wéi en iwwer eng Dunn leeft, e sech ëmdréint fir mam Peter ze schwätzen, de Peter net méi do ass. De Josef ass um Buedem zerstéiert an entscheet, en neit Liewen unzefänken. Hie gesäit e Plakat fir den Zirkus Dempsey's mat der Akrobatin Alice, an déi hie sech direkt verléift. Hi fänkt un, fir den Zirkus ze schaffen a mécht kleng Aarbechten, mee hien huet en Dram: Enges Daags wäert hien d'Geleeënheet hunn, fir zesumme mam Alice en akrobateschen Akt um Trapez ze maachen.<ref>De Film op der [https://www.artdepartment.nl/portfolio-items/2005-bye-bye-blackbird/ Websäit vum Wilbert Van Dorp]</ref><ref>De Film op [https://cineuropa.org/en/film/51223/ cineuropa.org]</ref> == Filmproduktioun == No dräi Kuerzfilmer war ''Bye Bye Blackbird'' den éischte Spillfim vum Robinson Savary, dem Jong vum Regisseur [[Jérôme Savary]]. De Film hat e Budget vu ronn 6,7 Milliounen Euro.<ref name=cineuropa050408>cineurop.org: [https://cineuropa.org/en/newsdetail/51246/ ''Samsa calls on Europe to support a bird''] vum Anne Feuillère (8. Abrëll 2005)</ref> Fir d'Produktioun vum Film krut d'Gesellschaft [[Samsa Film]] e Subside an Héicht vun 20 Millioune [[Lëtzebuerger Frang]], deemools ronn 496.000 Euro, vum [[Lëtzebuerger Filmfong]].<ref name=FilmFongRapAn01>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2001 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 2</ref> Schonn d'Joer virdrun hat se zwou finanziell Hëllefe vun am Ganzen zwou Millioune Frang fir d'Entwécklung vun der Iddi an dem Dréibuch krut.<ref name=rapmincul99>[https://data.public.lu/fr/datasets/rapports-dactivite-du-ministere-de-la-culture/#_ ''Rapport d'activité du Ministère de la Culture de l'Enseignement supérieur et de la recherche 1999''], Mäerz 2000, Säit 218</ref> Den europäesche Filmfong [[Eurimages]] huet d'Produktioun mat 560.000 Euro ënnerstëtzt, vun deem der 224.000 un Samsa Film gaange sinn an de Rescht un déi aner Gesellschaften.<ref name=FilmFongRapAn03>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2003 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 10</ref> Och vum Éisträichesche Filminstitut krut de Film ee Subside vu 17.000 Ero .<ref>Kunstbericht 2007 vum Bundesministerium für Unterricht, Kunst und Kultur, Säit 85</ref> D'Dréiaarbechte waren am Hierscht 2003 bis an den Ufank vum Joer 2004. Gedréit gouf ënner anerem zu Diddeleng an engem Gebai vun der [[Diddelenger Schmelz]], wou e ganzen Zirkus als Filmset gebaut gouf.<ref name=cineuropa050408/><ref>femmesmagazine.lu: [https://www.femmesmagazine.lu/events/bye-bye-blackbird/ ''Bye Bye Blackbird'']</ref><ref>De Film op [https://www.cinenews.be/fr/films/bye-bye-blackbird/ cinenews.be]</ref> == Accueil == E gouf fir d'éischte Kéier den 2. Juli 2005 um Filmfestival vu [[La Rochelle]] gewisen,<ref name=filmportal>De Film um däitsche [https://www.filmportal.de/en/movie/bye-bye-blackbird_1e63d5d69be3c710e04053d50b3731c0 Filmportal]</ref> éier en de 7. Oktober zu Lëtzebuerg regulär am Kino ugelaf ass. Um italienesche Filmfestival vun [[Taormina]] a [[Sizilien]] krut ''Bye Bye Blackbird'' 2005 direkt dräi Präisser: de Publikumspräis, de Präis vun der internationaler Kritickerjury, and de Präis fir déi bescht Kamera. Och op anere Filmfestivallen ass de Film gelaf, dorënner zu [[Montréal]], [[Tokio]], [[Kalkutta]] a [[Kairo]].<ref>gouvernement.lu: [https://filmfund.gouvernement.lu/en/actualites.gouvernement%2Bfr%2Bactualites%2Btoutes_actualites%2Bcommuniques%2B2005%2B08%2B19film_festivals.html ''Récompenses pour les films luxembourgeois à l'étranger: Bye Bye Blackbird en compétition officielle au Festival international de Tokyo''] (18. August 2005)</ref><ref>De Film um [https://www.filmfund.lu/film-catalogue/films/bye-bye-blackbird Site vum Lëtzebuerger Filmfong]</ref> De Film krut duerchschnëttlech Kriticken.<ref>De Film op [https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=110486.html allocine.fr]</ref> {{Autoritéitskontroll}} {{Referenzen}} [[Kategorie:Lëtzebuergesch Filmer]] [[Kategorie:Filmer 2005]] [[Kategorie:Brittesch Filmer]] [[Kategorie:Éisträichesch Filmer]] [[Kategorie:Däitsch Filmer]] [[Kategorie:Filmer vum Robinson Savary]] 2yxsqbfw45n91b0fzry9ezlydqixvtt 15 159233 2395936 2395806 2022-08-24T10:26:49Z 2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1 k wikitext text/x-wiki Salut, Misst et net herzegow'''ee'''nesch oder herzegow'''i'''nesch sinn? --[[Spezial:Kontributiounen/2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1|2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1]] 10:26, 24. Aug. 2022 (UTC) axugrfhx9rls8518qefl82w8ppq3pnd 6 159234 2395868 2022-08-23T14:13:56Z Bdx 7724 * Logo vun [[Eurimages]], dem Filmfong vum [[Europarot]] * Quell: https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- wikitext text/x-wiki == Resumé == * Logo vun [[Eurimages]], dem Filmfong vum [[Europarot]] * Quell: https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- == Lizenz == {{Bild-FU}} hfhjf7k8qiflcaiplk0d63hvci2dnc0 2395873 2395868 2022-08-23T14:17:07Z Bdx 7724 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Europarot]] komplettéieren wikitext text/x-wiki == Resumé == * Logo vun [[Eurimages]], dem Filmfong vum [[Europarot]] * Quell: https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- == Lizenz == {{Bild-FU}} [[Kategorie:Europarot]] opvl2f3q5d0uccfzycjl06jxzqgoc8u 0 159235 2395871 2022-08-23T14:15:44Z Bdx 7724 Nei wikitext text/x-wiki [[Fichier:Eurimages Logo.jpg|thumb|D'Logo vun Eurimages]] '''Eurimages''' ass en europäesche Filmfong vum [[Europarot]], deen 1989 etabléiert gouf. 2022 hu sech 38 vum Europarot senge 46 Memberstaate um Fong bedeelegt, plus [[Kanada]] als associéierte Member. Eurimages ënnerstëtzt dat onofhängegt europäescht Filmschaafen, andeems et eng finanziell Ënnerstëtzung fir d'Produktioun vu [[Spillfilm]]er, [[Animatiounsfilm]]er an [[Documentaire]] bitt. De Joresbudget vu ronn 27,5 Milliounen Euro gëtt gréisstendeels vun de Memberstaate gestallt. Een aneren Deel kënnt aus dem Ertrag vun accordéierte Kreditter. Och de [[Lëtzebuerger Filmfong]] bedeelegt sech mat enger Kontributioun un Eurimages. Déi Kontributioun louch 2021 bei ronn 422.000 Euro. Dofir goufen an deem Joer awer 12 lëtzebuergesch Koproduktioun mat am Ganzen 3.850.000 Euro vun Eurimages ënnerstëtzt.<ref name=FilmFongRapAn21>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2021 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 28 a 50</ref> 2019 goufen 194 eligibel Projeten agereecht. Dovu goufen 78 europäesche Koproduktioune vun Eurimages ënnerstëtzt, mat engem Duerchschnëttszouschoss vun 275.500 Euro.<ref>[https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- ''Activity Results 2019'']</ref> == Websäit == * [https://www.coe.int/en/web/eurimages/home Eurimages op der Websäit vum Europarot] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europarot]] [[Kategorie:Europäesche Film]] byervu547y834myq0ij0clgfs1qlcdm 2395889 2395871 2022-08-23T14:23:15Z Bdx 7724 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Europäesche Film]] ewechhuelen wikitext text/x-wiki [[Fichier:Eurimages Logo.jpg|thumb|D'Logo vun Eurimages]] '''Eurimages''' ass en europäesche Filmfong vum [[Europarot]], deen 1989 etabléiert gouf. 2022 hu sech 38 vum Europarot senge 46 Memberstaate um Fong bedeelegt, plus [[Kanada]] als associéierte Member. Eurimages ënnerstëtzt dat onofhängegt europäescht Filmschaafen, andeems et eng finanziell Ënnerstëtzung fir d'Produktioun vu [[Spillfilm]]er, [[Animatiounsfilm]]er an [[Documentaire]] bitt. De Joresbudget vu ronn 27,5 Milliounen Euro gëtt gréisstendeels vun de Memberstaate gestallt. Een aneren Deel kënnt aus dem Ertrag vun accordéierte Kreditter. Och de [[Lëtzebuerger Filmfong]] bedeelegt sech mat enger Kontributioun un Eurimages. Déi Kontributioun louch 2021 bei ronn 422.000 Euro. Dofir goufen an deem Joer awer 12 lëtzebuergesch Koproduktioun mat am Ganzen 3.850.000 Euro vun Eurimages ënnerstëtzt.<ref name=FilmFongRapAn21>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2021 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 28 a 50</ref> 2019 goufen 194 eligibel Projeten agereecht. Dovu goufen 78 europäesche Koproduktioune vun Eurimages ënnerstëtzt, mat engem Duerchschnëttszouschoss vun 275.500 Euro.<ref>[https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- ''Activity Results 2019'']</ref> == Websäit == * [https://www.coe.int/en/web/eurimages/home Eurimages op der Websäit vum Europarot] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europarot]] nge0hcfxgo75dv05d434dfws7rqjl6l 2395890 2395889 2022-08-23T14:23:21Z Bdx 7724 [[WP:HC|HC]]: [[Kategorie:Europäesch Kultur]] komplettéieren wikitext text/x-wiki [[Fichier:Eurimages Logo.jpg|thumb|D'Logo vun Eurimages]] '''Eurimages''' ass en europäesche Filmfong vum [[Europarot]], deen 1989 etabléiert gouf. 2022 hu sech 38 vum Europarot senge 46 Memberstaate um Fong bedeelegt, plus [[Kanada]] als associéierte Member. Eurimages ënnerstëtzt dat onofhängegt europäescht Filmschaafen, andeems et eng finanziell Ënnerstëtzung fir d'Produktioun vu [[Spillfilm]]er, [[Animatiounsfilm]]er an [[Documentaire]] bitt. De Joresbudget vu ronn 27,5 Milliounen Euro gëtt gréisstendeels vun de Memberstaate gestallt. Een aneren Deel kënnt aus dem Ertrag vun accordéierte Kreditter. Och de [[Lëtzebuerger Filmfong]] bedeelegt sech mat enger Kontributioun un Eurimages. Déi Kontributioun louch 2021 bei ronn 422.000 Euro. Dofir goufen an deem Joer awer 12 lëtzebuergesch Koproduktioun mat am Ganzen 3.850.000 Euro vun Eurimages ënnerstëtzt.<ref name=FilmFongRapAn21>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets Rapport Annuel 2021 vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 28 a 50</ref> 2019 goufen 194 eligibel Projeten agereecht. Dovu goufen 78 europäesche Koproduktioune vun Eurimages ënnerstëtzt, mat engem Duerchschnëttszouschoss vun 275.500 Euro.<ref>[https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- ''Activity Results 2019'']</ref> == Websäit == * [https://www.coe.int/en/web/eurimages/home Eurimages op der Websäit vum Europarot] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europarot]] [[Kategorie:Europäesch Kultur]] 5h7ahir1zx7b0r6o1qljgsb1cothbr8 2395891 2395890 2022-08-23T14:23:44Z Bdx 7724 wikitext text/x-wiki [[Fichier:Eurimages Logo.jpg|thumb|D'Logo vun Eurimages]] '''Eurimages''' ass en europäesche Filmfong vum [[Europarot]], deen 1989 etabléiert gouf. 2022 hu sech 38 vum Europarot senge 46 Memberstaate um Fong bedeelegt, plus [[Kanada]] als associéierte Member. Eurimages ënnerstëtzt dat onofhängegt europäescht Filmschaafen, andeems et eng finanziell Ënnerstëtzung fir d'Produktioun vu [[Spillfilm]]er, [[Animatiounsfilm]]er an [[Documentaire]] bitt. De Joresbudget vu ronn 27,5 Milliounen Euro gëtt gréisstendeels vun de Memberstaate gestallt. Een aneren Deel kënnt aus dem Ertrag vun accordéierte Kreditter. Och de [[Lëtzebuerger Filmfong]] bedeelegt sech mat enger Kontributioun un Eurimages. Déi Kontributioun louch 2021 bei ronn 422.000 Euro. Dofir goufen an deem Joer awer 12 lëtzebuergesch Koproduktioun mat am Ganzen 3.850.000 Euro vun Eurimages ënnerstëtzt.<ref name=FilmFongRapAn21>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets ''Rapport Annuel 2021'' vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 28 a 50</ref> 2019 goufen 194 eligibel Projeten agereecht. Dovu goufen 78 europäesche Koproduktioune vun Eurimages ënnerstëtzt, mat engem Duerchschnëttszouschoss vun 275.500 Euro.<ref>[https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- ''Activity Results 2019'']</ref> == Websäit == * [https://www.coe.int/en/web/eurimages/home Eurimages op der Websäit vum Europarot] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europarot]] [[Kategorie:Europäesch Kultur]] 455kop6znd92xzu5x4h6sxudyqlfq2f 2395894 2395891 2022-08-23T14:43:22Z 2A02:A03F:A199:6C00:E59B:38FE:89FB:5E1 k wikitext text/x-wiki [[Fichier:Eurimages Logo.jpg|thumb|D'Logo vun Eurimages]] '''Eurimages''' ass en europäesche Filmfong vum [[Europarot]], deen 1989 etabléiert gouf. 2022 hu sech 38 vum Europarot senge 46 Memberstaate um Fong bedeelegt, plus [[Kanada]] als associéierte Member. Eurimages ënnerstëtzt dat onofhängegt europäescht Filmschafen, andeems et eng finanziell Ënnerstëtzung fir d'Produktioun vu [[Spillfilm]]er, [[Animatiounsfilm]]er an [[Documentaire|Documentairë]] bitt. De Joresbudget vu ronn 27,5 Milliounen Euro gëtt gréisstendeels vun de Memberstaate gestallt. En aneren Deel kënnt aus dem Ertrag vun accordéierte Kreditter. Och de [[Lëtzebuerger Filmfong]] bedeelegt sech mat enger Kontributioun un Eurimages. Déi Kontributioun louch 2021 bei ronn 422.000 Euro. Dofir goufen an deem Joer awer 12 lëtzebuergesch Koproduktioune mat am Ganzen 3.850.000 Euro vun Eurimages ënnerstëtzt.<ref name=FilmFongRapAn21>[https://www.filmfund.lu/t/documents/annual-reports-balance-sheets ''Rapport Annuel 2021'' vum Lëtzebuerger Filmfong], Säit 28 a 50</ref> 2019 goufen 194 eligibel Projeten agereecht. Dovu goufen 78 europäesch Koproduktioune vun Eurimages ënnerstëtzt, mat engem Duerchschnëttszouschoss vun 275.500 Euro.<ref>[https://www.coe.int/en/web/eurimages/what-we-do- ''Activity Results 2019'']</ref> == Um Spaweck == * [https://www.coe.int/en/web/eurimages/home Eurimages op der Websäit vum Europarot] {{Referenzen}} [[Kategorie:Europarot]] [[Kategorie:Europäesch Kultur]] fxvys5quch5kxbn2o74t20tjumnayck 0 159236 2395893 2022-08-23T14:38:04Z Zinneke 34 Virugeleet op [[Lemuren]] wikitext text/x-wiki #VIRULEEDUNG [[Lemuren]] 5wr3tnruzntso6tg0th2tuloqcy4a3e 0 159237 2395895 2022-08-23T14:53:54Z Zinneke 34 Virugeleet op [[Neiweltgeieren]] wikitext text/x-wiki #VIRULEEDUNG [[Neiweltgeieren]] 02uhbwli5760t29xy45pagdefb1h7ps 1 159238 2395923 2022-08-24T08:53:48Z Zinneke 34 Neien Abschnitt /* zwou Brécken */ wikitext text/x-wiki == zwou Brécken == Ech iwwerschaffen dësen Artikel, well et zwou Brécke sinn, eng iwwer d'Eisebunn an eng iwwer d'Autobunn. Eischtgenannt [https://paperjam.lu/article/ce-qui-bloque-vraiment-chantie schéngt Kappzerbrieches ze maachen]. D'Y-Bréck (nenne mer s'emol esou) kritt dann en neien Artikel. [[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 08:53, 24. Aug. 2022 (UTC) 2c1x4t7sfvx5z6kehebn5af08v8x5s8 0 159239 2395924 2022-08-24T09:05:02Z Zinneke 34 Quell: aus dem Artikel [[Bréck Gare Houwald]] erauskopéiert an adaptéiert wikitext text/x-wiki {{Infobox Bréck | Numm=Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3 | Bild= | Land={{LUX}} | Plaz=[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] | Koordinaten={{coor dms|49|34|54.1|N|06|07|43.3|O}} | Iwwer=[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] | Funktioun=Bréck fir ëffentlechen Transport, Foussgänger a Vëloen | Typ= | Längt=73 m | Breet=18&nbsp;m; 6,2&nbsp;m | Héicht=55 m | Material= | Opgaangen= | Architekten=[[Bureau Greisch]] | Felder = }} D''''Y-Bréck iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]]''' ass e Projet vun enger Bréck, iwwer déi d'Linn 1 vum [[Stater Tram]], Bussen, Vëloen a Foussgänger vum Houwald hier, kuerz no der [[Bréck Gare Houwald|Bréck iwwer d'Gare Houwald]], iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] ewech, an de [[Ban de Gasperich]] fueren, respektiv goe kënnen.<ref>Quell, wou net anescht uginn: [https://www.wort.lu/de/lokales/die-bruecke-zum-ban-baubeginn-anfang-2021-5f43a830da2cc1784e364472 "Die Brücke zum Ban: Baubeginn Anfang 2021."] wort.lu, 24. August 2020.</ref> Op der Gaasperecher Säit spléckt d'Bréck sech an zwéin Äerm, den 18 Meter breeden Haaptstrank, dee riichtaus geet, fir den Tram, d'Bussen an e Vëlos- a Foussgängerwee; an e 6,2 Meter breeden Niewenaarm, deen eppes méi no Norde féiert, fir eng Verbindung fir Foussgänger a Vëlosfuerer mam Neibau vum [[Lycée technique du Centre]], deen dohi soll kommen, ze maachen. Déi geplangte Bréck gëtt 73 Meter laang a soll op hirer héchster Plaz 5,5 Meter héich ginn. Se gouf vum Bureau Greisch entworf. 7 Milliounen Euro goufe fir de Bau virgesinn. D'Aarbechte sinn zanter 2021 am Gaang. {{Referenzen}} [[Kategorie:Gaasperech]] [[Kategorie:Brécken zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Bauwierker 2023]] 1e8heehycfc8z63y72mnm7qcee6ym2j 2395928 2395924 2022-08-24T09:10:44Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki {{Infobox Bréck | Numm=Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3 | Bild= | Land={{LUX}} | Plaz=[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] | Koordinaten={{coor dms|49|34|54.1|N|06|07|43.3|O}} | Iwwer=[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] | Funktioun=Bréck fir ëffentlechen Transport, Foussgänger a Vëloen | Typ= | Längt=73 m | Breet=18&nbsp;m; 6,2&nbsp;m | Héicht=55 m | Material= | Opgaangen= | Architekten=[[Bureau Greisch]] | Felder = }} D''''Y-Bréck iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]]''' ass e Projet vun enger Bréck, iwwer déi d'Linn 1 vum [[Stater Tram]], Bussen, Vëloen a Foussgänger vum Houwald hier, kuerz no der [[Bréck Gare Houwald|Bréck iwwer d'Gare Houwald]], iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] ewech, an de [[Ban de Gasperich]] fueren, respektiv goe kënnen.<ref>Quell, wou net anescht uginn: [https://www.wort.lu/de/lokales/die-bruecke-zum-ban-baubeginn-anfang-2021-5f43a830da2cc1784e364472 "Die Brücke zum Ban: Baubeginn Anfang 2021."] wort.lu, 24. August 2020.</ref> Op der westlecher Säit spléckt d'Bréck sech an zwéin Äerm, den 18 Meter breeden Haaptstrank, dee riichtaus geet, fir den Tram, d'Bussen an e Vëlos- a Foussgängerwee; an e 6,2 Meter breeden Niewenaarm, deen eppes méi no Norde féiert, fir eng Verbindung fir Foussgänger a Vëlosfuerer mam Neibau vum [[Lycée technique du Centre]], deen dohi soll kommen, ze maachen. Déi geplangte Bréck gëtt 73 Meter laang a soll op hirer héchster Plaz 5,5 Meter héich ginn. Se gouf vum Bureau Greisch entworf. 7 Milliounen Euro goufe fir de Bau virgesinn. D'Aarbechte sinn zanter 2021 am Gaang. {{Referenzen}} [[Kategorie:Gaasperech]] [[Kategorie:Brécken zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Bauwierker 2023]] hvfrpgiya9ed7xjhs5rag9pm0untvkw 2395931 2395928 2022-08-24T09:44:24Z Les Meloures 580 k wikitext text/x-wiki {{Infobox Bréck | Numm=Y-Bréck iwwer d'Autobunn A3<br>(OA583) | Bild= | Land={{LUX}} | Plaz=[[Lëtzebuerg (Stad)|Lëtzebuerg]] | Koordinaten={{coor dms|49|34|54.1|N|06|07|43.3|O}} | Iwwer=[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] | Funktioun=Stroossebréck fir ëffentlechen Transport, Foussgänger a Vëloen | Typ= | Längt= 100 m | Längt 1= 73 | Längt 2 = 57 m | Breet=18&nbsp;m; (Haaapttrang)<br> 6,2&nbsp;m (Säitenaarm) | Héicht=5,50 m | Tablier = Variabel mat engem Minimum vun 30 cm an der Mëtt | Material= Arméierte Bëtong | Opgaangen= | Architekten= [[Canevas|Bureau Canevas]] | Statiker = [[René Greisch|Bureau Greisch]] | Felder = 1 | Bauhär = [[Administration des ponts et chaussées]]<br>(Division des travaux neufs) }} D''''Y-Bréck iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]]''' ass e Projet vun enger Bréck, iwwer déi d'Linn 1 vum [[Stater Tram]], Bussen, Vëloen a Foussgänger vum Houwald hier, kuerz no der [[Bréck Gare Houwald|Bréck iwwer d'Gare Houwald]], iwwer d'[[Autobunn A3 (Lëtzebuerg)|Autobunn A3]] ewech, an de [[Ban de Gasperich]] fueren, respektiv goe kënnen.<ref>Quell, wou net anescht uginn: [https://www.wort.lu/de/lokales/die-bruecke-zum-ban-baubeginn-anfang-2021-5f43a830da2cc1784e364472 "Die Brücke zum Ban: Baubeginn Anfang 2021."] wort.lu, 24. August 2020.</ref> An der Mëtt spléckt d'Bréck sech an zwéin Äerm, den 18 Meter breeden Haaptstrank, dee riichtaus geet, fir den Tram, d'Bussen an e Vëlos- a Foussgängerwee; an e 6,2 Meter breeden Niewenaarm, deen eppes méi no Norde féiert, fir eng Verbindung fir Foussgänger a Vëlosfuerer mam Neibau vum [[Lycée technique du Centre]], deen dohi soll kommen, ze maachen. Déi geplangt Bréck gëtt 73 Meter laang a soll op hirer héchster Plaz 5,5 Meter héich ginn. Se gouf vum Bureau Greisch entworf. De Bau gëtt op 9,5 Milliounen Euro geschat<ref>[https://www.greisch.com/projet/pont-y-oa583-gasperich/ Bureau Greisch Pont «Y» OA583 – Gasperich]</ref>. D'Aarbechte sinn zanter 2021 am Gaang. {{Referenzen}} [[Kategorie:Gaasperech]] [[Kategorie:Stroossebrécken zu Lëtzebuerg]] [[Kategorie:Bauwierker 2023]] cimktn78hbgu81sfdsnlwv3iqagu1ph 1 159240 2395925 2022-08-24T09:07:28Z Zinneke 34 Neien Abschnitt /* Quell bei der Uluecht */ wikitext text/x-wiki == Quell bei der Uluecht == Déi éischt Versioun vun dësem Artikel ass aus dem Artikel [[Bréck Gare Houwald]] ([https://lb.wikipedia.org/w/index.php?title=Bréck_Gare_Houwald&oldid=2303520 an der Versioun vum 24.08.2022) erauskopéiert an adaptéiert. Auteure bis dohi stinn do am Historique. [[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 09:07, 24. Aug. 2022 (UTC) 4uzs5gyh1ne7yj8wb7kxglj7yphqx9g 2395926 2395925 2022-08-24T09:07:57Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki == Quell bei der Uluecht == Déi éischt Versioun vun dësem Artikel ass aus dem Artikel [[Bréck Gare Houwald]] ([https://lb.wikipedia.org/w/index.php?title=Bréck_Gare_Houwald&oldid=2303520 an der Versioun vum 24.08.2022]) erauskopéiert an adaptéiert. Auteure bis dohi stinn do am Historique. [[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 09:07, 24. Aug. 2022 (UTC) b8jj9fin0e9qkp5nlem7ke4hm2ugjs8 2395927 2395926 2022-08-24T09:08:50Z Zinneke 34 wikitext text/x-wiki == Quell bei der Uluecht == Déi éischt Versioun vun dësem Artikel ass aus dem Artikel [[Bréck Gare Houwald]] ([https://lb.wikipedia.org/w/index.php?title=Bréck_Gare_Houwald&oldid=2303520 an der Versioun vum 13. Sep. 2020]) erauskopéiert an adaptéiert. Auteure bis dohi stinn do am Historique. [[Benotzer:Zinneke|Zinneke]] ([[Benotzer Diskussioun:Zinneke|Diskussioun]]) 09:07, 24. Aug. 2022 (UTC) n1bxn0izx9381ivgdqkoj66x9fi2egx