Wikipedia
lmowiki
https://lmo.wikipedia.org/wiki/Pagina_principala
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Media
Special
Ciciarada
Utent
Ciciarada Utent
Wikipedia
Ciciarada Wikipedia
Archivi
Ciciarada Archivi
MediaWiki
Ciciarada MediaWiki
Modell
Ciciarada Modell
Jut
Ciciarada Jut
Categoria
Ciciarada Categoria
Portal
Descüssiú Portal
Purtaal
Descüssiun Purtaal
TimedText
TimedText talk
Mòdul
Ciciarada Mòdul
Accessorio
Discussioni accessorio
Definizione accessorio
Discussioni definizione accessorio
Dialet bargajot
0
132222
1115537
1115092
2022-08-05T22:04:54Z
146.241.198.147
/* Aspet Generaj */
wikitext
text/x-wiki
{{LOCC}}
'''Al Bargaiot''' l'è 'l [[dialet]] parlaa int la [[Val Bregaglia]] in [[Svizzera|Sguissara]]. El dialet bregagliot, suratüt quel de "Suraporta", l'è assee impurtant perchè l'è vün di dialet che scüsen de "puncc" intra i parlad [[insübregh]] ([[Valtelines|valtulines]]) e quij [[rumanc]] ([[puter]]).
== Aspet Generaj ==
Un trat cumünabel intra 'l Bregagliot e 'l Rumanc l'è la "prepalatizzassiun" de la [[cunsunant velar|velar]] "ca" (e "ga") in "cja" (e "gja"), che pö l'è la carateristega prinzipala e püssee relevanta di parlad [[Lenguv Reto-rumanz|returumaneggh]] ([[rumanc]], [[ladin]] dulumitan, növ ladin - cadurin e nunes-, e [[furlan]]) e ch 'in di parlad insübregh al didincö l'è limitada ai sit püssee perifeggh (un quai dialet [[Verbania|verban]], un quai dialet [[tesin]]es e, per l'apunt, 'l Bregagliot). Per esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| cjasa/cjäsa/cha/casa/tga || cad, casa, ciäsa || cà || casa
|}
Un olter trat cumünabel intra 'l Bregagliot e 'l Rumanc l'è 'l mantegniment di cobi cunsunanteggh [[latin]] "cl", "pl", "fl", "bl" che in asquas tüt i olter variant Insübreggh inscambi hin devegnüü "cj", "p-", "fi/f-", "bi/b-" (a difarenza del [[lengua taliana|talian]] induva hin devegnüü "ch", "pi", "fi", "bi" ). Un para d'esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| claf/clef || claf/clef || ciav/ciáf ||chiave
|- align=center
| plu/plü/pi || pü/plü || pü || piu
|- align=center
| flur || flur ||fiur || fiore
|- align=center
| blava/bleva|| blava/bleva || biava || biada
|}
Pö gh'è anca 'l lessegh che in del Bregagliot 'l sent de bun l'inflüenza marcada del Rumancc. Un para d'esempi bej sempliz:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübregh''' || '''Talian'''
|- align=center
| tema || tema || pagüra ||paura
|- align=center
| eir/er(a) || anca/ar || anca || anche
|}
Besogna mensiunà 'l plüraa che in del Bregagliot, suratüt in di nom de dona, 'l sumeja a una via de mezz intra 'l Rumancc e l'Insübregh: el sumeja che in di secui passaa tücc e trii i lenguagg (Rumancc, Insübregh e Bregagliot) gh'even l'inscì-ciamaa plüraa "sigmategh", ciuè 'l plüraa cun la "s", ma pö sia 'l Bregagliot che tüt i olter parlad Insübregh han perdüü la "s", e l'Insübregh cumün, segunda i sò regul che vören la "a" a la fin de la parola dumà in poch plüraa, cuma per esempi ''el Prublema - i Prublema, l'Artista'' - ''i Artista'', e.i.v. l'ha perdüü anca la "a" menter che'l Bregagliot, grazia a la sua prussimedà geugrafega cunt el Rumancc l'ha mantegnüda. Un esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübregh''' || '''Talian'''
|- align=center
| La chamma/chomba/comba, las chammas/chombas/combas || La gamba, las gambas --> la gamba, lan gamb || La gamba, las gambas --> li gambis, i gamb ||La gamba, le gambe
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| la vacha, las vachas || la vacca, lan vach || la vaca, i vach || casa
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| il mazler, igls mazlers, la mazlera, las mazleras || al macelair, i macelair, la macelaia, lan macelar|| becher, bechera || macellaio, macellieri, macellaia, macelliere
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| la fraia, las fraias || la fraga, lan frag || el fraguu, i fraguu || fragola, le fragole
|}
In ültem besogna anca dì che una lengua l'è minga dumà quista u quela regula gramategala, quista u quela parola, ma anca e suratüt "müsegalidaa", "möd de dì", "cultüra", e.i.v., tant l'è vera che Bregagliot e Engadines, quand ch'hin dree a parlà cadavün in la sua lengua, se cunprenden senza di gran prublema. Tant per dì 'l bregagliot de Suraporta l'è ben "püssee returumanegh" de l'Ampezan, de'l Cadurin, de'l Nunes, e, in fin di cünt, anca del Fassan, e inscì l'avaria la "pruteziun" del staa Talian, se la Val Bregaglia la füdess in Italia, ma 'l sumeja che i Bregagliot han scernii l'Italian, inscambi del Rumancc, cuma lengua leterala parchè la Val Bregaglia l'ha inbrazzaa la Fee Prutestanta ben prest e alura inscì la s'è truvada una mota de predegadur Prutestant che scapaven, e ben in pressa, de l'Italia, e i medem han tacaa sü alura a predegà l'Evangel segunda i tes Prutestant in Talian, e inscì, già che la lengua de l'Evangel e de la gent "colta", la gent de Gesa, l'eva 'l Talian, i Bregagliot han tolt la Lengua Taliana 'ma lengua leterala.
==I mes de l'an==
===Sotaporta===
{| class="wikitable"
|----- bgcolor="#f9f9f9"
! '''[[Castascegna]]'''
! '''[[Söj]]'''
! '''[[Bond (Svizzera)|Casaccia]]'''
|-
|| gener || gjanèir || genair
|-
|| fabrer || favrèir || febrair
|-
|| marz || mèrz || marz
|-
|| april || avril || april
|-
|| mai || masg || magg
|-
|| giügn || sgiügn || giügn
|-
|| lüi || lüj || lüi
|-
|| agost || vust, ust || agost
|-
|| setembar || stembar || setembar
|-
|| otubar|| cju(v)ar || otubar
|-
|| nuembar || nuembar || nuembar
|-
|| decembar || decembar || decembar
|}
== Test ==
Un estrat de un test in Bargajot
{{quote|''I gnivan ora da Malenc, orazzur al Pass dal Müret. Passand ora e giò i rivävan pö or in Malögia. La roba i la tuleivan dii Turiani, cha i veivan innura la butega in facia e la scöla. Par quel, nümm scular, qualci volt d’auton, am avdeva quii oman e rivär cun dent maglin da lana e brag da valü. Poc dree, i prim gnivan già ora da la butega cun i sac cargàà. Ai pugiävan giosot[4], südree al mür, o vi su la banchina davant la vadrina. I spaciavan, cha gnissan ora ar i oltar. I saran forza giò sett o öcc in tütt. Qui chiora i cianciävan e sei rievan. Nümm ufant nu m’as vess mia ris-ciàà via trop daspära. Am stava vi da la nossa banda dal stradun e am guardava. Ün zic am veva forza tema da quii oman. E la fin di quiint i fageivan rob, cha “pai i talian almanc” eran pruibid. Par i svizzar, inveci “quel am al saveva” i nu fageivan in sé nagöta, cha’i vess podü manar in cuntravenziun.|Da ''I sfrusciadur'' di Luigi Giacometti, su Ueila 1/1997 <ref>[http://www.movingalps.ch/ITA/02/ueila/contrabbando.html I sfrusciadur'' di Luigi Giacometti]</ref>}}
L'istess Test chi de sura puspunüü in Insübregh (Milanes Volt):<br />
''Gniven föra de Malengh ([[Val Malengh]] - [[Valtelina|Valtulina]]), sgiò de sura 'l [[Pass de'l Müret]]. In del passà föra e sgiò, riaven föra a'l [[Malögia]] ([[Pass de'l Malögia]] - Maloja in [[Tudesch]] e [[Italian|Talian]]). La roba la tueven dij Turiani, che gh'even aj quij temp lá una butía propi denanz a la scöra. Per chela resun chí, nüjolter scular, di völt in utün, vedevum rià quij omen chí cunt sü la maja de lana e i bragh de velüü. De lí a un mument i prím gniven giamò föra de la butía cunt i sach cargaa sü. I pugiaven sgiò dedree al mür u in sü la bancheta denanz a la vedrina (de la butía). Speciaen che gniven föra anch ij olter. Saran staa un set u vot in tüt. Quij li de föra ciciaraven e rieven. Nüjolter bágáj avarium minga ris'ciaa de 'ndagh trop arent. Restavum in sü la nosta banda de'l stradun e vardavum. Gh'evum un puu de pagüra di chi omen chí. A la fin di cünt (in fin de la fera) feven rob ch'eren pruibíi, almanch par i Talian. Par i Sguissear, inscambi, "quel che nüm savevum (che faseva)" l'eva negot che l'avaría pudüü menà in fal''.
===La parabula del Fiö Trasun===
[[File:Saggio sui dialetti gallo italici.pdf|page=101|thumb|160px|Bernardino Biondelli ''Saggio sui dialetti gallo-italici, p. 42]]
Ün òm veva düi fì.<br>
E plü giuvan dgét con sè bap: “Pà, dam la mè pärt da roba!” E 'l lur sc'partìt i sè ben.<br>
E pòch dì 'drè, cur ch'al plü giuvan vet tüt quant robaciä, al get davènt in ün päés lontän, e là 'l dissipàt la sè roba, menànd na vita desc'mesüräda.<br>
E cur che 'l vet tüt fat andä, al nit 'na gran famina in quel päés, e 'l sc'comanzàt ä sentì la miseria.<br>
Alura 'l get e 's metèt äl servisei pet ün da quij dal päés, ch'il mandàt int i sè fond ä cürä i porcc.<br>
E 'l véss dgiüü güdgent da 's podè saziä da quel ch'a mangiävan i porcc; ma negün n'i an deva.<br>
Ma, s'impensand pel se stess, al dget: "Quanti mersenari henn in la cà da mè bap gran bundiänza da pän, e gé i mör da fam!<br>
I 'm voi levä e andä ter mè bap, e ei dgerà: ''Mè pari, i ha pacää contra 'l Sel e dinänt a té'';<br>
E i no son plü degn d'esser nomää tè fì; tràtam pür sc'cu ün di tè mersenari''"<br>
A 's levàt, dunch, e nit ter sè bap; e niand, ene da luncc, sè bap la vdèt, e 'n vet cumpasciun, e 'j curand incunter, ä s'è bütat äl sè col e l'ha büciat.<br>
Ma 'l fì dget: "Mè bap, i ha pacää contra 'l Sel e dinänt a té; e i no son plü degn d'esser nomää tè fì"<br>
E 'l bap dget con i sò fämej: "Portè 'l plü bel vasc'tii e l'äl trädge ent, e metèj ün änèl äl sè det, e de lan scärpa ai sè pè<br>
E menàm l'avdèl grass, e mäzzàl, e 'l mangiàm fasgiand bela vita<br>
Perchè ca quest mè fì l'era mort e l'è risüscitää; l'era perz, e l'è trovää"; e i scomanzätan ä stä älégher.<br>
El plü vej di sè fì era fó i cämp, e 's retürnand e niand ver la cäsa, el sentit i son e i cänt.<br>
E clamand ün di famej, al dumandat cur ch'l'era.<br>
E quest el dget: "L'è nii tè frää, e tè bap ha mazzää l'avdèl grass, perchè ca 'l l'ha trovää sän e frisc"<br>
Ma 'l ciapat la rabia, e no volet andà ent; e 'l sè bap, niand fora, a 'l pregat d'andà ent.<br>
Ma 'l respondet e 'l dget con sè bap: "Vé, i ta servi tänci an e mai i no ha mancää äi tè cumand; e tütüna tü no m'hai dacc ün cävret da fà bela vita con i mè amigh<br>
Ma dalunga ca quest tè fì, ch'ha fat andä la sè roba con sc'lètan femna, è nii, tüt i ha mazzää l'avdèl grass"<br>
E 'l bap el dget: "Mè fänsc, tü è adüna pet gé, e tüt la mè roba è tiö;<br>
Ma a 's nit fä bela vita, e stä älegher, perchè aquest tè frää era mort ma l'è risüscitää; l'era perz ma l'è trovää"<br>
[http://books.google.it/books?id=oVoNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Bernardino Biondelli, ''Saggio sui dialetti Gallo-Italici'', 1853, pag. 42]
===Una nuvela del Bucasc===
[[File:I parlari italiani in Certaldo.1875.pdf|page=645|160px|thumb|Giovanni Papanti ''I parlari italiani in Certaldo'' p. 631]]
I dich donca ca int i temp dal prim re da Cipri, incura ca Goffredo da Bugliun al veva già ciapää la Tera Santa, l'è sücess ca üna sciura da la Guascogna l'è andacia ä fä ün pelegrinagg fin ä la Tomba dal Signur. Int al tornä indree, incura ch'l'è giüda riväda ä Cipri, la s'è imbatüda in certi balossun ch'i j'han facc gran vargogna e vilania. E lee, 'sta dona, la nu 's podeva dä ben; l'ha pansää d'andä dal re e 'j fä lan sè lamentänza. Ma varün i j'han dicc ca la fadiga la füss pardüda, perchè ca 'l re l'era ün om vil e da nagot, ca impè ga gastigä lan ofesa facia äi ältar, a s'an lasciäva fä a lü stess tücc i dì üna per sciort, cunt üna viltà ca l'era propi üna gran vargogna; da maniera ca tücc quei ch'i la vevan ciapäda sü, i j'han fagevan varüna pel svargognää, e inscìa i la sfogävan. Incura ca la sciura l'ha santii quel là, l'ha pers tüt la sparänza da 's pudé vandicä. L'ha però pansää pe 's vandicä ün poo dal sè dolür, da mordar ün zichetin 'stü misarabal re. Scichè lee a j'è andacia danänz bragiand e la diss: "Sciur re, i nü sün mia gnida chilò in la tè prasenza pel la sparänza ch'i abia da gnì vandicäda da l'afrünt ca m'è stacc facc, ma i 't voless soma pragä ca tì 'm digess, pè 'm sodisfä ün poo, cüsa ca tì ti fa ä süfrì i afrünt ch'i ha santii ä dì ch'i 't fan ä tì, e 'nscìa i 'mprendarà forsa da tì ä süfrì cün pazienza la vargogna ch'i m'han facc, ca Dio sa s'i 't la regalass gügient, soma ch'i podess, già ca tì ti lan sa tödel sü inscì ben"<br>
Al re, ca infin in issa l'era stacc indülent e paltrun, l'è giüü 'ncusa ca 's dassdass sü dal son; l'ha scümanzää cün l'afrünt ch'i vevan facc ä 'sta dona, e n'ha facc gran vandeta. E pö, da là inänz, tücc quei ch'i fagevan vargota cüntar l'onür da la sè cürona a i parsaguitäva quant ca 'l podeva.<br>
[http://www.archive.org/stream/iparlariitalian00unkngoog#page/n650/mode/2up Giovanni Papanti, parlari italiani in Certaldo, 1875, pagg. 631-632]
== Ligàm de föra ==
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/treparelmund.wma Tre par el mund, Racunt de Luigi Giacometti]
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/ladonacontregamba.wma La dona con tre gamba, Racunt de Luigi Giacometti]
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/trepuesia.wma Tre puesia de Luigi Giacometti]
*[http://www.labregaglia.ch/?cat=132 Articui in bregajot]
*[http://retro.seals.ch/cntmng?pid=vxr-001:1939:4::407 Test in bregajott]
*[http://it.netlog.com/McCicci/blog/blogid=1896356 Diziunari bregajot]
== Riferimènt ==
* Luigi Giacometti, Elementi per una grammatica del dialetto bregagliotto di Sopraporta - Menghini (Poschiavo)
* Bianconi, S. (1998). Plurilinguismo in Val Bregaglia. Locarno, Dadò
* Stampa, G.A. (1934). Der Dialekt des Bergell. Aarau, Sauerländer
* Ueila!
* Intarvista cunt el Patrick Giovanoli de la redaziun de'l Ueila!
== Fónt ==
<references/>
[[Categoria:Lombard alpin|Bargajot]]
29zw74vwvs428dinqec8i79dgyppoxp
1115538
1115537
2022-08-05T22:12:17Z
146.241.198.147
/* Aspet Generaj */
wikitext
text/x-wiki
{{LOCC}}
'''Al Bargaiot''' l'è 'l [[dialet]] parlaa int la [[Val Bregaglia]] in [[Svizzera|Sguissara]]. El dialet bregagliot, suratüt quel de "Suraporta", l'è assee impurtant perchè l'è vün di dialet che scüsen de "puncc" intra i parlad [[insübregh]] ([[Valtelines|valtulines]]) e quij [[rumanc]] ([[puter]]).
== Aspet Generaj ==
Un trat cumünabel intra 'l Bregagliot e 'l Rumanc l'è la "prepalatizzassiun" de la [[cunsunant velar|velar]] "ca" (e "ga") in "cja" (e "gja"), che pö l'è la carateristega prinzipala e püssee relevanta di parlad [[Lenguv Reto-rumanz|returumaneggh]] ([[rumanc]], [[ladin]] dulumitan, növ ladin - cadurin e nunes-, e [[furlan]]) e ch 'in di parlad insübregh al didincö l'è limitada ai sit püssee perifeggh (un quai dialet [[Verbania|verban]], un quai dialet [[tesin]]es e, per l'apunt, 'l Bregagliot). Per esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| cjasa/cjäsa/cha/casa/tga || cad, casa, ciäsa || cà || casa
|}
Un olter trat cumünabel intra 'l Bregagliot e 'l Rumanc l'è 'l mantegniment di cobi cunsunanteggh [[latin]] "cl", "pl", "fl", "bl" che in asquas tüt i olter variant Insübreggh inscambi hin devegnüü "cj", "p-", "fi/f-", "bi/b-" (a difarenza del [[lengua taliana|talian]] induva hin devegnüü "ch", "pi", "fi", "bi" ). Un para d'esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| claf/clef || claf/clef || ciav/ciáf ||chiave
|- align=center
| plu/plü/pi || pü/plü || pü || piu
|- align=center
| flur || flur ||fiur || fiore
|- align=center
| blava/bleva|| blava/bleva || biava || biada
|}
Pö gh'è anca 'l lessegh che in del Bregagliot 'l sent de bun l'inflüenza marcada del Rumancc. Un para d'esempi bej sempliz:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübregh''' || '''Talian'''
|- align=center
| tema || tema || pagüra ||paura
|- align=center
| eir/er(a) || anca/ar || anca || anche
|}
Besogna mensiunà 'l plüraa che in del Bregagliot, suratüt in di nom de dona, 'l sumeja a una via de mezz intra 'l Rumancc e l'Insübregh: el sumeja che in di secui passaa tücc e trii i lenguagg (Rumancc, Insübregh e Bregagliot) gh'even l'inscì-ciamaa plüraa "sigmategh", ciuè 'l plüraa cun la "s", ma pö sia 'l Bregagliot che tüt i olter parlad Insübregh han perdüü la "s", e l'Insübregh cumün, segunda i sò regul che vören la "a" a la fin de la parola dumà in poch plüraa, cuma per esempi ''el Prublema - i Prublema, l'Artista'' - ''i Artista'', e.i.v. l'ha perdüü anca la "a" menter che'l Bregagliot, grazia a la sua prussimedà geugrafega cunt el Rumancc l'ha mantegnüda. Un esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübregh''' || '''Talian'''
|- align=center
| La chamma/chomba/comba, las chammas/chombas/combas || La gamba, las gambas --> la gamba, lan gamb || La gamba, las gambas --> li gambis, i gamb ||La gamba, le gambe
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| la vacha, las vachas || la vacca, lan vach || la vaca, i vach || casa
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| il mazler, igls mazlers, la mazlera, las mazleras || al macelair, i macelair, la macelaia, lan macelad|| becher, bechera || macellaio, macellieri, macellaia, macelliere
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| la fraia, las fraias || la fraga, lan frag || el fraguu, i fraguu || fragola, le fragole
|}
In ültem besogna anca dì che una lengua l'è minga dumà quista u quela regula gramategala, quista u quela parola, ma anca e suratüt "müsegalidaa", "möd de dì", "cultüra", e.i.v., tant l'è vera che Bregagliot e Engadines, quand ch'hin dree a parlà cadavün in la sua lengua, se cunprenden senza di gran prublema. Tant per dì 'l bregagliot de Suraporta l'è ben "püssee returumanegh" de l'Ampezan, de'l Cadurin, de'l Nunes, e, in fin di cünt, anca del Fassan, e inscì l'avaria la "pruteziun" del staa Talian, se la Val Bregaglia la füdess in Italia, ma 'l sumeja che i Bregagliot han scernii l'Italian, inscambi del Rumancc, cuma lengua leterala parchè la Val Bregaglia l'ha inbrazzaa la Fee Prutestanta ben prest e alura inscì la s'è truvada una mota de predegadur Prutestant che scapaven, e ben in pressa, de l'Italia, e i medem han tacaa sü alura a predegà l'Evangel segunda i tes Prutestant in Talian, e inscì, già che la lengua de l'Evangel e de la gent "colta", la gent de Gesa, l'eva 'l Talian, i Bregagliot han tolt la Lengua Taliana 'ma lengua leterala.
==I mes de l'an==
===Sotaporta===
{| class="wikitable"
|----- bgcolor="#f9f9f9"
! '''[[Castascegna]]'''
! '''[[Söj]]'''
! '''[[Bond (Svizzera)|Casaccia]]'''
|-
|| gener || gjanèir || genair
|-
|| fabrer || favrèir || febrair
|-
|| marz || mèrz || marz
|-
|| april || avril || april
|-
|| mai || masg || magg
|-
|| giügn || sgiügn || giügn
|-
|| lüi || lüj || lüi
|-
|| agost || vust, ust || agost
|-
|| setembar || stembar || setembar
|-
|| otubar|| cju(v)ar || otubar
|-
|| nuembar || nuembar || nuembar
|-
|| decembar || decembar || decembar
|}
== Test ==
Un estrat de un test in Bargajot
{{quote|''I gnivan ora da Malenc, orazzur al Pass dal Müret. Passand ora e giò i rivävan pö or in Malögia. La roba i la tuleivan dii Turiani, cha i veivan innura la butega in facia e la scöla. Par quel, nümm scular, qualci volt d’auton, am avdeva quii oman e rivär cun dent maglin da lana e brag da valü. Poc dree, i prim gnivan già ora da la butega cun i sac cargàà. Ai pugiävan giosot[4], südree al mür, o vi su la banchina davant la vadrina. I spaciavan, cha gnissan ora ar i oltar. I saran forza giò sett o öcc in tütt. Qui chiora i cianciävan e sei rievan. Nümm ufant nu m’as vess mia ris-ciàà via trop daspära. Am stava vi da la nossa banda dal stradun e am guardava. Ün zic am veva forza tema da quii oman. E la fin di quiint i fageivan rob, cha “pai i talian almanc” eran pruibid. Par i svizzar, inveci “quel am al saveva” i nu fageivan in sé nagöta, cha’i vess podü manar in cuntravenziun.|Da ''I sfrusciadur'' di Luigi Giacometti, su Ueila 1/1997 <ref>[http://www.movingalps.ch/ITA/02/ueila/contrabbando.html I sfrusciadur'' di Luigi Giacometti]</ref>}}
L'istess Test chi de sura puspunüü in Insübregh (Milanes Volt):<br />
''Gniven föra de Malengh ([[Val Malengh]] - [[Valtelina|Valtulina]]), sgiò de sura 'l [[Pass de'l Müret]]. In del passà föra e sgiò, riaven föra a'l [[Malögia]] ([[Pass de'l Malögia]] - Maloja in [[Tudesch]] e [[Italian|Talian]]). La roba la tueven dij Turiani, che gh'even aj quij temp lá una butía propi denanz a la scöra. Per chela resun chí, nüjolter scular, di völt in utün, vedevum rià quij omen chí cunt sü la maja de lana e i bragh de velüü. De lí a un mument i prím gniven giamò föra de la butía cunt i sach cargaa sü. I pugiaven sgiò dedree al mür u in sü la bancheta denanz a la vedrina (de la butía). Speciaen che gniven föra anch ij olter. Saran staa un set u vot in tüt. Quij li de föra ciciaraven e rieven. Nüjolter bágáj avarium minga ris'ciaa de 'ndagh trop arent. Restavum in sü la nosta banda de'l stradun e vardavum. Gh'evum un puu de pagüra di chi omen chí. A la fin di cünt (in fin de la fera) feven rob ch'eren pruibíi, almanch par i Talian. Par i Sguissear, inscambi, "quel che nüm savevum (che faseva)" l'eva negot che l'avaría pudüü menà in fal''.
===La parabula del Fiö Trasun===
[[File:Saggio sui dialetti gallo italici.pdf|page=101|thumb|160px|Bernardino Biondelli ''Saggio sui dialetti gallo-italici, p. 42]]
Ün òm veva düi fì.<br>
E plü giuvan dgét con sè bap: “Pà, dam la mè pärt da roba!” E 'l lur sc'partìt i sè ben.<br>
E pòch dì 'drè, cur ch'al plü giuvan vet tüt quant robaciä, al get davènt in ün päés lontän, e là 'l dissipàt la sè roba, menànd na vita desc'mesüräda.<br>
E cur che 'l vet tüt fat andä, al nit 'na gran famina in quel päés, e 'l sc'comanzàt ä sentì la miseria.<br>
Alura 'l get e 's metèt äl servisei pet ün da quij dal päés, ch'il mandàt int i sè fond ä cürä i porcc.<br>
E 'l véss dgiüü güdgent da 's podè saziä da quel ch'a mangiävan i porcc; ma negün n'i an deva.<br>
Ma, s'impensand pel se stess, al dget: "Quanti mersenari henn in la cà da mè bap gran bundiänza da pän, e gé i mör da fam!<br>
I 'm voi levä e andä ter mè bap, e ei dgerà: ''Mè pari, i ha pacää contra 'l Sel e dinänt a té'';<br>
E i no son plü degn d'esser nomää tè fì; tràtam pür sc'cu ün di tè mersenari''"<br>
A 's levàt, dunch, e nit ter sè bap; e niand, ene da luncc, sè bap la vdèt, e 'n vet cumpasciun, e 'j curand incunter, ä s'è bütat äl sè col e l'ha büciat.<br>
Ma 'l fì dget: "Mè bap, i ha pacää contra 'l Sel e dinänt a té; e i no son plü degn d'esser nomää tè fì"<br>
E 'l bap dget con i sò fämej: "Portè 'l plü bel vasc'tii e l'äl trädge ent, e metèj ün änèl äl sè det, e de lan scärpa ai sè pè<br>
E menàm l'avdèl grass, e mäzzàl, e 'l mangiàm fasgiand bela vita<br>
Perchè ca quest mè fì l'era mort e l'è risüscitää; l'era perz, e l'è trovää"; e i scomanzätan ä stä älégher.<br>
El plü vej di sè fì era fó i cämp, e 's retürnand e niand ver la cäsa, el sentit i son e i cänt.<br>
E clamand ün di famej, al dumandat cur ch'l'era.<br>
E quest el dget: "L'è nii tè frää, e tè bap ha mazzää l'avdèl grass, perchè ca 'l l'ha trovää sän e frisc"<br>
Ma 'l ciapat la rabia, e no volet andà ent; e 'l sè bap, niand fora, a 'l pregat d'andà ent.<br>
Ma 'l respondet e 'l dget con sè bap: "Vé, i ta servi tänci an e mai i no ha mancää äi tè cumand; e tütüna tü no m'hai dacc ün cävret da fà bela vita con i mè amigh<br>
Ma dalunga ca quest tè fì, ch'ha fat andä la sè roba con sc'lètan femna, è nii, tüt i ha mazzää l'avdèl grass"<br>
E 'l bap el dget: "Mè fänsc, tü è adüna pet gé, e tüt la mè roba è tiö;<br>
Ma a 's nit fä bela vita, e stä älegher, perchè aquest tè frää era mort ma l'è risüscitää; l'era perz ma l'è trovää"<br>
[http://books.google.it/books?id=oVoNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Bernardino Biondelli, ''Saggio sui dialetti Gallo-Italici'', 1853, pag. 42]
===Una nuvela del Bucasc===
[[File:I parlari italiani in Certaldo.1875.pdf|page=645|160px|thumb|Giovanni Papanti ''I parlari italiani in Certaldo'' p. 631]]
I dich donca ca int i temp dal prim re da Cipri, incura ca Goffredo da Bugliun al veva già ciapää la Tera Santa, l'è sücess ca üna sciura da la Guascogna l'è andacia ä fä ün pelegrinagg fin ä la Tomba dal Signur. Int al tornä indree, incura ch'l'è giüda riväda ä Cipri, la s'è imbatüda in certi balossun ch'i j'han facc gran vargogna e vilania. E lee, 'sta dona, la nu 's podeva dä ben; l'ha pansää d'andä dal re e 'j fä lan sè lamentänza. Ma varün i j'han dicc ca la fadiga la füss pardüda, perchè ca 'l re l'era ün om vil e da nagot, ca impè ga gastigä lan ofesa facia äi ältar, a s'an lasciäva fä a lü stess tücc i dì üna per sciort, cunt üna viltà ca l'era propi üna gran vargogna; da maniera ca tücc quei ch'i la vevan ciapäda sü, i j'han fagevan varüna pel svargognää, e inscìa i la sfogävan. Incura ca la sciura l'ha santii quel là, l'ha pers tüt la sparänza da 's pudé vandicä. L'ha però pansää pe 's vandicä ün poo dal sè dolür, da mordar ün zichetin 'stü misarabal re. Scichè lee a j'è andacia danänz bragiand e la diss: "Sciur re, i nü sün mia gnida chilò in la tè prasenza pel la sparänza ch'i abia da gnì vandicäda da l'afrünt ca m'è stacc facc, ma i 't voless soma pragä ca tì 'm digess, pè 'm sodisfä ün poo, cüsa ca tì ti fa ä süfrì i afrünt ch'i ha santii ä dì ch'i 't fan ä tì, e 'nscìa i 'mprendarà forsa da tì ä süfrì cün pazienza la vargogna ch'i m'han facc, ca Dio sa s'i 't la regalass gügient, soma ch'i podess, già ca tì ti lan sa tödel sü inscì ben"<br>
Al re, ca infin in issa l'era stacc indülent e paltrun, l'è giüü 'ncusa ca 's dassdass sü dal son; l'ha scümanzää cün l'afrünt ch'i vevan facc ä 'sta dona, e n'ha facc gran vandeta. E pö, da là inänz, tücc quei ch'i fagevan vargota cüntar l'onür da la sè cürona a i parsaguitäva quant ca 'l podeva.<br>
[http://www.archive.org/stream/iparlariitalian00unkngoog#page/n650/mode/2up Giovanni Papanti, parlari italiani in Certaldo, 1875, pagg. 631-632]
== Ligàm de föra ==
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/treparelmund.wma Tre par el mund, Racunt de Luigi Giacometti]
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/ladonacontregamba.wma La dona con tre gamba, Racunt de Luigi Giacometti]
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/trepuesia.wma Tre puesia de Luigi Giacometti]
*[http://www.labregaglia.ch/?cat=132 Articui in bregajot]
*[http://retro.seals.ch/cntmng?pid=vxr-001:1939:4::407 Test in bregajott]
*[http://it.netlog.com/McCicci/blog/blogid=1896356 Diziunari bregajot]
== Riferimènt ==
* Luigi Giacometti, Elementi per una grammatica del dialetto bregagliotto di Sopraporta - Menghini (Poschiavo)
* Bianconi, S. (1998). Plurilinguismo in Val Bregaglia. Locarno, Dadò
* Stampa, G.A. (1934). Der Dialekt des Bergell. Aarau, Sauerländer
* Ueila!
* Intarvista cunt el Patrick Giovanoli de la redaziun de'l Ueila!
== Fónt ==
<references/>
[[Categoria:Lombard alpin|Bargajot]]
is82c6vlxkvtu739eug83hdsjfae5w3
1115540
1115538
2022-08-06T09:44:34Z
146.241.198.147
/* Aspet Generaj */
wikitext
text/x-wiki
{{LOCC}}
'''Al Bargaiot''' l'è 'l [[dialet]] parlaa int la [[Val Bregaglia]] in [[Svizzera|Sguissara]]. El dialet bregagliot, suratüt quel de "Suraporta", l'è assee impurtant perchè l'è vün di dialet che scüsen de "puncc" intra i parlad [[insübregh]] ([[Valtelines|valtulines]]) e quij [[rumanc]] ([[puter]]).
== Aspet Generaj ==
Un trat cumünabel intra 'l Bregagliot e 'l Rumanc l'è la "prepalatizzassiun" de la [[cunsunant velar|velar]] "ca" (e "ga") in "cja" (e "gja"), che pö l'è la carateristega prinzipala e püssee relevanta di parlad [[Lenguv Reto-rumanz|returumaneggh]] ([[rumanc]], [[ladin]] dulumitan, növ ladin - cadurin e nunes-, e [[furlan]]) e ch 'in di parlad insübregh al didincö l'è limitada ai sit püssee perifeggh (un quai dialet [[Verbania|verban]], un quai dialet [[tesin]]es e, per l'apunt, 'l Bregagliot). Per esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| cjasa/cjäsa/cha/casa/tga || cad, casa, ciäsa || cà || casa
|}
Un olter trat cumünabel intra 'l Bregagliot e 'l Rumanc l'è 'l mantegniment di cobi cunsunanteggh [[latin]] "cl", "pl", "fl", "bl" che in asquas tüt i olter variant Insübreggh inscambi hin devegnüü "cj", "p-", "fi/f-", "bi/b-" (a difarenza del [[lengua taliana|talian]] induva hin devegnüü "ch", "pi", "fi", "bi" ). Un para d'esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| claf/clef || claf/clef || ciav/ciáf ||chiave
|- align=center
| plu/plü/pi || pü/plü || pü || piu
|- align=center
| flur || flur ||fiur || fiore
|- align=center
| blava/bleva|| blava/bleva || biava || biada
|}
Pö gh'è anca 'l lessegh che in del Bregagliot 'l sent de bun l'inflüenza marcada del Rumancc. Un para d'esempi bej sempliz:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübregh''' || '''Talian'''
|- align=center
| tema || tema || pagüra ||paura
|- align=center
| eir/er(a) || anca/ar || anca || anche
|}
Besogna mensiunà 'l plüraa che in del Bregagliot, suratüt in di nom de dona, 'l sumeja a una via de mezz intra 'l Rumancc e l'Insübregh: el sumeja che in di secui passaa tücc e trii i lenguagg (Rumancc, Insübregh e Bregagliot) gh'even l'inscì-ciamaa plüraa "sigmategh", ciuè 'l plüraa cun la "s", ma pö sia 'l Bregagliot che tüt i olter parlad Insübregh han perdüü la "s", e l'Insübregh cumün, segunda i sò regul che vören la "a" a la fin de la parola dumà in poch plüraa, cuma per esempi ''el Prublema - i Prublema, l'Artista'' - ''i Artista'', e.i.v. l'ha perdüü anca la "a" menter che'l Bregagliot, grazia a la sua prussimedà geugrafega cunt el Rumancc l'ha mantegnüda. Un esempi:
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübregh''' || '''Talian'''
|- align=center
| La chamma/chomba/comba, las chammas/chombas/combas || La gamba, las gambas --> la gamba, lan gamb(a) || La gamba, las gambas --> li gambis, i gamb ||La gamba, le gambe
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| la vacha, las vachas || la vacca, lan vach(a) || la vaca, i vach || casa
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumanc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| il mazler, igls mazlers, la mazlera, las mazleras || al macelair, i macelair, la macelaia, lan macelai(a)|| becher, bechera || macellaio, macellieri, macellaia, macelliere
|}
{| class="wikitable"
|- align=center
| '''Rumancc''' || '''Bargaiot''' || '''Insübreggh''' || '''Talian'''
|- align=center
| la fraia, las fraias || la fraga, lan frag(a) || el fraguu, i fraguu || fragola, le fragole
|}
In ültem besogna anca dì che una lengua l'è minga dumà quista u quela regula gramategala, quista u quela parola, ma anca e suratüt "müsegalidaa", "möd de dì", "cultüra", e.i.v., tant l'è vera che Bregagliot e Engadines, quand ch'hin dree a parlà cadavün in la sua lengua, se cunprenden senza di gran prublema. Tant per dì 'l bregagliot de Suraporta l'è ben "püssee returumanegh" de l'Ampezan, de'l Cadurin, de'l Nunes, e, in fin di cünt, anca del Fassan, e inscì l'avaria la "pruteziun" del staa Talian, se la Val Bregaglia la füdess in Italia, ma 'l sumeja che i Bregagliot han scernii l'Italian, inscambi del Rumancc, cuma lengua leterala parchè la Val Bregaglia l'ha inbrazzaa la Fee Prutestanta ben prest e alura inscì la s'è truvada una mota de predegadur Prutestant che scapaven, e ben in pressa, de l'Italia, e i medem han tacaa sü alura a predegà l'Evangel segunda i tes Prutestant in Talian, e inscì, già che la lengua de l'Evangel e de la gent "colta", la gent de Gesa, l'eva 'l Talian, i Bregagliot han tolt la Lengua Taliana 'ma lengua leterala.
==I mes de l'an==
===Sotaporta===
{| class="wikitable"
|----- bgcolor="#f9f9f9"
! '''[[Castascegna]]'''
! '''[[Söj]]'''
! '''[[Bond (Svizzera)|Casaccia]]'''
|-
|| gener || gjanèir || genair
|-
|| fabrer || favrèir || febrair
|-
|| marz || mèrz || marz
|-
|| april || avril || april
|-
|| mai || masg || magg
|-
|| giügn || sgiügn || giügn
|-
|| lüi || lüj || lüi
|-
|| agost || vust, ust || agost
|-
|| setembar || stembar || setembar
|-
|| otubar|| cju(v)ar || otubar
|-
|| nuembar || nuembar || nuembar
|-
|| decembar || decembar || decembar
|}
== Test ==
Un estrat de un test in Bargajot
{{quote|''I gnivan ora da Malenc, orazzur al Pass dal Müret. Passand ora e giò i rivävan pö or in Malögia. La roba i la tuleivan dii Turiani, cha i veivan innura la butega in facia e la scöla. Par quel, nümm scular, qualci volt d’auton, am avdeva quii oman e rivär cun dent maglin da lana e brag da valü. Poc dree, i prim gnivan già ora da la butega cun i sac cargàà. Ai pugiävan giosot[4], südree al mür, o vi su la banchina davant la vadrina. I spaciavan, cha gnissan ora ar i oltar. I saran forza giò sett o öcc in tütt. Qui chiora i cianciävan e sei rievan. Nümm ufant nu m’as vess mia ris-ciàà via trop daspära. Am stava vi da la nossa banda dal stradun e am guardava. Ün zic am veva forza tema da quii oman. E la fin di quiint i fageivan rob, cha “pai i talian almanc” eran pruibid. Par i svizzar, inveci “quel am al saveva” i nu fageivan in sé nagöta, cha’i vess podü manar in cuntravenziun.|Da ''I sfrusciadur'' di Luigi Giacometti, su Ueila 1/1997 <ref>[http://www.movingalps.ch/ITA/02/ueila/contrabbando.html I sfrusciadur'' di Luigi Giacometti]</ref>}}
L'istess Test chi de sura puspunüü in Insübregh (Milanes Volt):<br />
''Gniven föra de Malengh ([[Val Malengh]] - [[Valtelina|Valtulina]]), sgiò de sura 'l [[Pass de'l Müret]]. In del passà föra e sgiò, riaven föra a'l [[Malögia]] ([[Pass de'l Malögia]] - Maloja in [[Tudesch]] e [[Italian|Talian]]). La roba la tueven dij Turiani, che gh'even aj quij temp lá una butía propi denanz a la scöra. Per chela resun chí, nüjolter scular, di völt in utün, vedevum rià quij omen chí cunt sü la maja de lana e i bragh de velüü. De lí a un mument i prím gniven giamò föra de la butía cunt i sach cargaa sü. I pugiaven sgiò dedree al mür u in sü la bancheta denanz a la vedrina (de la butía). Speciaen che gniven föra anch ij olter. Saran staa un set u vot in tüt. Quij li de föra ciciaraven e rieven. Nüjolter bágáj avarium minga ris'ciaa de 'ndagh trop arent. Restavum in sü la nosta banda de'l stradun e vardavum. Gh'evum un puu de pagüra di chi omen chí. A la fin di cünt (in fin de la fera) feven rob ch'eren pruibíi, almanch par i Talian. Par i Sguissear, inscambi, "quel che nüm savevum (che faseva)" l'eva negot che l'avaría pudüü menà in fal''.
===La parabula del Fiö Trasun===
[[File:Saggio sui dialetti gallo italici.pdf|page=101|thumb|160px|Bernardino Biondelli ''Saggio sui dialetti gallo-italici, p. 42]]
Ün òm veva düi fì.<br>
E plü giuvan dgét con sè bap: “Pà, dam la mè pärt da roba!” E 'l lur sc'partìt i sè ben.<br>
E pòch dì 'drè, cur ch'al plü giuvan vet tüt quant robaciä, al get davènt in ün päés lontän, e là 'l dissipàt la sè roba, menànd na vita desc'mesüräda.<br>
E cur che 'l vet tüt fat andä, al nit 'na gran famina in quel päés, e 'l sc'comanzàt ä sentì la miseria.<br>
Alura 'l get e 's metèt äl servisei pet ün da quij dal päés, ch'il mandàt int i sè fond ä cürä i porcc.<br>
E 'l véss dgiüü güdgent da 's podè saziä da quel ch'a mangiävan i porcc; ma negün n'i an deva.<br>
Ma, s'impensand pel se stess, al dget: "Quanti mersenari henn in la cà da mè bap gran bundiänza da pän, e gé i mör da fam!<br>
I 'm voi levä e andä ter mè bap, e ei dgerà: ''Mè pari, i ha pacää contra 'l Sel e dinänt a té'';<br>
E i no son plü degn d'esser nomää tè fì; tràtam pür sc'cu ün di tè mersenari''"<br>
A 's levàt, dunch, e nit ter sè bap; e niand, ene da luncc, sè bap la vdèt, e 'n vet cumpasciun, e 'j curand incunter, ä s'è bütat äl sè col e l'ha büciat.<br>
Ma 'l fì dget: "Mè bap, i ha pacää contra 'l Sel e dinänt a té; e i no son plü degn d'esser nomää tè fì"<br>
E 'l bap dget con i sò fämej: "Portè 'l plü bel vasc'tii e l'äl trädge ent, e metèj ün änèl äl sè det, e de lan scärpa ai sè pè<br>
E menàm l'avdèl grass, e mäzzàl, e 'l mangiàm fasgiand bela vita<br>
Perchè ca quest mè fì l'era mort e l'è risüscitää; l'era perz, e l'è trovää"; e i scomanzätan ä stä älégher.<br>
El plü vej di sè fì era fó i cämp, e 's retürnand e niand ver la cäsa, el sentit i son e i cänt.<br>
E clamand ün di famej, al dumandat cur ch'l'era.<br>
E quest el dget: "L'è nii tè frää, e tè bap ha mazzää l'avdèl grass, perchè ca 'l l'ha trovää sän e frisc"<br>
Ma 'l ciapat la rabia, e no volet andà ent; e 'l sè bap, niand fora, a 'l pregat d'andà ent.<br>
Ma 'l respondet e 'l dget con sè bap: "Vé, i ta servi tänci an e mai i no ha mancää äi tè cumand; e tütüna tü no m'hai dacc ün cävret da fà bela vita con i mè amigh<br>
Ma dalunga ca quest tè fì, ch'ha fat andä la sè roba con sc'lètan femna, è nii, tüt i ha mazzää l'avdèl grass"<br>
E 'l bap el dget: "Mè fänsc, tü è adüna pet gé, e tüt la mè roba è tiö;<br>
Ma a 's nit fä bela vita, e stä älegher, perchè aquest tè frää era mort ma l'è risüscitää; l'era perz ma l'è trovää"<br>
[http://books.google.it/books?id=oVoNAAAAQAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Bernardino Biondelli, ''Saggio sui dialetti Gallo-Italici'', 1853, pag. 42]
===Una nuvela del Bucasc===
[[File:I parlari italiani in Certaldo.1875.pdf|page=645|160px|thumb|Giovanni Papanti ''I parlari italiani in Certaldo'' p. 631]]
I dich donca ca int i temp dal prim re da Cipri, incura ca Goffredo da Bugliun al veva già ciapää la Tera Santa, l'è sücess ca üna sciura da la Guascogna l'è andacia ä fä ün pelegrinagg fin ä la Tomba dal Signur. Int al tornä indree, incura ch'l'è giüda riväda ä Cipri, la s'è imbatüda in certi balossun ch'i j'han facc gran vargogna e vilania. E lee, 'sta dona, la nu 's podeva dä ben; l'ha pansää d'andä dal re e 'j fä lan sè lamentänza. Ma varün i j'han dicc ca la fadiga la füss pardüda, perchè ca 'l re l'era ün om vil e da nagot, ca impè ga gastigä lan ofesa facia äi ältar, a s'an lasciäva fä a lü stess tücc i dì üna per sciort, cunt üna viltà ca l'era propi üna gran vargogna; da maniera ca tücc quei ch'i la vevan ciapäda sü, i j'han fagevan varüna pel svargognää, e inscìa i la sfogävan. Incura ca la sciura l'ha santii quel là, l'ha pers tüt la sparänza da 's pudé vandicä. L'ha però pansää pe 's vandicä ün poo dal sè dolür, da mordar ün zichetin 'stü misarabal re. Scichè lee a j'è andacia danänz bragiand e la diss: "Sciur re, i nü sün mia gnida chilò in la tè prasenza pel la sparänza ch'i abia da gnì vandicäda da l'afrünt ca m'è stacc facc, ma i 't voless soma pragä ca tì 'm digess, pè 'm sodisfä ün poo, cüsa ca tì ti fa ä süfrì i afrünt ch'i ha santii ä dì ch'i 't fan ä tì, e 'nscìa i 'mprendarà forsa da tì ä süfrì cün pazienza la vargogna ch'i m'han facc, ca Dio sa s'i 't la regalass gügient, soma ch'i podess, già ca tì ti lan sa tödel sü inscì ben"<br>
Al re, ca infin in issa l'era stacc indülent e paltrun, l'è giüü 'ncusa ca 's dassdass sü dal son; l'ha scümanzää cün l'afrünt ch'i vevan facc ä 'sta dona, e n'ha facc gran vandeta. E pö, da là inänz, tücc quei ch'i fagevan vargota cüntar l'onür da la sè cürona a i parsaguitäva quant ca 'l podeva.<br>
[http://www.archive.org/stream/iparlariitalian00unkngoog#page/n650/mode/2up Giovanni Papanti, parlari italiani in Certaldo, 1875, pagg. 631-632]
== Ligàm de föra ==
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/treparelmund.wma Tre par el mund, Racunt de Luigi Giacometti]
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/ladonacontregamba.wma La dona con tre gamba, Racunt de Luigi Giacometti]
*[http://home.datacomm.ch/bregaglia/trepuesia.wma Tre puesia de Luigi Giacometti]
*[http://www.labregaglia.ch/?cat=132 Articui in bregajot]
*[http://retro.seals.ch/cntmng?pid=vxr-001:1939:4::407 Test in bregajott]
*[http://it.netlog.com/McCicci/blog/blogid=1896356 Diziunari bregajot]
== Riferimènt ==
* Luigi Giacometti, Elementi per una grammatica del dialetto bregagliotto di Sopraporta - Menghini (Poschiavo)
* Bianconi, S. (1998). Plurilinguismo in Val Bregaglia. Locarno, Dadò
* Stampa, G.A. (1934). Der Dialekt des Bergell. Aarau, Sauerländer
* Ueila!
* Intarvista cunt el Patrick Giovanoli de la redaziun de'l Ueila!
== Fónt ==
<references/>
[[Categoria:Lombard alpin|Bargajot]]
qbqs8yfgzjf6f8i8at7ze36jar9893a
Zurzach (distret)
0
145812
1115513
1112435
2022-08-05T14:38:54Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Ruemikon-blason.png]] → [[File:CHE Rümikon COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Zurzach ''' l'è 'n distrèt svìser del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part nordorientàla del cantù. El capolöch del ditret l'è la citadìna de [[Bad Zurzach]]. La popolasiù titàl del distrèt l'è de {{Pop svizzera|CH-AG|B1911}} abitàncc.
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Superfice, km²'''<small><ref>[http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/themen/02/03/blank/data/gemeindedaten.html Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics] 2009 data {{de icon}} accessed 25 March 2010</ref> </small>
|-
| align="center" | [[Image:Zurzach Wappen.svg|center|35px|Zurzach]] || [[Bad Zurzach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4323}}|| align="center" | 6.52
|-
| [[Image:Wappen Baldingen AG.svg|center|35px|Baldingen]] || [[Baldingen (AG)|Baldingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4301}}|| align="center" | 2.83
|-
| [[Image:Boebikon-blason.png|center|35px|Böbikon]] || [[Böbikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4302}}|| align="center" | 2.59
|-
| [[Image:Coat of arms of Boettstein.svg|center|35px|Böttstein]] || [[Böttstein]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4303}}|| align="center" | 7.41
|-
| [[Image:Coat of arms of Doettingen AG.svg|center|35px|Döttingen]] || [[Döttingen (AG)|Döttingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4304}}|| align="center" | 6.92
|-
| [[Image:Coat of arms of Endingen AG.svg|center|35px|Endingen]] || [[Endingen (AG)|Endingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4305}}|| align="center" | 8.46
|-
| [[Image:Wappen Fisibach.svg|center|35px|Fisibach]] || [[Fisibach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4306}}|| align="center" | 5.79
|-
| [[Image:Wappen Full-Reuenthal.svg|center|35px|Full-Reuenthal]] || [[Full-Reuenthal]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4307}}|| align="center" | 4.82
|-
| [[Image:Coat of arms of Kaiserstuhl AG.svg|center|35px|Kaiserstuhl]] || [[Kaiserstuhl (AG)|Kaiserstuhl]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4308}}|| align="center" | 0.32
|-
| [[Image:Klingnau-blason.png|center|35px|Klingnau]] || [[Klingnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4309}}|| align="center" | 6.71
|-
| [[Image:Koblenz-blason.png|center|35px|Koblenz]] || [[Koblenz (AG)|Koblenz]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4310}}|| align="center" | 4.08
|-
| [[Image:Coat of arms of Leibstadt.svg|center|35px|Leibstadt]] || [[Leibstadt]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4311}}|| align="center" | 6.39
|-
| [[Image:Lengnau-blason.png|center|35px|Lengnau]] || [[Lengnau (AG)|Lengnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4312}}|| align="center" | 12.67
|-
| [[Image:Coat of arms of Leuggern.svg|center|35px|Leuggern]] || [[Leuggern]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4313}}|| align="center" | 13.76
|-
| [[Image:CHE Mellikon COA.svg|center|35px|Mellikon]] || [[Mellikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4314}}|| align="center" | 2.71
|-
| [[Image:CHE Rekingen COA.svg|center|35px|Rekingen]] || [[Rekingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4315}}|| align="center" | 3.1
|-
| [[Image:Rietheim-blason.png|center|35px|Rietheim]] || [[Rietheim (AG)|Rietheim]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4316}}|| align="center" | 3.93
|-
| [[Image:CHE Rümikon COA.svg|center|35px|Rümikon]] || [[Rümikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4317}}|| align="center" | 2.9
|-
| [[Image:Coat of arms of Schneisingen.svg|center|35px|Schneisingen]] || [[Schneisingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4318}}|| align="center" | 8.25
|-
| [[Image:Siglistorf-blason.png|center|35px|Siglistorf]] || [[Siglistorf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4319}}|| align="center" | 5.51
|-
| [[Image:Tegerfelden-blason.png|center|35px|Tegerfelden]] || [[Tegerfelden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4320}}|| align="center" | 7.11
|-
| [[Image:Unterendingen-blason.png|center|35px|Unterendingen]] || [[Unterendingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4321}}|| align="center" | 3.46
|-
| [[Image:CHE Wislikofen COA.svg|center|35px|Wislikofen]] || [[Wislikofen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4322}}|| align="center" | 3.75
|-
| align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || align="center" bgcolor="#EFEFEF" | {{Pop svizzera|CH-AG|B1911}}|| align=center bgcolor="#EFEFEF" | 129.99
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|35|N|8|17|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
ji7cfom0jz5fjkhr04y47l95uu3vd7i
1115517
1115513
2022-08-05T14:54:38Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Siglistorf-blason.png]] → [[File:CHE Siglistorf COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Zurzach ''' l'è 'n distrèt svìser del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part nordorientàla del cantù. El capolöch del ditret l'è la citadìna de [[Bad Zurzach]]. La popolasiù titàl del distrèt l'è de {{Pop svizzera|CH-AG|B1911}} abitàncc.
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Superfice, km²'''<small><ref>[http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/themen/02/03/blank/data/gemeindedaten.html Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics] 2009 data {{de icon}} accessed 25 March 2010</ref> </small>
|-
| align="center" | [[Image:Zurzach Wappen.svg|center|35px|Zurzach]] || [[Bad Zurzach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4323}}|| align="center" | 6.52
|-
| [[Image:Wappen Baldingen AG.svg|center|35px|Baldingen]] || [[Baldingen (AG)|Baldingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4301}}|| align="center" | 2.83
|-
| [[Image:Boebikon-blason.png|center|35px|Böbikon]] || [[Böbikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4302}}|| align="center" | 2.59
|-
| [[Image:Coat of arms of Boettstein.svg|center|35px|Böttstein]] || [[Böttstein]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4303}}|| align="center" | 7.41
|-
| [[Image:Coat of arms of Doettingen AG.svg|center|35px|Döttingen]] || [[Döttingen (AG)|Döttingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4304}}|| align="center" | 6.92
|-
| [[Image:Coat of arms of Endingen AG.svg|center|35px|Endingen]] || [[Endingen (AG)|Endingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4305}}|| align="center" | 8.46
|-
| [[Image:Wappen Fisibach.svg|center|35px|Fisibach]] || [[Fisibach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4306}}|| align="center" | 5.79
|-
| [[Image:Wappen Full-Reuenthal.svg|center|35px|Full-Reuenthal]] || [[Full-Reuenthal]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4307}}|| align="center" | 4.82
|-
| [[Image:Coat of arms of Kaiserstuhl AG.svg|center|35px|Kaiserstuhl]] || [[Kaiserstuhl (AG)|Kaiserstuhl]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4308}}|| align="center" | 0.32
|-
| [[Image:Klingnau-blason.png|center|35px|Klingnau]] || [[Klingnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4309}}|| align="center" | 6.71
|-
| [[Image:Koblenz-blason.png|center|35px|Koblenz]] || [[Koblenz (AG)|Koblenz]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4310}}|| align="center" | 4.08
|-
| [[Image:Coat of arms of Leibstadt.svg|center|35px|Leibstadt]] || [[Leibstadt]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4311}}|| align="center" | 6.39
|-
| [[Image:Lengnau-blason.png|center|35px|Lengnau]] || [[Lengnau (AG)|Lengnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4312}}|| align="center" | 12.67
|-
| [[Image:Coat of arms of Leuggern.svg|center|35px|Leuggern]] || [[Leuggern]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4313}}|| align="center" | 13.76
|-
| [[Image:CHE Mellikon COA.svg|center|35px|Mellikon]] || [[Mellikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4314}}|| align="center" | 2.71
|-
| [[Image:CHE Rekingen COA.svg|center|35px|Rekingen]] || [[Rekingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4315}}|| align="center" | 3.1
|-
| [[Image:Rietheim-blason.png|center|35px|Rietheim]] || [[Rietheim (AG)|Rietheim]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4316}}|| align="center" | 3.93
|-
| [[Image:CHE Rümikon COA.svg|center|35px|Rümikon]] || [[Rümikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4317}}|| align="center" | 2.9
|-
| [[Image:Coat of arms of Schneisingen.svg|center|35px|Schneisingen]] || [[Schneisingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4318}}|| align="center" | 8.25
|-
| [[Image:CHE Siglistorf COA.svg|center|35px|Siglistorf]] || [[Siglistorf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4319}}|| align="center" | 5.51
|-
| [[Image:Tegerfelden-blason.png|center|35px|Tegerfelden]] || [[Tegerfelden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4320}}|| align="center" | 7.11
|-
| [[Image:Unterendingen-blason.png|center|35px|Unterendingen]] || [[Unterendingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4321}}|| align="center" | 3.46
|-
| [[Image:CHE Wislikofen COA.svg|center|35px|Wislikofen]] || [[Wislikofen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4322}}|| align="center" | 3.75
|-
| align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || align="center" bgcolor="#EFEFEF" | {{Pop svizzera|CH-AG|B1911}}|| align=center bgcolor="#EFEFEF" | 129.99
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|35|N|8|17|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
idt4egw213i4e17pnpyvnvakzd7agir
1115522
1115517
2022-08-05T15:09:44Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Tegerfelden-blason.png]] → [[File:CHE Tegerfelden COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Zurzach ''' l'è 'n distrèt svìser del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part nordorientàla del cantù. El capolöch del ditret l'è la citadìna de [[Bad Zurzach]]. La popolasiù titàl del distrèt l'è de {{Pop svizzera|CH-AG|B1911}} abitàncc.
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Superfice, km²'''<small><ref>[http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/themen/02/03/blank/data/gemeindedaten.html Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics] 2009 data {{de icon}} accessed 25 March 2010</ref> </small>
|-
| align="center" | [[Image:Zurzach Wappen.svg|center|35px|Zurzach]] || [[Bad Zurzach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4323}}|| align="center" | 6.52
|-
| [[Image:Wappen Baldingen AG.svg|center|35px|Baldingen]] || [[Baldingen (AG)|Baldingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4301}}|| align="center" | 2.83
|-
| [[Image:Boebikon-blason.png|center|35px|Böbikon]] || [[Böbikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4302}}|| align="center" | 2.59
|-
| [[Image:Coat of arms of Boettstein.svg|center|35px|Böttstein]] || [[Böttstein]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4303}}|| align="center" | 7.41
|-
| [[Image:Coat of arms of Doettingen AG.svg|center|35px|Döttingen]] || [[Döttingen (AG)|Döttingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4304}}|| align="center" | 6.92
|-
| [[Image:Coat of arms of Endingen AG.svg|center|35px|Endingen]] || [[Endingen (AG)|Endingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4305}}|| align="center" | 8.46
|-
| [[Image:Wappen Fisibach.svg|center|35px|Fisibach]] || [[Fisibach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4306}}|| align="center" | 5.79
|-
| [[Image:Wappen Full-Reuenthal.svg|center|35px|Full-Reuenthal]] || [[Full-Reuenthal]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4307}}|| align="center" | 4.82
|-
| [[Image:Coat of arms of Kaiserstuhl AG.svg|center|35px|Kaiserstuhl]] || [[Kaiserstuhl (AG)|Kaiserstuhl]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4308}}|| align="center" | 0.32
|-
| [[Image:Klingnau-blason.png|center|35px|Klingnau]] || [[Klingnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4309}}|| align="center" | 6.71
|-
| [[Image:Koblenz-blason.png|center|35px|Koblenz]] || [[Koblenz (AG)|Koblenz]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4310}}|| align="center" | 4.08
|-
| [[Image:Coat of arms of Leibstadt.svg|center|35px|Leibstadt]] || [[Leibstadt]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4311}}|| align="center" | 6.39
|-
| [[Image:Lengnau-blason.png|center|35px|Lengnau]] || [[Lengnau (AG)|Lengnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4312}}|| align="center" | 12.67
|-
| [[Image:Coat of arms of Leuggern.svg|center|35px|Leuggern]] || [[Leuggern]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4313}}|| align="center" | 13.76
|-
| [[Image:CHE Mellikon COA.svg|center|35px|Mellikon]] || [[Mellikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4314}}|| align="center" | 2.71
|-
| [[Image:CHE Rekingen COA.svg|center|35px|Rekingen]] || [[Rekingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4315}}|| align="center" | 3.1
|-
| [[Image:Rietheim-blason.png|center|35px|Rietheim]] || [[Rietheim (AG)|Rietheim]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4316}}|| align="center" | 3.93
|-
| [[Image:CHE Rümikon COA.svg|center|35px|Rümikon]] || [[Rümikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4317}}|| align="center" | 2.9
|-
| [[Image:Coat of arms of Schneisingen.svg|center|35px|Schneisingen]] || [[Schneisingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4318}}|| align="center" | 8.25
|-
| [[Image:CHE Siglistorf COA.svg|center|35px|Siglistorf]] || [[Siglistorf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4319}}|| align="center" | 5.51
|-
| [[Image:CHE Tegerfelden COA.svg|center|35px|Tegerfelden]] || [[Tegerfelden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4320}}|| align="center" | 7.11
|-
| [[Image:Unterendingen-blason.png|center|35px|Unterendingen]] || [[Unterendingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4321}}|| align="center" | 3.46
|-
| [[Image:CHE Wislikofen COA.svg|center|35px|Wislikofen]] || [[Wislikofen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4322}}|| align="center" | 3.75
|-
| align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || align="center" bgcolor="#EFEFEF" | {{Pop svizzera|CH-AG|B1911}}|| align=center bgcolor="#EFEFEF" | 129.99
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|35|N|8|17|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
fvqi95dxeavgsygvfv2ju5ngcxixzhc
Rheinfelden (distret)
0
145815
1115499
1110036
2022-08-05T13:03:34Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Zuzgen-blason.png]] → [[File:CHE Zuzgen COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
[[Image:Population District Rheinfelden (CH).svg|thumb|Population]]
El '''Distret de Rheinfelden''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part nordocidentàl del [[Canton Argovia]], endèla regiù ciamàda [[Fricktal]]. El capolöch l'è la citadìna de [[Rheinfelden]]. L'88% de la popolasiù la stà 'ndèla conurbasiù de [[Basilea]].
La popolasiù totàl del cantù l'è de {{Pop svizzera|CH-AG|B1909}} abitàncc, la superfìs del distrèt l'è de 112.09 km², per 'na [[densità de popolasiù]] de 355 ab./km².
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area, km²'''<ref>[http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/themen/02/03/blank/data/gemeindedaten.html Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics] 2009 data {{de icon}} accessed 25 March 2010</ref>
|-
| [[Image:Hellikon-blason.png|center|40px]] || [[Hellikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4251}}|| align="center" | 7.05
|-
| [[Image:Kaiseraugst-blason.png|center|40px]] || [[Kaiseraugst]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4252}}|| align="center" | 4.91
|-
| [[Image:Magden-blason.png|center|40px]] || [[Magden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4253}}|| align="center" | 11.01
|-
| [[Image:Wappen Möhlin AG.svg|center|40px]] || [[Möhlin]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4254}}|| align="center" | 18.79
|-
| [[Image:Wappen Mumpf AG.svg|center|40px]] || [[Mumpf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4255}}|| align="center" | 3.1
|-
| [[Image:Obermumpf-blason.png|center|40px]] || [[Obermumpf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4256}}|| align="center" | 5.03
|-
| [[Image:Olsberg-blason.png|center|40px]] || [[Olsberg (AG)|Olsberg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4257}}|| align="center" | 4.62
|-
| [[Image:Rheinfelden-blason.png|center|40px]] || [[Rheinfelden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4258}}|| align="center" | 16.03
|-
| [[Image:Schupfart-blason.svg|center|40px]] || [[Schupfart]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4259}}|| align="center" | 7.04
|-
| [[Image:Stein-blason.png|center|40px]] || [[Stein (AG)|Stein]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4260}}|| align="center" | 2.81
|-
| [[Image:Coat of arms of Wallbach AG.svg|center|40px]] || [[Wallbach (AG)|Wallbach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4261}}|| align="center" | 4.51
|-
| [[Image:Wegenstetten-blason.png|center|40px]] || [[Wegenstetten]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4262}}|| align="center" | 7.13
|-
| [[Image:Zeiningen-blason.png|center|40px]] || [[Zeiningen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4263}}|| align="center" | 11.37
|-
| [[Image:CHE Zuzgen COA.svg|center|40px]] || [[Zuzgen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4264}}|| align="center" | 8.39
|-
|}
</div>
== References ==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|33|N|7|47|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
0w8zj6zxqhlj9ptysguxgmz0rfmabff
1115501
1115499
2022-08-05T14:21:13Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Zeiningen-blason.png]] → [[File:CHE Zeiningen COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
[[Image:Population District Rheinfelden (CH).svg|thumb|Population]]
El '''Distret de Rheinfelden''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part nordocidentàl del [[Canton Argovia]], endèla regiù ciamàda [[Fricktal]]. El capolöch l'è la citadìna de [[Rheinfelden]]. L'88% de la popolasiù la stà 'ndèla conurbasiù de [[Basilea]].
La popolasiù totàl del cantù l'è de {{Pop svizzera|CH-AG|B1909}} abitàncc, la superfìs del distrèt l'è de 112.09 km², per 'na [[densità de popolasiù]] de 355 ab./km².
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area, km²'''<ref>[http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/themen/02/03/blank/data/gemeindedaten.html Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics] 2009 data {{de icon}} accessed 25 March 2010</ref>
|-
| [[Image:Hellikon-blason.png|center|40px]] || [[Hellikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4251}}|| align="center" | 7.05
|-
| [[Image:Kaiseraugst-blason.png|center|40px]] || [[Kaiseraugst]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4252}}|| align="center" | 4.91
|-
| [[Image:Magden-blason.png|center|40px]] || [[Magden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4253}}|| align="center" | 11.01
|-
| [[Image:Wappen Möhlin AG.svg|center|40px]] || [[Möhlin]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4254}}|| align="center" | 18.79
|-
| [[Image:Wappen Mumpf AG.svg|center|40px]] || [[Mumpf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4255}}|| align="center" | 3.1
|-
| [[Image:Obermumpf-blason.png|center|40px]] || [[Obermumpf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4256}}|| align="center" | 5.03
|-
| [[Image:Olsberg-blason.png|center|40px]] || [[Olsberg (AG)|Olsberg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4257}}|| align="center" | 4.62
|-
| [[Image:Rheinfelden-blason.png|center|40px]] || [[Rheinfelden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4258}}|| align="center" | 16.03
|-
| [[Image:Schupfart-blason.svg|center|40px]] || [[Schupfart]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4259}}|| align="center" | 7.04
|-
| [[Image:Stein-blason.png|center|40px]] || [[Stein (AG)|Stein]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4260}}|| align="center" | 2.81
|-
| [[Image:Coat of arms of Wallbach AG.svg|center|40px]] || [[Wallbach (AG)|Wallbach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4261}}|| align="center" | 4.51
|-
| [[Image:Wegenstetten-blason.png|center|40px]] || [[Wegenstetten]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4262}}|| align="center" | 7.13
|-
| [[Image:CHE Zeiningen COA.svg|center|40px]] || [[Zeiningen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4263}}|| align="center" | 11.37
|-
| [[Image:CHE Zuzgen COA.svg|center|40px]] || [[Zuzgen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4264}}|| align="center" | 8.39
|-
|}
</div>
== References ==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|33|N|7|47|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
kmp8r73i394tz7fr6xlwpwayaq17wdm
1115519
1115501
2022-08-05T15:02:48Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Stein-blason.png]] → [[File:CHE Stein COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
[[Image:Population District Rheinfelden (CH).svg|thumb|Population]]
El '''Distret de Rheinfelden''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part nordocidentàl del [[Canton Argovia]], endèla regiù ciamàda [[Fricktal]]. El capolöch l'è la citadìna de [[Rheinfelden]]. L'88% de la popolasiù la stà 'ndèla conurbasiù de [[Basilea]].
La popolasiù totàl del cantù l'è de {{Pop svizzera|CH-AG|B1909}} abitàncc, la superfìs del distrèt l'è de 112.09 km², per 'na [[densità de popolasiù]] de 355 ab./km².
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area, km²'''<ref>[http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/de/index/themen/02/03/blank/data/gemeindedaten.html Swiss Federal Statistical Office-Land Use Statistics] 2009 data {{de icon}} accessed 25 March 2010</ref>
|-
| [[Image:Hellikon-blason.png|center|40px]] || [[Hellikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4251}}|| align="center" | 7.05
|-
| [[Image:Kaiseraugst-blason.png|center|40px]] || [[Kaiseraugst]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4252}}|| align="center" | 4.91
|-
| [[Image:Magden-blason.png|center|40px]] || [[Magden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4253}}|| align="center" | 11.01
|-
| [[Image:Wappen Möhlin AG.svg|center|40px]] || [[Möhlin]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4254}}|| align="center" | 18.79
|-
| [[Image:Wappen Mumpf AG.svg|center|40px]] || [[Mumpf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4255}}|| align="center" | 3.1
|-
| [[Image:Obermumpf-blason.png|center|40px]] || [[Obermumpf]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4256}}|| align="center" | 5.03
|-
| [[Image:Olsberg-blason.png|center|40px]] || [[Olsberg (AG)|Olsberg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4257}}|| align="center" | 4.62
|-
| [[Image:Rheinfelden-blason.png|center|40px]] || [[Rheinfelden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4258}}|| align="center" | 16.03
|-
| [[Image:Schupfart-blason.svg|center|40px]] || [[Schupfart]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4259}}|| align="center" | 7.04
|-
| [[Image:CHE Stein COA.svg|center|40px]] || [[Stein (AG)|Stein]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4260}}|| align="center" | 2.81
|-
| [[Image:Coat of arms of Wallbach AG.svg|center|40px]] || [[Wallbach (AG)|Wallbach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4261}}|| align="center" | 4.51
|-
| [[Image:Wegenstetten-blason.png|center|40px]] || [[Wegenstetten]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4262}}|| align="center" | 7.13
|-
| [[Image:CHE Zeiningen COA.svg|center|40px]] || [[Zeiningen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4263}}|| align="center" | 11.37
|-
| [[Image:CHE Zuzgen COA.svg|center|40px]] || [[Zuzgen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4264}}|| align="center" | 8.39
|-
|}
</div>
== References ==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|33|N|7|47|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
lawkv0gs7vjeb5bjjpwg0gywy7vsaai
Muri (distret)
0
145816
1115511
1110046
2022-08-05T14:34:32Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Sins-blason.png]] → [[File:CHE Sins COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Muri ''' l'è 'n distrèt svìser del [[Canton Argovia]]. El capolöch del ditrèt l'è la citadìna de [[Muri (AG)|Muri]]. L'è sitüàt endèla part centràl e meridiunàl del [[Freie Ämter|Freiamt]] e 'l g'ha 'na popolasiù de {{Pop svizzera| CH-AG | B1908 }} abitàncc.
==Cümü==
[[Image:Population District Muri.svg|thumb|Population]]
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area, km²'''
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Abtwil AG.svg|35px|Abtwil]]
| [[Abtwil (AG)|Abtwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4221}} || align="center" | 4.14
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Aristau.svg|35px|Aristau]]
| [[Aristau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4222}} || align="center" | 8.64
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Auw AG.svg|35px|Auw]]
| [[Auw (AG)|Auw]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4223}} || align="center" | 8.61
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Beinwil (Freiamt).svg|35px|Beinwil]]
| [[Beinwil (Freiamt)|Beinwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4224}} || align="center" | 11.29
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Benzenschwil.svg|35px|Benzenschwil]]
| [[Benzenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4225}} || align="center" | 2.46
|-
| align="center" | [[File:Wappen Besenbüren.svg|35px|Besenbüren]]
| [[Besenbüren]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4226}} || align="center" | 2.38
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Bettwil.svg|35px|Bettwil]]
| [[Bettwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4227}} || align="center" | 4.25
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Boswil.svg|35px|Boswil]]
| [[Boswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4228}} || align="center" | 11.78
|-
| align="center" | [[File:Wappen Bünzen AG.svg|35px|Bünzen]]
| [[Bünzen (AG)|Bünzen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4229}} || align="center" | 5.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Buttwil.svg|35px|Buttwil]]
| [[Buttwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4230}} || align="center" | 4.61
|-
| align="center" |<center> [[Image:Coat of arms of Dietwil.svg|35px|Dietwil]]
| [[Dietwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4231}} || align="center" | 5.49
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Geltwil.svg|35px|Geltwil]]
| [[Geltwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4232}} || align="center" | 3.28
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Kallern.svg|35px|Kallern]]
| [[Kallern]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4233}} || align="center" | 2.67
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Merenschwand COA.svg|35px|Merenschwand]]
| [[Merenschwand]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4234}} || align="center" | 11.05
|-
| align="center" | [[File:CHE Mühlau AG COA.svg|35px|Mühlau]]
| [[Mühlau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4235}} || align="center" | 5.52
|-
| align="center" |<center> [[Image:Muri-blason.png|35px|Muri]]
| [[Muri]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4236}} || align="center" | 12.34
|-
| align="center" | [[File:CHE Oberrüti COA.svg|35px|Oberrüti]]
| [[Oberrüti]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4237}} || align="center" | 5.37
|-
| align="center" |<center> [[Image:Rottenschwil-blason.png|35px|Rottenschwil]]
| [[Rottenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4238}} || align="center" | 4.49
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Sins COA.svg|35px|Sins]]
| [[Sins (AG)|Sins]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4239}} || align="center" | 20.28
|-
| align="center" |<center> [[Image:Coat of arms of Waltenschwil.svg|35px|Waltenschwil]]
| [[Waltenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4240}} || align="center" | 4.54
|-
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''{{Pop svizzera | CH-AG | B1908 }}'''|| bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''138.96'''
|-
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{Coord|47|16|N|8|20|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
j4tc13jjnqmes28aqrixtcho6zsrpai
1115523
1115511
2022-08-05T15:15:15Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Muri-blason.png]] → [[File:CHE Muri COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Muri ''' l'è 'n distrèt svìser del [[Canton Argovia]]. El capolöch del ditrèt l'è la citadìna de [[Muri (AG)|Muri]]. L'è sitüàt endèla part centràl e meridiunàl del [[Freie Ämter|Freiamt]] e 'l g'ha 'na popolasiù de {{Pop svizzera| CH-AG | B1908 }} abitàncc.
==Cümü==
[[Image:Population District Muri.svg|thumb|Population]]
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area, km²'''
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Abtwil AG.svg|35px|Abtwil]]
| [[Abtwil (AG)|Abtwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4221}} || align="center" | 4.14
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Aristau.svg|35px|Aristau]]
| [[Aristau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4222}} || align="center" | 8.64
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Auw AG.svg|35px|Auw]]
| [[Auw (AG)|Auw]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4223}} || align="center" | 8.61
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Beinwil (Freiamt).svg|35px|Beinwil]]
| [[Beinwil (Freiamt)|Beinwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4224}} || align="center" | 11.29
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Benzenschwil.svg|35px|Benzenschwil]]
| [[Benzenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4225}} || align="center" | 2.46
|-
| align="center" | [[File:Wappen Besenbüren.svg|35px|Besenbüren]]
| [[Besenbüren]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4226}} || align="center" | 2.38
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Bettwil.svg|35px|Bettwil]]
| [[Bettwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4227}} || align="center" | 4.25
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Boswil.svg|35px|Boswil]]
| [[Boswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4228}} || align="center" | 11.78
|-
| align="center" | [[File:Wappen Bünzen AG.svg|35px|Bünzen]]
| [[Bünzen (AG)|Bünzen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4229}} || align="center" | 5.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Buttwil.svg|35px|Buttwil]]
| [[Buttwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4230}} || align="center" | 4.61
|-
| align="center" |<center> [[Image:Coat of arms of Dietwil.svg|35px|Dietwil]]
| [[Dietwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4231}} || align="center" | 5.49
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Geltwil.svg|35px|Geltwil]]
| [[Geltwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4232}} || align="center" | 3.28
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Kallern.svg|35px|Kallern]]
| [[Kallern]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4233}} || align="center" | 2.67
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Merenschwand COA.svg|35px|Merenschwand]]
| [[Merenschwand]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4234}} || align="center" | 11.05
|-
| align="center" | [[File:CHE Mühlau AG COA.svg|35px|Mühlau]]
| [[Mühlau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4235}} || align="center" | 5.52
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Muri COA.svg|35px|Muri]]
| [[Muri]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4236}} || align="center" | 12.34
|-
| align="center" | [[File:CHE Oberrüti COA.svg|35px|Oberrüti]]
| [[Oberrüti]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4237}} || align="center" | 5.37
|-
| align="center" |<center> [[Image:Rottenschwil-blason.png|35px|Rottenschwil]]
| [[Rottenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4238}} || align="center" | 4.49
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Sins COA.svg|35px|Sins]]
| [[Sins (AG)|Sins]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4239}} || align="center" | 20.28
|-
| align="center" |<center> [[Image:Coat of arms of Waltenschwil.svg|35px|Waltenschwil]]
| [[Waltenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4240}} || align="center" | 4.54
|-
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''{{Pop svizzera | CH-AG | B1908 }}'''|| bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''138.96'''
|-
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{Coord|47|16|N|8|20|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
96uazc2smfd14lm4o012k9k7bh2icqa
Lenzburg (distret)
0
145817
1115507
1110051
2022-08-05T14:27:37Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Seengen-blason.png]] → [[File:CHE Seengen COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Lenzburg ''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part centràl del cantù. El capolöch l'è la citadìna de [[Lenzburg]]. La popolasiù totàl del distrèt l'è de {{Pop svizzera| CH-AG | B1907 }} abitàncc.
==Cümü==
El distrèt l'è sudividìt en 20 cümü:
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="210" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="100" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area, km²'''
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Ammerswil.svg|center|35px|Ammerswil]]
| [[Ammerswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4191}} || align="center" | 3.19
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Boniswil.svg|center|35px|Boniswil]]
| [[Boniswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4192}} || align="center" | 2.78
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Brunegg.svg|center|35px|Brunegg]]
| [[Brunegg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4193}} || align="center" | 1.56
|-
| align="center" | [[Image:Dintikon-blason.svg|center|35px|Dintikon]]
| [[Dintikon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4194}} || align="center" | 3.73
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Egliswil.svg|center|35px|Egliswil]]
| [[Egliswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4195}} || align="center" | 6.29
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Fahrwangen.svg|center|35px|Fahrwangen]]
| [[Fahrwangen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4196}} || align="center" | 5.00
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Hallwil.svg|center|35px|Hallwil]]
| [[Hallwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4197}} || align="center" | 2.18
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Hendschiken.svg|center|35px|Hendschiken]]
| [[Hendschiken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4198}} || align="center" | 3.52
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Holderbank.svg|center|35px|Holderbank]]
| [[Holderbank (AG)|Holderbank]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4199}} || align="center" | 2.32
|-
| align="center" | [[Image:Hunzenschwil-blason.svg|center|35px|Hunzenschwil]]
| [[Hunzenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4200}} || align="center" | 3.27
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Lenzburg.svg|center|35px|Lenzburg]]
| [[Lenzburg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4201}} || align="center" | 11.33
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Meisterschwanden.svg|center|35px|Meisterschwanden]]
| [[Meisterschwanden]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4202}} || align="center" | 6.86
|-
| align="center" | [[Image:CHE Möriken-Wildegg COA.svg|center|35px|Möriken-Wildegg]]
| [[Möriken-Wildegg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4203}} || align="center" | 6.62
|-
| align="center" | [[Image:Niederlenz-blason.svg|center|35px|Niederlenz]]
| [[Niederlenz]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4204}} || align="center" | 326
|-
| align="center" | [[Image:CHE Othmarsingen COA.svg|center|35px|Othmarsingen]]
| [[Othmarsingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4205}} || align="center" | 4.71
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Rupperswil.svg|center|35px|Rupperswil]]
| [[Rupperswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4206}} || align="center" | 6.22
|-
| align="center" | [[Image:CHE Schafisheim COA.svg|center|35px|Schafisheim]]
| [[Schafisheim]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4207}} || align="center" | 6.33
|-
| align="center" | [[Image:CHE Seengen COA.svg|center|35px|Seengen]]
| [[Seengen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4208}} || align="center" | 10.35
|-
| align="center" | [[Image:Seon-coat of arms.svg|center|35px|Seon]]
| [[Seon (AG)|Seon]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4209}} || align="center" | 9.61
|-
| align="center" | [[Image:CH Staufen AG COA.svg|center|35px|Staufen]]
| [[Staufen (AG)|Staufen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4210}} || align="center" | 3.58
|-
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || align="center" bgcolor="#EFEFEF" | {{Pop svizzera | CH-AG | B1907 }}|| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | 102.75
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{Coord|47|23|N|8|10|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
{{DEFAULTSORT:Lenzburg (District)}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
jz80xy5jx5rc1y1zwa5cmedc51p1e7b
Laufenburg (distret)
0
145818
1115503
1115496
2022-08-05T14:23:14Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Mettauertal Wappen.png]] → [[File:CHE Mettauertal COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Laufenburg ''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part süperiur de la val de [[Fricktal]] endèla part argoviàna de la cadéna del Giüra a sud del fiöm [[Réno]]. El capolöch del distrèt l'è la citadìna de [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]]. La popolasiù totàl del distrèt l'è de {{Pop svizzera| CH-AG | B1906 }} abitàncc.
== Cümü ==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Superfìce, km²'''
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Eiken.svg|35px|Eiken]]
| [[Eiken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4161}} || align="center" | 8.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Frick AG.svg|35px|Frick]]
| [[Frick (AG)|Frick]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4163}} || align="center" | 9.96
|-
| align="center" |<center> [[Image:Gansingen-blason.png|35px|Gansingen]]
| [[Gansingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4164}} || align="center" | 8.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Gipf-Oberfrick-blason.png|35px|Gipf-Oberfrick]]
| [[Gipf-Oberfrick]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4165}} || align="center" | 10.17
|-
| align="center" |<center> [[Image:Herznach-blason.png|35px|Herznach]]
| [[Herznach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4166}} || align="center" | 6.26
|-
| align="center" |<center> [[Image:Hornussen blason.png|35px|Hornussen]]
| [[Hornussen (AG)|Hornussen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4167}} || align="center" | 7.27
|-
| align="center" |<center> [[Image:Kaisten-blason.png|35px|Kaisten]]
| [[Kaisten (AG)|Kaisten]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4169}} || align="center" | 18.11
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Laufenburg AG.svg|35px|Laufenburg]]
| [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4170}} || align="center" | 14.49
|-
| align="center" | [[File:CHE Mettauertal COA.svg|35px|Mettauertal]]
| [[Mettauertal]] || align="center" | || align="center" | 21.56
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Münchwilen COA.svg|35px|Münchwilen]]
| [[Münchwilen (AG)|Münchwilen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4172}} || align="center" | 2.47
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Oberhof COA.svg|35px|Oberhof]]
| [[Oberhof (AG)|Oberhof]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4173}} || align="center" | 8.20
|-
| align="center" |<center> [[Image:Coat of arms of Oeschgen.svg|35px|Oeschgen]]
| [[Oeschgen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4175}} || align="center" | 4.38
|-
| align="center" |<center> [[Image:Schwaderloch-blason.png|35px|Schwaderloch]]
| [[Schwaderloch]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4176}} || align="center" | 2.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Sisseln-blason.png|35px|Sisseln]]
| [[Sisseln]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4177}} || align="center" | 2.52
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Ueken COA.svg|35px|Ueken]]
| [[Ueken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4179}} || align="center" | 5.10
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Wittnau COA.svg|35px|Wittnau]]
| [[Wittnau (AG)|Wittnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4181}} || align="center" | 11.25
|-
| align="center" |<center> [[Image:Woelflinswil-blason.png|35px|Wölflinswil]]
| [[Wölflinswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4182}} || align="center" | 9.51
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Zeihen COA.svg|35px|Zeihen]]
| [[Zeihen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4183}} || align="center" | 6.87
|-
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''{{Pop svizzera | CH-AG | B1906 }}'''|| bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''152.56'''
|}
</div>
* Hottwil El töl dét el teretóre de [[Hottwil]], [[Etzgen]], [[Mettau (AG)|Mettau]], [[Oberhofen AG|Oberhofen]] and [[Wil AG|Wil]] che i s'è fundìcc endèl cümü de [[Mettauertal]] el prim de zenér del 2010.
* Ittenthal el töl dét el teretóre de [[Ittenthal]] che 'l s'è fundìt co [[Kaisten]] el prim de zenér del 2010..
* Laufenburg El töl dét el teretóre de [[Sulz (AG)|Sulz]] che 'l s'è fundìt co [[Laufenburg]] el prim de zenér del 2010.
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|33|N|8|3|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
0lguqwue0xuak4eu6i8fxp33nvakrjq
1115505
1115503
2022-08-05T14:25:15Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Woelflinswil-blason.png]] → [[File:CHE Wölflinswil COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Laufenburg ''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part süperiur de la val de [[Fricktal]] endèla part argoviàna de la cadéna del Giüra a sud del fiöm [[Réno]]. El capolöch del distrèt l'è la citadìna de [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]]. La popolasiù totàl del distrèt l'è de {{Pop svizzera| CH-AG | B1906 }} abitàncc.
== Cümü ==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Superfìce, km²'''
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Eiken.svg|35px|Eiken]]
| [[Eiken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4161}} || align="center" | 8.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Frick AG.svg|35px|Frick]]
| [[Frick (AG)|Frick]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4163}} || align="center" | 9.96
|-
| align="center" |<center> [[Image:Gansingen-blason.png|35px|Gansingen]]
| [[Gansingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4164}} || align="center" | 8.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Gipf-Oberfrick-blason.png|35px|Gipf-Oberfrick]]
| [[Gipf-Oberfrick]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4165}} || align="center" | 10.17
|-
| align="center" |<center> [[Image:Herznach-blason.png|35px|Herznach]]
| [[Herznach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4166}} || align="center" | 6.26
|-
| align="center" |<center> [[Image:Hornussen blason.png|35px|Hornussen]]
| [[Hornussen (AG)|Hornussen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4167}} || align="center" | 7.27
|-
| align="center" |<center> [[Image:Kaisten-blason.png|35px|Kaisten]]
| [[Kaisten (AG)|Kaisten]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4169}} || align="center" | 18.11
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Laufenburg AG.svg|35px|Laufenburg]]
| [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4170}} || align="center" | 14.49
|-
| align="center" | [[File:CHE Mettauertal COA.svg|35px|Mettauertal]]
| [[Mettauertal]] || align="center" | || align="center" | 21.56
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Münchwilen COA.svg|35px|Münchwilen]]
| [[Münchwilen (AG)|Münchwilen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4172}} || align="center" | 2.47
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Oberhof COA.svg|35px|Oberhof]]
| [[Oberhof (AG)|Oberhof]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4173}} || align="center" | 8.20
|-
| align="center" |<center> [[Image:Coat of arms of Oeschgen.svg|35px|Oeschgen]]
| [[Oeschgen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4175}} || align="center" | 4.38
|-
| align="center" |<center> [[Image:Schwaderloch-blason.png|35px|Schwaderloch]]
| [[Schwaderloch]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4176}} || align="center" | 2.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Sisseln-blason.png|35px|Sisseln]]
| [[Sisseln]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4177}} || align="center" | 2.52
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Ueken COA.svg|35px|Ueken]]
| [[Ueken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4179}} || align="center" | 5.10
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Wittnau COA.svg|35px|Wittnau]]
| [[Wittnau (AG)|Wittnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4181}} || align="center" | 11.25
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Wölflinswil COA.svg|35px|Wölflinswil]]
| [[Wölflinswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4182}} || align="center" | 9.51
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Zeihen COA.svg|35px|Zeihen]]
| [[Zeihen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4183}} || align="center" | 6.87
|-
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''{{Pop svizzera | CH-AG | B1906 }}'''|| bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''152.56'''
|}
</div>
* Hottwil El töl dét el teretóre de [[Hottwil]], [[Etzgen]], [[Mettau (AG)|Mettau]], [[Oberhofen AG|Oberhofen]] and [[Wil AG|Wil]] che i s'è fundìcc endèl cümü de [[Mettauertal]] el prim de zenér del 2010.
* Ittenthal el töl dét el teretóre de [[Ittenthal]] che 'l s'è fundìt co [[Kaisten]] el prim de zenér del 2010..
* Laufenburg El töl dét el teretóre de [[Sulz (AG)|Sulz]] che 'l s'è fundìt co [[Laufenburg]] el prim de zenér del 2010.
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|33|N|8|3|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
phw3u15j8s1y2ykbn2lmtic8feyisx9
1115515
1115505
2022-08-05T14:50:34Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Sisseln-blason.png]] → [[File:CHE Sisseln COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Laufenburg ''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part süperiur de la val de [[Fricktal]] endèla part argoviàna de la cadéna del Giüra a sud del fiöm [[Réno]]. El capolöch del distrèt l'è la citadìna de [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]]. La popolasiù totàl del distrèt l'è de {{Pop svizzera| CH-AG | B1906 }} abitàncc.
== Cümü ==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Superfìce, km²'''
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Eiken.svg|35px|Eiken]]
| [[Eiken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4161}} || align="center" | 8.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Frick AG.svg|35px|Frick]]
| [[Frick (AG)|Frick]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4163}} || align="center" | 9.96
|-
| align="center" |<center> [[Image:Gansingen-blason.png|35px|Gansingen]]
| [[Gansingen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4164}} || align="center" | 8.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:Gipf-Oberfrick-blason.png|35px|Gipf-Oberfrick]]
| [[Gipf-Oberfrick]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4165}} || align="center" | 10.17
|-
| align="center" |<center> [[Image:Herznach-blason.png|35px|Herznach]]
| [[Herznach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4166}} || align="center" | 6.26
|-
| align="center" |<center> [[Image:Hornussen blason.png|35px|Hornussen]]
| [[Hornussen (AG)|Hornussen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4167}} || align="center" | 7.27
|-
| align="center" |<center> [[Image:Kaisten-blason.png|35px|Kaisten]]
| [[Kaisten (AG)|Kaisten]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4169}} || align="center" | 18.11
|-
| align="center" |<center> [[Image:Wappen Laufenburg AG.svg|35px|Laufenburg]]
| [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4170}} || align="center" | 14.49
|-
| align="center" | [[File:CHE Mettauertal COA.svg|35px|Mettauertal]]
| [[Mettauertal]] || align="center" | || align="center" | 21.56
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Münchwilen COA.svg|35px|Münchwilen]]
| [[Münchwilen (AG)|Münchwilen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4172}} || align="center" | 2.47
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Oberhof COA.svg|35px|Oberhof]]
| [[Oberhof (AG)|Oberhof]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4173}} || align="center" | 8.20
|-
| align="center" |<center> [[Image:Coat of arms of Oeschgen.svg|35px|Oeschgen]]
| [[Oeschgen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4175}} || align="center" | 4.38
|-
| align="center" |<center> [[Image:Schwaderloch-blason.png|35px|Schwaderloch]]
| [[Schwaderloch]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4176}} || align="center" | 2.77
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Sisseln COA.svg|35px|Sisseln]]
| [[Sisseln]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4177}} || align="center" | 2.52
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Ueken COA.svg|35px|Ueken]]
| [[Ueken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4179}} || align="center" | 5.10
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Wittnau COA.svg|35px|Wittnau]]
| [[Wittnau (AG)|Wittnau]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4181}} || align="center" | 11.25
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Wölflinswil COA.svg|35px|Wölflinswil]]
| [[Wölflinswil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4182}} || align="center" | 9.51
|-
| align="center" |<center> [[Image:CHE Zeihen COA.svg|35px|Zeihen]]
| [[Zeihen]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4183}} || align="center" | 6.87
|-
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | '''Total''' || bgcolor="#EFEFEF" | || bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''{{Pop svizzera | CH-AG | B1906 }}'''|| bgcolor="#EFEFEF" align="center" | '''152.56'''
|}
</div>
* Hottwil El töl dét el teretóre de [[Hottwil]], [[Etzgen]], [[Mettau (AG)|Mettau]], [[Oberhofen AG|Oberhofen]] and [[Wil AG|Wil]] che i s'è fundìcc endèl cümü de [[Mettauertal]] el prim de zenér del 2010.
* Ittenthal el töl dét el teretóre de [[Ittenthal]] che 'l s'è fundìt co [[Kaisten]] el prim de zenér del 2010..
* Laufenburg El töl dét el teretóre de [[Sulz (AG)|Sulz]] che 'l s'è fundìt co [[Laufenburg]] el prim de zenér del 2010.
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{coord|47|33|N|8|3|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
h9yowvcihs0mkq3jyytjhwisx5hiq02
Kulm (distret)
0
145819
1115497
1081965
2022-08-05T12:01:23Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Zetzwil-blason.png]] → [[File:CHE Zetzwil COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Kulm ''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part ucidentàl del [[Lach Hallwil]] e 'l töl dét le ài de [[Wynental|Wyna]] e [[Suhre]]. La cità principàl l'è [[Unterkulm]]. El ditrèt l'è furmàt de 17 cümü, per 'na superfìce totàl de is 101.35 km² e 'na popolasiù de {{Pop svizzera| CH-AG | B1905 }} abitàncc
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area in km²'''
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Beinwil am See.svg|center|35px|Beinwil am See]]
| [[Beinwil am See]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4131}} || align="center" | 5.78
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Birrwil.svg|center|35px|Birrwil]]
| [[Birrwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4132}} || align="center" | 5.53
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Burg AG.svg|center|35px|Burg]]
| [[Burg (AG)|Burg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4133}} || align="center" | 0.94
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Dürrenäsch.svg|center|35px|Dürrenäsch]]
| [[Dürrenäsch]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4134}} || align="center" | 5.91
|-
| align="center" | [[Image:Gontenschwil-blason.png|center|35px|Gontenschwil]]
| [[Gontenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4135}} || align="center" | 9.74
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Holziken.svg|center|35px|Holziken]]
| [[Holziken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4136}} || align="center" | 2.86
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Leimbach AG.svg|center|35px|Leimbach]]
| [[Leimbach (AG)|Leimbach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4137}} || align="center" | 1.14
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Leutwil.svg|center|35px|Leutwil]]
| [[Leutwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4138}} || align="center" | 3.75
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Menziken.svg|center|35px|Menziken]]
| [[Menziken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4139}} || align="center" | 6.38
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Oberkulm.svg|center|35px|Oberkulm]]
| [[Oberkulm]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4140}} || align="center" | 9.40
|-
| align="center" | [[Image:Reinach-blason.png|center|35px|Reinach]]
| [[Reinach (AG)|Reinach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4141}} || align="center" | 9.48
|-
| align="center" | [[Image:Schlossrued-blason.png|center|35px|Schlossrued]]
| [[Schlossrued]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4142}} || align="center" | 7.25
|-
| align="center" | [[Image:Schmiedrued-blason.png|center|35px|Schmiedrued]]
| [[Schmiedrued]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4143}} || align="center" | 8.65
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Schoeftland.svg|center|35px|Schöftland]]
| [[Schöftland]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4144}} || align="center" | 6.28
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Teufenthal.svg|center|35px|Teufenthal]]
| [[Teufenthal]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4145}} || align="center" | 3.57
|-
| align="center" | [[Image:Unterkulm-blason.png|center|35px|Unterkulm]]
| [[Unterkulm]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4146}} || align="center" | 8.88
|-
| align="center" | [[Image:CHE Zetzwil COA.svg|center|35px|Zetzwil]]
| [[Zetzwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4147}} || align="center" | 5.81
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{Coord|47|18|N|8|6|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
50oeun5l5yhdxqt2cilppck6zbbnddc
1115509
1115497
2022-08-05T14:29:39Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Schmiedrued-blason.png]] → [[File:CHE Schmiedrued COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Kulm ''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part ucidentàl del [[Lach Hallwil]] e 'l töl dét le ài de [[Wynental|Wyna]] e [[Suhre]]. La cità principàl l'è [[Unterkulm]]. El ditrèt l'è furmàt de 17 cümü, per 'na superfìce totàl de is 101.35 km² e 'na popolasiù de {{Pop svizzera| CH-AG | B1905 }} abitàncc
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area in km²'''
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Beinwil am See.svg|center|35px|Beinwil am See]]
| [[Beinwil am See]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4131}} || align="center" | 5.78
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Birrwil.svg|center|35px|Birrwil]]
| [[Birrwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4132}} || align="center" | 5.53
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Burg AG.svg|center|35px|Burg]]
| [[Burg (AG)|Burg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4133}} || align="center" | 0.94
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Dürrenäsch.svg|center|35px|Dürrenäsch]]
| [[Dürrenäsch]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4134}} || align="center" | 5.91
|-
| align="center" | [[Image:Gontenschwil-blason.png|center|35px|Gontenschwil]]
| [[Gontenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4135}} || align="center" | 9.74
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Holziken.svg|center|35px|Holziken]]
| [[Holziken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4136}} || align="center" | 2.86
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Leimbach AG.svg|center|35px|Leimbach]]
| [[Leimbach (AG)|Leimbach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4137}} || align="center" | 1.14
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Leutwil.svg|center|35px|Leutwil]]
| [[Leutwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4138}} || align="center" | 3.75
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Menziken.svg|center|35px|Menziken]]
| [[Menziken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4139}} || align="center" | 6.38
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Oberkulm.svg|center|35px|Oberkulm]]
| [[Oberkulm]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4140}} || align="center" | 9.40
|-
| align="center" | [[Image:Reinach-blason.png|center|35px|Reinach]]
| [[Reinach (AG)|Reinach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4141}} || align="center" | 9.48
|-
| align="center" | [[Image:Schlossrued-blason.png|center|35px|Schlossrued]]
| [[Schlossrued]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4142}} || align="center" | 7.25
|-
| align="center" | [[Image:CHE Schmiedrued COA.svg|center|35px|Schmiedrued]]
| [[Schmiedrued]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4143}} || align="center" | 8.65
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Schoeftland.svg|center|35px|Schöftland]]
| [[Schöftland]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4144}} || align="center" | 6.28
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Teufenthal.svg|center|35px|Teufenthal]]
| [[Teufenthal]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4145}} || align="center" | 3.57
|-
| align="center" | [[Image:Unterkulm-blason.png|center|35px|Unterkulm]]
| [[Unterkulm]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4146}} || align="center" | 8.88
|-
| align="center" | [[Image:CHE Zetzwil COA.svg|center|35px|Zetzwil]]
| [[Zetzwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4147}} || align="center" | 5.81
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{Coord|47|18|N|8|6|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
5qz1g9fmo43rr8ehlsf5octwaw0712f
1115526
1115509
2022-08-05T15:34:23Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Schlossrued-blason.png]] → [[File:CHE Schlossrued COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
{{LORUNIF}}
{{Livell aministrativ
|numerLivell = 2
|siglaStat = CHE
|stat = {{CHE}}
|Livell1 = {{CH-AG}}
}}
El '''Distret de Kulm ''' l'è 'n distrèt [[Svìsera|svìser]] del [[Canton Argovia]] sitüàt endèla part ucidentàl del [[Lach Hallwil]] e 'l töl dét le ài de [[Wynental|Wyna]] e [[Suhre]]. La cità principàl l'è [[Unterkulm]]. El ditrèt l'è furmàt de 17 cümü, per 'na superfìce totàl de is 101.35 km² e 'na popolasiù de {{Pop svizzera| CH-AG | B1905 }} abitàncc
==Cümü==
<div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;">
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;"
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" | '''Stèma<br/>aràldich'''
!colspan="1" align=left bgcolor="#EFEFEF" width="190" | '''Cümü'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="110" | '''Popolasiù'''
!colspan="1" align=center bgcolor="#EFEFEF" width="90" | '''Area in km²'''
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Beinwil am See.svg|center|35px|Beinwil am See]]
| [[Beinwil am See]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4131}} || align="center" | 5.78
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Birrwil.svg|center|35px|Birrwil]]
| [[Birrwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4132}} || align="center" | 5.53
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Burg AG.svg|center|35px|Burg]]
| [[Burg (AG)|Burg]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4133}} || align="center" | 0.94
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Dürrenäsch.svg|center|35px|Dürrenäsch]]
| [[Dürrenäsch]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4134}} || align="center" | 5.91
|-
| align="center" | [[Image:Gontenschwil-blason.png|center|35px|Gontenschwil]]
| [[Gontenschwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4135}} || align="center" | 9.74
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Holziken.svg|center|35px|Holziken]]
| [[Holziken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4136}} || align="center" | 2.86
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Leimbach AG.svg|center|35px|Leimbach]]
| [[Leimbach (AG)|Leimbach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4137}} || align="center" | 1.14
|-
| align="center" | [[Image:Wappen Leutwil.svg|center|35px|Leutwil]]
| [[Leutwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4138}} || align="center" | 3.75
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Menziken.svg|center|35px|Menziken]]
| [[Menziken]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4139}} || align="center" | 6.38
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Oberkulm.svg|center|35px|Oberkulm]]
| [[Oberkulm]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4140}} || align="center" | 9.40
|-
| align="center" | [[Image:Reinach-blason.png|center|35px|Reinach]]
| [[Reinach (AG)|Reinach]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4141}} || align="center" | 9.48
|-
| align="center" | [[Image:CHE Schlossrued COA.svg|center|35px|Schlossrued]]
| [[Schlossrued]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4142}} || align="center" | 7.25
|-
| align="center" | [[Image:CHE Schmiedrued COA.svg|center|35px|Schmiedrued]]
| [[Schmiedrued]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4143}} || align="center" | 8.65
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Schoeftland.svg|center|35px|Schöftland]]
| [[Schöftland]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4144}} || align="center" | 6.28
|-
| align="center" | [[Image:Coat of arms of Teufenthal.svg|center|35px|Teufenthal]]
| [[Teufenthal]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4145}} || align="center" | 3.57
|-
| align="center" | [[Image:Unterkulm-blason.png|center|35px|Unterkulm]]
| [[Unterkulm]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4146}} || align="center" | 8.88
|-
| align="center" | [[Image:CHE Zetzwil COA.svg|center|35px|Zetzwil]]
| [[Zetzwil]] || align="center" | {{Pop svizzera|CH-AG|4147}} || align="center" | 5.81
|}
</div>
==Riferimèncc==
<references/>
{{Distret del Canton Argovia}}
{{Coord|47|18|N|8|6|E|source:eowiki_region:CH|display=title}}
[[Categuria:Distret del Canton Argovia]]
oc76qlxpux74t6363nzyjf7bcli9ff8
Mettauertal
0
146294
1115504
1075256
2022-08-05T14:23:15Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Mettauertal Wappen.png]] → [[File:CHE Mettauertal COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Mettauertal''' --><br>{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Mettauertal
| municipality_name = Mettauertal
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Mettauertal COA.svg|pixel_coa=
| map = Karte Gemeinde Mettauertal 2010.png
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Laufenburg (distret)|Laufenburg]]
| lat_d=47|lat_m=34|lat_NS=N|long_d=8|long_m=9|long_EW=E
| postal_code = 5276
| municipality_code = 4184
| area = 21.56
| elevation = 381|elevation_description=
| population = 2007|populationof = December 2006
| website = www.wil-ag.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Schwaderloch]], [[Leibstadt]], [[Leuggern]], [[Mandach]], [[Villigen]], [[Gansingen]], [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]], [[Albbruck]] (DE-BW) e [[Laufenburg (DE-BW)|Laufenburgh]] (DE-BW)
| twintowns =
|}}
'''Mettauertal''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Laufenburg (distret)|Laufenburg]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4184}}}} abitant e una süperfiss de 21.56 km², e al se tröva a una altitüden de 381 meter sura al livel del mar.
El cumün de Mettauertal l'è staa istitüii al [[01_01|1 de ginee]] del [[2010]], co la fusion dei ex-xumün de Hottwil, Etzgen, Mettau, Oberhofen e Wil.
A l'è tacaa ai cumün de [[Schwaderloch]], [[Leibstadt]], [[Leuggern]], [[Mandach]], [[Villigen]], [[Gansingen]], [[Laufenburg (AG)|Laufenburg]] e coi cümün todesch de [[Albbruck]] (DE-BW) e [[Laufenburg (DE-BW)|Laufenburgh]] (DE-BW).
{{Cumün del Distret de Laufenburg}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
4m2g8rfn7wjhel6sepbu9iczhmt3zoy
Muri
0
146305
1115524
1075265
2022-08-05T15:15:16Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Muri-blason.png]] → [[File:CHE Muri COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Muri''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Muri
| municipality_name = Muri
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Muri COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Muri (distret)|Muri]]
| lat_d=47|lat_m=17|lat_NS=N|long_d=8|long_m=21|long_EW=E
| postal_code = 5630
| municipality_code = 4236
| area = 12.34
| elevation = 460|elevation_description=
| population = 6605|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.muri.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Aristau]], [[Benzenschwil]], [[Boswil]], [[Buttwil]], [[Geltwil]], [[Merenschwand]]
| twintowns =
|}}
'''Muri''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Muri (distret)|Muri]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4236}}}} abitant e una süperfiss de 12.34 km², e al se tröva a una altitüden de 460 meter sura al livel del mar.
El cumün de Muri a l'è tacaa ai cumün de [[Aristau]], [[Benzenschwil]], [[Boswil]], [[Buttwil]], [[Geltwil]], [[Merenschwand]].
{{commonscat|Muri}}
{{Cumün del Distret de Muri}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
bs6hhsv681hpu6hv5gquxoiqisltcnk
Rümikon
0
146336
1115514
1075307
2022-08-05T14:38:55Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Ruemikon-blason.png]] → [[File:CHE Rümikon COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Rümikon''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Rümikon
| municipality_name = Rümikon
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Rümikon COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Zurzach (distret)|Zurzach]]
| lat_d=47|lat_m=34|lat_NS=N|long_d=8|long_m=23|long_EW=E
| postal_code = 5464
| municipality_code = 4317
| area = 2.91
| elevation = 343|elevation_description=
| population = 210|populationof = December 2005 | popofyear = 2005
| website = www.ruemikon.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Fisibach]], [[Hohentengen am Hochrhein]] (DE-BW), [[Mellikon]], [[Wislikofen]]
| twintowns =
|}}
'''Rümikon''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Zurzach (distret)|Zurzach]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4317}}}} abitant e una süperfiss de 2.91 km², e al se tröva a una altitüden de 343 meter sura al livel del mar.
El cumün de Rümikon a l'è tacaa ai cumün de [[Fisibach]], [[Hohentengen am Hochrhein]] (DE-BW), [[Mellikon]], [[Wislikofen]].
<br>
==Riferiment==
<references/>
{{Commonscat:Rümikon|Rümikon}}
{{Cumün del Distret de Zurzach}}
hogoh1c9ixyj8ztplw9t2tqm31sow6h
Schlossrued
0
146344
1115525
1075314
2022-08-05T15:33:25Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Schlossrued-blason.png]] → [[File:CHE Schlossrued COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Schlossrued''' --><br>{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Schlossrued
| municipality_name = Schlossrued
| municipality_type = municipality
| image_photo = Kirchrued preghejo (komunumo Schlossrued) 132.jpg
| image_caption = Schlossrued village church
| imagepath_coa = CHE Schlossrued COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Kulm (distret)|Kulm]]
| lat_d=47|lat_m=18|lat_NS=N|long_d=8|long_m=06|long_EW=E
| postal_code = 5044
| municipality_code = 4142
| area = 7.22
| elevation = 499|elevation_description=
| population = 882|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.schlossrued.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Kirchleerau]], [[Oberkulm]], [[Schmiedrued]], [[Schöftland]], [[Staffelbach]], [[Unterkulm]]
| twintowns =
|}}
'''Schlossrued''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Kulm (distret)|Kulm]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4142}}}} abitant e una süperfiss de 7.22 km², e al se tröva a una altitüden de 499 meter sura al livel del mar.
El cumün de Schlossrued a l'è tacaa ai cumün de [[Kirchleerau]], [[Oberkulm]], [[Schmiedrued]], [[Schöftland]], [[Staffelbach]], [[Unterkulm]].
==Geography==
L'andament storegh de la popolazion l'è indicaa in de la tabela chi sott:
{| class="wikitable"
|-
! ann
! popolazion
|-
| 1975
| 842
|-
| 1980
| 857
|-
| 1990
| 894
|-
| 2000
| 913
|-
|}
==Riferiment==
<references/>
==Ligam de föra==
* [http://www.schlossrued.ch Sit ufizial] {{de icon}}
{{Commonscat|Schlossrued}}
{{Cumün del Distret de Kulm}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
bfu0r2hazcq4lrkpvdx6iytfrds8w45
Schmiedrued
0
146345
1115510
1075315
2022-08-05T14:29:40Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Schmiedrued-blason.png]] → [[File:CHE Schmiedrued COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Schmiedrued''' --><br>{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Schmiedrued
| municipality_name = Schmiedrued
| municipality_type = municipality
| image_photo = Schmiedrued komunuma domo 144.jpg
| image_caption = Schmiedrued municipal building
| imagepath_coa = CHE Schmiedrued COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Kulm (distret)|Kulm]]
| lat_d=47|lat_m=16|lat_NS=N|long_d=8|long_m=7|long_EW=E
| postal_code = 5046
| municipality_code = 4143
| area = 8.64
| elevation = 566|elevation_description=
| population = 1199|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.schmiedrued-walde.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Gontenschwil]], [[Kirchleerau]], [[Moosleerau]], [[Oberkulm]], [[Rickenbach, Lucerne|Rickenbach]] (LU), [[Schlierbach (LU)|Schlierbach]] (LU), [[Schlossrued]], [[Triengen]] (LU)
| twintowns =
|}}
'''Schmiedrued''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Kulm (distret)|Kulm]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4143}}}} abitant e una süperfiss de 8.64 km², e al se tröva a una altitüden de 566 meter sura al livel del mar.
El cumün de Schmiedrued a l'è tacaa ai cumün de [[Gontenschwil]], [[Kirchleerau]], [[Moosleerau]], [[Oberkulm]], [[Rickenbach, Lucerne|Rickenbach]] (LU), [[Schlierbach (LU)|Schlierbach]] (LU), [[Schlossrued]], [[Triengen]] (LU).
L'andament storegh de la popolazion l'è indicaa in de la tabela chi sott:
{| class="wikitable"
|-
! ann
! popolazion
|-
| 1975
| 964
|-
| 1980
| 911
|-
| 1990
| 1,016
|-
| 2000
| 1,230
|-
|}
== References ==
<references/>
{{Commonscat|Schmiedrued}}
{{Cumün del Distret de Kulm}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
be4vtq205qcji5szak0iofplj918ktk
Seengen
0
146350
1115508
1075320
2022-08-05T14:27:39Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Seengen-blason.png]] → [[File:CHE Seengen COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Seengen''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Seengen
| municipality_name = Seengen
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Seengen COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Lenzburg (distret)|Lenzburg]]
| lat_d=47|lat_m=20|lat_NS=N|long_d=8|long_m=13|long_EW=E
| postal_code = 5707
| municipality_code = 4208
| area = 10.35
| elevation = 471|elevation_description=
| population = 3065|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.seengen.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Birrwil]], [[Boniswil]], [[Dintikon]], [[Egliswil]], [[Hallwil]], [[Hilfikon]], [[Meisterschwanden]], [[Sarmenstorf]], [[Seon (AG)|Seon]], [[Villmergen]]
| twintowns =
|}}
'''Seengen''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Lenzburg (distret)|Lenzburg]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4208}}}} abitant e una süperfiss de 10.35 km², e al se tröva a una altitüden de 471 meter sura al livel del mar.
El cumün de Seengen a l'è tacaa ai cumün de [[Birrwil]], [[Boniswil]], [[Dintikon]], [[Egliswil]], [[Hallwil]], [[Hilfikon]], [[Meisterschwanden]], [[Sarmenstorf]], [[Seon (AG)|Seon]], [[Villmergen]].
==Riferiment==
<references/>
{{Cumün del Distret de Lenzburg}}
{{commonscat|Seengen}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
qn7xq12hqf99tr8m6awyws1nf2qa0gx
Siglistorf
0
146352
1115518
1075322
2022-08-05T14:54:39Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Siglistorf-blason.png]] → [[File:CHE Siglistorf COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Siglistorf''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Siglistorf
| municipality_name = Siglistorf
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Siglistorf COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Zurzach (distret)|Zurzach]]
| lat_d=47|lat_m=33|lat_NS=N|long_d=8|long_m=23|long_EW=E
| postal_code = 5462
| municipality_code = 4319
| area = 5.51
| elevation = 444|elevation_description=
| population = 557|populationof = December 2005 | popofyear = 2005
| website = www.siglistorf.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Bachs]] (ZH), [[Fisibach]], [[Niederweningen]] (ZH), [[Oberweningen]] (ZH), [[Schleinikon]] (ZH), [[Schneisingen]], [[Wislikofen]]
| twintowns =
|}}
'''Siglistorf''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Zurzach (distret)|Zurzach]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4319}}}} abitant e una süperfiss de 5.51 km², e al se tröva a una altitüden de 444 meter sura al livel del mar.
El cumün de Siglistorf a l'è tacaa ai cumün de [[Bachs]] (ZH), [[Fisibach]], [[Niederweningen]] (ZH), [[Oberweningen]] (ZH), [[Schleinikon]] (ZH), [[Schneisingen]], [[Wislikofen]].
== References ==
<references/>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
<br>
{{Commonscat|Siglistorf}}
{{Cumün del Distret de Zurzach}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
mi5850y3u4237x7jdf0jlxlzlf3377b
Sins
0
146353
1115512
1075323
2022-08-05T14:34:33Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Sins-blason.png]] → [[File:CHE Sins COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br /><!-- '''Sins (AG)''' --><br />
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Sins
| municipality_name = Sins
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Sins COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Muri (distret)|Muri]]
| lat_d=47|lat_m=12|lat_NS=N|long_d=8|long_m=23|long_EW=E
| postal_code = 5643
| municipality_code = 4239
| area = 20.28
| elevation = 410|elevation_description=
| population = 3629|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.sins.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Abtwil (AG)|Abtwil]], [[Auw (AG)|Auw]], [[Ballwil]] (LU), [[Dietwil]], [[Hohenrain]] (LU), [[Hünenberg]] (ZG), [[Inwil]] (LU), [[Mühlau]], [[Oberrüti]]
| twintowns =
|}}
'''Sins''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Muri (distret)|Muri]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4239}}}} abitant e una süperfiss de 20.28 km², e al se tröva a una altitüden de 410 meter sura al livel del mar.
El cumün de Sins a l'è tacaa ai cumün de [[Abtwil (AG)|Abtwil]], [[Auw (AG)|Auw]], [[Ballwil]] (LU), [[Dietwil]], [[Hohenrain]] (LU), [[Hünenberg]] (ZG), [[Inwil]] (LU), [[Mühlau]], [[Oberrüti]].
== Riferiment ==
<references/>
{{Commonscat|Sins AG|Sins}}
{{Cumün del Distret de Muri}}
[[Categuria:Cumün del Canton Argovia]]
j5tw7qycpuvphlt9oroksg6z41ikrq2
Sisseln
0
146354
1115516
1075324
2022-08-05T14:50:35Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Sisseln-blason.png]] → [[File:CHE Sisseln COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Sisseln''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Sisseln
| municipality_name = Sisseln
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Sisseln COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Laufenburg (distret)|Laufenburg]]
| lat_d=47|lat_m=33|lat_NS=N|long_d=7|long_m=59|long_EW=E
| postal_code = 4334
| municipality_code = 4177
| area = 2.52
| elevation = 295|elevation_description=
| population = 1325|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.sisseln.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Bad Säckingen]] (DE-BW), [[Eiken (AG)|Eiken]], [[Kaisten (AG)|Kaisten]], [[Münchwilen (AG)|Münchwilen]], [[Murg]] (DE-BW), [[Stein (AG)|Stein]]
| twintowns =
|}}
'''Sisseln''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Laufenburg (distret)|Laufenburg]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4177}}}} abitant e una süperfiss de 2.52 km², e al se tröva a una altitüden de 295 meter sura al livel del mar.
El cumün de Sisseln a l'è tacaa ai cumün de [[Bad Säckingen]] (DE-BW), [[Eiken (AG)|Eiken]], [[Kaisten (AG)|Kaisten]], [[Münchwilen (AG)|Münchwilen]], [[Murg]] (DE-BW), [[Stein (AG)|Stein]].
==Riferiment==
<references/>
{{Commonscat|Sisseln}}
{{Cumün del Distret de Laufenburg}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
9dyhz4oe63c6jbut0sopv7u4qvmlae4
Stein (AG)
0
146358
1115520
1075328
2022-08-05T15:02:49Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Stein-blason.png]] → [[File:CHE Stein COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Stein (AG)''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Stein
| municipality_name = Stein
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Stein COA.svg|pixel_coa=
| map = Karte Gemeinde Stein AG.png
| image_photo = Stein AG evangelisch-reformierte Kirche.jpg
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Rheinfelden (distret)|Rheinfelden]]
| lat_d=47|lat_m=33|lat_NS=N|long_d=7|long_m=57|long_EW=E
| postal_code = 4332
| municipality_code = 4260
| area = 2.83
| elevation = 299|elevation_description=
| population = 2502|populationof = December 2005 | popofyear = 2005
| website = www.gemeinde-stein.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Bad Säckingen]] (DE-BW), [[Mumpf]], [[Münchwilen (AG)|Münchwilen]], [[Obermumpf]], [[Sisseln]]
| twintowns =
|}}
'''Stein''' (''Schtei'' in [[aleman]]) a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Rheinfelden (distret)|Rheinfelden]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4260}}}} abitant e una süperfiss de 2.83 km², e al se tröva a una altitüden de 299 meter sura al livel del mar.
El cumün de Stein a l'è tacaa ai cumün de [[Bad Säckingen]] (DE-BW), [[Mumpf]], [[Münchwilen (AG)|Münchwilen]], [[Obermumpf]], [[Sisseln]].
==Riferiment==
<references/>
{{Cumün del Distret de Rheinfelden}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
qfrtkuom6ktvzfs0q28mbe0740unofn
Tegerfelden
0
146363
1115521
1075332
2022-08-05T15:08:20Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Tegerfelden-blason.png]] → [[File:CHE Tegerfelden COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Tegerfelden''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Tegerfelden
| municipality_name = Tegerfelden
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Tegerfelden COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Zurzach (distret)|Zurzach]]
| lat_d=47|lat_m=34|lat_NS=N|long_d=8|long_m=17|long_EW=E
| postal_code = 5306
| municipality_code = 4320
| area = 7.11
| elevation = 364|elevation_description=
| population = 1017|populationof = December 2005 | popofyear = 2005
| website = www.tegerfelden.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Baldingen (AG)|Baldingen]], [[Döttingen]], [[Rekingen]], [[Unterendingen]], [[Würenlingen]], [[Zurzach]]
| twintowns =
|}}
'''Tegerfelden''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Zurzach (distret)|Zurzach]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4320}}}} abitant e una süperfiss de 7.11 km², e al se tröva a una altitüden de 364 meter sura al livel del mar.
El cumün de Tegerfelden a l'è tacaa ai cumün de [[Baldingen (AG)|Baldingen]], [[Döttingen]], [[Rekingen]], [[Unterendingen]], [[Würenlingen]], [[Zurzach]].
==Riferiment==
<references/>
{{Commonscat|Tegerfelden}}
{{Cumün del Distret de Zurzach}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
mqtcm5n5176w7008nmy4j9n8t501nui
Wölflinswil
0
146392
1115506
1075364
2022-08-05T14:25:16Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Woelflinswil-blason.png]] → [[File:CHE Wölflinswil COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Wölflinswil''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Wölflinswil
| municipality_name = Wölflinswil
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Wölflinswil COA.svg|pixel_coa=
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Laufenburg (distret)|Laufenburg]]
| lat_d=47|lat_m=28|lat_NS=N|long_d=8|long_m=0|long_EW=E
| postal_code = 5063
| municipality_code = 4182
| area = 9.51
| elevation = 437|elevation_description=
| population = 851|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.woelflinswil.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Densbüren]], [[Gipf-Oberfrick]], [[Herznach]], [[Kienberg (SO)|Kienberg]] (SO), [[Oberhof (AG)|Oberhof]], [[Wittnau]]
| twintowns =
|}}
'''Wölflinswil''' a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Laufenburg (distret)|Laufenburg]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4182}}}} abitant e una süperfiss de 9.51 km², e al se tröva a una altitüden de 437 meter sura al livel del mar.
El cumün de Wölflinswil a l'è tacaa ai cumün de [[Densbüren]], [[Gipf-Oberfrick]], [[Herznach]], [[Kienberg (SO)|Kienberg]] (SO), [[Oberhof (AG)|Oberhof]], [[Wittnau]].
==Riferiment==
<references/>
{{Commonscat|Wölflinswil}}
{{Cumün del Distret de Laufenburg}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
ktzzn3a39qv77tmtsb12r5my7wxqybg
Zeiningen
0
146396
1115502
1075366
2022-08-05T14:21:14Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Zeiningen-blason.png]] → [[File:CHE Zeiningen COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Zeiningen''' --><br>
{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Zeiningen
| municipality_name = Zeiningen
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Zeiningen COA.svg|pixel_coa=
| map =
| image_photo = Zeiningen_Oberdorf.jpg
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Rheinfelden (distret)|Rheinfelden]]
| lat_d=47|lat_m=33|lat_NS=N|long_d=7|long_m=52|long_EW=E
| postal_code = 4314
| municipality_code = 4263
| area = 11.37
| elevation = 342|elevation_description=
| population = 2102|populationof = December 2005 | popofyear = 2005
| website = www.zeiningen.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Buus]] (BL), [[Maisprach]] (BL), [[Möhlin]], [[Mumpf]], [[Wallbach (AG)|Wallbach]], [[Zuzgen]]
| twintowns =
|}}
'''Zeiningen''' (''Zeinige'' in [[aleman]]) a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Rheinfelden (distret)|Rheinfelden]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4263}}}} abitant e una süperfiss de 11.37 km², e al se tröva a una altitüden de 342 meter sura al livel del mar.
El cumün de Zeiningen a l'è tacaa ai cumün de [[Buus]] (BL), [[Maisprach]] (BL), [[Möhlin]], [[Mumpf]], [[Wallbach (AG)|Wallbach]], [[Zuzgen]].
==Riferiment==
<references/>
==Ligam de föra==
*{{commonscat-inline|Zeiningen}}
{{Cumün del Distret de Rheinfelden}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
cus7bkdcnfoaatzq4rjbijkcccoyhe4
Zetzwil
0
146397
1115498
1075367
2022-08-05T12:01:24Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Zetzwil-blason.png]] → [[File:CHE Zetzwil COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Zetzwil''' --><br>{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Zetzwil
| municipality_name = Zetzwil
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Zetzwil COA.svg|pixel_coa=
| image_photo = 2012-08-28 Regiono Seetal (Foto Dietrich Michael Weidmann) 114.JPG
| map =
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Kulm (distret)|Kulm]]
| lat_d=47|lat_m=17|lat_NS=N|long_d=8|long_m=9|long_EW=E
| postal_code = 5732
| municipality_code = 4147
| area = 5.81
| elevation = 522|elevation_description=
| population = 1239|populationof = December 2006 | popofyear = 2006
| website = www.zetzwil.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places =
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Birrwil]], [[Dürrenäsch]], [[Gontenschwil]], [[Leimbach (AG)|Leimbach]], [[Leutwil]], [[Oberkulm]], [[Reinach (AG)|Reinach]]
| twintowns =
|}}
'''Zetzwil''' (''Zetzbu'' in [[aleman]]) a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Kulm (distret)|Kulm]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4147}}}} abitant e una süperfiss de 5.81 km², e al se tröva a una altitüden de 522 meter sura al livel del mar.
El cumün de Zetzwil a l'è tacaa ai cumün de [[Birrwil]], [[Dürrenäsch]], [[Gontenschwil]], [[Leimbach (AG)|Leimbach]], [[Leutwil]], [[Oberkulm]], [[Reinach (AG)|Reinach]].
L'andament storegh de la popolazion l'è indicaa in de la tabela chi sott:
{| class="wikitable"
|-
! ann
! popolazion
|-
| 1975
| 918
|-
| 1980
| 961
|-
| 1990
| 1,185
|-
| 2000
| 1,208
|-
|}
==Riferiment==
<references/>
{{Commonscat|Zetzwil}}
{{Cumün del Distret de Kulm}}
[[Category:Cumün del Canton Argovia]]
35bipyrhupsp1z306a2lvgutddrweps
Zuzgen
0
146400
1115500
1075371
2022-08-05T13:03:35Z
Doc Taxon
13438
([[c:GR|GR]]) [[File:Zuzgen-blason.png]] → [[File:CHE Zuzgen COA.svg]]
wikitext
text/x-wiki
<br><!-- '''Zuzgen''' --><br>{{LOCC}}{{Infobox Swiss town
| subject_name = Zuzgen
| municipality_name = Zuzgen
| municipality_type = municipality
| imagepath_coa = CHE Zuzgen COA.svg|pixel_coa=
| map = Karte Gemeinde Zuzgen 2007.png
| image_photo = Zuzgen.jpg
| languages = Todèsch
| canton = Argovia
| iso-code-region = CH-AG
| district = [[Rheinfelden (distret)|Rheinfelden]]
| lat_d=47|lat_m=31|lat_NS=N|long_d=7|long_m=54|long_EW=E
| postal_code = 4315
| municipality_code = 4264
| area = 8.40
| elevation = 382|elevation_description=
| population = 814|populationof = December 2007
| website = www.zuzgen.ch
| mayor = |mayor_asof=|mayor_party=
| mayor_title = |list_of_mayors =
| places = Lohnberg, Erfleten
| demonym =
| neighboring_municipalities= [[Buus]] (BL), [[Obermumpf]], [[Mumpf]], [[Zeiningen]], [[Hellikon]]
| twintowns = N/A
|}}
'''Zuzgen''' (''Zuzge'' in [[aleman]]) a l'è un cumün [[Svizzera|svizzer]] del distret de [[Rheinfelden (distret)|Rheinfelden]]. in del [[Canton Argovia]]. Al gh’ha pressapoch {{formatnum:{{Pop svizzera NC|CH-AG|4264}}}} abitant e una süperfiss de 8.40 km², e al se tröva a una altitüden de 382 meter sura al livel del mar.
El cumün de Zuzgen a l'è tacaa ai cumün de [[Buus]] (BL), [[Obermumpf]], [[Mumpf]], [[Zeiningen]], [[Hellikon]] .
== References ==
<references />
{{Commonscat|Zuzgen}}
{{Cumün del Distret de Rheinfelden}}
4nx2ycrlsx1epr0i0plz0avshy5i1yb
John Ronald Reuel Tolkien
0
153226
1115536
1002380
2022-08-05T21:34:49Z
CommonsDelinker
174
Removing [[:c:File:Tolkien_1916.jpg|Tolkien_1916.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Tolkien 1916.jpg|]].
wikitext
text/x-wiki
{{LOCC}}
El '''John Ronald Reuel Tolkien''', ciamaa anca dumà '''Tolkien''' a l'era un [[filologh]] e [[scritur]] [[Inghiltera|ingles]] nassüü el [[03 01|3 de genar]] del [[1892]] a [[Bloemfontein]] ([[Südafrica]]) e murüü el [[2 de setember]] del [[1973]], a [[Bournemouth]] ([[Regn Ünii]]).
A l'è famus per vess l'autur de la trilugia ''The Lord of the Rings'' (''[[El sciur di anej]]''), che l'è cunsideraa vün di liber [[fantasy]] püssee impurtant de semper. Alter so över impurtant a hinn ''The Hobbit'' (''L'Hobbit'') e ''The Silmarillion'' (''El Silmarillion'').
El Tolkien a l'era un espert de [[lenguv germanigh|lenguv]] e de [[filulugia germaniga]], e anca un [[Gesa catoliga|catoligh]] fervent.
[[Categuria:Scrittor ingles]]
[[Categuria:Literadüra inglesa]]
79m6mso2wi0rwarzdordi9dbrnvhqy6
Modell:Circundari de Böblingen
10
158750
1115539
527232
2022-08-05T22:42:13Z
CommonsDelinker
174
Replacing Wappen_Landkreis_Boeblingen.svg with [[File:DEU_Landkreis_Böblingen_COA.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:Duplicate|Duplicate]]: Exact or scaled-down duplicate: [[:c::File:DEU Landkreis Böblingen COA.svg|]])
wikitext
text/x-wiki
<br clear=all>
{{Navbox
|titlestyle = background:#ddddff
|bodystyle = border: 1px solid #aaa;
|name =Circundari de Böblingen
|image= [[Archivi:DEU Landkreis Böblingen COA.svg|50px|Stèma del circondàre de Böblingen]]
|title=Circondare rüral (''Landkreis'') de [[Böblingen (circundari)|Böblingen]]
|group1=Cità<br/>(''Städte'')
|list1=
[[Böblingen]] • [[Herrenberg]] • [[Holzgerlingen]] • [[Leonberg]] • [[Renningen]] • [[Rutesheim]] • [[Sindelfingen]] • [[Waldenbuch]] • [[Weil der Stadt]]
|group2=Cümü<br/>(''Gemeinden'')
|list2=
[[Aidlingen]] • [[Altdorf (Böblingen)|Altdorf]] • [[Bondorf]] • [[Deckenpfronn]] • [[Ehningen]] • [[Gärtringen]] • [[Gäufelden]] • [[Grafenau (DE-BW)|Grafenau]] • [[Hildrizhausen]] • [[Jettingen]] • [[Magstadt]] • [[Mötzingen]] • [[Nufringen]] • [[Schönaich]] • [[Steinenbronn]] • [[Weil im Schönbuch]] • [[Weissach]]
}}<includeonly>[[Categuria:Cità e cümü del circondare rüral de Böblingen]]</includeonly>
<noinclude>
</noinclude>
qcm1nephdrdp8mgq8rzdkbaxaiorv50
Dialett de la Vall Calanca
0
189691
1115541
1115093
2022-08-06T09:45:30Z
146.241.198.147
/* Diffusion e caratteristegh */
wikitext
text/x-wiki
{{MILCLASS}}
El '''dialett de la Val Calanca''' l'è ona variant [[dialett ticines|tesinesa]] del [[lombard]].
==Diffusion e caratteristegh==
El calanchin l'è parlaa in de la val Calanca, voeuna di quatter vai di Grison indove l'Italian l'è la lengua offizial. Compagn del dialett de la Mesolcina, anca el calanchin a l'è on dialett tisines (al contrari de bregajott e pos'ciavin, anca se la fonetiga l'è compagna del bergamasch in Lombardia), e donca el spartiss di caratteristegh cont i parlà del Canton Tesin, che l'è lì arent.<br>
Anca se la Calanca l'è ona sotta-vall de la Mesolcina, l'è minga vera che 'l calanchin l'è precis istess del dialett de quella vall. Per esempi:
*L'articol determinativ masculin a l'è ''ol'' (parnonziaa [ol]).
*Al contrari del dialett de la Mesolcina, in Val Calanca i gh'è la [y] (cioè la U lombarda), la [ø] e la [œ] (cioè la OEU milanesa).
*El plural femminin el se fa con l'articul (lan), al singolar e la terminazion per el nomm (in d'ona manera che la someja a quella del bregajott).
**mil. ''i vacch'' = cal. ''la vaccan, bregagliotto''= breg. ''lan vach(a)''
*Al contrari del ticines standard (e compagn del mesolcines), in Val Calanca gh'è minga el rotacismo.
**VORÈ: mil. [vu'rɛ] = cal. [vo'le].
*Gh'è minga i vocai longh, istess del mesolcines, del leventines e del lombard oriental.
**BARBEE: mil. [ba'rbeː] = cal. [ba'rbɛ].
**CANTAA: mil. [ka'ntaː] = cal. [ka'ntɔ].
*Compagn del dialett leventines, anca in del calanchin se pò trovà la semipalatalizzazion de la [k] e de la [g].
*Semper compagn del leventines, anca in del calanchin se dopera 'me pronomm clitegh la vocal ''i'' inscambi de la ''a'' per la pupart di personn verbai.
*La terza persona plural, a segonda di paes, la pò avèggh el pronomm clitegh ''i'', ''o'' o ''el''.
*L'articol determinativ el pò vess ''el'' o ''ol'' [ol].
*A gh'è 'l son de l'[[Italian]] GL, che in del rest del Lombard gh'è proppi pocch.
**MEJ: mil. [mɛj] = cal. [meʎ]
*Compagn del [[dialett mesolcines|mesolcines]] e de certi [[dialett valtolin|dialett valtolitt]], anca in del calanchin i grupp latin PL e FL gh'hann on esito different respett a quell del lombard istandard:
**PIOEUV: mil. [pjøːf] = cal. [ptʃɔf].
*Compagn de alter dialett tisines, anca chì gh'è on plural metafonetegh per i paroll che gh'hann i grupp latin ATU e ATA:
**PRAA: sing. [prɔ], pl. [prɛ]
**CANTADA: sing. [ka'ntada], pl. [ka'ntɛ]
*In del dialett de [[Buscen]] e de [[Bragg]], i sostantiv che finissen in A vegnen parnonziaa cont ona E averta:
**GATTA: mil. ['gata] = busc. ['gatɛ]
===L'assimilazion de la A===
{{...}}
==Bibliografia==
*''LSI - Lessico dialettale della Svizzera italiana - Centro di dialettologia e di etnografia del Cantone Ticino'' - Bellinzona 2004.
*''VSI - Vocabolario dei dialetti della Svizzera italiana - Centro di dialettologia e di etnografia del Cantone Ticino'' - Lugan/ Bellinzona, 1952.
*''La Svizzera Italiana'' in AA. VV., ''Dialetti - Storia, diffusione e uso'', UTET, 2002.
==Vos correlaa==
*[[Val Calanca]]
*[[Dialett tisines]]
==Ligamm de foeura==
*[http://retro.seals.ch/cntmng;jsessionid=9198E5615539C202B129D17B63E71A82?type=pdf&rid=qgi-001:1995:64::484&subp=hires Contributo alla conoscenza dei dialetti della Val Calanca]
[[Categoria:Dialet de la lengua lumbarda|V]]
[[Categoria:Lombard Occidental]]
[[Categoria:Val Calanca]]
qjdd7387bgk7sao2pedkh5b8chag9ms
Dialett moncecch
0
210668
1115532
938302
2022-08-05T16:46:45Z
Eldomm
414
/* Fonetega */
wikitext
text/x-wiki
{{MILCLASS}}
El '''moncecch''' a l'è on [[Lombard occidental|dialett ocidental]] del [[lombard]]. A l'è parlaa in de la [[Vall Alban]], in de l'olta [[provincia de Comm]], e l'è despess comunaa cont el dialett [[Garzen|garzenatt]].<br>
==Fonetega==
I lavor pussee particolar del dialett de Garzen (e de la frazzion de Catasch) respett al rest del lombard a hinn:
*evoluzzion de la F latina in [h]:
**FǑCU -> [hø:k]; FALCE -> [hɔːrʃ]; FĀME -> [ham]; FACĔRE -> [ha]; FĒNU -> [he]; FŎLĬA -> ['høja]; FUMU -> [hym], FŒMINA -> ['hemena]
*evoluzzion de R latinn intervocalegh in [d] o [ð]; inoltra, la se troeuva anca in certi paroll che gh'hann avuu el passagg [l] -> [r]
**PIRU -> [peð], ILLŌRU -> [loð]; LABORĀRE [lau̯'ða]; *AMORŌSA -> [mu'ðuza], SORĚLLA [su'ðɛla]
**SALARE -> [sa'ða], SCHǑLA -> ['ʂkøða], ŎLEU -> ['øði]
*evoluzzion de PL- latin in [tʃ]:
**PLANU -> [tʃaŋ]; PLANTA -> ['tʃanta]; PLENU -> [tʃeŋ]
*evoluzzion de BL- in [dʒ] o fina [ʒ]:
**BLANCU -> [dʒaŋk]; BLADA -> ['ʒava]
Anca a Germasen a gh'è i istess lavor, ma:
*R, L latinn a muden in [ɾ]
Olter mudazzion:
*NŎVE -> [nøw], NIVE -> [new], CLAVE -> [tʃaw] (lombard standard: [nø(:)f] ecc.)
*CAPIA -> [gaj'dʒa] (lombard standard: ['gabja]
*DURU -> [dyj], MATURU -> [ma'dyj]
==Gramatega==
In sostanza la gramatega del moncecch el se slontana minga de quella del rest del lombard ocidental. Chichinscì vedaremm quai hinn i mestee pussee particolar.
===Formazzion del plural===
In general tucc i nomm a resten cont el plural invariaa. A fann ecezzion la parolla ''omm'' (pl. ''omen'', IPA: ['umen]) e ''pè'' (''pee'').<br>
Inoltra:
*I paroll in ''-o'' fann el plural in ''-i'':
**''libro'', pl. ''libri''
**''merlo'', pl. ''merli''
*I paroll in ''-èll'' fann el pural in ''-éi'':
**''cavèll'', pl. ''cavéi''.
**''orscèll'', pl. ''orscéi''.
*I nomm feminin che finissen per ''-ra'' a gh'hann el plural in ''-ri'':
**''cavra'', pl. ''cavri''.
*Certi nomm feminin al pural a cambien l'avertura de la vocal
**''bocca'' ['buka], ''bocch'' ['bok]
**''ora'' ['uða], pl. ''or'' [oð]
*Quest el suced anca per i paroll che finissen in ''-ella''
**''soðella'', pl. ''soðelli''
*I particippi passaa de la prima coniogazzion a gh'hann on plural diferent:
**''portò'', pl. ''portè''
===Articol===
L'articol determinativ in moncecch el se deslontana de quell comun a la pupart del lombard
*Masculin: ''lo'' (sing.), ''i'' (pl.)
*Femenin: ''la'' (sing.), ''i'' (pl.)
Insemma a ''lo'' (che se troeuva sia a Garzen che a Germasen) l'è dree a rivà anca ''el'', che l'è l'articol pussee comun in su la riva del lagh.<br>
Denanz a la vocal, gh'è l'elision de la vocal de l'articol:
*''lo pà, l'omm''
*''la mamm, l'oða''
L'articol indeterminativ a l'è inscì:
*Masculin: ''un'' (sing.; IPA: [yn] o [yŋ]), ''de'' (pl.)
*Femenin: 'na; ''de'' (pl.)
===Preposizzion articolaa===
*de + lo: ''do''
*de + la: ''da''
*de + i: ''di''
In 'sta manera la preposizzion articolada l'è diferenta de l'articol partitiv.
===L'agettiv===
====Agettiv possessiv====
*''lo mé, la mé, i mé''
*''lo tô'' [tu], ''la tô, i tô''
*''lo sô'' [su], ''la sô, i sô''
*''lo noss'' [nɔs], ''la nossa'' ['nosa], ''i noss'' [nɔs]
*''lo voss'' [vɔs], ''la vossa'' ['vosa], ''i voss'' [vɔs]
====Agettiv dimostrativ====
*Masculin: ''quèst'', pl. ''custi, cus'ci''; quèll'', pl. ''cuj''
*Femenin: ''questa'', pl. ''custi, cus'ci''; ''quéða'', pl. ''quéði''
Per el feminin a gh'è anca la forma ''cuði'', che l'è seguida de l'averbi ''ullò'':
*''cuði hemen ullò'' = ''quei donn là''
===El pronomm===
====Pronomm personai====
*Pronomm personai sogett:
**''mì, tì/tè, lu/lé, nioltri'' [ni'ɔltri], ''violtri'' [vi'ɔltri], ''lor'' [loð]
*Pronomm personai riflessiv:
**''me, se, se, se, se, ve,'' se
*Pronomm personai ogett dirett:
**''me, te, lo, la, ne, ve, li''
*Pronomm personai ogett indirett:
**''me, te, ghe, ghe, ne, ve, ghe''
====Pronomm verbai====
*'''Prima persona sigolar''': //
*'''Segonda persona singolar''': ''to'' [tu]
*'''Terza persona singolar''': ''al'' (m.), ''la'' (f.)
*'''Prima persona plural''': ''an''
*'''Segonda persona plural''': //
*'''Terza persona plural''': ''ai''
====Pronomm possessiv====
*''lo mé, la migna, i mé''
*''lo tò, la toa, i toeu''
*''lo sò, la soa, i soeu'' (el var anca per la terza persona plural)
*''lo noss'', ''la nossa'', ''i noss''
*''lo voss'', ''la vossa'', ''i voss''
====Pronomm dimostrativ====
*'''Masculin''': ''quèst'', pl. ''custi, cus'ci''; quèll'', pl. ''cuj''
*'''Femenin''': ''questa'', pl. ''custi, cus'ci''; ''quéða'', pl. ''quéði/cuði''
===El verb===
In general, in del moncecch se dopera pocch el congiontiv e 'l condizzional; per el rest, la coniogazzion l'è pu o manch compagna de tutt el rest di dialett del lombard.
====Vess====
*'''Indicativ present''': ''mì som, tì to sè, lu l'è, nioltri 'n s'è, violtri sio, loð ai è''.
*'''Indicativ imperfett''': ''mì siva/sivi, tì to sivet, lu l'iva, nioltri 'n siva, violtri sivi/sio, loð ai iva''.
*'''Indicativ futur''': ''mì saðò, tì to saðè, lu el saðà, nioltri 'n saðà, violtri saðìo, loð ai saðà''.
*'''Condizzional present''': ''mì saðess/saðessi, tì to saðesset, lu el saðess, nioltri 'n saðess, violtri saðessov, loð ai saðess''.
*'''Particippi passaa''':
====Avè====
*'''Indicativ present''': ''mì gh'hoo, tì to gh'hè, lu el gh'ha, nioltri 'n gh'ha, violtri gh'ìo, loð ai gh'ha''.
*'''Indicativ imperfett''': ''mì gh'iva/ivi, tì to gh'ivet, lu el gh'iva, nioltri 'n gh'iva, violtri gh'ivi/ìo, loð ai gh'iva''.
*'''Indicativ futur''': ''mì gh'avaðò, tì to gh'avaðè, lu el gh'avaðà, nioltri 'n gh'avaðà, violtri gh'avaðìo, loð ai gh'avaðà''.
*''''Condizzional present''': ''mì gh'avaðess/avaðessi, tì to gha'avaðesset, lu el gh'avaðess, nioltri 'n gh'avaðess, violtri gh'avaðessov, loð ai gh'avaðess''.
*'''Particippi passaa''': ''avuu''.
====Fà====
*'''Indicativ present''':
*'''Indicativ imperfett''':
*'''Indicativ futur''': ''mì haðò, tì to haðè, lu el haðà, nioltri 'n faðà, violtri faðìo, loð ai faðà''.
*'''Congiontiv present''': ''che mì haga/haghi, che tì to haghet, che lu el haga, che nioltri 'n haga, che violtri haðìo, che loð ai haga''.
*'''Particippi passaa''': ''hacc'' (f. ''haccia'').
====Savè====
*'''Indicativ present''':
*'''Indicativ imperfett''': ''mì siva/sivi, tì to sivet, lu el siva, nioltri 'n siva, violtri sivi/sìo, loð ai siva''.
*'''Indicativ futur''':
*'''Particippi passaa''':
====Andà====
*'''Indicativ present''': ''mì vagh/vaghi, ti to vaghet, lu el va, nioltri 'n va, violtri andèu, loð ai va''.
*'''Indicativ imperfett''':
*'''Indicativ futur''': ''mì andaðò, tì to andaðè, lu l'andaðà, nioltri 'n andaðà, violtri andaðèu, loð i andaðà''.
*'''Condizzional present''': ''mì andaðess/andaðessi, tì to andaðesset, lu l'andaðess, nioltri 'n andaðess, violtri andaðessov, loð ai andaðess''.
*'''Particippi passaa''': ''mangiò'', pl. ''mangè''.
====Vorè====
*'''Indicativ present''': ''mì voeuj/voeuði, tì to voeu/voeuðet, lu el voeu, nioltri 'n voeu, violtri voeuðìo, loð ai voeu''.
*'''Indicativ imperfett''':
*'''Indicativ futur''':
*'''Particippi passaa''':
====I coniogazzion====
*'''Indicativ present''': ''mì mangi, tì to manget, lu el mangia, nioltri 'n mangia, violtri mangeu, loð ai mangia''.
*'''Indicativ imperfett''': ''mì mangiava/mangiavi, tì to mangiavet, lu el mangiava, nioltri 'n mangiava, violtri mangiavi/mangìo, loð ai mangiava''.
*'''Indicativ futur''':
*'''Particippi passaa''':
====II coniogazzion====
*'''Indicativ present''': ''mì vedi, tì to vedet, lu el ved, nioltri 'n ved, violtri vedìo, loð i ved''.
*'''Indicativ imperfett''': ''mì vediva/vedivi, tì to vedivet, lu el vediva, nioltri 'n vediva, violtri vedivi/vedìo, loð ai vediva''.
*'''Indicativ futur''':
*'''Particippi passaa''':
====III coniogazzion====
*'''Indicativ present''': ''mì bevi, tì te bevet, lu el beu, nioltri 'n beu, violtri bevìo, loð ai beu''.
*'''Indicativ imperfett''':
*'''Indicativ futur''':
*'''Particippi passaa''':
====IV coniogazzion====
*'''Indicativ present''': ''mì senti, tì to sentet, lu el sent, nioltri 'n sent, violtri sentìo, loð ai sent''.
*'''Indicativ imperfett''': ''mì sentiva/sentivi, tì to sentivet, lu el sentiva, nioltri 'n sentiva, violtri sentivi/sentìo, loð ai sentiva''.
*'''Indicativ futur''':
*'''Particippi passaa''': ''sentii''.
====IV coniogazzion (incoativa)====
*'''Indicativ present''': ''mì capissi, ti to capisset, lu el capiss, nioltri 'n capiss, violtri capiu, loð ai capiss''.
*'''Indicativ imperfett''':
*'''Indicativ futur''':
*'''Particippi passaa''': ''capii''.
===Forma integorativa===
*Present:
**'''Prima coniogazzion''': ''róvi'' ['rui], ''róvet, róvel/róveða, róven, róvèo, róvei''
**'''Terza coniogazzion''': ''vegni, vegnet, vegnel/vegneða, vegnen, vegnìo, vegnei''.
**'''Verb vess''': ''som, sett, èl, éða, senn, sìo, èi''.
**'''Verb avèggh'''': ''g'hoo, g'hètt, g'hal/haða, g'hann, g'hio/gh'ivi, g'hai''.
*Imperfett:
**'''Prima coniogazzion''': ''pensava/pensavi, pensavet, pensavel/pensaveða, pensaven, pensavi/pensìo, pensavei''.
**'''Verb vess''': ''siva/sivi, sivet, ivel/iveða, siven, sivi/sìo, ivei''.
*Futur:
**'''Verb fà''': ''haðò, haðètt, haðal/haðaða, haðann, haðìoð, haðai''.
**'''Verb avèggh''': ''gh'avaðò, gh'avaðètt, gh'avaðal/avaðaða, gh'avaðann, gh'avaðìo, gh'avaðai''.
===La negazzion===
In del garzenatt a gh'è trii averbi per la negazzion (che, compagn de la pupart di dialett del lombard, a l'è post-verbal):
*''brich'' o ''brica''
*''minga'' (['miŋa])
*''ca''
Capì come doperà ciascun de 'stii averbi l'è minga inscì facil. In general el par che ''brich, -a'' el se dopera pussee cont i verb semplis:
*''mì vegni brich''
*''lee a vediva brica''
*''mì mangiaðoo brich''
Inscambi, quand che 'l temp a l'è compost, se dopera pussee el ''ca'':
**''violtri sio ca rovè'' (= violter sii minga rivaa)
**''mì hoo ca poduu''
Quand che 'l verb a l'è doperaa 'me transitiv, se dopera pussee ''ca''; ma quand che l'istess verb a l'è doperaa 'me intransitiv, alora se preferiss l'usagg de ''brich'':
*''mì mangi ca formagg''
*''mì mangi brich''
El ''minga'' l'è la forma rivada de la koinè lombarda ocidental, e donca la se pò doperà in tucc i cas.
==Lessegh==
El lessegh del garzenatt l'è compagn de quell de la pupart di dialett del volt Lagh de Comm, e in general de tutt el territori comasch.
==Bibliografia==
*AA. VV., ''Mondo popolare di Lombardia, vol. 4. Como e il suo territorio'', Milan, Silvana Editoriale, 1978.
*Benito Domenico Gesta, ''Garzeno e il suo dialetto'', Gravedona, Editrice Delta, 1983.
*Glauco Sanga, ''Dialettologia lombarda'', Università de Pavia, 1984.
[[Category:Dialet de la lengua lumbarda|M]]
nxhypfxby5h6lu8lyg0s1owtzseav2x
Formula 1
0
211592
1115527
1112368
2022-08-05T15:44:50Z
Sciking
7100
wikitext
text/x-wiki
{{MILCLASS}}
{{sbozz}}
{{f}}
{{atualizar}}
[[Archivi:Michael Schumacher 2006 USA 2.jpg|miniatura|El [[Michael Schumacher]], el pilota pussee vincent de la storia de la F1, cont 7 titoj e 91 Gran Premi.]]
La '''Formula 1''' (breviaa '''F1''', nomm offizial '''FIA Formula One World Championship''' (''Campionaa del Mond FIA de Formula 1'')) a l’è la categoria de corsa pussee alta per [[Vetüra|vettur]] [[monopost]] cont roeud minga covert, definida de la Federazion Internazionala de l’Automobil (FIA).<br/>
A partì del 1950, quand el gh’hè staa el prim campionaa, el Campionaa del Mond de Formula 1 l’è la categoria de cors per automobil pussee importanta, anca se finn al 1983 a gh’eren anca di cors de Formula 1 minga part del campionaa. La parolla “''formula''” in del nòmm de la categoria la se riferiss ai regol stabilii che gh’hann de vess respettaa de tucc i vettur.
Ona stagion de F1 l’è fada su de ona serie de gar ciamaa ''Gran Premi'' corruu in su tracciaa spantegaa in tutt el mond. I tracciaa gh’hann de vess consideraa de livell 1 de la FIA; la pupart l’è in autodrom faa su apposta, ma gh’hinn anca di percors cittadin in cittàa coma [[Montecarlo]] e [[Singapor]]. Tucc i Gran Premi hinn event di trii dì, cont dò session de proeuv liber el venerdì (foeura de Monaco, dova hinn el giovedì), ona session de proeuv liber el sabet mattina, i qualifegh el sabet dopomezzdì, e la gara la domenega dopomezzdì.
[[Categoria:Formula 1| ]]
g4rgqwxw1q0hf7wpfgt9bdpt03d5kyq
Stefano Lepri (youtuber)
0
219235
1115535
1087393
2022-08-05T21:12:27Z
37.160.191.246
wikitext
text/x-wiki
{{MILCLASS}}
El '''Evasore fiscale''' ([[Fiesole]], 11 de giugn 1994) a l'è 'n youtuber italian, cognosuu cont el nickname de '''St3pNy'''.
== Biografia ==
El se svesina al mond del gaming in del 2009 cont [[Call of Duty]] e 'l entra pocch dopo in vun di clan pussee important in Italia, indova che 'l ciappa 'na certa notorietà in sul [[YouTube]]. Dal 2013 el giuga anca a di alter gioeugh, soratutt el [[Minecraft]].
In del 2014 el fonda, insemma al [[SurrealPower]] e al Vegas, el ''Trio'', che in del 2015 el se slarga al [[Sascha Burci|Anima]] e 'l cambia nomm in di ''Mates''. In del 2016 publeghen el sò liber ''Ver Amis'' e in tra el 2016 e 'l 2018 han partecipaa a ''Social Face'', serie de Sky dedicada ai stell de Internet.
=== Vita privada ===
A l'è staa fidanzaa cont la Marina Banfi, modella, anca lee attiva in su YouTube, ma pussee in su l'[[Instagram]], che l'ha partecipaa despess in di sò video. L'è staa poeu fidanzaa cont la soa conterranea Sofia Nencini, che l'ha mollaa in l'estad del 2020. In l'estad del 2021 l'ha nonziaa de vesses mituu con la streamer Lucy Lein.
== Riferiment ==
*[https://aboutcreators.it/stepny-wiki-stefano-lepri-youtube/ La Vera Storia di Stepny: dai video su Youtube agli Show in Televisione]
*[https://tuberfan.com/sito/sofia-nencini-e-la-nuova-fidanzata-di-stepny/ Sofia Nencini è la nuova fidanzata di Stepny]
*[https://www.webboh.it/lucy-lein-st3pny-fidanzati/ St3pny e Lucy Lein sono fidanzati, ecco l’annuncio ufficiale – tutte le foto!]
{{DEFAULTSORT:Lepri, Stefano}}
[[Categuria:Youtuber italian|St3pNy]]
[[Categuria:Nassuu in del 1994]]
gru8qdao4rjqh1cga3mdrs3p7kefelo
Charles Leclerc
0
244589
1115531
1115337
2022-08-05T16:27:20Z
Sciking
7100
/* GP3 Series */
wikitext
text/x-wiki
{{NOLMIL}}
{{SBOZZNOL}}
[[File:Charles Leclerc portrait 2020.png|thumb|El Leclerc]]
El '''Charles Leclerc''' (nom complet ''Charles Marc Hervé Perceval Leclerc''; [[Monaco]], 16 de otover 1997) a l'è un pilota di auto monegasch, che 'l corr in [[Formula 1]] con la [[Scuderia Ferrari|Ferrari]].
Campion de la [[GP3 Series 2016]] e de la [[Campionad FIA de Formula 2 2017|Formula 2 2017]], del 2016 al 2018 l'è stad dent a la [[Ferrari Driver Academy]] e in del 2018 l'è andad a correr in la massima serie con la [[Sauber F1 Team|Sauber]], per passà a la Ferrari l'ann dopo.
L'è el terz pilota monegasch a correr in Formula 1, dopo del [[Louis Chiron]] e del l'[[Olivier Beretta]], e 'l pussee sgiovin a havé vensgiud un Gran Premi con la scudaria de Maranell.
== Biografia ==
Fioeul de l'Hervé Leclerc, pilota de [[Formula 3]] in di agn '80 e '90, che l'è mort sgiovin per un longh mal quater di prima che 'l Charles el vinceva el Gran Premi de Baku de [[Formula 2]] del 2017, l'è fradell minor del Lorenzo e magior de l'[[Arthur Leclerc|Arthur]], anca lu pilota de auto per la Ferrari Driver Academy.
Quand che l'era un bagaj el gh'ha havud un raport stregg cont el pilota nizzard [[Jules Bianchi]], poeu mort in pista, che l'è stad anca el so guidazz, in di fad l'ha tacad a correr cont i cart in la pista del pader del Bianchi, a [[Brignoles]], e 'l s'è sgiontad poeu anca lu a la compagnia ARM del [[Nicolas Todt]].
El corr in Formula 1 cont el 16, che l'è sia el dì del so anniversari che la [[soma]] del so numer favorid, el 7, che l'era sgiamò ocupad del [[Kimi Räikkönen]] al moment.
=== Vita privada ===
Del sginer 2015 al setember 2019 l'è stad morosad con la Giada Gianni, tosa napolitana che la viv de sgiovina in del Prenzipad e la studia economia a l'[[Università de Monaco]]. Incoeu l'è impegnad con la Charlotte Siné, studentessa de architetura a l'[[Università de Nantes]] e fioeula de l'Emmanuel Siné, diretor de la [[Société des Bains de Mer]], che la se ocupa de l'intrateniment in del Pajes.
== Carrera ==
=== Kart ===
El Leclerc l'ha scominciad la soa carrera in del 2005 in sui [[karting|kart]], a vincer el campionad franzes PACA in del midem ann e, anca, in del 2006 e in del 2008. In del 2009 l'è deventad campion cadet, per spostàss poeu in del 2010 in la class KF3, indova che l'ha vensgiud la Junior Monaco Kart Cup e l'ann dopo el va inanz in quella serie lì, a vincer la copa mondial CIK-FIA KF3, el trofee Academy CIK-FIA e 'l campionad del mond di Kart CIK-FIA Under-18.
El 2013 l'è stad el darrer so ann in del mond di kart, a otegnì el post quell de ses in del campionad europee CIK-FIA KZ1 e 'l segond in quell del mond CIK-FIA KZ, dree al futur campion de la Formula 1 [[Max Verstappen]].
=== Formula Renault 2.0 ===
El 2014 l'è 'l prim ann del monegasch in sui [[mono-post]], a correr in la [[Formula Renault]] 2.0 Alps, per la scudaria britannega Fortec Motorsports. In quella stagion lì l'è stad bon de rivà in sul podi set voeulte, e de vincer do gare, o ben [[Monscia]] e Jerez de la Frontera, indova che l'ha batud el [[Matevos Isaakyan]]. L'ha fornid segond in classifega, dree al [[Nyck De Vries]].
L'ha poeu tolt part, 'me pilota ospit, a la [[Formula Renault Eurocup|Eurocup Formula Renault]] 2.0, semper con la Fortec, a rivà in sul podi trè voeulte in su ses gare, a rivà segond al [[Nürburgring]] e in su l'[[Hungaroring]].
=== GP3 Series ===
In del dicember 2015 el toeu part ai test dopo stagion de la [[GP3 Series]] con la [[ART Grand Prix]] e la [[Arden International]], in del fevrer 2016 el [[Nyck De Vries]] el conferma la presenza del Leclerc in la stagion 2016 de la GP3 e la setimana dopo l'è ciapad ofizzialment de l'ART Grand Prix.
El vinc in la prima gara in del circuit de la Catalogna e, poeu, anca in Austria e Belgi. El 26 de november el se laurea campion a Abu Dhabi, anca se 'l gh'ha de retiràss de la corsa.
=== Formula 2 ===
{{...}}
=== Formula 1 ===
{{...}}
== Resultad ==
{{...}}
== Alter proget ==
{{Interproget}}
== Ligam de foeura ==
*[https://www.charlesleclerc.com/ Sit ofizzial]
{{DEFAULTSORT:Leclerc, Charles}}
{{Scudarie e pilota de Formula 1}}
[[Categoria:Pilota de Formula 1]]
[[Categoria:Nassuu in del 1997]]
3r7n5gnt4frf8efrc60rmdv1euxhutr
Mono-post
0
244762
1115528
2022-08-05T15:59:06Z
Sciking
7100
Creada pagina con "{{NOLMIL}} {{SBOZZNOL}} [[File:Formula E - Berlin 2015 - Daniel Abt.jpg|thumb|Veggia mono-post de Formula E]] Una '''mono-post''' a l'è una vitura che l'è bona de portà in sgir apena el so pilota, pensada soratut per correr in di gare automobilisteghe, ma ne esisten anca de omologade per la strada, compagne de la [[Ariel Atom]], e che de solet la gh'ha anca i roeude foeura del corp principal. Al dì d'incoeu i mono-post che corren pussee svelte, compagne de quelle de..."
wikitext
text/x-wiki
{{NOLMIL}}
{{SBOZZNOL}}
[[File:Formula E - Berlin 2015 - Daniel Abt.jpg|thumb|Veggia mono-post de Formula E]]
Una '''mono-post''' a l'è una vitura che l'è bona de portà in sgir apena el so pilota, pensada soratut per correr in di gare automobilisteghe, ma ne esisten anca de omologade per la strada, compagne de la [[Ariel Atom]], e che de solet la gh'ha anca i roeude foeura del corp principal.
Al dì d'incoeu i mono-post che corren pussee svelte, compagne de quelle de [[Formula 1]] e [[Formula E]] gh'hann vari sistema de sigurezza, el pussee noeuv l'è l'[[halo (automobilism)|halo]], che l'è una barra denanz a la crapa del pilota che l'è bon de protegél di colp pussee fort.
== Riferiment ==
*[https://www.gqitalia.it/sport/article/nuova-monoposto-formula-e-auto-piu-efficiente-mondo Formula E, la nuova monoposto è l'auto da corsa più efficiente del mondo]
== Alter proget ==
{{Interproget}}
f1s7f5qgzjb14ywooufzfzi03w6qz1c
1115530
1115528
2022-08-05T15:59:58Z
Sciking
7100
added [[Category:Automobilism]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
{{NOLMIL}}
{{SBOZZNOL}}
[[File:Formula E - Berlin 2015 - Daniel Abt.jpg|thumb|Veggia mono-post de Formula E]]
Una '''mono-post''' a l'è una vitura che l'è bona de portà in sgir apena el so pilota, pensada soratut per correr in di gare automobilisteghe, ma ne esisten anca de omologade per la strada, compagne de la [[Ariel Atom]], e che de solet la gh'ha anca i roeude foeura del corp principal.
Al dì d'incoeu i mono-post che corren pussee svelte, compagne de quelle de [[Formula 1]] e [[Formula E]] gh'hann vari sistema de sigurezza, el pussee noeuv l'è l'[[halo (automobilism)|halo]], che l'è una barra denanz a la crapa del pilota che l'è bon de protegél di colp pussee fort.
== Riferiment ==
*[https://www.gqitalia.it/sport/article/nuova-monoposto-formula-e-auto-piu-efficiente-mondo Formula E, la nuova monoposto è l'auto da corsa più efficiente del mondo]
== Alter proget ==
{{Interproget}}
[[Categoria:Automobilism]]
srqzva43enshb43bpfucxwjuhrgkbi7
Monopost
0
244763
1115529
2022-08-05T15:59:52Z
Sciking
7100
Redirezzion a la pagina [[Mono-post]]
wikitext
text/x-wiki
#RINVIA[[Mono-post]]
5ue2iapxne7zg5tbhe9zfkk19nxo0x7
Combustibel fossil
0
244764
1115533
2022-08-05T19:15:29Z
Sciking
7100
Creada pagina con "{{NOLMIL}} {{SBOZZNOL}} Per '''combustibel fossil''' se intend un [[combustibel]] che 'l vegn di trasformazzion naturai de 'na sostanza organega che, in milion de agn, a stà sota terra, la forma di molecole pussee stabil 'me carboni che brusen mej, inscì de cumulà, in di fad, l'energia del [[Sol]]. In tra i so vantagg gh'è la compatezza, desgià che porten tanta energia e poden vesser portad in sgir senza trop problema, e in tra i svantagg el fad che inn no senza li..."
wikitext
text/x-wiki
{{NOLMIL}}
{{SBOZZNOL}}
Per '''combustibel fossil''' se intend un [[combustibel]] che 'l vegn di trasformazzion naturai de 'na sostanza organega che, in milion de agn, a stà sota terra, la forma di molecole pussee stabil 'me carboni che brusen mej, inscì de cumulà, in di fad, l'energia del [[Sol]].
In tra i so vantagg gh'è la compatezza, desgià che porten tanta energia e poden vesser portad in sgir senza trop problema, e in tra i svantagg el fad che inn no senza limit e bordeghen el Pianeta.
== Riferiment ==
*[https://www.britannica.com/science/fossil-fuel Britannica]
== Alter proget ==
{{Interproget}}
{{Lista1000}}
93mcl8tq8ppavu149eisfjofzr49591
1115534
1115533
2022-08-05T19:21:10Z
Sciking
7100
added [[Category:Chimega organega]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
{{NOLMIL}}
{{SBOZZNOL}}
Per '''combustibel fossil''' se intend un [[combustibel]] che 'l vegn di trasformazzion naturai de 'na sostanza organega che, in milion de agn, a stà sota terra, la forma di molecole pussee stabil 'me carboni che brusen mej, inscì de cumulà, in di fad, l'energia del [[Sol]].
In tra i so vantagg gh'è la compatezza, desgià che porten tanta energia e poden vesser portad in sgir senza trop problema, e in tra i svantagg el fad che inn no senza limit e bordeghen el Pianeta.
== Riferiment ==
*[https://www.britannica.com/science/fossil-fuel Britannica]
== Alter proget ==
{{Interproget}}
{{Lista1000}}
[[Categoria:Chimega organega]]
9purbhh9i95ievuch4syrwn6n917mi6