Википедия lezwiki https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8C%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D1%87%D1%87%D0%B8%D0%BD MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Медиа Служебная Веревирд авун Уртах Уртахдин веревирд авун Википедия Википедия веревирд авун Файл Файл веревирд авун MediaWiki MediaWiki веревирд авун Шаблон Шаблон веревирд авун Справка Обсуждение справки Категория Категория веревирд авун TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета Худат 0 656 86831 86823 2022-08-02T13:54:02Z Soul Train 117 /* Преамбула */ Об изменении термина, который уже активно используется в проекте, необходимо договариваться с другими участниками и предоставить АИ. wikitext text/x-wiki {{ЯШЧ2 |тӀвар=Хтар |статус= Шегьер |вичин чӀалал тӀвар ={{lang-az|Xudat}} |ЯШЧдин статус = |уьлкве = Азербайжан |lat_dir = |lat_deg =41.6302636|lat_min =|lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =48.7046256|lon_min =|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |гьукуматдин картадин алцум =300 |региондин картадин алцум =0 |райондин картадин алцум =0 |региондин жуьре = |регион = Къуба-Хъачмаздин экономикадин регион |регион таблицада = |райондин жуьре = Муниципал район |район = Хъачмаз район‎ |жемятдин жуьре = Муниципалитет |жемят = |жемят таблицада = |къенепатан паюнар = |кьилин жуьре = |кьил = |бине эцигай тарих = |статус йисалай = [[1950 йис]]алай шегьер я |кьакьанвилин жуьре = |ЯШЧдин кьакьанвал = |климат = |официал чӀал = |майдан = |агьалияр = 15 437 <ref>[http://www.stat.gov.az/source/regions/az/007_2.xls Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi Xaçmaz rayonu]</ref> |сиягьдиз къачур йис = 2009 |къалинвал = |агломерация = |миллетар = [[азербайжанар]], [[лезгияр]], [[куьрдер]] |динар = [[сунияр|суни]] ва [[шиияр|шии]] - [[мусурманар]] |чпи-чпиз гузвай тӀвар = |сятдин чӀул = +4, +5 |DST = |телефондин код = +994 172 |почтунин индекс = |почтайрин индексар = |автомобилдин код = 27 |идентификатордин жуьре = |цифрадин идентификатор = |Commons-ра категория = |сайт = |сайтдин чӀал = |add2n = Космосдай акунар |add2 = [http://wikimapia.org/#lang=ru&lat=41.630264&lon=48.684626&z=14&m=b www.wikimapia.org] }} '''Хтар ''' ({{lang-az|Xudat}}) — хтарар [[сихил]] авай хуьр [[Азербайжан]]дин [[Хъачмаз район]]да авай шегьер. Шегьердин статус [[1950 йис]]уз къачунай. ==География== Шегьер [[Азербайжан Республика]]дин кефердинни-рагъэкъечIдай пата, [[Самур-Девечи аран]]да, [[Хъачмаз район]]дин юкьван пата, райондин кьилин шегьер тир Хъачмаз шегьердилай 20,4 км кефер пата, Баку шегьердилай 184 км яргъал, «[[Худат (станция)|Худат]]» ракьун рекьин станциядал ала. ==Тарих== ЦIуру-Хтара атанавай "Хтарар" сихилди бине ктуна и хуьруьк. == Агьалияр == [[2009 йис]]ан Азербайжан Республикадин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматриз килигна, шегьерда 15.437 касди уьмуьр гьалзавай, абурукай: итимар — 7.615 кас, папар — 7.822 кас тир. Йисариз килигна шегьердин агьалийрин кьадар: {|class="wikitable" |- |'''Йис''' ! [[1959 йис|1959]] ! [[1970 йис|1970]] ! [[1979 йис|1979]] ! [[1989 йис|1989]] ! [[2009 йис|2009]] |- |'''Агьалияр, <br> агъзур. кас''' | <span style="color: red; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>7 068<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1959 г.]</ref> | <span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>8 808<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1970 г.]</ref> | <span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>9 887<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/xachmas79.html Всесоюзная перепись населения 1979 г.]</ref> | <span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>10 894<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1989 г.]</ref> | <span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>15 437 |} === Миллетар === Худат гзафмиллетрин шегьер я. Ина [[азербайжанар]], [[лезгияр]], [[куьрдер]], [[татар]], [[урусар]], [[туьрквер]], [[къарачияр]] хьтин халкьари санал уьмуьр гьалзава. Агьалийрин чӀехи пай азербайжанари туькӀуьрзава. Совет береда шегьерда азербайжанаринни лезгийрин кьадарар саки сад хьиз тиртӀа, гила азербайжанар лезгийрилай саки кьведра пара ава. Лезгийрин тӀимил хьунин себебар, [[Суван Къарабагъдин Республика|Суван Къарабагъдин]] конфликт чӀавуз гзафбурун [[Дагъустан]]диз куьч хьун ва шегьерда амукьай пара кьадарда лезги хзанар ассимиляция хьана азербайжанариз элкъуьн я. Ахьтинбурун паспортра миллет къалурзавай цӀарцӀел ''«азербайжанви»'' кхьенвайди я. Шегьерда, паспортра ''«азербайжанви»'' кхьенвай «михьи» азербайжанвияр саки авайди туш. Азербайжанвияр хьиз къалурнавайбурун гзафни-гзаф пай тарихдин къене азербайжанлашмиш хьанвай татар, куьрдер, туьрквер, лезгияр, цыганар ва маса бицӀи халкьар я. Абуруз чпин улу бубаяр маса халкьар тирди чизва, амма чӀал ва гьа миллетдиз талукьвилин кьатӀун тамамдаказ квахьнава. Хайи чӀал са гьалда хвенвай тек сад тир халкь — лезгияр я. Амма а лезгийрин са паюнин [[лезги чIал]]ан чирвилер акьван усал я хьи, абур лезги чӀаланни азербайжан чӀалан акахьунал рахазва. И акахьай чӀалан азербайжанарни гъавурда акьазва. Азербайжан агьалидин кьуьзуь несилар лезги чӀалан гъавурда акьазва, гзафбурувай адал рахазни жезва. Шегьерда цыганри компакт шикилда уьмуьр гьалзавай Къарачи мягьле ава. Шегьерда азербайжан чӀал ва культура йигиндиз вилик физвай береда маса халкьарин, иллаки лезгийрин чӀал ва культура кьулухъ амукьзава. Шегьердин мектебра тарсар анжах азербайжандал тухузвайди я. Лезги хзанра, «къвезмай уьмуьрда четин тежедайвал ва мектебра сад-садахъ галаз рахаз регьят жедайвал» аялдиз сифте лезги чӀал ваъ, азербайжан чӀал чирзава. Ахьтин хзанрин кьадар йисандивай-йисуз пара жезва. Гьавиляй маса халкьар азербайжанарин арада цӀрана терг жезва. Гилан гьалар и камаралди давам хьайитӀа са-кьве несил алатайла лезгиярни татринни куьрдерин гелеваз фида, шегьерда лезгийрикай амукьдайди са тӀвар ва азербайжанариз элкъвенвай жегьил несилар жеда. <center>'''Урусатдин, СССР-дин ва Азербайжандин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматриз килигна Худат шегьердин миллетрин состав.'''</center> {| class="wikitable" !rowspan="2"|Халкь||colspan="2"|<center>1959 йис<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/xudat59.html Худат район (1959 й.)]</ref>||colspan="2"|<center>1970 йис<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/xachmas70.html Хъачмаз район (1970 й.)]</ref>||colspan="2"|<center>1979 йис<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/xachmas79.html Хъачмаз район (1979 й.)]</ref> |- ! Векилрин кьадар ! Пай<br>% ! Векилрин кьадар ! Пай<br>% ! Векилрин кьадар ! Пай<br>% |- |'''[[Азербайжанар]]''' |3 282||'''32,0 %''' |<span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>3 970||'''45,1 %''' |<span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>5 409||'''54,7 %''' |- |'''[[Лезгияр]]''' |2 494||'''24,3 %''' |<span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>2 734||'''31,0 %''' |<span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>3 205||'''32,4 %''' |- |'''[[Урусар]]''' |3 546||'''34,6 %''' |<span style="color: red; font-weight:bold; font-size: larger;">↘</span>1 137||'''12,9 %''' |<span style="color: red; font-weight:bold; font-size: larger;">↘</span>733||'''7,4 %''' |- |'''[[Куьрдер]]''' |240||'''2,3 %''' |<span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>588||'''6,7 %''' |<span style="color: red; font-weight:bold; font-size: larger;">↘</span>417||'''4,2 %''' |- |'''[[Эрменияр]]''' |80||'''0,8 %''' |<span style="color: red; font-weight:bold; font-size: larger;">↘</span>57||'''0,6 %''' |<span style="color: red; font-weight:bold; font-size: larger;">↘</span>17||'''0,2 %''' |- |'''[[Чувудар]]''' |10||'''0,1 %''' |<span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>40||'''0,5 %''' |<span style="color: #0c0; font-weight:bold; font-size: larger;">↗</span>37||'''0,4 %''' |- |'''[[Татарар]]''' | — || — |20||'''0,2 %''' |<span style="color: red; font-weight:bold; font-size: larger;">↘</span>15||'''0,2 %''' |- |'''[[Татар]]''' |16||'''0,1 %''' |3||'''0,1 %''' | — || — |- |'''[[Аварар]]''' | — || — |6||'''0,1 %''' | — || — |- |'''[[Гуржияр]]''' |5||'''0,1 %''' |6||'''0,2 %''' |4||'''0,2 %''' |- |'''Вири санлай''' |7 068||'''100 %''' |8 808||'''100 %''' |9 887||'''100 %''' |- |} ==Экономика== == Баянар == {{Баянар}} == ЭлячӀунар == {{Хъачмаз райондин яшамиш жезвай чкаяр}} [[Категория:Хъачмаз район]] [[Категория:Лезги шегьерар]] [[Категория:Азербайжандин шегьерар]] hcjwddfqh7908pg5qto1pdmbbs2ovwr Ханты-Манси АО-дин шегьерар 0 7972 86832 86701 2022-08-02T17:41:38Z Orange-kun 9819 wikitext text/x-wiki [[Ханти-Манси автономиядин округ - Югра|Ханти-Манси автономиядин округдик]] '''16 шегьер''' акатзава: {|class="standard sortable" |- ! ТIвар ! Муниципал образование ! Агьалияр,<br />кас ! Диб эцигун ! Шегьеррин статус ! Герб ! Координатар |- |[[Белоярский (шегьер)|Белоярский]] |[[Белоярск район]] |align=right|{{гзаф хьун1}}20 271<ref name="multiple">[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst71/DBInet.cgi?pl=8112027 Тюменская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2009-2015 годов]</ref> |align="center"|1969 |align="center"|1988 |[[Файл:Coat of Arms of Beloyarsky (Khanty-Mansia).png|40px]] |{{coord|63|42|34|N|66|41|56|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Белоярский}} |- |[[Когалым]] |[[Когалым|Когалым шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}62 191<ref name="multiple" /> |align="center"|1975 |align="center"|1985 |[[Файл:Coat of Arms of Kogalym (Khanty-Mansia).png|40px]] |{{coord|62|15|50|N|74|28|57|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Когалым}} |- |[[Лангепас]] |[[Лангепас|Лангепас шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}42 956<ref name="multiple" /> |align="center"|1980 |align="center"|1985 |[[Файл:Coat of Arms of Langepas.svg|40px]] |{{coord|61|15|17|N|75|11|04|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Лангепас}} |- |[[Лянтор]] |[[Сургут район]] |align=right|{{гзаф хьун1}}40 135<ref name="multiple" /> |align="center"|1932 |align="center"|1992 |[[Файл:Coat of Arms ofLyantor.jpg|40px]] |{{coord|61|37|26|N|72|10|14|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Лянтор}} |- |[[Мегион]] |[[Мегион|Мегион шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}48 949<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года.]</ref> |align="center"|1810 |align="center"|1980 |[[Файл:Coat of Arms of Megion.svg|40px]] |{{coord|61|02|02|N|76|06|26|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Мегион}} |- |[[Нефтеюганск]] |[[Нефтеюганск|Нефтеюганск шегьер МО]] |align=right|{{тIимил хьун1}}125 368<ref name="multiple" /> |align="center"|1961 |align="center"|1967 |[[Файл:Coat of Arms of Nefteyugansk (Khanty-Mansia).png|40px]] |{{coord|61|05|41|N|72|36|16|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Нефтеюганск}} |- |[[Нижневартовск]] |[[Нижневартовск|{{гзаф хьун1}}Нижневартовск шегьер МО]] |align=right|268 456<ref name="multiple" /> |align="center"|1909 |align="center"|1972 |[[Файл:Coat of Arms of Nizhnevartovsk.svg|40px]] |{{coord|60|56|21|N|76|33|59|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Нижневартовск}} |- |[[Нягань]] |[[Нягань|Нягань шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}56 617<ref name="multiple" /> |align="center"|1965 |align="center"|1985 |[[Файл:Coat of arms of Nyagan.png|40px]] |{{coord|62|08|37|N|65|26|14|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Нягань}} |- |[[Покачи]] |[[Покачи|Покачи шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}17 731<ref name="multiple" /> |align="center"|1984 |align="center"|1992 |[[Файл:Coat of Arms of Pokachi (Khanty-Mansia).png|40px]] |{{coord|61|44|36|N|75|35|40|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Покачи}} |- |[[Пыть-Ях]] |[[Пыть-Ях|Пыть-Ях шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}41 005<ref name="multiple" /> |align="center"|1968 |align="center"|1990 |[[Файл:Coat of Arms of Pyt-Yakh (Khanty-Mansia).png|40px]] |{{coord|60|44|49|N|72|49|32|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Пыть-Ях}} |- |[[Радужный (Ханты-Манси автономиядин округ)|Радужный]] |[[Радужный (Ханты-Манси автономиядин округ)|Радужный шегьер МО]] |align=right|{{тIимил хьун1}}42 911<ref name="multiple" /> |align="center"|1973 |align="center"|1985 |[[Файл:Raduzhnyj gerb.jpg|40px]] |{{coord|62|07|50|N|77|27|27|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Радужный}} |- |[[Советский (Ханты-Манси автономиядин округ)|Советский]] |[[Советский район (Ханты-Манси автономиядин округ)|Советский район]] |align=right|{{гзаф хьун1}}28 683<ref name="multiple" /> |align="center"|1963 |align="center"|1996 |[[Файл:Coat_of_Arms_of_Sovetsky_(Khanty-Mansyisky_AO).png|40px]] |{{coord|61|22|14|N|63|33|59|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Советский}} |- |[[Сургут]] |[[Сургут|Сургут шегьер шегьердин округ]] |align=right|{{гзаф хьун1}}340 845<ref name="multiple" /> |align="center"|1594 |align="center"|1965 |[[Файл:Coat of Arms of Surgut.svg|40px]] |{{coord|61|15|16|N|73|26|03|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Сургут}} |- |[[Урай]] |[[Урай|Урай шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}40 361<ref name="multiple" /> |align="center"|1922 |align="center"|1965 |[[Файл:Coat of Arms of Uray.svg|40px]] |{{coord|60|07|29|N|64|46|54|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Урай}} |- |'''[[Ханти-Мансийск]]''' |[[Ханты-Мансийск|Ханти-Мансийск шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}95 353<ref name="multiple" /> |align="center"|1582 |align="center"|1950 |[[Файл:Coat of Arms of Khanty-Mansiysk.svg|40px]] |{{coord|61|00|21|N|69|01|52|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Ханты-Мансийск}} |- |[[Югорск]] |[[Югорск|Югорск шегьер МО]] |align=right|{{гзаф хьун1}}36 327<ref name="multiple" /> |align="center"|1962 |align="center"|1992 |[[Файл:Yugorsk coat of arms.png|40px]] |{{coord|61|18|43|N|63|20|14|E|type:landmark_region:RU|scale=100000|name=Югорск}} |} == ГьакӀни килиг == * [[Ханти-Манси АО - Юградин административ чара авунар]] == Баянар == {{Баянар}} [[Категория:Ханти-Манси АО-дин шегьерар|*]] [[Категория:УФ-дин вилаятрин шегьеррин сиягьар|Ханти-Манси АО]] 6sk7albpoafxtu3gmgium78ioh7b28n